The New Testament of our Lord and Saviour Jesus Christ

Matthew 1

1 Injido daptar nenek muyang Isa Almasih, keturunan Daud, keturunan Abraham. Jak Abraham sampai Daud, gelar-gelar nenek muyang Isa sebagai reji: 2 Abraham, Ishak, Yakub, Yehuda rik puari-puarini, Peres rik Zerah (emak tian gelarni Tamar), Hezron, Ram, Aminadab, Nahason, Salmon, Boas (emakni yakdo Rahab), Obed (emakni yakdo Rut), Isai, rik Raja Daud. 6 Jak Daud sampai pada masa bangsa Israel ditokko di Babel tecatat gelar-gelar berikut inji: Salomo (emakni yakdo bekas kajongni Uria), Rehabeam, Abia, Asa, Yosafat, Yoram, Uzia, Yotam, Ahas, Hizkia, Manasye, Amon, Yosia, Yekhonya rik puari-puarini. 12 Jak masa bangsa Israel ditokko di Babel sampai kelaheran Isa tecatat gelar-gelar berikut inji: Yekhonya, Sealtiel, Zerubabel, Abihud, Elyakim, Azur, Zadok, Akhim, Eliud, Eleazar, Matan, Yakub, Yusuf kajongni Maria. Rik jak Maria udido laher Isa sai disebut Almasih. 17 Jadi jak Abraham sampai Daud, sunyinni wat pak belas keturunan. Jak Daud sampai masa bangsa Israel ditokko di Babel wat epak belas keturunan muneh. Jak masa bangsa Israel ditokko mik Babel sampai kelaheran Almasih wat pak belas keturunan. 18 Injuk rejido kisah tentang laher-Ni Isa Almasih. Emak-Ni yakdo Maria, betunangan jama Yusuf. Kidang semakkung tian menikah, ternyata Maria radu ngandung. (Yusuf mak pandai bahwa Maria ngandung ulihni kuasa-Ni Ruh Allah.) 19 Yusuf, tunanganni udi, yakdo jelma sai selalu menaati hukum agama. Jadi ia haga mutusko pertunanganni, kidang secara hema-hema, in Maria mak dapok liom di hadapan umum. 20 Sementara Yusuf menimbang-nimbang hal seno, ia behanipi. Delom hanipini ano, ia ngeliak sai malaikat Tuhan cawa jama ia, "Yusuf, keturunan Daud, dang rabai menikah jama Maria; mani sanak sai delom kandunganni ano tejadi ulih kuasa Ruh Allah. 21 Maria haga ngelaherko sai anak bakas. Sanak seno haga dikeni gelar Isa, mani Ia haga nyelamatko umat-Ni jak dusa tian." 22 Sunyinni seno tejadi injuk reno in telaksana api sai dicawako Tuhan liwat nabi-Ni, yakdo, 23 "Sai muli haga ngandung rik ngelaherko sai anak bakas. Sanak udi haga digelarko Imanuel." (Imanuel yakdo cawa Ibrani sai retini, "Allah wat jejama ram".) 24 Seraduni Yusuf minjak, ia ngelakuko api sai dicawako malaikat Tuhan udi jama ia. Ia menikah jama Maria. 25 Kidang selama Maria makkung ngelaherko anakni ano, Yusuf mak becampor jama Maria. Rik seraduni sanak udi laher, Yusuf ngeni gelar-Ni Isa.

Matthew 2

1 Isa dilaherko di kota Betlehem di negeri Yudea waktu masa pemerintahan Raja Herodes. Pada waktu seno pira-pira ahli ilmu bintang jak Timur ratong mik Yerusalem. 2 Tian betanya di dipa-dipa, "Di dipado Sanak seno, sai laher untuk jadi raja ulun Yahudi? Sekam ngeliak bintang-Ni terbit di kebelah timur, rik sekam ratong untuk nyumbah Ia." 3 Waktu Raja Herodes ngedengi hal seno, ia tekanjat nihan, reno juga sunyinni jelma di Yerusalem. 4 Maka ia ngayun sunyinni imam kepala rik guru-guru agama bangsa Yahudi ratong bekumpul. Raduni ia betanya jama tian, "Di dipado haga laher Raja sai dijanjiko Allah?" 5 Tian ngejawab, "Di kota Betlehem di negeri Yudea. Mani rejido ditulis ulih sai nabi, 6 'Niku Betlehem, di negeri Yehuda, niku sekali-kali lain hak sai paling lunik di hantara kota-kota utama di Yehuda. Mani jak niku haga ratong sai jelma sai mimpin sai haga mimpin umat-Ku Israel.' " 7 Seraduni mansa keterangan udi, Herodes ngurau ahli-ahli bintang jak Timur ano secara hema-hema. Raduni ia betanya jama tian kapan tepatni bintang ano mulai keliakan. 8 Radu jak seno ia ngayun tian mik Betlehem jama luhot, "Mikdo, sepokdo Sanak udi jama teliti. Rik kik keti ngehalu Ia, keni pandai jama nyak, in nyak juga mik nyumbah Ia." 9 Raduni mikdo tian. Tian ngeliak lagi bintang sai tian liak tumbai di kebelah timur. Hara riangni tian ngeliak bintang udi! Bintang udi ngehena tian, raduni taru tepat di atas rang Sanak udi. 11 Tian kuruk mik delom lamban udi rik ngeliak Sanak udi jama Maria, emak-Ni. Tian sujud rik nyumbah Sanak seno, raduni ngebukak rang harta tian, rik mempersembahko jama Ia emas, kemiyan, rik mur. 12 Allah ngingokko tian di delom hanipi in dang muloh jama Herodes. Jadi tian mulang ngeliu renglaya sai bareh. 13 Seraduni ahli-ahli bintang udi berangkat, malaikat Tuhan ngeliakko diri jama Yusuf di delom hanipi. Malaikat udi cawa, "Herodes bemaksud nyepok Sanak udi untuk ngebunuh Ia. Ulihni seno minjakdo, usungdo Sanak seno jejama emak-Ni ngungsi mik Mesir. Tinggaldo di disan sampai Nyak cawa lagi jama niku." 14 Yusuf minjak, rik bingi seno juga ia ngusung Sanak seno jejama emak-Ni ngungsi mik Mesir. 15 Tian tinggal di disan sampai Herodes mati. Maka tejadido api sai diucakko Tuhan liwat nabi-Ni, reji, "Nyak ngurau Anak-Ku jak Mesir." 16 Waktu Herodes pandai bahwa ahli-ahli bintang jak Timur udi ngebuhung, ia butong nihan. Raduni ia merintahko untuk ngebunuh sunyin sanak bakas sai umor rua tahun mik debah di Betlehem rik sekitarni. Udi cucok jama keterangan sai didapokni jak ahli-ahli bintang udi tentang waktuni bintang udi keliakan. 17 Maka tejadido api sai pernah diucakko ulih Nabi Yeremia, yakdo, 18 "Di Rama kedengian suara bebatui, keluhan rik hiwangan. Rahel ngebatui anak-anakni; ia mak haga dihibur mani tian radu mak ngedok." 19 Seraduni Herodes mati, waktu Yusuf masih di Mesir sai malaikat Tuhan ngeliakko dirini luot jama Yusuf di delom hanipi. 20 Malaikat udi cawa, "Jelma-jelma sai haga ngebunuh Sanak udi radu mati. Ulihni seno minjakdo, akuk Sanak seno rik emak-Ni rik mulohdo mik Israel." 21 Yusuf pun minjak, raduni ngusung Sanak seno rik Maria muloh mik Israel. 22 Kidang kak raduni Yusuf ngedengi bahwa Arkelaus, anakni Herodes radu ngegantiko bakni jadi raja negeri Yudea. Jadi Yusuf rabai mik di dudi. Seraduni ia mansa petunjuk Tuhan lebih lanjut delom hanipi, ia mik daerah Galilea. 23 Di dudi ia tinggal di kota sai gelarni Nazaret. Injuk reno tejadido api sai diucakko ulih nabi-nabi mengenai Sanak seno: "Ia haga disebut Ulun Nazaret."

Matthew 3

1 Pada waktu seno ratongdo Yohanes Pembaptis di padang heni di Yudea rik mulai bekhotbah. 2 "Betubatdo jak dusa-dusamu," cawani, "mani Allah haga geluk merintah sebagai Raja!" 3 Yohanes injido jelma sai dimaksudko ulih Nabi Yesaya delom cawa-cawani inji, "Wat jelma beseru-seru di padang heni, 'Siapkodo renglaya untuk Tuhan; ratakodo renglaya bagi Ia.' " 4 Yohanes makai kawai jak bulu unta. Ikok tengahni jak bawak, rik kanikanni belalang rik madu pulan. 5 Lamon jelma jak Yerusalem, jak sunyinni negeri Yudea rik jak daerah-daerah di sekitar Way Yordan ratong jama Yohanes. 6 Tian ngaku dusa-dusa tian, rik Yohanes ngebaptis tian di Way Yordan. 7 Lamon juga ulun Farisi rik Saduki ratong jama Yohanes untuk dibaptis. Kidang waktu ia ngeliak tian ratong, ia cawa jama tian, "Niku ulun jahat! Sapa sai ngucakko bahwa niku dapok luput jak hukuman Allah sai haga ratong? 8 Tunjukkodo jama perbuatanmu bahwa niku radu betubat jak dusa-dusamu. 9 Dang nyangko niku dapok lulos jak hukuman jama cawa bahwa Abraham yakdo nenek muyangmu. Ingok, jak batu-batu inji pun, Allah sanggup nyani keturunan untuk Abraham! 10 Kapak radu siap untuk melok batang sampai mik bakak-bakakni. Unggal batang sai mak ngehasilko uah sai betik haga dipelok rik ditokko mik delom apui. 11 Nyak ngebaptis niku jama way untuk nyatako bahwa niku radu betubat jak dusa-dusamu; kidang sai haga ratong radu jak nyak, haga ngebaptis niku jama Ruh Allah rik apui. Ia lebih balak jak nyak. Untuk ngusung sepatu-Ni pun nyak mak layak. 12 Di culuk-Ni wat nyu untuk nampi sunyinni gandum-Ni sampai mekecah. Gandum haga dikumpulko-Ni di delom lumbung, kidang sunyinni huok haga disuah-Ni di delom apui sai mak dapok padam." 13 Pada waktu seno Isa mik jak Galilea mik Way Yordan. Di dudi Ia ratong jama Yohanes rik ngilu dibaptis. 14 Kidang Yohanes nyuba nulak kiluan-Ni ano. Yohanes cawa, "Nyakdo sai seharusni dibaptis ulih Bapak. Tano malah Bapak sai ratong jama nyak." 15 Kidang Isa ngejawab, "Tagan gaoh untuk saat inji. Mani injuk reji neram ngelakuko sunyinni sai dikehagako Allah." Jadi Yohanes ngebaptis Isa. 16 Seraduni dibaptis, Isa geluk luah jak way seno. Tiba-tiba langit tebukak rik Isa ngeliak Ruh Allah regah injuk burung merpati mik di atas-Ni. 17 Radu seno kedengian suara Allah ngucakko, "Injido Anak-Ku sai Kukasihi. Ia nyenangko hati-Ku."

Matthew 4

1 Radu seno Isa dibimbing ulih Ruh Allah mik padang gurun untuk dicubai ulih iblis. 2 Epak puluh rani pak puluh bingi Isa mak mengan. Raduni Ia ngerasa mebetoh. 3 Iblis ratong rik cawa, "Niku Anak Allah, bukan? Nah, kayunko batu-batu inji jadi ruti." 4 Isa ngejawab, "Di delom Alkitab tetulis: Manusia mak dapok hurik jak ruti gaoh, kidang juga jak unggal cawa sai diucakko ulih Allah." 5 Radu jak seno iblis ngusung Isa mik Yerusalem, kota suci, rik ngepikko Ia di atas ubung-ubung Lamban Ibadah. 6 Raduni iblis cawa jama Ia, "Niku Anak Allah, bukan? Kik injuk reno, terjundo mik debah; mani di delom Alkitab wat tetulis injuk reji, 'Allah haga ngayun malaikat-malaikat-Ni ngelindungi Niku, tian haga nyambut Niku jama culuk tian, in cukut-Mu pun mak nilut batu.' " 7 Isa ngejawab, "Kidang di delom Alkitab tetulis juga, 'Dang niku nyubai Tuhan Allahmu.' " 8 Kak raduni iblis ngusung Isa luot mik gunung sai langgar nihan rik nunjukko jama Ia sunyinni kerajaan dunia jama sunyin kebatinanni. 9 Raduni iblis cawa jama Isa, "Sunyinni inji haga kukeniko jama Niku, kik Niku sujud nyumbah nyak." 10 Isa ngejawab, "Kisit niku, hai Pengguda! Delom Alkitab tetulis: Sumbahdo Tuhan, Allahmu, rik layannido Ia gaoh!" 11 Akherni iblis ninggalko Isa, rik malaikat-malaikat pun ratong ngelayani Ia. 12 Waktu ngedengi bahwa Yohanes dikurukko mik delom bui, Isa nyingker mik di Galilea. 13 Ia ninggalko Nazaret, raduni tinggal di Kapernaum di pingger Danau Galilea di daerah Zebulon rik Naftali. 14 Mani Isa ngelakuko hal seno, tejadido api sai diucakko Nabi Yesaya: 15 "Tanoh Zebulon rik tanoh Naftali, di renglaya mik danau, seberang Way Yordan, Galilea tanoh ulun lain Yahudi! 16 Bangsa sai hurik di delom kekelaman radu ngeliak terang sai cemerlang! Bagi sai tinggal delom negeri kekelaman maut radu terbit cahaya terang!" 17 Jak waktu seno Isa mulai ngabarko, "Betubatdo jak dusa-dusamu, mani Allah haga geluk memerintah sebagai Raja!" 18 Waktu Isa lagi lapah di pantai Danau Galilea, Ia ngeliak rua nelayan, yakdo Simon (sai dikeni gelar juga Petrus) jama adikni, Andreas. Tian sedang nangkok iwa di danau udi jama jala. 19 Isa cawa jama tian, "Ija tutuk Nyak. Nyak haga ngajar keti ngejala jelma." 20 Langsung tian ninggalko jala tian raduni nutuk Isa. 21 Isa lapah terus, raduni ngeliak muneh rua jelma muari sai bareh, yakdo Yakobus rik Yohanes, anak-anak Zebedeus. Tian jejama jama bakni tian sedang nguyunko jala delom jukung. Isa ngurau tian juga, 22 rik tian langsung ninggalko jukung rik bak tian, raduni nutuk Isa. 23 Di Galilea, Isa bekeliling di sunyinni negeri rik ngajar di lamban-lamban ibadah. Ia ngabarko Kabar Betik bahwa Allah haga memerintah. Rik Ia juga ngunyaiko jelma-jelma sai meruyuh rik cacat. 24 Kabar tentang Isa ano tesiar di sunyinni negeri Siria, sehingga lamon jelma ratong jama Ia. Tian ngusung jelma-jelma sai menderita sunyin macam penyakik rik kesusahan. Jelma-jelma sai kekurukan ruh jahat, sai sakik ayan, rik sai lumpuh, sunyinni dimunyaiko ulih Isa. 25 Lamon nihan jelma sai nutuk Isa pada waktu seno. Wat sai ratong jak Galilea, wat sai jak Puluh Kota, jak Yerusalem, jak Yudea, rik wat muneh sai jak negeri di seberang Yordan.

Matthew 5

1 Waktu Isa ngeliak jelma lamon udi, Ia cakak mik atas bukit. Radu jak seno Ia mejong, jelma-jelma sai nutuk Ia ratong jama Ia, 2 raduni Ia mulai ngajar tian: 3 "Bebahagiado jelma sai ngerasa mak bedaya rik angkah begantung jama Tuhan gaoh; tian anodo anggota umat Allah! 4 Bebahagiado jelma sai besedih hati; Allah haga ngehibur tian! 5 Bebahagiado jelma sai rendah hati; Allah haga menepati janji-Ni jama tian! 6 Bebahagiado jelma sai mirak ngelakuko kehaga-Ni Allah; Allah haga muasko tian! 7 Bebahagiado jelma sai mengasihi jelma bareh; Allah haga mengasihi tian juga! 8 Bebahagiado jelma sai murni hatini; tian haga mengenal Allah. 9 Bebahagiado jelma sai ngusung damai di hantara manusia; Allah haga ngaku tian sebagai anak-anak-Ni! 10 Bebahagiado jelma sai menderita penganiayaan mani ngelakuko kehaga-Ni Allah; tian yakdo anggota umat Allah! 11 Bebahagiado keti kik dikerneh, dianiaya, rik difitnah demi Nyak. 12 Nabi-nabi sai hurik semakkung keti pun radu dianiaya injuk reno. Besukacitado rik begembirado, mani balakdo upah di surga sai disediako Tuhan untuk keti." 13 "Keti yakdo uyah dunia. Kik uyah jadi tawar, mungkin kedo diasinko luot? Mak ngedok gunani lagi, selain ditokko rik diilik-ilikko jelma. 14 Keti yakdo terang dunia. Kota sai rangni di atas bukit mak dapok disegokko. 15 Mak ngedok jelma sai nyalako lampu, kak raduni nyalok lampu udi jama runcung. Ia malah haga ngepikko lampu udi di rangni lampu, in ngeni terang jama unggal jelma di delom lamban. 16 Injuk reno juga terangmu haga besinar dihadapni jelma, in tian ngeliak perbuatan-perbuatanmu sai betik, raduni memuji Bapamu di surga." 17 "Dang hak nganggap bahwa Nyak ratong untuk ngehapusko hukum Musa rik ajaran nabi-nabi. Nyak ratong lain hak untuk ngehapuskoni, kidang untuk nunjukko reti sai setemonni. 18 Ingokdo! Selama langit rik bumi masih wat, sai huruf atau titik sai paling lunik pun di delom hukum udi, mak dihapusko, kik sunyinni makkung tejadi! 19 Ulihni seno, sapa sai ngelanggar salah sai jak perintah-perintah ano, sekalipun sai paling lunik, rik ngajar ulun bareh bebuat injuk reno juga, haga jadi sai paling lunik di hantara umat Allah. Sebalikni, sapa sai ngejalanko perintah-perintah seno rik ngajar ulun bareh bebuat injuk reno juga, haga jadi balak di hantara umat Allah. 20 Jadi, ingokdo: Keti mak mungkin jadi umat Allah, kik mak ngelebihi guru-guru agama rik ulun-ulun Farisi delom hal ngelakuko kehaga-Ni Allah!" 21 "Keti pandai bahwa jama nenek muyang neram wat ajaran injuk reji: Dang ngebunuh; sapa sai ngebunuh, haga diadili. 22 Kidang tano Nyak cawa jama niku, sapa sai butong jama ulun bareh, haga diadili; rik sapa sai memaki ulun bareh, haga diadili di hadapan Mahkamah Agama. Rik sapa sai ngucakko jama ulun bareh, 'Bugu,' patut ditokko mik delom apui neraka. 23 Ulihni seno, kik salah sai di hantara keti sedang mempersembahko pengenianni jama Allah, raduni ingok bahwa wat jelma sai sakik hati jama ia, 24 hagani ia ninggalko pai persembahanni udi di hadap mezbah, raduni mik bedamai jama ulun udi. Radu jak seno, dapok ia muloh rik mempersembahko pengenianni jama Allah. 25 Seandaini wat jelma ngaduko keti mik mahkamah, bedamai pai jama ia selama masih wat waktu semakkung sampai di mahkamah. Kik mawat, ulun udi haga nyerahko keti jama hakim, sai haga nyerahko keti jama pelisi. Kak raduni pelisi haga ngurukko keti mik delom bui. 26 Rik ingokdo: Pasti keti mak dapok luah jak bui udi, semakkung sunyinni dendamu lunas sama sekali." 27 "Keti pandai bahwa wat ajaran injuk reji: Dang bezinah. 28 Kidang tano Nyak cawa jama niku: sapa sai ngeliak sai bebai jama nafsu birahi, jelma udi radu bezinah jama bebai udi di delom hatini. 29 Kik mata kananmu nyebabko niku bedusa, cungkildo rik tokko mata ano! Lebih baik kelebonan salah sai anggota badanmu jak sunyinni badanmu ditokko mik delom neraka. 30 Kik culuk kananmu nyebabko niku bedusa, pelok rik tokko culuk ano! Lebih baik kelebonan kebelah culukmu jak sunyinni badanmu kuruk neraka." 31 "Wat juga ajaran injuk reji: unggal jelma sai nyeraiko inggomni, haga ngeniko surat cerai jama ia. 32 Kidang tano Nyak cawa jama niku: sapa sai nyeraiko inggomni padahal bebai ano mak nyeleweng, nyebabko inggomni ano bezinah, kik inggomni ano kawin luot. Rik sapa sai kawin jama bebai sai diceraiko udi, bezinah juga." 33 "Keti pandai bahwa jama nenek muyang neram wat ajaran injuk reji: dang mungker janji. Api sai radu niku janjiko jama sumpah di hadapan Allah, harus niku ngelakukoni. 34 Kidang tano Nyak cawa jama niku: dang besumpah sama sekali, betik demi langit, mani langit yakdo takhta Allah, 35 maupun demi bumi, mani bumi yakdo alas cukut-Ni; atau demi Yerusalem, mani senodo kota Raja balak. 36 Dang juga besumpah demi ulumu, mani niku tenggalan mak dapok nyani buokmu jadi handak atau halom, walau angkah sai lembar. 37 Ucakko gaoh 'Ya' atau 'Mawat' -- lebih jak seno ratongni jak si iblis." 38 "Keti pandai bahwa wat juga ajaran injuk inji: mata ganti mata, ipon ganti ipon. 39 Kidang tano Nyak cawa jama niku: dang ngebalos dendam jama jelma sai ngelakuko sai jahat jama niku. Sebalikni kik ulun nampar biham kananmu, taganko ia nampar biham kirimu juga. 40 Rik kik ulun ngaduko keti jama hakim rik nuntut kawaimu, keniko jama ia jubahmu juga. 41 Kik sai jelma sai bekuasa memaksa keti mikul barangni sejaoh sai kilometer, pikuldo sejaoh rua kilometer. 42 Kik ulun ngilu sai hal jama niku, keniko jama ia. Rik dang juga nulak jelma sai haga nginjam sai hal jak niku." 43 "Keti pandai bahwa wat juga ajaran injuk reji: cintaido kantik-kantikmu rik nyuohkodo musuh-musuhmu. 44 Kidang tano Nyak cawa jama niku: cintaido musuh-musuhmu, rik duako jelma-jelma sai nganiaya keti, 45 in keti jadi anak-anak Bapamu sai di surga. Mani Allah nerbitko matarani-Ni untuk jelma sai betik rik untuk jelma sai jahat juga. Ia ngeni labung untuk jelma sai bebuat benor rik untuk jelma sai ngelakuko sai jahat juga. 46 Mani kik keti mengasihi angkah jelma sai mengasihi keti gaoh, untuk api Allah haga ngebalos perbuatanmu ano? Bukankah unyinni penagih pajak pun bebuat injuk reno? 47 Rik kik keti ngeni salam angkah jama kantik-kantikmu gaoh, api istimewani? Jelma-jelma sai mak mengenal Allah pun bebuat injuk reno! 48 Bapamu di surga sempurna mengasihi sunyinni jelma. Keti haga injuk reno muneh."

Matthew 6

1 "Ingokdo, dang keti ngelakuko kewajiban agama di hadap umum in diliak ulun. Kik keti bebuat sebagai reno, keti mak haga dikeni upah ulih-Ni Bapamu di surga. 2 Jadi, kik keti ngeni sedekah jama ulun mejerih, dang hak ngegembor-gemborko hal seno injuk sai dilakuko ulih ulun-ulun munafik. Tian risok ngelakuko ano di delom lamban ibadah rik di renglaya, in dipuji ulun. Ingokdo, tian radu nerima upahni. 3 Kidang keti, kik keti ngeni sedekah, kenikodo hema-hema, sehingga mak ngedok sai pandai. 4 Tagando perbuatanmu ano mak dipandai ulih sapa pun, kecuali Bapamu di surga. Ia ngeliak perbuatanmu sai tesegok ano rik haga ngeni upah jama niku." 5 "Kik keti bedua, dang hak injuk jelma-jelma sai gering icak-icak. Tian gering bedua sambil cecok di lamban ibadah rik di simpang renglaya in diliak ulun. Ingokdo, udido upah sai tian radu terima. 6 Kidang kik keti bedua, kurukdo delom kamar rik salokko rangok, raduni beduado jama Bapamu sai mak keliakan ano. Maka Bapamu sai ngeliak perbuatanmu sai tesegok haga ngeni upah jama niku. 7 Kik keti bedua, dang hak betele-tele sebagai jelma-jelma sai mak mengenal Tuhan. Tian nyangko bahwa kiluan tian haga didengi mani dua tian sai kejung udi. 8 Dang injuk tian. Bapamu radu pandai api sai keti perluko, semakkung keti ngilu. 9 Jadi beduado injuk reji, 'Bapa sekam di surga: Nikudo Allah sai Esa. Semoga Niku disumbah rik dihormati. 10 Nikudo Raja sekam. Semoga Niku memerintah di bumi rik kehaga-Mu ditaati injuk di surga. 11 Keniko pada rani inji kanikan sai sekam perluko. 12 Ampunido sekam jak kesalahan sekam, injuk sekam radu ngampuni jelma sai besalah jama sekam. 13 Dang naganko sekam kelebonan percaya waktu sekam dicubai kidang lepasko sekam jak kuasa si Jahat. Niku Raja sai bekuasa rik mulia untuk selama-lamani. Amin.' 14 Kik keti ngampuni jelma sai besalah jama niku, Bapamu di surga pun haga ngampuni kesalahanmu. 15 Kidang kik keti mak ngampuni kesalahan ulun bareh, Bapamu di surga juga mawat haga ngampuni kesalahanmu." 16 "Kik keti bepuasa, dang hak pudak muram injuk jelma sai gering icak-icak. Tian ngubah way pudakni in sunyinni ulun pandai bahwa tian bepuasa. Ingokdo, udido upah sai tian radu terima. 17 Kidang kik keti bepuasa, basuhdo pudakmu rik sualdo buokmu, 18 in mak ngedok sai pandai bahwa keti bepuasa, kecuali Bapamu sai mak keliakan udi gaoh. Ia ngeliak perbuatanmu sai tesegok ano rik haga ngeni upah jama niku." 19 "Dang hak ngumpulko harta untuk dirimu di dunia, di dipa anai-anai rik karat dapok nyadangkoni rik maling ratong malingni. 20 Sebalikni, kumpulkodo harta di surga, di dipa anai-anai rik karat mak dapok nyadangkoni, rik maling mak ratong malingni. 21 Mani di dipa hartamu, di dudi juga hatimu!" 22 "Mata yakdo lampu untuk badan. Kik matamu jernih, sunyinni badanmu terang benderang. 23 Kidang kik matamu kabor, sunyinni badanmu halom legam. Jadi kik lampu di delom dirimu ano kelam, hara kelam nihan udi!" 24 "Mak sai jelma pun dapok beguai untuk rua majikan. Mani ia haga lebih mengasihi salah sai jak sai bareh. Atau ia haga lebih setia jama majikan salah sai jak jama sai bareh. Injuk reno juga jama keti. Keti mak dapok beguai untuk Allah rik untuk harta benda juga. 25 Ulihni seno ingokdo; dang hak khuater tentang hurikmu, yakdo api sai haga keti kanik rik inum, atau api sai haga keti pakai. Bukankah hurik lebih jak kanikan, rik badan lebih jak kawai? 26 Liakdo burung di udara. Tian mak nanom, mak ngegetas, rik mak juga ngumpulko hasil tanomanni delom lumbung. Meskipun injuk reno Bapamu sai di surga memelihara tian! Bukankah keti jaoh lebih berega jak burung? 27 Sapa jak keti sai jama kekhuateranni dapok ngejungko umorni walaupun cutik? 28 Mengapi keti khuater tentang kawaimu? Perhatiko kumbang-kumbang bakung sai tuoh di padang. Kumbang-kumbang udi mak beguai rik mak nenun; 29 kidang Raja Salomo sai mebatin nihan pun, mak makai kawai sai sehelau kumbang-kumbang udi! 30 Jukuk di padang tuoh rani inji juga rik jemoh disuah bela. Kidang Allah ngedandani jukuk ano helau nihan. Apilagi keti! Kidang keti kurang percaya! 31 Dang hak khuater rik cawa, 'Api sai haga ram kanik,' atau 'api sai haga ram inum', atau 'api sai haga ram pakai'? 32 Hal-hal ano selalu dibedak ulih jelma-jelma sai mak mengenal Allah. Padahal Bapamu sai di surga pandai bahwa keti memerluko sunyinni ano. 33 Jadi, usahako pai in Allah memerintah atas hurikmu rik liakdo kehaga-Ni. Maka sunyinni sai bareh haga dikeniko Allah juga jama niku. 34 Mani ulihni seno, dang khuater tentang rani jemoh. Mani jemoh wat lagi khuaterni tenggalan. Rani inji radu cukup kesusahanni, dang ditambah lagi."

Matthew 7

1 "Dang hak ngehakimi jelma bareh, in keti tenggalan juga dang dihakimi ulih Allah. 2 Mani injuk repa keti ngehakimi jelma bareh, injuk reno juga Allah haga ngehakimi keti. Rik ukoran sai keti pakai untuk ulun bareh, haga dipakai juga ulih Allah untuk keti. 3 Mengapi keti ngeliak secuil kayu delom mata puarimu, sedangko balok delom matamu tenggalan mak keti perhatiko? 4 Injuk repa keti dapok ngucakko jama puarimu, 'Ija kuluahko kayu secuil ano jak matamu,' sedangko di delom matamu tenggalan wat balok? 5 Hai munafik! Luahko pai balok jak matamu tenggalan, ampai niku ngeliak jelas, rik dapok ngeluahko secuil kayu jak mata puarimu. 6 Dang keniko barang sai suci jama kaci, in kaci udi dang bebalik rik nyerang niku. Rik dang keniko mutiara jama babui, in babui udi dang ngilik-ngilik mutiara udi." 7 "Kiludo, maka keti haga nerima. Sepokdo, maka keti haga mansa. Ketukdo, maka rangok haga dibukakko untuk niku. 8 Mani jelma sai ngilu haga nerima; jelma sai nyepok haga mansa; rik jelma sai mengetuk, haga dibukakko rangok. 9 Di hantara keti api wat bak sai ngeniko batu jama anakni, kik ia ngilu ruti? 10 Atau ngeniko ulai, kik ia ngilu iwa? 11 Walaupun keti jahat, keti pandai juga ngeni sai betik jama anak-anakmu. Apilagi Bapamu di surga! Ia lebih lagi haga ngeniko sai betik jama jelma sai ngilu jama Ia. 12 Perlakukodo jelma bareh injuk keti mirak diperlakuko ulih tian. Udido inti hukum Musa rik ajaran nabi-nabi." 13 "Kurukdo ngeliu rangok sai pelik, mani rangok rik renglaya sai nuju mik neraka balak rik berak, rik lamon jelma sai ngeliuni. 14 Kidang pelik rik payahdo rangok rik renglaya sai ngusung jelma mik jama hurik. Rik angkah cutik jelma sai ngehaluni." 15 "Hati-hatido tehadap nabi-nabi palsu. Tian ratong jama keti bekedok biri-biri, kidang tian sebenorni injuk serigala sai buas. 16 Keti haga kenal tian jak hasil perbuatanni. Semak keruwi mak ngeluahko uah anggor, rik semak keruwi mak ngehasilko uah ara. 17 Jak batang sai subor dihasilko uah sai betik, rik jak batang sai mak subor uahni sai burak. 18 Batang sai subor mak dapok ngehasilko uah sai burak, rik batang sai mak subor mak dapok ngehasilko uah sai betik. 19 Unggal batang sai mak ngehasilko uah sai betik, dipelok rik disuah. 20 Injuk reno muneh jama nabi-nabi palsu. Keti haga kenal tian jak hasil perbuatanni." 21 "Mawat sunyinni jelma sai ngurau Nyak, 'Tuhan, Tuhan,' haga jadi anggota umat Allah, kidang angkah jelma-jelma sai ngelakuko kehaga-Ni Bapa-Ku sai di surga. 22 Waktu Rani Kiamat lamon jelma haga cawa jama Nyak, 'Tuhan, Tuhan, bukankah jama gelar-Mu sekam radu nyampaiko luhot-Ni Allah? Rik bukankah jama gelar Tuhan juga sekam radu nguser ruh-ruh jahat rik ngadako lamon keajaiban?' 23 Kidang Nyak haga ngejawab, 'Nyak mak pernah kenal keti! Mikdo jak ija, keti sai ngelakuko kejahatan!' " 24 "Nah, jelma sai ngedengi cawa-Ku inji, rik nurut, gegoh injuk jelma bijak sai ngebangun lambanni di atas batu. 25 Pada waktu labung ratong, rik way banjer ratong rik angin badai memukul lamban udi, lamban udi mak rubuh mani radu dibangun di atas batu. 26 Rik jelma sai ngedengi cawa-Ku inji, kidang mak nurut, ia gegoh injuk jelma bugu sai ngebangun lambanni di atas heni. 27 Pada waktu labung ratong, rik way banjer ratong rik angin badai memukul lamban udi, lamban udi rubuh. Rik cadangni hibat nihan!" 28 Akherni Isa selesai ngajar, rik jelma-jelma sai wat di dudi hiran nihan ngedengi ajaran-Ni. 29 Mani Ia ngajar jama wibawa, mak injuk guru-guru agama tian.

Matthew 8

1 Isa regah jak bukit, rik lamon jelma nutuk Ia. 2 Pada waktu seno ratongdo sai jelma bepenyakik kusta. Ia belutut di hadapan Isa, terus cawa, "Pak, kik Bapak haga, Bapak dapok ngunyaiko nyak." 3 Isa nyating jelma udi sambil cawa, "Nyak haga. Munyaido!" Waktu seno juga penyakikni lebon. 4 Raduni cawa Isa jama ia, "Ingokdo! Dang cerita jama sapa pun. Kidang mikdo jama imam, rik ngilu ia untuk memastiko niku radu munyai. Radu jak seno persembahko kurban sai diperintahko Musa, sebagai bukti jama jelma-jelma bahwa niku temon-temon radu munyai!" 5 Waktu Isa kuruk mik Kapernaum, sai perwira Roma ratong ngehadap Ia, rik ngilu tulung jama Ia. 6 "Bapak," ani perwira udi, "jelma sai ngelayani nyak meruyuh di lamban. Ia pedom lumpuh di rang pedom rik menderita nihan." 7 Ani Isa, "Nyak haga mik ngunyaiko ia." 8 "Mak perlu Pak," jawab perwira udi, "Nyak mak patut nerima Bapak di lambanku. Bapak perintahko gaoh. Kanah jelma sai ngelayani nyak ano munyai. 9 Mani nyak pun haga tunduk jama perintah atasan. Rik di debahku wat juga prajurit-prajurit sai haga tunduk jama perintahku. Kik nyak ngayun sai prajurit, 'Mik!' ia pun mik. Nyak ngucakko jama sai bareh, 'Mik dija!' ia pun ratong; rik kik nyak merintahko jelma sai ngebantuku, 'Sanido inji!' ia pun nyanini." 10 Waktu Isa ngedengi api sai diucakko ulih perwira udi, Ia kagum nihan. Raduni Ia cawa jama jelma-jelma sai sedang nutuk Ia, "Bukan main jelma inji. Di hantara jelma Israel pun makkung pernah Nyak ngehalu iman sebalak inji! 11 Temon! Lamon jelma haga ratong jak timur rik barat untuk besenang-senang jejama Abraham, Ishak, rik Yakub di delom Dunia Ampai Allah. 12 Padahal jelma-jelma sai seharusni jadi umat Allah haga ditokko mik kekelaman di luah. Di dudi tian haga miwang rik menderita." 13 Raduni Isa cawa jama perwira udi, "Mulangdo, api sai niku percaya ano haga tejadi." Rik saat seno juga jelma sai ngelayani ia ano munyai. 14 Isa mik lamban Petrus. Di dudi Ia ngeliak emak mentuha Petrus sedang meruyuh di rang pedom. 15 Isa nyating culukni, raduni ruyuhni lebon. Ia minjak rik mulai ngelayani Isa. 16 Pada waktu mulai dibi, jelma ngusung mik jama Isa lamon jelma sai kekurukan ruh jahat. Rik jama sepatoh cawa gaoh, Isa nguser ruh-ruh jahat udi rik ngunyaiko juga sunyinni jelma sai meruyuh. 17 Isa ngelakuko sunyinni seno, rik sunyinni udi tejadido api sai diucakko ulih Nabi Yesaya, yakdo, "Ia nanggung penderitaan neram rik ngunyaiko penyakik neram." 18 Wat lamon nihan jelma di sekeliling Isa. Waktu Isa ngeliak tian sunyinni, Ia ngayun jelma-jelma sai nutuk Ia nyeberangi danau. 19 Raduni sai guru agama ratong jama Ia rik cawa, "Bapak Guru, nyak haga nutuk Bapa mik dipa gaoh!" 20 Isa ngejawab, "Serigala wat lubang, rik burung ngedok sarang, kidang Anak Manusia mak ngedok rang pedom." 21 Raduni sai jelma sai nutuk Ia sai bareh cawa, "Pak, izinko nyak mulang pai untuk nguborko bakku." 22 Kidang Isa ngejawab, "Tutukdo Nyak, rik tagando ulun mati nguborko ulun matini tenggalan." 23 Isa cakak mik jukung rik jelma-jelma sai nutuk Ia nutuk jejama Ia. 24 Tiba-tiba angin badai sai hibat nihan melanda danau hingga jukung dipukul umbak. Pada waktu seno Isa sedang pedom. 25 Maka jelma-jelma sai nutuk Ia mik jama Ia rik ngegurah Ia. "Pak! Tulung! Ram celaka!" cawa tian. 26 "Mengapi keti merabai?" cawa Isa. "Keti kurang percaya jama Nyak!" Kak raduni Isa cecok rik ngebentak angin rik danau udi. Raduni danau udi tenang nihan. 27 Jelma-jelma sai nutuk Isa hiran. Tian cawa, "Jelma api Ia inji, sampai angin rik umbak pun nutuk perintah-Ni!" 28 Isa sampai mik seberang danau di daerah Gadara. Di dudi rua jelma sai kekurukan ruh jahat ratong jama Ia. Kerua jelma udi ganas nihan, sehingga mak sai jelma pun bani liu di dudi. 29 Tian luah jak guha-guha kuboran rik mekik, "Anak Allah, haga Niku apiko sekam? Api Niku radu haga nyiksa sekam walaupun makkung waktuni?" 30 Mak jaoh jak udi, wat lamon nihan babui sedang nyepok kanikan. 31 Ruh-ruh udi ngilu jama Isa, "Kik Niku haga ngayun sekam luah, kayundo sekam kuruk mik delom babui-babui udi." 32 "Kisit!" ani Isa. Ruh-ruh jahat udi mik jak kerua jelma udi, raduni kuruk mik delom babui-babui. Rik babui-babui udi pun tegar rik terjun jak pingger rulah mik delom danau, raduni tebenam. 33 Penjaga-penjaga babui udi tegar mik kota, rik nyeritako sunyinni kejadian udi, juga mengenai api sai tejadi jama kerua jelma sai kekurukan ruh jahat udi. 34 Maka sunyinni jelma sai di kota udi pun mik nungga Isa. Waktu tian ngeliak Isa, tian ngilu nihan in Ia ninggalko daerah tian.

Matthew 9

1 Isa cakak mik delom jukung, raduni nyeberangi danau, muloh mik pekon-Ni. 2 Di dudi ulun ngusung jama Ia sai jelma lumpuh pepedoman di apai. Waktu Isa ngeliak hara balak iman jelma udi, Ia cawa jama jelma lumpuh udi, "Tabahdo, anak-Ku! Dusa-dusamu radu diampuni." 3 Pira-pira guru agama sai wat di dudi cawa delom hati, "Jelma inji ngehina Allah!" 4 Isa pandai pikeran tian, jadi Ia cawa, "Mengapi pikeranmu sejahat ano? 5 Sepa sai lebih mudah: ngucakko, 'Dusamu radu diampuni', atau ngucakko, 'Minjakdo rik lapahdo'? 6 Kidang tano Nyak haga ngebuktiko jama niku bahwa di atas bumi inji Anak Manusia bekuasa untuk ngampuni dusa." Raduni Isa cawa jama jelma lumpuh udi, "Minjak, iwakko apaimu rik mulangdo!" 7 Jelma lumpuh udi pun minjak rik mulang mik lambanni. 8 Waktu jelma-jelma ngeliak kejadian udi, tian kerabaian rik memuji Allah, mani Allah radu ngeniko kuasa sai reno balak jama manusia. 9 Kak raduni Isa ninggalko rang udi. Sementara lapah, Ia ngeliak sai jelma tukang tagih pajak, gelarni Matius, sedang mejong di kantor pajakni. Isa cawa jama ia, "Ija nutuk Nyak!" Maka Matius cecok rik nutuk Isa. 10 Waktu Isa sedang mengan di lamban Matius, ratongdo lamon tukang tagih pajak rik jelma-jelma sai dianggap mak betik ulih masyarakat, nutuk mengan jama-jama Isa rik jelma-jelma sai nutuk Ia. 11 Wat jelma-jelma Farisi sai ngeliak hal seno. Rik tian betanya jama jelma-jelma sai nutuk Isa, "Api mani gurumu mengan jejama jama tukang tagih pajak rik jelma-jelma mak betik?" 12 Isa ngedengi pertanyaan tian raduni ngejawab, "Jelma sai sihat mak memerluko dokter, angkah jelma sai meruyuh gaoh. 13 Selidikido api retini ayat Alkitab inji: 'Nyak ngehagako belas kesian, rik lain hak kurban binatang'. Mani Nyak ratong lain hak untuk ngurau jelma sai nganggap dirini radu betik, melainko jelma sai dianggap hina." 14 Radu jak seno jelma-jelma sai nutuk Yohanes Pembaptis ratong jama Isa. Raduni tian betanya, "Mengapi sekam rik ulun-ulun Farisi bepuasa sedang jelma-jelma sai nutuk Bapak mawat?" 15 Isa ngejawab, "Injuk repa pendapat keti? Dapok mak kuari-kuari di pesta kawin besedih hati kik kemantin masih wat jama-jama tian? Tantu mawat! Kidang haga ratong waktuni kemantin ano diakuk jak tian. Waktu seno ampai tian bepuasa. 16 Mak ngedok jelma sai nambal kawai sai radu tuha jama sepotong kain sai masih ampai. Mani kain penambal udi haga menciut rik nyabikko kawai ano, sehingga ngakibatko cabik sai lebih balak. 17 Reno muneh mak ngedok jelma sai nuangko anggor ampai mik delom kantong bawak sai tuha. Mani kantong udi haga pecoh rik cadang, raduni anggor tetok. Anggor ampai haga dituang mik delom kantong sai ampai juga, in rua-ruani tetap betik." 18 Sementara Isa cawa jama jelma-jelma sai nutuk Yohanes Pembaptis, ratongdo sai jelma sai mimpin lamban ibadah. Ia belutut dihadap Isa rik cawa, "Anak bebaiku ampai gaoh mati. Kidang, tulung pai ratong untuk nyating in ia hurik lagi." 19 Isa minjak rik jejama jelma-jelma sai nutuk Ia mik jama jelma udi. 20 Di tengah renglaya sai bebai sai radu rua belas tahun sakani meruyuh ngeluahko rah sai behubungan jama mekamakni, ratong ngeredik Isa jak kudan. Ia bepiker, "Asal gaoh nyak nilut jubah-Ni, nyak haga munyai." Raduni ia nilut uncuk jubah Isa. 22 Waktu seno Isa ngerilong rik ngeliak bebai ano raduni cawa jama ia, "Tabahdo, anak-Ku! Mani niku percaya jama Nyak, niku munyai!" Pada waktu seno juga bebai seno munyai. 23 Kak raduni Isa sampai di lamban jelma sai mimpin lamban ibadah udi. Waktu Ia ngeliak jelma-jelma sai main musik perkabungan rik lamon jelma-jelma sai ribut-ribut, 24 Ia cawa jama tian, "Luah niku sunyinni! Sanak inji mak mati; ia angkah pedom." Tian sunyinni ngelalangko Isa. 25 Seraduni jelma-jelma udi luah, Isa kuruk mik delom kamar sanak udi rik nyating culukni. Raduni minjakdo sanak bebai udi. 26 Kabar seno tesebar mik sunyinni daerah ano. 27 Isa mik jak udi rik di tengah renglaya rua jelma buta nutuk Ia. Tian mekik, "Anak Daud, kesiando jama sekam!" 28 Waktu Isa kuruk mik delom lamban, kerua jelma buta udi ratong jama Ia. Isa betanya jama tian, "Api keti percaya bahwa Nyak dapok ngunyaiko keti?" "Percaya, Pak!" jawab tian. 29 Raduni Isa ngejamah mata tian sambil cawa, "Mani keti percaya, jadido api sai keti harapko." 30 Maka tian dapok ngeliak. Isa tegas-tegas ngingokko tian, in dang ngeni pandai hal seno jama sapa pun. 31 Kidang tian mik rik nyiarko kabar tentang Isa mik sunyinni daerah. 32 Waktu kerua jelma udi mik, sai jelma bisu sai dikuasai ruh jahat diusung jama Isa. 33 Isa nguser ruh jahat udi rik pada waktu seno juga jelma udi dapok cawa luot. Jelma lamon udi hiran rik cawa, "Makkung pernah sekam ngeliak kejadian gegoh inji di Israel!" 34 Kidang jelma-jelma Farisi cawa, "Kepala ruh-ruh jahatdo sai ngeni Ia kuasa untuk nguser ruh-ruh jahat udi." 35 Injuk rejido Isa mik bekeliling jak sai kota mik kota bareh rik jak sai pekon mik pekon sai bareh. Ia ngajar di lamban-lamban ibadah, rik ngabarko Kabar Betik tentang repa Allah memerintah sebagai Raja. Ia ngunyaiko jelma-jelma sai menderita sunyin macam penyakik rik cacat badan. 36 Waktu Isa ngeliak ulun lamon udi, Ia kesian jama tian, mani tian kebingungan rik mak bedaya, injuk biri-biri sai mak ngedok gembala. 37 Raduni Isa cawa jama jelma-jelma sai nutuk Ia, "Panenni lamon, kidang tukang ngakuk uahni angkah cutik. 38 Ulihni seno ngiludo jama sekedau kebun udi in ngirim tukang ngakuk uah untuk panenni."

Matthew 10

1 Pada suatu rani Isa ngurau kerua belas jelma sai nutuk Ia bekumpul. Raduni Ia ngeni jama tian kuasa untuk nguser ruh-ruh jahat rik ngunyaiko sunyin macam penyakik rik sunyin macam cacat badan. 2 Gelar kerua belas rasul udi yakdo: mula-mula, Simon (sai disebut juga Petrus) jama puarini Andreas, raduni Yakobus jama puarini Yohanes, yakdo anak-anak Zebedeus. 3 Kak raduni Filipus rik Bartolomeus, jama Tomas, rik Matius, penagih pajak rik Yakobus anak Alfeus, rik Tadeus; 4 raduni akherni Simon, si Patriot rik Yudas Iskariot sai ngekhianati Isa. 5 Kerua belas rasul udi raduni diutus ulih Isa jama mansa petunjuk-petunjuk inji, "Dang mik daerah ulun-ulun lain hak Yahudi. Dang juga mik kota-kota ulun Samaria. 6 Kidang mikdo jama ulun-ulun Israel, khususni jama tian sai sesek. 7 Keni pandai jama tian bahwa Allah haga geluk memerintah sebagai Raja. 8 Unyaikodo jelma-jelma sai meruyuh; hurikko jelma-jelma sai mati; unyaikodo jelma-jelma sai bepenyakik kusta, rik userdo ruh-ruh jahat. Keti radu nerima sunyinni ano jama cuma-cuma. Jadi, keniko juga jama cuma-cuma. 9 Dang ngusung duit emas, duit perak, ataupun duit tembaga. 10 Dang juga ngusung kantong sedekah, atau rua kawai untuk lapahmu, atau sepatu, ataupun tungkok. Mani jelma sai beguai, radu seharusni dijamin kebutuhanni. 11 Kik keti sampai di kota atau pekon, sepokdo sai jelma sai haga nerima keti. Tinggaldo jama ia sampai keti berangkat luot. 12 Waktu keti kuruk lamban, cawakodo, 'Semoga Tuhan ngeberkati keti.' 13 Kik jelma-jelma di lamban udi nerima keti, tagando salammu udi tetap jama tian. Kidang kik tian mak nerima keti, tarikdo luot salammu ano. 14 Kik wat lamban atau kota sai mak haga nerima keti atau mak haga ngedengi keti, tinggalko rang udi rik kibasko harbuk jak tapak cukutmu. 15 Ingokdo! Waktu Rani Kiamat, jelma kota Sodom rik Gomora haga lebih mudah diampuni Allah, jak jelma-jelma di kota ano!" 16 "Perhatiko inji: Nyak ngutus keti sebagai biri-biri sai mak bedaya di tengah-tengah serigala ganas. Keti haga waspada injuk ulai rik tulus hati injuk burung merpati. 17 Bejaga-jagado, mani keti haga ditangkok rik dihadapko mik mahkamah-mahkamah. Keti haga disiksa di lamban-lamban ibadah. 18 Keti haga diusung mik hadap jelma-jelma sai nguasai rik raja-raja mani keti jelma sai nutuk Nyak. Rik udido kesempatan bagimu untuk ngeni kesaksian tentang Nyak jama tian rik jama jelma-jelma sai mak mengenal Allah. 19 Kidang kik keti diusung untuk diadili, dang khuater mengenai api sai keti haga ucakko, atau injuk repa keti haga cawa. Mani api sai keti haga ucakko ano, haga dikeni pandai jama niku pada waktuni. 20 Mani sai cawa pada waktu seno lain hak keti, melainko Ruh Bapa sai di surga, liwat keti. 21 Haga tejadi bahwa jelma haga nyerahko puarini tenggalan untuk dibunuh. Rik ano pun haga tejadi hantara bapak jama anakni. Sanak-sanak haga ngelawan emak bakni, rik nyerahko tian untuk dibunuh. 22 Keti haga dinyuohko ulih sunyinni jelma mani keti jelma sai nutuk Nyak. Kidang jelma sai betahan sampai akher haga diselamatko. 23 Kik keti dianiaya di suatu kota, tegardo mik kota sai berikut. Nyak ngeni pandai jama niku: Semakkung keti selesai ngeratongi sunyinni kota-kota Israel, Anak Manusia radu ratong. 24 Murid mak lebih balak jak guruni, rik jelma sai ngelayani mak lebih balak jak tuanni. 25 Radu cukup kik sai murid jadi sebagai guruni, rik sai jelma sai ngelayani injuk tuanni. Kik kepala keluarga radu dikeni gelar Beelzebul, apilagi seisi lambanni. Tian haga dikeni gelar sai lebih burak lagi!" 26 "Dangdo rabai jama manusia. Mak ngedok sai tesegok, sai mak keliakan, rik mak ngedok sai dirahasiako sai mak haga dibungkar. 27 Api sai Kuucakko jama niku delom kelam hagado keti ulangi di delom terang waktu dawah. Rik api sai disesiahko di cupingmu, umumko ano seluas-luasni! 28 Dang hak rabai jama tian sai ngebunuh badan, kidang mak bekuasa ngebunuh jiwa. Rabaido jama Allah sai bekuasa ngebinasako baik badan maupun jiwa di delom neraka. 29 Rua burung pipit dapok dibeli jama sai mata duit sai paling lunik. Walaupun injuk reno mak ngedok sai burung pun tumbak mik tanoh kik mak dikehagako Bapamu. 30 Jumlah buok di ulumu pun radu dihitung sunyinni. 31 Ulihni seno, dang rabai! Keti lebih berega jak burung-burung pipit!" 32 "Sapa sai ngaku dihadap umum bahwa ia jelma sai nutuk Nyak, Nyak pun haga ngaku ia dihadap Bapa-Ku di surga. 33 Kidang sapa sai menyangkal dihadap umum bahwa ia jelma sai nutuk Nyak, Nyak pun haga nyangkal ia dihadap Bapa-Ku di surga." 34 "Dang nyangko bahwa Nyak ratong ngusung perdamaian mik dunia inji. Nyak mak ngusung perdamaian kidang perlawanan. 35 Nyak ratong nyebabko anak bakas ngelawan bakni, anak bebai ngelawan emakni, rik mantu bebai ngelawan emak mentuhani. 36 Ya, sai haga jadi musuh paling balak, yakdo anggota keluarga tenggalan. 37 Jelma sai mengasihi bakni atau emakni lebih jak Nyak mak patut jadi jelma sai nutuk Nyak. Injuk reno juga jelma sai mengasihi anak bakas atau bebai lebih jak Nyak. 38 Rik jelma sai mak haga memikul salibni rik nutuk Nyak mak patut jadi jelma sai nutuk Nyak. 39 Jelma sai mempertahanko hurikni, haga kelebonan hurikni, kidang jelma sai kelebonan hurikni mani setia jama Nyak, haga mansa hurikni." 40 "Jelma sai nerima keti, nerima Nyak. Rik jelma sai nerima Nyak, nerima Ia sai ngutus Nyak. 41 Jelma sai nerima nabi mani ia nabi, haga nerima upah sai nabi. Rik sapa sai nerima sai jelma betik mani ia mebetik, haga nerima upah sai betik. 42 Sapa sai ngeni nginum, walau cuma way ngingi gaoh jama salah sai jelma jak jelma hina dina inji, mani ia jelma sai nutuk Nyak, percayado ia pasti haga nerima upahni!"

Matthew 11

1 Seraduni Isa ngeni petunjuk-petunjuk jama kerua belas jelma sai nutuk Ia, Ia ninggalko rang udi. Ia mik ngajar rik nyiarko luhot jak Allah di kota-kota sai redik di dudi. 2 Yohanes Pembaptis sai sedang di penjara ngedengi tentang guaini Almasih. Raduni ia ngayun pira-pira jelma sai nutuk ia mik jama Isa untuk nanyako, 3 "Bapak kedo jelma sai harus ratong menurut janji Allah, atau harus kedo sekam nunggu jelma bareh?" 4 Isa ngejawab, "Mulohdo jama Yohanes rik keni pandai api sai keti dengi rik liak: 5 Ulun buta ngeliak, ulun lumpuh lapah, ulun bepenyakik kusta munyai; ulun tilu ngedengi, ulun mati hurik luot, rik Kabar Betik jak Allah diberitako jama ulun-ulun mejerih. 6 Bebahagiado ulun sai mak ngedok alasan untuk nulak Nyak!" 7 Seraduni utusan-utusan Yohanes udi mik, Isa mulai cawa jama ulun lamon tentang Yohanes, cawa-Ni, "Keti mik di padang gurun untuk ngeliak api? Sehelai jukuk sai ditiup angin kedo? 8 Keti mik untuk ngeliak api? Sai jelma sai bekawai helau kedo? Jelma-jelma sai bekawai injuk reno tinggal di istana! 9 Jadi mengapi keti mik di padang gurun? Untuk ngeliak sai nabi kedo? Benor, malah lebih jak sai nabi. 10 Mani Yohanes udido sai dimaksud delom ayat Alkitab inji, 'Injido utusan-Ku, cawa Allah, Nyak ngutus ia lebih mena jak Niku in ia ngebukak renglaya untuk-Mu.' 11 Ingokdo! Di dunia inji mak pernah wat jelma sai lebih balak jak Yohanes Pembaptis. Kidang injuk reno, jelma sai paling lunik jak hantara umat Allah lebih balak jak Yohanes. 12 Radu jak Yohanes ngabarko kabar sampai pada saat inji, umat Allah ditentang ulih jelma-jelma sai berusaha nguasani jama kekerasan. 13 Sampai ratongni Yohanes, sunyinni hukum Musa rik ajaran nabi-nabi benubuat tentang hal-hal sai haga tejadi. 14 Rik kik keti haga percaya, Yohanes udido Elia, sai ratongni radu dinubuatko. 15 Kik ngedok cuping, dengiko! 16 Jama api haga Kubandingko jelma-jelma zaman inji? Tian sebagai sanak-sanak sai mejong di pasar. Sekelompok cawa jama sai bareh, 17 'Sekam ngemainko lagu riang untuk keti, kidang keti mak haga nari! Sekam ngenyanyiko lagu perkabungan, rik keti mak haga miwang!' 18 Yohanes ratong -- ia puasa rik mak nginum anggor; rik jelma-jelma cawa, 'Ia kekurukan sitan!' 19 Tano Anak Manusia ratong -- Ia mengan rik nginum; raduni jelma-jelma cawa, 'Liak ulun udi! Rakus, pemabuk, kantikni tukang tagih pajak rik kantik jelma bedusa.' Meskipun injuk reno, kebijaksanaan Allah tebukti jak hasil-hasilni." 20 Raduni Isa mulai ngereneh kota-kota, di dipa Ia paling lamon nyani keajaiban. Mani jelma-jelma di kota-kota udi mak haga betubat jak dusa-dusa tian. 21 "Celaka niku, Korazim! Rik celaka juga niku, Betsaida! Seandaini keajaiban-keajaiban sai disani di tengah-tengahmu radu dilakuko di Tirus rik Sidon, pasti jelma-jelma di disan radu saka betubat jak dusa-dusa tian rik makai kawai bekabung rik ngepikko hambua di atas ulu. 22 Ingokdo, waktu Rani Kiamat, jelma-jelma Tirus rik Sidon haga lebih mudah diampuni Allah jak keti! 23 Rik niku, Kapernaum! Api kedo niku haga dilanggarko sampai di surga? Mawat! Malah niku haga ditokko di neraka! Mani seandaini keajaiban-keajaiban sai disani di tengah-tengahmu ano radu disani di Sodom, Sodom udi masih wat sampai saat inji! 24 Ingokdo, pada Rani Kiamat, jelma Sodom haga lebih mudah diampuni Allah jak keti!" 25 Waktu seno Isa bedua, "Bapa, Tuhan sai nguasai langit rik bumi! Nyak ngucapko terima kasih jama Niku mani sunyinni ano Bapa rahasiako jak ulun-ulun sai pandai rik beilmu, kidang Bapa tunjukko jama ulun-ulun sai mak tepelajar. 26 Senodo sai nyenangko hati Bapa." 27 Raduni Isa cawa, "Sunyin hal radu diserahko Bapa jama Nyak. Mak sai jelma pun mengenal Anak, selain Bapa. Mak ngedok juga sai mengenal Bapa selain Anak, rik jelma-jelma jama sapa Anak udi memperkenalko Bapa. 28 Ratongdo jama Nyak niku sunyinni sai mebuya, rik ngerasako biakni baban; Nyak haga nyegarko niku. 29 Tutukdo perintah-Ku rik belajardo jak Nyak. Mani Nyak inji lemoh lembut rik rendah hati, maka niku haga ngerasa segar. 30 Mani perintah-perintah-Ku nyenangko, rik baban sai Kutanggungko atasmu mehampang."

Matthew 12

1 Pada suatu rani Sabat, waktu Isa liu di sai kebun gandum, jelma-jelma sai nutuk Ia mulai mutil gandum, raduni nganikni mani mebetoh. 2 Waktu ulun-ulun Farisi ngeliak udi, tian cawa jama Isa, "Liak! Jelma-jelma sai nutuk Niku ngelanggar hukum agama neram jama ngelakuko sai dilarang waktu rani Sabat." 3 Isa ngejawab, "Makkung pernah kedo keti ngebaca tentang api sai dilakuko Daud waktu ia rik jelma-jelmani mebetoh? 4 Ia kuruk mik delom Lamban Ibadah; raduni nganik ruti sai radu dipersembahko jama Allah. Padahal menurut hukum agama neram, ia maupun jelma-jelmani mak ngasi nganik ruti udi -- angkah imam-imam gaoh sai ngasi. 5 Atau makkung pernah kedo keti ngebaca di delom hukum Musa unggal rani Sabat imam-imam sai betugas di Lamban Ibadah, ngelanggar atoran rani Sabat, kidang mak disalahko? 6 Perhatiko api sai Kucawako inji: di dija wat sai lebih balak jak Lamban Ibadah. 7 Di delom Alkitab tetulis: Belas kesiando sai Kuhagako, lain hak kurban binatang. Kik sekirani keti benor-benor ngerti cawa ano, pasti keti mak haga nyalahko jelma-jelma sai mak besalah. 8 Mani Anak Manusia bekuasa atas rani Sabat." 9 Isa ninggalko rang udi raduni mik di sai lamban ibadah. 10 Di dudi wat jelma sai culukni lumpuh kebelah. Pira-pira jelma sai haga nyepok kesalahan Isa, betanya jama Ia, "Ngasi kedo ngunyaiko jelma pada rani Sabat?" 11 Isa ngejawab, "Seandaini wat sai jelma jak hantara keti ngedok sai biri-biri, rik waktu rani Sabat biri-biri udi tumbak mik delom lubang sai relam; api sekedau biri-biri udi mak haga berusaha ngeluahko biri-biri udi jak delom lubang udi? 12 Nah, manusia lebih berega jak biri-biri! Jadi, kik injuk reno, ngasi nulung jelma waktu rani Sabat." 13 Kak raduni Isa cawa jama jelma sai culukni lumpuh kebelah udi, "Julorko culukmu." Jelma udi ngulorko culukni, rik culuk udi munyai injuk culukni sai kebelah lagi. 14 Kidang jelma-jelma Farisi ninggalko lamban ibadah udi, raduni bemufakat untuk ngebunuh Isa. 15 Isa pandai bahwa jelma-jelma Farisi udi beniat jahat tehadap diri-Ni. Jadi Ia mik jak rang udi rik lamon jelma nutuk Ia. Raduni Ia ngunyaiko sunyinni jelma sai meruyuh. 16 Kidang Ia ngelarang tian ngeni pandai tentang Ia jama jelma bareh. 17 Jama injuk reno tejadido api sai diucakko Allah liwat Nabi Yesaya, 18 "Injido utusan-Ku sai Kupilih, Jelma sai Kukasihi rik sai bekenan di hati-Ku. Ruh-Ku haga Kukeniko jama Ia, keadilan-Ku haga diberitako-Ni jama bangsa-bangsa. 19 Ia mak haga betangkar atau mekik, atau bepidato di renglaya-renglaya. 20 Buluh sai tekulai mak haga dipatahko-Ni lampu sai redup mak haga dipadamko-Ni. Ia haga bejuang sampai keadilan tecapai; 21 sunyinni bangsa haga ngepikko harapan jama Ia." 22 Kak raduni diusung jama Isa sai jelma buta rik bisu mani dikuasai ulih ruh jahat. Isa ngunyaiko jelma udi sehingga ia dapok cawa rik ngeliak. 23 Sunyinni jelma hiran rik cawa, "Mungkin kedo Ia inji Anak Daud sai dijanjiko udi?" 24 Waktu jelma-jelma Farisi ngedengi ano, tian ngejawab, "Jelma inji angkah dapok nguser ruh jahat, mani Beelzebul, kepala ruh-ruh jahat, radu ngeni kuasa udi jama Ia." 25 Isa pandai sai dipikerko jelma-jelma Farisi udi. Jadi Ia cawa jama tian, "Kik sai negara pecoh delom kelompok-kelompok sai saling bemusuhan, negara udi mak dapok betahan. Rik sai kota atau keluarga sai pecoh-pecoh rik bemusuhan peperda tian haga hancor. 26 Injuk reno muneh di delom kerajaan iblis; kik sai kelompok nguser kelompok sai bareh, maka kerajaan iblis ano radu tepecoh-pecoh rik haga runtuh. 27 Keti cawa bahwa Nyak nguser ruh jahat mani kuasa Beelzebul. Kik injuk reno jama kuasa sapa jelma-jelma sai nutuk niku nguser ruh jahat. Jelma-jelma sai nutuk niku ano tenggalan sai ngebuktiko bahwa keti salah! 28 Kidang Nyak nguser ruh jahat jama kuasa Ruh Allah. Rik udi retini bahwa Allah radu mulai memerintah di tengah-tengah keti. 29 Injuk repa jelma dapok kuruk mik delom lamban jelma sai kuat untuk ngerampas hartani, kik ia mak mena ngikok jelma kuat udi? Radu jak seno, ampai ia dapok ngerampas hartani. 30 Jelma sai mak memihak Nyak setemonni nantang Nyak. Rik jelma sai mak ngebantu Nyak setemonni nyadangko guai-Ku! 31 Ulihni seno, pandai mak, kik jelma bebuat dusa rik ngucakko sai ngehina, ia dapok diampuni! Kidang kik ia ngehina Ruh Allah, ia mak dapok diampuni! 32 Kik jelma ngucakko sai hal nantang Anak Manusia, ia dapok diampuni, kidang kik ia ngehina Ruh Allah, ia mak dapok diampuni, baik tano maupun di akherat!" 33 "Untuk mansa uah sai betik, batangni haga subor. Kik batangni mak subor, uahni mak betik juga. Subor mawatni sai batang kepandaian jak uahni. 34 Niku jelma jahat, injuk repa niku dapok ngucakko hal-hal sai betik kik niku jahat? Api sai diucakko ulih banguk udido sai ngelimpah jak hati! 35 Jelma sai betik ngucakko hal-hal sai betik mani ia mebetik nihan. Sebalikni, jelma sai jahat ngucakko hal-hal sai jahat mani ia jahat nihan. 36 Jadi, ingokdo: waktu Rani Kiamat, unggal jelma haga betanggung jawab atas unggal cawani sai mak beguna. 37 Mani cawa-cawamu tenggalando sai haga dipakai untuk memutusko niku besalah atau mawat." 38 Radu jak seno pira-pira guru agama rik ulun-ulun Farisi cawa, "Pak Guru, sekam mirak ngeliak Bapak nyani keajaiban." 39 "Hara jahatni rik durhakani jelma-jelma zaman inji!" jawab Isa. "Keti ngilu Nyak nyani keajaiban? Keti mak haga dikeni sai keajaiban pun, kecuali keajaiban Nabi Yunus. 40 Yunus tinggal telu rani telu bingi di delom tenai iwa balak. Injuk reno muneh Anak Manusia haga tinggal telu rani telu bingi di delom tenai bumi. 41 Waktu Rani Kiamat, penduduk Niniwe haga bangkit jejama jelma-jelma zaman inji rik nuduh tian. Mani jelma-jelma Niniwe udi betubat jak dusa-dusa tian, waktu Yunus bekhotbah jama tian. Kidang di dija tano wat sai lebih balak jak Yunus! 42 Waktu Rani Kiamat, ratu jak negeri Selatan haga bangkit jejama jelma-jelma zaman inji rik nuduh tian. Mani untuk ngedengiko pengajaran Salomo sai bijak, ratu udi nyani lapahni sai jaoh nihan jak uncuk bumi. Kidang di dija tano wat sai lebih balak jak Salomo!" 43 "Kik ruh jahat ninggalko sai jelma, ruh udi bekeliling mik rang-rang sai menyangu untuk nyepok rang istirahat, kidang ia mawat ngedapokni. 44 Ulihni seno ia cawa, 'Nyak haga muloh mik lamban sai radu kutinggalko.' Waktu ia sampai di disan, lamban udi bangkang, mekecah rik teratur. 45 Raduni ia mik rik ngusung pitu ruh bareh sai lebih jahat jak ia. Raduni tian kuruk mik delom jelma udi, raduni tinggal di dudi. Rik akherni keadaan jelma udi jadi lebih burak jak mula-mula. Senodo juga sai haga tejadi jama jelma-jelma jahat zaman inji." 46 Sementara Isa masih cawa jama jelma lamon udi, ratongdo emak rik puari-puari-Ni. Tian cecok di luah sambil berusaha untuk dapok cawa jama Ia. 47 Sai jelma jak ulun lamon udi cawa jama Isa, "Pak, emak rik puari-puari Bapak wat di luah. Tian mirak cawa jama Bapak." 48 Raduni Isa ngejawab, "Sapa emak-Ku? Sapa puari-puari-Ku?" 49 Raduni Ia nunjuk jama jelma-jelma sai nutuk Ia rik cawa, "Injido mak rik puari-puari-Ku. 50 Jelma sai ngelakuko kehaga Bapa-Ku di surga, iado puari bakas, puari bebai, rik emak-Ku."

Matthew 13

1 Waktu rani seno juga Isa ninggalko lamban udi raduni mik pingger danau rik mejong di dudi. 2 Lamon nihan jelma sai bekumpul di sekeliling Isa, ulihni seno Ia mik mejong di delom jukung, sedang jelma lamon udi cecok di pantai. 3 Raduni Isa ngajar lamon hal jama tian jama memakai perumpamaan. "Sai jelma petani mik nabor bibit," injuk renodo Isa mulai jama cerita-Ni. 4 "Waktu sedang nabor, wat bibit sai gugor di renglaya. Raduni burung ratong rik bibit ano dikanik sampai bela. 5 Wat juga sai gugor di rang bebatu-batu, sai tanohni cutik. Bibit-bibit ano geluk tuoh ulih kurang tanoh. 6 Kidang waktu matarani radu cakak, tunas-tunas udi mulai layu, raduni menyangu rik mati mani bakakni mak kuruk cukup relam. 7 Wat muneh bibit sai gugor di tengah semak keruwi. Semak keruwi udi tuoh rik ngehimpit tunas-tunas udi sampai mati. 8 Kidang wat juga bibit sai gugor di tanoh sai subor, raduni bebuah; wat sai seratus, wat sai enam puluh, rik wat juga sai telu puluh kali lipat." 9 Seraduni nyeritako perumpamaan ano Isa cawa, "Kik ngedok cuping, dengiko!" 10 Kak raduni jelma-jelma sai nutuk Isa ratong rik betanya jama Ia, "Mengapi Bapak makai perumpamaan kik cawa jama ulun lamon udi?" 11 Isa ngejawab, "Mani keti radu dikeni anugerah untuk mengetahui rahasia tentang injuk repa Allah memerintah, sedangko tian mawat. 12 Mani jelma sai radu ngedok, haga dikeni lebih lamon lagi, rik ia haga bekelebihan. Kidang jelma sai mak ngedok api-api, maka cutik sai wat jama ia malah haga diakuk. 13 Udido sebabni Nyak makai perumpamaan kik cawa jama ulun lamon, mani tian ngeliak, kidang injuk jelma sai mak ngeliak; tian ngedengi kidang injuk jelma sai mak ngedengi rik mak ngerti. 14 Ulihni seno tejadido sai dinubuatko Nabi Yesaya, 'Allah cawa: Tian haga terus ngedengi kidang mak ngerti; tian haga terus memperhatiko kidang mak pandai api sai tejadi. 15 Mani pikeran jelma-jelma inji radu jadi kudul, cuping tian radu jadi tilu rik mata tian radu dipejamko. Inji tejadi in mata tian dang ngeliak, cuping tian dang ngedengi, pikeran tian dang ngerti rik dang muloh jama Nyak, raduni Nyak ngunyaiko tian.' " 16 "Kidang hara beruntungni keti," ani Isa jama jelma-jelma sai nutuk Ia, "mani keti temon ngeliak rik ngedengi. 17 Ingokdo, lamon nabi rik jelma sai taat jama Allah mirak ngeliak sai keti liak tano inji, kidang tian mak ngeliakni. Tian mirak ngedengi api sai keti dengi tano inji, kidang tian mak ngedengi." 18 "Dengiko api reti perumpamaan tentang sai penabor udi. 19 Bibit sai gugor di renglaya injuk jelma-jelma sai ngedengi kabar tentang injuk repa Allah memerintah, kidang mak ngerti. Si Jahat udi ratong rik ngerampas api sai radu ditabor delom hati tian. 20 Bibit sai gugor di rang sai bebatu-batu, injuk jelma-jelma sai ngedengi kabar udi, rik langsung nerimani jama senang hati. 21 Kidang kabar udi mak bebakak delom hati tian, sehingga mak tahan saka. Reno tian menderita kesusahan atau penganiayaan ulihni kabar udi, langsung tian murtad. 22 Bibit sai gugor di tengah-tengah semak keruwi injuk jelma-jelma sai ngedengi kabar udi, kidang khuater tentang hurik tian rik mirak hurik mewah. Ulihni seno kabar jak Allah tehimpit di delom hati tian hingga mak bebuah. 23 Rik bibit sai gugor di tanoh sai subor injuk jelma-jelma sai ngedengi kabar udi rik paham. Tian bebuah lamon, wat sai seratus, wat sai enam puluh, rik wat sai telu puluh kali lipat hasilni." 24 Isa nyeritako luot sai perumpamaan jama ulun lamon, cawa-Ni, "Kik Allah memerintah, keadaanni injuk perumpamaan inji: Sai petani menabor bibit sai betik di kebunni. 25 Waktu di bingi, waktu sunyinni jelma lagi pedom, musuh petani udi ratong nabor bibit lioh di hantara gandum udi, raduni mik. 26 Waktu tanoman-tanoman udi tuoh rik mayang-mayangni mulai tuoh, keliakan muneh lioh udi. 27 Raduni jelma-jelma sai digaji petani udi ratong jama petani udi rik cawa, 'Tuan, kan Tuan nanom bibit sai betik di kebun Tuan? Repa jadini sampai wat lioh di disan?' 28 Petani udi ngejawab, 'Udi guaini musuh.' Raduni jelma-jelma sai digaji petani udi betanya luot, 'Tuan haga kedo sekam mik nyabut lioh udi?' 29 'Dang,' jawabni, 'mani kik lioh udi cabut, kanah gandumni nutuk tecabut. 30 Tagando lioh udi tuoh jama-jama sampai waktu ngegetas. Kanah nyak cawa jama jelma-jelma sai ngegetas: Kumpulko pai lioh, ikok, raduni suah. Radu jak seno kumpulko gandumni, raduni segok di delom lumbung.' " 31 Isa nyeritako luot sai perumpamaan jama jelma lamon, cawa-Ni, "Kik Allah memerintah, keadaanni sebagai perumpamaan inji: Sai biji sawi diakuk ulih sai jelma, raduni ditanom di kebunni. 32 Biji sawi yakdo bibit sai paling lunik. Kidang kik radu tuoh, ia jadi paling balak di hantara tanoman-tanoman. Ia jadi batang, hingga burung-burung ratong besarang di cabang-cabangni." 33 Wat sai perumpamaan bareh sai diceritako Isa jama jelma-jelma lamon. "Kik Allah memerintah, keadaanni injuk ragi sai diakuk ulih sai bebai, raduni diaduk jama epak puluh liter tepung terigu sampai bekembang sunyinni!" 34 Sunyinni diajarko Isa jama ulun lamon jama memakai perumpamaan. 35 Jama injuk reno tejadido sai dicawako ulih nabi, "Nyak makai perumpamaan kik cawa jama tian; Nyak haga ngabarko hal-hal sai tesegok semenjak tejadini dunia inji." 36 Radu jak seno Isa ninggalko ulun lamon udi, raduni kuruk lamban. Jelma-jelma sai nutuk Ia ratong rik cawa, "Cuba Bapak terangko jama sekam reti perumpamaan tentang lioh di hantara gandum udi." 37 Isa ngejawab, "Jelma sai nabor bibit sai betik udi yakdo Anak Manusia. 38 Kebun udi yakdo dunia inji. Bibit sai betik udi yakdo jelma-jelma sai radu jadi umat Allah. Lioh udi yakdo jelma-jelma sai bepihak jama iblis. 39 Musuh sai nanomi lioh udi yakdo iblis. Masa panen yakdo Rani Kiamat, rik jelma-jelma sai ngegetas udi yakdo malaikat-malaikat. 40 Injuk repa lioh dikumpulko rik disuah di delom apui, injuk reno juga waktu Rani Kiamat kanah. 41 Anak Manusia haga ngayun malaikat-malaikat-Ni ngumpulko jak hantara umat-Ni sunyinni sai menyebabko jelma bebuat dusa, rik sunyinni jelma bareh sai ngelakuko kejahatan. 42 Tian sunyinni haga ditokko mik delom tungku apui sai menyala-nyala; di dudi tian haga miwang rik menderita. 43 Rik jelma-jelma sai ngelakuko kehaga Allah haga besinar injuk matarani di delom Dunia Ampai Allah, Bapa tian. Jadi, kik ngedok cuping, dengiko!" 44 "Kik Allah memerintah, keadaanni sebagai perumpamaan inji: Wat harta sai tependam di delom tanoh raduni dihalu ulih sai jelma, rik dikurukkoni mik delom tanoh. Kak raduni ulih riangni, ulun udi mik ngejual sunyinni kedauni, raduni muloh rik ngebeli tanoh udi." 45 "Kik Allah memerintah, keadaanni sebagai perumpamaan inji: Sai jelma sai bedagang nyepok mutiara-mutiara sai berega. 46 Waktu ia ngehalu sai mutiara sai luar biasa helauni, raduni ia mik rik ngejual sunyinni kedauni, raduni ngebeli mutiara sai sinji." 47 "Kik Allah memerintah, keadaanni diumpamako jama jala sai ditebarko mik danau, raduni mansa bemacam-macam iwa. 48 Seraduni jala udi latap, jala udi diiwakko mik darak ulih nelayan-nelayan. Kak raduni tian mejong rik misah-misahko iwa-iwa udi: Sai betik disegokko delom runcung rik sai mak mebetik ditokko. 49 Renodo halni Rani Kiamat, malaikat-malaikat haga mik misahko jelma-jelma jahat jak jelma-jelma sai ngelakuko kehaga Allah. 50 Kak raduni jelma-jelma jahat udi ditokko mik delom tungku apui. Di dudido tian haga miwang rik menderita." 51 "Api keti ngerti sunyinni ano?" tanya Isa. "Ngerti Pak!" jawab tian. 52 Raduni Isa cawa, "Udi sebabni unggal guru agama sai radu jadi anggota umat Allah, injuk sai tuan rumah sai ngeluahko jak rang hartani barang-barang ampai rik saka." 53 Seraduni Isa nyeritako perumpamaan-perumpamaan udi, Ia ninggalko rang udi, 54 raduni muloh mik pekon-Ni. Di dudi Ia mik ngajar di lamban ibadah, rik jelma-jelma sai ngedengiko Ia di dudi, hiran nihan. Tian cawa, "Jak ipa jelma inji mansa hikmat injuk reno? Rik jak ipa Ia mansa kuasa untuk nyani keajaiban? 55 Kan Ia anak tukang kayu? Kan Maria udi emak-Ni; rik puari-puari-Ni yakdo Yakobus, Yusuf, Simon rik Yudas? 56 Rik bukankah puari-puari bebai-Ni tinggal di dija juga? Jak ipa Ia mansa sunyinni ano?" 57 Maka tian nulak Isa. Raduni Isa cawa jama tian, "Sai nabi dihormati di dipa-dipa, kecuali di pekonni rik di lambanni tenggalan." 58 Ulihni seno Isa mak nyani lamon keajaiban-keajaiban di dudi mani tian mak percaya.

Matthew 14

1 Waktu seno Herodes, sai bekuasa negeri Galilea, ngedengi tentang Isa. 2 Herodes cawa jama pejabat-pejabatni, "Pasti inji Yohanes Pembaptis sai radu hurik luot! Reno sebabni Ia ngedok kuasa ngelakuko keajaiban." 3 Mani semakkung ano Herodes ngayun nangkok Yohanes rik ngikok ia rik ngurukko ia mik delom bui. Herodes bebuat injuk reno mani soal Herodias, inggom puarini tenggalan, yakdo Filipus. 4 Mani pernah Yohanes ngucakko injuk reji jama Herodes, "Mak ngasi niku kawin jama Herodias!" 5 Sebenorni Herodes mirak ngebunuh Yohanes, kidang ia rabai jama jelma-jelma, mani tian nganggap Yohanes nabi. 6 Waktu Herodes ngerayako rani ulang tahunni, anak bebai Herodias nari di hadapan kuari. Tarianni nyenangko nihan hati Herodes, 7 sehingga Herodes bejanji jama ia jama sumpah bahwa api gaoh sai ia kilu, haga dikeniko jama ia. 8 Mani dihasut ulih emakni, muli udi cawa, "Nyak ngilu ulu Yohanes Pembaptis dikeniko jama nyak tano inji juga di atas baki!" 9 Ngedengi kiluan ano, Herodes jadi sedih nihan. Kidang mani ia radu besumpah di hadapan kuarini, ia merintahko in kiluan muli udi dikabulko. 10 Ia ngayun jelma mik bui untuk melok ulu Yohanes. 11 Kak raduni ulu Yohanes udi diusung kuruk di atas baki rik dikeniko jama muli udi. Raduni muli ano ngusungni muneh jama emakni. 12 Radu jak seno jelma-jelma sai nutuk Yohanes ratong ngakuk mayat Yohanes rik nguborkoni. Raduni tian mik rik ngeni pandai hal seno jama Isa. 13 Waktu Isa ngedengi kabar ano, Ia cakak jukung tenggalan rik ninggalko rang udi, untuk mik di suatu rang sai mangi. Kidang waktu jelma-jelma ngedengi tentang hal udi, tian ninggalko kota-kota tian rik mik nyusul Isa ngeliu renglaya darak. 14 Waktu Isa regah jak jukung rik ngeliak jelma lamon udi, Ia kesian jama tian. Raduni Ia ngunyaiko jelma-jelma sai meruyuh di hantara tian. 15 Dibi ranini, jelma-jelma sai nutuk Isa ratong rik cawa jama Ia, "Rani radu dibi rik rang inji tepencil. Lebih baik Bapak ngayun jelma-jelma inji mik, in dapok ngebeli kanikan di pekon-pekon." 16 "Dang tian mik," ani Isa, "keti gaoh ngeni tian mengan." 17 "Sekam angkah ngedok lima ruti rik rua iwa!" jawab jelma-jelma sai nutuk Isa udi. 18 "Usung ano mik dija," ani Isa. 19 Kak raduni Ia ngayun ulun lamon udi mejong di atas jukuk. Raduni Ia ngakuk lima ruti rik rua iwa udi, raduni nengadah mik langit rik ngucap syukor jama Allah. Radu jak seno Ia ngebelah-belah ruti udi jama culuk-Ni rik ngeniko-Ni jama jelma-jelma sai nutuk Ia untuk dibagi-bagiko jama ulun lamon udi. 20 Tian sunyinni mengan sampai betong. Radu jak seno jelma-jelma sai nutuk Isa ngumpulko kelebihan kanikan ano; wat rua belas bakul latap. 21 Sai mengan waktu seno wat kira-kira lima ribu jelma, makkung tehitung bebai rik sanak-sanak. 22 Radu jak seno Isa ngayun jelma-jelma sai nutuk Ia cakak jukung rik lebih mena nyeberang danau, sementara Ia ngayun ulun lamon udi mulang. 23 Seraduni ulun lamon udi mik, Isa cakak sai bukit tenggalan untuk bedua. Waktu radu di bingi, Isa masih wat di dudi tenggalan. 24 Sementara ano jukung sai ditumpangi jelma-jelma sai nutuk Isa, radu jaoh di tengah-tengah danau. Jukung udi tehampas-hampas dipukul umbak, mani angin belawanan arah jama jukung. 25 Hantara pukul telu rik pukul enam pagi, Isa ratong mik jama tian lapah di atas way. 26 Waktu jelma-jelma sai nutuk Ia ngeliak Ia lapah di atas way, tian tekejut nihan. "Hantu!" pekik tian kerabaian. 27 Kidang Isa langsung ngejawab, "Tenangdo! Nyak Isa. Dang rabai!" 28 Raduni Petrus cawa, "Kik Niku sangun Isa, kayundo nyak ratong lapah di atas way." 29 "Ratongdo," jawab Isa. Jadi Petrus regah jak jukung, lapah di atas way rik ratong jama Isa. 30 Kidang waktu Petrus ngeliak hara kancangni angin di danau udi, ia rabai rik mulai tebenam. "Tuhan, tulung!" pekikni. 31 Isa geluk ngulorko culuk-Ni rik nangkok ia, rik cawa, "Petrus, Petrus, niku inji kurang percaya. Mengapi niku ragu-ragu jama Nyak?" 32 Raduni tian rua cakak mik jukung udi, rik angin pun reda. 33 Maka jelma-jelma sai nutuk Isa sujud nyumbah Ia. Tian cawa, "Temon Tuhando Anak Allah!" 34 Waktu tian sampai di seberang danau, tian ngedarak di Genesaret. 35 Rik waktu jelma-jelma di dudi ngeliak bahwa sai ratong udi Isa, tian nyiarko kabar udi mik sunyinni daerah di sekitar kota udi. Raduni sunyin jelma meruyuh diusung mik jama Isa. 36 Rik tian ngilu jama Ia in ngasi nilut jubah-Ni, walau angkah uncukni. Raduni sunyin sai nilutni jadi munyai.

Matthew 15

1 Sekelompok jelma Farisi rik pira-pira guru agama jak Yerusalem ratong jama Isa. Tian betanya jama Ia, 2 "Mengapi jelma-jelma sai nutuk Niku ngelanggar adat istiadat nenek muyang neram? Waktu haga mengan, tian mak ngebasuh culuk pai nutuk atoran!" 3 Isa ngejawab, "Rik mengapi keti juga ngelanggar perintah Allah, angkah mani haga nutuk adat istiadat nenek muyangmu? 4 Mani Allah cawa, 'Hormatido bak rik emakni,' rik 'Sapa sai ngupokko emak bakni, haga dihukum mati.' 5 Kidang keti ngajarko: kik ulun cawa jama ulun tuhani, 'Api sai seharusni kukeniko jama bak rik emak, radu kupersembahko jama Allah,' 6 maka jelma udi mak lagi diwajibko untuk ngehormati ulun tuhani. Jadi, mani adat istiadat nenek muyangmu, keti ngeremehko cawa-Ni Allah. 7 Keti jelma munafik! Tepat nihan api sai dinubuatko Yesaya tentang keti, yakdo, 8 'Injuk reji cawa Allah: Jelma-jelma udi angkah nyumbah Nyak jama cawa-cawa, kidang hati tian jaoh jak Nyak. 9 Percuma tian nyumbah Nyak, mani atoran manusia tian ajarko seolah-olah ano atoran-Ku.' " 10 Kak raduni Isa ngurau jelma-jelma rik cawa jama tian, "Dengiko in ngerti! 11 Sai kuruk mik banguk mak nyani jelma udi najis; angkah sai luah jak bangukni, anodo sai ngejadiko ia najis." 12 Raduni jelma-jelma sai nutuk Isa ratong rik cawa jama Ia, "Pandai mak Bapak bahwa jelma-jelma Farisi ano tesinggung waktu ngedengi Bapak cawa injuk reno?" 13 Isa ngejawab, "Unggal tanoman sai mak ditanom ulih Bapa-Ku di surga haga dicabut. 14 Dang hirauko jelma-jelma Farisi udi. Tian udi jelma-jelma sai mimpin buta; rik kik jelma buta memimpin jelma buta, tian rua haga tumbak mik delom siring." 15 Petrus cawa, "Tulung jelasko perumpamaan ano jama sekam, Pak!" 16 Isa ngejawab tian, "Api keti juga makkung ngerti? 17 Pandai mak keti, bahwa sai kuruk mik delom banguk regah mik delom tenai, rik kak raduni luah lagi? 18 Kidang sai luah jak banguk, asalni jak hati; rik senodo sai nyani jelma udi najis. 19 Mani jak hati timbul pikeran-pikeran jahat, sai nyebabko jelma ngebunuh, bezinah, bebuat hajor, maling, ngeni kesaksian palsu rik memfitnah. 20 Hal-hal senodo sai menyebabko jelma jadi najis, rik lain hak mengan jama culuk sai mak dibasuh." 21 Kak raduni Isa ninggalko rang udi mik di daerah redik kota Tirus rik Sidon. 22 Sai bebai Kanaan jak daerah udi, ratong jama Isa sambil mekik, "Anak Daud, kesian jama nyak! Anak bebaiku kekurukan ruh jahat. Keadaanni parah nihan." 23 Isa mak ngejawab bebai udi sama sekali. Raduni jelma-jelma sai nutuk Isa ratong jama Ia rik ngilu, "Pak, kayun bebai ano mik. Ia angkah ribut-ribut gaoh di kudan neram!" 24 Isa ngejawab, "Nyak diutus angkah jama bangsa Israel, khususni jama tian sai sesek." 25 Bebai udi ratong raduni sujud di hadapan Isa rik cawa, "Tulung pai nyak, Tuan." 26 Isa ngejawab, "Mak mebetik ngakuk kanikan sanak-sanak rik nayarko jama kaci." 27 "Benor, Tuan," jawab bebai udi, "kidang kaci pun nganik tirah-tirah sai gugor jak mija tuanni." 28 Raduni Isa cawa jama ia, "Ibu, temon balak imanmu! Tagando tejadi api sai niku mirak!" Waktu seno juga anak bebai ano munyai. 29 Isa ninggalko rang udi, raduni lapah nyusor pantai Danau Galilea. Kak raduni Ia cakak mik sai bukit raduni mejong di dudi. 30 Lamon ulun ratong jama Ia ngusung jelma-jelma sai pincang, sai buta, sai lumpuh, sai bisu, rik lamon lagi jelma meruyuh sai bareh. Tian ngepikko jelma-jelma udi dihadap Isa, rik Ia ngunyaiko jelma-jelma udi. 31 Jelma lamon sai wat di dudi hiran nihan, waktu tian ngeliak jelma bisu dapok cawa, jelma pincang munyai, jelma lumpuh lapah, rik jelma buta ngeliak. Raduni tian muji-muji Allah bangsa Israel. 32 Kak raduni Isa ngurau jelma-jelma sai nutuk Ia raduni cawa, "Nyak kesian jama jelma lamon inji. Radu telu rani sakani tian jama-jama Nyak, rik tano tian mak ngedok kanikan. Nyak mak haga naganko tian mulang jama tenai bangkang, kanah tian pangsan di renglaya." 33 Raduni jelma-jelma sai nutuk Isa betanya jama Ia, "Di dipa ram dapok mansa kanikan di daerah tepencil inji untuk jelma selamon inji?" 34 "Wat pira ruti jama keti?" tanya Isa jama tian. "Pitu," jawab tian, "rik iwa lunik pira-pira biji." 35 Maka Isa ngayun jelma lamon udi mejong di atas tanoh. 36 Raduni Ia ngakuk kepitu ruti udi rik iwani, kak raduni ngucap syukor jama Allah. Radu jak seno Ia ngebelah-belah ruti rik iwa udi jama culuk-Ni, raduni ngeniko jama jelma-jelma sai nutuk Ia. Rik tian ngebagi-bagiko jama jelma lamon udi. 37 Sunyinni jelma udi mengan sampai betong. Radu jak seno jelma-jelma sai nutuk Isa ngumpulko kelebihan kanikan udi. Sunyinni wat pitu bakul latap. 38 Jumlah jelma bakas gaoh sai mengan pada waktu seno wat epak ribu jelma, makkung tehitung bebai rik sanak-sanak. 39 Raduni Isa ngayun jelma lamon udi mulang. Ia tenggalan cakak sai jukung rik mik di daerah Magadan.

Matthew 16

1 Wat pira-pira jelma Farisi rik jelma Saduki ratong jama Isa haga ngejebak Ia. Tian ngilu Ia nyani keajaiban untuk ngebuktiko bahwa Ia ratong jak Allah. 2 Isa ngejawab, "Kik matarani radu tebenam, keti cawa, 'Cuaca helau, mani langitni suluh.' 3 Rik waktu pagi rani, keti cawa, 'Rani inji haga labung, mani langit suluh rik mendung.' Nah, keti dapok ngeramalko cuaca jama ngeliak keadaan langit, padahal tanda-tanda zaman mak dapok keti ramalko!" 4 "Hara jahatni rik durhakani jelma-jelma zaman inji. Keti ngilu Nyak nyani keajaiban. Keti mak haga dikeni sai keajaiban pun kecuali keajaiban Nabi Yunus." Seraduni cawa injuk reno Isa ninggalko tian, raduni mik. 5 Waktu jelma-jelma sai nutuk Isa sampai di seberang danau, ampai kepandaian ulih tian bahwa tian lupa ngusung ruti. 6 Isa cawa jama tian, "Hati-hatido tehadap ragi jelma-jelma Farisi rik Saduki." 7 Ngedengi cawa-cawa Isa ano, jelma-jelma sai nutuk Ia mulai cawa peperda tian, "Ia cawa injuk reno mani neram mak ngusung ruti." 8 Isa pandai api sai tian cawako. Jadi Ia cawa, "Mengapi keti persoalko tentang mak ngedok ruti? Keti kurang percaya! 9 Masih makkung ngerti kedo keti? Api keti mak ingok lima ruti sai Kubelah-belah untuk lima ribu jelma? Pira bakul kelebihan ruti sai keti kumpulko? 10 Rik injuk repa muneh jama pitu ruti untuk epak ribu jelma ano? Pira bakul kelebihan kanikan sai keti kumpulko? 11 Mengapi keti sampai mak ngerti bahwa Nyak lain hak cawa jama keti mengenai ruti? Hati-hatido tehadap ragi jelma-jelma Farisi rik Saduki!" 12 Akherni jelma-jelma sai nutuk Isa udi ngerti bahwa Isa ngayun tian behati-hati lain hak tehadap ragi sai dipakai untuk nyani ruti, kidang tehadap pengajaran-pengajaran jelma-jelma Farisi rik Saduki. 13 Isa mik di daerah redik kota Kaisarea Filipi. Di dudi Ia betanya jama jelma-jelma sai nutuk Ia, "Menurut ani ulun, Anak Manusia udi sapa?" 14 Jelma-jelma sai nutuk Ia ngejawab, "Wat sai cawa Yohanes Pembaptis. Wat juga sai cawa Elia. Sai bareh lagi cawa Yeremia, atau salah sai nabi." 15 "Kidang menurut keti tenggalan, Nyak inji sapa?" tanya Isa jama tian. 16 Simon Petrus ngejawab, "Bapakdo Raja Penyelamat, Anak Allah Sai Hurik." 17 "Beruntung nihan niku, Simon anak Yona!" ani Isa. "Mani lain hak manusia sai ngeni pandai hal ano jama niku, melainko Bapa-Ku sai di surga. 18 Ulihni seno pandai mak, nikudo Petrus, batu sai kuat. Rik di atas alas batu injido Nyak haga ngebangun gereja-Ku, sai mak dapok dikalahko; sekalipun ulih maut! 19 Nyak haga ngeniko jama niku kunci jak Dunia Ampai Allah. Api sai niku larang di atas bumi, juga dilarang di surga. Rik api sai niku benorko di atas bumi, juga dibenorko di surga." 20 Radu jak seno Isa ngingokko jelma-jelma sai nutuk Ia in tian mak ngeni pandai jama sapa pun bahwa Iado Raja Penyelamat. 21 Mulai jak seno, Isa cawa terus terang jama jelma-jelma sai nutuk Ia, bahwa Ia haga mik di Yerusalem rik ngalami lamon penderitaan jak jelma-jelma sai mimpin, imam-imam kepala rik guru-guru agama. Ia haga dibunuh, kidang pada rani ketelu Ia haga dibangkitko luot. 22 Raduni Petrus narik Isa mik geler rik negor Ia, cawani, "Mudah-mudahan Allah ngejaohko hal ano, Tuhan! Dang sampai hal ano tejadi jama Tuhan!" 23 Isa ngerilong raduni cawa jama Petrus, "Kisit jak ija, Pengguda! Niku ngehalang-halangi Nyak. Pikeranmu ano pikeran manusia; lain pikeran Allah!" 24 Kak raduni Isa cawa jama jelma-jelma sai nutuk Ia, "Jelma sai haga nutuk Nyak, haga ngelupako kepentinganni tenggalan, memikul salibni, rik terus nutuk Nyak. 25 Mani jelma sai haga mempertahanko hurikni, haga kelebonan hurikni. Kidang jelma sai ngurbanko hurikni untuk Nyak, haga ngedapokkoni. 26 Api untungni bagi sai jelma, kik sunyinni dunia inji jadi kedauni kidang ia kelebonan hurikni? Dapok mak hurik udi ditukor jama sai hal? 27 Mak mesaka lagi Anak Manusia, jejama malaikat-malaikat-Ni haga ratong jama kuasa Bapa-Ni. Pada waktu seno Ia haga ngebalos unggal jelma nutuk perbuatanni. 28 Pandai mak! Jak hantara keti di dija wat sai mak haga mati, semakkung ngeliak Anak Manusia ratong sebagai Raja."

Matthew 17

1 Enam rani jak seno Isa ngusung Petrus jama Yakobus rik puarini Yohanes, ngasingko diri mik sai gunung sai langgar. 2 Di hadap tian, Isa berubah bantuk: Pudak-Ni jadi terang injuk matarani rik kawai-Ni handak bekilauan. 3 Raduni ketelu jelma sai nutuk Ia udi ngeliak Musa rik Elia cawa jama Isa. 4 Raduni Petrus cawa jama Isa, "Tuhan, bangik nihan ram di dija. Kik Tuhan haga, nyak haga ngediriko telu kemah di dija: sai untuk Tuhan, sai untuk Musa, rik sai lagi untuk Elia." 5 Sementara Petrus masih cawa, awan sai terang nihan meliputi tian rik jak awan udi kedengian suara sai cawa, "Injido Anak-ku sai Kukasihi. Ia nyenangko hati-Ku. Dengiko Ia!" 6 Waktu jelma-jelma sai nutuk Isa ngedengi suara ano, tian rabai nihan, hingga tesungkor mik tanoh. 7 Kidang Isa ratong rik nyating tian. "Minjakdo," cawa-Ni, "dang rabai!" 8 Waktu tian ngeliak, tian mak ngeliak sapa pun, kecuali Isa gaoh. 9 Waktu tian regah jak gunung udi, Isa ngingokko tian, "Dang ngeni pandai jama sapa pun api sai keti liak jeno, semakkung Anak Manusia dibangkitko jak kematian." 10 Jelma-jelma sai nutuk Isa betanya jama Ia, "Mengapi guru-guru agama cawa bahwa Elia haga ratong lebih mena?" 11 Isa ngejawab, "Sangun Elia ratong rik ia haga ngeberesko sunyin hal. 12 Kidang Nyak cawa jama niku, Elia radu ratong, kidang jelma-jelma mak mengenal ia; tian memperlakuko ia kehaga tian gaoh. Rik reno muneh tian haga memperlakuko Anak Manusia." 13 Raduni jelma-jelma sai nutuk-Ni ngerti bahwa Isa cawa tentang Yohanes Pembaptis. 14 Waktu Isa rik ketelu jelma sai nutuk Ia muloh jama ulun lamon udi, sai jelma bakas ratong, sujud di hadapan Isa, 15 rik cawa, "Bapak, kesian pai jama anakku. Ia sakik ayan. Serangan ayanni hibat nihan sehingga ia risok tumbak mik delom apui rik risok juga mik delom way. 16 Nyak radu ngusung ia jama jelma-jelma sai nutuk Bapak, kidang tian mak dapok ngunyaiko ia." 17 Isa ngejawab, "Bukan main keti inji! Keti temondo jelma-jelma sai nyeleweng rik mak percaya. Sampai kapan Nyak haga tinggal jama-jama keti rik besabar tehadap keti? Usung sanak udi mik dija!" 18 Raduni Isa merintahko ruh jahat sai di delom sanak udi luah. Rik ruh jahat udi luah, raduni sanak udi munyai waktu saat seno juga. 19 Kak raduni jelma-jelma sai nutuk Isa ratong jama Ia tenggalan rik betanya jama Ia, "Pak, api sebab sekam mak dapok nguser ruh jahat udi?" 20 Isa ngejawab, "Sebab keti kurang percaya. Ingokdo! Kik keti ngedok iman sebalak biji sawi, keti dapok cawa jama bukit inji, 'Malihdo mik disan!' pasti bukit inji haga malih. Mak ngedok sai pun sai mak dapok keti sani! 21 Kidang ruh jahat sai injuk reno inji, angkah dapok diuser ulih dua rik puasa gaoh." 22 Waktu jelma-jelma sai nutuk Isa bekumpul di Galilea, Isa cawa jama tian, "Mak mesaka lagi, Anak Manusia haga diserahko jama kuasa manusia. 23 Ia haga dibunuh, kidang pada rani ketelu Ia haga dibangkitko." Maka jelma-jelma sai nutuk Ia jadi sedih nihan. 24 Waktu Isa rik jelma-jelma sai nutuk Ia sampai di Kapernaum, tukang-tukang tagih pajak Lamban Ibadah ratong jama Petrus rik betanya, "Gurumu ngebayar pajak Lamban Ibadah mawat?" 25 Petrus ngejawab, "Bayar!" Waktu Petrus mulang, Isa nagu ia lebih mena, "Simon, injuk repa pendapatmu? Sapa sai haga ngebayar bea atau pajak jama raja-raja dunia inji? Rakyat atau ulun asing?" 26 "Ulun asing," jawab Petrus. "Kik injuk reno," ani Isa, "rakyat mak perlu ngebayar. 27 Kidang dang neram nyinggung perasaan jelma-jelma udi. Jadi, mikdo mik danau untuk ngawil. Akukdo iwa mula-mula sai niku tangkok. Di delom bangukni udi niku haga ngehalu mata duit sai cukup untuk pajak ram rua. Akukdo duit ano rik bayardo jama tian pajak neram untuk Lamban Ibadah."

Matthew 18

1 Pada waktu seno jelma-jelma sai nutuk Isa ratong jama Ia rik betanya, "Sapa sai dianggap paling langgar di hantara umat Allah?" 2 Isa ngurau sai sanak lunik, rik ngepikko ia cecok di hadap tian. 3 Raduni Isa cawa, "Percayado! Angkah kik keti berubah rik jadi injuk sanak-sanak, keti haga jadi anggota umat Allah. 4 Jelma sai ngerendahko dirini rik jadi injuk sanak inji, yakdo sai paling langgar di hantara umat Allah. 5 Rik jelma sai nerima sanak sai injuk inji mani Nyak, retini nerima Nyak." 6 "Sapa nyebabko salah sai jak jelma-jelma sai lunik inji mak percaya lagi jama Nyak, lebih baik kik batu penggilingan diikokko digalahni rik ia dibenamko di laok sai relam. 7 Hara celakani dunia inji mani hal-hal sai nyebabko jelma bedusa. Sangun hal-hal injuk reno haga selalu wat, kidang celakado jelma sai nyebabkoni! 8 Kik culukmu atau cukutmu nyani niku bedusa, pelokdo rik tokko. Lebih baik niku hurik jama Allah tanpa kebelah culuk atau cukut, jak niku ditokko mik delom apui neraka jama kerua culuk rik cukutmu. 9 Rik kik matamu nyebabko niku bebuat dusa, cungkildo rik tokko. Lebih baik niku hurik jama Allah tanpa sai mata jak niku ditokko mik delom apui neraka jama kerua mata." 10 "Awas! Dang ngehina salah sai jak jelma sai lunik inji. Mani, ingokdo, malaikat-malaikat tian selalu wat di hadapan Bapa-Ku di surga. 11 Mani Anak Manusia ratong untuk nyelamatko jelma sai sesek! 12 Injuk repa pendapatmu? Seandaini wat sai jelma ngedok seratus biri-biri, raduni sai jak biri-biri udi lebon, api sai haga diguaiko ulih ulun udi? Pasti ia haga ninggalko biri-biri sai siwa puluh siwa udi di bukit rik mik nyepok sai lebon udi. 13 Rik kik ia ngehaluni luot biri-biri udi -- percaya jama Nyak -- ia haga lebih gembira atas biri-biri sai lebon udi jak atas siwa puluh siwa biri-biri sai mak lebon. 14 Injuk reno juga Bapamu sai di surga mak haga salah sai jak ulun-ulun sai ampai percaya jama Nyak inji sesek." 15 "Kik puarimu bedusa jama niku, mikdo jama ia rik tunjukko kesalahanni. Guaikodo udi secara hema-hema hantara keti rua gaoh. Kik ia nurut cawa-cawamu, maka behasildo niku mansa puarimu udi luot. 16 Kidang kik mawat, usung sai atau rua jelma lagi. Mani delom Alkitab tetulis, 'Sekurang-kurangni rua atau telu saksi diperluko untuk nyatako sai jelma tetuduh besalah.' 17 Kik ia mak nerima petuah-petuah jelma-jelma udi, keni pandai hal udi jama jemaah. Rik akherni, kik ia mak haga nerima petuah jemaah, anggapdo ia injuk tukang tagih pajak rik sai jelma mak mengenal Allah." 18 "Pandai mak: Api sai keti larang di dunia, juga dilarang di surga. Rik api sai keti benorko di dunia, juga dibenorko di surga. 19 Rik pandai mak juga: Kik di hantara keti di dunia inji rua jelma sepakat mengenai api gaoh rik ngeduakoni, dua udi haga dikabulko ulih Bapa-Ku di surga. 20 Mani di dipa rua atau telu jelma bekumpul sebab Nyak, Nyak wat di tengah-tengah tian." 21 Kak raduni Petrus ratong jama Isa rik betanya, "Tuhan, kik puariku bedusa tehadapku, sampai pira kali nyak haga ngampuni ia? Sampai pitu kali kedo?" 22 Isa ngejawab, "Mawat, lain hak sampai pitu kali, kidang pitu puluh kali pitu kali! 23 Mani kik Allah memerintah, keadaanni injuk delom perumpamaan inji: Sai raja haga nyelesaiko utang-utang jelma-jelma sai ngebantuni. 24 Waktu ia mulai ngadako pemeriksaan, dihadapko jama ia jelma sai ngebantu sai behutang bejuta-juta, 25 rik mak dapok ngebayarni. Jadi, raja udi memerintahko in jelma sai ngebantu udi dijual jama-jama anak kajongni, rik sunyinni harta kedauni untuk ngebayar utangni. 26 Jelma sai ngebantu udi sujud dihadap raja udi, rik ngilu, 'Tuan, sabardo tehadap jelma sai ngebantu. Jelma sai ngebantu haga ngebayar sunyinni hutang jelma sai ngebantu.' 27 Raja udi kesian jama ia, raduni ia ngehapusko sunyinni utangni. 28 Waktu jelma sai ngebantu udi luah, ia betungga jama kantikni, sai jelma sai ngebantu juga, sai wat utang jama ia pira-pira ribu. Ia nangkok kantikni udi, nyekikni, rik cawa, 'Bayardo sunyinni utangmu!' 29 Raduni kantikni udi sujud dihadapni sambil ngilu, 'Sabar pai kantik, sunyinni haga kubayar!' 30 Kidang jelma sai ngebantu udi nulak. Sebalikni, ia ngurukko ia mik delom bui sampai ia ngebayar utangni. 31 Waktu jelma-jelma sai ngebantu sai bareh ngeliak api sai radu tejadi, tian sedih rik ngelaporko hal udi jama raja. 32 Maka raja udi ngurau jelma sai ngebantu sai jahat udi rik cawa jama ia, 'Jelma sai ngebantu sai jahat! Sunyinni utangmu radu kuhapusko angkah mani niku ngilu jama nyak. 33 Reno juga niku haga kesian jama kantikmu sebagai nyak pun radu ngeni kesian jama niku?' 34 Raja udi butong nihan. Jelma sai ngebantu sai jahat udi dikurukkoni mik delom bui sampai ia ngebayar sunyinni utang-utangni." 35 Isa ngeraduko cerita-Ni jama cawa-cawa inji, "Reno muneh Bapa-Ku di surga haga memperlakuko keti masing-masing, kik keti mak ikhlas ngampuni puarimu."

Matthew 19

1 Seraduni Isa ngucakko sunyinni ano, Ia ninggalko Galilea raduni mik di daerah Yudea di seberang Way Yordan. 2 Lamon jelma nutuk Ia, rik Ia ngunyaiko tian di dudi. 3 Raduni jelma-jelma Farisi ratong untuk ngejebak Ia. Tian betanya, "Menurut hukum agama neram, api ngasi jelma nyeraiko inggomni jama alasan api gaoh?" 4 Isa ngejawab, "Api keti makkung ngebaca delom Alkitab bahwa Jelma Sai Nyiptako sai nyani manusia, mula-mulani nyani bakas rik bebai? 5 Rik radu jak seno Ia cawa, 'Udi sebabni bakas ninggalko emak bakni rik besatu jama inggomni, maka tian rua jadi sai.' 6 Jadi tian lain hak rua lagi, kidang sai. Udi sebabni api sai radu disatuko ulih Allah mak ngasi diceraiko ulih manusia." 7 Raduni jelma-jelma Farisi betanya jama Ia, "Kik injuk reno mengapi Musa ngayun ulun ngeni surat cerai jama inggomni sai diceraikoni?" 8 Isa ngejawab, "Musa ngizinko keti nyeraiko inggommu mani keti terlalu susah diajar. Kidang sebenorni lain hak injuk reno pada mulani. 9 Jadi, dengiko inji: Sapa nyeraiko inggomni -- padahal bebai udi mak nyeleweng -- kak raduni kawin luot jama bebai sai bareh, jelma udi bezinah." 10 Maka jelma-jelma sai nutuk Isa cawa jama Ia, "Kik soal hubungan rua mekajong injuk reno, lebih baik dang kawin." 11 Isa ngejawab, "Mak sunyinni jelma dapok nerima cawa-cawa ano, angkah jelma-jelma sai radu ditantuko ulih-Ni Allah. 12 Mani wat jelma sai mak dapok kawin, mani tian laher injuk reno. Wat juga sai mak dapok kawin mani ia disani injuk reno ulih jelma bareh. Rik wat muneh sai memilih tenggalan untuk mak kawin, in dapok ngelayani Allah. Jelma sai sanggup nerima pengajaran inji, tagando ia nerimani." 13 Wat jelma-jelma ngusung sanak-sanak jama Isa in Ia ngepikko culuk-Ni di atas ulu tian rik ngeduako tian. Kidang jelma-jelma sai nutuk Isa ngebutongi jelma-jelma udi. 14 Maka Isa cawa jama jelma-jelma sai nutuk Ia, "Tagando sanak-sanak udi ratong jama Nyak! Dang ngelarang tian, mani jelma-jelma injuk injido sai jadi anggota umat Allah." 15 Raduni Isa ngepikko culuk-Ni di atas ulu sanak-sanak udi rik ngeberkati tian. Raduni Ia mik jak udi. 16 Suatu rani sai bakas ratong jama Isa, "Pak Guru," cawani, "perbuatan betik api sai haga kulakuko in dapok nerima hurik sejati rik kekal?" 17 Isa ngejawab, "Mengapi niku betanya jama Nyak mengenai api sai betik? Angkah wat Sai sai betik. Kik niku haga hurik, niku haga taat jama perintah-perintah Allah." 18 "Perintah sai repa ano?" tanya ulun udi. Isa ngejawab, "Dang ngebunuh, dang bezinah, dang maling, dang besaksi buhung, 19 hormatido bak rik emakmu; rik kasihido peperda keti manusia sebagai niku mengasihi dirimu tenggalan." 20 "Sunyinni perintah udi radu kutaati," jawab jelma ngura udi. "Apilagi sai perlu?" 21 Isa cawa jama ia, "Kik niku mirak jadi sempurna, mikdo jual jak sunyinni kedaumu. Keniko duitmu jama jelma mejerih, rik niku haga mansa harta di surga. Radu jak seno, ratongdo nutuk Nyak!" 22 Ngedengi cawa-cawa ano, jelma ngura udi mik jama susah hati mani ia mebatin nihan. 23 Raduni Isa cawa jama jelma-jelma sai nutuk Ia, "Nyak cawa jama niku, payah nihan untuk jelma mebatin jadi umat Allah. 24 Rik inji luot sai haga Kucawako jama niku; lebih mudah sai unta kuruk lubang serok, jak sai jelma mebatin kuruk Dunia Ampai Allah." 25 Waktu jelma-jelma sai nutuk Ia ngedengi cawa Isa udi, tian hiran. "Kik injuk reno," ani tian, "sapa sai dapok selamat?" 26 Isa ngeliak tian raduni cawa, "Untuk manusia, ano mustahil! Kidang untuk Allah, sunyinni mungkin." 27 Raduni Petrus cawa, "Liakdo, sekam radu ninggalko sunyinni untuk nutuk Bapak. Rik api sai haga sekam terima?" 28 Isa cawa jama tian, "Percayado: Di Dunia sai Ampai, Anak Manusia haga mejong di atas takhta-Ni sai mulia. Pada waktu seno keti jelma-jelma sai nutuk Nyak haga mejong di atas rua belas takhta rik ngehakimi kerua belas suku bangsa Israel! 29 Rik unggal jelma sai radu ninggalko lamban, atau puari bakas atau bebai, atau emak bak, atau anak-anak, atau kebun mani Nyak, jelma udi haga nerima seratus kali lipat. Rik ia haga nerima juga hurik sejati rik kekal. 30 Kidang lamon jelma sai tano inji mula-mula haga jadi sai terakher rik sai tano inji terakher haga jadi sai mula-mula."

Matthew 20

1 "Kik Allah memerintah, keadaanni injuk perumpamaan inji: Sai jelma sekedau kebun anggor luah waktu pagi nyepok jelma untuk beguai di kebun anggorni. 2 Radu jak seno ia setuju ngebayar tian sai duit perak serani, ia ngayun tian beguai di kebun anggorni. 3 Pukul siwa pagi, sekedau kebun udi mik luot, rik ngeliak pira-pira jelma lagi mak ngedok guai di pasar. 4 Maka cawado ia jama tian, 'Mikdo keti beguai di kebun anggorku. Nyak haga ngebayar keti jama upah sai layak.' 5 Tian pun mik. Pukul rua belas tengah rani rik pukul telu dibi, sekedau kebun udi luah lagi rik bebuat hal sai gegoh. 6 Rik kira-kira pukul lima dibi, ia luah lagi rik ngeliak masih wat jelma sai mak beguai. Raduni ia betanya jama tian, 'Mengapi keti cecok terus seranian di dija rik mak beguai api-api?' 7 Jelma-jelma udi ngejawab, 'Mak ngedok jelma sai haga ngeni guai jama sekam.' 'Kik injuk reno,' ani sekedau kebun udi, 'mikdo keti beguai di kebun anggorku.' 8 Dibi rani, sekedau kebun anggor udi cawa jama mandorni, 'Uraudo buruh-buruh udi rik bayardo upah tian masing-masing, mulai jak jelma sai kuruk terakher sampai jama sai kuruk mula-mula.' 9 Raduni ratongdo buruh-buruh sai mulai beguai jak pukul lima dibi. Tian masing-masing nerima sai duit perak. 10 Raduni ratong muneh buruh-buruh sai di siwa radu jak pagi. Tian bepiker tian haga nerima lebih. Padahal tian angkah dikeni sai duit perak juga. 11 Waktu nerima duit udi, tian ngomel jama sekedau kebun: 12 'Buruh-buruh sai ratong terakher udi angkah beguai sejam. Sedang sekam beguai seranian di debah panas terik matarani, kidang Tuan ngebayar tian gegoh jama sekam!' 13 Sekedau kebun udi ngejawab jama salah sai jak tian, 'Kantik, nyak mak besalah jama niku. Kan niku setuju nerima upah sai duit perak untuk beguai serani? 14 Nah, akukdo upahmu, rik mikdo. Nyak sangun mirak ngeni jama sai kuruk terakher udi upah sai gegoh jama sai kukeniko jama niku. 15 Api kedo nyak mak ngasi bebuat sekehagaku jama kedauku? Atau niku sesera, mani nyak murah hati?' " 16 Raduni Isa cawa luot, "Injuk reno muneh jelma-jelma sai terakher haga jadi sai mula-mula, rik jelma-jelma sai mula-mula haga jadi sai terakher." 17 Waktu Isa mik nuju Yerusalem, di tengah renglaya Ia ngurau kerua belas jelma sai nutuk Ia bekumpul. Raduni Ia cawa jama tian, 18 "Dengiko! Ram tano nuju Yerusalem. Di dudi Anak Manusia haga diserahko jama imam-imam kepala rik guru-guru agama. Raduni Ia haga dihukum mati, 19 kak raduni diserahko jama jelma-jelma sai lain Yahudi. Tian haga ngehina Ia, nyiksa Ia, rik nyalibko Ia. Kidang pada rani ketelu, Ia haga dibangkitko luot." 20 Kak raduni inggom Zebedeus ratong jama anak-anakni mik jama Isa. Dihadap Isa ia sujud ngilu sai hal. 21 "Ibu haga api?" tanya Isa. Ibu ano ngejawab, "Nyak mirak kerua anakku inji mejong di kiri rik kanan Bapak kik Bapak jadi Raja kanah." 22 "Keti mak pandai api sai keti kilu," ani Isa jama tian. "Sanggup kedo keti nginum jak piala penderitaan sai haga Kuinum?" "Sanggup," jawab tian. 23 Isa cawa, "Sangun keti haga nginum juga jak piala-Ku. Kidang mengenai sapa sai haga mejong di kiri rik kanan-Ku, ano lain Nyak sai berhak nantuko. Rang-rang seno untuk jelma-jelma sai radu ditantuko ulih Bapa-Ku." 24 Waktu kepuluh jelma sai nutuk sai bareh ngedengi hal ano, tian butong jama kerua jelma muari ano. 25 Ulihni seno Isa ngurau tian sunyinni raduni cawa, "Keti pandai bahwa jelma-jelma sai mimpin bangsa sai mak mengenal Allah nindas rakyatni. Rik jelma-jelma sai mimpin tian nindas tian. 26 Kidang keti mak ngasi injuk reno. Sebalikni, jelma sai haga jadi langgar di hantara keti, haga jadi jelma sai ngelayani niku. 27 Rik jelma sai haga jadi sai mula-mula di hantara keti, haga jadi jelma sai ngebantumu. 28 Gegoh injuk Anak Manusia udi juga: Ia ratong lain hak untuk dilayani, kidang untuk ngelayani, rik nyerahko nyawa-Ni untuk ngebebasko lamon jelma." 29 Waktu tian ninggalko Yerikho, lamon jelma nutuk Isa. 30 Rua jelma buta lagi mejong di pingger renglaya. Waktu tian ngedengi bahwa Isa liu, tian mekik, "Anak Daud, kesiando jama sekam!" 31 Jelma lamon sai wat di dudi ngebutongi tian rik ngayun tian ngehema. Kidang tian mekik lebih nyaring lagi, "Tuan, Anak Daud, kesiando jama sekam!" 32 Raduni Isa taru rik ngurau tian. "Api sai keti mirak Nyak bebuat bagimu?" tanya Isa. 33 Tian ngejawab, "Tuan, sekam mirak ngeliak!" 34 Isa kesian jama tian, raduni ngejamah mata tian. Waktu seno juga tian dapok ngeliak. Raduni tian nutuk Isa.

Matthew 21

1 Waktu radu redik Yerusalem, tian sampai di Betfage di Bukit Zaitun. Di dudi Isa ngayun rua jelma sai nutuk Ia lapah lebih mena. 2 "Mikdo mik pekon sai dihadap udi," luhot Isa jama tian. "Keti haga ngeliak sai keledai teikok jama anakni. Lepasko rua-ruani rik usung mik dija. 3 Kik wat jelma sai nanyako sai hal, ucakko jama jelma seno, 'Tuhan memerlukoni', maka jelma udi geluk-geluk naganko keledai udi diusung." 4 Hal injuk reno in tejadido api sai dicawako ulih nabi injuk berikut, 5 "Ucakkodo jama Sion, Rajamu sedang ratong jama niku. Ia rendah hati rik nunggang keledai, sai anak keledai sai ngura." 6 Raduni kerua jelma sai nutuk Ia udi mik rik ngelakuko sebagai sai diluhotko Isa jama tian. 7 Tian ngusung keledai ano jama anakni. Raduni tian ngalasi tundun keledai-keledai udi jama jubah tian. Raduni Isa cakak. 8 Lamon jelma di disan ngebentangko jubah-jubah tian di renglaya, sedang jelma-jelma bareh melok ranting-ranting batang rik nyebarkoni di tengah renglaya. 9 Ulun lamon sai lapah di hadap rik di kudan Isa beseru-seru, "Hurikdo Anak Daud! Diberkatido Ia sai ratong atas gelar Tuhan! Pujido Allah Sai Mahatinggi!" 10 Raduni, waktu Isa kuruk mik Yerusalem, sunyinni kota ano jadi gempar. "Inji sapa?" tanya jelma-jelma di kota ano. 11 "Ia Nabi Isa, jak Nazaret di Galilea," jawab ulun lamon sai ngiring Isa. 12 Kak raduni Isa kuruk mik Lamban Ibadah, rik nguser sunyinni jelma sai bejual beli di dudi. Ia ngejungker balikko mija-mija penukor duit, rik bangku-bangku penjual burung merpati. 13 Raduni Ia cawa jama jelma-jelma udi, "Di delom Alkitab tetulis bahwa Allah cawa, 'Lamban-Ku haga disebut lamban rang bedua.' Kidang keti ngejadikoni sarang penyamun!" 14 Ulun-ulun buta rik lumpuh ratong jama Isa di Lamban Ibadah, rik Ia ngunyaiko tian. 15 Kidang imam-imam kepala rik guru-guru agama butong ngeliak keajaiban-keajaiban sai dilakuko ulih Isa. Rik tian butong juga ngedengi sanak-sanak besurak-surak di Lamban Ibadah, "Hurikdo Anak Daud!" 16 Tian cawa jama Isa, "Niku dengi api sai tian cawako?" "Ya, Kudengi," jawab Isa. "Makkung pernah kedo keti ngebaca ayat Alkitab inji: 'Sanak-sanak rik upi radu Niku ajar untuk ngucapko pujian sai sempurna'?" 17 Kak raduni Isa ninggalko tian, raduni luah jak kota ano mik Betania rik minok di disan. 18 Pagi-pagi jemoh ranini, delom lapahni muloh mik kota, Isa mebetoh. 19 Ia ngeliak sai batang ara di pingger renglaya. Ia mik batang udi, kidang mak ngehalu sai uah pun kecuali bulung-bulung gaoh. Raduni Isa cawa jama batang udi, "Niku mak dapok bebuah lagi!" Langsung batang ara udi layu. 20 Pada waktu jelma-jelma sai nutuk Isa ngeliak kejadian udi, tian hiran nihan. "Repa bang batang ara ano dapok langsung mati sunyinni?" tanya tian. 21 "Temon," jawab Isa, "kik keti percaya rik mak ragu-ragu, keti dapok ngelakuko api sai radu Kulakuko tehadap batang ara udi. Rik lain hak seno gaoh, malah keti haga dapok cawa jama bukit inji, 'Teiwakdo rik tetokdo mik delom laok'; maka hal seno haga tejadi. 22 Api gaoh sai keti kilu delom duamu, keti haga nerimani, asal keti percaya." 23 Kak raduni Isa muloh mik Lamban Ibadah, raduni kuruk rik ngajar di dudi. Waktu Ia sedang ngajar, imam-imam kepala rik jelma-jelma sai mimpin Yahudi ratong jama Ia rik betanya, "Atas dasar api Niku ngelakuko sunyinni ano? Sapa sai ngeni hak ano jama Niku?" 24 Isa ngejawab, "Nyak juga haga betanya jama keti. Rik kik keti ngejawabni, Nyak haga ngucakko jama niku jama hak sapa Nyak ngelakuko hal-hal inji. 25 Yohanes ngebaptis jama hak sapa? Allah atau manusia?" Raduni imam-imam kepala rik jelma-jelma sai mimpin Yahudi ano mulai berunding di hantara tian, "Kik neram ucakko, 'Jama hak Allah,' Ia haga cawa, 'Kik injuk reno mengapi keti mak percaya jama ia?' 26 Kidang kik ram ucakko, 'Jama hak manusia,' ram rabai jama ulun lamon, mani tian sunyinni nganggap Yohanes nabi." 27 Jadi tian ngejawab, "Sekam mak pandai." Raduni Isa cawa jama tian, "Kik injuk reno Nyak pun mak haga ngucakko jama niku jama hak sapa Nyak ngelakuko sunyinni inji." 28 "Tano repa pendapatmu tentang hal inji?" ani Isa selanjutni. "Wat sai bak sai ngedok rua anak bakas. Jelma udi mik jama anakni sai tuha rik cawa, 'Nak, mikdo beguai di kebun anggor rani inji.' 29 'Nyak mak haga,' jawab sanak udi. Kidang kak raduni ia berubah pikeran rik mik di kebun anggor udi. 30 Kak raduni bak udi mik jama anakni sai kerua, rik ngucakko hal sai gegoh. 'Ya, Bak,' jawab anak sai kerua seno. Kidang ia mak mik. 31 Nah, jak hantara kerua sanak ano, sapa sai ngelakuko kehaga bakni?" "Sai tuha," jawab imam-imam kepala rik jelma-jelma sai mimpin Yahudi ano. Maka Isa cawa jama tian, "Percayado: Tukang-tukang tagih pajak rik bebai-bebai lacor haga lebih mena jadi anggota umat Allah jak keti. 32 Mani Yohanes Pembaptis ratong, rik nunjukko jama keti cara hurik sai dikehagako Tuhan, kidang keti mak haga percaya jama ajaranni; kidang tukang-tukang tagih pajak rik bebai-bebai lacor percaya jama ia. Kidang meskipun keti radu ngeliak sunyinni udi, keti mak juga ngubah pikeranmu rik mak percaya jama Tuhan." 33 "Dengiko perumpamaan sai inji lagi," ani Isa. "Sai tuan tanoh nanomi sebidang kebun anggor. Ia masang kuta di sekelilingni, rik ngegali lubang untuk alat pemeras anggor, raduni nyani menara jaga. Radu jak seno ia nyiwako kebun anggor udi jama penggarap-penggarap, raduni berangkat mik negeri bareh. 34 Waktu radu sampai musim ngunduh uah anggor, tuan tanoh ano ngirim jelma-jelma sai ngelayani ia jama penggarap-penggarap kebun udi untuk nerima bagianni. 35 Kidang penggarap-penggarap kebun udi nangkok jelma-jelma sai ngelayani tuan tanoh udi: Sai jelma dipukul, sai bareh dibunuh, rik sai bareh lagi ditayar batu. 36 Tuan tanoh udi ngirim luot jelma-jelma sai ngelayani bareh, lebih lamon jak sai mula-mula. Kidang tian diperlakuko jama cara sai gegoh. 37 Akherni tuan tanoh udi ngirim jama tian anakni tenggalan. 'Pasti anakku haga dihormati,' pikerni. 38 Kidang waktu penggarap-penggarap kebun udi ngeliak anak tuan tanoh udi, tian cawa peperda tian, 'Nah, inji ia, ahli warisni. Ija ram bunuh ia, in ram dapok warisanni!' 39 Maka sanak udi ditangkok, ditokko mik luah, raduni dibunuh." 40 Isa betanya, "Nah, kik sekedau kebun anggor udi muloh, ia haga bebuat api tehadap penggarap-penggarap udi?" 41 Tian ngejawab, "Pasti ia haga ngebunuh jelma-jelma jahat udi, raduni nyiwako kebun anggor udi jama ulun bareh sai haga ngeni bagian hasil tanoh udi jama ia pada waktuni." 42 Maka Isa cawa jama tian, "Makkung pernah kedo keti ngebaca sai tetulis delom Alkitab? 'Batu sai mak tepakai ulih tukang bangunan radu jadi batu sai terutama. Injido perbuatan Tuhan; hara helauni!' " 43 "Jadi ingokdo," ani Isa, "sunyinni hak sebagai umat Allah haga dicabut jak niku rik dikeniko jama sai bangsa sai haga ngejalanko perintah-perintah Allah. 44 Jelma sai tumbak di batu udi, haga hancor; rik jelma sai ditimpa batu udi, haga tegilas jadi harbuk." 45 Pada waktu imam-imam kepala rik jelma-jelma Farisi ngedengi perumpamaan-perumpamaan Isa ano, tian pandai bahwa Isa cawa tentang tian. 46 Jadi tian berusaha nangkok Ia. Kidang tian rabai jama ulun lamon, mani ulun lamon udi nganggap Isa nabi.

Matthew 22

1 Isa cawa luot jama ulun lamon jama memakai perumpamaan, 2 cawa-Ni, "Kik Allah memerintah, keadaanni injuk perumpamaan inji: Sai raja nyani pesta kawin untuk anak bakasni. 3 Raja udi ngayun jelma-jelma sai ngelayani ia mik nyunsung ulun-ulun sai diundang mik pesta udi. Kidang para undangan udi mak haga ratong. 4 Kak raduni raja udi ngutus lagi jelma-jelma sai ngelayani ia sai bareh. Cawani jama tian: 'Keni pandai jama para undangan ano: Hidangan pesta radu siap. Jawi, rik anak-anak jawiku sai paling betik radu ditikol. Sunyinni radu siap. Silako ratong mik pesta kawin!' 5 Kidang kuari-kuari sai diundang udi mak ngehiraukoni. Tian mik diguaini masing-masing -- wat sai mik kebunni, sai barehni mik rang usahani; 6 rik sai barehni muneh nangkok jelma-jelma sai ngelayani raja udi, raduni mukul rik ngebunuh tian. 7 Waktu raja udi ngedengi hal seno, ia butong nihan. Ia ngirim tenterani untuk ngebunuh jelma-jelma sai ngebunuh udi, rik nyuah kota tian. 8 Radu jak seno ia ngurau jelma-jelma sai ngelayani ia, raduni cawa, 'Pesta kawin radu siap, kidang para undangan mak layak. 9 Mikdo tano mik renglaya-renglaya rik undangdo lamon-lamon jelma mik pesta kawin inji.' 10 Maka jelma-jelma sai ngelayani udi pun mikdo. Tian mik renglaya-renglaya raduni ngumpulko sunyinni jelma sai tian halu di disan, sai betik maupun sai jahat. Maka latapdo ruangan pesta kawin udi jama kuari-kuari. 11 Raduni raja udi kuruk untuk ngeliak-liak kuari. Ia ngeliak wat sai jelma di pesta udi sai mak makai kawai pesta. 12 Raduni ia betanya jama jelma-jelma udi, 'Kantik, injuk repa niku dapok kuruk mik dija tanpa makai kawai pesta?' Jelma udi mak dapok ngucakko api-api. 13 Raduni raja udi cawa jama jelma-jelma sai ngelayani ia, 'Ikok cukut rik culuk ulun inji, rik tokko ia mik luah mik rang sai kelam. Di dudi haga wat hiwang rik derita.' " 14 Raduni Isa mengakheri perumpamaan ano injuk reji, "Lamon sai diurau, kidang cutik gaoh sai tepilih." 15 Kak raduni jelma Farisi mik berunding jejama mengenai injuk repa tian dapok ngejebak Isa jama pertanyaan-pertanyaan. 16 Maka tian ngutus jelma-jelma sai nutuk tian jama Isa jama pira-pira anggota golongan Herodes. Jelma-jelma udi cawa jama Isa, "Pak Guru, sekam pandai Bapak jujor. Bapak ngajar terus terang mengenai kehaga-Ni Allah untuk manusia, tanpa ngehirauko pendapat sapa pun. Mani Bapak mak pandang jelma. 17 Ulihni seno, cuba Bapa ucakko jama sekam: Nutuk atoran agama neram, ngasi mak ngebayar pajak jama Kaisar atau mawat?" 18 Isa pandai maksud tian sai jahat udi, jadi Ia cawa, "Hai, jelma-jelma munafik! Mengapi keti haga ngejebak Nyak? 19 Cuba tunjukko jama Nyak mata duit sai keti pakai untuk ngebayar pajak!" Raduni tian ngeniko jama Ia sekeping mata duit perak. 20 Isa betanya jama tian, "Gambar rik gelar sapa inji?" 21 "Kaisar," jawab tian. Maka Isa cawa jama tian, "Kik injuk reno, keniko jama Kaisar api sai kedauni Kaisar, rik jama Allah api sai kedau-Ni Allah." 22 Waktu tian ngedengi penjelasan ano, tian jadi hiran. Maka tian mik ninggalko Isa. 23 Pada rani seno juga, pira-pira ulun Saduki ratong jama Isa. Tian anodo golongan sai bependapat jelma mati mak dapok bangkit luot. 24 "Bapak Guru," ani tian, "Musa ngajarko injuk reji: Kik sai jelma bakas mati, rik ia mak ngedok anak, puarini haga kawin jama randani in ngeni keturunan jama jelma sai radu mati ano. 25 Pernah wat pitu jelma muari sai tinggal di dija. Sai tuha kawin raduni mati tanpa ngedok anak. Maka randani ditinggalko untuk puarini. 26 Puarini ano kak raduni mati juga tanpa ngedok anak. Hal sai gegoh tejadi muneh jama puarini sai ketelu rik seterusni sampai kepitu. 27 Akherni bebai ano tenggalan mati juga. 28 Nah, pada waktu jelma mati dibangkitko luot, inggomni sapa bebai ano? Mani kepitu-pituni radu kawin jama ia." 29 Isa ngejawab, "Keti keliru nihan, mani keti mak ngerti Alkitab, maupun kuasa-Ni Allah. 30 Mani kik jelma mati kanah bangkit luot, tian mak haga kawin lagi, kidang tian haga hurik injuk malaikat di surga. 31 Makkung pernah kedo keti ngebaca api sai diucakko Allah tentang ulun mati dibangkitko luot? Allah cawa, 32 'Nyakdo Allah Abraham, Allah Ishak rik Allah Yakub.' Allah ano lain hak Allah ulun mati. Ia Allah ulun hurik!" 33 Waktu ulun lamon udi ngedengi penjelasan Isa, tian kagum nihan jama ajaran-Ni. 34 Pada waktu ulun-ulun Farisi ngedengi bahwa Isa radu nyani ulun-ulun Saduki mak dapok cawa api-api lagi, tian bekumpul. 35 Sai jak tian, yakdo sai guru agama, nyuba ngejebak Isa jama suatu pertanyaan. 36 "Bapak Guru," cawani, "perintah sai sepa sai paling utama di delom hukum agama?" 37 Isa ngejawab, "Cintaido Tuhan Allahmu sepenuh hatimu, segenap jiwamu, rik seluruh akalmu. 38 Senodo perintah sai terutama rik terpenting! 39 Perintah kerua, gegoh jama sai mula-mula ano: Cintaido peperdamu sebagai niku mencintai dirimu tenggalan. 40 Seluruh hukum agama sai dikeniko ulih Musa rik ajaran para nabi bedasar jama kerua perintah udi." 41 Sementara ulun-ulun Farisi masih bekumpul di dudi, Isa betanya jama tian, 42 "Api pendapat keti tentang Raja Penyelamat? Keturunan sapa Ia?" "Keturunan Daud," jawab tian. 43 "Kik injuk reno," tanya Isa, "api mani Ruh Allah ngeilhami Daud untuk nyebut Raja Penyelamat 'Tuhan'? Mani Daud cawa, 44 'Tuhan cawa jama Tuhanku: mejongdo di kebelah kanan-Ku, sampai Nyak nyani musuh-musuh-Mu takluk jama Niku.' 45 Jadi kik Daud nyebut Raja Penyelamat udi 'Tuhan', repa mungkin Ia keturunan Daud?" 46 Mak sai jelma pun dapok ngejawab Isa. Rik semenjak rani seno, mak ngedok sai bani nanyako api-api lagi jama Ia.

Matthew 23

1 Raduni Isa cawa jama ulun lamon rik jama jelma-jelma sai nutuk Ia, 2 "Guru-guru agama rik ulun-ulun Farisi mansa kekuasaan untuk menafsirko hukum Musa. 3 Ulihni seno taati rik turutido sunyinni sai tian perintahko. Kidang dang ngelakuko api sai tian lakuko, mani tian mak ngejalanko api sai tian ajarko. 4 Tian nuntut hal-hal sai sulit rik ngeni atoran-atoran sai biak, kidang cutik pun tian mak nulung ulun ngejalankoni. 5 Sunyinni sai tian lakuko angkah untuk diliak ulun gaoh. Tian sengaja makai tali sembahyang sai berak-berak rik ngejungko rumbai-rumbai jubah tian! 6 Tian gering rang sai paling helau di pesta-pesta, rik kursi istimewa di lamban-lamban ibadah. 7 Tian senang dihormati ulun di pasar-pasar, rik diurau 'Bapak Guru'. 8 Kidang keti, dang haga diurau 'Bapak Guru', mani Gurumu angkah wat sai rik keti sunyinni muari. 9 Rik dang keti ngurau sai jelma pun di dunia inji 'Bapak', mani Bapakmu angkah sai, yakdo Bapa sai di surga. 10 Rik dang keti haga diurau 'Jelma Sai Mimpin', mani jelma sai mimpin niku angkah wat sai, yakdo Raja Penyelamat sai dijanjiko ulih Allah. 11 Jelma sai paling langgar di hantara keti, harus jadi jelma sai ngelayani niku. 12 Jelma sai ngelanggarko dirini haga direbahko, rik jelma sai ngerebahko dirini haga dilanggarko." 13 "Celakado keti guru-guru agama rik ulun-ulun Farisi! Keti tukang icak-icak. Keti ngehalangi ulun untuk jadi anggota umat Allah. Keti tenggalan mak haga jadi anggota umat Allah, rik ulun bareh sai haga, keti halangi! 14 Celakado keti guru-guru agama rik ulun-ulun Farisi: Keti tukang icak-icak. Keti nipu randa-randa rik ngerampas lambanni rik untuk nyalok kejahatan ano keti bedua kejung-kejung. Udi sebabni hukuman keti kanah biak! 15 Celakado keti guru-guru agama rik ulun-ulun Farisi! Keti tukang icak-icak! Keti mik jaoh-jaoh nyeberang lawok, rik ngejelajahi darak angkah untuk nyani sai jelma kuruk agamamu. Rik seraduni ulun udi kuruk agamamu, keti nyani ia calon neraka sai rua kali lipat lebih jahat jak keti tenggalan! 16 Celakado keti jelma-jelma sai mimpin sai buta! Keti ngajarko inji, 'Kik ulun besumpah demi Lamban Ibadah, ulun udi mak teikok jama sumpahni; kidang kik ia besumpah demi emas di delom Lamban Ibadah, ia teikok jama sumpahni ano.' 17 Keti ulun-ulun bugu sai buta! Sepa sai lebih penting; emasni, atau Lamban Ibadah sai ngejadiko emas udi suci? 18 Keti ngajarko inji juga, 'Kik sai jelma besumpah demi mezbah, ulun udi mak teikok ulih sumpahni, kidang kik ia besumpah demi persembahan di atas mezbah ano, ia teikok sumpahni udi.' 19 Hara butani keti! Sepa sai lebih penting? Persembahanni atau mezbah sai ngejadiko persembahan ano suci? 20 Ulihni seno, kik sai jelma besumpah demi mezbah, udi retini ia besumpah demi mezbah, rik demi sunyinni persembahan sai wat di atasni. 21 Rik kik sai jelma besumpah demi Lamban Ibadah, udi retini ia besumpah demi Lamban Ibadah udi, rik demi Allah sai tinggal di dudi. 22 Rik kik sai jelma besumpah demi surga, udi retini ia besumpah demi takhta Tuhan, rik demi Allah sai mejong di takhta udi. 23 Celakado keti guru-guru agama rik ulun-ulun Farisi! Keti tukang icak-icak. Rempah-rempah injuk selasih, adas manis, rik jintan pun, keti keni sepersepuluhni jama Tuhan. Padahal hal-hal sai paling penting delom hukum-hukum agama, injuk misalni: Keadilan, belas kesian, rik kesetiaan, mak keti hirauko. Padahal senodo sai seharusni keti lakuko, tanpa ngelalaiko sai bareh-barehni juga. 24 Keti jelma-jelma sai mimpin sai buta! Lalar delom inumanmu keti saring, padahal unta keti belot! 25 Celakado keti guru-guru agama rik ulun-ulun Farisi! Keti tukang icak-icak! Cumbung-cumbung rik piring-piringmu keti basuh kecah-kecah bagian luahni, padahal bagian delomni kamak nihan jama hal-hal sai keti dapok jama kekerasan rik keserakahan. 26 Farisi buta! Basuhdo pai kecah-kecah bagian delom jak cumbung-cumbung rik piring-piringmu, in bagian luahni jadi kecah juga! 27 Celakado keti guru-guru agama rik ulun-ulun Farisi! Keti tukang icak-icak! Keti injuk kubor sai dicat handak; di luahni keliakan helau, kidang di delomni latap jama tulan rik sunyinni sai busuk-busuk. 28 Injuk reno juga keti. Jak luah keti keliakan betik jama jelma; kidang di delom, keti latap jama kepalsuan rik pelanggaran-pelanggaran." 29 "Celakado keti guru-guru agama rik ulun-ulun Farisi! Keti tukang icak-icak! Keti ngebangun kuboran sai helau untuk nabi-nabi, rik ngehiasi tugu-tugu peringatan jak jelma-jelma sai hurikni betik. 30 Rik keti cawa, 'Seandaini sekam hurik di zaman nenek muyang sekam tumbai, sekam mak haga nutuk jama tian ngebunuh nabi-nabi.' 31 Jadi keti ngaku tenggalan bahwa ketido keturunan ulun-ulun sai ngebunuh nabi-nabi! 32 Kik injuk reno, terusko rik selesaiko dusa-dusa sai radu dimulai ulih nenek muyangmu ano! 33 Keti jahat rik keturunan ulun jahat! Repa keti dapok nyelamatko diri jak hukuman di neraka? 34 Dengiko betik-betik: Nyak haga ngirim jama niku nabi-nabi, jelma-jelma bijak, rik guru-guru; sebagian jak tian haga keti bunuh, rik sebagian sai bareh haga keti salibko. Wat sai haga keti siksa di delom lamban-lamban ibadah, rik keti bedak-bedak jak sai kota mik kota sai bareh. 35 Ulihni seno, keti haga dihukum mani pembunuhan sai dilakuko tehadap sunyinni jelma sai mak besalah -- mulai jak pembunuhan Habel sai mak besalah, sampai pembunuhan Zakharia anak Berekia, sai keti bunuh di hantara Lamban Ibadah rik mezbah. 36 Percayado: Sunyinni ano haga ditanggung ulih jelma-jelma zaman inji!" 37 "Yerusalem, Yerusalem! Nabi-nabi niku bunuh. Utusan-utusan-Ni Allah niku tayar jama batu sampai mati. Radu pira kali Nyak mirak ngerangkul sunyin pendudukmu injuk manuk ngelindungi anak-anakni di bah kepini, kidang keti mak haga! 38 Ulihni seno Allah mak lagi jama-jama niku. 39 Pandai mak: Mulai tano inji niku mak haga ngeliak Nyak lagi sampai niku cawa, 'Diberkatido Ia sai ratong atas gelarni Tuhan.' "

Matthew 24

1 Waktu Isa ninggalko Lamban Ibadah, jelma-jelma sai nutuk Ia ratong jama Ia rik nunjuk bangunan-bangunan Lamban Ibadah udi. 2 Isa cawa jama tian, "Api keti ngeliak sunyinni ano? Pandai mak, mak ngedok sai batu pun jak bangunan-bangunan udi haga tinggal tesusun di rangni. Sunyinni haga dirubuhko." 3 Kak raduni Isa mik di Bukit Zaitun, rik sedang Ia mejong, jelma-jelma sai nutuk Ia ratong untuk cawa jama Ia secara pribadi. "Keni pandai jama sekam kapan sunyinni ano haga tejadi," ani tian jama Ia. "Tanda-tanda api sai nunjukko ratong-Ni Bapak rik akher zaman?" 4 Isa ngejawab, "Waspadado, dang sampai keti tetipu. 5 Mani lamon ulun haga ratong makai gelar-Ku rik cawa, 'Nyakdo Raja Penyelamat!' Tian haga nipu lamon jelma. 6 Keti haga ngedengi bunyi-bunyi pertempuran rik kabar-kabar peperangan, kidang dang rabai. Mani hal-hal ano haga tejadi, kidang ano mak retini bahwa radu waktuni kiamat. 7 Sai bangsa haga beperang ngelawan bangsa sai bareh, rik sai negara haga nyerang negara sai bareh. Di dipa-dipa haga tejadi bahaya kebetohan rik kukuk. 8 Sunyinni ano ampai permulaan gaoh, sebagai sakik sai dialami sai bebai pada waktu haga nganak. 9 Kak raduni keti haga ditangkok rik diserahko untuk disiksa rik dibunuh. Sunyinni dunia haga nyuohko keti mani keti jelma sai nutuk Nyak. 10 Pada waktu seno lamon jelma haga murtad, rik ngekhianati rik senyuohan peperda tian. 11 Lamon nabi-nabi palsu haga muncul, rik nipu lamon jelma. 12 Kejahatan haga betambah hibat sampai lamon jelma mak dapok lagi mengasihi. 13 Kidang jelma sai betahan sampai akher, haga diselamatko. 14 Rik Kabar Betik tentang injuk repa Allah memerintah haga dikabarko mik seluruh dunia, in sunyinni jelma ngedengini. Radu jak seno ampai ratong kiamat." 15 "Keti haga ngeliak 'Kejahatan sai ngehancorko', injuk sai diucakko ulih Nabi Daniel, cecok di rang sai suci. (Catatan jama sai ngebaca: Perhatiko api retini!) 16 Pada waktu seno, jelma sai wat di Yudea haga tegar mik pegunungan. 17 Jelma sai wat di atas hatok lamban dang regah untuk ngakuk sai hal jak delom lamban. 18 Jelma sai wat di kebun dang muloh untuk ngakuk jubahni. 19 Hara ngerini rani-rani seno bagi bebai sai ngandung, rik bebai sai masih nyusui upini! 20 Beduado in dang sampai keti haga tegar pada musim penglabung atau pada rani Sabat! 21 Pada rani-rani sai ngeri ano haga wat kesusahan balak injuk sai makkung pernah tejadi radu jak permulaan dunia sampai saat inji, rik mak muneh haga tejadi lagi. 22 Sekirani Allah mak ngegelukko waktuni; maka mak ngedok sai jelma pun sai selamat. Kidang mani umat-Ni, Allah ngegelukko masa ano. 23 Pada waktu seno kik wat sai jelma cawa jama keti, 'Liak, Raja Penyelamat udi wat di dija!' atau 'Ia wat di dudi!' -- dang hak percaya jama jelma udi. 24 Mani haga muncul penyelamat-penyelamat palsu rik nabi-nabi palsu. Tian haga ngeguaiko perbuatan-perbuatan sai luar biasa, rik keajaiban-keajaiban untuk nipu, kik mungkin, umat Allah juga. 25 Jadi, ingokdo! Nyak radu ngeni pandai jama keti lebih mena semakkung hal seno tejadi. 26 Kik ulun cawa jama niku, 'Liak, Ia wat di disan di padang gurun!' -- dang keti mik di disan. Atau kik tian cawa, 'Liak, Ia segok delom kamar di dija!' -- dang percaya. 27 Mani ratongni Anak Manusia sebagai cahaya kilat memancar jak timur, rik besinar sampai mik barat. 28 Di dipa wat bangkai, di dudi wat burung penganik bangkai." 29 "Mak mesaka radu jak kesusahan masa ano, matarani haga jadi kelam, rik bulan mak lagi becahaya. Bintang-bintang haga gugor jak langit, rik jelma-jelma sai bekuasa di angkasa raya haga jadi kacau balau. 30 Radu jak seno tanda Anak Manusia haga keliakan di langit. Pada waktu seno sunyinni bangsa di bumi haga miwang. Tian haga ngeliak Anak Manusia ratong di atas awan jama kuasa rik kemuliaan sai balak. 31 Trumpet balak haga dibunyiko, rik Anak Manusia haga ngayun malaikat-malaikat-Ni ngumpulko umat-Ni jak ke epak penjuru bumi, jak uncuk langit sai sampai uncuk langit sai bareh." 32 "Akukdo pelajaran jak batang ara. Kik ranting-rantingni hujau rik lembut, rik mulai betunas, keti pandai bahwa musim panas radu redik. 33 Injuk reno juga kik keti ngeliak hal-hal ano tejadi, keti pandai bahwa waktuni radu redik nihan. 34 Pandai mak! Hal-hal ano haga tejadi semakkung jelma-jelma sai hurik tano inji mati sunyinni. 35 Langit rik bumi haga lebon, kidang cawa-Ku tetap selama-lamani." 36 "Mak ngedok sai pandai kapan ranini rik jamni, malaikat-malaikat di surga mawat, Anak Allah pun mawat, angkah Bapa gaoh sai pandai. 37 Kik Anak Manusia ratong kanah, keadaanni sebagai pada zaman Nuh tumbai. 38 Waktu rani-rani semakkung banjer balak udi, jelma-jelma mengan nginum, rik kawin. Injuk reno terus-menerus sampai waktu rani Nuh kuruk mik delom kapal. 39 Pada waktu banjer ano melanda tian unyinni, ampai tian sadar api sai sedang tejadi. Injuk reno juga keadaanni kanah kik Anak Manusia ratong. 40 Pada waktu seno, rua jelma sedang beguai di kebun: Sai haga diusung, rik sai lagi ditinggalko. 41 Rua bebai sedang ngegiling gandum: Sai haga diusung, rik sai lagi ditinggalko. 42 Jadi, waspadado, mani keti mak pandai kapan Tuhanmu haga ratong. 43 Ingokdo inji! Seandaini tuan rumah pandai jam pira di bingi maling haga ratong, ia mak haga pedom, in maling mak kuruk mik delom lambanni. 44 Ulihni seno, keti juga haga besiap-siap. Mani Anak Manusia haga ratong pada saat sai mak keti sangko-sangko." 45 Cawa Isa luot, "Kik injuk reno, jelma sai ngelayani sai sepa sai setia rik bijaksana? Iado sai diangkat ulih tuanni jadi kepala atas jelma-jelma sai ngelayani bareh, in ia ngeni tian mengan pada waktuni. 46 Hara bahagiani jelma sai ngelayani udi kik tuanni muloh, rik ngehalu ia sedang ngelakuko tugasni. 47 Percayado, tuan udi haga mempercayako sunyinni hartani jama jelma sai ngelayani udi. 48 Kidang kik jelma sai ngelayani udi jahat, ia haga cawa delom hatini, 49 'Tuanku masih saka ampai muloh,' raduni ia mulai mukul jelma-jelma sai ngelayani sai bareh, rik mengan nginum jama ulun-ulun pemabuk. 50 Kak raduni tuanni haga muloh pada rani rik jam sai mak disangko-sangko. 51 Maka jelma sai ngelayani udi haga dihajar habis-habisan ulih tuanni, rik ditokko mik rang jelma-jelma munafik. Tian haga miwang rik menderita di disan."

Matthew 25

1 "Kik Anak Manusia ratong sebagai Tuhan, keadaanni injuk delom perumpamaan inji: Puluh muli pengiring pengantin masing-masing ngakuk lampu, raduni nyambut kemantin. 2 Lima jelma jak tian bugu, rik lima sai barehni bijaksana. 3 Kelima muli sai bugu ngusung lampu, kidang mak ngusung minyak persediaan. 4 Kelima muli sai bijaksana ngusung lampu jama minyak persediaan. 5 Kemantin ano ratong telat, jadi muli-muli ano mulai tegedugok raduni pedom. 6 Tengah bingi, ampai kedengian suara mekik, 'Kemantin ratong! Ija sambut ia!' 7 Puluh muli udi minjak, rik masang lampu tian. 8 Muli-muli sai bugu udi cawa jama sai bijaksana, 'Kenikodo minyakmu cutik jama sekam, mani lampu sekam radu haga padam.' 9 'Mak dapok!' jawab sanak-sanak muli bijaksana udi, 'mani kanah ram sunyinni mak ngedok cukup minyak. Mikdo ngebeli di toko.' 10 Maka muli-muli sai bugu udi mik ngebeli minyak. Sementara tian mik, sampaido kemantin. Kelima muli sai radu siap ano kuruk jama-jama kemantin mik rang pesta, rik rangok pun disalok! 11 Raduni muli-muli sai bareh udi sampai. Tian beseru, 'Tuan, Tuan, bukakko rangok untuk sekam.' 12 Kidang kemantin udi ngejawab, 'Nyak mak kenal keti!' " 13 Raduni Isa mengakheri perumpamaan-Ni ano injuk reji, "Ulihni seno bejaga-jagado, mani keti mak pandai ranini ataupun jamni." 14 "Kik Anak Manusia ratong sebagai Tuhan keadaanni juga injuk delom perumpamaan inji. Sai jelma bakas haga berangkat mik rang sai jaoh. Ia ngurau jelma-jelma sai ngelayani ia, raduni mempercayako hartani jama tian. 15 Jama unggal jelma sai ngelayani udi ia ngeni menurut kesanggupan masing-masing. Jama sai jelma ia ngeni lima ribu duit emas. Jama sai barehni ia ngeni rua ribu duit emas. Rik jama sai jelma lagi ia ngeni seribu duit emas. Raduni ia berangkat. 16 Jelma sai ngelayani sai nerima lima ribu duit emas udi geluk mik bedagang, raduni mansa untung lima ribu duit emas luot. 17 Injuk reno muneh jelma sai ngelayani sai nerima rua ribu duit emas ano mansa untung rua ribu luot. 18 Kidang jelma sai ngelayani sai nerima seribu duit emas ano mik ngegali lubang di tanoh, raduni nyegokko duit tuanni ano di dudi. 19 Saka nihan radu jak seno, tuan jak jelma-jelma sai ngelayani udi mulang, rik mulai nyani perhitungan jama tian. 20 Jelma sai ngelayani sai nerima lima ribu duit emas udi ratong, rik nyerahko puluh ribu. 'Tuan,' cawani, 'Tuan nyerahko lima ribu duit emas jama nyak. Liakdo, nyak behasil mansa untung lima ribu luot.' 21 'Bagus,' ani tuan udi, 'niku jelma sai ngelayani sai betik rik setia. Mani niku dapok dipercaya jama sai cutik, nyak haga mempercayako sai lamon jama niku. Kurukdo rik tutukdo besenang-senang jama nyak!' 22 Raduni jelma sai ngelayani sai nerima rua ribu duit emas udi ratong, rik cawa, 'Tuan, Tuan radu nyerahko rua ribu duit emas jama nyak. Liakdo, nyak behasil mansa untung rua ribu luot.' 23 'Bagus,' ani tuan ano, 'niku jelma sai ngelayani sai betik rik setia. Mani niku dapok dipercaya jama sai cutik, nyak haga mempercayako sai lamon jama niku. Kurukdo rik tutukdo besenang-senang jama nyak!' 24 Kak raduni jelma sai ngelayani sai nerima seribu duit emas udi ratong rik cawa, 'Tuan, nyak pandai Tuan jelma sai keras. Tuan ngakuk uah di rang Tuan mak nanom, rik ngakuk hasil di rang Tuan mak nabor benih. 25 Nyak rabai, jadi nyak mik nyegokko duit Tuan di delom tanoh. Ajodo duit Tuan.' 26 'Niku jelma sai ngelayani sai jahat rik malas!' ani tuan udi. 'Kan niku radu pandai bahwa nyak ngakuk uah di rang nyak mak nanomi, rik ngakuk hasil di rang nyak mak nabor benih? 27 Kik injuk reno, seharusni niku nyegokko duitku ano di bank, in waktu nyak mulang, nyak dapok nerima luot duitku ano jama bungani. 28 Ulihni seno, akukdo duit ano jak ia, rik keniko jama jelma sai ngedok puluh ribu duit emas ano. 29 Mani jelma sai radu ngedok, haga dikeni lebih lamon luot rik ia haga bekelebihan. Kidang jelma sai mak ngedok, cutik sai masih wat jama ia haga diakuk juga. 30 Rik jelma sai ngelayani sai mak beguna ano, tokko delom kekelaman di luah. Di disan ia haga miwang rik menderita!' " 31 "Kik Anak Manusia ratong sebagai Raja diiring sunyinni malaikat-Ni, Ia haga mejong di atas takhta-Ni sai mulia. 32 Sunyinni bangsa haga dikumpulko dihadap-Ni. Raduni Ia haga misahko tian jak rua kumpulan sebagai gembala misahko biri-biri rik kambing. 33 Jelma-jelma sai ngelakuko kehaga-Ni Allah haga dikumpulko di kebelah kanan-Ni, rik sai bareh di kebelah kiri-Ni. 34 Raduni Raja udi haga cawa jama jelma-jelma di kebelah kanan-Ni, 'Ijado keti sai diberkati Bapa-Ku. Kurukdo mik delom Kerajaan sai disediako bagimu sejak permulaan dunia. 35 Mani waktu Nyak mebetoh, keti ngeni Nyak mengan, rik pada waktu Nyak mahu, keti ngeni Nyak nginum. Nyak jelma asing, keti nerima Nyak di lambanmu. 36 Nyak mak bekawai, keti ngeniko Nyak kawai. Nyak meruyuh, keti ngerawat Nyak. Nyak kuruk bui, keti nulung Nyak.' 37 Raduni ulun-ulun udi haga cawa, 'Tuhan, kapan sekam pernah ngeliak Tuhan mebetoh raduni sekam ngeni Tuhan mengan, atau mahu raduni sekam ngeni Tuhan nginum? 38 Kapan sekam pernah ngeliak Tuhan sebagai jelma asing, raduni sekam nyambut Tuhan mik delom lamban sekam? Kapan Tuhan pernah mak bekawai, raduni sekam ngeni Tuhan kawai? 39 Kapan sekam pernah ngeliak Tuhan meruyuh atau kuruk bui, raduni sekam nulung Tuhan?' 40 Raja udi ngejawab, 'Pandai mak: waktu keti ngelakuko hal seno, sekalipun jama salah sai jak puari-puari-Ku sai paling hina, retini keti ngelakukoni jama Nyak!' 41 Raduni Raja ano haga cawa jama ulun-ulun di kebelah kiri-Ni, 'Kisit jak ija, jahanam! Kurukdo mik delom apui sai mak dapok padam, sai radu disediako bagi iblis rik malaikat-malaikatni! 42 Mani waktu Nyak mebetoh, keti mak ngeni Nyak mengan; pada waktu Nyak mahu, keti mak ngeni Nyak nginum. 43 Nyak jelma asing, keti mak nerima Nyak di delom lambanmu. Nyak mak bekawai, keti mak ngeni Nyak kawai. Nyak meruyuh rik dikurukko mik bui, keti mak ngerawat Nyak.' 44 Raduni tian haga cawa jama Ia, 'Tuhan, kapan sekam ngeliak Tuhan mebetoh, atau mahu, atau injuk jelma asing, atau mak bekawai, atau meruyuh, atau dikurukko mik bui, rik sekam mak nulung Tuhan?' 45 Raja udi haga ngejawab, 'Pandai mak: waktu keti mak haga nulung salah sai jelma sai paling hina inji, retini keti mak haga nulung Nyak.' 46 Maka ulun-ulun udi haga dihukum jama hukuman sai kekal, sedangko ulun-ulun sai ngelakuko kehaga-Ni Allah haga ngalami hurik sejati rik kekal."

Matthew 26

1 Waktu Isa radu ngajarko sunyinni hal seno, Ia cawa jama jelma-jelma sai nutuk Ia, 2 "Keti pandai rua rani lagi Rani Buka Paskah, rik Anak Manusia haga diserahko untuk disalibko!" 3 Pada waktu seno imam-imam kepala rik jelma-jelma sai mimpin Yahudi bekumpul di istana Imam Agung Kayafas. 4 Tian berunding untuk nangkok Isa hema-hema rik ngebunuh Ia. 5 "Kidang," ani tian, "dangdo hal seno dilakuko pada waktu perayaan, mani kanah timbul kerusuhan di hantara rakyat." 6 Waktu Isa wat di Betania, di lamban Simon sai tumbai menderita penyakik kusta, 7 sai bebai ratong jama Isa. Ia ngusung sai gudu pualam, ngisi minyak rum sai mahal. Pada waktu Isa sedang mejong mengan, bebai udi nuangko minyak rum udi di atas ulu Isa. 8 Jelma-jelma sai nutuk Isa ngeliak peristiwa udi rik jadi butong. "Api gunani sunyinni inji diborosko?" ani tian. 9 "Minyak rum inji dapok dijual jama rega sai langgar, rik duitni dikeniko jama ulun mejerih!" 10 Isa pandai pikeran tian, raduni Ia cawa, "Mengapi keti nyusahko bebai inji? Ia ngelakuko sai hal sai betik rik tepuji untuk Nyak. 11 Ulun mejerih selalu wat di hantara keti, kidang Nyak mak selamani jejama keti. 12 Jama nuangko minyak rum udi di atas badan-Ku, ia mempersiapko Nyak untuk penguboran-Ku. 13 Percayado! Di seluruh dunia, di dipa gaoh Kabar Betik jak Allah disiarko, perbuatan bebai inji haga diceritako juga sebagai kenangan jama ia." 14 Raduni sai jak kerua belas jelma sai nutuk Isa, sai gelarni Yudas Iskariot, mik jama imam-imam kepala. 15 Ia cawa jama tian, "Api sai haga keti keniko jama nyak kik nyak nyerahko Isa jama niku?" Maka tian ngehitung telu puluh duit perak, raduni ngeniko duit udi jama ia. 16 Mulai jak waktu seno Yudas nyepok kesempatan sai betik untuk ngekhianati Isa. 17 Waktu rani mula-mula delom Perayaan Ruti Mak Beragi, jelma-jelma sai nutuk Isa ratong jama Ia. Tian betanya, "Di dipa Bapak mirak sekam nyediako kanikan Paskah untuk Bapak?" 18 Isa ngejawab, "Mikdo jama sai jelma di kota rik ucakko jama ia, 'Ani Bapak Guru, radu sampai waktuni untuk-Ku; Nyak haga ngerayako Paskah di lambanmu jejama jelma-jelma sai nutuk Nyak.' " 19 Jelma-jelma sai nutuk Isa ngelakuko api sai dikayun Isa jama tian. Tian mik nyiapko kanikan Paskah ano. 20 Radu jak di bingi, Isa rik kerua belas jelma-jelma sai nutuk Ia mejong mengan. 21 Sementara tian mengan, Isa cawa, "Dengiko: sai jak hantara keti haga ngekhianati Nyak." 22 Ngedengi seno, jelma sai nutuk Isa jadi sedih nihan. Raduni tian, sai demi sai mulai betanya jama Isa, "Tantu lain nyak sai Bapak maksudko?" 23 Isa ngejawab, "Jelma sai nyelupko ruti mik delom cumbung jama-jama Nyak, iado sai haga ngekhianati Nyak. 24 Sangun Anak Manusia haga mati sebagai sai tetulis di delom Alkitab. Kidang celakado jelma sai ngekhianati Anak Manusia! Lebih helau untuk jelma udi kik ia mak pernah laher sama sekali!" 25 Raduni Yudas si pengkhianat udi cawa, "Tantu lain nyak sai Bapak Guru maksudko?" Isa ngejawab, "Injuk renodo cawamu!" 26 Waktu tian mengan, Isa ngakuk ruti, raduni ngucapko dua syukor. Kak raduni Ia ngebelah-belah ruti ano jama culuk-Ni raduni ngenikoni jama jelma-jelma sai nutuk Ia sambil cawa, "Akuk, rik kanikdo; injido badan-Ku." 27 Radu jak seno Ia ngakuk sai piala anggor, raduni ngucap syukor jama Allah. Raduni Ia ngeniko piala udi jama jelma-jelma sai nutuk Ia, sambil cawa, "Inumdo, niku sunyinni. 28 Mani injido rah-Ku sai ngesahko perjanjian Allah -- rah sai dicurahko bagi lamon jelma untuk pengampunan dusa tian. 29 Percayado: Nyak mak haga nginum anggor inji lagi sampai pada waktu Nyak nginum anggor sai ampai jama-jama keti di Dunia Ampai Bapa-Ku." 30 Raduni tian nyanyi sai nyanyian pujian. Rik radu jak seno tian mik di Bukit Zaitun. 31 Raduni Isa cawa jama jelma-jelma sai nutuk Ia, "Pada bingi inji juga niku sunyinni haga lijung ninggalko Nyak; mani delom Alkitab tetulis: Allah cawa, 'Nyak haga ngebunuh gembala udi, rik kumpulan biri-birini haga cerai-berai.' 32 Kidang seraduni Nyak dibangkitko luot, Nyak haga mik mena jak keti mik Galilea." 33 Petrus cawa jama Isa, "Tagan sunyinni sai bareh ninggalko Bapak, nyak sama sekali mawat!" 34 "Ingok," ani Isa jama ia, "Bingi inji juga, semakkung manuk ngakut, niku telu kali ngingkari Nyak." 35 Petrus ngejawab, "Sekalipun nyak haga mati jejama Bapak, nyak mak haga cawa bahwa nyak mak ngenal Bapak." Rik sunyinni jelma sai nutuk sai bareh cawa injuk reno juga. 36 Radu jak seno Isa mik jama jelma-jelma sai nutuk Ia mik suatu rang sai gelarni Getsemani. Di dudi Ia cawa jama tian, "Mejongdo di dija sementara Nyak mik bedua." 37 Raduni Ia ngurau Petrus rik kerua anak Zebedeus mik jejama Ia. Ia mulai ngerasa sedih rik gelisah. 38 Ia cawa jama jelma-jelma sai nutuk Ia, "Hati-Ku sedih nihan, rasani injuk haga mati gaoh. Tinggaldo keti di dija, rik nutukdo bejaga-jaga jama Nyak." 39 Raduni Isa mik lebih jaoh cutik, raduni Ia sujud mik tanoh rik bedua. "Bapa," cawa-Ni, "kik dapok, jaohko jak Nyak penderitaan sai Nyak haga alami inji. Kidang dang menurut kehaga-Ku, melainko menurut kehaga Bapa gaoh." 40 Radu jak seno Isa muloh jama ketelu jelma sai nutuk Ia rik ngehalu tian sedang pedom. Ia cawa jama Petrus, "Angkah sejam gaoh keti telu mak dapok jaga jama Nyak? 41 Bejaga-jagado, rik beduado in keti dang ngalami cubaan. Sangun ruhmu haga ngelakuko sai benor kidang keti mak sanggup, mani tabiat manusia udi lemoh." 42 Sekali lagi Isa mik bedua, cawa-Ni, "Bapa, kik penderitaan inji haga Kualami, rik mak dapok dijaohko, tagando kemauan Bapa sai jadi." 43 Radu jak seno Isa muloh luot, rik ngehalu jelma-jelma sai nutuk Ia masih juga pedom, mani tian tegedugok nihan. 44 Sekali lagi Isa ninggalko tian rik untuk ketelu kalini bedua ngucakko cawa-cawa sai gegoh. 45 Radu jak seno Ia muloh luot jama jelma-jelma sai nutuk Ia rik cawa, "Masih kedo keti pedom rik istirahat? Liak, radu sampai waktuni Anak Manusia diserahko jama kuasa jelma-jelma bedusa. 46 Minjakdo, ija ram mik. Liak! Jelma sai ngekhianati-Ku radu ratong!" 47 Sementara Isa masih cawa, Yudas, sai jak kerua belas jelma sai nutuk Ia ano ratong. Jejama jama ia, ratong juga lamon jelma sai ngusung pedang rik pentungan. Tian dikayun ulih imam-imam kepala rik jelma-jelma sai mimpin Yahudi. 48 Si pengkhianat radu ngeni pandai jama tian tanda inji, "Jelma sai kusium, anodo jelmani. Tangkokdo Ia!" 49 Reno sampai di rang udi, Yudas langsung mik jama Isa rik cawa, "Salam, Pak Guru!" Raduni ia nyium Isa. 50 Isa ngejawab, "Puari, untuk api Puari ratong mik dija?" Kak raduni ulun lamon udi maju, rik nangkok Isa. 51 Salah sai jelma sai nutuk Ia sai wat di disan jama Isa, nyabut pedangni rik melok jelma sai ngebantu imam agung sampai putus cupingni. 52 Isa cawa jama jelma sai nutuk Ia ano, "Kurukko luot pedangmu mik delom sarungni, mani sunyinni jelma sai ngegunako pedangni haga mati ulih pedang. 53 Sangkomu Nyak mak dapok ngilu tulung jama Bapa-Ku, rik Ia haga geluk ngirim lebih jak rua belas pasukan tentera malaikat? 54 Kidang kik injuk reno, dipa mungkin tejadi injuk sai radu dinubuatko delom Alkitab bahwa sangun haga tejadi injuk sai tano inji?" 55 Raduni Isa cawa jama ulun lamon udi, "Api Nyak inji penjahat, sampai keti ratong ngusung pedang rik pentungan untuk nangkok Nyak? Unggal rani Nyak ngajar di Lamban Ibadah, rik keti mak nangkok Nyak! 56 Kidang sangun radu seharusni injuk reno in tejadido api sai ditulis ulih nabi-nabi di delom Alkitab." Seraduni ano, sunyinni jelma-jelma sai nutuk Ia tegar ninggalko Isa. 57 Jelma-jelma sai nangkok Isa ngusung Ia mik lamban Imam Agung Kayafas. Di dudi guru-guru agama rik jelma-jelma sai mimpin Yahudi radu bekumpul. 58 Petrus nutuk Isa jak jaoh sampai mik tengebah lamban imam agung. Raduni Petrus kuruk mik delom tengebah udi, rik mejong jejama pengawal-pengawal. Ia mirak pandai injuk repa sunyinni ano haga berakher kanah. 59 Imam-imam kepala rik seluruh Mahkamah Agama berusaha mansa kesaksian palsu untuk dapok ngejatuhko hukuman mati atas Isa. 60 Kidang tian mak mansa sai buktipun, meskipun lamon sai maju sebagai saksi buhung. Akherni wat rua jelma sai tampil mik hadap. 61 Tian cawa, "Jelma inji cawa, 'Nyak dapok ngerubuhko Lamban Ibadah, rik delom telu rani dapok ngebangunni luot.' " 62 Raduni imam agung cecok, rik cawa jama Isa, "Api Niku mak ngejawab tuduhan sai ditujuko jama Niku ano?" 63 Kidang Isa hema gaoh. Sekali lagi imam agung cawa jama Ia, "Demi Allah sai hurik, ucakkodo jama sekam api Niku Raja Penyelamat, Anak Allah?" 64 Isa ngejawab, "Injuk reno cawamu. Kidang percayado: mulai saat inji, keti haga ngeliak Anak Manusia mejong di kebelah kanan Allah Sai Mahakuasa, rik ratong di atas awan di langit!" 65 Maka imam agung udi nyabik-nyabik kawaini, rik cawa, "Ia ngehujat Allah! Mak perlu lagi saksi. Niku sunyinni radu ngedengi tenggalan cawa-cawa sai ngehujat Allah. 66 Tano injuk repa pendapat keti?" Tian ngejawab, "Ia besalah, rik harus mati." 67 Raduni tian ngelui pudak Isa, rik mukul Ia. Wat juga sai nampar Ia 68 rik cawa, "Cuba tekok rik keni pandai jama sekam, hai Raja Penyelamat! Sapa sai nampar Niku?" 69 Petrus sedang mejong di luah, di tengebah. Salah sai bebai sai ngelayani ratong, rik cawa jama Petrus, "Kan niku juga jejama jama Isa jelma Galilea udi?" 70 Kidang Petrus menyangkal di hadapan tian sunyinni. "Nyak mak pandai api maksudmu," jawab Petrus, 71 raduni ia mik di rangok tengebah. Sai jelma sai ngelayani bebai sai bareh ngeliak Petrus, rik cawa jama ulun-ulun di dudi, "Jelma inji jeno juga jejama Isa jak Nazaret udi." 72 Raduni Petrus nyangkal luot, rik besumpah, "Temon-temon nyak mak kenal jelma udi!" ani Petrus. 73 Mak mesaka radu jak seno, jelma-jelma sai cecok di dudi ratong jama Petrus, rik cawa, "Pasti niku salah sai jak tian. Udi ketara nihan jak logatmu." 74 Raduni Petrus mulai nyumpah-nyumpah rik cawa, "Nyak mak kenal ulun udi!" Saat seno juga manuk ngakut. 75 Rik Petrus ingok bahwa Isa radu cawa jama ia, "Semakkung manuk ngakut, niku telu kali ngingkari Nyak." Raduni Petrus mik luah, rik miwang sedih.

Matthew 27

1 Pagi-pagi nihan, sunyinni imam kepala rik jelma-jelma sai mimpin Yahudi nyani keputusan untuk ngebunuh Isa. 2 Tian ngebelenggu Ia, rik ngusung Ia, radu nyerahko Ia jama Pilatus, gubernur pemerintahan Roma. 3 Waktu Yudas si pengkhianat udi ngeliak bahwa Isa radu dijatuhko hukuman, ia nyesol. Raduni ia ngulohko ketelu puluh duit perak udi jama imam-imam kepala rik jelma-jelma sai mimpin Yahudi. 4 Ia cawa, "Nyak radu bedusa ngekhianati jelma sai mak besalah, sampai Ia dihukum mati!" Kidang tian ngejawab, "Peduli api sekam? Udi urusanmu!" 5 Yudas nayarko duit udi mik delom Lamban Ibadah, raduni mik rik ngegantung diri. 6 Imam-imam kepala nguyut duit udi rik cawa, "Duit inji duit rah. Menurut hukum agama, duit inji mak ngasi dikurukko mik delom rang persembahan di Lamban Ibadah." 7 Seraduni tian sepakat, tian makai duit ano untuk ngebeli tanoh sai disebut Tanoh Tukang Periuk. Tanoh udi dipakai untuk kuboran ulun-ulun asing. 8 Renodo sebabni sampai rani inji tanoh udi dikeni gelar "Tanoh Rah". 9 Ulihni seno, tejadido api sai diucakko ulih Nabi Yeremia, yakdo, "Tian nerima telu puluh duit perak, rega sai disetujui ulih bangsa Israel sebagai bayaran untuk Ia. 10 Rik duit udi tian pakai untuk ngebeli Tanoh Tukang Periuk, sebagai sai diperintahko Tuhan jamaku." 11 Waktu Isa ngehadap Pilatus, gubernur negeri ano, Pilatus betanya, "Api Niku raja ulun Yahudi?" "Injuk renodo cawamu," jawab Isa. 12 Kidang waktu imam-imam kepala rik jelma-jelma sai mimpin Yahudi ngemukako lamon tuduhan tehadap Isa, Ia mak ngejawab sama sekali. 13 Ulihni seno Pilatus cawa jama Ia, "Api Niku mak ngedengi sunyinni sai tian tuduhko jama Niku ano?" 14 Kidang Isa mak ngejawab cutikpun sehingga gubernur udi hiran nihan. 15 Di unggal Perayaan Paskah, gubernur biasani ngelepasko sai jelma tahanan nurut pilihan ulun lamon. 16 Pada waktu ano wat sai jelma hukuman sai tekenal. Gelarni Isa Barabas. 17 Jadi, waktu ulun lamon radu bekumpul, Pilatus betanya jama tian, "Sapa sai keti haga nyak lepasko untuk keti? Isa Barabas atau Isa sai disebut Almasih?" 18 Pilatus cawa injuk reno mani ia pandai, bahwa jelma-jelma sai nguasai Yahudi nyerahko Isa jama ia mani tian sesera. 19 Pada waktu Pilatus sedang mejong di balai pengadilan, inggomni ngirim luhot inji jama ia, "Dang niku turut campor perkara jelma sai mak besalah udi, mani ulihni Ia, nyak behanipi sai ngeri rani inji." 20 Kidang imam-imam kepala rik jelma-jelma sai mimpin Yahudi terus gaoh ngehasut ulun lamon udi untuk ngilu jama Pilatus in Barabas dibebasko rik Isa dihukum mati. 21 Raduni gubernur udi betanya luot jama tian, "Jak kerua jelma udi, sapa sai keti haga kubebasko untuk keti?" "Barabas," jawab tian. 22 "Kik injuk reno, nyak haga bebuat api jama Isa sai disebut Almasih?" tanya Pilatus jama tian. "Salibko Ia!" jawab tian sunyinni. 23 "Kidang api kejahatan-Ni?" tanya Pilatus. Raduni tian mekik lebih keras lagi, "Salibko Ia!" 24 Akherni Pilatus sadar bahwa ia mak dapok bebuat api-api lagi rik bahwa jelma-jelma udi halokni haga berontak. Jadi ia ngakuk way, di hadap ulun lamon ano ia ngebasuh culukni rik cawa, "Nyak mak betanggung jawab atas kematian ulun inji! Udi urusan keti!" 25 Sunyinni ulun lamon udi ngejawab, "Ya, tagando sekam rik anak-anak sekam nanggung hukuman atas kematian-Ni!" 26 Raduni Pilatus ngelepasko Barabas untuk tian, rik ngayun ulun nyambuk Isa; rik nyerahko Ia untuk disalibko. 27 Kak raduni prajurit-prajurit Pilatus ngusung Isa kuruk mik istana gubernur, rik sunyinni pasukan bekumpul ngelilingi Isa. 28 Tian ngebukak kawai Isa, rik makaiko jama Ia jubah ungu. 29 Tian nyani sai mahkota jak ranting-ranting sai keruwi, rik masang di ulu-Ni Isa. Raduni tian ngepikko sebatang tungkok di culuk kanan-Ni, raduni belutut di hadap-Ni rik ngereneh Ia. "Daulat Raja Ulun Yahudi!" ani tian. 30 Tian ngelui Ia, rik ngakuk tungkok udi, raduni mukul Ia di ulu-Ni. 31 Seraduni ngemainko Ia, tian ngebukak jubah ungu ano raduni makaiko luot kawai-Ni tenggalan. Kak raduni Ia diusung mik luah untuk disalibko. 32 Di tengah renglaya, tian betungga jama sai jelma jak Kirene gelarni Simon. Tian maksa ulun udi memikul salib Isa. 33 Raduni tian sampai di suatu rang sai gelarni Golgota, sai retini "Rang Tengkorak". 34 Di dudi tian ngeni Isa nginum anggor sai dicampor empedu. Kidang seraduni Isa nyicipi anggor ano, Ia mak haga nginumni. 35 Raduni tian nyalibko Ia, rik ngebagi-bagiko kawai-Ni secara lotre. 36 Radu jak seno tian mejong ngejaga Ia di disan. 37 Di atas ulu-Ni tian masang tulisan mengenai tuduhan tehadap-Ni, yakdo: "Injido Isa, Raja Ulun Yahudi." 38 Jejama jama Ia tian nyalibko juga rua jelma penyamun; sai di kebelah kanan, sai lagi di kebelah kiri-Ni. 39 Ulun-ulun sai liu di dudi ngegileng-gilengko ulu, rik ngehina Isa. 40 Tian cawa, "Niku sai haga ngerubuhko Lamban Ibadah, rik ngebangunni delom telu rani! Kik Niku Anak Allah, regahdo jak salib udi, rik selamatko diri-Mu!" 41 Injuk reno juga imam-imam kepala rik guru-guru agama rik jelma-jelma sai mimpin Yahudi ngereneh Isa. Tian cawa, 42 "Ia nyelamatko ulun bareh, padahal diri-Ni tenggalan Ia mak dapok selamatko! Kik Ia raja Israel, helauni Ia tano regah jak salib ano, ampai sekam haga percaya jama Ia. 43 Ia percaya jama Allah, rik cawa bahwa Ia Anak Allah. Nah, ija ram liak api Allah haga nyelamatko Ia tano." 44 Penyamun-penyamun sai disalibko jama Ia pun malah ngehina Ia juga injuk reno. 45 Waktu tengah rani, selama telu jam seluruh negeri udi jadi kelam. 46 Pukul telu dibi, Isa mekik jama suara keras, "Eli, Eli, lama sabakhtani?" sai retini, "Ya Allah-Ku, ya Allah-Ku, mengapi Niku ninggalko Nyak?" 47 Pira-pira jelma di dudi ngedengi pekik ano, rik cawa, "Ia ngurau Elia!" 48 Sai jak tian geluk-geluk mik ngakuk bunga karang, rik nyelupkoni mik delom anggor peros. Raduni ia nyucukko di uncuk sebatang kayu, rik ngulorko mik beber Isa. 49 Kidang ulun-ulun bareh cawa, "Tunggu, ija ram liak api Elia ratong nyelamatko Ia!" 50 Raduni Isa mekik luot jama suara keras, raduni ngehembusko napas-Ni sai penghabisan. 51 Hordeng sai tegantung di delom Lamban Ibadah cabik jadi rua jak atas sampai debah. Bumi beguyang rik gunung-gunung batu kebelah. 52 Kuboran-kuboran tebukak, rik lamon umat Allah sai radu mati dihurikko luot. 53 Tian luah jak kuboran-kuboran seraduni Isa bangkit jak kematian, rik tian kuruk mik Yerusalem. Rik di disan lamon jelma ngeliak tian. 54 Kepala pasukan jejama jama prajurit sai sedang ngejaga Isa jadi rabai nihan waktu ngeliak kukuk, rik sunyinni sai tejadi ano. Tian cawa, "Temon, Ia inji Anak Allah!" 55 Di dudi wat juga lamon bebai sai sedang ngeliak jak jaoh. Tiando sai radu nutuk Isa untuk nulung Ia radu jak Galilea. 56 Di hantarani yakdo Maria Magdalena, Maria emakni Yakobus rik Yusuf, rik emakni anak-anak Zebedeus. 57 Bingi seno ratongdo sai jelma batin jak Arimatea, sai gelarni Yusuf. Ia juga jelma sai nutuk Isa. 58 Ia mik jama Pilatus, rik ngilu mayat Isa. Raduni Pilatus merintahko in mayat Isa dikeniko jama ia. 59 Maka Yusuf ngakuk mayat udi, rik ngebungkuskoni jama kain kafan jak linen sai ampai. 60 Raduni ia ngepikko mayat Isa di delom kuboran kedauni tenggalan sai disani di delom sai bukit batu. Radu jak seno ia ngegulingko sai batu balak nyalok rangok kubor udi, raduni mik. 61 Maria Magdalena rik Maria sai bareh tinggal mejong di dudi ngehadapi kuboran udi. 62 Jemoh ranini, waktu rani Sabat, imam-imam kepala rik ulun-ulun Farisi mik jejama ngehadap Pilatus 63 tian cawa, "Tuan, sekam ingok waktu jelma sai nipu udi masih hurik, Ia pernah cawa, 'Radu jak telu rani Nyak haga bangkit.' 64 Ulihni seno, kayundo ulun ngejaga kuboran udi betik-betik sampai rani sai ketelu, in jelma-jelma sai nutuk Ia mak dapok maling mayat-Ni raduni cawa jama ulun-ulun bahwa Ia radu dibangkitko jak kematian. Rik penipuan sai terakher inji haga lebih burak jak sai mula-mula." 65 "Keti ngedok tentera pengawal," ani Pilatus jama tian, "mikdo ngejaga kuboran udi seketat mungkin." 66 Raduni tian mik kuboran, nyegel batu penyalokni rik ngeni tukang jaga di hadapni, in mak ngedok sai ngeganggu kuboran udi.

Matthew 28

1 Waktu rani Sabat radu liwat, waktu rani Minggu pagi-pagi nihan, Maria Magdalena rik Maria sai bareh ano mik ngeliak kuboran ano. 2 Tiba-tiba tejadi kukuk sai hibat. Sai malaikat Tuhan regah jak surga raduni ngegulingko batu penyalok udi, rik mejong di atasni. 3 Pudak malaikat udi sebagai kilap, rik kawaini handak nihan. 4 Tentera pengawal sai ngejaga di dudi rabai nihan sampai tian gegoran, rik jadi injuk ulun mati. 5 Malaikat udi cawa jama bebai-bebai ano, "Dang rabai! Nyak pandai keti nyepok Isa sai radu disalibko ano. 6 Ia mak ngedok di dija. Ia radu bangkit injuk sai radu diucakko-Ni tumbai. Ija liak rangni Ia dipedamko. 7 Tano, mikdo geluk-geluk, keni pandai jama jelma-jelma sai nutuk Ia, 'Ia radu bangkit, rik tano Ia mik lebih mena jak keti mik Galilea. Di dudi keti haga ngeliak Ia!' Ingokdo api sai radu kucawako jama niku." 8 Geluk-geluk bebai-bebai udi ninggalko kuboran udi. Jama perasaan rabai campor riang, tian tegar-tegar untuk ngeni pandai hal udi jama jelma-jelma sai nutuk Isa. 9 Tiba-tiba Isa ratong nungga bebai-bebai ano, rik cawa, "Salam!" Raduni tian ratong ngeredik Ia, kak raduni nekap cukut-Ni rik nyumbah Ia. 10 "Dang rabai," ani Isa jama tian, "mik keni pandai jama puari-puari-Ku in tian mik Galilea; di dudi tian haga ngeliak Nyak." 11 Sementara bebai-bebai udi mik, pira-pira jak tentera pengawal sai ngejaga kuboran udi muloh mik kota, rik ngelaporko jama imam-imam kepala sunyinni sai radu tejadi. 12 Imam-imam kepala udi berunding jama jelma-jelma sai mimpin Yahudi, raduni ngeni duit lamon jama tentera pengawal udi, 13 rik cawa, "Keti haga ngucakko bahwa jelma-jelma sai nutuk Isa ratong di bingi, rik maling mayat-Ni waktu keti sedang pedom. 14 Rik kik gubernur ngedengi hal seno, sekam haga ngebujuk ia in keti mak mansa kesulitan api-api." 15 Maka tentera pengawal udi ngakuk duit udi, rik ngelakuko sebagai sai diluhotko jama tian. Ulihni seno cerita ano masih tesiar di hantara ulun Yahudi sampai rani inji. 16 Kesebelas jelma sai nutuk Isa udi mik di Bukit Galilea nutuk sai diperintahko Isa jama tian. 17 Waktu tian ngeliak Isa di disan, tian sujud nyumbah Ia. Kidang wat di hantara tian sai ragu-ragu. 18 Isa ngeredik tian, rik cawa, "Seluruh kuasa di surga rik di bumi radu diserahko jama Nyak. 19 Ulihni seno mikdo jama sunyinni bangsa di seluruh dunia, jadiko tian jelma-jelma sai nutuk Nyak. Baptisko tian jama nyebut gelar Bapa, rik Anak, rik Ruh Allah. 20 Ajarko tian menaati sunyinni sai radu Kuperintahko jama niku. Rik ingokdo Nyak haga selalu menyertai keti sampai akher zaman."

