Ramatua Yesus Tutui Malole na tuka Lukas susura na

Lukas 1

Ubea' taon de Lukas dui' tutui' ia

1-3 Papa Teofilus susuek. Soda-mole'. Lahenda dodou' usaha dui' tutui' la'eneu' hihii-nanau' fo dadi nai ita talada. Ara dui' tutui' fo ami bubulu' neme Ramatua Yesus lahenda nara mai, ma neme lahenda feke' fo rita mata' a. Tutui' ria tui-bekan nai ami talada neme masososan losa' besa' ia. Basa tutui' sira natetu no Manetualain hehelu Na neme ulu' mai. Au parisa' besa-besa hihii-nanau' ria neme dadadi masososa oe na mai so. Huu ria na, au aetu' an dui' atalololes tuka momori-dadadin. No ria na, papa bisa bubulu' matetu' mandadi' ria. 4 Ma papa bisa mamahere mae, hata fo lahenda tui fee a, nana tutui napuputa' ta ria fa. Tebe-tebe hapu basa sira! Manetualain eila'o-limalopen neme nusatetu-ikutema' a mai nafada mema' Yohanis Mana Sarani' a boboki na 5 Tutui' ia masososa na leo ia': Tepo' fo mane Herodes pareta nai Propinsi Yudea, tou' esa nade Sakaria. Ria nana malaka agama Yahudi esa rian. Ma ria boe lima-ei' neme lahenda nabua' malaka agama ba'i Abia mai. Sakaria sao na nade Elisabet. Elisabet papa na malaka agama. Ria nana tititi-nonosi' neme ba'i Musa a'an Harun mai. 6 Sira dua masoda nara tuka matetu' Manetualain pareta na ma atoran nara katema'. Lahenda ra hada' asa. 7 Dua si ramalasi so, tehuu ana' ta'a, huu fo Elisabet nana teditei-tamadale'. 8 Lai' esa de, Sakaria no Abia lahenda nabua nara fai nonoi lakan nai Uma Mamaso Ina a, nai kota Yerusalem. 9 Tuka sira biasa na, malaka agama ra hela lot, ela bubulu' fai ria bea ri' nonoi lakan fo maso' leo Uma Mamaso Ina a Kama Malalao-malalafu na neu. Nai na lahenda ria muste hotu ai maboo-meni' nai Manetualain mata Na. Fai ria Sakaria hela na lot a. 10 Boe ma ana leo dale' neu. Fai fo ana hotu ai maboo-meni' nai Kama ria dale', lahenda dodou' ara hule-haradoi rai uma a matan. 11 Kekeneu te, Manetualain eila'o-limalopen esa neme nusatetu-ikutema' a mai, napadei nai mamana hohotu ai maboo-meni' ria boboa ona na. 12 Sakaria nita leo' na, boe ma ana bii nan seli losa' ta bubulu' nae tao ubea' fa. 13 Tehuu eila'o-limalope ria dedea nae, “Sakaria! Boso' bii'! Huu fo Manetualain namanene o huhule-haradoi ma so. De, neu' ko sao ma boki fee o ana tou' esa. O muste foin nade Yohanis. 14 Neu' ko lahenda dodou' ramaho'o sama-sama ro emi, huu no emi hapu ana' so. Ana' ia neu' ko tao na o dale ma namaho'o-natadale. 15 Manetualain Dula-dale Malalao-malalafu Na kuasa na sama-sama no ni, mulai neme mama na nairu ni a. Ana muste naluli ara-ralu. Tepo' fo nambau ina mai, Manetualain pake ni dadi neu' lahenda bauina'. 16 Neu' ko lea-nore noo lahenda Israel dodou' ratafali mai tuka sira Ramatua na, fo ri' Manetualain. 17 Ria leleo-lala'on ma kuasa na sama leo' Manetualain mana nesi matan, ba'i Elia. Ana mai na'ulu' ita Ramatua na. Ana tao na ina-ama a dale nara ratafali sue-lai ana nara. Ma lahenda fo rasadea Manetualain boe, ana tao na si ratafali fo tuka Manetualain hihii-nanaun. No ria na ana tao na lahenda ra sadia dale nara de sipo' Ramatua' a mamai Na.” 18 Tehuu Sakaria natane natafali' eila'o-limalope ria nae, “Hapu nai bea bisa leo na'?! Au oo sao ka mamalasi so! Neme bea mai au bubulu' ae basa ia ra dadi?” 19 Basa boe ma eila'o-limalope ria nataa nae, “Leo ia'! Au ia Gabriel, Manetualain lahenda nadedenun. Ria ri' nadenu au mai, fo afada o Tutui Malole ia. 20 Tehuu o ta nau mamahere au dedea-nafada ki fa. De o hule a, tanda na leo ia'! Mulai neme besa' ia mai o dadi mu' pakana', ta dedea fa losa' emi hapu ana' ria. Neu' ko o mita mata'. Huu no hata fo au afada ia a, naraa la'e ledo-fai na te ana dadi.” 21 Lahenda kadodou' fo hule-haradoi rai uma a mata na a, roi ramakokoa' a, huu fo Sakaria ta kalua dea' mai fa. 22 Fai' fo ana kalua dea' mai, te ta bisa dedea so'. Ana noi tudu' a, de ara bubulu' rae, Manetualain natudu fee ni hihii-nanau' mana dadi bebeu' nai Kama Malalao-malalafu' ria dale'. 23 Basa nonoi laka' a, boe ma Sakaria fali leo uma na neu. 24-25 Ta doo bea boe' te Elisabet nairu. De, nahani' uma na dale' losa' bula' lima. Ana dedea nae, “Io-oa Manetualain! Mate'e na Manetualain natudu dale malole Na neu' au. Maneniko au hapu tititi-nonosi', sona lahenda ta ramamae' au so'.”

Manetualain eila'o-limalopen neme nusatetu-ikutema' a mai naneta no Maria

26 Tepo' fo Elisabet nairu, tei na la'o bula' nee, boe ma Manetualain fee eila'o-limalopen esa neme nusatetu-ikutema' a mai, leo koro' esa neu, nade Nasaret, nai propinsi Galilea. Eila'o-limalope ria nade Gabriel. 27 Nai Nasaret hapu ana feto ana' esa nade Maria. Maria no tou' esa nade Yusuf dua si rahihii ao'. Yusuf nana mane Daud a tititi-nonosin. Gabriel neu naneta no ana feto ana Maria. 28 Ana natudu ao na neu' ana feto' ria, boe ma nae, “Ana feto ana' on, soda-mole' neu' o! Manetualain here na o, fo saka' tao fee o hihii-nanau' malole esa. Maria, Manetualain sama-sama no o.” 29 Maria namanene na eila'o-limalope ria dedea na, boe ma noi namakokoa'. Ana ta bubulu' sosoa na ubea' fa. 30 Boe ma eila'o-limalope ria sipo' nae, “Maria! O boso' bii'. Huu fo ia nana sosoa na nae Manetualain natudu dale malole Na neu' o. 31 Ta doo' a so' te o mairu, de neu' ko boki ma ana tou' esa. O muste foin nade, Yesus. 32 Neu' ko Ana dadi neu' Lahenda bauina'. Neu' ko Manetualain hule Ni sona nae, ‘Ria nana Au Ana boki Ka.’ Ria nana Manetualain Madema Ana Na. Neu' ko Manetualain so'u nan fo pareta, sama leo' ba'in mane Daud a. 33 Neu' ko Ana pareta naroo lahenda Israel ara. Huu fo Ria pareta Na ta etu-basan fa.” 34 Tehuu Maria natane Gabriel nae, “Au bei ta parna suku abua oo tou' esa boe'! Tao leo' bea de au bisa airu?” 35 Boe ma Gabriel nataa nae, “Leo ia'! Manetualain Dula-dale Malalao-malalafu Na onda neu' o. Ma Manetualain Madema a kuasa Na nasuru-nahapa o. No ria na, Ana' fo neu' ko o boki ma ni a, tebe-tebe malalao-malalafu'. Huu fo Ria nana Manetualain Anan. 36 Boso' heran! Huu fo o toranoom esa nade Elisabet, nairu so boe. Lahenda rae ana ta boki fa, nana huu namalasi so. Tehuu besa' ia ana nairu la'o bula' nee ian so. 37 Huu fo soaneu' Manetualain, basan bisa dadi!” 38 Boe ma Maria sipo' nae, “Malole a. Au ia nana Manetualain atan. De ela basan dadi tuka o dedeam ria. Au sadia tuka Manetualain hihii-nanaun.” Boe ma eila'o-limalope ria la'o ela ni.

Maria neu dama Elisabet

39-40 Basa fai' hida, boe ma Maria neme Nasaret mai nalale de leo Sakaria koro na neu, nai propinsi Yudea nusa lete malelepi nara. Losa na boe ma ana kodi leo Sakaria uman dale' neu, ma nafada Elisabet nae, soda mole'. 41 Elisabet bei namanene Maria hara oe soda-molen ria, boe ma ana' fo nai Elisabet tein dale' a nababale. Ma Manetualain Dula-dale Malalao-malalafu Na onda neu' Elisabet dale'. 42 Boe ma ana dedea nambera nae, “Maria! Neu' ko lahenda ra so'u ramadedema o nade ma lena heni basa ina' nai dae-bafo' ia! Neu' ko lahenda ra boe so'u ramadedema Ana' fo nai o teim dale' a! 43 Au boe nanaso'u-nanafua', huu fo au Ramatua ka mama Na mai dama au. 44 O bei kodi losa uma dale' de fee hara oe soda-mole' neu' au, tuti' a ana' fo nai au tei ki dale' a, boe nababale nana huu namaho'o-natadale. 45 Manetualain natudu dale malole Na neu' o so, huu fo o mamahere mae, Ana nau tao tuka Ria hehelu Na.”

Maria io-oa neu' Manetualain

46 Maria dedea nae, “Neme au dale ka mai, au io-oa Manetualain! 47 Au dale ka namaho'o-natadale, huu fo Manetualain au manasoi-manatefa ka! 48 Ana relu-natanae neu' au, Ria ata sosoa-raraa tan ia. Mulai neme besa' ia mai, neu' ko basa lahenda ra tao au neu', ina maua-manale', 49 huu fo Manetualain tao hihii-nanau bebeu' soaneu' au. Ria nana, Mana kuasa Bauina' ma Malalao-malalafu'. 50 Manetualain natudu dale kasian Na neu' basa lahenda fo hada-hormata ma do'o-tabe neu' Ana, neme tititi-nonosi' esa mai leo tititi-nonosi' esa neu. 51 Ana pake kuasa Na, de tao na lahenda mana koao' ara rasida'. 52 Ana naonda heni mana pareta ra, huu no natutua-nadedema ao nara. Tehuu Ana so'u-fua lahenda dale maloe-madae ao' ara. 53 Ana nahao lahenda mamalaa-maparoe' ara losa rabete, tehuu Ana usi heni lahenda kamasu'i ara fo fali no lima rou'. 54 Ana tulu-fali Ria lahenda Israel nara, ma natudu kokosen dale kasian Na neu' asa. 55 Ma'ulu na Ana tao hekene-barata' no ita bei-ba'i nara, ri' ba'i Abraham no basa tititi-nonosi nara. Besa' ia hekene-barata' ria mana heke' losa doo-doo na neu.” 56 Basa de Maria leo no Elisabet losa bula' telu. Boe ma ana fali leo uma na neu nai Nasaret.

Elisabet boki Yohanis

57 Ledo-fain losa boe ma, Elisabet boki na ana tou' esa. 58 Kileoboboki nara ro koro isi' ara ramanene tutui' ria rae, Manetualain natudu dale malole Na so, ma fee Elisabet ana' esa. Boe ma basa si ramaho'o boe. 59 Ana' ria fai' falu, boe ma ara sunat ana, tuka lahenda Yahudi ra atoran na. Ara nau foi ana' ria nade Sakaria, tuka papa na nade na. 60 Tehuu mama na ta nataa fa, ana nae, “Muste foin nade Yohanis!” 61 Tehuu ara sipo' rae, “Ubea' taon de here nade Yohanis a? Ta hapu lahenda esa nai emi kileoboboki mara pake nade' ria!” 62 Boe ma ara tudu Sakaria, fo nau fee ana' ria nade bea. 63 Sakaria tudu fo hule lei no garefe. Ara feen, boe ma ana dui' nae, “Yohanis!” Boe ma basa lahenda ra roi ramakokoa' a. 64 Kekeneu te Sakaria bisa dedea selu'. Boe ma ana io-oa neu' Manetualain. 65 Basa lahenda fo leo ranenea' rai na, ara bii-ramata'u. Ma mana dadi' ria tui-bekan nai sira talada, losa' bisa lahenda rai propinsi Yudea lete malelepi nara boe, ratui hihii-nanau' ia. 66 Lahenda fo ramanene tutui' ria, aafi rae, “Makaledo' a so, Manetualain kuasa Na sama-sama no ana' ria. Neu' ko nambau-ina mai, te ana dadi lahenda ubea', oo?”

Sakaria io-oa neu' Manetualain

67 Basa boe ma, Manetualain Dula-dale Malalao-malalafu Na onda neu' Sakaria. Huu ria de ana dedea nae, 68 “Io-oa Ramatua', lahenda Israel ara Manetualain na! Nana huu Ana mai so, fo soi-tefa na lahenda nara, ela ara boso' sama leo' ata a. 69 Manetualain so'u na Lahenda esa kuasa Na marela-masa'a, de neu' ko fee ita soda' a. Ria nana neme mane Daud a tititi-nonosin mai. 70 Manetualain helu mema' basa ia ra neme ulu' mai so, pake Ria lahenda mana nesi mata teteka-hehere nara. 71 Besa' ia Ana nau po'i-tata na ita, teme ita musunoo nara mai, ma teme lahenda fo ete' ao nara ro ita a. 72-73 Ana natudu dale malole Na neu' ita bei-ba'i nara, nana huu Ana nafarene nahere hehelu Na neu' asa, fo Ana tao hekene-barata' no ba'i Abraham. 74 Ana po'i-tata na ita teme musunoo' ara mai, ela ita bisa do'o-tabe neu' Ana, ma ta bii-tamata'u so'. 75 Ana po'i-tata na ita, ela ita bisa tasoda malalao-malalafu' ma roo-tetu' la'o naroo nai Ria mata Na. 76 Yohanis! O nana au ana ki. Neu' ko lahenda ralela' rae, o nana Manetualain Madema a mana nesi mata Na. Neu' ko muu mafada lahenda ra, fo ara sipo' Ramatua' a mamai Na. 77 Neu' ko muu matudu eno' fee Manetualain lahenda nara, ela ara bubulu' rae, sira hapu soda' a, nana huu Manetualain sae-safe heni sala nara. 78-79 Huu fo Manetualain dale balaroe-balanaun ma kasian Na neu' ita, huu ria na Ana fee ita lela', sama leo' ledo a tii-toda de neni makaledo bebeu', Ita fo leo-la'o nai maiu' a, ma bii' mamates a, nana huu bei ta malole to Manetualain fa, neu' ko hapu makaledo' a, fo napipipi-nalala'o ita leo eno mole-dame a teu.” 80 Yohanis tamba fai', tamba nambau-ina. Ma Manetualain Dula-dale Na feen mapii-bara'ai'. Ana nambau-ina, boe ma neu leo nai mamana lino-nes, losa' ana mulai noi ria nonoi laka na fee lahenda Israel ara.

Lukas 2

Maria boki Ramatua Yesus

1-2 Tepo' fo Korenius dadi malaka nai nusa Siria, lai' esa de mane bauina', nade Agustus, ana kalua pareta nae, “Basa lahenda fo rai mana pareta Roma a kuasa na dae', muste fali leo koro nara reu ela dui' asa!” Ria nana besa' ko masososa na mana pareta Roma reke anaraun ara. 3 De, basa lahenda ra fali leo koro nara reu fo dui' asa. 4-5 Tepo' ria Yusuf leo nai koro Nasaret nai propinsi Galilea. Ana nahii' ana feto ana' esa nade Maria, fo nairu so. Yusuf nana mane Daud a tititi-nonosin, de ana muste fali leo Daud kota Betlehem na neu, nai propinsi Yudea, ela dui' asa. Huu ria na de, dua si leo kota Betlehem reu. 6 Tepo' fo rai na, boe ma naraa no ledo-fai fo Maria noi boki. 7 Tehuu nai na ara ta hapu kama nai uma ofu a fa. Huu ria na de, ara maso' leo bibi oka dale' reu. Boe ma ana boki ana ulu na, ana tou', raluse Ni reni' taisai', ma rapeu' Ana neu' ha'o banda dale'.

Manetualain nafada mana foo ra

8 Hatun ria, mana foo hida ranea bibi nara rai mo' nai kota a dea'. 9 Kekeneu te, ara rita Manetualain eila'o-limalopen neme nusatetu-ikutema' a mai. Boe ma Manetualain makaledo Na nahaa rule-feo na si, de ara bii' raan seli. 10 Tehuu eila'o-limalope ria nafada si nae, “Emi boso' bii! Nenene matalolole dei! Huu fo au mai afada emi tutui malole esa. Basa-basan fo ramanene tutui' ia, tantu ramaho'o. 11 Tutui malole ia isi na leo ia': Fai' ia boki Kristus so, nai Betlehem fo mane Daud a kota na. Kristus nana Lahenda fo Manetualain helu mema' neme ulu' mai. Manetualain fee Ni mai, nana ela soi-tefa na lehenda reme sala-siko nara mai! Neu' ko lahenda raloo Ni sona rae, ‘Ramatua'’! 12 Neu' ko emi malela' Ana leo ia': emi maneta mo Ana boki beu' esa nananaluse' neni' taisai'. Ana napeu' nai ha'o banda dale'.” 13 Ana dedea basa, boe ma kekeneu te, Manetualain eila'o-limalopen dodou' asa reme nusatetu-ikutema' a mai de rabua ro ni. Boe ma ara io-oa Manetualain ma soda rae, 14 “Ami io-oa Manetualain nade Na! Ana natuu' pareta nai lalai madema. Manetualain nau fee mole-dame neu' lahenda nai dae-bafo' a, fo tao ra dale Na namaho'o!” 15 Basa de, Manetualain eila'o-limalope nara fali leo nustetu-ikutema' a reu. Boe ma mana foo sira rafafada ao' rae, “Ae! Mai ita leo Betlehem teu dama Ana' ria dei! Huu fo Manetualain haitua fee ita tutui' ria so.” 16 Boe ma ara ralale de leo Betlehem reu. Ara raneta ro Maria no Yusuf. Sira boe rita Ana bokibeu', fo napeu' nai ha'o banda dale' a. 17 Ara rita Ana' ria, boe ma tui basa-basan rae, “Bisina' a Manetualain eila'o-limalope nara reme nusatetu-ikutema' a mai rafada ami la'eneu' Ana' ia so!” 18 Basa lahenda ra ramanene mana foo sira tutui nara, roi ramakokoa' a. 19 Tehuu Maria napeda basa mana dadi' sira, neu' dale na. Ma ana dodoo neu' dale na fo nau bubulu' ria sosoa na nae ubea'. 20 Basa boe ma mana foo sira fali selu' reu dama bibi nara. Ara io-oa Manetualain nade Na. Ma ara hule makasi neu' Ana, nana huu hihii-nanau' fo ramanene ma rita ni a, natetu no Manetualain eila'o-limalope nara nafafadan.

Ara foi Ana bokibeu' ria, nade Yesus

21 Boki basa fai' falu, boe ma ara sunat Ana bokibeu' ria, tuka ba'i Musa atoran a. Boe ma ina-ama nara feen nade, ‘Yesus’. Nade' ria nana, tepo' fo mama na bei ta nairu Ni fa, te eila'o-limalope neme nusatetu-ikutema' a mai, nafada mema' nade' ria so.

Ara roo Yesus Ana bokibeu' ria leo Uma Mamaso Ina a neu

22 Hapu ba'i Musa atoran esa nae, ina' fo boki basa fai' haa hulu, sona muste reu tao tuka hadas makamoi ao' a nai Uma Mamaso Ina. No ria na, ara bisa maso' leo uma mamaso' dale' reu sama leo' bale-bale. Huu ria na Yusuf no Maria leo kota Yerusalem reu, ela tao tuka hadas ria. De ara roo sira Ana bokibeun ria leo Uma Mamaso Ina dale' neu', fo fee henin dadi neu' Manetualain nun. 23 Sira boe tuka Manetualain atoran a nae, “Basa ina' fo boki na ana ulu' a, kalu tou', sona muste fee heni ana' ria ela dadi neu' Manetualain nuun.” 24 Tuka Manetualain atoran na, kalu fee heni ana' ria leo Manetualain neu, sona ina-ama nara muste fee tutunu-hohotu' manupui kateu pasang esa, do kalasi anatena' dua. Huu ria de Yusuf no Maria tao tuka atoran ria boe. Tou lasi Simeon a nae Ana bokibeu' Yesus, nana ri' Kristus fo Manetualain helu basa so 25-26 Tepo' ria, hapu tou lasi' esa, nade Simeon, leo nai kota Yerusalem. Ria nana lahenda dale roo-tetu', ma nahii' na Manetualain seli. Manetualain Dula-dale Malalao-malalafu Na nafada ni so nae, neu' ko ana nita Kristus dei, besa' ko mate ni. Kristus nana manasoi-manatefa lahenda Israel ara. 27 Tepo' ria, Manetualain Dula-dale Na noo Simeon leo Uma Mamaso Ina a neu. La'e fai ria boe, Yesus ina-ama nara roo Ni leo na' neu, fo fee henin dadi neu' Manetualain nuun. 28 Tou lasi Simeon a nita Ana' ria, de o'o nan, boe ma ana io-oa neu' Manetualain nae, 29 “Io-oa Manetualain! Manetualain tao tuka hehelu Na neu' au so. De besa' ia, Ana bisa po'i na au so, fo ela au mate no tesatei-tamadale', 30 nana huu au ita Lahenda fo Manetualain feen mai so, ela soi-tefa na ami meme sala-siko' a mai! 31 Manetualain nau pake Ana' ia fo fee basa nusa' a soda'. 32 Ria neu' ko sama leo' makaledo' a, fo neni hada-horomata fee Manetualain lahenda Israel nara. Ria sama leo' makaledo' a boe, fo natudu Manetualain eno na fee basa nusa feke' ara.” 33 Yusuf no Maria, ramanene tou lasi Simeon a dedea nae leo' na la'eneu' sira Ana na, boe ma roi ramakokoa' a. 34 Basa boe ma, Simeon dedea fee si ua-nale'. Ana nafada Maria nae, “Yesus maman, ee! Neu' ko lahenda dodou' rai Israel tipa heni Anam ia. Tehuu sira nonoi-tatao nara neu' Ana, neu' ko natuda selu' asa. Anam ia, boe tao na lahenda dodou' dale nara ramaho'o-ratadale. 35 No ria na, neu' ko Manetualain buka lahenda ra dale nara reu loan. Tehuu Maria, o neu' ko hapu doidoso mabera a, sama leo' tafa' a pau losa ate-baa mi.”

Besa' Hana hule makasi neu' Manetualain, nana huu Yesus

36-37 Nai Uma Mamaso Ina a boe hapu ina lasi' esa, nade Hana. Teu ni falu hulu haa so. Papa na nade Fanuel, neme Aser leo na mai. Ana sao teu' hitu, boe ma saotou na mate ni de mesa' ana. Besa' Hana nana Manetualain mana nesi matan. Nonoi na, ri' hule-haradoi ma puasa nai Uma Mamaso Ina a, fo hatu-leledon do'o-tabe neu' Manetualain. 38 Fai fo Simeon dedea no Yusuf ma Maria, besa' Hana nanenea' leo mata neu, de namanene si. Boe ma ana io-oa neu' Manetualain. Ana nafada neu' lahenda kadodou' fo rahani Kristus mamai Na. Ana nae, Ana ria nana Kristus, Mane' fo ri' Manetualain helu basa neu' ko po'i-tata na lahenda Israel ara.

Ina-ama a roo Ana na fali leo koro Nasaret a reu

39 Tepo' fo Yusuf no Maria tao ratetu ba'i Musa atoran ara katema' nai kota Yerusalem, boe ma ara fali leo sira koro Nasaret na reu, nai propinsi Galilea. 40 Yesus nambau-ina, boe ma Ana tamba mapii-bara'ai', malela', ma bubulu' hihii-nanau' dodou'. Huu fo Manetualain natudu dale malole Na neu' Ana.

Yesus ana muriana' a nai Uma Mamaso Ina

41 Tuka-tuka teu', Yusuf no Maria leo kota Yerusalem reu, fo raa feta Paska nai na. 42 Tepo' fo Yesus teun sanahulu dua, fai' esa boe ma ara leo Yerusalem reu bela' a, fo raa feta sama leo' bale-bale. 43-44 Fai Paska a basa ni, boe ma Yusuf no Maria fali Nasaret reu sama-sama ro lahenda kadodou ina' fo nau fali leo Galilea reu a. Tehuu ara ta bubulu', rae foa ela Yesus nai Yerusalem. Ara raendobuko Ana la'o sama-sama no tia-lai nara. Tehuu losa ledo leodae na, ara ta rita Ni fa. Boe ma ara mulai saka Ni reu-mai nai kileoboboki a ma tia-lai nara. 45 Huu no ta raneta roon fa, boe ma ara ratafali reu saka Ni nai Yerusalem. 46 Ara saka Ni nai na losa fai' telu, besa' ko raneta roon nai Uma Mamaso Ina dale'. Ana natuu' natatane ao' no mesen agama Yahudi ra. 47 Basa lahenda fo ramanene Ni a roi ramakokoa' a, huu fo Ana bubulu' matetu' Susura Makamoi' a isi na, ma Ana bisa nataa sira natatane nara no malole. 48 Ina-ama nara rita leo' na, boe ma roi ramakokoa' a. Boe ma mama Na nae, “Yesus! Ubea' taon de O tao masususa' ami leo' ia? Au oo papa ma laka mara dile meu-mai saka O!” 49 Tehuu Yesus nataa si nae, “Ubea' taon de mama ka mo papa ka sota maan seli saka Au? Mama ka mo papa ka ta bubulu' fa? Au aparasa nai Au Amak Uman dale'.” 50 Tehuu ara ta bubulu' matetu' Ria dedea Na sosoa-raraan fa. 51 Boe ma basa si fali Nasaret reu. Yesus tuka ina-ama nara pareta na. Ma mama Na napeda basa hihii-nanau' sira reu' dale na. 52 Yesus boe-boe nambau-ina, ma tamba rolu-malela'. Manetualain ma lahenda dae-bafo' a boe sue Ni.

Lukas 3

Yohanis mana sarani' a noi ria nonoi-tataon

1-2 Tepo' fo, Tiberius dadi keser, ana pareta teu kasanahulu lima na nai Roma, ria te Pontius Pilatus dadi gubernor nai propinsi Yudea. Herodes dadi gubernor nai propinsi Galilea. Herodes a'an Filipus dadi gubernor nai propinsi Iturea no Trakonitis. Ma Lisanias dadi gubernor nai propinsi Abilene. Tepo' ria boe Hanas no Kayafas dadi malaka agama bau-ina fee malaka agama Yahudi nai kota Yerusalem. Tepo' ria ri' Manetualain nalosa' Hara-dasin neu' Yohanis, Sakaria ana na nai mamana lino-nees. 3 Yohanis namanene nan, boe ma ana la'o leo basa koro' fo ranenea' ro lee Yarden, de nafada lahenda ra nae, “Emi muste saledale-tu'etei mara, ela Manetualain sae-safe heni emi sala-sikom. Basa nana emi muste sarani dei, fo dadi tanda nae, emi malole mo Manetualain so.” 4 Fai a ulu na, Manetualain mana nesi matan ba'i Yesaya dui' la'eneu' Yohanis ia nae, “Hapu lahenda nai mamana lino-nes de bobou' nae, ‘Basa lahenda ra mahehere ao mara sadia eno', fo sipo' Ramatua' a mamai na! Eno' peko' a taon dadi roos fo sipo' Ana. 5 Bafa' bea na pori matetun. Lete' bea na ali matetun. Eno peko-paki' ara tao si dadi roos, eno' bobolo' ara pori matetu' si. 6 Ela lahenda reme basa nusa' ara mai bisa bubulu' rae, Manetualain nau soi-tefa lahenda reme sala-siko nara mai.’ ” 7 Lahenda dodou' reme basa mamana' ara mai hule Yohanis fo sarani si. Tehuu ana nasapaa si nae, “Ae! Maedi-mafule' emin! Emi sama leo' meke ma'aa'! Mana saledale-tu'etei fufudi' emin, boso mae emi lui meme Manetualain huhuku Na mai. Ta doo' a so', te Manetualain huku lahenda fo ta saledale-tu'etein matetu' fa. 8 Boso' emi afi mae, ‘emi nana ba'i Abraham tititi-nonosin’. Dudu'a-aafi sira ta bisa tulu-fali emi, nana huu ta bisa tao malalao-malalafu' emi fa. Manetualain bisa adu na batu ia ra dadi reu' ba'i Abraham tititi-nonosin. Au afada emi! Matudu nai leleo-lala'om mae, emi saledale-tu'etei mara de tuka Manetualain so. 9 Emi muste tao hihii-nanau' malole. Ta'a, sona Manetualain huku emi bera' a, sama leo' lahenda lo'o heni ai huu' a neme oka na mai, pake ta'a. Ai huu' fo ta neni buna-boa malole, sona sosoa-raraa' ta'a. De, malole lena' lo'o henin fo tu'un leo ai-pila' dale' neu.” 10 Boe ma, lahenda kadodou ina' sira ratane Yohanis rae, “De, ami muste tao ubea'?” 11 Ana nataa nae, “Maneniko o manuu badu dua, sona fee esa leo lahenda fo ta nanuu badu fa. Maneniko o hapu nanaa', sona bati fee lahenda fo ta nanuu nanaa' fa.” 12 Basa de, mana susu bea ra mai boe, fo hule Yohanis sarani si. Ara ratane rae, “Papa mesen! Ami muste tao ubea?” 13 Ana nataa nae, “Kalu mana pareta raetu' ra raun ara doi bea na hida, sona ara bae tuka ria.” 14 Hapu soldadu hida rai na boe. Ara ratane Yohanis rae, “Kalu ami, leo bea'? Ami muste tao ubea'?” Ana nataa nae, “Boso' masala'o kokose lahenda doi-talin tuka emi hihii mara. Ma boso' mafarara'u kolaa' lahenda. Emi muste hule makasi ma sipo noi kadi mara, ria dai so.” 15 Ramanene dedean sira, boe ma lahenda ra mulai esa duku' esa rae, “Ae! Bate Yohanis ia nana, Kristus, fo neme ulu' mai Manetualain helu nae fee Ni mai a!” 16 Tehuu Yohanis nasa'ai si nae, “Nenene matalolole! Neu' ko Lahenda esa mai kuasa Na lena au. Leo mae au dadi u' Ria atan boe, ta araa fa. Au sarani emi pake oe, tehuu neu' ko Ana tao lena au, huu fo tao na henu emi dale mara neni' Manetualain Dula-dale Malalao-malalafu Na. Neu' ko Ana tao makamomoi emi, sama leo' lahenda hotu heni kadafu' ara. 17 Ana huku lahenda mana tao sala' ara, sama leo' lahenda mana oru a tee' heni hade a kikili-kauan. Basa nate Ana nadai hade neu' ara, reu' so'a ra dale', tehuu hotu heni kikili-kauan. Leo' na boe, neu' ko Kristus huku lahenda mana tao sala' ara, ma tu'u si leo aipila mana basa ta'a dale' reu.” 18 No ria na, Yohanis fee nafarerene' lahenda ra hihii-nanau' rupa', ma tui si Manetualain Tutui Malole Na. 19-20 Tepo' ria boe, Yohanis mulai dedea leleka' la'eneu' Herodes nonoi-tataon. Dedea na leo ia': Herodes nana gubernor nai propinsi Galilea. Ria sala na dodou'. Leo-leo' ana tonda na fadi na sao ina na, nade Herodias. Sekonaa te, fadi na bei nasoda, ma bei ta namaetu' no Herodias fa. Herodes leleo-lala'on ta la'e fa, de Yohanis nasa'ai leleka' ana, losa' Herodes ete' ao na. Boe ma Herodes hopu nan, de tee ni leo bui dale' neu.

Yohanis sarani Ramatua Yesus

21 Ma'ulu na, tepo' fo bei ta hopu ra Yohanis fa, ana sarani lahenda dodou'. Ma ana sarani Yesus boe. Basa ria de Yesus hule-haradoi, boe ma lalai natahu'a. 22 Tuti' a Manetualain Dula-dale Malalao-malalafu Na onda neu' Ana. Dula-dale' ria rupa na sama leo' manupui kalasi a. Boe ma hara oe' esa neme lalai mai nae, “O nana Au Ana susue Ka. O tao ma Au amaho'o naroo.”

