1

1 Handih maid ni-an am-in hantudan wadad uwani ya wada tuwali nan Kali an mangipainilan Apu Dios. Hiya ya wada ke Apu Dios te Dios tuwali. 2 Wada tuwali ke Apu Dios ot ahi mawadan am-in tun wadad uwani. 3 Ot gapu ke hiya ya naltun am-in ya maid di oha an uggena lintu. 4 Hiyay nalpuwan di biyag ya hiyay dilag an mamat-al hi nomnom di tagu ta maawatan day pangi-en Apu Dios. 5 Hiyay mamat-al hi tapol an punnomnom taku. Ya hiya ya adinadaman mama-id, mu munnananong ta nangamung. 6 Wada nan tagun hi Juan di ngadana an pinilin Apu Dios an mangipainila mipanggep kediyen dilag ta kal-ina ot ya kulugon am-in di tagu. 8 Bokon hi Juan hidiyen dilag, mu immali ya abun mangipainila kediyen kanan dan dilag. 9 Hidiyen dilag ya immali tuh luta te hiya ya abuy mamat-al hi nomnom di tagu. 10 Hiyay gapunah naltuwan am-in tun wadah luta, mu handih immali ya ugge inimatunan di tatagu. 11 Immali ot makiha-ad hi tataguna, mu dakol ke diday ugge nangabulut ke hiya. 12 Wadaday nangabulut ke hiya ot diday indatanah kalebbengan an mibilang an imbabalen Apu Dios te hay nangulugan dan hiya. 13 Hidiyen nibilangan dan imbabalen Apu Dios ya adi umat hi pangibilang di taguh imbabalenan mitungo, te hay nibilangan da ya gapuh kandaman Apu Dios, ta hidiye nan hiya moy Ama da. 14 Hidiyen Kali an mangipainilan Apu Dios ya numbalin hi tagu ot makiha-ad ni-an ke ditaku tuh luta. Tinibotibo mi ot inilaon mi an hiya nan binugtung an Imbabalen Apu Dios an kitib-an di dayaw Amana te ongal ya nana-ud di hayudut nan ditakun tatagu ya makulug am-in di kalyona. 15 Hiyay impainilan Juan an kananay "Hiyah tuwe nan madayaw an tagun kinalik ke dakayun ahi umali an natag-en abu mu ha-on te hiya ya wada tuwali ot ahiyak mawada." 16 Gapuh ongal an hayudut nan ditakun tatagu ya dakkodakkol di kiphodan an dawaton taku. 17 Hanan Tugun Apu Dios ya hi Moses di nangipainila, mu nan ongal an hayudut Apu Dios ya nan makulug an mipanggep ke hiya ya hi Jesu Kristoy nangipainila. 18 Maid di tagun nanibon Apu Dios, te abunah diyen binugtung an Imbabalena an wada ta nangamung ke hiya. Ot hiyay nangipainila ke Apu Dios. 19 Hanadan ap-apun di Judyu an Pharisee ad Jerusalem ya intud-ak da nadan padi ya nadan bumadbaddang ke didah simbaan hi kad-an Juan ta eda mahmahan hin dahdi hiya. 20 Ya makulug di inhumang Juan an kananay "Bokon ha-oy hi Kristo an tinuddun Apu Dios an mangipaptok hi taguna." 21 Kanan dan hiyay "Kon he-a moh Elijah an timmagu?" Kanan Juan di "Bokonak." Ot kanan da boy "Kon he-a mo nan kanan Apu Dios an ahi umalin profetas?" Kanan bon Juan di "Bokonak." 22 Indai ya kanan dan hiyay "Ot dahdi ka mo? Mahapul an humangom ta waday kalyon min mipanggep ke he-a hanadah nangitud-ak ke dakami. Nganney kalyom mipanggep hi adol mu?" 23 Kanan Juan di "Ha-oy nan inabig din hi Isaiah an profetas handih done an kananay `Wada nan tagun ahi muntuttudu nah adi maboblayan an kananay "Iphod yuy dalanon Apu taku." '" 24 Indani ya kanan bon nadan intud-ak di Phariseey "Deket bokon he-ah Kristo weno hi Elijah ya bokon he-a nan profetas Apu Dios an umali, antipet bonyagam di tatagu?" 26 Ya hinumang Juan an kananay "Om, mumbonyagak hi tatagu, mu danum ya abuy pamonyag ku. Mu waday ohah tuh kad-an takud uwani an uggeyu inila. 27 Hiya nan kanak an ahi umalin mihannot ke ha-on. Hiya ya natagtag-e mu ha-on, ta takon di hay mangubad hi gakod di apatut na ya nakababbaak an mangat kediye." 28 Hituwey naat ad Betania an dommang nan wangwang an Jordan an numbonyagan Juan hi tatagu. 29 Handih nabiggatana ya tinibon Juan hi Jesus an mangalih kad-ana ot kanana nadah tataguy "Deyan mangali nan intud-ak Apu Dios an mamakomah liwat di tagu. Hiya nan kanan dan karneron miappit ke Apu Dios ta mapakomaan di liwat di tagu. 30 Hituwe nan kanak an umalin mihannot ke ha-on an natagtag-e mu ha-on te wada tuwali ot ahiyak mawada. 31 Ha-oy ya uggek ni-an inila, yaden hiyay gapunan pumbonyagak di tatagun Israel ta inilaon da hiya." 32 Hituwey kanan Juan hi nanginilaana ke Jesus: "Tinibok nan Espiritun Apu Dios an kay palomay ang-angna an nalpuh langit ot umpan hiya ya inilak mon hiyah Kristo. 33 Te handih nangitud-akan Apu Dios ke ha-on an e mamonyag hi tataguh danum ya kananay `Nan opaan di Espirituk an kay palomay ang-angna ya hidiyeh Kristo. Hiyay mangibonyag hi Espirituk hi tatagu.' 34 Tinibok am-in datuwen naat, kinali ihadak ku an hiya ya Imbabalen Apu Dios." 35 Nabigat bon diyen muntattaddog da Juan ya nadan duwan ibbana ya mungkala-uh Jesus ot kanan Juan ke diday "Hiyah tuwe nan kanan dan karneron miappit ke Apu Dios." 37 Dingngol dah diyen kinalin Juan ya pinghanadi ya niunud dan Jesus. 38 Nunwingih Jesus ya tinibo nan mituntun-ud dan hiya ot kananan diday "Nganney pinhod yu?" Ya kanan dan hiyay "Apu, daanay kiha-ha-adam?" 39 Ya kananan diday "Makayu ta eyu tibon." Naki-e da ot makihumhummangan dan Jesus nipalpuh himbatangan ingganay mahilong. 40 Hay ngadan nan oha an nangngol hi kinalin Juan ot miunud ke Jesus ya hi Andres an tulang Simon Pedro. 41 Hay namangulun inat Andres ya ena tiniboh tulang nan hi Simon ot kananan hiyay "Tinibo mih Kriston tinuddun Apu Dios an mangipaptok hi tagu." 42 Ot ikuyug Andres hi Simon hi kad-an Jesus ya kanan Jesus ke hiyay "He-ah Simon an imbabalen Juan, mu ad uwani ya hannotak di ngadan mu ta he-a moh Pedro." Hay kibalinan tuwen ngadan ya Batu. 43 Nabigat kediye ya ninomnom Jesus an umed Galilee. Tinibo nah Felipe ot kananan hiyay "Mikuyug kan ha-on." 44 Hi Felipe an iBetsaida ya kaboblayana da Andres ke Pedro. 45 E tinibon Felipeh Nataniel ot kananan hiyay "Tinibo mi nan kanan dan Kristo an intudok Moses ya handidan profetas Apu Dios. Hay ngadana ya hi Jesus an iNasaret an imbabalen Joseph." 46 Mu kanan Nataniel di "Kon waday maphod hi iNasaret? Man nan kanan dan Kristo ya makaphod an tagu." Ya kanan Felipe ke hiyay "Makat em tibon." 47 Inang-ang Jesus an mangali da Nataniel ot kananay "Hituwey makulug an tanud Israel an maandong di pangi-ena." 48 Ya kanan Nataniel di "Antipet inilaak ke he-a?" Kanan Jesus di "Man tinibo daka tuwali handih punhidhidummam nah puun di kaiw an fig ot ahi daka e awiton ke Felipe." 49 Ot kanan Nataniel ke hiyay "Apu, makulug an he-ay Imbabalen Apu Dios! He-ay makulug an Ap-apun di tanud Israel!" 50 Kanan Jesus ke hiyay "Wadan kinulugak te kanak di tinibo daka nah puun di kaiw. Mu waday udum hi ahim kamodwongan mu hituwe." 51 Kanan bon Jesus di, "Donglonak ke dakayu te makulug an ahiyu tibon an mabukatan di kabunyan ya wadaday anghel Apu Dios an mumbinangngadan an umalih kad-ak an Panguluwan di tagu."

2

1 Nala-uy duway algo ya waday kasal ad Kana hidid Galilee ya wadah dih inan Jesus. 2 Impakiayag da damdamah Jesus ya hanadan disipulosna. 3 Indani ya nap-u nan baya ot kanan inan Jesus ke hiyay "Maid moy baya." 4 Ya kanan Jesus ke inanay "Ina, nangamungak, adika madanagan te inilak di atok, mu ugge ni-an nadatngan di tiempon pangipatib-ak hi kandaman Apu Dios." 5 Mu takon di athidi ya immeh inana ot kanana hanadah muttatyun mumpaptok di "Un-unudon yuy kalyon Jesus ke dakayu." 6 Wada nan onom an angang an kiha-adan di danum an pun-ulahan di tatagu te hay ohan pangi-en di Judyu ya kah-in di mun-ula da. Hay mihuduh ohan angang ya umeh tuluy pulun galon. 7 Kanan Jesus hanadah muttatyuy "Punuwon yuh danum nadan angang." Ot un-unudon da. 8 Kanan bon Jesus ke diday "Itaug yu ya unnaon yu nan mumpaptok tuh kasal." Ot eda itaugan. 9 Tinamtaman nan mumpaptok nah kasal nan danum an numbalin hi baya, mu uggena inilay nalpuwana. Abuna hanadan muttatyun nanginila. Impaayag nan mumpaptok hanah kasal nan lalakin mungkasal 10 ot kananay "Hay inilak hi pangi-e taku ya unnaon taku nan makakkaphod an bayan ipainum ta deket nap-u ya ahi intun-ud di lagat ten wada. Mu antipet dakayu ke ya dehtuy eyu intaluh makakkaphod ta eyu pangudidiyon an itaug?" 11 Hidiyen inat Jesus ad Kana hidid Galileey namangulun milagron nangipatib-anah kandamana. Ta hanadan disipulosna ya namammam-an nangulug dan hiya. 12 Indani ya immeh Jesus ad Kapernaum an naki-eh inana ya hanadan tutulang na ya hanadan disipulosna ot miha-ad dah dih kaatnay algo. 13 Mungkadatngan moy piyesta an kanan dan Nala-uwan di Anghel Apu Dios ot ume da Jesus ad Jerusalem. 14 Imme dah templo ya dakkodakkol day munggattang hi baka, karnero ya paloma ya nadan munsilyuh pihhu an inumbun dah kad-an di lamesaan da. 15 Immalah Jesus hi linubid ot kapyaonah huplit ot pun-abul na nadan igattang dan babaka ya kakarnero ot puntu-i nay lalamesaan nadan munsilyuh pihhu ot mungkiwahit nadan kalang. 16 Kanan Jesus hanadah munggattang hi palomay "Pungkaan yu hantudan palomayu. Tipet pumbalinon yuh malkadu tun balen Ama?" 17 Ninomnom nadan disipulosna nan nitudok an kananay "Apu Dios, ongal di pangikaguk tuh balem, mahakit di nomnom ku ten nalgom di kiatana." 18 Kanan nadan Judyu ke Jesus di "Ipatibom di milagro ta kitib-anan waday kalebbengam an mangat nah inat mu." 19 Ya kanan Jesus ke diday "Pa-iyon yu tun templo ot bohwatok hi tulun algo." 20 Kanan nadan Judyuy "Antipe udot ta nap-at ta onom di toon di namohwatan dan tuwe ya em kanan di bohwatom hi tulun algo?" 21 Mu hay nangialigan Jesus nah templo ya hay adol na te nate ot handih mikatlun algo ya namahuwan. 22 Handih namahuwanay nunnomnoman nadan disipulos nah kinalina an kananay bohwatonah tulun algo nan templo hin mapa-i. Hituwey gapunah nangulugan da nah impitudok Apu Dios mipanggep hi kamahuwan Jesus ya nan kinalin damdaman Jesus mipanggep kediyen kamahuwana. 23 Handih wadah Jesus ad Jerusalem kediyen piyestan di kanan dan Nala-uwan di Anghel Apu Dios ya inainat nay milagro ot dakol di tatagun nangulug ke hiya. 24 Mu adi madinol hi Jesus an nahamad di pangulug da te inila nay pangi-en di tagu takon di adida kalyon di wadah nomnom da.

3

1 Wada on ohan Pharisee an ap-apun di Judyu an hi Nikodemus di ngadana. 2 Nahilong ya immalih kad-an Jesus ot kananay "Apu, inila mi an he-a nan mittulun intud-ak Apu Dios te adi mabalin an aton di tagu nan atoatom hin adi idatan Apu Dios hi kandamana." 3 Inilan Jesus di mitun-ud an kalyon Nikodemus ke hiya ot kananay "Hituwey kalyok ke he-a, makulug an adinadaman migappat di tagu hi pun-ap-apuwan Apu Dios hin adi mipidwan miimbabale." 4 Kanan Nikodemus di "Nganney atonan e miimbabale boy tagu yaden kat-agu mo? Kon ibangngad nah putun inana ta ahi bo miimbabale?" 5 Kanan Jesus di "Donglonak te makulug an mahapul di hay danum ya hay Espiritun Apu Dios di mangipapidwah kiimbabaleyan di tagu ta ahi migappat hi pun-ap-apuwan Apu Dios. Hituwey pinhod kun kalyon an mahapul an mipidwan miimbabaley tagu. 6 Hay in-imbabalen di tagu ya pangi-en di tagu ya abuy wadan hiya. Mu nan tagun mipidwan miimbabale ta wada nan Espiritun Apu Dios ke hiya ya kay mo damdama pangi-en Apu Dios di pangi-ena. 7 Kinali adika mamodwong nah kinalik an mahapul an mipidwan miimbabaley tagu. 8 Hay tagun mipidwan miimbabale ta wada moy Espiritun Apu Dios ke hiya ya mialig nah dibdib. Hay dibdib ya man-ut magibok ya madngol di bungug na, mu ugge inilay puluyona te adi matibo. Umat bo nah tagun waday Espiritun Apu Dios ke hiya an tibon takun nahannotan di pangi-ena ta maphod mo, mu adi maawatan di at-atton di Espiritun Apu Dios ke hiya." 9 Kanan Nikodemus di "Kon mabalin an maat di athidi?" 10 Kanan Jesus di "Antipet he-a nan madayaw an mittulun di pangi-e takun Judyu yaden uggem inilah tuwe? 11 Donglom te makulug an hituwen kalkalyon mi ya inila mi. Hituwen ituttudu mi ya makulug te tinibo mi, mu adiyu kulugon. 12 Kinalik ke dakayun am-in di mipanggep hi ma-ma-at hituh luta, yaden adiyu kulugon, ot namam-a mon adiyu kulugon hin nan ma-ma-at hi langit an kad-an Apu Dios di kalyok. 13 Maid di taguh immen e naniboh langit. Ohaak an Panguluwan di tagu an nanibo te hidiy nalpuwak." 14 Ya kanan bon Jesus di "Handih kawadan da Moses nah adi maboblayan ya inalana nan gombang ot pandayonan kay ulog ot ipalat na ot itag-ena ta hidiyey tangadon nadan kinalat di ulog ta adida mate. Athina damdamay maat ke ha-oy an Panguluwan di tagu an ahiyak mipatag-e ta hay tagun mangulug ke ha-on ya midatan hi biyag an maid di poppog na. 16 Hi Apu Dios ya ongal di naminhod nan ditakun tatagu tuh luta ta hidiyey gapunan uggena kinawwanan nan binugtung an Imbabalena, ot itud-ak na tuh luta ta am-in day mangulug ke hiya ya adida makastigu an adida mihi-an ke Apu Dios, mu midatan dah biyag an maid di poppog na. 17 Ugge intud-ak Apu Dios nan Imbabalena tuh luta an e mangastiguh tatagu, mu intud-ak nan mangibaliw ke dida. 18 Hay tagun mangulug kediyen binugtung an Imbabalen Apu Dios ya adi kastiguwon Apu Dios, mu nan adi mangulug ke hiya ya makastigu. 19 Hiya ya immalin mamat-al hi nomnom di tagu, mu adida pinhod te gaga-ihoy atoaton da, ta hidiyey gumapuh pangastiguwan Apu Dios ke dida. 20 Hanadan tatagun gaga-ihoy atoaton da ya adida pinhod an mangulug nah dilag te deket mangulug da ya matiboy kinagaga-iho da. 21 Mu hanadan tatagun mangun-unud nah inila dan niptok ya adida bumain an mangulug nah dilag, hidiyey kitib-ana an hi Apu Dios di nangidat hi kabaelan dan mangat hi maphod." 22 Indani ya immeh Jesus ad Judea ot maki-e nadan disipulosna ke hiya. Niha-ha-ad dah di ot bonyagan da nadan tatagu. 23 Kediyen tiempo an ugge ni-an nikalabut hi Juan ya tagana damdamah bonyag hi dakol an tatagu ad Aenon an nih-up ad Salim te dakol di danum hidi. 25 Indani ya nakihannu nadan miun-unud ke Juan nah ohan Judyu mipanggep hi bonyag. 26 Imme datuwen miun-unud ke Juan hi kad-ana ot kanan dan hiyay "Apu, kon manomnom mu nan tagun ibbam handi nah bah-el di wangwang an Jordan an itanuttudum di mipanggep ke hiya? Tagana udot kanuy bonyag ad uwani ya dakol day tatagun e mumpabonyag ke hiya." 27 Hinumang Juan an kananay "Adi kayu minomnoman kenae te maid di kalebbengan di tagu hin adi idat Apu Dios. 28 Kinalik ke dakayu handi ot inila yu an bokon ha-oy di tinuddun Apu Dios an mangipaptok hi tagu, mu intud-akak ke hiya an mangidadaan hi tatagun mangabulut ke hiya. 29 Ha-oy ya mialigak nah munggawi an un-unudonay kalyon nan ena igawi an gayyum na te immaliyak an e mangipainila nah ahi umalin mangipaptok ke ditakun tatagu. Ya maka-am-amlongak te immali ya abuluton di tatagu. 30 Ta hidiye nan mahapul an hiyay madayaw, bokon ha-on. 31 Hi Jesus an nalpuh langit ya hiyay katagtag-ayan hi am-in. Hay nalpuh luta ya hay mipanggep tuh lutay maawatana ta hidiyey inilanan kalyon ya abu, hidiyey kudang ku te ha-oy ya nalpuwak hi luta. Hiya ke ya inila nan am-in te nalpuh langit ya hiyay katagtag-ayan. 32 Hay ituttuduna ya nadan tinibona ya dingngol nah langit, mu o-ohha day mangabulut kediye. 33 Mu hanadan mangabulut kediyen ituttuduna ya diday mangiuh-u an makulug am-in di kalin Apu Dios. 34 Am-in di kalyon Jesus ya nalpun Apu Dios an nangitud-ak ke hiya te indat nay Espirituna ke hiya an hidiyey mangidat hi ongngal an kandamana. 35 Hi Apu Dios ya impakappinhod nah tuwen Imbabalenan hi Jesus ot hiyay idinol nan mun-ap-apu hi am-in, matibo ya adi. 36 Am-in da nan tatagun mangulug nah Imbabalen Apu Dios ya waday biyag dan maid di poppog na. Mu hanadan tatagun adi mangulug ke hiya ya maid hidiyen biyag da ya kastiguwon Apu Dios dida ta inggana."

