Habari Roanga ga'a Yohanes 'a lefo
'Idini ga'a gasa 'ahu
1 'Ua re 'au wali wakutu dungia 'i dadi nyangu, 'Idini rema enanga ḏua. 'Idini gena-ge 'i mamete'e ra Ma Jou'ongu Madutu, re 'Idini gena-ge ḏi'i Ma Jou'ongu Madutu. 2 'Ua re 'au wali ma mulaingi 'Idini gena-ge 'i mamete'e ra Ma Jou'ongu Madutu. 3 Ma Jou'ongu Madutu 'o pake Unanga gena-ge di'a 'O sidadi 'oru ḇato mo-moini. 'Ori i'a rimoi mai ua nga'unu 'i dadi, na'o Unanga ua. 4 Unanga gena-ge 'ahu ma cimi, re Unanga Ma Jou'ongu Madutu 'ai tarangi toma manusia. 5 Tarangi gena-ge 'i sitarangi toma hafu-hafu, re hafu-hafu nga'unu ua ya sisengene 'o tarangi gena-ge. 6 Ma Jou'ongu Madutu 'o 'utusu matengo 'o sapolo, 'ai lomanga 'a Yohanes. 7 Unanga 'o sapolo sa'olo sakisi di'a sihabari tarangi gena-ge, la ngowa'a mo-moini 'aḏi ngaku Unanga gena-ge. 8 Yohanes masiretene 'o tarangi ua, unanga pa'i sakisi mangale tarangi gena-ge. 9 Tarangi mode-mode'e ga'a sitarangi ngowa'a mo-moini manga 'akala re sinyingara, tarangi gena-ge ri sapolo toma dungia. 10 Unanga gena-ge ro sapolo re tegoro toma dungia nena-ne ga'a Unanga 'a sidadi. Mada'a ngowa'a 'aḏi tegoro toma dungia nena-ne 'aḏi oḏu'u dawongo Unanga. 11 Kalaha Unanga 'O sapolo Tai ji'o re 'Ai gamu, 'Ai herapongo 'aḏi oḏu'u dawongo Unanga. 12 Mada'a 'a guna ḇato 'o dawongo re 'o ngaku Unanga, Unanga 'o pula'a haku ra ananga di'a 'aḏi dadi Ma Jou'ongu Madutu 'ai ngowa-ngowa'a. 13 Ananga gena-ge 'aḏi dadi ua Ma Jou'ongu Madutu 'ai ngowa-ngowa'a, sababu manga ete re dotumu, bolo manusia manga nyafusu, bolo nau'u 'ai nyafusu. Mada'a ananga gena-ge 'aḏi dadi Ma Jou'ongu Madutu 'ai ngowa-ngowa'a sababu 'ahu su-sungi ga'a ma 'asala ra Unanga. 14 'Idini gena-ge ri dadi manusia, re Unanga 'o tegoro tananga sigolona re wa oḏi'i ḏua 'Ai kabasarana. Kabasarana gena-ge ma 'asala ra Ma Jou'ongu Madutu sababu Unanga 'Ai Ngowa'a Nau'u pa'i matengo. Sababu Unanga, ngene wa basono tala Ma Jou'ongu Madutu 'ai mura re dadalara masala ra ngene, re Unanga 'o sijumu ma ba-banari mangale Ma Jou'ongu Madutu ra ngene. 15 Toma wangere rimoi, Yohanes 'o pula'a 'ai sakisi mangale Yesus. Unanga 'o kanau, “Nena-ne Unanga ga'a ngoi to kanau, ‘Ngoi to sapolo siḏa, kara Unanga ḏuanga i'a 'o sapolo. Mada'a Unanga lebe la-lamo'o i'a ra ngoi, sababu wakutu ngoi to cua moju, Unanga 'age ḏua.’ ” 16 Sidogo ḏi'i, Unanga ga'a romanga reo mura re dadalara, Unanga gena-ge ḏi'i lebe la-lamo'o i'a rea Yohanes; sababu Rai mura re dadalara, ngene mo-moini rewo dawongo barakati rimoi ga'a lebe lamo'o i'a reo barakati rimoi ga'a siḏa. 17 Sababu Ma Jou'ongu Madutu 'ai hukumu, gena-ge ma barakati siḏa ga'a ngene wa dawongo ra Musa. Mada'a Ma Jou'ongu Madutu 'ai ba-banari re 'Ai mura re dadalara, gena-ge ma barakati su-sungi ga'a ngene wa basono tala sababu Yesus Kristus. 18 Matengo i'a mai nyangu ro oḏi'i Ma Jou'ongu Madutu, mada'a pa'i 'Ai Ngowa'a Nau'u matengo, ga'a 'O marimoi rai Ḇaḇa. Unanga gena-ge ra sibaiti re Ra sitarangi mangale Ma Jou'ongu Madutu ra ngene.
Yohanes 'o pula'a sakisi mangale unanga masiretene
19 Yohanes 'o pula'a sakisi mangale unanga masiretene so'o ne: Toma wangere rimoi, Yahudi manga bi-biri'i toma limau Yerusalem 'aḏi soma'a 'imam-'imam re ngowa'a Lewi mamuni'a 'aḏi tagi ra Yohanes. Ananga gena-ge 'aḏi sano ra unanga: “Ngana ne 'a guna?” 20 Yohanes 'o sitaḇela'a i'a ra ananga: “Ngoi ne 'O Kristus ua!” 21 Ḏua ananga 'aḏi sano, “Na'o so'o gena, ngana ne 'a guna? Ngana ne nabi Elia?” Yohanes 'a sangoro, “Ua!” Ananga 'aḏi sano moju, “Bolo ngana 'o nabi ga'a sijaji pasala ḏua?” Yohanes 'a sangoro, “Ua!” 22 Dadi, ananga 'aḏi kanau, “Na'o so'o gena no masiajele ra ngomi, ngana ne 'a guna? Ngomi mi paralu 'ani sa-sangoro, la ngomi nga'unu ma siajele toma ngowa-ngowa'a ga'a 'aḏi siḏingoto ngomi. Dadi 'oru ngana no makanau tala mangale 'ani diri masiretene?” 23 Yohanes 'a sangoro 'o pake Nabi Yesaya 'ai demo-demo so'o ne: “Ngoi nena-ne 'ari iḏingi ga'a 'i kanau siduga-duga toma daeraha baulaco so'o ne: ‘Siboloto ngo'omo di'a Ma Jou.’ ” 24 Re tamanga sigolona gena-ge 'age ngowa'a Farisi manga so-soma'a ga'a 25 'aḏi sano, “Ngana 'O Kristus ua, 'a Elia ua, bolo 'o nabi ga'a sijaji pasala ḏua mai ua, dadi i'a sa'olo ngana no baptis ngowa'a?” 26 Yohanes 'a sangoro, “Ngoi pa'i to baptis ngowa'a reo ḇanyo, mada'a toma ngowa'a Yahudi manga sigolona, 'age rema ngowa'a matengo ga'a ngini nena-ne ni waro 'ai ḏe-ḏegoro ua. 27 Unanga 'o sapolo tuu'u reo ngoi, mada'a ta gasa 'Ai tarupa mai patasa ua.” 28 Mo-moini gena-ge 'i dadi toma gamu Betania, da'a toma Ḇanyo Yordan kaci moi. Toma ngi'i gena-ge, 'a Yohanes 'o baptis ngowa'a.
Ma Jou'ongu Madutu 'ai Doba ma Ngowa
29 Ma ḇiḇini ino Yohanes 'o oḏi'i 'a Yesus 'o sapolo ra unanga. Ḏua Yohanes 'o kanau, “Oḏi'i Unanga nena-ne Ma Jou'ongu Madutu 'ai Doba ma Ngowa, ga'a 'O singi-ngiranga manusia manga ḏosa! 30 Unanga nena-ne ga'a ngoi to kanau, ‘Unanga ḏuanga i'a 'o sapolo tuu'u reo ngoi. Mada'a Unanga lebe la-lamo'o ra ngoi sababu sibuoro ngoi nyangu, Unanga 'age ḏua.’ 31 Ma mulaingi, ngoi to waro ua Unanga gena-ge 'O Kristus. Mada'a ngoi 'ari ta-sapolo di'a to baptis ngowa'a reo ḇanyo, la ngowa'a Israel 'aḏi waro Unanga sa'olo 'O Kristus ḏi'i.” 32-33 Ḏua, Yohanes 'o pula'a sakisi so'o ne: “Ma mulaingi ngoi to waro ua Unanga gena-ge 'a guna. Mada'a Ma Jou'ongu Madutu ga'a 'o 'utusu ngoi di'a baptis ngowa'a reo ḇanyo, Unanga gena-ge 'o kanau ra ngoi, ‘Wakutu ngana no oḏi'i Ma Ngagara 'Ofi-'Ofi 'i matuhu ma tero sa'olo namo dara 'i 'uci, re 'i tegoro ra matengo i'a, Unanga gena-ge ḏuanga i'a 'O baptis ngowa'a rema Ngagara 'Ofi-'Ofi.’ Toma wangere rimoi, ngoi to oḏi'i Ma Jou'ongu Madutu 'ai Roh 'uci sa'olo namo dara da'u diwanga tala re 'i tegoro ra Yesus. 34 Dadi ngoi reto oḏi'i masiretene re to pula'a sakisi mangale Yesus gena-ge Ma Jou'ongu Madutu 'ai Ngowa'a Nau'u.”
Yesus 'ai me-mete'e ma mulaingi
35 Ma ḇiḇini ino, 'a Yohanes toma ngi'i gena-ge ḏi'i rai me-mete'e nga muḏiḏi. 36 Wakutu Yohanes 'o oḏi'i Yesus tola'a i'a, unanga 'o kanau, “Oḏi'i, Unanga gena-ge Ma Jou'ongu Madutu 'ai Doba ma Ngowa!” 37 Wakutu Yohanes 'ai me-mete'e nga muḏiḏi 'aḏi 'isene demo gena-ge, ananga gena-ge 'aḏi mete'e Yesus. 38 Yesus 'o magelelo tai ḏuḏunu re 'o oḏi'i ananga 'aḏi mete'e Unanga. Dadi Unanga 'o sano, “Ngini ni disa 'oru?” Ananga 'aḏi sangoro, “Rabi (gena-ge ma ngale: Guru) no tegoro le'a?” 39 Yesus 'o kanau, “Ino, ni oḏi'i masiretene.” Ananga 'aḏi tagi mamete'e ra Unanga re 'aḏi oḏi'i Unanga 'o tegoro le'a. 'Orasa gena-ge ca'olo rata wangere so'o ne'o re wangere gena-ge ananga 'aḏi tegoro ra Unanga. 40 Matengo ra ananga nga muḏiḏi ga'a ro 'isene 'a Yohanes 'o kanau re togumu i'a ro mete'e 'a Yesus, unanga gena-ge 'a Andreas (unanga re Simon Petrus gia nongoḏu). 41 Andreas 'o sisoi'i tala Yesus re 'o tagi ca-capati re 'o disa 'a Simon, ananga gia nongoḏu. Re unanga 'o kanau, “Ngomi remi ma'u sanga 'O Mesias” (gena-ge ma ngale: 'O Kristus). 42 Dadi Andreas 'o gasa i'a 'a Simon ra Yesus. Yesus 'o lakodoto 'a Simon re 'O kanau, “Ngana Simon 'a Yohanes 'ai ngowa'a nau'u. Ngana ḏuanga i'a ngowa'a 'aḏi si'aro'o 'a Kefas” (Kefas toma demo Yahudi ma tero sa'olo Petrus toma demo Yunani. Gena-ge ma ngale: maḏi).
Yesus 'o 'aro'o 'a Filipus re 'a Natanael
43 Ma ḇiḇini ino, Yesus 'a putusu 'o tagi toma daeraha Galilea. Wakutu Unanga 'o tagi nyangu, unanga 'o ma'u sanga ra Filipus re 'o kanau, “Ino mete'e Ngoi.” 44 Filipus, Andreas re 'a Petrus, ananga manga 'asala toma gamu Betsaida. 45 Filipus 'o tagi 'o ma'u sanga ra Natanael re 'o kanau, “Ngomi remi ma'u sanga 'O Kristus ga'a silefo ḏua ra Musa 'ai hukumu, re nabi-nabi manga boku: Unanga gena-ge 'a Yesus toma limau Nazaret, 'a Yusuf 'ai ngowa'a nau'u!” 46 Mada'a Natanael 'a sangoro, “Nyengara 'o 'ori i'a ma la-la 'i sapolo toma Nazaret?!” Filipus 'a sangoro, “Ino, no oḏi'i masiretene.” 47 Wakutu Yesus 'o oḏi'i 'a Natanael ro sapolo, Unanga 'o kanau mangale 'a Natanael, “Oḏi'i unanga gena-ge ngowa'a Israel madutu kai sa-sakala ua.” 48 Natanael 'o sano ra Yesus, “Ma duhu sa'olo Jou no nana'o ngoi?” Yesus 'a sangoro, “ 'A Filipus 'o 'aro'o ngana nyangu, Ngoi retini oḏi'i ngana toma ate 'ara ma 'aḏu.” 49 Natanael 'o kanau, “Rabi,a Jou mode-mode'e Ma Jou'ongu Madutu 'ai Ngowa'a Nau'u re mode-mode'e ngowa'a Israel manga 'Olana!” 50 Yesus 'o kanau, “Ngana no ngaku pa'i sababu Ngoi to kanau Ngoi reto oḏi'i ngana toma ate 'ara ma 'aḏu ḇato?! 'Ori i'a lebe la-lamo'o i'a reo gena-ge, ḏuanga i'a ngana na oḏi'i!” 51 Ḏua Yesus 'o kanau ḏi'i, “Ni ngaku mode-mode'e 'Ari demo-demo nena-ne: Ngini ḏuanga i'a ni oḏi'i diwanga 'i welanga re Ma Jou'ongu Madutu 'ai mala'ekata-mala'ekata 'aḏi 'uci pere toma Manusia ma Ngowa'a Nau'u.”
Didina'o heranga ma mulaingi: Laya molo'ara toma limau Kana
1 Toma wangere ma soi ro'ange toma limau Kana daeraha Galilea, 'age rema laya molo'ara. Toma laya gena-ge, Yesus 'ai ngina 'age ḏi'i. 2 Yesus re 'Ai me-mete'e ananga sanga saele ḏi'i toma laya madutu. 3 Wakutu toma laya gena-ge manga dodahe 'anggur ri moini, Yesus 'ai ngina mo kanau ra Yesus, “Ananga manga 'anggur ri moini.” 4 Yesus 'a sangoro, “Meme, i'a sa'olo no siajele ra Ngoi?! Ma 'orasa enanga 'i ngadolo nyangu di'a Ngoi ta siajele toma ngowa-ngowa'a mangale Ngoi nena-ne 'a guna.” 5 Mada'a Yesus 'ai ngina mo kanau i'a toma falalomu-falalomu, “ 'A'a ḇato 'oru ga'a Unanga 'o kanau ra ngini.” 6 Toma ngi'i gena-ge 'age tampayanga maḏi rarama, ga'a rimoi re rimoi nyengara sigonyo'o ḇanyo ḏa litere latu moi. Ḇanyo gena-ge ya sidodahe di'a ya sisoso'o manga giama re rou, mete'e Yahudi manga 'atoranga, la Ma Jou'ongu Madutu ya'u dawongo ananga. 7 Yesus 'o kanau toma falalomu-falalomu gena-ge, “Tampayanga-tampayanga na sigare ḇanyo.” Ḏua ananga ya sigare ḇanyo singadolo roma-romanga. 8 Ḏua Yesus 'o kanau ra ananga, “Nange-ne ni falo ḇanyo toma tampayanga ceka'a ua re ni gasa i'a toma laya ma sae'e.” Ḏua ananga ya si'a'a mete'e ma tero sa'olo Yesus 'o kanau. 9 Laya ma sae'e 'a tai'i ḇanyo gena-ge ga'a ri dadi 'anggur. Unanga masiretene 'a waro ua 'anggur gena-ge le'a ino, pa'i falalomu-falalomu masiretene ga'a ya falo ḇanyo gena-ge, ya waro. Ḏua laya ma sae'e 'o masebanga i'a toma geri molo'ara na-nau'u, 10 kara 'o kanau i'a ra unanga, “Biasa ḏua na'o laya so'o nena-ne, ngowa'a 'aḏi siḏagi siḏa 'anggur lai sa'i. Maha ngowa'a raḏi 'etolo, kara siḏagi 'anggur ma kuranga sa'i. Mada'a ngana no gogono 'anggur lai sa'i singadolo 'orasa nange-ne!” 11 Gena-ge Yesus 'ai didina'o heranga ma mulaingi re 'O 'a'a toma limau Kana, daeraha Galilea. Tai didina'o heranga gena-ge Unanga 'a sijumu 'Ai kuasa, dadi Unanga 'ai me-mete'e ananga 'aḏi ngaku Unanga. 12 Togumu i'a Yesus 'o tagi toma limau Kapernaum, re 'Ai ngina, 'Ai no-nongoḏu re 'Ai me-mete'e, ananga 'aḏi tagi mamete'e ra Unanga. Ananga mo-moini 'aḏi tegoro toma limau Kapernaum ḏa wangere muḏuo i'a.
Yesus 'o dusu'u ngowa'a 'aḏi mawu'unu ra Ma Jou'ongu Madutu 'ai Wala ma soana
13 Wakutu Yahudi manga wangere Paskah sa'i ri ngadolo, Yesus tagi toma limau Yerusalem. 14 Ra Ma Jou'ongu Madutu 'ai Wala ma soana, Yesus 'o oḏi'i ngowa-ngowa'a 'aḏi mawu'unu sapi, doba, namo dara, re ngowa-ngowa'a ga'a sijala pipisi, ananga gena-ge 'aḏi tegoro 'age remanga meja. 15 Ḏua Yesus 'o 'a'a ja-ja'olo reo gumi re 'O dusu'u ananga mo-moini ga'a mawu'unu, re manga doba re sapi ra Ma Jou'ongu Madutu 'ai Wala ma soana. Re Unanga 'a sipagara ngowa-ngowa'a ga'a sijala pipisi manga meja, singadolo ananga manga pipisi matai are. 16 Re Unanga 'o kanau i'a toma ngowa-ngowa'a ga'a 'aḏi wu'unu namo pombo, “Supu toma ngi'i nena-ne, re gasa mo-moini ninga namo pombo nena-ne. 'Ari Ḇaḇa 'ai wala, awa na sidadi bu-bu'unu ma ngi'i!” 17 Ḏua 'Ai me-mete'e ya si'elingi ie bu-bula'a toma Boku 'Ofi-'Ofi ma dara ma betongo so'o ne: “ 'Ari dadalara di'a 'Ani wala, ḏuanga i'a 'i sigasa ngoi tari sengene.” 18 Mada'a Yahudi manga bi-biri'i 'aḏi tuntutu ra Unanga 'aḏi kanau, “Sijumu ga'a hera-heranga rimoi ra ngomi, la ngomi ma waro mangale Ngana rani kuasa di'a no 'a'a mo-moini gena-ge.” 19 Yesus 'o sangoro ananga, “Na ruba Ma Jou'ongu Madutu 'ai Wala nena-ne re toma wangere ro'ange, Ngoi dadunu ta simomi'i.” 20 Ḏua ananga gena-ge 'aḏi kanau, “Sanga ua! Ngomi mi 'a'a wala nena-ne 'i oromo 'orasa ma di'ara musungu nyagi rata re rarama, re Ngana nga'unu na simomi'i pa'i toma wangere ro'ange ma dara ḇato?!” 21 Mada'a Yesus 'ai maksudu ua mangale Ma Jou'ongu Madutu 'ai Wala, enanga gena-ge 'Ai lese masiretene. 22 Ḏuanga i'a wakutu Ma Jou'ongu Madutu dadunu ro si'ahu Yesus moju, pasala i'a 'Ai me-mete'e ananga ya si'elingi ie Unanga 'ai demo-demo gena-ge. Sababu gena-ge, ananga 'aḏi ngaku 'oru ga'a 'i silefo toma Boku 'Ofi-'Ofi ma dara re 'oru ga'a Unanga ro siajele ra ananga.
Yesus 'o waro ngowa'a mo-moini manga 'akala re sinyingara
23 Wakutu Paskah ma Wangere, Yesus 'age toma limau Yerusalem, ngowa'a manga repe 'aḏi ngaku Unanga sababu ananga 'aḏi oḏi'i 'Ai ga'a hera-heranga. 24 Mada'a Yesus masiretene 'o ngaku ua ananga gena-ge, sababu Unanga 'a waro ngowa'a mo-moini manga 'akala re sinyingara ma dara. 25 Unanga 'o paralu ua duga re domolo mangale manusia manga de'oso re ḏegoro, sababu Unanga masiretene ra waro 'oru ga'a 'age toma manusia manga 'akala re sinyingara ma dara.
Bobita ma mulaingi: Yesus 'o makanau ra Nikodemus
1 'Age rema ngowa'a matengo 'ai lomanga Nikodemus. Unanga gena-ge ngowa'a Farisi re 'o osama nyo-nyoimi toma Mahkamah 'Agama. 2 Toma utu moi 'o sapolo ra Yesus re 'o kanau, “Rabi,a ngoi to waro Jou guru ga'a Ma Jou'ongu Madutu 'U 'utusu. Sababu matengo i'a mai ua nga'unu 'o 'a'a ga'a hera-heranga ma tero sa'olo Jou, na'o Ma Jou'ongu Madutu 'o mamete'e ra unanga ua.” 3 Yesus 'a sangoro, “No ngaku mode-mode'e 'Ari demo-demo nena-ne: Na'o ngowa'a matengo i'a dadunu sibuoro ua, unanga 'o osama nyo-nyoimi yoḏu'u ra Ma Jou'ongu Madutu 'ai Pareta.” 4 Nikodemus 'o kanau, “Ma duhu sa'olo ngowa'a ga'a ro bi-biri'i 'ai ngina dadunu mu sibuoro moju?! Sanga ua, unanga 'o osama tai ngina mi po'olo, kara dadunu mu sibuoro moju!” 5 Yesus 'a sangoro: “No ngaku mode-mode'e 'Ari demo-demo nena-ne: Na'o matengo i'a mau 'o osama nyo-nyoimi ra Ma Jou'ongu Madutu 'ai Pareta, unanga gena-ge balasu dadunu sibuoro moju. Enanga gena-ge 'i dadi sababu Ma Ngagara 'Ofi-'Ofi ma kuasa re 'i sijumu wakutu ananga 'aḏi sanga baptis. 6 Manusia mo-moini manga ngina ya'u sibuoro. Mada'a 'ahu su-sungi tananga nyawa, Ma Ngagara 'Ofi-'Ofi ya sibuoro. 7 No heranga awa na'o Ngoi to kanau so'o ne: ‘Ngini mo-moini balasu dadunu sibuoro moju.’ 8 Si'ade-'ade: Karawiana 'i hoa le'a ḇato, mete'e enanga ma mau. Ngene wa 'isene ma rurusu, mada'a 'i sapolo le'a ino wa waro ua, re 'i tagi le'a i'a ngene wa waro ua ḏi'i. So'o gena ḏi'i, matengo i'a ga'a Ma Ngagara 'Ofi-'Ofi ma kuasa 'u sibuoro.” 9 Ḏua Nikodemus 'o sano, “Ma duhu sa'olo enanga gena-ge 'i dadi?” 10 Yesus 'a sangoro, “Ngana nena-ne no dadi guru toma bangsa Israel, i'a sa'olo ngana na waro ua?! 11 No ngaku mode-mode'e 'Ari demo-demo nena-ne: Ngomi kanau pa'i mangale 'oru ga'a Ngomi ma waro, re mi pula'a sakisi pa'i mangale 'oru ga'a ngomi rema oḏi'i. Mada'a ngini ni dawongo ua ngomi minga sakisi. 12 Ngini ni ngaku ua na'o Ngoi to sijarita ra ngini, mangale 'oru ga'a ri dadi toma dungia nena-ne. Dadi, na'o Ngoi to sijarita ra ngini mangale 'ori i'a ga'a 'i dadi toma soroga, tantu ḏua ngini ni ngaku ua ḏi'i! 13 Matengo i'a mai nyangu ro pere da'u toma soroga. Pa'i Ngoi, Manusia ma Ngowa'a Nau'u, ga'a reto 'uci ḏua toma dungia, To waro 'oru 'i dadi toma soroga. 14 'Ua re 'au wali toma daeraha baulaco, 'a Musa 'o sibere cuku'u tamḇaga toma ate jule moi, la ngowa-ngowa'a ga'a cuku'u-cuku'u ya'u tubu'u nyengara 'aḏi dadi la, sababu 'aḏi oḏi'i cuku'u tamḇaga gena-ge. So'o gena ḏi'i, Manusia ma Ngowa'a Nau'u balasu 'o sibere toma salib, 15 la ngowa'a mo-moini ga'a 'aḏi ngaku Unanga, 'aḏi sanga 'ahu kasingado-ngadolo i'a.”
Yesus 'o sapolo di'a sisalamata manusia
16 Ma Jou'ongu Madutu 'o dadalara manusia toma dungia ma tero so'o ne: Unanga ro 'utusu 'Ai Ngowa'a Nau'u pa'i matengo, la 'a guna ḇato 'o ngaku 'Ai Ngowa'a Nau'u gena-ge, 'o iranga ua kasingado-ngadolo i'a, mada'a 'o sanga 'ahu kasingado-ngadolo i'a. 17 Sababu Ma Jou'ongu Madutu 'o 'utusu 'Ai Ngowa'a Nau'u di'a sihukumu ua manusia toma dungia nena-ne, mada'a di'a sisalamata ananga gena-ge. 18 'A guna ḇato 'o ngaku Ma Jou'ongu Madutu 'ai Ngowa'a Nau'u, Ma Jou'ongu Madutu ḏuanga i'a 'u sihukumu ua. Mada'a 'a guna ḇato 'o ngaku ua Ma Jou'ongu Madutu 'ai Ngowa'a Nau'u, unanga pa'i totoma ḇato di'a Ma Jou'ongu Madutu 'u sihukumu, sababu unanga gena-ge 'o ngaku ua Ma Jou'ongu Madutu 'ai Ngowa'a Nau'u, pa'i matengo. 19 Yesus ro sapolo 'o gasa tarangi toma dungia nena-ne, mada'a manusia lebe sanangi hafu-hafu reo tarangi, sababu ananga manga ga'a ma jira. Sababu gena-ge, Ma Jou'ongu Madutu 'o sijuruhakimi manusia 20 Ngowa'a mo-moini ga'a 'aḏi 'a'a kajahatana ananga 'aḏi emono tarangi. Re ananga gena-ge 'aḏi oḏu'u sapolo toma tarangi, la manga ga'a ma jira gena-ge, ngowa'a ya oḏi'i awa. 21 Mada'a 'a guna ḇato ga'a 'o 'ahu mete'e Ma Jou'ongu Madutu 'ai ba-banari, unanga 'o sapolo toma tarangi, la ngowa'a nyengara 'aḏi oḏi'i unanga gena-ge 'o mete'e mode-mode'e Ma Jou'ongu Madutu 'ai 'akala ma mau.
Yohanes 'ai sakisi mangale Yesus
22 Palisi i'a Yesus re 'Ai me-mete'e, ananga 'aḏi tagi toma daeraha Yudea. Yesus 'o tegoro ma di'ara wange muḏuo i'a re Unanga 'o baptis ngowa'a toma ngi'i gena-ge. 23-24 Wakutu 'a Yohanes 'o osama bui nyangu, Unanga 'o baptis ngowa'a toma limau Ainon, kiḏanga ua toma limau Salim, sababu ngi'i gena-ge ma ḇanyo lai repe. Ngowa-ngowa'a matai sapolo ra unanga re unanga ya'u baptis ananga. 25 'A Yohanes 'ai me-mete'e nga muḏuo i'a 'aḏi ma'u tolabe reo ngowa'a Yahudi mangale sigofi mete'e 'agama ma 'atoranga, la 'aḏi najis ua. 26 'A Yohanes 'ai me-mete'e gena-ge, ananga 'aḏi sapolo ra Yohanes re 'aḏi kanau, “Rabi,b ngana no 'elingi bolo ua?! 'Age rema ngowa'a matengo ga'a mamete'e ra ngana da'a Ḇanyo Yordan kaci moi ga'a ngana no sijumu ra ngomi 'au nga'ene?! Unanga nange-ne 'O baptis ngowa'a ḏi'i re ngowa'a manga repe 'aḏi sapolo ra Unanga!” 27 Yohanes 'a sangoro: “Mo-moini ga'a manusia ya sanga, enanga gena-ge ma 'asala ra Ma Jou'ongu Madutu tala. 28 Ngini masiretene rena 'isene 'oru ga'a ngoi to kanau, ‘Ngoi nena-ne 'O Kristus ua, mada'a Ma Jou'ongu Madutu 'o 'utusu ngoi to siḏa ra Unanga.’ 29 Geri molo'ara we-were'a gena-ge di'a geri molo'ara na-nau'u. Geri molo'ara na-nau'u 'ai ḏagilomu pa'i totoma re 'o 'isene di'a unanga 'ai sapolo. Unanga gena-ge 'o maroanga na'o 'o 'isene geri molo'ara na-nau'u 'ai iḏingi. Ngoi nena-ne ma tero sa'olo geri molo'ara na-nau'u 'ai ḏagilomu. Sababu gena-ge, ngoi 'ari roanga 'i ti-tiai sababu 'oru ga'a ngini reni siajele ra ngoi. 30 Unanga balasu 'o dadi ngowa'a lebe la-lamo'o, mada'a ngoi balasu to dadi ngowa'a lebe mapake ua.”
Unanga gena-ge 'o sapolo da'u soroga tala
31 Unanga ngowa'a matengo ga'a 'o sapolo da'u soroga tala, lebe la-lamo'o reo ngowa'a mo-moini. Mada'a matengo ga'a 'ai 'asala toma dungia nena-ne pa'i manusia ḇato, re 'o siajele dungia ma ngale-ngale. Mada'a ngowa'a matengo ga'a 'o sapolo da'u soroga tala lebe la-lamo'o reo ngowa'a mo-moini. 32 Unanga 'o kanau mangale 'oru ga'a Unanga ra oḏi'i re Ra 'isene, mada'a matengo i'a mai ua ya ngaku Unanga 'ai sakisi. 33 Mada'a 'a guna ḇato ga'a 'a dawongo Unanga 'ai sakisi, ananga 'aḏi 'akoru mangale Ma Jou'ongu Madutu 'ai demo-demo 'i banari. 34 Sababu ngowa'a matengo ga'a Ma Jou'ongu Madutu 'o 'utusu Unanga gena-ge 'a singadolo Ma Jou'ongu Madutu 'ai demo-demo. Re Ma Jou'ongu Madutu 'o siromanga Unanga reo Ma Ngagara 'Ofi-'Ofi. 35 Ma Jou'ongu Madutu 'o dadalara 'Ai Ngowa'a Nau'u re 'O pula'a mo-moini ḏua 'Ai kuasa. 36 'A guna ga'a ngaku Ma Jou'ongu Madutu 'ai Ngowa'a Nau'u, unanga 'o sanga 'ahu kasingado-ngadolo i'a. Mada'a 'a guna ga'a 'o ngaku ua, unanga 'o sanga ua 'ahu kasingado-ngadolo i'a, mada'a ḏuanga i'a 'o sanga hukumu kasingado-ngadolo i'a.