Ramatua Yesus bei-ba'i nara, tuka papa Yusuf

23 Tepo' fo Yesus mulai nafada lahenda ra la'eneu' Manetualain eno masoda na, nana teu Ni bate telu hulu. Lahenda ralela' rae, Yesus nana Yusuf Anan. Yusuf bei-ba'i nara sii': Yusuf papa na ri', Eli. 24 Eli papa na ri', Matat. Matat papa na ri', Lewi. Lewi papa na ri', Melki. Melki papa na ri', Yanai. Yanai papa na ri', Yusuf. 25 Yusuf papa na ri', Matatias. Matatias papa na ri', Amos. Amos papa na ri', Nahum. Nahum papa na ri', Hesli. Hesli papa na ri', Nagai. 26 Nagai papa na ri', Maat. Maat papa na ri', Matatias. Matatias papa na ri', Semein. Semein papa na ri', Yosek. Yosek papa na ri', Yoda. 27 Yoda papa na ri', Yohanan. Yohanan papa na ri', Resa. Resa papa na ri', Serubabel. Serubabel papa na ri', Sealtiel. Sealtiel papa na ri', Neri. 28 Neri papa na ri', Melki. Melki papa na ri', Adi. Adi papa na ri', Kosam. Kosam papa na ri', Elmadam. Elmadam papa na ri', Er. 29 Er papa na ri', Yosua. Yosua papa na ri', Elieser. Elieser papa na ri', Yorim. Yorim papa na ri', Matat. Matat papa na ri', Lewi. 30 Lewi papa na ri', Simeon. Simeon papa na ri', Yahuda. Yahuda papa na ri', Yusuf. Yusuf papa na ri', Yonam. Yonam papa na ri', Elyakim. 31 Elyakim papa na ri', Melea. Melea papa na ri', Mena. Mena papa na ri', Matata. Matata papa na ri', Natan. Natan papa na ri', Daud. 32 Daud papa na ri', Isai. Isai papa na ri', Obet. Obet papa na ri', Boas. Boas papa na ri', Salmon. Salmon papa na ri', Nahason. 33 Nahason papa na ri', Aminadab. Aminadab papa na ri', Admin. Admin papa na ri', Arni. Arni papa na ri', Hesron. Hesron papa na ri', Peres. Peres papa na ri', Yahuda. 34 Yahuda papa na ri', Yakob. Yakob papa na ri', Isak. Isak papa na ri', Abraham. Abraham papa na ri', Tera. Tera papa na ri', Nahor. 35 Nahor papa na ri', Seruk. Seruk papa na ri', Rehu. Rehu papa na ri', Pelek. Pelek papa na ri', Eber. Eber papa na ri', Sela. 36 Sela papa na ri', Kenan. Kenan papa na ri', Arpaksad. Arpaksad papa na ri', Sem. Sem papa na ri', Noh. Noh papa na ri', Lamek. 37 Lamek papa na ri', Metusalak. Metusalak papa na ri', Henok. Henok papa na ri', Yared. Yared papa na ri', Mahalalel. Mahalalel papa na ri', Kenan. 38 Kenan papa na ri', Enos. Enos papa na ri', Set. Set papa na ri', Adam. Adam nana, ri' Manetualain ana aadu Na.

Lukas 4

Malaka nitu soba Ramatua Yesus

1 Yohanis sarani basa Yesus, boe ma Yesus la'o ela lee Yarden a. Manetualain Dula-dale Malalao-malalafu Na sama-sama no Ni. Basa boe ma Dula-dale' ria noon leo mamana lino-nes a neu. 2 Yesus leo nai na losa fai' haa hulu. Tepo' ria ta naa-ninu hata esa boe', losa Ana namalaa naan seli. Boe ma malaka nitu mai soba Ni. 3 Ana nafada Yesus nae, “Kalu tetebes ara O ia nana Manetualain Anan, O manuu kuasa. De, bisa mafada batu ia ra dadi roti, fo mua.” 4 Tehuu Yesus nataa ni nae, “O ta mae tao boe' ma! Ta bubulu' fa do? Mana dui' nai Susura Makamoi' dale' nae, ‘Lahenda dae-bafo' a nasoda, nana ta noi neme nanaa-nininu' a mai fa.’ ” 5-6 Basa boe ma malaka nitu a noo Yesus leo mamana madema esa neu, de natudu Ni basa mane dae-bafo' a nusa-namon. Ana nafada Yesus nae, “Basa kuasa sira ro marela-masa'an nana au nuu ki. De, au anuu hak ae fee bea boe neme au hihii ka mai. 7 Au nau fee O katema' asa. Tehuu O muste tao hihii-nanau' esa dei, besa' ko au fee. Muda' lai esa'! O do'o-tabe neu' au. Noi ri na' so!” 8 Tehuu Yesus nataa ni nae, “Hapun nai bea leo na'? Huu fo mana dui' nai Susura Makamoi' dale' nae, ‘O muste do'o-tabe noi neu' Manetualain. Ma o muste malalau Ni.’ ” 9 Basa ria, boe ma malaka nitu noo Yesus leo kota Yerusalem a neu. Nai na, ana noo Yesus leo Uma Mamaso Ina a puni na lain neu. Boe ma ana nae, “Maneniko tebe-tebe O nana Manetualain Anan, sona parboku' dae' mu leo! 10 Huu fo mana dui' nai Susura Makamoi' dale' nae, ‘Manetualain neu' ko nadenu eila'o-limalopen reme nusatetu-ikutema' a mai, fo ranea O. 11 Neu' ko ara ratanee ra O, fo ela O ei ma ta teta' la'e batu ria bai' boe'.’ ” 12 Tehuu Yesus nataa ni nae, “Mana dui' nai Susura Makamoi' dale' nae, ‘Boso' soba neu' Manetualain!’ ” 13 Malaka nitu soba Yesus neni' eno rupa' ara, tehuu ta nala Ni fa. Basa boe ma ana foa ela Yesus, fo nahani ledo-fai malole.

Ramatua Yesus leo Galilea neu fo mulai nafada lahenda ra la'eneu' Manetualain Tutui Malole Na

14 Huu no Manetualain Dula-dale Malalao-malalafu Na kuasan, boe ma Yesus fali leo propinsi Galilea neu. Ta doo bea boe' te, Yesus nade Na tui-bekan rule-feo nusa' ria, de lahenda ra bubulu'. 15 Ana nanori-nafada nai lahenda Yahudi ra uma mamaso nara katema'. Boe ma ara io Ni rae, “Yesus nana Mana kuasa!”

Lahenda ra ta sipo' Ramatua Yesus nai Nasaret

16 Lai' esa de, Yesus leo koro Nasaret na mai. La'e fai lahenda Yahudi ra fai huhule-haradoin, ri' ‘fai Sabat’, Ana leo uma mamaso' dale' neu, sama leo' Ria biasa na. Basa de Ana foa napadei' fo nau lees neme Manetualain Susura Makamoi' na mai. 17 Boe ma ara fee Ni ba'i Yesaya dudui na. Ana buka ni, de lees nai lalane' fo mana dui' nae, 18 Manetualain Dula-dale Na kuasa Na nai Au. Huu ria na Ana tudu na Au, fo tui-beka Manetualain Tutui Malole Na neu' lahenda manato'a-manata' ara. Ana nadenu Au, ela tui-beka ae, neu' ko po'i mana huku' ara; neu' ko poke' ara rita dae; neu' ko po'i mana hapu eese-rurumu' ara. 19 Ma besa' ia losa Ramatua' ledo-fain, fo soi-tefa lahenda Nara.” 20 Yesus lees basa dudui' ria, boe ma lulu fali' ana de loo ni leo mana tao mamaso' a neu, boe ma Ana natuu'. Basa lahenda fo rai uma mamaso' ria dale' mete rahere Ni. 21 Boe ma Ana nafada si nae, “Hata fo bisina' a emi mamanene ni neme Susura Makamoi' a mai a, besa' ia dadi so!” 22 Basa lahenda fo rai na, mulai io Yesus rae, “Ae! Hata fo bisina' a Ana dedea ni a, malole na seli! Tehuu Ria nana, Yusuf anan, hete? Ubea' taon de bisa leo na'?” 23 Boe ma Yesus nafada si nae, “Tantu emi basa moi tao' Au meni' dedea' lasi' a nae, ‘Dokter! Puli-mamodo ma ao-ina heheli ma dei! Ubea' taon de O ta tao tanda heran esa fee ami nai ia boe', sama leo' O tao nai kota Kapernaum a?’ 24 Matetu na leo ia': lahenda ta nau sipo' Manetualain mana nesi matan nai ria koro-tadun fa. 25-26 Hai natutudu' neme Manetualain mana nesi matan, ba'i Elia. Lai' esa de uda a ta mai fa teu' telu seseri'. Tepo' ria ina-falu dodou' rai Israel. Tehuu Manetualain ta fee Elia neu tulu-fali lahenda Israel ara. Manetualain fee ni leo ina-falu esa neu, nai koro Sarfat nanenea' kota Sidon. Sekonaa te ina' ria, lahenda ta Yahudi fa. Tehuu ana namahere neu' Manetualain kuasa Na. 27 Hai natutudu' feke' neme Manetualain mana nesi matan Elisa mai. Tepo' ria, lahenda Yahudi dodou' ramahedi hedi kusta rai Israel. Tehuu Manetualain ta puli na si fa. Ana nadenu noi Elisa puli na lahenda kamahedi kusta esa, nade Naaman. Sekonaa te, ria nana lahenda Siria, ta Yahudi fa. Tehuu ana namahere neu' Manetualain kuasa Na.” 28 Bei ramanene Yesus dedea nae leo' na, boe ma basa si nasa nara lua. 29 Boe ma ara foa bela' a, de usi heni Ni neme uma mamaso' dale' mai. Tuti' a hela roo Ni leo koro' a suu-dea neu, fo nau ruan leo pere dale' neu. 30 Tehuu Ana kalua la'o nesi' lahenda kadodou' sira talada, de foa ela si reu' na.

Ramatua Yesus usi heni nitu neme lahenda esa mai

31 Basa ria, boe ma Yesus onda leo Kapernaum neu, nai dano Galilea a suu na. Tuka-tuka fai huhule-haradoi', Ana nanori lahenda rai uma mamaso' dale'. 32 Lahenda ra roi ramakokoa' a ramanene dedea-nafada Ni, huu fo Ana bubulu' matetu' nanori' ria isi na. 33 Lai' esa de, Yesus nanori nai uma mamaso' dale', hapu lahenda nitu heke' esa mulai naloo namberaina nae, 34 “Ae! Yesus, Lahenda Nasaret! O nau tao ubea' mo ami! O nau mai tao malulutu' ami, do? Ami malela' O, nana Lahenda Malalao-malalafu' fo fai a ulu na Manetualain helu nae fee Ni mai.” 35 Tehuu Yesus nasapaa ni nae, “Ma'au' bafa ma! Kalua meme lahenda ria mai!” Kekeneu te nitu a lokopiro lahenda ria neu' dae', nai lahenda ra talada. Basa boe ma ana foa ela ni, ma ta nahehedi' ana so'. 36 Basa lahenda ra roi ramakokoa' a rae, “Heran lai esa'! Lahenda ia dedea Na, nanuu kuasa bauina'! Losa' nitu ra biin, de kalua reme lahenda ria mai!” 37 Boe ma tutui' la'eneu' Yesus, mulai tui-bekan nai nusa' ria katema'.

Ramatua Yesus puli na Simon arinan, ma lahenda dodou' bali

38 Fai' fo ara kalua reme uma mamaso' ria mai, boe ma Yesus leo Simon uma na neu. Simon arina na namahedi ao luumai' a, de ao-ina na nanaa na seli. Boe ma ara hule Yesus rae, “Ramatua'! Puli ma ina lasi' a dei!” 39 Yesus neu de napadei neu' koi a suu na, boe ma usi heni ina lasi' a ao luumai na. Hatemata' ria boe, ina' a ao luumai na mopo' ana. Boe ma ana foa, de neu sadia nanaa' fee si. 40 Ledo a saka' tena, boe ma lahenda ra roo basa kamahedis ara leo Yesus reu. Hedi nara rupa' ara. Boe ma Ana fua lima Na neu' lahenda kamahedis ara de puli na katema' asa. 41 Lahenda kamahedis sira, ruma nitu heke' ara. De, Yesus pareta nitu ra fo kalua reme' lahenda sira mai. Ara kalua ma bobou' rae, “O nana Manetualain Anan!” Huu fo nitu sira bubulu' rae, Ria nana Kristus, fo neme fai a ulu na mai Manetualain helu nae fee Ni mai. Huu ria na, Yesus nasa'ai si fo ta bole dedea hata esa la'eneu' Ao-ina Na boe'.

Ramatua Yesus neu tui-beka Tutui Malole nai uma mamaso' ara

42 Balaha' dulupila na, boe ma Yesus foa de leo mamana lino-nees esa neu, nai kota a dea'. Lahenda ra saka ralelei' Ana. Ara raneta ron, boe ma lele'o Ni rae, “Papa leo mo ami! Boso' leo mamana feke' mu bali!” 43 Tehuu Ana sipo' asa nae, “Au muste leo koro feke' ara uu, fo tui-beka Tutui Malole la'eneu' Manetualain pareta Na. Huu fo Manetualain nadenu Au uu alala'o nonoi laka' ria.” 44 Boe ma Ana la'o neme koro' esa mai leo koro' esa neu, fo nanori-nafada nai uma mamaso' ara nai propinsi Yudea.

Lukas 5

Ara puka rala ika' dodou'

1 Lai' esa de Yesus nanori lahenda ra nai dano Galilea a suu na. Lahenda dodou' mai fo nau nenene Manetualain Hara-dasin, losa' ara raseseti ao, eo ra Yesus. 2 Nanenea' nai na hapu manadolu-manadala hida, rahii dala nara rai mada' lain. Yesus nita ofa' rou' dua mana nafu' rai na. 3 Neme ofa kadua' sira mai, nana Simon nuun esa. Boe ma Yesus ae leo Simon ofan lain neu, Ana hule si fo tipa ofa' a leo oe dema' a neu. Boe ma Ana natuu' de nanori-nafada lahenda kadodou ina' ara. 4 Nanori basa, boe ma Ana nafada Simon nae, “Simon! Tulu' leo mamana' fo oe na dema' a selu' bai', fo po'i puka' a neu' na. Huu fo neu' ko emi hapu ika' dodou'.” 5 Simon sipo' nae, “Ramatua'! Ami puka hatu' esa katema', tehuu ta hapu ika' boa' esa boe'! Neu, Ramatua' mafada de au po'i selu' puka' a.” 6 Boe ma ara po'i puka' a. Ara saka' hela fali' ana leo lain mai, te puka' ria ika' henun, losa' kura bai' sii heni puka' a. 7 Boe ma Simon naloo nonoo nara reme ofa feke' mai fali si. Ara po'a rahenu ofa kadua' sira ika', de hisadeina ara bolo. 8-10 Sabadeus anan Yakobis no Yohanis, fo Simon nonoo manadolu-manadalan rai na boe. Ara heran raan seli, huu fo ara hapu ika' dodou'. Simon Petrus bei nita mana dadi' ria, tuti' a sunda' undulaka na neu' Yesus mata Na nae, “Au nana lahenda masala-masiko'. De, malole lena' Ramatua' a boso' manenea' mo au bali.” Tehuu Yesus nataa nae, “Simon! Boso' mae leo' na, emi biasa puka ika', tehuu besa' ia Au anori emi saka lahenda fo tuka Au.” 11 No besa' ria boe, hela sira ofa na leo mada' lain neu. Boe ma ara foa ela basa-basan, de tuka Yesus.

Ramatua Yesus puli na lahenda kamahedis kusta esa

12 Nai koro' esa, Yesus naneta no lahenda esa ao-ina na hedi kusta mesan. Ana nita Yesus, boe ma sunda' undulaka na losa' mata-idun neta dae neu' Yesus matan. Ana nae, “Ramatua'! Kalu nau, sona tulu-fali au dei! Huu fo au bubulu', Ramatua' bisa puli ma au hedi ka, ela boso' lahenda rahia' au.” 13 Boe ma Yesus loo' lima Na neu de nafaroe lahenda ria, ma Ana dedea nae, “Au nau! O te'e ma aom leo!” Hatemata' ria boe, lahenda ria hedi kusta na mopo' ana. 14 Boe ma Yesus horo ni nae, “Mafarerene' matalolole! O te'e ma aom so, tehuu ta bole tutui esa boe'! O muste tuka ba'i Musa pareta na dei. De, leo malaka agama a muu, fo ana parisa' ao-ina ma, ela ana bubulu' nae, tebe te'e ma aom so, do bei'. Ma o muste fee tutunu-hohotu' tanda makasi, fo basa lahenda ra bubulu' rae, o te'e ma oam matetu' so.” 15 Leo mae Yesus horo, tehuu tutui' la'eneu' Ria kuasa Na, tui-bekan nai basa mamana' ara. De lahenda ra roi faa-faa' a mai, ela ramanene Ana nanori-nafada si. Ma Ana puli na lahenda reme hedi rupa nara mai. 16 Tehuu Yesus heo' neme lahenda kadodou ina' sira mai, fo neu hule-haradoi nai mamana lino-nes.

Ramatua Yesus puli na lahenda luku' esa

17 Lai' esa de, Yesus nanori-nafada nai uma esa. Fai ria, sira lahenda agama Farisi ma mesen agama ra mai, fo nenene neu' Ana. Ara reme basa koro' nai propinsi Galilea, no propinsi Yudea ma reme kota Yerusalem mai. Manetualain fee Yesus kuasa fo puli na lahenda kamahedis ara. 18-19 Fai ria, lahenda hida rolo reni lahenda luku' esa nai tandu, leo Yesus neu ela puli nan. Tehuu uma ria nakaseke no lahenda, de ara ta bisa maso' leo dale' reu fa. Huu ria na, ara saka eno' de ae roo luku' ria leo uma a puni na neu. Boe ma ara fate bolo', ela ra'onda lahenda luku' ria no tandu na leo dae' neu. Ara ra'onda ni, nai lahenda kadodou ina' sira talada, naraa no Yesus mata Na. 20 Yesus nita leo' na, boe ma Ana bubulu' nae, ara ramahere Ni bisa puli na sira nonoon ria. Boe ma Ana nafada lahenda luku' ria nae, “Ana ki on! Au sae-safe heni o sala-sikom so.” 21 Lahenda Farisi ra roo mesen agama ra ramanene Yesus dedea nae leo' na, boe ma esa nafada esa rae, “Ae! Noi Manetualain ri' nanuu hak fo sae-safe heni lahenda sala-sikon. Te lahenda ia nana bea, de tao aon sama leo' Manetualain! Namumulu-namamae bauina' ia!” 22 Tehuu Yesus bubulu' sira dudu'a-aafin. Boe ma Ana dedea nae, “Ubea' taon de emi du'a-afi nai dale mara mae Au amumulu-amamae'? 23-24 Matetu na ri' ubea'? Maneniko Au afada lahenda luku' ia ae, ‘Au fee ampon neu' o sala-sikom,’ do afada ae, ‘foa fo la'o leo!’ Maneniko ana foa fo la'o, sona besa' ko emi mita buti mae Au, Ana Lahenda. Te Au anuu kuasa fee ampon neu' lahenda sala-sikon.” Boe ma Ana nafada lahenda luku' ria nae, “Foa leo! Hai ma mamana napeu ma fo fali leo!” 25 Kekeneu te, lahenda ria foa napadei' neu' lahenda kadodou ina' sira matan, boe ma hai na mamana napeu na. Ana fali neun ma io-oa neu' Manetualain. 26 Basa lahenda ra rita leo' na, boe ma roi ramakokoa' a. Ara io-oa Manetualain nade Na rae, “Manetualain kuasa Na bauina'! Fai' ia ita tita mata' mana dadi bebeu'!”

Ramatua Yesus naloo Lewi fo tuka Ni

27 Basa de, Yesus kalua neme uma ria mai, boe ma Ana nita lahenda mana susu bea esa, nade Lewi, natuu' nai uma sususu bea dale'. Yesus nafada ni nae, “Mai tuka Au!” 28 Lewi namanene, boe ma ana foa ela basa-basan reu' na, de neu tuka Yesus. 29 Boe ma Lewi tao feta bauina' de naloo Yesus leo uma na neu. Ana naloo nonoo mana susu bea nara, ma lahenda feke' boe, fo mai raa feta. 30 Tehuu lahenda agama Farisi hida ma mesen agama ra, ramumuu neu' Yesus ana mana tuka dea nara rae, “Ubea' taon de emi mia-minu sama-sama mo mana susu bea ra, ma lahenda masala-masiko' ara? Lahenda roos a boso' rabua ro lahenda rupa leo na' ara!” 31 Tehuu Yesus nafada si nae, “Tebe lahenda kamahedis a parluu dokter. Tehuu lahenda soda' a, sona ta parluu fa. 32 Au ta mai fo aloo-akou neu' lahenda roos, tehuu Au mai soaneu' lahenda masala-masiko', ela saledale-tu'etei nara.”

Mesen agama ra ralelena ao' ro Ramatua Yesus la'eneu' puasa

33 Boe ma, lahenda agama Farisi ma mesen agama ra boe ramumuu neu' Yesus rae, “Leo ia', Papa! Yohanis Mana Sarani' a ana mana tuka dea nara puasa, ma hule-haradoi kose-kose. Lahenda Farisi ra ana mana tuka dea nara boe leo na'. Tehuu ubea' taon de Papa ana mana tuka dea mara roi raa-rinu, raa-rinu' a? Ara ta puasa ralela' fa, do?” 34 Tehuu Yesus sipo' asa pake dedea nasasama' nae, “Emi bubulu', maneniko feta kakabi', sona fui ra ta puasa fa, tehuu ara raa-rinu rabete. Maneniko mana kabi' a tou na bei sama-sama no si, tantu ara raa-rinu bela' a. 35 Tehuu fai' esa nai na, maneniko heke reni mana kabi' a tou na, sona besa' ko tia-lai nara dale hedi, de ara puasa.” 36 Boe ma, Yesus nafada si dedea nasasama' esa bali nae, “Ta hapu lahenda hai na posai' bebeu', fo tapa neu' badu paraa' a sai na fa. Huu fo neu' ko safe badu ria te, posai' bebeu' a lele'e, de badu paraa' sai nan bera. 37-38 Leo' na boe, lahenda ta disi tua bebeu' neu' hai para' a fa. Huu fo neu' ko hai' ria hea ni, de nosi heni tua' a. No ria na, Yesus nanori si nae, Nanori bebeu Na, boso' rabua ni noo lahenda Farisi ra nanori paraa nara. 39 Lahenda fo parna ninu oe anggor paraa', ana ta nahii' ninu bebeu' a fa. Huu fo ana bubulu' nae, ‘Anggor fo peda ni doo' a, sona malada na seli!”

Lukas 6

Lahenda ta sipo' no malole Ramatua Yesus asa la'eneu' fai hahae ao'

1 Lai' esa de, la'e lahenda Yahudi ra fai hahae aon, Yesus no ana mana tuka dea nara la'o tuka lehenda oka-tinen dale'. Boe ma ana mana tuka dea nara, etu ra hade gandum a pule na de raisi fo raa. 2 Tehuu lahenda agama Farisi fo ri' ta rapo'i hadas Yahudi, sira hida rai na de rita Yesus ana mana tuka dea nara tao leo na', boe ma rasa'ai Ni rae, “Ubea' taon de O ana mana tuka dea mara ralena laka neu' ita atoran agama na? Ara roi nonoi' la'e fai hahae ao'! Ara oru hade gandum. Ta bole leo na' fa!” 3-4 Boe ma Yesus sipo' asa nae, “Emi ta lees mita ba'i Daud tutui na fa? Fai fo no ana mana tuka dea nara ramalaa, boe ma leo bea, ana maso' leo Manetualain Laa Huhule-haradoi na dale' neu hai roti tutunu-hohotu' fo naa, ma bati fee ana mana tuka dea nara. Sekonaa te lahenda feke' ta bole naa roti ria fa, noi malaka agama ra. 5 Nenene matalolole! Au nana Ana Lahenda. Au anuu hak fo aetu' ae, lahenda bole tao ubea' la'e fai hahae ao'.”

Ramatua Yesus puli na lahenda esa mate liman seri

6 La'e fai hahae ao feke' esa, boe ma Yesus neu nanori-nafada nai uma mamaso' dale'. Nai na, hapu tou' esa mate liman seri. 7 Nai na boe, mesen agama ma lahenda agama Farisi ra saka lela' fo nau ratuda Yesus. De rahani kalu Ana puli na tou mana mate lima seseri' ria la'e fai hahae ao'. No ria na, ara bisa rahihii' Ana. 8 Tehuu Yesus bubulu' matetu' sira dudu'a-aafi nara. Huu ria na Ana naloo lahenda ria nae, “A'a! Mai mapadei' nai talada ia dei!” Boe ma ana neu tuti' a. 9 Basa de, Yesus natane lahenda sira nae, “Au atane aneni emi, dei. Tuka ita atoran agama na, ita bole tao sudi ubea' a la'e fai hahae ao'? Ita tao malole do, tadalu'? Puli ta lahenda do, tao talulutu' masoda na?” 10 Yesus mete nalelei' asa, boe ma dedea no tou lima mana mate seseri' ria nae, loo' lima ma mai!” Basa de ana loo' lima na boe ma te'e na aon. 11 Yesus musunoo nara, rita leo' na boe ma ramanasa roo Ni. De ara mulai rabua fo saka eno tadalu' rae,” Ami muste saka eno feke' bali fo matuda Ni!”

Ramatua Yesus here ana mana tuka dean sanahulu dua

12 Fai' esa boe ma Yesus ae leo lete' esa lain neu, fo hule-haradoi. Ana hule-haradoi nai na hatu' esa katema'. 13 Malua boe ma, Ana naloo na katema' ana mana tuka dea nara. Neme basa sira mai Ana here na lahenda sanahulu dua fo dadi reu' Ria lahenda nadedenu nara. Ana here na lahenda ra si': 14 Simon (biasa Yesus naloon nae ‘Petrus’), Anderias (Simon fadi na), Yakobis. Yohanis (Yakobis fadi na), Filipus, Bertolomeos, 15 Mateos, Tomas, Yakobis (Alpius ana na), Simon (fo tuka partei Selot), 16 Yudas (Yakobis ana na), ma Yudas Iskariot (fo ri' ana se'o heni Yesus).

Ramatua Yesus puli na lahenda dodou'

17 Fai' fo ara onda reme lete' ria lain mai, Yesus no ana mana tuka dea nara rapadei nai dae matetu'. Lahenda dodou' rabua rai na boe. Ara reme propinsi Yudea, kota Yerusalem, ma reme Tirus ma Sidon, ri' kota kadua' fo rai tasi' a suu na. 18 Ara mai nana nau ramanene neu' Yesus, ma ruma hule fo Ana puli lahenda hedis ara, boe ma puli na si. Ana puli na lahenda nitu heke' ara ma usi heni nitu ra reme lahenda sira mai boe. 19 Basa lahenda ra nau oi la'e Ni, huu fo maneniko ara oi la'e Ni, sona Ria kuasa Na kalua, de puli na si.

Lahenda maua-manale' a, ma lahenda mana hapu soe a

20 Basa de, Yesus nasare na ana mana tuka dea nara, boe ma nanori-nafada si nae, “Lahenda manato'a-manataa' emin! Emi maua-manale, huu fo Manetualain, nana emi Mane manatulu-manafalim. 21 Lahenda mamalaa-maparoe' emin! Emi maua-manale, huu fo neu' ko Ramatua' a nahao-nafati emi. Lahenda mana luumata-pinuidu emin! Emi maua-manale, huu fo neu' ko emi mamaho'o-matadale. 22-23 Lahenda fo hapu susa nana huu tuka Au, Ana Lahenda ia! Emi maua-manale, huu fo neu' ko Ramatua' a balas emi nai nusatetu-ikutema' a. Leo mae lahenda ete' ao nara roo emi, fo dedea ramumulu emi, do ramolo-ratabu' emi, do rausi-rapuu' emi sama leo' lahenda tadalu', emi maua-manale, huu fo Ramatua' a neu' ko nafarene neu' emi nai nusatetu-ikutema' a. De, leo mae lahenda tao rasususa' emi boe oo, mamaho'o-matadale ma roke-foti nai basa ledo-fai! Boso' heran, huu no lahenda sira besa' ia rasususa' emi, sira bei-ba'i nara boe tao rasususa' Manetualain mana nesi mata fai'ulu nara. De, maneniko emi hapu susa rupa leo na' ara boe, noi mamaho'o-matadale neu, huu fo neu' ko Ramatua' a bati-pala fee emi ua-nale' dodou' nai nusatetu-ikutema' a! 24 Tehuu lahenda kamasu'i emin! Emi soe, huu fo emi fai masoda namaho'o mara, te'e ada' ia. 25 Lahenda kamasu'i-mabete' emin! Emi soe, huu fo neu' ko emi mamalaa-maparoe. Manahi'a-manasetelee emin! Emi soe, huu fo neu' ko emi doidoso ma luumata-pinuidu. 26 Lahenda mana saka nade i'io' emin! Emi soe, huu fo fai a ulu na emi bei-ba'i mara boe, io mana nesi mata masarole-masarali' ara!”

Emi muste sue-lai neu' musunoo mara

27 Boe ma Yesus dedea bali nae, “Nenene matalolole! O muste sue musunoo mara, ma tao malole soaneu' lahenda fo ete' ao nara ro o. 28 Hule-haradoi neu' Manetualain ela Ana fee ua-nale' neu' lahenda fo kutuk o. Ma hule-haradoi fee lahenda fo rahehedi' o. 29 Maneniko lahenda fapa o suke ii ma, sona soro' suke ona ma neu bali. Maneniko lahenda ralea ra badu hanas ma, sona fee tamba selu' ana badu. 30 Maneniko lahenda hule o hatam esa, sona fee ni neu. Maneniko lahenda hai reni hatam esa, sona boso' hule fali' ana bali! 31 O nau lahenda tao malole neu' o, sona o muste tao malole neu' lahenda boe. 32 Ma kalu o sue-lai lahenda fo sue-lai o, sona malole lena na ri' ubea'? Huu fo lahenda masala-masiko' ara boe sue-lai neu' lahenda fo sue-lai si a! 33 Maneniko o tao malole noi neu' lahenda fo tao malole neu o, malole na ri' ubea? Huu fo lahenda masala-masiko' ara boe ratulu-rafali ao leo na'. 34 Maneniko lahenda ra tonda doi', ma o fee noi lahenda fo bisa kati fali' a, sona malole na ri' ubea'? Huu fo lahenda masala-masiko' ara boe, fee lahenda ara tonda doi nara, sadi balahaa'-binesa' ara sipo fali asa katema'. 35 Tehuu malole na, leo ia': sue-lai o musunoo mara! Ma tao malole soaneu' asa. Kalu sira parluu tonda ubea', sona fee si. Boso afi mae, ara bisa kati fali', do ta'a. No ria na, neu' ko Manetualain balas o. Ma o dadi muu' Manetualain Madema a anan. Huu fo masoda sama leo' o Papa ma fo ri' nahii' tao malole soaneu' lahenda masala-masiko' a. Ana tao malole soaneu' lahenda fo ta hule nalela' makasi fa. 36 De, o muste matudu dale kasian ma neu' lahenda ra, sama leo' o Papa ma nai nusatetu-ikutema' a boe natudu dale kasian Na neu' o.”

Boso' saka lalala' lahenda salan

37 Yesus nanori naroo nae, “Boso' uku-sudi lahenda, ela lahenda boso' uku-sudi ratafali' o. Boso' saka lahenda salan huu fo neu' ko lahenda saka o sala ma boe. Mafarene heni lahenda salan, ela ara rafarene heni o sala ma. 38 Maneniko o fee lahenda hata fo ara parluu, neu' ko o sipo fali' ana. Huu fo neu' ko Manetualain bati-pala fee o henu'-henu. Ria sama leo' lahenda po'a hade leo balee uuku' a dale' neu, rakaleleko' ana, ma po'a tamba selu' neu losa' sasi. De, neu' ko o sipo leo' na boe. Maneniko o fee baiana', sona o sipo fali' baiana' boe. Tehuu maneniko o fee dodou', sona o sipo fali' dodou' boe.” 39 Yesus nanori pake dedea nasasama', Ana tui nae, “Lahenda poke' a ta bisa hela poke feke' a fa. Ta'a sona dua si tuda bela' a rala bolo' dale'! 40 Ana sakola a ta bisa kahere' lena neme ria mesen na mai fa! Tehuu maneniko ana tuka natalolole mesen a nanori-nafadan, sona ana bisa dadi sama leo' ria mesen na boe. 41 Lahenda sala na bau lima pa'i keon ia, o mapeda maheren, tehuu o sala ma bau' basa sona o mae sala' ta ria fa. Ria sama leo' o mita kadafu ana' esa nai lahenda mata na. Sekonaa te balo' kaba'uina a babaa etu mata ma, tehuu o ta bubulu' fa! 42 Tao leo' bea de o maparani mafada mae, ‘Toranoo' mai fo au kue heni kadafu' a ri' mata ma dale' ria dei.’ Sekonaa te o ta mita dae fa, huu fo balo' a babaa etu o mata ma! Ae! Tebe o lahenda masarole-masarali! Kalua heni balo' ria neme o mata ma mai dei, ela mita dae matetu', besa' ko kue heni kadafu ana' a neme toranoo ma mata na mai.”

Lahenda a tetea na toda neme nonoi-tataon mai

43 Yesus tamba selu' dedea nasasama' esa nae, “Ta hapu ai huu' malole naboa boa tadalu'. Ma ta hapu ai huu' tadalu' naboa boa malole. 44 Lahenda nalela', ai huu' a nana neme boa na mai. Basa lahenda bubulu' rae, lahenda ta bisa seu ufa boa' do anggor boa' neme ai huu makou' a mai fa. 45 Leo' na boe, lahenda dale malalao-malalafu' bisa tao hihii-nanau' malole. Tehuu lahenda dale makekeo' a, sona tao hihii-nanau' tadalu'. Huu fo neme lahenda a dedea-nafadan mai, natudu fee ria dale tea na.”

Lahenda malela' no pakana' a rafoa uma

46 Boe ma Yesus dedea bali nae, “Emi maloo Au sona mae, ‘Ramatua'. Tehuu ubea' taon de emi ta nau tuka Au dedea-nafada Ki fa? 47 Lahenda fo ri' mai ramanene Au, boe ma tao tuka Au dedea-nafada Ki, ria sama leo' 48 lahenda fo nau nafoa uma tea-mepe'. Ana ali fanderen na neu' dae batu, dama nan, besa' ko nafoa uma a neu' lain. Maneniko faa ina a sa'e na uma ria, tehuu uma ria ta naleu' fa, huu fo fanderen na tea' a. 49 Tehuu lahenda fo namanene no dale poseseri' ma ta tuka Au dedea-nafada Ki, sama leo' lahenda fo nafoa uma no muda'. Ana ta dama fanderen a fa, noi nadidite' uma ria neu' lee a suu na. Fai fo faa ina a sa'e na uma ria, boe ma hea neu!”