Mark 1

1 Injido Kabar Betik tentang Isa Almasih, Anak Allah. 2 Kabar Betik ano mulai injuk sai ditulis ulih Nabi Yesaya, reji, " 'Injido utusan-Ku,' ani Allah; 'Nyak ngutus ia lebih mena jak Niku, in ia ngebukak renglaya untuk-Mu.' 3 Wat jelma beseru-seru di padang heni, 'Siapko renglaya untuk Tuhan; ratako renglaya-renglaya sai diliu-Ni.' " 4 Injuk sai tetulis ano, injuk renodo juga muncul Yohanes di padang gurun. Ia ngebaptis jelma rik nyampaiko kabar jak Allah. "Niku haga betubat jak dusa-dusamu rik haga dibaptis, in Allah ngampuni niku," reno cawa Yohanes. 5 Sunyinni ulun jak negeri Yudea rik kota Yerusalem mik ngedengi Yohanes. Tian ngaku dusa-dusa tian, rik Yohanes ngebaptis tian di Way Yordan. 6 Yohanes makai kawai jak bulu unta. Ikok tengahni jak bawak, rik kanikanni belalang rik madu pulan. 7 Ia ngabarko kabar inji, "Kanah radu jak nyak, haga ratong jelma sai lebih balak jak nyak. Untuk ngebungkuk ngebuka tali sepatu-Ni pun, nyak mak layak. 8 Nyak ngebaptis niku jama way, kidang Ia haga ngebaptis niku jama Ruh-Ni Allah." 9 Pada waktu seno Isa ratong jak Nazaret di daerah Galilea, rik Yohanes ngebaptis Ia di Way Yordan. 10 Reno Isa luah jak way udi, Ia ngeliak langit tebukak rik Ruh Allah regah injuk burung merpati mik di atas-Ni. 11 Raduni kedengian suara-Ni Allah ngucakko, "Nikudo Anak-Ku sai Kukasihi. Niku nyenangko hati-Ku." 12 Langsung radu jak seno Ruh-Ni Allah nyani Isa mik di padang gurun. 13 Epak puluh rani Ia wat di dudi, dicubai ulihni iblis. Binatang-binatang liar wat juga jejama Ia di dudi, rik malaikat-malaikat ngelayani Ia. 14 Seraduni Yohanes kuruk bui, Isa mik di Galilea, rik ngabarko Kabar Betik jak Allah di dudi. 15 Cawa-Ni, "Allah geluk haga mulai memerintah. Betubatdo jak dusa-dusamu, rik percayado jama Kabar Betik sai jak Allah!" 16 Waktu Isa lapah di pantai Danau Galilea, Ia ngeliak rua nelayan, yakdo Simon rik adikni Andreas. Tian sedang nangkok iwa di danau udi jama jala. 17 Isa cawa jama tian, "Tutukdo Nyak. Nyak haga ngajar keti ngejala jelma." 18 Langsung tian ninggalko jala tian raduni nutuk Isa. 19 Isa lapah terus, raduni ngeliak muneh rua jelma muari sai bareh, yakdo Yakobus rik Yohanes, anak-anakni Zebedeus. Tian wat di delom jukung, rik sedang nguyunko jala tian. 20 Isa langsung ngurau tian. Rik tian ninggalko bak tian di delom jukung jejama jama ulun upahanni. Radu tian mik nutuk Isa. 21 Isa rik jelma-jelma sai nutuk Ia sampai di kota Kapernaum. Waktu rani Sabat berikutni, Isa kuruk mik delom lamban ibadah rik mulai ngajar. 22 Jelma-jelma sai ngedengi-Ni kagum jama cara Ia ngajar. Mani, Ia ngajar jama wibawa, mak injuk guru-guru agama. 23 Pada waktu seno sai jelma kekurukan ruh jahat kuruk mik delom lamban ibadah, rik mekik, 24 "Hai Isa, ulun Nazaret, Niku haga nyani api jama sekam? Niku ratong untuk ngebinasako sekam? Nyak pandai sapa Niku: Nikudo utusan sai suci jak Allah!" 25 "Hema!" bentak Isa jama ruh udi, "luahdo jak jelma inji!" 26 Maka ruh jahat udi ngeguncang-guncangko ulun udi keras-keras, raduni luah jak ulun udi sambil mekik. 27 Sunyinni hiran nihan, sehingga tian cawa peperda tian, "Wah, api inji? Suatu pengajaran sai ampai! Jama wibawa rik kuasa Ia memerintahko ruh-ruh jahat luah, rik tian taat jama Ia!" 28 Maka kabar tentang Isa tesebar geluk mik sunyinni daerah Galilea. 29 Isa rik jelma-jelma sai nutuk Ia ninggalko lamban ibadah udi, rik mik di lamban Simon rik Andreas. Yakobus rik Yohanes mik juga jejama tian. 30 Emak mentuha Simon lagi meruyuh di rang pedom. Jadi waktu Isa mik, jelma-jelma sai nutuk Ia kuruk mik lamban udi, Isa dikeni pandai tentang hal udi. 31 Maka Isa mik jama emak mentuha Simon, rik nyating culukni, raduni nulung ia minjak. Ruyuhni lebon, rik ia pun mulai ngelayani tian. 32 Dibi ranini, radu matarani tebenam, jelma-jelma ngusung jama Isa sunyin jelma sai meruyuh rik sai kekurukan ruh jahat. 33 Sunyinni penduduk kota udi bekerumun di hadap lamban udi. 34 Raduni Isa ngunyaiko lamon jelma sai menderita macam-macam penyakik, rik nguser juga lamon ruh jahat. Ia mak ngizinko ruh-ruh jahat udi cawa, mani tian pandai sapa Ia. 35 Jemoh ranini, waktu masih subuh, Isa minjak raduni ninggalko lamban. Ia mik rang sai mangi di luah kota, rik bedua di disan. 36 Kidang Simon rik kantik-kantikni mik nyepok Ia. 37 Rik radu tian ngehalu-Ni, tian cawa, "Sunyinni jelma sedang nyepok Bapak." 38 Kidang Isa ngejawab, "Ija ram nerusko lapah ram mik kota-kota bareh di sekitar dija. Nyak haga bekhotbah di dudi juga, ulihni senodo maksudni Nyak mik dija." 39 Ulihni seno Isa mik dipa-dipa di sunyinni Galilea, rik bekhotbah di lamban-lamban ibadah rik nguser ruh-ruh jahat. 40 Sai jelma sai bepenyakik kusta ratong jama Isa. Jelma udi belutut, rik cawa, "Kik Bapak haga, Bapak dapok ngunyaiko nyak." 41 Isa kesian jama ulun udi. Jadi, Ia ngejamah ulun udi sambil cawa, "Nyak haga, munyaido!" 42 Waktu seno juga penyakikni lebon rik ia munyai. 43 Raduni Isa ngayun ia mik jama peringatan inji, 44 "Awas, dang nyeritako jama sapa pun, kidang mikdo jama imam, rik kilu ia untuk memastiko niku radu munyai. Raduni untuk kemunyaianmu ano, persembahko kurban nutuk sai diperintahko Musa, sebagai bukti jama jelma-jelma bahwa niku temon-temon radu munyai." 45 Kidang ulun udi mik, rik terus-menerus nyeritako kejadian ano di dipa-dipa sampai Isa mak dapok kuruk kota jama terang-terangan. Ia angkah tinggal di luah kota di rang-rang sai mangi. Kidang jelma terus gaoh ratong jama Ia jak ipa-ipa.

Mark 2

1 Pira-pira rani jak seno Isa muloh mik Kapernaum. Maka tesebardo kabar bahwa Ia sedang di lamban. 2 Raduni lamon ulun ratong. Tian bekerumun di dudi sampai mak ngedok lagi rang. Di rangok pun latap nihan jama jelma. Radu Isa nyampaiko kabar jak Allah jama tian. 3 Sementara Ia cawa, epak jelma ngusung jama tandu sai jelma lumpuh untuk diusung jama Isa. 4 Kidang mani jelma lamon nihan, tian mak dapok sampai di redik-Ni. Jadi, tian ngebungkar hatok tepat di atas rang Isa wat. Radu jak seno, tian ngeregahko jelma lumpuh udi jama-jama apaini. 5 Waktu Isa ngeliak reno balak iman tian, Ia cawa jama jelma lumpuh udi, "Anak-Ku, dusa-dusamu radu diampuni." 6 Pira-pira guru agama sai sedang mejong di dudi mulai betanya-tanya di delom hati, 7 "Bani nihan jelma inji cawa injuk reno! Ia ngehina Allah. Sapa sai ngasi ngampuni dusa, selain Allah tenggalan?" 8 Pada waktu seno juga Isa pandai pikeran tian. Raduni Ia cawa, "Mengapi keti betanya-tanya injuk reno di delom hatimu? 9 Sepa sai lebih mudah: ngucakko, 'Dusamu radu diampuni', atau ngucakko 'Minjakdo iwak apaimu rik lapahdo'? 10 Kidang tano Nyak haga ngebuktiko jama niku bahwa di atas bumi inji Anak Manusia bekuasa ngampuni dusa." Radu Isa cawa jama jelma lumpuh udi, 11 "Minjakdo, iwakko apaimu rik mulangdo!" 12 Ia minjak rik geluk ngakuk apaini raduni luah disaksiko ulih tian sunyinni. Jelma-jelma udi kagum raduni memuji Allah. Cawa tian, "Makkung pernah ram ngeliak kejadian injuk inji!" 13 Isa muloh luot mik pantai Danau Galilea. Lamon ulun ratong jama Ia, rik Ia ngajar tian. 14 Sementara Isa lapah di disan, Ia ngeliak sai jelma tukang tagih pajak sai gelarni Lewi, anak Alfeus, lagi mejong di kantor pajak. "Tutukdo Nyak," ani Isa jama ia. Maka Lewi cecok rik nutuk Isa. 15 Waktu Isa lagi mengan di lamban Lewi, ratongdo lamon tukang tagih pajak rik jelma-jelma sai dianggap mak betik ulih masyarakat nutuk mengan jama-jama Isa rik jelma-jelma sai nutuk Ia. Mani lamon di hantara tian nutuk Isa. 16 Pira-pira guru agama jak golongan Farisi ngeliak Isa mengan jejama jama penagih pajak rik jelma-jelma sai dianggap mak betik udi. Jadi tian betanya jama jelma-jelma sai nutuk Isa, "Mengapi gurumu mengan jejama jama tukang-tukang tagih pajak rik jelma-jelma sai mak betik ano?" 17 Isa ngedengi pertanyaan tian udi, raduni ngejawab, "Jelma sai sihat mak perlu dokter; angkah jelma sai meruyuh gaoh. Nyak ratong lain hak untuk ngurau jelma sai nganggap dirini radu betik, melainko jelma sai dianggap hina." 18 Pada suatu waktu jelma-jelma sai nutuk Yohanes Pembaptis rik ulun-ulun Farisi sedang bepuasa. Raduni wat ulun ratong jama Isa rik betanya, "Mengapi jelma sai nutuk Yohanes Pembaptis rik jelma sai nutuk ulun Farisi bepuasa, sedang jelma sai nutuk Bapak mawat?" 19 Isa ngejawab, "Waktu pesta kawin, api kuari-kuari mak mengan? Kik kemantin masih jejama tian, tantu tian mengan. 20 Kidang haga ratong waktuni kemantin ano diakuk jak tian. Pada waktu ano ampai tian mak mengan. 21 Mak ngedok jelma sai nambal kawai tuha jama perca ampai. Mani perca udi haga mengkerut rik nyarakko kawai udi, sehingga ngakibatko sarak sai lebih balak. 22 Reno muneh mak ngedok jelma sai nuangko anggor ampai mik delom kantong bawak sai tuha. Mani anggor ampai udi haga nyani kantong udi pecoh. Akherni kerua-ruani tetok. Anggor sai ampai haga dituang di delom kantong sai ampai juga!" 23 Pada suatu rani Sabat, waktu Isa liu di sai kebun gandum, jelma-jelma sai nutuk Ia mulai mutil gandum. 24 Raduni ulun-ulun Farisi cawa jama Isa, "Mengapi jelma-jelma sai nutuk Niku ngelanggar hukum agama neram, jama ngelakuko sai dilarang waktu rani Sabat?" 25 Isa ngejawab, "Makkung pernah kedo keti ngebaca api sai dilakuko Daud, waktu Abyatar sedang betugas jadi imam agung. Waktu Daud rik ulun-ulunni mebetoh, rik mak ngedok kanikan, ia kuruk mik Lamban Ibadah, rik nganik ruti sai radu dipersembahko jama Allah. Rik ruti ano dikenikoni juga jama ulun-ulunni. Padahal nutuk agama neram, imam-imam gaoh sai ngasi nganik ruti ano." 27 Raduni Isa cawa lagi, "Rani Sabat disani untuk manusia; lain hak manusia untuk rani Sabat. 28 Jadi, Anak Manusia bekuasa, bahkan atas rani Sabat."

Mark 3

1 Isa muloh luot mik lamban ibadah. Di dudi wat sai jelma sai culukni lumpuh kebelah. 2 Di dudi wat jelma-jelma sai haga nyepok kesalahan Isa, in dapok ngaduko Ia. Jadi tian terus memperhatiko Ia api Ia haga ngunyaiko jelma waktu rani Sabat. 3 Isa cawa jama jelma sai culukni lumpuh kebelah udi, "Ija cecok di dija, di hadap." 4 Raduni Ia betanya jama jelma-jelma sai wat di dudi, "Menurut agama, ram ngasi bebuat api waktu rani Sabat? Ngelakuko sai betik atau ngelakuko sai jahat? Nyelamatko jelma atau ngebunuh?" Tian hema gaoh. 5 Delom keadaan butong Isa ngeliak di sekeliling-Ni, kidang Ia sedih juga, mani tian terlalu keras ulu. Raduni Ia cawa jama ulun udi, "Ulorko culukmu." Jelma udi ngulorko culukni, rik culukni pun munyai. 6 Maka ulun-ulun Farisi ninggalko lamban ibadah ano, raduni geluk berunding jama pira-pira jelma pendukung Herodes, untuk ngebunuh Isa. 7 Isa rik jelma-jelma sai nutuk Ia, mik ngundorko diri mik Danau Galilea. Maka lamon nihan ulun jak Galilea mik nutuk Isa. Lamon juga sai ratong jak Yudea, 8 jak Yerusalem, jak daerah Idumea, rik jak daerah di kebelah timur Yordan, rik jak sekitar kota-kota di Tirus rik Sidon. Tian sunyinni ratong jama Isa, mani tian ngedengi tentang hal-hal sai radu dilakuko-Ni. 9 Ulun-ulun udi lamon nihan, sehingga Isa ngayun jelma-jelma sai nutuk Ia nyediako jukung untuk Ia, mani dang-dang Ia kanah tedesak ulih ulun-ulun udi. 10 Ia ngunyaiko lamon nihan jelma, sehingga sunyinni jelma meruyuh bedesak-desakan berusaha ngeredik Ia in dapok nilut Ia. 11 Rik ulun-ulun sai kekurukan ruh jahat, unggal ngeliak Ia, terus gaoh sujud di hadap-Ni rik mekik, "Nikudo Anak Allah!" 12 Kidang Isa ngelarang keras ruh jahat udi ngeni pandai sapa Ia. 13 Kak raduni Isa cakak mik sai bukit, rik ngurau ulun-ulun sai dikehaga-Ni. Ulun-ulun udi ratong. 14 Raduni Ia milih jak hantara tian rua belas jelma. Cawa-Ni, "Nyak milih keti, in keti nutuk Nyak, in Kuutus keti untuk nyebarko Kabar Betik jak Allah, 15 rik keti haga mansa kuasa untuk nguser ruh-ruh jahat." 16 Injido gelar kerua belas jelma udi: Simon (sai disebut-Ni juga Petrus), 17 Yakobus rik Yohanes puarini, yakdo anak-anak Zebedeus (tian inji dikeni-Ni gelar Boanerges retini "anak guntor"), 18 Andreas, Filipus, Bartolomeus, Matius, Tomas, Yakobus anak Alfeus, Tadeus, Simon si Patriot, 19 rik Yudas Iskariot sai ngekhianati Isa. 20 Kak raduni Isa mulang mik lamban. Kidang ulun lamon ratong luot bekumpul, sampai Isa rik jelma-jelma sai nutuk Ia mak sempat mengan. 21 Ulun-ulun cawa, "Ia radu luangan!" Rik waktu keluarga-Ni ngedengi hal seno, tian mik untuk ngakuk Ia. 22 Guru-guru agama sai ratong jak Yerusalem cawa, "Ia kekurukan Beelzebul! Kepala ruh-ruh jahat senodo sai ngeniko kuasa jama Ia untuk nguser ruh-ruh jahat." 23 Maka Isa ngurau ulun lamon, rik nyeritako jama tian pira-pira perumpamaan. "Injuk repa mungkin ruh jahat nguser ruh jahat," ani Isa. 24 "Kik suatu negara pecoh delom kelompok-kelompok sai saling bemusuhan, negara udi mak dapok betahan. 25 Rik kik delom sai keluarga mak ngedok persatuan rik anggota-anggotani saling bemusuhan, keluarga udi haga hancor. 26 Kik delom kerajaan iblis tejadi pecoh rik bemusuhan, kerajaan udi mak tahan saka rik pasti haga punah. 27 Mak sai jelma pun dapok kuruk mik delom lamban sai jelma sai kuat rik ngerampas hartani kik ia mawat lebih mena ngikok jelma kuat udi. Radu jak seno, ampai ia dapok ngerampas hartani. 28 Pandai mak! Kik ulun bebuat dusa rik ngucakko sai ngehina, ia dapok diampuni. 29 Kidang kik ia ngehina Ruh Allah, ia mak dapok diampuni! Mani sai ngehina ano yakdo dusa sai kekal." ( 30 Isa ngucakko injuk reno mani wat jelma sai cawa bahwa Isa kekurukan ruh jahat.) 31 Radu jak seno emak rik puari-puari Isa ratong. Tian nunggu di luah rik ngayun ulun ngurau Isa. 32 Waktu seno lamon ulun sedang mejong ngelilingi Isa. Tian cawa jama Ia, "Pak, emak rik puari-puari Bapak wat di luah. Tian nyepok Bapak." 33 Isa ngejawab, "Sapa emak-Ku? Sapa puari-puari-Ku?" 34 Kak raduni Ia ngeliak jama ulun-ulun sai mejong ngelilingi Ia raduni cawa, "Injido emak rik puari-puari-Ku! 35 Jelma sai ngelakuko kehaga Allah, iado puari bakas, puari bebai, rik emak-Ku."

Mark 4

1 Isa ngajar luot di pantai Danau Galilea. Lamon nihan jelma ngerumuni Ia. Ulihni seno Ia mik mejong di delom sai jukung di atas way, rik jelma lamon udi cecok di pingger danau. 2 Raduni Isa ngajar lamon hal jama tian jama makai perumpamaan. Injuk rejido Ia ngajar tian. 3 "Dengiko! Wat sai petani mik nabor benih. 4 Waktu ia sedang nabor, wat benih sai gugor di renglaya. Raduni burung ratong rik benih udi dikanik sampai bela. 5 Wat juga sai gugor di rang bebatu-batu sai tanohni cutik. Benih-benih udi geluk tuoh mani kurang tanoh, 6 kidang waktu matarani cakak, tunas-tunas udi mulai layu raduni menyangu rik mati mani bakakni mak kuruk merelam. 7 Wat muneh benih sai gugor di tengah semak keruwi. Semak keruwi udi tuoh rik ngehimpit tunas-tunas udi sehingga mak bebuah. 8 Kidang wat muneh benih sai gugor di tanoh sai subor. Benih udi tuoh, raduni jadi balak raduni bebuah, wat sai telu puluh, wat sai enam puluh, rik wat sai seratus kali lipat." 9 Seraduni nyeritako perumpamaan udi, Isa cawa, "Keti ngedok cuping, dengiko!" 10 Waktu Isa tenggalan, ulun-ulun sai radu ngedengi ajaran-Ni ratong jama Ia jejama jama kerua belas jelma sai nutuk Ia. Tian ngilu Ia nerangko retini perumpamaan ano. 11 Maka Isa cawa jama tian, "Keti radu dikeni anugerah untuk nyepok pandai rahasia tentang injuk repa Allah memerintah. Kidang ulun-ulun luah terus diajar jama perumpamaan, 12 in 'Tian haga terus memperhatiko kidang mak pandai api sai tejadi, tian haga terus ngedengi, kidang mak ngerti, inji tejadi in tian dang ngeliak rik ngerti rik dang ratong jama Allah rik Allah ngampuni tian.' " 13 Kak raduni Isa cawa jama tian, "Kik keti mak ngerti perumpamaan udi, repa keti dapok ngerti perumpamaan-perumpamaan sai bareh? 14 Penabor udi yakdo jelma sai nyiarko kabar jak Allah. 15 Benih sai gugor di renglaya ibarat jelma-jelma sai ngedengi kabar tentang injuk repa Allah memerintah. Reno ngedengi, iblis ratong rik ngakuk api sai radu ditabor delom hati tian. 16 Benih sai gugor di rang bebatu-batu ibarat jelma-jelma sai ngedengi kabar ano, rik langsung nerimani jama senang hati. 17 Kidang kabar udi mak bebakak delom hati tian, sehingga mak tahan saka. Reno tian menderita kesusahan atau penganiayaan ulihni kabar ano, langsung tian murtad. 18 Benih sai gugor di tengah semak keruwi udi ibarat jelma-jelma sai ngedengi kabar udi, 19 kidang khuater tentang hurik tian rik mirak hurik mewah. Nafsu untuk bebagai hal hurik kuruk delom hati tian. Ulihni seno kabar jak Allah tehimpit di delom hati tian, sehingga mak bebuah. 20 Rik benih sai gugor di tanoh sai subor ano, ibarat jelma-jelma sai ngedengi kabar ano rik nerimani, tian bebuah lamon, wat sai telu puluh, wat sai enam puluh, rik wat sai seratus kali lipat hasilni." 21 Radu jak seno Isa cawa muneh, "Pernah kedo ulun nyalako lampu raduni nyalokni jama runcung, atau ngepikko di debah rang pedom? Api ia mak ngepikko lampu udi di cukut lampu? 22 Mak ngedok sai tesegok sai mak haga keliakan; rik mak ngedok sai dirahasiako sai mak haga dibungkar. 23 Ulihni seno, kik ngedok cuping, dengiko!" 24 Raduni Isa cawa luot, "Perhatikodo api sai keti dengi inji! Ukoran sai keti pakai untuk ulun bareh haga dipakai juga ulih Allah untuk keti -- rik bahkan lebih lamon lagi. 25 Mani jelma sai radu ngedok, haga dikeni lebih lamon lagi; kidang jelma sai mak ngedok, cutik sai masih wat jama ia haga diakuk juga." 26 Isa nerusko cawa-Ni lagi, "Kik Allah memerintah sebagai Raja, keadaanni dapok diumpamako injuk sai jelma sai nabor benih di kebunni. 27 Bingi rani ia pedom; di rani ia minjak. Rik sementara udi benih-benih udi tuoh rik jadi balak. Kidang repa carani benih-benih seno tuoh rik jadi balak, jelma udi mak pandai. 28 Tanoh udido kak raduni ngeluahko hasil: mula-mula tangkaini, raduni bulirni, raduni uahni. 29 Rik kik gandum udi radu mesak, ulun udi pun mulai nyabit mani radu waktuni untuk ngegetas." 30 "Kik Allah memerintah, jama api ram dapok ngebandingkoni?" tanya Isa muneh. "Cuntoh api sai dapok ram pakai untuk nerangkoni? 31 Kik Allah memerintah, keadaanni injuk perumpamaan inji: Sebiji sawi diakuk sai jelma raduni ditanom di tanoh. Biji sawi yakdo benih sai paling lunik di dunia. 32 Kidang kik radu tuoh, ia jadi sai paling balak di hantara tanoman-tanoman. Cabang-cabangni hindam nihan sehingga burung-burung dapok ratong, rik nyani sarang di debah naunganni." 33 Injuk renodo Isa ngajar jelma jama ngegunako lamon perumpamaan injuk udi, sejaoh tian dapok ngerti. 34 Isa selalu makai perumpamaan kik Ia ngajar ulun-ulun udi. Kidang kik Ia tenggalan jama jelma-jelma sai nutuk Ia, Ia ngejelasko sunyinni jama tian. 35 Waktu dibi rani seno juga, Isa cawa jama jelma-jelma sai nutuk Ia, "Ijado ram belayar mik seberang danau." 36 Maka Isa cakak mik jukung, rik jelma-jelma sai nutuk Ia ninggalko ulun lamon di pingger danau, raduni cakak mik jukung sai gegoh. Jukung-jukung sai bareh wat juga di dudi. Raduni Isa rik jelma-jelma sai nutuk Ia mulai belayar. 37 Mak mesaka jak seno ratong angin ribut. Umbak mulai mukul jukung rik kuruk mik delom sehingga jukung udi hamper latap jama way. 38 Di buritan jukung udi, Isa sedang pedom jama ulu-Ni di atas bantal. Jelma-jelma sai nutuk Ia minjakko Ia. Tian cawa, "Bapak Guru, api Bapak mak peduli, ram celaka?" 39 Isa minjak, raduni ngebentak angin udi, rik cawa jama danau, "Hema, tenangdo!" Angin pun reda, rik danau jadi tenang nihan. 40 Raduni Isa cawa jama jelma-jelma sai nutuk Ia, "Mengapi keti rabai? Mengapi keti mak percaya jama Nyak?" 41 Maka tian jadi rabai rik cawa peperda tian, "Sapa sebenorni jelma inji, sampai angin pun taat jama Ia."

Mark 5

1 Kak raduni Isa rik jelma-jelma sai nutuk Ia sampai di seberang Danau Galilea, di daerah Gerasa. 2 Reno Isa regah jak jukung, Ia diratongi sai jelma bakas sai luah jak guha-guha kuboran. 3 Jelma udi dikuasai ruh jahat rik tinggal di kuboran-kuboran. Ia radu mak dapok diikok lagi; walaupun jama rantai. 4 Radu risok cukut rik culukni dibelenggu, kidang selalu rantai-rantai udi diputuskoni, rik besi dicukutni dipatahkoni. Ia kuat nihan sehingga mak sai jelma pun dapok nahanni. 5 Di rani di bingi ia bekeliaran di kuboran rik di bukit-bukit, sambil mekik-mekik rik ngatanko badanni jama batu. 6 Waktu jak jaoh ia ngeliak Isa ratong, ia tegar-tegar raduni sujud di hadap Isa. 7 Jama suara sai keras ia mekik, "Isa, Anak Allah Sai Mahatinggi! Haga Niku apiko nyak inji? Demi Allah, nyak ngilu, dang nyiksa nyak!" ( 8 Jelma udi cawa injuk reno mani Isa cawa jama ia, "Ruh jahat, luahdo jak jelma inji!") 9 Raduni Isa betanya jama ia, "Sapa gelarmu?" Jelma udi ngejawab, "Gelarku 'Legiun' -- mani sekam inji lamon nihan!" 10 Berulang kali ia ngilu nihan in Isa dang ngayun ruh-ruh jahat udi luah jak daerah udi. 11 Redik rang udi wat lamon nihan babui sai sedang nyepok kanikan di lireng bukit. 12 Ruh-ruh jahat udi ngilu jama Isa, "Kayundo sekam kuruk mik delom babui-babui udi." 13 Rik Isa setuju. Jadi, ruh-ruh jahat udi luah jak ulun udi raduni kuruk mik delom babui-babui udi. Sunyinni rombongan babui udi tegar rik terjun jak pingger rulah mik delom danau raduni tebenam -- sunyinni kira-kira rua ribu babui. 14 Penjaga-penjaga babui udi tegar, rik nyiarko kabar udi di kota rik di pekon sekitarni. Raduni ulun-ulun luah untuk ngeliak api sai radu tejadi. 15 Tian ratong jama Isa, raduni ngeliak jelma sai jenoni kekurukan ruh jahat udi, lagi mejong di dudi. Ia radu bekawai, rik pikeranni juga radu waras. Maka tian sunyinni jadi rabai. 16 Ulun-ulun sai radu nyaksiko tenggalan kejadian tentang ulun udi rik babui-babui udi nyeritako api sai radu tejadi. 17 Raduni penduduk daerah udi ngilu in Isa ninggalko daerah ano. 18 Waktu Isa cakak mik delom jukung, jelma sai jenoni dikuasai ruh jahat udi ngilu jama Isa, in ngasi nutuk. 19 Kidang Isa mak setuju, cawa-Ni, "Mulangdo rik keni pandai jama puari-puarimu api sai radu dilakuko Tuhan untuk niku rik hara betikni Ia jama niku!" 20 Jelma udi pun mik, rik mulai nyeritako di daerah Puluh Kota api sai radu disani Isa jama ia. Sunyinni ulun hiran ngedengini. 21 Isa muloh luot mik seberang danau. Di pingger danau udi, lamon ulun ratong bekerumun di sekeliling Isa. 22 Ratongdo sai jelma gelarni Yairus. Ia ano jelma sai mimpin lamban ibadah di kota ano. Waktu ia ngeliak Isa, ia sujud di hadap-Ni, 23 rik ngilu nihan, "Pak, anak bebaiku parah ruyuhni. Tulung pai ratong untuk nyating, in ia munyai rik dang mati!" 24 Maka Isa pun mik jama-jama Yairus. Lamon jelma nutuk Ia rik ngedesak-Ni jak sunyin jurusan. 25 Di hantarani wat muneh sai bebai sai radu rua belas tahun ngeluahko ruah sai behubungan jama mekamakni. 26 Sunyinni hartani radu bela dipakai untuk ngebayar dokter-dokter, kidang mak ngedok sai dapok ngunyaikoni, malahan penyakikni terus tambah parah. 27 Bebai udi radu ngedengi lamon tentang Isa. Maka di tengah-tengah ulun lamon udi, ia ngeredik Isa jak kudan, 28 mani ia bepiker, "Asal gaoh nyak nilut jubah-Ni, nyak haga munyai!" 29 Ia nilut jubah Isa, rik waktu seno juga mekamakni taru. Ia ngerasa bahwa ia radu munyai. 30 Pada waktu seno juga Isa ngerasa bahwa wat kekuatan sai luah jak diri-Ni. Maka Ia ngerilong jama ulun lamon udi rik betanya, "Sapa sai nilut jubah-Ku?" 31 Jelma-jelma sai nutuk Ia cawa, "Bapak liak tenggalan wat reno lamon jelma sai bedesak-desakan. Rik Bapak masih betanya, sapa sai nilut Bapak?" 32 Kidang Isa terus gaoh ngeliak di sekeliling-Ni untuk nyepok jelma sai nilut-Ni. 33 Bebai udi sai pandai api sai radu tejadi jama dirini, jama gegoran rik kerabaian sujud di hadap Isa rik ngakui sunyinni. 34 Raduni Isa cawa jama bebai udi, "Anak-Ku, mani niku percaya jama Nyak, niku munyai! Mikdo rik selamat. Niku radu sihat sama sekali." 35 Sementara Isa masih cawa, pira-pira pesuruh ratong jak lambanni Yairus. "Anak bebai Tuan radu mati," ani tian jama Yairus. "Dang hak Tuan nyusahko Bapak Guru lagi." 36 Tanpa mempeduliko api sai dicawako ulun-ulun udi, Isa cawa jama Yairus, "Dang rabai, percaya gaoh!" 37 Raduni Isa lapah terus, kidang Ia mak ngizinko sai jelma pun nutuk Ia, kecuali Petrus rik Yakobus rik Yohanes sang muari. 38 Waktu tian sampai di lamban Yairus, Isa ngeliak keadaan hiruk-pikuk, rik ngedengi hiwangan rik bebatui sai keras. 39 Raduni Isa kuruk rik cawa jama tian, "Mengapi ribut-ribut rik miwang? Sanak udi mak mati; ia angkah pedom!" 40 Tian ngelalangko Isa. Maka Ia ngayun tian sunyinni luah. Raduni Ia ngusung emak bak sanak udi rik ketelu jelma sai nutuk Ia kuruk mik delom kamar anak udi. 41 Isa nyating culuk sanak udi, raduni cawa jama ia, "Talita kum," sai retini, "Anak bebai, Nyak cawa jama niku: minjak!" 42 Sanak muli udi geluk minjak, rik lapah. (Umorni radu rua belas tahun.) Sunyinni sai nyaksiko kejadian ano kagum nihan! 43 Kidang Isa cawa jama keras ngelarang tian ngeni pandai hal udi jama sapa pun. Raduni cawa-Ni, "Keniko sanak udi mengan."

Mark 6

1 Jak rang udi, Isa mulang jejama jama jelma sai nutuk Ia mik pekon-Ni. 2 Waktu rani Sabat Ia mulai ngajar di lamban ibadah. Wat lamon jelma di dudi. Waktu jelma-jelma udi ngedengi ajaran Isa, tian hiran nihan. Tian cawa, "Jak ipa jelma inji mansa sunyinni ano? Kebijaksanaan macam api inji sai wat jama Ia? Repa bang Ia dapok nyani keajaiban? 3 Kan Ia inji tukang kayu, anak Maria, rik puari jak Yakobus, Yoses, Yudas rik Simon? Ya, puari-puari bebai-Ni pun wat tinggal di dija juga." Ulihni seno tian nulak Ia. 4 Raduni Isa cawa jama tian, "Sai nabi dihormati di dipa-dipa, kecuali di pekonni, rik di hantara puari-puarini rik keluargani." 5 Di rang udi Isa mak dapok nyani suatu keajaiban pun, kecuali ngunyaiko pira-pira jelma meruyuh jama ngepikko culuk-Ni di atas tian. 6 Ia hiran tian mak percaya. Kak raduni Isa mik di pekon-pekon di sekitar udi, rik ngajar. 7 Ia ngurau kerua belas jelma sai nutuk Ia, raduni ngutus tian rua-rua rik ngeni kuasa jama tian untuk nguser ruh-ruh jahat. 8 Ia ngeni petunjuk inji jama tian, "Dang ngusung api-api untuk lapahmu, kecuali tungkok. Dang ngusung kanikan atau kantong sedekah, ataupun duit. 9 Pakaido sepatu, kidang dang ngusung rua kawai." 10 Ia juga cawa, "Kik keti kuruk mik suatu lamban, tinggaldo di dudi sampai keti ninggalko kota udi. 11 Kidang kik keti sampai di sai rang, rik ulun-ulun di dudi mak haga nerima rik ngedengi keti, tinggalko rang udi. Rik kibasko harbuk jak cukutmu sebagai peringatan tehadap tian!" 12 Maka kerua belas jelma sai nutuk Isa udi berangkat. Tian mik nyiarko kabar bahwa manusia haga betubat jak dusa-dusani. 13 Jelma-jelma sai nutuk Isa ano nguser lamon ruh jahat, ngolesko minyak zaitun jama jelma meruyuh rik ngunyaiko tian. 14 Kabar-kabar tentang sunyinni kejadian ano sampai juga jama Raja Herodes, mani gelar Isa radu tekenal di dipa-dipa. Wat ulun sai cawa, "Yohanes Pembaptis radu hurik luot! Renodo sebabni Ia ngedok kuasa ngelakuko keajaiban ano." 15 Kidang ulun-ulun bareh cawa, "Ia Elia." Wat muneh sai cawa, "Ia nabi, injuk salah sai nabi zaman tumbai." 16 Waktu Herodes ngedengi ano, ia cawa, "Pasti inji Yohanes Pembaptis sai tumbai radu kukayun pancung uluni. Tano ia radu hurik luot!" 17 Mani semakkung ano Herodes radu ngayun ulun nangkok Yohanes, rik ngurukko ia mik delom bui. Herodes bebuat injuk reno mani soal Herodias, inggom puarini tenggalan, yakdo Filipus. Mani Herodes radu ngawini Herodias, 18 rik mengenai hal udi Yohanes radu berulang-ulang ngeni petuah jama Herodes injuk reji, "Mak ngasi niku kawin jama inggom puarimu ano!" 19 Udido sebabni Herodias dendam jama Yohanes rik mirak ngebunuh Yohanes, kidang ia mak dapok ngelakuko hal ano, mani dihalang-halangi ulih Herodes. 20 Mani Herodes radu ngayun ulun ngejaga betik-betik keselamatan Yohanes di bui, mani ia rabai jama Yohanes. Ia pandai Yohanes jelma sai betik sai diutus ulih Allah. Rik kik Yohanes cawa, Herodes gering juga ngedengikoni, walaupun ia jadi gelisah nihan ulihni. 21 Akherni Herodias mansa kesempatan waktu rani ulang tahun Herodes. Waktu seno Herodes ngadako pesta untuk sunyin pejabat tinggi kerajaan, perwira-perwira rik tokoh-tokoh masyarakat Galilea. 22 Di pesta udi anak muli Herodias nari, rik tarianni ano nyenangko nihan hati Herodes rik kuari-kuarini. Maka Herodes cawa jama muli udi, "Niku mirak api, kilu gaoh. Nyak haga ngenikoni jama niku!" 23 Raduni Herodes bejanji jama muli udi rik besumpah. Herodes cawa, "Api gaoh sai niku kilu haga kukeniko, bahkan separo jak kerajaanku sekalipun!" 24 Maka muli udi luah rik betanya jama emakni, "Emak, api sebaikni sai haga kukilu?" Emakni ngejawab, "Kiludo uluni Yohanes Pembaptis." 25 Muli udi geluk muloh jama Herodes rik cawa, "Nyak ngilu uluni Yohanes Pembaptis dikeniko jama nyak tano inji juga di atas baki!" 26 Ngedengi kiluan ano Herodes sedih nihan. Kidang ia mak dapok nulak kiluan ano mani ia radu besumpah di hadap kuarini. 27 Jadi ia langsung merintahko sai pengawalni ngakuk ulu Yohanes Pembaptis. Maka prajurit ano mik di bui, raduni mancung ulu Yohanes. 28 Kak raduni ia ngusung ulu udi di atas baki rik nyerahko jama muli udi. Rik muli udi ngeniko muneh jama emakni. 29 Waktu jelma-jelma sai nutuk Yohanes ngedengi hal seno, tian mik ngakuk mayat Yohanes, raduni nguborkoni. 30 Rasul-rasul sai diutus Isa udi kak raduni muloh luot, rik bekumpul jama Isa. Tian ngelaporko jama Ia sunyin sai radu tian perbuat rik ajarko. 31 Lamon nihan ulun sai ratong rik mik, sehingga untuk mengan pun Isa rik jelma-jelma sai nutuk Ia mak sempat. Ulihni seno Isa cawa jama jelma-jelma sai nutuk Ia, "Ijado ram mik rang sai mangi, di dipa ram dapok tenggalan rik keti dapok istirahat serebok." 32 Maka tian pun berangkat jama jukung nuju mik rang sai mangi. 33 Kidang lamon jelma radu ngeliak tian ninggalko rang udi, rik pandai sapa tian. Jadi, jak sunyinni kota di wilayah udi, ulun-ulun tegar-tegar liwat renglaya darak lebih mena jak Isa rik jelma-jelma sai nutuk Ia. 34 Waktu Isa regah jak jukung, Ia ngeliak ulun lamon. Ia kesian jama tian, mani tian injuk biri-biri sai mak ngedok gembala. Maka Ia pun mulai ngajar lamon hal jama tian. 35 Waktu radu dibi, jelma-jelma sai nutuk Isa cawa jama Ia, "Radu hamper di bingi rik rang inji tepencil. 36 Lebih helau Bapak ngayun ulun-ulun inji mik, in tian dapok ngebeli kanikan di pekon-pekon di sekitar dija." 37 Kidang Isa ngejawab, "Keti gaoh ngeni tian mengan." "Wah, api sekam haga mik ngebeli ruti regani rua ratus duit perak untuk ngeni mengan ulun-ulun inji?" reno cawa jelma-jelma sai nutuk Isa udi. 38 Raduni tanya Isa, "Wat pira ruti jama keti? Cuba mik liak." Seraduni tian mik ngeliak, tian cawa, "Wat lima ruti rik wat rua iwa juga." 39 Raduni Isa ngayun sunyinni ulun udi mejong bekelompok-kelompok di jukuk sai hujau. 40 Ulun-ulun udi pun mejong teratur, bekelompok-kelompok. Wat sai seratus jelma delom sai kelompok, rik wat juga sai lima puluh jelma delom sai kelompok. 41 Kak raduni Isa ngakuk lima ruti rik rua iwa udi, raduni nengadah mik langit rik ngucapko terima kasih jama Allah. Radu jak seno, Ia ngebelah-belah ruti ano jama culuk-Ni rik ngeniko jama jelma-jelma sai nutuk Ia untuk dibagi-bagiko jama ulun lamon udi. Rik rua iwa udi dibagi-bagiko juga jama tian sunyinni. 42 Tian mengan sampai betong. 43 Raduni lebihni kanikan udi dikumpulko ulih jelma sai nutuk Isa -- sunyinni wat rua belas bakul latap. 44 Ulun bakas sai nganik ruti udi wat kira-kira lima ribu. 45 Radu jak seno Isa geluk ngayun jelma-jelma sai nutuk Ia berangkat jama jukung mena Ia mik Betsaida di seberang danau, sementara Ia ngayun ulun lamon udi mulang. 46 Seraduni ngelepasko ulun lamon udi, Isa mik bukit untuk bedua. 47 Waktu radu di bingi, jukung jelma-jelma sai nutuk Isa radu wat di tengah-tengah danau, sedang Isa masih wat di darak. 48 Ia ngeliak tian susah payah ngedayung jukung udi mani angin belawanan arah jama jukung. Ulihni seno, kira-kira hantara pukul telu rik pukul enam pagi, Ia ratong jama tian lapah di atas way. Rik Ia lapah seolah-olah haga ngeliu tian. 49 Waktu tian ngeliak bahwa Ia lapah di atas way, tian ngira Ia hantu, 50 sehingga tian mekik-mekik kerabaian. Mani tian sunyinni ngeliak Ia rik tian tekejut nihan. Kidang langsung Isa cawa jama tian, "Tenangdo! Nyak Isa. Dang rabai!" 51 Raduni Ia cakak jukung tian, rik angin pun reda. Jelma-jelma sai nutuk Isa hiran nihan. 52 Keajaiban jama lima ruti ano makkung lagi dipahami ulih tian. Payah bagi tian untuk ngerti. 53 Waktu sampai di seberang danau, tian belabuh di pantai Genesaret. 54 Waktu tian luah jak jukung, ulun-ulun ngeliak bahwa sai ratong udi Isa. 55 Raduni tian tegar mik dipa-dipa di sunyinni wilayah udi, rik mulai ngusung ulun-ulun meruyuh di atas apai jama Isa. Kik tian ngedengi bahwa Isa wat di suatu rang, tian ngusung ulun-ulun meruyuh udi mik disan. 56 Di dipa gaoh Isa ratong -- baik di pekon, di kota atau di desa -- di dudi ulun risok ratong rik ngepikko ulun-ulun meruyuh di tanah lapang. Raduni tian ngilu nihan in jelma-jelma meruyuh udi diizinko nilut jubah Isa, tagando angkah uncukni. Sunyin sai nilutni, jadi munyai.

Mark 7

1 Sekelompok ulun Farisi rik pira-pira guru agama jak Yerusalem, ratong jama Isa. 2 Tian ngeliak pira-pira jelma sai nutuk Isa mengan jama culuk sai mak mekecah secara agama, yakdo tanpa lebih mena ngebasuh culuk nutuk atoran agama. 3 Ulun-ulun Farisi, reno muneh sunyinni ulun Yahudi, setia nihan nutuk adat istiadat nenek muyang tian. Tian mak haga mengan, semakkung ngebasuh culuk nutuk cara-cara sai tantu. 4 Api sai dibeli di pasar mak haga dikanik, semakkung dibasuh lebih mena. Rik lamon atoran bareh jak nenek muyang tian sai tian cating nihan; injuk misalni atoran ngebasuh gelas, cumbung, rik pekakas-pekakas tembaga. 5 Ulihni seno ulun-ulun Farisi rik guru-guru agama ano betanya jama Isa, "Mengapi jelma-jelma sai nutuk Niku ano mengan jama culuk sai mak dibasuh? Api mani tian mak nutuki adat istiadat nenek muyang neram?" 6 Isa ngejawab, "Keti ulun munafik! Tepat nihan api sai dinubuatko Yesaya tentang keti, yakdo, 'Injuk reji cawa Allah, Jelma-jelma udi angkah nyumbah Nyak jama cawa-cawa, kidang hati tian jaoh jak Nyak. 7 Percuma tian nyumbah Nyak, mani atoran manusia tian ajarko seolah-olah ano atoran-Ku!' 8 Perintah-perintah Allah keti abaiko, rik atoran-atoran manusia keti cating kuat-kuat." 9 Raduni Isa cawa lagi, "Keti pandai nihan nulak perintah Allah in dapok mempertahanko ajaran tenggalan. 10 Musa radu ngeni perintah inji, 'Hormatido bak rik emakmu,' rik 'Sapa sai ngupokko emak bakni, haga dihukum mati.' 11 Kidang keti ngajarko: Kik ulun cawa jama ulun tuhani, 'Api sai seharusni kukeniko jama bak rik emak, radu kupersembahko jama Allah,' 12 maka keti ngebebasko ulun udi jak kewajibanni nulung bak emakni. 13 Jadi jama ajaranmu tenggalan sai keti keniko jama ulun-ulun, keti ngelebonko cawa Allah. Masih lamon hal injuk inji sai keti lakuko." 14 Raduni Isa ngurau ulun lamon udi sekali lagi rik cawa jama tian, "Dengiko in ngerti! 15 Mak ngedok sai hal jak luah sai kuruk mik delom jelma sai dapok nyani jelma udi najis. Sebalikni, sai luah jak jelma, senodo sai nyani ia najis. 16 Jadi, kik ngedok cuping, dengiko." 17 Waktu Isa ninggalko ulun lamon udi rik kuruk lamban, jelma-jelma sai nutuk Ia betanya jama Ia tentang maksud perumpamaan udi. 18 Maka Isa cawa jama tian, "Api keti makkung juga ngerti? Api keti mak dapok ngerti bahwa sai kuruk mik delom jelma mak dapok nyani ulun udi najis? 19 Mani sai kuruk udi mak liu hati, kidang liu tenai, rik raduni luah luot." Jama cawa-cawa ano Isa nyatako bahwa sunyinni kanikan halal. 20 Raduni Isa cawa luot, "Sai luah jak jelma, senodo sai menajisko ia. 21 Mani jak delom, yakdo jak delom hati, timbul pikeran-pikeran jahat sai nyani jelma bebuat hajor, maling, ngebunuh, 22 bezinah, nipu, memfitnah, rik ngelakuko sunyin hal sai jahat, jadi serakah, mak sopan, sesera hati, mepungah, rik susah diajar. 23 Sunyinni sai jahat ano timbul jak delom, rik senodo sai ngejadiko ulun najis." 24 Raduni Isa ninggalko rang udi, rik mik daerah redik kota Tirus. Ia kuruk mik delom sai lamban rik mak haga bahwa jelma pandai Ia wat di dudi. Kidang Ia mak dapok nyegokko diri. 25 Sai emak, sai sanak bebaini kekurukan ruh jahat, ngedengi tentang Isa. Ia ratong jama Isa rik sujud di hadap-Ni, 26 sambil ngilu in Isa nguser ruh jahat jak sanak ano. Bebai udi lain hak ulun Yahudi, laher di daerah Fenisia di Siria. 27 Isa cawa jama ia, "Sanak-sanak haga dikeni mengan lebih mena. Mak betik ngakuk kanikan sanak-sanak untuk ditayarko jama kaci." 28 "Tuan," jawab bebai udi, "kaci-kaci di debah mija pun nganik tirah-tirah sai digugorko sanak-sanak!" 29 Raduni Isa cawa jama ia, "Mani jawabanmu ano, mulangdo; ruh jahat radu luah jak anakmu!" 30 Emak udi mulang. Di lamban, ia ngehalu anakni lagi pedom di rang pedom, rik ruh jahat benor-benor radu luah jak sanak udi. 31 Kak raduni Isa ninggalko daerah Tirus, rik nerusko lapah-Ni ngeliu Sidon mik Danau Galilea. Ia ngakuk renglaya liu daerah Puluh Kota. 32 Di dudi ulun ngusung jama Ia sai jelma bisu tilu. Tian ngilu Isa ngepikko culuk-Ni mik atas ulun udi. 33 Isa ngusung ulun udi jaoh cutik jak ulun lamon, raduni ngepikko jari-Ni mik delom kerua cupingni ulun udi. Lantas Isa melui, rik ngejamah ema ulun udi. 34 Radu jak seno Isa nengadah mik langit, raduni narik napas keras rik cawa jama ulun udi, "Efata," sai retini, "Tebukakdo!" 35 Cuping ulun udi tebukak rik mani jadi lemas luot, rik ia mulai mudah cawa. 36 Raduni Isa ngelarang tian sunyinni untuk nyeritako hal udi jama sapa pun. Kidang semakin Isa ngelarang, semakin muneh tian nyebarkoni. 37 Rik sunyinni ulun sai ngedengi ano hiran nihan. Tian cawa, "Sunyinni disani-Ni betik! Bahkan Ia nyani ulun tilu ngedengi rik ulun bisu cawa!"

Mark 8

1 Mak mesaka jak seno, wat lagi sekelompok ulun lamon bekumpul. Mani tian mak ngedok kanikan, Isa ngurau jelma-jelma sai nutuk Ia rik cawa, 2 "Nyak kesian jama ulun lamon inji. Radu telu rani sakani tian jama-jama Nyak, rik tano tian mak ngedok kanikan. 3 Kik Nyak ngayun tian mulang jama tenai bangkang, tian haga pangsan di tengah renglaya. Apilagi di hantara tian wat sai ratong jak jaoh." 4 Jelma-jelma sai nutuk Isa ngejawab, "Di rang sai tepencil inji, di dipa ulun dapok mansa cukup kanikan untuk sunyinni jelma inji?" 5 "Wat pira ruti jama keti?" tanya Isa. "Pitu," jawab tian. 6 Maka Isa ngayun ulun lamon udi mejong di atas tanoh, raduni Ia ngakuk kepitu ruti udi rik ngucap syukor jama Allah. Raduni Ia ngebelah-belah ruti ano jama culuk-Ni rik ngeniko jama jelma-jelma sai nutuk Ia untuk dibagi-bagiko jama ulun-ulun. Maka jelma-jelma sai nutuk Ia ngelakukoni. 7 Tian ngedok pira-pira iwa lunik juga. Isa ngucap syukor jama Allah atas iwa-iwa udi, raduni ngayun jelma-jelma sai nutuk Ia ngebagi-bagiko iwa-iwa udi juga. 8 Tian mengan sampai betong -- wat kira-kira epak ribu jelma sai mengan. Kak raduni jelma-jelma sai nutuk Isa ngumpulko kelebihan kanikan -- pitu bakul latap. Raduni Isa ngayun ulun-ulun udi mulang, 10 rik Ia jama jelma-jelma sai nutuk Ia langsung cakak mik jukung rik mik ke daerah Dalmanuta. 11 Pira-pira ulun Farisi ratong jama Isa, rik mulai bedebat jama Ia untuk ngejebak Ia. Tian ngilu Isa nyani keajaiban sebagai tanda bahwa Ia ratong jak Allah. 12 Isa ngeluh raduni ngejawab, "Api sebabni ulun-ulun zaman inji ngilu Nyak nyani keajaiban? Mawat! Nyak mak haga ngeniko tanda injuk reno udi jama tian!" 13 Raduni Isa ninggalko tian, rik kuruk mik delom jukung; raduni berangkat mik seberang danau udi. 14 Jelma-jelma sai nutuk Isa lupa ngusung cukup ruti. Tian angkah ngedok sai ruti di jukung. 15 "Hati-hatido tehadap ragi ulun-ulun Farisi rik ragi Herodes," ani Isa jama tian. 16 Maka jelma-jelma sai nutuk Isa udi mulai ngicikko hal ano. Tian cawa, "Ia cawa injuk reno, mani neram mak ngedok ruti." 17 Isa pandai api sai tian persoalko. Ulihni seno Ia betanya jama tian, "Mengapi keti mempersoalko tentang mak ngedok ruti? Api keti mak pandai rik makkung ngerti juga? Reno kedo kudulni pikeranmu? 18 Keti ngedok mata -- mengapi mak ngeliak? Keti ngedok cuping -- mengapi mak ngedengi? Api keti mak ingok 19 tentang lima ruti udi sai Kubelah-belah untuk lima ribu jelma? Pira bakul kelebihan kanikan sai keti kumpulko?" "Rua belas," jawab tian. 20 "Rik waktu Nyak ngebelah-belah pitu ruti untuk epak ribu jelma," tanya Isa luot, "pira bakul kelebihan kanikan sai keti kumpulko?" "Pitu," jawab tian. 21 "Nah, makkung kedo keti ngerti juga?" ani Isa luot. 22 Tian sampai di Betsaida. Di dudi ulun ngusung sai jelma buta jama Isa, rik ngilu in Ia ngejamah ulun buta udi untuk ngunyaikoni. 23 Maka Isa nyating culuk ulun buta udi rik nuntun ia mik luah kota ano. Kak raduni Isa ngelui mata ulun udi. Ia ngepikko culuk-Ni mik mata jelma udi, raduni betanya jama ia, "Dapok kedo niku ngeliak sai hal tano?" 24 Ulun udi ngeliak mik hadap, raduni cawa, "Ya. Nyak ngeliak ulun lapah-lapah; kidang tian keliakan injuk batang." 25 Isa ngepikko luot culuk-Ni di mata ulun udi. Sekali inji ulun udi berusaha ngeliak sedapok-dapokni. Matani munyai, rik ia ngeliak sunyinni jama jelas nihan. 26 Raduni Isa cawa jama ia, "Mulangdo, rik dang muloh mik kota udi." 27 Isa rik jelma-jelma sai nutuk Ia mik di pekon-pekon di sekitar Kaisarea Filipi. Di tengah renglaya Isa betanya jama tian, "Menurut cawani ulun, sapa Nyak inji?" 28 Tian ngejawab, "Wat sai cawa: Yohanes Pembaptis; wat juga sai cawa Elia, rik sai bareh lagi cawa: salah sai nabi." 29 "Kidang menurut keti tenggalan, Nyak inji sapa?" tanya Isa. Petrus ngejawab, "Bapak yakdo Raja Penyelamat!" 30 Raduni Isa ngeni peringatko jama tian, in mak ngeni pandai jama sapa pun tentang diri-Ni. 31 Radu jak seno, Isa mulai ngajar jelma-jelma sai nutuk Ia bahwa Anak Manusia musti lamon menderita, rik haga ditentang ulih jelma-jelma sai mimpin, imam-imam kepala, rik guru-guru agama. Ia haga dibunuh, kidang pada rani ketelu Ia haga dibangkitko luot. 32 Jama jelas nihan Isa ngeni pandai hal udi jama jelma-jelma sai nutuk Ia. Maka Petrus narik Isa mik geler, rik negor Ia. 33 Kidang Isa ngerilong rik ngeliak jelma-jelma sai nutuk Ia, raduni negor Petrus, "Mik jak ija, Pengguda! Pikeranmu udi pikeran manusia; lain hak pikeran Allah!" 34 Kak raduni Isa ngurau ulun lamon sai wat di dudi jejama jama jelma-jelma sai nutuk Ia. Raduni Ia cawa jama tian, "Jelma sai haga nutuk Nyak, haga ngelupako kepentinganni tenggalan, kak raduni memikul salibni, rik terus nutuk Nyak. 35 Mani jelma sai haga mempertahanko hurikni, haga kelebonan hurikni. Kidang jelma sai ngurbanko hurikni untuk-Ku rik untuk Kabar Betik jak Allah, haga diselamatko. 36 Api untungni bagi sai jelma, kik sunyinni dunia inji jadi milikni, kidang ia kelebonan hurikni? 37 Dapok mak hurik udi ditukor jama sai hal? 38 Kik sai jelma meliom ngakui Nyak rik ajaran-Ku di zaman durhaka rik jahat inji, Anak Manusia juga haga meliom ngakui ulun udi, pada waktu Ia ratong kanah jama kuasa Bapa-Ni, disertai malaikat-malaikat sai suci."

Mark 9

1 "Pandai mak!" ani Isa. "Jak hantara keti di dija wat sai mak haga mati, semakkung ngeliak Allah memerintah jama kuasa!" 2 Enam rani jak seno Isa ngusung Petrus rik Yakobus rik puarini Yohanes, misahko diri mik sai gunung sai langgar. Di hadap mata tian Isa berubah rupa. 3 Kawai-Ni jadi handak bekilauan. Mak ngedok sai tukang binatu pun di dunia inji sai dapok mepoh gegoh handakni udi. 4 Kak raduni ketelu jelma sai nutuk di dudi ngeliak Isa cawa jama Elia rik Musa. 5 Maka Petrus cawa jama Isa, "Pak Guru, bangik nihan ram di dija. Helauni sekam ngediriko telu kemah: sai untuk Bapak, sai untuk Musa, rik sai lagi untuk Elia." 6 Sebenorni Petrus mak pandai api sai ia haga ucakko, mani ia jama kerua kantikni sedang kerabaian nihan. 7 Kak raduni awan nyalok tian rik jak awan udi kedengian suara sai cawa, "Injido Anak-Ku sai Kukasihi. Dengiko Ia!" 8 Geluk-geluk tian ngeliak sekeliling tian, rik mak lagi ngeliak sapa pun di dudi jama-jama tian, kecuali Isa gaoh. 9 Waktu tian regah jak gunung udi, Isa ngingokko tian, "Dang ngeni pandai jama sapa pun api sai keti liak jeno semakkung Anak Manusia dibangkitko jak kematian." 10 Tian taat jama luhot udi, kidang di hantara tian tenggalan tian mulai nyawako api maksud Isa jama "hurik luot jak kematian". 11 Maka tian betanya jama Ia, "Mengapi guru-guru agama cawa bahwa Elia musti ratong lebih mena?" 12 Isa ngejawab, "Elia sangun ratong lebih mena untuk ngeberesko sunyin hal. Kidang injuk repa halni jama Anak Manusia? Api mani di delom Alkitab tetulis bahwa Ia haga lamon menderita rik dihina ulun? 13 Kidang Nyak cawa jama niku: Elia radu ratong, rik ulun-ulun memperlakuko ia kehaga tian. Ano cucok jama sai radu tetulis delom Alkitab tentang dirini." 14 Waktu Isa rik ketelu jelma sai nutuk-Ni radu wat luot jejama jelma-jelma sai nutuk sai bareh, tian ngeliak lamon jelma di dudi. Pira-pira guru agama sedang bedebat jama jelma-jelma sai nutuk Isa udi. 15 Reno ulun-ulun udi ngeliak Isa, tian tecengang, raduni tegar-tegar nyambut Ia. 16 "Api sai keti persoalko jama guru-guru agama udi?" tanya Isa jama jelma-jelma sai nutuk Ia. 17 Sai jak hantara ulun lamon udi ngejawab, "Bapak Guru, nyak ngusung anakku jama Bapak. Ia bisu mani kekurukan ruh jahat. 18 Kik ruh udi nyerang ia, badanni dibanting-banting mik tanoh, bangukni beburoh, iponni bunyi rik sunyinni badanni jadi kaku. Nyak ngilu jelma-jelma sai nutuk Bapak nguser ruh jahat udi, kidang tian mak dapok ngelakukoni." 19 Maka Isa cawa jama tian, "Bukan main keti inji! Keti temon-temon jelma sai mak percaya. Sampai kapan Nyak haga tinggal jejama keti rik sabar tehadap keti? Usung sanak udi mik dija!" 20 Tian pun ngusung sanak udi jama Isa. Reno ruh jahat udi ngeliak Isa, ia nyani badan sanak udi kejang-kejang sehingga sanak udi tumbak teguling-guling mik tanoh. Bangukni beburoh. 21 Raduni Isa betanya jama bakni, "Radu pira saka ia injuk reji?" "Radu jak ia masih lunik!" jawab bakni. 22 "Radu risok ruh jahat udi berusaha ngebunuh ia jama cara numbakko ia mik delom apui atau mik delom way. Kidang kik Bapak dapok nulung, haga mak Bapak kesian jama sekam rik nulung sekam!" 23 "Api cawamu? Kik Bapak dapok?" jawab Isa. "Sunyinni dapok, asal jelma percaya!" 24 Langsung bak udi mekik, "Tuhan, nyak percaya, kidang imanku kurang. Tulung nyak in lebih percaya lagi!" 25 Waktu Isa ngeliak bahwa ulun lamon mulai ratong bekerumun, Ia merintahko ruh jahat udi jama cawa, "Ruh tilu rik bisu, Kuperintahko niku luah jak sanak inji rik dang sekali-kali kuruk luot mik delomni!" 26 Ruh jahat udi mekik, raduni nyani badan sanak udi kejang-kejang, kak raduni luah jak sanak udi. Sanak udi keliakan injuk mayat sehingga sunyinni ulun cawa, "Ia radu mati!" 27 Kidang Isa nyating culukni rik nulung ia minjak. Sanak seno pun minjak. 28 Waktu Isa radu di lamban, jelma-jelma sai nutuk Ia ratong secara tenggalan jama Ia rik betanya, "Api sebab sekam mak dapok nguser ruh jahat udi?" 29 Isa ngejawab, "Ruh jahat injuk reno udi mak dapok diuser secara api pun, selain bedua." 30 Isa rik jelma-jelma sai nutuk Ia ninggalko rang udi nerusko lapahni ngeliu Galilea. Isa mak haga ulun pandai di dipa Ia wat, 31 mani Ia sedang ngajar jelma-jelma sai nutuk Ia. "Anak Manusia haga diserahko jama kuasa manusia," reno cawa Isa, "rik Ia haga dibunuh, kidang pada rani ketelu Ia haga bangkit!" 32 Jelma-jelma sai nutuk Ia mak ngerti sai diajarko ulih Isa, kidang tian rabai betanya jama Ia. 33 Tian sampai di Kapernaum. Waktu radu di lamban, Isa betanya jama jelma-jelma sai nutuk Ia, "Keti mempersoalko api di tengah renglaya jeno?" 34 Tian mak ngejawab, mani di tengah renglaya tian betangkar mengenai sapa sai paling balak. 35 Isa mejong, raduni ngurau kerua belas jelma sai nutuk Ia ano. Ia cawa jama tian, "Jelma sai haga jadi sai numor sai, ia haga jadi sai terakher rik haga jadi jelma sai ngelayani sunyinni jelma." 36 Kak raduni Isa ngakuk sai sanak lunik, rik ngepikko sanak seno cecok di hadap tian sunyinni. Isa nekap sanak ano rik cawa jama jelma-jelma sai nutuk Ia, 37 "Jelma sai nerima sanak injuk inji mani ulihni Nyak, retini nerima Nyak. Rik jelma sai nerima Nyak, ia lain hak nerima Nyak gaoh, kidang nerima juga Ia sai ngutus Nyak." 38 Raduni Yohanes cawa jama Isa, "Pak Guru, sekam ngeliak sai jelma nguser sitan atas gelar Bapak. Rik sekam ngelarang ia mani ia lain jak ram." 39 Kidang Isa cawa, "Dang ngelarang ia, mani mak sai jelma pun sai nyani keajaiban atas gelar-Ku, dapok langsung ngeburak-burakko Nyak. 40 Mani jelma sai mak ngelawan ram, retini bepihak jama ram. 41 Ingokdo! Jelma sai ngeni nginum jama niku mani keti jelma sai nutuk Raja Penyelamat, ia pasti haga nerima upahni." 42 "Sapa sai nyebabko salah sai jak ulun-ulun sai lunik inji mak percaya lagi jama Nyak, lebih baik kik batu penggilingan diikokko digalahni, rik ia ditokko di delom lawok. 43 Kik culukmu nyani niku bedusa, pelokdo culuk ano! Lebih baik niku hurik jama Allah tanpa kebelah culuk jak niku jama kerua belah culukmu kuruk mik neraka, yakdo apui sai abadi. 44 Di disan apui mak dapok padam, rik hulor mak dapok mati. 45 Rik kik cukutmu nyani niku bedusa, pelokdo cukut ano. Lebih baik niku hurik jama Allah tanpa kebelah cukutmu, jak niku jama kerua belah cukutmu ditokko di delom neraka. 46 Di disan apui mak dapok padam rik hulor mak dapok mati. 47 Kik matamu nyebabko niku bedusa, cungkildo mata ano! Lebih baik niku kuruk Dunia Ampai Allah tanpa sai mata, jak niku jama kerua belah matamu ditokko mik delom neraka. 48 Di disan apui mak dapok padam rik hulor mak dapok mati. 49 Unggal jelma haga dimurniko jama apui, injuk kurban disuciko jama uyah. 50 Uyah udi betik, kidang kik jadi tawar, mungkin kedo diasinko luot? Jadi, hagani keti jadi injuk uyah -- hurikdo jejama jama rukun."

Mark 10

1 Kak raduni Isa ninggalko rang udi, rik mik di daerah Yudea rik daerah seberang Way Yordan. Ulun lamon ratong lagi bekerumun di sekeliling Isa. Rik injuk biasa Isa ngajar tian. 2 Pira-pira ulun Farisi ratong juga untuk ngejebak Isa. Tian betanya, "Menurut hukum agama neram, api ngasi ulun nyeraiko inggomni?" 3 Isa ngejawab, "Musa ngeni perintah api jama keti?" 4 "Musa ngizinko jelma nyeraiko inggomni, asal nulis pai surat cerai," jawab tian. 5 "Musa nulis perintah udi mani keti payah nihan diajar," ani Isa jama tian. 6 "Kidang pada permulaanni, pada waktu Allah ngenyiptako manusia, diucakko bahwa 'Allah ngejadiko tian bakas rik bebai. 7 Reno sebabni bakas haga ninggalko emak bakni rik besatu jama inggomni, 8 maka tian rua jadi sai.' Jadi, tian lain lagi rua jelma, melainko sai. 9 Udi sebabni, api sai radu disatuko ulih Allah, mak ngasi diceraiko ulih manusia!" 10 Seraduni tian kuruk lamban, jelma-jelma sai nutuk Ia betanya jama Isa tentang hal ano. 11 Isa cawa jama tian, "Sapa sai nyeraiko inggomni raduni kawin jama bebai bareh, ulun udi bezinah tehadap inggomni sai mula-mula udi. 12 Reno juga bebai sai nyeraiko kajongni raduni kawin jama bakas sai bareh, ia pun bezinah." 13 Wat ulun-ulun ngusung sanak-sanak jama Isa in Ia ngejamah rik ngeberkati tian. Kidang jelma-jelma sai nutuk Isa butong jama ulun-ulun udi. 14 Ngeliak hal seno, Isa butong raduni Ia cawa jama jelma-jelma sai nutuk Ia, "Tagando sanak-sanak udi ratong jama Nyak! Dang ngelarang tian, mani jelma-jelma injuk injido sai jadi anggota umat Allah. 15 Ingokdo inji! Sapa mak ngehadap injuk sai sanak, mak haga jadi anggota umat Allah." 16 Radu ngucakko injuk reno, Isa nekap sanak-sanak udi, raduni Ia ngepikko culuk-Ni di atas tian masing-masing rik ngeberkati tian. 17 Waktu Isa nerusko luot lapah-Ni, sai jelma ratong tegar-tegar jama Isa. Ulun udi sujud di hadapan Isa rik betanya, "Guru sai betik, nyak haga bebuat api in dapok nerima hurik sejati rik kekal?" 18 "Mengapi niku ngucakko Nyak mebetik?" tanya Isa. "Mak ngedok sai mebetik, selain Allah tenggalan. 19 Niku radu pandai perintah-perintah Allah, 'Dang ngebunuh, dang bezinah, dang maling, dang besaksi buhung, dang nipu, hormati bak rik emakmu.' " 20 "Bapak Guru," ani ulun udi, "sunyinni perintah ano radu kututuk radu jak ngura." 21 Isa ngeliak ulun udi jama sayang raduni cawa, "Tinggal sai hal lagi sai niku perluko. Mikdo jual sunyinni hartamu; keniko duitni jama jelma mejerih, rik niku haga mansa harta di surga. Radu jak seno ratongdo tutuk Nyak." 22 Ngedengi Isa cawa injuk reno, ulun udi kecewa, raduni ninggalko rang udi jama susah hati mani ia batin nihan. 23 Maka Isa ngeliak jelma-jelma sai nutuk Ia raduni cawa jama tian, "Payah nihan untuk ulun sai mebatin jadi anggota umat Allah!" 24 Jelma-jelma sai nutuk Ia hiran ngedengi cawa Isa udi. Kidang Isa cawa muneh, "Anak-anak-Ku, sangun payah untuk jadi anggota umat Allah! 25 Lebih mudah sai unta kuruk lubang seruk jak sai jelma mebatin kuruk Dunia Ampai Allah." 26 Cawa-cawa Isa udi nyani jelma-jelma sai nutuk Ia hiran, sehingga tian betanya peperda tian, "Kik injuk reno, sapa sai dapok selamat?" 27 Isa ngeliak tian rik ngejawab, "Bagi manusia ano mustahil, kidang mak mustahil bagi Allah; sunyinni mungkin bagi Allah." 28 Raduni Petrus cawa, "Liakdo, sekam radu ninggalko sunyinni untuk nutuk Bapak." 29 Ani Isa, "Percayado: jelma sai radu ninggalko rumah tanggani, atau puarini sai bakas atau bebai, atau emakni, atau bakni, atau anak-anakni, ataupun sabah kebunni demi Nyak rik demi Kabar Betik jak Allah, 30 ulun udi haga nerima lebih lamon waktu tano inji. Ia haga mansa seratus kali lebih lamon lamban, puari bakas, puari bebai, mak, anak-anak, sabah kebun, -- rik siksaan juga. Rik kanah di zaman sai haga ratong, jelma udi haga nerima hurik sejati rik kekal. 31 Kidang lamon jelma sai tano inji mula-mula haga jadi sai paling akher rik lamon sai tano inji paling akher haga jadi sai mula-mula." 32 Isa rik jelma-jelma sai nutuk Ia sedang delom lapahni mik Yerusalem. Isa lapah di hadap, rik jelma-jelma sai nutuk Ia cemas sunyinni. Rik jelma-jelma sai nutuk tian jak kudan pun ngerasa merabai. Kak raduni Isa ngurau luot jelma-jelma sai nutuk Ia rik ngeni pandai tian api sai haga tejadi kanah atas diri-Ni. 33 "Dengiko," cawa-Ni, "ram tano sedang nuju Yerusalem. Di disan Anak Manusia haga diserahko jama imam-imam kepala rik guru-guru agama. Ia haga dihukum mati, kak raduni diserahko jama ulun-ulun lain Yahudi. 34 Tian haga ngulok-ngulokko Ia, ngelui Ia, nyiksa Ia, rik nyalibko Ia. Kidang waktu rani ketelu Ia haga bangkit." 35 Raduni Yakobus rik Yohanes, yakdo anak-anak Zebedeus, ratong jama Isa. "Bapak Guru," ani tian, "wat suatu hal sai sekam mirak Bapak lakuko untuk sekam." 36 "Api sai keti mirak Nyak perbuat bagimu?" tanya Isa. 37 Tian ngejawab, "Sekam mirak mejong di kanan kiri Bapak, kik Bapak bertakhta jama mulia." 38 "Keti mak pandai api sai keti kilu," ani Isa jama tian, "Sanggup kedo keti nginum jak piala penderitaan sai haga Nyak inum rik kuruk mik delom kancah penderitaan sai haga Nyak kuruki?" 39 "Sanggup," jawab tian. Maka Isa cawa lagi jama tian, "Sangun keti haga nginum jak piala penderitaan sai haga Kuinum, rik kuruk mik delom kancah penderitaan sai haga Kukuruki. 40 Kidang mengenai sapa sai haga mejong di kanan atau kiri-Ku, udi lain Nyak sai berhak nantuko. Allah sai nantuko sapa-sapa sai haga mejong di rang-rang ano." 41 Waktu puluh jelma sai nutuk Isa sai barehni ano ngedengi hal udi, tian butong jama Yakobus rik Yohanes. 42 Jadi Isa ngurau tian sunyinni, raduni cawa, "Keti pandai bahwa jelma-jelma sai mimpin bangsa sai mak mengenal Allah nindas rakyatni. Rik tukoh-tukoh tian nekan tian. 43 Kidang keti mak ngasi injuk reno! Sebalikni, jelma sai haga jadi balak di hantara keti, haga jadi jelma sai ngebantumu. 44 Rik jelma sai haga jadi sai mula-mula di hantara keti, haga jadi jelma sai ngebantu bagi sunyinni. 45 Mani Anak Manusia pun mak ratong untuk dilayani. Ia ratong untuk ngelayani rik untuk nyerahko nyawa-Ni untuk ngebebasko lamon jelma." 46 Tian sampai di Yerikho. Rik waktu Isa jama jelma-jelma sai nutuk Ia rik ulun lamon ninggalko kota udi, sai jelma buta sedang mejong ngilu-ngilu di pingger renglaya. Gelarni Bartimeus, anakni Timeus. 47 Waktu ia ngedengi bahwa sai liwat udi yakdo Isa ulun Nazaret, ia mekik, "Isa, Anak Daud! Kesiando jama nyak!" 48 Ia dibutong ulih lamon jelma rik dikayun hema. Kidang ia lebih keras lagi mekik, "Anak Daud, kesiando jama nyak!" 49 Maka Isa taru raduni cawa, "Urau pai ia." Jadi tian ngurau ulun buta udi. Tian cawa jama ia, "Tenangdo! Niku diurau Isa, minjak!" 50 Ulun buta udi pun nayarko jubahni, raduni geluk-geluk cecok rik mik jama Isa. 51 "Api sai niku mirak Nyak nyani untuk niku?" tanya Isa jama ia. Ulun buta udi ngejawab, "Pak Guru, nyak mirak ngeliak." 52 "Mikdo," ani Isa, "mani niku percaya jama Nyak, niku munyai." Pada saat seno juga ulun udi dapok ngeliak. Raduni ia nutuk Isa di renglaya.

Mark 11

1 Waktu radu redik Yerusalem, tian sampai di kota Betfage rik Betania, di lireng Bukit Zaitun. Di dudi rua jelma sai nutuk Ia diutus lebih mena ulih Isa. 2 "Mikdo di pekon sai di hadap udi," ani Isa jama tian. "Reno keti kuruk pekon udi, keti haga ngeliak sai anak keledai lagi teikok, sai makkung pernah ditunggangi jelma. Lepasko keledai udi rik usung mik dija. 3 Rik kik wat ulun betanya jama niku api mani keti ngelepasko keledai udi, ucakko, 'Tuhan memerlukoni, rik Ia geluk haga ngulohkoni.' " 4 Kerua jelma sai nutuk Isa udi pun mik, rik ngehalu sai anak keledai lagi teikok di rangok lamban di pingger renglaya. Maka tian ngelepasko keledai udi. 5 Ulun-ulun sai cecok di dudi betanya jama tian, "Hui, sedang api keti? Mengapi ngelepasko anak keledai udi?" 6 Tian ngejawab injuk sai radu dicawako ulih Isa jama tian. Maka ulun-ulun udi naganko tian ngusung keledai udi. 7 Waktu sampai jama Isa, tundun keledai udi tian alasi jama jubah tian, raduni Isa cakak di atasni. 8 Lamon ulun ngebentangko jubah tian di renglaya, wat juga sai nyebarko di tengah renglaya ranting-ranting batang sai tian akuk jak kebun. 9 Ulun-ulun sai lapah di hadap rik ulun-ulun sai nutuk jak kudan, sunyinni beseru-seru, "Pujido Allah! Diberkatido Ia sai ratong atas gelar Tuhan! 10 Hurikdo pemerintahan-Ni sai haga ratong -- pemerintahan Daud nenek muyang neram! Pujido Allah Sai Mahatinggi!" 11 Akherni Isa sampai di Yerusalem, raduni kuruk di Lamban Ibadah. Di dudi Ia memperhatiko di sekeliling-Ni. Kidang mani radu hamper kelam, Ia berangkat mik Betania jejama jama kerua belas jelma sai nutuk Ia. 12 Jemoh ranini, waktu tian sedang lapah luah jak Betania, Isa mebetoh. 13 Jak jaoh Ia ngeliak sai batang ara sai bulungni lamon. Jadi Ia mik di batang udi untuk ngeliak api wat uahni. Kidang waktu Ia sampai di batang udi, Ia mak ngehalu api-api, kecuali bulung-bulung gaoh, mani pada waktu seno makkung musim uah ara. 14 Raduni Isa cawa jama batang ara udi, "Mulai tano mak ngedok sai jelma pun sai haga nganik uah jak niku lagi!" Jelma-jelma sai nutuk Isa ngedengi cawa udi. 15 Kak raduni tian sampai di Yerusalem, rik Isa mik luot di Lamban Ibadah. Di dudi Ia mulai nguser sunyinni jelma sai bedagang di rang udi. Ia ngejungker balikko mija-mija tukang tukor duit, rik bangku-bangku penjual burung merpati. 16 Rik mak sai jelma pun sai diizinko-Ni ngusung api gaoh ngeliu tengebah Lamban Ibadah udi. 17 Raduni Isa ngajar ulun-ulun di dudi. Ia cawa, "Di delom Alkitab tetulis injuk reji: Allah cawa, 'Lamban-Ku haga disebut lamban rang bedua untuk sunyin bangsa.' Kidang keti ngejadikoni sarang penyamun!" 18 Imam-imam kepala rik guru-guru agama ngedengi cawa seno. Maka tian mulai nyepok renglaya untuk ngebunuh Isa. Tian rabai jama Ia, mani sunyinni jelma kagum ngedengi ajaran-Ni. 19 Ngejelang di bingi, Isa rik jelma-jelma sai nutuk Ia ninggalko kota ano. 20 Pagi-pagi jemoh ranini, waktu tian ngeliu batang ara udi, tian ngeliak batang udi radu mati sampai bakak-bakakni. 21 Raduni Petrus ingok jama peristiwa serani semakkungni. Maka Petrus cawa jama Isa, "Bapak Guru, cuba liak! Batang ara sai Bapak kutuk udi radu mati!" 22 Isa ngejawab, "Percayado jama Allah. 23 Sangun keti dapok cawa jama bukit inji, 'Teiwakdo rik tetokdo mik delom laok!' maka hal udi haga dilakuko bagi keti; asal keti mak ragu-ragu, rik keti percaya bahwa sai keti cawako ano haga benor-benor tejadi. 24 Ulihni seno ingokdo inji: Kik keti bedua rik ngilu sai hal, percayado bahwa Allah radu ngeniko jama niku api sai keti kilu, maka keti haga nerimani. 25 Rik kik keti bedua, kidang hatimu mak senang tehadap sai jelma, ampunido pai ulun udi, in Bapamu di surga juga ngampuni dusa-dusamu. 26 Kik keti mak ngampuni ulun bareh, Bapamu di surga juga mak haga ngampuni dusa-dusamu." 27 Tian muloh luot mik Yerusalem. Rik pada waktu Isa lapah bekeliling di delom Lamban Ibadah, imam-imam kepala, guru-guru agama rik jelma-jelma sai mimpin Yahudi ratong jama Ia. 28 Tian betanya, "Atas dasar api Niku ngelakuko sunyinni inji? Sapa sai ngeni hak ano jama Niku?" 29 Isa ngejawab, "Nyak juga haga betanya jama keti. Jawabdo rik Nyak haga ngucakko jama niku jama hak sapa Nyak ngelakuko hal-hal inji. 30 Yohanes ngebaptis jama hak sapa, Allah atau manusia?" 31 Raduni imam-imam kepala rik jelma-jelma sai mimpin Yahudi mulai berunding di hantara tian. Tian cawa, "Kik ram ucakko, 'Jama hak-Ni Allah,' Ia haga cawa, 'Mengapi keti mak percaya jama Yohanes?' 32 Kidang sulit juga untuk cawa, 'Jama hak manusia.' " Mani tian rabai jama ulun lamon, mani sunyinni jelma nganggap Yohanes nabi. 33 Jadi, tian ngejawab, "Sekam mak pandai." Raduni Isa cawa jama tian, "Kik injuk reno, Nyak pun mak haga ngucakko jama niku jama hak sapa Nyak ngelakuko sunyinni inji."

Mark 12

1 Kak raduni Isa mulai cawa jama perumpamaan jama imam-imam kepala, guru-guru agama rik jelma-jelma sai mimpin Yahudi udi. Isa cawa, "Wat sai jelma nanomi sebidang kebun anggor, raduni masang kuta di sekelilingni. Radu jak seno ia ngegali lubang untuk alat pemeras anggor, raduni ia ngebangun sai menara jaga. Radu jak seno ia nyiwako kebun anggor udi jama penggarap-penggarap raduni berangkat mik negeri bareh. 2 Ketika radu waktuni musim mutil uah anggor, ulun udi ngirim sai jelma sai ngelayani ia jama penggarap-penggarap kebun udi, untuk nerima bagianni. 3 Kidang penggarap-penggarap udi nangkok jelma sai ngelayani udi. Raduni tian mukulni, raduni ngayun ia mulang jama culuk bangkang. 4 Raduni sekedau kebun udi ngirim luot sai jelma sai ngelayani ia sai bareh. Kidang penggarap-penggarap udi memukul ulu jelma sai ngelayani udi, raduni nguser ia jama caci maki. 5 Sekedau kebun udi ngirim lagi sai jelma sai ngelayani ia sai bareh. Kidang tian ngebunuh jelma sai ngelayani udi. Rik renodo seterusni tian memperlakuko lamon jelma sai ngelayani sai bareh muneh: wat sai dipukul rik wat juga sai dibunuh. 6 Sapa lagi sai dapok dikirim tano ulih sekedau kebun udi? Angkah tinggal sai, yakdo anakni tenggalan sai dikasihini. Jadi akherni ia ngirim anakni ano jama penggarap-penggarap udi. 'Pasti anakku inji haga dihormati,' pikerni. 7 Kidang penggarap-penggarap udi cawa peperda tian, 'Inji ia ahli warisni. Ija ram bunuh ia, in neram mansa warisanni!' 8 Maka sanak udi ditangkok, raduni dibunuh. Mayatni tian tokko mik luah kebun udi." 9 Radu Isa betanya, "Api sai haga dilakuko ulih sekedau kebun udi? Pasti ia haga ratong rik ngebunuh penggarap-penggarap udi, raduni nyerahko kebun udi jama penggarap-penggarap sai bareh. 10 Keti tantuni radu ngebaca ayat inji delom Alkitab, 'Batu sai mak tepakai ulih tukang-tukang bangunan radu jadi batu sai terutama. 11 Injido guwai-Ni Tuhan; hara helauni!' " 12 Maka para pemuka bangsa Yahudi sai ngedengi perumpamaan udi, berusaha nangkok Isa, mani tian pandai perumpamaan udi ditujuko Isa jama tian. Kidang tian rabai jama jelma lamon. Jadi, tian mik ninggalko Isa. 13 Pira-pira ulun Farisi rik pira-pira anggota golongan Herodes dikayun ngejebak Isa jama pertanyaan-pertanyaan. 14 Tian ratong jama Isa rik cawa, "Bapak Guru, sekam pandai Bapak jujor rik mak ngehirauko pendapat sapa pun. Bapak ngajar terus terang mengenai kehaga Allah untuk manusia, mani Bapak mak pandang jelma. Nah, cubado Bapak cawako jama sekam, 'Nutuk atoran agama neram, ngasi mak ngebayar pajak jama Kaisar atau mawat? Haga kedo ram ngebayar pajak ano, atau mawat?' " 15 Isa pandai kemunafikan tian. Ia ngejawab, "Api mani keti haga ngejebak Nyak? Cuba liakdo jama Nyak sekeping duit perak." 16 Maka tian ngeniko jama Ia sekeping duit perak. Raduni Isa betanya, "Gambar rik gelarni sapa inji?" "Kaisar," jawab tian. 17 "Nah, kik injuk reno," ani Isa, "keniko jama Kaisar api sai milik Kaisar, rik jama Allah api sai milik Allah." Tian hiran ngedengi Ia. 18 Pira-pira jelma jak golongan Saduki ratong jama Isa. (Tian yakdo golongan sai bependapat bahwa ulun mati mak haga bangkit luot.) 19 "Bapak Guru," ani tian jama Isa, "Musa nulis hukum inji untuk ram: 'Kik sai jelma bakas mati rik ia mak ngedok anak, maka puarini haga kawin jama randani in ngeni keturunan jama ulun sai radu mati udi.' 20 Pernah wat pitu jelma kakak adik. Sai tuha kawin, raduni mati tanpa ngedok anak. 21 Kak raduni sai kerua kawin jama randani, kidang ia pun mati tanpa ngedok anak. Hal sai gegoh tejadi juga jama puari sai ketelu, 22 rik seterusni sampai jama sai kepitu. Akherni bebai udi tenggalan mati juga. 23 Waktu rani ulun mati bangkit luot, inggomni sapa bebai udi? Mani kepitu-pituni radu kawin jama ia!" 24 Isa ngejawab, "Keti keliru nihan. Mani keti mak ngerti Alkitab maupun kuasa Allah. 25 Mani kik ulun-ulun mati bangkit luot, tian mak haga kawin lagi, melainko tian haga hurik injuk malaikat di surga. 26 Rik tentang ulun mati dibangkitko luot, makkung pernah kedo keti ngebaca di delom kitab Musa mengenai semak belukar sai menyala udi? Di delom ayat-ayat udi tetulis bahwa Allah cawa jama Musa, 'Nyakdo Allah Abraham, Allah Ishak rik Allah Yakub.' 27 Allah udi lain hak Allah ulun mati. Ia Allah ulun hurik. Keti keliru nihan!" 28 Raduni ratongdo sai guru agama ngedengiko kicik-kicikan hantara Isa jama ulun-ulun jak golongan Saduki ano. Guru agama udi ngeliak bahwa Isa radu ngejawab ulun-ulun udi betik-betik. Maka ia betanya jama Isa, "Perintah sai sepa sai paling penting jak sunyinni perintah?" 29 Isa ngejawab, "Perintah sai mula-mula, yakdo: 'Dengiko, hai bangsa Israel! Tuhan Allah neram, Tuhan udi esa. 30 Cintaido Tuhan Allahmu jama sepenuh hatimu, jama segenap jiwamu, jama sunyinni akalmu rik jama sunyin kekuatanmu.' 31 Perintah kerua yakdo: 'Cintaido peperda keti, injuk niku mencintai dirimu tenggalan.' Mak ngedok lagi perintah bareh sai lebih penting jak kerua perintah udi." 32 Raduni guru agama udi cawa jama Isa, "Tepat sekali, Bapak Guru! Sangun temon api sai Bapak cawako: Tuhando Allah sai esa, rik mak ngedok lagi Allah sai bareh. 33 Rik manusia haga mencintai Allah jama sepenuh hatini, rik jama sunyinni akalni rik jama sunyin kekuatanni. Rik ia juga haga mencintai peperda tian injuk dirini tenggalan. Ano lebih betik jak mempersembahko kurban bakaran rik kurban-kurban barehni jama Allah." 34 Isa ngeliak bahwa guru agama ano radu ngejawab betik nihan. Rik Isa cawa jama ia, "Niku radu hamper jadi anggota umat Allah." Radu jak seno mak sai jelma pun sai bani lagi ngajuko pertanyaan jama Isa. 35 Sementara ngajar di Lamban Ibadah, Isa betanya, "Injuk repa guru-guru agama dapok nyawako bahwa Raja Penyelamat udi keturunan Daud? 36 Padahal Daud tenggalan -- mani diilhami ulih Ruh Allah -- cawa, 'Tuhan cawa jama Tuhanku: mejongdo di kebelah kanan-Ku sampai Nyak nyani musuh-musuh-Mu takluk jama Niku.' 37 Jadi kik Daud nyebut Raja Penyelamat udi 'Tuhan', repa mungkin Ia keturunan Daud?" Ulun lamon sai wat di Lamban Ibadah udi senang ngedengi Isa ngajar. 38 Ia cawa jama tian, "Hati-hatido tehadap guru-guru agama. Tian gering midor-midor jama jubah sai kejung rik gering dihormati di pasar-pasar. 39 Tian gering rang-rang sai tehormat di delom lamban ibadah rik di pesta-pesta. 40 Tian nipu randa-randa rik ngerampas lambanni. Rik untuk nyalok kejahatan tian udi, tian bedua kejung-kejung. Hukuman tian kanah mebiak!" 41 Waktu mejong betentangan jama kutak persembahan di Lamban Ibadah, Isa memperhatiko ulun-ulun ngurukko duit tian mik delom kutak udi. Lamon jelma batin ngurukko lamon duit; 42 raduni sai randa mejerih ratong juga. Ia ngurukko rua duit tembaga, yakdo duit receh sai paling lunik nilaini. 43 Maka Isa ngurau jelma-jelma sai nutuk Ia raduni cawa jama tian, "Perhatikodo inji: Randa sai mejerih ano ngurukko mik delom kutak udi lebih lamon jak sai dikurukko ulih sunyinni ulun-ulun barehni. 44 Mani tian sunyinni ngeni jak kelebihan hartani. Kidang randa udi walaupun mejerih nihan ngeniko sunyinni sai wat jama ia -- justru sai ia perluko untuk hurik."

Mark 13

1 Waktu Isa ninggalko Lamban Ibadah, sai jak jelma-jelma sai nutuk Ia cawa, "Bapak Guru, cuba liak bangunan-bangunan udi. Perhatiko batu-batuni. Bukan main helauni!" 2 Isa ngejawab, "Niku ngeliak bangunan-bangunan sai balak udi, bukan? Mak sai batu pun jak bangunan-bangunan udi haga tinggal tesusun di rangni. Sunyinni haga dirubuhko." 3 Kak raduni Isa mik di Bukit Zaitun, rik mejong di rang sai behadapan jama Lamban Ibadah. Raduni Petrus, Yakobus, Yohanes, rik Andreas ratong jama Ia untuk ngicik jama Ia secara pribadi. 4 "Cuba Bapak keni pandai jama sekam," ani tian jama Ia, "kapan sunyinni udi haga tejadi? Rik tanda-tanda api sai nunjukko bahwa radu waktuni?" 5 "Waspadado," jawab Isa, "dang sampai keti ketipu. 6 Lamon jelma haga ratong jama memakai gelar-Ku rik cawa, 'Nyakdo Ia!' raduni nipu lamon jelma. 7 Kik keti ngedengi bunyi-bunyi pertempuran rik kabar-kabar peperangan, dang rabai. Hal-hal ano haga tejadi, kidang ano mak retini bahwa radu waktuni kiamat. 8 Sai bangsa haga beperang ngelawan bangsa sai bareh. Sai negara haga menyerang negara sai bareh. Di dipa-dipa haga tejadi kukuk rik bahaya kebetohan. Sunyinni ano ampai permulaan gaoh, injuk sakik sai dialami sai bebai sai haga ngelaherko. 9 Keti haga behati-hati, mani keti haga ditangkok rik disiret mik mahkamah-mahkamah. Keti haga dipukul di lamban-lamban ibadah. Keti haga diusung ngehadap jelma-jelma sai nguasai rik raja-raja mani keti jelma sai nutuk Nyak. Rik udido kesempatan bagimu untuk ngeni kesaksian tentang Nyak jama tian. 10 Kabar Betik jak Allah ano musti disebarko mena jama sunyin bangsa. 11 Rik kik keti ditangkok rik diusung mik pengadilan, dang hak khuater tentang api sai haga keti ucakko. Kik radu sampai waktuni untuk cawa, ucakkodo gaoh api sai dikeni pandai jama niku pada waktuni. Mani cawa-cawa sai keti ucakko ano lain cawamu tenggalan, kidangni ratong jak Ruh Allah. 12 Ulun haga ngekhianati puarini tenggalan untuk dibunuh. Ano pun sai haga tejadi hantara bak rik anakni. Anak haga ngelawan mak bakni, rik nyerahko tian untuk dibunuh. 13 Keti haga dinyuohko ulih sunyin ulun mani keti jelma sai nutuk Nyak. Kidang ulun sai betahan sampai akher, haga diselamatko." 14 "Keti haga ngeliak 'Kejahatan sai Ngehancorko' cecok di rang sai dilarang bagi ia. (Catatan jama pembaca: Perhatikodo api retini!) Pada waktu seno ulun sai wat di Yudea haga tegar mik pegunungan. 15 Ulun sai wat di atas hatok lamban dang regah rik kuruk mik delom lamban untuk ngakuk sai hal. 16 Ulun sai wat di kebun dang muloh untuk ngakuk jubahni. 17 Hara ngerini rani-rani udi bagi bebai sai ngandung rik bebai sai masih nyusuko upini! 18 Beduado in hal-hal ano dang tejadi pada musim penglabung. 19 Waktu rani-rani sai ngeri udi haga wat suatu kesusahan sai makkung pernah tejadi, semenjak Allah ngejadiko dunia sampai tano, rik mak muneh haga tejadi lagi. 20 Sekirani Allah mak ngegelukko masa ano, maka mak ngedok sai jelma pun sai selamat. Kidang mani umat-Ni, Allah ngegelukko masa udi. 21 Pada waktu seno kik sai jelma cawa jama keti, 'Liak, Raja Penyelamat udi wat di dija!' atau 'Liak, Ia wat di dudi!' -- dangdo percaya jama ulun udi. 22 Mani penyelamat-penyelamat palsu rik nabi-nabi palsu haga ratong. Tian haga ngerjako perbuatan-perbuatan luar biasa rik keajaiban-keajaiban untuk nipu kik mungkin, umat Allah juga. 23 Jadi, waspadado! Sunyinni ano radu Kukeni pandai jama niku semakkung hal seno tejadi." 24 "Radu jak masa kesusahan ano, matarani haga jadi kelam, rik bulan mak lagi becahaya. 25 Bintang-bintang haga gugor jak langit, rik jelma-jelma sai bekuasa di angkasa raya haga jadi kacau balau. 26 Pada waktu seno Anak Manusia haga keliakan ratong di delom awan jama kuasa sai balak rik keagungan. 27 Ia haga ngutus malaikat-malaikat untuk ngumpulko umat pilihan-Ni jak keepak penjuru bumi, jak uncuk-uncuk bumi mik uncuk-uncuk langit." 28 "Akukdo pelajaran jak batang ara. Kik ranting-rantingni hujau rik lemoh, rik mulai betunas, keti pandai bahwa musim panas radu redik. 29 Reno muneh kik keti ngeliak hal-hal ano tejadi, keti pandai bahwa waktuni radu redik nihan. 30 Pandai mak! Sunyin peristiwa inji haga tejadi semakkung ulun-ulun sai hurik tano inji mati sunyinni. 31 Langit rik bumi haga lebon, kidang cawa-Ku tetap selama-lamani." 32 "Meskipun injuk reno, mak sai jelma pun pandai kapan ranini atau jamni. Malaikat-malaikat di surga mawat, rik Anak pun mawat, angkah Bapa gaoh sai pandai. 33 Jadi keti haga bejaga-jaga rik waspada, mani keti mak pandai kapan waktuni. 34 Keadaanni ibarat sai jelma ninggalko lambanni raduni mik di rang sai jaoh. Ia ngayun jelma-jelma sai ngelayani ia ngurus lambanni, rik ngeni tugas jama tian masing-masing. Jama penjaga rangok, ia ngeluhot in jaga betik-betik. 35 Ulihni seno keti haga bejaga-jaga, mani keti mak pandai kapan sekedau lamban udi haga muloh -- halokni pada dibi rani, halokni tengah bingi, halokni waktu subuh, atau halokni waktu matarani terbit. 36 Kik ia ratong tiba-tiba, dang hak ia ngehalu keti sedang pedom. 37 Api sai Kucawako inji jama niku, Kucawako juga jama sunyinni jelma: bejaga-jagado!"

Mark 14

1 Rua rani lagi Rani Paskah rik Perayaan Ruti Mak Beragi. Imam-imam kepala rik guru-guru agama sedang nyepok renglaya untuk nangkok Isa secara hema-hema, rik untuk ngebunuh Ia. 2 "Kidang dang ram lakuko ano pada waktu perayaan," ani tian, "mani kanah timbul keributan." 3 Waktu Isa wat di Betania, di lamban Simon sai tumbai menderita kusta, sai jelma bebai ratong jama Ia. Ia ngusung sai gudu pualam ngisi minyak rum sai mahal, disani jak bakak sai merum. Waktu Isa sedang mejong mengan, bebai udi mecohko gudu udi rik nuang minyak rum udi di atas ulu Isa. 4 Pira-pira jelma sai wat di dudi jadi butong rik cawa peperda tian, "Api gunani minyak rum udi diborosko? 5 Minyak udi dapok dijual jama rega lebih jak telu ratus duit perak, rik duitni dikeniko jama ulun mejerih!" Maka tian butong jama bebai udi. 6 Kidang Isa cawa, "Tagando ia! Mengapi keti nyusahko ia? Ia ngelakuko sai hal sai betik rik terpuji tehadap-Ku. 7 Ulun mejerih selalu wat di hantara keti. Unggal waktu kik keti haga, keti dapok nulung tian. Kidang Nyak mak selama-lamani jejama keti. 8 Bebai inji radu ngelakuko api sai dapok ia lakuko. Ia radu nyiapko Nyak jama minyak rum untuk penguboran-Ku semakkung waktuni. 9 Percayado! Di sunyinni dunia, di dipa gaoh Kabar Betik jak Allah disiarko, perbuatan bebai inji haga diceritako juga sebagai kenangan jama ia." 10 Raduni Yudas Iskariot, sai jak kerua belas jelma sai nutuk Isa, mik jama imam-imam kepala maksudni ngekhianati Isa jama tian. 11 Tian senang nihan ngedengi tawaran udi, rik bejanji haga ngeni duit jama Yudas. Maka Yudas pun mulai nyepok kesempatan untuk ngekhianati Isa. 12 Waktu rani mula-mula delom Perayaan Ruti Mak Beragi -- pada waktu ulun nikol biri-biri Paskah -- jelma-jelma sai nutuk Isa betanya jama Ia, "Di dipa Bapak mirak sekam nyiapko kanikan Paskah untuk Bapak?" 13 Maka Isa ngayun rua jelma jak tian, "Mikdo mik kota, di disan sai jelma bakas sedang ngusung sai kendi ngisi way, haga betungga jama keti. Tutukdo ia 14 mik lamban sai ia kuruk rik ucakko jama sekedau lamban udi, 'Bapak Guru betanya, di dipa rang Ia rik jelma-jelma sai nutuk Ia haga nganik kanikan Paskah.' 15 Ulun udi haga nunjukko jama niku sai ruangan atas sai balak. Ruangan udi radu teratur, lengkap jama perabotanni. Siapkodo sunyinni di disan untuk neram." 16 Raduni kerua jelma sai nutuk Isa udi mik kota. Di disan tian ngehalu sunyinni tepat injuk sai dicawako ulih Isa. Raduni tian pun nyediako kanikan Paskah. 17 Bingini, Isa ratong jama kerua belas jelma sai nutuk Ia. 18 Rik sementara tian mejong mengan, Isa cawa, "Dengiko: sai jak hantara keti, sai tano inji mengan jama-jama Nyak haga ngekhianati Nyak." 19 Ngedengi seno, jelma-jelma sai nutuk Isa jadi sedih nihan. Radu sai, sai jelma mulai betanya jama Isa, "Tantu lain nyak sai Bapak maksudko?" 20 Isa ngejawab, "Ia salah sai jak keti rua belas inji, sai mengan sepiring jama Nyak. 21 Sangun Anak Manusia haga mati injuk sai tetulis delom Alkitab. Kidang hara celakani ulun sai ngekhianati Anak Manusia udi! Lebih baik untuk ulun udi kik ia mak dilaherko sama sekali!" 22 Waktu tian sedang mengan, Isa ngakuk ruti rik ngucap dua syukor jama Allah. Kak raduni Ia ngebelah-belah ruti udi jama culuk-Ni, raduni ngeniko jama jelma-jelma sai nutuk Ia sambil cawa, "Akuk rik kanikdo, inji badan-Ku." 23 Radu jak seno Ia ngakuk sai piala anggor. Ia ngucap syukor jama Allah, raduni ngeniko piala udi jama jelma-jelma sai nutuk Ia. Kak raduni tian sunyin nginum anggor udi. 24 Radu jak seno Isa cawa, "Injido rah-Ku sai ngesahko perjanjian Allah, rah sai dicurahko untuk lamon jelma. 25 Percayado: Nyak mak haga nginum anggor inji lagi, sampai pada waktu Nyak nginum anggor sai ampai jejama keti di Dunia Ampai Bapa-Ku." 26 Kak raduni tian nyanyiko sai nyanyian pujian. Rik radu jak seno tian mik di Bukit Zaitun. 27 Kak raduni Isa cawa jama tian, "Keti sunyinni haga tegar ninggalko Nyak. Mani delom Alkitab tetulis, 'Allah haga ngebunuh gembalani, rik kumpulan biri-birini haga cerai-berai.' 28 Kidang radu jak Nyak dibangkitko luot, Nyak haga mik lebih mena jak keti mik Galilea." 29 "Mawat," jawab Petrus, "tagando tian sunyinni ninggalko Bapak, nyak sekali-kali mawat." 30 "Ingok," ani Isa, "bingi inji juga, semakkung manuk ngakut rua kali, niku telu kali ngingkari Nyak." 31 Petrus ngejawab tegas, "Tagando nyak haga mati jejama jama Bapak, sekali-kali nyak mak haga cawa bahwa nyak mak mengenal Bapak!" Rik jelma-jelma sai nutuk sai bareh cawa injuk reno juga. 32 Tian sampai di suatu rang sai gelarni Getsemani, rik Isa cawa jama jelma-jelma sai nutuk Ia, "Mejongdo di dija sementara Nyak mik bedua." 33 Raduni Isa ngurau Petrus, Yakobus, rik Yohanes mik jejama jama Ia. Ia mulai ngerasa sedih rik gelisah. 34 "Hati-Ku sedih nihan," ani Isa jama tian, "rasani injuk haga mati gaoh. Tinggaldo di dija rik bejagado!" 35 Isa mik lebih jaoh cutik raduni tesungkor di tanoh rik bedua. Delom dua-Ni Ia ngilu kik ngasi Ia mak ngalami saat penderitaan udi. 36 "Bapa, ya Bapa," cawa-Ni, "mak ngedok sai pun sai mustahil bagi Bapa. Iwakko penderitaan inji jak Nyak-Ku. Kidang dang hak nutuk kehaga-Ku melainko kehaga-Ni Bapa." 37 Radu jak seno Isa muloh rik ngehalu jelma-jelma sai nutuk Ia sedang pedom. Ia cawa jama Petrus, "Simon, pedom kedo niku? Angkah sejam gaoh, niku mak dapok bejaga-jaga?" 38 Raduni Isa cawa jama tian, "Bejaga-jagado, rik beduado in keti mak ngalami cubaan. Sangun ruhmu haga ngelakuko sai benor, kidang keti mak sanggup mani tabiat manusia udi lemoh." 39 Sekali lagi Isa mik bedua jama ngucapko cawa-cawa sai gegoh. 40 Radu jak seno Ia muloh luot jama jelma-jelma sai nutuk Ia rik ngehalu tian masih juga pedom, mani tian tegedugok nihan. Maka tian mak pandai api sai haga tian ucakko jama Isa. 41 Waktu Isa muloh jama tian untuk ketelu kalini, Ia cawa, "Masih kedo keti pedom rik istirahat? Cukupdo! Radu sampai waktuni Anak Manusia diserahko mik culuk ulun-ulun bedusa. 42 Minjakdo, ija ram mik. Liak! Ulun sai ngekhianati Nyak radu ratong!" 43 Sementara Isa masih ngicik-ngicik, ratongdo Yudas, sai jak kerua belas jelma sai nutuk Ia ano. Jejama jama ia ratong juga lamon jelma sai ngusung pedang rik pentungan. Tian diutus ulih imam-imam kepala, guru-guru agama rik jelma-jelma sai mimpin Yahudi. 44 Si pengkhianat radu nantuko suatu tanda bagi tian. "Ulun sai kusium," cawani jama tian, "Iado jelmani. Tangkok Ia rik usung Ia jama penjagaan sai ketat." 45 Pada waktu Yudas ratong, ia langsung mik jama Isa rik cawa, "Bapak Guru!" kak raduni ia nyium Isa. 46 Raduni ulun-ulun sai ratong jejama jama Yudas ano nangkok Isa rik ngikok culuk-Ni. 47 Kidang salah sai sai wat di dudi nyabut pedangni rik melok hamba imam agung sampai putus cupingni. 48 Raduni Isa cawa jama tian, "Api Nyak inji penjahat, sampai keti ratong jama pedang rik pentungan untuk nangkok Nyak? 49 Unggal rani Nyak ngajar di Lamban Ibadah di hadap keti, rik keti mak nangkok Nyak. Kidang sangun radu seharusni injuk reno, in tejadi api sai tetulis delom Alkitab." 50 Sunyin jelma-jelma sai nutuk Ia tegar ninggalko Isa. 51 Sai jelma ngura, sai angkah makai sehelai injang untuk nyalok badanni, nutuk Isa. Ulun-ulun haga nangkokni, 52 kidang ia ngelepasko injangni ano, raduni tegar riluk. 53 Isa diusung mik lamban imam agung. Di disan sunyin imam kepala, jelma sai mimpin Yahudi, rik guru agama sedang bekumpul. 54 Petrus nutuk Isa jak jaoh sampai kuruk mik delom tengebah lamban imam agung. Di disan ia mejong manasko badan redik apui jejama jama pengawal-pengawal. 55 Imam-imam kepala rik segenap Mahkamah Agama berusaha ngedapokko bukti-bukti sai nyalahko Isa in dapok ngejatuhko hukuman mati atas-Ni. Kidang tian mak mansa sai bukti pun. 56 Lamon saksi sai diurau untuk ngeni kesaksian palsu tehadap Isa, kidang kesaksian tian betentangan peperda tian. 57 Raduni pira-pira saksi cecok rik ngeni kesaksian palsu tehadap Isa, 58 "Sekam ngedengi ulun inji cawa, 'Nyak haga ngerubuhko Lamban Ibadah inji sai disani ulih manusia, rik telu rani jak seno, Nyak haga ngebangun sai bareh sai lain hak sai disani manusia.' " 59 Kidang kesaksian ulun-ulun udi pun betentangan peperda tian. 60 Maka imam agung cecok di hadap tian sunyinni rik betanya jama Isa, "Api Niku mak ngejawab tuduhan sai ditujuko jama Niku?" 61 Kidang Isa hema gaoh. Ia mak ngejawab sama sekali. Raduni imam agung udi betanya jama Ia, "Api Niku Raja Penyelamat, Anak Allah Mahakudus?" 62 "Nyakdo Ia," jawab Isa, "rik keti sunyinni haga ngeliak Anak Manusia mejong di kebelah kanan Allah Sai Mahakuasa rik ratong delom awan jak langit!" 63 Maka imam agung nyabik-nyabikko kawaini rik cawa, "Mak perlu lagi saksi! 64 Keti radu ngedengi tenggalan cawa-cawa-Ni sai ngehina Allah. Tano api keputusanmu?" Tian sunyinni memutusko bahwa Isa besalah, rik patut dihukum mati. 65 Raduni pira-pira jelma mulai ngelui Isa, rik tian nyalok mata-Ni rik mukul Ia, raduni cawa, "Cuba tekok, sapa sai mukul Niku?" Pengawal-pengawal juga nutuk nampar Isa. 66 Sementara Petrus masih wat di tengebah, salah sai bebai sai ngelayani jak imam agung ratong mik disan. 67 Waktu ngeliak Petrus manasko badanni di redik apui, ia ngeperhatiko betik-betik pudak Petrus rik cawa, "Kan niku juga jejama Isa ulun Nazaret udi?" 68 Kidang Petrus nyangkal, "Nyak mak pandai rik mak ngerti api maksudmu," cawani jama jelma sai ngelayani udi. Raduni Petrus mik rangok gerbang lamban imam agung udi. Waktu seno juga, manuk ngakut. 69 Bebai sai ngelayani udi ngeliak Petrus luot, rik cawa muneh jama ulun-ulun di dudi, "Ia sangun salah sai jak tian!" 70 Kidang Petrus nyangkal luot. Mak mesaka jak seno, ulun-ulun di dudi cawa luot jama Petrus, "Mak dapok disangkal lagi niku sangun salah sai jak tian, mani niku jak Galilea!" 71 Raduni Petrus mulai nyumpah-nyumpah rik cawa, "Nyak mak kenal ulun sai keti maksudko ano!" 72 Waktu seno juga manuk ngakut untuk kerua kalini. Rik Petrus ingok bahwa Isa radu cawa jama ia, "Semakkung manuk ngakut rua kali, niku telu kali ngingkari Nyak." Maka Petrus pun miwang tesedu-sedu.

Mark 15

1 Pagi-pagi nihan, seluruh Mahkamah Agama termasuk imam-imam kepala, jelma-jelma sai mimpin Yahudi rik guru-guru agama berunding geluk-geluk. Tian ngikok culuk Isa, kak raduni ngusung Ia rik nyerahko-Ni jama Pilatus. 2 Pilatus betanya jama Isa, "Temon kedo Niku raja ulun Yahudi?" "Injuk renodo cawamu," jawab Isa. 3 Imam-imam kepala ngemukako lamon tuduhan tehadap Isa. 4 Raduni Pilatus betanya lagi jama Isa, "Mak haga kedo Niku ngejawab? Cuba liak pira lamon tuduhan sai tian ajuko jama Niku!" 5 Kidang Isa sama sekali mak ngejawab, sehingga Pilatus hiran. 6 Unggal Perayaan Paskah, biasani Pilatus ngelepasko sai jelma tahanan nurut pilihan ulun lamon. 7 Di delom penjara, di hantara pemberuntak-pemberuntak sai ngelakuko pembunuhan pada waktu kerusuhan, wat sai jelma gelarni Barabas. 8 Ulun lamon bekumpul rik ngilu jama Pilatus in ia ngelepasko sai tahanan injuk biasa. 9 Pilatus betanya jama tian, "Haga kedo keti, nyak ngelepasko raja ulun Yahudi udi untuk keti?" 10 Mani Pilatus sadar bahwa imam-imam kepala nyerahko Isa jama ia mani sesera. 11 Kidang imam-imam kepala ngehasut ulun lamon in ngilu Pilatus ngelepasko Barabas untuk tian. 12 Maka Pilatus cawa luot jama ulun lamon udi, "Kik injuk reno, nyak haga nyani api jama ulun sai keti sebut raja ulun Yahudi udi?" 13 Tian mekik, "Salibko Ia!" 14 "Kidang api kejahatan-Ni?" tanya Pilatus. Raduni tian mekik lebih kuat lagi, "Salibko Ia!" 15 Pilatus mirak nyenangko ulun lamon udi, maka ia ngelepasko Barabas untuk tian. Kak raduni ia ngayun ulun ngelecut Isa, raduni nyerahko Ia untuk disalibko. 16 Isa diusung ulih prajurit-prajurit mik balai pengadilan di istana gubernur. Kak raduni sunyinni pasukan diurau bekumpul. 17 Raduni tian makaiko jubah ungu jama Isa, rik nyani mahkota jak ranting-ranting keruwi, raduni dipasang di uluni Isa. 18 Radu jak seno tian ngeni salam jama Ia. "Daulat Raja ulun Yahudi!" ani tian. 19 Tian mukul ulu Isa jama tungkok, raduni tian ngelui Ia rik sumbah sujud di hadap-Ni. 20 Radu jak mempermainko Isa, tian ngebukak jubah ungu udi raduni makaiko luot kawai-Ni tenggalan. Kak raduni Ia diusung mik luah untuk disalibko. 21 Di tengah renglaya tian maksa sai jelma mikul salib Isa. Ulun inji kebetulan ampai jak pekon haga kuruk mik kota. (Gelarni Simon, -- asal jak Kirene -- bakni Aleksander rik Rufus.) 22 Isa diusung mik suatu rang sai gelarni Golgota, retini "Rang Tengkorak". 23 Di dudi tian haga ngeni jama Ia anggor sai dicampor mur, kidang Isa mak haga nginum anggor udi. 24 Kak raduni tian nyalibko Ia, rik ngebagi-bagiko kawai-Ni secara lotre untuk nantuko bagian masing-masing. 25 Penyaliban-Ni udi tejadi pukul siwa pagi. 26 Di atas salib-Ni dipasang tulisan mengenai tuduhan tehadap-Ni, yakdo: "Raja Ulun Yahudi". 27 Jejama jama Isa tian nyalibko muneh rua penyamun; sai di kebelah kanan rik sai lagi di kebelah kiri-Ni. 28 Injuk reno tejadido sai tetulis delom Alkitab; yakdo: "Ia dianggap termasuk ulun-ulun jahat." 29 Ulun-ulun sai liu di dudi ngegileng-gilengko uluni rik ngehina Isa. Tian cawa, "Hai, Niku sai haga ngerubuhko Lamban Ibadah rik ngebangunni delom telu rani. 30 Cuba regah jak salib udi rik selamatko diri-Mu!" 31 Injuk reno juga imam-imam kepala rik guru-guru agama ngereneh Isa. Tian cawa peperda tian, "Ia nyelamatko ulun bareh, kidang diri-Ni tenggalan mak dapok Ia selamatko! 32 Kik Ia raja Israel, Raja Penyelamat, betikni Ia tano regah jak salib udi, in sekam ngeliak rik percaya jama Ia!" Ulun-ulun sai disalibko jejama Isa udi pun ngehina Isa. 33 Waktu tengah rani, selama telu jam sunyinni negeri ano jadi kelam. 34 Rik waktu pukul telu dibi, Isa mekik jama suara sai keras, "Eloi, Eloi, lama sabakhtani?" sai retini, "Ya Allah-Ku, ya Allah-Ku, mengapi Niku ninggalko Nyak?" 35 Pira-pira ulun di dudi ngedengi pekikan udi, rik cawa, "Dengiko Ia ngurau Elia!" 36 Sai jak tian geluk-geluk mik ngakuk bunga karang, raduni nyelupkoni mik delom anggor peros. Kak raduni bunga karang udi dicucukkoni di uncuk sebatang kayu, raduni diulurkoni mik beber Isa, sambil cawa, "Tunggu, ija ram liak, api Elia ratong ngeregahko Ia jak salib udi." 37 Raduni Isa mekik, rik mati. 38 Hordeng sai tegantung di delom Lamban Ibadah cabik jadi rua jak atas sampai debah. 39 Perwira sai cecok di hadap salib ano, ngeliak injuk repa Isa mati. Perwira udi cawa, "Sangun temon ulun inji Anak Allah!" 40 Di dudi wat juga pira-pira bebai sai sedang ngeliak sunyinni ano jak jaoh. Di hantarani ano wat Salome, Maria Magdalena, rik Maria emak Yakobus sai ngura rik Yoses. 41 Tiando bebai-bebai sai nutuk rik nulung Isa waktu Ia wat di Galilea. Rik wat lamon luot bebai-bebai bareh di dudi sai radu ratong mik Yerusalem jejama jama Isa. 42 Rani radu mulai di bingi waktu Yusuf jak Arimatea ratong. Ia anggota Mahkamah Agama sai dihormati. Ia juga sedang nunggu waktuni Allah mulai memerintah sebagai Raja. Rani udi rani Persiapan (yakdo rani semakkung rani Sabat.) Ulihni seno Yusuf bani ngehadap Pilatus rik ngilu mayat Isa. 44 Pilatus hiran ngedengi bahwa Isa radu mati. Jadi ia ngayun ulun ngurau ulu pasukan rik betanya api Isa radu saka mati. 45 Radu ngedengi laporan perwira udi, Pilatus ngizinko Yusuf ngakuk mayat Isa. 46 Raduni Yusuf ngebeli kain kafan jak linen halus rik radu jak ngeregahko mayat Isa, ia ngebungkusni jama kain udi. Kak raduni ia ngepikko mayat udi di delom kuboran sai disani di delom bukit batu. Radu jak seno ia ngegulingko sai batu balak nyalok rangok kubor udi. 47 Sementara udi Maria Magdalena rik Maria mak Yoses ngeperhatiko di dipa Isa dipikko.

Mark 16

1 Waktu rani Sabat radu liwat, Maria Magdalena, Maria emak Yakobus, rik Salome mik ngebeli ramuan-ramuan untuk ngeminyaki mayat Isa. 2 Pagi-pagi nihan waktu matarani terbit, waktu rani mula-mula minggu ano, tian mik kuboran. 3 Di tengah renglaya tian cawa peperda tian, "Sapa sai dapok nulung ram ngegiserko batu penyalok lubang kubor?" Mani batu ano balak nihan. Kidang sesampaini di dudi tian ngeliak batu udi radu teguling. 5 Raduni tian kuruk mik delom kuboran udi. Di delomni di kebelah kanan, tian ngeliak sai jelma ngura makai jubah handak sedang mejong, rik tian tekejut. 6 Ulun ngura udi cawa, "Dang rabai! Nyak pandai keti nyepok Isa ulun Nazaret sai radu disalibko. Ia mak ngedok di dija. Ia radu bangkit! Liak gaoh, inji rang tian medomko Ia. 7 Tano mikdo, sampaiko kabar inji jama jelma-jelma sai nutuk Ia, termasuk Petrus. Ucakko, 'Ia mik ngehena keti mik Galilea. Di disan keti haga ngeliak Ia, injuk sai radu diucakko-Ni jama keti.' " 8 Maka tian luah jak kuboran udi raduni tegar mani tekejut rik rabai. Tian mak ngucakko api-api jama sapa pun, mani rabai. 9 Bebai-bebai udi mik jama Petrus rik kantik-kantikni, raduni nyeritako singkat sunyin sai radu dikeni pandai jama tian ulih ulun ngura udi. 10 Radu jak seno, Isa tenggalan liwat jelma-jelma sai nutuk Ia ngabarko jak timur mik barat sai suci rik abadi mengenai keselamatan sai kekal. 11 Kidang waktu tian ngedengi bahwa Isa hurik, rik bahwa Maria radu ngeliak Ia tian mak percaya. 12 Radu jak seno Isa ngeliakko diri jama rua jelma sai nutuk Ia jama cara sai bareh. Ano tejadi waktu kerua ulun udi sedang lapah mik sai pekon. 13 Jadi tian muloh rik ngeni pandai hal udi jama sai bareh-barehni. Kidang tian mak percaya. 14 Akherni, Isa ngeliakko diri jama kesebelas jelma sai nutuk Ia, waktu tian sedang mengan. Ia negor tian mani tian kurang iman rik terlalu keras ulu sehingga mak percaya jama ulun-ulun sai radu ngeliak tenggalan bahwa Isa hurik. 15 Raduni Isa cawa jama tian, "Mikdo mik sunyinni dunia rik siarko Kabar Betik jak Allah udi jama sunyinni umat manusia. 16 Ulun sai mak percaya haga dihukum. Kidang ulun sai percaya rik dibaptis, haga selamat. 17 Sebagai bukti bahwa tian percaya, ulun-ulun udi haga nguser ruh jahat atas gelar-Ku; tian haga cawa delom bahasa-bahasa sai mak tian kenal. 18 Kik tian nyating ulai atau nginum racun, tian mak haga dapok celaka. Kik tian ngepikko culuk di atas ulun-ulun sai meruyuh, ulun udi haga munyai." 19 Radu jak Tuhan Isa cawa jama tian, Ia diiwak mik surga. Di disan Ia memerintah jejama jama Allah. 20 Maka jelma-jelma sai nutuk Ia mik rik nyebarko kabar jak Allah mik dipa-dipa. Rik Tuhan pun turut bekerja jejama jama tian rik ngebuktiko liwat keajaiban-keajaiban bahwa kabar tian benor.

Luke 1

1 Tuan Teofilus sai betik hati, Lamon jelma radu berusaha nulis sai teratur mengenai kejadian-kejadian sai radu tejadi di tengah-tengah ram. 2 Tian nulis kejadian seno gegoh jama sai diceritako jama ram ulih jelma-jelma sai ngeliyak tenggalan kejadian-kejadian jak mula-mulani, radu tian nyebarko kabarni. 3 Radu jak kuteliti nihan kuselidiki sunyinni jak permulaanni, nyak nganggap penting untuk nulis cerita sai teratur untuk Tuan Teofilus. 4 Nyak ngeguwaiko seno, in Tuan pandai bahwa api sai radu diajarko jama Tuan sangun temon. 5 Waktu Herodes jadi Raja negeri Yudea, wat sai imam gelarni Zakharia. Ia ajo jak golongan imam-imam Abia. Inggomni gelarni Elisabet, juga keturunan imam. 6 Rumah tanggani tian rua mekajong inji nyenangko hati-Ni Allah. Tian rua taat unyinni perintah rik Hukum Tuhan jama temon-temon. 7 Tian rua mak ngedok anak mani Elisabet mandul rik tian rua radu metuha. 8 Suatu rani, waktu golongan Abia dapok gileran, Zakharia ngejalanko tugas sebagai imam di hadap Allah. 9 Liwat lotre, sai biasani diguaiko ulih imam-imam, Zakharia dipilih untuk kuruk mik Lamban Ibadah rik masang kemiyan. 10 Selagi acara masang kemiyan, jelma-jelma bareh bedua diluar. 11 Waktu senodo malaikat Tuhan ratong jama Zakharia. Malaikat ajo cecok di kebelah kanan mija rang masang kemiyan. 12 Waktu Zakharia ngeliak malaikat ano, ia bingung rik merabai. 13 Kidangni malaikat ano cawa, "Dang rabai, Zakharia! Allah radu ngedengi duamu. Kajongmu Elisabet haga ngelaherko sai anak bakas. Niku haga ngeni gelarni Yohanes jama anakmu ano. 14 Niku jadi riang nihan rik ulun bareh reno muneh kik sanak seno laher kanah! 15 Ia haga jadi jelma balak menurut pandangan Tuhan, rik ia mawat nginum anggor atau inuman keras. Jak laher ia radu dikuasai Ruh Allah. 16 Lamon bangsa Israel haga dibimbingni, ratong jama Allah, Tuhan tian. 17 Ia haga jadi utusan Tuhan sai kuat rik bekuasa injuk nabi Elia. Ia haga ngedamaiko bapak jama anak, rik jelma sai mak taat haga dipimpinni muloh mik jalan pikeran sai benor. Unyinni seno ia haga nyiapko suatu umat sai radu siap untuk Tuhan." 18 "Repa carani in nyak pandai bahwa hal seno haga tejadi?" ani Zakharia jama malaikat ano. "Nyak radu metuha, rik inggomku juga radu metuha muneh." 19 Malaikat ano ngejawab, "Nyak ajo Gibril. Nyak ngelayani Allah rik Ia sai ngayunko nyak nyampaiko kabar betik inji jama niku. 20 Api sai kucawako jama niku, haga tejadi tepat pada waktuni. Kidang mani niku mawat percaya jama cawaku, niku kanah mak dapok cawa, niku haga bisu sampai api sai radu kucawako jama niku tejadi." 21 Sementara seno, ulun-ulun terus nunggu Zakharia. Tian hiran mengapi ia saka nihan delom Lamban Ibadah. 22 Waktu Zakharia luah, ia mak dapok cawa jama tian. Ia terus gaoh ngeni isyarat makai culukni, rik tetap bisu. Maka jelma-jelma sai bareh pandai kik ia radu ngeliak suatu pengliakan delom Lamban Ibadah. 23 Radu bela tugasni di Lamban Ibadah, Zakharia mulang mik lambanni. 24 Mak mesaka jak seno, kajongni Elisabet ngandung, ia mak luah-luah jak lambanni selama lima bulan. 25 Cawani, "Akherni Tuhan nulung nyak rik ngehapusko aibku." 26 Waktu Elisabet radu ngandung enam bulan, Allah ngayun malaikat Gibril mik kota Nazaret, di daerah Galilea. 27 Malaikat Gibril diutus mik jama Maria sai masih muli. Muli inji radu betunangan jama meranai gelarni Yusuf, keturunan Raja Daud. 28 Malaikat ratong jama Maria rik cawa, "Salam, niku sai diberkati Tuhan secara istimewa! Tuhan selalu jama niku!" 29 Ngedengi cawa malaikat seno Maria tekanjat, sehingga betanya-tanya delom hatini api maksud salam seno. 30 Malaikat cawa jama ia, "Dang rabai, Maria, mani niku bekenan di hati Allah. 31 Niku haga ngandung rik ngelaherko anak, sai musti dikeni gelar Isa. 32 Ia haga jadi agung rik disebut Anak Allah Sai Mahatinggi. Tuhan Allah haga ngejadiko Ia raja, injuk Raja Daud, nenek muyangni. 33 Ia haga memerintah injuk raja atas keturunan Yakub selama-lamani. Kerajaan-Ni mak pernah berakher." 34 "Kidangni, nyak masih muli," cawa Maria jama malaikat ano, "repa cara hal seno dapok tejadi?" 35 Malaikat ano ngejawab, "Ruh Allah haga ratong jama niku, rik kuasa Allah haga nyalok niku. Reno sebabni sanak sai haga laher kanah disebut Kudus, Anak Allah. 36 Ingok: Elisabet, puarimu ano radu ngandung enam bulan, walaupun ia radu metuha rik ulun ngucakko ia mandul. 37 Mani untuk Tuhan mak ngedok sai mustahil." 38 Kak raduni Maria cawa, "Nyak inji hamba Tuhan; api sai tejadi jama nyakku injuk sai dicawako." Kak raduni malaikat ano lijung ninggalko Maria. 39 Radu jak seno, Maria mik di sai kota di Yudea di daerah pegunungan. 40 Ia mik lambanni Zakharia, waktu ia kuruk, ia ngeni salam jama Elisabet. 41 Waktu Elisabet ngedengi salam Maria, anak sai delom kandungan Elisabet begerak. Kak raduni Elisabet dikuasai Ruh Allah, 42 cawani, "Nikudo sai paling diberkati jak unyinni bebai! Diberkatido sanak sai haga laher ulihmu! 43 Sapa nyak ajo hingga emakni Tuhan haga ratong jama nyak? 44 Waktu nyak ngedengi salammu, anak sai delom kandunganku begerak keriangan. 45 Bebahagiado niku, mani percaya bahwa api sai diucakko Tuhan jama niku pasti tejadi!" 46 Maria cawa, "Hatiku memuji Tuhan, 47 rik jiwaku riang nihan mani Allah nyelamatko nyak. 48 Ia ingok jama nyak, umat-Ni sai hina! Jak tano unyinni bangsa ngucakko nyak bahagia. 49 Mani Allah sai Mahakuasa ngeguaiko hal-hal sai balak jama nyakku. Sucido gelar-Ni. 50 Sunyinni keturunan Tuhan nyurahko rasa kesian jama jelma sai rabai jama Tuhan. 51 Jama culuk-Ni sai perkasa Ia misahko jelma sai mepungah, rik ngacauko rencana tian. 52 Raja-raja diregahko jak takhtani rik ulun hina dilanggarko ulihni. 53 Jelma sai mebetoh dipuasko-Ni, jama unyinni kebaikan, sai jelma batin diuser jama bangkang gaoh. 54 Ia nulung bangsa Israel hamba-Ni, nurut janji sai disani-Ni jama nenek muyang neram. 55 Tuhan ingok jama janji-Ni, Ia murah hati jama Abraham rik keturunanni selama-lamani." 56 Kekira telu bulan sakani Maria tinggal jama Elisabet, ampai ia mulang mik lambanni. 57 Sampaido waktuni Elisabet ngelaherko. Ia ngelaherko anak bakas. 58 Tetangga-tetanggani rik puari-puarini ngedengi hara betik-Ni Tuhan jama Elisabet, rik tian pun nutuk riang muneh jama ia. 59 Waktu upi ano umor walu rani, tian ratong haga nyunatko ia. Tian haga ngeni gelarni Zakharia gegoh gelarni bakni, 60 kidang emakni cawa, "Mak ngasi! Ia musti dikeni gelar Yohanes." 61 "Mak ngedok sai jelma pun jak puari-puarimu gelar injuk reno," ani tian jama ia. 62 Jama bahasa isyarat, tian betanya jama Zakharia sapa gelarni sai haga dikeniko jama anakni. 63 Zakharia ngilu batu rang nulis kak raduni ia nulis, "Gelarni Yohanes." Tian unyinni hiran. 64 Waktu senodo Zakharia dapok cawa lagi terus ia memuji Allah. 65 Unyinni tetangga-tetangga merabai, rik kabar seno nyebar mik unyinni daerah pegunungan Yudea. 66 Sunyinni jelma sai ngedengi hal seno betanya delom hati, "Haga jadi api sanak seno kanah?" Mani Tuhan jejama jama Ia. 67 Zakharia, bakni sanak seno, dikuasai ulih-Ni Ruh Allah, hingga ia nyampaiko luhot jak Tuhan, cawani, 68 "Ija ram memuji Tuhan, Allah bangsa Israel! Ia radu ratong nulung umat-Ni rik ngebebasko tian. 69 Ia ngeni neram penyelamat sai perkasa, keturunan Daud, hamba-Ni. 70 Tumbai perantaraan nabi-nabi pilihan-Ni, Tuhan radu ngeni janji-Ni 71 untuk nyelamatko neram jak lawan neram rik jak kuasa jelma-jelma sai nyuohko neram. 72 Untuk nunjukko kemurahan hati-Ni jama nenek muyang neram, janji-Ni sai suci haga ditepati-Ni. 73 Ia besumpah jama Abraham nenek muyang neram, rik bejanji untuk nyelamatko neram jak lawan in neram, mak lagi merabai ngelayani Ia 75 terus ngabdi jama Ia rik nyenangko hati-Ni seumor hurik neram. 76 Niku, hai anak-Ku, kanah disebut nabi Allah Sai Mahatinggi. Niku diutus mena jak Tuhan ngelurusko jalan bagi-Ni, 77 untuk ngabarko jama umat-Ni bahwa tian haga diselamatko, kik Allah radu ngampuni dusa-dusa tian. 78 Tuhan neram murah hati rik penyayang; untuk nyelamatko neram Ia ratong. Injuk matarani timbul di pagi rani, 79 injuk renodo Ia ngeniko terang-Ni jama unyinni jelma sai hurik delom kekelaman rik kerabaian. Ia nuntun neram di renglaya nuju kedamaian." 80 Anakni Zakharia ano tambah balak rik tambah kuat ruhni. Ia tinggal di padang gurun, sampai ratong waktuni ngeliakko dirini jama bangsa Israel.

Luke 2

1 Waktu seno Kaisar Agustus merintahko in unyinni jelma di Kerajaan Roma mendaptarko diri haga dihitung. 2 Penghitungan sai mula-mula diguaiko waktu Kirenius jadi gubernur negeri Siria. 3 Unyinni jelma waktu seno mik ngedaptarko diri di kotani tenggalan-tenggalan. 4 Yusuf pun berangkat jak Nazaret di Galilea, mik Betlehem di Yudea, rang laherni Raja Daud; mani Yusuf keturunan Daud. 5 Yusuf ngedaptarko dirini jejama Maria tunanganni, sai lagi ngandung. 6 Waktu tian lagi di Betlehem sampai waktuni Maria haga ngelaherko. 7 Maria ngelaherko anak bakas, anakni sai tuha. Sanak sinji dibungkusni jama kain, kak raduni dipikko delom kutak rang keledai mengan sai ngisi jerami; mani tian mak mansa rang untuk minok. 8 Waktu bingi seno wat gembala-gembala sai lagi ngejaga biri-biri di tanoh lapang sai lamon jukukni di daerah seno. 9 Tiba-tiba malaikat Tuhan ratong jama tian, rik cahaya terang jak Tuhan nyinari tian, tian jadi merabai nihan. 10 Kidangni malaikat udi cawa, "Dang rabai! Mani nyak ratong ngusung kabar betik untuk keti unyinni -- kabar sai paling ngeriangko hati unyinni jelma. 11 Rani inji di kota Daud radu laher Raja Penyelamatmu yakdo Almasih, Tuhan. 12 Ajo tandani: Keti haga betungga upi sai dibungkus jama kain, pedom delom kutak rang keledai mengan." 13 Tiba-tiba malaikat sai seno jama rikni lamon malaikat bareh memuji Allah. Tian cawa, 14 "Terpujido Allah di langit sai paling langgar! Rik di atas bumi, sejahterado jelma sai nyenangko hatini Tuhan!" 15 Waktu malaikat-malaikat ninggalko tian rik muloh mik surga, gembala-gembala berunding jejama tian, "Ija ram mik Betlehem rik ngeliak peristiwa sai tejadi, sai dikeni pandai Tuhan jama neram." 16 Tian mik geluk, tian betungga Maria jama Yusuf, rik upi sai lagi pedom delom kutak rang keledai mengan. 17 Waktu gembala ngeliak upi ano, tian cerita api sai dicawako malaikat tentang upi seno. 18 Sunyinni ulun hiran ngedengi cerita gembala ano. 19 Kidang Maria nyegokko unyinni inji delom hatini rik dipikerkoni. 20 Gembala-gembala ano muloh luot mik rangni mula-mula ngembalako biri-birini sambil memuji rik ngemuliako Allah, mani api sai radu didengi rik diliak, gegoh jama sai diucakko ulihni malaikat. 21 Waktu umor walu rani, sanak sinji disunat. Tian ngeni gelar Isa, gelar sai dikeniko malaikat jama Ia semakkung Ia dikandung ulih emak-Ni. 22 Sampaido waktuni Yusuf rik Maria ngelakuko upacara adat penyucian nutuk hukum Musa. Makani tian ngusung Sanak seno mik Yerusalem untuk dikeniko jama Tuhan. 23 Mani delom Hukum Tuhan tetulis injuk reji, "Unggal anak bakas sai tuha, haga diserahko jama Tuhan." 24 Tian juga bemaksud ngeniko kurban, sepasang burung terkuku atau rua burung merpati sai lagi ngura, injuk sai ditantuko delom Hukum Tuhan. 25 Waktu seno di Yerusalem wat jelma gelarni Simeon. Ia jelma betik, sai merabai jama Allah rik lagi nunggu waktuni Allah nyelamatko bangsa Israel. Ruh Allah wat jama ia, 26 Ruh Allah radu ngeni pandai jama ia bahwa ia mak dapok mati semakkung ngeliak Raja Penyelamat sai dijanjiko Tuhan. 27 Delom bimbingan Ruh Allah, Simeon kuruk mik Lamban Ibadah. Waktu senodo Yusuf rik Maria ngusung kuruk Isa, sanak sai masih lunik ajo untuk ngeguaiko upacara sai diperintahko hukum agama. 28 Simeon ngakuk Sanak seno dibabai-Ni, kak raduni ia memuji Allah, 29 "Tano, ya Tuhan, Tuhan radu nepati janji-Mu. Tagando nyakku mati tenang. 30 Mani, ulih mataku tenggalan radu ngeliak Penyelamat sai jak Tuhan. 31 Penyelamat udi radu disiapko Tuhan untuk unyinni bangsa: 32 injuk terang sai nyinari renglaya bagi bangsa-bangsa sai bareh, untuk ratong jama Tuhan; yakdo terang sai ngeratongko kehormatan untuk umat-Mu Israel." 33 Bak rik emak-Ni Sanak seno hiran ngedengi api sai diucakko Simeon tentang Sanak seno. 34 Simeon ngeberkati tian rik cawa jama Maria, emakni Sanak seno, "Sanak sinji radu dipilih ulih-Ni Allah untuk ngebinasako rik untuk nyelamatko lamon ulun Israel. Ia haga jadi tanda jak Allah, sai haga dilawan ulih lamon jelma, 35 rik ulihni seno tebukakdo isi hatini tian. Kepedihan haga nusuk hatimu injuk pedang sai tajom." 36 Wat muneh nabi bebai sai radu metuha nihan. Gelarni Hana, anakni Fanuel, jak suku Asyer. Radu jak pitu tahun kawin, 37 Hana jadi randa, rik tano umorni walu puluh pak tahun. Ia mak pernah ninggalko Lamban Ibadah. Di rani rik di bingi ia beibadah jama Allah jama bedua rik bepuasa. 38 Tepat pada waktu seno juga ia ratong, sambil memuji Allah rik cerita tentang Sanak seno jama unyinni jelma sai nunggu waktuni Allah ngebebasko Yerusalem. 39 Radu jak Yusuf rik Maria ngeguaiko sunyinni sai diwajibko Hukum Tuhan, tian muloh mik Nazaret di Galilea. 40 Sanak sinji tambah balak rik kuat. Ia calak nihan rik disayangi ulih Allah. 41 Unggal tahun ulun tuhani Isa Yusuf rik Maria, mik Yerusalem untuk ngerayako Rani Buka Paskah. 42 Waktu Isa umor rua belas tahun, tian mik perayaan seno nutuk kebiasaan. 43 Radu jak perayaan seno tian mulang, kidangni Isa, Sanak seno, masih tinggal di Yerusalem sedang ulun tuha-Ni mak pandai. 44 Tian nyangko Isa nutuk delom rombongan. Radu lapah sepanjang rani ampai tian nyepok Isa di hantara puari-puari rik kenalan-kenalan tian. 45 Kidang tian mak betungga jama Ia, jadi tian muloh mik Yerusalem nyepok Ia. 46 Radu jak telu rani, tian nyepok tian ngehalu Isa di Lamban rang ibadah. Ia lagi mejong ngedengiko cawani guru agama rik risok betanya. 47 Sunyinni jelma sai ngedengiko Ia hiran mani kecerdasan-Ni. Ia dapok ngejawab sunyinni pertanyaan-pertanyaan sai tepat. 48 Ulun tuha-Ni pun hiran ngeliak Ia. Emak-Ni cawa jama Ia, "Nak, mengapi Niku injuk reno jama sekam? Bak-Mu rik emak-Mu cemas nihan nyepok Niku!" 49 Isa ngejawab, "Mengapi bak jama emak nyepok Nyak? Api bak rik emak mawat pandai bahwa Nyak musti wat delom Lamban Bapa-Ku?" 50 Kidangni tian mak ngerti cawani Isa. 51 Kak raduni Isa mulang jejama tian mik Nazaret, rik patuh jama tian. Sunyinni peristiwa inji disegokko ulihni emakni Isa delom hatini. 52 Isa betambah balak rik tambah calak, rik dikasihi ulih Allah rik disenangi ulih jelma.

Luke 3

1 Waktu tahun kelima belas jak pemerintahanni Kaisar Tiberius, Pontius Pilatus jadi gubernur di Yudea, rik Herodes memerintah di Galilea. Filipus, puarini Herodes memerintah di wilayah Iturea rik Trakhonitis, sedang Lisanias memerintah di Abilene. 2 Sai jadi imam-imam agung yakdo Hanas rik Kayafas. Pada tahun senodo Allah cawa jama Yohanes, anakni Zakharia di gurun heni. 3 Kak raduni Yohanes mik dipa-dipa dipelosok Way Yordan sambil nyampaiko kabar jak Allah. Yohanes cawa, "Betubatdo keti jak dusa-dusamu, rik keti haga dibaptis, in Allah ngampuni keti." 4 Unyinni ano wat tetulis di delom buku Nabi Yesaya: "Wat jelma beseru-seru di gurun heni, 'Siapko renglaya untuk Tuhan, ratako renglaya untuk Ia. 5 Unyinni lembah musti ditimbun, unggal gunung rik bukit diratako. Renglaya sai biluk-biluk musti dilurusko, rik renglaya sai lekak-lekuk diratako. 6 Manusia-manusia delom dunia haga ngeliak Allah nyelamatko umat-Ni!' " 7 Lamon ulun-ulun ratong jama Yohanes untuk dibaptis. Yohanes cawa jama tian, "Keti jelma jahat! Sapa sai ngucakko bahwa keti dapok luput jak hukuman Allah sai haga ratong? 8 Tunjukko delom perbuatanmu bahwa niku radu betubat jak dusa-dusamu! Dang cawa bahwa Abraham nenek muyangmu. Ingok: Jak batu-batu inji pun Allah sanggup nyani keturunan untuk Abraham! 9 Kapak radu siap untuk melok batang sampai bakak-bakakni. Unggal batang sai mak ngehasilko uah sai betik haga dipelok rik ditokko mik delom apui." 10 "Jadi, api sai haga sekam lakuko?" tanya ulun-ulun jama Yohanes. 11 Yohanes ngejawab, "Jelma sai ngedok rua kawai, mesti ngeniko sai kawai jama jelma sai mak tinggal kawai; rik jelma ngedok sai kanikan, musti ngebagikoni." 12 Tukang tagih pajak ratong jama Yohanes untuk dibaptis. Tian betanya, "Bapak Guru, api sai haga sekam guaiko?" 13 Yohanes ngejawab, "Dang nagih lebih lamon jak sai radu ditantuko." 14 Wat juga prajurit sai betanya, "Repa juga sekam? Api sai haga sekam guaiko?" Yohanes ngejawab, "Dang memeras jama sapa pun rik dang ngerampas duit jama tuduhan-tuduhan palsu. Puasdo jama gajimu!" 15 Waktu seno, ulun-ulun betanya-tanya, api kedo Yohanes Raja Penyelamat sai lagi ditunggu-tunggu. 16 Reno sebabni Yohanes cawa jama tian unyinni, "Nyak ngebaptis keti jama way, kidang kanah wat haga ratong Jelma sai lebih balak jak nyak. Ngebukak tali sepatu-Ni pun nyak mak layak. Ia haga ngebaptis keti jama Ruh Allah rik apui. 17 Diculuk-Ni wat nyu untuk napi gandumni sampai mekecah. Gandum ano dikumpulko-Ni delom lumbung, kidangni unyinni huokni haga disuah-Ni delom apui sai mak pernah padam!" 18 Injuk renodo Yohanes ngenasihatko jelma-jelma jama macam-macam cara selagi ia nyampaiko Kabar Betik. 19 Sewaktu Herodes, jelma sai bekuasa di Galilea, dikeni petuah ulih Yohanes tentang perkawinanni jama Herodias, inggomni puarini, rik juga kejahatan lain sai radu dilakukoni. 20 Kidangni Herodes tambah jahat, ia ngurukko Yohanes delom bui. 21 Waktu radu sunyinni jelma dibaptis, Isa juga dibaptis. Rik waktu Ia sedang bedua, langit tebukak, 22 rik Ruh Allah injuk burung merpati hinggap jama Ia. Kak raduni kedengian suara Allah ngucakko, "Nikudo Anak-Ku sai Kusayangi. Niku nyenangko hati-Ku." 23 Waktu Isa mulai jama tugas-Ni, umor-Ni kira-kira telu puluh tahun. Nurut pikeran ulun bareh, Ia anak Yusuf, anak Eli, 24 anak Matat, anak Lewi, anak Malkhi, anak Yanai, anak Yusuf, 25 anak Matica, anak Amos, anak Nahum, anak Hesli, anak Nagai, 26 anak Maat, anak Matica, anak Simei, anak Yosekh, anak Yoda, 27 anak Yohanan, anak Resa, anak Zerubabel, anak Sealtiel, anak Neri, 28 anak Malkhi, anak Adi, anak Kosam, anak Elmadam, anak Er, 29 anak Yesua, anak Eliezer, anak Yorim, anak Matat, anak Lewi, 30 anak Simeon, anak Yehuda, anak Yusuf, anak Yonam, anak Elyakim, 31 anak Melea, anak Mina, anak Matata, anak Natan, anak Daud, 32 anak Isai, anak Obed, anak Boas, anak Salmon, anak Nahason, 33 anak Aminadab, anak Admin, anak Arni, anak Hezron, anak Peres, anak Yehuda, 34 anak Yakub, anak Ishak, anak Abraham, anak Terah, anak Nahor, 35 anak Serug, anak Rehu, anak Peleg, anak Eber, anak Salmon, 36 anak Kenan, anak Arpakhsad, anak Sem, anak Nuh, anak Lamekh, 37 anak Metusalah, anak Henokh, anak Yared, anak Mahalaleel, anak Kenan, 38 anak Enos, anak Set, anak Adam, anak Allah.

Luke 4

1 Isa dikuasai Ruh Allah waktu Ia ninggalko Way Yordan. Ruh Allah mimpin Ia mik gurun heni. 2 Di dudi Ia dicubai ulih iblis selama pak puluh rani, Ia mak nganik api-api. Akherni Ia mebetoh. 3 Iblis cawa jama Ia, "Niku kan Anak-Ni Allah? Cuba, ubah batu ano jadi ruti." 4 Isa ngejawab, "Delom Alkitab tetulis, 'Jelma mak dapok hurik jak ruti gaoh.' " 5 Kak raduni iblis ngusung Isa mik rang sai langgar, delom sekejap mata iblis nunjukko jama Ia sunyinni kerajaan dunia. 6 "Sunyinni kekuasaan rik harta dunia ajo haga kuserahko jama Niku," cawa iblis jama Isa, "mani sunyinni ajo nyak sai sekedauni rik nyak dapok ngenini jama sapa gaoh sekehagaku. 7 Sunyinni ano jadi milik-Mu, asal Niku nyumbah jama nyak." 8 Isa ngejawab, "Di delom Alkitab tetulis, 'Sumbahdo Tuhan Allahmu rik layani Ia gaoh.' " 9 Kak raduni iblis ngusung Isa mik Yerusalem dipikkoni dibubunganni Lamban Ibadah rik ia cawa jama Isa, "Niku kan Anak Allah? Jadi, lumpatdo niku jak ija. 10 Mani di delom Alkitab tetulis, 'Allah haga ngayun malaikat-malaikat-Ni ngejaga Niku betik-betik.' 11 Rik muneh, 'Malaikat-malaikat haga nyambut Niku jama culuk tian, in cukut-Mu mak kena batu.' " 12 Isa ngejawab, "Delom Alkitab tetulis, 'Dang nyubai Tuhan, Allahmu.' " 13 Seraduni iblis nyuba Isa jama sunyin macam cara, ia ninggalko Isa, nunggu waktu sai betik untuk nyubai Isa lagi. 14 Kak raduni Isa muloh mik Galilea; Ia dikuasai ulih-Ni Ruh Allah. Kabar tentang diri-Ni ajo tesebar di daerah seno. 15 Ia ngajar di lamban-lamban ibadah, rik sunyinni jelma memuji Ia. 16 Isa mik muneh mik Nazaret, rangni Ia dibalakko. Waktu rani Sabat, nutuk kebiasaan-Ni Ia mik di lamban ibadah. Ia cecok haga ngebaca Alkitab, 17 Ia dikeni buku Nabi Yesaya. Ia ngebukak gulungan buku seno, dihalu-Ni ayat inji, 18 "Ruh Tuhan wat jama Nyak-Ku, mani Ia radu memilih Nyak-Ku untuk nyampaiko Kabar Betik inji jama jelma mejerih. Ia ngayun Nyak-Ku untuk ngumumko pembebasan jama ulun sai tebelenggu rik ngunyaiko jelma buta; untuk ngebebasko jelma sai tetindas. 19 rik ngabarko ratongni waktu Tuhan, nyelamatko umat-Ni." 20 Isa ngegulung luot buku inji, rik diulohkoni jama petugas, kak raduni mejong. Sunyinni jelma sai di delom lamban ibadah seno ngeliak jama Ia. 21 Isa mulai cawa jama tian, "Ayat-ayat Alkitab inji cukup terpenuhi waktu keti ngedengi rani inji." 22 Kalimat sai disampaiko-Ni helau nihan, hingga tian nyukong rik kagum jama Ia. Tian cawa, "Kan Ia ano anakni Yusuf?" 23 Isa cawa jama tian, "Pasti keti haga makai kata kiasan inji jama Nyak-Ku, 'Dokter, unyaiko pai diri-Mu tenggalan. Keajaiban sai sekam dengi Niku guaiko di Kapernaum, guaiko juga di tiyuh-Mu tenggalan.' " 24 Isa cawa, "Ingok, mak ngedok nabi sai dihormati di pekonni tenggalan. 25 Kidang dengiko: Di zamanni Elia, mak ratong labung selama 3,1/2 tahun, tejadi kebetohan sai hibat di dipa-dipa. Waktu seno wat lamon randa-randa di Israel. 26 Walau injuk reno, Allah mak ngayun Elia mik jama salah sai randa-randa seno melainko mik jama angkah sai randa di Sarfat di daerah Sidon. 27 Reno muneh di zamanni Nabi Elisa wat lamon jelma di Israel bepenyakik bawak sai ngeri nihan, kidangni mak ngedok sai jelma pun jak tian sai diunyaiko, kecuali Naaman ulun Siria." 28 Sunyinni jelma di lamban ibadah udi butong nihan waktu ngedengi cawa seno. 29 Tian cecok raduni nguser Isa mik luah kota, rik ngusung Ia mik tebing gunung, di dipa kota tian dibangun. Tian bemaksud ngedurong Ia mik delom rulah. 30 Kidangni Isa nerubos ulun lamon terus lijung. 31 Kak raduni Isa mik di kota Kapernaum di Galilea. Di disan Ia ngajar jama jelma-jelma waktu rani Sabat. 32 Tian kagum ngeliak carani Ia ngajar, mani Ia cawa penuh wibawa. 33 Di lamban ibadah ano wat sai jelma sai dikuasai ruh jahat. Jelma udi mekik-mekik, 34 "Hai Isa, jelma Nazaret, Niku haga ngapi jama sekam? Niku ratong untuk ngebinasako sekam? Nyak pandai sapa Niku: Niku ano utusan suci jak Allah!" 35 "Hema niku!" cawa Isa jama ruh jahat ano. "Luah niku jak jelma ajo!" Kak raduni ruh jahat udi ngebanting jelma seno di hadap tian sunyinni, kak raduni luah jak jelma sai kekurukan ruh jahat ano mak nyakikko jelma seno. 36 Sunyinni jelma hiran, rik cawa jama jejama tian, "Bukan main perintah-perintah-Ni. Jama wibawa rik kuasa-Ni, Ia merintahko ruh-ruh jahat luah, rik tian patuh!" 37 Cerita tentang Isa tesebar di wilayah seno. 38 Isa ninggalko lamban ibadah ano, raduni mik lambanni Simon. Mak mentuhani Simon lagi meruyuh, ulun-ulun bareh ngeni pandai hal seno jama Isa. 39 Isa mik rang pedom bebai seno, Ia nguser ruyuh seno. Ruyuh seno munyai, rik mak mentuhani Simon geluk minjak langsung ngelayani tian. 40 Waktu matarani lagi tebenam, jelma lamon ngusung jama Isa puari-puarini sai lagi kena macam-macam penyakik. Isa ngepikko culuk-Ni mik atas uluni tian masing-masing rik ngunyaiko penyakikni. 41 Ruh jahat pun luah jak jelma lamon, sambil mekik-mekik, "Niku ano Anak-Ni Allah!" Kidang Isa ngebentak tian rik mak ngizinko tian cawa, mani tian pandai bahwa Ia ano Raja Penyelamat. 42 Waktu matarani mulai terbit Isa ninggalko kota inji mik suatu rang sai mangi. Ulun-ulun mulai nyepok Ia, waktu tian betungga jama Ia, tian berusaha in Ia dang ninggalko tian. 43 Kidang Isa cawa, "Kabar Betik tentang injuk repa Allah merintah Nyak mesti nyampaiko juga di kota-kota bareh, mani untuk senodo Allah ngutus Nyak mik dunia." 44 Ulih senodo Isa bekhotbah di lamban-lamban ibadah di seluruh negeri Yudea.

Luke 5

1 Suatu rani, Isa cecok dipingger Danau Genesaret. Lamon jelma bedesak-desakan untuk ngedengi kabar jak Allah. 2 Isa ngeliak rua jukung di pantai ano; nelayan-nelayanni radu regah jak jukung-jukung udi rik lagi ngebasuh jala tian. 3 Isa cakak disalah sai jukung seno, yakdo jukungni Simon, raduni ngayun Simon ngedurong jukungni jaoh cutik jak pantai. Isa mejong delom jukung rik ngajar jelma lamon. 4 Seraduni Ia ngajar, Ia cawa jama Simon, "Bedayungdo mik rang sai relam, rik tebarko jalamu untuk nyepok iwa." 5 "Bapa Guru," jawab Simon, "sebingi inji sekam kerja keras, kidang mak mansa api-api! Kidang ulih Bapak sai ngayun, payudo; nyak haga nyebarko jala luot." 6 Seraduni tian ngeguaiko seno, tian mansa lamon iwa sampai jalani cabik. 7 Makani tian ngilu tulung jama kantik-kantikni di jukung sai bareh. Kantik-kantikni tian ratong raduni, jejama ngisi rua jukung seno latap jama iwa sampai jukung-jukung ano hamper tebenam. 8 Waktu Simon ngeliak ano, ia sujud di hadap Isa, rik cawa, "Tinggalko nyak, Tuhan! Mani nyak jelma bedusa!" 9 Simon rik sunyinni jelma sai jejama jama ia hiran ngeliak lamonni iwa sai tian mansa. 10 Reno muneh kantik-kantikni Simon, Yakobus jama Yohanes, anak-anak Zebedeus. Isa cawa jama Simon, "Dang rabai! Mulai jak tano niku haga kujadiko penjala jelma." 11 Simon jama kantik-kantikni narik jukung mik pantai, ditinggalkoni unyinni, kak raduni tian nutuk jama Isa. 12 Suatu rani, Isa wat di suatu kota. Di dudi wat sai bakas sai badanni latap kusta sai mengeriko. Waktu ia ngeliak Isa, ia sujud dihadapni Isa sambil memohon, "Pak, kik Bapak haga, Bapak dapok ngunyaiko nyak!" 13 Isa nyating jelma sedi rik cawa, "Nyak haga, munyaido niku!" Waktu seno juga penyakikni munyai. 14 Isa ngelarang jelma udi nyeritako hal seno jama sapa pun, cawa-Ni, "Mik niku jama imam, kilu jama ia untuk memastiko niku radu munyai. Radu niku ngeniko kurban injuk sai diperintahko Musa, sebagai bukti jama ulun bahwa niku radu munyai." 15 Kabar tentang Isa makin tesebar mik dipa-dipa, rik lamon jelma sai ratong untuk ngedengi-Ni rik untuk munyaiko penyakikni tian. 16 Seraduni seno Isa mik bedua di rang sai mangi. 17 Suatu rani waktu Isa lagi ngajar, wat pira jelma Farisi rik guru-guru agama mejong di disan. Tian ratong jak Yerusalem, rik jak kota-kota di Galilea rik Yudea. Kuasa Tuhan wat jama Isa untuk ngunyaiko jelma-jelma sai meruyuh. 18 Waktu seno pira-pira jelma ratong ngusung sai jelma lumpuh sai pedom di atas apai. Tian berusaha ngusung jelma seno mik delom lamban in dapok ngepikko ia di hadap Isa. 19 Mani jelma terlalu lamon di disan, tian mak dapok ngusungni kuruk. Makani tian nyakakko ia mik atas hatok lamban seno, radu tian ngebungkar hatok, rik ngeregahko ia jama apaini mik hadapan Isa di tengah-tengah ulun lamon seno. 20 Waktu Isa ngeliak hara balakni imanni tian, Ia cawa jama ulun seno, "Puari, dusamu radu diampuni." 21 Guru-guru agama rik jelma-jelma Farisi mulai cawa jama tian, "Sapa jelma sinji sai bani ngehina Allah? Sapa sai ngasi ngampuni dusa, selain Allah tenggalan?" 22 Isa pandai cawa seno. Maka Ia cawa, "Mengapi keti betanya-tanya injuk reno delom hati? 23 Dipa sai lebih mudah, ngucakko, 'Dusamu radu diampuni', atau ngucakko, 'Minjak rik lapahdo!'? 24 Makani tano Nyak haga ngebuktikoni jama keti bahwa di atas bumi inji Anak Manusia bekuasa untuk ngampuni dusa." Raduni Isa cawa jama jelma sai lumpuh udi, "Minjakdo, iwakko rang pedommu, rik mulangdo niku!" 25 Geluk ia minjak jak hadapan tian unyinni, diiwakkoni rang pedomni, rik mulang sambil memuji Allah. 26 Tian unyinni kagum nihan sambil memuji Allah. Rik jama rasa rabai, tian cawa, "Ajaib nihan peristiwa sai neram liak rani inji!" 27 Radu jak seno Isa mik luah, Ia ngeliak jelma penagih pajak, gelarni Lewi, lagi mejong di kantorni. Isa cawa jama ia, "Tutuk Nyak." 28 Lewi cecok rik ia ninggalko sunyinni, terus nutuk Isa. 29 Radu jak seno Lewi pesta di lambanni untuk nyambut Isa. Lamon tukang tagih pajak rik jelma-jelma nutuk mengan jejama jama tian. 30 Wat pira jelma Farisi rik guru-guru agama mak senang, tian cawa jama jelma-jelma sai nutuk Isa, "Mengapi keti mengan rik nginum jejama penagih pajak ano, tian kan jelma mak benor?" 31 Isa ngejawab, "Jelma sai sihat mak perlu dokter, angkah jelma sai meruyuh sai perlu. 32 Nyak ratong lain hak untuk ngurau jelma sai nganggap dirini radu benor, melainko jelma-jelma sai bedusa in tian betubat jak dusa-dusa tian." 33 Jelma-jelma cawa jama Isa, "Jelma sai nutuk Yohanes rik jelma sai nutuk jelma Farisi risok puasa rik bedua. Kidangni jelma sai nutuk Niku mengan rik nginum." 34 Isa ngejawab, "Api keti dapok ngayun kuari bepuasa di pesta kawin, sewaktu kemantin masih jejama tian? Tantu mawat! 35 Kidangni wat waktuni kemantin haga diakuk jak tian. Pada waktu senodo tian ampai puasa." 36 Radu seno Isa nyeritako jama tian perumpamaan inji, "Mak ngedok jelma nambal kawai saka jama kain jak kawai ampai. Sebab ia nyabikko kawai sai ampai udi. Lagi muneh kain penambal sai ampai ano mak cucok jama kawai sai tuha. 37 Reno muneh mak ngedok jelma sai nuangko anggor sai ampai delom pakai kantong bawak sai saka, mani anggor sai ampai haga nyebabko kantong udi pecoh. Maka anggorni tetok, rik kantongni cadang. 38 Anggor sai ampai, haga dituang delom kantong sai ampai muneh. 39 Reno muneh mak ngedok jelma sai haga nginum anggor ampai kik radu jak nginum anggor saka. 'Anggor sai saka lebih bangik,' cawani."

Luke 6

1 Suatu rani Sabat, waktu Isa liu di kebun gandum, jelma-jelma sai nutuk Ia ngakuk gandum. Tian ano ngegusuk-gusuk gandum ano delom culukni tian, kak raduni dikanik tian. 2 Wat jelma Farisi ngeliakni rik cawa, "Mengapi keti ngelanggar hukum agama rik ngeguaiko sai dilarang waktu rani Sabat?" 3 Isa ngejawab, "Makkung pernah kedo keti ngebaca tentang sai diguaiko Daud, waktu ia jama kantik-kantikni mebetoh? 4 Ia kuruk mik delom Lamban Ibadah rik ngakuk ruti sai radu dipersembahko jama Allah, kak raduni dikanikni. Dikenini juga ruti seno jama kantik-kantikni. Padahal nurut hukum agama angkah imam-imam gaoh sai dapok nganik ruti seno." 5 Isa cawa, "Anak Manusia bekuasa atas rani Sabat!" 6 Waktu rani Sabat, Isa ngajar di lamban ibadah. Di disan wat jelma sai culukni lumpuh kebelah. 7 Wat pira guru agama rik ulun Farisi haga nyepok kesalahan Isa in tian dapok ngaduko Isa. Tian terus ngemerhatiko api Ia haga ngubati jelma waktu rani Sabat. 8 Kidang Isa pandai ngebaca pikeran tian. Ia cawa jama jelma sai culukni lumpuh ano, "Ija cecok di hadap ajo!" Jelma seno minjak, terus cecok di hadap. 9 Kak raduni Isa betanya jama jelma-jelma sai di disan, "Menurut agama, neram dapok mawat ngelakuko api gaoh di rani Sabat? Ngelakuko sai betik atau jahat? Nulung jelma atau ngecelakako?" 10 Isa ngeliak jama tian sunyinni, Ia cawa jama jelma lumpuh ano, "Ijako culukmu." Jelma seno ngeniko culukni, rik culukni pun munyai. 11 Guru-guru agama rik ulun-ulun Farisi ano butong nihan, tian mulai berunding repa cara ngecelakako Isa. 12 Waktu seno Isa cakak mik sai bukit untuk bedua. Ia bedua jama Allah sebingi agat. 13 Waktu rani radu terang, Ia ngurau jelma-jelma sai nutuk Ia, kak raduni milih rua belas jelma jak tian. Ia ngeni gelar kerua belas jelma udi rasul-rasul. Tian yakdo: 14 Simon (sai disebutni juga Petrus), rik Andreas puarini Simon; Yakobus rik Yohanes, Filipus rik Bartolomeus, 15 Matius rik Tomas, Yakobus anakni Alfeus, rik Simon (sai disebut Pejuang), 16 Yudas anak Yakobus rik Yudas Iskariot sai akherni jadi pengkhianat. 17 Kak raduni Isa regah jak bukit jejama rasul-rasul ano, raduni taru rik cecok di sai rang sai rato. Di dudi wat juga jelma-jelma sai nutuk Ia rik jelma sai bareh ratong jak seluruh Yudea, Yerusalem, rik kota-kota Tirus rik Sidon sai di pingger lawok. 18 Tian ratong untuk ngedengi Isa, rik untuk berubat jama Isa atas penyakik-penyakikni. Tian sai kekurukan ruh jahat ratong juga rik munyai. 19 Sunyinni jelma berusaha nyating Isa, mani wat kuasa sai luah jak badan-Ni sai dapok ngunyaiko penyakik tian unyinni. 20 Isa ngeliak jelma-jelma sai nutuk Ia kak radu cawa, "Bebahagiado keti jelma-jelma sai mejerih, mani keti yakdo anggota umat Allah! 21 Bebahagiado keti sai mebetoh tano; keti haga dibetongkoni! Bebahagiado keti sai miwang tano; keti haga lalang! 22 Bebahagiado keti sai dinyuohko ulun, ditulak, dihina, difitnah mani ulihni Anak Manusia! 23 Nabi-nabi pada zaman tumbai diperlakuko injuk reno juga. Kik inji tejadi, sebaikni keti riang gaoh, nari-nari mani balak nihan upah keti di surga kanah. 24 Kidang celakado keti sai mebatin tano; mani keti radu ngerasako kenikmatan! 25 Celakado keti sai mebetong tano; mani keti haga kebetohan! Celakado keti sai lalang tano; mani keti haga sedih rik miwang! 26 Celakado keti, kik unyinni jelma mujimu; mani reno juga nenek muyang tian muji nabi-nabi palsu zaman tumbai." 27 "Kidang untuk keti unyinni sai ngedengi Nyak tano, Kuluhotko jama keti: sayangi musuh-musuhmu, rik ngelakuko sai betik jama jelma sai nyuoh jama niku. 28 Berkati jelma sai ngutuk niku, rik duako jelma sai jahat jama niku. 29 Kik wat ulun nampar bihammu kebelah, tagando ia nampar bihammu kebelah lagi. Kik jubahmu diakuk ulun, keniko muneh kawaimu juga. 30 Kik ulun ngilu api gaoh jama niku, keniko jama ia; kik milikmu dirampas dang dikilu lagi. 31 Perlakuko ulun bareh injuk keti haga diperlakuko ulih tian. 32 Rik kik keti ngebalos sayangni jelma sai radu mena sayang jama keti, api jasamu? Ulun bedusa pun sayang jama jelma sai radu lebih mena nyayangi tian! 33 Kik keti bebuat baik jama jelma-jelma sai bebuat baik jama keti, api jasamu? Ulun bedusa pun bebuat injuk reno muneh! 34 Kik keti nginjamko duit jama jelma sai dapok ngebayarni, api pahalamu? Ulun bedusa pun nginjamko duit jama jelma bedusa raduni ngiluni luot. 35 Seharusni dang injuk reno! Keti sebalikni ngasihi musuhmu rik ngelakuko sai betik jama tian. Keti haga ngeni pinjaman, rik mak ngeharap dibayarni. Kik injuk reno, pahalamu balak nihan rik keti jadi anak-anak Allah Sai Mahatinggi. Mani Allah betik hati jama jelma sai mak pandai beterima kasih, rik jama jelma sai jahat juga. 36 Hagani keti wat rasa kesian, injuk Tuhan juga ngedok rasa kasihan." 37 "Dang ngehakimi ulun bareh, in keti mak dihakimi ulihni Allah. Dang ngehukum jelma bareh, in keti mak dihukum Allah juga. Ampuni ulun bareh, in Allah juga ngampuni keti. 38 Kenido jama ulun bareh, in Allah juga ngeni jama keti; keti haga nerima pahala sai belimpah-limpah sai radu ditakar padat-padat untuk niku. Mani takaran sai keti pakai untuk ulun bareh haga dipakai Allah untuk niku." 39 Kak raduni Isa nyeritako jama tian perumpamaan injuk sinji, "Kik jelma buta mimpin jelma buta sai bareh, pasti tian rua ano haga tumbak delom siring. 40 Mak ngedok murid sai lebih balak jak guruni. Kidang murid sai radu tamat belajar, haga jadi injuk gegoh injuk guruni. 41 Mengapi keti ngeliak secuil kayu di mata puarimu, sedang balok di matamu tenggalan mak keti perhatiko? 42 Repa keti dapok ngucakko jama puarimu, 'Ija, puari, nyak ngeluahko secuil kayu jak matamu ano,' sedang delom matamu tenggalan wat balok mak keti liak? Hai munafik! Luahko pai balok sai wat di matamu tenggalan. Ampai keti dapok ngeliak jelas rik ampai dapok ngeluahko secuil kayu jak mata puarimu." 43 "Batang sai subor mak ngehasilko uah sai burak. Reno muneh batang sai mak subor mak ngehasilko uah sai betik. 44 Unggal batang dikenal jak uahni. Semak keruwi mak ngehasilko uah ara, rik semak keruwi mak ngehasilko uah anggor. 45 Jelma sai betik ngeluahko hal-hal sai betik mani hatini latap jama kebaikan. Ulun sai jahat ngeluahko hal-hal sai jahat mani hatini latap jama kejahatan. Api sai dicawako ulihni banguk senodo sai luah jak hati." 46 "Ngapi keti ngurau Nyak, 'Tuhan, Tuhan,' kidang keti mak ngeguaiko api sai Kucawako jama keti? 47 Jama sapa dapok ram gegohko jelma sai ratong jama Nyak, rik ngedengi cawa-Ku rik ngelakukoni? -- Nyak haga nunjukko jama niku --. 48 Ia injuk jelma sai waktu ngebangun lamban ngegali relam-relam, kak raduni nyani pondasi jak batu. Waktu wat banjer rik way ngelanda lamban seno lamban seno mak dapok diguyangkon mani radu dibangun di atas pondasi sai betik. 49 Kidang jelma sai ngedengi cawa-Ku rik mak ngeguaikoni, injuk jelma sai ngebangun lamban tanpa pondasi. Kik banjer ratong, lamban seno geluk rubuh; rik cadangni hibat nihan!"

Luke 7

1 Seraduni ngucakko hal-hal seno jama jelma lamon, Isa mik Kapernaum. 2 Di disan wat perwira Roma sai ngedok jelma sai ngelayani sai disayangni. Jelma sai ngelayani ia ano meruyuh hamper mati. 3 Waktu perwira seno ngedengi tentang Isa, ia ngayun pira jelma sai mimpin di Yahudi mik jama Isa untuk ngilu in Ia ratong untuk ngunyaiko penyakik jelma sai ngelayani ia ano. 4 Waktu sampai jama Isa, jelma-jelma udi ngilu nihan in Ia nulung perwira udi. "Perwira inji layak ditulung, ulih Bapak," ani tian jama Isa, 5 "mani ia menyayangi bangsa neram rik radu ngebangun lamban ibadah untuk sekam." 6 Raduni Isa mik jama-jama tian. Waktu Isa hamper sampai di lambanni perwira udi, perwira udi ngayun kantik-kantikni mik jama Isa ngucakko, "Dang hak bapak besusah-susah mik lambanku. Nyak mak patut nerima Bapak di lambanku. 7 Reno sebabni nyak tenggalan mak bani ngehadap Bapak. Keni perintah gaoh in jelma sai ngelayani nyak ano munyai. 8 Mani nyak pun tunduk jama perintah atasan rik di debahku wat juga prajurit-prajurit sai mesti tunduk jama perintahku. Kik nyak ngayun prajuritku, 'Mik!' ia pun mik; kik nyak ngucakko jama sai bareh, 'Mik dija!' ia pun ratong. Kik nyak merintahko jelma sai ngelayani nyak, 'Guaiko inji!' ia pun ngeguaikoni." 9 Isa hiran ngedengi seno. Ia ngeliak mik kudan rik cawa jama jelma lamon sai lagi nutuk Ia, "Bukan main jelma inji. Di hantara jelma Israel pun makkung pernah Nyak betungga jama jelma beriman sebalak inji!" 10 Waktu jelma-jelma sai dikayun seno muloh mik lamban perwira udi, jelma sai ngelayani udi radu munyai. 11 Mak mesaka jak seno, Isa mik kota Nain. Jelma-jelma sai nutuk Ia rik jelma lamon mik jama Ia. 12 Waktu Isa sampai di redik gerbang kota, wat ulun lamon lagi ngantakko ulun mati mik luah kota. Sai mati, sanak bakas, anak hehanani bebai randa. Lamon jelma kota mik jejama jama bebai randa seno. 13 Waktu Tuhan Isa ngeliak bebai seno, Ia kesian jama ia cawa-Ni, "Dang miwang niku!" 14 Kak raduni Isa redik usungan mayat seno, rik ditilutni. Maka jelma-jelma sai ngusung mayat ano taru. Isa cawa, "Hai sanak ngura, Nyak ngayun niku minjak!" 15 Sanak ngura sai radu mati ano, minjak raduni, mejong rik mulai cawa. Isa nyerahkoni jama emakni. 16 Sunyinni jelma rabai rik tian mulai memuji Allah. Tian cawa, "Nabi sai agung radu ratong di tengah-tengah ram! Allah radu ratong untuk nyelamatko umat-Ni!" 17 Kabar tentang Isa inji tesebar di seluruh Yudea rik daerah sekitarni. 18 Jelma-jelma sai nutuk Yohanes ngeni pandai jama ia sunyinni peristiwa inji. Kak raduni Yohanes ngurau rua jelma sai nutuk ia. 19 Rik ngayun tian mik jama Tuhan Isa rik nanya, "Bapak kedo, ulun sai haga ratong nurut janji Allah, atau sekam masih haga nunggu ulun bareh?" 20 Kerua jelma sai nutuk Yohanes ano mik jama Isa rik cawa, "Yohanes Pembaptis ngayun sekam betanya jama Bapak, api kedo Bapak jelma sai haga ratong menurut janji Allah, atau sekam masih haga nunggu ulun bareh?" 21 Waktu seno, Isa munyaiko jelma lamon rik nguser lamon ruh jahat rik lamon ulun buta dapok ngeliak. 22 Isa ngejawab, "Mulohdo keti jama Yohanes, keni pandai ia api sai radu didengi rik diliak keti: ulun buta ngeliak, ulun lumpuh dapok lapah, ulun sai bepenyakik kusta, munyai, jelma metilu ngedengi, jelma mati hurik luot, rik Kabar Betik jak Allah disampaiko jama jelma-jelma mejerih. 23 Bebahagiado jelma sai mak ngedok alasan untuk nulak Nyak." 24 Waktu utusan-utusan Yohanes radu mik, Isa cawa jama ulun tentang Yohanes, cawa-Ni, "Keti mik padang gurun untuk ngeliak api? Ngeliak jukuk sai ditiup angin kedo? 25 Keti mik haga ngeliak api? Ngeliak jelma sai bekawai helau kedo? Jelma-jelma sai bekawai helau rik hurik mewah tinggal di istana! 26 Kik keti luah haga ngeliak api? Untuk ngeliak nabi kedo? Temondo, malah lebih jak ngeliak nabi. 27 Mani Yohanes anodo sai dimaksud delom ayat Alkitab inji, 'Injido utusan-Ku,' ani Allah, 'Nyak haga ngutus ia lebih mena jak Niku, in ia ngebuka renglaya untuk-Mu!' " 28 "Ingok," cawa Isa, "di dunia inji mak pernah wat jelma sai lebih balak jak Yohanes Pembaptis. Kidang jelma sai paling lunik di hantara umat Allah, lebih balak jak Yohanes Pembaptis." 29 Sunyinni jelma -- termasuk penagih-penagih pajak -- ngedengi Isa ngucakko hal seno; tiando sai jelma radu mentaati tuntutan-tuntutan Allah rik haga dibaptis ulihni Yohanes. 30 Kidangni ulun-ulun Farisi rik guru-guru agama mak haga nerima rencana Allah untuk dirini tenggalan. Tian mak haga dibaptis ulihni Yohanes. 31 Isa cawa luot, cawa-Ni, "Jama api Nyak haga ngebandingko jelma-jelma zaman tano? Injuk sapa tian? 32 Tian injuk sanak-sanak sai mejong di pasar; sebagian cawa jama sai bareh, 'Sekam mainko lagu sai riang, kidang keti mak haga nari! Sekam nyanyi lagu kesedihan, keti juga mak miwang!' 33 Yohanes Pembaptis ratong -- ia puasa rik mak nginum anggor -- diucakko keti, 'Ia kekurukan sitan!' 34 Anak Manusia ratong -- Ia mengan rik nginum -- keti cawa, 'Liak jelma seno! Rakus, pemabuk, bekantik jama penagih pajak juga jama jelma bedusa.' 35 Walaupun injuk reno, Allah udi bijaksana, tebukti jak sunyinni jelma sai nerima-Ni." 36 Sai jelma Farisi, gelarni Simon, ngundang Isa mengan. Isa ratong di lambanni, mejong besimpuh rik mengan. 37 Di kota seno wat sai bebai sai hurikni lamon dusa. Waktu ia ngedengi Isa lagi mengan di lambanni ulun Farisi ano, ia ratong ngusung gudu lunik jak pualam ngisi minyak rum. 38 Ia cecok di kudanni Isa redik cukut-Ni rik miwang sambil ngebasohko cukutni Isa jama way matani. Kak raduni cukutni Isa dilapni jama buokni, disiumni rik dituangkoni jama minyak rum ano. 39 Waktu jelma Farisi sai ngundang Ia ngeliak hal seno, ia cawa delom hati, "Kik jelma inji nabi, tantu Ia pandai sapa bebai inji sai nilut Ia, bebai seno lamon dusa!" 40 Isa cawa jama Simon, "Simon, wat sai haga Kucawako jama niku." "Api sai haga dicawako Bapak," jawab Simon, "ucakkodo." 41 Isa cawa, "Wat rua jelma behutang jama jelma sai nginjamko duit. Sai jelma utangni lima ratus duit perak, rik sai lagi lima puluh duit perak. 42 Tian rua ano mak dapok ngebayar utangni, makani utangni tian rua ano dihapusko ulihni jelma sai nginjamko duit. Nah, sapa jak di hantara tian rua ano sai lebih mengasihi jelma sai nginjamko duit ano?" 43 "Nyak kira jelma sai paling lamon dihapus utangni!" jawab Simon. "Pendapatmu temon," jawab Isa. 44 Isa ngeliak jama bebai seno rik cawa jama Simon, "Niku ngeliak bebai inji? Nyakku ratong di lambanmu, kidang niku mak nyediako way untuk ngebasuh cukut-Ku; kidang bebai inji radu ngebasuh cukut-Ku jama way matani rik ngelapni jama buokni. 45 Niku mak nyium Nyak waktu Nyak ratong, bebai sinji mak pernah taru nyium cukut-Ku jak Nyak ratong mik dija. 46 Niku mak nuangko minyak di ulu-Ku, kidang bebai sinji radu nuangko minyak di cukut-Ku. 47 Temondo: kasihni sai balak ano nunjukko dusani sai lamon ano radu diampuni! Kik jelma diampuni cutik, ia haga mengasihi cutik muneh." 48 Isa cawa jama bebai seno, "Dusa-dusamu radu diampuni." 49 Jelma-jelma bareh sai jejama mengan jama Isa mulai cawa jejama tian, "Sapa jelma sinji sampai dapok ngampuni dusa?" 50 Isa cawa jama bebai seno, "Mani niku percaya jama Nyak, niku diselamatko. Mikdo delom damai!"

Luke 8

1 Mak mesaka jak seno, Isa mik kota-kota rik pekon-pekon, untuk nyampaiko Kabar Betik bahwa Allah mulai memerintah sebagai Raja. Rua belas jelma-jelma sai nutuk Ia jejama Ia. 2 Reno muneh pira-pira bebai sai radu bebas jak pengaruh ruh jahat rik penyakik. Bebai-bebai udi iado Maria sai disebut Magdalena (pitu ruh jahat sai radu luah jak badanni); 3 juga Yohana, inggomni Khuza, pegawai istana Herodes, Susana rik lamon lagi bebai-bebai lain. Jama duit tian tenggalan, tian ngebantu Isa rik jelma-jelma sai nutuk Ia. 4 Jelma-jelma terus ria ratong jama Isa jak pelosok kota. Waktu radu lamon jelma sai bekumpul, Isa nyeritako jama tian perumpamaan injuk reji: 5 "Jelma petani naborko bibit. Waktu ia lagi nabor, wat bibit sai gugor di renglaya. Sebagian diilikko jelma rik sebarehni dikanik burung. 6 Wat juga sai gugor di batu-batu. Waktu tunas-tunasni tuoh, tanoman udi layu mani tanohni menyangu. 7 Wat muneh bibit sai gugor di delom semak keruwi. Semak keruwi ano tuoh jejama bibit ano, dihimpitni bibit seno hingga mati. 8 Kidang wat muneh bibit sai gugor di tanoh sai subor, tuohni helau ngehasilko uah seratus kali lipat." Seraduni Ia nyeritako perumpamaan seno, Ia cawa, "Kik sai wat cuping, dengiko!" 9 Jelma-jelma sai nutuk Isa nanyako jama Ia reti jak perumpamaan seno. 10 Isa ngejawab, "Keti radu dikeni kepintaran in pandai rahasia injuk repa Allah memerintah sebagai Raja. Kidang ulun-ulun sai diajar jama perumpamaan, in tian wat perhatian, kidangni mak pandai api sai tejadi; tian ngedengi, kidang mak ngerti." 11 "Injuk rejido retini perumpamaan ano: Bibit ano iado cawani Allah. 12 Bibit sai gugor di renglaya injuk jelma-jelma sai ngedengi cawa seno. Kidang iblis ratong rik ngerampas kabar seno jak hatini tian, in tian dang percaya rik diselamatko. 13 Bibit sai gugor di rang sai bebatu injuk jelma sai waktu ngedengi kabar seno, nerima jama senang hati. Kidang kabar seno mak ngedok bakak delom hati tian. Tian percaya serebok gaoh, kik wat pencubaan hurik, tian murtad. 14 Bibit sai gugor di tengah semak-semak injuk jelma ngedengi kabar, kidang khuater jama hurikni rik mirak mebatin rik senang delom dunia ajo. Sunyinni seno ngehimpit hurikni, sehingga mak ngehasilko uah sai mesak. 15 Bibit sai gugor di tanoh sai subor, injuk jelma sai ngedengi kabar ano, raduni nyegokko di delom hati sai betik rik jujor. Tian betahan sampai ngehasilko uah." 16 "Mak ngedok jelma sai masang lampu kak raduni nyalokni jama runcung, atau ngepikko lampu seno di debah rang pedom. Ia haga ngepikko lampu ano di rang sai langgar, in ulun sai kuruk dapok ngeliak sinarni. 17 Mak ngedok sai tesegokko sai mak keliakan; rik mak ngedok sai dirahasiako sai mak dapok tebungkar rik kepandaian. 18 Makani perhatiko betik-betik api sai keti dengi. Mani jelma sai radu wat, haga dikeni lebih lamon lagi; kidangni jelma sai mak ngedok api-api jama ia masih haga diakuk juga." 19 Emak rik puari-puarini Isa ratong jama Ia, kidang mak sampai betungga jama Ia mani jelma lamon nihan. 20 Wat jelma sai cawa jama Isa, "Bapak, emak rik puari-puari-Mu wat di luah. Tian haga betungga jama Bapak." 21 Isa cawa jama tian, "Jelma-jelma sai ngedengi cawani Allah rik ngelakukoni, tiando sai emak-Ku rik puari-puari-Ku." 22 Suatu rani Isa rik jelma-jelma sai nutuk Ia cakak jukung. "Ija ram mik nyeberang danau," ani Isa jama tian. Raduni tian berangkat. 23 Waktu tian lagi belayar, Isa pedom. Tiba-tiba angin badai ratong di danau ano. Way kuruk delom jukung, hingga ngebahayako tian sunyinni. 24 Jelma-jelma sai nutuk Isa ratong jama Ia, nginjakko Ia. Tian cawa, "Pak Guru, Pak Guru, neram celaka!" Isa minjak langsung ngebentak angin rik umbak sai lagi ganas-ganasni. Angin jama umbak pun reda danau pun jadi tenang. 25 Kak raduni Isa cawa jama jelma-jelma sai nutuk Ia, "Mengapi keti masih mak percaya jama Nyak-Ku?" Tian jadi hiran rik merabai. Tian cawa jejama tian, "Sapa sebenorni jelma sinji sampai ngeni perintah jama angin rik umbak, rik Ia pun dipatuhi!" 26 Isa rik jelma-jelma sai nutuk Ia terus belayar sampai mik daerah Gerasa seberang Danau Galilea. 27 Waktu Isa regah mik darak, ratong jelma bakas sai kekurukan ruh jahat. Ulun seno jak kota. Radu saka ia riluk rik mak pernah tinggal di lamban. Ia angkah haga tinggal delom guha rang nguborko jelma. 28 Waktu ia ngeliak Isa, ia mekik raduni sujud di hadap Isa rik beseru, "Isa, Anak Allah Sai Mahatinggi! Haga diapiko nyak inji? Kuharap dang nyak disiksa!" 29 Jelma seno cawa injuk reno mani Isa memerintahko ruh jahat udi luah jak badanni. Radu risok ia kekurukan sitan walaupun culuk rik cukutni dirantai rik dijaga, ia masih dapok mutusko rantai ano terus diusung sitan mik padang heni. 30 Isa betanya jama jelma inji, "Sapa gelarmu?" "Gelarku 'Legiun'," jawabni -- mani radu lamon ruh jahat sai radu kuruk delom badanni. 31 Ruh jahat udi ngilu tulung in Isa dang nguser tian lumpat delom Rulah Maut. 32 Redik rang seno lamon babui lagi nyepok kanikan di lireng bukit. Ruh-ruh jahat udi ngilu tulung jama Isa in diizinko kuruk badan babui-babui udi, Isa setuju. 33 Maka ruh-ruh jahat udi luah jak badanni jelma seno, kuruk delom babui-babui ano, terus babui-babui ano tegar lumpat jak pinggerni rulah mik delom danau, terus tebenam. 34 Tukang jaga babui ano ngeliak api sai radu tejadi. Tian lijung sambil nyiarko cerita seno di kota rik pekon sekitarni. 35 Jelma-jelma bareh luah untuk ngeliak api sai tejadi. Tian ratong jama Isa, di disan tian betungga jama jelma sai radu bebas jak sitan-sitan lagi mejong redik cukutni Isa. Ia radu makai kawai rik pikeranni radu waras. Jelma-jelma seno merabai. 36 Tian sai ngeliak kejadian seno nyeritako jama ulun-ulun bareh repa cara jelma seno munyai. 37 Kak raduni sunyinni penduduk Gerasa ngilu nihan in Isa ninggalko rang seno, mani tian sunyinni merabai nihan. Kak raduni Isa cakak jukung haga mulang. 38 Jelma sai radu bebas jak pengaruh sitan-sitan udi, ngilu jama Isa in ia dapok nutuk. Kidang Isa ngayun ia lijung, cawa-Ni, 39 "Mulangdo rik ceritako api sai radu disani Allah jama niku." Kak raduni jelma udi mik ngeni pandai sampai pelosok kota, api sai radu disani Isa jama ia. 40 Waktu Isa muloh mik seberang danau, Ia disambut riang ulihni jelma-jelma mani tian lagi nunggu Isa. 41 Mak mesaka jak seno ratong kepala lamban ibadah. Gelarni Yairus. Ia sujud di hadap Isa rik ngilu in Isa ratong mik lambanni, 42 mani hehanani anak bebaini umor rua belas tahun hamper mati. Waktu Isa lapah mik lambanni Yairus, jelma-jelma lamon ngedesak-desak Ia jak sunyin jurusan. 43 Di hantarani wat sai bebai sai radu rua belas tahun meruyuh ngeluahko rah sai wat hubunganni jama mekamakni. Ia radu ngebelakko unyinni hartani untuk berubat jama dokter, kidang makkung juga munyai. 44 Bebai udi ngerediki Isa jak kudan, nilut uncukni jubah-Ni Isa. Waktu senodo mekamakni bebai seno taru. 45 Isa betanya, "Sapa sai nilut Nyakku?" Sunyinni jelma mak ngaku. Kak raduni Petrus cawa, "Pak, wat lamon nihan jelma di sekeliling Bapak; tian ngedesak-desak Bapak!" 46 Isa cawa, "Kidangni wat sai jelma sai nilut Nyak. Nyak pandai seno, mani wat kekuatan luah jak badan-Ku." 47 Bebai udi sadar bahwa guaini radu kepandaian. Ia ratong gegoran, terus sujud di hadapni Isa. Ia nyeritako di hadap ulun-ulun, mengapi ia nilut Isa, rik repa carani penyakikni munyai waktu senodo. 48 Isa cawa jama ia, "Anak-Ku, mani niku percaya jama Nyak, munyaido niku. Rik mikdo jama selamat." 49 Sewaktu Isa masih cawa, pelayanni Yairus ratong. Ia cawa jama Yairus, "Anak bebai Bapak radu mati. Dang Bapak nyusahko Bapak Guru lagi." 50 Waktu Isa ngedengi seno, Ia cawa jama Yairus, "Dang rabai. Percaya gaoh jama Nyak anakmu pasti munyai." 51 Waktu sampai di lambanni Yairus, Isa mak ngeni izin sai jelma pun kuruk kecuali Petrus, Yohanes, Yakobus rik ulun tuha jak sanak seno. 52 Sunyinni jelma miwang bebatui mani sanak seno mati. Kidang Isa cawa, "Dang miwang. Sanak seno mak mati, ia angkah pedom!" 53 Tian ngelalangko Isa, mani tian pandai sanak bebai ano radu mati. 54 Kak raduni Isa nyating culukni sanak seno rik cawa, "Minjakdo, Nak!" 55 Nyawani sanak seno ratong luot, waktu senodo ia minjak. Radu jak seno Isa ngayun tian ngeni mengan sanak seno. 56 Ulun tuhani sanak seno hiran nihan. Kidang Isa ngelarang tian ngeni pandai kejadian seno jama sapa pun.