Bobita ma soi ḏiḏi: Yesus 'o kanau reo we-were'a Samaria matengo
1 Ḏua ngowa'a Farisi ya 'isene mangale Yesus 'o baptis ngowa'a lebe repe rea Yohanes, 2 (Ma nyonyata Yesus masiretene 'o baptis ua, mada'a 'Ai me-mete'e ananga gena-ge 'aḏi baptis ngowa'a.) 3 Wakutu Ma Jou 'a waro mangale ngowa'a Farisi raḏi isene habari gena-ge, Unanga 'a sisoi'i tala daeraha Yudea re 'O tagi toma daeraha Galilea. 4 Yesus 'ai ḏo-ḏagi gena-ge balasu tola'a i'a daeraha Samaria. 5 Yesus 'o ngadolo toma limau Sikhar, daeraha Samaria. Limau gena-ge kiḏanga ua re 'o tana'a ga'a ma siḏa 'a Yakub ra sibalangu di'a 'ai ngowa'a nau'u, 'a Yusuf. 6 Toma limau Sikhar ma ḏuḏunu, 'age Yakub 'ai sumu. Yesus 'o basono tala momoro masala Tai ḏo-ḏagi ma dara. Sababu gena-ge, Unanga 'o mangomasa toma sumu gena-ge ma gagoro. 'Orasa gena-ge ḏa ca'olo nyagi moi re romoḏiḏi. 7-8 Dadi Yesus 'ai me-mete'e 'aḏi tagi di'a tibo ngo-ngoromo toma limau ma dara. Togumu i'a, we-were'a Samaria matengo mo sapolo 'onyo'o ḇanyo toma sumu gena-ge. Yesus 'o kanau i'a ra munanga, “Meme, nyengara no pula'a ḇanyo di'a ngoi ta ka'e?” 9 We-were'a Samaria mo kanau i'a ra Yesus, “Tuanga ngowa'a Yahudi, ngoi we-were'a Samaria. Dadi i'a sa'olo Tuanga no golo'o ka'e ḇanyo ra ngoi?” (Ngowa'a Yahudi re ngowa'a Samaria 'aḏi ma'u sabi ḏuḏunu) 10 Yesus 'a sangoro, “Na'o ngana na waro mangale Ma Jou'ongu Madutu 'ai bu-bula'a re Ngoi nena-ne 'a guna ga'a to golo'o ka'e ra ngana, tantu ḏua, ngana masiretene ḏuanga i'a no golo'o ka'e ḇanyo ra Ngoi, re Ngoi to pula'a ḇanyo 'ahu ra ngana.” 11 We-were'a gena-ge mo sangoro, “Tuanga 'ani sisiala 'i cua, re sumu nena-ne lai ngido tala. Dadi le'a ino, Tuanga no sanga ḇanyo 'ahu gena-ge? 12 Yakub, ngomi minga ete re dotumu 'o sidodahe sumu nena-ne di'a ngomi. Unanga masiretene 'a ka'e ḇanyo nena-ne re ḏi'i 'ai ngowa-ngowa'a nau'u re 'ai haiwani. I'a sa'olo Tuanga no ta'ajiri Tuanga lebe la-lamo'o rea Yakub?!” 13 Yesus 'o kanau, “ 'A guna 'o ka'e ḇanyo nena-ne 'ai camala dudungu moju. 14 Mada'a 'a guna 'o ka'e ḇanyo ga'a Ngoi to pula'a, ananga manga camala dudungu riwara nena re si'a. Sababu ḇanyo ga'a Ngoi to pula'a gena-ge enanga 'i dadi ḇanyo ma la'o tamanga lese ma dara ga'a 'i sipula'a ḇanyo 'ahu re 'ahu kasingado-ngadolo i'a.” 15 We-were'a gena-ge mo kanau, “Tuanga, no pula'a ḇanyo gena-ge, la ngoi 'ari camala kama dudungu riwara nena re si'a re to sapolo 'ane riwara di'a to 'onyo'o ḇanyo.” 16 Yesus 'o kanau ra munanga, “No maḏibo re no gasa 'ani nau'u ino 'ane.” 17 We-were'a gena-ge mo sangoro, “Ngoi kari nau'u ua.” Yesus 'o kanau ra munanga, “Tero mode'e.” 18 Sababu ngana no molo'ara soi romotoa ḏua, re na-nau'u ga'a 'ahu marimoi ra ngana, gena-ge 'ani nau'u ua. Dadi 'ani demo 'i banari masala. 19 We-were'a gena-ge mo kanau, “Nange-ne ngoi to waro Tuanga nena-ne Nabi! 20 Ngomi minga ete re dotumu ananga gena-ge 'aḏi silamo'o re siḏubuso Ma Jou'ongu Madutu toma kie nena-ne. Mada'a Tuanga 'ani bangsa 'aḏi kanau, pa'i ma ngi'i toma limau Yerusalem ḇato ga'a ngowa'a balasu 'aḏi silamo'o re siḏubuso Ma Jou'ongu Madutu.” 21 Yesus 'o kanau, “No ngaku Ngoi. Ḏuanga i'a ma 'orasa 'i ngadolo wakutu ngowa'a 'aḏi silamo'o re siḏubuso Ma Jou'ongu Madutu toma ngi'i le'a ḇato; pa'i toma kie nena-ne ḇato ua bolo pa'i toma limau Yerusalem ḇato ua ḏi'i. 22 Ngini ngowa'a Samaria ni silamo'o re siḏubuso 'oru ga'a ngini masiretene na nana'o ua. Mada'a ngomi ngowa'a Yahudi mi silamo'o re siḏubuso Unanga ga'a ngomi mi nana'o, sababu ngowa'a matengo ga'a ḏuanga i'a 'o gasa salamata toma ngowa'a Yahudi manga sigolona. 23 Mada'a enanga ma 'orasa ḏuanga i'a 'i ngadolo - re nange-ne ma 'orasa gena-ge 'i ngadolo ḏua - wakutu ngowa-ngowa'a ga'a mau 'aḏi silamo'o re siḏubuso Ma Jou'ongu Madutu manga Ḇaḇa ananga gena-ge balasu 'aḏi pake Ma Ngagara 'Ofi-'Ofi re pa'i 'aḏi mete'e Ma Jou'ongu Madutu 'ai ba-banari ḇato. Sababu ananga ga'a 'aḏi silamo'o re siḏubuso so'o gena-ge 'aḏi sisanangi Ma Jou'ongu Madutu 'ai 'akala re sinyingara. 24 Ma Jou'ongu Madutu gena-ge Roh. Dadi 'a guna ḇato mau 'o silamo'o re siḏubuso Unanga, ananga gena-ge balasu 'o pake Ma Ngagara 'Ofi-'Ofi re pa'i mete'e Ma Jou'ongu Madutu 'ai ba-banari ḇato.” 25 We-were'a gena-ge mo kanau i'a ra Yesus, “Ngoi to waro 'O Mesias (ma ngale: 'O Kristus) ḏuanga i'a 'o sapolo. Wakutu 'o sapolo, Unanga ḏuanga i'a 'o sitarangi mangale 'ori i'a mo-moini ra ngene.” 26 Yesus 'a sangoro, “Ngoi nena-ne Unanga ga'a to ka-kanau ra ngana.” 27 Toma 'orasa gena-ge, Yesus 'ai me-mete'e 'aḏi ḏibo re 'aḏi heranga sababu 'aḏi sanga i'a Yesus 'o ma'u kanau reo we-were'a Samaria gena-ge. Mada'a matengo i'a mai ua 'o nau'u di'a sano toma we-were'a gena-ge, “Meme no paralu 'oru?” bolo, 'o sano ra Yesus, “I'a sa'olo Tuanga no makanau reo munanga nena-ne?” 28 Gena ḏua, we-were'a gena-ge ma sisoi'i tala 'ami tampayanga re mo ḏibo jau-jau toma limau ma dara, re mo siajele toma ngowa-ngowa'a 'age, 29 “Ino ngini ni oḏi'i ngowa'a matengo ga'a 'o siajele ra ngoi mangale 'oru ḇato ga'a ngoi ta si'a'a ḏua! Ḏa Unanga gena-ge 'O Kristus!” 30 Ngowa-ngowa'a gena-ge 'aḏi sisoi'i tala limau re 'aḏi tagi ma'u sanga ra Yesus. 31 Toma 'orasa gena-ge, Yesus 'ai me-mete'e 'aḏi sinyika Unanga 'o oromo. Ananga 'aḏi kanau, “Rabia, ino ngene wo oromo si.” 32 Mada'a Yesus 'a sangoro, “Ra Ngoi rema ngo-ngoromo ga'a ngini na waro ua.” 33 Ḏua, Yesus 'ai me-mete'e 'aḏi ma'u sano matengo re matengo, “ 'A guna gasa ngo-ngoromo di'a Yesus 'a oromo wakutu ngomi mi cua 'ane?” 34 Yesus 'o kanau ra ananga, “Mete'e Ma Jou'ongu Madutu ga'a Ro 'utusu Ngoi, Unanga 'ai mau re siḏuanga munara ga'a Unanga ro pula'a ra Ngoi, gena-ge Ngoi 'ari ngo-ngoromo! 35 Ngini ni kanau, ‘Ngara rata moju, 'orasa 'utu'u 'i ngadolo.’ Mada'a Ngoi to siajele ra ngini nena-ne: Oḏi'i gandum toma guḏa ma siḇauru i'a, enanga 'i totoma pa'i wa 'utu'u ḇato! 36 Nange-ne ngowa'a 'utu-'utu'u 'aḏi sanga manga ngogele. Dadi ngowa'a ga'a siare gisisi re ngowa'a 'utu-'utu'u, ananga mo-moini 'aḏi sanangi. Gena-ge ma hasili ma ngale: ngowa'a ga'a raḏi sanga 'ahu kasingado-ngadolo i'a. 37 Dolabololo nena-ne 'i banari, ‘Matengo i'a 'o siare gisisi re ngowa'a lelegu 'o 'utu'u.’ 38 Ngoi to 'utusu ngini ni tagi di'a ni 'utu'u toma guḏa ga'a ngini ni munara ua. Ngowa'a lelegu raḏi munara siḏa, mada'a ngini sanga 'utungu toma ngowa'a manga galasau'u ma duduala.” 39 Toma limau gena-ge ngowa'a Samaria manga repe 'aḏi ngaku Yesus, sababu we-were'a nange-ge 'ami sakisi: “Unanga 'o siajele ra ngoi mangale 'oru ḇato ga'a ngoi ta si'a'a ḏua!” 40 Sababu gena-ge, ngowa-ngowa'a Samaria 'aḏi tagi ma'u sanga ra Yesus re 'aḏi golo'o Unanga di'a 'O tuḏu ra ananga. Dadi Unanga 'o tuḏu ra ananga ma di'ara wange ḏiḏi. 41 Re ngowa'a manga repe moju 'aḏi ngaku Yesus, sababu ananga masiretene ya 'isene 'Ai do-doto'o. 42 Ḏua ananga gena-ge 'aḏi kanau i'a toma we-were'a gena-ge, “Nange-ne ngomi remi ngaku mode-mode'e mada'a pa'i sababu 'ani demo ḇato ua, mada'a sababu remi 'isene masiretene Unanga 'ai demo-demo re ngomi remi waro Unanga gena-ge Salamata ma Cimi mode-mode'e di'a dungia nena-ne.” 43 Palisi'i wange ḏiḏi, Unanga tagi toma daeraha Galilea. 44 'Au nga'ene, Yesus masiretene ro kanau, “Nabi matengo, ngowa'a 'u silamo'o ua tai daeraha masiretene.” 45 Mada'a wakutu Yesus 'o sapolo toma daeraha Galilea, ngowa-ngowa'a 'aḏi dawongo Unanga remanga 'akala re sinyingara sa-sanangi, sababu ananga raḏi oḏi'i Unanga 'o 'a'a ga'a hera-heranga toma limau Yerusalem wakutu ananga raḏi malomu toma Paskah ma Wangere.
Didina'o heranga ma soi ḏiḏi: Yesus 'o si-la pegawe kadato 'ai ngowa'a nau'u
46 Gena ḏua, Yesus dadunu 'o maḏibo toma limau Kana, daeraha Galilea, ngi'i ga'a Unanga ro si'a'a ḇanyo 'i dadi 'anggur. 'Age toma limau Kapernaum pegawe kadato matengo 'ai ngowa'a nau'u siḏi lai siḏi. 47 Wakutu unanga gena-ge 'o 'isene Yesus ro sapolo toma daeraha Galilea da'a Yudea ino, unanga 'o tagi ra Yesus re 'o maḏigaro'o ra Unanga, la Unanga 'o tagi toma limau Kapernaum di'a si-la 'ai ngowa'a nau'u ga'a sa'i 'o sengene. 48 Yesus 'o kanau i'a toma pegawe kadato gena-ge, “Na'o ngini ni oḏi'i nyangu didina'o heranga re 'ori i'a hera-heranga, ngini ni ngaku ua!” 49 Pegawe kadato gena-ge 'o kanau ra Yesus, “Tuanga, capati no tagi, 'ari ngowa'a nau'u sa'i 'o sengene.” 50 Yesus 'o kanau ra unanga, “Tagi ḇato 'ani ngowa'a nau'u ro la.” Unanga gena-ge 'o ngaku mode-mode'e Yesus 'ai demo-demo, dadi 'o tagi maḏibo. 51 Toma ḏo-ḏagi ma dara moju, pegawe kadato gena-ge 'ai falalomu-falalomu 'aḏi sapolo ma'u sanga ra unanga re 'aḏi siajele ra unanga mangale 'ai ngowa'a nau'u ga'a 'o siḏi ro la. 52 Ḏua unanga 'o sano tai falalomu-falalomu gena-ge, ca'olo muḏuo 'ari ngowa'a nau'u ro la. Ananga ya sangoro, “ 'Au nyigo wangere 'olona ḏa ca'olo rimoi, 'ai gagama ri iranga.” 53 Ḏua unanga, ma ḇaḇa 'a si'elingi ie, 'au nyigo toma 'orasa ḏa ca'olo rimoi, Yesus 'o kanau ra unanga, “ 'Ani ngowa'a ro la.” Dadi mulaingi 'orasa gena-ge re si'a, unanga re 'ai ngitu re ngale, ananga mo-moini 'aḏi ngaku Yesus. 54 Gena-ge didina'o heranga ma soi ḏiḏi ga'a Yesus 'a si'a'a toma daeraha Galilea wakutu Unanga 'o maḏibo da'a daeraha Yudea ino.
Didina'o heranga ma soi ro'ange: Yesus 'o si-la ngowa'a matengo toma Sabata ma wangere
1 Palisi i'a Yesus 'o tagi toma limau Yerusalem di'a 'o mete'e ngowa'a Yahudi manga wangere lamo'o. 2 Toma limau Yerusalem co-cori, “Ngalana Doba” 'age rema ma'ori'i ma ngi'i ga'a toma demo 'Ibrani si'aro'o Betesda, rema gandaria romotoa. 3 Toma gandaria-gandaria gena-ge, 'age rema ngowa'a siḏi manga repe: ngowa'a hafu, ngowa'a cug̱a, re ngowa'a ḇolo. Ananga mo-moini 'aḏi lu-lulu re 'aḏi totoma na'o ḇanyo gena-ge 'i lupe. 4 Sababu soi rai o'o i'a mala'ekata matengo 'o sapolo toma ngi'i gena-ge re ya silupe ma ḇanyo. Re ngowa'a siḏi matengo ga'a 'uci siḏa toma ḇanyo gena-ge wakutu ḇanyo lupe-lupe moju, unanga 'o dadi la. 5 Toma ngi'i gena-ge rema na-nau'u matengo ga'a ro siḏi ma di'ara musungu nyagi ro'ange re tu'angere ḏua. 6 Yesus 'o oḏi'i na-nau'u gena-ge pa'i 'o lu-lulu re ra disa waro unanga ro siḏi ma di'ara ḏua. Yesus 'o sano ra unanga gena-ge, “Ngana mau no la?” 7 Unanga 'a sangoro, “Jou, 'age 'a guna ua di'a singosama ngoi toma ḇanyo, na'o ma ḇanyo enanga 'i lupe. Wakutu ngoi to jau i'a toma ḇanyo, ngowa'a lelegu lebe ngadolo siḏa.” 8 Dadi Yesus 'o kanau ra unanga, “Momi'i ie, na lolo 'ani jungutu re no tagi.” 9 Toma 'orasa gena-ge ḏua, unanga ro la, re 'a lolo 'ai jungutu re 'o tagi. Gena-ge sidaene i'a toma Sabata ma wangere. 10 Sababu gena-ge, ngowa'a Yahudi manga bi-biri'i 'aḏi kanau i'a toma ngowa'a ga'a ro la gena-ge, “Wangere nange-ne Sabata ma wangere re Musa 'ai hukumu 'i wosono ngana na gasa 'ani jungutu toma wangere nena-ne!” 11 Ngowa'a gena-ge 'a sangoro, “Unanga ga'a 'o si-la ngoi gena-ge 'O kanau ra ngoi, ‘Na lolo 'ani jungutu re no tagi.’ ” 12 Dadi ananga gena-ge 'aḏi sano unanga, “ 'A guna Unanga gena-ge ga'a 'o soma'a ngana na lolo 'ani jungutu re no tagi?” 13 Mada'a ngowa'a ga'a ro la gena-ge, 'a waro ua sababu Yesus ro masicapuru toma ngowa'a repe. 14 Togumu i'a, Yesus 'o ma'u sanga ngowa'a gena-ge ra Ma Jou'ongu Madutu 'ai Wala ma soana. Yesus 'o kanau ra unanga, “Nange-ne ngana reno la. Awa no 'a'a ḏosa moju, la awa na sanga ma bahala lebe tubuso i'a.” 15 Gena ḏua, ngowa'a gena-ge 'o tagi re 'o masiajele toma Yahudi manga bi-biri'i mangale Yesus 'o si-la unanga. 16 Sababu gena-ge, Yahudi manga bi-biri'i mulaingi 'U sikangela Yesus, sababu Unanga 'o si-la ngowa'a toma Sabata ma wangere. 17 Yesus 'o kanau i'a ra ananga, “ 'Ari Ḇaḇa 'o munara tau-taunu singadolo 'orasa nange-ne, re Ngoi to munara ḏi'i.” 18 Yesus 'ai demo-demo gena-ge si'a'a ngowa'a Yahudi manga bi-biri'i ganapu disa ngo'omo di'a mau sisengene Unanga. Sababu pa'i Yesus 'a mete'e ua ḇato ananga manga 'agama ma 'atoranga mangale Sabata ma wangere, mada'a Unanga masiretene ḏi'i ro kanau, Ma Jou'ongu Madutu Unanga 'ai Ḇaḇa re dadi Unanga 'a site-tero 'ai diri ma tero sa'olo Ma Jou'ongu Madutu.
Bobita ma soi ro'ange: Yesus 'ai munara re 'Ai kuasa
19 Yesus 'a sangoro ra ananga so'o ne: “Ni ngaku mode-mode'e 'Ari demo-demo nena-ne: Ngoi, Ma Jou'ongu Madutu 'ai Ngowa'a Nau'u, to 'a'a 'oru ḇato Rari kuasa masiretene yoḏu'u. Ngoi nyengara to 'a'a 'ori i'a pa'i mete'e 'oru ga'a Ngoi reto oḏi'i 'Ari Ḇaḇa ro si'a'a ḏua. Sababu 'oru ḇato 'Ari Ḇaḇa 'a si'a'a, gena-ge ḏi'i Ngoi, 'Ai Ngowa'a Nau'u, ta si'a'a. 20 Gena-ge 'i dadi sababu 'Ari Ḇaḇa 'o dadalara Ngoi, 'Ai Ngowa'a Nau'u, re 'o sijumu mo-moini ga'a Unanga 'a si'a'a ra Ngoi. Sidogo ḏi'i, 'Ari Ḇaḇa 'o sijumu Tai Ngowa'a Nau'u 'ori i'a lebe lamo'o i'a ḏi'i, singadolo ngini ni dadi heranga: 21 'Ari Ḇaḇa dadunu 'o si'ahu moju ngowa'a senge-sengene, re 'O pula'a 'ahu kasingado-ngadolo i'a ra ananga. So'o gena ḏi'i Ngoi, 'Ai Ngowa'a Nau'u, To pula'a 'ahu kasingado-ngadolo i'a ra guna ḇato mete'e 'Ari mau. 22 Sidogo ḏi'i, 'Ari Ḇaḇa masiretene 'O sijuruhakimi 'a guna ua sababu 'Ai kuasa mo-moini Unanga ra sipula'a ra Ngoi, 'Ai Ngowa'a Nau'u, di'a sijuruhakimi manusia. 23 'Ari Ḇaḇa 'a si'a'a so'o gena, la ngowa'a mo-moini 'aḏi silamo'o Ngoi ma tero sa'olo ananga 'aḏi silamo'o Unanga. 'A guna ḇato ga'a silamo'o ua 'Ai Ngowa'a Nau'u, silamo'o ua ḏi'i 'Ai Ḇaḇa ga'a 'utusu ḏua Unanga gena-ge. 24 Ni ngaku mode-mode'e 'Ari demo-demo nena-ne: 'A guna ga'a 'a totoho mode-mode'e 'Ari demo-demo gena-ge re 'o ngaku Unanga ga'a Ro 'utusu Ngoi, unanga gena-ge 'o sanga hukumu ua mada'a 'o sanga 'ahu kasingado-ngadolo i'a. Unanga gena-ge ro malage toma ngowa'a senge-sengene ma ngi'i re ro sanga 'ahu kasingado-ngadolo i'a. 25 Ni ngaku mode-mode'e 'Ari demo-demo nena-ne: Ḏuanga i'a ma 'orasa 'i ngadolo - re nange-ne 'orasa gena-ge 'i ngadolo ḏua - wakutu ngowa'a ga'a ma tero sa'olo ngowa'a senge-sengene, ananga gena-ge 'aḏi 'isene Ma Jou'ongu Madutu 'ai Ngowa'a Nau'u 'ai iḏingi. Re ngowa'a ga'a ya totoho, ananga ḏuanga i'a 'aḏi 'ahu. 26 Ma tero sa'olo 'Ari Ḇaḇa masiretene 'o dadi 'ahu ma cimi, so'o gena ḏi'i, Ngoi, 'Ai Ngowa'a Nau'u masiretene, To dadi 'ahu ma cimi ḏi'i, sababu Unanga ro pula'a 'Ai kuasa ra Ngoi. 27 Re ḏi'i, Unanga ro pula'a ḏua 'Ai kuasa ra Ngoi, 'Ai Ngowa'a Nau'u, di'a sijuruhakimi manusia, sababu Ngoi Manusia Ma Ngowa'a Nau'u. 28 Awa ni heranga ni 'isene so'o gena-ge, sababu ḏuanga i'a ma 'orasa 'i ngadolo wakutu ngowa-ngowa'a raḏi sengene mo-moini ananga 'aḏi 'isene 'Ari iḏingi. 29 Ananga 'aḏi supu toma kubu ma dara ie. Ngowa'a ga'a manga de'oso re ḏegoro ri la-la, ananga 'aḏi dadunu 'ahu moju di'a sanga 'ahu kasingado-ngadolo i'a. Mada'a ngowa'a ga'a manga de'oso re ḏegoro ri cira, ananga 'aḏi dadunu 'ahu moju di'a sanga hukumu kasingado-ngadolo i'a.”
Sisakisi mangale Yesus
30 “Ngoi masiretene To 'a'a 'ori i'a mete'e 'Ari mau yoḏu'u. Ngoi pa'i to sijuruhakimi mete'e sa'olo 'Ari Ḇaḇa 'o siajele ra Ngoi. 'Ari putusanga gena-ge 'i 'adili, sababu Ngoi ta mete'e 'Ari mau masiretene ua, mada'a To mete'e 'Ari Ḇaḇa 'Ai mau, Unanga ga'a Ro 'utusu Ngoi. 31 Na'o Ngoi to pula'a sakisi mangale 'Ari diri masiretene, sakisi gena-ge ngowa'a ya ngaku ua. 32 Mada'a 'age ngowa'a lelegu, ga'a pula'a sakisi mangale Ngoi, re Ngoi ta waro mangale sakisi gena-ge 'i banari. 33 Ngini reni 'utusu ngowa'a di'a 'aḏi sapolo ra Yohanes, re unanga ro pula'a sakisi ga'a 'i banari mangale Ngoi. 34 Mada'a Ngoi to paralu ua sakisi toma manusia ino. Ngoi to si'elingi ngini mangale Yohanes 'ai sakisi, la ngini ni sanga salamata. 35 'A Yohanes ma tero sa'olo lapuru ga'a 'i sipula'a cahaya. Ngini ni maroanga di'a ni 'isene 'ai demo-demo, mada'a pa'i ngasamoi ḇato. 36 Mada'a 'age sakisi ga'a lebe lamo'o i'a rea Yohanes. Gena-ge 'Ari munara ga'a Ngoi ta si'a'a nange-ne re 'Ari Ḇaḇa ro sipula'a munara gena-ge ra Ngoi di'a Ta siḏuanga. Munara gena-ge masiretene 'i pula'a sakisi mangale 'Ari Ḇaḇa Ro 'utusu Ngoi. 37 Re ḏi'i, 'Ari Ḇaḇa masiretene ga'a Ro 'utusu Ngoi 'O pula'a sakisi mangale Ngoi. Ngini ni 'isene ua Unanga 'ai iḏingi bolo ni oḏi'i ua Unanga 'ai rupa. 38 Ḏi'i 'Ai demo-demo 'i gogono ua taninga 'akala re sinyingara ma dara sababu ni ngaku Ngoi ua, Unanga 'Ai 'utusana. 39 Ngini ni madoto'o la-la Boku 'Ofi-'Ofi sababu ni ta'ajiri na'o ngini ni 'a'a so'o gena-ge ni sanga 'ahu kasingado-ngadolo i'a. Ma nyonyata, Boku 'Ofi-'Ofi gena-ge 'i pula'a sakisi mangale Ngoi! 40 Mada'a ngini masiretene ni oḏu'u sapolo ra Ngoi, la ni sanga 'ahu kasingado-ngadolo i'a. 41 Ngoi to disa ua manusia manga puji re silamo'o, 42 sababu Ngoi tini nana'o ngini. Ngoi tini waro ngini ninga 'akala re sinyingara ma dara ni dadalara ua Ma Jou'ongu Madutu. 43 Ngoi to sapolo rari Ḇaḇa 'Ai kuasa, mada'a ngini ni dawongo Ngoi ua. Mada'a na'o ngowa'a lelegu 'aḏi sapolo remanga kuasa masiretene, ngini na'u dawongo ananga! 44 Ngini ni ma'u dawongo puji re silamo'o matengo re matengo, mada'a ni makutale ua sanga puji re silamo'o ra Ma Jou'ongu Madutu tala, ga'a Unanga pa'i matengo ḇato. Dadi sanga ua, ngini ni ngaku Ngoi. 45 Awa ni ta'ajiri Ngoi tini kalaki ra Ma Jou'ongu Madutu. Mada'a nabi Musa ḏuanga i'a nu kalaki ngini. Enanga gena-ge Musa 'ai hukumu ga'a ngini na ta'ajiri 'i nyengara sisalamata ngini. 46 Momongolo ua, 'a Musa ro lefo ḏi'i mangale Ngoi. Dadi na'o ngini ni ngaku 'a Musa 'ai demo, ngini ḏi'i ni ngaku Ngoi. 47 Mada'a ngini ni ngaku ua 'oru ga'a Musa 'a silefo ḏua. Dadi tantu ḏua, ngini ni ngaku ua ḏi'i 'oru ga'a Ngoi to siajele ra ngini!”
Didina'o heranga ma soi rata: Yesus 'o pula'a oromo ngowa'a nga cala romotoa pai'i
1 Gena-ge pasala i'a, Yesus 'a dowanga 'ai ḏo-ḏagi da'a talaga Galilea kaci moi ga'a ngowa'a ya silomanga talaga Tiberias. 2 Wakutu Yesus ngadolo da'a talaga kaci moi, ngowa'a manga repe 'aḏi mete'e Unanga, sababu ananga ya oḏi'i ḏua Unanga 'o 'a'a didina'o heranga: Unanga 'o si-la ngowa-ngowa'a siḏi. 3 Yesus re 'Ai me-mete'e ananga mabere ie toma polono ma gagoro re 'aḏi tegoro toma ngi'i gena-ge. 4 Toma 'orasa gena-ge Yahudi manga Paskah ma Wangere sa'i ri co-cori. 5 Wakutu Yesus 'o oḏi'i ngowa'a manga repe 'aḏi sapolo ra Unanga, Unanga 'o kanau ra Filipus, “Ngene wo tibo ngo-ngoromo le'a, la ngowa'a repe gena-ge nyengara 'aḏi oromo?” 6 (Yesus 'a waro 'oru ga'a Unanga 'o 'a'a, mada'a Unanga kanau so'o gena di'a 'O tai'i 'a Filipus 'ai ngo-ngaku.) 7 Filipus 'o sangoro, “Kalaha matengo re matengo sanga roti pa'i ceka'a ua, roti ma ijana pipisi salaka latu ḏiḏi mai ngadolo ua, di'a ngowa'a manga repe nena-ne.”a 8 Yesus 'ai me-mete'e ma lelegu, 'a Andreas (unanga re 'a Simon Petrus gia nongoḏu) unanga 'o kanau, 9 “ 'Ane ngowa 'olo na-nau'u matengo unanga rai roti ngai romotoa re 'ai nyao'o ngai ḏiḏi. Mada'a, tantu ḏua enanga gena-ge 'i ngadolo ua di'a ngowa'a repe nena-ne!”b 10 Yesus 'o kanau, “Ngini ni soma'a ananga mo-moini 'aḏi tegoro tala.” Sababu tana'a gena-ge rurubu mitanga, dadi ananga mo-moini nyengara 'aḏi tegoro tala. Ngowa-ngowa'a gena-ge na-nau'u ḇato ḏa nga cala romotoa. 11 Gena ḏua, Yesus 'a 'oro roti gena-ge re 'O sibere ie murasa ma la ra Ma Jou'ongu Madutu, kara 'A sibalangu roti gena-ge toma ngowa'a repe. So'o gena ḏi'i nyao'o gena-ge. Dadi ngowa'a repe 'aḏi oromo singadolo 'aḏi matai wunusu mo-moini. 12 Wakutu ananga mo-moini raḏi oromo singadolo 'aḏi wunusu Yesus 'o kanau Tai me-mete'e, “Ni lomu roti ma jingianga, la awa singadolo budiga.” 13 Wakutu ananga ya lomu ma jingianga togumu ḏua, ma jingianga gena-ge 'i roma-romanga pipigu nyagi moi re romoḏiḏi. 14 Ngowa'a repe ga'a ya oḏi'i Yesus 'o 'a'a ga'a hera-heranga gena-ge, ananga 'aḏi kanau, “Mode-mode'e Unanga nena-ne Nabi ga'a ngene wo singanono 'O sapolo toma dungia nena-ne.” 15 Yesus 'a waro ananga raḏi sapolo remanga maksudu 'aḏi simau-mau Unanga 'o dadi ananga manga 'olana. Sababu gena-ge, Unanga 'o tagi masilalo'o toma daeraha sau-sau, la pa'i Unanga 'o matengo ḇato.
