Yon Yesu guun kan ka minin ganin bilungwa

1

God ka main di maribe erungwa yal u bawa dungwa

1 Ena kamin kaya wen kamin te gariba ta ere yekungwa kaun, God ka main di maribe erungwa yal milere, yalini kaan Ka Dungwa milungwa. Milere God bole si dawle milere, te yalini God bole taran milungwa. 2 Kamin kaya wen i, yalini God bole para milere, mili ongwa ongwa malia i ama mile paangwa. 3 Kalkan para muru dungwa te para muru milungwa, yalini te God bole kirara muru ere yongwa. Ibal ta kal ta ere yekungwi, yalini taran wen para muru ere yongwa. 4 Yalini ta milekenangwa, ibal para muru ta milekerabinga. Milekerabinba yalini milungwa ibal para milebinga. Milere nomanin naabile aw di na tongure milebinga. 5 Nomanin naabile tongwa yal si bilungwa ali milere, aw dungwa, si bilungwa kobaan Satan kirara si bile dinama di eramba, aw dungwa di painangwal painangwa. 6 Yal ta kaan Yon, God nusi erungure, ena yalini u maribe pi milungwa. 7 Milere nomanin naabile tongwa yal guun kan di maribe erala dire ungwa. Ibal para yalini guun kan pire gi di tenama dire ungwa. 8 Yalini nomanin naabile tongwa yal ta milekimba, nomanin naabile tongwa yal guun kan di maribe erala dire ungwa. 9 Ungure nomanin naabile tongwa yal kirara wen milere, ibal para nomanin naabilama dire gariba gul yalini u maribe pi milungwa. 10 Gariba gul milere, gariba gul para ere yomba, yalini guun kan gariba ibal pire pol sekungwa. 11 Yalini ogun ain omba, yalini ibalin kobe aa te wai ere tekungwa. 12 Tekimba ibal taw kobe aa te wai ere tere pire gi di yalini tomia, ena ibalin kobe God kule yongwa kobe milama di pirere, yobilaan bile tongwa. 13 Ibalin kobi u God kule yongwa kobe ongwa iwe. Ibal nomanin pire gaan kule yongwa mere, ta kule yekungwi, God inin ibalin kobi nomanin si pire kule yongwa. 14 Ibal ta kaan Ka Dungwa, u ibal wo ongure, na ibal kobe yalini bole mile paibingire, yalini kenin wai ere ibal tere kirara kawen di milungwa. Abe God Wan taran yobilaan bil niminin wen milungwa, na ibal kobe kanebinga. 15 Yon mile yal iray guun kan di maribe ere iru gala dungwa, “Na yalini i miire goma na ka iru diga, ‘Yalini eme na munan kol unamba God yobilaan bil pai yalini tongure, na yobilanan kuunin ta pai na tekemua. Na mina na kule yomba, yalini goma milemia, ena na yobilaan kuunin ta pai na tekemua’” 16 Dungure yalini kenin wai wen ere ibal tomia, ena kal wai wen ere na ibal kobe tongwa. Yalini iru na tere tere milungwa. 17 God ka di Mose tongure, Mose mile kile kaman ka tawle di na tomba, Yesu Kirisito ure kenin wai ere na ibal kobe na tere, te kawen kirara di na tongwa. 18 Ibal para wen God ta kanekungwa. God Wan taran nen bole pena gale u taran pi milungwa, ena yalini God milungwa main i maribe ere ibal kobe tongwa.

Nil bile tongwa yal Yon, ka main kere di tongwa.

19 Ena Yuda ka main yal singaba kobe Yerusalem milere, Yuda ka main kenin erungwa yal kobe, te yalin kobi nil konagi yal kaan Ilibai nen kobe para, nusi Yon milungwa gul ere, “Iru do,” di tongwa, “I ibena miline? I God konagi erungwa yal Kirisito milino?” Dungure Yon inin main di maribe erungwa. 20 Yalini pire unin si milekire, ka di gawa dire iru dungwa, “Na Kirisito ta milekiwa.” 21 Dungure yalin kobe ka iru sirin bile tongwa, “Dinba, i ibena miline? Ilaya milino?” Dungure yalini mile, “Na ta milekiwa,” dungure, yalin kobe kwi sirin bile tongwa, “Goma wen Mose mile, ‘Ka kebe yal ta u maribe namua,’ dungwa iray, ka kebe yal iray i milino?” Dungure yalini, “Ta milekiwa,” dungwa. 22 Dungure yalin kobe ka iru di tongwa, “Ibal kobe na yal kobe nusi erungwa, ka maan di ibalin kobe terabina dire, i milinga pirere, takal waa dine?” 23 Dungure Yon ka iru dungwa, “Goma wen ka kebe yal Aisaya, na kanan dire ka iru dungwa, ‘Gariba simi yongwa gul yal ta iru gala dimua. God Singaba unangwa kol aa tekun ero.’” 24 Dungure ena Parasi kobe taw nusi erungwa ungwa yalin kobe suna milere, 25 ka iru sirin bile Yon tongwa, “Kirisito te Ilaya te ka kebe yal iray, yalin kobi para kaan galebinga i, ‘Na ta milekiwa,’ dina, tameran i nil bile ibal tene?” 26 Dungure Yon maan dire ka iru dungwa, “Na nil bile ibal tobinba, i milinga suna yal ta milungwa, i yalini main ta kane pol sekinwa. 27 Yalini na munan kol unamba, na gal kine yalini teralga paamba, na yal digan milia, kuunin ta erekimua.” 28 Ena ka dungwa i Betani ai milungure, u maribe ongwa. Ai iray Yodan nuule kol ime dungure, Yon nil bile ibal kobe te milungwa.

Yesu iwe, God bolima siipe siipe gawlin milungwa

29 Ena kal iru ere paire kwimile Yesu Yon milungwa gul urala dungwa kanere, Yon ka iru dungwa, “God yal ta nusi erungwa ungwa kano. Bolima siipe siipe gawlin si gale God tongwa mere, yalini iru milemia, ena gariba gul ibal kobe kal digan ere taalime erungwa kire di erala eremua. 30 Na yalini i miire goma na ka iru digirawa. Yalini eme na munan kol unamba, God yobilaan bil pai tongure, na yobilanan kuunin ta pai na tekemua. Na mina na kule yomba, yalini goma milemia ena na yobilanan kuunin ta pai na tekemua. 31 Yal ta i kan dibinga i, yalini God konagi erungwa yal, Kirisito milema di para ta pirekebinwa. Pirekebinba, Isirel ibal kobe yalini guun kan pirama dire, na ure nil wo bile ibal teiwa.” 32 Yon ka di gawa dire iru dungwa, “Kamin mina God Iban imil giran guman kulungwa mere si paale ire kule, Yesu milungwa gul ere ime ungwa, kaniwa. 33 Kanere yalini Kirisito milema di pirekebinba, ‘Nil bile tenana po,’ di na nusi erungwa yal, God ka iru di na tongurawa. ‘Na Ibanan ere ime ure yal ta si paale ire kule milungwa gul u milangwa kananwa. Yal iray na inan Kegemama Iban nusi ere ibal tenangure, ibal nomanin sigi dinamua.’ 34 Dungwa mere kaniga, ena yalini God Wan milema di kaniwa,” dire Yon ka iru di ibal kobe tongwa.

Yesu gawlima kobe taw kawn kule u maribe ongwa

35 Ena kal iru ere paire kamin taangure, Yon te yalini gawlima sutan bole kol baan iray ale milungwa. 36 Milere Yesu kol peraa di ungwa kanere, Yon ka iru dungwa, “Yal ta umia kano, God bolima siipe siipe gawlin milemua.” 37 Ka dungwa i Yon gawliman sutan pirere, Yesu mun kol duulin bile ongwa. 38 Yesu pol dire yal sui mun kol duulin bile ungwa kanere, ka iru sirin bile tongwa, “I yasu tameran une?” Dungure yal sui ka iru dungwa, “Arabai, (ka i Golin ka iru dungwa, Nil si tongwa yalo) i alde ki paine?” 39 Dungure, “Kanana wo,” di tongure ena yal sui yalini bole para pirere, pai milungwa ain kanere, are pera ongure gilaa iray, Yesu bole pai milungwa. 40 Yal sui Yon ka dungwa pirere Yesu mun kol duulin bile ongure, yal ta i kaan Endiru milungwa. Milungure yalini abinbi Saimon Pita milungwa. 41 Ena Endiru gin taran abinbi Saimon waa duure kanere, ka iru di tongwa, “God konagi erungwa yal Mesaya, milungwa i kanebinwa.” (Mesaya kan dungwa i Kirisito mere dungwa.) 42 Direre yalini Saimon awli pi Yesu milungwa ungure, Yesu Saimon kanere ka iru di tongwa, “I Yon wan Saimon milinwa. Malia i kaanin Sipas yerabinwa.” (Kaan Sipas dungwa Pita kaan mere dungwi, te kaan sui Golin ka paangwa, Kobile)

Yesu, Pilipi te Nataniel bole wo, di tongwa

43 Ena kal iru ere paire kamin taangure, Yesu Galili gariba gul nala di pirungwa. Pirere Pilipi kol baan ungwa kanere, “I na munan kol duulin bilo,” di tongwa. 44 Pilipi Besaida ogu ai ki pai milungure, te Endiru te Pita ogu ai i para ki pai milungwa. 45 Ena Pilipi pire Nataniel waa duure kanere ka iru di tongwa, “Mose kile kaman ka buku ali bilungwa, te ka kebe yal para bilungwa mere, yal ta yalin kobi kanin dungwa u maribe ongwa kanebinwa. Yalini Yosepe wan Yesu milere Nasarete ogu ai ki paimua.” 46 Dimba, Nataniel ka iru dungwa, “Nasarete ogu ai digan yal wai ta u maribe namba.” Dungure Pilipi mile, “Kanana wo,” dungwa. 47 Ena Nataniel Yesu milungwa gul ungure, Yesu kanere Nataniel milungwa mere ka iru dungwa, “Yalini Isirel yal mabil milungwa kaniwa. Kakiibi dungwa ta paikungwa yal milemua.” 48 Dungure Nataniel ka iru sirin bile Yesu tongwa, “Na mile pai eriga mere i ka dinga i, genawna i na kane pol sine?” Dungure Yesu ka iru di tongwa, “Pilipi i kaya gala dikungwa kaun, akola main ali milinga kaniwa.” 49 Dungure Nataniel waa dire ka iru dungwa, “Nil si tongwa yalo, i God Wan milinwa, te na Isirel ibal kobe kenin erungwa yal bil para milinwa.” 50 Dungure Yesu dungwa, “‘I akola main ali milinga i kaniwa,’ di maribe erebina, ena pire gi di na tenwa. Tenba malia i ulin tawle kaningi, kal guman kwi dungwa bilkaw eme u maribe nangwa, i kananwa.” 51 Dire ainere ka iru dungwa, “Na kawen dirala piro. Eme kamin ai kawa ala di kole kole nangure, aw dinangure God angel kobe Na U Ibal Obinga Yal miliga gul ere ime ure, kwi wi yebe nangwa kananwa,” dungwa.

2

Kena malge yal ta abal ingwa

1 Ena are kaun sutan wei sungure pare, Kena ai Galili gariba gul suna dungwa gul, Yesu man, abal ingwa komina bil nerala dire, pi milungwa. 2 Abal ingwa yal kobi Yesu te gawliman kobe bole abal ingwa, “Komina bil nenan wo,” di gala dungure, u milungwa. 3 Eme nil wain i para ne wei sungure, Yesu man iru di yalini tongwa, “Yal kobi nil wain wei simua.” 4 Dungure Yesu maan dire dungwa, “Abalkuno, i kanin ta paikimia, na inan kanan paimua. Na konagi kawn kule eralga kaun ole u bawa dikimua.” 5 Dungure yalini man ka iru di nil konagi ibal tongwa, “Ena yalini ka ta di i ibal kobe tenangwa, i wiina ero.” 6 Yuda ibal ka main ta paangwa gain morin bigin sungwa, ena kobile muine anan kole muru kole taranta dungwa. Muine iray taranta, yal kobe nil kule muulangwa, nil binanbile eti lita, kuunin erangwa. 7 Yesu di nil konagi ibal tongwa, “Nil kule muine sin ali garu di muulo.” Yal kobi nil kule muine sin ali garu dungure, muulungwa. 8 Yesu kwi ainere di ibal kobe tongwa, “Malia nil taw sin ali garu direre, i pi komina bil kiingwa kamil kaa kobaan to.” Ena yal kobi i ongure, 9 yalini nil wo u nil wain ongwa ne pirungwa, nil wain i kule yuungwa nil konagi yal kobe kanimba, yalini ta kanekungwa ena komina bil kiingwa kamil kaa kobaan abal ingwa yal gala dire 10 iru di tongwa, “Ibal para wen wain nil wai obin goma sungure, ibal kobi nil binanbile ne wei sire kubin maangure, ena nil wain digan obin simba, i nil wain wai aa gi di milere, malia wen suule yuungwa.” 11 Kal guman kwi dungwa ta i maribe erungure, ibal kobe buul kunungwa, Kena ai Galili gariba gul suna dungwa malia kawn kule erungwa. Ena Yesu inin naabile yobilaan bilungwa i maribe ere ibal kobi tongure, yalini gawlima kobe pire gi di Yesu tongwa. 12 Ena kal iru erungure pare, Yesu te man te kebin kobe te gawliman kobe, ibalin kobe ere Kapanaum pire kaun tawliga milungwa.

Ka main ogu ala ibal kalkan aibe tobe irala di yongwa, Yesu i sutaw erungwa

13 Ena Yuda ibal bolima siipe siipe sungure God yalin kobe ta sekungwa kaun pire, komina bil nenama dire kaun i u maala omia, ena Yesu ere Yerusalem ongwa. 14 Pire Yuda ka main ogu bil ala pire, yal kobe bolimakau te bolima siipe siipe te kauba, kobile moni irala dire yongwa kanere, te aibe tobe erungwa yal kobe kobile moni senis ere milungwa, para kanungwa. 15 Kanere kan kuba sirala dire kan a kubagi mere erere, bolima siipe siipe te bolimakau ibal para, si kiranin bile ka main ogu i waa kire di mena erungwa. Kobile moni aibe tobe erungwa yal kobe bol aa sinaa dire, te kobile moni aa sulu di main erungwa. 16 Ibal kobe kauba imil si gale God tenangwa, ibal taw kobile moni irala dire, kauba imil i yongwa ibal kobe milungure, Yesu ka iru di tongwa, “Kalkan i, i mena kol ibe erana po. Kal iru eringa i, na Abe ogin kwi u maket kol omia, iru erekio.” 17 Dungure ka main minin ganin iru bilungwa, “Na God i oginin wai wen dinama di pire, na nomanin tegi dibina, ena yobilaan bile girin di miliwa.” Yesu kal iru eremia, ena ka iru bilungwa mere, malia Yesu gawlima kobe nomanin si pirungwa. 18 Ena Yuda ibal mile ka iru di Yesu tongwa, “I kal iru eringai, God yobilaan bile i toma di pirabinga, takal kal guman kwi dungwa erangire kanabine?” 19 Dungure en dire dungwa, “God ogin iray si suule eranga, ena are kaun sutakobe wei sinangure, na gin taran kaya kwi ki piseralwa.” 20 Dungure yalin kobe mile, “Ka main ogu iray kiingwa me erin, yal sui aan kawn muru na anan kole muru kole taran iru mere ki mile ki wei simia, ena i, ‘Are kaun sutakobe kwi gin taran kiiralwa,’ dino?” 21 Dimba Yesu ka main ogu iray kan dungwa i, yalini inin gain mina di bile dungwa. 22 Ena eme Yesu gule alemia, ena gawlima kobe Yesu goma ka dungwa i pirere, te ka main minin ganin bilungwa, te Yesu ka dungwa pire gi dungwa.

Ibal para mile pai erungwa mere, Yesu pire pol sungwa

23 Ena komina bil nongwa erin kaun iray, Yesu Yerusalem milere kal guman kwi dungwa erungure, ibal kobe buul kunere ibal binanbile pire gi di Yesu tongwa. 24-25 Ibal kobe mile pai erungwa mere Yesu pire pol simia, ena ibalin kobi, “Pire gi dibinwa,” dimba, Yesu ibalin kobi bole pena galala di pirekungwa. Ibal kobe nomanin suna pirungwa mere, yal ta Yesu main taw ama di maribe ere yalini tenamba.

3

Yesu ka di Nikodimas tongwa

1 Parasi ta kaan Nikodimas, Yuda yal singaba milere, 2 gilaa kaun ta Yesu milungwa gul urere iru di tongwa, “Arabayo, i nil si tongwa yal God nusi erungwa, na yal kobe kanebinwa. God yal ta aa ki dekenangwa, i kal eringa mere yal ta erekinamua. God i kawen aa ki di tomua.” 3 Yesu maan dire dungwa, “Kawen di terala piro. Yal ta gamege mere nangure, God kwi kule nenangwa, ena God kenin ere ke milungwa ai kanamua.” 4 Dungure Nikodimas ka iru sirin bilungwa, “Yal dimanin milungwa, tamintan kwi u gamege mere nangure, gaan kule yename? Yalini kwi pi man den miriin suna nangure, man kwi kule yenamba.” 5 Yesu maan dire dungwa, “Kawen dirala piro. Yal ta God kenin ere ke milungwa ai nangwa, man kule yerere, te God Iban para kule yenangwa paamua. 6 Ibal kule yongwa ibal kuunin milemua. Te God Iban kule yongwa, God Iban bole si dawle milemua. 7 Ibal kobe kwi u gamege nangure, ‘God gaan kule yenangwa paamua,’ iru di tobingai, i pire buul kunekio. 8 Gwi maare u gogo ongure, i kiranin pirinba, kole maare u kole om mo, pirekun erekinwa. Iru erungwa mere yal ta God Iban yal ta kule yenamua,” dungwa. 9 Dungure Nikodimas iru di yalini tongwa, “Kal iru erangwa main, tamintan u maribe name?” 10 Yesu maan dire dungwa, “I Isirel nil si tongwa yal milimba, ka ta di tobinga, i pirekeno? 11 Na kawen dirala piro, kalkan kobe pirebinga ka iru dibinwa, te kalkan kanebinga di tobinwa. Di tobinba ka dibinga, i yal kobe pire gi dikinwa. 12 Gariba kal main di tobinga pire gi dikina, ena kamin kal main di terabinga, genawna pire gi dinane? 13 Na U Ibal Obinga Yal kamin mine milere ere gariba gul urere, na inan kamin mine ibe obinba, ibal taw ama pekemua. 14 “Mose gariba simi yongwa milere, oniba giran guman kulungwa mere, ain yobilaan iru ere yere bile waaki dungwa mere, Na U Ibal Obinga Yal iru bile waaki dinamua. 15 Iru erala ibal kobe aa gi dire pire gi di na tenangwa, ena mile painangwal painamua,” dire Yesu ka iru dungwa. 16 God gariba ibal para den miriin tomia, ena yalini Wan taran nusi ime ere na ibal kobe tongwa. Tomia ena ibal kobe aa gi dire pire gi di yalini tenangwa, ena ibalin kobi iban u enderin gaul ai ta pekire, mile painangwal painangwa. 17 God Wan ka kol pai gariba ibal tenama dire, God yalini nusi ime ere na ibal kobe ta tekungwa. Gariba ibal aa ki di tenangure, sigare kule u wai nama dire nusi ime ere na tongwa. 18 Ibal kobe pire gi di God Wan tenamia, ena God ibalin kobi ka kol ere tere, “Pirin paimua,” di tekenangure, te pire gi di God Wan taran ta tekenamia, ena kaya ka kol ere tere, “Pirin paimua,” di tenangwa. 19 Nomanin naabile tongwa yal ere gariba gul umba, ibal kobe nomanin naabilama di pirekire kalkan ki eremia, ena nomanin kama sinama di pirere ere milungwa. Ere milemia, ena ka kol pai ibalin kobi tongwa. 20 Ibal kobe kal ki erere, nigi de pire, nomanin naabile tongwa yal, tongwa. Kal ki erungwa i maribe erekinama dire, nomanin naabile tongwa yal milungwa gul ta ukungwa. 21 Dimba ibal kobe kal wai erere, nomanin naabile tongwa yal milungwa gul ongwa. God aa ki dungure ibalin kobi kal wai erungwa, nomanin naabile tongwa yal iru i maribe ere tenama dire, ibalin kobi yalini milungwa gul ongwa.

Yon mile, Yesu milungwa main di maribe erungwa

22 Ena Yesu ka iru di yal iray tongure pare, yalini te gawliman kobe bole ere Yudia gariba gul pire, taw milere nil bile ibal kobe tongwa. 23 Tongure Yon para nil bile ibal kobe tongwa. Yalini Selim ai maala, gariba ta kaan Inon milere nil binanbile milungwa, ena ibal ungure Yon nil bile te milungwa. 24 Kerodi Yon ole kanin sekungwa kaun, ena Yon iru ere milungwa. 25 Yon gawlima kobe mile nomanin suna wai painama dire, gain bigin sungwa mere ka bolebilin di Yuda yal ta tongwa. 26 Di tongwa, ena Yon milungwa gul pire ka iru di yalini tongwa, “Arabayo, yal ta i bole Yodan nuule koliba kolibe milinga iray pirino? Yal ta milungwa mere iray, i pire dingiwe. Ena malia yalini nil bile ibal kobe tongure, ibal para yalini milungwa gul omua.” 27 Dungure yalini en dire iru dungwa, “God kalkan ere ibal ta tenamia, ena ibal i kal iru tawle aa te nenamua. 28 Na goma mile ka iru digire, ‘Na Kirisito ta milekiwa,’ diiba God na goma nusi eremua. 29 Yal ta abal inangwa we. Abal pi yal milungwa gul ongure, te yal i ye nongwa pire unin si mile wai pire, abal ingwa yal i, tomua. Tongwa mere na ama wai wen pire Yesu teiwa. 30 Yalini kaan wi yebe pire para kuunin biinamba, na kaanan yaa ime sinangurawa,” dire Yon ka iru di wei sungwa. 31 Ena yal ta kamin ai mile ungwa iwe, yalini singaba mile ibal para yaa ime si tongwa. Ibal kule yongwa gariba ibal milemia, ena gariba kal main dungwa mere, kane ka di milungwa. Yal ta kamin ai mile ungwa, yalini yal singaba mile ibal para yaa ime si tongwa. 32 Yal ta i kalkan kanere, te ka dungwa pirungwa mere di maribe erimba, yalini ka dungwa i, ibal kobe aa gi di pirekungwa. 33 Yalini ka di maribe erungwa ibal kobe aa gi di piramia, ena God kawen dima di pire, pi tegi yenangwa. 34 God yalini nusi ime erere inin Iban kirara muru tomia, ena yalini God ka dungwa mere aine di milungwa. 35 Na Abe kamin mina milungwa, den miriin Wan tere kalkan para muru yalini ke milama dire, yobilaan bil pai tongwa. 36 Ibal kobe pire gi di God Wan tenangwa, ena ibalin kobi mile painangwal painangwa. Te ibal kobe God Wan pire wiina ere tekenangwa, ena ibalin kobi mile paikinangure, God den gule te milangwal milangwa.