Luke 9

1 Isa ngurau rua belas jelma sai nutuk Ia, Ia ngeniko jama tian kuasa untuk nguser ruh jahat rik munyaiko penyakik. 2 Kak raduni Ia ngayun tian mik ngunyaiko ulun meruyuh rik nyiarko kabar repa cara Allah merintah sebagai Raja. 3 "Dang ngusung api-api delom lapahmu," ani Isa jama tian. "Dang ngusung tungkok, atau uncang rang sedekah, atau kanikan, atau duit, atau kawai rua biji. 4 Di dipa gaoh diterima, tinggal pai keti disan sampai keti ninggalko kota seno. 5 Rik di dipa keti mak diterima, waktu keti ninggalko kota seno, kibasko harbuk jak tapak cukutmu, sebagai peringatan jama tian." 6 Jelma-jelma sai nutuk Isa berangkat, mik pekon-pekon untuk nyiarko Kabar Betik rik ngunyaiko jelma meruyuh di dipa-dipa. 7 Waktu Herodes, sai merintah di Galilea, ngedengi tentang sunyinni kejadian ano, ia bingung. Mani wat sai cawa Yohanes Pembaptis radu hurik luot. 8 Wat juga sai cawa bahwa Elia radu muncul luot. Ulun lain cawa muneh bahwa wat sai nabi jak nabi-nabi tumbai, radu hurik luot. 9 Herodes cawa, "Nyak radu ngayun jelma mancung uluni Yohanes. Kidang Jelma udi, sapa sebenorni Ia? Lamon sai radu kudengi tentang Ia." Makani Herodes berusaha untuk ngeliak Isa. 10 Jelma-jelma sai nutuk Isa muloh rik nyeritako jama Isa sunyinni sai radu diguaiko tian. Isa ngurau tian, mik jejama menyendiri di kota Betsaida. 11 Kidang waktu jelma bareh pandai tentang hal seno, tian nutuk Isa. Ia nerima tian, kak raduni cawa jama tian repa cara Allah merintah sebagai Raja. Ia juga ngunyaiko jelma meruyuh jak hantara jelma-jelma seno. 12 Waktu matarani mulai tebenam, ke rua belas jelma sai nutuk Isa ratong jama Ia rik cawa, "Pak, rang inji tepencil. Lebih baik Bapak ngayun jelma-jelma inji mik, in tian dapok nyepok kanikan rik rang minok di pekon-pekon sai redik dija." 13 Isa ngejawab, "Keti gaoh sai ngeni mengan tian." Jelma-jelma sai nutuk Isa cawa, "Sekam angkah wat lima ruti rik rua iwa. Api sebaikni sekam mik ngebeli kanikan untuk sunyinni jelma sinji?" 14 (Wat kira-kira lima ribu jelma bakas di disan.) Isa cawa jama jelma-jelma sai nutuk Ia, "Kayundo jelma udi mejong bekelompok, kira-kira lima puluh jelma sai kelompok." 15 Jelma-jelma sai nutuk Isa ngeguaiko api sai dicawako Isa jama tian. 16 Isa ngakuk lima ruti rik rua iwa udi, raduni nengadah di langit rik ngucapko terima kasih jama Allah. Kak raduni Ia ngebelah-belah ruti rik iwa seno jama culuk-Ni kak raduni ngeniko jama jelma-jelma sai nutuk Ia untuk dibagi-bagiko jama jelma lamon ano. 17 Sunyinni tian mengan sampai betong. Jelma-jelma sai nutuk Isa ngumpulko kelebihan kanikan seno, rua belas bakul lamonni. 18 Suatu rani, waktu Isa lagi bedua tenggalan, jelma-jelma sai nutuk Ia ratong jama Ia. Isa betanya jama tian, "Menurut cawani ulun, Nyak ajo sapa?" 19 Tian ngejawab, "Wat sai cawa Yohanes Pembaptis, wat juga sai cawa Elia, ulun lain cawa salah sai nabi zaman tumbai sai hurik luot." 20 "Kidangni menurut keti tenggalan, Nyak ajo sapa?" tanya Isa. Petrus ngejawab, "Bapak ajo Raja Penyelamat sai dijanjiko Allah." 21 Isa cawa jama jelma-jelma sai nutuk Ia, "Dang nihan ngeni pandai hal inji jama sapa pun." 22 Isa cawa juga, "Anak Manusia haga lamon menderita rik ditentang ulih jelma-jelma sai mimpin rik imam-imam kepala, guru-guru agama. Ia haga dibunuh, kidang waktu rani ketelu haga bangkit luot." 23 Kak raduni Isa cawa jama sunyinni jelma sai way di dudi, "Jelma sai haga nutuk jama Nyak, haga ngelupako kepentinganni tenggalan, mikul salibni unggal rani, rik terus nutuk Nyakku. 24 Mani jelma sai nahanko hurikni, haga mati. Kidang jelma sai ngurbanko hurikni untuk kepentingan-Ku haga diselamatko. 25 Api untungni bagi jelma walaupun seluruh dunia jadi milikni, kidang ia nyadangko hurikni rik mati? 26 Kik ulun meliom ngakui Nyak rik ajaran-ajaran-Ku, Anak Manusia juga meliom ngakui ulun seno waktu Ia ratong kanah jama kuasa-Ni, rik jama kuasa Bapa rik kuasa malaikat-malaikat sai suci. 27 Pandai mak keti: jak hantara keti di dija wat sai mak haga mati semakkung ia ngeliak Allah memerintah." 28 Kira-kira seminggu seraduni Isa ngajarko hal-hal seno, Ia ngusung Petrus, Yohanes, rik Yakobus mik atas gunung untuk bedua. 29 Sewaktu Isa bedua di disan, pudak-Ni berubah rik kawai-Ni jadi handak bekilau-kilauan. 30 Tiba-tiba rua nabi, yakdo Musa rik Elia ratong delom cahaya jak surga. Tian cawa jama Isa tentang kematian-Ni sai mak mesaka lagi haga dirasako-Ni di Yerusalem. 32 Waktu seno Petrus jama kantik-kantikni pedom, tiba-tiba ia minjak, ia ngeliak Isa becahaya rik jelma rua ano cecok jama Ia. 33 Waktu tian rua ano haga ninggalko Isa, Petrus cawa jama Isa, "Bapak Guru, bangik becong neram di dija. Betik neram ngeguaiko telu kemah: Sai untuk Bapak, sai untuk Musa, sai lagi untuk Elia." (Petrus cawa injuk reno tanpa ngerti sai dicawakoni.) 34 Sewaktu Petrus masih cawa, ratong awan sai nyalok tian, hingga tian merabai. 35 Jak awan seno kedengian suara cawani, "Injido Anak-Ku sai Kupilih. Dengiko Ia!" 36 Waktu suara ano taru, tian ngeliak Isa tenggalan di disan. Jelma-jelma sai nutuk Isa ngehema gaoh tentang unyinni seno, mak ngeni pandai jama sapa pun api sai radu diliak tian. 37 Jemohni Isa rik telu jelma sai nutuk Ia regah jak gunung, rik lamon jelma ratong jama Isa. 38 Sai jelma bakas jak hantara jelma-jelma lamon udi mekik, "Pak Guru, tulung pai liak anakku -- ia anak hehanaku! 39 Kik ruh jahat ngeganggu ia, ia mekik-mekik rik badanni kejang-kejang sampai bangukni beburoh. Ruh udi nyiksa ia rik ia mak haga luah jak ia. 40 Nyak radu ngilu jama jelma-jelma sai nutuk Bapak nguser ruh seno, kidang tian mak dapok." 41 Isa ngejawab, "Bukan main keti ajo! Keti temon jelma sai radu nyeleweng rik mak percaya! Sampai kapan Nyak haga tinggal jama keti rik haga sabar jama keti? Usung anakmu seno mik dija!" 42 Sewaktu sanak seno lapah mik jama Isa, ruh jahat ano ngebantingko sanak seno rik nyani, badanni jadi kejang-kejang. Kidang Isa merintahko ruh jahat udi luah kak raduni sanak seno munyai. Sanak seno diserahko jama bakni. 43 Sunyinni jelma hiran ngeliak kuasa Allah sai hibat ano. Waktu tian masih hiran ngeliak sunyinni sai diguaiko-Ni, Isa cawa jama jelma-jelma sai nutuk Ia, 44 "Perhatiko betik-betik rik dang lupa cawa-cawa-Ku inji: Anak Manusia haga diserahko jama kuasa jelma." 45 Kidang jelma-jelma sai nutuk Isa mak ngerti cawa-Ni ano. Kejadian seno mak diucakkoni jama tian in tian mak dapok ngerti. Kidang tian rabai nanyako hal seno jama Ia. 46 Di hantara jelma-jelma sai nutuk Isa betangkar sapa jak tian ano sai paling langgar kedudukanni. 47 Isa pandai pikeran tian, makani Ia ngakuk sai sanak lunik rik nyani sanak udi cecok di geler-Ni. 48 Radu Ia cawa jama jelma-jelma sai nutuk Ia, "Jelma sai nerima sanak sinji mani mandang Nyak, retini juga nerima Nyak-Ku. Rik ulun sai nerima Nyak, nerima juga Tuhan sai ngutus Nyak. Mani jelma sai paling lunik jak hantara keti unyinni, iado sai paling langgar kedudukanni!" 49 Yohanes cawa, "Tuan, sekam ngeliak jelma nguser sitan atas gelar Tuan, rik sekam ngelarang ia, mani ia lain jelma ram." 50 "Dang ngelarang ia," cawa Isa jama Yohanes rik jelma-jelma sai nutuk Ia, "mani jelma sai mak ngelawan keti, retini ia bepihak jama keti." 51 Waktu radu redik waktuni Isa diiwak mik surga, Ia ngakuk keputusan mik Yerusalem. 52 Makani Ia ngayun ulun mik ngehenako Ia. Jelma-jelma sai dikayun-Ni ano mik kuruk mik pekon di Samaria untuk nyiapko sunyin hal untuk Isa. 53 Kidangni jelma-jelma sai di pekon ano mak haga nerima Isa, mani nyata nihan Ia lagi nuju Yerusalem. 54 Waktu jelma-jelma sai nutuk Isa, Yakobus rik Yohanes pandai tentang hal seno, tian cawa, "Tuhan, api kedo Tuhan haga, kik sekam ngilu apui jak langit untuk ngebinasako jelma-jelma inji?" 55 Isa ngerilong tian, radu Ia ngebutongi tian. 56 Radu jak seno tian mik pekon sai bareh. 57 Waktu Isa rik jelma-jelma sai nutuk Ia nerusko lapahni, wat jelma sai cawa jama Isa, "Pak, nyak haga nutuk Bapak mik dipa gaoh!" 58 Isa ngejawab, "Serigala wat lubangni, burung wat sarangni, kidang Anak Manusia mak ngedok rang untuk pedom." 59 Radu Isa cawa jama jelma bareh, "Tutuk Nyak." Kidang jelma seno cawa, "Pak, izinko nyak mulang pai untuk nguborko bakku." 60 Isa ngejawab, "Tagando jelma mati sai nguborko jelma mati. Kidang niku, lapah rik siarko kabar bahwa Allah radu mulai memerintah." 61 Wat juga jelma bareh sai cawa, "Pak, nyak haga nutuk Bapak, kidang izinko pai nyak mulang untuk nangguh." 62 Isa cawa jama jelma seno, "Jelma sai radu mulai ngebajak, kidang ngeliak mik kudan, mak layak jadi anggota Allah."

Luke 10

1 Radu jak seno, Tuhan milih pitu puluh jelma sai nutuk luot, Ia ngutus tian rua-rua mik mena jak Ia mik unggal kota rik rang sai haga ditapol-Ni. 2 "Hasil sai haga digetas lamon," cawa-Ni jama tian, "kidangni tenaga untuk nuaini angkah cutik. Makani, ngilu jama sai Kedau kebun in Ia ngirim tenaga untuk nuai tanoman-Ni ajo. 3 Nah, mikdo keti! Nyak ngutus keti injuk biri-biri di tengah-tengah serigala. 4 Dang ngusung dumpet, uncang, atau sepatu. Dang taru di tengah-tengah renglaya untuk ngeni salam jama sapa pun. 5 Kik keti kuruk lamban, semakkungni cawa pai, 'Moga-moga keti sejahtera delom lamban inji.' 6 Kik di disan wat jelma sai gering damai, salammu ano diterimani; kik mawat, tarik luot salam damaimu ano. 7 Tinggaldo di sai lamban gaoh. Terima gaoh api sai dihidangko tian jama keti, mani jelma sai beguai berhak nerima upahni. Dang malih-malih jak sai lamban mik lamban sai bareh. 8 Kik keti ratong mik sai kota rik keti disambut betik ulih tian, kanikdo api sai dihidangko tian jama keti. 9 Munyaiko jelma-jelma sai meruyuh di kota ano, rik sampaiko jama jelma-jelma di disan, 'Allah geluk haga merintah injuk Raja di tengah-tengah keti.' 10 Kidangni kik keti ratong mik sai kota, di disan keti mak diterima, luah mik renglaya rik cawako, 11 'Bahkan harbuk kotamu sai ngelekok dicukut sekam, sekam kibasko sebagai peringatan jama keti!' Kidang perlu keti pandai bahwa radu redik waktuni Allah mulai merintah sebagai Raja di tengah-tengah keti! 12 Ingok, waktu Rani Kiamat, jelma Sodom lebih mudah diampuni Allah jak jelma kota inji!" 13 "Celakado niku, Korazim! Celakado niku, Betsaida! Kik keajaiban-keajaiban sai kusani di tengah-tengah keti ano radu kusani juga di kota Tirus rik Sidon, pasti jelma-jelma sai di dudi radu saka betubat jak dusa-dusani, tian radu makai kawai bekabung rik ngepikko hambua di atas uluni tian. 14 Waktu Rani Kiamat, jelma Tirus rik Sidon lebih mudah diampuni Allah jak niku. 15 Rik niku, Kapernaum! Sangkomu, niku haga dilanggarko sampai mik surga? Mawat! Malah niku haga ditokko mik neraka!" 16 Isa cawa jama jelma-jelma sai nutuk Ia, "Jelma sai ngedengiko keti, juga ngedengiko Nyak. Jelma sai nulak keti, juga nulak Nyak. Rik jelma sai nulak Nyak, juga nulak Ia sai ngutus Nyak." 17 Pitu puluh jelma sai nutuk udi, muloh luot jama riang nihan. "Tuhan," cawani tian, "ruh-ruh jahat pun taat jama sekam kik sekam memerintah tian atas gelar Tuhan!" 18 Isa ngejawab, "Nyak ngeliak iblis gugor jak langit injuk kilat. 19 In keti pandai! Keti radu Kukeni kuasa in keti dapok ngilikko ulai rik kala rik matohko unyinni kekuatan musuh, tanpa wat api pun sai dapok ngecelakako keti. 20 Walaupun injuk reno dang hak keti riang mani ruh-ruh jahat taat jama keti. Lebih baik keti riang mani gelarmu dicatat di surga." 21 Waktu senodo, Isa riang mani dikuasai Ruh Allah. Isa cawa, "Bapak, Tuhan sai nguasai langit rik bumi! Nyak ngucapko terima kasih jama Tuhan mani unyinni Tuhan rahasiako jak ulun-ulun sai pintar rik beilmu, kidang Tuhan tunjukko jama jelma-jelma sai mak sekula. Senodo sai nyenangko hati Bapak. 22 Sunyinni radu diserahko Bapa jama Nyak. Mak ngedok sai jelma pun kenal Anak, selain Bapa. Mak ngedok juga sai kenal Bapa selain Anak; rik jelma-jelma sai ngenal Bapa mani Anak kanah haga memperkenalko jama tian." 23 Kak raduni Isa ngerilong jama jelma-jelma sai nutuk Ia, cawa jama tian gaoh, "Beruntungdo keti mani radu ngeliak sai keti liak tano. 24 Mani ingokdo: Lamon nabi rik raja mirak ngeliak sai keti liak tano inji kidang tian mak ngeliakni. Tian haga ngedengi sai keti dengi tano, kidang tian mak ngedengi." 25 Kak raduni sai guru agama ratong untuk ngejebak Isa. Ia betanya, "Bapak Guru, nyak haga bebuat api in dapok nerima hurik sejati rik kekal?" 26 Isa ngejawab, "Api sai ditulis di Alkitab? Repa pendapatmu tentang hal seno?" 27 Jelma udi ngejawab, " 'Cintaido Tuhan Allahmu jama sepenuh hatimu, rik segenap jiwamu, jama sunyinni tenagamu, rik seluruh pikeranmu,' rik 'Cintaido peperdamu injuk niku mencintai dirimu tenggalan.' " 28 "Jawabanmu ano temon," ani Isa. "Guaiko seno, in niku hurik." 29 Kidang guru agama udi haga ngebenorko dirini tenggalan. Ia betanya, "Sapa sai peperdaku?" 30 Isa ngejawab, "Wat sai jelma bakas regah jak Yerusalem mik Yerikho. Di tengah renglaya ia diserang perampuk, dirampas sunyinni hartani, dipukul sampai setengah mati, kak raduni ditinggalko tegelitak di renglaya badanni katan-katan parah. 31 Waktu seno wat imam liwat di renglaya seno. Waktu diliakni jelma seno, ia nyingker mik nyeberang nerusko lapahni. 32 Reno muneh jama jelma Lewi sai liwat di disan; waktu diliakni jelma seno, diredikni rik diliakni. Kidang ia pun nyingker mik seberang renglaya, nerusko lapahni. 33 Kidang kak raduni lom jelma Samaria lagi wat lapahanni kebetulan liwat di disan. Waktu diliakni jelma seno, sedih hatini mani kesian. 34 Langsung diredikni jelma seno dikecahkoni katan-katanni jama anggor, diubatni jama minyak, raduni ia ngebungkus katan-katanni jelma seno. Dicakakkoni di atas keledaini tenggalan, diusungni mik penginapan rik dirawatni. 35 Jemohni ia ngakuk rua keping duit perak rik ngeniko jama sekedau penginapan ano rik cawa, 'Rawatdo ia, kik wat biaya-biaya sai bareh, hagaku bayar kanah kik nyak ratong luot mik dija.' " 36 Kak raduni Isa nutup cerita ano jama pertanyaan inji, "Jak tian telu ajo, sai sapa menurut keti, sai betindak bagi peperda jak ulun sai dirampuk seno?" 37 Guru agama sai ditanyai ano ngejawab, "Ulun sai radu nulung jelma seno." "Nah, mikdo, guaiko injuk reno juga!" ani Isa. 38 Isa rik jelma-jelma sai nutuk Ia nerusko lapahni tian, kak raduni tian sampai di sai pekon. Di dudi wat sai bebai, gelarni Marta. Ia ngundang Isa ratong mik lambanni. 39 Marta wat puari bebai gelarni Maria. Maria ajo mejong redik Tuhan Isa ngedengi ajaran-ajaran-Ni. 40 Sedangko Marta sibuk jama urusan lambanni. Ia ngeratongi Isa rik cawa, "Tuhan, api Tuhan mak peduli Maria naganko nyak beguai tenggalan gaoh? Kayun ia nulung nyak!" 41 "Marta, Marta!" jawab Tuhan. "Niku khuater rik sibuk mikerko inji rik seno; 42 padahal sai penting angkah sai. Maria radu milih sai paling betik, sai mak dapok diakuk jak ia."

Luke 11

1 Suatu rani Isa bedua di sai rang. Waktu radu bedua, salah sai jak jelma-jelma sai nutuk Ia cawa, "Tuhan, cuba ajarko sekam bedua injuk Yohanes ngajarko jelma-jelma sai nutuk ia bedua." 2 Isa cawa jama tian, "Kik keti bedua ucakko injuk reji, 'Bapa, Nikudo Allah sai Esa. Muga-muga Tuhan disumbah rik dihormati. 3 Keniko unggal rani kanikan sai sekam perluko. 4 Ampunko dusa-dusa sekam, mani sekam juga ngampuni unggal jelma sai besalah jama sekam. Rik dang naganko sekam lebon kepercayaan waktu sekam mansa pencubaan.' " 5 Isa cawa jama jelma-jelma sai nutuk Ia, "Kik salah sai di hantara keti mik lambanni kantikni keti tengah bingi, rik cawa, 'Kantik, injam pai ruti telu biji, 6 kantikku sai delom lapahni, singgah di lambanku kebetulan nyak mak ngedok kanikan untuk ia!' 7 Seandaini kantik sai niku ratongi ano ngejawab jak lambanni, injuk reji, 'Dang nyusahko nyak! Rangok radu tekunci rik nyak jama anak-anakku radu pedom. Nyak mak dapok minjak rik untuk ngeni api-api jama niku.' " 8 "Jadi injuk repa?" cawa Isa selanjutni, "Kuucakko, yu! Walaupun niku kantikni, ia mak haga minjak, ia mak haga ngeni api-api jama niku. Kidang mani niku mak ngerasa meliom, ngilu terus-menerus, maka ia haga minjak juga ngeni jama niku api sai diperluko. 9 Jadi, Nyak cawa jama niku: Ngiludo, keti haga dikeni; sepokdo, keti haga dapok; ketukdo, maka rangok haga dibukak untuk keti. 10 Mani jelma sai ngilu haga nerima; jelma sai nyepok haga dapok rik jelma sai ngetuk, haga dibukakko rangok. 11 Hantara keti ano api wat bapak ngeni ulai jama anakmu, kik ia ngilu iwa? 12 Atau ngeniko kala, kik ia ngilu telui? 13 Walaupun keti jahat, keti pandai juga ngeni sai betik jama anak keti. Apilagi Bapak di surga! Ia haga ngeniko Ruh-Ni jama jelma sai ngilu jama Ia!" 14 Suatu rani Isa nguser ruh jahat luah jak jelma bisu. Waktu ruh jahat ano luah, jelma seno mulai dapok cawa. Lamon jelma hiran, 15 kidang wat jelma sai cawa, "Ia dapok nguser ruh jahat mani kuasani Beelzebul, jelma sai mimpin ruh jahat udi." 16 Wat juga ulun bareh sai haga ngejebak Isa, tian ngilu in Ia ngeguaiko suatu keajaiban sebagai tanda bahwa Ia ratong jak Allah. 17 Kidang Isa pandai maksud tian. Maka Ia cawa jama tian, "Kik suatu negara pecoh delom kelompok-kelompok sai saling bemusuhan, negara ano mak dapok betahan. Rik sai keluarga pecoh bemusuhan peperda tian pasti hancor. 18 Reno juga delom kerajaan iblis; kik sai kelompok rigu jama kelompok bareh, kerajaan ano haga runtuh. Keti cawa bahwa Nyak nguser ruh jahat jama kuasa Beelzebul. 19 Kik injuk reno, jama kuasa sapa jelma-jelma sai nutuk niku nguser ruh jahat? Jelma-jelma sai nutuk niku ano tenggalan sai ngebuktiko bahwa keti salah! 20 Kidang Nyak nguser ruh jahat jama kuasa Allah, rik ano retini bahwa Allah radu mulai merintah di tengah-tengah keti. 21 Kik jelma sai kuat, jama senjata lengkap, ngejaga lambanni tenggalan, unyinni hartani selamat. 22 Kidang kik wat jelma sai lebih kuat lagi nyerang rik ngalahko ia, maka jelma sai lebih kuat ano haga ngerampas unyinni senjata sai diandalko kedau lamban seno, ia ngebagi-bagiko unyinni hartani. 23 Jelma sai mak memihak jama Nyak, setemonni ngelawan Nyak, rik jelma sai mak nulung Nyak setemonni nyadangko ciptaan-Ku!" 24 "Kik ruh jahat ninggalko jelma, ruh ano bekeliling di rang sai tandus nyepok rang untuk istirahat, kidang mak dihaluni. Makani ia cawa, 'Nyak haga muloh mik lamban sai kutinggalko!' 25 Waktu ia sampai di lamban seno, ia ngehalu lamban seno mekecah rik teratur. 26 Kak raduni ia mik rik ngusung pitu ruh sai lebih jahat jak ia. Tian kuruk mik delom badan jelma seno rik tinggal di disan. Akherni keadaan jelma seno jadi lebih burak jak mula-mula." 27 Seraduni Isa cawa injuk reno, sai jelma bebai jak hantara ulun lamon udi cawa jama Isa, "Temon bahagia bebai sai ngelaherko rik nyusui Niku!" 28 Kidang Isa ngejawab, "Lebih bahagia lagi jelma sai ngedengi cawani Allah rik ngelakukoni!" 29 Waktu jelma-jelma ngerumuni Isa, Ia nerusko cawa-Ni, cawa-Ni, "Hara jahatni hati jelma-jelma zaman tano. Tian ngilu keajaiban in tian dapok percaya jama Nyak, kidang tian mak haga dikeniko sai keajaiban pun, kecuali keajaiban Nabi Yunus. 30 Injuk Nabi Yunus cuntoh keajaiban untuk jelma-jelma Niniwe, injuk reno Anak Manusia haga jadi keajaiban untuk jelma zaman tano. 31 Waktu Rani Kiamat, Ratu negeri Selatan haga bangkit jama ulun-ulun zaman inji, rik nuduh tian. Mani, untuk ngedengiko ajaran Salomo sai bijaksana, Ratu ano haga ngelakuko lapahni sai jaoh sekali jak uncuk bumi. Kidang di dija tano wat sai lebih balak jak Salomo! 32 Waktu Rani Kiamat, penduduk Niniwe haga bangkit jama jelma-jelma zaman tano, rik nuduh tian, mani jelma Niniwe betubat jak dusa-dusa tian waktu Yunus bekhotbah jama tian. Kidang di dija tano wat sai lebih balak jak Yunus!" 33 "Mak ngedok jelma sai masang lampu untuk disegokko atau nyalokni jama runcung lunik. Ia haga ngepikko lampu ano di cukutni lampu, in jelma sai kuruk dapok ngeliak terangni. 34 Mata, befungsi injuk lampu untuk badan. Kik matamu jernih, sunyinni badanmu terang. Kidang kik matamu kabor, unyinni badanmu jadi kelam. 35 Makani, hati-hatido, dang sampai terang sai wat jama niku jadi kelam. 36 Kik sunyinni badanmu terang, rik mak ngedok sebagian sai kelam, maka unyinni badanmu ano terang nihan injuk disiar sinar lampu." 37 Waktu Isa radu selesai cawa, sai jelma Farisi ngundang Ia mengan di lambanni. Isa mik mengan di disan. 38 Ulun Farisi ano hiran ngeliak Isa mengan mak ngebasuh culuk-Ni pai menurut atoran agama. 39 Makani Tuhan cawa jama ia, "Sangun keti jelma-jelma Farisi, biasani ngecahko cumbung rik piring bagian luahni gaoh, kidang di delom dirimu tenggalan latap jama kekerasan rik kejahatan. 40 Keti bugu kan! Allah sai nyani bagian luah ano, kak raduni nyani bagian delomni juga? 41 Sai delom cumbung rik piringmu ano, senodo sai haga keti keniko jama jelma-jelma sai mejerih. Jama cara injuk reno, unyinni haga jadi kecah untuk niku. 42 Celakado keti, jelma-jelma Farisi! Hasil tanoman keti injuk selasih, inggu rik rempah-rempah, keti ngeni persepuluhanni jama Allah, kidang keadilan rik kasih jama Allah mak dipeduliko keti. Padahal senodo sai keti guaiko tanpa ngelalaiko sai bareh. 43 Celaka keti, jelma-jelma Farisi! Keti gering rang-rang sai tehormat delom lamban ibadah, rik mirak dihormati di pasar-pasar. 44 Celaka keti! Keti injuk kuboran sai mak benisan, sai tanpa disadari diilik-ilikko jelma." 45 Sai guru agama cawa jama Isa, "Pak Guru, cawa-Mu ano ngehina sekam juga!" 46 Isa ngejawab, "Celakado keti, guru-guru agama! Keti nuntut hal-hal sai payah rik ngeni atoran-atoran sai biak, kidang keti tenggalan cutikpun mak haga nulung jelma untuk ngejalankoni. 47 Celakado keti unyinni! Keti ngebangun kuboran untuk nabi-nabi, sai dibunuh ulihni nenek muyangmu tenggalan. 48 Keti tenggalan ngakui bahwa keti setuju api sai radu diguaiko ulihni nenek muyangmu; mani sangun tian sai ngebunuh nabi-nabi udi rik ketido sai ngebangun kuboranni. 49 Seno ulihni Kebijaksanaan Allah cawa, 'Nyak haga ngirim jama tian nabi-nabi rik utusan-utusan-Ku; sebagian haga dibunuh rik sebagian haga disiksa.' 50 Allah ngelakuko inji in jelma-jelma zaman inji dihukum mani pembunuhan sai dilakuko jama unyinni nabi sejak dunia dijadiko, 51 mulai jak pembunuhan Habel sampai pembunuhan Zakharia, sai tejadi hantara mezbah rik Lamban Ibadah. Percayado: Jelma-jelma zaman inji pasti dihukum ulihni unyinni hal inji. 52 Celakado keti, guru-guru agama! Kunci untuk ngebukak rangok pengetahuan disegokko keti, kidang keti tenggalan mak haga kuruk mik delom untuk nyepok pengetahuan seno. Sebalikni keti ngehalang-halangi jelma-jelma sai berusaha kuruk mik delomni!" 53 Waktu Isa ninggalko rang seno, guru-guru agama rik jelma-jelma Farisi mengecam keras Isa. Tian mulai mancing-mancing Ia in Ia haga cawa tentang lamon hal. 54 Sementara seno tian memperhatiko Ia betik-betik untuk nangkok sai hal sai salah delom api sai diucakko-Ni.

Luke 12

1 Beribu-ribu jelma bedesak-desakan sampai wat teilik-ilik cukutni. Waktu jelma-jelma lagi bekerumun, Isa cawa jama jelma-jelma sai nutuk Ia, "Hati-hati jama ragini jelma Farisi, maksud-Ku, kemunafikan tian. 2 Mak ngedok sai tesegok, sai mak keliakan, rik mak ngedok sai dirahasiako sai mak haga tebungkar. 3 Sai dicawako keti waktu dibingi, haga kedengian waktu di rani; rik sai keti sesiahko dicupingni jelma di delom kamar sai tekunci, haga diumumko seluas-luasni." 4 "Ingok, kantik-kantik-Ku! Dang rabai jama jelma sai ngebunuh badan kidang mak dapok bebuat lebih jak seno. 5 Payudo Kutunjukko jama keti sapa sai keti haga rabaiko. Rabaido jama Allah! Mani radu ngebunuh, Ia juga bekuasa ngurukko delom neraka! Percayado, Iado sai haga dirabaiko keti. 6 Lima burung pipit dijual regani rua mata duit sai paling lunik. Walaupun injuk reno mak ngedok sai burung pun dilupako Allah. 7 Buok di ulumu pun radu dihitung unyinni, makani dang rabai; keti jaoh lebih berega jak burung pipit!" 8 "Ingok betik-betik: Jelma sai ngakui di hadap jelma lamon bahwa ia jelma sai nutuk Nyak, ia haga diakui muneh ulih Anak Manusia di hadap malaikat-malaikat Allah. 9 Kidangni kik wat jelma sai mak ngaku di hadap jelma lamon bahwa ia jelma sai nutuk Nyak, ia juga haga mak diakui ulihni Anak Manusia di hadap malaikat-malaikat Allah. 10 Kik ulun ngucakko sai hal sai nantang Anak Manusia, ia masih dapok diampuni; kik ia ngehina Ruh Allah, ia mak dapok diampuni. 11 Kik keti diusung mik lamban-lamban ibadah untuk diadili di hadap pemerintah atau jelma sai bekuasa, dang khuater tentang repa keti ngebela diri atau api sai haga keti cawako. 12 Mani api sai haga keti cawako haga diajarko ulih-Ni Ruh Allah jama niku tepat pada waktuni." 13 Sai jak hantara jelma lamon cawa jama Isa, "Bapak Guru, cuba pai Bapak ngayun puariku ngeniko jama nyak sebagian jak harta peninggalan ulun tuha sekam." 14 Isa ngejawab, "Puari, sapa sai ngangkat Nyak jadi hakim atau sai ngebagi harta warisan hantara keti rua?" 15 Kak raduni jama unyinni jelma sai wat di disan Isa cawa, "Hati-hati rik waspada, dang sampai keti serakah. Mani hurikni manusia mak tegantung jak kebatinanni, walaupun hartani belimpah-limpah." 16 Kak raduni Isa nyeritako perumpamaan inji, "Wat sai jelma batin. Ia ngedok tanoh sai lamon hasilni. 17 Jelma batin inji mulai bepiker delom hatini, 'Radu mak ngedok lagi rang nyegokko hasil jak tanohku. Api akalku tano?' 18 Raduni ia bepiker luot rik cawa jama dirini tenggalan, 'Nah, nyak wat akal; gudang-gudangku haga kukayun rumbak kak raduni kubangun sai lebih balak. Di dudido haga kusegokko unyinni gandumku rik barang-barangku sai bareh. 19 Kak raduni haga kucawako jama diriku tenggalan: Niku beruntung! Sunyinni sai betik radu jadi milikmu rik mak bela selama betahun-tahun. Istirahatdo! Mengan nginumdo rik nikmatido hurikmu!' 20 Kidang Allah cawa jama ia, 'Niku jelma bugu! Bingi inji juga niku mati, jadi sapa sai sekedau unyinni harta sai radu dikumpulko untuk dirimu ano?' 21 Renodo jadini jama tiap-tiap jelma sai mebatin untuk dirini tenggalan, kidang mak berusaha mebatin di matani Allah." 22 Kak raduni Isa cawa jama jelma-jelma sai nutuk Ia, "Renodo sebabni Nyak cawa, 'Dang muneh niku khuater tentang badanmu, yakdo api sai haga keti kanik, api sai haga keti pakai.' 23 Hurik ano lebih jak kanikan, rik badan lebih penting jak kawai. 24 Perhatiko burung-burung gagak! Tian mak nanom, mak nuai, mak ngedok juga gudang atau lumbung. Kidang Allah melihara tian! Keti jaoh lebih berega jak burung-burung! 25 Sapa jak hantara keti ulihni khuater dapok nambah kejung umor walaupun cutik? 26 Kik hal sai paling lunik gaoh mak dapok diguaiko keti, mengapi khuater tentang hal-hal bareh? 27 Perhatikodo repa kumbang-kumbang bakung tuoh; kumbang-kumbangni mak beguai, mak juga nenun. Kidang Raja Salomo sai reno batinni mak makai kawai sai sehelau kumbang-kumbang ano! 28 Jukuk di kebun tuoh rani inji jemoh juga disuah sampai bela. Kidang Allah ngedandani jukuk seno helau nihan. Apilagi keti! Kidang keti kurang percaya! 29 Jadi, dang khuater rik bingung tentang api sai haga keti kanik rik inum. 30 Hal-hal injuk reno dibedak ulih jelma sai mak ngenal Allah. Padahal Bapamu pandai bahwa keti butuh unyinni inji. 31 Kidangni keti haga usaha in Allah memerintah di atas hurik keti, in sai bareh juga haga dikeni Allah juga jama niku." 32 "Keti sai angkah cutik jumlahni, dang rabai! Mani Bapamu senang ngeniko jama keti berkat jak Pemerintahan-Ni. 33 Jualdo hartamu rik bagiko duitmu ano jama jelma mejerih. Saniko untuk dirimu dumpet sai mak dapok cadang, yakdo harta sai disegokko di surga. Harta seno mak dapok lebon mani maling mak dapok ngakukni rik rayap mak dapok nyadangkoni. 34 Mani dipa hartamu, di disan juga hatimu!" 35 "Bejaga-jagado ngehadapi unggal hal. Keti selalu siap bekawai rik lampumu tetap dinyalako, 36 gegoh jama jelma-jelma sai ngelayani sai siap nunggu majikanni mulang jak pesta kawin. Kik majikanni mulang rik ngetuk rangok, tian geluk ngebuka rangok. 37 Hara untungni jelma-jelma sai ngelayani sai kedapokan lagi nunggu waktu majikanni ratong. Percayado: majikan ano haga besiap-siap rik ngayun jelma-jelma sai ngelayani ia mejong, raduni ia ngelayani tian. 38 Hara untungni jelma-jelma sai ngelayani seno kik majikan tian betungga tian sedang siap nunggu, walaupun ia ratong tengah bingi atau telat jak seno! 39 Ingokdo! Kik majikan pandai jam pira maling haga ratong, ia haga ngejaga in maling dang kuruk mik lambanni. 40 Makani keti juga haga siap-siap, mani Anak Manusia haga ratong waktu sai mak keti disangko-sangko." 41 "Tuhan, api pelajaran seno Tuhan tujuko jama sekam atau unyinni jelma?" Petrus nanya. 42 Tuhan ngejawab, "Sapa jelma sai ngelayani sai setia rik bijaksana hingga dijadiko ulih tuanni jadi kepala jelma-jelma sai ngelayani bareh in ia ngeni tian mengan pada waktuni? 43 Hara bahagiani jelma sai ngelayani seno kik tuanni ratong rik betungga jama ia lagi ngeguaiko tugasni! 44 Percayado: Tuan ano haga ngeniko sunyinni hartani jama jelma sai ngelayani seno mani ia percaya. 45 Kidang kik jelma sai ngelayani seno cawa delom hatini, 'Tuanku lagi metangih mulang,' kak raduni ia mukul unyinni jelma sai ngelayani ia rik ia mengan rik nginum sampai mabuk, 46 maka tuanni haga ratong di rani rik jam sai mak disangko-sangko. Jelma sai ngelayani seno haga dipukul habis-habisan ulihni tuanni rik dijadiko senasib jama jelma-jelma sai mak taat jama Allah. 47 Jelma sai ngelayani sai pandai kehagani tuanni, kidang mak siap-siap rik mak ngelakuko kehaga tuanni, haga disebat. 48 Kidang jelma sai ngelayani sai mak pandai kemauan tuanni, ngeguaiko suatu hal sai salah sehingga haga disebat, disebat cutik gaoh. Mani jelma sai radu dikeni lamon, jak ia dituntut lamon juga. Rik jelma sai radu lamon dikeni percaya jak ia juga dituntut lamon hal muneh." 49 "Nyak ratong untuk nimbulko kebakaran di bumi inji. Hara helau kik apuini radu nyala! 50 Masih wat penderitaan sai hibat sai haga Kulapahi. Rik hati-Ku gelisah nihan semakkung seno tejadi. 51 Api keti nyangko Nyak ratong ngusung damai di bumi? Mawat, lain hak damai, kidangni perlawanan. 52 Mulai jak tano, keluarga sai lamonni lima jelma haga betentangan, telu lawan rua, atau rua lawan telu. 53 Bak haga ngelawan anak bakasni rik anak bakasni haga ngelawan bakni. Emak ngelawan anak bebaini rik anak bebaini ngelawan emakni. Mentuha bebai haga ngelawan mantu bebaini rik mantu bebaini haga ngelawan emak mentuhani." 54 Isa cawa jama jelma lamon, "Kik keti ngeliak awan cakak mik kebelah barat, langsung keti cawa, 'Haga labung.' Rik temondo labung. 55 Kik keti ngerasa angin ratong jak selatan, keti cawa, 'Haga panas.' Rik temondo panas. 56 Keti jelma sai gering icak-icak! Keti dapok ngeramalko cuaca waktu ngeliak keadaan langit rik bumi. Mengapi tanda-tanda zaman inji mak dapok diramalko keti?" 57 "Mengapi keti mak memutusko tenggalan api sai benor? 58 Kik wat jelma sai ngaduko keti mik pengadilan, gelukdo keti berusaha nyelesaiko perkara-perkara seno jama ia sementara keti masih di tengah renglaya. Kik mawat, ia kanah nyiret keti mik hadap hakim rik hakim seno haga nyerahko keti mik pelisi, rik pelisi ngurukko keti mik delom bui. 59 Percayado! Keti mak haga luah jak penjara semakkung ngelunasko dendamu."

Luke 13

1 Waktu seno jelma nyeritako jama Isa tentang pira-pira jelma Galilea sai dibunuh Pilatus, waktu tian lagi mempersembahko kurban jama Allah. 2 Nanggapi cerita seno, Isa cawa, "Ulihni jelma-jelma Galilea udi dibunuh injuk reno, keti nyangko seno buktini tian lebih lamon bedusa jak sunyinni jelma Galilea sai bareh? 3 Sama sekali, mawat! Kidang ingokdo: kik keti mawat haga betubat jak dusa-dusa keti, keti unyinni haga mati juga, injuk tian. 4 Repa muneh sai walu belas jelma sai tiwas di Siloam, waktu menara nimpa tian? Sangko keti seno nunjukko kik tian lebih lamon dusani jak sunyinni jelma sai tinggal di Yerusalem? 5 Sama sekali mawat! Sekali lagi Kuucakko: Kik keti mak juga betubat jak dusa-dusa keti, unyinni keti haga mati injuk tian juga." 6 Kak raduni Isa nyeritako juga perumpamaan inji, "Wat jelma sai ngedok batang ara di kebun anggorni. Suatu rani ia mik nyepok uahni batang seno, kidang mak ngehalu sebiji pun. 7 Jadi, ia cawa jama tukang kebunni, 'Liak, radu telu tahun nyak ratong nyepok uahni batang ara ajo, kidang mak ngehalu sebiji pun. Pelok gaoh batang seno! Percuma ia angkah ngebelako kanikan jak tanoh!' 8 Kidang tukang kebun ano ngejawab, 'Tagando ia tuoh setahun lagi Tuan. Nyak haga macul tanoh sekelilingni rik ngeni pupuk. 9 Halokni ia kanah bebuah tahun hadap. Kidang kik mawat bebuah, Tuan ngasido ngayun pelok.' " 10 Waktu rani Sabat, Isa ngajar di sai lamban ibadah. 11 Di disan wat bebai sai radu walu belas tahun meruyuh, mani wat ruh jahat delom badanni. Bebai ano bungkuk rik sama sekali mak dapok cecok. 12 Waktu Isa ngeliakni, cawado Ia, "Ibu, niku munyai jak penyakikmu!" 13 Raduni Isa ngepikko culuk-Ni di atas ulu bebai seno, waktu senodo ia dapok cecok lurus rik muji Allah. 14 Kepala lamban ibadah ano butong, mani Isa ngunyaiko jelma waktu rani Sabat, makani ia cawa jama jelma-jelma, "Wat enam rani untuk beguai; ratongdo keti di rani-rani seno untuk ngunyaiko penyakik keti, dang waktu rani Sabat!" 15 Tuhan ngejawab, "Munafik keti inji! Waktu rani Sabat sunyinni jelma ngelepasko jawi atau keledaini jak kandang haga luah dikeni nginum. 16 Nah, di dija tano, wat sai bebai jak keturunan Abraham, sai radu walu belas tahun sakani dikuasai iblis. Api mak ngasi dilepasko ikokanni waktu rani Sabat?" 17 Jawaban Isa ano nyani lawan-lawan-Ni meliom nihan; kidang sunyinni jelma sai bareh gering ngeliak sunyinni keajaiban sai disani Isa. 18 Isa betanya, "Kik Allah merintah, repa keadaanni? Jama api Nyak dapok ngebandingkoni? 19 Keadaanni injuk perumpamaan inji. Sai biji sawi diakuk ulih jelma kak raduni ditanomni di kebunni. Biji ano tuoh kak raduni jadi batang, rik burung-burung nyani sarang di pampang-pampang batang seno." 20 Sekali lagi Isa betanya, "Kik Allah merintah, jama api dapok Kubandingko keadaanni? 21 Keadaanni injuk ragi sai diakuk ulih sai bebai terus diaduk jama pak puluh liter tepung, sampai adonanni cakak unyinni." 22 Delom lapahni mik Yerusalem, Isa ngeliu kota-kota rik pekon-pekon sambil ngajar. 23 Kak raduni wat jelma betanya jama Ia, "Pak, api angkah cutik jelma sai haga diselamatko?" Isa ngejawab, 24 "Berusahado untuk kuruk jak rangok sai mepelik. Mani, ingok! Lamon jelma sai berusaha kuruk kidang mak dapok. 25 Pada waktu sekedau lamban minjak rik nyalokko rangokni, keti cecok di luah rik keti mulai ngetuk-ngetuk sambil cawa, 'Tuan, bukakko sekam rangok!' Tuan ano haga ngejawab, 'Nyak mak pandai keti jak ipa!' 26 Keti haga ngejawab, 'Sekam radu mengan rik nginum jejama Tuan, rik Tuan radu ngajar juga di renglaya kota sekam!' 27 Kidang Tuan ano haga cawa luot, 'Nyak mak pandai keti jak ipa. Kisit, jak ija, keti sai ngeguaiko kejahatan!' 28 Waktu keti ngeliak Abraham, Ishak rik Yakub rik sunyinni nabi keriangan di delom Dunia Ampai Allah, keti haga miwang rik menderita mani keti diuser mik luah! 29 Jelma-jelma haga ratong jak timur rik barat, utara rik selatan haga keriangan di delom Dunia Baru Allah. 30 Sebenorni, wat jelma terakher sai haga jadi jelma mula-mula, rik wat jelma mula-mula sai haga jadi ulun terakher." 31 Waktu seno juga, wat pira jelma Farisi ratong jama Isa rik cawa, "Dang tinggal di dija! Mikdo di rang sai bareh, mani Herodes haga ngebunuh Tuan." 32 Isa ngejawab, "Mikdo keni pandai jama jelma sai mak beguna ano, 'Rani inji rik jemoh Nyak haga nguser ruh jahat rik haga ngunyaiko jelma sai meruyuh, kidang pada rani ketelu, Nyak haga ngeraduko guai-Ku.' 33 Walau injuk reno Nyak haga nerusko lapah-Ku rani inji, jemoh rik sawai, mani mak betik sai nabi dibunuh di luah Yerusalem. 34 Yerusalem, Yerusalem! Niku bunuh nabi-nabi! Utusan-utusan Allah ditayar jama batu sampai mati! Radu pira kali Nyak mirak ngerangkul sunyinni penduduk injuk indukni manuk ngelindungi anak-anakni di debah kepini, kidang niku mak haga! 35 Makani Allah mak haga lagi jejama niku. In niku pandai mulai tano niku mak ngeliak Nyak lagi, sampai niku cawa, 'Diberkatido Ia sai ratong atas gelarni Tuhan.' "

Luke 14

1 Waktu rani Sabat Isa mik mengan di lambanni sai ulun pemuka Farisi. Di dudi jelma-jelma merhatiko Isa teliti nihan. 2 Waktu seno ratong jama Isa sai jelma meruyuh busung lapar sai cukut rik culukni megak-megak. 3 Kak raduni Isa betanya jama guru-guru agama rik jelma-jelma Farisi sai wat di disan, "Menurut hukum agama neram, ngasi mak neram ngunyaiko jelma meruyuh waktu rani Sabat api mawat?" 4 Guru-guru agama rik jelma-jelma Farisi ano ngehema gaoh. Kak raduni Isa ngurau jelma seno rik ngunyaiko jelma seno, raduni ngayun ia mik. 5 Radu jak seno Isa cawa jama jelma-jelma ramik, "Seandaini sai jelma jak keti wat sai anak atau sai jawi sai tumbak delom sumor waktu rani Sabat, api ia mak geluk-geluk narik luah sanak seno atau jawi seno rani seno juga?" 6 Kidang mak ngedok sai jelma pun dapok ngejawab Isa mengenai hal seno. 7 Isa ngeliak wat kuari-kuari sai milih rang-rang sai paling helau. Makani Ia ngeniko ajaran inji jama tian unyinni. 8 "Kik keti diundang mik pesta kawin, dang hak keti mejong di kursi kehormatan. Mani dang-dang wat jelma sai lebih penting jak niku radu diundang juga, 9 sehingga sekedau lamban sai radu ngundang keti rua ano, tepaksa ratong jama niku rik cawa, 'Maaf, rang mejong inji radu kusediako untuk kuari seno.' Jama pudak sai meliom tepaksa niku malih mejong di rang sai paling kudan. 10 Makani, kik keti diundang, pilihdo rang mejong sai paling kudan, in sekedau lamban kik ratong cawa jama niku, 'Kantik, ija ram mejong di rang sai paling lebih helau.' Injuk reno keti dihormati di hadap unyinni kuari sai bareh. 11 Mani unggal jelma sai ngelanggarko dirini haga direbahko, kidang sapa sai ngerebahko dirini haga dilanggarko." 12 Kak raduni cawa Isa jama sekedau lamban, "Kik niku ngundang jelma untuk pesta mengan di rani atau di bingi, dang hak ngundang rik atau puari, atau tetangga sai batin gaoh. Mani kanah tian ngebalos ngundang niku muneh, injuk reno retini niku radu nerima balosan hasil perbuatanmu. 13 Jadi, kik niku ngeguaiko pesta, undangdo jelma sai mejerih, jelma cacat, jelma lumpuh rik jelma buta. 14 Niku haga diberkati, mani jelma-jelma ano mak dapok ngebalos kebaikanmu. Kebaikanmu haga dibalos ulih Allah pada waktu jelma-jelma sai betik hati dibangkitko lagi jak kematian." 15 Waktu salah sai jelma sai mengan jama-jama di disan ngedengi cawani Isa, ia cawa, "Untung nihan jelma sai mengan jama-jama Allah waktu Ia ratong sebagai Raja!" 16 Kidangni Isa cawa jama jelma ano, "Suatu waktu wat sai jelma ngadako pesta balak rik ngundang lamon jelma. 17 Waktu pestani haga dimulai, jelma ano ngayun jelma sai ngelayani ia mik jama kuari-kuari rik cawa, 'Silako ratong, sunyinni radu siap!' 18 Kidang tian unyinni, sai-sai jak tian mulai ngilu maaf. Sai mula-mula cawa jama jelma sai ngelayani udi, 'Nyak ampai ngebeli sebidang tanoh rik perlu kuperiksa pai. Nyak ngilu maaf.' 19 Sai lain cawa, 'Nyak ampai ngebeli lima pasang jawi, rik haga kucuba pai jawi-jawi seno. Nyak ngilu maaf.' 20 Sai bareh juga cawa, 'Nyak ampai kawin, makani nyak mak dapok ratong.' 21 Jelma sai ngelayani udi mulang ngeni pandai jama majikanni. Majikanni butong nihan, rik cawa jama jelma sai ngelayani ia, 'Gelukdo niku mik renglaya-renglaya rik gang-gang di kota. Usung mik dija jelma mejerih, jelma cacat, jelma buta rik jelma lumpuh.' 22 Kak raduni jelma sai ngelayani udi cawa, 'Tuan, perintahmu radu kujalanko, kidangni rang mejong masih lamon.' 23 Kak raduni tuan ano cawa, 'Mik keti di renglaya-renglaya rik lorong-lorong di luah kota rik paksako jelma-jelma ratong, in lambanku latap. 24 Ingok! Mak ngedok sai jelma pun jak hantara kuari-kuari sai radu kuundang udi dapok ngerasako kanikan ajo!' " 25 Lamon jelma nutuk lapah jama Isa. Isa ngerilong rik cawa jama tian, 26 "Kik jelma ratong jama Nyak-Ku, kidang ia lebih sayang jama emakni, bakni, anak-anakni, puari-puarini atau dirini tenggalan, ia mak dapok jadi jelma sai nutuk Nyak. 27 Jelma sai mak haga mikul salibni rik nutuk Nyak, mak dapok jadi jelma sai nutuk Nyak. 28 Kik wat jak keti sai haga ngebangun menara, tantu ia haga ngitung pai pira biayani in ia pandai api duitni cukup untuk nyelesaiko menara seno atau mawat. 29 Mani kik ternyata ia mak dapok nyelesaikoni, padahal pondasini radu disani, maka sunyinni jelma sai ngeliak guaian seno ngelalangkoni. 30 Tian haga cawa, 'Iih, jelma inji ngebangun, kidang mak dapok nyelesaikoni!' 31 Kik sai raja wat tentera lamonni puluh ribu haga beperang jama raja bareh sai wat tentera lamonni rua puluh ribu, pasti raja ano haga mejong mempertimbangko pai api ia cukup kuat untuk ngelawan musuhni. 32 Kik ia pandai bahwa ia mak kuat, tantudo sewaktu musuhni masih jaoh, ia haga ngirim utusanni untuk bedamai." 33 Akherni Isa cawa, "Reno juga jama keti. Mak sai jelma pun jak hantara keti dapok jadi jelma sai nutuk Nyak, kik ia mak ngurbanko sunyinni." 34 "Uyah ano betik, kidang kik radu jadi tawar, mungkin kedo dapok jadi asin lagi? 35 Mak ngedok gunani lagi, baik untuk kebun atau untuk pupuk. Jadi ditokko gaoh. Kik keti wat cuping, dengiko!"

Luke 15

1 Suatu rani, lamon tukang tagih pajak rik jelma-jelma sai dianggap mak benor ulih masyarakat, ratong ngedengiko cawani Isa. 2 Jelma-jelma Farisi rik guru-guru agama mulai ngomel. Tian cawa, "Iih, jelma sinji nerima jelma-jelma sai mak benor malah mengan jejama tian!" 3 Ulih senodo Isa nyeritako jama tian perumpamaan inji, 4 "Kik jak keti unyinni wat sai jelma ngedok seratus ekor biri-biri, kidangni ia kelebonan sai -- api sai haga disanini? Pasti ia haga ninggalko biri-biri sai siwa puluh siwa ano di padang jukuk, rik nyepok biri-biri sai lebon sampai kehaluan. 5 Rik kik ia ngehalu luot biri-biri udi, ia riang nihan raduni digindungni biri-biri udi di atas di layangni, 6 kak raduni diusungni mulang. Kak raduni ia ngurau kantik-kantikni jama tetanggani, ia cawa, 'Ija neram besenang-senang. Biri-biriku sai lebon radu kehaluan luot!' 7 Nah, injuk reno juga di surga wat keriangan kik sai jelma bedusa betubat, jak siwa puluh siwa jelma sai benor sai mak perlu lagi betubat." 8 "Atau kik wat sai jelma bebai ngedok puluh duit perak, lebon sai -- api sai haga disanini? Ia haga nyalako lampu rik nyapu lambanni disepokni di dipa-dipa gaoh sampai ia ngehalu duit seno. 9 Waktu ia ngehalu duit seno, ia ngurau kantik-kantikni jama tetangga-tetanggani, ia cawa, 'Nyak senang nihan mani radu ngehalu duitku sai lebon. Ija ram besenang-senang!' 10 Injuk reno juga malaikat Allah senang kik wat sai jelma jahat betubat jak dusa-dusani. Percayado!" 11 Isa cawa luot, "Wat sai bapak sai ngedok rua anak bakas. 12 Sai bungsu cawa jama ia, 'Bak, keniko jama nyak tano bagianku jak harta ram.' Raduni bakni ngebagi harta seno jama rua anakni. 13 Pira rani jak seno anak bungsu ngejual bagianni kak raduni ia mik negeri sai jaoh. Di dudi ia ngebelako duitni rik hurik befoya-foya. 14 Waktu duitni bela unyinni, di negeri seno tejadi kebetohan di dipa-dipa, hingga ia mulai melarat. 15 Kak raduni ia mik beguai jama jelma di disan sai ngayun ia mik kebun untuk ngejaga babui. 16 Ia kebetohan nihan haga ia ngisi tenaini jama kanikan babui-babui seno. Walaupun ia mebetoh nihan mak ngedok sai jelma pun ngeni kanikan jama ia. 17 Akherni ia sadar rik cawa, 'Jelma-jelma sai beguai jama bakku belimpah-limpah kanikanni kidang di dija nyak hamper mati kebetohan! 18 Nyak haga mik mulang jama bakku, rik cawa jama ia: Bak, nyak radu bedusa di hadap Allah rik di hadap Bak. 19 Mak patut lagi nyak disebut anakni Bak. Anggap gaoh nyak pesuruhni Bak.' 20 Kak raduni ia mik mulang jama bakni. Masih jaoh jak lamban, ia radu diliak ulihni bakni. Jama hati teharu bakni tegar nungga ia, raduni ditekop rik disiumni anakni ano. 21 'Bak,' cawani sanak seno, 'nyak radu bedusa tehadap Allah rik tehadap Bak. Mak patut lagi nyak disebut anakni Bak.' 22 Kidang bakni ngurau jelma-jelma sai ngelayani ia rik cawa, 'Geluk! Akuk kawai sai paling helau, rik pakaiko jama ia. Pakaiko ali-ali dijarini, rik sepatu dicukutni. 23 Kak raduni akuk jawi sai gemuk rik tikol. Ram haga mengan rik besukacita. 24 Mani anakku sai kuanggap mati, tano hurik luot; ia radu lebon, tano kehaluan luot.' Raduni tian mulai pesta. 25 Waktu seno, anakni sai tuha lagi di kebun. Waktu ia mulang rik sampai di redik lambanni, ia ngedengi musik rik tari-tarian. 26 Ia ngurau salah sai jak jelma-jelma sai ngelayani ia, ia betanya, 'Wat api di lamban?' 27 Jelma sai ngelayani ano ngejawab, 'Adik Tuan muloh! Rik bak Tuan radu ngayun nikol jawi sai gemuk, mani ia radu betungga luot jama anakni delom keadaan selamat!' 28 Anak sai tuha ano butong nihan sampai ia mak haga kuruk di lamban. Raduni bakni mik luah ngebujuk anakni kuruk. 29 Kidang ia cawa, 'Betahun-tahun sakani nyak beguai mati-matian untuk Bak. Mak pernah nyak ngebantah perintahni Bak. Rik api sai dikeniko bak jama nyak? Sai kambing pun makkung pernah Bak keniko jama nyak untuk bepesta jama kantik-kantikku! 30 Anakni Bak seno radu ngebelako hartani Bak jama bebai lacor, kidang waktu ia mulang luot, Bak nikol jawi sai gemuk untuk ia!' 31 'Anakku,' jawab bakni, 'niku selalu jama nyak di dija. Sunyinni hartaku hartamu juga. 32 Kidang neram haga pesta rik besenang-senang, mani adikmu seno radu mati, kidang tano hurik luot; ia radu lebon, kidang tano kehaluan luot.' "

Luke 16

1 Isa cawa jama jelma-jelma sai nutuk Ia, "Wat jelma sai mebatin. Ia ngedok sai pegawai keuangan sai ngurus hartani. Jelma batin ano mangsa laporan pegawai keuanganni ngeborosko duitni. 2 Jadi ia ngurau pegawai keuanganni ano rik cawa, 'Api inji sai kudengi tentang niku? Tano, serahko jama nyak laporan sai lengkap tentang tugasmu ngurus hartaku. Niku mak dapok lagi jadi pegawai keuanganku.' 3 Pegawai keuangan ano bepiker, 'Api sai haga kusani tano? Majikanku haga ngeluahko nyak. Macul, nyak mak kuat; jadi pengemis, nyak meliom. 4 Nyak wat akal; rik nyak radu diluahko, nyak haga ngedok lamon kantik sai haga nampung nyak di lambanni tian!' 5 Raduni pegawai keuangan ano ngurau unggal jelma sai wat utang jama majikanni. Jama sai mula-mula, ia cawa, 'Pira utangmu jama majikanku?' 6 Jelma seno ngejawab, 'Seratus runcung minyak zaitun.' Pegawai ano cawa jama ia, 'Ajo surat utangmu. Mejongdo geluk tulisko: lima puluh.' 7 Kak raduni ia cawa jama jelma sai kerua, 'Kantik, pira utangmu?' Jelma ano ngejawab, 'Seribu karung gandum.' Pegawai keuangan ano cawa jama ia, 'Inji surat utangmu. Tulisko: walu ratus.' 8 Majikanni pegawai keuangan sai mak jujor ano muji pegawaini ulihni tindakanni sai cerdik ano; mani jelma-jelma di dunia inji lebih cerdik ngator urusan tian jak jelma-jelma sai hurik delom terang." 9 Kak raduni Isa cawa lagi, cawa-Ni, "Dengiko! Pakaido harta dunia inji untuk nyepok kantik in kik harta dunia inji radu mak berega lagi, keti haga diterima di rang sai abadi. 10 Jelma sai dapok dipercaya delom hal-hal sai lunik, dapok dipercaya juga delom hal-hal sai balak. Kidangni jelma sai mak dapok dipercaya delom hal lunik, mak dapok dipercaya delom hal-hal sai balak. 11 Jadi, kik mengenai harta dunia inji keti radu mak dapok dipercaya, sapa sai haga mempercayako jama niku kebatinan rohani? 12 Rik mengenai barang sai milik ulun bareh, keti tebukti mak dapok dipercaya, sapa haga ngeni jama niku api sai jadi milikmu? 13 Mak ngedok sai jelma pun dapok beguai jama rua majikan; mani ia haga lebih sayang jama salah sai majikanni, atau ia haga lebih setia jama tuan sai sai jak sai bareh. Reno muneh jama keti. Keti mak dapok beguai untuk Allah rik untuk harta benda juga." 14 Jelma-jelma Farisi ngedengi unyinni sai dicawako ulihni Isa. Kak raduni tian ngelalangko-Ni, mani tian gering jama duit. 15 Kidangni Isa cawa jama tian, "Ketido jelma sai di hadap ulun bareh keliakan benor, kidang Allah pandai isi hatimu. Mani api sai dianggap langgar ulih jelma, dipandang rendah ulihni Allah. 16 Hukum sai dikeni ulihni Musa rik ajaran nabi-nabi, tetap belaku sampai pada masani Yohanes Pembaptis. Pada waktu senodo Kabar Betik tentang injuk repa Allah merintah injuk Raja diberitako terus. Rik jelma memaksako dirini jadi umat Allah. 17 Kidangni lebih mudah bagi langit rik bumi lebon, jak sai huruf delom Hukum Allah jadi batal. 18 Sapa sai nyeraiko inggomni kak raduni ia kawin jama bebai bareh, jelma seno bezinah. Rik jelma bakas sai kawin jama bebai sai radu diceraiko kajongni, hukumni bezinah juga." 19 "Wat sai jelma mebatin. Kawaini mahal-mahal, rik hurikni mewah unggal rani. 20 Di hadap rangok lambanni dipikko sai jelma mejerih gelarni Lazarus. Badanni latap jama keridas. 21 Ia haga ngisi tenaini jama remah-remah sai gugor jak mija jelma batin ano. Kaci bahkan ratong ngebelak keridasni. 22 Jelma sai mejerih ano kak raduni mati, kak raduni diusung malaikat mik rang sai tehormat di kebelah Abraham di surga. Jelma batin ano mati muneh raduni dikuborko. 23 Di dunia ulun mati ia menderita nihan. Rik waktu ia ngeliak di atas, ia ngeliak Abraham di rang jaoh nihan, Lazarus wat di kebelah Abraham. 24 'Bapak Abraham!' cawani jelma batin ano. 'Kesian pai jama nyak. Kayun pai Lazarus nyelupko jarini delom way kak raduni ratong ngebasohko emaku. Nyak sengsara nihan delom apui inji!' 25 Kidangni Abraham ngejawab, 'Ingokdo anakku: seumor hurikmu niku radu dapok sunyinni sai betik-betik, sedangko Lazarus dapok sai burak-burak. Tano ia senang di dija, rik niku sengsara. 26 Lain jak seno, hantara niku jama sekam radu wat rulah sai relam, in jelma jak ija mak dapok mik di san, reno muneh jelma jak disan mak dapok mik dija!' 27 'Rik injuk reno, Pak,' ani jelma batin ano, 'nyak ngeharap nihan Bapak ngayun Lazarus mik lambanni bakku. 28 Wat lima puariku di dudi. Kayundo Lazarus ngingokko tian, in dang sampai tian kuruk di rang penyiksaan inji.' 29 Abraham ngejawab, 'Tian radu ngedok buku-buku Musa rik buku para nabi! Tagando tian nutuk api sai tetulis delom buku-buku udi!' 30 Kidang jelma batin udi ngejawab, 'Seno mak cukup, Bapak Abraham. Kidang kik wat jelma mati hurik luot ratong jama tian, tian haga betubat jak dusa-dusani tian.' 31 Kidang Abraham cawa, 'Kik tian mak ngehirauko perintah Musa rik nabi-nabi, pasti tian mak haga percaya juga, walaupun wat jelma mati sai hurik luot.' "

Luke 17

1 Isa cawa jama jelma-jelma sai nutuk Ia, "Hal-hal sai nyebabko ulun bebuat dusa pasti wat. Kidang celakado jelma sai nyebabkoni! 2 Lebih baik kik batu sai balak diikokko digalahni, kak raduni ia ditokko delom laok jak kik ia nyebabko sai jak jelma-jelma lunik inji bebuat dusa. 3 Ulih seno, waspadado! Kik puarimu bebuat dusa, tegur ia. Kik ia nyesol, ampunko ia. 4 Kik ia bedusa jama niku pitu kali delom serani rik unggal ia ratong jama niku ia cawa, 'Nyak ngilu maaf,' maafko ia." 5 Para rasul cawa jama Tuhan Isa, "Tuhan, kuatko iman sekam." 6 Tuhan ngejawab, "Kik keti ngedok iman balakni sebiji sawi, keti dapok cawa jama batang murbei inji, 'Tecabutdo niku rik tetanomdo niku delom laok,' pasti batang inji nurut perintahmu." 7 "Seandaini sai jak keti ngedok jelma sai ngelayani guaini ngebajak di kebun atau ngembalako biri-biri. Kik jelma sai ngelayani ano ratong lagi, api ia cawa jama jelma sai ngelayani ano, 'Ija geluk mengan'? 8 Tantu mawat! Sebalikni ia haga cawa jama ia, 'Sediako kanikanku. Pakaido kawai sai kecah rik tunggu pai nyak sementara nyak mengan rik nginum; ampai niku ngasi mengan.' 9 Kan jelma sai ngelayani ano mak perlu dipuji mani radu patuh jama perintahni tuanni. 10 Injuk reno juga keti. Kik keti radu ngeguaiko unyinni sai diperintahko jama keti, ucakko, 'Sekam angkah jelma sai ngelayani biasa; sekam angkah ngeguaiko kewajiban sekam.' " 11 Delom lapahni mik Yerusalem, Isa liu di daerah perbatasan Samaria rik Galilea. 12 Waktu kuruk di sai pekon, Ia diratongi puluh jelma sai bepenyakik kusta. Tian cecok jak jaoh 13 tian mekik, "Isa! Tuan! Kesiando jama sekam!" 14 Waktu Isa ngeliak tian, Ia cawa, "Mikdo jama imam-imam, kilu tian meriksa badanmu." Sementara tian lapah, lebondo penyakikni tian. 15 Waktu sai jak hantara tian sadar bahwa ia radu munyai, ia muloh sambil nyanyi-nyanyi memuji Allah. 16 Kak raduni dihadapni Isa, ia sujud rik ngucapko terima kasih jama Ia. Jelma seno jak Samaria. 17 Kak raduni Isa cawa, "Kan wat puluh jelma sai Kumunyaiko? Di dipa sai siwa lagi? 18 Mengapi angkah jelma asing inji sai muloh ngucapko terima kasih jama Allah?" 19 Raduni Isa cawa jama ulun seno, "Minjakdo, rik mikdo. Mani niku percaya jama Nyak, niku munyai." 20 Wat pira jelma Farisi betanya jama Isa kapan Allah ratong untuk memerintah. Isa ngejawab, "Pemerintahanni Allah mak dimulai jama tanda-tanda sai dapok diliak ulun, 21 hingga ulun dapok cawa, 'Ija liak, ajo ia!' atau, 'Di disan ia!' Mani Allah radu mulai merintah di tengah-tengah keti." 22 Radu jak seno Isa cawa jama jelma-jelma sai nutuk Ia, "Haga ratong waktuni keti mirak ngeliak sai rani jak rani-ranini Anak Manusia, kidang keti mak dapok ngeliakni. 23 Kanah jelma haga cawa, 'Liak, di dudi!' atau, 'Liak, di dija!' Kidangni dang keti luah nyepok ia. 24 Injuk kilap memancar di langit, rik becahaya jak uncuk mik uncuk, reno muneh kanah keadaan Anak Manusia pada rani-Ni. 25 Kidang mula-mula Ia haga lamon menderita rik mak diterima ulih jelma-jelma zaman inji. 26 Waktu rani Anak Manusia dinyatako kanah, keadaanni injuk zaman Nabi Nuh tumbai. 27 Jelma mengan nginum, rik kawin; injuk reno seterusni sampai Nuh kuruk delom kapal kak radu banjer ratong niwasko jelma-jelma sunyinni. 28 Gegoh jama zaman Nabi Lot. Jelma mengan nginum, ngejual beli, bekebun rik ngebangun lamban. 29 Kidang waktu Lot luah jak Sodom, rani seno juga luah apui rik belerang gugur jak langit rik ngebinasako tian unyinni. 30 Injuk renodo keadaan kanah waktu Anak Manusia dinyatako. 31 Waktu rani seno jelma sai lagi di atas hatok lambanni mak ngasi regah untuk ngakuk barang-barangni sai delom lamban. Reno muneh jelma sai lagi di kebun mak ngasi mulang mik lambanni. 32 Ingok api sai radu tejadi jama kajongni Lot! 33 Jelma sai berusaha nyelamatko kehurikanni, haga kelebonan hurikni. Kidangni jelma sai kelebonan kehurikanni haga nyelamatko hurikni. 34 Percayado: Waktu bingi seno, rua jelma lagi pedom di katil, sai jelma haga diusung sai jelma lagi ditinggalko. 35 Rua bebai lagi ngegiling gandum, sai bebai haga diusung sai lagi ditinggalko. 36 Rua jelma lagi beguai di kebun, sai haga diusung rik sai lagi ditinggalko." 37 Jelma-jelma sai nutuk Isa betanya, "Di dipa kejadian seno haga tejadi, Tuhan?" Isa ngejawab, "Di dipa wat bangkai, di disando wat burung penganik bangkai."

Luke 18

1 Radu jak seno Isa nyeritako sai perumpamaan untuk ngajar jelma-jelma sai nutuk Ia in tian selalu bedua rik mak putus asa. 2 Isa cawa, "Di sai kota wat hakim sai mak merabai jama Allah, rik mak haga peduli jama sapa pun juga. 3 Di kota seno muneh wat sai randa sai risok nihan ngehadap hakim untuk ngilu perkarani dibela. 'Tulung pai nyak ngehadapi lawanku,' ani randa seno. 4 Untuk waktu sai cukup saka hakim ano mak haga nulung randa seno. Kidang akherni hakim ano mulai bepiker, 'Walaupun nyak mak merabai jama Allah rik mak haga peduli jama sapa pun, 5 kidang mani randa ano terus ngeganggu nyak, lebih baik nyak ngebela perkarani. Kik mawat, ia haga terus ratong rik nyusahko nyak.' " 6 Radu jak seno Tuhan cawa, "Perhatiko api sai dicawako hakim sai mak adil ano! 7 Nah, api Allah mak haga ngebela umat-Ni sai beseru jama Ia di rani atau di bingi? Api Ia haga ngulorko waktu untuk nulung tian? 8 Percayado: Ia haga geluk ngebela perkarani tian! Kidangni kik Anak Manusia ratong, api masih wat jelma sai percaya jama Ia di bumi inji?" 9 Isa nyeritako juga perumpamaan inji sai ditujuko-Ni jama jelma sai memandang rendah jama jelma bareh, kidangni yakin bahwa dirini tenggalan betik. 10 Cawa Isa, "Wat rua jelma mik Lamban Ibadah untuk bedua. Sai jelma Farisi, sai barehni penagih pajak. 11 Jelma Farisi ano cecok tenggalan sambil bedua, 'Ya Allah, nyak ngucapko terima kasih juga jama Allah, mani nyak mak gegoh injuk ulun bareh, sai serakah, curang, atau bezinah. Nyak besyukor mani nyak mak injuk penagih pajak udi. 12 Nyak puasa rua kali seminggu, rik nyak ngeni persembahan jama Niku sepersepuluh jak sunyinni penghasilanku.' 13 Kidangni penagih pajak ano cecok jaoh-jaoh rik malahan mak bani nengadah langit. Sambil ngusap dada ia cawa, 'Ya Allah, kesiando jama nyak, jelma sai bedusa inji!' " 14 "Percayado," cawa Isa, "waktu mulang mik lamban, penagih pajak anodo sai diterima Allah lain hak jelma Farisi ano. Mani unggal jelma sai ngelanggarko dirini haga direbahko; rik tiap-tiap jelma sai ngerendahko dirini haga dilanggarkoni." 15 Wat lamon jelma ngusung sanak lunik mik jama Isa in Ia ngejamah rik ngeberkati tian. Waktu jelma-jelma sai nutuk Isa ngeliak seno, tian butong jama jelma-jelma seno. 16 Kidangni Isa ngurau sanak-sanak seno raduni cawa jama jelma-jelma sai nutuk Ia, "Taganko sanak-sanak ratong jama Nyak! Dang ngelarang tian, mani jelma injuk injido sai jadi anggota umat Allah. 17 Ingokdo! Jelma sai mawat ngehadap Allah injuk sanak sinji, mawat jadi anggota umat Allah." 18 Wat sai jelma sai mimpin Yahudi betanya jama Isa, "Pak Guru sai betik, nyak haga bebuat api in dapok nerima hurik sejati rik kekal?" 19 "Mengapi niku ngucakko Nyak betik?" Isa betanya jama ia. "Mak ngedok sai betik, selain Allah tenggalan. 20 Niku radu pandai perintah-perintah Allah: 'Dang bezinah, dang ngebunuh, dang maling, dang ngeni saksi sai buhung, rik hormatido bak rik emakmu.' " 21 "Sunyinni perintah ano radu kututuk jak nyak mengura," cawa jelma seno. 22 Ngedengi seno, Isa cawa, "Lagi wat sai hal sai haga diguaiko: Jualdo unyinni hartamu, keniko duitni jama jelma mejerih, rik niku haga mansa harta di surga. Kak radu jak seno tutukdo Nyak." 23 Kidangni waktu jelma udi ngedengi seno, ia sedih mani ia mebatin nihan. 24 Isa pandai jelma udi besedih hati, ulih seno Ia cawa, "Payah nihan untuk jelma batin jadi anggota umat Allah! 25 Lebih gampang sai unta kuruk lubang serok, jak sai jelma batin kuruk Dunia Ampai Allah." 26 Jelma sai ngedengi Isa nyawako injuk reno, betanya, "Kik injuk reno, sapa sai dapok selamat?" 27 Isa ngejawab, "Sai mak mungkin bagi manusia, mungkin bagi Allah!" 28 Kak raduni Petrus cawa, "Liakdo! Sekam radu ninggalko keluarga sekam untuk nutuk Bapak." 29 "Percayado!" ani Isa. "Jelma sai radu ninggalko lambanni, atau inggomni, atau puarini, atau bak rik emakni atau anak-anakni ulihni ngelayani Allah, 30 jelma udi haga dibalos belipat ganda pada waktu inji, rik waktu zaman sai haga ratong ia haga dikeni hurik sejati rik kekal." 31 Isa ngumpulko kerua belas jelma sai nutuk-Ni, kak raduni cawa, "Dengiko! Ram tano nuju Yerusalem. Di dudi, sunyinni sai ditulis nabi-nabi mengenai Anak Manusia, haga tejadi. 32 Ia haga diserahko jama jelma-jelma lain hak bangsa Yahudi, sai haga ngulok-ngulok, ngehina rik ngeluiko Ia. 33 Tian haga nyiksa rik ngebunuh Ia, kidangni waktu rani ketelu, Ia haga bangkit." 34 Sunyinni seno mak dipahami cutik pun ulih jelma-jelma sai nutuk Isa ano. Api retini jak kata-kata-Ni ano dirahasiako jak tian. Tian mak pandai Ia cawa tentang api. 35 Waktu Isa hamper sampai di Yerikho, sai jelma buta lagi mejong ngilu-ngilu di pingger renglaya. 36 Waktu ia ngedengi jelma lamon ano liu, ia betanya, "Wat api?" 37 "Isa, jelma Nazaret udi, liu," ani tian jama ia. 38 Radu jak seno ulun buta ano mekik, "Isa, anak Daud! Kesian pai jama nyak!" 39 Jelma-jelma sai di hadap ngebutongi ia rik ngayun ia hema. Kidangni ia mekik lebih nyaring lagi, "Anak Daud! Kesian pai jama nyak!" 40 Isa taru rik ngayun jelma ngusung ulun buta udi mik jama Ia. Waktu ia sampai, Isa betanya, 41 "Api sai niku mirak in Nyak bebuat jama niku?" "Tuan," jawab jelma buta ano, "nyak mirak ngeliak." 42 Kak raduni Isa cawa, "Kik injuk reno, liakdo! Mani niku percaya jama Nyak-Ku, niku munyai." 43 Waktu seno juga ia dapok ngeliak, kak raduni ia nutuk Isa sambil ngucapko terima kasih jama Allah. Waktu jelma lamon udi ngeliak hal seno, tian unyinni memuji-muji Allah.

Luke 19

1 Waktu Isa sampai di Yerikho, Ia kuruk untuk ngelintasi kota seno. 2 Di kota ano wat sai jelma kepala penagih pajak sai mebatin. Gelarni Zakheus. 3 Ia mirak ngeliak sapa Isa ano, kidangni mani jelma lamon nihan rik ia tenggalan mebuntak, maka ia mak behasil ngeliak Isa. 4 Jadi, ia tegar mena jak ulun-ulun, kak raduni cakak batang in dapok ngeliak Isa sai serebok lagi haga liu di dudi. 5 Waktu Isa sampai di batang ano, Ia ngeliak mik atas rik cawa, "Zakheus, regah geluk! Mani Nyak haga ratong mik lambanmu rani inji." 6 Zakheus geluk-geluk regah rik nyambut Isa riang nihan. 7 Sunyinni jelma sai ngeliak hal seno mulai besungut-sungut. Tian cawa, "Iih! Ia ngeratongi lambanni ulun sai mak mebetik!" 8 Kak raduni di lambanni, Zakheus cecok rik cawa jama Isa, "Tuhan, separo jak hartaku haga kusedekahko jama jelma mejerih; rik sapa sai pernah kutipu, haga kubayar luot jama ia pak kali lipat!" 9 Kak raduni cawa Isa, "Rani inji niku rik unyinni keluargamu diselamatko ulih Allah rik dikeni hurik sai ampai, mani niku juga keturunan Abraham. 10 Anak Manusia ratong untuk nyepok rik nyelamatko ulun sai sesek." 11 Sementara ulun masih ngedengiko Isa cawa, Ia nyeritako sai perumpamaan. Mani, pada waktu seno Ia lagi wat redik Yerusalem, rik ulun nyangko kik Allah geluk memerintah sebagai Raja di dunia. 12 Isa cawa, "Wat sai bangsawan mik di negeri sai jaoh haga dilantik jadi raja, kak raduni muloh luot. 13 Semakkung berangkat, ia ngurau puluh jelma sai ngelayani ia, raduni ngeni jama tian masing-masing sekeping duit emas. 'Bedagangdo jama duit inji sementara nyak mik,' cawani jama tian. 14 Kidang penduduk negeri udi nyuoh jama ia. Jadi, radu ia mik, tian ngirim utusan untuk ngucakko, 'Sekam mak haga jelma inji jadi raja sekam.' 15 Kidang bangsawan ano dilantik jadi raja, kak raduni muloh mik negerini. Kak raduni ia ngurau jelma-jelma sai ngelayani ia ngehadap, untuk ngilu pandai pira untung sai radu didapok tian. 16 Jelma sai ngelayani sai mula-mula ratong rik cawa, 'Tuan, sai duit emas sai Tuan keniko udi, radu kujadiko puluh.' 17 'Bagus,' ani tuan ano, 'niku jelma sai ngelayani sai betik! Mani delom hal-hal sai lunik niku dapok dipercaya, nyak haga ngejadiko niku jelma sai bekuasa jak puluh kota.' 18 Jelma sai ngelayani sai kerua ratong rik cawa, 'Tuan, sai duit emas sai Tuan keniko udi, radu kujadiko lima.' 19 Jama jelma sai ngelayani ano raja udi cawa, 'Niku haga kujadiko jelma sai bekuasa jak lima kota.' 20 Jelma sai ngelayani sai bareh ratong rik cawa, 'Tuan, ajo duitmu; nyak nyegokkoni delom setangan. 21 Nyak rabai jama Tuan, mani Tuan jelma sai keras. Tuan ngakuk api sai lain milik Tuan, rik Tuan ngakuk hasil di rang sai mak ditanom ulih Tuan.' 22 Raja udi cawa jama ia, 'Niku jelma sai ngelayani sai jahat! Nutuk cawa-cawamu tenggalan nyak haga ngehukum niku. Niku pandai nyak jelma sai keras: nyak ngakuk api sai lain hakku rik ngakuk hasil di rang sai mak kutanom. 23 Kik injuk reno mengapi niku mak ngurukko duit ano di bank in kik nyak muloh nyak dapok nerima duit seno jama bungani?' 24 Kak raduni raja ano cawa jama jelma-jelma sai cecok di disan, 'Akuk duit ano jak ia rik keniko jama jelma sai ngelayani sai ngedok puluh duit emas ano.' 25 Kidangni jelma-jelma udi cawa, 'Tuan, ia radu ngedok puluh.' 26 Raja udi ngejawab, 'Ingok: jelma sai radu ngedok, jama ia haga dikeni lebih lamon lagi. Kidang jelma sai mak ngedok api sai wat jama ia haga diakuk muneh jak ia. 27 Rik tano usung mik dija musuh-musuhku ano sai mak setuju nyak jadi rajani. Bunuh tian unyinni di hadapanku!' " 28 Seraduni Isa ngucakko sunyinni ano Ia lapah di hadap tian mik nuju Yerusalem. 29 Waktu sampai redik Betfage rik Betania di Bukit Zaitun, Ia ngayun rua jelma sai nutuk Ia mik mena. 30 "Mikdo mik pekon sai di hadap ano," cawa Isa jama tian, "kik keti kuruk di disan, keti haga ngeliak sai anak keledai teikok. Keledai udi makkung pernah ditunggangi jelma. Lepasko keledai udi rik usung mik dija. 31 Kik ulun betanya jama niku, 'Mengapi keti ngelepasko keledai ano?' ucakko, 'Tuhan memerlukoni.' " 32 Kerua jelma sai nutuk Isa ano mik, rik ngehalu unyinni gegoh jama sai dicawako-Ni. 33 Selagi tian ngelepasko anak keledai ano, sekedauni cawa jama tian, "Mengapi keti ngelepasko keledai ano?" 34 Tian ngejawab, "Tuhan memerlukoni." 35 Kak raduni tian ngusung anak keledai ano mik jama Isa. Raduni tian ngepikko jubahni tian di atas keledai ano rik nulung Isa cakak di atasni. 36 Sewaktu Ia liu sambil nunggangi keledai ano, jelma-jelma bareh ngebentangko jubahni tian di renglaya. 37 Waktu Isa hamper sampai di Yerusalem, di renglaya sai nurun di Bukit Zaitun, sunyinni jelma-jelma sai nutuk Ia sai lamon ano mulai beseru-seru memuji Allah rik ngucapko terima kasih jama Ia mani sunyinni keajaiban sai radu tian saksiko. 38 Tian cawa, "Diberkatido Raja sai ratong atas gelar Tuhan! Sejahtera di surga, rik terpujido Allah!" 39 Pira jelma Farisi jak hantara jelma lamon udi cawa jama Isa, "Bapak Guru, kayunko jelma-jelma sai nutuk Bapak ngehema." 40 Isa ngejawab, "Percayado! Kik keti ngehema, batu-batu inji haga mekik." 41 Waktu Isa makin redik jama Yerusalem, rik ngeliak kota ano, Ia ngehiwangini. 42 Cawa-Ni, "Kesian, hara betikni, kik rani inji niku pandai api sai dapok ngeratongko perdamaian! Kidangni tano niku mak dapok ngeliakni. 43 Niku haga ngalami sai waktu, di dipa musuhmu nyani halangan-halangan di kelilingmu; tian haga ngepung niku rik ngedesak niku jak sunyin penjuru. 44 Tian haga ngehancorko niku jejama unyinni pendudukmu; rik mak ngedok sai batu pun haga ditaganko tian tinggal tesusun di rangni, mani niku memperhatiko waktu Allah ratong untuk nyelamatko niku!" 45 Isa kuruk mik Lamban Ibadah rik mulai nguser jelma-jelma sai bedagang di dudi. 46 Cawa-Ni jama tian, "Di delom Alkitab tetulis injuk reji: Allah cawa, 'Lamban-Ku haga jadi lamban rang bedua.' Kidang keti nyanini sarang penyamun!" 47 Unggal rani Isa ngajar di delom Lamban ibadah. Imam-imam kepala, rik guru-guru agama, juga jelma-jelma sai mimpin Yahudi mirak ngebunuh Ia, 48 kidang mak mansa renglaya untuk ngeguaiko hal seno, mani sunyinni jelma terus ngedengiko Ia, rik tepikat jama cawa-cawa-Ni.

Luke 20

1 Suatu rani, Isa lagi ngajar rik ngabarko Kabar Betik jak Allah jama jelma-jelma delom Lamban Ibadah. Imam-imam kepala, guru-guru agama, jama tetuha-tetuhani Yahudi, ratong, 2 rik cawa jama Isa, "Cuba keni sekam pandai api dasarni Niku ngelakuko sunyinni sinji? Sapa sai ngeni hak seno jama Niku?" 3 Isa ngejawab, "Nyak haga nanya. Cuba keni pandai pai Nyak, 4 Yohanes ngebaptis makai hakni sapa? Allah api manusia?" 5 Kak raduni mulaido tian berunding, "Kik ram nyawako, 'Makai hak Allah,' Ia haga cawa, 'Kik reno, mengapi keti mawat percaya jama ia?' 6 Kidang kik ram nyawako, 'Makai hak manusia,' unyinni jelma haga nayar ram jama batu, mani tian percaya kik Yohanes sai nabi." 7 Maka tian ngejawab, "Sekam mawat pandai." 8 Kak raduni Isa cawa jama tian, "Kik reno Nyak juga mawat haga nyawako jama keti makai hakni sapa Nyak ngeguaiko sunyinni inji." 9 Isa nyeritako jama jelma-jelma udi, perumpamaan injuk reji, "Wat sai jelma nanom sebidang kebun anggor. Ia nyiwako kebun seno jama penggarap-penggarap kak raduni berangkat mik negeri sai bareh rik tinggal mesaka di negeri seno. 10 Waktu radu sampai waktuni mutil uahni anggor, sai kedauni kebun seno ngirimko jelma sai ngelayani ia mik penggarap haga ngilu bagianni. Kidang penggarap-penggarap seno mukul jelma sai ngelayani ano rik ngayun jelma sai ngelayani ano mulang jama culuk bangkang. 11 Kak raduni sai kedau kebun seno ngirimko jelma sai ngelayani sai bareh; kidang jelma sai ngelayani seno dipukul juga rik dihina ulih penggarap-penggarap ano, kak raduni dikayunni mulang jama culuk bangkang. 12 Kak raduni sai kedau kebun ano ngirimko jelma sai ngelayani sai ketelu. Kidang jelma sai ngelayani seno juga dipukul ulihni penggarap-penggarap seno rik ditokkoni mik luah kebun. 13 Akherni sai kedau kebunni cawa, 'Nyak haga ngerjako apilagi? Nyak haga ngirim anakku tenggalan sai kukasihi. Pasti ia dihormati tian!' 14 Kidang waktu penggarap-penggarap kebun seno ngeliak anakni sai kedau kebun ano, tian cawa sai jama sai bareh, 'Inji sai ahli warisni. Ija ram bunuh ia, in ram ngena warisanni.' 15 Tian nyiret in mik luah kebun kak raduni dibunuh." Kak raduni Isa nanya, "Nah, kik sai kedau kebun ano mulang, api sai haga dilakukoni jama penggarap-penggarap seno? 16 Pasti ia haga ratong rik ngebunuh penggarap-penggarap ano, kak raduni nyerahko kebun ano jama penggarap-penggarap sai bareh." Ngedengi seno, cawado jelma-jelma ano jama Isa, "Sekali-kali mawat!" 17 Isa ngeliak tian kak raduni cawa, "Kik reno, api retini ayat Alkitab sinji? 'Batu sai mawat dipakai ulihni tukang bangunan, radu jadi batu sai paling utama.' 18 Sunyinni jelma sai tumbak mik batu seno haga hancor; rik sapa sai kena batu ano haga tegilas jadi harbuk." 19 Guru-guru agama rik imam-imam kepala pandai kik perumpamaan seno ditujuko Isa jama tian. Mani ulihni seno tian haga nangkok Ia saat seno juga, kidang tian rabai jama jelma ramik. 20 Jadi tian nyepok kesempatan sai helau. Tian nyuap jelma in belaku sebagai jelma sai jujor, rik ngayun jelma-jelma seno ngejebak Isa jama pertanyaan-pertanyaan, in tian dapok nyerahko Ia jama wewenang rik kekuasaan gubernur. 21 Kak raduni jelma-jelma sai radu disuap seno cawa jama Isa, "Pak Guru, sekam pandai kik unyinni sai Bapak cawako rik ajarko seno benor. Sekam pandai juga kik Bapak ngajar jama terus terang tentang kehaga Allah untuk manusia, mani Bapak mawat mandang jelma. 22 Ulihni seno cuba Bapak cawako jama sekam, nurut atoran agama neram, dapok kedo ngebayar pajak jama Kaisar api mawat?" 23 Kidang Isa pandai muslihatni tian. Mani ulihni seno Ia cawa, 24 "Cuba tunjukko jama Nyak sekeping duit perak. Gambar rik gelarni sapa inji?" "Kaisar!" jawabni tian. 25 "Kik reno," cawani Isa jama tian, "keniko jama Kaisar, api sai jadi milikni Kaisar rik jama Allah api sai jadi milikni Allah." 26 Ternyata di hadap jelma ramik tian mawat ngedapokko sai kesalahan pun jama Isa. Tian angkah ngehema gaoh rik kagum jama jawaban-Ni seno. 27 Pira-pira jelma jak golongan Saduki ratong jama Isa. (Tian jak golongan sai bependapat bahwa jelma mati mawat dapok hurik luot.) Tian nanya jama Isa, 28 "Bapak Guru, Musa nulis hukum inji untuk neram: Kik bakas mati rik ia mawat ngedok anak, kak raduni puarini haga kawin jama randani in ngeni keturunan jama jelma sai radu mati ano. 29 Pernah wat pitu jelma muari. Sai tuha kawin, kak raduni mati mak ngedok anak. 30 Kak raduni sai numor rua kawin jama randani sai mula-mula, kidang ia juga mati mak ngedok anak. 31 Hal sai gegoh juga tejadi jama puarini sai ketelu rik seterusni sampai sai kepitu. 32 Akherni bebai randa ano mati juga. 33 Waktu ranini jelma mati dihurikko lagi, inggomni sapa udi? Sapa bebai seno? Mani kepitu-pituni radu kawin jama ia." 34 Isa ngejawab, "Jelma-jelma sai hurik tano inji kawin, 35 kidang jelma-jelma sai layak dihurikko jak mati, rik hurik di zaman sai haga ratong, tian mak kawin. 36 Keadaanni tian injuk malaikat, rik mak dapok mati. Tian yakdo anak-anak-Ni Allah, mani tian radu dihurikko luot jak kematian. 37 Musa tenggalan nyatako sai jelas kik jelma mati haga dihurikko luot. Delom tulisanni tentang belukar sai nyala ano ia nyebut Tuhan sebagai 'Allah Abraham, Allah Ishak rik Allah Yakub'. 38 Nah, Allah udi lain hak Allahni ulun mati! Ia Allahni jelma sai hurik! Mani untuk Allah, sunyinni jelma hurik." 39 Pira-pira guru agama cawa, "Jawaban Bapak Guru betik nihan." 40 Ulihni seno tian mak bani lagi nanyako sai hal jama Isa. 41 Isa nanya jama tian, "Repa bang dapok dicawako bahwa Raja Penyelamat keturunanni Daud? 42 Padahal Daud tenggalan sai cawa delom buku Mazmur, 'Tuhan cawa jama Tuhanku: Mejong pai di kebelah kanan-Ku, 43 sampai Nyak nyani musuh-musuh-Mu tunduk jama Niku.' 44 Jadi kik Daud nyebut Raja Penyelamat ano 'Tuhan', repa bang Ia keturunan Daud?" 45 Waktu jelma-jelma ngedengi Isa cawa, Ia cawa jama jelma-jelma sai nutuk Ia, 46 "Hati-hatido jama guru-guru agama. Tian gering lapah-lapah jama jubah sai kejung, rik gering dihormati di pasar-pasar. Tian gering rang-rang sai tehormat delom lamban ibadah rik di pesta-pesta. 47 Tian nipu randa-randa rik ngerampas lambanni. Rik untuk nyalok kejahatanni tian ano, tian bedua kejung-kejung! Hukumanni tian ano kanah mebiak!"

Luke 21

1 Di Lamban Ibadah, Isa ngeliak jelma-jelma batin ngurukko duit mik delom kutak persembahan. 2 Ia juga ngeliak jelma sai, ia ano randa mejerih nihan, ngurukko rua keping duit tembaga. 3 Kak raduni Isa cawa, "Dengiko: randa inji ngurukko lebih lamon jak sunyinni jelma sai bareh. 4 Mani tian unyinni ngeni jak kelebihan hartani. Kidang randa inji, walaupun mejerih nihan, ngeniko sunyinni sai wat jama ia sai diperlukoni tenggalan in hurik." 5 Wat jelma-jelma sai cawa tentang repa helauni kik Lamban Ibadah dihias jama batu sai helau-helau rik jama barang-barang sai dipersembahko jama Allah. Kak raduni Isa cawa jama tian, 6 "Kanah wat waktuni, sunyinni sai diliak keti inji haga dirubuhko; mak ngedok sai batu pun di dija sai haga tinggal tesusun di rangni!" 7 Tian nanya jama Isa, "Bapak Guru, kapan kik hal seno haga tejadi? Rik api tandani kik radu sampai saatni hal seno haga tejadi?" 8 Isa cawa, "Waspadado, dang sampai keti kena tipu. Lamon jelma haga ratong makai gelar-Ku, rik cawa, 'Nyakdo Ia!' rik 'Radu waktuni.' Kidang dang kik keti nutuk tian. 9 Dang muneh merabai kik keti ngedengi kabar tentang peperangan rik pemberuntakan. Sunyinni ano haga tejadi pai. Kidang seno mak bereti kik radu waktuni kiamat." 10 Kak raduni Isa nerusko kicikan-Ni, cawa-Ni, "Bangsa sai haga beperang ngelawan bangsa sai bareh rik negara sai haga nyerang negara sai bareh. 11 Di dipa-dipa haga tejadi kukuk sai hibat, bahaya kebetohan rik wabah penyakik. Haga tejadi hal-hal sai mengeriko rik dasyat di langit. 12 Kidang semakkung sunyinni seno tejadi, keti haga ditangkok rik dianiaya. Keti haga diadili di lamban-lamban ibadah rik dikurukko mik delom bui. Rik keti haga disiret mik hadap raja-raja rik jelma-jelma sai nguasai mani keti jelma sai nutuk Nyak. 13 Senodo kesempatan bagimu untuk ngabarko Kabar Betik jak Allah. 14 Betekaddo bahwa keti mawat haga khuater tentang api sai haga keti cawako untuk ngebela diri. 15 Nyakku tenggalan haga ngeniko cawa-cawa rik kebijaksanaan jama niku, in mak sai jelma pun jak musuh-musuhmu dapok ngelawan atau nyangkal api sai dicawako keti. 16 Keti haga dikhianati ulih emak bakmu, ulih puari-puarimu, ulih sanak keluargamu rik ulihni kantik-kantikmu. Separo jak keti haga dibunuh tian. 17 Keti haga dimusuhi ulih sunyinni jelma mani keti jelma sai nutuk Nyak. 18 Kidang sai buok pun jak ulumu mak haga lebon. 19 Kik keti betahan rik sabar, keti haga selamat." 20 "Kik keti ngeliak Yerusalem digepung tentera, keti haga pandai kik kota seno mawat mesaka lagi haga hancor. 21 Pada waktu seno jelma sai wat di Yudea haga lijung mik gunung. Tian sai wat delom kota haga ninggalko kota, rik tian sai di luah kota dang sampai kuruk mik delom kota. 22 Mani rani seno yakdo 'Rani-rani Hukuman Dijatuhko', in injuk reno tejadi api sai radu ditulis delom Alkitab. 23 Hara ngerini rani seno bagi bebai sai ngandung, rik bebai sai lagi nyusui upi! Negeri inji haga ngalami kesusahan balak, rik Tuhan haga ngehukum bangsa inji. 24 Wat sai haga dibunuh jama pedang, wat muneh sai haga diusung injuk tawanan mik negeri ulun bareh; rik jelma-jelma sai mawat ngenal Allah haga ngilik-ngilikko Yerusalem sampai bela waktu sai radu ditantuko Tuhan untuk tian." 25 "Kanah di matarani, bulan, rik bintang-bintang haga keliakan tanda-tanda. Di bumi, bangsa-bangsa haga merabai rik bingung ngehadapi deru rik bunyi gelumbangni lawok. 26 Jelma haga merabai setengah mati ngehadapi api sai haga tejadi di seluruh dunia inji, mani jelma-jelma bekuasa di angkasa raya haga jadi kacau balau. 27 Waktu senodo Anak Manusia haga ratong delom awan jama kuasa rik kemuliaan sai balak. 28 Kik hal-hal seno radu tejadi, minjak rik iwakko ulumu, mani serebok lagi keti haga diselamatko." 29 Kak raduni Isa cerita jama tian perumpamaan inji, cawa-Ni, "Perhatiko batang ara rik unyinni batang sai bareh. 30 Kik pucuk-pucukni mulai keliakan, retini keti pandai radu hamper musim panas. 31 Reno muneh kik keti ngeliak hal seno tejadi, keti haga pandai bahwa Allah radu haga merintah injuk Raja. 32 In keti pandai! Hal-hal seno haga tejadi semakkung jelma-jelma sai hurik tano inji mati sunyinni. 33 Langit rik bumi haga lebon, kidang cawa-Ku selama-lamani." 34 "Jaga dirimu, dang sampai keti sibuk pesta-pesta rik nginum inuman sai keras, atau mikerko masalah hurik, akherni keti mawat siap kik rani seno tecul tiba-tiba. 35 Mani Rani seno haga ratong injuk perangkap jama sunyinni jelma sai di bumi. 36 Bejaga-jagado, rik bedua selalu in keti kuat ngatasi sunyinni sai haga tejadi rik keti dapok ngehadap Anak Manusia." 37 Isa ngajar di Lamban Ibadah kak di rani, rik di bingi Ia mik Bukit Zaitun rik tinggal di dudi. 38 Unggal pagi sunyinni jelma ratong mik Lamban Ibadah haga ngedengiko Isa ngajar.

Luke 22

1 Perayaan Ruti Mak Beragi sai disebut Paskah radu meredik. 2 Imam-imam kepala rik guru-guru agama lagi nyepok ranglaya untuk ngebunuh Isa secara hema-hema, mani tian merabai jama jelma ramik. 3 Kak raduni iblis kuruk di diri Yudas sai disebut muneh Iskariot, yakdo salah saini jak rua belas muridni Isa. 4 Ulihni seno Yudas mik berunding jama imam-imam kepala rik kepala pengawal Lamban Ibadah tentang repa carani ia in dapok nyerahko Isa jama tian. 5 Tian riang nihan rik bejanji haga ngehadiahko Yudas duit. 6 Yudas setuju rik mulai nyepok kesempatan untuk nyerahko Isa jama tian, mak dipandai jelma. 7 Sampai waktuni Perayaan Ruti Mak Beragi bahwa biri-biri untuk kanikan Paskah ditikol. 8 Isa ngayun Petrus rik Yohanes, "Mikdo sediako kanikan Paskah untuk ram." 9 "Di dipa Bapak rang sekam nyiapkoni?" ani tian. 10 Isa ngejawab, "Waktu keti kuruk kota, jelma bakas sai lagi ngusung sai kendi ngisi way haga betungga keti. Tutuk ia mik lamban sai dikurukni, 11 cawako jama sai kedau lamban ano: Guru cawa, 'Dipa rangni jelma-jelma sai nutuk Nyak rik Nyak nganik kanikan Paskah?' 12 Sai kedau lamban ano haga nunjukkoni jama niku kamar luteng sai balak, lengkap jama pekakasni. Siapko sunyinni di dudi." 13 Kak raduni mikdo Petrus rik Yohanes, dihaluni sunyinni injuk sai dicawako Isa. Tian nyediako kanikan Paskah udi. 14 Waktu sampai waktuni nganik kanikan Paskah ano, Isa mejong jama jelma sai nutuk Ia di rang perjamuan. 15 Ia cawa jama tian, "Nyak mirak nihan nganik kanikan Paskah inji jama keti semakkung Nyak sengsara! 16 Mani, percayado: Nyak mak haga nganik inji lagi sampai reti jak perjamuan inji disampaiko di Dunia Ampai Allah." 17 Kak raduni Isa ngiwakko piala anggor, kak raduni ngucapko dua syukor jama Allah, kak raduni cawa, "Akuk inji, rik bagi-bagiko; 18 mani in keti pandai: mulai tano inji Nyak mak haga lagi nginum anggor inji luot sampai Allah radu bekuasa, jama sepenuhni." 19 Radu jak seno Isa ngakuk ruti. Raduni Ia ngucapko dua syukor, Ia ngebelah-belah ruti jama culuk-Ni kak raduni ngeniko ano jama tian, rik cawa, "Injido badan-Ku sai kuserahko jama keti. Guaiko inji in ngingokko Nyak." 20 Reno muneh seraduni jak mengan, Ia ngeniko piala anggor ano jama tian rik cawa, "Piala inji nunjukko Perjanjian Allah sai ampai, sai disahko jak rah-Ku -- rah sai Kucurahko jama keti." 21 "Kidang liak! Jelma sai ngekhianati Nyak tano wat jama Nyak! 22 Anak Manusia sangun haga mati injuk sai ditantuko Allah; kidang celakado jelma sai ngekhianati Nyak!" 23 Tian mulai nanya peperda tian, sapa sai di hantara tian sai haga ngeguaiko ano. 24 Jelma-jelma sai nutuk Isa betangkar tentang sapa di hantarani tian sai harus dianggap paling balak. 25 Isa cawa jama tian, "Raja-raja bangsa sai mak ngenal Allah nindas rakyatni, rik ulun-ulun sai dikeni kuasa disebut 'Pelindung Rakyat'. 26 Kidang keti mak dapok injuk reno. Sebalikni, jelma sai paling balak haga jadi sai paling lunik, rik jelma sai mimpin haga jadi injuk jelma sai ngelayani. 27 Sapa sai lebih balak: jelma sai mejong mengan di mija, atau jelma sai ngelayani ia? Tantu jelma sai mejong ano. Kidang Nyak wat di hantara keti sebagai jelma sai ngelayani. 28 Delom sunyin kesusahan-Ku, keti selalu jama-jama Nyak. 29 Injuk Bapa radu ngeniko hak memerintah jama Nyak, reno juga Nyak haga ngeniko hak ano jama niku. 30 Ulihni seno keti ngasi nutuk besenang-senang jama Nyak waktu Nyak jadi Raja. Rik keti haga mejong di atas rua belas takhta untuk memerintah rua belas suku bangsa Israel." 31 "Simon, Simon, dengiko! iblis radu dikeni izin haga nguji niku; injuk gandum dipisahko jak bawakni injuk reno muneh sai betik dipisahko jak sai burak. 32 Kidang Nyak radu bedua untuk niku, Simon, in imanmu dang mesuh. Rik kik niku radu muloh jama Nyak, niku haga nguatko puari-puarimu." 33 Petrus ngejawab, "Tuhan, nyak besedia kuruk penjara rik mati jama-jama Tuhan!" 34 "Percayado, Petrus," ani Isa, "semakkung manuk ngakut rani inji, niku telu kali ngingkari Nyak." 35 Raduni Isa cawa jama tian, "Tumbai waktu Nyak ngutus keti tanpa ngizinko keti ngusung dumpet, kantong atau sepatu, api keti kekurangan api-api?" "Mawat!" cawani tian. 36 "Kidang tano," ani Isa, "sapa sai ngedok dumpet atau kantong, haga diusungni; rik sapa sai mak ngedok pedang, haga ngejual jubahni untuk ngebeli pedang. 37 Mani, percayado, ayat Alkitab sai bunyini injuk reji, 'Ia dianggap penjahat,' haga tejadi jama Nyak. Mani api sai tetulis delom Alkitab tentang Nyak lagi tejadi tano." 38 "Tuhan," ani jelma-jelma sai nutuk Isa, "liak, di dija wat rua pedang." "Radudo!" jawab Isa. 39 Isa ninggalko kota rik mik injuk biasani di Bukit Zaitun, rik jelma-jelma sai nutuk Ia mik juga jama Ia. 40 Waktu sampai di dudi, Ia cawa jama tian, "Beduado in keti mak bedusa kik lagi dicubai." 41 Kak raduni Ia mik lebih jaoh jak tian, kekira sejaoh tayaran batu, kak raduni belutut rik bedua. 42 "Bapa," cawa-Ni, "kik dapok, jaohko jak Nyak derita sai haga Kualami inji. Kidang dang nurut kehaga-Ku, kidang nurut kehagani Bapa gaoh." 43 Sai malaikat ratong jama Ia rik nguatko Ia. 44 Batinni Isa menderita nihan sehingga Ia temon-temon bedua. Hiting-Ni injuk rah netes mik tanoh. 45 Radu jak bedua, Isa muloh luot mik jelma-jelma sai nutuk Ia. Ia ngehalu tian lagi pedom di delom kesedihan. 46 Kak raduni Ia cawa jama tian, "Mengapi keti pedom? Minjakdo rik bedua in keti mak kena cubaan." 47 Waktu Isa lagi cawa, ratong serombongan jelma. Sai dipimpin ulihni Yudas, jelma-jelma sai nutuk Isa. Kak raduni Yudas mik Isa kak raduni nyium Ia. 48 Kidang Isa cawa jama Ia, "Yudas, api jama siuman ano niku haga ngekhianati Anak Manusia?" 49 Waktu jelma-jelma sai nutuk Isa sai wat di disan ngeliak api sai haga tejadi, tian cawa, "Tuhan, kuserang sekam jama pedang gaoh!" 50 Kak raduni salah sai jak tian nyerang hamba imam agung netak cuping kananni sampai putus. 51 Kidang Isa cawa, "Adudo!" Kak raduni Ia nyadak cuping jelma seno rik diunyaiko-Ni. 52 Kak raduni Isa cawa jama imam-imam kepala rik perwira-perwira pegawai Lamban Ibadah, jama jelma-jelma sai mimpin Yahudi sai ratong mik disan haga nangkok Ia, "Api Nyak inji penjahat sampai keti ratong jama pedang rik pentungan untuk nangkok Nyak? 53 Bidang rani Nyak wat jama keti di Lamban Ibadah, keti mak nangkok Nyak. Kidang inji saatni keti betindak, saat kuasa kekelaman nyancan peranan." 54 Tian nangkok Isa rik ngusung Ia mik lamban imam agung. Petrus nutuk jak jaoh. 55 Di tengah-tengah tengebah ano apui unggun radu dinyalako rik Petrus mik mejong jama jelma-jelma sai mejong di kelilingni. 56 Wat sai jelma sai ngelayani bebai ngeliak Petrus mejong di pingger apui unggun ano; kak raduni jelma sai ngelayani bebai ano ngeperhatiko Petrus, kak raduni cawa, "Jelma inji juga jeno wat jama-jama Isa!" 57 Kidang Petrus mak ngaku. Ia cawa, "Nyak sama sekali mak kenal jama jelma udi!" 58 Kak raduni, jelma bareh ngeliak Petrus rik cawa, "Niku juga salah sai jak tian!" Kidang Petrus ngejawab, "Mawat, lain nyak!" 59 Kira-kira sejam jak seno, jelma bareh juga cawa sai keras, "Sangun jelma inji jelma sai nutuk Isa, mani ia juga jelma Galilea!" 60 Kidang Petrus ngejawab, "Api maksudmu, nyak mak pandai!" Waktu seno juga, waktu Petrus lagi cawa, manuk ngakut. 61 Isa ngerilong rik ngeliak Petrus. Kak raduni Petrus ingok Tuhan radu cawa jama Ia, "Semakkung manuk ngakut rani inji, niku telu kali ngingkari Nyak." 62 Kak raduni luahdo Petrus jak disan rik miwang tesedu-sedu. 63 Jelma-jelma sai lagi ngejaga Isa, ngemainko rik mukul Ia. 64 Tian nyalok mata-Ni nanya jama Ia, "Cuba tekok sapa sai mukul Niku?" 65 Lamon cawa-cawa sai ngehina barehni sai diucakko tian jama Ia. 66 Pagi ranini, jelma-jelma sai mimpin Yahudi, imam-imam kepala, rik guru-guru agama bekumpul, kak raduni Isa diusung di hadapan Mahkamah Agama tian. 67 "Cawako jama sekam," ani tian jama Ia, "api niku inji Raja Penyelamat?" Isa ngejawab, "Kik Nyak ngucakko jama niku, keti mak percaya. 68 Rik kik Nyak nanya jama keti, keti mak haga ngejawab. 69 Kidang mulai tano, Anak Manusia haga mejong di kebelah kanan Allah Sai Mahakuasa." 70 Tian unyinni cawa, "Kik reno, Niku inji Anak Allah?" Isa ngejawab, "Reno ani keti." 71 Kak raduni tian cawa, "Mak perlu lagi saksi! Sekam radu ngedengi jak banguk-Ni tenggalan!"

Luke 23

1 Sunyinni sai sidang ano cecok, kak raduni ngusung Isa mik hadap Pilatus. 2 Di disan tian mulai nuduh Ia. Tian cawa, "Sekam ngehalu Jelma inji nyesekko rakyat. Ia ngehasut jelma in dang ngebayar pajak jama Kaisar, mani cawani Ia ano Almasih, sai juga Raja." 3 Kak raduni Pilatus nanya jama Isa, "Temon kedo Niku raja jelma Yahudi?" Isa ngejawab, "Reno cawamu." 4 Kak raduni ani Pilatus jama imam-imam kepala rik jelma ramik ano, "Nyak mak ngedapokko sai kesalahan pun jak Jelma inji untuk ngehukum Ia." 5 Kidang tian lebih ngedesak luot, "Jama ajaran-Ni, Ia ngehasut jelma di seluruh Yudea; mula-mula di Galilea, rik tano radu sampai muneh di dija." 6 Waktu Pilatus ngedengi ano, ia nanya, "Api Jelma inji jelma Galilea?" 7 Waktu dikeni pandai kik Isa ratong jak daerah sai wat di debah kekuasaan Herodes, Pilatus ngirimko Isa jama Herodes, sai waktu seno wat juga di Yerusalem. 8 Herodes riang nihan waktu ngeliak Isa, mani radu saka ia ngedengi tentang Ia rik mirak ngeliak-Ni. Ia ngeharap dapok nyaksiko Isa nyani keajaiban. 9 Ulihni seno Herodes ngajuko lamon pertanyaan jama Ia, kidang Isa mak ngejawab sama sekali. 10 Imam-imam kepala rik guru-guru agama ngehadap juga di disan rik keras nuduh Isa. 11 Herodes rik anggota-anggota tenterani ngemainko rik ngehina Isa, kak raduni makaiko Ia kawai kebesaran, kak raduni ngirim Ia muloh jama Pilatus. 12 Waktu rani seno juga Herodes rik Pilatus, sai tumbai bemusuhan, bekantik luot. 13 Pilatus ngumpulko imam-imam kepala, para jelma sai mimpin, rik rakyat, 14 kak raduni cawa jama tian, "Keti ngusung Jelma inji jama nyak rik cawa kik Ia nyesekko jelma-jelma. Tano di hadap keti nyak radu meriksa Ia, kidang nyak sama sekali mak ngedapokko sai kejahatan sai dituduhko keti jama Ia. 15 Reno juga ani Herodes, mani ia juga radu ngirimko Isa ano muloh jama sekam. Jelma inji mak ngelakuko api-api sai patut dihukum jama hukuman mati. 16 Ulihni seno nyak haga nyebat Ia kak raduni kulepasko." 17 Unggal perayaan Paskah, Pilatus haga ngelepasko sai jelma tahanan untuk rakyat. 18 Sunyinni jelma sai di disan ngayung, "Bunuh Ia! Lepasko Barabas untuk sekam!" ( 19 Barabas kuruk bui mani pemberuntakan sai tejadi di kota rik mani pembunuhan.) 20 Pilatus haga ngelepasko Isa, ulihni seno ia cawa sekali lagi jama jelma ramik ano. 21 Kidang tian cawa, "Salibko Ia! Salibko Ia!" 22 Kak raduni untuk ketelu kalini Pilatus beseru jama tian, "Kidang api kesalahan-Ni? Nyak mak ngedapokko sai kesalahan pun jama Ia sai patut dihukum jama hukuman mati! Nyak haga nyebat Ia, kak raduni kulepasko." 23 Kidang tian terus ngayung sekuat tenaga kik Isa haga disalibko. Rik akherni sai dikayungko tian behasil. 24 Pilatus ngeni hukuman mati jama Isa nutuk kehagani jelma-jelma ano, 25 rik ngelepasko jelma sai dikilu tian, yakdo jelma sai dipenjara mani pemberuntakan rik pembunuhan. Kak raduni Isa diserahko jama tian untuk diperlakuko sesuai kehagani tian. 26 Kak raduni Isa diusung ulihni tian. Di tengah ranglaya, tian betungga jelma sai gelarni Simon, sai asalni jak Kirene, sai lagi kuruk mik kota. Tian nahan ia, kak raduni maksa ia mikul kayu salib ano di kudanni Isa. 27 Lamon jelma nutuk lapah di kudanni Isa -- di hantarani wat juga bebai. Bebai-bebai ano miwang rik ngebatui Isa. 28 Kidang Isa ngerilong jama tian rik cawa, "Bebai-bebai Yerusalem! Dang ngehiwangi Nyak. Hiwangi dirimu tenggalan rik anak-anakmu. 29 Mani haga ratong waktuni jelma haga cawa, 'Hara beruntungni bebai-bebai sai mak pernah ngandung, sai mak pernah ngedok anak rik mak pernah nyusui upi!' 30 Waktu seno jelma haga cawa jama gunung-gunung, 'Timpa sekam!' Rik jama bukit-bukit, 'Timpa sekam!' 31 Mani kik jama kayu sai lagi hurik, jelma radu bebuat injuk reji, api muneh sai haga dilakuko tian jama kayu sai radu menyangu!" 32 Wat muneh jelma rua sai bareh -- rua-ruani penjahat -- sai diusung tian untuk dihukum mati jama-jama Isa. 33 Waktu sampai di rang sai disebut "Tengkorak", tian nyalibko Isa rik rua penjahat ano -- sai di kebelah kanan rik sai lagi di kebelah kiri Isa. 34 Kak raduni Isa bedua, "Bapa, ampunko tian! Tian mak pandai api sai dilakuko tian." Kawaini Isa dibagi-bagiko di disan di hantarani tian liwat lotre. 35 Jelma-jelma cecok di disan sambil nunton, sementara jelma-jelma sai mimpin Yahudi ngereneh Isa jama cawa, "Ia radu nyelamatko jelma bareh; cuba tano Ia nyelamatko diri-Ni tenggalan, kik Ia temon-temon Raja Penyelamat sai dipilih Allah!" 36 Prajurit-prajurit juga ngereneh Ia. Tian ratong rik ngeni anggor peros jama Ia 37 rik cawa, "Kik Niku raja jelma Yahudi, selamatko diri-Mu!" 38 Di kebelah atas kayu salib Isa, tetulis tulisan inji: "Injido Raja Jelma Yahudi." 39 Salah sai jak penjahat sai disalib ano ngehina Isa. Ia cawa, "Niku Raja Penyelamat, kan? Nah, selamatko diri-Mu rik sekam!" 40 Kidang penjahat sai lagi negor kantikni ano, "Api niku mak merabai jama Allah? Niku gegoh dihukum mati injuk Ia. 41 Angkah hukuman ram rua sangun setimpal jama perbuatan neram. Kidang Ia sama sekali mak besalah!" 42 Kak raduni ia cawa, "Isa, ingokko nyak, kik Niku ratong sebagai Raja!" 43 "Percayado," cawani Isa jama ia, "rani inji niku haga jama-jama Nyak di surga." 44 Kira-kira pukul rua belas tengah rani, matarani mak besinar, rik seluruh negeri ano jadi mekelam sampai pukul telu dibi. 45 Hordeng sai tegantung delom Lamban Ibadah, sarak jadi rua. 46 Kak raduni Isa ngayung jama suara sai keras, "Bapa! Delom culuk-Mu Kuserahko diri-Ku!" Radu jak cawa seno, Ia mati. 47 Waktu perwira pasukan ngeliak api sai radu tejadi, ia memuji Allah. Kak raduni ia cawa, "Temon, Ia mak besalah!" 48 Jelma ramik sai ratong di disan untuk nunton, ngeliak api sai tejadi. Tian unyinni mulang jama hati sai nyesol nihan. 49 Rik sunyinni kenalan Isa, termasuk bebai-bebai sai nutuk Ia jak Galilea, cecok jak jaoh rik ngeliak sunyinni ano. 50 Wat jelma sai gelarni Yusuf, sai asalni jak kota Arimatea di negeri Yudea. Ia jelma betik sai dihormati jelma, rik ia lagi nunggu waktuni Allah mulai merintah sebagai Raja. Walaupun ia anggota Mahkamah Agama, ia mak setuju jama keputusan rik tindakan mahkamah ano. 52 Yusuf ano mik ngehadap Pilatus rik ngilu in mayat Isa dikeniko jama ia. 53 Kak raduni ia ngeregahko mayat Isa jak kayu salib, kak raduni ngebungkusni jama kain kafan jak kain linen. Kak raduni ia ngepikkoni delom kuboran sai disani delom bukit batu -- kuboran ano mak pernah tepakai. 54 Rani seno rani Jumat; rik rani Sabat hamper mulai. 55 Bebai-bebai sai ratong jama Isa jak Galilea nutuk Yusuf rik ngeliak kuboran ano. Tian ngeliak juga repa mayat Isa dipikko delom kubor. 56 Kak raduni tian mulang kak raduni nyiapko ramuan-ramuan rik minyak wangi untuk ngeminyaki mayat Isa. Waktu rani Sabat, tian taru beguai untuk naati hukum agama.

Luke 24

1 Waktu rani Minggu, pagi-pagi nihan, bebai-bebai ano mik kuboran ngusung ramuan-ramuan sai radu disediako tian. 2 Di kuboran, tian ngehalu batu sai nyalok kuboran radu teguling. 3 Kak raduni tian kuruk mik kuboran ano, kidang mak nungga mayat Tuhan Isa di disan. 4 Waktu tian cecok di disan rik bingung mikerko hal ano, tiba-tiba rua jelma makai kawai sai bekilau-kilauan cecok redik tian. 5 Tian merabai nihan, kak raduni sujud sampai di tanoh, sedangko rua jelma ano cawa jama tian, "Mengapi keti nyepok jelma hurik di hantara jelma mati? 6 Ia mak ngedok di dija. Ia radu bangkit! Ingok api sai radu diucakko-Ni jama keti waktu Ia masih di Galilea, 7 bahwa 'Anak Manusia haga diserahko jama jelma bedusa, kak raduni disalibko, rik rani sai ketelu Ia haga bangkit.' " 8 Kak raduni ampai ingok bebai-bebai ano jama cawa-cawani Isa. 9 Waktu mulang jak kuboran ano, tian nyeritako sunyinni kejadian ano jama sebelas rasul rik sunyinni jelma sai nutuk sai barehni. 10 Bebai-bebai sai ngeni pandai sunyinni ano jama jelma-jelma sai nutuk Isa, yakdo: Maria Magdalena, Yohana rik Maria emakni Yakobus, rik bebai-bebai barehni sai barong jama tian. 11 Kidang rasul-rasul nyangko bebai-bebai ano angkah nyeritako sai mawat-mawat gaoh. Tian mak percaya cerita bebai-bebai ano. 12 Kidang Petrus minjak rik tegar mik kuboran. Sambil ngebungkuk ia ngeliak mik delom, kak raduni ngeliak angkah kain kafan di disan. Petrus hiran nihan, kak raduni mulang jama lamon pertanyaan delom hatini tentang api sai radu tejadi. 13 Waktu rani seno juga, rua jelma sai nutuk Isa lagi lapah mik pekon kebelah sai gelarni Emaus, kira-kira sebelas kilometer jaohni jak Yerusalem. 14 Sambil lapah tian rua ngubrol tentang peristiwa sai radu tejadi ano. 15 Waktu tian rua ngubrol rik tukor pikeran, Isa tenggalan ratong rik lapah jejama tian rua. 16 Tian ngeliak Isa, kidang wat sai hal sai nyaniko tian mak ngenal Isa. 17 Kak raduni Isa cawa, "Api sai dicawako keti rua di tengah renglaya ajo?" Tian rua taru jama pudak sedih. 18 Kak raduni sai jelma jak tian ano, sai gelarni Kleopas, nanya jama Isa, "Bapakdo satu-satuni jelma asing di Yerusalem sai mak pandai peristiwa api sai tejadi akher-akher inji?" 19 "Peristiwa api?" tanya Isa. "Peristiwa sai tejadi jama Isa, jelma jak Nazaret ano," jawabni tian. "Ia nabi. Cawa-cawa-Ni rik guai-Ni bekuasa nihan -- betik nurut pandangan Allah maupun nurut pandangan sunyinni jelma. 20 Imam-imam kepala rik jelma-jelma sai mimpin bangsa ram nyerahko Ia untuk dihukum mati, rik tian nyalibko Ia! 21 Padahal sekam ngeharap kik Ia sai haga ngebebasko Israel! Rik rani inji rani ketelu jak hal seno tejadi. 22 Lagi muneh, pira-pira bebai jak anggota sekam radu nyani sekam tekanjat. Pagi-pagi nihan tian mik kuboran, 23 kidang mak ngehalu mayat-Ni udi. Kak raduni tian muloh rik cawa kik tian ngeliak malaikat, rik malaikat-malaikat ano cawa kik Isa hurik. 24 Pira-pira jelma jak sekam kak raduni mik kuboran rik ternyata api sai dicawako bebai-bebai ano sangun temon, angkah tian mak ngeliak Isa." 25 Kak raduni Isa cawa jama tian rua ano, "Keti sangun bugu! Lali nihan keti untuk percaya sunyinni sai radu dicawako para nabi! 26 Kan Raja Penyelamat haga ngalami pai penderitaan seno, kak raduni ampai ngedapokko kemuliaan-Ni?" 27 Kak raduni Isa nerangko jama tian rua api sai tetulis delom sunyinni Alkitab tentang diri-Ni, mulai jak buku-buku Musa rik buku para nabi. 28 Waktu tian radu meredik jama pekon sai tian tuju. Isa ngelakuko seolah-olah haga lapah terus, 29 kidang tian nahan Ia, "Tinggaldo di rang sekam," ani tian jama Ia, "tano radu hamper di bingi rik radu mekelom juga." Maka Isa kuruk untuk minok di rangni tian. 30 Waktu mejong haga mengan jejama tian, Isa ngakuk ruti, ngucapko syukor jama Allah, ngebelah-belah ruti ano jama culuk-Ni, kak raduni ngenikoni jama tian. 31 Kak raduni sadardo tian kik ano Isa. Kidang Ia lebon jak pengliakanni tian. 32 Cawani tian sai jama sai bareh, "Kan rasani hati ram bekobar-kobar, waktu Ia cawa jama ram di tengah renglaya, rik nerangko isi Alkitab jama ram?" 33 Waktu seno juga tian minjak kak raduni muloh mik Yerusalem. Di disan tian ngedapokko kesebelas jelma sai nutuk Isa lagi bekumpul jama sai bareh. 34 Tian ano cawa, "Sangun temon Tuhan radu hurik luot! Ia radu ngeliakko diri-Ni jama Simon!" 35 Rua jelma sai nutuk Isa sai ampai ratong ano kak raduni nyeritako pengalamanni tian rua di tengah renglaya, rik repa carani tian ngenali Tuhan waktu Ia ngebelah-belah ruti. 36 Waktu tian lagi becerita, tiba-tiba Isa tenggalan cecok di tengah-tengah tian rik cawa, "Sejahterado keti!" 37 Tian tekanjat rik merabai, mani nyangko tian lagi ngeliak hantu. 38 Kidang Isa cawa, "Mengapi keti bang merabai? Mengapi bang timbul keragu-raguan delom hatimu? 39 Liak culuk-Ku rik cukut-Ku. In keti pandai, kik Nyak kedo inji! Sadakdo rik perhatiko, mani hantu mak ngedok daging atau tulan, injuk sai diliak keti jama Nyak." 40 Isa cawa reno sambil ngeliakko culuk rik cukut-Ni jama tian. 41 Rik waktu tian masih makkung percaya, mani terlalu riang rik hiran, Isa nanya jama tian, "Api keti ngedok kanikan di dija?" 42 Tian ngeniko jama Ia kepelok iwa tengguring. 43 Isa ngakuk iwa ano, kak raduni nganikni di hadapanni tian. 44 Kak raduni jak seno Ia cawa jama tian, "Injido hal-hal sai radu Kucawako jama keti waktu Nyak masih jama-jama keti: sunyinni hal sai tetulis tentang Nyak delom Buku-buku Musa, Para Nabi, rik Mazmur, haga tejadi." 45 Kak raduni Isa ngebukak pikeranni tian untuk ngerti maksud Alkitab. 46 Kak raduni Ia cawa jama tian, "Di delom Alkitab tetulis bahwa Raja Penyelamat haga menderita, rik haga bangkit luot jak kematian pada rani sai ketelu. 47 Juga bahwa atas gelar Raja Penyelamat ano haga diwartako jama sunyin bangsa kik manusia haga betubat, rik bahwa Allah ngampuni dusa. Rik kabar ano haga diwartako mulai jak Yerusalem. 48 Ketido saksi-saksi jak sunyinni ano. 49 Rik Nyak tenggalan haga ngirim jama keti api sai radu dijanjiko ulih Bapa. Kidang keti haga tetap nunggu di kota inji sampai kuasa jak Allah ngeliputi keti." 50 Jak seno Isa ngusung tian mik luah kota sampai Betania. Di disan Ia ngiwakko culuk-Ni, kak raduni ngeberkati tian. 51 Sementara Ia ngelakuko seno, Ia teiwak mik surga, kak raduni tepisah jak tian. 52 Tian sujud nyumbah Ia, kak raduni muloh mik Yerusalem jama hati sai riang nihan, 53 rik terus muji-muji Allah di Lamban Ibadah.

John 1

1 Pada mulani, semakkung dunia dijadiko, Firman radu wat. Firman wat jejama Allah rik Firman gegoh jama Allah. 2 Jak mula-mula Ia jejama Allah. 3 Sunyinni dijadiko liwat Ia, rik jak sunyin sai wat, mak sai pun dijadiko tanpa Ia. 4 Firman udi sumber hurik, rik hurik ngeni terang jama manusia. 5 Terang udi becahaya delom kekelaman, rik kekelaman mak dapok madamkoni. 6 Ratongdo jelma sai diutus Allah, Yohanes gelarni. 7 Ia ratong mewartako tentang terang udi, in sunyinni ulun percaya. 8 Ia tenggalan lain hak terang udi, ia angkah mewartako gaoh. 9 Terang sejati sai nerangi sunyinni manusia, ratong mik dunia. 10 Firman wat di dunia, dunia dijadiko liwat Ia, kidang dunia mak mengenal Ia. 11 Ia ratong mik negeri-Ni tenggalan kidang bangsa-Ni mak nerima Ia. 12 Kidang wat muneh jelma sai nerima Ia rik percaya jama Ia; tian dikeni-Ni hak jadi Anak Allah, 13 sai dilaherko lain hak jak manusia, mani hurik ampai seno jak Allah asalni. 14 Firman radu jadi manusia, Ia tinggal di hantara neram, rik ram radu ngeliak keagungan-Ni. Keagungan ano diterima-Ni injuk Anak tunggal Bapa. Liwat Ia ram ngeliak Allah rik kasih-Ni jama ram. 15 Yohanes ratong sebagai saksi-Ni, ia mewartako: "Injido Ia sai kuucakko: Ia haga ratong lebih duri jak nyak, kidang lebih balak jak nyak, mani semakkung nyak wat, Ia radu wat." 16 Ia penuh kasih; mak taru, Ia ngeberkati ram. 17 Hukum Tuhan ram terima liwat Musa. Kidang kasih rik kesetiaan Allah dinyatako liwat Isa Almasih. 18 Mak ngedok sai pernah ngeliak Allah, selain Anak tunggal Bapa, sai gegoh jama Bapa rik erat nihan jama Ia. Iado sai nyatako Bapa jama ram. 19 Jelma-jelma sai bekuasa Yahudi di Yerusalem ngayun imam-imam rik jelma-jelma Lewi mik jama Yohanes rik nanya jama ia, "Niku inji sapa?" 20 Yohanes ngaku terus terang, "Nyak ajo lain hak Raja Penyelamat." 21 "Kik injuk reno, niku sapa?" tanya tian. "Api niku Elia?". "Lain," jawab Yohanes. "Api niku Sang Nabi?" tanya tian lagi. "Lain," jawabni. 22 "Kik injuk reno, ucakko jama sekam sapa niku inji," cawa tian, "in sekam dapok ngeni jawaban jama jelma-jelma sai ngayun sekam. Api cawamu tentang dirimu tenggalan?" 23 Yohanes ngejawab, "Nyakdo ia sai diucakko ulih Nabi Yesaya: 'Jelma sai beseru di padang heni: Ratako renglaya untuk Tuhan.' " 24 Jelma-jelma sai diutus ulih ulun Farisi 25 betanya, "Kik niku lain hak Raja Penyelamat, lain hak Elia, lain juga Sang Nabi, mengapi niku ngebaptis?" 26 Yohanes ngejawab, "Nyak ngebaptis jama way. Kidang di tengah-tengah keti wat jelma sai mak keti kenal. 27 Ia ratong lebih duri jak nyak, kidang untuk ngebukak tali sepatu-Ni pun nyak mak layak." 28 Sunyinni seno tejadi di Betania, kebelah timur Way Yordan rangni Yohanes ngebaptis. 29 Jemoh ranini, Yohanes ngeliak Isa ratong jama ia. Kak radu Yohanes cawa, "Liak, Iado Anak Biri-biri Allah sai ngehapus dusa dunia. 30 Iado sai kuucakko haga ratong lebih duri jak nyak, kidang lebih balak jak nyak, mani semakkung nyak laher, Ia radu wat. 31 Semakkungni, nyak mak pandai sapa Ia ano. Padahal nyak ratong ngebaptis jama way in bangsa Israel mengenal Ia." 32 Yohanes juga ngeni kesaksian inji, "Nyak ngeliak Ruh Allah regah injuk merpati jak langit raduni tinggal di atas-Ni. 33 Waktu seno nyak makkung pandai sapa Ia. Kidang Allah sai ngayun nyak ngebaptis jama way radu cawa jama nyak, 'Kik niku ngeliak Ruh Allah regah, raduni tinggal di atas sai jelma, Iado sai haga ngebaptis jama Ruh Allah.' 34 Nyak radu ngeliak-Ni tenggalan," cawa Yohanes, "rik nyak ngeni kesaksian bahwa Iado Anak Allah." 35 Jemoh ranini Yohanes wat di rang seno lagi jama rua jelma sai nutuk ia. 36 Waktu ia ngeliak Isa liwat, ia cawa, "Liak! Iado Anak Biri-biri Allah." 37 Kerua jelma sai nutuk Yohanes ngedengi cawa seno, raduni mik nutuk Isa. 38 Isa ngerilong mik kudan, rik ngeliak tian sedang nutuk Ia. Ia betanya, "Keti nyepok api?" Jawab tian, "Rabi, di dipa Rabi tinggal?" (Cawa 'Rabi' retini guru). 39 "Ija liak tenggalan," cawa Isa. Tian mik jama Ia rik ngeliak di dipa ia tinggal. Waktu seno pukul epak dibi. Rani seno tian tinggal jama Ia. 40 Salah sai jak kerua jelma sai radu ngedengi api sai diucakko Yohanes kak raduni mik nutuk Isa, iado Andreas, puari Simon Petrus. 41 Geluk-geluk Andreas nyepok Simon, puarini, rik cawa jama ia, "Sekam radu betungga jama Mesias!" (Mesias gegoh jama Almasih, yakdo: Raja Penyelamat.) 42 Andreas ngantakko Simon jama Isa. Isa nuntong Simon, raduni cawa, "Niku Simon, anak Yona. Niku haga disebut Kefas." (Kefas gegoh jama Petrus, retini: gunung batu.) 43 Jemoh ranini Isa memutusko mik Galilea. Ia betungga jama Filipus, rik cawa jama ia, "Ija nutuk Nyak!" 44 Filipus asalni jak Betsaida, yakdo rang tinggal Andreas rik Petrus. 45 Filipus betungga jama Natanael rik cawa jama ia, "Sekam radu ngehalu jelma sai disebut ulih Musa delom Buku Hukum Allah, rik sai diwartako ulih nabi-nabi. Ia udi Isa jak Nazaret, anak Yusuf." 46 Kidang Natanael ngejawab, "Mungkin kedo sai hal sai betik ratong jak Nazaret?" "Ija liak tenggalan," jawab Filipus. 47 Isa ngeliak Natanael ratong, raduni cawa tentang ia, "Liak, udi jelma Israel sejati. Mak ngedok kepalsuan jama ia." 48 "Repa Bapak kenal jama nyak?" tanya Natanael jama Isa. Isa ngejawab, "Semakkung Filipus ngurau niku, Nyak radu ngeliak niku di debah batang ara ano." 49 "Bapak Guru," cawa Natanael, "Bapakdo Anak Allah! Bapakdo Raja bangsa Israel!" 50 Isa cawa, "Niku percaya, mani Nyak ngucakko bahwa Nyak radu ngeliak niku di debah batang ara ano? Hal-hal sai jaoh lebih balak jak seno haga niku liak!" 51 Cawa Isa muneh, "Temon percayado, niku haga ngeliak langit tebukak, rik malaikat-malaikat Allah regah cakak jama Anak Manusia."

John 2

1 Rua rani jak seno wat pesta kawin di kota Kana di Galilea, emak-Ni Isa wat di disan. 2 Isa jama jelma-jelma sai nutuk Ia diundang juga di pesta udi. 3 Waktu anggor radu bela, emak-Ni cawa jama Isa, "Anggorni tian bela." 4 Isa ngejawab, "Mak, dang ngayun Nyak. Makkung sampai waktuni Nyak nyatako diri." 5 Kidang emak-Ni Isa cawa jama jelma-jelma sai ngelayani, "Guaiko gaoh api sai dicawako-Ni jama niku." 6 Di dudi wat enam runcung sai disediako untuk keperluan pembasuhan nurut adat Yahudi. Runcung ano masing-masing isini kira-kira seratus liter. 7 Isa cawa jama jelma-jelma sai ngelayani udi, "Isido runcung-runcung ano jama way." Tian ngisi sampai latap. 8 Raduni Isa cawa jama tian, "Tano akuk cutik way ano rik usung jama jelma sai mimpin pesta." Tian ngusung way udi jama jelma sai mimpin pesta, 9 rik ia nyicip way sai radu berubah jadi anggor. (Ia mak pandai jak ipa anggor ano, angkah jelma-jelma sai ngelayani sai nuangko way ano gaoh sai pandai). Kak raduni jelma sai mimpin pesta udi ngeredik kemantin, 10 rik cawa jama ia, "Biasani ulun ngehidangko anggor sai paling bangik lebih mena rik kik kuari radu puas nginum, ampai anggor sai biasa. Kidangni Niku nyegok anggor sai paling bangik sampai tano!" 11 Udido keajaiban mula-mula sai disani Isa. Ia ngelakuko seno di Kana di Galilea. Jama tanda seno Ia nunjukko keagungan-Ni. Maka jelma-jelma sai nutuk Ia percaya jama Ia. 12 Kak radu jak seno Isa mik di Kapernaum jama-jama emak-Ni, puari-puari-Ni rik jelma-jelma sai nutuk Ia. Tian tinggal di dudi pira-pira rani sakani. 13 Waktu Rani Buka Paskah Yahudi radu meredik, Isa mik Yerusalem. 14 Di Lamban Ibadah di Yerusalem Ia ngehalu penjual-penjual jawi, biri-biri, rik burung merpati; juga jelma tukang nukor duit mejong di dudi. 15 Isa nyani cambuk jak tali kak raduni nguser sunyinni binatang udi, biri-biri atau jawi, jak delom Lamban Ibadah. Mija-mija tukang tukor duit dibalikko-Ni hingga duit tian besirakan di dipa-dipa. 16 Kak raduni Ia cawa jama penjual burung merpati, "Iwakko unyinni jak ija. Dang dijadiko Lamban Bapa-Ku rang bedagang!" 17 Maka jelma-jelma sai nutuk Ia ingok jama ayat Alkitab inji, "Cinta-Ku untuk Lamban-Mu, ya Allah, nyuah hati-Ku." 18 Jelma-jelma sai bekuasa Yahudi nantang Isa, cawa tian, "Cuba sani keajaiban sebagai tanda untuk sekam bahwa Niku berhak betindak injuk inji." 19 Isa ngejawab, "Rubuhko Lamban inji, rik delom telu rani Nyak haga ngebangunni luot." 20 Raduni tian cawa, "Epak puluh enam tahun dibutuhko untuk ngebangun Lamban Ibadah inji. Rik Niku ngebangun luot delom telu rani?" 21 Kidangni Lamban Ibadah sai dimaksud Isa ano badan-Ni tenggalan. 22 Mak mesaka jak seno, seraduni Isa dibangkitko jak mati, ingokdo jelma-jelma sai nutuk Ia bahwa hal seno pernah diucakko-Ni. Maka percayado tian jama api sai tetulis delom Alkitab rik jama api sai diucakko ulih Isa. 23 Sementara Isa wat di Yerusalem waktu Perayaan Paskah, lamon ulun percaya jama Ia ulihni keajaiban-keajaiban sai disani-Ni. 24 Kidang Isa tenggalan mak percaya jama tian, mani Ia kenal sunyinni jelma. 25 Mak perlu jelma ngeni keterangan jama Ia tentang sapa pun, mani Ia tenggalan pandai api sai wat delom hati manusia.

John 3

1 Wat sai jelma tokoh agama jak golongan ulun Farisi, gelarni Nikodemus. 2 Suatu bingi ia ratong jama Isa rik cawa, "Bapa Guru, sekam pandai Bapak diutus Allah. Mani mak ngedok sai jelma pun dapok nyani keajaiban injuk sai Bapak guaiko, kik Allah mawat nyertai Ia." 3 Isa ngejawab, "Percayado, mak ngedok sai jelma pun dapok jadi anggota umat Allah, kik ia mawat dilaherko luot." 4 "Masa ulun dewasa dapok laher luot?" cawa Nikodemus jama Isa. "Mungkin kedo ia kuruk delom kandungan emakni rik dilaherko luot?" 5 Isa ngejawab, "Temondo cawa-Ku inji: kik jelma mawat dilaherko jak way rik jak Ruh Allah, ulun udi mak dapok jadi anggota umat Allah. 6 Manusia secara jasmani dilaherko ulih ulun tuhani, kidang secara rohani dilaherko ulih Ruh Allah. 7 Dang hiran kik Nyak ngucakko: niku sunyinni haga dilaherko luot. 8 Angin betiup mik dipa ia haga; ram ngedengi bunyini, kidang mak pandai jak ipa ratongni rik mik dipa mikni. Injuk reno juga ulun sai dilaherko ulih Ruh Allah." 9 "Injuk repa ano dapok tejadi?" Nikodemus nanya. 10 Isa ngejawab, "Niku guru di Israel; masa niku mak pandai? 11 Percayado: Sekam cawa angkah tentang api sai sekam pandai, rik sekam ngeni kesaksian angkah tentang api sai sekam liak; kidang keti mak haga nerima kesaksian sekam. 12 Keti mak percaya kik Nyak nyeritako jama niku mengenai hal-hal jak dunia inji; repa bang keti dapok percaya, kik Nyak nyeritako jama niku hal-hal mengenai surga? 13 Mak ngedok sai jelma pun pernah cakak mik surga, selain Ia sai regah mik dunia, yakdo Anak Manusia. 14 Gegoh injuk Musa nyakakko ulai tembaga di sebatang kayu di padang gurun, injuk reno muneh Anak Manusia haga dicakakko, 15 in sunyinni ulun sai percaya jama Ia mansa hurik sejati rik kekal." 16 Mani Allah nihan-nihan mengasihi manusia di dunia inji, maka Ia ngeniko Anak-Ni sai tunggal, in unggal jelma sai percaya jama Ia mak binasa, melainko mansa hurik sejati rik kekal. 17 Mani Allah ngirim Anak-Ni lain hak untuk ngehakimi dunia inji, kidang untuk nyelamatkoni. 18 Jelma sai percaya jama Ia mak dihukum. Kidang jelma sai mak percaya radu dihukum ulih Allah, mani ia mak percaya jama Anak Allah sai tunggal. 19 Ia dituntut bedasarko hal inji: Terang udi radu ratong mik dunia, kidang manusia lebih gering kelam jak terang, mani guaini tian jahat. 20 Unggal jelma sai beguai jahat, nyuoh jama terang; ia mak haga ratong jama terang, in guaini sai jahat dang keliakan. 21 Kidang jelma sai ngeguaiko kehaga Allah, ratong jama terang in jadi nyata bahwa api sai diguaikoni udi yakdo nurut kehaga Allah. 22 Kak radu jak seno Isa rik jelma-jelma sai nutuk Ia mik di Yudea. Ia tinggal di disan pira waktu sakani jama tian rik ngebaptis. 23 Waktu seno Yohanes makkung kuruk bui. Ia ngebaptis di Ainon, mak jaoh jak Salim, mani di disan wat lamon way. Jelma-jelma ratong jama ia, rik ia ngebaptis tian. 25 Pira-pira jelma sai nutuk Yohanes mulai betangkar jama ulun Yahudi tentang atoran pengecahan. 26 Tian mik jama Yohanes, rik cawa, "Pak Guru, api Bapak masih ingok jelma sai jama-jama Bapak di seberang Way Yordan udi, sai Bapak tunjukko jama sekam tumbai? Ia tano ngebaptis juga, rik sunyinni jelma mik jama Ia." 27 Yohanes ngejawab, "Manusia mak dapok api-api kik mak dikeniko Allah jama ia. 28 Keti tenggalan radu ngedengi cawaku, 'Nyak lain Raja Penyelamat. Nyak diutus lebih mena jak Ia.' 29 Kebayan yakdo milik kemantin. Sahabat kemantin udi angkah cecok ngedampingi rik ngedengiko, rik ia gering kik ngedengiko suara kemantin. Reno muneh nyak. Tano nyak riang nihan. 30 Iado sai haga makin penting, rik nyak makin kurang penting." 31 Sai ratong jak atas ngelebihi sunyinni. Sai ratong jak dunia tegolong jelma dunia, rik cawa tentang hal-hal dunia. Ia sai ratong jak atas ngelebihi sunyinni. 32 Ia cawa mengenai api sai radu diliak rik didengi-Ni, kidang mak sai jelma pun percaya jama kesaksian-Ni. 33 Jelma sai percaya jama kesaksian-Ni ano, ngakui bahwa Allah benor. 34 Mani jelma sai diutus Allah nyampaiko cawa-cawa Allah, mani Ruh Allah radu dikeniko jama Ia sepenuhni. 35 Bapa mengasihi Anak-Ni, rik radu nyerahko sunyinni kuasa jama Ia. 36 Jelma sai percaya jama Sanak seno haga mansa hurik sejati rik kekal. Kidang jelma sai mak taat jama Sanak seno mak mansa hurik. Ia dihukum Allah untuk selama-lamani.

John 4

1 Ulun-ulun Farisi ngedengi bahwa Isa mansa rik ngebaptis lebih lamon jelma sai nutuk jak Yohanes. ( 2 Sebenorni Isa tenggalan mak ngebaptis melainko jelma-jelma sai nutuk Ia gaoh.) 3 Waktu Isa pandai bahwa ulun-ulun Farisi radu ngedengi tentang hal seno, Ia mik jak Yudea muloh mik Galilea. 4 Delom lapahni seno Ia haga liwat Samaria. 5 Maka sampaido Isa di sai kota di Samaria sai gelarni Sikhar, mak jaoh jak tanoh sai tumbai dikeniko Yakub jama Yusuf anakni. 6 Di dudi wat sumor Yakub. Isa buya nihan ulihni lapahni, ulihni seno Ia mejong di pingger sumor. Waktu seno kekira pukul rua belas tengah rani, 7 rik jelma-jelma sai nutuk Isa radu mik kota untuk ngebeli kanikan. Kak raduni sai bebai Samaria ratong nimba way. Isa cawa jama ia, "Bu, ngasi mawat Nyak ngilu nginum?" 9 Bebai Samaria udi ngejawab, "Tuan ulun Yahudi, nyak ulun Samaria; mengapi Tuan ngilu nginum jak nyak?" (Mani ulun-ulun Yahudi mak ngedok hubungan jama ulun Samaria.) 10 Isa ngejawab, "Kik niku pandai pengenian Allah rik sapa sai ngilu nginum jama niku, pasti niku tenggalan sai ngilu nginum jama Ia, rik Ia haga ngeni jama niku way hurik." 11 Cawa bebai udi, "Tuan mak ngedok timba, rik sumor inji relam nihan. Jak ipa Tuan mansa way hurik? 12 Yakub, bapak leluhur sekam, ngeni sekam sumor inji. Ia tenggalan ngakuk way nginumni jak ija; reno muneh anak-anakni rik binatang ternakni. Api Tuan nyangko Tuan lebih balak jak Yakub?" 13 "Jelma sai nginum way inji haga mahu luot," ani Isa, 14 "kidang jelma sai nginum way sai haga Kukeniko, mak mahu selama-lamani. Mani way sai haga Kukeniko udi haga jadi mata way delom dirini sai memancar mik luah rik ngeniko jama ia hurik sejati rik kekal." 15 Cawa bebai udi, "Tuan, keniko jama nyak way seno, in nyak mak mahu luot; rik mak perlu muloh mik dija untuk ngakuk way." 16 "Mikdo, urau kajongmu, kak raduni muloh mik dija," cawa Isa. 17 "Nyak mak ngedok kajong," jawab bebai ano. "Temondo cawamu," cawa Isa. 18 "Mani niku radu kawin lima kali, rik bakas sai hurik jama-jama niku tano lain hak kajongmu." 19 "Tano nyak pandai Tuan ajo nabi," cawa bebai udi. 20 "Nenek muyang sekam nyumbah Allah di bukit inji, kidang bangsa Tuan cawa bahwa angkah di Yerusalem gaoh rangni jelma nyumbah Allah." 21 "Percayado," ani Isa jama ia, "sai waktu jelma haga nyumbah Bapa, lain hak di bukit inji, rik lain juga di Yerusalem. 22 Keti ulun Samaria nyumbah sai mak keti kenal, sedangko sekam jelma Yahudi nyumbah Ia sai sekam kenal, mani keselamatan ratong jak ulun Yahudi. 23 Kidang waktuni haga ratong, malahan radu ratong, bahwa jama kuasa Ruh Allah jelma-jelma haga nyumbah Bapa injuk Allah sai benor injuk sai dimirakko Bapa. 24 Mani Allah udi Ruh, rik angkah jama kuasa Ruh Allah jelma-jelma dapok nyumbah Bapa injuk repa Ia wat." 25 Bebai udi cawa jama Isa, "Nyak pandai Raja Penyelamat (sai disebut Almasih) haga ratong. Kik Ia ratong, Ia haga ngeni pandai sunyin hal jama neram." 26 "Nyakdo Ia," cawa Isa, "Nyak sai tano sedang cawa jama niku." 27 Waktu senodo jelma-jelma sai nutuk Isa muloh. Tian hiran ngeliak Isa cawa jama sai bebai. Kidang mak sai jelma pun jak tian sai betanya jama bebai udi, "Ibu perlu api?" atau sai betanya jama Isa, "Mengapi Bapak cawa jama bebai udi?" 28 Maka bebai udi ninggalko runcungni di dudi kak raduni tegar mik kota rik cawa jama ulun-ulun di disan, 29 "Ija liak jelma sai ngeni pandai jama nyak sunyin hal sai pernah kuguaiko. Mungkin kedo Ia udi Raja Penyelamat?" 30 Maka jelma-jelma ano pun ninggalko kota kak raduni mik jama Isa. 31 Sementara seno jelma-jelma sai nutuk Ia ngurau Isa mengan. "Bapak Guru," cawa tian, "silako mengan." 32 Kidang Isa ngejawab, "Wat kanikan jama Nyak, sai mak keti pandai." 33 Maka jelma-jelma sai nutuk Ia mulai saling betanya, "Api wat jelma ngusung kanikan untuk Ia?" 34 Kak raduni Isa cawa, "Kanikan-Ku iado nutuk kehaga-Ni Ia sai ngutus Nyak, rik ngeraduko guaian sai diserahko-Ni jama Nyak. 35 Keti cawa, 'Epak bulan lagi musim panen.' Kidang Nyak cawa jama niku: Liakdo kebun-kebun sai radu menguning, siap untuk digetas! 36 Jelma sai ngegetas radu mulai nerima upahni rik ngumpulko hasil untuk hurik sai sejati rik kekal. Maka jelma sai nabor rik jelma sai ngegetas ngasi senang jama-jama. 37 Peribahasa inji benor juga, 'Sai jelma nanom, sai lain ngegetas!' 38 Nyak ngayun keti mik ngegetas mik kebun sai mak keti usahako; ulun lain radu beguai di dudi, rik keti nerima untung jak guaian tian." 39 Lamon ulun Samaria penduduk kota udi percaya jama Isa, mani bebai udi cawa, "Ia ngucakko jama nyak sai sunyinni sai pernah kuguaiko." 40 Maka waktu ulun-ulun Samaria udi betungga jama Isa, tian ngilu nihan in Ia tinggal jama tian. Jadi Isa tinggal di dudi rua rani sakani. 41 Kak raduni lebih lamon lagi ulun percaya jama Isa mani api sai diajarko-Ni tenggalan jama tian. 42 Tian cawa jama bebai udi, "Sekam percaya tano, lain hak mani api sai niku cawako jama sekam, kidang mani sekam tenggalan radu ngedengi Ia, rik pandai bahwa Ia sangun Penyelamat dunia." 43 Rua rani tinggal di Sikhar kak raduni, Isa mik Galilea. 44 Isa tenggalan radu cawa, "Sai nabi mak dihormati di negerini tenggalan." 45 Kidang waktu Ia sampai di Galilea, jelma-jelma di dudi nyambut Ia jama senang hati, mani tian wat di Yerusalem waktu Rani Buka Paskah, rik radu ngeliak unyinni sai diguaiko Isa. 46 Kak raduni Isa muloh mik Kana di Galilea, di disando Ia pernah ngubah way jadi anggor. Di kota seno wat sai pegawai pemerintah, anakni sedang meruyuh di Kapernaum. 47 Waktu ia ngedengi bahwa Isa radu ratong mik Galilea jak Yudea, ia mik jama Isa rik ngehagako Isa ratong mik Kapernaum untuk munyaiko anakni sai hamper mati. 48 Isa cawa jama pegawai pemerintah udi, "Kik keti mak ngeliak keajaiban-keajaiban, keti mak percaya." 49 "Tuan," jawab pegawai pemerintah udi, "gelukdo ratong semakkung anakku mati." 50 Cawa Isa jama ia, "Mikdo anakmu munyai." Jelma udi percaya jama cawani Isa, kak radu ia mik. 51 Di tengah renglaya, jelma-jelma sai ngelayani ia ratong jama ia rik ngabarko, "Anak Tuan radu munyai." 52 Kak raduni ia betanya jama tian pukul pira sanak udi mulai munyai. Tian ngejawab, "Nambi kira-kira pukul sai tengah rani ruyuhni lebon." 53 Kak raduni bakni sanak seno ingok bahwa waktu saat senodo Isa cawa jama ia, "Anakmu munyai." Maka ia rik sunyin keluargani percaya jama Isa. 54 Senodo keajaiban kerua sai disani Isa di Galilea seraduni Ia ratong jak Yudea.

John 5

1 Radu jak seno wat perayaan Yahudi, maka Isa mik Yerusalem. 2 Di Yerusalem redik "Rangok Biri-biri" wat sai kulam, sai delom bahasa Ibrani dikeni gelar Betesda. Di dudi wat lima serambi. 3 Di serambi-serambi udi lamon jelma meruyuh pepedoman; wat sai buta, wat sai timpang, rik wat sai lumpuh. Tian sunyinni nunggu way di kulam udi beguncang. 4 Mani kekala malaikat Tuhan regah mik delom kulam ano rik ngeguncangko wayni. Rik jelma meruyuh sai mula-mula kuruk mik delom kulam udi waktu way beguncang haga munyai jak penyakik api gaoh sai dideritani. 5 Di rang seno juga wat sai jelma bakas sai radu meruyuh telu puluh walu tahun sakani. 6 Isa ngeliak ia pepedoman di disan, rik pandai bahwa ia radu saka nihan meruyuh; maka Isa betanya jama ia, "Haga mak niku munyai?" 7 Jelma meruyuh udi ngejawab, "Bapak, mak ngedok jelma di dija untuk ngurukko nyak mik delom kulam waktu way beguncang. Rik sementara nyak nuju kulam, ulun lain radu kuruk mena." 8 Maka Isa cawa jama ia, "Minjakdo, iwakko apaimu rik lapahdo." 9 Waktu seno juga jelma udi munyai. Ia ngiwakko apaini rik lapah. Hal seno tejadi waktu rani Sabat. 10 Ulihni seno jelma-jelma sai bekuasa Yahudi cawa jama jelma sai ampai munyai ano, "Rani inji rani Sabat. Niku mak ngasi ngiwakko apaimu." 11 Kidang jelma udi ngejawab, "Jelma sai ngunyaiko nyak seno ngayun nyak ngiwakko apaiku rik lapah." 12 "Sapa Ia sai ngayun niku ngiwakko apaimu rik lapah?" tanya tian. 13 Kidang jelma sai radu munyai udi mak pandai sapa jelmani, mani Isa radu lebon jak hantara jelma lamon udi. 14 Kak raduni Isa betungga jama jelma udi di delom Lamban Ibadah, rik cawa jama ia, "Tano niku radu munyai. Dang bedusa lagi, in mak ngalami hal sai lebih burak lagi." 15 Maka mikdo jelma udi kak raduni ngeni pandai jama jelma-jelma sai bekuasa Yahudi bahwa Isado sai ngunyaiko ia. 16 Rik ulihni udi tian mulai nyusahko Isa, mani Ia ngunyaiko jelma waktu rani Sabat. 17 Kidang Isa cawa jama tian, "Bapa-Ku terus beguai sampai tano, rik Nyak pun beguai." 18 Cawa-cawa seno nyani jelma-jelma sai bekuasa Yahudi makin berusaha untuk ngebunuh-Ni. Tian ngelakuko seno, lain hak ulih Ia ngelanggar atoran agama mengenai rani Sabat, kidang juga mani Ia cawa bahwa Allah udi Bapa-Ni; retini Ia ngegegohko diri-Ni jama Allah. 19 Isa ngejawab ulun-ulun udi injuk reji, "Percayado, Anak mak dapok ngelakuko api-api jama kuasa tenggalan. Ia angkah ngelakuko api sai Ia liak dilakuko ulih Bapa-Ni. Mani api sai dilakuko ulihni Bapa, reno juga sai dilakuko ulih Anak. 20 Mani Bapa mengasihi Anak rik nunjukko jama Ia sunyinni sai dilakuko-Ni tenggalan. Malah Bapa haga nunjukko jama Ia perbuatan-perbuatan sai lebih balak lagi, hingga keti hiran. 21 Bapa ano ngebangkitko ulun mati, rik ngeniko tian hurik sejati rik kekal; reno juga Anak ngeni hurik kekal jama jelma sai haga dikeni-Ni hurik. 22 Bapa tenggalan mawat ngehakimi sapa pun. Sunyinni kekuasaan untuk ngehakimi radu diserahko jama Anak-Ni. 23 Bapa ngelakuko inji in sunyinni jelma ngehormati Anak injuk tian ngehormati Bapa. Jelma sai mak ngehormati Anak mak juga ngehormati Bapa sai ngutus Anak. 24 Temon nihan cawa-cawa-Ku inji: Jelma sai memperhatiko cawa-cawa-Ku, rik percaya jama Ia sai ngutus Nyak, ngedok hurik sejati rik kekal. Ia mak haga dihukum; ia radu lepas jak kematian rik mansa kehurikan. 25 Percayado: Haga ratong waktuni -- malah radu sampai waktuni -- ulun mati haga ngedengi suara Anak Allah. Rik jelma sai ngedengini haga hurik. 26 Injuk Bapa tenggalan sumber hurik, Ia ngejadiko Anak-Ni sumber hurik muneh. 27 Ia radu ngeniko jama Anak-Ni hak untuk ngehakimi, mani Ia Anak Manusia. 28 Dang keti hiran ngedengi hal inji, mani waktuni haga ratong bahwa unyinni jelma sai radu mati ngedengi suara-Ni, 29 kak raduni luah jak kuboran. Jelma sai radu bebuat baik haga bangkit untuk hurik. Kidang jelma sai radu ngelakuko sai jahat haga bangkit untuk dihukum." 30 "Nyak mak dapok bebuat api-api atas kehaga-Ku tenggalan. Nyak angkah ngehakimi nutuk jama sai diperintahko Allah. Rik keputusan-Ku adil, mani Nyak mak nutuk kehaga tenggalan, kidangni kehagani Bapa sai ngutus Nyak. 31 Kik Nyak ngeni kesaksian tentang diri tenggalan, kesaksian udi mak dapok dipercaya. 32 Kidang wat ulun lain sai ngeni kesaksian tentang Nyak, rik Nyak pandai bahwa kesaksian-Ni ano temon. 33 Keti radu ngirim utusan jama Yohanes, rik ia radu ngeni kesaksian sai benor tentang Nyak. 34 Hal inji Kucawako, lain hak mani Nyak memerluko kesaksian jak manusia, kidang in keti diselamatko. 35 Yohanes udi injuk lampu sai nyala rik memancarko cahaya. Untuk sementara waktu keti senang nerima cahayani ano. 36 Kidang kesaksian-Ku lebih balak jak kesaksian Yohanes. Api sai tano Kulakuko, yakdo guai sai ditugasko Bapa jama Nyak, ngebuktiko bahwa Bapa radu ngutus Nyak. 37 Rik Bapa sai ngutus Nyak juga ngeni kesaksian tentang Nyak. Keti makkung pernah ngedengi suara-Ni atau ngeliak rupa-Ni. 38 Cawa-cawa-Ni mak tesegok di delom hatimu mani keti mak percaya jama Nyak sai diutus-Ni. 39 Keti belajar Alkitab mani nyangko bahwa jama cara seno keti ngedok hurik sejati rik kekal. Rik Alkitab udi tenggalan ngeni kesaksian tentang Nyak. 40 Kidang keti mak haga ratong jama Nyak untuk dapok hurik kekal. 41 Nyak mak nyepok pujian jak manusia. 42 Nyak kenal keti. Nyak pandai keti mak mengasihi Allah delom hatimu. 43 Nyak ratong jama kuasa Bapa-Ku, kidang keti mak nerima Nyak. Kidang kik jelma lain ratong jama kuasani tenggalan, keti haga nerima ia. 44 Repa bang keti dapok percaya, kik keti nyepok pujian jak peperda keti, rik mak berusaha nyepok pujian jak Allah sai Esa? 45 Dang nyangko Nyak haga nyalahko keti di hadapan Bapa. Justru sai haga nyalahko keti yakdo Musa, ia sai keti harapko. 46 Kik keti percaya jama Musa, keti haga percaya jama Nyak, mani tentang Nyakdo ia nulis. 47 Kidang kik keti mak percaya jama api sai ditulis Musa, repa keti dapok percaya jama api sai Kucawako?"

John 6

1 Pira-pira waktu jak seno Isa mik seberang Danau Galilea, sai disebut juga Danau Tiberias. 2 Sesampaini di dudi, lamon jelma nutuk Ia mani tian radu ngeliak keajaiban-keajaiban sai disani-Ni jama ngunyaiko ulun-ulun sai meruyuh. 3 Isa cakak mik atas bukit, kak radu mejong di dudi jama jelma-jelma sai nutuk Ia. 4 Pada waktu seno radu redik Rani Buka Paskah Yahudi. 5 Waktu Isa ngeliak dikeliling-Ni, Ia ngeliak jelma beduyun-duyun ratong jama Ia. Maka Ia cawa jama Filipus, "Di dipa neram dapok ngebeli kanikan, in sunyinni jelma inji dapok mengan?" ( 6 Isa radu pandai api sai haga dilakuko-Ni, kidang Ia cawa injuk reno mani Ia haga nguji Filipus.) 7 Filipus ngejawab, "Ruti sai regani rua ratus duit perak mak cukup untuk jelma-jelma inji, sekalipun unggal jelma angkah dapok cutik gaoh." 8 Sai jelma sai nutuk Isa sai bareh, yakdo Andreas, puarini Simon Petrus, cawa, 9 "Di dija wat sanak bakas ngedok lima ruti rik rua iwa. Kidang api retini ano untuk jelma selamon inji?" 10 "Kayundo jelma-jelma udi mejong," ani Isa. Di rang udi wat lamon jukuk, jadi jelma-jelma udi mejong di jukuk -- sunyinni wat kira-kira lima ribu ulun bakas. 11 Kak raduni Isa ngakuk ruti ano, raduni ngucap syukor jama Allah. Kak raduni jak seno Ia ngebagi-bagiko ruti ano jama ulun lamon. Kak raduni Ia ngebagi-bagiko iwa udi, rik tian mengan sepuas-puasni. 12 Seraduni sunyinni mengan sampai betong, Isa cawa jama jelma-jelma sai nutuk Ia, "Kumpulko kelebihan kanikan udi; dang sampai wat sai tetok." 13 Kak raduni tian ngumpulko rua belas bakul latap kelebihan kanikan jak lima ruti sai dikanik ulih jelma lamon udi. 14 Waktu ulun lamon ngeliak keajaiban sai disani Isa, tian cawa, "Temon, injido Nabi sai diharapko ratong mik dunia!" 15 Isa pandai tian haga ratong untuk memaksa Ia jadi raja tian. Ulihni seno mikdo Ia nyingker mik daerah bebukit. 16 Waktu rani mulai di bingi, jelma-jelma sai nutuk Isa regah mik danau. 17 Raduni tian cakak jukung nyeberangi danau udi nuju Kapernaum. Rani radu kelam kidang Isa makkung juga ratong jama tian. 18 Sementara ano danau mulai begelora mani angin badai. 19 Seraduni belayar kira-kira lima atau enam kilometer, tian ngeliak Isa ratong mik jukung jama lapah di atas way. Tian merabai nihan. 20 Kidang Isa cawa jama tian, "Dang rabai, inji Nyak." 21 Raduni jama senang hati tian nerima Ia mik delom jukung, rik waktu seno juga jukung tian ano sampai di rang tujuan. 22 Jemoh ranini jelma lamon sai masih tinggal di seberang danau, sadar bahwa jenoni angkah wat sai jukung di disan. Tian pandai bahwa jelma-jelma sai nutuk Isa radu mik jama jukung udi, sedangko Isa mak nutuk. 23 Kak raduni pira-pira jukung jak kota Tiberias ratong rik belabuh di redik rang jelma lamon udi nganik ruti seraduni Tuhan ngucap syukor. 24 Waktu jelma lamon udi ngeliak bahwa baik Isa atau jelma-jelma sai nutuk Ia mak ngedok di dudi, tian juga cakak jukung-jukung udi rik mik Kapernaum nyepok Isa. 25 Waktu jelma-jelma udi betungga jama Isa di seberang danau, tian betanya jama Ia, "Bapak Guru, kapan Bapak sampai di dija?" 26 Isa ngejawab, "Temon, keti nyepok Nyak lain ulihni keti radu ngerti maksud keajaiban-keajaiban sai Kusani, kidang mani keti radu mengan sampai betong. 27 Dang hak beguai untuk dapok kanikan sai dapok bela rik busuk. Beguaido untuk dapok kanikan sai mak dapok busuk rik sai ngeni hurik sejati rik kekal. Kanikan udi haga dikeniko ulih Anak Manusia jama niku, mani Ia radu dilantik ulih Allah Bapa." 28 Raduni tian betanya jama Ia, "Sekam haga bebuat api untuk ngelakuko kehaga Allah?" 29 Isa ngejawab, "Injido sai dikehagako Allah jak keti: percayado jama Ia sai diutus Allah." 30 "Kik injuk reno," cawa tian, "bukti api sai dapok Bapak keniko in sekam ngeliak rik percaya jama Bapak? Api sai haga Bapak lakuko? 31 Nenek muyang sekam nganik manna di padang gurun, injuk tetulis di delom Alkitab, 'Ia ngeni tian nganik ruti jak surga!' " 32 Raduni Isa cawa jama tian, "Percayado: Lain hak Musa, melainko Bapa-Kudo sai ngeni jama niku ruti sai sebenorni jak surga. 33 Mani ruti sai dikeni Allah yakdo Ia sai regah jak surga rik ngeni hurik jama manusia di dunia." 34 "Bapak," ani tian, "keniko jama sekam ruti udi selalu." 35 "Nyakdo ruti sai ngeni hurik," cawa Isa jama tian. "Jelma sai ratong jama Nyak mak haga betoh luot untuk selamani. Rik jelma sai percaya jama Nyak mak haga mahu lagi selamani. 36 Kidang injuk radu Kucawako jama niku, walaupun keti radu ngeliak Nyak, keti mak percaya. 37 Sunyinni jelma sai dikeniko Bapa jama Nyak haga ratong jama Nyak. Nyak mak haga nulak sapa pun sai ratong jama Nyak. 38 Mani Nyak regah jak surga, lain hak untuk ngelakuko kehaga tenggalan, melainko kehaga Ia sai ngutus Nyak. 39 Rik injido kehagani Ia sai ngutus Nyak: in jak sunyinni jelma sai dikeniko jama Nyak, mak sai pun lebon; kidang in Nyak ngebangkitko tian waktu Rani Kiamat. 40 Sangun injido kehagani Bapa-Ku: In sunyinni sai ngeliak Anak rik percaya jama Ia ngedok hurik sejati rik kekal, rik Nyak ngehurikko luot waktu Rani Kiamat." 41 Jelma-jelma Yahudi mulai ngomel jama Isa, mani Ia cawa: "Nyak ruti sai regah jak surga." 42 Tian cawa, "Kan inji Isa, anakni Yusuf? Sekam kenal emak bapak-Ni. Repa bang Ia dapok cawa bahwa Ia regah jak surga?" 43 Kak raduni Isa cawa jama tian, "Dang ngomel. 44 Mak sai jelma pun dapok ratong jama Nyak, kik Bapa sai ngutus Nyak, mak ngusung ia jama Nyak; rik sapa sai ratong, haga Kubangkitko waktu Rani Kiamat. 45 Di delom Buku Nabi-nabi tetulis injuk reji: 'Sunyinni jelma haga diajar ulih Allah.' Jadi sunyinni jelma sai ngedengi Bapa rik belajar jak Ia, ratong jama Nyak. 46 Udi mak bereti bahwa wat jelma sai radu ngeliak Bapa. Angkah Ia sai ratong jak Allah, radu ngeliak Bapa. 47 Pandai mawat: Jelma sai percaya, ngedok hurik sejati rik kekal. 48 Nyakdo ruti sai ngeni hurik. 49 Nenek muyangmu nganik manna di padang gurun rik tian mati juga. 50 Kidang mak injuk reno jama ruti sai ratong jak surga; jelma sai nganik ruti udi mak mati. 51 Nyakdo ruti sai ratong jak surga -- ruti sai ngeni hurik. Jelma sai nganik ruti inji haga hurik selamani. Ruti sai haga Kukeniko untuk kehurikan manusia di dunia yakdo daging-Ku." 52 Ngedengi seno, ulun-ulun Yahudi betangkar peperda tian. "Repa bang jelma inji dapok ngeniko daging-Ni jama neram untuk dikanik?" cawa tian. 53 Raduni Isa cawa jama tian, "Percayado: Kik keti mak nganik daging Anak Manusia rik nginum rah-Ni, keti mak haga temon-temon hurik. 54 Jelma sai nganik daging-Ku rik nginum rah-Ku ngedok hurik sejati rik kekal rik Nyak haga ngebangkitkoni pada Rani Kiamat. 55 Mani daging-Ku temon kanikan, rik rah-Ku temon inuman. 56 Jelma sai nganik daging-Ku rik nginum rah-Ku, tetap besatu jama Nyak, rik Nyak jama ia. 57 Bapa sai hurik udi, ngutus Nyak rik Nyak pun hurik jak Bapa. Reno muneh jelma sai nganik daging-Ku haga hurik jak Nyak. 58 Injido ruti sai ratong jak surga: lain hak ruti injuk sai dikanik nenek muyangmu. Mani seraduni nganik ruti ano, tian mati muneh. Kidang jelma sai nganik ruti inji haga hurik selama-lamani." 59 Sunyinni ano diucakko ulih Isa waktu Ia ngajar di lamban ibadah di Kapernaum. 60 Seraduni ngedengi cawa-cawa Isa ano, lamon di hantara jelma-jelma sai nutuk Ia cawa, "Pengajaran inji biak nihan. Sapa sai dapok nerimani?" 61 Isa tenggalan pandai bahwa jelma-jelma sai nutuk Ia ngomel tentang hal seno. Maka Ia cawa, "Api keti tesinggung ulihni cawa-cawa seno? 62 Repa jadini kanah kik keti ngeliak Anak Manusia cakak luot mik rang-Ni sai mula-mula? 63 Sai nyani manusia hurik yakdo Ruh Allah. Kekuatan manusia mak ngedok gunani. Cawa-cawa sai Kuucakko jama niku inji yakdo cawa-cawa Ruh Allah rik cawa-cawa sai ngeni hurik. 64 Kidang wat muneh di hantara keti sai mak percaya." (Isa radu pandai jak mulani, sapa-sapa sai mak percaya, rik sapa sai haga ngekhianati-Ni.) 65 Raduni Isa cawa luot, "Renodo sebabni Nyak ngeni pandai jama niku bahwa mak sai jelma pun dapok ratong jama Nyak, kik Bapa mak memungkinkoni." 66 Mulai saat seno lamon jelma-jelma sai nutuk Ia ninggalko Ia, rik mak haga nutuk Ia lagi. 67 Raduni Isa betanya jama kerua belas jelma-jelma sai nutuk Ia, "Api keti juga haga ninggalko Nyak?" 68 "Tuhan," ani Simon Petrus jama Ia, "jama sapa sekam haga mik? Cawani Tuhan ngeni hurik sejati rik kekal. 69 Sekam radu percaya rik yakin bahwa Tuhando utusan suci jak Allah." 70 Isa ngejawab, "Nyakdo sai milih keti rua belas jelma inji? Kidang sai di hantara keti yakdo sitan!" 71 Sai Isa maksud iado Yudas anak Simon Iskariot. Mani meskipun Yudas sai jak kerua belas jelma sai nutuk Isa, ia haga ngekhianati Isa.

John 7

1 Radu jak seno Isa mik dipa-dipa di Galilea. Ia mak haga mik daerah Yudea mani jelma-jelma sai bekuasa Yahudi di dudi bemaksud ngebunuh Ia. 2 Pada waktu seno radu redik Rani Buka Pondok Daun. 3 Maka puari-puari Isa cawa jama Ia, "Tinggalko rang inji rik mikdo mik Yudea, in jelma-jelma sai nutuk Niku dapok ngeliak muneh guai-Mu. 4 Mak ngedok jelma sai haga nyegokko api sai ia lakuko, kik ia mirak jadi tekenal. Kik Niku ngelakuko hal-hal injuk reno, seluruh dunia haga pandai." ( 5 Mani puari-puari-Ni tenggalan juga mak percaya jama Ia.) 6 "Makkung waktuni untuk-Ku," ani Isa jama tian, "kidang untuk keti, unggal waktu dapok. 7 Dunia inji mak mungkin nyuohko keti. Kidang Nyak sangun dinyuohko ulih dunia, mani Nyak selalu ngucakko jama dunia bahwa perbuatanni jahat. 8 Mikdo keti tenggalan mik perayaan ano. Nyak mak mik, mani makkung waktuni untuk Nyak." 9 Renodo cawa Isa jama puari-puari-Ni, rik Ia pun tinggal di Galilea. 10 Seraduni puari-puari-Ni mik perayaan udi, hema-hema Isa mik tenggalan mak dipandai ulun. 11 Selama perayaan ano, jelma-jelma sai bekuasa Yahudi nyepok Ia rik betanya-tanya, "Di dipa Ia?" 12 Lamon jelma mulai sesiah mengenai Ia. Wat sai cawa: "Ia jelma betik." Wat juga sai cawa: "Mawat! Ia nyesekko jelma lamon." 13 Kidang mak sai jelma pun bani cawa terang-terangan tentang Ia mani tian merabai jama jelma-jelma sai bekuasa Yahudi. 14 Tengah-tengah perayaan, Isa kuruk mik delom Lamban Ibadah, raduni mulai ngajar. 15 Jelma-jelma sai bekuasa Yahudi hiran rik cawa, "Repa bang jelma inji dapok pandai reno lamonni, padahal Ia mak pernah sekula?" 16 Isa ngejawab, "Sai Kuajarko inji lain ajaran-Ku, kidangni ajaran Ia sai ngutus Nyak. 17 Jelma sai haga nuruti kehaga Allah, haga pandai api ajaran-Ku ratongni jak Allah atau jak Nyak-Ku tenggalan. 18 Jelma sai ngeni ajaranni tenggalan nyepok kehormatan untuk dirini tenggalan. Kidang jelma sai nyepok kehormatan bagi Ia sai ngutusni, jelma udi jujor, mak ngedok penipuan jama ia. 19 Kan Musa radu ngeni perintah-perintah Allah jama niku? Kidang jak hantara keti mak ngedok sai nuruti perintah-perintah ano. Mengapi keti haga ngebunuh Nyak?" 20 Jelma lamon udi ngejawab, "Niku luangan! Sapa haga ngebunuh Niku?" 21 Isa ngejawab, "Angkah sai guaian sai Kuguaiko di rani Sabat, rik keti hiran. 22 Musa ngeni keti atoran untuk besunat -- walaupun sunat udi sebenorni mak berasal jak Musa, kidang jak bapak-bapak leluhur semakkung Musa. Ulihni seno, waktu rani Sabat pun keti haga nyunat jelma. 23 Kik keti ngelakuko seno in dang ngelanggar atoran Musa tentang sunat, mengapi keti butong jama Nyak mani ngunyaiko badan jelma sunyinni waktu rani Sabat? 24 Dang ngehakimi jelma bedasarko sai keliakan, kidang bedasarko keadilan." 25 Kak raduni wat pira jelma Yerusalem cawa, "Kan inji jelma sai sedang disepok untuk dibunuh? 26 Liakdo Ia cawa jama leluasa di hadapan umum, rik mak ngedok sai cawa api-api jama Ia! Api mungkin jelma-jelma sai nguasai neram radu menyadari bahwa Ia inji Raja Penyelamat? 27 Kidang kik Raja Penyelamat udi ratong, mak sai jelma pun pandai jak ipa asal-Ni! Padahal ram pandai jak ipa asalni jelma inji." 28 Kak raduni, sedang Isa ngajar di delom Lamban Ibadah, Ia beseru jama suara sai keras, "Jadi keti pandai sapa Nyak inji, rik jak ipa asal-Ku? Nyak mak ratong atas kehaga-Ku tenggalan. Nyak diutus ulih Ia sai berhak ngutus Nyak, rik Ia dapok dipercaya. Kidang keti mak kenal Ia. 29 Nyak kenal Ia, mani Nyak asalni jak Ia, rik Iado sai ngutus Nyak." 30 Waktu saat seno tian mirak nangkok Isa, kidang mak ngedok sai bani nyating Ia, mani makkung sampai waktuni. 31 Lamon jak hantara jelma-jelma udi mulai percaya jama Ia, rik cawa, "Kik Raja Penyelamat udi ratong, api Ia dapok ngelakuko lebih lamon keajaiban jak ulun inji?" 32 Jelma-jelma Farisi ngedengi injuk repa ulun lamon udi sesiah-siah tentang Isa. Ulih seno, jama-jama imam-imam kepala, tian ngayun pira-pira pengawal Lamban Ibadah mik nangkok Isa. 33 Isa cawa jama ulun lamon di delom Lamban Ibadah, "Angkah serebok gaoh Nyak masih jama-jama keti. Kak raduni seno Nyak haga muloh jama sai ngutus Nyak. 34 Keti haga nyepok Nyak, kidang mak dapok ngehalu Nyak; mani keti mak dapok ratong mik rang di dipa Nyak wat." 35 Raduni jelma-jelma sai bekuasa Yahudi cawa peperda tian, "Jelma sinji haga mik dipa hingga ram mak dapok ngehalu Ia? Api Ia haga mik jama jelma-jelma Yahudi sai tinggal di luah negeri di hantara jelma Yunani, rik ngajar ulun Yunani? 36 Api maksud-Ni jama cawa bahwa neram haga nyepok Ia kidang mak dapok ngehalu-Ni rik bahwa neram mak dapok ratong mik rang di dipa Ia wat?" 37 Waktu rani paling akher jak perayaan udi, yakdo rani sai paling penting, Isa cecok di delom Lamban Ibadah raduni beseru, "Jelma sai mahu hagani ratong jama Nyak untuk nginum. 38 Mengenai jelma sai percaya jama Nyak, tetulis delom Alkitab: 'Jak delom hatini ngalerdo aleran-aleran way sai ngeni hurik.' " ( 39 Isa cawa tentang Ruh Allah, sai haga diterima ulih jelma-jelma sai percaya jama Ia. Mani pada waktu seno Ruh Allah makkung dikeniko; mani Isa makkung dimuliako jama kematian-Ni.) 40 Lamon jelma ngedengi api sai dicawako ulih Isa, rik di hantara tian wat sai cawa, "Ulun inji pasti Nabi udi!" 41 Sai lain cawa, "Injido Raja Penyelamat!" Kidang wat juga sai cawa, "Ah, masa Raja Penyelamat ratong jak Galilea? 42 Delom Alkitab tetulis bahwa Raja Penyelamat yakdo keturunan Daud rik haga ratong jak Betlehem, yakni pekon Daud." 43 Akherni jelma-jelma mulai betangkar mengenai Isa. 44 Wat sai haga nangkok Ia, kidang mak sai jelma pun nyating Ia. 45 Waktu pengawal-pengawal Lamban Ibadah sai dikayun mik nangkok Isa ratong luot, imam-imam kepala rik jelma-jelma Farisi ano betanya jama tian, "Mengapi keti mak ngusung Ia mik dija?" 46 Pengawal-pengawal udi ngejawab, "Wah, makkung pernah wat ulun cawa injuk Ia!" 47 "Api keti juga radu disesekko ulih Ia?" cawa jelma-jelma Farisi udi. 48 "Api wat jak jelma-jelma sai nguasai ram atau jelma Farisi sai percaya jama Ia? 49 Kidang ulun lamon inji, tian mak mengenal hukum Musa, rik injuk repa pun juga tian radu tekutuk." 50 Salah sai di hantara ulun Farisi udi yakdo Nikodemus sai pernah ratong jama Isa. Nikodemus cawa jama ulun-ulun Farisi sai lain. 51 "Menurut Hukum, sai jelma mak ngasi dihukum semakkung perkarani didengi rik perbuatanni diperiksa." 52 "Api niku jak Galilea?" jawab tian. "Periksa gaoh Alkitab! Niku haga ngeliak bahwa mak ngedok nabi sai asalni jak Galilea!" 53 Seraduni jak seno, sunyinni jelma mulang mik lamban.

John 8

1 Kidang Isa mik di Bukit Zaitun. 2 Jemoh ranini pagi-pagi Ia mik luot di Lamban Ibadah, rik lamon jelma ratong jama Ia. Isa mejong, raduni mulai ngajar tian. 3 Sementara seno, guru-guru agama rik jelma-jelma Farisi ngusung jama Ia sai bebai sai kedapokan bezinah. Tian ngayun bebai udi cecok di tengah-tengah, 4 kak raduni cawa jama Isa, "Bapak Guru, bebai inji kedapokan sedang bebuat zinah. 5 Di delom Hukum Musa wat atoran bahwa bebai injuk reno inji haga ditayar jama batu sampai mati. Tano repa pendapat Bapak?" 6 Tian betanya injuk reno untuk ngejebak Ia, in tian dapok nyalahko Ia. Kidang Isa sungguk gaoh, rik nulis jama jari-jari-Ni di tanoh. 7 Waktu tian terus ngedesak, Ia ngiwakko ulu-Ni rik cawa jama tian, "Jelma sai mak ngedok dusa jak hantara keti, tagando ia sai mula-mula nayarko batu jama bebai ano." 8 Radu jak seno Isa sungguk luot rik nulis lagi di tanoh. 9 Seraduni ngedengi Isa cawa injuk reno, mikdo tian ninggalko rang seno, sai-sai mulai jak sai tuha. Akherni Isa tinggal tenggalan di dudi jama bebai sai masih cecok di rangni. 10 Raduni Isa ngiwakko ulu-Ni rik cawa jama bebai udi, "Di dipa tian sunyinni? Api mak ngedok sai ngehukum niku?" 11 "Mawat, Pak," jawabni. "Baikdo," ani Isa, "Nyak juga mak ngehukum niku. Tano mikdo, dang bedusa luot." 12 Isa cawa luot jama ulun lamon, cawa-Ni, "Nyakdo terang dunia. Jelma sai nutuk Nyak mak haga lapah delom kekelaman, kidang ngedok terang kehurikan." 13 "Tano Niku ngeni kesaksian tentang diri tenggalan," ani ulun Farisi udi jama Ia, "kesaksian-Mu mak benor." 14 Isa ngejawab, "Meskipun Nyak ngeni kesaksian tentang diri-Ku tenggalan, kesaksian-Ku benor; mani Nyak pandai jak ipa Nyak ratong rik mik dipa Nyak mik. Keti mak pandai jak ipa Nyak ratong rik mik dipa Nyak mik. 15 Keti ngehakimi jelma jama cara manusia; Nyak mak ngehakimi sai jelma pun. 16 Kidang seandaini Nyak ngehakimi ulun, keputusan-Ku ano adil, mani Nyak mak tenggalan; Bapa sai ngutus Nyak wat jejama Nyak. 17 Di delom Hukum Musa tetulis injuk reji: Kesaksian sai benor yakdo kesaksian jak rua jelma. 18 Sai ngeni kesaksian tentang diri-Ku wat rua -- Nyak rik Bapa sai ngutus Nyak." 19 "Bapa-Mu udi di dipa?" cawa tian. Isa ngejawab, "Keti mak kenal Nyak maupun Bapa-Ku. Andaikata keti kenal Nyak, pasti keti kenal Bapa-Ku juga." 20 Sunyinni udi diucakko Isa waktu Ia sedang ngajar di Lamban Ibadah redik kutak-kutak duit persembahan. Kidang mak sai jelma pun sai nangkok Ia, mani makkung sampai waktuni. 21 Isa cawa luot jama tian, "Nyak haga mik, rik keti haga nyepok Nyak, kidang keti haga mati di delom dusamu. Rang Nyak mik, keti mak dapok ratong." 22 Maka jelma-jelma sai bekuasa Yahudi cawa, "Halokni Ia haga bunuh diri, mani Ia cawa, 'Rang Nyak mik, keti mak dapok ratong.' " 23 Raduni Isa cawa jama tian, "Keti ratong jak bah; kidang Nyak ratong jak atas. Keti jak dunia; Nyak lain hak jak dunia. 24 Senodo sebabni Nyak cawa jama niku, bahwa keti haga mati di delom dusa-dusamu. Rik sangun keti haga mati delom dusa-dusamu, kik mak percaya bahwa 'Nyakdo Ia sai disebut NYAK WAT'." 25 "Sapa Niku sebenorni?" tanya tian. Isa ngejawab, "Untuk api cawa luot jama keti! 26 Masih lamon hal tentang keti sai haga Kucawako rik hakimi. Kidang Ia sai ngutus Nyak dapok dipercaya. Rik Nyak ngeni pandai jama dunia api sai Kudengi jak Ia." 27 Tian mak ngerti bahwa Ia sedang cawa jama tian tentang Bapa. 28 Ulihni seno Isa cawa jama tian, "Kanah kik keti radu langgarko Anak Manusia, keti haga pandai bahwa, 'Nyakdo Ia sai disebut NYAK WAT', rik keti haga pandai bahwa mak ngedok sai pun sai Kulakuko jak diri-Ku tenggalan. Nyak angkah ngucakko api sai diajarko Bapa jama Nyak. 29 Rik Ia sai ngutus Nyak wat jejama Nyak. Ia mak pernah naganko Nyak tenggalan, mani Nyak selalu ngelakuko api sai nyenangko hati-Ni." 30 Seraduni Isa ngucakko sunyinni seno, lamon ulun percaya jama Ia. 31 Kak raduni Isa cawa jama ulun-ulun Yahudi sai radu percaya jama Ia, "Kik keti hurik nutuk ajaran-Ku keti temon-temon jelma sai nutuk Nyak, 32 maka keti haga mengenal Allah sai benor, rik ulihni seno keti haga dibebasko." 33 "Sekam inji keturunan Abraham," ani tian. "Makkung pernah sekam jadi hamba sapa pun! Api maksud-Mu jama cawa, 'Keti haga dibebasko'?" 34 "Temon benor cawa-Ku inji," ani Isa jama tian. "Jelma sai bebuat dusa, yakdo hamba dusa. 35 Rik sai hamba mak ngedok rang sai tetap di delom keluarga, sedang anak untuk selama-lamani ngedok rang delom keluarga. 36 Ulihni seno, kik Anak ngebebasko keti, keti temon-temon bebas. 37 Sangun Nyak pandai keti inji keturunan Abraham. Kidang keti haga ngebunuh Nyak, mani keti mak haga nerima pengajaran-Ku. 38 Api sai Kuliak jama Bapa-Ku, senodo sai Kucawako. Sedang keti ngelakuko api sai diajarko bapakmu jama niku." 39 Tian ngejawab, "Bapak sekam yakdo Abraham." "Sekirani keti temon-temon anak Abraham," ani Isa, "pasti keti ngelakuko api sai dilakuko ulih Abraham. 40 Nyak nyampaiko jama niku kebenoran sai Kudengi jak Allah, kidang keti haga ngebunuh Nyak. Abraham mak bebuat injuk reno! 41 Keti ngelakuko api sai dilakuko ulih bapakmu tenggalan." Jawab tian, "Sekam lain hak anak-anak haram. Bapa sekam angkah sai, yakdo Allah tenggalan." 42 Raduni Isa cawa jama tian, "Kik Allah udi Bapamu, keti haga ngasihi Nyak, mani Nyak ratong jak Allah. Nyak mak ratong jama kehaga tenggalan, kidang Iado sai ngutus Nyak. 43 Api sebabni keti mak ngerti api sai Kucawako? Mani keti mak tahan ngedengi ajaran-Ku. 44 Iblisdo bapakmu rik keti haga nuruti kemauan bapakmu. Jak permulaan iblis ano jelma sai ngebunuh. Ia mak pernah mihak sai benor, mani mak ngedok sai benor jama ia. Kik ia bebuhung, ano wajar, mani radu injuk reno sifatni. Ia pembuhung rik asal sunyinni kebuhungan. 45 Kidang Nyak ngucakko kebenoran, rik ulihni senodo keti mak percaya jama Nyak. 46 Sapa jak hantara keti dapok ngebuktiko bahwa wat dusa jama Nyak? Kik Nyak ngucakko kebenoran, mengapi keti mak percaya jama Nyak? 47 Jelma sai asalni jak Allah, ngedengi cawa Allah. Kidang keti lain jak Allah, ulihni seno keti mak haga ngedengi." 48 Ulun-ulun Yahudi udi ngejawab Isa, "Kan temon cawa sekam bahwa Niku ulun Samaria sai kekurukan sitan?" 49 Isa ngejawab, "Nyak mak kekurukan sitan. Nyak ngehormati Bapa-Ku, kidang keti ngehina Nyak. 50 Nyak mak nyepok kehormatan untuk diri tenggalan. Wat sai ngusahako kehormatan untuk-Ku, rik Iado sai ngehakimi. 51 Temon-temon cawa-Ku inji, jelma sai nurut cawa-Ku selama-lamani mak haga mati." 52 Raduni ulun-ulun Yahudi udi cawa jama Isa, "Tano sekam pandai Niku inji temon-temon kekurukan sitan! Abraham tenggalan radu mati, reno muneh unyinni nabi. Kidang Niku cawa, 'Jelma sai nurut cawa-Ku, selama-lamani mak haga mati.' 53 Kik Abraham tenggalan radu mati, rik nabi-nabi sunyinni juga radu mati, Niku inji sapa? Masa Niku lebih balak jak bapak sekam Abraham!" 54 Isa ngejawab, "Kik Nyak nyepok kehormatan untuk diri-Ku tenggalan, kehormatan udi mak ngedok retini. Sai ngehormati Nyak yakdo Bapa-Ku sai keti anggap Allah keti, 55 padahal keti mak kenal Ia. Kidang Nyak kenal jama Ia. Sekirani Nyak cawa bahwa Nyak mak kenal Ia, maka Nyak jelma pembuhung, gegoh injuk keti. Nyak kenal Ia, rik menaati cawa-Ni. 56 Bapakmu Abraham senang nihan bahwa ia haga ngeliak rani-Ku. Ia radu ngeliakni rik ia senang!" 57 Raduni ulun-ulun Yahudi cawa jama Isa, "Umor-Mu makkung wat lima puluh tahun, rik Niku radu ngeliak Abraham?" 58 Isa ngejawab, "Temon Nyak cawa jama niku: semakkung Abraham laher, Nyak radu wat." 59 Raduni ulun-ulun Yahudi ano ngakuk batu untuk nayar Ia; kidang Isa segok, raduni mik ninggalko Lamban Ibadah.