4

1 Handih dingngol Jesus an ininnilan nadan Pharisee an dakdakol day mumpabonyag ke hiya mu hi Juan ya tinayanan day Judea ot mibangngad dad Galilee. Mu hay kakulugana ya ugge numbonyag hi Jesus te hanadan disipulosnay oggan mamonyag hanadah tatagu. 4 Handih pangayan dad Galilee ya dinatngan day Saykar an bobled Samaria an nih-up nah lutan impaboltan din hi Jacob nah imbabale nan hi Joseph. 6 Dinatngan da nan bubun an kina-utan Jacob ot umbun hi Jesus te naatu. Hanadan disipulosna ya imme da nah boblen e gumatang hi makan. Yaden hi Jesus ya nabati nah kad-an di bubun. Tuwen maal-algo kediye ya immali on babain iSamaria an e humagob. Kanan Jesus ke hiyay "An damana ahan an idatanak hi liting ta inumok?" 9 Namodwong nan babai an kananay "Antipet eka mumbagan ha-on hi liting yaden iSamariaak ya he-a ke ya Judyu ka?" Kinalin nan babaih tuwe ke Jesus te munhihinningit day Judyu ya iSamaria. 10 Kanan Jesus di "Gulat na ot ta inilam nan idat Apu Dios ya inilam hin dahdiyak ya wadan mumbaga kan ha-on hi liting an kalpuwan di biyag." 11 Kanan nan babaiy "Deya ot an adalom tun bubun ya maid di panan-uk mu. Daanay pangalaam nah kanam an liting an kalpuwan di biyag? 12 Kon natagtag-e ka mu hi Jacob an hi apu taku an nanga-ut ketuwen bubun? Hituwen bubun di imminuinuman da Jacob ya hanadan imbabalena ya hanadan aggayam da." 13 Kanan Jesus ke hiyay "Tun liting tuh bubun ya inumon di tagu, mu gagala on nauwo da. 14 Mu nan tagun manginum nah liting an idat ku ya adi mauwo te hidiye ya umat hi liting an mun-otbol an adi matduk. Ta hanan tagun mangabulut kediyen idat ku ya waday biyag nan munnananong." 15 Ot kanan nan babaiy "Apu, idatanak ya- kediyen liting ta ad-addiyak mauwo ta adiyak mo umalialih tun e humagob." 16 Kanan Jesus ke hiyay "Ume ka ta em ni-an awiton nan inayam." 17 Hinumang nan babai an kananay "Man maid di inayak." Ya kanan Jesus di "Makulug an maid di inayam 18 te man-ut naminlima kan nakiine, mu nan binalem ad uwani ya bokon mu inayan. Makulug di kinalim." 19 Kanan nan babaiy "Apu, maawatak mo an profetas ka, 20 kinali pinhod kun mahmahan ke he-a hin tipet handidan ammod mi ya hituh bilid di pundayawan dan Apu Dios, mu dakayu ken Judyu ya kanan yuy mahapul an hidid Jerusalem di pundayawan ke hiya?" 21 Kanan Jesus di "Kulugom tun kalyok an wadan tuy tiempo an adi mahapul an tuh bilid weno ad Jerusalem di pundayawan ke Ama. 22 Dakayun iSamaria ya kanan yuy hi Apu Dios di daydayawon yu, mu adiyu maawatan di pangi-ena, mu dakami ken Judyu ya adimi ya abu daydayawon, mu hiya ya impakainnila mi te dakamin Judyuy nalpuwan nan tinuddun Apu Dios an mangibaliw hi tagu. 23 Athidiy ine-ena, mu ad uwani ya takon di dahdi ya damanan mihayyup ke Apu Dios. Hay kitib-an tuwe ya wadada mo nadan mundayaw ke Apu Dios hi nomnom da ya impakainnila da hiya. Hay umat ke diday pinhod Apu Dios an mundayaw ke hiya. 24 Hi Apu Dios ya Espiritu, kinali nan tagun makulug an mundayaw ke hiya ya mahapul an dayawonah nomnom na ya makulug an impakainnila na." 25 Kanan nan babaiy "Inilak an ahi umali nan tinuddun Apu Dios an hi Kristo an ahi mangipaptok am-in hi tagu. Hantuh aliyana ya ipainila nan am-in ke ditaku hanadan adi taku maawatan." 26 Ya kanan Jesus ke hiyay "Ha-oy an makihumhummangan ke he-a ya ha-oy nan kanam an hi Kristo." 27 Pungkali nah tuwe ya dimmatong nadan disipulos. Namodwong da te makihumhummangan hi Jesus nah babai, mu maid ke diday nunmahma hin nganney ibagan nan babai weno tipet munhumhummangan da. 28 Tinayanan nan babai nan ena ihagob ot mibangngad nah boble ot kanana nadah tataguy 29 "Makayu ke. Dehdi nan tagu an inila nan am-in di inainat ku. Hiya nin hi Kristo an tinuddun Apu Dios an mangipaptok am-in hi tagu." 30 Am-in nadan tatagu nah boble ya immali dan nanibo ke Jesus. 31 Uggeda ni-an dimmatong ya kanan nadan disipulos Jesus di "Apu, mangan ka mo." 32 Mu kanan Jesus di "Wadan ha-on nan makan an uggeyu inila." 33 Ot munhinmamahma da an kanan day "Kon waday immialih kanona?" 34 Kanan Jesus di "Hay umanhan ke ha-oy ya hay pangatak hi pinhod Apu Dios an nangitud-ak ke ha-oy ya hay pangibbuwak nah ngunun indinol nan ha-on, kinali kayak adi maagangan." 35 Kanan bon Jesus di "Wada nan oggan yu kalyon an kanan yuy `Deket nitunod di page ya mala-uy opat di bulan on ahi inani.' Mu kalyok ke dakayu, ad uwani moy pun-aniyan te nat-ong di page. Tibon yu nadan dakol an tatagun nidadaan an mangulug ke ha-on. Diday mialig nah nat-ong an pagen maani. 36 Hanadan mun-ani an mialig hanadah muntuttuduh pangi-ek ya waday gun-udon da. Hay mialig hi aniyon da ya hanadan mangulug hi ituttudu da an dadiye nadan midatan hi biyag an maid di poppog na. Hituwen maphod an maani ya hituwey pumbalinan di ngunun di muntanom ya mun-ani. Hituwey gapu nan mun-am-amlong dan duwa. 37 Makulug nan kali an kananay `Waday muntanom ya waday mangani.' 38 Dakayu ya mialig kayu hanadah mun-ani te pinili dakayun muntuttuduh pangi-ek. Wadada damdama nadan nialig hi nuntanom te diday namangulun nangituttuduh pangi-ek ot midadaan nadan tatagun mangulug ke ha-on. Athidi te ad uwani ya dakayuy mangituluy kediyen ngunuda an hituwey kialigana an dakayuy mangani hi intanom di udum." 39 Dakol da moy iSamaria an nangulug ke Jesus te hay nangalyan nan babaih nanginilaan Jesus hi inainat na. 40 Ot kediye ya inayagan nadan iSamariah Jesus an makiha-ad ni-an hi boble da. Timbal na ot makiha-ad da hi duway algo ke dida. 41 Handih niha-adan da Jesus hidi ya dakol day nid-um an nangulug te hay intuttudu na. 42 Kanan nadan tatagu nah babaiy "Bokon nan kinalim ya abuy gapunah nangulugan mi, mu dingngol miy intuttudu na ot kulugon mi an hiya nan hadhad-on takun umalin mangibaliw hi tagu." 43 Nala-uy duwan algoh niha-adan dahdi ot ume dad Galilee. 44 Waday kinalin Jesus handi an kananay "Hay profetas ya adi dayawon di kaboblayana." 45 Mu handih dimmatong da Jesus ad Galilee ya mun-am-amlong nadan tatagu te tinibo day inainat nad Jerusalem handih piyestan di Nala-uwan di Anghel Apu Dios. 46 Indani ya imme bo da Jesus ad Kana hidid Galilee an hidiy nangatan Jesus hi milagro an impumbalinay danum hi baya. Wadad Kapernaum on ohan ap-apun di gubilnu an mundogoy imbabalena. 47 Dingngol nan dimmatong da Jesus ad Galilee an nalpu dad Judea ya immalin mangayag ke hiya ta kaanonay dogon nan imbabalena an mungkatkate. 48 Kanan Jesus nah ap-apuy "Kon kah-in di waday atok hi milagro ta ahi kayu mangulug ke ha-on?" 49 Kanan nan ap-apuy "Maka ahan te mungkatkate nan imbabalek." 50 Kanan Jesus di "Umanamut ka ot ya abu. Takon di adiyak maki-e ot pumhod kaya nan imbabalem." Kinulug nan ap-apuh diyen kinalin Jesus ot ume. 51 Kabigatana ya nundadammu dah dalan hanadah muttatyuna ot kalyon dan hiya an pinumhod mo nan imbabalena. 52 Minahmahana ke dida hin kakon-anay nakaanan nan dogona ya kanan day "Handih ala una ad nakugab." 53 Inilana an kediyen oras di nangalyan Jesus an nakaan di dogon nan imbabalena. Ot kediye ya am-in dan himpamilya, takon di nadan nidkop ke dida ya nangulug da mon Jesus. 54 Hidiyey mikadwah nangipatib-an Jesus hi kandaman Apu Dios dih nibangngadan dad Galilee hi nalpuwan dad Judea.

5

1 Gagala ya nadatngan di piyestan di Judyu ad Jerusalem ot ume da Jesus. 2 Wada nan lobong ad Jerusalem an kanan dah kalin di Judyuy Betesda an nih-up nah hoob an hogpan di karnero. Nah pingngit diyen lobong ya waday liman ab-abbung an punhiduman. 3 Dadiyen liman ab-abbung ya napnuh tatagun mundogo. Wadaday nakulap, napilay ya naparalyze. 4 [Miha-ha-ad dah di te halipat-an day kibyayyongan nan danum nah lobong te waday anghel an oggan umalin mangihal nah danum. Ta nan mamangulun gumawa hin kimmibyayyong nan danum ya makaan di dogona, takon di nganneh diyen dogo.] 5 Wadah di on tagun nundogoh tuluy pulut walun toon. 6 Tinibon Jesus ya inilanan nabayag an nundogo ot kananan hiyay "Kon pinhod mun makaan di dogom?" 7 Ya kanan diyen mundogoy "Om, mu deket kimmibyayyong nan danum ta kanak ot di maunnaak an gumawa on waday naunna. Maplohanak ta nangamung te maid di bumaddang ke ha-on." 8 Ot kanan Jesus ke hiyay "Tumaddog ka! Alam mo nan abok mu ta umanamut ka." 9 Pinghanadi ya nakaan di dogon nan tagu ot alana nan abok na ot mange. Hidiyen algo ya Sabadun tungo. 10 Wadaday Judyu an nangang-ang nah tagu ot kanan dan hiyay "Antipet Sabadun tungod uwani yaden em ihanawwangan nan abok mu?" 11 Ya kananan diday "Kinalin ot tuwalin nan nangaan hi dogok di `Alam nan abok mut umanamut ka.'" 12 Kanan nadan Judyuy "Dahdi ni-boh diyen nangalin he-a?" 13 Ugge inilan nan tagu hin dahdih diyen nangaan hi dogona te pinghanadi ya tinayanan Jesus ot mikamo nadah dakol an tatagu nah pingngit di lobong. 14 Indani ya dinatngan Jesus hidiyen tagu nah templo ot kanan Jesus ke hiyay "Deyan pinumhod ka, itikod mu mon munliwat ta adika midatan hi nahalhalman mu nan dinggom." 15 Inilan mon nan tagu an hi Jesus hidiyen nangaan hi dogona ot ena kalyon hanadah Judyu. 16 Hidiyey gapunan bumobboh-ol nadan Judyu ke Jesus te inat nah tuwe yaden Sabadun tungo. 17 Mu kanan Jesus ke diday "Kanan yuy panion ditakun Judyuy mungngunuh Sabadu. Mu hi Aman hi Apu Dios ya mungngunungunuh kiphodan di tagu takon di ngannen algo. Kinali hidiye damdamay atok." 18 Dingngol nadan Judyuh diyen kinalin Jesus ya namam-an pinhod dan patayon, bokon ya abu hay ena nungngohayan hi pangi-e da mipanggep hi Sabadun tungo, mu hay ena bo kanan di Amanah Apu Dios ta athidi ke mo ya in-ingngo nay adol na ke Apu Dios. 19 Kanan Jesus ke diday "Donglon yu tun kalyok ke dakayu, makulug an adik ipadayaw di adol ku te adi mabalin an na-ala on inat kuy pinhod ku, kah-in di tobalon Ama. Ha-oy an Imbabalena ya atok ya abu hanadan tibok an atona, ta hidiye nan am-in nan atona ya hidiye damdamay atok. 20 Hi Aman hi Apu Dios ya impakappinhodak an Imbabalena, kinali am-in di atona ya ituttudu nan ha-on. Bokon ya abuh nae, mu waday ipaat nan ha-on an namam-an umipamodwong. 21 Mahuwan bon Amay nate ya idat nay biyag da, athidi bon ha-on an Imbabalena an idat kuy biyag nah tagun pinhod kun pangidatan. 22 Bokon hi Amay manumalyah tagu te indinol nan ha-on an Imbabalenay manumalyah tagu 23 ta ha-oy an Imbabalena ya dayawonak hi tatagu umat hi pundaydayaw dan hiya. Nan tagun adi mundayaw ke ha-oy ya adina damdama dayawon hi Ama an nangitud-ak ke ha-on. 24 Donglonak te makulug an hay tagun kulugonay kalik ya kulugonah Apu Dios an nangitud-ak ke ha-oy ya adi makastigu. Hidiyen tagu ya wada moy biyag na an maid di poppog na hi kad-an Apu Dios hi langit. 25 Kalyok bo ke dakayu, makulug an mipalpud uwani ya hanadan kay nate gapuh liwat da ya donglon day kalyok an Imbabalen Apu Dios. Ya hanadan mangabulut kediye ya idatak didah biyag an maid di poppog na 26 te hi Ama ya wada tuwalin hiyah diyen biyag, kinali damdaman umidat kediye ya athidi bon ha-on an Imbabalena an wadah diyen biyag te indinol nan ha-on. 27 Ya indat na bon ha-oy di kalebbengak an munhumalyah tagu te ha-oy di Panguluwan da. 28 Adi kayu mamodwong tuh kalyok te makulug an ahi madatngan nan tiempon am-in di nate ya donglon day kalik ya bumudal da. Hanadan maphod di inainat da ya midatan dah biyag an maid di poppog na. Mu hanadan gaga-ihoy inainat da ya makastigu da ta inggana." 30 Intuluy bon Jesus an kananay "Gulat nat ugge indat Apu Dios di kalebbengak an mangat hi nganneh diye ya maid di kandamak an mangat ke datuwen atoatok. Adi na-ala on inat kuy pinhod ku, mu hay atok ya miunnud nah pinhod Ama an nangitud-ak ke ha-on. Ta hidiye nan hay punhumalyak hi tagu ya maandong te deket munhumalyaak ya miunnud hi intuttudun Aman ha-on. 31 Gulat nat ohaak an mangalkalih mipanggep hi adol ku ya adi ot makulug hanadan kanalyok. 32 Mu wadah Aman mangiuh-u hi kakulugana hin dahdiyak. Ya inilak an adi mihallay kalyona mipanggep ke ha-on. 33 Wada handiy intud-ak yuh kad-an Juan an mumbonyag an e nunmahmah mipanggep ke ha-on ot kalyonay makulug. 34 Adi mahapul an waday tagun mangiuh-u hi mipanggep ke ha-on, mu ipanomnom kuh diye ta mangulug kayu ta mibaliw kayu. 35 Din hi Juan ya mialig hi makaddilag an dilag te nuntuttudu mipanggep ke ha-on. Ot mun-am-amlong kayu, mu nakatang ya abu. 36 Makulug am-in di kinalin Juan mipanggep ke ha-on, mu waday nahamad an pangitib-an an intud-akak ke Ama an dadiye nadan atoatok an adi kabaelan di tagu an indinol Aman ha-on an gibbuwok. 37 Hi Ama an nangitud-ak ke ha-on ya impainila na boy mipanggep ke ha-on, mu adi kayu pakaawat hi ipainilana ya ipatibona ya adi yu un-unudon di kalina te adiyak kulugon ke dakayu an intud-ak na. 39 Adaadalon yu nadan impitudok na te kanan yu on hidiyey mangidat hi biyag an maid di poppog na, mu kalyok ke dakayu, am-in dadiyen impitudok Apu Dios ya iuh-unay mipanggep ke ha-on yaden adiyak kulugon ke dakayu. Gulat nat kulugonak ke dakayu ya mawadah diyen biyag ke dakayu. 41 Adik gamgaman di pundayawan di tagun ha-on, 42 mu inilak ot maid di impaminhod yun Apu Dios te 43 intud-akak an mangipainilah mipanggep ke hiya, mu adiyak kulugon ke dakayu. Mu gulat na nin ta hay udum di umalin muntuttudun dakayu ya inilak ot kulugon yu takon di ugge intud-ak Apu Dios. 44 Gagamgaman yuy pundayaw di ibbayu, mu adiyu gamgaman di pundayaw Apu Dios ke dakayu, kinali adinadaman ekayu mangulug ke ha-on. 45 Indani ya pangali yuy ha-oy di mangali ke Ama an makastigu kayu, mu hay kakulugana ya adi mahapul an kalyok te nunna-ud an makastigu kayu te adiyu un-unudon nan Tugun Moses yaden hidiyey nangidinolan yu an tobalon dakayun Apu Dios. 46 Gulat nat paka-un-unudon yuy Tugun Moses ya wada ot an kulugonak te hidiyen intudok na ya mipanggep ke ha-on. 47 Mu deyan uggeyu kinulug dadiyen Tugun Moses, kinali immam-anan adi kayu mangulug hantudah kanalyok ke dakayu."

