1 Uhu-uhuna naonge dake' dipadahi inde lino, inang ahang Bahtakara. Yato Bahtakara sibaha Puang Alataala anna yato Bahtakara dianto Puang Alataala. 2 Mengkalao dolu inang sibaha lolong Puang Alataala. 3 Ingkänna-ingkänna siamo napadahi asang Puang Alataala ungngolai Bahtakara. Dai aha moi poro la mesa ang dahi ke dai ungngolai yato Bahtakara. 4 Yaling yato di Bahtakara aha katuhoang anna yato katuhoang dianto ballo ang umballoi ingkänna hupatau. 5 Yato ballo mesilo yaling di kamalillingang, anna inde kamalillingang dai mala umpi'dei pesilona yato ballo. 6 Suleng mesa pesuona Puang Alataala ang disanga Yohanes. 7 Sule umpepainsangnging yato ballo anna malai ingkänna tau mampetahpa'. 8 Inde Yohanes tadiaete' diang yato ballo, ampo' supu kalente' nei' mampepainsangnging. 9 Yato ballo ang setonganna, ang la umballoi ingkänna to lino, mentamang inde di lino. 10 Mentamang inde di lino anna inde lino inang dipadahi ungngolai inde Bahtakara, ampo' moinnakato noa dai sika nainsang naoate menna Yato setonganna. 11 Sule umpellambi'i bohtona toboe', ampo' dai natahimbo sola bohtona. 12 Ampo' pano di ingkänna tau ang mantahimbo nabea nei' kakuasaang anna malai mendahi änä'-änä'na Puang Alataala, dianto ingkänna tau ang mampetahpa' pano. 13 Inde mai tau ang mendahing änä'-änä'na Puang Alataala, dai aka' supung dahi di hao mai di mentolinona, bahtu' aka' pampemala to lino, ampo' aka' Kalaena Puang Alataala ang mepadahi. 14 Yato Bahtakara menghupataung anna tohhoi yaling di alla'-alla'ta, lambi' mala taita kamatandeanna, dianto kamatandeang ang nabea Ambeta Puang Alataala pano di Änä' samboana. Ungngolai yato Änä' lambi' mala tasa'ding pa'kalemunna sibaha katahpa'anna Puang Alataala. 15 Yohanes untula' kasa'bianna didiona yato Bahtakara naoatee, "Dianto indee ang kuoaintee, 'La sule napelolaiä' ang ma'kuasa puha nei' andana kodi', aka' inang dakä' kodi' dahi anna inang ahang nei'.' " 16 Punno pa'kalemu di hao di Kalaena. Dai aha nabolinna nabeheingkea'. 17 Yato Atohang napainsangngiingkea'ne' Nabi Musa, ampo' pa'kalemunna anna katahpa'anna Puang Alataala tatahimboa' nei' ungngolai Puang Yesus, To Dilanti' la Mepasalama'. 18 Dake' aha moi poro la mesa tau ang hali ungngita Puang Alataala, supung Änä' samboana ang sinnoa siang Puang Alataala Ambena anna matama liu kasikenteanna. Dianto ang mampepaitaing umba noa setonganna Puang Alataala pano di kita'. 19 Ingkänna to pambahananna to Yahudi yaho di Yerusalem unsuo sangngaka-sangngaka imang sibaha peänä'anna Lewi ang senga' mao pano di Yohanes do nakutanai naoatee, "Mennao inde setonganna?" 20 Nasindohoing natimba' Yohanes naoatee, "Tadiaä' to Dilanti' la Mepasalama'." 21 Nakutanai salang naoaintee, "Ponna noa nee, ya' mennao? Nabi Eliarakako?" Natimba' bung Yohanes naoatee, "Tadia." Nakutanai bumi naoaintee, "Dioraka inde Nabi ang la sule?" Natimba' bumi Yohanes naoatee, "Tadia." 22 Naoa bumintee, "Ponna noa yatoo, ya' tula'ingkang mennao setonganna anna kiinsangngi kitula'ing pano di tau ang mansuoang, ke kihingnging tula'mu didiona kalaemu." 23 Natimba' Yohanes naoatee, "Kodi'mito indee ang puha natula' lohpo' Nabi Yesaya naoatee, 'Aha tau kakoha-koha di hao di ongeang makä'däng naoatee: Pamarohoing lalang ang la naola Puang.' " 24 Di alla'na yato tau ang disuo umpellambi'i Yohanes aha sangngaka-sangngaka to Farisi. 25 Sika mekutana bumi naoatee, "Ponna ke tadiao To Dilanti' la Mepasalama', tadiao Nabi Elia, tadia burako Nabi ang puha didandi la sule, ya' akana mantero'o?" 26 Mentimba'mi Yohanes naoatee, "Kodi' supung mantero'ä' umpake uhai. Ampo' yalingnga' di alla'-alla'mu dinoa aha mesa tau ang daia' ungnginsang. 27 Dianto ang sule mampelolaiä', ampo' moi la mensabua' pälli'ä' di olona, datukä' sihatang." 28 Kaha-kaha yatoo dahi di hipe di Bohto Betania, tando di katimbingang allona Salu Uhai Yordan ang naongei Yohanes mantero'. 29 Tahpana marondonna Yohanes ungngita Puang Yesus sule napellambi'i. Ya' ma'karang Yohanes naoatee, "Itaia', Dianto indoo Änä'na Puang Alataala napasihapang Änä' Domba ang la napake umpa'dai dosanna to lino. 30 Dianto yato ang hali kutula' dolu, la sule napelolaiä' ang ma'kuasa puha nei' andana kodi', aka' inang dakä' kodi' dahi anna inang ahang nei'. 31 Uhuna datoi ko kuinsang kuoate menna inde setonganna. Ampo' setonganna nasuhung suleä' mantero' umpake uhai anna malaia' ungnginsang to Israel ungngoate menna Yatoo." 32 Nasa'bii toe' Yohanes naoatee, "Kuita toe' Inaha Masero tuhung yaho mai di langi' sinnoa dangang-dangang menghampo yaho di hahona anna tohhoi. 33 Donetoo dake' kuinsang menna Yatoo. Ampo' inang puhaä' napa'karai Puang Alataala ang mansuoä' mantero' umpake uhai naoaingkä'tee, 'Ponna ke ungngitao Inaha Masero tuhung yaho mai di langi' anna tohhoi yaho di hahona mesa tau, ya' yato tau ang nakahampoi Dianto ang la metero' umpake Inaha Masero. ' 34 Anna yato Inaha Masero kuita si'dang lambi' kusa'bii kuoatee Dianto yatoo Änä'na Puang Alataala." 35 Marondonnai di hao bung Yohanes yato di ongeanna sibaha derua to pentindo'na. 36 Ungngitanna Puang Yesus liu, ma'karang naoatee, "Itai, Dianto indoo Änä'na Puang Alataala napasihapang Änä' Domba." 37 Yato derua to pentindo'na unghingngi aka ang natula' Yohanes, ya' le'ba'mi untindo' Puang Yesus. 38 Mensaileng Puang Yesus pano di kebo'na, ya' ungngitang yato to derua mentindo'. Nakutanaing naoaintee, "Aka umpeängnga'?" Sika mekutana salang naoatee, "Rabi, (bahtuanna: O Tuangkuhu), umba ungngonge tohho?" 39 Mentimba'mi Puang Yesus naoatee, "Maikoa' anna ungngita toboia' dio kalaemu." Donetoo umbai tehte' uhpa' maloe. Ya' maong sibaha-baha anna naitai ang naonge tohho lambi' bengi. 40 Di alla'na yato derua tau dianto ta Andreas, ullu'na ta Simon. 41 Napenandai siang ta Andreas le'ba' undaka' ta Simon anna naoaintee, "O Simon, puhamang sitammu yato Mesias." ('Mesias' sinnoa siang 'Kristus' bahtuanna: To Dilanti' la Mepasalama'.) 42 Sumule bung Andreas pano di Puang Yesus umposola ta Simon. Tahpana naita, ma'karang Puang Yesus pano di ta Simon, änä'na ta Yona, naoainte, "O Simon, la disangaio dio: 'Kefas.' " ('Kefas' sinnoa siang 'Petrus' ang bahtuanna: batu.) 43 Marondonnai nabohtung Puang Yesus la mao tama di Galilea. Yaling di pellaoanna lutama sitammu ta Filipus. Naoamintee, "O solasohong, maio tindo'ä'!" Ya' mentindo' siang. 44 Inde ta Filipus mesa to Betsaida, sola bohtona ta Andreas anna ta Petrus. 45 Pihsananna inde ta Filipus sitammu ta Natanael, naoamintee, "O leä, kilambi'mi yato Tau ang hali natula' Nabi Musa yaling di Suha' Masero, Yato ang nauki' ingkänna nabi! Dianto Puang Yesus, änä'na ta Yusuf, to Nazaret." 46 Ampo' natimba' Natanael naoatee, "Pake la aharakae' ang mapia sule di hao mai di Nazaret?" Natimba'mi Filipus naoaintee, "Ya' maio anna ungngitai kalaemu." Ya' le'ba' si'dang do naita. 47 Tahpana Puang Yesus ungngita ta Natanael sule, ma'tula'mi naoatee, "Itaia' indo tau dianto to Israel si'da-si'da ang tinahpa'." 48 Mekutanang ta Natanael naoatee, "Akana malaä' ungnginsang, Tuang?" Natimba'mi Puang Yesus naoaintee, "Mane la mao ta Filipus natambaio anna inang kuitamo di hao di hoi'na indo poang ara." 49 Ya' naoante Natanael, "O Tuang, Dionto Änä'na Puang Alataala anna Tomarayanna to Israel!" 50 Naoa salaminte Puang Yesus, "Supungka umpetahpa'ä' aka' kuoaingkotee inang kuitamo di hao di hoi'na poang ara? Ya' la ungngitake' kaha-kaha ang käyyäng puha! 51 Kutula'ingko setonganna la ungngitao langi' tibilläng, anna Kodi' inde Änä' to Lino la sihapangngä' eheng suruka ang la naola malaeka'na Puang Alataala mahka dai' mahka tuhung."
1 Tahpana kadongngallona aha pa'rame-rameang kakabengang di hao di Bohto Kana di Galilea. Donetoo di hao toe' indona Puang Yesus. 2 Anna dibahai toe' Puang Yesus sibaha-baha to pentindo'na ullumba yato kakabengang. 3 Mengeke' sika ma'rame-rame, ampo' sika kapuhaang angkoro'. Naoante indona pano di Puang Yesus, "O Änä'ku, kapuhaang angkoro'e' inde mai tau." 4 Natimba'mi naoatee, "Dakä' mala unsuo, Indo', aka' dake' lambi' tempona la kupalanda' kakuasaangku." 5 Ampo' inde indona umpa'karai yato to pantahiai naoaintee, "Babe tomande'i aka ang naoaingkoa'." 6 Donetoo di hao aha unnung buhso käyyäng ang si dipaongei uhai ang la dipembasei situhu' ada'na to Yahudi. Tandana käyyäng, mesa buhso sangngatu' lite' uhai tama. 7 Naoante Puang Yesus pano di to pantahiai, "Pangngihsi asangngia' ne buhso uhai lambi' punno." Ya' sika napangngihsi si'dang lambi' punno asang. 8 Ya' naoa bunte Puang Yesus, "Dinoa sengko'i sai'di' anna umbahai pano yato di olona pongkahana to pa'rame-rame." Ya' sika napanoa si'dang. 9 Nasändä'ing yato pongkahana to pa'rame-rame inde uhai ang mendahi angkoro'mi. Ampo' dai nainsang umba nakasulei, supung to pantahiai ang mangnginsang. Umpellambi'ing yato to kabeng ang muane 10 anna naoaintee, "O to bakahu, kabiasaanna tau si umpaenu'e' dolu to sulena angkoro' ang handang mammi'. Puhaitoo mane napaenu'i angkoro' biasa. Ampo' dio, to bakahu, umpobe'be-be'beirako dio angkoro' ang handang mammi' lambi' dinoa." 11 Dianto indee ang mepusa'-pusa' ang handang uhuna nababe Puang Yesus ang napalanda' di hao di Bohto Kana di Galilea. Yaling yato di tanda landa' si'da-si'dang kakuasaanna pano di to pentindo'na lambi' tuhtuang sika napetahpa'. 12 Puhai yatoo, le'ba'mi Puang Yesus naung di Kapernaum sibaha indona, siullu'na anna to pentindo'na anna tohho di hoi' sangngaka amo benginna. 13 Tahpana marungku'mi allo pa'rame-rameang Paskana to Yahudi, le'ba'mi Puang Yesus dai' di Yerusalem. 14 Ya' mentamang di Dasang Ada'na Puang Alataala ampo' ullambi'e' to pa'balu' yaling, menge umbalu' saping, domba anna dangang-dangang. Anna yaling toe' sika ohko' tau ang si umpasisapi'-sapi' doi'. 15 Ungngalang kondaling nababe pehahi' anna unghambaii yato ingkänna olo'-olo' ang yaling di Dasang Ada'na Puang Alataala, noa domba, noa saping. Noa tunne' meja ang si naongei to pansapi' doi' napasikatua' lambi' tisembu' asang yato doi'. 16 Anna ungkeaha'i to pa'balu' dangang-dangang naoaintee, "Ängkä'i asangngia' sohong ne aka-akammu! Daumpadahia' pasa' Dasang Ada'na Ambeku!" 17 Ya' sika nakalehaing pahsikolana aka ang tiuki' yaling di Suha' Masero naoatee, 'Matama si'da-si'da pa'kalemungku pano di Dasang Ada'mu sinnoa api ang pemala mangngande.' 18 Ampo' yato to pambahananna to Yahudi umbali-bali Puang Yesus naoaintee, "Babeingkang tanda ang mepusa'-pusa' anna malai kiinsang kioatee sihatang si'dao umbabe noa indee." 19 Natimba'mi Puang Yesus naoatee, "Tale-taleia' inde Dasanna Puang Alataala anna kupake'de' salai sumule yaling di tallu allona." 20 Sika naoa buntee, "Inde Dasang Ada'na Puang Alataala napake'de'ete' tau yaling di uhpa'pulo unnung pahiamanna anna pake la umperomi' buming Dio umpake'de' yaling tallu supu allona?" 21 (Ampo' setonganna ang aha yaling di pihki'na Puang Yesus dianto bätäng Kalaena. 22 Dahi tahpana tuho sumule Puang Yesus di hoi' mai di kamateang, nakalehaing inde pahsikolana yato aka ang puha natula'. Ya' sika umpetahpa'mi yato ang tiuki' yaling di Suha' Masero anna yato ang puha natula' Puang Yesus.) 23 Di tempona yahoke' Puang Yesus di Yerusalem menge umpakahoa' pa'rame-rameang Paskana to Yahudi, ya' tuhtuang mai'ding tau ang mampetahpa' pano aka' puhang ungngita tanda ang mepusa'-pusa' ang nababe. 24 Ampo' inde Puang Yesus dai tahpa umpetahpa' yatoii aka' ungnginsang inahanna ingkänna tau. 25 Anna dai mangki' dipainsangngi aka ang aha yaling di inahanna hupatau, aka' nalosa asang nei'.
1 Aha mesa to pambahananna to Yahudi yaling mai di alla'na to Farisi ang disanga Nikodemus. 2 Sule umpellambi'i Puang Yesus di bengi anna naoaintee, "O Tuang, kiinsang kioate tuangkuhuo ang nasuo sule Puang Alataala. Aka' dai aha mesa tau ang la mala umbabe tanda ang mepusa'-pusa' sinnoa ang hali umbabe ke dai naposolai Puang Alataala." 3 Natimba'mi Puang Yesus naoaintee, "Kutula'ingko setonganna dai aha moi poro la mesa tau ang la mala mentama di Kapahentaanna Puang Alataala ke dai dipadahi sala." 4 Mekutana bung Nikodemus naoatee, "Umbanne' la noa ke tobaha'mi tau la dipadahi sala? La malarakae' tau mentama sumule di kompenna indo anna mepadahi salai?" 5 Natimba'mi Puang Yesus naoatee, "Kutula'ingko setonganna ponna mesa tau dai dipadahi sala ungngolai uhai anna Inaha Masero, ya' daete' mala mentama di Kapahentaanna Puang Alataala. 6 Situhu' mentolinona hupatau dahi di hao mai di to baha'na, ampo' situhu' mendehatanna dahi di hao mai di Inaha Maserona Puang Alataala. 7 Daa umpusa' ke kuoaingkotee: pahallukoa' dipadahi sala. 8 Supung Inaha Masero ang mala mebea katuhoang bakahu. Yato Inaha Masero sihapang pepahi ang tisau diamo-diamo naola. Mala dihingngi yato pepahi, ampo' dai diinsang umba nakasulei bahtu' umba la naola." 9 Mekutana bung Nikodemus naoatee, "Umbanne' ne la noa pake la mala dahi?" 10 Natimba'mi Puang Yesus naoaintee, "Sanga mesao tuangkuhunna to Israel. Akana pake la dae dio ungnginsang kaha-kaha yatoo? 11 Kutula'ingko setonganna supung ma'tula'ang didiona aka ang puha kiinsang, anna kisa'bii aka ang puha kiita, ampo' daia' ungngaku untahimbo yato kasa'biangki'. 12 Umbangnga' dio la umpanoa umpetahpa' ke kitoroholoingkoa' kaha-kaha mendehatanna, aka' daia' ungngaku umpetahpa' ke kitoroholoingkoa' kaha-kaha mentolinona? 13 Dake' aha moi poro la mesa tau ang haling dai' di suruka, sehalinna Änä' to Lino ang tuhung yaho mai mentama inde di lino. 14 Umba napanoa Musa umpake'de' mesa ahhi anna napampadai'i yato ile ang natampa naonge di haoi di ongeang makä'däng, ya' la noa tuntone' Kodi' Änä' to Lino pahallu touä' Ko dipadai', 15 anna malai ingkänna tau ang mampetahpa' pano di Kodi' la ullambi' katuhoang sapano-panona." 16 Tandana käyyäng pa'kalemunna Puang Alataala pano di to lino, lambi' umbeho Änä' samboana, anna malai ingkänna tau ang mampetahpa' pano dai la tallang, ampo' la ullambi' katuhoang sapano-panona. 17 Aka' nasuhung Puang Alataala unsuo Änä'na mentama inde di lino, dianto dai sule untahungkung inde to lino, ampo' sule mampasalama'. 18 Ingkänna tau ang mampetahpa' pano daine' la ditahungkung, ampo' menna-menna ang dai mampetahpa' setonganna mellaonne' tahungkunna Puang Alataala yaling di katuhoanna aka' dai naaku mampetahpa' pano di Änä' samboana. 19 Yato tahungkunna Puang Alataala noa indee: tandaammi katahpa'anna Puang Alataala yaling inde di lino sihapang kamabayaang, ampo' nakärä'i puhane' to lino tontong yaling di kamalillingang aka' pemala lolo sika umbabe kakarakeang. 20 Aka' tau ang si membabe karake ungkahi'di'ete' nei' kamabayaang. Dai naaku ullumba yato kamabayaang aka' pemala tontong tibuni pembabe karakena. 21 Ampo' tau ang si membabe ang situhu' katahpa'ang ungkärä'iete'ne' kamabayaang anna malai tuhtuang tandaang yato pembabena dioatee naelo'i Puang Alataala. 22 Puhanna yatoo, le'ba'mi Puang Yesus sibaha pahsikolana lupano di Yudea anna sika tohhoi di hao sibaha-baha sangngaka-sangngaka masaena, lella' siang mantero'. 23 - 24 Donetoo dake' dipatama di tahungkung Yohanes to Pantero'. Menge tuke' nei' mantero' di hoi' di mesa ongeang disanga Ainon sidungku' Bohto Salim aka' di hoi' inde di ongeang mai'di timbu ang mahasa diongei mantero'. Lambi' mai'di tau sika sulei di hoi' pemala ditero'. 25 Donetoo aha sangngaka-sangngaka to pentindo'na ta Yohanes sibehta mesa to Yahudi didiona atohang kamabahahsiang ke la mengngoloi tau dai' di Puang Alataala. 26 Sika umpellambi'ing Yohanes anna ma'karai naoatee, "O Tuang, ungkalehaikake' yato tau ang hali unsibahaing di hipe di tando bete'na Salu Uhai Yordan, yato tau ang untuhoingkang dolu? Dinoa lella' toe' mantero' anna ingkänna tau le'ba'i nallumba." 27 Mentimba'mi Yohanes naoatee, "Dai maaka, aka' dai aha mesa tau ang la mala umbabe aka-aka siamo, ke dai napabei Puang Alataala. 28 Hali siangnga' unghingngi naonge ma'tula'ä' kuoatee, 'Tadiaä' To Dilanti' la Mepasalama', ampo' disuoä' sule kukadoluangngi.' 29 Hapanganna ang ungngampui mesa bahine ang la kabeng, dianto muane ang la nasialaing. Ampo' yato sammuanena, supunte'ne' ke'de' di hao di behinna ma'pehingngi. Anna kahsi liu ke unghingngii kamahanna yato muane ang menge dipakabeng. Noa tumä'to kodi'. Dinoa sundung liu kakahsiangku. 30 Inde ang kupasihapang muane ang la kabeng, Dianto ang la pahallu tuhtuang dipakeangka', ampo' kodi' pahallumä' ko tuhtuang dai dipakeangka'. 31 Menna ang sule yaho mai di suruka dianto ang mayahoang di ingkänna siamo. Ang sule yaling mai di lino inang to lino anna ma'tula' situhu' tula'na to lino, ampo' Puang Yesus ang sule yaho mai, Dianto ang inang mayahoang di ingkänna siamo. 32 Untula' kasa'bianna didiona aka ang puha naita anna ang puha nahingngi, ampo' dai aha moi poro la mesa tau ang mantahimbo yato kasa'bianna. 33 Ampo' pano di tau ang untahimbo yato kasa'bianna, ungngakuine' katahpa'anna Puang Alataala. 34 Aka' ang nasuo Puang Alataala Dianto ang umpalambi' ingkänna bahtakaranna, aka' Kalaena Puang Alataala umbeai Inaha Masero napasundung si'da-si'da. 35 Puang Alataala ang tapoambe ungkalemui si'da-si'da Änä'na anna puhang nabehoing ingkänna kakuasaanna pano. 36 Dahi menna ang mampetahpa' pano di Puang Yesus la ullambi' katuhoang sapano-panona, ampo' tau ang dai mantahimbo daine' la ullambi' katuhoang, supung tahungkunna Puang Alataala ang la nalambi'."