Lukas 7

Ramatua Yesus puli na soldadu Roma a ata na

1 Yesus nanori basa, boe ma Ana leo kota Kapernaum neu. 2 Nai na hapu soldadu Roma ra malakan esa. Nanuu ata kamaheren esa. Ata ria, namahedi de noi mamaten. 3 Fai' ria malaka soldadu a namanene la'eneu' Yesus, boe ma ana nadenu lasi Yahudi hida fo reu hule Ni mai puli na atan ria. 4 Ara hule Yesus, fo tuka no si neu puli na lahenda ria. Ara lele'o Ni rae, “Ramatua'! Lahenda Roma ia, lahenda malole! Ria naraa, Ramatua' tulu-fali ni. 5 Huu fo ana tao fee ita uma mamaso', te ana sue ita lahenda Yahudi a.” 6 Boe ma Yesus tuka no si. Ara bei ta losa uma fa, tehuu malaka soldadu ria fee nonoo nara mai rafada Yesus rae, “Ramatua' a boso' masosota aom mai bali, huu fo au ta araa sipo' Ramatua' a nai au uma ka fa. 7-8 Ma au ta araa leo Ramatua' a mai boe'. Makaledo na ri' rae, Ramatua' a manuu kuasa. De, sadi mafada meme' na' mai, tantu au ata ka te'e na aon. Au bubulu' hihii-nanau' ia ra, huu fo au malaka kara ranuu kuasa fo pareta au. Ma au boe anuu kuasa fo pareta soldadu kara. Maneniko au pareta soldadu esa ae, ‘Leo ele' muu!’ sona neu. Maneniko au ae, ‘Mai dei!’ tantu ana mai. Ma kalu au adenu ata ka ae, ‘Moi ia!’ tantu ana noi-tao ni. De, sadi Ramatua' a moi mafada' a, tantu au ata ka ria, te'e na aon.” 9 Yesus namanene na ria, boe ma Ana heran. Ana lipe aon de nasare na lahenda kadodou' fo ri' tuka Ni a, boe ma nae, “Heran, e! Doo-naru basa ia, tehuu Au bei ta parna aneta oi lahenda Yahudi esa namahere tebe-tebe sama leo' lahenda Roma ia!” 10 De, Yesus nahani' na. Basa de, malaka soldadu a nonoo nara fali reus. Losa malaka a uma na, te rita ata ria te'e na aon so.

Ramatua Yesus nafoa na fali' ina-falu esa ana na

11 Balahaa', boe ma Yesus noo ana mana tuka dea nara leo koro' esa reu, nade Nain. Lahenda dodou' la'o sama-sama roo si. 12 Ara ranenea' koro' ria lelesu bafa na, boe ma lahenda bubua' esa rolo reni lahenda mana mate' esa reu ratoi. Mana mate' ria nana, ina-falu esa ana mane ise na. 13 Yesus nita ina-falu ria, boe ma noi sue' ana. De Ana nafada neu' ina' ria nae, “Mama! Boso' boe dola bali!” 14 Yesus nanenea' leo mata neu, de oi la'e tandu fo rapeu' mana mate' a neu lain. De, lahenda fo ri' rolo mana mate' a ara rate'e. Yesus dedea no mana mate' ria nae, “Ana tou ana' on! Foa leo!” 15 Boe ma ana' ria nasoda selu', ana foa de natuu' ma mulai dedea no lahenda fo rapadei' eo ra ni a. Yesus nafada ina' ria nae, “Mama! Sipo' ma ana ma.” 16 Basa lahenda fo rai na ara bii raan seli! Boe ma ara io-oa neu' Manetualain rae, “Manetualain nadenu mana nesi mata kahere Ni esa mai soaneu' ita!” Feke' ara bali sona rae, “Manetualain mai nai ita basa talada, fo natudu dale malole Na!” 17 Boe ma tutui' ria beka ni nai propinsi Yudea, losa leo nusa feke' ara neu boe.

Yohanis Mana Sarani' a nadenu lahenda leo Ramatua Yesus reu

18-20 Yohanis Mana Sarani' a ana mana tuka dea nara ramanene hihii-nanau' fo Yesus tao ni a. De ara reu tui Yohanis nai bui dale'. Boe ma ana nadenu lahenda dua reu ratane Yesus rae, “Tebe-tebe Papa nana Kristus fo ri' ami mahanin a? Do ami muste mahani lahenda feke'?” Lahenda sira dua losa Yesus, boe ma ratanen rae leo' na. 21 Fai fo lahenda nadedenu' sira rai na, nana Yesus puli na lahenda dodou' reme hedi rupa nara mai. Ma usi kalua nitu reme lahenda nitu heke' ara mai. Puli na lehenda poke' ara de bisa rita dae. 22 Boe ma Yesus nafada Yohanis lahenda nadedenu nara nae, “Emi fali meu mafada a'a Yohanis basa-basan fo ri' emi mita mata' ma mamanene a, sama leo' Manetualain mana nesi matan Yesaya dui' nae, ‘Lehenda poke', rita dae. Lahenda luku', lala'o. Lahenda kamahedi kusta, te'e ra ao nara. Lahenda pake', ramanene. Lahenda mana mate', rasoda selu'. Lahenda manato'a-manata' ara tui-beka fee si Tutui Malole.’ 23 Ma fali meu mafada a'a Yohanis mae, ‘Tebe maua-manale' neu' lahenda fo namahere tebe-tebe neu' Au.’ ” 24 Basa de Yohanis lahenda nadedenu nara fali, boe ma Yesus dedea no lahenda kadodou ina' sira la'eneu' Yohanis nae, “Tepo' fo emi meu saka Yohanis nai mamana lino-nes a, emi afi mae meu te mita mo lahenda rupa leo bea nai na. Emi ta meu fo mita lahenda rupa na leo' oo a, de ani a fuun sona naleu' neu-mai. 25 Emi ta meu mita lahenda pake bua-loa mabeli, huu fo lahenda rupa' leo na' a leo nai uma mane' a. 26 De, emi meu dama bea nai na? Emi afi mae meu saka Manetualain mana nesi matan? Tebe! Tehuu ria nana mana nesi mata nanuu kuasa bauina'. 27 Huu fo mana dui' mema' nai Susura Makamoi' a la'eneu' Yohanis nae, ‘Nenene! Au adenu lahenda Ka, fo naole eno' fee O.’ 28 Nai dae-bafo' ia, ta hapu lahenda esa bau lena heni Yohanis boe'. Tehuu nai Manetualain nusa-namon, lahenda hihika-rereka ta' a nanuu kuasa lena neme Yohanis mai.” 29 Lahenda kadodou' sira ma mana susu bea ra oo ramanene Yesus dedea-nafadan, boe ma bubulu' rae, Manetualain nana eno masoda matetu' a. Huu fo maulu na Yohanis sarani si ma nanori-nafadas. 30 Tehuu lahenda agama Farisi, ma lahenda malela atoran agama Yahudi ra, ta nau tuka Manetualain hihii-nanaun so'. Huu ria na de, ara ta hule Yohanis sarani si fa. 31 Boe ma Yesus natane nae, “Au nau araraa' lahenda besa' ia a, no ubea'? Lahenda rupa leo bea' ia ra? 32 Sira nana, sama leo' ana aana' ara fo ratuu kukua' nai pasar a. Ara raloloo ao' ma esa namuu esa rae, ‘Ami basa fuu suling, tehuu emi ta nau roke-foti fa. Boe ma ami soda sosoda luumata-pinuidu, tehuu emi ta dola fa.’ 33 Huu fo Yohanis Mana Sarani' a ta ninu anggor fa, ma nahii' puasa sona emi mae, ‘Nitu ra heke raa ni!’ 34 Tehuu besa' ia Au, Ana Lahenda, inu anggor ma ua roti leo' bale-bale. Boe ma emi mafada Au mae, ‘Iku a lahenda maoro' a! Mana mafu bera' a! Neu natia' no mana susu bea ra! Ma partei esa no lahenda papake ta' ara bali! Ta dodoo aon nae bea ria fa!’ 35 Tehuu emi tanda Au dedea-nafada Ki, ee! Lahenda fo bubulu' no matetu', ara tuka Manetualain hihii-nanaun.”

Ramatua Yesus naa feta nai Simon uma na

36 Nai kota ria, hapu lahenda Farisi esa, nade, Simon. Lai' esa de, ana hule Yesus asa mai raa-rinu nai uma na. Yesus asa sipo ra naloo' ria, boe ma ara reu fo saka' ratuu' raa-rinu. 37 Tepo' ria, hapu ina mana sosoa esa namanene nae, Yesus saka' neu naa-ninu nai na. Boe ma ana mai, ma homu neni mina maboo-meni mabeli boto esa. 38 Ana mai nanenea' leo Yesus neu, nesi' dea Na. Boe ma sunda' undulaka na nai Yesus eidae na. Tuti' a ana dola losa' luu na titi la'e Yesus ei na. Ana seka Yesus ei na neni' lakadoo na, ma de'i nasarerei Yesus ei na. Boe ma ana po'a mina maboo-meni' ria neu' Yesus ei Na. 39 Simon bubulu' ina' ria leleo-lala'on, de nita leo' na, boe ma dodoo nai dale na nae, “Kalu tebe-tebe Yesus nana Manetualain mana nesi matan, sona Ana bubulu' nae, ina' fo ri' tatai la'e Ni ia, ina mana sosoa. Ia dadi buti so, Manetualain mana nesi matan ta ia fa! Huu fo lahenda malalao-malalafu' ta bole nabua no lahenda masala-masiko' ara!” 40 Tehuu Yesus lees nala hata fo Simon afi nan, boe ma Ana nae, “A'a Simon! Leo ia'. Au nau afada a'a ka hihii-nanau' esa.” Boe ma Simon nataa nae, “Neu'! Papa Mesen, mafada leo.” 41 Tuti' a Yesus tu'u dedea' fee ni nae, “Hapu lahenda esa, biasa fee lahenda feke' a tonda doi nara. Ana parna fee lahenda dua tonda doi nara. Esa tonda na doifula' natun lima, ma esa sona noi lima hulu' a. 42 Tehuu losa fai na, boe ma dua si ta rabe'i fee fali' doi' sira so. Huu ria na, lahenda fo ri' fee dua si tonda doi' a noi sue' asa, de ana ta fee dua si bae huta nara so'. Kalu tuka a'a Simon dale dodoo ma, neme lahenda mana tonda doi' sira dua mai, bea ri' sue kadodou na neu' lahenda fo fee si tonda doi' a?” 43 Simon nataa tuti' a nae, “Tantu lahenda fo ri' huta na dodou' a!” Yesus nataa nae, “Tebe leo' na, a'a!” 44 Boe ma Ana lipe aon, de nasare na ina' ria, ma nafada Simon nae, “Soba a'a Simon mete masudi ina' ia. Bisina' a Au maso' leo o uma ma mai a, a'a ka ta sadia oe, ela Au safe ei ka tuka ita hada na. Tehuu ina' ia sona, na'oe Au ei ka neni' ria luu na, ma ana seka makamomoi ni neni' lakadoo na. 45 Ma bisinaa' a, a'a Simon sipo' Au leo uma ma dale' mai a, ta de'i Au tuka ita biasa na fa. Tehuu mulai Au maso' leo uma ia dale' mai, ina' ia ta hahae dede'i Au ei ka fa. 46 Bisina' a Au maso' mai a, a'a Simon mafarene heni hadas a, de ta po'a mina neu' Au laka Ka. Tehuu ina' ia po'a mina maboo-meni mabeli neu' Au ei Ka. 47 A'a Simon nenene matalolole! Tebe ina' ia sala na dodou', tehuu Manetualain sae-safe heni si katema' so, huu fo Ana natudu susue na no tanda makasi kadodou na neu' Au. Lahenda fo nameda aon nae, ana ta tao sala' dodou', sona ria boe ta hapu ampon dodou' fa. Huu ria na, de ana ta sue ma ta hule nalela' makasi neu' Manetualain.” 48 Boe ma Yesus nafada ina' ria nae, “Au sae-safe heni o sala mara so!” 49 Lahenda fo ratuu' raa-rinu bela' a rai na a, esa naboboto' esa rae, “Ae! Te nae Ria nana bea? Ana naparani fee ampon neu' lahenda salan, oo! Sekonaa te noi Manetualain ri' nanuu hak fo sae-safe heni lahenda salan!” 50 Tehuu Yesus nafada ina' ria nae, “Huu no o mamahere neu' Au, de Manetualain fee o soda' a so. Fali muuko no mole-dame leo!”

Lukas 8

Ina' fo ri' tuka Ramatua Yesus

1 Ta doo bea boe', te Yesus no ana mana tuka dea lahenda kasanahulu dua nara, la'o rafeo basa kota ma koro' manai naa ra. Ana la'o fo tui-beka fee lahenda ra, la'eneu' Manetualain pareta na. Ria dadi neu' Tutui Malole fee si. 2 Nai lahenda kabua' sira dale' hapu ina' hida tuka si boe. Ina' ia ra, ruma parna ramahedi rupa', ma nitu ra heke ra ruma. Tehuu Yesus puli na katema' asa. Leo-leo' Maria neme koro Magdala. Ma'ulu na, Yesus usi heni nitu hitu reme ao na mai. 3 Boe ma Susana, ma Yohana. Mama Yohana nana, ri' papa Kusa sao ina na. Kusa nana, malaka malilisu nai mane Herodes a uma mana pareta na. Ma bei hapu ina feke' dodou' bali, fo ri' la'o sama-sama ro Yesus asa. Ina' ia ra pake doi nara, fo bae fee Yesus asa hata fo parluu nai eno' a.

Nasasama' la'eneu' lahenda fo kari bini-kee nai dae rupa' ara

4 Lai' esa de, lahenda kalua reme koro' dodou' mai, fo saka Yesus. Basa si tesa, boe ma Ana tui fee si dedea nasasama' nae, 5 “Lahenda maue-maosa esa neu kari bini-kee nai ria oka na. Bini ruma tuda rai eno' a. Fai fo lahenda resi' na, ara ramolo-ratabu' bini sira. Basa boe ma manupui' ara mai de seseu rabasa si. 6 Bini ruma tuda rai dae batu. Bini sira mulai ranupu, tehuu ara mamale henis, nana huu oe baiana'. 7 Bini ruma tuda la'e dae matema'. Tehuu fai fo bini sira mulai ranupu, matema' ara amuu raisa si. 8 Tehuu bini feke' ara bali, tuda la'e dae isi mana dadi' a. Ara ranupu, basa de mori boe ma rambau-ina losa' raboa. Bini sira fee fali' buna-boa' lai' natun esa.” Yesus tui basa nae leo' na, boe ma Ana nate'e dedea nasasama' ria, ma naloo nae, “Bea fo ri' namanene, sona afi natalolole!”

Ramatua Yesus nafada nae ubea' taon de Ana nau pake nasasama'

9 Basa boe ma, Yesus ana mana tuka dea nara ratane nasasama' ria sosoa na. 10 Ana nataa nae, “Leo ia'! Huu fo emi tuka matetu' Manetualain hihii-nanaun, huu ria na de Au soi ni neu' loa na ela emi bubulu', Manetualain nau pareta tao Ria lahenda nara leo' bea. Tehuu lahenda feke' ara ta nau tao dale' neu' Manetualain hihii-nanaun. Huu ria na Au anori-afada si pake nasasama'. Huu fo Manetualain mana nesi mata nara dui' mema' la'eneu' lahenda ia ra nae, ‘Ara rita, tehuu ta ralela' fa. Ara ramanene, tehuu ta bubulu' fa.’ ”

Ramatua Yesus nafada nasasama' la'eneu' bini-kee a sosoa na

11 Boe ma Yesus nafada nasasama' ria sosoa na nae, “Bini ria, nana ri' Manetualain Hara-dasin. 12 Bini fo tuda rai eno' a, nana ri' lahenda fo ramanene Manetualain Hara-dasin, tehuu malaka nitu mai nalea neni Hara-dasi' ria neme sira dale nara mai. No ria na, ta ramahere neu' Manetualain, de ara ta sosoi-tetefa' a fa. 13 Bini fo tuda nai dae batu a, nana ri' lahenda fo ramanene Manetualain Hara-dasin no namaho'o. Tehuu oka nara raka' batu. Ara ramahere, tehuu maneniko susa a sa'e naa si, sona muda' lai esa' ara tuda. 14 Bini fo tuda la'e mamana matema' a, nana ri' lahenda fo ramanene ma sipo' Manetualain Hara-dasin, tehuu ta doo bea boe' te rafarene henin, nana huu rasaliu noi sira nafaduli mesa nara, roo hata-heto nara, ma rahii' noi namaho'o-natadale' a. Huu ria na sira namahere na, buna-boa' ta'a maroroo'. 15 Tehuu bini fo tuda nai dae isi mana dadi' a, nana ri' lahenda dale roo-tetu' ma dale malole. Tepo' fo ara ramanene Manetualain Hara-dasin, boe ma ara rapeda-rahendan neu' dale nara. No ria na, ara ramahere raroo, ma tao hihii-nanau' malole.”

Nasasama' la'eneu' tatana etu dedede' a pake ure dae

16 Yesus dedea bali nae, “Ta hapu lahenda dede na dedede ana' a, sona tatana etun neni' ure dae, do peda dedede' a neu' roa' a fiki dale na. Huu fo maneniko tao leo na', sona lahenda ta bisa rita makaledo' a so'. Dedede' fo nanuu sosoa-raraa', nana ri' fua ni neu' mamana madema, ela lahenda kodi mai boe makaledo' a. 17 Besa' ia basa-basan fo mana mafuni' a, neu' ko nana nita'. Ma basa hihii-nanau' fo besa' ia, lahenda ta ralela' ana, neu' ko ralela' ana. 18 De, emi muste dodoo-tatai matalolole hihii-nanau' ia ra. Lahenda fo nau saka matetu' Manetualain hihii-nanaun, ana boe-boe nalela'. Tehuu lahenda fo ta tao dale' neu' Manetualain hihii-nanaun, sona ana boe-boe pakana'.”

Ramatua Yesus kileoboboki tetea nara

19 Lai' esa de, Yesus mama Na ma fadi nara mai dama Ni. Tehuu ara ta bisa ranenea' Ana fa, huu fo lahenda dodou' eo ran. 20 Boe ma lahenda reu rafada Yesus rae, “Papa! Mama ma no fadi mara rai dea'. Ara nau raneta ro Papa.” 21 Boe ma Ana nataa si nae, “Leo ia', Au mama Ka ma toranoo tetea Kara nana si' lahenda fo ramanene Manetualain Hara-dasin ma tao tukan.”

Ramatua Yesus tao na ruli a namate

22 Lai' esa de, Yesus hule ana mana tuka dea nara nae, “Mai ita sa'e ofa', fo leo dano a seri' teu.” Boe ma sa'e ra ofa' esa, de ara mulai la'o. 23 Ara la'o, boe ma Yesus suku. Ta doo bea boe', te ruli a mai de nafa ra toto'o rala ofa' dale'. Ara hihii' bolo. 24 Ana mana tuka dea nara rita leo' na, boe ma ara fafae Yesus rae, “Ramatua'! Ramatua'! Foa dei! Te ita saka' bolo ria' so!” Boe ma Yesus foa, de Ana nasa'ai nafa-ani nae, “Hahae leo!” Boe ma nafa-ani tena tuti' a. 25 Boe ma Ana nafada ana mana tuka dea nara nae, “Ubea' taon de emi bei ta mamahere neu' Au fa?” Ara bii ma roi ramakokoa' a, de esa natane esa rae, “Awii! Yesus ia nana, bea? Tao leo' bea de Ana bisa pareta nafa-ani, fo tuka Ria hihii-nanaun?”

Ramatua Yesus usi heni nitu a neme lahenda kamulus a mai

26 Ta doo bea boe', te ara losa rai nusa Gerasa, nai dano Galilea a seri'. 27-29 Nai na, hapu lahenda esa nitu ra heke ran doo' a so. Ana ta nanuu uma fa, ma ana leo nahani' rates ara talada. Tuka-tuka fai' ana lei'-lei ada' na ma po'irao'. Huu fo nitu ra pareta ni la'o naroo. La'i-la'i lahenda heke ei-liman reni' rante besi, tehuu rui na etu si. Ma nitu ra raseti ni, fo roon leo mamana lino-nes neu. Fai' ria Yesus asa onda reme ofa' lain mai, boe ma lahenda kamulus ria leo Yesus neu. Lahenda ria bou-bou, ma bara neu' Yesus ei dae Na. Tuti' a Yesus pareta nae, “Ae, nitu! Kalua meme' lahenda ia mai!” Boe ma lahenda kamulus ria bobou' nae, “Ae! Boso' tao mahehedi' au! Huu fo au bubulu' O nana Yesus, Manetualain Madema a Anan! O boso' ese-rumu au!” 30 Yesus natane ni nae, “O nade bea?” Nitu a nataa nae, “Legion, nana huu ami dodou-ina', sama leo' soldadu rifun.” Ana nae leo' na, huu fo nitu dodou' maso' rai ria aon dale' so. 31 Nitu sira hule neu' Yesus fo boso' nadenu si leo Bolo Eese-Rurumu' a reu, mamana' fo ri' ena kuasa tadalu' ara reu' na. 32 Nanenea' nai naa, bafi bubua' esa totofi saka nanaa' nai lete' a suu na. Nitu ra hule Yesus rae, “Madenu ami maso' leo bafi sira dale' meu!” Boe ma Yesus nataa. 33 Basa de, nitu ra kalua ela tou' ria, boe ma ara kodi leo bafi sira dale' reu. Basa bafi sira ramulu si, de ralai ratotofa' onda reme lete' lain mai, ara tuda rala dano dale' de mate katema' asa. 34 Manea bafi ra rita mana dadi, boe ma ralai reu tui nai basa koro manai naa ra. 35 Lahenda dodou ramanene si tui rae leo' na, boe ma ara kalua leo mamana' ria reu, ela rita mata' mana dadi' ubea' ria. Losa naa, te rita lahenda nitu heke' ria natuu' neu-neu nanenea' nai Yesus ei dae na. Ana pake bua-loas, ma kamulu na mopon so. Basa si rita ria, boe ma ara bii. 36 Lahenda fo rita mana dadi' ria, ara tui lahenda fo besa' ko mai a, eno na leo bea' de lahenda kamulus ria te'e na aon so. 37 Boe ma basa lahenda fo leo rai nusa Garasa a, ara hule Yesus foa ela si huu fo basa si bii' raan seli. Boe ma Yesus asa ae ofa' lain reu, fo saka' fali leo dano Galilea a seri' reu. 38 Tehuu lahenda nitu heke' ria hule Yesus nae, “Papa! Ela au tuka Papa boe!” Tehuu Yesus sipo' ana nae, 39 “Leo ia' dei! Malole lena' o fali leo kileoboboki mara muu, fo tui si la'eneu' Manetualain malolen fo Ana taon soaneu' o a.” Boe ma lahenda ria la'o nafeo basa kota ria, de tui basa lahenda ra la'eneu' Yesus puli nan.

Ramatua Yesus fee Yairus ana feto na nasoda selu', ma puli na ina' esa namahedi ina ta pake hahae' fa

40 Basa boe ma Yesus asa sa'e ofa' leo dano Galilea a seri' reu. Ara onda reme ofa' lain mai, te lahenda dodou' rahani Ni so. Ara rarurupu mai fo nau sipo' Ana. 41-42 Tou' esa nade Yairus nai na boe. Ria nana malaka uma mamaso' nai kota ria. Ana ni noi esa' a; ana ina', teu ni sanahulu dua. Besa' ia ana feto' ria hedi bera' noi mamaten. Tepo' fo Yairus nita Yesus mamai na, ana sunda' undulaka na neu' Yesus mata na. Ana hule fo Yesus leo uma na neu, ela tulu-fali na ana feto na. Yesus nataa ni, boe ma ara leo Yairus uma na neu. Tehuu lahenda dodou' rapue nau tuka boe, huu ria na ara la'o raseseti ao. 43 Hapu ina' esa la'o no si boe. Namahedi ina ta pake hahae' fa teu' sanahulu dua so. Ana nabasa doi-talin ma hata-heton, fo bae doter a. Tehuu ta bisa puli rala ni fa, hedi na foa naroo. 44 Boe ma ana nanenea' nesi' Yesus dea na. Basa de ana oi la'e Yesus badu peda na. Ana oi la'e, boe ma hedi ina na te'e tuti' a. 45 Kekeneu te Yesus napadei, basa de Ana natane nae, “Bea rina oi la'e Au ia?” Tehuu ta hapu esa manaku boe'. Boe ma Petrus nae, “Ramatua' a boe na! Te lahenda dodou' la'o raseseti ao leo' ia na! Ara ratipa ao reme dea' mai.” 46 Tehuu Yesus nafada ni nae, “Ta'a! Bisina' a Au ameda kuasa kalua neme Au mai. Au bubulu' lahenda esa oi la'e Au.” 47 Ina' ria nameda nan ta bisa nafuni nala fa, boe ma ana bii' mamate'. Ana dere, de sunda' undulaka na neu' Yesus. Basa boe ma ana tui neu' basa lahenda sira matan, ria hedi-raun huu-pedan. Nafada nae, la'e fai ana oi la'e Yesus, boe ma te'e na aon tuti' a. 48 Basa boe ma Yesus nafada ni nae, “Susi! O te'e so, huu fo mamahere neu' Au. Fali no mole-dame leo!” 49 Yesus bei dedea noo ina' ria, te Yairus lahendan esa mai nafada ni nae, “Adoo, Papa, ee! Papa ana ma ne'es ana so! Maten so, de boso' masosota Papa Mesen bali.” 50 Tehuu Yesus namanene lahenda ria tutui na, boe ma Ana nafada Yairus, “A'a! Nenee! Dale ma boso' dodaa'! Mamahere neu' Manetualain. Ria rina fee a'a ka ana ma soda'.” 51-53 Ara losa Yairus uma na, te lahenda tesa rahenu naa so, Ara boreu. Boe ma Yesus nasa'ai si nae, “Emi hahae boreu' a leo! Ana' ia ta maten fa. Ana suku ria!” Tehuu lahenda ra hi'a ma peko bafa nara roo Ni, huu fo rita mata' ana' ria etu hahae na so. Boe ma Yesus hule ana feto' a ina-aman, Petrus, Yohanis, ma Yakobis, fo roo Ni maso' dale' reu bela' a. Feke' ara sona nadenu si rahani nai dea'. 54 Ara dale' reu, boe ma Yesus tai na ana' ria lima na, ma naloo nae, “Ana feto', on! Foa leo!” 55 Kekeneu te, ana feto ana' ria nasoda selu', ma ana foa tuti' a. Basa boe ma Yesus nafada ana feto' ria mama na nae, “Fee ana' ia naa dei!” 56 Ana feto ana' ria ina-ama nara roi leleu' laka nara. Tehuu Yesus fee si nafarerene', fo boso' tui-beka mana dadi' ria neu' lahenda ra.

Lukas 9

Ramatua Yesus nadenu ana mana tuka dea kasanahulu dua nara

1 Lai' esa de, Yesus nabubua na ana mana tuka dea kasanahulu dua nara. Boe ma Ana fee si kuasa fo bisa usi nitu, ma bisa puli ra lahenda reme hedi rupa nara mai. 2 Ana nadenu si reu tui-beka fee lahenda la'eneu' Manetualain hohomu pareta Na. Ana nadenu si fo puli ra lahenda kamahedis nai basa mamana' ara. 3 Tehuu Ana nafada si nae, “Mafarerene' matalolole! Nai emi lala'om ia, ta bole meni hata-hata esa boe'. Meni noi badu nai ao-ina mara. Boso' meni tete'e, tas, tua-lepa, do doi-tali. Badu lena' boe, boso' meni! 4 Maneniko emi maso' leo koro' esa meu, ma lahenda sipo' emi, leo nai sira uma nara, sona boso' madula fo leo meu' na, losa' emi kalua meme koro' ria mai. 5 Maneniko emi maso' leo koro' esa meu, boe ma lahenda fo rai na ta nau sipo', ma ta nau ramanene neu' emi, sona kalua meme na' mai. Ma kalu emi kalua meme na' mai, sona tao tuka hadas a, fo sasapu heni afu a neme emi ei mara mai. Mafada si mae, ‘Emi ta nau mamanene fa, de dei mataa ao mara nai Manetualain matan.’ ” 6 Boe ma, ana mana tuka dea sira la'o reme koro' mai leo koro' reu. Ara tui-beka fee lahenda ra Manetualain Hara-dasin. Ma puli ra lahenda kamahedis ara boe.

Mane Herodes a noi patararaa' a la'eneu' Ramatua Yesus

7 Mane Herodes Antipas namanene tutui rupa' la'eneu' Yesus. Boe ma noi patararaa' a, huu fo lahenda ruma rae, “Yesus nana, ri' Yohanis Mana Sarani' a nasoda selu'.” 8 Ruma bali rae, “Ria nana, ba'i Elia a nasoda selu' so.” Ma ruma bali rae, “Ria nana, Manetualain mana nesi mata fai ulu nara esa rian.” 9 Tehuu Herodes nafarene nae, “Ma'ulun ria, au tete heni Yohanis laka na so. Ana nasoda selu', do? Te bea ria bali?” De ana usaha fo nau naneta no Yesus.

Ramatua Yesus nahao lahenda rifun lima

10 Fai' esa, boe ma ana mana tuka dea fo ri' Yesus nadenu si a, ara fali mai si, de rabua selu' ro Ni. Ara tui Ni basa-basan fo sira tao a. Boe ma Yesus no ana mana tuka dea nara la'o rama ninino' a leo mamana' esa reu nanenea' no koro Betsaida, ela hahae ao nara reu' na. 11 Tehuu lahenda dodou' bubulu' Yesus asa leo bea' reu, de ara ranononda reu tuka Ni. Yesus sipo' asa no malole. Ana puli na katema' lahenda kamahedis ara ma Ana tui si la'eneu' Manetualain pareta nai dae-bafo'. 12 Ledo leodae', boe ma Yesus ana mana tuka dea kasanahulu dua nara, rafada Ni rae, “Malole lena' Ramatua' a madenu lahenda ia ra leo koro manenea' fo nai ia, ela bisa saka ao nara nanaa-nininu'. Ma ara saka mamana' fo suku. Huu fo nai mamana lino-nes ia, de ara ta raa-rinu fa.” 13-14 Tehuu Yesus sipo' asa nae, “Leo ia'! Emi ri' mahao si!” Boe ma ara rafada Ni rae, “Ramatua'! Ta bisa leo na' fa? Lahenda rifun lima lena' ia! Noi tou nara sira, bei ta reke' ina' ara ro ana nara fa! Ma ita tanuu noi roti bibia' lima ma ika' boa' dua. Tao leo' bea fo ami bisa asa tamba selu' nanaa' ela fee lahenda ia ra?!” Tehuu Yesus nadenu si nae, “Ator lahenda ia ra fo ratuu rabua ao nara, lima hulu na bubua' esa.” 15 Boe ma ara ator asa leo na'. 16 Ara ratuu ra ao nara, boe ma Yesus hai na roti kalima' sira ma ika kadua' ara. Basa de Ana nasare leo lalai neu, fo hule makasi. Ana tetebi roti ma ika' sira, boe ma loo si leo ana mana tuka dea nara reu fo babati fee lahenda sira. 17 Basa si raa losa' rabete. Basa de ara rabubua ra nanaa lena' ara, henu lapaneu sanahulu dua.

Petrus mulai nameda nae, Ramatua Yesus nana, Kristus, ri' Lahenda fo Manetualain helu mema' neme ulu' mai

18 Lai' esa de, nai mamana' esa Yesus hule-haradoi mesa' ana. Huhule-haradoi basa, boe ma ana mana tuka dea nara mai rabua ron. Boe ma Ana natane si nae, “Emi mamanene lahenda rafada rae, Au ia nana bea?” 19 Ara rataa rae, “Ruma rae Papa nana Yohanis Mana Sarani' a, ma ruma bali rae, ba'i Elia. Ta'a na, Manetualain mana nesi mata fai ulu nara, esa nasoda selu' ria so.” 20 Boe ma Yesus natane si bali nae, “Kalu tuka emi, sona Au nana bea?” Petrus nataa nae, “Papa nana Kristus, Lahenda fo Manetualain here mema' Ana neme fai a ulu na mai so.” 21 Boe ma Yesus horo si fo boso' tutui rae, Ria nana Kristus.

Ramatua Yesus nafada la'eneu' mamate na, ma Ana nasoda selu' a

22 Boe ma, Yesus dedea tamba selu' bali nae, “Au ia, Ana Lahenda. Au lepa doidoso mabera rupa' ara. Neu' ko lahenda Yahudi ra lasi nara, malaka agama ra malaka nara, ma mesen agama ra ta nau sipo' rae, Au ia, Kristus. Ma neu' ko raisa Au. Tebe Au mate, tehuu fai binesa na, te Au asoda selu'!” 23 Boe ma Ana nafada lahenda kadodou ina' ara nae, “Lahenda fo nau tuka Au, sona ana muste tuka nahani Au fai-fai'. Ana muste tu'u heni ria hihii-nanau mesa na. Ana muste tuka naroo, leo mae lahenda nau raisa ni, sama leo' lahenda nasaa na aikake na, fo leo mamana mamate na neu. 24 Huu fo lahenda bea sadia nau mate nana huu ana tuka Au, neu' ko ana hapu soda-mole' manabasa taa' a. Tehuu lahenda fo nau nasoda soa noi ria ao-ina heheli na, neu' ko ana bika-bati neme Manetualain mai. 25 Leo mae lahenda nanuu katema' dae-bafo' ia oe isin, tehuu maneniko Manetualain tipa heni ni, sona sosoa-raraa' taa' a. 26 Au ia, Ana Lahenda. De lahenda mae' nana huu tuka Au, ma mae' nana huu homu Au nanori-nafadak, neu' ko Au mae' manaku ria nai Manetualain mata Na fai fo Au fali eme nusatetu-ikutema' a mai. Huu fo neu' ko Au onda mai noo Papa kuasa marela-masa'an, sama-sama eila'o-limalopen reme nusatetu-ikutema' a mai. 27 Tetebes ara Au afada emi. Lahenda hida rai emi talada ia, neu' ko rita Manetualain pareta nai dae-bafo' a, besa' ko ara mate.”