6

1 Nala-uy kaatnan algo ya nun-agwat da Jesus nah dommang nan baybay an Galilee an Tiberias di oha bon ngadana. 2 Niunud day dakkodakkol an tatagu gapu te tinibo day inainat nan milagro hi nangaananah dogon nadan tatagu. 3 Nuntikid da Jesus nah bilid ot ena tuttuduwan nadan disipulosna. 4 Kediye ya tuwen madatngan nan piyestan di Judyu an kanan dan Nala-uwan di Anghel Apu Dios. 5 Indait um-umbun da ya mangali day dakol an tatagu ot kanan Jesus ke Felipey "Daana nin di etaku pangal-an hi pakan taku hantudah tatagu?" 6 Inilan Jesus di atona, mu kahimbaggaonan Felipe hin nganne tuwaliy ihumang na. 7 Kanan Felipey "Takon nin di ongal di igatang hi kanon da ya makakuddang te dakkodakkol da." 8 Kimmali bo nan ohan disipulos Jesus an hi Andres an tulang Simon Pedro ot kananay 9 "Dehtu on unga an waday balunan liman tinapay ya duwan dolog, mu kon gumlan ipakan ke datuwen tatagu?" 10 Ya kanan Jesus ke diday "Takombo, pab-unon yu dida." Ot pab-unon da nadan tatagu nah maholok. Hay uyap nadan linalakin naamung ya umeh limay libu, mu ugge nakiuyap nadan binabai. 11 Inalan Jesus hidiyen liman tinapay ya duwan dolog ot mumpasalamat ke Apu Dios ot ipakap-ong na nadah tatagu. 12 Nabhug da ot kanan Jesus ke diday "Amungon yuy tindaan da ta adi kumawa." 13 Inamung da ya napnuy himpulut duwan kaba hi natdaan nah liman tinapay an impadakol Jesus. 14 Handih tinibon nadan tataguh tuwen milagro an inat na ya kanan day "Makulug an hiya nan profetas an hadhad-on takun umali." 15 Inilan Jesus an piliton nadan tatagun hiyay mun-ap-apu, mu adina pinhod ot tayanana dida an imme nah bilid ot e maoh-ohhah di. 16 Handih mungkahilong ya imme nadan disipulos Jesus nah pingngit di baybay 17 ot mumbangka da ot mange dad Kapernaum. Nakahillong mo yaden ma-ma-id hi Jesus an dumatong. 18 Nahalman di dalluyun handih wadada nah baybay te nal-ot di dibdib. 19 Lina-uwan day liman kilometro ya ahida nuppe tiniboh Jesus an tuwen mundallanan nah tap-on di danum an mangalih kad-an da. Timmattakut da, 20 mu kimmali an kananay "Man ha-oy, adi kayu tumakut." 21 Imma-amlong da ot paghopon da ya kal-inadi ya dimmatong dad Kapernaum. 22 Handih nabiggatana ya nanongnan dehdi nadan tatagu nah pingngit di baybay. Kanan da on dehdih Jesus te tinibo dan ugge nakilugan ke dida nah bangka hi nangayan dad Kapernaum; oha bo ya abunah diyen bangka an maid di udum. 23 Indani ya wadaday bangkan nalpud Tiberias an immali nah pingngit di baybay an nih-up nah numpakanan Apu taku hanadah tatagu handih numpasalamatana ke Apu Dios. 24 Handih ininnilan dadiyen tatagu an maid da Jesus ya numpumbangka da ot umali dad Kapernaum an e manamak ke hiya. 25 Handih inakhupan dah Jesus ya kanan dan hiyay "Apu, kakon-anay dinatngam hitu?" 26 Ya kanan Jesus di "Kalyok ke dakayu, inilak an hay gapunah panamahamakan yun ha-oy ya bokon gapuh nanib-an yu nadah milagron inainat ku, mu gapu te nakabhug kayu nah tinapay an indat kud nakugab. 27 Bokon ot hay makan di gagamgaman yu te hay makan ya map-u. Hay ot gamgaman yu ya nan makan an umidat hi biyag an maid di poppog na. Maid di udum hi mangidat kediye hin bokon ha-oy an Panguluwan di tagu te ha-oy di nangidinolan Ama an hi Apu Dios." 28 Ya kanan nadan tatagu ke hiyay "Nganney aton mi ta hay pinhod Apu Dios di un-unudon mi?" 29 Hinumang Jesus an kananay "Hay pinhod Apu Dios ya mangulug kayun ha-on an intud-ak na." 30 Ya kanan bon nadan tataguy "Nganne ni-boy milagron ipatibom ke dakami ta pangulugan mi an intud-ak dakan Apu Dios? 31 Hi peman Moses ya impakapakana nan kanan dan manna an nalpuh langit handidah aammod taku handih kawada da nah adi maboblayan. Hituwey impitudok Apu Dios an kananay `Indatana dida nah tinapay an nalpuh langit.'" 32 Kanan Jesus ke diday "Donglon yu tun kalyok, kanan yu nin on hidiyen makan an indat Moses di makulug an makan, mu bokon te hay makulug an makan ya nan malpuh langit an idat Ama ke dakayu. 33 Hidiyen kanak an makan an idat Apu Dios an malpuh langit ya hidiyey umidat hi tagu hi biyag an maid di poppog na." 34 Kanan dan hiyay "Apu, idatan dakamih kabigabigat nah kanam an makan." 35 Kanan Jesus di "Ha-oy di kialigan diyen makan an umidat hi biyag an maid di poppog na. Hanan tagun mangulug ya mundinol ke ha-oy ya adi maagangan ya adi mauwo. 36 Kinalik tuwalin dakayu an takon di tibotibon yuy atoatok ya adi kayu mangulug ke ha-on. 37 Mu nadan tatagun indinol Ama ke ha-oy ya kulugonak ya mun-am-amlongak an mangabulut ke dida 38 te ha-oy ya intud-akak ke Ama tuh luta ta atok di pinhod na, bokon hay pinhod ku. 39 Hay pinhod nan atok ya ipaptok kun am-in nadan tatagun indinol na ke ha-on ta mahuwak didan am-in tuh udidin di algo ta maid di ohan mihi-an ke hiya. 40 Man-uke ya pinhod Ama an am-in nadan tatagun mangulug ya mangabulut an ha-oy di Imbabalena ya ahik mahuwan didah udidin di algo ta waday biyag dan maid di poppog na." 41 Hanadan Judyu ya mungngudu da te hay kinalin Jesus an kananay hiya nan makan an nalpuh langit. 42 Ot kanan day "Tipe udot ta ena kanan di hiya ya nalpuh langit? Kon bokon hiya nan imbabalen din hi Joseph? Kon ugge taku inilah amana ya hi inana?" 43 Kimmalih Jesus ot kananay "Itikod yun ngumudungudu te adi mabalin an na-ala on nangulug di ohan tagu ke ha-on, kah-in di baddangan Ama an nangitud-ak ke ha-on. Dadiyen mangulug ke ha-oy ya ahik mahuwan dida hantuh udidin di algo. 45 Intudok handidan profetas Apu Dios an kanan day `Tuttuduwan Apu Dios didan am-in.' Ta nan tagun mangngol ta un-unudonay ituttudun Apu Dios ya kulugonak ke hiya. 46 Maid di nanibon Apu Dios mu ha-oy ya abu. Tinibok hi Aman hi Apu Dios te nalpuwak ke hiya. 47 Donglon yu tun kalyok ke dakayu, hay tagun mangulug ke ha-oy ya waday biyag na an maid di poppog na. 48 Ha-oy di kialigan nan makan an umidat kediyen biyag. 49 Man-u te kinakinan handidan aammod taku nan makan an kanan dan manna handih kawada da nah adi maboblayan, mu nate da damdama. 50 Mu tun makan an kalkalyok an nalpuh langit ya adi matey mangan ketuwe. 51 Ha-oy hidiyen makan an nalpuh langit ya nan tagun mangan ketuwe ya waday biyag nan maid di poppog na. Hidiyen kanak an makan ya hantun adol ku an ahik iappit ta mibaliw di tagu." 52 Gapu kediye ya muntututut nadan Judyu. Kanan day "Nganne ni-boy aton tun tagun mangipakan hi adol na ke ditaku?" 53 Kanan Jesus ke diday "Makulug an deket adiyu kanon di adol ku, ya adiyu inumon di dalak an Panguluwan di tagu, ya adi kayu midatan hi biyag an maid di poppog na. 54 Hay tagun mangan hi adol ku ya manginum hi dalak ya waday biyag nan maid di poppog na ya ahik mahuwan hi udidin di algo 55 te hay adol kuy makulug an makan ya hay dalak di makulug an mainum. 56 Hay tagun mangan hi adol ku ya manginum hi dalak ya wadaak ta nangamung ke hiya ya wada damdaman ha-on ta nangamung. 57 Hi Ama an makulug an Dios di nangitud-ak ke ha-oy ya hiyay kalpuwan di biyag, kinali nanongnan mitaguwak ke hiya. Athidi bo hanah tagun mangan hi adol ku an mitagu ke ha-on damdama. 58 Ha-oy nan makan an nalpuh langit, adi umat nah makan an kanan dan manna an kinakinan handidan aammod taku, mu nate da. Mu nan tagun mangan ketuwen makan an nalpuh langit ya waday biyag nan maid di poppog na." 59 Hituwey intuttudun Jesus nah simbaan di Judyu ad Kapernaum. 60 Dingngol nadan miunuunud ke Jesus hituwen intuttuduna ya kanan day "Naligat an maawatan hituwen intuttudu na, dahdi nuppe ahan di mangulug kediye?" 61 Inilan Jesus hituwen kalkalyon da ot kananay "Kon balawon yuh tuwen intuttuduk? 62 Nganney punnomnom yu hin tibonak an Panguluwan di tagu an manalakdang hi langit an kawad-ak tuwali? 63 Hay Espiritun Apu Dios di mangidat hi biyag an maid poppog na, bokon hay kandaman di tagu. Hidiyen intuttuduk ke dakayu ya hidiyey ituttudun nan Espiritun Apu Dios kinali hay tagun mangabulut ketuwe ya dawatonah diyen biyag. 64 Mu waday udum ke dakayu an adi mangulug ke ha-on." Kinalin Jesus hituwe te inila na tuwali nadan adi mangulug ke hiya ya inila na bo nan ahi mangihdul ke hiya. 65 Kanana boy "Hituwey gapunan kanak handiy adi mabalin an na-ala on kulugonak hi tagu, kah-in di baddangan Ama." 66 Nipalpun diye ya dakol hanadah miunuunud ke Jesus di adi mo mangun-unud ke hiya ot tayanan da. 67 Kanan Jesus nadah himpulut duwan disipulos nay "Kon takon di dakayu ya tayananak damdama?" 68 Kanan Simon Pedroy "Apu, tayanan daka ke ya dahdi moy kiunudan mi? Inila mi an hay ituttudum ya abuy mangidat hi taguh biyag an maid di poppog na. 69 Inila mi ya kulugon mi an he-a nan intud-ak Apu Dios an mangipaptok hi tagu." 70 Ya kanan Jesus ke diday "Ha-oy di namilin dakayun Himpulut duwan disipulos ku, mu waday ohan dakayun umat ke Satanas di nomnom na." 71 Hidiyen kanan Jesus an umat ke Satanas di nomnom na ya hi Judas an imbabalen Simon Iskariot te inila nan hiyay ahi mangihdul ke hiya, takon di hiyay oha hanadah disipulosna.

7

1 Nagibbuh diye ot ume da Jesus hi kabobbobled Galilee, mu uggeda immed Judea te inila da an pinhod nadan ap-apun di Judyuh di an patayon hi Jesus. 2 Kediyen tiempo ya tuwen madatngan nan piyestan di Judyu an kanan dan piyestan di Kampu. 3 Ta hidiye nan kanan nadan tutulang Jesus ke hiyay "Tayanam hituwen boble ta ume kad Judea ta tibon nadan mangulug ke he-a nadan milagron atoatom. 4 Hay tagun pinhod nan mumpainilah katagutagu ya adina italuy atona. Kinali gulat na ya ipatibom hi tatagu hin makulug an milagro nan atoatom." 5 Hituwey kinalin nadan tutulang Jesus ke hiya te takon di dida ya adida mangulug ke hiya. 6 Hinumang Jesus an kananay "Ugge ni-an nadatngan di tiempon pangipatib-ak hi kandamak, adi umat ke dakayun tatagu an nalgom on impatibo yuy nganneh diyen kabaelan yu. 7 Te dakayu ke ya adi dakayu hingitan hanadah adi mangulug, mu ha-oy ke ya hingitanak te ipainilak di gaga-ihon atoaton da. 8 Takon di mamangulu kayun ume nah piyesta. Adiyak maki-e te ugge ni-an nadatngan di algon pangipatib-ak hi kandamak." 9 Ot mihdi ni-an ad Galilee. 10 Mu handih imme nadan tutulang na ya uggena impainila ot miunud ke dida. 11 Hanadan ap-apun di Judyu ya hahalipat-an dah Jesus nah piyesta. Waday ohan dida on kananay "Antipet ma-ma-id hi Jesus?" 12 Am-in nadan tatagu ya hay mipanggep ke Jesus di kalkalyon da. Hanadan udum ya kanan day maphod hi Jesus, mu nadan udum ya kanan day hauhaulonay tatagu. 13 Adi padpadngol nadan tataguy kalkalyon da te tumakut da hanadah ap-apun di Judyu. 14 Handih nungkaginawway piyestan nadan Judyu ya e nuntuttuduh Jesus nah templo. 15 Namodwong nadan ap-apun di Judyu hi nangngolan dah ituttudun Jesus ot kanan day "Antipet nalaing hituwen tagu yaden ugge nun-adal?" 16 Inilan Jesus hidiyen kalkalyon da ot kananan diday "Hituwen ituttuduk ya ugge nalpuh nomnom ku, mu nalpun Apu Dios an nangitud-ak ke ha-on. 17 Hanan tagun naminhod an mangat hi pinhod Apu Dios ya inilaona hin nalpun Apu Dios hantudan ituttuduk weno nomnom ku ya abu. 18 Oha bo ya hay tagun abunay adol nay kalkalyona ya gamgamanay pundayawan di tagun hiya. Mu ha-oy ya adi athidi te hay gamgamak ya hay kidayawan Apu Dios an nangitud-ak ke ha-on, hituwey kitib-anan adiyak humaul. 19 Dakayu ya abuluton yu an Tugun Apu Dios nan indat Moses ke dakayu, mu adiyu un-unudon. Gulat nat un-unudon yuh diyen Tugun ya tipet pinhod yun patayonak?" 20 Kanan nadan tataguy "Ya nahikpan kah diyablu! Kon dahdiy mamaten he-a?" 21 Kanan Jesus ke diday "Bumobboh-ol kayun ha-on te kinaan kuy dogon nan ohan tagu yaden Sabadun tungo. 22 Yaden dakayu ke ya kugiton yuy golang hi algon di Sabadu gapu te hanah Tugun Moses ya kananay pakugit yuy imbabale yun linalaki. Hay kakulugana ya handidan aammod taku handih doney nangilappun mungkugit ot ahi wada nan Tugun. Paka-un-unudon yuh diyen Tuguna ta takon di Sabadu an tungo ya mungkugit kayu. Ya tipet bumoh-ol kayuh nangaananak hi dogon nan ohan tagu hi Sabadu? 24 Hay maphod ya pakannomnomon yu on ahi kayu kimmali ta adi na-ala on kanan yuy nibahhoy inat di ohan tagu." 25 Ya kanan nadan udum an iJerusalem an nangngol nah kinalin Jesus di "Kon bokon hiya nan kanan nadan ap-apu takun Judyu an eda patayon? 26 Deya ot kayan dehtun taganan muntuttudu yaden maid di mangipatikod ke hiya. Kon inilan nin nadan ap-apu an hiya hi Kristo an intud-ak Apu Dios? 27 Mu nganney innunan e hiyah Kristo yaden nan kanan dan hi Kristo ya adi mainilay kalpuwana? Yaden hituwe ken tagu ya inila takuy nalpuwana." 28 Kediyen muntuttuduh Jesus nah templo ya inlot nay kalina. Kananay "Kanan yuy inilaak te inila yu nan boblen nalpuwak, mu hay kakulugana ya uggeyak inilan dakayu. Gulat nat inilaak ya inila yu ot nan nangitud-ak ke ha-on. Hay immaliyak ya bokon ha-oy di kon nomnom, mu gapu te hidiyey pinhod nan nangitud-ak ke ha-on. Hiya ya uggeyu inila, 29 mu ha-oy ke ya inilak te nalpuwak ke hiya ya hiyay nangitud-ak ke ha-on." 30 Ya gapu kediyen kinalin Jesus ya namam-an ihik dan dopapon, mu uggeda te ugge ni-an nadatngan di algon gintud Apu Dios an pampapan dan hiya. 31 Mu dakol hanadah tataguy nangulug ke Jesus. Kanan day "Hituwe man ahan nan tinuddun Apu Dios an umalin mangipaptok hi tagu, te kon waday udum hi umalin ong-ongal di kandamanan mangat hi milagro mu hiya?" 32 Dingngol nadan Phariseey kalkalyon nadan tatagu mipanggep ke Jesus ot dida ya nadan ap-apun di padi ya immitud-ak dah guwalyan e mampap ke Jesus. 33 Kimmalih Jesus ot kananay "Adiyak mabayag an makiha-ad ke dakayu ya mibangngadak nah nangitud-ak ke ha-on. 34 Ahiyak e hamahamakon ke dakayu, mu adi kayu pakahamak ke ha-on te adinadaman ekayu miunud nah pangayak." 35 Dingngol nadan Judyuh diyen kinalin Jesus ya waday oha on kananay "Daana ni-boy pangayana ta etaku adi pakahamak ke hiya? Wadan umeh kad-an nadan ibba takun Judyu nah boblen nadan bokon Judyu. Wadan nadan hingitan takun bokon Judyuy ena tuttuduwan. 36 Te tipet ena kanan di ahi taku e hamahamakon, mu adi taku pakahamak ya ena bo kanan di adinadaman etaku miunud nah pangayana? Nganne nin di pinhod nan kalyon?" 37 Kediyen udidin di algon nan piyesta an hidiyen abuy importanten algo nah piyestan di Judyu ya timmaddog hi Jesus hi hinangngab nadan katagutagu ot oltonan kumali an kananay "Wadah na key nauwo ya umalih kad-ak ta uminum. 38 Te kananah impitudok Apu Dios an nan tagun mangidinol ke ha-on ya mawadan hiya nan liting an kalpuwan di biyag ta hiyay kay ob-ob an adi matduk." 39 Hidiyen kanan Jesus an liting an kalpuwan di biyag ya nan Espiritun Apu Dios an ahi mawada nah tagun mangulug ke hiya. Handih kinalin Jesus hituwe ya maid ni-an di Espiritun Apu Dios hi tatagu te ugge ni-an numbangngad hi Jesus hi langit an kadayawana. 40 Dingngol nadan tataguh tuwen kinalina ya kanan di udum di "Makulug an hituwe nan profetas an kinalin Apu Dios an ipaalinan ditaku." 41 Hanadan udum ya kanan day "Hiya nan Kriston tinuddun Apu Dios an mangipaptok hi tagu." Mu kanan di udum di "Bokon man ahan te bokon ad Galileey kalpuwan Kristo. 42 Hay bo nitudok nah kalin Apu Dios ya kananay hana ken Kristo ya tanud David ya mitungo ad Betlehem an boblen David." 43 Adi mun-uunnud di punnomnom nadan tatagu mipanggep ke Jesus. 44 Wadada nadan udum an pinhod dan dopapon hi Jesus, mu maid di nangipatna. 45 Nibangngad nadan intud-ak da ot kanan nadan ap-apun di padi ya nadan Pharisee ke diday "Tipe bot uggeyu in-alih Jesus?" 46 Kanan day "Uggemi te handih dingngol miy panuttudu na ya inila min maid di miingngon hiya." 47 Kanan nadan Phariseey "Kon nihapitan kayu damdamah langkak na? 48 Maid di ohan dakamin Pharisee ya nadan ap-apu takuy nangulug ke hiya. 49 Hanada ken nangulug ke hiya ya uggeda naawatan di Tugun Moses, ya nunna-ud an ahi kastiguwon Apu Dios dida." 50 Kimmalih Nikodemus an oha hanadah ap-apuh di an kananay "Hay linteg takun Judyu ya adinadaman kastiguwon di ohan tagu hin ugge ni-an nahumalya te ugge ni-an nainila hin nganney bahul na." Hituwen hi Nikodemus ya hiya nan e nakihumhummangan ke Jesus handi. 52 Kanan dan hiyay "Antipet pakaihakkit muh Jesus, kon iGalilee ka damdama? Pakabbidbidom ke nan impitudok Apu Dios, maid di kananah malpud Galileen profetas." 53 Nagibbuh diyen inhanumhummangan da ot mumpanganamut da.