1 Donetoo nahingngi sangngaka-sangngaka to Farisi naoatee mai'di puhanne' to pentindo'na Puang Yesus ang natero' andana to pentindo'na Yohanes to Pantero'. 2 (Ampo' setonganna tadiaete' Kalaena Puang Yesus ang mantero', yatoete' pahsikolana.) 3 Tahpana nainsang Puang Yesus didiona kaha-kaha yatoo, ya' sika mengkalao siang umpellei Yudea sumule pano di Galilea. 4 Yaling yato di pellaoanna pahallu ungngolai Bohto Samaria. 5 Ya' sika lambi'mi pano di mesa bohto di hao di Samaria ang disanga Sikhar, sidungku' tampona Yakub ang namana'ing dolu pano di änä'na, dianto Yusuf. 6 Di hao yatoo aha mesa buyung ang nababe maang Yakub. Donetoo umbai tängngäng allo anna malupu liung mellao Puang Yesus, dianto anna mehileng di hao yato di behing buyung. 7 - 8 Tahpana le'ba'ine' pahsikolana tama di bohto do sika ungngalli andeang, ya' suleng mesa bahine to Samaria di hao yato di buyung la tumimba. Ma'tula'mi Puang Yesus pano naoatee, "O Tanta, malarakä' umbea uhai la kuenu'?" 9 Mentimba'mi yato bahine naoatee, "Akana la mane diannang aha to Yahudi la umpalau uhai pano di to Samaria?" (Aka' donetoo to Yahudi anna to Samaria dai sibea inaha.) 10 Mentimba'mi Puang Yesus naoatee, "Ke la ungnginsammone' pebeana Puang Alataala anna ungnginsang toi menna ang mampalauio dinoa, tantunte' anna la malau touo dio pano di Kodi' uhai mepatuho anna inang la kubeao." 11 Naoa bunte yato bahine, "O Tuang, umbang Dio la umpangngalai ne ang ungngoaintee uhai mepatuho, aka' dai aha pesengko'mu. Dia tuke' inde buyung manaung si'da-si'da. 12 La umpellondoi puharakako Dio peneneangki' Yakub ang mammana'ang inde buyung? Inde buyung dianto ang si napangngalai uhai kalaena Yakub dolu ang naenu' sibaha änä'na anna ingkänna patuhoanna." 13 Natimba' bung Puang Yesus naoaintee, "Menna-menna ang ungngenu' inde uhai la mahähängke' sumule, 14 ampo' pano di tau ang la ungngenu' uhai ang la kubea, dang aha la mahähäng lambi' sapano-panona. Anna yato uhai ang la kubea la sihapang timbu yaling di kalaena ang dai aha la mahti'-mahti'na ang mala mebea katuhoang ang lambi' sapano-panona. 15 Naoa bunte yato bahine, "O Tuang, ya' tungka beamä' ne uhai ang ungngoaing anna malai damä' mahähäng sala, lambi' damä' pahallu mosule-sule done." 16 Ma'kara bung Puang Yesus pano naoaintee, "Laoo do tambai muanemu anna sulekoa' sibaha." 17 Mentimba'mi naoatee, "Ampo' dä' kemuane, Tuang." Natimba' salang Puang Yesus naoatee, "Ahana inang tahpa' ne tula'mu ungngoatee,'Dä' kemuane,' 18 aka' setonganna puhamo kabeng pellima kale, ampo' ang unsibahaing dinoa tadia muanemu si'da. Dahi yaling di kaha-kaha indee kuangka' tahpa' tula'mu." 19 Naoa bunte yato bahine, "O Tuang, malesong pole' pano di kodi' dinoa kuoate mesao nabi. 20 Mengkalao di peneneangki' si menombaang yaho done di tanete, ampo' dioa' dio to Yahudi si ungngoaa'tee supunte' Yerusalem ang sihatang diongei menomba." 21 Naoa buminte Puang Yesus, "Pehingngiiä', kutula'ingko la lambi' tempona ingkänna tau la menomba dai' di Ambeta Puang Alataala dai yaho done inde di tanete anna datoi yaho di Yerusalem. 22 Dioa' to Samaria umpenombaikoa' ang kipenombai ampo' daia' ungnginsang mennae' setonganna, ampo' kami'-kami' to Yahudi menombaang kami' pano di Dia ang kiinsang si'da-si'da, aka' to Yahudi dianto ang napillei Puang Alataala la nakasulei To Pepasalama'. 23 Ampo' la lambi'mi tempona, anna yato tempona mala dioatee dahing dinoa! Moi dinoa to penomba ang setonganna menge natehte Inaha Masero umpenombai Ambeta situhu' katahpa'ang. Dianto indee to penomba ang napeäng Ambeta. 24 Puang Alataala dianto Inaha Masero, dahi supung mala napenombai tau situhu' katahpa'ang ungngolai petehtena Inaha Masero. 25 Ma'tula' bung yato bahine pano di Puang Yesus naoatee, "Kuinsang la sule To Dilanti' la Mepasalama' ang disangai toe' 'Kristus.' Ponna suleng, ya' la umpepainsangnging ingkänna-ingkänna siamo pano di kita'." 26 Naoaminte Puang Yesus, "Aka' Kodi'mi nei' indee ang lella' unsipa'karaing dinoa." 27 Donetoo sika sumuleing yato pahsikolana Puang Yesus yaling mai di bohto. Pusa'mi ungngita Puang Yesus lella' sipa'tula' mesa bahine, ampo' di alla'naii dai aha ang bahani mekutana pano yato di bahine naoatee, "Aka umpahallu, Tanta?" bahtu' mekutana pano di Puang Yesus naoatee, "Akana sipa'tula'rakoa' Dio inde bahine, Tuang?" 28 Pihsananna yato bahine umpellei tomande'mi timbaanna anna le'ba'i lumumpa' pano di bohto anna ma'karai pano di ingkänna tau di hao 29 naoatee, "Mairakoa' do taitai! Aha di hao done mesa tau ang mantula'i asangngingkä' ingkänna ang hali kubabe dolu. Umbai Diang ang disanga To Dilanti' la Mepasalama'?" 30 Lambi' ingkänna yato ihsi bohto le'ba' asang do ullumba Puang Yesus. 31 Donetoo lella' siang yato pahsikolana unsuo Puang Yesus mande naoaintee, "O Tuang, maio ande." 32 Ampo' mentimba' Puang Yesus pano diii naoatee, "Ahaeto Kodi' andeangku ang daia' ungnginsang." 33 Ya' laonang sikutana-tanai yato pahsikolana naoatee, "La aharakae' ang hali mambahaing andeang, naande?" 34 Ma'tula' bung Puang Yesus naoatee, "Andeangku diantoo untuhu'i ingkänna pangngelo'na ang mansuoä' sule, anna umpepuhaiä' ingkänna kähängangku ang puha napama'tantu. 35 Ungngoaa' diotee, 'Uhpa'ke' bulanna mane pepaheangngi,' ampo' kuoaingkoa' dinoa: pennenne'koa' lipu' anna ungngitakoa' inde mai tau sihapang pahe ang maheng anna malang dipepahe. 36 Napahandu'mi ingkänna to pentindo'ku ang dipasihapang to pepahe untahimbo sahona dianto kamasannangang unghimpung boa pengkähänna ang la umbaha to mampetahpa' pano di katuhoang ang lambi' sapano-panona, lambi' to pambubu' anna to pepahe la masannang sibaha-baha. 37 Yaling di kaha-kaha indee tahpa' yato kara to baha' ang naoatee, 'Senga' to pambubu' anna senga' ang mampepahe.' 38 Kusuokoa' umpepahe aka ang dai aha ungkähäng; tau senga' ang mangkähäng anna sulekoa' dio supu umpepahe boa pengkähännaii." 39 Mai'di liu to Samaria ang mampetahpa' pano di Puang Yesus aka' unghingngi kasa'bianna yato bahine ang naoatee, "Natula'i asangngingkä' ingkänna aka ang puha kubabe dolu." 40 Tahpana silambi' Puang Yesus yato ingkänna to Samaria, ya' sika malaung pano ke la malai tohhoke' di hao sibaha-baha. Ya' tohho si'dang di hao dongngallo masaena. 41 Donetoo tuhtuang mai'ding tau ang mampetahpa' pano aka' nahingngi tula'na. 42 Sika naoante pano yato di bahine, "Dinoa mampetahpa'mang, tadia aka' unghingngiang tula'mu, ampo' kalaeki' tubung kami' unghingngi tula'na anna kiinsang kioatee, Dianto To Pepasalama'na ihsinna lino." 43 Tahpana dongngallo Puang Yesus tohho di hao di Bohto Sikhar, ya' tahhi'mi lupano di Galilea. 44 (Inang puha natula' dolu naoatee, "Mesa nabi dai dipakeangka' di hao di bohtona toboe'.") 45 Tahpana lambi' pano di Galilea, ya' sika natammui manahpang tau di hao, aka' puha naita pembabena yaho di Yerusalem naonge anna pa'rame-rameang Paskanai to Yahudi. 46 Puhai yatoo, sumule bung Puang Yesus pano di Bohto Kana di hao di Galilea ang puha naongei umpapendahi angkoro' uhai. Di hao yato di bohto aha mesa to pengkähänna tomaraya ang makorong kahha' änä'na di hoi' di Bohto Kapernaum. 47 Tahpana napelele sule Puang Yesus di hao mai di Yudea, ya' le'ba'mi do natammui napalau ke la malai mao naung di Kapernaum do umpabono'ing yato änä'na ang makorong kahha'. 48 Ampo' ma'tula' Puang Yesus naoatee, "Ponna ke dakoa' ungngita tanda ang mepusa'-pusa', ya' dakoa' mampetahpa'." 49 Mentimba'mi inde to pengkähänna tomaraya naoatee, "Kalemuiä', Tuang, ke la malai ullumba akinna dake' mate." 50 Naoaminte Puang Yesus, "Laomote' aka' bono'mi änä'mu." Inde tau umpetahpa' si'da yato tula'na Puang Yesus anna le'ba'i. 51 Dake' lambi' naung anna natammuing sangngaka-sangngaka änä' buana naoaintee, "O Tuang, bono'mite' änä'mu!" 52 Mekutanang pano diii naoatee, "Tehte' sangngaka anna bono'i?" Ya' sika natimba'mi naoatee, "Di pehengi umbai tehte' mesa tängngä allo anna pihsa' pa'dai luhsunna." 53 Tahpa nakalehaing inde ambena änä' aka' tungka patunna liunto pehengi anna napa'tula'i Puang Yesus naoaintee, "Bono'mite' änä'mu." Ya' sika mampetahpa' asammi samai ang aha yaling di hapunna inde to pengkähänna tomaraya. 54 Dianto inde tanda ang mepusa'-pusa' ang kaderuanna nababe Puang Yesus di hao di Galilea tahpana sumule di hao mai di Yudea.
1 Tahpana yatoo le'ba'mi Puang Yesus dai' di Yerusalem aka' aha pa'rame-rameanna to Yahudi. 2 Yaho di Yerusalem aha limbeng ang yaling di basa Ibrani disanga 'Betesda,' sidungku' babana bohto mahoa' ang disanga 'Baba Domba.' Di behinna inde limbeng aha lima pentu'dungang 3 ang naongei mai'di to makorong: aha to buta, aha to hehpä' anna aha to makule. Sika ungngempei ke tisimbeng bung inde uhai. 4 Aka' si aha tempona malaeka'na Dehata tuhung yaho mai anna napatisimbengngi. Diamo to makorong ang handang dolu mentama yato di uhai lella' tisimbeng, ya' mala tahpa bono' di hao mai di koronna, moi korong aka siamo. 5 Di hao yato di behinna aha mesa muane ang tallumpulo kahuang pahiamanna makorong. 6 Naitang Puang Yesus yato tau matindo di hao di patindoanna anna nainsang naoatee masae liung makorong. Ya' nakutanaing naoaintee, "Ungngakuraka ke bono'o?" 7 Natimba'mi naoatee, "O Tuang, dai aha tau mangkalemuiä' tahpa mampatamaä' inde di uhai ke tisimbeng bumi. Aka' la mao bouä'to tama, ya' dakä' lambi' anna napendolui bumä' tau senga'." 8 Naoaminte Puang Yesus, "Kalehamo! Lolongngii alemu umbaha anna mellaoo." 9 Ya' kaleha siang donetoo aka' bono'mi. Ullolongngi siang alena anna nabahai le'ba' mellao. Donetoo sipatu allo katohhoang. 10 Dianto anna naoaminte to pambahananna to Yahudi, "Allo dinoa allo katohhoang. Dao mala do umbulle alemu!" 11 Ampo' natimba' naoatee, "Tau ang mampabono'ä' di langngena' dianto ang mansuoä' do umbaha inde aleku." 12 Nakutanaing naoaintee, "Mennakae' ne ang mansuoo?" 13 Ampo' inde tau ang mane puha bono' dai nainsang menna yatoo, aka' mentamang Puang Yesus di alla'-alla'na tau mai'di. 14 Pihsananna silambi'mi Puang Yesus di hao di Dasang Ada'na Puang Alataala naoamintee, "Dinoa bono'mo. Dahi daumbabe lolo kasalaang anna dao nahoa kamasuhsaang ang matingngi puhake'." 15 Ya' le'ba'mi inde tau anna napepainsangnging pano di to pambahananna to Yahudi naoatee Puang Yesusmitoo ang puha mampabono'. 16 Donetoo napahandu'mi to pambahananna to Yahudi umpeängnging lalang Puang Yesus anna malai nadahha aka' umpabono' tau di allo katohhoang. 17 Ampo' naoate Puang Yesus pano diii, "Mengkähäng lolo Ambeku lambi' allo dinoa. Dahi pahallu mengkähäng lolo touä' Kodi'." 18 Yato tula'na Puang Yesus tuhtuang umpakeaha' to pambahananna to Yahudi lambi' mopahtuyu sika la napatei. Ang napokeaha' to Yahudi dai supu aka' untehkai atohang didiona allo katohhoang, ampo' aka' unsanga toe' Kalaena Änä'na Puang Alataala, ang bahtuanna umpasinnoa Kalaena Puang Alataala. 19 Ma'karang Puang Yesus pano diii naoaintee, "Kutula'ingkoa' setonganna Kodi', Änä'na Puang Alataala, darä'te' la mala umbabe aka-aka siamo situhu' pahtuyungku tobou Kodi', ke dai puha kuita nababe Ambeku. Aka' aka ang puha nababe Ambeku dia tunto Kodi' kubabe. 20 Aka' pa'kalemunna Ambeku pano di Kalaeku lambi' napaitaiä' ingkänna kaha-kaha ang puha nababe Kalaena. Anna dai yato supu, ampo' la napaitai touä' nei' kaha-kaha ang käyyäng puha nei' andana yatoo, lambi' la pusa'koa' ungngita. 21 Aka' umba napanoa Ambeku umpatuho sumule to mate bahtu' mebea katuhoang, la kupanoa tunto Kodi' umbea katuhoang ang lambi' sapano-panona pano di diamo tau ang pemala kubea. 22 Tadiaete' Kalaena Ambeku ang la manghohto'. Ampo' ang la manghohto', dianto puhang nabeho pano di Kodi' Änä'na. 23 Napanoa yatoo Ambeku anna malai ingkänna tau mampa'käyyängngiä' sinnoa umpa'käyyängngi Ambeku. Pano di tau ang dä' mampa'käyyängngi datoete' umpa'käyyängngi Ambeku ang mansuoä' sule. 24 Kutula'ingkoa' setonganna menna-menna ang umpehingngii tula'ku anna mampetahpa' dai' di Ambeku ang mansuoä' sule, ya' ullambi'mi nei' katuhoang sapano-panona anna daine' la ditahungkung, ampo' lahpa'mine' di hao mai di kamateang lupano di katuhoang. 25 Kutula'ingkoa' setonganna la aha tempona, anna yato tempona mala dioatee dahing dinoa, naongei mai'di tau ang mate di mendehatanna la unghingngi tula'ku lambi' la sika tuho. 26 Aka' umba noa Ambeku nakasulei katuhoang, ya' napanoa tumä'to Kodi' lambi' nakasulei touä' Ko katuhoang. 27 Anna puhamä' nabehoing kakuasaang unghohto' ingkänna to lino, aka' Kodi' indee Änä' to Lino. 28 Daumpusa'a' unghingngi inde kaha-kaha ang la dahi, aka' la lambi' tempona ingkänna to mate la unghingngi kamahangku, 29 anna sohongngi di hoi' mai di ku'bu'na. Lambi' ang membabe mapia la ullambi' nei' katuhoang, ampo' ang membabe karake la ditahungkung nei'." 30 Napasilombung tula'na Puang Yesus naoatee, "Dä' mala umbabe aka-aka siamo ke la untuhu'iä' pangngelo'ku tobou Kodi'. Manghohto'ä' situhu' ang kuhingngi yaho mai di Ambeku, anna yato panghohto'ku maroho aka' dä' untuhu'i pangngelo'ku tobou Koo, ampo' untuhu'iä' Ambeku ang mansuoä' sule. 31 Ponna ke la unsa'bii tobouä' Ko Kalaeku, ya' daete' la napetahpa' tau yato kasa'biangku. 32 Ampo' aha ang senga' ang untula' kasa'biang didiona Kalaeku anna kuinsang kuoatee yato kasa'bianna tahpa'. 33 Puhamokoa' unsuo solamu mao do mekutana pano di ta Yohanes didiona Kalaeku, anna yato kasa'bianna Yohanes tahpa'. 34 Didiona kaha-kaha indee kutula'ingkoa' dai aka' pemalaä' untahimbo kasa'biang di hao mai di hupatau, ampo' pemalaä' anna dipasalama'koa'. 35 Yohanes dianto sihapang lampu ang puhpu makähhäng anna umpesa'dingngia' yato kamakähhänganna ampo' sampinehe' supu. 36 Ampo' aha tou Ko kasa'biangku didiona Kalaeku ang londo puha andana kasa'bianna Yohanes. Dianto didiona ingkänna pengkähängang ang puhaä' nabehoing Ambeku anna malai kukähäng. Pengkähängang yatoo dianto ang menge kubabe dinoa anna dianto ang mendahi kasa'biang dioate Ambeku ang mansuoä' mentama inde di lino. 37 Ang unsa'bii didiona Kalaeku dianto Ambeku ang mansuoä' mentama inde di lino. Moi kamahanna dake'a' aha unghingngi, londonang la umpehupa. 38 Anna yato bahtakaranna daia' tohho yaling di inahammu aka' dakoa' mampetahpa' pano di Kodi' ang nasuo sule. 39 Umpahehsakoa' Suha' Masero allo-allo aka' unsangaa' la malakoa' ullambi' katuhoang sapano-panona ke umbatakoa' Suha' Masero. Ampo' moinnakato umbatakoa' kasa'biang didiona Kalaeku yaling mai, 40 ya' dasiangnga' ungngaku sule mai di Kodi' anna malai ullambi' yato katuhoang sapano-panona. 41 Dä' pahallu napudi hupatau. 42 Anna kuinsangkoa' ahana inang dai aha pa'kalemummu pano di Ambeku Puang Alataala yaling di inahammu. 43 Kodi' ang sule yaling di sanganna Ambeku bilang dä'a' untahimbo, ampo' ponna aha tau ang sule yaling di sanganna toboe' bilang untahimboa' nei'. 44 Umbangnga' dio la umpanoa mampetahpa' ke supumokoa' pemala napudi solamu, ampo' daia'ne' ungngaku umpengkabela-belai membabe mapia anna malakoa' napudi Puang Alataala ang setonganna? 45 Daunsangaia' Kodi' ang la mampasalakoa' di olona Puang Alataala. Ampo' setonganna ang la mampasalakoa' dianto Nabi Musa ang mebea yato Atohang ang unghannuangnga' la mepasalama'. 46 Aka' ponna ke mampetahpa'koa' pano di Musa, tantunte' anna mampetahpa' toukoa'ne' pano di Kodi', aka' puha nauki' yaling di suha'na didioku. 47 Ampo' ponna ke daia' ungngaku umpetahpa' yato aka ang puha nauki' Nabi Musa dolu, ya' umbangnga' dio la umpanoa umpetahpa' ingkänna ang kutula'?"