4

Yesu ka di Sameria abal ta tongwa

1-3 Ena kamin kaun i Parasi kobe mile ka iru dungwa, “Yesu gawlima kobe maale sulu dungure, Yesu ibal binanbile nil bile tongure, Yon ibal tawle nil bile tomua,” dungwa. Dimba Yesu ibal wen ta nil bile tekungure, yalini gawliman kobe nil bile ibal kobe tongwa. Ena Parasi ka dungwa i Yesu pirere, Yudia gariba gul pisere ere Galili gariba gul ongwa. 4 Pirere ere Galili gariba gul nala dire, Sameria gariba gul suna ongwa. 5 Pirere Sameria ogu ai ta kaan Saika, u bawa dungwa. Goma wen Yakobo gariba ta, wan Yosepe tongwa gariba i maala dungwa. 6 Yesu kol tayan ongwa buul kune, goma Yakobo maul nil gere nongwa gul binan amin di milungwa. Milungure are kaya suna ongure, omale kaun dungwa. 7 Ena Sameria abal ta nil kulala dire ungure, Yesu ka iru di abalini tongwa, “Nil taw nerala kule na to,” dungwa. 8 Dungwa kaun i Yesu gawlima kobe komina gibilin sirala dire, kaya ere ogu ai bil ta ongwa. 9 Yesu ka iru dungure, ena Sameria abal mile ka iru di Yesu tongwa, “Na Sameria abal miliawa. I Yuda nen milinga, tameran i, ‘Nil kule na to’ dine?” Yuda ibal te Sameria ibal komina muine kiingwa taran ta nekungwa, ena abalini ka iru sirin bile tongwa. 10 Tongure Yesu ka iru dungwa, “God kal wai ere i terala di pirimba, i main ta pirekire, te na mile, ‘Nil kule na to,’ dibingi na miliga mere i main ta ama pirekinwa. Diiba main sui iray piranga, te ‘I nil kule na to,’ di na tenanga, ena ibal mile painama dire nil ta i, kule i teralba.” 11 Dungure abalini ka iru dungwa, “Yalkuno, i nil kulanga mugu ta dikungure, te nil pi main wen ali ime milemia, ibal mile painama dire nil tai i kan dingiray, tamintan kule na tenane? 12 Na sanamoi Yakobo nil i nongure, te yalini wan kobe nongure, te yalini awi bolima para nil i nomua. Goma wen Yakobo nongure, te malia na si aine ne milebinwa. ‘I nil kule na teralwa,’ dinga na sanamoi Yakobo i si ime erino?” 13 Dungure Yesu maan dire iru dungwa, “Ibal kobe maul nil i nenangwa, nil kwi gule kwi nenamua. 14 Dimba na nil kule teralga, nere kwi gulekenamua. Nil kule teralga, nere den miriin suna nil gibilin bilungwa mere dinangure, ena mile painangwal painamua.” 15 Dungure abalini ka iru dungwa, “Yalkuno, i nil kan dingiray kule na to. Neralga nil kwi ta gulekire, te abila nil kwi ta u kule nekeralwa.” 16 Dungure ena Yesu ka iru di abalini tongwa, “I pi wininbi gala dire awli ya unana po.” 17 Dungure abalini mile, “Na winanbi ta milekemua,” dungure Yesu en, dire iru dungwa, “‘I wininbi ta milekemua,’ dinga, i kawen dinwa. 18 I yal ta ire pisere, te yal ta ire pisere, ena i wininbi anan kole muru ire piserere, te malia i yal ta bole ki pai milinga, i wininbi ta milekemua. Ka di na tenga i, i kawen dinwa.” 19 Dungure abalini ka iru di tongwa, “Yalkuno, i God ka kebe yal milinga, malia na i kaniwa. 20 Na sanamoi gilekume kamin kuul ibe, ana dire deminin si God te milungwal milemua. Milimba, ‘Eringa paikimua,’ dire i Yuda nen mile, ‘Ibal kobe Yerusalem ana dire deminin si God tenanga paimua,’ dinwa.” 21 Dungure Yesu ka iru di abalini tongwa, “Abalkuno, ka di i teralga, ‘Kawen dimua,’ dire pire gi do. Kamin kaun ta u maribe nangure, ibal kobe kamin kuul i, te Yerusalem para ana dire deminin si Abe God ta tekenamua. 22 I Sameria ibal kobe ana dire deminin si tenba, main ta pire pol sekinwa. Sekingire na Yuda ibal suna, ibal kobe aa ki di tenangwa yal, u maribe namia, ena main pire pol sire ana dire deminin si God tobinwa. 23 Dimba, kamin kaun ta malia kawn kule erungure, ibal kobe kirara kawen ana dire deminin si Abe tenama dire, nomanin suna pire kirara kawen ana dire deminin si tenamua. Ibal kobe iru ana dire deminin si God tenangwa, Abe wai pire gun ye ibalin kobe tenamua. 24 God mile aan gain yobilagi kulekire, iban kamin gwi mere milungwa, ena ibal kobe ana dire deminin si yalini terala dire, nomanin suna pire kirara kawen ana dire deminin si tenangwa paimua.” 25 Dungure abal i ka iru di Yesu tongwa, “God konagi erungwa yal Mesaya mile, yalini kaan ta Kirisito, unangwa pirebinwa. Unangwa kal para main di maribe ere na tenamua.” 26 Dungure Yesu ka iru dungwa, “I na bole ka di milebilgire, i yal ta kan dinga i, na yal iray miliwa.” 27 Di milungwa kaun i, Yesu gawlima kobe ere urere Yesu abalini bole ka di milungwa kane buul kunungwa. Buul kunimba, “Takal irala di pirine?” ka iru di abal terala di pirimba, ka ta di tekungwa. Te “Tameran ka di abalini tene?” Ka iru di Yesu terala di pirimba, gawlima kobe para ka iru ta di tekungwa. 28 Ena abal i nil kulungwa mugu i pisere kwi ere ogin ain pire ka iru di ibal kobe tongwa, 29 “Na kalkan para erebinga main iray, yal ta di maribe ere na tomia, ena yal i kanana wo. Yalini Kirisito milim mo?” 30 Dungure ena ibal kobe ogin ain milungwa pisere pi Yesu milungwa gul ungwa. 31 Ena abal i ogin ain milungwa kaun gawl ima kobe kawan dire iru di Yesu tongwa, “Ka nil si tongwa yalo, i komina no mo.” 32 Dimba Yesu en, dire di bile dire iru dungwa, “Na neralga komina main ta dimba, i ta kane pol sikinwa.” 33 Dimia ena gawlima kobe inin mile ka diria ere iru dungwa, “Yalini nenangwa komina ibal ta yuu tom mo?” 34 Dungure Yesu ka iru di gawlima kobe tongwa, “Na inan komina main iwe, na nusi ime erungwa yal ka dungwa mere wiina ere terere, te ‘Konagi ero,’ di na tongwa mere, ere wei siralwa.” 35 Dire Yesu ainere iru dungwa, “‘Komina yaalebingire, ba sui sui wei sinangure bulabinwa,’ dire i yal kobe kamin kaun iru di paale dinba, na ka iru di i teiwa. Ibal kobe umia, i kane koli ero. Baan araway suul milekenangure, ibalin kobe malia pire gi di na tenamua. 36 Ibal kobe pire gi di na tenama dire, ka main konagi erungwa ibal tobe tobingire, inamua. Te pire gi di na tongwa ibalin kobi, mile painangwal painamua. Ka main milin sigilungwa ibal, te ka main konagi erungwa ibal para wai pire mile miriin painamua. 37 Iru ere paimia, ena i ibal kobe mile, ‘Yal ta komina yaalungure te yal ta bulemua,’ di tenga, malia kawen di tenwa. 38 Ka main milin ta yaalekinga ai, na i nusi eriwa. Nusi eregire, ibal kobe pire gi di na tenama dire, i ka main konagi erina, ena ka main milin yaalungwa ibal kobe aa ki di i tomua.” 39 Ena Sameria abal iray mile, “Na kalkan para eriga main iray, yalini di maribe eremua,” dungwa ena ogu ai iray Sameria ibal binanbile pire gi di Yesu tongwa. 40 Tomia ena Sameria ibalin kobi u Yesu milungwa gul u bawa dire, “Na bole para milo,” kawan dire di Yesu tongure, ena yalini are kaun sutan ibalin kobi bole para milungwa. 41 Yesu ka di ibal kobe tomia, ena ibal kobe binanbile ama pire gi di yalini tongwa. 42 Tere ka iru di abal iray tongwa, “Goma ka di na tenga pire gi di yalini tobinba, malia yalini inin ka di na ibal kobe na tongwa pire gi dire, te yalini gariba ibal aa ki di tongure, sigare kule u wai ongwa yal milungwa, na para kanebinwa,” dire iru dungwa.

Orom gabman yal singaba yalin wan nibil erungwa, Yesu aa te wai ere tongwa

43 Ena are kaun sutan i wei sungure, Yesu ai i piserere pi Galili gariba gul ongwa. 44 “Ka kebe yal inin garibanin pire yebe tekimba, gariba baan ta ibal pire yebe ere tongwa paamua,” dire Yesu inin ka iru dimia, ena ere Galili gariba gul ongwa. 45 Pirere u bawa dungure, Galili ibal kobe aa te wai ere yalini tongwa. Ibalin kobe komina bil nongwa, erin kaun kaan Pasoba, Yerusalem para pirere Yesu ain iray kalkan i maribe erungwa kanemia, ena aa te wai ere yalini tongwa. 46 Ena Yesu pi Galili gariba gul gariba ta kaan Kena kwi ongwa. Goma Yesu gariba i mile, nil wo kwi erungwa u wain nil kol ongwa, iru erungwa. Orom gabman yal singaba ta Kapanaum ain milungure, yalini wan nibil ere milungwa. 47 “Yesu Yudia gariba gul pisere kwi ere Galili gariba gul umua,” dungure yal singaba iray pirere, yalini Yesu milungwa gul pire kawan dire iru dungwa, “Na wanan nibil bil ere gulala di pai milemia, ena i Kapanaum ure yalini aa te wai ere tenana wo.” 48 Dungure Yesu ka iru di yalini tongwa, “Kal guman kwi dungwa erabingire, i ibal kobe buul kune kanana, ena pire gi dinanba, iru ta kanekinanga, ena pire gi ta dikinanwa.” 49 Dungure yal singaba en, dire iru dungwa, “Yalkuno, na wanan kaya gulala eremia, i kaya wei di ere ime wo.” 50 Dungure Yesu en dire iru di tongwa, “Ena i ere po. I wanin u wai namua.” Dire Yesu ka iru di tongwa, yalini nomanin si aa gi di pirere ere ongwa. 51 Pirere yalini kol baan pi paingure, yalini nil konagi ibal kol baan kanere, “I wanin kaya u wai omua,” dungwa. 52 Dungure yal singaba mile, “Genawna yalini kwi u wai ome?” sirin bile ibalin kobe tongure, ena ibalin kobe ka iru dungwa, “Erima omale kaun yalini gain gwi simua.” 53 Dungwa ena nen iru pirungwa, “Aya, Yesu mile, ‘I wanin u wai namua,’ dungwa kaun wen iray yalini kaya pilaan dimua.” Iru pire dimia ena yalini te enin kobe para pire gi di Yesu tongwa. 54 Yesu Yudia gariba gul pisere ere Galili gariba gul ongwa, kal guman kwi dungwa ta goma erere, te malia ta kwi ama erungwa.

5

Nil ta kaan Beteseda, Yesu mile yal ta aa te wai ere tongwa

1 Ena kal iru ere wei sungure, Yuda ibal ka main erin kaun ta u maribe ongure, Yesu ere Yerusalem ongwa. 2 Yerusalem ai suna kol nil benge digan ta milungwa. Nil benge iray bolima siipe siipe kana giran bere yongwa maala milungure, te nil benge binan ogu tabil anan kole muru dungwa. Yuda ibal inin ka dungwa, nil i kaan Beteseda yere galungwa. 3 Omilin gi dungwa ibal, te kawn ki sungwa ibal, te aan kawn kebil sungwa ibal, te ibal iru mile nibil erungwa binanbile milere, ogu tabil iray ala pai milungwa. Milere angel ta nil benge iray nil si ku tenama dire, suul mile kanungwa. 4 Suul mile kanungwa iwe, God Singaba angel ta nil si ku tenangwa kaun, ena nibil erungwa yal ta goma gin taran nil ali namia, ena yal i nibil kaya wei sinangure, u wai nangwa. 5 Milungure yal ta alia mile, me erin yal ta aan kawn muru na anan kole kole muru kawnan kole muru kole sutakobe, nibil ere pai milungwa. 6 Yalini baan araway nibil ere pai milungwa Yesu iru kanere, ena ka iru di tongwa, “I u wai nala di pirino?” 7 Dungure nibil erungwa yal iray en, dire iru dungwa, “Yalkuno, nil benge suna ali si du erungwa na kaniiba, na ibalan ta ure, na awli nil ali nangwa ibal ta milekemua. Na inan nil ali nala di obinba, yal ta goma nil ali ongwa kaya u wai omua.” 8 Dungure Yesu ka iru di yalini tongwa, “Ena i ale, bol kawi ire kol warana po.” 9 Dimia ena yal i gin taran u wai ongure, bol kawi ire kol ware ongwa. Aa te wai ere tongwa kaun i, Sare kaun dungwa. 10 Dimia ena Yuda ka main yal singaba kobe mile, u wai ongwa yal ka iru di tongwa, “Sare kaun i bol kawi ire enga, na ibal kobe kile kaman ka si keli sinwa.” 11 Dungure yalini en dire iru dungwa, “Aa te wai ere na tongwa yal ‘Na bol kawi ire kol warana po,’ di na tomua.” 12 Dungure yalin kobi ka iru sirin bile yalini tongwa, “‘I bol kawi ire kol warana po,’ di i tongwa, ibena di i tome?” 13 Dimba ibal binanbile milungure, Yesu kaya ere omia, ena u wai ongwa yal Yesu guman kanekun ta erekire, kaan di maribe erekungwa. 14 Kaun tawle wei sungure, Yesu ka main ogu bil ala pire yalini kanere ka iru di tongwa, “I nibil eringa malia u wai enwa. I nibil bil erekirala dire, i kal digan ere taalime eringa pisero.” 15 Dungure yalini ere pire, “Yesu aa te wai ere na tomua,” di maribe ere Yuda ka main yal singaba tongwa. 16 Ena ibal kobe nibil erungwa Yesu Sare kaun kaun aa te wai ere te milemia, ena Yuda yalin kobi kal nigi dongwa ere Yesu tongwa. 17 Tomba Yesu en dire iru dungwa, “Na Abe konagi ere milemia, ena na para ere miliwa.” 18 Dungure ena Yuda yalin kobi iru di pirungwa, “Yalini Sare kaun kile kaman ka si keli sire, te yalini mile, ‘God na Abe milemua,’ dungwa God ke kuunin milia, di piremua.” Iru di piremia, ena Yuda yalin kobi Yesu si gulala di kawen pirungwa.

God Wan yobilaan bilungwa main paangwa

19 Ena Yesu ka iru di yalin kobe tongwa, “Na kawen dirala ena i piro. God Wan inin kalkan ta erekire, Nen kal erungwa mere kanere, iru tawle eremua. Nen kal erungwa mere, Wan para iru eremua. 20 Nen den miriin Wan tomia, ena Nen kal para erungwa mere di maribe ere Wan tomua. Malia na kal guman kwi dungwa erebinga mere iwe, tamama. Konagi bil painangwa erabina dire, di maribe ere Wan tenangure, i kane buul kunanwa. 21 Konagi bil iwe, ibal gulungwa Nen si kwi yomia, ale kwi milungwa mere Wan para iru ere, inin paale suna ere ingwa ibal kobe, tenamua. 22 Te Nen inin mile ibal kobe ka kol ta pirekemua. Dimba, ‘Na Wanan ka kol para pirangwa paamua,’ dimua. 23 Ibal kobe Nen kaan gale yebe erungwa mere, ibalin kobe Wan kaan gale yebe erama dire, Nen konagi iru ere Wan tomua. Ibal kobe Wan kaan gale yebe erekungwa, ena ibalin kobi Nen para kaan gale yebe erekimua. Nen Wan nusi eremia, ena ibalin kobe Nen para kaan gale yebe erekimua. 24 “Na kawen di i terala piro. Ibal kobe na ka diga pirere, te na nusi ime erungwa yal pire gi di tenamia, ibalin kobi mile painangwal painamua. Eme God ka kol pai ibalin kobi ta tekenangure, ibalin kobi gulala di milimba, kaya u kwi pire mile paingwal paimua. 25 Na kawen di i terala piro. Kamin kaun ta malia kawn kule erungure, ena God ibal kobe si kwi ta yekungure, gulungwa mere milere God Wan ka dungwa aa gi di pirangwa, u kwi pire mile painangwal painamua. 26 Na Abe ta milekenangwa, inan ibal milebinga i, ama ta milekerabinwa. Yalini Wan na mile, yalini iru milungwa mere na para iru milama dire, yobilaan bile na tomua. 27 Na Abe Wan, Na U Ibal Obinga Yal na milia, ena ‘Na Wanan ka kol pirangwa paamua,’ dimua. 28 Na ka diga i, i pire buul kunekio. Kamin kaun ta eme u maribe nangure, ena ibal kaya gulungwa yobilaan gul pai milungwa, na ka dibinga pirere, 29 te yobilaan gul pisere alamua. Ibal kobe kal wai erungwa alere mile painangwal painamua. Te ibal kobe kal ki erungwa alangure, God ‘Pirin paimua,’ di ibalin kobi tenamua.

Yal taw Yesu guun kan di maribe erungwa

30 “Na inan nomanin paangwa mere kalkan ta erekiga, God ka di na tongwa mere, ena na ka kol iru pire terabinwa. Na inan nomanin paangwa mere ka kol iru ta pire tekeralgire, te na nusi ime erungwa yal nomanin paangwa mere erala di erebina, ena ka kol pire tega kuunin paimua. 31 “Na inan guunan kanan kere di maribe eralga, ena ka diralga i, ta paikinama di ibal iru piramua. 32 Dimba yal ta mile na guunan kanan di maribe erungure, te yalini ka dungwa i kawen dima di kaniwa. 33 Goma i yal kobe taw nusi erere, ka kebe yongure, yalin kobi Yon milungwa gul ongure, Yon ka main kawen dungwa di maribe erungwa mere, i piringiwe. 34 Ibal taw na guunan kanan di maribe erungwa para paamba, ta na di maribe ere na tekenangwa ama para paimua. God u i aa ki dinangure sigare kule u wai nana dire, Yon ka dungwa mere na di i teiwa. 35 Kewa gale aw dungwa mere Yon iru milungure, ena yalini aw dungwa gul mile baan tawle wai pirinwa. 36 Yon na guunan kanan di maribe erimba, na konagi eriga na Abe konagi ere na tongwa, na guunan kanan kirara di maribe erungure, te na Abe na nusi ime erungwa ibal para kanemua. 37 Na Abe na nusi ime erungwa, yalini na guunan kanan di maribe eremua. Yalini ka dungwa i wen ta pirekire, te yalini guman i para wen ta kanekinwa. 38 I ibal kobe iru milinga te God yal ta nusi ime erungwa i pire gi di yalini tekinga, ena God ka dungwa pire nomanin suna ta yekingiwe. 39 Na mile pairabingal pairabina dire, God ka main minin ganin bilungwa, i morin morin kere pirinba. Ka main minin ganin iray na guunan kanan kere di maribe erungwa paamua. 40 Paamba i mile painangal painanga, te na i kenin erabina di erebinba, i manaa di na tenwa. 41 “Ibal kobe deminin sire guun ye na tenama dire, konagi ta erekiwa. 42 Dimba i God den miriin tekinga na i kaniwa. 43 Na Abe unangwa mere yobilaan sirin bile na tongwa na ere ime ubinba, i aa te wai ere na tekenwa. Na tekinba yal ta inin yobilaan bile unangwa, ena i aa te wai ere yalini tenanwa. 44 I ibal kobe deminin inin inin si ibeya erinba, God deminin si na tenama di pirekinwa. Di pirekinga, tamintan pire gi di God tenane? Ta tekenanwa. 45 Na Abe milungwa gul na ka kol ere mile, na tenama di pirekio. Mose ka dungwa aa gi di pire wai milabina di pirinba, yalini ka kol ere i tenamua. 46 Mose mile ka main minin ganin bilere, na guunan kanan di maribe erungwa, ena i pire gi di yalini tenanga meri, na ama pire gi di na tenanwa. 47 Dimba Mose ka minin ganin bilungwa pire gi ta dikinga, ena na ka diga tamintan pire gi di na tenane? Pire gi di na tekenanwa,” dire Yesu iru dungwa.

6

Yesu ibal 5000 komina tongwa

1 Yesu iru dungure pare kwi sinaa dire nil benge bil kaan Galili, kaan ta Taibirias, sipe mina nala dire ongwa. 2 Yalini kal guman kwi dungwa erere, te ibal nibil erungwa pilaan pai tongwa, ena ibal binanbile u ku bile yalini duulin bile warungwa. 3 Yesu maa pi kamin kuul mege ta pirere, gawlima kobe bole amin di milungwa. 4 God goma Yuda ibal ta sekungure, ibal kobe nomanin si pirungwa erin kaun i, kaan Pasoba, u maala ongwa. 5 Yesu kane yebe ere ibal binanbile yalini milungwa gul ungwa kanere iru di Pilipi tongwa, “Ibal kobe komina tobingire nenangwa, alde gibilin si terabine?” 6 Pilipi kal ta erangwa kanala dire, iru sirin bile tongwa. Tomba Yesu inin eme kal ta erangwa, inin kaya pirungwa. 7 Pilipi en dire iru dungwa, “Ibal para tawle tawle nenama dire, komina birete kobile moni kandret sutan gibilin sirabinba.” 8 Dungure yalini gawlima kobe ta Saimon Pita kebinbi kaan Endiru mile, ka iru dungwa, 9 “Gomege ta milungwaya komina birete anan kole muru te nil kabe sutan ye milemua. Milimba ibal para iru tawle nenamo? Tamama.” 10 Yesu mile, “‘Ibal kobe amin di milo,’ di to,” di gawlima kobe tongwa. Kul kwi yongwa koliba koli dungure, ibal para amin di milungure, yal kobe binanwenbile, tausen anan kole muru mere milungwa. 11 Yesu komina birete irere maki ye God tere, obin si ibal amin di milungwa tongwa. Nil kabe ama para iru erungure, ibal kobe inin nerala di pirungwa mere nongwa. 12 Ibal para ne kubin maangure pare, Yesu ka iru di gawlima kobe tongwa, “Komina taw imo dungwa gana dire taw piserekerabinwa.” 13 Dungure komina birete anan kole muru ibal nekungure, imo dungwa gana direre, gal anan kole kole muru kawnan milin sutan gule muulungwa. 14 Yesu kal guman kwi dungwa kalkan naanin paangwa iray, i maribe erungwa ibal kobe kanere iru dungwa, “‘Ka kebe yal ta nusi gariba gul eralwa,’ dungwa kawen kirara umua.” 15 Yal bil ain pi milama dire ibal kobe Yesu aa gi dire, konagi iray terala di pirungure, ena Yesu inin pirere inin kamin kuul ongwa.