Didina'o heranga ma soi romotoa: Yesus 'o tagi toma ḇanyo ma re'u
16 Wakutu 'orasa sa'i ri lobi'i, Unanga 'ai me-mete'e 'aḏi 'uci toma talaga, 17 kara 'aḏi mabalene toma oti re 'aḏi amono tagi toma limau Kapernaum. Mada'a singadolo ri lobi'i Yesus 'o sapolo ra ananga nyangu. 18 Toma 'orasa gena-ge ḏua, talaga mulaingi momoku, sababu karawiana lai siḏi. 19 Wakutu ananga 'aḏi amono ma giḏanga ḏa kilo romotoa bolo kilo rarama, ananga 'aḏi oḏi'i Yesus 'o sapolo 'o tagi toma ḇanyo ma re'u 'a meta-meta ino manga oti. Ananga 'aḏi matai mojongo masala. 20 Mada'a Unanga 'o kanau ra ananga, “Ngoi nena-ne, mojongo awa.” 21 Ḏua remanga 'akala re sinyingara sa-sanangi ananga 'aḏi dawongo Yesus tamanga oti ma dara. Toma 'orasa gena-ge ḏua, kage-kage ananga raḏi ngadolo toma talaga ma 'uḏu, ngi'i ga'a ananga mau 'aḏi ngadolo.
Ngowa'a repe 'aḏi disa Yesus
22 Ma ḇiḇini ino, ngowa'a repe 'ane toma talaga kaci moi moju 'aḏi sapolo disa Yesus, sababu ananga ya waro oti pa'i rimoi toma talaga ma 'uḏu 'au nyigo. Ananga raḏi oḏi'i Yesus 'ai me-mete'e raḏi si'a da'a kaci moi reo oti gena-ge, re waro ḏi'i Yesus 'o mete'e ua. 23 Ḏua ngowa-ngowa'a toma limau Tiberias da'a kaci moi 'aḏi sapolo remanga oti 'ane, co-cori ngi'i ga'a Ma Jou ro sibere ie murasa ma la ra Ma Jou'ongu Madutu, kara 'o sibalangu roti re nyao'o toma ngowa'a repe di'a 'aḏi oromo. 24 Wakutu ngowa'a repe 'aḏi oḏi'i Yesus re 'Ai me-mete'e raḏi cua toma ngi'i gena-ge, ananga ḏi'i 'aḏi mabalene toma oti-oti ga'a da'a talaga kaci moi ino, re 'aḏi amono si'a da'a kaci moi toma limau Kapernaum 'aḏi disa Yesus.
Bobita ma soi rata: Yesus nena-ne roti ga'a sigasa 'ahu
25 Ananga 'aḏi ngadolo da'a talaga kaci moi re 'aḏi ma'u sanga ra Yesus re 'aḏi sano, “Rabi,c 'au ngau ngana no ngadolo 'ane?” 26 Yesus 'a sangoro, “Ni ngaku mode-mode'e 'Ari demo-demo nena-ne: I'a sa'olo ngini ni disa Ngoi? Sababu ni oḏi'i Ngoi to 'a'a ga'a hera-heranga re ni sahe ga'a gena-ge ma ngale 'oru?! Ua! Ngini ni disa Ngoi sababu ngini reni oromo singadolo reni wunusu! 27 Awa ngini ni munara pa'i disa ḇato di'a ngo-ngoromo ga'a 'i capati cira. Jobilaha ngini ni munara disa di'a ngo-ngoromo ga'a kama cira ua, re ga'a sigasa toma 'ahu kasingado-ngadolo i'a. Ngo-ngoromo gena-ge Ngoi, Manusia ma Ngowa'a Nau'u, nyengara to pula'a di'a ngini, sababu Ma Jou'ongu Madutu ro sijumu mangale Unanga ro cumutu Ngoi di'a siḏagi munara gena-ge re Ngoi tu sisanangi Unanga.” 28 Ḏua ananga 'aḏi sano ra Yesus, “Ngomi balasu mi 'a'a 'oru, la nyengara mi sisanangi Ma Jou'ongu Madutu?” 29 Yesus 'a sangoro ra ananga, “Ma Jou'ongu Madutu 'o mau ra ngini nena-ne: Ngini balasu ni ngaku Ngoi ga'a Ma Jou'ongu Madutu Ri 'utusu.” 30 Dadi ananga 'aḏi kanau, “Na'o so'o gena, no 'a'a ga'a hera-heranga, la ngomi ma oḏi'i re mi ngaku Ma Jou'ongu Madutu 'o 'utusu Ngana. 31 Wakutu ngomi minga ete re dotumu toma daeraha baulaco, ananga 'aḏi oromo manna, ma tero sa'olo 'i silefo toma Boku 'Ofi-'Ofi so'o ne: ‘Unanga 'o pula'a ananga roti da'u soroga tala.’ ” 32 Ḏua Yesus 'o kanau ra ananga, “Ni ngaku mode-mode'e 'Ari demo-demo nena-ne: Roti gena-ge 'a Musa ua 'a pula'a, mada'a 'Ari Ḇaḇa. Re Unanga gena-ge ḏi'i 'O pula'a ra ngini roti mode-mode'e da'u soroga tala. 33 Sababu roti ga'a Ma Jou'ongu Madutu 'a pula'a, gena-ge Ngoi nena-ne, ga'a To 'uci da'u soroga tala re To pula'a 'ahu kasingado-ngadolo i'a toma manusia.” 34 Ananga 'aḏi kanau, “Jou, no pula'a ḏi'i roti gena-ge di'a ngomi.” 35 Yesus 'o kanau ra ananga, “Ngoi nena-ne roti ga'a sigasa 'ahu. Ngowa'a ga'a sapolo ra Ngoi, ananga kama sawini riwara re ngowa'a ga'a ngaku Ngoi, ananga manga camala kama dudungu riwara. 36 Kalaha rini oḏi'i Ngoi, ngini ni ngaku ua moju. Gena-ge ma tero sa'olo Ngoi reto kanau ra ngini, 37 Mada'a ngowa'a mo-moini 'Ari Ḇaḇa 'o sidoa'a ra Ngoi, ananga gena-ge ḏuanga i'a 'aḏi sapolo ra Ngoi. Re 'a guna ḇato ga'a sapolo ra Ngoi, Ngoi ta'u itomo ua. 38 Sababu Ngoi reto 'uci da'u soroga tala mete'e Ngoi 'ari mau masiretene ua, mada'a mete'e Unanga ga'a Ro 'utusu Ngoi, Unanga gena-ge 'ai mau. 39 Re Unanga ga'a Ro 'utusu Ngoi, Unanga 'ai mau nena-ne: Ngowa'a mo-moini ga'a Unanga sipula'a ra Ngoi, matengo i'a mai ua 'aḏi iranga. Siḏibo ḏi'i, Ngoi ḏuanga i'a dadunu Ta'u si'ahu moju ananga gena-ge toma Kiamata ma Wangere. 40 Nena-ne 'Ari Ḇaḇa 'ai mau: ngowa'a mo-moini ga'a oḏi'i Ngoi, Manusia ma Ngowa'a Nau'u, re 'aḏi ngaku Ngoi, ananga gena-ge 'aḏi sanga 'ahu kasingado-ngadolo i'a, re toma Kiamata ma Wangere, Ngoi dadunu ta'u si'ahu moju ananga gena-ge.” 41 Ḏua ngowa-ngowa'a Yahudi mulaingi 'aḏi kuḏubungu mangale Yesus, sababu Unanga 'o kanau, “Ngoi nena-ne roti ga'a 'uci da'u soroga tala.” 42 Ananga 'aḏi kanau matengo re matengo, “Yesus nena-ne 'a Yusuf 'ai ngowa'a nau'u! Ngomi mi nana'o 'Ai ḇaḇa re 'Ai ngina. I'a sa'olo Unanga 'o kanau mangale Unanga 'uci da'u soroga tala!” 43 Ḏua Yesus 'o kanau ra ananga, “Awa ni kuḏubungu. 44 Na'o 'ari Ḇaḇa ga'a 'utusu Ngoi, Unanga 'o sigasa ua ananga ra Ngoi, ḏua matengo i'a mai ua nyengara 'aḏi sapolo ra Ngoi. Re 'a guna ḇato ga'a sapolo ra Ngoi, ḏuanga i'a toma Kiamata ma Wangere, Ngoi dadunu ta'u si'ahu moju ananga. 45 Toma nabi-nabi manga boku ma dara ri silefo so'o ne: ‘Ananga mo-moini ḏuanga i'a 'aḏi madoto'o ra Ma Jou'ongu Madutu tala.’ Dadi ngowa'a mo-moini 'aḏi 'isene re madoto'o Tari Ḇaḇa, ananga gena-ge 'aḏi sapolo ra Ngoi. 46 Matengo i'a mai ua 'o oḏi'i 'Ari Ḇaḇa, ḏuga-ḏuga pa'i Ngoi ga'a to sapolo da'u ra Ma Jou'ongu Madutu tala; pa'i Ngoi gena-ge ḇato to oḏi'i 'Ari Ḇaḇa. 47 Ni ngaku mode-mode'e 'Ari demo-demo nena-ne: 'A guna ga'a ngaku Ngoi, unanga gena-ge ro sanga 'ahu kasingado-ngadolo i'a. 48 Ngoi masiretene roti ga'a sigasa 'ahu. 49 'Ua re 'au wali ninga ete re dotumu toma daeraha baulaco ananga 'aḏi oromo manna. Mada'a ngene wo waro enanga gena-ge 'i pula'a 'ahu ua, sababu ananga mo-moini 'aḏi sengene. 50 Mada'a roti ga'a 'i 'uci da'u soroga tala so'o gena-ge ua. Ngowa'a ga'a oromo roti gena-ge ananga ḏuanga i'a 'aḏi sengene ua. 51 Ngoi nena-ne roti 'ahu ga'a 'i 'uci da'u soroga tala. Na'o 'a guna ḇato oromo roti gena-ge, ḏuanga i'a 'o 'ahu kasingado-ngadolo i'a. Roti gena-ge 'Ari lese ga'a ḏuanga i'a ta sidoa'a, la manusia nyengara sanga 'ahu.” 52 Wakutu ngowa'a Yahudi ya 'isene i'a Yesus 'ai demo-demo gena-ge, ananga 'aḏi ma'u rubutu matengo re matengo. Ananga 'aḏi kanau, “Ma duhu sa'olo ngowa'a nena-ne 'o pula'a 'ai lese di'a ngene wa oromo?!” 53 Ḏua Yesus 'o kanau ra ananga, “Ni ngaku mode-mode'e 'Ari demo-demo nena-ne: Na'o ngini ni oromo ua Ngoi 'ari lese, Ngoi Manusia ma Ngowa'a Nau'u, re ni ka'e ua Ngoi 'ari ngaunu, ngini sanga ua 'ahu kasingado-ngadolo i'a 54 'A guna ḇato 'o oromo 'Ari lese re 'o ka'e 'Ari ngaunu, unanga gena-ge ro sanga 'ahu kasingado-ngadolo i'a re Ngoi dadunu tu si'ahu moju toma Kiamata ma Wangere. 55 Sababu 'Ari lese gena-ge ngo-ngoromo 'i sigasa 'ahu, re 'Ari ngaunu gena-ge ngo-ngo'e 'i sigasa 'ahu. 56 'A guna ḇato 'o oromo 'ari lese re ka'e 'ari ngaunu, unanga gena-ge 'o marimoi ra Ngoi, re Ngoi to marimoi ra unanga. 57 'Ari Ḇaḇa, Unanga 'ahu ma cimi, Ro 'utusu Ngoi re Ngoi to 'ahu ra Unanga ino. So'o gena ḏi'i, ngowa'a ga'a oromo 'Ari lese, ananga 'aḏi sanga 'ahu ra Ngoi. 58 Ngoi nena-ne roti ga'a 'uci da'u soroga tala. Ngoi ma tero ua manna ga'a ninga ete re dotumu ya oromo 'ua re 'au wali. Kalaha ananga ya oromo manna gena-ge, ananga 'aḏi sengene ḏi'i. Mada'a ngowa'a ga'a oromo roti gena-ge, ḏuanga i'a 'aḏi 'ahu kasingado-ngadolo i'a.” 59 Yesus 'o kanau mo-moini gena-ge, wakutu Unanga 'o doto'o ngowa-ngowa'a toma wala puji toma limau Kapernaum.
Yesus 'ai demo-demo sigasa ngowa'a toma 'ahu kasingado-ngadolo i'a
60 Togumu i'a ananga ya 'isene Yesus 'o kanau so'o gena-ge, ngowa'a manga repe Tai me-mete'e manga sigolona, ananga 'aḏi kanau, “Do-doto'o gena-ge tubuso masala, 'a guna nga'unu 'a mete'e?!” 61 Yesus masiretene 'a waro 'Ai me-mete'e 'aḏi kuḏubungu mangale 'Ai do-doto'o. Dadi Unanga 'o kanau, “I'a sa'olo ngini porata, Tari demo-demo gena-ge? 62 Na'o so'o gena-ge, ḏuanga i'a enanga ma dadi sa'olo na'o ngini ni oḏi'i Manusia ma Ngowa'a Nau'u 'o pere maḏibo Tai ngi'i ma siḏa?! 63 Ga'a si'a'a manusia 'aḏi 'ahu, gena-ge Ma Jou'ongu Madutu 'ai Roh. Manusia manga de-de'e, ma faeda 'i cua di'a sigasa 'ahu kasingado-ngadolo i'a. Demo-demo gena-ge ga'a Ngoi ta sikanau ra ngini, demo-demo nena-ne ra Ma Jou'ongu Madutu 'ai Roh ino ga'a sigasa 'ahu kasingado-ngadolo i'a. 64 Mada'a 'age ḏi'i taninga sigolona ananga 'aḏi ngaku ua.” Yesus 'o kanau so'o gena, sababu toma mulaingi i'a moju Unanga ra waro ananga ga'a 'aḏi ngaku ua re 'a guna 'o sipula'a Unanga Tai lawana. 65 Dadi, Yesus dadunu 'o kanau moju, “Ma sababu gena-ge, Ngoi ta siajele ra ngini, matengo i'a mai ua nga'unu 'o sapolo ra Ngoi, ḏuga-ḏuga unanga sanga saele Tari Ḇaḇa masiretene.” 66 Mulaingi toma 'orasa gena-ge 'Ai me-mete'e manga repe 'aḏi sisoi'i tala Yesus, re 'aḏi mete'e Unanga riwara. 67 Dadi Yesus 'o sano Tai me-mete'e nga nyagi moi re nga muḏiḏi, “Sa'olo ngini? Ngini ni sisoi'i tala Ngoi ḏi'i?” 68 Simon Petrus 'o kanau, “Ma Jou, ra guna moju ngomi mi mete'e? Ma Jou, pa'i 'Ani demo-demo ḇato 'i sigasa ngomi toma 'ahu kasingado-ngadolo i'a; 69 re ngomi remi ngaku re waro mode-mode'e Ma Jou Ngowa'a 'Ofi-'Ofi ga'a Ma Jou'ongu Madutu 'U 'utusu.” 70 Yesus 'a sangoro, “Ngoi masiretene to cumutu ngini nga nyagi moi re nga muḏiḏi nena-ne. Mada'a 'age rema ngowa'a matengo taninga sigolona unanga ma tero sa'olo 'Iblisi!” 71 (Yesus 'ai maksudu 'a Yudas - Simon Iskariot 'ai ngowa'a nau'u. Kalaha Yudas 'o osama nyo-nyoimi ra Yesus 'ai me-mete'e nga nyagi moi re nga muḏiḏi, unanga ḏuanga i'a 'o sipula'a Yesus Tai lawana.)
Yesus re 'Ai no-nongoḏu
1 Palisi i'a Yesus 'o tagi le'a ḇato toma daeraha Galilea. Unanga 'o oḏu'u tagi toma daeraha Yudea, sababu Yahudi manga bi-biri'i da'a 'aḏi mau sisengene Unanga. 2 Mada'a wakutu gena-ge sa'i co-cori wangere lamo'o wakutu ngowa'a 'aḏi tegoro toma suyu'u ma 'atu ate ma so'a, 3 Yesus 'ai no-nongoḏu 'aḏi kanau ra Unanga, “No sisoi'i tala ngi'i nena-ne, re tagi toma daeraha Yudea, la 'Ani me-mete'e da'a nga'unu 'aḏi oḏi'i 'Ani ga'a hera-heranga ḏi'i. 4 Sababu matengo i'a mai ua ga'a 'o mau dadi ngowa'a la-lamo'o 'a gogono 'ai ga'a. Na'o Jou nga'unu no 'a'a ga'a hera-heranga, No tagi re No sijumu enanga gena-ge, la ngowa'a mo-moini toma dungia sitabi donga nyengara ya oḏi'i.” 5 (Ananga 'aḏi kanau so'o gena-ge sababu 'Ai no-nongoḏu mai 'aḏi ngaku Unanga ua.) 6 Sababu gena-ge, Yesus 'o kanau ra ananga, “Ngoi 'ari 'orasa 'i ngadolo nyangu di'a to tagi toma limau Yerusalem. Mada'a ra ngini, 'orasa 'oru ḇato ni nyengara tagi toma limau Yerusalem, 7 sababu matengo i'a mai ua 'o emono ngini. Mada'a di'a Ngoi, ngowa'a toma dungia nena-ne raḏi emono Ngoi, sababu Ngoi to siajele ra ananga mangale manga ga'a 'i cira. 8 Dadi ngini ni tagi masiretene toma laya gena-ge, Ngoi to tagi ua, sababu Ngoi 'ari 'orasa 'i ngadolo nyangu.” 9 Yesus 'o kanau so'o gena-ge Tai no-nongoḏu, dadi Unanga 'o tegoro moju toma daeraha Galilea.
Bobita ma soi romotoa: Yesus 'o doto'o toma laya suyu'u ma 'atu ate ma so'a
10 Yesus 'ai no-nongoḏu 'aḏi tagi toma laya suyu'u ma 'atu ate ma so'a toma limau Yerusalem. Wakutu ananga gena-ge raḏi tagi siḏa togumu i'a, Yesus 'o siduu'u matengo, 'o masigogoro toma laya gena-ge. Dadi matengo i'a mai ua 'o waro Unanga 'o mete'e laya gena-ge. 11 Toma laya gena-ge, Yahudi manga bi-biri'i 'aḏi disa Unanga re 'aḏi sano-sano, “Unanga le'a?” 12 Toma laya gena-ge ma dara, ngowa'a repe 'aḏi ma'u jujuḏu mangale Unanga. Mamuni'a 'aḏi kanau, “Unanga ngowa'a la-la.” Mada'a mamuni'a ḏi'i 'aḏi kanau, “Ua, Unanga 'o sihaga ngowa'a repe.” 13 Mada'a matengo i'a mai ua 'o kanau sibio-biono i'a mangale Unanga sababu ananga 'aḏi mojongo Yahudi manga bi-biri'i.
Yesus 'o pula'a sakisi mangale 'Ai diri masiretene
14 Toma laya ma si'olona i'a, Yesus 'o supu re 'O osama ra Ma Jou'ongu Madutu 'ai Wala ma soana re mulaingi 'O doto'o ngowa-ngowa'a toma ngi'i gena-ge. 15 Dadi Yahudi manga bi-biri'i 'aḏi heranga masala re 'aḏi kanau, “Unanga ne kama sokola ua, mada'a 'Ai wo-waro ma repe mangale Boku 'Ofi-'Ofi!” 16 Yesus 'a sangoro, “Ngoi to doto'o 'Ari do-doto'o ua, mada'a do-doto'o ra Unanga ga'a Ro 'utusu Ngoi. 17 'A guna ḇato ga'a mau mete'e Ma Jou'ongu Madutu 'ai 'akala ma mau, ananga gena-ge ḏuanga i'a ya disa waro 'oru ga'a Ngoi to doto'o ma 'asala ra Ma Jou'ongu Madutu bolo ra Ngoi masiretene. 18 Ngowa'a matengo ga'a 'o pula'a 'ai do-doto'o masiretene 'aḏi disa ngowa'a 'aḏi silamo'o unanga. Mada'a ngowa'a matengo ga'a 'o disa ngowa'a 'aḏi silamo'o Unanga ga'a 'U 'utusu, ngowa'a gena-ge 'o loasa re banari re kama sa-sakala ua. 19 'A Musa ro pula'a Ma Jou'ongu Madutu 'ai hukumu ra ngini. Mada'a taninga sigolona matengo i'a mai ua ya mete'e hukumu gena-ge. I'a sa'olo ngini mau ni sisengene Ngoi?” 20 Ngowa'a repe 'aḏi kanau, “Ngana roh ma jira ni dungosama! 'A guna mau 'o sisengene Ngana?!” 21 Yesus 'o kanau ra ananga, “Ngini ni heranga sababu Ngoi to 'a'a pa'i ga'a hera-heranga rimoi ḇato toma Sabata ma wangere. 22 Mada'a ngini masiretene ni munara toma Sabata ma Wangere wakutu ni suna ninga ngowa'a. Musa 'o pula'a 'atoranga mangale ngini balasu ni suna ninga ngowa-ngowa'a. (Ma nyonyata 'atoranga gena-ge ma 'asala ra Musa ua, mada'a ma 'asala tamanga ete re dotumu wakutu 'a Musa 'o cua moju.) Dadi sababu 'atoranga gena-ge na'o ngini balasu ni suna ninga ngowa'a toma Sabata ma wangere, ngini ni siḏagi suna ma 'atoranga toma wangere gena-ge! 23 Na'o ngini 'a'a so'o gena-ge, la ni sito'u awa 'a Musa 'ai hukumu mangale suna, i'a sa'olo ngini ni duruta Ngoi, sababu to si-la ngowa'a toma Sabata ma Wangere, la 'ai lese mo-moini enanga 'i la? 24 Awa ni sijuruhakimi ngowa'a sababu 'oru ga'a ni oḏi'i, mada'a balasu ni sijuruhakimi mete'e toma ba-banari ma dara.”
Ngowa'a 'aḏi sano: Yesus mode-mode'e 'O Kristus bolo ua?
25 Ḏua ngowa'a Yerusalem nga muḏuo i'a 'aḏi kanau, “Unanga nena-ne ga'a ngowa'a bi-biri'i 'aḏi disa-disa di'a 'U sengene? 26 Mada'a oḏi'i Unanga 'o kanau rema bebasa toma mandan, re ngowa'a bi-biri'i matengo i'a mai ua 'o ḇangata Unanga. Ngene nanga bi-biri'i ḏa raḏi mawaro mangale Unanga nena-ne 'O Kristus?! 27 Mada'a wakutu 'O Kristus 'o sapolo, matengo i'a mai ua 'a waro 'Ai 'asala le'a ino. Mada'a ngene rewa waro Unanga nena-ne 'Ai 'asala.” 28 Ḏua wakutu Yesus 'o doto'o moju ra Ma Jou'ongu Madutu 'ai Wala ma soana, 'o kanau rai iḏingi 'a siduga-duga: “Ya ngini ni kanau ni waro Ngoi nena-ne 'a guna re 'Ari 'asala le'a ino! Mada'a Ngoi 'ari ta-sapolo mete'e Ngoi 'Ari mau masiretene ua. Mada'a Unanga ga'a ngene balasu wo ngaku, Unanga gena-ge Ro 'utusu Ngoi. Mada'a ngini ni nana'o ua Unanga gena-ge. 29 Ngoi to nana'o Unanga, sababu Ngoi 'ari 'asala ra Unanga ino re Unanga gena-ge Ro 'utusu ngoi.” 30 Toma 'orasa gena-ge, ananga 'aḏi tai'i cako'o 'a Yesus, mada'a matengo i'a mai ua nga'unu 'o gu'u Unanga sababu 'Ai 'orasa 'i ngadolo nyangu. 31 Ngowa'a repe tamanga sigolona ga'a 'aḏi ngaku Unanga, ananga 'aḏi kanau, “Unanga gena-ge 'O Kristus ga'a ro sapolo! Sababu Unanga nga'unu 'o 'a'a ga'a hera-heranga lebe repe.”
Disa donga di'a cako'o Yesus
32 Ngowa'a Farisi nga muḏuo i'a 'aḏi 'isene ngowa'a repe 'aḏi majujuḏu mangale 'a Yesus. Dadi ngowa'a Farisi re 'imam-'imam ma sae'e ananga 'aḏi soma'a Ma Jou'ongu Madutu 'ai Wala ma ja-jaga 'aḏi tagi cako'o 'a Yesus. 33 Yesus 'o kanau toma ngowa'a repe ra Ma Jou'ongu Madutu 'ai Wala ma soana, “Pa'i ngoma moi ḇato ngoi to mamete'e ra ngini. Togumu i'a Ngoi toma ḏibo ra Unanga ga'a 'O 'utusu ngoi. 34 Ngini ḏuanga i'a ni disa Ngoi mada'a ni sanga Ngoi ua, sababu ra Ngoi 'ari ngi'i, ngini ni sapolo yoḏu'u.” 35 Ḏua ngowa'a Yahudi manga bi-biri'i 'aḏi ma'u kanau matengo re matengo, “Unanga nena-ne 'o mau tagi le'a singadolo ngene sanga unanga ua? Ḏa Unanga mau 'o tagi toma ngowa'a Yahudi ga'a 'aḏi tegoro toma ngowa'a Yunani manga nagara, re 'o doto'o ngowa'a Yunani. 36 'Ai maksudu 'oru wakutu Unanga 'o kanau, ‘Ngini ḏuanga i'a ni disa Unanga, mada'a ni sanga Unanga ua.’ Re ‘Ngi'i ga'a Unanga 'o tagi, ngi'i gena-ge ngini ni sapolo yoḏu'u’?”
Ḇanyo ga'a 'i sigasa 'ahu
37 Toma wangere ma ḏo-ḏogumu laya suyu'u ma 'atu ate ma so'a, wangere gena-ge wangere ma lamo'o, Yesus 'o made-de'oso ra Ma Jou'ongu Madutu 'ai Wala ma soana, re 'o kanau rai iḏingi 'a siduga-duga: “Ngowa'a ga'a manga camala 'i dudungu, balasu 'aḏi sapolo ra Ngoi di'a 'aḏi ka'e! 38 Gena-ge ma tero sa'olo ri silefo toma Boku 'Ofi-'Ofi so'o ne: ‘ 'A guna ḇato 'o ngaku Ngoi, tai 'akala re sinyingara ma dara 'i waloro ḇanyo sigasa toma 'ahu.’ ” 39 Yesus 'ai demo-demo so'o gena-ge mangale Ma Ngagara 'Ofi-'Ofi wakutu ngowa'a ga'a raḏi ngaku Unanga, ḏuanga i'a ya dawongo. Toma 'orasa gena-ge Ma Ngagara 'Ofi-'Ofi 'i sipula'a nyangu, sababu Yesus 'o sanga mulia nyangu. 40 Ngowa'a repe 'aḏi 'isene Yesus 'ai demo so'o gena-ge, re tamanga sigolona 'age mamuni'a 'aḏi kanau, “Tantu ḏua, Unanga nena-ne Nabi gena-ge ga'a Ma Jou'ongu Madutu 'o sijaji 'ua re 'au wali.” 41 Mamuni'a 'aḏi kanau, “Unanga nena-ne 'O Kristus.” Mada'a mamuni'a 'aḏi kanau, “ 'Ah sanga ua, 'O Kristus 'o sapolo toma Galilea ino! 42 Toma Boku 'Ofi-'Ofi ma dara 'i silefo mangale 'O Kristus ra 'Olana Daud 'ai ju'uda, re 'O sapolo toma gamu Betlehem, 'Olana Daud 'ai ji'o re gamu.” 43 Dadi ananga 'aḏi ma'u lawana mangale Yesus. 44 Mamuni'a mau 'aḏi cako'o Unanga, mada'a matengo i'a mai ua 'aḏi gare giama ra Unanga.
Yahudi manga bi-biri'i 'aḏi ngaku Yesus ua
45 Ma ḏo-ḏogumu, Ma Jou'ongu Madutu 'ai Wala ma ja-jaga ga'a 'aḏi sanga soma'a tagi cako'o Yesus, ananga 'aḏi maḏibo. 'Imam-'imam ma sae'e re ngowa-ngowa'a Farisi 'aḏi sano ra ananga, “I'a sa'olo ni cako'o re ni gasa ino Unanga ua?” 46 Ananga gena-ge 'aḏi sangoro, “Ngomi mi sanga nyangu ngowa'a matengo ga'a 'o kanau sa'olo Unanga.” 47 Ngowa-ngowa'a Farisi 'aḏi kanau, “ 'Oru ngini ḏi'i Unanga nu'u sihaga?! 48 Matengo i'a mai ua tananga bi-biri'i bolo ngowa'a Farisi raḏi ngaku Unanga! 49 Mada'a pa'i ngowa'a haga ma repe ḇato 'aḏi ngaku Unanga sababu ananga gena-ge 'aḏi waro ua 'a Musa 'ai hukumu. Dadi ananga ḏuanga i'a 'aḏi sanga hukumu ra Ma Jou'ongu Madutu!” 50 'Age rema ngowa'a matengo toma ngowa'a Farisi manga sigolona, 'ai lomanga 'a Nikodemus, unanga ro lawi'i ra Yesus soi moi. Unanga 'o kanau toma ngowa'a Farisi ma lelegu, 51 “Mete'e Musa 'ai hukumu, ngene wo singe-ngeta'a hukumu yoḏu'u ra matengo i'a, na'o 'ai gamamu wa 'isene nyangu re 'ai ga'a wa parikisa nyangu.” 52 Ananga gena-ge 'aḏi sangoro, “ 'Oru ngana ngowa'a Galilea ḏi'i?! Disa waro ḇato toma Boku 'Ofi-'Ofi re ngana na sanga waro mangale nabi matengo i'a mai ua, 'ai 'asala toma Galilea ino!”