1 Tahpana yatoo le'ba'mi Puang Yesus ullambang Le'bo' Galilea, bahtu' ang disanga Le'bo' Tiberias. 2 Lambi'na bete', ya' ungngitang mai'di liu tau mampentindo'i aka' puhang sika naita pembabena ang mepusa'-pusa', umpabono' to makorong. 3 Pihsananna dai'mi Puang Yesus di mesa tanete anna mohko'i sibaha-baha pahsikolana yaho. 4 Donetoo marungku'mi allo pa'rame-rameang Paskana to Yahudi. 5 Tahpana umbua' matanna Puang Yesus, ungngitaranne' mai'di liu tau sulei mallumba. Ya' ungngoaminte Filipus, "Umbang la dipangngallii andeang anna malai dipakandeing inde mai tau noa mai'dinna?" 6 (Ampo' inang nainsammi Puang Yesus aka ang la nababe. Supung ungkutanai kale ta Filipus aka' la napangngitai umba noa kapampetahpa'anna.) 7 Natimba'mi Filipus naoatee, "Ampo' moi la mosaho tau pa'sahtaungang dialliing andeang, datuke' la pantang inde pano tau mai'di moi poro napopantammi sisai'di'." 8 Mesa di alla'na pahsikolana ang senga' disanga Andreas, siullu'na Simon Petrus, ma'karang naoatee, 9 "Aha inde änä' muane ang umbaha lima roti saohko' anna derua bau saohko', ampo' la napoakangkae' inde pano tau mai'di?" 10 Naoante Puang Yesus, "Suo asangngi ne tau mai'di umpahapa' ohko'na." Di hao yato di ongeang ang sika naongei mai'di lohpo ang mahasa diohko'i. Ya' mohko' asammi yato tau mai'di umbai limang sa'bu muane mai'dinna, dake' diihsa' bahine anna änä'-änä'. 11 Pihsananna ungngalang yato roti Puang Yesus anna ma'kuhhu'sumanga'i dai' di olona Puang Alataala. Mane nasusa-susaing pano di tau mai'di. Yato bau nasusa-susa toe' napasiandeing. Ya' sika mandeing lambi' boho. 12 Tahpana boho yato tau mai'di, ya' ma'tula'mi Puang Yesus pano di pahsikolana naoatee, "Himpung asangngi ingkänna ang mela'bi. Dauntibeii." 13 Sika nahimpungnging yato ang mela'bi, ya' punnoke'ne' sampulo derua baki. 14 Tahpana naita yato tau mai'di inde pembabena Puang Yesus, ya' sika pusa'mi anna naoaite, "Ahana Diangnga'te' indee nabi ang masae liung diempei kasuleanna tama di lino." 15 Ampo' aka' nainsang Puang Yesus naoate sika pemala la napahsa mendahi tomarayannaii, lambi' le'ba' namesa-mesa mendende dai' di mesa tanete ang mahulla-hulla. 16 Tahpana tempu' allo tuhungnging pahsikolana Puang Yesus naung di behing le'bo', 17 mane sika dai'i di lopinna anna sika lambangngi la lubete' di Bohto Kapernaum. Donetoo malillimmi kalane aka' la benging, ampo' daloloke'ne' sule Puang Yesus umpelolai yato pahsikolana. 18 Menge sika ullambang le'bo', ya' merohong pepahi käyyäng lambi' aha bombang. 19 Tahpana umbai unnung kilomete' sika umbose lopinna umpellei behing le'bo', ya' sika ungngitaranne' Puang Yesus mellao yaho di haho uhai. Ya' sika mahea' liung. 20 Ampo' ma'kara Puang Yesus pano diii naoatee, "Daummahea'a'! Kodi'ete' indee." 21 Ya' sika mahasang inahanna napadai' di lopinna. Donetoo tahpa sika ullambi' siang bohto ang inang la nakalambi'i. 22 Marondonnai yato tau mai'di tohho loloke'ne' di hipe yato di ongeang ang napengkalaoi pahsikolana Puang Yesus. Anna sika nainsang naoatee inang mesa supu lopi ang aha di hipe pehengi, dianto ang napake pahsikolana le'ba', ampo' daine' mempola Puang Yesus. 23 Pihsananna suleng sangngaka-sangngaka lopi di hipe mai di Bohto Tiberias anna napatohhoi di behing le'bo' sidungku' yato ang puha naongei tau mai'di ungngande roti ang nakuhhu'sumanga'i Puang Yesus. 24 Tahpana sika naita yato tau mai'di dai aha Puang Yesus di hipe, noa tunne' pahsikolana, ya' sika dai'mi di lopinnaii anna le'ba'i bete' di Kapernaum do napeäng. 25 Tahpana yato tau mai'di silambi' Puang Yesus di hipe di tando bete'na Le'bo' Galilea, sika mekutanang pano naoatee, "O Tuang, tehte' sangngaka anna lambi'o sule done?" 26 Sika natimba'mi Puang Yesus naoaintee, "Kutula'ingkoa' setonganna nasuhung umpeäng lelengngä'a' dai aka' ungngitakoa' tanda ang mepusa'-pusa' ang hali kubabe, ampo' aka' halikoa' kupakande lambi' boho. 27 Daumpengkähängnga' aka' pemalakoa' supu ullambi' andeang mentolinona ang la puha anna la bosi, ampo' diare' pengkähängkoa' anna malakoa' ullambi' andeang mendehatanna ang dai aha la puhanna anna dai aha la bosi ang la mala mebea katuhoang ang lambi' sapano-panona. Yato andeang Kodi' inde Änä' to Lino ang la mambeakoa', aka' puhamä' nalanti' Ambeku Puang Alataala anna malai yato kubabe." 28 Mekutana bung yato tau mai'di naoatee, "Dahi aka ang la pahallu kibabe anna malaang umpamasannang Puang Alataala?" 29 Natimba' bung Puang Yesus naoaintee, "Noa indee pangngelo'na Puang Alataala: dianto pampetahpa'koa' mai di Kodi' ang nasuo mentama inde di lino." 30 Sika naoa buntee, "Ponna noa yatoo, ya' paitaiang tanda anna malaang mampetahpa' mating di dio. Babeingkang tanda ang mepusa'-pusa'! 31 Peneneanta dolu puha sika ungngande andeang ang disanga manna di hao di ongeang makä'däng, situhu' ang tiuki' yaling di Suha' Masero naoatee, 'Sika napakande roti ang tuhung yaho mai di suruka.' " 32 Ma'tula'mi Puang Yesus pano diii naoaintee, "Kutula'ingkoa' setonganna tadiaete' Musa ang mambeakoa' andeang yaho mai di suruka, ampo' Ambekuetee' ang mambeakoa', anna dianto yato andeang ang tahpa' si'da-si'da. 33 Aka' andeang ang mebea Puang Alataala, tuhung yaho mai di suruka anna dianto yato ang umbea katuhoang pano di to lino." 34 Sika naoantee, "O Puang, tungka pobea-beamang ne andeang ang ungngoaing." 35 Mentimba'mi Puang Yesus naoatee, "Kodi'mito indee andeang ang mepatuho. Menna ang sule mampellambi'iä' danne' aha la manono di mendehatanna lambi' sapano-panona; anna menna ang mampetahpa' pano di Kodi' danne' la mahähäng di mendehatanna lambi' sapano-panona. 36 Ampo' umba noa inang puhakoa' kutula'ing, dianto moinnakato ungngitamä'a' ampo' daia' ungngaku umpetahpa'ä'. 37 Ingkänna tau ang inang puhang napama'tantu Puang Alataala la mendahi to pentindo'ku la sika nalumbaä', anna tau yatoo dai la sika kupasule. 38 Aka' nasuhung tuhungngä' yaho mai di suruka, tadia anna umpembabeingkä' pangngelo'ku tobou Kodi', ampo' anna malaä' umpembabeing pangngelo'na ang mansuoä' sule. 39 Dianto anna malai ingkänna tau ang puha napama'tantu la mendahi to pentindo'ku inang dai aha la kuhang moi poro la mesa, ampo' la sika kupatuho asang sumule ke lambi'mi katämpä'anna lino. 40 Aka' inang dianto indee pangngelo'na Ambeku anna malai ingkänna tau ang puhang ungngita Änä' to Lino anna mampetahpa'i pano la ullambi' katuhoang sapano-panona anna la kupatuho sumule ke lambi'mi katämpä'anna lino." 41 Napahandu'mi to Yahudi momämmäng didiona Puang Yesus tahpana sika nahingngi naoatee, 'Kodi'mito indee andeang ang tuhung yaho mai di suruka.' 42 Sioa-oaintee, "Tadiarakae' inde Yesus, änä'na Yusuf ang tainsang liua', noa tunne' indona tainsang toua' nei'? Ampo' akana la naoae'tee, 'Tuhung yahoä' mai di suruka'? " 43 Ya' sika naoaminte Puang Yesus, "Daumpomämmängnga'. 44 Dai aha moi poro la mesa tau ang la mallumbaä' ke dai Kalaena Puang Alataala ang mansuoä' sule mambahaingkä' di hao mai, anna yato tau ang la mallumbaä' la kupatuho sumule ke katämpä'annang lino. 45 Aha tiuki' yaling di suha'na ingkänna nabi ang naoatee, 'Ingkänna tau la napaturu Puang Alataala.' Dahi tau ang mellaya' pano di pepaturunna anna mampehingngii la sule nalumbaä'. 46 Kaha-kaha noa yatoo daete' dioatee ahang tau ang hali ungngita Puang Alataala, aka' tau ang haling ungngita Puang Alataala supunte' Yato ang nasuo sule. 47 Kutula'ingkoa' setonganna ingkänna tau ang mampetahpa' la ullambi'ne' katuhoang sapano-panona. 48 Kodi'mito inde andeang ang mepatuho. 49 Moinnakato yato peneneammua' haling sika ungngande roti manna di hao di ongeang makä'däng, ampo' tontong sika ungngolai kamateang. 50 Ampo' daine' noa yato andeang ang tuhung yaho mai di suruka. Tau ang ungngande yato andeang daine' la mate. 51 Kodi'mito indee andeang ang mepatuho ang tuhung yaho mai di suruka. Inde andeang ang kuoaing dianto bale ang sule yaling mai di Kalaeku ang kubea pano di to lino. Kupanoa anna malai ingkänna tau ang mangngande la tuho lambi' sapano-panona." 52 Yato ingkänna to Yahudi sibehta-behta naoatee, "Umbane' are' indo la noa tau la mebea bale ang sule yaling mai di kalaena diande?" 53 Ma'tula'mi Puang Yesus pano diii naoaintee, "Kutula'ingkoa' setonganna ponna ke dakoa' ungngande baleku, Kodi' inde Änä' to Lino, anna ungngenu' hahaku, ya' inang dakoa' la ungngampui katuhoang ang setonganna. 54 Pano di tau ang ungngande baleku anna ungngenu' hahaku, ungngampui nei' katuhoang sapano-panona anna la kupatuho sumule ke katämpä'annang lino. 55 Aka' baleku dianto supu andeang ang setonganna, anna hahaku dianto supu uhai dienu' ang setonganna. 56 Menna-menna ang ungngande baleku anna ungngenu' hahaku la tohho yaling di Kalaeku anna la tohho touä' Kodi' yaling di kalaena. 57 Tuhoä' aka' Ambeku ang mansuoä' mentama inde di lino, aka' Dianto kasuleanna katuhoang. Ya' la noa tunto nei' ingkänna tau ang ungngande baleku la tuho aka' Kodi'. 58 Kodi'mito indee andeang ang tuhung yaho mai di suruka. Dä' sinnoa yato andeang ang hali naande peneneammua', aka' moinnakato anna sika naandei ampo' tontongke' ungngolai kamateang. Ampo' tau ang ungngande inde andeang ang kuoaing la tuho nei' lambi' sapano-panona." 59 Noanto inde ang naoa Puang Yesus naonge mengei mampakuhu yaling di pa'sambayangang di hao di Bohto Kapernaum. 60 Tahpana sika nahingngi to pentindo'na yato tula'na Puang Yesus, ya' mai'ding di alla'na ang mangngoatee, "Inde pepaturunna makahha' si'da-si'da! Dai aha ang la mambela mantuhu'i!" 61 Nainsang toboe' Puang Yesus naoatee to pentindo'na momämmäng aka' unghingngi pepaturunna. Lambi' ma'tula' naoatee, "Tisikurakakoa' dio unghingngi yato tula'ku lambi' pemalakoa' umpellei kapampetahpa'ammu? 62 Ya' akangnga'ne' la umbabe ke ungngitamä'a' Kodi' Änä' to Lino sumule dai' di ongeangku ang inang kukasulei dolu? 63 Setonganna Inaha Maseroetee' ang mebea katuhoang, tadiaete' kamatohoanna hupatau. Ingkänna inde ang kutula' mating di dioa' dianto tula'na Inaha Maserona Puang Alataala anna mala dioatee: tula' ang mepatuho. 64 Moinnakato noa aha siake'a' yaling di alla'-alla'mu ang dai mampetahpa'." (Natula' noa inde Puang Yesus aka' inang nainsammi mengkalao dolu menna yato tau ang dai mampetahpa' anna menna ang la mambalu'.) 65 Nalombungngike' tula'na naoatee, "Dianto suhunna anna kuoaingkoa'tee: dai aha moi poro la mesa tau ang la mallumbaä' ke dai Kalaena Ambeku mampama'tantu." 66 Mengkalao donetoo, ya' mai'ding di alla'na to pentindo'na ang mampensähä'i anna dang naaku mentindo'. 67 Mekutanang Puang Yesus pano yato di sampulo derua pahsikolana naoatee, "La mao turakakoa' dio umpelleiä'a'?" 68 Mentimba'mi ta Simon Petrus naoatee, "O Puang, umba salangkang la kiola? Aka' yato tula'mu dianto tula' ang la mebaha pano di katuhoang sapano-panona. 69 Anna inang kiinsammi anna kipetahpa' kioatee Dionto To Masero ang nasuo Puang Alataala mentama inde di lino." 70 Naoa bunte Puang Yesus, "Darakae' Kodi' tobou Ko ang mampilleikoa' to sampulo deruakoa'? Ampo' moinnakato noa yatoo, aha mesa di alla'mua' setang!" 71 (Ang nahoa inde tula'na Puang Yesus, dianto ta Yudas, änä'na ta Simon Iskariot. Aka' moinnakato anna mentama toine' di kamesaanna sampulo derua pahsikolana, ampo' inang nainsammi Puang Yesus naoate dianto ang la mambalu'.)
1 Puhai yatoo kalao-laong Puang Yesus di hao di Galilea. Dai naaku tohho di hao di Yudea aka' menge nasipeäng-peängngi to pambahananna to Yahudi la napatei. 2 Donetoo marungku'mi pa'rame-rameanna to Yahudi ang disanga pa'rame-rameang Mebansuli-suli. 3 Naoaminte arinna, "Pelleing inde bohto anna maoo pano di Yudea umpepaitaing pano di pahsikolamu aka ang si umbabe. 4 Aka' mesa tau ang pemala kainsangang daete' nababe membuni aka ang mala nababe. Ampo' napepaitarinte' pano di olona tau mai'di. Dahi ponna ke umbabeo ang mepusa'-pusa', ya' do pepaitaing di olona ingkänna tau di lino. Daumpembuni." 5 (Aka' datuke'ne' sika mampetahpa' yato arinnaii.) 6 Natimba'mi Puang Yesus naoatee, "Dake' lambi' tempoku mao dai' di Yerusalem, ampo' dioa' dio aha loloa' tempomu mao dai'. 7 Dakoa' dio nakahiri' to lino, ampo' Kodi' nakahiri'ä', aka' kusa'bii umba noa pembabe karakena. 8 Diare' laomokoa' dio dai' ullumba pa'rame-rameang. Kodi' dä' Ko la mao aka' dake' lambi' tempoku." 9 Noanto inde tula'na Puang Yesus pano di arinna anna tohhoine' di hao di Galilea. 10 Tahpana le'ba'i arinna dai' di pa'rame-rameang, mengkalu'du tunne' Puang Yesus namesa-mesa le'ba' melola dai'. 11 Menge mellao yato pa'rame-rameang, mengene' yato to pambahananna to Yahudi umpeäng leleng Puang Yesus naoatee, "Umbarea'ne' naongei?" 12 Laona tubunne' yato tau mai'di sikuti'-kuti' untula' Puang Yesus. Aha ang mangngoatee, "Tau mapia." Ampo' aha toe' ang mangngoatee, "Tadia tau mapia, aka' diaete' ang umpasähsä' lalang hupatau." 13 Ampo' dai aha moi poro la mesa tau ang bahani napekäyyängngi ma'tula' moinnakato nasa'ding mapia, aka' mahea' pano di to pambahananna to Yahudi. 14 Tahpana lehang matängngäng yato pa'rame-rameang Mebansuli-suli, ya' suleng Puang Yesus anna mentamai yato di tähämpä' Dasang Ada'na Puang Alataala mampakuhu. 15 Ya' pusa' asammi yato ingkänna to pambahananna to Yahudi anna sika naoaitee, "Akana pake malae' inde tau manähäng liu anna dae' aha mahsikola?" 16 Mentimba'mi Puang Yesus pano diii naoatee, "Inde pepakuhungku tadia pepakuhu Kalaeku, ampo' pepakuhunna ang mansuoä' sule. 17 Tau ang pemala ungnginsang pangngelo'na Puang Alataala la nainsang naoatee inde pepaturungku sule yaho mai di Puang Alataala, dai sule yaling mai di Kalaeku tobou Koo. 18 Tau ang mampakuhu situhu' pihki' kalaena, dianto tau ang pemala supu undaka' kakeangka'ang kalaena. Ampo' tau ang undaka'ing kakeangka'anna ang mansuo, dianto tau ang tahpa' tula'na anna dai aha pa'bulitu' yaling di inahanna. 19 Darakate' puhamokoa' natula'ing Nabi Musa pahentana Puang Alataala? Ampo' daia' ungngaku umpehingngii. Anna dinoa pemalakoa' umpateiä!" 20 Ma'karang yato tau mai'di naoatee, "Tahta'o! Pake mennaraka Dio la mampateio?" 21 Natimba' bung Puang Yesus naoatee, "Mesa supu pengkähängang ang kubabe di allo katohhoang ampo' dia tubungnga' dio umpopusa'. 22 Nabeakoa' atohang Nabi Musa didiona kapotilleang lambi' moi di allo katohhoang untillemokoa' tau. Setonganna yato atohang inang mengkalaoete' di hao mai di peneneantaa' dolune' andana Nabi Musa. 23 Dahi ponna mesa tau malae' ditille di allo katohhoang situhu' atohanna Nabi Musa, ya' akana keaha'koa' ke umpabono' si'da-si'daä' tau di allo katohhoang? 24 Daunghohto'a' tau senga' situhu' aka ang landa' ungngita, ampo' hohto'i situhu' katahpa'ang anna kapara-paraang." 25 Donetoo ahang sangngaka-sangngaka to Yerusalem situla'-tula' naoatee, "Tadiarakate' Diang inde tau ang pemala sika napatei? 26 Itarea', menge tomande' beba' ma'tula' anna dai aha moi la mesa tau ang bahani mansängkäi. Darakate' nainsang si'da-si'dang to pambahanantaa' naoatee, Dianto inde To Dilanti' la Mepasalama'? 27 Ampo' situhu' ang tainsangnga' dai aha mesa tau ang mangnginsang didiona kasuleanna To Dilanti' la Mepasalama', anna indene' tau tainsangnga' nei' umba nakasulei." 28 Donetoo menge mampakuhu Puang Yesus yaling di Dasang Ada', ya' ma'tula'mi napekäyyängngi naoatee, "Ungnginsang si'daraka umba kukasulei? Ampo' setonganna inde kasuleangku tadiaete' baha inahangku, ampo' nasuhung suleä' aka' aha ang mansuoä', anna Yato ang mansuoä' tahpa' si'da-si'da ampo' daia' ungnginsang. 29 Kuinsang Kodi' menna yato To Maroho, aka' Dianto ang kukasulei anna Dianto ang mansuoä' sule." 30 Donetoo yato tau mai'di sika pemala la unsahka Puang Yesus, ampo' dai aha moi la mesa tau ang mangnganti aka' dake' lambi' tempona. 31 Ampo' aha sia tunne' mai'di tau ang mampetahpa' anna ma'tula'i naoatee, "Ponna ke hapang mane la sulei yato To Dilanti' la Mepasalama', ya' umbai inang daete' la umbabe tanda ang mepusa'-pusa' londo puha nei' andana ang nababeng inde tau." 32 Yato to Farisi unghingngi tau mai'di sibehta-behta didiona Puang Yesus. Lambi' mopahtuyu sibaha kapala-kapala imang anna unsuoi yato sangngaka-sangngaka to pandaka Dasang Ada'na Puang Alataala do unsahka Puang Yesus. 33 Ma'tula'mi Puang Yesus pano di tau mai'di naoatee, "Sämpäi'dang supu la yalingngä' di alla'-alla'mua'. Dang masae anna la sumulemä' dai' di Dia ang mansuoä' sule. 34 La maokoa' sikapeäng undaka'ä' ampo' dä'a' aha la ullambi', aka' yato ongeang ang la kuongei daia' dio mala umpentama." 35 Sikutana-tanaing yato sangngaka-sangngaka to Yahudi naoatee, "Umbarakae' are' indo la naola anna la dae' mala diita? La aharakae' pahtuyunna mao pano di bohto makahao di alla'na tau senga' ang tadia to Yahudi anna mampaturui di hao? 36 Aka bahtuanna indo naoatee, 'La maokoa' sikapeäng undaka'ä' ampo' dä' aha la ullambi',' anna 'Yato ongeang ang la kuongei daia' dio mala umpentama'?" 37 Tahpana lambi' allo ang handang katämpä' yato di pa'rame-rameang, bahtu' mala dioatee allo ang handang matanna, ke'de'mi Puang Yesus di alla'-alla'na tau mai'di anna mekohai naoatee, "Menna ang mahähäng, maio lumbaä' anna kupaenu'o! 38 Pano di tau ang mampetahpa' pano di Kodi' aha Bahtakara Dehata ang naoatee, 'Yaling mai di inahanna la loleng timbu ang la mebea katuhoang.' " 39 (Ang napihki' Puang Yesus lambi' ma'tula' noa indee, dianto Inaha Masero ang la natahimbo ingkänna tau ang mampetahpa' pano. Aka' yato Inaha Masero dake' aha dipatuhungnging aka' dake' tiängkä' dai' di suruka Puang Yesus sitonda kamatandeang.) 40 Aha sangngaka-sangngaka tau ang umpehingngii yato tula'na Puang Yesus anna sika naoaitee, "Ahana inang Diante' indee yato Nabi ang didandi la sule." 41 Aha piha ang mangngoatee, "Umbai Diante' inde To Dilanti' la Mepasalama'!" Ampo' aha sia tunne' ang mangngoatee, "Pake umbanne' la noa To Dilanti' la Mepasalama' la sule di hao mai di Galilea? 42 Aka' yaling di Suha' Masero aha tiuki' naoatee To Dilanti' la Mepasalama' la sule yalingngete' mai di peänä'anna Tomaraya Daud di hao mai di Bohto Betlehem, bohtona Tomaraya Daud." 43 Donetoo kende'mi kasibehtaang di alla'na tau mai'di didiona Puang Yesus. 44 Aha sangngaka-sangngaka di alla'-alla'na pemala la unsahka Puang Yesus, ampo' moi mesa tau dai aha mangnganti. 45 Tahpana sumule yato to pandaka Dasang Ada'na Puang Alataala ang sika nasuo do unsahka Puang Yesus, ya' sika mekutanang yato kapala-kapala imang anna sangngaka-sangngaka to Farisi naoatee, "Akana daia' umbaha sule?" 46 Mentimba'mi yato to pandaka naoatee, "Mane diangki' unghingngi mesa tau mampakuhu noa yatoo!" 47 Mekutana bung yato to Farisi naoatee, "Umbai nabulingngi tumokoa' dio pepakuhunna! 48 La aharaka di alla'na to pambahanantaa' bahtu' kita' to Farisi ang mampetahpa' pano? 49 Kusanga dai la aha! Ampo' inde pano ingkänna tau ang dai ungnginsang Atohanna Musa lambi' mampetahpa' pano, ahana inang la tilaka nei'!" 50 Di alla'na yato sangngaka-sangngaka to Farisi aha ang disanga Nikodemus. Inde Nikodemus dianto ang hali umpellambi'i Puang Yesus. Ma'karang pano di solana naoatee, 51 "Oa' solasohong, situhu' Atohanna Musa ang tainsangnga', dai mala ditahungkung mesa tau ke dake' dihingngi anna diinsang aka ang sala nababe." 52 Sika natimba'mi naoaintee, "To Galilea turakako dio? Pahehsa manahpao Suha' Masero, lambi' la ungnginsang ungngoatee daete' aha mesa nabi la sule di hao mai di Galilea!" 53 Donetoo ingkänna tau sumule asammi pano di dasannaii.