John 9

1 Waktu Isa lapah, Ia ngeliak ulun buta semenjak laher. 2 Jelma-jelma sai nutuk Isa betanya jama Isa, "Bapak Guru, mengapi ulun inji dilaherko buta? Api ulihni ia tenggalan bedusa atau ulihni emak bakni bedusa?" 3 Isa ngejawab, "Ia buta lain hak ulihni dusani tenggalan atau dusa ulun tuhani, kidang in ulun dapok ngeliak kuasa Allah bekerja delom dirini. 4 Selama pagun dawah, neram haga ngerjako guaini Ia sai ngutus Nyak. Bingi haga ratong, rik sai jelma pun mak dapok beguai. 5 Selama Nyak di dunia inji, Nyakdo terang dunia." 6 Seraduni cawa injuk reno Isa melui mik tanoh, rik ngaduk lui-Ni ano jama tanoh. Kak raduni Ia ngolesko di mata jelma udi, 7 raduni cawa jama ia, "Mikdo kecah pudakmu di Kulam Siloam." (Siloam retini 'Diutus'.) Raduni jelma udi mik ngecahko pudakni. Waktu ia muloh, ia radu dapok ngeliak. 8 Tetangga-tetanggani rik ulun-ulun sai semakkungni ngeliak ia ngilu-ngilu, sunyinni cawa, "Kan ia inji jelma sai biasani mejong ngilu-ngilu?" 9 Wat sai cawa, "Sangun ia." Kidang wat muneh sai cawa, "Lain, ia angkah mirip jelma udi." Kidang jelma udi tenggalan cawa, "Nyakdo ia." 10 "Repa jadini sampai niku dapok ngeliak?" ani tian jama ia. 11 Ia ngejawab, "Jelma sai gelarni Isa nyani cutik tanoh litak, raduni ngoleskoni di mataku rik cawa, 'Mikdo kecah pudakmu di Kulam Siloam.' Raduni nyak mik. Waktu nyak ngecahko pudakku, nyak dapok ngeliak." 12 "Di dipa jelma udi?" tanya tian. Ia ngejawab, "Mak pandai." 13 Rani seno yakdo rani Sabat waktu Isa ngaduk tanoh jama lui-Ni untuk nyani ulun buta ano dapok ngeliak. Maka jelma sai jenoni buta ano diusung jama ulun-ulun Farisi. 15 Tian juga betanya jama ia repa bang ia dapok ngeliak. Ia ngejawab, "Ia ngepikko litak di mataku, raduni nyak ngecahkoni rik nyak dapok ngeliak." 16 Pepira di hantara jelma-jelma Farisi udi cawa, "Mak mungkin jelma sai ngelakuko inji asalni jak Allah, mani Ia mak ngindahko rani Sabat." Kidang jelma lain cawa, "Dipa mungkin jelma sai bedusa ngelakuko keajaiban-keajaiban injuk inji?" Raduni timbul pertentangan pendapat di hantara tian. 17 Maka ulun-ulun Farisi betanya luot jama jelma udi, "Api pendapatmu tentang Ia sai nyani niku ngeliak?" "Ia nabi," jawab jelma udi. 18 Kidang jelma-jelma sai mimpin Yahudi udi mak haga percaya bahwa ulun udi sangun buta semakkungni rik tano dapok ngeliak. Ulihni seno tian ngurau ulun tuhani, 19 rik betanya, "Temondo inji anakmu sai cawamu laher buta? Repa bang ia dapok ngeliak tano?" 20 Emak bak jelma udi ngejawab, "Sangun inji anak sekam; rik ia sangun buta jak laher. 21 Kidang repa ia dapok ngeliak tano, sekam mak pandai. Rik sapa sai nyani ia dapok ngeliak, seno pun sekam mak pandai. Tanya gaoh jama ia, ia radu dewasa; ia dapok ngejawab tenggalan." 22 Emak bak jelma udi cawa injuk reno mani tian merabai jama jelma-jelma sai mimpin Yahudi; mani tian udi radu sepakat, bahwa jelma sai ngakui Isa sebagai Raja Penyelamat, mak ngasi lagi kuruk lamban ibadah. 23 Renodo sebabni emak bakni jelma seno cawa, "Ia radu dewasa; tanya gaoh jama ia." 24 Raduni tian ngurau luot jelma sai jenoni buta ano, rik cawa jama ia, "Besumpahdo bahwa niku haga cawa sai benor. Sekam pandai jelma udi jelma bedusa." 25 "Api Ia bedusa atau mawat," jawab jelma udi, "nyak mak pandai. Kidang sai hal sai nyak pandai, tumbai nyak buta, tano nyak ngeliak." 26 Raduni tian cawa lagi jama ia, "Ia bebuat api jama niku? Repa Ia nyani niku ngeliak?" 27 Jelma udi ngejawab, "Radu kuceritako jama niku, kidang keti mak haga ngedengi. Mengapi keti haga ngedengini luot? Api keti haga jadi jelma sai nutuk Ia muneh?" 28 Raduni tian maki ia rik cawa, "Nikudo jelma sai nutuk Ia; sekam lain! Sekam jelma sai nutuk Musa. 29 Sekam pandai bahwa Allah radu cawa jama Musa. Kidang tentang jelma inji, sekam mak pandai jak ipa asal-Ni." 30 Jelma udi ngejawab, "Aneh nihan bahwa keti mak pandai jak ipa asal-Ni, sedang Ia radu nyani nyak dapok ngeliak. 31 Ram pandai bahwa Allah mak ngedengiko ulun bedusa, melainko jelma sai ngehormati Allah, rik ngelakuko kehaga-Ni. 32 Radu jak permulaan dunia makkung pernah kedengian wat jelma nyani jelma sai laher buta dapok ngeliak. 33 Kik jelma udi lain jak Allah, Ia mak dapok bebuat api-api." 34 Jawab tian, "Api? Niku sai latap dusa jak laher, niku haga ngajar sekam?" Maka jak seno ia dilarang kuruk mik lamban ibadah. 35 Isa ngedengi bahwa tian radu ngucilko jelma udi jak lamban ibadah. Ia nyepok jelma udi rik cawa jama ia, "Api niku percaya jama Anak Manusia?" 36 Ulun udi ngejawab, "Sapa Ia, Tuan? Tulung keni pandai in nyak percaya jama Ia." 37 "Niku radu ngeliak Ia," jawab Isa. "Iado tano sai sedang cawa jama niku." 38 "Nyak percaya, Tuhan," cawa jelma udi, raduni sujud di hadapan Isa. 39 Isa cawa, "Nyak ratong mik dunia inji untuk ngehakimi; in jelma sai buta dapok ngeliak, rik ulun sai dapok ngeliak jadi buta." 40 Pira-pira ulun Farisi sai wat di dudi ngedengi Isa cawa injuk reno, raduni tian betanya jama Ia, "Maksud-Mu sekam inji buta muneh?" 41 Isa ngejawab, "Sekirani keti buta, keti mak bedusa. Kidang ulihni keti cawa, 'Sekam ngeliak,' seno retini keti pagun bedusa."

John 10

1 "Temon benor cawa-Ku inji: Jelma sai kuruk delom kandang biri-biri liwat kuta, mak ngeliu rangok, kidang manjek liwat renglaya bareh, ulun udi pemaling rik perampuk. 2 Kidang jelma sai kuruk liwat rangok, iado gembala biri-biri. 3 Penjaga kandang ngebukak rangok untuk ia, rik biri-biri nutuk suarani waktu ia ngurau tian jama gelarni masing-masing rik nuntun mik luah. 4 Seraduni biri-biri udi diusung mik luah, gembala udi lapah di hadap, rik biri-biri udi nutuk ia mani tian kenal suarani. 5 Tian mak haga nutuk ulun bareh, malah haga tegar jak ulun udi, mani mak kenal suarani." 6 Isa nyeritako perumpamaan udi, kidang tian mak ngerti api sai dimaksudko-Ni. 7 Maka Isa cawa sekali lagi, "Temon benor cawa-Ku inji: Nyakdo rangok untuk biri-biri. 8 Sunyinni sai ratong semakkung Nyak yakdo pemaling rik perampuk, kidang biri-biri mak ngedengiko suara tian. 9 Nyakdo rangok. Sapa sai kuruk liwat Nyak haga selamat; ia luah kuruk rik dapok kanikan. 10 Pemaling ratong angkah untuk maling, untuk ngebunuh rik untuk nyadang. Kidang Nyak ratong in manusia mansa hurik -- hurik belimpah-limpah. 11 Nyakdo gembala sai betik. Gembala sai betik ngeniko nyawani untuk biri-birini. 12 Jelma upahan sai lain hak gembala rik lain muneh sekedau biri-biri udi, haga tegar ninggalko biri-biri kik ia ngeliak serigala ratong. Maka biri-biri udi haga diterkam rik dicerai-beraiko serigala. 13 Jelma upahan udi tegar, mani ia beguai untuk upah. Ia mak peduliko biri-biri udi. 14 Nyakdo gembala sai betik. Gegoh injuk Bapa mengenal Nyak rik Nyak mengenal Bapa, injuk reno juga Nyak mengenal biri-biri-Ku rik tian pun kenal Nyak. Nyak nyerahko nyawa-Ku untuk tian. 16 Pagun wat biri-biri bareh juga milik-Ku, kidang mak tegolong delom kumpulan biri-biri inji. Tian juga haga Kuusung rik tian haga ngedengi suara-Ku. Tian sunyinni haga jadi bekantik jama sai gembala. 17 Bapa mengasihi Nyak mani Nyak nyerahko nyawa-Ku, untuk nerimani luot. 18 Mak sai jelma pun dapok ngakukni jak Nyak. Nyak nyerahkoni atas kehaga-Ku tenggalan. Nyak bekuasa untuk nyerahkoni, rik bekuasa ngakukni luot. Renodo tugas sai Kuterima jak Bapa-Ku." 19 Mani Isa cawa injuk reno, jelma-jelma Yahudi mulai betangkar. 20 Lamon sai cawa, "Ia kekurukan sitan! Ia luangan! Untuk api keti ngedengiko Ia?" 21 Kidang wat juga sai cawa, "Jelma sai kekurukan sitan mak cawa injuk reno! Dapok kedo sitan nyani jelma buta dapok ngeliak?" 22 Di Yerusalem ulun-ulun sedang ngerayako Rani Buka Peresmian Lamban Ibadah. Pada waktu seno musim ngison. 23 Isa sedang lapah di Serambi Salomo di delom Lamban Ibadah, 24 waktu ulun-ulun Yahudi ratong bekumpul di sekeliling Isa. Tian cawa, "Sampai kapan Bapa haga naganko sekam ragu-ragu? Ucakko terus terang, kik Bapa temon-temon Raja Penyelamat." 25 Isa ngejawab, "Radu Kuucakko jama niku, kidang keti mak percaya. Guai-guai sai Kulakuko atas gelar Bapa-Ku, ngeni bukti tentang Nyak. 26 Keti mak percaya mani keti mak tegolong biri-biri-Ku. 27 Biri-biri-Ku ngedengiko suara-Ku. Nyak kenal tian, rik tian nutuk Nyak. 28 Nyak ngeni tian hurik sejati rik kekal, rik untuk selamani tian mak haga binasa. Mak sai jelma pun dapok ngerampas tian jak culuk-Ku. 29 Bapa-Ku, sai radu ngeniko tian jama Nyak, ngelebihi sunyinni. Rik mak sai jelma pun dapok ngerampas tian jak culuk Bapa. 30 Nyak rik Bapa yakdo sai." 31 Kak raduni ulun-ulun Yahudi ngakuk lagi batu untuk nayar Isa. 32 Kidang Isa cawa jama tian, "Keti radu ngeliak Nyak ngelakuko lamon guaian sai betik, sai ditugasko Bapa jama Nyak. Jak sunyinni guaian seno, sai sepa sai nyebabko keti haga nayar Nyak?" 33 Ulun-ulun Yahudi udi ngejawab, "Lain hak ulih guaian-guaian-Mu sai betik udi sekam haga nayar Bapa jama batu, kidang ulihni Bapa ngehujat Allah. Bapa sai jelma manusia haga ngejadiko diri-Mu Allah." 34 Kak raduni Isa ngejawab, "Kan di delom Buku Hukummu tetulis: Allah cawa, 'Keti yakdo diwa'? 35 Ram pandai bahwa api sai tetulis delom Alkitab belaku untuk selamani. Jadi kik Allah ngeni sebutan 'diwa' jama ulun-ulun sai nerima cawa-Ni, 36 mengapi keti ngucakko Nyak ngehujat Allah mani cawa Nyak Anak Allah? Padahal Nyak dipilih ulih Bapa rik diutus mik dunia. 37 Kik Nyak mak ngelakuko guaian sai ditugasko Bapa, dang percaya jama Nyak. 38 Kidang mani Nyak ngeguaikoni, percayado jama api sai Kulakuko udi, meskipun keti mak haga percaya jama Nyak. Injuk reno keti pandai rik ngerti bahwa Bapa tetap besatu jama Nyak, rik Nyak tetap besatu jama Bapa." 39 Tian berusaha luot nangkok Isa, kidang Ia lulos jak tian. 40 Isa muloh mik seberang Way Yordan, rang Yohanes tumbai ngebaptis, raduni tinggal di dudi. 41 Lamon jelma ratong jama Ia. Tian cawa, "Yohanes mak ngelakuko keajaiban-keajaiban, kidang sunyinni sai dicawakoni tentang ulun inji temon." 42 Kak raduni lamon jelma di disan percaya jama Isa.

John 11

1 Sai jelma gelarni Lazarus tinggal di Betania jejama puarini Maria rik Marta. 2 Maria yakdo bebai sai nuangko minyak rum di cukut Tuhan, rik ngelapni jama buokni. Suatu ketika Lazarus meruyuh. 3 Kerua puarini ngabarko jama Isa, "Tuhan, puari sekam sai Tuhan kasihi meruyuh." 4 Waktu Isa ngedengi kabar seno, Ia cawa, "Penyakik udi mak haga nyebabko kematian. Inji tejadi in Allah diagungko, rik in ulih seno Anak Allah juga diagungko." 5 Isa sayang jama Marta, Maria rik Lazarus. 6 Kidang waktu Isa dapok kabar bahwa Lazarus meruyuh, Ia sengaja tinggal di rang-Ni rua rani lagi. 7 Kak radu jak seno ampai Ia cawa jama jelma-jelma sai nutuk Ia, "Ija ram muloh mik Yudea." 8 Tian ngejawab, "Bapak Guru, ampai gaoh ulun-ulun Yahudi haga nayar Bapak jama batu rik tano Bapak haga muloh luot mik dudi?" 9 "Kan waktu dawah sakani rua belas jam?" ani Isa. "Jelma sai lapah waktu dawah, mak tehantuk mani ia ngeliak terang dunia inji. 10 Kidang jelma sai lapah di bingi tehantuk, mani mak ngedok terang jama ia." 11 Renodo ani Isa. Kak raduni Ia cawa luot, "Kantik ram Lazarus radu pedom, kidang Nyak haga mik minjakko ia." 12 Jelma-jelma sai nutuk Isa cawa, "Tuhan, kik Lazarus pedom, kanah ia haga munyai." 13 Maksud Isa yakdo bahwa Lazarus radu mati. Kidang tian nyangko maksud Isa yakdo bahwa Lazarus pedom biasa. 14 Ulihni seno Isa cawa jama tian terus terang, "Lazarus radu mati. 15 Kidang Nyak senang muneh Nyak mak ngedok di dudi, mani lebih betik untuk keti, in keti dapok percaya. Ijado ram mik tano jama Lazarus." 16 Tomas sai disebut "Si Kembar" cawa jama kantik-kantikni jelma sai nutuk Isa, "Ija ram nutuk, tagando ram mati jejama Ia." 17 Waktu Isa sampai di rang udi, Lazarus radu epak rani sakani dikubor. 18 Betania redik Yerusalem, kira-kira telu kilometer jaohni. 19 Lamon ulun Yahudi radu ratong jama Marta rik Maria untuk ngehibur tian mani kematian puarini. 20 Waktu Marta ngedengi Isa ratong, ia luah untuk nyambut Isa, sedangko Maria tinggal di lamban. 21 Ani Marta jama Isa, "Tuhan, seandaini Tuhan wat di dija waktu seno, pasti puariku mak mati. 22 Walaupun injuk reno nyak pandai bahwa tano inji muneh Allah haga ngeni api gaoh sai Tuhan ngilu jama Ia." 23 "Puarimu haga hurik luot," ani Isa jama Marta. 24 Marta ngejawab, "Nyak pandai Lazarus haga hurik luot kik ulun mati dihurikko waktu Rani Kiamat." 25 "Nyakdo sai ngeni hurik rik ngehurikko ulun mati," ani Isa jama Marta. "Jelma sai percaya jama Nyak haga hurik, walaupun ia radu mati. 26 Rik jelma hurik sai percaya jama Nyak, selama-lamani mak haga mati. Percaya kedo niku haga hal seno?" 27 "Tuhan," jawab Marta, "nyak percaya Tuhan Anak Allah, Raja Penyelamat sai haga ratong mik dunia inji." 28 Seraduni Marta cawa injuk reno, ia mik ngurau Maria, puarini rik sesiah jama ia, "Bapak Guru wat di dija; Ia nanyako niku." 29 Ngedengi seno, Maria geluk-geluk minjak, terus mik nungga Isa. 30 Waktu seno, Isa makkung kuruk mik pekon. Ia pagun di rangni Marta nungga Ia. 31 Jelma-jelma Yahudi sai sedang ngehibur Maria di lamban, ngeliak Maria minjak rik geluk-geluk mik luah; jadi tian mik nutuk ia, mani tian nyangko ia mik kubor untuk miwang. 32 Waktu Maria sampai di rangni Isa rik ngeliak Ia, sujuddo Maria di hadapan-Ni rik cawa, "Tuhan, seandaini Tuhan wat di dija waktu seno, pasti puariku mak mati." 33 Waktu Isa ngeliak Maria miwang, rik jelma-jelma Yahudi sai ratong jejama Maria juga miwang, hati-Ni sedih, rik Ia keliakan teharu nihan. 34 Maka betanyado Ia jama tian, "Di dipa keti nguborko ia?" "Ija liak Tuhan," jawab tian. 35 Kak raduni Isa miwang. 36 Jelma-jelma Yahudi udi cawa, "Liak, bukan main sayang-Ni jama Lazarus!" 37 Kidang wat di hantara tian sai cawa, "Ia nyani jelma buta ngeliak, mengapi Ia mak dapok nyegah in Lazarus dang mati?" 38 Isa teharu nihan, kak raduni mik kubor. Kuboran udi yakdo guha sai disalok jama batu balak. 39 "Singkerko batu ano," ani Isa. Marta, puari jelma sai mati ano, ngejawab, "Kidangni, Tuhan, ia radu epak rani dikubor. Tantu radu behimbau busuk!" 40 Isa cawa jama Marta, "Kan radu Kuucakko jama niku: Kik niku percaya, niku haga ngeliak hara balak kuasa Allah!" 41 Raduni tian nyingkerko batu udi. Radu jak seno Isa cungak mik langit rik cawa, "Nerima juga Bapa, mani Bapa radu ngedengiko Nyak. 42 Nyak pandai Bapa selalu ngedengiko Nyak, kidang Nyak ngucakko inji, untuk jelma-jelma sai wat di dija; in tian percaya bahwa Bapado sai ngutus Nyak." 43 Seraduni cawa injuk reno, Isa beseru jama suara keras, "Lazarus, luahdo!" 44 Maka luahdo jelma sai radu mati ano. Culuk rik cukutni masih tebungkus kain kafan, rik pudakni tesalok jama kain penyalok pudak. "Lepasko kain kafanni in ia bebas lapah," ani Isa jama ulun-ulun udi. 45 Lamon jak ulun-ulun Yahudi sai ratong jama Maria, percaya jama Isa waktu tian ngeliak kejadian ano. 46 Kidang pira-pira jak hantara tian mik jama ulun Farisi rik ngelaporko api sai radu dilakuko ulihni Isa. 47 Ulihni seno jelma-jelma Farisi rik imam-imam kepala ngadako rapat jama Mahkamah Agama. Tian cawa, "Ram haga bebuat api? Jelma inji nyani lamon keajaiban! 48 Kik ram naganko Ia terus injuk reji sunyinni jelma haga percaya jama Ia. Rik akherni jelma sai bekuasa di Roma haga ratong rik ngehancorko Lamban Ibadah rik sunyinni bangsa neram!" 49 Sai jak tian gelarni Kayafas, imam agung jama tahun seno cawa, "Keti mak pandai api-api. 50 Api keti mak menyadari bahwa demi rakyat, lebih baik sai jelma mati jak sunyinni jelma hancor?" 51 Sebenorni Kayafas ngucakko ano, lain hak jak pikeranni tenggalan. Kidang sebagai imam agung tahun ano ia menubuatko bahwa Isa haga mati untuk bangsa Yahudi. 52 Rik lain hak untuk bangsa Yahudi gaoh, kidang juga untuk ngumpulko rik mempersatuko anak-anak Allah sai tecerai-berai. 53 Mulai rani seno jelma-jelma sai bekuasa Yahudi besekongkol untuk ngebunuh Isa. 54 Ulihni seno Isa mak lagi tampil di muka umum di kalangan ulun Yahudi. Ia ninggalko Yudea, kak raduni mik kota sai gelarni Efraim redik padang gurun. Di dudi Ia tinggal jejama jelma-jelma sai nutuk Ia. 55 Pada waktu seno radu redik Rani Buka Paskah Yahudi. Lamon jelma jak pekon-pekon radu mik Yerusalem untuk nyelenggarako upacara pengecahan diri semakkung perayaan ano. 56 Tian nyepok Isa, rik waktu bekumpul di Lamban Ibadah, tian cawa peperda tian, "Injuk repa pendapatmu? Halokni Ia mak ratong mik perayaan inji." 57 Tian ngucakko ano mani imam-imam kepala rik ulun-ulun Farisi radu ngeluahko perintah bahwa jelma sai pandai di dipa Isa wat, haga ngelaporko in Ia dapok ditangkok.

John 12

1 Enam rani semakkung Rani Buka Paskah, Isa mik Betania. Di rang seno tinggal Lazarus sai radu dibangkitko ulih-Ni jak mati. 2 Di dudi Isa dijamu ulih tian, rik Marta ngelayani. Lazarus rik kuari-kuari mejong mengan jama Isa. 3 Kak raduni Maria ratong jama kira-kira setengah liter minyak rum narwastu sai mahal nihan. Ia nuangko minyak udi di cukut Isa, kak raduni ngelap jama buokni. Sunyinni lamban ano jadi merum ulihni minyak rum udi. 4 Kidang Yudas Iskariot, salah sai jak jelma sai nutuk Isa -- sai kak raduni ngekhianati Isa -- cawa, 5 "Mengapi minyak rum udi mak dijual gaoh jama rega telu ratus duit perak, rik duitni dikeniko jama ulun mejerih?" 6 Yudas cawa injuk reno lain hak mani ia memperhatiko jelma mejerih, kidang ulihni ia pemaling. Ia risok ngakuk duit jak kas milik jejama sai disegokko jama ia. 7 Kidang Isa cawa, "Taganko bebai ano! Ia ngelakuko inji untuk rani penguboran-Ku. 8 Jelma mejerih selalu wat di hantara keti, kidang Nyak mak selalu jama keti." 9 Lamon ulun Yahudi ngedengi bahwa Isa wat di Betania, jadi tian mik di disan. Tian mik lain hak ulihni Isa gaoh, kidang juga mani tian haga ngeliak Lazarus sai radu dibangkitko jak mati ulih-Ni. 10 Reno sebabni imam-imam kepala haga ngebunuh Lazarus juga; 11 ulihni ia nyebabko lamon ulun Yahudi ninggalko tian rik percaya jama Isa. 12 Jemoh ranini jelma lamon sai radu ratong untuk ngerayako Paskah ngedengi bahwa Isa sedang delom lapahni nuju Yerusalem. 13 Tian ngakuk bulung-bulung palem raduni mik nyambut Ia, sambil besurak-surak, "Pujido Allah! Diberkatido Ia sai ratong atas gelar Tuhan. Diberkatido Raja Israel!" 14 Isa mansa sai keledai ngura, rik di cakakni. Maka tejadido sai tetulis delom Alkitab: 15 "Dang rabai, putri Sion! Liakdo Rajamu ratong, cakak keledai ngura!" 16 Pada waktu seno jelma-jelma sai nutuk Isa makkung ngerti sunyinni ano. Kidang seraduni Isa diagungko jama kematian-Ni, ampai tian ingok bahwa sai dilakuko ulun-ulun tehadap-Ni radu tetulis delom Alkitab mengenai Ia. 17 Jelma-jelma sai hadir waktu Isa ngurau Lazarus luah jak kubor rik ngebangkitko jak mati, terus ngeni kesaksian tentang hal seno. 18 Reno sebabni ulun lamon udi mik jama Isa mani tian ngedengi bahwa Iado sai radu nyani keajaiban udi. 19 Maka ulun-ulun Farisi cawa peperda tian, "Ram mak dapok bebuat api-api! Liak gaoh, sunyinni dunia mik nutuk Ia!" 20 Di hantara jelma-jelma sai mik Yerusalem untuk bebakti pada waktu perayaan udi wat muneh pepira ulun Yunani. 21 Tian ratong jama Filipus rik cawa, "Kantik, kik dapok, sekam mirak betungga jama Isa." (Filipus asalni jak Betsaida di Galilea.) 22 Raduni Filipus mik ngeni pandai hal seno jama Andreas, radu jak seno tian rua nyampaiko jama Isa. 23 Isa cawa jama tian, "Radu waktuni Anak Manusia diagungko. 24 Sangun temon cawa-Ku inji: Kik sebiji gandum mak ditanom delom tanoh rik mati, ia haga tetap tinggal sebiji. Kidang kik biji gandum udi mati, ampai ia haga ngehasilko lamon gandum. 25 Jelma sai nyintai hurikni haga kelebonan hurikni. Kidang jelma sai nyuohko hurikni di dunia inji, haga memeliharani untuk hurik sejati rik kekal. 26 Jelma sai haga ngelayani Nyak haga nutuk Nyak; in jelma sai ngelayani-Ku dapok jama-jama di dipa Nyak wat. Jelma sai ngelayani Nyak haga dihormati Bapa-Ku." 27 "Hati-Ku cemas; api sai haga Kuucakko tano? Musti kedo Nyak ngucakko, 'Bapa luputko Nyak jak saat inji'? Kidang justru untuk ngalami saat penderitaan injido Nyak ratong. 28 Bapa, agungko gelar-Mu!" Raduni kedengiando suara jak langit ngucakko, "Nyak radu ngagungko-Ni, rik Nyak haga ngagungko-Ni luot." 29 Jelma lamon sai wat di dudi ngedengi suara udi. Tian cawa, "Udi guntor!" Kidang wat juga sai cawa, "Lain! Malaikat cawa jama Ia!" 30 Kak raduni Isa cawa jama tian, "Suara udi kedengian, lain hak untuk kepentingan-Ku, kidang untuk kepentinganmu. 31 Tano radu waktuni dunia dihakimi; tano jelma sai bekuasa di dunia inji digulingko. 32 Kidang Nyak inji, kik Nyak radu ditinggiko di atas bumi, Nyak haga narik sunyinni jelma jama Nyak." 33 Ia cawa injuk reno untuk nunjukko repa carani Ia haga mati. 34 Jelma lamon udi cawa jama Ia, "Menurut Buku Hukum sekam, Raja Penyelamat haga hurik selama-lamani. Repa bang Niku dapok cawa bahwa Anak Manusia haga ditinggiko di atas bumi? Sapa Anak Manusia ano?" 35 Isa ngejawab, "Angkah untuk serebok gaoh terang udi wat hantara keti. Jadi, lapahdo selama terang udi masih wat, in keti dang ditimpa kekelaman. Ulun sai lapah di delom kelam mak pandai mik dipa ia mik. 36 Percayado jama terang udi, selama terang udi masih wat jama niku, in keti jadi anak-anak terang." Seraduni Isa cawa injuk reno, Ia mik jak udi rik mak haga nunjukko jama tian. 37 Walaupun radu lamon keajaiban sai disani Isa di hadapan tian, tian mak percaya jama Ia. 38 Maka tejadido api sai diucakko Nabi Yesaya, "Tuhan, sapa sai percaya jama kabar sekam? Jama sapa kuasa Tuhan diliakko?" 39 Renodo sebabni tian mak dapok percaya, mani Yesaya radu cawa juga, "Allah cawa, 40 'Nyak ngebutako mata tian, nyani tian tegar hati; in mata tian dang ngeliak, pikeran tian dang ngerti. In tian dang muloh jama Nyak, kak raduni Nyak ngunyaiko tian.' " 41 Yesaya cawa injuk reno mani ia radu ngeliak kemuliaan Isa, rik cawa mengenai Ia. 42 Walaupun injuk reno, lamon jelma, bahkan jak hantara jelma sai bekuasa Yahudi percaya jama Isa. Kidang tian mak bani ngakui seno terus terang, mani tian rabai dang-dang ulun Farisi mak ngeni tian kuruk lamban ibadah. 43 Tian lebih gering mansa pujian manusia jak penghargaan Allah. 44 Radu jak seno Isa beseru, "Jelma sai percaya jama Nyak, lain hak jama Nyak ia percaya, kidang jama Ia sai ngutus Nyak. 45 Rik jelma sai ngeliak Nyak, ngeliak Ia sai ngutus Nyak. 46 Nyak ratong mik dunia inji sebagai terang, in sunyinni jelma sai percaya jama Nyak dang tinggal delom kelam. 47 Jelma sai ngedengi ajaran-Ku, kidang mak nurut -- lain hak Nyak sai ngehukum ia. Mani Nyak ratong lain hak untuk ngehakimi dunia inji, kidang untuk nyelamatkoni. 48 Jelma sai nulak Nyak rik mak ngedengi cawa-Ku, radu wat sai ngehakimini. Cawa sai Kusampaiko, senodo sai haga ngehakimi waktu Rani Kiamat. 49 Mani Nyak mak cawa jak kehaga-Ku tenggalan; Bapa sai ngutus Nyak, Iado sai merintah jama Nyak api sai haga Kuucakko rik Kusampaiko. 50 Rik Nyak pandai bahwa perintah-Ni ano ngeni hurik sejati rik kekal. Maka Nyak nyampaiko injuk sai diajarko Bapa jama Nyak."

John 13

1 Serani semakkung Rani Buka Paskah, Isa pandai bahwa radu waktuni Ia ninggalko dunia inji untuk muloh jama Bapa-Ni. Ia mengasihi jelma-jelma sai jadi milik-Ni di dunia, rik Ia tetap mengasihi tian sampai penghabisan. 2 Isa rik jelma-jelma sai nutuk Ia sedang mengan di bingi. Iblis radu ngurukko niat di delom hati Yudas anakni Simon Iskariot untuk ngekhianati Isa. 3 Isa pandai bahwa Bapa radu nyerahko sunyinni kekuasaan jama Ia. Ia pandai muneh bahwa Ia ratong jak Allah rik haga muloh jama Allah. 4 Ulihni seno Ia cecok, ngebukak jubah-Ni, rik ngikok anduk di tengah-Ni. 5 Radu jak seno Ia nuangko way mik delom sai baskom, kak raduni mulai ngebasuh cukut jelma-jelma sai nutuk Ia rik ngelap jama anduk sai diikok di tengah-Ni. 6 Sampaido Ia jama Simon Petrus, sai cawa, "Tuhan, masa Tuhan sai ngebasuh cukutku?" 7 Isa ngejawab, "Tano niku mak ngerti api sai Kulakuko inji, kidang kanah niku haga ngerti." 8 "Dang, Tuhan," ani Petrus jama Isa, "Dang sekali-kali Tuhan ngebasuh cukutku!" Kidang Isa ngejawab, "Kik Nyak mak ngebasuhmu, niku mak ngedok hubungan jama Nyak." 9 Simon Petrus cawa, "Kik injuk reno, Tuhan, dang angkah cukutku, kidang culuk rik uluku muneh!" 10 "Jelma sai radu mandi, radu mekecah unyinni," ani Isa jama Petrus. "Ia mak perlu dikecahko lagi; kecuali cukutni. Keti inji radu mekecah, kidang mak unyinni." ( 11 Isa radu pandai sapa sai haga ngekhianati-Ni. Renodo sebabni Ia cawa, "Keti inji radu mekecah, kidang mak unyinni.") 12 Seraduni Isa ngebasuh cukut tian, Ia makaiko luot jubah-Ni rik mejong luot. Raduni Ia cawa jama tian, "Ngerti mak keti api sai ampai gaoh Kuguaiko jama keti? 13 Keti ngurau Nyak Guru rik Tuhan. Rik sangun injuk reno. 14 Kik Nyak sebagai Tuhan rik Gurumu ngebasuh cukutmu, keti wajib juga saling ngebasuh cukut. 15 Nyak ngeni teladan inji jama keti, in keti juga ngeguaiko api sai radu Kuguaiko jama keti. 16 Temon nihan cawa-Ku inji: Sai jelma hamba mak lebih balak jak tuanni, rik sai utusan mak lebih balak jak sai ngutusni. 17 Kik keti radu pandai sunyinni inji, bebahagiado keti kik ngelakukoni. 18 Api sai Kuucakko inji lain hak mengenai keti unyinni. Nyak pandai sapa-sapa sai radu Kupilih. Kidang api sai tetulis delom Alkitab, haga tejadi, yakdo 'Jelma sai mengan jama-jama Nyak, haga ngelawan Nyak.' 19 Hal seno Kusampaiko jama niku tano, semakkung tejadi, in kik hal ano tejadi kanah, keti haga percaya bahwa Nyakdo Ia sai disebut NYAK WAT. 20 Temon nihan cawa-Ku inji: Sapa nerima jelma sai Kuutus, nerima Nyak. Rik sapa nerima Nyak, nerima Ia sai ngutus Nyak." 21 Seraduni Isa cawa injuk reno, Ia jadi teharu nihan. Raduni Ia ngucakko, "Temon nihan cawa-Ku inji: Salah sai jak hantara keti haga ngekhianati Nyak." 22 Jelma-jelma sai nutuk Ia ngeliak hiran nihan peperda tian mani mak pandai sapa sai dimaksud. 23 Jelma sai nutuk sai disayang Isa mejong di kebelah Isa. 24 Simon Petrus ngeni isyarat jama Ia, in ia betanya jama Isa sapa sai dimaksud. 25 Maka jelma sai nutuk udi redik jama Isa, rik betanya, "Sapa ia, Tuhan?" 26 Isa ngejawab, "Jelma sai Kukeni ruti sai Kucelupko delom cumbung, iado jelmani." Maka Isa ngakuk sepotong ruti, dicelupkoni mik delom cumbung; raduni dikenini jama Yudas anak Simon Iskariot. 27 Seraduni Yudas nerima ruti udi, iblis kuruk mik delom hatini. Raduni Isa cawa jama ia, "Guaiko geluk api sai haga niku guaiko." 28 Mak sai jelma pun jak tian sai mejong mengan di disan ngerti mengapi Isa cawa injuk reno jama Yudas. 29 Wat sai nyangko Isa ngayun Yudas ngebeli sai hal sai diperluko untuk pesta ano, atau ngeni duit cutik jama jelma mejerih -- mani Yudas sai nyating duit kas tian. 30 Seraduni Yudas nerima ruti ano, ia langsung luah. Rani radu bingi. 31 Seraduni Yudas mik, Isa cawa, "Tano Anak Manusia diagungko, rik Allah diagungko liwat Ia. 32 Kik Allah diagungko liwat Ia, Ia pun haga diagungko Allah liwat diri-Ni tenggalan. Malah Allah haga ngagungko-Ni geluk. 33 Anak-anak-Ku, Nyak mak haga tinggal mesaka lagi jama keti. Keti haga nyepok Nyak, kidang injuk sai radu Kuucakko jama jelma-jelma sai bekuasa Yahudi, reno muneh Kuucakko jama keti; di rang Nyak mik, keti mak dapok ratong. 34 Perintah ampai Kuucakko jama niku: Kasihido peperda keti. Gegoh injuk Nyak ngasihi keti, injuk reno juga keti haga saling mengasihi. 35 Kik keti saling mengasihi, sunyinni jelma haga pandai bahwa keti jelma-jelma sai nutuk Nyak." 36 "Tuhan, Tuhan haga mik dipa?" Simon Petrus nanya jama Isa. Jawab Isa, "Mik dipa Nyak mik, niku mak dapok nutuk tano. Niku haga nutuk Nyak kanah." 37 "Tuhan, mengapi nyak mak dapok nutuk Tuhan tano?" tanya Petrus luot. "Nyak rila mati untuk Tuhan!" 38 Isa ngejawab, "Temon kedo niku rila mati untuk Nyak? Pandai mak, semakkung manuk ngakut kanah, niku radu telu kali cawa bahwa niku mak ngenal Nyak!"

John 14

1 "Dang hatimu gelisah," ani Isa jama tian. "Percayado jama Allah, rik percayado jama Nyak-Ku muneh. 2 Di lamban Bapa-Ku wat lamon rang tinggal. Nyak mik di disan untuk nyediako rang untuk keti. Nyak mak haga cawa injuk reno jama niku, sekirani ano mak injuk reno. 3 Seraduni Nyak mik nyediako rang untuk keti, Nyak haga muloh rik nyunsung keti, in di dipa Nyak wat, di disan juga keti wat. 4 Rang Nyak mik keti pandai renglayani?" 5 Raduni Tomas cawa jama Isa, "Tuhan, sekam mak pandai mik dipa Tuhan mik, repa sekam pandai renglayani?" 6 Isa ngejawab, "Nyakdo renglaya untuk mengenal Allah rik mansa hurik. Mak sai jelma pun dapok ratong jama Bapa, kik mak ngeliu Nyak. 7 Sekirani keti kenal Nyak, pasti keti haga kenal Bapa-Ku muneh. Tano keti radu kenal Ia, rik radu ngeliak Ia." 8 Maka Filipus cawa jama Isa, "Tuhan, tunjukko Bapa jama sekam, in sekam puas." 9 Kidang Isa ngejawab, "Radu reno saka Nyak jejama keti, rik makkung juga niku kenal Nyak, Filipus? Jelma sai radu ngeliak Nyak, radu ngeliak Bapa. Injuk repa niku dapok ngucakko, 'Tunjukkodo Bapa jama sekam'? 10 Filipus! Niku percaya, bahwa Nyak besatu jama Bapa, rik Bapa besatu jama Nyak? Api sai Kuucakko jama niku, mawat Kuucakko jak diri-Ku tenggalan. Bapa sai tetap besatu jama Nyak, Iado sai ngeguaiko sunyinni seno. 11 Percayado jama Nyak, bahwa Nyak besatu jama Bapa rik Bapa besatu jama Nyak. Atau semawat-mawatni, percayado ulih api sai radu Kuguaiko. 12 Temon nihan cawa-Ku inji: Jelma sai percaya jama Nyak, haga ngeguaiko api sai radu Kuguaiko, -- malah ia haga ngeguaiko sai lebih balak lagi -- mani Nyak mik jama Bapa. 13 Rik api gaoh sai keti kilu atas nama-Ku, seno haga Kuguaiko untuk keti, in Bapa diagungko liwat Anak. 14 Api gaoh sai keti kilu atas nama-Ku, haga Kulakuko." 15 "Kik keti mengasihi Nyak, keti haga ngejalanko perintah-perintah-Ku. 16 Nyak haga ngilu jama Bapa, rik Ia haga ngeniko jama niku Sai Nulung bareh, sai haga tinggal jejama keti untuk selama-lamani. 17 Ia udi Ruh Allah sai haga nyatako kebenoran tentang Allah. Dunia mak dapok nerima Ia, mani mak ngeliak atau mengenal-Ni. Kidang keti kenal Ia, mani Ia tinggal jama-jama keti rik haga besatu jama keti. 18 Keti mak haga Kutinggalko tenggalan injuk yatim piatu. Nyak haga muloh jama niku. 19 Tinggal serebok gaoh dunia mak ngeliak Nyak lagi. Kidang keti haga ngeliak Nyak. Rik mani Nyak hurik, keti pun haga hurik. 20 Kik rani seno ratong, keti haga pandai bahwa Nyak besatu jama Bapa, keti besatu jama Nyak, rik Nyak besatu jama keti. 21 Jelma sai nerima perintah-perintah-Ku rik ngeguaikoni, ia sai mengasihi Nyak. Bapa-Ku haga mengasihi jelma sai mengasihi Nyak. Nyak pun haga mengasihi jelma ano rik nyatako diri-Ku jama ia." 22 Yudas (lain hak Yudas Iskariot) betanya jama Isa, "Tuhan, mengapi, Tuhan haga nyatako diri jama sekam rik lain hak jama dunia?" 23 Isa ngejawab, "Jelma sai mengasihi Nyak, haga nuruti ajaran-Ku. Bapa-Ku haga mengasihi ia. Bapa rik Nyak haga ratong jama ia tinggal jejama ia. 24 Jelma sai mawat mengasihi Nyak, mak nuruti ajaran-Ku. Ajaran sai keti dengi ano, lain jak Nyak, kidang jak Bapa sai ngutus Nyak. 25 Sunyinni seno Kuucakko jama niku selama Nyak masih jejama keti. 26 Kidang Ruh Allah, Sai Nulung sai haga diutus Bapa atas gelar-Ku, Iado sai haga ngajar keti sunyinni rik ngingokko keti sunyin sai radu Kukeni pandai jama niku. 27 Sejahtera Kutinggalko jama keti. Sejahtera-Ku tenggalan sai Kukeniko jama niku. Sai Kukeniko ano lain injuk sai dikeniko dunia jama niku. Dang gelisah, dang rabai. 28 Keti radu ngedengi Nyak cawa, 'Nyak haga mik, kidang Nyak haga ratong luot jama niku'! Kik keti mengasihi Nyak, keti haga senang Nyak mik jama Bapa, mani Bapa lebih balak jak Nyak. 29 Nyak ngeni pandai seno jama niku tano, semakkung sunyinni tejadi, in kik tejadi kanah, keti haga percaya. 30 Nyak mak haga cawa lebih lamon luot jama keti, mani radu waktuni jelma sai bekuasa di dunia inji ratong. Kidang ia mak bekuasa atas diri-Ku. 31 Kidang sunyinni ano haga tejadi in dunia menyadari bahwa Nyak mengasihi Bapa rik ngeguaiko sunyinni sai diperintahko Bapa jama Nyak. Nah, ija ram mik jak ija."

John 15

1 Cawa Isa luot, "Nyak batang anggor sai sejati, rik Bapa-Ku yakdo tukang kebunni. 2 Unggal cabang-Ku sai mak bebuah, dipelok-Ni, rik unggal cabang sai bebuah, dikurangi bulungni rik dikecahko-Ni in lebih lamon lagi uahni. 3 Keti radu mekecah mani ajaran sai Kukeniko jama niku. 4 Tetapdo besatu jama Nyak rik Nyak pun haga tetap besatu jama keti. Cabang tenggalan mak dapok bebuah, kecuali kik ia tetap jama batangni. Reno juga keti angkah dapok bebuah, kik tetap besatu jama Nyak. 5 Nyakdo batang anggor, rik keti cabang-cabangni. Jelma sai tetap besatu jama Nyak rik Nyak jama ia, haga bebuah lamon; mani tanpa Nyak, keti mak dapok bebuat api-api. 6 Jelma sai mak tetap besatu jama Nyak, haga ditokko injuk cabang, raduni jadi menyangu. Cabang-cabang sai injuk sedi haga dikumpulko rik ditokko delom apui, kak raduni disuah. 7 Kik keti tetap besatu jama Nyak rik ajaran-Ku tinggal delom hatimu, ngilu jama Bapa api gaoh sai keti haga; kiluanmu ano haga dipenuhi. 8 Kik keti bebuah lamon, Bapa-Ku diagungko; rik injuk reno keti temon-temon jadi jelma-jelma sai nutuk Nyak. 9 Injuk Bapa mengasihi-Ku, injuk reno muneh Nyak mengasihi keti. Hagani keti tetap hurik injuk jelma sai Kukasihi. 10 Kik keti ngejalanko perintah-perintah-Ku, keti tetap setia jama kasih-Ku, gegoh injuk Nyak tetap setia jama kasih Bapa mani ngejalanko perintah-perintah-Ni. 11 Sunyinni Kukeni pandai jama niku, in kegembiraan-Ku wat delom hatimu, rik kegembiraanmu jadi sempurna. 12 Injido perintah-Ku: Kasihi peperda keti, gegoh injuk Nyak mengasihi keti. 13 Jelma sai paling mengasihi kantik-kantikni yakdo jelma sai ngeni hurikni untuk tian. 14 Keti ano kantik-kantik-Ku, kik keti ngeguaiko api sai Kuperintahko jama niku. 15 Keti mak lagi Kuurau hamba, mani hamba mak pandai api sai sedang diguaiko tuanni. Keti Kuurau kantik, mani sunyinni sai Kudengi jak Bapa, radu Kukeni pandai jama niku. 16 Lain hak keti sai milih Nyak. Nyakdo sai milih keti, rik ngayun keti mik untuk bebuah lamon -- uah-uah sai mak dapok binasa. Maka Bapa haga ngeniko jama niku api gaoh sai keti kilu jama Ia atas gelar-Ku. 17 Injido perintah-Ku jama niku: Kasihi peperda keti." 18 "Kik dunia nyuohko keti, ingokdo bahwa Nyak radu lebih mena dinyuohko dunia. 19 Sekirani keti milik dunia, keti haga dikasihi ulih dunia injuk kedauni. Kidang Nyak radu milih keti jak dunia inji, jadi keti lain lagi milik dunia. Reno sebabni dunia nyuohko keti. 20 Ingokdo api sai radu Kucawako jama niku, 'Hamba mak lebih balak jak tuanni.' Kik tian radu nganiaya Nyak, tian haga nganiaya keti muneh. Kik tian nuruti ajaran-Ku, tian haga nurut ajaranmu muneh. 21 Sunyinni udi haga tian lakuko tehadap keti, mani keti jelma sai nutuk Nyak, mani tian mak kenal Ia sai ngutus Nyak. 22 Sekirani Nyak mak ratong rik mak ngucakko sunyinni seno jama tian, tian mak bedusa. Kidang tano tian mak ngedok alasan luot untuk dusa tian. 23 Jelma sai nyuohko Nyak, nyuohko Bapa-Ku. 24 Sekirani di tengah-tengah tian Nyak mak ngelakuko hal-hal sai makkung pernah diguaiko ulun bareh, tian mak bedusa. Kidang tano tian radu ngeliak api sai Kuguaiko, rik tian nyuohko Nyak maupun Bapa-Ku. 25 Kidang radu seharusni injuk reno, in tejadido api sai tetulis delom Buku Hukum tian, yakdo: 'Tian nyuohko Nyak tanpa alasan.' 26 Nyak haga ngutus jama niku Sai Nulung sai asalni jak Bapa. Iado Ruh sai haga nyatako kebenoran tentang Allah. Kik Ia ratong, Ia haga ngeni kesaksian tentang Nyak. 27 Rik keti juga haga ngeni kesaksian tentang Nyak, mani keti radu jejama Nyak radu jak mula-mula.

John 16

1 Sunyinni seno Kukeni pandai jama niku in keti dang murtad. 2 Keti haga diluahko jak lamban-lamban ibadah. Rik haga ratong waktuni bahwa jelma sai ngebunuh keti haga nyangko ia ngabdi jama Allah. 3 Tian ngelakuko seno jama niku mani tian makkung mengenal Bapa maupun Nyak. 4 Kidang tano Kuucakko ano jama niku, in kik ano tejadi kanah, keti ingok bahwa Nyak radu ngeni pandai jama niku." "Hal inji mawat Kukeni pandai jama niku jak mula-mula, mani Nyak masih jejama keti. 5 Kidang tano Nyak haga mik jama Ia sai ngutus Nyak; rik mak sai jelma pun jak keti betanya mik dipa Nyak mik. 6 Tano malah hatimu jadi sedih, mani Nyak ngucakko hal seno jama niku. 7 Kidang Nyak nyawako sai benor jama niku: Lebih betik untuk keti, kik Nyak mik; mani kik Nyak mak mik, Sai Nulung udi mak haga ratong jama niku. Kidang kik Nyak mik, Nyak haga ngutus Ia jama niku. 8 Kik Ia ratong, Ia haga nyatako jama dunia reti sebenorni jak dusa, jak api sai benor, rik jak hukuman Allah. 9 Ia haga nyatako bahwa mak percaya jama Nyak yakdo bedusa; 10 bahwa Nyak benor, mani Nyak mik jama Bapa rik keti mak haga ngeliak Nyak luot; 11 rik bahwa Allah radu mulai ngehukum, mani jelma sai bekuasa di dunia inji radu dihukum. 12 Lamon luot sai haga Kucawako jama niku, kidang tano inji keti makkung sanggup nerimani. 13 Kidang kik Ruh ano ratong, yakdo Ia sai nyatako kebenoran tentang Allah, keti haga dibimbing-Ni untuk mengenal sunyinni kebenoran. Ia mak haga cawa jak diri-Ni tenggalan kidang nyatako api sai radu didengi-Ni, rik Ia haga ngeni pandai jama niku api sai haga tejadi dikemudian rani. 14 Ia haga ngagungko Nyak, mani api sai disampaiko-Ni jama niku, diterima-Ni jak Nyak. 15 Sunyinni sai wat jama Bapa juga kedau-Ku. Reno sebabni Nyak cawa bahwa api sai disampaiko Ruh jama niku, diterima-Ni jak Nyak." 16 "Tinggal serebok gaoh keti mak haga ngeliak Nyak lagi, rik muneh tinggal serebok lagi keti haga ngeliak Nyak." 17 Pira-pira jelma sai nutuk Isa mulai betanya peperda tian, "Api maksudni Ia cawa jama ram: 'Tinggal serebok gaoh keti mak haga ngeliak Nyak lagi, rik muneh tinggal serebok lagi keti haga ngeliak Nyak'? Api muneh maksudni jama: 'Nyak mik jama Bapa'?" 18 Tian betanya terus, "Api retini, 'serebok'? Ram mawat ngerti Ia cawa tentang api!" 19 Isa pandai tian haga betanya jama Ia. Jadi Ia cawa, "Jeno Kucawako, 'Tinggal serebok gaoh, keti mak haga ngeliak Nyak lagi, rik muneh tinggal serebok lagi keti haga ngeliak Nyak.' Senodo sai keti persoalko di hantara keti? 20 Percayado, keti haga miwang rik bebatui, kidang dunia haga begembira. Keti haga besusah hati, kidang kesusahanmu haga berubah jadi kegembiraan. 21 Kik sai bebai hamper ngelaherko, ia susah, mani radu waktuni ia menderita. Kidang reno anakni laher, bebai seno lupa jama penderitaanni mani senang bahwa sai upi laher delom dunia. 22 Reno muneh jama keti: Tano keti besusah hati, kidang Nyak haga betungga luot jama keti, maka hatimu haga senang; rik mak sai jelma pun dapok ngakuk kegembiraan seno jak hatimu. 23 Waktu rani seno, keti mak haga betanya api-api luot jama Nyak. Percayado: Api gaoh sai keti kilu jama Bapa atas gelar-Ku, ano haga dikeniko Bapa jama niku. 24 Sampai saat inji keti makkung ngilu api-api atas gelar-Ku. Ngiludo, maka keti haga nerima, in kegembiraanmu sempurna." 25 "Sunyinni inji Kucawako jama niku jama kiasan. Kidang haga ratong waktuni, Nyak mak makai kiasan lagi, kidang cawa terus terang jama niku tentang Bapa. 26 Waktu seno keti haga ngilu jama Bapa atas gelar-Ku; in keti pandai, Nyak mak haga ngilu jak Bapa untuk keti, 27 mani Bapa tenggalan mengasihi keti. Ia mengasihi keti mani keti mengasihi Nyak, rik percaya bahwa Nyak ratong jak Allah. 28 Sangun Nyak asalni jak Bapa, rik radu ratong delom dunia. Kidang tano Nyak ninggalko dunia untuk muloh jama Bapa." 29 Raduni jelma-jelma sai nutuk Isa cawa jama Ia, "Tano Tuhan cawa terus terang rik mak makai kiasan, 30 rik sekam pandai bahwa Tuhan pandai sunyinni. Mak perlu sai jelma pun nanyako api-api jama Tuhan. Ulihni seno sekam percaya Tuhan ratong jak Allah." 31 Isa ngejawab tian, "Jadi percaya kedo keti tano? 32 Ingok! Waktuni haga ratong, malah radu ratong, keti haga dicerai-beraiko. Keti haga mulang mik lamban masing-masing rik ninggalko Nyak tenggalan. Kidang Nyak mak tenggalan mani Bapa wat jejama Nyak. 33 Sunyinni inji Kucawako in keti mansa sejahtera mani besatu jama Nyak. Di dunia keti haga menderita. Kidang tabahko hatimu! Nyak radu ngalahko dunia!"

John 17

1 Seraduni cawa injuk reno, Isa cungak mik langit rik cawa, "Bapa, tano radu sampai waktuni. Agungkodo Anak-Mu, in Anak-Mu pun ngagungko Bapa. 2 Bapa radu ngeni kuasa atas sunyin manusia jama Anak, in Ia ngeni hurik sejati rik kekal jama sunyinni jelma sai Bapa keniko jama Ia. 3 Injido hurik sejati rik kekal; in jelma mengenal Bapa, satu-satuni Allah sai benor, rik mengenal Isa Almasih sai diutus ulih Bapa. 4 Nyak radu ngagungko Bapa di atas bumi inji rik nyelesaiko pekerjaan sai Bapa tugasko jama Nyak. 5 Bapa! Agungkodo Nyak tano jama Bapa, jama keagungan sai Kukedau jejama Bapa semakkung dunia inji dijadiko. 6 Nyak radu memperkenalko Bapa jama jelma-jelma di dunia inji sai radu Bapa keniko jama Nyak. Tian kedauni Bapa, rik Bapa radu ngeniko tian jama Nyak. Tian radu nuruti cawani Bapa. 7 Tano tian pandai bahwa sunyinni sai Bapa keniko jama Nyak asalni jak Bapa. 8 Radu Kusampaiko jama tian cawa sai Bapa keniko jama Nyak; rik tian radu nerimani. Tian pandai bahwa Nyak benor-benor ratong jak Bapa rik tian percaya bahwa Bapado sai ngutus Nyak. 9 Nyak bedua untuk tian. Nyak mak bedua untuk dunia melainko untuk jelma-jelma sai radu Bapa keniko jama Nyak, mani tiando kedau-Ni Bapa. 10 Sunyinni milik-Ku yakdo milik Bapa muneh, rik sunyinni milik Bapa yakdo milik-Ku juga. Nyak diagungko di hantara tian. 11 Tano Nyak ratong jama Bapa. Nyak mak tinggal luot di dunia; kidang tian wat di dunia. Bapa sai suci! Jagado tian jama kekuasaan gelar Bapa, yakdo gelar sai radu Bapa keniko jama Nyak -- in tian jadi sai, gegoh injuk Bapa rik Nyak muneh sai. 12 Sewaktu Nyak pagun jejama tian, Nyak radu ngejaga tian jama kekuasaan gelar Bapa -- gelar sai Bapa keniko jama Nyak. Nyak radu ngejaga tian rik mak sai jelma pun jak tian lebon, kecuali ia sai sangun radu seharusni lebon; in injuk reno tejadido api sai tetulis delom Alkitab. 13 Tano Nyak ratong jama Bapa. Sunyinni inji Kucawako sementara Nyak pagun di dunia; in tian jama sepenuhni ngerasako kegembiraan-Ku. 14 Nyak radu nyampaiko jama tian cawani Bapa, rik dunia nyuohko tian, mani tian lain hak milik dunia, gegoh injuk Nyak juga lain hak milik dunia. 15 Nyak mak ngilu in Bapa ngakuk tian jak dunia inji, kidang Nyak ngilu in Bapa ngejaga tian jak si Jahat. 16 Gegoh halni injuk Nyak lain hak milik dunia, tian pun lain hak milik dunia. 17 Jadikodo tian milik khusus Bapa liwat kebenoran; cawa Bapa anodo kebenoran. 18 Injuk Bapa radu ngutus Nyak mik dunia, injuk reno muneh Nyak ngutus tian mik dunia. 19 Untuk kepentingan tian, Nyak nyerahko diri sebagai milik khusus Bapa, in tian pun jadi milik khusus Bapa liwat kebenoran. 20 Lain injuk tian inji gaoh Nyak bedua. Nyak muneh bedua untuk jelma-jelma sai haga percaya jama Nyak ulihni kesaksian tian inji. 21 Nyak harap, Bapa, in tian unyinni besatu, injuk Bapa besatu jama Nyak, rik Nyak jama Bapa. Semoga tian besatu jama Ram in dunia percaya bahwa Bapa sai ngutus Nyak. 22 Nyak radu ngeni tian keagungan sai Bapa keniko jama Nyak, in tian besatu, gegoh injuk Ram juga besatu; 23 Nyak jama tian, rik Bapa jama Nyak; in tian benor-benor sai. Maka dunia haga pandai bahwa Bapado sai ngutus Nyak, rik bahwa Bapa mengasihi tian injuk Bapa mengasihi Nyak. 24 Bapa, Nyak mirak in tian, sai Bapa keniko jama Nyak, wat jama-jama Nyak di rang Nyak wat, in tian ngeliak keagungan-Ku; yakdo keagungan sai Bapa keniko jama Nyak, mani Bapa mengasihi Nyak semakkung dunia dijadiko. 25 Bapa sai adil! Dunia mak mengenal Bapa, kidang Nyak mengenal Bapa; rik jelma-jelma inji pandai bahwa Bapa ngutus Nyak. 26 Nyak radu nyatako gelar Bapa jama tian; rik Nyak haga terus bebuat injuk reno, in kasih Bapa jama Nyak tetap delom hati tian rik Nyak besatu jama tian."

John 18

1 Seraduni Isa bedua, Ia jama jelma-jelma sai nutuk Ia mik seberang Way Kidron. Di dudi wat sai taman, rik Isa jama jelma-jelma sai nutuk Ia kuruk mik taman udi. 2 Yudas pengkhianat udi, pandai rang udi; mani Isa radu risok bekumpul di dudi jama-jama jelma-jelma sai nutuk Ia. 3 Maka Yudas mik rang udi ngusung sepasukan tentera Romawi rik pira-pira pengawal Lamban Ibadah sai dikayun ulih imam-imam kepala rik jelma-jelma Farisi. Tian ngusung senjata, lentera rik obor. 4 Isa pandai sunyin sai haga tejadi jama diri-Ni. Jadi Ia ngeredik jelma-jelma udi rik betanya, "Keti nyepok sapa?" 5 "Isa, jelma Nazaret," jawab tian. "Nyakdo Ia," ani Isa. Yudas sang pengkhianat cecok di disan jama tian. 6 Waktu Isa cawa jama tian, "Nyakdo Ia," tian sunyinni mundor raduni tumbak mik tanoh. 7 Sekali lagi Isa betanya jama tian, "Keti nyepok sapa?" "Isa ulun Nazaret," jawab tian. 8 "Radu Kuucakko Nyakdo Ia," ani Isa. "Rik kik sangun Nyak sai keti disepok keti, tagando tian sai bareh mik." ( 9 Jama cawa injuk reno, tejadido api sai radu dicawako Isa semakkungni: "Bapa, jak jelma-jelma sai Bapa keniko jama Nyak, mak sai jelma pun sai lebon.") 10 Simon Petrus sai ngusung sebilah pedang, dicabutni raduni melok hamba imam agung sampai putus cuping kananni. Gelar hamba ano Malkus. 11 Maka Isa cawa jama Petrus, "Kurukko luot pedangmu mik delom rangni! Api niku piker Nyak mak haga nginum piala penderitaan sai dikeniko Bapa jama Nyak?" 12 Raduni prajurit-prajurit Romawi jama komandanni rik pengawal-pengawal Yahudi nangkok rik ngikok Isa. 13 Mula-mula tian ngusung Isa ngehadap Hanas, bak mentuha Kayafas. Kayafas yakdo imam agung tahun seno. 14 Rik yakdo sai radu ngeni petuah jama jelma-jelma sai bekuasa Yahudi bahwa lebih betik sai jelma mati untuk sunyinni bangsa. 15 Simon Petrus rik sai jelma sai nutuk bareh nutuk Isa. Jelma sai nutuk sai bareh inji dikenal ulih imam agung; jadi ia nutuk kuruk jejama Isa mik tengebah lamban imam agung, 16 sedangko Petrus nunggu di luah, di rangok. Kak raduni jelma sai nutuk sai bareh udi mik luah rik cawa jama bebai sai ngelayani sai ngejaga rangok, raduni ngusung Petrus kuruk mik delom. 17 Bebai sai ngelayani penjaga rangok udi cawa jama Petrus, "Hai, kan niku juga salah sai jelma sai nutuk jelma udi?" "Lain," jawab Petrus. 18 Pada waktu seno udara ngison, jadi jelma-jelma sai ngelayani rik pengawal-pengawal radu nyalako apui harong rik tian manasko badan di dudi. Petrus mik di disan rik cecok bediang jejama tian. 19 Imam agung nanyai Isa tentang jelma-jelma sai nutuk Ia rik tentang ajaran-Ni. 20 Isa ngejawab, "Nyak selalu cawa terus terang di muka umum. Nyak selalu ngajar di lamban-lamban ibadah rik di Lamban Ibadah, rang jelma Yahudi biasani bekumpul. Mak pernah Nyak ngucakko api-api segok-segok. 21 Jadi mengapi Tuan nanyai Nyak? Tanya tian sai radu ngedengi Nyak ngajar. Pasti tian pandai api sai Kucawako." 22 Waktu Isa cawa injuk reno, salah sai pengawal di dudi nampar Ia rik cawa, "Bani nihan Niku cawa injuk reno jama imam agung!" 23 Isa ngejawab, "Kik Nyak ngucakko sai hal sai salah, ucakkodo di dija api kesalahanni! Kidang kik sai Kucawako udi sangun benor, mengapi niku nampar Nyak?" 24 Kak raduni Hanas ngayun ulun ngusung Isa jama terbelenggu mik Imam Agung Kayafas. 25 Simon Petrus masih juga cecok bediang di dudi. Jelma-jelma cawa jama ia, "Kan niku juga jelma sai nutuk jelma udi?" Kidang Petrus nyangkal, cawani, "Lain!" 26 Sai hamba imam agung, yakdo keluarga jak jelma sai cupingni dipelok Petrus, cawa, "Kan nyak ngeliak niku di taman udi jama Ia?" 27 Raduni Petrus nyangkal luot, "Mawat," -- rik tepat pada waktu seno manuk ngakut. 28 Pagi-pagi nihan tian ngusung Isa jak lamban Kayafas mik istana gubernur. Jelma-jelma Yahudi tenggalan mak kuruk mik delom istana, in tian mak jadi najis secara agama, mani tian haga nutuk nganik kanikan Paskah. 29 Ulihni seno Pilatus mik luah jama tian rik betanya, "Api pengaduanmu tehadap ulun inji?" 30 Tian ngejawab, "Seandaini Ia mak besalah, sekam mak haga ngusung-Ni jama Bapak Gubernur." 31 Pilatus cawa jama tian, "Akukdo Ia rik hakimi Ia menurut hukummu tenggalan!" Kidang jelma-jelma Yahudi udi ngejawab, "Sekam mak ngasi ngehukum mati jelma." ( 32 Inji tejadi in telaksana api sai dicawako Isa mengenai carani Ia haga mati.) 33 Pilatus kuruk luot mik istana rik ngurau Isa, raduni betanya, "Api kedo Niku raja ulun Yahudi?" 34 Isa ngejawab, "Api kedo pertanyaan inji jak niku tenggalan atau wat ulun bareh sai radu ngeni pandai jama niku tentang Nyak?" 35 Pilatus ngejawab, "Api nyak inji jelma Yahudi? Sai nyerahko Niku jama nyak iado bangsa-Mu tenggalan rik imam-imam kepala. Api sai radu Niku guaiko?" 36 Isa cawa, "Kerajaan-Ku lain jak dunia inji. Kik kerajaan-Ku jak dunia inji, jelma-jelma-Ku haga bejuang in Nyak dang diserahko jama jelma-jelma sai bekuasa Yahudi. Kidang sangun kerajaan-Ku lain jak dunia inji!" 37 Maka Pilatus betanya jama Ia, "Kik injuk reno, Niku raja?" Isa ngejawab, "Niku ngucakko bahwa Nyak inji raja. Nyak laher rik ratong mik dunia untuk sai maksud, yakdo ngeni kesaksian tentang kebenoran. Jelma sai jak kebenoran udi ngedengiko Nyak." 38 Pilatus betanya jama Ia, "Api retini kebenoran?" Raduni Pilatus mik luah luot jak istana rik cawa jama jelma-jelma Yahudi, "Nyak mak mansa sai kesalahan pun jama Ia. 39 Kidang menurut kebiasaanmu, nyak selalu ngelepasko sai tahanan waktu Rani Buka Paskah. Haga mak keti in nyak ngelepasko raja ulun Yahudi untuk keti?" 40 Tian ngejawab mekik-mekik, "Mawat, dang Ia, kidang Barabas!" (Barabas yakdo perampuk.)

John 19

1 Kak raduni Pilatus kuruk raduni ngayun jelma ngelecut Isa. 2 Prajurit-prajurit nyani sai mahkota jak ranting-ranting keruwi, raduni dipasang di atas ulu Isa. Radu jak seno tian makaiko Ia jubah bewarna ungu, 3 lalu bekali-kali ratong jama Ia rik cawa, "Hurik raja ulun Yahudi!" Kak raduni tian nampar Ia. 4 Radu jak seno Pilatus luah sekali lagi rik cawa jama jelma lamon udi, "Liak! Nyak ngusung Ia luah mik jama niku, in keti pandai nyak mak ngehalu sai kesalahan pun jama Ia." 5 Maka Isa luah jama makai mahkota ruwi rik jubah ungu. Pilatus cawa jama tian, "Liakdo jelma ano." 6 Waktu imam-imam kepala rik pengawal-pengawal ano ngeliak Isa, tian mekik, "Salibko Ia! Salibko Ia!" Pilatus cawa jama tian, "Akukdo Ia, rik salibko ulihmu tenggalan, nyak mak ngehalu sai kesalahan pun jama Ia." 7 Ulun-ulun Yahudi udi ngejawab, "Menurut hukum sekam, Ia haga dihukum mati mani Ia ngaku diri-Ni Anak Allah." 8 Waktu Pilatus ngedengi tian cawa injuk reno, ia lebih rabai. 9 Maka ia kuruk luot mik delom istana rik seraduni Isa diusung kuruk, Pilatus betanya jama Ia, "Niku asalni jak ipa?" Kidang Isa mak ngejawab. 10 Jadi Pilatus cawa luot, "Niku mak haga cawa jama nyak? Pandai mak, nyak ngedok kuasa ngebebasko Niku, rik kuasa nyalibko Niku!" 11 Isa ngejawab, "Kik Allah mak ngeniko kuasa ano jama niku, niku sama sekali mak ngedok kuasa atas-Ku. Ulihni seno jelma sai nyerahko Nyak jama niku, lebih balak dusani jak niku." 12 Waktu Pilatus ngedengi seno, ia berusaha untuk ngelepasko Isa. Kidang jelma-jelma Yahudi mekik-mekik, "Kik Tuan ngebebasko Ia, Tuan lain kantikni Kaisar! Jelma sai ngaku dirini raja, yakdo musuh Kaisar!" 13 Waktu Pilatus ngedengi cawa-cawa seno, ia ngusung Isa luah raduni mejong di kursi pengadilan di rang sai gelarni Lantai Batu. (Di delom bahasa Ibrani gelarni Gabata.) 14 Waktu seno hamper pukul rua belas dawah, rani semakkung Rani Buka Paskah. Pilatus cawa jama jelma-jelma udi, "Inji rajamu!" 15 Tian mekik-mekik, "Bunuh Ia! Bunuh Ia! Salibko Ia!" Pilatus betanya, "Harus kedo nyak nyalibko rajamu?" Imam-imam kepala ngejawab, "Angkah Kaisar satu-satuni raja sekam!" 16 Maka Pilatus nyerahko Isa jama tian untuk disalibko. Tian ngakuk Isa, raduni ngusung Ia mik. 17 Isa mik luah mikul salib-Ni tenggalan mik rang sai gelarni "Rang Tengkorak". (Di delom bahasa Ibrani disebut Golgota.) 18 Di disan Ia disalibko. Jejama Ia wat muneh rua jelma bareh sai disalibko; sai di kebelah kiri, sai di kebelah kanan rik Isa di tengah-tengah. 19 Di kayu salib Isa, Pilatus ngayun masang tulisan inji: "Isa jak Nazaret, Raja Ulun Yahudi". 20 Lamon jelma Yahudi ngebaca tulisan ano, mani rang Isa disalibko udi mak jaoh jak kota. Tulisan udi delom bahasa Ibrani, Latin, rik Yunani. 21 Imam-imam kepala cawa jama Pilatus, "Dang nulis 'Raja ulun Yahudi', melainko tulisdo, 'Ulun inji cawa, Nyak Raja ulun Yahudi.' " 22 Kidang Pilatus ngejawab, "Sai radu kutulis, tetap tetulis." 23 Seraduni prajurit-prajurit udi nyalibko Isa, tian ngakuk kawai-Ni. Kawai udi dibagi epak: masing-masing mansa sai bagian. Tian ngakuk juga jubah-Ni. Jubah udi mak ngedok serukanni -- ditenun jak atas sampai di bah. 24 Prajurit-prajurit udi cawa peperda tian, "Dang ram pelok-pelok jubah inji. Ija ram ngundi untuk nantuko sapa sai ngasi ngedapokkoni." Hal seno tejadi in telaksana api sai tetulis delom Alkitab, yakdo: "Tian ngebagi-bagiko kawai-Ku, rik ngetokko undi untuk jubah-Ku." Rik sangun prajurit-prajurit udi bebuat injuk reno. 25 Di redik salib Isa cecok emak-Ni Isa, puari bebai emak-Ni, Maria kajongni Klopas, rik Maria Magdalena. 26 Waktu Isa ngeliak emak-Ni rik jelma sai nutuk sai dikasihi-Ni cecok di dudi, Ia cawa jama emak-Ni, "Emak, udi anak Emak." 27 Kak raduni Isa cawa jama jelma sai nutuk Ia ano, "Udi emakmu." Jak seno jelma sai nutuk ano nerima emakni Isa untuk tinggal di lambanni. 28 Isa pandai bahwa tano sunyinni radu selesai, rik in api sai tetulis delom Alkitab dapok tejadi, Ia cawa, "Nyak mahu." 29 Di dudi wat sai cumbung latap jama way anggor sai peros. Maka sai bunga karang dicelupkoni mik delom way anggor udi, rik dicucukkoni di setangkai hisop, raduni diulurkoni mik beber Isa. 30 Isa nyicip way anggor udi raduni cawa, "Radu selesai!" Raduni Ia nyunggukko ulu-Ni rik mati. 31 Jelma-jelma sai bekuasa Yahudi mak haga mayat-mayat jelma-jelma sai disalibko udi tetap tegantung di kayu salib pada rani Sabat, apilagi sekali inji Sabat udi Rani Buka sai khusus. Mani rani waktu Isa disalibko tepat semakkung rani Sabat udi, ulun-ulun Yahudi ngilu izin jama Pilatus untuk matohko cukut jelma-jelma sai radu disalibko rik ngeregahko mayat-mayat udi jak kayu salib. 32 Maka prajurit-prajurit udi mik matohko mena pai cukut kerua jelma sai disalibko jama-jama Isa. 33 Waktu tian sampai jama Isa, tian ngeliak Ia radu mati. Jadi tian mak matohko cukut-Ni. 34 Kidang tenai Isa dicucuk jama tumbak ulih sai jelma jak prajurit-prajurit udi; rik geluk luahdo rah rik way. 35 Jelma sai ngeliak tenggalan kejadian ano, yakdo sai ngeni pandai hal ano, in keti juga percaya. Rik kesaksianni ano benor, rik ia pandai bahwa ano benor. 36 Hal seno tejadi in telaksana api sai tetulis delom Alkitab, yakdo "Mak sai pun jak tulan-Ni haga dipatahko". 37 Di delom Alkitab muneh tetulis: "Tian haga ngeliak Ia sai radu tian tikam". 38 Radu jak seno Yusuf jak Arimatea ngilu izin jak Pilatus untuk ngakuk mayat Isa. (Yusuf yakdo jelma sai nutuk Isa kidang secara segok-segok, mani ia rabai jama jelma-jelma sai bekuasa Yahudi.) Pilatus ngeni izin jama ia, jadi ia mik ngakuk mayat Isa. 39 Nikodemus, sai sekeji pernah ratong jama Isa waktu di bingi, mik muneh jejama Yusuf. Nikodemus ngusung ramuan mur rik gaharu -- sunyinni kira-kira telu puluh kilogram lamonni. 40 Kerua jelma udi ngakuk mayat Isa kak raduni ngebungkusni jama kain kafan jama-jama ramuan herum udi menurut adat penguboran jelma Yahudi. 41 Di rang Isa disalibko wat sai taman. Di delom taman udi wat sai kuboran ampai, sai makkung pernah dipakai untuk penguboran jelma. 42 Mani kuboran udi redik, rik rani Sabat hamper mulai, tian nguborko Isa di disan.

John 20

1 Waktu rani Minggu pagi, waktu masih kelam, Maria Magdalena mik kuboran. Ia ngeliak batu penyalokni radu digiser jak lubang kubor udi. 2 Maka ia tegar nyepok Simon Petrus rik jelma sai nutuk sai dikasihi Isa, rik cawa jama tian, "Tuhan radu diakuk jak kubor, rik nyak mak pandai di dipa Ia dipikko." 3 Raduni Petrus rik jelma sai nutuk bareh udi mik kuboran. 4 Tian rua tegar, kidang jelma sai nutuk bareh udi lebih geluk jak Petrus, rik ia sampai lebih geluk di kuboran. 5 Ia ngeliak mik delom kuboran rik ngeliak kain kafan tegelitak di dudi, kidang ia mak kuruk. 6 Simon Petrus nyusul jak kudan, raduni langsung kuruk mik delom kuboran udi. Ia ngeliak kain kafan tegelitak di dudi, 7 kidang kain sai diikok di ulu Isa mak ngedok diredikni melainko tegulung tenggalan. 8 Kak raduni jelma sai nutuk sai lebih mena sampai di kuboran, kuruk muneh. Ia ngeliak rik percaya. ( 9 Sampai pada waktu ano tian makkung ngerti api sai tetulis delom Alkitab bahwa Ia haga bangkit jak mati.) 10 Radu jak seno jelma-jelma sai nutuk Isa mulang. 11 Maria Magdalena cecok di hadap kuboran sambil miwang. Sambil miwang, ia ngeliak mik delom kuboran, 12 raduni ngeliak rua malaikat bekawai handak. Tian mejong dibekas rang mayat Isa, sai malaikat di bagian ulu, rik sai barehni di bagian cukut. 13 Malaikat-malaikat udi betanya, "Ibu, mengapi miwang?" Maria ngejawab, "Tuhanku radu diakuk, rik nyak mak pandai Ia dipikko di dipa." 14 Seraduni cawa injuk reno, ia ngerilong mik kudan rik ngeliak Isa cecok di dudi. Kidang ia mak pandai bahwa udi Isa. 15 Isa betanya jama ia, "Ibu mengapi miwang? Ibu nyepok sapa?" Maria nyangko ano tukang kebun, jadi ia cawa, "Pak, kik Bapak sai ngalihko Ia jak ija, tulung ucakko jama nyak di dipa Bapa ngepikko Ia, in nyak dapok ngakuk-Ni." 16 Isa cawa jama ia, "Maria!" Maria ngerilong jama Isa raduni cawa delom bahasa Ibrani, "Rabuni!" (Retini "Guru".) 17 "Dang nyating Nyak," ani Isa jama ia, "mani Nyak makkung cakak mik Bapa. Kidang mikdo jama puari-puari-Ku, rik keni pandai jama tian bahwa tano Nyak cakak mik Bapa-Ku rik Bapamu, Allah-Ku rik Allahmu." 18 Maka Maria mik ngeni pandai jama jelma-jelma sai nutuk Isa bahwa ia radu ngeliak Tuhan rik bahwa Tuhan radu ngucakko sunyinni ano jama ia. 19 Waktu rani Minggu seno muneh, waktu radu manom, jelma-jelma sai nutuk Isa bekumpul di sai lamban sai rangokni tekunci, mani tian rabai jama jelma-jelma sai bekuasa Yahudi. Tiba-tiba Isa ratong rik cecok di tengah-tengah tian rik cawa, "Salam sejahtera bagimu." 20 Seraduni cawa injuk reno, Ia nunjukko jama tian culuk rik tenai-Ni. Waktu ngeliak Tuhan, tian riang nihan. 21 Raduni Isa cawa jama tian sekali lagi, "Salam sejahtera bagimu. Gegoh Bapa ngutus Nyak, injuk reno muneh Nyak ngutus keti." 22 Raduni Ia nyebuko napas-Ni jama tian rik cawa, "Terimado Ruh Allah. 23 Kik keti ngampuni dusani jelma, Allah juga ngampuni. Kik keti mak ngampuni dusa jelma, Allah juga mak ngampuni." 24 Tomas (sai disebut si "Kembar"), sai jak rua belas jelma sai nutuk Isa, mak ngedok jejama sai bareh waktu Isa ratong. 25 Maka jelma-jelma sai nutuk Isa sai bareh cawa jama Tomas, "Sekam radu ngeliak Tuhan!" Kidang Tomas ngejawab, "Kik nyak makkung ngeliak bekas paku di culuk-Ni, makkung ngepikko jariku di bekas katan paku ano rik makkung ngepikko culuk di tenai-Ni, sekali-kali nyak mak haga percaya." 26 Seminggu kak raduni jelma-jelma sai nutuk Isa wat luot di rang udi, rik Tomas hadir muneh. Sunyinni rangok tekunci. Kidang Isa ratong rik cecok di tengah-tengah tian, kak raduni cawa, "Salam sejahtera bagimu." 27 Kak raduni Isa cawa jama Tomas, "Liakdo culuk-Ku, rik pikko jarimu di dija. Ulorko culukmu rik pikko di tenai-Ku. Dang ragu-ragu lagi, kidang percayado!" 28 Tomas cawa jama Isa, "Tuhanku rik Allahku!" 29 Maka Isa cawa jama ia, "Niku percaya mani radu ngeliak Nyak, bukan? Bebahagiado jelma sai percaya walaupun mak ngeliak Nyak!" 30 Masih lamon lagi keajaiban-keajaiban bareh sai disani Isa di hadap jelma-jelma sai nutuk Ia, kidang mak ditulis di delom buku inji. 31 Kidang sunyinni inji ditulis, in keti percaya bahwa Isa yakdo Raja Penyelamat, Anak Allah, rik mani percaya jama Ia, keti mansa hurik.

John 21

1 Radu jak seno Isa ngeliakko diri sekali lagi di Danau Tiberias jama jelma-jelma sai nutuk Ia. Injuk rejido tejadini: 2 Suatu rani Simon Petrus, Tomas sai disebut si Kembar, Natanael jak Kana di Galilea, anak-anak Zebedeus, rik rua jelma sai nutuk Isa sai barehni, lagi bekumpul. 3 Ani Simon Petrus jama sai bareh, "Nyak haga mik nangkok iwa." "Sekam nutuk," ani tian jama ia. Maka mikdo tian cakak jukung. Kidang sepanjang bingi ano tian mak nangkok api-api. 4 Waktu matarani mulai terbit, Isa cecok di pantai, kidang tian mak pandai bahwa ano Isa. 5 Isa cawa jama tian, "Anak-anak, api keti ngedok iwa?" "Mawat," jawab tian. 6 Isa cawa jama tian, "Tebarko jalamu mik kebelah kanan jukung, kanah keti mansa iwa." Raduni jala ano tian sebarko, kidang mak sanggup narikni luot mani lamon iwa di delomni. 7 Jelma sai nutuk sai dikasihi Isa cawa jama Petrus, "Udi Tuhan!" Waktu Simon Petrus ngedengi bahwa udi Tuhan, ia makai kawaini (mani ia mak bekawai) raduni terjun mik delom way. 8 Jelma-jelma sai nutuk sai bareh nyusul mik darak jama jukung, sambil narik jala sai latap jama iwa. Tian mak sepira jaoh jak darak, kira-kira seratus meter gaoh. 9 Waktu tian regah jak jukung, tian ngeliak wat bara apui rik iwa di atasni rik ruti. 10 Isa cawa jama tian, "Cuba usung mik dija pira-pira iwa sai ampai keti tangkok." 11 Simon Petrus cakak jukung, raduni nyiret jalani mik darak. Jala udi latap jama iwa sai balak-balak; sunyinni wat seratus lima puluh telu iwa. Rik walaupun selamon udi, jalani mak cabik. 12 Isa cawa jama tian, "Ija mengan." Mak sai jelma pun jak jelma-jelma sai nutuk Ia bani betanya, "Bapak sapa?" Mani tian pandai bahwa Ia Tuhan. 13 Kak raduni Isa ngeredik tian, ngakuk ruti ano, rik ngeniko jama tian. Ia bebuat injuk reno muneh jama iwa udi. 14 Injido ketelu kalini Isa ngeliakko diri jama jelma-jelma sai nutuk Ia seraduni Ia dibangkitko jak mati. 15 Seraduni tian mengan, Isa cawa jama Simon Petrus, "Simon, anak Yona, api niku lebih mengasihi Nyak jak tian inji mengasihi Nyak?" "Benor, Tuhan," jawab Petrus, "Tuhan pandai nyak mencintai Tuhan." Isa cawa jama ia, "Peliharado biri-biri-Ku." 16 Untuk kerua kalini Isa betanya jama ia, "Simon anak Yona, api niku mengasihi Nyak?" "Benor, Tuhan," jawab Petrus, "Tuhan pandai nyak mencintai Tuhan." Isa cawa jama ia, "Peliharado biri-biri-Ku." 17 Untuk ketelu kalini Isa betanya jama ia, "Simon anak Yona, api niku mengasihi Nyak?" Petrus jadi sedih mani Isa betanya jama ia sampai telu kali. Maka Petrus ngejawab luot, "Tuhan, Tuhan pandai sunyinni. Tuhan pandai nyak mencintai Tuhan!" Raduni Isa cawa jama ia, "Peliharado biri-biri-Ku. 18 Temon benor cawa-Ku inji: Waktu niku masih mengura, niku tenggalan ngikok tengahmu, rik mik di dipa gaoh niku haga. Kidang kik niku radu metuha kanah, niku ngulorko culukmu, rik ulun bareh sai ngikok niku rik ngusung niku mik dipa niku mak haga mik." 19 (Jama cawa-cawa ano Isa nunjukko injuk repa Petrus haga mati kanah untuk ngagungko Allah.) Radu jak seno Isa cawa jama Petrus, "Tutuk Nyak!" 20 Waktu Petrus ngerilong, ia ngeliak di kudanni jelma sai nutuk sai dikasihi Isa. (Iado sai mejong redik Isa waktu mengan rik sai betanya jama Ia, "Tuhan, sapa sai haga ngekhianati Tuhan?") 21 Ngeliak ia, Petrus betanya jama Isa, "Tuhan, repa jama jelma inji?" 22 Isa ngejawab, "Andaikata Nyak haga ia tinggal hurik sampai Nyak ratong, seno lain urusanmu. Kidang niku, tutuk Nyak!" 23 Maka tesebardo kabar di kalangan jelma sai nutuk Isa bahwa jelma sai nutuk ano mak haga mati. Padahal Isa mak ngucakko bahwa jelma sai nutuk udi mak haga mati, melainko: "Andaikata Nyak haga ia tinggal hurik sampai Nyak ratong, ano lain urusanmu." 24 Jelma sai nutuk anodo sai ngeni kesaksian tentang kejadian-kejadian inji. Iado juga sai radu nulisni. Rik ram pandai bahwa api sai dicawakoni benor. 25 Pagun lamon hal bareh sai diguaiko ulih Isa. Andaikata sunyinni udi ditulis sai per sai, nyak rasa mak cukup rang di seluruh bumi untuk memuat sunyinni buku sai haga ditulis udi.

Acts 1

1 Bapak Teofilus sai budiman, Di delom bukuku sai mula-mula radu kuterangko sunyinni sai dilakuko rik diajarko ulih Isa jak Ia mulai guai-Ni, 2 sampai waktu rani Ia diiwakko mik surga. Semakkung Ia cakak mik surga, jama kuasa Ruh Allah Ia ngeni petunjuk jama rasul-rasul-Ni sai tepilih. 3 Radu jak Ia mati, epak puluh rani sakani Ia risok nunjukko jama cara sai nyata nihan jama rasul-rasul udi bahwa Ia temon-temon hurik. Tian ngeliak Ia, Ia cawa jama tian mengenai injuk repa Allah memerintah sebagai Raja. 4 Rik pada waktu Ia bekumpul jama tian, Ia ngeni perintah inji jama tian, "Dang mik jak Yerusalem. Tunggu di dudi sampai Bapa ngeniko api sai radu dijanjiko-Ni, yakdo sai radu Kukeni pandai jama niku tumbai. 5 Mani Yohanes ngebaptis jama way, kidang pira-pira rani lagi keti haga dibaptis jama Ruh Allah." 6 Waktu rasul-rasul udi bekumpul jejama jama Isa, tian betanya jama Ia, "Tuhan, api kedo tano Tuhan haga ngediriko luot pemerintahan bangsa Israel?" 7 Isa ngejawab, "Bapa-Ku tenggalan sai nantuko rani rik waktuni. Ano mak perlu keti pandai, mani ano hak Bapa. 8 Kidang keti haga mansa kuasa, kik Ruh Allah radu ratong jama niku. Rik keti haga jadi saksi-saksi untuk-Ku di Yerusalem, di seluruh Yudea, di Samaria, rik sampai mik uncuk bumi." 9 Radu jak Isa cawa injuk reno, Ia diiwakko mik surga di hadap mata tian, rik awan nyalok Ia jak pandangan tian. 10 Sementara tian masih ngeliak langit, sewaktu Isa teiwak, tiba-tiba rua jelma bekawai handak cecok di kebelah tian. 11 "Hai, jelma-jelma Galilea," ani kerua jelma udi, "mengapi keti cecok gaoh di dudi ngeliak langit? Isa, sai keti liak teiwak mik surga udi di hadap keti, haga muloh luot jama cara udi juga, injuk sai jeno keti liak." 12 Kak raduni rasul-rasul udi muloh mik Yerusalem jak Bukit Zaitun. Bukit udi tepik kekira sai kilometer jaohni jak Yerusalem. 13 Di Yerusalem tian mik lamban rang tian numpang, raduni cakak mik kamar sai di atas. Rasul-rasul udi, yakdo Petrus rik Yohanes, Yakobus rik Andreas, Filipus rik Tomas, Bartolomeus rik Matius, Yakobus anak Alfeus, Simon Patriot rik Yudas anak Yakobus; 14 tian sunyinni selalu sehati ngumpul untuk bedua. Tian bedua jama-jama bebai-bebai termasuk Maria emakni Isa, rik jama-jama puari-puari Isa. 15 Suatu rani, waktu tian lagi bekumpul -- wat kekira seratus rua puluh jelma sai ratong -- Petrus cecok untuk cawa. Ia cawa, 16 "Puari-puari! Api sai tetulis di delom Alkitab, ano harus tejadi. Tumbai liwat Daud, Ruh Allah radu benubuat tentang Yudas, jelma sai mimpin jelma-jelma sai nangkok Isa ano. 17 Yudas yakdo salah sai jak ram, rik ia radu dipilih juga untuk beguai jejama jama ram." ( 18 Yudas inji radu mansa tanoh kuboranni jak upah pengkhianatanni sai jahat. Ia tumbak rik mati jama tenaini tebelah sampai isi tenaini luah sunyinni. 19 Sunyinni jelma sai tinggal di Yerusalem pandai tentang hal seno. Udi sebabni delom bahasa tian, tian ngegelarkoni tanoh udi Akeldama, sai retini 'Tanoh Rah'.) 20 "Mani di delom buku Mazmur wat tetulis injuk reji, 'Tagando rang tinggalni jadi mangi; dang sai jelma pun tinggal di delomni.' Wat tetulis injuk reji muneh, 'Tagando kedudukanni diakuk ulun bareh.' 21 Ulihni seno, harus wat sai jelma sai nutuk jama ram jadi saksi bahwa Tuhan Isa radu hurik luot jak kematian. Ulun udi harus salah sai jak hantara jelma-jelma sai risok jejama jama ram waktu ram nutuk Tuhan Isa mik dipa-dipa, radu jak Yohanes mulai ngebaptis sampai pada waktu Isa diiwak mik surga jak tengah-tengah ram." 23 Maka jelma-jelma sai hadir di dudi nyaranko rua jelma, yakdo Yusuf sai disebut juga Barsabas (ia disebut Yustus juga), rik Matias. 24 Raduni tian bedua. Tian cawa, "Tuhan, Niku pandai hati sunyinni jelma. Yudas radu jatuh jak jabatanni sebagai rasul rik radu mati. Jadi tunjukko jama sekam, sapa jak kerua jelma inji sai Tuhan pilih untuk dikeni tugas ano ngegantiko Yudas." 26 Radu jak seno kerua gelar ano diundi, raduni lotre jatuh jama Matias. Jadi ia diangkat jadi rasul untuk jejama jama kesebelas Rasul sai barehni.

Acts 2

1 Waktu radu sampai rani Pentakosta, sunyinni jelma percaya bekumpul di sai rang. 2 Tiba-tiba kedengian bunyi jak langit injuk tiupan angin keras. Lamban di dipa jelma-jelma udi lagi mejong sunyinni latap jama bunyi ano. 3 Raduni tian ngeliak ema-ema injuk nyala apui ngejalar mik dipa-dipa rik hinggap jama tian masing-masing. 4 Tian sunyinni dikuasai ulih Ruh Allah, rik mulai cawa delom bemacam-macam bahasa bareh. Tian cawa nutuk api sai dikeniko ulih Ruh udi jama tian untuk dicawako. 5 Pada waktu ano lamon jelma Yahudi, jak bebagai-bagai negeri di seluruh dunia, tinggal di Yerusalem. Tian ano jelma-jelma sai taat jama Allah. 6 Waktu kedengian bunyi ano, lamon nihan ulun ratong bekerumun. Tian sunyinni tekanjat ngedengi ulun-ulun percaya udi cawa delom bahasa tian masing-masing. 7 Jama hiran rik tepesona tian cawa, "Ulun-ulun sai cawa inji sunyinni jelma-jelma Galilea, kan? 8 Injuk repa tejadini sehingga ram ngedengi tian cawa di delom bahasa negeri ram masing-masing? 9 Ram jelma-jelma jak Partia, Media, Elam; jak Mesopotamia, Yudea rik Kapadokia; jak Pontus rik Asia, 10 jak Frigia rik Pamfilia, jak Mesir rik daerah-daerah Libia redik Kirene; wat jak ram sai ratong jak Roma, 11 wat jelma-jelma Yahudi rik wat juga jelma-jelma bangsa bareh sai radu kuruk agama Yahudi; wat juga sai ratong jak Kreta rik Arab. Ram sunyinni ngedengi tian cawa delom bahasa ram masing-masing mengenai hal-hal sai ajaib sai dilakuko ulih Allah!" 12 Jama rasa hiran rik tepesona tian sunyinni betanya peperda tian, "Api retini sinji?" 13 Kidang wat juga ulun-ulun sai ngereneh. Tian cawa, "Ah, ulun-ulun udi angkah mabuk gaoh!" 14 Raduni Petrus cecok jejama sebelas rasul sai bareh, rik cawa jama ulun lamon udi. Jama suara sai keras ia cawa, "Puari-puari, jelma Yahudi rik sunyinni sai tinggal di Yerusalem! Dengiko betik-betik, sebab hal inji perlu kujelasko jama niku. 15 Jelma-jelma inji mawat mabuk, injuk sai keti sangko; mani tano ampai pukul siwa pagi. 16 Kidang sinji radu dikeni pandai ulih Allah liwat Nabi Yo"el: 17 Allah cawa, 'Pada akher zaman Nyak haga nyurahko Ruh-Ku mik atas sunyinni jelma. Anak-anakmu sai bakas rik anak-anakmu sai bebai haga ngeni pandai jama niku hal-hal sai Kukeni pandai jama tian. Jelma-jelma ngura niku haga ngeliak hal-hal sai Kuliakko jama tian. Ulun-ulun tuha niku haga behanipi tentang hanipi sai Kukeniko jama tian. 18 Untuk hamba-hamba-Ku pun -- baik bakas ataupun bebai -- haga Kucurahko Ruh-Ku waktu rani-rani udi. Tian haga ngeni pandai hal-hal sai Kukeni pandai jama tian. 19 Nyak haga nyani keajaiban-keajaiban di atas udi di langit, rik hal-hal luar biasa di debah dija di bumi; haga wat rah rik apui, uap rik hasok. 20 Matarani haga jadi kelam, bulan jadi suluh injuk rah semakkung Rani Tuhan, rani sai balak rik mulia ano ratong. 21 Pada waktu ano, ulun sai beseru jama Tuhan haga diselamatko.' 22 Puari-puari ulun-ulun Israel! Dengiko api sai kucawako inji: Isa ulun Nazaret udi radu dikeni tugas ulih Allah untuk keti. Udi nyata nihan di keajaiban-keajaiban rik hal-hal luar biasa sai Allah lakuko di tengah-tengah keti liwat Isa udi. Sunyinni ano keti tenggalan radu pandai. 23 Sesuai rencana-Ni tenggalan, Allah mutusko untuk nyerahko Isa jama keti. Rik waktu Ia diserahko, keti ngebunuh Ia jama naganko ulun-ulun jahat nyalibko Ia. 24 Kidang Allah ngehurikko Ia luot jak hantara ulun-ulun mati. Ia dibelot ulih kematian, kidang Allah ngelepasko-Ni, mani mak mungkin Ia dikuasai terus ulih kematian. 25 Mengenai Isa inji Daud pernah cawa, 'Nyak ngeliak Tuhan selalu di hadapku; Ia ngeredik nyak, in nyak mak diguncangko ulih api pun. 26 Udi sebabni hatiku riang nihan, bangukku ngucapko puji-pujian: rik badanku inji haga tenteram nunggu di delom kubor. 27 Mani Niku mak naganko jiwaku tinggal di delom dunia ulun mati. Niku mak naganko hamba-Mu sai setia ano hancor rik bela. 28 Niku radu nunjukko jama nyak renglaya sai nuju hurik sai sejati. Kerianganku meluap-luap mani Niku wat jejama nyak.' 29 Puari-puari, izinko nyak cawa terus terang tentang Daud, bapak leluhur ram udi. Ia radu mati rik radu dikuborko muneh; kuboranni masih wat di tengah-tengah ram sampai tano. 30 Allah radu bejanji jama Daud, busumpah, bahwa salah sai jak keturunanni haga diangkat ulih Allah jadi raja. Mani Daud pandai jama janji ano rik mani ia nabi juga, 31 ia pandai muneh api sai haga dilakuko ulih Allah. Jadi ia radu benubuat bahwa Raja Penyelamat sai dijanjiko ulih Allah, haga hurik luot jak kematian. Daud cawa, 'Ia mak ditaganko tetinggal di delom dunia ulun-ulun mati; badan-Ni mak jadi hancor rik bela.' 32 Isa injido sai dihurikko luot jak kematian ulih Allah. Sekam sunyinni radu nyaksiko tenggalan hal seno. 33 Ia diangkat pada kedudukan sai langgar rik dikeni kekuasaan ulih Allah, raduni nerima Ruh Allah sai radu dijanjiko ulih Bapa. Rik sai keti tano inji dengi rik liak yakdo Ruh ano sai Ia curahko jama sekam. 34 Daud tenggalan mak cakak mik surga, kidang Daud cawa, 'Tuhan cawa jama Tuhanku: 35 Mejongdo di kebelah kanan-Ku, sampai Nyak nyani musuh-musuh-Mu takluk jama Niku!' 36 Reno sebabni sunyinni ulun Israel harus pandai temon-temon bahwa Isa sai keti salibko udi, Isa udido juga sai radu dijadiko ulih Allah jadi Tuhan rik Raja Penyelamat!" 37 Waktu ulun-ulun udi ngedengi hal ano, hati tian gelisah nihan. Raduni tian betanya jama Petrus rik rasul-rasul sai barehni, "Puari-puari, sekam harus bebuat api?" 38 Petrus ngejawab, "Betubatdo jak dusa-dusamu. Rik hagani keti masing-masing dibaptisko atas gelar Isa Almasih, in dusa-dusamu diampuni. Maka Puari-puari haga nerima hadiah Ruh Allah jak Allah. 39 Mani sai dijanjiko ulih Allah udi iado untuk niku rik keturunanmu rik untuk ulun-ulun sai wat di rang-rang sai jaoh -- yakdo sunyinni jelma sai diurau ulih Allah Tuhan ram untuk ratong jama Ia." 40 Injuk renodo Petrus ngejelasko jama tian. Rik jama lamon cawa sai bareh muneh ia nganjurko tian in tian ngelepasko diri jak bangsa sai jahat inji sai haga dihukum ulih Allah. 41 Lamon ulun percaya api sai dicawako ulih Petrus, raduni tian dibaptis. Maka jumlah ulun percaya waktu rani seno betambah luot sampai telu ribu jelma. 42 Jama ketekunan tian belajar terus jak rasul-rasul rik selalu bekumpul jama-jama. Tian mengan jama-jama rik bedua jama-jama. 43 Lamon nihan keajaiban sai dilakuko ulih rasul-rasul udi sehingga sunyinni ulun kagum rik rabai. 44 Jelma-jelma percaya udi sunyinni terus besatu rik api sai tian kedau, tian pakai jama-jama. 45 Tian ngejual barang-barang rik harta kedau tian, raduni ngebagi-bagiko duitni di hantara tian sunyinni nutuk kebutuhan masing-masing. 46 Unggal rani tian terus bekumpul di Lamban Ibadah; rik mengan jama-jama, jama riang rik rendah hati di lamban-lamban tian. 47 Tian terus muji-muji Allah rik disenangi ulih sunyinni jelma. Unggal rani jumlah tian terus betambah mani Tuhan ngeniko jama tian jelma-jelma sai sedang diselamatko.

Acts 3

1 Pada suatu rani Petrus rik Yohanes mik di Lamban Ibadah pukul telu dibi, yakdo pada waktu untuk bedua. 2 Di dudi di rangok gerbang sai disebut "Rangok Helau", wat sai jelma bakas sai lumpuh jak laher. Unggal rani jelma udi diusung mik disan untuk ngilu-ngilu jama jelma-jelma sai kuruk di Lamban Ibadah. 3 Waktu ulun udi ngeliak Petrus rik Yohanes sedang kuruk mik Lamban Ibadah, ia ngilu tian ngeniko sai hal jama ia. 4 Maka tian ngeliak ia, kak raduni Petrus cawa, "Liakdo sekam!" 5 Raduni ulun udi merhatiko tian jama ngeharap haga mansa sai hal jak tian. 6 Kidang Petrus cawa jama ia, "Nyak mak ngedok duit sama sekali. Kidang api sai wat jama nyak, udi haga kukeniko jama niku: Jama kuasa Isa Almasih jelma Nazaret udi, lapahdo!" 7 Raduni Petrus nyating culuk kanan jelma lumpuh udi rik nulung ia minjak. Langsung cukut ulun udi rik mata cukutni jadi kuat. 8 Raduni ia ngelumpat cecok, rik mulai lapah mik dija mik dudi. Kak raduni ia kuruk mik Lamban Ibadah jama-jama Petrus rik Yohanes, sambil lapah rik lumpat-lumpat rik memuji Allah. 9 Sunyinni jelma ngeliak ia lapah rik memuji-muji Allah. 10 Raduni tian sadar bahwa iado tukang ngilu-ngilu sai biasani mejong di "Rangok Helau" di Lamban Ibadah. Tian hiran nihan rik kagum ngeliak api sai tejadi jama ia. 11 Jelma udi terus gaoh nutuk Petrus rik Yohanes. Rik sewaktu tian telu sampai di serambi sai disebut "Serambi Salomo", sunyinni ulun ratong bekerumun jama tian mani kagum. 12 Waktu Petrus ngeliak ulun-ulun udi, ia cawa jama tian, "Hai ulun-ulun Israel, mengapi Puari-puari hiran jama hal sinji? Mengapi keti ngeliak terus jama sekam? Api keti kira jelma inji dapok lapah mani wat kuasa jama sekam atau mani sekam taat jama Allah? 13 Allah sai disumbah ulih Abraham, Ishak, Yakub, Allah nenek muyang ram, Allah udi radu ngemuliako Jelma Sai Ngebantu-Ni, yakdo Isa. Isa udido sai keti serahko jama pihak jelma sai bekuasa, rik keti lawan di hadap Pilatus, waktu Pilatus haga ngelepasko-Ni. 14 Ia suci rik mebetik, kidang keti nantang Ia rik ngedesak in Pilatus ngelepasko sai jelma sai ngebunuh untuk keti. 15 Keti ngebunuh Ia, padahal justru Iado sumber hurik untuk sunyinni jelma. Rik Allah radu ngehurikko Ia luot jak kematian. Sekam radu nyaksiko tenggalan hal ano. 16 Puari-puari radu ngeliak rik nyaksiko api sai tejadi jama jelma lumpuh sinji. Ia radu jadi kuat rik sihat muloh mani ia percaya jama Isa jama kuasa-Ni. Mani percaya jama Isa maka jelma sinji radu jadi sihat muloh di hadapan Puari-puari. 17 Puari-puari! Tano nyak pandai bahwa api sai keti rik jelma-jelma sai mimpinmu lakuko tehadap Isa, ano keti lakuko mani keti mak pandai api sai sedang keti lakuko. 18 Rik ulihni senodo tejadi muneh api sai radu dikeni pandai ulih Allah tumbai liwat seluruh nabi-nabi-Ni, bahwa Raja Penyelamat sai dijanjiko udi harus menderita. 19 Ulih sebab ano Puari-puari, betubatdo jak dusa-dusamu rik mulohdo jama Allah, in Ia ngehapusko dusa-dusamu. 20 Tuhan haga ratong jama niku rik keti haga ngalami kesegaran rohani. Rik Tuhan haga ngayun Isa ratong jama niku, mani Ia radu ditantuko ulih Allah jadi Raja Penyelamat untuk niku. 21 Ia musti tinggal di surga sampai Allah ngejadiko sunyinni ampai injuk sai dicawako ulih Allah liwat nabi-nabi-Ni pada zaman tumbai. 22 Musa pernah cawa, 'Allah Tuhanmu haga ngutus jama niku sai nabi jak bangsamu tenggalan, injuk Ia ngutus nyak. Niku harus ngedengi sunyinni sai dicawako nabi udi jama niku. 23 Jelma sai mak perhatiko api sai dicawako ulih nabi udi, ulun udi haga disingkerko jak umat Allah rik dibinasako.' 24 Nabi-nabi sai pernah nyampaiko kabar jak Allah, mulai jak Nabi Samuel rik nabi-nabi barehni sai ratong kak raduni, sunyinni ngabarko tentang zaman inji. 25 Janji-janji jak Allah sai disampaiko ulih nabi-nabi yakdo untuk Puari-puari. Delom perjanjian sai Allah sani jama nenek muyangmu, Allah cawa jama Abraham injuk reji, 'Jak keturunanmu Nyak haga ngeberkati sunyinni bangsa di bumi.' Perjanjian ano yakdo untuk keti muneh. 26 Udi sebabni Allah milih Jelma Sai Ngebantu-Ni, raduni ngayun Ia ratong jama keti lebih mena, in Ia ngeberkati keti. Carani Ia ngeberkati yakdo nyani Puari-puari sunyinni betubat jak cara hurikmu sai jahat."

Acts 4

1 Sementara Petrus rik Yohanes masih cawa jama ulun-ulun udi, imam-imam kepala rik komandan pengawal Lamban Ibadah rik jelma-jelma Saduki ratong jama Petrus rik Yohanes. 2 Tian butong mani Petrus rik Yohanes ngucakko jama ulun-ulun bahwa Isa radu hurik luot jak kematian. Rik seno ngebuktiko bahwa ulun mati haga hurik luot. 3 Maka tian nangkok kerua rasul udi raduni ngurukko tian mik delom bui. Rik mani radu di bingi, maka Petrus rik Yohanes ditahan di dudi sampai jemohni. 4 Kidang jelma-jelma sai radu ngedengi ajaran rasul-rasul udi, lamon sai percaya. Maka jumlah tian betambah sampai jadi kekira lima ribu jelma. 5 Jemohni tokoh-tokoh Mahkamah Agama, jelma-jelma sai mimpin Yahudi rik guru-guru agama bekumpul di Yerusalem. 6 Tian betungga jama Imam Agung Hanas, rik Kayafas, Yohanes, Aleksander, rik sunyinni sai kuruk keluarga imam agung ano. 7 Petrus rik Yohanes diusung ngehadap tian, raduni tian betanya, "Injuk repa carani keti ngunyaiko ulun lumpuh udi? Jama kekuatan api atau jama kekuasaan jak sapa keti ngelakuko ano?" 8 Petrus, sai dikuasai ulih Ruh Allah, ngejawab, "Tuan-tuan jelma-jelma sai mimpin bangsa rik Tuan-tuan anggota mahkamah! 9 Sekam diadili rani inji mani ngelakuko sai betik untuk nulung sai jelma lumpuh, rik mani Tuan-tuan sunyinni haga pandai injuk repa ulun sinji dimunyaiko. 10 Nah, Tuan-tuan sunyinni harus pandai rik sunyinni bangsa Israel pun harus pandai bahwa ulun inji cecok tano inji jama badan sai sihat dihadap Tuan-tuan, mani kekuatan rik kekuasaan jak Isa Almasih ulun Nazaret udi. Tuan-tuan radu nyalibko Isa udi, kidang Allah radu ngehurikko Ia luot. 11 Isa injido sai dimaksudko ulih ayat inji delom Alkitab, 'Batu sai mak tepakai ulihmu tukang-tukang bangunan, ternyata jadi batu sai terutama.' 12 Angkah liwat Isa gaoh ulun diselamatko. Mani di seluruh dunia di hantara manusia mak ngedok sai jelma bareh pun sai mansa kekuasaan jak Allah untuk nyelamatko ram." 13 Anggota-anggota Sidang Pengadilan udi hiran ngeliak banini Petrus rik Yohanes, apilagi tian pandai bahwa kerua rasul udi angkah jelma-jelma biasa sai mak bependidikan. Raduni tian sadar bahwa kerua rasul udi yakdo jelma-jelma sai nutuk jama Isa. 14 Kidang tian mak dapok cawa api-api, mani jelma sai radu dimunyaiko udi wat cecok di dudi di hadap tian jejama jama Petrus rik Yohanes. 15 Maka tian ngayun kerua rasul udi luah jak ruang sidang, kak raduni tian berunding. 16 Tian cawa, "Ram haga bebuat api tehadap jelma-jelma inji? Sunyinni jelma sai tinggal di Yerusalem radu pandai bahwa keajaiban sai luar biasa inji, dilakuko ulih tian rua. Ram mak dapok nyangkal ano. 17 Kidang in hal inji dang tesebar lebih luas luot di hantara ulun-ulun, ija ram ngancam tian rua bahwa tian sama sekali mak ngasi lagi cawa jama sai jelma pun jama makai gelar Isa." 18 Maka tian ngurau kerua rasul udi kuruk luot, rik ngeni pandai bahwa tian sekali-kali mak ngasi lagi nyebut atau ngajar jama gelar Isa. 19 Kidang Petrus rik Yohanes ngejawab, "Pikerko tenggalan api sai benor di hadapan Allah: nuruti perintah Tuan-tuan atau nuruti perintah Allah. 20 Mani sekam mak dapok taru cawa mengenai api sai radu sekam liak rik dengi tenggalan." 21 Anggota-anggota sidang udi mak dapok mansa sai alasan pun untuk ngehukum Petrus rik Yohanes. Jadi tian ngancam kerua rasul udi, raduni ngelepasko keruani, mani sunyinni ulun memuji-muji Allah ulih kejadian ano. 22 Jelma sai ngalami kemunyaian sai ajaib udi radu lebih jak epak puluh tahun umorni. 23 Seraduni Petrus rik Yohanes dibebasko, tian muloh jama kantik-kantik tian rik nyeritako seluruh sai dicawako ulih imam-imam kepala rik jelma-jelma sai mimpin Yahudi udi jama tian. 24 Seraduni kantik-kantik tian udi ngedengi ano, tian jama sehati bedua jama Allah. Tian cawa, "Tuhan, Nikudo sai ngejadiko langit rik bumi rik lawok jama sunyinni isini. 25 Jama Ruh-Mu Niku pernah cawa liwat nenek muyang sekam, Daud, yakdo jelma sai ngebantu Niku; Niku cawa, 'Mengapi ulun-ulun, sai mak kenal Tuhan, butong; mengapi bangsa-bangsa nyani rencana sai mak beguna? 26 Raja-raja dunia besiap-siap untuk beperang, rik jelma-jelma sai mimpin besatu ngelawan Tuhan rik Raja Penyelamat!' 27 Mani sangun Herodes rik Pontius Pilatus radu ngadako pertemuan jama ulun-ulun sai mak mengenal Tuhan rik jama ulun-ulun Israel di kota inji. Tian betungga untuk ngelawan Isa Jelma Sai Ngebantu Niku sai suci udi, sai radu Niku angkat jadi Raja Penyelamat. 28 Tian besatu untuk ngelakuko sunyin hal, sai Niku radu tantuko lebih mena bahwa udi haga tejadi. Rik Niku nantuko udi atas kekuasaan rik kehaga Niku tenggalan. 29 Tano, Tuhan, liakdo injuk repa tian ngancam sekam. Rik izinkodo sekam, jelma-jelma sai ngebantu Niku inji, mak rabai nyiarko kabar-Mu. 30 Kenikodo tulungan Niku in jelma meruyuh dimunyaiko rik keajaiban-keajaiban rik hal-hal sai luar biasa tejadi liwat kekuasaan rik kekuatan jak gelar Isa, Jelma Sai Ngebantu Niku sai suci udi." 31 Radu selesai tian bedua, rang tian bekumpul udi beguyang. Tian sunyinni dikuasai ulih Ruh Allah, rik mulai cawa bani nihan tentang kabar jak Allah. 32 Sunyinni jelma sai percaya udi hurik sehati rik sejiwa. Mak sai jelma pun jak tian nganggap bahwa api sai dimilikini yakdo kedauni tenggalan. Sunyinni sai wat jama tian, tian pakai jama-jama. 33 Jama kuasa sai balak, rasul-rasul udi ngeni kesaksian bahwa Isa radu hurik luot. Maka Allah ngeberkati tian nihan. 34 Rik mak ngedok sai jelma pun jak hantara tian sai kekurangan api-api. Mani tian sai sekedau tanoh atau lamban, ngejual tanoh atau lamban tian udi; raduni duit jak penjualan udi tian usung 35 rik tian serahko jama rasul-rasul. Kak raduni duit ano dibagi-bagiko jama unggal jelma sai memerlukoni. 36 Reno muneh jama Yusuf. Ia pun ngejual tanoh kedauni, raduni duit penjualan udi ia usung rik diserahkoni jama rasul-rasul. Yusuf inji yakdo sai jelma keturunan Lewi jak Siprus; rasul-rasul nyebut ia juga Barnabas (retini Penghibur).

Acts 5

1 Kidang wat sai jelma bakas gelarni Ananias. Ia jama inggomni gelarni Safira, ngejual juga sebidang tanoh kedauni tian. 2 Duit jak penjualan udi sebagianni ia segokko untuk dirini tenggalan rik sai barehni ia serahko jama rasul-rasul. Ia ngeguaiko ano inggomni juga pandai. 3 Maka Petrus cawa jama ia, "Ananias, mengapi niku naganko iblis nguasai hatimu, sampai niku bebuhung jama Ruh Allah, hema-hema nyegokko untuk dirimu tenggalan sebagian jak duit penjualan tanoh udi? 4 Tanoh udi kedaumu semakkung niku ngejualni. Rik seraduni tanoh udi dijual pun, duitni masih juga kedaumu. Jadi mengapi wat maksud di delom hatimu untuk bebuat injuk reno? Lain manusia sai niku buhungi kidang Allah!" 5 Reno Ananias ngedengi cawa-cawa udi, ia tumbak, raduni mati. Sunyinni jelma sai ngedengi tentang kejadian udi jadi rabai. 6 Maka jelma-jelma ngura ratong ngebungkus mayat Ananias, raduni diusung mik luah untuk dikuborko. 7 Kekira telu jam jak seno, inggomni kuruk. Ia mak pandai api sai ampai tejadi. 8 Petrus cawa jama ia, "Cuba keni pandai jama nyak: Api kedo tanoh sai niku rik kajongmu jual udi, selamon reji regani?" "Temon, reno regani," jawab inggomni Ananias. 9 Raduni Petrus cawa jama ia, "Mengapi niku rik kajongmu sepakat untuk nyuba Ruh Tuhan? Dengiko! Jelma-jelma sai nguborko kajongmu radu muloh. Tian haga ngusung niku mik luah juga." 10 Waktu seno juga inggomni Ananias udi tumbak rik mati di hadap Petrus. Rik waktu jelma-jelma ngura udi kuruk, tian ngehalu ia radu mati. Raduni ngusung mayatni mik luah rik nguborkoni digeler kajongni. 11 Maka sunyinni jelma-jelma percaya udi rik jelma-jelma barehni, sai ngedengi tentang peristiwa udi, jadi rabai. 12 Ulihni guaini rasul-rasul maka lamon keajaiban rik hal-hal luar biasa tejadi di hantara masyarakat. Sunyinni ulun percaya sehati bekumpul di Serambi Salomo di Lamban Ibadah. 13 Rik jelma luah mak ngedok sai bani ratong bekumpul jama ulun-ulun percaya udi. Kidang ulun-ulun percaya udi dihormati nihan ulih masyarakat. 14 Rik makin saka makin betambah lamon jelma-jelma sai percaya jama Tuhan -- baik bakas maupun bebai. 15 Malah keadaan jadi sebegitu rupa, sampai jelma-jelma meruyuh dipikko di atas rang pedom atau apai, raduni diusung mik renglaya, in tian paling cutik dapok kena halinu Petrus, kik Petrus liu di dudi. 16 Beduyun-duyun ulun-ulun ratong jak kota-kota sekitar Yerusalem. Tian ngusung jelma-jelma sai meruyuh, rik sai kekurukan ruh-ruh jahat. Rik sunyinni jelma udi dimunyaiko sunyinni. 17 Akherni imam agung rik seluruh jelma-jelma sai nutuk ia, yakdo golongan ulun-ulun Saduki, mulai betindak, mani tian sesera. 18 Rasul-rasul udi ditangkok, raduni dikurukko mik delom bui umum. 19 Kidang di bingini, sai malaikat Tuhan ngebukak rangok-rangok bui, raduni ngusung rasul-rasul udi mik luah. Malaikat udi cawa jama rasul-rasul udi, 20 "Mikdo cecok di Lamban Ibadah rik keni pandai jama ulun-ulun tentang hurik sai ampai inji." 21 Maka rasul-rasul udi pun nurut luhot malaikat udi. Pagi-pagi nihan tian mik di Lamban Ibadah rik mulai ngajar di dudi. Sementara ano imam agung rik jelma-jelma sai nutukni ratong, raduni ngadako sidang mahkamah jama jelma-jelma sai mimpin Yahudi. Kak raduni tian ngayun ulun mik ngakuk rasul-rasul udi jak bui untuk diusung ngehadap tian. 22 Kidang waktu jelma-jelma sai dikayun udi sampai di bui, tian mak ngehalu rasul-rasul udi di disan. Jadi tian muloh, raduni ngelaporko hal udi jama mahkamah. 23 "Waktu sekam sampai di bui," ani tian jama mahkamah, "sekam ngehalu rangok bui udi tekunci betik-betik, rik pengawal-pengawal sedang jaga di rangok. Kidang waktu sekam ngebukak rangok udi, sekam mak ngehalu sai jelma pun di delomni." 24 Waktu perwira pengawal Lamban Ibadah udi rik imam-imam kepala ngedengi laporan udi, tian bingung mengenai rasul-rasul udi, rik rabai haga api sai dapok tejadi. 25 Radu jak seno ratong sai jelma bakas ngusung kabar inji, "Dengiko! Jelma-jelma sai Tuan-tuan tahan di bui udi tano sedang ngajar jelma lamon di Lamban Ibadah!" 26 Maka perwira pengawal Lamban Ibadah udi jama-jama pengawal-pengawalni mik ngakuk rasul-rasul ano luot. Kidang tian mak ngegunako kekerasan, mani tian rabai jama jelma lamon; dang-dang jelma lamon udi kanah nayar tian jama batu. 27 Rasul-rasul udi diusung kuruk ngehadap mahkamah. Raduni imam agung memeriksa tian. 28 Ia cawa, "Sekam radu ngelarang keras jama keti in dang ngajar tentang Ulun udi. Kidang tano cuba liak api sai keti lakuko! Keti nyebarko pengajaranmu udi di seluruh Yerusalem, rik keti malah haga nuduh bahwa sekamdo sai penyebab kematian Ulun udi." 29 Petrus rik rasul-rasul sai barehni ngejawab, "Sekam harus nutuk Allah rik lain hak nutuk manusia. 30 Isa, sai keti salibko, radu dihurikko luot jak kematian ulih Allah nenek muyang ram. 31 Rik Allah radu ngeniko jama Ia kedudukan rik kekuasaan sai langgar sebagai Jelma Sai Mimpin rik Penyelamat; in bangsa Israel dikeni kesempatan untuk betubat jak dusa-dusani rik mansa keampunan. 32 Sekamdo saksi-saksi mengenai sunyinni ano -- sekam rik juga Ruh Allah sai dikeniko ulih Allah jama jelma-jelma sai nurut perintah-perintah-Ni." 33 Waktu anggota-anggota Mahkamah Agama udi ngedengi ano, tian butong nihan, rik tian sepakat untuk ngebunuh rasul-rasul udi. 34 Kidang di hantara anggota-anggota mahkamah udi wat sai jelma Farisi gelarni Gamaliel. Ia guru agama sai dihormati nihan ulih sunyinni jelma. Ia cecok raduni ngayun jelma ngusung mik luah rasul-rasul udi serebok. 35 Kak raduni ia cawa jama Mahkamah Agama udi, "Puari-puari ulun-ulun Israel! Pikerko betik-betik mengenai api sai haga Puari-puari lakuko tehadap jelma-jelma inji. 36 Mani tumbai pernah muncul Teudas, sai nganggap diri ulun balak, sehingga kekira-kira epak ratus jelma nutuk ia. Kidang ia dibunuh rik sunyinni jelma-jelma sai nutuk ia cerai-berai rik gerakanni pun lebon. 37 Radu jak seno, waktu wat sensus, muncul muneh Yudas, jelma jak Galilea. Ulih pengaruhni, lamon juga sai nutuk ia. Kidang ia juga tebunuh, rik sunyinni jelma-jelma sai nutuk ia cerai-berai. 38 Jadi tano jama peristiwa inji, nasihatku yakdo: dangdo bebuat api-api tehadap jelma-jelma inji, taganko gaoh tian. Mani kik ajaran-ajaran rik gerakan tian inji jak manusia, maka ajaran rik gerakan ano haga lebon. 39 Kidang kik udi ratong jak Allah, maka Puari-puari mak dapok ngalahko tian. Malah halokni ternyata kanah bahwa Puari-puari ngelawan Allah." Petuah Gamaliel udi diterima ulih mahkamah. 40 Maka rasul-rasul udi diurau, raduni dilecut, kak raduni dilarang ngajar lagi tentang Isa. Radu jak seno, ampai tian dilepasko. 41 Rasul-rasul udi ninggalko Mahkamah Agama udi jama riang nihan mani Allah radu nganggap tian patut untuk mansa hinaan ulihni Isa. 42 Rik unggal rani di Lamban Ibadah rik di lamban-lamban ulun, tian terus ngajar rik nyiarko Kabar Betik tentang Isa bahwa Iado Raja Penyelamat sai dijanjiko udi.

Acts 6

1 Jelma-jelma sai nutuk Isa makin saka makin betambah lamon. Pada waktu seno ulun-ulun Yahudi sai bebahasa Yunani, jadi mak senang tehadap ulun-ulun Yahudi asli. Sai bebahasa Yunani udi cawa, "Bebai-bebai sekam sai radu randa mak kebagian bantuan biaya serani-rani sai dibagi-bagiko jama ulun-ulun." 2 Mani ulihni seno, kerua belas rasul-rasul udi ngumpulko sunyinni jelma sai nutuk udi rik cawa jama tian, "Mak mebetik kik sekam taru nyiarko cawani Allah, mani musti ngurus soal-soal kanikan. 3 Jadi, helauni Puari-puari milih jak hantara keti pitu jelma sai ngedok gelar betik rik dikuasai Ruh Allah rik bijaksana, sai dapok sekam tugasko ngurus soal-soal sinji; 4 mani sekam haga bedua rik nyiarko cawa Allah gaoh." 5 Sunyinni ulun udi setuju jama usul jak rasul-rasul udi. Raduni tian milih Stefanus, sai jelma sai percaya nihan jama Isa rik dikuasai ulih Ruh Allah. Juga tepilih: Filipus, Prokhorus, Nikanor, Timon, Parmenas, rik Nikolaus jak Antiokhia; ia lain ulun Yahudi kidang radu kuruk agama Yahudi. 6 Kepitu jelma udi diusulko jama rasul-rasul, raduni rasul-rasul udi bedua rik ngiluko berkat Tuhan untuk tian. 7 Injuk rejido kabar jak Allah semakin tesebar rik jelma-jelma sai nutuk Isa di Yerusalem pun makin betambah lamon. Rik lamon muneh imam-imam sai percaya jama Isa. 8 Stefanus diberkati nihan ulih Allah, sehingga ia nyani lamon keajaiban rik hal-hal luar biasa di hantara masyarakat. 9 Kidang wat jelma-jelma sai nantang ia; tian ano anggota-anggota lamban ibadah sai disebut Lamban Ibadah Ulun-ulun Bebas. Anggota-anggota lamban ibadah ano yakdo ulun-ulun Yahudi jak Kirene rik Aleksandria. Tian rik ulun-ulun Yahudi jak Kilikia rik Asia bedebat jama Stefanus. 10 Kidang tian mak dapok ngebantah api sai diucakko ulih Stefanus, mani Ruh Allah ngeniko jama ia kebijaksanaan untuk cawa. 11 Ulihni seno tian nyugok pira-pira jelma untuk cawa, "Sekam ngedengi jelma ano ngehina Musa rik Allah!" 12 Injuk renodo tian ngehasut jelma-jelma, rik jelma-jelma sai mimpin Yahudi, rik guru-guru agama. Raduni tian mik nangkok Stefanus, kak raduni ngusung ia ngehadap Mahkamah Agama. 13 Rik tian ngehadapko juga saksi-saksi sai ngeni keterangan-keterangan sai mak benor tentang Stefanus. Saksi-saksi udi cawa, "Jelma inji selalu ngehina Lamban Ibadah sai suci rik ngehina perintah-perintah Allah sai disampaiko ulih Musa. 14 Sekam radu ngedengi ia cawa, bahwa Isa jak Nazaret udi haga ngeruntuhko Lamban Ibadah inji, raduni ngubah sunyinni adat istiadat sai diturunko Musa jama ram!" 15 Sunyinni jelma sai hadir delom sidang Mahkamah Agama udi ngeliak Stefanus. Rik waktu seno juga pudak Stefanus keliakan injuk pudak malaikat.

Acts 7

1 Imam agung betanya jama Stefanus, "Api sunyinni sai dicawako ulih jelma udi benor?" 2 Stefanus ngejawab, "Puari-puari rik Bapak-bapak! Cuba dengiko nyak! Semakkung nenek muyang ram Abraham malih mik Haran, pada waktu ia masih tinggal di Mesopotamia, Allah sai mulia ratong jama ia 3 rik cawa, 'Tinggalko negerimu rik sanak puarimu. Mikdo mik negeri sai haga Kutunjukko jama niku.' 4 Maka Abraham ninggalko negeri Kasdim, raduni malih mik Haran. Radu jak bakni Abraham mati, Allah nyani Abraham malih mik negeri inji sai Puari-puari rik Bapak-bapak sunyinni tinggal tano inji. 5 Pada waktu seno mak ngedok sebagian pun jak negeri inji sai Allah keniko jama Abraham untuk jadi milik Abraham; setapak pun mak dikeni jama ia. Kidang Allah bejanji bahwa Ia haga ngeniko jama Abraham untuk jadi kedau Abraham rik keturunanni. Waktu seno Abraham mak ngedok anak. 6 Kidang injido sai dicawako Allah jama ia, 'Keturunanmu haga tinggal sebagai ulun asing di negeri ulun bareh. Ulun-ulun negeri udi haga ngejajah tian rik kejam memperlakuko tian selama epak ratus tahun. 7 Kidang Nyak haga ngehukum bangsa sai nindas tian, rik tian haga luah jak negeri ano rik haga nyumbah Nyak di rang inji.' 8 Radu jak cawa injuk reno perjanjian ano disahko ulih Allah jama upacara sunat. Maka radu jak Ishak, anak Abraham laher, Abraham nyunat ia waktu ia beumor walu rani. Kak raduni Ishak nyunat juga anakni, yakdo Yakub. Rik Yakub pun nyunat muneh kerua belas anakni, yakdo sai jadi bapak-bapak leluhur bangsa Yahudi. 9 Bapak-bapak leluhur ram udi sesera jama Yusuf, hingga tian ngejual ia jadi budak di Mesir. Kidang Allah jejama jama ia, 10 rik ngelepasko ia jak sunyinni kesusahanni. Allah ngeniko jama ia kasih rik kebijaksanaan waktu ia ngehadap Firaun raja Mesir, hingga Firaun ngejadiko ia gubernur negeri Mesir rik sai bekuasa istana Firaun. 11 Kak raduni tejadi suatu zaman kebetohan sai balak di sunyinni negeri Mesir rik Kanaan hingga ulun menderita nihan. Nenek muyang ram mak ngedok kanikan. 12 Maka waktu Yakub ngedengi wat gandum di Mesir ia ngayun anak-anakni, nenek muyang ram, mik di dudi untuk mula-mula nihan. 13 Waktu tian mik kerua kalini, Yusuf ngeni pandai jama puari-puarini ano bahwa iado Yusuf. Ampai waktu senodo raja Mesir pandai tentang keluarga Yusuf. 14 Kak raduni Yusuf ngirim kabar jama bakni, yakdo Yakub, untuk ngilu ia jama-jama sunyinni keluargani malih mik Mesir -- sunyinni wat pitu puluh lima jelma. 15 Maka Yakub malih mik Mesir rik di dudido ia rik nenek muyang ram mati. 16 Mayat tian kak raduni diusung muloh mik Sikhem rik dikuborko di kuboran sai radu dibeli jama sejumlah duit ulih Abraham jak suku bangsa Hemor jak Sikhem. 17 Waktu radu redik saatni Allah menepati janji-Ni jama Abraham, bangsa ram di Mesir radu betambah lamon. 18 Akherni sai raja bareh sai mak kenal jama Yusuf, memerintah di Mesir. 19 Raja udi mempermainko bangsa ram rik kejam jama nenek muyang ram. Ia memaksa tian ngetokko upi-upi tian sai ampai laher in telantar rik mati. 20 Waktu zaman senodo Musa laher; ia upi sai helau nihan. Telu bulan sakani ia dipelihara di lamban bakni, 21 rik radu jak ia ditokko, anak bebai Firaun ngakuk ia, raduni memelihara ia sebagai anakni tenggalan. 22 Sunyinni ilmu bangsa Mesir diajarko jama ia rik ia jadi jelma sai bekuasa nihan delom cawa rik perbuatanni. 23 Waktu Musa umor epak puluh tahun, timbul mirak delom hatini untuk mik ngeliak keadaan bangsani ulun Israel. 24 Raduni ia ngeliak sai jelma jak tian dianiaya ulih sai jelma Mesir; maka ia ngebela jelma sai dianiaya udi jama ngebunuh jelma Mesir udi. 25 Sangko Musa bangsani haga ngerti bahwa Allah sedang memakai ia untuk ngebebasko tian. Kidang kenyataan tian mak ngerti. 26 Jemohni ia ngeliak muneh rua jelma Israel betinju, raduni ia berusaha ngedamaiko tian. Ia cawa, 'Keti inji muari. Mengapi keti betinju?' 27 Kidang jelma sai mukul kantikni udi ngedurong Musa mik pingger raduni cawa, 'Sapa sai ngangkat niku jadi jelma sai mimpin rik hakim sekam? 28 Api niku haga ngebunuh nyak juga injuk niku ngebunuh ulun Mesir udi nambi?' 29 Waktu Musa ngedengi api sai dicawako ulih ulun udi, Musa lijung jak Mesir raduni tinggal di negeri Midian. Di dudi ia mansa rua anak. 30 Epak puluh tahun radu jak seno sai malaikat Tuhan ratong jama Musa di padang gurun redik Gunung Sinai. Malaikat udi ratong di delom apui di semak belukar sai sedang nyala. 31 Musa hiran ngeliak hal seno, sehingga ia mik redik-redik untuk pandai api udi. Raduni ia ngedengi suara Tuhan cawa, 32 'Nyakdo Allah nenek muyangmu; Nyak Allah jak Abraham, Ishak, rik Yakub.' Musa gegoran kerabaian hingga ia mak bani lagi ngeliak semak belukar udi. 33 Raduni Tuhan cawa muneh, 'Lepasko selop sai niku pakai ano, mani tanoh di rangmu cecok ano yakdo tanoh sai suci. 34 Nyak radu ngeliak rik memperhatiko pahikni penderitaan umat-Ku di Mesir. Nyak radu ngedengi keluhan tian, Nyak ratong untuk ngebebasko tian. Tano, ija! Nyak haga ngutus niku muloh mik Mesir.' 35 Musa injido Musa sai mak diakui ulih bangsa Israel rik sai ditulak jama cawa injuk reji, 'Sapa sai ngangkat niku jadi jelma sai mimpin rik hakim sekam?' Kidang justru iado jelma sai diutus Allah untuk jadi jelma sai mimpin rik penyelamat, jama bantuan malaikat sai ratong jama ia di semak belukar sai menyala udi. 36 Musa udido sai memimpin bangsa Israel luah jak Mesir jama ngelakuko keajaiban-keajaiban rik hal-hal luar biasa di Mesir, di Laok Suluh, rik di padang gurun selama epak puluh tahun. 37 Iado juga Musa sai cawa jama bangsa Israel, 'Allah haga ngeniko jama niku sai nabi sai dipilih jak hantaramu tenggalan, gegoh injuk Ia memilih nyak.' 38 Musado sai di tengah-tengah bangsa Israel di padang heni, jadi perantara untuk malaikat sai cawa jama ia di Gunung Sinai jama nenek muyang ram. Iado sai nerima jak Allah kabar sai hurik untuk disampaiko jama ram. 39 Sekalipun injuk reno nenek muyang ram mak haga taat jama ia. Tian nulak ia rik mirak muloh mik Mesir. 40 Tian cawa jama Harun, 'Sanido diwa-diwa untuk sekam, in diwa-diwa udi mimpin sekam. Mani sekam radu mak pandai lagi api sai tejadi jama si Musa udi sai ngusung sekam luah jak Mesir!' 41 Raduni pada waktu senodo tian nyani sai patung anak jawi, raduni tian ngeni persembahan kurban jama patung udi rik nyani pesta untuk memuja patung sai disani tian tenggalan. 42 Maka Allah ninggalko tian rik naganko tian nyumbah bintang-bintang di langit. Udi nutuk api sai tetulis delom buku nabi-nabi. Injuk reji, 'Hai jelma-jelma Israel! Lain hak untuk Nyak niku nikol rik ngurbanko binatang selama epak puluh tahun di padang heni. 43 Kemah berhala Molokhdo sai niku usung-usung jejama jama patung binatang berhalamu, yakdo Refan; anodo patung sai niku sani untuk disumbah. Ulih sebab seno Nyak haga ngetokko niku sampai jaoh mik seberang di negeri Babel.' 44 Kemah rang Allah ratong jama manusia didapok jama nenek muyang ram di padang gurun. Kemah udi disani atas perintah jak Allah jama Musa rik nutuk cuntoh sai diliakko Allah jama Musa. 45 Kak raduni kemah udi diusung ulih nenek muyang ram pada waktu tian rik Yosua mik ngerebut negeri ram inji jak kekuasaan bangsa-bangsa sai diuser Allah di hadapan tian. Kemah udi wat di dudi sampai zaman Daud. 46 Daud nyenangko hati Allah rik ngilu jama Ia in ia diizinko nyani sai lamban untuk Allah sai disumbah Yakub udi. 47 Kidang Salomodo sai ngediriko lamban untuk Allah. 48 Kidang Allah Sai Mahatinggi mak tinggal di delom lamban sai disani manusia; mani di delom buku nabi tetulis injuk reji, 49 'Langit ano takhta-Ku, rik bumi alas cukut-Ku. Lamban api sai niku haga diriko untuk Nyak? Dipa rang untuk Nyak istirahat? 50 Bukankah Nyak tenggalan sai ngejadiko sunyin hal?' renodo cawa Allah. 51 Bukan main keras ulu Puari-puari rik hara payah taat jama Allah! Cupingmu tilu nihan tehadap cawa Allah! Keti gegoh jama nenek muyangmu; selalu ngelawan Ruh Allah! 52 Api wat nabi sai mak dianiaya ulih nenek muyangmu? Tian ngebunuh utusan-utusan jak Allah sai tumbai radu ngumumko bahwa Jelma Sai Ngebantu Allah sai benor udi haga ratong. Rik tano keti ngekhianati rik ngebunuh Jelma Sai Ngebantu Allah udi. 53 Malaikat-malaikat radu nyampaiko perintah-perintah Allah jama niku kidang keti mak nutukni!" 54 Reno anggota-anggota Mahkamah Agama udi ngedengi sunyinni sai dicawako ulih Stefanus, tian sakik hati rik butong nihan jama ia. 55 Kidang Stefanus sai dikuasai ulih Ruh Allah, ngeliak mik langit. Ia ngeliak kemuliaan Allah rik Isa cecok di rang bekuasa di kebelah kanan Allah. 56 "Liak," cawa Stefanus, "nyak ngeliak surga tebukak rik Anak Manusia cecok di kebelah kanan Allah!" 57 Anggota-anggota mahkamah udi nyalok cuping tian sambil mekik-mekik, raduni jama-jama nyerang Stefanus. 58 Tian nyiret ia mik luah kota kak raduni nayar ia jama batu. Jelma-jelma sai nyaksiko kejadian udi nitipko kawai tian jama sanak ngura sai gelarni Saulus. 59 Sementara tian nayar Stefanus, Stefanus beseru, "Tuhan Isa, terimado ruhku!" 60 Raduni ia belutut rik mekik jama suara sai keras, "Tuhan, dang dusa inji ditanggungko di atas tian!" Seraduni nyawako injuk reno ia pun mati.

Acts 8

1 Rik Saulus senang juga atas pembunuhan udi. Rani seno juga jemaah di Yerusalem mulai dibedak-bedak, sehingga sunyinni ulun beriman, kecuali rasul-rasul, terpencar-pencar mik seluruh daerah Yudea rik Samaria. 2 Jelma-jelma sai rabai jama Allah nguborko Stefanus rik ngehiwangi ia jama sedih nihan. 3 Kidang Saulus terus gaoh berusaha ngehancorko jemaah. Ia mik jak lamban mik lamban rik nyiret mik luah ulun-ulun percaya, raduni ngurukko tian mik delom bui. 4 Ulun-ulun percaya sai radu terpencar udi ngabarko Kabar Betik jak Allah udi mik dipa-dipa. 5 Filipus mik di kota Samaria rik ngeberitako jama ulun-ulun di dudi tentang Raja Penyelamat sai dijanjiko Allah. 6 Waktu jelma-jelma ngedengi Filipus cawa rik tian ngeliak keajaiban-keajaiban sai disanini, lamon jak tian sai ngeperhatiko api sai dicawako ulih Filipus. 7 Mani ruh-ruh jahat radu luah mekik-mekik jak lamon jelma sai kekurukan sitan. Jelma-jelma lumpuh rik timpang pun lamon sai dimunyaiko. 8 Maka jelma-jelma di kota Samaria udi riang nihan. 9 Di kota udi wat sai jelma bakas gelarni Simon, sai radu pira waktu sakani nyani ulun-ulun Samaria kagum jama ilmu sihirni. Ia ngucakko jama tian bahwa ia jelma sai luar biasa. 10 Maka sunyinni jelma di kota udi jak seluruh lapisan masyarakat ia ngeperhatiko nihan jama ia. "Jelma inji yakdo kekuatan Allah sai tekenal sebagai 'Kekuatan Balak' udi," ani tian. 11 Radu saka nihan ia nyani kagum jelma-jelma jama kekuatan sihirni, sehingga tian ngeperhatiko ia nihan. 12 Kidang Filipus ngabarko jama tian Kabar Betik mengenai injuk repa Allah haga memerintah sebagai raja rik tentang Isa Almasih, Raja Penyelamat udi. Maka tian percaya jama kabar sai disampaiko ulih Filipus, raduni tian dibaptis -- bakas ataupun bebai. 13 Simon tenggalan juga percaya. Rik radu jak dibaptis, ia terus nutuk Filipus. Keajaiban-keajaiban sai tejadi nyani Simon kehiran-hiranan. 14 Rasul-rasul di Yerusalem ngedengi bahwa ulun-ulun Samaria radu nerima cawa Allah. Ulihni seno tian ngutus Petrus rik Yohanes mik dudi. 15 Waktu Petrus rik Yohanes sampai, tian bedua untuk jelma-jelma Samaria udi in tian mansa Ruh Allah, 16 mani Ruh Allah makkung ratong nguasai sai jelma pun jak tian; tian ampai dibaptis atas gelar Tuhan Isa gaoh. 17 Raduni Petrus rik Yohanes ngepikko culuk tian mik atas ulun-ulun Samaria udi; maka tian nerima Ruh Allah. 18 Simon ngeliak bahwa ulihni culuk rasul-rasul dipikko mik atas ulun-ulun udi, Ruh Allah dikeniko jama tian. Ulihni seno Simon ngusung duit jama Petrus rik Yohanes, 19 raduni cawa, "Keniko jama nyak kuasa ano juga in kik culukku dipikko jama sapa gaoh, ulun udi haga nerima Ruh Allah." 20 Kidang Petrus ngejawab, "Celakado niku rik duitmu! Sangkomu pengenian Allah dapok dibeli jama duit? 21 Niku mak ngedok hak untuk nutuk di delom guai sekam, mani hatimu mak benor tehadap Allah. 22 Ulihni seno tinggalko maksudmu sai jahat ano, rik ngiludo jama Tuhan in Ia ngampuni pikeranmu sai jahat udi! 23 Mani nyak pandai niku sesera nihan rik dibudakko ulih kejahatan." 24 Raduni Simon cawa jama Petrus rik Yohanes, "Tulung pai ngilu jama Tuhan in mak sai pun jak cawa puari-puari udi tejadi jama nyak." 25 Radu jak tian ngeniko kesaksian rik ngabarko cawani Tuhan, Petrus rik Yohanes muloh mik Yerusalem. Rik di lapahni, tian ngabarko Kabar Betik ano di lamon pekon-pekon Samaria. 26 Sai malaikat Tuhan cawa jama Filipus, "Ija berangkat! Mikdo arah selatan mik renglaya sai ngehubungko Yerusalem jama Gaza." Renglaya udi mangi. 27 Maka Filipus pun berangkatdo. Waktu ano wat sai pegawai istana Etiopia sai sedang delom lapahni mulang mik negerini. Ulun udi sai pegawai tinggi sai betanggung jawab atas sunyinni kebatinanni Kandake, ratu negeri Etiopia. Jelma udi radu mik di Yerusalem untuk beibadah jama Allah rik tano sedang muloh jama gerubak. Sementara mejong di delom gerubakni ano ia ngebaca Buku Nabi Yesaya. 29 Ruh Allah cawa jama Filipus, "Mikdo ngeredik gerubak udi." 30 Maka Filipus mik ngeredik gerubak udi, raduni ia ngedengi ulun udi ngebaca Buku Yesaya. Filipus betanya jama ia, "Api Tuan ngerti sai Tuan baca ano?" 31 Ulun udi ngejawab, "Injuk repa nyak ngerti, kik mak ngedok sai ngejelaskoni jama nyak?" Raduni ia ngurau Filipus cakak mik gerubak rik mejong jama-jama ia. 32 Injido ayat-ayat sai dibacani udi, "Ia injuk biri-biri sai digiring untuk ditikol, injuk anak biri-biri sai mak ngembik kik buluni digunting, renodo Ia mak ngucakko sepatoh cawa pun. 33 Ia dihina rik mak adil diperlakuko. Nyawa-Ni dicabut jak bumi sehingga sai jelma pun mak ngedok sai dapok nyeritako tentang keturunan-Ni." 34 Pegawai tinggi jak Etiopia udi cawa jama Filipus, "Cuba keni pandai jama nyak, sapa sai dimaksud ulih nabi inji? Dirini tenggalan kedo atau ulun bareh?" 35 Maka Filipus pun mulai cawa; ia makai ayat-ayat udi sebagai permulaan untuk ngabarko Kabar Betik tentang Isa jama pegawai tinggi ano. 36 Di tengah lapahni, tian sampai di suatu rang sai wat way. Pegawai udi cawa, "Liak udi wat way! Apilagi sai masih kurang untuk ngebaptis nyak?" 37 Filipus cawa, "Kik Tuan percaya jama sepenuh hati, Tuan ngasi dibaptis." "Nyak percaya Isa Almasih Anak Allah," ani pegawai tinggi jak Etiopia udi. 38 Raduni ia ngayun gerubakni taru; kak raduni tian rua, Filipus rik pegawai udi, regah mik delom way rik Filipus ngebaptis ia. 39 Waktu tian luah jak way, Ruh Allah ngakuk Filipus jak udi. Pegawai tinggi jak Etiopia udi mak ngeliak ia lagi. Pegawai tinggi ano riang nihan nerusko lapahni. 40 Mak pandaini Filipus radu wat di Asdod. Rik waktu ia nerusko lapahni, ia ngabarko Kabar Betik tentang Isa di sunyinni kota sampai ia ratong di Kaisarea.

Acts 9

1 Sementara ano Saulus terus gaoh mirak ngancam rik ngebunuh jelma-jelma sai nutuk Tuhan Isa. Ia mik jama imam agung, 2 rik ngilu surat kuasa untuk mik jama jelma-jelma sai mimpin lamban-lamban ibadah ulun Yahudi di Damsyik, in kik ia ngehalu di dudi jelma-jelma sai percaya jama Isa, ia dapok nangkok tian rik ngusung tian mik Yerusalem. 3 Sementara mik nuju Damsyik, waktu radu redik jama kota udi, tiba-tiba suatu sinar jak langit memancar di keliling Saulus. 4 Ia tumbak mik tanoh raduni ngedengi suara cawa jama ia, "Saulus, Saulus! Api sebabni niku nganiaya Nyak?" 5 "Sapa Niku, Tuan?" Saulus betanya. Suara udi ngejawab, "Nyakdo Isa, sai niku aniaya. 6 Kidang tano minjakdo rik kuruk mik kota. Di dudi haga dikeni pandai jama niku api sai harus niku lakuko." 7 Jelma-jelma sai nutuk jama-jama Saulus tekanjat hingga mak dapok besuara; mani tian ngedengi suara udi kidang mak ngeliak sai jelma pun. 8 Raduni Saulus cecok rik ngebuka matani, kidang matani radu mak ngeliak api-api lagi. Jadi tian nyating culukni rik nuntun ia kuruk mik Damsyik. 9 Telu rani sakani ia mak dapok ngeliak rik selama ano ia mak nganik atau nginum sama sekali. 10 Di Damsyik wat sai jelma sai nutuk Tuhan Isa gelarni Ananias. Di delom suatu pengliakan, Tuhan cawa jama ia. Tuhan cawa, "Ananias!" Ananias ngejawab, "Sayo, Tuhan." 11 Tuhan cawa, "Ayu berangkat tano. Mikdo di lamban Yudas di Renglaya Lurus. Tanyako di dudi jelma sai gelarni Saulus sai asal jak kota Tarsus. Jelma udi sedang bedua, 12 rik di delom suatu pengliakan ia ngeliak sai bakas, gelarni Ananias, ratong jama ia rik ngepikko culuk di atasni in ia dapok ngeliak lagi." 13 Ananias ngejawab, "Tuhan, nyak radu ngedengi lamon jelma cawa mengenai jelma inji, terutama mengenai penganiayaan-penganiayaan sai ia lakuko tehadap umat-Mu di Yerusalem. 14 Rik tano ia radu ratong mik dija seizin jak imam-imam kepala untuk nangkok sunyinni jelma sai percaya jama Niku." 15 Kidang Tuhan cawa jama Ananias, "Mikdo gaoh! Mani Nyak radu milih ia beguai untuk Nyak, in ia ngabarko tentang Nyak jama bangsa-bangsa bareh sai mak beragama Yahudi rik ia jama raja-raja rik jama umat Israel juga. 16 Rik Nyak tenggalan haga nunjukko jama ia sunyinni penderitaan sai harus ia alami ulihni Nyak." 17 Maka Ananias pun mikdo di lamban udi rik ngepikko culukni di atas Saulus. "Puari Saulus," ani Ananias, "Tuhan Isa sai Puari liak di tengah renglaya waktu Puari sedang mik dija, Iado sai ngayun nyak ratong in Puari dapok ngeliak luot rik dikuasai ulih Ruh Allah." 18 Saat seno juga sai hal sai injuk henak iwa telepas jak mata Saulus rik ia dapok ngeliak luot. Maka ia pun minjak, terus dibaptis. 19 Rik radu jak mengan, ia jadi kuat lagi. Saulus tinggal di Damsyik jama jelma-jelma sai nutuk Isa pira-pira rani sakani. 20 Ia langsung mik lamban-lamban ibadah rik mulai ngabarko bahwa Isa udido Anak Allah. 21 Sunyinni ulun hiran ngedengi Saulus. Tian cawa, "Bukankah ia sai di Yerusalem radu ngebunuh sunyinni jelma sai percaya jama Isa? Ia ratong mik dija justru untuk nangkok rik ngusung tian jama imam-imam kepala!" 22 Kidang Saulus makin kuat pengaruhni. Bukti-bukti sai ia kemukako mengenai Isa ngeyakinko nihan bahwa Isa anodo Raja Penyelamat, sampai jelma-jelma Yahudi sai tinggal di Damsyik mak dapok lagi ngebantah. 23 Radu jak liwat pira-pira waktu sakani ulun-ulun Yahudi sepakat untuk ngebunuh Saulus. 24 Kidang rencana tian kepandaian jama ia. Di rani di bingi tian nunggu di rangok gerbang kota untuk ngebunuh ia. 25 Kidang di sai bingi, jelma-jelma sai nutuk Saulus ngakuk ia, raduni ngeregahko ia di delom sai keranjang ngeliwati sesai kota. 26 Saulus mik Yerusalem, rik di dudi ia berusaha begabung jama jelma-jelma sai nutuk Isa. Kidang tian rabai jama ia, mani tian mak percaya bahwa ia benor-benor radu jadi jelma sai nutuk Isa. 27 Kak raduni Barnabas ratong jama ia, raduni ngusung ia mik jama-jama rasul-rasul. Barnabas nyeritako jama tian injuk repa Saulus ngeliak Tuhan di tengah renglaya rik injuk repa Tuhan cawa jama ia. Barnabas ngeni pandai muneh tentang injuk repa banini Saulus ngajar di Damsyik jama gelar Isa. 28 Maka jak seno Saulus tinggal jama tian, rik bani nihan bekhotbah di seluruh Yerusalem atas gelar Tuhan. 29 Ia cawa rik bedebat juga jama ulun-ulun Yahudi sai bebahasa Yunani, kidang tian berusaha ngebunuh ia. 30 Waktu ulun-ulun percaya barehni pandai tentang hal udi, tian ngusung Saulus mik Kaisarea, kak raduni ngirim ia mik Tarsus. 31 Maka jemaah di seluruh Yudea, Galilea rik Samaria jadi tenteram. Dibantu ulih Ruh Allah, rabai jama Tuhan, jemaah-jemaah udi betambah kuat rik betambah lamon. 32 Petrus mik dipa-dipa napol jemaah-jemaah. Suatu rani ia napol umat Tuhan sai tinggal di Lida. 33 Di disan ia betungga jama sai jelma bakas gelarni Eneas, sai lumpuh rik radu mak minjak-minjak lagi jak rang pedomni walu tahun sakani. 34 Petrus cawa jama Eneas, "Eneas, Isa Almasih ngunyaiko niku. Minjakdo rik uyunko rang pedommu." Waktu seno juga Eneas minjak. 35 Sunyinni penduduk di Lida rik Saron ngeliak Eneas, raduni tian sunyinni percaya jama Tuhan. 36 Di Yope wat sai jelma bebai gelarni Tabita. Ia jelma sai percaya jama Isa. (Gelarni di delom bahasa Yunani iado Dorkas sai retini rusa.) Ia risok nihan ngelakuko hal-hal sai betik rik nulung jelma-jelma mejerih. 37 Waktu seno ia meruyuh raduni mati. Radu jak mayatni dimandiko, ia dipikko di kamar sai di atas. 38 Yope mak sepira jaoh jak Lida. Jadi waktu jelma-jelma sai nutuk Isa di Yope ngedengi Petrus wat di Lida, tian ngutus rua jelma mik jama Petrus jama luhot injuk reji, "Geluk-gelukdo ratong mik dija." 39 Petrus langsung minjak rik nutuk tian. Sesampaini di dudi, ia diusung mik kamar sai di atas. Sunyinni randa di dudi ngerumuni Petrus sambil miwang rik nunjukko jama ia kawai-kawai rik jubah-jubah sai diseruk Dorkas untuk tian waktu ia masih hurik. 40 Petrus ngayun tian sunyinni luah, raduni ia belutut rik bedua. Radu jak seno ia ngehadap mayat Dorkas rik cawa, "Tabita, minjak!" Maka Dorkas ngebukak mata, rik waktu ia ngeliak Petrus, ia mejong. 41 Raduni Petrus nyating culukni rik nulung ia cecok. Kak raduni Petrus ngurau jelma-jelma percaya di dudi jejama randa-randa udi, raduni nyerahko Dorkas sai radu hurik udi jama tian. 42 Kabar tentang kejadian udi tesebar mik seluruh Yope, hingga lamon jelma percaya jama Isa sebagai Raja Penyelamat tian. 43 Petrus tinggal di dudi pepira rani lagi di lamban sai jelma penyamak bawak sai gelarni Simon.

Acts 10

1 Di Kaisarea wat jelma bakas gelarni Kornelius. Ia kapten "Pasukan Italia". 2 Ia jelma sai rabai jama Allah rik seluruh keluargani beibadah jama Allah. Ia lamon nulung jelma-jelma Yahudi sai mejerih, rik ia selalu bedua jama Allah. 3 Suatu rani kira-kira pukul telu dibi ia ngeliak jelas nihan delom suatu pengliakan, sai malaikat Allah ratong rik ngurau ia, "Kornelius!" 4 Kornelius ngeliak malaikat udi jama rabai raduni cawa, "Wat api Tuan?" Malaikat udi ngejawab, "Duamu rik kemurahan hatimu radu diterima ulih Allah rik Allah ingok jama niku. 5 Tano kayundo ulun mik Yope ngurau Simon sai gelar lengkapni Simon Petrus. 6 Ia sedang numpang di lamban sai jelma penyamak bawak gelarni Simon, sai tinggal di pingger pantai." 7 Radu jak malaikat sai cawa jama Kornelius udi mik, Kornelius ngurau rua jelma sai ngebantu lambanni rik sai jelma anggota tentera pengawalni sai saleh. 8 Kornelius nyeritako jama tian api sai radu tejadi, raduni ngayun tian mik Yope. 9 Jemoh ranini, sementara tian masih di delom lapahni rik hamper sampai di Yope, Petrus cakak mik atas lamban untuk bedua. 10 Raduni ia mebetoh nihan rik mirak mengan. Sementara kanikan disediako, ia mansa suatu pengliakan. 11 Ia ngeliak langit tebukak rik sai hal injuk kain sai kejung diulurko mik bumi, tegantung di keepak uncukni. 12 Di delomni wat sunyin macam binatang cukut epak, sunyin binatang sai ngejalar rik burung-burung liar. 13 Raduni wat suara cawa jama ia, "Petrus, minjak! Tikoldo rik kanik!" 14 Petrus ngejawab, "Mawat, Tuhan! Makkung pernah nyak nganik api-api sai haram rik najis." 15 Kidang suara udi cawa luot jama ia, "Api sai radu dinyatako halal ulih Allah, dangdo niku anggap udi haram." 16 Pengliakan udi berulang sampai telu kali, kak raduni kain udi teiwak mik surga. 17 Petrus bingung mikerko api reti jak pengliakan udi. Sementara Petrus bepiker-piker, jelma-jelma sai dikayun ulih Kornelius ngehalu lamban Simon rik tian radu wat di hadap rangok. 18 Raduni tian ngurau jelma rik betanya, "Api di dija wat kuari sai minok, sai gelarni Simon Petrus?" 19 Sementara Petrus masih gaoh terus berusaha in pandai reti jak pengliakan udi, Ruh Allah cawa jama ia, "Hai Petrus, wat telu jelma sedang nyepok niku. 20 Payu geluk regah mik debah rik dang ragu-ragu nutuk tian, mani Nyakdo sai ngayun tian." 21 Maka Petrus regah mik debah rik cawa jama ulun-ulun udi, "Nyakdo sai puari-puari sepok. Puari-puari ratong untuk api?" 22 Tian ngejawab, "Kapten Kornelius ngayun sekam mik dija. Ia jelma sai betik rik rabai jama Allah, rik dihormati nihan ulih seluruh ulun Yahudi. Sai malaikat Allah ngayun ia ngilu Tuan ratong mik lambanni ulihni, sebagai jawaban atas duani, ia dikayun ngedengiko api sai haga Tuan cawako jama ia." 23 Maka Petrus nyilako tian kuruk untuk minok di dudi. Jemohni Petrus minjak rik mik jama-jama tian. Pira-pira jelma percaya jak Yope pun nutuk muneh. 24 Serani radu jak seno tian sampai di Kaisarea. Di dudi tian radu ditunggu-tunggu ulih Kornelius rik puari-puarini rik kantik-kantik akrabni sai radu diundangni. 25 Waktu Petrus sampai, Kornelius mik nyambut ia rik sujud di hadapni. 26 Kidang Petrus nulung ia cecok, raduni cawa, "Minjakdo! Nyak tenggalan pun manusia juga." 27 Sementara cawa jama Kornelius, Petrus kuruk mik delom lamban. Di dudi ia ngeliak lamon jelma radu ngumpul. 28 Raduni ia cawa jama tian, "Puari-puari tenggalan pandai bahwa ulun Yahudi dilarang ulih agamani untuk napol atau behubungan jama ulun-ulun jak bangsa bareh. Kidang Allah radu nunjukko jama nyak bahwa nyak mak ngasi nganggap sapa pun juga najis atau haram. 29 Udi sebabni waktu Tuan ngilu in nyak ratong, nyak mak bekeberatan ratong. Jadi tano nyak haga pandai ngapi Tuan kilu nyak ratong." 30 Kornelius ngejawab, "Telu rani sai liwat, kekira waktu injuk inji, nyak sedang bedua di lamban pukul telu dibi. Tiba-tiba sai jelma bakas cecok di hadapku. Kawai jelma ano bekilauan. 31 Ia cawa, 'Kornelius! Allah radu nerima duamu rik ingok jama kemurahan hatimu. 32 Jadi kayundo jelma mik Yope ngurau ulun sai gelarni Simon Petrus. Ia lagi minok di lamban sai jelma penyamak bawak sai gelarni Simon; lamban udi di pingger laok.' 33 Udi sebabni nyak segera ngayun ulun mik ngurau Tuan. Rik Tuan temon betik hati untuk ratong mik dija. Tano sekam sunyinni bekumpul di dija di hadap Allah untuk ngedengiko seluruh sai Allah kayun Tuan cawako jama sekam." 34 Raduni Petrus cawa, "Tano nyak temon-temon sadar bahwa Allah memperlakuko sunyinni jelma gegoh. 35 Jelma sai rabai jama Allah rik bebuat sai benor, ulun udi diterima ulih Allah, mak peduli ia jak bangsa api. 36 Puari-puari radu pandai isi kabar sai Allah sampaiko jama bangsa Israel. Kabar udi yakdo mengenai Kabar Betik tentang damai liwat Isa Almasih, yakdo Tuhan sunyinni jelma. 37 Keti pandai api sai radu tejadi di seluruh Yudea, yakdo sai mulai jak Galilea radu jak baptisan sai dianjurko ulih Yohanes. 38 Keti pandai bahwa Allah radu milih Isa ulun Nazaret udi rik ngeniko jama Ia Ruh Allah rik kuasa. Keti pandai juga bahwa Isa udi mik dipa-dipa untuk ngelakuko sai betik; Ia ngunyaiko seluruh jelma sai dikuasai ulih iblis, mani Allah jejama jama Ia. 39 Sekam injido jelma-jelma sai radu ngeliak tenggalan sunyin hal sai Ia lakuko di negeri ulun Yahudi rik di Yerusalem. Walau injuk reno tian nyalibko rik ngebunuh Ia. 40 Kidang waktu rani sai ketelu Allah ngehurikko Ia luot jak kematian rik ngeliakko Ia jama manusia; 41 mawat jama sunyinni manusia, melainko angkah jama sekam sai radu dipilih ulih Allah lebih mena untuk jadi saksi-saksi-Ni: Sekam mengan rik nginum jama Ia radu jak Ia hurik luot jak kematian. 42 Rik Ia ngayun sekam ngabarko Kabar Betik udi jama ulun-ulun rik ngeni kesaksian bahwa Iado sai diangkat ulih Allah jadi Hakim ulun-ulun sai masih hurik rik ulun-ulun sai radu mati. 43 Sunyinni nabi-nabi cawa tentang Ia. Tian cawa bahwa sunyinni jelma sai percaya jama Isa, haga diampuni dusani jama kekuasaan jak Isa." 44 Sementara Petrus masih cawa, Ruh Allah regah rik nguasai seluruh jelma sai ngedengi kabar udi. 45 Jelma-jelma Yahudi sai percaya jama Isa rik nutuk Petrus jak Yope, sunyinni hiran ngeliak Allah ngeniko juga Ruh-Ni jama ulun-ulun bangsa bareh sai lain Yahudi. 46 Mani tian ngedengi ulun-ulun udi cawa delom seluruh bahasa rik memuji-muji keagungan Allah. Raduni Petrus cawa, 47 "Cuba liak, jelma-jelma inji radu mansa Ruh Allah injuk ram. Jadi dapok kedo ulun ngehalang-halang tian untuk dibaptis jama wai?" 48 Maka Petrus ngayun tian dibaptis atas gelar Isa Almasih. Radu jak seno tian ngilu in Petrus tinggal jama tian pira-pira rani sakani.

Acts 11

1 Rasul-rasul rik ulun-ulun sai percaya di seluruh Yudea ngedengi bahwa jelma-jelma sai mak beragama Yahudi pun radu nerima cawa Allah. 2 Kak raduni waktu Petrus mik Yerusalem, jelma-jelma Yahudi sai radu percaya udi, ngereneh Petrus. 3 Tian cawa, "Mengapi niku mik di lamban jelma-jelma sai makkung disunat? Niku malah mengan juga jejama jama tian!" 4 Ulihni seno Petrus nerangko jama tian sunyinni sai radu tejadi, mulai jak mula-mula. Petrus cawa, 5 "Nyak sedang bedua di kota Yope, raduni nyak ngeliak pengliakan. Nyak ngeliak wat sai hal sai injuk selembar kain sai berak diregahko jak langit, tegantung di keepak uncukni, raduni taru di kebelahku. 6 Waktu nyak ngeperhatiko mik delom, nyak ngeliak binatang-binatang cukut epak, binatang-binatang liar, binatang-binatang sai melata, rik burung-burung liar. 7 Raduni nyak ngedengi suatu suara cawa jama nyak, 'Payu minjak, Petrus! Tikoldo ano rik kanik!' 8 Kidang nyak ngejawab, 'Mawat, Tuhan! Makkung pernah nyak nganik kanikan sai haram atau najis.' 9 Kidang suara udi cawa luot jak langit, 'Barang sai radu dinyatako halal ulih Allah dang di ucakko haram.' 10 Nyak ngeliak hal seno sampai telu kali rik akherni sunyinni teiwak muloh mik surga. 11 Tepat pada waktu seno juga ketelu jelma jak Kaisarea, sai diutus jama nyak, sampai di lamban rangku minok. 12 Raduni Ruh Allah ngayun nyak mik jama-jama tian jama mak ragu-ragu. Keenam jelma muari inji pun nutuk jama nyak mik Kaisarea, rik sekam sunyinni kuruk mik delom lambanni Kornelius. 13 Radu jak seno Kornelius nyeritako jama sekam injuk repa ia ngeliak sai malaikat cecok di lambanni rik cawa, 'Kayun jelma mik Yope ngurau sai jelma bakas sai gelarni Simon Petrus. 14 Ia haga nyampaiko jama niku kabar sai haga nyelamatko niku rik keluargamu.' 15 Rik waktu nyak mulai cawa injuk reno," cawa Petrus nerusko ceritani, "Ruh Allah ratong mik atas tian, gegoh injuk sai tejadi jama ram tumbai mula-mulani. 16 Raduni nyak teingok, Tuhan pernah cawa, 'Yohanes ngebaptis jama way, kidang keti haga dibaptis jama Ruh Allah.' 17 Jadi jelas Allah ngeniko juga jama jelma-jelma sai mak beragama Yahudi ano, pengenian sai gegoh Ia keniko jama ram pada waktu ram percaya jama Tuhan Isa Almasih. Ulihni seno, dipa mungkin nyak ngelarang Allah!" 18 Radu jak ngedengi seno, tian mak ngebantah lagi. Raduni tian memuji Allah. Tian cawa, "Kik injuk reno, jelma-jelma lain Yahudi pun dikeni kesempatan ulih Allah untuk betubat jak dusa-dusani rik ngehayati hurik sai sejati!" 19 Radu jak Stefanus dibunuh, jelma-jelma sai percaya jama Isa mulai dibedak-bedak, sehingga tian terpencar-pencar mik dipa-dipa. Wat sai tegar sampai mik Fenisia, rik wat muneh sai sampai di Siprus rik Antiokhia. Tian ngabarko kabar jak Allah angkah jama jelma-jelma Yahudi gaoh. 20 Kidang jak hantara jelma-jelma sai percaya udi, sai asalni jak Siprus rik Kirene, wat juga jelma-jelma sai mik di Antiokhia rik ngabarko Kabar Betik tentang Isa ano jama jelma-jelma sai mak beragama Yahudi juga. 21 Kuasa Tuhan wat jama tian sehingga lamon jelma sai percaya rik nyerahko diri jama Tuhan. 22 Cerita-cerita tentang peristiwa-peristiwa inji sampai juga jama jemaah di Yerusalem. Maka tian ngutus Barnabas mik Antiokhia. 23 Rik waktu Barnabas sampai di dudi, rik ngeliak injuk repa Allah ngeberkati jelma-jelma udi, ia riang nihan. Raduni ia ngilu in tian temon-temon setia jama Tuhan jama sepenuh hati. 24 Barnabas inji jelma sai betik hati rik dikuasai Ruh Allah rik percaya nihan jama Tuhan sehingga lamon jelma nutuk Tuhan. 25 Kak raduni Barnabas mik Tarsus nyepok Saulus. 26 Radu jak betungga jama Saulus, ia ngusung Saulus mik Antiokhia rik setahun sakani tian bekumpul jama jemaah di disan sambil ngajar lamon jelma. Di Antiokhia udido jelma-jelma sai percaya jama Isa untuk mula-mula kali disebut jelma-jelma Kristen. 27 Waktu masa seno wat pira-pira nabi ratong jak Yerusalem mik Antiokhia. 28 Di hantarani wat sai jelma gelarni Agabus. Ulih durongan Ruh Allah ia benubuat bahwa di seluruh dunia haga tejadi zaman kebetohan sai hibat. (Rik hal seno sangun tejadi juga waktu Kaisar Klaudius memerintah.) 29 Maka sunyinni jelma sai nutuk Isa udi sepakat untuk ngirim sumbangan jama puari-puari sai tinggal di Yudea; masing-masing ngirim nurut kemampuanni. 30 Persetujuan udi dilaksanako juga, raduni Barnabas rik Saulus diutus untuk ngantakko sumbangan ano jama jelma-jelma sai mimpin jemaah.

Acts 12

1 Sekitar zaman seno juga Raja Herodes mulai nindas anggota-anggota jemaah. 2 Atas perintahni, Yakobus, puari Yohanes dibunuh jama pedang. 3 Waktu Herodes ngeliak bahwa perbuatanni udi nyenangko hati ulun-ulun Yahudi, ia bebuat lagi sai injuk reno; ia ngayun jelma nangkok Petrus muneh. Hal seno tejadi pada waktu Rani Buka Ruti Mak Beragi. 4 Radu jak ditangkok, Petrus dikurukko delom bui. Epak regu tentera ditugasko untuk ngejaga Petrus di dudi -- masing-masing regu terdiri jak epak jelma anggota tentera. Radu jak perayaan Paskah selesai, ampai Herodes haga ngadili Petrus di hadapan umum. 5 Jadi Petrus ditahan di bui; kidang anggota-anggota jemaah terus gaoh bedua temon-temon jama Tuhan untuk Petrus. 6 Waktu di bingi semakkung Herodes haga ngehadapko Petrus jama rakyat, Petrus pedom di hantara rua prajurit culukni diikok jama rua rantai. Di rangok bui, pengawal-pengawal lain juga sedang ngejaga bui. 7 Tiba-tiba malaikat Tuhan cecok di dudi rik suatu cahaya besinar di delom kamar bui ano. Malaikat udi ngeguyang-guyang Petrus sampai ia minjak. Raduni malaikat udi cawa, "Hai, geluk minjak!" Waktu seno juga gugordo rantai besi jak culuk Petrus. 8 Radu jak seno malaikat ano cawa, "Pakaido kawaimu rik ikokko tali sepatumu." Maka Petrus pun memakai kawaini rik ngikok tali sepatuni. Kak raduni malaikat udi cawa luot, "Pakaido jubahmu rik tutuk nyak." 9 Maka Petrus nutuk malaikat ano luah jak bui. Kidang Petrus mak sadar bahwa api sai sedang dilakuko ulih malaikat udi sai hal sai temon-temon tejadi. Petrus nyangko udi angkah suatu pengliakan. 10 Pada waktu tian radu ngeliwati rang penjagaan mula-mula rik kerua, tian sampai di rangok besi, sai nuju mik kota. Rangok udi tebukak tenggalan, raduni tian luah rik lapah ngeliu suatu lorong. Tiba-tiba malaikat udi ninggalko Petrus. 11 Radu jak seno ampai Petrus sadar jama api sai radu tejadi jama ia, raduni ia cawa, "Tano nyak pandai bahwa Tuhan temon-temon radu ngirim malaikat-Ni untuk ngelepasko nyak jak kuasa Herodes rik jak sunyin hal sai haga dilakuko ulih bangsa Yahudi jama nyak." 12 Radu jak menyadari keadaan ano, Petrus mik lamban Maria, emak Yohanes sai disebut juga Markus. Di dudi lamon jelma bekumpul rik sedang bedua. 13 Petrus netuk rangok luah, raduni sai jelma sai ngebantu bebai gelarni Rode, ratong untuk ngebukak rangok. 14 Langsung ia kenal suara Petrus. Ulihni riangni, ia geluk-geluk kuruk luot tanpa ngebukak rangok, raduni ngeni pandai jama jelma-jelma di dudi bahwa Petrus wat di luah. 15 "Niku luangan!" ani tian. Kidang Rode yakin bahwa udi temon-temon Petrus. Maka tian cawa, "Udi malaikatni!" 16 Sementara ano Petrus terus gaoh netuk rangok. Maka waktu tian ngebukak rangok, rik ngeliak Petrus, tian hiran nihan. 17 Petrus ngeni isyarat jama culukni in tian tenang, kak raduni ia nyeritako injuk repa Tuhan radu ngusung ia luah jak bui. Raduni ia cawa, "Keni pandai inji jama Yakobus rik puari-puari bareh juga." Radu jak seno Petrus ninggalko rang udi rik mik di rang sai bareh. 18 Jemoh ranini tejadido keributan di hantara tentera pengawal. Tian bingung nihan mengenai api sai radu tejadi jama Petrus. 19 Raduni Herodes ngayun ulun nyepok Petrus, kidang tian mak dapok ngehalu ia. Jadi Herodes merintahko in pengawal-pengawal udi ditanya pai raduni dibunuh. Radu jak seno Herodes mik jak Yudea rik tinggal pira-pira saka di Kaisarea. 20 Herodes butong nihan jama jelma-jelma Tirus rik Sidon. Ulihni seno tian jama-jama ratong ngehadap ia. Mula-mula tian ngebujuk Blastus, sai jadi kepala istana Herodes, hingga ia memihak tian. Kak raduni tian mik ngehadap Herodes, raduni ngilu bedamai, mani negeri tian begantung jama kanikan jak negeri Herodes. 21 Suatu rani sai radu ditantuko, Herodes makai kawai kebesaranni raduni mejong di kursi kerajaan rik mulai bepidato di hadap rakyat. 22 Rakyat sai sedang ngedengiko ano beseru-seru, "Inji suara diwa, lain suara manusia!" 23 Pada waktu seno juga malaikat Tuhan nampar Herodes, mani ia mak ngehormati Allah. Herodes raduni mati dikanik gelong. 24 Maka cawa Allah semakin tesebar luas rik semakin kuat. 25 Radu jak Barnabas rik Saulus nyelesaiko tugas, tian muloh jak Yerusalem ngusung Yohanes Markus jama-jama tian.

Acts 13

1 Di delom jemaah di Antiokhia wat nabi-nabi rik guru-guru, yakdo Barnabas, Simeon sai dijuluki Si Halom, Lukius jak Kirene, Menahem sai dibalakko jama-jama Raja Herodes, rik Saulus. 2 Waktu tian sedang beibadah jama Tuhan rik bepuasa, Ruh Allah cawa jama tian, "Pilihdo Barnabas rik Saulus khusus untuk-Ku, in tian ngeguaiko guai sai radu Kutantuko untuk tian." 3 Radu jak bepuasa rik bedua tian ngepikko culuk di atas Barnabas rik Saulus raduni ngutus tian rua. 4 Mani diutus ulih Ruh Allah, Barnabas rik Saulus berangkat mik Seleukia. Jak udi tian belayar mik pulau Siprus. 5 Waktu sampai di Salamis, tian ngabarko cawa Allah di lamban-lamban ibadah Yahudi. Yohanes Markus ngebantu tian delom lapahni tian. 6 Sunyin pulau udi tian jelajahi sampai di Pafos. Di dudi tian betungga jama sai jelma Yahudi, gelarni Bar Isa. Ia tukang sihir sai ngaku diri nabi. 7 Sergius Paulus, gubernur pulau udi yakdo kantik redik tukang sihir udi. Gubernur udi jelma sai cerdas rik bijaksana. Ia ngurau Barnabas rik Saulus mani ia mirak ngedengi cawani Allah. 8 Kidang Barnabas rik Saulus ditentang ulih Elimas ahli sihir udi, mani Elimas (udido gelarni delom bahasa Yunani) berusaha in gubernur udi dang sampai percaya jama Isa. 9 Kidang Saulus -- sai digelar Paulus -- dikuasai ulih Ruh Allah, sehingga ia ngeliak tukang sihir udi, 10 raduni cawa, "Hai, jelma sai nipu ulung, anak jahanam! Niku musuh seluruh sai betik. Mengapi niku mak haga taru nyadangko rencana Allah untuk nyelamatko manusia? 11 Tano liak, Tuhan haga ngehukum niku! Niku haga jadi buta, sampai niku mak dapok ngeliak cahaya matarani lagi sementara waktu." Waktu seno juga Elimas ngerasa wat kabut sai halom nyalok matani, sehingga ia lapah ngeraba-raba rik nyepok jelma untuk nuntun ia. 12 Waktu gubernur udi ngeliak api sai radu tejadi, ia percaya jama Isa; mani ia kagum nihan tentang ajaran-ajaran Tuhan. 13 Jak Pafos, Paulus rik kantik-kantikni belayar mik Perga di Pamfilia. Di dudi Yohanes Markus ninggalko tian, raduni muloh mik Yerusalem. 14 Jak Perga, tian nerusko lapahni mik Antiokhia di Pisidia, kak raduni waktu rani Sabat tian mik mejong delom lamban ibadah. 15 Radu jak Buku Musa rik Buku Nabi-nabi dibacako, jelma-jelma sai mimpin lamban ibadah ano ngayun ulun betanya jama Paulus rik kantik-kantikni, "Puari-puari, kik Puari ngedok suatu petuah untuk ulun-ulun inji, silako nyampaiko petuah ano." 16 Paulus pun cecok, raduni ngeni isyarat jama culukni, raduni cawa, "Puari-puariku jelma Israel rik sunyinni puari-puari sai barehni di dija sai taat jama Allah! Cuba dengiko nyak: 17 Allah bangsa Israel radu milih nenek muyang ram, rik ngejadiko bangsa inji bangsa sai balak sewaktu tian tinggal di Mesir sebagai jelma asing. Kak raduni jama kuasa sai balak Allah ngusung tian luah jak Mesir. 18 Ia besabar tehadap tingkah laku tian di padang gurun epak puluh tahun sakani. 19 Pitu bangsa Ia musnahko di negeri Kanaan untuk ngebagi-bagiko negeri ano jama bangsa Israel in negeri ano jadi kedau tian. 20 Sunyinni seno belangsung 450 tahun sakani. Radu jak pembagian negeri Kanaan ano, Allah ngeniko jama tian hakim-hakim. Hakim paling akher iado Nabi Samuel. 21 Kak raduni tian ngilu sai raja. Allah ngeniko jama tian Saul anak Kis jak suku bangsa Benyamin untuk jadi raja tian selama epak puluh tahun. 22 Radu jak Allah ngegiserko ia jak kedudukanni, Allah ngangkat muneh Daud jadi raja tian. Rik injido sai diucakko Allah tentang Daud, 'Nyak radu ngehalu Daud anak Isai udi sai jelma sai nyenangko hati-Ku. Iado jelma sai haga ngelaksanako kehaga-Ku!' 23 Jak keturunan Daud udido Allah nyediako bagi bangsa Israel sai Raja Penyelamat, injuk sai radu dijanjiko-Ni. Rik Isa udido Raja Penyelamat udi. 24 Semakkung Isa mulai ngejalanko tugas-Ni, Yohanes radu nyeruko jama ulun-ulun Israel, in tian betubat jak dusa tian rik dibaptis. 25 Rik ngejelang akher guaini, Yohanes cawa jama ulun-ulun, 'Sapa nyak inji nurut pendapat keti? Nyak lain Jelma sai keti tunggu-tunggu. Ingok, Jelma udi haga ratong radu jak nyak; untuk ngebukak sepatu-Ni pun nyak mak layak!' 26 Puari-puari keturunan Abraham, rik seluruh Puari-puari sai bareh di dija sai taat jama Allah! Allah radu ngirim jama ram kabar keselamatan ano; 27 mani jelma-jelma sai tinggal di Yerusalem rik jelma-jelma sai mimpin tian mak sadar bahwa Iado penyelamat ano. Tian mak ngerti ajaran nabi-nabi sai dibacako unggal rani Sabat, sehingga tian ngehukum Isa. Kidang justru ngelakuko sai injuk reno tian penyebab bahwa api sai dinubuatko ulih nabi-nabi udi tejadi. 28 Walaupun tian mak ngehalu sai hal pun jama Ia sai patut dihukum jama hukuman mati, kidang tian ngilu jama Pilatus in Ia dibunuh. 29 Rik radu jak tian selesai ngelaksanako sunyinni sai radu tetulis delom Alkitab tentang Ia, tian ngeregahko mayat-Ni jak kayu salib, raduni ngepikko Ia delom kubor. 30 Kidang Allah ngehurikko Ia luot jak kematian. 31 Kak raduni berani-rani sakani Ia ratong ngeliakko diri jama ulun-ulun sai radu ratong jama Ia jak Galilea mik Yerusalem. Tian udido sai tano jadi saksi-saksi untuk Ia jama bangsa Israel. 32 Jadi, tano inji sekam nyampaiko Kabar Betik seno jama niku: Api sai Allah radu janjiko jama nenek muyang ram, 33 seno radu Ia laksanako jama ram jama ngehurikko Isa luot jak kematian. Mani di delom Alkitab Mazmur sai kerua wat tetulis, 'Nikudo Anak-Ku, di rani inji Nyak radu jadi Bapa-Mu.' 34 Allah radu ngehurikko Ia luot jak kematian. Tano Ia mak lagi ngalami kematian delom kubor. Tentang hal ano Allah cawa, 'Nyak haga ngeniko jama Niku janji suci sai pasti haga ditepati, sai radu Kujanjiko jama Daud.' 35 Injuk reno juga di delom ayat bareh diucakko, 'Niku mak haga naganko Jelma Sai Ngebantu Niku sai setia udi mebusuk di delom kubor.' 36 Daud radu mati rik dikuborko juga jejama jama nenek muyangni, radu jak ia ngelakuko api sai Allah kayun ia lakuko. Mayat Daud pun radu hancor bela sunyinni. 37 Kidang Isa, sai Allah hurikko luot jak kematian, Isa mak hancor bela. 38 Ulihni seno Puari-puari, harus keti pandai bahwa liwat Isa inji kabar tentang pengampunan dusa dikabarko jama niku; keti harus pandai bahwa unggal jelma sai percaya jama Ia, dibebasko jak sunyin dusa sai mak dapok dihapusko liwat perintah-perintah Allah sai disampaiko ulih Musa. 40 Reno sebabni keti harus memperhatiko betik-betik, dang sampai tejadi jama keti api sai nabi-nabi cawako inji, 41 'Perhatiko betik-betik, hai niku jelma-jelma sai gering ngehina! Niku haga hiran, raduni mati! Mani pada zaman inji Nyak sedang ngelakuko sai hal sai niku tenggalan mak percaya, walaupun wat jelma nerangkoni jama niku.' " 42 Waktu Paulus rik Barnabas ninggalko lamban ibadah udi, jelma-jelma di lamban ibadah udi ngilu tian muloh luot waktu rani Sabat berikutni, untuk nerangko lebih lanjut tentang hal-hal seno. 43 Radu jak jelma-jelma luah jak lamban ibadah udi, Paulus rik Barnabas ditutuk ulih lamon ulun Yahudi rik jelma bangsa bareh sai radu kuruk agama Yahudi. Maka rasul-rasul udi nasihatko tian in tian terus besandar jama rahmat Allah. 44 Waktu rani Sabat berikutni, hamper sunyinni jelma di kota ano ratong ngedengi cawa Tuhan. 45 Waktu jelma-jelma Yahudi ngeliak ulun lamon udi, tian sesera nihan. Tian ngehina Paulus rik nantang seluruh sai dicawakoni. 46 Kidang jama lebih bani lagi Paulus rik Barnabas cawa terus terang. Tian cawa, "Cawa Allah sangun harus disampaiko jama keti mena. Kidang ulihni keti mak haga nerimani, keti radu nantuko tenggalan bahwa keti mak patut nerima hurik sejati rik kekal. Rik tano sekam ninggalko keti rik mik jama bangsa bareh. 47 Mani injido perintah Tuhan jama sekam; Tuhan cawa, 'Nyak radu nantuko niku jadi suatu terang untuk jelma-jelma bangsa bareh sai lain Yahudi, in niku ngeratongko keselamatan jama seluruh dunia.' " 48 Waktu jelma-jelma bangsa bareh sai lain Yahudi ngedengi ano, tian senang nihan, raduni muji-muji cawa Tuhan. Rik jelma-jelma sai radu ditantuko ulih Allah untuk mansa hurik sejati rik kekal, jelma-jelma udi percaya. 49 Cawa Tuhan pun tesebar mik dipa-dipa di seluruh daerah udi. 50 Kidang tukoh-tukoh kota ano rik bebai-bebai jak golongan jelma pejabat sai rabai jama Allah, dihasut ulih ulun-ulun Yahudi. Tian nimbulko permusuhan tehadap Paulus rik Barnabas, rik nguser tian rua jak daerah ano. 51 Maka rasul-rasul udi ngibasko harbuk cukut tian di hadap jelma-jelma udi sebagai peringatan, raduni mik di Ikonium. 52 Jelma-jelma sai nutuk di Antiokhia riang nihan rik dikuasai Ruh Allah.

Acts 14

1 Paulus rik Barnabas ngalami hal sai gegoh di Ikonium. Tian mik muneh di lamban ibadah Yahudi rik cawa di dudi sedemikian rupa hingga lamon ulun Yahudi rik sai lain Yahudi jadi percaya jama Isa. 2 Kidang ulun-ulun Yahudi sai mak haga percaya, ngehasut ulun-ulun lain Yahudi, sehingga nyani tian nyuoh jama jelma-jelma sai percaya jama Isa. 3 Ulihni seno Paulus rik Barnabas tinggal saka di dudi. Rik tian bani cawa mengenai Tuhan. Maka Tuhan pun ngebuktiko bahwa kabar tian tentang kasih-Ni ano temon; Ia ngeniko jama tian kuasa untuk ngelakuko keajaiban-keajaiban rik hal-hal luar biasa. 4 Kidang penduduk kota ano betentangan peperda tian; wat sai bepihak jama jelma-jelma Yahudi rik wat sai bepihak jama rasul-rasul udi. 5 Raduni ulun-ulun Yahudi rik jelma-jelma sai mimpinni jejama jama ulun-ulun lain Yahudi sepakat untuk nyiksa rik nayar rasul-rasul udi jama batu. 6 Kidang rasul-rasul udi menyadari keadaan ano, raduni nyingker mik Listra rik Derbe, yakdo kota-kota di Likaonia, rik mik daerah sekitarni. 7 Di dudi tian ngabarko luot Kabar Betik ano. 8 Di Listra wat sai jelma sai cukutni lumpuh jak laher, hingga ia mak pernah dapok lapah, mani cukutni nihan lemoh. 9 Jelma udi mejong di disan ngedengiko Paulus cawa. Paulus ngeliak bahwa ulun udi percaya rik ulihni seno ia dapok dimunyaiko. Maka Paulus ngeliak ia 10 rik jama suara sai keras Paulus cawa, "Cecokdo tegap!" Jelma udi luncat cecok raduni lapah. 11 Waktu ulun lamon ngeliak api sai radu dilakuko ulih Paulus, tian mekik delom bahasa Likaonia, "Diwa-diwa, radu regah mik dunia jama badan manusia." 12 Raduni Barnabas tian gelarko Zeus, rik Paulus tian gelarko Hermes, mani iado sai cawa. 13 Imam Diwa Zeus, sai kuilni wat di hadapan kota, ratong ngusung jawi-jawi bakas rik kumbang-kumbang mik rangok gerbang kota. Ia haga nutuk jama ulun lamon udi mempersembahko kurban jama rasul-rasul udi. 14 Waktu Barnabas rik Paulus ngedengi api sai haga dilakuko ulih jelma-jelma udi, tian nyarakko kawai tian sambil tegar mik tengah-tengah ulun lamon udi, raduni mekik, 15 "Hui, mengapi keti ngelakuko inji? Sekam inji manusia juga injuk keti! Sekam wat di dija untuk ngabarko Kabar Betik jama niku in keti ninggalko hal-hal sai mak beguna inji rik ratong jama Allah sai hurik, jelma sai nyiptako langit rik bumi rik laok rik seluruh sai wat di delomni. 16 Pada waktu sai radu Allah naganko bangsa-bangsa hurik untuk kehaga tian tenggalan-tenggalan. 17 Kidang Ia mak lupa ngeni bukti-bukti tentang diri-Ni, yakdo jama ngelakuko sai betik. Ia ngeniko jama niku labung jak langit rik hasil tanoh waktu musimni. Ia ngeniko kanikan jama niku rik nyenangko hatimu." 18 Kidang jama cawa udi pun masih payah juga rasul-rasul mencegah ulun-ulun udi mempersembahko kurban jama tian. 19 Pira-pira ulun Yahudi sai ratong mik Listra jak Antiokhia di Pisidia rik jak Ikonium mempengaruhi ulun lamon udi sehingga ulun lamon udi bepihak jama tian. Tian nayar Paulus jama batu, raduni nyiret ia mik luah kota. Tian nyangko ia radu mati, 20 kidang waktu ulun-ulun sai percaya di dudi cecok di kelilingni, ia minjak rik kuruk luot mik kota. Jemohni ia berangkat mik Derbe jejama Barnabas. 21 Di Derbe, Paulus rik Barnabas ngabarko Kabar Betik ano rik lamon ulun jadi percaya jama Isa. Radu jak seno tian muloh mik Listra, kak raduni mik Ikonium, raduni mik Antiokhia di Pisidia. 22 Di kota-kota ano tian nguatko hati jelma-jelma sai nutuk Isa rik nasihatko jelma-jelma sai nutuk ano in tetap percaya jama Isa. "Ram harus lamon menderita pai, ampai ram dapok ngerasako kebahagiaan Dunia Ampai Allah," injuk renodo rasul-rasul udi ngajarko jama jelma-jelma sai nutuk Isa di kota-kota ano. 23 Rik di unggal jemaah, Paulus rik Barnabas ngangkat jelma-jelma sai mimpin untuk jemaah udi. Raduni jama bedua rik bepuasa, tian nyerahko jelma-jelma sai mimpin udi jama Tuhan sai tian percaya udi. 24 Radu jak seno Paulus rik Barnabas nerusko lapahni tian ngeliu daerah Pisidia rik sampai di Pamfilia. 25 Rik radu jak tian ngabarko cawa Allah di Perga, tian mik Atalia. 26 Jak udi tian belayar muloh mik Antiokhia. Senodo kota rang tian tumbai diserahko jama rahmat Allah, in tian ngeguaiko guai sai tano radu tian raduko. 27 Waktu sampai di Antiokhia, tian ngumpulko jelma-jelma jak jemaah udi, raduni nyeritako sunyinni sai radu diguaiko ulih Allah liwat tian. Tian nyeritako juga mengenai injuk repa Allah radu ngebuka renglaya in jelma-jelma lain Yahudi percaya jama Isa. 28 Di kota udi Paulus rik Barnabas tinggal saka jama ulun-ulun percaya.