8

1 Hi Jesus ke ya imme nah bilid an Oliba. 2 Nabigat ot humalaman bon imme nah templo. Indani ya mungkaamung day tatagu ot umbun an muntuttudu. 3 Kediyen muntuttudu ya in-alin nadan muntuttuduh Tugun Moses ya nadan Pharisee on babain naakhupan an nakihuyop hi bokona inayan. Impataddog dah diyen babaih gawwan nadan naamung an tatagu 4 ot kanan dan Jesus di "Hituwen babai ya inakhupan min makihkihhuyop hi bokona inayan. 5 Hay Tugun Moses ya kananay nan tagun umat hidi ya mahapul an tugmilan ta mate, he-a ya-, nganney kanam?" 6 Man-uket kinali dah tuwe ya pinhod dan patnaan hi Jesus ta deket mihallay kalyona ya waday pangigadulan dan mangidiklamun hiya. Nunyuung hi Jesus ot pun-ikul-it nay gamat na nah luta. 7 Mu tagan day mahman hiya ot tumaddog ot kananay "Deket waday ohan dakayun maid di liwat na ya hiyay mamangulun manugmil tuh babai." 8 Ya nunyuung boh Jesus ot tagana boy kul-it hi gamat na nah luta. 9 Dingngol dah diyen kinalina ya namangulu nadan nungkaam-aman aap-apu an naohha-ohhan imme ta loktat ya nama-id dan am-in. Hi Jesus ya nan babai ya abuy wadah di. 10 Timmaddog moh Jesus ot kanana nah babaiy "Daan da bo? An imme da nan manugmil ke he-a?" 11 Kanan nan babaiy "Apu, imme dan am-in." Ot kanan Jesus di "Takombo, umanamut ka, mu itikod mu mo tuwalin munliwat. Adi daka kastiguwon ke ha-on." 12 Indani ya e bo nuntuttuduh Jesus nah templo. Kananay "Ha-oy di dilag an mamat-al hi nomnom di tagu. Nan tagun mangulug ke ha-on an un-unudonay maphod ya hiyay idatak hi biyag an maid di poppog na." 13 Ya kanan nadan Pharisee ke hiyay "Langkak muh nae. He-a pe on kalkalyom di mipanggep hi adol mu." 14 Kanan Jesus di "Takon di kalkalyok di mipanggep hi adol ku ya makulug am-in datuwe te inilak di nalpuwak ya inilak di ahik pangayan. Dakayu ya uggeyu inilay nalpuwak ya hay ahik pangayan. 15 Athinay kalyon yu te nipuun hi punnomnom di taguy punnomnom yu. Mu adi athidin ha-on, te ha-oy ke ya niptok di punnomnom ku te bokon ha-oy ya abuy kon nomnom, mu nomnom min Ama an nangitud-ak ke ha-on. 17 Takon nan nitudok an Tugun Moses ya kananay `Nan iuh-un di duwan tagu ya makulug.' 18 Deket athidi ya makulug di kanalyok mipanggep hi adol ku te wadah Aman nangitud-ak ke ha-on an mangiuh-u." 19 Ya kanan nadan Pharisee ke Jesus di "Daanay kad-an amam?" Kananay "Uggeyak inilan dakayu, ta hidiye nan uggeyu damdama inilah Ama. Gulat nat inilaak ya inila yu damdamah Ama." 20 Datuwey kinalin Jesus handih nuntuttuduwana nah templo hi kad-an nan kahon an pangiamungan hi pihhun idat di tatagu, yaden maid di e nampap ke hiya te ugge ni-an nadatngan di tiempona. 21 Kanan bon Jesus di "Umeyak ta ahiyak hamahamakon ke dakayu, mu maid di hilbina. Mate kayun ugge nakaan di liwat yu, ta hidiye nan adinadaman ekayu umali nah pangayak." 22 Munhuhummangan nadan Judyu an kanan day "Kon nin mumpate, antipet kananay adinadaman etaku ume nah pangayana?" 23 Kanan Jesus ke diday "Dakayu ya tagu kayu ya abu, kinali hay punnomnom di wada tuh lutay punnomnom yu. Mu adi athidin ha-on te nalpuwak hi langit. 24 Kinalik ke dakayu an mate kayun ugge nakaan di liwat yu ya makulug an athidiy maat ke dakayu hin adiyu kulugon an ha-oy ya abuy Kristo an tinuddun Apu Dios an mangipaptok hi tagu." 25 Ya kanan nadan Judyuy "Kon dahdi ka?" Ya kanan Jesus di "Kinalik tuwali ke dakayu handi, takon ad uwani, mu adiyu kulugon. 26 Kalyok ot am-in di kinagaga-iho yu, mu kalyok ya abu nan dingngol ku nah nangitud-ak ke ha-on an makulug am-in di kalyona." 27 Am-in da nan nangngol ketuwe ya uggeda naawatan an hi Apu Dios di kalkalyon Jesus. 28 Kanan Jesus ke diday "Hantuh ahiyu pangipatag-ayan ke ha-oy an Panguluwan di tagu nah kaiw di ahiyu panginilaan hi kakulugana hin dahdiyak ya inilaon yu bo an am-in di atoatok ya kalkalyok ya intuttudun Ama. 29 Nan nangitud-ak ke ha-oy ya wadan ha-on ta nangamung an adiyak taynan te atok am-in di pinhod na." 30 Kinalinah tuwe ya dakol day tatagun nangulug ke hiya. 31 Kanan Jesus nadah Judyun nangulug ke hiyay "Deket itultuluy yun mangun-unud hi ituttuduk ya dakayuy makulug an mangulug ke ha-oy 32 ya inilaon yuy makulug mipanggep ke ha-oy ya mapoppog di nihbutan yu." 33 Kanan nadan udum an Judyu ke hiyay "Dakamin tanud Abraham ya maid di e nihbut ke dakami ot nangamung. Nganney pinhod mun kalyon nah kanam di mapoppog di kihbutan mi?" 34 Hinumang Jesus an kananay "Donglon yu tun kalyok, makulug an hay tagun gaga-ihoy at-attona ya hidiyey ininghaana te hiya ya himbut di liwat. 35 Nan tagun himbut ya adi mibilang nah pamilyan kiha-ha-adana te hiya ya baalon ya abu ta takon di ngannen algo ya damanan palah-unon da nah bale, adi umat hi imbabale tuwali an nabalol ta nangamung nah pamilya. 36 Ha-oy an Imbabalen Apu Dios ya kabaelak an bumaddang ke dakayu ta adiyu aton di gaga-iho ta hay maphod di aton yu. Kinali deket kulugonak ya mapoppog di nihbutan yu. 37 Inilak an holag dakayun Abraham, mu adi kayu umat ke hiya te dakayu ya pinhod yun patayonak te adiyu abuluton di ituttuduk. 38 Hay kalkalyok ya hanadan tinibok ke Ama, mu dakayu ya un-unudon yuh amayu, ta hidiye nan gaga-ihoy at-atton yu." 39 Kanan da boy "Maid di udum hi ammod mi hin bokon hi Abraham." Ya kanan Jesus di "Gulat nat hi Abraham di ammod yu ya maphod ot di atoaton yun umat hi inainat na. 40 Mu adi, te dakayu ya pinhod yun patayonak te ipainilak di dingngol ku ke Aman hi Apu Dios. Hi Abraham ya maid di inat nah athidi. 41 Am-in kayu ya atoaton yuy umat hi atoaton amayu." Ya kanan dan hiyay "Kon pangalim on inlaglag-a kami? Man bokon kami inlaglag-a te wadah Apu Dios an hi Amami." 42 Kanan Jesus di "Gulat nat hi Apu Dios di Amayu ya pinhodak ot ke dakayu te hiyay nalpuwak. Immaliyak tuh luta te intud-akak ke hiya, adi gapu te pinhod ku. 43 Adiyu maawatan di ituttuduk te adiyu pinhod an donglon. 44 Imbabale dakayu tut-uwa ahan ke Satanas te pinpinhod yun aton nadan pinhod na. Hiyay hinumlun hi katayan di tagu, ta hidiye nan ingganad uwani ya matey tagu. Adina pinhod di makulug te maid di makulug ke hiya. Hiyay kalpuwan di haul ya langkak te abunay hauhaul ya langkak an wadan hiya. 45 Hidiye mo nan adiyak kulugon hi pangalyak hi makulug. 46 Dahdin dakayuy mangali an waday liwat ku? Maid. Ya antipet takon di makulug di kalkalyok ya adiyu kulugon? 47 Hay makulug an tagun Apu Dios ya un-unudonay tuguna. Mu dakayu ya bokon dakayu tagun Apu Dios, kinali adiyu un-unudon di tuguna." 48 Kanan nadan Judyu ke Jesus di "Tibom! Makulug nan kanan mi an iSamaria ka an gaga-ihon tagu ya makulug bo an nahikpan kah diyablu." 49 Hinumang Jesus an kananay "Uggeyak nahikpan. Ha-oy ya daydayawok hi Ama yaden pihulonak ke dakayu. 50 Takon di pihulonak ot bokon hay kidayawak di gamgamak te waday ohan naminhod an midayawak ya hiyay nanginila hin maphod di tagu weno adi. 51 Nomnomon yu tun kalyok, hay tagun un-unudonay ituttuduk ya adi mate." 52 Kanan bon nadan Judyu ke Jesus di "Ya- kon makulug an nahikpan ka! Kon uggem inilan hi apu Abraham ya handidan profetas ya man-ute nungkatag-e da, mu nate da damdama? Kon pangalim on natagtag-e ka mu dida? Antipet kanam di adi mate nan tagun mangun-unud hi ituttudum, dahdi ka ni-bo?" 54 Hinumang Jesus an kananay "Deket ha-oy di mangipadayaw hi adol ku ya maid di hilbina, mu nan mangipadayaw ke ha-oy ya hi Ama an hi Apu Dios an kanan yuy Dios yu. 55 Hay kakulugana ya uggeyu inilah Apu Dios, ha-oy ya inilak. Deket kanak di uggek inila ya umatak mon dakayun makallangkak. Ha-oy ya inilak, kinali paka-un-unudok di kalyona. 56 Hi Abraham an ammod taku ya nahalman di amlong na te ininnila nay algon aliyak tuh luta ot handih immannung ya ongal di amlong na." 57 Kanan nadan Judyuy "Makudang hi nalimay toon mu yaden tipet kanam di tinibom hi Abraham an nateh done?" 58 Mu kanan Jesus di "Makulug tun kalyok an wadaak tuwali ot ahi mitungoh Abraham." 59 Kinalinah tuwe ya kahiaala nadan Judyu hi batun panugmil dan hiya, mu nundalunu ot tayanana dida nah templo.

9

1 Mundaldallanan da Jesus ya waday tinibo dah tagun nakulap tuwali handih nitungowana. 2 Kanan nadan disipulosna ke Jesus di "Apu, nganney gapunat nakulap an nitungo, kon gapuh liwat di ammod na weno hay liwat na?" 3 Kanan Jesus di "Bokon hinaey gapuna, mu nakulap ta mipatiboy kandaman Apu Dios nah kakaanan di kulap na. 4 Ad uwanin mapat-al ni-an ya aton taku nan ngunun indinol nan nangitud-ak ke ha-on te gagala ya mahilong ta maid moy aton takun mungngunu. 5 Ad uwanin wadaak tuh luta ya pat-alak di nomnom di tagu ta inilaon day makulug." 6 Handih kinali nah tuwe ya timmuppa nah luta ot umala nah tinuppaana ot idan-i nah matan nan nakulap 7 ot kananay "Ume ka ta eka mun-ihu nah lobong ad Siloam." (Hay kibalinan di Siloam hi kalida ya "Nitud-ak".) Imme nan tagu ot e mun-ihu ya pakatibo nuppe ot umanamut. 8 Hanadan hinag-ona ya nadan nanibon hiya handih mungkodkoddo ya kanan day "Kon bokon hiya nan tagun uumbun handi an mungkodkoddo?" 9 Kanan di udum di "Hiya ot." Kanan bon di udum di "Bokon hiya, mu hay ang-ang na ya kay hiya." Ya kanan nan taguy "Ha-oy hidiye." 10 Kanan dan hiyay "Nganney naat ta pakatibo ka mo?" 11 Kananay "Nan tagun kanan dan hi Jesus ya timmuppa nah luta ot umala nah tinuppaana ot idan-i nah matak ot ahina kanan di eyak mun-ihu ad Siloam. Immeyak ot mun-ihuwak ya pakatibowak mo." 12 Kanan dan hiyay "Daan hidiyen tagu?" Kananay "Uggek inila." 13 In-e dah diyen nakaan di kulap na hi kad-an nadan Pharisee 14 te kediyen nangiapuapan Jesus hi pitok nah matan diyen tagu ot makaan di kulap na ya Sabadun tungo. 15 Ot mahmahan bon nadan Pharisee ke hiya hin nganney innun di kulap nan nakaan ya kananan diday "Timmuppah Jesus nah luta ot umala ot idan-i nah matak. Nun-ihuwak ya maid maptok ya pakatibowak mo." 16 Hanadan udum an Pharisee ya kanan day "Bokon hi Apu Dios di nangitud-ak ketuwen tagu te adina un-unudon di tugun an hay Sabadu ya tungo." Mu kanan nadan udum di "Nganney innunan nangat hi milagro hin makulug an naliwat?" Hidiyey hinumlun hi nagodwaan nadan Pharisee mipanggep ke Jesus. 17 Kanan da bo nah nakaan di kulap nay "Nganney pangalim mipanggep nah tagun nangaan hi kulap mu?" Ya kananay "Hiya ya profetas Apu Dios." 18 Hanadan Judyu ya adida kulugon an nan tagu ya nakulap tuwali handih nitungo ot ipaayag da hanadan aammod na ot mahmahan da. 19 Kanan dan diday "Kon imbabale yuh tuwe? Kon nakulap tuwali handih nitungowana? Nganney innunat pakatibo mo?" 20 Kanan nadan aammod nay "Om, hiya ya imbabale mi an nakulap tuwali handih nitungowana. 21 Mu uggemi inila hin nganney innunan e nakaan di kulap na ya dahdiy nangaan. Mahmahan yun hiya ot kat-agu an inila nan humumang." 22 Hituwey kinalin nadan ammod na te tumakut da nadah ap-apun di Judyu te kanan day hana ken tagun mangali an hi Jesus di tinuddun Apu Dios an Kristo an mangibaliw hi tagu ya adida paghopon nah simbaan ta adi mo mabalin an mundayaw hidi. 23 Kinali kanan nadan ammod nay "Hiyay punmahmahan yu ot kat-agu." 24 Impaayag da bo nan nakaan di kulap na ot kanan dan hiyay "Hi Apu Dios di dayawom te hiyay nangaan hi kulap mu, bokon hi Jesus te inila min hiya ya naliwat." 25 Kanan nan taguy "Uggek inila hin naliwat weno ugge. Hay inilak ya abu ya nakulapak ni-an, mu ad uwani ya pakatibowak." 26 Kanan dan hiyay "Nganney inat nan he-a? Nganney innunan nangaan hi kulap mu?" 27 Ya kananan diday "Kinalik ot bon dakayu, mu adiyu donglon. Kon tipe-, pinhod yu bon donglon? Kon pinhod yu damdaman mangun-unud ke hiya?" 28 Pinadngolan da ot kanan day "He-a pe ya abuy mangun-unud ke hiya, te dakami ke pe ya hay Tugun Moses di un-unudon mi. 29 Inila mi an nakihummangan hi Apu Dios ke Moses, mu nan kanam an tagun nangaan hi kulap mu ya uggemi inila." 30 Kanan nan nakaan di kulap nay "Ag-agam kayu! Kanan yuy uggeyu inila yaden hiyay nangaan hi kulap ku. 31 Inila takun hi Apu Dios ya adina donglon di dasal di naliwat an tagu, mu nadan tatagun manaydayaw ke hiya ya mangat hi pinhod na ya donglonay dasal da. 32 Nipalpu handih naltuwan di luta ingganad uwani ya maid di etaku dingngol hi tagun ena kinaan di kulap di ohan nakulap nipalpuh nitungowana. 33 Ta hidiye nan gulat nat bokon hi Apu Dios di nangitud-ak ke hiya ya maid ot kumay kabaelana." 34 Ya bimmoh-ol da nadan Pharisee ot kanan dan hiyay "Napnu kah liwat tuwali handih nitungowam, kon tuttuduwan dakamin he-a?" Ot palah-unon da nah simbaan. 35 Dingngol Jesus di nangipalah-unan dan diyen tagu ot handih dinatngana ya kananan hiyay "Kon kulugom nan Panguluwan di tagu?" 36 Ya kananay "Apu, dahdih diyen kanam? Kalyom ke ha-on ta kulugok." 37 Kanan Jesus di "Tinibom te hiyah tuwen makihumhummangan ke he-a." 38 Ya kananay "Apu, kulugon dakan ha-on." Ya nundukkun ot dayawonah Jesus. 39 Ot kanan Jesus di "Immaliyak tuh lutan e mangipainilan Apu Dios ta mainila nadan nakulap ya nadan ugge nakulap. Ta nadan nakulap an pinhod dan inilaon di mipanggep ke hiya ya makaan di kulap da, mu nadan kalyon day inila dah Apu Dios, mu hi kakulugana ya ugge da, ya diday makulug an nakulap." 40 Hanadan udum an Pharisee an wadah kad-ana ya kanan day "Kon hay kanam ya nakulap kami damdama?" 41 Kanan Jesus ke diday "Gulat na ot ta abuluton yun makulug an nakulap kayu ya makaan ot di liwat yu. Mu gaput kanan yuy ugge kayu nakulap ya munnanong di liwat yu."