1 Ampo' le'ba'ne' Puang Yesus bete' di Tanete Zaitun. 2 Tahpana marondonna di buhka' baya tama bumi Puang Yesus di Dasang Ada'na Puang Alataala. Ya' suleng mai'di liu tau mallumba. Umpapiang ohko'na Puang Yesus anna napahandu'i mampakuhu. 3 Suleng sangngaka-sangngaka to pampakuhu ada' anna to Farisi umposola mesa bahine ang sika nalambi' membabe tasampa' anna napake'de'i yaling di tängngä-tängngänaii, 4 mane sika ma'tula'i pano di Puang Yesus naoatee, "O Tuang, inde bahine aha tau mallambi' lella' sikamahoi tadia muanena. 5 Situhu' ang mepaturuing Nabi Musa, bahine ang noa indee pahallu disaleba'i batu lambi' mate. Dahi dinoa umba Dio noa situhu' pihki'mu, Tuang?" 6 (Nasuhung sika naoa aka' pemala sika umpeäng lalang anna malai unsahka Puang Yesus ke sala timba'i.) Ampo' dai aha ma'kara Puang Yesus, supung moluhku-luhku mangnguki' naung di tampo umpopeuki' hängkä'na. 7 Ampo' aka' tuhtuang sika napa'kutana-tanai, ya' umbua'mi bää'na anna ma'karai naoatee, "Mennakoa' ang unsanga kalaemu dai aha dosammu, ya' dionto ang handang dolu mala unsaleba' inde bahine." 8 Puhanna naoa yatoo, moluhku-luhku bung sumule anna mangnguki' boi naung di tampo. 9 Sika unghingnginna tula'na Puang Yesus, ya' laonang mono' simesa nakadoluangngi to baha'naii lambi' naderuarang supu Puang Yesus sibaha yato bahine ang menge moke'de'-ke'de' lolo di hao di ongeanna. 10 Ya' umbua' bung bää'na Puang Yesus anna ungkutanaii yato bahine naoaintee, "Umbae' sika naola yato tau mai'di? Dae' aha ang mantahungkungngo?" 11 Mentimba'mi yato bahine naoatee, "Dae' aha, Tuang." Naoa buminte Puang Yesus, "Mapiantoo. Ponna noa, ya' daturä'to Kodi' la mantahungkungngo. Diare' laomo anna damong umbabe sala bou dosa." 12 Ma'tula' bung Puang Yesus pano di tau mai'di naoatee, "Kodi'mito ballo yaling di lino. Menna ang mantindo'ä' dai la mellao yaling di kamalillingang ampo' la ungngampui ballo ang la mamballoi pano di katuhoang." 13 Sika naoante yato to Farisi, "Dinoa unsa'bii tobouo Dio Kalaemu. Ne kasa'biammu dai tahpa'." 14 Mentimba'mi Puang Yesus naoatee, "Moinnakato unsa'bii tobouä' Kodi' Kalaeku, ampo' inde kasa'biangku tahpa', aka' kuinsang Kodi' umba ang kukasulei anna umba la kuola. Ampo' daia' dio ungnginsang didiona yatoo. 15 Manghohto'koa' dio situhu' pihki' to lino, ampo' Koo Kodi', dä' Ko manghohto' noa yatoo pano di moi poro la mesamo tau. 16 Anna ponna ke manghohto'ä', ya' tahpa'ete' yato panghohto'ku, aka' dai kumesa, ampo' sibahaä' ang mansuoä' sule. 17 Yaling di Atohanna Musa aha tiuki' noa indee: Kasa'biang ang nasa'bii derua tau dianto ang diangka' tahpa'. 18 Dahi ponna noa yatoo, ya' tahpa'ete' disanga kasa'biang didiona Kalaeku, aka' deruang ang mansa'bii, dianto Kodi' Kalaeku anna Ambeku ang mansuoä' sule." 19 Sika mekutanang naoatee, "Umbaraka Dio naonge ambemu?" Mentimba'mi Puang Yesus naoatee, "Moi Kodi', londonang Ambeku daia' ungnginsang. Aka' ke la ungnginsangngä'a' nei', tantunte' anna ungnginsang toukoa' nei' Ambeku." 20 Ingkänna indee natula' Puang Yesus naonge mengei mampakuhu sidungku' pahti derema yaling di Dasang Ada'na Puang Alataala. Ampo' dai aha moi poro la mesa tau ang mansahka aka' dake' lambi' tempona. 21 Nalombungngike' tula'na Puang Yesus pano diii naoatee, "La maoä' lambi' la unsipeäng-peängngiä', anna yato ongeang ang la kuongei daia' dio mala ullumba. Ampo' lambi'koa' mate inang dai aha la diampungngi dosammu." 22 Sipa'kara-karang yato to pambahananna to Yahudi naoatee, "Umbai mopahtuyu la mentuyo lambi' naoatee yato ongeang ang la naongei mao daia' kita' mala talumba." 23 Ma'tula' bung Puang Yesus pano diii naoatee, "Dioa' dio sule yalingkoa' dio mai di lino, ampo' Kodi' tadiaä' Kodi' to lino. 24 Dianto suhunna anna kuoaingkoa'tee, 'Lambi'koa' mate inang dai aha la diampungngi dosammu,' aka' daia' ungngaku umpetahpa'ä' ungngoatee Kodi'mito indee To Dilanti' la Mepasalama'." 25 Sika mekutanang pano naoatee, "Mennarakako Dio setonganna?" Mentimba'mi Puang Yesus naoatee, "Dang aha kunanna la kupa'tula'ikoa'! 26 Setonganna mai'di si'da-si'da kaha-kaha didiomua' ang pemala kutula' anna kuhohto'. Ampo' umpehingngiiä' supu kabohtuanna ang mansuoä' sule, aka' Dianto ang tahpa' anna mala dipetahpa', anna ingkänna ang kuhingngi yaho mai dianto ang kupalambi' tama di lino." 27 Yato tau mai'di dai sika napähäng aka ang menge natula' Puang Yesus, dianto didiona Puang Alataala Ambena. 28 Dianto anna ma'tula'mi Puang Yesus pano diii naoatee, "Ponna puhamokoa' untoke' Änä' to Lino, dianto Kodi', dai' di kayu sitambeng, mane ungnginsangngia' pole' Kodi'mitoo indee Ang Tontong Aha. Anna la ungnginsang toia' umba noa dä' membabe situhu' pangngelo'ku ampo' mampakuhuä' situhu' aka ang puha napakuhuingkä' Ambeku. 29 Dianto ang mansuoä' sule anna tontongngä' naposolai lolo. Dä' aha napamesa aka' membabe loloä' situhu' pangngelo'na." 30 Puhanna natula' asang Puang Yesus ingkänna yatoo, ya' mai'ding tau mampetahpa' pano. 31 Ma'tula'mi Puang Yesus pano di to Yahudi ang mampetahpa'mi naoaintee, "Ponna ke umpentokei si'da-si'damokoa' pepakuhungku, ya' la kuangka' to pentindo'ku si'damokoa'too, 32 anna la ungnginsangkoa' aka ang tahpa' didiona Puang Alataala lambi' la dipabeba'koa'." 33 Sika mentimba'mi naoatee, "Kami' indee peänä'annaang Abraham anna dai aha di alla'ki' moi poro mesa tau ang mendahi sabua'. Dahi, aka ne nalahe' tula'mu ungngoate, 'La dipabeba'koa''?" 34 Naoa bunte Puang Yesus pano diii, "Kutula'ingkoa' setonganna tau ang umbabe dosa tontong naposabua' dosa. 35 Mesa sabua' daete'ne' tihekeng lolo yaling di kasanghapuang, ampo' änä' nei' tihekeng lolone' yaling. 36 Dahi noa tungnga' dio, ponna ke mampetahpa' si'da-si'dakoa' pano di Kodi' dianto Änä', ya' la kupabeba'koa', lambi' beba' si'da-si'dakoa'. 37 Kuinsang kuoatee peänä'annakoa' Abraham, ampo' aka' daia' ungngaku umpehingngii pepakuhungku, lambi' pemalakoa' umpateiä'. 38 Samai ang kuita nababe Ambeku, dia tunto Kodi' ang kutula'. Noa tungnga' dio aka ang napakuhuingkoa' ambemu, dia tungnga' dio umbabe." 39 Sika mentimba'mi naoatee, "Ambeki' dianto Abraham." Naoa sala buminte Puang Yesus, "Ponna inang änä'na si'dakoa' Abraham, ya' tantunte' anna la umpembabeingkoa' aka ang puha nababe Abraham. 40 Ampo' akaa' dio umbabe? Pemalakoa' umpateiä', moinnakatoo anna kupalambi'ingkoa' aka ang tahpa' ang kuhingngi yaho mai di Puang Alataala Ambeku. Anna nea' pembabemu daete'ne' aha nababe Abraham. 41 Dahi umpembabe toboingkoa' dio aka ang nababe ambemu toboua' dio." Sika mentimba'mi naoatee, "Tadiaang änä' bule. Supung mesa Ambeki' dianto Puang Alataala." 42 Sika naoa bumintee Puang Yesus, "Ke la inang änä'na si'dakoa' Puang Alataala, ya' tantunte' anna umpakamayaä'. Aka' Kodi' sule yahoä' mai di Puang Alataala; dä' sule aka' pangngelo'ku tobou Kodi', ampo' nasuhung suleä' aka' nasuoä'. 43 Akaboi anna daia' ungnginsang yato ang kutula'? Aka' inang daia' mala ungnginsang! 44 Aka' änä'namokoa' ambemu Pongkahana setang! Dianto to papateang mengkalao dolu anna si ungkahiri' katahpa'ang. Yaling di kalaena dai aha katahpa'ang. Si ma'loseng-loseng situhu' kau'na, aka' inang to pa'loseng-loseng anna ambena ingkänna to pa'loseng-loseng. Anna didionaa' dio, si ungkärä'i umbabe samai pembabe karakena. 45 Dahi dinoa, aka' kutula'ingkoa' katahpa'ang, dianto anna daia' ungngaku mampetahpa' pano di Kodi'. 46 Kusanga daia' aha di alla'mu ang la mala mantanda'ä' umbabe dosa. Dahi akaboi anna daia' ungngaku umpetahpa'ä' ke kutula'ingko yato aka ang tahpa'? 47 Tau ang mendahi petauanna Puang Alataala umpehingngiietee' ingkänna tula'na Puang Alataala, ampo' dioa' daia' ungngaku umpehingngii, aka' tadiakoa' petauanna." 48 Mekutanang yato ingkänna to Yahudi pano di Puang Yesus naoatee, "Salaraka ke kioaingkotee: Dionto ne mesa to Samaria ang napentamai setang?" 49 Mentimba'mi Puang Yesus naoatee, "Dä' napentamai setang, supung umpa'käyyängngiä' Ambeku, ampo' daia' dio ungngaku umpa'käyyängngiä'. 50 Dä' umpeäng lalang anna malaä' dipa'käyyängngi, ampo' aha ang mampeängngingkä' anna Dianto ang la manghohto'. 51 Kutula'ingkoa' setonganna tau ang untuhu'i pepakuhungku inang daine' aha la ungngolai kamateang." 52 Sika naoa buntee, "Dinoa kiinsang liung pole' kioatee napentamaio setang! Aka' ungngoae Diotee, 'Tau ang untuhu'i pepakuhungku inang daine' aha la ungngolai kamateang.' Ampo' akana matee' Abraham anna ingkänna senabiang dolu? 53 Dahi unsangarakako Kalaemu mayahoang puha andana Abraham anna senabiang ang puhang mate dolu? Bahtu' mennarakato la umpasinnoaing Kalaemu?" 54 Mentimba' bung Puang Yesus naoatee, "Ke la hapangannai umpa'käyyängngi tobouä' Kodi' Kalaeku, ya' setonganna dai aha kunanna. Ampo' ang mampa'käyyängngiä' dianto Puang Alataala Ambeku, ang unsanga Ambemu toua' dio, 55 moinnakato anna daia' dio ungnginsang. Ampo' kuinsang Kodi'. Hapanganna ke kuoaitee, dai kuinsang menna Yatoo, ya' losendä'te' disanga, kupensinnoaikoa'. Dahi kuoate dinoa, kuinsang si'da-si'da menna Yatoo anna kutuhu'i ingkänna tula'na. 56 Kahsi liu ambemua' Abraham tahpana la ungngita allo kasuleangku, anna yatoo puhang naita lambi' kahsi liu nasa'ding." 57 Sika mekutana bung yato to Yahudi naoatee, "Umbang Dio noa la hali sängkäo ungngita Abraham anna moi takanna'i limampulo pahiamammu?" 58 Mentimba'mi Puang Yesus naoatee, "Kutula'ingkoa' setonganna dolunna dahi Abraham, inang ahamä' Kodi' Ang Tontong Aha." 59 Ya' sika pantammi ungngala batu la nasisaleba'-leba'i, ampo' tahpa membuni Puang Yesus anna le'ba'i umpellei yato Dasang Ada'na Puang Alataala.
1 Menge mellao Puang Yesus, ungngitang mesa tau ang buta suka' dahinna. 2 Mekutanang pahsikolana pano di Puang Yesus naoatee, "O Tuang, akana butae' indo tau suka' dahinna? Ahanaraka aka' kasalaanna toboe', bahtu' kasalaannaraka to baha'na anna noai?" 3 Natimba'mi Puang Yesus naoatee, "Tadia aka' kasalaanna, tadia toi kasalaanna to baha'na; ampo' nasuhung butai anna malai tandaang kakuasaanna Puang Alataala yaling di kalaena. 4 Ingkänna pengkähänganna To mansuoä' pahallua' tapembabeing akinna mabayake'. Aka' mengeng la bengi anna dai tau mala mengkähäng. 5 Akinna dinnekä' di lino Kodi'mito ang mendahi ballo ang la umballoi ingkänna to lino." 6 Puhai ma'tula' Puang Yesus, ya' mentingkurung naung di tampo, mane napasiuyä'i lambi' menghehsä' anna naalai napapano di matanna yato to buta 7 anna naoaintee, "Laomo pendeä' pano di Limbeng Siloam." ('Siloam' bahtuanna: to disuo.) Ya' le'ba'mi inde to buta do mendeä'. Tahpana sumule, ya' paitang yato to buta, ampo' le'ba'mine' Puang Yesus. 8 Tahpana nasiita-itai sola bohtona anna tau senga' ang si mangngita dolu kapalau-lau, ya' situla'-tula'mi naoatee, "Diarakate' inde tau ang si biasa taitaa' mohko' kapalau-lau?" 9 Ahang piha tau ang mangngoatee, "Tungka diantoo." Ampo' aha toe' piha ang mangngoatee, "Tadiaete'. Ahanaete' sinnoa hupanna." Ya' ma'tula' tubunne' kalaena yato tau naoatee, "Kodi' si'dantoo." 10 Sika nakutanaing naoaintee, "Umbae' noa anna pake malao paita?" 11 Natimba'mi naoatee, "Tau ang disanga Yesus ungngala sai'di' tampo anna napapenghehsä'i, mane napapanoingkä' di matangku. Mane nasuoä' mao mendeä' pano di Limbeng Siloam. Ya' do mendeä' si'damä'. Puhai yatoo, ya' malamä' paita." 12 Sika nakutanai bumi naoatee, "Ya' umbang yato tau?" Natimba'mi naoatee, "Ya' dante' kuinsang." 13 - 14 Donetoo sipatu allo katohhoang naongei Puang Yesus umpapenghehsä' tampo ang napake umpapennenne' yato to buta. Dianto anna dibahang yato to buta dolu ang mennenne'mi pano di olona to Farisi aka' sika pemala napahehsa. 15 Mekutanang yato to Farisi pano, didiona umba noa anna malai paita. Ya' mentimba'mi naoatee, "Yato tau umpapenghehsä' tampo mane napadehke'i pano di matangku. Puhai yatoo, maomä' kudeä'i, ya' malamä' mennenne'." 16 Ahang sangngaka-sangngaka di alla'na to Farisi ang mangngoatee, "Daete' sule yaho mai di Puang Alataala yato tau, aka' dai umpa'käyyängngi allo katohhoang." Ampo' aha toe' piha ang mangngoatee, "Ya' umbanne' noa mesa to madosa la mala umbabe tanda ang mepusa'-pusa' sinnoa ang nababe?" Donetoo kende'mi kasibehtaang di alla'naii. 17 Sika mekutana salang yato to Farisi pano naoaintee, "Dahi umba dio noa pihki'mu didiona yato tau?" Mentimba'mi naoatee, "Dianto mesa nabi." 18 Ampo' yato sangngaka-sangngaka to pambahananna to Yahudi dai napetahpa' ke inang buta si'dai yato tau mengkalao dolu, dinoarang mane mennenne'i. Dianto anna sika napapetambaing to baha'na yato tau, 19 anna mekutanai pano naoaintee, "Tahpa' si'daraka inde änä'mu inang buta mengkalao dahi? Dahi umba noa anna malai paita dinoa?" 20 Mentimba'mi yato to baha'na naoatee, "Ahana inang änä'ki' indee anna inang buta mengkalao dahi. 21 Ampo' dai kiinsang umba noa anna malai paita dinoa anna datoi kiinsang menna ang mampapennenne'. Kutanai toboia' dio, aka' käyyämmi nei' anna nainsang tubunne' aka ang la natula'." 22 Nasuhung ma'tula' noa yato to baha'na, aka' mahea' pano di to pambahananna to Yahudi, ang puhang sipahtuyu-tuyu la ullahang tau mentama di pa'sambayangang ang ungngakui Puang Yesus naoatee, "Dianto To Dilanti' la Mepasalama'." 23 Dianto anna ma'tula'mi supu yato to baha'na naoatee, "Kutanai toboia' dio pano, aka' käyyämmi nei' anna nainsang tubunne' aka ang la natula'." 24 Ya' sika untambai salang yato tau ang buta dolu anna naoaintee, "Pa'tula'o dinoa di olona Puang Alataala didiona aka ang setonganna. Kiinsang kioatee yato tau ang mampabono'o mesa to madosa." 25 Mentimba'mi naoatee, "Ponna ungngoaa'tee 'Madosa yato tau,' ya' danto ko kuinsang. Supung kuinsang kuoatee butaä' dolu ampo' paitamä' dinoa." 26 Sika mekutana bung naoatee, "Aka nababe pano di dio lambi' malao paita?" 27 Mentimba'mi naoatee, "Puhamokoa' kutula'ing ampo' daia' ungngaku umpehingngii. Akana la pemala burakoa' ditula' salaing? Pemala turakakoa' dio mendahi to pentindo'na?" 28 Ya' sika nasitungo-tungoing anna naoaintee, "Dio tobou dio to pentindo'na. Kami' to pentindo'naang kami' Musa! 29 Kiinsang umba noa Puang Alataala puha umpa'karai Musa, ampo' didiona yato tau, daine' kiinsang hambu apinna." 30 Mentimba'mi naoatee, "Kukapusa'ikoa' la dai ungnginsang hambu apinna anna ungngitangnga' aka ang nababe pano di kalaeku. 31 Tainsangnga' umba noa Puang Alataala dai umpehingngii to madosa, ampo' pano di tau ang mampa'käyyängngi anna ang mampembabeing ingkänna pangngelo'na napehingngii nei'. 32 Mengkalao dolu dake' aha tahingngia' mesa tau la mala umpabono' to buta ang buta mengkalao dahi. 33 Ponna dai sule yaho mai di Puang Alataala yato tau, ya' daete' mala la umbabe aka-aka siamo." 34 Sika naoamintee, "Aka? Dio inde mesao to madosa si'da-si'da mengkalao dahi. Lungkang la umpaturuang?" Donetoo sika nahambai siang yaling mai di pa'sambayangang. 35 Napekahebang Puang Yesus yatoo. Pihsananna maong do napeäng anna nakutanaii naoaintee, "Umpetahpa'rakako Änä' to Lino?" 36 Mentimba'mi naoatee, "Mennakae' ne ang dioaing, Tuang? Painsangngiä' anna malai kupetahpa'." 37 Ma'tula'mi Puang Yesus pano naoatee, "Dai ungngita kale yato ang ungngoaing, ampo' mengemo sipa'kara dinoa, aka' Kodi'mite' indee." 38 Mentimba'mi yato tau naoatee, "Kupetahpa', Puang." Puhai naoa, ya' malimuntu'mi di tingngayona menomba. 39 Naoa buminte Puang Yesus, "Inde kasuleangku tama di lino dianto anna malaä' manghohto'. Suleä' umpapennenne' tau ang ungnginsang kalaena buta, sibaha umpakalesoing tau ang unsanga kalaena paita anna malai nainsang naoate buta di mendehatanna." 40 Yato tula'na Puang Yesus nahingngi sangngaka-sangngaka to Farisi ang di hao donetoo, lambi' sika mekutana pano di Puang Yesus naoatee, "Ponna noa nee, ya' unsanga touang kami' to buta?" 41 Sika natimba'mi Puang Yesus naoaintee, "Ke la dakoa'ne' inang unsanga kalaemu paita di mendehatanna, ya' mala dioatee dakoa' kekasalaang. Ampo' aka' unsangakoa' kalaemu paita, lambi' tontongkoa' kekasalaang."