Acts 15

1 Pira-pira ulun jak Yudea ratong mik Antiokhia rik ngajar ulun-ulun percaya di Antiokhia udi bahwa kik tian mak disunat menurut hukum Musa, tian mak dapok diselamatko. 2 Paulus rik Barnabas menantang keras pendapat ulun-ulun udi. Akherni ditantuko in Paulus rik Barnabas rik pira-pira ulun bareh jak Antiokhia mik di Yerusalem untuk ngicikko masalah ano jama rasul-rasul rik jelma-jelma sai mimpin di dudi. 3 Jemaah di Antiokhia ngantak tian sampai luah kota, kak raduni tian mik ngeliu Fenisia rik Samaria. Di dudi tian nyeritako injuk repa jelma-jelma lain Yahudi radu nyerahko diri jama Allah. Kabar ano nyenangko nihan jelma-jelma sai percaya di dudi. 4 Waktu tian sampai di Yerusalem, tian disambut betik ulih jemaah, rik ulih rasul-rasul rik jelma-jelma sai mimpin. Raduni tian nyeritako jama ulun-ulun udi tentang sunyinni sai radu diguaiko Allah liwat tian. 5 Kidang pira-pira jelma jak golongan Farisi sai radu percaya, cecok rik cawa, "Ulun-ulun jak bangsa bareh sai radu percaya udi harus disunat rik diwajibko nutuk hukum Musa." 6 Raduni rasul-rasul rik jelma-jelma sai mimpin bekumpul untuk ngicikko masalah ano. 7 Saka nihan tian tukor pikeran. Akherni Petrus cecok rik cawa, "Puari-puari! Keti tenggalan pandai bahwa pira waktu sai radu Allah milih nyak jak hantara keti untuk ngabarko Kabar Betik udi jama ulun-ulun lain Yahudi, in tian pun ngedengi rik percaya. 8 Rik Allah sai kenal hati manusia radu nunjukko bahwa Ia nerima tian; Ia nunjukko hal ano ngeniko jama tian Ruh Allah gegoh injuk sai radu dikeniko-Ni jama ram muneh. 9 Allah mak ngebida-bidako ram jama tian. Ia nyuciko hati tian, mani tian percaya. 10 Nah, api sebab keti haga ngelawan Allah tano jama ngeni suatu kewajiban sai biak jama jelma-jelma sai nutuk inji, padahal nenek muyang ram rik ram tenggalan pun mak sanggup ngelaksanakoni. 11 Sebalikni, ram percaya rik ram diselamatko ulihni belas kesian Tuhan Isa; injuk reno muneh tian." 12 Maka hemado seluruh jelma sai bekumpul di dudi. Raduni tian ngedengiko Barnabas rik Paulus nyeritako luot seluruh keajaiban rik hal-hal luar biasa sai radu diguaiko ulih Allah liwat tian di hantara jelma-jelma bangsa bareh sai lain Yahudi. 13 Seradu tian cawa, Yakobus cawa, "Puari-puari! Cuba dengiko nyak. 14 Simon ampai gaoh nerangko injuk repa Allah pada mulani nunjukko perhatian-Ni jama ulun-ulun lain Yahudi, jama maksud milih jak tian ulun-ulun bareh sai haga jadi umat-Ni. 15 Udi cucok jama sai radu dinubuatko ulih nabi-nabi. Mani wat tetulis injuk reji, 16 'Radu jak seno Nyak haga ratong luot,' ani Tuhan, 'Nyak haga ngebangun luot lamban Daud sai radu rubuh, rik nguyunko reruntuhanni, raduni negakkoni luot; 17 in seluruh jelma sai sisa dudi nyepok Tuhan, jejama seluruh bangsa bareh sai lain Yahudi sai radu Kuurau untuk jadi kedau-Ku.' Injuk renodo cawa Tuhan, 18 sai radu ngeni pandai hal ano jak tumbai." 19 "Jadi menurut pendapatku," ani Yakobus, "ram mak ngasi nyusahko ulun-ulun lain Yahudi ano sai nyerahko diri jama Allah. 20 Kidang ram harus nulis surat jama tian rik nasihatko tian in tian dang nganik kanikan najis sai radu dipersembahko jama berhala, atau nganik daging binatang sai mati dicekik, atau nganik rah. Rik juga in tian ngejaohko diri jak perbuatan-perbuatan hajor. 21 Mani hukum Musa radu jak tumbai dibacako unggal rani Sabat di lamban-lamban ibadah, rik dikabarko di seluruh kota." 22 Rasul-rasul rik jelma-jelma sai mimpin, jejama seluruh anggota jemaah udi memutusko untuk milih pira-pira jelma jak tian sai haga diutus mik Antiokhia jejama Paulus rik Barnabas. Maka tian milih Silas rik Yudas sai disebut juga Barsabas. Kerua jelma inji yakdo jelma-jelma sai terkemuka di hantara ulun-ulun percaya di Yerusalem. 23 Jejama jama utusan udi tian ngirim muneh sai surat bunyini injuk reji, "Untuk sunyinni puari-puari sai asalni jak bangsa-bangsa bareh sai lain Yahudi, sai tinggal di Antiokhia, Siria rik Kilikia. Salam jak sekam, rasul-rasul rik jelma-jelma sai mimpin, yakdo puari-puarimu. 24 Sekam ngedengi wat pira jelma jak hantara sekam sai radu mik jama keti rik ngacauko rik ngebingungko keti jama ajaran-ajaran tian. Padahal sekam mawat ngayun tian ngelakuko ano. 25 Udi sebabni sekam radu berunding rik sunyinni setuju untuk milih pira jelma rik ngutus tian jama niku. Tian haga mik jejama jama Puari Barnabas rik Paulus sai sekam kasihi. 26 Kerua jelma inji yakdo jelma-jelma sai radu mempertaruhko nyawa tian ulihni Tuhan ram Isa Almasih. 27 Jadi, sekam ngutus Yudas rik Silas mik jama Puari-puari. Tiando sai haga nyampaiko tenggalan secara langsung jama niku kabar sai tetulis delom surat inji muneh. 28 Ruh Allah radu setuju -- rik sekam juga setuju -- in keti dang dikeni kewajiban-kewajiban sai lebih biak jak kewajiban-kewajiban sai perlu inji gaoh: 29 dang nganik kanikan sai radu dipersembahko jama berhala; dang nganik rah, dang nganik daging binatang sai mati dicekik, rik jaohko perbuatan-perbuatan sai hajor. Kik keti ngejaohko diri jak hal-hal ano, keti radu ngelakuko sai betik. Sampai reno gaoh, selamat!" 30 Radu jak nangguh, tian sai diutus ano berangkat mik Antiokhia. Di dudi tian ngurau sunyinni anggota jemaah bekumpul raduni nyampaiko surat udi. 31 Waktu anggota-anggota jemaah ngebaca surat udi, tian senang nihan isi surat udi sai ngehibur hati tian. 32 Yudas rik Silas, sai juga nabi, saka ngicik jama puari-puari sai percaya di Antiokhia udi untuk ngeni durongan rik kebanian jama tian. 33 Radu jak Yudas rik Silas tinggal di dudi pepira saka, ulun-ulun percaya sai di Antiokhia udi ngirim tian muloh rik ngayun tian nyampaiko salam jama ulun-ulun sai ngutus tian. 34 Kidang Silas mutusko untuk tetap tinggal di Antiokhia. 35 Paulus rik Barnabas juga tinggal pepira saka di Antiokhia. Di dudi tian ngajar rik ngabarko cawa Tuhan jejama jama lamon jelma bareh. 36 Mak mesaka jak seno Paulus cawa jama Barnabas, "Ija ram muloh napol puari-puari sai percaya jama Isa di seluruh kota di dipa ram radu ngabarko cawa Tuhan; in ram ngeliak injuk repa keadaan tian." 37 Barnabas haga ngusung Yohanes Markus, 38 kidang Paulus ngerasa mak betik ngusung Markus, sai mak haga beguai jejama jama tian rik ninggalko tian di Pamfilia. 39 Maka Paulus rik Barnabas betangkar nihan hingga akherni tian bepisah: Barnabas ngakuk Markus rik belayar jama ia mik Siprus. 40 Paulus milih Silas raduni berangkat jama ia radu jak puari-puari sai di Antiokhia udi nyerahko tian jama rahmat Tuhan. 41 Tian pun ngelilingi Siria rik Kilikia; di dudi tian nguatko jemaah-jemaah.

Acts 16

1 Paulus nerusko lapahni mik Derbe, kak raduni mik Listra. Di dudi wat sai jelma sai nutuk Isa gelarni Timotius. Emakni ulun Yahudi, sai radu percaya jama Isa; kidang bakni ulun Yunani. 2 Di hantara ulun-ulun percaya sai tinggal di Listra rik Ikonium, Timotius tekenal sebagai jelma sai betik. 3 Paulus mirak in Timotius nutuk jama ia; ulihni seno ia nyunat Timotius. Ia ngelakuko seno, mani ulun-ulun Yahudi di daerah-daerah seno sunyinni pandai bahwa bakni Timotius jelma Yunani. 4 Di unggal kota sai tian ratongi, tian nyampaiko jama ulun-ulun sai percaya keputusan-keputusan sai radu ditantuko ulih rasul-rasul rik jelma-jelma sai mimpin di Yerusalem. Tian ngeni petuah puari-puari sai radu percaya ano in nuruti atoran-atoran ano. 5 Maka jemaah-jemaah udi betambah kuat imanni, rik unggal rani makin betambah lamon jumlahni. 6 Ruh Allah mak ngirimko Paulus rik Silas nyebarko cawani Allah di provinsi Asia. Jadi lapahni tian dilanjutko mik daerah Frigia rik Galatia. 7 Waktu sampai di perbatasan Misia, tian nyuba kuruk mik provinsi Bitinia, kidang Ruh Isa ngelarang tian mik dudi. 8 Jadi tian ngeliu Misia rik langsung mik Troas. 9 Bingini, di Troas, Paulus ngeliak suatu pengliakan. Delom pengliakan ano ia ngeliak sai jelma Makedonia cecok di hadap sambil ngilu nihan jama ia in ia mik di Makedonia untuk nulung tian. 10 Radu jak Paulus mansa pengliakan udi, sekam langsung besiap-siap untuk mik di Makedonia. Mani jama keyakinan sekam narik kesimpulan bahwa Allah ngayun sekam ngabarko Kabar Betik udi jama ulun-ulun di dudi. 11 Sekam ninggalko Troas rik belayar langsung mik Samotrake, rik jemohni mik Neapolis. 12 Jak udi sekam mik Filipi, suatu kota di distrik mula-mula Makedonia. Filipi yakdo jajahan kerajaan Roma. Di dudi sekam tinggal pira-pira rani. 13 Waktu rani Sabat sekam mik di pingger way di luah rangok gerbang kota, mani sekam ngerasa di dudi wat rang sembahyang untuk jelma Yahudi. Raduni sekam mejong rik ngicik-ngicik jama bebai-bebai sai bekumpul di rang udi. 14 Sai jelma jak tian yakdo jelma sai bedagang kain ungu, gelarni Lidia asal jak Tiatira. Ia mengasihi Allah, maka Tuhan ngegerakko hatini in ia nerima api sai Paulus ajarko jama ia. 15 Lidia rik seisi lambanni dibaptis. Radu dibaptis ia ngundang sekam. Ia cawa, "Kik Puari-puari ngerasa nyak temon-temon radu percaya jama Isa, ijado numpang di lambanku." Raduni ia ngedesak in sekam nurut kiluanni. 16 Pada suatu rani waktu sekam sedang mik di rang bedua, sekam betungga jama sai bebai; ia jelma sai ngebantu. Bebai udi dikuasai ulih ruh jahat sai dapok ngeramalko kejadian-kejadian sai haga ratong. Jama ngeramalko nasib jelma, bebai udi ngeni untung sai balak jama majikan-majikanni. 17 Bebai udi terus gaoh nutuk Paulus rik sekam sambil mekik-mekik, "Jelma-jelma inji jelma sai ngebantu Allah Sai Mahatinggi! Tian ratong untuk ngeni pandai jama Puari-puari injuk repa carani keti dapok selamat!" 18 Pira rani sakani bebai udi terus-menerus mekik. Paulus lebon kesabaranni, sehingga ia ngerilong raduni cawa jama ruh udi, "Atas gelar Isa Almasih kuperintahko niku luah jak bebai inji!" Waktu seno juga ruh udi ninggalko bebai udi. 19 Waktu majikan-majikanni udi sadar bahwa kesempatan tian untuk mansa duit radu lebon, tian nangkok Paulus rik Silas, raduni nyiret tian rua mik lapangan ngehadap sai bewajib. 20 Tian ngehadapko Paulus rik Silas jama pejabat-pejabat pemerintah Roma, kak raduni cawa, "Jelma-jelma inji ulun Yahudi. Tian ngacau di kota ram. 21 Tian nganjurko ulun ngelakuko adat kebiasaan sai betentangan jama hukum-hukum ram, ulun-ulun Roma. Ram mak dapok nerima atau nutuk adat kebiasaan udi!" 22 Jelma lamon pun nutuk nyerang Paulus rik Silas; rik pejabat-pejabat pemerintah nyabikko kawai jak badan kerua rasul udi raduni ngayun jelma ngelecut tian rua. 23 Radu jak tian hibat dilecut, tian dikurukko mik delom bui. Kepala bui dikayun ngejaga ketat tian. 24 Ulihni perintah udi, kepala bui udi nahan tian di kamar bui sai paling delom, rik ngikok cukut tian jama balok. 25 Kira-kira tengah bingi Paulus rik Silas sedang bedua rik nyanyiko puji-pujian jama Allah. Jelma-jelma tahanan sai bareh pun sedang ngedengiko tian nyanyi. 26 Tiba-tiba tejadi kukuk sai hibat nihan, sampai lantai bui udi pun nutuk beguncang. Seluruh rangok bui tebukak rik rantai-rantai sai ngikok sunyinni tahanan pun lepas. 27 Kepala bui udi tekanjat minjak. Waktu ia ngeliak rangok-rangok bui tebukak, ia ngehunus pedangni untuk bunuh diri mani ia nyangko ulun-ulun tahanan radu tegar sunyinni. 28 Kidang Paulus mekik sekeras-kerasni, "Dang bunuh diri! Sekam seluruh masih wat di dija!" 29 Kepala bui ano ngilu lampu raduni tegar mik delom, rik jama gegoran ia tesungkor di hadapan Paulus rik Silas. 30 Kak raduni ia ngusung tian luah rik cawa, "Bapak-bapak, api harus kulakuko in nyak diselamatko?" 31 Paulus rik Silas ngejawab, "Percayado jama Tuhan Isa! Niku haga selamat -- niku rik seluruh jelma sai di lambanmu!" 32 Raduni Paulus rik Silas nerangko cawa Tuhan jama kepala bui udi rik jama seluruh jelma sai wat di lambanni. 33 Waktu tengah bingi ano juga, kepala bui ano ngusung tian raduni ngecahko katan-katan tian. Maka ia rik seluruh jelma sai di lambanni langsung dibaptis. 34 Kak raduni ia ngusung Paulus rik Silas mik lambanni rik ngehidangko kanikan jama tian. Ia rik sunyinni keluargani senang nihan mani tian tano percaya jama Allah. 35 Jemoh pagini, pejabat-pejabat pemerintah Roma ngutus pelisi mik bui untuk nyampaiko perintah in Paulus rik Silas dilepasko. 36 Kepala bui udi ngeni pandai hal ano jama Paulus. Ia cawa, "Bapak-bapak, pejabat-pejabat pemerintah radu ngeni perintah untuk ngelepasko Bapak-bapak. Tano Bapak-bapak ngasi mulang. Selamat jalan!" 37 Kidang Paulus cawa jama petugas-petugas pelisi udi, "Sekam warga negara Roma. Tanpa diadili, sekam radu dilecut di hadapan umum rik dikurukko mik delom bui. Rik tano tian ngayun sekam mik hema-hema? Sekam mak haga! Kayun pejabat-pejabat pemerintah udi ratong tenggalan mik dija ngelepasko sekam." 38 Petugas-petugas pelisi udi ngelaporko hal udi jama pejabat-pejabat pemerintah Roma. Waktu pejabat-pejabat udi ngedengi bahwa Paulus rik Silas warga negara Roma, tian jadi rabai. 39 Raduni tian mik ngilu maaf jama Paulus rik Silas, kak raduni ngantakko tian rua luah jak bui, rik ngilu in tian mik jak kota udi. 40 Paulus rik Silas ninggalko bui udi raduni mik di lamban Lidia. Radu jak betungga jama jelma-jelma percaya di dudi, rik ngeni durongan jama tian, Paulus rik Silas berangkat.

Acts 17

1 Paulus rik Silas ngelanjutko lapahni tian ngeliu Amfipolis rik Apolonia raduni sampai di Tesalonika. Di disan wat lamban ibadah jelma Yahudi. 2 Maka Paulus pun mik di lamban ibadah udi -- injuk sai biasa dilakukoni kik wat sai lamban ibadah ulun Yahudi -- raduni tukor pikeran jama jelma-jelma di dudi mengenai ayat-ayat Alkitab. Ia ngelakuko ano telu rani Sabat beturut-turut. 3 Bedasarko ayat-ayat Alkitab ia ngejelasko rik ngebuktiko bahwa Raja Penyelamat sai dijanjiko Allah perlu menderita rik hurik luot jak kematian. "Isa sai kukabarko jama niku ano, Iado Raja Penyelamat sai dijanjiko," ani Paulus. 4 Pepira jelma jadi percaya raduni nutuk Paulus rik Silas; injuk reno muneh jelma-jelma Yunani lamon jumlahni rabai jama Allah, rik lamon lagi bebai-bebai terkemuka. 5 Kidang jelma-jelma Yahudi sesera. Tian ngurau jelma-jelma sai gelandangan di renglaya-renglaya rik ngebantuk gerombolan perusuh. Raduni tian ngacau di seluruh kota udi rik nyerbu lamban sai jelma percaya sai gelarni Yason untuk nyepok Paulus rik Silas, mani tian haga ngusung Paulus rik Silas mik luah ngehadap ulun lamon. 6 Kidang waktu tian mak ngehalu Paulus rik Silas, tian nyiret Yason rik pepira ulun percaya barehni mik hadap pejabat-pejabat sai bekuasa di kota udi. Tian mekik, "Jelma-jelma inji ngacau di dipa-dipa! Tano kota ram pun diratongi ulih tian, 7 rik Yason radu nerima tian di lambanni. Tian sunyinni ngelanggar ketetapan-ketetapan Kaisar Roma, mani tian ngucakko bahwa wat lagi raja bareh sai gelarni Isa." 8 Ulihni cawa-cawa ano tian nyani ulun lamon rik jelma-jelma sai bekuasa di kota udi jadi gempar. 9 Raduni jelma-jelma sai bekuasa udi ngayun Yason rik jelma-jelma sai percaya sai barehni ano ngebayar duit jaminan. Radu jak seno ampai tian dilepasko. 10 Bingi ano ulun-ulun percaya di kota ano ngayun Paulus rik Silas mik di Berea. Sesampaini di dudi, Paulus rik Silas mik di lamban ibadah Yahudi. 11 Jelma-jelma di Berea lebih tebukak hatini jak jelma-jelma di Tesalonika. Tian senang hati ngedengiko kabar tentang Isa, unggal rani tian nyelidiki Alkitab untuk nyepok pandai api pengajaran Paulus udi benor. 12 Lamon di hantara tian percaya jama Isa, rik lamon muneh ulun-ulun Yunani terkemuka, sai percaya; bebai atau bakas. 13 Waktu jelma-jelma Yahudi di Tesalonika ngedengi bahwa Paulus ngabarko juga cawa Allah di Berea, tian pun ratong mik Berea rik ngehasut rik nyani jelma-jelma di dudi jadi gelisah. 14 Geluk-geluk puari-puari di Berea udi ngantakko Paulus mik pantai, sedang Silas rik Timotius tetap tinggal di kota ano. 15 Radu jak ngantakko Paulus sampai Atena, puari-puari udi muloh mik Berea jama ngusung luhot jak Paulus in Silas rik Timotius nyusul ia geluk-geluk. 16 Sementara Paulus nunggu Silas rik Timotius di Atena, hatini sedih ngeliak kota udi latap jama berhala-berhala. 17 Ulih sebab ano di lamban ibadah, Paulus tukor pikeran jama ulun-ulun Yahudi rik ulun-ulun barehni sai nyumbah Allah di dudi. Injuk reno juga di pasar-pasar bidang rani ia tukor pikeran jama unggal jelma sai wat di dudi. 18 Guru-guru aleran Epikuros rik aleran Stoa bedebat juga jama ia. Pepira jak tian cawa, "Jelma inji pandai api? Pengetahuanni angkah cutik, kidang ia berak banguk!" Pepira sai barehni cawa, "Rupani ia ngabarko tentang diwa-diwa bangsa bareh." Tian cawa injuk reno, mani Paulus cawa tentang Isa rik tentang hurik luot radu jak mati. 19 Raduni tian ngusung Paulus di pertemuan di Bukit Areopagus. Di disan tian cawa jama ia, "Sekam mirak pandai pengajaran ampai sai niku kabarko ano. 20 Mani niku ngemukako hal-hal sai kedengian aneh di cuping sekam. Ulihni seno sekam mirak pandai retini." ( 21 Mani sunyinni jelma Atena rik ulun-ulun asing sai tinggal di dudi gering nihan ngebelako waktu senggang tian untuk ngedengiko rik cawa tentang hal-hal sai ampai.) 22 Waktu Paulus cecok di hadap jelma-jelma sai bekumpul di Areopagus udi, Paulus cawa, "Hui jelma-jelma Atena! Nyak ngeliak bahwa delom sunyin hal keti beragama nihan. 23 Mani waktu nyak lapah di sekeliling kotamu rik ngeperhatiko rang-rang sembahyangmu, nyak ngeliak juga sai rang mempersembahko kurban; di rang udi tetulis, 'Untuk Allah Sai Mak Dikenal!' Nah, Allah sai keti sumbah kidang mak kenal jama Ia, Iado sai nyak kabarko jama niku. 24 Allah sai ngejadiko dunia inji jama sunyin isini, Iado Tuhan atas langit rik bumi. Ia mak tinggal di delom lamban-lamban diwa sai disani ulih manusia. 25 Ia juga mak memerluko bantuan manusia, mani Iado ngeni hurik rik napas rik sunyin hal jama manusia. 26 Jak sai jelma manusia Ia nyani sunyin bangsa rik ngayun tian tinggal di seluruh bumi. Ia juga sai nantuko jak mula-mula, kapan rik di dipa tian ngasi hurik. 27 Allah ngelakuko seno in tian nyepok Ia. Mudah-mudahan tian betungga jama Ia pada waktu tian nyepok-nyepok Ia. Kidang setemonni Allah mak jaoh jak ram masing-masing. 28 Injuk sai dicawako ulun, 'Ram hurik rik begerak rik wat di dunia inji ulihni kuasa-Ni.' Gegoh juga jama sai diucakko ulih pira-pira penyairmu. Tian cawa, 'Ram sunyinni yakdo anak-anak-Ni.' 29 Nah, mani ram anak-anak Allah, ram mak ngasi nganggap Allah gegoh injuk patung jak emas atau perak atau batu sai disani menurut kepandaian manusia. 30 Waktu kebuguan ram udi radu dilupako ulih Allah, kidang tano Ia ngayun seluruh jelma di seluruh dunia betubat jak dusa-dusa tian. 31 Mani Ia radu nantuko suatu waktu untuk ngadili seluruh dunia inji jama adil. Tugas udi haga dilakuko ulih sai jelma sai radu dipilih Allah untuk seno. Rik in sunyinni jelma yakin haga hal udi, Allah radu ngehurikko luot ulun udi jak kematian!" 32 Waktu jelma-jelma udi ngedengi tentang hurik luot radu jak mati, wat jak tian sai ngelalangko Paulus. Wat juga sai cawa, "Sekam mirak ngedengi Puari cawa luot mengenai hal inji." 33 Raduni Paulus ninggalko pertemuan udi. 34 Kidang wat di hantara tian sai bepihak jama Paulus rik percaya jama Isa, di hantarani: Dionisius anggota majelis Areopagus, rik sai bebai gelarni Damaris, rik pira-pira jelma lagi.

Acts 18

1 Radu jak seno Paulus ninggalko Atena rik mik Korintus. 2 Di dudi ia betungga jama sai jelma Yahudi gelarni Akwila, asal jak negeri Pontus. Akwila ampai gaoh ratong jak Italia jama inggomni Priskila. Tian ratong mik Korintus mani Kaisar Klaudius radu ngayun sunyinni ulun Yahudi luah jak Roma. Paulus mik napol tian rua, 3 radu tinggal di dudi jama tian rik beguai jama-jama tian, mani mata pencarian tian gegoh jama Paulus, yakdo nyani kemah. 4 Kidang unggal rani Sabat, Paulus mik ngicik-ngicik di lamban ibadah untuk nyani jelma-jelma Yahudi maupun jelma-jelma Yunani, percaya jama Isa. 5 Radu jak Silas rik Timotius sampai jak Makedonia, Paulus makai seluruh waktuni untuk ngabarko kabar jak Allah jama jelma-jelma Yahudi bahwa Isa anodo Raja Penyelamat sai dijanjiko ulih Allah. 6 Kidang ulihni ulun-ulun terus gaoh nantang rik ngereneh, maka Paulus ngibasko harbuk jak kawaini sebagai tanda untuk ngingokko kesalahan tian. Ia cawa, "Kik keti celaka, salahmu tenggalan! Nyak lepas culuk! Mulai tano nyak haga mik jama jelma-jelma lain Yahudi." 7 Raduni Paulus ninggalko tian rik mik tinggal di lamban sai di kebelah lamban ibadah udi. Lamban udi lamban sai jelma lain Yahudi, kidang ia nyumbah Allah. Gelar ulun udi Titius Yustus. 8 Kidang Krispus, kepala lamban ibadah udi jama seluruh keluargani percaya jama Tuhan Isa. Rik lamon juga jelma-jelma Korintus barehni ngedengi kabar sai disampaiko Paulus, rik tian percaya jama Isa raduni dibaptis. 9 Pada suatu bingi di delom suatu pengliakan, Tuhan cawa jama Paulus, "Dang rabai! Cawado terus rik dang ngehema. 10 Mani Nyak menyertaimu. Mak sai jelma pun dapok ngelakuko sai jahat jama niku, mani lamon jelma di kota inji yakdo jelma-jelma-Ku." 11 Ulihni seno Paulus tinggal di Korintus sai setengah tahun sakani rik ngajarko cawa Allah jama tian. 12 Waktu Galio jadi gubernur Akhaya, jelma-jelma Yahudi besatu nantang Paulus rik ngusung ia mik pengadilan. 13 Tian ngajuko pengaduan inji, "Jelma inji mempengaruhi ulun lamon in nyumbah Allah jama cara sai betentangan jama hukum Musa!" 14 Reno Paulus haga ngejawab, Galio radu cawa jama ulun-ulun Yahudi, "Hui, jelma-jelma Yahudi! Kik sai diaduko inji suatu pelanggaran atau suatu kejahatan, sangun sepatutni nyak sabar ngedengi pengaduanmu inji. 15 Kidang inji pertangkaran mengenai cawa-cawa rik gelar-gelar rik hukum-hukummu tenggalan! Jadi keti sai harus nyelesaikoni. Nyak bekeberatan ngadili hal-hal injuk inji!" 16 Raduni Galio nguser tian mik luah. 17 Maka tian nangkok Sostenes, kepala lamban ibadah, rik mukul ia di hadap mija pengadilan. Kidang Galio sama sekali mak peduli hal seno. 18 Radu jak seno Paulus masih mesaka tinggal di Korintus. Raduni ia ngucakko selamat tinggal jama ulun-ulun percaya di dudi, raduni belayar jama Priskila rik Akwila mik Siria. Di Kengkrea, Paulus nyukor buokni sai radu ditagankoni jadi kejung ulihni nazarni jama Tuhan. 19 Waktu sampai di Efesus, Paulus ninggalko Priskila rik Akwila, raduni kuruk mik lamban ibadah rik betukor pikeran jama ulun-ulun Yahudi di dudi. 20 Tian ngilu in ia tinggal lebih mesaka jama tian, kidang ia mak haga. 21 Walaupun injuk reno, pada waktu haga berangkat, ia cawa, "Kik Allah ngizinko, nyak haga muloh luot mik dija." Radu jak cawa injuk reno, ia berangkat jak Efesus. 22 Radu jak regah di Kaisarea, ia mik di Yerusalem untuk ngeni salam jama jemaah di dudi, raduni terus mik Antiokhia. 23 Radu jak tinggal di dudi pira-pira saka, ia berangkat lagi napol daerah Galatia rik Frigia untuk nguatko iman jelma-jelma percaya. 24 Sementara udi, ratongdo mik Efesus sai jelma Yahudi kelaheran Aleksandria, gelarni Apolos. Ia pandai ngicik rik paham nihan tentang isi Alkitab, 25 rik radu dididik untuk mengenal ajaran tentang Isa. Maka jama semangat sai bekobar-kobar ia ngajar teliti nihan mengenai Isa, walaupun ampai baptisan Yohanes gaoh sai dikenalni. 26 Apolos bani mulai cawa di lamban ibadah rik waktu Priskila rik Akwila ngedengi pengajaranni, tian ngusung ia mik lamban. Di dudi tian nerangko jama ia lebih tepat lagi mengenai rencana Allah untuk nyelamatko manusia liwat Isa. 27 Raduni Apolos bemaksud mik Akhaya. Maka ulun-ulun sai percaya jama Isa di Efesus nulis surat jama puari-puari sai percaya di Akhaya in tian haga nerima Apolos. Rik waktu Apolos sampai di Akhaya, tulunganni ternyata beguna nihan jama ulun-ulun sai ulihni rahmat Allah radu percaya jama Isa. 28 Mani jama wibawa nihan Apolos ngalahko ulun-ulun Yahudi di delom perdebatan-perdebatan di hadapan umum. Rik ia ngebuktiko jama ayat-ayat jak Alkitab bahwa Isado Raja Penyelamat sai dijanjiko.

Acts 19

1 Sementara Apolos wat di Korintus, Paulus sedang ngejelajahi pedalaman daerah udi raduni sampai di Efesus. Di disan ia betungga jama pira-pira jelma sai radu percaya jama Isa. 2 Ia betanya jama tian, "Radu kedo Puari-puari nerima Ruh Allah waktu keti percaya jama Isa?" Tian ngejawab, "Makkung. Malah sekam mak pernah ngedengi bahwa wat Ruh Allah." 3 "Kik injuk reno, jama baptisan api keti dibaptis?" tanya Paulus. "Jama baptisan Yohanes," jawab tian. 4 Raduni Paulus cawa, "Yohanes ngebaptis jelma untuk nyatako bahwa jelma-jelma udi radu betubat jak dusa-dusa tian. Kidang sementara ano juga Yohanes ngeni pandai jama jelma-jelma Israel bahwa tian harus percaya jama Jelma sai haga ratong kak raduni jak ia, yakdo Isa." 5 Waktu tian ngedengi ano, tian dibaptis atas gelar Tuhan Isa. 6 Rik pada waktu Paulus ngepikko culukni di atas tian, Ruh Allah nguasai tian, raduni tian mulai cawa delom bahasa-bahasa sai aneh rik nyampaiko kabar jak Allah. 7 Jumlah tian sunyinni wat kira-kira rua belas jelma. 8 Selama telu bulan Paulus terus bani cawa jama ulun-ulun di lamban ibadah rik bedebat jama tian untuk ngeyakinko tian injuk repa Allah memerintah sebagai Raja. 9 Kidang pira-pira jak hantara ulun-ulun udi keras ulu rik mak haga percaya. Di hadapan seluruh jelma sai bekumpul di dudi tian ngereneh ajaran mengenai rencana Allah untuk nyelamatko manusia liwat Isa. Ulihni seno Paulus ninggalko tian, raduni mik jama jelma-jelma sai nutuk Isa mik ruang belajar Tiranus. Di dudi unggal rani ia betanya jawab jama jelma-jelma. 10 Ia ngelakuko hal seno terus-menerus rua tahun sakani sampai sunyinni jelma sai tinggal di provinsi Asia, baik jelma Yahudi maupun jelma bareh, sunyinni ngedengi cawa Tuhan. 11 Allah ngelakuko keajaiban-keajaiban sai luar biasa liwat Paulus. 12 Kik setangan atau kain pengikok tengah sai pernah dipakai Paulus diusung jama ulun-ulun meruyuh, ruyuhni tian lebon rik ruh sitan pun luah jak tian. 13 Wat pira-pira dukun Yahudi sai mik dipa-dipa, nguser ruh jahat jak ulun-ulun. Dukun-dukun udi nyuba-nyuba juga makai gelar Tuhan Isa untuk nguser ruh-ruh sitan udi. Tian cawa jama ruh-ruh sitan udi, "Atas gelar Isa sai dikabarko ulih Paulus udi, nyak nguser niku!" 14 Wat pitu sanak bakas jak sai imam kepala, gelarni Skewa, sai ngelakuko hal injuk reno. 15 Kidang ruh sitan udi cawa jama tian, "Nyak kenal Isa rik Paulus pun kukenal, kidang niku inji sapa?" 16 Raduni jelma sai kekurukan sitan udi lumpat rik nerkam ia ganas nihan sampai tian tegar jak lamban udi jama katan-katan rik riluk, mani kawaini tian dicabik jak badan tian. 17 Sunyinni jelma Yahudi rik jelma bangsa bareh sai tinggal di Efesus ngedengi tentang kejadian ano, raduni tian jadi rabai. Maka gelar Tuhan Isa makin dipuji-puji. 18 Lamon jelma sai radu jadi percaya jama Isa, ratong ngaku di hadapan umum perbuatan-perbuatan tian di waktu sai radu. 19 Rik tian sai biasa ngejalanko ilmu guna-guna, ngumpulko buku-buku tian rik nyuahko di hadapan ulun lamon. Rega buku-buku udi kik dijumlahko sunyinni wat kira-kira lima puluh ribu duit perak. 20 Injuk renodo jama cara sai hibat ano cawa Tuhan makin tesebar rik makin kuat pengaruhni. 21 Radu jak kejadian-kejadian ano, Paulus memutusko untuk mik di Makedonia rik Akhaya raduni terus mik Yerusalem. "Radu mik disan, nyak harus mik di Roma juga," ani Paulus. 22 Maka ia ngutus rua jelma jak jelma-jelma sai ngebantuni, yakdo Timotius rik Erastus untuk mik di Makedonia, sementara ia tinggal pira-pira waktu sakani lagi di provinsi Asia. 23 Kira-kira pada waktu senodo tejadi keributan sai balak di Efesus ulihni ajaran mengenai Isa. 24 Mani di kota udi wat sai jelma tukang perak gelarni Demetrius, sai nyani lamban-lambanan diwa untuk Dewi Artemis. Usaha jelma udi ngeratongko penghasilan sai balak untuk tukang-tukangni. 25 Ulihni seno ia ngumpulko tukang-tukangni jejama jama tukang-tukang nyani perak barehni, raduni cawa, "Puari-puari! Puari pandai bahwa ram mansa penghasilan jak guai inji. 26 Tano Puari radu ngeliak rik ngedengi tenggalan api sai disani ulih si Paulus udi. Ia cawa bahwa diwa-diwa sai disani ulih manusia sama sekali lain hak diwa. Rik ia radu behasil nyani lamon jelma percaya jama ajaranni, lain angkah di dija di Efesus, kidang hamper di seunyinni daerah Asia muneh. 27 Bahayani yakdo bahwa usaha ram inji haga mansa gelar burak. Rik lain angkah seno, melainko lamban Dewi Artemis pun haga dianggap remeh rik kebesaranni diilik-ilik; padahal ia dewi sai dipuja ulih seluruh jelma di Asia rik seluruh dunia!" 28 Waktu ulun-ulun udi ngedengi ano hati tian jadi panas, raduni tian mekik-mekik, "Hurik Artemis, dewi ulun Efesus!" 29 Maka kekacauan udi meluas sampai mik seluruh kota. Raduni gerombolan pengacau udi nangkok Gayus rik Aristarkhus, yakdo ulun-ulun Makedonia sai ngerik Paulus delom lapahni, raduni nyiret tian mik lapangan kota ano. 30 Paulus haga kuruk nutuk tian, kidang jelma-jelma sai percaya jama Isa di disan ngelarang ia. 31 Pira-pira pejabat provinsi Asia ano pun, sai besahabat jama Paulus, ngayun ulun ngeni pandai jama Paulus in ia dang ngeliakko diri di lapangan ano. 32 Sementara ano jelma-jelma sai bekumpul di lapangan udi radu jadi kacau balau. Wat sai mekik injuk reji, wat sai mekik injuk reno, mani kelamonan jak tian mak pandai api sebab tian bekumpul di dudi. 33 Sebagian jak ulun-ulun udi ngira Aleksander biang keladini, mani iado sai didurong mik hadap ulih jelma-jelma Yahudi. Maka Aleksander ngeni isyarat jama culukni untuk ngilu dikeni kesempatan ngebela diri di hadap jelma-jelma udi. 34 Kidang reno tian ngeliak bahwa ia ulun Yahudi, maka tian mekik keras-keras sakani rua jam, "Hurik Artemis, dewi ulun Efesus!" 35 Akherni pejabat kota behasil menenteramko ulun lamon udi. Ia cawa, "Warga Efesus! Unggal jelma pandai bahwa Efesusdo kota sai memelihara lamban Dewi Artemis rik batu suci sai gugor jak langit. 36 Mak sai jelma pun dapok ngebantah hal seno. Ulihni seno tenangdo rik dang ngelakuko sai hal jama garap-gurup. 37 Jelma-jelma inji, keti usung mik dija lain hak mani tian radu ngerampuk lamban diwa atau mani tian radu ngehina dewi ram. 38 Kik Demetrius jama tukang-tukangni udi ngedok suatu pengaduan tehadap sai jelma, tagando tian ngusung perkarani udi mik pengadilan. Pengadilan tebukak untuk seno rik pejabat-pejabat pemerintah pun selalu wat. 39 Kidang kik masih wat lagi sai hal sai bareh sai keti mirak, udi harus diselesaiko delom rapat umum sai sah. 40 Mani api sai tejadi rani inji dapok ngebahayako ram. Ram dapok dituduh ngadako pemberuntakan, mani ram mak ngedok suatu alasan pun untuk ngebenorko keributan inji." 41 Radu jak ngucakko sunyinni seno, pejabat kota udi ngayun jelma lamon udi mulang.

Acts 20

1 Seraduni keadaan di Efesus tenang luot, Paulus ngumpulko jemaah rik ngeni durongan jama tian. Kak raduni ia ngucakko selamat tinggal raduni nerusko lapahni mik Makedonia. 2 Ia napol daerah-daerah Makedonia rik ngeni lamon petuah jama ulun-ulun sai percaya jama Isa di dudi untuk ngeni durongan jama tian. Raduni ia mik di Yunani. 3 Telu bulan sakani ia tinggal di disan. Raduni waktu ia sedang besiap-siap untuk belayar mik Siria, wat kabar bahwa jelma-jelma Yahudi sedang sepakat untuk ngebunuh ia. Ulihni seno ia mutusko untuk muloh ngeliu Makedonia. 4 Sopater anak Pirus sai asalni jak Berea mik jejama ia; reno muneh Aristarkhus rik Sekundus ulun Tesalonika, rik Gayus ulun Derbe. Juga Timotius, Tikhikus rik Trofimus, jelma-jelma jak provinsi Asia. 5 Tian ngehena sekam raduni nunggu sekam di Troas. 6 Radu jak Perayaan Ruti Mak Beragi, sekam belayar ninggalko Filipi. Lima rani jak seno sekam bekumpul luot jama tian di Troas. Di dudi sekam tinggal seminggu. 7 Bingi minggu sekam bekumpul untuk mengan jejama secara muwari. Paulus ngicik-ngicik jama ulun-ulun, mani jemohni ia beniat berangkat. Sampai tengah bingi Paulus ngicik terus. 8 Delom kamar di tingkat atas, rang sekam bekumpul udi, wat lamon lampu. 9 Sai sanak ngura gelarni Eutikhus mejong di sekapan. Mani Paulus mak taru-taru ngicik, sanak ngura udi tegedugok nihan sampai ia pedom di sekapan udi, raduni ia tumbak mik debah jak tingkat telu. Waktu tian ngiwakkoni, ia radu mati. 10 Kidang Paulus regah mik debah, raduni ngerebahko badan di atas sanak ngura udi rik nekapni. Paulus cawa, "Dang khuater, ia masih hurik!" 11 Kak raduni Paulus cakak luot mik atas, raduni ngebagi-bagiko ruti rik nganik jama-jama. Radu saka ngicik jama ulun-ulun sampai pagi, Paulus berangkat. 12 Jelma-jelma ngusung mulang sanak ngura ano hurik mik lambanni. Tian ngerasa senang rik tehibur nihan. 13 Sekam mik kapal raduni belayar lebih mena mik Asos untuk nyunsung Paulus mik kapal di disan. Ia radu ngator injuk reno mani ia haga mik disan ngeliu renglaya darak. 14 Radu jak betungga di Asos, Paulus geluk cakak mik kapal raduni sekam belayar mik Metilene. 15 Jak udi sekam belayar muneh, rik jemohni sampai di rang sai behadapan jama Khios. Sawaini sekam sampai di Samos rik serani jak seno di Miletus. 16 Paulus radu netapko untuk mak singgah di Efesus, in dang ngetokko waktu di daerah Asia. Sedapok mungkin ia mirak geluk-geluk sampai di Yerusalem di rani buka Pentakosta. 17 Jak Miletus Paulus ngirim kabar mik Efesus untuk ngilu jelma-jelma sai mimpin jemaah di dudi ratong betungga jama ia. 18 Waktu tian sampai, Paulus cawa jama tian, "Puari-puari pandai injuk repa nyak hurik selama inji di hantara keti radu jak rani mula-mula nyak sampai di Asia. 19 Jama rendah hati rik jama lamon way mata, nyak beguai untuk Tuhan di tengah-tengah penderitaan sai kualami mani rencana jahat ulun-ulun Yahudi. 20 Puari pandai bahwa nyak mak segan-segan ngeni pandai jama keti api sai beguna bagimu. Nyak ngajar keti di pertemuan-pertemuan umum rik di lamban-lamban. 21 Baik jama ulun-ulun Yahudi maupun jama ulun-ulun bangsa bareh nyak selalu ngeni peringatan in tian betubat jak dusa-dusa tian rik ratong jama Allah, rik percaya jama Tuhan Isa. 22 Tano untuk mentaati perintah Ruh Allah, nyak mik di Yerusalem. Rik nyak mak pandai api sai haga tejadi jama nyak di dudi. 23 Nyak angkah pandai bahwa di unggal-unggal kota, Ruh Allah radu tegas ngeni pandai jama nyak, bahwa nyak haga kuruk bui rik haga menderita. 24 Kidang nyak mak peduli jama hurikku inji, asal nyak dapok ngeraduko tugas sai dipercayako Tuhan Isa jama nyak rik asal nyak setia sampai akher hurikku untuk ngabarko Kabar Betik udi tentang rahmat Allah. 25 Nyak radu napol Puari-puari sunyinni rik radu ngabarko juga tentang injuk repa Allah memerintah sebagai Raja. Tano nyak rasa mak haga betungga lagi jama Puari-puari. 26 Ulihni seno nyak tegas ngucakko jama niku pada rani inji bahwa kik wat di hantara keti sai binasa kanah, ano lain salahku. 27 Mak pernah nyak lijung jak tugasku untuk ngejelasko jama keti seluruh rencana Allah. 28 Hagani keti ngejaga diri rik jagado muneh sunyinni jemaah sai radu diserahko ulih Ruh Allah jama niku untuk dijaga; mani keti radu diangkat jadi pengawas jemaah udi. Hagani keti ngejaga jemaah Allah udi injuk gembala ngejaga biri-birini, mani Allah radu ngejadiko jemaah udi kedau-Ni tenggalan liwat kematian Anak-Ni tenggalan. 29 Radu jak nyak mik, pasti haga ratong serigala-serigala sai buas mik tengah-tengah keti. Rik jelma-jelma sai keti jaga udi haga jadi mangsa serigala-serigala udi. 30 Malah jak hantara Puari-puari tenggalan pun haga muncul jelma-jelma sai haga ngabarko kabar sai mak benor. Tian nyani injuk reno in jelma-jelma sai radu percaya jama Isa jadi sesek rik nutuk tian. 31 Ulihni seno bejaga-jagado! Ingok bahwa telu tahun sakani jama lamon way mata, di rani rik di bingi nyak mak pernah taru ngajar unggal jelma jak keti. 32 Tano nyak nyerahko keti jama Allah in Ia sai memelihara keti rik in keti nyating kabar rahmat Allah. Allah ngedok kuasa untuk nguatko keti rik ngeniko jama niku berkat-berkat sai radu disediako-Ni untuk seluruh umat-Ni. 33 Makkung pernah nyak mirak duit atau kawai jak sai jelma pun. 34 Puari tenggalan pandai, bahwa jama tenagaku tenggalan nyak beguai untuk nyukupi kebutuhan nyak rik kantik-kantik nyak sai nutuk jama nyak. 35 Delom sunyin perkara nyak radu ngeni teladan jama niku bahwa jama kerja keras injuk inji ram harus nulung jelma-jelma sai mak kuat. Mani ram harus ingok api sai Tuhan Isa tenggalan radu ucakko, 'Lebih bahagia ngeni jak nerima.' " 36 Radu Paulus selesai cawa, ia belutut jama tian sunyinni raduni bedua. 37 Tian sunyinni miwang sambil nekap Paulus rik ngucakko selamat jalan. 38 Tian sedih nihan, terutama mani Paulus cawa bahwa tian mak haga ngeliak ia lagi. Raduni tian ngantakko ia sampai mik kapal.

Acts 21

1 Sekam nangguh jama jelma-jelma sai mimpin jemaah jak Efesus udi, raduni ninggalko tian. Raduni sekam belayar langsung mik pulau Kos; rik jemohni sekam sampai di pulau Rodos. Jak udi sekam belayar terus mik pelabuhan Patara. 2 Di Patara, sekam ngehalu kapal sai haga mik Fenisia. Maka sekam cakak kapal udi raduni berangkat 3 rik belayar sampai sekam ngeliak pulau Siprus di kebelah kiri sekam; kidang sekam belayar terus nuju Siria. Sekam ngedarak di Tirus, mani di dudi kapal sai sekam tumpang udi haga ngebungkar muatanni. 4 Di rang udi sekam mik napol ulun-ulun sai percaya jama Isa, raduni tinggal jama tian selama seminggu. Atas petunjuk jak Ruh Allah tian ngeni petuah jama Paulus in dang mik di Yerusalem. 5 Kidang radu bela waktuni untuk sekam tinggal di dudi, sekam ninggalko tian rik nerusko lapahni sekam. Tian sunyinni jejama jama anak inggomni tian ngantakko sekam sampai luah kota. Di dudi di pingger pantai, sekam sunyinni belutut rik bedua. 6 Radu jak seno sekam besalam-salaman, raduni sekam cakak kapal rik tian pun mulang mik lamban. 7 Sekam belayar terus jak Tirus sampai mik Ptolemais. Di dudi sekam mik napol puari-puari sai percaya, untuk ngeni salam jama tian, raduni tinggal serani jama tian. 8 Jemohni sekam berangkat muneh, raduni sampai di Kaisarea. Di dudi sekam mik jama penginjil sai gelarni Filipus, raduni tinggal di lambanni. Iado salah sai jak pitu jelma sai tepilih di Yerusalem. 9 Epak anak mulini radu dikeni kemampuan ulih Allah untuk ngabarko kabar jak Allah. 10 Radu jak pira-pira saka sekam di dudi, ratongdo jak Yudea sai nabi sai gelarni Agabus. 11 Ia ratong jama sekam raduni ngakuk ikok tengah Paulus. Jama ikok tengah ano ia ngikok cukut rik culukni tenggalan raduni cawa, "Injido sai diucakko ulih Ruh Allah: Sekedau ikok tengah inji haga diikok injuk reji di Yerusalem ulih ulun-ulun Yahudi, rik diserahko jama ulun-ulun lain Yahudi." 12 Waktu sekam ngedengi ano, sekam rik seluruh puari sai tinggal di Kaisarea udi ngilu nihan jama Paulus in ia dang mik di Yerusalem. 13 Kidang ia ngejawab, "Api gunani Puari miwang injuk reji sehingga nyani hatiku hancor? Nyak radu siap lain angkah untuk ditangkok di dudi, kidang juga untuk mati sekalipun mani Tuhan Isa." 14 Paulus mak haga ngedengi sekam, maka sekam taru ngelarang ia. "Tagando kehaga Tuhan gaoh sai jadi," ani sekam. 15 Radu jak tinggal di dudi pira-pira saka, sekam nyiapko barang-barang sekam, raduni berangkat mik Yerusalem. 16 Pira-pira puari jak Kaisarea mik juga jejama jama sekam untuk ngantakko sekam mik lamban Manason, mani di lambannido sekam haga minok. (Manason yakdo sai jelma Siprus sai radu saka jadi jelma sai nutuk Isa.) 17 Waktu sekam sampai di Yerusalem, puari-puari di dudi nyambut sekam jama senang hati. 18 Jemohni Paulus mik jama-jama sekam napol Yakobus; seluruh jelma sai mimpin jemaah wat di dudi muneh. 19 Radu jak ngeni salam jama tian, Paulus nyeritako jama tian sunyin hal sai radu dilakuko Allah liwat ia di hantara jelma-jelma lain Yahudi. 20 Radu jak ngedengi cerita Paulus udi, tian sunyinni memuji Allah. Raduni tian cawa jama Paulus, "Puari Paulus! Puari harus pandai bahwa radu beribu-ribu jelma Yahudi sai percaya jama Isa. Tian sunyinni yakdo jelma-jelma sai setia ngenaati hukum Musa. 21 Rik tano tian ngedengi bahwa Puari ngajar sunyinni ulun Yahudi sai tinggal di hantara bangsa bareh, in ngelepasko hukum Musa. Puari ngeni petuah jama tian in tian mak nyunati anak-anak tian atau nutuk adat istiadat Yahudi. 22 Tano ulun-ulun Yahudi sai radu percaya udi tantu haga ngedengi bahwa Puari wat di dija. Jadi, injuk repa tano? 23 Sehelauni tutukdo petuah sekam. Wat epak jelma di dija sai radu nyani janji jama Tuhan. 24 Nah, helauni Puari mik ngadako upacara penyucian diri jejama jama tian, rik tanggungdo biaya tian in buok tian dapok dicukor. Injuk reno haga nyata jama sunyinni jelma bahwa api sai tian dengi tentang Puari mak benor, mani Puari tenggalan pun ngejalanko hukum Musa. 25 Kidang mengenai jelma sai lain Yahudi sai radu percaya jama Isa, sekam radu ngirim surat jama tian tentang keputusan sekam bahwa tian mak ngasi nganik kanikan sai radu dipersembahko jama berhala, mak ngasi nganik rah, atau nganik binatang sai mati dicekik; rik mak ngasi ngelakuko perbuatan-perbuatan sai hajor." 26 Maka Paulus mik jama keepak ulun udi raduni ngadako upacara penyucian diri jejama jama tian jemoh ranini. Raduni tian kuruk mik Lamban Ibadah untuk ngeni pandai pira rani lagi ampai upacara penyucian diri udi selesai rik kurban untuk tian masing-masing dipersembahko. 27 Ketika jangka waktu pitu rani udi hamper berakher, pira-pira ulun Yahudi jak Asia ngeliak Paulus di delom Lamban Ibadah. Raduni tian ngehasut ulun lamon, kak raduni nyating Paulus 28 sambil mekik-mekik, "Hui jelma Israel, tulung! Injido jelmani sai mik dipa-dipa ngajar jama sunyinni jelma ajaran-ajaran sai nantang bangsa Israel, nantang hukum Musa rik nantang Lamban Ibadah inji. Rik tano ia malah ngusung ulun-ulun lain Yahudi kuruk mik delom Lamban Ibadah rik nyani najis di rang sai suci inji!" ( 29 Tian cawa injuk reno mani tian radu ngeliak Trofimus ulun Efesus udi di kota jejama jama Paulus; rik tian nyangko Paulus radu ngusung ia mik delom Lamban Ibadah.) 30 Sunyin kota jadi kacau balau, rik sunyinni jelma tegar-tegar bekerumun. Tian nangkok Paulus rik nyiret ia luah jak Lamban Ibadah. Waktu seno juga rangok Lamban Ibadah disalok. 31 Sementara pengacau-pengacau udi berusaha ngebunuh Paulus, jelma ngeni pandai jama komandan pasukan Roma bahwa seluruh Yerusalem sedang ribut. 32 Langsung komandan udi ngakuk pira-pira perwira rik prajurit raduni geluk-geluk mik jama tian mik rang keributan udi. Pada waktu ulun lamon ngeliak komandan udi jama pasukanni, tian taru mukul Paulus. 33 Komandan udi mik jama Paulus raduni nangkokni, rik ngayun ulun ngikok ia. Kak raduni komandan udi betanya mengenai sapa Paulus udi rik api sai dilakukoni. 34 Sebagian jak ulun lamon udi ngejawab injuk reji rik sebagian lagi ngejawab injuk seno. Keadaan injuk reno kacau hingga komandan udi mak dapok pandai api sebenorni sai radu tejadi. Ulihni seno ia memerintahko in Paulus diusung mik markas. 35 Waktu tian ngusung ia sampai di jan, pengacau-pengacau udi ngamuk hibat hingga Paulus harus ditandu ulih prajurit-prajurit. 36 Tian ditutuk jak kudan ulih gerombolan pengacau-pengacau udi sambil mekik-mekik, "Bunuh ia!" 37 Waktu haga kuruk mik delom markas, Paulus cawa jama komandan udi, "Ngasi mak nyak ngicik serebok jama Tuan?" "Api niku pandai bahasa Yunani?" tanya komandan udi. 38 "Kik injuk reno, niku lain ulun Mesir udi sai tumbai ngadako pemberuntakan raduni ngusung tegar epak ribu jelma pengacau pakai senjata kuruk padang gurun?" 39 Paulus ngejawab, "Nyak jelma Yahudi; nyak warga kota Tarsus, kota sai penting di Kilikia. Tulung izinko nyak cawa jama ulun-ulun udi." 40 Maka seraduni Paulus dikeni izin cawa, Paulus cecok di jan, raduni ngeni isyarat jama culukni. Sunyinni jelma jadi tenang. Kak raduni Paulus cawa jama tian di delom bahasa Ibrani. Paulus cawa,

Acts 22

1 "Bapak-bapak rik Puari-puari sunyinni! Nyak haga ngemukako pembelaanku jama niku. Cuba dengiko!" 2 Waktu tian ngedengi Paulus cawa delom bahasa Ibrani, tian jadi lebih tenang lagi. Maka Paulus nerusko keteranganni. 3 "Nyak jelma Yahudi," ani Paulus, "nyak laher di Tarsus di negeri Kilikia, kidang nyak dibalakko di dija di Yerusalem rik dididik cermat ulih guru besar Gamaliel delom hukum sai dikeniko Musa jama nenek muyang ram. Gegoh injuk Puari-puari sunyinni di dija rani inji, nyak pun giat nihan untuk Allah. 4 Nyak nganiaya sampai mati jelma-jelma sai nutuk ajaran ampai udi. Tian sunyinni, bakas maupun bebai, kutangkok rik kukurukko delom bui. 5 Imam agung tenggalan rik seluruh Mahkamah Agama dapok ngeni kesaksian bahwa nyak mak bebuhung. Mani tian anodo sai radu ngeniko jama nyak surat pengantar sai ditujuko jama ulun-ulun Yahudi di Damsyik. Jama surat udi nyak ngasi nangkok di dudi ulun-ulun sai percaya jama ajaran ano, rik ngusung tian mik Yerusalem untuk dihukum." 6 "Waktu nyak sedang delom lapahku rik hamper sampai di Damsyik, waktu tengah rani, suatu cahaya sai terang nihan tiba-tiba memancar jak langit di sekelilingku. 7 Nyak tumbak mik tanoh raduni kudengi suatu suara cawa jama nyak, 'Saulus, Saulus! Mengapi niku nganiaya Nyak?' 8 Raduni nyak betanya, 'Sapa Niku, Tuan?' 'Nyakdo Isa ulun Nazaret udi sai niku aniaya,' jawab-Ni. 9 Jelma-jelma sai wat di dudi jejama jama nyak ngeliak cahaya udi, kidang tian mak ngedengi suara sai cawa jama nyak. 10 Raduni nyak betanya muneh, 'Nyak harus bebuat api, Tuhan?' Tuhan ngejawab, 'Minjakdo rik kuruk mik Damsyik. Di dudi kanah niku haga dikeni pandai mengenai sunyinni sai Allah mirak niku lakuko.' 11 Nyak jadi buta mani cahaya sai nyilauko udi. Jadi kantik-kantikku nuntun nyak kuruk Damsyik. 12 Di dudi wat sai jelma gelarni Ananias. Ia jelma sai saleh rik taat ngejalanko hukum Musa. Sunyinni ulun Yahudi sai tinggal di Damsyik temon-temon ngehormati ia. 13 Ia ratong napol nyak, raduni cecok di kebelahku rik cawa, 'Puari Saulus, hagani niku ngeliak luot!' Saat seno juga nyak ngiwakko pudakku, raduni ngeliak ia. 14 Kak raduni ia cawa jama nyak, 'Allah nenek muyang ram radu milih niku in niku pandai kehaga-Ni, rik ngeliak Isa, Jelma Sai Ngebantu Allah sai ngelakuko kehaga Allah rik ngedengi suara Isa tenggalan. 15 Niku haga jadi saksi untuk ngabarko jama sunyinni jelma api sai niku radu liak rik dengi. 16 Tano dang lagi nunggu saka-saka. Minjakdo rik keniko dirimu dibaptis. Beserudo jama Tuhan in niku dibebasko jak dusa-dusamu.' " 17 "Nyak muloh mik Yerusalem, rik waktu nyak sedang bedua di Lamban Ibadah, nyak dikuasai ulih Ruh Allah. 18 Nyak ngeliak Tuhan; Ia cawa jama nyak, 'Geluk tinggalko Yerusalem, mani ulun-ulun di dija mak haga nerima kesaksianmu tentang Nyak.' 19 Nyak cawa, 'Tuhan, tian pandai nihan bahwa nyak radu kuruk mik lamban-lamban ibadah untuk nangkok tian rik mukul ulun-ulun sai percaya jama Niku. 20 Injuk reno muneh waktu saksi-saksi-Mu Stefanus dibunuh mati, nyak tenggalan wat di dudi rik setuju pembunuhan udi. Malah nyakdo sai nunggu kawai jelma-jelma sai ngebunuh ia.' 21 Kidang Tuhan cawa luot jama nyak, 'Mikdo, mani Nyak haga ngayun niku mik di rang sai jaoh mik jama ulun-ulun lain Yahudi.' " 22 Ulun-ulun masih terus ngedengi Paulus cawa, kidang di kalimat sai paling akher ano tian mekik keras-keras, "Bunuh gaoh jelma sai injuk seno. Ia mak patut hurik!" 23 Sambil mekik, tian ngibasko jubah tian, rik ngehamborko harbuk mik udara. 24 Maka komandan pasukan Roma udi ngayun Paulus diusung mik markas in ia diperiksa di dudi pakai kekerasan untuk nyepok pandai api sebab ulun-ulun Yahudi mekik injuk reno tehadap ia. 25 Kidang waktu Paulus radu diikok untuk dilecut, Paulus cawa jama perwira sai cecok di dudi, "Api ngasi ngelecut jelma warga kerajaan Roma semakkung ia diadili?" 26 Ngedengi ano, perwira udi mik jama komandan pasukan rik cawa, "Api inji sai haga Bapak lakuko? Jelma inji warga negara Roma!" 27 Maka komandan udi mik jama Paulus rik betanya, "Cuba keni pandai, api niku warga negara Roma!" "Ya," ani Paulus, "nyak warga negara Roma." 28 Komandan udi cawa muneh, "Nyak jadi warga negara Roma jama ngebayar lamon nihan!" Paulus ngejawab, "Kidang nyak laher sebagai warga negara Roma." 29 Waktu seno juga anggota-anggota tentera sai haga meriksa Paulus udi mundor rik komandan udi pun jadi rabai mani ia radu ngikok Paulus, padahal Paulus warga negara Roma. 30 Komandan pasukan Roma udi mirak nihan pandai api setemonni sai nyebabko ulun-ulun Yahudi nyalahko Paulus. Ulihni seno jemohni ia ngurau imam-imam kepala rik Mahkamah Agama bekumpul. Raduni Paulus dilepasko jak ikokni, kak raduni diusung ngehadap tian sunyin.

Acts 23

1 Paulus nuntong anggota-anggota mahkamah udi raduni cawa, "Puari-puariku! Sampai rani inji nyak mak ngerasa besalah jama Allah di delom hati nuraniku mengenai hurikku." 2 Waktu Paulus cawa injuk reno, Imam Agung Ananias ngayun jelma sai cecok di kebelah Paulus nampar banguk Paulus. 3 Maka Paulus cawa jama imam agung udi, "Allah pasti nampar niku, jelma munafik sai icak-icak suci! Niku mejong di dudi ngehakimi nyak menurut hukum Musa, padahal niku tenggalan ngelanggar hukum ano jama ngayun ulun nampar nyak!" 4 Jelma sai di kebelah Paulus cawa jama Paulus, "Niku ngehina imam agung Allah!" 5 Paulus ngejawab, "Oh, nyak mak pandai, Puari-puari bahwa ia imam agung. Sangun delom Alkitab wat tetulis, 'Dang niku ngehina jelma sai mimpin bangsamu.' " 6 Paulus ngeliak bahwa sebagian jak anggota-anggota mahkamah udi terdiri jak ulun-ulun Saduki rik sebagian lagi terdiri jak ulun-ulun Farisi. Mani ulihni seno ia cawa jama mahkamah udi, "Puari-puari! Nyak jelma Farisi, keturunan Farisi. Nyak diadili di dija ulih sebab nyak percaya bahwa ulun-ulun mati haga hurik luot." 7 Waktu ia cawa injuk reno, ulun-ulun Farisi rik ulun-ulun Saduki udi mulai betangkar, sehingga sidang pecoh jadi rua golongan. ( 8 Mani ulun-ulun Saduki bependapat bahwa ulun mati mak hurik lagi, bahwa malaikat mak ngedok, rik ruh-ruh juga mak ngedok; sedangko ulun Farisi percaya jama sunyinni ano.) 9 Maka timbuldo keributan sai hibat. Pira-pira ulun Farisi sai jadi guru agama cecok rik nantang temon-temon. Tian cawa, "Menurut sekam jelma inji mak besalah cutik pun! Halokni sangun wat ruh atau malaikat sai cawa jama ia!" 10 Pertangkaran udi jadi hibat nihan hingga komandan udi rabai kintu Paulus dikeruyok ulih tian. Jadi ia ngayun pasukanni mik ngakuk Paulus jak tengah-tengah jelma-jelma udi rik ngusung ia mik markas. 11 Bingi selanjutni Tuhan Isa cecok di kebelah Paulus rik cawa, "Kuatko hatimu! Niku radu ngeni kesaksianmu mengenai Nyak di Yerusalem. Niku kanah harus ngeni kesaksian udi di Roma juga." 12 Pagi-pagi jemoh ranini, jelma-jelma Yahudi mulai nyani komplotan. Tian besumpah mak haga mengan atau nginum kik tian makkung ngebunuh Paulus. 13 Wat lebih jak epak puluh jelma sai nyani komplotan udi. 14 Tian mik jama imam-imam kepala rik jelma-jelma sai mimpin Yahudi rik cawa, "Sekam radu besumpah jama-jama, mak haga mengan atau nginum api-api kik sekam makkung ngebunuh Paulus. 15 Nah, tano Puari-puari jama anggota-anggota Mahkamah Agama hagani ngirim surat jama komandan pasukan Roma udi untuk ngilu ia ngusung Paulus muloh ngehadap keti, seolah-olah keti haga meriksa luot perkarani lebih teliti. Rik sekam siap untuk ngebunuh ia semakkung ia sampai di dija." 16 Kidang anak jak puari bebai Paulus ngedengi rencana komplotan udi. Maka ia mik markas rik ngeni pandai hal udi jama Paulus. 17 Paulus ngurau sai perwira rik cawa jama ia, "Usungdo sanak ngura inji mik jama komandan; ia haga ngelaporko sai hal jama ia." 18 Perwira udi ngusung sanak ngura udi mik jama komandan rik cawa, "Paulus, tahanan udi, ngurau nyak rik ngilu nyak ngusung sanak ngura inji mik jama Bapak; ia haga ngelaporko sai hal." 19 Komandan udi nyating culuk sanak ngura udi, raduni ngusung ia menyendiri mik geler rik betanya, "Niku haga ngeni pandai api jama nyak?" 20 Sanak ngura udi ngejawab, "Ulun-ulun Yahudi radu sepakat untuk ngilu Tuan ngusung Paulus ngehadap Mahkamah Agama jemoh, seolah-olah tian haga meriksa lagi perkarani lebih teliti. 21 Kidang dangdo Tuan tutuk kiluan tian udi, mani wat lebih epak puluh jelma sai sedang segok untuk ngehadang ia di renglaya. Tian sunyinni radu besumpah mak haga mengan rik nginum kik tian makkung ngebunuh Paulus. Tano pun tian radu siap; tinggal nunggu jawaban Tuan gaoh." 22 Komandan udi cawa, "Dang keni pandai jama sapa pun bahwa niku radu ngelaporko inji jama nyak." Raduni ia ngayun sanak ngura udi mulang. 23 Kak raduni komandan udi ngurau rua perwira, raduni ia cawa jama tian, "Siapko rua ratus prajurit jama-jama pitu puluh tentera bekuda rik rua ratus tentera makai tumbak untuk berangkat pukul siwa bingi inji juga mik Kaisarea. 24 Sediako juga kuda untuk Paulus rik usungdo ia selamat sampai jama Gubernur Feliks." 25 Raduni komandan udi nulis surat sai bunyini injuk berikut, 26 "Sai Mulia Gubernur Feliks. Salam jak Klaudius Lisias! 27 Jelma inji radu ditangkok ulih ulun-ulun Yahudi rik hamper gaoh tian bunuh, kik nyak mak ratong jama pasukanku rik nyelamatko ia; mani nyak ngedengi bahwa ia warga negara Roma. 28 Mani nyak mirak pandai api sebenorni kesalahan sai tian tuduhko jama ia, maka nyak ngusungni jama Mahkamah Agama tian. 29 Ternyata ia mak ngelakuko sai pun sai patut dihukum jama hukuman mati atau di bui. Tuduhan tian jama ia angkah behubungan jama hukum-hukum agama tian tenggalan. 30 Radu nyak dikeni pandai bahwa wat rencana jahat jak ulun-ulun Yahudi tehadap ia. Jadi langsung nyak ngirim ia mik jama Tuan Gubernur. Rik nyak radu ngayun para penuduhni ngusung pengaduan tian tehadapni jama Tuan." 31 Maka anggota-anggota tentera udi ngejalanko tugas tian. Tian ngakuk Paulus raduni ngusung ia bingi seno sampai di Antipatris. 32 Jemohni naganko pasukan bekuda nerusko lapahni jama Paulus, rik tian tenggalan muloh mik markas. 33 Waktu pasukan bekuda udi sampai di Kaisarea, tian nyampaiko surat udi jama gubernur, raduni nyerahko Paulus jama ia. 34 Radu jak gubernur udi ngebaca surat udi, ia betanya jama Paulus jak ipa asalni. Waktu ia pandai bahwa Paulus asalni jak Kilikia, 35 ia cawa, "Payudo! Nyak haga meriksa perkaramu, kik ulun-ulun sai ngaduko niku radu sampai di dija." Raduni ia merintahko in Paulus ditahan di delom istana Herodes.

Acts 24

1 Lima rani jak seno, Imam Agung Ananias rik jelma-jelma sai mimpin Yahudi mik di Kaisarea jama-jama sai pengacara sai gelarni Tertulus. Tian ngehadap Gubernur Feliks rik ngemukako pengaduan tian tehadap Paulus. 2 Waktu Tertulus diurau mik hadap, ia nuduh Paulus injuk reji, "Tuan Gubernur Sai Mulia! Di debah pimpinan Tuan negeri sekam tenteram. Rik atas kebijaksanaan Tuan pun radu lamon perbaikan sai dilaksanako untuk bangsa sekam. 3 Sunyinni udi sekam sambut selalu jama beterima kasih rik penghargaan sai selanggar-langgarni di dipa pun juga. 4 Kidang in dang ngetokko lamon waktu Tuan, nyak ngilu hagani Tuan ngedengiko pengaduan sekam sai ringkas inji. 5 Sekam ngehalu jelma inji pengacau sai bebahaya. Di dipa-dipa ia nimbulko keributan di hantara ulun-ulun Yahudi rik ia jadi jelma sai mimpin gerakan ulun-ulun Nazaret. 6 Ia malah radu nyuba nyani najis di Lamban Ibadah, kidang sekam nangkok ia. Sekam bemaksud ngadili menurut hukum agama sekam tenggalan. 7 Kidang komandan Lisias ngerebut ia jak sekam, 8 rik memerintahko in para pengaduni ngehadap Tuan. Kik Tuan memeriksa jelma inji, Tuan tenggalan haga ngedengi jak ia kebenoran jak sunyinni sai sekam aduko inji tehadap ia." 9 Jelma-jelma Yahudi sai di dudi juga nutuk nuduh Paulus rik ngebenorko sunyinni sai diucakko ulih Tertulus. 10 Raduni gubernur udi ngeni isyarat jama Paulus bahwa ia ngasi cawa. Maka Paulus cawa, "Nyak pandai Tuan radu jadi hakim negeri inji betahun-tahun sakani. Udi sebabni nyak ngerasa senang ngajuko pembelaanku inji di hadapan Tuan. 11 Tuan dapok nyelidiki tenggalan bahwa mak lebih jak rua belas rani sai radu nyak mik di Yerusalem untuk sembahyang. 12 Rik mak pernah ulun-ulun Yahudi udi ngehalu nyak betangkar jama sai jelma pun atau ngumpulko jelma untuk nyani keributan baik di Lamban Ibadah ataupun lamban-lamban ibadah atau di dipa gaoh di delom kota. 13 Tian pun mak dapok ngebuktiko tuduhan-tuduhan sai tian ajuko jama Tuan tehadap nyak. 14 Sangun nyak harus ngakui jama Tuan bahwa nyak nyumbah Allah nenek muyang sekam menurut ajaran Isa sai tian anggap salah. Kidang nyak masih percaya, sunyinni sai tetulis di delom Buku Musa rik Buku Nabi-nabi. 15 Gegoh injuk tian, nyak juga ngedok harapan jama Allah bahwa seluruh jelma haga hurik luot radu jak mati -- jelma-jelma betik, maupun jelma-jelma jahat! 16 Udi sebabni nyak selalu berusaha sebetik-betikni, in hati nuraniku mekecah tehadap Allah rik mekecah tehadap manusia. 17 Radu jak pira-pira tahun mak ngedok di Yerusalem, nyak muloh mik disan untuk ngusung bantuan duit untuk bangsaku rik untuk mempersembahko kurban jama Allah. 18 Waktu nyak sedang ngelakuko ano, tian ngehalu nyak di Lamban Ibadah, radu jak nyak selesai upacara penyucian diri. Mak ngedok jelma lamon jejama nyak, rik mak ngedok juga keributan di dudi pada waktu seno. 19 Angkah wat pira jelma Yahudi di dudi jak provinsi Asia. Tiando sai seharusni wat di dija untuk ngajuko pengaduan tian jama Tuan, kik tian wat sai hal pengaduan tehadap nyak. 20 Atau tagando ulun-ulun inji tenggalan ngemukako kejahatan api sai tian dapok jama nyak waktu nyak dihadapko jama Mahkamah Agama. 21 Tian ngehalu angkah kalimat sai sai inji gaoh sai kuucakko di hadapan tian, yakdo kalimat: Nyak diadili rani inji ulihni nyak percaya bahwa ulun-ulun mati haga dihurikko luot." 22 Raduni Feliks sai radu pandai lamon tentang ajaran Isa, mengakheri sidang perkara udi. "Nyak haga memutusko perkara inji," cawani, "kik komandan Lisias radu ratong." 23 Raduni ia merintahko perwira sai betanggung jawab atas Paulus ano in tetap nahan Paulus, kidang jama ngeni cutik kebebasan jama ia rik ngirimko kantik-kantikni ngeniko jama ia api sai diperlukoni. 24 Pira-pira rani jak seno Feliks ratong, jama-jama inggomni gelarni Drusila; ia jelma Yahudi. Raduni Feliks ngayun ulun ngakuk Paulus, kak raduni ngedengiko Paulus cawa tentang percaya jama Isa Almasih. 25 Kidang waktu Paulus nerusko cawani tentang kejujuran rik nahan nafsu rik tentang hukuman waktu Rani Kiamat, Feliks jadi rabai raduni cawa, "Niku ngasi mik tano. Nyak haga ngurau niku lagi kik wat kesempatan." 26 Sementara ano Feliks beharap in dapok duit jak Paulus. Ano sebabni ia risok ngayun ulun ngakuk Paulus untuk cawa jama ia. 27 Radu jak rua tahun, Perkius Festus ngegantiko Feliks sebagai gubernur. Rik mani Feliks haga ngakuk hati ulun-ulun Yahudi, ia naganko Paulus di delom bui.

Acts 25

1 Telu rani radu jak Festus sampai di daerah ano, ia mik jak Kaisarea mik Yerusalem. 2 Di dudi imam-imam kepala rik jelma-jelma sai mimpin Yahudi ngajuko jama ia pengaduan tian tehadap Paulus. Tian terus gaoh ngebujuk Festus 3 in atas kebetikan hatini jama tian, ia haga ngayun ulun ngusung Paulus mik Yerusalem; mani tian radu sepakat untuk ngebunuh ia di tengah renglaya. 4 Kidang Festus ngejawab, "Paulus sedang ditahan di Kaisarea; rik nyak tenggalan pun mak mesaka lagi haga muloh mik disan. 5 Jadi, tagando ulun-ulun terkemuka di hantara keti mik jejama nyak mik Kaisarea rik memperkarako ia di disan, kik sangun ia radu ngelakuko sai hal kesalahan." 6 Radu jak tinggal di Yerusalem kira-kira walu atau puluh rani lagi, Festus muloh mik Kaisarea. Jemohni ia ngadako sidang pengadilan rik merintahko in Paulus diusung ngehadap. 7 Waktu Paulus sampai, ulun-ulun Yahudi sai radu ratong jak Yerusalem cecok ngelilingi ia, rik mulai ngajuko tuduhan-tuduhan sai biak tehadap ia. Kidang tian mak dapok ngebuktiko tuduhan-tuduhan udi. 8 Delom pembelaanni, Paulus cawa, "Nyak mak ngelakuko sai pun sai salah tehadap hukum Musa atau tehadap Lamban Ibadah ataupun tehadap Kaisar Roma." 9 Kidang Festus haga ngakuk hati ulun Yahudi. Maka ia betanya jama Paulus, "Haga mak niku mik di Yerusalem untuk diadili di dudi, di hadapku mengenai tuduhan-tuduhan ano?" 10 Paulus ngejawab, "Nyak sedang cecok di hadapan Mahkamah Kaisar Roma; rik di rang udido nyak harus diadili. Tuan tenggalan pandai bahwa nyak mak besalah tehadap ulun Yahudi. 11 Kik nyak radu ngelanggar hukum rik ngelakuko sai hal sai patut dihukum jama hukuman mati, nyak rila mati. Kidang kik tuduhan-tuduhan tian mak benor, mak sai jelma pun ngasi nyerahko nyak jama tian. Nyak ngilu diadili di pengadilan Kaisar!" 12 Radu jak berunding jama penasihat-penasihatni, Festus cawa, "Niku ngilu diadili di pengadilan Kaisar, jadi niku harus mik ngehadap Kaisar." 13 Mak pira saka radu jak seno, Raja Agripa rik Bernike ratong mik Kaisarea untuk ngucakko selamat jama Festus. 14 Radu jak tian wat pira-pira rani di dudi, Festus nerangko perkara Paulus jama Raja Agripa. Festus cawa, "Wat di dija sai jelma tahanan sai ditinggalko ulih Feliks. 15 Waktu nyak wat di Yerusalem, imam-imam kepala rik jelma-jelma sai mimpin Yahudi ngajuko pengaduan tian tehadap ulun udi rik ngilu in nyak ngejatuhko hukuman jama ia. 16 Kidang nyak ngejawab bahwa jelma Roma mak dapok nyerahko injuk reno gaoh sai jelma tetuduh untuk dihukum, kik tetuduh ano makkung behadapan jama pendakwa-pendakwani rik dikeni kesempatan ngebela diri. 17 Jadi, waktu tian ratong mik dija, nyak mak nunggu saka-saka. Jemohni nyak langsung ngadako sidang pengadilan rik memerintahko in ulun udi diusung ngehadap. 18 Waktu para pendakwani cecok ngajuko pengaduan tian, tian mak ngajuko sai hal kejahatan pun injuk sai kukira tian haga ajuko. 19 Tian angkah bebida pendapat jama ia mengenai agama tian tenggalan rik mengenai sai jelma sai gelarni Isa. Jelma udi radu mati, kidang Paulus bekeras bahwa jelma udi hurik. 20 Mani nyak bingung mengenai injuk repa nyak dapok mansa keterangan-keterangan mengenai perkara udi, nyak betanya jama Paulus api ia haga mik di Yerusalem rik diadili di disan atas perkara udi. 21 Kidang Paulus ngilu cakak banding; ia ngilu in ia tetap tinggal ditahan sampai perkarani diputusko ulih Kaisar. Ulihni seno nyak memerintahko in ia ditahan terus, sampai nyak mansa kesempatan untuk ngirim ia jama Kaisar." 22 Raduni Agripa cawa jama Festus, "Nyak tenggalan pun mirak ngedengi jelma udi." "Jemoh Tuan dapok ngedengini," jawab Festus. 23 Jemohni Agripa rik Bernike ratong jama upacara kebesaran. Tian kuruk ruang sidang jejama jama tukoh-tukoh angkatan perang rik jelma-jelma terkemuka di kota ano. Atas perintah Festus, Paulus diusung kuruk. 24 Raduni Festus cawa, "Baginda Agripa rik para hadirin! Jelma inji radu diaduko jama nyak ulih seluruh bangsa Yahudi, baik sai di Yerusalem maupun sai di dija. Tian nuntut jama mekik-mekik bahwa ia mak patut ditaganko hurik. 25 Kidang nyak mak ngehalu sai hal pun sai radu dilakukoni sai dapok dihukum jama hukuman mati. Rik ulih sebab ia tenggalan radu ngilu perkarani diadili di pengadilan Kaisar, nyak radu mutusko untuk ngirim ia jama Kaisar. 26 Kidang nyak makkung ngedok sai hal keterangan sai tegas mengenai dirini untuk ditulis delom suratku mik jama Kaisar. Udi sebabni nyak ngehadapko ia jama Tuan-tuan sunyinni, terutama nihan mik jama Sai Mulia Baginda Agripa! Maksudku yakdo in radu jak pemeriksaan inji, wat bahan bagiku untuk nulis. 27 Mani menurut perasaanku, mak pada tempatni ngirim sai tahanan, jama mak nyatako kesalahan-kesalahan sai dituduhko jama ia."

Acts 26

1 Agripa cawa jama Paulus, "Niku diizinko cawa untuk ngebela diri." Maka Paulus ngiwakko culukni raduni nyampaiko pembelaanni injuk reji, 2 "Sai Mulia Baginda Agripa! Nyak ngerasa beruntung nihan dapok ngajuko pembelaan diriku justru di hadap Baginda mengenai seluruh pengaduan sai diajuko ulih ulun-ulun Yahudi tehadap nyak; 3 terutama sekali mani Baginda pandai nihan adat istiadat rik masalah-masalah ulun Yahudi. Ulihni seno, kumohon in Baginda sabar ngedengiko keteranganku. 4 Sunyinni ulun Yahudi pandai bahwa injuk repa nyak hurik radu jak nyak mengura. Tian pandai bahwa radu jak nyak jadi sanak ngura, nyak radu hurik di hantara bangsaku tenggalan di Yerusalem. 5 Radu saka tian pandai tentang nyak. Kik tian haga, tian dapok ngeni kesaksian bahwa jak mula-mula nyak radu hurik sebagai jelma Farisi jama nuruti seluruh atoranni sai paling ketat di delom agama sekam. 6 Rik tano nyak cecok di dija untuk diadili mani nyak percaya jama perjanjian sai disani Allah jama nenek muyang sekam. 7 Perjanjian ano juga sai diharap-harapko ulih kerua belas suku bangsa Israel, sehingga tian bebakti jama Allah di rani atau di bingi. Rik justru mani nyak percaya jama perjanjian ano, Baginda Sai Mulia, nyak disalahko ulih ulun-ulun Yahudi. 8 Mengapi puari ulun-ulun Yahudi mak dapok percaya bahwa Allah ngehurikko luot ulun mati? 9 Tumbai nyak tenggalan pun bependapat bahwa nyak harus ngelakuko sunyinni untuk menantang Isa jak Nazaret udi. 10 Rik sangun renodo sai radu kulakuko di Yerusalem. Jama surat kuasa jak imam-imam kepala, nyak radu ngurukko mik delom bui lamon ulun-ulun sai setia jama Allah. Nyak malah nutuk juga menyetujui bahwa tian dijatuhko hukuman mati. 11 Lamon nihan nyak nyiksa tian di lamban-lamban ibadah, in maksa tian ngingkari api sai tian percaya. Injuk reno panas hatiku tehadap tian, sehingga mik kota-kota bareh pun nyak mik untuk ngebedak tian di dudi." 12 "Jama maksud senodo juga nyak ngusung surat kuasa jak imam-imam kepala rik mik Damsyik. 13 Rik waktu nyak di tengah renglaya, waktu tengah rani, Baginda Sai Mulia, nyak ngeliak suatu sinar jak langit sai lebih terang jak matarani. Sinar udi memancar kelilingku rik keliling jelma-jelma sai lapah jejama nyak. 14 Sekam sunyinni tumbak mik tanoh. Raduni nyak ngedengi suara cawa jama nyak di delom bahasa Ibrani, 'Saulus, Saulus! Mengapi niku terus gaoh nganiaya Nyak? Niku haga ngerasa sakik tenggalan, kik terus gaoh ngelawan jelma sai mimpin Ia sai jadi tuanmu.' 15 Maka nyak cawa, 'Sapa Niku, Tuan?' Rik Tuhan ngejawab, 'Nyakdo Isa sai niku aniaya. 16 Minjakdo rik cecok! Nyak ngeliakko diri jama niku jama maksud untuk ngangkat niku jadi jelma sai beguai jama Nyak. Niku harus ngabarko jama ulun bareh api sai niku liak rani inji tentang Nyak rik tentang api sai Nyak haga tunjukko jama niku kanah pada waktu sai haga ratong. 17 Nyak haga ngelepasko niku jak bangsa Israel rik jak bangsa-bangsa bareh sai lain Yahudi. Nyak haga ngayun niku mik jama tian 18 untuk ngebukak mata tian, in tian luah jak kekelaman rik kuruk mik delom terang; in tian lepas jak pengaruh iblis, raduni dikuasai ulih Allah. Maka jama percaya jama Nyak dusa-dusa tian haga diampuni rik tian haga jadi anggota umat Allah sai tepilih.' " 19 "Ulihni seno, Baginda Agripa, nyak selalu berusaha taat jama pengliakan sai radu kuterima jak Allah udi. 20 Jama terus terang nyak ngeni pandai jama ulun-ulun bahwa tian harus betubat jak dusa-dusa tian rik nyerahko diri jama Allah rik nunjukko delom hurik tian bahwa tian radu betubat jak dusa-dusa tian. Nyak ngeni pandai hal inji mula-mula di Damsyik, kak raduni di Yerusalem rik di seluruh Yudea rik di hantara ulun-ulun lain Yahudi. 21 Maka ulihni senodo ulun-ulun Yahudi nangkok nyak di Lamban Ibadah rik berusaha ngebunuh nyak. 22 Kidang sampai saat inji nyak dilindungi ulih Allah, sehingga nyak dapok cecok di dija untuk ngeni kesaksianku jama seluruh jelma -- balak maupun lunik. Api sai kucawako inji mak bida jak api sai radu dinubuatko ulih nabi-nabi rik Musa; 23 yakdo bahwa Raja Penyelamat sai dijanjiko Allah udi harus menderita, rik jadi jelma sai mula-mula sai hurik luot radu jak mati; in Ia dapok ngabarko terang -- yakdo keselamatan -- baik jama ulun-ulun Yahudi maupun jama ulun-ulun lain Yahudi." 24 Sementara Paulus ngemukako pembelaanni udi, Festus mekik, "Niku radu luangan Paulus! Ilmumu sai lamon udi radu ngejadiko niku luangan!" 25 Kidang Paulus ngejawab, "Nyak mak luangan, Sai Mulia. Cawa-cawa sai kuucakko udi benor rik luah jak pikeran sai sihat. 26 Baginda Agripa tenggalan pandai nihan haga hal-hal udi. Udi sebabni nyak bani cawa di hadapan Baginda terus terang. Nyak yakin mak sai pun jak hal-hal udi sai makkung dipandai Baginda, mani sunyinni udi mak tejadi di rang-rang sai tesegok. 27 Sai Mulia Baginda Agripa, api Baginda percaya api sai dicawako ulih nabi-nabi? Kurasa Baginda percaya!" 28 Raduni Agripa cawa jama Paulus, "Niku kira gampang nyani nyak jadi jelma Kristen delom waktu sai singkat inji?" 29 "Delom waktu sai singkat atau delom waktu sai kejung," jawab Paulus, "nyak bedua jama Allah in Baginda rik Tuan-tuan sunyinni sai ngedengiko nyak rani inji dapok jadi injuk nyak -- kecuali pengikok inji, tantuni!" 30 Akherni baginda raja, gubernur rik Bernike, rik seluruh sai barehni cecok. 31 Radu jak wat di luah, tian cawa peperda tian, "Jelma inji mak bebuat sai hal pun sai patut dihukum jama hukuman mati atau dibuiko." 32 Raduni Agripa cawa jama Festus, "Ulun inji radu dapok dibebasko, seandaini ia mak nuntut perkarani diadili di pengadilan Kaisar."

Acts 27

1 Radu jak diputusko bahwa sekam harus belayar mik Italia, Paulus rik pira-pira ulun tahanan sai bareh diserahko jama Yulius, perwira pasukan tentera Romawi sai disebut "Resimen Kaisar". 2 Sekam cakak mik kapal sai ratong jak Adramitium, kak raduni berangkat jama kapal udi sai radu siap belayar mik pelabuhan-pelabuhan di provinsi Asia. Aristarkhus, sai ulun Makedonia sai ratong jak Tesalonika, belayar juga jejama jama sekam. 3 Jemohni sekam sampai di Sidon. Paulus diperlakuko betik nihan ulih Yulius. Ia diizinko napol kantik-kantikni in tian dapok ngeniko jama ia api sai diperlukoni. 4 Jak udi sekam nerusko pelayaran. Ulih sebab angin belawanan jama arah kapal, sekam belayar terus menyusur pantai pulau Siprus sai agak telindung jak angin. 5 Raduni sekam mengarungi laok sai behadapan jama Kilikia rik Pamfilia raduni sampai di Mira di negeri Likia. 6 Di dudi perwira udi ngehalu sai kapal jak Aleksandria sai haga belayar mik Italia. Maka ia ngalihko sekam mik kapal udi. 7 Pira rani sakani sekam belayar lali nihan, rik jama susah payah akherni sekam sampai sejaoh kota Knidus. Raduni mani angin masih juga burak, sekam mak dapok nerusko pelayaran ke jurusan mula-mula. Maka sekam belayar ke selatan pulau Kreta ngeliu Tanjung Salmone in di disan sekam telindung jak angin. 8 Jama susah payah sekam belayar menyusur pantai pulau udi sampai akherni sekam sampai di suatu rang sai gelarni Pelabuhan Helau, mak pira jaoh jak kota Lasea. 9 Pada waktu udi Rani Buka Pendamaian ulun Yahudi radu liwat. Sekam radu kelebonan lamon waktu, sehingga radu lain waktuni lagi untuk belayar aman. Ulihni seno Paulus ngeni petuah inji jama tian, 10 "Puari-puari, menurut pendapatku, bebahaya nihan kik ram belayar terus. Ram haga ngalami kerugian balak lain angkah pada muatan ram rik kapal ram, kidang nyawa ram pun dapok lebon." 11 Kidang perwira udi lebih percaya jama juru mudi rik kapten kapal jak cawani Paulus. 12 Pelabuhan di dudi sangun mak betik bagi kapal-kapal untuk tinggal di musim ngison. Ulihni seno kelamonan awak kapal setuju untuk belayar luot ninggalko pelabuhan udi mani tian haga berusaha sampai di Feniks rik tinggal di dudi selama musim ngison. Feniks pelabuhan di Kreta sai ngehadap barat daya rik barat laok. 13 Pada waktu seno angin selatan betiup lembut. Maka awak kapal nyangko tian radu dapok belayar luot. Jadi tian ngebungkar sauh raduni belayar menyusur pantai pulau Kreta. 14 Kidang mak mesaka jak seno ratong angin ribut -- yakdo angin sai disebut angin Timur Laok -- betiup keras jak darak, 15 rik mukul kapal sekam. Ulihni seno mak mungkin kapal belayar terus ngelawan angin, maka sekam nyerah gaoh rik naganko kapal tehanyut diusung angin. 16 Sekam telindung cutik, waktu sekam liwat di kebelah selatan pulau Kauda sai lunik udi. Di dudi jama susah payah sekam behasil nguasai sekuci kapal sekam. 17 Seraduni sekuci udi dicakakko mik kapal, kapal udi tenggalan dikuatko jama makai tali sai diikok ngelingkor kapal udi. Mani rabai tedampar di dasar heni Sirtis sai dangkal, layar diregahko raduni kapal ditaganko nutuk angin. 18 Angin terus ngamuk, hingga jemoh ranini muatan kapal mulai ditokko di delom laok. 19 Rani seterusni lagi awak-awak kapal udi ngetokko muneh pekakas-pekakas kapal mik laok jama culuk tian tenggalan. 20 Berani-rani sakani sekam mak ngeliak matarani rik bintang, rik angin pun terus-menerus ngamuk. Akherni lebon harapan sekam untuk selamat. 21 Pira-pira waktu sakani jelma-jelma udi mak mengan. Maka Paulus mik cecok di tengah-tengah tian raduni cawa, "Puari-puari! Kik keti radu nuruti nasihatku rik mak belayar jak Kreta, ram mak ngalami seluruh kecadangan rik kerugian inji. 22 Kidang tano pun nyak ngilu nihan in keti dang kecewa. Mak sai jelma pun jak Puari sai haga mati; ram haga kelebonan angkah kapal inji gaoh. 23 Mani jeno bingi malaikat jak Allah sai kusumbah, yakdo Allah sai kedau nyak, ratong jama nyak. 24 Malaikat udi cawa, 'Dang rabai, Paulus! Mani niku haga ngehadap Kaisar. Rik atas kebaikan hati Allah jama niku, sunyinni jelma sai belayar jama niku haga selamat mani niku.' 25 Ulihni seno, Puari-puari, hagani Puari dang kecewa! Mani nyak percaya jama Allah bahwa sunyinni haga tejadi injuk sai diucakko-Ni jama nyak. 26 Kidang ram haga tedampar kanah di pantai suatu pulau." 27 Waktu bingi sai keepak belas sekam sedang terapung-apung di Laok Adria. Kira-kira tengah bingi awak kapal ngerasa kapal sedang ngeredik darak. 28 Jadi tian ngulorko tali rik batu untuk ngukor relamni laok. Ternyata rang udi relamni hamper epak puluh meter. Mak mesaka jak seno tian ngukor luot, raduni ngehalu laok di rang udi serelam hamper telu puluh meter. 29 Tian rabai kapal haga kandas di batu karang, jadi tian ngeregahko epak uah sauh jak bagian kudan kapal, raduni ngeharap kik dapok geluk-geluk pagi. 30 Hema-hema para awak kapal nyuba lijung jak kapal udi. Tian ngeregahko sekuci mik way, jama bebuat seolah-olah haga ngeregahko sauh jak hadapni kapal. 31 Kidang Paulus cawa jama perwira rik prajurit-prajurit sai di kapal udi, "Kik awak kapal inji mak tinggal di kapal, Puari-puari sunyinni mak dapok selamat." 32 Ulihni seno prajurit-prajurit udi melok tali sekuci udi, sehingga sekuci udi hanyut. 33 Pada waktu semakkung subuh, Paulus nganjurko in tian sunyinni mengan. Paulus cawa, "Radu epak belas rani sakani Puari sunyinni angkah nunggu-nunggu gaoh delom keadaan tegang rik mak nganik api-api. 34 Kuanjurko, mengando cutik. Seno helau untuk keti, in keti kuat luot. Mani Puari sunyinni haga selamat rik mak kurang api-api." 35 Radu jak cawa injuk reno Paulus ngakuk ruti raduni ngucapko terima kasih jama Tuhan di hadapan tian sunyinni. Radu seno ia ngebagi-bagi ruti ano, raduni dikanik. 36 Maka tian sunyinni besemangat luot rik nutuk nganik juga. 37 Sunyinni sai wat di kapal udi rua ratus pitu puluh enam jelma. 38 Radu jak sunyinni nganik secukupni, tian ngetokko muatan gandum mik laok in kapal jadi mehampang. 39 Waktu rani radu dawah, awak kapal ngeliak darak, kidang tian mak pandai darak api ano. Tian ngeliak sai teluk jama pantaini. Jadi tian bemaksud ngedarakko kapal di disan kik dapok. 40 Maka tali-tali sauh dipelok raduni sauh-sauh udi ditaganko tebenam mik laok. Jejama jama ano juga tian ngelepasko tali sai ngikok kemudi-kemudi. Radu jak seno tian nyakakko layar di bagian hadap kapal in angin nyerbu kapal udi maju nuju pantai. 41 Kidang kapal udi tehantuk dasar heni. Bagian hadapni kandas rik mak begerak, sedang bagian kudanni hancor dipukul umbak sai keras. 42 Prajurit-prajurit di kapal udi beniat ngebunuh seluruh ulun tahanan, mani tian rabai dang-dang kanah wat sai langui mik darak rik tegar. 43 Kidang perwira udi nyegah niat tian ano mani ia haga nyelamatko Paulus. Ia ngayun seluruh jelma sai dapok langui terjun mena rik langui mik pantai; 44 sai bareh-barehni harus nyusul, jama nyating papan-papan atau pecohan kapal udi. Jama cara injuk reno sekam seluruh selamat sampai di darak.

Acts 28

1 Radu jak selamat ngedarak, ampai sekam pandai bahwa pulau udi gelarni Malta. 2 Penduduk pulau udi ramah nihan tehadap sekam. Tian nyambut betik sekam sunyinni rik nyalako apui untuk sekam mani radu mulai labung rik udarani mengison. 3 Paulus ngumpulko kayu, rik ngepikko kayu-kayu udi di atas apui. Sementara ia ngelakuko ano, sai ulai luah, mani panasni apui ano, raduni nyutok culukni. 4 Waktu penduduk pulau udi ngeliak ulai udi tegantung di culuk Paulus, tian cawa peperda tian, "Jelma inji tantuni jelma sai ngebunuh, mani meskipun ia radu luput jak bahaya laok, Dewi Keadilan mak naganko ia hurik." 5 Kidang Paulus ngibasko ulai ano mik delom apui rik mak ngerasa sakik cutik pun. 6 Tian miker serebok lagi culuk Paulus haga megak atau tiba-tiba ia haga tumbak mati. Kidang radu jak nunggu pira-pira saka rik mak ngedok sai hal sai luar biasa tejadi jama ia, pikeran tian berubah raduni tian cawa bahwa Paulus, diwa. 7 Mak jaoh jak rang ano wat tanoh kedauni Publius, pejabat utama di pulau ano. Jama betik hati ia nyambut sekam injuk kuarini selama telu rani. 8 Pada waktu ano bakni sedang meruyuh diserang ngelekik rik desentri. Paulus mik napol bakni sai meruyuh udi raduni bedua rik ngepikko culuk mik atasni sehingga ia munyai. 9 Ulihni kejadian ano seluruh jelma sai meruyuh di pulau udi ratong jama Paulus, rik tian dimunyaiko. 10 Tian ngeniko jama sekam lamon peratong, rik waktu sekam haga belayar, tian ngusung mik kapal seluruh sai sekam perluko untuk lapahni sekam. 11 Radu jak telu bulan di dudi, sekam berangkat jak pulau udi cakak sai kapal jak Aleksandria sai selama musim ngison belabuh di pulau udi. Kapal udi makai lambang "Diwa Kembar Kastor rik Poluks". 12 Sekam belabuh di kota Sirakusa rik tinggal di dudi telu rani. 13 Jak udi sekam belayar luot menyusur pantai sampai di kota Regium. Jemohni angin mulai betiup jak selatan, sehingga delom rua rani sekam sampai di kota Putioli. 14 Di dudi sekam betungga jama pira-pira ulun sai percaya jama Isa, rik atas undangan tian sekam tinggal jejama tian selama seminggu. Raduni sekam berangkat mik Roma. 15 Puari-puari di Roma sai percaya jama Isa ngedengi kabar tentang sekam, sehingga tian ratong sampai mik Pasar Apius rik Pasanggrahan Telu untuk nyambut sekam. Waktu Paulus betungga jama tian, ia ngucapko terima kasih jama Allah rik hatini jadi tabah. 16 Waktu sampai di Roma, Paulus ngasi tinggal tenggalan jama dikawal ulih sai prajurit. 17 Radu jak telu rani, Paulus ngurau tokoh-tokoh ulun Yahudi di rang udi. Rik radu tian bekumpul, ia cawa jama tian, "Puari-puari! Nyak mak besalah api-api tehadap bangsa ram, atau ngelanggar adat kebiasaan sai ram terima jak nenek muyang ram. Walaupun injuk reno nyak ditangkok di Yerusalem rik diserahko jama ulun-ulun Roma. 18 Seraduni perkaraku diperiksa, tian haga ngebebasko nyak, mani ternyata nyak mak bebuat sai kesalahan pun sai patut dihukum jama hukuman mati. 19 Kidang mani ulun-ulun Yahudi menantang, nyak tepaksa nuntut perkara nyak diadili di pengadilan Kaisar Roma. Nyak ngelakuko ano lain mani nyak ngedok barang sesuatu pengaduan tehadap bangsaku tenggalan. 20 Rik senodo sebabni nyak ngilu betungga jama keti untuk ngicik-ngicik jama keti; mani nyak diikok, justru mani Penyelamat sai diharap-harapko ulih bangsa Israel." 21 Raduni tian cawa jama ia, "Sekam makkung nerima sai surat pun jak Yudea mengenai Puari. Rik mak ngedok sai puari pun jak udi sai ratong ngusung kabar mengenai Puari atau cawa sai burak mengenai Puari. 22 Kidang sekam mirak juga ngedengi tentang kepercayaan Puari, mani sekam sunyinni radu ngedengi ulun ngereneh ajaran sai Puari anut udi." 23 Maka tian rik Paulus nantuko suatu rani untuk betungga. Pada rani ano lamon ulun ratong mik rang tinggal Paulus. Jak pagi sampai dibi Paulus nerangko rik ngabarko jama tian kabar tentang injuk repa Allah memerintah sebagai Raja. Jama makai ayat-ayat jak Buku Musa rik Buku Nabi-nabi, Paulus berusaha nyani tian percaya tentang Isa. 24 Wat sai percaya api sai dicawako Paulus, kidang wat juga sai mak percaya. 25 Jama pendirian sai belawanan tian ninggalko rang udi, radu jak Paulus ngucakko sai berikut inji jama tian, "Sangun tepat nihan api sai diucakko ulih Ruh Allah liwat Nabi Yesaya jama nenek muyang keti! 26 Allah cawa, 'Mikdo ucakko jama bangsa inji: Niku haga terus ngedengi, kidang mak ngerti; niku haga terus merhatiko kidang mak pandai api sai tejadi. 27 Mani pikeran bangsa inji radu jadi kudul, cuping tian radu jadi tilu rik mata tian radu dipejamko. Inji tejadi in mata tian dang ngeliak, cuping tian dang ngedengi, pikeran tian dang ngerti, rik dang muloh jama Nyak, raduni Nyak haga ngunyaiko tian.' " 28 Akherni Paulus cawa, "Puari-puari harus pandai bahwa kabar tentang keselamatan sai jak Allah tano radu dikabarko jama bangsa-bangsa bareh sai lain Yahudi. Tian haga nutukni!" 29 Radu jak Paulus cawa injuk reno, ulun-ulun Yahudi ano ninggalko rang udi sambil betangkar peperda tian. 30 Rua tahun sakani Paulus tinggal di Roma, di lamban sai disiwani tenggalan. Ia senang nerima seluruh jelma sai ratong napol ia. 31 Rik ia bani ngeberitako jama tian tentang injuk repa Allah merintah sebagai Raja rik tentang Tuhan Isa Almasih. Paulus bebas ngelakuko ano, tanpa dihalang-halangi.

Romans 1

1 Puari-puari sunyinni di Roma sai dikasihi Allah rik sai radu diurau ulih-Ni Allah untuk jadi umat-Ni. Allah radu milih rik ngangkat nyak khusus untuk ngabarko Kabar Betik jak Allah. 2 Kabar Betik udi radu dijanjiko ulih-Ni Allah jak zaman tumbai liwat nabi-nabi-Ni rik radu tetulis delom Alkitab. 3 Kabar Betik udi mengenai Anak-Ni Allah, Tuhan ram Isa Almasih. Secara manusia, Ia keturunan Daud, 4 kidang secara ilahi ternyata Ia Anak Allah. Ano tebukti jama kuasa sai luar biasa liwat kebangkitan-Ni jak kematian. 5 Liwat Ia juga Allah ngeniko jama nyak karunia jadi rasul, in nyak -- untuk ngehormati Almasih -- ngebimbing ulun-ulun jak sunyin bangsa in percaya rik taat. 6 Sai dimaksudko jama sunyin bangsa yakdo keti juga sai wat di Roma; keti pun radu diurau untuk jadi umat-Ni Isa Almasih. 7 Udi sebabni nyak nulis jama niku. Semoga Allah Bapa neram rik Tuhan Isa Almasih ngeni berkat rik sejahtera jama niku. 8 Mula-mula liwat Isa Almasih, nyak beterima kasih jama Allah mani Puari-puari sunyinni; mani seluruh dunia radu ngedengi bahwa keti percaya nihan jama Almasih. 9 Nyak selalu ngingok keti kik nyak bedua. Allah saksini bahwa api sai kuucakko udi benor. Iado Allah sai kulayani sepenuh hati jama ngabarko Kabar Betik tentang Anak-Ni. 10 Nyak ngilu nihan jama Allah, semoga Ia haga ngizinko nyak tano napol keti. 11 Mani nyak mirak nihan betungga jama keti in nyak dapok ngebagi jama niku karunia jak Ruh-Ni Allah untuk nguatko keti. 12 Maksudku yakdo mani ram jama-jama radu percaya jama Isa Almasih, maka ram dapok saling menguatko. 13 Puari-puari! Nyak mirak in keti pandai bahwa radu lamon nihan nyak bemaksud nyilau niku kidang selalu wat gaoh halanganni. Nyak mirak in di hantaramu pun guaiku wat hasilni injuk guaiku sai radu behasil di hantara ulun-ulun sai lain Yahudi di rang-rang sai bareh. 14 Mani nyak ngedok kewajiban tehadap sunyin bangsa: sai radu beradab rik sai biadab, sai besekula maupun sai makkung besekula. 15 Renodo sebabni nyak mirak nihan ngabarko Kabar Betik ano jama keti sai tinggal di Roma juga. 16 Nyak percaya nihan jama Kabar Betik ano, mani kabar ano iado kekuatan-Ni Allah untuk nyelamatko sunyinni jelma sai percaya; mula-mula ulun Yahudi, rik bangsa bareh juga. 17 Mani Kabar Betik udi Allah nunjukko injuk repa carani hubungan manusia jama Allah jadi betik luot; carani yakdo jama percaya jama Allah, jak mula-mula sampai akher. Udi gegoh injuk sai tetulis delom Alkitab, "Ulun sai percaya jama Allah sehingga hubunganni jama Allah jadi betik luot, ulun udi haga hurik!" 18 Jak surga Allah nunjukko butong-Ni tehadap sunyinni dusa rik kejahatan manusia, mani kejahatan ngehalangi manusia untuk kenal jama ajaran sai benor tentang Allah. 19 Api sai dapok dikeni pandai manusia tentang Allah radu jelas di delom hati nurani manusia, mani Allah tenggalan radu nyatako ano jama manusia. 20 Radu jak Allah nyiptako dunia, sifat-sifat-Ni Allah sai mak keliakan, yakdo keadaan-Ni sebagai Allah rik kuasa-Ni sai abadi radu dapok dipahami ulih manusia liwat sunyin sai radu diciptako. Jadi manusia sama sekali mak ngedok alasan untuk ngebenorko diri. 21 Manusia kenal jama Allah, kidang manusia mak ngehormati Ia sebagai Allah rik mak juga beterima kasih jama Ia. Sebalikni manusia mikerko sai bareh-bareh; hati tian radu jadi kelam. 22 Tian ngerasa dirini bijaksana, padahal tian bugu. 23 Lain Allah sai abadi sai tian sumbah, melainko patung-patung sai nyerupai makhluk sai dapok mati; yakdo manusia, burung, binatang sai cukut epak, rik binatang sai melata. 24 Ulihni seno Allah naganko tian dikuasai ulih mirakni hati tian untuk bebuat sai bejat, sehingga tian ngelakuko hal-hal sai kamak tehadap diri tenggalan. 25 Allah sai benor, tian ganti jama sai hal sai palsu. Lain Jelma Sai Nyipta melainko sai diciptako anodo justru sai disumbah rik dilayani ulih tian. Padahal sai nyiptako anodo sai seharusni dipuji selama-lamani! Amin. 26 Mani manusia bebuat sai injuk reno, maka Allah naganko tian nuruti nafsu tian sai hina. Bebai-bebai tian mak lagi tetarik jama bakas-bakas injuk sai biasani jama manusia, melainko tetarik jama peperda bebai. 27 Bakas pun injuk reno juga; tian mak lagi secara wajar mengadako hubungan jama bebai, melainko nafsu tehadap peperda bakas. Bakas ngelakuko perbuatan sai nyani liam tehadap peperda bakas, sehingga tian nerima balosan sai setimpal jama guai tian sai jahat udi. 28 Ulih sebabni manusia mak ngerasa perlu kenal jama Allah, maka Allah naganko pikeran tian jadi cadang, sehingga tian ngelakuko hal-hal sai tian mak ngasi lakuko. 29 Hati tian latap jama sunyin sai jahat, sai mak benor; latap jama keserakahan, kebusukan, rik perasaan sesera; latap jama kemirakan untuk ngebunuh, betinju, nipu rik ngedendam. Tian gering ngicikko ulun bareh, 30 gering ngeburak-burakko gelar ulun bareh; tian mepungah rik kurang ajar, sai nyuoh jama Allah rik gering bebuhung. Tian pandai nyepok cara-cara ampai untuk ngelakuko kejahatan. Tian ngelawan ulun tuha; 31 tian mak haga ngerti ulun bareh; tian mak setia rik mak beperikemanusiaan. 32 Tian pandai, bahwa nurut hukum Allah, jelma sai ngelakuko sunyinni ano patut dihukum mati. Walaupun injuk reno tian ngelakuko juga hal-hal udi; rik malah nyetujui juga ulun bareh ngelakukoni.

Romans 2

1 Ulihni seno, Puari-puari, sapa Puari sehingga Puari haga nyalahko ulun bareh? Puari mak ngedok api-api untuk ngebela diri! Mani kik Puari nyalahko ulun bareh, padahal Puari tenggalan ngelakuko perbuatan sai gegoh injuk tian, maka Puari ngejatuhko hukuman atas diri tenggalan juga. 2 Ram pandai bahwa kik Allah ngejatuhko hukuman mik atas jelma-jelma sai ngelakuko perbuatan-perbuatan sai injuk udi, keputusan-Ni Allah udi benor. 3 Kidang keti, Puari-puari, ngelakuko tenggalan juga hal-hal sai keti tuduhko jama ulun-ulun bareh! Rik keti piker keti dapok lepas jak hukuman-Ni Allah? 4 Atau keti pandang enteng kemurahan-Ni Allah rik kelapangan hati rik kesabaran-Ni sai reno balak! Pasti keti pandai bahwa Allah nunjukko kebetikan hati-Ni mani Ia haga in keti betubat jak dusa-dusamu. 5 Kidang keti keras ulu rik mak haga berubah. Ulihni seno keti tenggalando sai nyani hukumanmu jadi betambah biak waktu Rani Kiamat, kapan Allah nyatako butong-Ni rik ngejatuhko hukuman sai adil. 6 Mani Allah haga ngebalos unggal jelma setimpal jama perbuatanni. 7 Allah ngeniko hurik sejati rik kekal jama tian sai tekun bebuat baik untuk ngedapokko sai mulia, sai tehormat, rik sai abadi. 8 Kidang ulun-ulun sai mentingko diri tenggalan rik mak haga taat jama Allah, melainko nutuk sai jahat, ulun-ulun udi dibutong ulih-Ni Allah. 9 Unggal jelma sai gering ulih ngelakuko sai jahat haga sengsara rik menderita; mula-mula ulun Yahudi, rik juga bangsa-bangsa bareh. 10 Kidang sunyin jelma sai gering ngelakuko sai betik haga dikeni kemuliaan rik kehormatan rik kesejahteraan ulih-Ni Allah; mula-mula jama ulun Yahudi, reno muneh jama ulun-ulun bangsa bareh. 11 Mani Allah memperlakuko sunyinni jelma gegoh. 12 Jelma-jelma bangsa bareh bedusa tanpa pandai hukum agama Yahudi. Jadi tian dihukum di luah hukum udi. Kidang ulun-ulun Yahudi bedusa radu jak pandai hukum udi; ulihni seno tian haga dituntut juga bedasarko hukum udi. 13 Mani jelma mebetik luot jama Allah, lain mani ulun udi radu pandai hukum agama Yahudi, melainko mani ia ngelakuko api sai tecantum delom hukum udi. 14 Jelma-jelma bangsa bareh mak ngenal hukum agama Yahudi. Kidang kik tian atas kehaga tenggalan ngelakuko api sai diperintahko ulih hukum udi, hati tian tenggalando sai jadi hukum untuk tian, meskipun tian mak ngenal hukum agama Yahudi. 15 Kelakuan tian nunjukko bahwa api sai diperintahko ulih hukum udi tetulis di hati tian. Hati nurani tian pun ngebuktiko hal ano, mani tian tenggalan wat waktuni disalahko rik wat waktuni dibenorko ulih pikeran tian. 16 Injuk renodo sai haga tejadi kanah di rani sai radu ditantuko udi. Pada rani ano -- nutuk Kabar Betik sai kukabarko -- Allah liwat Isa Almasih, haga ngehakimi sunyin rahasia hati rik pikeran sunyin jelma. 17 Kidang tano injuk repa jama Puari-puari tenggalan? Puari ngaku diri ulun Yahudi. Puari begantung jama hukum agama Yahudi rik Puari bangga atas hubungan Puari jama Allah. 18 Puari mansa petunjuk-petunjuk jak hukum udi, sehingga Puari pandai kehaga-Ni Allah rik pandai nantuko dipa sai betik. 19 Puari yakin bahwa Puari iado jelma sai mimpin jelma buta rik terang bagi tian sai wat di delom kekelaman; 20 Puari ngajar ulun-ulun sai berakhlak rendah, rik ngajar jelma-jelma sai bugu. Puari yakin bahwa di delom hukum agama Yahudi, Puari ngedok sunyin pengetahuan rik ajaran sai benor. 21 Puari ngajar ulun bareh; nah, mengapi Puari mak ngajar diri tenggalan? Puari ngajar ulun in dang maling, padahal Puari tenggalan maling! 22 Puari ngajar ulun in dang bezinah, padahal Puari tenggalan bezinah! Puari nyuoh jama berhala, padahal Puari tenggalan ngakuk barang-barang jak lamban-lamban berhala. 23 Puari ngebangga-banggako bahwa Puari ngedok hukumni Musa, padahal Puari ngehina Allah jama mak nutuk hukum-Ni. 24 Di delom Alkitab tetulis injuk reji, "Mani niku, ulun-ulun Yahudi, maka gelar-Ni Allah dicemarko di hantara bangsa-bangsa bareh." 25 Kik Puari taat jama hukum agama Yahudi, maka sunat Puari wat gunani juga. Kidang kik Puari mak bisa mematuhi hal-hal sai diperintahko delom hukum udi, maka sunat Puari mak belaku sama sekali. 26 Kik sai jelma lain Yahudi sai mak disunat, nutuk hukum agama Yahudi, bukankah Allah nganggapni sebagai ulun sai radu disunat? 27 Rik jelma-jelma sai mak disunat ano haga nyalahko Puari jelma Yahudi, mani Puari ngedok hukum agama Yahudi rik Puari disunat, kidang Puari ngelanggar hukum udi. Tian mak disunat, kidang justru tiando sai mentaati hukum agama Yahudi. 28 Mani jelma Yahudi sai sejati lain hak jelma sai angkah gelarni gaoh jelma Yahudi; rik jelma sai temon-temon disunat lain hak jelma sai disunat secara laher gaoh. 29 Sebalikni, sai jelma Yahudi sai sejati yakdo jelma sai hatini bejiwa Yahudi; rik sunat sai sejati yakdo sunat di hati sai diguaiko ulih Ruh-Ni Allah, lain sai dicatat di delom buku. Jelma injuk reno udi nerima pujian jak Allah, lain jak manusia.

Romans 3

1 Kik injuk reno, api untungni jadi jelma Yahudi? Rik api faedahni nutuk atoran sunat? 2 Tantu gaoh lamon faedahni! Mula-mula, mani untuk ulun Yahudido Allah mempercayako cawa-cawa-Ni Allah. 3 Kidang injuk repa kik sebagian ulun Yahudi mak setia? Api mani seno Allah jadi mak setia. 4 Tantu mawat! Mani jelasdo Allah selalu benor, walaupun unggal jelma bebuhung. Delom Alkitab tetulis, "Hagani niku tebukti benor delom api sai niku ucakko, rik niku menang pada waktu niku dihakimi." 5 Kidang kik keadilan-Ni Allah jadi semakin nyata, ulihni mani ram bebuat sai mak benor, api sai haga ram ucakko? Bahwa Allah mak adil kik Ia ngehukum ram? (Sangun pertanyaan inji wajar secara manusia.) 6 Sekali-kali mawat! Mani kik Allah mak adil, injuk repa Ia dapok ngehakimi dunia inji? 7 Kidang kik ulihni perbuatan sai mak benor, api sai benor tentang Allah semakin menonjol sehingga Ia dipuji, mengapi ulun sai ngelakuko sai jahat udi masih disalahko sebagai ulun bedusa? 8 Rik mengapi ram mak ngasi ngucakko, "Baikdo ram ngelakuko sai jahat in timbul kebetikan?" Sangun wat jelma-jelma sai ngehina nyak, ngucakko bahwa nyak radu cawa injuk reno. Ulun-ulun injuk reno ano sewajarni dihukum ulih-Ni Allah. 9 Nah, api kedudukan ram sebagai ulun Yahudi lebih baik jak kedudukan bangsa bareh? Sekali-kali mawat! Radu nyak kemukako bahwa baik ulun Yahudi maupun ulun bareh, sunyinni bangsa radu dikuasai dusa. 10 Injuk sai tetulis di delom Alkitab, "Mak sai jelma pun sai benor, 11 mak sai jelma pun sai ngerti rik mak sai jelma pun sai nyumbah Allah. 12 Sunyinni jelma radu ngejaohko diri jak Allah; sunyinni radu sesek. Mak sai jelma pun bebuat sai benor; sai jelma pun mawat! 13 Lungkung tian injuk kuboran sai kebukak. Tipu daya ngaler jak ema tian, rik beber tian nyemborko fitnah injuk bisa ulai. 14 Banguk tian latap jama kutuk rik kecaman. 15 Jimpang tian geluk kik haga nyiksa rik ngebunuh jelma. 16 Kehancoran rik kesusahan ditabor tian di dipa-dipa. 17 Tian buta tehadap jalan kesejahteraan, 18 rik mak ngehormati Allah." 19 Tano ram pandai bahwa sunyin sai tetulis delom hukum agama Yahudi, yakdo untuk jelma-jelma sai wat di debah pemerintahan hukum udi. Jama injuk reno mak sai jelma pun dapok ngeniko alasan api-api lagi rik seluruh dunia dapok dituntut ulih-Ni Allah. 20 Mani mak sai jelma pun dimungkinko muloh mebetik jama Allah, ulihni jelma udi ngelakuko hal-hal sai wat delom hukum agama. Sebalikni hukum udi angkah nunjukko jama manusia bahwa manusia bedusa. 21 Kidang tano Allah radu nunjukko jalan injuk repa manusia muloh mebetik jama Ia; rik carani udi mak ngedok hubunganni jama hukum agama Yahudi. Buku-bukuni Musa rik buku-buku nabi-nabi justru nyatako hal udi, 22 bahwa Allah memungkinko manusia muloh mebetik jama Ia, angkah kik manusia percaya jama Isa Almasih. Allah bebuat inji untuk sunyin jelma sai percaya jama Almasih; mani mak ngedok perbidaanni. 23 Sunyinni jelma radu bedusa rik jaoh jak Allah sai haga nyelamatko tian. 24 Angkah ulihni rahmat-Ni Allah gaoh sai dikeniko cuma-cuma; hubungan manusia jama Allah jadi betik luot; carani iado: manusia dibebasko ulih-Ni Isa Almasih. 25 Allah ngurbanko Isa Almasih in jama kematian-Ni ano manusia dinyatako bebas jak kesalahan kik tian percaya jama Ia. Allah bebuat injuk reno untuk nunjukko keadilan-Ni. Mani pada waktu sai tumbai Allah radu belaku sabar tehadap dusa-dusa manusia, sehingga Ia mak ngehukum tian. 26 Kidang tano Ia betindak tehadap dusa untuk ngebuktiko keadilan-Ni. Jama cara ano Ia nunjukko bahwa diri-Ni benor; rik unggal jelma sai percaya jama Isa, dinyatako-Ni sebagai ulun sai radu muloh mebetik luot jama Allah. 27 Ulihni seno mak ngedok lagi alasan bagi ram untuk ngerasa bangga. Mengapi injuk reno? Api ulihni ram ngelakuko sai tecantum delom hukum agama Yahudi? Lain. Kidang mani ram percaya. 28 Mani kesimpulanni injuk reji: Jelma dinyatako muloh mebetik luot jama Allah, lain ulihni ia ngelakuko api sai tecantum delom hukum agama Yahudi, melainko mani ia percaya jama Isa Almasih. 29 Atau Allah udi Allah ulun Yahudi gaoh? Bukankah Ia Allah bangsa bareh juga? Ya, sangun Ia Allah bangsa bareh juga! 30 Mani Allah angkah sai. Iado sai memungkinko jelma-jelma Yahudi muloh mebetik luot jama Allah mani tian percaya. Rik Iado juga sai memungkinko jelma-jelma bangsa bareh muloh mebetik luot jama Allah; udi juga mani tian percaya. 31 Api inji retini bahwa mani ram percaya jama Almasih, ram ngetokko hukum agama Yahudi? Sama sekali mawat! Malah justru jama kepercayaan ram ano, ram ngehargai hukum ano.

Romans 4

1 Kik injuk reno, api sai dapok ram cawako tentang Abraham, nenek muyang bangsa ram? Injuk repa pengalamanni? 2 Kik hal-hal sai dilakukoni nyebabko Allah nerima ia sebagai jelma sai nyenangko hati-Ni Allah, maka wat juga alasan bagini untuk ngerasa bangga. Kidang ia mak dapok ngerasa bangga di hadapan-Ni Allah. 3 Delom Alkitab tetulis, "Abraham percaya jama Allah, rik ulih kepercayaanni inji ia diterima ulih-Ni Allah sebagai jelma sai nyenangko hati-Ni Allah." 4 Jelma sai beguai, nerima gaji; rik gajini mak dianggap sebagai suatu pengenian, ulihni seno yakdo hakni. 5 Kidang wat jelma sai mak begantung jama usahani tenggalan; ia mempercayako dirini jama Allah sai nyatako ulun bedusa bebas jak kesalahan. Bedasarko percayani anodo Allah nerima ulun udi sebagai jelma sai nyenangko hati-Ni Allah. 6 Renodo juga pendapatni Daud; udi sebabni ia ngucapko selamat bebahagia jama jelma sai ulih-Ni Allah radu diterima sebagai jelma sai nyenangko hati-Ni, tanpa Allah ngeliak perbuatan-perbuatan ulun udi. Daud cawa injuk reji, 7 "Bebahagiado jelma sai kesalahan-kesalahanni dimaafko rik dusa-dusani diampuni Allah! 8 Bebahagiado jelma sai dusa-dusani mak dituntut ulih-Ni Tuhan!" 9 Api kedo ucapan bebahagia inji ditujuko angkah jama jelma-jelma sai nutuk atoran sunat gaoh? Atau juga jama jelma-jelma sai mak nutuk atoran sunat? Radu sekam sebut semakkungni, bahwa Abraham diterima ulih-Ni Allah sebagai jelma sai nyenangko hati-Ni, mani Abraham percaya jama Allah. 10 Nah, kapan Allah nyatako hal ano? Semakkung atau seraduni Abraham disunat? Sangun semakkung ia disunat, lain hak seraduni. 11 Ia disunat kak raduni, rik sunatni udi angkah sebagai tanda bahwa Allah radu nerimani sebagai jelma sai nyenangko hati-Ni Allah, mani percaya jama Allah. Ia diterima ulih-Ni Allah pada waktu ia masih makkung nutuk atoran sunat. Rik Abraham jadi bapak secara rohani bagi sunyin jelma sai percaya jama Allah, rik sai ulihni radu diterima ulih-Ni Allah sebagai jelma sai nyenangko hati-Ni, walaupun tian mak nutuk atoran sunat. 12 Abraham juga bapak rohani untuk jelma-jelma sai nutuk atoran sunat. Ia bapak rohani tian lain hak angkah mani tian nutuk atoran sunat, kidang juga mani tian hurik jama percaya jama Allah, gegoh injuk Abraham waktu ia makkung nutuk atoran sunat. 13 Allah bejanji jama Abraham rik keturunanni bahwa dunia inji haga jadi kedau Abraham. Allah bejanji injuk reno lain hak mani Abraham taat jama hukum agama Yahudi, kidang mani ia percaya jama Allah sehingga ia diterima ulih-Ni Allah sebagai jelma sai nyenangko hati-Ni. 14 Mani kik angkah jelma-jelma sai taat jama hukum-hukum agama Yahudi gaoh sai haga nerima api sai dijanjiko ulih-Ni Allah, maka percaya jama Allah mak beguna sama sekali, rik janji Allah pun kosong belaka. 15 Hukum agama Yahudi ngeratongko hukuman-Ni Allah. Kidang kik hukum mak ngedok, maka pelanggaran pun mak ngedok. 16 Jadi janji-Ni Allah ano bedasarko percayani jelma jama Allah. Udi jadi suatu jaminan jama sunyin keturunan Abraham bahwa janji udi dikeniko jama tian sebagai suatu pengenian sai cuma-cuma jak Allah; lain hak angkah jama tian sai taat jama hukum agama Yahudi gaoh, kidang juga jama tian sai percaya jama Allah gegoh injuk Abraham percaya jama Ia. Mani Abraham iado bapak ram sunyin secara rohani. 17 Mani Allah cawa injuk reji jama Abraham, "Nyak radu ngejadiko niku bapak untuk lamon bangsa." Renodo Allah ngeniko janji ano jama Abraham. Rik Abraham percaya jama Ia. Iado Allah sai ngehurikko ulun mati; Iado juga Allah sai jama cawa gaoh nyani api sai mak pernah wat jadi wat. 18 Abraham terus gaoh beharap rik percaya meskipun mak ngedok harapan lagi. Ulihni seno ia jadi bapak lamon bangsa. Injuk sai tetulis delom Alkitab, "Keturunanmu haga jadi lamon nihan." 19 Abraham pada waktu seno pandai bahwa ia radu mak mungkin lagi ngedok keturunan, mani badanni radu tuha nihan rik umorni radu hamper seratus tahun; lagi muneh Sara, inggomni udi, mandul. Kidang iman Abraham mak jadi kurang. 20 Ia tetap percaya rik mak ragu-ragu jama janji-Ni Allah. Malah imanni ngejadiko ia betambah kuat, sehingga ia memuji-muji Allah. 21 Ia percaya nihan bahwa Allah dapok ngelakuko api sai radu dijanjiko-Ni. 22 Udi sebabni Abraham diterima ulih-Ni Allah sebagai jelma sai nyenangko hati-Ni Allah. 23 Cawani "diterima sebagai jelma sai nyenangko hati-Ni Allah" tetulis lain hak angkah untuk Abraham tenggalan gaoh, 24 kidang juga untuk ram. Ram juga haga diterima sebagai jelma sai radu nyenangko hati-Ni Allah, mani ram percaya jama Allah sai ngehurikko Isa, Tuhan neram, jak kematian. 25 Isa ano radu diserahko untuk dibunuh mani dusa-dusa ram; raduni Ia dihurikko luot ulih-Ni Allah untuk memungkinko ram muloh mebetik luot jama Allah.

Romans 5

1 Tano ram radu muloh mebetik luot jama Allah, mani ram percaya. Rik ulihni ano ram hurik delom damai jama Allah liwat Tuhan ram Isa Almasih. 2 Ulihni seno ram percaya jama Isa, maka Ia memungkinko ram ngehayati kasih-Ni Allah, rik jama kasih senodo ram hurik tano. Ulihni seno ram besuka hati mani ram ngeliak harapan bahwa ram haga ngerasako kebahagiaan sai dikeniko Allah. 3 Rik lebih jak seno, ram pun riang di delom penderitaan, mani ram pandai bahwa penderitaan nyani jelma jadi tekun, 4 rik ketekunan haga nyani jelma tahan uji; injido sai nimbulko pengharapan. 5 Harapan sai injuk reji mak haga ngecewako ram, mani hati ram radu diisi ulih-Ni Allah jama kasih-Ni. Allah ngelakuko ano liwat Ruh-Ni, sai radu dikeniko jama ram. 6 Waktu ram delom keadaan mak bedaya, Almasih mati untuk ram pada waktu sai tepat sai ditantuko ulih-Ni Allah; padahal ram jelma-jelma sai jaoh jak Allah. 7 Untuk sai jelma sai adil pun payah jelma haga mati. Halokni untuk sai jelma sai betik, wat juga jelma sai bani mati. 8 Kidang Allah nyatako kasih-Ni jama ram waktu Almasih mati untuk ram pada waktu ram masih jelma bedusa. 9 Tano ram radu muloh mebetik luot jama Allah liwat kematian Almasih; ulihni seno pasti ram haga diselamatko juga jak butong-Ni Allah ulih Almasih. 10 Kik pada masa ram bemusuhan jama Allah, ram didamaiko jama Ia liwat kematian Anak-Ni, apilagi tano radu jak hubungan ram jama Allah mebetik luot, tantu ram haga diselamatko juga liwat hurik Almasih. 11 Rik lebih jak ano, ram pun riang juga atas kebetikan-Ni Allah liwat Tuhan ram Isa Almasih. Mani liwat Almasih, ram tano ngerasako hubungan ram sai betik udi jama Allah. 12 Dusa kuruk mik delom dunia liwat sai jelma, rik jak dusa udi timbuldo kematian. Akibatni, kematian ratong jama sunyin jelma, mani sunyin jelma radu bedusa. 13 Semakkung hukum agama Yahudi dikeniko, dusa radu wat di delom dunia. Kidang dusa mak dituntut, mani mak ngedok hukum sai dapok dilanggar. 14 Kidang, jak zaman Adam sampai pada zaman Musa, kematian nguasai sunyin jelma. Malah jelma-jelma sai mak nyani pelanggaran jama cara sai gegoh injuk sai disani ulihni Adam, jelma-jelma udi pun nutuk juga dikuasai ulih kematian. Adam iado gambaran jak Ia sai haga ratong kak raduni. 15 Kidang tian rua ano mak gegoh; mani pengenian-Ni Allah jaoh lebih balak kik dibandingko jama pelanggaran sai disani ulih Adam. Pelanggaran sai jelma nyebabko lamon jelma mati. Hara lebih balak lagi akibat jak rahmat-Ni Allah rik hadiah keselamatan sai dikeniko-Ni jama reno lamon jelma, liwat kebetikan hati sai jelma, yakdo Isa Almasih. 16 Hadiah-Ni Allah juga jaoh lebih balak jak dusa jelma sai inji. Mani seradu jak sai jelma ngelakuko pelanggaran, luahdo keputusan, "Besalah". Kidang seradu jak lamon jelma bebuat dusa ratongdo hadiah jak Allah sai nyawako, "Mak besalah". 17 Mani pelanggaran sai jelma, kematian ratong mik dipa-dipa liwat jelma sai inji. Hara lebih balak lagi akibat jak api sai dilakuko ulih sai jelma sai bareh, yakdo Isa Almasih. Liwat Ia, Allah ngelimpahko rahmat-Ni jama reno lamon jelma, rik jama cuma-cuma memungkinko tian muloh mebetik luot jama Allah; tian haga bekuasa di dunia inji liwat Almasih. 18 Jadi, injuk repa pelanggaran sai jelma ngakibatko sunyin jelma dihukum, injuk reno juga perbuatan sai jelma sai nutuk kehaga-Ni Allah, ngakibatko sunyin jelma dibebasko jak kesalahan rik dikeni hurik. 19 Rik injuk repa lamon jelma jadi ulun bedusa mani sai jelma mak taat, reno muneh lamon jelma dimungkinko muloh mebetik luot jama Allah mani sai jelma taat jama Allah. 20 Sai ngeniko hukum agama Yahudi iado Allah tenggalan. Kidang semakin manusia berusaha mentaati hukum udi, semakin tian ngelanggarni rik bedusa tehadap Allah. Kidang semakin manusia bebuat dusa, Allah semakin muneh ngasihi tian. 21 Nah, ram harus mati mani ram bebuat dusa. Kidang Allah ngasihi ram rik ngeni jalan jama ram untuk muloh mebetik luot jama Ia. Rik ulihni hubungan ram jama Allah radu betik luot, Ia ngeniko juga hurik sejati rik kekal jama ram liwat Isa Almasih, Tuhan ram.

Romans 6

1 Kik injuk reno, api sai dapok ram ucakko? Haga kedo ram terus gaoh bebuat dusa in Allah semakin ngasihi ram? 2 Tantu mawat! Dusa mak lagi bekuasa atas ram, jadi, dipa dapok ram terus-menerus hurik bebuat dusa? 3 Pandai mak Puari-puari bahwa pada waktu ram dibaptis, ram dipersatuko jama Isa Almasih? Inji retini ram dipersatuko jama kematian-Ni. 4 Jama baptisan ano, ram dikubor jama Almasih rik nutuk mati jejama Ia, in injuk repa Almasih dihurikko jak kematian ulih kuasa Bapa sai mulia, injuk reno pun ram dapok ngejalani hurik sai ampai. 5 Kik ram radu jadi sai jama Almasih mani ram nutuk mati jejama Ia, ram haga jadi sai jama Ia juga mani ram nutuk dihurikko luot injuk Ia. 6 Ram pandai bahwa tabiat ram sai saka sebagai manusia radu dimatiko jejama jama Almasih di kayu salib in kuasa tabiat ram sai bedusa ano dihancorko; jama injuk reno ram mak lagi dikuasai ulih dusa. 7 Mani kik sai jelma mati, jelma udi dibebasko jak kuasa dusa. 8 Kik ram radu mati jejama Almasih, ram percaya bahwa ram pun haga hurik jejama jama Ia. 9 Mani ram pandai bahwa Almasih radu dihurikko jak kematian rik Ia mak haga mati lagi; kematian radu mak lagi bekuasa atas diri-Ni. 10 Kematian sai dialami Almasih iado kematian tehadap dusa. Udi tejadi sekali gaoh untuk selama-lamani. Rik hurik sai Ia jalani tano inji iado hurik untuk Allah. 11 Keti harus juga nganggap dirimu mati tehadap dusa, kidang hurik delom hubungan sai erat jama Allah liwat Isa Almasih. 12 Dang lagi naganko dusa nguasai hurikmu sai fana in Puari dang nutuk kehagani sai jahat. 13 Dangdo juga Puari nyerahko anggota badanmu jama kuasa dusa untuk digunako bagi maksud-maksud sai jahat. Kidang serahkodo dirimu jama Allah sebagai jelma sai radu dialihko jak kematian mik jama hurik. Serahkodo dirimu sunyinni jama Allah in dipakai untuk ngelakuko kehaga-Ni Allah. 14 Dusa mak ngasi nguasai keti, mani keti mak lagi hurik di debah hukum agama Yahudi kidang di debah rahmat-Ni Allah. 15 Tano, api kesimpulanni? Ngasi mak ram bedusa, mani ram mak lagi di debah kekuasaan hukum agama Yahudi, melainko di debah kekuasaan rahmat-Ni Allah? Sekali-kali mawat! 16 Pandai mak keti bahwa kik keti nyerahko diri jama sai jelma untuk ngelakuko kehagani maka keti iado jelma sai ngebantu jelma sai keti taati ano -- induh jelma sai ngebantu sai patuh dusa sai ngusung keti jama kematian, atau jelma sai ngebantu sai taat jama Allah, rik jama injuk reno betik luot jama Allah. 17 Kidang syukor jama Allah! Mani tumbai keti jadi jelma sai bantu sai patuh tehadap dusa, kidang tano keti jama sepenuh hati mentaati pengajaran benor sai radu dikeniko jama niku. 18 Keti radu dibebasko jak dusa, rik tano jadi jelma sai ngebantu sai patuh untuk kehaga-Ni Allah. 19 Mani daya tangkapmu lemoh nihan, nyak makai cuntoh-cuntoh perumpamaan tentang jelma sai ngebantu in lebih mudah keti ngerti. Tumbai keti nyerahko dirimu sunyinni sebagai jelma sai ngebantu bagi hal-hal sai kamak rik sai jahat untuk maksud-maksud sai jahat. Injuk reno tano, hagani keti nyerahko diri seluruhni sebagai jelma sai ngebantu bagi kehaga-Ni Allah untuk maksud-maksud-Ni Allah sai khusus. 20 Waktu keti dikuasai ulih dusa, keti mak dikuasai ulih kehaga-Ni Allah. 21 Waktu ano untung api kedo sai keti terima jak hal-hal sai tano inji keti meliom ngeguaikoni? Perbuatan-perbuatan udi angkah ngakibatko kematian! 22 Kidang tano keti radu dibebasko jak dusa, rik jadi jelma sai ngebantu sai taat Allah. Untungmu iado bahwa Puari hurik khusus untuk Allah rik hal udi ngehasilko hurik sejati rik kekal. 23 Mani kematian iado upah jak dusa; kidang hurik sejati rik kekal jejama Isa Almasih Tuhan ram yakdo pengenian sai dikeniko ulih-Ni Allah jama cuma-cuma.

Romans 7

1 Puari-puariku! Puari sunyinni radu ngenal hukum. Jadi, keti pandai bahwa kekuasaan hukum atas sai jelma, belaku angkah selama jelma udi masih hurik. 2 Sai jelma bebai sai wat kajong, umpamani, teikok ulih hukum jama kajongni angkah selama kajongni masih hurik. Kik kajongni mati, inggom ano bebas jak hukum sai ngikok ia jama kajongni. 3 Kik bebai udi hurik jama bakas sai bareh pada waktu kajongni masih hurik, maka bebai udi diucakko bezinah. Kidang kik kajongni mati, maka nutuk hukum, bebai udi radu bebas. Rik kik ia kawin lagi jama sai jelma bakas sai bareh, maka ia mak bezinah. 4 Injuk reno juga halni jama keti, Puari-puariku. Tehadap hukum agama Yahudi keti radu mati, mani keti radu dipersatuko jama badan Almasih rik jadi kedau-Ni sai radu dihurikko luot jak kematian. Ia dihurikko jak kematian in ram jadi beguna bagi Allah delom kehurikan ram. 5 Mani, tumbai ram hurik nutuk sifat-sifatni manusia. Waktu seno rasa kemirakan-kemirakan sai bedusa, sai timbul mani wat hukum agama, nyating peranan delom diri neram. Udi sebabni ram ngelakuko hal-hal sai ngakibatko kematian. 6 Kidang tano ram mak lagi teikok jama hukum agama Yahudi. Ram radu mati tehadap hukum sai tumbai nguasai ram. Ram mak lagi ngabdi jama cara sai saka, nutuk hukum sai tetulis. Tano ram ngabdi nutuk cara ampai sai ditunjukko ulih Ruh Allah jama ram. 7 Kik injuk reno, api sai dapok ram ucakko? Bahwa hukum agama Yahudi jahat? Tantu mawat! Kidang hukum udido sai ngajar nyak tentang dusa. Nyak mak haga pandai serakah udi api, kik hukum agama mak ngucakko, "Dangdo serakah." 8 Liwat hukum agama, dusa mansa kesempatan untuk nimbulko sunyin macam kemirakan sai serakah di delom hatiku; mani kik hukum agama mak ngedok, maka dusa pun mati. 9 Nyak tumbai hurik tanpa hukum agama. Kidang ketika hukum agama muncul, dusa mulai hurik 10 rik nyak mati. Maka hukum agama udi, sai mulani dimaksudko untuk ngeni hurik, malah ngeratongko kematian jama nyak. 11 Mani liwat hukum agama udi, dusa ngakuk kesempatan nipu rik ngebunuh nyak. 12 Hukum agama asalni jak Allah, rik unggal perintah delom hukum udi ratongni jak Allah, jadi adil rik betik. 13 Nah, api inji retini bahwa sai betik udi ngeratongko kematian bagiku? Tantu mawat! Dusado sai ngeratongko kematian ano. Jama memakai sai betik, dusa ngeratongko kematian jama nyak, in sifat-sifat dusa keliakan jelas. Liwat perintah-perintah-Ni Allah, tebuktido hara jahatni dusa. 14 Ram pandai bahwa hukum agama Yahudi asalni jak Ruh-Ni Allah; kidang nyak inji manusia lemoh. Nyak radu dijual untuk jadi jelma sai ngebantu sai patuh dusa. 15 Mani nyak tenggalan mak ngerti perbuatanku. Hal-hal sai nyak mirak lakuko, udi mak kulakuko; kidang hal-hal sai kunyuoh, udi malah sai kulakuko. 16 Nah, kik nyak ngelakuko hal-hal sai betentangan jama kemirakanku, udi retini nyak ngakui bahwa hukum agama Yahudi udi betik. 17 Jadi, lain lagi nyak sebenorni sai ngelakuko udi, melainko dusa sai nguasai diriku. 18 Nyak pandai bahwa mak ngedok sai pun sai betik di delom diriku; yakdo di delom tabiatku sebagai manusia. Mani wat kemirakan jama nyak untuk ngelakuko sai betik, kidang nyak mak sanggup ngejalankoni. 19 Nyak mak ngelakuko sai betik sai nyak mirak lakuko; sebalikni nyak ngelakuko hal-hal sai jahat, sai nyak mak haga lakuko. 20 Kik nyak ngelakuko hal-hal sai nyak mak haga lakuko, udi retini laindo nyak sai lakuko hal-hal udi, melainko dusa sai nguasai diriku. 21 Jadi, nyak ngakuk kesimpulan bahwa hukum injido sai nyating peranan: yakdo bahwa kik nyak haga ngelakuko sai betik, maka angkah sai jahat gaoh sai timbul jama nyak. 22 Batinku senang jama hukum-Ni Allah, 23 kidang nyak sadar bahwa delom diriku wat muneh hukum lain sai nyating peranan -- yakdo hukum sai belawanan jama hukum sai diakui ulih akal budiku. Udi sebabni nyak teikok jama hukum dusa sai nyating peranan di delom diriku. 24 Nah, injuk rejido keadaanku: nyak mentaati hukum Allah jama akal budiku, kidang jama tabiat manusiaku, nyak takluk jama dusa. Hara celakani nyak inji! Sapa sai haga nyelamatko nyak jak badan inji sai ngusung nyak jama kematian? Syukor jama Allah! Ia haga nyelamatko nyak liwat Isa Almasih.

Romans 8

1 Tano mak ngedok lagi penghukuman tehadap tian sai hurik besatu jama Isa Almasih. 2 Mani hukum Ruh-Ni Allah sai nyani ram hurik jadi sai jama Isa Almasih radu ngebebasko nyak jak hukum sai nyebabko dusa rik kematian. 3 Api sai mak dapok dilakuko ulih hukum agama, mani ram manusia lemoh, udi radu dilakuko ulih-Ni Allah. Allah ngalahko kuasa dusa delom tabiat manusia jama ngirimko Anak-Ni tenggalan, sai ratong delom keadaan gegoh jama manusia sai bedusa, untuk ngehapusko dusa. 4 Allah ngelakuko ano in kehaga-Ni sai dinyatako delom hukum agama Yahudi udi dapok dijalanko delom diri neram sai hurik nutuk Ruh-Ni Allah rik lain nutuk tabiat manusia. 5 Jelma-jelma sai hurik nutuk tabiatni manusia, terus mikerko api sai dimirakko ulih tabiat manusia. Kidang jelma-jelma sai hurik nutuk Ruh-Ni Allah, terus mikerko api sai dimirakko ulih Ruh-Ni Allah. 6 Kik pikeranmu dikuasai ulih tabiat manusia, maka akibatni kematian. Kidang kik pikeranmu dikuasai ulih Ruh-Ni Allah, maka akibatni yakdo hurik rik damai jama Allah. 7 Jelma sai pikeranni dikuasai ulih tabiat manusia, jelma udi bemusuhan jama Allah; mani jelma udi mak patuh jama hukum-Ni Allah; rik sangun ia mak dapok patuh jama hukum-Ni Allah. 8 Jelma-jelma sai hurik nutuk tabiat manusia, mak dapok nyenangko Allah. 9 Kidang keti mak hurik nutuk tabiat manusia. Keti hurik nutuk Ruh Allah -- kik, tantuni, Ruh-Ni Allah temon-temon nyating peranan di delom dirimu. Jelma sai mak ngedok Ruh-Ni Almasih, jelma udi lain hak kedauni Almasih. 10 Kidang kik Almasih hurik di delom dirimu, maka walaupun badanmu haga mati ulihni dusa, kidang Ruh-Ni Allah ngeniko hurik jama niku, mani hubunganmu jama Allah radu betik. 11 Kik Ruh-Ni Allah, sai ngehurikko Almasih jak kematian, hurik delom dirimu, maka Ia sai ngehurikko Almasih jak kematian ano, haga ngehurikko juga badanmu sai dapok mati udi. Ia ngelakuko ano jama Ruh-Ni sai hurik di delommu. 12 Udido sebabni, Puari-puari, ram ngedok tanggung jawab; kidang lain tanggung jawab jama tabiat manusia; ram mak perlu hurik nutuk kemirakanni. 13 Mani kik keti hurik nutuk tabiatni manusia, maka keti haga mati; kidang kik jama kuasa Ruh-Ni Allah, keti terus gaoh mematiko perbuatan-perbuatanmu sai bedusa, maka keti haga hurik. 14 Jelma-jelma sai dibimbing Ruh-Ni Allah, iado anak-anak-Ni Allah. 15 Mani Ruh, sai dikeniko ulih-Ni Allah jama keti, mak nyani keti jadi jelma sai ngebantu sehingga keti hurik di delom kerabaian. Sebalikni Ruh-Ni Allah udi ngejadiko keti anak-anak-Ni Allah. Rik jama kuasa Ruh Allah udi ram ngurau Allah udi, "Bapa, ya Bapaku!" 16 Ruh-Ni Allah jejama jama ruh neram nyatako bahwa ram iado anak-anak-Ni Allah. 17 Nah, kik ram iado anak-anak-Ni, maka ram pun iado ahli waris-Ni sai haga nerima berkat-berkat sai disediako Allah untuk anak-anak-Ni. Ram haga nerima jejama jama Almasih api sai radu disediako Allah bagi Ia; mani kik ram menderita jama-jama Almasih, ram haga dimuliako juga jama-jama Ia. 18 Sunyinni penderitaan sai ram alami tano, nutuk pendapatku, mak dapok dibandingko sama sekali jama kemuliaan sai haga dinyatako jama ram. 19 Sunyin dunia tiram nihan nunggu waktuni Allah nyatako anak-anak-Ni. 20 Mani alam radu ditaganko untuk jadi rapuh, lain ulihni kehaga tenggalan, kidang mani Allah naganko injuk reno. Walaupun injuk reno wat juga harapan inji: 21 bahwa pada suatu waktu alam haga dibebasko jak kuasa sai ngehancorkoni rik haga nutuk dimerdekako rik diagungko jejama jama anak-anak-Ni Allah. 22 Ram pandai bahwa sampai saat inji sunyin alam mengeluh mani menderita injuk sai emak menderita waktu ngelaherko upi. 23 Rik lain hak sunyin alam gaoh sai mengeluh; ram tenggalan pun mengeluh di delom hati ram. Ram radu nerima Ruh-Ni Allah sebagai pengenian-Ni Allah sai mula-mula, kidang ram masih juga nunggu Allah ngebebasko diri ram sunyinni rik ngejadiko ram anak-anak-Ni. 24 Mani jama ngeharap, maka ram diselamatko. Kidang kik api sai ram harapko ano radu ram liak, maka ano lain lagi harapan. Mani sapa sai masih ngeharapko sai hal sai radu diliakni? 25 Kidang kik ram ngeharapko sai hal sai makkung ram liak, maka ram nungguni jama sabar. 26 Injuk reno juga Ruh-Ni Allah ratong nulung ram kik ram lemoh. Mani ram mak pandai injuk repa seharusni ram bedua; Ruh udi tenggalan ngehadap Allah untuk ngilu bagi ram jama mirak rik tiram nihan sehingga mak dapok diucakko. 27 Maka Allah, sai pandai isi hati manusia, ngerti kehaga Ruh udi; mani Ruh udi ngilu jama Allah untuk umat-Ni Allah, rik nutuk kehaga-Ni Allah. 28 Ram pandai bahwa Allah ngator sunyin hal, sehingga ngehasilko sai betik untuk jelma-jelma sai mengasihi Ia rik sai diurau-Ni nutuk rencana-Ni. 29 Tian sai radu dipilih ulih-Ni Allah, radu juga ditantuko jak mula-mula untuk gegoh jama anak-Ni, yakdo Isa Almasih. Ulih injuk reno Sanak seno jadi sai mula-mula di hantara lamon puari-puari. 30 Injuk renodo Allah ngurau tian sai radu ditantuko-Ni lebih mena; rik tian sai diurau-Ni ano, dimungkinko-Ni muloh betik luot jama Ia. Rik tian sai dimungkinko-Ni betik luot jama Allah, ngakuk bagian delom hurik-Ni Allah tenggalan. 31 Api sai dapok dicawako tano tentang sunyinni ano? Kik Allah memihak jama ram, sapado dapok ngelawan ram? 32 Anak-Ni tenggalan mak disayangko-Ni, melainko diserahko-Ni untuk kepentingan ram sunyinni; masa Ia mak haga ngeniko jama ram sunyin hal sai barehni? 33 Sapa sai dapok ngegugat ram umat sai dipilih ulih-Ni Allah, kik Allah tenggalan nyatako bahwa ram mak besalah? 34 Api wat sai haga nyalahko ram? Isa Almasih kanah sai ngebela ram! Iado sai radu mati, atau malah Iado sai radu dihurikko luot jak kematian rik wat jama Allah di rang sai bekuasa. 35 Api wat sai dapok ngelarang Almasih mengasihi ram? Dapok kedo kesusahan ngelarangni, atau kepayahan, atau penganiayaan, atau kebetohan, atau kejerihan, atau bahaya, ataupun kematian? 36 Delom Alkitab tetulis injuk reji, "Sepanjang rani sekam hurik di delom bahaya maut mani Niku. Sekam diperlakuko injuk biri-biri sai haga ditikol." 37 Mawat! Malah di delom sunyinni udi ram mansa kemenangan sai sempurna ulih-Ni Ia sai ngasihi ram! 38 Mani nyak percaya nihan bahwa di seluruh dunia, baik kematian maupun kehurikan, baik malaikat maupun jelma sai bekuasa, baik ancaman-ancaman tano inji maupun ancaman-ancaman di masa sai haga ratong atau kekuatan-kekuatan barehni; 39 baik hal-hal sai di langit, maupun hal-hal sai di delom bumi atau api gaoh sai bareh, sunyinni mak dapok nyegah Allah mengasihi ram, injuk sai radu ditunjukko-Ni liwat Isa Almasih, Tuhan ram.

Romans 9

1 Api sai kucawako inji iado benor mani nyak kedauni Almasih. Nyak mak bebuhung. Hati nuraniku sai dibimbing ulih-Ni Ruh Allah, ngeyakinko nyak juga cawaku inji benor. 2 Nyak sedih nihan rik hatiku menderita 3 mani puari-puariku sai sebangsa jama nyak. Mani untuk tian, nyak tenggalan rila dikutuk ulih-Ni Allah rik diceraiko jak Almasih. 4 Tiando umat sai dipilih rik Allah ngejadiko tian anak-anak-Ni tenggalan, rik nyatako kuasa-Ni jama tian. Ia ngadako perjanjian jama tian rik ngeniko jama tian hukum agama. Allah ngeni pandai jama tian injuk repa tian harus beibadah rik tian radu nerima juga janji-janji-Ni. 5 Tian iado keturunan jak nenek muyang ram. Almasih secara manusia asalni jak bangsa tian. Ia lebih langgar jak sunyinni. Terpujido Allah untuk selama-lamani! Amin. 6 Nyak mak bemaksud ngucakko bahwa janji-Ni Allah radu mak belaku lagi; kidang lain hak sunyin ulun Israel iado umat sai dipilih ulih-Ni Allah. 7 Mak sunyinni keturunan Abraham iado anak-anak-Ni Allah. Mani Allah cawa jama Abraham, "Angkah keturunan Ishak gaoh sai haga disebut keturunanmu." 8 Udi retini bahwa keturunan Abraham sai jadi anak-anak-Ni Allah, angkah iado keturunanni sai laher mani janji-Ni Allah; rik lain sunyin keturunanni. 9 Mani janji-Ni Allah iado injuk berikut, "Pada waktu sai ditantuko, Nyak haga muloh, rik Sara haga ngedok sai anak bakas." 10 Rik inji juga: Ribka ngelaherko rua anak bakas jak sai bak, yakdo Ishak nenek muyang ram. 11 Semakkung kerua sanak seno laher, Allah radu nantuko pilihan-Ni untuk selanjutni. Pilihan-Ni Allah udi mak begantung jama api sai dapok dilakuko ulih jelma, kidang begantung jama panggilan-Ni Allah tenggalan. Mani pada waktu kerua anak bakas Ribka ano makkung dapok ngelakuko sai hal sai betik atau sai jahat, 12 Allah radu ngucakko jama Ribka, "Sai tuha haga ngelayani sai ngura." 13 Delom Alkitab tetulis bahwa Allah cawa injuk reji, "Yakub Kukasihi, kidang Esau Kunyuoh." 14 Api kesimpulan ram tano? Bahwa Allah udi mak adil kedo? Radu tantu Allah adil! 15 Mani Allah cawa jama Musa, "Nyak haga nunjukko rahmat jama jelma sai Nyak haga nunjukko rahmat, rik Nyak haga nunjukko rasa kesian jama jelma sai Nyak haga nunjukko rasa kesian." 16 Jadi, keputusan Allah udi mak begantung jama kerilaan manusia atau jama usaha manusia, melainko jama kebetikan hati-Ni Allah gaoh tehadap jelma sai dipilih-Ni udi. 17 Mani delom Alkitab tetulis, "Allah cawa jama raja Mesir, 'Nyak ngejadiko niku raja untuk sai maksud inji gaoh, yakdo in jama niku, Nyak nunjukko kekuasaan-Ku rik nyani gelar-Ku temasyhur di seluruh dunia.' " 18 Jadi, Allah ngedok rasa kesian jama sai jelma, kik Allah ngehagako injuk reno. Rik Allah nyani sai jelma jadi keras ulu, kik Allah ngehagako injuk reno juga. 19 Nah, Puari haga cawa jama nyak, "Kik injuk reno mengapi Allah masih haga nyalahko manusia? Bukankah mak sai jelma pun dapok mencegah kehaga-Ni Allah?" 20 Kidang, Puari! Puari angkah manusia gaoh. Rik Puari mak ngasi bani ngejawab jama Allah! Ngasi mak pot kumbang betanya jama jelma sai nyanini, "Mengapi niku nyani nyak injuk reji?" 21 Bukankah jelma sai nyani pot kumbang udi berhak ngeguaiko tanoh litak udi sekehaga hatini? Jak segumpal tanoh litak, jelma udi berhak nyani rua macam pot kumbang: sai sai helau, rik sai barehni sai kurang helau. 22 Injuk reno jugado jama api sai disani Allah. Ia beniat ngelampiasko butong-Ni rik ngeliakko kekuasaan-Ni. Kidang Ia sabar tehadap tian sai harus dihukum mani nyani Ia butong. 23 Allah juga beniat untuk nunjukko jama ram kebahagiaan belimpah-limpah sai dicurahko-Ni jama ram sai dikasihani Ia. Ram radu disiapko-Ni untuk nerima kebahagiaan udi. 24 Ramdo sai radu diurau-Ni, lain angkah jak bangsa Yahudi, kidang juga jak bangsa-bangsa bareh. 25 Mani delom buku Nabi Hosea, Allah cawa, "Jelma-jelma sai lain umat-Ku, haga Kusebut 'umat-Ku'. Bangsa sai mak Kukasihi, haga Kusebut 'Kekasih-Ku'. 26 Rik di rang di dipa dicawako jama jelma, 'Niku lain umat-Ku,' di dudi jelma-jelma udi haga disebut anak-anak-Ni Allah sai hurik." 27 Nabi Yesaya cawa tegas mengenai bangsa Israel, "Temondo jumlah bangsa Israel selamon heni di laok, angkah cutik gaoh sai haga selamat; 28 mani Tuhan geluk ngejatuhko hukuman tehadap seisi dunia." 29 Yesaya cawa injuk reji juga, "Seandaini Allah Sai Mahakuasa mak ninggalko jama ram keturunan, pasti ram sunyin radu jadi injuk Sodom rik Gomora." 30 Jadi, kesimpulanni iado inji: Bangsa-bangsa bareh sai lain Yahudi mak berusaha in hubungan tian jama Allah jadi betik luot. Kidang mani tian percaya, maka Allah nyani hubungan tian jama Ia jadi betik luot. 31 Sebalikni, jelma-jelma Yahudi selalu berusaha mentaati hukum in hubungan tian jama Allah jadi betik luot. Kidang tian justru mak behasil. 32 Mengapi tian mak behasil? Mani tian ngelakuko ano mak liwat percaya jama Allah, melainko liwat usaha tian tenggalan. Maka tian tumbak tehantuk jama "Batu Sandungan". 33 Mengenai batu udi di delom Alkitab tetulis injuk reji, "Perhatikodo inji: Di Sion radu Kupikko sai batu sai haga ngakibatko ulun tehantuk; yakdo sai batu balak sai haga ngakibatko ulun tumbak. Kidang jelma sai percaya jama Ia mak haga kecewa."

Romans 10

1 Puari-puari! Nyak tiram nihan in bangsaku diselamatko. Rik nyak temon-temon bedua jama Allah untuk tian. 2 Nyak bani ngucakko bahwa tian besemangat nihan ngabdi jama Allah. Kidang semangat tian ano mak bedasarko pengetahuan sai jak Allah. 3 Tian mak pandai carani Allah nyani hubungan manusia jama Ia jadi betik luot. Rik mani tian haga nutuk cara tian tenggalan, maka tian mak tunduk jama cara sai ditunjuk Allah. 4 Hukum agama radu dipenuhi ulih Almasih. Jadi unggal jelma sai percaya jama Almasih, hubunganni jama Allah jadi betik luot. 5 Musa nulis bahwa jelma sai muloh mebetik jama Allah bedasarko hukum agama, ulun udi haga hurik mani taat jama hukum agama udi. 6 Kidang tentang cara ulun muloh mebetik jama Allah bedasarko percaya jama Allah, Alkitab ngucakko injuk reji, "Dangdo niku cawa di delom hatimu, 'Sapa sai haga cakak mik surga?' (retini ngusung Almasih regah), 7 atau, 'Sapa sai haga regah mik dunia ulun mati?' (retini ngiwakko Almasih cakak jak kematian)." 8 Maksudni iado injuk reji, "Kabar jak Allah udi redik nihan jama niku; delom bangukmu rik delom hatimu." Udido kabar sai sekam siarko; kabar bahwa jelma harus percaya. 9 Mani kik Puari ngaku jama bangukmu bahwa "Isa ano Tuhan", rik Puari percaya delom hatimu bahwa Allah radu ngehurikko Isa jak kematian, maka Puari haga selamat. 10 Mani jama hatini jelma percaya, sehingga Allah nerima ia sebagai jelma sai muloh mebetik jama Allah. Rik jama bangukni jelma ngaku, sehingga ia diselamatko. 11 Di delom Alkitab tetulis, "Ulun sai percaya mak haga dikecewako." 12 Udi belaku tehadap sunyin jelma, mani mak ngedok bidani hantara jelma Yahudi jama jelma-jelma bangsa bareh. Allah sai sai udi iado Tuhan untuk sunyin jelma. Ia ngeniko berkat sai belimpah-limpah jama sunyin jelma sai ngilu tulung jama Ia. 13 Delom Alkitab tetulis, "Sunyin jelma sai beseru jama Tuhan, haga selamat." 14 Kidang injuk repa jelma dapok beseru jama Tuhan kik tian makkung percaya? Rik injuk repa tian dapok percaya jama Tuhan kik tian makkung ngedengi tentang Ia? Rik injuk repa tian dapok ngedengi tentang Tuhan, kik mak ngedok sai ngabarko? 15 Rik injuk repa ulun dapok ngusung kabar udi kik tian mak diutus? Di delom Alkitab tetulis injuk reji, "Hara betikni ratongni jelma-jelma sai ngusung Kabar Betik jak Allah!" 16 Kidang mak sunyin jelma nerima Kabar Betik ano. Mani Yesaya cawa, "Tuhan, sapa sai percaya jama kabar sekam?" 17 Udi sebabni jelma-jelma jadi percaya mani tian ngedengi kabar, rik kabar didengi mani wat jelma sai ngabarko tentang Almasih. 18 Kidang nyak betanya: Api sangun tian makkung ngedengi kabar udi? Pasti radu! Mani delom Alkitab tetulis injuk reji, "Suara tian radu bekumandang di seluruh dunia, cawa-cawa tian radu sampai ke uncuk bumi." 19 Nyak betanya luot: Api bangsa Israel makkung pandai? Tagando pertanyaan ano mula-mula dijawab ulihni Musa. Musa cawa, "Injuk rejido cawa-Ni Allah, 'Nyak haga nyani niku sesera tehadap suatu bangsa sai lain umat rik Nyak haga nyani niku butong tehadap suatu bangsa sai bugu.' " 20 Yesaya lebih bani lagi. Ia cawa, "Injuk reji cawa-Ni Allah, 'Jelma-jelma sai mak nyepok Nyak, radu nungga Nyak; rik Nyak ngeliakko diri-Ku jama tian sai mak nanyako tentang Nyak.' " 21 Kidang mengenai bangsa Israel Yesaya cawa, "Injuk reji cawa-Ni Allah, 'Sepanjang rani Nyak ngulorko culuk-Ku jama suatu bangsa sai keras ulu rik mak taat.' "

Romans 11

1 Nyak betanya: Api Allah radu ngetokko umat-Ni tenggalan? Tantu mawat! Nyak tenggalan ulun Israel keturunan Abraham, rik jak suku Benyamin. 2 Mawat! Allah mak ngetokko umat-Ni sai radu dipilih-Ni jak mula-mula. Puari-puari pandai api sai tetulis delom Alkitab tentang Elia, waktu ia ngaduko soal Israel jama Allah. Elia cawa, 3 "Tuhan, ulun-ulun radu ngebunuh nabi-nabi-Mu rik ngehancorko rang-rang mempersembahko kurban untuk Niku. Tinggal nyak tenggalan rik tian haga ngebunuh nyak." 4 Api jawab Allah jama Elia? Allah ngejawab, "Nyak radu ninggalko pitu ribu jelma untuk diri-Ku tenggalan. Tian makkung nyumbah Diwa Baal." 5 Injuk reno juga tano inji: Wat sejumlah lunik jelma-jelma sai radu dipilih ulih-Ni Allah ulihni rahmat-Ni. 6 Ia milih tian bedasarko rahmat-Ni rik lain hak bedasarko perbuatan tian. Mani kik pilihan-Ni Allah udi bedasarko perbuatan manusia, maka rahmat-Ni Allah udi lain lagi rahmat sai sejati. 7 Jadi, injuk repa? Umat Israel mak mansa api sai tian sepok. Sai mansa angkah segolongan lunik jelma-jelma sai radu dipilih ulih-Ni Allah. Sai bareh sunyinni jadi keras ulu tehadap panggilan-Ni Allah. 8 Mani di delom Alkitab tetulis injuk reji, "Allah nyani hati rik pikeran tian jadi bebal; rik sampai saat inji mata tian mak dapok ngeliak rik cuping tian mak dapok ngedengi." 9 Daud cawa juga, "Tagando pesta-pesta tian jadi perangkap bagi tian tenggalan, rik jadi lubang, rang tian tumbak rik hancor! 10 Tagando pandangan tian jadi kelam in tian mak dapok ngeliak; rik taganko tian jadi bungkuk selama-lamani." 11 Nyak betanya lagi: Waktu jelma Yahudi tumbak, api ano tejadi in tian hancor? Sekali-kali mawat! Kidang mani tian bedusa, maka bangsa bareh malah diselamatko, sehingga nyebabko ulun Yahudi sesera tehadap bangsa bareh udi. 12 Mani bangsa Yahudi besalah rik mak nutuk kehaga-Ni Allah, maka bangsa-bangsa bareh diberkati ulih-Ni Allah. Apilagi kik hubungan bangsa Yahudi jama Allah jadi betik luot; tantu lebih balak lagi berkat sai haga dikeniko ulih-Ni Allah! 13 Kidang tano helaudo nyak cawa jama Puari-puari sai lain Yahudi! Selama inji, sebagai rasul untuk bangsa-bangsa sai lain Yahudi, nyak menjunjung langgar untuk tugasku. 14 Nyak ngeharap nyak dapok nimbulko sesera jama bangsaku tenggalan, in jama jalan reno nyak dapok nyelamatko sebagian jak tian. 15 Mani tian ditulak ulih-Ni Allah, maka hubungan dunia jama Allah jadi betik luot; apilagi kik tian diterima ulih-Ni Allah! Tantu udi gegoh gaoh injuk ulun mati hurik luot! 16 Kik sepotong ruti sai mula-mula radu dikeniko jama Allah, udi retini sunyin rutini dikeni jama Allah juga. Rik kik bakak batang iado kedau-Ni Allah, udi retini cabang-cabangni iado kedau-Ni juga. 17 Sebagian jak cabang-cabang batang zaitun -- yakdo ulun-ulun Yahudi -- radu dipelok lunik-lunik. Rik di bekas pelokan udi dicangkukko cabang batang zaitun liar, yakdo Puari-puari sai lain Yahudi. Puari dicangkukko di dudi in Puari ngerasako sunyin sai betik jak kehurikan rohani jelma-jelma Yahudi. 18 Ulihni udi dangdo keti nganggap enteng tian sai radu dipelok injuk cabang udi. Keti harus ingok bahwa keti angkah cabang gaoh. Rik lain hak cabang sai ngeni kanikan jama bakak, melainko bakak sai ngeni kanikan jama cabang. 19 Kidang Puari haga cawa, "Ya, kidang cabang-cabang udi dipelok in nyak dapok dicangkukko jama batangni!" 20 Udi, sangun temon. Kidang tian ditokko mani tian mak percaya, sedang Puari diterima mani Puari percaya. Jadi dangdo Puari jadi pungah ulihni; sebalikni Puari harus ngerasa rabai. 21 Mani kik Allah mak ngerasa sayang untuk ngetokko ulun Yahudi sai injuk cabang-cabang asli udi, dang sangko Ia haga ngerasa sayang untuk ngetokko Puari! 22 Jadi di dija ram ngeliak hara betikni Allah rik hara kerasni juga Ia. Ia betindak keras tehadap tian sai bedusa, kidang Ia betik hati tehadap Puari -- asal Puari tetap hurik jak kebetikan-Ni. Kik mawat, maka Puari juga haga ditokko. 23 Rik tentang jelma-jelma Yahudi udi, kik tian radu besikap mak percaya, maka tian haga diterima luot; mani Allah bekuasa untuk nerima tian luot. 24 Puari sai lain asalni jak bangsa Yahudi yakdo injuk cabang jak batang zaitun sai liar. Nah, kik Puari, betentangan jama sifat Puari, dapok dicangkukko jama batang zaitun asli, apilagi ulun-ulun Yahudi sai diumpamako jama cabang-cabang zaitun asli udi. Tantu lebih mudah lagi bagi Allah untuk mulohko tian jama batang zaitun tian tenggalan. 25 Puari-puari! Kuharap keti dang ngerasa radu pandai sunyinni. Mani wat sai hal sai dikehagako ulih-Ni Allah, kidang sai makkung dipandai ulun. Rik nyak haga keti ngemandaini; yakdo reji: Sebagian jak ulun Yahudi keras ulu, kidang sikap tian udi haga belangsung angkah sampai jumlah jelma-jelma lain Yahudi sai ratong jama Allah radu lengkap. 26 Injuk renodo sunyin ulun Yahudi haga selamat. Mani di delom Alkitab tetulis injuk reji, "Raja Penyelamat haga ratong jak Sion; Ia haga ngehapusko sunyin kejahatan jak keturunan Yakub. 27 Nyak haga ngikok perjanjian inji jama tian pada waktu Nyak ngampuni dusa-dusa tian." 28 Mani ulun Yahudi mak haga nerima Kabar Betik jak Allah, maka tian jadi musuh-Ni Allah; rik ano justru jadi untung bagi Puari-puari sai lain Yahudi. Kidang mani pilihan-Ni Allah, maka ulun-ulun Yahudi udi tetap dikasihi ulih-Ni Allah demi nenek muyang tian. 29 Mani kik Allah memilih jelma rik ngeberkati ulun udi, Allah mak pernah narik luot api sai radu disani-Ni. 30 Tumbai keti mak taat jama Allah. Kidang tano Allah radu nyatako bahwa keti bebas jak kesalahan, mani ulun-ulun Yahudi mak taat. 31 Injuk reno juga jama ulun-ulun Yahudi ano. Tano inji tian mak taat jama Allah, in keti dinyatako bebas jak kesalahan. Kidang kanah tian juga haga dinyatako bebas jak kesalahan. 32 Mani Allah radu naganko sunyin umat manusia dikuasai kemaktaatan; in Ia dapok nunjukko rasa kesian-Ni jama tian sunyinni. 33 Hibat temon kebatinan-Ni Allah! Balak temon kebijaksanaan rik pengetahuan-Ni! Sapa sai dapok nyelidiki keputusan-keputusan-Ni? Sapa sai dapok ngerti cara-cara-Ni Ia beguai? 34 Delom Alkitab tetulis injuk reji, "Sapa sai pandai pikeran Tuhan? Sapa dapok ngeni nasihat jama Ia? 35 Sapa pernah ngeni sai hal jama Tuhan sehingga dapok nuntut balosan-Ni?" 36 Allah sai menciptako sunyin sai hal. Sunyinni asalni jak Allah rik wat untuk Allah. Tepujido Allah untuk selama-lamani! Amin.

Romans 12

1 Puari-puari! Allah betik nihan jama ram. Udi sebabni nyak ngilu nihan in keti mempersembahko dirimu sebagai suatu kurban hurik sai khusus untuk Allah rik sai nyenangko hati-Ni. Ibadahmu jama Allah seharusni injuk reno. 2 Dang nutuk atoran-atoran dunia inji. Tagando Allah nyani pribadimu jadi ampai, in keti berubah. Jama injuk reno keti sanggup ngemandai kehaga-Ni Allah -- yakdo api sai betik rik sai nyenangko hati-Ni rik sai sempurna. 3 Allah radu ngeni anugerah jama nyak. Udi sebabni nyak ngeni petuah Puari-puari sunyinni: Dang ngerasa diri lebih langgar jak sai sebenorni. Hagani keti nilai keadaan dirimu jama rendah hati; masing-masing menilai dirini nutuk kemampuan sai dikeniko Allah jama ia mani ia percaya jama Isa. 4 Badan ram ngedok lamon anggota. Unggal anggota wat tugasni tenggalan-tenggalan. 5 Injuk reno juga jama ram. Meskipun ram sunyinni lamon, kidang ram merupako sai badan mani besatu jama Almasih. Rik ram masing-masing behubungan sai jama sai lain sebagai anggota-anggota jak sai badan. 6 Ram masing-masing ngedok karunia-karunia pelayanan sai bebida. Karunia-karunia udi dikeniko ulih-Ni Allah jama ram nutuk rahmat-Ni. Ulihni seno ram harus makai karunia-karunia ano. Jelma sai ngedok karunia untuk ngabarko kabar jak Allah, harus ngabarko kabar jak Allah udi nutuk kemampuan sai wat jama ia. 7 Jelma sai ngedok karunia untuk nulung ulun bareh, harus temon-temon nulung ulun bareh. Jelma sai ngedok karunia untuk ngajar, harus temon-temon ngajar. 8 Jelma sai ngedok karunia untuk ngeni semangat jama ulun bareh, harus temon-temon ngeni semangat jama ulun bareh. Jelma sai ngedok karunia untuk ngeni jama ulun bareh api sai dimilikini, harus ngelakuko ano jama murah hati secara wajar. Jelma sai ngedok karunia untuk mimpin, harus temon-temon mimpin. Jelma sai ngedok karunia untuk nunjukko rasa kesian jama ulun bareh, harus ngelakuko jama senang hati. 9 Kasihido jama ikhlas. Nyuohko sai jahat, rik catingdo jama api sai betik. 10 Hagani Puari-puari saling mesra mengasihi peperda keti injuk ulun-ulun sai muari delom sai keluarga, rik hagani keti saling ngehena ngeni hormat. 11 Beguaido rajin. Dang malas. Beguaido untuk Tuhan jama semangat jak Ruh-Ni Allah. 12 Hagani Puari beharap gembira jama Tuhan, sabardo di delom kesusahan, rik tekundo bedua. 13 Tulungdo ngecukupi kebutuhan ulun-ulun Kristen bareh rik sambutdo Puari-puari seiman sai mak Puari kenal, jama senang hati di delom lambanmu. 14 Kiludo jama Allah in Ia ngeberkati ulun-ulun sai kejam tehadapmu. Ya, ngilu Allah ngeberkati tian, dang mengutuk. 15 Nutukdo begembira jama ulun-ulun sai begembira, rik miwangdo jama tian sai miwang. 16 Hurikdo rukun peperda. Dang besikap tinggi hati, kidang sesuaiko dirimu jama ulun sai rendah kedudukanni. Dang nganggap diri lebih pandai jak sai sebenorni. 17 Kik ulun ngelakuko sai jahat jama niku, dang ngebalosni jama kejahatan. Sanido api sai dianggap betik ulih sunyin jelma. 18 Jak pihakmu, berusahado sedapok mungkin untuk hurik damai jama sunyinni jelma. 19 Puari-puariku! Dang sekali-kali ngebalos dendam, tagando Allah sai ngehukum. Mani di delom Alkitab tetulis, "Nyakdo sai ngebalos. Nyak sai haga ngehukumni, ani Tuhan." 20 Sebalikni, kik musuhmu mebetoh, kenido ia mengan; rik kik ia mahu, kenido ia nginum. Mani jama bebuat injuk reno, Puari haga nyani ia meliom. 21 Dang naganko dirimu dikalahko ulih sai jahat, kidang hagani Puari ngalahko kejahatan jama kebetikan.

Romans 13

1 Unggal jelma harus taat jama pemerintah, mani mak ngedok pemerintah sai mak mansa kekuasaanni jak Allah. Rik pemerintah sai wat tano inji, ngejalanko kekuasaanni atas perintah jak Allah. 2 Udi sebabni jelma sai nantang pemerintah gegoh gaoh jama nantang api sai radu ditantuko ulih-Ni Allah. Rik jelma sai beguai injuk reno haga nerima hukuman. 3 Mani, jelma sai ngelakuko sai betik mak ikin rabai jama pemerintah. Angkah ulun sai beguai jahat gaoh sai harus rabai. Kik Puari haga in Puari mak ngerasa rabai tehadap pemerintah, Puari harus ngelakuko sai betik, maka Puari haga dipuji. 4 Mani pemerintah iado jelma sai ngebantu Allah sai beguai untuk kebetikanmu. Kidang kik Puari ngelakuko sai jahat, sangun Puari harus merabai jama ia, mani lainni sia-sia gaoh ia bekuasa untuk ngehukum jelma. Iado sai ngebantu Allah, sai ngejatuhko hukuman Allah jama ulun-ulun sai ngelakuko sai jahat. 5 Udi sebabni Puari harus taat jama pemerintah -- lain hak angkah mani Puari mak haga dihukum, kidang juga mani suara hati nuranimu. 6 Udido juga alasanni mengapi Puari ngebayar pajak, mani pemerintah iado pegawai-Ni Allah sai ngejalanko tugas sai khusus inji. 7 Jadi bayardo jama pemerintah api sai Puari harus bayar jama ia. Bayardo pajak, kik Puari harus ngebayar pajak; rik bayardo cukai kik Puari harus bayar cukai. Hargaido tian sai harus dihargai rik hormatido tian sai harus dihormati. 8 Dangdo behutang api gaoh jama sapa juga, kecuali behutang kasih tehadap peperda ram. Mani jelma sai mengasihi peperda manusia, radu memenuhi sunyin hukum Musa. 9 Mani hukum agama Yahudi, yakdo: Dang bezinah, dang ngebunuh, dang maling, dang mirak ngedok api sai ulun bareh kedau; sunyinni ano jejama jama hukum-hukum sai bareh, radu disimpulko jadi sai hukum gaoh, yakdo, "Kasihido jejama peperda manusia injuk niku mengasihi dirimu tenggalan." 10 Jelma sai mengasihi ulun bareh, mak ngelakuko sai jahat jama ulun udi. Jadi jelma sai mengasihi peperda keti iado jelma sai radu memenuhi sunyin syarat hukum agama. 11 Lain jak sunyinni ano keti pandai bahwa saat inji iado waktu bagimu untuk minjak jak pedom. Mani waktuni untuk ram diselamatko radu lebih redik tano inji jak waktu ram ampai mulai percaya. 12 Bingi radu hamper liwat; rik serebok lagi haga dawah. Jadi, helauni ram taru ngelakuko perbuatan-perbuatan kelam. Ram harus ngelengkapi diri ram jama senjata terang. 13 Ram harus ngelakuko hal-hal tehormat injuk sai biasani dilakuko ulun waktu dawah; dang bepesta pora melampaui batas, atau mabuk. Dang hajor atau bekelakuan mak sopan. Dang rigu, atau sesera. 14 Tagando Tuhan Isa Almasih sai nantuko api sai keti harus lakuko. Rik dang nutuk tabiat manusia sai bedusa untuk memuasko hawa nafsu.

Romans 14

1 Jelma sai mak yakin jama api sai dipercayaini harus diterima jama betik di hantara Puari-puari. Dang betangkar jama ia mengenai pendirian-pendirianni. 2 Wat jelma sai bependirian bahwa ia ngasi nganik api gaoh. Kidang wat jelma bareh sai lemoh keyakinanni; ia ngerasa bahwa ia angkah ngasi nganik sayur-sayuran gaoh. 3 Jelma sai nganik api gaoh dangdo nganggap rendah ulun sai nganik angkah kanikan sai tantu gaoh; rik jelma sai nganik angkah kanikan sai tantu gaoh, dang muneh nyalahko ulun sai nganik sunyinni, mani Allah radu nerima ia. 4 Sapa Puari sehingga Puari haga ngadili jelma sai ngebantu ulun bareh? Induh jelma sai ngebantu udi tumbak atau minjak, udi iado urusan tuanni. Rik sangun jelma sai ngebantu udi haga berdiri tegak, mani Tuhan sanggup nyanini berdiri tegak. 5 Wat jelma sai ngerasa suatu rani sai tantu lebih penting jak rani-rani sai bareh, sedangko ulun bareh muneh nganggap bahwa rani-rani udi gegoh gaoh. Tagando masing-masing jelma nantuko pendirianni tenggalan. 6 Jelma sai mementingko rani-rani sai tantu, jelma udi bebuat injuk reno untuk ngehormati Tuhan. Jelma sai nganik sunyinni, bebuat injuk reno untuk ngehormati Tuhan, mani ia besyukor jama Allah atas kanikan udi. Injuk reno juga jama jelma sai nganik angkah kanikan sai tantu gaoh; ulun udi juga ngehormati Tuhan rik besyukor jama Allah. 7 Mak sai jelma pun jak ram sai hurik untuk diri tenggalan; rik mak sai jelma pun jak ram sai mati untuk dirini tenggalan. 8 Kik ram hurik, ram hurik untuk Tuhan. Rik kik ram mati, ram pun mati untuk Tuhan. Jadi hurik atau mati, ram iado kedau-Ni Tuhan. 9 Almasih radu mati rik hurik luot. Udi sebabni Ia jadi Tuhan untuk jelma-jelma sai hurik rik juga untuk jelma-jelma sai radu mati. 10 Jadi Puari-puari! Untuk api nyalahko puarimu sai seiman? Rik untuk api Puari nganggap ia rendah? Ram sunyinni haga ngehadap Allah untuk diadili. 11 Di delom Alkitab tetulis, "Setemonni," ani Tuhan, "unggal jelma haga nyumbah sujud di hadap-Ku; rik unggal jelma haga ngaku bahwa Nyakdo Allah." 12 Jadi ram masing-masing harus mempertanggungjawabko sunyin perbuatan ram jama Allah. 13 Ulihni seno dangdo ram saling menyalahko. Sebalikni berusahado in keti mak bebuat sai pun sai nyebabko sai puari seiman teguda rik bedusa. 14 Mani nyak besatu jama Tuhan Isa, maka nyak percaya nihan bahwa mawat sai pun sai pada dasarni najis; kidang hal udi najis bagi sai jelma, kik ulun udi nganggapni najis. 15 Kidang kik jama api sai Puari kanik, sai puari seiman disakikko hatini, maka Puari mak lagi betindak bedasarko kasih. Kik Almasih radu mati untuk sai jelma, dangdo naganko ulun udi dicadangko ulih api sai Puari kanik. 16 Udi sebabni dang naganko api sai betik bagi keti, dianggap mak betik bagi ulun bareh. 17 Mani kik Allah memerintah hurik sai jelma, api sai ia ngasi nganik atau nginum, mak lagi penting. Sai penting iado bahwa jelma udi nutuk kehaga-Ni Allah, mengalami ketenangan hati rik nerima sukacita sai dikeniko ulih Ruh-Ni Allah. 18 Jelma sai ngelayani Almasih secara injuk reno, jelma udi nyenangko hati-Ni Allah, rik dihargai ulih ulun-ulun bareh. 19 Ulihni seno tujuan ram harus selalu untuk hal-hal sai nyiptako kerukunan rik saling ngebangun. 20 Dangdo mani soal kanikan, Puari nyadangko api sai radu diguaiko ulih-Ni Allah. Sunyin kanikan sangun halal untuk dikanik; kidang kik api sai Puari kanik nyebabko ulun bareh bedusa, maka Puari besalah. 21 Lebih betik mak ikin nganik daging atau nginum anggor atau ngelakuko api gaoh kik hal udi nyebabko sai jelma puari seiman jadi dusa. 22 Tagando api sai Puari percaya udi, Puari lakuko di hadap-Ni Allah gaoh untuk Puari tenggalan. Jelma sai mak ngedok alasan untuk ngerasa besalah atas api sai dianggap benor, ulun udi bahagia. 23 Kidang ulun sai ngerasa ragu-ragu untuk nganik sai hal, kak raduni dikanikni juga kanikan udi, jelma udi disalahko ulih-Ni Allah; mani ulun udi mak betindak nutuk keyakinanni tentang api sai benor rik api sai salah. Rik api gaoh sai dilakuko tanpa keyakinan iado dusa.

Romans 15

1 Ram sai temon-temon yakin api sai ram percayai, harusdo besabar tehadap keberatan-keberatan jelma sai lemoh keyakinanni. Dang ram haga nyenangko diri ram tenggalan gaoh. 2 Sebalikni ram masing-masing harus nyenangko hati peperda puari ram untuk kebetikanni, in keyakinanni betambah kuat. 3 Mani Almasih pun mak mikerko kesenangan-Ni tenggalan. Di delom Alkitab tetulis injuk reji, "Sunyin celaan sai ditujuko jama Niku radu jatuh di atasku." 4 Sunyin sai tesurat di delom Alkitab iado untuk ngajar ram. Mani pelajaran sai ram terima jak Alkitab ngejadiko ram tabah rik kuat sehingga ram dapok beharap jama Allah. 5 Semoga Allah, sai ngeniko ketabahan rik penghiburan jama manusia, nulung keti untuk hurik jama sehati, nutuk teladan-Ni Isa Almasih. 6 Jama sehati Puari-puari sunyinni jama-jama dapok memuji Allah, Bapa Tuhan ram Isa Almasih. 7 Ulihni seno hagani Puari-puari nerima peperda keti jama senang hati, gegoh injuk Almasih juga nerima keti untuk ngemuliako Allah. 8 Mani, ingokdo, bahwa Almasih radu ngelayani ulun Yahudi untuk nunjukko bahwa Allah setia delom memenuhi janji-janji-Ni jama nenek muyang ram. 9 Isa juga nyani bangsa-bangsa bareh muliako Allah mani kebetikan hati-Ni jama tian. Di delom Alkitab tetulis injuk reji, "Ulihni seno nyak haga memuji Niku di hantara bangsa-bangsa, nyak haga nyanyiko pujian untuk gelar-Mu." 10 Wat tetulis injuk reji muneh, "Begembirado jejama umat-Ni Allah sai tepilih, hai bangsa-bangsa!" 11 Rik inji muneh, "Pujido Allah, hai sunyin bangsa, hagani sunyin jelma memuji Ia!" 12 Rik inji muneh sai dicawako ulihni Yesaya, "Jak keturunan Isai haga muncul sai jelma sai haga merintah bangsa-bangsa; jama Iado bangsa-bangsa ano haga beharap." 13 Allahdo rang keti beharap. Semoga Ia ngisi hatimu jama sunyin sukacita rik sejahtera mani keti percaya jama Ia, in jama kuasa Ruh-Ni Allah keti makin beharap jama Allah. 14 Puari-puariku! Nyak yakin bahwa wat lamon nihan hal sai betik jama niku. Keti pun pandai sunyinni rik dapok ngajar peperda keti juga. 15 Kidang mengenai hal-hal sai tantu, nyak tegas ngingokko keti delom surat inji, mani Allah radu nganugerahko jama nyak tugas ano. 16 Ia radu ngejadiko nyak jelma sai ngelayani Isa Almasih untuk diutus jama bangsa-bangsa sai lain Yahudi. Rik nyak betindak sebagai imam, sai ngabarko Kabar Betik jak Allah, in ulun-ulun sai lain Yahudi jadi suatu persembahan jama Allah sai dapok diterima ulih-Ni. Semoga Ruh-Ni Allah nyani tian jadi suatu persembahan sai khusus untuk Allah. 17 Jadi mani nyak radu besatu jama Isa Almasih, maka nyak ngasi ngerasa bangga atas guaianku bagi Allah. 18 Nyak bani cawa injuk reno angkah mengenai api sai radu dilakuko Almasih liwat nyak untuk ngejadiko jelma-jelma sai lain Yahudi taat jama Allah. Nyak ngelakuko ano jama cawa-cawa maupun perbuatan, 19 sai disertai keanehan-keanehan rik hal-hal luar biasa; sunyinni ano ulih kuasa Ruh-Ni Allah. Kabar Betik tentang Almasih radu nyak kabarko seluruhni jama ulun-ulun, mulai jak Yerusalem sampai di Ilirikum. 20 Cita-citaku iado ngabarko Kabar Betik jak Allah di rang-rang di dipa jelma makkung ngedengi tentang Almasih. Mani nyak mak haga ngebangun guaian pada dasar sai dipikko ulih ulun bareh. 21 Di delom Alkitab tetulis, "Jelma-jelma sai makkung pernah nerima kabar tentang Ia haga ngeliak; rik tian sai makkung pernah ngedengi, haga ngerti." 22 Udi sebabni radu risok nyak tehalang untuk napol keti. 23 Kidang tano guaiku di daerah-daerah udi radu selesai. Betahun-tahun sakani nyak mirak napol keti. 24 Kanah kik nyak liu kotamu delom lapahku mik Spanyol, kuharap dapok betungga jama keti rik begembira serebok jama keti. Radu jak seno kuharap keti dapok ngebantu nyak untuk lapahku mik Spanyol seno. 25 Kidang tano inji nyak haga mik di Yerusalem untuk ngusung bantuan bagi umat-Ni Allah di dudi. 26 Mani jemaah-jemaah di Makedonia rik Akhaya radu menyetujui untuk ngeniko sumbangan jama puari-puari sai mejerih di hantara umat-Ni Allah di Yerusalem. 27 Jama senang hati tian mutusko untuk bebuat udi. Sangun sebenorni tian patut nulung puari-puari sai mejerih di Yerusalem udi; mani jak ulun-ulun Yahudido ulun-ulun lain Yahudi ano radu nerima berkat-berkat-Ni Allah. Jadi, ulun-ulun lain Yahudi udi patut juga nulung ulun-ulun Yahudi jama berkat-berkat berupa barang. 28 Kik nyak radu nyelesaiko tugasku inji, rik nyerahko jama tian sai di Yerusalem udi sumbangan sai radu dikumpulko udi, maka nyak haga berangkat mik negeri Spanyol ngeliu kotamu. 29 Kik nyak ratong jama niku, pasti nyak ratong jama lamon berkat jak Almasih untuk keti. 30 Demi Tuhan ram Isa Almasih, rik demi kasih sai dikeniko ulih Ruh-Ni Allah, nyak ngilu nihan jama niku, semoga keti turut bedua temon-temon jejama nyak jama Allah untuk nyak. 31 Beduado in Allah ngelepasko nyak jak culuk ulun-ulun sai mak percaya di Yudea, rik in tugasku untuk ngusung sumbangan mik Yerusalem diterima jama senang hati ulih umat-Ni Allah di dudi. 32 Jama injuk reno, kik Allah ngehagako, nyak dapok ratong jama niku jama hati sai senang. Rik nyak haga ngerasa tehibur di tengah-tengah keti. 33 Mudah-mudahan Allah, sai ngeniko sejahtera jama manusia, menyertai Puari sunyinni. Amin.