Ananga 'aḏi sicako'o we-were'a tinikai matengo
53 Togumu i'a ananga mo-moini 'aḏi matai ḏibo tamanga wala masiretene.
1 Mada'a Yesus 'o tagi toma Polono Zaitun. 2 Ma ḇiḇini ino da-daini i'a moju, Unanga dadunu 'o tagi ra Ma Jou'ongu Madutu 'ai Wala ma soana. Ngowa'a manga repe 'aḏi sapolo ra Unanga re 'O tegoro di'a 'O doto'o. 3 Toma 'orasa gena-ge, guru-guru 'agama re ngowa-ngowa'a Farisi ananga 'aḏi gasa ino ra Yesus we-were'a matengo ga'a sicako'o mo 'a'a tinikai. Ananga 'aḏi soma'a we-were'a gena-ge mo made-de'oso toma mandan, 4 kara 'aḏi kanau ra Unanga, “Guru, we-were'a nena-ne ngomi mi sicako'o mo 'a'a tinikai. 5 Mete'e 'a Musa 'ai hukumu, we-were'a ga'a mo 'a'a tinikai so'o gena-ge ngene balasu wo poini munanga reo maḏi singadolo mo sengene. Dadi mete'e Ngana, ngene balasu wo 'a'a 'oru?” 6 Ananga manga so-sano ma maksudu di'a 'aḏi disa Yesus 'ai sala, la ananga 'U kalaki Unanga. Mada'a Yesus pa'i maruku ḇato re 'O lefo toma tana'a Rai rarag̱a. 7 Wakutu ananga gena-ge 'aḏi sano tau-taunu ra Unanga reo so-sano ma tero, Unanga 'o made'oso re 'O kanau i'a ra ananga, “Ngowa'a matengo ga'a kai ḏosa ua, unanga gena-ge 'o poini siḏa reo maḏi toma we-were'a nena-ne.” 8 Ḏua Yesus dadunu 'o maruku re 'o lefo moju toma tana'a rai rarag̱a. 9 Wakutu ananga ya 'isene Yesus 'o kanau so'o gena, ananga mulaingi 'aḏi sisoi'i tala Yesus. Ananga 'aḏi ma tuono matengo-matengo: siḏa-siḏa ngowa'a ga'a raḏi 'umuru i'a singadolo masimo-moini tala ma jingianga Yesus masiretene re we-were'a gena-ge mo made-de'oso moju toma ngi'i gena-ge. 10 Ḏua Yesus dadunu 'o made'oso moju re 'o sano i'a toma we-were'a gena-ge, “Ananga mo-moini ananga le'a? Matengo i'a mai ua ga'a mau sihukumu ngana?” 11 Munanga ma sangoro, “Matengo i'a mai ua, Jou.” Ḏua Yesus 'o kanau, “Ngoi ḏi'i mau tini sihukumu ngana ua. Nange-ne no tagi re awa no 'a'a tinikai moju.”
Bobita ma soi rarama: Yesus nena-ne dungia ma tarangi
12 Ḏua Yesus 'o kanau moju toma ngowa'a repe so'o ne: “Ngoi nena-ne dungia ma tarangi, ngowa'a ga'a mete'e Ngoi ananga 'aḏi 'ahu toma hafu-hafu ma dara ua, mada'a ananga gena-ge 'aḏi sanga tarangi, la ananga nyengara 'aḏi 'ahu toma tarangi ma dara.” 13 Ngowa-ngowa'a Farisi 'aḏi kanau ra Unanga, “Sababu Ngana no pula'a sakisi mangale 'Ani diri masiretene, ngomi ma dawongo ua 'Ani sakisi gena-ge sa'olo banari.” 14 Yesus 'o sangoro, “Kalaha Ngoi to pula'a sakisi mangale 'Ari diri masiretene, enanga gena-ge 'i banari moju, sababu Ngoi ta waro le'a ino Ngoi to sapolo re le'a i'a Ngoi to tagi. Ngini waro ua le'a ino Ngoi to sapolo re le'a i'a Ngoi to tagi. 15 Ngini ni sijuruhakimi ngowa'a manga hali mete'e manusia manga mau, mada'a Ngoi, matengo i'a mai ua Ta sijuruhakimi ua. 16 Mada'a na'o Ngoi to sijuruhakimi ngowa'a manga hali, 'oru ga'a Ngoi to putusu gena-ge 'i 'adili. Sababu pa'i Ngoi masiretene ua To putusu, mada'a 'Ari Ḇaḇa ga'a Ro 'utusu Ngoi, 'O mamete'e ra Ngoi. 17 Taninga hukumu masiretene, Musa 'a lefo so'o ne: Na'o 'age rema ngowa'a sakisi nga muḏiḏi ga'a manga demo ma tero, ngowa'a sakisi gena-ge nyengara ngowa'a ya ngaku. 18 So'o gena-ge ḏi'i 'age nga muḏiḏi ga'a 'aḏi pula'a sakisi mangale Ngoi: Ngoi masiretene re 'Ari Ḇaḇa ga'a Ro 'utusu Ngoi.” 19 Ḏua ngowa'a Farisi 'aḏi sano ra Unanga, “ 'Ani Ḇaḇa gena-ge Unanga le'a?” Yesus 'a sangoro, “Ngini ni nana'o Ngoi ua re ni nana'o ua ḏi'i 'Ari Ḇaḇa. Na'o ngini nana'o Ngoi, tantu ḏi'i ni nana'o 'Ari Ḇaḇa.” 20 Mo-moini gena-ge Yesus 'o kanau wakutu Unanga 'o doto'o ra Ma Jou'ongu Madutu 'ai Wala ma soana, Unanga tegoro co-cori toma jou-jou ma burua. Mada'a matengo i'a mai ua 'o cako'o Unanga, sababu ma 'orasa enanga 'i ngadolo nyangu.
Toma ngi'i ga'a Ngoi to tagi, ngini ni sapolo yoḏu'u
21 Yesus dadunu 'o kanau moju ra ananga gena-ge, “Ngoi ḏuanga i'a to tagi re ngini ḏuanga i'a ni disa Ngoi. Mada'a ngini ḏuanga i'a ni sengene taninga ḏosa-ḏosa moju. Ngi'i ga'a Ngoi to tagi, ngini gena-ge ni sapolo yoḏu'u.” 22 Ḏua Yahudi manga bi-biri'i 'aḏi ma'u kanau matengo re matengo: “Unanga 'ai maksudu 'oru: ‘Toma ngi'i ga'a Ngoi to tagi ngini ni sapolo yoḏu'u?’ Ḏa Unanga 'o masisengene!” 23 Ḏua Yesus dadunu 'o kanau moju ra ananga, “Ngini ni sapolo dau ie, mada'a Ngoi to sapolo da'u tala. Ngini toma dungia ino, mada'a Ngoi toma dungia ino ua. 24 Ma sababu gena-ge, Ngoi to kanau ra ngini mangale ngini ḏuanga i'a ni sengene taninga ḏosa-ḏosa moju. Na'o ngini ngaku ua, mangale ‘Ngoi nena-ne Unanga ga'a 'o 'ahu kasingado-ngadolo i'a’ mode-mode'e ngini ḏuanga i'a ni sengene taninga ḏosa-ḏosa ma dara moju.” 25 Ananga 'aḏi sano, “Ngana nena-ne 'a guna?” Yesus 'a sangoro, “Ngoi nena-ne ga'a reto kanau ra ngini toma mulaingi!b 26 Ma repe moju 'ori i'a ga'a To mau Ta sikanau, la to sijuruhakimi ngini. Mada'a Ngoi to kanau ua Ngoi masiretene 'Ari demo, mada'a To kanau Unanga ga'a Ro 'utusu Ngoi, Unanga gena-ge 'Ai demo. Re Unanga 'ai demo 'i banari. Ngoi to siajele toma ngowa'a dungia nena-ne, 'oru ga'a Ngoi to 'isene ra Unanga ino.” 27 Ananga gena-ge ya sahe ua mangale 'oru ga'a Unanga siajele ra ananga mangale 'Ai Ḇaḇa. 28 Sababu gena-ge, Yesus 'o kanau ra ananga, “Maha ḏuanga i'a ngini ni sikau'u Ngoi, Manusia ma Ngowa'a Nau'u, kara ni waro mangale ‘Ngoi nena-ne Unanga ga'a 'o 'ahu kasingado-ngadolo i'a.’ Re ngini ḏuanga i'a ni waro mangale 'ori i'a rimoi i'a ua Ngoi ta si'a'a, mete'e Ngoi 'ari mau masiretene. Ngoi to siajele ra ngini, pa'i 'oru ḇato ga'a 'Ari Ḇaḇa 'O doto'o ra Ngoi. 29 Re Unanga ga'a Ro 'utusu Ngoi mamete'e ra Ngoi. Sanga ua, Unanga sieanga i'a Ngoi to matengo, sababu Ngoi ta si'a'a tau-taunu 'oru ga'a sisanangi Unanga 'ai 'akala re sinyingara.” 30 Yesus 'a siajele mo-moini gena-ge togumu i'a, ngowa'a manga repe 'aḏi ngaku Unanga.
Do-doto'o banari ga'a 'i sibebasa ngene
31 Gena-ge ḏua Yesus 'o kanau toma ngowa-ngowa'a Yahudi ga'a raḏi ngaku Unanga, “Na'o ngini ni 'ahu mete'e Ngoi 'ari do-doto'o, ngini mode-mode'e 'Ari me-mete'e. 32 Ḏua ngini ḏuanga i'a ni waro mode-mode'e Ma Jou'ongu Madutu 'ai ba-banari re ngini ni bebasa toma ḏosa ma kuasa.” 33 Ananga 'aḏi sangoro ra Unanga, “Ngomi nena-ne 'a Abraham 'ai ju'uda. Dadi ngomi soi moi nyangu mi dadi budaka ra guna ḇato! Dadi i'a sa'olo Ngana no kanau: ‘Ngini ḏuanga i'a sanga bebasa toma ḏosa ma kuasa’?” 34 Yesus 'o kanau ra ananga, “Ni ngaku mode-mode'e 'Ari demo-demo nena-ne: Ngowa'a ga'a 'a'a ḏosa, ananga gena-ge 'aḏi dadi ḏosa ma budaka. 35 Re ngowa'a budaka, unanga 'o sanga ngi'i tatapu ua toma tuanga 'ai ngitu re ngale. Mada'a na'o tuanga 'ai ngowa'a nau'u, tantu ḏua unanga gena-ge 'o sanga ngi'i tatapu kasingado-ngadolo i'a. 36 Sababu gena-ge na'o Ngoi, Manusia ma Ngowa'a Nau'u, 'O sibebasa ngini, ngini mode-mode'e ni bebasa toma ḏosa ma kuasa. 37 Ngoi to waro ngini nena-ne 'a Abraham 'ai ju'uda. Kalaha so'o gena-ge ngini mau sisengene Ngoi, sababu ngini dawongo ua 'Ari do-doto'o. 38 'Oru ga'a Ngoi ta oḏi'i Tari Ḇaḇa, gena-ge ta siajele ra ngini, mada'a ngini ni 'a'a 'oru ga'a ninga ḇaḇa nu doto'o.” 39 Ananga ya sangoro, “Ngomi minga ḇaḇa 'a Abraham.” Yesus 'o kanau, “Na'o ngini mode-mode'e 'a Abraham 'ai ngowa'a, tantu ḏua ngini ni 'a'a 'oru ga'a 'a Abraham 'a 'a'a. 40 Ngoi ta singadolo ra ngini 'oru ga'a 'i banari ga'a Ngoi masiretene to 'isene ra Ma Jou'ongu Madutu ino, mada'a ngini mau ni sisengene Ngoi! 'A Abraham 'o 'a'a so'o gena-ge ua. 41 Ngini ni 'a'a mete'e 'oru ga'a ninga ḇaḇa masiretene 'a 'a'a.” Ananga ya sangoro, “Ngomi ngowa'a haram ua, ngomi minga Ḇaḇa pa'i matengo ḇato, gena-ge Ma Jou'ongu Madutu masiretene.” 42 Ḏua Yesus 'o kanau ra ananga, “Na'o mode-mode'e Ma Jou'ongu Madutu ngini ninga Ḇaḇa, ngini ni dadalara Ngoi, sababu Ngoi reto sapolo ra Ma Jou'ongu Madutu ino re nange-ne Ngoi 'ane. Ngoi reto sapolo mete'e Ngoi 'ari 'akala ma mau masiretene ua, mada'a Unanga ga'a Ro 'utusu Ngoi, Unanga gena-ge 'Ai 'akala ma mau. 43 Ma sababu 'oru ngini ni sahe ua 'oru ga'a Ngoi to kanau ra ngini?! Sababu ngini pa'i 'isene 'Ari do-doto'o mada'a ni dawongo ua. 44 Ngini ninga ḇaḇa 'Iblisi, re ngini mau ni mete'e 'Iblisi ma mau. Toma ma mulaingi singadolo nange-ne, 'Iblisi 'i mau sisengene ngowa'a. Soi moi nyangu 'Iblisi 'i kanau 'oru ga'a 'i banari. Sababu ba-banari 'i tegoro ua toma 'Iblisi. Wakutu enanga 'i kanau sa-sakala, gena-ge biasa ḏua, sababu enanga sa-sakala re sa-sakala mo-moini ma cimi. 45 Dadi sababu Ngoi to siajele 'oru ga'a 'i banari, ngini ni ngaku Ngoi ua! 46 'Age 'a guna taninga sigolona ga'a 'a sibukiti mangale Ngoi to 'a'a ḏosa?! Na'o Ngoi to siajele 'oru ga'a 'i banari, i'a sa'olo ngini ni ngaku Ngoi ua?! 47 Ngowa'a ga'a manga 'asala ra Ma Jou'ongu Madutu ino, 'aḏi 'isene re mete'e Unanga 'ai demo. Mada'a ngini ninga 'asala ra Ma Jou'ongu Madutu ino ua. Sababu gena-ge ngini ni oḏu'u 'isene 'Ari demo.”
Yesus lebe la-lamo'o rea Abraham
48 Ngowa'a Yahudi 'aḏi sangoro i'a ra Unanga, “Tero mode'e 'oru ga'a ngomi kanau: ‘Ngana ngowa'a Samaria re roh ma jira Ni dungosama’!”c 49 Yesus 'o kanau ra ananga, “Ngoi roh ma jira ri dungosama ua. Ngoi to silamo'o 'Ari Ḇaḇa, mada'a ngini ni je-jengere Ngoi. 50 Ngoi to disa ua ngowa'a di'a 'aḏi silamo'o 'ari diri. Mada'a 'age rema ngowa'a matengo Unanga 'o disa di'a ngowa'a ga'a 'aḏi silamo'o Ngoi. Unanga gena-ge 'O sijuruhakimi 'oru ga'a Ngoi to kanau 'i banari bolo ua. 51 Ni ngaku mode-mode'e 'Ari demo-demo nena-ne: 'A guna ḇato ga'a 'o mete'e 'Ari demo, unanga kama sengene ua mada'a 'o 'ahu kasingado-ngadolo i'a.” 52 Ḏua ngowa'a Yahudi 'aḏi kanau ra Yesus, “Nange-ne ngomi ma waro ngana ne roh ma jira ni dungosama. Abraham masiretene ro sengene so'o gena-ge ḏi'i nabi-nabi mo-moini raḏi sengene. Dadi i'a sa'olo No kanau, ‘Na'o 'a guna ḇato 'o mete'e 'Ani demo, unanga kama sengene ua?’ 53 Abraham masiretene ro sengene, re nabi mo-moini raḏi sengene. Ngana nena-ne 'a guna?! Sanga ua, ngana lebe la-lamo'o reo ngomi minga ḇaḇa Abraham!” 54 Yesus 'o sangoro, “Na'o Ngoi to silamo'o 'Ari diri, gena-ge ma faeda 'i cua. Mada'a 'Ari Ḇaḇa, Unanga gena-ge 'o silamo'o Ngoi. Unanga gena-ge ga'a ngini ni kanau: ‘Unanga ninga Jou'ongu Madutu.’ 55 Kalaha ngini ni nana'o Unanga gena-ge ua, Ngoi tu nana'o. Na'o Ngoi to kanau Tu nana'o Unanga ua, Ngoi to dadi ngowa'a sa-sakala ma tero sa'olo ngini. Mada'a Ngoi tu nana'o Unanga re To mete'e 'Ai demo-demo. 56 Ninga ḇaḇa 'a Abraham 'o mau oḏi'i 'Ari ta-sapolo re maroanga mangale gena-ge. Ma nyonyata unanga 'o maroanga sababu 'o oḏi'i 'Ari ta-sapolo.” 57 Ḏua ngowa'a Yahudi 'aḏi kanau ra Unanga, “ 'Ani 'umuru ngadolo nyagi romotoa nyangu. I'a sa'olo no kanau reno oḏi'i 'a Abraham?!” 58 Yesus 'o sangoro, “Ni ngaku mode-mode'e 'Ari demo-demo nena-ne: Ngoi to kanau ra ngini, sibuoro 'a Abraham nyangu, Ngoi 'age ḏua.” 59 Gena ḏua, ngowa'a Yahudi 'aḏi 'oro maḏi di'a 'aḏi poini Unanga, mada'a Unanga 'o magogono, kara 'o sisoi'i tala Ma Jou'ongu Madutu 'ai Wala ma soana.
Didina'o heranga ma soi rarama: Yesus 'o si-la ngowa'a hafu
1 Wakutu Yesus 'o tagi i'a, Unanga 'o oḏi'i ngowa'a hafu matengo masinge-ngeta'a da'u tala. 2 Unanga 'ai me-mete'e 'aḏi sano ra Unanga, “Rabi,a i'a sa'olo ngowa'a nena-ne 'o hafu singe-ngeta'a da'u tala moju? Unanga 'ai ḏosa bolo 'ai ḇaḇa re ngina manga ḏosa?” 3 Yesus 'a sangoro, “Unanga 'o hafu ma sababu unanga masiretene 'ai ḏosa bolo 'ai ḇaḇa re ngina manga ḏosa ua. Mada'a gena-ge 'i dadi, la ngowa'a ya oḏi'i re waro mangale Ma Jou'ongu Madutu 'ai kuasa 'i waiti ra unanga. 4 Wakutu rema wangere moju, ngene balasu wa si'a'a Unanga 'ai munara ga'a Ro 'utusu Ngoi. Sababu 'orasa lobi'i 'i ngadolo ḏua, matengo i'a mai ua nga'unu munara. 5 Wakutu Ngoi to 'ahu moju toma dungia nena-ne, Ngoi nena-ne dungia ma tarangi.” 6 Wakutu Yesus 'o kanau so'o gena togumu i'a, Unanga 'o obi'i toma tana'a re 'ai obi'i 'a sicapuru reo tana'a, kara 'a siḇiasa toma ngowa hafu 'ai la'o. 7 Re Unanga 'o kanau i'a toma ngowa'a hafu gena-ge, “No tagi re no maloca'a toma ḇanyo Siloam” (Siloam ma ngale: Sanga 'utusu). Dadi unanga 'o tagi 'o maloca'a. Wakutu unanga 'o maḏibo ino, unanga nyengara 'o oḏi'i. 8 'Ai wala-wala sebanga re ngowa'a lelegu ga'a biasa oḏi'i unanga tegoro golo-golo'o, ananga 'aḏi sano, “ 'Oru unanga nena-ne ḏua, ngowa'a ga'a biasa tegoro golo-golo'o?!” 9 'Age ngowa'a mamuni'a ga'a 'aḏi kanau, “Gena-ge unanga ḏua.” Mada'a 'age ḏi'i ga'a 'aḏi kanau, “Ua, sa'i ma tero ra unanga.” Mada'a unanga masiretene 'o kanau, “Ngoi nena-ne unanga.” 10 Ananga 'aḏi sano ra unanga, “Ma sababu sa'olo singadolo ngana nyengara no oḏi'i?” 11 Unanga 'o sangoro, “Ngowa'a matengo ga'a 'ai lomanga Yesus, Unanga 'o 'a'a pece, 'A siḇiasa tari la'o re 'O kanau ra ngoi, ‘No tagi re no maloca'a toma ḇanyo Siloam.’ Ngoi to tagi re to maloca'a. Gena ḏua, ngoi nyengara to oḏi'i.” 12 Ananga 'aḏi sano ra unanga, “Ngowa'a matengo gena-ge Unanga le'a?” Unanga 'a sangoro, “Ngoi to waro ua.”
Ngowa'a Farisi ya disa waro mangale Yesus 'o si-la ngowa'a hafu
13-14 Yesus 'o 'a'a pece, kara 'O si-la ngowa'a hafu, gena-ge Unanga 'a 'a'a toma Sabata ma wangere. Sababu gena-ge, ananga 'aḏi gasa i'a ngowa'a hafu gena-ge, ga'a 'ai la'o ri la, toma ngowa-ngowa'a Farisi. 15 Ḏua ngowa-ngowa'a Farisi 'aḏi sano ra unanga gena-ge, “Ma sababu sa'olo ngana nyengara no oḏi'i.” Unanga 'a sangoro, “Unanga 'o siḇiasa pece tari la'o, gena ḏua ngoi to maloca'a re nyengara to oḏi'i.” 16 Ngowa'a Farisi nga muḏuo i'a 'aḏi kanau, “Unanga gena-ge 'ai 'asala ua ra Ma Jou'ongu Madutu tala, sababu 'o silamo'o ua Sabata ma wangere.” Mada'a ngowa'a Farisi ma lelegu ḏi'i 'aḏi kanau, “Tantu ḏua, ngowa'a baraḏosa 'a nga'unu ua 'o 'a'a didina'o heranga so'o gena-ge?” Gena ḏua, ananga mulaingi 'aḏi ma'u tolabe i'a re ino. 17 Dadi, ngowa'a Farisi 'aḏi sano moju toma ngowa'a gena-ge, “Ngana 'ani 'akala ma sanga sa'olo Unanga gena-ge, Unanga ga'a si-la ngana singadolo nyengara no oḏi'i?” Unanga 'a sangoro, “Unanga gena-ge nabi.” 18 Mada'a Yahudi manga bi-biri'i, ananga 'aḏi oḏu'u ngaku mangale unanga gena-ge nyangu moju 'o hafu re nange-ne nyengara 'o oḏi'i. Sababu gena-ge, ananga 'aḏi 'aro'o 'ai ḇaḇa re ngina. 19 Ananga 'aḏi sano, “Ngowa'a matengo nena-ne ninga ngowa'a nau'u ga'a 'ai la'o hafu masinge-ngeta'a da'u tala moju bolo ua? I'a sa'olo nange-ne unanga nyengara ro oḏi'i?” 20 'Ai ḇaḇa re ngina 'aḏi sangoro, “Ngomi remi waro mode-mode'e, unanga nena-ne ngomi minga ngowa'a nau'u re unanga 'ai la'o hafu masinge-ngeta'a da'u tala moju. 21 Mada'a ma sababu sa'olo nange-ne unanga nyengara 'o oḏi'i, ngomi masiretene ma waro ua. Re 'a guna 'a si-la 'ai la'o, gena-ge ḏi'i mai ngomi ma waro ua. Ni sano ḇato ra unanga, unanga ro tubaie ḏua. Unanga nyengara 'o sangoro di'a unanga masiretene.” 22 'Ai ḇaḇa re ngina, ananga 'aḏi kanau so'o gena-ge, sababu ananga 'aḏi mojongo ngowa'a Yahudi manga bi-biri'i: Na'o 'a guna ḇato 'o mangaku Yesus, Unanga 'O Kristus, unanga gena-ge 'o osama toma wala puji riwara. 23 Gena-ge ma sababu 'ai ḇaḇa re ngina 'aḏi kanau, “Unanga ro tubaie ḏua, dadi ni sano ḇato ra unanga.” 24 Ḏua ngowa'a Farisi dadunu 'aḏi 'aro'o moju ngowa'a hafu gena-ge re 'aḏi kanau ra unanga, “Ngana balasu no masisasi mangale no kanau 'ori i'a ga'a banari. Ngomi mi waro Unanga gena-ge ngowa'a baraḏosa.” 25 Unanga gena-ge 'a sangoro, “ 'Oru Unanga 'O baraḏosa bolo ua, ngoi ta waro ua. Mada'a pa'i rimoi ḇato ngoi ta waro: Ma siḏa ngoi to hafu, nange-ne nyengara to oḏi'i!” 26 Ḏua ngowa'a Farisi dadunu 'aḏi kanau moju ra unanga, “Unanga 'o 'a'a 'oru ra ngana? Ma sababu sa'olo Unanga 'o si-la ngana?” 27 Unanga 'a sangoro, “Ngoi to sijarita ḏua ra ngini mada'a ni oḏu'u ngaku Ngoi. I'a sa'olo nange-ne ni mau 'isene moju? Bolo ni mau ni dadi Unanga 'ai me-mete'e ḏi'i?!” 28 Ḏua ananga 'aḏi duruta unanga re 'aḏi kanau, “Ngana Unanga 'ai me-mete'e. Ngomi 'a Musa 'ai me-mete'e. 29 Ngomi ma waro mangale Ma Jou'ongu Madutu ro kanau ra Musa. Mada'a Unanga gena-ge ngomi mi waro ua 'Ai 'asala le'a ino.” 30 Ngowa'a ga'a ro la gena-ge 'o sangoro, “Heranga masala mangale ngini ni waro ua Unanga 'ai 'asala. Momongolo ua, Unanga ri si-la 'ari la'o singadolo ngoi nyengara to oḏi'i. 31 Ngene wa waro, Ma Jou'ongu Madutu 'a dawongo ua ngowa'a baraḏosa manga go-golo'o. Pa'i ngowa'a ga'a 'aḏi ta'aloko ra Unanga re 'aḏi mete'e Unanga 'ai mau, ananga manga go-golo'o Ma Jou'ongu Madutu 'a dawongo. 32 Mulaingi dungia 'i dadi, wa 'isene nyangu rema ngowa'a matengo ga'a nga'unu si-la ngowa'a matengo 'ai la'o hafu masinge-ngeta'a da'u tala moju, dadi nyengara 'o oḏi'i. 33 Na'o Unanga gena-ge 'Ai 'asala ra Ma Jou'ongu Madutu tala ua, tantu ḏua Unanga nga'unu ua 'a'a so'o gena-ge.” 34 Ananga ya sangoro, “ 'Oru? Ngana no siromanga reo ḏosa wakutu sibuoro tala moju, nange-ne ngana no mau doto'o ngomi?!” Mulaingi gena-ge re sino ananga 'aḏi simaha ua unanga gena-ge 'o osama toma wala puji.
Hafu rohani
35 Wakutu Yesus 'o 'isene mangale ngowa'a Farisi 'aḏi simaha ua unanga 'o osama toma wala puji, dadi Yesus 'o disa unanga gena-ge. Wakutu Yesus 'o ma'u sanga unanga gena-ge, 'O kanau, “ 'Oru ngana no ngaku toma Manusia ma Ngowa'a Nau'u?” 36 Ngowa'a matengo gena-ge 'a sangoro, “Tuanga, Unanga gena-ge 'a guna? Siajele ra ngoi, la ngoi to ngaku Unanga.” 37 Yesus 'o kanau, “Ngana reno oḏi'i Unanga. Ma nyonyata, Unanga gena-ge nange-ne 'o kanau ra ngana.” 38 Ngowa'a gena-ge 'o kanau, “Ma Jou, ngoi tini ngaku.” Re unanga 'o maḏipolono tala talaḏi ra Yesus re 'o silamo'o re siḏubuso Unanga. 39 Yesus 'o kanau, “Ngoi to sapolo di'a To sijuruhakimi dungia nena-ne, la ngowa'a ga'a 'aḏi hafu nga'unu 'aḏi oḏi'i, re ngowa'a ga'a raḏi oḏi'i 'aḏi dadi hafu!” 40 'Age rema ngowa'a Farisi nga muḏuo i'a ga'a mamete'e rea Yesus ya 'isene Unanga 'o kanau so'o gena-ge. Dadi ananga 'aḏi sano ra Unanga, “Dadi 'Ani maksudu ngomi nena-ne mi hafu ḏi'i?” 41 Yesus 'o kanau ra ananga, “Na'o ngini ni fikiri mode-mode'e ni hafu sababu ni waro ua 'oru ga'a banari, ngini ni sala ua ra Ma Jou'ongu Madutu 'ai momina. Mada'a sababu ngini ni kanau, ‘Ngomi nga'unu mi oḏi'i,’ gena-ge ma ngale: tantu ḏua ngini ni sala moju ra Ma Jou'ongu Madutu 'ai momina.”
Bobita ma soi tumudingi: 'Ade-'ade mangale sowohi re 'ai doba-doba
1 “Ni ngaku mode-mode'e 'Ari demo-demo nena-ne: Ngowa'a matengo ga'a 'o osama toma doba ma karunga 'a mete'e ma ngalana ua, mada'a 'o pere mete'e ngo'omo lelegu; unanga gena-ge ngowa'a to-tori'i re ngowa'a ra-rabasa. 2 Mada'a ngowa'a ga'a 'aḏi osama mete'e karunga ma ngalana, unanga gena-ge 'o doba ma sowohi. 3 Ngalana ma ja-jaga 'a welanga ngalana di'a unanga re doba-doba 'i mete'e unanga 'ai iḏingi sababu enanga ya nana'o. Unanga gena-ge 'a 'aro'o enanga ma lomanga rimoi-rimoi re 'a gasa enanga sisupu. 4 Wakutu unanga 'o gasa doba-doba mo-moini gena-ge sisupu, unanga 'o tagi sisiḏa toma doba ma biono re doba-doba 'i mete'e unanga, sababu enanga ya nana'o unanga 'ai iḏingi. 5 Mada'a enanga 'i mete'e yoḏu'u ngowa'a lelegu, enanga 'i wiḏi toma ngowa'a gena-ge, sababu 'i nana'o ua ngowa'a lelegu 'ai iḏingi.” 6 Yesus 'a sijarita 'ade-'ade gena-ge ra ananga, mada'a ananga ya sahe ua, 'oru ga'a Unanga 'ai maksudu.