1 Nalombungngike' tula'na Puang Yesus naoatee, "Kutula'ingkoa' setonganna ponna ke ahai tau ang mentama di hala domba, anna dai mangngola baba ang si biasa diola tama, ampo' lumelene' dai' di hala, ya' tau yatoo setonganna to pabokoetee' bahtu' tau karake. 2 Ampo' panone' di tau ang mentama mangngola baba, dianto yatoo to pangkambi'. 3 Pano di tau ang noa indee, la nabuhkeiinne' baba yato to pandaka anna malai naola tama. Inde tau la untambai simesa-mesa ingkänna dombana situhu' sanganna anna napasohongngi. Noa tunne' yato dombana la umpehingngii kamahanna yato to pangkambi'. 4 Ponna ke napasohong asammi yato ingkänna dombana, ya' mellaong yato to pangkambi' nakadoluangngi, anna yato dombana la mentindo' aka' nainsang napekamaha. 5 Ampo' pano di tau senga', daine' la napentindo'i yato domba, supung la sisähä'-sähä' napellei, aka' dai biasa nahingngi kamahanna." 6 Ingkänna indee natula' Puang Yesus pano diii yaling di pohapangang, ampo' dasiang sika napebahtuang aka yato ang natula'. 7 Nalombungngike' tula'na Puang Yesus umpakaleso yato pohapanganna naoatee, "Kutula'ingkoa' setonganna Kodi'mito indee sihapang babana yato hala domba. 8 Ingkänna to pampakuhu senga' ang mampendoluiä' sule diangka'ne' to paboko anna tau karake. Anna yato ingkänna domba dai napehingngii. 9 Kusulei salake' kuoatee: Kodi'mito indee baba. Menna ang mentama naolaä' dianto ang la salama' sihapang domba ang beba' lutama luyaling mai anna la ullambi' andeang. 10 Kasuleanna to paboko dianto anna malai maboko, papateang anna pakarakeang. Ampo' kasuleangku Kodi', dianto anna malai ingkänna tau ullambi' katuhoang anna yato katuhoang dai aha nakalala'i. 11 Kodi'mito indee to pangkambi' ang handang mapia. Ang dioainte to pangkambi' ang handang mapia dianto ang umbeho sungnga'na anna malai salama' yato ingkänna dombana. 12 Tau ang disahoi mangkambi', ang tadia puänna yato domba, la le'ba'ete'ne' lumumpa' umpellei yato domba ke ahai sule olo'-olo' peande. Lambi' yato domba la naande anna napasisähä'-sähä' yato olo'-olo' peande. 13 Nasuhung napanoa yatoo aka' supung nainsang untahimbo sahona. Dianto anna dang undakai manahpa yato pangkambi'na. 14 - 15 Kusulei salake' kuoatee: Kodi'mito indee to pangkambi' ang handang mapia. Umbehoä' sungnga'ku anna malai salama' yato pangkambi'ku. Aka' sika kuinsang yato ingkänna dombaku anna nainsang touä' nei', sinnoa nainsangngä' Ambeku anna kuinsang tou nei'. 16 Ahake' dombaku ang senga' ang dake' mentama di pa'mesaanna inde dombaku ang aha dinoa. Dia tuntone' yatoo pahallu kutehte anna sika la umpehingngii kamahangku, lambi' la sika ma'mesa toe' anna mempakoi tama inde di dombaku ang ahang dinoa untuhu'i mesa to pangkambi'. 17 Nakalemuiä' Ambeku aka' sadiaä' la umbeho sungnga'ku, mane kualai sumule. 18 Dai aha mesa tau la manghampa'iä'. Yato kubeho aka' pampemalangku tobou Kodi'. Ma'kuasaä' kubeho anna ma'kuasa touä' kuala sumule. Dianto indee durungang ang kutahimbo yaho mai di Ambeku." 19 Donetoo kende'mi kasibehtaang di alla'na to Yahudi aka' unghingngi tula'na Puang Yesus. 20 Lambi' ahang piha ang mangngoatee, "Daumpehingngiia' indo tau, aka' umbai napentamaiete' setang, ke dai tahta'!" 21 Ampo' aha toe' ang mangngoatee, "Daete' mala ma'kara noa indo tau ke napentamaii setang! La miorakae' setang umpapennenne' to buta?" 22 Yaho di Yerusalem ingkänna tau lella' umpakahoa' pa'rame-rameang Pengkakalehaang Pantabisang Dasang Ada'. Donetoo sipatu tempo kamadingingang. 23 Lella'ne' Puang Yesus ma'saleo-leo di hao di Serambi Salomo yaling di Dasang Ada'na Puang Alataala, 24 ya' suleng sangngaka-sangngaka to Yahudi ungkulimboi Puang Yesus anna sika mekutanai naoatee, "O Tuang, sangngakake' masaena la umpabata-bata loloang? Dinoa tula'ingkang setonganna ke inang Dio si'dang inde To Dilanti' la Mepasalama'." 25 Sika natimba'mi Puang Yesus naoantee, "Puha siamokoa' kutula'ing, ampo' daia' ungngaku umpetahpa'. Ingkänna pengkähängang ang yaling di sanganna Ambeku, dianto ang mendahi buhti pano di Kalaeku. 26 Ampo' daia' ungngaku umpetahpa' aka' dakoa' mentama di kamesaanna ingkänna ang kupasihapang dombaku. 27 Yato dombaku umpehingngii kamahangku anna sika napentindo'iä'. Anna sika kuinsang si'da-si'da. 28 La sika kubea katuhoang lambi' sapano-panona anna dai la sika tallang. Dai aha moi poro la mesa tau ang la manghampa'iä'. 29 Yato ingkänna dombaku dianto Kalaena Ambeku mambeaä' ang dai aha mantondong kakuasaanna. Dahi inang daete' aha ang la mangngala di hao mai di teyyena Ambeku. 30 Kodi' anna Ambeku mesaang." 31 Ya' pantang bung yato to Yahudi undohe' batu la unsaleba'i Puang Yesus. 32 Ampo' tahpa sika naoaintee Puang Yesus, "Ungngitangnga' mai'di liu kahängäng mapia ang kubabe ang napadurungngiingkä' Ambeku. Dahi, kähängang aka ang kubabe ang umpesalaingnga' lambi' la unsaleba'iä'?" 33 Sika mentimba'mi yato to Yahudi naoatee, "Tadia aka' ne pengkähängang mapia ang umbabe lambi' la kisaleba'io, ampo' aka' untula' tahuhuo sanganna Puang Alataala. Londonang aka' kiinsang mesa touo Dio tau biasa, ampo' akana la umpasinnoao Kalaemu Puang Alataala?" 34 Sika natimba' bung Puang Yesus naoaintee, "Darakate' aha tiuki' tula'na Puang Alataala yaling di Suha' Maseromua' naoatee, 'Diongnga'to indee dehata'? 35 Tainsangnga' para-para taoatee, aka ang tiuki' yaling di Suha' Masero la tontong lolo tahpa' lambi' sapano-panona. Dahi ponna Kalaena Puang Alataala unsangai 'dehata' pano di tau ang mampehingngii tula'na, 36 ya' akana untanda'ä'a' untula' tahuhu Puang Alataala aka' kuoatee, 'Änä'naä''? Anna inang napataniä' Ambeku anna nasuoä' tama inde di lino. 37 Ponna ke dä' umpembabeing kähängang ang napadurungngiingkä' Ambeku, ya' malato dä'a' umpetahpa'. 38 Ampo' aka' kupembabeing ingkänna yatoo, dahi petahpa'ia' yato aka ang kubabe, moinnakatoo anna daia' ungngaku mampetahpa' pano di Kodi'. Aka' yalinna yatoo la malaa' umpähäng umba noa naposolai loloä' Ambeku anna tohho yaling di Kalaeku; noa tumä' Kodi' tohhoä' yaling di Ambeku." 39 Donetoo yato to Yahudi pemalang sika unsahka Puang Yesus, ampo' le'ba' ungngalai Kalaena. 40 Mane le'ba'i lubete' di tando bete'na Salu Uhai Yordan, yato ang naongei dolu mantero' Yohanes to Pantero', anna tohhoi di hipe. 41 Suleing mai'di tau mallumba anna situla'-tula'i naoatee, "Daine' aha umbabe tanda ang mepusa'-pusa' Yohanes, ampo' ingkänna ang natula' didiona inde tau tahpa' asang." 42 Donetoo mai'di liu tau di hipe ang mampetahpa' pano.
1 Aha mesa tau ang disanga Lazarus, tohho yaho di Bohto Betania sibaha derua ullu'na, dianto ta Maria anna ta Marta. 2 (Inde Maria dianto mesa bahine ang hali umminnä'i bihti'na Puang Yesus umpake minnä'-minnä' bomammi' anna napahsii beluhä'na.) Pihsang tempo yato ta Lazarus, makorong maho. 3 Inde derua ullu'na umpasang Puang Yesus naoatee, "O Puang, inde ullu'ki' ang umpakamaya, makorong maho dinne." 4 Tahpana nahingngi Puang Yesus yato kaheba, ma'tula'mi naoatee, "Inde korong, katämpä'anna daete' la umbaha kamateang pano di Lazarus, ampo' la umpatandaang kamatandeanna Puang Alataala. Noa tunne' anna malai dipamatande Änä'na." 5 Puang Yesus inang umpakamaya inde tallu to siullu'. 6 Ampo' naonge napekahebai didiona kamakoronganna Lazarus, naangka'ike' Puang Yesus tohho di hoi' di ongeang ang naongei dongngallo masaena. 7 Puhai yatoo ma'tula'mi Puang Yesus pano di pahsikolana naoatee, "Maikoa' talao bou sumule dai' di Yudea." 8 Sika naoante yato pahsikolana, "O Tuang, mane di pihhang tiing anna sika pemalai tau yaho la nasaleba'io batu. Akana la mao burako dai' dinoa?" 9 Naoatee Puang Yesus, "Yaling di sangngallo aha sampulo derua tehte', dahi tau ang mellao di allo, daete'ne' la titero aka' naballoi nei' pesilona mata allo. 10 Ampo' tau ang mellao di bengi di tempo kamalillingang la titeroete'ne' pano di batu aka' dai aha mamballoi. Dahi daummahea'a', aka' sibahakingkea'." 11 Noanto inde tula'na Puang Yesus. Mane nalombungngi salake' tula'na naoatee, "Solasohonta Lazarus haheng. Ampo' la maoä' do kuheke." 12 Sika naoante pahsikolana, "O Puang, ponna ke malae' hahe, ya' bahtuanna la bono'etee'." 13 Ang napihki' Puang Yesus nasuhung naoate 'hahe,' dianto bahtuanna: mateetee', ampo' nasangane' pahsikolana hahe sinnoa biasa. 14 Dianto anna nasindohoing Puang Yesus naoatee, "Lazarus mateng. 15 Ampo' malanto dä' yaho anna malai ungngolai kaha-kaha indee la tuhtuang matamaa' kapampetahpa'ammu. Dahi dinoa talaomokoa' dai'." 16 Ma'tula'mi ta Tomas, ang si disangai toe' 'To Hambung,' pano di sola pahsikolana naoatee, "Maikoa' talao mempola di tuangkuhunta anna mateingkea' sibaha." 17 Lambi'na Puang Yesus dai' di Betania, ya' inang uhpa'mi benginna Lazarus puhanna diku'bu'. 18 Inde Bohto Betania sidungku' Yerusalem, umbai tallu supu kilo makahaona. 19 Mai'di to Yahudi ang sule yaho ullumba Marta anna Maria anna malai napakahanga ungngoloi kamateanna ullu'na. 20 Tahpana nahingngi ta Marta didiona kasuleanna Puang Yesus, ya' tahpa le'ba'mi do natammui, ampo' tohhone' ta Maria di hao di dasanna. 21 Ma'karang Marta pano di Puang Yesus naoatee, "O Puang, ke la dinneone' donetoo, ya' tantu anna daete' la mate inde ullu'ku. 22 Ampo' moinnakato noa, kuinsang si'da-si'da dinoa kuoatee aka ang la umpalau dai' di Puang Alataala tantu anna nabeao." 23 Ma'tula'mi Puang Yesus pano di ta Marta naoatee, "La tuhoete' sumule ullu'mu." 24 Mentimba'mi naoatee, "Kuinsang kuoatee inang la tuho sumule Lazarus ke dipatuho asammi to mate di allo katämpä'anna lino." 25 Ma'tula' sala bung Puang Yesus naoatee, "Kodi'mito indee ang mala umbea katuhoang pano di tau anna mala umpatuho sumule to mate. Tau ang mampetahpa' pano di Kodi' la tuho moinnakato mateng. 26 Anna tau ang tuhoke' ke mampetahpa'i pano di Kodi', inang dai aha la ungngolai kamateang di mendehatanna lambi' sapano-panona. Umpetahpa'raka indee?" 27 Mentimba'mi naoatee, "Io, Puang, kupetahpa' Dionto Änä'na Puang Alataala, To Dilanti' la Mepasalama' ang la tama inde di lino." 28 Puhanna ma'kara ta Marta, ya' le'ba' siang do untambai ta Maria nakuti' naoaintee, "Di hao dono indoo Tuangkuhunta, natambaio." 29 Nahingnginna yato Maria, napenandai siang ke'de' anna le'ba'i do untammui Puang Yesus. 30 Donetoo dake' lambi' tama di alla' bohto Puang Yesus. Di haoke' yato di aneanna bohto ang naongei sitammu ta Maria. 31 Yato tau mai'di ang sulei di hao di dasanna mampakahanga ungngita Maria tahpa napenanda-nandai le'ba'. Ya' sika melola tung nei' aka' nasanga la mao pano di ku'bu' do undusengngi ullu'na. 32 Ullambi'na Puang Yesus, ya' tahpa malimuntu'mi di olona menomba anna ma'karai naoatee, "O Puang, ke la dinneone' donetoo, ya' tantu anna daete' la mate inde ullu'ku." 33 Tahpana Puang Yesus ungngita Maria museng, sibaha yato tau mai'di ang nasibahaing dumuseng toe', ya' manahong inahanna naita anna masuhsa liu nasa'ding. 34 Mekutanang pano diii naoatee, "Umba umpangku'bu'ia'?" Sika mentimba'mi naoatee, "Maio, Puang, anna la ungngitai." 35 Ya' musemmi Puang Yesus. 36 Ma'tula'mi yato tau mai'di naoatee, "Itarea' tandana umpakamaya liu Lazarus!" 37 Ampo' aha sangngaka-sangngaka di alla'na yato tau mai'di mangngoatee, "Akae' anna mioe'ne' umpapennenne' to buta anna la dae' mala umpabono' Lazarus anna dai mate?" 38 Donetoo manaho bung inahanna Puang Yesus, mane maoi pano di ku'bu'na Lazarus. Yato ku'bu' dianto mesa leäng ang dilapa' batu käyyäng. 39 Ma'tula'mi Puang Yesus naoatee, "Kisu'ia' ne batu pelapa'na." Ampo' mentimba' ta Marta naoatee, "O Puang, bouri'mi aka' uhpa'mi allona puhanna diku'bu'!" 40 Naoante Puang Yesus pano di Marta, "Darakae' halimo kuoaintee: Ponna mampetahpa'o mai di Kodi', ya' la ungngitarakotee' kakuasaanna Puang Alataala." 41 Ya' sika nakisu'mi yato batu pelapa'na ku'bu'. Puhai yatoo mentongang Puang Yesus dai' di langi' anna ma'sambayangngi naoatee, "Kuhhu'sumanga' kuängkä' mating di Dio, Ambe', aka' umpehingngiimo palaungku. 42 Kuinsang kuoatee si umpehingngii lolo ingkänna palaungku, ampo' nasuhung kutula' noa indee anna malai inde mai tau ang aha dinne dinoa napetahpa' naoatee Dionto ang mansuoä' sule." 43 Puhanna ma'sambayang dai' di Ambena, ya' mekohang napekäyyängngi naoatee, "O Lazarus, sohongngo!" 44 Yato to mate sohong si'da yaling mai, tontongke' tibalung teyyena anna bihti'na anna noa toi lindona napoto' tuke'ne' pebalung. Ma'tula'mi Puang Yesus naoatee, "Alaiia' indo pebalunna anna malai beba' mellao." 45 Donetoo mai'di to Yahudi ang sule ma'tomate di hao di dasanna ta Maria ungngita yato kadahiang ang nababe Puang Yesus lambi' sika mampetahpa' pano. 46 Ampo' aha sangngaka-sangngaka tau di alla'na ang le'ba' pano di to Farisi unghahpo' yato aka ang mane puha nababe Puang Yesus. 47 Dianto to Farisi anna kapala-kapala imang anna umpaahai pa'limboang sibaha To Mahkeada' untula' didiona Puang Yesus. Sika naoatee, "Akangnga' inde la tababe? Aka' yato tau umbabee' mai'di kaha-kaha ang mepusa'-pusa'. 48 Ponna la tapabei loloa' napanoa, ya' la mampetahpa' asang ingkänna tau anna tuhtuang mai'dii to pentindo'na. Ponna noa yatoo, ya' la mahea' to pa'pahentana to Roma lambi' la umpahenta tantarana ungkarakei inde Dasang Ada'na Puang Alataala anna kita' toua' to Yahudi la nakarakei." 49 Ampo' aha mesa tau di alla'naii ang disanga Kayafas, ang setonganna handang pongkahana imang donetoo, ma'kara naoatee, "Dioa' dai aha aka-aka ungnginsang. 50 Darakaa' dio umpihki' tama di inahammu ungngoatee ahante' mesa tau dipatei andana la mate asangngingkea' ingkänna to Yahudi?" 51 (Inde ang natula' Kayafas setonganna dai sohong yaling mai di pihki' kalaena, ampo' donetoo mendahi handang pongkahana imang ang untula' lohpo' didiona kamateanna Puang Yesus ang la umpasalama' to Yahudi. 52 Anna tadia to Yahudi supu, ampo' yaling inde di kamateanna Puang Yesus lambi' dipopa'mesa ingkänna tau ang tisembu' yaling di lino ang la mendahi petauanna Puang Alataala.) 53 Mengkalao donetoo, mopahtuyung ingkänna to pambahananna to Yahudi la umpatei Puang Yesus. 54 Dianto inde Puang Yesus anna dang umpalanda' Kalaena di olona to pambahananna to Yahudi, lambi' le'ba' umpellei Yerusalem lunaung di Bohto Efraim ang sidungku' ongeang makä'däng anna tohhoi di hoi' sibaha ingkänna pahsikolana. 55 Donetoo marungku'mi allo pa'rame-rameang Paskana to Yahudi. Mai'di tau sulei di hoi' mai di bohto senga' ludai' di Yerusalem aka' pahallu umpamasero dolu kalaena mane malai umpakahoa' yato pa'rame-rameang. 56 Lella'mi sika umpeäng Puang Yesus. Tahpana sika ma'mesa-mesang yaling di Dasang Ada'na Puang Alataala, ya' sikutana-tanaing naoatee, "Umba dio noa pihki'mu, la sulerakae' inde Puang Yesus di pa'rame-rameang, daraka?" 57 Donetoo kapala-kapala imang sibaha to Farisi inang puhang umpasohong pahenta pano di hupatau naoatee, "Menna ang ungngita inde Yesus pahallu napenandai nahahpo' umba naongei anna malai disahka."
1 Tahpana la unnundang allona anna la dipahandu'mi pa'rame-rameang Paskana to Yahudi, le'ba'mi Puang Yesus dai' di Betania, bohtona ta Lazarus ang puha napatuho di hoi' mai di kamateang. 2 Lambi'i dai', sika natammuing anna natosule käyyängngi, natahiai ta Marta. Di alla'na ang mohko' mande donetoo dianto ta Lazarus sibaha-baha Puang Yesus anna to sule senga'. 3 Pihsananna suleng ta Maria ullumba Puang Yesus umbaha umbai setangnga lite' minnä-minnä' ang bomammi' si'da-si'da, disanga 'narwastu.' Inde minnä-minnä' dai aha bängki'na anna masu'li' allinna. Natolloiming bihti'na Puang Yesus, mane napahsii beluhä'na. Lambi' inde huäng dasang bomammi' si'da-si'da napobua' yato minnä'-minnä'. 4 Ampo' mesa di alla'na pahsikolana Puang Yesus ang disanga Yudas Iskariot, dianto ang la umbalu' Puang Yesus ke dako'mi, ma'kara naoatee, 5 "Akana dae' ne dibalu' minnä'-minnä' anna malai allinna disusa pano di to pemase-mase, aka' ke dibalu'i umbai pa'sahtaungang nasaho mesa tau allinna." 6 (Ma'tula' noa inde ta Yudas dai aka' ungkalemui si'da to pemase-mase, ampo' aka' si umbokoi doi' ang nabe'bei, aka' inde Yudas dianto to pambe'bei doi'na ingkänna sola pahsikolana.) 7 Naoaminte Puang Yesus, "Akana la unsängkäirako dio inde bahine ke napanoai? Aka' inde ang nababe sihapangngete' umminnä'i lohpo' bahkeku dolungku la mate. 8 To pemase-mase nei' dakoa' lengka' la sibaha lolo, ampo' Kodi' daingkea' la sibaha lolo." 9 Donetoo mai'di to Yahudi mangnginsang naoatee di hao di Betania Puang Yesus. Dahi sika le'ba'ing pano, ampo' tadia Puang Yesus supu la sika nalumba, ampo' pemala toe' sika ungngita Lazarus ang puha napatuho sumule Puang Yesus di hoi' mai di kamateang. 10 Dianto anna mopahtuyung kapala-kapala imang la umpatei toe' Lazarus, 11 aka' diaete' lambi' mai'ding to Yahudi umpellei pepakuhunnaii anna umpetahpa'i Puang Yesus. 12 Marondonnai yato tau mai'di ang sulei umpakahoa' pa'rame-rameang Paskana to Yahudi yaho di Yerusalem sika napekaheba naoatee yalimmi di pellaoang Puang Yesus ludai' di Yerusalem. 13 Ya' para-parang sika ungngala palapa mahäti', ang la naampa' naung di lalang tandana napakeangka', anna do natammuii sibaha kakahsiang, lella' siang sika koha naoatee, "Pudii sanganna Puang Alataala! La dibehe Inde ang nasuo sule, dianto Tomarayanna to Israel!" 14 Ullambi'mi mesa änä' keledai Puang Yesus, ya' napensakeing lambi' sundung pole' ang aha tiuki' yaling di Suha' Masero naoatee, 15 "Daummahea' ingkämmua' to Yerusalem. Itaia' suleng Tomarayammu umpensakei mesa keledai ang mahäti'ke'." 16 Donetoo dake' nainsang napebahtuang ingkänna pahsikolana yato aka ang dahi. Ampo' tahpana tuho sumule Puang Yesus di hoi' mai di kamateanna anna dai'i di suruka, mane sika napebahtuangngi pole' aka kalemba'anna yato ang tiuki' yaling di Suha' Masero didiona Puang Yesus. 17 Di alla'-alla'na yato tau mai'di aha piha ang puha ungngita Puang Yesus naonge umpatuhoi sumule ta Lazarus di hoi' mai di kamateang. Ya' sika untula'mi kasa'bianna didiona yatoo. 18 Dianto anna saundu' mai'ding tau pemala do unnenne'i Puang Yesus aka' unghingngi kaheba ang mepusa'-pusa' didiona yato ang puha nababe. 19 Ya' sioa-oaminte yato to Farisi, "Dang aha malaa' tababe. Ita siarea' dio, napentindo'i asammine' ingkänna to lino." 20 Yato ingkänna tau ang mao dai' di Yerusalem la menomba di tempo pa'rame-rameang, aha sangngaka-sangngaka di alla'na to Yunani. 21 Inde mai to Yunani le'ba' do umpellambi'i ta Filipus, to sule di hao mai di Betsaida di Galilea, anna sika naoaintee, "O Tuang, pemalaang sitammu Puang Yesus." 22 Inde ta Filipus le'ba' sala do umpainsangngi ta Andreas, mane sibahai mao do umpellambi'i Puang Yesus anna napainsangngi toi nei'. 23 Mentimba'mi Puang Yesus pano diii naoaintee, "Lambi'mi tempona dipalanda' kamatandeanna Änä' to Lino. 24 Kutula'ingkoa' setonganna ponna ke dai dilämmä' naung di tampo sallisa' batu pinamula sihapang ungngolai kamateang, ya' la tontong loloetee' sallisa'. Ampo' ponna ke puhang ungngolai kamateang, ya' la tuhtuang membea'etee'. 25 Menna ang ungkahimanangngi katuhoanna lambi' ungkahaoi kamadahhaang la bilang nakapa'daiete' yato katuhoanna; ampo' menna ang dai ungkahimanangngi katuhoanna yaling inde di lino, ya' la ullambi'ete' nei' katuhoang ang lambi' sapano-panona. 26 Tau ang pemala mendahi suoangku pahallu natindo' si'da-si'daä' anna malai sibaha loloang di umba-umba kuonge. Tau ang noa yatoo la napa'käyyängngi Ambeku. 27 Dinoa manaho si'da-si'da inahangku, dahi dai kuinsang aka ang la kutula'. Ampo' dä' mala malau dai' di Ambeku kuoate, 'Pakahaoingkä' inde kaha-kaha kamadahhaang ang la kuolai,' aka' nasuhung mentamaä' inde di lino anna malai kuolai inde kaha-kaha." 28 Nalombungngike' tula'na ma'tula' dai' di Puang Alataala naoatee, "O Ambe', pamatandei sangammu!" Puhanna yatoo, tahpa kahingngiammi kamaha yaho mai di langi' naoatee, "Puhang kupamatande sangangku anna inang la kupamatande lolo." 29 Yato tau mai'di ang aha di hao donetoo unghingngi yato kamaha anna sika ma'karai naoatee, "Ui kundängnga'!" Ampo' aha sia tunne' piha ang mangngoatee, "Tadia, umbai malaeka'naete' Puang Alataala mampa'karai!" 30 Ma'tula'mi Puang Yesus pano diii naoatee, "Indo kamaha kahingngiang tadia aka' kapahalluang Kalaeku, ampo' kapahalluammua'. 31 Dinoa lambi'mi tempona lino la dihohto', anna yato to pa'kuasa yaling di lino, bahtu' Pongkahana setang, la talong. 32 Anna Kodi', ponna ke dipadai'mä' di ongeang ang malängkä', ya' la kutambai asammi ingkänna tau nalumbaä'. 33 (Natula' noa indee naola umpakaleso umba la noa kamateanna.) 34 Sika ma'tula'mi yato tau mai'di pano di Puang Yesus naoatee, "Situhu' ang kiinsang yaling mai di Suha' Masero, ang dioainte To Dilanti' la Mepasalama' daete' aha la ungngolai kamateang lambi' sapano-panona. Dahi akana ungngoaitee pahallu dipadai' Änä to Lino di ongeang ang malängkä'? Menna ne ang ungngoainte Änä' to Lino?" 35 Sika natimba'mi Puang Yesus naoatee, "Sämpäi'dang supu la tohho kamabayaang yaling di alla'-alla'mua'. Dahi pellaokoa' akinna mabayake' anna dakoa' nakuasai kamalillingang, aka' menna ang mellao yaling di kamalillingang dai la nainsang umba la naola. 36 Pampetahpa'koa' pano yato di kamabayaang akinna ahake' yaling di alla'-alla'mua' anna malakoa' mendahi tau ang tuho yaling di kamabayaang." Puhanna ma'tula' noa yatoo Puang Yesus, ya' le'ba'mi membuni umpellei yato tau mai'di. 37 Moinnakato ma'kahupa-hupang tanda ang mepusa'-pusa' nababe Puang Yesus di olonaii, ampo' tontongke' dai sika naaku mampetahpa' pano. 38 Lambi' sundung pole' tula'na Nabi Yesaya ang naoatee, "O Puang, dai kanna' tau ang umpetahpa' kaheba ang kipepainsangnging. Anna pano di menna la umpatandaang inde kakuasaammu?" 39 Nasuhung tuhtuang dai sika mampetahpa' aka' inang hali toe' ma'tula' Puang Alataala ungngolai Nabi Yesaya naoatee, 40 "Puhang kupabuta matannaii, anna kupakala'bang inahannaii. Kupanoa indee andana paitai sibaha matanna, anna andana napähäng pihki'na. Aka' andana sumulei pano di Kodi' lambi' kupabono'." 41 Ma'tula' noa indee Nabi Yesaya aka' puhang ungngita kakuasaanna Puang Yesus anna inang si natula' lolo. 42 Moinnakato noa yatoo, mai'di to Yahudi ang mampetahpa' pano, moi di alla'na to pambahanannaii. Ampo' dai sika bahani naakui di olona tau mai'di, aka' mahea' pano di to Farisi la daine' sika napabei mentama di pa'sambayanganna. 43 Aka' sika nakärä'i puha nei' napa'käyyängngi hupatau andana la napa'käyyängngi Puang Alataala. 44 Ma'karang Puang Yesus napekäyyängngi naoatee, "Tau ang mampetahpa'ä' setonganna tadiaete' Kodi' supu ang napetahpa', ampo' Yato toete' ang mansuoä' sule. 45 Anna menna ang mangngitaä' ungngita toe' ang mansuoä' sule. 46 Tamamä' inde di lino sihapang kamabayaang anna malai tau ang mampetahpa'ä' dai la tuho yaling di kamalillingang. 47 Pano di tau ang ungnghingngi pepaturungku ampo' dai naaku napembabeing, tau yatoo la ditahungkung, ampo' tadia Kodi' ang la mantahungkung. Aka' kasuleangku tama di lino, dä' la untahungkung to lino, ampo' sika la kupasalama'. 48 Pano di tau ang dä' mampetahpa' anna dai naaku untahimbo tula'ku, tau yatoo la ditahungkung ke lambi'mi allo katämpä'anna lino, situhu' tula' ang haling kupepainsangnging. 49 Aka' inde ang kutula', tadiaeto Ko tula' Kalaeku, ampo' tula'naete' Ambeku ang mansuoä' sule. Anna Dianto ang mampahe'ä' umpalambi' tula' ang pahallu tama inde di lino. 50 Anna kuinsang kuoatee yato pepahe'na la mebea katuhoang sapano-panona. Dianto anna kupalambi'mi situhu' aka ang puha napaturuingkä' Ambeku."