Romans 16

1 Nyak mirak memperkenalko puari bebai ram, Febe. Ia ngebantu jemaah di Kengkrea. 2 Terimado ia sebagai salah sai jak umat-Ni Tuhan. Sangun injuk renodo ulun-ulun sai percaya jama Allah haga nerima peperda tian. Tulungdo ia, kik ia memerluko bantuan jak keti, mani ia tenggalan radu ngebantu lamon jelma -- termasuk nyak. 3 Sampaiko salamku jama Priskila rik Akwila, kantik-kantikku sai jama-jama beguai untuk Isa Almasih. 4 Tian hamper mati mani haga nyelamatko nyak. Nyak beterima kasih jama tian -- rik lain nyak gaoh, kidang sunyin jemaah bangsa bareh sai lain Yahudi juga beterima kasih jama tian. 5 Sampaiko juga salamku jama jemaah sai bekumpul di lamban tian. Salam jama Epenetus sai kukasihi. Iado jelma sai mula-mula percaya jama Almasih di daerah Asia. 6 Salamku juga jama Maria. Ia radu beguai keras untuk keti. 7 Sampaiko juga salamku jama Andronikus rik Yunias. Tian sesuku bangsa jama nyak rik pernah kuruk bui jama-jama nyak. Semakkung nyak percaya jama Almasih, tian radu lebih mena percaya. Tian tekenal di hantara para rasul. 8 Salam jama Ampliatus, sai kukasihi mani ia jama-jama nyak radu besatu jama Tuhan. 9 Sampaiko hormatku jama Urbanus, kantik ram sai beguai jejama jama ram untuk Almasih. Juga hormatku jama Stakhis sai kukasihi. 10 Salam jama Apeles. Kesetiaanni jama Almasih radu tebukti. Salam juga jama keluarga Aristobulus, 11 rik jama Herodion. Ia sesuku bangsa jama nyak. Juga salam jama puari-puari seiman delom keluarga Narkisus. 12 Salamku jama Trifena rik Trifosa sai beguai keras ngelayani Tuhan, rik jama Persis sai kukasihi. Ia juga radu beguai keras untuk Tuhan. 13 Salam jama Rufus rik emakni, sai bagiku injuk emakku tenggalan. Rufus iado jelma pilihan-Ni Tuhan sai tepuji. 14 Sampaikodo salamku jama Asinkritus, Flegon, Hermes, Patrobas, Hermas, rik sunyin puari seiman sai jejama jama tian. 15 Salam jama Filologus rik Yulia; jama Nereus rik puari bebaini; jama Olimpas rik jama sunyin jelma percaya sai jejama jama tian. 16 Besalam-salamando secara mesra sebagai puari Kristen. Sunyin jemaah-Ni Almasih nyampaiko salam tian jama Puari-puari. 17 Puari-puari! Kumohon nihan: Hati-hatido tehadap jelma-jelma sai nimbulko perpecohan rik ngacauko kepercayaan jelma jama Tuhan. Hal udi betentangan jama api sai radu diajarko jama niku. Jaohko jelma-jelma injuk reno. 18 Mani jelma-jelma sai bebuat injuk reno lain hak beguai untuk Almasih Tuhan ram, melainko untuk memuasko kehagani hati tian tenggalan. Jama bujukkan rik cawa-cawa sai manis, tian nipu ulun-ulun sai mak pandai api-api. 19 Sunyin jelma radu pandai bahwa keti setia jama ajaran tentang Kabar Betik sai jak Allah. Rik nyak senang atas hal seno tentang keti. Nyak mirak in keti bijaksana tentang hal-hal sai betik, rik bugu tentang hal-hal sai jahat. 20 Allah sai ngeni sejahtera jama manusia, haga geluk ngepikko iblis di debah kuasamu rik ngehancorkoni. Semoga Puari-puari selalu diberkati ulih-Ni Isa Almasih Tuhan ram. 21 Timotius, kantikku, nyampaiko salamni jama keti. Injuk reno muneh Lukius, Yason rik Sosipater, sai sesuku bangsa jama nyak. 22 Sai nulis surat inji iado nyak, Tertius. Nyak ngucakko salam muari jama keti. 23 Gayus ngirim salam jama niku. Nyak numpang di lambanni rik jemaah sekam juga bebakti di dudi. Erastus, kepala keuangan kota, ngirim salamni jama niku. Injuk reno juga puarini ram Kwartus. 24 Semoga Tuhan ram Isa Almasih ngeberkati Puari sunyinni. Amin. 25 Terpujido Allah! Ia bekuasa nguatko iman Puari sesuai jama Kabar Betik jak Allah sai nyak kabarko tentang Isa Almasih. Nyak ngabarko kabar ano nutuk api sai dinyatako ulih-Ni Allah; yakdo tentang rencana-Ni Allah sai radu berabad-abad sakani mak dipandai ulun. 26 Kidang tano, atas perintah-Ni Allah sai abadi, rencana udi radu dinyatako rik dikeni pandai jama sunyin bangsa liwat tulisan-tulisanni nabi-nabi, in tian sunyinni percaya rik taat jama Allah. 27 Iado satu-satuni Allah, Ia mahabijaksana. Semoga Ia dilanggarko selama-lamani liwat Isa Almasih! Amin. Hormat sekam, Paulus, jelma sai ngebantu sai taat jama Isa Almasih

1 Corinthians 1

1 Puari-puari jemaah-Ni Allah di Korintus! Puari radu diurau ulih-Ni Allah untuk jadi umat-Ni mani Puari kedau-Ni Isa Almasih, jejama sunyin jelma di dipa gaoh sai nyumbah Tuhan ram Isa Almasih, yakdo Tuhan tian rik Tuhan ram juga. Nyak, Paulus, rik puari ram Sostenes, ngeharap in Allah Bapa ram rik Tuhan Isa Almasih ngeni berkat rik sejahtera jama niku. Nyak nulis surat inji sebagai Rasul-Ni Isa Almasih, sai diangkat ulih-Ni Allah tenggalan rik atas kehaga-Ni juga. 4 Nyak selalu beterima kasih jama Allah mengenai keti, mani keti radu nerima rahmat jak Allah liwat Isa Almasih. 5 Mani keti radu jadi kedau-Ni Almasih, maka hurikmu mebatin delom sunyin hal. Pengetahuanmu tentang sunyin hal relam nihan, rik keti pandai ngajar pengetahuan udi. 6 Udi nunjukko bahwa kabar tentang Almasih radu meresap nihan delom hatimu, 7 sehingga keti mak kekurangan sai berkat pun, sementara keti nunggu Tuhan ram Isa Almasih ratong rik diliak ulih sunyin jelma. 8 Almasih tenggalan haga ngejamin keti sampai akherni; in pada waktu Ia ratong luot, keti dihaluni tanpa cela. 9 Allah dapok dipercaya sepenuhni. Iado Allah sai radu ngurau keti untuk jadi sai jama Anak-Ni, yakdo Isa Almasih, Tuhan ram. 10 Puari-puari! Atas gelar-Ni Tuhan ram Isa Almasih, nyak ngilu in keti sunyin seia sekata; in dang wat perpecohan di hantara niku. Hagani keti besatu, sehati rik sepiker. 11 Mani, jelma-jelma jak keluarga Klo"e ngelaporko jama nyak bahwa wat pertangkaran di hantaramu. 12 Sai kumaksudko iado bahwa di hantara keti wat sai cawa, "Nyak nutuk Paulus," wat juga sai cawa, "Nyak nutuk Apolos," sai bareh cawa, "Nyak nutuk Petrus," sedang sai lain lagi cawa, "Nyak nutuk Almasih." 13 Masakan Almasih tebagi-bagi! Paulus mak mati disalib untuk niku! Keti pun mak dibaptis untuk jadi jelma-jelma sai nutuk Paulus, kan? 14 Syukordo nyak mak ngebaptis sai jelma pun jak hantaramu, selain Krispus rik Gayus. 15 Dang sampai sai jelma pun cawa bahwa nyak radu ngebaptis ia untuk jadi jelma sai nutuk nyak. ( 16 Oh ya, Stefanas rik keluargani, sangun nyak ngebaptis tian. Kidang selain jak seno, seingokku, mak ngedok lagi ulun bareh sai kubaptis.) 17 Almasih ngutus nyak lain hak untuk ngebaptis ulun, melainko untuk ngabarko Kabar Betik jak Allah; rik udi pun harus kulakuko tanpa memakai kepandaian cawa secara manusia, in kuasa jak kematian-Ni Almasih di salib mak jadi sia-sia. 18 Mani bagi ulun-ulun sai nuju kebinasaan, kabar tentang kematian-Ni Almasih di salib merupako balak awak. Kidang, bagi ram sai diselamatko ulih-Ni Allah, kabar ano merupako carani Allah nunjukko kuasa-Ni. 19 Mani delom Alkitab, Allah cawa, "Kebijaksanaan jelma arif haga Kukacauko, rik pengertian jelma-jelma sekula haga Kulenyapko." 20 Nah, api gunani jelma-jelma arif udi? Api gunani tian sai sekula? Api gunani ahli-ahli piker dunia inji? Allah radu nunjukko bahwa kebijaksanaan dunia inji iado balak awak gaoh. 21 Mani injuk repa pun pandaini manusia, ia mak dapok kenal jama Allah liwat kepandaianni tenggalan. Kidang justru mani Allah bijaksana, maka Ia bekenan nyelamatko jelma-jelma sai percaya jama Ia liwat kabar sai sekam wartako sai dianggap balak awak ulih dunia. 22 Ulun Yahudi nuntut keanehan sebagai bukti, rik ulun Yunani mementingko kebijaksanaan dunia inji. 23 Kidang ram inji angkah ngabarko Almasih sai mati disalib. Kabar udi menyinggung perasaan ulun Yahudi, rik dianggap balak awak ulih ulun-ulun lain Yahudi. 24 Kidang bagi jelma-jelma sai radu diurau ulih-Ni Allah -- baik ulun Yahudi maupun ulun lain Yahudi -- kabar ano merupako carani Allah nunjukko kuasa rik kebijaksanaan-Ni. 25 Mani sai keliakan bugu jama Allah, iado lebih bijaksana jak kebijaksanaan manusia; rik sai keliakan lemoh jama Allah, iado lebih kuat jak kekuatan manusia. 26 Puari-puari! Cuba ingok injuk repa keadaanmu waktu Allah ngurau keti. Angkah cutik gaoh jak hantaramu sai bijaksana, atau bekuasa, atau bekedudukan langgar nutuk pandanganni manusia. 27 Mani sangun Allah sengaja memilih sai dianggap bugu ulih dunia inji, in jelma-jelma pandai jadi meliom. Rik Allah memilih juga sai dianggap lemoh ulih dunia inji, in ulun-ulun sai gagah perkasa jadi meliom. 28 Allah memilih sai dianggap rendah, hina, rik malah sai dianggap mak bereti ulih dunia inji, in Allah ngehancorko sai dianggap penting ulih dunia. 29 Jama injuk reno mak sai jelma pun dapok mepungahko diri di hadap-Ni Allah. 30 Allah tenggalan sai nyani sehingga Puari besatu jama Isa Almasih. Liwat Almasih, ram dijadiko bijaksana. Rik liwat Ia juga Allah nyani ram luot mebetik jama diri-Ni, ngejadiko ram umat-Ni sai khusus, rik ngebebasko ram. 31 Jadi, injuk sai tetulis delom Alkitab, "Jelma sai ngerasa bangga, hagani ngerasa bangga atas api sai dilakuko Tuhan."

1 Corinthians 2

1 Puari-puari! Waktu nyak ratong jama niku rik ngabarko jama niku tentang rencana-Ni Allah sai makkung dipandai ulih dunia, nyak mak makai kebijaksanaan dunia inji atau cawa jama cawa sai muluk-muluk. 2 Mani nyak radu betekad bahwa selama nyak wat jejama keti, nyak mak haga ngemukako api-api, selain tentang Isa Almasih; khususni bahwa Ia radu mati disalib. 3 Waktu nyak wat jama keti, nyak lemoh rik gegoran kerabaian. 4 Kabar sai kusampaiko jama niku mak kusampaiko jama cawa-cawa sai memikat nutuk kebijaksanaan manusia. Nyak nyampaiko ano jama cara sai ngebuktiko bahwa Ruh-Ni Allah bekuasa. 5 Nyak bebuat injuk reno, in kepercayaanmu jama Almasih mak bedasarko kebijaksanaan manusia, melainko bedasarko kuasa-Ni Allah. 6 Walaupun injuk reno, di hantara jelma-jelma sai kehurikan rohanini radu mesak, nyak sangun cawa tentang kebijaksanaan. Kidang kebijaksanaan inji lain hak kebijaksanaan dunia, atau kebijaksanaan jelma-jelma sai bekuasa zaman inji, sai kekuasaanni haga lebon. 7 Kebijaksanaan sai kukemukako inji iado kebijaksanaan jak Allah. Kebijaksanaan udi mak dipandai ulih dunia, kidang Allah radu nyediakoni untuk kebahagiaan ram semakkung dunia inji dijadiko. 8 Mak sai jelma pun jak jelma-jelma sai bekuasa zaman inji sai pandai tentang kebijaksanaan ano. Mani, seandaini tian radu pandai, tantu tian mak haga nyalibko Tuhan sai mulia udi. 9 Sebalikni hal udi yakdo injuk sai tetulis delom Alkitab, "Api sai mak pernah diliak atau didengi ulih manusia, rik mak pernah muneh timbul delom pikeran manusia, udido sai disediako Allah untuk jelma-jelma sai mengasihi-Ni." 10 Kidang Allah radu nyatakoni jama ram liwat Ruh-Ni. Ruh-Ni Allah udi nyelidiki sunyin hal, sampai jama rencana-rencana-Ni Allah sai paling tesegok sekalipun. 11 Mani sai ngemandai isi hati sai jelma yakdo ruh ulun udi tenggalan, kan? Injuk reno juga tentang Allah. Sai pandai isi hati-Ni Allah angkah Ruh-Ni Allah tenggalan! 12 Rik ram mak dikeni ruh dunia inji, melainko Ruh sai jak Allah, in ram pandai sunyin sai radu dianugerahko Allah jama ram. 13 Ulihni seno, kik sekam ngejelasko hal-hal tentang Allah jama ulun-ulun sai ngedok Ruh-Ni Allah, sekam mak ngemukako nutuk kebijaksanaan manusia, melainko nutuk ajaran Ruh-Ni Allah. 14 Jelma sai mak ngedok Ruh-Ni Allah, mak dapok nerima api sai dinyatako ulih Ruh-Ni udi. Mani bagi ulun udi hal-hal tersebut injuk suatu kebuguan gaoh. Ulun udi mak dapok ngerti, mani hal-hal udi angkah dapok dinilai secara rohani. 15 Ulun sai ngedok Ruh-Ni Allah dapok menilai sunyin hal, kidang mak sai jelma pun berhak menilai ia. 16 Delom Alkitab tetulis, "Sapa sai pandai pikeran-Ni Tuhan? Rik sapa sai dapok ngeni petuah-Ni?" Ramdo sai ngedok pikeran sai gegoh jama Almasih!

1 Corinthians 3

1 Puari-puari, sebenorni nyak mak dapok cawa jama keti injuk jama jelma sai ngedok Ruh-Ni Allah. Nyak angkah dapok cawa jama niku injuk jama jelma sai masih hurik nutuk kehagani dunia; injuk jama jelma sai masih upi delom kepercayaanni jama Almasih. 2 Tumbai nyak angkah dapok ngeniko jama niku kanikan upi, lain kanikan ulun dewasa; mani keti makkung cukup kuat untuk seno. Kidang tano pun keti masih makkung kuat untuk seno, 3 mani keti masih hurik nutuk tabiatmu secara manusia. Mani kik keti masih sesera rik rigu peperda keti, bukankah udi nunjukko bahwa keti masih hurik nutuk tabiat manusia, injuk jelma-jelma sai mak kenal jama Allah? 4 Kik wat sai cawa, "Sekam nutuk Paulus," rik sai bareh cawa, "Nyak nutuk Apolos," bukankah ano nunjukko bahwa kelakuan Puari injuk jelma-jelma dunia? 5 Sebenorni sapa Apolos udi? Rik sapa Paulus? Sekam angkah jelma-jelma sai ngebantu Allah, sai radu ngebimbing keti untuk percaya jama Almasih. Sekam angkah ngejalanko guai sai ditugasko Tuhan jama sekam masing-masing. 6 Nyak nanom rik Apolos nyiram, kidang Allah tenggalando sai nyani tanomanni tuoh. 7 Jadi sai penting iado Allah, mani Iado sai nuohkoni. Sai nanom rik sai nyiram mak penting; 8 tian rua sederajat. Masing-masing haga nerima upah nutuk jerih payahni. 9 Sekam iado jelma sai jejama beguai untuk Allah; rik keti iado injuk kebun Allah. Puari-puari iado injuk gedung Allah juga. 10 Jama kepandaian sai dikeniko Allah, nyak sebagai ahli bangunan radu ngepikko pondasi untuk gedung ano, rik ulun bareh ngebangun gedung di atas pondasi ano. Unggal jelma harus memperhatiko betik-betik injuk repa ia ngebangun di atas pondasi ano. 11 Mani Allah tenggalan radu ngepikko Isa Almasih sebagai satu-satuni pondasi untuk gedung ano; mak ngedok pondasi sai bareh. 12 Wat sai ngebangun di atas pondasi ano jama memakai emas, wat sai makai perak, wat sai makai batu permata, wat muneh sai makai kayu, jukuk nyangu ataupun jerami. 13 Guai unggal jelma haga keliakan kanah pada saat Almasih ratong luot. Mani waktu rani udi apui haga nyani keliakan guai masing-masing jelma. Apui haga nguji rik nantuko mutu jak guai udi. 14 Kik gedung sai didiriko jelma di atas pondasi ano tahan disuah apui, ulun udi haga nerima hadiahni. 15 Kidang kik guaini ulun tesuah, ia haga rugi; ia tenggalan haga selamat, kidang injuk jelma sai lulos nerubos apui. 16 Pandai mak Puari bahwa keti anodo Lamban Ibadah? Rik bahwa Ruh-Ni Allah tinggal di delom keti? 17 Kik wat sai nyadangko Lamban Ibadah, Allah pun haga nyadangko ulun udi. Mani Lamban Ibadah yakdo khusus untuk Allah gaoh, rik ketido lamban udi. 18 Dangdo sai jelma pun nipu dirini tenggalan. Kik wat jelma di hantaramu ngerasa dirini bijaksana nutuk ukoran dunia inji, ulun udi harus jadi bugu, in ia jadi benor-benor bijaksana. 19 Mani sai dianggap bijaksana ulih dunia iado bugu pada pandangan Allah. Delom Alkitab tetulis, "Allah ngejebak jelma-jelma bijaksana delom kecerdikan tian tenggalan." 20 Wat tetulis injuk reji juga, "Tuhan pandai bahwa pikeran jelma-jelma bijaksana iado pikeran sai mak beguna." 21 Ulihni seno, dang sai jelma pun nyanjung-nyanjung manusia, mani sunyinni radu dikeniko jadi kedaumu: 22 Paulus, Apolos, Petrus, dunia inji, kehurikan rik kematian, zaman inji ataupun zaman sai haga ratong, sunyinni iado kedaumu. 23 Rik keti iado kedau-Ni Almasih, rik Almasih kedau-Ni Allah.

1 Corinthians 4

1 Anggapdo sekam jelma-jelma sai ngebantu Almasih, sai betanggung jawab ngabarko rencana-rencana-Ni Allah sai makkung dipandai dunia. 2 Sai mula-mula dituntut jak jelma sai ngebantu sai injuk reno iado bahwa ia setia jama tuanni. 3 Bagiku, mak jadi soal api sai keti -- atau sapa pun -- juga pikerko tentang diriku. Malah api sai nyak tenggalan pikerko tentang diriku tenggalan pun mak jadi soal. 4 Nyak mak ngerasa besalah delom hal api pun, juga kidang udi lain hak bukti bahwa nyak sangun mak besalah. Tuhan tenggalando sai nantuko nyak besalah atau mawat. 5 Ulihni seno, mani makkung waktuni, dang keti geluk-geluk nantuko bahwa sai jelma besalah atau mawat. Tunggudo sampai Tuhan ratong kanah. Iado sai haga ngebukak sunyin rahasia-rahasia sai tesegok delom kekelaman. Iado sai haga ngebungkar sunyin niat sai tependam di delom hatini manusia. Waktu ano ampaido unggal jelma nerima jak Allah pujian sai patut diterimani. 6 Puari-puari! Untuk kepentinganmu, nyak radu ngeniko sunyinni ano jama Apolos rik jama diriku tenggalan. Maksudni in jak cuntoh sekam udi keti dapok belajar api reti ungkapan, "Catingdo pada atoran sai wat." Jama injuk reno mak sai jelma pun jak keti dapok ngebangga-banggako sai jelma, raduni ngehina sai bareh. 7 Sapa sai ngejadiko Puari lebih jak ulun bareh? Bukankah sunyin hal Puari terima jak Allah? Jadi, mengapi haga megahko diri, seolah-olah api sai wat jama Puari ano lain hak sai dikeni? 8 Sangun keti mak memerluko api-api lagi! Keti radu mebatin! Keti radu jadi raja! Rik sekam mawat. Hara betikni kik keti temon-temon radu jadi raja, in sekam dapok memerintah jama-jama niku. 9 Mani nutuk pendapatku, sekam rasul-rasul, radu dijadiko ulih-Ni Allah sebagai tontonan di hadap manusia rik para malaikat. Sekam injuk jelma-jelma hina sai dijatuhko hukuman mati di hadap umum rik dihina ulih dunia. 10 Ulihni Almasih, sekam ajo jelma sai bugu, rik keti jelma Kristen sai pandai! Sekam lemoh, keti kuat! Sekam dicela, rik keti disanjung-sanjung! 11 Sampai saat sinji sekam ngalami kebetohan rik mahu; kawai sekam tinggal sai di badan gaoh; ulun nyiksa sekam; sekam mak ngedok rang untuk tinggal; 12 sekam ngebanting tulan untuk nyepok nafkah. Kik sekam dikutuk, sekam ngebalos jama berkat; kik sekam dianiaya, sekam sabar, 13 kik ulun ngeburak-burakko sekam, sekam ngebalos jama cawa-cawa sai helau. Sekam mak lebih jak yuhyuh dunia inji; sampai saat inji sekam masih dianggap injuk yuhyuh bumi. 14 Nyak nulis inji jama niku lain hak untuk nyani keti jadi meliom, kidang untuk ngeni petuah keti injuk anak-anakku tenggalan. 15 Mani nyakdo sai jadi bak keti, walaupun mungkin sebagai jelma Kristen, keti radu ngedok puluh ribu guru. Di delom hurikmu sebagai jelma-jelma sai besatu jama Almasih, nyak sai jadi bak bagi niku, mani nyak sai ngusung Kabar Betik tentang Almasih jama niku. 16 Ulihni seno nyak ngilu nihan in keti nutuk cuntoh nyak. 17 Untuk seno nyak radu ngutus Timotius jama niku. Sebagai jelma sai nutuk Almasih, ia gegoh injuk anakku tenggalan sai kukasihi. Ia anak sai dapok dipercaya. Kanah ia haga ngingokko keti tentang cara hurik sai nyak tutuki seraduni percaya jama Almasih, yakdo cara hurik sai kuajarko di unggal jemaah di dipa gaoh. 18 Pira-pira ulun jak hantaramu radu jadi mepungah, mani tian nyangko nyak mak haga ratong jama niku. 19 Kidang kik Tuhan ngizinko nyak haga ratong juga jama niku mak mesaka lagi. Kanah waktu seno nyak haga ngeliak juga api sai dapok dilakuko ulih jelma-jelma sai mepungah udi; lain angkah cawa tian gaoh. 20 Mani kik Allah memerintah hurik sai jelma, hal udi dibuktiko ulih kekuatan hurik jelma udi, lain ulih cawa-cawani. 21 Jadi pilih gaoh api sai keti lebih gering! Api keti haga nyak ratong untuk ngajar keti jama kekerasan atau nyak ratong ngajar jama lemoh lembut rik kasih sayang?

1 Corinthians 5

1 Nyak sebenorni radu nerima laporan bahwa di hantaramu wat perbuatan-perbuatan hajor sai terlalu nihan: Wat jak hantara Puari sai bezinah jama emak tirini. Jelma-jelma sai mak kenal jama Tuhan pun mak ngelakuko injuk reno! 2 Walaupun injuk reno, Puari masih tinggi hati. Sebalikni Puari seharusni sedih, rik ngeluahko jak hantara Puari jelma sai ngelakuko hal ano. 3 Secara laher nyak jaoh jak keti, kidang secara batin nyak wat di tengah-tengah keti. Jadi, nyak haga betindak seolah-olah nyak wat di hantaramu, "Atas gelar-Ni Tuhan Isa Almasih, kunyatako bahwa jelma sai radu ngelakuko perbuatan sai injuk reno kamak, harus dihukum!" Kik keti bekumpul anggapdo bahwa nyak hadir di hantaramu, rik jama kuasa-Ni Tuhan ram Isa, 5 keti harus nyerahko ulun udi jama iblis in badan ulun udi binasa rik jama injuk reno ruhni diselamatko waktu-Ni Tuhan ratong luot. 6 Mak patut keti ngerasa mepungah. Halokni keti radu kenal jama peribahasa inji, "Ragi sai cutik nyani seluruh adonan cakak!" 7 Tokko pai ragi saka udi, yakdo ragi dusa, in keti jadi injuk adonan sai ampai, mekecah jak ragi dusa sai saka rik nyak pandai bahwa keti sangun injuk reno. Mani, perayaan Paskah ram radu siap, mani Almasih sai jadi sebagai biri-biri Paskah ram, radu dikurbanko. 8 Jadi, ija ram ngerayako pesta ram udi jama ruti sai mak beragi, yakdo ruti sai melambangko kemurnian rik sunyin sai bekenan di hati-Ni Allah. Dang ram ngerayako pesta Paskah udi jama ruti sai ngisi ragi sai saka, yakdo ragi dusa rik kejahatan. 9 Di delom suratku sai radu, nyak ngeni pandai jama niku in dang begaul jama jelma hajor. 10 Sai kumaksudko lain hak jelma hajor atau tamak, atau jelma sai nipu atau jelma sai nyumbah berhala sai sama sekali mak kenal jama Allah. Lain! Nyak mak maksudko tian; mani kik keti harus ngejaohi tian, maka tantuni keti perlu luah sama sekali jak dunia inji. 11 Maksudku iado, bahwa keti dang begaul jama jelma sai ngaku dirini ulun Kristen, kidang ulun udi hajor, atau tamak, atau penyumbah berhala, atau gering ngeburak-burakko jelma bareh, atau jelma sai mabuk, ataupun pemaling. Mejong mengan jama ulun udi pun dang! 12 Sangun ngadili jelma-jelma lain Kristen lain hak urusanku. Allah tenggalando sai haga ngadili tian. Kidang mengenai anggota-anggota jemaahmu, bukankah keti tenggalan sai harus ngadili tian? Delom Alkitab tetulis, "Userdo jelma jahat jak hantaramu."

1 Corinthians 6

1 Mengapi wat di hantara keti sai bani mik jama hakim sai mak kenal jama Allah, untuk ngaduko puari seiman, kik ia beselisih jama puarini udi? Mengapi ia mak ngilu umat-Ni Allah nyelesaiko perkara udi? 2 Api keti mak pandai bahwa umat-Ni Allah haga ngadili dunia inji? Jadi, kik sangun keti haga ngadili dunia inji, api keti mak sanggup nyelesaiko perkara-perkara pengadilan sai mak bereti? 3 Api keti mak pandai bahwa ram haga ngadili malaikat-malaikat? Lebih-lebih lagi perkara-perkara kehurikan serani-rani! 4 Maka kik timbul perkara-perkara injuk ano, api keti ngajukoni jama jelma-jelma sai mak ngedok kedudukan sama sekali delom jemaah? 5 Ngeliamko nihan! Tantu di hantaramu wat sai jelma sai cukup bijaksana untuk nyelesaiko perselisihan hantara puari-puari sai peperda Kristen! 6 Kidang sebalikni sai jelma Kristen mik jama jelma lain Kristen untuk ngaduko perkarani tehadap puarini sai Kristen! 7 Dang mik beperkara jama jelma lain Kristen; wat perselisihan-perselisihan di hantaramu pun radu merupako sai hal kekalahan bagimu. Lebih betik keti diperlakuko mak adil, atau dirugiko! 8 Kidang keti tenggalan malah sai memperlakuko jelma bareh jama mak adil. Keti tenggalan juga sai ngerugiko ulun bareh. Rik udi keti lakuko justru tehadap puari-puari seiman! 9 Pandai mak keti bahwa jelma-jelma sai mak nutuk kehaga-Ni Allah, mak haga jadi anggota umat-Ni Allah? Dang tetipu! Jelma-jelma sai bebuat hajor, jelma-jelma sai nyumbah berhala, sai bezinah, sai ngelakuko perbuatan sai ngeliamko tehadap peperda jenisni, 10 sai maling, sai serakah, sai jelma sai mabuk, sai gering ngeburak-burakko ulun bareh, rik sai memeras ulun bareh -- sunyin jelma injuk reno mak haga jadi anggota umat-Ni Allah. 11 Pira-pira di hantaramu tumbai kelakuanni injuk reno. Kidang tano keti dinyatako mekecah jak dusa. Keti radu jadi kedau-Ni Allah sai khusus. Keti radu muloh mebetik luot jama Allah, mani keti percaya jama Tuhan Isa Almasih rik mani kuasa-Ni Ruh jak Allah ram. 12 Wat sai cawa bahwa unggal jelma ngasi ngelakuko sunyin hal. Kidang bagiku mak sunyinni beguna. Jadi walaupun nyak ngasi ngelakuko api gaoh, kidang nyak mak haga naganko diriku dikuasai ulih api pun. 13 Wat juga sai cawa bahwa kanikan iado untuk tenai, rik tenai disediako untuk kanikan. Kidang rua-ruani ano haga dibinasako ulih-Ni Allah. Badan manusia mak ngasi dipakai untuk mengadako hubungan sai hajor, kidang angkah untuk ngelayani Tuhan. Rik Tuhan haga memelihara badan ano. 14 Allah radu ngehurikko Tuhan Isa jak kematian, injuk reno juga Allah haga ngehurikko ram jama kuasa-Ni. 15 Puari-puari pandai bahwa badanmu iado anggota badan-Ni Almasih. Jadi api ngasi nyak ngakuk sai anggota badan Almasih raduni ngejadikoni anggota badan sai jelma sai ngelacorko diri? Sekali-kali mawat! 16 Atau kintu keti makkung pandai bahwa jelma sai becampor jama jelma sai ngelacorko diri, jadi sai jama jelma sai ngelacorko diri udi! Mani delom Alkitab tetulis, "Keruani jadi sai." 17 Kidang jelma sai menyatuko dirini jama Tuhan, Ruh Tuhan rik ruh jelma udi jadi sai. 18 Jaohido perbuatan-perbuatan sai hajor. Mani sunyinni dusa bareh sai dilakuko jelma, tejadi di luah badanni ulun udi. Kidang jelma sai bebuat sai hajor, retini bebuat dusa tehadap badanni tenggalan. 19 Keti harus pandai bahwa badanmu iado rang tinggal-Ni Ruh Allah. Ruh udi tinggal di delom keti. Rik Allah tenggalando sai ngeniko Ruh udi jama niku. Diri Puari lain kedaumu. Udi kedau-Ni Allah. 20 Allah radu ngebeli keti rik radu ngebayarni lunas. Ulihni seno, pakaido badanmu sedemikian rupa in Allah dimuliako.

1 Corinthians 7

1 Tano nyak haga cawa tentang masalah sai keti sebut delom suratmu. Kik sai bakas mak kawin, udi helau. 2 Kidang in mak teguda untuk bebuat hal-hal sai mak patut, lebih betik unggal jelma bakas ngedok inggomni tenggalan rik unggal bebai ngedok kajongni tenggalan. 3 Kajong harus memenuhi kewajibanni sebagai kajong tehadap inggomni, rik inggom harus memenuhi kewajibanni sebagai inggom tehadap kajongni; masing-masing memenuhi kewajibanni tehadap sai bareh. 4 Inggom mak bekuasa tehadap badanni tenggalan; sai bekuasa atas badanni iado kajongni. Injuk reno muneh kajong mak bekuasa atas badanni tenggalan; sai bekuasa atas badanni yakdo inggomni. 5 Dang saling ngejaohi peperda keti secara rua mekajong. Ngasi untuk sementara waktu, asal rua-ruani jejama radu setuju. Jama injuk reno masing-masing dapok bedua mak teganggu. Kidang kak raduni, harus keti muloh saling ngeredik secara rua mekajong. Kik mak injuk reno, kanah keti dapok nutuk bujukkan ruh jahat, mani keti mak kuat nahan nafsu. 6 Nyak nyawako inji lain sebagai perintah, kidang sebagai petuah. 7 Sebenorni nyak lebih gering kik sunyinni jelma jadi injuk nyak. Kidang masing-masing radu nerima karunia khusus jak Allah. Sai jelma ngedok karunia inji, sai bareh ngedok karunia udi. 8 Untuk jelma-jelma sai makkung kawin rik untuk bebai-bebai sai radu randa, injido petuahku: Lebih betik Puari tetap hurik tenggalan injuk nyak. 9 Kidang kik Puari mak dapok nahan nafsu, Puari hagani kawin. Mani lebih betik Puari kawin jak birahimu bekobar-kobar. 10 Tehadap tian sai radu kawin, injido perintahku: (Sebenorni lain nyak sai ngeni perintah inji, kidang Tuhan.) Sai jelma bebai sai radu kawin dang ninggalko kajongni. 11 Kidang kik radu ia ninggalkoni, ia harus tetap mak ngajong, atau muloh jama kajongni. Rik sai kajong mak ngasi nyeraiko inggomni. 12 Untuk sai barehni, petuahku yakdo: -- inji petuahku tenggalan, lain jak Tuhan -- kik sai jelma Kristen nginggomko sai jelma bebai sai mak percaya jama Almasih, rik inggomni setuju untuk hurik jejama jama ia, jelma udi mak ngasi nyeraiko inggomni. 13 Rik kik sai jelma bebai Kristen ngajongko sai jelma sai mak percaya jama Almasih, rik kajongni setuju untuk hurik jejama jama ia, maka inggom udi mak ngasi nyeraiko kajongni. 14 Mani kajong sai mak percaya dilayakko untuk jadi umat-Ni Allah mani perkawinanni jama inggomni sai radu jadi kedau-Ni Allah. Injuk reno juga inggom sai mak percaya dilayakko untuk jadi umat-Ni Allah, mani perkawinanni jama kajong sai radu jadi kedau-Ni Allah. Kik mak injuk reno, anak-anak tian tantu injuk anak-anak kaper, padahal anak-anak udi dianggap sebagai umat-Ni Allah. 15 Kidang kik jelma sai mak percaya udi ninggalko inggomni atau kajongni sai Kristen, dang nahan ia. Delom hal inji Puari sai bebai atau Puari sai bakas ano bebas, mani Allah haga in Puari hurik rukun. 16 Mani Puari sebagai inggom -- sai radu percaya jama Tuhan -- injuk repa Puari pasti dapok pandai bahwa Puari mak dapok nyelamatko kajongmu? Injuk reno muneh Puari sebagai kajong Kristen, injuk repa Puari dapok pasti pandai bahwa Puari mak dapok nyelamatko inggommu? 17 Hagani masing-masing ngator kehurikanni nutuk bimbingan Tuhan injuk sai radu ditantuko ulih Allah bagi ia pada waktu Allah ngurauni untuk percaya jama Ia. Udido atoran sai kuajarko jama unggal jemaah. 18 Umpamani, kik sai jelma radu disunat pada waktu ia nerima urauan-Ni Allah, maka dangdo ulun udi berusaha ngehapusko tanda-tanda sunat udi. Injuk reno juga kik sai jelma makkung disunat pada waktu ia nerima urauan-Ni Allah, dangdo ulun udi ngilu disunat. 19 Mani nutuk atoran sunat atau mak nutukni, kerua-ruani jejama mak bereti api-api. Sai penting iado nutuk perintah-perintah-Ni Allah. 20 Hagani unggal jelma tetap hurik delom keadaan injuk waktu ia nerima urauan-Ni Allah. 21 Kik pada waktu Puari diurau, Puari yakdo sai hamba, dangdo Puari susah-susah mikerko hal ano. Kidang kik kanah Puari mansa kesempatan untuk jadi bebas, pakaido kesempatan udi. 22 Mani jelma sai patuh sai radu percaya jama Tuhan, iado jelma Tuhan sai bebas. Rik sai jelma bebas sai radu percaya jama Tuhan, iado jelma sai patuh Almasih. 23 Allah radu ngebeli Puari rik radu lunas ngebayarni. Ulihni seno dangdo Puari nyerahko diri untuk jadi hamba manusia. 24 Jadi, Puari-puari injuk repa pun keadaanmu pada waktu diurau, hagani Puari tetap hurik injuk reno jejama jama Allah. 25 Tano tentang jelma-jelma sai makkung kawin. Tentang hal ano, nyak mak nerima perintah api-api jak Tuhan. Kidang sebagai jelma sai mani rahmat-Ni Tuhan patut dipercayai, nyak haga ngeniko petuahku. 26 Ngingok sunyin kesusahan sai ngancam tano inji, kurasa lebih betik kik jelma tetap ngejalani hurik injuk keadaanni sai tano. 27 Kik Puari radu wat inggom dang berusaha lepas jak inggommu udi. Kik Puari makkung wat inggom dang nyepok inggom. 28 Kidang kik Puari kawin, ano lain dusa. Injuk reno juga kik sai muli kawin, mak bereti ia dusa. Angkah, tian sai kawin udi haga ngehadapi lamon kesusahan. Rik nyak mirak Puari tehindar jak kesusahan-kesusahan udi. 29 Maksudku injuk reji, Puari-puari: Ram mak ngedok lamon waktu lagi. Mulai jak tano, unggal jelma sai radu wat inggom hagani hurik seolah-olah ia mak ngedok inggom; 30 jelma sai miwang, hurik seolah-olah ia mak sedih hati; jelma sai lalang, seolah-olah ia mak gembira; jelma sai radu ngebeli, seolah-olah ia mak ngedok api-api; 31 rik jelma sai bekecimpung delom hal-hal dunia, hagani hurik seolah-olah ia mak disibukko ulih hal-hal seno. Mani mak mesaka lagi dunia inji, delom keadaan sai tano, haga lebon! 32 Nyak mirak in Puari bebas jak kesusahan. Jelma sai mak ngedok inggom haga memusatko pikeran pada hal-hal tentang Tuhan, mani ia mirak nyenangko Tuhan. 33 Kidang jelma sai wat inggom haga lamon mikerko hal-hal dunia inji, mani ia mirak nyenangko hati inggomni; 34 akibatni perhatianni tebagi-bagi. Sai jelma bebai sai mak ngedok kajong, atau sai anak muli, haga lamon mikerko hal-hal tentang Tuhan, mani ia mirak in jiwa ragani jadi kedau-Ni Allah. Kidang sai jelma bebai sai radu wat kajong, memusatko pikeranni pada hal-hal dunia inji, mani ia mirak nyenangko hati kajongni. 35 Nyak nulis sunyinni ano untuk kebetikanmu tenggalan, lain hak jama maksud ngelarang sinji rik ngelarang seno. Sai nyak mirak angkah in Puari ngelakuko sai benor rik patut, rik in Puari dapok memusatko pikeranmu jama Tuhan. 36 Kik sai jelma ngerasa mak ngejalanko sai sepatutni tehadap tunanganni, kik ia mak dapok nahan nafsuni, rik ia ngerasa perlu kawin jama muli udi, tagando ia ngelakuko api sai dirasani helau. Ia mak bedusa, kik tian kawin. 37 Kidang sai jelma radu nyani keputusan di delom hatini untuk mak kawin jama tunanganni rik keputusanni ano mak tepaksa, maka sai dilakukoni ano helau, asal ia kuat ngelakukoni. 38 Tegasni, jelma sai kawin betik perbuatanni, rik jelma mak kawin lebih betik lagi perbuatanni. 39 Sai bebai sai radu kawin teikok jama kajongni angkah selama kajongni hurik. Kik kajongni radu mati, bebai udi bebas kawin lagi jama jelma sai ia gering; asal perkawinan ano perkawinan Kristen. 40 Kidang ia haga lebih beruntung kik mak kawin lagi. Udi pendapatku tenggalan, kidang kurasa bahwa sai kuucapko ano iado jama kuasa Ruh-Ni Allah.

1 Corinthians 8

1 Tano mengenai kanikan sai dikeniko sebagai persembahan jama berhala. Sangun temon injuk cawa ulun, "Ram sunyinni radu pandai." Kidang kepandaian nyani jelma jadi mepungah, sedang kasih ngebangun pribadi jelma. 2 Jelma sai nyangko bahwa ia pandai lamon, sebenorni makkung pandai serelom-relomni. 3 Kidang jelma sai temon-temon mengasihi Allah, ia dikenal ulih-Ni Allah. 4 Tentang persoalan kanikan sai radu dipersembahko jama berhala, ram pandai bahwa berhala ngegambarko sai sebenorni mak ngedok. Rik ram pandai juga bahwa Allah angkah sai rik mak ngedok sai bareh. 5 Sangun lamon juga api sai disebut diwa rik tuhan; baik sai wat di langit maupun sai wat di atas bumi. 6 Kidang bagi ram, Allah angkah sai. Ia Bapa sai nyiptako sunyin hal. Untuk Iado ram hurik. Rik Tuhan angkah sai juga, yakdo Isa Almasih. Liwat Ia sunyin hal diciptako, rik mani Iado maka ram hurik. 7 Meskipun injuk reno, mak sunyin jelma pandai hal ano. Wat sai tumbai biasani nyumbah berhala. Jadi, ulihni seno sampai tano pun tian masih ngerasa bahwa kanikan sai radu dipersembahko jama berhala, yakdo kanikan berhala. Maka kik tian nganik kanikan udi, tian ngerasa bedusa; mani keyakinan tian makkung kuat. 8 Sebenorni kanikan tenggalan mak nyani hubungan ram jama Allah jadi lebih akrab. Kik ram nganik kanikan udi, ram pun mak mansa untung api-api. Sebalikni kik ram mak nganik kanikan ano, ram pun mak rugi api-api. 9 Kidang, hati-hati! Dang sampai tejadi bahwa ulun bareh jadi bedusa -- mani keyakinanni makkung kuat -- ulih sebab Puari bebas ngelakuko api gaoh. 10 Maksudku injuk reji: Seandaini Puari, sai ngedok keyakinan sai kuat, sedang mejong nganik di kuil berhala. Kak raduni sai jelma ngeliak Puari mejong nganik di dudi. Kik keyakinan ulun udi mak kuat, bukankah udi haga nyani ulun udi bani nganik kanikan sai radu dikeni jama berhala udi? 11 Rik ulihni seno, maka keyakinan Puari nyani jelma sai keyakinanni mak kuat udi jadi sesek. Padahal Almasih mati untuk ulun udi juga. 12 Rik kik Puari ngelakuko kesalahan injuk udi tehadap puari-puari Kristen -- yakdo Puari nyadangko keyakinan tian sai lemoh -- maka Puari bedusa jama Almasih. 13 Udi sebabni, kik kanikan nyebabko puariku bedusa, maka nyak sama sekali mak haga nganik daging lagi. Mani dang-dang puariku bedusa ulihni nyak.

1 Corinthians 9

1 Bukankah nyak jelma bebas? Bukankah nyak rasul? Api nyak makkung ngeliak Isa, Tuhan ram? Api keti lain hak hasil guaiku untuk Tuhan? 2 Kik jelma-jelma bareh mak haga ngaku nyak sebagai rasul, paling cutik keti ngakui ano! Mani hurikmu sebagai ulun Kristen iado bukti bahwa nyak ajo rasul. 3 Kik ulun ngeritik nyak, nyak haga ngejawab injuk reji: 4 Api nyak mak berhak nerima kanikan rik inuman ulihni guaiku? 5 Api nyak mak berhak ngusung sai inggom Kristen jama-jama nyak delom lapahku, injuk sai dilakuko ulih puari-puari Tuhan Isa rik ulih rasul-rasul barehni, termasuk Petrus? 6 Atau angkah Barnabas rik nyak gaoh sai diharusko nyepok nafkah tenggalan? 7 Mak ngedok anggota tentera sai harus ngebiayai dirini tenggalan di delom angkatan perang! Mak ngedok petani sai nanom anggor di kebunni raduni mak nganik hasil anggor jak kebun ano! Mak ngedok gembala sai memelihara biri-biri, raduni mak nginum susu jak biri-birini udi! 8 Nyak ngemukako ano lain angkah bedasarko sai biasa-biasa delom pengalaman serani-rani, kidang mani Alkitab ngemukako hal ano juga. 9 Di delom Bukuni Musa tetulis, "Jawi sai sedang ngilik-ngilik gandum untuk ngelepasko biji gandum jak tangkai-tangkaini, dang disalok bangukni." Jawi kedo sai diperhatiko Allah? 10 Atau seno dimaksudko untuk ram? Sangun ano tetulis untuk ram. Mani jelma sai ngeguaiko kebun rik jelma sai ngecahko gandumni radu selayakni beguai jama harapan untuk nerima sebagian jak hasil guaianni. 11 Sekam radu nabor benih rohani di delom hurikmu. Maka kik sekam menuai berkat-berkat barang jak keti, api ano retini sekam nuntut terlalu lamon jak keti? 12 Kik jelma-jelma bareh berhak ngeharapko inji jak keti, bukankah sekam lebih berhak lagi jak tian? Kidang nyak makkung ngegunako hak seno. Sebalikni nyak lebih gering nanggung sunyin hal jak nimbulko suatu hal sai ngehalangi penyebaran Kabar Betik tentang Almasih. 13 Puari tantu pandai bahwa jelma sai beguai di delom Lamban Ibadah nerima kanikan tian jak Lamban Ibadah. Rik jelma-jelma sai ngurus rang persembahan kurban, mansa sebagian jak kurban sai dipersembahko di dudi. 14 Injuk reno juga Tuhan radu nantuko bahwa jelma sai ngabarko Kabar Betik udi harus mansa nafkahni jak pemberitaan ano. 15 Kidang makkung pernah nyak makai sai pun jak hak-hak ano. Rik nyak nulis surat inji lain juga jama maksud in hal-hal udi dilakuko tano tehadap nyak. Lebih baik nyak mati daripada kelebonan hal sai kubanggako ano. 16 Mani, kik seno angkah soal ngeberitako Kabar Betik jak Allah, maka nyak mak berhak ngerasa bangga, mani Allah radu merintahko nyak untuk ngelakukoni. Celakado nyak, kik nyak mak ngabarko Kabar Betik udi! 17 Seandaini nyak ngejalanko guai udi atas kehagaku tenggalan, maka nyak ngasi ngeharap untuk mansa upah. Kidang nyak ngabarko Kabar Betik udi justru mani diwajibko. Nyak ditugasko ulih-Ni Allah untuk ngelakuko ano. 18 Kik injuk reno, upahku api? Inji upahni: bahwa nyak dapok ngabarko Kabar Betik udi tanpa ngebiakko sai jelma pun untuk ngebiayai nyak, mani nyak mak nuntut hak-hakku sebagai jelma sai ngabarko Kabar Betik udi. 19 Nyak inji lain jelma sai ngebantu sapa pun; nyak bebas. Walaupun injuk reno, nyak radu ngejadiko diriku inji jelma sai ngebantu sunyin jelma. Kuguaiko ano in nyak dapok menangko selamon mungkin jelma untuk Almasih. 20 Tehadap jelma Yahudi, kelakuanku sebagai jelma Yahudi in nyak dapok menangko jelma Yahudi untuk Almasih. Tehadap jelma-jelma sai hurik nutuk hukumni Musa, kelakuanku seolah-olah nyak teikok pada hukum ano, walaupun nyak sebenorni mak teikok jama ia. Kulakuko ano in nyak dapok narik tian jadi jelma sai nutuk Almasih. 21 Tehadap jelma lain Yahudi, kelakuanku injuk jelma lain Yahudi, sai hurik di luah hukum Musa. Kulakuko udi in nyak dapok narik tian jadi jelma sai nutuk Almasih. Kidang ano mak bereti bahwa nyak mak taat jama perintah-perintah Allah; nyak justru dikuasai ulih perintah-perintah-Ni Almasih. 22 Di tengah-tengah jelma sai keyakinanni mak kuat, kelakuanku pun injuk sai jelma sai keyakinanni mak kuat, in nyak dapok narik tian jadi jelma sai nutuk Almasih. Pendekni, nyak jadi sunyinni untuk sunyinni jelma in jama cara sai repa pun juga nyak dapok nyelamatko sebagian jak tian. 23 Sunyinni ano kulakuko untuk Kabar Betik jak Allah udi, in nyak juga diberkati. 24 Puari tantu pandai bahwa di delom perlumbaan sunyin peserta nutuk tegar, kidang angkah sai jelma nerima hadiahni. Ulih sebab ano tegardo sekuat-kuatni sehingga Puari nerima hadiahni. 25 Unggal jelma sai sedang delom latihan, nahan diri delom sunyin hal. Ia ngelakuko ano mani ia mirak dikalungko jama karangan bunga kejuaraan, yakdo kumbang sai geluk haga layu. Kidang ram inji nahan diri delom geluk hal mani ram haga dikalungko jama karangan bunga sai mak haga layu. 26 Udi sebabni nyak tegar jama tujuan sai tantu. Injuk delom pertandingan tinju, nyak mak mukul sembarangan. 27 Nyak naganko badanku digembleng keras sampai nyak dapok nguasaini. Nyak bebuat injuk reno, mani nyak mak haga sampai tejadi bahwa radu jak nyak ngurau ulun bareh nutuk delom perlumbaan seno, nyak tenggalan ditulak.

1 Corinthians 10

1 Puari-puari! Puari hagani ingok api sai tejadi jama nenek muyang waktu tian nutuk Musa. Tian sunyin dilindungi ulih awan, rik selamat nyeberangi Laok Suluh. 2 Untuk jadi jelma-jelma sai nutuk Musa, tian sunyinni dibaptis di delom awan rik di delom laok ano. 3 Tian sunyinni nganik kanikan rohani sai gegoh 4 rik nginum inuman rohani sai gegoh. Tian sunyinni nginum jak gunung batu rohani sai menyertai tian; gunung batu ano iado Almasih tenggalan. 5 Walaupun injuk reno, Allah mak senang tehadap kelamonan jak tian, rik udido sebabni mayat-mayat tian bergelimpangan di padang gurun. 6 Sunyinni udi jadi cuntoh bagi ram, untuk ngingokko in ram dang mirak hal-hal sai jahat injuk tian. 7 Juga in ram dang nyumbah berhala injuk sai dilakuko ulih sebagian jak tian. Delom Alkitab tetulis, "Maka bangsa udi mulai mengan nginum, rik nari untuk nyumbah berhala." 8 Ram mak ngasi ngelakuko hal-hal sai hajor injuk sai dilakuko ulih sebagian jak tian. Mani, rua puluh telu ribu jelma jak tian mati delom sai rani mani ngelakuko seno. 9 Ram mak ngasi nyuba-nyuba Tuhan injuk sai dilakuko ulih sebagian jak tian tumbai, sehingga tian mati dicutok ulai bebisa. 10 Ram mak ngasi juga ngomel, injuk sai dilakuko ulih sebagian jak tian tumbai, sehingga tian dibunuh ulihni Malaikat Kematian. 11 Sunyin hal udi tejadi jama tian untuk jadi cuntoh bagi jelma-jelma bareh. Rik sunyinni udi tetulis juga untuk jadi peringatan jama ram. Mani ram tano hurik di masa akher zaman. 12 Ulun sai nyangko dirini berdiri teguh, hagani behati-hati; dang sampai ia tumbak. 13 Unggal cubaan sai Puari alami iado cubaan sai biasa-biasa dialami manusia. Kidang Allah setia jama janji-Ni. Ia mak haga naganko Puari dicuba ngelebihi kesanggupanmu. Pada waktu Puari ditimpa ulih cubaan, Ia haga ngeni jalan jama niku untuk jadi kuat in Puari dapok betahan. 14 Ulihni seno, Puari-puari sai kukasihi, hagani keti nyuohko cara nyumbah berhala. 15 Nyak cawa jama niku injuk jama jelma-jelma sai bijaksana. Hagani keti nimbang tenggalan cawaku inji. 16 Pada waktu ram nginum anggor jama ngucapko terima kasih jama Allah, bukankah ano nunjukko bahwa ram besatu jama Almasih delom kematian-Ni? Rik pada waktu ram ngebagi-bagiko ruti untuk dikanik jama-jama, bukankah ano nunjukko bahwa ram besatu delom badan Almasih? 17 Ulihni angkah wat sai ruti, rik ram sunyin nganik jak ruti sai sai udi juga, maka ram sai lamon inji merupako sai badan. 18 Cuba perhatiko jelma-jelma Yahudi. Tian sai nganik kanikan sai dipersembahko di atas rang persembahan kurban, iado jelma-jelma sai besatu jama rang udi. 19 Api maksudku jama ano? Berhala atau kanikan sai dipersembahko jama berhala ano mak ngedok reti sama sekali. 20 Api sai dipersembahko di rang kurban untuk berhala mak dipersembahko jama Allah, melainko jama ruh-ruh jahat. Rik nyak mak haga keti besatu jama ruh jahat. 21 Keti mak ngasi nginum jak piala anggor-Ni Tuhan, rik sekaligus jak piala anggor ruh jahat juga. Keti mak ngasi nganik di mija-Ni Tuhan, rik di mija ruh jahat juga. 22 Atau ram haga nyani Tuhan sesera? Api ram lebih kuat jak Tuhan? 23 Ani ulun, "Ram ngasi bebuat api gaoh sai ram haga." Temon! Kidang mak sunyin sai ram haga udi beguna. "Ram ngasi bebuat api gaoh sai ram haga" -- kidang mak sunyin sai ram haga udi ngebangun kehurikan ram. 24 Dangdo sai jelma pun bejuang untuk kepentingan dirini tenggalan gaoh. Unggal jelma harus bejuang untuk kepentingan ulun bareh. 25 Keti ngasi nganik api gaoh sai dijual di pasar daging. Dang nyelidikini lebih mena, meskipun wat kebiyakan-kebiyakan delom hatimu. 26 Mani delom Alkitab tetulis, "Bumi inji jama sunyin isini iado kedau-Ni Tuhan." 27 Kik keti diundang mengan ulih sai jelma sai lain Kristen, rik keti nerima undangan ano, kanikdo api sai dihidangko jama niku. Dang nyelidiki jak ipa ratongni kanikan udi, in mak ngedok keberatan-keberatan di delom hatimu. 28 Kidang kik wat sai cawa jama niku, "Kanikan inji radu dipersembahko jama berhala," dang dikanik kanikan ano, mani memperhatiko kepentingan ulun udi rik mani suara hati. 29 Maksudku lain suara hatimu, kidang suara hati jelma udi. Halokni wat sai betanya, "Wah mengapi kebebasanku harus dibatasi ulih suara hati ulun bareh? 30 Kik nyak nganik kanikan jama beterima kasih jama Allah, mengapi ulun harus ngereneh nyak atas kanikan ano, sedang nyak radu beterima kasih jama Allah atasni?" 31 Api pun sai Puari guaiko -- Puari kanik atau Puari inum -- guaikodo sunyinni ano untuk ngemuliako Allah. 32 Hurikdo sedemikian rupa in Puari mak nyebabko ulun bareh bebuat dusa; api tian ulun Yahudi, atau jelma lain Yahudi ataupun jemaah Allah. 33 Hurikdo injuk nyak. Nyak berusaha nyenangko hati sunyin jelma delom sunyin hal, tanpa maksud-maksud kepentingan diriku tenggalan. Tujuanku yakdo angkah in tian sunyinni dapok diselamatko.

1 Corinthians 11

1 Tutukdo teladanku, injuk nyak pun nutuk teladan-Ni Almasih. 2 Nyak muji keti mani keti selalu ingok nyak rik nutuk ajaran sai kukeniko jama niku. 3 Kidang nyak mirak keti pandai sai hal lagi, yakdo bahwa sai jadi kepala atas unggal jelma bakas yakdo Almasih; sai jadi kepala atas inggom yakdo kajong, rik sai jadi kepala atas Almasih yakdo Allah. 4 Kik sai bakas pada waktu bedua atau pada waktu nyampaiko kabar jak Allah di hadap lamon jelma, makai salok ulu, maka ulun udi ngehina Almasih. 5 Rik kik sai bebai waktu bedua atau waktu nyampaiko kabar jak Allah di hadap lamon jelma, mak makai salok ulu, maka bebai udi ngehina kajongni sai jadi kepala atas dirini. Udi gegoh gaoh seolah-olah ulu bebai udi radu dicukor. 6 Mani kik sai jelma bebai mak haga makai salok ulu lebih baik buokni digunting. Kidang kik sai jelma bebai dicukor uluni atau digunting buokni, maka udi suatu sai ngehina untuk ia. Ulihni seno lebih betik ia makai salok ulu. 7 Bakas mak perlu makai salok ulu, mani ia menggambarko pribadi rik keagungan-Ni Allah. Kidang bebai menggambarko keagungan bakas, 8 mani bakas mak dijadiko jak bebai, bebaido sai dijadiko jak bakas. 9 Bakas mak muneh dijadiko untuk kepentingan bebai, melainko bebai dijadiko untuk kepentingan bakas. 10 Ulihni seno, untuk nyenangko para malaikat, sai jelma bebai haga makai salok ulu sebagai tanda bahwa ia di debah kekuasaan kajongni. 11 Walaupun injuk reno delom kehurikan ram sebagai ulun Kristen, bebai mak berdiri tenggalan, lepas jak bakas, rik bakas pun mak berdiri tenggalan, lepas jak bebai. 12 Mani walaupun bebai mula-mula dijadiko jak bakas, kidang radu jak seno bakas laher jak bebai; rik sunyin jelma asalni jak Allah. 13 Cuba Puari-puari tenggalan nimbang hal inji: Api helau sai jelma bebai bedua jama Allah di hadap ulun lamon, tanpa makai salok ulu? 14 Jak pengalaman umum, keti radu diajar bahwa kik bakas buok kejung, udi sai hal sai kurang patut. 15 Kidang bagi bebai, buok dikeniko jama ia untuk nyalok uluni rik buok kejung yakdo kebanggaanni. 16 Nah, kik wat sai haga betangkar tentang masalah inji, satu-satuni sai nyak dapok ucakko iado bahwa baik ram maupun jemaah-jemaah-Ni Allah barehni, pada umumni angkah ngedok sai kebiasaan ano delom jemaah; lain jak seno mak ngedok. 17 Tentang sai berikut inji, nyak mak muji keti. Pertemuan ibadahmu lain hak ngehasilko sai betik, melainko sai mak betik. 18 Mula-mula sai kudengi, bahwa di delom pertemuan-pertemuanmu wat kelompok-kelompok sai saling betentangan. Rik kukira semawat-mawatni kabar udi benor. 19 Sangun radu sewajarni timbul perpecohan di hantaramu, in keliakan kanah sapa-sapa ulun Kristen sai sejati. 20 Kidang pada waktu keti bekumpul, sai keti sani ano lain Perjamuan Tuhan. 21 Mani pada waktu mengan, keti masing-masing berebut ngakuk kanikan tenggalan, sampai wat sai mak mansa api-api, sedangko sai barehni jadi mabuk. 22 Mengapi injuk reno? Kan puari ngedok lamban? Puari dapok mengan rik nginum di dudi! Atau Puari haga ngehina jemaah Allah rik ngeliamko ulun-ulun mejerih? Api sai harus nyak cawako jama keti? Haga kedo nyak muji keti? Mak! Sekali-kali nyak mak haga muji keti. 23 Mani sai kuajarko jama niku, udi kuterima jak Tuhan tenggalan: bahwa bingi udi waktu Isa, Tuhan ram dikhianati, Ia ngakuk ruti, 24 rik radu jak Ia ngucapko terima kasih jama Allah atas ruti udi, Ia ngebelah-belah ruti udi jama culuk-Ni, raduni cawa, "Injido badan-Ku sai diserahko untuk keti. Lakukodo inji untuk ngingokko Nyak." 25 Reno muneh radu jak mengan, Ia ngakuk piala anggor raduni cawa, "Anggor inji iado perjanjian-Ni Allah sai ampai, disahko jama rah-Ku. Unggal keti nginum inji, lakukodo inji untuk ngingokko Nyak." 26 Sangun unggal keti nganik ruti rik nginum anggor inji, keti ngabarko kematian-Ni Tuhan, sampai Ia ratong. 27 Ulihni seno, jelma sai nganik ruti-Ni Tuhan atau nginum anggor Tuhan secara sai mak patut, ulun udi bedusa tehadap Tuhan sai radu ngurbanko badan rik rah-Ni. 28 Jadi, unggal jelma harus meriksa dirini pai, ampai ia ngasi nganik ruti rik nginum anggor udi. 29 Mani kik jelma nganik ruti rik nginum anggor mak ngindahko bahwa perjamuan udi berkenaan jama badan Tuhan, jelma udi nganik rik nginum untuk nerima hukuman-Ni Allah atas dirini tenggalan. 30 Udi sebabni lamon jak hantara keti sai meruyuh rik lemoh, rik wat juga sai mati. 31 Kidang kik ram meriksa diri ram pai, ram mak haga dihukum Allah. 32 Kidang kik ram dihukum Allah, Ia haga ngelecut ram, in ram dang kena penghukuman jejama dunia inji. 33 Ulihni seno, Puari-puariku, kik keti bekumpul untuk nganik di perjamuan Tuhan, keti harus saling nunggu. 34 Kik wat sai mebetoh, ia harus mengan pai di lamban. Kik keti nutuk hal sinji, pertemuan-pertemuan ibadahmu mak haga ngeratongko hukuman jak Allah atas dirimu tenggalan. Tentang masalah-masalah sai bareh, haga kuterangko jama niku, kik nyak ratong kanah.

1 Corinthians 12

1 Tano tentang karunia-karunia sai dikeniko Ruh-Ni Allah. Tentang ano, nyak haga Puari-puari pandai sai sebenorni. 2 Ingokdo bahwa pada waktu keti makkung kenal jama Tuhan, keti tepengaruh untuk nutuk berhala sai bisu. 3 Keti harus pandai bahwa jelma sai dipimpin Ruh-Ni Allah mak dapok cawa, "Tekutukdo Isa!" Reno muneh mak sai jelma pun dapok ngucakko, "Isado Tuhan!" kik ulun udi mak dipimpin Ruh-Ni Allah. 4 Wat bemacam-macam karunia jak Ruh-Ni Allah, kidang sunyinni dikeni ulih-Ni Ruh sai sai. 5 Wat sunyin guai untuk ngelayani Tuhan, kidang Tuhan sai dilayani ano, Tuhan sai sai juga! 6 Wat bemacam-macam cara ngeguaiko guaini Tuhan, kidang sai ngeniko kekuatan untuk ano jama unggal jelma iado Allah sai sai juga. 7 Untuk kebetikan ram sunyin, Ruh-Ni Allah beguai jama unggal jelma secara tenggalan-tenggalan. 8 Jama sai jelma, Ruh udi ngeniko kesanggupan untuk cawa bewibawa. Jama sai bareh Ruh sai gegoh ano ngeniko kesanggupan untuk ngejelasko tentang Allah. 9 Ruh sai sai udi juga ngeniko jama sai jelma sai, kemampuan sai luar biasa untuk percaya jama Almasih; sedangko jama sai bareh Ruh udi ngeniko kuasa untuk ngunyaiko jelma. 10 Jama sai jelma dikeniko kuasa untuk ngadako keanehan rik jama sai bareh dikeniko karunia untuk ngeni pandai rencana-rencana-Ni Allah. Jama sai bareh Ruh udi ngeni kesanggupan untuk ngebida-bidako dipa karunia sai jak Ruh-Ni Allah rik dipa sai bareh. Wat sai dikeniko kesanggupan untuk cawa jama bebagai bahasa sai aneh, rik wat muneh sai dikeniko kesanggupan untuk nerangko reti bahasa-bahasa ano. 11 Sunyinni ano diguaiko ulih Ruh sai sai udi juga; masing-masing jelma dikeni karunia sai tersendiri nutuk kehaga-Ni Ruh udi tenggalan. 12 Almasih iado injuk badan manusia; badan ano sai, kidang terdiri jak lamon anggota. Sunyin anggota udi, walaupun lamon, merupako sai badan. 13 Injuk reno juga ram sunyin, baik jelma Yahudi maupun jelma lain Yahudi, jelma-jelma sai ngebantu maupun jelma-jelma bebas; ram sunyin radu dibaptis ulih-Ni Ruh sai gegoh udi, in ram dijadiko sai di badan Almasih ano. Ram sunyinni juga ngalami Ruh sai sai ano sepenuhni. 14 Mani badan udi tenggalan mak terdiri jak sai anggota gaoh kidang lamon anggotani. 15 Kik cukut cawa, "Nyak lain culuk, ulihni seno nyak lain bagian jak badan," ano mak bereti bahwa cukut udi lain bagian jak badan. 16 Rik kik cuping cawa, "Mani nyak lain mata, maka nyak lain hak bagian jak badan," ano juga mak bereti bahwa cuping ano lain hak bagian jak badan. 17 Seandaini seluruh badan udi jadi mata gaoh, injuk repa badan ano dapok ngedengi? Atau kik seluruh badan ano jadi cuping gaoh, injuk repa badan ano nyium? 18 Ram liak bahwa Allah sai ngepikko anggota-anggota ano pada badan. Masing-masing dipikko di rangni ulih Allah nutuk kehaga-Ni. 19 Kik seluruh angkah sai anggota gaoh, sapa sai disebut badan? 20 Jadi sangun wat lamon anggota, kidang badan angkah sai. 21 Ulihni seno, mata mak dapok cawa jama culuk, "Nyak mak memerluko niku!" atau ulu cawa jama cukut, "Nyak mak memerluko niku!" 22 Sebalikni anggota-anggota badan sai dianggap lemoh udi, ram perluko nihan; 23 rik anggota-anggota sai ram anggap mak sepira berega, justru yakdo anggota-anggota sai ram keniko lebih lamon penghargaan. Anggota-anggota badan sai mak keliakan helau, malah lebih ram perhatiko. 24 Anggota-anggota badan sai radu keliakan helau, mak memerluko perhatian ram. Allah radu nyusun badan ram injuk reno rupani in anggota-anggota sai kurang berega dikeniko lebih lamon penghargaan. 25 Jama injuk reno badan ano mak tebagi-bagi; masing-masing anggota memperhatiko peperda tian. 26 Kik sai anggota menderita, sunyin anggota barehni menderita juga; kik sai anggota dipuji, sunyin anggota barehni nutuk riang. 27 Puari sunyinni jama-jama badan Almasih rik keti masing-masing anggota jak badan udi. 28 Injuk reno juga di delom jemaah, Allah radu nantuko rang untuk bebagai-bagai jelma: Mula-mula rasul-rasul; kerua, nabi-nabi, ketelu guru-guru, raduni tian sai ngadako keanehan-keanehan, radu jak seno tian sai dikeni karunia untuk ngunyaiko jelma, atau untuk nulung jelma bareh, atau untuk mimpin, ataupun untuk cawa jama lamon macam bahasa sai aneh. 29 Tian lain sunyinni rasul, atau nabi, ataupun guru. Mak sunyinni ngedok kuasa untuk ngadako keanehan, 30 atau untuk ngunyaiko jelma, atau untuk cawa jama lamon macam bahasa sai aneh, atau untuk menterjemahko bahasa-bahasa ano. 31 Ulihni seno, hagani keti berusaha temon-temon untuk mansa karunia-karunia sai paling utama. Kidang berikut inji nyak nunjukko jama niku jalan sai paling betik.

1 Corinthians 13

1 Meskipun nyak dapok cawa jama lamon macam bahasa manusia, bahkan jama bahasa malaikat sekalipun, kidang nyak mak mengasihi jelma bareh, maka cawa-cawaku ano angkah bunyi sai nyaring tanpa reti. 2 Meskipun nyak pandai nyampaiko kabar jak Allah, rik ngerti sunyin hal sai relam-relam, rik pandai sunyin hal percaya nihan jama Allah in dapok nyani gunung malih, kidang nyak mak mengasihi jelma bareh, maka nyak mak bereti api-api! 3 Meskipun sunyin sai kukedau, kusedekahko jama jelma mejerih, rik nyak nyerahko diri untuk disuah, kidang nyak mak mengasihi jelma-jelma bareh, maka sunyinni ano mak ngedok gunani sama sekali. 4 Jelma sai mengasihi ulun-ulun bareh, sabar rik betik hati. Ia mak sesera, mak ngebuhung, mak mepungah. 5 Ia mak angkuh, mak kasar, ia mak maksa ulun bareh untuk nutuk kehagani tenggalan, mak muneh geluk tesinggung, rik mak dendam. 6 Jelma sai mengasihi ulun-ulun bareh, mak senang jama kejahatan, ia angkah senang jama kebetikan. 7 Ia tahan ngehadapi sunyin hal rik haga percaya jama sai paling betik di unggal jelma; delom keadaan sai injuk repa pun juga jelma sai mengasihi udi mak pernah lebon harapanni rik sabar nunggu sunyin hal. 8 Mak pernah haga wat waktu di dipa jelma mak perlu saling mengasihi. Tano inji wat jelma sai pandai nyampaiko kabar jak Allah, kidang kanah ia haga taru nyampaiko kabar ano. Tano wat sai pandai cawa delom bebagai bahasa sai aneh, kidang kanah ia haga taru cawa delom bahasa-bahasa ano. Tano wat jelma sai pandai lamon hal, kidang kanah api sai tian pandai ano haga dilupako. 9 Mani, pengetahuan ram rik kesanggupan ram untuk nyampaiko kabar jak Allah, masih kurang sempurna. 10 Kanah haga ratong waktuni Allah nyani sunyinni sempurna, rik sai mak sempurna udi haga lebon. 11 Waktu nyak masih lunik, nyak cawa injuk sanak lunik, nyak beperasaan injuk sanak lunik rik nyak bepiker injuk sanak lunik. Tano nyak radu dewasa, kelakuanku sai kekanak-kanakan radu kutokko. 12 Api sai ram liak tano inji iado injuk halinu sai kabor di kaca. Kidang kanah ram haga jelas ngeliak langsung. Tano nyak makkung pandai sunyinni, kidang kanah nyak haga pandai sunyinni gegoh injuk Allah pandai sunyinni tentang diriku. 13 Jadi, untuk saat inji wat telu hal sai ram harus tetap lakuko: percaya, beharap rik saling mengasihi. Sai paling penting jak keteluni ano iado mengasihi jelma-jelma bareh.

1 Corinthians 14

1 Hagani keti berusaha untuk mengasihi jelma-jelma bareh. Rik berusahado juga untuk menerima karunia-karunia sai dikeniko Ruh-Ni Allah, terutama sekali kesanggupan untuk nyampaiko rencana-rencana-Ni Allah jama manusia. 2 Jelma sai cawa delom bahasa sai aneh, jelma udi lain hak cawa jama manusia; ia cawa jama Allah. Mak ngedok jelma sai ngerti api sai ia cawako, mani Ruh-Ni Allah sai nyebabko ia ngucakko hal-hal sai angkah dipandai Allah. 3 Sebalikni jelma sai nyampaiko kabar jak Allah, nyampaikoni jama manusia; untuk nguatko tian, untuk ngeni semangat jama tian rik untuk ngehibur tian. 4 Jelma sai cawa delom bahasa sai aneh angkah nguatko dirini tenggalan gaoh, sedangko jelma sai nyampaiko kabar jak Allah nulung jemaah jadi maju. 5 Hara betikni kik Puari sunyin dapok cawa jama bebagai bahasa sai aneh. Kidang sai paling betik iado kik Puari dapok ngeberitako rencana-rencana-Ni Allah. Mani jelma sai nyampaiko kabar jak Allah, lebih balak jak jelma sai cawa jama bebagai bahasa sai aneh; lain halni kik jelma sai cawa delom bebagai bahasa sai aneh ano dapok ngejelasko api sai dicawakoni ano, in sunyinni jemaah mansa manfaatni. 6 Kik nyak seandaini ratong jama niku rik nyak cawa delom bebagai bahasa sai aneh, api gunani ano untuk keti? Mak ngedok gunani cutik pun! Lain halni kik nyak nyatako pengungkapan jak Allah, atau nyak ngejelasko hal tentang Allah, atau nyak nyampaiko kabar jak Allah, atau nyak ngajar. 7 Alat-alat musik sai mak benyawa cutik pun, injuk misalni suling rik kecapi, kik nada-nadani mak dimainko jama jelas, injuk repa ulun pandai lagu api sai dimainkoni? 8 Suatu cuntoh sai bareh lagi: Kik trumpet dibunyiko sembarangan, sapa sai haga besiap untuk beperang? 9 Injuk reno juga jama kesanggupanmu untuk cawa jama bebagai bahasa sai aneh. Kik Puari jama kesanggupan ano ngucakko cawa-cawa sai mak jelas, mak ngedok sai jelma pun sai dapok ngerti api sai Puari cawako. Cawa-cawamu ano haga lebon mak tantu. 10 Di dunia inji wat lamon bahasa, kidang mak ngedok sai pun jak bahasa-bahasa udi sai mak ngedok reti. 11 Kidang kik nyak mak ngerti bahasa sai diucakko sai jelma, maka jelma sai makai bahasa udi merupako jelma asing tehadapku; reno muneh nyak tehadap ia. 12 Tentang keti tenggalan, nyak pandai keti mirak nihan mansa karunia-karunia jak Ruh-Ni Allah. Kidang sai terutama nihan, harusdo keti berusaha untuk makai kesanggupan sai nulung jemaah jadi maju. 13 Udi sebabni jelma sai cawa delom bahasa sai aneh, harusdo ngilu jak Allah in ia dikeni juga kesanggupan untuk nerangko api sai dicawakoni udi. 14 Mani kik nyak bedua delom bahasa sai aneh, ruhku sangun bedua, kidang pikeranku mak beguai. 15 Jadi, nyak harus bebuat api? Inji sai haga kubuat: Nyak haga bedua jama ruhku, kidang nyak haga bedua juga jama pikeranku. Nyak haga menyanyi jama ruhku, kidang nyak haga menyanyi juga jama pikeranku. 16 Mani kik Puari ngucapko terima kasih jama Allah jama ruhmu gaoh, rik wat jelma bareh sai mak ngerti bahasa aneh sai jak Ruh-Ni Allah ano, maka jelma udi mak dapok cawa, "Nyak setuju" tehadap dua syukormu ano; mani ia mak pandai api sai Puari cawako. 17 Meskipun dua terima kasihmu jama Tuhan udi betik nihan, kidang dua ano mak ngedok gunani sama sekali bagi ulun bareh. 18 Nyak beterima kasih jama Allah mani nyak tenggalan dapok cawa delom lamon macam bahasa sai aneh lebih jak Puari sunyinni. 19 Kidang, di delom pertemuan-pertemuan untuk nyumbah Tuhan, nyak lebih gering makai lima cawa sai dapok dimengerti ulun jak makai beribu-ribu cawa delom bahasa sai aneh. Nyak lebih gering injuk reno in nyak dapok ngajar ulun. 20 Puari-puari! Dangdo bepiker injuk sanak-sanak. Delom hal kejahatan, hagani keti tetap injuk sanak lunik. Kidang delom pemikeran, hagani keti jadi jelma sai radu dewasa. 21 Delom Alkitab tetulis injuk reji, "Tuhan cawa, 'Liwat jelma-jelma sai cawa jama bahasa sai ganjil, Nyak haga cawa jama umat inji. Bahkan liwat ulun-ulun asing, Nyak haga cawa jama umat-Ku, kidang injuk reno, tian mak haga ngedengi cawa-Ku.' " 22 Jadi karunia untuk cawa jama macam-macam bahasa sai aneh iado sebagai tanda untuk jelma sai mak percaya, lain untuk jelma sai percaya. Rik karunia untuk ngeni pandai rencana-Ni Allah jama manusia iado tanda untuk jelma sai percaya, lain untuk jelma sai mak percaya. 23 Ulihni seno, kik seandaini di delom pertemuan jemaah, sunyin jemaah cawa delom bebagai bahasa sai aneh, raduni ratong pepira ulun-ulun luah, atau ulun-ulun sai lain Kristen, tantu ulun-ulun udi haga nyangko keti radu luangan sunyinni! 24 Kidang kik Puari sunyinni nyampaiko kabar jak Allah, raduni ratong sai jelma sai lain Kristen atau sai jelma luah, maka hal-hal sai diberitako ulih Puari sunyinni haga nunjukko dusa-dusa jelma udi rik nyani ia sadar jama dusa-dusani. 25 Hal-hal sai tesegok di delom hatini haga dinyatako, sehingga ia haga ngerendahko dirini raduni nyumbah Allah. Ia haga ngaku bahwa Allah temon-temon wat di tengah-tengah keti. 26 Jadi Puari-puari, api retini sunyinni ano? Kik keti bekumpul untuk nyumbah Tuhan, wat sai nyanyi, wat sai ngajar, wat sai ngeni pandai hal jak Allah, wat sai cawa delom bahasa sai aneh, rik wat sai ngejelasko api sai dicawako ano. Kidang sunyinni ano harus dilakuko untuk ngajar rik untuk kebetikan sunyinni. 27 Kik wat sai haga cawa delom bahasa sai aneh, harusdo rua atau paling lamon telu jelma gaoh secara begiler. Rik harus wat sai ngejelasko api sai dicawako ulih jelma sai cawa udi. 28 Kik mak ngedok sai dapok ngejelaskoni, maka jelma-jelma sai cawa delom bahasa sai aneh udi harus ngehema delom pertemuan ano. Tagando tian cawa delom hati gaoh jama Allah. 29 Rua atau telu jelma sai ngedok kabar jak Allah harus nyampaiko kabar ano sementara sai bareh mempertimbangko api sai dicawako ano. 30 Kidang kik seandaini kabar jak Allah ratong jama sai jelma bareh sai mejong pada pertemuan udi, maka jelma sai sedang cawa, mesti taru. 31 Jama cara injuk reno, Puari-puari sunyinni, satu per satu dapok nyampaiko kabar jak Allah; in sunyinni dapok nerima ajaran rik jadi makin percaya. 32 Karunia jak Ruh untuk nyampaiko kabar jak Allah dapok dikendaliko ulih jelma sai nyampaiko kabar ano. 33 Allah iado Allah sai gering jama ketertiban; Ia lain Allah sai gering kekacauan. Injuk sai belaku di delom sunyin jemaah-Ni Allah, 34 bebai harus ngehema pada waktu pertemuan jemaah. Tian mak diizinko cawa. Tian mak ngasi nyating pimpinan; ano nutuk hukum agama. 35 Kik tian haga ngemandai hal, tian harus nanyako udi jama kajong tian di lamban. Meliom nihan kik sai bebai cawa di delom pertemuan jemaah. 36 Api kedo cawa-Ni Allah ratong jak keti? Atau angkah jama niku gaoh cawa udi disampaiko? 37 Kik wat jelma sai ngerasa ngedok karunia untuk nyampaiko kabar jak Allah, atau ia ngedok karunia sai barehni jak Ruh-Ni Allah, jelma udi harus sadar bahwa api sai kutulis inji iado perintah-Ni Tuhan. 38 Kidang kik wat sai mak nerima inji, dangdo ngeperhatiko ia. 39 Ulihni seno, Puari-puari, berusahado untuk nyampaiko kabar jak Allah, kidang dang ngelarang ulun sai haga cawa delom bebagai bahasa sai aneh. 40 Kidang sunyinni harus betik dilakuko rik teratur.

1 Corinthians 15

1 Rik tano, Puari-puari, nyak haga keti ingok luot jama Kabar Betik jak Allah sai kuberitako tumbai jama niku. Keti nerimani, rik percaya jama Almasih mani Kabar Betik ano. 2 Kik keti nyating teguh jama api sai kukabarko ano, maka Kabar Betik ano nyelamatko keti; kecuali kik Puari percaya tanpa pengertian. 3 Api sai kusampaiko jama Puari-puari iado sai radu kuterima juga. Sai paling penting, injuk sai tetulis delom Alkitab, kusampaiko jama niku bahwa Almasih mati ulih dusa-dusa ram; 4 bahwa Ia dikubor, kidang kak raduni dihurikko luot waktu rani ketelu. Ano juga tetulis delom Alkitab. 5 Nyak ngeni pandai juga jama niku bahwa Almasih sai dihurikko luot ano nunjukko juga diri-Ni jama Petrus, rik kak raduni jama kerua belas rasul. 6 Radu jak seno Ia nunjukko diri muneh jama lebih jak lima ratus jelma sai nutuk-Ni sekaligus. Lamon jak ulun-ulun udi masih hurik tano, angkah pepira jelma sai radu mati. 7 Radu jak seno Almasih nunjukko diri juga jama Yakobus rik kak raduni jama sunyin rasul. 8 Paling akher nihan Ia nunjukko diri jama nyak juga -- nyak sai injuk upi sai laher mak waktuni! 9 Nyak iado rasul Tuhan sai paling rendah. Nyak mak patut disebut rasul, mani nyak radu nganiaya jemaah-Ni Allah. 10 Kidang mani rahmat-Ni Allah nyak jadi injuk keadaan nyak tano. Rik mak percuma Allah ngampuni nyak. Malah justru nyakdo sai beguai lebih keras jak sunyin rasul sai barehni. Kidang udi sebenorni lain usahaku; udi usaha-Ni Allah sai mengasihiku rik sai beguai jejama nyak. 11 Jadi, jak sapa pun keti nerima Kabar Betik udi -- api ano jak nyak atau jak rasul-rasul sai bareh -- ano mak jadi soal. Sai penting iado sekam ngabarko Kabar betik udi rik Puari percaya. 12 Kik sai sekam kabarko ano iado bahwa Almasih radu dihurikko luot jak kematian, mengapi wat jak hantaramu sai cawa bahwa ulun mati mak haga dihurikko luot? 13 Kik temon ulun mati mak haga dihurikko luot, udi retini Almasih juga mak dihurikko luot jak kematian. 14 Rik kik seandaini Almasih mak dihurikko luot jak kematian, maka mak ngedok gunani sekam ngabarko api-api rik mak ngedok gunani muneh keti percaya, mani kepercayaanmu ano mak ngedok dasar api-api. 15 Lebih jak udi, ternyata bahwa sekam bebuhung tentang Allah, mani sekam ngabarko bahwa Allah radu ngehurikko luot Almasih jak kematian, padahal Allah mak ngehurikko Ia luot -- kik sangun benor ulun mati mak dihurikko luot! 16 Mani kik ulun mati mak dihurikko luot, maka Almasih pun mak dihurikko luot jak kematian. 17 Rik kik Almasih mak dihurikko luot maka kepercayaanmu angkah hanipi gaoh; udi retini keti masih delom keadaan bedusa rik mak ngedok harapan sama sekali. 18 Udi retini muneh bahwa jelma-jelma Kristen sai radu mati, juga mak ngedok harapan. 19 Kik pengharapan ram jama Almasih terbatas jama hurik ram di delom dunia inji gaoh, maka jak sunyin manusia di delom dunia inji, ramdo sai paling malang! 20 Kidang nyatani Almasih radu dihurikko luot jak kematian. Injido jaminan bahwa jelma-jelma sai radu mati haga dihurikko luot. 21 Mani kematian kuruk mik delom dunia, liwat sai jelma, injuk reno juga hurik luot jak kematian dikeniko jama manusia, liwat sai jelma muneh. 22 Injuk repa sunyin manusia mati mani tegolong sai jama Adam, injuk reno juga sunyinni haga dihurikko, mani tegolong sai jama Almasih. 23 Kidang masing-masing haga dihurikko nurut gileranni; mula-mula Almasih; kak raduni kanah pada waktu Ia ratong luot, nyusul gileran jelma-jelma sai termasuk kedau-Ni Almasih. 24 Radu jak seno tejadido kiamat. Pada waktu ano Almasih haga naklukko sunyin pemerintahan, sunyin kekuasaan, rik sunyin kekuatan; raduni Ia haga nyerahko kekuasaan-Ni sebagai Raja, jama Allah, Bapa ram. 25 Almasih haga terus memerintah sampai Allah nyani sunyin musuh Almasih takluk jama Almasih. 26 Musuh sai paling akher sai haga ditaklukko iado kematian. 27 Delom Alkitab tetulis injuk reji, "Allah radu nyani sunyin hal takluk jama Ia." Jelasdo bahwa sai dimaksud jama "sunyin hal" udi mak termasuk Allah tenggalan, sai nyani sunyin hal ano takluk jama Almasih. 28 Kidang seraduni sunyinni ditaklukko mik debah pemerintahan Almasih, maka Ia tenggalan yakdo Anak-Ni Allah, haga naklukko diri-Ni jama Allah sai radu nyani sunyinni takluk jama Ia. Maka Allah tenggalan pun haga memerintah sunyinni. 29 Kik ulun mati mak dihurikko luot, mengapi wat jelma sai dibaptis untuk ulun mati? Untuk api tian ngelakuko hal ano? Kik sangun jelma mati sama sekali mak haga dihurikko luot, untuk api tian ngelakuko hal ano? 30 Rik untuk api muneh sekam haga ngehadapi bahaya unggal waktu? 31 Puari-puari! Unggal rani nyak tahan menderita mani nyak bangga atas hurikmu mani keti radu percaya jama Isa Almasih, Tuhan ram. 32 Kik udi angkah jak segi manusia gaoh, api untungni bagiku untuk bejuang seolah-olah ngelawan binatang-binatang buas di kota inji, di Efesus? Kik sangun ulun mati mak dihurikko luot, nah, lebih betik ram nutuk peribahasa inji: "Ija ram mengan-nginum rik besenang-senang, mani jemoh ram haga mati juga." 33 Dangdo ketipu! Pergaulan sai burak nyadangko akhlak sai betik. 34 Sadardo tano, rik dang lagi nyani dusa. Sepantasni keti haga meliom, bahwa di hantaramu wat sai makkung kenal jama Allah. 35 Mungkin wat sai betanya, "Injuk repa ulun mati dihurikko luot? Badan sai injuk repa sai dikeni jama tian, seraduni tian dihurikko luot?" 36 Bugu nihan! Kik Puari nanom benih di delom tanoh, benih udi mak haga tuoh, kik benih udi makkung mati pai. 37 Rik benih sai Puari tanom di delom tanoh udi -- mungkin benih gandum atau benih barehni -- iado biji benih udi gaoh, lain sunyin tanomanni sai haga tuoh kanah. 38 Allah tenggalan sai haga ngeniko jama benih udi bantuk sai nutuk pandangan-Ni betik untuk tanoman ano. Untuk unggal macam benih, Allah ngeniko bantuk tanomanni tenggalan-tenggalan. 39 Badan makhluk-makhluk sai benyawa mak sunyinni gegoh. Manusia ngedok sejenis badan, binatang-binatang ngedok badan sai bareh; burung-burung lain muneh jenis badanni, rik iwa-iwa lain muneh jenis badanni. 40 Injuk reno muneh jama benda-benda sai di langit rik benda-benda sai di bumi. Benda-benda sai di langit masing-masing ngedok keindahanni tenggalan, rik benda-benda sai di bumi pun injuk reno muneh. 41 Keindahan matarani lain jak keindahan bulan. Bintang-bintang pun ngedok keindahanni tenggalan. Malah bintang-bintang udi masing-masing berlain-lainan muneh keindahanni. 42 Injuk reno halni kanah jama ulun-ulun mati sai dihurikko luot. Badan sai dikubor udi iado badan sai dapok busuk, kidang badan sai dihurikko luot, yakdo badan sai mak dapok cadang. 43 Pada waktu badan udi dikuborko, badan udi burak rik lemoh; kidang pada waktu ia dihurikko luot, ia iado badan sai helau rik kuat. 44 Pada waktu dikuborko, badan udi badan jak dunia; kidang seraduni hurik luot, maka badan udi badan sai dikeni ulih Ruh-Ni Allah. Wat badan jak dunia, wat juga badan sai jak Allah. 45 Delom Alkitab tetulis injuk reji, "Manusia sai mula-mula, yakni Adam, jadi makhluk sai hurik," kidang Adam sai terakher yakdo Ruh sai ngeni hurik. 46 Sai ratong lebih mena iado sai jasmani, lain sai rohani. Sai rohani ratong kak raduni. 47 Adam sai mula-mula dijadiko jak tanoh, kidang Adam sai kerua asalni jak surga. 48 Jelma-jelma dunia inji iado injuk Adam sai mula-mula, sai dijadiko jak tanoh, kidang jelma-jelma surga iado injuk Ia sai ratong jak surga. 49 Injuk repa ram tano iado injuk Adam sai dijadiko jak tanoh, maka kanah ram haga jadi injuk Ia sai jak surga udi. 50 Maksudku, Puari-puari, iado: badan sai dijadiko jak rah rik daging, mak dapok kuruk Dunia Ampai Allah; rik badan sai dapok mati mak dapok jadi abadi. 51 Perhatikodo rahasia inji: Mak sunyinni ram haga mati, kidang ram sunyinni haga berubah. 52 Hal seno haga tejadi tiba-tiba delom sekejap mata, waktu trumpet dibunyiko untuk paling akher kalini. Mani pada waktu kedengian bunyi trumpet ano, ulun-ulun mati haga dihurikko luot jama badan sai abadi, rik ram sunyinni haga diubah. 53 Badan ram sai dapok mati inji haga diganti jama badan sai mak dapok mati, rik badan sai jak dunia haga diganti jama badan sai jak surga. 54 Kik badan sai dapok mati radu diganti jama badan sai mak dapok mati, rik badan sai jak dunia haga diganti jama badan sai jak surga, waktu seno ampaido tejadi api sai tetulis delom Alkitab, "Kematian radu dibasmi; kemenangan radu dicapai!" 55 "Hai maut, di dipa kemenanganmu? Hai maut, di dipa bisamu?" 56 Bisa maut iado dusa, rik dusa ngejalanko perananni liwat hukum agama. 57 Kidang syukor jama Allah; Ia ngeniko jama ram kemenangan liwat Isa Almasih Tuhan ram! 58 Ulihni seno, Puari-puari sai tecinta, hagani keti kuat rik teguh. Beguaido terus untuk Tuhan jama temon-temon, mani keti pandai bahwa sunyinni sai keti guaiko untuk Tuhan, mak percuma.

1 Corinthians 16

1 Tano soal duit sai keti haga sumbangko jama peperda ulun Kristen, kuanjurko in keti guaiko sesuai petunjuk sai kukeniko jama jemaah-jemaah di Galatia. 2 Di rani mula-mula unggal minggu, hagani Puari sunyinni nyisihko duit, masing-masing nutuk penghasilanni. Segokko duit udi sampai nyak ratong, in pada waktu seno mak perlu lagi dikumpulko. 3 Kanah kik nyak sampai, nyak haga ngutus jelma-jelma sai radu keti setujui. Nyak haga ngeniko jama tian surat pengantar, in tian ngusung duit sumbangan udi mik Yerusalem. 4 Rik kik keliakanni betik bahwa nyak mik muneh jama tian, maka nyak haga mik jama-jama tian. 5 Nyak haga napol keti seraduni ngeliu Makedonia, mani nyak beniat untuk liu di disan. 6 Halokni nyak haga tinggal serebok jama keti, halokni selama musim ngison. Radu jak seno keti dapok ngebantu nyak nerusko lapahni selanjutni. 7 Nyak mak haga napol keti sekadar singgah gaoh. Kik Tuhan ngizinko, nyak mirak tinggal agak mesaka jama keti. 8 Sementara ano nyak haga tinggal di kota inji, di Efesus, sampai rani Pentakosta. 9 Lamon kesempatan di dija untuk guai-guai sai bemanfaat, meskipun lamon juga jelma sai nantang. 10 Kik Timotius ratong, sambut betikdo ia in ia ngerasa betah di hantara keti, mani ia injuk nyak juga beguai untuk Tuhan. 11 Dang sampai wat sai ngeremehko ia. Tulungdo ia in ia dapok nerusko lapahni muloh selamat jama nyak, mani nyak nunggu ratongni jejama jama puari-puari sai barehni. 12 Tentang puari ram Apolos, radu pira kali nyak nganjurko ia in ia jejama puari sai barehni napol keti. Kidang ia makkung ngerasa yakin bahwa ia haga mik tano. Kidang kik wat kesempatan kanah, tantu ia haga ratong. 13 Hagani keti waspada rik teguh delom hurikmu sebagai jelma Kristen. Betindakdo bani rik jadido kuat. 14 Sunyin sai keti lakuko, lakukodo jama kasih. 15 Puari tantuni kenal jama Stefanas rik keluargani; tian sai mula-mula jadi Kristen di Akhaya. Tian jama sepenuh hati beguai khusus untuk ngelayani umat Allah. 16 Kuanjurko temon-temon in keti nutuk pimpinan jelma-jelma sai injuk ano, rik jelma-jelma bareh sai beguai jama-jama rik ngelayani jejama tian. 17 Nyak senang atas ratongni Stefanas, Fortunatus rik Akhaikus. Tian ngerupako pengganti keti bagiku. 18 Tian radu nyani hatiku jadi senang, injuk tian nyenangko hatimu. Jelma-jelma injuk seno haga dihargai. 19 Jemaah-jemaah di Asia nyampaiko salam tian jama keti. Akwila rik Priskila rik jemaah sai bekumpul di lamban tian pun ngirim salam Kristen sai mesra. 20 Sunyin puari di dija nyampaiko salam jama keti. Besalam-salamdo jama mesra sebagai puari Kristen. 21 Kutambahko di dija salam sai kutulis tenggalan: Salam jak nyak, Paulus. 22 Jelma sai mak mengasihi Tuhan, tagando ia tekutuk! Maranatha -- Tuhan sekam, ratongdo! 23 Semoga Tuhan Isa ngeberkati Puari. 24 Teriring kasih jama Puari sunyinni sai besatu jama Isa Almasih. Hormat sekam, Paulus

2 Corinthians 1

1 Puari-puari! Jemaah-Ni Allah di Korintus rik sunyin umat-Ni Allah di seluruh Akhaya. Nyak, Paulus, rasul Isa Almasih, sai diangkat atas kehaga-Ni Allah, jejama jama Puari ram Timotius, 2 ngeharap semoga Allah Bapa ram rik Tuhan Isa Almasih ngeni berkat rik sejahtera jama keti. 3 Terpujido Allah, Bapa jak Tuhan ram Isa Almasih. Ia Bapa sai betik hati nihan, rik Ia Allah sai ngeniko kekuatan hati jama manusia. 4 Ia nguatko hati sekam delom unggal kepayahan sai sekam alami, in jama kekuatan sai sekam terima jak Allah udi, sekam pun dapok nguatko hati sunyinni jelma sai delom kesusahan. 5 Penderitaan-penderitaan sai dialami ulih-Ni Almasih radu lamon sekam alami juga. Rik liwat Almasih muneh, hati sekam dikuatko nihan. 6 Kik sekam ngalami kepayahan, udido untuk nguatko hatimu, demi keselamatanmu. Kik hati sekam dikuatko, maka keti nutuk dikuatko, sehingga keti jadi tabah delom kepayahan-kepayahan injuk sai sekam pun derita juga. 7 Sekam selalu yakin rik mak pernah ragu-ragu tentang Puari, mani sekam pandai bahwa keti nutuk menderita jama sekam. Rik ulih sebab udi keti nutuk juga dikuatko jejama sekam. 8 Puari-puari! Sekam haga keti pandai tentang kepayahan sai sekam alami di wilayah Asia. Penderitaan sai sekam tanggung udi terlalu biak nekan sekam sehingga sekam radu mak ngeharap luot hurik; 9 rasani injuk radu dijatuhko hukum mati gaoh. Kidang hal udi tejadi in sekam dang besandar jama kekuatan diri tenggalan, melainko jama Allah sai ngehurikko ulun mati. 10 Iado sai radu nyelamatko sekam jak bahaya kematian sai balak udi. Rik Iado juga sai haga nyelamatko sekam kanah di rani sai haga ratong, mani jama Iado sekam beharap. 11 Sekam yakin bahwa jama dua-duamu untuk sekam, Allah haga nyelamatko sekam luot jak bahaya. Allah bekenan ngeberkati sekam sebagai jawaban atas lamon dua untuk sekam, rik ulihni seno lamon jelma haga ngucapko terima kasih jama Allah. 12 Sekam bangga, mani hati sekam ngeyakinko sekam bahwa hurik sekam di dunia inji -- terutama hubungan sekam jama Puari -- radu sekam jalanko jama ikhlas rik murni. Sekam ngelakuko ano, lain jama kebijaksanaan manusia, kidang jama kemampuan sai dikeniko Allah. 13 Sai sekam tulis jama niku iado angkah mengenai hal-hal sai dapok keti baca rik ngerti. Tano keti mak ngerti sekam sepenuhni, kidang kuharap kanah keti haga temon-temon ngerti sekam. Jama injuk reno, waktu Tuhan Isa ratong kanak, keti haga bangga atas sekam, injuk repa sekam pun bangga atas keti. 15 Ulihni keyakinan senodo maka nyak pada mulani ngerencanako untuk napol keti in keti dapok berkat rua kali lipat. 16 Nyak bemaksud napol keti delom lapahku mik Makedonia rik singgah luot jama niku delom lapahni lagi, in keti dapok ngebantu nyak nerusko lapah mik Yudea. 17 Kidang nyak radu ngubah niatku ano; nah, api kedo ano nunjukko bahwa pendirianku mak kuat? Waktu nyani rencana, api kedo nyak nyani rencana nutuk kehagaku tenggalan, serebok cawa, "Ya", rik serebok "Mawat"? 18 Demi Allah sai dapok dipercaya, janjiku jama Puari lain hak "Ya" rik "Mawat". 19 Mani Isa Almasih, Anak Allah, sai diberitako jama niku ulih Silas, Timotius, rik ulihku tenggalan lain hak jelma "Ya" rik "Mawat". Sebalikni Ia ngerupako jawaban "Ya" jak Allah. 20 Mani liwat Ia Allah radu nyatako "Ya" tehadap sunyin janji-Ni. Bedasarko renodo ram ngucapko "Amin" jama Allah ulihni Isa Almasih. Sekam bebuat injuk reno in Allah dimuliako. 21 Allah tenggalando sai nyani sekam rik Puari kuat besatu jama Almasih; Iado juga sai milih ram khusus untuk diri-Ni. 22 Untuk seno Allah radu ngesahko ram jadi kedau-Ni rik ngeniko Ruh-Ni di delom hati ram sebagai jaminan bahwa Ia haga ngeniko jama ram sunyin sai dijanjiko-Ni. 23 Allah saksiku -- mani Ia pandai isi hatiku -- bahwa nyak mak jadi mik Korintus, mani nyak mak haga nyani hatimu sedih. 24 Nyak mak maksa keti mengenai api sai keti harus percaya, mani keti radu percaya nihan jama Almasih. Nyak angkah beguai jejama jama keti in keti makin bahagia.

2 Corinthians 2

1 Ulihni seno nyak radu nyani keputusan untuk mak ratong napol lagi jama niku sai nyani keti sedih. 2 Mani kik nyak nyedihko keti, sapa muneh sai dapok ngehibur nyak, kik lain ulun-ulun ano juga sai radu kusedihko hatini? 3 Udi sebabni nyak nulis surat udi, jama niku. Nyak mak haga napol niku, raduni disedihko ulih keti padahal ketido sai seharusni nyenangko nyak. Mani nyak yakin bahwa kik nyak riang, maka Puari sunyinni riang juga. 4 Nyak nulis jama niku jama hati sai sedih rik biak rik lamon miwang. Maksudku lain in keti jadi sedih, kidang in keti nyadari bahwa nyak ngasihi keti nihan. 5 Kik wat jelma sai nyebabko kesedihan, maka hal udi ia lakuko lain tehadap nyak, melainko tehadap Puari sunyinni atau paling mawat tehadap sebagian jak Puari. Nyak mak haga terlalu keras tehadap ia. 6 Untuk jelma sai injuk reno udi, hukuman sai dijatuhko jama ia ulih kelamonan di hantara Puari, radu cukup. 7 Tano keti harus ngampuni ia rik ngeni durongan lagi jama ia in ia dang sedih hati nihan rik sampai putus asa. 8 Ulihni seno nyak ngilu, in keti nunjukko luot jama ia bahwa keti temon-temon ngasihini. 9 Nyak nulis surat ano jama niku jama maksud untuk nguji keti, api kedo keti selalu haga nutuk petunjuk-petunjuk jak nyak. 10 Kik keti radu ngampuni jelma sai bebuat salah tehadapmu maka nyak pun ngampuni jelma ano. Mani api sai radu kuampuni -- kik sangun wat sai perlu diampuni -- ano kuampuni di hadap Almasih untuk kebetikan keti. 11 Kulakuko ano in iblis dang ngakuk kesempatan untuk nguasai ram, mani ram pandai rencana-rencanani. 12 Pada waktu nyak sampai di Troas jama maksud untuk ngabarko Kabar Betik tentang Almasih, Tuhan radu ngebuka renglaya bagi nyak untuk beguai di rang udi. 13 Kidang nyak mak tenang mani mak betungga jama puari ram Titus di disan. Maka nyak ngilu diri jama jelma-jelma di rang udi raduni mik Makedonia. 14 Kidang syukor jama Allah! Ia selalu mimpin sekam untuk nutuk di delom barisan kemenangan Almasih mani sekam hurik besatu jama Ia. Allah makai sekam in kabar mengenai Almasih tesebar injuk himbau herum sai semerbak mik dipa-dipa. 15 Mani sekam yakdo injuk himbau kemiyan sai herum; sai disuah ulih-Ni Almasih untuk Allah. Tehadap jelma-jelma sai sedang nuju kehancoran, sekam injuk himbau kematian sai ngebunuh, kidang tehadap jelma-jelma sai sedang diselamatko, sekam injuk himbau herum sai ngusung kehurikan. Nah, sapa sai dapok memenuhi tugas inji? 17 Sekam mawat injuk lamon jelma sai nyani kabar jak Allah injuk barang dagangan gaoh. Tujuan-tujuan sekam iado murni, mani sekam ditugasko ulih-Ni Allah. Rik Allah tenggalan ngeliak bahwa sekam nyampaiko kabar ano sebagai jelma-jelma sai ngebantu sai taat jama Almasih.

2 Corinthians 3

1 Api kedo inji keliakanni seolah-olah sekam muji-muji diri sekam luot? Atau mungkin sekam memerluko surat pujian untuk keti, atau jak keti, injuk diperluko ulih jelma-jelma bareh? 2 Puari tenggalando surat pujian sekam, sai tetulis di delom hati sekam rik sai dapok dipandai rik dibaca ulih unggal jelma. 3 Tian tenggalan dapok ngeliak bahwa Puari ngerupako surat sai ditulis Almasih, sai dikirim liwat sekam. Surat udi ditulis lain jama dawat, kidang jama Ruh-Ni Allah sai hurik; lain muneh di atas batu tulis, kidang di hatini manusia. 4 Sekam cawa injuk reno mani keyakinan sekam tehadap Allah liwat Almasih. 5 Sekam mak dapok sai hal alasan pun untuk nyatako bahwa sekam sanggup ngelakuko guai inji, kidang Allah sai ngeni kemampuan ano jama sekam. 6 Iado sai nyani sekam sanggup jadi jelma sai ngelayani untuk sai hal perjanjian sai ampai; perjanjian sai begantung pada Ruh-Ni Allah, lain dihukum sai tetulis. Mani sai tetulis udi berakibat kematian, sedang Ruh-Ni Allah udi ngeni hurik. 7 Waktu perjanjian sai ngakibatko kematian udi disani rik diukir di batu, cahaya-Ni Allah besinar cemerlang di pudakni Musa. Cahayani injuk reno gemilang sehingga bangsa Israel mak sanggup ngeliak pudakni Musa, sekalipun cahaya di pudakni udi radu mulai pudar waktu seno. Nah, kik cara nyani perjanjian sai berakibat kematian udi diresmiko jama kecemerlangan sai balak nihan, 8 tantu cara nyani perjanjian sai dikeniko ulih Ruh-Ni Allah, diresmiko jama lebih cemerlang lagi. 9 Kik perjanjian sai ngehukum manusia udi cemerlang, tantu lebih cemerlang lagi perjanjian sai memungkinko manusia ngelakuko sai betik jama Allah. 10 Dapok diucakko bahwa api sai tumbai cemerlang, radu mak cemerlang lagi mani kecemerlangan tano inji. 11 Kik sai hal sai tahan angkah sementara, reno cemerlang, tantu sai hal sai abadi lebih cemerlang lagi. 12 Ulihni sekam ngedok harapan injuk reno, maka sekam bani cawa injuk reno. 13 Sekam mak injuk Musa sai nyalok pudakni jama selubung in bangsa Israel mak ngeliak cahaya-Ni Tuhan sedang padam rik lebon di pudakni. 14 Pikeran tian radu tesalok. Rik sampai rani inji pun pikeran tian masih tesalok jama selubung pada waktu tian ngebaca buku-buku tentang perjanjian sai saka udi. Selubung ano angkah dapok tesingkap kik jelma besatu jama Almasih. 15 Tano pun, kik tian ngebaca buku-buku Musa, selubung ano masih nyalok pikeran tian. 16 Kidang kik sai jelma ratong ngehadap Tuhan, selubung ano pun diiwakko jak pudak ulun ano. 17 Nah, Tuhan sai dimaksud di dija iado Ruh. Rik di dipa Ruh-Ni Tuhan wat, di dudi juga wat kebebasan. 18 Tano pudak ram sunyin mak disalok selubung, rik ram memantulko kecemerlangan-Ni Tuhan Isa. Rik ulihni seno ram terus-menerus diubah jadi injuk Ia; makin saka ram jadi makin cemerlang. Kecemerlangan udi jak Ruh, rik Ruh udi iado Tuhan.

2 Corinthians 4

1 Sekam ngelakuko guai inji ulihni kemurahan hati-Ni Allah. Udi sebabni sekam mak putus asa. 2 Sekam mak makai cara-cara kelam sai ngeliamko. Sekam mak haga beguai licik atau mutar balikko cawa-Ni Allah. Sekam ngelayani Allah jama hati sai murni untuk kehaga-Ni. Ulihni seno, sekam harapko sunyin jelma nilai sekam betik di delom hatini. 3 Kik Kabar Betik sai sekam kabarko ano masih juga makkung dipahami, maka angkah jelma-jelma sai sedang nuju kehancoran gaoh sai mak memahamini. 4 Diwa jahat sai nguasai dunia inji nyalok pikeran jelma-jelma sai mak percaya udi. Iado sai ngehalang-halangi tian in tian mak ngeliak terang jak Kabar Betik udi tentang kemuliaan-Ni Almasih, sai ngerupako gambaran-Ni Allah. 5 Kabar sai sekam sampaiko ano lain hak kabar tentang sekam tenggalan. Kabar ano iado kabar tentang Isa Almasih; bahwa Iado Tuhan; rik sekamdo jelma-jelma sai ngebantu niku mani Ia. 6 Allah sai cawa, "Hagani jak delom kelam terbit terang," Allah udido juga sai nerbitko terang udi di delom hati ram, in pikeran jadi terang untuk memahami kecemerlangan-Ni Allah sai besinar di pudak Almasih. 7 Kidang harta rohani sai helau udi sekam usung pada diri sekam sai mak berega inji sai disani jak tanoh. Jama injuk reno nyatado bahwa keagungan kuasa udi terletak pada Allah rik lain hak jama sekam. 8 Sekam diserang jak sunyin pihak, kidang sekam mak kejepit. Sekam kebingungan, kidang mak sampai putus asa. 9 Lamon sai memusuhi sekam, kidang mak pernah sekam tinggal tenggalan. Rik meskipun risok sekam dipukul sampai tumbak, kidang sekam mak mati. 10 Risok nihan sekam ngerasa kematian Isa di badan sekam, in hurik-Ni pun jadi nyata di badan sekam. 11 Selama sekam hurik, sekam risok nihan diancam ulih kematian ulih-Ni Isa, in jama injuk reno hurik-Ni Isa pun dapok dinyatako di badan sekam sai sementara inji. 12 Inji retini bahwa di delom diri sekam kematian sedang giat ngejalanko perananni, kidang sekam riang bahwa hurikdo sai sedang giat di delom dirimu. 13 Di delom Alkitab wat cawa inji, "Nyak percaya, udi sebabni nyak cawa." Nah, jama semangat percaya sai injuk reno juga, sekam cawa mani sekam percaya. 14 Sekam yakin bahwa Allah sai radu ngehurikko luot Tuhan Isa, haga ngehurikko sekam juga jama Isa, rik ngusung keti rik sekam mik hadap-Ni. 15 Sunyinni anodo untuk kepentinganmu. Mani semakin lamon jelma ngalami kasih-Ni Allah, semakin lamon muneh dua syukor sai disampaiko jama Allah; jama injuk reno Allah dimuliako. 16 Udido sebabni sekam mak putus asa. Sekalipun sekam secara laher semakin betambah cadang, kidang secara delom hati sekam dijadiko ampai unggal rani. 17 Rik kesusahan sai mak sepira inji, sai sekam alami untuk sementara, haga ngehasilko untuk sekam suatu kebahagiaan sai luar biasa rik abadi. Kebahagiaan udi jaoh lebih balak kik dibandingko jama kesusahan ano tenggalan. 18 Mani sekam mak ngeperhatiko hal-hal sai keliakan melainko sai mak keliakan. Sai keliakan angkah tahan sementara, kidang sai mak keliakan udi kekal sampai selama-lamani.

2 Corinthians 5

1 Mani sekam pandai bahwa kik lamban -- yakdo badan -- sai ram tinggal di dunia inji dibungkar, Allah haga nyediako untuk ram sai lamban di surga, sai disani ulih-Ni Allah tenggalan rik sai tahan selama-lamani. 2 Di delom lamban sai tano inji, neram mengeluh mani ram mirak nihan tinggal delom lamban ram sai di surga udi. 3 Lamban udido badan ram sai ampai. 4 Selama ram tinggal di delom lamban sai jak dunia inji, ram mengeluh mani baban ram biak. Lain hak mani ram mirak lepas jak badan ram sai jak dunia inji, kidang mani ram mirak makai badan jak surga udi, in badan ram sai dapok mati inji dikuasai ulih sai hurik. 5 Sai nyiapko ram untuk seno iado Allah tenggalan, rik Ia ngeni Ruh-Ni jama ram sebagai jaminan. 6 Ulihni seno hati sekam selalu ngerasa kuat. Sekam pandai bahwa selama sekam masih tinggal di delom badan sekam inji, sekam jaoh jak lamban sai haga sekam tinggal jejama Tuhan. 7 Mani sekam hurik bedasarko percaya jama Almasih, lain bedasarko api sai dapok diliak, 8 udi sebabni hati sekam tabah. Sekam lebih gering lepas jak badan sekam inji, in dapok tinggal jama-jama Tuhan. 9 Ulihni seno sekam berusaha temon-temon untuk nyenangko hati-Ni, baik sewaktu sekam masih wat di lamban sekam dija, ataupun di dudi. 10 Mani pasti ram sunyin haga diajuko di hadap pengadilan-Ni Almasih, rik masing-masing haga dapok balosan setimpal jama perbuatanni di dunia inji -- perbuatan helau ataupun jahat. 11 Sekam pandai api reti merabai jama Tuhan; udi sebabni sekam berusaha ngeyakinko jelma mengenai diri sekam. Allah kenal sekam nihan, rik kuharap keti pun kenal sekam di delom hatimu. 12 Jama inji sekam mak ngilu in keti muji diri sekam. Sekam angkah haga ngeniko suatu alasan sai betik jama niku untuk jadi bangga tehadap sekam, in keti pandai injuk repa keti harus ngejawab jelma-jelma sai mementingko bantuk jelma rik lain hak sifatni. 13 Kik sekam sangun keliakanni radu luangan, udi demi kepentingan-Ni Allah. Rik kik sekam keliakan waras, udi demi kepentinganmu. 14 Kasih-Ni Almasihdo sai nguasai sekam; rik sekam sadar bahwa kik sai jelma radu mati untuk sunyin ulun, maka udi retini bahwa sunyin jelma radu mati. 15 Almasih mati untuk sunyin jelma, in ulun-ulun sai hurik, mak lagi hurik untuk diri tenggalan, melainko untuk Almasih sai radu mati rik dihurikko luot demi kepentingan tian. 16 Ulihni seno, sekam mak lagi menilai manusia nutuk ukoran manusia. Sangun sekam pernah menilai Almasih jak segi manusia, kidang tano mak lagi. 17 Jelma sai radu besatu jama Almasih, radu jadi manusia ampai. Sai tumbai mak ngedok lagi -- sunyinni radu jadi ampai. 18 Sunyinni udi diguaiko ulih-Ni Allah. Liwat Almasih Allah nyani ram mebetik luot jama Ia, raduni nugasko ram in jelma-jelma bareh dimungkinko mebetik juga jama Allah. 19 Sekam ngabarko bahwa liwat Almasih, Allah nyani manusia mebetik luot jama diri-Ni. Allah ngelakuko ano tanpa nuntut kesalahan-kesalahan sai radu dilakuko manusia tehadap diri-Ni. Rik sekam radu ditugasko Allah untuk ngabarko kabar ano. 20 Jadi sekamdo utusan-utusan-Ni Almasih. Liwat sekam Allah tenggalan sai nyampaiko luhot-Ni. Atas gelar-Ni Almasih, sekam ngilu nihan, terimado uluran culuk-Ni Allah sai ngemungkinko keti mebetik jama Ia. 21 Almasih mak bedusa, kidang Allah nyani Ia nanggung dusa ram, in ram mebetik luot jama Allah mani besatu jama Almasih.

2 Corinthians 6

1 Mani sekam beguai jejama jama Allah, maka sekam ngilu nihan dangdo keti nyia-nyiako kebetikan hati Allah udi. 2 Delom Alkitab, Allah cawa, "Waktu sai diperkenanko, Nyak radu ngedengi niku, rik waktu rani keselamatan, Nyak radu nulung niku." Ingokdo betik-betik, tano injido waktu sai diperkenanko ano. Tano injido rani untuk diselamatko! 3 Sekam mak haga pelayanan sekam disalahko. Ulihni sekam berusaha mak ngeni alasan jama sai jelma pun untuk ngelakuko hal ano. 4 Sebalikni, delom sunyin hal, sekam nunjukko bahwa sekamdo jelma-jelma sai ngebantu Allah. Mani, sunyin macam kepayahan radu sabar sekam derita: 5 sekam disiksa, kuruk bui, dikeruyok; sekam beguai keras, risok mak pedom rik risok muneh mak ngedok kanikan. 6 Jama belaku tulus, bijaksana, sabar rik betik hati, sekam nunjukko bahwa sekam yakdo jelma sai ngebantu Allah. Juga jama begantung tulungan jak Ruh Allah, rik jama kasih sai ikhlas, 7 rik jama ngabarko kabar sai jak Allah rik jama kuasa Allah, sekam nunjukko bahwa sekamdo jelma-jelma sai ngebantu Allah. Sekam begantung jama kehaga-Ni Allah sebagai senjata sekam untuk nyerang ataupun untuk ngebela diri. 8 Sekam dihormati, kidang dihina juga; dipuji, rik difitnah muneh. Meskipun sekam jujor, sekam dituduh pembuhung. 9 Sekam dianggap mak tekenal, kidang sekam dikenal ulih sunyin jelma. Sekam disangko mati, kidang nyatani sekam masih hurik. Meskipun sekam dianiaya, sekam mak mati. 10 Walaupun hati sekam sedih, kidang sekam selalu riang juga. Sekam keliakanni mejerih, kidang sekam radu nyani lamon jelma jadi mebatin. Keliakanni sekam mak ngedok api-api, kidang sebenorni sekam ngedok sunyinni. 11 Puari-puari sai tecinta di Korintus! Sekam radu beterus terang jama niku. Sunyin isi hati sekam radu sekam utarako. 12 Sekam mak nyalok hati untuk keti, angkah ketido sai nyalok hati tehadap sekam. 13 Tano, tagando nyak cawa injuk jama anak-anakku tenggalan. Bukakdo juga hatimu tehadap sekam. 14 Dang hak haga jadi sekutu jelma-jelma sai mak percaya jama Isa; udi mak cucok. Dipa mungkin kebetikan becampor jama kejahatan! Mak mungkin terang begabung jama kelam. 15 Mak mungkin Almasih sepakat jama iblis. Api persamaanni hantara jelma Kristen jama jelma lain Kristen? 16 Api hubunganni hantara Lamban Ibadah jama lamban berhala? Ram inji Lamban Ibadah, yakdo Allah sai hurik. Allah tenggalan cawa, "Nyak haga tinggal di tengah-tengah tian, rik hurik jejama tian. Nyak haga jadi Allah tian, rik tian haga jadi umat-Ku. 17 Ulihni seno, tinggalkodo jelma-jelma sai mak kenal jama Allah udi, rik pisahko dirimu jak tian. Dang behubungan sama sekali jama sai najis, maka Nyak haga nerima niku. 18 Nyak haga jadi Bapamu, rik niku haga jadi anak-anak-Ku, injuk renodo cawa Tuhan Sai Mahakuasa."

2 Corinthians 7

1 Puari-puari sai tecinta! Sunyinni janji ano ditujuko jama ram. Ulihni seno hagani ram ngecahko diri jak sunyin sai ngamakko jiwa raga ram. Hagani ram rabai jama Allah, in ram dapok hurik sempurna khusus untuk Ia. 2 Sambutdo sekam di delom hatimu. Sekam mak besalah jama sai jelma pun, rik mak pernah wat jelma sai sekam rugiko. Sekam sama sekali mak ngakuk untung jak sapa pun juga. 3 Nyak ngucakko injuk reno, lain hak untuk nyalahko keti. Mani, injuk sai radu kucawako tumbai, sekam ngasihi keti nihan, rik ramdo kantik-kantik sehurik semati. 4 Nyak ngepikko kepercayaan penuh jama niku. Malah nyak bangga nihan jama niku! Sekalipun nyak ngalami lamon kesulitan, hatiku tehibur nihan ulihni keti. Hatiku temon riang! 5 Waktu sekam sampai di Makedonia pun, sekam sama sekali mak sempat istirahat. Jak sunyin segi sekam mansa kesulitan: jak pihak bareh pertangkaran, jak delom hati tenggalan kerabaian. 6 Kidang, syukordo, Allah selalu ngeriangko hati jelma sai putus asa; Ia nyegarko hati sekam jama ratongni Titus. 7 Hati sekam tehibur lain gaoh mani Titus radu ratong, kidang juga mani ia ngelaporko injuk repa hatini tehibur ulih keti. Ia ngeni pandai jama sekam bahwa keti tiram nihan betungga jama nyak; bahwa keti nyesol atas perbuatanmu tumbai rik tano rila ngebela nyak. Hal udi nyani nyak lebih riang lagi. 8 Meskipun suratku nyani hatimu jadi sedih, nyak mak nyesol nulis surat seno. Sangun waktu nyak ngeliak bahwa suratku ano ngejadiko keti sedih -- meskipun kesedihanmu ano angkah sementara -- nyak agak nyesol juga. 9 Kidang nyak senang tano -- lain mani hatimu jadi sedih, melainko mani kesedihanmu nyani kelakuanmu berubah. Sangun kesedihanmu ano sejalan jama kehaga-Ni Allah. Jadi, sekam mak ngerugiko keti. 10 Mani kesedihan injuk reno ngehasilko perubahan hati sai ngeratongko keselamatan. Rik jelma mak haga nyesol atas seno. Sebalikni, kesedihan sai angkah sejalan jama kehagani manusia ngehasilko kematian. 11 Cuba keti perhatiko api hasilni jama niku ulih kesedihan sai sejalan jama kehaga-Ni Allah! Hasilni iado keti temon-temon berusaha untuk ngejernihko kekeruhan! Keti jadi nyuoh tehadap dusa, keti rabai, keti tiram, keti jadi besemangat, keti rila ngehukum sai besalah! Delom sunyin persoalan inji keti radu nunjukko bahwa keti mak besalah. 12 Jadi, meskipun nyak radu nulis surat seno, nyak nulis mani lain ulih jelma sai besalah ano. Lain muneh ulih jelma sai menderita ulih mani kesalahan ano. Nyak nulis surat ano in di hadap-Ni Allah, keti nyadari tenggalan hara balakni perhatianmu tehadap sekam. 13 Udi sebabni hati sekam tehibur. Selain tehibur, sekam lebih-lebih lagi diriangko mani ngeliak keriangan hati Titus; hatini tehibur ulih Puari sunyinni. 14 Nyak sangun radu ngebangga-banggako keti jama ia. Syukordo, keti mak ngeliamko nyak. Sunyin sai pernah sekam ucakko jama niku temon. Injuk reno juga api sai sekam bangga-banggako tentang keti jama Titus ternyata temon muneh. 15 Tano ia semakin mengasihi keti, mani ia ingok injuk repa Puari sunyinni haga nutuk pimpinanni rik injuk repa keti hormat rik patuh nerima ia. 16 Nyak senang nihan, mani keti dapok dipercaya delom sunyin hal.

2 Corinthians 8

1 Puari-puari, sekam mirak keti pandai juga tentang injuk repa betik-Ni Allah jama jemaah-jemaah di Makedonia. 2 Tian radu diuji jama kesulitan-kesulitan sai biak. Kidang di tengah kesulitan-kesulitan udi, tian riang rik murah hati nihan ngeniko sumbangan untuk nulung jelma bareh, meskipun tian mejerih nihan. 3 Nyak dapok mastiko bahwa tian ngeni semampu tian, bahkan lebih. Tanpa wat sai ngayun, 4 tian ngilu nihan jama sekam kik ngasi tian nutuk ngebantu ngeni sumbangan jama umat-Ni Allah di Yudea. 5 Tian ngeni jaoh lebih jak sai sekam harapko. Tian mula-mula nyerahko diri jama Tuhan, kak raduni jama sekam juga, nutuk kehaga-Ni Allah. 6 Udi sebabni sekam nganjurko nihan Titus -- sai ngemulai usaha inji -- in ia ngelanjutko usaha sai betik inji di hantara keti juga. 7 Keti unggul delom sunyinni: Keti unggul delom hal percaya, delom hal nyatako pendapat, delom hal pengetahuan, delom sunyin macam usaha, rik delom kasihmu jama sekam. Ulihni seno, betikdo keti juga unggul delom usaha sai helau inji. 8 Nyak mak nganjurko ano sebagai perintah. Kidang jama nunjukko hara giatni ulun bareh nulung peperda tian, nyak juga mirak pandai sampai di dipa kasihmu. 9 Mani keti pandai nihan bahwa ram dikasihi nihan ulih-Ni Isa Almasih Tuhan ram. Ia mebatin, kidang Ia nyani diri-Ni jadi mejerih untuk kepentinganmu, in jama kejerihan-Ni ano, keti jadi mebatin. 10 Nutuk pendapatku, di rangnido keti nyelesaiko api sai radu keti mulai tahun sai tumbai. Mani ketido sai mula-mula mikerko rik mulai usaha inji. 11 Nah, tano hagani keti ngelanjutkoni nutuk kemampuanmu. Hagani keti besemangat untuk nyelesaiko usaha udi, injuk repa keti tumbai pun besemangat ngerencanakoni. 12 Kik keti rila ngeni, maka Allah haga nerima pengenianmu ano bedasarko api sai wat jama niku, lain bedasarko api sai mak ngedok jama niku. 13 Nyak sama sekali mak bemaksud untuk ngebebasko ulun bareh jak tanggung jawab, rik ngebiakko keti. Kidang mani keti tano inji delom keadaan serba cukup, maka radu sepatutnido keti nyukupi kekurangan tian. Kanah kik keti kekurangan rik tian delom keadaan serba cukup, maka tian haga ngebantu keti. Jama injuk reno kerua-ruani jama-jama dilayani. 15 Delom Alkitab tetulis, "Jelma sai bepenghasilan lamon, mak berlebihan, rik jelma sai bepenghasilan cutik, mak kekurangan." 16 Hara syukorni sekam jama Allah mani Ia radu nyani Titus segiat sekam untuk nulung keti! 17 Mani Titus lain gaoh rila memenuhi kiluan sekam, kidang ia juga injuk reno giatni haga nulung keti sampai atas kehagani tenggalan ia mutusko untuk mik jama niku. 18 Jejama jama ia sekam ngirim juga puari sai dihormati nihan di sunyin jemaah mani guaini ngabarko Kabar Betik jak Allah. 19 Di samping ano, jelma tersebut radu dipilih juga rik ditantuko ulih jemaah-jemaah untuk ngerik sekam delom lapahni sekam. Mani sekam haga ngadako lapahni untuk nyampaiko sumbangan ano, in Tuhan dimuliako rik in keti ngeliak bahwa sekam rila nulung. 20 Sekam behati-hati nihan in dang wat jelma sai nyalahko sekam delom hal nyampaiko sumbangan sai balak inji. 21 Sekam haga betindak jujor lain angkah di hadap-Ni Allah, kidang di hadap manusia juga. 22 Jejama jama Titus rik puari tersebut, sekam juga ngirim sai puari sai bareh. Sekam radu nguji ia bekali-kali rik ternyata ia risok gering nulung. Rik tano, ia lebih-lebih haga nulung keti mani ia ngeharap sai balak jama niku. 23 Tentang Titus, iado kantikku, sai beguai jama nyak nutuk nulung keti. Rik tentang kerua puari ano, sai mik jejama ia, tiando jelma-jelma sai diutus ulihni jemaah-jemaah rik jadi kebanggaan bagi Almasih. 24 Sekam harap keti nunjukko kasihmu jama tian, in sunyin jemaah pandai bahwa keti mengasihi tian rik bahwa api sai sekam banggako tentang keti ano benor.

2 Corinthians 9

1 Setemonni mak perlu lagi nyak nulis jama keti tentang bantuan sai lagi dikirim jama umat-Ni Allah di Yudea. 2 Nyak pandai keti gering nulung, rik nyak radu ngebanggako keti jama jelma-jelma di Makedonia. Nyak ngucakko jama tian, bahwa radu jak tahun sai radu puari-puari di Akhaya radu siap untuk ngeniko sumbangan. Rik semangatmu radu ngobarko juga semangat lamon jelma jak tian. 3 Tano nyak ngutus Titus rik kerua puari udi jama niku in api sai sekam bangga-banggako tentang keti dang merupako balak awak. Jadi, keti hagani radu siap, mani nyak ngucakko jama tian bahwa keti radu siap untuk seno. 4 Nyak khuater kintu-kintu wat jelma-jelma Makedonia sai nutuk jama-jama nyak kanah waktu nyak ratong jama niku. Rik kik tian ngehalu bahwa keti makkung siap, wah, hara liamni sekam kanak, mani radu ngucakko bahwa sekam percaya nihan jama niku! Rik keti tenggalan pun haga meliam juga. 5 Udido sebabni nyak ngerasa perlu ngutus tian udi jama niku mena pai untuk ngurus sumbangan sai keti janjiko ano. Kulakuko ano in kanah kik nyak ratong, pengenian keti ano radu siap. Jama injuk reno, nyatado bahwa pengenianmu ano dikeniko jama senang hati, rik lain ulihni tepaksa. 6 Ingokdo! Jelma sai nabor benih cutik-cutik haga nguyut hasil sai cutik muneh. Kidang jelma sai nabor benih sai lamon-lamon haga nguyut hasil sai lamon muneh. 7 Unggal jelma harus ngeni nutuk kerilaan hatini. Dang ia segan-segan ngeni atau ulihni tepaksa, mani Allah mengasihi jelma sai ngeni jama senang hati. 8 Allah bekuasa ngeni jama keti berkat sai melimpah-limpah, in keti selalu ngedok api sai keti butuhko; bahkan keti haga berlebihan untuk ngelakuko sai betik rik beramal. 9 Delom Alkitab tetulis injuk reji tentang Allah, "Ia ngehambor-hamborko jama jelma mejerih; kebetikan hati-Ni kekal selama-lamani." 10 Allah sai nyediako benih untuk si penabor rik kanikan untuk ram. Ia juga haga nyediako rik nyani lamon api sai keti tabor, in hasil kemurahan hatimu betambah muneh. 11 Jama injuk reno keti haga serba cukup delom sunyin hal sehingga keti selalu dapok ngeni jama murah hati. Rik pengenian-pengenianmu sai sekam bagi-bagiko, nyebabko lamon jelma ngucapko terima kasih jama Allah. 12 Mani perbuatan betik sai keti lakuko inji lain angkah haga nyukupi kekurangan umat-Ni Allah gaoh, kidang juga haga nyebabko lamon jelma ngucapko terima kasih jama Allah. 13 Rik jak kebetikan sai keti tunjukko ano, lamon jelma Kristen di Yudea haga memuji Allah mani tian ngeliak kesetiaanmu tehadap Kabar Betik tentang Almasih sai keti tutuk ano. Juga, tian memuji Allah, mani keti murah hati nihan untuk ngebagi-bagiko jama tian rik jama sunyin jelma bareh api sai wat jama niku. 14 Maka tian haga ngeduako keti jama perasaan kasih sayang mani Allah betik hati nihan jama niku. 15 Hagani ram besyukor jama Allah atas pengenian-Ni sai luar biasa udi!

2 Corinthians 10

1 Tano nyak, Paulus, haga ngajuko sai hal jama niku. Nyak inji, nutuk cawa ulun, rabai kik behadapan jama keti, kidang bani kik bejaohan. Nah, mani kelembutan rik kebetikan hati-Ni Almasih, 2 nyak kilu nihan dangdo nyani nyak tepaksa betindak keras jama keti kapan nyak ratong kanah. Mani nyak beniat untuk betindak tegas tehadap jelma-jelma sai ngucakko bahwa sekam beguai jama tujuan-tujuan dunia. 3 Sekam sangun masih hurik di delom dunia, kidang sekam mak bejuang bedasarko tujuan dunia. 4 Senjata-senjata sai sekam gunako di delom perjuangan sekam lain hak senjata dunia inji, kidang senjata-senjata Allah sai bekuasa. Jama senjata-senjata udi sekam ngehancorko pertahanan-pertahanan; sekam nangkis perdebatan-perdebatan 5 rik ngedobrak benteng-benteng kepungahan sai dibangun untuk nantang pengetahuan tentang Allah. Sekam menawan pikeran jelma-jelma rik nyani tian takluk jama Almasih. 6 Rik kik keti radu taat jama sepenuhni, sekam siap untuk ngehukum sunyin jelma sai mak taat. 7 Hagani keti sadar keadaan sai setemoni. Kik sai jelma yakin bahwa ia kedau-Ni Almasih, hagani ia ngingokko dirini tenggalan rik sadar bahwa sekam juga kedau-Ni Almasih injuk ia. 8 Nyak mak meliam kik nyak harus lebih lamon ngerasa bangga atas kekuasaan sai radu dikeniko Tuhan jama sekam, mani kekuasaan udi dikeniko untuk ngebangun keti, lain hak untuk ngeruntuhko. 9 Nyak mak haga keti ngerasa bahwa nyak ngerabai-rabai keti jama surat-suratku. 10 Ulun cawa, "Surat-surat Paulus udi tegas rik bewibawa, kidang kik ia tenggalan wat di tengah-tengah ram, pribadini lemoh rik cawa-cawani mak bereti api-api!" 11 Hagani jelma sai injuk reno sadar bahwa kik sekam wat di tengah-tengah keti, tindakan sekam tepat injuk api sai sekam tulis delom surat-surat sekam. 12 Tantu gaoh sekam mak bani ngebandingko atau ngepikko diri sekam sederajat jama ulun-ulun sai nganggap dirini langgar. Hara buguni tian! Tian nyani ukoran tenggalan rik menilai diri tenggalan jama ukoran ano. 13 Sekam mak injuk reno. Kik sekam ngerasa bangga, sekam mak ngelampaui batas. Sekam tinggal di delom batas-batas daerah guaini sekam sai radu ditantuko ulih Allah untuk sekam. Rik keti kuruk di delom daerah ano. 14 Jadi, waktu sekam napol keti rik ngusung Kabar Betik tentang Almasih jama niku, sekam sebenorni mak luah jak batas-batas daerah guai sekam. 15 Sekam mak muji diri atas guaini ulun bareh sai wat di luah batas sai ditantuko Allah untuk sekam. Sebalikni sekam tetap di delom batas-batas sai ditantuko Allah untuk sekam rik beharap bahwa keti semakin percaya jama Almasih, in sekam dapok ngelakuko guai sai lebih balak di hantara keti. 16 Jama injuk reno sekam dapok ngabarko juga Kabar Betik udi di negeri-negeri bareh tanpa harus ngebalak-balakko diri atas guai sai radu dilakuko di wilayah pelayanan ulun bareh. 17 Di delom Alkitab tetulis, "Jelma sai haga ngebanggako sai hal, hagani ngebanggako api sai radu disani ulih Tuhan." 18 Mani jelma sai tepuji iado jelma sai dipuji ulih Tuhan, lain jelma sai muji dirini tenggalan.

2 Corinthians 11

1 Izinkodo nyak bekelakuan agak bugu cutik. Ngasi, kan? 2 Nyak tiram jama niku, injuk Allah tenggalan pun tiram jama niku. Keti yakdo injuk sai muli sai masih suci sai radu kujanjiko untuk dinikahko jama sai kajong, yakdo Almasih. 3 Kidang nyak khuater pikeranmu haga teguda untuk mak setia lagi jama Almasih, gegoh injuk Hawa tumbai juga teguda ulih kelicikan si ulai. 4 Mani rupani keti senang gaoh nerima jelma sai ratong jama niku rik ngajar tentang Isa sai bareh -- lain Isa sai sekam kenalko jama niku. Rik keti haga juga nyambut ruh rik "kabar betik" sai sama sekali belainan jama Ruh-Ni Allah rik Kabar Betik sai pernah keti terima jak sekam. 5 Nyak sama sekali mak ngerasa lebih rendah jak "rasul-rasul" sai luar biasa udi! 6 Halokni nyak kurang pandai cawa, kidang tentang pengetahuan, nyak lain jelma sai bugu. Ano radu sekam buktiko jama niku delom sunyin hal. 7 Waktu nyak ngabarko Kabar Betik jak Allah jama niku, nyak mak ngilu keti ngebiayai nyak cutik pun; rik jama injuk reno nyak nyani diriku jadi rendah. Kulakuko ano untuk ngelanggarko keti. Api ano suatu kesalahanku tehadap niku? 8 Waktu nyak ngelayani keti, nyak dibiayai ulih jemaah-jemaah bareh. Dapok diucakko nyak ngerugiko jemaah-jemaah udi in dapok nulung keti. 9 Kik waktu seno nyak kekurangan, nyak mak pernah nyusahko sai jelma pun jak keti. Sunyin sai kuperluko disediako ulih puari-puari sai ratong jak Makedonia. Nyak ngejaga betik-betik in nyak mak nyusahko keti delom hal api pun, rik nyak haga terus ngejaga in ano tetap injuk reno. 10 Kebanggaanku inji mak dapok dihapusko di dipa pun juga di sunyin negeri Akhaya, mani ajaran Almasih sai benor wat jama nyak. 11 Mengapi nyak cawa injuk reno? Api ulih sebab nyak mak mengasihi keti? Allah pandai nyak mengasihi! 12 Api sai nyak lakuko tano haga terus nyak lakuko in "rasul-rasul" sai bareh udi mak ngedok alasan untuk ngebalak-balakko diri rik cawa bahwa tian beguai injuk sekam. 13 Jelma-jelma injuk seno iado rasul-rasul palsu. Tian jelma-jelma sai ngebuhungi ulun jama menyamar sebagai rasul-rasul-Ni Almasih. 14 Mak hiran tian nyani injuk reno, mani iblis tenggalan pun menyamar sebagai malaikat terang! 15 Jadi mak aneh juga kik jelma-jelma sai ngebantu iblis menyamar sebagai jelma-jelma sai ngebantu sai ngelakuko kehaga-Ni Allah. Akherni tian juga haga nerima balosan sai nutuk sunyin perbuatan tian. 16 Kuulangi sekali lagi: Dang sampai wat sai nganggap nyak mebudoh. Kidang kik keti nganggap nyak injuk reno, izinkodo nyak sai bugu inji ngerasa bangga juga cutik. 17 Selanjutni hagani nyak nyebutko rasa banggaku, kidang lain Tuhan sai ngayun nyak ngucakko ano. Delom hal sinji nyak temon-temon cawa injuk jelma bugu. 18 Sangun wat lamon jelma sai ngerasa bangga atas hal-hal dunia, jadi nyak haga ngerasa bangga juga. 19 Keti jama senang hati sabar tehadap jelma sai bugu, mani keti ngerasa diri pintar nihan! 20 Keti nagando gaoh kik ulun ngebudakko keti, atau memeras rik ngakuk untung jak keti, atau ngerasa diri lebih langgar jak keti rik bani nampar keti. 21 Nyak meliam ngakui bahwa sekam lemoh nihan untuk bebuat injuk reno. Kidang api sai jelma bareh bani ngebanggako, nyak bani juga! (Nyak cawa injuk jelma bugu.) 22 Ulun Ibrani kedo tian? Nyak juga ulun Ibrani. Ulun Israel kedo tian? Nyak juga ulun Israel. Keturunan Abraham kedo tian? Nyak pun injuk reno! 23 Jelma-jelma sai ngebantu Almasih kedo tian? Kedengianni injuk nyak radu lebon akal, kidang nyak sangun jelma sai ngebantu sai lebih betik jak tian sunyinni! Nyak beguai lebih keras, nyak lebih risok dikurukko mik delom bui, nyak lebih lamon disiksa rik risok hamper mati. 24 Radu lima kali nyak disiksa ulih ulun Yahudi jama pukulan lecut telu puluh siwa kali. 25 Telu kali nyak dilecut ulih ulun-ulun Roma; pernah muneh nyak ditayar jama batu. Telu kali nyak ngalami karam kapal di laok, rik sekali nyak terapung selama rua puluh epak jam. 26 Lamon nihan nyak ngadako lapah sai bebahaya: diancam bahaya banjer, bahaya perampuk, bahaya jak pihak Yahudi maupun jak pihak lain Yahudi, bahaya di delom kota, bahaya di luah kota, bahaya di laok, rik bahaya jak jelma-jelma sai ngemukako diri sebagai puari Kristen padahal lain. 27 Nyak ngebanting tulan rik bejuang setengah mati: risok mak pedom, mak mengan, mak nginum, lamon nihan telantar delom keadaan kebetohan, kengisonan mani kurang kawai rik mak ngedok rang tinggal. 28 Di samping sunyinni ano, unggal rani nyak cemas juga jama keadaan sunyin jemaah. 29 Kapan wat sai lemoh nyak pun nutuk ngerasa lemoh juga. Kapan wat sai jatuh mik delom dusa, hatiku nutuk hancor. 30 Nah, kik nyak harus ngerasa bangga atas sai hal, maka nyak ngerasa bangga atas hal-hal sai nunjukko kelemohanku. 31 Allah, Bapak jak Tuhan Isa pandai bahwa nyak mak bebuhung. Tepujido gelar-Ni selama-lamani. 32 Waktu nyak wat di Damsyik, gubernur sai bekuasa di dudi di debah pemerintahan Raja Aretas, ngayun tentera ngejaga rangok kota udi untuk nangkok nyak. 33 Kidang jama sai keranjang nyak diulurko mik debah liwat sai lubang di sesai. Injuk renodo nyak lulos jak culuk gubernur udi.

2 Corinthians 12

1 Sangun mak ngedok untungni untuk ngerasa bangga. Kidang nyak haga juga ngerasa bangga atas hal-hal sai Allah liakko jama nyak delom wahyu atau delom pengliakan. 2 Nyak kenal sai jelma Kristen sai epak belas tahun sai radu diiwakko mik rang sai paling langgar di surga. (Nyak mak pandai api badanni temon-temon diiwakko atau udi angkah suatu pengliakan -- Allah gaohdo sai pandai.) 3 Nyak ulangi sekali lagi: Nyak pandai bahwa jelma inji diiwakko kuruk mik surga. (Nyak mak pandai api badanni temon-temon teiwak atau ano angkah sai pengliakan -- Allah gaohdo sai pandai.) Di dudi jelma udi ngedengiko hal-hal sai mak dapok diucakko ulihni manusia rik mak juga diizinko jama manusia untuk diucakko. 5 Tentang jelma senodo sai haga kubanggako, lain tentang diriku tenggalan. Tentang diriku angkah hal-hal sai nunjukko kelemohanku anodo, sai haga kubanggako. 6 Seandaini nyak mirak juga ngerasa bangga atas sai hal, nyak mak haga jadi jelma sai balak awak; nyak haga ngucakko sai benor. Kidang nyak nahan diri, in mak ngedok jelma sai nganggap nyak lebih jak api sai radu ia liak kulakuko atau sai radu ia dengi sai kucawako. 7 Kidang in nyak dang mepungah nihan mani pengliakan-pengliakan sai luar biasa ano, nyak dikeni injuk reno penyakik di badanku sai merupako alat iblis. Penyakik udi dikeniko untuk mukul nyak in nyak mak jadi mepungah. 8 Telu kali nyak bedua jama Tuhan in penyakik udi diiwakko jak nyak. 9 Kidang Tuhan ngejawab, "Nyak mengasihi niku rik ano radu cukup untuk niku; mani kuasa-Ku justru paling kuat kik niku delom keadaan lemoh." Udi sebabni nyak lebih senang ngerasa bangga atas kelemohan-kelemohanku, mani kapan nyak lemoh, maka justru waktu senodo nyak ngerasa Almasih ngelindungi nyak jama kekuatan-Ni. 10 Jadi nyak riang jama kelemohan-kelemohanku. Nyak juga riang kik ulih-Ni Almasih nyak difitnah, nyak ngalami kesulitan, dibedak-bedak rik nyak ngalami kesukaran. Mani kik nyak lemoh, maka pada waktu senodo justru nyak kuat. 11 Temon nyak radu besikap injuk jelma bugu -- kidang ketido sai nyani jadi injuk reno. Setemonni ketido sai harus memuji nyak. Mani meskipun nyak mak bereti api-api, nyak sama sekali mak kalah tehadap "rasul-rasul" sai luar biasa udi! 12 Keanehan-keanehan rik hal-hal luar biasa rik guai sai balak-balak radu sabar diliakko jama niku untuk ngebuktiko bahwa nyak ano rasul. 13 Delom hal api keti kurang diperhatiko dibanding jama jemaah-jemaah sai bareh? Paling-paling angkah delom hal inji: bahwa nyak mak nyusahko keti untuk ngebiayai nyak. Maafko nyak atas kesalahan ano. 14 Tano inji radu untuk ketelu kalini nyak siap untuk napol keti. Rik nyak mak haga nyusahko keti, mani sai nyak mirak lain hak api sai keti kedau, melainko dirimu. Mani lain hak anak-anak sai harus nyepok nafkah untuk ulun tuhani, kidang ulun tuhado sai harus nyepok nafkah untuk anak-anakni. 15 Ulihni seno jama senang hati nyak rila ngurbanko sunyinni untuk niku, bahkan diriku tenggalan pun. Kik nyak injuk reno mengasihi keti, api patut keti kurang mengasihi nyak? 16 Nah, keti setuju bahwa nyak mak pernah nyusahko keti. Kidang wat sai cawa bahwa nyak inji licik; bahwa nyak mansa untung jak keti ulihni tipu dayaku. 17 Dipa mungkin! Api liwat jelma-jelma sai kuutus jama niku ano nyak ngakuk untung jak keti? 18 Nyak radu ngayun Titus mik napol keti, rik nyak ngayun puari Kristen sai bareh udi mik jejama jama ia. Api Titus ngakuk untung jak keti? Kidang sekam rua beguai jama tujuan sai gegoh rik betindak jama cara-cara sai gegoh! 19 Ngasido keti nyangko sekam selama inji sedang berusaha ngebela diri tehadap keti? Keti keliru nihan! Allah pandai bahwa sunyin sai sekam cawako ano iado nutuk kehaga-Ni Almasih. Rik sunyin sai sekam lakuko iado untuk ngebangun kehurikan rohanimu. 20 Nyak khuater bahwa pada waktu nyak napol keti kanah, nyak ngehalu keti mak injuk api sai nyak harapko, rik keti pun haga ngehalu nyak mak injuk keti harapko. Dang-dang kanah wat sai rigu, sesera, panas hati, mentingko diri tenggalan, fitnah-memfitnah, hasut-ngehasut, mepungah, rik ngacau. 21 Nyak rabai kintu-kintu waktu nyak ratong kanah Allah haga ngerendahko nyak di hadap keti rik nyak haga miwang mani lamon hantara keti sai bedusa tumbai, mak berubah rik mak taru-taru ngelakuko perbuatan-perbuatan tian sai hajor, kamak rik mak pantas.

2 Corinthians 13

1 Injido untuk ketelu kalini nyak ratong napol niku. Delom Alkitab tetulis, "Unggal perkara harus didukung ulih kesaksian rua atau telu ulun saksi, ampai perkara ano sah." 2 Jelma-jelma sai di waktu tumbai radu bebuat dusa rik sunyin jelma barehni, radu kuperingatko lebih mena waktu nyak napol keti pada kerua kalini. Tano, sementara nyak bejaohan jama niku, nyak ngingokko luot bahwa kik nyak ratong lagi, mak sai jelma pun jak tian sai haga lepas jak hukuman. 3 Maka keti haga ngedapokko sunyin bukti sai keti mirak bahwa Almasih temon-temon cawa liwat nyak. Kik Almasih betindak tehadap keti, Ia mak betindak lemoh-lemoh, sebalikni Ia nunjukko kuasa-Ni di hantaramu. 4 Sangun waktu Ia disalibko, Ia lemoh, kidang tano Ia hurik ulihni kuasa-Ni Allah. Sekam juga lemoh delom hurik sekam sai besatu jama Almasih, kidang waktu ngehadapi keti, sekam pun kuat jejama Almasih mani kuasa Allah. 5 Cuba keti nguji diri tenggalan api keti temon-temon hurik bedasarko percaya jama Almasih! Pasti keti sadar bahwa Isa Almasih wat di delom keti! -- lain halni kik sangun keti mak temon-temon percaya. 6 Nyak ngeharap keti sadar bahwa sekam lain hak jelma sai mak tahan uji. 7 Sekam bedua jama Allah semoga Ia haga nulung keti untuk mak bebuat salah. Lain hak untuk nunjukko bahwa sekam inji sangun pandai nunaiko tugas, kidang in keti ngelakuko api sai Allah kehagako -- tagan keliakanni sekam gagal, mak api-api! 8 Mani sekam mak dapok bebuat sai pun sai betentangan jama sai benor, sekam harus nutuk sai benor. 9 Sekam senang rik sekam lemoh, rik keti kuat. Sekam bedua juga in keti jadi sempurna. 10 Udido sebabni nyak nulis inji waktu nyak makkung wat di tengah-tengah keti. Jama injuk reno, kik nyak ratong kanah, mak ikin nyak betindak keras tehadapmu jama ngegunako kekuasaan sai dikeniko Tuhan jama nyak. Kekuasaan ano dikeniko untuk ngebangun keti, lain untuk ngehancorko. 11 Akherni, Puari-puari, hagani keti riang, rik berusahado jadi sempurna. Terimado sunyin petuahku. Hagani keti sehati rik hurik rukun. Allah Sai Mahakasih rik pendamai udi haga menyertai keti. 12 Besalam-salamando mesra peperda keti sebagai puari Kristen. Sunyin umat-Ni Allah ngirim salam jama niku. 13 Tuhan Isa Almasih ngeberkati keti, Allah mengasihi keti, rik Ruh-Ni Allah menyertai keti sunyinni! Hormat sekam, Paulus

Galatians 1

1 Puari-puari jemaah-jemaah di wilayah Galatia, Nyak, Paulus, rik sunyinni puari Kristen sai jama-jama nyak, ngeharap semoga Allah Bapa ram rik Tuhan Isa Almasih ngeni berkat rik sejahtera jama niku. Nyak jadi rasul lain hak jama liwat manusia atau mani diangkat ulih manusia, melainko ulih-Ni Isa Almasih rik Allah Bapa ram sai radu ngehurikko Ia luot jak kematian. 4 Mentaati kehaga-Ni Allah Bapa ram, Almasih nyerahko diri-Ni jadi kurban untuk dusa-dusa ram, in ram diselamatko jak zaman sai jahat inji. 5 Terpujido Allah selama-lamani! Amin. 6 Nyak hiran tentang Puari-puari! Keti diurau Allah ulih sebab rahmat-Ni Almasih, kidang tano keti geluk nihan ngeduriko Allah rik nutuk "kabar betik" sai bareh jak Kabar Betik sai jak Allah. 7 Setemonni mak ngedok "kabar betik sai bareh". Angkah wat jelma-jelma sai ngabarko jama keti "kabar betik" tentang Almasih sai tian putar balikko sehingga ngacauko keti. 8 Ulun sai ngabarko "kabar betik" sai bareh jak Kabar Betik sai radu ram kabarko, tagando ia dihukum Allah -- sekalipun ulun udi sekam tenggalan atau malaikat jak surga! 9 Sekam radu ngucakko tumbai, tano nyak ngucakko sekali lagi: Jelma sai ngabarko jama niku "kabar betik" sai bareh jak Kabar Betik sai radu keti terima jak sekam, jelma udi hagani dihukum Allah! 10 Api jama seno keliakanni nyak seolah-olah ngeharap diakui ulihni manusia? Sama sekali mawat! Nyak angkah ngeharapko pengakuan jak Allah. Api nyak sedang berusaha ngakuk hati manusia in disenangi ulun? Kik nyak masih bebuat injuk reno, nyak lain hak jelma sai ngebantu Almasih. 11 Puari-puari harus pandai bahwa Kabar Betik sai kukabarko ano mak asalni jak manusia. 12 Nyak mak nerima kabar udi jak manusia, rik mak sai jelma pun sai ngajarkoni jama nyak. Isa Almasih tenggalando sai ngungkapko isi Kabar Betik udi jama nyak. 13 Tantu keti radu ngedengi tentang hurikku tumbai sebagai jelma sai nutuk agama Yahudi. Keti pandai injuk repa kejamni nyak memperlakuko jemaah-Ni Allah rik injuk repa kerasni nyak berusaha ngehancorkoni. 14 Delom hal ngejalanko agama Yahudi, nyak ngelebihi kelamonan ulun Yahudi sai seumor jama nyak. Nyak besemangat nihan delom hal-hal tentang adat istiadat nenek muyang sekam. 15 Kidang ulihni betik-Ni hati Allah, Ia milih nyak semakkung nyak laher rik ngurau nyak untuk ngelayani Ia. 16 Allah nyatako Anak-Ni jama nyak in Kabar Betik tentang Anak-Ni dapok kukabarko jama ulun-ulun lain Yahudi. Waktu seno nyak mak mik jama sai jelma pun untuk ngilu petuah. 17 Nyak mak juga mik jama jelma-jelma di Yerusalem sai radu lebih mena jak nyak jadi rasul. Kidang nyak mik di negeri Arab, raduni jak udi muloh mik Damsyik luot. 18 Telu tahun jak seno, nyak mik di Yerusalem untuk bekenalan jama Petrus. Nyak tinggal jama ia angkah lima belas rani sakani. 19 Nyak mak betungga jama rasul-rasul sai bareh, kecuali Yakobus, puari-Ni Tuhan. 20 Api sai kutulis inji temon. Allah pandai bahwa nyak mak bebuhung! 21 Radu jak seno nyak mik di daerah-daerah di Siria rik Kilikia. 22 Sampai saat seno jemaah-jemaah Kristen di Yudea masih makkung langsung kenal jama nyak. 23 Tian angkah ngedengi ulun cawa, "Jelma sai tumbai nganiaya sekam, tano ngabarko kepercayaan sai tumbai haga dimusnahko." 24 Maka tian memuji Allah mani nyak.

Galatians 2

1 Epak belas tahun jak seno, nyak muloh mik Yerusalem jama-jama Barnabas, rik ngusung Titus juga. 2 Nyak mik di Yerusalem mani Allah radu nyatako jama nyak bahwa nyak harus mik. Rik delom suatu pertemuan sai khusus jama jelma-jelma sai mimpin di dudi, nyak ngejelasko Kabar Betik sai kukabarko jama jelma-jelma lain Yahudi. Mani nyak mak haga usahaku sai tumbai, ataupun sai tano, angkah sia-sia. 3 Titus, sai ngerik nyak, iado sai jelma Yunani, kidang ia mak dipaksa nutuk atoran sunat, 4 meskipun wat jelma-jelma sai ngedesak hal seno. Tiando jelma-jelma sai nyelundup mik delom golongan ram rik menyamar sebagai puari. Tian kuruk hema-hema untuk nyelidiki kebebasan sai wat jama ram mani ram besatu jama Isa Almasih. Tian haga ngulohko ram jama keadaan mula-mula sebagai jelma sai ngebantu, 5 kidang sekam mak nyerah cutik pun jama tian, mani sekam haga ngejaga in Kabar Betik ano tetap murni untuk keti. 6 Walaupun injuk reno, mak ngedok hal-hal ampai sai dituntut jak nyak ulih jelma-jelma sai dianggap tepandang -- bagiku mak ngedok bidani kik tian tepandang atau mawat, mani Allah mak ngeliak pudak. 7 Sebalikni, jelma-jelma sai dianggap tepandang udi ngakui bahwa Allah radu nugasko nyak untuk ngabarko Kabar Betik jama jelma lain Yahudi, gegoh injuk Ia radu nugasko Petrus untuk ngabarko Kabar Betik ano jama jelma Yahudi. 8 Mani Allah sai ngeniko jama Petrus kemampuan untuk jadi rasul untuk jelma Yahudi, ngeni juga jama nyak kemampuan untuk jadi rasul jelma lain Yahudi. 9 Yakobus, Petrus, rik Yohanes, sai keliakanni jadi jelma-jelma sai mimpin jemaah, ngakui bahwa Allah radu ngeniko jama nyak tugas khusus inji. Maka tian besalaman jama Barnabas rik nyak sebagai tanda persahabatan. Raduni tian rik sekam setuju bahwa sekam haga beguai di hantara bangsa-bangsa sai lain Yahudi, rik tian di hantara jelma Yahudi. 10 Satu-satuni kiluan tian iado in sekam ngeperhatiko jelma mejerih. Rik nyak justru senang ngelakuko hal seno. 11 Waktu Petrus ratong mik Antiokhia, nyak nantang ia terang-terangan, mani tindakanni salah. 12 Mula-mula ia mejong mengan jejama jama puari-puari sai lain Yahudi. Kidang radu jak ulun-ulun utusanni Yakobus sampai, ia ngejaohko diri jak puari-puari lain Yahudi rik mak haga lagi mengan jama tian, mani rabai tehadap jelma-jelma sai haga in sunyinni jelma disunat. 13 Puari-puari Yahudi sai bareh juga nutuk besikap munafik injuk Petrus, sehingga Barnabas tepengaruh untuk besikap injuk tian. 14 Reno nyak ngeliak bahwa tian mak besikap nutuk kebenoran Kabar Betik ano, nyak cawa jama Petrus di hadap sunyin sai hadir di dudi, "Kik Puari sebagai ulun Yahudi radu hurik injuk jelma lain Yahudi, mengapi Puari tano haga maksa ulun-ulun bareh hurik injuk ulun-ulun Yahudi?" 15 Sangun nutuk kelaheran, sekam jelma Yahudi rik lain "jelma lain Yahudi sai bedusa". 16 Walaupun injuk reno sekam pandai bahwa jelma muloh mebetik jama Allah angkah ulihni percaya jama Isa Almasih, rik lain ulihni ngejalanko hukum agama. Sekam tenggalan pun percaya jama Isa Almasih, in sekam muloh mebetik jama Allah liwat iman sekam ano, lain ulihni sekam ngejalanko hukum agama. Mani jama ngejalanko hukum agama, mak sai jelma pun dapok muloh betik jama Allah. 17 Sekam berusaha muloh mebetik jama Allah liwat hurik besatu jama Almasih. Kidang kik radu jak ngelakuko injuk reno, ternyata sekam masih "ulun-ulun bedusa" juga injuk ulun-ulun lain Yahudi, api inji retini bahwa Almasihdo sai nyebabko sekam bedusa? Tantu gaoh mawat! 18 Kik nyak mulai ngediriko luot pola hukum agama sai radu kuruntuhko, maka nyak nunjukko bahwa nyak radu jadi jelma sai ngelanggar hukum. 19 Kidang nyak radu mati tehadap hukum agama -- dimatiko ulihni hukum udi tenggalan -- in nyak dapok hurik untuk Allah. Nyak radu disalibko jejama Almasih. 20 Tano lain lagi nyak sai hurik, kidang Almasih sai hurik delom diriku. Hurik inji sai kuhayati tano yakdo hurik ulihni iman jama Anak Allah sai ngasihi nyak rik sai radu ngurbanko diri-Ni untuk nyak. 21 Nyak mak ngeremehko rahmat-Ni Allah. Kik hubungan jelma jama Allah jadi betik luot mani ngejalanko hukum agama, udi retini kematian Almasih mak ngedok gunani!

Galatians 3

1 Puari-puari ulun Galatia! Keti bugu nihan! Induh keti radu kena pengaruh sapa? Kematian Almasih disalib radu kuterangko sejelas-jelasni jama niku! 2 Cuba keni pandai jama nyak sai hal inji: Api keti radu nerima Ruh-Ni Allah mani ngejalanko hukum agama, atau mani keti ngedengi Kabar Betik jak Allah rik percaya jama Almasih? 3 Mengapi keti bugu nihan! Keti radu mulai hurik ampai jama Ruh-Ni Allah, masakan tano keti haga mencapai kesempurnaan jama kekuatanmu tenggalan? 4 Percuma kedo sunyin sai radu keti alami ano! Masakan percuma! 5 Allah ngeniko Ruh-Ni jama niku rik ngadako keajaiban-keajaiban di hantara keti. Api kedo Allah ngelakuko ano mani keti jalanko hukum agama atau mani keti ngedengi Kabar Betik udi rik percaya jama Almasih? 6 Udi gegoh injuk sai tetulis delom Alkitab tentang Abraham -- injuk reji, "Abraham percaya jama Allah, rik ulih kepercayaanni ano ia diterima ulih-Ni Allah sebagai jelma sai nyenangko hati-Ni Allah." 7 Jadi hagani keti sadar bahwa jelma sai temon-temon keturunan Abraham iado jelma sai percaya jama Allah. 8 Alkitab radu ngeliak lebih mena bahwa Allah ngeyakinko ulun-ulun lain Yahudi muloh betik luot jama Allah, kik tian percaya jama Ia. Kabar Betik ano dikeni pandai lebih mena jama Abraham delom janji inji, "Liwat niku, Allah haga ngeberkati sunyin manusia di atas bumi." 9 Abraham percaya, maka ia dikeni berkat. Injuk reno juga sunyin jelma sai percaya, haga dikeni berkat jejama Abraham. 10 Ulun-ulun sai begantung jama hukum agama, sunyinni hurik di debah kutukan. Mani delom Alkitab tetulis, "Jelma sai mak setia ngejalanko sunyin sai tetulis delom Buku Hukum Agama, dikutuk Allah!" 11 Mak sai jelma pun sai muloh betik jama Allah ulihni ngejalanko hukum agama. Hal ano radu dinyatako delom Alkitab, "Angkah jelma sai percaya jama Allah sehingga hubunganni jama Allah jadi betik luot, haga hurik!" 12 Kidang hukum agama mak didasarko atas iman. Delom Alkitab tetulis bahwa ulun sai ngejalanko hukum agama, haga hurik ulihni hukum udi. 13 Kidang Almasih ngebebasko ram jak kutukan hukum agama. Ia ngelakuko ano jama naganko diri-Ni tekutuk mani ram. Mani delom Alkitab tetulis, "Tekutukdo jelma sai mati digantung di tihang kayu." 14 Almasih ngelakuko injuk reno in berkat sai dijanjiko Allah jama Abraham dikeniko juga jama jelma-jelma lain Yahudi. Jama injuk reno ram pun sai percaya jama Allah, dapok nerima Ruh sai dijanjiko ulih-Ni Allah udi. 15 Puari-puari! Helauni nyak makai cuntoh jak pengalaman serani-rani. Kik jelma nyani suatu ikatan janji rik janji ano radu disahko, maka mak sai jelma pun dapok ngebatalko perjanjian udi, atau nambah sai hal pun jama ia. 16 Janji-janji-Ni Allah disani ulih-Ni Allah untuk Abraham rik untuk jelma keturunan Abraham. Delom Alkitab mak tetulis, "rik untuk ulun-ulun keturunanni Abraham", sai retini lamon ulun. Sai tetulis di dudi iado, "rik untuk jelma keturunanmu," retini sai jelma gaoh, yakdo Almasih. 17 Sai haga kukemukako di dija iado inji: janji-Ni Allah radu disani rik disahko lebih mena. Hukum agama sai dikeniko 430 tahun jak seno mak dapok ngebatalko pengesahanni rik ngehapusko janji-Ni Allah udi. 18 Mani kik pengenian-Ni Allah tegantung jama hukum agama, maka udi lain lagi pengenian sai dijanjiko. Justru mani Allah radu ngejanjikoni jama Abraham, maka Allah ngeniko ano jama ia. 19 Kik injuk reno, untuk api hukum agama dikeniko? Jawabni iado bahwa hukum udi ditambahko untuk nyatako pelanggaran manusia. Hukum agama udi belaku angkah sai sampai ratongni sai jelma keturunan Abraham, sai disebut di delom janji-Ni Allah jama Abraham. Hukum agama udi disampaiko ulih malaikat-malaikat rik perantaraan sai manusia. 20 Nah, harus wat rua pihak, ampai perlu sai jelma perantara. Kidang Allah mak memerluko perantara, mani Ia tenggalan betindak. 21 Api udi retini bahwa hukum agama belawanan jama janji-Ni Allah? Tantu gaoh mawat! Mani kik hukum dikeniko untuk nganugerahko hurik jama manusia, maka manusia dapok muloh betik jama Allah liwat hukum agama. 22 Kidang di delom Alkitab tetulis bahwa sunyin manusia wat di debah kekuasaan dusa. Ulihni seno, pengenian sai dijanjiko bedasarko percaya jama Isa Almasih dikeniko jama tian sai percaya. 23 Semakkung ratong waktuni untuk percaya jama Almasih, ram dijaga ketat ulih hukum agama; ram injuk dikurung sampai iman ano dinyatako. 24 Jama injuk reno, hukum agama jadi sebagai pengawas ram sampai Almasih ratong untuk nyani ram muloh betik lagi jama Allah mani ram percaya jama Almasih. 25 Tano, mani radu waktuni manusia dapok percaya jama Almasih, maka ram mak lagi diawasi ulih hukum agama. 26 Mani keti percaya jama Isa Almasih, maka keti besatu jama Ia; rik ulihni udi keti jadi anak-anak-Ni Allah. 27 Keti sunyinni radu dibaptis atas gelar-Ni Almasih, jadi keti radu nerima pada diri keti sifat-sifat-Ni Almasih tenggalan. 28 Delom hal inji mak lagi diadako perbidaan hantara jelma Yahudi rik jelma lain Yahudi, hantara jelma sai ngebantu rik ulun bebas, hantara bakas rik bebai. Puari sunyinni besatu mani Isa Almasih. 29 Kik keti kedau-Ni Almasih, maka ketido keturunanni Abraham. Rik keti haga nerima api sai dijanjiko Allah.

Galatians 4

1 Kidang perlu kutegasko: selama sai jelma ahli waris masih di debah umor, wat jelma sai ngawasi ia rik ngurus kepentingan-kepentinganni sampai ia mencapai umor sai ditantuko ulih bakni. Ia diperlakuko gegoh injuk sai jelma ngebantu, walaupun setemonni ia sai kedau jak sunyinni harta udi. 3 Injuk reno muneh jama ram: Selama ram masih makkung dewasa, ram diperhamba ulihni ruh-ruh sai nguasai dunia inji. 4 Kidang waktu sai tepat, Allah ngutus Anak-Ni mik dunia. Anak-Ni udi dilaherko ulih sai bebai rik hurik di debah kekuasaan hukum agama. 5 Jama injuk reno Ia ngebebasko jelma-jelma sai hurik di debah kekuasaan hukum agama; in neram pun dapok jadi anak-anak-Ni Allah. 6 Mani ketido anak-anak-Ni Allah, Allah ngayun Ruh Anak-Ni kuruk mik delom hati Puari rik di hatiku, yakdo Ruh sai beseru, "Bapa, ya Bapaku." 7 Jadi, keti lain jelma sai ngebantu, kidang anak. Rik ulihni keti anak-Ni Allah, maka Allah haga ngeniko jama niku sunyin hal sai disediako-Ni untuk anak-anak-Ni. 8 Tumbai keti mak kenal jama Allah, udi sebabni keti jadi jelma sai ngebantu jak kuasa-kuasa sai dianggap sebagai diwa kidang setemonni lain Allah sama sekali. 9 Kidang tano keti kenal jama Allah, atau lebih tepat lagi, Allah kenal jama keti. Nah, mengapi keti haga muloh luot jama ruh-ruhni dunia inji, sai lemoh rik mejerih? Mengapi keti haga diperhamba luot ulihni ruh-ruh udi? 10 Keti ngerayako rani-rani sai tantu, bulan-bulan sai tantu rik tahun-tahun sai tantu. 11 Nyak khuater, dang-dang jerih payahku untuk keti sia-sia gaoh. 12 Puari-puari! Kumohon nihan in keti jadi injuk nyak. Mani nyak juga radu jadi injuk keti. Keti mak ngelakuko sai hal pun sai salah tehadap nyak. 13 Keti tantu masih ingok api sai nyebabko nyak pada mulani ngeniko Kabar Betik udi jama niku. Sebabni iado mani nyak meruyuh. 14 Waktu seno keti mak ngerasa jijik tehadap nyak, walaupun keadaan badanku merupako cubaan sai balak jama keti. Keti malah nerima nyak injuk nerima malaikat-Ni Allah atau nerima Isa Almasih tenggalan. 15 Keti bahagia nihan waktu seno. Kidang tano, di dipa kebahagiaan udi? Nyak pandai bahwa waktu seno keti rila nyungkil matamu tenggalan untuk ngeniko jama nyak, kik seno dapok dilakuko. 16 Api keti tano radu nganggap nyak sebagai musuh, mani nyak nyatako sai benor jama niku? 17 Jelma-jelma sai bareh udi jama semangat nihan nyepok keti, kidang maksud-maksud tian mak mebetik. Tian angkah mirak mutusko hubunganmu jama sekam, in keti nutuk tian jama semangat nihan. 18 Sangun helau untuk besemangat delom hal-hal sai betik, asal selalu injuk reno rik dang angkah kik nyak wat jejama jama keti. 19 Anak-anakku sai tecinta! Nyak tano inji menderita luot ulihni keti. Nyak menderita injuk sai bebai menderita waktu ngelaherko anak. Nyak haga terus menderita, kik sifat-sifat-Ni Almasih makkung tetanom di dirimu. 20 Nyak tiram nihan wat di tengah-tengah keti tano, in nyak dapok cawa jama niku jama suara sai bareh, mani nyak radu mak pandai haga bebuat apilagi jama keti. 21 Puari-puari sai haga hurik di debah kekuasaan hukum-hukum agama, cuba dengiko nyak! Nyak haga ngeni pandai jama niku api sai setemonni tetulis delom Kitab Hukum Musa. 22 Di dudi tetulis bahwa Abraham ngedok rua anak: Emak jak sanak sai mula-mula yakdo sai jelma ngebantu, rik emak sanak sai barehni ano yakdo sai jelma bebas. 23 Sanak jak bebai sai jadi jelma sai ngebantu laher biasa mani kemauan manusia. Kidang sanak jak bebai sai bebas, laher mani dijanjiko Allah. 24 Inji dapok dipakai sebagai kiasan. Rua jelma bebai udi yakdo ibarat rua perjanjian: sai asalni sai jak Gunung Sinai -- udido Hagar; anak-anakni dilaherko sebagai jelma sai ngebantu. 25 Jadi, Hagar udido Gunung Sinai, di negeri Arab. Ia ngelambangko kota Yerusalem jama sunyinni pendudukni sai tano inji radu jadi jelma sai ngebantu. 26 Kidang Yerusalem sai di surga udi iado Yerusalem sai bebas, rik iado emak ram. 27 Mani di delom Alkitab tetulis, "Begembirado niku hai bebai mandul, sai mak pernah nganak! Besukariado rik besurak-surakdo hai niku sai mak pernah ngerasa sakik nganak! Mani bebai sai ditinggalko kajongni haga mansa lebih lamon anak jak bebai sai hurik jama kajongni." 28 Puari-puari! Keti tenggalan iado anak-anak-Ni Allah sai dilaherko ulihni janji Allah; keti gegoh injuk Ishak. 29 Waktu seno anak sai laher nutuk kehagani manusia, nganiaya anak sai dilaherko mani kehaga Ruh-Ni Allah. Injuk reno juga tano. 30 Kidang api sai tetulis delom Alkitab? Di dudi tetulis injuk reji: "Userdo jelma sai ngebantu bebai udi jama-jama anakni, mani anak jak jelma sai ngebantu bebai udi mak haga jadi ahli waris jama-jama anak jak bebai bebas udi." 31 Jadi, Puari-puari, ram inji lain hak anak-anak jak jelma sai ngebantu bebai; ramdo anak-anak jak bebai bebas.

Galatians 5

1 Ram tano bebas, mani Almasih radu ngebebasko ram! Ulihni seno pertahankodo kebebasanmu, rik dang haga diperhamba lagi. 2 Ingok, kik keti ngilu disunat, udi retini Almasih mak ngedok gunani bagi keti. Sai ngucakko inji iado nyak tenggalan, Paulus. 3 Sekali lagi nyak ngeni peringatan jama jelma sai ngilu disunat, bahwa ia wajib ngejalanko sunyinni hukum agama! 4 Kik keti berusaha muloh betik jama Allah liwat hukum agama, ano retini hubunganmu jama Almasih radu putus. Jama injuk reno keti hurik di luah lingkungan rahmat-Ni Allah. 5 Kidang bagi sekam, sekam ngeharap bahwa jama tulungan Ruh-Ni Allah rik bedasarko percaya sekam jama Almasih, Allah memungkinko sekam muloh betik jama Ia. 6 Mani kik ram radu besatu jama Isa Almasih, hal nutuk atau mak nutuk atoran sunat mak jadi soal lagi. Sai penting angkah percaya jama Almasih, rik udi nyata delom kasih ram jama ulun bareh. 7 Tumbai keti betik bejuang! Tano mengapi keti mak taat lagi jama kehaga Allah? Sapa radu ngebujuk keti? 8 Pasti sai ngelakuko ano lain hak Allah sai radu ngurau keti! 9 "Ragi sai cutik haga nyakakko sunyin adonan," ani ulun. 10 Walaupun injuk reno nyak masih percaya bahwa keti mak haga nutuk pendirian bareh, mani ram besatu jama Almasih. Rik nyak yakin bahwa sapa pun sai ngacau pikeranmu, haga dihukum Allah. 11 Tentang nyak, Puari-puari, mengapi nyak terus gaoh dimusuhi kik nyak masih ngabarko bahwa atoran sunat ano perlu? Kik nyak sangun ngabarko injuk reno, maka pemberitaanku tentang salib Almasih mak nimbulko persoalan. 12 Lebih betik jelma-jelma sai ngacauko pikeranmu langsung gaoh luah sekaligus jak jemaah! 13 Puari radu diurau untuk jadi jelma sai bebas. Kidang dangdo makai kebebasanmu ano untuk terus-menerus ngelakuko api gaoh sai keti mirak lakuko. Sebalikni, keti harus saling mengasihi rik saling ngelayani. 14 Sunyinni hukum agama tesimpul delom perintah sai sinji, "Hagani niku ngasihi peperda manusia injuk niku mengasihi dirimu tenggalan." 15 Kidang kik keti rigu terus, awas, kanah keti jama-jama hancor. 16 Maksudku injuk reji: Tagando Ruh-Ni Allah ngebimbing keti rik dangdo hurik nutuk kehagani tabiat manusia. 17 Mani kehagani manusia betentangan jama kehagani Ruh Allah, rik kehaga-Ni Ruh Allah betentangan jama kehagani manusia. Kerua-ruani saling belawanan, sehingga keti mak dapok ngelakuko api sai keti mirak. 18 Kidang kik Ruh-Ni Allah mimpin keti, maka keti mak dikuasai ulih hukum agama. 19 Kehagani tabiat manusia nyata delom perbuatan-perbuatan sai hajor, kamak, rik mak patut; 20 delom cara nyumbah berhala rik guna-guna; delom bemusuh-musuhan, betinju, sesera, geluk butong, rik mementingko diri tenggalan; perpecohan rik bepihak-pihak, 21 rik sesera, bemabuk-mabukan, bepesta-pesta rik sai barehni. Tehadap sunyinni ano kuperingatko keti tano injuk repa kuperingatko keti juga tumbai, bahwa jelma-jelma sai ngelakuko hal-hal injuk seno mak haga jadi anggota umat-Ni Allah. 22 Sebalikni, kik jelma-jelma dipimpin Ruh-Ni Allah, hasilni yakdo: Tian saling mengasihi, tian riang, tian ngedok ketenangan hati, tian sabar rik betik budi, tian mebetik tehadap ulun bareh, tian setia, 23 tian rendah hati, rik selalu sanggup nguasai diri. Mak ngedok hukum agama sai ngelarang hal-hal injuk reno. 24 Jelma-jelma sai radu jadi kedau-Ni Isa Almasih, jelma-jelma udi radu mematiko tabiat manusiani jama sunyin nafsu rik kehagani. 25 Ruh-Ni Allah radu ngeniko jama ram hurik sai ampai; ulihni seno Ia jugado harus nguasai hurik ram. 26 Ram mak ngasi jadi mepungah, rik saling nyakikko hati, rik sesera peperda sai bareh.

Galatians 6

1 Puari-puari! Kik sai jelma dihalu ngelakuko suatu dusa, hagani keti sai hurik nutuk Ruh-Ni Allah, ngebimbing jelma udi muloh di renglaya sai benor. Kidang keti harus ngelakuko ano jama lembut, rik jagado dang sampai keti tenggalan teguda juga. 2 Hagani keti saling ngebantu menanggung baban ulun, in jama injuk reno keti mentaati perintah Almasih. 3 Kik sai jelma nyangko dirini penting, padahal mawat, ulun udi ngebuhungi dirini tenggalan. 4 Unggal jelma harus memeriksa tenggalan api kelakuanni betik atau mawat. Kik betik, ia ngasi ngerasa bangga atas hal seno. Kidang dang ia ngebandingko jama api sai dilakuko ulun bareh. 5 Mani masing-masing jelma harus memikul tanggung jawabni tenggalan. 6 Jelma sai nerima ajaran Almasih, hagani ngebagi jama guruni sunyin sai betik sai wat jama ia. 7 Dangdo ketipu. Allah mak dapok dipermainko! Api sai ditanom, udido sai digetas. 8 Kik jelma nanom nutuk tabiatni manusia, ia haga nerima kematian jak tabiat ano. Kidang kik ia nanomi nutuk pimpinan Ruh-Ni Allah, ia haga menuai hurik sejati rik kekal jak Ruh-Ni Allah. 9 Ulihni seno, dangdo ram jadi bosan ngelakuko hal sai betik; mani kik ram mak taru ngelakuko hal-hal seno sewaktu-waktu kanah ram haga menuai hasilni. 10 Jadi, selama wat kesempatan bagi ram, hagani ram ngelakuko sai betik jama sunyin jelma, terutama sekali jama puari-puari ram sai seiman. 11 Perhatiko betik-betik bagian inji sai kutulis tenggalan jama huruf sai balak-balak. 12 Jelma-jelma sai haga nunjolko diri jama hal-hal laher, tiando sai berusaha memaksa keti nutuk atoran sunat. Kidang tian ngelakuko ano angkah in tian mak dianiaya jelma Yahudi ulihni salib Almasih. 13 Jelma-jelma sai nutuk atoran sunat pun mak ngejalanko hukum agama. Kidang tian haga keti disunat, in tian dapok ngerasa bangga bahwa keti mentaati atoran ano. 14 Kidang nyak sama sekali mak haga ngerasa bangga api pun, selain Tuhan ram Isa Almasih sai radu mati disalib. Mani justru Ia radu mati disalib, maka dunia mak lagi bereti api-api bagiku. Rik tehadap dunia inji, nyak pun seolah-olah radu mati. 15 Disunat atau mak disunat, ano mak penting. Sai penting iado jadi manusia ampai. 16 Bagi ulun-ulun sai hurik jama pendirian ano, rik reno juga bagi sunyin umat-Ni Allah, nyak ngeharap Allah haga ngeniko sejahtera rik rahmat-Ni. 17 Selanjutni, dangdo sai jelma nyusahko nyak lagi, mani di badanku wat bukti-bukti bahwa nyak sai nutuk Isa. 18 Semoga Tuhan ram Isa Almasih selalu ngeni berkat jama Puari-puari. Amin. Hormat sekam, Paulus

Ephesians 1

1 Umat-Ni Allah di Efesus, sai setia jama Isa Almasih! 2 Nyak, Paulus, rasul-Ni Isa Almasih atas kehaga-Ni Allah, ngeharap semoga Allah Bapa ram rik Tuhan Isa Almasih ngeni berkat rik sejahtera jama keti. 3 Terpujido Allah, Bapa Tuhan ram Isa Almasih! Ia ngeberkati ram jama sunyin berkat rohani di delom surga, mani ram besatu jama Almasih. 4 Semakkung dunia inji diciptako, Allah radu memilih ram liwat Almasih jama maksud in ram jadi kedau-Ni sai khusus rik mak becacat di hadap-Ni. Mani kasih-Ni Allah, 5 maka Ia radu nantuko lebih mena bahwa liwat Isa Almasih, Ia haga ngangkat ram jadi anak-anak-Ni tenggalan. Rik sangun senodo sai mirak dilakuko-Ni. 6 Terpujido Allah sai agung, mani liwat Anak-Ni sai tecinta Ia ngasihi ram. 7 Mani, ulih kematian Almasih, ram dibebasko ulih Allah, retini Ia radu ngampuni ram jak dusa-dusa ram. 8 Ia ngelakuko ano mani Ia ngasihi nihan ram, rik kasih ano dilimpahko-Ni jama ram jama penuh bijaksana rik pengertian. 9 Nutuk kehaga-Ni tenggalan, Allah ngeni pandai jama ram rahasia rencana-Ni; Ia radu mutusko bahwa rencana-Ni ano haga diselesaiko liwat Almasih. 10 Rencana ano iado in sunyinni hal, baik sai di surga maupun di bumi, jadi sai jama Almasih sebagai kepala. Rik hal udi haga diselesaiko ulih-Ni Allah kik radu sampai waktuni. 11 Allah ngeguaiko sunyin hal nutuk kehaga-Ni rik keputusan-Ni tenggalan. Radu jak mula-mula Ia radu milih ram mani Ia mirak in ram jadi umat-Ni mani besatu jama Almasih. 12 Tagando ram, sai mula-mula beharap jama Almasih memuji Allah ulih keagunganni! 13 Keti pun radu jadi umat-Ni Allah sewaktu keti ngedengiko luhot-Ni Allah, yakdo Kabar Betik sai ngeni keselamatan jama niku. Keti percaya jama Isa Almasih, ulih seno Allah ngeni tanda kedau-Ni jama niku, yakdo Ruh-Ni sai dijanjiko-Ni. 14 Ruh udido jaminan bahwa ram haga nerima api sai radu dijanjiko Allah jama umat-Ni. Inji ngeni keyakinan jama ram bahwa Allah haga ngebebasko umat-Ni. Terpujido Allah ulihni keagungan-Ni. 15 Ulihni seno, radu jak nyak ngedengi bahwa keti percaya jama Tuhan Isa, rik keti mengasihi sunyin umat Allah; 16 nyak mak putus-putusni beterima kasih jama Allah tentang keti. Selalu nyak nyebut gelarmu waktu nyak bedua. 17 Nyak ngilu in Allah Tuhan ram Isa Almasih, Bapa sai mulia, ngeni Ruh-Ni jama niku. Ruh udi haga ngejadiko keti bijaksana, rik haga nyatako Allah jama niku sehingga keti kenal jama Ia. 18 Nyak ngilu nihan in Allah ngebuka pikeranmu hingga jadi terang; in keti ngerti api sai keti dapok harapko jak Allah sai ngurau keti. Juga in keti pandai hara melimpah berkat-berkat sai helau sai disediako Allah jama umat-Ni; 19 rik hara hibat-Ni Allah beguai jama penuh kuasa di delom ram sai percaya. Kuasa-Ni Allah udi gegoh injuk kuasa luar biasa 20 sai dipakai-Ni waktu ngehurikko luot Almasih jak kematian rik ngeniko jama Ia kedudukan paling langgar jama-jama Allah di surga. 21 Kedudukan-Ni Almasih ano jaoh lebih langgar jak kedudukan pemerintah, sunyin jelma sai nguasai, sunyin jelma sai mimpin, sunyin tuan-tuan rik sapa pun juga sai radu dikeniko kedudukan langgar; baik sai hurik di zaman inji maupun sai haga hurik di zaman sai haga ratong. 22 Allah menaklukko sunyinni di debah kekuasaan Almasih, rik ngeni Almasih jama jemaah sebagai kepala jak sunyin hal. 23 Jemaah iado badan-Ni Almasih, disempurnako ulih-Ni sai menyempurnako sunyin hal di dipa pun juga.

Ephesians 2

1 Tumbai keti mati secara rohani mani keti bedusa rik ngelanggar perintah-perintah-Ni Allah. 2 Waktu seno keti nutuk kebiasaan-kebiasaan dunia inji; retini keti taat jama jelma sai nguasai angkasa raya, yakdo ruh sai tano nguasai hati jelma-jelma sai mak taat jama Allah. 3 Tumbai ram sunyin gegoh juga jama tian; ram hurik nutuk tabiat manusia ram, rik ngelakuko api sai nyenangko badan rik pikeran ram. Waktu seno ramdo jelma-jelma sai kena butong-Ni Allah juga, gegoh injuk jelma-jelma bareh. 4 Kidang hara balakni kemurahan hati Allah! Ia reno ngasihi ram, 5 sehingga pada waktu ram masih mati secara rohani mani pelanggaran-pelanggaran ram, Ia ngehurikko ram luot jejama jama Almasih. Jadi angkah mani kebetikan hati-Ni Allah, keti diselamatko ulih-Ni. 6 Mani ram besatu jama Isa Almasih, Allah ngehurikko ram luot jejama Ia, in ram memerintah juga jejama Iado delom surga. 7 Allah ngelakuko ano in pada zaman sai haga ratong, manusia dapok ngeliak hara balakni kasih-Ni Allah. Kasih ano dinyatako Allah liwat kebetikan hati-Ni jama ram liwat Isa Almasih. 8 Allah ngasihi keti, ulihni seno Ia nyelamatko keti mani keti percaya jama Isa. Keselamatan keti udi lain hak hasil usahamu tenggalan. Udi anugerah-Ni Allah. Jadi, mak ngedok sai jelma pun sai dapok mungahko dirini tentang hal seno. 10 Ram ciptaan-Ni Allah, rik liwat Isa Almasih, Allah ngebantuk ram in ngelakuko hal-hal betik sai radu disiapko-Ni untuk ram. 11 Puari-puari sai lain jelma Yahudi! Ingokdo keadaanmu waktu tumbai: Keti disebut "jelma mak besunat", ulih jelma Yahudi sai ngaku diri disunat (maksudni sai radu dapok tanda sai disani manusia di badan tian). 12 Waktu seno keti mak besatu jama Almasih, keti ulun asing sai mak kuruk umat pilihan-Ni Allah. Keti mak kuruk delom ikatan perjanjian sai disani Allah jama umat-Ni. Keti hurik delom dunia inji tanpa harapan rik tanpa Allah. 13 Kidang tano, mani keti radu besatu jama Isa Almasih, keti sai tumbai jaoh, radu diredikko ulih kematian-Ni Almasih. 14 Mani Almasih tenggalan, sai ngedamaiko ram. Ia nyatuko jelma-jelma Yahudi rik jelma-jelma lain Yahudi jadi sai bangsa. Batas pemisah hantara tian, yakdo permusuhan, radu dihancorko ulih Almasih jama ngurbanko diri-Ni tenggalan. 15 Hukum agama Yahudi jama perintah-perintah rik atoran-atoran radu dihapusko ulih-Ni Almasih in rua bangsa udi jadi sai bangsa manusia ampai, sai besatu jama Ia. Jama cara anodo Almasih ngadako perdamaian. 16 Ulih kematian-Ni disalib, Almasih nyatuko rua bangsa udi, rik ngedamaiko tian jama Allah, sehingga lebondo permusuhan udi. 17 Ulihni seno Almasih ratong untuk ngabarko Kabar Betik tentang perdamaian ano jama niku, baik jama keti jelma lain Yahudi sai tumbai jaoh jak Allah, maupun jama jelma Yahudi sai redik jama Allah. 18 Liwat Almasih, ram sunyin -- baik jelma Yahudi maupun jelma lain Yahudi -- ulih Ruh-Ni Allah sai sai, dapok ngeredik Bapa. 19 Ulihni seno, keti lain lagi kuruk ulun asing atau ulun luah. Keti tano iado jama-jama warga umat-Ni Allah. Ketido anggota-anggota keluarga-Ni Allah. 20 Keti pun dibangun di atas dasar sai dipikko ulih rasul-rasul rik nabi-nabi, jama Isa Almasih sebagai batu sai terutama. 21 Iado sai nyusun sunyin bangunan udi jadi Lamban Ibadah sai khusus untuk Tuhan. 22 Ulih hurik besatu jama Almasih, keti juga sedang dibangun jejama ulun bareh jadi sai lamban untuk Allah; di dudi Allah tinggal jama Ruh-Ni.

Ephesians 3

1 Udi sebabni nyak, Paulus, kuruk bui mani Isa Almasih untuk kepentingan keti sai lain Yahudi. 2 Tantu keti radu ngedengi bahwa Allah, mani betik hati-Ni, radu ngeniko jama nyak tugas inji demi kepentinganmu. 3 Allah ngungkapko rahasia rencana-Ni rik ngeni pandai jama nyak. (Tentang hal inji radu kutulis singkat di atas, 4 rik kik keti ngebacani, keti haga memahami rahasia tentang Almasih injuk nyak memahamini.) 5 Tumbai rahasia udi mak pernah dikeni pandai jama manusia, kidang tano Ruh-Ni Allah radu nyatakoni jama rasul-rasul rik nabi-nabi-Ni. 6 Rahasia udi iado inji: Liwat Kabar Betik udi, jelma lain Yahudi nutuk ngerasako berkat-berkat-Ni Allah sai tumbai disediako angkah untuk jelma Yahudi. Jelma-jelma lain Yahudi radu jadi anggota jak badan sai gegoh, rik nutuk nerima api sai dijanjiko Allah liwat Isa Almasih. 7 Allah ngeniko jama nyak anugerah -- yakdo tugas -- untuk nyebarko Kabar Betik udi. Nyak nerima anugerah ano liwat kuasa-Ni Allah sai beguai di delom diriku. 8 Di hantara sunyin umat-Ni Allah, nyakdo sai paling hina. Kidang Allah ngeniko jama nyak karunia inji: tugas untuk ngabarko jama ulun-ulun lain Yahudi Kabar Betik tentang kebatinan-Ni Almasih sai mak ngedok belani; 9 rik juga in liwat nyak sunyin ulun pandai injuk repa Allah, Jelma Sai Nyiptako semesta alam inji, ngelaksanako rencana-Ni sai radu jak tumbai dirahasiako jama dunia. 10 Maksud Allah yakdo tano, liwat jemaah, sunyin sai nyating kekuasaan di angkasa pandai kebijaksanaan-Ni Allah delom sunyin macam bantukni. 11 Allah ngelakuko ano sesuai rencana-Ni sai kekal, sai dilaksanako-Ni liwat Isa Almasih Tuhan ram. 12 Jama percaya jama Almasih rik mani besatu jama Ia, ram dikeni kebebasan untuk ngeredik Allah jama percaya nihan. 13 Ulihni seno, pekiluanku yakdo: dang khuater tentang api sai kuderita ulihni keti, mani sunyinni ano untuk kebetikanmu. 14 Ulihni senodo nyak sujud di hadap Bapa. 15 Jak Iado unggal keluarga di surga rik di bumi nerima sifat-sifat-Ni sai khusus. 16 Nyak bedua semoga Allah sai mahamulia bekenan untuk nguatko hatimu jama Ruh-Ni. 17 Semoga ulihni keti percaya jama Almasih, Almasih tinggal di delom hatimu, rik hurikmu didasarko rik dikuasai ulih kasih. 18 Nyak bedua semoga jejama jama sunyin umat-Ni Allah, keti dapok nyelami hara luasni rik kejungni rik langgarni rik relamni kasih-Ni Almasih, 19 sai jama akal manusia mak dapok dipahami serelam-relamni. Semoga keti kenal jama kasih-Ni Almasih udi, in keti penuh jama kepribadian Allah sai sempurna. 20 Jama kuasa-Ni Allah sai rajin beguai di delom diri ram, Allah dapok ngelakuko jaoh lebih lamon jak api sai dapok ram kilu atau pikerko. 21 Hagani Allah dimuliako turun-temurun di delom jemaah, liwat Isa Almasih. Terpujido Allah selama-lamani! Amin.