10

1 Intuluy Jesus an kananay "Donglon yu tun kalyok ke dakayu. Nan tagun mumpaptok hi karnero ya idalanah hoob di pukungan, adi umat hanah mangako an idalanah hinnatkon. 3 Deket nan mumpaptok di humgop ya ibughulan nan mungguwalya nah hoob nan pukungan. Hanadan karnerona ya imatunan day kalina te ohhaohhaona didan ngadanon on ahina impalah-un. 4 Ta ipanguluna didan e ipattol ya miunud dan hiya te ininghaan day kalina. 5 Mu deket hay tagun uggeda inila ya adida un-unudon mu bumtik da te uggeda impainghay kalin di udum." 6 Hituwen inab-abig Jesus ya ugge naawatan nadan tatagu. 7 Ot kanan mon Jesus di "Kalyok ke dakayu, makulug an ha-oy di kialigan diyen hoob an pangidalanan nadan karneron ume nah pukungan da. 8 Am-in nadan namangulu mu ha-on an kanan day dida nan hoob ya umat da nah mangako, kinali ugge inun-unud nadan karnero dida. 9 Ha-oy nimpe nan kay hoob di pukungan di karnero ta hanan mangidalan ke ha-oy ya mibaliw te ipaptok ku dida an umat hi pamaptok di munpattol hi karnero an deke on impalah-una dida ta ena dida impattol on ahina bo impaghop dida. 10 Hanan mangako ya umali ya abun e mangako, pumate ya dumadag, mu ha-oy ke ya immaliyak an mangidat hi biyag an maid di kudang na. 11 Ha-oy ya umatak nah maphod an tagun mumpaptok hi karnero an ikate nay pamaptokna hanadah karnerona. 12 Mu hanan matangdanan an mumpaptok hi karnero ya adi miingngo nah kon karneroy pangikaguna hanadah karnero. Man-uke ya bokon hiyay kon karnero. Te gulat nat waday umalih ahun mangan hi karnero ya bumtik hituwen mumpaptok ta pungkan mon di ahuy udum ya pumpudug nay udum ta mahiyahhiyak da. 14 Ha-oy di kialigan nan maphod an tagun mumpaptok hi karnero. Impakainnilak nadan tataguk ya impakainnilaak damdaman dida. 15 Umat ke dakamin Ama an impakainnilaak ke hiya ya athidi bon ha-oy an impakainnilak hiya. Umatak nah tagun pakaippaptok nay karnerona te ha-oy ya ikatek di pamaptok kuh tataguk. 16 Wadaday udum an tatagun adida mangulug ke ha-on ad uwani, mu hi udum hi algo ya pangulugok dida ta am-in da nan ahi mangulug ke ha-oy ya mun-u-unnud da ta ha-oy ya abuy ahi mumpaptok ke didan am-in ta kay da ohan halun an karnero an ohay mumpaptok. 17 Impakappinhodak ke Ama te ikatek di kiphodan di tatagu ta miunnud nah pinhod na. Mateyak ta waday atok an ahi mamahuwan. 18 Hi Amay nangidat hi kabaelak an mangiwalak ya mamangngad hi biyag ku, kinali adinadaman patayonak hin adik pinhod, mu mateyak hin pinhod ku." 19 Dingngol nadan Judyuh tuwen kinalin Jesus ya nagodwa da. 20 Kanan di udum ke diday "Antipet etaku dongdonglon di kalina yaden mun-ango te nahikpan hi dimonyo?" 21 Mu kanan di udum di "Adi mabalin an athinay pungkalkallin di nahikpan. Oha bo ya kon waday kabaelan di dimonyon mangaan hi kulap?" 22 Indani ya nadatngan bo nan piyestad Jerusalem an panginomnoman nadan Judyu hi niphodan nan templo da. Kediyen tiempo ya ahi kotolan. 23 Hi Jesus ya e nundaldallanan nah kanan dan balkon Solomon nah templo. 24 Wadada boy Judyun naamung hi kad-ana ot kanan dan hiyay "Kalyom ke dakamiy makulug hin he-a nan tinuddun Apu Dios an Kristo an mangipaptok hi tagu weno bokon, ta adi kami munhalinduwa." 25 Ot kanan Jesus di "Kinalik ke dakayu, mu adiyu kulugon. Hanadan milagro an atoatok gapuh kandaman indat Aman ha-oy ya dadiyey pangitib-an yun intud-akak ke hiya, 26 mu adi kayu mangulug te ugge kayu tuwali nibilang an taguk. 27 Hanadan tataguk ya donglon day kalik ya un-unudonak an umat nadah karnero an madinol da nah mangipaptok ke dida. 28 Dadiyen tataguy idatak hi biyag an maid di pogpog na ta adida mihi-an ke Apu Dios. Ya adinadaman waday e mamlon dida ke ha-on. 29 Te hi Aman nangipangulug ke didan ha-oy ya makandama an maid di miingngon hiya, kinali maid di ohan kabaelanan e mamlon dida ke hiya. 30 Dakamin Ama ya oha kami." 31 Ya kahiaala nadan Judyu hi batun panugmil dan Jesus. 32 Ot kananan diday "Inainat kuy maphod an kinalin Aman atok, mu ngannen dadiyey lummuh eyu panugmilan ke ha-on?" 33 Ya kanan nadan Judyuy "Bokon nan maphod an inainat muy emi panugmilan ke he-a, mu gapu te hay panaltalanggaam ke Apu Dios an kanam di he-a ya hi Apu Dios ya oha kayu. He-a ya tagu ka ya abu mu kanam di he-ah Apu Dios." 34 Mu kanan Jesus ke diday "Wada nan nitudok an kalin Apu Dios an kananay `Dakayu ken tatagu ya kay kayu dios damdama.' 35 Adinadaman etaku iwalong di kalin Apu Dios ya nomnomon taku an handidan profetas an nangitanuttuduh kalina ya tobalona dida an kananay kay da dios damdama. 36 Ne deket athidi, tipet kanan yuy taltalanggaak hi Apu Dios hi pangalyak an ha-oy di Imbabalena? Makulug an ha-oy di tinudduna ya intud-ak nan umali tuh luta. 37 Deket adi mainila nah atoatok an hi Amay nangipangunu kedadiye ya takomboy adiyak kulugon ke dakayu. 38 Ya takon di adiyak kulugon, mu kulugonak ni-mo gapu nadah milagron atoatok ta inilaon yu ya mawatan yu an hi Ama ya wadan ha-oy ya athidi bon wadaak ke hiya." 39 Gapu ketuwen kinalin Jesus ya eda ot bo dopapon, mu na-ala ya mange. 40 Ot ume bon nah wangwang an Jordan ot mihmihdi nah kad-an di numbonyagan Juan hi tatagu. 41 Indani ya dakol day immalih kad-ana ya munhimbabaggaan da an kanan day "Maid di inat Juan hi milagro, mu am-in nan kinalikali nan mipanggep ketuwen tagu ya makulug." 42 Ot dakol nadah tataguh diy nangulug ke Jesus.

11

1 Wada nan mundogod Betania an hi Lasarus. Waday duwan binabain tulangna an da Maria ke Marta. 2 Hi Maria ya hiyay nunlanah hukin Jesus ot dan-iyanah buuk na. 3 Immitud-ak dadiyen tulang Lasarus hi e mangipainilan Jesus an kanan day "Apu, mundogo nan gayyum mun impakappinhod mu." 4 Dingngol Jesus ya kananay "Adina ikateh diyen dogona, mu hidiyey kitib-an di kandaman Apu Dios ta kidayawana ya kidayawak damdaman Imbabalena." 5 Takon di ongal di impaminhod Jesus hanadah hintutulang an da Maria, hi Marta ya hi Lasarus 6 ya hin-od na ni-an di duway algo ot ahi umen e nanibon Lasarus. 7 Nagibbuh diyen duwan algo ya kananan nadah disipulos nay "Mibangngad taku bod Judea." 8 Mu kanan dan hiyay "Apu, ihik nadan Judyuh di an patayon daka ta nganne boy etaku kibangngadan hidi?" 9 Ya kanan Jesus di "Hay algo ya nagodwa, waday mapat-al ya waday hilong. Hay tagun mundallanan hi mapat-al ya adi mun-oga te matiboy dalan. 10 Mu nan tagun mundallanan hi hilong ya mun-oga te tapol an adi matibo." 11 Ya kanana boy "Hi Lasarus an gayyum taku ya nahuyop, mu umeyak ta ek bangunon." 12 Ot kanan dan hiyay "Apu, maphod hin nahuyop ta waday atonan pumhod." 13 Mu hay pinhod Jesus an kalyon ya nateh Lasarus, yaden kanan da pe on hay kanana ya nahuyop ya abu. 14 Ot kalyon mon Jesus di "Nateh Lasarus. 15 Mu maphod ta maidak hidi handih natayana ta waday aton yun maniboh atok ta mihamad di pangulug yun ha-on, kinali makayu ta ume taku." 16 Hi Tomas an kanan dan hi Dappil, ya kananan nadah ibba nay "Maki-e takun am-in ta makikate takun Jesus." 17 Handih dimmatong da Jesus hidid Betania ya dingngol dan opat di algoy nala-uh nilubukan Lasarus. 18 Hidiyen bobled Betania ya nih-up ad Jerusalem an tulun kilometroy nundinnawwiyan da. 19 Kinali dakol day Judyun iJerusalem an immen e mangal-alubyag ke Marta ya hi Maria mipanggep hi natayan tulang da. 20 Handih dingngol Marta an mangali da Jesus ya immen e manamun dida, mu hi ke Maria ya nibatih baleda. 21 Handih nundadammu da ya kanan Marta ke Jesus di "Gulat nat immal-aliyan ka ya ugge ot nateh tulang ku. 22 Mu takon, inilak an takon di nganney ibagam ke Apu Dios ya atona." 23 Kanan Jesus di "Tumaguh tulang mu." 24 Kanan Martay "Inilak an ahi tumagu hantuh kamahuwan am-in di nate hantuh udidin di algo." 25 Ya kanan Jesus ke hiyay "Ha-oy di munmahuh nate ya ha-oy di kalpuwan di biyag. Nan tagun mangulug ke ha-oy ya takon di nate ya nanongnay biyag nah kad-an Apu Dios ya tumaguh ohan algo. 26 Ta hidiye nan am-in di tagun mangulug ke ha-oy ya adida mate te waday biyag dan maid di poppogna an malpun ha-on. Kon kulugom?" 27 Kanan Marta ke hiyay "Om, Apu, kulugok an he-ah Kristo an tinuddun Apu Dios an mangipaptok hi tagu ya kulugok an Imbabale dakan Apu Dios. He-a nan hinhin-od min umali tuh luta." 28 Kinalin Martah tuwe ot umen e mangayag ke tulang nan hi Maria. Ingkutyam na an kananay "Immalih Apu takun pun-ibaga daka." 29 Handih dingngol Maria ya nangintataddog ot ena damuwon hi Jesus. 30 Ugge ni-an dimmatong da Jesus nah boble te nanong nan dehdi da nah e nanamuwan Martan dida. 31 Handih tinibon nadan Judyun immen e mangal-alubyag an limmah-un hi Maria ya niunud dan hiya te kanan da nin on umen e kumga nah lubuk tulang na. 32 Dimmatong hi Mariah kad-an da Jesus ya nundukkun hi hinangngab na ya mungkoga an kananan hiyay "Gulat nat immal-aliyan ka ya ugge ot nateh tulang ku." 33 Handih tinibon Jesus an mungkogah Maria ya nadan Judyu an niunud ke Maria ya namahig di homok nan dida. 34 Ot kananay "Daanay nangilubukan yun hiya?" Kanan day "Apu, ume takut etaku tibon." 35 Ya takon hi Jesus ya munluluwa. 36 Ot kanan nadan Judyuy "Impakappinhod nan abu nan nate." 37 Ya kanan bon di udum di "Hiyay nangaan hi kulap nan ohan tagu ya gulat na ot ta wadah tu ya kinaana damdamay dogon Lasarus ta ugge ot nate." 38 Nanongnan namahig di homok Jesus ke dida ot handih dimmatong da nah gungat an liyang an natangoban hi batu 39 ya kananay "Kaanon yu nan batu." Kanan Marta an tulang nan natey "Apu, adi, makahammuy mo pe te opat di algoy nala-uh natayana." 40 Kanan Jesus ke hiyay "Kinalik ke he-a an deket waday pangulug mu ya maawatam di kinatag-en Apu Dios." 41 Kinaan da nan batu ot itangad Jesus hi kabunyan ot kananay "Ama, mumpasalamatak te dingngolak ke he-a. 42 Inilak an donglonak ta nangamung ke he-a, mu impadngol kuh tuwen kalik hantudah tatagu ta kulugon da an intud-akak ke he-a." 43 Indani ya inlot Jesus di kalina an kananay "Lasarus, bumudal ka." 44 Ya bimmudal hi Lasarus an nanongnan nalibbutan di hukina ya taklena ya hinnatkon bo tuwaliy libbut di uluna. Kanan Jesus ke diday "Kaanon yuy libbut nat waday atonan umanamut." 45 Dakol hanadah Judyun nakiki-en Mariay nangulug mon Jesus te nan tinibo dan inat na. 46 Mu imme day udum an e nangidatdatong hi inat Jesus hanadah Pharisee. 47 Ot maamung nadan ap-apun di padi, nadan Pharisee ya nadan ap-apun di Judyu ot kanan day "Nganney aton taku, deyan tagan diyen taguy patiboh milagro? 48 Adi taku ke ipatikod ya loktat ta mangulug dan am-in di tatagun hiya ya bumoh-ol nadan ap-apud Roma ta immam-anan kaanon day lebbeng takun mangat nadah pangi-e takun Judyu ya pa-iyon da nan templo taku." 49 Kediye ya hi Kaypas di natuddun natag-en padi. Kanana nadah ibbanay "Ya kon maid di inila yu. 50 Kon uggeyu inilan kudukdul nay mateh tuwen ohan tagu ta kiphodan am-in di tagu mu nan etaku madadag am-in?" 51 Hituwen kinalin Kaypas an mateh Jesus hi kiphodan di Judyu ya ugge nalpuh nomnom na, mu impainilan Apu Dios ke hiya te hiyay natuddun natag-en padi kediyen toon. 52 Hay katayan Jesus ya bokon kiphodan ya abun nadan Judyu, mu kiphodan damdaman am-in di tagun Apu Dios an nihinap hi kabobboble ta miohha dan mangulug ke hiya. 53 Nipalpun diyen algo ya humanuhummangan nadan ap-apun di Judyu hi aton dan mamaten Jesus. 54 Ta hidiye nan intikod mon Jesus an e muntuttudu hanadah Judyu ot tayanan day Judea ot maki-e nadan disipulosna ke hiya nah bobled Ephraim an nih-up nah adi maboblayan ot miha-ad da ni-an hidi. 55 Tuwen madatngan nan piyestan di Judyu an kanan dan Nala-uwan di Anghel Apu Dios ya dakol day Judyuh kabobboblen immed Jerusalem ta eda aton di pangi-e dah pundadaanan dan makipiyesta. 56 Hamahamakon dah Jesus ot handih naamung da nah templo ya waday oha on kananay "Nganne nin, umalin makipiyesta weno adi?" 57 Man-uke ya kanan nadan ap-apun di padi ya nadan Pharisee hanadah tataguy "Wada ken dakayuy nanginilah kad-an Jesus ya umalih kad-an min mangipainila ta emi dopapon."

12

1 Waday onom an algo ta ahi madatngan nan piyestan di Nala-uwan di Anghel Apu Dios ya imme da Jesus ad Betania an boblen Lasarus an hiya nan minahuwan Jesus. 2 Hanadan bimmoble ya nundadaan dah makan hi ipakan dah datngan da Jesus ya hi Martay nangipaptok hi kanon da. Ot mangan da ya hi Lasarus ke ya nakihayuyung ke dida. 3 Hi Maria ya inalana on butilya an naha-adan hi nakangnginan lana an kanan dan nard ot umiduyag hi hukin Jesus ot dan-iyanah buuk na. Ot nan bohongnan di bale ya napnuh hamuy di lana. 4 Hi Judas Iscariote an disipulos Jesus an hiyay mangihdul ke hiya ya tinomyo na nan inat Maria an kananay 5 "Ayyokah naen lana! Gulat nat nigattang ya ongal ot an pihhun midat hanadah nawotwot." 6 Kay hanan ikakagu na hanadan nawotwot nah kalina, mu adi te hiya ya makangngako. Hay ngununa ya hiyay mangmangdon hi pihhu an oggan idat di tatagun dida, mu oggana italuy udum. 7 Kanan Jesus di "Nangamung pen hiya te hinaen lana ya induddulina tuwali an miusal ke ha-on an mialig an pundadaana hantuh kilubukak. 8 Hanadan nungkawotwot an pangidatan yuh baddang yu ya wadadat nangamung, mu ha-oy ke ya adiyak makihkihtun dakayu ta nangamung." 9 Indani ya ininnilan di dakol an Judyu an wadah Jesus ad Betania ya mangali dan am-in hidi. Bokon hiya ya abuy eda tibon, mu pinhod da damdaman tibon hi Lasarus an minahuwana. 10 Ta hidiye nan inhuhummangan nadan ap-apun di papadi an pipate da damdamah Lasarus 11 te hay nunmahuwan Jesus ke hiyay hinumlun hi dakol day nangiwalong hi pangi-en di Judyu ta hi Jesus moy kulugon da. 12 Nabigat ya dingngol nadan dakol an tatagun e makipiyestad Jerusalem di aliyan Jesus hidi 13 ot eda mangalah tubun di palma ot eda damuwon hi Jesus. Kahitutukuk da an kanan day "Madayaw hi Apu Dios! Madayaw hantun intud-ak na! Hiyay Patul di Israel." 14 Tinibon Jesus on ka-ongalna an kabayu ot hidiyey puntakkayana. Hituwey immanungan nan impitudok Apu Dios an kananay 15 "Adi kayu tumakut an iJerusalem te mangali nan Patul yu an nuntakkeh ka-ongalna an kabayu." 16 Hanadan disipulos Jesus ya adida ni-an maawatan datuwen ma-ma-at. Handi nuppeh namahuwan ot tumalakdang hi langit di nun-awatan dan am-in ke dadiyen na-na-at ya hidiyey immannungan am-in nan nitudok mipanggep ke hiya. 17 Am-in da nan tatagun naniboh nunmahuwan Jesus ke Lasarus ya eda kinalih katagutagu. 18 Hidiyen milagro an inat nay gapunah dakol day immen e nanamun hiya. 19 Wada moy oha hanadah Pharisee on kananay "Daan ot hinat etaku impatikod hi Jesus? Tibon yu ke, am-in di tagu ya hiya moy daydayawon da." 20 Wadaday Greek an immalid Jerusalem an nakipiyesta. 21 Imme dah kad-an Felipe an iBetsaida ad Galilee ot kanan dan hiyay "Apu, pinhod min makihummangan ke Jesus." 22 E kinalin Felipe ke Andres ot ume dan duwah kad-an Jesus ot eda kalyon ke hiya. 23 Kanan Jesus ke diday "Nadatngan moy gintud Apu Dios hi kipatib-an di kidayawak an Panguluwan di tagu. 24 Donglon yu tun kalyok ke dakayu. Hay buwa ya mahapul an mitanom ta ahi dumakol. 25 Hay tagun hay nitaguwana tuh luta ya abuy nonomnomona ya mihi-an ke Apu Dios ta inggana ya maid di biyag nan munnananong. Mu nan tagun bokon hay nitaguwana tuh lutay nonomnomona ya waday biyag nan maid di poppog na. 26 Hay tagun naminhod an munhilbin ha-oy ya mahapul an un-unudonak ke hiya ta takon di daanay kad-ak ya dehdi damdama ya hiyay ipadayaw Aman hi Apu Dios." 27 Ya kanan bon Jesus di "Makahakkit di nomnom kuh punholholtapak mu takon di athidi ya adik ibaga ke Ama ta ihwangak hi kate te hituwey gapunah inaliyak tuh luta." 28 Nagibbun kinali nah diye ya mundasal an kananay "Ama, ipatibom di kinatag-em." Ya waday kimmalih langit an kananay "Impatibok tuwali handiy kinatag-ek hanah inainat mu, mu ipatibok bo." 29 Dingngol nadan naamung hidiyen kali ya kanan di udum on kidul. Hanadan udum ya kanan day anghel Apu Dios an nakihummangan ke hiya. 30 Ya kanan Jesus di "Hidiyen dingngol yu ya bokon ha-on, mu dakayuy gapunah nangipadngolan Apu Dios kediye ta inilaon yu an dingngol na nan kinalik ke hiya. 31 Tuwen madatngan di kahumalyaan nadan adi mangulug ke ha-on ta makastigu da. Ya gapuh maat ke ha-on ya mainilay kaapputan Satanas an ap-apun di gaga-ihon tatagu. 32 Hantuh ahik kipatag-ayan ya pangulugok di tatagu." 33 Kinali nah tuwe ta ipainila nah tataguy ine-en di ahina katayan. 34 Ya kanan nadan naamung di "Hanah Tugun Moses ya kananay adi mateh Kristo, mu antipet kanam di ahi mate nan Panguluwan di tagu? Dahdih diyen kanam an Panguluwan di tagu?" 35 Kanan Jesus ke diday "Ha-oy di mamat-al hi nomnom yu ta maawatan yuy makulug, mu adi mabayag di pakiha-adak ke dakayu. Kinali ad uwanin wadaak ni-an ya un-unudon yuy ituttuduk ta adi kayu kay wadah tapol. Nan tagun mundallanan hi tapol ya uggena inilay pangayana. 36 Ta hidiye nan kanak di ad uwanin wadaak ni-an an mamat-al ke dakayu ya mangulug kayun ha-on ta mapat-alan kayu." Kinalin Jesus hituwe ot tumayan ot ugge numpatibon dida. 37 Takon di tinibotibon nadan Judyu datuwen dakol an milagron inat Jesus ya hiya damdaman adida mangulug ke hiya. 38 Hituwey immannungan din kinalin Isaiah an profetas. Kananay "Apu Dios, tipet maid day mangulug nah itanuttudu mi? Dahdi da moy nangipatib-am hi kandamam?" 39 Hituwe boy kinalin Isaiah mipanggep hi adida pangulugan, kananay "Hi Apu Dios ya kinulap na dida ya impakulhi na boy nomnom da, ta hidiye nan adida pakatibo, adida pakaawat hi pangi-ena ya adida muntutuyuh liwat da. Gulat nat adida athidi ya maawatan day mituttudun dida ta muntutuyu dah liwat da ta paphodona dida." 41 Datuwey kinalin din hi Isaiah mipanggep ke Jesus te tinibo nah in-inop nay dayaw Jesus. 42 Takon di athidin dakol day adi mangulug ke Jesus ya dakol da damdama hanadah ap-apun di Judyuy nangulug ke hiya, mu adida ipainila te tumakut dah pangaanan nadan Pharisee ke dida nah simbaan da. 43 Te dida ya hay pambalan di ibbadan taguy gagamgaman da an bokon hay pambalan Apu Dios ke dida. 44 Inlot Jesus di kalina an kananay "Hay tagun mangulug ke ha-oy ya mangulug damdaman Apu Dios an nangitud-ak ke ha-on. 45 Athidi bo an nan tagun manginilah kakulugana hin dahdiyak ya inilaona damdama nan nangitud-ak ke ha-on. 46 Te ha-oy ya immaliyak hituh luta ta pat-alak di nomnom di tagu ta inilaon dah Apu Dios ta am-in da nan mangulug ke ha-oy ya adida mo kay wadah tapol. 47 Nan tagun mangngol hi kalyok mu adina un-unudon, ya adik humalyaon te hay immaliyak tuh luta ya mangibaliw hi tagu, bokon hay munhumalya. 48 Nangamung hantuh kadatngan di algon kahumalyaan di taguy ahi kakastiguwan nadan tatagun kahing ke ha-oy ya adi mangulug hi kanalyok. Dadiyen kinalik di kipuunan di kahumalyaan da 49 te dadiye ya ugge nalpuh nomnom ku ya abu, mu nalpun Aman nangitud-ak ke ha-on. 50 Ya deket kulugon di tagu dadiyen kalin Ama ya waday biyag dan maid di poppog na. Am-in nadan kinalin Aman ha-oy ya dadiyey kalyok."