Ramatua Yesus dadi feke' nai lete' lain

28 Basa fai' falu, boe ma Yesus le'o noo Petrus, Yohanis ma Yakobis de ae leo lete' esa lain reu fo hule-haradoi. 29 Yesus bei hule-haradoi, te Ana narupa feke', ma papake nara dadi fula makadila. 30 Kekeneu te, lahenda dua toda mai, de dedea ro Yesus. Sira dua nana ba'i Musa no ba'i Elia. 31 Sira kahere' raan seli boe. Telu si dedea rao nara la'eneu' Yesus neu' ko mate Ni nai Yerusalem. 32 Nate Petrus no nonoo kaduan sira suku renin. Ara kekera ao nara, te rita Yesus napadei' no lahenda dua. Ara rita Yesus narela-nasa'a nan seli. 33 Tehuu Petrus noi patararaa' a, ana ta bubulu' nae tao ubea' fa. De, ba'i Musa no ba'i Elia saka' la'o, boe ma ana dedea nafarara'u nae, “Ramatua'! Ami nai ia nonoo' nae malole na seli! De malole lena' ami tao ma laa' telu. Esa fee Ramatua' a, esa fee ba'i Musa, ma esa bali fee ba'i Elia.” 34 Tehuu ana bei dea-dea nae leo' na, te oa' esa onda mai napoti na si, de Petrus asa bii. 35 Boe ma ara ramanene hara oe' esa neme' oa' ria dale' mai nae, “Ia nana Au Ana teteka-hehere ka! Ana dedea, sona mamanene matalolole Ni!” 36 Dedea basa, boe ma Petrus asa rita noi Yesus mesa' ana. Hata fo telu si rita ni a, ara ta tutui esa boe'. Doo ina' a besa' ko ara tui lahenda feke'.

Ramatua Yesus puli na ana' fo nitu makaresi' ara heke ra ni

37 Balahaa', boe ma Yesus no Petrus asa, onda reme lete' ria lain mai, fai' ria lahenda dodou' mai raneta ro Yesus. 38 Boe ma lahenda esa naloo Ni nae, “Papa Mesen! Au hule fo mete-relu neu' au ana mane ise ka dei! 39 Huu fo nitu ra heke ra ni, de ana kasi nabeke' a, ma feen hela-hela mesan losa fude' ara reme bafa na mai. Nitu ria fepa-li'un, ma duduku-papau' ana la'o naroo. 40 Au hule Papa ana mana tuka dea mara so, fo usi heni nitu ria, tehuu ta rala ni fa!” 41 Yesus nasapaa basa si nae, “Ae! Emi ta mamahere kalu Manetualain bisa puli na lahenda fa, do? Emi nana, iku a lahenda fo ta masoda malela' tuka eno roos a! Au muste anenete o emi losa fai hida' bali?” Boe ma Ana lipe aon de dedea no ana' a papa na nae, “Moo ana ma leo ia' mai!” 42 Ara roo ana' a leo Yesus neu, boe ma nitu a lokopiro ana' ria neu' dae a, tao nan roroda-roroda mesan. Tehuu Yesus pareta nitu a fo kalua ela ana' ria, boe ma ana' ria te'e tuti' a. Basa boe ma Yesus fee ana' a leo papa na neu. 43 Lahenda fo rita Manetualain kuasa kaheren ria, basa si roi ramakokoa' a.

Ramatua Yesus nafada selu' la'eneu' mamate Na

Fai fo basa lahenda ra bei dedea rao nara, la'eneu' tanda heran fo Yesus tao a, Ana nafada ana mana tuka dea nara nae, 44 “Emi tanda mahere Au dedea ki ia! Ta doo' a so', te lahenda nau se'o heni Au, Ana Lahenda ia. Boe ma ara fee Au leo lahenda feke' ara uu.” 45 Tehuu ana mana tuka dea nara roi patararaa' a, ara ta bubulu' dudu'a-aafin fa. Ara boe bii' ratane hata ria sosoa-raraan ubea'.

Bea rina dadi neu' lahenda masososa' a

46 Lai' esa de, Yesus ana mana tuka dea nara mulai ralelena ao' la'eneu' neme sira mai neu' ko bea rina dadi neu' lahenda masososa' a. 47 Tehuu Yesus bubulu' hata fo sira ralelena ao' ana. Ana naloo na ana aana' esa, de fee ni napadei neu' boboa Na. 48 Boe ma Ana nafada si nae, “Nenene matalolole! Lahenda fo tuka Au ma nalalau lahenda aana' a sama leo' ana' ia, sona sosoa na nae, ana nalalau' Au ria boe. Ma ria boe nalalau Au Papa Ka nai nusatetu-ikutema', fo ri' nadenu Au leo dae-bafo' ia mai. Lahenda dodou' ta tao hihika-rereke' neu' lahenda manato'a-manata', masala-masiko' ma ua soe ra. De, lahenda fo nahii' nalalau lahenda rupa leo na' a, sona Manetualain tao si reu' lahenda manuu hada'.”

Lahenda fo ta nalena laka, ria nana ita tia-lain

49 Boe ma Yohanis nafada Yesus nae, “Ramatua'! Lai' esa de, ami mita lahenda esa usi heni nitu, ma ana sesei' Papa nade ma. De, ami horo ni fo boso' sesei' Papa nade ma, nana huu ita lahendan ta ria fa.” 50 Tehuu Yesus nataa si nae, “Boso' horo si! Huu fo bea ta nalena laka neu' ita fa, sona ita lahendan sira.” Koro' esa nai Samaria lahenda nara ta nau sipo' Ramatua Yesus 51 Yesus bubulu nae, Ria fai hehene-aaen leo nusatetu-ikutema' a neu, nanenea' so. Boe ma Ana naetu' nan fo leo Yerusalem neu. 52 Ana nadenu lahenda reu ra'ulu' asa, ela ara bisa ator nanaa-nininu'. Boe ma ara maso' leo koro' esa reu nai propinsi Samaria, fo sadia mamana' ofu. 53 Tehuu lahenda Samaria ra ta nau sipo' Yesus asa fa, nana huu Ana neu do'o-tabe Manetualain nai kota Yerusalem. 54 Yakobis no Yohanis ramanene lahenda Samaria ra nonoi-tatao nara, boe ma ara lele'o Yesus rae, “Ramatua'! Leo' bea na ita hule Manetualain fee aipila' a neme lalai mai, fo ela naa heni si?” 55 Tehuu Yesus nasare na dua si, ma nasa'ai si nae, “Boso' tao aafi leo na'.” 56 Boe ma ara leo koro feke' reu.

Eno na fo tuka neu' Ramatua Yesus

57 Ara la'o-la'o rai eno talada', te lahenda esa dedea no Yesus nae, “Ramatua'! Leo bea' muu boe oo, au tuka ahere O!” 58 Tehuu Yesus nataa ni nae, “Malole a boe! Tehuu mafarerene' leo ia'. Basa lahenda ma banda ra, esa' ko ranuu' mamana leleon. Busa fui' ara fali leo bolo nara reu, manupui' ara fali leo runu nara reu. Tehuu Au, Ana Lahenda ia, ta anuu uma fo fali na' uu fa. Ainulu laka' boe ta'a.” 59 Lai' esa de Yesus naloo na lahenda feke' esa nae, “Mai tuka Au, fo dadi muu' Au lahenda ki.” Lahenda ria nataa nae, “Neu! Tehuu leo ia' Ramatua'. Ela au fali fo afaduli a ina-ama kara dei. Maneniko au papa ka mate ni sona, besa' ko au tuka.” 60 Tehuu Yesus nafada ni nae, “Leo ia'! Neme' na ela lahenda fo ta nanuu namahere' neu' Manetualain, rafaduli sira lahenda mana mate nara. Tehuu lahenda fo namahere neu' Manetualain, emi nonoi laka ma ri' meu tui-beka la'eneu' Manetualain hohomu pareta Na.” 61 Lahenda esa bali sona nae, “Malole a Ramatua'! Au nau tuka ahere Ramatua' a. Tehuu po'i au fo uu de'i a te'a kileoboboki kara dei, besa' ko au fali mai tuka Ramatua' a.” 62 Boe ma Yesus nafada ni nae, “Leo ia'! Maneniko lahenda foi na dae a so, tehuu nasapute nonoi feke', losa' nafarene heni sesele' a, sona oka-tinen ta dadi fa. Leo' na boe lahenda fo naetu' nan nau tuka Au, tehuu nafarene noi soda ma'ulu na, sona ana ta naraa dadi neu' Manetualain atan fo nalalau basa lahenda rai Ria pareta na.”

Lukas 10

Ramatua Yesus nadenu ana mana tuka dean lahenda hitu hulu dua

1 Basa ria, boe ma Yesus here na ana mana tuka dea feke' hitu hulu dua. Ana nadenu si la'o dua-dua ra'ulu' leo mamana' fo Ana saka' neu' a. 2 Ana nadenu si nae, “Hapu lahenda dodou' sama leo' hade modo peda' a. Rahani noi manuu oka' a nadenu lahenda mana noi nara mai oru. De, emi muste hule-haradoi neu' Manetualain fee tamba selu' lahenda mana noi nara ela rabubua ra lahenda fo nau tuka Au a. Nana huu lahenda fo nau tuka Au a, dodou ina'. Tehuu lahenda mana noi noi baiana'. 3 Besa' ia emi meu leo! Au adenu emi fo leo lahenda kadodou ina' ara meu. Tehuu mafarerene' leo ia'. Emi sama leo' bibi-lopo ana' dale balaroe-balanau' a, leo busafui ma'aa' ara talada meu. 4 Emi boso' meni doi', tas bua-loas, do sandaal lena' nai eno'. Boso' tutu'u ledo-fai fo mate'a lahenda nai eno talada'. 5-8 Maneniko maso' leo koro' esa meu, emi boso' boe lali meme uma esa mai leo uma feke' meu. Maneniko lahenda sipo' emi no malole nai uma esa, sona leo meu' na, losa' emi la'o ela koro' ria. Maneniko maso' leo uma esa meu, emi muste hule fo Manetualain fee ua-nale' neu' lahenda rai uma ria dale'. Maneniko manuu uma' ria, sipo' emi no malole, tantu Manetualain natudu dale malole Na neu' uma isi' sira. Tehuu maneniko ara ta nau sipo' emi, sona neme' na fo ela Manetualain natudu fee noi emi dale malole Na. Maneniko emi maso' leo uma esa, do koro' esa meu, fo ara fee emi ubea' na mia-minu. Sipo' no dale namaho'o, huu fo naraa ara fee emi leo' na ela kati neu' sosota mara. 9 Puli ma lahenda kamahedis nara. Ma mafada si mae, ‘Manetualain pareta na nai mata so!’ 10 Tehuu koro' ruma lahenda nara ta nau sipo' emi boe'. Maneniko ara tao emi leo' na, sona meu mapadei' nai koro' ria eno na fo dedea mae, 11 ‘Nenene matalolole! Ami meni Manetualain Hara-dasin mai fee emi, tehuu emi ta nau tao dale' neu fa. De, besa' ia ami sasapu heni koro' ia afu na nai ami ei mara, fo dadi tanda nae, neu' ko emi lepa-masaa ao mara mana dadi' a! Tehuu mafarerene' matalolole! Manetualain pareta na nai dae-bafo' a nanenea' so!’ 12 Emi bubulu' kota Sodom a tadalu na, hete? Au afada emi! Neu' ko naraa la'e dae-bafo' a nonoe na, te lahenda fo ta sipo' emi a, Manetualain huku si bera' lena lahenda Sodom ara huhukun!”

Lahenda fo ta nau sipo' Ramatua Yesus

13 Yesus dedea tamba selu' nae, “Emi fo nai koro Korasin ma koro Betsaida besa-besa! Soe a la'e emi! Au tao tanda heran rupa' ara nai emi mata mara so, tehuu ta nau mamahere neu' Manetualain fa. Sekonaa te emi nana lahenda Yahudi fo manaku mae malela' Ana. Tehuu uni' ko leo tanda heran fo Au tao ni nai emi koro mara la'e nai kota Tirus no Sidon, tantu doo basa ia nana lahenda fo rai na saledale-tu'etei nara, de ratafali fo tuka Manetualain. Ma tantu ara pake kakao-papake susa, ma tao afu neu' laka nara, fo dadi tanda nae, ara saledale-tu'etei nara so. Sekonaa te lahenda Tirus asa ro Sidon asa nana lahenda ta Yahudi fa fo manaku rae ralela' neu' Manetualain. 14 Tebe! Emi mete leo! Neu' ko Manetualain naetu' basa lahenda ra dedea nara, lahenda Tirus asa ro Sidon asa huhuku nara bei kafa' a reme emi huhuku mara mai. 15 Koro Kapernaum lahendan emin, besa-besa! Emi boso' mae, neu' ko Manetualain hehene-naae' emi leo nusatetu-ikutema' a meu. Ta'a! Neu' ko Manetualain tu'u emi leo naraka a meu! 16 Mafarene' matalolole! Te lahenda bea ramanene neu' emi, sama leo' ara ramanene neu' Au. Ma lahenda bea ta nau ramanene neu' emi, sama leo' ara ta nau ramanene neu' Au. Leo' na boe, lahenda bea ta nau ramanene neu' Au fa, sama leo' ara ta nau ramanene neu' Manetualain fo ri' nadenu Au leo dae-bafo' ia mai.” Lahenda nadedenu kahitu hulu dua' ara fali mai si 17 Tepo' fo lahenda nadedenu kahitu hulu dua' ara fali mai si, dale nara ramaho'o raan seli. Ma ara tui Yesus rae, “Awi! Kahere' leon! Tepo' fo ami pake Ramatua' a nade ma de usi nitu ra, ara ramanene ami. Boe ma ara kalua tuti' a! Talalu na!” 18 Boe ma Yesus nataa si nae, “Tebe! Tepo' fo emi tao leo na', Au ita Manetualain tu'u heni nitu ra roo sira malaka na reme lalai mai, sama leo' relas a nahate ii'-ona'! 19 Mafarerene'! Malaka nitu, nana ita musunoon. Ma nanuu kuasa boe! Tehuu Au fee emi kuasa so fo ela maseki ria kuasa na. Ma uni' ko leo emi molo la'e meke maraso', do ura', tehuu ta hata-hata esa boe'. Ta hapu esa tao soe neu' emi boe'. 20 Emi dale mara ramaho'o, huu fo nitu ra ramanene neu' emi. Malole a boe, tehuu hihii-nanau' aana' ria! Malole lena' emi dale mara ramaho'o, huu fo Manetualain dui' na emi nade mara so, ela dadi meu' Ria lahendan fo maso' leo nusatetu-ikutema' a meu.”

Ramatua Yesus dale na namaho'o

21 Tepo' ria, Manetualain Dula-dale Malalao-malafu Na tao na Yesus dale Na namaho'o. Basa boe ma Ana io-oa neu' Manetualain nae, “Papa! Papa nana Ramatua nai lalai ma dae-bafo' a. Au hule makasi dodou', nana huu Papa mafuni basa hihii-nanau' ia ra neu' lahenda fo nae ria malela' ma mana koao' ara. Tehuu Papa matudu hihii-nanau' ia ra fee ana aana' ara ro lahenda maloe-madae ao' ara. Tebe, Papa! Huu fo ria ri' tao na Papa dale ma namaho'o!” 22 Basa boe ma Yesus nafada lahenda kadodou ina' ara nae, “Nenene, o! Au Papa Ka nai nusatetu-ikutema' a fee Au kuasa a katema' so.” Noi Au Papa ka ri' bubulu' matetu' nae, Au ia nana bea. Ma noi Papa Ana na fo ri' Au ia, bubulu' matetu' ae, Papa nana bea. Ma Au here lahenda feke', fo afada si, ela ara ralela' Ana boe.” 23 Basa boe ma Yesus nasare na ana mana tuka dea nara, ma nafada si nae, “Emi maua-manale matetu', huu fo emi mita Manetualain kuasa na so. 24 Mane' ara ro mana nesi mata faiulu' ara rahii' raan seli nau rita hata fo emi mita ni, tehuu ara ta bisa fa. Sira boe rahii' raan seli nau ramanene hata fo emi mamanene ni, tehuu ara ta bisa fa.”

Lahenda Samaria nanuu dale malole a

25 Lai' esa de, mesen agama esa foa napadei' fo nau nahihii' Yesus. Ana natane nae, “Papa Mesen! Mafada fee au dei! Au muste tao ubea', fo ela au bisa asoda aroo sama-sama o Manetualain nai nusatetu-ikutema' a?” 26 Yesus nataa nae, “Ba'i Musa dui' ubea' la'eneu' hihii-nanau' ia? O bubulu' ma leo bea' ana?” 27 Lahenda ria nafada nae, “Ana dui', nae: ‘O muste sue neu' Manetualain, o Malaka ma, lena neme basa-basan mai. Huu ria na, o muste mahii' Ana naroo, moi-tao mahere fo tuka Ria hihii-nanaun, ma malela' Ana.’ Hapu mana dui' boe nae, ‘O muste sue toranoo mara, sama leo' o sue-lai ao-ina heheli ma.’ ” 28 Yesus sipo' natafali nae, “Tebe! Maneniko o tao tuka ria, sona o masoda maroo mo Manetualain.” 29 Tehuu lahenda ria nau tao aon leo' lahenda roos a. Basa boe ma ana natane Yesus nae, “Tehuu, au ‘toranoo’ kara nana si' bea?” 30 Yesus nataa nae, “Leo ia'! Au nau afada dedea nasasama' esa. Neu' ko o mafada, mae ‘toranoo’ tetea ma ri' bea. Tutui na leo ia': Lahenda Yahudi esa neme kota Yerusalem mai, onda leo Yeriko neu. Tehuu kekeneu te, parampok ara mai de rafara'u raan. Ara popo'o ni, ma roso reni doi nara roo bua-loa nara katema'. Boe ma ara tu'un neu' eno' a suu na, de foa ela ni. Lahenda ria noi hahae na so. 31 Tehuu ta bubulu' fa, te malaka agama Yahudi esa onda mai nesi' na boe. Ana nita lahenda ria hina-hina' mesan, ma leka-leka nai eno' a suu na, tehuu ta nate'e fo tulu-fali nan fa. Ana heo heni aon de la'o naroo. 32 Ta doo bea boe', te lahenda feke' esa nesi' na boe. Ria nana, lahenda neme Lewi leo na mai, biasa ana tulu-fali nai Manetualain Uma Mamaso Ina na dale'. Ana bei nita lahenda ria leka-leka nai eno' a suu na, boe ma tuturu mata neu bebesa ni, tehuu ana ta tulu-falin fa. Tuti' a ana heo heni aon de la'o naroo. 33-34 Ta doo bea boe', te lahenda esa neme nusa Samaria mai no keledei na nesi' na. Ita basa bubulu' tae, lahenda Yahudi ra biasa relu lahenda Samaria ra sona reni' mata iko nara. Lahenda Samaria ia nita lahenda fo ri' parampok ara popo'on, ma roso reni hata nara a, boe ma noi sue' ana, de nanenea' mata neu ela tulu-fali ni. Ana safe makamomoi lahenda ria hina nara neni' anggor, basa de tao mina neu, ma feo etu si. Boe ma fua nan neu' keledei na lain, de noon leo kota dale' neu. Ana fee lahenda ria leo lalai neu' uma ofu esa, ela nafaduli natalolole ni. 35 Balahaa', boe ma lahenda Samaria a fee lalai tali, doifula' dua neu' manuu uma' ria, ma nafada ni nae, ‘Pake doi' ia ra fo mafaduli matalolole lahenda hedis ia losa' te'e na aon. Maneniko ta dai fa, sona papa pake lalai doi mi dei. Fai' bea au atafali mai, neu' ko au kati fali' papa doi mara katema' asa.’ ” 36 Yesus dedea nasasama na te'e na' so. Basa de Ana natane lahenda malela hohoro-lalane' ria nae, “Tuka o sona, ‘toranoo’ tetea ma ri' bea, soa neu' lahenda fo bisina' a, parampok ara ralea reni hata nara a?” 37 Lahenda ria nataa nae, “Tantu, lahenda fo nanuu dale kasian neu' ana a.” Yesus nae, “Tebe, a'a! Muu fo tao tuka ria leo.”

Ramatua Yesus, Marta no Maria

38-40 Basa ria, boe ma Yesus no ana mana tuka dea nara la'o raroo leo Yerusalem reu. Ara tuli koro' esa. Nai na hapu ina' esa nade Marta ma toranoo na nade Maria. Marta hule Yesus asa fo tuli uma na. Yesus nanori-nafada si, de Maria natuu' nanenea nai Yesus ei Na fo namanene Dedea-nafadan. Tehuu Marta sona nasapute nalisu tasa' nai dapu dale'. Ta doo bea boe', te ana maso' mai de namumuu neu Yesus nae, “Ramatua'! Leo bea' ia! Au asapute no nalisu tasa' a, ma au fadi ka natuu' hihii' mai' ia. Mafada ni dei! Ela ana fali au nai dapu dale' bai!” 41 Boe ma Ramatua Yesus nataa ni nae, “Marta, Marta. O masapute maroo' a, dale' ma dodaa' neu' hihii-nanau' rupa' ara. 42 Tehuu hihii-nanau' esa lena heni, ri' Maria here na hihii-nanau' ia malole ina', huu fo ana natuu' ma namanene Au Dedea-nafada Ki. Lahenda ta bisa ralea ra Dedea-nafada' sira reme ana mai fa.”

Lukas 11

“Manori ami huhule-haradoi'”

1 Lai' esa de, Yesus neu hule-haradoi. Ana hule-haradoi basa, boe ma ana mana tuka dea Ni esa mai de hulen nae, “Ramatua'! Yohanis Mana Sarani' a nanori ana mana tuka dea nara, de ara hule-haradoi ralela'. Ami hule fo Ramatua' a boe manori ami huhule-haradoi' dei!” 2 Boe ma Yesus nafada si nae, “Malole a! Hule-haradoi sona mae leo' ia: ‘O, Ama'! Nade ma malalao-malalafu'. Ela leo' bea na basa lahenda ra io-oa Ama' a nade marela-masa'am. Ela leo' bea na Ama' a dadi Mane' fee basa lahenda ra. 3 Ama', bati-pala fee ami nanaa-nininu' manano'u-manadai' nai tuka-tuka fai'. 4 Ma fee ampon neu' ami sala-sikom, sama leo' ami boe fee ampon neu' lahenda fo rasala ro ami a. Ama', manea ami fo ela ami boso' tao sala'.” 5-6 Boe ma Yesus nanori tamba si la'eneu' huhule-haradoi'. Ana pake nasasama' nae, “Uni' ko leo fatilada na tia-lai esa neme doo' a mai, de hule fo suku neu' o uma ma. Tehuu ta manuu hata-hata esa boe', fo fee ni naa. Boe ma o leo tia-lai feke ma uma na muu, de maloo meme dea' mai mae, ‘A'a, e! Fee lalai au roti balo' telu dei! Huu fo fui nai au uma ka, tehuu ami ta hata esa boe! A'a, fali ma au dei! Noi balo' telu' a! Au dei kati!’ 7 Bate neu' ko tia mi ria nataa nae, ‘A'a ka boe, na! Lahenda suku-so'o, tehuu a'a ka oda fafae-fafae' a! Lelesu ra mana koe naisa', so! Ana' ara suku ramanee so. Boso' mamanasa', e! Fai feke' dei, a'a!’ 8 Mafarerene' matalolole. Leo mae lahenda ria ta nau foa fo fee o fa, huu no o nana ria tia-lain, tehuu maneniko o hule maroo, tantu ana foa fo fee. 9 Leo' na boe, huhule-haradoi' a. Hule maroo neu' Ramatua' a; neu' ko Ana fee. Saka maroo; neu' ko Ana natudu eno' a. Maloo maroo; neu' ko Ana soi lelesu a. 10 Te basa lahenda fo hule raroo neu' Manetualain, neu' ko ana sipo. Bea saka naroo, neu' ko hapu. Bea naloo naroo, neu' ko Ana soi lelesu a. 11 Soba emi afi! Hapun nai bea, ana' a hule ika', sona papa na feen meke? 12 Do, kalu ana' a hule manutolo', sona feen ura'? Leo mae leo' bea boe, ta'a hete? 13 Iku lahenda dae-bafo' a nana mema' tadalu' a. Tehuu emi Papa ma nai nusatetu-ikutema' a, mema' tebe-tebe malole a. De, maneniko lahenda tadalu' rupa' emi a, mahii' fee ana mara hata malole, sona Papa lena ria bali! Ana ta fee noi hata fo emi parluu, tehuu lena neme na' mai, Ana fee Ria Dula-dale Malalao-malalafu Na neu' lahenda fo hule Ni a.”

Ramatua Yesus ta pake kuasa neme malaka nitu mai fa

14 Lai' esa de, Yesus usi heni nitu neme lahenda pakana' esa mai. Boe ma lahenda ria mulai dedea selu'. Lahenda fo rai na roi ramakokoa' a. 15 Tehuu ruma rae, “Tebe sotee, Ana bisa usi nitu! Huu fo Ana hapu kuasa neme malaka nitu mai, ri' Balsebul.” 16 Lahenda feke' ara nau soba Yesus. Basa boe ma ara hule fo Ana tao tanda heran esa bali ela natudu si nae, Ria kuasa Na neme Manetualain mai. 17 Tehuu Yesus bubulu' sira dudu'a-aafi tadalu nara. Boe ma Ana dedea nae, “Maneniko nai nusa' esa dale' ana raun ara, ratati ao, tantu nusa' ria nalulutu'. Leo' na boe, maneniko nai uma esa dale' uma isi nara esa no esa ralelena ao' raroo, sona tantu uma ria dale' esa ta neu esa dale' boe'. 18 Maneniko nitu' a usi selu' nitu, sona sira malaka na homu pareta ta namanoso fa! De, emi mae Au usi nitu pake nitu a kuasa na, sona ta la'e fa! 19 Mafarerene'! Emi lahenda mara boe usi ralela' nitu, tehuu ta pake nitu a kuasa na fa. De, emi boso' dedea mafarara'u' mae, Au usi nitu pake nitu a kuasa na. De, emi sale Au, tehuu neu' ko emi lahenda mara si' raetu' rae, emi ri' sala. 20 Maneniko tetebes ara Au usi nitu pake Manetualain kuasa na, ria natudu nae, Manetualain pareta na nai dae-bafo' a nanenea' so. 21 Maneniko lahenda bara'ai ina' esa pake tee-tafa', fo nanea neni' uma na, tantu hata-heto nara ta mopo fa. 22 Tehuu maneniko lahenda esa bara'ai na lena ria mai suu ni boe ma nasekin, sona roso reni lahenda ria tee-tafa nara. Ma huru reni hata-heto nara fo reu babati fee ana mana tuka dea nara. Doo-naru basa ia lahenda bara'ai ina' masososa' ria tai-namahena neu' ria tee-tafa nara. Tehuu besa' ia ana ta bisa tai-namahena tee-tafa' sira so. 23 Mafarerene' matalolole! Lahenda fo ta sama-sama no Au fa, ria nana Au musunoo kara. Ma lahenda fo ta nau tulu-fali nai Au nonoi-tatao ki, sona ana nalai heni aon.”

Nitu a nau fali selu' leo mamana paraa na neu

24 Yesus dedea tamba selu' bali nae, “Maneniko ita usi heni nitu a neme lahenda esa mai, sona ana leo mamana lino-nees a neu fo saka mamana hahae'. Huu no ana ta hapu mamana' fo naraa fa, boe ma ana afi nae, ‘Ee! Ta hapu mamana' fa leo' ia, de malole lena' au fali uu leo selu' nai lahenda maulu' ria.’ 25 Basa de ana fali, boe ma naneta noi mamana' ria, makamoi' a ma mana ator matalolole' so. 26 Boe ma nitu ria neu naloo na nonoon hitu fo makaresi' lena heni ria bali. Boe ma basa si reu leo nai lahenda ria, ara duduku-papau' ana. De, besa' ia lahenda ria masoda na soe lena bali.”

Maua-manale bauina'

27 Yesus bei dedea no lahenda kadodou ina' sira, te ina' esa nai na ana naloo nae, “O mama Ma naua-nanale bau-ina, huu fo ana boki ma anutu na!” 28 Yesus nataa nae, “Tebe, mama! Tehuu maua-manale bauina' lena ria bali, nana lahenda fo namanene Manetualain Hara-dasin, ma ana tao tukan!”

Lahenda ra hule Ramatua Yesus fo natudu buti dei!

29 Fai' fo Yesus bei dedea, nana lahenda dodou' rarurupu eo raa Ni. Boe ma Ana dedea nae, “Lahenda besa' ia ra, ralela' noi tatao tadalu' a. Ara hule kokosen Au fo tao fee si tanda heran, ela ara bubulu' rae Au ia, nana tetebes ara Manetualain lahendan. Sekonaa te fai a ulu na Manetualain fee si tanda heran so, pake mana nesi matan Yunus. Ria dai so! 30 Fai a ulu na Yunus nafada kota Niniwe lahenda nara nae, saledale-tu'etei mara dei. De, fai a ulu na hata fo dadi neu' Yunus, dadi tanda soaneu' asa nae, Manetualain ri' nadenu ni. Leo' na boe neu' Ana Lahenda. Au mai afada emi fo muste saledale-tu'etei mara. De, hata fo dadi neu' Au, neu' ko dadi tanda soaneu' lahenda besa' ia ra nae, tebe Manetualain ri' nadenu Au. 31 Neu' ko losa dae-bafo' a nonoe na, maneniko Manetualain dadi neu' Mana ee dedea', neu' ko ina mane' neme ona mai, ana nasoda selu', fo dadi sakasii. Ana neo mata-mata emi basa fo ri' masoda nai besa' ia nae, ‘Emi nana koa-pakana'!’ Huu fo fai' a ulu na, ina mane' ria neme doo' a mai ela nita mata' mane' Soleman malela na. Sekonaa te, besa' ia Lahenda esa nai emi talada malela Na lena heni mane Soleman. Tehuu emi ta nau tao dale' neu Ana fa! 32 Ma ta noi mesa' ana fa! Neu' ko lahenda reme Niniwe mai boe, ara neo mata-mata emi fo ri' masoda besa' ia rae, ‘Emi nana koa-pakana'!’ Ara rae leo' na, nana huu tepo' fo Yunus neu nafada si Manetualain hihii-nanaun, boe ma ara saledale-tu'etei nara. Sekonaa te, besa' ia Lahenda fo lena heni Yunus nana nai emi talada, tehuu emi ta nau saledale-tu'etei mara fa!”

Masoda makaledo' a

33 Yesus tuti selu' dedea Na nae, “Lahenda dede na dedede teioe' a, basa nana fua ni neu' mamana madema, ela nahaa nai kama ria dale' fee basa lahenda fo kodi na' reu a. Ta hapu lahenda dede na dedede' a, sona tatana etu ni neni' lapaneu, do nafuni naisa' ana. Ria sosoa-raraan ta'a! 34 Emi mata mara boe sama leo' dedede' a. Ana nahaa-nakaledo nai emi dale mara. Maneniko mata' a ma'iu, sona lahenda mete basa-basan neni' dale tadalu' a. Tehuu maneniko mata' a makaledo' a, sona lahenda mete basa-basan neni' dale malole a. 35 Afi fo ela makaledo' fo nai emi dale mara a, nahaa naan seli, sama leo' ledo a. Makaledo' fo nai emi dale mara a, boso' sama leo' bula' a haa na, fo noi nasararaa' a. 36 Maneniko emi dale mara makaledo' a, losa' ta hapu lela ana' esa maiu' a boe', tantu katema' emi masoda ma boe makaledo' a, sama leo' dedede bauina' a nahaa fee emi masoda ma.”