Yesu nil benge bolimina kol warungwa

16 Ena kamin girungure Yesu gawlima kobe pi nil benge binan pire 17 sipe ala pire, kwi Kapanaum ai nala di ongwa. Kamin kaya girungure pare, Yesu yalin kobe milungwa gul kaya ta ole ukungwa. 18 Ena kamin gwi bilkaw maangure, nil si pebil dungwa. 19 Gawlima kobe bili awlan bale nil mina waa kire dire taw tayan ongure, nil benge suna ongwa. Pirere Yesu nil bolimina ware sipe maala ungwa kanere, kalgane ire kuril pirungwa. 20 Pirungure Yesu mile ka iru di tongwa, “Na inan miliga i kuril ta pirekio.” 21 Direre sipe ala ongure, gawlima kobe wai wen pirungwa. Yesu sipe ali omia, ena yal kobi nala di ongwa gul kaya gin taran pi bawa dungwa.

Ibal kobe Yesu waa duungwa

22 Ena paangure kamin taangure, ibal binanbile nil benge binan koli imo mile paingwa. Mile paire sipe taranta u ongwa kanere, te Yesu gawlima kobe bole sipe ali pekungwa, para kanungwa. 23 Taibirias ibal kobe sipe taw imo pai dungwa. Yesu Singaba maki ye tongure, komina birete nongwa ain maala sipe imo pai dungwa. 24 Ibal binanbile mile, “Yesu te gawlima kobe abila ta milekemua,” di piremia, ena sipe ala pire Yesu waa duurala dire ere Kapanaum ongwa.

Ibal mile painangwal painama dire Yesu, Komina birete mere miliwa, dungwa

25 Pirere Yesu nil benge koli milungwa kanere ka iru di tongwa, “Nil si tongwa yalo, i genawna ereya une?” 26 Di tongure Yesu en dire iru dungwa, “Na kawen dirala piro, i ibal kobe na waa duunga iwe. Na kal guman kwi dungwa erebingire, ibal kobe buul kune kanemia, na waa duukire i komina nere kubin maamia, ena na waa duunwa. 27 Komina ta bile yaanangwa nerala dire, konagi ta erekio. Dimba i mile painangal painanga komina nerala dire, konagi ero. God yobilaan sirin bile Na U Ibal Obinga Yal na tomia, ena komina iray i teralwa.” 28 Dungure ibalin kobe ka iru sirin bile Yesu tongwa, “God konagi erabinga, ta konagi erabine?” 29 Dungure Yesu en dire iru dungwa, “God yal ta nusi ime erungwa i pire gi di yalini tenanga, ena God konagi wen eranwa.” 30 Dimia ena ibalin kobe ka iru dungwa, “Kal guman kwi dungwa eringire, na ibal kobe kane buul kunabina, ena pire gi di i terabinga iwe, takal guman kwi dungwa erane? te ta konagi erane? 31 ‘Yalini kamin mina mile komina tomua,’ dire ka main minin ganin bilungwa mere u maribe ongure, ena na ibal kobe sanamoi gariba simi yongwa mile komina ta kaan mana nomua.” 32 Dungure Yesu ka iru dungwa, “Na kawen dirala piro. Mose kamin ibe komina i ta tekungwi, na Abe mile kamin ai ibe komina kawo malia i te milemua. 33 Yal ta kamin mina mile, ure gariba ibal mile painangwal painama dire, si kwi ye tomua. God komina tongwa mere yal i iru mere milemua.” 34 Dungure ibalin kobe ka iru dungwa, “Singabo, komina kan dinga i, i morin morin na ibal kobe na to.” 35 Dungure Yesu ka iru di tongwa, “Ibal kobe mile painangwal painangwa na komina mere miliwa. Ibal kobe na aa gi di pire milamia, ena na ka main i para paima di piramua. Te ibal kobe pire gi di na te milamia, ena main ta paikungwa ama para pirala pirekenamua. 36 “Ka iru dibinba, na kal eriga mere i kaninba, ‘Pire gi di na tekenanwa,’ goma di i tobingirawa. 37 Na Abe ibal kobe na tenangwa, ibalin kobe para na aa gi di piramua. Ibal kobe na aa gi di pirangwa, ena na ibal wen ta pisere erekiralwa. 38 Na inan nomanin paangwa mere ta erekire, na nusi ime erungwa yal nomanin paangwa mere erabina dire, na kamin mina pisere ere ime wiwa. Uga i ibal wen ta pisere erekiralwa. 39 God ibal kobe na tongwa mere ibalin kobi iban u mena ta pekire, kamin gariba wei sinangwa kaun alama dire, na nusi ime erungwa yal na konagi niminin mile iru erama di piremua. 40 Ibal kobe God Wan pire pol sire, te pire gi di yalini tenangwa, ena ibalin kobi para mile painangwal painama dire, na Abe iru pire dimua. Pire dungure ena kamin te gariba wei sinangwa kaun ibalin kobi alama dire, na kal iru ere teralwa,” dungwa. 41 Yesu goma mile, “God kamin ibe mile komina te ime erungwa mere, na iru mere miliwa,” dire ka iru dimia, ena Yuda ibal kobe nigi de pire ka diria ere milungwa. 42 Milemia ena ibalin kobe ka iru dungwa, “Yal iray Yosepe wan Yesu milungure, yalini nen man para kanebina, yalini mile, ‘Kamin mina miliga pisere ere ime wiwa,’ dungwa, tameran ka iru dime? Ka dungwa ta paikimua.” 43 Dungure Yesu ka iru dungwa, “Nigi de pire na tere ka diria ere iru dikio. 44 Na nusi ime erungwa yal, na Abe yalini mile ibal kobe nusi na milega gul erangure, ibalin kobi tawle na aa gi di piramua. Pirangure ena kamin te gariba wei sinangwa kaun, ibalin kobi alama dire, na kal iru ere teralwa. 45 Ena goma ka kebe yal kobe mile, ‘God ibal para ka nil si tenamua,’ dire ka iru bile paalemua. Ibal kobe na Abe ka dungwa pirere, nil sire pire nomanin suna yenangwa, ena ibalin kobi para na aa gi di piramua. 46 Ka iru dibinba, ibal ta Abe God kanama di pirekio. Yal ta God milungwa gul mile ungwa, yalini taran tawle God kanemua. 47 “Na kawen dirala piro. Pire gi di na tongwa ibal, ibalin kobi mile painangwal painamua. 48 Ibal kobe mile painangwal painangwa main i, na komina mere miliwa. 49 I sanamoi gilekume simi yongwa ai mile, komina wai ta kaan mana dungwa ne mile mile ere gulemua. 50 Dimba kamin ibe komina te ime erungwa ibal kobe nenangwa, ta gulekinamua. 51 God kamin ibe mile ibal kobe mile painangwal painama dire, komina te ime erungwa mere na iru mere miliwa. Ibal kobe komina i nenangwa, ena mile painangwal painamua. Na komina ibalin kobi teralga, na inan miin teralwa. Gariba ibal kobe mile painangwal painama dire, teralwa.” 52 Ena Yuda ibal kobe ka bolebilin dire diria ere iru dungwa, “Yalini inin miin na tenangure nerabinba, tamintan iru na ibal kobe tename?” 53 Dimia ena Yesu ka iru di ibalin kobi tongwa, “Na kawen dirala piro. Na U Ibal Obinga Yal miin te mayan ibal kobe ta nekenamia, ena mile painangwal painangwa main u maribe ta pekenamua. 54 Ibal kobe na miin te mayan nenamia, ena mile painangwal painamua. Mile paire kamin te gariba wei sinangwa kaun alama dire, na kal iru ere teralwa. 55 Na miin i, komina kawen kirara dimua, te na mayan i, nil kawen kirara dimua. 56 Yal ta na miin te mayan nenamia, ena yalini bole pena gale si dawle na tenangure, te na bole pena gale si dawle yalini teralwa. 57 Na Abe mile painangwal painangwa kobaan mile na nusi ime erungure, yalini milemia, ena na para miliwa. Iru milebilga mere ibal kobe na nenangure, ena na milia yalini para milamua. 58 Kamin ai ibe komina kan diga iwe, i sanamoi gilekume komina ne mile mile ere gulungwa, komina iray iru mere ta dikimua. Komina kan diga iray ibal kobe nenamia, ena mile painangwal painamua.” 59 Dire Yesu Kapanaum ka main ogu ala mile ka iru nil si ibal kobe tongwa.

Ibal mile painangwal painama dire, Yesu main di maribe erungwa

60 Ka dungwa i gawlima kobe binanbile pirere ka iru dungwa, “Ka dungwa i pirebingire, ka nega di dungwa ibena pirame?” 61 Dimba gawlima kobe nigi de pirungwa, Yesu inin nomanin si pirere ka iru di tongwa, “Ka diga i pirere ka main i munin kol erano? 62 Na U Ibal Obinga Yal kwi ere ainan kamin ai ibe nabingire, i kananga takal paama di pirane? I pire gogo eranwa. 63 Ibal kobe mile painangwal painangwa, God Iban konagi paimua. Ibal inin nomanin si pire erangwa ta paikimua. Na ka diga i, God Iban ka dungwa mere dimia, ena pire gi dinanga, mile painangal painanwa. 64 Dibinba i ibal taw pire gi di na tekenwa.” Ena ibal kobe pire gi di yalini tekenangure, te yal ta yalini bale taal sinangwa, Yesu ibalin kobi kaya piremia, ena ka iru di tongwa. 65 Ena Yesu ainere iru dungwa, “Na i ibal kobe pire goma ka iru di i tegirawa. Ibal kobe na aa gi di pirala di piranga, na Abe ‘Para wai paimua,’ di tenangwa, ibal iru tawle na aa gi di piramua.” 66 Ena Yesu ka i di tomia, gawlima kobe binanbile mun kal waa tere duulin bile te pekungwa. 67 Pekemia ena gawlima kobe anan kole kole muru kawnan milin sutan milungure, Yesu ka iru di tongwa, “I yal kobe para na pisere mun kal waa na terala di dino?” 68 Dungure Saimon Pita ka iru dungwa, “Singabo, i piserabinga, ibena milungwa gul nabine? Ibal kobe mile painangwal painangwa main i ka dinga kawen di maribe erinwa. 69 God kabin sire wai wen milungwa yal, i yalini milinga malia na ibal kobe kane bawa dire pire gi di i tobinwa.” 70 Dungure Yesu en dire ka iru dungwa, “I yal kobe anan kole kole muru kawnan milin sutan paale suna ere ibinba, yal ta i milinga i, suna milungwa Satan nil konagi yal milemua.” 71 Dire ka iru dungwa i, Saimon Isikerio wan Yudas kanin dungwa. Yudas mile Yesu gawlima kobe anan kole kole muru kawnan milin sutan milungure, te Yudas yalin kobi suna milimba, yalini eme Yesu bale taal sirala di pirangwa.

7

Yesu kebin kobe pire gi di yalini tekungwa

1 Ena ka iru di pisere Yesu Galili gariba gul suna kobi wari ongwa. Yuda ibal singaba kobe Yesu si gulala di eremia, ena Yesu Yudia gariba gul kamin kaun i ta nala di pirekungwa. 2 Yuda ibal erin kaun ta, komina bil nere are dine ogu ki pai milungwa kaun, i u maala omia, 3 ena Yesu kebin kobe iru di yalini tongwa, “I kal guman kwi dungwa eringa gawlima kobe kanama dire, i baan iray pisere ere Yudia gariba gul po. 4 Yal ta guun kan warama di pirangwa, ena kalkan erungwa aal kule ta erekinamua. I kalkan eringa kirara kawen paamia, ena ibal para guman mina ero.” 5 Kebin kobi pire gi di yalini tekungwa, ena bawle tere ka iru di tongwa. 6 Di tongure Yesu ka iru di yalin kobi tongwa, “Na Yudia pire komina bil nerala di nabinga kaun u maala pekemua. I nala di piranga, para nanga paamua. 7 Gariba ibal kobe den gule i ta tekimua. Dimba ibalin kobi, ‘Kal ere main paangwa kal ki erinwa,’ di tere tere ere milebina, den gule na na tomua. 8 I Yudia pire komina bil i nenana po. Na nalga kaun u maala pekemia, ena na malia ta pekeralwa.” 9 Di tere Yesu Galili gariba gul mile paangwa.

Komina bil nongwa, Yesu kanala dire ongwa

10 Yesu kebin kobe Yudia komina bil i nerala dire ongure pare, Yesu omba, aal kule ongwa mere yalini ongwa. 11 Komina bil nongwa ain Yuda ibal singaba kobe Yesu waa duure, “Yalini u milim mo, milekeme?” dire iru sirin bile kanungwa. 12 Ibal binanbile u ku bilere ka binanbile diria ere ibal taw mile, “Yalini yal wai milemua,” dungure te ibal taw mile, “O, o yalini ibal bawle tongwa yal milemua,” dungwa. 13 Dimba Yuda ibal singaba milungwa ibal kobe kuril pirere, ka mone mone di diria ere pirungwa. 14 Ena komina bil erin kaun i taw mili suna mugu sungure, ena Yesu Yuda ka main ogu bil ala pire ka nil si ibal tongwa. 15 Tongure Yuda ibal singaba pire buul kunere ka iru dungwa, “Yal iray sikul wen ta dikungwarawa, yalini tamintan main paangwa pire dime?” 16 Dungure Yesu en dire iru dungwa, “Na inan nomanin paangwa mere nil si tekegi, na nusi ime erungwa yal di na tongwa mere pire nil si teiwa. 17 Na ka nil si tega, God ka dungwa mere na aine dibin mo, te na inan nomanin paangwa mere dibin mo? God mile yal ta kal iru erama di pirungwa mere, yal iray kal iru eramia, ena yalini piramua. 18 Yal ta inin nomanin paangwa mere erangwa, inin guun kan warama di piremua. Dimba nusi ime erungwa yal guun kan warama dire, nusi ime erungwa ungwa yal iru di pirangwa, ena yal i kawen dire kakiibi kobaan milekenama di ibal iru piramua. 19 Kile kaman ka Mose di i tomba, i wiina ere tekinwa. Tameran i ibal kobe na si gulala di erine?” 20 Dungure ibal kobe en dire iru dungwa, “Sia ta i den miriin suna milungurawa. Ibena i si gulama di pirine? Si gulangwa ibal ta milekemua.” 21 Dungure Yesu en dire ka iru dungwa, “Na kal guman kwi dungwa ta eriga, ena i ibal kobe kane buul kuninwa. 22 Mose goma mile, ‘I wanin kobe gain puul bile ero,’ dire kile kaman ka iru dimba, yalini kal iru kawn kule ta erekungure, yalini sanamoi gilekume kawn kule kal iru eremua. Mose ka iru dungwa ena i yal kobe Sare kaun gomege gain puul bile erinwa. 23 Mose kile kaman ka dungwa mere, si keli sekerala dire, ena i Sare kaun gomege gain puul bile eringiwe. Iru erina ena na Sare kaun, nibil erungwa yal kirara muru aa te wai eriga, tameran i yal kobe den gule na tene? 24 Kalkan erungwa i yal kobe imore kaninga, birun bale tekio. Tekinanba kalkan erungwa main pire pol sinanga, ena birun bale to.”

Ibal kobe mile, Yal i Kirisito milim mo? dungwa

25 Ka iru dungure ena Yerusalem ibal taw mile ka iru dungwa, “Yal ta si gulala di ibal iru pirungwa, yalini yal iray milemiawa. 26 Milimba yalini malge mile ka di ibal tongure, ibal wen ta ka di sutaw ere yalini ta tekemua. Yal singaba kobe yalini God konagi erungwa yal, Kirisito milema di, yal singaba kobe malia iru nomanin si piremo? 27 Dimba God konagi erungwa yal, Kirisito ere ime unangwa ain ibal ta pirekenamba, yalini pisere ungwa ain na ibal kobe kanebinwa.” 28 Ena ibal kobe iru dungwa Yesu ka nil si te milere gala dire iru dungwa, “Na inan miliga mere, te na inan mile ere ime uga ain, i pire pol sino? Na inan nomanin paangwa mere ta ukiwa. Na nusi ime erungwa yal i, yalini kirara kawen milemua. I yal kobe yal i kane pol sekinba, 29 na yalini kane pol siwa. Na yalini milungwa gul piseregire, te yalini na nusi ime erungwa, ena yalini na kane pol siwa,” dire Yesu ka iru dungwa. 30 Iru dimia ena ibal kobe Yesu kanin sirala di erimba, yalini gulangwa kaun ole u bawa dikungwa, ena ibal kobe yalini aan aa gi ta dekungwa. 31 Iru erala di pirimba, ibal binanbile pire gi di Yesu tere ka iru dungwa, “Yal i kal guman kwi dungwa erungwa mere, God konagi erungwa yal Kirisito unangwa, para iru eram mo, kal taw ama eram mo? Ta erekinamua,” dungwa.

Yesu kanin sinama dire simil nen taw nusi erungwa

32 Ena Yesu milungwa mere u ku bilungwa ibal kobe ka diria iru ere milungwa Parasi kobe pirere, yalin kobe te Yuda ka main kenin erungwa yal bil kobe bole, Yesu si kanin sirala dire, simil nen taw nusi erungwa. 33 Yesu ka iru dungwa, “Na kaun tawliga i ibal kobe bole milere, ena na nusi ime erungwa yal, yalini milungwa gul na ere nalwa. 34 I na waa duunanba, na ta kanekinanwa. Na pi milalga ain i nala di piranba, i ta ukunana, ena na ta kanekinanwa.” 35 Dungure Yuda ibal yal singaba mile inin diria ere iru dungwa, “Yalini alde nangwa na ibal kobe ta kanekirabine? Yuda ibal kobe Giriki gariba gul suna ki paingwa gul iray, yalini pire Giriki ibal kobe ka nil si tenam mo? 36 Yalini mile, ‘I na waa duunanba, na ta kanekinanwa te na pi milalga ain i nala di piranba, ta ukunanwa,’ dire ka sutan i, di na ibal kobe tongwa i main tamintan paingwa pire dime?” dungwa.

Ibal mile painangwal painama dire nil ta milungwa

37 Ena Yuda ibal erin kaun iray wei sinangwa kaun, kamin kaun i erin bilkaw milungure, Yesu ale milere gala dire iru dungwa, “Yal ta nil gulangwa, yal i na miliga gul ure nenana wo. 38 Ibal kobe pire gi di na tenamia, ena den miriin suna ali nil gibilin bilungwa mere, yalini kal wai ere ibal tere, u wai pire mile painangwal painamua. Ka main minin ganin iru bilungwa paimua.” 39 Yesu ka iru dungwa ibal kobe pire gi di yalini tenamia, God Iban den miriin suna painama di tongwa. Kaun i Yesu ta gulekire, te ale kamin mina ain ole pekungwa ena God kaya inin Iban nusi ere tekungwa.

Ibal kobe suna pol sire guman inin inin dungwa

40 Ena Yesu ka iru dungwa ibal kobe pirungure, ibal taw kobe ka iru dungwa, “‘Ka kebe yal ta unamua,’ dungwa i yalini yal iray kawen milemua.” 41 Dungure ibal taw kobe mile, “God konagi erungwa yal, Kirisito milemua,” dimba, ibal taw kobe manaa dire iru dungwa, “Kirisito Galili gariba gul u maribe ta pekenamua. 42 Ta pekenangwa main iwe, ka main minin ganin bilungwa main iru paimua. Kirisito sanamoi gilekume Debiti milangure, te Debiti ki paingwa ai Betelekem kule nenamua.” 43 Dimia ena u ku bilungwa ibal suna pol sire u taminin sutan pire, guman inin inin dungwa. 44 Ibal taw kobe Yesu kanin sirala di pirimba, ibal wen ta yalini aan aa gi dekungwa.

Yuda ka main singaba kobe pire gi di Yesu tekungwa

45 Ena simil nen kobe kwi pi Yuda ibal kenin erungwa yal bil kobe, te Parasi kobe milungwa gul ongure, yalin kobe ka iru sirin bile simil nen kobe tongwa, “Tameran i yalini awli ukine?” 46 Dungure simil nen kobe en dire iru dungwa, “Yalini ka dungwa mere, goma ibal iru ta dikemua.” 47 Dungure Parasi kobe ka iru dungwa, “Aya, yalini ama para bawle i tomo? 48 Yal singaba ta mo na ibal Parasi ta, pire di gi yalini tongwa kanin mo, kanekine? Ta kanekinwa. 49 Ibal binanbile u ku bilungwa i Yuda ibal kile kaman ka ta pirekemia, ena God den gule ibalin kobi tomua.” 50 Dungure goma yal ta kaan Nikodimas pi Yesu milungwa gul pire bole ka di milungwa, yalini Parasi kobe suna milere ka iru di yalin kobi tongwa, 51 “Na yal kobe kile kaman ka main paangwa mere iwe, ‘Imore ka kol ere to,’ ta dikimua. ‘Yalini ka dinangwa pire, te kalkan erungwa main goma di maribe erangwa pire pol sire pare, ena ka kol ere to,’ dimua.” 52-53 Dungure Parasi kobe imo mile ka iru di tongwa, “I ama Galili ibal para milino? I ka main minin ganin kere pire pol sinanga, ena ka kebe yal Galili gariba gul u maribe ta pekenama di piranwa,” dungwa.

8

Yal maale ingwa abal ka kol paangwa

1 Ena ibal para u sutaw pire ere inin ogin omba, Yesu pi kamin kuul ta kaan Olibe kuul ongwa. 2 Paire kwimile taanima wen Yesu kwi ere Yuda ka main ogu bil ala ongwa. Pire ibal binanbile Yesu milungwa gul ungwa, yalini amin di milere ka nil si tongwa. 3 Yuda ka main nil si tongwa yal kobe te Parasi kobe bole, abal ta awli suna erungwa. Abal i, yal ta kunibe i milungwa, ibal kobe kane i maribe erungwa. 4 Abalini awli suna ere ka iru di Yesu tongwa, “Ka nil si tongwa yalo, abalini yal ta kunibe i milungwa ibal kobe kane i maribe eremua. 5 Na ibal kobe kile kaman ka suna Mose iru bilungwa, ‘Kobile kuba aa tere kal iru erangwa abal, i si gulo,’ dungwa paamua. Paamia ena i piringa, takal ere abalini tenama di pirine?” 6 Yesu kela kule bawle terala dire ka iru di tongwa, Yesu ka ta maan di tenangwa paikinamia, ka digwane waa terala di pirungwa. Di pirimba, Yesu kane main ere, aan nulaan pai gariba bolimina ka minin ganin bilungwa. 7 Ibalin kobi ka sirin bile milungwa, Yesu alere ka iru di tongwa, “I ibal kobe suna ali yal ta kal digan ere taalime ta erekungwa, ena yal i, kobile kuba goma aa tere abalini so.” 8 Dire pare kwi kane main ere aan nulaan pai gariba bolimina ka minin ganin bilungwa. 9 Yesu ka dungwa pirere, ena ibal taran taran di u mena kol pire, yal dimanin kobe goma ongure, te yal garamil eme ongwa. Ibal para muru ere ongure pare, Yesu inin milungure, te abalini ale milungwa. 10 Yesu kane yebe ere ka iru di tongwa, “Abalkuno, ibal kobe u alde ome? I kal digan eringa, ‘Pirin paimua,’ di ibal ka ta iru di i tom mo, di i tekeme?” 11 Dungure abalini mile, “Ka ta di na tekemua,” dungure ena Yesu ka iru di tongwa, “Na para pirin pai i tekiwa. I ere pire, eme kal digan ere taalime ta erekio.”