13

1 Kediyen hilong an hi kabigatana ya hidiyey kilappuwan di piyestan di Nala-uwan di Anghel Apu Dios ya inilan Jesus an hidiyen hilong moy udidin di pakiha-adana tuh luta te mibangngad moh kad-an Amanah langit. Hi Jesus ya impakappinhod nay tataguna tuh luta ya ipatibo na mod uwanih diyen ongal an impaminhod nan dida. 2 Handih mangan da Jesus ya impanomnom Satanas ke Judas Iscariot an imbabalen Simon di atonan mangihdul ke Jesus. 3 Hi Jesus ya inila nan indat Amanan am-in di kandamanan hiya ya inila nan hiyay nalpuwana ya inila bon ahina ibangngad ke Amana. 4 Indani ya timmaddog ot kaanonay bulwatina ot alana nan tuwalya ot iawako nah gitang na. 5 Immiduyag hi danum nah palanggana ot pun-ulahanay hukin nadan disipulosna on dinan-iyana bo nah tuwalyan in-awako na. 6 Indanit nadatngan hi Simon Pedro ya kananay "Apu, tipe mo ahan ta he-ay mangulah hukik?" 7 Kanan Jesus ke hiyay "Adim ni-an maawatan tun at-attok, mu indai ot maawatam." 8 Kanan Pedro ke hiyay "Adinadaman ulaham di hukik te mihahhinun he-ay mangula." Ya kanan Jesus ke hiyay "Deket adi daka ulahan ya bokon daka mo disipulos." 9 Ot kanan Simon Pedroy "Deket athina ne pakiulam moy taklek ya hay uluk." 10 Mu kanan Jesus di "Nan tagun nun-amo ya malini ta ammunay hukinan ulahan te hidiyey nahuhupuk hi ena nundanallanan. Dakayu ya malini kayu, mu waday ohan adi." 11 Man-uket kinalinah tuwe ya inilana nan ahi mangihdul ke hiya, kinali kananay adida malinin am-in. 12 Nagibbun inulahan Jesus di hukida ya numbulwati bo ot umbun ot kananan diday "Kon inila yuy gapunah nangulahak hi hukiyu? 13 Kanan yuy ha-oy di mittuluyu ya Apuyu ya makulug hinaen kinali yu. 14 Takon di ha-oy di mittuluyu ya Apuyu ya kayak muttatyun dakayu te ulahak di hukiyu, athidi damdamay aton yuh ibbayu. 15 Hituwen inat kuy pangiun-unudan yu. 16 Donglon yu tun kalyok ke dakayu, makulug an hay muttatyu ya adi natagtag-e mu hay apuna. Ya athidi bo nan nitud-ak an adi natagtag-e mu nan nangitud-ak ke hiya. 17 Deket naawatan yu datuwen kinalik ya aton yu ta umamlong kayu. 18 Mu bokon dakayun am-in di pangalyak ketuwe. Ha-oy ya impakainnilak di hin-oh-an dakayu an pinilik. Mu ahi umannung nan impitudok Apu Dios an kananay `Nan ohan disipulos an nakikakikan ke ha-oy ya hiya ot ya abuy ahi mangihdul ke ha-on.' 19 Kalyok hituwed uwanin ugge ni-an naat ta deket umannung ya ahi yu kulugon an ha-oy ya abuy Kristo an tinuddun Apu Dios an mangipaptok hi tagu. 20 Kalyok ke dakayu, makulug an hay tagun mangabulut hi intud-ak ku ya abulutonak damdama. Ya hay tagun mangabulut ke ha-oy ya abulutona damdamah Apu Dios an nangitud-ak ke ha-on." 21 Kinalin Jesus hituwe ya mahakit di nomnom na ot kananay "Hituwey kalyok, waday ohan dakayu an ahi mangihdul ke ha-on." 22 Munhintotokkolan da te uggeda inila hin dahdin diday kanan Jesus. 23 Nihag-on ke Jesus nan oha hanadah himpulut duwan disipulosna an hiya nan impakappinhod na ot hiyay 24 pangikutyaman Simon Pedro an kananay "Ibagam ya- ke hiya hin dahdin ditaku nan kanana." 25 Ot ibagan tuwen nangikutyaman Pedro ke Jesus an kananay "Apu, dahdin dakami nan kanam?" 26 Ya kanan Jesus di "Itam-ol ku tun tinapay ta nan tagun pangidatak ya hiyah diye." Ot itam-ol na nan tinapay ya hi Judas Iscariote an imbabalen Simon di nangidatana. 27 Handih dinawat Judas nan tinapay ya nihkop hi Satanas ke hiya ot kanan Jesus ke Judas di "Gal-am ta atom mo nan nomnomnomom an aton." 28 Maid hanadah nakikan ke Jesus di nun-awat ketuwen kinalin Jesus ke Judas. 29 Hanadan udum an ibbada ya kanan da pe on kinalin Jesus hituwe te pinhod nan e gumatang hi Judas hi mahapul da nah piyesta weno ena idat nan pihhu hanadah nungkawotwot te hiyay mangmangdon hi pihhuda. 30 Kinan Judas nan tinapay an indat Jesus ya limmah-un ot tayanana dida yaden nahilong mon diye. 31 Imme moh Judas ya kanan Jesus di "Nadatngan moy kipatib-an di kidayawak an Panguluwan di tagu. Ad uwani moy pangipatib-ak hi dayaw Apu Dios. 32 Deket midayaw hi Apu Dios gapu ke ha-oy ya athidi bon ipadayawak ke hiya ya maid uhup ya atonah tuwe. 33 Kalyok ke dakayun iibba an nakatang mo ya abuy pakiha-adak ke dakayu. Indanit maidak ya eyak hamahamakon ke dakayu, mu kalyok bon dakayu nan kinalik hanadah Judyu an nah pangayak ya adinadaman ekayu miunud hidi. 34 Ya hay balun itugun kun dakayu ya munhimpopohhodan kayu. Munhimpopohhodan kayu umat hi impaminhod kun dakayu. 35 Deket munhimpopohhodan kayu ya hidiyey panginilaan am-in di tagu an dakayuy mangun-unud ke ha-on." 36 Kanan Simon Pedro ke hiyay "Apu, daanay pangayam?" Kanan Jesus di "Nah pangayak ya adi mabalin an eka maki-eh did uwani, mu hi udum an algo ya ahika miunud." 37 Ya kanan bon Pedroy "Antipet adi mabalin an eyak maki-en he-ad uwani? Ha-oy ya adiyak tumakut an mangikaten he-a." 38 Kanan Jesus di "Kon makulug an ikateyak? Donglom te kalyok ke he-ah tuwe an mumpitlun ihaut mun kanam di uggeyak inilan he-a ta ahi tumalan-uy manuk."

14

1 Kanan Jesus hanadah disipulos di "Adi kayu madanagan. Idinol yun Apu Dios ya idinol yu damdaman ha-on. 2 Hi kad-an Ama ya dakol di kiha-adan, kinali umanamutak ta ek idadaan di kiha-adan yu. Adik kalyon hituwe ten adi makulug. 3 Ta deket indadaan ku mo ya mibangngadak an mangikuyug ke dakayu ta makiha-ad kayuh kad-ak ta inggana. 4 Ya inila yu nan dalan an ume nah pangayak." 5 Kanan Tomas ke hiyay "Apu, uggemi inila nan pangayam ta nganney panginilaan mih dalan?" 6 Kanan Jesus ke hiyay "Ha-oy ya abuy dalanon di tagun umeh kad-an Ama. Ha-oy di makulug an maunud ya ha-oy boy kalpuwan di biyag. Maid di mabalin an umeh kad-an Ama hin adida idalan ke ha-on. 7 Hin makulug an inilaak ke dakayu ya inila yu ot boh Ama. Ad uwani ya inila yu ya tinibo yu moh Ama." 8 Kanan Felipe ke hiyay "Ipatibom ke dakamih Amam ta adi kami munhalinduwa." 9 Kanan Jesus ke Felipey "Nakabayyag di nakikuyukuyugak ke dakayu yaden uggeyak pay inila? Antipet kanam di ipatibok hi Aman dakayu? Hay tagun nanibon ha-oy ya tinibo na damdamah Ama. 10 Kon adim kulugon an ha-oy ya wadaak ke Ama ya athidi bon Ama an wadan ha-on? Am-in di kanalyok ya bokon ha-oy di kon nomnom, mu nalpun Ama. Ya am-in di ataoatok ya hi Aman wadan ha-oy di mangat. 11 Mahapul an kulugon yu an ha-oy ya wadaak ke Ama ya hiya ya wada damdaman ha-on. Mu deket bokon tun kinalik di pangulugan yun ha-oy ya nan ni-mon tinibotibo yun inainat kun adi kabaelan di taguy pangulugan yun ha-on. 12 Kalyok ke dakayuy makulug, hay tagun mangulug ke ha-oy ya damanan atona damdama nadan inainat ku. Ya nan pumbalinan di atona ya ong-ongal mu dadiyen inainat ku te ha-oy ya mibangngadak ke Ama ta waday atok an bumaddang ke dakayu. 13 Takon di nganney ibaga yun Ama ya atok gapuh nangulugan yun ha-on ta midayaw hi Ama gapun ha-on an Imbabalena. 14 Am-in di ibaga yun Ama ya atok gapuh pangulug yun ha-on. 15 Deket pinhodak ke dakayu ya un-unudon yuy tugun ku. 16 Ahik ibagan Ama ta ahina ipaalin dakayu nan mihannot ke ha-on an bumaddang ke dakayu, hidiye ya ahi miha-ad ke dakayu ta inggana. 17 Hidiyen ipaalina ya nan Espirituna an mangipainilah makulug. Hidiyen Espirituna ya adinadaman ume nadah adi mangulug ke ha-on te uggeda inila ya adida pakaawat ke hiya. Mu dakayun mangulug ke ha-oy ya inilaon yu te miha-ad ke dakayu ta inggana. 18 Takon di tayanan dakayu ya adi dakayu iwalong te ahiyak bo mibangngad ke dakayu. 19 Gagala mo ya adiyak tibon hanadah adi mangulug ke ha-on, mu dakayu ke ya ahiyak bo tibon. Ahi waday biyag yu an maid di poppog na te mataguwak ya mitagu kayun ha-on ta inggana. 20 Ahiyu inilaon kediye an ha-oy ya wadaak ke Ama ya wadaak ke dakayu ya athidi bon wada kayun ha-on. 21 Hay tagun un-unudonay tugun ku ya hidiyey kitib-anan pinhodak ke hiya. Hanan tagun naminhod ke ha-oy ya hiyay pinhod min Ama ya hiyay pangipaawatak hi mipanggep ke ha-on." 22 Kimmalih Judas an bokon nan hi Judas Iskariote, kananan Jesus di "Apu, tipet dakami ya abuy pangipainilaam hi mipanggep ke he-a an bokon am-in hi tatagu?" 23 Himmumang hi Jesus an kananay "Om, te hay tagun maid di pamhod nan ha-oy ya adina un-unudon di tugun ku, mu hay tagun waday pamhod nan ha-oy ya un-unudonay tugun ku. Ya hi Ama ya pohdona hiya ya mawada kamin duwa ke hiya. Ya hituwen kalyok ya ugge nalpuh nomnom ku ya abu, mu nalpu damdaman Ama an nangitud-ak ke ha-on. 25 Kinalik datuwed uwanin wadaak ni-an an makiha-ha-ad ke dakayu, 26 mu ahi umali hanan itud-ak Apu Dios an mihannot ke ha-on an bumaddang ke dakayu, hidiye nan Espirituna ta ituluy na tun ngunuk ta pakaawwatan yuy mipanggep ke ha-on. Ya hiya boy mangipanomnom hanadah intuttuduk ke dakayu. 27 Takon di tayanan dakayu ya itayan kun dakayuy linggop an adi umat hi linggop nadan adi mangulug, kinali adi kayu madanagan ya adi kayu tumakut. 28 Dingngol yu nan kinalik an kanak di umeyak, mu ahiyak bo mibangngad ke dakayu ta deket makulug an pinhodak ya umamlong kayuh pangayak hi kad-an Ama an natagtag-e mu ha-on. 29 Kalyok datuwed uwanin ugge ni-an naat ta deket umannung an maat ya ahi kayu mangulug ke ha-on. 30 Adi mo mabayag di pakihumhummanganak ke dakayu te tuwen madatngan di aliyan Satanas an ap-apun di gaga-iho an ena ipatiboy kabaelana, mu maid di kabaelanan ha-on. 31 Mu takon di waday maat ke ha-oy ya abulutok hidiyen maat ta panginilaan di tagu an ongal di impaminhod kun Ama, ya un-unudok am-in di itugunan ha-on." Nagibbuh diyen kinalin Jesus ya kananay "Makayu ta ume taku."

15

1 Wada nan in-alig Jesus an kananay "Ha-oy di makulug an wakal ya hi Ama hanan mumpaptok. 2 Dakayun mangulug ke ha-on an mialig nah bumungan haping di wakal ya ipaptok dakayun Ama te umat nah mumpaptok an ipaptok na ya puttuttana nadan bumungan haping ta dumakol di bungada. Mu hanadan adi mangulug ke ha-on an dida nan mialig nah adi bumungan haping ya kaanon Ama didah kad-ak te umat nah mumpaptok an puttutana nadan adi bumungan haping ta iwele na. 3 Dakayu ya umat kayun nah haping an naputtutan te inabulut yuy intuttuduk ke dakayu. 4 Mahapul an punnanongon yuy pangulug yun ha-on ta nanongnan wadaak ke dakayu te hay haping di wakal ya adi bumunga ten nakhat di adol na. Mahapul an nanongnah adol na an adi makhat ta ahi bumunga. Athidin dakayu an kah-in di punnanongon yuy pangulug yun ha-on ta ahi maphod di kiatan yu. 5 Ha-oy di mialig nah wakal ya dakayu damdamay mialig nah haping na. Hay tagun punnanongonay pangulug nan ha-on ta nanongnan wadaak ke hiya ya atonay maphod ta kay dakol di bungana. Te makulug an kah-in di baddangak di tagu ta ahina kabaelan an aton di maphod. 6 Nan tagun adina punnanongon di pangulug nan ha-oy ya maid di hilbin di biyag na te umat nah haping an maid di ibungana an maputtut ta miwele ne deket namag-anan ya inapuyan. 7 Deket punnanongon yuy pangulug yun ha-oy ya iha-ad yuh nomnom yu nadan intuttuduk ya takon di nganney ibaga yu ya atok. 8 Hay kidayawan Ama ya nan dakol an ibunga yu ya hay ibunga yu ya nadan maphod an aton yu an hidiyey kitib-anan paka-un-unudonak ke dakayu. 9 Hay naminhod Aman ha-oy ya athidiy naminhod kun dakayu, kinali mundinol kayuh impaminhod kun dakayu. 10 Deket un-unudon yuy tugun ku ya munnanong kayun madinol hi naminhod kun dakayu. Ha-oy ya inun-unud kuy tugun Ama ya madinolak hi naminhod nan ha-on. 11 Kinalik datuwen dakayu ta nan amlong an wadan ha-oy ya mawada damdaman dakayu ta maid di pungkudangan di amlong yu. 12 Hay umanhan an itugun kun dakayu ya munhimpopohhodan kayu umat hi impaminhod kun dakayu. 13 Hay tagun ikate nay kiphodan di ibbana ya hidiyey kitib-anan ongal di impaminhod na, maid di pakaingngon diyen pamhod. 14 Ya dakayuy makulug an gayyum ku hin un-unudon yuy tugun ku. 15 Adi dakayu mo ibilang an muttatyun ha-on te hay muttatyu ya uggena inilay wadah nomnom di apuna, mu ibilang dakayun gayyum ku te am-in di dingngol kun Aman hi Apu Dios ya impainilak ke dakayu. 16 Uggeyak pinilin dakayu, mu ha-oy di namilin dakayu an mangituttuduh mipanggep ke ha-on ta dumakol di mangulug ke ha-on an hidiyey kay yu bungan maphod an munnananong. Ot idat Amay nganneh diyen ibaga yun hiya hin idinol yun ha-on. 17 Pidwaok bon itugun ke dakayu an munhimpopohhodan kayu. 18 Deket hingitan dakayu nadah adi mangulug ya nomnomon yu an ha-oy di namangulun hiningitan da. 19 Gulat nat umat kayu hanadah adi mangulug ya adi dakayu ot hingitan ke dida. Mu adi kayu umat ke dida te pinili dakayun ha-on ta hay pangi-ek di un-unudon yu. Hituwey gapunah hingitan dakayu. 20 Nomnomon yu din kinalik ke dakayu handi an hay muttatyu ya adi natagtag-e mu hay apuna. Paddung nan dakayu ya ha-on. Impunholholtapak nadah adi mangulug ya makulug an punholholtapon dakayu damdama. Ya athidi bon gulat nat inun-unud day intuttuduk ya wada ot an un-unudon day ituttudu yu. 21 Ahi dakayu hingitan ya punholholtapon te hay pangun-unudan yun ha-on, gapu te uggeda inilah Apu Dios an nangitud-ak ke ha-on. 22 Gulat nat uggeyak immali tuh lutan muntuttudu ya ugge ot nainilay liwat dah pangahingan dan ha-on. Mu immaliyak an nuntuttudu ya kapyanan adiyak kulugon, kinali maid di eda pangigadulan an makastigu da. 23 Hay tagun humihhingit ke ha-oy ya hingitana damdamah Ama. 24 Gulat na bot uggek impatiboy milagro an adi kabaelan di tagu ya ugge ot nainilay liwat dah pangahingan dan ha-on. Takon di tinibotibo da dadiye ya kapyanan humihhingit da ke dakamin Ama. 25 Hituwey immannungan din nitudok an Tugun Moses an kananay `Hihingngitanak hi maid gapuna.' 26 Mu takon, itud-ak ku nan bumaddang ke dakayu an malpun Ama an hidiye nan Espirituna ta ituttudu nay makulug. Hantuh aliyana ya ipainila nay mipanggep ke ha-on. 27 Takon di dakayu ya eyu ipainilay mipanggep ke ha-on te nikuyukuyug kayun ha-oy dih lappunah nuntuttuduwak ingganad uwani."