1 Donetoo di tempona la sangngalloke' anna lambi'mi allo pa'rame-rameang Paskana to Yahudi, inang nainsammi Puang Yesus naoatee dang masae anna lambi'mi tempona umpellei inde lino anna sumulei dai' di Ambena. Umpakamaya liu ingkänna tau ang mendahing petauanna anna inang la napakamaya lolo lambi' kapuhaanna lino. 2 Lella' Puang Yesus anna pahsikolana sika mande sibaha-baha, ya' inang napatamaminne' pihki' tahuhu Pongkahana setang di inahanna ta Yudas, änä'na Simon Iskariot, la umbeho Puang Yesus pano di tau ang la mampatei. 3 Nainsang Puang Yesus naoatee pano di Kalaena puhang nabeho asangnging ingkänna kakuasaang Ambena. Nainsang toi naoatee sule yaho mai di Puang Alataala anna inang la sumule bou dai'. 4 Dianto anna ke'de'mi mane ungngalaii kaya' kalambe'na. Puhai yatoo, ungngalang handu' anna napensangke'ing di ähä'na. 5 Mane umpangngihsii mesa loyang uhai anna mengkuntu'i umbasei simesa bihti'na pahsikolana. Puhai nabasei, ya' napahsiing umpake yato handu' ang napensangke'ing di ähä'na. 6 Tahpana la umbasei tuminne' bihti'na Simon Petrus, ya' ma'karang Simon Petrus naoatee, "O Puang, daine' pole' aha lalang la umbaseiingkä' bihti'ku!" 7 Natimba'mi Puang Yesus naoaintee, "Inde ang kubabe dinoa, dake'te' ungnginsang umpebahtuang, ampo' mane la ungnginsang ke dako'mi." 8 Ma'tula' bung Petrus naoatee, "Ahana inang dai mala la umbaseiingkä' bihti'ku lambi' sapano-panona, Puang!" Natimba'mi Puang Yesus naoaintee, "Ponna ke dai kubaseiingko bihti'mu, ya' daeto dio aha bahemu yaling di pengkähängangku." 9 Ma'tula' bung Simon Petrus naoatee, "Ponna noa yatoo, Puang, ya' daa bihti'ku supu umbasei, ampo' basei toingkä'ne' bää'ku anna teyyeku!" 10 Natimba' bung Puang Yesus naoaintee, "Tau ang puhang mendio' dante' pahallu mendio' sala. Aka' bahahsing kalaena, supurantee' pahallu umbasei bihti'na. Noa tungnga' dio, setonganna bahahsimokoa', ampo' dakangkoa' bahahsi asang." 11 (Nasuhung naoate Puang Yesus, 'setonganna bahahsimokoa', ampo' dakangkoa' bahahsi asang,' aka' inang nainsammi menna yatoo ang la mambeho pano di tau ang la mampatei.) 12 Tahpana puha Puang Yesus umbasei bihti'na pahsikolana, ya' umpakeng sumule kaya'na, mane mohko'i anna ma'karai pano diii naoatee, "Ungnginsandakaa' aka ang mane puha kubabe mating di dioa'? 13 Unsangaiä'a' Tuangkuhu anna unsangai touä' Dehata. Anna inang noa si'da yatoo. 14 Dahi, aka' puhamokoa' kubaseiing bihti'mu, Kodi', ang unsanga Dehata anna Tuangkuhummu, ya' pahallu toukoa' dio sitahiai mesa anna mesa. 15 Nasuhung kubabe noa indee, anna malaia' umpadahi pohapangang lambi' membabe toukoa' dio situhu' aka ang puha kubabe. 16 Kutula'ingkoa' setonganna mesa sabua' daete' mala la umpelondoi pongkahana. 17 Ponna ke ungnginsang asammia' ingkänna indee anna umpembabeing, ya' la kahsikoa' aka' nabehekoa' Puang Alataala. 18 Ingkänna inde ang kutula', dai didiona ingkämmua'. Kuinsang tobou Kodi' menna ang puha kupillei, ampo' pahallu dipasundung aka ang tiuki' yaling di Suha' Masero ang naoatee, 'Tau ang kusibahaing mande dianto ang la mampa'baliä'.' 19 Ingkänna yatoo kupainsangngi lohpo'koa' akinna dake' dahi anna malai ponna ke dahing dako', ya' la ungnginsangnga' ungngoatee, Kodi'mito indee To Tontong Aha. 20 Kutula'ingkoa' setonganna menna ang untahimbo tau ang kusuo, ya' bahtuanna natahimbo touä' nei', anna menna ang mantahimboä', ya' bahtuanna untahimbo tou nei' Ambeku ang mansuoä'." 21 Puhanna ma'kara noa yatoo Puang Yesus, ya' manaho liung nasa'ding inahanna. Ma'tula' sala bumi naoatee, "Kutula'ingkoa' setonganna aha mesa di alla'mua' ang la mambalu'ä' pano di tau ang la mampateiä'." 22 Yato ingkänna pahsikolana sinenne'-nenne'i aka' sika naoatee yaling di inahanna, "Menna ami indo ang naoaing?" 23 Mesa di alla'na pahsikolana Puang Yesus ang handang napakamaya mohko' di behinna. 24 Dianto inde ang nakahubi Simon Petrus anna nasuoi mekutana pano di Puang Yesus naoaintee, "Kutanaire, leä, menna ne ang naoaing." 25 Mendungku' tatoong yato pahsikola anna mekutanai napaela' naoatee, "Mennae' ne ang ungngoaing, Puang?" 26 Natimba'mi Puang Yesus napaela' naoatee, "Diamoto tau ang la kubea inde roti ke puhang kutomme' naung inde di kahti, dianto yatoo." Ya' ungngala si'dang roti Puang Yesus mane natomme'i naung yato di kahti, mane nabeai pano di ta Yudas, änä'na Simon Iskariot. 27 Sipatu donetoo, ya' nakuasai siang Pongkahana setang ta Yudas. Naoaminte Puang Yesus, "Penandaing babei dinoa aka ang pemala la umbabe." 28 Ampo' dai aha moi poro la mesa di alla'na yato ingkänna pahsikolana ang nasibahaing mande ang mangnginsang aka yato bahtuanna tula'na Puang Yesus pano di Yudas. 29 Aha di alla'naii ang mansanga Puang Yesus unsuo Yudas la ungngalli kapahalluang ang la sika napake ma'rame-rame. Aha toe' ang mansanga disuo unsusa doi' pano di to pemase-mase, aka' inde ta Yudas dianto to pambe'bei doi'naii. 30 Puhanna naande yato roti Yudas, ya' sohommi anna le'ba'i. Donetoo benging. 31 Tahpana le'ba' ta Yudas, ma'karang Puang Yesus naoatee, "Dinoa mengeng la dipamatandeä' Änä' to Lino. Anna yato Puang Alataala la dipamatande yaling di aka ang la dahi pano di Kalaeku. 32 Puhanna dipamatande Puang Alataala ungngolai yato ang la dahi pano di Kalaeku, ya' la napamatande touä' nei' Puang Alataala umpake kakuasaanna. Anna indee la baha' dahing. 33 Oa' änä'ku, dang masae anna la sisähä'mingkea'. La umpeängngä', ampo' sinnoa ang puha kutula' pano di to pambahananna to Yahudi pehengi: yato ang la kuongei le'ba' dake'a' dio mala ungngongei pano. 34 Kubeakoa' atohang bakahu: sikalemuikoa' mesa anna mesa. Umba noa kukalemuikoa', noa tuntoa' dio: pahallukoa' sikalemui mesa anna mesa. 35 Aka' ponna ke sikalemuikoa' mesa anna mesa, ya' la nainsang asammi tau naoatee to pentindo'ku si'da-si'dakoa'." 36 Mekutanang Petrus naoatee, "O Tuang, umbae Dio la ungngola?" Mentimba'mi Puang Yesus naoatee, "Ang la kuongei le'ba' dake' dio mala ungngongei, ampo' la aha toboe' tempona malao le'ba' umpentindo'iä'." 37 Mekutanang Petrus naoatee, "Akaboi Tuang, anna dake' mala kupentindo'io dinoa? Dotante' kodi' mate andana Dio!" 38 Naoaminte Puang Yesus, "Sadia si'darakako mate aka' Kodi'? Kutula'ingko setonganna dolunna la mentuhturuu' mane', la umbahoimä' pentallung!"
1 Nalombungnging tula'na Puang Yesus naoatee, "Pamasannangngia' inahammu. Pampetahpa'koa' dai' di Puang Alataala anna pampetahpa' toukoa' nei' pano di Kodi'. 2 Di hao di dasanna Ambeku mai'di ongeang la dionge tohho. Dianto anna la maoä' pano, la do kupatokaingkoa' ongeammu. Aka' ponna ke la dai noa, ya' darea'te' la kutula'ingko mating. 3 Anna ponna ke maomä' pano, anna puhang kupatokaingkoa' ongeang, ya' la sumulemä' yaho mai anna kuposolakoa' pano yato di ongeang anna malai umba kuongei, dia tungnga' dio ungngongei. 4 Ungnginsangnga' lalang yato ang la kuola pano." 5 Naoante Tomas pano di Puang Yesus, "O Tuang, dai kiinsang umba ne ang la ungngola. Dahi umbanne' noa la mala kiinsang ne lalang pano?" 6 Mentimba'mi Puang Yesus naoatee, "Kodi'mito indee lalang ang umpalanda' katahpa'anna Puang Alataala anna ang mepatuho. Dai aha moi poro la mesa tau ang la mala dai' di Ambeku ke dä' naolai. 7 Aka' ponna ke la ungnginsangngä', ya' la ungnginsang tourakoa'te' Ambeku. Anna dinoa ungnginsammia' anna ungngitang menna Yatoo." 8 Ma'karang ta Filipus naoatee, "O Tuang, palanda'ingkang ne Ambe ang ungngoaing, aka' sundummite' pano di kami'." 9 Ya' natimba'mi Puang Yesus naoatee, "Aka' sangngakang masaena sibahaingkea', ya' daloloke' ungnginsang mennaä' indee. Tau ang puhang mangngitaä', ya' puha tunte'ne' ungngita Ambeku. Dahi umbang dio noa la mala ungngoatee, 'Palanda'ingkang ne Ambe'? 10 Daraka dio umpetahpa' aka' Kodi' yaling siamä' di Ambeku anna Ambeku yaling siang di Kalaeku? Dahi aka ang kutula'ingko mating tadia aka' pangngelo'ku, ampo' sule di Ambeku ang yaling di Kalaeku. Dianto ang umbabe ingkänna yato pengkähänganna. 11 Dahi petahpa'mä', aka' Kodi' yaling siamä' di Ambeku anna Ambeku yaling siang di Kalaeku. Bahtu' ke dake' umpetahpa' yato karangku, ya' petahpa'ia' aka' puha ungngita ingkänna yato ang kubabe. 12 Kutula'ingkoa' setonganna tau ang mampetahpa'ä' la umbabe toe' sinnoa yato ang puha kubabe, bahtu' käyyäng puhake'ne' ang la nababe andana ingkänna yatoo, aka' la maoä' pano di Ambeku tohhoang sibaha. 13 Dahi ingkänna siamo ang umpalaua' yaling di sangangku, ya' la kubabeingkoa', anna malai yato ang kubabe umpamatande Ambeku. 14 Anna ponna ke umpalauia' ingkänna siamo yaling di sangangku, ya' la kubabe asang yatoo. 15 Ponna ke ungkalemuiä'a', ya' la untuhu'iete' ingkänna pahentaku. 16 La kupalau pano di Ambeku anna malai nabeakoa' mesa to Pa'kalemu ang senga' ang la mamposolai lolokoa' lambi' sapano-panona. 17 Dianto indee Inaha Masero ang la untehtekoa' pano di pepaturu ang tahpa'. Daete'ne' la natahimbo to lino ang dai mampetahpa', aka' daine' nainsang anna dai naita. Ampo' dioa' ungnginsangnga' dio aka' naposolaikoa' dinoa anna la tohho yaling di kalaemu. 18 Dakoa' la kupellei sinnoa änä' biung. Ampo' la suleä' sumule. 19 Dang masae anna damä' naita to lino, ampo' dioa' la ungngitaä'. Aka' tuhoä', ya' la tuho toukoa' dio. 20 Ponna lambi'mi tempona donetoo, diangnga'too la umpangnginsangngi ungngoatee, Kodi' yaling siamä' di Ambeku, dioa' yaling siamo di Kalaeku anna Kodi' yaling siamä' di kalaemua'. 21 Menna-menna ang umpentokei pahentaku anna napembabeing, dianto yato ang mangkalemuiä'. Anna menna-menna ang mangkalemuiä', la nakalemui toe' Ambeku anna la kukalemui toe' anna kupengkalanda'i." 22 Mekutanang Yudas (ang tadia Yudas Iskariot) naoatee, "O Tuang, aka suhunna anna la umpengkalanda'iang, anna daine' pano di to lino?" 23 Natimba'mi Puang Yesus naoatee, "Menna-menna ang mangkalemuiä' la untuhu'i bahtakarangku. Anna Ambeku la ungkalemui yato tau ang noa. La maoang Ambeku pano yato di tau anna tohhoang sibaha-baha. 24 Menna-menna ang dä' mangkalemui, ya' dai umpembabeing yato pepaturungku. Anna yato pepaturu ang unghingngia' dai sule di hao mai di Kalaeku, ampo' sule yaho mai di Ambeku ang mansuoä' sule tama inde di lino. 25 Ingkänna indee kutula'ingkoa' mating akinna tohhoingkea' sibaha-baha. 26 Ampo' yato Inaha Masero la sule nakalemuikoa' aka' la nasuo Ambeku nabala'iä'. Dianto ang la mampaturukoa' ingkänna siamo mating anna la napakalehakoa' ingkänna yatoo ang puha kuoaingkoa'. 27 Kamasahkeang kupatohhoingkoa', dianto yato kamasahkeang ang supung sule di hao mai di Kalaeku. Dai sinnoa ang nabeakoa' to lino. Dahi pamasannangngia' inahammu; daummahea'. 28 Puhangnga' unghingngi aka ang puha kutula' mating, dianto la maoä' ampo' la suleä' sumule tama di alla'mua'. Anna ponna ke ungkalemuiä', ya' tantunte' la kahsikoa' unghingngi ke la maoä' pano di Ambeku, aka' Ambeku ma'kuasa puha nei' andana Kodi' lambi' nasuoä' sule. 29 Kutula' lohpo'ingkoa' mating dinoa, dolunna la dahi yato kaha-kaha, anna malaia' umpetahpa' ke lambi'mi tempona la dahi. 30 Damä' la mai'di tula' mating aka' la lambi'mi tempona kende' to ma'kuasa yaling inde di lino, bahtu' Pongkahana setang. Ampo' dai ma'kuasa pano di Kalaeku moi poro la sai'di'. 31 Ampo' moinnakato noa pahallu la dahi anna malai nainsang to lino naoatee ahana inang ungkalemuiä' Ambeku anna kubabe asang ingkänna aka ang puha napahentaingkä'. Ya' talaomokoa' tapelleii inde ongeang."
1 Naoa bunte Puang Yesus, "Kodi'mito indee poang angkoro' ang tahpa' anna Ambekuntoo puänna. 2 Ingkänna tangke ang mendehke' di hao di Kalaeku ang dai keboa la dibahtai nei', anna ingkänna tangke ang mendehke' ang keboa la nabahahsi nei' Ambeku anna malai tuhtuang mai'di boana. 3 Dioa' inang bahahsimokoa' aka' puhang kupalambi'ingkoa' pepakuhu mating. 4 - 5 Kodi'mito inde poang angkoro' anna diongnga'too tangke-tangkena, dahi tohhokoa' yaling di Kalaeku anna la tohho touä' Kodi' yaling di kalaemu. Menna-menna ang tohho yaling di Kalaeku anna tohho touä' nei' yaling di kalaena la keboa mai'di. Aka' monna dakoa' yaling di Kalaeku, ya' daete' aha aka mala umbabe. Sinnoa yato tangke, dai mala keboa kalaena ponna dai mendehke' pano yato di poanna. Noa tungnga'to dio, dao mala keboa ponna dao tohho yaling di Kalaeku. 6 Dahi menna-menna ang dai tohho yaling di Kalaeku la dipentibeing nei' sinnoa yato tangke ang dai keboa lambi' mabangi. Ingkänna tangke ang noa yatoo la nahimpung tau anna natunui. 7 Anna ponna ke tohhokoa' yaling di Kalaeku anna umpentokei yato pepaturungku, ya' malakoa' umpalau aka siamo anna la nabeakoa' Ambeku. 8 Aka' ponna mai'dia' boamu, ya' Ambeku la dipamatande. Anna ponna ke noang yatoo la mendahi si'da-si'damokoa' to pentindo'ku. 9 Sinnoa Ambeku nakalemuiä', noa tunto Kodi' kukalemuikoa'. Dahi tohhokoa' yaling di Kalaeku anna malai unsa'ding lolo yato pa'kalemungku. 10 Ponna ke untuhu'ikoa' yato pahentaku, ya' la unsa'ding lolo yato pa'kalemungku. Noa tung Koo untuhu'iä' pahentana Ambeku anna kusa'ding lolo pa'kalemunna. 11 Ingkänna yatoo kutula' asangngingkoa' mating anna malai kakahsiangku unsa'ding toua' dio lambi' sundung kakahsiammu. 12 Dianto indee pahentaku: sikalemuikoa' mesa anna mesa, sinnoa pa'kalemungku mating. 13 Dai aha pa'kalemu ang käyyäng puha andana pa'kalemunna mesa tau ang naaku mate sitonda unnä' inahanna anna malaine' tuho yato solana. 14 Dioa' dianto solaku ponna ke ungngakuia' umbabe aka ang kupahentaingko. 15 Damokoa' la kusangai 'sabua',' aka' yato sabua' dai nainsang aka pahtuyunna yato pongkahana. Ampo' kusangaikoa' 'solaku' aka' kupainsangngikoa' mating ingkänna siamo ang puha kuhingngi di hao mai di Ambeku. 16 Tadiaa' dio ang mampilleiä', ampo' Kodi' ang mampilleikoa' sibaha kusuokoa' anna malakoa' do ungkeboaing kamapiaang tama inde di lino. Anna boa yatoo la tontong lolo anna malai aka siamo ang umpalau dai' di Ambeku yaling di sangangku, la nabeakoa' mating. 17 Dianto indee pahentaku mating: sikalemuikoa' mesa anna mesa. 18 La nakahiri'koa' to lino, ampo' kalehaiia' dolu puhaä' Ko nakahiri' mane dioia'. 19 Aka' ponna ke la sule di haokoa' mai di lino, tantunte' anna la napakamayakoa' sinnoa yato ampuanna. Ampo' aka' Kodi' ang mampilleikoa' anna kupasähä'koa' di hao mai di lino, ya' dianto anna nakahiri'koa'. 20 Kalehaiia' aka ang puha kuoaingkoa' mating: Setonganna mesa sabua' daete' mala umpelondoi sala pongkahana. Dahi ke la sika nadahhaä', ya' la sika nadahha toukoa' dio; anna yatoii ang untuhu'i pepakuhungku, ya' la sika umpehingngii toete' aka ang umpakuhuing. 21 Ampo' ingkänna yatoo la nababe mating di dioa' aka' to pentindo'kukoa', aka' dai sika ungnginsang yato Ambeku ang mansuoä' sule tama inde di lino. 22 Aka' ponna ke la dä' sule anna dai kupalambi' ingkänna yatoo, ya' daete' la sika kekasalaang. Ampo' dinoa yato kasalaanna dai mala nabuni. 23 Menna-menna ang mangkahiri'ä', ya' ungkahiri' toe' Ambeku. 24 Puha kubabe kaha-kaha ang dai aha nababe tau senga'. Ponna ke dai sika ungngita inde kaha-kaha ang kubabe, ya' dai sika kekasalaang. Ampo' moinnakato anna sika ungngitai inde ang kubabe, ampo' tontongke' sika nakahiri'ä' sibahaang Ambeku. 25 Dianto anna tahpa'i Suha' Masero ang mangngoatee, 'Nakahiri'ä' tau, dai aha suhunna.' 26 La kusuo sule Inaha Masero ang la mengkalao yaho mai di Ambeku. Dianto ang la untula'ingkoa' katahpa'ang didiona Puang Alataala. Anna dianto to Pa'kalemu ang la mansa'biiä'. 27 Ampo' la pahallu toukoa' dio la unsa'biiä', aka' mengkalaoke' pampahandu'anna pengkähängangku yaling di lino anna sibaha-bahamingkea'.