Ibal nomanin naabilama dire aw di te miliwa, dire Yesu dungwa

12 Ena Yesu ka kwi iru di ibal kobe tongwa, “Gariba ibal para nomanin naabilama dire, aw di ibalin kobe te miliwa. Ibal kobe na munan kol duulin bilangwa, ena ibalin kobi nomanin kama ta sekenangure, nomanin naabile aw dinamua.” 13 Dungure Parasi kobe ka iru di tongwa, “Maliaga i inin guunin kanin di maribe erina, ena i ka dingai paikimua.” 14 Dungure Yesu en dire ka iru dungwa, “Na inan guunan kanan di maribe eriiba, pisere ere ime uga ain te kwi ere yebe nalga ain para piria, ena na ka diga paimua. Ai sui iray, i yal kobe inin ta pirekinwa. 15 Ibal nomanin paangwa mere i singaba mile ka kol paangwa obin si tenba, na singaba mile ka kol paangwa obin si ibal kobe tekiwa. 16 Tekiiba singaba mile ka kol paangwa obin si terabinga paimua. Paangwa main iwe, na inan ta erekire, na nusi ime erungwa yal, na Abe, bole para mile ka kol paangwa obin si terabilga, ena paimua. 17 I ibal kobe kile kaman ka minin ganin iru bilungwa paangwa, ‘Kanungwa yal sutan ka dungwa u taran nangwa, ka dungwa i kawen dimua.’ 18 Na inan guunan kanan di maribe erigire, te na nusi ime erungwa yal, na Abe, na guunan kanan para di maribe eremua.” 19 Dungure yalin kobe mile, “I nenin alde mileme?” dire ka sirin bile Yesu tongwa. Tongure Yesu en dire ka iru dungwa, “I na miliga mere pire pol sinanga, ena na Abe para pire pol sinanba, na te na Abe milebilga mere, i pire pol ta sekinwa,” dungwa. 20 Yuda ibal ka main ogu bil kobile moni tongwa ain, Yesu ali milere ka nil si tongwa. Yalini gulangwa kaun ole u bawa dikungwa, ena ibal kobe Yesu kanin ta sekungwa.

Na baan ta nalga ain i ta wekenanwa, dire Yesu dungwa

21 Ena Yesu ka iru di yalin kobe tongwa, “Na ere baan ta nalga i na waa duunanba, i kal digan eringa pirin pai imo dinangwa, gulanwa. Iru mile gulingire, na nalga ain ta wekenanwa.” 22 Dimia ena Yuda ibal yal singaba kobe ka iru dungwa, “Yalini mile, ‘Na nalga ain i ta wekenanwa,’ di na tongwa yalini inin si gulama di dimo?” 23 Dungure yalini maan dire ka iru di tongwa, “I gariba maina ibal milinba, na kamin ibe ibal miliwa. Te gariba ibal kal ki ere milungwa i yal kobe kule yomba, na ta kule yekemua. 24 Iru paimia ena ‘I kal digan eringa pirin pai imo dinangwa, gulanwa,’ di i teiwa. Na iru iru milia diga mere pire gi di na tekenanga, ena i kal digan eringa pirin pai imo dinangwa gulanwa.” 25 Dungure yalin kobe mile, “I ibena miline?” dire sirin bile Yesu tongwa. Di tongure yalini en dire iru dungwa, “Na ka diga mere iru, na milegirawa. 26 I yal kobe milinga ka binanbile di gawa dire, kawre di i teralba, na nusi ime erungwa yal kawen dungure, te yalini ka di na tongwa mere, iru tawle aine di gariba ibal kobe teralwa.” 27 Dungure Yesu Abe God kan dungwa yalin kobe ta pire pol sekemia, 28 ena Yesu ka iru di tongwa, “Na U Ibal Obinga Yal bili waa ki dinanga, ena na iru iru milia diga, i piranwa. Na inan nomanin paangwa mere ta erekia, na Abe ka nil si na tongwa mere, iru tawle di tega i para iru piranwa. 29 Na nusi ime erungwa yal na bole milebilwa. Yalini gun ye na tenama di piriga mere eriga, ena yalini na pisere erekimua.” 30 Yesu ka dungwa i, ibal kobe pirungure, ibal taw binanbile ibalin kobi suna milungwa pire gi di Yesu tongwa.

Ibal kan kulekungwa mere milama dire, main kawen paangwa

31 Yuda ibalin kobe pire gi di Yesu tomia, ena yalini ka iru di tongwa, “Na ka nil si tega i wiina ere tenanga, ena na gawlimanan kobe kawen kirara milanwa. 32 Milere na kirara kawen diga main piranga, ena Satan i kanin sungure, yalini nil konagi yal milinba, God kanin gule ere i tenangwa mere iru ere i tenamua.” 33 Dungure ibal kobe ka iru maan di tongwa, “Ebarakam na ibal kobe sanamoi milemua. Goma te malia para, na nil konagi ibal kobe ta milekebinwa. ‘Kanin gule ere na teralwa,’ dinga, tameran ka iru dine?” 34 Dungure ena Yesu ka iru di ibalin kobe tongwa, “Na kawen dirala piro. Ibal kobe kal digan ere taalime ere milungwa, ibalin kobe Satan nil konagi ibal milemua. 35 Nil konagi ibal kobe iwe, ibalin kobi yal ta gawliman kobe morin morin ta milekemba, wan kobe morin morin gawliman milemua. 36 Ibal kobe kanin paangwa God Wan ibalin kobe gule ere tenamia, ena kirara gule ere ibalin kobe tenangure, wai wen mile wiige sire milamua. 37 I ibal kobe Ebarakam gawliman kobe milinga na piriiba, na si gulala di pirinwa. Na ka nil si i tega i pire nomanin suna ta yekinga, ena na si gulala di pirinwa. 38 Na Abe di maribe ere na tongwa mere, na aine ka diiba, i nenin ka dungwa mere pire erinwa.”

I nenin Satan milemua, dungwa

39 Dungure ibalin kobe mile, “Na sanamoi gilekume Ebarakam milemua,” dimba Yesu ka iru di tongwa, “I Ebarakam gawliman kirara kawen milanga, ena yalini kal wai erungwa mere eranwa. 40 Eranba God kawen di na tongwa mere di i tere iru tawle eriiba, i na si gulala di erinwa. I na si gulala dinga mere, Ebarakam iru ta erekimua. 41 I nenin kal erungwa mere erinwa,” dungwa. Dungure ibalin kobe en dire ka iru dungwa, “Yal ta pi abal ta kunibe ingure, gaan kule yongwa mere, na mina iru ta ire na kule yekemua. Na ibal kobe para na Abe taran God milemua.” 42 Dungure ena Yesu ka iru di tongwa, “Na God bole milegire, yalini na nusi ime erungure, malia na miliwa. Na inan nomanin paangwa mere ta ukigi, yalini na nusi ime eremua. Iru paingwa God i ibal kobe nenin kirara kawen milamia, ena i den miriin na tenanba. 43 Na ka dibinga, tameran main pire pol sekine? Na ka di i tega pirala pirekinga, main pire pol sikinwa. 44 I ibal kobe i nenin Satan milemua. Yalini kal ki erala di pirungwa mere, i para erala di pirinwa. Kamin kaya wen yalini ibal si gulungwa yal mile, mili ongwa ongwa malia para iru milemua. Yalini kawen ta dekungwa, ena kalkan para kawen dungwa yalini i gibilin mui kol yomua. Yalini kakiibi dungwa kobaan milungwa, ena inin main paangwa mere kakiibi morin morin dimua. 45 Iru paimia, ena na kawen di i teiba, i pire gi di na tekinwa. 46 Na kal digan ere taalime ta eralga, ‘I pirin paimua,’ di na tenanba, na iru ta erekiga, i iru ta di na tekenanwa. Na kirara kawen di maribe ere i tega, tameran pire gi di na tekene? 47 God gaan kule yongwa, God ka dungwa yalin kobe pirekun eremua. Iru milimba, i yal kobe God kule yekungwa, yalini ka dungwa pirekun ta erekinwa.”

Ebarakam kule yekungwa kaun na goma miliwa, dungwa

48 Dungure Yuda ibal yal singaba kobe ka maan dire iru di Yesu tongwa, “‘I Sameria ibal mile sia ta denin miriin suna milemua,’ di i tobinga paimua.” 49 Dungure Yesu maan dire iru dungwa, “Sia ta na denan miranan suna ta milekemua. Na Abe aa te yebe erebinba, i na aa te yebe erekinwa. 50 Na guunan kanan warama di pire ta di tekiwa. Tekiiba yal ta na guunan kanan di maribe ere i terere, kawen dim mo, kakiibi dim mo, yalini di maribe eramua. 51 Na kawen di terala piro. Na ka main diga ibal wiina erangwa, ena wen ta gulekire mile painangwal painamua.” 52 Dungure Yuda ibal yal singaba kobe ka iru di yalini tongwa, “Ebarakam gulungure, ka kebe yal kobe para gulimba, i ‘Na ka diga wiina erangwa, wen ta gulekinamua,’ dinga i sia ta denin miriin suna milungwa, malia kawen kanebinwa. 53 Na sanamoi gilekume Ebarakam gulungwa i yalini si ime erino? Te ka kebe yal kobe para gulungwa we, tameran i gain mina aa tene? I yal singaba bil wen milino?” 54 Dungure Yesu di tongwa, “Na inan kaanan gale yebe eralga, kuunin ta paikinamua. ‘Na Abe, God milemua,’ dinga yalini na Abe milemia, na kaanan gale yebe ere na tomua. 55 God milungwa main i yal kobe ta pirekun erekinba, na yalini pirekun eriwa. ‘Na yalini ta pirekun erekiwa,’ diralga i kakiibi dinga mere diralwa. Diralba yalini na pirekun ere yalini ka dungwa mere wiina eriwa. 56 I yal kobe sanamoi gilekume Ebarakam, na gariba gul uralga kaun na kanala di pirere, ena na kane pisere wai wen pire milemua.” 57 Dungure Yuda ibal yal singaba kobe ka iru di yalini tongwa, “I me erin yal su aan kawn muru na anan kole kole muru, pipti, ta ole milekinga, Ebarakam kaya kanino? Tamama.” 58 Dungure Yesu ka iru dungwa, “Na kawen di terala piro. Ebarakam ta ole kule yekungwa kaun na miliwa.” 59 Iru dungwa ibal kobe kobile kuba aa tere irere, yalini sirala di pirimba, Yesu aal kule pire Yuda ka main ogu bil malge ongwa.

9

Omilin gi dungwa yal Yesu aa te wai ere tongwa

1 Ena yal ta man den miriin suna omilin gi dungure, kule nongure malia ama gi di imo dungwa. Yesu pi kol baan ta pire yal iray kanungwa. 2 Kanungure Yesu gawlima kobe ka iru sirin bilungwa, “Ka nil si tongwa yalo, yalini nen man kal digan ere taalime erungwa man paam mo, yalini inin kal digan ere taalime erungwa man paam mo, i ibena erima di pirine?” 3 Dungure Yesu ka iru dungwa, “Yalini mo te nen man kal digan ere taalime erungwa, omilin gi ta dikimua. God yobilaan bile niminin mile yalini tenangure, ibal kanama dire, yalini omilin gi di dimua. 4 Na nusi ime erungwa yal konagi ere na ibal kobe tongwa, kamin kaun malia u bawa dungure, na ibal kobe ere milabinwa. Kamin kaun ta u maribe nangwa ibal kobe konagi ta erala di piramba, ta erekinamua. 5 Na gariba gul mile paiga ibal para nomanin naabilama dire, aw di ibalin kobe te miliwa.” 6 Dire pare Yesu gariba mina ebil si bile aa kiraa erere, gariba ire omilin gi dungwa yal omilin mina aa dagi si tongwa. 7 Si tere ka iru di tongwa, “I nil benge ta kaan Siloam pire, nil painana po.” (Nil benge iray kaan Golin ka iru paangwa, Nusi Erungwa Nil) Yesu ka di tongure yalini ere pire nil paingure, ena omilin pilaa dungwa. Dungure kwi ere ungwa. 8 Omilin gi dungwa yal goma komina kaan di milungure, ibal kobe kanere, kanungwa ibalin kobi te yalini enin kobe para ka iru inin inin diria ere iru dungwa, “Yal ta amin di mile komina kaan di milungwa yal iray, yalini milim mo?” 9 Ena ibal taw mile, “Yalini yal iray milemua,” dimba ibal taw ka iru dungwa, “O, o yalini yal iray guman mere kulimba, ta milekemua.” Ka iru dimia, ena yalini mile, “Na yal iray miliwa,” dungwa. 10 Dungure ibal kobe ka iru sirin bile tongwa, “Goma i omilin gi dimba, malia pilaa dungwa kaninga, tamintan u wai ome?” 11 Dungure yalini ka iru dungwa, “Yal ta kaan Yesu gariba mina ebil si bile aa kiraa erere, gariba ire na omilan mina aa dagi si na tere, ‘I nil benge ta kaan Siloam pire, nil painana po,’ di na tongure, na pire nil paigire, ena omilan pilaa dungwa kaniwa.” 12 Dungure ibal kobe mile, “Yalini alde mileme?” sirin bile tongure, yalini mile, “Na ta kanekiwa,” dungwa. 13 Dungure pare goma omilin gi dungwa yal, ibal kobe yalini awli pi Parasi kobe milungwa gul ongwa. 14 Yesu gariba mina ebil si bile aa kiraa erungwa, te omilin gi dungwa yal aa pilaa di tongwa kaun iray, Sare kaun dungwa. 15 Ena Parasi kobe mile, “I omilin pilaa dungwa kaninga, tamintan u wai ome?” sirin bile tongure, yalini ka iru di tongwa, “Gariba kul tongwa na omilan mina aa dagi si tongure, na nil paigire, ena na omilan pilaa dungwa malia kaniwa.” 16 Dungure Parasi taw ka iru dungwa, “Yal iray kal iru erimba, Sare kaun kile kaman ka dungwa wiina ere tekemia, ena God yalini ta nusi ime erekimua.” Dimba Parasi taw mile ka iru dungwa, “Kal guman kwi dungwa erungwa mere iwe. Kal digan ere taalime erungwa yal kal iru ta erangwa painamo? Ta paikinamua.” Dungure yalin kobe suna pol sire u taminin sutan pire guman inin inin dungwa. 17 Dimia ena Parasi kobe ka kwi sirin bile yalini tongwa, “Yalini i omilin aa te wai erungwa pilaa di kaninga, yalini ibena milema di pirine?” Dungure yalini mile, “Ka kebe yal milemua,” dungwa. 18 Dimba yalini goma omilin gi dungure, omilin pilaa di kanungwa Yuda ibal yal singaba kobe pirala pirekemia, ena omilin gi dungwa yal iray nen man ‘Wo,’ di gala dungwa. 19 Ungure ka iru sirin bile tongwa, “Yalini i wanin milimo? I kule yenga, ‘Omilin gi dimua,’ dino? Te omilin pilaa di kanungwa, tamintan main paama di pirine?” 20 Dungure yalini nen man ka iru dungwa, “Na yasu yalini kule yobilga omilin gi dungwa milimba, 21 malia yalini omilin pilaa di kanungwa, te yal ta aa te wai ere yalini tongwa, na yasu main i ta pire pol sekebinwa. Yalini kaya ibal milemia, inin ka di maribe ere i tenamia, ena i yalini sirin bile piro.” 22 Yalini nen man Yuda ibal yal singaba kobe kuril pire tomia, ena ka iru di tongwa. Yuda ibal yal singaba kobe ka iru di paalungwa, “Yal ta Yesu milema di pire, ‘God konagi erungwa yal Kirisito milemua,’ dinangwa, ‘Yuda ka main ogu para pi mena milamua,’ di terabinwa,” dungwa. 23 Dimia ena yalini nen man mile, “Yalini kaya ibal milemia, i yalini sirin bile piro,” dungwa. 24 Dungure ena Parasi kobe goma omilin gi dungwa yal, “Kwi ere wo,” di gala dungure, ungure ka iru di tongwa, “God milemia, i maabinin mina sire kirara kawen dinanga di na to. Yal iray kal digan ere taalime erungwa yal milungwa kanebinwa.” 25 Dungure ka maan dire iru di tongwa, “Yalini kal digan ere taalime erungwa yal milim mo, na ta pirekebinba, na goma omilan gi dungure malia na omilan pilaa dungwa kanega piriwa.” 26 Dungure yalin kobe ka iru sirin bile tongwa, “Yalini takal ere i tome? I omilin gi dungwa, tamintan kwi aa te pilaa di i tome?” 27 Dungure yalini en dire ka iru dungwa, “Na kaya di i tobinba, i pirala pirekinwa. Tameran i yalin kobe, ‘Kwi piralwa,’ dine? I yal kobe u yalini gawliman milala di pire dino?” 28 Dungure ena yalini kobe gain ka si tere iru dungwa, “I yalini gawliman milinba, na yal kobe Mose gawliman milebinwa. 29 God ka di Mose tongwa pirebinba, yal ta yalini nusi ime erungwa, na ibal kobe ta pirekebinwa.” 30 Dungure yalini ka di kole ere iru dungwa, “Ayo, yal ta yalini nusi ime erungwa yal i ta pirekinba, na omilan gi dungwa yalini aa te pilaa di na tomua. I ka dinga i, na pire buul kuniwa. 31 Ibal kobe kal digan ere taalime ere milungwa, yalin kobi ana di God tomba ta pirekemua. Pirekimba ibal kobe deminin sire God gun ye tere, te yalini ka dungwa pire wiina ere tenangwa, ena yalin kobi ana di God tenangwa piramua. 32 Yal ta man kule nongwa omilin gi dungwa, kwi aa te pilaa di tongwa iwe, kamin kaya wen te malia para, iru ta erekungwa pirebinwa. 33 God yalini nusi ta erekenangwa, yalini kal iru erungwa ta erekinangwa paamua.” 34 Dungure yalin kobe ka di kole ere iru dungwa, “I nenin manin kal digan ere taalime erungwa i kule yongure, i omilin gi dungwa milinga iwe, i iru mile ka nil si na yal kobe terala di pirino?” Dire pare Yuda ka main ogu kirara pi mena mile painama dire, yalini aa nusi mena erungwa.

Ibal omilin gi dungwa mere mile ka main kol ta kanekungwa

35 Ena aa nusi mena erungwa Yesu pirere, waa duure kanere ka iru di tongwa, “U Ibal Ongwa Yal pire gi di teno?” 36 Dungure yalini ka di kole ere tere iru dungwa, “Yalkuno, yalini pire gi di teralba, yalini main painangwa mere i di na to.” 37 Dungure Yesu ka iru di tongwa, “I kaya kaninwa. Te maliaga i bole ka di milinga, yalini milemua.” 38 Dungure yalini mile, “Singabo, na pire gi di i teiwa,” di tere, ana di deminin si Yesu tongwa. 39 Si tongure Yesu mile iru dungwa, “Ibal kobe kal erungwa pirin painam mo, paikinam mo, kal iru i maribe erala dire, gariba gul ime wiwa. Ibal kobe omilin gi dungwa kanama dire, te ibal kobe omilin wai dungwa kwi gi dinama dire, para ime wiwa.” 40 Parasi kobe taw Yesu bole milere Yesu ka iru dungwai pirere, ka iru sirin bile tongwa, “Na yal kobe para omilan gi dungwa milebingire, i ka iru dino?” 41 Dungure Yesu ka iru di yalin kobe tongwa, “Omilin gi dungwa mere main ta pirekire ere milanga, ena i pirin ta paikinamba, i yal kobe mile, ‘Na pirebinwa,’ dinga, ena i kal digan eringa pirin pai imo dimua,” dungwa.

10

Bolima siipe siipe gul suna ongwa, ka di bile dungwa

1 Ena Yesu ka iru dungwa, “Na kawen dirala piro. Yal ta bolima siipe siipe gul suna nala di omba, kana giran kol suna ta pekire gul baan maare pi suna nangwa, ena yal iray komina kunibe nongwa yal milemua. 2 Yal ta kana giran suna kol nangwa, yalini bolima siipe siipe kenin erungwa yal milamua. 3 Kana giran kol yawle kenin erungwa yal kol yawle, bolima siipe siipe kenin erungwa yal tenangure, yalini bolima siipe siipe inin inin kaan galangwa ge dinangure, awli mena namua. 4 Awli mena pire pare yalini goma nangure, ena yalini ka dinangwa naan pire, bolima siipe siipe mun kol duulin bile namua. 5 Ibal ta ama bolima siipe siipe ta duulin bile pekenangwi, ka dinangwa naan ta pirekire si ere namua.” 6 Dire Yesu ka di bile dungwa i, di ibal kobe tomba, ibalin kobi main ta pirekungwa.

Bolima siipe siipe kenin wai erungwa yal Yesu milungwa

7 Ta pirekemia ena Yesu ka kwi ainere iru dungwa, “Na kawen dirala piro. Bolima siipe siipe ere ala nama dire, kana giran mere na miliwa. 8 Ibal kobe goma u mile kakiibi dungwa, komina kunibe nongwa ibal kobe milemua. Milimba ibal kobe bolima siipe siipe mere milungwa, komina kunibe nongwa ibal kobe ka dungwa ta pirekemua. 9 Na inan kana giran miliwa. Yal ta na miliga gul ure ere ala kol nangwa, ena God yalini aa ki dinangure sigare kule u wai namua. U wai pire, mena te ala kol para komina ne mile dime di milamua. 10 Kalkan kunibe nere si gule si kiranin bilama dire, komina kunibe nongwa yal umua. Ibal kobe wai dorimil mile painama dire, na wiwa. 11 “Na bolima siipe siipe kenin wai eriga yal, na miliwa. Bolima siipe siipe kwi wai milama dire, bolima siipe siipe kenin wai erungwa yal gulala di piremua. 12 Yal kobe tobe konagi erere kenin erungwa yal ta milekire, te bolima siipe siipe kobaan ama ta milekenangwa, ena awi biin eli paangwa unangwa, tobe konagi erungwa ibal bolima siipe siipe pisere si namua. Nangure awi biin eli paangwa bolima siipe siipe si kiranin bilangure, si u sutaw namua. 13 Tobe konagi erungwa yal kobe bolima siipe siipe kenin wai ta erekimia, si namua. 14-15 Na bolima siipe siipe kenin wai eriga yal, na miliwa. Na miliga mere na Abe pirekun erungure, te na Abe milungwa mere na para pirekun eriwa. Iru pirekun erega mere, na bolima siipe siipe pirekun eregire, te yalin kobe na para pirekun ere na tomua. Yalin kobe wai wen milama dire, na gulala di piriwa. 16 Na bolima siipe siipe kobe taminin taw milungwa gul taran suna ta milekemua. Na yalin kobe para awli uralgire, na ka diga wiina eramua. Erangure bolima siipe siipe taminin taran wen milangure, te bolima siipe siipe kenin erangwa yal taran wen mile kenin eramua. 17 “Ibal na si gulala dungure, ‘Na para paimua,’ diga ena na Abe den miriin na tomua. Na kwi alala digire, na si gulamua. 18 Ibal na si gulala di pirimba, na gulalga kaun u maala pekungwa gulala pirekia, ena ibal na si gulekenangwa paamua. Na si gulekenangwa paamba, na gulala di piriwa. Na gulere kwi alalga, na inan yobilaan bile kwi alalwa. Iru eralga na Abe yobilaan bile na tere, kiranan aa tere di na tomua.” 19 Yesu ka iru dimia, ena Yuda ibal yal singaba kobe suna pol sire, u taminin sutan pire guman inin inin dungwa. 20 Dungure ibal taw binanbile ka iru dungwa, “Yalini sia den miriin suna milungure, yal du dungwa milemua. Milemia, tameran ka dungwa pirine?” 21 Dimba ibal taw ka iru dungwa, “Yal ta sia den miriin suna milemia, ka dungwa mere ta dekinamua. Sia ta milungwa omilin gi dungwa kwi aa te pilaa di tenamo? Ta di tekenamua.”