Ephesians 4

1 Udi sebabni nyak -- sai jelma tahanan, sai ditahan ulihni ngelayani Tuhan -- ngilu nihan jama niku: hurikdo nutuk kedudukanmu sebagai ulun sai radu diurau ulih-Ni Allah. 2 Hagani keti selalu rendah hati, lemoh lembut rik sabar. Tunjukkodo kasihmu jama nulung peperda keti. 3 Berusahado temon-temon untuk hurik damai in kesatuan sai diciptako ulih Ruh-Ni Allah tetap tepelihara. 4 Angkah wat sai badan rik sai Ruh. Reno juga keti diurau untuk sai harapan sai gegoh. 5 Angkah wat sai Tuhan, sai iman, sai baptisan, 6 rik sai Allah sai jadi Bapa sunyin jelma. Iado Tuhan semesta alam, sai beguai liwat sunyinni, rik bekuasa di delom sunyinni. 7 Ram masing-masing nerima suatu pengenian nutuk api sai dikeniko ulih-Ni Almasih. 8 Delom Alkitab tetulis, "Waktu Ia cakak mik rang sai paling langgar, Ia ngusung lamon tawanan; rik Ia ngeni pengenian-pengenian jama manusia." 9 Nah, kik diucakko "Ia cakak" retini Ia mula-mula radu regah sampai mik rang sai serebah-rebahni di bumi inji. 10 Rik Ia sai radu regah udi, Iado juga sai cakak sampai mik rang sai jaoh lebih langgar jak sunyin langit sehingga sunyin alam semesta diisi jama kehadiran-Ni. 11 Iado sai "ngeni pengenian-pengenian jama manusia", sebagian diangkat-Ni jadi rasul, sai bareh jadi nabi, sai bareh lagi jadi pengeni kabar Kabar Betik udi, rik sai bareh muneh diangkat-Ni jadi guru-guru rik jelma sai memelihara jemaah. 12 Inji diguaiko-Ni in umat-Ni Allah dilengkapi sepenuhni in dapok ngelayani Tuhan rik ngebangun badan Almasih. 13 Renodo ram sunyin jadi sai ulih iman sai gegoh rik pengertian sai gegoh tentang Anak-Ni Allah. Rik ram jadi jelma-jelma sai dewasa sai makin saka makin betambah sempurna injuk Almasih. 14 Maka ram mak jadi sanak-sanak lagi sai mak tantu rik teusung mik dija mik dudi ulih arus bemacam-macam ajaran jak jelma-jelma sai licik. Tian nyesekko jelma jama tipu muslihat tian. 15 Mawat! Sebalikni ram harus nyatako hal-hal sai benor jama hati penuh kasih, in delom sunyin hal ram makin saka makin jadi sempurna injuk Almasih, sai jadi kepala ram. 16 Di debah pimpinan-Ni, sunyin anggota badan udi tesusun rapi, rik saling dihubungko ulih sendini masing-masing. Rik kik unggal anggota udi beguai injuk sai seharusni, maka sunyin badan udi haga betumbuh jadi dewasa rik kuat liwat kasih. 17 Ulihni seno demi gelar-Ni Tuhan, injido sai haga kucawako rik kutegasko: dang lagi hurik injuk jelma-jelma sai mak kenal jama Allah, rik mikerko sai mawat-mawat. 18 Pikeran tian radu kelam. Tian mak kenal jama hurik sai dikeni ulih-Ni Allah, mani tian sama sekali mak ngedok pengetahuan api-api tentang Allah. Tian injuk reno, mani keras ulu. 19 Tian radu mak ngedok perasaan meliom lagi, sehingga tian nutuk sunyin nafsu, rik hurik hajor sesuka hati. 20 Kidang Isa Almasih sai keti kenal lain injuk reno! 21 Keti radu ngedengi tentang Ia! Rik sebagai jelma-jelma sai nutuk Ia, keti radu diajar juga tentang sifat-sifat-Ni Allah sai wat jama Ia. 22 Ulihni seno lepasko manusia saka jama cara kehurikan saka sai lagi dicadangko ulih kehagaan-kehagaanni sai nyesekko. 23 Hagani hati rik pikeranmu dibaharui sunyinni. 24 Hagani keti hurik sebagai manusia ampai sai diciptako nutuk rencana-Ni Allah; yakdo jama tabiat sai benor, lurus rik suci. 25 Ulihni seno Puari-puari sunyinni, dang lagi bebuhung. Belakudo jujor peperda keti, mani ram sunyin, jama-jama anggota badan-Ni Almasih. 26 Kik keti butong, dangdo naganko kebutonganmu ano nyebabko keti bedusa. Dangdo butong sepanjang rani, 27 in iblis mak mansa kesempatan. 28 Jelma sai biasa maling harus taru maling. Sebalikni ia harus beguai in mansa nafkahni jama jujor rik dapok nulung jelma sai kekurangan. 29 Kik keti cawa, dang makai cawa-cawa sai kamak. Pakai gaoh cawa-cawa sai ngebangun rik ngeni tulung jama ulun bareh. Cawa-cawa injuk reno haga ngeratongko kebetikan jama ulun-ulun sai ngedengini. 30 Dang nyedihko hati Ruh-Ni Allah. Keti radu dimeteraiko jama Ruh, jadi kedau-Ni Allah. Ruh udi juga merupako jaminan bahwa Rani Pembebasan haga ratong bagimu. 31 Lebonkodo sunyin perasaan sakik hati, dendam rik butong. Dang lagi mekik-mekik rik maki-maki. Dang lagi wat perasaan nyuoh atau perasaan bareh injuk reno udi. 32 Sebalikni, hagani keti betik hati rik wat belas kesian peperda keti, rik saling ngampuni gegoh injuk Allah pun ngampuni keti liwat Almasih.

Ephesians 5

1 Ketido anak-anak Allah sai dikasihi-Ni, ulihni seno keti harus berusaha nutuk teladan-Ni Allah. 2 Hagani hurikmu temon-temon mengasihi injuk Almasih pun mengasihi ram. Ia ngurbanko diri-Ni untuk ram, sebagai persembahan sai merum rik nyenangko hati-Ni Allah. 3 Ketido umat-Ni Allah. Ulihni seno, perbuatan-perbuatan sai hajor rik sai mak keruan, ataupun keserakahan mak patut wat di tengah-tengah keti. Dang sampai jelma bareh ngedok alasan untuk ngucakko bahwa keti bebuat hal-hal injuk reno. 4 Mak juga patut jama keti ngucakko cawa-cawa sai kamak, sai hajor rik sai mak pantas. Sebalikni hagani keti ngucapko syukor jama Allah. 5 Perhatiko betik-betik: jelma sai bekelakuan hajor, atau mak keruan, atau serakah (kelakuan injuk reno gegoh gaoh jama nyumbah berhala), jelma udi mak dapok jadi anggota umat sai diperintah ulih-Ni Almasih rik Allah. 6 Dang keti tetipu ulih kicik-kicikan sai bangkang. Mani hal-hal injido sai nimbulko Allah butong tehadap jelma-jelma sai mak taat jama Ia. 7 Jadi, dangdo behubungan sama sekali jama jelma-jelma injuk reno udi. 8 Keti tenggalan tumbai wat di delom kekelaman. Tano keti radu jadi umat-Ni Tuhan, jadi keti wat delom terang. Ulihni seno keti harus hurik di delom terang. 9 Mani jak terang udido terbit sunyin macam perbuatan sai betik, adil rik tulus di pengliakan Allah. 10 Berusahado kenal jama api sai nyenangko hati-Ni Tuhan. 11 Dang ngelakuko perbuatan-perbuatan sai mak beguna sai dilakuko ulih jelma-jelma sai hurik delom kekelaman. Sebalikni, hagani keti ngebukak hal-hal injuk reno udi. ( 12 Mani hal-hal sai tian lakuko segok-segok ano, untuk dikicikko pun radu ngeliamko.) 13 Sunyin hal sai disoroti di delom terang haga jelas keliakan. 14 Mani sunyin sai dapok jelas diliak, yakdo terang. Udido sebabni diucakko, "Minjakdo, hai niku sai pedom, rik bangkitdo jak kematian! Almasih haga besinar atasmu." 15 Ulihni seno, perhatiko betik-betik cara hurikmu. Dang hurik injuk jelma-jelma bugu; hurikdo injuk jelma-jelma pintar. 16 Gunakodo sebetik-betikni unggal kesempatan sai wat jama niku, mani waktu inji iado waktu sai jahat. 17 Dang bugu, kidang selidikido api sai dikehagai Tuhan. 18 Dang keti mabuk ulih anggor, mani seno haga nyadangko keti. Sebalikni hagani keti dikuasai ulih Ruh-Ni Allah. 19 Pakaido cawa-cawa jak mazmur, nyanyian puji-pujian rik lagu rohani, delom kicik-kicikmu. Hagani keti jama hati sai riang ngenyanyiko puji-pujian jama Tuhan. 20 Selalu rik tentang api pun juga, hagani keti ngucapko terima kasih jama Allah Bapa, atas gelar-Ni Isa Almasih Tuhan ram. 21 Untuk ngehormati Almasih, hagani keti tunduk peperda keti. 22 Inggom, tundukdo jama kajongmu, injuk jama Tuhan. 23 Mani kajong iado kepala atas inggomni, gegoh injuk Almasih pun jadi kepala atas jemaah rik Ia tenggalan pun juga Raja Penyelamat bagi jemaah sai jadi badan-Ni. 24 Gegoh injuk jemaah juga tunduk jama Almasih, injuk reno pun delom sunyin hal inggom harus tunduk jama kajong. 25 Kajong, kasihido inggommu, gegoh injuk Almasih mengasihi jemaah rik ngurbanko diri-Ni untuk jemaah udi. 26 Almasih ngelakuko ano in Ia dapok ngecahko jemaah udi jama ajaran-Ni rik liwat way baptisan, in radu jak seno Ia dapok nyerahko jama Allah. 27 Renodo Almasih nyani jemaah udi cecok agung rik murni di hadap-Ni tanpa wat cacat atau cela api pun. 28 Renodo juga kajong harus mengasihi inggomni injuk ia mengasihi badanni tenggalan. Jelma sai mengasihi inggomni retini ia mengasihi dirini tenggalan. ( 29 Mak pernah wat jelma sai nyuohko badanni tenggalan. Sebalikni, ia memelihara rik ngejagani injuk Almasih juga memelihara jemaah-Ni. 30 Ram pandai ano, mani ramdo anggota-anggota badan-Ni Almasih.) 31 Delom Alkitab tetulis, "Ulihni seno sai jelma bakas haga ninggalko bak-emakni untuk besatu jama inggomni, rik tian rua haga jadi sai." 32 Ayat udi ngisi reti sai relam. Rik kukaitko ano jama hubungan hantara Almasih rik jemaah. 33 Kidang ayat tersebut wat hubunganni jama keti: Hagani unggal kajong mengasihi inggom injuk ia mengasihi dirini tenggalan rik hagani unggal inggom berusaha untuk ngehormati kajongni.

Ephesians 6

1 Sanak-sanak! Sebagai jelma sai nutuk Almasih, taatido ulun tuhamu mani udido sai patut dilakuko. 2 "Hormatido bakmu rik emakmu" iado perintah mula-mula jak Allah rik bejanji, 3 yakdo: "In niku bebahagia rik kejung umormu di bumi". 4 Puari-puari sai jadi bak! Dangdo memperlakuko anak-anakmu injuk reno sehingga tian jadi butong. Sebalikni, balakkodo tian jama tata tertib rik ajaran Tuhan. 5 Puari-puari sai jadi jelma sai ngebantu! Tutukdo perintah majikanmu di dunia inji. Lakukodo ano jama perasaan hormat rik patuh rik jama temon-temon seolah-olah keti lakuko jama Almasih tenggalan. 6 Dang belaku injuk reno angkah waktu keti diawasi, angkah untuk mansa pujian manusia. Kidang hagani keti ngelakukoni sebagai jelma sai ngebantu Almasih sai sedang nutuk kehaga-Ni Allah sepenuh hati. 7 Guai sai keti lakuko sebagai jelma sai ngebantu udi, hagani keti guaiko jama riang hati seolah-olah Tuhando sai keti layani, rik lain angkah manusia. 8 Ingokdo bahwa unggal jelma, baik jelma sai ngebantu atau pun jelma sai bebas, haga nerima balosan jak Tuhan untuk hal-hal betik sai dilakukoni. 9 Puari-puari sai jadi majikan! Hagani keti besikap injuk reno tehadap jelma-jelma sai ngebantu niku. Dang lagi makai ancaman-ancaman. Ingok bahwa keti rik jelma-jelma sai ngebantu ano, jama-jama ngedok sai majikan, yakdo Tuhan sai di surga. Ia mak ngeliak pudak. 10 Akherni, hagani keti jadi kuat, jama kekuatan sai keti mansa jak kuasa-Ni Tuhan, mani keti besatu jama Ia. 11 Pakaido sunyinni perlengkapan perang sai dikeniko Allah jama niku, in keti dapok betahan ngelawan siasat-siasat sai licik jak iblis. 12 Mani ram bejuang lain ngelawan manusia, melainko ngelawan kekuatan sunyin sitan-sitan sai nguasai zaman sai jahat inji. Ram ngelawan kekuatan ruh-ruh jahat sai nguasai ruang angkasa. 13 Ulihni seno, tano, pakaido sunyin perlengkapan perang-Ni Allah, in waktu rani sai jahat keti sanggup ngelawan serangan-serangan musuh. Rik in seraduni keti bejuang sampai akher, keti masih gagah perkasa. 14 Hagani keti siap siaga. Pakaido kesetiaan jama Allah sebagai ikok tengah, rik ketulusan sebagai kawai besimu. 15 Hagani kerilaan untuk ngabarko Kabar Betik sai ngusung sejahtera jadi sepatumu. 16 Unggal waktu pakaido percayamu jama Tuhan sebagai senjata penangkis; jama iman udi keti dapok madamko sunyin anak panah sai wat apui jak si jahat. 17 Akukdo keselamatan sebagai tupi baja, rik cawa-Ni Allah sebagai pedang jak Ruh-Ni Allah. 18 Lakukodo sunyinni udi sambil bedua untuk ngilu tulung jak Allah. Di unggal kesempatan, beduado injuk repa Ruh-Ni Allah mimpin keti. Hagani keti selalu siap rik dang nyerah. Beduado selalu untuk sunyin umat-Ni Allah. 19 Rik beduado untuk nyak juga, in waktu nyak cawa, Allah ngeniko jama nyak cawa-cawa sai tepat. Rik in nyak bani dapok ngeni pandai rahasia Kabar Betik udi. 20 Mani Kabar Betik udido, nyak jadi utusan, rik tano wat di delom bui. Beduado in nyak bani cawa tentang Kabar Betik udi, injuk repa nyak haga cawa. 21 Tikhikus, puari ram rik jelma sai ngebantu sai setia delom guai-Ni Tuhan, haga ngeni pandai jama niku sunyin hal tentang nyak, in keti pandai keadaanku rik guaiku. 22 Udi sebabni nyak ngutus ia jama niku untuk ngeni pandai keadaan sekam jama niku sunyinni, in ngebalakko hatimu. 23 Semoga Allah Bapa, rik Tuhan Isa Almasih memungkinko sunyin jemaah untuk besatu rik saling mengasihi rik tetap percaya jama Almasih. 24 Semoga Allah ngeberkati Puari sunyin sai mengasihi Tuhan ram Isa Almasih jama kasih sai mak dapok padam. Hormat sekam, Paulus

Philippians 1

1 Puari-puari umat-Ni Allah sunyinni sai tinggal di Filipi, rik sai radu besatu jama Isa Almasih. Juga Puari-puari sai mimpin rik sai ngebantu jemaah! Nyak, Paulus, jejama Timotius, jelma-jelma sai ngebantu Isa Almasih, 2 ngeharap in Allah Bapa ram rik Tuhan Isa Almasih ngeni berkat rik sejahtera jama keti. 3 Unggal nyak ingok jama keti, nyak ngucapko terima kasih jama Allah. 4 Rik unggal nyak ngeduako Puari sunyinni, nyak senang hati bedua. 5 Nyak beterima kasih jama Allah mani radu jak mula-mula sampai tano, keti radu ngebantu nyak nyebarko Kabar Betik jak Allah. 6 Allah tenggalan sai mulai guaini sai betik udi jama niku, rik nyak yakin Ia haga nerusko guaini udi sampai selesai di Rani Isa Almasih ratong luot. 7 Sangun tepat di rangni nyak ngedok perasaan injuk reno tehadap keti, mani Puari sunyinni redik nihan di hatiku. Juga mani keti nutuk nerima jejama nyak, anugerah sai Allah keniko jama nyak; baik tano inji sementara nyak di delom bui ataupun waktu nyak wat di luah untuk ngebela rik mempertahanko Kabar Betik udi. 8 Allah pandai bahwa nyak temon tiram nihan jama niku jama perasaan kasih mesra jak Isa Almasih tenggalan. 9 Injido duaku untuk keti: semoga keti makin mengasihi Allah rik peperda keti rik terus betambah delom pengetahuan sai benor rik pandangan sai bijaksana. 10 Jama injuk reno keti pandai milih api sai paling betik, rik hurikmu haga mekecah jak cela atau tuduhan api pun juga pada rani Almasih ratong luot. 11 Hurikmu haga melimpah jama perbuatan sai temon-temon betik sai angkah dapok dihasilko ulih-Ni Isa Almasih tenggalan; maka Allah haga dimuliako rik dipuji-puji. 12 Nyak haga keti pandai, bahwa hal-hal sai radu tejadi jama nyak justru nyebabko lebih lamon jelma ngedengi rik percaya jama Kabar Betik udi. 13 Akibatni, sunyin pengawal istana rik jelma-jelma barehni di kota inji pandai bahwa nyak kuruk bui mani nyak ngelayani Almasih. 14 Rik pengurunganku di bui radu nyebabko kelamonan ulun-ulun Kristen di kota inji jadi lebih yakin jama Tuhan, sehingga tian makin bani ngabarko luhot-Ni Allah jama mak rabai-rabai. 15 Sangun wat pira-pira di hantara tian sai ngabarko Almasih mani sesera rik haga betangkar, kidang sai barehni ngabarko Almasih mani ngedok maksud sai murni. 16 Jelma-jelma inji ngelakukoni mani tian ngasihi Allah rik nyak, mani tian pandai bahwa Allah radu nugasko nyak untuk nunjukko bahwa Kabar Betik udi benor. 17 Kidang ulun bareh ngabarko Almasih jama maksud sai mak betik; tian ngabarko untuk kepentingan pribadi. Jama ano tian beharap dapok nyani nyak lebih susah di delom bui. 18 Kidang mak mengapi! Mani injuk repa pun juga, baik udi dilakuko jama maksud sai murni ataupun jama maksud sai salah, kan Almasih dikabarko juga; jadi nyak senang. Rik nyak haga tetap ngerasa injuk reno, 19 mani nyak pandai bahwa jama dua-duamu rik jama bantuan Ruh-Ni Isa Almasih, nyak haga dibebasko. 20 Sai nyak mirak nihan rik harapko iado in dang sekali-kali nyak gagal delom tugasku. Sebalikni nyak beharap in unggal waktu terutama nihan tano, nyak dapok besikap bani sehingga jama segenap jiwa ragaku -- baik nyak hurik atau nyak mati -- Almasih dimuliako. 21 Mani bagiku, tujuan hurikku angkah Almasih! Rik mati retini untung. 22 Kidang kik jama hurik di dunia inji, nyak dapok ngelakuko guai sai lebih beguna, maka nyak mak pandai dipa sai harus kupilih. 23 Nyak ditarik jak rua pihak. Nyak mirak nihan ninggalko dunia inji untuk mik tinggal jama Almasih, ulihni senodo sai paling betik; 24 kidang, untuk kepentinganmu, iado lebih betik kik nyak tetap tinggal di dunia. 25 Nyak yakin jama hal seno. Udi sebabni nyak pandai nyak haga tetap tinggal jama Puari sunyinni, in dapok nulung keti jadi makin kuat rik makin senang delom percaya jama Tuhan. 26 Ulihni seno, kik nyak kanah muloh jama niku, keti sai radu besatu jama Isa Almasih haga ngedok lebih lamon lagi alasan untuk ngerasa bangga atas diriku. 27 Nah, sai penting tano iado bahwa keti hurik nutuk api sai dituntut ulih Kabar Betik tentang Almasih udi. Jama injuk reno, induh nyak dapok betungga jama niku atau mawat, nyak haga ngedengi bahwa keti teguh besatu rik bejuang jama-jama untuk angkah sai maksud rik sai kehaga; yakdo untuk kepercayaan sai nutuk Kabar Betik jak Allah udi. 28 Hagani keti selalu bani; dang rabai tehadap lawan-lawanmu. Jama injuk reno keti nunjukko bahwa tian pasti haga kalah, rik keti haga menang, mani Allah tenggalan sai ngeniko kemenangan jama niku. 29 Mani Allah radu ngeni anugerah jama niku lain angkah untuk percaya jama Almasih, kidang juga untuk menderita bagi Almasih. 30 Tano keti juga nutuk nyak delom perjuangan sai gegoh, yakdo sai keti pernah liak nyak perjuangko tumbai, rik sai nyak masih tetap perjuangko sampai tano, injuk sai keti tano radu dengi.

Philippians 2

1 Keti kuat, mani keti besatu jama Almasih. Rik keti tehibur mani Almasih mengasihimu! Keti dibimbing Ruh-Ni Allah, rik keti juga saling mengasihi rik kesian peperda keti. 2 Nah, cubado keti benor-benor nyenangko hatiku jama hal-hal inji: Hurikdo sehati jama kasih sai gegoh, jama pikeran sai gegoh rik tujuan sai gegoh. 3 Dangdo ngelakuko sai hal mani didurong kepentingan diri tenggalan, atau untuk ngepungahko diri. Sebalikni hagani keti masing-masing jama rendah hati nganggap ulun bareh lebih baik jak diri tenggalan. 4 Perhatikodo kepentingan jelma bareh; dang angkah kepentingan diri tenggalan. 5 Hagani keti bejiwa injuk Isa Almasih: 6 Pada dasarni Ia gegoh jama Allah, kidang Ia mak ngerasa bahwa keadaan-Ni sai ilahi udi harus dipertahanko-Ni. 7 Sebalikni, Ia ngelepasko sunyinni, raduni jadi gegoh injuk sai jelma sai ngebantu. Ia jadi injuk manusia, keliakan hurik injuk manusia. 8 Ia ngerendahko diri, rik hurik taat jama Allah sampai mati -- yakdo mati disalib. 9 Ulihni senodo Allah ngangkat Ia selanggar-langgarni, rik ngeniko jama Ia kekuasaan sai lebih balak jak sunyinni kekuasaan sai bareh. 10 Maka untuk ngehormati Isa, sunyin makhluk sai di surga, rik sai di bumi rik sai di debah bumi, haga nyumbah Ia. 11 Tian sunyinni haga ngaku bahwa Isa Almasihdo Tuhan; jama injuk reno Allah Bapa dimuliako. 12 Ulihni seno, Puari-puari sai tecinta, injuk repa keti selalu taat jama nyak waktu nyak wat di tengah-tengah keti, maka lebih-lebih tano waktu bejaohan, hagani keti tetap taat jama nyak. Keti radu diselamatko ulih-Ni Allah, jadi berusahado terus in kesejahteraanmu jadi sempurna. Lakukodo ano jama hormat rik patuh jama Allah, 13 mani Allah tenggalan sai beguai di delom dirimu untuk nyani keti rila rik sanggup ngeriangko hati-Ni Allah. 14 Guaikodo sunyin hal jama mak besungut-sungut dang betangkar. 15 Jama injuk reno keti nunjukko bahwa ketido anak-anak-Ni Allah sai mak becela, sai hurik tulus rik benor di tengah-tengah ulun jahat rik bedusa. Rik waktu keti nyampaiko jama tian kabar sai ngeni hurik, hagani keti jadi injuk cahaya sai besinar nerangi dunia bagi tian. Kik keti hurik injuk reno, kanah wat alasan bagiku untuk ngerasa bangga tentang keti waktu Isa Almasih ratong luot. Udi buktini bahwa perjuanganku mak sia-sia rik usahaku wat hasilni. 17 Halokni nyak haga dibunuh rik rahku jadi injuk kurban curahan di atas apui sai keti persembahko jama Allah sebagai tanda bahwa keti percaya jama Ia. Kik sangun ano harus injuk reno, nyak besyukor atas hal ano rik nutuk riang jama keti. 18 Reno juga hagani keti pun ngerasa senang rik nutuk riang jama nyak. 19 Nyak percaya bahwa jama tulungan-Ni Tuhan Isa, nyak geluk dapok ngutus Timotius jama niku, in nyak dapok tehibur ulih kabar tentang keti. 20 Angkah Timotiusdo satu-satuni jelma sai sejiwa jama nyak, rik temon-temon mikerko kebahagiaanmu. 21 Sunyin sai barehni angkah ngurus kepentingan diri tenggalan gaoh, lain kepentingan Isa Almasih. 22 Keti tenggalan radu ngeliak buktini bahwa Timotius beguna. Ia radu beguai keras jama-jama nyak untuk ngabarko Kabar Betik jak Allah. Sekam rua injuk anak jama bak gaoh. 23 Ulihni seno, seraduni nyak pandai injuk repa perkaraku selesai kanah, nyak haga ngutus ia jama niku. 24 Nyak percaya bahwa tulungan-Ni Tuhan, nyak tenggalan pun mak mesaka lagi haga napol keti muneh. 25 Tentang puari ram Epafroditus sai keti utus untuk ngebantu nyak, nyak ngerasa perlu untuk ngayun ia muloh jama niku. Ia radu ngedampingi nyak delom guai rik perjuanganku. 26 Ia tiram nihan jama Puari sunyinni, rik ia gelisah mani keti radu mansa kabar bahwa ia meruyuh. 27 Sangun temon ia meruyuh sampai hamper mati. Kidang Allah kesian jama ia; rik lain angkah jama ia gaoh, kidang jama nyak juga, in nyak dang jadi lebih sedih lagi. 28 Udi sebabni makin balak juga kehagaku untuk ngayun ia muloh jama niku, in keti riang lagi kik keti betungga jama ia, rik hatiku pun jadi tenang. 29 Jadi, sambutdo ia jama sunyin senang hati sebagai puari seiman. Hargaido sunyin jelma sai injuk ia. 30 Untuk kepentingan guai-Ni Almasih, ia hamper gaoh mati; ia mempertaruhko nyawani untuk ngeni tulungan jama nyak atas gelarmu.

Philippians 3

1 Akherni, Puari-puariku, hagani keti riang mani keti radu besatu jama Tuhan. Nyak mak ngerasa biak untuk ngulangi api sai radu kutulis jama niku semakkungni, mani hal ano betik untuk keselamatanmu. 2 Hati-hatido tehadap jelma-jelma sai ngelakuko hal-hal sai jahat, jelma-jelma sai pantas diucakko 'kaci'. Tian ngedesak in jelma-jelma disunat. 3 Padahal ramdo jelma-jelma sai radu nerima sunat sai sejati, lain tian. Ram nyumbah jama Allah jama bimbingan Ruh-Ni Allah tenggalan, rik ram besyukor mani ram hurik besatu jama Isa Almasih. Ram mak begantung jama upacara-upacara sai besifat laher. 4 Sebenorni nyak gaoh dapok begantung jama upacara-upacara udi. Mani kik wat sai jelma sai ngerasa ia ngedok alasan untuk begantung jama upacara sai besifat laher, nyak lebih lagi. 5 Nyak disunat waktu beumor walu rani. Nyak laher sebagai ulun Israel, jak suku bangsa Benyamin; nyak ulun Ibrani asli. Delom ketaatan jama hukum-hukumni Yahudi, nyakdo anggota golongan Farisi. 6 Nyak malah besemangat nihan sehingga nyak nganiaya jemaah. Kik dinilai jak segi hukumni agama Yahudi, nyak jelma betik sai mak becela. 7 Kidang ulih-Ni Almasih, maka sunyinni sai tumbai kuanggap sebagai suatu sai nguntungko, tano jadi hal sai ngerugiko. 8 Lain gaoh hal-hal injuk reno; kidang malah sunyin hal kuanggap sebagai hal-hal sai angkah ngerugiko gaoh. Sai kukedau tano inji iado lebih berega: yakdo kenal jama Isa Almasih, Tuhanku. Mani Almasih, maka nyak radu ngelepasko sunyinni. Kuanggap sunyinni ano sebagai yuhyuh gaoh, in nyak dapok mansa Almasih, 9 rik temon-temon besatu jama Ia. Hubungan sai betik jama Allah mak lagi nyak ngusahako tenggalan jama cara taat jama hukum agama. Tano nyak wat hubungan sai betik jama Allah, mani nyak percaya jama Almasih. Jadi, hubungan sai betik udi ratong jak Allah, rik bedasarko percaya jama Isa Almasih. 10 Satu-satuni sai nyak mirak iado in nyak kenal jama Almasih, rik ngalami kuasa sai ngehurikko Ia jak kematian. Nyak mirak untuk menderita jama Ia rik jadi gegoh jama injuk Ia delom hal kematian-Ni. 11 Rik nyak beharap bahwa nyak tenggalan haga dihurikko luot jak kematian. 12 Nyak mak cawa bahwa nyak radu behasil, atau radu jadi sempurna. Kidang nyak terus gaoh berusaha ngerebut hadiah sai disediako ulih-Ni Isa Almasih. Untuk anodo Ia radu ngerebut nyak rik ngejadiko nyak kedau-Ni. 13 Tantuni, Puari-puari, nyak setemonni mak ngerasa bahwa nyak radu behasil ngerebut hadiah udi. Kidang wat sai hal sai kusani, yakdo nyak ngelupako api sai wat di kudanku rik berusaha keras mencapai api sai wat di hadap. 14 Udi sebabni nyak tegar terus nuju tujuan akher untuk mansa kemenangan, yakdo hurik di surga; untuk senodo Allah ngurau ram liwat Isa Almasih. 15 Ram sunyin sai radu dewasa secara rohani, harus besikap injuk reno. Kidang kik di hantaramu wat sai bependapat bareh, maka Allah haga ngejelaskoni juga jama niku. 16 Kidang hal inji hagani diperhatiko: Ram harus tetap hurik nutuk atoran sai radu ram tutuk sampai saat inji. 17 Puari-puari sunyinni! Tutukdo teladanku. Sekam radu ngeniko teladan sai benor, ulihni seno perhatikodo betik-betik jelma-jelma sai nutuk teladanni sekam udi. 18 Nyak radu risok nihan ngeni pandai jama niku, rik tano nyak miwang ngulangini, bahwa wat lamon jelma sai hurikni nyadangko retini kematian-Ni Almasih disalib. 19 Hurik jelma-jelma injuk reno haga berakher jama kehancoran, mani diwa tian yakdo kehagani badan tian tenggalan. Hal-hal sai ngeliamko, justru senodo sai tian banggako; mani tian mikerko angkah hal-hal sai bekenan jama dunia inji gaoh. 20 Kidang ramdo warga negara surga. Jak udido juga Raja Penyelamat ram, Tuhan Isa Almasih haga ratong. Iado sai ram tiram nunggu-nungguni. 21 Badan ram sai lemoh rik dapok hancor inji, haga diubah ulih-Ni Almasih jadi injuk badan-Ni tenggalan sai mulia. Ia dapok ngelakuko ano mani Ia wat kuasa untuk naklukko sunyinni.

Philippians 4

1 Ulihni seno, Puari-puariku sai tecinta, injuk renodo hagani keti hurik rik temon-temon percaya jama Tuhan. Hatiku tiram jama niku! Ketido kebanggaanku sai nyani nyak riang. 2 Puari sai bebai Euodia rik Puari sai bebai Sintike! Nyak ngilu nihan in Puari sehati sebagai ulun-ulun sai seiman. 3 Untuk kantikku sai setia, nyak ngilu juga in Puari ngebantu kerua bebai udi. Tian radu beguai keras jejama nyak untuk ngabarko Kabar Betik jak Allah; gegoh injuk Klemen rik sunyin jelma bareh sai beguai jejama nyak. Gelar-gelar tian wat delom Buku Ulun Hurik. 4 Semoga keti selalu riang mani keti radu hurik besatu jama Tuhan. Sekali lagi nyak cawa: riangdo! 5 Hagani sunyinni jelma dapok ngeliak sikapmu sai betik hati. Mani mak mesaka lagi Tuhan haga ratong. 6 Dang khuater tentang api pun. Delom sunyin hal, beduado rik ajuko kiluanmu jama Allah. Api sai keti perluko, keni pandai ano selalu jama Allah jama ngucapko terima kasih. 7 Maka sejahtera jak Allah sai mak halokni dapok dimengerti manusia, haga ngejaga hati rik pikeranmu sai radu besatu jama Isa Almasih. 8 Akherni Puari-puari, isido pikeranmu jama hal-hal sai benilai, sai patut dipuji, yakdo hal-hal sai benor, sai tehormat, sai adil, murni, manis, rik betik. 9 Jalankodo api sai keti pelajari rik terima jak nyak; baik jak cawa-cawa ataupun jak perbuatan-perbuatanku. Allah sumber sejahtera, haga menyertai keti. 10 Delom hurikku sai besatu jama Tuhan, nyak ngerasa bahagia nihan, mani radu injuk reno saka, tano keti sempat lagi mikerko keadaanku. Maksudku lain hal bahwa keti radu ngelupako nyak, keti sangun memperhatiko nyak, kidang keti mak mansa kesempatan untuk nunjukkoni. 11 Nyak ngemukako inji lain mani nyak kekurangan, mani nyak radu belajar ngerasa puas jama api sai wat. 12 Nyak radu ngalami hurik serba kekurangan, rik juga hurik berlebihan. Nyak radu kenal jama rahasiani untuk ngehadapi keadaan sai injuk repa pun juga; baik keadaan makmur ataupun keadaan mejerih, baik keadaan mewah maupun keadaan kekurangan. 13 Jama kuasa sai dikeniko Almasih jama nyak, nyak ngedok kekuatan untuk ngehadapi sunyin rupa keadaan. 14 Kidang keti radu nulung nyak di delom kesusahanku; rik api sai keti lakuko udi sangun betik. 15 Puari-puari jelma Filipi! Keti tenggalan pandai nihan bahwa waktu nyak ninggalko Makedonia tumbai, waktu Kabar Betik udi kusebarko untuk mula-mulani, ketido satu-satuni jemaah sai ngebantu nyak; keti satu-satuni sai nutuk ngerasako untung rugi jejama nyak. 16 Waktu nyak di Tesalonika rik memerluko bantuan, radu lebih jak sekali keti ngirim bantuan jama nyak. 17 Udi lain retini nyak angkah mirak nerima pengenian. Sai nyak mirak iado in nyak dapok ngeliak hasil-hasil sai nambah untungmu. 18 Nyak radu nerima sunyinni -- malah lebih jak cukup! Sunyin pengenian sai keti kirim jama nyak, radu kuterima jak Epafroditus. Tano nyak ngedok sunyin sai kuperluko. Pengenian-pengenian jak keti ano yakdo injuk himbau sai merum jak kurban sai dipersembahko jama Allah rik sai diterima ulih-Ni Allah jama senang hati. 19 Allah sai kusumbah, sai melimpah jama kebatinan delom Isa Almasih, haga memenuhi sunyin keperluanmu. 20 Terpujido Allah Bapa ram selama-lamani! Amin. 21 Sampaikodo salamku jama sunyinni umat-Ni Allah sai besatu jama Isa Almasih. Rik terimado juga salam jak puari-puari sai wat jejama nyak di dija. 22 Sunyin umat-Ni Allah di kota inji, terutama tian sai jak istana Kaisar, ngirim salam jama keti. 23 Semoga Tuhan Isa Almasih ngeberkati Puari sunyinni. Hormat sekam, Paulus rik Timotius

Colossians 1

1 Puari-puari umat-Ni Allah di Kolose sai setia besatu jama Almasih! Sebagai rasul-Ni Isa Almasih, -- atas pengangkatan Allah -- nyak, Paulus, jejama jama puari ram Timotius, ngeharap semoga Allah Bapa ram ngeni berkat rik sejahtera jama keti. 3 Sekam radu ngedengi bahwa keti percaya jama Isa Almasih rik keti mengasihi sunyin umat-Ni Allah. Udi sebabni waktu sekam bedua untuk niku, sekam selalu ngucapko terima kasih jama Allah, Bapa Tuhan ram Isa Almasih. 5 Keti percaya rik keti mengasihi, mani keti ngeharap haga api sai disediako di surga ulih-Ni Allah jama keti. Keti radu ngedengi tentang hal seno, waktu Kabar Betik sai benor disampaiko jama niku. 6 Kabar jak Allah udi tesebar mik sunyin dunia, rik hurik jelma terus diberkati ulih kabar udi, gegoh injuk hurikmu diberkati jak waktu keti ngedengi tentang rahmat-Ni Allah rik benor-benor ngehayatini. 7 Hal ano disampaiko jama Puari ulih Epafras, kantik sai sekam kasihi. Ia sai ngebantu Almasih sai setia beguai untuk kepentingan ram. 8 Jak iado sekam ngedengi bahwa jama kuasa jak Ruh-Ni Allah keti dapok saling mengasihi. 9 Udido sebabni sekam selalu bedua untuk keti radu jak sekam ngedengi tentang keti. Sekam ngilu jama Allah in Ruh-Ni Allah ngeniko jama niku kebijaksanaan rik pengertian sehingga keti sempurna ngemandai api kehaga-Ni Allah. 10 Jama injuk reno keti dapok hurik nutuk kehaga-Ni Allah, rik selalu nyenangko hati-Ni, sehingga delom sunyin hal keti dapok ngehasilko hal-hal sai betik. Rik pengetahuan keti tentang Allah pun haga betambah juga. 11 Semoga jama kuasa jak Allah sai agung, keti dikuatko sehingga keti sanggup menderita sunyin hal rik sabar rik senang hati, 12 rik jama ngucapko terima kasih jama Bapa. Mani Bapa udido sai nyani keti layak nerima api sai disediako Allah bagi umat-Ni di delom kerajaan-Ni sai terang. 13 Ia radu ngelepasko ram jak kuasa kekelaman rik ngalihko ram mik delom kerajaan Anak-Ni sai dikasihi-Ni. 14 Ulih Anak-Ni udi ram dibebasko; retini dusa-dusa ram radu diampuni. 15 Almasih yakdo gambar sai nyata jak diri-Ni Allah sai mak keliakan; Almasih yakdo anak sai tuha, lebih utama jak sunyin sai diciptako. 16 Mani liwat Iado Allah nyiptako sunyin hal di surga rik di atas bumi, sunyin hal sai keliakan rik sai mak keliakan, kuruk juga sunyin ruh sai bekuasa rik sai memerintah. Sunyin alam inji diciptako liwat Almasih rik untuk Almasih. 17 Semakkung sunyin hal wat, Almasih radu lebih mena wat. Rik mani Iado juga maka sunyin hal wat di rangni masing-masing. 18 Iado ulu jak badan-Ni, yakdo jemaah, mani Iado sumber hurik jemaah udi. Iado Anak sai tuha, sai mula-mula dihurikko luot jak kematian, in Ia tenggalan gaoh sai jadi terpenting jak sunyin hal. 19 Allah tenggalando sai ngehagako in sunyin hal sai wat di diri-Ni Allah, wat juga lengkap di diri Anak-Ni. 20 Rik liwat Anak udi muneh Allah memutusko untuk nyani sunyin hal muloh betik lagi jama Ia -- baik sunyin hal sai di bumi, maupun sai di surga. Allah ngelakuko ano liwat kematian Anak-Ni di kayu salib. 21 Tumbai keti jaoh jak Allah. Keti memusuhi-Ni mani kelakuan rik pikeranmu jahat. 22 Kidang tano, jama kematian Anak-Ni, Allah nyani hubungan keti jama Ia jadi betik luot. Jama cara ano keti dapok diusung ngehadap Allah delom keadaan sai suci, murni rik tanpa cela. 23 Kidang tantu keti harus tetap setia percaya rik berdiri teguh jama kepercayaanmu. Dang sampai keti ngelepasko harapan sai radu dikeniko jama niku waktu keti nerima Kabar Betik jak Allah. Kabar udi radu dikabarko jama unggal jelma di sunyin dunia. Rik nutuk senodo juga nyak; Paulus, radu jadi jelma sai ngelayani. 24 Tano nyak senang menderita untuk kesenanganmu. Mani jama penderitaan badanku, kulengkapi api sai masih harus diderita ulih-Ni Almasih untuk jemaah-Ni, yakdo badan-Ni. 25 Allah ngayun nyak jadi jelma sai ngebantu jemaah-Ni untuk kepentinganmu. Nyak harus nyampaiko kabar jak Allah, sunyinni; 26 yakdo kabar sai selama beratus-ratus tahun sai radu dirahasiako ulih-Ni Allah jama sunyin jelma, kidang tano dinyatako jama umat-Ni. 27 Jama umat-Ni ano Allah haga nyatako hara betikni rik agungni rahasia-Ni ano untuk sunyin manusia. Rahasia ano iado: Almasih wat delom dirimu, sai retini keti haga nutuk ngerasako keagungan-Ni Allah. 28 Almasih anodo sai sekam kabarko jama unggal jelma. Sekam ngingokko rik ngajar tian sunyinni jama sunyin kebijaksanaan. Tujuan sekam iado in unggal jelma dapok diusung jama Allah, sebagai jelma sai dewasa delom hal-hal rohani, mani radu besatu jama Almasih. 29 Untuk mencapai hal udi nyak beguai keras. Nyak bejuang jama sunyin tenaga sai dikeniko Almasih jama nyak rik sai beguai penuh kuasa delom diriku.

Colossians 2

1 Nyak mirak keti pandai injuk repa hibatni nyak bejuang untuk niku rik untuk tian sai di Laodikia rik sunyin sai mak kenal jama nyak secara pribadi. 2 Sunyinni inji kulakuko in hati tian jadi kuat rik tian saling mengasihi sehingga tian kuat besatu. Jama injuk reno tian temon-temon mengerti rik yakin rik kenal jama rahasia-Ni Allah, yakdo Almasih tenggalan. 3 Almasihdo sai nyingkapko sunyin kebijaksanaan rik pengetahuan-Ni Allah sai tumbai tesegok. 4 Nyak ngeni pandai inji in keti dang ditipu ulih sapa pun juga sai banguk manis jama niku. 5 Mani walaupun nyak bejaohan jak keti, anggapdo bahwa nyak hadir di hantara keti. Rik nyak riang ngeliak keti sehati rik kuat percaya jama Almasih. 6 Puari-puari radu nerima Isa Almasih sebagai Tuhan. Ulihni seno hagani hurik besatu jama Ia 7 rik bebakak di delom Ia. Hagani keti ngebangun hurikmu jama Almasih sebagai dasar. Hagani keti makin percaya jama Almasih, nutuk api sai radu diajarko jama niku. Rik hagani hatimu meluap-luap jama ngucapko terima kasih. 8 Hagani keti behati-hati, dang sampai wat sai narik keti jama pikeran-pikeran manusia sai mak beguna, melainko angkah nyesekko. Pikeran-pikeran ano lain jak Almasih, melainko jak pendapat manusia gaoh rik jak ruh-ruh jelma sai nguasai dunia. 9 Mani sunyin kepribadian Allah tinggal jama Almasih, yakdo jama kemanusiaan-Ni. 10 Rik mani hurik besatu jama Almasih, keti pun dikeni hurik sepenuhni. Mani Almasihdo kepala atas unggal ruh sai bekuasa rik sai memerintah. 11 Mani besatu jama Almasih, keti radu disunat, lain jama sunat sai disani ulihni manusia, melainko jama sunat sai disani ulih-Ni Almasih, sai ngebebasko keti jak kuasa tabiat sai bedusa. 12 Mani waktu keti dibaptis, keti dikubor jama-jama Almasih; rik jama baptisan udi juga, keti nutuk dihurikko luot jejama Almasih mani keti percaya jama kuasa Allah sai radu ngehurikko Almasih jak kematian. 13 Tumbai, keti radu mati secara rohani mani keti bedusa, rik mani keti mak disunat secara laher. Kidang tano Allah ngehurikko keti jejama jama Almasih. Allah radu ngampuni sunyin dusa ram, 14 rik ngebatalko surat hutang tehadap ram, sai ngancam ram jama syarat-syarat sai mebiak. Jama nyalibko surat udi di kayu salib, Allah ngehapusko sunyin dakwaan tehadap ram. 15 Di salib udi Almasih nyani sunyin ruh-ruh sai memerintah rik bekuasa jadi mak bedaya lagi. Tian dijadiko tuntonan umum waktu Almasih ngegiring tian sebagai tawanan delom barisan kemenangan-Ni. 16 Ulihni seno dang naganko jelma nyalahko keti tentang kanikan rik inuman, atau tentang rani-rani suci keagamaan, atau perayaan-perayaan bulan ampai, ataupun tentang rani Sabat. 17 Sunyinni ano angkah halinu gaoh jak hal-hal sai haga ratong, kidang kenyataan jak hal-hal udi iado Almasih! 18 Dang keti naganko diri dirugiko ulih ulun sai icak-icak ngerendahko diri rik sai nyumbah malaikat-malaikat. Jelma udi mepungah jama pikeran-pikeranni sai dunia rik ngerasa bangga atas pengliakanni sai khusus, 19 sehingga mak lagi begantung jama Almasih sai jadi kepala. Di debah pimpinan-Ni Almasih, sunyin badan dipelihara rik disatuko ulih sendi-sendini, rik betumbuh untuk kehaga-Ni Allah. 20 Keti radu mati jejama Almasih, rik radu dibebasko jak ruh-ruh sai nguasai alam inji. Nah, mengapi keti hurik injuk jelma sai masih dikuasai ulih dunia inji? Mengapi keti tunduk jama atoran-atoran injuk inji, 21 "Dang nyadak inji", "Dang ngerasako udi", "Dang nilut inji"? 22 Sunyin atoran ano iado tentang hal-hal sai reno dipakai mak beguna lagi. Udi angkah atoran-atoran rik ajaran-ajaran sai disani ulihni manusia. 23 Sangun keliakanni hal udi bijaksana, jama anjuranni in jelma nyumbah malaikat, ngerendahko diri rik nyiksa diri; kidang sunyinni ano mak beguna untuk ngendaliko nafsu manusia.

Colossians 3

1 Keti radu dihurikko luot jejama Almasih. Ulihni seno harusdo keti berusaha untuk mansa hal-hal sai di surga, di dipa Almasih memerintah jejama jama Allah. 2 Arahko pikeranmu jama hal-hal sai di dudi, dang jama hal-hal sai di dunia. 3 Mani keti radu mati, rik hurikmu tesegok jama-jama Almasih di delom Allah. 4 Nah, sumber hurikmu sai sejati iado Almasih rik kik Ia keliakan kanah keti juga haga tampil jejama jama Ia delom keagungan-Ni! 5 Ulihni seno, matiko rasa kemirakanni dunia sai ngerongrong dirimu, injuk guai hajor, hal-hal sai mak keruan, hawa nafsu, rasa mirak sai jahat, rik keserakahan (mani keserakahan yakdo gegoh jama nyumbah berhala). 6 Hal-hal injuk reno senodo sai ngebangkitko butong-Ni Allah tehadap jelma-jelma sai mak taat jama Ia. 7 Tumbai keti tenggalan pun nutuk kemirakan-kemirakan udi, waktu keti dikuasai ulihni. 8 Kidang tano hagani keti ngetokko hal-hal sai jahat jak dirimu: dang lagi butong, atau ngamuk atau ngedok perasaan menyuoh tehadap ulun bareh. Dang sekali-kali luah jak bangukmu cawa-cawa caci maki atau cawa kamak. 9 Dang bebuhung peperda keti, mani hurik sai saka jama sunyin sifatni radu keti lepasko. 10 Keti tano radu dikeni hurik sai ampai. Ketido manusia ampai sai sedang dibantuk terus-menerus ulih Jelma sai nyiptakoni, yakdo Allah, nutuk rupa-Ni tenggalan. Maksudni iado in keti sempurna kenal jama Allah. 11 Sebagai akibat jak seno, lebondo sunyin perbidaan-perbidaan hantara jelma Yahudi rik lain Yahudi, jelma besunat rik jelma mak besunat, mak ngedok lagi perbidaan hantara jelma asing rik jelma biadab, hantara jelma sai ngebantu rik jelma bebas, mani Almasih ano sunyinni rik Ia besatu jama tian sunyin! 12 Puari anodo umat-Ni Allah. Allah mengasihi keti rik milih keti untuk jadi kedau-Ni sai khusus. Udido sebabni keti harus nunjukko rasa kesian, keti harus betik hati, rendah hati, lemoh lembut, rik tahan menderita. 13 Keti harus sabar peperda keti, rik saling ngampuni kik wat sai ngerasa dendam tehadap sai bareh. Tuhan jama senang hati ngampuni keti, jadi keti pun harus haga ngampuni peperda keti. 14 Rik sai terpenting iado: Keti harus saling mengasihi mani kasih udido sai menyatupaduko Puari-puari sunyinni sehingga jadi sempurna. 15 Hagani keputusan-keputusanmu ditantuko ulih kedamaian sai dikeniko ulih Almasih di delom hatimu. Mani Allah ngurau keti untuk jadi anggota sai badan, in keti hurik delom kedamaian jak Almasih udi. Hagani keti beterima kasih. 16 Hagani ajaran-ajaran-Ni Almasih sai lamon berkat ngeresap mik delom hatimu. Hagani keti saling ngajar rik saling ngeni petuah sai bijaksana nihan. Nyanyikodo mazmur rik puji-pujian rik lagu rohani; benyanyido untuk Allah jama rasa syukor di delom hati. 17 Sunyinni api sai keti lakuko atau cawako, harusdo ano dilakuko atau cawako atas gelar-Ni Tuhan Isa. Besyukordo jama Allah Bapa untuk api sai dilakuko Isa jama niku. 18 Puari-puari sai jadi inggom! Taatdo jama kajongmu, mani renodo seharusni kelakuanmu sebagai jelma Kristen. 19 Puari-puari sai jadi kajong! Kasihi inggommu. Dang kasar tehadap tian. 20 Sanak-sanak! Kewajiban keti sebagai jelma Kristen untuk selalu taat jama bak-emak, mani senodo sai nyenangko hati-Ni Allah. 21 Puari-puari sai jadi bak! Dang nyani sakik hati anak-anakmu sehingga tian jadi putus asa. 22 Puari-puari sai jadi jelma sai ngebantu! Delom sunyin hal, hagani keti taat jama majikanmu sai di dunia inji. Dang taat jama tian angkah waktu tian sedang ngawasi keti, mani keti mirak dipuji. Taatdo jama tian jama hati sai ikhlas, mani keti ngehormati Tuhan. 23 Guai api gaoh sai dikeniko jama niku, hagani keti ngeguaikoni jama sepenuh hati, seolah-olah Tuhando sai keti layani, rik lain angkah manusia. 24 Ingokdo bahwa keti haga nerima upah jak Tuhan. Api sai disediako Tuhan untuk umat-Ni, udido sai haga dikeniko jama niku. Mani majikan sai sebenorni sedang dilayani ulih keti iado Almasih tenggalan. 25 Rik sapa pun sai bebuat salah, haga nanggung kesalahan-kesalahan ano; mani Tuhan mak ngeliak pudak.

Colossians 4

1 Puari-puari sai jadi majikan! Hagani keti memperlakuko jelma-jelma sai ngebantu niku benor rik adil. Ingokdo bahwa keti pun ngedok sai majikan di surga. 2 Hagani keti bedua tekun rik siap siaga, sambil ngucapko syukor jama Allah. 3 Bedua juga untuk sekam in Allah ngeniko jama sekam kesempatan sai helau untuk nyebarko kabar tentang rahasia-Ni Almasih. Mani hal udido maka nyak tano inji wat di delom bui. 4 Beduado in nyak dapok ngejelasko rahasia-rahasia udi sejelas-jelasni injuk semestini. 5 Di delom hubungan keti jama jelma-jelma sai mak percaya, hagani keti hurik bijaksana rik makai unggal kesempatan sebetik-betikni. 6 Hagani hal-hal sai keti ucakko selalu nyenangko rik menarik. Hagani keti pandai injuk repa seharusni keti ngejawab pertanyaan-pertanyaan ulun. 7 Tikhikus, puari ram sai kekasih, haga ngeni pandai jama keti sunyin hal tentang nyak. Ia setia beguai jejama sekam untuk Tuhan. 8 Nyak ngutus ia jama niku alasanni in keti pandai keadaan sekam rik keti tehibur. 9 Onesimus haga mik jejama jama Tikhikus; ia jak kalanganmu. Ia setia rik sekam mengasihini. Ia rik Tikhikus haga ngeni pandai jama niku sunyinni sai tejadi di rangku inji. 10 Aristarkhus, sai wat delom bui jejama nyak, ngirim salam jama keti. Reno juga Markus, puari sepupu Barnabas. (Keti radu dikirimi kabar untuk nyambut ia kik ia ratong jama niku.) 11 Salam muneh jak Isa sai gelarni Yustus juga. Jak jelma-jelma Yahudi sai radu percaya jama Tuhan Isa, angkah tian telu gaoh sai tano beguai jejama jama nyak untuk ngejalanko tugas jak Allah. Tian temon-temon nulung nyak. 12 Salam jak Epafras. Ia juga jak kalanganmu. Ia jelma sai ngebantu Isa Almasih, sai selalu bedua tekun untuk keti. Ia ngilu nihan jama Allah in keyakinanmu jadi kuat rik temon-temon dewasa, in keti sempurna taat jama kehaga-Ni Allah. 13 Nyak nyaksiko tenggalan bahwa ia radu beguai keras untuk keti rik untuk jelma-jelma sai di Laodikia rik Hierapolis. 14 Dokter Lukas, sai ram kasihi, rik Demas ngirim salam jama niku. 15 Sampaikodo salam sekam jama puari-puari jelma Kristen di Laodikia; juga jama Nimfa, rik jama jemaah sai beibadah di lambanni. 16 Radu jak surat inji dibacako jama niku, usahako in ano dibacako juga jama jemaah sai di Laodikia. Reno muneh keti tenggalan harus ngebaca surat sai haga dikirim jak Laodikia jama niku. 17 Rik keni pandai Arkhipus, "Selesaikodo tugas sai dikeniko jama niku untuk ngelayani Tuhan." 18 Salam jak nyak, Paulus. Nyak tenggalan sai nulis bagian inji. Dang lupa bahwa nyak masih di delom bui! Semoga Tuhan ngeberkati keti. Hormat sekam, Paulus

1 Thessalonians 1

1 Puari-puari jemaah di Tesalonika, sai jadi umat-Ni Allah Bapa rik Tuhan Isa Almasih: Sekam, yakdo Paulus, Silas rik Timotius ngeharap semoga Allah ngeni berkat rik sejahtera jama keti. 2 Sekam selalu besyukor jama Allah mani Puari sunyinni. Unggal sekam bedua jama Allah rik Bapa ram, sekam selalu ingok keti. Sekam selalu ngeduako keti. Sekam ingok injuk repa keti nunjukko delom perbuatan bahwa keti percaya jama Almasih, injuk repa keti mengasihi jelma bareh sehingga ngelayani tian, rik injuk repa keti kuat ngeharap jama Tuhan ram Isa Almasih. 4 Sekam pandai, Puari-puari, bahwa Allah mengasihi keti rik radu milih keti jadi kedau-Ni sai khusus. 5 Mani sekam nyampaiko Kabar Betik jama niku lain jama cawa-cawa gaoh, kidang jama kuasa rik Ruh-Ni Allah. Rik sekam yakin nihan tentang kebenoran jak Kabar Betik udi. Keti pandai injuk repa sekam hurik untuk kepentinganmu waktu sekam wat di tengah-tengah keti. 6 Keti nutuk teladanni sekam rik teladan-Ni Tuhan. Meskipun keti menderita nihan, keti nyambut riang kabar sai sekam kabarko jama niku. Keriangan ano dikeni ulih Ruh-Ni Allah. 7 Renodo keti jadi cuntoh untuk sunyin jelma Kristen sai di Makedonia rik Akhaya. 8 Mani mulai jak keti, kabar tentang Tuhan radu tesebar sampai di Makedonia rik Akhaya. Rik lain angkah udi gaoh; bahkan kabar tentang injuk repa keti percaya jama Allah radu sampai mik dipa-dipa sehingga sekam mak perlu lagi ngucakko api-api. 9 Sunyin ulun udi cawa tentang injuk repa keti nerima sekam waktu sekam tumbai ratong jama niku. Tian cawa tentang injuk repa keti ninggalko berhala-berhala rik ratong jama satu-satuni Allah sai hurik untuk ngabdi jama Ia. 10 Tian cawa juga tentang injuk repa keti ngeharapko ratong-Ni Anak Allah jak surga, yakdo Isa, sai radu dihurikko ulih-Ni Allah jak kematian. Isa udido juga sai nyelamatko ram jak butong-Ni Allah sai haga ratong.

1 Thessalonians 2

1 Puari-puari! Keti tenggalan pandai bahwa tapol sekam jama niku mak percuma. 2 Keti pandai bahwa semakkung sekam ratong jama niku di Tesalonika, sekam radu dianiaya rik dihina di Filipi. Kidang walaupun lamon jelma ngelawan sekam, Allah ram radu ngeniko kebanian jama sekam untuk ngabarko jama niku Kabar Betik sai asalni jak Ia. 3 Urauan sekam jama niku lain hak sai hal sai keliru; juga lain hak jama maksud sai mak murni atau untuk nipu. 4 Mawat! Sekam mak cawa untuk nyenangko hati jelma, melainko untuk nyenangko hati-Ni Allah, sai nguji hati sekam. Mani sekam dianggap layak ulih-Ni Allah untuk nyebarko Kabar Betik udi. 5 Keti tenggalan pandai bahwa mak pernah sekam manis banguk atau ngebuhungi keti untuk nyegokko maksud-maksud serakah. Allah saksini! 6 Sekam mak berusaha juga untuk mansa pujian jak jelma -- baik jak keti maupun jak ulun bareh. Sebenorni sebagai rasul-Ni Almasih, sekam ngasi gaoh nuntut sai hal jak keti. 7 Kidang sekam besikap lemoh lembut sewaktu di tengah-tengah keti, injuk sai emak ngerawat anak-anakni. 8 Ulih kasih sayang sekam, sekam besedia ngeniko jama niku lain gaoh Kabar Betik sai jak Allah udi, kidang hurik sekam pun juga. Mani sekam mengasihi keti nihan. 9 Tantu keti masih ingok injuk repa kerasni sekam berusaha rik bejuang. Di rani di bingi sekam beguai in sekam mak nyusahko sai jelma pun jak keti sewaktu sekam nyebarko Kabar Betik sai jak Allah udi jama niku. 10 Sekam hurik suci, benor rik tanpa cela tehadap keti sai radu percaya jama Almasih. Ketido saksi-saksi sekam, reno juga Allah. 11 Keti pandai bahwa sekam memperlakuko keti masing-masing injuk sai bak memperlakuko anak-anakni. 12 Sekam ngeni petuah jama keti, sekam ngeni durongan jama niku rik sekam ngedesak in keti hurik injuk reno rupa sehingga nyenangko hati-Ni Allah. Mani Allah radu ngurau keti untuk jadi warga Dunia Ampai Allah rik ngerasako keagungan-Ni. 13 Wat lagi sai hal bareh sai nyani sekam selalu ngucapko terima kasih jama Allah. Hal udi iado, bahwa waktu sekam nyampaiko kabar jak Allah jama niku, keti ngedengi rik nerima kabar udi lain sebagai kabar jak manusia kidang sebagai kabar sai benor-benor jak Allah. Iado sai sedang beguai delom dirimu sai percaya jama Almasih. 14 Puari-puari, hal sai keti alami radu dialami juga ulih jemaah-jemaah-Ni Allah di Yudea sai jadi kedau-Ni Isa Almasih. Keti ngalami penderitaan jak bangsamu tenggalan, gegoh injuk sai dialami ulih jemaah-jemaah-Ni Allah di Yudea udi jak pihak-pihak jelma-jelma Yahudi. 15 Jelma-jelma udi sai ngebunuh Tuhan Isa rik nabi-nabi, juga nganiaya sekam. Tian ngemusuhi sunyin jelma rik Allah sama sekali mak senang jama sekam. 16 Bahkan tian ngehalang-halangi sekam untuk ngabarko jama bangsa-bangsa lain Yahudi kabar sai dapok nyelamatko bangsa-bangsa udi. Jama injuk reno jelma-jelma Yahudi ano nambah terus dusa-dusa tian sampai jumlahni lengkap. Rik tano tian akherni kena butong-Ni Allah. 17 Kidang Puari-puari, radu jak sekam tepisah sementara waktu jak keti -- tepisah di mata kidang mak di hati -- sekam semakin tiram jama niku rik berusaha temon-temon untuk betungga lagi jama keti! 18 Sekam beniat mik napol keti, rik nyak, radu nyubani sai rua kali, kidang iblis ngehalangi sekam. 19 Temon ketido harapan rik keriangan rik mahkota kebanggaan sekam. Mani kanah kik Tuhan Isa ratong, rik ram ngehadap-Ni, maka ketido sai haga jadi kebanggaan sekam! 20 Sangun ketido kebanggaan rik keriangan sekam.

1 Thessalonians 3

1 Akherni rasa tiram sekam mak tetahan lagi. Ulihni seno sekam bepiker lebih helau sekam ditinggalko tenggalan di Atena, 2 sementara sekam ngutus puari ram Timotius. Ia jelma sai ngebantu Allah sai beguai jejama sekam untuk ngabarko Kabar Betik tentang Almasih. Sekam ngutus Timotius jama niku in ia nguatko keti rik ngedurong keti untuk lebih percaya lagi jama Almasih. 3 Jama injuk reno mak sai jelma pun jak keti sai mundor mani penderitaan-penderitaan ram inji. Keti tenggalan pandai bahwa penderitaan-penderitaan udi kuruk delom rencana-Ni Allah untuk ram. 4 Waktu sekam masih jejama keti, sekam radu ngeni pandai jama niku lebih mena bahwa ram haga menderita. Rik sangun udi benor-benor radu tejadi, keti tenggalan ngemandaini. 5 Udido sebabni nyak ngutus Timotius, mani nyak mirak nihan pandai injuk repa kemajuanmu delom hal percaya jama Almasih. Nyak khuater iblis behasil ngeguda keti sehingga sunyin jerih payah sekam jadi sia-sia. 6 Tano Timotius radu muloh rik radu nyampaiko jama sekam kabar riang tentang injuk repa keti percaya jama Almasih rik saling mengasihi. Ia ngeni pandai jama sekam bahwa keti selalu ngepikko kenang-kenangan sai betik tentang sekam di hatimu. Rik keti mirak betungga jama sekam, gegoh injuk sekam pun mirak betungga jama keti. 7 Udido sebabni, Puari-puari, di delom sunyinni kesusahan rik penderitaan sekam, sekam tehibur ulih kabar tentang keti. Percayamu jama Almasih ngeriangko hati sekam, 8 sehingga tano sekam ngerasa temon-temon hurik, asal keti tetap berdiri tegak, besatu jama Tuhan. 9 Hara balakni rasa terima kasih sekam jama Allah atas sunyin keriangan sai sekam alami di hadapan-Ni mani keti. 10 Di rani di bingi sekam ngilu sepenuh hati jama Ia, in sekam dapok betungga tenggalan jama keti untuk ngelengkapi api sai keti perluko untuk percaya jama Almasih injuk repa mestini. 11 Semoga Allah Bapa ram tenggalan, rik Tuhan ram Isa ngeratako renglaya bagi sekam untuk betungga jama keti! 12 Semoga Tuhan nyani keti semakin mengasihi peperda keti rik semakin mengasihi sunyin jelma, sehingga kasihmu ano betambah-tambah, gegoh injuk kasih sekam jama niku. 13 Jama injuk reno Tuhan haga nguatko hatimu, sehingga keti suci rik mak becela di hadap-Ni Allah Bapa ram, waktu Tuhan ram Isa ratong jejama sunyin jelma sai jadi kedau-Ni.

1 Thessalonians 4

1 Akherni Puari-puari, sekam radu ngeniko teladan jama niku tentang injuk repa keti harus hurik untuk nyenangko hati-Ni Allah. Sangun keti radu hurik injuk reno. Kidang tano atas kuasa-Ni Tuhan Isa, sekam ngilu nihan jama niku rik ngedesak in keti lebih berusaha lagi delom hal seno! 2 Mani keti radu pandai petunjuk-petunjuk sai radu sekam keniko jama niku atas kuasa-Ni Tuhan Isa. 3 Injido kehaga-Ni Allah: In keti hurik khusus untuk Ia, suci, ngejaohko sunyin perbuatan sai hajor. 4 Unggal bakas di hantara keti harus pandai injuk repa hurik jejama inggomni jama cara sai nyenangko hati-Ni Allah rik manusia. 5 Dang hurik untuk kemirakan hawa nafsu tehadap inggommu, injuk sai dilakuko ulih jelma-jelma sai mak kenal jama Allah. 6 Delom hal injuk reno, dang sai jelma pun nyani salah jama puarini ataupun nipuni. Tumbai sekam radu ngeni peringatan keras jama niku, bahwa Tuhan haga ngehukum jelma-jelma sai ngelakuko kesalahan-kesalahan injuk reno. 7 Allah ngurau ram lain in ram hurik hajor, melainko in ram hurik jama cara sai nyenangko hati-Ni. 8 Jelma sai nulak ajaran inji, lain hak nulak manusia, melainko nulak Allah sai ngeniko Ruh-Ni sai suci jama niku. 9 Mak perlu lagi sekam nulis jama niku tentang injuk repa keti harus mengasihi puari-puari sai seiman. Keti tenggalan radu diajarko ulih-Ni Allah untuk saling mengasihi. 10 Rik hal sinji radu keti tunjukko tehadap sunyin puari seiman di sunyin Makedonia. Kidang, Puari-puari, sekam ngilu nihan, in hurikmu jadi lebih betik lagi. 11 Berusahado hurik tenang rik mak nyampori persoalan jelma barih. Hagani keti beguai nyepok nafkah tenggalan, injuk repa sekam tumbai radu perintahko jama niku. 12 Kik keti hurik injuk reno; keti mak begantung jama sapa pun juga, rik jelma-jelma sai mak percaya jama Almasih, haga ngehormati keti. 13 Puari-puari sekam mirak in keti pandai sai sebenorni tentang jelma-jelma sai radu mati; in keti mak besedih hati injuk jelma bareh mak ngedok pengharapan. 14 Ram percaya bahwa Isa radu mati rik hurik luot. Udi sebabni ram percaya juga bahwa Allah haga ngehurikko luot sunyin jelma sai percaya jama Isa rik radu mati, in tian hurik jejama Ia. 15 Tentang hal seno, injido ajaran Tuhan sai sekam haga sampaiko jama niku: Waktu Tuhan Isa ratong, ram sai masih hurik mak haga lebih mena jak jelma-jelma sai radu mati lebih mena. 16 Kanah malaikat agung haga beseru jama suara kerasni rik trumpet-Ni Allah dibunyiko sebagai tanda aba-aba. Raduni Tuhan Isa tenggalan haga regah jak surga, rik jelma-jelma Kristen sai radu mati haga dihurikko lebih mena. 17 Radu jak seno, ram sai masih hurik waktu seno haga jejama diiwak jama tian mik delom awan-awan untuk betungga jama Tuhan di udara. Raduni ram haga tinggal jama Tuhan selama-lamani. 18 Ulihni seno hagani keti saling nguatko hati jama memakai cawa-cawa inji.

1 Thessalonians 5

1 Puari-puari, mak perlu sekam nulis jama niku kapan waktuni sai tepat hal-hal seno haga tejadi. 2 Mani keti tenggalan jelas pandai bahwa Rani ratong-Ni Tuhan udi haga sampai injuk maling ratong waktu di bingi. 3 Kik ulun cawa, "Sunyinni aman rik tenteram," maka waktu udido tiba-tiba tian haga ditimpa kebinasaan, rik mak sai jelma pun haga lulos. Hal ano haga tejadi tiba-tiba, injuk perasaan sakik nganak sai menimpa bebai sai haga nganak. 4 Kidang keti lain hak jelma sai hurik di delom kekelaman, sehingga rani inji ngejutko keti injuk ratongni maling. 5 Puari sunyinni iado jelma sai hurik delom terang; keti tegolong waktu di rani sai terang. Ram lain jelma sai hurik delom kekelaman, atau sai tegolong waktu di bingi sai kelam. 6 Ulihni seno ram mak ngasi pedom-pedom gaoh injuk ulun bareh. Ram harus waspada rik pikeran ram harus terang. 7 Waktu di bingi jelma pedom, rik waktu di bingi jelma jadi mabuk. 8 Kidang ram inji jelma-jelma sai tegolong waktu di rani sai terang, ulihni seno pikeran ram harus terang. Ram harus tetap percaya jama Tuhan rik mengasihi ulun-ulun bareh rik ngeharap yakin bahwa Allah haga nyelamatko ram. Udido senjata sai ngelindungi ram delom perjuangan ngelawan kekelaman. 9 Allah milih ram lain untuk dihukum, kidang untuk diselamatko liwat Tuhan ram Isa Almasih. 10 Ia mati untuk ram in waktu Ia ratong kanah -- induh ram masih hurik, induh ram radu mati -- ram dapok hurik jejama Ia. 11 Ulihni seno, hagani keti tetap saling ngedurong rik saling nguatko, gegoh injuk sai keti sedang lakuko tano inji. 12 Puari-puari, sekam ngilu nihan in keti ngehargai jelma-jelma sai beguai di tengah-tengahmu; yakdo tian sai radu dipilih ulih-Ni Tuhan untuk memimpin rik ngeni petuah keti. 13 Perlakukodo tian sehormat-hormatni rik jama cinta kasih mani ngingokko api sai tian lakuko. Hurikdo rukun selalu. 14 Sekam ngilu juga, Puari-puari, ingokdo betik-betik jelma sai mak haga beguai; tabahko hati jelma sai rabai; tulungdo jelma sai perlu ditulung rik sabardo tehadap sunyin jelma. 15 Jagado in dang wat sai ngebalos kejahatan jama kejahatan. Berusahado selalu untuk ngelakuko sai betik, peperda keti rik jama sunyin jelma. 16 Hagani keti selalu riang, 17 rik beduado senantiasa. 18 Delom sunyin keadaan hagani keti besyukor, mani udido sai Allah mirak jak keti sebagai jelma sai hurik besatu jama Isa Almasih. 19 Dang mengekang Ruh-Ni Allah. 20 Dang nganggap enteng kabar-kabar sai dikeni ulih Ruh-Ni Allah. 21 Sunyin hal harus diuji, rik sai betik harus ditutuk. 22 Jaohko macam-macam kejahatan. 23 Semoga Allah tenggalan sai ngeniko ram sejahtera, ngejadiko keti jelma sai temon-temon hurik khusus untuk Allah. Semoga Allah ngejaga dirimu sunyinni, baik ruh, jiwa ataupun badanmu, sehingga mak ngedok cacatni waktu Tuhan ram Isa Almasih. 24 Allah, sai radu ngurau keti, haga ngelakuko hal seno mani Ia setia. 25 Duako sekam, Puari-puari. 26 Besalam-salamdo sunyin secara mesra sebagai puari Kristen. 27 Atas kuasa Tuhan, nyak ngilu nihan in keti ngebacako surat inji jama sunyin puari sai seiman. 28 Semoga Tuhan ram Isa Almasih ngeberkati keti. Hormat sekam, Paulus

2 Thessalonians 1

1 Puari-puari jemaah di Tesalonika, sai jadi umat-Ni Allah Bapa ram rik Tuhan Isa Almasih! Sekam, yakdo Paulus, Silas rik Timotius 2 ngeharap semoga Allah Bapa rik Tuhan Isa Almasih ngeni berkat rik sejahtera jama keti. 3 Puari-puari, sekam selalu wajib ngucapko terima kasih jama Allah mani keti. Rik sangun sepatutni sekam bebuat injuk reno, mani keti makin percaya jama Almasih, rik keti makin mengasihi peperda keti. 4 Udido sebabni mengapi sekam cawa tentang keti unggal sekam napol jemaah-jemaah-Ni Allah. Sekam bangga nyeritako injuk repa keti tetap kuat percaya jama Almasih di delom penganiayaan rik penderitaan sai keti alami. 5 Rik di dijado keliakan hara adilni penghakiman-Ni Allah: Keti radu menderita ulihni Dunia Ampai Allah, rik ulihni seno keti haga dianggap layak untuk kuruk mik delomni. 6 Ia haga ngelakuko api sai adil, rik haga ngebalosko penderitaan jama jelma sai nyani keti menderita. 7 Rik jama niku sai tano inji menderita -- injuk reno juga jama sekam -- Allah haga ngeniko kelegaan waktu rani Tuhan Isa regah jak surga rik ngeliakko diri-Ni jama malaikat-malaikat sai perkasa, 8 rik jama apui sai menyala-nyala. Ia regah untuk ngehukum jelma-jelma sai mak mempeduliko Allah rik sai mak haga hurik nutuk Kabar Betik tentang Isa Tuhan ram. 9 Jelma-jelma ano haga nerima hukuman kebinasaan selama-lamani, ditokko mik luah lingkungan Tuhan rik jak kuasa-Ni sai agung; 10 sunyinni ano haga tejadi waktu rani Ia ratong kanah untuk diagungko ulih umat-Ni rik untuk dihormati ulih sunyin jelma sai percaya. Keti pun haga wat di hantara umat-Ni Allah udi, mani keti radu percaya jama kabar sai sekam sampaiko jama niku. 11 Udi sebabni sekam selalu ngeduako keti. Sekam bedua in Allah ngejadiko keti layak untuk hurik nutuk kehaga-Ni; untuk udido Ia ngurau keti. Semoga Allah, jama kuasa-Ni, memenuhi kemirakanmu untuk ngelakuko sai betik, rik nyempurnako sunyinni guai sai keti lakuko mani percaya jama Almasih. 12 Jama injuk reno Tuhan ram Isa diagungko ulih keti, rik keti pun diagungko ulih Isa mani betik-Ni hati Allah ram rik Tuhan Isa Almasih.

2 Thessalonians 2

1 Tentang ratong-Ni Tuhan ram Isa Almasih, rik mengenai haga dikumpulko ram untuk tinggal jejama Ia, injido sai kukilu nihan jak keti: 2 Dang geluk-geluk bingung atau gelisah ulihni wat kabar bahwa radu sampai ranini Tuhan Isa ratong luot. Halokni kabar ano asalni jak sai nubuat, atau jak suatu ajaran; atau halokni juga wat sai cawa bahwa sekam pernah nulis sai injuk reno di delom salah sai surat sekam. 3 Injuk repa pun juga, dang naganko jelma nipu keti. Mani semakkung sampai Rani seno, harus tejadi hal inji lebih mena: Lamon jelma haga murtad, ngingkari Almasih; rik Manusia sai Jahat ditakdirko untuk kuruk mik neraka, haga ngeliakko diri. 4 Ia haga mepungah ngelawan rik ngelanggarko diri di atas sunyin sai disumbah ulihni manusia, atau sunyin diwa sai dianggap Allah ulihni manusia. Bahkan ia haga mejong di delom Lamban Ibadah rik ngumumko bahwa iado Allah. 5 Ingokdo bahwa nyak pernah ngeni pandai sunyinni ano waktu nyak masih jejama keti. 6 Rik keti pandai api sai tano masih ngelarang tejadini sunyinni ano. Kanah waktu sai radu ditantuko ulih-Ni Allah, Manusia sai Jahat udi haga muncul. 7 Kekuatan sai ngeguaiko kejahatan ano radu mulai beguai secara rahasia kidang masih ditahan-tahan. Kanah kik sai nahanni ano radu disingkerko, 8 ampai keliakan Manusia sai Jahat udi. Maka kapan Tuhan Isa ratong, Ia haga ngebunuh Manusia sai Jahat udi jama napas jak banguk-Ni, rik ngebinasakoni jama kecemerlangan kehadiran-Ni. 9 Manusia sai Jahat udi haga muncul jama suatu kuasa sai balak jak iblis. Ia haga nyani sunyin macam keanehan rik hal-hal luar biasa sai lamon tipuan. 10 Ia haga sunyin tipu muslihat sai jahat untuk nyesekko jelma-jelma sai haga binasa. Tian haga binasa mani nulak rik mak gering kabar sai benor jak Allah sai dapok nyelamatko tian. 11 Udido sebabni Allah ngeratongko jama tian suatu kuasa sai nyesekko, sehingga tian percaya api sai mak benor. 12 Akibatni, sunyin jelma sai gering jama dusa rik mak percaya jama sai benor udi, haga dihukum. 13 Puari-puari sai dikasihi Tuhan! Sekam selalu harus ngucapko terima kasih jama Allah tentang keti, mani jak mulani Allah radu memilih keti untuk diselamatko. Hal udi tejadi ulih api sai diguaiko Ruh-Ni Allah jama niku untuk ngejadiko keti umat-Ni Allah sai suci rik ulih mani keti percaya jama kabar sai benor jak Allah. 14 Untuk senodo Allah ngurau keti liwat Kabar Betik sai sekam beritako jama niku. Allah ngurau keti, mani Ia haga in keti nutuk ngerasako keagungan Tuhan ram Isa Almasih. 15 Ulihni seno, Puari-puari, cecokdo teguh rik cating terus ajaran-ajaran sai radu sekam keniko jama niku, baik sai lisan maupun sai tetulis. 16 Semoga Tuhan ram Isa Almasih tenggalan, rik Allah Bapa ram ngehibur rik nguatko hatimu, in keti dapok ngeguaiko rik ngabarko api sai betik. Mani Allah mengasihi ram, rik ulihni kebetikan hati-Ni Ia nyani ram tetap tabah, rik ngeharapko sai betik.

2 Thessalonians 3

1 Akherni, Puari-puari, beduado untuk sekam. Beduado in kabar jak Tuhan dapok terus tesebar geluk rik betik diterima, gegoh injuk sai radu tejadi jama niku tumbai. 2 Beduado juga in Allah nyelamatko sekam jak jelma-jelma sai bejat rik jahat. Mani mak sunyinni jelma percaya jama kabar jak Tuhan udi. 3 Kidang Tuhan setia. Ia haga nguatko keti rik ngelindungi keti jak Si Jahat. 4 Rik sekam percaya nihan jama Tuhan tentang keti; bahwa keti sedang ngelakuko rik haga terus ngelakuko api sai sekam anjurko jama niku. 5 Semoga Tuhan ngebimbing keti untuk lebih ngerti bahwa Allah mengasihi keti rik bahwa Almasih ngeni ketabahan jama niku. 6 Puari-puari, atas kuasa Tuhan Isa Almasih, sekam perintahko in keti ngejaohi sunyin puari, sai hurik bemalas-malasan, rik mak nutuk ajaran-ajaran sai sekam keniko jama tian. 7 Keti tenggalan pandai bahwa keti harus niru cuntoh sekam. Sekam mak bemalas-malasan waktu sekam wat di tengah-tengah keti. 8 Sekam mak nganik kanikan jelma jama mak ngebayarni. Sebalikni di rani di bingi sekam beguai ngebanting tulan in sekam mak nyusahko sapa pun juga jak hantaramu. 9 Sekam ngelakuko ano lain mani sekam mak berhak nuntut in keti nulung sekam, kidang mani sekam haga jadi teladan jama keti. 10 Waktu sekam masih wat di tengah-tengah keti, sekam ngeni atoran inji, "Jelma sai mak haga beguai, mak ngasi mengan." 11 Sekam ngucakko sinji mani sekam ngedengi bahwa wat jelma-jelma di hantaramu sai hurik bemalas-malasan. Tian mak ngelakuko sai hal pun, kecuali sibuk nyampori urusan jelma bareh. 12 Atas kuasa Tuhan Isa Almasih sekam perintahko jelma-jelma udi rik ngeni peringatan, in tian beguai tenteram rik nyepok nafkah tian tenggalan. 13 Kidang keti dang bosan ngelakuko sai betik. 14 Halokni kanah wat jelma sai mak haga nutuk api sai sekam cawako delom surat inji. Waspadado tehadap jelma injuk seno rik dang begaul jama ia in ia meliom. 15 Kidang dang memperlakuko ia sebagai musuh, angkah keni petuah ia sebagai puari. 16 Tuhan yakdo sumber kesejahteraan ram. Semoga Ia selalu ngeni jama niku sejahtera delom sunyin hal. Semoga Tuhan menyertai Puari sunyinni. 17 Salam jak nyak, Paulus. Nyak tenggalan sai nulis bagian inji. Injido tanda sai kutulis di sunyin suratku. 18 Semoga Tuhan ram Isa Almasih ngeberkati Puari sunyinni. Hormat sekam, Paulus

1 Timothy 1

1 Timotius, anakku sai sejati di delom Tuhan! Surat inji jak nyak, Paulus, rasul-Ni Isa Almasih atas perintah Allah, Penyelamat ram rik atas perintah Isa Almasih, harapan ram. Semoga Allah Bapa rik Isa Almasih Tuhan ram ngeni berkat, rahmat rik sejahtera jama niku. 3 Nyak mirak in niku tetap tinggal di Efesus injuk radu nyak tekanko jama niku waktu nyak mik di Makedonia. Mani, di Efesus wat pira-pira jelma sai nyebarko ajaran sai mak benor, rik niku harus naruko tian. 4 Ucakko jama tian in dang lagi ngeni perhatian pada dongeng-dongeng rik cerita-cerita asal-usul sai mak putus-putusni. Sunyinni ano angkah nimbulko pertangkaran gaoh, rik mak memajuko rencana-Ni Allah sai angkah dapok dikenal liwat percaya jama Ia. 5 Tujuan petuahku ano yakdo in ulun dapok wat hati sai murni rik hati sai suci, rik temon-temon percaya jama Tuhan, rik jama injuk reno tian dapok mengasihi peperda tian. 6 Wat sebagian jelma sai radu mak hurik injuk reno lagi, rik tesesek delom perdebatan-perdebatan sai mak ngedok gunani. 7 Tian haga jadi guru-guru agama, padahal tian tenggalan mak memahami cawa-cawa sai tian pakai atau hal-hal sai yakin tian kemukako. 8 Ram pandai bahwa hukum agama yakdo betik, kik digunako injuk semestini. 9 Tantuni harus diingok bahwa hukum harus disani lain tehadap jelma betik, melainko tehadap jelma-jelma sai ngelanggar hukum, jelma-jelma sai jahat, jelma bejat, tehadap jelma bedusa, jelma mak beguna, jelma dunia, tehadap jelma sai ngebunuh bak atau emakni, jelma-jelma sai ngebunuh pada umumni, 10 tehadap jelma-jelma hajor, homoseks, penculik, pembuhung; saksi-saksi buhung, rik sapa gaoh sai nyani hal-hal sai betentangan jama ajaran sai benor. 11 Ajaran udi wat di delom Kabar Betik sai penyebaranni dipercayako jama nyak, yakdo Kabar Betik jak Allah sai agung rik patut dipuji. 12 Nyak ngucapko terima kasih jama Isa Almasih Tuhan ram. Ia radu ngeniko kekuatan jama nyak untuk ngelayani Ia, rik Ia nganggap nyak layak untuk tugas ano, 13 walaupun tumbai nyak ngefitnah rik nganiaya rik ngehina Ia. Kidang Allah mengasihani nyak, mani waktu seno nyak makkung percaya, jadi nyak mak pandai api sai kulakuko. 14 Rik nyak malah dilimpahi rahmat-Ni Tuhan ram. Ia ngeniko jama nyak kemampuan untuk percaya jama Ia rik mengasihi peperda manusia. Kemampuan ano dikeniko jama ram sunyin sai radu besatu jama Isa Almasih. 15 Sangun temon cawa inji -- ulihni seno patutdo diterima rik dipercaya sepenuhni --: "Isa Almasih ratong mik dunia inji untuk nyelamatko jelma bedusa." Rik nyakdo jelma bedusa sai paling jahat. 16 Kidang justru ulihni seno Allah mengasihi nyak, in Isa Almasih dapok nunjukko sunyinni kesabaran-Ni tehadap nyak, jelma sai paling bedusa inji. Rik inji jadi sai cuntoh untuk sunyin jelma sai kanah haga percaya jama Ia rik mansa hurik sejati rik kekal. 17 Allah, Raja sunyin zaman, patut dihormati rik dipuji selalu, mani Iado sai kekal, sai mak keliakan rik esa! Amin. 18 Timotius, anakku! Tugas inji kupercayako jama niku, ngingok luhot-Ni Allah sai disampaiko ulih nabi-nabi delom jemaah tentang dirimu. Hagani luhot udi jadi bekal jama niku delom perjuangan sai betik. 19 Bejuangdo jama nyating kepercayaan sai benor rik jama hati sai suci. Wat jelma-jelma sai mak peduli jama suara hatini, sehingga hancordo kepercayaan tian. 20 Di hantarani iado Himeneus rik Aleksander. Kerua jelma udi radu kuhukum jama nyerahkoni jama iblis, in tian belajar untuk taru ngehina Allah.

1 Timothy 2

1 Mula-mula, nyak ngilu nihan in permohonan, sembahyang, rik dua syafaat rik ngucapko terima kasih disampaiko jama Allah untuk sunyin jelma; 2 untuk raja-raja rik untuk sunyin jelma sai nyating kekuasaan. Kiludo in ram dapok hurik tenang rik tenteram untuk Allah jama kelakuan sai patut. 3 Udido sai betik rik nyenangko hati-Ni Allah, Penyelamat ram. 4 Ia haga in sunyinni jelma diselamatko rik pandai sai benor. 5 Mani, angkah wat sai Allah, rik angkah sai penengah hantara Allah jama manusia, yakdo Isa Almasih. 6 Ia manusia sai radu nyerahko diri-Ni untuk ngebebasko sunyin jelma jak dusa-dusa tian. Injuk reno Allah nunjukko waktu sai tepat, bahwa Ia mirak in sunyin jelma diselamatko. 7 Rik udido sebabni nyak dikayun mik jama jelma-jelma lain Yahudi untuk ngabarko jama tian kabar tentang kepercayaan sai benor. Sai kukemukako inji benor, nyak mak buhung. 8 Nyak haga in di dipa pun juga kaum jelma bakas bedua jama hati sai suci, tanpa butong atau perselisihan. 9 Hagani kaum bebai ngehias dirini sederhana rik makai kawai sai sopan. Dang makai potongan/model buok sai nyulok atau perhiasan-perhiasan emas atau mutiara, atau kawai sai mahal-mahal. 10 Sebalikni, hagani bebai ngehiasi dirini jama perbuatan-perbuatan sai betik injuk repa sai patut bagi bebai sai beibadah jama Allah. 11 Bebai harus belajar ngehema rik patuh. 12 Nyak mak ngebenorko bebai ngajar ataupun merintah bakas; tian harus ngehema. 13 Mani sai mula-mula diciptako iado Adam rik kak raduni ampai Hawa. 14 Rik lain hak Adam, melainko bebaido sai ketipu, sehingga ngelanggar perintah-Ni Allah. 15 Meskipun injuk reno, bebai haga selamat jama ngelaherko anak, asal ia jama kerendahan hati tetap percaya jama Almasih rik tetap mengasihi ulun bareh rik hurik khusus untuk Allah.

1 Timothy 3

1 Temon nihan cawa inji, "Jelma sai mirak jadi sai ngurus jemaah, ngehagako suatu guai sai berega nihan." 2 Jelma sai ngurus jemaah harusdo jelma tanpa cela, angkah sai inggomni, pandai nahan diri, bijaksana, rik tertib; ia gering nerima jelma di lambanni, rik dapok ngajar jelma, 3 dang jelma sai pemabuk, atau sai gering rigu. Sebalikni, ia harus lemoh lembut rik gering damai. Ia mak ngasi mata duitan. 4 Ia harus pandai ngator rumah tanggani betik-betik, rik ngedidik anak-anakni untuk taat rik hormat jama ia. 5 Mani kik jelma sai mak pandai ngator rumah tanggani tenggalan, injuk repa ia dapok ngator jemaah-Ni Allah? 6 Sai ngurus jemaah mak ngasi jelma sai ampai gaoh jadi Kristen, mani kanah ia jadi mepungah raduni tekutuk injuk iblis tumbai. 7 Ia harusdo jelma sai ngedok gelar betik delom masyarakat, mani kik mak injuk reno maka ia haga dihina jelma sehingga tumbak mik delom perangkap iblis. 8 Jelma sai ngebantu jemaah harus juga jelma sai betik rik tulus; mak mata duitan rik mak gering nginum lamon nihan anggor. 9 Tian harus nyating kuat jama hati sai murni ajaran kepercayaan Kristen sai radu dinyatako ulih-Ni Allah. 10 Hagani tian diuji pai, rik kik nyata tian mak becela, ampai tian ngasi ngebantu di delom jemaah. 11 Inggom tian pun harus juga jelma sai betik, lain jelma sai gering nyebarko desas-desus. Tian harus pandai nahan diri rik jujor delom sunyin hal. 12 Sai ngebantu jemaah harus ngedok angkah sai kajong. Ia harus pandai ngator anak-anakni rik rumah tanggani betik-betik. 13 Jelma-jelma sai betik ngebantu di delom jemaah haga dihormati rik jadi semakin bani cawa tentang kepercayaan tian jama Almasih. 14 Nyak ngeharap mak mesaka lagi nyak haga napol niku. Meskipun injuk reno, nyak nulis juga surat inji jama niku, 15 in kik nyak telat, niku radu pandai injuk repa ram harus hurik sebagai keluarga-Ni Allah, yakdo jemaah-Ni Allah sai hurik. Jemaah injido sai ngerupako tihang penyecok rik pendukung ajaran sai benor jak Allah. 16 Mak sai jelma pun dapok menyangkal, hara balakni rahasiani agama ram: Ia ngeliakko diri delom bantuk manusia, rik dinyatako benor ulih Ruh-Ni Allah, rik diliak ulih malaikat-malaikat. Kabar-Ni dikumandangko di hantara bangsa-bangsa, rik Ia dipercaya di seluruh dunia rik diiwakko mik surga.

1 Timothy 4

1 Ruh-Ni Allah tegas ngucakko bahwa di waktu sai haga ratong, sebagian jelma haga murtad, ngingkari Almasih. Tian haga patuh jama ruh-ruh sai nyesekko rik nutuk ajaran-ajaran ruh jahat, 2 sai disampaiko liwat jelma-jelma munafik sai ngebuhung. Hati jelma-jelma ano radu kelam. 3 Tian ngajar jelma untuk mak kawin rik mak nganik kanikan sai tantu. Padahal kanikan udi diciptako Allah untuk dikanik jama ngucapko terima kasih jama Ia ulih jelma-jelma sai radu percaya jama Almasih rik radu kenal jama ajaran sai benor jak Allah. 4 Sunyin hal sai diciptako ulih-Ni Allah udi betik, rik mak ngedok sai pun sai harus dianggap haram kik radu diterima jama ngucapko terima kasih jama Allah. 5 Mani berkat jak Allah rik dua nyani kanikan udi jadi halal. 6 Kik niku ngajarko sunyinni ano jama puari-puari seiman niku haga jadi jelma sai ngebantu Isa Almasih sai betik beguai. Rik niku haga terus mupuk hatimu jama cawa-Ni Allah sai ram percaya, rik jama ajaran-ajaran sai benor sai radu niku tutuk selama inji. 7 Jaohnido cerita-cerita tahayul sai mak beguna. Hagani niku ngelatih dirimu untuk hurik beibadah. 8 Latihan jasmani cutik gaoh gunani, kidang latihan rohani beguna delom sunyin hal, mani ngisi janji untuk hurik waktu inji rik waktu sai haga ratong. 9 Hal ano benor rik patut diterima rik dipercaya sepenuhni. 10 Udi sebabni ram bejuang rik beguai keras mani ram beharap nihan jama Allah sai hurik; Ia yakdo Penyelamat sunyin jelma, terutama jelma-jelma sai percaya. 11 Ajarko di sunyinni ano rik kayundo jelma nutukni. 12 Dang naganko sai jelma pun nganggap niku rendah mani niku masih ngura. Sebalikni, hagani niku jadi teladan bagi jelma-jelma percaya delom kicikanmu rik kelakuanmu, delom cara niku mengasihi peperda keti rik percaya jama Isa Almasih, rik jama hurikmu sai murni. 13 Sementara ano, sampai nyak ratong kanah, niku harus temon-temon ngebacako Alkitab jama jelma-jelma rik ngedurong rik ngajar tian. 14 Dang niku lalai makai karunia jak Ruh-Ni Allah sai dikeniko jama niku waktu jelma-jelma sai mimpin jemaah ngepikko culuk tian di atas ulumu, rik nabi-nabi nyampaiko luhot-Ni Allah tentang dirimu. 15 Guaikodo sunyin ano jama temon-temon in kemajuanmu diliak ulih sunyin jelma. 16 Awasido dirimu rik awasido juga ajaranmu. Hagani niku setia ngelakuko sunyinni ano, mani jama injuk reno niku haga nyelamatko baik dirimu tenggalan maupun jelma-jelma sai ngedengimu.

1 Timothy 5

1 Dang niku keras ngebutong jelma sai lebih tuha jak niku melainko uraudo ia ngedengi cawa-cawamu seolah-olah ia bakmu. Perlakukodo jelma-jelma ngura sebagai puari, 2 rik bebai-bebai tuha sebagai emak. Bebai-bebai ngura hagani niku perlakuko sebagai adik, jama sikap sai murni. 3 Hormati randa-randa sai benor-benor hurik tenggalan. 4 Kidang kik sai randa ngedok anak-anak rik umpu-umpu, tian anodo sai mula-mula harus dikeni pengertian bahwa tian wajib memperhatiko kaum keluarga tian, rik ngebalos budi ulun tuha rik nenek tian. Mani hal senodo nyenangko hati-Ni Allah. 5 Randa sai temon-temon tenggalan rik mak ngedok sapa-sapa sai dapok meliharani, angkah beharap jama Allah. Di rani di bingi ia terus bedua jama Allah untuk ngilu tulungan-Ni. 6 Kidang randa sai gering hurik besenang-senang, radu mati meskipun ia masih hurik. 7 Sampaikodo petunjuk-petunjuk inji jama tian, in tian hurik tanpa cela. 8 Kidang kik wat jelma sai mak melihara sanak puarini, lebih-lebih keluargani tenggalan, ulun udi menyangkal kepercayaanni; ia lebih burak jak jelma sai mak percaya. 9 Angkah randa sai memenuhi syarat-syarat injuk reji ngasi dikurukko mik delom daptar randa-randa: umorni harus mak kurang jak enam puluh tahun, tumbai angkah sekali kawin, 10 tekenal sebagai bebai sai ngelakuko hal-hal sai betik injuk misalni: radu betik-betik ngebalakko anak-anakni, senang nerima kuari-kuari minok di lambanni, ngelayani jelma-jelma percaya, ngebantu jelma sai susah rik temon-temon ngelakuko sunyin guai sai betik. 11 Dang dikurukko mik delom daptar udi randa-randa sai masih ngura. Mani kik rasa birahi tian jadi kuat nihan, tian haga kawin luot; rik ninggalko Almasih. 12 Maka tian besalah mani mungker janji sai dikeniko jama Ia. 13 Lagi muneh tian ngetok-ngetokko waktu jama luah kuruk lamban ulun. Rik sai lebih burak lagi, iado bahwa tian belajar ngefitnah gelar ulun bareh rik nyampori urusan jelma rik nyawako hal-hal sai mak patut dicawako. 14 Udido sebabni nyak haga in randa-randa ngura kawin luot, mansa anak rik ngurus rumah tangga, in musuh-musuh ram mak mansa kesempatan untuk ngeburak-burakko gelarni ram. 15 Mani wat randa-randa sai radu sesek nutuk ruh jahat. 16 Kidang kik sai bebai Kristen ngedok anggota keluarga sai radu jadi randa, ia harus ngebantu randa-randa udi; dang naganko jemaah sai nanggung tian. Jama injuk reno jemaah dapok ngebantu randa-randa sai mak ngedok sama sekali sanak puari. 17 Sai jelma mimpin jemaah sai ngelakuko tugas, patut dikeni penghargaan rua kali lipat, terutama nihan tian sai rajin bekhotbah rik ngajar. 18 Mani delom Alkitab tetulis, "Jawi sai sedang ngilik-ilikko gandum untuk ngelepasko biji gandum jak bulirni dang disalok bangukni", juga, "Jelma sai beguai, berhak nerima upahni". 19 Dang nerima tuduhan tehadap sai mimpin jemaah, kecuali kik diperkuat ulih rua jelma saksi atau lebih. 20 Jelma sai bebuat dusa, harus diingokko di hadap sunyin jemaah, in sai bareh jadi rabai. 21 Di hadap-Ni Allah, Isa Almasih, rik malaikat-malaikat sai tepilih, nyak ngilu nihan in niku nutuk petunjuk-petunjuk inji tanpa sakwa sangka tehadap sapa pun, rik tanpa memihak-mihak. 22 Dang geluk nihan ngepikko culuk atas sai jelma guna ngeresmiko pengangkatanni sebagai jelma sai ngebantu Tuhan. Kik ulun sai bedusa, dang nutuk terlibat delom dusa udi. Jagado dirimu in tetap murni. 23 Dang lagi nginum way gaoh; nginumdo juga cutik anggor untuk nulung pencernaanmu, mani niku risok meruyuh. 24 Dusa sebagian jelma semakkung diadili, radu jelas keliakan. Kidang dusa sai bareh ampai kepandaian radu jak seno. 25 Reno juga perbuatan-perbuatan betik langsung keliakan. Rik sai mak mudah keliakan sekalipun mak dapok tesegok.

1 Timothy 6

1 Jelma-jelma Kristen sai jelma sai ngebantu, harus nganggap bahwa tuan tian patut dihormati, in ulun mak dapok ngeburakko gelar-Ni Allah atau ajaran ram. 2 Jelma-jelma sai ngebantu tuanni jelma Kristen, mak ngasi ngeremehko tuanni mani tian jejama ulun Kristen. Malah tian seharusni lebih betik lagi ngelayani tuan tian ano, mani tuan sai betik dilayani ano iado jejama jelma percaya sai dikasihi. Sunyinni inji harusdo niku ajarko rik keni petuah. 3 Sapa gaoh sai ngajarko ajaran sai bareh jak seno rik mak setuju jama ajaran sai mak benor jak Tuhan ram Isa Almasih, rik jama ajaran agama ram, 4 iado jelma sai mepungah rik mak pandai api-api! Penyakikni iado gering bedebat rik betangkar tentang istilah-istilah sehingga nimbulko sesera, perpecohan, fitnahan, curiga sai mak betik, 5 rik perselisihan sai mak bela-belani. Pikeran jelma-jelma ano radu buntu rik mak lagi benor. Tian nyangko dapok jadi mebatin jak agama. 6 Sangun agama ngeniko untung sai balak, kik ulun puas jama api sai dikedauni. 7 Mani mak ngedok sai hal pun sai ram usung mik delom dunia inji, rik mak ngedok sai hal pun juga sai dapok ram usung mik luah. 8 Jadi, kik wat kanikan rik kawai, udi radu cukup. 9 Kidang jelma sai haga jadi mebatin, teguda rik terjerat ulih sunyin macam sai bugu rik sai nyadang. Kemirakan-kemirakan udi yakni jelma jadi hancor rik celaka. 10 Mani jak cinta jama duit, timbul sunyin kejahatan. Wat sebagian jelma sai ngebedak duit sehingga radu mak nutuk lagi ajaran Kristen, raduni tian ngalami lamon penderitaan sai ngehancorko hati tian. 11 Kidang nikudo jelma kedau-Ni Allah, jadi niku harus ngejaohi sunyinni ano. Berusahado jadi jelma sai benor di mata-Ni Allah, sai ngabdi jama Allah, percaya jama Almasih, mengasihi peperda tian, tabah delom penderitaan rik besikap lemoh lembut. 12 Bejuangdo temon-temon untuk hurik sebagai jelma Kristen in niku ngerebut hadiah hurik sejati rik kekal. Mani untuk senodo Allah ngurau niku waktu niku ngakui di hadap lamon jelma bahwa niku percaya jama Almasih. 13 Rik tano, di hadap-Ni Allah sai ngeniko nyawa jama sunyin hal, rik di hadap-Ni Isa Almasih sai ngeni kesaksian sai benor jama Pontius Pilatus, nyak ngilu inji jama niku: 14 Taatido sunyin perintah ano secara murni rik tanpa cela sampai pada rani Tuhan ram Isa Almasih ratong luot. 15 Ratong-Ni haga ditantuko waktu sai tepat ulih-Ni Allah tenggalan. Iado Jelma Sai Nguasai satu-satuni; Ia agung, Raja sunyinni raja, rik Tuhan sunyinni majikan. 16 Iado gaoh sai mak dapok dikuasai ulihni kematian; Ia hurik di delom cahaya sai mak dapok diredik ulihni sapa pun juga. Mak sai jelma pun pernah ngeliak-Ni, atau dapok ngeliak-Ni. Bagi Iado hormat rik kuasa untuk selama-lamani! Amin. 17 Jama jelma-jelma sai mebatin di dunia inji hagani niku ngilu in tian dang mepungah rik dang ngeharap jama barang-barang sai mak tetap -- injuk halni jama kebatinan. Tian harus beharap jama Allah sai ngeniko sunyin sai hal belimpah jama ram in ram ngerasakoni. 18 Ngiludo jama tian untuk nunjukko kebetikan, untuk lamon ngelakuko hal-hal sai betik, murah hati, rik risok ngeni. 19 Jama injuk reno tian ngumpulko harta sai jadi modal sai betik untuk waktu sai haga ratong. Rik renodo tian haga mansa hurik kekal, yakdo hurik sai sejati. 20 Api sai radu dipercayako jama niku, jagado ano betik-betik, Timotius! Jaohko kicik-kicikan sai mak beguna rik perdebatan-perdebatan tentang hal-hal sai secara keliru disebut "Pengetahuan". 21 Mani wat jelma-jelma sai ngucakko bahwa tian ngedok pengetahuan ano, sehingga nyeleweng jak ajaran Kristen sai percaya tumbai. Semoga Tuhan ngeberkati Puari-puari. Hormat sekam, Paulus

2 Timothy 1

1 Timotius, anakku sai tecinta! Nyak, Paulus, nulis surat inji jama niku, rik ngeharap semoga Allah Bapa rik Tuhan ram Isa Almasih ngeni berkat, rahmat rik sejahtera jama niku. Atas kehaga-Ni Allah, nyak diangkat jadi rasul-Ni Isa Almasih rik diutus untuk ngabarko tentang hurik sai dijanjiko Allah. Hurik ano ram terima mani besatu jama Isa Almasih. 3 Nyak ngucapko syukor jama Allah sai kulayani jama hati sai murni injuk sai dilakuko ulih nenek muyangku tumbai. Nyak selalu ngucapko terima kasih jama Allah unggal nyak ingok jama niku delom dua, baik di rani maupun di bingi. 4 Nyak ingok jama kesedihan hatimu. Udido sebabni nyak mirak nihan betungga jama niku in nyak benor-benor jadi riang. 5 Nyak teingok jama kepercayaanmu sai temon-temon jama Almasih, gegoh kepercayaan nenekmu Lois rik emakmu Eunike. Rik nyak yakin niku pun percaya injuk reno. 6 Ulihni seno nyak ngingokko niku untuk ngehurikko karunia sai dikeniko Allah jama niku waktu nyak ngepikko culukku di atasmu. 7 Mani Ruh sai Allah ngeniko jama ram, lain hak Ruh sai nyani ram jadi rabai. Sebalikni Ruh-Ni Allah udi nyani ram jadi kuat, latap jama kasih rik dapok nahan diri. 8 Ulihni seno dang liam ngeniko kesaksian tentang Tuhan ram, rik dangdo juga liam tentang nyak, sai kuruk bui mani Ia. Sebalikni, hagani niku jama kekuatan jak Allah, nutuk menderita untuk Kabar Betik udi. 9 Allah nyelamatko ram rik ngurau ram in jadi umat-Ni tenggalan. Ia ngelakuko ano lain bedasarko api sai ram radu guaiko, melainko bedasarko rencana-Ni tenggalan rik rahmat-Ni. Ia ngeniko ram rahmat-Ni liwat Isa Almasih semakkung dunia inji diciptako. 10 Rik tano, Allah nunjukko rahmat-Ni udi jama ram jama ratong-Ni Raja Penyelamat ram Isa Almasih. Isa ngalahko kuasa kematian rik ngusung hurik sai abadi liwat Kabar Betik udi. 11 Untuk ngabarko Kabar Betik udido Allah ngangkat nyak jadi rasul rik guru. 12 Udido sebabni nyak menderita sunyinni inji, kidang nyak tetap yakin, mani nyak pandai nihan sapa sai kupercaya. Nyak yakin bahwa api sai radu Ia percayako jama nyak, Ia sanggup juga ngejagani sampai Rani Kiamat. 13 Tutukdo temon-temon ajaran benor sai radu kukeniko jama niku. Rik hagani niku tetap nyating iman rik kasih sai jadi kedau ram mani besatu jama Isa Almasih. 14 Jama bantuan jak Ruh-Ni Allah sai hurik di delom ram, hagani niku ngejagani betik-betik hal-hal berega sai radu dipercayako jama niku. 15 Niku pandai bahwa sunyin jelma di wilayah Asia radu ninggalko nyak, termasuk juga Figelus rik Hermogenes. 16 Kidang keluarga Onesiforus radu pira kali ngeriangko hatiku. Semoga Tuhan bekenan nunjukko belas kesian jama tian. Meskipun nyak delom bui, Onesiforus mak meliom jama keadaanku ano. 17 Reno sampai di Roma, ia terus berusaha nyepok nyak sampai ia betungga jama nyak. 18 Rik niku pandai bahwa di Efesus ia lamon nihan nulung nyak. Semoga Tuhan nunjukko rasa kesian jama ia pada rani-Ni Tuhan ngadili sunyin manusia.

2 Timothy 2

1 Timotius, anakku! Hagani niku jadi kuat ulih rahmat sai dikeniko jama ram, mani ram besatu jama Isa Almasih. 2 Ajaran sai tumbai radu niku dengi jak nyak di hadap lamon jelma, hagani niku percayako jama jelma-jelma sai dapok dipercaya rik sai pintar ngajar ulun bareh. 3 Niku harus nutuk menderita sebagai prajurit-Ni Isa Almasih sai setia. 4 Sai prajurit sai sedang tugas, mak haga nyibukko dirini jama urusan-urusanni tenggalan, mani ia mirak nyenangko hati penglimani. 5 Sai olahragawan mak haga jadi juara di delom suatu pertandingan kik ia mak naati atoran-atoran. 6 Petani sai radu beguai keras, iado sai mula-mula berhak mansa hasil tanoman. 7 Renungkodo api sai nyak kemukako ano, mani Tuhan haga ngeniko jama niku kesanggupan untuk ngerti sunyinni. 8 Ingokdo inji: Kabar Betik sai kukabarko udi iado kabar tentang Isa Almasih, keturunan Daud; Iado Almasih sai radu hurik luot jak kematian. 9 Mani ngabarko Kabar Betik udido, nyak menderita; malah sampai dirantai injuk sai jelma penjahat. Kidang cawa-Ni Allah mak dapok dirantai. 10 Udido sebabni nyak tabah nanggung sunyinni ano demi kepentingan jelma sai radu dipilih ulih-Ni Allah, in tian pun mansa keselamatan sai dikeniko liwat Isa Almasih, rik disertai keagungan sai abadi. 11 Temon nihan cawa inji, "Kik ram radu mati jama-jama Ia, ram haga hurik juga jama-jama Ia. 12 Kik ram tetap tabah, ram haga memerintah juga jama-jama Ia. Kik ram ngingkari Ia, Ia juga haga ngingkari ram. 13 Kik ram mak setia, Ia tetap setia, mani mak dapok Ia betentangan jama diri-Ni tenggalan." 14 Hagani niku ngingokko jelma-jelma tentang sunyinni inji. Di hadap Allah, petuahkodo tian in dang betangkar tentang istilah-istilah. Udi mak ngedok gunani, malahan angkah ngacauko jelma-jelma sai ngedengini. 15 Hagani niku berusaha temon-temon in diakui ulih-Ni Allah sebagai jelma sai layak beguai bagi-Ni. Berusahado in niku mak meliom tentang guaimu, melainko ngajarko tepat ajaran-ajaran benor jak Allah. 16 Jaohido kicik-kicikan sai mak ngedok gunani rik sai ngehina Allah. Kicik-kicikan injuk seno angkah nyani ulun semakin jahat. 17 Ajaran-ajaran jelma udi ngejalar injuk penyakik kanker sai ganas. Di hantara tian termasuk Himeneus rik Filetus. 18 Tian radu nyeleweng jak ajaran sai benor, rik ngacauko kepercayaan sebagian jelma. Tian cawa bahwa kebangkitan jak kematian radu tejadi. 19 Kidang dasar kuat sai disani ulih-Ni Allah mak dapok diguncangko. Di atasni tetulis inji, "Tuhan kenal jama jelma-jelma kedau-Ni", rik "Jelma sai cawa bahwa ia kedau-Ni Tuhan, jelma udi harus taru ngelakuko perbuatan sai salah". 20 Di delom lamban sai balak wat macam-macam pekakas. Wat sai disani jak perak atau emas, kidang wat juga sai jak kayu atau tanoh. Wat sai dipakai untuk keperluan istimewa, rik wat juga sai dipakai untuk keperluan biasa. 21 Jelma sai ngecahko dirini jak sunyin sai jahat, jelma udi haga dipakai untuk keperluan sai istimewa. Ia jadi kedau sai khusus rik beguna bagi tuanni. Ia disediako untuk dipakai bagi unggal guai sai betik. 22 Jaohido kesenangan-kesenangan jelma ngura. Berusahado untuk hurik nutuk kehaga-Ni Allah, setia jama ajaran-Ni rik peperda mengasihi rik ngedok ketenteraman hati. Hurikdo injuk reno jejama tian sai beseru ngilu tulungan jama Tuhan jama hati sai murni. 23 Dangdo nutuk delom perdebatan jelma-jelma bugu sai mak pandai api-api. Niku pandai bahwa sunyin ano angkah nimbulko pertangkaran. 24 Jelma sai beguai untuk Tuhan mak patut betangkar; ia harus ramah tehadap sunyin jelma, rik dapok ngajar betik rik sabar jama jelma. 25 Ia harus lemoh lembut ngajari jelma-jelma sai gering ngelawan; mudah-mudahan Allah ngeni kesempatan jama jelma-jelma udi untuk betubat jak dusa-dusa tian rik kenal jama ajaran-ajaran sai benor. 26 Jama injuk reno tian jadi sadar luot, rik telepas jak perangkap iblis sai radu nawan tian rik maksa tian nutuk kehagani.

2 Timothy 3

1 Ingokdo inji: Waktu rani-rani terakher haga wat lamon kesusahan. 2 Manusia haga mementingko dirini tenggalan, besifat mata duitan, mepungah rik gering balak awak. Tian gering ngehina ulun, berontak tehadap ulun tuha, mak pandai beterima kasih rik nyuohkodo hal-hal rohani. 3 Peperda tian mak mengasihi, mak gering ngeni ampun, tian gering ngeburak-burakko gelar ulun bareh, gering makai kekerasan, tian kejam, rik mak gering mebetik. 4 Tian gering ngekhianati, mepungah rik mak bepiker kejung. Tian lebih gering jama kesenangan dunia jak nutuk Allah. 5 Walaupun secara laher, tian taat ngejalanko kewajiban agama, kidang nulak inti jak agama udi tenggalan. Jaohido jelma-jelma sai injuk reno. 6 Wat di hantara tian sai radu kuruk mik lamban-lamban, raduni ngeguda bebai-bebai lemoh sai ngedok lamon nihan dusa rik dikuasai ulih lamon kemirakan. 7 Bebai-bebai udi terus-menerus ngilu diajar, kidang mak pernah dapok kenal jama ajaran sai benor jak Allah. 8 Injuk repa Yanes rik Yambres ngelawan Musa tumbai, injuk reno juga jelma-jelma udi ngelawan ajaran jak Allah. Pikeran tian radu cadang, rik iman tian radu kandas. 9 Kidang tian mak haga mencapai api-api mani kebuguan tian haga dipandai ulih sunyin jelma, injuk sai dialami ulihni Yanes rik Yambres juga. 10 Kidang niku radu nutuk ajaran-ajaranku, kelakuanku, rik tujuan hurikku. Niku radu ngeliak tenggalan injuk repa nyak temon-temon percaya jama Isa Almasih rik mengasihi peperda manusia. Niku juga pandai kesabaran rik ketabahanku. 11 Niku radu ngeliak nyak dianiaya rik nyak menderita. Niku pandai sunyin sai tejadi tehadapku di Antiokhia, di Ikonium, rik di Listra; rik niku pandai sunyin sai kuderita! Kidang Tuhan nyelamatko nyak jak sunyinni ano. 12 Sangun sunyin jelma sai haga hurik beibadah rik hurik besatu jama Isa Almasih haga dianiaya, 13 sedangko jelma-jelma sai jahat rik jelma-jelma sai nipu semakin jahat. Tian nipu ulun bareh padahal tian tenggalan pun tetipu juga. 14 Kidang tentang niku, Timotius, hagani niku tetap nyating ajaran-ajaran sai benor sai radu diajarko jama niku rik sai niku percaya sepenuhni; mani niku pandai sapa guru-gurumu! 15 Niku harus ingok bahwa jak lunik niku radu kenal jama Alkitab. Alkitab udi dapok ngeniko jama niku pengertian untuk mansa keselamatan liwat iman jama Isa Almasih. 16 Sunyin sai tetulis delom Alkitab, diilhami ulih-Ni Allah rik beguna untuk ngajarko sai benor, untuk ngingokko rik ngebetikko sai salah, rik untuk ngajar manusia in hurik nutuk kehaga-Ni Allah. 17 Jama Alkitab udi jelma sai ngelayani Allah dapok dilengkapi sempurna untuk sunyinni guai sai betik.

2 Timothy 4

1 Isa Almasih haga ratong luot mik dunia inji untuk ngadili jelma-jelma sai hurik rik sai mati; rik Ia haga ratong untuk memerintah sebagai Raja. Ulihni seno nyak ngilu nihan jama niku di hadap-Ni Allah rik Isa Almasih: 2 Hagani niku ngabarko kabar jak Allah udi, rik terus ngedesak in jelma ngedengini, api tian haga atau mawat. Hagani niku ngeyakinko jelma, nunjukko kesalahan, rik ngeni durongan jama tian. Ajardo jelma sesabar mungkin. 3 Mani haga sampai waktuni jelma mak haga lagi nerima ajaran sai benor. Sebalikni, tian haga nutuk kehagani tian tenggalan rik ngumpulko lamon guru untuk diajarko hal-hal sai bangik didengi di cuping tian. 4 Tian haga nyalok cuping tehadap sai benor, kidang haga masang cuping tehadap cerita-cerita dongeng. 5 Meskipun injuk reno, niku harus nguasai dirimu delom keadaan injuk repa pun juga. Tabah delom penderitaan, laksanako sebagai jelma sai ngeni kabar Kabar Betik udi rik jalanko sebetik-betikni kewajibanmu sebagai jelma sai ngebantu Allah. 6 Tentang diriku, radu sampai waktuni nyak haga mati sebagai kurban jama Allah. Serebok lagi nyak haga ninggalko dunia inji. 7 Nyak radu nutuk perlumbaan sebetik-betikni, rik radu mencapai garis akher. Nyak tetap setia jama Almasih sampai akher. 8 Rik tano hadiah kemenangan nunggu nyak. Pada Rani Kiamat, Tuhan, Hakim sai adil udi haga nyerahko hadiah udi jama nyak, mani nyak hurik mebetik jama Allah. Rik lain nyak gaoh sai haga nerima hadiah udi, kidang juga sunyin jelma tiram nihan nunggu ratong-Ni Tuhan. 9 Berusahado ratong jama nyak segeluk-gelukni, 10 mani Demas radu ninggalko nyak mani mencintai dunia inji. Ia radu mik di Tesalonika, Kreskes radu mik di Galatia, rik Titus mik Dalmatia. 11 Angkah Lukas sai tinggal jama nyak. Sunsungdo Markus rik usungdo ia jejama niku, mani ia dapok ngebantu delom guaiku. 12 Nyak radu ngayun Tikhikus mik di Efesus. 13 Kik niku ratong, usungdo mantol sai kutinggalko di Troas, di lambanni Karpus. Usungdo juga buku-bukuku, terutama buku-buku sai disani jak kertas bawak. 14 Aleksander, tukang tembaga udi radu ngelakuko hal-hal sai jahat nihan tehadap nyak. Tuhan haga ngebalos ia nutuk perbuatanni. 15 Niku tenggalan harus hati-hati tehadap ia, mani ia menantang nihan kabar ram. 16 Waktu nyak mula-mula ngajuko pembelaan diriku, mak ngedok sai jelma pun sai ngedampingi nyak; sunyin ninggalko nyak. Mudah-mudahan Allah mak nyalahko tian delom hal inji! 17 Kidang Tuhan ngedampingi nyak. Ia ngeniko kekuatan sehingga nyak sanggup ngabarko sunyin Kabar Betik udi, in didengi ulih sunyin jelma lain Yahudi. Rik nyak telepas jak bahaya kematian. 18 Sangun Tuhan haga ngelepasko nyak jak unggal usaha sai jahat tehadap nyak. Ia haga selamat ngusung nyak mik delom Kerajaan-Ni di surga. Hagani Ia diagungko selama-lamani! Amin. 19 Salamku untuk Priskila rik Akwila rik untuk keluarga Onesiforus. 20 Erastus tinggal di Korintus, rik Trofimus radu kutinggalko delom keadaan meruyuh di Miletus. 21 Berusahado sedapok-dapokni untuk ratong semakkung musim ngison. Ebulus, Pudes, Linus, rik Klaudia ngirim salam tian jama niku; injuk reno juga sunyin puari seiman barehni. 22 Semoga Tuhan ngedamping niku. Semoga Tuhan ngeberkati Puari-puari! Hormat sekam, Paulus

Titus 1

1 Anakku Titus! Nyak, Paulus, nulis surat inji sebagai jelma sai ngebantu Allah rik rasul-Ni Isa Almasih. Nyak dipilih rik diutus untuk nulung jelma-jelma pilihan-Ni Allah in jadi kuat delom iman tian. Nyak juga harus ngebimbing tian in kenal jama ajaran sai benor sai diajarko ulih agama ram. 2 Ajaran udi bedasarko harapan bahwa ram haga nerima hurik sejati rik kekal. Allah radu ngejanjiko hurik ano semakkung permulaan zaman -- rik Allah mak mungkin bebuhung. 3 Waktu sai tepat, Allah nyatako janji-Ni ano delom luhot-Ni. Luhot udi radu dipercayako jama nyak, rik nyak ngabarkoni atas perintah-Ni Allah Penyelamat ram. 4 Titus, niku temon-temon anakku, mani niku rik nyak jama-jama radu percaya jama Almasih. Nyak ngeharap semoga Allah Bapa rik Isa Almasih Raja Penyelamat ram, ngeni berkat rik sejahtera jama niku. 5 Nyak ninggalko niku di Kreta in niku dapok ngurus hal-hal sai masih perlu diator. Juga, in niku ngangkat jelma-jelma sai mimpin jemaah di unggal kota. Rik ingokdo jama petunjuk-petunjuk nyak inji: 6 Jelma sai mimpin jemaah hagani jelma sai tanpa cela; ia harus ngedok angkah sai inggom; anak-anakni harus radu percaya jama Almasih rik lain sai dikenal sebagai sanak berandal rik sai mak dapok diator. 7 Jelma sai ngurus jemaah iado jelma sai ngurus guai-Ni Allah, ia mak ngasi becela. Ia mak ngasi mepungah atau pembutong, atau pemabuk, atau gering rigu, atau mata duitan. 8 Ia harus senang nerima jelma di lambanni, gering hal-hal sai betik, dapok nahan diri, jujor, suci, rik tertib. 9 Ia harus nyating kuat ajaran sai dapok dipercaya, injuk sai radu diajarko jama ia. Jama injuk reno ia sanggup ngeni petuah jama jelma bedasarko ajaran sai benor, rik nunjukko kesalahan jelma-jelma sai nantangni. 10 Mani lamon jelma sai gering berontak, terutama jelma-jelma sai jenoni beragama Yahudi; tian nipu ulun bareh jama balak awak tian. 11 Jelma-jelma injuk reno harus disalok bangukni, mani tian ngacauko lamon keluarga jama ajaran-ajaran sai mawat-mawat. Tian ngelakuko ano angkah mani haga nyepok untung sai mak pantas! 12 Pernah sai nabi tian tenggalan, sai asalni jak Kreta juga, cawa "Jelma-jelma Kreta risok bebuhung, rik injuk binatang buas sai rakus rik pemalas." 13 Api sai dicawako ulih nabi udi sangun temon. Udi sebabni niku harus tegas ngingokko tian; in tian tetap nyating ajaran sai benor 14 rik mak lagi nyating cerita-cerita Yahudi atau atoran-atoran sai disani ulih jelma-jelma sai nulak ajaran sai benor udi. 15 Sunyin hal iado suci bagi jelma-jelma sai suci. Kidang bagi jelma-jelma sai pikeranni kamak rik sai mak beriman, mak ngedok sai pun sai suci, mani pikeran rik hati tian radu kamak! 16 Tian cawa bahwa tian kenal jama Allah, padahal perbuatan tian nyangkal-Ni. Tian menjijikko, rik tian mak haga taat; tiando jelma-jelma sai mak mampu ngelakuko sai hal sai betik.

Titus 2

1 Kidang niku, Titus, hagani niku ngajarko ajaran sai tepat. 2 Keni petuah jelma bakas sai tuha, in tian nahan diri, bijaksana rik hurik sebagai jelma sai patut dihormati. Tian harus juga nyating ajaran sai benor jak Allah, sempurna mengasihi rik tabah menderita. 3 Injuk reno juga hagani niku ngeni petuah bebai-bebai sai tuha in kelakuan tian nutuk api sai patut bagi jelma sai hurik khusus bagi Allah. Tian mak ngasi ngefitnah jelma bareh, rik mak ngasi ketagihan inuman keras. Tian harus ngajarko hal-hal sai betik, 4 in injuk reno tian dapok ngedidik bebai-bebai ngura untuk mengasihi kajong rik anak-anak, 5 jadi bijaksana, hurik suci rik jadi ibu rumah tangga sai betik sai tunduk jama kajongni. Jama injuk reno mak ngedok jelma sai dapok ngereneh kabar jak Allah. 6 Injuk reno juga, ingokko jelma-jelma ngura in tian jadi bijaksana. 7 Delom sunyin hal, hagani niku jadi teladan kelakuan sai betik. Kik niku ngajar, niku harus jujor rik temon-temon. 8 Pakaido cawa-cawa sai bijaksana, sai mak dapok dicela ulun, rik lawan-lawanmu jadi liom mani mak ngedok hal-hal burak sai dapok tian cawako tentang ram. 9 Jelma-jelma sai ngebantu harus tunduk jama tuanni, rik nyenangko hatini delom sunyin hal. Tian mak ngasi ngebantah, 10 atau maling. Hagani tian nunjukko bahwa tian selalu besikap betik rik setia, in jama sikap tian ano ulun memuji ajaran tentang Allah, Penyelamat ram. 11 Mani Allah radu nunjukko rahmat-Ni guna nyelamatko sunyin manusia. 12 Rahmat-Ni Allah udi ngedidik ram in mak lagi hurik belawanan jama kehaga-Ni Allah rik mak nutuk kemirakan dunia. Ram dididik untuk hurik nahan diri delom dunia inji, tulus rik setia jama Allah. 13 Tano ram lagi nunggu Rani sai ram harap-harapko udi; waktu Rani udi dunia haga ngeliak keagungan-Ni Isa Almasih, yakdo Allah Mahabesar rik Raja Penyelamat ram. 14 Ia radu ngurbanko diri-Ni bagi ram untuk ngebebasko ram jak sunyin kejahatan, rik ngejadiko ram suatu umat sai bebas jak dusa rik sai jadi kedau-Ni gaoh, rik sai rajin ngelakuko sai betik. 15 Ajarkodo sunyinni ano, rik ngeni petuahdo rik tegurdo para pendengimu jama bewibawa. Dangdo naganko sai jelma pun ngeliak niku rendah.

Titus 3

1 Ingokkodo anggota jemaah-jemaahmu in tian tunduk jama jelma-jelma sai mimpin rik jelma-jelma sai nguasai negara, rik taat rik besedia ngelakuko unggal hal sai betik. 2 Ucakko jama tian in dang ngefitnah atau betangkar jama sapa pun juga, melainko in besikap ramah. Hagani tian selalu besikap lemoh lembut tehadap sunyin jelma. 3 Mani tumbai ram tenggalan juga bugu, sesek rik mak taat. Ram diperbudak ulih lamon macam nafsu rik kemirakan; ram hurik jama niat-niat jahat rik sesera, rik saling menyuoh. 4 Kidang Allah, Penyelamat ram nunjukko kasih rik kebetikan hati-Ni jama ram. 5 Ia nyelamatko ram, lain mani ram radu ngelakuko sai hal sai betik, melainko mani Ia tenggalan mengasihani ram. Ia nyelamatko ram liwat Ruh-Ni Allah, sai ngeniko ram kelaheran ampai rik hurik ampai jama cara ngebasuh ram. 6 Allah nyurahko Ruh-Ni jama ram liwat Isa Almasih, Raja Penyelamat ram, 7 in ulih rahmat-Ni Isa, ram mebetik luot jama Allah rik ram mansa hurik sejati rik kekal sai ram harap-harapko. 8 Cawa inji benor temon. Nyak haga niku nekanko hal-hal inji, in jelma-jelma sai percaya jama Allah temon-temon berusaha untuk ngelakuko guai-guai sai betik rik beguna untuk sunyinni jelma. 9 Jaohido perdebatan-perdebatan sai mak beguna, cerita-cerita asal-usul, pertangkaran rik rigu tentang hukum agama. Sunyinni ano mak ngedok gunani rik mak ngedok untungni. 10 Jelma sai nyebabko perpecohan delom jemaah, hagani niku ingokko sai atau rua kali; radu jak seno dang lagi bekantik jama ia. 11 Niku pandai bahwa jelma injuk reno ano bejat rik dusa-dusani ngebuktiko bahwa ia besalah. 12 Radu jak nyak ngutus Artemas atau Tikhikus jama niku, berusahado geluk-geluk untuk ratong jama nyak di Nikopolis, mani nyak beniat tinggal di disan selama musim ngison. 13 Berusahado temon-temon untuk ngebantu Zenas, ahli hukum udi, rik Apolos, in tian dapok berangkat rik mak kekurangan api-api. 14 Jelma-jelma ram harus belajar ngelakuko hal-hal sai betik in dapok memenuhi kebutuhan-kebutuhan sai diperluko nihan; dang sampai tian hurik mak beguna. 15 Sunyin puari sai wat jejama nyak, ngirim salam jama niku. Sampaiko salam sekam jama kantik-kantik ram sai seiman. Semoga Tuhan ngeberkati Puari sunyin. Hormat sekam, Paulus

Philemon 1

1 Puari Filemon, kantik sekam! Nyak, Paulus, sai jelma tahanan mani Isa Almasih, jejama jama puari ram Timotius, nulis surat inji jama niku 2 rik jama jemaah sai bekumpul di lambanmu; juga jama puari bebai ram, Apfia rik kantik seperjuangan ram, Arkhipus. 3 Sekam ngeharap semoga Allah Bapa ram rik Tuhan Isa Almasih ngeni berkat rik sejahtera jama niku. 4 Unggal nyak bedua, nyak nyebut gelar Puari rik ngucapko terima kasih jama Allah. 5 Mani nyak ngedengi bahwa Puari temon-temon percaya jama Tuhan Isa rik mengasihi sunyin umat-Ni Allah. 6 Nyak bedua semoga hubungan puari ram sebagai jelma-jelma percaya haga ngehasilko pengertian sai lebih balak atas sunyin berkat sai ram kedau mani besatu jama Almasih. 7 Puari Filemon, kasihmu tehadap sunyin umat-Ni Allah, ngeriangko nyak rik ngeni durongan jama nyak! Sunyin umat-Ni Allah radu jadi riang mani Puari. 8 Ulihni seno, sebagai puari sai seiman, nyak dapok gaoh merintahko Puari untuk ngelakuko api sai harus Puari lakuko. 9 Kidang mani nyak mengasihi Puari, nyak angkah ngilu gaoh. Nyak inji sai jelma tuha rik tano sedang ditahan di delom bui mani Isa Almasih. 10 Nyak, Paulus, ngajuko suatu kiluan jama niku tentang Onesimus, anakku di delom Almasih. Mani di delom bui inji nyak radu jadi bak rohanini. 11 Tumbai ia mak beguna untuk niku, kidang tano ia beguna, lain gaoh untuk niku, kidang untuk nyak juga. 12 Tano jelma sai kukasihi udi kukirim muloh jama niku. 13 Sebenorni nyak mirak nahan ia jejama nyak sebagai jelma sai ngegantiko niku, in ia dapok ngebantu nyak, selama nyak ditahan delom bui inji mani ngabarko Kabar Betik jak Allah. 14 Kidang nyak mak haga ngelakuko api-api kik Puari makkung ngeni persetujuan. Nyak lebih gering kik Puari tenggalan rila hati ngelakukoni; nyak mak haga maksamu. 15 Halokni Onesimus bepisah jak Puari untuk sementara waktu in Puari dapok ngedapokko ia luot untuk selama-lamani. 16 Tano ia lain angkah sai jelma sai ngebantu Puari; ia lebih jak seno. Iado peperda ulun Kristen sai tecinta. Ia beguna nihan untuk nyak, apilagi untuk niku! Tantu ia beguna nihan baik sebagai jelma sai ngebantu maupun sebagai puari di delom Tuhan! 17 Ulihni seno, mani Puari nganggap nyak kantik peperda Kristen, terimado luot Onesimus gegoh injuk Puari nerima nyak. 18 Kik ia besalah atau behutang jama niku, tagando nyak nanggung sunyinni ano. 19 Nah, helauni nyak nulisni tenggalan di dija: Nyak, Paulus, haga ngebayarni sunyinni. (Tantu mak perlu nyak ingokko bahwa Puari tenggalan ngedok hutang jama nyak, yakdo hurikmu sai ampai sebagai ulun Kristen.) 20 Ulihni seno, demi Tuhan cuba tulung nyak, riangko hatiku sebagai puari di delom Almasih. 21 Nyak nulis surat inji mani yakin bahwa Puari haga ngelakuko api sai kukilu. Bahkan nyak pandai Puari haga ngelakuko lebih jak seno. 22 Sementara ano, tulung sediako kamar untuk nyak di lambanmu, mani nyak beharap Allah ngabulko dua Puari-puari sunyinni rik ngusung nyak muloh jama keti. 23 Epafras, sai wat jejama nyak delom bui mani Isa Almasih, ngirim salam jama niku. 24 Terimado juga salam kantik-kantikku: Markus, Aristarkhus, Demas rik Lukas. 25 Semoga Tuhan Isa Almasih ngeberkati keti. Hormat sekam, Paulus

Hebrews 1

1 Pada zaman tumbai lamon nihan Allah cawa jama nenek muyang ram liwat nabi-nabi, makai lamon macam cara. 2 Kidang waktu zaman akher inji Ia cawa jama ram liwat perantaraan Anak-Ni. Liwat Anak-Ni injido Allah nyiptako alam semesta. Rik Allah radu nantuko bahwa Anak-Ni injido juga sai berhak ngedok sunyin hal. 3 Iado sai mancarko keagungan-Ni Allah sai gilang-gemilang; Iado gambar sai nyata jak diri Allah tenggalan. Iado juga sai memelihara keutuhan alam semesta inji jama sabda-Ni sai bekuasa nihan. Radu jak Ia memungkinko manusia untuk dibebasko jak dusa-dusa tian, Ia mejong di takhta pemerintahan di surga jejama jama Allah, Sai Bekuasa sai paling langgar. 4 Sanak udi mansa kedudukan sai jaoh lebih langgar jak malaikat, rik gelar sai dikeniko Allah jama Ia juga jaoh lebih tehormat jak gelar sai dikeniko jama malaikat. 5 Mak pernah Allah cawa injuk reji jama sai malaikat pun, "Niku Anak-Ku; waktu rani inji Nyak jadi Bak-Mu." Mak pernah Allah cawa injuk reji tentang malaikat sai sapa pun juga, "Nyak haga jadi Bak-Ni, rik Ia haga jadi Anak-Ku." 6 Kidang waktu Allah ngutus Anak-Ni sai tuha mik dunia inji, Allah cawa injuk reji, "Sunyin malaikat-Ni Allah wajib nyumbah Sanak seno." 7 Tentang malaikat-malaikat, Allah cawa injuk reji, "Allah nyani malaikat-malaikat-Ni jadi angin, rik jelma-jelma sai ngebantu Ia jadi nyala apui." 8 Kidang jama Sanak seno, Allah cawa, "Takhta-Mu, ya Allah, haga kekal selama-lamani! Pemerintahan-Mu iado pemerintahan sai adil. 9 Niku gering keadilan, rik nyuohko kecurangan; udido sebab-Ni Allah, Allah-Mu, milih Niku rik ngeni jama Niku kehormatan sai ngeratongko sukacita, ngelebihi kantik-kantik-Mu." 10 Allah cawa juga, "Niku, Tuhan, pada mulani nyiptako bumi, rik Niku tenggalan nyani langit. 11 Sunyinni ano haga lebon, rik jadi tuha injuk kawai; kidang Niku mak haga berubah. 12 Alam semesta inji haga Niku lipat injuk kawai, rik haga Niku ganti jama sai bareh. Kidang Niku mak pernah haga berubah, rik hurik-Mu mak haga berakher." 13 Allah mak pernah cawa injuk reji jama sai malaikat pun, "Mejongdo di kebelah kanan-Ku, sampai musuh-musuhmu Kutaklukko jama Niku." 14 Kik injuk reno, malaikat-malaikat udi api sebenorni? Tian anodo ruh-ruh sai ngelayani Allah, rik sai dikayun Allah untuk nulung jelma-jelma sai haga nerima keselamatan.

Hebrews 2

1 Udido sebabni ram harus lebih temon-temon nyating ajaran sai radu ram dengi, in ram dang ninggalko kepercayaan ram. 2 Luhot-luhot sai disampaiko ulihni malaikat-malaikat jama nenek muyang ram ternyata benor, rik jelma sai mak nutuk atau taat nerima hukuman sai setimpal. 3 Apilagi jama keselamatan sai lebih hibat jak luhot-luhot udi! Kik ram mak ngeni perhatian tehadap keselamatan udi, ram tantu mak haga telepas jak hukuman. Mani Tuhan tenggalando sai mula-mula ngumumko keselamatan udi, rik jelma-jelma sai mula-mula ngedengini radu ngebuktiko kebenoranni jama ram. 4 Di samping seno, Allah nutuk nguatko kesaksian jelma-jelma udi jama ngadako sunyin macam keanehan rik hal-hal luar biasa rik ngebagi-bagiko pengenian-pengenian jak Ruh-Ni Allah nutuk kehaga-Ni tenggalan. 5 Malaikat-malaikat mak mansa kuasa jak Allah untuk memerintah dunia ampai sai haga ratong, yakdo dunia sai sedang ram cawako inji. 6 Sebalikni, di suatu bagian di delom Alkitab tetulis injuk reji, "Manusia udi api, ya Allah, sehingga Niku haga ngingokni? Manusia angkah manusia gaoh, kidang Niku ngeperhatikoni! 7 Untuk waktu sai singkat Niku ngejadiko ia cutik lebih rendah jak malaikat. Niku ngeniko jama ia pangkat sai mulia rik tehormat, 8 rik ngejadiko ia jelma sai bekuasa atas sunyin hal." Nah, kik dicawako bahwa Allah ngejadiko manusia "jelma sai bekuasa atas sunyin hal", udi retini bahwa mak ngedok sai hal pun sai mak di debah kekuasaan manusia. Meskipun injuk reno, ram mak ngeliak tano manusia bekuasa atas sunyin hal. 9 Kidang ram radu ngeliak Isa bekuasa! Ia dijadiko cutik lebih rendah jak malaikat untuk waktu sai singkat, in atas kebetikan hati-Ni Allah Ia dapok mati untuk sunyin manusia. Ram ngeliak Ia tano dikeniko pangkat sai mulia rik tehormat mani Ia radu menderita sampai mati. 10 Sangun radu sepatutni Allah -- sai nyiptako sunyin hal untuk maksud-Ni tenggalan -- nyani Isa penyelamat sai sempurna liwat penderitaan. Jama seno Allah dapok ngurau lamon jelma untuk nutuk diagungko jejama Isa. Mani iado sai ngebukak jalan bagi tian untuk dapok diselamatko. 11 Isa ngecahko manusia jak dusa-dusa tian; rik Ia sai ngecahko, rik tian sai dikecahko udi, jejama ngedok sai Bak. Udi sebabni Isa mak meliom ngaku tian ano sebagai puari-puari-Ni. 12 Isa cawa jama Allah, "Nyak haga ngabarko jama puari-puari-Ku tentang Niku. Nyak haga memuji Niku di delom pertemuan tian." 13 Isa cawa juga, "Nyak haga nyerahko harapan-Ku jama Allah." Rik Ia cawa juga, "Injido Nyak, jejama sanak-sanak sai radu dikeniko Allah jama Nyak." 14 Ulih sebab jelma-jelma sai Ia sebut anak udi, iado makhluk manusia sai dapok mati, maka Isa tenggalan jadi gegoh jama tian rik hurik sebagai manusia. Ia nyani injuk reno, in jama kematian-Ni Ia dapok ngehancorko iblis sai nguasai kematian. 15 Jama cara injuk reno Ia ngebebasko jelma-jelma sai seumor hurik dibudakko mani rabai jama kematian. 16 Nyatado bahwa lain malaikat sai ditulung-Ni, melainko keturunan Abraham. 17 Inji retini bahwa Ia harus jadi gegoh jama puari-puari-Ni delom sunyin hal. Rik renodo Ia dapok jadi Imam Agung sai setia rik ngedok rasa kesian. Jama pelayanan-Ni ano dusa manusia dapok diampuni. 18 Rik mani Ia tenggalan pernah menderita rik dicubai, Ia dapok nulung jelma-jelma sai tekena cubaan, mani Ia tenggalan pernah dicubai rik menderita.

Hebrews 3

1 Puari-puari peperda Kristen sai radu diurau juga ulih-Ni Allah! Cuba pikerko relam-relam tentang Isa inji! Allah ngutus Ia khusus untuk jadi Imam Agung delom agama sai ram anut. 2 Ia setia jama Allah sai radu milih Ia untuk guai seno, injuk juga Musa tumbai setia nunaiko tugasni di Lamban Ibadah. 3 Kidang Isa patut mansa kehormatan sai lebih langgar jak Musa. Mani jelma sai ngebangun lamban harus mansa kehormatan lebih langgar jak lamban udi tenggalan. 4 Sangun unggal lamban wat sai ngebangunni, kidang sai ngebangun sunyin hal iado Allah tenggalan. 5 Musa setia sebagai jelma sai ngebantu di delom Lamban Ibadah rik nyampaiko hal-hal sai haga dikeni pandai ulih-Ni Allah pada masa sai haga ratong. 6 Kidang Almasih setia sebagai Anak sai betanggung jawab atas Lamban Ibadah. Rik ram iado Lamban Ibadah, kik ram tetap besemangat rik tetap yakin untuk mansa api sai ram harapko. 7 Ulihni seno, injuk ani Ruh-Ni Allah, "Kik rani inji niku ngedengi suara-Ni Allah, 8 dangdo niku keras ulu, injuk nenek muyangmu, waktu tian berontak tehadap Allah, rik nguji Allah di padang heni. 9 'Di dudi nenek muyangmu nyubai Nyak, rik nguji Nyak,' ani Allah, 'padahal tian radu ngeliak perbuatan-Ku epak puluh tahun sakani.' 10 Udido sebabni Nyak butong tehadap tian rik Nyak cawa, 'Tian selalu mak setia, rik malas naati perintah-perintah-Ku.' 11 Nyak butong rik besumpah, 'Tian mak haga kuruk mik negeri ano untuk mansa istirahat jama Nyak.' " 12 Puari-puari, hati-hatido dang sampai wat di hantaramu jelma sai hatini jahat nihan rik mak beriman, sehingga ia murtad rik ngejaohi Allah sai hurik! 13 Jadi, in mak ngedok sai jelma pun jak hantaramu sai ketipu, ulih dusa sehingga nantang Allah, hagani keti saling ngeni petuah unggal rani selama ram masih hurik delom zaman sai disebut "Rani Inji" delom Alkitab. 14 Ram sunyin iado kantik seperjuangan jama Almasih, asal ram sampai akher nyating teguh keyakinan sai ram miliki pada mulani. 15 Injido sai tetulis delom Alkitab, "Kik waktu rani inji niku ngedengi suara-Ni Allah, dangdo niku keras ulu, injuk nenek muyangmu, waktu tian ngeberuntak tehadap Allah." 16 Nah, sapa jelma-jelma sai ngedengi suara-Ni Allah raduni ngeberuntak tehadap-Ni? Udido sunyin jelma sai dipimpin ulihni Musa luah jak Mesir kan? 17 Rik tehadap sapa Allah butong epak puluh tahun sakani? Tehadap tian sai bedusa, sai tumbak mati di padang gurun, kan? 18 Waktu Allah besumpah injuk reji, "Tian mak haga kuruk mik negeri ano untuk mansa istirahat jejama Nyak" -- sapa muneh sai dimaksud ulih-Ni Allah? Sai dimaksud iado jelma-jelma sai ngeberuntak tehadap Allah, kan? 19 Tano ram ngerti bahwa tian mak dapok kuruk, mani tian mak percaya jama Allah.

Hebrews 4

1 Nah, janji Allah masih belaku, rik ram haga dikeni istirahat sai dijanjiko-Ni. Jadi, hagani ram ngejaga dang wat sai jelma pun jak hantara keti sai ternyata mak ngerasako istirahat sai dijanjiko udi. 2 Mani Kabar Betik udi radu dikabarko jama ram gegoh injuk jama tian. Kidang jama tian, kabar udi mak ngedok gunani. Mani waktu tian ngedengini, tian mak percaya. 3 Kidang ram sai percaya nerima istirahat sai dijanjiko Allah udi. Udi cucok jama api sai dicawako Allah, injuk reji, "Nyak butong rik besumpah, 'Tian mak haga kuruk untuk mansa istirahat jejama Nyak.' " Allah cawa injuk reno meskipun guai-Ni radu selesai radu jak Ia nyiptako dunia inji. 4 Mani tentang rani kepitu, wat tetulis delom Alkitab injuk reji, "Di rani kepitu Allah beristirahat jak sunyin guai-Ni." 5 Tentang hal ano ditulis lagi injuk reji, "Tian mak haga kuruk mik negeri udi untuk mansa istirahat jejama Nyak." 6 Jadi tian sai mula-mula ngedengi kabar tentang Kabar Betik udi, mak nerima istirahat udi mani tian mak percaya. Kik injuk reno radu jelas bahwa wat jelma-jelma bareh sai ngasi nerima istirahat udi. 7 Mani Allah radu nantuko suatu rani sai lain lagi, sai disebut "Rani Inji". Betahun-tahun jak seno Allah cawa tentang hal ano liwat Daud, delom ayat sai dikutip jeno, "Kik di rani inji niku ngedengi suara-Ni Allah, dangdo niku keras ulu." 8 Kik seandaini Yosua radu ngeni jelma-jelma udi istirahat sai dijanjiko Allah, maka Allah mak haga cawa lagi tentang suatu rani sai bareh. 9 Jadi bagi umat-Ni Allah masih wat janji untuk istirahat injuk Allah beristirahat pada rani sai kepitu udi. 10 Mani jelma sai nerima istirahat sai dijanjiko Allah jama ia udi, haga beristirahat juga jak sunyin guaini, gegoh injuk Allah. 11 Ulihni seno, ijado ram berusaha temon-temon untuk nerima istirahat sai dijanjiko Allah udi. Dang sampai sai jelma pun jak ram gagal injuk tian tumbai, mani mak percaya jama Allah. 12 Cawa-Ni Allah anodo cawa sai hurik rik kuat; lebih tajam jak pedang bemata rua. Cawa udi nusuk sampai mik batas hantara jiwa rik ruh; sampai mik batas hantara sendi-sendi rik tulan sumsum, sehingga ngemandai serelam-relamni pikeran rik niat hatini manusia. 13 Mak ngedok sai makhluk pun sai tesegok jak pengliakan-Ni Allah. Sunyin hal jelas tebukak di hadap-Ni. Rik ram harus ngeni pertanggung jawab jama Ia. 14 Udido sebabni ram harus nyating teguh pada pengakuan kepercayaan ram. Mani ram ngedok Imam Agung sai langgar, sai radu kuruk sampai di hadap Allah -- Iado Isa Anak-Ni Allah. 15 Imam Agung ram udi lain hak imam sai mak dapok nutuk ngerasako kelemohan-kelemohan ram. Sebalikni, Ia radu dicubai delom sunyin hal, gegoh injuk ram tenggalan; angkah Ia mak bebuat dusa! 16 Ulihni seno, ijado ram ngebaniko diri ngehadap Allah sai memerintah jama betik hati. Allah haga mengasihi ram rik ngeberkati ram in ram mansa tulungan tepat waktuni.

Hebrews 5

1 Unggal imam agung dipilih jak hantara umat, rik diangkat untuk ngelayani Allah sebagai wakil tian. Tugasni iado mempersembahko jama Allah pengenian-pengenian rik kurban-kurban untuk pengampunan dusa. 2 Imam agung udi tenggalan lemoh delom lamon hal, rik ulihni seno ia dapok belaku lemoh lembut tehadap jelma-jelma sai mak pandai api-api rik sai sesek jalanni. 3 Rik mani ia tenggalan lemoh, maka ia harus mempersembahko kurban, lain gaoh mani dusa-dusa umat, kidang juga mani dusa-dusani tenggalan. 4 Mak ngedok sai jelma pun sai ngangkat dirini tenggalan jadi imam agung. Jelma jadi imam agung, kik Allah ngurau ia untuk seno -- gegoh injuk Harun. 5 Injuk reno juga Almasih. Ia mak ngangkat diri tenggalan jadi Imam Agung. Allah tenggalando sai ngangkat Ia. Allah cawa jama Ia, "Nikudo Anak-Ku; waktu rani inji Nyak jadi Bapa-Mu." 6 Di rang lain Allah cawa juga, "Niku anodo Imam selama-lamani, injuk Imam Melkisedek." 7 Di Masa Isa hurik di dunia inji, Ia bedua rik ngilu jama pekikan rik hiwangan jama Allah, sai sanggup nyelamatkoni jak kematian. Rik mani Ia tunduk hormat nihan jama Allah, maka Ia didengiko. 8 Isa anodo Anak-Ni Allah, kidang walaupun injuk reno, Ia belajar jadi taat liwat penderitaan-Ni. 9 Maka radu jak Ia dijadiko Penyelamat sai sempurna, Ia jadi sumber keselamatan sai kekal bagi sunyin jelma sai taat jama Ia, 10 rik Allah pun, nyatako Ia sebagai Imam Agung, injuk Imam Melkisedek! 11 Tentang kedudukan-Ni Isa sebagai Imam Agung, wat lamon sai perlu sekam ngeni pandai jama niku, kidang payah untuk nerangkoni mani keti lali nihan ngerti. 12 Sebenorni radu waktuni bagimu untuk jadi guru, kidang nyatani keti masih perlu belajar jak jelma lain tentang dasar-dasar mula-mula ajaran-Ni Allah. Keti makkung dapok nerima kanikan sai keras; keti masih harus nginum susu gaoh. 13 Jelma sai masih nginum susu, retini ia masih upi; ia makkung ngedok pengalaman tentang api sai benor rik api sai salah. 14 Kanikan sai keras iado untuk ulun dewasa sai sebab pengalaman, radu dapok ngebida-bidako dipa sai betik rik dipa sai jahat.

Hebrews 6

1 Ulihni seno, ijado ram maju mik ajaran-ajaran sai lebih lanjut tentang hurik Kristen sai dewasa, rik dang angkah ngeperhatiko dasar-dasar mula-mula ajaran agama ram. Dang ram ngulangi lagi ajaran dasar bahwa jelma harus taru ngelakuko hal-hal sai mak beguna rik harus percaya jama Allah, 2 atau ajaran dasar tentang pembaptisan atau tentang ngepikko culuk di atas jelma, atau tentang hurik luot radu jak mati atau hukuman sai kekal. 3 Ijado ram, kik Allah mengizinko, maju mik ajaran-ajaran sai lebih lanjut! 4 Mani, jelma-jelma sai radu murtad, mak mungkin dibimbing luot. Tian tumbai radu wat di delom terang jak Allah, rik radu ngerasako pengenian-Ni. Tian radu juga nutuk dikuasai ulih Ruh-Ni Allah. 5 Tian pandai jak pengalaman tian bahwa cawa-Ni Allah udi betik rik tian radu ngerasa karunia-karunia sai lamon kuasa jak zaman sai haga ratong. 6 Kidang radu jak seno tian murtad! Dipa mungkin ngebimbing tian muloh untuk betubat lagi jak dusa-dusa tian. Mani tian sedang nyalibko luot Anak-Ni Allah rik nyani Ia dihina di hadap umum. 7 Tanoh sai ngehisap way labung sai risok gugor di atasni, raduni ngehasilko tanoman-tanoman sai beguna untuk jelma sai nanomni, tanoh udi diberkati ulih-Ni Allah. 8 Kidang kik tanoh udi ngehasilko lioh rik tanoman keruwi, maka tanoh udi mak ngedok gunani rik kanah haga dikutuk ulih-Ni Allah rik akherni disuah bela. 9 Kidang Puari-puari sai tecinta, sekalipun sekam cawa injuk reno, kidang sekam yakin tentang keti. Sekam yakin bahwa keti radu nerima hal-hal sai lebih betik, yakdo berkat-berkat sai ngerupako bagian jak keselamatanmu. 10 Allah lain hak Allah sai mak adil. Ia mak ngelupako api sai keti guaiko bagi Ia, rik kasih sai keti tunjukko jama Ia sewaktu nulung puari-puari seiman, tumbai rik tano. 11 Sekam mirak nihan in keti masing-masing terus besemangat sampai akher, sehingga keti nerima api sai keti harap-harapko udi. 12 Sekam mak haga keti jadi malas. Kidang sekam mirak in keti hurik injuk jelma-jelma sai nerima dijanjiko Allah, mani percaya jama Ia rik mani sabar nunggu. 13 Waktu Allah bejanji jama Abraham, Ia besumpah bahwa Ia haga ngelakuko api sai radu dijanjiko-Ni. Rik mani mak ngedok sai lebih langgar jak Allah, maka Ia besumpah atas gelar-Ni tenggalan. 14 Ia cawa, "Nyak bejanji haga ngeberkati niku rik nyani keturunanmu jadi lamon." 15 Abraham sabar nunggu, maka ia nerima api sai dijanjiko Allah jama ia. 16 Kik ulun besumpah, ia besumpah atas gelar ulun bareh sai lebih langgar jak ia, maka sumpah udi ngeakheri sunyin bantahan. 17 Allah haga negasko jama jelma-jelma sai nerima janji-Ni, bahwa Ia mak haga ngerubah rencana-Ni. Udi sebabni Ia nambah sumpah jama janji-Ni udi. 18 Rua hal ano mak dapok berubah: Allah mak mungkin bebuhung tentang janji rik sumpah-Ni. Ulihni seno, ram sai radu belindung jama Allah, dikeni durongan kuat untuk nyating teguh jama harapan sai tebentang di hadap ram. 19 Harapan ram ano injuk jangkar sai tetanom relam nihan rik ngerupako catingan sai kuat rik aman bagi hurik ram. Harapan udi nembus hordeng Ruang Mahasuci di Lamban Ibadah di surga. 20 Isa radu ngerintis ranglaya mik rang udi untuk ram, rik radu kuruk mik disan jadi Imam Agung ram untuk selama-lamani, injuk Imam Melkisedek.

Hebrews 7

1 Melkisedek inji iado raja jak Salem rik imam Allah Sai Mahatinggi. Waktu Abraham muloh jak peperangan ngalahko raja-raja, Melkisedek ratong nyambut ia rik ngeberkati ia. 2 Maka Abraham ngeniko jama Melkisedek sepersepuluh jak sunyin api sai direbutni. (Gelar Melkisedek retini, mula-mula, "Raja Keadilan"; rik mani ia raja jak Salem, maka gelarni retini juga "Raja Sejahtera".) 3 Tentang Melkisedek inji mak ngedok keterangan di dipa pun bahwa ia ngedok bak atau emak atau nenek muyang; mak ngedok juga keterangan tentang kelaheranni, ataupun kematianni. Ia gegoh injuk Anak Allah; iado imam sai abadi. 4 Jadi, ram liak di dija hara balakni Melkisedek inji; reno balak ia sehingga Abraham, bak nenek muyang bangsa ram, ngeniko jama ia sepersepuluh jak sunyin hal sai didapokni jak pertempuran udi. 5 Di delom hukum agama Yahudi ditantuko bahwa imam-imam keturunan Lewi harus memungut sepersepuluh jak penghasilan umat Israel, yakdo puari-puari tian tenggalan, walaupun tian jama-jama keturunan Abraham. 6 Melkisedek lain keturunan Lewi, kidang ia nerima juga sepersepuluh jak sunyin sai direbut Abraham, rik ngeberkati muneh Abraham sai justru radu nerima janji-janji jak Allah. 7 Sangun mak dapok dibantah bahwa jelma sai diberkati yakdo lebih rendah jak jelma sai ngeberkati ia. 8 Imam-imam sai nerima pungutan sepersepuluh bagian ano iado jelma sai dapok mati. Kidang nutuk Alkitab, Melkisedek sai nerima pengenian sepersepuluh bagian ano iado jelma sai tetap hurik. 9 Ngasi diucakko, bahwa Lewi -- sai keturunanni memungut sepersepuluh bagian jak umat Israel -- ngebayar juga bagian udi liwat Abraham, waktu Abraham ngebayarni jama Melkisedek. 10 Walaupun Lewi makkung laher, kidang ngasi diucakko ia radu wat delom badan Abraham nenek muyangni, waktu Melkisedek betungga jama Abraham. 11 Di debah pimpinan imam-imam Lewi, hukum agama Yahudi dikeniko jama umat Israel. Mani imam-imam Lewi tumbai udi mak dapok ngelakuko jama sempurna api sai harus diguaiko, maka harus wat imam bareh, yakdo sai injuk Imam Melkisedek, rik lain jak golongan Imam Harun lagi! 12 Nah, kik kedudukan imam-imam berubah, hukum agama Yahudi pun harus berubah muneh. 13 Sai dimaksud di dija iado Tuhan ram: Ia jak suku bareh rik makkung pernah sai jelma pun jak suku-Ni betugas sebagai imam. 14 Sunyinni jelma pandai bahwa Tuhan ram asalni jak suku Yehuda; rik Musa mak pernah nyebut udi sewaktu ia cawa tentang imam-imam. 15 Hal sai dikicikko inji jadi lebih jelas lagi, jama munculni sai imam bareh injuk Melkisedek. 16 Ia diangkat jadi imam, mawat bedasarko atoran-atoran manusia, melainko bedasarko hurik-Ni sai bekuasa rik sai mak ngedok akherni. 17 Mani di delom Alkitab diucakko, "Nikudo imam selama-lamani, injuk Imam Melkisedek." 18 Jadi, tano atoran sai saka radu disingkerko, mani mak kuat rik mak beguna. 19 Hukum agama Yahudi mak dapok nyani sai hal pun jadi sempurna. Udi sebabni ram tano dikeni suatu harapan sai lebih betik; cara injuk reno ram dapok ngeredik Allah. 20 Lagi muneh, sunyinni ano ditutuk jama sumpah jak Allah. Mak ngedok sumpah injuk seno waktu imam-imam sai bareh udi diangkat. 21 Kidang Isa diangkat jadi imam pakai sumpah, waktu Allah cawa jama Ia, "Tuhan radu besumpah, rik Ia mak haga ngerubah pendirian-Ni, 'Nikudo imam selama-lamani.' " 22 Jama inji juga Isa jadi jaminan untuk suatu perjanjian sai lebih betik. 23 Wat lagi sai hal: imam-imam sai bareh udi wat lamon, mani tian masing-masing mati sehingga mak dapok nerusko jabatanni. 24 Kidang Isa hurik selama-lamani, jadi jabatan-Ni sebagai imam mak malih jama jelma bareh. 25 Ulihni seno untuk selama-lamani Isa dapok nyelamatko jelma-jelma sai ratong jama Allah liwat Ia, mani Ia hurik selama-lamani untuk ngajuko permohonan jama Allah bagi jelma-jelma udi. 26 Jadi, Isa udido Imam Agung sai ram perluko. Ia suci; jama Ia mak didapok kesalahan atau dusa api pun. Ia dipisahko jak ulun-ulun bedusa, rik dicakakko sampai mik rang sai lebih langgar jak sunyin langit. 27 Ia mak injuk imam-imam agung sai bareh, sai unggal rani harus mempersembahko kurban mani dusa-dusani tenggalan tumbai, ampai mani dusa-dusa umat. Isa mempersembahko kurban angkah sekali gaoh untuk selama-lamani, waktu Ia mempersembahko diri-Ni tenggalan sebagai kurban. 28 Hukum agama Yahudi ngangkat jelma sai mak sempurna jadi imam agung. Kidang kak raduni jak hukum udi, Allah nyani janji jama sumpah bahwa Ia ngangkat sebagai Imam Agung, Anak sai radu dijadiko Penyelamat sai sempurna untuk selama-lamani.

Hebrews 8

1 Pokok sunyin jak kicikan inji iado: Ram ngedok Imam Agung sai injuk seno, sai mejong memerintah jejama Allah Mahabesar di surga. 2 Ia ngeguaiko tugas sebagai Imam Agung di Ruang Mahasuci, yakdo di delom Kemah Tuhan sai sejati, sai didiriko ulih-Ni Tuhan, lain ulihni manusia. 3 Unggal imam agung diangkat untuk mempersembahko kurban atas persembahan jama Allah. Reno jugado Imam Agung ram; Ia harus ngedok sai hal untuk dipersembahko. 4 Kik Ia wat di dunia inji, Ia mak haga jadi imam, mani radu wat imam sai mempersembahko kurban sai dituntut delom hukum agama Yahudi. 5 Guai sai tian lakuko sebagai imam ano sebenorni angkah suatu gambaran rik bayangan jak api sai wat di surga. Udi radu dikeni pandai ulih-Ni Allah jama Musa tumbai, waktu Musa haga ngediriko Kemah Tuhan. Allah cawa injuk reji jama Musa, "Ingok! Sunyinni ano niku sani nutuk api sai ditunjukko jama niku di atas gunung." 6 Kidang tano Isa mansa tugas imam sai jaoh lebih mulia jak sai diguaiko ulih imam-imam udi. Mani perjanjian sai harus diadako-Ni hantara Allah rik manusia, iado perjanjian sai lebih betik mani bedasarko janji untuk hal-hal sai lebih betik. 7 Kik mak ngedok kekurangan jama perjanjian sai mula-mula, maka mak perlu diadako perjanjian sai kerua. 8 Kidang Allah radu ngehalu kesalahan jama umat-Ni, sehingga Allah cawa, "Ingok, haga ratong waktuni, Nyak haga ngadako perjanjian sai ampai jama bangsa Israel, rik jama bangsa Yehuda. 9 Lain injuk perjanjian sai Kusani jama nenek muyang tian waktu Nyak nuntun tian mik luah jak negeri Mesir. Tian mak setia jama perjanjian sai Kusani jama tian; udido sebabni Nyak mak mempeduliko tian. 10 Kidang tano, injido perjanjian sai haga Kusani jama umat Israel di rani-rani sai haga ratong, ani Tuhan: Nyak haga ngepikko hukum-Ku mik delom pikeran tian, rik nulisni pada hati tian. Nyak haga jadi Allah tian, rik tian haga jadi umat-Ku. 11 Tian mak perlu ngajar peperda wargani, atau ngeni pandai jama puarini, 'Kenaldo Tuhan.' Mani tian sunyin, balak lunik, haga kenal jama Nyak. 12 Nyak haga ngampuni kesalahan-kesalahan tian, rik mak ngingokko lagi dusa-dusa tian." 13 Jama ngemukako perjanjian sai ampai, Allah nyani perjanjian sai mula-mula udi jadi tuha nihan, rik api sai radu tuha, haga geluk muneh lebon.

Hebrews 9

1 Perjanjian sai mula-mula ngedok atoran-atoran ibadah, rik ngedok juga rang ibadah sanini manusia. 2 Sai kemah dibangun sai bagian hadapni digelarko Ruang Suci. Di dudi wat cukut untuk lampu, rik wat juga mija jama ruti sai dipersembahko jama Allah. 3 Di bagian delomni, yakdo di kudan hordeng sai kerua, wat ruangan sai digelarko Ruang Mahasuci. 4 Di delom ruangan udi wat mezbah sai disani jak emas untuk nyuah dupa, rik wat juga Peti Perjanjian sai sunyinni dilapis emas. Di delom Peti udi wat belanga emas ngisi manna, tungkok Harun sai radu betunas, rik rua lempeng batu tulis sai di atasni tetulis puluh perintah jak Allah. 5 Di atas Peti udi wat rua Kerub, yakdo makhluk bekepi sai melambangko kehadiran-Ni Allah. Kepi jak kerua makhluk udi terkembang di atas salok Peti, yakdo rang pengampunan dusa. Kidang sunyinni udi mak dapok diterangko tano secara terurai. 6 Injuk renodo sunyinni diator. Unggal rani imam-imam kuruk mik delom bagian hadap kemah udi untuk ngejalanko tugasni. 7 Sai kuruk mik bagian paling relam jak kemah udi angkah imam agung gaoh. Ia ngelakuko udi angkah sekali setahun. Udi dilakukoni jama ngusung rah untuk dipersembahko jama Allah mani dirini tenggalan rik mani dusa-dusa sai dilakuko tanpa sadar ulih umat-Ni. 8 Jama atoran tersebut, Ruh-Ni Allah jelas nunjukko bahwa selama kemah bagian hadap udi masih cecok, renglaya kuruk mik delom Ruang Mahasuci udi makkung tebukak. 9 Inji ngelambangko zaman tano; retini bahwa persembahan-persembahan rik kurban-kurban binatang sai dipersembahko jama Allah, mak dapok nyempurnako hati jelma sai ngusung persembahan. 10 Mani upacara-upacara udi angkah bekenan jama kanikan, inuman, rik lamon macam upacara penyucian. Sunyinni angkah atoran-atoran laher sai belaku angkah sampai waktu Allah nyani atoran sai ampai. 11 Kidang Almasih radu ratong sebagai Imam Agung jak hal-hal sai betik sai radu wat. Kemah Tuhan di dipa Ia ngeguaiko tugas-Ni sebagai Imam Agung iado kemah sai lebih agung rik lebih sempurna. Udi mak disani ulihni manusia; retini lain asalni jak dunia sai diciptako inji. 12 Almasih kuruk Ruang Mahasuci di delom kemah udi angkah sekali gaoh untuk selama-lamani. Waktu seno Ia mak ngusung rah kambing bakas atau rah anak jawi untuk dipersembahko; ia ngusung rah-Ni tenggalan, rik injuk reno Ia ngebebasko ram untuk selama-lamani. 13 Rah jak kambing rik jawi bakas rik hambua jak kurban anak jawi, dipakai untuk ngerecak ulun-ulun sai najis nutuk atoran agama in tian jadi mekecah. 14 Nah, kik rah rik hambua udi dapok ngecahko kenajisan jelma-jelma udi, apilagi rah-Ni Almasih! Liwat Ruh sai abadi, Almasih mempersembahko diri-Ni tenggalan jama Allah sebagai kurban sai sempurna. Rah-Ni ngecahko hati ram jak upacara agama sai mak beguna, in ram dapok ngelayani Allah sai hurik. 15 Udido sebabni Almasih jadi Sai Ngantakko suatu perjanjian sai ampai, in jelma sai radu diurau ulih-Ni Allah dapok nerima berkat-berkat abadi sai radu dijanjiko ulih-Ni Allah. Sunyinni ano dapok tejadi mani radu wat sai mati, yakdo Almasih; rik kematian-Ni udi ngebebasko jelma jak kesalahan-kesalahan sai tian lakuko waktu perjanjian sai mula-mula masih belaku. 16 Kik wat surat warisan, harus juga wat buktini bahwa jelma sai nyani surat udi radu mati. 17 Mani surat warisan mak belaku selama jelma sai nyanini masih hurik. Surat udi belaku angkah seraduni ulun udi mati. 18 Ulihni seno perjanjian sai mula-mula pun harus disahko jama rah. 19 Mula-mula Musa nyampaiko sunyin perintah hukum Allah jama bangsa Israel. Radu jak seno Musa ngakuk rah anak jawi rik rah kambing bakas, raduni nyamporko jama way, kak raduni ngerecakkoni jama Kitab Hukum-hukum jak Allah rik jama sunyin bangsa Israel jama makai jukuk hisop rik bulu biri-biri warna suluh tuha. 20 Sambil ngelakuko ano Musa cawa, "Injido rah sai ngesahko perjanjian jak Allah sai harus keti taati." 21 Kak raduni jama cara sai gegoh, Musa ngerecakko rah udi juga di Kemah Tuhan rik di sunyin alat-alat untuk ibadah. 22 Sangun nutuk hukum agama Yahudi, hamper sunyin hal disuciko jama rah; rik dusa angkah diampuni kik wat pertumpahan rah. 23 Jama cara injuk renodo barang-barang sai ngelambangko hal-hal sai di surga, perlu disuciko. Kidang untuk hal-hal sai di surga udi tenggalan diperluko kurban sai jaoh lebih betik. 24 Mani Almasih mak kuruk mik Ruang Suci sanini manusia, sai angkah ngelambangko Ruang Suci sai sebenorni. Almasih kuruk mik surga tenggalan; di disan Ia tano ngehadap Allah untuk kepentingan ram. 25 Imam agung Yahudi unggal tahun kuruk mik Ruang Mahasuci di delom Lamban Ibadah jama ngusung rah sai binatang. Kidang Almasih mak kuruk untuk mempersembahko diri-Ni berulang-ulang. 26 Mani kik injuk reno, udi retini Ia radu berulang-ulang menderita radu jak dunia inji diciptako. Kidang nyatani, tano waktu zaman akher inji, Ia ratong sekali gaoh untuk ngehapus dusa jama ngurbanko diri-Ni tenggalan. 27 Allah radu netapko bahwa manusia mati sekali gaoh rik radu jak seno diadili ulih Allah. 28 Injuk reno juga Almasih sekali gaoh dipersembahko sebagai kurban untuk ngehapus dusa lamon jelma. Ia haga ratong lagi waktu kerua kalini, lain untuk nyelesaiko persoalan dusa, kidang untuk nyelamatko jelma-jelma sai nunggu ratong-Ni.

Hebrews 10

1 Hukum agama Yahudi angkah ngeniko gambaran sai samar-samar tentang hal-hal sai betik sai haga ratong, rik lain gambaran sai sebenorni jak hal-hal udi. Mak mungkin hukum udi dapok nyempurnako jelma sai ratong nyumbah Allah jama ngusung persembahan, walaupun unggal tahun terus dipersembahko kurban-kurban sai gegoh. 2 Kik jelma-jelma sai nyumbah Allah udi benor-benor radu dikecahko jak dusa, tian mak lagi ngedok perasaan bedusa, rik kurban mak haga dipersembahko lagi. 3 Kidang nyatani kurban-kurban sai dipersembahko unggal tahun udi justru ngingokko jelma-jelma jama dusa-dusa tian, 4 mani sangun rah jawi rik rah kambing bakas mak dapok ngehapusko dusa. 5 Udido sebabni pada waktu Almasih kuruk mik dunia, Ia cawa jama Allah, "Niku mak ngehagako kurban rik persembahan; sebalikni Niku radu nyediako badan bagi-Ku. 6 Niku mak bekenan jama kurban bakaran atau kurban untuk pengampunan dusa. 7 Raduni Nyak cawa, 'Injido Nyak, ya Allah! Nyak ratong untuk ngelakuko kehaga-Mu, injuk sai tesurat tentang diri-Ku di delom Alkitab.' " 8 Mula-mula Almasih cawa, "Niku mak ngeharapko kurban rik persembahan; Niku mak bekenan jama kurban binatang sai disuah sebagai persembahan rik jama kurban untuk pengampunan dusa." Almasih cawa injuk reno, sekalipun sunyin kurban udi dipersembahko nutuk hukum agama Yahudi. 9 Radu jak seno Almasih cawa, "Injido Nyak, ya Allah! Nyak ratong untuk ngelakuko kehaga-Mu." Jadi Allah ngehapusko sunyin kurban sai saka udi, rik ngegantikoni jama kurban Almasih. 10 Isa Almasih radu ngelakuko api sai kehaga-Ni Allah rik mempersembahko diri-Ni sebagai kurban. Jama persembahan udi, sai dilakuko-Ni angkah sekali gaoh untuk selama-lamani, ram sunyin dikecahko jak dusa. 11 Unggal imam Yahudi ngejalanko tugasni sebagai imam unggal rani, rik berulang kali ia mempersembahko kurban-kurban sai gegoh. Kidang kurban-kurban udi sama sekali mak dapok ngehapusko dusa. 12 Sebalikni, Almasih mempersembahko angkah sai kurban untuk pengampunan dusa, rik kurban udi belaku untuk selama-lamani. Radu jak mempersembahko kurban udi, Almasih mejong di kebelah kanan-Ni Allah rik memerintah jejama jama Ia. 13 Rik tano Almasih nunggu sampai Allah nyani musuh-musuh-Ni takluk jama Ia. 14 Jadi, jama sai kurban, Almasih nyempurnako jelma-jelma sai radu dikecahko jak dusa. 15 Tentang hal seno Ruh-Ni Allah ngeni juga kesaksian-Ni jama ram. Ruh-Ni Allah cawa, 16 " 'Injido perjanjian sai haga Kusani jama tian di rani-rani sai haga ratong,' ani Tuhan, 'Nyak haga ngepikko hukum-hukum-Ku mik delom hatini tian, rik nulisni mik delom pikeran tian.' " 17 Allah juga cawa, "Nyak haga ngelupako dusa-dusa rik kejahatan-kejahatan tian." 18 Jadi, dusa-dusa rik kejahatan-kejahatan udi radu diampuni, maka mak perlu lagi dipersembahko kurban untuk pengampunan dusa. 19 Nah, Puari-puari, ulih kematian-Ni Isa udi ram tano bani kuruk Ruang Mahasuci. 20 Isa radu ngebukak suatu jalan sai ampai untuk ram, yakdo jalan sai ngeni hurik. Jalan ano liwat hordeng, yakdo badan-Ni Isa tenggalan. 21 Rik ram tano ngedok sai imam sai agung, sai betanggung jawab atas Lamban Ibadah. 22 Ulihni seno, ijado ram ngeredik Allah jama hati sai tulus rik iman sai kuat; jama hati sai radu disuciko jak perasaan besalah, rik jama badan sai radu dikecahko jama way sai murni. 23 Hagani ram kuat nyating harapan sai ram akui, mani Allah dapok dipercaya rik Ia haga nepati janji-Ni. 24 Rik hagani ram saling memperhatiko, in ram dapok saling ngeni durongan untuk peperda mengasihi rik ngelakuko hal-hal sai betik. 25 Hagani ram tetap bekumpul jejama, rik dang hak lalai injuk jelma bareh. Ram justru harus lebih setia saling nguatko, mani ram pandai bahwa mak mesaka lagi Tuhan haga ratong. 26 Mani kik kabar sai betik jak Allah radu disampaiko jama ram, kidang ram terus gaoh sengaja nyani dusa, maka mak ngedok lagi kurban untuk ngehapus dusa ram. 27 Satu-satuni sai wat untuk ram iado ngehadapi pengadilan-Ni Allah rik apui kebutongan-Ni sai haga nyuah bela jelma-jelma sai haga ngelawan Ia! 28 Jelma sai mak taat hukum sai dikeniko ulihni Musa, dihukum mati tanpa ampun, kik atas kesaksian rua telu jelma, ia tebukti besalah. 29 Hara lebih biak hukuman sai harus dijatuhko atas jelma sai ngilik-ilik Anak-Ni Allah. Ulun udi nganggap hina rah perjanjian-Ni Allah, yakdo kematian-Ni Almasih sai ngecahkoni jak dusa. Ia ngehina Ruh pengeni rahmat. 30 Ram pandai sapa Ia sai cawa, "Nyak haga ngebalos! Nyak haga ngehukum!" rik sai cawa, "Tuhan haga ngehakimi umat-Ni." 31 Hara ngerini kik tumbak mik culuk-Ni Allah Sai Hurik! 32 Ingokdo injuk repa keadaan Puari-puari waktu sai radu. Waktu seno, radu jak cahaya-Ni Allah nyinari niku, keti lamon menderita; kidang keti tetap gigih bejuang. 33 Wat masani keti dihina rik diperlakuko mak betik di hadapni umum. Wat masani juga keti nutuk menderita jama tian sai diperlakuko injuk reno, 34 rik keti nutuk ngerasa kesedihan jelma sai kuruk bui. Rik waktu sunyin sai keti kedau dirampas, keti nerima ano jama senang hati, mani keti pandai bahwa keti masih ngedok sai hal sai lebih betik, sai haga tahan selama-lamani. 35 Ulihni seno, dang putus asa, mani kik keti tetap percaya, maka wat upah sai balak untuk seno! 36 Keti perlu besabar, in keti dapok ngelakuko kehaga-Ni Allah rik jama injuk reno nerima api sai dijanjiko-Ni. 37 Mani delom Alkitab tetulis, "Angkah serebok gaoh lagi, maka Ia sai haga ratong udi, haga geluk ratong; Ia mak haga nunda-nunda ratong-Ni. 38 Rik umat-Ku sai benor haga percaya rik hurik; kidang kik wat di hantara tian sai mundor, maka Nyak mak haga senang jama ia." 39 Ram inji lain umat sai mundor rik sesek. Sebalikni, ramdo umat sai percaya jama Allah rik sai diselamatko.

Hebrews 11

1 Beriman retini yakin temon-temon jama hal-hal sai diharapko, retini ngedok kepastian jama hal-hal sai mak diliak. 2 Mani beriman, maka ulun-ulun zaman tumbai disenangi ulih-Ni Allah. 3 Ulihni beriman, maka ram ngerti bahwa alam inji diciptako ulih sabda-Ni Allah; jadi, api sai dapok diliak, tejadi jak api sai mak dapok diliak. 4 Ulihni beriman, maka Habel mempersembahko jama Allah kurban-kurban sai lebih betik jak kurban Kain. Ulihni imanni udi, Habel diterima ulih-Ni Allah sebagai jelma sai betik, mani nyatado bahwa Allah nerima persembahanni. Habel radu mati, kidang ulihni imanni udi, maka ia masih cawa sampai tano. 5 Ulihni beriman, maka Henokh mak mati, melainko diangkat rik diusung jama Allah. Mak sai jelma pun dapok ngehalu ia, mani ia radu diangkat ulih-Ni Allah. Delom Alkitab tetulis bahwa semakkung Henokh diangkat, ia nyenangko hati-Ni Allah. 6 Tanpa beriman, mak sai jelma pun dapok nyenangko hati-Ni Allah. Mani jelma sai ratong jama Allah harus percaya bahwa Allah wat, rik bahwa Allah ngeni balosan jama jelma sai nyepok Ia. 7 Ulihni beriman, maka Nuh dikeni pandai ulih-Ni Allah tentang hal-hal haga tejadi sai haga ratong, sai mak dapok diliak ulihni. Nuh taat jama Allah sehingga ia nyani sai kapal sai kak raduni ternyata nyelamatko dirini jejama keluargani. Jama injuk reno dunia dihukum, sedang Nuh tenggalan ulihni imanni dinyatako ulih-Ni Allah sebagai jelma sai betik. 8 Ulihni beriman, maka Abraham taat jama Allah waktu Allah ngurauni rik ngayunni mik di negeri sai Allah janjiko jama ia. Raduni Abraham berangkat rik mak pandai mik dipa ia mik. 9 Jama beriman, Abraham tinggal sebagai jelma asing di negeri sai dijanjiko Allah jama ia udi. Abraham tinggal di dudi di delom kemah. Reno muneh Ishak rik Yakub, sai nerima janji sai gegoh jak Allah. 10 Mani Abraham sedang nunggu-nunggu kota sai direncanako rik dibangun ulih-Ni Allah jama pondasi sai kuat. 11 Ulihni beriman, maka Abraham mansa keturunan jak Sara, sekalipun Abraham radu tuha nihan, rik Sara tenggalan mandul. Abraham yakin bahwa Allah haga nepati janji-Ni. 12 Walaupun Abraham waktu seno injuk jelma sai radu mati badanni, kidang ia mansa lamon keturunan, sai lamonni mak kehitung -- injuk lamonni bintang di langit rik heni di pingger pantai. 13 Sunyin jelma udi tetap beriman sampai mati. Tian mak nerima hal-hal sai dijanjiko ulih-Ni Allah, kidang angkah ngeliak rik nyambutni jak jaoh. Rik jama seno tian nyatako bahwa tian angkah jelma asing rik perantau di bumi inji. 14 Jelma sai ngucakko injuk reno jelas nunjukko bahwa tian sedang nyepok negeri sai haga jadi tanoh air tian. 15 Lain negeri sai radu tian tinggalko ano sai tian piker-pikerko. Mani kik injuk reno, maka radu lamon kesempatan bagi tian untuk muloh mik negeri udi. 16 Kidang nyatani, tian tiram sai negeri sai lebih betik, yakdo negeri sai di surga. Udi sebabni Allah mak meliom kik tian nyebut Ia Allah tian, mani Allah radu nyediako sai kota untuk tian. 17 Ulihni beriman juga, maka Abraham mempersembahko Ishak sebagai kurban waktu ia diuji Allah. Jama Abrahamdo Allah ngeni janji-Ni, kidang Abraham rila nyerahko anakni sai hehana udi. 18 Allah radu cawa jama Abraham, "Liwat Ishak injido niku haga mansa keturunan sai Kujanjiko jama niku." 19 Abraham yakin bahwa Allah sanggup ngehurikko luot Ishak jak kematian -- jadi, ngasi diucakko, Abraham radu nerima luot Ishak jak kematian. 20 Ulihni beriman, maka Ishak ngejanjiko berkat-berkat jama Yakub rik Esau untuk masa depan. 21 Ulihni beriman, maka semakkung Yakub mati, ia ngeni berkat jama anak-anak Yusuf -- besandar jama ulu tungkokni rik nyumbah Allah. 22 Ulihni beriman, maka Yusuf -- waktu hamper mati -- cawa tentang luahni umat Israel jak Mesir, rik ninggalko luhot tentang api sai harus dilakuko tehadap mayatni. 23 Ulihni beriman, maka ulun tuha Musa nyegokkoni telu bulan sakani radu jak laherni. Tian ngeliak bahwa ia sanak sai helau, rik tian mak merabai ngelawan perintahni raja. 24 Ulihni beriman, maka Musa radu balak, mak haga disebut anak jak putri raja Mesir. 25 Ia lebih gering menderita jejama jama umat-Ni Allah jak untuk sementara waktu ngerasako kesenangan jak hurik sai bedusa. 26 Musa ngerasa bahwa jaoh lebih berega untuk mansa penghinaan demi Raja Penyelamat sai dijanjiko Allah udi jak mansa sunyin harta negeri Mesir, mani Musa ngeharap upah di rani sai haga ratong. 27 Ulihni beriman, maka Musa ninggalko Mesir tanpa ngerasa merabai tehadap kebutonganni raja. Musa maju nuju tujuanni seolah-olah ia radu ngeliak Allah sai mak keliakan udi. 28 Ulihni beriman, maka Musa ngadako Paskah rik merintahko in direcakko rah di rangok lamban ulun Israel in Malaikat Kematian dang ngebunuh anak-anak tuha tian. 29 Ulihni beriman, maka ulun-ulun Israel dapok nyeberang Laok Suluh, seolah-olah tian lapah di atas tanoh sai nyangu, sedang ulun-ulun Mesir dibelot ulih lawok udi, waktu tian nyuba nyeberang juga. 30 Ulihni beriman, ulun-ulun Israel nyani sesai-sesai Yerikho runtuh radu jak tian ngelilingi pitu rani sakani. 31 Ulihni beriman juga, maka Rahab, bebai lacor udi, mak nutuk tebunuh jejama jama jelma-jelma sai ngelawan Allah; mani ia ramah nerima mata-mata Israel. 32 Nah, nyak dapok gaoh terus-menerus cawa, kidang waktu mak cukup untukku. Mani nyak makkung lagi nyebut Gideon, Barak, Simson, Yefta, Daud, Samuel, rik nabi-nabi. 33 Ulihni beriman tian radu ngalahko kerajaan-kerajaan. Tian ngelakuko api sai benor, sehingga nerima api sai dijanjiko Allah. Tian nyalok banguk-banguk singa; 34 madamko apui sai hibat, tehindar jak tikaman pedang. Tian lemoh, kidang jadi kuat; tian perkasa delom peperangan sehingga ngalahko pasukan-pasukan bangsa asing. 35 Ulihni beriman, maka bebai-bebai mansa luot jelma-jelma sai radu mati, mani tian dihurikko luot. Wat muneh sai rila disiksa sampai mati, rik nulak untuk dibebasko, mani haga dihurikko luot bagi suatu kehurikan sai lebih betik. 36 Wat sai diulok-ulok, dilecut, diikok jama rantai rik dikurukko mik delom bui. 37 Tian ditayar batu sampai mati, wat sai dipelok jama gergaji, rik sai dibunuh jama pedang. Tian mengembara jama kawai jak bawak biri-biri atau bawak kambing; tian mejerih, dianiaya rik disiksa. 38 Dunia inji lain rang sai layak untuk tian. Tian mengembara di padang gurun rik di bukit-bukit, rik tinggal di delom guha-guha rik delom lubang-lubang tanoh. 39 Hara balakni kemenangan sai dicapai ulih sunyin jelma udi ulihni iman tian! Kidang tian mak nerima api sai dijanjiko ulih-Ni Allah, 40 mani Allah ngedok rencana sai lebih betik untuk ram. Rencana-Ni iado bahwa angkah jejama jama ram, tian haga jadi sempurna.

Hebrews 12

1 Nah, tentang ram tenggalan, sekeliling ram wat lamon nihan saksi! Ulihni seno, ijado ram ngetokko sunyin sai ngebiakko ram rik dusa sai terus ngelekok jama ram. Rik ijado ram tekun menempuh perlumbaan sai wat di hadap ram. 2 Hagani pandangan ram tertuju jama Isa, mani Iado sai ngebangkitko iman ram rik melihara jak permulaan sampai akher. Isa tahan menderita di kayu salib! Ia mak peduli bahwa mati di kayu salib udi iado suatu hal sai ngeliamko. Ia angkah ingok jama keriangan sai haga dirasako-Ni kak raduni. Tano Ia mejong di kebelah kanan takhta-Ni Allah rik memerintah jejama jama Ia. 3 Cuba pikerko injuk repa sengsara-Ni Isa ngehadapi jelma-jelma bedusa sai gigih nihan ngelawan Ia! Ulihni seno dangdo lunik hati rik putus asa. 4 Mani delom perjuanganmu ngelawan dusa, keti makkung pernah bejuang sampai harus ngeluahko rah. 5 Rik dangdo ngelupako petuah-Ni Allah inji, sai dikeniko jama niku sebagai anak-anak-Ni: "Anak-Ku, perhatikodo betik-betik ajaran-Ni Tuhan, rik dangdo lunik hati kik Ia butong jama niku. 6 Mani Tuhan ngehajar unggal jelma sai dikasihi-Ni, rik Ia ngelecut unggal jelma sai diakui-Ni sebagai anak-Ni." 7 Hagani keti nerima lecutan jak Allah sebagai suatu hajaran jak bak. Mani api pernah sai anak mak dihukum ulih bakni? 8 Kik keti mak nutuk dihukum injuk sunyin anakni sai lain inji retini keti lain anak sah, melainko anak sai mak sah. 9 Ram ngedok bak di dunia. Ia ngajar ram, rik ram ngehormati ia. Nah, apilagi tehadap Bapa rohani ram sai di surga, tantu ram harus lebih lagi patuh jama Ia in ram hurik. 10 Ulun tuha ram sai di dunia ngajar ram angkah delom waktu sai terbatas, nutuk api sai tian rasa betik. Kidang Allah ngajar ram untuk kebetikan ram tenggalan, in ram dapok jadi suci jejama jama Ia. 11 Sangun waktu ram diajar, hukuman udi mak nyenangko hati ram, melainko angkah nyedihko gaoh. Kidang kak raduni jak seno, bagi ram sai radu diajar, hukuman udi nyebabko ram hurik nutuk kehaga-Ni Allah, rik ngehasilko rasa sejahtera jama ram. 12 Ulihni seno, kuatkodo culukmu sai lemoh rik tuotmu sai gegoran ano! 13 Lapahdo selalu di renglaya sai rata, in cukutmu sai timpang udi mak silat, kidang malah munyai. 14 Berusahado untuk hurik rukun jama sunyin jelma. Berusahado juga untuk hurik suci, khusus untuk Tuhan. Mani mak sai jelma pun dapok ngeliak Tuhan kik ia mak hurik injuk reno. 15 Jagado dang sampai wat sai jelma pun sai luah jak lingkungan kebetikan hati-Ni Allah, in dang wat sai jadi injuk tanoman beracun di tengah-tengah keti sehingga nimbulko kepayahan rik nyadangko lamon jelma jama racuni. 16 Jagado in dang wat sai hurik hajor atau mak ngehargai hal-hal rohani, injuk sai dilakuko ulih Esau. Ia ngejual hakni sebagai anak tuha, angkah untuk sepiring kanikan. 17 Keti pandai bahwa kak raduni Esau mirak mansa berkat udi jak bakni, kidang ia ditulak. Mani sekalipun ia miwang nyepok jalan untuk nguyunko kesalahanni, kesempatan untuk seno mak ngedok lagi. 18 Puari-puari mak ratong ngehadapi sai hal injuk sai dihadapi ulih bangsa Israel tumbai. Tian ngehadapi sai hal sai dapok diraba, yakdo Gunung Sinai jama apuini sai menyala-nyala; tian ngehadapi kekelaman, rik angin ribut; 19 tian ngehadapi bunyi trumpet, rik bunyi suara sai hibat. Waktu jelma-jelma Israel ngedengi suara udi, tian ngilu nihan in suara udi mak cawa lagi jama tian. 20 Mani tian mak tahan ngedengi perintah sai disampaiko ulih suara udi. Mani suara udi cawa, "Sunyin sai nilut gunung inji, mak peduli api ano binatang atau sapa pun juga, harus ditayar jama batu sampai mati." 21 Api sai diliak ulihni jelma-jelma Israel udi reno hibat sampai Musa cawa, "Nyak merabai rik gegoran!" 22 Sebalikni, keti radu ratong mik Bukit Sion rik kota-Ni Allah sai hurik, yakdo Yerusalem sai di surga jama beribu-ribu malaikatni. 23 Keti nutuk suatu pertemuan sai meriah -- pertemuan anak-anak tuha-Ni Allah, sai gelar-gelarni terdaptar di delom surga. Keti ratong ngehadap Allah, Hakim sunyin manusia. Keti ngehadapi ruh-ruh jelma-jelma betik, sai radu dijadiko sempurna. 24 Keti ratong ngehadap Isa, Sai Ngantak perjanjian sai ampai udi; keti ngehadapi rah recakan sai ngejamin hal-hal sai jaoh lebih betik jak sai dijamin ulih rahni Habel. 25 Ulihni seno, hati-hatido dang sampai keti mak haga ngedengiko Ia sai cawa udi. Tian sai mak haga ngedengiko Ia sai ratong mik bumi rik nyampaiko kabar jak Allah, mak dapok lijung. Apilagi ram inji sai ngedengiko Ia sai cawa jak surga! Kik ram mak haga ngedengiko Ia, dipa mungkin ram dapok luput! 26 Waktu seno suara-Ni ngegemparko bumi. Kidang tano Ia bejanji, "Sekali lagi, Nyak haga ngegemparko lain bumi gaoh kidang langit juga." 27 Cawa "sekali lagi" nunjukko bahwa seluruh dunia sai radu diciptako haga diguncangko rik disingkerko, in sai tetinggal angkah sai mak dapok beguncang. 28 Ulihni seno, hagani ram ngucapko terima kasih jama Allah, mani ram nerima jak Ia suatu kerajaan sai mak dapok beguncang. Hagani ram beterima kasih rik hormat beibadah jama Allah rik rabai, nutuk cara sai dimirakko ulih-Ni tenggalan. 29 Mani Allah ram injuk apui sai ngemutungko.