16

1 Kanan bon Jesus hanadah disipulos nay "Kinalik hituwen dakayu ta takon di waday punligatan yu ya adiyu iwalong di pangulug yun ha-on 2 te udum hi algo ya ahi dakayu palah-unon nadah simbaan di Judyu te adi dakayu ibilang hidi. Ya ahi madatngan nan tiempo an hanadan mamaten dakayu ya pangali da on hidiyey pangun-unud dan Apu Dios. 3 Athidiy aton da te uggeyak inilan dida ya uggeda damdama inilah Ama. 4 Kalyok ke dakayud uwanih tuwe ta deket umannung ya ahiyu nomnomon an namangulun kinalik. Handih lappunah nuntuttuduwak ya uggek kinali datuwen dakayu te wadaak ni-an ke dakayu. 5 Ad uwani ya mibangngadak hi kad-an nan nangitud-ak ke ha-on, yaden maid di ohan dakayuy munmahma hin daanay pangayak. 6 Mu deyan u-umyungan kayu ot ya abu te kinalik. 7 Mu kalyok ke dakayuy makulug an hay panayanak ke dakayu ya kiphodan yu te deket adiyak ume ya adi umali nan Espiritun Apu Dios an bumaddang ke dakayu, kinali mahapul an umeyak ta ipaalik ke dakayu. 8 Ya hantuh aliyana ya ipainilana hanadah adi mangulug di liwat da, hay kaphod ku ya hay ine-en di punhumalyan Apu Dios. 9 Hay naliwatan da ya hay adida pangulugan ke ha-on. 10 Takon di adida mangulug ke ha-oy ya ipainilan nan Espiritun Apu Dios ke dida an am-in di atok ya maphod. Hay kitib-an di kaphod ku ya hay ek pumbangngadan hi kad-an Ama ta adiyak mo tibon. 11 Hidiyen ine-en di punhumalyan Apu Dios ya matibon nah nunhumalyanan Satanas an ap-apun tuh luta ot kastiguwona. 12 Dakol ot di pinhod kun kalyon ke dakayu, mu adiyu damdama ni-an maawatan ad uwani. 13 Mu hantuh aliyan nan Espiritun Apu Dios an mangipainilan am-in hi makulug ya ahina ituddun dakayu nan makulug an un-unudon yu. Hay ipainilana ya abuna nan pinhod Apu Dios ya nadan ahi maat hi udum hi algo. 14 Ya ipadayawak ke hiya te nan tugun kuy ahina ipainilan dakayu. 15 Am-in di kidayawan Ama ya kidayawak damdama, kinali kanak di nan tugun kuy ahi ipainilan nan Espiritunan dakayu. 16 Gagala mo ya maidak an tibon yu, mu adi mabayag ya tibonak bon dakayu." 17 Wadaday udum hanadah disipulos di nangalin kanan day "Antipet kananay gagala mo ya adi taku tibon, mu adi mabayag ya tibon taku bo? Ya antipet ena kanan di mibangngad hi kad-an Amana? 18 Nganne nin di pinhod nan kalyon? Antipet adi maawatan datuwen kalkalyona?" 19 Hi Jesus ya inilanan ihik dan inilaon ot kananay "Kon hay pinhod yun mahmahan ya hay kibalinan nan kanak an gagala mo ya adiyak tibon ke dakayu, mu adi mabayag ya tibonak bo? 20 Kalyok ke dakayu, makulug an ahi kayu u-umyungan te hay maat ke ha-on, mu hanadan adi mangulug ya mun-am-amlong da. Mu hidiyen u-umyungan yu ya ahi mumbalin hi amlong. 21 Umat nah babain muntungo an holholtaponay puntungawana, mu deket bimmuddu nan golang ya kal-iwanay hakit na te mun-am-amlong an wada moy imbabalena. 22 Paddung nan dakayu an u-umyung kayud uwani, mu indanit tibonak bo ya mun-am-amlong kayu ya maid di e pakakaan kediyen amlong yu. 23 Kediye ya bokon mo ha-oy di punbagaan yuh mahapul yu te hay kakulugana ya am-in di ibaga yun Ama ya idat na gapuh pangulug yun ha-on. 24 Maid ni-an di nangipatnaan yun mumbaga ke Ama hi mahapul yu gapuh pangulug yun ha-on. Mumbaga kayu ot idat nay ibaga yu ta maid di kudang di pun-amlongan yu." 25 Kanan bon Jesus di "Am-in nadan intuttuduk ke dakayu ya in-alialig ku, kinali naligat yun maawatan, mu hi udum hi algo ya adi mo athidi te napintok moy panuttuduk mipanggep ke Ama ta nalakan maawatan. 26 Kediyen algo ya damana mon ina-ud yun Aman hi Apu Dios di ngannen ibaga yu. Adi mahapul an ha-oy di mangibagan hiya hanadah pinhod yu te ongal di naminhod nan dakayu te pinhodak ke dakayu ya kulugon yu an hiyay nangitud-ak ke ha-on. 28 Nalpuwak hi kad-an Amah langit ot umaliyak tuh luta, mu ad uwani ya tayanan dakayu ta mibangngadak boh kad-ana." 29 Kanan nadan disipulos nay "Maawatan nuppey kalkalyom ad uwani te napintok mo an adim painnab-abig. 30 Inila mi mo an he-a ya inilam am-in, takon di nomnom di tagu. Inilam di pinhod di tagun mahmahan takon di uggena imbaga, kinali mangulug kami an nalpu kan Apu Dios." 31 Kanan Jesus ke diday "Mangulug kayu nupped uwani. 32 Mu ahiyak tayanan ke dakayu an waday ohan dakayu on umanamut hi balena ta oh-ohhaak. Mu adiyak maoh-ohha te wadah Aman ibbak. 33 Kinalik ke dakayuh tuwe ta mundinol kayun ha-on ta luminggop di nomnom yu. Hanadan adi mangulug ya punholholtapon dakayu ta maligligatan kayu, mu adi kayu tumakut te inapput ku nan ap-apun am-in di gaga-iho tuh luta."

17

1 Handih nagibbun kinalin Jesus am-in datuwe ya intangad nah kabunyan ot mundasal an kananay "Ama, nadatngan moy pangipatib-am hi dayaw ku an Imbabalem ta kidayawam damdama. 2 Indat muy kandamak an mun-ap-apuh am-in hi tagu ta idat kuy biyag an maid di poppog na hanadah impangulug mun ha-on an dadiye nadan nanginila an he-a ya abuy Dios ya ha-oy hi Jesu Kristo an intud-ak mun immali tuh luta. 4 Impatibok di kidayawam nah ginibbuk an ngunun indinol mun ha-on. 5 Ya ad uwani Ama, ya ipatibom di dayaw ku hantuh pumbangngadak hinah langit an umat hi dayaw ku tuwali handih wadaak hi kad-am ot ahi maltu tun luta. 6 Impainilak am-in di mipanggep ke he-a hanadah tatagun impangulug mun ha-on. Adida ni-an mangulug, mu pintok mu didan mangulug ke ha-on. Dida ya tagum tuwali, kinali nangulug dan ha-oy ya impaka-un-unud day tugun mu. 7 Inila da mo an am-in nan inainat ku ya intuttuduk ya nalpun he-a. 8 Intuttuduk ke dida nan tugun an indinol mun ha-on ot un-unudon da. Inila da mon nalpuwak ke he-a ya kulugon dan intud-akak ke he-a. 9 Ama, idasalak dida ta baddangam dida. Bokon nadan adi mangulug ke ha-oy di idasalak, mu hanadan tatagun impangulug mun ha-on te tagum dida. 10 Maid di tagum an bokon ku tagu. Athidi boh tataguk an tagum damdama dida. Ya hay dayaw ku ya mipatibon dida. 11 Ama, an makaphod ya makandama, gagala moy panaynak ke dida te mibangngadak moh kad-am, kinali ipaptok mu datuwen impangulug mun ha-on ta miohha dat umat hi niohhaan ta. 12 Handih wadaak ke dida ya impapaptok ku dida ot gapuh kandaman indat mun ha-oy ya maid ke diday nihi-an ke he-a, ammuna nan ohan tagu te hidiyey gahat na. Mu naat hidiye ta umannung nan impitudok mu. 13 Umaliyak mo ya ipadngol kun dida datuwen kalkalyok ta uma-amlong dan umat ke ha-on. 14 Impainilak am-in di tugun mun dida ot un-unudon da. Ta hidiye nan hingitan nadan adi mangulug dida te hay pangi-eda ya hinnatkon mo an umat hi pangi-ek. 15 Adik ibaga an appilom nadan mangulug nadah adi mangulug, mu hay ibagak ya baddangam hanadan mangulug ta adida mahaul ke Satanas. 16 Dida ya uggeda niingngo hanadah adi mangulug te umat dan ha-on an hinnatkon di pangi-ek hanadah adi mangulug. 17 Baddangam didan mangun-unud nah tugun mu te makulug am-in di tugun mu. 18 Itud-ak ku dida an e muntuttudu hanadah ugge nanginilan he-a, umat hi nangitud-akam ke ha-on tuh lutan muntuttudu mipanggep ke he-a. 19 Gapun dida ya ihulug kuy adol ku ta hay pinhod muy un-unudok ta athidi damdaman dida an ihulug day adol da ta hay pinhod muy un-unudon da. 20 Bokon ya abu hantudan disipulos kuy idasalak, te takon nadan ahi mangulug ke ha-on hi udum hi algo gapuh ituttudu da. 21 Ama, idasalak dida ta miohha dan am-in umat hi niohhaan ta. Ya migappat dan dita ta miohha takun am-in ta inilaon nadan adi mangulug an he-ay nangitud-ak ke ha-on tuh luta. 22 Impadayaw ku dida umat hi nangipadayawam ke ha-on ta miohha dan umat ke dita. 23 Pinhod kun nanongnan wadaak ke dida umat hi kawadam ke ha-on, ta miohha dan am-in ta panginilaan nadan adi mangulug an intud-akak ke he-a, ya inilaon da bon impakappinhod mu hanadan mangulug an umat hi impaminhod mun ha-on. 24 Ama, pinhod ku an datuwen pintok mun mangulug ke ha-oy ya makiha-ad dan ha-on hi langit ta tibon day dayaw kun indat mu gapuh ongal an naminhod mun ha-on handi tuwali uggem lintuy luta. 25 He-a Ama an makaphod, ugge daka inila hanadah adi mangulug ke ha-on, mu inila dakan ha-on. Ya hantudan impangulug mun ha-oy ya inila dan intud-akak ke he-a. 26 Impainilak ke diday mipanggep ke he-a ya itultuluy kuh diye ta pohdon day ibbadan tagu umat hi naminhod mun ha-oy ya ha-oy di ahida pun-ibba ta nangamung."

18

1 Nagibbuh diyen dasal Jesus ot ume da. Inagwat da nan wa-el an Kidron ot dumatong da nah lagunta an natanoman hi kaiw an oliba. 2 Hi Judas an nangihdul ke Jesus ya inila nah diyen nangayan da te hidi tuwaliy oggan da pangayan ke da Jesus. 3 Ena ingkuyug nadan tindalu, nadan guwalyan di templo an intud-ak nadan Pharisee ya hanadan ap-apun di padi ot ipanguluna didah kad-an da Jesus an numpun-odon dah dilag ya otak. 4 Mu inilan Jesus di maat ke hiya ot ena damuwon dida ot kananay "Dahdiy eyu hamakon?" 5 Ya kanan day "Hi Jesus an iNasaret." Ot kanan Jesus ke diday "Ha-oy hidiye." Hi ke Judas an nangihdul ke hiya ya makitattaddog hanadah tindalu. 6 Handih kanan Jesus di "Ha-oy hidiye" ya pun-ihunod da ot mungkatu-i da. 7 Impidwan bon Jesus an kananay "Dahdiy eyu hamakon?" Ya kalyon da boy "Hi Jesus an iNasaret." 8 Ya kananay "Kanak boy ha-oy hidiye, deket ha-oy di eyu hamakon ya adiyu ilagat hantudan iibbak ta ume da." 9 Hituwey immannungan di kinalina handih kananay "Ama, maid di e mihi-an ke he-a hantudah tatagun impangulug mun ha-on." 10 Hi Pedro an nunhikot ya inuknut nay otak na ot palangonay wawwan an ingan Malkus an muttatyun nan natag-en padi. 11 Kinalyan Jesus hi Pedro an kananay "Ipabangngad mu nan otak nah hikot mu. Abulutok hituwen punholholtapak te hituwey pinhod Aman maat ke ha-on." 12 Kinali nah diye ya imme nadan tindalu, nan ap-apuda ya nadan guwalyan di templo ot baludon dah Jesus. 13 Hay namangulun nangiayan dan hiya ya hi kad-an Annas an aman nan ahawan Kaypas an natuddun natag-en padi kediyen toon. 14 Hi Kaypas ya hiya handin nangali hanadah ibbanan ap-apun di Judyu an kananay "Kudukdul nay mateh naen ohan tagu, mu nan etaku maten am-in." 15 Hi Simon Pedro ya nan oha hanadah disipulos Jesus ya niunud dan hiya. Hituwen kadwan Pedro ya inilan nan natag-en padi, kinali hiya ke ya naki-en Jesus nah dolan di balen diyen padi. 16 Mu hi ke Pedro ya niha-ad nah hoob di alad diyen bale te ugge inilan nan padi. Ot mibangngad hidiyen ohan disipulos nah hoob ot e makihummangan nah babain mun-adug hi hoob ta pahgoponah Pedro. 17 Kanan nan babai ke Pedroy "Kon bokon he-ay oha hanadah disipulos Jesus?" Ya kanan Pedroy "Bokonak!" 18 Hanadan muttatyu ya guwalyan di templo ya nun-apuy da ot e makianiduh Pedron dida te kottokottol. 19 Hi ke Jesus ya dehdin punhumalyan nan natag-en padi an manahmahanay mipanggep nadah disipulosna ya hay intuttudu nan dida. 20 Ya kanan Jesus ke hiyay "Am-in di intuttuduk ya dingngol di katagutagu te nuntuttuduwak nah templo ya nadah simbaan an kaam-amungan di Judyu ya am-in di intuttuduk ya impadngol ku. 21 Antipet ha-oy di punmahmaham hi mipanggep hi intuttuduk an bokon hanadan tatagun nangngol? Mahmaham ke dida ot inila da." 22 Handih kinalin Jesus hituwe ya inapap nan ohan guwalyan nihag-on ke hiya ot kananan hiyay "Kon athinay panumang hi natag-en padi?" 23 Kanan Jesus ke hiyay "Deket nihallay kinalik ya kalyom hidiyen nihallaak. Tipet apaponak hi pangalyak hi makulug?" 24 Ot ipien Annas hi Jesus an nanongnan nabalud hi kad-an Kaypas an natag-en padi. 25 Hi ke Simon Pedro ya wadan nah dolan makian-annidu ya waday kimmalin hiya an kananay "Kon bokon he-ay ohan disipulos diyen tagu?" Inhaut Pedro an kananay "Bokonak." 26 Kanan bon nan ohan muttatyun nan natag-en padiy "Kon bokon he-a nan tinibok nah lagunta an ibban Jesus?" Hidiyen muttatyu ya iban nan muttatyun pinalang Pedroy ingana. 27 Kediyen nangihautan bon Pedro ya pinghanadi ya timmalan-uy manuk. 28 Nagibbuh mungkabigat di nunhumalyaan dan Jesus hi kad-an Kaypas ot ahida i-eh balen nan gobernador an hi Pilatu. Hanadan ap-apun di Judyu an nangien Jesus ya uggeda nakihgop te panio ke diday humgop hi balen di bokon Judyu te deket aton dahdi ya panio moy pakihamulan da nah piyestan di Nala-uwan di Anghel Apu Dios an mungkadatngan bo udot. 29 Hidiyey gapunan limmah-un hi Pilatu hi kad-an da ot kananay "Kon nganney kanan yuh bahul tun tagu?" 30 Kanan dan hiyay "Gulat nat maid di bahul na ya uggemi ot inali tuh kad-am." 31 Kanan Pilatu ke diday "Awiton yu pe ta eyu humalyaon mipuun hi linteg yu." Ya kanan nadan Judyun hiyay "Nganney aton min e mamaten hiya an miadin dakami pe on pinate miy tagu te hidiyey olden yun iRoma ke dakami?" 32 Hituwey immannungan din kinalin Jesus mipanggep hi ine-en di katayana. 33 Hinumgop hi Pilatu nah punhumalyaana ot ipaayag nah Jesus ot kananan hiyay "Kon he-ay patul di Judyu?" 34 Ya kanan Jesus di "Kon nalpuh nomnom muh naen kinalim weno dingngol muh udum an tatagu?" 35 Kanan Pilatuy "Bokonak Judyu, kinali uggek inilay mipanggep ke he-a. Nganne tuwaliy inat mut edaka in-ali hantudah iibbam an Judyu ya nadan ap-apun di padi? Kon makulug peman an waday inat muh gaga-iho?" 36 Kanan Jesus di "Hay kinapatul ku ya adi umat hi pumpatulan di taguh luta. Te gulat nat umat hidi ya wadan nakipatte nadan tataguk ta uggeyak ot in-alih tu hanadah Judyu. Hinaey kitib-anan hay kinapatul ku ya adi umat hi pumpatulan di tagu tuh luta." 37 Ya kanan Pilatuy "Ta patul ka mo?" Kanan Jesus di "Om, makulug hinaen kinalim. Hituwey gapunah nangaliyak hituh luta ot mitungowak hi tagu ta waday atok an mangituttuduh makulug. Ta hanadan mangabulut kediye ya diday mangun-unud ke ha-on." 38 Ya kanan Pilatuy "Kon mainilay makulug?" Kinali nah tuwe ya limmah-un boh kad-an nadan Judyu ot kananay "Maid di mahamak kuh bahul na, 39 mu hi katootoon ya wada nah ine-eyu an deket piyestan di Nala-uwan di Anghel Apu Dios ya waday ohah potkon yu hanadah nikalabut an mipae. Ad uwanin toon, kon pinhod yun ipaek nan patul yun Judyu?" 40 Kahitutukuk da ot ya abu an kanan day "Bokon hiyay ipaem. Hi Barabbas di ipaem." Hituwen hi Barabbas ya nundingngol an pimmate.