Yuda ibal yal singaba kobe kaymin paale Yesu tongwa

22 Ena Yuda ibal ka main ogu bil goma kwi aa te wai erungwa, malia nomanin si pire erin kaun u bawa dungure, komina bil nerala di erungwa. Kamin kaun i kamin gwi bil maangwa. 23 Maangure Yesu ka main ogu bil milere, kuul ale kaan Solomon Ai pi suna kol ware ongwa. 24 Ongure Yuda ibal yal singaba kobe ure Yesu yobile suna ere ka iru di tongwa, “I genawna ka di maribe ere na yal kobe tenane? Malia kawen kirara di maribe ere na yal kobe to. I God konagi erungwa yal, Kirisito, milin mo milekine?” 25 Dungure Yesu ka di kole ere tere iru dungwa, “Na ka di i tobinba, i na ka diga pire gi dikinwa. Na Abe yobilaan bile na tongure, kalkan konagi erebinga na guunan kanan di maribe erimba, 26 i na ibalan kobe ta milekinga, ena pire gi di na tekinwa. 27 Bolima siipe siipe kobaan ka dungwa naan pirungwa mere, na ibalan kobe ka diga naanan pirungure, na ibalan kobe pirekun eria na munan kol duulin bile umua. 28 Na ibalan kobe mile painangwal painama dire, kal iru ere teralwa. Teralga wen ta gulekinangure, te na ibalan kobe kenin ere miliga, ibal taw kobe ure sire i sutaw ta erekinamua. 29 Na kenin ere milala dire, na Abe na ibalan kobe na tomua. Tere yalini yobilaan wen bile milungure, yalini ke kuunin ibal ta milekemua. Na Abe ibalin kobe kenin ere milungwa ibal kobe sire i sutaw erala di piramba, i sutaw erekinangwa paamua. 30 Na Abe te na bole yal taran milebilwa.” 31 Dungure ena Yuda ibal yal singaba kobe, kobile kuba aa tere Yesu sirala dire pi kobile aa tongwa. 32 Yesu ka iru di yalin kobe tongwa, “Na Abe yobilaan bile na tongwa kal wai dungwa binanbile erega iwe. Takal konagi eriga nomanin si pire, kobile kuba aa tere na sirala di erine?” 33 Dungure Yuda ibal yal singaba kobe ka di kole ere iru dungwa, “I konagi wai eringa kobile kuba aa tere ta i sekerabinba, i ibal tawle mile, ‘Na God mere miliwa,’ dire gain ka si God tenga, ena kobile kuba aa tere i sirabina di erebinwa.” 34 Dungure Yesu ka iru di yalin kobe tongwa, “Kile kaman ka bile paalungwa suna God iru dungwa paangwa, ‘I ibal kobe god mere milinwa.’ 35 Ka main minin ganin bilungwa mere yaa main ta sekenamua. God ka kebe yal nusi erungwa yalini, ‘Yalin kobe god mere milinwa,’ dimua. 36 Dungwa ena na iwe, na Abe na paale suna ere irere na nusi gariba gul ime erungure, na mile, ‘God Wan miliwa,’ dibina ena tameran, ‘God gain ka si tenwa,’ di na tene? 37 Na Abe konagi ta erekiga, ena i ibal kobe na ka diga kawen dima di pirekio. 38 Di pirekenanba na Abe konagi eriga, ena konagi eriga i, kawen dima di piro. Ka diga kawen dima di pirekenanba, na Abe te na bole yal taran milema di pire milana dire na konagi eriga kawen dima di piro.” 39 Ena ibal kobe Yesu kwi kanin sirala di erimba, yalini kaya aal kule ongwa. 40 Ena Yesu Yodan nuule baure ere kole pire, goma Yon nil bile ibal tongwa ain pi milungwa. 41 Milungure ibal binanbile yalini milungwa gul ure ka dungwa pirere iru dungwa, “Yon kal guman kwi dungwa ta erekimba, Yesu milungwa mere, Yon ka dungwa kirara kawen dimua,” dungwa. 42 Ibal binanbile kolia milere pire gi di Yesu tongwa.

11

Alasaras gulungwa

1 Ena yal ta kaan Alasaras nibil ere paangwa. Yalini Betani ai ki pai milungure, abal sui Mata te kebin Maria ogu ain i para ki pai milungwa. 2 Abal Maria iray eri niriin minanin wai sungwa garu di Singaba Yesu kawn mina bilere, gibiliigin aa gi dire kawn mina kul tongwa kire di erungwa. Abalini alenbi Alasaras nibil ere paangwa. 3 Abal kebin abin sui ibal ta nusi Yesu milungwa ere, “Iru di to,” di tongwa, “Singabo, i ye nenga yal iray, nibil ere paimua.” 4 Ka dungwa i Yesu pirere ka iru dungwa, “Yalini nibil ere milimba, Alasaras u kwi namua. Ibal kobe God kaan gale deminin si tenama dire, te God Wan para kaan gale deminin si tenama dire, nibil ta i u maribe pi tomua.” 5 Ena Mata te kebin te alenbi Alasaras milungure, Yesu ibalin sutakobe i den miriin tongwa. 6 “Alasaras nibil ere milemua,” dungwa Yesu pirimba, milungwa ain are kaun sutan pai milungwa. 7 Milere pare ka iru di gawlima kobe tongwa, “Na yal kobe kwi ere Yudia gariba gul nabina wo.” 8 Dungure gawlima kobe ka di kole ere iru dungwa, “Ka nil si tongwa yalo, malia Yuda ibal yal singaba kobe kobile kuba aa tere i sirala di erungwa, ain iray i kwi, ‘Nabina wo,’ dino?” 9 Dungure Yesu ka iru dungwa, “Are kaun ta muru are de dimia, ena omale kol warangwa gawl ta sekenamua. Gariba gul aw dinangwa, kanere gawl ta sekenamua. 10 Ta sekenamba gilaa kaun kol warangwa, ena gilaa bongi siribe yaare aw ta dikungure, ena gawl sinamua.” 11 Dire ka kwi ainere iru dungwa, “Na ye nobinga Alasaras imore ul pai milimba, na pi ulin yuuralga, ena yalini kwi alamua.” 12 Dungure gawlima kobe ka di kole ere iru dungwa, “Singabo, yalini imore ul pai milangwa, ena yalini para wai milamua.” 13 Dimba Alasaras kawen gulungwa Yesu ka iru di bile dungwi, “Alasaras imore ul paimua,” Yesu ka iru dima di gawlima kobe iru pirungwa. 14 Iru piremia ena Yesu ka di maribe ere iru dungwa, “Alasaras kaya gulimba, 15 i yal kobe pire gi di na tenana dire, na kaya pi yalini milungwa gul ta ole pekiwa. Iru painangwa na wai pire miranan paiwa. Ena yalini yongwa gul nabina wo.” 16 Dungure yal ta Tomas, gawliman yal ta milere kaan kiibe, Pual Gaan, milere ka iru di gawlima imo milungwa tongwa, “Na yal kobe yalini bole para gulabina dire, nabina wo,” dungwa.

Ibal alangwa te mile painangwal painangwa main na miliwa, dire Yesu dungwa

17 Ena Alasaras kaya maul si yongwa, are kaun sui sui wei sungure, Yesu pi bawa dire kanungwa. 18 Betani ai Yerusalem taw maala, kilomita sutakobe, dungwa. 19 Dimia ena Yuda ibal singaba kobe binanbile pi Mata te Maria milungwa gul ungwa, alenbi gulungwa kay mi terala dire ungwa. 20 “Yesu umua,” ibal dungwa Mata pirere, pi kol baan kanala dire omba, Maria ogu ala mile paangwa. 21 Mata pi Yesu kanere ka iru di tongwa, “Singabo, i abila milanga, na alanbi gulungwa ta gulekinamba. 22 Kalkan iru u maribe omba, i ‘Kalkan na to,’ di ana di God tenanga, ena malia para ere i tenamua.” 23 Dungure Yesu mile, “I alenbi gulungwa kwi alamua,” dungwa. 24 Dungure abalini ka di kole ere iru dungwa, “Eme kamin te gariba wei sinangwa kaun ibal para alangwa, yalini para alama di piriwa.” 25 Dungure Yesu ka iru di abalini tongwa, “Ibal gulungwa alama dire, kal iru eralga yal, na miliwa. Te ibal mile painangwal painama dire, na miliwa. Ibal kobe pire gi di na tenamia, ena ibalin kobi gulamba, ale kwi milamua. 26 Te ibal kobe kwi milere pire gi di na tenamia, ena ibalin kobi ta gulekire mile painangwal painamua. Ka diga i, i pire gi dino?” 27 Dungure abalini owa dire ka iru di tongwa, “Singabo, God Wan Kirisito nusi gariba gul ime erungwa, i yal iray milina di pire na pire gi di i teiwa,” dungwa.

Yesu kay miingwa

28 Dire pare Mata kwi pi ogin pire mone di aal kule di Maria tere iru dungwa, “Ka nil si tongwa yal ure i, ‘Wo,’ dimua.” 29 Dungwa Maria pirere alere, Yesu kol baan kanala dire, mugu dire ongwa. 30 Yesu kaya ole malge pikimia, Mata kol baan kanungwa yalini imo mile paingwa. 31 Yuda ibal singaba kobe kay mi Maria te milungwa, ibal kobe Maria ale ongure duulin bile ongwa. Yobilaan gul pi kay mi nama di pire, duulin bile ongwa. 32 Ena Maria pi Yesu milungwa gul u bawa dire Yesu kawn mina yaa gobin bile milere, ka iru di tongwa, “Singabo, i abila milanga, na alanbi gulungwa ta gulekinamba.” 33 Abalini kay miingure, te Yuda ibal singaba kobe bole ungwa kay para miingwa, Yesu kanere miriin wen pire tere pire gogo ere milungwa. 34 Milere, “Yalini yenga, i alde yene?” sirin bile tongure, ibal kobe mile, “Singabo, i kanana wo,” dungwa. 35 Dungure ena Yesu simel kay miingwa. 36 Simel kay miimia, ena Yuda ibal singaba taw ka iru dungwa, “Yalini kirara den miriin tongwa kano.” 37 Dimba yalin kobe taw mile ka iru dungwa, “Omilin gi dungwa aa pilaa di tere erungwa iwe, tameran Alasaras ta gulekenama dire, aa te wai ere tekeme?”

Yesu mile Alasaras si kwi ye tongure alungwa

38 Ena Yesu kwi miriin wen pire tere pi yene yobilaan gul ongwa. Yene yobilaan gul i kobile giran dimba, kobile milin ta kobile giran si pere dungwa. 39 Yesu ka iru dungwa, “Kobile milin kana giran si pere dinga, i mena ero.” Dungure gulungwa yal alenbi Mata, ka di kole ere iru dungwa, “Singabo, i ka dinba, kamin kaya kine yalini kobile giran ali yobinga, ena daalin simua.” 40 Dungure Yesu ka iru di abalini tongwa, “‘I pire gi di na tenanga, ena God kamin mina naabile aw dungwa mere kananwa,’ na di i tekebino? Di i tobingirawa.” 41 Dungure kobile i mena erungure, Yesu kane yebe ere ka iru dungwa, “Na Abe na ka diga i piringa, na wai pire maki ye i teiwa. 42 Na ka di i tega i morin morin piringa kaniiba, i na nusi ime eringa ibalin kobe pire gi dinama dire, ka iru di i teiwa.” 43 Ka iru direre pare, gala bil dire iru dungwa, “Alasaras, i ale ere mena wo.” 44 Ena gulungwa yal alere ere mena ungure, aan kawn para kan daangwa, te gal ta guman para yobilungwa, Yesu ka iru di ibal kobe tongwa, “Yalini imore kol warama dire, i kan daanga pu ero.”

Yuda ka main yal singaba kobe, Yesu si gulala dire ka dungwa

45 Ena Yuda ibal singaba kobe Maria bole urere, Yesu kal iru erungwa kanere, pire gi di yalini tongwa. 46 Tomba ibal taw kobe kwi pi Parasi kobe milungwa gul pire, Yesu kal erungwa bolin kule di maribe ere tongwa. 47 Di tomia ena Parasi kobe te Yuda ka main kenin erungwa yal bil kobe bole, “U ku bilo,” di yal singaba kobe di tere, u ku bilere iru dungwa, “Yal iray kal guman kwi dungwa binanbile eremia, ena na yal kobe takal ere yalini terabine? 48 Yalini kal iru erungwa na yal kobe manaa di tekerabinga, ena ibal para pire di gi yalini tenamua. Tenangure Orom gabman ibal simil nen nusi erangure, ure na ibal kobe ka main ogu bil si suule erangure, na Yuda ibal para u sutaw nabinwa.” 49 Dimba yal ta kaan Kayapas milere, kamin kaun i Yuda ibal kenin erungwa yal singaba milere ka iru dungwa, “I yal kobe nomanin paikungwa milinwa. 50 Yuda ibal para sinangure u sutaw nangwa paikinamba, ibal wai milama dire, yal taran si gulangwa painamua. Iru erabinga i yal kobe main ta pirekeno?” 51 Yalini ka iru dimba, ka dungwa main yalini inin nomanin si pire ta dekungwa. Ta dekimba Yuda ibal kenin erungwa yal singaba milungwa, ena Yuda ibal wai imo milama dire, Yesu gulangwa ka goma di maribe ere dungwa. 52 Dimba Yuda ibal tawle wai imo milama dire, tamama. God baan baan para ibal kule yongwa u ku bile taminin taran milama dire, Yesu gulungwa. 53 Kayapas ka iru dimia, ena u ku bilungwa ibalin kobi Yesu si gulabina dire, kol ta waa duure ka di paalungwa. 54 Kal iru eremia, ena Yuda ibal yal singaba kobe milungwa gul Yesu suna ali ta warekimba, yalini pi ogu ai ta kaan Eperaim gariba simi yongwa maala dungwa ongwa. Pirere baan iray gawlima kobe bole pai milungwa. 55 Ena Yuda ibal bolima siipe siipe sungure God yalin kobe ta sekungwa kaun nomanin si pire, komina bil nerabinga kaun, kaan Pasoba, u maala ongure, ibal kobe mena kole kole ki paingwa para pi Yerusalem wi yebe ongwa. Komina bil ole nekire ibal kobe nomanin suna wai dinama dire, gain bigin sirala di ongwa. 56 Pirere Yesu waa duu milere, Yuda ka main ogu bil mile ka iru dungwa, “Yesu komina bil nerabinga gul yalini unam mo, wekenam mo, i takal waa di pirine?” 57 Yuda ka main kenin erungwa yal bil kobe, te Parasi kobe bole kaman tere ka iru di ibal kobe tongwa, “Na yal kobe Yesu kanin sirala dire, yalini baan ta ki pai milangwa gul kananga, i di maribe ere na to.”

12

Abal ta wel garu dire bile Yesu tongwa

1 Ena komina bil nenangwa kaun i u bawa dinangwa, are kaun anan kole muru kole taran imo dungure, Yesu pi Alasaras gulere alungwa yal ain Betani ongwa. 2 Ibalin kobi komina ki Yesu tongure, Mata komina gwiire aa tekun erungure, Alasaras te Yesu bole komina nerala dire, bol mina amin di milungwa. 3 Milungure Maria milere, wel niriin minanin wai wen sungwa tobe bil bilungwa, mugu ta ali yuure, Yesu kawn mina garu dire gibiliigin aa gi di pire, kul tongwa kire di erungwa. Wel niriin minanin wai sungwa, ena ogu ala kuunin bi bawa dungwa. 4 Yesu gawlima kobe yal ta kaan Yudas Isikerio, yalini Yesu bale taal sirala dungwa yal milere ka iru dungwa, 5 “Wel niriin i tobe bilkaw bilungwa, kina kandret sutakobe irabinga, kul gal bona aa te nekungwa ibal terabinba.” 6 Dire bona gana aa te nekungwa ibal miriin pire tekire, kunibe nongwa yal milemia ena ka iru dungwa. Gawlima kobe kobile moni gal taran gule yongure, yalini kenin erimba, kamin kaun kaun kunibe ne nere milungwa. 7 Dimba Yesu ka iru dungwa, “Abalini kal erungwa, i ibal kobe kane gogo ero. Na gulabinga maul si yere wel niriin bile na terala dire, abalini wel niriin iray goma ye milungwa, malia bile na tomua. 8 Kul gal bona aa te nekungwa ibal i bole para morin mile painamba, na i ibal kobe bole baan araway ta milekerabilwa.”

Yuda ka main kenin erungwa yal bil kobe, Alasaras si gulala dire ka dungwa

9 Ena, “Yesu Betani ai milemua,” dungwa Yuda ibal singaba kobe binanbile pirere, ena Yesu milungwa gul ungwa. Umba Yesu tawle kanala di ukire, Alasaras gule alungwa para kanabina dire ungwa. Alasaras gulungwa Yesu kwi aa te ale iru ere tongwa. 10-11 Iru eremia ena Yuda ibal binanbile milere Yuda ka main kenin erungwa yal bil kobe ka dungwa pirala pirekire, pire gi di Yesu tongwa. Tomia ena Alasaras para si gulabina dire, kol ta waa duure ka di paalungwa.

Yesu singaba bil milere Yerusalem ongwa

12 God goma Yuda ibal ta sekungure, ibal kobe nomanin si pirungwa erin kaun, ibal binanbile komina bil nerala dire u milungwa. Wel niriin bile tongure pare, paire kamin taangure, “Yesu Yerusalem ai umua,” dungwa ibalin kobe pirungwa. 13 Piremia ena ibalin kobe simil nima arin bale aa te irere, Yesu guman kol baan kanala di pire, aya maya, dire deminin si God tere iru gala dungwa, “Yal ta God ka dungwa kebe ere yuungwa yal i, God miriin pai yalini tomua. Isirel ibal yal bil God miriin pai yalini tomua.” 14 Yesu bolima donki ta waa duure kane mun bolin mina amin di milungwa mere, ka main minin ganin iru dire bilungwa paangwa, 15 “Ai ta kaan Sayon ibal kobe i kuril pirekio. Kano, i yal bil ure bolima donki mun bolimina amin di milere umua.” 16 Ka bile dungwa i, yalini gawlima kobe kaun iray ta pirekemba, eme Yesu ale kamin mina ongure pare, ka main minin ganin ka i dungwa mere pirere, te ibal kobe kal iru ere tongwa para pirungwa. 17 Goma yal ta kaan Alasaras gulungwa maul si yongure, Yesu pire, “Ere mena wo,” di gala dire Alasaras alungwa, Yesu iru ere yalini tongwa. Iru erungwa ibal binanbile kanere malia pire bolin kule ibal para tongwa. 18 Yesu kalkan naanin paangwa i maribe erungwai, ibal kobe bolin kule tongware ibal binanwenbile pi Yesu kol baan guman kanungwa. 19 Iru erungure Parasi kobe ka diria ere iru dungwa, “Na yal kobe kalkan ta erabinga wi yebe pekungwa kaninwa. Te kano, ibal gariba gariba para yalini duulin bile waremua.”

Giriki ibal taw Yesu kanabina dire ungwa

20 Ena komina bil i nerala dire, Yuda ibal Yerusalem pire deminin si ana di God terala di ongure, Giriki ibal taw bole para ongwa. 21 Galili gariba gul ai ta kaan Besaida, Pilipi baan i nen milungwa, ena Giriki yalin kobe pi yalini milungwa gul pire iru di tongwa, “Yalkuno, na yal kobe Yesu kanabina dire ubinwa.” 22 Dungure Pilipi pi Endiru di tongure, yal sui pi Yesu di tongwa. 23 Di tongure Yesu ka di kole ere iru dungwa, “Na U Ibal Obinga Yal gulalgire, God yobilaan bil pai na tenangwa kaun, kamin kaun i u maala omua. 24 Na kawen dirala piro. Dodal milin yaalangwa pi sire maanamba, yaalangwa milin i bile yaanamua. Ta bile yaakinangwa, ena milin i pi sikire ta maakire, milin binanbile ta kulekenamua. Main iru paimia, ena na gulabinga na ibalan kobe maale sulu dinamua. 25 Yal ta gariba gul mile pairalgal pairala di pire, kalkan aa te nongwa nomanin tegi dire aa gi di pirangwa, ena yalini u main namua. Te yal ta gariba gul mile painangwal painama di pirekire, kalkan aa te nongwa gibilin mui kol yenangwa, ena yalini mile painangwal painamua. 26 Yal ta nil konagi ere na terala di pirangwa, ena na munan kol duulan bilangwa paamua. Bilamia ena na milalga gul yalini para pi milamua. Yal ta nil konagi ere na tenangwa, ena na Abe yalini ai yebe di tenamua,” dungwa.

Yesu inin gulalwa di maribe erungwa

27 Dire Yesu ainere dungwa, “Na miriin bilkaw pire milia, ena malia ka tawa dirale? Ka ta iru diralo? ‘Na Abe malia na gaynan giil pirekeralga, i kal iru ere na to.’ Diralba na gaynan giil pirala dire, na ere ime wiwa. 28 Na Abe ibal kobe i kaanin gale yebe erama dire, i kal iru ero.” Dungure kamin mina ka ta iru ime ungwa, “I ka dinga kaya iru eriiba, kwi ama iru eralwa.” 29 Ibal binanbile maala milungwa ka dungwa i pirere iru dungwa, “Kamin guru dima di pirebinwa.” Dimba ibal taw mile, “Angel ta ka di yalini tomua,” dungwa. 30 Dungure Yesu ka di kole ere iru dungwa, “Na piralga ka ta ime ukumba, i ibal kobe pirana dire, ka iru ime umua. 31 Gariba ibal para muru kal erungwa pirin paim mo, paikim mo, malia God di maribe eramua. Gariba gul yal singaba Satan milungure, malia God yalini si kiranin bile i sutaw eramua. 32 Ibal kobe eri pera mina na bile waaki dinangwa, ena ibal para na aa gi di pirama dire, di ku bile na miliga gul eralga paamua.” 33 Yesu ka iru dungwa ibal kobe yalini si gulangwa mere, di maribe ere ibal kobe tongwa. 34 Ibal kobe ka di kole ere iru di Yesu tongwa, “ ‘Kirisito mile painangwal paanamua,’ dire na ibal kobe kile kaman ka iru bilungwa pirebinwa. Iru bilemia, ena ‘U Ibal Ongwa Yal eri pera mina bile waaki dinamua,’ dingi, tameran ka iru dine? U Ibal Ongwa Yal yalini ibena mileme?” 35 Yesu ka di kole ere iru di tongwa, “Aw dungure i nomanin suna naabilama dire, na kaun tawle i bole milabinwa. I ibal kobe iru mile paina, ena kanekun ere kalkan konagi ere ere milo. I nomanin suna kama ta sekenama dire, kanekun ere kalkan konagi ere milo. Ibal kobe si bilungwa gul kol namba, nala dinangwa ain ta kanekinamua. 36 Aw dire i nomanin suna naabile tongwa yal bole para milebilga, i pire gi di yalini to. Tenanga ena yalini wan abilin muru milanwa.”