Hebrews 13

1 Hagani keti tetap mengasihi peperda keti sebagai jelma-jelma Kristen sai bemuari. 2 Dang segan nerima di lambanmu jelma-jelma sai makkung keti kenal. Mani jama ngelakuko injuk reno, pernah jelma, tanpa sadar, radu nerima malaikat di lambanni. 3 Ingokdo jelma-jelma sai delom bui, seolah-olah keti juga wat delom bui jejama jama tian. Rik jelma-jelma sai diperlakuko sewenang-wenang, hagani keti ingok jama tian seolah-olah keti juga diperlakuko injuk reno. 4 Sunyin jelma harus nunjukko sikap hormat tehadap perkawinan, udi sebabni hagani rua mekajong setia peperda tian rua. Jelma sai hajor rik jelma sai bezinah haga diadili ulih Allah. 5 Dangdo hurikmu dikuasai ulih cinta jama duit, kidang hagani keti puas jama api sai wat jama niku. Mani Allah radu cawa, "Nyak mak haga naganko atau haga ninggalko niku." 6 Ulihni seno ram bani cawa, "Tuhan iado Sai Nulungku, nyak mak merabai. Api sai dapok manusia lakuko tehadapku?" 7 Dang lupa jama jelma-jelma sai mimpin niku sai nyampaiko luhot Allah jama niku. Perhatikodo injuk repa tian hurik rik injuk repa tian mati, rik cuntohdo iman tian. 8 Isa Almasih tetap gegoh jak tumbai, tano, rik sampai selama-lamani. 9 Dang naganko sunyin macam ajaran sai aneh-aneh nyesekko keti. Hati ram harus dikuatko ulih kebetikan hati Allah, udido sai betik; dang ulih atoran-atoran tentang kanikan. Jelma-jelma sai tumbai naati atoran-atoran ano mak mansa faedahni. 10 Ram ngedok sai mezbah untuk mempersembahko kurban jama Allah. Rik imam-imam sai ngelayani di delom Kemah Tuhan, mak berhak nganik kurban sai wat di atas mezbah udi. 11 Rah binatang sai dipersembahko sebagai kurban untuk pengampunan dusa, diusung ulih imam agung mik Ruang Mahasuci, kidang bangkai binatang udi tenggalan disuah di luah perkemahan. 12 Udido sebabni Isa juga mati di luah rangok gerbang kota untuk ngecahko umat-Ni jak dusa jama rah-Ni tenggalan. 13 Ulihni seno, ijado ram mik jama Ia di luah perkemahan rik nutuk dihina jejama Ia. 14 Mani di bumi mak ngedok rang tinggal sai kekal untuk ram; ram nyepok rang tinggal sai haga ratong. 15 Ulihni seno, liwat Isa, hagani ram selalu memuji-muji Allah; ano merupako kurban syukor ram jama Ia, sai ram persembahko liwat cawa dibeber untuk ngemuliako gelar-Ni. 16 Dang lupa ngelakuko sai betik rik saling setulungan, mani injido kurban-kurban sai nyenangko hati Allah. 17 Tutukdo perintah jelma-jelma sai mimpin niku, rik tundukdo jama tian. Mani tian selalu merhatiko jiwamu, rik tian harus betanggung jawab jama Allah. Kik keti taat jama tian, tian dapok beguai jama senang hati; kik mawat, maka tian haga beguai jama sedih hati, rik udi mak nguntungko keti. 18 Terusdo bedua untuk sekam. Sekam yakin hati sekam murni, mani delom sunyin hal sekam haga ngelakuko api sai benor. 19 Khususni kumohon nihan, in keti ngeduako nyak in Allah geluk ngusung nyak muloh jama niku. 20 Allah radu ngehurikko Tuhan ram Isa jak kematian. Mani kematian-Ni ano Ia tano jadi Gembala Agung bagi ram, yakdo biri-biri-Ni. Kematian-Ni ano juga ngesahko perjanjian kekal sai disani Allah jama ram. 21 Semoga Allah sumber sejahtera udi ngelengkapi keti jama sunyin sai betik sai keti perluko untuk ngelakuko kehaga-Ni. Semoga liwat perantaraan Isa Almasih, Allah ngeguaiko di delom ram, api sai dimirakko-Ni. Hagani Almasih dipuji selama-lamani! Amin. 22 Nyak ngilu in keti sabar ngeperhatiko petuah-petuahku inji, mani suratku inji mak terlalu kejung. 23 Hagani keti pandai bahwa puari ram Timotius radu dibebasko jak bui. Kik ia radu mik rangku inji, nyak haga ngusungni waktu nyak napol keti kanah. 24 Sampaikodo salam sekam jama sunyin jelma sai mimpin niku rik jama sunyin umat-Ni Allah. Terima juga salam jak puari-puari di Italia. 25 Semoga Tuhan ngeberkati Puari sunyinni.

James 1

1 Puari-puari umat-Ni Allah sunyinni sai tesebar di seluruh dunia! Salam jak nyak, Yakobus, jelma sai ngelayani Allah rik jelma sai ngebantu Tuhan Isa Almasih. 2 Puari-puari! Kik keti ngalami lamon macam cubaan, hagani keti ngerasa untung. 3 Mani keti pandai, bahwa kik keti tetap percaya jama Tuhan waktu ngalami cubaan, akibatni iado: keti jadi tabah. 4 Jagado in ketabahan hatimu ano terus bekembang sampai keti jadi temon-temon sempurna rik mak kekurangan delom hal api pun. 5 Kik wat sai jelma di hantaramu sai kurang bijaksana, hagani ia ngilu jak Allah, maka Allah haga ngeniko kebijaksanaan jama ia; mani jama unggal jelma, Allah ngeni jama murah hati rik perasaan belas kesian. 6 Kidang jelma sai ngilu, harus percaya; ia mak ngasi ragu-ragu. Mani jelma sai ragu-ragu iado injuk umbak di laok sai ditiup angin mik dija mik dudi. 7 Jelma sai injuk reno mak tetap pikeranni; ia mak dapok ngakuk keputusan api-api delom sunyin hal sai disanini. Ulihni seno, dang juga ia ngeharapko untuk mansa api-api jak Tuhan. 9 Jelma Kristen sai mejerih hagani ngerasa riang kik Allah ngelanggarkoni. 10 Rik jelma Kristen sai mebatin hagani ngerasa riang juga, kik Allah ngerendahkoni. Mani jelma mebatin haga lebon injuk kumbang jukuk. 11 Waktu matarani terbit jama panas sai terik, maka jukuk udi haga jadi layu akibatni gugordo kumbangni rik lebondo muneh helauni. Injuk reno muneh jama jelma sai mebatin; ia haga hancor waktu ia sedang ngejalanko usahani. 12 Bebahagiado jelma sai tabah waktu ia ngalami cubaan. Mani radu jak ia behasil betahan delom cubaan udi, ia haga nerima upahni, yakdo hurik sai radu dijanjiko Allah jama jelma-jelma sai mengasihi Allah. 13 Kik sai jelma teguda ulih cubaan sai injuk reno seno, dang ia cawa, "Gudaan inji ratongni jak Allah," mani Allah mak dapok teguda ulih kejahatan, rik mak juga ngeguda sai jelma pun. 14 Kidang jelma teguda kik ia ditarik rik dipikat ulih kemirakanni tenggalan sai jahat. 15 Kak raduni, kik kemirakan sai jahat seno ditutukni, maka laherdo dusa; rik kik dusa radu mesak, maka akibatni iado kematian. 16 Dang keti tetipu, Puari-puariku sai tecinta! 17 Unggal pengenian sai betik rik hadiah sai sempurna ratongni jak surga, dikeniko ulih-Ni Allah, Jelma Sai Nyiptako sunyin terang di langit. Iado Allah sai mak berubah, rik mak muneh nyebabko kekelaman api pun. 18 Atas kehaga-Ni tenggalan Ia ngejadiko ram anak-anak-Ni liwat sabda-Ni sai benor. Ia ngelakuko ano in ram mansa rang sai utama di hantara sunyinni makhluk ciptaan-Ni. 19 Perhatikodo inji betik-betik, Puari-puariku sai tecinta! Unggal jelma harus geluk untuk ngedengi, kidang melali untuk cawa rik melali untuk butong. 20 Jelma sai butong mak dapok ngelakuko sai betik, sai nyenangko hati-Ni Allah. 21 Ulihni seno, tokko unggal kebiasaan sai kamak rik jahat. Terimado jama rendah hati cawa sai ditanom ulih-Ni Allah di delom hatimu, mani cawa udi ngedok kekuatan untuk nyelamatko keti. 22 Hagani keti ngelakuko api sai dicawako ulih-Ni Allah, dang angkah ngedengiko gaoh, sehingga jama injuk reno keti nipu diri tenggalan. 23 Jelma sai ngedengi cawa-Ni Allah, kidang mak ngelakuko iado injuk jelma sai sedang ngeliakko pudakni sai sebenorni di hadap kaca. 24 Radu jak ia merhatiko betik-betik ia pun mik rik langsung ngelupako injuk repa rupa pudakni udi. 25 Hukum Allah sempurna rik ngedok kekuatan untuk memerdekako manusia. Rik jelma sai nyelidiki rik ngeperhatiko betik-betik, rik ngelakuko hukum-hukum udi, rik lain hak ngedengi gaoh raduni ngelupakoni, jelma udi haga diberkati Allah delom unggal hal sai dilakukoni. 26 Kik wat sai jelma sai ngerasa dirini sai jelma sai patuh beragama, kidang ia mak ngejaga emani, maka ia nipu dirini tenggalan; ibadahni mak ngedok gunani. 27 Ketaatan beragama sai murni rik sejati nutuk pandangan-Ni Allah Bapa iado: nulung sanak-sanak yatim piatu rik randa-randa sai menderita, rik ngejaga diri tenggalan in dang dicadangko ulih dunia inji.

James 2

1 Puari-puariku! Sebagai jelma sai percaya jama Tuhan Isa Almasih, Tuhan Sai Mahamulia, dang keti ngebida-bidako jelma bedasarko hal-hal laher. 2 Mani kik wat sai jelma batin makai ali-ali emas rik kawai helau ratong mik pertemuanmu, raduni ratong muneh sai jelma jerih makai kawai cabik-cabik, 3 maka keti lebih ngehormati jelma sai bekawai helau udi. Keti cawa jama ia, "Silakan Bapak mejong di kursi sai paling helau inji." Kidang jama jelma sai mejerih keti cawa, "Cecokdo di dudi," atau "Mejongdo di lantai di dija." 4 Jama bebuat injuk reno, keti nyani perbidaan di hantara peperda keti rik menilai jelma bedasarko pikeran sai jahat. 5 Ingok, Puari-puari sai tecinta! Jelma sai mejerih di dunia inji, dipilih Allah untuk jadi jelma sai batin delom iman. Jelma-jelma udi haga jadi anggota umat-Ni Allah injuk sai dijanjiko Allah jama jelma sai ngasihi Ia. 6 Kidang keti malah ngehina jelma mejerih, padahal jelma-jelma batindo sai nindas keti rik nyiret keti mik pengadilan. 7 Tiando sai ngehina gelar sai tehormat sai keti terima jak Allah! 8 Keti ngelakuko sai benor, kik keti ngelaksanako hukum Kerajaan sai wat delom ayat Alkitab inji, "Cintaido peperda keti injuk niku mencintai dirimu tenggalan." 9 Kidang kik keti ngebida-bidako jelma bedasarko hal-hal laher, keti bedusa, rik hukum Allah nyatako bahwa ketido pelanggar hukum. 10 Jelma sai ngelanggar salah sai jak hukum-hukum-Ni Allah, retini ngelanggar sunyinni. 11 Mani sai cawa, "Dang bezinah," iado juga sai cawa "Dang ngebunuh." Jadi, kik keti mak bezinah, kidang ngebunuh, maka ketido pelanggar hukum juga. 12 Cawado rik betindakdo sebagai jelma sai haga diadili nutuk hukum-Ni Allah sai memerdekako manusia. 13 Mani Allah mak haga nunjukko rasa kesian jama jelma sai mak kenal jama rasa kesian. Kidang rasa kesian lebih kuat jak hukuman! 14 Puari-puari! Api gunani ulun-ulun cawa, "Nyak jelma sai percaya", kik ia mak nunjukko perbuatanni? Dapok kedo iman injuk reno udi nyelamatkoni? 15 Seandaini sai puari bakas atau puari bebai memerluko kawai rik mak ngedok cukup kanikan untuk serani-rani. 16 Api gunani keti cawa jama ia, "Selamat makai kawai sai handop rik selamat mengan!" -- kik keti mak ngeniko jama ia api sai diperlukoni untuk hurik? 17 Injuk reno juga jama iman, kik mak dinyatako jama perbuatan, maka iman udi mak ngedok gunani. 18 Halokni wat sai cawa, "Wat jelma sai besandar jama imanni rik wat muneh sai besandar jama perbuatanni." Nyak haga ngejawab, "Tunjukkodo jama nyak injuk repa jelma dapok ngedok iman tanpa perbuatan rik nyak haga nunjukko jama perbuatan bahwa nyak ngedok iman." 19 Keti percaya bahwa Allah angkah sai, kan? Nah, ruh-ruh jahat pun percaya rik tian gegoran kerabaian! 20 Keti bugu nihan! Api perlu dibuktiko jama niku bahwa mak ngedok gunani ngedok iman tanpa perbuatan? 21 Liak gaoh Abraham nenek muyang ram. Ia diterima betik ulih-Ni Allah mani perbuatanni, yakdo waktu ia mempersembahko Ishak, anakni, jama Allah di atas mezbah. 22 Di dija jelasdo bahwa iman harus ditunjukko jama perbuatan in jadi sempurna. 23 Udi nutuk ayat Alkitab inji, "Abraham percaya jama Allah, rik ulih imanni udi Allah nerimani sebagai jelma sai ngelakuko kehaga-Ni Allah." Udi sebabni Abraham disebut, "Kantik-Ni Allah." 24 Jelasdo tano, bahwa jelma diterima betik ulih-Ni Allah mani api sai dilakuko ulih jelma udi, rik lain angkah mani imanni gaoh. 25 Liak juga Rahab, bebai lacor udi. Ia diterima betik ulih-Ni Allah mani perbuatanni, yakdo waktu ia nerima di delom lambanni mata-mata bangsa Israel rik nulung tian lijung liwat renglaya bareh. 26 Nah, injuk repa badan tanpa ruh iado badan sai mati, injuk reno juga iman tanpa perbuatan iado iman sai mati.

James 3

1 Puari-puari! Dang lamon-lamon jak hantaramu sai haga jadi guru. Keti pandai bahwa ram sai jadi guru haga lebih keras diadili jak ulun bareh. 2 Ram sunyin risok nyani kesalahan. Kidang jelma sai mak pernah nyani kesalahan jama cawa-cawani, ia jelma sai sempurna, sai dapok nguasai seluruh dirini. 3 Kik ram masang kekang di banguk kuda in ia nutuk kehaga ram, maka ram dapok ngendaliko sunyin badan kuda udi. 4 Akuk juga kapal sebagai cuntoh. Walaupun kapal sai hal sai balak nihan rik diusung ulih angin sai keras, kidang ia dikendaliko ulih kemudi sai lunik nihan, nutuk kehagani juru mudi. 5 Injuk reno muneh jama ema ram; walaupun ema ram ano lunik, kidang ia dapok ngemungahko diri tentang hal-hal sai balak-balak. Bayangko hara balakni pulan sai dapok disuah ulih apui sai lunik nihan! 6 Ema gegoh jama apui. Di badan ram, ia ngerupako sumber kejahatan sai nyebarko kejahatan mik sunyinni diri ram. Jama apui sai asalni jak neraka, ia ngemutungko sunyinni hurik ram. 7 Sunyin macam binatang buas, burung, binatang melata rik iwa dapok dijinakko, rik radu muneh dijinakko ulih manusia. 8 Kidang emani manusia mak dapok dijinakko ulih sai jelma pun. Ema ano jahat rik mak dapok dikuasai; latap racun sai mematiko. 9 Ram ngegunakoni untuk ngucapko terima kasih jama Tuhan rik Bapa ram, kidang juga untuk ngutuk peperda manusia, sai radu diciptako nutuk rupa-Ni Allah. 10 Jak banguk sai gegoh luah cawa-cawa terima kasih rik juga cawa-cawa kutukan. Seharusni mak injuk reno! 11 Api wat mata way sai ngemancarko way tawar rik way pahik jak sumber sai gegoh? 12 Batang ara, Puari-puariku, mak dapok ngehasilko uah zaitun, rik batang anggor mak dapok ngehasilko uah ara. Mata way sai asin mak dapok juga ngeluahko way tawar. 13 Kik di hantaramu wat jelma sai bijaksana rik berbudi, hagani ia nunjukkoni jama hurik betik rik ngelakuko hal-hal sai betik, sai ditutuk kerendahan hati rik bijaksana. 14 Kidang kik keti sesera, sakik hati, rik mementingko diri tenggalan, dang ngebanggako kebijaksanaan seno, mani injuk reno keti mutar balikko kabar sai benor jak Allah. 15 Kebijaksanaan injuk reno mak asalni jak surga. Ia asalni jak dunia, jak nafsuni manusia, rik jak sitan! 16 Di dipa wat sesera rik sifat mementingko diri tenggalan, di dudi juga wat kerusuhan rik sunyin macam perbuatan sai jahat. 17 Kidang jelma sai ngedok kebijaksanaan sai asalni jak atas, ia mula-mula nihan murni, kak raduni gering bedamai, peramah, rik penutuk. Ia risok ngeni rasa kesian rik ngehasilko perbuatan-perbuatan sai betik. Ia mak memihak rik mak bepura-pura. 18 Sangun kebetikan iado hasil jak bibit damai sai ditabor ulih jelma sai cinta damai.

James 4

1 Jak ipa asalni jelma betinju rik betangkar di hantaramu? Kan ano asalni jak kemirakan-kemirakanmu sai terus gaoh beperang di delom dirimu untuk mansa kesenangan dunia! 2 Keti mirak, kidang mak mansa, maka keti haga ngebunuh! Keti besemangat, kidang mak mencapai api sai keti sepok, maka keti betangkar rik betinju. Keti mak mansa api-api, mani keti mak ngilu jama Allah. 3 Rik kik keti radu ngiluni, keti mak ngedapokni, mani tujuan kiluanmu salah; api sai keti kilu, untuk kesenangan diri tenggalan. 4 Keti jelma sai mak setia! Pandai mak keti bahwa kik keti bekantik jama dunia, maka keti jadi musuh-Ni Allah. Jadi sapa gaoh haga jadi kantikni dunia inji, ia ngejadiko dirini musuh-Ni Allah. 5 Dang dikira bahwa Alkitab tanpa alasan cawa, "Di delom diri ram Allah ngepikko Ruh sai keras kemirakanni." 6 Walaupun injuk reno, rahmat-Ni Allah sai dikeniko jama ram lebih kuat jak kemirakan ruh ram udi. Udido sebabni di delom Alkitab tetulis juga, "Allah nantang jelma mepungah, kidang sebalikni Ia mengasihi jelma sai rendah hati." 7 Ulihni seno, tundukdo jama Allah rik lawando iblis, maka iblis haga lijung jak keti. 8 Redikdo Allah, rik Allah pun haga ngeredik keti. Kecahko culukmu, keti sai bedusa! Rik jernihko hatimu, keti sai becabang hati! 9 Hagani keti temon-temon nyesol rik miwang rik bebatui; hagani lalangmu jadi hiwangan rik kerianganmu jadi kesedihan! 10 Hagani keti ngerendahko diri di hadap Tuhan, maka Tuhan haga ngelanggarko keti. 11 Puari-puari, dang saling ngereneh atau saling nyalahko. Jelma sai ngereneh atau nyalahko puarini peperda jelma Kristen, ia ngereneh rik nyalahko hukum-Ni Allah. Rik kik keti nyalahko hukum-Ni Allah, udi retini keti mak nutuk hukum-hukum udi, melainko jadi hakimni. 12 Padahal angkah sai sai berhak ngeni hukum jama manusia rik ngadili manusia, Iado Allah sai bekuasa nyelamatko rik ngebinasako. Jadi, sapa keti, sehingga keti haga nyalahko peperda keti. 13 Puari-puari sai cawa, "Rani inji atau jemoh sekam haga berangkat mik kota ano rik tinggal di dudi setahun sakani untuk bedagang rik nyepok duit," -- dengiko petuahku inji. 14 Api sai haga tejadi jama kehurikanmu jemoh, keti tenggalan pun mak pandai! Keti angkah injuk hasok sai serebok gaoh keliakan, raduni lebon. 15 Seharusni keti cawa injuk reji, "Kik Tuhan ngizinko, sekam haga hurik rik ngelakuko reji atau reno." 16 Kidang tano keti mepungah rik balak awakmu. Sunyin balak awakmu injuk reno salah. 17 Ulihni seno, jelma sai pandai api sai betik sai harus dilakukoni kidang mak ngelakukoni, jelma udi bedusa.

James 5

1 Puari-puari, jelma-jelma mebatin! Dengiko petuahku. Hagani keti miwang rik bebatui mani keti haga menderita sengsara! 2 Kebatinanmu radu busuk. Kawaimu radu dikanik anai-anai. 3 Emas rik perakmu radu disalok karat; karatni haga jadi saksi ngelawan keti rik haga nganik bela badanmu injuk apui. Keti radu nimbun harta pada waktu ngeredik akher zaman. 4 Keti mak ngebayar upah jelma-jelma sai beguai di kebunmu. Tano dengiko keluhan tian! Jelma-jelma sai ngumpulko hasil kebunni, mekik ngilu tulung rik pekik tian radu sampai di cuping-Ni Allah, Tuhan Sai Mahakuasa. 5 Keti radu hurik mewah rik ngerasako kesenangan di dunia inji. Keti seolah-olah sedang ngegemukko diri untuk rani penikolan. 6 Keti ngehukum rik ngebunuh jelma-jelma sai mak besalah, rik tian mak ngelawan keti. 7 Ulihni seno, sabardo Puari-puariku, sampai Tuhan ratong. Liakdo injuk repa sabarni sai jelma petani nunggu sampai tanohni ngeniko hasil sai berega jama ia. Ia sabar nunggu labung musim gugor rik labung musim kumbang. 8 Hagani keti juga besabar rik berbesar hati, mani rani ratongni Tuhan radu redik. 9 Dang ngomel rik saling nyalahko, in keti mak dihukum ulih-Ni Allah. Ingok! Hakim radu redik, siap untuk ratong. 10 Puari-puari ingokdo para nabi sai cawa atas gelar-Ni Tuhan. Tian sabar rik tabah menderita. Jadi, akukdo tian sebagai cuntoh. 11 Tian disebut bebahagia mani tian tabah. Keti radu ngedengi tentang kesabaranni Ayub, rik keti pandai injuk repa Tuhan pada akherni ngeberkati ia. Mani Tuhan mudah kesian nihan rik betik hati. 12 Sai mula-mula nihan, iado: Dang besumpah, baik demi langit, maupun demi bumi atau demi api pun gaoh. Ucakko gaoh "Ya" kik maksudmu ya, rik "Mawat" kik maksudmu mawat; in keti dang dikeni hukuman ulih-Ni Allah. 13 Kik di hantaramu wat sai lagi susah, hagani ia bedua. Kik wat sai riang, hagani ia nyanyi memuji Allah. 14 Kik wat sai meruyuh, hagani ia ngurau jelma-jelma sai mimpin jemaah. Rik hagani jelma-jelma sai mimpin udi ngeduako jelma sai meruyuh udi rik ngolesko jama minyak atas gelar-Ni Tuhan. 15 Kik dua tian disampaiko jama yakin, Tuhan haga ngunyaiko jelma sai meruyuh udi, rik ngampuni dusa-dusa sai radu disanini. 16 Ulihni seno, hagani keti saling ngakui kesalahan rik saling ngeduako, in keti dimunyaiko. Dua jelma sai nutuk kehaga-Ni Allah, ngedok kuasa sai balak. 17 Elia jama-jama manusia injuk ram. Ia temon-temon bedua in labung mak ratong, maka labung pun mak ratong selama telu setengah tahun. 18 Kak raduni ia bedua lagi, raduni langit ngeratongko labung sehingga tanoh ngeniko hasilni muneh. 19 Puari-puariku! Kik di hantaramu wat sai jelma sai mak nutuk lagi ajaran jak Allah, raduni sai jelma bareh nyani jelma udi muloh jama Allah, 20 ingokdo ayat inji: Jelma sai nyani ulun bedusa muloh jak jalan sai salah, jelma udi nyelamatko jiwa ulun bedusa udi jak kematian rik nyebabko lamon dusa diampuni. Hormat sekam, Yakobus

1 Peter 1

1 Puari-puari umat pilihan-Ni Allah, sai tesebar di perantauan di daerah Pontus, Galatia, Kapadokia, Asia rik Bitinia! Nyak, Petrus rasul-Ni Isa Almasih, ngeharap in Allah ngeni berkat rik sejahtera jama niku belimpah-limpah. Keti dipilih jadi umat-Ni Allah nutuk rencana-Ni Allah Bapa. Rik Ruh-Ni Allah radu ngejadiko keti umat sai kudus, khusus untuk Allah, in keti taat jama Isa Almasih rik disuciko ulih rah-Ni. 3 Ijado ram besyukor jama Allah, Bapa Tuhan ram Isa Almasih! Ia mengasihi ram nihan, udi sebabni Ia ngeniko jama ram hurik sai ampai, jama ngehurikko luot Isa Almasih jak kematian. Inji ngeniko ram harapan sai kuat. 4 Ram ngeharap ngedok berkat-berkat sai disediako Allah bagi umat-Ni, yakdo berkat-berkat sai disegokko-Ni di surga, sehingga mak dapok cadang, atau jadi busuk ataupun mesuh. 5 Sunyinni anodo untuk niku, mani keti percaya jama Allah. Maka keti dijaga jama kuasa-Ni Allah in keti nerima keselamatan sai siap dinyatako di akher zaman kanah. 6 Ulihni seno hagani keti besenang hati, walaupun tano untuk sementara waktu keti harus jadi sedih mani keti ngalami lamon macam cubaan. 7 Tujuanni iado untuk ngebuktiko api keti temon-temon percaya jama Tuhan atau mawat. Emas sai dapok cadang pun, diuji jama apui. Nah, iman keti lebih berega jak emas, jadi harus diuji in jadi kuat. Rik jama injuk reno keti haga dipuji rik dihormati rik dilanggarko di rani Isa Almasih ratong luot. 8 Keti mengasihi Ia, walaupun tumbai keti mak ngeliak Ia. Rik percaya jama Ia walaupun tano keti mak ngeliak Ia. Udi sebabni keti riang, rik ngerasako sukacita sai agung rik mak dapok dicawako. 9 Mani tujuan imanmu tecapai, yakdo keselamatan jiwamu. 10 Keselamatan injido sai diteliti rik diselidiki ulih nabi-nabi, rik tian ngeramalko tentang berkat sai dikeniko Allah jama niku. 11 Tian nyelidiki injuk repa rik kapan hal ano haga tejadi; sai dimaksudko ulih Ruh-Ni Almasih sai wat di delom diri tian. Waktu seno Ruh-Ni menubuatko jama tian tentang penderitaan-penderitaan sai harus dialami ulih-Ni Almasih rik tentang keagungan-Ni sai haga nyusul radu jak seno. 12 Untuk nabi-nabi ano Allah ngeni pandai bahwa api sai tian lakuko lain untuk kepentingan tian, melainko untuk niku; yakdo hal-hal sai tano inji keti dengi jelas jak jelma sai ngabarko Kabar Betik tentang Isa Almasih. Tian nyampaiko hal-hal ano jama niku jama kuasa Ruh-Ni Allah sai dikirim-Ni jak surga. Bahkan malaikat-malaikat pun mirak juga pandai kabar sai tian kabarko ano. 13 Ulihni seno, hagani keti siap siaga. Waspadado rik ngeharapdo temon-temon jama berkat sai haga dikeniko jama niku waktu Isa Almasih ratong kanah. 14 Taatdo jama Allah, rik dang hurik nutuk kemirakanmu tumbai, waktu keti masih makkung kenal jama Allah. 15 Sebalikni, hagani keti suci delom sunyin hal sai keti lakuko, gegoh injuk Allah sai ngurau keti ano suci. 16 Delom Alkitab tetulis, "Hagani niku suci, mani Nyak suci." 17 Keti nyebut Allah udi Bapa waktu keti bedua jama Ia. Nah, Allah udido sai ngehakimi manusia nutuk perbuatan masing-masing untuk sapa gaoh. Ulihni seno selama keti masih wat di dunia inji, hagani keti ngagungko Allah delom hurikmu. 18 Keti pandai api sai radu dibayarko untuk ngebebasko keti jak kehurikan sai sia-sia sai diwarisko ulih nenek muyangmu. Bayaranni lain hak sai hal sai dapok cadang injuk perak atau emas, 19 melainko sai hal sai berega nihan; yakdo diri Almasih tenggalan, sai jadi sebagai biri-biri sai dikurbanko jama Allah tanpa cacat atau cela. 20 Almasih dipilih ulih-Ni Allah semakkung dunia diciptako. Rik waktu rani-rani redik akher zaman inji, Ia ratong mik dunia in keti diselamatko. 21 Liwat Iado keti percaya jama Allah sai radu ngehurikko Ia luot jak kematian rik ngagungko Ia. Jadi, Allahdo sai keti percayai rik jama Allahdo juga keti ngepikko harapan. 22 Mani keti taat jama ajaran jak Allah, maka keti ngecahko diri rik keti mengasihi jelma-jelma seiman secara ikhlas. Ulihni seno, hagani keti mengasihi peperda sai bareh jama sepenuh hati. 23 Mani liwat sabda-Ni Allah sai hurik rik sai abadi udi, keti radu dijadiko manusia ampai sai lain hak laher jak manusia, melainko jak Bapa sai abadi. 24 Delom Alkitab tetulis injuk reji, "Sunyin manusia injuk jukuk, rik sunyin kebalakanni injuk kumbang jukuk. Jukuk layu, kumbang pun gugor; 25 kidang sabda-Ni Tuhan tetap untuk selama-lamani." Sabda ano Kabar Betik sai radu dikabarko jama niku.

1 Peter 2

1 Ulihni seno, tokko jak dirimu sunyin sai jahat; dang lagi bebuhung, dang icak-icak. Dang sesera, rik dang ngehina ulun bareh. 2 Hagani keti jadi injuk upi sai ampai laher, risok mahu jama susu rohani sai murni. Jama injuk reno keti haga tuoh rik diselamatko. 3 Di delom Alkitab tetulis injuk reji, "Niku radu ngerasako tenggalan hara betikni Tuhan." 4 Ulihni seno, ratongdo jama Tuhan. Ia bagaiko batu sai hurik, batu sai ditokko ulih manusia mani dianggap mak beguna; kidang sai dipilih ulih-Ni Allah sebagai batu sai berega. 5 Keti injuk batu-batu sai hurik. Ulihni seno hagani keti haga dipakai untuk ngebangun Lamban Ibadah sai rohani. Jama injuk reno keti jadi imam-imam, sai hurik khusus untuk Allah, rik sai liwat Isa Almasih mempersembahko jama Allah, kurban rohani sai bekenan di hati-Ni Allah. 6 Mani di delom Alkitab tetulis injuk reji, "Nyak radu milih batu berega, sai Kupikko di Sion sebagai batu sai mula-mula; rik jelma sai percaya jama Ia mak haga dikecewako." 7 Batu ano berega nihan untuk keti sai percaya. Kidang bagi jelma-jelma sai mak percaya, belakukodo ayat-ayat Alkitab untuk reji, "Batu sai mak dipakai ulih tukang-tukang bangunan udi ternyata jadi batu sai mula-mula," 8 rik "Udido batu sai nyani jelma tehantuk, batu sai nyani tian tumbak." Tian tehantuk mani tian mak percaya jama cawa-Ni Allah. Injuk renodo radu ditantuko Allah tentang tian. 9 Kidang keti yakdo bangsa sai tepilih, imam-imam sai ngelayani raja, bangsa sai kudus, khusus untuk Allah, umat-Ni Allah tenggalan. Allah milih keti rik ngurau keti luah jak kekelaman untuk kuruk mik delom terang-Ni sai gemilang, jama maksud in keti nyebarko kabar tentang perbuatan-perbuatan-Ni sai luar biasa. 10 Tumbai keti lain umat-Ni Allah, kidang tano keti umat-Ni Allah. Tumbai keti mak dikasihani Allah, kidang tano keti nerima rasa kesian-Ni. 11 Puari-puari sai tecinta! Keti yakdo ulun asing rik perantau di dunia inji. Ulihni seno nyak ngilu nihan in keti dang nutuk hawa nafsu manusia sai selalu beperang ngelawan jiwa. 12 Kelakuanmu di hantara jelma sai mak kenal jama Tuhan harus betik nihan, sehingga kik tian ngefitnah keti sebagai ulun jahat, tian harus ngakui perbuatanmu sai betik, sehingga tian haga memuji Allah di rani Ia ratong. 13 Demi Tuhan, hagani keti tunduk jama unggal jelma sai nguasai manusia: baik jama Kaisar sai jadi jelma sai bekuasa sai mula-mula, 14 maupun jama gubernur sai ditunjuk ulihni Kaisar untuk ngehukum jelma sai ngelakuko sai jahat rik untuk ngehormati jelma sai ngelakuko sai betik. 15 Mani Allah haga in jama perbuatan-perbuatanmu sai betik keti nyalok banguk jelma sai cawa bugu. 16 Hagani keti hurik sebagai jelma merdeka, kidang dangdo memakai kemerdekaanmu ano untuk nyalok kejahatan, melainko hurikdo sebagai jelma sai ngebantu Allah. 17 Hargaido sunyin jelma, kasihido puari-puarimu peperda jelma Kristen. Rabaido jama Allah, rik hormatido Kaisar. 18 Puari-puari sai jadi jelma sai ngelayani, tundukdo jama majikanmu sehormat-hormatni; lain angkah jama tian sai betik hati rik peramah, kidang juga jama tian sai kejam. 19 Allah haga ngeberkati keti, kik keti ulihni sadar jama kehaga-Ni Allah, sabar menderita perlakuanni sai mak adil. 20 Sebab api istimewani kik keti sabar menderita hukuman sai seharusni keti tanggung mani besalah? Kidang kik keti sabar nanggung penderitaan sai ditanggungmu mani bebuat sai benor, maka Allah haga ngeberkatimu. 21 Untuk senodo Allah nguraumu. Mani Almasih tenggalan radu menderita untuk niku, rik injuk reno Ia ngeniko jama niku suatu teladan, in keti nutuk jejak-Ni. 22 Ia mak pernah nyani dusa, rik mak pernah sai jelma pun ngedengi Ia bebuhung. 23 Waktu Ia dicaci maki, Ia mak ngebalos jama caci maki. Sewaktu Ia menderita, Ia mak ngancam; Ia angkah nyerahko perkara-Ni jama Allah, Hakim sai adil udi. 24 Almasih tenggalan mikul dusa-dusa ram pada diri-Ni di atas kayu salib, in ram bebas jak kekuasaan dusa, rik hurik nutuk kehaga-Ni Allah. Katan-katan-Ni Almasihdo sai ngunyaiko keti. 25 Tumbai keti injuk biri-biri sai sesek, kidang tano keti radu diusung muloh untuk nutuk Gembala rik Jelma Sai Melihara jiwamu.

1 Peter 3

1 Reno juga keti, inggom-inggom, harus tunduk jama kajong in kik di hantara tian wat sai mak percaya jama kabar jak Allah, kelakuanmu dapok nyani tian jadi percaya. Rik mak perlu keti ngucakko api-api jama tian, 2 mani tian ngeliak kelakuanmu sai murni rik saleh. 3 Dangdo kecantikanmu angkah kecantikan jak luah, injuk misalni ngehias buok atau makai perhiasan, atau makai kawai sai mahal-mahal. 4 Sebalikni, hagani kecantikanmu timbul jak delom hati, budi pekerti sai lemoh lembut rik tenang; senodo kecantikan abadi sai berega nihan nutuk pandangan-Ni Allah. 5 Jama cara injido pada zaman tumbai bebai-bebai beragama sai beharap jama Allah mempercantik diri tunduk jama kajong tian. 6 Sara pun reno juga, ia taat jama Abraham rik nyebut ia majikanni. Puari tano iado anak-anak Sara, kik keti ngelakuko hal-hal sai betik rik mak merabai jama api pun. 7 Rik keti juga, kajong-kajong, hagani hurik penuh pengertian tehadap inggommu rik jama kesadaran bahwa tian anodo kaum sai lemoh. Perlakukodo hormat jama tian, mani tian jejama jama keti, haga nerima anugerah hurik sai sejati jak Allah. Lakukodo inji, in mak ngedok sai ngehalangi duamu. 8 Kesimpulan iado: hagani Puari-puari seia sekata rik seperasaan. Hagani keti saling sayang-menyayangi injuk jelma-jelma sai muari. Rik hagani keti saling ngerasa kesian rik besikap rendah hati. 9 Dang ngebalos kejahatan jama kejahatan, atau caci maki jama caci maki; sebalikni balosdo jama ngilu nihan berkat jak Allah. Mani Allah ngurau keti justru in keti nerima berkat jak Ia. 10 Di delom Alkitab tetulis injuk reji, "Jelma sai haga ngerasako hurik rik haga ngalami rani-rani sai helau, harus ngejaga bangukni in mak ngicikko hal-hal sai jahat rik mak ngucakko hal-hal sai buhung. 11 Ia harus ngejaohi sai jahat rik ngelakuko sai betik; hagani ia bejuang temon-temon untuk ngedapokko perdamaian. 12 Mani Tuhan selalu ngeperhatiko jelma-jelma sai nutuk kehaga-Ni, rik Tuhan selalu ngedengi dua-dua tian; kidang Tuhan ngelawan jelma-jelma sai ngelakuko kejahatan." 13 Sapa sai haga ngelakuko sai jahat jama niku, kik keti senang bebuat betik? 14 Kidang sekalipun keti harus menderita mani ngelakuko hal-hal sai betik, keti beruntung! Dang rabai jama sapa pun rik dang khuater. 15 Kidang di delom hatimu, hagani keti ngeniko jama Almasih penghormatan sai khusus sai nutuk kedudukan-Ni sebagai Tuhan. Rik hagani keti selalu siap untuk ngeni jawaban jama unggal jelma sai betanya tentang harapan sai keti kedau. 16 Kidang lakukodo ano jama lemoh lembut rik hormat. Rik hagani hatimu murni, in kik keti difitnah mani keti hurik betik sebagai jelma sai nutuk Almasih, maka jelma sai ngefitnah udi haga jadi meliom tenggalan. 17 Lebih helau menderita mani ngelakuko sai betik -- kik ano kehaga-Ni Allah -- jak menderita mani ngelakuko sai jahat. 18 Mani Almasih tenggalan mati mani angkah sekali gaoh, untuk selama-lamani mani dusa manusia -- sai jelma mak besalah, mati untuk jelma sai besalah. Almasih ngelakuko ano in Ia dapok ngebimbing keti jama Allah. Ia dibunuh secara jasmani, kidang dihurikko luot secara rohani. 19 Delom keadaan ruh Ia mik ngabarko kabar jak Allah jama ruh-ruh sai dikurukko di bui: 20 yakdo ruh jelma-jelma sai mak taat jama Allah pada zaman Nuh. Waktu ano Allah sabar nunggu selama Nuh nyani kapalni. Angkah jelma-jelma sai wat di kapal gaoh -- sunyinni walu jelma -- sai diselamatko liwat banjer balak udi. 21 Nah, kejadian udi ngerupako kiasan jak baptisan sai tano inji nyelamatko keti. Baptisan udi lain hak suatu upacara ngecahko badan jak sunyin sai kamak-kamak, melainko ngerupako janjimu jama Allah jak hati sai betik. Baptisan udi nyelamatko keti mani Isa Almasih radu hurik luot jak kematian, 22 rik radu cakak mik surga. Tano Ia bekuasa jejama jama Allah rik memerintah sunyin malaikat, sunyin jelma sai bekuasa rik sunyin kekuatan.

1 Peter 4

1 Mani Almasih radu menderita secara jasmani, keti juga harus memperkuat diri jama sikap sai injuk reno. Mani jelma sai menderita secara badanni, mak lagi bebuat dusa. 2 Ulihni seno, hagani keti hurik selanjutni di dunia inji nutuk kehaga-Ni Allah, rik lain nutuk kehagani manusia. 3 Waktu tumbai, keti radu cukup saka ngelakuko api sai gering dilakuko ulih jelma-jelma sai mak kenal jama Tuhan. Keti hurik mak mebetik. Keti nutuk hawa nafsu, mabuk-mabuk, bepesta pora, nginum-nginum rik nyumbah berhala secara ngejijikko. 4 Tano jelma sai mak kenal jama Tuhan, hiran bahwa keti mak nutuk hurik injuk tian, ngerasako dusa tanpa batas. Udido sebabni tian ngehina keti. 5 Kidang tian kanah harus ngeni tanggung jawab jama Allah sai radu siap untuk ngadili jelma sai hurik rik sai mati. 6 Udido sebabni Kabar Betik radu dikabarko juga jama ulun-ulun mati. Maksudni in tian, sai radu diadili delom keadilan jasmani -- injuk halni sunyin jelma haga diadili -- dapok hurik secara rohani nutuk kehaga-Ni Allah. 7 Sunyin hal radu meredik akherni, ulihni seno hagani keti nguasai diri rik waspada in keti dapok bedua. 8 Lebih jak sunyinni, hagani keti temon-temon mengasihi peperda keti, mani jama saling mengasihi keti haga besedia juga untuk saling ngampuni. 9 Hagani keti menerima peperda keti di lamban masing-masing, tanpa mengeluh. 10 Keti masing-masing radu nerima pengenian-pengenian sai bebida-bida jak Allah. Ulihni seno sebagai jelma sai ngurus sai betik jak pengenian-pengenian-Ni Allah, hagani keti ngegunako kemampuan udi untuk kepentingan jejama. 11 Jelma sai nyampaiko kabar, harusdo menyampaiko kabar jak Allah; jelma sai ngelayani ulun bareh harusdo ngelayani jama kekuatan sai jak Allah, in delom sunyin hal, Allah dapok diagungko liwat Isa Almasih. Iado sai bekuasa rik patut diagungko untuk selama-lamani. Amin. 12 Puari-puari sai tecinta! Keti tano menderita nihan mani sedang diuji. Kidang dangdo ngerasa hiran, seolah-olah wat sai hal sai luar biasa tejadi jama niku. 13 Malah, hagani keti ngerasa senang mani nutuk menderita jejama jama Almasih. Kanah kik keagungan-Ni Almasih diliakko, keti haga besukacita. 14 Keti beruntung kik keti dihina mani keti jelma sai nutuk Almasih. Ano retini Ruh sai mulia, yakdo Ruh-Ni Allah, wat jama niku. 15 Dangdo sai jelma pun jak hantara keti menderita mani ia jelma sai ngebunuh, atau pemaling, atau penjahat atau mani ia nutuk campor urusan ulun bareh. 16 Kidang kik keti menderita mani keti jelma Kristen, dang meliom mani hal udi. Beterima kasihdo jama Allah, bahwa keti ngusung gelar-Ni Almasih. 17 Radu sampai waktuni Allah ngadili dunia. Rik umat-Ni Allah tenggalando sai haga diadili lebih mena. Nah, kik Allah haga mulai jama ram, repa jadini kanah jama jelma-jelma sai mak percaya jama Kabar Betik jak Allah udi? 18 Di delom Alkitab tetulis reji, "Kik jelma-jelma sai betik pun radu payah untuk diselamatko, api juga sai haga tejadi jama jelma-jelma bedusa sai mak kenal jama Tuhan!" 19 Ulihni seno kik wat jelma-jelma sai menderita mani Allah ngehagako injuk reno, hagani jelma-jelma udi hurik benor rik mempercayako diri jama Jelma Sai Nyiptako tian. Ia haga selalu nepati janji-Ni.

1 Peter 5

1 Nyak ngilu perhatian jelma-jelma sai mimpin jemaahmu. Nyak nulis inji sebagai kantik jelma sai mimpin rik sebagai jelma sai radu nyaksiko tenggalan penderitaan Almasih, rik sai haga nutuk juga diagungko, kik keagungan-Ni Almasih diliakko jama manusia. Nyak ngilu nihan 2 in keti ngegembalako kumpulan biri-biri sai diserahko Allah jama niku. Gembalakodo tian jama senang hati injuk repa sai dimirakko ulih-Ni Allah, rik dangdo jama biak hati. Dang muneh ngelakuko guaimu guna dapok untung, melainko mani keti temon-temon mirak ngelayani. 3 Dang betindak sebagai jelma sai bekuasa tehadap tian sai dipercayako jama niku, melainko jadido teladan untuk tian. 4 Rik waktu Gembala Agung udi ratong kanah, keti haga nerima mahkota sai gemilang, sai mak haga mesuh gemilangni. 5 Reno muneh Puari, jelma-jelma ngura. Tundukdo jama jelma-jelma sai tuha. Puari sunyinni harus ngerendahko diri rik saling ngelayani jama rendah hati. Mani delom Alkitab tetulis injuk reji, "Allah nantang jelma sai mepungah, kidang mengasihi jelma sai rendah hati." 6 Ulihni seno, rendahko dirimu di debah culuk-Ni Allah sai kuat, in Ia ngelanggarko keti kik radu waktuni. 7 Serahkodo sunyin khuatermu jama Allah, mani Ia mempeduliko niku. 8 Hagani keti waspada rik siap siaga! Mani iblis anodo musuhmu. Ia injuk singa lapah mik dija mik dudi sambil mengaum nyepok mangsani. 9 Lawando ia jama iman sai kuat, mani keti pandai bahwa puari-puari peperda jelma Kristen barehni di seluruh dunia juga menderita injuk keti. 10 Kidang radu jak keti menderita serebok, Allah tenggalan haga nyani keti jadi sempurna. Ia haga nyecokko rik nguatko keti rik ngukuhko keti. Mani Iado Allah sai betik hati nihan, sai radu ngurau niku untuk nutuk ngerasako keagungan-Ni sai abadi liwat Almasih. 11 Iado sai bekuasa sampai selama-lamani! Amin. 12 Surat sai singkat inji kutulisko jama niku jama bantuan Silas, sai kuanggap sai puari Kristen sai setia. Nyak mirak ngeni durongan jama niku rik ngeyakinko keti bahwa api sai kutulis inji kabar sai benor tentang rahmat-Ni Allah. Hagani keti nyating teguh pada rahmat udi. 13 Kantik-kantik sai jemaah di Babilon, sai juga tepilih ulih-Ni Allah, ngirim salam jama niku; reno juga anakku Markus sai tecinta. 14 Besalam-salamdo peperda keti jama penuh kasih sebagai puari Kristen. Semoga Tuhan ngeni sejahtera jama Puari sai jadi kedau-Ni Almasih. Hormat sekam, Petrus

2 Peter 1

1 Puari-puari sai temon-temon percaya injuk sekam! Isa Almasih, yakdo Allah rik Raja Penyelamat ram, memungkinko ram percaya jama Ia, mani Ia ngelakuko sai benor. Surat inji jak Simon Petrus, sai jelma sai ngebantu rik rasul-Ni Isa Almasih. 2 Semoga Allah ngeni berkat belimpah-limpah rik sejahtera jama niku, mani keti kenal jama Allah rik Isa, Tuhan ram. 3 Allah radu makai kuasa ilahi-Ni untuk ngeniko jama ram sunyin hal sai diperluko untuk hurik beibadah. Ia ngelakuko inji liwat api sai ram pandai tentang Isa Almasih, sai radu ngurau ram untuk ngerasako keagungan rik kebetikan-Ni. 4 Jama cara senodo Allah nganugerahko jama ram berkat-berkat sai luar biasa rik berega sai radu dijanjiko-Ni. Jama berkat-berkat udi keti dapok telepas jak kehaga-kehaga jahat sai nyadangko di dunia inji, rik keti nerima sifat ilahi. 5 Ulihni seno, berusahado temon-temon in keti tetap percaya jama Almasih rik percayamu udi ditunjang ulih hurik sai betik. Di samping hurik sai betik, keti perlu jadi jelma sai bepengetahuan, 6 rik di samping pengetahuan, keti harus juga dapok nguasai diri. Rik selain dapok nguasai diri hagani keti juga memupuk diri untuk tabah ngehadapi sunyin hal. Di samping tabah ngehadapi sunyin hal, keti harus juga hurik nutuk kehaga-Ni Allah. 7 Rik hurik nutuk kehaga-Ni Allah harus juga dilengkapi jama kasih sayang jama puari-puari seiman. Selanjutni hagani kasih sayangmu jama puari-puari seiman ditambah jama kasih tehadap sunyin jelma. 8 Sunyinni ano iado sifat-sifat sai keti perluko. Kik sifat-sifat ano wat jama niku belimpah-limpah, keti haga jadi giat rik behasil, rik kenal jama Isa Almasih Tuhan ram jama lebih betik lagi. 9 Kidang jelma sai mak ngedok sifat-sifat ano, pandanganni picik; ia mak dapok ngeliak rik ia lupa bahwa dusa-dusani sai tumbai radu dikecahko. 10 Ulihni seno Puari-puari, berusahado lebih keras in urauan-Ni Allah rik pilihan-Ni atas dirimu ano semakin kuat. Kik keti ngelakuko ano, keti mak murtad. 11 Jama injuk reno keti haga dikeni hak penuh untuk kuruk Kerajaan sai kekal jak Tuhan rik Raja Penyelamat ram Isa Almasih. 12 Ulihni seno, nyak selalu ngingokko keti tentang hal seno, meskipun keti radu pandai rik percaya nihan jama ajaran jak Allah sai radu keti terima udi. 13 Selama nyak masih hurik, nyak ngerasa wajib ngingokko keti tentang hal-hal seno. 14 Mani nyak pandai bahwa mak mesaka lagi nyak haga ninggalko dunia inji, mani Tuhan ram Isa Almasih radu jelas ngeni pandai jama nyak. 15 Maka nyak haga berusaha in seradu jak nyak mati pun, keti selalu ngingok luot hal-hal inji. 16 Waktu sekam ngeni pandai jama niku hara agungni ratong-Ni Tuhan ram Isa Almasih, sekam mawat begantung jama cerita-cerita isapan jempol manusia. Keagungan-Ni Almasih ano radu sekam liak jama mata sekam tenggalan. 17 Sekam wat di disan waktu Ia dihormati rik diagungko ulih Allah Bapa. Waktu seno kedengian suara jak Sai Mahamulia, sai cawa jama Ia, "Injido Anak-Ku sai Kukasihi. Ia nyenangko hati-Ku!" 18 Sekam tenggalan ngedengi suara ano ratong jak surga waktu sekam wat jejama Ia di atas gunung sai suci udi. 19 Udi sebabni sekam lebih yakin lagi luhot-Ni Allah sai dikabarko ulih nabi-nabi. Helauni keti ngeperhatiko luhot ano, mani luhot udi injuk lampu sai besinar di rang kelam sampai fajar menyingsing, rik cahaya bintang timur di delom hatimu. 20 Terutama nihan hagani keti ingok inji: Luhot-Ni Allah sai disampaiko ulihni nabi mak ngasi ditafsirko nutuk pendapat tenggalan. 21 Mani, mak pernah luhot jak Allah dikabarko angkah atas kehaga manusia. Kidang Ruh-Ni Allah nguasai jelma untuk nyampaiko luhot jak Allah tenggalan.

2 Peter 2

1 Pada masa tumbai di hantara umat-Ni Allah radu muncul nabi-nabi palsu. Reno juga di hantaramu haga muncul guru-guru palsu. Tian haga ngurukko ajaran-ajaran sai mak benor sai ngebinasako jelma. Rik tian haga menyangkal Jelma Sai Bekuasa sai radu ngebebasko tian. Jama injuk reno tian ngeratongko kebinasaan atas dirini tenggalan, sai haga geluk nimpa tian. 2 Walaupun injuk reno lamon jelma haga nutuk cara hurik guru-guru palsu udi sai dikuasai ulih hawa nafsu tian. Rik perbuatan guru-guru udi haga nyani lamon jelma ngehina Jalan Benor sai nuju jama Allah. 3 Mani tian serakah, maka guru-guru palsu udi haga nyeritako jama niku cerita-cerita sai dikarang tenggalan untuk dapok untung jak keti. Kidang pengadilan untuk ngejatuhko hukuman mik atas tian radu saka disiapko, rik kebinasaan sai radu ditantuko untuk tian sedang nunggu tian. 4 Malaikat-malaikat sai bedusa pun mak Allah taganko lepas jak hukuman, melainko ditokko mik delom neraka. Tian dikurukko mik delom rulah sai kelam untuk ditahan di disan sampai Rani Pengadilan. 5 Injuk reno muneh jama dunia di zaman tumbai, Allah mak naganko lepas jak hukuman. Allah ngirim banjer balak mik dunia jelma-jelma sai jahat pada waktu seno. Angkah Nuh jejama jama pitu jelma barehni gaoh sai diselamatko, mani Nuh nyiarko kabar tentang hurik sai bekenan di hati-Ni Allah. 6 Gegoh juga halni jama kota Sodom rik Gomora: Allah memusnahko kota-kota ano jama apui in jadi cuntoh tentang api sai haga tejadi jama jelma-jelma sai jahat. 7 Kidang Lot diselamatko, mani ia nutuk kehaga-Ni Allah; ia menderita nihan mani kelakuan sai mak benor jak jelma-jelma bejat. 8 Di tengah-tengah jelma-jelma injuk reno udi Lot sai betik udi hurik jama hati tesiksa, mani unggal rani ia ngeliak rik ngedengi perbuatan-perbuatan tian sai jahat. 9 Jadi, Tuhan pandai injuk repa nyelamatko jelma-jelma sai nutuk kehaga-Ni kik tian ngehadapi cubaan-cubaan. Rik Tuhan pandai injuk repa nyegokko jelma-jelma sai jahat untuk disiksa pada Rani Pengadilan, 10 khususni jelma-jelma sai nutuk kemirakan-kemirakan hawa nafsu tian sai kamak rik sai ngehina kekuasaan-Ni Allah. Reno bani rik pungahni guru-guru palsu udi sehingga tian mak segan-segan ngehina makhluk sai mulia di surga pun! 11 Sedang malaikat-malaikat sai jaoh lebih kuat rik bekuasa jak guru-guru palsu udi, mak nuduh para makhluk sai mulia udi jama cawa-cawa sai ngehina di hadap Tuhan. 12 Kidang guru-guru udi, bukan main! Tian injuk binatang sai laher untuk ditangkok rik dibunuh gaoh. Tian mak bepiker, kidang angkah betindak nutuk naluri gaoh, sehingga tian nyerang hal-hal sai mak ia ngerti jama ucapan-ucapan sai ngehina. Ulihni seno ulih perbuatan-perbuatan tian tenggalan, tian haga binasa injuk binatang-binatang buas. 13 Sebagai ganjaran atas penderitaan sai radu tian sebabko, tian haga menderita sengsara. Bagi tian, hal sai nyenangko hati iado ngelakuko api gaoh di rani dawah guna ngemuasko kehagani badan tian. Kik tian mejong jejama keti delom pesta mengan, sikap tian nyani muak mani tian mabuk jama hawa nafsu. 14 Tian mak meleju-leju bebuat dusa, rik kegeringan tian iado ngeliak bebai hajor. Rik jelma sai ampai percaya rik masih kurang yakin tian pikat. Hati tian radu biasa jama keserakahan. Tian anodo jelma-jelma sai tekutuk. 15 Mani tian mak haga nutuk jalan sai lurus, maka tian sesek. Tian ngakuk renglaya sai ditutuk ulih Bileam anak Beor tumbai. Bileam inji mirak nihan mansa duit jak perbuatan sai jahat. 16 Kidang ia mansa peringatan sai keras tehadap kejahatan udi, waktu keledaini cawa jama suarani manusia. Maka nabi udi dipaksa untuk naruko perbuatanni sai luangan udi. 17 Guru-guru palsu udi iado injuk mata way sai nyangu rik injuk kabut sai diserbu ulih angin topan. Allah radu nyediako bagi tian suatu rang sai kelam nihan. 18 Tian nyani pernyataan-pernyataan sai muluk-muluk rik bangkang; nafsu sai hajor dipakai ulih tian guna ngejerumusko jelma-jelma sai ampai gaoh mulai telepas jak lingkungan sai hurik sesek. 19 Guru-guru palsu udi ngejanjiko kemerdekaan jama jelma-jelma udi, sedang tian tenggalan dibuguko ulih kebiasaan-kebiasaan sai nyadangko manusia. Mani kik jelma dikalahko ulih sai hal, maka ia jadi jelma sai ngebantu jak sai ngalahko ia ano. 20 Jelma sai kenal Tuhan rik Penyelamat ram Isa Almasih radu telepas jak kuasa-kuasa dunia sai ngecemarko manusia. Kidang kik kak raduni ia tejerat lagi hingga dikalahko ulih kuasa-kuasa ano, maka keadaan jelma udi pada akherni lebih burak jak semakkungni. 21 Lebih betik jelma-jelma injuk reno udi mak pernah kenal jama jalan benor jak Allah, jak tian kenal jama ia, kidang kak raduni mak haga nutuk perintah-perintah sai dikeniko Allah jama tian. 22 Api sai tian lakuko ngebuktiko benorni peribahasa inji, "Kaci haga nganik luot api sai radu ia mutahko," rik "Babui sai radu dimandiko haga muloh beguling-guling di delom litak."

2 Peter 3

1 Puari-puariku sai tecinta! Injido suratku sai kerua untuk niku. Di delom kerua surat inji, nyak berusaha ngebangkitko pikeran-pikeran sai murni jama niku. 2 Nyak nganjurko in keti ingok jama cawa-cawa sai tumbai diucakko ulih-ulih nabi-Ni Allah, rik perintah jak Tuhan, Raja Penyelamat, sai disampaiko jama niku liwat rasul-rasul. 3 Mula-mula, keti harus pandai bahwa pada rani-rani akher, haga muncul jelma-jelma sai hurikni dikuasai ulih hawa nafsu tian tenggalan. Tian haga ngehina keti 4 jama cawa injuk reji, "Cawani Tuhan bejanji haga ratong! Tano di dipa Ia? Bapak-bapak leluhur ram radu mati, kidang sunyinni masih gegoh gaoh injuk semenjak terciptani alam!" 5 Tian sengaja mak haga ngaku bahwa tumbai Allah nyiptako langit rik bumi atas sabda-Ni. Bumi Ia jadiko jak way, rik jama way, 6 rik jama way juga -- yakdo way jak banjer balak -- dunia purbakala udi dibinasako. 7 Kidang langit rik bumi sai wat tano inji, dipelihara ulih-Ni sabda Allah udi juga untuk dimusnahko jama apui kanah. Tano langit rik bumi masih dipelihara sampai pada rani jelma-jelma sai jahat dihukum rik dibinasako. 8 Kidang puari-puariku, sai hal inji dang keti lupako: bahwa delom pemandangan-Ni Tuhan, sai rani mak ngedok bidani jama seribu tahun -- kerua-ruani gegoh gaoh bagi Ia. 9 Tuhan mak melali ngeniko api sai radu Ia janjiko walaupun wat sai nyangko injuk reno. Sebalikni, Ia sabar tehadap niku, mani Ia mak haga sai jelma pun binasa. Ia mirak in sunyinni jelma betubat jak dusa-dusani. 10 Kidang Rani ratong-Ni Tuhan haga sampai injuk pemaling. Pada Rani seno langit haga lebon jama bunyi gemuruh, rik benda-benda di langit haga musnah tesuah, rik bumi jama sunyin sai wat di delomni haga lebon. 11 Mani sunyinni ano haga dihancorko jama cara injuk reno, injuk repa seharusni keti hurik? Keti harus hurik suci rik khusus untuk Allah, 12 selama keti nunggu rik niramko ratong-Ni Rani Allah. Pada Rani seno langit bela tesuah, rik ulihni panasni, maka benda-benda di langit haga jadi cair. 13 Kidang ram nunggu api sai radu dijanjiko Allah, yakdo langit sai ampai rik bumi sai ampai, di dipa wat keadilan. 14 Ulihni seno, Puari-puari sai tecinta, sementara keti nunggu Rani seno, berusahado temon-temon untuk hurik suci rik tanpa cela di hadap-Ni Allah. Rik peliharado hubungan sai betik jama Allah. 15 Anggapdo kesabaran-Ni Tuhan ram sebagai kesempatan sai Ia keniko jama niku in dapok selamat. Paulus, puari ram sai tecinta, radu nulis sai injuk reno juga jama niku. Ia nulis ano jama kebijaksanaan sai dikeniko Allah jama ia. 16 Delom sunyinni suratni, Paulus selalu nulis tentang hal seno. Sangun wat pira-pira hal sai payah dipahami delom surat-suratni ano. Rik bagian seno diputarbalikko ulih jelma-jelma sai mak pandai api-api rik sai mak kuat imanni. Hal ano mak ngehiranko, mani bagian-bagian lain jak Alkitab diperlakuko reno juga ulih tian. Api sai tian lakuko ano angkah ngakibatko kehancoran tian tenggalan. 17 Kidang keti, Puari-puari sai tecinta, radu pandai tentang hal seno. Ulihni seno waspadado, dang sampai keti teusung mik delom kesesekan jelma-jelma bejat sehingga keti tumbak jak rang cecokmu sai kuat. 18 Hagani keti makin ngerasako rahmat-Ni Isa Almasih, Tuhan rik Raja Penyelamat ram, rik hagani keti juga makin kenal jama Ia. Terpujido Ia, tano rik sampai selama-lamani! Amin. Hormat sekam, Petrus

1 John 1

1 Isi surat inji tentang Sabda sai ngeni hurik, yakdo Sabda sai radu wat radu jak mula-mula. Sekam radu ngedengini, rik radu ngeliakni jama mata sekam tenggalan. Sekam radu ngeliakni, rik radu nyatingni jama culuk sekam. 2 Waktu hurik udi dinyatako, sekam ngeliakni. Udi sebabni sekam ngeni kesaksian tentang ia. Sekam ngabarko jama keti tentang hurik sejati rik kekal, sai wat jejama Bapa, rik sai radu dinyatako jama sekam. 3 Api sai radu sekam liak rik dengi, udido juga sai radu sekam kabarko jama keti, in keti jejama sekam nutuk ngehayati hurik besatu jama Bapa, rik jama Anak-Ni Isa Almasih. 4 Sekam nulis inji in hati ram temon-temon riang. 5 Injido kabar sai radu sekam dengi jak Anak-Ni rik sai sekam sampaiko jama keti: Allah anodo terang, rik jama Ia mak ngedok kekelaman sama sekali. 6 Kik ram cawa bahwa ram hurik besatu jama Ia, padahal ram hurik delom kekelaman, maka ram bebuhung baik jama cawa-cawa maupun jama perbuatan. 7 Kidang kik ram hurik di delom terang injuk repa Allah wat di delom terang, maka ram hurik akrab, rukun peperda tian, rik rah-Ni Isa, Anak-Ni, ngecahko ram jak sunyin dusa. 8 Kik ram cawa bahwa ram mak bedusa, ram nipu diri tenggalan; rik Allah mak tinggal di delom hati ram. 9 Kidang kik ram ngakui dusa-dusa ram jama Allah, Ia haga nepati janji-Ni rik ngelakuko api sai adil. Ia haga ngampuni dusa-dusa ram rik ngecahko jak sunyin perbuatan ram sai salah. 10 Kidang kik ram cawa bahwa ram mak bedusa, ram nyangko seolah-olah Allah pembuhung rik ram mak nyegokko cawa-Ni Allah di hati ram.

1 John 2

1 Anak-anakku! Nyak nulis sinji jama keti in keti dang nyani dusa. Kidang kik wat sai nyani dusa, maka ram ngedok jelma sai ngebela, yakdo Isa Almasih sai adil ano, Ia haga ngilu nihan untuk ram di hadap Bapa. 2 Liwat perantaraan Isa Almasih udido dusa-dusa ram diampuni. Rik lain hak dusa-dusa ram gaoh, melainko dusa sunyin manusia juga. 3 Kik ram taat jama perintah-perintah-Ni Allah, udi tandani bahwa ram kenal jama Allah. 4 Jelma sai cawa, "Nyak kenal jama Allah", kidang mak taat jama perintah-perintah-Ni, jelma udi pembuhung, rik Allah mak tinggal di delom hatini. 5 Kidang jelma sai taat jama cawa-Ni Allah, jelma udi sempurna mengasihi Allah. Udi tandani bahwa hurik besatu jama Allah. 6 Sapa gaoh sai cawa bahwa ia hurik besatu jama Allah, ia harus hurik nutuk jejak Almasih. 7 Puari-puari sai tecinta! Sai kutulis inji lain hak suatu perintah sai ampai. Inji perintah saka sai radu disampaiko jama niku radu jak keti mulai percaya jama Almasih; yakdo kabar jak Allah sai radu keti dengi semakkungni. 8 Walaupun injuk reno, perintah sai kutulis inji ampai juga; mani kebenoranni dapok diliak pada diri-Ni Almasih rik pada diri keti. Mani kekelaman semakin lebon rik terang sai benor radu mulai besinar. 9 Jelma sai cawa bahwa ia tinggal di delom terang kidang jelma udi masih nyuohko puarini, jelma udi masih tinggal delom kekelaman sampai tano. 10 Jelma sai mengasihi puarini, hurik delom terang sehingga mak ngedok sai pun jama ia sai haga nyebabko jelma bareh kuruk delom dusa. 11 Kidang jelma sai nyuohko puarini, wat delom kekelaman. Ia lapah delom kekelaman, rik mak pandai dipa ia mik, mani kekelaman udi nyani ia mak dapok ngeliak. 12 Nyak nulis jama niku, Anak-anak, mani dusamu radu diampuni mani Almasih. 13 Nyak nulis jama niku, Bapak-bapak, mani keti kenal jama Ia sai radu wat radu jak mula-mula. Nyak nulis jama niku, Jelma-jelma ngura, mani keti radu ngalahko Si Jahat. 14 Nyak nulis jama niku, Anak-anak, mani keti kenal jama Allah Bapa. Nyak nulis jama niku, Bapak-bapak, mani keti kenal jama Sabda sai radu wat radu jak mula-mula. Nyak nulis jama niku, Jelma-jelma ngura, mani keti kuat. Cawa-Ni Allah wat di delom hatimu, rik keti radu ngalahko Si Jahat. 15 Dang mencintai dunia inji atau api gaoh sai wat di delom dunia inji. Kik keti mencintai dunia, keti mak mencintai Bapa. 16 Sunyin hal sai wat di delom dunia inji -- sai dimirakko ulih tabiatni manusia sai bedusa, sai diliak raduni dimirakko rik sai dibangga-banggako -- sunyinni anodo hal-hal sai mak asalni jak Bapa, melainko jak dunia. 17 Dunia rik sunyin hal di delomni sai dimirakko ulihni manusia, lagi lebon. Kidang jelma sai nutuk kehaga-Ni Allah tetap hurik sampai selama-lamani. 18 Anak-anakku, akher zaman radu redik! Radu dikeni pandai jama niku semakkungni bahwa Musuh-Ni Almasih haga ratong; rik tano radu muncul lamon jelma sai memusuhi Almasih. Udi tandani bahwa akher zaman radu redik. 19 Musuh-musuh-Ni Almasih udi iado jelma-jelma sai radu ninggalko ram, mani tian sebenorni sangun lain jelma-jelma ram. Kik tian jelma-jelma ram, tantu tian tetap jejama ram. Kidang tian ninggalko ram, in jelas bahwa mak sai jelma pun jak tian sai benor-benor kuruk golongan ram. 20 Kidang keti radu nerima Ruh-Ni Allah sai dicurahko ulih-Ni Isa Almasih rik udi sebabni niku sunyinni kenal jama ajaran sai benor. 21 Jadi nyak nulis inji jama niku lain hak mani keti mak kenal jama ajaran sai benor, kidang malah mani keti radu kenal jama ia, rik keti juga pandai bahwa mak ngedok buhung delom ajaran sai benor udi. 22 Sai bebuhung iado jelma sai cawa bahwa Isa laindo Raja Penyelamat sai dijanjiko Allah. Jelma udi Musuh-Ni Almasih; ia mak ngakui Bapa maupun Anak. 23 Jelma sai mak ngakui Anak retini mak nerima Bapa juga. Rik jelma sai ngakui Anak, retini nerima Bapa juga. 24 Ulihni seno, kabar sai radu keti dengi radu jak keti mula-mula percaya harus keti jaga betik-betik di delom hati. Kik kabar udi keti perhatiko betik-betik, keti haga selalu hurik besatu jama Anak rik jama Bapa. 25 Rik injido sai dijanjiko Almasih tenggalan jama ram: hurik sejati rik kekal. 26 Nyak nulis inji jama niku tentang jelma sai sedang berusaha nipu keti. 27 Kidang tentang keti tenggalan, Almasih radu mencurahko Ruh-Ni jama niku. Rik selama Ruh-Ni wat jama niku, mak perlu wat jelma bareh untuk ngajar keti. Mani Ruh-Ni ngajar keti tentang sunyin hal; rik api sai diajarko-Ni udi benor, lain buhung. Ulihni seno, hagani keti taat jama api sai diajarko ulih-Ni Ruh udi, rik hagani keti tetap hurik besatu jama Almasih. 28 Jadi, anak-anakku, tetapdo hurik besatu jama Almasih, in kanah waktu Ia ratong, ram ngehadap Ia jama bani nihan, rik mak segok mani meliom. 29 Keti radu pandai bahwa Almasih hurik nutuk kehaga-Ni Allah. Ulihni seno keti harus pandai muneh bahwa unggal jelma sai hurik nutuk kehaga-Ni Allah iado anak-Ni Allah.

1 John 3

1 Liakdo hara Allah mengasihi ram, sehingga ram diakui sebagai anak-anak-Ni. Rik sangun ramdo anak-anak-Ni Allah. Udido sebabni dunia sai jahat inji mak kenal jama ram, mani dunia mak kenal jama Allah. 2 Puari-puari sai tecinta! Ram tano iado anak-anak-Ni Allah, kidang keadaan ram kanah makkung jelas. Kidang ram pandai bahwa kik Almasih ratong, ram haga jadi injuk Ia, mani ram haga ngeliak Ia delom keadaan-Ni sai sebenorni. 3 Sunyinni jelma sai ngedok harapan inji tehadap Almasih, ngejaga dirini in temon-temon suci, mekecah jak dusa injuk repa Almasih sai suci. 4 Jelma sai nyani dusa, ngelanggar hukum-Ni Allah, mani dusa yakdo pelanggaran tehadap hukum-Ni Allah. 5 Keti pandai bahwa Almasih ratong untuk ngehapusko dusa-dusa manusia, rik bahwa mak ngedok dusa delom diri-Ni. 6 Sunyin jelma sai hurik besatu jama Almasih, mak terus-menerus nyani dusa. Jelma sai terus-menerus nyani dusa, mak pernah ngeliak Almasih atau tentang Ia. 7 Anak-anakku, dang naganko sapa pun juga nyesekko keti. Jelma sai ngelakuko kehaga-Ni Allah iado anak-Ni Allah injuk repa Almasih iado Anak-Ni Allah. 8 Kidang jelma sai terus-menerus nyani dusa iado anakni iblis, mani sifatni iblis bedusa radu jak mula-mula. Untuk injido Anak-Ni Allah ratong, yakdo untuk ngehancorko guaini iblis. 9 Jelma sai radu jadi Anak-Ni Allah, mak terus-menerus nyani dusa, mani sifat-Ni Allah tenggalan wat jama ia. Rik mani Allah udi Bapani, maka ia mak dapok terus-menerus nyani dusa. 10 Injido bidani hantara anak-anak-Ni Allah jama anak-anakni iblis: sapa sai mak ngelakuko kehaga-Ni Allah, atau mak mengasihi puarini, ia lain anak-Ni Allah. 11 Jak mula-mula radu disampaiko kabar inji jama niku: Ram harus mengasihi peperda ram. 12 Dangdo ram injuk Kain, sai jadi anakni iblis rik ngebunuh puarini tenggalan. Api sebab Kain ngebunuh puarini? Mani hal-hal sai dilakukoni salah, kidang hal-hal sai dilakuko puarini ano benor. 13 Ulihni seno, Puari-puariku, dang hiran kik jelma-jelma dunia inji nyuohko keti. 14 Ram pandai bahwa ram radu luah jak kematian, rik malih mik hurik. Ram pandai ano, mani ram mengasihi peperda puari ram. Jelma sai mak mengasihi, retini masih dikuasai ulih kematian. 15 Jelma sai menyuohko puari iado jelma sai ngebunuh, rik keti pandai bahwa sai jelma ngebunuh mak ngedok hurik sejati rik kekal. 16 Jama jalan injido ram pandai cara mengasihi peperda ram: Almasih radu nyerahko hurik-Ni untuk ram. Ulihni seno, ram juga harus nyerahko hurik ram untuk puari-puari ram! 17 Kik sai jelma sai batin ngeliak puarini mejerih, kidang mak haga nulung puarini udi, injuk repa jelma udi dapok ngucakko bahwa ia mengasihi Allah? 18 Anak-anakku! Dang ram mengasihi angkah di banguk atau angkah jama cawa gaoh. Hagani ram mengasihi jama kasih sai sejati, sai dibuktiko jama perbuatan ram. 19 Renodo carani ram pandai bahwa ram tegolong anak-anak-Ni Allah sai benor, rik hati ram dapok tenang di hadap-Ni Allah. 20 Ram pandai, bahwa kik ram disalahko ulih hati ram, pengetahuan-Ni Allah lebih balak jak pengetahuan hati ram, rik bahwa Ia pandai sunyinni. 21 Jadi Puari-puariku sai tecinta, kik hati ram mak nyalahko ram, ram dapok ngehadap Allah jama kebanian. 22 Rik api sai ram kilu jak Ia, ram mansa ia, mani ram taat jama perintah-perintah-Ni rik ngelakuko api sai nyenangko hati-Ni. 23 Sai Ia perintah jama ram iado: Ram harus percaya jama Anak-Ni, yakdo Isa Almasih, rik ram harus saling mengasihi, injuk sai radu diperintahko Almasih jama ram. 24 Sunyin jelma sai taat jama perintah-perintah-Ni Allah, hurik besatu jama Allah rik Allah besatu jama tian. Rik ram pandai bahwa Allah hurik besatu jama ram, mani Ia radu ngeniko Ruh-Ni jama ram.

1 John 4

1 Puari-puariku sai tecinta! Dangdo percaya jama sunyin jelma sai ngaku ngedok Ruh-Ni Allah, kidang ujido pai untuk ngemandai api ruh sai wat jama tian udi asalni jak Allah atau lain. Mani lamon nabi palsu radu bekeliaran mik dipa-dipa. 2 Injuk rejido carani keti pandai api udi Ruh-Ni Allah atau lain: Jelma sai ngakui bahwa Isa Almasih ratong mik dunia sebagai manusia, jelma udi ngedok Ruh sai ratong jak Allah. 3 Kidang jelma sai mak ngakui hal inji tentang Isa, mak ngedok Ruh-Ni Allah. Jelma udi ngedok ruh jak Musuh-Ni Almasih. Puari radu ngedengi bahwa ruh udi haga ratong, rik tano ia radu wat delom dunia inji. 4 Kidang anak-anakku, keti kedau-Ni Allah. Keti radu ngalahko nabi-nabi palsu, mani Ruh sai wat jama niku lebih bekuasa jak ruh sai wat jama jelma-jelma kedauni dunia inji. 5 Nabi-nabi palsu udi cawa tentang hal-hal dunia, rik dunia ngedengi cawa tian, mani tian kedauni dunia. 6 Kidang ram iado anak-anak-Ni Allah; rik jelma sai kenal jama Allah, ngedengi cawa ram. Jelma sai kedau Allah, mak ngedengi cawa ram. Renodo carani ngemandai perbidaan hantara Ruh sai ngeni ajaran sai benor, rik ruh sai nyesekko. 7 Puari-puari sai tecinta! Ijado ram mengasihi peperda ram, mani kasih asalni jak Allah. Jelma sai mengasihi, iado anak-Ni Allah rik ia kenal jama Allah. 8 Jelma sai mak mengasihi, mak kenal jama Allah; mani Allah iado kasih. 9 Allah nyatako bahwa Ia mengasihi ram jama mengutus Anak-Ni sai tunggal mik delom dunia in ram dapok hurik liwat Anak-Ni udi. 10 Injido kasih: Lain ram sai radu mengasihi Allah, kidang Allah sai mengasihi ram rik ngutus Anak-Ni in liwat Ia ram mansa pengampunan dusa-dusa. 11 Puari-puari sai tecinta, kik Allah reno mengasihi ram, ram pun harus mengasihi peperda ram. 12 Mak sai jelma pun sai pernah ngeliak Allah, kidang kik ram saling mengasihi, Allah besatu jama ram rik kasih-Ni jadi sempurna delom diri ram. 13 Ulih-Ni Allah radu ngeniko jama ram Ruh-Ni, maka ram pandai bahwa ram radu hurik besatu jama Allah, rik Allah hurik besatu jama ram. 14 Sekam tenggalan radu ngeliak Anak-Ni Allah, rik sekam ngabarko bahwa Ia diutus ulih-Ni Bapa untuk jadi Raja Penyelamat dunia inji. 15 Sapa gaoh sai ngakui bahwa Isa ano Anak-Ni Allah, Allah hurik besatu jama jelma udi, rik jelma udi pun hurik besatu jama Allah. 16 Ram tenggalan pandai rik percaya jama kasih-Ni Allah jama ram. Allah udi kasih. Jelma sai hurikni dikuasai ulih kasih, ulun udi besatu jama Allah, rik Allah besatu jama ia. 17 Kasih dijadiko sempurna delom diri ram, in ram ngedok kebanian pada Rani Pengadilan. Ram haga ngedok kebanian, mani hurik ram di dunia inji gegoh injuk hurik-Ni Almasih. 18 Jelma sai ngerasako kasih-Ni Allah, mak kenal jama sunyin rasa rabai; mani kasih sai sempurna ngelebonko sunyin rasa rabai. Jadi nyatado bahwa jelma makkung ngerasako kasih-Ni Allah jama sempurna kik jelma udi merabai ngehadapi Rani Pengadilan. 19 Ram mengasihi, mani Allah lebih mena mengasihi ram. 20 Kik sai jelma cawa, "Nyak mengasihi Allah", kidang ia mak mengasihi puarini, jelma udi buhung. Mani jelma sai mak kenal jama puarini sai diliakni, mak mungkin dapok mengasihi Allah sai mak diliakni. 21 Ulihni seno inji perintah sai dikeni Almasih jama ram: Sapa gaoh sai mengasihi Allah harus mengasihi puarini juga.

1 John 5

1 Jelma sai percaya bahwa Isa iado Penyelamat sai dijanjiko Allah, jelma udi iado anak-Ni Allah. Jelma sai mengasihi bapak, mengasihi anakni juga. 2 Jama cara injido ram pandai bahwa ram mengasihi anak-anak-Ni Allah: Ram mengasihi Allah rik taat jama perintah-perintah-Ni. 3 Mani, mengasihi Allah retini taat jama perintah-perintah-Ni. Rik perintah-perintah-Ni mak mebiak untuk ram, 4 mani unggal anak-Ni Allah sanggup ngalahko dunia sai jahat inji. Rik ram ngalahko dunia jama iman ram. 5 Sapa sai dapok ngalahko dunia? Angkah jelma sai percaya Isa iado Anak-Ni Allah. 6 Isa Almasihdo sai ratong mik dunia jama way baptisan-Ni rik jama rah kematian-Ni. Ia ratong lain angkah jama way gaoh, kidang jama way rik rah. Rik Ruh-Ni Allah tenggalan ngeni kesaksian bahwa ano benor, mani Ruh mak pernah bebuhung. 7 Wat telu saksi: 8 Ruh-Ni Allah, way rik rah -- ketelu-teluni ngeniko kesaksian sai gegoh. 9 Ram percaya jama kesaksianni manusia, kidang kesaksian-Ni Allah lebih kuat lagi. Rik udido kesaksian sai radu dikeniko ulih-Ni Allah tentang Anak-Ni. 10 Ulihni seno, jelma sai percaya jama Anak-Ni Allah, radu nerima kesaksian udi di delom hatini; kidang jelma sai mak percaya jama Allah, radu nyangko seolah-olah Allah pembuhung, mani ia mak percaya api sai dicawako Allah tentang Anak-Ni. 11 Injido kesaksian udi: Allah radu ngeniko jama ram hurik sejati rik kekal, rik Anak-Ni iado sumber hurik udi. 12 Jelma sai ngakui Anak-Ni Allah, nerima hurik seno; rik jelma sai mak ngakui Ia, mak nerima hurik udi. 13 Nyak nulis jama keti sai percaya jama Anak-Ni Allah, in keti pandai bahwa keti radu ngedok hurik sejati rik kekal. 14 Rik ram bani ngehadap Allah, mani ram yakin Ia ngabulko dua ram, kik ram ngilu api gaoh sai nutuk kehaga-Ni. 15 Mani ram pandai bahwa Ia ngedengiko ram kik ram ngilu nihan jama Ia, maka ram pandai muneh bahwa Ia ngeniko ram api sai ram kilu jak Ia. 16 Kik keti ngeliak salah sai jelma peperda Kristen ngelakuko dusa sai mak ngakibatko jelma udi kelebonan hurik sejati rik kekal, hagani keti bedua jama Allah; rik Allah haga ngeniko hurik udi jama ia. Inji berkenaan jama tian sai dusani mak ngakibatko tian kelebonan hurik udi. Kidang wat dusa sai ngakibatko jelma kelebonan hurik udi. Tentang hal seno nyak mak cawa bahwa keti harus bedua jama Allah. 17 Sunyin perbuatan sai salah yakdo dusa, kidang wat dusa sai mak ngakibatko jelma kelebonan hurik sejati rik kekal udi. 18 Ram pandai bahwa sunyinni jelma sai radu jadi anak-anak-Ni Allah, mak terus-menerus nyani dusa, mani Anak-Ni Allah ngelindungi ia rik Si Jahat mak dapok nyani api-api tehadap ia. 19 Ram pandai bahwa ram kedau-Ni Allah, walaupun seluruh dunia inji di debah kekuasaan Si Jahat. 20 Ram pandai bahwa Anak-Ni Allah radu ratong rik radu ngeniko pengertian jama ram, in ram kenal jama Allah sai benor. Ram hurik besatu jama Allah sai benor rik hurik besatu jama Anak-Ni Isa Almasih. Injido Allah sai benor, rik injido hurik sejati rik kekal. 21 Anak-anakku, jaohkodo dirimu jak berhala-berhala!

2 John 1

1 Untuk Emak sai dipilih ulih-Ni Allah, rik untuk anak-anakni Emak. Surat inji jak nyak, jelma sai mimpin jemaah sai temon-temon mencintai keti. Lain angkah nyak, kidang sunyin jelma sai kenal jama Allah sai benor, mencintai keti juga. 2 Mani Allah tinggal delom hati ram, rik haga selalu wat jama ram selama-lamani. 3 Semoga ram dikeni berkat, rahmat rik sejahtera ulih-Ni Allah Bapa, rik Isa Almasih Anak-Ni Bapa udi. Semoga sunyinni ano ram ngedok hati sai tulus rik kasih. 4 Nyak riang nihan ngemandai bahwa wat anak-anakni Emak sai hurik nutuk ajaran-Ni Allah, injuk sai radu diperintahko Allah Bapa jama ram. 5 Ulihni seno, Emak, nyak ngilu nihan in ram sunyinni saling mengasihi. Sai kukemukako inji lain hak suatu perintah sai ampai; perintah inji radu dikeniko jama ram radu jak mula-mula percaya. 6 Mengasihi retini hurik nutuk perintah-perintah-Ni Allah. Rik perintah sai keti radu dengi radu jak mula-mula iado bahwa keti haga hurik jama mengasihi peperda sai bareh. 7 Lamon jelma sai nipu radu menyebar mik seluruh dunia. Tian anodo jelma-jelma sai mak ngakui bahwa Isa Almasih ratong mik dunia sebagai sai manusia. Jelma injuk reno iado jelma sai nipu, rik Musuh-Ni Almasih. 8 Ulihni seno, jagado dang sampai keti kelebonan api sai radu sekam usahako untuk keti. Berusahado in keti nerima jak Allah upahmu seluruhni. 9 Jelma sai mak nyating jama ajaran-Ni Almasih, melainko menyimpang jak api sai diajarko ulih-Ni Almasih, jelma udi mak ngedok Allah. Jelma sai tetap di delom ajaran Almasih, retini ngedok baik Allah Bapa maupun Anak. 10 Ulihni seno, kik wat jelma ratong rik ngabarko jama niku ajaran sai mak diajarko Almasih, dang nerima jelma udi di delom lambanmu atau ngeni salam jama ia. 11 Mani jelma sai ngeni salam jama jelma sai injuk reno nutuk juga jejama jelma ano delom ngelakuko sai jahat. 12 Lamon nihan sai perlu kukeni pandai jama niku, kidang rasani lebih betik dang liwat surat. Nyak ngeharap dapok napol rik cawa tenggalan jama keti, in hati ram temon-temon riang. 13 Anak-anak jak puari bebai jak Emak sai juga dipilih Allah, ngirim salam jama Emak.

3 John 1

1 Puari Gayus sai tecinta! Nyak, jelma sai mimpin jemaah, sai temon-temon mengasihimu, 2 bedua semoga Puari sihat-sihat rik sunyinni betik-betik jama niku, gegoh injuk jiwamu betik-betik gaoh. 3 Nyak riang nihan waktu pepira puari Kristen sampai rik ngeni pandai jama nyak hara setiani Puari tehadap Allah sai benor, mani sangun Puari selalu hurik nutuk ajaran-Ni Allah. 4 Mak ngedok sai dapok ngejadiko nyak lebih riang, jak ngedengi bahwa anak-anakku hurik nutuk ajaran-Ni Allah. 5 Puariku! Puari reno setia delom guai sai Puari lakuko untuk kantik-kantik peperda Kristen; bahkan jelma Kristen sai makkung Puari kenal pun, Puari layani juga. 6 Tian radu ngeni pandai jama jemaah di rang sekam tentang kasihmu. Tulungdo tian in dapok nerusko lapahni tian rik jama injuk reno nyenangko hati-Ni Allah, 7 mani delom lapahni untuk ngelayani Almasih, tian mak nerima bantuan api pun jak jelma-jelma sai mak kenal jama Allah. 8 Ulihni seno, ram jelma-jelma Kristen haga nulung kantik-kantik peperda Kristen sai injuk reno, in ram dapok nutuk delom usaha tian untuk nyebarko ajaran sai benor jak Allah. 9 Nyak radu nulis surat sai buntak jama jemaah, kidang Diotrefes sai mirak jadi jelma sai mimpin di delom jemaah, mak haga nutuk nyak. 10 Kanah kik nyak ratong, nyak haga ngebungkar sunyin hal sai radu dilakukoni, yakdo tentang hal-hal jahat rik buhung sai ia ucakko tentang sekam! Kidang sunyinni ano makkung cukup untuk ia. Waktu kantik-kantik peperda Kristen udi ratong, ia mak haga nerima tian. Malah ia ngelarang jelma-jelma sai haga nerima puari-puari udi, rik ia ngayun jelma-jelma udi luah jak jemaah! 11 Puari sai tecinta, dangdo niru api sai burak. Tirudo api sai betik. Jelma sai ngelakuko sai betik yakdo kedau-Ni Allah. Rik jelma sai ngelakuko sai jahat makkung kenal jama Allah. 12 Sunyin jelma memuji Demetrius. Bahkan Allah pun memuji ia. Sekam juga memuji ia, rik Puari pandai bahwa api sai sekam sampaiko dapok dipercaya. 13 Lamon nihan sai perlu kucawako jama niku, kidang kurasa lebih betik dang liwat surat. 14 Nyak ngeharap mak mesaka lagi haga betungga niku, rik ram haga cawa langsung. 15 Semoga Tuhan ngeberkati Puari. Kantik-kantikmu di rangku inji ngirim salam jama niku. Sampaiko salamku jama sunyin kantik-kantik ram satu-persatu.

Jude 1

1 Puari-puari sai radu diurau rik sai dikasihi nihan ulih-Ni Allah Bapa rik dijaga untuk Isa Almasih. Sebagai jelma sai ngebantu Isa Almasih, nyak -- Yudas -- puari Yakobus, 2 ngeharap: Semoga Allah ngeni berkat, rahmat rik sejahtera sai belimpah-limpah jama niku. 3 Puari-puari sai tecinta! Nyak temon-temon bemaksud nulis surat jama niku tentang keselamatan sai ram jejama radu alami. Kidang tano nyak ngerasa tedurong ngeni petuah keti jama surat inji in keti terus bejuang untuk iman sai radu sekali dikeniko Allah untuk selama-lamani jama umat-Ni. 4 Mani tanpa ram sadar, wat kelompok-kelompok sai tantu kuruk mik tengah-tengah ram. Tian jelma-jelma bejat sai memutarbalikko kabar tentang rahmat-Ni Allah ram, untuk masa kesempatan ngelampiasko hawa nafsu tian. Rik tian nulak Isa Almasih, satu-satuni Sai Bekuasa rik Tuhan ram. Radu jak tumbai hukuman untuk tian radu dinubuatko delom Alkitab. 5 Sunyinni ano keti radu pandai. Kidang nyak mirak ngingokko keti tentang injuk repa Tuhan nyelamatko umat Israel jak negeri Mesir, kidang radu jak seno ngebinasako jelma-jelma sai mak percaya di hantara tian. 6 Ingokdo juga para malaikat sai ngelampaui batas-batas kekuasaan tian, sehingga mak ninggalko rang tinggal tian. Allah ngikok malaikat-malaikat udi jama rantai abadi, di delom rang sai kelam di debah bumi. Di dudi tian ditahan terus sampai hukuman dijatuhko mik atas tian pada Rani sai hibat udi kanah. 7 Ingokdo juga kota Sodom rik Gomora rik kota-kota di sekitarni, sai pendudukni ngelakuko hal-hal injuk sai dilakuko ulihni malaikat-malaikat ano. Tian ngelakuko hal-hal sai hajor rik bejat, sehingga tian disiksa jama hukuman apui sai kekal, untuk dijadiko peringatan bagi sunyin jelma. 8 Renodo juga kelompok-kelompok udi ngekhayal nyani dusa tehadap badan tian tenggalan. Tian memandang rendah kekuasaan-Ni Allah rik ngehina makhluk-makhluk sai mulia di surga. 9 Mikhael tenggalan jadi kepala malaikat-malaikat, mak pernah injuk reno. Waktu ia betangkar jama iblis delom perselisihan tentang sapa sai haga mansa mayat Musa, Mikhael mak bani ngehakimi iblis jama cawa-cawa penghinaan. Mikhael angkah cawa, "Tuhan haga ngebentak niku!" 10 Kidang jama cawa-cawa sai ngehina, jelma-jelma udi nyerang sunyin hal sai tian mak ngerti. Tian gegoh injuk binatang-binatang sai mak ngedok akal, sai pandai hal-hal delom hati lunikni. Kidang justru hal-hal udido sai nyebabko kehancoran tian. 11 Celakado tian! Tian radu nutuk jalan sai ditempuh ulihni Kain. Ia mansa duit, tian ngejerumusko diri delom kesesekan, gegoh injuk Bileam. Rik tian pun dihancorko mani ngeberuntak injuk Korah. 12 Waktu keti ngadako pesta mengan, sikap jelma-jelma udi memuakko di hantara niku. Mani tian rakus mengan tanpa liom-liom, rik angkah mementingko diri tenggalan. Tian juga injuk awan sai ditiup ulih angin, kidang mak ngeratongko labung. Tian juga injuk batang sai mak ngehasilko uah walaupun musim uah-uahan, batang-batang sai radu dicabut bakakni rik radu mati sama sekali. 13 Gegoh injuk umbak sai ganas di laok nimbulko buroh, reno juga tian ngeburohko perbuatan-perbuatan sai ngeliamko. Tian injuk binatang-binatang sai mengembara rik sai radu disediako rangni ulih-Ni Allah di delom kekelaman sai dasyat nihan untuk selama-lamani. 14 Henokh, keturunan kepitu jak Adam, tumbai pernah menubuatko tentang jelma-jelma udi. Henokh cawa, "Liak, Tuhan haga ratong jama beribu-ribu malaikat-Ni sai suci 15 untuk ngehakimi sunyin jelma. Tuhan haga ngehukum jelma-jelma jahat mani perbuatan-perbuatan tian sai bejat. Rik Ia haga ngehukum jelma bedusa rik durhaka mani sunyin cawa sai ngehina diucakkoni." 16 Jelma-jelma udi selalu gaoh ngomel rik nyalahko jelma bareh. Tian hurik nutuk kemirakan-kemirakan tian sai bedusa. Tian balak awak tentang diri tenggalan, rik ngebelek jelma in mansa untung. 17 Kidang Puari-puariku sai tecinta, ingokdo api sai tumbai diucakko ulih rasul-rasul-Ni Tuhan Isa Almasih. 18 Tian ngeni pandai lebih mena jama niku bahwa redik akher zaman haga muncul jelma-jelma sai haga ngereneh keti, yakdo jelma-jelma sai hurik nutuk kemirakan-kemirakan tian sai bedusa. 19 Tian injido jelma-jelma sai nimbulko perpecohan. Tian mak dikuasai ulih Ruh-Ni Allah, melainko ulih kemirakan-kemirakan tabiat dunia. 20 Kidang keti, Puari-puariku, usahakodo terus hurikmu bedasarko percayamu jama Isa Almasih. Imanmu ano suci nihan. Sementara ano beduado jama kuasa Ruh-Ni Allah, 21 rik hurikdo selalu di delom naungan kasih-Ni Allah selama keti nunggu rahmat-Ni Isa Almasih Tuhan ram, sai haga ngeniko jama niku hurik sejati rik kekal. 22 Tehadap jelma-jelma sai bimbang hatini, hagani keti nunjukko rasa kesian. 23 Tarikdo jelma mik luah jak delom apui untuk nyelamatko tian. Tehadap jelma-jelma barehni hagani keti nunjukko rasa kesian disertai perasaan rabai, kidang nyuohko bahwa kawai tian pun sai radu dikamakko jama kemirakan tian sai bedusa. 24 Allah, sai sanggup ngejaga in keti mak tumbak, rik sai sanggup ngusung niku mik hadirat-Ni sai mulia jama sukacita rik tanpa cela, 25 Iado satu-satuni Allah, Penyelamat ram liwat Isa Almasih Tuhan ram. Iado Allah sai mulia, agung, bekuasa rik bewibawa radu jak tumbai sampai tano rik untuk selama-lamani! Amin.

Revelation 1

1 Isi buku inji tentang api sai dinyatako ulih-Ni Isa Almasih tentang peristiwa-peristiwa sai haga tejadi. Allah ngeni pandai jama Almasih in Ia nunjukko jama jelma-jelma sai ngebantu Allah api sai geluk haga tejadi. Almasih ngutus malaikat-Ni jama Yohanes, jelma sai ngebantu-Ni, untuk ngeni pandai peristiwa-peristiwa udi jama ia. 2 Maka Yohanes pun nyeritako sunyin sai diliakni udi; rik inji laporanni tentang luhot jak Allah sai dikuatko ulih-Ni Isa Almasih liwat kesaksian-Ni. 3 Bebahagiado jelma sai ngebacako rik jelma sai ngedengiko tentang nubuat buku inji rik taat api sai tetulis di delomni. Mani mak mesaka lagi sunyinni inji haga tejadi. 4 Puari-puari sai wat di kepitu jemaah di daerah Asia! Nyak, Yohanes, ngeharap keti dianugerahko berkat rik sejahtera jak Allah -- yakdo Ia sai wat, sai radu wat, rik sai wat seterusni -- rik juga jak kepitu ruh sai wat di hadap takhta-Ni Allah, 5 rik jak Isa Almasih, saksi sai setia. Iado sai mula-mula dihurikko luot jak kematian rik Iado sai bekuasa atas raja-raja dunia. Isa mengasihi ram, rik jama kematian-Ni Ia ngebebasko ram jak dusa-dusa ram, 6 rik ngejadiko ram sai bangsa khusus imam-imam, sai ngelayani Allah, Bapa-Ni. Isa Almasih udido sai agung rik bekuasa untuk selama-lamani. Amin! 7 Liak, Ia ratong disalok awan! Sunyin jelma haga ngeliak Ia, termasuk juga tian sai radu nikam-Ni. Sunyin bangsa di bumi haga bebatui mani Ia. Ya, pasti! Amin! 8 "Nyakdo sai mula-mula rik sai paling akher," ani Tuhan Allah, sai wat, sai radu wat, rik sai wat seterusni, Sai Mahakuasa. 9 Nyak, Yohanes, puarimu sai gegoh nasib jama keti delom penderitaan sai dialami unggal jelma sai nutuk Almasih. Ram tabah menderita sebagai umat kedau-Ni. Nyak ditokko mik Pulau Patmos mani nyak nyebarko luhot jak Allah, sai dikuatko ulih-Ni Isa liwat kesaksian-Ni. 10 Pada rani Tuhan, nyak dikuasai ulih Ruh-Ni Allah, raduni nyak ngedengi suara sai keras -- injuk bunyi trumpet -- cawa di kudanku. 11 Suara udi cawa, "Tulisdo api sai niku liak, rik kirimkodo buku udi jama pitu jemaah sai berikut: Efesus, Smirna, Pergamus, Tiatira, Sardis, Filadelpia rik Laodikia." 12 Nyak ngerilong mik kudan untuk ngeliak sapa udi sai cawa jama nyak. Raduni nyak ngeliak pitu biji cukut lampu sai disani jak emas. 13 Di tengah-tengah cukut-cukut lampu udi cecok sai jelma sai keliakan injuk manusia. Ia makai jubah sai kejungni sampai di cukut. Di dada-Ni Ia makai salok dada emas. 14 Buok-Ni handak injuk bulu biri-biri, gegoh handakni kapas. Mata-Ni benyala-nyala injuk apui; 15 cukut-Ni mancarko sinar injuk tembaga sai disuah. Suara-Ni injuk bunyi way terjun sai balak. 16 Culuk kanan-Ni nyating pitu bintang, rik jak banguk-Ni luah sebilah pedang tajam sai bemata rua. Pudak-Ni besinar injuk matarani di rani dawah. 17 Waktu nyak ngeliak-Ni, nyak sujud di hadap-Ni injuk jelma mati. Kidang Ia ngepikko culuk kanan-Ni jama nyak raduni cawa, "Dang rabai! Nyakdo sai mula-mula rik paling akher. 18 Nyakdo Ia sai hurik! Nyak radu mati, kidang liakdo, Nyak hurik untuk selama-lamani. Nyak bekuasa atas kematian, rik atas dunia ulun mati. 19 Ulihni seno, tulisdo hal-hal sai niku liak, yakdo hal-hal sai wat tano inji, rik hal-hal sai haga tejadi kanah. 20 Injido rahasia jak pitu bintang sai niku liak di culuk kanan-Ku, rik jak pitu cukut lampu emas udi: Pitu bintang udi iado para malaikat kepitu jemaah, rik pitu cukut lampu udi iado kepitu jemaah."

Revelation 2

1 "Untuk malaikat jemaah di Efesus, tulisdo injuk reji: Injido luhot jak Ia sai nyating kepitu bintang di culuk kanan-Ni, rik lapah di hantara kepitu cukut lampu emas udi. 2 Nyak pandai api sai keti sani: Keti beguai keras rik keti tabah nihan. Nyak pandai bahwa keti mak ngeni hati jama jelma jahat. Rik jelma-jelma sai ngaku dirini rasul padahal lain, radu keti uji, rik ternyata tian pembuhung. 3 Keti sabar rik keti menderita ulihni Nyak, rik keti mak putus asa. 4 Kidang inji keberatan-Ku tehadap niku: Keti mak lagi mengasihi Nyak injuk mula-mula. 5 Ulihni seno, ingokdo hara jaoh keti radu tumbak! Betubatdo jak dusa-dusamu, rik lakukodo api sai keti lakuko mula-mula. Kik mawat, maka Nyak haga ratong jama niku rik nyabut cukut lampumu udi jak rangni. 6 Kidang wat sai betik jama niku, yakdo: Keti nyuoh perbuatan jelma-jelma sai nutuk Nikolaus, sai Nyak nyuoh juga. 7 Sapa gaoh sai dapok ngedengi, hagani ngeperhatiko api sai dicawako ulih Ruh-Ni Allah jama jemaah-jemaah! Tian sai menang, haga Kuizinko nganik uah jak batang kehurikan sai tuoh di Taman-Ni Allah." 8 "Untuk malaikat jemaah di Smirna, tulisko injuk reji: Injido luhot jak Ia sai mula-mula rik sai paling akher -- sai radu mati rik hurik luot. 9 Nyak pandai kesusahan-kesusahan keti; Nyak pandai keti mejerih -- kidang sebenorni keti mebatin! Nyak pandai fitnahan-fitnahan sai ditujuko tehadapmu ulih jelma-jelma sai ngaku dirini Yahudi, padahal lain; tiando umatni iblis! 10 Dang rabai ulih penderitaan sai mak mesaka lagi keti haga alami. Ingok, iblis haga ngurukko sebagian jak keti mik delom bui untuk nyubai keti. Keti haga menderita puluh rani sakani. Hagani keti setia jama Nyak sampai mati, maka Nyak haga ngeniko jama niku hurik sejati rik kekal sebagai hadiah kemenangan. 11 Sapa gaoh sai dapok ngedengi, hagani ngeperhatiko api sai dicawako ulih Ruh-Ni Allah jama jemaah-jemaah! Tian sai menang, sama sekali mak haga menderita api-api ulih kematian sai kerua." 12 "Untuk malaikat jemaah di Pergamus, tulisdo injuk reji: Injido luhot jak Ia sai nyating pedang tajam sai bemata rua. 13 Nyak pandai di dipa keti tinggal, yakdo di rang iblis bertakhta. Keti setia jama Nyak. Malah waktu Antipas, saksi-Ku sai setia udi dibunuh di hadapmu di markasni iblis, keti mak menyangkal bahwa keti percaya jama Nyak. 14 Kidang injuk reno wat pira hal sai Nyak mak gering jak keti: Wat sebagian jelma di hantara keti sai nutuk api sai diajarko ulih Bileam. Bileam ngajar Balak injuk repa ngejerumusko umatni Israel mik delom dusa; jama ngebujuk tian nganik kanikan sai radu dipersembahko jama berhala rik ngelakuko hal-hal sai hajor. 15 Reno juga wat di hantara keti jelma-jelma sai nyating ajaran jelma-jelma sai nutuk Nikolaus. 16 Ulihni seno, betubatdo jak dusa-dusamu! Kik mawat, serebok lagi Nyak haga ratong jama niku rik memerangi jelma-jelma udi jama pedang sai wat di banguk-Ku. 17 Sapa gaoh sai dapok ngedengi, hagani ngeperhatiko api sai dicawako ulih Ruh-Ni Allah jama jemaah-jemaah! Tian sai menang, haga Kuizinko nganik manna sai tesegok, rik masing-masing haga nerima jak Nyak sai batu handak. Di batu tetulis suatu gelar sai ampai, sai mak dipandai ulih sapa pun juga, selain ulih jelma sai menerimani." 18 "Untuk malaikat jemaah di Tiatira, tulisdo injuk reji: Injido luhot jak Anak-Ni Allah, sai mata-Ni benyala-nyala injuk apui, rik cukut-Ni mancarko sinar injuk tembaga disuah. 19 Nyak pandai sunyin sai keti lakuko -- Nyak pandai keti mengasihi peperda keti, keti setia, keti beguai, rik keti tabah menderita. Nyak pandai keti tano beguai lebih lamon jak tumbai. 20 Kidang inji keberatan-Ku tehadap niku: Keti ngeni hati jama Izebel, bebai sai ngaku diri sai dikayun Allah udi. Radu lamon jelma-jelma sai ngebantu-Ku sai ditipuni rik diajarni untuk ngelakuko sai hajor rik untuk nganik kanikan sai radu dipersembahko untuk berhala. 21 Radu Kukeniko jama ia kesempatan untuk betubat jak dusa-dusani, kidang ia mak mirak taru ngelakuko hal-hal sai hajor udi. 22 Ingokdo! Nyak haga ngebanting ia sampai meruyuh di rang pedom. Di dudi ia rik jelma-jelma sai bezinah jama ia haga menderita nihan. Sunyinni seno haga Kulakuko tano -- kecuali kik tian taru ngelakuko hal-hal sai jahat jejama jama ia. 23 Jelma-jelma sai nutuk Kubunuh juga in sunyin jemaah sadar bahwa Nyakdo Ia sai nyelami pikeran-pikeran rik hati manusia. Keti haga Kubalos untuk perbuatan keti masing-masing. 24 Kidang keti sai bareh-barehni di Tiatira mak nutuk ajaran sai jahat udi, rik mak mempelajari ilmu-ilmuni iblis. Nyak cawa bahwa Nyak mak haga nambahko jama niku baban sai ngebiakko. 25 Kidang sampai waktu Nyak ratong kanah, hagani keti tetap nutuk api sai radu keti kedau. 26 Tian sai menang, rik sai sampai akher terus ngelakuko api sai Kukehagako, haga Kukeni kuasa sai gegoh injuk sai Kuterima jak Bapa-Ku. Tian haga nerima kekuasaan jak Nyak untuk memerintah bangsa-bangsa jama tungkok besi, rik untuk ngehancorko bangsa-bangsa udi injuk belanga tanoh. 28 Tian haga nerima bintang timur jak Nyak. 29 Sapa gaoh sai dapok ngedengi, hagani ngeperhatiko api sai dicawako ulih Ruh-Ni Allah untuk jemaah-jemaah."

Revelation 3

1 "Untuk malaikat jemaah di Sardis, tulisdo injuk reji: Injido luhot jak Ia sai ngedok kepitu ruh jak Allah rik kepitu bintang udi. Nyak pandai api sai keti lakuko. Cawani keti hurik, padahal keti mati! 2 Ulihni seno minjakdo, rik lakukodo api sai masih wat jama keti semakkung udi mati sama sekali. Mani Nyak ngehalu bahwa api sai keti lakuko, makkung sai pun sai sempurna di hadap-Ni Allah. 3 Jadi, ingokdo luot api sai radu diajarko jama niku tumbai rik sai radu keti dengi. Jalankodo udi rik betubatdo jak dusa-dusamu. Kik keti mak minjak, Nyak haga ratong jama niku injuk pemaling; rik keti mak haga pandai kapan waktuni Nyak ratong. 4 Kidang di tengah-tengah keti di Sardis masih wat jelma sai menjaga in kawaini tetap mekecah. Tian udi haga lapah jejama Nyak jama bekawai handak, mani tian layak untuk seno. 5 Untuk tian sai menang haga dipakaiko jubah handak. Gelar tian mak haga Kuhapusko jak Buku Jelma Hurik. Rik di hadap Bapa-Ku rik malaikat-malaikat-Ni. Nyak haga ngaku bahwa tian anodo kedau-Ku. 6 Sapa gaoh sai dapok ngedengi, hagani ngeperhatiko api sai dicawako ulih Ruh-Ni Allah untuk jemaah-jemaah!" 7 "Untuk malaikat jemaah di Filadelpia, tulisdo injuk reji: Injido luhot jak Ia sai suci rik sejati. Iado sai nyating kunci sai dikedau ulihni Daud; kik Ia ngebukak, mak sai jelma pun dapok nyalokni, rik kik Ia nyalok, mak sai jelma pun dapok ngebukakni. 8 Nyak pandai api sai keti lakuko. Nyak pandai bahwa keti mak sepira kuat; keti radu nutuk ajaran-Ku rik setia jama Nyak. Bagi keti radu Kubukakko sai rangok, sai mak dapok disalok ulih sapa pun juga. 9 Ingokdo inji: Jelma-jelma sai jadi umatni iblis udi, jelma-jelma sai ngebuhung sai ngaku dirini Yahudi padahal lain, haga Kusani sehingga tian ratong sujud di hadapmu. Rik tian haga pandai bahwa Nyak mengasihimu. 10 Ulih sebab keti radu nutuk perintah-Ku in betekun, Nyak pun haga ngelindungimu jak masa kesusahan sai haga menimpa seluruh dunia. Hal udi haga tejadi untuk nyubai sunyin jelma di bumi. 11 Nyak geluk ratong! Jagado betik-betik api sai keti kedau, in mak sai jelma pun ngerampas hadiah kemenanganmu. 12 Jelma sai menang, haga Kujadiko sebagai tihang delom Lamban Suci Allah-Ku, rik ia haga tinggal di rang udi selama-lamani. Gelar-Ni Allah-Ku rik gelar kota Allah-Ku -- yakdo Yerusalem ampai sai haga regah jak surga, jak Allah-Ku -- haga Kutulis jama diri ulun udi. Juga gelar-Ku sai ampai haga Kutulis jama dirini. 13 Sapa gaoh sai dapok ngedengi, hagani ngeperhatiko api sai dicawako ulih Ruh-Ni Allah untuk jemaah-jemaah!" 14 "Untuk malaikat jemaah di Laodikia, tulisdo injuk reji: Injido luhot jak Sang Amin, Saksi sai setia rik benor, sumber sunyin hal sai diciptako ulih-Ni Allah. 15 Nyak pandai api sai keti lakuko; Nyak pandai keti mak mengingi rik mak juga panas. Seharusni keti salah saini! 16 Kidang keti panas-panas kuku; panas mawat, mengingi pun mawat. Udi sebabni keti haga Kumutahko luah jak delom banguk-Ku. 17 Keti cawa, 'Sekam mebatin rik serba cukup; sekam mak kekurangan api-api.' Kidang keti mak pandai hara melarat rik hara menyedihko keadaanmu! Keti mejerih, riluk, rik buta. 18 Ulihni seno Nyak ngeni petuah jama keti in keti ngebeli jak Nyak emas, yakdo emas sai murni, in keti jadi mebatin. Belido juga kawai handak jak Nyak in keti bekawai rik nyalok keadaan keti sai riluk rik ngeliamko. Rik belido muneh ubat untuk dioles di matamu in keti dapok ngeliak. 19 Jelma-jelma sai Kukasihi, tiando sai Kutegor rik Kulecut. Ulihni seno hagani keti besemangat, rik betubatdo jak dusa-dusamu. 20 Liak! Nyak cecok di hadap rangok rik ngetuk. Kik wat jelma sai ngedengi suara-Ku, rik ngebukak rangok, Nyak haga kuruk nungga ia; Nyak haga mengan jejama ia rik ia mengan jejama Nyak. 21 Tian sai menang, haga Kuizinko mejong di takhta-Ku jejama Nyak, gegoh injuk Nyak tenggalan pun radu menang rik tano mejong jejama Bapa-Ku di takhta-Ni. 22 Sapa gaoh sai dapok ngedengi, hagani ngeperhatiko api sai dicawako ulih Ruh-Ni Allah jama jemaah-jemaah!"

Revelation 4

1 Radu jak udi nyak mansa pengliakan luot. Nyak ngeliak sai rangok tebukak di surga. Raduni kedengian luot suara sai pada mulani radu cawa jama nyak injuk bunyi trumpet. Suara udi cawa, "Ija cakak mik dija. Nyak haga nunjukko jama niku api sai haga tejadi kanah." 2 Langsung gaoh nyak dikuasai Ruh-Ni Allah. Raduni nyak ngeliak di surga wat sai takhta, rik wat sai jelma mejong di takhta udi. 3 Pudak jelma udi besinar injuk permata baiduri pandan rik permata delima. Suatu rani warna zamrud ngelingkor di takhta udi. 4 Delom bantuk lingkaran sekeliling takhta udi wat rua puluh epak takhta sai bareh. Di dudi mejong rua puluh epak jelma sai mimpin sai bekawai handak, rik makai mahkota emas. 5 Jak takhta udi terpancar cahaya kilat rik luah bunyi guntor sai menggelegar. Rik di hadap takhta udi wat pitu suluh sai menyala; udido kepitu Ruh-Ni Allah. 6 Wat juga di hadap takhta udi sai hal sai keliakan injuk laok kaca, bening injuk kristal. Di keliling takhta, di unggal sisini, wat epak makhluk, sai bagian hadap rik bagian kudanni latap jama mata. 7 Makhluk sai mula-mula keliakan injuk singa. Sai kerua, injuk jawi bakas. Sai ketelu ngedok pudak injuk pudak manusia. Sai keepak, keliakan injuk burung rajawali sai sedang hambor. 8 Keepak makhluk udi, masing-masing ngedok enam kepi, rik sekelilingni rik di kebelah delomni latap jama mata. Di rani di bingi makhluk-makhluk udi mak taru-taru benyanyi, "Kudus, kudus, kudusdo Tuhan, Allah Mahakuasa; sai wat, sai radu wat, rik sai wat seterusni." 9 Keepak makhluk udi ngenyanyiko lagu-lagu pujian, hormat rik syukor jama Ia sai mejong di takhta udi, yakdo Ia sai hurik untuk selama-lamani. Rik waktu makhluk-makhluk udi benyanyi, 10 kerua puluh epak jelma sai mimpin udi tesungkor di hadap jelma sai mejong di takhta udi, raduni nyumbah Ia sai hurik selama-lamani. Raduni tian nayarko mahkota-mahkota tian mik hadap takhta udi rik cawa, 11 "Ya Tuhan, ya Allah sekam! Niku gaohdo sai layak nerima pujian, hormat rik kuasa. Mani Nikudo jelma sai nyiptako sunyin hal, rik atas kehaga-Mu juga sunyin hal udi radu tejadi rik hurik."

Revelation 5

1 Kak raduni nyak ngeliak sai gulungan buku diculuk-Ni sai mejong di takhta udi. Buku udi latap jama tulisan di kebelah-kebelahni rik dimeteraiko jama pitu segel. 2 Raduni nyak ngeliak sai malaikat sai perkasa beseru-seru jama suara sai keras, "Sapa layak mecohko segel-segel inji rik ngebukak buku inji?" 3 Kidang baik di surga, maupun di bumi, atau di debah bumi sekalipun mak ngedok sai jelma juga sai sanggup ngebukak buku udi, rik ngeliak mik delomni. 4 Maka nyak miwang tesedu-sedu mani mawat sai jelma pun sai layak ngebukak buku udi, rik ngeliak mik delomni. 5 Raduni salah sai jelma jak hantara jelma-jelma sai mimpin udi cawa jama nyak, "Dang miwang! Liak! Singa jak suku bangsa Yehuda, keturunan Daud sai balak, radu menang. Ia sanggup mecohko pitu segel rik ngebukak buku udi." 6 Kak raduni nyak ngeliak sai Anak Biri-biri cecok di tengah-tengah takhta udi, dikelilingi ulih keepak makhluk rik sunyin jelma sai mimpin udi. Anak Biri-biri udi keliakanni injuk radu ditikol. Ia ngedok pitu tungkah rik pitu mata: yakdo pitu ruh jak Allah sai radu diutus mik seluruh dunia. 7 Kak raduni Anak Biri-biri udi maju rik ngakuk gulungan buku udi jak culuk kanan jelma sai mejong di atas takhta. 8 Sementara Anak Biri-biri udi bebuat injuk reno, tersungkordo keepak makhluk rik kerua puluh epak jelma sai mimpin udi di hadap-Ni. Tian masing-masing nyating kecapi rik cumbung emas sai ngisi kemiyan, yakdo dua-dua umat-Ni Allah. 9 Tian nyanyiko sai lagu sai ampai: "Niku layak ngakuk buku udi rik mecohko segel-segelni. Mani Niku radu dibunuh, rik jama kematian-Mu, manusia jak sunyin hal, bahasa, negara rik bangsa radu dibeli ulihmu untuk Allah. 10 Niku radu ngejadiko tian suatu bangsa khusus imam-imam, in tian ngelayani Allah ram, rik memerintah di atas bumi." 11 Radu nyak ngeliak luot. Nyak ngedengi suara malaikat sai beribu-ribu rik bejuta-juta lamonni. Tian cecok ngelilingi takhta rik keepak makhluk rik para jelma sai mimpin udi. 12 Rik tian nyanyi jama suara sai kuat, "Anak Biri-biri sai radu ditikol udi, layak untuk nerima kuasa, kebatinan, kebijaksanaan rik kekuatan; Ia layak dihormati, diagungko rik dipuji-puji!" 13 Raduni nyak ngedengi sunyin makhluk di langit, di bumi, di debah bumi rik di delom laok -- singkatni sunyin makhluk di semesta alam inji -- menyanyi, "Ia sai mejong di atas takhta, rik Sang Anak Biri-biri udi, yakdo terpuji rik tehormat rik agung rik bekuasa untuk selama-lamani!" 14 Maka keepak makhluk udi ngejawab, "Amin!" Rik jelma-jelma sai mimpin udi pun tesungkor rik nyumbah.

Revelation 6

1 Radu jak seno nyak ngeliak Anak Biri-biri udi mecohko segel mula-mula di hantara kepitu segel udi. Raduni nyak ngedengi sai jak keepak makhluk udi cawa, "Ija!" Bunyi suarani udi injuk bunyi guntor. 2 Maka nyak ngeliak, raduni keliakan sai kuda handak. Jelma sai nunggangni nyating sai busur, rik jama ia dikeni sai mahkota. Ia maju sebagai jelma sai menang sai mik ngerebut kemenangan. 3 Kak raduni Anak Biri-biri udi mecohko segel sai kerua, rik nyak ngedengi makhluk sai kerua cawa, "Ija!" 4 Raduni sai kuda sai bareh luah luot. Kuda udi suluh warnani. Jelma sai nunggangni dikeni kuasa ngelenyapko keadaan damai jak muka bumi, in manusia saling ngebunuh. Maka ia dikeni sai pedang sai kejung. 5 Raduni Anak Biri-biri udi mecohko segel sai ketelu. Rik nyak ngedengi makhluk ketelu cawa, "Ija!" Nyak ngeliak, maka keliakan sai kuda halom. Jelma sai nunggangni nyating sepasang timbangan di culukni. 6 Rik nyak ngedengi sai hal sai kedengian injuk suara sai beseru jak tengah-tengah keepak makhluk udi. Suara udi cawa, "Seliter gandum sai betik gegoh rega upah serani, rik telu liter gandum jenis bareh gegoh upah rega serani juga. Kidang dang nyadangko batang-batang zaitun rik kebun anggor!" 7 Kak raduni Anak Biri-biri mecohko segel sai keepak. Rik nyak ngedengi makhluk sai keepak cawa, "Ija!" 8 Nyak ngeliak, raduni keliakan sai kuda pucek. Jelma sai nunggangni gelarni Maut. Jak kudan, ia ditutuki redik-redik ulih Alam Maut. Kekuasaan atas seperepak bumi inji diserahko jama tian, in tian dapok ngebunuh liwat peperangan, liwat masa kebetohan, liwat wabah penyakik rik liwat binatang-binatang buas. 9 Radu jak seno Anak Biri-biri udi mecohko segel sai kelima. Maka nyak ngeliyak di debah mezbah wat jiwa-jiwa jelma sai mati tebunuh mani tian nguatko luhot jak Allah liwat kesaksian tian. 10 Tian mekik jama suara sai keras, "Ya Tuhan Mahakuasa, sai suci rik benor! Pira saka lagi ampai Niku ngadili penduduk bumi rik ngehukum tian mani ngebunuh sekam?" 11 Tian masing-masing dikeni jubah sai handak. Raduni tian dikayun istirahat serebok lagi, sampai radu lengkap jumlah kantik-kantik seperjuangan rik puari-puari tian sai haga dibunuh injuk tian. 12 Raduni nyak ngeliyak Anak Biri-biri udi mecohko segel keenam. Tejadido kukuk sai hibat. Matarani jadi halom injuk kain halom sai kasar, rik bulan jadi suluh injuk rah. 13 Bintang-bintang begugoran jak langit mik atas bumi injuk uah ara sai makkung mesak gugor jak batangni waktu diguncang angin keras. 14 Langit lebon injuk kertas digulung, rik sunyin gunung rik pulau digiserko jak rangni. 15 Raduni raja-raja dunia, jelma-jelma pembesar, penglima-penglima, jelma-jelma batin rik jelma-jelma bekuasa, rik jelma-jelma barehni, baik jelma sai ngebantu maupun jelma sai bebas, sunyinni nyegokko diri di delom guha-guha rik di celah-celah batu gunung. 16 Jama gunung-gunung rik batu-batu udi, tian mekik, "Timpado sekam! Segokko sekam jak pengliakan Ia sai mejong di atas takhta, rik jak butong-Ni Anak Biri-biri udi. 17 Rani dasyat radu ratong, tano tian ngeluahko butongni tian, rik mak sai jelma pun sanggup betahan di hadap tian!"

Revelation 7

1 Radu jak seno, nyak ngeliak epak malaikat cecok di keepak penjuru bumi. Tian nahan keepak angin rik di bumi dang wat angin sai betiup di darak atau di laok, atau di batang-batang. 2 Raduni nyak ngeliak sai malaikat sai bareh muncul jak kebelah timur. Ia ngusung segel jak Allah sai hurik. Jama suara keras malaikat udi ngurau keepak malaikat sai radu mansa kuasa jak Allah untuk nyadangko darak rik laok. 3 Malaikat udi cawa, "Dang pai nyadangko darak atau laok, atau batang-batang kik sekam makkung ngeni tanda segel di tagak jelma-jelma sai ngebantu-Ni Allah ram." 4 Raduni nyak dikeni pandai bahwa wat selamon 144.000 jelma sai dikeni tanda segel jak Allah ditagak tian. Jelma-jelma udi diakuk jak kerua belas suku bangsa Israel; 5 jak unggal suku 12.000 jelma. Yakdo jak suku: Yehuda, Ruben, Gad, 6 Asyer, Naftali, Manasye, 7 Simeon, Lewi, Isakhar, 8 Zebulon, Yusuf, rik Benyamin. 9 Radu jak seno nyak ngeliak luot, raduni keliakan laok manusia sai luar biasa lamonni -- mak ngedok sai jelma pun sai dapok ngehitung lamonni. Tian anodo jelma-jelma jak unggal bangsa, suku, negara, rik bahasa. Jama bekawai jubah handak-handak rik nyating ranting-ranting batang palem di culuk, jelma-jelma lamon udi cecok ngehadap takhta rik ngehadap Anak Biri-biri udi. 10 Raduni jama suara sai kuat tian beseru, "Keselamatan ram ratongni jak Allah ram, sai mejong di atas takhta, rik jak Anak Biri-biri udi!" 11 Sunyin malaikat cecok keliling takhta rik para jelma sai mimpin rik keepak makhluk udi. Malaikat-malaikat udi tesungkor dihadap takhta. Kak raduni nyumbah Allah. 12 Tian beseru, "Amin! Terpujido Allah ram sai agung rik bijaksana. Ia patut dilimpahi ucapan-ucapan syukor rik penghormatan. Ia bekuasa rik kuat untuk selama-lamani! Amin." 13 Salah sai jak jelma-jelma sai mimpin udi betanya jama nyak, "Jelma-jelma sai bejubah handak inji, sapa tian rik jak ipa tian ratong?" 14 "Nyak mak pandai, Tuan. Tuan tenggalan sai pandai," nyak ngejawab. Maka ia cawa jama nyak, "Injido jelma-jelma sai radu selamat liwat masa penganiayaan sai hibat. Tian radu mepoh jubah tian rik nyanini jadi handak jama rah Anak Biri-biri udi. 15 Udido sebabni tian cecok di hadap takhta-Ni Allah, rik beibadah jama Ia di rani di bingi di delom Lamban Ibadah. Rik Ia sai mejong di atas takhta udi haga hadir jama tian untuk ngelindungi tian. 16 Tian mak haga lagi ngerasa mebetoh atau mahu; matarani ataupun panas terik mak haga lagi nyuah tian, 17 mani Anak Biri-biri sai mejong di tengah-tengah takhta haga jadi gembala tian. Ia haga nuntun tian mik sumber way sai ngeni kehurikan. Rik Allah haga ngehapus sunyin way mata jak mata tian."

Revelation 8

1 Waktu Anak Biri-biri udi mecohko segel sai kepitu, surga jadi mangi sakani kira-kira setengah jam. 2 Raduni nyak ngeliak kepitu malaikat sai cecok di hadap Allah, rik tian dikeni pitu biji trumpet. 3 Sai malaikat bareh, sai ngusung sai pedupaan emas, ratong rik cecok di hadap mezbah. Jama ia dikeni lamon nihan kemiyan untuk ditaborko pada dua-dua sunyin umat-Ni Allah rik untuk dipersembahko di mezbah emas sai wat di hadap takhta. 4 Jejama jama dua-dua para umat-Ni Allah, hasok dupa sai sedang menyala udi mengepul cakak jak culuk malaikat sai cecok di hadap-Ni Allah udi. 5 Kak raduni malaikat udi ngakuk pedupaan udi, rik ngisini jama apui jak mezbah, raduni nayarkoni mik atas bumi. Maka guntor pun bebunyi rik kilat sabung-menyabung, rik tejadi kukuk. 6 Radu jak seno, pitu malaikat sai nyating pitu trumpet udi besiap-siap untuk nyebu. 7 Malaikat mula-mula nyebu trumpetni, maka labung es rik apui becampor rah gugor jama kedokni mik atas bumi. Sepertelu bumi bela tesuah; injuk reno juga sepertelu jak batang-batang, rik unggal jukuk sai hujau. 8 Raduni malaikat kerua nyebu trumpetni, maka sai hal sai balak nihan sai keliakan injuk gunung sai menyala-nyala ditayarko mik delom laok. Sepertelu laok berubah jadi rah, 9 rik matido sepertelu sunyin makhluk di laok; injuk reno muneh musnahdo juga sepertelu jak kapal-kapal. 10 Kak raduni malaikat ketelu nyebu trumpetni, maka sai bintang sai balak, sai menyala-nyala injuk suluh, gugor jak langit, raduni nimpa sepertelu jak way-way rik mata-mata way. 11 (Gelar bintang udi "Pahik".) Maka sepertelu jak way jadi pahik, rik matido lamon jelma mani nginum way sai radu jadi pahik udi. 12 Raduni malaikat keepak nyebu trumpetni. Maka tetampardo sepertelu jak matarani, sepertelu jak bulan, rik sepertelu jak bintang-bintang sehingga lebondo sepertelu jak kekuatan cahaya tian. Juga sepertelu jak dawah mak terang rik reno juga sepertelu jak di bingi. 13 Raduni nyak ngeliak, maka nyak ngedengi sai burung rajawali sai sedang hambor langgar di udara, beseru, "Celaka! Celaka! Celakado sunyin jelma di bumi kik kedengian ketelu malaikat barehni nyebu trumpetni kanah!"

Revelation 9

1 Raduni malaikat kelima nyebu trumpetni, rik nyak ngeliak sai bintang gugor jak langit mik atas bumi. Bintang udi dikeni kunci rulah maut. 2 Maka bintang udi ngebukak rulah maut udi, raduni hasok luah jak delomni injuk hasok jak tungku sai balak. Matarani rik angkasa jadi kelam ulih hasok jak rulah udi. 3 Raduni jak delom hasok udi luahdo belalang-belalang sai regah mik bumi. Belalang-belalang udi dikeni kuasa sai gegoh injuk sai dikeni jama kala. 4 Tian dilarang nyadangko jukuk, atau batang-batang, atau tanoman-tanoman barehni. Tian angkah ngasi nyerang jelma-jelma sai ditagakni mak ngedok tanda segel jak Allah. 5 Belalang-belalang udi mak diizinko ngebunuh jelma-jelma udi, melainko angkah nyiksa tian selama lima bulan. Sakik sai diakibatko ulih siksaan belalang-belalang udi gegoh injuk sakik sai diakibatko ulih santit kala. 6 Selama lima bulan udi, jelma-jelma udi berusaha in mati, kidang tian mak dapok mati; tian mirak mati, kidang maut jaoh jak tian. 7 Rupa belalang udi injuk kuda sai siap untuk beperang. Di ulu tian wat sai hal sai keliakan injuk mahkota emas. Pudak tian injuk pudak manusia. 8 Buok tian injuk buok bebai, rik ipon tian injuk ipon singa. 9 Dada tian disalok jama sai hal sai mirip kawai besi. Suara kepi tian injuk suara sekumpulan lamon kereta-kereta kuda sai sedang nyerbu delom peperangan. 10 Tian ngedok gundang rik santit injuk kala. Rik di delom gundang tian udido wat kekuatan tian untuk nyiksa manusia selama lima bulan. 11 Tian ngedok raja sai memerintah tian, rik raja udi iado malaikat sai betanggung jawab atas rulah maut. Gelarni di delom bahasa Ibrani iado Abadon; rik di delom bahasa Yunani Apolion (sai retini "Penyadang"). 12 Celaka sai mula-mula radu liwat. Radu jak seno wat rua celaka lagi sai haga ratong. 13 Kak raduni malaikat sai keenam nyebu trumpetni. Maka nyak ngedengi suara ratong jak keepak uncuk mezbah emas sai wat di hadap-Ni Allah. 14 Suara udi cawa jama malaikat keenam udi, "Lepaskodo keepak malaikat sai teikok di Way Efrat udi!" 15 Keepak malaikat udi pun dilepasko. Tian radu disiapko khusus bagi jam, rani, bulan rik tahun udi untuk ngebunuh sepertelu jak sunyin manusia. 16 Nyak dikeni pandai bahwa jumlah pasukan-pasukan bekuda udi yakdo selamon rua ratus juta. 17 Rik delom pengliakan, nyak ngeliak kuda-kuda udi rik jelma-jelma sai nunggangni. Jelma-jelma sai nunggangni makai kawai besi sai bewarna suluh terang, biru injuk batu nilam, rik kuning belerang. Ulu kuda-kuda udi injuk ulu singa, rik jak bangukni luah apui, hasok, rik belerang. 18 Sepertelu jak manusia tebunuh ulih telu bencana udi; yakdo apui, hasok, rik belerang sai luah jak banguk kuda-kuda udi. 19 Kekuatan kuda-kuda udi wat dibangukni rik juga di gundangni. Gundang-gundangni injuk ulai wat ulu. Jama gundangni udi, kuda-kuda udi nyiksa manusia. 20 Kidang sisa jak manusia sai mak tebunuh ulih bencana-bencana udi pun, mak muneh ninggalko perbuatan culuk tian tenggalan. Tian mak taru nyumbah ruh-ruh jahat rik berhala-berhala emas, perak, tembaga, batu rik kayu sai mak dapok ngeliak atau ngedengi, ataupun lapah. 21 Tian mak muneh ninggalko perbuatan-perbuatan tian sai jahat, yakdo pembunuhan, ilmu-ilmu gaib, perbuatan hajor rik maling.

Revelation 10

1 Raduni nyak ngeliak sai malaikat perkasa sai bareh regah jak surga. Ia disalok awan, rik sai runih ngelingkor di uluni. Pudakni besinar injuk matarani, rik cukutni injuk tihang apui. 2 Di culukni wat sai gulungan buku lunik sai tebukak. Cukut kananni ngejepak di laok, rik cukut kirini ngejepak di darak. 3 Raduni ia beseru jama suara sai keras injuk suarani singa-singa. Radu jak malaikat udi beseru, kepitu guntor ngejawab jama suara gemuruh. 4 Reno kepitu guntor udi besuara, nyak haga nyatatni, kidang nyak ngedengi suara jak surga cawa, "Rahasiakodo api sai dicawako ulih kepitu guntor udi; dang nyatatni!" 5 Raduni malaikat sai nyak liak ngejepak di laok rik di darak udi ngiwakko culuk kananni mik langit. 6 Ia besumpah demi gelar-Ni Allah sai hurik selama-lamani, sai nyiptako langit, bumi rik laok rik sunyin hal sai wat di delomni. Malaikat udi cawa, "Waktuni mak haga ditunda lagi! 7 Kidang kik malaikat kepitu nyebu trumpetni, Allah haga ngelaksanako rencana rahasia-Ni, injuk radu Ia kabarko jama jelma-jelma sai ngebantu-Ni yakdo para nabi." 8 Kak raduni suara sai kudengi jak surga udi, cawa lagi jama nyak. Ia cawa, "Mikdo ngakuk gulungan buku sai tebukak di culuk malaikat sai ngejepak di laok rik di darak udi." 9 Maka nyak pun mik jama malaikat udi rik ngilu in ngeniko gulungan lunik udi jama nyak. Ia cawa, "Akukdo rik kanikdo inji. Di delom tenaimu ia haga jadi pahik, kidang di delom bangukmu ia metor injuk madu." 10 Nyak ngakuk gulungan lunik seno jak culukni raduni nganikni. Di banguk rasani injuk madu, kidang radu jak nyak ngebelotni, di delom tenai ia jadi pahik. 11 Raduni nyak diperintahko, "Sebarkodo sekali lagi kabar-Ni Allah tentang bangsa-bangsa, negara-negara, bahasa-bahasa, rik raja-raja."

Revelation 11

1 Radu jak seno nyak dikeni sepotong kayu sai mirip sebatang tungkok pengukor, raduni diperintahko, "Mikdo ngukor Lamban Ibadah rik mezbah. Hitungdo pira lamon jelma sai beibadah di delomni. 2 Kidang dangdo ngukor tengebah sai di kebelah luah Lamban Ibadah udi, mani bagian udi radu diserahko jama jelma-jelma sai mak kenal jama Tuhan. Tian haga ngilik-ilikko kota sai suci udi selama epak puluh rua bulan. 3 Nyak haga ngutus rua jelma saksi-Ku sai makai kawai bekabung, rik tian haga ngumumko kabar-Ni Allah selama 1.260 rani." 4 Rua saksi udi iado rua batang zaitun rik rua cukut lampu sai wat di hadap-Ni Tuhan semesta alam. 5 Kik jelma nyuba ngelakuko sai hal sai mak mebetik tehadap tian, maka jak banguk tian luahdo apui sai ngebinasako musuh-musuhni. Jama cara injuk reno, sunyinni jelma sai haga nyakikko tian haga tebunuh. 6 Tian ngedok kuasa untuk nyalok langit in dang ratong labung selama tian ngumumko kabar jak Allah. Tian ngedok juga kuasa atas sunyin mata way, untuk ngubah way jadi rah. Rik tian ngedok muneh kuasa untuk mukul bumi jama sunyin macam bencana, kapan gaoh tian haga ngelakukoni. 7 Radu jak tian selesai ngabarko kabar tian, binatang sai luah jak rulah maut haga ngelawan tian. Ia haga ngalahko rik ngebunuh tian. 8 Rik mayat tian haga tehamper di renglaya kota balak, di dipa Tuhan tian disalibko. Gelar kiasan kota udi iado Sodom atau Mesir. 9 Jelma-jelma jak sunyin negara, suku, bahasa, rik bangsa haga ngeliak mayat tian selama telu setengah rani, rik mak ngizinko mayat-mayat udi dikubor. 10 Penduduk bumi haga riang atas kematian kerua saksi udi. Tian haga ngerayakoni rik saling ngirim hadiah, mani kerua nabi udi radu ngeratongko lamon siksaan jama sunyin jelma di bumi. 11 Radu jak telu setengah rani, ratongdo napas hurik jak Allah rik kuruk lagi mik delom kerua nabi udi. Tian pun minjak cecok, sehingga sunyin jelma sai ngeliak tian jadi rabai nihan. 12 Kak raduni kerua nabi udi ngedengi suara keras sai ngurau tian jak surga, "Ijado cakak mik dija!" Raduni di hadap mata musuh-musuh tian, tian pun cakak mik surga, disalok ulih awan. 13 Maka waktu udi tejadido kukuk sai dasyat. Sepersepuluh bagian kota udi hancor, rik pitu ribu jelma tiwas ulihni kukuk udi. Jelma-jelma barehni jadi rabai nihan, raduni tian memuji keagungan-Ni Allah di surga. 14 Celaka sai kerua radu liu. Kidang liakdo! Celaka sai ketelu serebok lagi nyusul. 15 Raduni malaikat kepitu nyebu trumpetni, maka di surga kedengian suara-suara kuat nihan sai cawa, "Kekuasaan untuk memerintah dunia wat tano delom culuk-Ni Tuhan ram rik Raja Penyelamat sai dijanjiko-Ni. Ia haga memerintah untuk selama-lamani!" 16 Maka kerua puluh epak jelma sai mimpin sai mejong di takhta tian di hadap-Ni Allah, tesungkor rik nyumbah Allah. 17 Tian cawa, "Tuhan, Allah Mahakuasa, sai wat rik sai radu wat! Sekam beterima kasih jama Niku mani Niku radu makai kuasa-Mu sai balak, rik radu mulai memerintah! 18 Jelma-jelma sai mak kenal jama Tuhan, ngamuk mani radu waktuni Niku ngelampiasko kebutongan-Mu, rik radu muneh saatni Niku ngadili jelma-jelma mati. Injido waktuni untuk ngeni upah jama jelma-jelma sai ngebantu-Mu, para nabi, rik jama sunyin umat-Mu, yakdo sunyin jelma sai beibadah jama Niku, balak ataupun lunik. Injido waktuni untuk ngehancorko jelma-jelma sai ngehancorko bumi!" 19 Maka tebukakdo Lamban Ibadah di surga, rik keliakando Peti Perjanjian di delomni. Raduni tejadido kilat sabung-menyabung rik suara guntor bebunyi rik bergelegar, rik kukuk rik labung es sai kedok.

Revelation 12

1 Raduni keliakan di langit sai hal sai aneh rik luar biasa. Sai bebai sai memakai matarani sebagai kawaini, lagi cecok di atas bulan. Di uluni wat sai mahkota sai terdiri jak rua belas bintang. 2 Bebai udi sedang ngandung, rik mani radu waktuni untuk nganak, maka ia mekik kesakikan. 3 Raduni keliakan muneh di langit sai hal sai aneh. Wat sai ulai naga suluh sai balak nihan sai ngedok pitu ulu rik puluh tungkah. Unggal uluni makai sai mahkota. 4 Jama gundangni ia nyiret sepertelu jak bintang-bintang di langit rik nayarkoni mik bumi. Naga udi cecok di hadap bebai sai haga nganak udi jama maksud ngebelot anakni, reno ia laher. 5 Raduni bebai udi nganakko sai anak bakas sai haga memerintah sunyin bangsa jama tungkok besi. Kidang sanak udi dirampas jak bebai udi, raduni diusung jama Allah rik mik hadap takhta-Ni. 6 Maka bebai udi tegar mik padang gurun, mik rang sai radu disediako ulih-Ni Allah bagi ia. Di rang udi ia haga dipelihara 1.260 rani sakani. 7 Raduni di surga tejadi peperangan. Mikhael jejama malaikat-malaikatni beperang ngelawan naga udi. Rik ulai naga udi pun, sai dibantu ulih malaikat-malaikatni, ngelawan Mikhael. 8 Kidang ulai naga udi dikalahko. Ia rik malaikat-malaikatni mak diizinko tinggal lagi di surga. 9 Ulai naga sai balak udi ditokko di luah! Iado ulai tuha udi sai gelarni iblis atau Ruh Jahat, sai nipu seluruh dunia. Ia ditokko mik bumi jama sunyinni malaikatni. 10 Raduni nyak ngedengi suara sai keras di surga cawa, "Tanodo waktu-Ni Allah nyelamatko umat-Ni! Tano Allah nunjukko kuasa-Ni sebagai Raja! Tano Raja Penyelamat sai dijanjiko udi juga nunjukko kekuasaan-Ni! Mani sai nuduh puari-puari ram di hadap-Ni Allah di rani rik di bingi, radu di luahko jak surga. 11 Puari-puari ram radu ngalahko ia jama rah Anak Biri-biri udi, rik jama kabar benor jak Allah sai tian kabarko. Tian rila ngurbanko nyawa tian sampai mati. 12 Ulihni seno, hagani surga rik sunyin sai tinggal di delomni, beriang-riang! Kidang celakado bumi rik laok, mani iblis radu regah jama niku jama butong balak nihan, mani ia pandai bahwa waktuni tinggal cutik lagi." 13 Waktu ulai naga udi sadar bahwa ia radu ditokko mik bumi, ia mulai ngebedak bebai sai nganakko sanak bakas udi. 14 Kidang bebai udi dikeni rua kepi burung rajawali sai balak, in ia hambor mik rangni di padang gurun, di dipa ia haga dipelihara selama telu setengah tahun, tehindar jak serangan naga. 15 Maka ulai naga udi nyemborko jak bangukni lamon nihan way mik arah bebai udi, untuk ngehanyutkoni. 16 Kidang bumi ngebantu bebai udi; bumi ngebukak bangukni rik ngebelot way sai luah jak banguk ulai naga udi. 17 Ulai naga udi jadi butong nihan jama bebai udi, sehingga ia mik nyerbu keturunan sai bareh jak bebai udi, yakdo sunyin jelma sai mentaati perintah-perintah-Ni Allah, rik sai ngeni kesaksian tentang Isa rik kuasa-Ni. 18 Raduni ulai naga udi cecok di pantai.

Revelation 13

1 Kak raduni nyak ngeliak sai binatang muncul jak delom laok. Ia ngedok puluh tungkah rik pitu ulu. Di unggal tungkahni wat sai mahkota, rik di unggal uluni tetulis sai gelar sai hina tehadap Allah. 2 Binatang sai kuliak udi rupani injuk macan tutul, rik culukni injuk cukut beruang, rik muncungni injuk muncung singa. Raduni binatang udi dikeni ulih ulai naga udi kekuatanni tenggalan, rik takhtani, rik kekuasaan sai balak. 3 Sai di hantara kepitu ulu jak binatang udi keliakanni injuk katan parah nihan, kidang katan udi radu munyai. Seluruh bumi nutuk binatang udi jama rasa takjub. 4 Rik tian memuja ulai naga udi mani ia radu ngeniko kuasani jama binatang udi. Rik tian memuja binatang udi juga. Tian cawa, "Mak ngedok sai gegoh jama binatang inji! Mak wat sai dapok beperang melawan ia!" 5 Binatang udi diperkenanko ngucakko hal-hal sai pungah nihan rik ngehina Allah. Ia ngasi memerintah epak puluh rua bulan sakani. 6 Raduni ia mulai ngehina Allah, rik gelar Allah. Reno muneh rang tinggal Allah, rik sunyin sai tinggal di surga pun dihinani. 7 Ia ngasi juga ngelawan umat-Ni Allah rik ngalahko tian. Rik kuasa atas sunyin suku, negara, bahasa, rik bangsa dikeniko jama ia. 8 Binatang udi haga disumbah ulih sunyin jelma sai hurik di atas bumi, kecuali jelma-jelma sai gelarni radu terdaptar semakkung dunia diciptako, di delom buku jelma hurik kedau Anak Biri-biri sai radu ditikol. 9 Ulihni seno, kik keti sanggup ngedengi, dengiko kabar inji: 10 "Jelma sai haga ditawan, pasti haga ditawan. Rik jelma sai haga dibunuh jama pedang, pasti harus dibunuh jama pedang. Udido sebabni umat-Ni Allah harus tabah rik setia." 11 Raduni nyak ngeliak sai binatang bareh muncul jak delom bumi. Ia ngedok rua tungkah injuk tungkah anak biri-biri. Suarani injuk suara ulai naga. 12 Di hadap binatang sai mula-mula udi ia makai kuasa sai balak sai didapokni jak binatang udi juga. Seluruh bumi rik sunyin sai tinggal di atasni, dipaksani nyumbah binatang sai mula-mula udi, sai katan parahni radu munyai. 13 Binatang sai kerua udi nyani keanehan-keanehan sai balak. Di hadap sunyin jelma ia nyani apui regah jak langit mik bumi. 14 Rik sunyin jelma sai hurik di bumi ditipuni jama keanehan-keanehan sai ngasi disanini di hadap binatang sai mula-mula udi. Rik tian sunyinni dikayunni ngediriko sai patung jak binatang sai radu dikatanko ulih pedang, kidang tetap hurik. 15 Binatang sai kerua udi ngasi ngeni nyawa jama patung udi, sehingga patung udi dapok cawa rik ngebunuh sunyin jelma sai mak haga nyumbahni. 16 Sunyinni jelma, balak rik lunik, mebatin rik mejerih, budak rik jelma bebas, dipaksa ulih binatang udi untuk nerima tanda di culuk kanan tian atau di tagak tian. 17 Mak sai jelma pun dapok ngebeli atau ngejual sai hal, kik ia mak ngedok tanda udi, yakdo gelar binatang udi tenggalan, atau angka sai nyatako gelar udi. 18 Di dija perlu wat hikmat. Jelma sai bijaksana dapok ngitung reti jak angka binatang udi, mani angka udi iado gelar sai manusia. Angkani iado 666.

Revelation 14

1 Radu jak seno nyak ngeliak, raduni keliakan Anak Biri-biri udi cecok di atas Bukit Sion. Jejama Ia wat 144.000 jelma sai ditagak masing-masing tetulis gelar-Ni gelar Bapa-Ni. 2 Raduni nyak ngedengi suara jak langit menderu injuk bunyi way terjun sai balak rik injuk bunyi guntor sai hibat. Suara udi kedengian injuk suara musik jak jelma-jelma sai main kecapi sai lagi bemain kecapi. 3 Di hadap takhta rik keepak makhluk rik jelma-jelma sai mimpin di sekeliling takhta udi, 144.000 jelma udi nyanyiko suatu nyanyian sai ampai. Nyanyian udi mak dapok dipelajari ulih sai jelma pun selain ulih 144.000 jelma udi sai radu dibebasko jak bumi. 4 Tian udi jelma-jelma sai tetap murni injuk muli, mani mak ngadako hubungan jama bebai. Tian nutuk anak Biri-biri udi mik dipa gaoh ia mik. Jak hantara sunyin manusia, tiando sai radu dibebasko sebagai persembahan mula-mula jama Allah rik jama Anak Biri-biri. 5 Mak pernah tian bebuhung; rik mak ngedok cela cutik pun jama tian. 6 Raduni nyak ngeliak sai malaikat bareh sai hambor langgar di langit. Malaikat udi ngusung kabar tentang Kabar Betik sai abadi untuk disampaiko jama manusia di bumi yakdo jama sunyin bangsa, suku, bahasa rik negara. 7 Malaikat udi beseru jama suara sai keras, "Rabaido jama Allah, rik pujido keagungan-Ni! Mani radu waktuni Allah ngehakimi manusia. Sumbahdo Ia sai ngejadiko langit, bumi, laok rik sunyin mata way!" 8 Malaikat kerua nyusul malaikat sai mula-mula rik beseru, "Radu hancor! Kota Babel sai balak radu hancor! Ia radu nyani sunyin bangsa jadi mabuk anggor -- yakdo anggor jak nafsu hajorni!" 9 Sai malaikat ketelu nyusul rua malaikat udi, sambil beseru jama suara keras, "Jelma sai memuja binatang udi jama patungni, rik ngedok tanda binatang udi di tagak atau culukni, 10 jelma udi haga nginum anggor-Ni Allah, yakdo anggor kebutongan-Ni sai radu dipikko-Ni mik delom rangni, tanpa dikurang cutik pun! Sunyin jelma udi haga disiksa di delom apui rik belerang di hadap malaikat-malaikat suci rik di hadap Anak Biri-biri udi. 11 Hasok apui sai nyiksa jelma-jelma udi haga mengepul terus-menerus untuk selama-lamani. Di rani di bingi mak ngedok taru-taruni tian tesiksa, yakdo tian sai nyumbah binatang udi rik patungni, sunyin jelma sai ngedok tanda gelar binatang udi." 12 Delom hal inji umat-Ni Allah sai taat jama perintah-perintah-Ni Allah rik setia jama Isa, perlu jadi tabah. 13 Raduni nyak ngedengi suara jak surga cawa, "Tulisdo inji: Mulai tano, bebahagiado jelma-jelma sai mati waktu ngelayani Tuhan!" "Benor!" jawab Ruh-Ni Allah. "Tian haga taru beguai keras, mani hasil pelayanan tian selalu haga jejama tian." 14 Kak raduni nyak ngeliak, maka keliakan suatu awan sai handak. Di atas awan udi mejong sai jelma sai keliakanni injuk manusia. Di ulu-Ni wat sai mahkota emas, rik diculuk-Ni wat sai arit sai tajam. 15 Kak raduni sai malaikat bareh luah jak Lamban Ibadah. Jama suara sai keras, ia beseru jama Ia sai mejong di atas awan udi, "Ayunkodo arit-Mu udi rik getasdo tano, mani radu waktuni untuk panen; bumi radu mesak untuk digetas." 16 Kak raduni Ia sai mejong di atas awan udi ngayunko arit-Ni mik bumi maka bumi pun digetas. 17 Kak raduni nyak ngeliak sai malaikat sai bareh lagi luah jak Lamban Ibadah di surga. Ia pun nyating sai arit sai tajam. 18 Radu jak seno, sai malaikat bareh, sai bekuasa atas apui, ratong jak mezbah. Jama suara sai kuat ia beseru jama malaikat sai nyating arit sai tajam udi, "Ayunkodo aritmu udi rik pelokdo uah-uah batang anggor di bumi, mani uah-uahni radu mesak!" 19 Maka malaikat udi ngayunko aritni mik bumi rik ngarit uah-uah anggor jak batangni, raduni nayarkoni mik delom alat pemeras anggor kebutongan-Ni Allah sai meluap-luap. 20 Uah-uah anggor udi diperas di luah kota, rik jak alat-alat pemeras anggor udi ngalerdo rah injuk way, sejaoh telu ratus kilometer, rik serelom hamper rua meter.

Revelation 15

1 Kak raduni nyak ngeliak di langit sai hal sai aneh rik luar biasa hibatni. Wat pitu malaikat jama pitu bencana sai paling akher. Injido sai paling akher Allah ngeluahko butong-Ni. 2 Radu jak seno nyak ngeliak sai hal sai keliakanni injuk laok kaca becampor apui. Nyak ngeliak juga jelma-jelma sai radu menang atas binatang rik patungni, rik menang atas jelma sai gelarni jama angka. Jelma-jelma sai menang udi cecok di pingger laok kaca sambil nyating kecapi sai dikeniko ulih-Ni Allah jama tian. 3 Rik tian nyanyiko nyanyian Musa, jelma sai ngebantu Allah, rik nyanyian Anak Biri-biri. Injuk reji bunyini, "Tuhan, Allah Mahakuasa, hara balak rik anehni perbuatan-perbuatan-Mu! Raja sunyin bangsa, hara adil rik benor tindakan-tindakan-Mu! 4 Sapa sai mak merabai jama Niku, Tuhan? Sapa sai mak haga ngabarko keagungan-Mu. Niku gaohdo sai suci. Sunyin bangsa haga ratong nyumbah Niku mani tindakan-tindakan-Mu sai adil radu diliak ulih sunyin jelma." 5 Radu jak seno nyak ngeliak Lamban Ibadah di surga tebukak, rik Kemah Tuhan wat di delomni. 6 Raduni kepitu malaikat jama kepitu bencana udi luah jak Lamban Ibadah. Kawai tian jak kain linen sai mekecah rik bekilauan. Rik tian makai salok dada sai disani jak emas. 7 Raduni jak salah sai jak keepak makhluk udi ngeni jama kepitu malaikat udi pitu cumbung emas sai latap jama butong-Ni Allah, -- Allah sai hurik selama-lamani. 8 Maka Lamban Ibadah udi latap jama hasok jak keagungan rik kuasa-Ni Allah. Rik selama kepitu bencana sai diusung ulih kepitu malaikat udi makkung berakher, mak ngedok sai jelma pun sai dapok kuruk mik delom Lamban Ibadah.

Revelation 16

1 Raduni nyak ngedengi suara keras jak delom Lamban Ibadah cawa jama kepitu malaikat udi, "Mikdo rik nuangko isi kepitu cumbung butong-Ni Allah udi mik atas bumi!" 2 Malaikat mula-mula mik rik nuangko isi cumbungni mik bumi. Maka timbuldo mesunuk-mesunuk sai hibat rik perih nihan jama sunyinni jelma sai ngedok tanda binatang udi, rik di jelma-jelma sai nyumbah patungni. 3 Radu jak seno malaikat kerua nuangko isi cumbungni mik laok. Maka way laok pun injuk rah jelma mati, rik matido sunyin makhluk sai hurik di laok. 4 Kak raduni malaikat sai ketelu nuangko isi cumbungni mik way-way rik mik mata-mata way, maka sunyinni wayni jadi rah. 5 Nyak ngedengi malaikat sai bekuasa atas way cawa, "Hukuman sai Niku keniko adil, ya Mahasuci, Allah sai wat, rik sai radu wat. 6 Tian radu nuangko rah umat-Ni Allah rik rah nabi-nabi; tano Niku nyani tian nginum rah. Sangun wajardo udi untuk tian!" 7 Raduni nyak ngedengi suara jak mezbah cawa, "Tuhan, Allah Mahakuasa, benor rik adildo hukuman-hukuman sai Niku keniko!" 8 Radu jak seno malaikat keepak nuangko isi cumbung mik matarani, maka matarani pun ngasi ngemutungko manusia jama panasni sai hibat nihan. 9 Manusia dimutungko ulih panas terikni, rik tian ngutuk gelar Allah, sai bekuasa atas bencana-bencana seno. Walaupun injuk reno, tian mak haga betubat jak dusa-dusa tian rik mak haga memuji kemuliaan Allah. 10 Raduni malaikat kelima nuangko isi cumbungni mik takhta binatang udi. Maka sunyin kerajaan binatang udi jadi kelam, rik manusia ngegigik ema mani kesakikan. 11 Raduni tian ngutuk Allah di surga mani tian kesakikan rik mani mesunuk-mesunuk tian. Kidang tian mak juga betubat jak perbuatan-perbuatan tian sai jahat. 12 Radu jak seno malaikat keenam nuangko isi cumbungni mik Way Efrat sai balak udi. Maka way udi menyangu sehingga raja-raja jak timur dapok ngeliwatini. 13 Radu jak nyak ngeliak telu ruh jahat sai rupani injuk kemincak. Masing-masing kemincak udi luah jak banguk ulai naga, jak banguk binatang, rik jak banguk nabi palsu. 14 Tian iado ruh-ruh jahat sai nyani keanehan-keanehan. Ketelu ruh udi mik jama sunyin raja di seluruh dunia rik ngumpulko tian untuk betempur di Rani sai balak, yakdo Rani jak Allah Mahakuasa. 15 "Dengiko! Nyak ratong injuk maling! Bebahagiado jelma sai tetap waspada rik ngejaga kawaini, sehingga ia mak lapah riluk rik jadi meliom di hadap umum!" 16 Kak raduni ruh-ruh udi ngumpulko raja-raja udi di rang sai delom bahasa Ibrani digelarko Harmagedon. 17 Radu jak seno malaikat kepitu nuangko isi cumbungni mik udara. Maka kedengian suara sai keras jak takhta di Lamban Ibadah, sai cawa, "Radu selesai!" 18 Raduni tejadido kilat sabung-menyabung rik suara guntor bebunyi rik bergelegar, rik kukuk sai dasyat. Mak pernah tejadi kukuk gegoh seno radu jak manusia diciptako. Injido kukuk sai paling dasyat! 19 Kota sai balak udi pecoh jadi telu bagian, rik hancor juga kota-kota sunyin negara di dunia. Raduni Allah ingok jama Babel sai balak udi. Maka Allah nyani ia nginum anggor jak rang anggor-Ni Allah -- yakdo anggor butong-Ni sai meluap-luap. 20 Sunyin pulau lebon, rik sunyin gunung pun lebon. 21 Labung es balak, sai masing-masing biakni lima puluh kilogram, gugor jak langit nimpa jelma-jelma. Maka tian ngutuk Allah mani bencana labung es sai dasyat udi.

Revelation 17

1 Radu jak seno sai jak kepitu malaikat sai nyating pitu cumbung udi ratong jama nyak rik cawa, "Ija, nyak haga nunjukko jama niku injuk repa jelma sai ngelacorko diri sai paling hibat udi haga dihukum, yakdo kota balak udi sai dibangun di redik way-way. 2 Raja-raja dunia bebuat hajor jama ia, rik penghuni bumi jadi mabuk ulih nginum anggor kehajoranni." 3 Raduni Ruh-Ni Allah nguasai nyak, rik malaikat udi ngusung nyak mik padang gurun. Di dudi nyak ngeliak sai bebai mejong di atas binatang sai warnani suluh tuha, rik sai latap tulisan gelar-gelar hinaan tehadap Allah. Binatang udi ngedok pitu ulu rik puluh tungkah. 4 Bebai udi makai kawai sai warnani ungu rik suluh tuha, rik dihiasi jama perhiasan-perhiasan emas, permata-permata, rik mutiara. Di culukni ia nyating sai cumbung emas sai latap jama hal-hal keji rik kamak, hasil jak guai hajorni. 5 Di tagakni tetulis sai gelar sai ngedok reti rahasia. Gelar udi iado "Babel Sai Balak, emak sunyin jelma sai ngelacorko diri rik jelma bejat di dunia." 6 Raduni nyak ngeliak bahwa bebai udi mabuk rah umat-Ni Allah rik rah jelma-jelma sai dibunuh mani setia jama Isa. Waktu nyak ngeliak bebai udi, nyak jadi hiran. 7 Raduni malaikat udi cawa jama nyak, "Api sebab niku hiran? Betikni nyak ngeni pandai jama niku rahasia bebai udi rik binatang sai dihejongni, yakdo binatang sai ngedok pitu ulu rik puluh tungkah. 8 Binatang udi tumbai pernah hurik, kidang tano mak hurik lagi. Ia serebok lagi haga luah jak rulah maut rik nuju mik kebinasaan. Jelma-jelma sai hurik di bumi, sai gelarni mak tedaptar delom Buku Jelma Hurik semakkung dunia diciptako haga hiran kik ngeliak binatang udi. Mani binatang udi tumbai pernah hurik. Tano ia mak hurik lagi, kidang ia haga muncul luot. 9 Delom hal inji perlu wat hikmat rik pengertian. Pitu ulu udi iado pitu bukit; yakdo bukit-bukit rang bebai udi mejong. Rik pitu ulu udi juga iado pitu raja: 10 lima jak tian radu teguling, sai masih memerintah, rik sai lagi makkung ratong. Kik ia ratong kanah, ia harus memerintah serebok gaoh. 11 Rik binatang sai tumbai pernah hurik, kidang tano mak hurik lagi, iado raja sai kewalu. Ia iado salah sai jak kepitu raja udi juga, sai tano lagi nuju binasa. 12 Puluh tungkah sai niku liak udi iado puluh raja sai makkung mulai memerintah. Kidang tian haga dikeni kuasa untuk memerintah sebagai raja jejama jama binatang udi selama sejam. 13 Kepuluh raja udi sunyinni ngedok tujuan sai gegoh; tian sunyinni nyerahko kekuatan rik kuasa tian jama binatang udi. 14 Tian haga beperang ngelawan Anak Biri-biri udi. Kidang Anak Biri-biri udi jama jelma-jelma sai nutuk-Ni sai setia sai radu diurau rik dipilih-Ni udi haga ngalahko raja-raja udi, mani Iado Tuhan sunyin tuan, rik Raja sunyin raja-raja." 15 Malaikat udi cawa juga, "Way sai niku liak udi, rang jelma sai ngelacorko diri udi mejong, iado bangsa-bangsa, rakyat-rakyat, negara-negara rik bahasa-bahasa. 16 Puluh tungkah sai niku liak rik binatang udi haga nyuohko jelma sai ngelacorko diri udi. Tian haga ngerampas sunyin hal sai dikedauni, rik nyani ia jadi riluk. Tian haga nganik dagingni rik ngebinasakoni jama apui. 17 Mani Allah radu ngegerakko hati tian untuk ngejalanko rencana-Ni Allah. Allah nyani tian sepakat untuk nyerahko kuasa tian jama binatang udi, in binatang udi memerintah sampai tejadi api sai diucakko ulih-Ni Allah. 18 Bebai sai niku liak udi iado kota balak, sai memerintah raja-raja di bumi."

Revelation 18

1 Radu jak seno nyak ngeliak sai malaikat bareh regah jak surga. Ia ngedok kuasa sai balak, rik semarakni nyani seluruh bumi jadi terang. 2 Jama suara sai keras, ia beseru, "Radu runtuh! Babel balak radu runtuh! Tano ia jadi rangni sitan-sitan rik ruh jahat. Di delomni hurik sunyin macam burung sai ngejijikko rik sai dinyuohko jelma. 3 Mani sunyin bangsa radu nginum anggor nafsu perbuatan hajor. Raja-raja dunia bebuat hajor jama ia, rik jelma-jelma sai bedagang di bumi jadi mebatin ulih nafsuni sai mak dapok dikendaliko udi." 4 Raduni nyak ngedengi suara bareh jak surga cawa, "Luahdo, umat-Ku! Luahdo jak delomni! Dangdo keti nutuk dusa-dusani, rik nutuk nanggung hukumanni! 5 Mani dusani betumpuk-tumpuk sampai di langit, rik Allah ingok kejahatanni. 6 Perlakukodo ia injuk ia radu memperlakuko keti; balosdo ia rua kali lipat untuk sunyin sai radu dilakukoni. Isido cumbungni jama inuman sai rua kali lebih keras jak inuman sai disediakoni untuk keti. 7 Keniko jama ia penderitaan rik duka cita sai gegoh lamonni jama kebesaran rik kemewahan sai dikenikoni jama dirini tenggalan. Mani ia selalu gaoh cawa jama dirini, 'Nyak inji ratu sai memerintah! Nyak lain randa; nyak mak haga ngalami kesedihan!' 8 Ulihni hal udido, maka delom sai rani gaoh ia haga ditimpa bencana -- penyakik, kesedihan, rik kebetohan. Rik ia haga dimutungko jama apui, mani bekuasado Tuhan Allah sai ngehakimi ia udi." 9 Raja-raja dunia sai nutuk delom perbuatan-perbuatan hajorni rik nafsu bebai udi haga ngehiwangi rik ngebatui kota udi kik tian ngeliak hasok mengepul jak apui sai ngemutungkoni. 10 Tian haga cecok jak jaoh mani tian tekena penderitaanni. Tian cawa, "Adui, bukan main celakani kota sai temasyhur inji -- kota Babel sai kuat! Delom sejam gaoh hukumanmu radu dilaksanako!" 11 Jelma-jelma sai bedagang di bumi pun miwang rik bekabung mani bebai udi, mani mak ngedok sai jelma pun lagi sai ngebeli barang-barang dagangan tian. 12 Mak ngedok sai ngebeli emas, perak, permata, rik mutiara tian; juga kain linen, kain ungu, sutra, rik kain suluh tuha; sunyin macam kayu sai jarang didapok, barang-barang jak gading rik kayu sai mahal-mahal, jak tembaga, besi, rik pualam; 13 bawak kayu manis, rempah-rempah, setanggi, mur, rik kemiyan; anggor rik minyak, tepung rik gandum, jawi rik biri-biri, kuda rik kereta, jelma-jelma sai ngebantu, bahkan nyawa manusia pun. 14 Jelma-jelma sai bedagang cawa jama bebai udi, "Sunyin sai niku mirak kedau radu mak ngedok lagi, rik sunyin kemewahan rik kementerenganmu radu lebon. Niku mak haga ngehaluni lagi!" 15 Jelma-jelma sai bedagang sai radu jadi mebatin mani jelma sai bedagang di kota udi haga cecok jak jaoh, mani tian rabai tekena penderitaanni. Tian haga miwang rik bekabung, 16 raduni cawa, "Adui, bukan main celakani kota sai temasyhur inji! Biasani ia makai kain linen, kain ungu rik kain suluh tuha; biasani ia latap jama perhiasan emas, permata, rik mutiara! 17 Kidang delom sejam gaoh, ia radu kelebonan sunyin kebatinanni udi!" Sunyin nakhoda, penumpang, rik awak kapal, rik sunyin jelma sai mata pencaharianni di laok, cecok jak jaoh. 18 Rik mekik waktu tian ngeliak hasok mengepul jak apui sai nyuah kota udi. Tian beseru, "Mak pernah wat kota bareh injuk kota sai balak inji!" 19 Maka tian ngehamborko hambua di ulu tian sebagai tanda tian bekabung, raduni miwang rik mekik-mekik, "Adui, bukan main celakani kota balak inji! Kebatinanni radu nyani sunyin jelma sai ngedok kapal-kapal di laok jadi mebatin! Kidang delom sejam gaoh, ia radu kelebonan sunyinni!" 20 Hai surga, besukariado atas kehancoran kota udi! Hai umat-Ni Allah, rasul-rasul, rik nabi-nabi, besukariado! Mani Allah radu ngehukum ia sebagai pembalosan tehadap api sai dilakukoni jama keti! 21 Radu jak seno sai malaikat sai perkasa ngiwakko sai batu -- sebalak batu gilingan sai balak -- raduni nayarko mik delom laok rik cawa, "Injuk rejido carani kota Babel sai temasyhur udi haga keras ditayarko sehingga mak haga ditunggai lagi. 22 Bunyi musik jak jelma sai main kecapi, jak jelma sai nyanyi, jak jelma sai main suling rik jelma sai nyebu trumpet, mak haga kedengian lagi di delom niku! Mak haga betungga juga sai jelma buruh ahli pun di dudi, rik suara batu penggilingan pun mak haga kedengian lagi. 23 Jelma mak haga ngeliak cahaya lampu di delommu; rik mak haga kedengian muneh keramikan pesta perkawinan di dudi. Jelma-jelma sai bedagang jak niku iado jelma-jelma sai paling terkemuka di bumi, rik jama ilmu-ilmu gaibmu niku tipu sunyin bangsa di dunia!" 24 Babel dihukum mani di delom kota udi radu kedapokan rah nabi-nabi, rah umat-Ni Allah -- singkatni rah sunyin jelma sai radu dibunuh di atas bumi!

Revelation 19

1 Radu jak seno ngedengi sai hal injuk suara jelma lamon jak surga sai beseru-seru, "Pujido Allah! Allah ram iado Allah sai nyelamatko; Ia Allah sai agung rik bekuasa! 2 Penghakiman-Ni adil rik bijaksana! Ia radu ngeniko hukuman mik atas jelma sai ngelacorko diri sai paling hibat, sai nyadangko dunia jama perbuatan hajorni. Allah radu ngehukum jelma sai ngelacorko diri udi, mani ia ngebunuh jelma-jelma sai ngebantu Allah." 3 Raduni suara jelma lamon udi beseru lagi, "Pujido Allah! Hasok jak apui sai ngemutungko kota balak udi haga ngepul mak taru-taruni!" 4 Maka kerua puluh epak jelma sai mimpin rik keepak makhluk sai dikelilingi takhta udi tesungkor rik nyumbah Allah sai mejong di atas takhta. Tian cawa, "Amin! Pujido Allah!" 5 Raduni kedengian jak takhta udi bunyi suara sai cawa, "Pujido Allah, hai sunyin jelma sai ngebantu Allah, rik sunyin jelma -- balak lunik -- sai nyumbah Allah!" 6 Radu jak seno nyak ngedengi sai hal injuk suara sekumpulan jelma sai lamon nihan; bunyini injuk gelumbang sai begelora rik guntor bebunyi. Nyak ngedengi tian cawa, "Pujido Allah! Mani Tuhan, Allah ram Sai Mahakuasa udi tano memerintah! 7 Ijado ram besukaria rik riang, ijado ram memuji kemuliaan-Ni! Mani radu sampai rani pernikahan sai nyating gelar-Ni Anak Biri-biri udi, rik pengantin-Ni radu siap untuk pernikahan-Ni. 8 Kawai linen sai bekilauan radu dikeniko jama ia untuk dipakai." (Kawai linen udi iado perbuatan-perbuatan betik sai dilakuko ulih umat-Ni Allah.) 9 Raduni malaikat udi cawa jama nyak, "Tulisdo inji: 'Bebahagiado jelma sai diundang mik pesta nikahan-Ni Anak Biri-biri udi.' " Kak raduni malaikat udi nambahko muneh, "Injido kabar benor jak Allah." 10 Nyak tesungkor di hadap malaikat udi haga nyumbahni, kidang ia cawa jama nyak, "Dang! Dang nyumbah nyak, sumbahdo Allah! Mani nyak pun jelma sai ngebantu injuk niku rik injuk sunyin puari-puarimu sai nyating kuat jama kesaksian Isa!" Mani kesaksian Isa udido sai ngeilhami jelma-jelma sai benubuat. 11 Kak raduni nyak ngeliak surga tebukak, radu keliakan sai kuda handak. Jelma sai nunggang-Ni gelarni Sang Setia rik Sang Benor. Ia adil delom memutusko hukuman rik delom peperangan sai dilakuko-Ni. 12 Mata-Ni injuk nyala apui rik di ulu-Ni ia makai lamon mahkota. Di diri-Ni tetulis suatu gelar; rik angkah ia tenggalan sai pandai gelar udi. 13 Jubah sai dipakai-Ni radu dicelup delom rah. Rik Ia disebut "Sabda-Ni Allah". 14 Angkatan perang surga nutuk Ia jama nunggang kuda-kuda handak, rik bekawai linen sai handak kecah. 15 Jak banguk-Ni luah sebilah pedang sai tajam rik jama pedang udi Ia haga ngalahko bangsa-bangsa, rik Ia haga memerintah tian jama tungkok besi. Ia haga memeras anggor di delom alat pemeras anggor butong-Ni Allah Sai Mahakuasa. 16 Di jubah-Ni rik di paha-Ni ditulis gelar inji, "Raja sunyin raja, rik Tuhan sunyin tuan." 17 Raduni nyak ngeliak sai malaikat cecok di atas matarani. Jama suara keras ia beseru jama sunyin burung sai hambor di udara, "Ijado bekumpul untuk menghadiri pesta balak sai dirayako ulih-Ni Allah! 18 Ijado nganik daging raja-raja, daging penglima-penglima, rik daging pahlawan-pahlawan; ijado nganik daging jelma-jelma sai nunggang kuda jama daging kuda-kudani rik daging sunyin manusia balak rik lunik, jelma sai ngebantu rik jelma bebas!" 19 Kak raduni nyak ngeliak binatang udi, rik raja-raja bumi jama angkatan perang tian, bekumpul untuk betempur ngelawan Ia sai nunggang kuda handak udi rik angkatan perang-Ni. 20 Maka binatang udi tetangkok jejama jama nabi palsu sai radu nyani keanehan-keanehan di hadap binatang udi. (Jama keanehan-keanehan udido binatang udi nipu jelma-jelma sai ngedok tanda binatang udi, rik jelma-jelma sai nyumbah patung binatang udi.) Raduni binatang udi rik nabi palsu udi ditokko hurik-hurik mik delom laok apui sai menyala-nyala jama belerang. 21 Rik angkatan perang tian dibunuh jama pedang sai luah jak banguk jelma sai nunggang kuda handak udi. Maka burung-burung pun ratong rik nganik jama rakusni daging tian sai dibunuh udi.

Revelation 20

1 Radu jak seno nyak ngeliak sai malaikat regah jak surga. Di culukni ia nyating kunci rulah maut rik sai pengikok sai balak. 2 Raduni ia nangkok ulai naga udi, si ulai tuha, -- yakdo iblis atau Ruh Jahat udi -- rik ngikok untuk seribu tahun sakani. 3 Kak raduni malaikat udi ngetokko ulai naga udi mik delom rulah maut, raduni ngunci rulah udi rik nyegelni, in ulai naga udi mak lagi dapok nipu bangsa-bangsa semakkung waktu seribu tahun udi bela. Radu jak seno ia dilepasko untuk waktu sai singkat. 4 Raduni nyak ngeliak takhta-takhta, rik jelma-jelma sai mejong di takhta-takhta udi dikeni kuasa untuk mutusko hukuman. Nyak ngeliak juga jiwa-jiwa jelma-jelma sai radu dipelok uluni mani tian ngeni kesaksian tentang Isa, rik nyebarko luhot jak Allah. Jelma-jelma udi mak nyumbah binatang, ataupun patungni. Tian pun mak pernah menerima tanda binatang udi di tagak atau culuk tian. Maka tian hurik luot rik memerintah sebagai raja jejama Almasih selama seribu tahun. 5 Injido tahap mula-mula jelma-jelma mati dibangkitko luot. (Kidang jelma-jelma mati barehni mak dihurikko luot selama waktu seribu tahun udi.) 6 Bebahagiado jelma-jelma sai nutuk dibangkitko luot pada tahap mula-mula udi. Tian layak jadi kedau-Ni Allah. Kematian tahap kerua mak bekuasa atas tian. Tian haga jadi imam-imam-Ni Allah rik imam-imam-Ni Almasih; rik tian haga memerintah jejama Ia seribu tahun sakani. 7 Radu bela waktu seribu tahun udi, iblis haga dilepasko jak penjarani, 8 rik ia haga mik nipu bangsa-bangsa sai tesebar di seluruh dunia, yakdo Gog rik Magog. Iblis ngumpulko tian untuk beperang, suatu jumlah sai balak nihan, selamon heni di laok. 9 Maka tian pun bepencar mik seluruh dunia, raduni ngepung perkemahan umat-Ni Allah rik kota sai dikasihi Allah. Kidang apui gugor jak langit rik memusnahko tian. 10 Kak raduni iblis sai nipu tian udi, ditayarko mik delom laok apui rik belerang. Di dudido rangni binatang rik nabi palsu udi ditokko lebih mena. Tian haga disiksa di rani di bingi untuk selama-lamani. 11 Radu jak seno nyak ngeliak sai takhta handak sai balak rik Ia sai mejong di atasni. Langit rik bumi lebon jak hadap-Ni, sehingga mak keliakan lagi. 12 Rik nyak ngeliak jelma-jelma mati, balak lunik, cecok di hadap takhta udi. Maka buku-buku pun dibukakko. Raduni sai buku sai bareh dibukak, yakdo Buku Jelma Hurik. Kak raduni hukuman dikeniko mik atas ulun mati, setimpal jama perbuatan tian nutuk sai tecatat di delom buku-buku udi. 13 Raduni laok nyerahko jelma-jelma mati sai wat di delomni. Maut rik Alam Maut pun nyerahko ulun-ulun mati sai wat jama ia. Rik ulun-ulun mati udi sunyinni dikeni hukuman setimpal jama perbuatan tian. 14 Kak raduni Maut rik Alam Maut ditayarko mik delom laok apui. (Laok apui inji iado kematian tahap kerua.) 15 Jelma-jelma sai mak tetulis gelarni di delom Buku Jelma Hurik, ditokko mik delom laok apui.

Revelation 21

1 Raduni nyak ngeliak langit sai ampai rik bumi sai ampai. Langit mula-mula rik bumi mula-mula pun lebon, rik laok lebon. 2 Maka nyak ngeliak kota suci udi, yakdo Yerusalem sai ampai, regah jak surga jak Allah. Kota udi radu disiapko injuk sai kebayan didandani untuk nunggui kemantin. 3 Raduni nyak ngedengi suara jak takhta udi beseru keras, "Tano rang tinggal-Ni Allah yakdo jejama jama manusia! Ia haga hurik jama tian, rik tian haga jadi umat-Ni. Allah tenggalan haga wat jama tian rik jadi Allah tian. 4 Ia haga ngehapus sunyin way mata jak mata tian. Kematian haga mak ngedok lagi; kesedihan, hiwangan, atau kesakikan pun haga mawat muneh. Hal-hal sai saka radu lebon." 5 Raduni Ia sai mejong di atas takhta udi cawa, "Tano Nyak nyani sunyinni ampai!" Ia cawa juga jama nyak, "Tulisdo inji, mani cawa-cawa inji benor rik dapok dipercaya." 6 Radu Ia cawa, "Radu selesai! Nyakdo sai mula-mula rik sai paling akher; Nyakdo Tuhan jak Mula-mula sampai Akher. Unggal jelma sai mahu, haga Kukeni nginum cuma-cuma jak sumber way sai ngeni hurik. 7 Jelma-jelma sai menang haga menerima hal-hal udi jak Nyak. Nyak haga jadi Allahni, rik ia jadi anak-Ku. 8 Kidang jelma perabai, pengkhianat, jelma bejat, jelma sai ngebunuh, jelma hajor, jelma sai memakai ilmu-ilmu gaib, penyumbah berhala, rik sunyin pembuhung, haga ditokko mik delom laok apui rik belerang sai menyala-nyala, yakdo kematian tahap kerua." 9 Sai jak hantara kepitu malaikat sai radu nyating cumbung-cumbung sai latap jama kepitu bencana paling akher udi ratong jama nyak rik cawa, "Ija! Nyak haga nunjukko jama niku Pengantin, yakdo inggom Anak Biri-biri." 10 Maka Ruh-Ni Allah nguasai nyak, rik malaikat udi ngusung nyak mik puncak gunung sai langgar nihan. Ia nunjukko jama nyak Yerusalem, kota suci udi, kota udi regah jak surga, jak Allah; 11 jama semarak rik keagungan-Ni Allah. Kota udi bekilauan injuk batu permata, injuk batu baiduri pandan sai bening injuk kristal. 12 Sesai sekelilingni balak langgar, jama rua belas rangok gerbang, rik dijaga ulih rua belas malaikat. Di rangok-rangok gerbangni tetulis gelar-gelar kerua belas suku bangsa Israel. 13 Wat telu rangok gerbang sai ngehadap mik unggal arah: telu di kebelah timur, telu di kebelah selatan, telu di kebelah utara, rik telu di kebelah barat. 14 Sesai kota udi dibangun di atas rua belas batu pondasi. Pada batu-batu pondasi udi tetulis gelar-gelar kerua belas rasul-Ni Anak Biri-biri udi. 15 Malaikat sai cawa jama nyak udi ngedok tungkok pengukor jak emas, untuk ngukor kota udi, rangok-rangok gerbangni rik sesaini. 16 Kota udi bebantuk persegi epak -- kejung gegoh jama berakni. Maka malaikat udi ngukor kota udi jama tungkok pengukorni; ternyata kejungni 2.400 kilometer; berak rik langgarni gegoh injuk kejungni. 17 Waktu malaikat udi ngukor sesaini, ternyata langgar sesai udi 60 meter. Ukoran sai dipakai ulih malaikat udi iado ukoran sai dipakai ulihni manusia. 18 Sesai kota udi disani jak batu baiduri pandan, sedangko kotani tenggalan jak emas murni, bening injuk kaca. 19 Batu-batu pondasi kota udi dihias jama sunyin macam batu permata. Batu pondasi sai mula-mula disani jak batu baiduri pandan, sai kerua jak batu nilam, ketelu jak batu yakut, keepak jak batu zamrud, 20 kelima jak batu baiduri sepah, keenam jak batu delima, kepitu jak batu ratna cempaka, kewalu jak batu pirus, kesiwa jak batu topas, kepuluh jak batu krisopras, kesebelas jak batu lazuardi, rik sai kerua belas jak batu kecubung. 21 Kerua belas rangok gerbangni jak kerua belas mutiara, masing-masing rangok disani jak sai mutiara. Renglaya di kota udi disani jak emas murni, bening injuk kaca sai mengkilap. 22 Nyak mak ngeliak Lamban Ibadah di delom kota udi, mani Lamban Ibadahni iado Tuhan tenggalan, Allah Sai Mahakuasa, rik Anak Biri-biri udi. 23 Kota udi mak perlu disinari matarani atau bulan, mani keagungan-Ni Allah nyinarini, rik Anak Biri-biri udi yakdo lampuni. 24 Bangsa-bangsa di dunia haga lapah di delom cahayani, rik raja-raja pun haga ngusung kebatinan tian mik delom kota udi. 25 Rangok-rangok gerbang kota udi haga tebukak sepanjang rani; mak haga disalok, mani mak ngedok bingi di dudi. 26 Kebesaran rik kebatinan bangsa-bangsa haga diusung mik delom kota udi. 27 Kidang jelma-jelma sai ngelakuko hal-hal sai ngejijikko, atau jelma-jelma sai bebuhung -- singkatni api pun sai ngejijikko, sekali-kali mak haga kuruk delomni. Sai haga kuruk angkah jelma sai gelarni tetulis delom Buku Jelma Hurik, buku Anak Biri-biri udi.

Revelation 22

1 Malaikat udi juga nunjukko jama nyak way sai wayni ngeni hurik. Way udi gemerlapan injuk kristal rik ngaler jak takhtani Allah rik Anak Biri-biri udi, 2 di tengah-tengah renglaya di kota udi. Di pingger way udi, di sebelah-menyebelahni wat batang sumber hurik, sai bebuah rua belas kali setahun, yakdo sekali sebulan. Bulungni dipakai untuk ngunyaiko bangsa-bangsa. 3 Di delom kota udi mak didapok sai hal pun sai kena kutuk-Ni Allah. Takhtani Allah rik Anak Biri-biri udi haga wat di delom kota. Jelma-jelma sai ngebantu-Ni haga bebakti jama Ia, 4 rik ngeliak pudak-Ni. Gelar-Ni haga ditulis di tagak tian. 5 Tian mak haga memerluko lampu atau cahaya matarani, mani bingi mak ngedok lagi, rik Tuhan Allah tenggalan haga nerangi tian. Maka tian haga memerintah sebagai raja untuk selama-lamani. 6 Raduni malaikat udi cawa jama nyak, "Cawa-cawa inji benor rik dapok dipercaya. Tuhan Allah sai ngeniko Ruh-Ni jama nabi-nabi, radu ngutus malaikat-Ni untuk nunjukko jama jelma-jelma sai ngebantu-Ni api sai geluk haga tejadi." 7 "Perhatikodo inji!" Cawa Isa, "Nyak haga geluk ratong. Bebahagiado jelma sai mentaati cawa-cawa nubuat delom buku inji." 8 Nyak, Yohanes, radu ngedengi rik ngeliak sunyinni inji. Radu jak nyak selesai ngedengi rik ngeliakni nyak tesungkor di hadap malaikat sai radu nunjukko sunyinni ano jama nyak, rik nyak haga nyumbah ia, 9 kidang ia cawa jama nyak, "Dang! Dang nyumbah nyak! Sumbahdo Allah! Mani nyak pun jelma sai ngebantu injuk niku, rik injuk puari-puarimu para nabi rik sunyin jelma sai mentaati luhot-luhot delom buku inji!" 10 Raduni ia cawa lagi, "Dangdo ngerahasiako cawa-cawa nubuat delom buku inji, mani radu redik waktuni sunyinni inji haga tejadi. 11 Jelma sai jahat, tagando terus ngelakuko sai jahat, jelma sai ngejijikko, tagando ngejijikko dirini; jelma sai nutuk kehaga-Ni Allah, tagando terus nutuk kehaga-Ni Allah, rik jelma sai hurik khusus untuk Allah, tagando terus hurik untuk Allah." 12 "Perhatikodo inji!" ani Isa, "Mak mesaka lagi Nyak haga ratong jama ngusung upah untuk ngebalos unggal jelma nutuk api sai radu dilakukoni. 13 Nyakdo sai mula-mula rik sai paling akher; Nyakdo Tuhan jak Mula-mula sampai Akher." 14 Bebahagiado jelma sai mepoh jubahni sampai mekecah sehingga tian berhak nganik uah jak batang kehurikan rik kuruk rik mik delom kota udi liwat gerbangni. 15 Kidang jelma-jelma sai ngelakuko hal-hal sai keji, sai memakai ilmu-ilmu gaib, jelma-jelma sai ngelakuko perbuatan-perbuatan sai hajor, sai ngebunuh, sai nyumbah berhala rik jelma-jelma sai bebuhung, baik jama cawa-cawa ataupun jama perbuatan, sunyin jelma udi rangni di luah kota udi. 16 "Nyak, Isa, radu ngirim malaikat-Ku jama keti in ia ngeni pandai hal-hal inji untuk kepentingan jemaah-jemaah. Nyak inji keturunan Daud; Nyakdo bintang timur sai terang udi." 17 Ruh-Ni Allah rik Kebayan cawa, "Ijado!" Unggal jelma sai ngedengi inji harus juga cawa, "Ijado!" Sapa sai mahu, hagani ia ratong! Rik sapa sai ngemirakko, hagani ia ngakuk way sai ngeni kehurikan udi jama cuma-cuma. 18 Untuk unggal jelma sai ngedengi cawa-cawa nubuat delom buku inji, nyak, Yohanes, ngeni peringatan inji: kik jelma nambahko sai hal di cawa-cawa nubuat inji, maka Allah haga nambahko hukuman jelma udi jama bencana-bencana sai dilukisko delom buku inji. 19 Rik kik jelma ngurangi sai hal jak cawa-cawa nubuat inji, maka Allah juga haga ngurangi bagianni sai dilukisko delom buku inji -- yakdo bagian jak batang kehurikan rik jak kota suci udi. 20 Ia sai nyampaiko sunyin kabar inji cawa, "Benor, Nyak haga geluk ratong!" Amin! Ratongdo, ya Tuhan Isa! 21 Semoga Tuhan Isa ngeni berkat-Ni jama sunyin umat-Ni Allah!