Ramatua Yesus nasa'ai lahenda Yahudi ra malaka agama nara

37 Yesus dedea basa, boe ma lahenda agama Farisi esa, ana hule Ni fo mai naa-ninu nai uma na. Losa na, boe ma Yesus kodi leo uma dale' neu de natuu' nai mei nanaa' a. 38 Tehuu manuu uma' a heran, nita Yesus naa-ninu ta safe naulu' lima na, tuka lahenda Farisi ra atoran a. 39 Basa boe ma, Yesus nafada ni nae, “Emi lahenda Farisi ra kahere'! Emi homu mahere atoran agama ma! Emi mafarerene' safe noi bika-galas ara dea nara losa' makadila' a, tehuu ta mafarene fo safe makamomoi emi dale makekeo-makakanum fo ri' tadalu' ma mana tendetuu' sira. 40 Koa-pakana', emin! Boso' mafarene henin. Manetualain adu na poo' dea, ma Ana adu na poo' dale boe. 41 Tehuu malole lena', emi fee lahenda kasian ara neme hata fo manuu ni, ela emi bisa makamoi' a nai Manetualain mata Na. 42 Lahenda Farisi emin! Neu' ko emi hapu soe! La'eneu' fee Manetualain babati' esa neme babati' sanahulu mai, emi bareken basa-basan, aana-bauina'. Losa leo bumbu aana' neme oka-tine mara mai boe, emi bareken mamate'! Tehuu emi ta tao dale' neu' hihii-nanau' fo lena heni a. La'eneu' hata fo sue Manetualain, ma hihii-nanau' fo beibebera' a, nana emi mafarene heni si! Tebe ita muste fee taroo Manetualain nuu babati na neu, tehuu boso' mafarene heni hata fo lena heni a. 43 Neu' ko emi hapu soe! Huu no emi mahii' saka mamana malole ina' nai uma mamaso' dale, ma mahii' saka hada-horomata a nai mamana' fo soaneu' basa lahenda ra. 44 Neu' ko emi hapu soe! Huu no emi sama leo' rates mana lutu taa'. Lahenda la'o resi' na, tehuu ara ta bubulu' rae, rates nai na, nana huu dae fo nai rates lain makamoi' a, tehuu nai dale' naboo puru. Sekonaa te tuka ita hada na, lahenda fo molo neu' rates a fo tao nakekeo ria ao-ina na, de ta naraa maso' leo uma mamaso' dale' neu fa. Emi lahenda Farisi ra sama leo' rates ria! Nai dea mara sona nonoo' nae emi makamoi' a naan seli. Tehuu nai emi dale mara henu' no hihii-nanau' maboo puru' a. Lahenda fo ranenea' ro emi a rakekeo-rakakanu boe.” 45 Lahenda malela atoran agama Yahudi esa nai na, ana naraufako Yesus dedea na nae, “Papa Mesen! Bisina' a Papa dedeam sira, li'u la'e ami boe!” 46 Tehuu Yesus sipo' ana nae, “Tebe! Emi lahenda malela atoran agama Yahudi ra, ela emi hapu soe boe! Emi ta tulu-fali lahenda, ma tao mamakafa ria masoda na, tehuu emi tao tamba fee si susa neni' emi tao atoran agama mabera a. Basa nana fee lahenda lepa emi atoran rupa mara. Tehuu emi ta lepa soba maneni lelepa mabera ria meni' lima u'u esa boe'! 47 Neu' ko emi hapu soe! Huu no emi masapute lutu rates fee Manetualain mana nesi mata fai ulu nara, fo fee hada' neu' asa. Sekonaa te, emi bei-ba'i mara ri' raisa mana nesi mata sira! 48 Emi boe ei' esa mo bei-ba'im sira. Ara tipa heni Manetualain manesimata nara, ma raisa si. Basa boe ma emi lutu rates fee manesimata sira, fo dadi tanda nae, emi boe sipo' no malole bei-ba'im sira. 49 Huu ria na, Manetualain fo ri' bubulu' basa-basa ni a, parna nafada nae, Neu' ko Au adenu mana nesi mata kara, ma lahenda nadedenu feke' ara fo leo lahenda dae-bafo' a mai. Basa, te lahenda sira ese-rumu ramimina' ruma, ma raisa ruma.’ 50-51 Lahenda fo rasoda nai besa' ia, muste lepa ra natataa mabera neme basa lahenda fo raisa Manetualain mana nesi mata nara so a. Ria reke ni neme Manetualain adu na dae-bafo' ia, mulai neme Habel mamate na, losa mate'e oe na, Sakaria. Ria nana, raisa ni nai mei tutunu-hohotu' a no Kama Makamoi' a talada, nai Manetualain Uma Mamaso Ina Na dale'. Emi boe lepa ma sira huhukun ria! 52 Lahenda malela atoran agama Yahudi emin! Neu' ko emi hapu soe! Huu fo emi homu koe' fo ri' bisa soi lelesu a ela lahenda bubulu' ratalolole Manetualain hihii-nanaun. Tehuu emi ta nau maso' leo na' meu. Tadalu lena bali, ri' emi matabaa etu lahenda, ela ara boso' maso' leo na' reu!” 53-54 Yesus dedea basa, boe ma lahenda malela atoran agama Yahudi ria no lahenda Farisi ra ramumuu Ni. Mulai neme fai ria mai, ara soba Ni de ratanen rupa' ara ela rahihii' Ana fo ratudan. Ara rasaka eno' fo tao dedea' roo Ni.

Lukas 12

Manea ao mara fo boso' tuka lahenda Farisi mana pepeko-papaki' ara

1 Tepo' ria, lahenda rifun hida mai fo nau nenene neu' Yesus. Ara la'o raseseti ao rarurupu ra Yesus. Boe ma Ana dedea naulu' no ana mana tuka dea nara nae, “Manea ao mara fo boso' tuka lahenda Farisi masarole-masarali' ara. 2 Ara fufudi' rae sira malole a, tehuu neu' ko sira fufudin ria nananita'. Huu fo besa' ia hata nafuni' a neu' ko nananita'. 3 Hata fo besa' ia emi dedea mafufuni' ana, neu' ko lahenda ramanenen neu' loa na. Hata fo emi maboboto' ana nai kama dale', neu' ko lahenda dedea rambera ni nai lahenda dodou' matan.”

Lahenda uuku-susudi na nai Manetualain matan

4 Yesus dedea tamba nae, “Ana kara emin! Boso' bii kalu lahenda nau raisa emi. Huu fo ara raisa noi emi ao-paa mara, tehuu ta bisa tototo emi sumane mara fa. 5 Au nau afada ae, emi muste bii neu' bea. Emi muste bii neu' Manetualain. Huu fo Ana bisa naisa emi, basa te tu'u emi leo naraka dale' meu. De, Ria ri' emi muste bii-mamata'u Ni. 6 Soba emi dodoo, manupui karutu' a beli na bau bea? Beli' baina' a, hete?! Manupui' lima sona sen dua, hete? Leo mae leo' na, tehuu Manetualain ta nafarene heni esa boe'. 7 Leo' na boe Manetualain tao dale' neu' emi. Ana reke na emi laka doo mara dedesi na. De, emi boso' bii, huu fo tuka Manetualain sona emi beli mara lena manupui karutu' kakabaina' sira.”

Boso' mae' manaku Ramatua Yesus

8 Basa boe ma Yesus dedea selu' no ana mana tuka dea nara nae, “Nenene matalolole! Maneniko hapu lahenda naparani manaku neu' Au, nai lahenda dodou matan nai dae-bafo' ia, neu' ko Au boe manaku neu' ria, nai Manetualain eila'o-limalopen nai nusatetu-ikutema' a ae, ria nana Au lahenda ki. 9 Tehuu maneniko lahenda fo dedea neu' lahenda dae-bafo' a mata na nae, ana ta nalela' Au, neu' ko Au boe dedea neu' Manetualain eila'o-limalope na matan, nai nusatetu-ikutema' a ae, Au ta alela' ana fa. 10 Au nana, Ana Lahenda. Maneniko lahenda dedea nakekeo Au nade malole ka, sona Manetualain bei sadia nafarene heni salan ria. Tehuu maneniko ana dedea nakekeo Manetualain Dula-dale Malalao-malalafu Na nade malole na, Manetualain ta nafarene heni ria sala na fa. 11 Maneniko lahenda kolaa' emi leo mamana parisa dedea agama a, do leo mana pareta ra meu, huu no emi mamahere neu' Au, emi boso' bii', mae masala'e tao ao-ina mara leo' bea'. 12 Huu fo neu' ko fai ria te, Manetualain Dula-dale Malalao-malalafu Na nanori emi dedea-nafada matetu-maraa' a, fo emi bisa mataa si.”

Lahenda kamasu'i pakana' a tutui na

13 Basa ria, boe ma lahenda kadodou ina' sira esa natane Yesus nae, “Papa Mesen! Mafada au a'a ka fo babati ami papa ma posaka nara no au dei.” 14 Tehuu Yesus nataa ni nae, “Ae! Bea rina so'u na Au dadi Mana ee Dedea' fo aetu' emi dua dedea rupa leo' na mara?” 15 Basa boe ma Yesus dedea no lahenda kadodou ina' sira nae, “Emi muste besa-besa ela boso' tendetuu. Huu fo hata-heto dodou' a ta neni tetu-tema' fa.” 16 Basa boe ma, Ana tui dedea nasasama' esa nae, “Hapu lahenda kamasu'i esa, oka-tine ni reni buna-boa' dodou-ina'. 17 Losa' uma pepeda-fufua nara henu-sofe', ma ta bulu' nae tao leo' bea so'. 18 Basa boe ma ana naetu' nan nae, ‘Au saka' tao leo ia! Au fate heni uma pepeda-fufua paraa' ara, fo afoa selu' kaba'uina, basa nana peda au oka-tine kara buna-boan ma basa hata-heto feke' ara reu' na. 19 Maneniko leo na', neu' ko au dedea o ao-ina ka ae, ‘Ae! Uma pepeda-fufua' a henu' so! Nanaa' dai fo taa-tinu losa teu-to' ara!’ De mua-minu malada ma matuu matule' ei ma leo!’ 20 Tehuu Manetualain nafada ni nae, ‘Ae! Pakana' on, e! Hatun ia boe, o mate. Basa, nana bea hapu o uma pepeda-fufua ma oe-isi nara, e?’ 21 De leo ia'! Lahenda bisa ranuu-raena hata-heto dae-bafo' dodou' soaneu' ria ao-ina heheli na, tehuu tuka Manetualain, ria nana lahenda hata taa', huu fo ana doo' a neme Manetualain mai.”

Mamahere noi neu' Manetualain

22 Boe ma Yesus nanori ana mana tuka dea nara nae, “Emi boso' dale mara dodaa' la'eneu' mia ubea', do pake ubea'. 23 Huu fo ita masodan ia, lena neme nanaa-nininu ma kakao-papake. 24 Mete maneni manupui kaa' ara! Ara ta sele-tande, ta etu-oru, ma ta ranuu uma pepeda nanaa' fa, tehuu Manetualain naboi si. Kalu leo' na, tantu Ana nahao emi boe. Huu fo Ana uku-sudi emi lena meme' manupui' sira mai. 25 Maneniko lahenda titiro aon nai tiro ao a, basa boe ma dale na dodaa', sona ana bisa namananaru teu nara, do? Ta bisa fa! 26 De, maneniko emi dale mara dodaa' neu' hihii-nanau' aana' fo ta neni buna-boa' esa boe', ubea' taon de emi dale mara dodaa' neu' hihii-nanau' bauina' ara? 27 Mete maneni buna nura a. Ara ta tao oka-tine fa, ma ta heke-tenu boe'. Tehuu mane Soleman a papake rela-sa'a na boe, ta dai buna nura ria lole na fa. 28 Huu fo Manetualain naboi nau lutu' fo sosoa-raraa' ta'a, ana nasoda noi fai' ia, basa nana balaha' te mate ni, de lahenda ra hotu henin. Maneniko leo' na sona, Ria boe bisa naboi emi fo beli mara lena neme nau a mai. Ubea' taon, de ta mamahena neu' Ana fa? 29 Leo' na boe emi boso' masapute la'eneu' nanaa-nininu' a. Huu fo Manetualain ri' urus. 30 Lahenda fo ta namahena neu' Manetualain, ara sota raan seli' fo rafaduli neu' basa hata sira. Tehuu emi ia sona ta leo na' fa, huu fo emi Papa ma nai nusatetu-ikutema' a bubulu' basa-basan fo emi parluu a. 31 Emi malala'o maulu' Manetualain nonoi-tataon, sona neu' ko Ana urus fee emi, basa hihii-nanau' ia ra.”

Peda hata-heto nai nusatetu-ikutema' a

32 Yesus dedea naroo nae, “Emi sama leo' bibi-lopo, de bara'ai' ta'a. Tehuu boso' bii'! Huu fo emi Papa ma nai nusatetu-ikutema' a nana, Mane Bauina'. Ana nanuu ubea', sona dale Na namaho'o bati fee ana nara. 33 De, meu se'o heni emi hata-heto mara fo babati doi nara fee lahenda manato'a-manata' ara. No ria na emi peda hata nai nusatetu-ikutema' a nai mamana malolole, de nanenete naroo. Na'o ra ta bisa reu ramana'o ni fa. Hihiki ra boe ta bisa raa ralutu ni fa. 34 Mafarerene' matalolole! Emi hata-hetom nai bea, sona dale mara rai na boe.”

Lahenda nadedenu' fo sadia nalalau hatu-leledon

35-36 Yesus dedea bali nae, “Hatu-leledon emi muste sadia fo malalau neu' Manetualain. Sama leo' ata nanea nahani ria manuu uma na fali neme feta kakabi' a mai. Maneniko manuu uma' a dedelu lelesu a, sona ana bisa nalale fo soi ni. 37 Maneniko manuu uma' a mai, fo nita lahenda mana noi nara rahani leo' na, tantu ara raua-ranale. Huu fo neu' ko manuu uma' a natudu fee si dale malole na. Ana pake papake nonoi-tatao' a fo neu nalalau lahenda mana noi nara neni', nanaa-nininu malada. 38 Lahenda mana noi sira tebe raua-ranale, huu fo ara ralalau sira manuu uma na no malole. Leo mae manuu uma' a mai li'u hida a, fatiladan do dulupilan, sira manasadia'. 39 Dodoo matalolole! Maneniko manuu uma' fo bubulu' matetu' na'o ra mai li'u hida, tantu ana ta fee lela' fo na'o sira ofe uma na fa. 40 De, emi muste sadia kokosen, nana huu ta hapu lahenda esa bubulu' matetu' fai hida' Ana Lahenda natafali mai.”

Mana tuka dea fo dite-tama nahere, ma mana tuka dea fo ta dite-tama nahere fa

41 Boe ma Petrus natane Yesus nae, “Papa Mesen! Bisina' a Papa dedea nasasama ma nana la'e noi ita mesa' kata, do la'e basa lahenda ra?” 42-44 Boe ma Yesus nataa nae, “Dedea nasasama' ria la'e basa lahenda fo tao sama leo' malaka urusan fo nafaduli nalela', ma dite-tama nahere neu' malaka na. Huu fo neu' ko malaka na so'u nan ela bati nanaa' fee basa ata ra. Maneniko ana nakate tao natetu ria nonoi laka na, sona leo mae malaka na mai fai bea a tehuu ana tao malole kokosen. De naua-nanale, huu fo neu' ko malaka na so'u nan ela nafaduli ria hata-heton katema'. 45 Tehuu malaka urusan ria soe, kalu ana mulai afi nae, ‘Eh! Tantu tou lasi' a doo' a dei fali main.’ Boe ma ana nafero ata ina-tou feke' ara, fo popo'o si. Basa nana ana natuu' naa-ninu nasosoe aon losa' mafu'. 46 Tehuu neu fai' fo malaka urusan ria ta bubulu' hata esa boe', kekeneu te malaka na fali main. Boe ma malaka a popo'o tuti' ana, basa nana usi henin, fo hapu babati na nai dea' sama-sama no lahenda fo ta tao tuka malaka na hihii-nanaun. 47 Soaneu' ata fo bubulu' malaka na hihii-nanaun, tehuu ana ta sadia tao tukan, do ta nau tao tukan fa, neu' ko ana hapu huhuku mabera. 48 Tehuu ata fo noi-tao nasala', nana huu ana ta bubulu' malaka a hihii-nanaun, neu' ko huhuku na kafa' a. Huu fo lahenda bea sipo dodou', sona partutu ni boe dodou'. Lahenda fo sipo nonoi bauina', ria lelepa na boe bauina' a.”

Ramatua Yesus nanori-nafadan ta neni mole-dame fa

49 Yesus tuti naroo dedea Na nae, “Au mai fo ela tada heni lahenda kara reme lahenda feke' a nai dae-bafo' ia. Ria sama leo' lahenda pake ai, fo hotu heni kadafu' a. Au ahii' kalu ai ria pila nai basa mamana' ain. 50 Tehuu Au muste lepa a'ulu' doidoso mabera a. Neu' ko Au doidoso tebe, losa' Au nonoi laka ka basa ni so. 51 Emi afi mae Au mai nana uni mole-dame nai dae-bafo' ia, do? Ta'a! Au mai fo tao a lahenda rahuu-ralena, rasesefi bafa' ma tao a si rasida-sai', huu no Au nanori-nafada ki. 52 Mulai neme besa' ia mai toranoo' a no toranoo'a ara sida-sai'. Nai kileoboboki' esa dale', telu soa' dua, dua soa' telu. 53 Papa' a soa' ana na; ana' a soa' papa na. Mama' a soa' ana na; ana' a soa' mama na. Arina' a soa' manafeu na; manafeu' a soa' arina na.”

Malela' matalolole fai susa a tanda nara

54 Boe ma Yesus dedea no lahenda kadodou ina' sira nae, “Maneniko emi mita oa keoina' a toda nai murii, emi mae, ‘Tanda ia nana nae, uda a saka' mai.’ Tebe leo' na. 55 Maneniko ani onas a fufuu mai, emi mae, ‘Tanda ia nana nae, fai' ia makahana na seli.’ Tebe leo' na. 56 Ae! Lahenda masarole-masarali' emin! Emi tanda malela' dae-bafo' a ma oa-ani. Tehuu ubea' taon de emi ta nau bubulu' Manetualain hihii-nanaun nai saman besa' ia?”

Mole-dame mo musunoo mara

57-58 Yesus dedea tamba selu' nae, “Maneniko emi madedea, sona ubea' taon de emi ta bisa maetu' ao mara tuka matetu na fa! Malole lena' madame ao ma'ulu' dei! Boso losa emi nai mana ee dedea' ara matan, boe ma ana naetu' fo huku emi nai bui dale'. 59 Huu fo maneniko mana ee dedea' ara raetu' ran leo' na, sona emi ta bisa kalua fa, losa' emi mahuta basa dei.”

Lukas 13

Foa ela masoda tadalu' a, fo matafali mai tuka Manetualain hihii-nanaun

1 Fai' ria, lahenda rafada Yesus rae, gubernor Pilatus a naisa lahenda Yahudi hida reme Galilea mai, tepo' fo ara reni tutunu-hohotu' nai Uma Mamaso Ina nai Yerusalem. 2 Yesus namanene leo' na, boe ma nafada ni nae, “Emi dale mara mae Manetualain namate lahenda Galilea sira, nana huu sala nara bau lahenda Galilea feke'? 3 Tuka Au sona sala ria! Tehuu kalu emi ta saledale-tu'etei mara meme sala-siko mara mai, sona emi malulutu' leo' sira boe. 4 Boe ma lahenda kasanahulu falu' fo ri' manara nai Siloam refa neu de nanete naisa si a, nana sira sala nara bau lena basa lahenda fo rai Yerusalem, do? 5 Tuka Au sona sala ria! Tehuu kalu emi ta saledale-tu'etei mara meme sala-siko mara mai, sona emi malulutu' leo' sira boe.”

Ai huu' fo ta naboa fa, sama leo' Manetualain lahendan fo buna-boa' ta'a

6 Boe ma Yesus nafada dedea nasasama' esa nae, “Lahenda esa nanuu ai huu esa nai oka na dale'. Ana mai kokosen fo saka ai huu' ria naboa na. Tehuu boa' bei ta. 7 Boe ma ana nafada mana noi oka' a nae, ‘Teu' telu ian, au mai kokosen fo saka ai huu' ia boa na, tehuu au ta hapu boa' esa boe'. De lo'o henin, huu fo ana naseseka nahenu mamana' a.’ 8 Tehuu mana noi oka' a sipo' nae, ‘Papa boso' mamanasa'. Neme na fo teu ia au fufu'a-aali ai huu' ia, ela nalole selu' dei. 9 Bate manafali' boe ma ana naboa, sona malole a. Tehuu maneniko ta'a, sona dei lo'o henin.’ ”

Ramatua Yesus puli na ina kotiai pukudou' a, la'e fai huhule-haradoi'

10 Lai' esa de, Yesus neu nanori-nafada nai uma mamaso' dale', la'e lahenda Yahudi ra fai huhule-haradoin. 11 Nai naa hapu ina' esa pukudou ni teu' sanahulu falu so, huu fo nitu a tataon. Ana ta bisa napadei natetu fa. 12 Yesus nita ina' ria, boe ma Ana naloo nan, de nafada ni nae, “Mama! Besa' ia mama ka te'e ma aom so.” 13 Boe ma Yesus fua lima na neu' ina' ria, no hatemata' ria boe koti'ai pukudou na namaroo na aon tuti' a. Boe ma ana hule makasi, ma io-oa neu' Manetualain. 14 Tehuu uma mamaso' ria malaka na namanasa, huu fo Yesus puli na lahenda la'e fai huhule-haradoi'. Boe ma ana nafada lahenda kadodou ina' ara nae, “Nai mamaso' esa dale', fai nonoi-tatao' fai' nee. De, malole lena' lahenda kamahedis ara saka lahenda fo puli si, sona ara mai la'e fai sira. Boso' mai la'e fai huhule-haradoi'!” 15 Tehuu Yesus nataa ni nae, “Ae! Lahenda masarole' masarali' emin. Nai fai huhule-haradoi' boe emi moi nonoi', hete?! Huu fo emi meu po'i sapi mara ma keledei ra fo hani si, hete?! 16 Ina' ia, nana ba'i Abraham tititi-nonosin, sama leo' ita. Malaka nitu heke nan teu' sanahulu falu ian so. Maneniko Au po'i an la'e fai huhule-haradoi' sona, sala do?” 17 Yesus musunoo nara ramanene ra ria, boe ma ara mae'. Tehuu lahenda kadodou ina' sira ramaho'o huu fo Ria nonoi-tatao malole nara.

Ramatua Yesus fee nasasama' la'eneu' ai deke ana' a

18 Boe ma Yesus dedea naroo nae, “Au asasama' Manetualain lahenda nara sama leo' ubea'? 19 Masososa na sira noi baiana' asa, tehuu doo-doo boe ma ara tamba dodou'. Sira mulai sama leo' ai deke ana' a. Lahenda sele ni nai oka'. Basa de ana mori boe ma dadi neu' ai huu bauina'. De, manupui' ara rarunu reu' ba'e nara.”

Ramatua Yesus fee nasasama' la'eneu' ralu tetei' a

20 Basa boe ma Yesus dedea bali nae, “Au asasama' Manetualain lahenda nara no ubea' bali? 21 Ria sama leo' ralu tetei' a fo ina' ara ame rabua ni no uu' saku dua, ela tao roti dodou'. Boe ma uu' mana ame' ria ae losa' bau' basa, huu no ralu tetei kabaiana' ria. Manetualain lahenda nara lelea-nonoren namaloa-namanaru leo' na boe.”

Nusatetu-ikutema' a lelesu na loaana' a

22 Basa ria boe ma, Yesus mulai la'o leo kota Yerusalem neu. Ana tuli lala'o kota ma koro' ara, fo nanori-nafada lahenda ra. 23 Nai mamana' esa, hapu lahenda esa natane Ni nae, “Papa Mesen! Noi lahenda baiana' a ri' bisa hapu soda-mole' a, do?” 24 Ana nataa nae, Lelesu fo leo nusatetu-ikutema' a neu a, loaana' a. De, tia mahere' ei mara fo bisa kodi mesi' na. Huu fo lahenda dodou' soba nau maso' reu, tehuu ta bisa fa. 25 Maneniko manuu uma' a, koe na lelesu a so, neu' ko emi mapadei mahani' dea' fo dedelu lelesu a, ma maloo hule tutulu-fafali' mae, ‘Ramatua'! Soi lelesu a dei!’ Tehuu neu' ko ana nataa nae, ‘Emi nana, bea? Au ta alela' emi fa!’ 26 Tuti' a emi mae, ‘Hapun nai bea papa ta malela' ami fa? Ami biasa mia-minu mo papa. Papa boe manori-mafada ami nai ami eno-dala mara.’ 27 Boe ma neu' ko Ana nataa nae, ‘Bisina' a au afada so, au ta alela' emi fa! Emi ia nana, lahenda mana tao tadalu'. Madoo bai ia' e!’ 28 Fai' bea ma Manetualain naetu' basa lahenda ra dedea nara, emi boreu ma heku nisi mara. Huu fo emi mita ba'i Abraham, ba'i Isak, ba'i Yakob ma Manetualain mana nesi mata nara basa si maso' rai nusatetu-ikutema' a de ratuu' so. Tehuu emi sona nanausi heni' leo dea' meu. 29 Neu' ko lahenda reme dae-bafo' ia bukun haas mai, reme ledo a titii mai na losa tetena neu na; reme ii mai losa ona, fo ratuu' raa-rinu reu' esa, nai Manetualain uma mane na. 30 Tanda matalolole hata ia: Maneniko Manetualain naetu' basa lahenda a dedea na, neu' ko hapu lahenda fo maulu na naendobuko ria nana lahenda aana', tehuu ana hapu hada-horomata bauina' a, sekonaa te Manetualain tao ni neu' lahenda aana'.”

Ramatua Yesus dale na tuda neu' kota Yerusalem a lahenda nara

31 Tepo' ria, lahenda Farisi hida mai de rasare ra Yesus, boe ma rafada rae, “Malole lena', Papa Mesen maheo' doo' a leo mamana feke' muu, huu fo mane Herodes a nau naisa Papa.” 32-33 Boe ma Yesus nataa si nae, “Ae! Tou ria hada-parin sama leo' ue a! Emi meu mafadan mae, ‘Fai ia no balahaa', Au usi nitu, ma puli a lahenda kamahedis ara. Binesa', dei basa Au nonoi Ka.’ Tehuu Au muste oi-tao a selu' bai', fo dei leo Yerusalem uu. Huu fo nai Yerusalem nana mamana' fo raisa Manetualain mana nesi matan. 34 Adoo, Yerusalem lahendan emin, e! Emi ri' maisa Manetualain mana nesi mata nara, ma pia maisa lahenda nadedenu' fo nau mai ratudu emi eno' a. La'i-la'i Au anea-asala'e emi neme tadalu' a mai, sama leo' manu ina' a nasuru-nahapa' ana nara rai dila na dale'. Tehuu emi ta nau fa. 35 Besa' ia, Manetualain ta tao dale' neu' emi uma mamaso mara fa. Basa nate balahaa-binesa' te rou' so. Neu' ko emi ta mita Au so, losa' fai' bea emi manaku mae, ‘Manetualain fee ua-nale' neu' lahenda fo, ana mai neni Ramatua' a nade na, huu fo Ramatua' a ri' nadenu Ni!’ ”

Lukas 14

Ramatua Yesus puli na lahenda, la'e fai huhule-haradoi'

1 Lai' esa de, la'e fai huhule-haradoi', lahenda agama Farisi a lahenda nara malaka ni esa hule Yesus fo neu naa-ninu nai uma na. Ana naa-ninu, tehuu lahenda mama'u Ni, fo nau ritan tao ubea' la'e fai huhule-haradoi'. 2 Fai' ria, lahenda kamahedis peta ao' esa natuu' nai na. 3 Basa boe ma, Yesus natane lahenda malela atoran agama Yahudi ma lahenda Farisi fo raa-rinu rai na nae, “Tuka ba'i Musa atoran a, bole puli lahenda kamahedis, la'e fai huhule-haradoi', do ta'a?” 4 Tehuu ta hapu esa hu'a bafa na boe'. Boe ma Yesus oi la'e lahenda hedi' ria, basa de ana te'e tuti' a. Boe ma Yesus nadenu ni fo fali neun. 5 Basa ria boe ma, Yesus natane si bali nae, “Maneniko hapu ana' esa tuda nala oe dodolu' dale', la'e fai huhule-haradoi', emi meu hela ni leo dea' mai, do ta'a? Maneniko sapi a tuda nala dale', emi mataa' ana, do hela ni leo dea' mai? Tantu emi hela ni dea' mai. Naa, ria sosoa na nae, emi moi nonoi' so, hete!” 6 Ramanene Yesus dedea nae leo' na, tehuu ta hapu lahenda esa bisa sisipo' Ana boe'.

Boso' saka hada-horomata a

7 Fai' ria, Yesus nita lahenda ra mai raa feta nai uma ria. Lahenda dodou' here mamana' nai mata, fo reu' na ratuu'. Ana nita ria, boe ma dedea nae, 8 “Besa-besa, o! Maneniko lahenda raloo emi leo feta kakabi' a meu, sona boso' saka lahenda bau-ina ara mamana nara. Huu fo boso' losa mana tao feta a naloo fui fo lena heni. 9 Maneniko leo' na, sona neu' ko mana tao feta a mai nafada o nae, ‘Boso' mamanasa', e! Papa marali musi' dea' ele, huu fo au sadia kadera ia ra nana fee lahenda bauina' a.’ Boe ma o foa ela kadera ria de muu matuu nai dea', tehuu o mae' so. 10 De, maneniko o hapu naloo' de muu, sona matuu' nai kadera manai dea ra. Neu' ko mana tao feta a nita o, boe ma ana mai nae, ‘Eeh, Papa! Mai' ia matuu'.’ No ria na emi hapu hada-horomata nai basa fui ra matan. 11 Huu fo lahenda bea namatutua-namadedema aon, neu' ko Manetualain natuda ni. Tehuu lahenda fo tao aon sama leo' lahenda aana' a, neu' ko Manetualain so'u-fua ni.” 12 Basa ria, boe ma Yesus dedea no manuu uma' a nae, “Lai' esa selu', maneniko papa tao feta, sona boso' maloo noi kileoboboki mara ro tia-lai lahenda kamasu'i ara! Huu fo tantu sira bisa raloo ratafali' papa. 13 Tehuu maneniko papa tao feta, sona maloo lahenda manato'a-manata' ara, ei hela' ara, lahenda fo ta bisa la'o fa, ma poke' ara. 14 Tantu ara ta bisa balas papa fa. Tehuu maneniko papa maloo si, sona Manetualain ri' balas. Maneniko Ana fee lahenda kamahere' fo mate si a, ara rasoda selu', neu' ko Ana ta nafarene heni papa malole ma fa.”

Nasasama' la'eneu' feta bauina' a

15 Hapu lahenda fo natuu' no Yesus mei esa a namanene leo' na, boe ma ana dedea nae, “Maua-manale a ri', lahenda fo raa-rinu reu' esa nai Manetualain uma mane Na, oo!” 16 Yesus nataa ni nae, “Au tui tutui' leo ia': lahenda esa tao feta bauina', de naloo lahenda dodou'. 17 Fai' fo feta ria mana sadia', boe ma ana nadenu lahenda nadedenu nara fo neu nafada lahenda fo ara hapu naloo' a nae, ‘Mai leo, te basan mana sadia' de saka' mulai ria' so,’ 18 Tehuu basa sira esa'ko nafada' ria pupute-aain fo ela ara ta bisa mai fa. Esa nafada ria pupute-aai na nae, ‘Ae! Au besa' ko asa a oka' esa, de au muste uu dama asudi ni dei. Boso' mamanasa' oo! Huu fo au ta bisa mai fa.’ 19 Hapu feke' a fee pupute-aai na bali nae, ‘Au besa' ko asa a sapi rurulu' pasang lima, au ae uu dama asudi si, de boso' mamanasa', e!’ 20 Feke' ara bali rae, ‘Au besa' ko sao, de ta bisa fa.’ 21 Basa boe ma, lahenda nadedenu' ria fali main de tui malaka na. Malaka feta a namanene na ria, boe ma namanasa mamate'. Basa de ana pareta lahenda nadedenu' ria nae, ‘Kalu leo' na, sona o malale fo kalua! Leo basa eno lai' ia ra muu, ma kota ia eno bafalutu' ara fo maloo muni lahenda manato'a-manata' ara, ei hela' ara, poke' ara, ma luku' ara.’ 22 Lahenda nadedenu' a namanene na ria, boe ma neu naloo lahenda sira. Ana fali, boe ma nafada malaka na nae, ‘Papa! Basa si mai so, tehuu mamana rou' bei dodou'.’ 23 Boe ma malaka ria nae, ‘Kalu leo' na, sona leo koro' fo rai kota a dea', losa leo oka' ara dale' muu. Lele'o sudi bea a, moo si mai fo sadi ratuu rahenu mamana feta ia. 24 Mafarerene! Lahenda fo tipa au naloo ka a, ara ta raa rita au feta ka mina-maladan bai' boe'!’ ”

Bareken matalolole dei, besa' ko tuka Ramatua Yesus

25 Basa ria boe ma, Yesus asa la'o raroo leo Yerusalem reu. Lahenda dodou' tuka Ni. Basa de Ana nasare naa si, boe ma dedea nae, 26 “Lahenda fo tebe-tebe nau tuka Au, ana muste sue Au lena neme basa-basan mai: lena neme ina-ama nara mai, sao-ana nara, a'a-fadi nara, ma lena neme ao-ina heheli na mai. Kalu ta'a, sona lahenda ria ta naraa dadi neu' Au ana mana tuka dea ki fa. 27 Lahenda fo ta nau lepa doidoso nana huu tuka Au, ana ta naraa dadi neu' Au lahenda Ki. Leo mae lahenda raisa ni boe, ana muste lepa naroo. 28 De maneniko nau tuka Au, sona bareken matalolole dei. Leo-leo' lahenda nau nafoa uma matatada' a. Ana muste reke naulu' nae mai te uma ria nabasa doi' hida losa leo lulutu-rarae' a neu. Boso losa doi' ta dai fa. 29 Maneniko ta reke lutu' fa, sona bate ana bei tao noi uma a fanderen a, te basa doi' ara so. Boe ma lahenda hi'a ramamae' ana, 30 rae, ‘Emi mete masudi lahenda ria dei! Ana besa' ko tao fanderen a, tehuu bei ta hata-hata esa boe', te basa doi' ara so.’ 31 Natutudu feke', ri' la'eneu' mana musu ra. Mane' fo nau natati ao, ana muste bareken naulu' no ria nonoo nara. Maneniko soldadu ni noi lahenda rifun sanahulu' a, fo soa' musunoo na lahenda rifun dua hulu na, ee naseki si, do ta'a? 32 Ana bareken basa so, tehuu maneniko ta naseki musu a, sona malole lena', fai' fo musu a bei nai doo' a, ana fee mema' lahenda nadedenu' ela ator fo mole-dame. 33 Leo' na boe lahenda fo nau tuka Au. Ana muste bareken neu-mai nae, ana sadia foa ela basa-basan, do ta'a? Kalu ta'a, sona lahenda ria ta naraa dadi neu' Au ana mana tuka dea Ki fa.”

Lahenda fo ta naraa tuka Ramatua Yesus, sama leo' masi' fo sosoa-raraa' ta'a

34-35 Yesus nafada selu' dedea nasasama esa bali nae, “Tebe masi' a malole. Nanaa' mina-malada oo masi' dei. Tehuu maneniko masi' a dadi mamin sona sosoa-raraan ubea'? Ta bisa pake ni so'. Tao ni neu' pupuk boe ta bisa fa, de tu'u henin. De, emi musti dadi sama leo' masi', fo ela masue-malai ao mo basa lahenda. Bea nanuu ridoo', sona nenene natalolole!”