Yuda ibal binanbile pire gi di Yesu tekungwa

Ena Yesu ka iru di pisere ibal kwi ta na kanekinama dire, ere aal kule ongwa. 37 Yalini kal guman kwi dungwa binanbile erungure, ibal kobe kanimba, pire gi di yalini tekungwa. 38 Ta tekemia ena goma God ka kebe yal Aisaya ka iru dungwa pi nima ongwa. “God Singaba ka bolin kule di maribe erebinga, ibena kawen dima di pireme? Di maribe erebinba God Singaba yobilaan bile kal guman kwi dungwa erinba, ibal kobe ta kane pirekemua.” 39 Iru dungwa paamia, ena pire gi di Yesu tekungwa paangwa. Aisaya ka kwi ta iru dungwa, 40 “Nomanin paikungwa milama dire, te kiraan te omilin gi dungwa imo dinama dire, God kal iru ere tomua. Kiraan gi dungwa pirekenama dire, te nomanin paikungwa pirekenama dire, nomanin si kiruul sire na aa te wai ere tekerala dire, God kal iru ere tomua.” 41 Kirisito yobilaan bile niminin milungwa Aisaya kanere, Yesu milungwa mere ka iru di maribe erungwa. 42 Iru dimba, Yuda ibal yal singaba kobe binanbile pire gi di Yesu tongwa. Tomba Yuda ka main ogu kaan paangwa, Parasi kobe i mena erekinama dire, pire gi di Yesu tongwa di maribe erekungwa. 43 Ibal kobe kaan gale yebe ere deminin si na tenama dire, yalin kobe iru di pirimba, God deminin si yalin kobe tenama di ta pirekungwa.

Yesu ka dungwa mere ka kol ere ibal tenangwa

44 Ena Yesu ka bil dire iru dungwa, “Ibal kobe pire gi di na tenangwa, ena ibalin kobe na inan tawle pire gi di na tenangwa, tamama. Na nusi ime erungwa yal, ibalin kobe para pire gi di yalini tenamua. 45 Ibal kobe na kanungwa mere, na nusi ime erungwa yal para kanemua. 46 Gariba ibal para nomanin naabilama dire, aw di ibalin kobe terala di ere ime wiwa. Ibal kobe pire gi di na tenamia, ena ibalin kobe nomanin suna kama ta sekenamua. 47 Na ka nil si tega ibal kobe pirere wiina ere na tekenamba, na ibalin kobe ka kol ta ere tekeralwa. Gariba ibal ka kol ere terala dire, na ime ta ukiwa. Gariba ibal aa ki di tegire, sigare kule u wai nama dire, na ime wiwa. 48 Ibal kobe mun kal waa na tere, te na ka nil si tega wiina ere na tekenangwa, ena yal ta ka kol ere ibalin kobe tenamua. Kamin te gariba wei sinangwa kaun na ka diga mere, ka kol ere ibalin kobe tenamua. 49 Na inan nomanin si pirega mere, ta di ibal kobe tekiwa. Na Abe na nusi ime erungwa yal, ‘Iru do,’ dire kaman na tongwa mere, di maribe ere teiwa. Iru di tega, ena na ka diga mere iray, ka kol ere ibalin kobe tenamua. 50 Ibal kobe mile painangwal painama dire, na Abe kile kaman ka di tongwa piriwa. Iru paimia ena na Abe, ‘Iru do,’ dungure diwa,” dire Yesu iru dungwa.

13

Yesu mile yalini gawliman kobe kawn bigin sungwa

1 Ena Yuda ibal bolima siipe siipe sungure God yalin kobe ta sekungwa kaun, kaan Pasoba, nomanin si pire komina bil nerabinga kaun, kamin kaun taran tawle imo dungwa. Yesu gariba gul pisere kwi ere Nen milungwa gul nangwa kaun iray u maala oma dire, Yesu iru pirungwa. Pirere gawliman kobe gariba gul milungwa den miriin ibalin kobe tongwa, den miriin kirara ibalin kobe tongwa. 2 Kamin girungure Yesu te gawlima kobe bole komina ne milungwa. Satan kaya iru pire dungwa, “Saimon Isikerio wan Yudas Yesu bale taal sinamua,” dungwa. 3 Kalkan para muru ke milama dire, Abe yobilaan bil pai Yesu tere God yalini nusi ime erungure, yalini kwi pi God milungwa gul nangwa, kalkan iru paangwa Yesu pirungwa. 4 Piremia ena Yesu alere gwi gal gule erere, gal taul suna werain bile paalungwa. 5 Bile paalere nil garu di pele bala ali erere pare, gawliman kawn bigin sire gal taul suna werain bile paalungwa kire di erala dire, kawn kule erungwa. 6 Bigin si ongwa ongwa Saimon Pita bigin si terala di erungure, Pita ka iru di tongwa, “Ayo, Singabo, i na kawnan para bigin si na tenano?” 7 Dungure Yesu ka di kole ere iru dungwa, “Na kal ere i teralga i malia main ta pirekenanba, eme main piranwa.” 8 Dungure Pita mile, “I na kawnan bigin sinanga, tamama.” Dungure ena Yesu ka di kole ere iru dungwa, “I kawnin bigin si i tekerabinga, i na bole para pena ta galekirabilwa.” 9 Dungure Saimon Pita ka di kole ere iru dungwa, “Singabo, iru painamia, ena na kawnan tawle bigin si na tenanga, tamama. Na anan kawnan te gibilan para bigin si na to mo.” 10 Dungure Yesu ka iru di yalini tongwa, “Yal ta kaya nil paingwa ena yalini gain debegi ta dekemba, kawn kaana sungwa tawle bigin sinangwa para wai dimua. I yal kobe para nomanin suna wai dungwa milinba, yal ta i milinga suna milungwa yal i nomanin suna ki eremua.” 11 Dungure yal ta Yesu bale taal sinangwa, Yesu yalini kaya kanemia ena, “I yal kobe para muru nomanin suna wai dungwa ta milekinwa,” dungwa. 12 Ena Yesu yalin kobe kawn bigin si pisere pare, gwi gal kwi sigi dire kwi pi milungwa ain amin di milungwa. Milere ka iru dungwa, “Na kal ere i yal kobe tega, main pirino? 13 ‘Nil si tongwa yalo, te Singabo,’ dire ka iru di na tenga, ena na kirara iru miliga ka di na tenga i kuunin paimua. 14 Na Singaba te nil si i tega yal na milere, i kawnin bigin sibina, ena i yal ta kawn bigin si tengire, te yal ta i kawnin bigin si tenangure, iru inin inin bigin so. 15 Kalkan ere i tega mere, i yal kobe iru erana dire, i maribe ere i teiwa. 16 Na kawen di terala piro. Nil konagi yal, singaba yal yaa ime ta sinangwa, tamama. Te ka kebe ere yuungwa yal, nusi erungwa yal yaa ime sinangwa, tamama. 17 Ka di i tega main piringa, ena wiina eranga miriin painamua. 18 “‘I miriin painamua,’ diga i yal kobe para muru kanin ta dikiwa. Na ibal kobe paale suna ere iga na kaniiba, ka main minin ganin bile, ‘Yal ta na bole komina nobinga kaymin paale na tenamua,’ dungwa mere pi nima namua. 19 Kalkan iray ole u bawa dikungure, kaya di i teiwa. U bawa dinangure, ‘Na yal iray iru miliwa,’ diga i pire gi dinana dire, kaya di i teiwa. 20 Na kawen dirala piro. Yal ta na nusi erabinga ibal kobe aa te wai ere yalini tenangwa mere, ibalin kobe aa te wai ere na tenangwa paamua. Te ibal kobe aa te wai ere na tenangwa mere, aa te wai ere na nusi ime erungwa yal tenamua,” dungwa.

Yal ta na bale taal sinamua, dire Yesu dungwa

21 Yesu ka iru dire pare yalini inin miriin bilkaw pire ire ka di gawa dire iru dungwa, “Na kawen dirala piro, yal ta u alia milere na bale taal sinamua.” 22 Dungure gawlima kobe inin inin tena kane iria ere, “Ibena kan dime?” dire pire gogo ere milungwa. 23 Gawlima ta Yesu binan kole na miligire, Yesu den miriin na te milungwa. 24 Na iru milia, ena Saimon Pita guman gel bile na tere iru di tongwa, “Yesu kan dungwa mere sirin bile piro.” 25 Dungwa ena na pera waa pai mile si dugu dire, ka iru di Yesu tega, “I ibena kan dine?” 26 Digire Yesu ka di kole ere iru dungwa, “Na pele bala ali komina bile yal ta teralga, yalini yal iray milemua.” Dire komina birete ta ire komina nil ali bilere Saimon Isikerio wan Yudas tongwa. 27 Tongure pare ena Satan pi Yudas nomanin suna ongure, Yesu ka iru di Yudas tongwa, “Kal erangai, wei di ero.” 28 Gawlima kobe bole amin di milungwa Yesu ka di Yudas tongwa, main i ta pirekungwa. 29 Gawlima kobe kobile moni gal taran gule yongure, yalini kenin ere milemia, ena gawlima kobe iru pirungwa, “ ‘Komina bil nerabinga komina taw gibilin sinana po,’ di tom mo, ‘Aa te nekungwa ibal kobile moni taw obin si tenana po,’ di tom mo, na ibal kobe iru pirebinwa,” dungwa. 30 Yesu komina birete tongwa Yudas irere gin taran ale ere mena ongwa. Ongwa kaun i kamin kaya si bilungwa.

Kile kaman ka kwi dungwa

31 Ena Yudas ere mena ongure pare, Yesu ka iru dungwa, “Maliaga Na U Ibal Obinga Yal, na yobilanan bil bilega i maribe eramua. Iru painamia, ena God yobilaan bil bilungwa para i maribe eramua. 32 Eramia ena God inin mile, Na U Ibal Obinga Yal yobilaan bil bilega, yalini gin taran i maribe eramua. 33 Na gaan kobe, kaun baan tawle i bole milalwa. I yal kobe na waa duunanba, Yuda ibal yal singaba kobe ka di ibalin kobe tega mere, i yal kobe di terala piro. Na pi milalga ain i nala di piranba, maliaga ta ukunanwa. 34 Na kile kaman ka kwi ta di i terala piro. I yal kobe milinga suna den miriin inin inin te milo. Na denan miranan i yal kobe tega mere, i para iru ere to. 35 I yal kobe den miriin tere tere milanga, ena ibal kobe kane, ‘Yesu gawliman kobe milemua,’ dinamua.”

Yesu mile Pita ka di kile di mena ere na tenanwa, dungwa

36 Dungure Saimon Pita ka iru sirin bile Yesu tongwa, “Singabo, i nanga kol alde nane?” Dungure Yesu en dire iru dungwa, “Na pi milalga ain malia i na duulin bile ta wekenanba, eme na duulin bile unanwa.” 37 Dungure ka sirin bile tere iru di tongwa, “Singabo, tameran na miliaga i munin kol duulin bilekerale? I milinga pire na miliwa. I gulanga na para gulalwa.” 38 Dungure Yesu ka di kole ere iru di tongwa, “Na miliga pire i milinba, na pire kawen gulala di pirino? Na kawen i inin di terala piro. Yal korale be dala di erangwa, i ginin sutakobe na kaanan di aal kule, di kile di mena ere na tenanwa,” dungwa.

14

God milungwa gul ibal nangwa kol Yesu na miliwa, dungwa

1 Ena Yesu ka iru di yal kobe tongwa, “I sigagu dire nomanin si ala erekio. I pire gi di God tere na ama pire gi di na to. 2 Na Abe ogu ali maan kulan bilungwa binanbile dimua. Iru ta paikinamia di i teralba, binanbile dimia, ena ai ta aa te wai ere i terala di nalwa. 3 Nalgire pare kwi ere ime ure na miliga gul i awli nalgire, na pi milalga gul i para milabilwa. 4 Na pi milalga ain kol dungwa, i yal kobe kaninwa.” 5 Dungure Tomas ka iru di tongwa, “Singabo, i pi milanga ain na yal kobe ta kanekibinga, tameran ‘Kol dungwa kaninwa,’ di na tene?” 6 Dungure Yesu ka di kole ere iru dungwa, “Ibal kobe na Abe milungwa gul nangwa kol iray na miliwa. Kal para wen kirara kawen dungwa di maribe erungwa yal, na miliwa. Ibal kobe mile painangwal painama dire, na miliwa. Ibal kobe pire gi di na tenangwa, ibalin kobe tawle na Abe milungwa gul pi milamua. 7 I yal kobe na pirekun eranga, na. Abe para pirekun eranwa. Iru paimba yalini kanere, maliaga i yalini pirekun erala erinwa.” 8 Ena Pilipi ka iru di tongwa, “Singabo, na Abe kamin mina milungwa i maribe ere na yal kobe tenanga, ena para kuunin painama di pirabinwa.” 9 Dungure Yesu ka iru di yalini tongwa, “Pilipi na i yal kobe bole baan araway milebinba, i na pirekun erekino? Ibal kobe na kanungwa mere, na Abe para kanemua. Kanemia ena tameran, ‘Na Abe i maribe ere na yal kobe to,’ di na tene? 10 Na Abe na bole si waire si dawle taran milebinga, i pire gi ta dikino? Na ka di i tega, na inan nomanin pire ta dikiwa. Na Abe bole pena galebilga, yalini konagi kal guman kwi dungwa ere milemua. 11 Na Abe na bole si waire si dawle taran milebinga, i pire gi di na to. Pire iru ta di na tekenanga, ena na konagi ere kal guman kwi dungwa erebinga kanere, i pire gi di na to. 12 Na kawen dirala piro. Ibal kobe pire gi di na tenangwa, ena na konagi eriga mere yalini para erangwa paamua. Te na Abe milungwa gul nalga, ena ibalin kobe konagi erangwa na konagi eriga yaa ime sinamua. 13 I ana di God tere, ‘Kal ta na to,’ dire na kaanan wiina eranga, ena kal iru ere i teralwa. Na Abe yobilaan bil bilungwa, yalini Wan na i maribe erala dire kal iru ere i teralwa. 14 ‘Kal ta na to,’ dire ana dire na kaanan wiina eranga, ena kan dinanga kal i ere i teralwa.

God Iban nusi ime eralwa, dire Yesu dungwa

15 “Ena i yal kobe den miriin na tenanga, ena na kile kaman ka di i tega wiina eranwa. 16 Na Abe ka sirin bile teralgire, ena aa ki di ibal tongwa yal, i yal kobe bole morin morin mile painama dire, nusi ere i tenamua. Aa ki di ibal tongwa yal i, yalini kawen kobaan milemua. 17 Gariba ibal kawen kobaan bole pena galala di pirekemua. Ibalin kobe yalini pirekun ta erekungwa, ena bole pena ta galekinamua. Dimba yalini i yal kobe bole pena galere bole taran milungwa, ena i yalini pirekun erinwa. 18 “I yal kobe gaan mua ta milekenana dire, kawen piserekiralwa. I milinga gul kwi uralwa. 19 Na kamin kaun tawliga imo dinangure pare, gariba ibal na ta kanekinamba, i yal kobe na kananwa. Na milia, ena i yal kobe para milanwa. 20 Kamin kaun i u bawa dinangure, i yal kobe iru piranga, na Abe bole taran miligire, te na i bole taran miliga mere, i na bole taran milia di piranwa. 21 “Ena yal ta na kile kaman ka diga pire wiina ere na tenangwa, ena yalini den miriin na tenamua. Tenangure na Abe para den miriin yalini tenamua. Tenangure na para denan miranan yal iray tere, na miliga main para di maribe ere teralwa.” 22 Dungure Yudas Isikerio duun, kaan Yudas mile, ka iru di Yesu tongwa, “Singabo, gariba ibal i milinga main di maribe ere tekere, ‘Na yal kobe di maribe ere na teralwa,’ dinga i, tamintan main paangwa pire dine?” 23 Yesu ka di kole ere iru di yalini tongwa, “Ibal kobe den miriin na tenangwa, ena ka diga wiina eramua. Na Abe den miriin ibalin kobe tenangure, te yalini te na bole ibalin kobe bole pena galabinwa. 24 Ibal kobe den miriin na tekungwa, na ka diga wiina erekenamua. Malia ka digire piringa, na inan pire ka ta dekiiba, na Abe na nusi erere yalini ka di na tongwa, diwa. 25 “Na i yal kobe bole miliga, ka di i teiwa. 26 Aa ki di ibal tongwa yal, God Kegemama Iban na Abe nusi ere i tenangure, yalini kal muru nil si i yal kobe tenamua. Na ainan pi milama dire, na Abe nusi ere i tenamua. Ka di i tega i nomanin si pirana dire, yalini di i tenamua. 27 “I kabin si milanwa. Na kabin si miliga mere, iru wen milanwa. Ka main pirekungwa ibal kabin si milungwa mere, iru ta milekenanwa. I sigagu dikire nomanin si ala erekire, te kuril para pirekio. 28 ‘Na i yal kobe pisere pire kwi i milinga gul uralwa,’ diga i pirinwa. Na yobilaan bilebinba, na Abe yobilaan wen bilungwa, Abe milungwa gul nala di miliga i wai pire miriin painamba. I den miriin na tenanga, ena wai pire miriin painamua. 29 Kalkan iray ole u bawa dikungure, i kaya di teiwa. Iru di i tega, kal i u bawa dinangwa kaun i pire gi dinanwa. 30 Gariba gul yal singaba ki urala di milungwa, ka binanbile ta di tekeralwa. Dimba yalini na ta si ime erekinamua. 31 Abe denan miranan tega gariba ibal para pirama dire, Abe ka di na tongwa para wiina eriwa. “Ale, ere nabina wo,” dungwa.

15

Girepe milin komin kanin wo dungwa na miliwa, dire Yesu dungwa

1 Ena Yesu ka di bile dire iru dungwa, “Girepe milin komin kanin wo dungwa i, na miliwa. Te girepe kanin kenin erungwa yal, na Abe milemua. 2 Kanin mege mege warungwa milin ta kulekungwa, ena yalini ure abaa de eramua. Te kanin mege mege taw milin kulungwa milin kwi ama kulama dire, kanin mege mege bigin maure kenin eremua. 3 Na ka di i tega, ena i kal ki eringa na Abe kaya kire di eremua. 4 I bole pena gale na tengire, na i bole pena gale i teralwa. Kanin mege ta komin kanin si dawle ta milekire, milin ta kulekenangwa mere, i na bole pena gale na tekire, i kal wai erana di piriga ta erekinanwa. 5 “Girepe milin komin kanin dungwa mere na miliwa. Te i kanin mege mege dungwa mere, i yal kobe milinwa. Ibal kobe bole pena gale na tongure, na bole pena gale ibalin kobe teralga, ena ibalin kobe kalkan erama di piriga eramua. I yal kobe na pisere inin milanga, kal wen ta erekinanwa. 6 Ibal kobe bole pena gale na tekenangwa, ena kanin mege abaa de erangure gulangure pare enderin galungwa mere, kal iru ere ibalin kobe tenamua. 7 I na bole pena gale milabilga, te na ka diga pire nomanin suna ye milanga, ena kalkan i irala di pire, ana di God tenanga inanwa. 8 I kalkan erana di piriga eranga, ena na gawlimanan kobe milema di ibal iru piramua. I iru eranga, ena na Abe yobilaan bil bile milema di ibal iru i maribe ere piramua. 9 Na Abe den miriin na tongwa mere, na denan miranan i yal kobe teiwa. Tega i yal kobe na ta piserekire, na denan miranan i yal kobe te milala digire, i iru mile payo. 10 Na kile kaman ka di tega wiina eranga, ena na denan miranan i yal kobe te milalwa. Te milalga mere iwe. Na Abe kile kaman ka di na tongwa wiina eriga, ena yalini den miriin na te milemua. 11 “Na wai pire miranan paiga mere, i yal kobe para iru milana dire, ka diga iray kaya di i yal kobe teiwa. 12 Na kile kaman ka di terala piro. Na denan miranan i tega mere, i yal kobe milinga suna den miriin inin inin te ibeya ere milo. 13 Ye nongwa yal ta wai milama dire, yal ta gulangwa, ena gulangwa yal i den miriin ye nongwa yal i tere maa kora kule tenangwa paamua. 14 Na kile kaman ka di i tega wiina eranga, ena na ye nega kawen milanwa. 15 Yal singaba kalkan erungwa nil konagi yal ta pirekemia, ena ‘I yal kobe nil konagi yalo,’ kwi ta di tekeralba, ‘Na ye nego,’ dire ka iru di i yal kobe teralwa. Na Abe ka di na tongwa mere pirere di i tega, ena ‘Na ye nego,’ di teiwa. 16 I yal kobe na paale suna ta erekinba, na i yal kobe paale suna eriwa. I kal wai erana di piriga i pi iru erana dire, na i yal kobe nusi eriwa. I kal wai eranga i, di painangwal painamua. I ana di God tere, ‘Kal ta na to,’ dire na kaanan wiina eranga, ena na Abe kalkan i, i tenamua. 17 Ena na kile kaman ka iru di i terala piro. I yal kobe milinga suna, den miriin inin inin te ibeya ere milo.