Yesus Sowohi ma La-La
7 Sababu gena-ge, Yesus 'o kanau soi moi moju, “Ni ngaku mode-mode'e 'Ari demo-demo nena-ne: Ngoi nena-ne karunga ma ngalana di'a doba-doba. 8 Ngowa'a mo-moini raḏi sapolo siḏa ra Ngoi, ananga gena-ge ngowa'a to-tori'i re ngowa'a ra-rabasa, mada'a doba-doba ya 'isene ua ananga manga iḏingi. 9 Ngoi nena-ne karunga ma ngalana. 'A guna ḇato 'o osama sababu 'o ngaku Ngoi, unanga ḏuanga i'a 'o sanga salamata. Unanga gena-ge ma tero sa'olo doba ga'a supu re osama re 'i sanga ngo-ngoromo. 10 To-tori'i 'aḏi sapolo pa'i 'aḏi tori'i, 'aḏi sisengene re 'aḏi singiranga ḇato. Mada'a Ngoi nena-ne to sapolo, la manusia nyengara 'aḏi sanga 'ahu ga'a 'i romanga reo Ma Jou'ongu Madutu 'ai barakati. 11 Ngoi nena-ne Sowohi ma La-La. Sowohi ma La-La sidoa'a 'ai 'ahu di'a sisalamata doba-doba. 12 Ngowa'a ga'a pa'i sanga sewa sijaga 'o doba, ananga dadi sowohi ua re doba-doba ma dutu ua. Dadi na'o serigala 'i sapolo, ananga 'aḏi wiḏi sisoi'i tala doba-doba. Re serigala ya cako'o singadolo doba-doba gena-ge matai are. 13 Ngowa'a sewa gena-ge 'o wiḏi sababu unanga 'o munara pa'i disa pipisi, unanga 'a kalesanga ua doba-doba gena-ge. 14 Ngoi nena-ne Sowohi ma La-La. Ngoi to nana'o 'Ari doba-doba re enanga ri nana'o Ngoi, 15 ma tero sa'olo 'Ari Ḇaḇa 'o nana'o Ngoi re Ngoi to nana'o 'Ari Ḇaḇa. Re Ngoi ta sidoa'a 'Ari 'ahu di'a sisalamata 'Ari doba-doba. 16 'Age doba-doba ma lelegu ḏi'i ga'a enanga 'i osama toma karunga gena-ge nyangu. Enanga ḏi'i balasu Ta gasa ino, re enanga ya 'isene Ngoi 'ari iḏingi. Dadi enanga mo-moini 'i dadi toropo moi, re pa'i Ngoi matengo ḇato To dadi sowohi di'a mo-moini. 17 'Ari Ḇaḇa ro dadalara Ngoi, sababu Ngoi to sidoa'a 'Ari 'ahu, la Ngoi dadunu to sanga 'Ari 'ahu moju. 18 Matengo i'a mai ua nga'unu ya 'oro 'Ari 'ahu. Ngoi ta sidoa'a 'Ari 'ahu 'i mete'e 'Ari mau masiretene. Ngoi rari kuasa di'a ta sidoa'a 'Ari 'ahu, re Rari kuasa dadunu To 'ahu moju. Parenta gena-ge 'Ari Ḇaḇa ro sipula'a ra Ngoi.” 19 Sababu Yesus 'o kanau so'o gena-ge, ngowa-ngowa'a Yahudi dadunu 'aḏi ma'u tolabe moju matengo re matengo. 20 Ngowa'a repe 'aḏi kanau, “Unanga roh ma jira 'U dungosama! Unanga 'o pona! 'Oru ngini 'isene Unanga?” 21 Mada'a 'age ḏi'i ngowa'a lelegu ga'a 'aḏi kanau, “Ngowa'a matengo ga'a 'o roh ma jira 'U dungosama 'o kanau so'o gena ua. Nyengara 'o roh ma jira 'i si-la ngowa'a hafu, dadi nyengara 'o oḏi'i?!”
Ngowa'a Yahudi 'aḏi dawongo Yesus ua
22 Toma limau Yerusalem ngowa'a 'aḏi 'a'a laya di'a wangere lamo'o wakutu ananga 'aḏi 'elingi tabisi Ma Jou'ongu Madutu 'ai Wala. 'Orasa gena-ge 'orasa 'alo-'alo. 23 Yesus 'o tagi toma gandaria silomanga Salomo 'ai gandaria, ra Ma Jou'ongu Madutu 'ai Wala ma soana. 24 Wakutu ngowa'a Yahudi 'aḏi sapolo malomu ananga 'aḏi sigoloḏi Unanga re 'aḏi kanau, “Singadolo ngau ngana no sieanga i'a ngomi minga 'akala re sinyingara 'i ogoro ua? Nange-ne no sitarangi ra ngomi: Ngana nena-ne, mode-mode'e 'O Kristus, bolo ua?” 25 Yesus 'a sangoro, “Ngoi reto kanau ḏua ra ngini mada'a ngini ni ngaku ua. 'Ari ga'a hera-heranga Ngoi reta si'a'a rari Ḇaḇa 'ai kuasa, gena-ge 'i sibukiti mangale Ngoi nena-ne 'a guna. 26 Mada'a ngini ngaku ua, sababu ngini ni osama Tari doba ma nyo-nyoimi ua. 27 'Ari doba-doba ya 'isene 'Ari iḏingi. Ngoi ta nana'o enanga re enanga 'i mete'e Ngoi. 28 Ngoi to pula'a 'ahu kasingado-ngadolo i'a ra ananga, re kasingado-ngadolo i'a ananga kama binasa ua. Ananga Tari giama ma sata re matengo i'a mai ua nga'unu 'u ra-rabasa. 29 'Ari Ḇaḇa ro pula'a ananga ra Ngoi, re 'Ai kuasa ma pari cua. Matengo i'a mai ua nga'unu 'o ra-rabasa ananga Tari Ḇaḇa 'ai giama ma sata. 30 Ngoi re 'Ari Ḇaḇa, ngomi gena-ge rimoi.”
Yesus gena-ge Ma Jou'ongu Madutu 'ai Ngowa'a Nau'u
31 Ḏua ngowa'a Yahudi dadunu 'aḏi 'oro maḏi-maḏi moju di'a 'aḏi poini 'a Yesus. 32 Mada'a Yesus 'o kanau ra ananga, “Ngini rini oḏi'i Ngoi 'ari ga'a hera-heranga ma repe, ga'a 'Ari Ḇaḇa 'o soma'a Ngoi ta si'a'a. Dadi ngini mau ni poini Ngoi reo maḏi di'a 'Ari ga'a hera-heranga 'oru?” 33 Ngowa'a Yahudi 'aḏi sangoro, “Ngomi mau mi poini ua Ngana reo maḏi sababu 'Ani ga'a hera-heranga, mada'a sababu Ngana no si'u'u ua Ma Jou'ongu Madutu. Kalaha Ngana nena-ne pa'i manusia ḇato, No kanau Ngana Ma Jou'ongu Madutu.” 34 Ḏua Yesus 'o sangoro ra ananga, “Na waro ua ra Musa 'ai hukumu 'i silefo mangale ngowa'a Yahudi manga bi-biri'i so'o ne: ‘Ma Jou'ongu Madutu ro kanau ngini nena-ne ma tero sa'olo jou'ongu-jou'ongu’?! 35 Ngene wa waro mangale 'oru ga'a ri silefo toma Boku 'Ofi-'Ofi 'i siḏagi kasingado-ngadolo i'a. Dadi 'ua re 'au wali Ma Jou'ongu Madutu 'o si'aro'o ngowa'a Yahudi manga bi-biri'i gena-ge ‘jou'ongu’, ananga pa'i raḏi dawongo ḇato Unanga 'ai demo. 36 Momongolo ua, Ngoi nena-ne, Ma Jou'ongu Madutu masiretene 'o siwola i'a Ngoi re Unanga 'o 'utusu Ngoi di'a to sapolo toma dungia nena-ne. Dadi, i'a sa'olo ngini kanau Ngoi to si'u'u ua Ma Jou'ongu Madutu, sababu Ngoi to kanau, ‘Ngoi Ma Jou'ongu Madutu 'ai Ngowa'a Nau'u’?! 37 Na'o Ngoi to siḏagi ua munara ga'a tari Ḇaḇa, ni ngaku Ngoi awa. 38 Kalaha ngini ni ngaku ua 'Ari demo mangale Ngoi 'a guna, ni ngaku Ngoi sababu Ngoi to 'a'a ga'a hera-heranga ga'a Tari Ḇaḇa ino. Na'o so'o gena ngini na waro re na sahe mangale 'Ari Ḇaḇa 'o marimoi ra Ngoi re Ngoi to marimoi Tari Ḇaḇa.” 39 Wakutu ananga 'aḏi isene gena-ge, ananga dadunu 'aḏi makutale moju cako'o 'a Yesus, mada'a 'aḏi nga'unu ua.
Yesus 'o ḏibo da'a Ḇanyo Yordan kaci moi
40 Yesus 'o ḏibo da'a Ḇanyo Yordan kaci moi. Toma ngi'i ga'a ma mulaingi 'a Yohanes ro baptis ngowa'a. Toma ngi'i gena-ge Unanga 'o tegoro, 41 re ngowa'a manga repe 'aḏi sapolo ra Unanga re 'aḏi kanau, “Kalaha Yohanes kai ga'a hera-heranga ua, mada'a mo-moini ga'a unanga 'o kanau mangale Yesus nena-ne 'i banari.” 42 Dadi ngowa'a manga repe toma ngi'i gena-ge ananga 'aḏi ngaku Yesus.
Lazarus 'o sengene
1 'Age rema ngowa'a matengo 'ai lomanga Lazarus ga'a 'o tegoro toma gamu Betania ma wala ḏu moi re 'ai biḏanga nga muḏiḏi, ngo Maria re ngo Marta. 2 (Ngo Maria gena-ge matengo ga'a mo siba-ba'ala 'ami bo-bounu ra Ma Jou 'ai rou re masipii'i rami utu.) Toma 'orasa gena-ge Lazarus 'o eta'a toma si-siḏi. 3 Dadi ngo Maria re ngo Marta, ananga 'aḏi soma'a ngowa'a matengo 'o tagi re 'o sihabari ra Yesus, “Ma Jou, 'Ani ḏagilomu ga'a no dadalara, unanga 'o siḏi.” 4 Wakutu Yesus 'a 'isene habari gena-ge, Unanga 'o kanau, “Si-siḏi gena-ge 'i sigasa toma sengene ua. Gena-ge ri dadi, la ngowa'a 'aḏi oḏi'i Ma Jou'ongu Madutu 'ai kuasa re 'aḏi silamo'o masala ḏi'i Unanga gena-ge 'Ai Ngowa'a Nau'u.” 5 Yesus 'O dadalara ngo Marta re ngo Maria re manga iḏanga 'a Lazarus. 6 Sababu gena-ge, wakutu Unanga 'a 'isene habari mangale 'a Lazarus 'o siḏi, Unanga 'o matahana Tai ngi'i wange ḏiḏi moju. 7 Wange ḏiḏi pasala i'a, Yesus 'o kanau Tai me-mete'e, “Ino ngene wo maḏibo toma daeraha Yudea.” 8 Ananga ya sangoro, “Mada'a Rabia, 'au ngau i'a ngowa-ngowa'a Yahudi da'a mau 'aḏi poini Jou reo maḏi singadolo no sengene, simara nange-ne Jou no mau maḏibo i'a da'a moju?!” 9 Ḏua Yesus 'o sangoro ra ananga reo 'ade-'ade so'o ne: “Wange moi ma dara 'age jam nyagi moi re romoḏiḏi wakutu 'i tarangi. Ngowa'a ga'a 'aḏi tagi wakutu wa-wangere kama pele'e ua, sababu 'aḏi oḏi'i wangere ma la'o ma tarangi. 10 Mada'a ngowa'a ga'a 'aḏi tagi wakutu lobi'i, ananga 'aḏi pele'e sababu tarangi 'i cua.” 11 Togumu i'a Yesus 'o kanau so'o gena-ge, Unanga dadunu 'o kanau moju, “Ngene nanga ḏagilomu 'a Lazarus, unanga 'o otu. Mada'a maha Ngoi to tagi i'a Tu simomi'i.” 12 Yesus 'ai me-mete'e ananga 'aḏi kanau, “Ma Jou na'o Lazarus 'o otu, unanga ḏuanga i'a 'o la.” 13 Yesus 'ai maksudu 'a Lazarus ro sengene. Mada'a ananga 'aḏi ta'ajiri Unanga 'ai maksudu mangale Lazarus 'o otu biasa. 14 Sababu gena-ge, Yesus 'a sitarangi 'ai maksudu ra ananga, re 'o kanau, “Lazarus ro sengene. 15 Ngoi to sanangi sababu ngoi to cua da'a ra Lazarus. Sababu 'oru ga'a 'i dadi donga rimoi di'a ngini ni ngaku Ngoi. Ino ngene wo tagi wo si'a da'a ra Lazarus.” 16 Ḏua 'a Tomas, ga'a ngowa'a 'o si'aro'o unanga 'ngowa'a sasalanga, 'o kanau Tai ḏagilomu-ḏagilomu Yesus 'ai me-mete'e, “Ino, ngene wo mete'e Yesus dadi ngene wo sengene mamete'e ra Unanga.”
Yesus nga'unu 'o si'ahu moju re 'O pula'a 'ahu toma manusia
17 Wakutu Yesus 'o ngadolo toma ngi'i gena-ge, 'a Lazarus utu rata ḏua toma kubu ma dara. 18 Gamu Betania co-cori limau Yerusalem, ḏa ma giḏanga kilo ro'ange. 19 Ngowa'a Yahudi manga repe 'aḏi sapolo di'a 'aḏi sihiburu ngo Marta re ngo Maria, sababu Lazarus ananga manga iḏanga ro sengene. 20 Wakutu ngo Marta mo 'isene Yesus ro sapolo, munanga mo supu mo ma'u sanga Unanga. Mada'a ngo Maria munanga toma wala ma dara. 21 Marta mo kanau ra Yesus, “Ma Jou, na'o Ma Jou 'ane ḏua toma wangere gena-ge, tantu ḏua 'ari iḏanga 'o sengene ua. 22 Mada'a kalaha so'o gena, ngoi ta waro mangale wangere nange-ne, na'o Ma Jou no golo'o 'oru ḇato ra Ma Jou'ongu Madutu, Unanga No pula'a.” 23 Yesus 'o kanau i'a ra munanga, “ 'Ani iḏanga dadunu 'o 'ahu moju.” 24 Marta ma sangoro, “Ngoi ta waro unanga ḏuanga i'a dadunu 'o 'ahu moju toma Kiamata ma Wangere, wakutu ngowa'a senge-sengene dadunu 'aḏi 'ahu moju.” 25 Yesus 'o kanau i'a ra munanga, “Ngoi nena-ne dadunu to si'ahu ngowa-ngowa'a sengene, re To pula'a 'ahu ḏi'i. Kalaha ngowa-ngowa'a raḏi sengene, ananga gena-ge ga'a 'aḏi ngaku Ngoi, dadunu 'aḏi 'ahu moju. 26 Re 'a guna ḇato 'o 'ahu-'ahu ga'a 'o ngaku Ngoi, unanga kama sengene ua nena-ne re si'a. Ngana no ngaku bolo ua, 'oru ga'a Ta kanau?” 27 Marta ma sangoro, “Ya Ma Jou, ngoi to ngaku Ma Jou 'O Kristus, Ma Jou'ongu Madutu 'ai Ngowa'a Nau'u, ga'a Unanga ro sijaji di'a 'O 'utusu toma dungia nena-ne.” 28 Wakutu Marta mo kanau ra Yesus togumu i'a, munanga mo ḏibo, mo 'aro'o ngo Maria re mo jujuḏu ra ngo Maria, “Guru ro sapolo, Unanga 'o sano ngana.” 29 Wakutu Maria mo 'isene gena-ge, munanga jau-jau mo te'oso, re mo supu mau ma'u sanga ra Yesus. 30 Toma 'orasa gena-ge, Yesus 'o osama nyangu toma gamu Betania, Unanga toma gamu ma dudunu moju toma ngi'i ga'a ngo Marta mo ma'u sanga re mo jarita ra Unanga. 31 Wakutu ngowa-ngowa'a Yahudi ga'a sihiburu ngo Maria toma wala ma dara, 'aḏi oḏi'i ngo Maria mo supu ca-capati, ananga 'aḏi tagi tu-tuu'u ra munanga 'ami dudunu, sababu ananga 'aḏi ta'ajiri, ngo Maria mo tagi toma kubu di'a mo rerese ma gaḏi. 32 Wakutu ngo Maria mo ma'u sanga ra Yesus, munanga mo maḏipolono ra Yesus 'ai biono re mo kanau, “Ma Jou, na'o Ma Jou 'ane ḏua, tantu ḏua 'ari iḏanga, 'a Lazarus, 'o sengene ua.” 33 Yesus 'ai 'akala re sinyingara 'i kangela wakutu Unanga 'o oḏi'i ngo Maria mo rerese ma gaḏi. Mada'a Unanga 'ai ruta 'i momoto sababu ngowa-ngowa'a Yahudi ga'a 'aḏi siduu'u ngo Maria, ananga mai 'aḏi rerese ma gaḏi ḏi'i. 34 Ḏua Yesus 'o sano ra ananga, “Ngini ni sigare 'ai mayeti le'a?” Ananga ya sangoro, “Ma Jou, ino re No oḏi'i.” 35 Yesus 'ai 'ongoro turono. 36 Ḏua ngowa-ngowa'a Yahudi 'aḏi kanau, “Oḏi'i Unanga 'o dadalara madutu 'a Lazarus!” 37 Mada'a mamuni'a tamanga sigolona 'age 'aḏi kanau, “Ngowa'a hafu matengo, Unanga 'o si-la. I'a sa'olo Unanga 'o si-la 'a Lazarus ua, la 'o sengene awa?” 38 Sababu gena-ge, Yesus 'ai ruta 'i momoto moju, Unanga re ananga mo-moini 'aḏi tagi toma kubu ma aḏu'u ga'a ananga 'o sigare 'a Lazarus 'ai mayeti. Kubu ma aḏu'u gena-ge sidamunu reo maḏi lamo'o. 39 Yesus 'o kanau ra ananga, “Na silage maḏi gena-ge.” Mada'a 'a Lazarus 'ai biḏanga ngo Marta mo kanau, “Ma Jou, wangere rata ḏua, unanga toma kubu ma dara, dadi ro bounu.” 40 Yesus 'o kanau ra ngo Marta, “Ngoi reto kanau ra ngana, na'o no ngaku, ngana ḏuanga i'a no oḏi'i kuasa lamo'o ra Ma Jou'ongu Madutu tala.” 41 Dadi ananga ya silage ma maḏi kubu ma da-damunu. Gena ḏua, Yesus 'o talaḏi ie diwanga re 'O kanau: “Murasa ma la Baba, sababu Baba rena dawongo ḏua 'Ari go-golo'o. 42 Ngoi to waro Baba na 'isene tau-taunu 'Ari go-golo'o, mada'a Ngoi to kanau so'o gena-ge nange-ne di'a ngowa-ngowa'a ga'a ananga ya oḏi'i, la 'aḏi ngaku Baba reno 'utusu Ngoi.” 43 Wakutu Yesus 'o kanau so'o gena-ge togumu i'a, Unanga dadunu 'o kanau ḏi'i 'a siduga-duga: “Lazarus, no supu ino!” 44 Lazarus ga'a ro sengene, unanga 'o supu, 'ai giama re 'ai rou 'i piri'u reo ḇa'a, re 'ai biono mai rema sa-sao. Yesus 'o kanau ra ananga, “Ni woi'i 'ai rou re 'ai giama ma bi-biri'u re 'ai biono ma sa-sao, la unanga 'o tagi re oḏi'i bebasa.”
Ngowa'a Yahudi manga bi-biri'i 'aḏi mafakati di'a sisengene Yesus
45 Sababu gena-ge, ngowa'a Yahudi manga repe ga'a 'aḏi tutumu ngo Maria ananga gena-ge 'aḏi ngaku Yesus, wakutu ananga ya oḏi'i Unanga gena-ge dadunu 'o si'ahu moju 'a Lazarus. 46 Mada'a 'age mamuni'a tamanga sigolona 'aḏi tagi siajele toma ngowa'a Farisi re ya siajele 'oru ga'a Yesus ro 'a'a ḏua. 47 Sababu gena-ge ngowa-ngowa'a Farisi, 'imam-'imam ma sae'e re 'agama ma bi-biri'i lelegu ga'a osama nyo-nyoimi toma Mahkamah 'Agama, ananga 'aḏi malomu re 'aḏi ma'u sano, “Ngene balasu wo 'a'a sa'olo toma Unanga gena-ge? Unanga ro 'a'a ga'a hera-heranga ma repe. 48 Na'o ngene wo sieanga unanga gena-ge, marai ngowa'a mo-moini 'aḏi ngaku Unanga! Ma ḏo-ḏogumu tala, Roma manga sordado ḏuanga i'a 'aḏi sapolo ya sijira ngene bangsa Yahudi re Ma Jou'ongu Madutu ga'a ngene wo silamo'o re siḏubuso, Unanga 'ai Wala.” 49 Tamanga sigolona 'age rema ngowa'a matengo 'ai lomanga Kayafas 'o dadi 'imam 'agung toma musungu gena-ge, unanga gena-ge 'o kanau, “Ngini ni waro 'oru ua! 50 Ngini ni ma'insafu ua mangale di'a ngowa'a repe manga la, lebe bae wo sisengene Unanga matengo, awa-awa ngene nanga bangsa 'i dadi cira.” 51 Kayafas 'o kanau so'o gena-ge mete'e unanga 'ai 'akala ma mau ua, mada'a mete'e Ma Jou'ongu Madutu 'ai 'akala ma mau. Unanga 'o dadi 'imam 'agung toma musungu gena-ge, re 'o nubuata mangale ḏuanga i'a Yesus 'o sengene di'a ngowa'a Yahudi. 52 Re pa'i ngowa'a Yahudi ḇato ua, mada'a di'a silomu re sirimoi Ma Jou'ongu Madutu 'ai ngowa-ngowa'a ga'a ma'u are. 53 Mulaingi toma wangere gena-ge ngowa'a Yahudi manga bi-biri'i 'aḏi mafakati di'a sisengene Unanga. 54 Sababu gena-ge, Yesus 'o talaḏi ua toma mandan ngowa-ngowa'a Yahudi. Unanga 'o sisoi'i tala daeraha Yudea, kara 'o tagi toma limau Efraim co-cori daeraha baulaco. Toma ngi'i gena-ge, Yesus re 'Ai me-mete'e 'aḏi tegoro. 55 Toma 'orasa gena-ge ngowa'a Yahudi manga wangere Paskah ri co-cori. Dadi ngowa-ngowa'a repe toma gamu-gamu 'aḏi tagi toma limau Yerusalem di'a 'aḏi mete'e manga 'atoranga ya si'ofi manga diri, wakutu Paskah ma Wangere 'i ngadolo nyangu. 56 Ananga gena-ge 'aḏi disa Yesus tau-taunu. Re wakutu 'aḏi malomu ra Ma Jou'ongu Madutu 'ai Wala ma soana, ananga 'aḏi ma'u kanau matengo re matengo, “Ninga 'akala ma sanga sa'olo? Toma Paskah ma Wangere ma laya, Unanga ḏa 'O sapolo ua?!” 57 Ananga 'aḏi kanau so'o gena, sababu 'imam-'imam ma sae'e re ngowa'a Farisi ananga 'aḏi sisupu manga parenta mangale ngowa-ngowa'a ga'a ya waro Yesus 'ai ngi'i, balasu ya siajele, la ananga 'U cako'o.
Ngo Maria mo masiba'ala bo-bounu narwastu ra Yesus 'ai rou toma gamu Betania
1 Wangere rarama moju, kara Paskah ma Wangere 'i ngadolo, Yesus 'o tagi toma gamu Betania, Lazarus 'ai gamu. Lazarus ga'a Yesus dadunu 'u si'ahu moju. 2 Ananga 'aḏi 'a'a laya di'a silamo'o Yesus. Re 'a Lazarus rai ioronongoḏu 'aḏi majoreke oromo mamete'e ra Unanga. Re ngo Marta mo de-de'oso ananga. 3 Ḏua ngo Maria mo gasa 'ami bo-bounu narwastu ḏa litere ma jule ma ijana lai hali madutu, munanga masiba-ba'ala ra Yesus 'ai rou, re masi'ese 'Ai rou remi utu, singadolo wala ma dara mo-moini gena-ge 'i romanga reo bounu. 4 Mada'a ngowa'a matengo ra Yesus 'ai me-mete'e ga'a ḏuanga i'a 'o sipula'a Yesus Tai lawana, Yudas Iskariot 'o kanau, 5 “I'a sa'olo bo-bounu ma ijana ma hali enanga, na wu'unu ḇato, re ma pipisi ni sipula'a toma ngowa'a ma dinga'unu ua? Bo-bounu ma ijana gena-ge pipisi salaka latu ro'ange.” 6 Yudas 'o kanau so'o gena sababu unanga ngowa'a to-tori'i re soi rai o'o i'a unanga 'o tori'i pipisi toma kas, ga'a unanga 'a gu'u. Unanga 'o sioḏi'i ua ngowa'a ma dinga'unu ua! 7 Mada'a Yesus 'o sangoro, “Sieanga i'a ḇato we-were'a gena-ge! Munanga mo 'a'a so'o gena-ge di'a 'Ari palihara ma wangere. 8 Ngowa'a ma dinga'unu ua 'age ra ngini tau-taunu, mada'a Ngoi to ti'ara ua ra ngini.” 9 Ngowa'a Yahudi manga repe 'aḏi 'isene habari mangale Yesus da'a toma gamu Betania. Dadi ananga matai sapolo pa'i manga maksudu mau oḏi'i Yesus ḇato ua, mada'a 'aḏi mau oḏi'i 'a Lazarus ḏi'i ga'a Yesus dadunu 'u si'ahu moju tai sengene. 10 Dadi, 'imam-'imam ma sae'e 'aḏi mafakati di'a sisengene ḏi'i 'a Lazarus, 11 sababu unanga gena-ge, ngowa'a Yahudi manga repe 'aḏi ngaku Yesus.
Yesus 'o osama toma limau Yerusalem rai kabasarana
12 Ma ḇiḇini ino, ngowa'a repe ga'a raḏi sapolo toma limau Yerusalem di'a silamo'o Paskah ma Wangere, ananga 'aḏi 'isene habari Yesus toma ḏo-ḏagi ma dara mau sapolo toma Limau Yerusalem ḏi'i. 13 Dadi ananga 'aḏi 'oro ate palem ma so'a re 'aḏi tagi supu limau gena-ge di'a ma'u sanga Unanga. Ananga gena-ge 'aḏi poa'a tau-taunu: “Puji re silamo'o Ma Jou'ongu Madutu! Sibarakati Unanga ga'a sapolo rea Ma Jou'ongu Madutu 'ai lomanga. Sibarakati Israel manga 'Olana!” 14 Yesus 'o bau keledai ma ngowa re 'a palene. Gena-ge ma tero sa'olo ri silefo toma Boku 'Ofi-'Ofi ma dara so'o ne: 15 “Mojongo awa, ngowa-ngowa'a toma limau Yerusalem; Oḏi'i ninga 'Olana 'o sapolo, Unanga 'o mabalene toma keledai ra-ramasa ie!” 16 Toma 'orasa gena-ge, Yesus 'ai me-mete'e ya sahe mo-moini nyangu. Mada'a wakutu Yesus ro sengene re simulia togumu i'a, ananga gena-ge 'aḏi si'elingi ie 'oru ga'a ri dadi ḏua ra Unanga toma wangere gena-ge, ma tero sa'olo 'oru ga'a ri silefo toma Boku 'Ofi-'Ofi ma dara. 17 Ngowa-ngowa'a repe ga'a ya sisakisi tala mangale Yesus 'o dadunu si'ahu moju 'a Lazarus toma kubu ma dara ie, ananga ya sijarita kama togumu ua. 18 Sababu gena-ge, ngowa'a manga repe matai tagi ma'u sanga ra Yesus, sababu ananga ya 'isene Yesus 'a 'a'a ga'a hera-heranga gena-ge. 19 Dadi Ngowa-ngowa'a Farisi 'aḏi ma'u kanau matengo re matengo, “Ngene wo dola'aku Unanga yoḏu'u. Oḏi'i ḇato, ngowa'a toma dungia sitabi donga matai mete'e Unanga!”
Ngowa'a Yunani nga muḏuo i'a disa Yesus
20 Ngowa'a repe ga'a 'aḏi tagi toma limau Yerusalem di'a Paskah ma Wangere ma laya, 'age ḏi'i rema ngowa'a Yunani nga muḏuo i'a tamanga sigolona. 21 Ananga 'aḏi ma'u sanga ra Filipus re 'aḏi golo'o, “Tuanga, na'o nyengara gari'a ngomi ma'u sanga ra Yesus.” (Filipus 'ai 'asala toma gamu Betsaida, daeraha Galilea ino.) 22 Filipus 'o tagi re 'o siajele manga go-golo'o ra Andreas, kara ananga nga muḏiḏi ya siajele ra Yesus. 23 Yesus 'o kanau i'a ra ananga, “Ma 'orasa 'i ngadolo ḏua di'a ngowa'a 'aḏi silamo'o Ngoi, Manusia ma Ngowa'a Nau'u. 24 Ni ngaku mode-mode'e 'Ari demo-demo nena-ne: 'Ari lese ma tero sa'olo gandum ma moi'i ngai moi. Na'o gandum ma moi'i ngai moi ngowa'a ya so'ana ua re jujumu ua reo tana'a, enanga gena-ge nena-ne re si'a ngai moi ḇato. Mada'a na'o wa so'ana, enanga togumu i'a ma hasili 'i lai repe. 25 Toma dungia nena-ne, 'a guna ḇato 'o dadalara pa'i 'ai 'ahu toma dungia nena-ne ḇato, unanga gena-ge 'o sanga ua 'ahu kasingado-ngadolo i'a. Mada'a 'a guna ḇato 'o lebe dadalara Ngoi reo 'ai 'ahu toma dungia nena-ne, unanga gena-ge ḏuanga i'a 'o sanga 'ahu kasingado-ngadolo i'a. 26 'A guna ḇato mau dadi 'Ari falalomu, ngowa'a gena-ge balasu 'o mete'e Ngoi, la 'Ari falalomu gena-ge 'o mamete'e ra Ngoi toma ngi'i le'a ḇato Ngoi to tagi. Re 'Ari Ḇaḇa 'o silamo'o falalomu gena-ge.”