19

1 Nibangngad moh Pilatu ot ena pahoplat hi Jesus hanadah tindaluna. 2 Immala nadan tindaluh hubit ot kumapya dah pongot ot ipapngot dan Jesus. Ya impumbulwati dah maingit an umat hi bulwatin di patul. 3 Imme dah kad-ana on tinaltalanggaan da an kanan day "Dayawon taku peman tun patul di Judyu!" on nunhin-aappapan da. 4 Limmah-un boh Pilatu ot kanana nadah Judyuy "Ipalah-un ku ta panginilaan yu an maid di mahamak kuh bahul na." 5 Ot lumah-un hi Jesus an nanongna nan impabulwati dan maingit ya nan impapngot dan hubit ke hiya. Ot kanan Pilatu ke diday "Teya tun tagu." 6 Handih tinibon nadan ap-apun di padi ya nadan guwalyah Jesus ya kahitutukuk da ot ya abu an kanan day "Ipatak hi krus! Ipatak hi krus!" Ot kanan Pilatuy "Dakayu pe ya eyu ipatak hi krus te maid di mahamak kuh bahul na." 7 Kanan nadan Judyu ke hiyay "Waday bahul na te nginohe nay linteg mi an kananay hiyay Imbabalen Apu Dios, kinali mahapul an mate." 8 Dingngol Pilatuh tuwe ya namam-an timmakut. 9 Impahgop bon Pilatu hi Jesus nah punhumalyaan ot kananan hiyay "Kon daanay nalpuwam?" Mu adi humumang. 10 Ot kanana boy "Antipet adika humumang? Kon uggem inilan waday kalebbengak an mangipaen he-a ya mangipipatak ke he-ah krus?" 11 Ya kanan Jesus ke hiyay "Gulat nat ugge in-abulut Apu Dios ya maid ot di kalebbengam an mangat hi nganneh diyen ha-on. Kinali ong-ongal di bahul nadan tatagun nangialin ha-on hituh kad-am mu he-a." 12 Pinhod ot Pilatu an ipaeh Jesus, mu muntutukuk nadan Judyu an kanan day "Ipaem keh naen tagun kananay hiyay patul ya ad-adiyon dakan Cesar an ap-apu takud Roma. Te nan tagun kananay hiyay patul ya makibuhul ke Cesar." 13 Dingngol Pilatuh tuwe ya impalah-una boh Jesus. Inumbun hi Pilatu nah punhumalyaan an waday natping hi taddogan. Hay ngadan diyen punhumalyaan hi hapit di Judyu ya Gabbata. 14 Tuwen maal-algo kediyen algon pundadaanan dah piyestan di Nala-uwan di Anghel Apu Dios ya kanan Pilatu hanadah Judyuy "Teya tun patul yu." 15 Mu muntutukuk da ot ya abu an kanan day "Mahapul an mate! Mahapul an mate! Pipatak muh krus!" Ot kanan Pilatuy "Kon pinhod yun pipatak kuh krus tun patul yu?" Ya kanan nadan ap-apun di padiy "Maid di udum hi patul mi hin bokon hi Cesar ya abu." 16 Ot iabulut mon Pilatu an alan dah Jesus ta eda pipatak hi krus. Hanadan tindalun iRoma ya impipah-on dan Jesus 17 nan krus an kipatakana ot ieda nah kanan di Judyun Golgota an hay kibalinana ya gunit di ulu. 18 Ot ipatak dah Jesus ya wada boy duwan nipatak an nunbinah-elan dah Jesus. 19 Waday impitudok Pilatu ot ipatak dah tap-on di ulun Jesus nah krus an kananay "Hituweh Jesus an iNasaret an Patul di Judyu." 20 Nan eda nangipatakan ke Jesus ya nih-up ad Jerusalem, kinali am-in di Judyun mala-uh di ya binidbid da te nitudok hi tulun kali an kalin di Judyu, Latin ya Greek. 21 Kanan nadan ap-apun di padi ke Pilatuy "Kudukdul nay hannotan hidiyen nitudok an kananay `Patul di Judyu' ta kanan di `Hituwen tagu ya kananay ha-oy di patul di Judyu.'" 22 Mu kanan Pilatuy "Adinadama, nan nitudok ya hiyah diye." 23 Handih nagibbun impatak nadan opat an tindaluh Jesus ya inala day bulwatina ot ikap-ong da. Inlagat da nan naabol an bulwati na an niohha an maid di kugut na. 24 Ot ihuhummangan da an kanan day "Adi taku bik-iyon hituwe, mu ibubunut taku ta nangamung ke ditakuy mangala." Hituwey immannungan nan impitudok Apu Dios an kananay "Ingkap-ong day bulwatik ya imbubunut day mangalan nah bulwatik an naabol." Hituwey inat nadan tindalu. 25 Wadadah di da inan Jesus, hi tulang inana, hi Maria an ahawan Cleopas ya nan oha an hi Maria Magdalena an muntattaddog nah kad-an di krus an nipatakan Jesus. 26 Wada boh din makitadtaddog nan impakappinhod Jesus an disipulosna. Handih tinibon Jesus dida ya kanana ke inanay "Ina, ad uwani ya ibilang muh naen imbabalem." 27 Ya kanana bo kediyen disipulos nay "Ibilang mu hiya an hi inam." Ot nipalpun diye ya inawit diyen disipulos hi inan Jesus ot makiha-ad hi baleda. 28 Inilan Jesus an ginibbu nan am-in di pinhod Apu Dios an atona ot kananay "Nauwowak." Ketuwen kinalina ya immannung nan impitudok Apu Dios. 29 Wadah di on pimmakin baya ot itam-ol dah diy kapo ot ipalat dah paul ta idutum dah tokon Jesus. 30 Timmitip hi Jesus ya kananay "Nagibbu moy ngunuk." Ot iyuung na ot mate. 31 Adi pinhod nadan ap-apun di Judyu an munnanong nadan nipatak hi krus inggana mabigat te hi kabigatana ya Sabadu an hidiye nan pakangillinon dah panginomnoman dah Nala-uwan di Anghel Apu Dios. Ot eda mo ibagan Pilatu hin damanan gi-uwon day hukin nadan nipatak ta gagala dan mate ta eda ilubuk dida. 32 Ot umitud-ak hi Pilatu hi tindalu ot gi-uwon day hukin nadan duwan ibban Jesus an nipatak. 33 Mu handih imme dah kad-an Jesus ya tinibo dan nate ot adida mo gi-uwon di hukina. 34 Mu hinudpak nan ohan tindaluy taglang na hi pahul na ya nibughak di dala ya danum. 35 Am-in hituwen na-na-at ya makulug te tinibok, kinali intudok ku ta mangulug kayu. 36 Hanan ugge nangi-uwan nadan tindaluh hukin Jesus di immannungan nan impitudok Apu Dios an kananay "Maid di magi-uh gunit na." 37 Immannung bo nan impitudok Apu Dios an kananay "Ahi totokkolon di tatagu nan hinudpak dah pahul." 38 Wada nan hi Jose an iArimatea an imme ot ena ibagan Pilatu ta alanay adol Jesus ta ena ilubuk. In-abulut Pilatu ot ume moh Jose ot alana nan adol Jesus. Hiya ya oha hanadah mangulug ke Jesus, mu ugge na impainila te tumakut nadah Judyu. 39 Hay ibban Jose ya hi Nikodemus an hiya nan nakihummangan ke Jesus handi ohan hilong. Waday inal-alanah umeh nap-at ta limay kilon spice an mira ya aloes di nakapyaana. Hidiye nan iha-ad dah adol di nate ta adi mabuluk. 40 Hina-adan day adol Jesus hi spice ot ahida libbutan hi mumbobolan luput te hidiyey pangat nadan Judyu hipamaptok dah adol di nate. 41 Hanah e-elen nan nangipatakan dan Jesus ya waday lagunta an wada on ka-apyan gungat an maid di nilubuk hidi. 42 Gapu te nih-up hidiyen gungat ya hidi moy nangilubukan dan Jesus, ginalgal-an dan inlubuk te hi kabigatana ya Sabadun tungo.

20

1 Handih mungkabigat kediyen Linggu ya immeh Maria Magdalena nah gungat Jesus ya tinibona an nakaan nan ongal an batun nitangob nah lubuk. 2 Ot butikonan immeh kad-an Pedro ya nan impakappinhod Jesus ot kananay "Maid nan adol Apu taku nah gungat, toan di nangiayan da." 3 Limmah-un da ot butikon dan imme nah gungat. 4 Linah-iyan nan ohan disipulos hi Pedro ot mamangulun dumatong, 5 mu ugge hinumgop. Indung-ona nah gungat ya abuna nan libbut di adol Jesus an tinibona, mu maid nan adol na. 6 Indani ya dimmatong hi Pedro ot ipayunan humgop ot tibona damdama nan libbut di adol Jesus 7 ya nan libbut di uluna. Hidiyen libbut di uluna ya naappil an naluddun. 8 Ot humgop damdama nan ohan disipulos ot tibona ya kinulug na an namahuwan hi Jesus. 9 Te ingganan diye ya uggeda naawatan nan impitudok Apu Dios an kananay mahapul an mamahuwan hi Jesus. 10 Ot umanamut da. 11 Tinaynan dah Maria nah gungat an mungkoga. Indung-o na nah gungat 12 ya tinibo nay duwan anghel an mumbobolay bulwatida an inumbun da nah niha-adan ni-an di adol Jesus. Inumbun di oha nah nangiulluwana ya nan oha ya nah nagiuyyadana. 13 Kanan nadan anghel ke Mariay "Tipet mungkoga ka?" Ya kanan Mariay "Te inala da nan adol Apu Jesus ya uggek inilay nangiayan da." 14 Kinalin Mariah tuwe ot munliggu ya tinibona on tagun muntattaddog. Hi Jesus hidiye, mu uggena inimatunan. 15 Kanan Jesus ke hiyay "Tipet mungkoga ka? Dahdiy hamakom?" Kanan Maria pe on hiya nan mumpaptok nah lagunta ot kananan hiyay "Apu, deket he-ay nangalah adol Apu Jesus ya ituddum di nangiayam ta ek alan." 16 Kanan Jesus di "Maria." Ya inimatunan nuppen Mariay kalin Jesus ot ahina kanan di "Rabboni." Hituwe ya kalin di Judyu an hay kibalinana ya "Mittulu." 17 Kanan Jesus ke hiyay "Adim id-on ke ha-on te uggeyak ni-an numbangngad hi kad-an Ama. Ume ka ot ya abu ta em kalyon hanadah mibilang an tutulang ku an mibangngadak hi kad-an Aman hi Apu Dios an hi Amayu ya Dios yu damdama." 18 Ot umalih Maria Magdalena hi kad-an nadan disipulos Jesus ot kananay "Tinibok hi Apu Jesus." Ot kalkalyonan diday kinalin Jesus. 19 Mahmahdom kediyen Linggu ya naamung nadan disipulos Jesus nah ohan bale, impattit dan am-in di panto te hay takut da hanadah Judyu. Mu maid maptok ya wadah Jesus an timmaddog hi kad-an da ya kananay "Maphod kaya, malinggop kayu." 20 Ot ipatibo nan dida nan sugat di palad na an napatak ya nan nahudpak nah taglang na. Imma-amlong dah nanib-an dan Apu Jesus. 21 Kanan bon Jesus ke diday "Maphod kaya, malinggop kayu." Ot ahina kanan di "Itud-ak dakayu umat hi nangitud-akan Ama ke ha-on ta ekayu muntuttuduh tatagu." 22 Kinali nah tuwe ya inhap-ud nan dida ot kananay "Dawaton yu nan Espiritun Apu Dios. 23 Hanan tagun muntutuyuh liwat na ya kanan yun hiyay `Pakomaan Apu Dios di liwat mu' ya makulug an napakomaan mo. Mu nan tagun adi muntutuyuh liwat na, ya kanan yun hiyay `Adi pakomaan Apu Dios di liwat mu' ya makulug an ugge napakomaan." 24 Hi Tomas an kanan dan hi Dappil, an oha hanadah disipulos Jesus, ya hiya ya abuy maid kediyen immaliyan Jesus. 25 Kanan dan hiyay "Tinibo mih Apu Jesus." Mu kanan Tomas di "Kah-in di tibok ya dapaok nan sugat di palad nah nipatakana ya dapaok nan nahudpak hi taglangna ta ahik kulugon an namahuwan." 26 Nala-uy hinlingguwan ot maamung da bo nadan disipulos Jesus nah balen naamungan da handi ya wada nuppeh Tomas kediye. Ya athidi bon impattit da nadan papanto, mu kal-inadi bo ya wadah Jesus an timmaddog nah kad-an da ot kanana bon diday "Maphod kaya, malinggop kayu." 27 Ot kananan Tomas di "Tibom di palad ku ya dapaom nan sugat na. Dapaom bo tun nahudpak hi taglang ku ta adika mo munhalinduwa, mu kulugom an namahuwanak." 28 Ya kanan Tomas ke hiyay "Apu, kulugok mo an Dios ka!" 29 Ot kanan Jesus ke hiyay "Inilak an mangulug ka nuppe gapu te tinibowak ke he-a. Mu kudukdul nan tagun takon di uggeyak tinibo ya kulugonak." 30 Dakol di udum an umipamodwong an inainat Jesus an tinibotibon nadan disipulos an ugge nitudok ketuwen liblu. 31 Mu tun udum ya intudok ku ta kulugon yu an hi Jesus ya Imbabalen Apu Dios ya hiyay tinuddunan Kristo ta midatan kayuh biyag an munnananong gapun hiya.

21

1 Indai bo ya numpatibo boh Jesus hanadah disipulosna nah baybay an Tiberias. 2 Athituy naat: Wadah di da Simon Pedro, hi Tomas an kanan dan hi Dappil, hi Nataniel an iKana ad Galilee, hanadan duwan hintulang an imbabalen Sebedi ya hanadan duwa bon ibba dan disipulos Jesus. 3 Ya kanan Pedroy umen e muntabukul ot maki-e dan hiya. Numbangka da ot ihihilong dan muntabukul, mu maid di kaoh-ohhanah eda tinabukul. 4 Mungkabigat kediye ya wadah Jesus an muntattaddog nah pingngit di baybay, mu uggeda inimatunan an hiyah Jesus. 5 Ya kimmalin dida an kananay "An waday tinabukul yun iibbak?" Kanan day "Ma-ma-idan." 6 Kanana bon diday "Ibka yu nan tabukul nah nangappit hi winawwan nan bangka ot waday alan yu." Inibka da nan tabukul hidi ya dakol peman di naala ta adida pakaiguyud nah tabukul te hay dam-ot na. 7 Hanan disipulos an impakappinhod Jesus ya kananan Pedroy "Hiya ot hi Apu Jesus!" Dingngol Pedroh tuwe ya nangimbubulwati te nunbolad ot dumop-a ot umeh kad-an Jesus. 8 Mu nadan udum ya wadada nah bangkan pun-idakal da nan tabukul an napnuh dolog te nih-up da nah pingngit di baybay an wada nin di hinggatut di metro ya abuy kadawwina. 9 Handih dimmakal da ya tinibo day mumbabalan uling an waday nihongban dolog hidi ya wadah di boy tinapay. 10 Kanan Jesus di "Umiali kayuh tinabukul yu." 11 Immeh Pedro nah bangka ot ena idakal nan tabukul. Napnu nan tabukul hi o-ongal an dolog an immeh hinggatut ta nalimat tuluy ngam-ut na. Madam-ot nan tabukul te napnuh dolog, mu ugge nabik-i. 12 Indanit nalutu nan kanon da ya kanan Jesus ke diday "Makayu ta mangan taku." Mun-ogon dan munmahma hin dahdi hiya te inila da mo an hiyah Apu Jesus. 13 Inalana nan tinapay ya nan dolog ot pun-ikap-ong nan dida. 14 Hituwey pitlunah numpatib-an Jesus hanadah disipulosna nipalpun dih namahuwana. 15 Handih nagibbu dan nangan ya kanan Jesus ke Simon Pedroy "Simon an imbabalen Juan, kon ong-ongal di impaminhod mun ha-on mu hantudan iibbam?" Kanan Pedroy "Om, Apu. Inilam an impakappinhod dakan ha-on." Kanan Jesus ke hiyay "Ipaptok mu mo hanadan mangulug ke ha-on umat hi pamaptok di mun-adug hi impan di karnero." 16 Ya impidwan bon Jesus an kananay "Simon an imbabalen Juan, kon pinhodak ke he-a?" Kanan bon Pedroy "Om, Apu. Inilam an impakappinhod dakan ha-on." Kanan Jesus ke hiyay "Ipaptok mu hanadan mangulug ke ha-oy te diday kay ku karnero." 17 Ya impitlun bon Jesus an kananay "Simon an imbabalen Juan, kon pinhodak ke he-a?" Ya mahakit mo ahan di punnomnoman Simon Pedro hi nangipanidwaan Jesus kediyen kinalina ot kananay "Apu, he-a ya inilam am-in, ta inilam an impakappinhod dakan ha-on." Kanan bon Jesus ke hiyay "Ipaptok mu nadan mangulug ke ha-on te diday kay ku karnero. 18 Donglom tun kalyok. Handih kaungam ya he-a pe on iniktom muy balikis mu ya he-ay nangamung hi pinhod mun pangayan. Mu deket naam-ama ka mo ya adi athidi te na-ala on idawawam di taklem ta bobodan da ta ie daka nah adim pinhod an pangiayan dan he-a." 19 Kinalin Jesus hituwe te pinhod nan inilaon Pedroy ine-en di ahina katayan ta kidayawan Apu Dios. Ya kanana bon Pedroy "Paka-un-unudonak ke he-a." 20 Nunligguh Pedro ya tinibowak an mituntun-ud ke hiya. Ha-oy nan impakappinhod Jesus an disipulos ya ha-oy di nihag-on ke hiya handih nanganan mi ot mahmahak hin dahdin dakamiy ahi mangihdul ke hiya. 21 Handih tinibowak ke Pedro ya kananan Jesus di "Hiya ya- nganney ahi maat ke hiya?" 22 Ya kanan Jesus ke hiyay "Kon kanak key matagu tuh kibangngadak ya nganneh diyen he-a? He-a ke ya miunud kan ha-on." 23 Gapu kediyen kinalin Jesus ya nihinap hanadah mangulug an adiyak mate. Mu adi athidi te abunay kananay "Kon kanak key matagu tuh kibangngadak ya nganneh diyen he-a?" 24 Ha-oy an disipulos Jesus ya inang-ang kun am-in datuwen na-na-at ot itudok ku ya inila mi an makulug am-in datuwe. 25 Dakol di udum an inat Jesus an uggek intudok hitu te deket itudok kun am-in ya kumudang di libluh kitudkana te dakkodakkol.