Lukas 15

Bibi-lopo mana mopo' a

1 Tepo' ria, lahenda mana susu bea ra ma lahenda mana dadi taa' feke' ara, roi mai-mai' a leo Yesus mai, fo nau nenene neu' Ana. Tehuu lahenda Yahudi ra tao si reu' lahenda ta malole fa. 2 Lahenda Farisi ra ma mesen agama Yahudi ra, rita leo' na, boe ma ara ramumuu rae, “Ae! Lahenda ia natia' no lahenda mana dadi taa' ara. Lena-lena' Ana natuu' naa-ninu no si bali!” 3 Yesus namanene leo' na, boe ma Ana tui fee si dedea nasasama' esa nae, 4 “Uni' ko leo neme emi mai lahenda esa nanuu bibi-lopo natun esa. Boe ma mopo esa. Besa' ia lahenda ria muste tao ubea'? Tantu ana foa ela bibi-lopo kasio hulu sio' sira reu' mamana lino-nes a, fo neu saka bibi-lopo mana mopo' ria losa' hapun. 5 Maneniko hapu ni sona nasaa neni fali' ana no namaho'o. 6 Losa uma, te naloo na tuti' nonoo nara, boe ma nafada nae, ‘Ae! Emi mai fo ita tamaho'o dei! Huu fo au hapu fali' bibi-lopo mana mopo' ki ria so.’ 7 Naa, nai nusatetu-ikutema' a boe leo' na. Maneniko lahenda masala' esa saledale-tu'etei na, basa nana natafali leo Manetualain neu, sona nusatetu-ikutema' a isi na katema' asa ramaho'o. Ara ramaho'o raan seli nana huu lahenda esa natafali leo Manetualain neu, lena heni lahenda sio hulu sio fo masoda nara roos a, ma ara ta heo eno feke' a fa.”

Doifula mana mopo' a

8 Yesus tui selu' dedea nasasama' esa bali nae, “Ina' esa nanuu doifula' sanahulu. Kekeneu te mopo esa. De besa' ia tao aon leo' bea? Tantu ana dede dedede' fo loti na basa mamana' ara, ma kakai uma ria losa buku nara lala'en, ela saka natalolole doi' ria. 9 Ana nita doi' ria, boe ma naloo uma manenea' sira lahenda nara, de nafada si nae, ‘Ae! Emi mai fo tamaho'o dei! Huu fo au hapu fali' doi mana mopo ka so!’ 10 Nai nusatetu-ikutema' a boe leo' na. Maneniko lahenda masala' esa saledale-tu'etei na, ma fali leo Manetualain neu, tantu eila'o-limalope fo rai nusatetu-ikutema' a ramaho'o raan seli.”

Ana mana mopo' a

11 Basa boe ma Yesus tui selu' dedea nasasama' feke' esa bali nae, “Ama' esa nanuu ana tou' dua. 12 Fai' esa, boe ma ana muri' a nafada papa na nae, ‘Papa! Besa' ia bati fee au hata posaka kara mai leo!’ Boe ma papa na bati hata-heto sira fee anan dua si. 13 Ta doo bea boe', te ana muri' a se'o heni nuu babati nara. Basa boe ma popoti na bua-loa nara, de leo nusa doo' neu. Nai na, ana tutu'u-kakari doi-talin, ma nasosoe aon nai masoda taohiro-taohari na. 14 Nabasa doi nara, boe ma nusa' ria hapu fai laa-roe ina' a, losa' ana to'a-taa nan seli' boe. 15 Basa de, ana neu saka nonoi'. Boe ma hapu lahenda esa nai nusa' ria sipo' ana de nadenu ni hani bafi. 16 Huu no ana' ria namalaa naan seli, boe ma nahii' naa bafi sira nanaa nara. Huu fo ta hapu lahenda nau rahao ni fa. 17 Doo-doo boe ma ana afi neu-mai nae, ‘Nai au papa ka uma na, basa lahenda mana noi ra raa-rinu losa' rabete. Sekonaa te au nai ia mate no laas a so. 18 Malole lena', au fali leo papa ka uma na uu. Basa nana afada ni ae, “Papa! Au tao sala bauina' neu' Manetualain ma papa ka so. 19 Au ta araa dadi uu papa ana mi so'. Leo mae papa ka sipo' au fo dadi ata nai papa ka uman dale', boe malole a!’ ” 20 Afi na ria, boe ma ana fali leo papa na uman neu. Bei nai doo' a te papa na nita ni so, boe ma dale na tuda neu' ana. Ana onda neme uman lain mai, de nalai neu soru' anan fo ri' fali mai ni so a. Basa boe ma holu nan de de'in. 21 Boe ma ana' ria dedea no papa na nae, ‘Papa! Au tao sala bauina' neu' Manetualain ma papa ka so. Au ta araa dadi uu' papa ka ana mi so.’ 22 Tehuu papa na pareta tuti' lahenda mana noi nara nae, Ae! Malai' a! Meu hai meni badu malole fo fee ni pake. Olu rereli neu' lima uu'u nara, ma sopatu neu' ei nara. 23 Meu hela ma sapi boi ria fo hala ni, huu fo ita nau tao feta bauina'. 24 Nana huu au ana ki ia sama leo' mate ni, tehuu besa' ia ana nasoda selu' so. Mopo ni, tehuu besa' ia hapu fali' ana so.’ Dedea basa nae leo' na, boe ma ara mulai feta de ramaho'o-ratadale. 25 Fai' ria, ana ulu' a ta nai uma fa, huu fo noi nonoi' nai oka'. Ana fali neun, bei nai doo' a te namanene me'o-labu lii', ma lahenda ra roke-foti. 26 Boe ma naloo na lahenda mana noi esa, de natane ni nae, ‘Ae! Tao rame ubea' ia?’ 27 Lahenda mana noi ria nataa nae, ‘Malaka a fadi ma fali main so. De, papa nadenu tati sapi fo tao feta bauina', huu fo ana na fali main no soda-mole' so.’ 28 Ana ulu' a namanene na ria, boe ma namanasa. Ana ta nau leo uma dale' neu so bali'. De papa na lele'o ni fo ela maso' leo uma dale' neu. 29 Tehuu nasa na lua de nae, ‘Papa! Soba papa ka dodoo dei! Doo-naru basa ia au oi-tao fee papa ka, sota an seli sama leo' ata a. Au ta alenalaka alela' neu' papa ka hihi-nanaum fa. Leo mae leo' na boe, tehuu papa ka bei ta parna fee bibi ana' esa fo au tao feta ela o nonoo kara mamaho'o boe'. 30 Tehuu papa ka ana mana tutu'u-kakari doi-tali mi ria, neu namina ina' de nabasa papa ka doi mara. Besa' ia ana fali mai ni, boe ma papa ka tati sapi mapeta' fo tao feta bauina' fee ni.’ 31 Tehuu papa na sipo' ana nae, ‘Ana susue' on! Nenene matalolole! Doo-naru basa ia nana o leo mo papa. Basa hata fo papa nanuu a, nana o nuu mi katema' sira. 32 Tehuu besa' ia ita muste tao feta fo tamaho'o, nana huu o fadi ise mi ia. Ma'ulu na ana sama leo' mate ni, tehuu besa' ia nasoda selu' so. Mopo ni, tehuu besa' ia hapu fali' ana so.’ ”

Lukas 16

Malaka urusan malela'

1 Boe ma Yesus tui fee ana mana tuka dea nara dedea nasasama' esa bali nae, “Lahenda kamasu'i esa nanuu malaka urusan esa. Tehuu doo-doo boe ma ana namanene fifo' rae, malaka urusan ria naepo' de tao narurugi' ana. 2 Boe ma ana naloo na malaka urusan ria, de nafada ni nae, ‘O leo bea' ia, so? Au amanene rae o maepo' au hata-hetok. Besa' ia o dui' ma si fo au parisa' asa, huu fo au saka' hai heni o.’ 3 Malaka urusan ria namanene na, boe ma ana dodoo neu-mai nae, ‘Au soe ia so! Besa' ia au tao ubea'? Foi dae o, au ta ala fa. Soa nalamemei' a oo, au mae'. 4 Au muste saka eno' fo ela fai bea ma hai heni au boe, neu' ko lahenda feke' ara bisa sipo' au.’ 5 Boe ma ana mulai naloo esa-esa no basa lahenda fo rahuta malaka na a. Ana natane lahenda masososa' a nae, ‘Ae! O mahuta au malaka ka hida?’ 6 Lahenda ria nataa nae, ‘Au ahuta mina saitun liter rifun haa.’ Boe ma malaka urusan ria nae, ‘Tebe. O susura huta ma ria. Sii henin besa' ia leo, ma matuu' fo malale tao susura huta bebeu', dui', noi liter rifun dua'.’ 7 Basa boe ma ana natane lahenda kadua a nae, ‘Te o mahuta hida?’ Lahenda ria nataa nae, ‘Au ahuta hade karong rifun esa.’ Malaka urusan ria nafada ni nae, ‘O susura huta ma ria ana, de sii heni leo fo tao susura huta bebeu', dui', noi karong natun falu'.’ 8 Ana tao leo na', losa' malaka na bubulu' ria dodole na. Tehuu malaka ria muste manaku nae, malaka urusan tadalu' ria, mema' malela tipu-dai. Au afada nasasama' ia ela emi bubulu'. Maneniko nararaa' ana no lahenda kamahere' ara, sona lahenda fo ta ramahere fa, sira soda nara nai raun besa' ia a talada, mema' malela tipu-dai na lena. 9 De, soba emi dodoo. Leo mae lahenda dae-bafo' a ramina dodole tadalu' pake sira hata-heto nara, tehuu malole lena' emi pake hata dae-bafo' a fo tulu-fali lahenda. No ria na, emi hapu tia-lai dodou'. Leo mae hata sira basa si, tehuu neu' ko Manetualain sadia fee emi mamana' nai nusatetu-ikutema' a. 10 Maneniko lahenda tao tuka roo na nai hata aana' a, tantu ana tao tuka roo na, nai hata bauina' a boe. Tehuu maneniko lahenda naepo' nai hata aana' a, tantu ana naepo' nai hata bauina' a boe. 11 Maneniko lahenda ta ramahere emi fo mafaduli hata aana' nai dae-bafo' ia, tao leo' bea de Manetualain bisa namahere emi neni' hata bauina' a? 12 Maneniko emi ta bisa mafaduli lahenda feke' a hata-heton, sona bea rina naparani nau fee emi hata-heton? 13 Ata esa ta bisa nalalau malaka dua fa. Huu fo neu' ko ete' ao na no esa, ma sue esa. Do, ana dite-tama nahere neu' esa, tehuu ana ta tao dale' neu' esa fa. Leo' na boe emi, huu fo lahenda ta bisa sue Manetualain sama-sama no doi-tali fa.

Ramatua Yesus dedea la'eneu' doi', la'eneu' Manetualain Tutui Malole Na, ma la'eneu' sasao' a ma namaetu' a

14 Tepo' ria, lahenda Farisi hida ramanene bisina' a Yesus dedean sira. Boe ma ara ramamae' Ana, huu no ara tendetuu doi'. 15 Tehuu Yesus nataa nae, “Ae! Leo mae emi tao makamoi ao mara, nai lahenda matan, tehuu Manetualain bubulu' emi dale mara, nana tadalu' a. Hapu hata dodou' lahenda so'u-fua si, sekonaa te Manetualain tao si reu' hata tadalu', ma nahia' asa. 16 Losa neu' Yohanis Mana Sarani' a mamai na, nana ita lahenda Yahudi a tasoda tuka ba'i Musa no Manetualain mana nesi mata nara atoran. Tehuu besa' ia Manetualain Tutui Malole Na nanatui-nanabeka' nai basa mamana' ara. Lahenda dodou' saka tao eno na leo' bea, fo ela ara rasoda tuka Manetualain hihii-nanaun. 17 Leo mae lalai no dae-bafo' a mopo si, tehuu Manetualain atoran na baiana' boe ta bisa mopon. Titi' do koma esa boe ta mopo ni fa. 18 Lahenda fo namaetu' no sao ina na, boe ma sao selu' ina feke', sona ana hohoke ria. Ma lahenda bea sao na ina fo ri' sao tou na namaetu' non a, sona ana hohoke ria boe.”

Lahenda kamasu'i a no Lasarus tutui na

19 Yesus tui tamba selu' nae, “Hapu lahenda kamasu'i esa. Ana nahii' pake bua-loa malole fo tao ni neme tema balanau' a mai. Hatu-leledon ana naa-ninuu mina-malada ma nasosoe aon kose-kose. 20 Nai na hapu lahenda manato'a-manata' esa, nade Lasarus. Ao-ina na henu' no bisu lama na' a. Tuka-tuka fai' nana tia-lai nara roo ni fo ratuu' ana neu' lahenda kamasu'i ria uma na lelesu bafan. 21 Ana nahii' naan seli hapu nanaa' neme lahenda kamasu'i ria nanaa lena nara mai, tehuu ana ta hapu hata-hata esa boe'. Noi busa ra mai ralamomoi bisu nara. 22 Basa de, Lasarus mate ni. Boe ma Manetualain eila'o-limalopen reme nusatetu-ikutema' a mai de roo ni, fo ratutuu' ana nai ba'i Abraham boboa na. Ta doo bea boe' te lahenda kamasu'i ria maten boe, basa de ratoi ni. 23 Tehuu ana ta maso' nusatetu-ikutema' a fa, ana maso' naraka, sama-sama no lahenda mana mate' dodou'. Nai na ana hapu eese-rurumu' ma doidoso naroo. Lai' esa de, ana boti' laka na te nita Lasarus natuu' no namaho'o nai ba'i Abraham boboa na. 24 Boe ma ana naloo nae, ‘Ba'i Abraham, e! Kasian au bai' dei! Madenu Lasarus naboro lima na neu' oe a, fo mai naoe neu' au maa peda ka boe malole a. Huu fo au doidoso mamate' nai tasi aipila' ia dale'!’ 25 Tehuu ba'i Abraham nataa nae, ‘Ana ki, on! Mafarene matalolole dei. Fai' fo o bei masoda nai dae-bafo' a, o hapu katema' malole a. Tehuu Lasarus hapu noi susa a. De besa' ia Ramtaua'a ooe-nanasi ni nai ia, tehuu o doidoso. 26 Lena-lena', nai o mo ami talada, Manetualain tao pere maloaina a. De lahenda ta bisa neme ia' mai leo na' neu, ma neme na' mai leo ia' mai fa.’ 27 Tuti' a lahenda kamasu'i ria hule nae, ‘Kalu leo' na, sona ba'i Abraham madenu Lasarus leo au papa ka uma na neu dei. 28 Huu fo au bei anuu fadi tou' lima rai na. Madenu Lasarus neu fee si nafarerene', fo ara ratafali leo Manetualain reu. Ela mate si sona, ara boso' maso' leo mamana doidoso ia mai.’ 29 Tehuu Abraham nataa nae, ‘Manetualain fee si ba'i Musa no mana nesi mata ra dudui nara so. O fadi mara bisa lees rasarerein, de ara bubulu' Manetualain hihii-nanaun.’ 30 Tehuu lahenda kamasu'i ria, nadedea laka nae, ‘Ba'i Abraham, e! Ria bei ta dai fa. Ara ta tao dale' neu' Manetualain Dedea-nafadan fa! Muste hapu lahenda mana mate', kalua neme rates dale' mai fo neu nafada si, besa' ko ara saledale-tu'etei nara.’ 31 Tehuu Abraham nataa nae, ‘Maneniko ara ta nau ramanene ba'i Musa no Manetualain mana nesi mata nara dedea-nafadan fa, leo mae lehenda mana mate' ara kalua reme rates dale' mai fo reu dedea ro si boe, ara ta nau ramanene fa.”

Lukas 17

Ramatua Yesus nanori la'eneu' lahenda fo tao sala', ma mana hule ampon a

1 Yesus nafada ana mana tuka dea nara nae, “Kadodou na hapu lahenda tuda rala sala' dale, huu no lahenda feke' a duduku-papaun. Tehuu lahenda manaduduku-papau' ria ri' hapu soe bauina'. 2 Maneniko lahenda ra duduku-papau', losa ana aana' ara ta nau ramahere neu' Au, neu' ko Manetualain fee ni huhuku mabera. Heke batu bauina' esa neu' bolii na, fo tu'un leo tasi' dale' neu boe, ria nana bei kafa' a. 3 De, manea matalolole ao mara, ela emi boso' tao ma lahenda tuda leo sala' a neu. Tehuu maneniko o toranoo ma tao nasala', sona masa'ai ni. Maneniko ana saledale-tu'etei na, ma ana hule ampon, sona mafarene heni sala na leo. 4 Maneniko nai fai' esa dalen toranoo ma tao sala' lai' hitu, boe ma saledale-tu'etei na, basa de ana mai fo hule ampon lai' hitu, sona o muste mafarene heni ria sala na lai' hitu boe.”

Lahenda muste ramahere Manetualain kuasa na

5 Fai' esa, boe ma Yesus ana mana tuka dea nara mai rasare ran de hule rae, “Papa Mesen! Ami dale namahere ma ta tea' a fa. De, tao matetea tamba ami namahere ma dei.” 6 Yesus nataa nae, “Maneniko emi namahere ma neu' Manetualain kuasa na, leo mae noi baiana' a, tehuu emi bisa pareta ai huu ina' ia mae, ‘Nanafa'u, fo marali tasi' dale' muu!’ Neu' ko ai huu' ria tuka tuti' emi pareta ma.”

Lahenda mananoi-manatao malole a, tuka malaka na hihii-nanaun

7 Basa boe ma Yesus dedea bali nae, “Hai natutudu'. Hapu ata fo foi dae nai oka', do nanea bibi-lopo nai moo' a. Basa boe ma, ata ria fali uma neu. Leo mae leo' bea boe, malaka na ta bisa nafada ni nae, ‘Mai fo ita dua taa-tinu sama-sama leo!’ 8 Ta'a! Naraa na, ri' malaka na nae, ‘Peda ma mei a fo au ua dei! Basa, sona besa' ko o mua-minuu'.’ 9 Maneniko ata ria tao tuka malaka na hihii-nanaun, emi bate mae neu' ko malaka ria hule makasi neu' ana, do? Ta'a! 10 Emi leo' na boe. Maneniko emi moi-tao ma basa-basan fo Manetualain pareta so a, sona emi mafada mae, ‘Ami nana noi lahenda nadedenu'. Ami ta saka i'io fa. Ami malala'o noi ami nonoi laka ma.’ ”

Ramatua Yesus puli na lahenda kamahedi kusta sanahulu

11 Tepo' fo Yesus asa leo Yerusalem reu, ara losa propinsi Galilea no propinsi Samaria a too na. 12 Ara saka' maso' leo koro' esa nai na reu, hapu lahenda kamahedi kusta sanahulu mai, fo nau raneta ro Yesus. Ara rapadei nai doo' a. 13 Basa boe ma ara raloo bela' a rae, “Yesus! Ramatua'! Kasian neu' ami dei!” 14 Yesus nita si, boe ma Ana nadenu nae, “Emi meu matudu ao-ina mara nai malaka agama ra dei, fo ela ara parisa' rae, emi hedi kusta mara mopo si so, do bei'.” Ramanene leo' na, boe ma ara reu. Tehuu nai eno talada', kekeneu te, basa si ao-ina nara makamoi' tuti' a so. 15 Ara la'o raroo no dale namaho'o. Tehuu sira esa fali selu' leo Yesus neu. Ana he'i-he'i mesan nae, “Io-oa neu' Manetualain! Huu fo au ao-ina ka makamoi' a so!” 16 Boe ma ana sunda' undulaka na, fo hule makasi neu' Yesus. (Sekonaa te ria, nana lahenda ta Yahudi fa. Ria lahenda Samaria fo radedea ro lahenda Yahudi ra la'o naroo.) 17 Boe ma Yesus dedea no basa lahenda fo tuka Ni a nae, “Bisina' a Au puli a lahenda sanahulu, hete? Tehuu sio rai bea? 18 Ubea' taon de noi lahenda mana mai ia ri' natafali mai, fo hule makasi neu' Manetualain, ma io-oa neu' Ana?” 19 Boe ma Ana nafada lahenda ria nae, “Huu no mamahere tebe-tebe neu' Au, de o te'e ma aom. Foa fo fali no soda-mole' leo!”

Ramatua Yesus tui la'eneu' dae-bafo' a nonoe na, ma Ria natafali mai na

20-21 Fai' esa boe ma, lahenda Farisi hida mai ratane Yesus rae, “Papa Mesen! Soba mafada dei! Fai hida' rina Manetualain mai pareta nai dae-bafo' a?” Yesus nataa nae, “Leo ia'! Manetualain pareta nai dae-bafo' a, ta mulai neni' tanda fo lahenda bisa ritan. Boe ma lahenda ta bisa natudu buti nae, ‘Mita, Manetualain pareta nai ia, do nai ele!’ Huu fo Ana pareta nai emi talada nai lahenda dae-bafo' a dalen.” 22 Boe ma Yesus nafada ana mana tuka dea nara nae, “Ta doo' a fa, te Au, Ana Lahenda, ta sama-sama oo emi so'. Neu' ko fai susa-lela a, te emi mahii' mita Au fai mamai Ka. Tehuu Au bei ta mai fa. 23 Kalu lahenda rafada rae, ‘Kristus nai ia!’, do, ‘Kristus nai ele!’ sona boso' kalua meu masaka', huu fo ara dedea fufudi' ria. 24 Huu fo neu' ko Ana Lahenda' a natafali mai, tanda na sama leo' relas a narela nahaa-nakaledo nai lalai bukun haas. 25 Tehuu Ana lepa-nasaa masososa doidoso rupa' dei. Ma lahenda besa' ia tipa-tola Ana. 26 Boe ma maneniko Ana saka' natafali mai, lahenda ra masoda nara sama leo' nai Noh tepo na. 27 Noh tepo na nana lahenda ta nau ramanene fa, raa-rinu ma sao ana, losa Noh maso' ofa dale' neu. Boe ma, faa ina a mai, de namate basa si. 28 Ria sama leo' nai Lot tepo na boe, lahenda ta nau ramanene fa. Ara raa-rinu, se'o-asa, sele-tande ma rafoa uma. 29 Tehuu fai fo Lot kalua ela Sodom, boe ma uda ai-pila' ma balerang onda neme lalai mai, de naa heni lai' esa' asa. 30 De, emi besa-besa, o! Boso losa fai fo Ana Lahenda' a nau natafali mai, lahenda ra masoda nara leo-leo' na. Tehuu kekeneu te Ana toda mai. 31 Fai' ria, lahenda fo nai uma a titise mata na, boso' boe uma dale' neu fo nafafau bali. Lahenda mana noi nai oka-tine, boso' boe fali uma fo hai hata bali. 32 Mafarene hata fo maulu na dadi neu' Lot sao na a. Ana mate, nana huu nafarene hata-heton nai uma. 33 Lahenda fo ta nau tuka Au, huu no sue ao-ina na, neu' ko soda na mana dadi ta'. Tehuu lahenda fo nau tuka Au losa' fee heni ria ao-ina na nana huu sue Au, neu' ko ana hapu soda' a, ma nasoda naroo no Manetualain. 34 Au afada mema'! Tepo' fo Ana Lahenda' a natafali mai, maneniko hapu lahenda dua suku rabua rai mamana susuku' esa, kekeneu te Manetualain so'u naae' esa, ma foa ela esa. 35 Maneniko hapu ina' dua rapau sama-sama, neu' ko Manetualain so'u naae' esa, ma foa ela feke' a. 36 Maneniko hapu lahenda dua roi nonoi-tatao' sama-sama nai oka-tine, neu' ko Manetualain so'u naae' esa, ma foa ela feke' a.” 37 Yesus ana mana tuka dea nara ramanene ra ria, boe ma ara ratane Ni rae, “Papa Mesen! Neu' ko basa sira dadi rai bea?” Boe ma Yesus tu'u dedea' nae, “Leo ia'. Maneniko emi mita manupui mana naa banda mates ara laa rabua rai bea, emi bubulu' tanda ria so nae, tantu ara raa banda mates rai mamana' ria.” Ma sosoa-raraan mana mafuni', de neu' ko Kristus natafali mai, ria tanda na ledo-ledo, maneniko lahenda lees ralela'.

Lukas 18

Tutui' la'eneu' ina-falu esa, no mana ee dedea' fo ta malole a

1 Lai' esa de, Yesus nanori ana mana tuka dea nara pake dedea nasasama', fo ela ara hule-haradoi boso' namaeetun, ma boso' mopo ao masee nara. Ara muste ramahere raroo neu' Manetualain. 2 Tutui na leo ia': “Nai kota esa hapu mana ee dedea' esa, ana ta tao dale' neu' Manetualain fa. Ana ta nalela' neu' lahenda esa boe'. 3 Nai na boe hapu ina-falu esa, ana mai kokosen leo mana ee dedea' ria mai fo hule ni nae, “Papa mana ee dedea'! Maetu' au dedea ka no matetu', ó!’ 4 Masososa na mana ee dedea' a, ta tao dale' neu' ina-falu ria fa. Tehuu doo-doo boe ma ana doa' namanene neu' ana. Ana natuu' de aafi nae, ‘Tebe au ia nana ta tao dale' neu' Manetualain, lena-lena' neu' lahenda dae-bafo' a. 5 Tehuu ina-falu ia tao na au laka ka dile. Huu ria na, malole lena' au aetu' ria dedea na no matetu' dei. Ta'a sona, neu' ko noi mai-mai' a fo tao nasosota au la'o naroo.’ 6 Soba emi afi maneni mana ee dedea' tadalu' ria dedea-nafadan. 7 Doo-doo boe ma maneniko ana tulu-fali neu' ina-falu ria, tantu Manetualain boe nau tulu-fali neu' Ria lahendan, fo hatu-leledon hule-haradoi ma hule tutulu-fafali' neu' Ana. Tehuu Manetualain ta eladei' fa. 8 Huu fo Ana parisa' lalai' sira dedea na. De, Au nau afada ae leo' ia: maneniko Au, Ana Lahenda' ia, atafali mai, sona bate Au bei bisa aneta oo lahenda kamahere' nai dae-bafo' a, do ta'a?”

Lahenda Farisi esa no mana susu bea esa reu hule-haradoi

9 Yesus tui selu' nasasama' esa, la'eneu' natutua-nadedema ao' a, ma ta hika-hada' lahenda feke' a fa. Ana tui nae, 10 “Tou' dua reu hule-haradoi nai Uma Mamaso Ina a. Esa nana lahenda agama Farisi; esa bali, mana susu bea. Lahenda Yahudi ra tao lahenda Farisi ra neu', lahenda makamoi'. Tehuu ara tao mana susu bea ra, reu' lahenda tadalu'. 11 Losa uma mamaso' dale', boe ma lahenda Farisi ria mesa' ana napedei fo hule-haradoi nae, ‘Makasi dodou' Ramatua', huu fo au ia, lahenda malole. Au ta tadalu' a sama leo' lahenda feke' ara. Au ta amana'o fa. Au ta mana tendetu'. Au ta hohoke fa. Makasi dodou, Ramatua', huu fo au ta tadalu' sama leo' mana susu bea ia fa. 12 Au makate puasa mamaso' esa sona lai' dua. Ma neme basa au hahapu ka mai, au fee la'o naroo babati' esa neme babati' sanahulu mai.’ Lahenda Farisi ria huhule-haradoi na nae leo' na. 13 Tehuu mana susu bea ria napadei nahani' doo' a nai lahenda Farisi ria dea na. Ana ta naparani boti' laka na fo mete leo lalai neu. Ana naloe laka na de hule-haradoi no dale hedi' nae, ‘Oo! Manetualain. Kasian neu' au, lahenda masala-masiko' ia! Fee ampon neu' au!’ 14 Fai fo lahenda kadua' sira fali reu si, bea rina malole no Manetualain? Lahenda Farisi mana koao' ria, do lahenda mana susu bea ria? Tantu Ana sipo' natalolole mana susu bea dale maloe-madae ao' ria. Tehuu Ana ta tao dale' neu' lahenda Farisi ria fa. Huu fo Manetualain natuda lahenda manakoao' a, tehuu Ana so'u-fua lahenda maloe-madae ao' a.”

Ramatua Yesus nafada fee ana' ara ua-nale'

15 Lai' esa de, lahenda ra o'o roo ana boki beu nara leo Yesus reu, ela Ana fua lima Na neu ma nafada fee si ua-nale'. Yesus ana mana tuka dea nara rita leo' na, boe ma ara rasa'ai lahenda sira. 16-17 Tehuu Yesus sipo' na ana mana mai' sira. Basa boe ma Ana nasa'ai ana mana tuka dea nara nae, “Neme'na ela ana aana' sira leo Au mai. Boso' matabaa si. Mafarerene' matalolole! Te lahenda fo nau dadi neu' Manetualain lahendan, ana muste namahena neu' Ana, sama leo' ana aana' ara ramahena neu' ina-ama nara.”

Lahenda kamasu'i fo nahii' maso' nusatetu-ikutema' a

18 Lai' esa de, lahenda Yahudi ra lahenda bauinan esa mai natane Yesus nae, “Papa Mesen manuu hada-horomata'! Au muste tao leo bea' ela au bubulu' matetu' ae, au bisa maso' nusatetu-ikutema' a fo asoda aroo oo Manetualain?” 19 Boe ma Yesus nataa nae, “Ubea' taon de o hule Au mae, ‘manuu hada-horomata'’? Noi esa' a nanuu hada-horomata', nana ri' Manetualain. 20 O, bubulu' so hete, Manetualain atoran a neme ulu' mai, nae: Boso' hohoke; boso' maisa lahenda; boso' mamana'o; boso' sakasii pepeko'; ma fee hada-horomata neu' o ina-ama mara.” 21 Lahenda ria nataa nae, “Tebe, Papa! Au tao tuka atoran sira mulai neme au bei aana' ki ria mai.” 22 Yesus namanene leo' na, boe ma nae, “Malole a! Tehuu bei hihii-nanau' esa bali. Ri', besa' ia o fali fo se'o heni katema' hata-heto mara. Basa ria, nana muu babati doi' sira fee lahenda manato'a-manataa' ara. Besa' ko o mai fo tuka Au. Huu fo neu' ko Manetualain balas fee o hata nai nusatetu-ikutema' a.” 23 Lahenda ria namanene leo' na, boe ma dale na hedis a, huu fo namasu'i naan seli. 24 Yesus nita ni fali tehuu dale na nalulutu', boe ma Ana nafada ana mana tuka dea nara nae, “Susa lai esa' lahenda kamasu'i a maso' nusatetu-ikutema' a. 25 Ita tararaa' ana no hihii-nanau' feke'. Leo mae leo' bea boe banda onta kaba'uina a, ta bisa kodi nesi rarau' a bolo na, fo leo roka na neu. Leo' na boe lahenda fo namahena noi hata-heto dae-bafo' a, tehuu ta namahena neu' Manetualain, sona leo mae leo' bea boe ana ta bisa maso leo nusatetu-ikutema' a neu fa.” 26 Lahenda fo ramanene Yesus dedea nae leo' na, ara ratane Ni rae, “Kalu mema' susa neu' lahenda kamasu'i a leo na', sona lahenda rupa leo bea' a ri' bisa hapu soda'?” 27 Yesus nataa nae, “Leo mae leo' bea oo, soa neu' lahenda dae-bafo' a sona, hihii-nanau' dodou' ta bisa fa. Tehuu soa neu' Manetualain sona basan bisa dadi.” 28 Boe ma Petrus sipo' nae, “Papa! Ami la'o ela ami hata-heto mara katema' so, fo tuka Papa. Tehuu neu' ko ami hapu ubea?” 29 Yesus nataa nae, “Petrus! Nenene matalolole! Lahenda fo foa ela uma na, sao ina na, a'a-fadi nara, ina-ama nara, do ana nara, nana huu ana nalala'o nonoi laka' neme Manetualain mai, 30 tantu ana sipo fali' desi lena nai dae-bafo' ia. Basa te maneniko dae-bafo ia noe, ria boe nasoda naroo no Manetualain.”

Ramatua Yesus nafada mamate na lai' telu so

31 Yesus noo ana mana tuka dea kasanahulu dua' nara, fo dedea no noi mesa' asa nae, “Emi basa bubulu' so mae, besa' ia ita leo kota Yerusalem teu. Losa na, te basa hihii-nanau' fo Manetualain mana nesi mata nara dui' ran nai maulu so a, la'eneu' Ana Lahenda' a, neu' ko dadi sama leo' hata fo ara dui' ana so. 32 Neu' ko ara fee heni Au leo lahenda mana mai, fo ta ramahere neu' Manetualain. Basa te ara ramumulu-ramamae' ma radadae rupa' ara neu' Au, mudi radiu Au ape, 33 fepa-li'u Au, basa nate raisa Au. Tehuu fai binesa na, te Au asoda selu'.” 34 Ana mana tuka dea ra ramanene Yesus dedea nae leo' na, boe ma roi patararaa' a, nana huu ara bei ta bisa rala dedea' sira sosoa-raraan fa.

Ramatua Yesus puli na lahenda poke' esa

35 Fai' fo Yesus asa saka' maso' leo kota Yeriko reu, ara raneta ro lahenda poke' esa natuu' nai eno' a suu na, fo nalamemei. 36 Ana namanene lahenda dodou' resi' na, boe ma natane nae, “Ae! Ubea' ia?” 37 Boe ma lahenda rafada ni rae, “Yesus, neme Nasaret mai, nesi' ia.” 38 Lahenda poke' ria namanene leo' na, boe ma ana naloo namberaina nae, “Yesus! Mane Daud a tititi-nonosin, e! Kasian neu' au dei!” 39 Lahenda fo la'o rai Yesus mata na a, rasa'ai ni fo nenee'. Tehuu ana naloo namberaina bali nae, “Mane Daud a tititi-nonosin, e! Kasian neu' au dei!” 40 Yesus namanene, boe ma Ana napadei. Basa de Ana nadenu lahenda relu hela ra lahenda poke' ria. Losa Yesus mata Na, boe ma Ana natane ni nae, 41 “O nau Au tao ubea' fee o?” Ana nataa nae, “Papa! Au hule fo bisa ita dae.” 42 Yesus nataa ni nae, “Malole a. Huu no o mamahere mae, Au bisa puli a o, de besa' ia bisa mita dae so.” 43 Kekeneu te lahenda mata poke' ria, nita dae tuti' a so. Boe ma ana tuka Yesus asa ma io-oa neu' Manetualain. Basa lahenda fo rita leo' na boe, ara io-oa neu' Manetualain.