Yesus 'o masiajele mangale 'Ai se-sengene ma 'orasa sa'i ri ngadolo
27 “Nange-ne 'Ari 'akala re sinyingara 'i kangela singadolo ta waro ua 'oru ga'a to kanau Tari Ḇaḇa? Na'o mete'e 'Ari 'akala re sinyingara, Ngoi to kanau so'o ne: ‘Baba silalo'o sangisara ra Ngoi ga'a ḏuanga i'a 'i ngadolo!’ Mada'a ma sababu gena-ge Ngoi reto sapolo toma dungia nena-ne! 28 Dadi Ngoi to kanau so'o ne: ‘Baba, no simulia 'Ani lomanga!’ ” Ḏua iḏingi da'u diwanga tala ma betongo so'o ne: “Ngoi reta simulia re dadunu Ta simulia moju.” 29 Iḏingi gena-ge ngowa'a repe ya 'isene, ananga 'aḏi kanau, “Gena-ge 'o murasa.” Mada'a ma lelegu 'aḏi kanau, “Mala'ekata ro kanau ra Unanga!” 30 Yesus 'o kanau ra ananga, “Iḏingi gena-ge di'a Ngoi ua, mada'a di'a ngini. 31 Nange-ne ma 'orasa 'i ngadolo ḏua di'a sijuruhakimi ngowa'a mo-moini toma dungia nena-ne. Nange-ne Ngoi to dusu'u 'Iblisi ga'a kuasa toma dungia. 32 Mada'a di'a Ngoi masiretene, maha wakutu sikau'u Ngoi toma dungia nena-ne, kara Ngoi to lomu ngowa'a mo-moini ra Ngoi.” 33 Yesus 'o kanau so'o gena-ge, la ngowa'a 'aḏi waro 'Ai se-sengene ma ngo'omo. 34 Ngowa'a repe 'aḏi kanau i'a ra Unanga, “Mete'e Musa 'ai hukumu: 'O Kristus 'o 'ahu kasingado-ngadolo i'a. I'a sa'olo Ngana no kanau, ‘Manusia ma Ngowa'a Nau'u balasu sikau'u toma dungia nena-ne’? 'A guna nena-ne ‘Manusia ma Ngowa'a Nau'u’?” 35 Yesus 'a sangoro, “Tarangi gena-ge 'i tegoro ra ngini ti'ara ua. Dadi ngini balasu ni mete'e tarangi gena-ge, sababu awa-awa ngini ni osama toma hafu-hafu. Ngowa'a ga'a tagi toma hafu-hafu 'aḏi waro ngo'omo ua. 36 Na'o tarangi gena-ge rema enanga moju ra ngini, ngini balasu ni ngaku tarangi gena-ge, la ni dadi ngowa-ngowa'a ga'a 'ahu toma tarangi gena-ge ma dara.” Wakutu Yesus 'o kanau ra ananga togumu i'a, Unanga masiretene 'o masijumu riwara toma mandan.
Ngowa'a Yahudi 'aḏi ngaku ua Unanga moju
37 Kalaha Yesus 'o 'a'a ga'a hera-heranga lai repe tamanga sigolona, ananga 'U ngaku ua moju. 38 Dadi 'ua re 'au wali Nabi Yesaya 'ai demo toma Boku 'Ofi-'Ofi 'i sitotomo: “Ma Jou'ongu Madutu, ngomi minga habari 'a guna 'a ngaku?! Kalaha Ma Jou'ongu Madutu 'o sijumu 'Ai kuasa toma ngowa'a repe, ananga 'aḏi dawongo ua moju minga habari!” 39 Ma sababu gena-ge, ananga nga'unu 'aḏi ngaku Unanga ua, sababu 'ua re 'au wali Yesaya masiretene ḏi'i ro lefo mangale Ma Jou'ongu Madutu so'o ne: 40 “Ngoi ta'u sihafu manga la'o re Ta'u site'e manga 'akala, la ananga manga la'o 'i oḏi'i ua re manga 'akala re sinyingara ya sahe ua, dadi awa ananga 'aḏi ḏibo ra Ngoi, la 'aḏi dawongo 'Ari salamata.” 41 Yesaya 'o kanau so'o gena-ge sababu unanga ro oḏi'i Yesus 'ai kuasa, dadi 'o kanau mangale Unanga. 42 Kalaha Yesaya 'o kanau so'o gena-ge Yahudi manga bi-biri'i tamanga sigolona manga repe 'aḏi ngaku Yesus. Mada'a ananga gena-ge 'aḏi siajele ua manga ngo-ngaku toma mandan, sababu 'aḏi mojongo ngowa'a Farisi ya'u simaha ua ananga gena-ge di'a 'aḏi osama toma wala puji. 43 Sababu ananga lebe nyanyaḏi manusia ya'u puji re silamo'o reo Ma Jou'ongu Madutu 'o puji re silamo'o ananga gena-ge. 44 Dadi Yesus 'o kanau siduga-duga, “Ngowa'a ga'a ngaku Ngoi, ananga 'aḏi ngaku pa'i Ngoi ḇato ua, mada'a 'aḏi ngaku Unanga ḏi'i ga'a Ro 'utusu Ngoi. 45 Re ngowa'a ga'a 'aḏi oḏi'i Ngoi, ananga 'aḏi oḏi'i Unanga ḏi'i ga'a Ro 'utusu Ngoi. 46 Ngoi to sapolo toma dungia nena-ne to gasa tarangi, la ngowa'a ga'a 'aḏi ngaku Ngoi, ananga gena-ge 'aḏi 'ahu toma hafu-hafu ma dara riwara. 47 Ngowa'a ga'a 'aḏi 'isene 'Ari do-doto'o mada'a ya siḏagi ua tamanga 'ahu ma dara, Ngoi masiretene ua ta'u sihukumu. Sababu Ngoi to sapolo di'a to sihukumu ua manusia toma dungia nena-ne, mada'a di'a sisalamata ananga. 48 'A guna ḇato 'o dawongo ua re 'o mete'e ua 'Ari demo-demo, di'a unanga gena-ge 'age rema juruhakimi ḏua! 'Ari demo-demo gena-ge ga'a ta sikanau, enanga gena-ge 'i singe-ngeta'a hukumu ra unanga toma Kiamata ma Wangere. 49 Sababu Ngoi to kanau mete'e 'Ari mau masiretene ua, mada'a 'Ari Ḇaḇa ga'a Ro 'utusu Ngoi, Unanga gena-ge ro soma'a 'oru ga'a balasu ta singadolo re ta sikanau ra ngini. 50 Re Ngoi to waro 'Ari Ḇaḇa 'ai parenta gena-ge 'i sigasa toma 'ahu kasingado-ngadolo i'a. Dadi Ngoi to sikanau pa'i 'oru ḇato ga'a 'Ari Ḇaḇa ro doto'o Ngoi.”
Yesus 'a soso'o 'Ai me-mete'e manga rou
1 Wakutu Paskah ma Wangere ma laya sa'i ri ngadolo, Yesus 'a waro mangale 'ai 'orasa 'i ngadolo di'a Unanga 'a sisoi'i tala dungia nena-ne re 'O maḏibo Tai Ḇaḇa. Unanga 'o dadalara 'Ai me-mete'e, re 'o dadalara ti-tiai ananga gena-ge singadolo 'Ai 'ahu ma ḏo-ḏogumu. 2 Toma lobi'i gena-ge, Yesus re 'Ai me-mete'e ananga 'aḏi oromo mamete'e. 'Iblisi ri osama ra Yudas 'ai 'akala re sinyingara. Unanga gena-ge 'a Simon Iskariot 'ai ngowa'a nau'u. Dadi unanga mau 'o sipula'a Yesus Tai lawana. 3 Yesus ro waro mangale 'ai Ḇaḇa ro pula'a kuasa mo-moini ra Unanga. Unanga 'a waro ḏi'i mangale Unanga ro sapolo ra Ma Jou'ongu Madutu tala, re ḏuanga i'a 'o maḏibo ie ḏi'i ra Ma Jou'ongu Madutu. 4 Sababu gena-ge, Unanga 'o made'oso 'a woi'i 'ai juba re 'a piri'u 'ai golona reo handuk. 5 Gena ḏua, Unanga 'o 'oro ḇanyo 'a sibala toma bokolo, kara mulaingi 'a soso'o 'Ai me-mete'e manga rou, re 'a sidudungu Rai handuk ga'a 'a piri'u Tai golona. 6 Unanga 'o ngadolo ra Simon Petrus re Simon Petrus 'o kanau, “Ma Jou mau na soso'o ngoi nena-ne 'ari rou?!” 7 Yesus 'a sangoro, “Nange-ne ngana na sahe nyangu 'oru ga'a Ngoi ta si'a'a, mada'a ḏuanga i'a ngana na sahe.” 8 Petrus 'o kanau ra Yesus, “Ua Ma Jou, na soso'o awa ngoi nena-ne 'ari rou!” Mada'a Yesus 'a sangoro, “Na'o Ngoi ta soso'o 'ani rou ua, ngana no marimoi ua ra Ngoi.” 9 Simon Petrus 'o kanau, “Ma Jou, na'o so'o gena, awa pa'i 'ari rou, mada'a 'ari giama re 'ari sae'e ḏi'i!” 10 Yesus 'o kanau ra Petrus, “Ngowa'a matengo ga'a 'o ma'ori'i unanga ro 'ofi mo-moini, pa'i 'ai rou ḇato balasu sigofi moju, ma lelegu paralu sigofi riwara. Ngini rini 'ofi, mada'a mo-moini ua!” ( 11 Yesus ra waro, 'a guna ḏuanga i'a 'o sipula'a Unanga Tai lawana. Sababu gena-ge, Unanga 'o kanau, “Ngini rini 'ofi, mada'a mo-moini ua.”) 12 Wakutu Yesus 'o soso'o ananga manga rou togumu i'a, Unanga dadunu 'a pake 'ai juba, kara 'O majoreke re 'o kanau ra ananga, “Ngini na sahe bolo ua 'oru ga'a Ngoi reta si'a'a?! 13 Ngini ni si'aro'o Ngoi ‘ninga Guru’, re ‘ninga Jou’, gena-ge 'i banari. 14 Na'o Ngoi sa'olo ninga Jou, re ninga Guru, reto soso'o ninga rou, ngini ḏi'i balasu ni ma'u soso'o ninga rou matengo re matengo. 15 Ngoi reta sijumu nana'o rimoi gena-ge ra ngini, la ngini ḏi'i ni si'a'a sa'olo Ngoi ta si'a'a ra ngini. 16 Ni ngaku mode-mode'e 'Ari demo-demo nena-ne: Budaka matengo 'o lebe la-lamo'o i'a ua reo tuanga. Re so-soma'a matengo lebe la-lamo'o i'a ua reo matengo ga'a 'u 'utusu unanga. 17 Dadi nange-ne ngini rena waro 'Ari do-doto'o gena-ge. Sababu gena-ge na'o ngini na si'a'a, ngini ni sanga barakati ra Ma Jou'ongu Madutu tala. 18 Barakati gena-ge ga'a Ngoi reto siajele ra ngini, gena-ge di'a ngini mo-moini ua. Ngoi ta waro 'a guna rana ga'a Ngoi reto cumutu. Mada'a 'oru ga'a 'i silefo toma Boku 'Ofi-'Ofi balasu 'i dadi: ‘Matengo ga'a oromo mamete'e ra Ngoi, unanga gena-ge ḏuanga i'a 'o dadi 'Ari lawana.’ 19 Gena-ge 'i dadi nyangu, mada'a nange-ne Ngoi to siajele ra ngini, la wakutu 'i dadi, ngini ni ngaku mangale ‘Ngoi nena-ne Unanga ga'a 'o 'ahu kasingado-ngadolo i'a.’ 20 Ni ngaku mode-mode'e 'Ari demo-demo nena-ne: 'A guna ḇato 'o dawongo ngowa'a matengo ga'a Ngoi to 'utusu, unanga gena-ge 'o dawongo Ngoi. Re 'a guna ga'a 'o dawongo Ngoi, 'o dawongo ḏi'i Unanga ga'a Ro 'utusu Ngoi.”
Yesus 'o siajele mangale ngowa'a matengo ga'a 'U sipula'a Unanga Tai lawana
21 Yesus 'o kanau so'o gena togumu i'a, 'Ai 'akala re sinyingara 'i kangela re 'o kanau, “Ni ngaku mode-mode'e 'Ari demo-demo nena-ne: 'age rema ngowa'a matengo taninga sigolona ga'a ḏuanga i'a 'o sipula'a Ngoi Tari lawana.” 22 Yesus 'ai me-mete'e matai heranga, re 'aḏi ma'u tatamo matengo re matengo, sababu ya waro ua 'a guna ga'a Yesus 'ai maksudu. 23 Yesus 'ai me-mete'e matengo ga'a Unanga 'o dadalara madutu, 'o majoreke ra Yesus 'ai gumuḏu'u. 24 Simon Petrus 'o pula'a kode ra unanga gena-ge re Simon 'o kanau ra unanga, “Sano ra Yesus, 'a guna ga'a Unanga 'ai maksudu?” 25 Ḏua unanga gena-ge 'o masebanga i'a ra Yesus, re 'o sano, “Ma Jou, 'a guna unanga gena-ge?” 26 Yesus 'a sangoro, “Ngowa'a matengo ga'a Ngoi to pula'a roti re ta sitono toma moku togumu i'a, gena-ge unanga. Ḏua Yesus 'o 'oro roti ma jule re 'A tono toma sawo'o, kara 'O pula'a ra Yudas, Simon Iskariot 'ai ngowa'a nau'u.” 27 Yudas 'a dawongo roti palisi i'a, 'Iblisi 'i dungosama tai 'akala re sinyingara ma dara. Ḏua Yesus 'o kanau ra unanga: “ 'Oru ga'a ngana mau na si'a'a, si'a'a capati i'a.” 28 Mada'a ananga ga'a 'aḏi majoreke oromo toma ngi'i gena-ge, matengo i'a mai ua ya sahe, i'a sa'olo Yesus ro kanau so'o gena ra Yudas. 29 Mamuni'a 'aḏi ta'ajiri Yesus 'o soma'a Yudas 'o tibo 'ori i'a ga'a 'i paralu di'a laya, bolo 'o pula'a pipisi toma ngowa'a ma dinga'unu ua, sababu 'a Yudas 'o dadi manga pipisi ma gu-gu'u. 30 Yudas 'a dawongo roti gena-ge togumu i'a, unanga ro supu, 'orasa gena-ge 'i lobi'i ḏua.
Parenta ma su-sungi
31 Yudas 'o supu palisi i'a, Yesus 'o kanau, “Nange-ne ngowa'a 'aḏi silamo'o Manusia ma Ngowa'a Nau'u. Re ḏi'i ngowa'a 'aḏi silamo'o Ma Jou'ongu Madutu sababu 'oru ga'a 'i dadi ra Ngoi. 32 Na'o ngowa'a 'aḏi silamo'o Ma Jou'ongu Madutu sababu 'oru ga'a 'i dadi ra Ngoi, Ma Jou'ongu Madutu masiretene 'o sijumu toma manusia mangale 'Ai Ngowa'a Nau'u 'Ai kuasa ma pari cua. Re Unanga 'a si'a'a capati so'o gena-ge. 33 'Ari ngowa-ngowa'a ga'a tini dadalara, Ngoi to tegoro taninga sigolona 'i ti'ara riwara. Ngini ḏuanga i'a ni disa Ngoi, mada'a ma tero sa'olo Ngoi reto kanau toma ngowa'a Yahudi manga bi-biri'i, so'o gena ḏi'i nange-ne Ngoi to siajele ra ngini nena-ne: Ngi'i ga'a Ngoi to tagi, ngini ni sapolo yoḏu'u. 34 Ngoi to pula'a ra ngini parenta ma su-sungi: Ni ma'u dadalara matengo re matengo. Ngini balasu ni ma'u dadalara matengo re matengo, ma tero sa'olo Ngoi tini dadalara ngini ḏua. 35 Na'o ngini matengo re matengo ni ma'u dadalara, ngowa'a mo-moini ḏuanga i'a ya waro mangale ngini Ngoi 'ari me-mete'e.”
Nubuata mangale Petrus ḏuanga i'a 'o soloto 'a Yesus
36 Simon Petrus 'o sano ra Yesus, “Ma Jou, mau no tagi le'a?” Yesus 'a sangoro, “Nange-ne, toma ngi'i Ngoi to tagi, ngana no mete'e Ngoi yoḏu'u. Mada'a ngana ḏuanga i'a no mete'e Ngoi.” 37 Petrus 'o sano, “Ma Jou i'a sa'olo nange-ne ngoi to mete'e yoḏu'u? Ngoi to ḏu-ḏuanga ḏua to sengene di'a Ma Jou.” 38 Yesus 'a sangoro, “Mode-mode'e ngana no ḏu-ḏuanga ḏua no sengene di'a Ngoi?! No ngaku mode-mode'e 'Ari demo-demo nena-ne: namo 'i solene nyangu, ngana no soloto Ngoi soi ro'ange ḏua!”
Yesus 'o dadi ngo'omo di'a sapolo ra Ma Jou'ongu Madutu
1 Yesus 'o kanau moju, “Awa ngini ninga 'akala re sinyingara 'i kangela. Ni ngaku tau-taunu Ma Jou'ongu Madutu re ni ngaku Ngoi tau-taunu ḏi'i. 2 Tari Ḇaḇa 'ai wala 'age kamara ma repe. Ngoi ḏuanga i'a to tagi di'a ta sidodahe ngini ninga kamara-kamara. Ngoi to kanau ra ngini so'o gena sababu mode-mode'e 'age rema kamara-kamara gena-ge di'a ngini. 3 Ngoi ḏuanga i'a to tagi to sidodahe kamara di'a ngini. Sababu gena-ge, Ngoi dadunu to sapolo moju di'a Tini gasa Tari ngi'i, la le'a Ngoi gena, ngini gena ḏi'i. 4 Ngi'i ga'a Ngoi to tagi, ngini na waro enanga ma ngo'omo.” 5 Ḏua 'a Tomas 'o kanau ra Yesus, “Ma Jou, ngomi ma waro ua no tagi le'a. Dadi sa'olo ngomi ma waro enanga ma ngo'omo?!” 6 Yesus 'o sangoro, “Ngoi nena-ne ngo'omo di'a ni sapolo ra Tari Ḇaḇa. Ngoi nena-ne to sijumu 'oru ga'a 'i banari mangale 'Ari Ḇaḇa. Re ḏi'i Ngoi nena-ne to pula'a 'ahu kasingado-ngadolo i'a. Pa'i Ngoi nena-ne ḇato to dadi ngo'omo ga'a sigasa ngowa'a Tari Ḇaḇa. 7 Na'o ngini ni nana'o Ngoi, ngini ḏi'i ni nana'o 'ari Ḇaḇa. Nange-ne ngini ni nana'o Unanga re ni oḏi'i ḏua Unanga.” 8 Ḏua 'a Filipus 'o kanau ra Yesus, “Ma Jou, na sijumu Ḇaḇa gena-ge ra ngomi, la ngomi mi sano riwara.” 9 Yesus 'o sangoro, “Filipus, ma di'ara ḏua Ngoi 'age taninga sigolona, i'a sa'olo nange-ne ngana no nana'o Ngoi ua?! Ngowa'a ga'a raḏi oḏi'i Ngoi, raḏi oḏi'i 'Ari Ḇaḇa ḏi'i. Dadi i'a sa'olo ngana no kanau, ‘Sijumu Ḇaḇa gena-ge ra ngomi’? 10 Ngana no ngaku bolo ua mangale Ngoi to marimoi Tari Ḇaḇa re 'Ari Ḇaḇa 'o marimoi ra Ngoi?! 'Oru ga'a to kanau ra ngini pa'i 'Ari demo masiretene ua. 'Ari Ḇaḇa ga'a 'O marimoi ra Ngoi, Unanga gena-ge 'O pake Ngoi di'a 'a'a 'Ai munara masiretene. 11 Ngaku Ngoi nena-ne: Ngoi to marimoi Tari Ḇaḇa re 'ari Ḇaḇa 'o marimoi ra Ngoi. Bolo ni ngaku Ngoi sababu reni oḏi'i 'Ari ga'a hera-heranga ga'a Ngoi ta 'a'a! 12 Ni ngaku mode-mode'e 'Ari demo-demo nena-ne: 'A guna ḇato 'o ngaku Ngoi, ḏuanga i'a nyengara 'o 'a'a ma tero Ngoi reta 'a'a. Ma nyonyata, unanga nyengara 'o 'a'a lebe lamo'o i'a reo Ngoi, sababu Ngoi to tagi Tari Ḇaḇa. 13 Re 'oru ḇato ga'a ngini golo'o ra Ngoi ni pake 'Ari lomanga, Ngoi ta si'a'a di'a ngini, la Ngoi to sigasa puji re silamo'o Tari Ḇaḇa. 14 'Oru ḇato ga'a ngini golo'o ra Ngoi ni pake 'Ari lomanga, Ngoi ta si'a'a ra ngini.”
Yesus 'o sijaji Ma Ngagara 'Ofi-'Ofi ra Ma Jou'ongu Madutu tala
15 “Na'o ngini ni dadalara Ngoi, ngini ni mete'e Ngoi 'ari parenta. 16 Ngoi ḏuanga i'a to golo'o Tari Ḇaḇa re Unanga ḏuanga i'a 'O pula'a ra ngini Ri-riono ma lelegu, ga'a ḏuanga i'a 'i mamete'e ra ngini kasingado-ngadolo i'a. 17 Ri-riono gena-ge Ma Ngagara 'Ofi-'Ofi ra Ma Jou'ongu Madutu tala. Enanga gena-ge 'i siajele mangale ba-banari ra Ma Jou'ongu Madutu tala. Ngowa'a toma dungia nena-ne 'aḏi dawongo Enanga ua, sababu ananga gena-ge 'aḏi oḏi'i ua re 'aḏi nana'o Enanga ua. Mada'a ngini ni nana'o Enanga gena-ge, sababu Enanga 'i mamete'e ra ngini re ḏuanga i'a 'I marimoi ra ngini. 18 Ngoi tini sisoi'i tala ngini ua, sa'olo ngowa'a daga. Ngoi ḏuanga i'a dadunu to sapolo moju ra ngini. 19 Ti'ara riwara, ngowa'a toma dungia nena-ne 'aḏi oḏi'i Ngoi. Mada'a ngini nena-ne dadunu ni oḏi'i Ngoi moju. Re ngini ḏuanga i'a ni 'ahu sababu Ngoi nena-ne dadunu To 'ahu moju. 20 Wakutu ma wangere enanga 'i ngadolo ḏua ga'a Ngoi dadunu to 'ahu moju, ngini ḏuanga i'a ni waro mangale Ngoi re 'Ari Ḇaḇa, ngomi mi marimoi. Re ngini ni marimoi ra Ngoi, re Ngoi to marimoi ra ngini. 21 'A guna ḇato 'o dawongo 'Ari parenta re 'a mete'e, unanga gena-ge 'o dadalara Ngoi. Re 'Ari Ḇaḇa ḏuanga i'a 'O dadalara unanga gena-ge ga'a 'o dadalara Ngoi, re Ngoi ḏi'i to dadalara unanga re Ngoi masiretene to masijumu ra unanga gena-ge.” 22 Ḏua Yudas (Yudas Iskariot ua) 'o sano ra Yesus, “Ma Jou, i'a sa'olo no masijumu pa'i ra ngomi ḇato. Mada'a Ma Jou no masijumu ua toma ngowa-ngowa'a ga'a toma dungia nena-ne?” 23 Yesus 'o sangoro, “Na'o 'a guna ḇato 'o dadalara Ngoi, unanga 'a mete'e 'Ari do-doto'o. 'Ari Ḇaḇa ḏuanga i'a 'o dadalara unanga. Re 'Ari Ḇaḇa re Ngoi, ngomi mi sapolo ra unanga remi tegoro marimoi ra unanga. 24 Unanga ga'a 'o dadalara Ngoi ua, unanga 'a mete'e ua 'Ari do-doto'o. Re Do-doto'o gena-ge pa'i ra Ngoi ḇato ua, mada'a Tari Ḇaḇa ga'a Ro 'utusu Ngoi. 25 Mo-moini gena-ge Ngoi reto siajele ḏua ra ngini wakutu Ngoi 'age taninga sigolona moju. 26 Mada'a Ri-riono, Ma Ngagara 'Ofi-'Ofi ga'a Ma Jou'ongu Madutu ḏuanga i'a 'o 'utusu Rai kuasa, Enanga gena-ge ḏuanga i'a 'I doto'o ngini re 'I si'elingi ngini 'oru ḇato ga'a Ngoi to siajele pasala ḏua ra ngini. 27 Ḏuanga i'a Ngoi 'Ari dame Ta sisoi'i tala ra ngini. Dame gena-ge ga'a Ngoi to pula'a ra ngini 'i ma tero ua reo ngowa-ngowa'a ga'a toma dungia nena-ne 'aḏi pula'a ra ngini. Awa ni mojongo re awa ninga 'akala re sinyingara 'i kangela. 28 Ngini rena 'isene ḏua Ngoi to kanau: Ngoi ḏuanga i'a to tagi mada'a Ngoi dadunu To sapolo moju ra ngini. Na'o ngini ni dadalara Ngoi, ninga 'akala re sinyingara 'i sanangi mangale Ngoi to tagi Tari Ḇaḇa 'Ai ngi'i, sababu 'Ari Ḇaḇa lebe la-lamo'o reo Ngoi. 29 Ngoi to tagi nyangu. Mada'a, nange-ne Ngoi reta siajele ḏua ra ngini, la wakutu 'orasa 'i ngadolo, ngini ni kage riwara, re ni ngaku. 30 Ngoi to kanau repe riwara ra ngini, sababu 'Iblisi ga'a 'i pareta dungia nena-ne, sa'i ri sapolo. Mada'a enanga 'i kuasa yoḏu'u Tari diri. 31 Mada'a mo-moini gena-ge balasu 'i dadi, la ngowa-ngowa'a ga'a toma dungia 'aḏi ma'insafu mangale Ngoi to dadalara 'Ari Ḇaḇa re Ta si'a'a 'oru ga'a Unanga 'o soma'a Ngoi. Ino ngene wa soi'i tala ngi'i nena-ne.”
Yesus 'anggur ma lese lamo'o mode-mode'e
1 Yesus 'o kanau, “Ngoi nena-ne 'anggur ma lese lamo'o mode-mode'e, re 'Ari Ḇaḇa Unanga guḏa ma dutu. 2 'Anggur ma umanga mo-moini ra Ngoi ga'a 'i sowo'o ua, wa tola'a. Re ma umanga mo-moini ga'a rema sowo'o, wa silagara, la 'i dadi 'ofi kara ma sowo'o ganapu repe. 3 Ngini reni 'ofi sababu ngini reni dawongo 'Ari do-doto'o. 4 Ngini balasu ni marimoi tau-taunu ra Ngoi, re Ngoi to marimoi ra ngini. Pa'i ma umanga ḇato kama 'anggur ma lese lamo'o ua 'i sowo'o yoḏu'u, enanga balasu 'i marimoi toma 'anggur ma lese lamo'o. So'o gena ḏi'i, ngini nga'unu ni sowo'o pa'i na'o ni marimoi ra Ngoi ḇato. 5 Ngoi nena-ne 'anggur ma lese lamo'o re ngini enanga ma umanga-umanga. 'A guna ḇato ga'a marimoi ra Ngoi re Ngoi ḏi'i marimoi ra unanga, 'ai sowo'o 'i repe. Sababu na'o ni marimoi ua ra Ngoi, ngini ni 'a'a 'ori i'a i'a yoḏu'u. 6 Na'o 'a guna ḇato ga'a marimoi ua ra Ngoi, unanga gena-ge ma tero sa'olo 'anggur ma umanga ga'a ri tola'a, kara 'i dadi ngonono. 'Anggur ma umanga gena-ge, ngowa'a ya lomu kara ya upa'a toma u'u re enanga 'i ro'u. 7 Na'o ngini marimoi tau-taunu ra Ngoi re 'Ari do-doto'o ni gogono tau-taunu taninga 'akala re sinyingara ma dara, ni golo'o 'oru ḇato Tari Ḇaḇa, tantu ḏua Unanga nu pula'a ra ngini. 8 Na'o ngini ninga sowo'o lai repe, 'Ari Ḇaḇa ngowa'a 'U silamo'o re ngini mode-mode'e ni dadi 'Ari me-mete'e. 9 Ma tero 'ari Ḇaḇa ro dadalara Ngoi, so'o gena ḏi'i Ngoi reto dadalara ngini. Ngini balasu ni marimoi tau-taunu ra Ngoi, la ngini ni basono tala 'Ari dadalara tau-taunu. 10 Na'o ngini ni mete'e 'Ari parenta, ngini ni marimoi ra Ngoi tau-taunu re ni basono tala 'Ari dadalara. Gena-ge ma tero Ngoi reto mete'e 'Ari Ḇaḇa 'Ai parenta re To marimoi ra Unanga, re dadi Ngoi to basono tala 'Ai dadalara tau-taunu. 11 Ngoi ta siajele mo-moini gena-ge ra ngini, la ngini sanga 'Ari roanga taninga 'akala re sinyingara ma dara, re ḏi'i ninga roanga 'i dadi ti-tiai. 12 Ngoi 'ari parenta nena-ne: Ngini balasu ni ma'u dadalara matengo re matengo, ma tero Ngoi tini dadalara ngini. 13 Dadalara ga'a lai lamo'o so'o ne: Matengo i'a ga'a 'o dadalara 'ai ḏagilomu, singadolo 'o sipula'a 'ai 'ahu, la 'ai ḏagilomu 'o 'ahu. 14 Na'o ngini ni siḏagi 'Ari parenta taninga 'ahu, ngini ni dadi 'Ari ḏagilomu. 15 Ngoi to si'aro'o ngini 'Ari budaka riwara, sababu budaka ya waro ua manga tuanga 'ai munara. Siḏibo ḏi'i ngini, Ngoi tini si'aro'o ḏagilomu, sababu 'oru ḇato ga'a Ngoi reto 'isene tari Ḇaḇa, reta siajele ḏua ra ngini. 16 Ngini nena-ne ni cumutu Ngoi ua. Siḏibo ḏi'i, Ngoi nena-ne reto cumutu ngini ḏua, re Tini 'utusu ni tagi, la ninga sowo'o lai repe, re enanga gena-ge sowo'o kasingado-ngadolo i'a. Dadi 'oru ḇato ga'a ngini golo'o Tari Ḇaḇa ni pake 'Ari lomanga, ngini ḏuanga i'a ni sanga. 17 'Ari parenta nena-ne: Ni ma'u dadalara matengo re matengo.”