Ibal kobe Yesu gawlima kobe den ki ye tenangwa

18 “Ena gariba ibal den gule i yal kobe tenangwa ena i iru piro. Ibalin kobe goma den ki ye na toma di piro. 19 I yal kobe gariba ibal bole pena galanga, ena ibalin kobe mile, ‘Na gawlimanan milemua,’ di i tere, den miriin i yal kobe tenamua. Dimba, gariba ibal milinga suna na i yal kobe paale suna ere iga, i yal kobe ibalin kobe bole pena gale tekina, ena ibalin kobe den ki ye i tomua. 20 Nil konagi yal, yal singaba yaa ime ta sinangwa tamama, kaya ka iru di tega iray piro. Ibalin kobe gain giil pire na tongwa mere, iru ere i tenamua. Te na ka di tega ibalin kobe pire wiina erungwa mere, i ka dinanga pire wiina eramua. 21 I yal kobe pire gi di na tenga, ena ibalin kobe gain giil pire i tenamua. Na nusi ime erungwa yal, ibalin kobe ta pire pol sekimia, ena kal iru ere i yal kobe tenamua. 22 Na ure ka di ibalin kobe tekerabinga, ena kal digan ere taalime erangure pirin ta pai tekenamba, malia ibalin kobe mile, ‘Na kal digan ere taalime erebinba, pirin ta paikimua,’ dire ka iru ta dikinamua. 23 Ibal kobe den ki ye na tomia, ena ibalin kobe para den ki ye na Abe tomua. 24 Kal guman kwi dungwa goma ibal ta erekungwa mere na ta erekirabinga, ena ibalin kobe kal digan ere taalime erangure pirin ta pai tekinamba, kal erigai ibalin kobe kanere na te Abe bole den ki ye na tomua. 25 Ibalin kobe kile kaman ka paangwa mere pi nima nama dire, ibalin kobe den ki ye na te Abe tomua. Kile kaman ka iru bile paalungwa paangwa, ‘Na imore miliiba, den ki ye na tomua.’ 26 “Aa ki di ibal tongwa yal mile, yalini kawen kobaan, God Iban milere, na Abe milungwa gul pisere unamua. Na Abe milungwa gul piserangure, nusi eralga na guunan kanan bolin kule di maribe eramua. 27 Na goma konagi kawn kule erebingire, i yal kobe na bole milinga i para na guunan kanan bolin kule di maribe eranwa.

16

1 “I yal kobe pire gi dinga mun kal waa tekenana dire, na ka iru di i teiwa. 2 Yuda ibal ka main ogu i mena erangure, te kaun ta u bawa dinangure iru painamua. Ibal kobe i si gulangwa, God konagi erebina di piramua. 3 Na Abe te na para milebinga mere, ibalin kobe ta pire pol sekungwa iru ere i tenamua. 4 Dimba ibalin kobe kal iru ere milangwa kaun u maribe nangure, na ka diga i nomanin si pirana dire, kaya di i teiwa.

God Iban konagi main main erungwa

“Goma na i yal kobe bole miliga ka iru di i tekiwa. 5 Ena malia we, na nusi ime erungwa yal yalini milungwa gul nala di erebinba, i yal kobe mile, ‘I alde nane?’ dire sirin bile na tekenwa. 6 Malia ka iru di i tega i inin miriin wen pire milinwa. 7 Pire milinba kawen dirala i yal kobe piro. Na pekeralga aa ki di ibal tongwa yal ime ta ukinamba, nabinga, na yalini nusi eralwa. Na ta pekeralga tawle wai painamba, nabinga wai wen painamua. 8 Unangwa yalini mile, ibal kal digan ere taalime erungwa pirin painama dire, te kabin sire wai wen milama dire, te God ka kol ere tenama dire, iru di maribe ere gariba ibal tenamua. 9 Ibal kobe pire gi di na tekungwa, ibalin kobe kal digan ere taalime erungwa, ‘Pirin pai dimua,’ dire di maribe ere tenamua. 10 Na Abe kamin mina milungwa gul na nala di milegire, i ama na ta kanekinanga, ena kabin sire wai wen milama dire, di maribe eramua. 11 God mile gariba gul singaba bil wen Satan ka kol kaya ere tongwa, ena God ka kol ere tongwa mere aa ki di ibal tongwa yal di maribe eramua. 12 “Ka taw binanbile ama di i teralba, malia i piranga kuunin ta erekinwa. 13 Dibinba kawen kobaan, God Iban unangwa kaun, kalkan para kirara kawen dungwa i maribe ere i yal kobe tenamua. Yalini inin nomanin pire ka di i tekire, God di maribe ere yalini tongwa mere di i tenamua. Eme kalkan u maribe nangwa bolin kule i yal kobe tenamua. 14 Na guunan kanan di maribe ere i tenangwa, na kaanan aa te yebe eramua. 15 Na Abe kal para wen dungwa na kobaan miliwa. Iru milebinga, ena ‘Na God Kegemama Iban di tega mere, yalini bolin kule i tenamua,’ dire kaya ka iru di i teiwa.

Baan tawle miriin piramba eme miriin painangwa

16 “Ena kaun baan tawle milalgire, i na ta kanekinanba, kaun taw para milalgire, na kananwa,” dire Yesu iru dungwa. 17 Gawlima kobe taw diria ere iru dungwa, “‘Kaun baan tawle milalgire, na ta kanekinanba, kaun taw para milalgire, na kananwa,’ dire te, ‘Na Abe milungwa gul nalga ena iru painamua,’ dungwa i main tamintan paangwa pire dime? 18 ‘Baan tawle milalwa,’ dungwa, tameran ka iru dime? Yalini ka dungwa mere main pirekun erekibinwa.” 19 Gawlima kobe sirin bile Yesu terala di pirungwa, Yesu kaya pire bawa dire iru di tongwa, “Na mile, ‘Kaun baan tawle milalgire, na ta kanekinanba, kaun taw para milalgire, na kananwa,’ iru di i tega, ka iray diria ere milino? 20 Na kawen di terala piro. I yal kobe kere bare kay mi milanba, na ka main pirekungwa ibal kobe miinin maanamua. I yal kobe miriin pire milanba, miriin piringa pisere i yal kobe kwi miriin painanwa. 21 Abal ta gaan kule yerala di ere milungwa i, giil pire miriin pire milemua. Gaan kule ye piserere, gaan ta gariba gul u maribe ongwa kanere, miinin maare gain giil pirungwa u mun kol ongure, nomanin si pirekemua. 22 I yal kobe para iru wen milinwa. Malia i yal kobe miriin pire na tere nigi de pire milinba, na i kwi kanalga wai pire gun ye milanwa. Gun iru ye milanga, ibal kobe i sutaw ere i tekenamua. 23 “Kaun i u maribe nangwa ka ta ama sirin bile na tekenanwa. Na kawen di terala piro. I yal kobe, ‘Kal ta na to,’ dire na kaanan wiina ere sirin bile na Abe tenanga, kan dinanga kal i, yalini i tenamua. 24 Goma i, ‘Kal ta na to,’ dire na kaanan wiina ere sirin bile tekinga, malia sirin bile tenanga, kan dinanga kal i inanwa. I yal kobe miinin wen maanana dire, inanwa.

Satan na yalini si ime ere i sutaw ere teiwa, dire Yesu dungwa

25 “Ka di i tega di bile diwa. Kaun ta u bawa dinangwa ka di bile dungwa kwi ta dikiralba, na Abe milungwa mere, di gawa diralwa. 26 Kaun ta i u bawa dinangure, i na kaanan wiina ere sirin bile tenangure, i ka dinanga na kebe yekiralgire, 27 na Abe inin den miriin i tomua. I den miriin na terere, te God milungwa gul pisere na uga i iru pire gi dingire, na Abe den miriin i tomua. 28 Na Abe milungwa gul pisere ere ime urere, te malia gariba gul pisere na Abe milungwa gul kwi ere yebe nalwa.” 29 Dungure gawlima kobe iru di tongwa, “Ayo, ka dinga ka di bile dikinga, malia i kirara di gawa di na tenwa. 30 I kal main para piringa ibal kobe ka di i tenangwa, ta paikinangwa paangwa, malia main i kanebinwa. I yal iru milinga, God milungwa gul pisere ere ime unga pire gi dibinwa.” 31 Yesu ka di kole ere iru di gawlima kobe tongwa, “Malia i yal kobe pire gi di na tenba, 32 kamin kaun ta u maala namia, ena kamin kaun iray ibal i si kiranin bilangure, i yal kobe u sutaw nanwa. I yal kobe inin inin ere ogin ain nangire, na taran tawle milalba, na Abe bole milebilga na inan tawle ta milekiralwa. 33 I yal kobe bole pena gale na tere den miriin suna ura dinangure kamin wai taanama dire, ka iru di i yal kobe teiwa. Gariba gul ibal gain giil pire i yal kobe tenamba, gariba gul yal singaba, Satan, na yalini si ime ere i sutaw ere tobinga, ena i yobilaan bile milo.”

17

Yesu gawlima kobe aa ki di tenama dire, ana di God tongwa

1 Ena Yesu ka i di pisere kamin mina kane yebe ere ka iru dungwa, “Na Abe, ‘Na baan ta nanwa,’ dinga kamin kaun i kaya u bawa dungure, i yobilaan bil i maribe ere i kaanin gale yebe erala dire, i Wanin, na yobilanan bil i maribe ere na kaanan gale yebe ere na to. 2 ‘Ibal kobe kenin ero,’ di na tenga mere, ibalin kobe mile painangwal painama dire, i yobilaan bile na tenwa. 3 I God taran kirara kawen milinga ibal kobe iru pire pol sire, te i yal ta Yesu Kirisito nusi ime eringa, ibal kobe yalini para pire pol sinangwa, ena mile painangwal painamua. 4 I yobilaan bil bilinga, na gariba gul ure i maribe eriwa. ‘Na konagi ero,’ di na tenga mere, na kaya ere wei siwa. 5 Na Abe kamin kaya wen gariba gul ere yekebinga kaun, na i naabilungwa bole milere, yobilaan bil biliga malia i milinga gul na para iru milama dire, i iru ere na to. 6 “‘Gariba gul ibal kobe milungwa i ibalin kobe taw paale suna ere irere i kenin ero,’ di na tengire, i guun kan na di maribe ere ibalin kobe teiwa. I ibalin kobe kobaan milinba, ‘I kenin ero,’ di na tengire, ibalin kobe i ka dinga wiina eremua. 7 Na ka dire kal para eriga, i yobilaan bile na toma di ibalin kobe iru piremua. 8 I kal para nil si na tenga mere, na nil si ibalin kobe tegire, pire nomanin suna yomua. Na i milinga gul pisere uga, ibalin kobe kawen dima di piremua. I na nusi ime eringa, ibalin kobe pire gi dimua. 9 “Ibalin kobe i aa ki di tenana dire, na ana di i teiwa. Gariba ibal para muru nomanin pire na ana di i tekebinba, ‘Ibalin taw kobe kenin ero,’ di na tere kobaan i milinga, ibalin kobi nomanin si pire ana di i teiwa. 10 Na ibalan kobe para kobaan na miliga, i ibalin kobe para milemua. Te i ibalin kobe para kobaan i milinga, na ibalan kobe para milemua. Na yobilaan bil biliga, ibalin kobe i maribe ere ibal tomua. 11 Ena malia na i milinga gul ure gariba gul baan tawle mile pairalba, ibalin kobe gariba gul imo mile painamua. Na Abe kabin sire wai wen milinga, ibalin kobe iru imo mile painangwa, i kenin ere kane milo. Na i bole taran milebilga mere, ibalin kobe iru milama dire, i yobilaan bil pai na tenga mere, yobilaan bil bile kenin ere kane milo. 12 Na ibalin kobe bole milebinga i yobilaan bile na tengire, na ibalin kobe kenin ere miliwa. Na ibalin kobe kuman kine kinin si tegire, ibalin kobe para mun kal waa na tekimba, ka main minin ganin pi nima nama dire u main nala dungwa yal, yalini taran tawle u main namua. 13 Dimba malia i milinga gul kwi urabinga, ena na miriin paire gun ye milebinga mere, ibalin kobe iru milama dire, gariba gul mile ka iru diwa. 14 I ka kebe ere na tenga, di ibalin kobe teiwa. Tegire gariba ibal ka main ta pirekungwa, na bole pena gale tekiga mere, ibalin kobe iru milungwa, ena gariba ibal ka main ta pirekungwa, den gule ibalin kobe tomua. 15 ‘Ibalin kobe awli i milinga gul po,’ dire ana di i tekeralba, ‘I ibalin kobe kal digan ere taalime erekinama dire, i kenin ere kane milo,’ di i teiwa. 16 Na gariba ibal ka main ta pirekungwa, bole pena gale tekega mere, ibalin kobe para iru milemua. 17 I ka dinga kawen kirara dimia, ena ibalin kobe i konagi taran ere milama dire, i kal iru ere to. 18 I na nusi gariba gul eringa mere, na ibalin kobe nusi gariba baan baan eriwa. 19 I kirara kawen dinga pirere, te ibalin kobe para i konagi taran ere milama dire, i kal ta ere na terala di piranga, ‘Kal i ere na to,’ diwa. 20 “Ibalin kobe i aa ki di tenana dire ana di i tobinba, ibalin kobe ka main dinangure ibal kobe taw pire gi di na tenangwa, ena pire gi dinangwa ibalin kobe i aa ki di tenana dire, para iru ana di i teiwa. 21 Na Abe, ibalin kobe bole pena gale u taran pi milama dire, ana di i teiwa. I na bole pena gale u taran pi milebilga mere, ibalin kobe na yasu iru bole milabina dire, i iru ere to. I na nusi ime eringa, gariba ibal iru kawen pirama dire, ibalin kobe bole pena gale u taran pi milama di piriwa. 22 Na yasu u taran pi milebilga mere, ibalin kobe para iru milama dire, i yobilaan bil bile na tenga mere, na yobilaan bil bile ibalin kobe teiwa. 23 Ibalin kobe kirara u taran pi milama dire, na pena gale ibalin kobe tegire, i pena gale na tenwa. I na nusi ime eringa, te den miriin na tenga mere, i ibalin kobe para iru tenga gariba ibal iru pirama dire, ibalin kobe kirara u taran pi milama di piriwa. 24 “Na Abe, ibalin kobe kobaan i milinba, ‘Kenin ero,’ di na tengire, na pi milalga ain ibalin kobe para pi milama di piriwa. Kamin kaya wen gariba ta ere yekebinga kaun, i den miriin na tenga, ena yobilaan bil bile na tenga ibalin kobe kanama dire, para pi milama di piriwa. 25 Na Abe, i kabin sire wai wen milinwa. I milinga main gariba ibal pire pol sekimba, na i pire pol sigire, te i na nusi ime eringa ibalin kobe pire pol simua. 26 I den miriin na tenga mere, ibalin kobe para iru den miriin tenama dire, te na bole pena gale ibalin kobe terala dire, i guun kan kaya di maribe ere tere pare ere milalwa,” dungwa.

18

Yudas Yesu bale taal sire kaymin kobe tongwa

1 Ena Yesu ka dungwa i ana di pisere, yalini te gawlima kobe bole pire nil nuule ta kaan Kidiron baure, ere kole ongwa. Kole pirere baan ta eri obin kulere gul balungwa suna pi milungwa. 2 Eri main dungwa i, Yesu te gawlima kobe morin u ku bilungwa, ena bale taal sungwa yal Yudas ain iray para kanungwa. 3 Kanemia ena Yudas eri main iray ongwa. Yuda ka main kenin erungwa yal bil kobe te Parasi kobe mile, “Simil nen te ka main ogu el kwi nu milungwa yal kobe awli po,” di Yudas tongure, yalini awli ongwa. Yalin kobe simil te kuba aa te ire pirere enderin derin aa te ire, te kewa gale ire ongwa. 4 Ibal kobe kalkan para ere Yesu terala di pirungwa Yesu inin piremia, ena ibal kobe ungwa Yesu maala pire ka iru di tongwa, “I ibal kobe ibena waa duune?” 5 Dungure ibal kobe mile, “Nasarete ai nen Yesu, waa duubinwa,” dungwa. Dungure yalini mile, “Yal iray na miliwa,” dungwa.Bale taal sungwa yal Yudas ibalin kobe bole ale milungwa. 6 Yesu mile, “Yal iray na miliwa,” dungwa kaun i, ibal kobe para si pile dire mun kol pi paangwa. 7 Yesu kwi sirin bile pire iru di tongwa, “I ibal kobe ibena waa duune?” Dungure ibal kobe mile, “Nasarete ai nen Yesu waa duubinwa,” dungwa. 8 Dungure Yesu ka iru dungwa, “‘Yal iray na miliwa,’ kaya di i teiwa. I ibal kobe na waa duunga, ena na ibalan taw bole milebilga ibalin kobi ‘Ere po,’ di to.” 9 Yesu kaun ta gome mile, “Na Abe, i ibalin kobe kobaan milinba, ‘I kenin ero,’ di na tenga, ibalin kobi muru mun kal waa na tekenamua,” dungwa i pi nima nama dire, ka iray dungwa. 10 Saimon Pita di kuba pera aa tere i maribe ere Yuda ka main kenin erungwa yal bil, yalini nil konagi yal, kiraan wen kol sirere dual kule erungwa. Nil konagi yal i, kaan Malkas dungwa. 11 Yesu ka iru di Pita tongwa, “I di kuba pera kwi gal gule ain yeyo. Na Abe mile, ‘Na giil piranwa,’ dungwa i ibal kobe na giil pirekenama di pirino? Pisero, na giil piralwa,” dungwa.

Yal kobe Yesu awli pi Anas milungwa gul ongwa

12 Dungure simil nen kobe te simil nen yal singaba te Yuda ka main el kwi nu milungwa yal kobe, yalin kobi Yesu kaale gi dire kanin sungwa. 13 Kanin sire goma awli pi Anas milungwa gul ongwa. Kamin kaun i Kayapas mile, Yuda ka main kenin erungwa yal singaba milungure, Anas yalini imaunbi milungwa. 14 Kayapas gome mile ka iru di Yuda ibal yal singaba di tongwa, “Ibal kobe wai milama dire, yal taran si gulangwa para wai painamua.”

Pita Yesu na kanekiwa, dire ka di kile di mena ere dungwa

15 Ena simil nen kobe Yesu awli ongure, Saimon Pita te Yesu gawlima yal ta para, mun kol duulin bile ongwa. Yuda ka main kenin erungwa yal bil Yesu gawliman yal ta iray guman kanemia, ena yalini Yesu duulin bile pi ala omba, 16 Pita kana giran suul milungwa. Yal ta iray ala pire Pita ala unama dire ka di nil konagi gi ta kana giran kenin ere milungwa tongwa. Yuda ka main kenin erungwa yal bil gawlima ta iray guman kanungure di tongwa, abalini ‘Owa,’ dungure yalini Pita awli ala ongwa. 17 Ongure kana giran milungwa gi iray ka iru di Pita tongwa, “I yalini gawlima kobe ta milin mo, milekene?” Dungure Pita ka di kole ere iru dungwa, “Na ta milekiwa.” 18 Ena kamin gwi erungure nil konagi ibal te el kwi nu milungwa ibal kobe para, enderin gale paalungwa. Galere ale milere gwi gulungwa enderin pirungure miin sungwa. Pita ibalin kobe bole milere enderin pirungure miin sungwa.

Yuda ka main kenin erungwa yal bil sirin bile Yesu tongwa

19 Ena Yesu gawliman kobe milungwa te yalini ka main nil si tongwa, Yuda ka main kenin erungwa yal bil sirin bile Yesu tongwa. 20 Yesu ka di kole ere iru dungwa, “Ibal kobe para pirama dire, ai penin mile ka di maribe eriwa. Yuda ibal u ku bilungwa ain, ka main ogu mege te bil para ka nil si te milegal miliwa. Na ka diga aal kule ka ta nil si tekiwa. 21 Tameran ka sirin bile na tene? Na ka diga pirungwa ibalin kobe, i sirin bile piro. Na ka diga ibalin kobe piremua.” 22 Ka dungwa i, el kwi nu milungwa yal ta pirere Yesu guman mina sire, ka iru dungwa, “I Yuda ka main kenin erungwa yal bil ka di kole ere tenga, tameran ka digan iru di tene?” 23 Dungure Yesu ka iru di yalini tongwa, “Malia ka digai ka digan ta painangwa, ena ibal kobe abila milungwa di maribe ero. Eranba na ka diga i kuunin painangwa, ena tameran na sine?” 24 Kal iru eremia, ena Yesu kan kule paalungwa Anas anu si Kayapas milungwa gul erungwa. Kayapas Yuda ka main kenin erungwa yal bil milungwa.

Pita gin sutan ama Yesu ka di kile di mena erungwa

25 Ena Pita gwi gule enderin pire milungwa, ena ibal kobe ka iru di Pita tongwa, “I yalini gawlima ta milin mo milekene?” Di tongure Pita mile, “O, o na ta milekiwa,” dungwa. 26 Dungure Yuda ka main kenin erungwa yal bil yalini nil konagi yal ta milere, Pita yal ta kiraan dual kule erungwa yal iray, enin kobe yal ta milere, ka iru di Pita tongwa, “I yalini bole eri main milinga, na i kanebina di pirebinba?” 27 Dungure ena Pita mile, “Na ta milekiwa,” dungure korale gin taran be dungwa.

Yesu awli Pailete milungwa gul pi tongwa

28 Ena kwimile taanima ibal kobe Kayapas ogin pisere, Yesu awli pi Orom gabman yal bil ogin ongwa. Yuda ibal yal singaba kobe ogu iray ala ta pekungwa. Kile kaman ka manaa dungwa ta duulin bile ta erekire, te Yuda ka main komina bil nenama dire, ogu iray ala ta pekungwa. 29 Ala ta pekemia ena Pailete ere mena ure ka iru di tongwa, “I ibal kobe tameran yalini ka kol ere terala dire awli une?” 30 Dungure ibal kobe ka di kole ere iru dungwa, “Yalini kal nigi dongwa ta erekinangwa, awli abila ta ukurabinba.” 31 Dungure Pailete ka iru di tongwa, “I ibal kobe inin yalini awli pire, i inin ka main paangwa mere pire ka kol ere to.” Dungure Yuda ibal yal singaba ka iru di tongwa, “Na yal kobe ibal ta si gulabinga, Orom ibal kile kaman ka paangwa manaa dimua,” dungwa. 32 Yesu goma mile, “Ibal kobe na si gulangwa main mere di maribe eriwa,” dungwa iray, pi nima nama dire kal iru u pilau dungwa. 33 Pailete kwi pi inin ogin ala pire, “Yesu awli wo,” di gala dungure, awli ungure iru di tongwa, “I Yuda ibal yal bil kawen i milino?” 34 Dungure Yesu ka di kole ere iru di tongwa, “I inin nomanin si pire ka iru din mo, ibal taw ka nil si i tongure, ena i ka iru sirin bile na tene?” 35 Dungure Pailete ka iru di tongwa, “Ayo, na Yuda ibal milebina di pirino? Pisera. I inin enin taw kobe, te Yuda ibal ka main kenin erungwa yal bil kobe i awli na miliga gul umia, ena i takal erine?” 36 Dungure Yesu ka iru dungwa, “Na kenin ere ke milebinga ainan, gariba maina ta dekemua. Maina dinangwa, ena na gawlimanan kobe kura bilamua. Na kanin sire awli Yuda ibal ta tekenama dire, na gawlimanan kobe kura bilamua. Bilamba na kenin ere ke milebinga ainan gariba maina ta dekemua.” 37 Dimia ena Pailete mile, “I ka iru dina, ena i gariba ta yal bil milino?” dungure Yesu ka di kole ere iru dungwa, “I ka iru dingi, na iru ta dikiwa. Kirara kawen dungwa na dinama dire, na mina na kule yongure, gariba gul u maribe pi miliwa. Kirara kawen dungwa mere, ibal main i pirungwa, ibalin kobi na ka diga piremua.” 38 Dungure Pailete ka iru sirin bile Yesu tongwa, “Kirara kawen dungwa main tamintan paame?” dungwa.