Lukas 19

Ramatua Yesus naneta no mana susu bea esa, nade Sakeos

1 Basa boe ma Yesus asa la'o raroo, ara maso' tuka kota Yeriko. 2 Nai na hapu lahenda esa nade Sakeos. Ria nana malaka mana susu bea fee mana pareta Roma. Ma ria lahenda kamasu'i. 3 Ana namanene Yesus saka' nesi' na, boe ma ana nahii' nita Yesus. Tehuu ana ta bisa nita no matetu' fa, huu fo lahenda dodou' eo ra Yesus, ma ria ao-ina na eetuana' a esan. 4 Huu ria na de ana nalai na'ulu', boe ma ae neu' ai huu' esa lain nai eno' a suu na, fo Yesus saka' nesi' na a. 5 Yesus losa ai ria huu na, boe ma Ana relu leo lain neu. Basa de naloo Sakeos nae, “Sakeos! Onda leo! Malai' a, huu fo fai' ia Au nau tuli o uma ma.” 6 Sakeos noi namakokoa' a. Boe ma ana onda lai-lai, basa de ana noo Yesus leo uma na neu. Dale na namaho'o naan seli. 7 Tehuu lahenda kadodou ina' ara ramumuu rae, “Ae! Sakeos ia, nana lahenda tadalu'! Ubea' taon de Yesus neu tuli uma na?! Basa lahenda ra bubulu' so!” 8 Losa uma boe ma, Sakeos foa napadei' nai Yesus mata na, de ana dedea nae, “Papa Mesen! Mulai neme fai' ia mai, au bati dua hata-heto kara katema', fo fee lahenda manato'a-manataa' ara babati' esa. Maneniko au parna susu bea ala lena', au fee fali' asa lai' haa.” 9 Yesus nataa nae, “Malole a. Fai' ia Manetualain fee soda-mole' neu' o mo kileoboboki mara katema', huu fo o mamahere neu' Manetualain sama leo' ba'i Abraham. 10 Huu fo Manetualain nadenu neu' Au dadi uu' Ana Lahenda nai dae-bafo' ia. Au mai nana saka lahenda fo sala-mopo neme Manetualain eno na mai, ela po'i-tata a si.”

Tutui' la'eneu' ata fo ator natalolole malaka na doi-talin

11 Fai' ria nana lahenda dodou' ramanene neu' Yesus. Ara ranenea' kota Yerusalem. Ma sira dale nara rae Ana leo Yerusalem neu, nana ela pareta sama leo' Mane' fo Manetualain helu basa so a. Boe ma Yesus tui fee si dedea nasasama' esa bali, 12 nae, “Lahenda bauina' esa saka' leo nusa dea neu, fo ara feo lesu ni dadi mane. Basa sona dei ana fali leo nusa na neu. 13 Fai fo ana nahehere aon saka' la'o, ana naloo na ata ni sanahulu, de fee si lahenda esa na doi lilopilas esa. Ana pareta nae, ‘Emi pake doi' ia ra fo papalele meni'. Fai' bea au fali mai, emi mafada au emi hapu doi buna' hida.” Basa boe ma ana la'o. 14 Tehuu lahenda nusa isi nara ete' ao nara roon. De ara radenu lahenda tuka reu rafada rae, ‘Ami ta mahii' lahenda ia dadi mane' fee ami fa.’ 15 Leo mae leo' na, tehuu ara feo lesu ni nai na. Basa boe ma ana fali neun. Losa uma, boe ma naloo na lahenda mana noi kasanahulu' sira, de natane si nae, ‘Emi hapu buna' hida neme doi lilopilas fo ri' au fee emi a?’ 16 Lahenda mana noi masososa' a nafada nae, ‘Papa mane! Au onto lai' sanahulu so, neme doi poko fo au sipo a!’ 17 Boe ma mane' a nafada ni nae, ‘Malole a! O ia, nana lahenda mana noi malole. Huu no au bisa amahere neu' o neni' hihii-nanau' aana' ara, huu ria na de besa' ia au so'u o fo pareta kota sanahulu.’ 18 Lahenda mana noi kadua a nafada nae, ‘Papa mane'! Au onto doi lilopilas lima neme doi poko fo au sipo a.’ 19 Basa, boe ma mane' a io ni nae, ‘Malole a! Kalu leo' na, sona au so'u o fo pareta kota lima.’ 20 Tehuu lahenda mana noi katelu a neni fali' ria doi lilopilas na. Ana nafada nae, ‘Papa ia doi ma! Au poti an, de afuni matalololen ela boso' mopo ni. 21 Au tao leo na', huu fo au bii'. Au bubulu' papa nana lahenda bita-bata'. Huu no papa mahii' hai hata fo papa ta nuum fa, ma etu-seu hata fo papa ta sele-tande fa.’ 22 Mane' a namanene leo' na, boe ma nasapaa ni nae, ‘O ia, manori ta'! O dedea-nafadam huku selu' ao-ina ma so. O bubulu' au ia nana lahenda bita-bata', de hai hata fo au ta anuu ni, ma etu-seu hata fo au ta sele-tande ni. 23 Kalu leo' na, sona ubea' taon de o ta muu peda doi' ia neu' bank a fa? Fo ela fai' fo au fali mai ka, au bisa hapu buna na. Leo mae bai ana' boe malole a.’ 24 Boe ma mane' ria nadenu lahenda feke' manai na ra nae, ‘Hai ma doi ni ria, fo feen leo lahenda mana noi fo bisina' a ana onto lai' sanahulu a.’ 25 Tehuu ana nadedea laka nae, ‘Papa! Lahenda ria hapu nan nana dai so. Boso' boe fee tamba selu' ana bali.’ 26 Tehuu mane' a nataa nae, ‘Dodoo matalolole! Kalu lahenda bea urus nalela' hata fo ria homu a, neu' ko ana hapu tamba selu' bali. Tehuu lahenda bea ao na mata' a urus, neu' ko hai fali basa hata fo ana nanuu a. 27 Besa' ia au musunook fo ta rahii' au, dadi mane fee si a, moo si leo ia' mai fo tati heni si nai' au mata ka.’ ”

Ramatua Yesus maso' leo kota Yerusalem neu

28 Yesus tui basa, boe ma ara la'o raroo leo kota Yerusalem reu. Yesus la'o nesi' ulu'. 29 Fai' fo ara saka' ranenea' roo koro' dua, si' Betfage no Betania, fo nai lete Saitun suu na, boe ma Ana nadenu ana mana tuka dean dua reu raulu'. 30 Ana nadenu si nae, “Emi dua leo koro' fo nai mata ria meu. Neu' ko emi mita keledei ana' esa mana heke' nai na. Lahenda bei ta parna sa'e ni fa. Emi dua sefi man fo hela meni ni leo ia' mai. 31 Tehuu maneniko lahenda ratane rae, ‘Ubea' taon de emi sefi heni keledei ria tali na?’ sona mafada si mae, ‘Ami Ramatua ma nau pake ni.’ ” 32 Basa de, dua si reu, boe ma raneta ro keledei ana' ria, sama leo' Yesus nafada na. 33 Dua si bei sefi heni keledei ana' ria tali na, boe ma manuu' a natane si nae, “Ubea' taon de emi sefi po'i keledei ia?” 34 Boe ma ara rataa rae, “Ami Ramatua ma noi pake ni.” 35 Manuu' a sipo' no malole, basa de dua si hela reni keledei ana' ria leo Yesus neu. Ara bela lafa nara reu' keledei ana' ria koti ai na. Boe ma rasasa'e Yesus neu' lain, 36 Lahenda dodou' hai ra lafa nara, ma lafa ana nasaa nara, de bela si reu' eno' lain, fo sipo' Yesus sama leo' sipo' lahenda bauina' a. 37 Fai' fo Ana mulai onda neme lete Saitun a mai, boe ma lahenda kadodou ina' sira roo Yesus ana mana tuka dea nara mulai he'i ma io-oa neu' Manetualain, nana huu basa tanda kuasa fo ara rita ni a. 38 Ara he'i rae, “Ia nana, Mane' fo Manetualain nadenu ni mai! Manetualain fee Ni ua-nale'! Besa' ia, lahenda dae-bafo' a bisa mole-dame ro Ramatua' a nai nusatetu-ikutema' a. Io-oa neu' Ramatua' fo natuu' pareta nai lalai madema ina a.” 39 Tehuu hapu lahenda Farisi rai lahenda kadodou ina' sira talada. Ara rafada Yesus rae, “Papa Mesen! Masa'ai si fo boso' ara he'i leo' na, huu fo ia seli uuku' a so!” 40 Tehuu Yesus nataa nae, “Ae! Au afada mema'! Maneniko lahenda ia ra ta rahahara fa, sona batu ra io-oa neu' Manetualain!”

Ramatua Yesus dola fee Yerusalem

41 Fai' fo ara saka' maso' leo Yerusalem reu, Yesus nita kota ria, boe ma Ana dola, 42 nae, “Adoo, lahenda Yerusalem, emin! Au nau fai' ia emi sipo mole-dame fo Au uni a. Tehuu no emi ta tao' dale' neu' Manetualain, besa' ia emi mababako', de mole-dame ria doo' a neme emi mai so. 43 Neu' ko emi musunoo mara po'a dae feo kota a tembok na, basa nana ara maso' reu suu emi. 44 Ara rarerefa' heni emi kota ma nabebela' no dae a, basa nana raisa katema' emi mo ana mara. Ara ta foa ela batu esa napadei boe', nana huu Manetualain mai so fo nau fee emi soda' a, tehuu emi ta nau malela' Ana fa!”

Ramatua Yesus maso' leo Uma Mamaso Ina a neu

45 Basa boe ma Yesus maso' leo Uma Mamaso Ina a dale' neu. Nai uma ria mata na, lahenda ra taon dadi neu' pasar so fo rase'o banda tutunu-hohotu'. Yesus nita leo' na, boe ma Ana neu usi heni si reme na' mai. 46 Ana nasapaa nae, “Manetualain mana nesi mata nara dui' mema' rae, ‘Au afoa Uma ia, ela basa lahenda ra bisa mai hule-haradoi nai ia.’ Tehuu emi tao ni dadi neu' parampok ara mamana nabuan.” 47 Basa ria, boe ma tuka-tuka fai' Yesus leo Uma Mamaso Ina a neu, fo nanori-nafada nai na. Tehuu malaka agama Yahudi a Malaka bau-ina nara, mesen agama ma lasi Yahudi ra, rasaka eno' fo nau raisa Ni. 48 Tehuu ara ta hapu eno' fa, nana huu lahenda kadodou ina' sira ramaho'o raan seli nau ramanene Yesus dedea-nafadan.

Lukas 20

Ara ratatane ao' Ramatua Yesus hak na no kuasa a

1 Fai' esa boe ma, Yesus leo Uma Mamaso Ina a neu, basa de nanori-nafada Manetualain Tutui Malole Na, nai Uma a mata na. Boe ma malaka agama Yahudi a malaka bau-ina nara, mesen agama ra, ma lasi nara mai ratatane ao' roo Ni. 2 Ara ratane rae, “Bea fee hak neu' O fo usele' a tao taohiro-taohari nai ia? Soba mafada dei!” 3 Boe ma Yesus nataa nae, “Au boe nau atane hihii-nanau' esa, basa dei Au ataa neu' emi. 4 Leo ia': emi malela' Yohanis Mana Sarani' a, hete? Bea feen kuasa de ana sarani lahenda? Manetualain do, lahenda dae-bafo' a?” 5 Boe ma ara dedearao' reu-mai, ma beidea rae, “Ae! La'e ita ia so. Maneniko ita tae, ‘Manetualain ri' nadenu’, neu' ko Ana nataa natafali' ita nae, ‘Kalu leo' na, sona ubea' taon de emi ta nau mamahere neu' Yohanis fa?’ 6 Tehuu ita boe ta bisa tae, ‘lahenda dae-bafo' a ri' nadenu’, te neu' ko lahenda ia ra here batu fo pia raisa ita. Huu fo ara ramahere rae, Yohanis nana, Manetualain mana nesi matan.” 7 Basa boe ma ara rataa Yesus rae, “Ami ta malela' fa.” 8 Boe ma Yesus nataa natafali' asa nae, “Kalu leo' na, sona Au boe ta nau afada ae bea ri' nadenu Au fa.”

Tutui mana noi oka anggor a

9 Basa boe ma, Yesus tui lahenda kadodou ina' sira, dedea nasasama' esa bali nae, “Hapu lahenda esa nanuu oka anggor. Ana seba oka' ria neu' mana noi ra, fo ara rabati' buna-boa'. Boe ma ana narali leo nusa dea neu de leo namanoso nai na. 10 Losa fai' eetu boa anggor, boe ma manuu oka' a nadenu atan esa, fo neu sipo ria nuu babati na neme mana noi ra mai. Tehuu mana noi ra popo'o ata' ria, basa boe ma ara usi henin neu ni no lima rou. 11 Basa de, manuu oka' a fee atan esa neu bali. Tehuu mana noi oka' ara popo'o ni, ma ramamae' ana. Boe ma ara usi fali' ana no lima rou'. 12 Boe ma manuu oka' a fee selu' ria ata katelu' a neu, tehuu ara popo'o ran hina-hina' mesan, basa boe ma tu'u ni leo dea' neu. 13 Manuu oka' a natuu' de aafi nae, ‘Au muste tao leo' bea bali? Malole lena' au fee ana susue ka neu. Tantu ara hada' ana, ma sipo' ana no malole.’ De ana fee ana boki na leo na' neu. 14 Tehuu fai' fo mana noi oka' ara rita ni, boe ma ara beidea rae, ‘Ae, emi mete dei! Huu fo tou lasi' a fee ana na mai mata'. Ria ri' neu' ko sipo tou lasi' a pusaka nara katema'. De, mai fo ita taisa ni leo! Ela ita ri' soa oka' ia.’ 15 Ana' ria bei losa, boe ma ara rosotatata' renin neme oka' ria dale' mai leo dea' neu, basa de raisa ni. Au nau atane leo ia': emi afi man nana manuu oka' a tao mana noi sira leo' bea? 16 Tuka Au, tantu ana mai fo naisa katema' asa, basa nate ana seba oka' ria leo lahenda feke' neu.” Fai' fo lahenda sira ramanene Yesus dedea nae leo' na, boe ma ara bubulu' rae, Yesus dedea la'eneu' sira mauli-malaka nara. Boe ma ara rataa rae, “Kalu bisa, sona Manetualain boso' fee ami huhuku' leo na' a!” 17 Basa de Yesus mete nahere si, boe ma natane nae, “Kalu ta dadi fee huhuku leo na', sona ubea' taon de Manetualain mana nesi mata nara dui' rae leo' ia: ‘Hapu batu esa tukan ara tu'u henin so, tehuu besa' ia dadi neu' dii toka' a batu natende na so?’ 18 Lahenda fo natundu batu ria, tantu sopu', huu fo ana hapu huhuku'. Ma maneniko batu ria tuda la'e lahenda, ria boe sopu' henin, huu fo la'e huhuku'.” 19 Fai' fo mesen agama ra, ro malaka agama a malaka nara ramanene tutui' ria, ara bubulu' rae, Yesus dedea soa neu' asa pake dedea nasasama' ria. Sira nana sama leo' mana noi oka' a, de ramanasa mamate'. Boe ma ara saka eno' fo nau hopu ran. Tehuu ara lele lahenda kadodou ina' fo rahii' Yesus nanori-nafadan. De, ara la'o elan mesa' Ana.

“Fee Manetualain hata fo Manetualain hak na”

20 Basa ria, boe ma Yesus musunoo nara mama'u Ni. Ara saka mana lalafa fo bisa tao ao nara leo' lahenda neulau' a, ela rahihii' Yesus. Ara ramahehena' Yesus bisa dedea soa' mana pareta Roma, basa nana ara reu kolaa' nai gubernor a, fo ela ana nadenu lahenda reu hopu ra Yesus. 21 Boe ma ara fee mana lalafa ra reu fo ratatane ao' ro Yesus rae, “Papa Mesen! Ami bubulu' Papa dale ma roos a. Papa ta mapuputa' fa, ma ta here mata' fa. Papa manori-mafada Manetualain Dedea-nafadan no matetu'. 22 Besa' ia ami saka' matane hihii-nanau' esa: tuka ita atoran agama Yahudi na, ee ita bole bae bea fee mana pareta Roma mane bau-ina na, do ta'a?” 23 Tehuu Yesus bubulu' sira dudu'a-aafi tadalu nara fo nau rahihii' Ana. Boe ma Ana nataa nae, 24 “Soba matudu Au doi fula' esa dei.” Boe ma ara ratudu Ni doi' ria. Basa de Ana natane nae, “Ia nana, bea mata-idu ni, ia? Ma bea nade ni ia?” Ara rataa rae, “Ria nana mane' bau-ina Keser a.” 25 Boe ma Yesus nae, “Kalu leo' na, sona fee mana pareta hata fo mana pareta hak na. Ma fee Manetualain hata fo Manetualain hak na.” 26 Ramanene leo' na, boe ma roi ramakokoa' a, huu fo ara ta bisa rahihii' Ana nai lahenda dodou' matan fa. Boe ma ara ena bafa nara leo.

Ramatua Yesus nanori la'eneu' mana mate' ara rasoda selu'

27 Basa ria, boe ma lahenda hida reme partei agama Saduki a mai, fo nau rahihii' Yesus. Lahenda Saduki ra ranori rae, lahenda mana mate' a ta nasoda selu' nai dae-bafo' a nonoe na. Ara mai ratatane ao' ro Yesus rae, 28 “Papa Mesen! Ba'i Musa dui' ela ita atoran nae: maneniko mate tou' a tehuu ana' ta'a, sona tou' ria fadi na muste sao na ina-falu ria, ela boki fee a'a mana mate na tititi-nonosi'. 29 Tebe fai a ulu na ba'i Musa nanori nae leo' na. Tehuu besa' ia ami nau matane leo' ia: tou' hitu toranoo' ara. Ulu' a sao, tehuu mate ni te ana' ta'a. 30 Basa boe ma fadi mana tuka' ria a, sao na ina-falu ria. Ta doo bea boe', te mate ni, tehuu ana' ta'a. 31 Leo' na boe neu' ana katelu a. Ana sao na ina-falu ria, tehuu ria mate ni ma ana' ta'a boe. Leo-leo na losa fadi mate'a tei-susu' a boe maten. 32 Basa de ina-falu ria boe mate ni. 33 Besa' ia ami nau matane leo ia': ina' ria parna sao tou' hitu. De neu' ko dae-bafo' a nonoe na, basa te Manetualain fee lahenda mana mate' ara rasoda selu', sona ina' ria dadi neu' bea sao ina na?” 34 Boe ma Yesus nataa nae, “Lahenda sao noi nai dae-bafo' ia. 35-36 Tehuu neu' ko nai nusatetu-ikutema' a lahenda ta sao so'. Ma nai na ara ta mate so'. Sira sama leo' Manetualain eila'o-limalopen nai nusatetu-ikutema' a. Huu no tepo' fo Manetualain fee mana mate' ara rasoda selu', Ana teka-here naa si fo dadi reu' Ria ana nara. 37 Nai ba'i Musa dudui na hapu tutui ai huu ana', aipila' a naa ni tehuu ta putu ni fa. Neme tutui' ria mai ita bubulu' tae, lahenda mana mate' a bisa nasoda selu'. Nai na Manetualain nafada ba'i Musa nae, ‘Au ia, nana o ba'i mara Manetualain na. Ri' ba'i Abraham, ba'i Isak, ma ba'i Yakob. Sira basa do'o-tabe raroo neu' Au losa' besa' ia.’ 38 Sekonaa te ba'i sira mate si reme fai a ulu na mai so. Tehuu no Manetualain nafada nae Ana bei dadi neu' sira Ramatua na, huu ria na de ita bubulu' tae, ara rasoda. Huu fo noi lahenda masoda' a ri' do'o-tabe neu' Manetualain, ta lahenda mana mate' a fa, hete?!” 39 Ramanene Yesus nataa nae leo' na, boe ma mesen agama a dedea nae, “Papa Mesen nataan ria, la'e matetu'.” 40 Mulai neme fai ria mai, ta hapu lahenda esa naparani natane Yesus so', huu fo ara ta bisa rahihii' rala Ni fa.

Kristus nana mane Daud a tititi-nonosin, ma ria Ramatua na boe

41 Basa ria, boe ma Yesus bei nanori-nafada lahenda kadodou ina' sira nai Uma Mamaso Ina a. Boe ma Ana natane natafali' asa nae, “Tuka emi aafi mara, sona leo bea'? Mesen agama ra ranori rae, Kristus nana ri' Lahenda fo Manetualain tudu mema' ana neme fai a ulu na mai so. Tuka sira, sona Ria noi dadi neu' mane Daud a tititi-nonosin. Tehuu ria bei ta dai fa. 42 Huu fo fai a ulu na mane Daud a ri' dui' aon nai susura Sosoda I'io-o'oa ara dale' nae, ‘Manetualain nafada au Ramatua ka so nae, “Mai fo matuu' mai' mamana hada-horomata ia nai Au boboa ona ka. 43 Huu fo neu' ko Au tao a O musunoo mara, losa' ara raloe-radae ao nara neu' O.’ ” 44 Neme dudui' ria mai, ita bubulu' tae, mane Daud a ri' naloo neu' Kristus sona nae, ‘Ramatua'’. Sosoa na nae, maneniko lahenda nae Kristus nana noi mane Daud a tititi-nonosin, sona ria bei ta dai fa! Huu fo Ria boe dadi neu' mane Daud a Ramatua na!”

Besa-besa mo mesen agama fo tatana etu sala nara a

45 Fai' fo basa lahenda ra pasa' ridoo nara ela ramanene neu' Yesus, boe ma Ana dedea no ana mana tuka dea nara nae, 46 “Emi muste besa-besa mo mesen agama ra. Huu fo ara rahii' noi lala'o dae' a, pake badu manaruu seseka raroo' a, reu raneta ro lahenda dodou', fo ela lahenda rita si rae, ‘Ae! Sira nana, lahenda bauina', o!’ Ara rahii' saka mamana hada-horomata a nai uma mamaso' ara, nai feta-dote, ma nai mamana' fo lahenda dodou' rabua a. 47 Tehuu besa-besa, huu no ara rapuputa' ina-falu ra fo roso ra uma nara. Tehuu nai lahenda dodou' a matan, sona ara tatana etu sala nara ma rapadei' hule-haradoi doo na seli. Ara nau fo lahenda rae, sira nana, lahenda neulau' ara. Tehuu Manetualain bubulu' sira sala nara, de neu' ko Ana fee si huhuku maberaina a.”

Lukas 21

Ina-falu manato'a-manata' a fee kolete desi lena basan

1 Fai' fo Yesus nanori-nafada nai Uma Mamaso Ina a, Ana nita lahenda kamasu'i ara mai tu'u doi kolete leo peti doi' dale' neu. 2 Ana nita ina-falu hata ta' esa, tuka mai hule-haradoi boe. Ana tu'u doi' sen dua leo peti ria dale' neu. Doi' sira beli nara baiana'. 3 Basa boe ma Yesus dedea no ana mana tuka dea nara nae, “Nenene matalolole! Ina-falu hata ta' ia tu'u noi doi' sen dua' a, tehuu ana fee desi lena heni basa lahenda ra. 4 Lahenda feke' ara tu'u kolete neme sira doi lena nara mai. Tehuu ina-falu ia, ana fee nabasa doi nara katema'. Sekonaa te, ana nasoda neni' doi' sira.”

Ramatua Yesus nafada Uma Mamaso Ina a hehea heni na

5 Tepo' ria, Yesus ana mana tuka dea nara dedea io Uma Mamaso Ina a rae, “Papa! Mete masudi Uma ia dei malole na seli! Ara tao ni pake batu mana sapi' kaba'uina ra, basa de ratutule' raa si tama rede-rede. Ma hapu lahenda fee hata mabeli de parong neu' Manetualain Uman ia!” Tehuu Yesus nataa nae, 6 “Tebe uma ia malole a. Tehuu ta doo' a so', te lahenda rarerefa' heni batu ia ra katema', losa' natetu no dae a.”

Fai susa a no doidoso a

7 Basa boe ma Yesus ana mana tuka dea nara ratane rae, “Papa Mesen! Hata fo bisina' a Papa mafada a, neu' ko fai hida', dadi? Maneniko ledo-fai na nanenea', sona tanda nara leo bea'?” 8 Boe ma Yesus nataa nae, “Sadi emi manea matalolole fo boso' hapu eedi-fufule' a. Huu fo neu' ko lahenda rupa' ara mai fo fapa ara nara rae, ‘Au ia, nana Kristus.’ Ruma bali rae, ‘dae-bafo' a nonoe na nanenea' mamai' a so!’ Tehuu boso' mamahere! 9 Maneniko emi mamanene rae, lahenda ra ratati-rapau ao ma musu a nai basa mamana' ara boe, sona boso' bii-mamatau. Tebe basa sira muste dadi ra'ulu'. Tehuu dae-bafo' a nonoe na bei ta losa fa. 10 Neu' ko leo esa natati soa' leo feke'. Nusa' esa natati soa' nusa feke'. 11 Neu' ko daeina' a natakeko naan seli. Laa-roe ma hedi-raus nai basa mamana' ara. Neu' ko lahenda rita hihii-nanau' fo ri' tao na ao bulu nara rapadei ma tanda kahere' ara rai lalai. 12 Basa hihii-nanau' ia ra bei ta dadi fa, tehuu neu' ko lahenda homu ra emi ma ese-rumu emi, nana huu mamahere neu' Au. Ma hela roo emi meu mataa nai malaka uma mamaso' fo urus emi ma ena emi nai bui dale'. Basa nana, ara roo emi meu mataa nai mane' ara ma gubenor asa, nana huu emi tuka Au. 13 Tehuu emi muste pake lela' ria fo mafada si Au Tutui Malole ka. 14 De boso' du'a-afi ma'ulu' mae, emi masala'e tao ao-ina mara leo' bea. 15 Huu fo neu' ko Au fee emi dedea-nafada rolu-malela'. No ria na, emi musunoo mara ta sefi emi dedea-nafadam fa. 16-17 Neu' ko lahenda dodou' ete'ao nara ro emi, huu no emi tuka Au. Ruma reme emi kileoboboki mara mai, leo-leo' ina-ama, a'a-fadi', toranoo' ara, ma tia-lai ra. Neu' ko neme sira mai ruma saka eno' fo se'o heni emi, losa' ara raisa emi ruma. 18 Tehuu emi boso' bii', huu fo Manetualain ta nafarene heni emi fa. Laka doo' esa boe ta ono henin neme emi laka mara mai, kalu Ria ta hihi-nanaun fa. 19 Maneniko emi matetea-mamepe dale, tantu Manetualain fee emi soda' a.”

Yerusalem hehea heni na

20 Yesus dedea tamba nae, “Maneniko emi mita musu a eo na kota Yerusalem, emi bubulu' mae, ana saka' nalulutu' ria so. 21 Lahenda Yudea ra mita leo' na, sona malai leo lete' a meu. Lahenda fo rai kota dale' boe malai leo. Ma lahenda fo rai koro' a boso' maso' leo kota dale' meu bali. 22 Huu fo Manetualain fee fai susa-lela sira mai ela huku lahenda fo, ta nau ramanene neu' Ana. Basa sira dadi la'e fai hata fo Manetualain mana nesi mata nara dui' mema' ana neme ulu' mai so a. 23 Tepo' ria te, lahenda fo kasian naan seli a, nana ri' ina kairus ara, ma anutu muri' ara. Tepo' ria te katema' dae-bafo' a hapu susa, ma lahenda Yahudi ra basa si doidoso raan seli, nana huu Manetualain namanasa no si. 24 Neu' ko musu a naisa ruma, ma heke roo ruma, fo dadi ata leo basa mamana' nai dae-bafo' ia. Boe ma lahenda mana mai fo ta nalela' Manetualain, mai momolo-tatabu rakekeo kota Yerusalem a, ma ara pareta kota a oe-isi na, losa' sira ledo-fain ria, basa ni.”

Ana Lahenda mamai na

25 Boe ma Yesus nafada la'eneu' natafali mai Na nae, “Maneniko Ana Lahenda a saka' natafali mai, hapu tanda kalua nai ledo a, bula' a, ma nai ruu' ara. Nai dae-bafo' a boe hapu tanda, ri' tasi' a nahoo ma nafa-ani lua dodopo. Basa ia ra tao ra lahenda bii ma roi ramakokoa' a losa' ara ta bubulu' rae tao ubea' so'. 26 Basa kuasa rai lalai ratakeko taohiro-taohari. Lahenda ra rita leo' na, boe ma ara bii mamate', huu fo dae-bafo' a saka' soe! 27 Basa ria, besa' ko lahenda rita Au, ‘Ana Lahenda, onda mai o oa' a’. Au onda o basa kuasa ma marela-masa'ak. 28 Maneniko basa tanda ia ra saka' dadi, sona emi boti' laka mara leo, huu fo losa Manetualain ledo-fain fo nau po'i-tata na emi.”

Nasasama' neme ai huu' a

29 Basa ria boe ma Yesus tui nasasama' esa nae, “Emi bebesa matalolole ai huu' ara. 30 Maneniko doo nara mulai mofa, ria dadi tanda nae, fai fandu' a mamai na nanenea' so. 31 Leo' na boe fai susa sira. Maneniko ara toda mai, ria dadi tanda nae, Manetualain pareta na mamai na nanenea' so. 32 Au afada mema'! Neme basa lahenda fo rasoda nai besa' ia, neu' ko ruma bei ta mate fa, te fai susa sira toda mai so. 33 Leo mae lalai no dae-bafo' a sapu-lolo, tehuu Au Hara-dasik ta mei-mesa.”

Parlu manea nai Ramatua' a mamai na

34 Basa boe ma Yesus dedea naroo nae, “Manea, huu fo kekeneu te Au toda mai so! Boso' losa emi ta afi no matetu' so', basa boe ma masoda nai nininu mafu' a dale', ma masaliu saka noi lole-napu dae-bafo' a. Boso losa emi ta mala tanda na, huu no masapute malisu feke' a. 35 Maneniko Au atafali mai, ta hapu lahenda esa bisa nafuni nala ao na neme Au mata ka mai boe'. 36 De, manea maroo. Hule-haradoi boso' namaetun, ela emi bisa manenete nai basa susa sira talada. No ria na, maneniko Au atafali mai, sona emi ta mae' mapadei nai Ana Lahenda mata na.” 37 Tuka-tuka fai' Yesus neu nanori-nafada nai Uma Mamaso Ina a. Tehuu maneniko hatu', sona Ana kalua neme Yerusalem mai, fo neu suku nai koro' manai lete Saitun a. 38 Bei balahaa ana', te lahenda dodou' mai rabua so, fo nau ramanene Ni nanori-nafada nai Uma Mamaso Ina a.

Lukas 22

Malaka agama Yahudi a malaka nara saka eno' fo nau raisa Ramatua Yesus

1 Lahenda Yahudi ra fai malole fo ri' rae feta Roti Tua-lepa nanea' so. Nai fai malole ria, ara pau bibi-lopo fo tao feta Paska. Ara tao leo na' ela rafarene fai a ulu na, tepo' fo bei-ba'i nara kalua reme Masir mai a. 2 Fai' ria, malaka agama Yahudi a malaka nara, ma mesen agama ra rasaka eno' fo nau raisa Yesus. Tehuu ara bii' lahenda kadodou ina' sira tao isuote', huu fo ara rahii' ramanene neu' Ana.

Yudas se'o heni Ramatua Yesus

3 Neme Yesus ana mana tuka dea kasanahulu dua nara, esa nade Yudas Iskariot. Fai fo malaka agama Yahudi a malaka nara saka eno' ela raisa Yesus, malaka nitu maso neu' Yudas dale na. 4 Basa de ana kalua neu saka malaka agama a malaka nara, ma manea Uma Mamaso Ina a malaka na. Ana nau rala hara' fo se'o Yesus fee si. 5 Malaka sira ramanene Yudas dedea nae leo' na, boe ma ara ramaho'o mamate'. Ara helu rae, “Neu! Maneniko o nau se'o Yesus fee ami, tantu ami bae.” 6 Yudas nataa. Boe ma ana mulai saka eno' fo se'o nafufuni' Yesus fee si, ela lahenda kadodou ina' ara boso' bubulu'.

Ramatua Yesus ana mana tuka dea nara sadia feta Paska

7 Boe ma losa lahenda Yahudi ra fai malolen fo ri' biasa ara pau bibi-lopo fo tao feta Paska. 8 Boe ma, Yesus nadenu Petrus no Yohanis nae, “Emi dua meu maulu' fo sadia fee ita nanaa' feta Paska a, ela taa sama-sama.” 9 Dua si ratane Ni rae, “Papa! Ami meu' bea sadia mei a?” 10 Ana nataa nae, “Maneniko emi maso' leo kota Yerusalem a dale' meu, neu' ko maneta mo tou' esa nasaa neni kusi oe. Tuka ni leo uma meu. 11 Mafada manuu uma' na mae, ‘Ami Papa Mesen ma hule kama fo ela ana mana tuka dea nara raa feta Paska reu' na. Hapu, do?’ 12 Neu' ko manuu uma' a natudu fee emi kama maloa esa nai uma a tada' lain. Ana sadia na basa-basan nai kama ria so. Emi dua meu' na, fo sadia noi nanaa'.” 13 Boe ma dua si reu. Ara raneta ro basa-basan fo Yesus nafada si' a. De ara sadia feta Paska reu' na.