Ngowa-ngowa'a ga'a toma dungia nena-ne ḏuanga i'a 'aḏi emono ngini
18 “Na'o ngowa-ngowa'a ga'a toma dungia nena-ne 'aḏi emono ngini, 'elingi, ananga gena-ge raḏi emono Ngoi lebe siḏa. 19 Na'o ngini ni marimoi toma ngowa-ngowa'a ga'a toma dungia nena-ne, tantu ḏua ananga gena-ge 'aḏi dadalara ngini sa'olo manga ngowa-ngowa'a masiretene. Mada'a Ngoi reto cumutu ngini ḏua re siwola i'a tamanga sigolona. Sababu gena-ge, ananga gena-ge 'aḏi emono ngini. 20 'Elingi 'oru ga'a Ngoi reto kanau ḏua ra ngini: Budaka 'o lebe la-lamo'o i'a ua reo tuanga. Ngowa'a raḏi sisikisa Ngoi ḏua, ananga ḏuanga i'a 'aḏi sisikisa ngini ḏi'i. Na'o ananga ya mete'e 'Ari do-doto'o, tantu ḏua ananga ḏuanga i'a ya mete'e ḏi'i ngini ninga do-doto'o. 21 Mo-moini gena-ge ananga ḏuanga i'a ya si'a'a ra ngini, sababu ngini Ngoi 'ari me-mete'e. Re ḏi'i sababu ananga 'aḏi nana'o ua Unanga ga'a Ro 'utusu Ngoi. 22 Na'o Ngoi to sapolo ua re to siajele ua mo-moini gena-ge ra ananga gena-ge, ananga kamanga sala ua sababu kamanga donga ua di'a 'aḏi mete'e 'Ari do-doto'o re 'aḏi ngaku Ngoi. Mada'a nange-ne ananga raḏi kanau yoḏu'u mangale ananga kamanga sala ua, sababu ananga raḏi isene 'Ari do-doto'o mada'a ya ngaku ua. 23 'A guna ḇato ga'a emono Ngoi, unanga ḏi'i 'o emono 'Ari Ḇaḇa. 24 Na'o Ngoi to 'a'a ua ga'a hera-heranga tamanga sigolona ga'a matengo i'a mai ua 'o si'a'a yoḏu'u, ananga kamanga sala ua, sababu kamanga donga ua di'a 'aḏi oḏi'i 'Ari ga'a hera-heranga re 'aḏi ngaku Ngoi. Mada'a nange-ne, ananga gena-ge raḏi oḏi'i 'Ari ga'a hera-heranga gena-ge, mada'a ananga raḏi emono Ngoi re raḏi emono 'Ari Ḇaḇa ḏi'i. 25 Mada'a enanga gena-ge ri dadi, la demo ga'a 'i silefo ra Musa 'ai hukumu 'i sitotomo: ‘Ananga 'aḏi emono Ngoi kama 'alasana ua.’ 26 Ri-riono ḏuanga i'a 'i sapolo ga'a Ngoi ḏuanga i'a Ta 'utusu da'u Rari Ḇaḇa tala. Enanga gena-ge Ma Ngagara 'Ofi-'Ofi ga'a 'I sitarangi mangale ba-banari Tari Ḇaḇa tala. Wakutu Enanga gena-ge 'I sapolo ḏua, Enanga 'I pula'a sakisi mangale Ngoi. 27 Re ngini mo-moini ḏi'i balasu ni pula'a sakisi mangale Ngoi, sababu ma mulaingi i'a moju ngini reni mamete'e ra Ngoi.”
Ngini balasu ni dawongo Yesus
1 “Mo-moini gena-ge Ngoi ta siajele ra ngini, la awa ngini ni celolo ḏuḏunu ra Ngoi. 2 Ngowa'a ḏuanga i'a 'aḏi dusu'u ngini toma wala-wala puji. Ma nyonyata enanga ma 'orasa ḏuanga i'a 'i ngadolo wakutu ngowa'a ga'a 'aḏi sisengene ngini, ananga 'aḏi ta'ajiri 'aḏi siḏagi Ma Jou'ongu Madutu 'ai 'akala ma mau. 3 Mada'a ananga 'aḏi 'a'a so'o gena-ge, sababu ananga 'aḏi nana'o ua 'Ari Ḇaḇa bolo Ngoi. 4 Ma mulaingi enanga gena-ge Ngoi to siajele nyangu ra ngini sababu Ngoi to mamete'e moju ra ngini. Mada'a nange-ne Ngoi reto kanau ra ngini, la wakutu gena-ge 'i dadi ngini ni 'elingi 'oru ga'a Ngoi reto siajele ḏua ra ngini.”
Ma Ngagara 'Ofi-'Ofi ma munara
5 “Nange-ne Ngoi to tagi ra Unanga ga'a Ro 'utusu Ngoi. Mada'a matengo i'a mai ua taninga sigolona 'o sano, ‘Ngoi to tagi le'a?’ 6 Nange-ne ngini ninga 'akala re sinyingara 'i kangela, sababu Ngoi to kanau ra ngini so'o gena-ge. 7 Mada'a ni ngaku mode-mode'e 'Ari demo-demo nena-ne: Jobilaha di'a ngini mangale Ngoi to tagi. Sababu na'o Ngoi to tagi ua, Ri-riono gena-ge 'I sapolo ra ngini ua. Mada'a, na'o Ngoi to tagi, Ngoi ḏuanga i'a to 'utusu Ri-riono gena-ge 'I sapolo ra ngini. 8 Wakutu Enanga gena-ge 'I sapolo, Enanga ḏuanga 'I sitarangi toma ngowa-ngowa'a dungia nena-ne mangale: ananga ngowa'a baraḏosa, mada'a Ngoi mode-mode'e ngowa'a loasa re banari, re ḏi'i ananga 'aḏi sijuruhakimi Ngoi 'i banari ua. 9 Enanga 'i sitarangi ra ananga gena-ge mangale ananga ngowa'a baraḏosa, sababu 'aḏi ngaku Ngoi ua. 10 Enanga 'i sitarangi ra ananga gena-ge mangale Ngoi mode-mode'e ngowa'a loasa re banari, sababu Ngoi to tagi Tari Ḇaḇa re 'aḏi oḏi'i Ngoi riwara. 11 Enanga 'i sitarangi ra ananga gena-ge mangale 'aḏi sijuruhakimi Ngoi 'i banari ua, sababu 'Iblisi ga'a 'i parenta toma dungia nena-ne, ri sanga katula. 12 Ma repe moju Ngoi mau to kanau ra ngini, mada'a nange-ne ngini ni dawongo ni nga'unu nyangu 'Ari demo. 13 Mada'a wakutu Ma Ngagara 'Ofi-'Ofi 'i sapolo, Enanga 'i sigasa wo-waro mangale do-doto'o banari mo-moini ra Ma Jou'ongu Madutu tala. Enanga gena-ge 'I kanau ua mete'e Enanga masiretene ma mau. Mada'a Enanga pa'i 'I kanau ḇato 'oru ga'a Ri 'isene ra Ma Jou'ongu Madutu ino, re Ri siajele ra ngini 'oru ga'a 'i dadi toma biono i'a. 14 'Oru ga'a Enanga ri siajele ra ngini, ma 'asala ra Ngoi. Dadi Enanga ḏuanga i'a 'i silamo'o Ngoi. 15 Ba-banari mo-moini ma 'asala Tari Ḇaḇa gena-ge, re Ngoi reta waro ḏi'i. Ma sababu gena-ge Ngoi to kanau, 'oru ga'a Ma Ngagara 'Ofi-'Ofi 'i siajele ra ngini, gena-ge ma 'asala ra Ngoi.”
Nange-ne 'Ai me-mete'e 'aḏi kangela, mada'a ḏuanga i'a 'aḏi maroanga
16 “Ti'ara ua ngini ni oḏi'i Ngoi riwara. Mada'a togumu i'a ti'ara ua ḏi'i, ngini dadunu ni oḏi'i Ngoi moju.” 17 Yesus 'ai me-mete'e nga muḏuo i'a 'aḏi ma'u sano matengo re matengo, “ 'Ai maksudu 'oru wakutu Unanga 'o kanau, ‘Ti'ara ua ngini ni oḏi'i Ngoi riwara. Mada'a togumu i'a ti'ara ua ḏi'i, ngini dadunu ni oḏi'i Ngoi moju.’ Re 'Ai maksudu 'oru ḏi'i wakutu 'O kanau, ‘Sababu Ngoi to tagi tari Ḇaḇa’?” 18 Ananga 'aḏi sano tau-taunu, “ 'Ai maksudu 'oru wakutu Unanga 'o kanau ‘Ti'ara ua?’ Ngene wa sahe ua Unanga 'ai maksudu 'oru?” 19 Yesus 'o waro ananga mau 'aḏi sano ra Unanga mangale gena-ge, dadi 'O kanau, “Ngini ni ma'u sano matengo re matengo mangale 'Ai maksudu wakutu Ngoi to kanau, ‘Enanga ti'ara ua re ngini ni oḏi'i Ngoi riwara. Mada'a enanga togumu i'a ti'ara ua ngini oḏi'i Ngoi moju.’ 20 Ni ngaku mode-mode'e 'Ari demo-demo nena-ne: Ngini ḏuanga i'a ni rerese ma gaḏi, mada'a ngowa'a toma dungia nena-ne 'aḏi maroanga. Toma 'orasa gena-ge, ngini ni garura mada'a ḏuanga i'a garura gena-ge singali reo roanga. 21 Na'o were'a matengo sa'i mo maḏe-ḏegoro i'a, tantu ḇato munanga ma basono tala si-siḏi madutu, sababu gena-ge biasa 'i dadi. Mada'a wakutu munanga remo sibuoro ngowa kiau, ma si-siḏi gena-ge rema sidaioranga, sababu remo maroanga ngowa kiau matengo munanga rema sibuoro toma dungia. 22 So'o gena ḏi'i di'a ngini: Nange-ne ngini nena-ne ninga 'akala re sinyingara 'i garura, mada'a Ngoi ḏuanga i'a to ma'u sanga ra ngini. Toma 'orasa gena-ge, ngini ninga 'akala re sinyingara 'i maroanga, re matengo i'a mai ua nga'unu 'a ra-rabasa roanga gena-ge taninga 'akala re sinyingara ma dara. 23 Toma 'orasa gena-ge, ngini ni sano riwara ra Ngoi mangale 'oru ḇato. Ni ngaku mode-mode'e 'Ari demo-demo nena-ne: 'Oru ḇato ngini golo'o Tari Ḇaḇa ni pake Ngoi 'ari lomanga, Unanga 'a pula'a ra ngini. 24 Singadolo 'orasa nange-ne ngini ni golo'o 'oru-'oru nyangu ni pake Ngoi 'ari lomanga. Mada'a ni golo'o ḇato re ḏuanga i'a ni sanga, la ngini ninga roanga 'i ti-tiai.”
Yesus 'o singi-ngiranga dungia ma kuasa
25 “Mo-moini gena-ge Ngoi reto kanau ra ngini to pake 'ade-'ade. Mada'a ḏuanga i'a ma 'orasa 'i ngadolo Ngoi to pake 'ade-'ade riwara, mada'a to kanau sitarangi i'a ra ngini mangale 'Ari Ḇaḇa. 26 Toma 'orasa gena-ge, ngini ni golo'o Tari Ḇaḇa ni pake Ngoi 'ari lomanga. Ngoi to paralu ua to golo'o Tari Ḇaḇa di'a ngini, 27 sababu 'Ari Ḇaḇa masiretene 'o dadalara ngini. Unanga 'o dadalara ngini sababu ngini ni dadalara Ngoi, re ni ngaku mangale Ngoi to sapolo da'u Tari Ḇaḇa tala. 28 Ngoi 'ari 'asala Tari Ḇaḇa, re To sapolo ḏua toma dungia nena-ne. Mada'a nange-ne Ngoi ta sisoi'i tala dungia nena-ne di'a To maḏibo sie Tari Ḇaḇa.” 29 Ḏua Yesus 'ai me-mete'e 'aḏi kanau, “Nange-ne Jou no kanau sitarangi re no pake 'ade-'ade riwara. 30 Nange-ne ngomi ma waro, Jou na waro mo-moini. Dadi paralu ua di'a matengo i'a mai ua 'o sano ra Jou mangale 'oru ḇato, sababu Jou reno waro 'oru ḇato ga'a ngomi mau mi sano. Sababu gena-ge, ngomi ngaku Jou reno sapolo ra Ma Jou'ongu Madutu tala.” 31 Yesus 'o sangoro, “Dadi nange-ne ngini ni ngaku mode-mode'e Ngoi reto sapolo ra Ma Jou'ongu Madutu tala?! 32 Mada'a ma 'orasa 'i ngadolo re nange-ne 'i ngadolo ḏua, wakutu ngini ni matai are ni maḏibo taninga wala matengo-matengo re ni sisoi'i tala Ngoi masiretene. Mada'a Ngoi to matengo ua, sababu 'Ari Ḇaḇa 'o mamete'e ra Ngoi. 33 Mo-moini gena-ge Ngoi to siajele ra ngini, la ngini ni basono tala dame taninga 'akala re sinyingara ma dara, sababu ni marimoi ra Ngoi. Toma dungia nena-ne ngini sanga sangisara. Mada'a ni site'e ninga 'akala re sinyingara: Ngoi reta singiranga dungia nena-ne ma kuasa!”
Yesus 'o manyiata di'a Unanga masiretene
1 Yesus 'o kanau so'o gena togumu i'a, unanga 'o talaḏi ie diwanga re 'O manyiata, “Baba nange-ne ma 'orasa ri ngadolo, simulia 'Ani Ngowa'a Nau'u, la 'Ani Ngowa'a Nau'u ḏi'i 'O simulia Baba. 2 Baba reno pula'a kuasa Tani Ngowa'a Nau'u di'a 'O parenta ngowa'a mo-moini toma dungia nena-ne, la Unanga 'o pula'a 'ahu kasingado-ngadolo i'a toma ngowa'a mo-moini ga'a Reno pula'a ḏua ra Ngoi. 3 'Ahu kasingado-ngadolo i'a ma ngale so'o ne: Ngowa'a 'aḏi nana'o 'Ari Ḇaḇa, 'aḏi nana'o Ngoi ḏi'i. 'Ari Ḇaḇa pa'i matengo ḇato ga'a Ma Jou'ongu Madutu mode-mode'e; re Ngoi, Yesus Kristus ga'a 'Ari Ḇaḇa Ri 'utusu. 4 Baba, Ngoi tini simulia ḏua toma dungia nena-ne, sababu Ngoi ta siḏuanga 'Ani munara ga'a Baba no siwatasa ra Ngoi. 5 Baba, nange-ne Ngoi to golo'o ra Baba nena-ne, No simulia Ngoi nena-ne, wakutu Ngoi dadunu to ḏibo ra Baba moju, ma tero Baba no simulia Ngoi wakutu dungia nena-ne 'i dadi nyangu.”
Yesus 'o manyiata di'a 'Ai me-mete'e
6 “Baba, ngowa'a mo-moini toma dungia nena-ne ga'a Baba reno pula'a ra Ngoi, Ngoi ta siajele ra ananga gena-ge mangale Baba, la 'aḏi nana'o Baba. Ananga gena-ge 'Ani 'umata ga'a reno pula'a ra Ngoi, re raḏi mete'e 'Ani 'Idini. 7 Nange-ne ananga raḏi waro ḏua mangale 'oru ḇato ga'a Baba reno pula'a ra Ngoi, ma 'asala ra Baba. 8 'Ani demo ga'a Baba reno pula'a ra Ngoi, Ngoi ta siajele ḏua ra ananga. Re ananga gena-ge ya dawongo ḏua re raḏi waro mangale Ngoi mode-mode'e to sapolo ra Baba ino re ananga raḏi ngaku Baba reno 'utusu Ngoi ḏua. 9 Ngoi to manyiata di'a ananga gena-ge. Ngoi to manyiata ua di'a ngowa'a mo-moini toma dungia nena-ne, mada'a di'a ngowa-ngowa'a ga'a Baba reno pula'a ra Ngoi, sababu ananga gena-ge Baba reno cumutu. 10 Ngowa'a mo-moini ga'a ta Ngoi, gena-ge ḏi'i ta Baba. Re ngowa'a mo-moini ga'a ta Baba, gena-ge ḏi'i ta Ngoi. Re Ngoi reto sanga mulia sababu ananga gena-ge. 11 Nange-ne Ngoi to sapolo ra Baba, dadi Ngoi ḏuanga i'a to tegoro riwara toma dungia nena-ne, mada'a ananga 'aḏi tegoro toma dungia moju. Dadi Baba, ga'a No 'Ofi-'Ofi, No kadiarata ananga Rani kuasa. 'Ani kuasa ga'a no pula'a ra Ngoi, la Ngoi to si'a'a ananga 'aḏi marimoi ma tero Ngoi re Baba, Ngene wo marimoi. 12 Wakutu Ngoi 'age ra ananga Ngoi nena-ne Ta'u kadiarata re Ta'u saolo Rani kuasa. Re matengo ua 'o iranga, ḏuga-ḏuga pa'i matengo ḇato, unanga gena-ge ga'a Baba reno sitantukanga ḏua di'a 'o sanga hukumu kasingado-ngadolo i'a. Gena-ge balasu 'i dadi ra unanga gena-ge, la sitotomo 'oru ga'a 'i silefo toma Boku 'Ofi-'Ofi ma dara. 13 Nange-ne Ngoi to sapolo ra Baba. Mada'a demo mo-moini gena-ge Ngoi ta siajele ḏua wakutu Ngoi toma dungia nena-ne moju, la ananga 'aḏi basono tala maroanga ma tero Ngoi. 14 Ngoi reta siajele ḏua ra ananga 'Ani demo-demo singadolo ngowa'a toma dungia nena-ne ya'u emono ananga, sababu ananga 'aḏi marimoi ua reo ngowa'a toma dungia nena-ne, ma tero Ngoi ḏi'i to marimoi ua reo ngowa'a toma dungia nena-ne. 15 Ngoi to golo'o ua Baba no 'oro ananga toma dungia nena-ne, mada'a Baba no saolo ananga toma 'Iblisi ma kuasa. 16 Ngoi to marimoi ua toma ngowa'a dungia nena-ne, so'o gena ḏi'i ananga 'aḏi marimoi ua toma ngowa'a dungia nena-ne. 17 No pake 'Ani demo ga'a 'i banari di'a siwola i'a ananga toma ngowa'a dungia nena-ne, sa'olo 'Ani ngowa'a 'ofi-'ofi. 18 Ma tero sa'olo 'Ari Baba reno 'utusu Ngoi toma dungia nena-ne, so'o gena ḏi'i Ngoi ta'u 'utusu ananga toma dungia nena-ne. 19 Ngoi ta sidoa'a 'Ari 'ahu ra Baba di'a mete'e 'Ani mau, la ananga ḏi'i 'aḏi sidoa'a manga 'ahu di'a 'aḏi mete'e 'Ani mau, sababu ananga raḏi ngaku 'Ani do-doto'o ga'a 'i banari.”
Yesus 'o manyiata di'a ngowa'a mo-moini ga'a raḏi ngaku Unanga
20 “Ngoi to manyiata pa'i 'Ari me-mete'e nena-ne ḇato ua, mada'a di'a ngowa-ngowa'a ḏi'i ga'a ḏuanga i'a 'aḏi ngaku Ngoi sababu ananga nena-ne manga habari. 21 Ngoi to golo'o ra Baba mangale ananga mo-moini gena-ge 'aḏi marimoi ma tero Baba marimoi ra Ngoi, re Ngoi to marimoi ra Baba. Na'o nyengara gari'a ananga 'aḏi marimoi ra Ngene, la ngowa'a toma dungia nena-ne ananga ḏuanga i'a 'aḏi ngaku mangale Baba reno 'utusu Ngoi. 22 Ngoi nena-ne Ta'u pula'a ḏua 'Ani mulia ra ananga ga'a Baba reno pula'a ra Ngoi, la ananga 'aḏi marimoi, ma tero Ngene wo marimoi. 23 Ngoi to marimoi ra ananga re Baba no marimoi ra Ngoi, la ananga mode-mode'e 'aḏi marimoi. Ḏua ngowa'a toma dungia ḏuanga i'a ya waro mangale Baba masiretene Reno 'utusu Ngoi, re Baba no dadalara ananga ma tero Baba no dadalara Ngoi. 24 Baba, Ngoi to mau ngowa'a ga'a Baba reno pula'a ra Ngoi, ananga 'aḏi mamete'e ra Ngoi toma ngi'i ga'a Ngoi 'age, la ananga ya oḏi'i 'Ari mulia. Mulia gena-ge ga'a Baba reno pula'a ḏua ra Ngoi, sababu Baba no dadalara Ngoi wakutu dungia 'i dadi nyangu. 25 Baba ga'a no 'adili, kalaha ngowa'a toma dungia nena-ne 'aḏi nana'o Baba ua, mada'a Ngoi to nana'o Baba. Re 'Ari me-mete'e 'aḏi waro mangale Baba reno 'utusu Ngoi. 26 Ngoi reta siajele ḏua mangale Baba ra ananga, re Ngoi ḏuanga i'a ta siajele tau-taunu, la ananga 'aḏi basono tala 'Ani dadalara tamanga 'akala re sinyingara ma tero Ngoi to basono tala 'Ani dadalara Tari 'akala re sinyingara re dadi Ngoi ḏi'i to tegoro tamanga 'akala re sinyingara.”
Yesus sanga cako'o
1 Wakutu Yesus 'o manyiata togumu i'a, Unanga re 'Ai me-mete'e 'aḏi tagi 'aḏi masala i'a toma ḇanyo Kidron kaci moi. Toma ngi'i gena-ge, ananga 'aḏi osama toma guḏa zaitun ḇotu moi. 2 Yudas ga'a ḏuanga i'a 'o sipula'a Yesus rai lawana, unanga ḏi'i 'a waro ngi'i gena-ge. Sababu soi rai o'o i'a Yesus re 'Ai me-mete'e, ananga ga'a 'aḏi malomu toma ngi'i gena-ge. 3 Dadi Yudas 'o sapolo toma guḏa gena-ge. Unanga gena-ge 'o gasa sordado-sordado Roma regu rimoi re Ma Jou'ongu Madutu 'ai Wala ma ja-jaga nga muḏuo i'a. Ananga gena-ge 'aḏi gasa dare, lantera re 'oboro. Re ananga gena-ge, 'imam-'imam ma sae'e re ngowa-ngowa'a Farisi ya'u 'utusu. 4 Yesus 'a waro mo-moini 'oru ga'a ngasamoi 'i dadi ra Unanga. Dadi Unanga 'o sisoi'i tala ngi'i gena-ge 'o ma'u sanga ra ananga, kara 'o sano, “Ngini ni disa 'a guna?” 5 Ananga ya sangoro, “Yesus ngowa'a Nazaret.” Yesus 'o kanau, “Ngoi nena-ne Unanga.” (Re Yudas ga'a gasa ananga gena-ge toma ngi'i gena-ge, unanga 'o made-de'oso ra ananga.) 6 Wakutu Yesus 'o kanau, “Ngoi nena-ne Unanga,” ananga 'aḏi madorusu re 'aḏi ruba ie toma tana'a. 7 Soi moi moju Yesus dadunu 'o sano ra ananga, “Ngini ni disa 'a guna?” Ananga ya sangoro, “Yesus ngowa'a Nazaret.” 8 Yesus 'o sangoro, “Ngoi reto kanau ḏua, ‘Ngoi nena-ne Unanga.’ Re na'o ngini ni disa Ngoi ḇato, ni sieanga i'a 'Ari me-mete'e 'aḏi tagi.” 9 Wakutu Yesus 'o kanau so'o gena, Unanga 'o sitotomo 'oru ga'a Unanga 'o manyiata 'au nga'ene: “Baba, ngowa-ngowa'a ga'a Baba no sidoa'a ra Ngoi, matengo i'a mai ua ananga 'aḏi iranga.” 10 Ḏua Simon Petrus 'a tuono 'ai samaranga, kara 'o cafa 'a 'imam 'agung 'ai budaka 'ai ngau'u ma kuwiḏa singadolo tola'a. (Budaka gena-ge 'ai lomanga Malkus.) 11 Ḏua Yesus 'o kanau i'a ra Petrus, “Dadunu na singosama 'ani samaranga toma sarungu. Ngana no ta'ajiri mangale Ngoi to oḏu'u sanga sangisara ga'a 'Ari Ḇaḇa 'a sitantukanga ḏua Ngoi balasu ta sanga?!”
Yesus sitalaḏi ra Hanas
12 Ḏua sordado-sordado Roma regu rimoi re manga sae'e re ḏi'i Ma Jou'ongu Madutu 'ai Wala ma ja-jaga, ananga 'aḏi cako'o 'a Yesus re 'U piri'u. 13 Siḏa-siḏa ananga 'U gasa sitalaḏi ra Hanas, Kayafas 'ai dedono na-nau'u. Toma musungu gena-ge, Kayafas 'o dadi 'imam 'agung. 14 Kayafas gena-ge ngowa'a ga'a pula'a duga re domolo toma ngowa-ngowa'a Yahudi manga bi-biri'i: “Jobilaha ngowa'a matengo 'o sengene di'a ngowa'a repe.”
Petrus 'o soloto Yesus ma mulaingi
15 Simon Petrus re Yesus 'ai me-mete'e matengo, ananga 'aḏi mete'e tu-tuu'u ra Yesus. Sababu 'imam 'agung ro nana'o Yesus 'ai me-mete'e ma lelegu unanga 'o osama mamete'e ra Yesus toma 'imam 'agung 'ai wala ma soana. 16 Mada'a Petrus balasu 'o totoma toma ngalana ma ḏuḏunu. Ḏua Yesus 'ai me-mete'e ma lelegu gena-ge, unanga 'o supu reo makanau toma we-were'a ga'a ngalana ma ja-jaga, kara munanga mo singosama 'a Petrus toma dara. 17 We-were'a ngalana ma ja-jaga mo sano i'a ra Petrus, “Hei ngana ḏi'i Unanga nena-ne 'Ai me-mete'e?” Petrus 'a sangoro, “Ngoi ua.” 18 Utu gena-ge 'alo. Dadi budaka-budaka re ngowa-ngowa'a ja-jaga, ananga 'aḏi 'a'a u'u reo konu'u. Gena ḏua, ananga 'aḏi marasu'u re 'aḏi made-de'oso sigoloḏi u'u gena-ge. Petrus 'o masebanga i'a ra ananga toma u'u, la 'o marasu'u ḏi'i mamete'e ra ananga.
'Imam 'agung 'o sano Yesus
19 'Imam 'agung 'o sano ra Yesus mangale 'Ai me-mete'e re 'Ai do-doto'o. 20 Yesus 'o sangoro, “Ngoi to kanau toma mandan. Ngoi to doto'o tau-taunu toma wala-wala puji re ra Ma Jou'ongu Madutu 'ai Wala ma soana, ngi'i ngowa'a Yahudi 'aḏi malomu, soi moi nyangu Ngoi to kanau 'ori i'a Ta go-gogono. 21 Dadi i'a sa'olo ngana no sano ra Ngoi moju? No sano ḇato ra ananga ga'a ya 'isene 'Ari do-doto'o. Tantu ḏua ananga ya waro 'oru ga'a Ngoi to kanau!” 22 Wakutu Yesus 'o kanau so'o gena, 'imam 'agung 'ai ngowa'a ja-jaga matengo 'U sata Yesus re 'o kanau, “No nau'u masala No kanau so'o gena-ge toma 'imam 'agung!” 23 Yesus 'a sangoro, “Na'o Ngoi 'ari demo bale moi 'i rapu, nange-ne na siajele 'Ari rapu 'oru! Mada'a na'o 'oru ga'a Ngoi to kanau 'i banari, i'a sa'olo no sata Ngoi?” 24 Gena ḏua, Hanas 'o soma'a ananga 'aḏi gasa Yesus ga'a 'ai giama 'i pi-piri'u moju, ra Kayafas 'imam 'agung.
Petrus 'o soloto Yesus moju
25 Simon Petrus 'o made-de'oso 'o marasu'u moju toma ngi'i gena-ge, 'age ngowa-ngowa'a 'aḏi sano, “ 'Oru ngana nena-ne ḏi'i Yesus 'ai me-mete'e?” Mada'a Petrus 'o masoloto, “Ngoi ua!” 26 'Age rema 'imam 'agung 'ai budaka matengo. Unanga gena-ge 'ai ioro re nongoḏu ngowa'a matengo ga'a Petrus 'a cafa 'ai ngau'u ma kuwiḏa. Unanga gena-ge, 'o kanau, “Ngoi to oḏi'i 'au nange-ne ngana ḏi'i no mamete'e ra Yesus toma guḏa zaitun!” 27 Mada'a Petrus 'o masoloto moju. Toma 'orasa gena-ge namo 'i solene.
Yesus sitalaḏi ra Pilatus
28 Da-daini i'a moju ananga raḏi 'oro 'a Yesus ra Kayafas 'ai wala, kara 'U gasa Unanga ra gubernur Roma 'ai kadato. Ngowa-ngowa'a Yahudi manga bi-biri'i masiretene 'aḏi osama ua toma kadato ma dara, la awa manga diri 'i faja mete'e 'agama ma 'atoranga, sababu ananga mau 'aḏi mete'e oromo toma Paskah ma Wangere ma laya. 29 Sababu gena-ge, Governor Pilatus 'o supu re 'o sano ra ananga, “Ngini ninga da'awa 'oru ra Unanga nena-ne?” 30 Ananga ya sangoro, “Na'o Unanga kai sala ua, ngomi mi gasa ua ra Tuanga!” 31 Ḏua Pilatus 'o kanau ra ananga, “Nu 'oro re nu gasa Unanga, la nu sijuruhakimi Unanga mete'e ngini ninga hukumu masiretene.” Mada'a ngowa'a Yahudi manga bi-biri'i 'aḏi sangoro, “Ngomi mi sihukumu sengene ngowa'a yoḏu'u.” 32 (Enanga 'i dadi so'o gena-ge, la sitotomo 'oru ga'a Yesus ro kanau ḏua, mangale Unanga 'ai se-sengene ma ngo'omo.) 33 Pilatus dadunu 'o osama tai Kadato ma dara re 'o 'aro'o Yesus, kara 'o sano, “Ngana ngowa'a Yahudi manga 'Olana bolo ua?” 34 Yesus 'o sangoro, “Mete'e 'ani 'akala ma sanga masiretene bolo ngowa'a lelegu 'aḏi siajele ra ngana mangale Ngoi?” 35 Pilatus 'o sangoro, “Ngoi ngowa'a Yahudi ua! Ngowa'a Yahudi 'Ani bangsa masiretene, ananga re 'imam-'imam ma sae'e ḏi'i, ananga gena-ge 'aḏi gasa Ngana ra ngoi. 'Oru ga'a Ngana reno 'a'a?” 36 Yesus 'o kanau, “Ngoi 'ari pareta ma 'asala toma dungia nena-ne ua. Sababu na'o ma 'asala toma dungia nena-ne, Ngoi 'ari ngowa-ngowa'a 'aḏi sapolo lawana, la ngowa'a Yahudi manga bi-biri'i 'aḏi cako'o Ngoi ua. Mada'a mode-mode'e Ngoi 'ari pareta ma 'asala toma dungia nena-ne ua.” 37 Ḏua Pilatus dadunu sano moju, “Na'o so'o gena, Ngana nena-ne 'olana?” Yesus 'o sangoro, “Ngana masiretene no aje, Ngoi nena-ne 'Olana, re 'ani demo 'i banari. 'Ari ngina sibuoro Ngoi re ngoi to sapolo toma dungia nena-ne, di'a maksudu rimoi ḇato: di'a To pula'a sakisi mangale 'ori i'a ga'a ba-banari. Ngowa'a mo-moini ga'a 'aḏi disa ba-banari, ananga gena-ge 'aḏi mete'e Ngoi 'ari do-doto'o.” 38 a Pilatus 'o sano, “Ba-banari gena-ge 'oru?!”