Pailete Yesu eri pera si gulo, di tongwa

Dire kwi ere mena pire ka iru di Yuda ibal kobe tongwa, “Kal ki erangwa yalini kal ta erekima di kania, ena ka kol main ta paikimua. 39 Dimba komina bil nenga kaun iray, na morin morin kanin paangwa yal ta gule eriwa. Yuda ibal yal bil i, na kanin gule ere tenama di pirino?” 40 Dungure ibalin kobe gala bil dire iru dungwa, “Yalini pisera, yal ta Barabas kan gule ere na to.” Ena Barabas kunibe nongwa yal milungwa.

19

1 Ena Pailete Yesu awli pire, “Kuba galan yongwa Yesu gain mina so,” dungure sungwa. 2 Sire simil nen kobe kan galan yongwa galin ware, gibilin mina kaw tere galsuna nobe mayan gi kulungwa sigi di tongwa. 3 Tere ka iru di yalini tongwa, “Ayo, Yuda ibal kobe yal bil wen milungwa paamio.” Di tere pi maala pire yalini pawnin mina de dage sungwa. 4 Pailete kwi ere mena pire ka iru di ibalin kobe tongwa, “Ena i ibal kobe kane milo. Kal ki erangwa yalini kal ta erekima dire, na kanebinba, i para iru kanana dire, kwi awli abila urala erebinwa.” 5 Dungure ena Yesu kan galan yongwa galin ware gibilin mina kaurere, galsuna nobe mayan gi kulungwa sigi dire ungwa. Ungure Pailete ka iru di ibalin kobe tongwa, “Kan diga yal iray milemua.” 6 Dungure Yuda ibal ka main kenin erungwa yal bil kobe, te yalin kobe el kwi nu milungwa yal kobe para, Yesu ungwa kanere gala bil dire iru dungwa, “Eri pera mina si gulo, eri pera mina si gulo.” Dungure Pailete ka iru di yalin kobe tongwa, “Kal ki erangwa yalini kal ta erekima di kania, ena i yal kobe yalini awli pire eri pera mina si gulo.” 7 Dungure Yuda ibal yal singaba kobe ka di kole ere iru dungwa, “Yalini mile, ‘Na God Wan miliwa,’ dungwa ena na ibal kobe kile kaman ka iru di paalungwa, ‘Ka iru dungwa yal iray si gulo,’ dungwa paamua.” 8 Ka dungwa i, Pailete pirere kuril taw ama pire kole yere 9 kwi pi gabman ogin ala pire ka iru di Yesu tongwa, “I milinga, alde mile une?” Di tomba, Yesu pire unin si milungwa. 10 Pailete ka iru di Yesu tongwa, “Tameran i pire unin si miline? I kan gule ere i tere, ‘Ere po,’ dirabinga mo, yal kobe i eri pera mina, ‘Si gulo,’ dirabinga, Orom yal bil Sisa yobilaan bile na tomua. Kal iru erabinga main i, i ta pirekeno?” 11 Dungure Yesu ka di kole ere iru dungwa, “Kamin ibe God yobilaan bile i ta tekenangwa, i kal iru ta ere na tekenanba. Main iru paimia, ena yal ta na awli pi i tongwa yalini kal digan ere taalime erungwa pirin bilkaw paimua. Paingure i pirin tawlita pai i tomua.” 12 Ka dungwa i, Pailete pirere nomanin binanbile sire Yesu kan gule erala di pirimba, Yuda ibal kobe gala bil dire iru dungwa, “Yal iray kan gule ere tenanga, ena i Orom yal bil Sisa ye nongwa yal, i ta milekenanwa. Yal ta mile, ‘Na gariba gul ta yal bil miliwa,’ dinangwa Orom yal bil Sisa kaymin yal milamua.” 13 Ka dungwa i, Pailete pirere, ena Yesu awli mena pire yal bil ka kol pirungwa bol mina amin di milungwa. Bol iray kaan Kobile Wiige Sungwa dimba, Kibiru ka paangwa Gabata yongwa paangwa. 14 Kamin kaun i omale kaun milimba, kamin gire taanangwa ena komina bil iray ki nenangwa kaun dinangwa. Pailete ka iru di Yuda ibal kobe tongwa, “I ibal kobe yal bil milemia kano.” 15 Dungure ibal kobe gala bil dire iru dungwa, “Awli baan ta pire si gulo. Awli baan ta pire si gulo. Eri pera mina si gulo.” Dungure Pailete ka iru di ibal kobe tongwa, “I ibal kobe yal bil eri pera mina na si gulama di pirino?” Dungure Yuda ibal ka main kenin erungwa yal bil kobe ka di kole ere iru dungwa, “Orom yal bil Sisa, na ibal kobe yal bil yalini taran milema di pirebinwa,” dungwa. 16 Ena Yesu eri pera mina si gulama dire, Pailete awli pi simil nen kobe tongwa.

Ibal kobe Yesu eri pera mina bili nil sungwa

Tongure yalin kobe Yesu ke mile milungwa. 17 Yesu ere mena pire eri pera yalini inin kawi ire, ai ta kaan Ibal Gibilin Yobilaan Ai, u bawa dungwa. Ai iray Kibiru ka paangwa, kaan Golgota yongwa. 18 Kol iray yal kobe Yesu eri pera mina bili nil sirere te yal sutan para kole kole eri pera mina bili nil sungure, Yesu baan suna si yongwa. 19 Pailete ka minin ganin bile eri pera bolimina si paalere ka iru dire bilungwa, “Nasarete ai nen Yesu, Yuda ibal yal bil wen milemua.” 20 Yesu eri pera mina si gulungwa ai, ogu ai bil maala dungwa, ena Yuda ibal binanbile ka minin ganin bile paalungwa iray kere pirungwa. Ka minin ganin Kibiru ka, te Orom ka, te Giriki ka para bilungwa. 21 Yuda ka main kenin erungwa yal bil kobe iru di Pailete tongwa, “‘Yuda ibal yal bil wen milemua,’ iru dire bilekenanba, ‘Yalini na Yuda ibal yal bil wen miliwa dimua,’ dire bilo,” dungwa. 22 Dungure Pailete ka di kole ere iru dungwa, “Na biliga mere, imo di painamua.” 23 Simil nen kobe Yesu eri pera mina bili nil si paalere pare, yalini gal irabina dire, kawlaa sirere taminin sui sui yere inin inin ingwa. Imba Yesu galsuna araway ta ulin ta dekungwa, 24 ena simil nen irere ka diria ere iru dungwa, “Gal aa dinaa dikirabinwa. Yal ta inama dire, sandu sirabinwa.” Ka main minin ganin pi nima nama dire, kal iru erungwa. Ka main minin ganin goma bilungwa paangwa, iru bilungwa paangwa, “Na gal yalin kobe inin obin si irere, te na galsuna yal ta inama dire, sandu simua.”Iru bilungwa ena simil nen kobe iru erungwa. 25 Yesu eri pera si gulungwa main i, abal kobe iru pi ale milungwa. Yesu man te yalini man kebin te Kilopas ebinbi kaan Maria, te Madala ki paangwa abal Maria, abal iru pi ale milungwa. 26 Yesu gawlima ta den miriin tongwa yal iray, Yesu man bole milungwa kanere, Yesu ka iru di man tongwa, “Abala, i malia wanin yalini milemua.” 27 Direre di gawlima kobe yal ta tongwa, “I manin u milemia kano.” Dungwa kaun iray, gawlima kobe yal ta abalini kawn kule kenin ere tere, aa te wai ere te milungwa.

Yesu gulungwa

28 Ena kalkan erala di pirungwa, “Kaya wei simua,” dire Yesu iru pirere, te ka main minin ganin ta goma bilungwa u maribe nama dire, Yesu mile, “Na nil guliwa,” dungwa. 29 Muine gawlin ta main i dungwa nil wain digan kule muulungure, nil kule nongwa gal nil wain digan kulere bili waaki dire, Yesu nenama dire aa te mina ere giran mina si daangwa. 30 Yesu nil wain digan tongure iru dungwa, “Malia na gariba gul mile konagi eriga para wei simua.” Dungure naan gorawal giire gulungwa.

Simil nen ta kolaa si Yesu daan mina bilungwa

31 Ena Sare kaun komina bil iray ki nenangwa kaun u maala omia, ena yal sutakobe eri pera mina Sare kaun imo ta dekenama dire, Yuda ibal yal singaba kobe ka iru sirin bile Pailete tongwa, “Yal sutakobe gin taran gulangwa i main erama dire, yalin kobe kawn si bege do.” 32 Dimia ena simil nen kobe ure yal ta Yesu binan kole milungwa, yalini kawn si bege dire te yal ta para Yesu bole si gulungwa yalini kawn para si bege dimba, 33 simil nen kobe Yesu milungwa gul ure Yesu kaya gulema di kanemia, ena yalini kawn si bege ta dekungwa. 34 Ta dekimba simil nen ta kolaa si Yesu daan mina bilungure, ena gin taran mayan te nil para garu dungwa. 35 Kal i u maribe ongwa na kanere, di maribe ere kawen diga. Ka pore iray keranga i ibal kobe pire gi dinana dire, di maribe ere i teiwa. 36 Ka main minin ganin pi nima nama dire, kal iru u maribe ongwa. Ka main minin ganin goma bilungwa, iru bilungwa paangwa, “Yalini yobilaan si bege ta dikinamua.” 37 Te ka main minin ganin ta goma iru bilungwa paangwa, “Ibal kobe yal ta sinangwa, ibalin kobe pi bilungwa yal kane milamua.”

Yesu gain yobilagi kobile giran ali yongwa

38 Ena kal iru erungure pare, Arimatia ai nen ta kaan Yosepe yalini Yesu gawliman milimba, Yuda ibal yal singaba kuril pire tere di maribe erekungwa. Yalini pi Pailete milungwa gul pirere, Yesu yobilagi irala dire, sirin bile pirungwa. Sirin bile pirungure Pailete, “Owa,” dungure pirere Yesu yobilagi i ongwa. 39 Yal ta kaan Nikodimas goma wen gilaa kaun ta pi Yesu milungwa gul ongwa, malia yalini Yosepe bole pirere, eri sutan kaan mea te alos, niriin minanin wai sungwa kule yuungwa. Eri niriin iray obin wen dongwa. 40 Yal sutan i Yesu yobilagi irere, eri niriin iray gal pege wai dungwa minai bilere, Yesu gain mina yobilungwa. Yuda ibal yobilagi maul si yerabina dire, iru erungwa. 41 Yesu si gulungwa ai eri kulungwa gul suna ali si gulungwa. Yene yobilaan kobile giran ta goma ibal ta yekungwa, eri kulungwa gul suna ali dungwa. 42 Yuda ibal Sare kaun u maala ongure, te yene yobilaan kobile giran maala dimia, ena Yesu kobile giran ali yongwa.

20

Yesu alungwa

1 Ena Sarebil kaun kwimile taanima wen kamin kama si dungure, Madala ai abal ta Maria pi yene yobilaan gul pirere, kobile milin kobile giran si pere dungwa kaya yawle erungure kanungwa. 2 Kanere mugu di pire Saimon Pita te Yesu gawlima ta den miriin tongwa yal iray, yal sui milungwa gul pirere ka iru di yal sui tongwa, “Ibal kobe ure Yesu Singaba yobilagi kaya i ongure, ibalin kobe yongwa ai ta kanekibinwa.” 3 Dungure ena Pita te gawlima ta bole pi yene yobilaan gul kanala di ongwa. 4 Yal sui iray mugu di omba, gawlima ta mugu goma di pire kobile giran yene yobilaan gul kaya u bawa dungure, Pita eme ungwa. 5 Gawlima ta iray yaa gobin bile mile gal pege wai dungwa kanimba, pi ala ta pekungwa. 6 Saimon Pita eme ure gin taran pi yene yobilaan kobile giran ala pire gal pege wai dungwa kanere, 7 te gal ta Yesu gibilin mina yobile yongwa para imo dungwa kanungwa. Gal iray te gal pege wai dungwa ai taran ta dekimba, dain bile baan ta dungwa kanungwa. 8 Pita iru kanungure, ena gawlima ta yene yobilaan gul kaya u bawa dungwa, yalini para pi ala pire kanere, Yesu alungwa kawen dima di pire, pire gi dungwa. 9 Iru pirimba ka main minin ganin ta, “Yalini alamua,” dire goma bilungwa malia main wen pire pol sekungwa. 10 Gawlima sui kal iru erere pare, ere ogin ongwa.

Maria, Madala gariba ai abal, Yesu kanungwa

11 Ena Maria yene yobilaan gul mena ale mile kay miingwa. Kay mi mile yaa gobin bile yene yobilaan kobile giran ali nore ere 12 angel sutan gal pege sigi dungwa kanungwa. Angel sutan i Yesu yobilaan goma dungwa gul milungure, te angel ta gibilin kol milungure, te ta kawn kol milungwa. 13 Angel sui mile ka iru sirin bile abalini tongwa, “Abalkuno, i tameran kay miine?” Dungure abalini ka maan dire iru dungwa, “Ibal kobe na Singaba yobilaan i baan ta ongure, na ta kanekiwa.” 14 Ka iru dire pare sinaa dire Yesu ale milungwa kanimba, Yesu milema di pirekungwa. 15 Yesu mile ka iru sirin bile abalini tongwa, “Abalkuno, i tameran kay miine? Ibena waa duune?” Dungure yalini eri kulungwa gul kenin erungwa yal milema di, abalini iru pirere ka iru di tongwa, “Yalkuno, i yalini baan ta i nanga, ena yenga kol di na tenanga pi iralwa.” 16 Dungure Yesu mile, “Maria,” dire kaan galungure, abalini si kiruul sire ka iru di Yesu tongwa, “Ka nil si tongwa yalo,” dungwa. 17 Dungure Yesu ka iru di abalini tongwa, “Na Abe milungwa gul kwi ole kaya pekega, ena i na aa tekio. Diiba i pi na enan kobe iru di to, ‘I Nenin na Abe, te i na God ena yalini milungwa gul ibe kwi ere nalwa.’” 18 Dungure ena Madala ai abal Maria, pi Yesu gawlima kobe milungwa gul pire, “Yesu Singaba kaniwa,” di yalin kobe tere te, “Ka iru di to,” dungwa mere di maribe erungwa.

Gawlima kobe Yesu kanungwa

19 Sare bil kaun iray gilaa taanima, gawlima kobe Yuda ibal milungwa kuril pirere ogu ala mile kol mama yaalungwa. Iru milungure Yesu u maribe pi mile, “Mile dinio. Denin miriin ura dire milo,” di tongwa. 20 Direre pare aan te daan i maribe erungwa. Gawlima kobe inin Yesu Singaba kanere, wai pire gun yongwa. 21 Yesu kwi ka iru di tongwa, “I milinga gul wai wen milanwa. Na Abe na nusi erungwa mere, na i nusi eriwa.” 22 Iru dire pare giran miin pu di yalin kobe tere iru di tongwa, “God Kegemama Iban i teya, ire den miriin suna yeyo. 23 Ibal kobe kal digan ere taalime erungwa kire di erangire, u namua, te kire di erekinangire, ta u pekenamua.”

Tomas Yesu kanungwa

24 Ena Yesu u maribe ungwa kaun iray gawlima kobe yal ta kaan Tomas, kaan ta Pual Gaan, yalini gawlima kobe bole ta milekungwa. 25 Ta milekungwa gawlima kobe taw mile, “Yesu Singaba kanebinwa,” di yalini tongwa. Tomas ka iru di yalin kobe tongwa, “Yesu aan bili nil sungwa nimbona bilin kane anan milin sin bile, te yalini daan bilin paangwa anan sin bilalga, ena pire gi diralwa. Imore pire gi diralga pisero.” 26 Sare ta i para wei sungure, gawlima kobe te Tomas bole ogu ala iray kwi milungwa. Kol mama yaalimba, Yesu ala ure yalin kobe milungwa suna ale mile, “Mile dinio. Denin miriin ura dire milo,” dungwa. 27 Direre ka iru di Tomas tongwa, “I anin milin dire dire na anan sin bile kano. Te i anin kwi dire dire na daanan ali sin bile piro. Pire gi di na tekinga pisere, pire gi di milo.” 28 Dungure Tomas maan dire ka iru di tongwa, “I na Singaba mile te na God para milinwa.” 29 Dungure Yesu di yalini tongwa, “Na kaninga pire gi dino? Ibal kobe na kanekire pire gi di na tenangwa, yalin kobe wai pire gun yenamua.”

Yon ka minin ganin bilungwa main i maribe erungwa

30 Dungure Yesu gawlima kobe bole milungwa kal guman kwi dungwa taw ama binanbile erimba, buku iray minin ganin ta bilekigi. 31 Yesu mile God konagi erungwa yal Kirisito milere, te God Wan para milungwa, i ibal kobe iru pire gi dinana dire, na ka pore minin ganin biligi. Pire gi dinanga, ena Kirisito yobilaan bile i tenangure, dorimil wai wen mile painangal painanga.

21

Gawlima kobe anan kole muru kole sutan Yesu kanungwa

1 Ena kal iru ere wei sungure pare, Yesu nil benge ta kaan Taibirias ure yalini inin kwi u maribe pi gawlima kobe tongwa. U maribe pi tongwa main iru paangwa. 2 Saimon Pita milungure, te Tomas yalini kaan ta Pual Gaan milungure, te Galili gariba gul suna ai mege ta kaan Kena, gariba iray nen ta kaan Nataniel milungure, te Sebedi wan sui milungure, te gawlima sui ama milungure, te gawlima kobe iru bole para milungwa. 3 Milungure Saimon Pita mile, “Na pi nil kabe sirala nalwa,” di yalin kobe tongure, yalin kobe, “I bole para nabinwa,” dungwa. Dire pare pi sipe ala pire sirala di omba, gilaa kaun iray nil kabe wen ta sekungwa. 4 Are nol erungure, ena Yesu nil benge binan ale milimba, gawlima kobe Yesu milema di pirekungwa. 5 Pirekungure Yesu ka iru di yalin kobe tongwa, “Yal kobe, nil kabe ta sikino?” Dungure yalin kobe mile, “Na ta sekebinwa,” dungwa. 6 Dungure yalini ka iru di yalin kobe tongwa, “Nil kabe sungwa gal pusi anin wen kol nil ali eranga, ena nil kabe sinanwa.” Dimia ena nil kabe sungwa gal pusi nil ali erungure, nil kabe binanbile simia, ena nil kabe sungwa gal i sipe ala erala di erungwa obin domia, ena kuunin ta erekungwa. 7 Yesu gawliman ta, den miriin tongwa yal iray ka iru di Pita tongwa, “Yal i na Singaba Yesu milemua.” Dungwa i Saimon Pita pirere koray tawle pire galsuna sigi dire ole si yaa nil ali sire, Yesu milungwa gul ongwa. 8 Omba gawlima taw kobe sipe bolin mina mile, nil kabe sungwa gal gure pala di mena erala dungwa. Nil benge makalua tayan ta milekungwa. 9 Yalin kobe pi makalua gul milere enderin de dungure, nil kabe te komina birete minai galungwa kanungwa. 10 Kanungure Yesu ka iru di tongwa, “Malia i nil kabe singa i taw i yuwo.” 11 Dungwa ena Saimon Pita pi sipe ala pire nil kabe sungwa gal gure pala di makalua gul binan pire, i mena erungwa. Nil kabe bil binanbile, wan kandret na pipti tiri, sungwa gal ali mile paamba, gal kan si ole ta dikungwa. 12 Yesu mile, “Komina nenana wo,” di yalin kobe tongwa. Gawlima kobe mile, “Yalini na Singaba Yesu milemua,” di kanemia, ena “I ibena miline?” sirin bile Yesu tenamba, gay gulungwa. 13 Milemia ena Yesu pirere komina birete irere yalin kobe tere, te nil kabe galungwa ama tongwa. 14 Yesu gulere alungure pare, goma ginin sutan u maribe pi gawlima kobe tere malia kwi u maribe ongure, u ginin sutakobe ongwa.

Yesu mile na ibalan kobe bolima siipe siipe milungwa mere i kenin ere milo, di tongwa

15 Ena komina nongure pare, Yesu ka iru di Saimon Pita tongwa, “Yon wan Saimone, yalin kobi den miriin na tongwa mere, i denin miriin na te kora kulin mo?” Di tongure Pita, “Owa,” dire ka iru di yalini tongwa, “Singabo, na nomanin wai pire i tega i kaninwa.” Dungure Yesu mile, “Na gaan kobe bolima siipe siipe milungwa mere i kenin ere milo,” di tongwa. 16 Ka iru dire kwi sirin bile iru di tongwa, “Yon wan Saimone, i denin miriin na ten mo?” Di tongure yalini, “Owa,” dire ka iru di Yesu tongwa, “Singabo, na nomanin wai pire i tega i kaninwa.” Dungure Yesu mile, “Na ibalan kobe bolima siipe siipe milungwa mere, i kenin ere milo.” 17 Yesu ginin sutan goma ka di Pita tere, malia kwi sirin bile ka iru di tongwa, “Yon wan Saimone, i nomanin wai pire na ten mo?” Yesu ginin sutakobe, “I nomanin wai pire na ten mo?” di sirin bile Pita tomia, ena Pita nigi de pire guman yaare ka iru di Yesu tongwa, “Singabo, i kalkan para piringa, ena na nomanin wai pire i tega kaningirawa.” Dungure Yesu mile, “Na ibalan kobe bolima siipe siipe milungwa mere, i kenin ere milo. 18 Na kawen di i terala piro. I yal garamil milinga kaun i inin kin dere, te kol ta nala di piringa enba, yal dimanin milanga kaun i anin suala galangire, ibal ta i kanin sire kol ta nala pirekinga, ain i awli namua.” 19 Yesu ka iru dungwa, ena Pita gulangwa main mere di maribe ere tongwa. Iru gulangwa ena ibal kobe deminin karawal ere God tenangwa. Ena Yesu ka iru di yalini tongwa, “Na munan kol duulan bilana wo.”

Yesu den miriin gawlima ta tongwa, yal i ka minin ganin i bilungwa

20 Gawlima ta Yesu den miriin tongwa yal na mile, goma Yesu binan kole komina ne mile, “Singabo, ibena bale taal si i tename?” dire sirin bile Yesu tega. Na Pita muna kol ugire, Pita si kiruul sire na kanere 21 ka iru di Yesu tongwa, “Singabo, yal i we, takal ere yalini tename?” 22 Dungure Yesu ka di kole ere iru dungwa, “Na kwi ime uralga kaun yalini mile painama di piral mo? Piralga i kanin paama di pirino? Pisero, i na munan kol duulan bilana wo.” 23 Ka iru dimia ena Yesu enin kobe mile, “Yal iray ta gulekenamua,” dire ka di kole kole erungwa. Erimba Yesu mile, “Yalini ta gulekinamua,” dire ka iru ta dikire ka iru dungwa, “Na kwi ime uralga kaun yalini mile painama di piral mo? Piralga i kanin paama di pirino? Pisero.” Dire ka iru tawle dungwa. 24 Gawlima ta i Yesu kan dungwa, na yal iray milebingi. Milere ka minin ganin biliga i kawen kirara dungwa na ibal kobe para kanebinga. 25 Ena Yesu kalkan binanbile para i maribe erimba, ka pore iray para minin ganin bilalga buku binanwenbile dinangure, baan ta yerabinga gariba gul ai kuunin dekenama di pirega.