1 Ingkänna indee kutula'ingkoa' mating anna malai daia' ullahpa' kapampetahpa'ammu di hao mai di Kodi'. 2 La dihambaikoa' yaling mai di pa'sambayangang. Dia tuke' la aha tempona yato ingkänna tau ang la mampateikoa' la nasanga untuhu'ing pangngelo'na Puang Alataala. 3 Sika nababe noa yatoo aka' daang sika nainsang sibahaang Ambeku. 4 Ampo' ingkänna indee kutula'ingkoa' mating anna malai ke lambi'mi tempona ungkalehaia' yato ang puhang kutula' lohpo'ingkoa'." Nalombungngi tula'na Puang Yesus naoatee, "Inde kaha-kaha dai kutula' lohpo'ingkoa' mengkalao dolu, aka' sibaha-bahakingkea' lambi' dinoa. 5 Dinoa la maomä' pano yato di Ambeku ang mansuoä' sule, anna dai aha moi poro la mesa yaling di alla'-alla'mua' mekutana mai ungngoatee, 'Umbae Dio ungngola?' 6 Ampo' aka' kutula'ingkoa' yato kaha-kaha, lambi' umpamasuhsa inahammu. 7 Setonganna yato ang kuoaingkoa' mating tahpa', aka' kekuna puha nei' mating di dioa' ke maoä'. Aka' ponna ke dä' mao, ya' yato To Pa'kalemu dai la sule yaling di alla'-alla'mua', ampo' ponna ke maoä', ya' la kusuo sule tama di alla'-alla'mua'. 8 La sule Inaha Masero dianto la umpepainsangnging dosanna hupatau anna katahpa'angku, noa toi petahungkunna Puang Alataala. 9 Inde Inaha Masero la napakaleso naoatee madosa asang ingkänna tau ke dä' napetahpa'. 10 Anna napakaleso toing nei' didiona katahpa'angku, aka' la maomä' pano di Ambeku anna damä' la ungngita. 11 La napakaleso tou nei' didiona petahungkunna Puang Alataala pano di to lino, aka' puhang ditahungkung yato Pongkahana setang ang ma'kuasa yaling inde di lino. 12 Mai'dike' kaha-kaha ang la pahallu kutula'ingkoa' mating, ampo' dinoa dake' umbela untahimboa'. 13 La sule Inaha Masero anna Dianto ang la mantehtekoa' pano di ingkänna katahpa'ang. Dai la ma'kara-kara yaling mai di pihki'na toboe', ampo' la natula' aka ang puha nahingngi yaho mai di Ambeku. Anna la natula'ingkoa' mating kaha-kaha ang la sule bahtu' ang la dioloi. 14 Inde Inaha Masero la napamatandeä', aka' ang napalambi' mating di dioa' dianto ang nahingngi di hao mai di Kodi'. 15 Aka' ingkänna siamo ang naampui Ambeku, ya' kuampui tou Kodi'. Dianto anna kuoaingkoa'tee: la natula'ingkoa' mating aka ang puha nahingngi di hao mai di Kodi'. 16 Sämpäi'dang supu anna damä' ungngita, ampo' la sämpäi' turang nei' supu anna ungngita sia bumä'." 17 Nahingnginna yato pahsikolana sikutana-tanaing mesa anna mesa naoatee, "Aka indo bahtuanna ma'kara noa pano di kita'a' naoatee, 'Sämpäi'dang supu anna damä' ungngita, ampo' la sämpäi' turang nei' supu anna ungngita sia bumä''? Anna naoa tuke'tee, 'Maomä' pano di Ambeku'?" 18 Lambi' sikutana-tanai lolong naoatee, "Aka si'da inde bahtuanna ma'kara noa naoatee, ' Sämpäi'dang supu'? Daia' tainsang aka bahtuanna." 19 Donetoo nainsang Puang Yesus sika pemala napekutanaing yato tula'na, ya' ma'karang pano diii naoatee, "Yato ang kutula' di langngena' kuoatee, ' Sämpäi'dang supu anna damä' ungngita, ampo' la sämpäi' turang nei' supu anna ungngita sia bumä'.' Diangka yato ang umpekutanaing pano di solamu? 20 Kutula'ingkoa' setonganna la musengkoa' anna mapi'di' si'da-si'da inahammu, ampo' to lino la kahsi nei'. Pihsananna yato kamasuhsaammu la dibala'i mendahi kakahsiammu. 21 Sinnoanna mesa bahine ang madahha naonge la keänä'i, ampo' puhanna keänä', ya' dang nakalehai yato kamadahhaanna, aka' kahsing supu mala ungkeänä'ing mesa tau tama inde di lino. 22 Noa tungnga' dio dinoa lella' unsa'ding kamasuhsaang, ampo' la kuita boukoa' sumule lambi' la kahsikoa', anna yato kakahsiammu dai aha tau ang la mala manghampa'ikoa'. 23 La donento yatoo, damokoa' la kakutana-tana aka siamo pano di Kodi'. Kutula'ingkoa' setonganna aka siamo ang la umpalau pano di Ambeku yaling di sangangku la nabea asangkoa' mating. 24 Lambi' dinoa dakangkoa' aha malau aka siamo yaling di sangangku. Dahi palauia' anna la untahimboia' anna malai sundung kakahsiammu." 25 Nalombungngike' tula'na Puang Yesus naoatee, "Ingkänna indee kutula'ingkoa' mating umpakekä' pohapangang. Ampo' la aha tempona damä' la umpake pohapangang, ampo' la kusindohoi kutula'ingkoa' mating didiona Ambeku. 26 Pehingngiiä'a': donentoo dangnga' la kupalauingko pano di Ambeku, aka' mala tubungnga' dio umpalau pano yaling di sangangku. 27 Kalaena Ambeku ang mangkalemuikoa' aka' ungkalemuiä' anna umpetahpa' ungngoate Kodi' indee sule yaho mai di Puang Alataala. 28 Inang sule yahoä' mai di Ambeku mentama inde di lino. Ampo' dinoa la umpelleiä' inde lino sumule dai' di Ambeku." 29 Ma'karang pahsikolana pano naoatee, "O Tuang, dinoa ma'karamo unsindohoi anna dang umpake yato pohapangang. 30 Dahi dinoa kiinsammi kioatee Dio ungnginsang asang ingkänna siamo anna damang pahallu la mekutana mating. Aka' dianto anna kipetahpa'i kioatee sule yahoo mai di Puang Alataala." 31 Sika natimba'mi Puang Yesus naoatee, "Dahi umpetahpa'raka dinoa? 32 Ampo' kalehaiia' la suleng tempona, bahtu' mala dioate lambi'mi tempona anna la sisähä'-sähä'koa'. La sumulekoa' pano di dasammu la umpelleiä' kumesa. Ampo' setonganna dai la kumesa aka' la tontongngang sibaha Ambeku. 33 Ingkänna indee kutula' asangngingkoa' mating anna malai ullambi'koa' kamasahkeang aka' tohhokoa' yaling di Kalaeku. Yaling inde di lino inang la madahhakoa', ampo' pamatohoia' inahammu aka' kutalo asammi ingkänna ang umpa'bali Puang Alataala yaling inde di lino."
1 Puhanna ma'kara noa yato Puang Yesus, mentongang dai' di langi' ma'sambayang naoatee, "O Ambe', dinoa lambi'mi tempona la umpamatandeä', Kodi' inde Änä'mu, anna mala touä' Koo kupamatandeo. 2 Aka' Dio Ambeku ang mambeaä' inde kakuasaang pano di ingkänna hupatau, anna malai kubea katuhoang ang tontong lambi' sapano-panona pano di ingkänna hupatau ang puha umbeaä'. 3 Anna dianto indee katuhoang ang tontong lambi' sapano-panona, anna malai nainsangngo hupatau, dianto Dio, Dehata ang setonganna. Anna katuhoang indee la mala nalambi' aka' sika nainsang naoatee Kodi' indee Puang Yesus, To Dilanti' la Mepasalama', ang unsuo tama di lino. 4 Puhamo kupamatande yaling inde di lino ungngolai yato pengkähängang ang umpadurungngiingkä' mai. 5 O Ambe', dianto anna kupalaui la umpamatandeä' mating di olomu, yaling yato di kamatandeang ang kuampui naonge sibahaingke dolunna la dipadahi inde lino." 6 Nalombungngike' sambayanna Puang Yesus naoatee, "Puhang kupepainsangnging umba noa kamatandeammu pano inde di tau ang puha umbeaä' yaling mai inde di lino. Inde hupatau dianto ampuammu anna puhamä' umbea anna sika untuhu'ing bahtakarammu. 7 Dinoa sika nainsammi naoatee yato ang umbeaä' sule asang yaho mai di Dio, Ambeku. 8 Anna puhang kupakalesoing pano diii yatoo ingkänna ang ungngoaingkä', lambi' sika natahimbong. Sika nainsammi naoatee sule si'da-si'daä' yaho mai di Dio, Ambeku, anna sika napetahpa'mi naoatee Dionto ang mansuoä' sule tama inde di lino. 9 Dä' la unsambayangngi yato ingkänna to lino, ampo' supung kusambayangngi inde mai tau ang puha umbeaä', aka' dianto indeii ampuammu. 10 Ingkänna tau ang kuampui dianto ampuammu tou Dio, anna ingkänna tau ang ungngampui dianto ampuangku tou Kodi'. Dianto ang la umpamatandeä' ungngolai pembabenaii. 11 O Ambe' ang Masero, mane la matingngä' di olomu, damä' la tohho yaling inde di lino. Ampo' tontongke'ne' sika yaling inde di lino. Dahi dakaii yaling yato di kakuasaang sangammu ang puha umbeaä', anna malai sika mesa inaha toe' sinnoa Dio Ambeku anna Kodi' mesa inahaingke. 12 Yaling inde di lino sika sibahaang, puhang kukambi' yaling yato di kakuasaang sangammu, dianto sanga ang puha umbeaä'. Inde pahsikolaku puhang kukambi' anna malai moi poro la mesa dai la tallang, sehalinna ang inang puha dipama'tantu la tallang. Inde la dahi anna malai sundung aka ang tiuki' yaling di Suha' Masero. 13 Dinoa matingngä'. Kutula' asangngingko akinna yalingkä' inde di lino anna malai inde pahsikolaku sundung toe' nasa'ding yato kakahsiangku. 14 Puhang kupakalesoing pano diii yatoo ingkänna ang ungngoaingkä', dianto anna sika nakahiri'mi inde to lino, aka' tadia solana. Sinnoa Kodi' tadiaä' solana to lino. 15 Dai kuoatee kupalau mating anna sika ungngalai yaling mai inde di lino, ampo' kupalau anna malai umpakahaoing To handang karake. 16 Sinnoa Kodi' tadiaä' solana lino, noa tuntone' inde pahsikolaku tadia solana lino. 17 Pakuhui bahtakara katahpa'ammu anna malai masero. 18 Sinnoa Dio, Ambeku, puhaä' unsuo tama inde di lino, dahi noa tunto Kodi' puha sika kusuo tama inde di lino. 19 Puhang kubeho Kalaeku sitonda unnä' inahangku mating anna mala toine' inde pahsikolaku dipasenga' si'da-si'da mendahi petauammu." 20 Nalombungngike' sambayanna Puang Yesus naoatee, "Tadia inde supu pahsikolaku ang kusambayangngi, ampo' noa toe' pano di ingkänna tau ang la mampetahpa'ä' ungngolai kasa'biannaii. 21 Kupalau anna malai sika mesa inaha sinnoa Dio Ambeku tohho yaling di Kalaeku anna Kodi' tohho yaling di Kalaemu, anna sika mala toine' tohho yaling di Kita' lambi' mala napetahpa' to lino naoatee, Dionto inde ang mansuoä' sule. 22 Anna puhang sika kubea yato kamatandeang ang puha umbeaä' anna malai sika mesa inaha sinnoa Kita' mesa inahaingke. 23 Dahi la tohhoä' yaling di kalaenaii, noa Dio tohho yaling di Kalaeku. Ke la malai sika mesa inaha si'da-si'da lambi' nainsang to lino naoatee Dionto ang mansuoä' sule anna Dionto ang sika ungkalemuii sinnoa ungkalemuiä'. 24 O Ambe', kupalau ke la malai inde ingkänna mai tau ang umbeaä', diamo-diamo kuongei, dia tunne' la sika naongei tohho sibaha-bahaang. Aka' ponna ke noang, ya' malang la sika ungngita yato kamatandeangku ang puha umbeaä' aka' ungkalemuiä' dolunna la dipadahii inde lino. 25 O Ambeku, To Maroho, inang dao nainsang inde mai to lino, ampo' Kodi' Kodi' kuinsangngo anna sika nainsang inde maiii ang mampetahpa'ä' naoatee Dionto ang mansuoä' sule. 26 Puhang sika kupakalesoing didiomu, anna dinoa la kupakaleso salaing anna malai sika unsa'ding yato pa'kalemummu sinnoa ang kusa'ding, anna mala touä' Kodi' la tohho yaling di kalaenaii."
1 Tahpana puha ma'sambayang Puang Yesus, ya' sika mengkalaong sibaha pahsikolana lubete' ullambang Lembäng Kidron. Di hipentoo aha bela' zaitun, dianto sika naongei tama. 2 Yato ta Yudas ang umbalu' Puang Yesus nainsang toe' yato ongeang aka' inang si biasa naongei Puang Yesus sibaha pahsikolana ma'himpung. 3 Dai masae, ya' sulerang ta Yudas sibaha samparengnge' tantarana to Roma anna sangngaka-sangngaka to pandaka Dasang Ada'na Puang Alataala ang nasuo kapala-kapala imang sibaha to Farisi. Sika para-para mesele' anna aha piha ang umbaha ballo. 4 Donetoo inang nainsammi Puang Yesus aka ang la dahi pano di Kalaena. Ya' umpendungku'ing yato tau mai'di anna nakutanaii naoaintee, "Mennarea' dio umpeäng?" 5 Sika mentimba'mi naoatee, "Yesus to Nazaret." Naoante Puang Yesus, "Aka' Kodi'mi nei'." (Ke'de' toe' ta Yudas sibaha-baha yato ingkänna tantara.) 6 Puhanna ma'tula' Puang Yesus naoate, 'Aka' Kodi'mi nei',' ya' pihsa' sika mellao kebo'mi yato setantaraang lambi' loe kebo'. 7 Sika nakutanai bung Puang Yesus naoaintee, "Mennarakaa' dio umpeäng?" Sika mentimba'mi naoatee, "Yesus to Nazaret." 8 Naoaminte Puang Yesus, "Aka' puhamokoa'ne' kuoainte 'Kodi'mi nei'.' Dahi ponna ke inang Kodi'a' ang umpeäng, ya' pabei asangngingkä'ne' solaku le'ba'." 9 (Inde tula'na dianto kasundunganna yato ang puha natula' lohpo' naonge naoaitee, "O Ambe', di alla'na inde mai tau ang puha umbeaä', dai aha la kupabei pa'da moi poro la mesa.") 10 Donetoo Simon Petrus unsele'ne' mesa pa'dang. Ya' nasintä'mi mane natepä'ing talinga kuananna mesa sabua'na handang pongkaha imang ang disanga Malkus. 11 Naoante Puang Yesus pano di Petrus, "Patamai sumule di banuanna ne pa'dammu. Daraka dio umpihki' inang la ungngolaiä' kamadahhaang situhu' pangngelo'na Ambeku, sihapang ungngenu'ä' ihsi tangki' ang mapäi'?" 12 Pihsananna yato tantarana to Roma anna kapalana, sibaha to pandaka Dasang Ada' ang nasuo to pambahananna to Yahudi, unsahkang Puang Yesus anna napungoi teyyena. 13 Uhuna sika napapengngolo dolu pano di Hanas, pasananna Kayafas, aka' inde Kayafas handang pongkahana imang donetoo. 14 (Dianto inde Kayafas ang inang puha ma'tula' dolu pano di to pambahananna to Yahudi naoatee, "Ahante' mesa tau dipatei andana la dipatei asangngingkea' ingkänna to Yahudi.") 15 Donetoo Simon Petrus anna mesake' sola pahsikolana le'ba' umpelolai Puang Yesus. Inde solana siinsanne' handang pongkahana imang. Dahi mentindo' lolone' sibaha-baha Puang Yesus lambi' tama di tähämpä' dasanna, 16 ampo' indene' ta Petrus tohhone' mangngempe yaling di aneang di behing baba hala. Pihsananna sohommi inde solana anna umpa'tula'i mesa bahine, dianto sabua' ang menge undakai baba. Puhai napa'tula'i, ya' dipabei tunne' tama ta Petrus. 17 Mekutanang inde bahine pano di Petrus naoatee, "E, darakae' dio inde mesa to pentindo'na indo tau?" Natimba'mi Petrus naoatee, "Äh, tadiaä'!" 18 Donetoo madinging liu kalane. Dianto anna sika umpapuhpung api yato to pandaka sibaha sabua' ang senga', mane sika ke'de'i di behinna mamindu. Mempako tunne' ta Petrus mamindu sibaha-baha. 19 Napahandu'mi handang pongkahana imang, ang nabala'ing Kayafas donetoo, ungkutanai Puang Yesus didiona pahsikolana anna pepakuhunna. 20 Ma'tula'mi Puang Yesus mentimba' naoatee, "Kodi' ke mampaturuä' kupahingngii asang ingkänna tau mai'di; dai aha kubuni. Si mampakuhuä' yaling di Dasang Ada'na Puang Alataala anna yaling di pa'sambayangang ang si naongei ma'himpung to Yahudi. 21 Dahi aka boi anna ungkutanaiä'? Ponna ke pemalao ungnginsang, ya' kutanaii ne pano tau ang puha unghingngi pepakuhungku aka' nainsang asangngete' yato aka ang puha kupakuhuing." 22 Puhanna ma'tula' noa yatoo Puang Yesus, ya' natampiling siang mesa to pandaka ang ke'de' di hao di behinna anna naoaintee, "Dipanoanne' ne mentimba' di olona handang pongkahana imang?" 23 Natimba'mi Puang Yesus naoatee, "Ponna ke salai yato tula'ku, ya' tula'ingkä' aka ang sala. Ampo' ponna ke tahpa'i, ya' akaboi anna untampilingngä'?" 24 Pihsananna inde ta Hanas unsuong tau do umposola Puang Yesus, menge tipungo teyyena, pano di Kayafas ang handang pongkahana imang donetoo. 25 Donetoo Simon Petrus mengeke' ke'de' mamindu. Nakutanaing yato tau ang nasibahaing di hao naoatee, "Darakae' dio ne mesa pahsikolana inde yaling tau?" Ampo' natimba' Petrus ma'baho naoatee, "Äh tadiaä'!" 26 Donetoo aha mesa sabua'na handang pongkahana imang, solasohonna yato tau ang puha natepä'i talinganna ta Petrus, mekutana toe' pano naoatee, "E, darakae' dio ang kuita di hipe yato di bela' sibaha-baha inde yaling tau?" 27 Mentimba' bung Petrus ma'baho naoatee, "Tadia kodi'!" Donetoo, ya' tahpa mentuhturuu'mi mane'. 28 Tahpana buhka' baya, ya' sika umposolang Puang Yesus mengkalao di dasanna Kayafas lupano di dasanna Tuambahsa' Pilatus. Ampo' inde mai to Yahudi ang mamposola dai sika naaku mentama aka' la diangka' kärähko' situhu' ada'na ke mentamai di dasanna tau ang tadia to Yahudi. Anna pemala toi ungngande andeang Paska ampo' inang dai mala ke lella'i diangka' kärähko'. 29 Dianto anna sohommi Tuambahsa' Pilatus untammui yato tau mai'di anna nakutanaii naoaintee, "Aka kasalaanna inde tau anna umposolai sule?" 30 Sika mentimba'mi naoatee, "Ponna ke la dai aha kasalaanna, ya' daete' la kibahaingko sule." 31 Naoa buminte Pilatus, "Ya' do posolaia' anna unghohto' toboia' dio aka kasalaanna situhu' atohammua'." Sika mentimba'mi yato to Yahudi naoatee, "Ampo' daangkang dipabei untahungkung mate tau ang kekasalaang." 32 (Ingkänna inde dahi anna malai sundung tula'na Puang Yesus didiona lalang kamateanna ang hali natula' dolu.) 33 Sumuleng Pilatus tama di huäng dasanna ang si naongei manghohto' anna untambaii Puang Yesus nakutanai naoaintee, "Diongka ne tomarayanna to Yahudi?" 34 Mekutana salang Puang Yesus naoatee, "Lemba' yalindaka mai di inahammu nee pekutanammu, bahtu' aharaka tau senga' ang puha mampainsangngio didiona Kalaeku?" 35 Mentimba' Pilatus naoatee, "Ungnginsang siang tadiaä' to Yahudi! Inde mai tau ang mampapesahkao anna mambahao sule, dianto sola bohtomu siang sibaha kapala-kapala imang. Dahi aka ang puha umbabe?" 36 Ma'tula'mi Puang Yesus naoatee, "Katomarayaangku dai sule yaling mai inde di lino. Aka' ke la sule yalingngi mai di lino, ya' napetunduimä'te' ingkänna petauangku anna dä' nasahka to pambahananna to Yahudi. Ampo' inang dai sule yaling mai di lino katomarayaangku." 37 Nakutanai sala bung Pilatus naoaintee, "Dahi ke noai nee, tomarayarakako?" Mentimba'mi Puang Yesus naoatee, "Ya' kalaemu tubung dio ang mansangaiä' tomaraya. Setonganna nasuhung dahiä' anna suleä' mentama di lino anna malaä' umpalanda' katahpa'ang. Dahi ingkänna tau ang untuhu'i katahpa'ang dianto ang umpehingngii pepakuhungku." 38 Naoa salake'te Pilatus "Akae' ne disanga katahpa'ang?" Donetoo le'ba' bung tama di aneang Pilatus anna ma'tula'i pano di to Yahudi naoatee, "Daponalae' aha kulambi' kasalaanna moi poro la mesa inde tau. 39 Ampo' situhu' ada'mua' si kulahpa' loloingkoa' mesa to ditahungkung ke lambi' bumi allo pa'rame-rameang Paska. La ungngakurakaa' ke kulahpa'i inde Yesus, tomarayammu?" 40 Para-parang sika mentimba' mekoha naoatee, "Dai! Tadia nee! Barabas lahpa'ingkang!" (Inde ta Barabas dianto mesa tau karake ang si umpa'bali to ma'pahenta.)