Yesus 'o sanga hukumu sengene
38 b Gena ḏua, unanga dadunu 'o supu re 'o kanau toma ngowa-ngowa'a Yahudi, “Ngoi ta sanga Unanga 'ai sala rimoi i'a mai ua. 39 Mada'a mete'e ngini ninga 'atoranga wakutu Paskah ma Wangere, ngoi to sibebasa matengo toma bui. Dadi na'o ngini ni mau, ngoi nyengara to sibebasa Unanga, ngowa'a Yahudi manga 'olana?” 40 Ananga ya sangoro ya siduga-duga, “Sibebasa Unanga awa, sibebasa 'a Barabas!” (Barabas gena-ge unanga 'o lawana Roma ma pareta.)
1 Ḏua Pilatus 'o soma'a 'ai sordado 'aḏi sipo Yesus. 2 Re sordado gena-ge 'aḏi 'a'a lastari reo ate ma umanga ga'a dodowo'o, kara ya sigare ra Yesus 'ai sae'e. Gena ḏua, ananga 'U sipake juba ungu. 3 Ḏua, ananga 'aḏi sapolo tau-taunu ra Unanga re 'aḏi kanau, “Suba, Ngana ngowa'a Yahudi manga 'olana, na'o nyengara gari'a Ngana no 'ahu kasingado-ngadolo i'a!” Gena ḏua, ananga 'aḏi sata Unanga. 4 Pilatus dadunu 'o supu moju re 'o kanau i'a toma ngowa'a Yahudi manga repe, “Oḏi'i! Ngoi to sisupu Unanga ra ngini, la ngini ni waro mangale Ngoi to sanga Unanga kai sala ceka'a i'a mai ua.” 5 Gena ḏua, Yesus 'o supu 'o pake Tai sae'e rema lastari dodowo'o re 'U sipake juba 'ungu. Pilatus 'o kanau i'a toma ngowa'a Yahudi manga repe, “Ni oḏi'i Unanga nena-ne!” 6 Wakutu 'imam-'imam ma sae'e re Ma Jou'ongu Madutu 'ai Wala ma ja-jaga 'aḏi oḏi'i Yesus, ananga 'aḏi poa'a, “Sisalib Unanga! Sisalib Unanga!” Mada'a Pilatus 'o kanau ra ananga, “Ngini masiretene 'oro Unanga, re ni sisalib Unanga. Mete'e ngoi, ngoi ta sanga Unanga kai sala ceka'a i'a mai ua.” 7 Ngowa'a Yahudi ya sangoro, “Mete'e minga hukumu, Unanga balasu sihukumu sengene sababu Unanga masiretene 'o kanau Unanga Ma Jou'ongu Madutu 'ai Ngowa'a Nau'u.” 8 Wakutu Pilatus 'o isene manga demo so'o gena-ge, unanga 'o ganapu mojongo. 9 Dadi Pilatus dadunu 'o osama tai Kadato re wakutu ananga dadunu siosama Yesus. Pilatus 'o sano ra Yesus, “Ngana 'ani 'asala le'a ino?” Mada'a Yesus 'o sangoro ua. 10 Pilatus 'o kanau ra Yesus, “Ngana no waro bolo ua? Ngoi rari kuasa di'a sibebasa Ngana, re di'a rari kuasa di'a Tini sisalib!” 11 Yesus 'o sangoro, “Na'o Ma Jou'ongu Madutu 'o pula'a kuasa ua ra ngana, ngana no kuasa Ngoi yoḏu'u. Sababu gena-ge, matengo ga'a sipula'a Ngoi ra ngana, unanga 'ai ḏosa lebe lamo'o i'a.” 12 Mulaingi gena-ge, Pilatus 'o disa ngo'omo di'a 'o sibebasa Yesus. Mada'a ngowa'a Yahudi 'aḏi poa'a tau-taunu, “Na'o ngana no sibebasa Unanga, ngana 'a Kaisar 'ai ḏagilomu ua. 'A guna ḇato 'o kanau unanga masiretene 'olana, 'o lawana Kaisar.” 13 Wakutu Pilatus 'a 'isene ananga manga demo-demo gena-ge, unanga 'o supu re 'o tegoro toma kurusi juruhakimi ga'a si'aro'o mesele maḏi (toma demo 'Ibrani: Gabata). 14 Toma 'orasa gena-ge sa'i ca'olo nyagi moi re romoḏiḏi wangere 'olona, re Paskah ma Wangere ma laya sa'i co-cori. Pilatus 'o kanau toma ngowa-ngowa'a Yahudi gena-ge, “Unanga nena-ne, ngini ninga 'olana!” 15 Mada'a ananga 'aḏi poa'a, “Sisengene Unanga! Sisengene Unanga! Sisalib Unanga!” Pilatus 'o sano i'a ra ananga, “Ngini ni mau ngoi to sisalib ninga 'olana?” 'Imam-'imam ma sae'e ananga ya sangoro, “Pa'i Kaisar matengo ḇato ngomi minga 'olana!” 16 a Ma ḏo-ḏogumu Pilatus 'o sipula'a Yesus tai sordado di'a 'U sisalib.
Ananga 'aḏi sisalib Yesus
16 b Dadi sordado-sordado 'aḏi 'oro Yesus, kara 'aḏi gasa di'a 'aḏi sisalib Unanga. 17 Yesus masiretene 'a doiti 'Ai salib tagi toma ngi'i ga'a si'aro'o, “Ḏoḏowi ma Ngi'i” (toma demo 'Ibrani: Golgota). 18 Toma ngi'i gena-ge sordado 'aḏi sisalib Yesus. Re ngowa'a nga muḏiḏi ma lelegu ḏi'i sisalib 'aḏi simete'e Yesus: matengo Tai kuḇali re matengo Tai kuwiḏa, re ananga nga muḏiḏi si'olona Yesus. 19 Tai sae'e ma re'u toma salib co-cori ma tubu, sordado 'aḏi sipaku i'a papanga 'i silefo Mahkamah 'Agama ga'a Pilatus 'o soma'a silefo ma betongo so'o ne: “Yesus ngowa'a Nazaret, ngowa'a Yahudi manga 'Olana.” 20 Yesus ananga 'U salib kiḏanga ua toma limau Yerusalem singadolo ngowa'a manga repe ya baca 'oru ga'a 'i silefo gena-ge, re 'i silefo toma demo 'Ibrani, demo Latin re demo Yunani ḏi'i. 21 'Imam-'imam ma sae'e 'aḏi kanau, “Lefo awa: ‘Ngowa'a Yahudi manga 'Olana,’ mada'a lefo ḇato, ‘Unanga nena-ne 'o kanau, Ngoi ngowa'a Yahudi manga 'Olana.’ ” 22 Mada'a Pilatus 'o kanau, “ 'Oru ga'a ngoi ta lefo ḏua, ngali 'i yoḏu'u.” 23 Sordado-Sordado gena-ge 'aḏi sisalib Yesus togumu i'a, ananga ya 'oro Yesus 'ai pakeanga, kara ya sibalangu balangu rata, la matengo-matengo 'aḏi sanga balangu moi. Gena ḏua, ananga ya 'oro ḏi'i Yesus 'ai juba, enanga kama dini ua da'u situwaḏi. 24 Sordado gena-ge 'aḏi makanau matengo re matengo, “'Ai juba nena-ne ngene wa tola'a awa, ino ngene wo 'a'a loterei, la ngasamoi 'i eta'a ra guna.” Gena-ge 'i dadi 'i sitotomo 'oru ga'a 'i silefo pasala ḏua toma Boku 'Ofi-'Ofi so'o ne: “Ananga ya sibalangu 'Ari pakeanga. Re 'Ari juba 'aḏi 'a'a loterei.” Dadi sordado gena-ge ananga ya si'a'a so'o gena-ge. 25 Co-cori Yesus 'ai salib, 'age rema we-were'a nga muḏuo i'a 'aḏi made-de'oso: Yesus 'ai ngina, re 'Ai ngina 'ami nongoḏu, Maria 'a Klopas 'ai were'a, re ngo Maria Magdalena. 26 Wakutu Yesus 'o oḏi'i 'Ai ngina re 'Ai me-mete'e ga'a Unanga ya'u dadalara, ananga gena-ge 'aḏi made-de'oso toma ngi'i gena-ge, Unanga 'o kanau i'a Tai ngina, “Ngina, nena-ne 'ani ngowa'a nau'u.” 27 Re Yesus 'o kanau i'a Tai me-mete'e matengo, “Munanga nena-ne ngana 'ani ngina.” Dadi mulaingi nange-ne re si'a Yesus 'ai me-mete'e matengo gena-ge 'o dawongo Yesus 'ai ngina tai wala.
Yesus 'o sengene
28 Gena ḏua, Yesus ra waro mangale mo-moini gena-ge 'i ḏu-ḏuanga ḏua re la mo-moini 'oru ga'a 'i silefo ḏua toma Boku 'Ofi-'Ofi ri sitotomo, Unanga 'o kanau, “Ngoi 'Ari camala dudungu.” 29 Toma ngi'i gena-ge, 'age rema sawo'o rimoi ma dara 'anggur ko-kowi'i. Ananga 'aḏi 'oro bunga karang ya tono toma 'anggur ko-kowi'i re ya sitopo'o toma hisop ma umanga, kara ya situbo ie ra Yesus 'ai 'uḏu ma betu'u di'a Unanga 'a cono'o. 30 Yesus 'a ḇowisi ma 'anggur gena-ge togumu i'a, Unanga 'o kanau, “Togumu ḏua!” Gena ḏua, Unanga 'a ruku tala 'Ai sae'e re 'Ai sangagara 'i togumu.
Yesus ananga 'U siruju reo kalawi
31 'Orasa gena-ge co-cori Sabata ma wangere. Toma wangere gena-ge ngowa'a Yahudi manga bi-biri'i 'aḏi oḏu'u ngowa'a ga'a sengene toma salib, manga mayeti 'i ko-kole toma salib moju. Sidogo ḏi'i Sabata ma wangere nena-ne lebe lamo'o i'a reo Sabata ma lelegu. Sababu gena-ge, ngowa-ngowa'a Yahudi manga bi-biri'i 'aḏi sapolo golo'o ra Pilatus di'a ya sirapo'o ngowa-ngowa'a ga'a sanga salib manga unisi ma obongo, la 'aḏi sengene capati kara siguci toma salib. 32 Dadi sordado-sordado gena-ge 'aḏi tagi re sirapo'o ngowa'a nga muḏiḏi manga unisi ma obongo ga'a 'aḏi sisalib mamete'e ra Yesus; matengo togumu matengo. 33 Wakutu ananga 'aḏi ngadolo ra Yesus, 'aḏi oḏi'i Yesus ro sengene, dadi ya rapo'o 'Ai unisi ma obongo riwara. 34 Mada'a sordado matengo 'a ruju Yesus 'ai gagoro reo kalawi singadolo Yesus 'ai ngaunu 'i 'uisi capuru reo ḇanyo. 35 Unanga masiretene ga'a 'o oḏi'i gena-ge 'i dadi, unanga gena-ge 'o pula'a sakisi, la ngini ni ngaku. Unanga 'ai sakisi gena-ge 'i banari, sababu unanga 'a waro 'oru ga'a ra oḏi'i, gena-ge ri dadi. 36 Enanga 'i dadi, la 'oru ga'a 'i silefo pasala ḏua toma Boku 'Ofi-'Ofi ma dara 'i sitotomo: “ 'Ai obongo ngai moi mai ua 'i rapo'o.” 37 Toma Boku 'Ofi-'Ofi ma dara 'i silefo pasala ḏua ḏi'i so'o ne: “Ananga ḏuanga i'a 'aḏi tatamo ie Unanga ga'a ananga raḏi siruju reo kalawi.”
Palihara Yesus
38 Pasala i'a Yusuf ngowa'a Arimatea sapolo golo'o watasa ra Pilatus di'a 'a 'oro Yesus 'ai mayeti. (Yusuf gena-ge unanga ḏi'i osama nyo-nyoimi ra Yesus 'ai me-mete'e mada'a sigo-gogono, sababu unanga 'o mojongo ngowa'a Yahudi manga ngowa'a bi-biri'i). 'A Pilatus 'o pula'a watasa ra Yusuf, dadi unanga 'a 'oro Yesus 'ai mayeti. 39 Nikodemus ga'a ma siḏa wakutu lobi'i 'o sapolo ra Yesus, unanga 'o tagi mamete'e ra Yusuf. Nikodemus 'o gasa mur re gaharu sicapuru, ma ḏubuso ḏa kilo nyagi ro'ange. 40 Ananga nga muḏiḏi ya 'oro Yesus 'ai mayeti, kara ya sao reo ḇa'a linen re ya sigo-gori'i reo bo-bounu mete'e sa'olo Yahudi manga 'adata di'a palihara. 41 Toma ngi'i Yesus sanga salib 'age guḏa ḇotu moi rema kubu ma aḏu'u su-sungi, ga'a ngowa'a ya sigare matengo i'a mai nyangu. 42 Sababu kubu ma aḏu'u gena-ge lai cori, re co-cori ḏi'i Sabata ma wangere, Yesus ananga 'U sigare toma ngi'i gena-ge.
Kubu ma aḏu'u ri batolo
1 Toma migu ma wangere cori wangere i'a, ngo Maria Magdalena mo tagi toma kubu ma aḏu'u. Munanga mo oḏi'i maḏi kubu ma da-damunu enanga ri lage. 2 Dadi munanga mo maḏibo mo la-lalara mo disa 'a Simon Petrus re Yesus 'ai me-mete'e ga'a Unanga 'o dadalara. Maria mo kanau ra ananga, “Ngowa'a raḏi 'oro Ma Jou 'ai mayeti toma kubu ma aḏu'u re ngomi ma waro ua ananga 'U gare le'a.” 3 Gena ḏua, 'a Petrus re Yesus 'ai me-mete'e lelegu gena-ge ananga nga muḏiḏi 'aḏi tagi ra Yesus 'ai kubu ma aḏu'u. 4 Ananga nga muḏiḏi 'aḏi lalara mada'a Yesus 'ai me-mete'e lelegu lebe capati 'o ngadolo siḏa toma kubu ma aḏu'u. 5 Unanga 'o maruku re 'o tatamo ḇato Yesus 'ai kubu ma aḏu'u ma dara, mada'a 'o osama ua toma dara, re 'o oḏi'i pa'i ḇa'a ga'a sisao Yesus 'ai mayeti, 'i soi'i tala. 6 Ḏua Simon Petrus 'o sapolo tuu'u re 'o osama toma kubu ma aḏu'u re 'a oḏi'i ḇa'a mayeti ma sa-sao. 7 Mada'a ḇa'a ga'a sisao Yesus 'ai sae'e, enanga ma tero sa'olo ngowa'a ya lolo, re sigare toma ngi'i lelegu reo ḇa'a mayeti ma sa-sao. 8 Yesus 'ai me-mete'e lelegu ga'a 'o sapolo siḏa nange-ge toma kubu ma aḏu'u, unanga 'a osama ḏi'i, 'o oḏi'i re 'o ngaku Yesus dadunu 'o 'ahu moju. 9 Kalaha toma Boku 'Ofi-'Ofi 'i silefo ḏua mangale Unanga dadunu 'o 'ahu moju, singadolo 'orasa gena-ge ananga ya sahe ua moju, Yesus balasu dadunu 'o 'ahu moju toma ngowa'a senge-sengene manga sigolona. 10 Gena ḏua, Yesus 'ai me-mete'e nga muḏiḏi 'aḏi maḏibo.
Yesus 'o masijumu ra ngo Maria Magdalena
11 Mada'a ngo Maria Magdalena mo made-de'oso moju ra Yesus 'ai kubu ma aḏu'u ma biono, re mo rerese ma gaḏi. Wakutu munanga gena-ge mo gaḏi moju, munanga re mo maruku mo tatamo i'a toma kubu ma aḏu'u ma dara. 12 Re mo oḏi'i mala'ekata nga muḏiḏi mapake baju buḏo, tegoro toma kubu ma aḏu'u toma ngi'i ga'a sigare Yesus 'ai mayeti, matengo papolo sae'e re matengo ḏi'i papolo rou. 13 Mala'ekata-mala'ekata 'aḏi sano ra ngo Maria, “Meme, i'a sa'olo no rerese ma gaḏi?” Munanga mo sangoro, “Ngowa'a raḏi 'oro 'ari Jou, re ngoi ta waro ua, ananga 'U gare le'a” 14 Munanga mo kanau so'o gena togumu i'a, mo magelelo tami ḏuḏunu re mo oḏi'i Yesus 'o made-de'oso, mada'a ngo Maria mo waro Unanga ua. 15 Yesus 'o sano ra munanga, “Meme i'a sa'olo no rerese ma gaḏi? Ngana no disa 'a guna?” Maria mo ta'ajiri unanga gena-ge guḏa ma ja-jaga, mo kanau i'a ra Unanga, “Jou, na'o no silage Unanga toma ngi'i lelegu, na'o nyengara gari'a no sijumu ra ngoi, la ngoi Tu 'oro.” 16 Yesus 'o kanau ra munanga, “Maria.” Munanga mo magelelo ra Unanga re mo kanau reo demo 'Ibrani, “Rabuni!” (Gena-ge ma ngale: “Guru”) 17 Yesus 'o kanau ra munanga, “No gu'u awa Ngoi, sababu Ngoi to pere sie nyangu Tari Ḇaḇa. Mada'a no tagi re no siajele Tari me-mete'e mangale Ngoi ngasamoi to maḏibo To pere sie Tari Ḇaḇa re ngini ninga Ḇaḇa, Tari Jou'ongu Madutu re ra Ma Jou'ongu Madutu ga'a ngini ni silamo'o re siḏubuso.” 18 Dadi ngo Maria mo tagi re gasa habari gena-ge ra Yesus 'ai me-mete'e, re mo kanau, “Ngoi reto oḏi'i Ma Jou!” Re mo siajele mo-moini ga'a Yesus ro siajele ra munanga.
Yesus 'o masijumu Tai me-mete'e
19 Toma migu ma wangere ma lobi'i tala, Yesus 'ai me-mete'e 'aḏi malomu toma wala ḏu moi, re wala ma ngalana ya kuci mo-moini, sababu 'aḏi mojongo ngowa'a Yahudi manga bi-biri'i. Kage-kage Yesus 'o sapolo re 'O made-de'oso tamanga sigolona, re 'O kanau i'a ra ananga, “Dame ra ngini!” 20 Unanga 'o kanau so'o gena togumu i'a, 'A sijumu ra ananga 'Ai giama re 'Ai gagoro ma nyaboto. Wakutu ananga ya oḏi'i 'Ai nyaboto, ananga 'aḏi waro Unanga mode-mode'e Ma Jou, re ananga 'aḏi maroanga masala. 21 Ḏua Yesus 'o kanau soi moi moju, “Dame ra ngini! Ngoi tunu 'utusu ngini ma tero 'Ari Ḇaḇa Ro 'utusu Ngoi.” 22 Gena ḏua, Unanga 'a siwusu 'Ai sangagara ra ananga, re 'O kanau, “Ni dawongo Ma Ngagara 'Ofi-'Ofi. 23 Na'o ngini ni si'apongo 'a guna ḇato 'ai ḏosa, Ma Jou'ongu Madutu ḏi'i 'a singi-ngiranga 'ai ḏosa. Mada'a na'o ngini ni si'apongo ua ngowa'a matengo 'ai ḏosa, Ma Jou'ongu Madutu ḏi'i 'a singi-ngiranga ua 'ai ḏosa.”
Yesus 'o masijumu ra Tomas
24 Tomas (ga'a si'aro'o Ngowa'a Sasalanga) unanga osama ḏi'i Yesus 'ai me-mete'e nga nyagi moi re nga muḏiḏi. Wakutu Yesus 'o masijumu nange-ge, Tomas 'o cua. 25 Sababu gena-ge, Yesus 'ai me-mete'e ma lelegu 'aḏi siajele tau-taunu ra Tomas, “Ngomi remi oḏi'i Ma Jou!” Mada'a Tomas 'a sangoro, “Na'o ngoi to oḏi'i nyangu 'Ai nyaboto toma giama ga'a ananga ya paku re 'Ari rarag̱a ta singosama nyangu Tai nyaboto gena-ge, re ḏi'i na'o 'Ari giama ta singosama nyangu Tai gagoro ma nyaboto ga'a ananga ya siruju reo kalawi, ngoi to ngaku ceka'a i'a mai ua mangale Unanga dadunu 'o 'ahu moju.” 26 Toma migu soi moi palisi i'a, Yesus 'ai me-mete'e ananga dadunu 'aḏi malomu toma wala gena-ge ḏi'i. Toma 'orasa gena-ge, 'age 'a Tomas ḏi'i. Kalaha wala ma ngalana mo-moini ya kuci, kage-kage Yesus 'o sapolo re 'O made-de'oso tamanga sigolona re 'O kanau, “Dame ra ngini!” 27 Gena ḏua, Unanga 'o kanau ra Tomas, “No singosama 'ani rarag̱a Tari giama ma nyaboto, oḏi'i 'Ari giama. Re na singosama 'ani giama Tari gagoro ma nyaboto. Awa no sitaka-taka, no ngaku sababu nena-ne Ngoi!” 28 Tomas 'o kanau i'a ra Yesus, “ 'Ari Jou re 'Ari Jou'ongu Madutu!” 29 Ḏua Yesus 'o kanau ra unanga, “Ngana no ngaku sababu reno oḏi'i Ngoi. Bara'utungu ngowa'a ga'a 'aḏi ngaku Ngoi, kalaha 'aḏi oḏi'i Ngoi ua.”
Boku nena-ne ma maksudu
30 'Age ga'a hera-heranga ma repe moju ga'a Yesus 'o si'a'a Tai me-mete'e manga momina, mada'a gena-ge 'i silefo ua toma boku nena-ne. 31 Mada'a mo-moini gena-ge ri silefo toma boku nena-ne, la nyengara ngini ni ngaku mangale Yesus gena-ge 'O Kristus, Ma Jou'ongu Madutu 'ai Ngowa'a Nau'u re na'o ni ngaku Unanga, ngini sanga 'ahu kasingado-ngadolo i'a.
Yesus 'o masijumu Tai me-mete'e nga tumudingi
1 Togumu i'a, Yesus 'o masijumu soi moi moju Tai me-mete'e toma talaga Tiberias. 2 Toma 'orasa gena-ge, Simon Petrus, Tomas (ga'a si'aro'o Ngowa'a Sa-salanga), Natanael toma limau Kana ino daeraha Galilea, 'a Zebedeus 'ai ngowa'a nau'u nga muḏiḏi re Yesus 'ai me-mete'e ma lelegu nga muḏiḏi, ananga mo-moini gena-ge 'aḏi malomu. 3 Simon Petrus 'o kanau ra Yesus 'ai me-mete'e ma lelegu, “Ngoi to tagi disa nyao'o.” Ananga gena-ge ya sangoro, “Ngomi mi mete'e ḏi'i.” Dadi ananga mo-moini 'aḏi mabalene toma oti re 'aḏi disa nyao'o. Mada'a utu moi siwangere ananga kama sanga 'oru rimoi mai ua. 4 Da-daini i'a ma wangere sa'i ri pilata, ananga 'aḏi oḏi'i ngowa'a matengo 'o made-de'oso toma talaga ma 'uḏu, mada'a ananga 'aḏi waro ua, gena-ge Yesus. 5 Yesus 'o sano i'a ra ananga, “ 'Ari ḏagilomu, ngini ni kate bolo moa?” Ananga ya sangoro, “Moa!” 6 Yesus 'o kanau ra ananga, “Na upa'a ninga j̱ala taninga oti ma kuwiḏa i'a, la ni sanga nyao'o.” Dadi ananga ya upa'a manga j̱ala mete'e sa'olo Yesus 'o siajele ra ananga. Ḏua ananga ya nga'unu ua ya taba'a j̱ala gena-ge, sababu nyao'o repe woḏi. 7 Ḏua Yesus 'ai me-mete'e matengo ga'a Unanga 'o dadalara, 'o kanau ra Petrus, “Unanga gena-ge Ma Jou!” Wakutu Simon Petrus 'a 'isene, “Unanga gena-ge Ma Jou,” unanga jau-jau 'o pake 'ai juba 'a sipiri'u tai golona (sababu 'au nange unanga 'a woi'i 'ai baju) kara 'o masipoini toma ḇanyo. 8 Yesus 'ai me-mete'e ma lelegu ananga 'aḏi amono sisa talaga ma 'uḏu 'aḏi siduu'u 'a Petrus re ya taba'a manga j̱ala 'i romanga reo nyao'o. Ananga 'aḏi kiḏanga ua toma talaga ma 'uḏu ma giḏanga ḏa metere latu moi. 9 Wakutu ananga 'aḏi 'uci tamanga oti ino, ananga 'aḏi oḏi'i 'age rema nyao'o 'osumu toma u'u ga'a 'i si'a'a reo konu'u, re 'o roti ḏi'i. 10 Yesus 'o kanau ra ananga, “Ino ni gasa nyao'o ngai muḏuo i'a ga'a aro na sanga.” 11 Dadi Simon Petrus dadunu 'o mabalene toma oti, kara 'a taba'a manga j̱ala. Re j̱ala gena-ge 'i romanga reo nyao'o ma pa-pako: ma ngai latu moi re nyagi romotoa re ngai ro'ange. Kalaha so'o gena-ge, manga j̱ala 'i 'acingi ua. 12 Yesus 'o kanau ra ananga, “Ino ngene wo oromo.” Matengo i'a mai ua 'aḏi sano, “ 'A guna nena-ne?” Sababu ananga 'aḏi waro Unanga nena-ne Ma Jou. 13 Ḏua Yesus 'o masebanga i'a ra ananga re 'O 'oro roti, kara 'O pula'a ra ananga. Re ḏi'i, Unanga 'o 'oro nyao'o, kara 'O pula'a ra ananga. 14 Dadi Yesus 'o masijumu ma soi ro'ange Unanga dadunu ro 'ahu moju toma ngowa'a senge-sengene manga sigolona.
Yesus 'o kanau ra Simon Petrus
15 Ananga 'aḏi oromo togumu i'a, Yesus 'o sano ra Simon Petrus, “Simon, Yohanes 'ai ngowa'a nau'u,a Ngana no dadalara Ngoi lebe lamo'o i'a reo 'Ari me-mete'e ma lelegu 'aḏi dadalara Ngoi?” Unanga 'a sangoro, “Ya, Ma Jou reno waro mangale ngoi to dadalara Ma Jou.” Ḏua Yesus 'o kanau, “Na kadiarata 'Ari doba-doba.” 16 Yesus 'o sano ma soi ḏiḏi ra unanga gena-ge, “Simon, Yohanes 'ai ngowa'a nau'u, ngana no dadalara Ngoi mode-mode'e?” Unanga 'a sangoro, “Ya Ma Jou reno waro mangale ngoi to dadalara Ma Jou.” Yesus 'o kanau, “Na kadiarata 'Ari doba-doba.” 17 Yesus 'o sano ma soi ro'ange ra unanga gena-ge, “Simon, Yohanes 'ai ngowa'a nau'u, ngana no dadalara Ngoi mode-mode'e?” Petrus 'ai 'akala re sinyingara 'i kangela sababu Yesus 'o sano soi ro'ange, na'o unanga 'o dadalara Yesus mode-mode'e. Petrus dadunu 'o sangoro, “Ma Jou reno waro 'ori i'a mo-moini, Ma Jou rena waro mangale ngoi to dadalara Ma Jou.” Yesus 'o kanau, “Na kadiarata 'Ari doba-doba.” 18-19 Yesus mau 'a sijumu ra Petrus mangale ḏuanga i'a Petrus 'ai se-sengene ma ngo'omo ga'a 'i silamo'o Ma Jou'ongu Madutu. Dadi Yesus 'o kanau, “No ngaku mode-mode'e 'Ari demo-demo nena-ne: Wakutu ngana no ra-ramasa ie moju, ngana no 'a'a bolo no mau 'oru ḇato mete'e 'ani 'akala re sinyingara ma mau. Mada'a na'o ngana reno piri'i, na sipula'a 'ani giama di'a ngowa'a lelegu ya piri'u, kara 'aḏi gasa ngana toma ngi'i ga'a na nyanyaḏi ua. Kalaha no sanga sangisara 'oru ḇato, ngana balasu mete'e Ngoi.”
Yesus re 'Ai me-mete'e ga'a 'O dadalara
20 Petrus 'o magelelo tai ḏuḏunu, unanga 'o oḏi'i Yesus 'ai me-mete'e ga'a 'o dadalara 'o tagi tuu'u ra ananga. (Wakutu ananga 'aḏi oromo Paskah, unanga gena-ge ro majoreke ra Yesus 'ai gumuḏu'u re 'o sano ra Unanga, “Ma Jou, 'a guna ga'a sipula'a Ma Jou Tani lawana?”) 21 Wakutu Petrus 'o oḏi'i unanga gena-ge, Petrus 'o sano ra Yesus, “Ma Jou sa'olo reo unanga nena-ne?” 22 Yesus 'o sangoro, “Na'o Ngoi to mau unanga 'o 'ahu singadolo Ngoi dadunu to sapolo moju, gena-ge ngana 'ani 'urusana ua. Pa'i ngana no mete'e Ngoi ḇato.” 23 Sababu gena-ge habari nena-ne 'i rera re walata Tai me-mete'e manga sigolona mangale unanga gena-ge kama sengene ua. Momongolo ua Yesus 'o kanau so'o gena ua. Unanga 'o kanau, “Na'o Ngoi to mau unanga 'o 'ahu singadolo Ngoi dadunu to sapolo moju, gena-ge ngana 'ani 'urusana ua.” 24 Unangab me-mete'e ga'a 'o pula'a sakisi mangale 'ori i'a mo-moini gena-ge ga'a unanga ra lefo toma boku nena-ne ma dara. Re ngene wa waro 'ai sakisi gena-ge 'i banari.
Demo ma ḏo-ḏogumu
25 'Age ma repe moju ma lelegu ga'a Yesus 'a si'a'a. Na'o mo-moini gena-ge 'i silefo toma boku-boku, ngoi to fikiri dungia nena-ne 'i nga'unu ua gogono boku-boku gena-ge, sababu 'i repe woḏi.