Feta Paska

14 Fai' fo basan mana sadia', boe ma Yesus asa mai. Ana natuu' naa feta Paska sama-sama no ana mana tuka dea nara. 15 Boe ma Yesus nafada si nae, ‘Au ahii' an seli atuu oo emi ua feta Paska ia, naulu' neme Au hapu doidoso a. 16 Tanda matalolole ia. Huu fo basa ia, te Au ta atuu' selu' oo emi, ua feta Paska ia so'. Neu' ko lahenda bubulu' matetu' Au Papa Ka homu pareta a, besa' ko Au ua selu' feta bali.” 17 Boe ma Yesus hai na galas fo oe anggor nai dale'. Ana hule makasi neu' Manetualain, boe ma Ana loo fee si galas ria. Ana dedea nae, “Sipo ma galas ia, fo emi esa-esa minuu. 18 Mafarerene'! Mulai neme hatun ia mai, Au ta inuu oe anggor so'. Neu' ko lahenda bubulu' matetu' Au Papa Ka homu pareta, besa' ko Au inu bali.” 19 Basa de Ana hai na roti balo' esa, boe ma Ana hule makasi neu' Manetualain. Ana tetebi roti ria, boe ma loo fee si. Ana nae, “Roti ia nana, Au ao-paa ka fo Au fee henin neu' emi basa. Fai bea ma emi mia roti ia, emi muste mafarene neu' Au.” 20 Ara raa basa, boe ma Ana so'u na galas fo oe anggor nai dale'. Ana dedea bali nae, “Anggor ia nana, Au daa ka, fo faa neni fee emi soda' a. Manetualain pake daa ia ela heke hehelu bebeu' no emi. 21 Tehuu besa-besa, te lahenda fo se'o heni Au a, ana natuu' sama-sama no Au nai mei ia. 22 Tebe Au, Ana Lahenda, muste mate tuka Manetualain hihi-nanaun. Tehuu soe neu' lahenda fo se'o heni Au a!” 23 Yesus ana mana tuka dea nara ramanene ra ria, boe ma ara mulai ratatane ao' rae, “Bea ri' tao tadalu neu' Ana leo na'?”

Ramatua Yesus ana mana tuka dea nara ralelena ao' la'eneu' bea ri' bau lena

24 Boe ma Yesus ana mana tuka dea nara mulai ralelena ao' rae, neme sira mai bea rina bau lena. 25 Tehuu Yesus nafada si nae, “Nai nusa' fo ta ralela' neu' Manetualain, mane' nara ese-rumu anaraun ara, ma pareta rala lena'. Sekonaa te ara nau anaraun nara raloo si rae, ‘Papa manatulu-manafali anaraun a’. 26 Tehuu emi ta bole leo na' fa. Bea nau dadi lahenda bauina', sona ria masoda na muste tetebes ara dadi sama leo' lahenda aana' a fo nalalau basa lahenda ra. Bea nau dadi malaka muste nalalau sama leo' lahenda nadedenu' a. 27 Soba emi dodoo, lahenda bauina' a, nana ri' bea? Lahenda fo natuu' nai mei a, do nalalau' a? Tantu lahenda fo natuu' a, nana ria ri' lahenda bauina', hete? Sekonaa te, Au ta tao ao ka leo' na fa. Au mai fo alalau emi. 28 Emi ia nana sama-sama mo Au kose-kose nai fai' fo Au hapu doidoso a. 29 Au Papa ka so'u na Au fo homu pareta nai Ria nusa-namon. De besa' ia Au so'u a emi boe, 30 fo ela neu' ko emi mia-minuu mo Au mei esa nai nusatetu-ikutema' a. Au fee kuasa boe ela emi pareta leo kasanahulu dua' fo rai Israel.”

Ramatua Yesus nafada nae neu' ko Petrus nalena Ni

31 Boe ma Yesus nafada Petrus nae, “Petrus, Petrus. Malaka nitu soba nau heo' heni emi meme Au mai, sama leo' lahenda dai isi' de here heni kataa' ara. 32 Tehuu Au hule-haradoi fee, Petrus o, ela mamahere maroo Au. Maneniko o matafali leo Au mai, sona o muste matetea toranoo mara dale nara.” 33 Petrus nataa nae, “Ta'a, Ramatua'! Au ta foa ela Ramatua ka fa. Au sadia maso' bui a, ma oo Ramatua ka mate bela' boe malole.” 34 Tehuu Yesus nataa nae, “Petrus! Nenene matalolole. Hatun ia, manu' ara bei ta koko'oa fa, tehuu o malena lai' telu so mae, o ta malela' Au fa.”

Ramatua Yesus lahenda nara muste sadia hapu doidoso

35 Boe ma Yesus dedea no si nae, “Fai naa ra, Au adenu emi meu tui-beka Au Tutui Malole ka leo basa mamana' ara, Au ae boso' meni doi', tas, ma sandaal. Tepo' ria, emi kura-kopo ubea'?” Boe ma ara rataa bela' a rae, “Fai' naa ra, ami ta kura-kopo hata esa boe'!” 36 Boe ma Ana nafada si nae, “Tehuu besa' ia feke' so. Kalu emi manuu doi', sona meni. Bea manuu tas sona meni boe. Maneniko tafa' ta'a, sona meu se'o heni emi badu mi bei esa', fo asa. 37 Huu fo lahenda Yahudi ra tao Au neu' lahenda tadalu'. Selu baiana' ia te ara mai hopu Au so. Nana huu ria la'e fai hata fo ba'i Yesaya dui' mema' ana, nae: ‘Ara tao Ni sama leo' lahenda tadalu'!’ ” 38 Ara rafada rae, “Ramatua'! Ami meni felas dua rai ia!” Yesus nataa nae, “Dai so. Boso' boe dedea ria bali!”

Ramatua Yesus neu hule-haradoi nai lete Saitun

39 Raa basa Paska, boe ma Yesus no ana mana tuka dea nara kalua, reu hule-haradoi nai lete Saitun a, sama leo' bale-bale. 40 Losa na, boe ma Ana nafada si nae, “Emi muste hule-haradoi fo ela emi boso' hapu sosoba'.” 41 Basa de Ana oru' ela si doo' a bai', boe ma sunda' undulaka na, fo hule-haradoi nae, 42 “O, Ama'! Kalu Ama' a nau, sona hai heni doidoso ia neme Au mai. Tehuu boso' tuka Au hihii-nanau ka; ela leo' bea na tuka noi Ama' a hihii-nanaum.” 43 Boe ma Manetualain eila'o-limalopen neme nusatetu-ikutema' a mai, de natetea dale Na. 44 Huu fo Ana doidoso naan seli, losa' puse Na titi dea' mai sama leo' daa a. 45 Hule-haradoi basa, boe ma Ana foa neu dama ana mana tuka dea nara. Tehuu ara suku, huu fo ara sota' raan seli, ma dale nara susa. 46 Boe ma Yesus nafada si nae, “Ubea' taon de emi suku?! Malole lena' emi hule-haradoi fo ela boso' tuda mala sosoba' dale'.”

Ara hopu ra Ramatua Yesus

47 Yesus bei dea-dea nae leo' na, te Yudas (esa neme ana mana tuka dea kasanahulu dua' ara mai), no lahenda dodou' mai. Ana nanenea' Yesus de nau holu nan fo de'i. 48 Tehuu Yesus nafada ni nae, “Ae, Yudas! O nau se'o heni Ana Lahenda neni' dede'i, do?” 49 Yesus ana mana tuka dea feke nara bubulu' Yudas dudu'a-aafi tadalun ria, boe ma ara ratane Yesus rae, “Ramatua'! Ami soa' asa meni felas dei!” 50 Boe ma sira esa lesu na fela na, de tati naetu malaka agama Yahudi a malaka bauinan atan ridoo onan. 51 Tehuu Yesus nafada nae, “Neme' na leo! Boso' soa' asa!” Boe ma Ana nafaroe lahenda ria ridoo na, de puli nan. 52 Lahenda fo mai hopu Yesus nana si': malaka agama Yahudi a malaka nara, lasi nara, ma Uma Mamaso Ina a manea nara. Yesus natane si nae, “Leo bea'? Emi dale mara mae Au, lahenda tadalu', losa' emi mai hopu Au pake tafa', ma ai tutuku'? 53 Tuka-tuka fai' Au anori-afada emi nai Uma Mamaso Ina a, tehuu ta hapu lahenda esa mai fo hopu na Au boe'. Tehuu neme' na! Ia, nana emi ledo-faim. Besa' ia malaka nitu kuasan ia!”

Petrus nalena neu' Ramatua Yesus

54 Ara hopu ra Yesus, de hela roo Ni leo malaka agama Yahudi a malaka bau-ina na uma na neu. Petrus boe tuka nafufuni' nesi' dea'. 55 Nai uma ria mata na hapu lahenda rasera' ai. Petrus neu' na namaneru ai boe. 56 Hapu ata ina' esa nita Petrus natuu' nanenea' ai ria. Ana bebesa natalolole Petrus mata-idun, boe ma nafada lahenda feke' fo rai na nae, “Ae! Lahenda ia boe ana tutuka' Yesus!” 57 Tehuu Petrus nalena nae, “Ta'a! Au ta alela' Lahenda ria fa. O bubulu' ubea?” 58 Ta doo bea boe', te lahenda esa mete leo Petrus neu, boe ma dedea nae, “Tebe, o nana Yesus lahenda nara esa ian, hete?” Tehuu Petrus nadedealaka nae, “Ta'a! O mafarara'u'!” 59 Bate basa jam esa, boe ma lahenda feke' esa dedea bali nae, “Ae! Au bubulu', lahenda ia nana, Yesus ana mana tuka dean esa ian, huu fo ria lahenda Galilea boe.” 60 Tehuu Petrus nalena mamate' nae, “O maa ma ria!” La'e fai Petrus dedea nae leo' na, boe ma manu' ara koko'oa. 61 Boe ma Yesus lipe ao na fo mete ni. Basa de Petrus nafarene Yesus nafada ni nae, “Hatun ia, manu' ara bei ta koko'oa boe', tehuu o malena Au lai' telu so.” 62 Petrus nafarene na ria, boe ma ana kalua neme uma a mata na mai ma dola nasae'edu.

Ara popo'o ma ramumulu-ramamae' Ramatua Yesus

63 Basa ria, boe ma lahenda fo ranea Yesus a, ara mulai ramamae' Ana ma fepa-le'u Ni. 64 Ara poti etu mata Na pake tema', ma ratanen rae, “Ae! Kalu O nana Manetualain mana nesi matan, sona maneu' masudin! Bea rina popo'o O ia?” 65 Ara ramumulu-ramamae' rahedi Ni.

Ramatua Yesus nai mamana parisa dedea agama

66 Balahaa anan ria, malaka agama Yahudi a malaka nara, mesen agama, ma lasi nara tesa fo parisa' Yesus dedea na. Boe ma ara radenu fo lahenda ra, hela roo Yesus leo mamana parisa dedea agama a neu. 67 Ana maso' leo dale' neu, boe ma ara ratane Ni rae, “Soba O mafada dei! O ia nana tetebe sara Kristus, do?” Tehuu Yesus nataa nae, “Leo mae Au ataa ae tebe boe, emi ta mamahere fa. 68 Boe ma maneniko Au atane emi hihii-nanau' esa, tantu emi ta mataa fa. 69 Ta doo' a so', te Manetualain nau pake Ria kuasa kahere na, fo so'u na ae' Au, Ana Lahenda' ia. Basa te Au atuu' nai Ria boboa ona na fo oo Ni pareta sama-sama.” 70 Ramanene leo' na, boe ma basa si ratane rae, “Kalu leo' na, sona O nana Manetualain Anan, do?” Boe ma Yesus nataa nae, “Mema', tebe leo' emi dedeam ria.” 71 Boe ma lahenda mana parisa dedea' sira rahara bela' a rae, “Ita basa tamanene mata', hete? Ana so'u aon nae Ria nana Manetualain Anan. Namumulu-namamae' ia! Tuka ita atoran agama na, kalu hapu lahenda tao aon sama leo' Manetualain, lahenda ria muste mate. De, leo' bea? Ita ta parluu mana sakasii so'. Huku mate' Ana leo.”

Lukas 23

Ara roo Ramatua Yesus leo gubernor Pilatus a neu

1 Tehuu, mana parisa dedea agama Yahudi sira, ta ranuu hak fo huku ramate lahenda fa. Huu ria na ara roo Yesus leo gubernor neme mana pareta Roma fo nai na, ri' Pilatus. Ara nau gubernor a huku na mate Ni. 2 De, losa gubernor a mata na, boe ma ara rafada Yesus sala nara rae, “Lahenda ia, nalena laka' neu mana pareta Roma. Ana horo lahenda boso' bae bea fee mana pareta. Ma io aon nae ria nana Kristus, mane' lahenda Yahudi.” 3 Gubernor a namanene leo' na, boe ma ana natane Ni nae, “Tebe, do? O nana mane' lahenda Yahudi, do?” Yesus nataa nae, “Tebe. Leo papa hara ma.” 4 Parisa' basa, boe ma gubernor a nasare na malaka agama a malaka nara no lahenda kadodou ina' sira. Ana nae, “Leo ia'. Au ta hapu Lahenda ia sala na bai' boe'.” 5 Tehuu ara rahere rae, “Ta'a, papa gubernor. Lahenda ia neu nanori-nafada nai basa mamana' ara, duduku' raun ara fo ralenalaka. Ana tao taohiru-taohari' mulai neme propinsi Galilea losa leo kota Yerusalem ia' mai.”

Gubernor a fee Yesus leo mane Herodes neu

6 Gubernor a namanene leo' na, boe ma ana natane si nae, “Kalu leo' na, sona ria nana lahenda Galilea, do?” Boe ma ara rataa rae, “Tebe, papa. Ria lahenda Galilea!” 7 Gubernor a bubulu' leo' na, boe ma ana fee Yesus neu nataa mane Herodes, fo ana pareta propinsi Galilea. Tepo' ria, ana nai kota Yerusalem. 8 Mane Herodes a namanene lahenda dodou' tui la'eneu' Yesus so, ma neme ulu' mai ana nahii' nita na Yesus seli. Ana namahehena' bisa nita Yesus natudu tanda heran esa do dua. Huu ria na, de ara roo Yesus neu, boe ma dale na namaho'o. 9 Ana natane Yesus hihii-nanau' rupa' ara, tehuu Ana ta nataa hata-hata esa boe'. 10 Herodes bei dea-dea no Yesus, tehuu malaka agama a malaka nara ro mesen agama ra mulai rapaneneo' selu' Yesus sala rupa' ara. 11 Basa de mane Herodes a no soldadu nara mulai ramumulu-ramamae' ma radadae Yesus. Ara ramumulu-ramamae' raroo Ni, feen pake badu malole esa sama leo' biasa mane' ara pake a. Basa boe ma ara roo fali' Ana leo gubernor Pilatus a neu. 12 Ma'ulu na, gubernor ria no mane Herodes a ramananasa ao'. Tehuu mulai fai' ria boe ma dua si ratia'.

Gubernor a nateta' huhuku mamates a neu' Ramatua Yesus

13 Boe ma gubernor Pilatus naloo na malaka agama Yahudi a malaka nara ma lasi feke' ara sama-sama ro lahenda kadodou ina' sira, basa si rabua ela ramanene ria naetu na. 14 Ana nafada si nae, “Emi moo Yesus leo au mai, ma kola' mae, Ana duduku' raun a fo ralenalaka neu' mana pareta Roma. Au parisa' alulutu' Ana nai emi mata mara so, tehuu au ta hapu Ni nasala' hata esa boe. 15 Mane Herodes a boe parisa' Ana so, tehuu ta hapu sala na fa. Huu ria na, de ana fee fali' Lahenda ia leo au mai. Lahenda ia sala ni ta'a, de au ta bisa huku a mate ni fa 16 De, au nau aetu' leo ia': au adenu fo fepa-li'un, basa nana au po'i Ni.” 17-18 Ramanene leo' na, boe ma ara mulai rahara bela' a rae, “Ta bisa fa! Maisa Ni. Po'i Barabas.” Ara rahara rae leo' na, huu fo tuka-tuka teu' kalu lahenda Yahudi ra tao feta Paska, sona gubernor a biasa po'i lahenda mana huku' esa tuka sira hihii nara. 19 (Barabas maso' bui a, nana huu ana dadi mana kikifu, nalenalaka fo soa' mana pareta Roma nai kota Yerusalem, ma naisa lahenda boe.) 20 Tehuu gubernor a nau po'i Yesus. De ana natane selu' lahenda kadodou ina' sira nae, “Au po'i Yesus na, leo' bea?” 21 Tehuu basa si rahara bela' a rae, “Ta'a! Paku maisa Ni neu' ai kake' a! Paku maisa Ni neu' ai kake' a!” 22 Tehuu gubernor a nameda nan ria ta la'e fa, de ana natane si kalai' telu na bali nae, “Sala ubea' de au paku aisa Ni? Ana tao tadalu ubea'? Au parisa' Ana so, tehuu ta hapu eno' fo naraa la'e, nau huku ta mate Ni.” De, au adenu fo fepa-li'u Ni, basa nana au po'in.” 23 Tehuu basa lahenda sira rahara ramberaina bali, raseti fo nau paku raisa Ni neu' ai kake' a. Mate'e oe na, ara raseki gubernor a, 24 boe ma ana na'etu' tuka sira hihii nara. 25 Basa de ana po'i Barabas, madedealaka' ma kanisa' ria. Tehuu ana fee Yesus leo lahenda sira lima dale nara neu, fo ela ara raisa Ni tuka sira hihii nara.

Ara paku raisa Ramatua Yesus nai ai kake' a

26 Basa boe ma, ara hela roo Yesus kalua neme kota Yerusalem mai. Nai eno talada' ara raneta ro lahenda esa nade Simon, neme kota Kirene mai. Ana besa' ko neme kota a dea' mai. Ara raseti ran fo nasaa ai kake' a kati Yesus, ma ana la'o tuka Yesus dea na. 27 Fai' ria, lahenda dodou' tuka ro Yesus. Ina' ara dola Ni. 28 Yesus namanene si dola, boe ma Ana nasare naa si, ma dedea nae, “Ae! Mama Yerusalem kara emin. Boso' dola huu Au. Malole lena' dola huu ao-ina mara, ma emi ana mara. 29 Huu fo balahaa-binesa' susa bauina' a mai, neu' ko lahenda rafada rae, ‘Ina maua-manale' a nana ri' ina' fo ta parna boki, ma ta parna nasusu' ana bokibeu' fa.’ 30 Tepo' fo susa bauina' a mai, lahenda ra doidoso mamate', losa' ara hule rae, ‘Malole lena', lete' ara refa mai fo ranete ra ami leo!’ Ma ara dedea rae, ‘Noo doidoso leo ia' a, malole lena' pupuku' ara tatana ra ami leo!’ 31 Huu fo lahenda bisa tao susa leo ia' soa neu' lahenda sala' ta'a, sona lahenda tadalu' a leo bea' bali?” 32 Fai ria soldadu ra roo Yesus a, ara hela roo lahenda tadalu' dua boe, fo nau huku ramate si sama-sama roo Ni. 33 Ara losa mamana' esa, nade ‘Laka Dui'’. Boe ma ara paku Yesus no lahenda tadalu kadua' sira, esa'ko neu' ria ai kake na. Basa boe ma rapadei' ai kake' ara. Ara londa lahenda tadalu' esa nai Yesus boboa ona na, ma esa bali nai boboa ii Na. 34 Fai ria, Yesus hule-haradoi nae, “Papa! Fee ampon neu' lahenda ia ra sala nara, huu no ara ta bubulu' hata fo sira tao ni fa.” Basa boe ma, soldadu ra hela lot, ela ara bubulu' bea ri' hapu Ria papake nara. 35 Lahenda dodou' rapadei ranilu nai mamana' ria. Lahenda Yahudi ra malaka nara ramumulu-ramamae' Yesus rae, “Ana po'i-tata na lahenda feke', tehuu Ana ta bisa po'i-tata na ao-ina heheli Na. Kalu tetebes ara Ria nana Kristus, fo Manetualain here mema' ana so, sona neme' na ela Ana onda neme ai kake' ria mai leo.” 36 Soldadu sira boe ramumulu Ni. Ara raninu' Ana anggor ma'eis, 37 ma raloo ramumulu rae, “Kalu o ia nana tetebes ara lahenda Yahudi ra mane na, sona soi ma soda' ma leo!” 38 Ara dui' nai papa' esa nae, “Ia nana lahenda Yahudi ra mane na.” Ara paku papa' ria neu' Yesus laka na lain, ela rafada rae huku Ni nana huu eno na ri' na'. 39 Lahenda tadalu' esa mana londa' nai Yesus boboa na boe ana namumulu nae, “Tetebes ara O nana Kristus, do? Kalu leo' na, sona fee ita basa soda a leo!” 40 Tehuu lahenda tadalu' esa nasa'ai ni nae, “Ae! O, ta bii' neu' Manetualain, fa? Huu fo o hapu huhuku mamates sama leo' Ria boe. 41 Ita dua hapu huhuku' la'e fai ita tadalu nara. Tehuu Lahenda ia ta tao tadalu' esa boe'.” 42 Boe ma ana dedea tamba bali nae, “Yesus! Fai' bea ma Papa maso' leo nusa-namo ma muu, sona mafarene au, dei.” 43 Yesus nataa nae, “Au helu! Fai' ia boe, o sama-sama mo Au maso' leo nusatetu-ikutema' a dale' teu.”

Ramatua Yesus maten

44-45 Fai' ria, ledo a namatetu so. Tehuu ledo a ta nahaa fa, basa de maiuina' a napoti na mamana' ria losa li'u telu leodae na. Nai Uma Mamaso Ina a, tema maloa ina esa mana pepele' fo babaa etu Manetualain Kaman fo Malalao-malalafu naan seli. Kekeneu te, tema' ria sii bati duan. 46 Nai mamana' ‘Laka Dui'’, Yesus naloo nae, “O, Ama'! Besa' ia Au fee sumane Ka neu' Ama' a lima dale Ma.” Ana dedea basa nae leo' na, boe ma mate Ni. 47 Soldadu Roma ra malaka na napadei nanenea' nai Yesus ai kake na. Nita Yesus mamate Ni, boe ma ana io-oa Manetualain nae, “Awi! Lahenda ia tebe-tebe Lahenda dale roos, o!” 48 Lahenda kadodou ina' fo rabua nai na a, rita Yesus mamate na, boe ma rasaledale, basa si fali reus no susa. 49 Tehuu Yesus lahenda nara rapadei rai doo' a, fo rita' mamate Na. Ina' fo ara tuka Ni neme Galilea losa Yerusalem a, nana rai na boe.

Ara ratoi Ramatua Yesus

50-51 Fai fo Yesus maten, boe ma lahenda esa saka eno' fo nau na'onda na popora Na neme ai kake a mai. Lahenda ria nade Yusuf, neme kota Arimatea. Ria dale na roos a, ana tao hata malole dodou'. Ana nahani fo Manetualain natudu Ria hohomu pareta na. Ria boe lahenda mana parisa dedea agama Yahudi, tehuu ana ta sipo' sira naetu na fo huku ramate Yesus. 52 Huu no ana nau na'onda na Yesus popora na neme ai kake' a mai, ana neu nasare na gubernor Pilatus a de hule fo nau natoi popora' ria. 53 Pilatus nadenu ni, boe ma ana neu naonda popora' ria. Basa de ana potin neni' tema balanau', ma neu pedan neu' bolo batu esa dale', fo lahenda besa' ko paa basan. Mamana natoi' ria lahenda bei ta parna pake ni fa. 54 Yesus mamamate na, nana la'e soda Lima'. Yusuf asa ratoi basa, nana ledo leodae' so. Maneniko ledo a tena, sona lahenda Yahudi ra fai huhule-haradoi' na mulai so. 55 Ina' fo roo Yesus sama-sama reme' Galilea mai, ara tuka Yusuf boe, fo nau bubulu' ana tao popora' ria nai rates bea. 56 Ara rita ratalolole rates ria mamana na, basa boe ma ina' sira fali fo sadia rampe no mina maboo-meni'. Ledo a tena, boe ma ara hahae nonoi' a, tuka lahenda Yahudi ra atoran fai huhule-haradoi na. Ara rahani basa fai huhule-haradoi', besa' ko reu kari rampe ma pisi mina neu' Yesus popora na.

Lukas 24

Ramatua Yesus nasoda selu'!

1 Mamaso na dulupilan ria, ina' sira reni mina maboo-meni' ma rampe, fo leo Yesus rates na reu. 2 Fai' fo ara losa naa, te rita batu kaba'uina' fo tatana ni neu' rates ria bafa na, nana mana eso heni' nai suu' so. 3 Boe ma ara maso' leo rates dale' reu, tehuu ta rita Yesus popora na n ai na fa. 4 De roi ramakokoa' a. Kekeneu te lahenda dua pake papake makadila', mai de rapadei nai sira boboa nara. 5 Ina' sira bii mamate', basa de ara ratele losa dae a. Boe ma lahenda kadua' sira ratane rae, “Ubea' taon de emi mai saka lahenda masoda' a nai lahenda mana mate' ara mamana na? 6 Yesus ta nai ia so'! Huu fo Ana nasoda selu' so. Bate emi mafarene heni hata fo Ana parna nafada, tepo' fo bei nai Galilea a, do? 7 Huu fo Ana nafada mema' nae, neu' ko ara se'o heni Ana Lahenda leo lahenda tadalu' ara lima dale nara neu. Basa nana paku raisa ni nai ai kake a. Tehuu fai binesa na, te Ana nasoda selu'.” 8 Ramanene ra ria, besa' ko ara rafarene ma'ulun ria Yesus nafada a. 9 Boe ma ara lai-lai fali, fo rafada basa-basan neu' Yesus ana mana tuka dea kasanahulu esa nara, ma lahenda feke' fo tuka Ni a. 10 (Ina' fo leo rates a reu a, si' Yakobis maman Maria, ma Maria neme koro Magdala. Boe ma Yohana no ina feke' hida bali. Sira si' reu tui basa-basa ia ra fee Yesus lahenda nadedenu nara.) 11 Tehuu fai' fo ana mana tuka dea ra ramanene tutui' ria, ara afi rae ina' sira dedea fufudi'. 12 Tehuu Petrus foa de nalai leo rates neu. Losa na, de ana titiro leo rates ria dale' neu, tehuu nita noi tema' fo poti neu' popora' a. Ana fali neun ma afi-afi nae, “Leo bea'ia so?”

Ana mana tuka dea dua raneta roo Ramatua Yesus nai eno' fo leo Emaus reu

13 Fai ria boe, Yesus ana mana tuka dean dua leo koro' esa reu nade Emaus. Dodoo na ee kilo sanahulu esa neme kota Yerusalem mai. 14 Ara la'o ma ratui' Yesus mamate na. 15 Kekeneu, te Yesus nanenea' noo dua si, de la'o sama-sama noo si. 16 Tehuu dua si ta ralela' rae, ria nana Yesus fa, huu fo Manetualain tao ria, ela ara boso' ralela'. 17 Boe ma Yesus natane si nae, “Emi dua matui' ubea' ia?” Dua si ramanene ra ria boe ma rapadei, ma mata-idu nara sopa. 18 Boe ma, nade Kleopas a, natane Ni nae, “Papa ka, dadi' leo lahenda bebeu' de ta bubulu' bei lalai' ia hata fo dadi nai Yerusalem a, do?” 19 Boe ma Yesus natane nae, “Ubea' ria?” Ara rataa rae, “Te Yesus, neme Nasaret a! Ria nana tetebes ara Manetualain mana nesi matan. Ma Manetualain fee Ni kuasa, fo tao tanda heran rupa' ara. Ria boe nanori-nafada nalela' lahenda. Lahenda ra rahii' Ana. Ma Manetualain boe nahii' Ana. 20 Tehuu sekonaa te, ami malaka agama Yahudi ma malaka nara, ma lasi nara hopu raan. Boe ma ara feen leo gubernor a neu fo huku naisa Ni. Basa de paku raisa Ni nai ai kake' a. 21 Masososa na ami basa mamahena mae, Ria, nana Kristus, fo mai po'i-tata na ami nusa ma neme mana pareta Roma fo ese-rumu ami. Tehuu bei lalai' ia soda Lima na, ara raisa Ni. 22 Besa' ia, ami tamba mamakoa bali. Huu fo bisina' a ami ina mara mai de tui rae, balahaa anan ria ara leo rates reu. 23 Tehuu ara tui rae, Yesus popora na mopo ni so. Basa de ara rita Manetualain eila'o-limalopen neme nusatetu-ikutema' a mai de nafada si nae, Yesus nasoda selu' so! 24 Mamanene leo' na, boe ma ami nonoo mi hida ralai leo rates reu. Basa de ara rita sama leo' ina' sira dedea na. Ara ta rita Yesus popora na boe'.” 25 Dua si tui basa rae leo' na, boe ma Yesus nasa'ai si nae, “Emi ta mae pakana boe'ma! Ubea' taon de emi ta nau mamahere hata fo Manetualain mana nesi mata nara rafada mema' neme ulu' mai fa! 26 Huu fo ara dui' rae, Kristus, nana muste hapu doidoso rupa' leo' na, besa' ko Ana sipo hada-horomata ma kuasa marela-masa'a.” 27 Boe ma Yesus nanori-nafada si, basa-basan fo Manetualain mana nesi mata nara dui' mema' la'eneu' Kristus. Mulai neme ba'i Musa dudui na, losa leo mana nesi mata feke' ara nuu nara. 28 Ara saka' losa nai Emaus, boe ma Yesus tao uni Ana nau la'o naroo. 29 Tehuu dua si hule rae, “Papa! Tuli fo suku mo ami hatun ia, huu fo ledo a saka' tena ria' so.” Boe ma Yesus sama-sama noo si maso' leo uma dale' reu. 30 Ara ratuu' raa-rinu, boe ma Yesus hai na roti balo' esa. Ana hule makasi neu' Manetualain, basa de Ana tetebi roti ria. Ana loo fee dua si roti ria, 31 besa' ko dua si ralela' rae, ria nana Yesus. Tehuu kekeneu te mopo Ni neme mata nara mai! 32 Boe ma dua si dedearao nara rae, “Ae! Bisina' a tamanene Ana tui fee ita mana nesi mata ra dudui na a, ita ta meda tan nonoo' nae dale' ara loa-loa.” 33 Fai ria boe, dua si fali tuti'a leo Yerusalem reu. Ara raneta roo Yesus mana tuka dea kasanahulu esa nara, ma lahenda feke' fo rabua rai na. 34 Boe ma ana mana tuka dea sira rafada dua si rae, “Tetea'! Ramatua Yesus nasoda selu' so! Bisina' a natudu ao Na neu' a'a Petrus.” 35 Lahenda kadua' sira boe tui basa-basan fo dadi nai eno', losa' sira dua bisa ralela' neu' Yesus fai fo Ana tetebi roti a.

Ramatua Yesus natudu mata-idun neu' ana mana tuka dea nara

36 Fai fo ara bei tui leo' na, kekeneu te Yesus napadei nai sira talada so. Ana nafada hara oe' nae, “Soda-mole'!” 37 Tehuu ara kekes ara ma bii' huu fo raendobuko nitu ria. 38 Tehuu Yesus dedea nae, “Ubea' taon de emi bii'? Emi ta mamahere mae, Au ia fo asoda selu' so a, do? 39 Soba mete maneni Au lima, ma ei kara, Au ia. Loo' lima mara mai fo mafaroe mata'! Ela emi mamahere mae, Au ia, ta nitu fa. Huu fo nitu a ta nanuu ao-paa', tehuu emi basa bisa mita Au ao-paa ka, hete?!” 40 Bei dea-dea leo' na, Ana natudu si hina' manai lima ma ei nara boe. 41 Ara ramaho'o mamate', huu fo Yesus nasoda selu' so. Ara roi ramakokoa' a, huu fo ara ta bisa bubulu' ubea' taon, de bisa dadi leo' na. Boe ma Yesus natane si nae, “Emi mia ubea' nai ia boe?” 42 Boe ma ara loo fee Ni ika mana tunu' bibia' esa. 43 Yesus sipo na ika' ria, basa boe ma naa neu' sira mata nara. 44 Boe ma Ana dedea nae, “Leo' bea? Emi bei mafarene ma'ulu na, tepo' fo Au sama-sama oo emi a? Fai ria Au afada ae, basa-basan fo Manetualain mana nesi mata nara dui' la'eneu' Au, muste dadi. Ri', neme ba'i Musa, neme mana nesi mata feke' ara, ma neme susura Sosoda I'io-o'oa ara mai.” 45 Basa boe ma, Ana soi neu' loa na fo ela ara bubulu' matetu' Susura Makamoi' a sosoa-raraan. 46 Ana dedea tamba nae, “Manetualain mana nesi mata nara dui' rae, Kristus fo Manetualain fee ni mai, nana muste hapu doidoso rupa', basa te Ana mate. Tehuu neu' ko fai binesa na, Ana nasoda selu'. Huu fo ara dui' basa sira so! 47 Besa' ia Au fee kuasa fo emi meni Tutui Malole ia leo basa nusa' ara, mulai neme Yerusalem ia' mai. Mafada si mae, lahenda fo manaku sala na, ma natafali leo Manetualain neu, neu' ko Ana sae-safe heni sala' nara katema'. 48 Emi muste dadi mana sakasii fo tui mae, Au hapu doidoso, basa de mate, tuti' a asoda selu'. 49 Dula-dale Malalao-malalafu', fo Au Papa ka helu so a, neu' ko Au fee ni mai. Tehuu emi muste mahani ada' kota Yerusalem ia, losa' sipo kuasa neme nusatetu-ikutema' a mai.”

Ramatua Yesus hene-ae leo nusatetu-ikutema a neu

50 Fai esa, boe ma Yesus noo si leo kota a dea' reu, losa' ranenea' ro koro Betania. Boe ma Ana lalaa lima na fo dedea fee si ua-nale'. 51 Ana bei dedea fee ua-nale', te Ana hene-ae leo nusatetu-ikutema' a neu. 52 Basa si rita leo' na, boe ma sunda' undulaka nara fo do'o-tabe neu' Ana. Basa de ara fali leo Yerusalem reu no namaho'o-natadale'. 53 Tuka-tuka fai' ara rabua nai Uma Mamaso Ina a fo io-oa neu' Manetualain. Papa Teofilus! Au tutui ka te'e ada' ia. Soda-mole', Lukas