1 Pihsananna Pilatus unsuong tantarana umpohetong Puang Yesus. 2 Puhai napohetong, sika napapiaming songko' kedui mane nasongko'ing. Puhai yatoo, sika ungngalang kaya' ang sinnoa hupanna ang si napake tomaraya anna nakaya'ing, 3 mane sibala'-bala'i pano di olona anna naoaitee, "Tabe', Tomarayanna to Yahudi," laona siang nasitampiling-pilingngi. 4 Puhai yatoo, sohong bumi Pilatus anna naoaite pano yato di tau mai'di, "Itaia', kupamatimmingkoa' di olomu anna malai ungnginsang asangnga' aka' dae ko aha kulambi' kasalaanna." 5 Ya' sohommi Puang Yesus mesongko' dui anna mekaya' sinnoa kaya'na tomaraya. Naoante Pilatus, "Itangnga'to inde tau." 6 Tahpana sika ungngita Puang Yesus yato to pandaka anna kapala-kapala imang, sika kohang naoatee, "Toke'i! Toke'i dai' di kayu sitambeng!" Naoa bunte Pilatus, "Alaia' mai anna untoke' toboia' dio, aka' dai kodi' aha kulambi' kasalaanna." 7 Mentimba'mi to Yahudi naoatee, "Situhu' ada'ki' ne tau sihatang ditahungkung mate aka' unsanga Kalaena Änä'na Puang Alataala." 8 Tahpana nahingngi Pilatus yato ang sika natula', ya' tuhtuang mahea'mi. 9 Dianto anna umposolang Puang Yesus sumule tama di dasanna anna nakutanaii naoaintee, "Umbae Dio ungkasulei?" Ampo' dai aha mentimba' Puang Yesus. 10 Naoa sala buminte Pilatus, "Akana dai ungngaku untimba'iä'? Pahallu ungnginsang kodi' indee ma'kuasaä'. Malao kulahpa', malao kupatei." 11 Mentimba'mi Puang Yesus naoatee, "Ponna ke tadiai Puang Alataala umbeao kakuasaang, dai aha kakuasaammu pano di Kalaeku. Dianto anna kekasalaang puhaine' tau ang mambehoä' mating andana kalaemu." 12 Donetoo pemala liung Pilatus la ullahpa' Puang Yesus ampo' sika koha to Yahudi naoatee, "Ponna ke ullahpa'i ne tau, ya' umpa'balimote' disanga Kaisar. Aka' tau ang unsanga kalaena tomaraya umpa'bali Kaisar." 13 Nahingnginna Pilatus yato tula'naii, ya' umposolang Puang Yesus sohong yaling mai anna mohko'i di ohko'ang panghohto'ang di hao di mesa ongeang malua' ang yaling di basa Ibrani disanga 'Gabata,' bahtuanna: Sali Batu. 14 Donetoo umbai durummi allo, sangngalloke' anna dipahandu'mi pa'rame-rameang Paskana to Yahudi. Naoante Pilatus pano di tau mai'di, "Indeengnga' tomarayammu." 15 Sika koha bumi naoatee, "Pateii ne tau! Pateii! Toke'i dai' di kayu sitambeng!" Mekutana sala bung Pilatus naoatee, "La kutoke' si'daraka inde tomarayammua'?" Mentimba' kapala-kapala imang naoatee, "Dai aha tomarayangki' ang senga', supung mesa, dianto Kaisar." 16 Ya' nabehoming Pilatus inde Puang Yesus pano di tantara do sika natoke'. Donetoo yato setantaraang sika ungngalang Puang Yesus anna nabahai le'ba'. 17 Ya' le'ba'mi Puang Yesus umbulle kayu sitambeng ang la dipantoke'i ludai' di mesa tanete saohko' ang yaling di basa Ibrani disanga 'Golgota,' bahtuanna: Ongeang Kahuhhung. 18 Dianto inde ang dipantoke'i sibaha derua tau senga', mesa tando di kuananna anna mesa tando di kaihinna. 19 Yato setantaraang nasuo toe' Pilatus umpadehke' papang-papang yaho di patu bää'na Puang Yesus. Di hao yato di papang tiuki' naoatee, |scYesus to Nazaret, Tomarayanna to Yahudi.|r 20 Yato ongeang ang dipantoke'i Puang Yesus dai makahao umpellei bohto lambi' mai'di liu to Yahudi umbata yato pangnguki' aka' tiuki' yaling di tallu basa, dianto: Ibrani, Latin anna Yunani. 21 Naoante kapala-kapala imang pano di Pilatus, "Daungnguki'i ungngoatee, 'Tomarayanna to Yahudi,' ampo' uki'i oaitee, 'Unsanga Kalaena Tomarayanna to Yahudi.' " 22 Natimba'mi Pilatus naoatee, "Aka ang puha kuuki' dang mala dibala'-bala'i." 23 Puhanna sika untoke' Puang Yesus yato uhpa' tantara, ya' sika naalang pakeanna anna napereuhpa'i napopantang. Mane naala toine' yato kaya' kalambe'na ang ditannung mahasa-hasa, dai aha pandäi'anna. 24 Sika sioa-oaminte yato tantara, "Daaa'ne' taseu'-seu'i inde kaya' kalambe'na aka' manangngi ampo' tahui'ingnga'ne' sihsä' anna menna ang manghui' kalambe'na, ya' dianto mangngala." Ingkänna indee dahi anna sundungngi aka ang tiuki' yaling di Suha' Masero ang naoatee, "La sika untaha-taha pakeangku anna unghui'ing sihsä' kaya' kalambe'ku." Ingkänna indee nababe si'da yato tantara. 25 Sidungku' yato kayu sitambeng ang naongei Puang Yesus ditoke', ke'de' di hao indona sibaha indouhena, siullu'na indona. Noa tunne' Maria bahinena Klopas anna Maria Magdalena di hao toe' donetoo. 26 Tahpana Puang Yesus ungngita indona anna pahsikolana ang handang napakamaya ke'de' sibaha-baha, ya' ungngoaminte indona, "O Indo', dianto ne änä'mu." 27 Mane mennenne'i pano yato di pahsikolana ang handang napakamaya anna naoaitee, "Dianto ne indomu." Napahandu' donetoo, ya' tohhong indona Puang Yesus sibaha di hao di dasanna yato pahsikolana. 28 Inang nainsang Puang Yesus naoate ingkänna ang la naolai dahi asammi. Dahi anna malai umpasundung aka ang tiuki' yaling di Suha' Masero, dianto anna ma'tula'mi naoate, "Mahähängngä'." 29 Yato di hao aha mesa kahaho punno angkoro' ang mainsummi. Ya' sika ungngalang lomo' anna natomme'i naung. Mane napadehke'i pano di pote'na mesa tangke kayu hisop anna nadoangngi dai' di suana Puang Yesus. 30 Ya' namimmi'mi Puang Yesus anna naoaitee, "Tehpu'mi pole'!" Pihsananna lumpeng bää'na anna pohsu'i penanahanna. 31 Yato to pambahananna to Yahudi dai naaku ke titoke' loloi bahkena tau lambi' di allo katohhoang, londonang donetoo aka' la sika umpakahoa' pa'rame-rameang Paskana. Dianto anna sika napalaung pano di Pilatus ke la malai dibahe asang lono'na yato to ditoke' anna baha' matei. Mateitoo, ya' dipatuhummi bahkena yaho mai di kayu sitambeng. Aka' naonge ditoke'i Puang Yesus sangngallorang supu anna lambi'mi allo katohhoang. 32 - 33 Ya' sika napabeing Pilatus, dahi le'ba'mi sangngaka-sangngaka tantara do umbahe lono'na to ditoke'. Ampo' yatorang supu derua to ditoke' ang sika nabahe lono'na aka' matenne' Puang Yesus, dahi danne' mangki' sika napanoa. 34 Ampo' mesa di alla'na yato tantara undoke kasihinna Puang Yesus, ya' sohommi haha sitonda uhai. 35 (Tau ang mangngita liu donetoo dianto ang mampepakahebaing anna malaia' umpetahpa'. Dahi tahpa' si'da-si'da ingkänna indee ang nasa'bii. Anna nainsang naoatee tahpa' si'da-si'da.) 36 Ingkänna indee dahi anna malai sundung asang samai ang tiuki' yaling di Suha' Masero ang naoatee, "Inang dai aha la dibahe moi poro mesa bukunna." 37 Anna aha toe' tiuki' yaling di Suha' Masero naoatee, "La sika napahandang yato ang puha nabuno." 38 Puhai yatoo, le'ba'mi Yusuf to Arimatea mehumala' pano di Pilatus ke la malai ungku'bu' bahkena Puang Yesus. (Setonganna inde Yusuf mesa toe' to pentindo'na Puang Yesus ampo' dai napatandaang sakali aka' mahea' pano di to pambahananna to Yahudi.) Ya' natahimbo si'dang Pilatus yato palaunna. Le'ba'mi do naala. 39 Ang nasibahaing ta Yusuf donetoo dianto ta Nikodemus. (Inde Nikodemus mesa tau ang hali dolu umpellambi'i Puang Yesus di bengi.) Ya' le'ba'mi sibaha umbaha umbai tallumpulo kilo matingnginna pakuli disanga mur anna gaharu ang si dipapano di bahkena to mate anna dai baha' bosi. 40 Yato to deruai le'ba'mi umpatuhung bahkena Puang Yesus, mane nabalungngi napasibalung yato pakuli situhu' ada' pa'tomateanna to Yahudi. 41 Sidungku' yato ang dipantoke'i Puang Yesus aha di hao sallimbo bela' ang naongei yaling ku'bu' batutung ang dake' aha dipampatamai to mate. 42 Aka' marungku' yato ku'bu', londonang aka' la dipahandu'mi allo katohhoang, ya' diang meroho sika napangku'bu'i.
1 Tahpana allo Mingku di buhka' baya, le'ba'mi Maria Magdalena pano di ku'bu'. Lambi'na pano ungngitang batu pelapa' ku'bu' tikisu'rang nei' umpellei ongeanna. 2 Tahpa sumule siang ma'lumpa'-lumpa' do umpeäng Simon Petrus sibaha pahsikola ang napakamaya Puang Yesus. Natula'ing yato ang naita naoatee, "Oa', lo'bämmia' ku'bu'na Puang! Dai kuinsang umba napampaongei." 3 Ya' tahpa le'ba' siang ta Petrus sibaha solana pano yato di ku'bu'. 4 Inde to deruai sahing lumumpa' ampo' madihhi' puha nei' yato solana lambi' pano yato di ku'bu'. 5 Melluhkung anna mengngollengngi tama yato di ku'bu' nanenne'i, ya' pebalundang supu naita yaling, ampo' dai mentama. 6 Tahpana sule ta Simon Petrus, ya' tahhi'-tahhi'mine' tama yato di ku'bu' unnenne'i pebalung ang titoko yaling. 7 Yato pebalung ang diba'ba'ing bää'na Puang Yesus tilolong nei' anna tipatoko senga'i. 8 Pihsananna tama tunne' yato pahsikolana ang senga' ang dolune' lambi' pano di ku'bu'. Nanenne'ing yatoo anna napetahpa'i. 9 (Lambi' tempo donetoo dake' sika nainsang aka bahtuanna ang tiuki' yaling di Suha' Masero didiona pahallu tuho sumule di hoi' mai di kamateang.) 10 Puhai yatoo, ya' sika sumuleng pano di dasannaii. 11 Ke'de'mi ta Maria di hao di behinna ku'bu' menge ma'duseng-duseng. Lella' dumuseng laona siang mengngolleng tama di ku'bu'. 12 Tahpa ungngitaranne' derua malaeka' mekaya' mabusa mohko' yaling yato ang naonge dolu tilampa' bahkena Puang Yesus, mesa tando di pembää'anna anna mesa tando di pembihti'anna. 13 Mekutanang yato malaeka' yaling mai naoatee, "O Indo', akae dio undusengngi?" Naoante mentimba', "Puangku puha naala tau. Dai kuinsang umba napampaongei." 14 Puhai ma'tula' inde Maria mensaileng pano di kebo'na. Ya' ungngitang Puang Yesus ke'de', ampo' dai natandai naoate Puang Yesus yato ang naita. 15 Mekutanang Puang Yesus naoatee, "O Indo', akae dio undusengngi? Mennae dio umpeäng?" Ampo' inde Maria nasangae' to pambahahsi bela' yato ang menge mampa'karai. Dianto anna mentimba'mi naoatee, "O Pua', Diorakae' umparendei inde bahke ang aha yaling di ku'bu'? Ponna Dio, kalemuiä' tula' manahpaingkä' umba umpampaongei anna malai do kuala sumule." 16 Naoa bunte Puang Yesus, "O Maria." Tahpa mengkolimmi ta Maria pano di Puang Yesus anna ma'karai yaling di basa Ibrani naoatee, "Rabuni!" ang bahtuanna "Tuangkuhungku!" 17 Naoante Puang Yesus, "Dakä' mala ungnganti aka' dakä' aha mao dai' di Ambeku, ampo' inang la maorä'tee'. Dahi pahallu umpainsangngi asang to pentindo'ku ang kuangka' solasohongku. Oaingkä'tee, 'Dang masae anna maomä' dai' di Ambeku ang umpoambe toua' dio, Dehatangku ang umpodehata toua' dio.' " 18 Dianto anna le'ba'mi Maria do napepakahebaing, aka' puhang silambi' Puang Yesus. Anna natula' asangnging yato ang puha naoaing. 19 Donetoo di allo Mingku di bengi, ma'himpummi pahsikolana Puang Yesus di mesa dasang anna sika untana' asangngi babana aka' sika mahea' pano di to pambahananna to Yahudi. Pihsananna nei' sulee' Puang Yesus anna tahhi'i ke'de' yaling di tängngä-tängngänaii anna ma'karai naoatee, "Salama' mating di dioa'." 20 Puhai ma'tula' noa, ya' umpepaitaming teyyena anna kasihinna. Sika kahsi liung aka' naita anna nainsang naoatee tuho si'dae' sumule. 21 Naoa sala bunte Puang Yesus, "Salama' mating di dioa'. Umba noa nasuoä' Ambeku tama di lino, noa tunto Kodi' dinoa la kusuokoa' mao do umpepainsangnging inde kaheba." 22 Mane umpembuhhu'ing penanaha anna naoaitee, "Tahimboia' inde Inaha Masero. 23 Ponna ke ungngampungngikoa' kasalaanna mesa tau, ya' naampungngi toete' Puang Alataala. Ampo' ponna ke daia' ungngampungngi, ya' datoete' naampungngi Puang Alataala." 24 Ta Tomas (ang si disangai toe' 'To Hambung'), dianto mesa pahsikolana Puang Yesus di alla'na to sampulo derua. Donetoo daine' ma'himpung sibaha solana naonge sulei Puang Yesus. 25 Ya' napainsangnging solana naoaintee, "Puhamang kami' ungngita Puang Yesus." Ampo' natimba' ta Tomas naoatee, "Ke dake' paita matangku anna ke dake' kupentohse'ing inde hängkä'ku pano di teyyena yato di lalang päso'; noa tunne' ke dake' kupengnguluing inde teyyeku pano di kasihinna, ya' inang dasi'da-si'dake' kupetahpa'." 26 Sammingku puhanna yatoo, ma'mesa-mesa bumi pahsikolana Puang Yesus yato di dasang, ampo' di hao buke' inde Tomas donetoo. Dai masae sule buranne' Puang Yesus anna pihsa'i ke'de' di tängngä-tängngänaii, moinnakato anna titana' asangngi baba. Ma'tula'i naoatee, "Salama' mating di dioa'." 27 Pihsananna ungngoaminte ta Tomas, "O Tomas, itang inde lalang päso' di teyyeku anna maimo pentohse'ing hängkä'mu tama. Ita toine' inde lalang doke di kasihingku anna umpengnguluing teyyemu tama. Dahi damong umbata-bata, ampo' pampetahpa' si'da-si'damo." 28 Naoante Tomas mentimba', "Dio Puangku anna Dehatangku!" 29 Naoa sala buminte Puang Yesus, "Umpetahpa'mi pole' aka' ungngitamä', i? Ampo' kahsine' tau ang mampetahpa' moinnakato dakä' naita." 30 Mai'dike' tanda ang mepusa'-pusa' nababe Puang Yesus di olona pahsikolana, ang dai aha tiuki' yaling inde di suha'. 31 Ampo' nasuhung tiuki' ingkänna ang aha done indee anna malai umpetahpa' ungngoatee Puang Yesus dianto To Dilanti' la Mepasalama', Änä'na Puang Alataala. Dia tuke' anna malai untahimbo katuhoang sapano-panona aka' umpetahpa' yaling di sanganna.
1 Pihsananna umpepaita buming Kalaena Puang Yesus pano di pahsikolana di hoi' di behing Le'bo' Tiberias. Noa indee tohodolunna: 2 Pihsang tempo indee sangngaka-sangngaka pahsikolana, dianto: Simon Petrus, Tomas ang si disanga 'To Hambung,' Natanael ang sule di hao mai di Bohto Kana di Galilea, derua änä'na ta Zebedeus anna ahake' derua ang senga', sika tihimpung di hoi' di behing le'bo'. 3 Naoante Simon Petrus pano di solana, "La maoä' ko modala." Sika natimba'mi naoatee, "La mao touang kami' mempola." Ya' sika mendai' siang di lopinna anna le'ba'i. Ampo' donetoo napesambengii modala, daliui aha bau naala moi poro la mesa. 4 Tahpana la timbimmi allo, ke'de'mi Puang Yesus di hipe di behing le'bo' ampo' dai sika nainsang naoate Puang Yesus yatoo. 5 Mekutanang Puang Yesus pano diii naoatee, "Oa' sammuane, aharaka pealammu?" Para-parang mentimba' naoatee, "Dai aha." 6 Naoante Puang Yesus pano diii, "Pensambangngingnga' ne dalamu pano di tando kuananna lopimmu anna malaia' aha bau ungngala." Ya' sika napanoa si'dang. Tahpana nahui' yato dalana, dakale nabela nabua' dai' di lopi tandana matingngi si'da-si'da aka' punnong bau. 7 Ya' ma'karang yato pahsikolana Puang Yesus ang napakamaya pano di Petrus naoatee, "Tantu anna Puangngi indoo!" Nahingnginna ta Petrus, Puang Yesus-e', tahpa mekaya' siang anna mengkahtibei naung di le'bo', molangi bete'. 8 Yatone' pahsikolana ang senga' sika melolane' molopi lella' unghui' yato dala ang punno bau, aka' dasiang makahao, umbai sangngatu' supu mete' alla'na. 9 Tahpana sika lambi' bete' anna tuhummi yaho mai di lopinna, ya' sika ungngitang api meahha menge dipantunui bau anna aha toe' roti. 10 Naoante Puang Yesus pano diii, "Bahaia' ne mai sisangngaka baummu ang mane ungngala." 11 Ya' dai'mi Simon Petrus di lopinna anna unghui'i yato dala ang punno bau sikäyyäng pano di kalantanang. Mai'dinna yato bau sangngatu' limampulo tallu, ampo' moinnakato noa, ya' dai maaka yato dala. 12 Ma'kara bung Puang Yesus pano diii naoatee, "Maimokoa', potindä'." Donetoo ingkänna pahsikolana, dai aha ang bahani mekutana naoate, "Mennao setonganna?" aka' sika nainsammi yaling di inahanna naoate Puang Yesus yatoo. 13 Pihsananna mendungku'mi Puang Yesus mane ungngalai yato roti anna nasusaing pano diii, sika naande. Noa tunne' yato bau. 14 Dianto inde kapentallunna Puang Yesus umpepaitaing Kalaena pano di pahsikolana tahpana tuho sumule di hoi' mai di kamateang. 15 Puhai sika mande, mekutanang Puang Yesus pano di Simon Petrus, änä'na Yohanes, naoatee, "O Simon, ungkalemui si'da-si'darakakä' la'bi andana pa'kalemunna solamu?" Mentimba'mi Simon Petrus naoatee, "Io Puang, ungnginsang tobou Dio kukalemui si'da-si'dao." Naoaminte Puang Yesus, "Kambi'ingkä' petauangku sihapang änä' dombaku." 16 Mekutana sala bumi Puang Yesus kapendoanna naoatee, "O Simon, ungkalemui si'da-si'darakakä'?" Mentimba' bumi Simon Petrus naoatee, "Io Puang, ungnginsang tobou Dio kukalemui si'da-si'dao." Naoa buminte Puang Yesus, "Kambi'ingkä' petauangku sihapang dombaku." 17 Nakutanai sala bumi Puang Yesus kapentallunna naoaintee, "O Simon, ungkalemui si'da-si'darakakä'?" Ya' mapi'di'mi inahanna Simon Petrus aka' pentallung kalerang nei' napa'kutana-tanai Puang Yesus. Mane mentimba'i naoatee, "O Puang, ungnginsang asang ingkänna-ingkänna siamo. Ungnginsang toi umba noa pa'kalemungku mating." Naoa buminte Puang Yesus, "Kambi'ingkä' petauangku sihapang dombaku. 18 Kutula'ingko setonganna naonge mahäti'kangko si unsalipii tobouo dio kalaemu anna maoo kalao-lao situhu' pampemalanna inahammu. Ampo' ke to baha'mo dako' la umpentandorangngingko supu teyyemu anna napungoo tau, mane nabahao pano di ongeang ang dai la ungkärä'i." 19 (Inde ang naoa Puang Yesus untula' lohpo' umba la noa kamateanna ta Petrus dako' ang la umpamatande Puang Alataala.) Puhai yatoo naoaminte Puang Yesus, "Tindo'ä'." 20 Mensaileng ta Petrus pano di kebo'na, ya' ungngitang yato pahsikolana Puang Yesus ang napakamaya, yato ang mohko' dolu di behinna Puang Yesus naonge sika mandei anna mekutanai naoatee, "O Puang, menna inde ang la mambalu'o?" 21 Naitanna Petrus, ya' mekutanang pano di Puang Yesus naoatee, "O Puang, umbanne' la noa indee?" 22 Natimba'mi Puang Yesus naoaintee, "Ke la hapangannai pemalaä' anna tuho loloi lambi' kasuleangku kapendoanna, ya' tadia ang la ungnginsang. Ampo' dio, tindo'ä'!" 23 Dianto anna tisembu'mi kaheba di alla'na pahsikolana Puang Yesus naoatee, "Daine' are' la mate yatoo." Ampo' setonganna dai aha naoate Puang Yesus, "Daine' la mate," supunne' naoatee, "Ke la hapangannai pemalaä' anna tuho loloi lambi' kasuleangku kapendoanna, yatoo tadia ang la ungnginsang." 24 Dianto inde pahsikolana ang mansa'bii didiona ingkänna indee ang dahi, anna dianto ang mangnguki'. Lambi' mala tainsang taoatee yato kasa'bianna tahpa' si'da-si'da. 25 Setonganna mai'di liuke' kaha-kaha senga' ang hali nababe Puang Yesus, ampo' ponna la diuki' asang ingkänna yatoo, ya' umbai dai la sihoa tama asang di lino yato ingkänna suha' ang la diuki'.