Um Pinantik ni Paulus u méiwéhé wia sé tou ma'éman witi wanua tua'na Roma
U sigi' ni Paulus
1 Um pinantik kenu ém wia ni aku Paulus, ata Ni Kristus Yesus, si tinawah Ni Opo Empung i maéndo ipengangatu Ni Yesus Kristus wo tinotoz i mahwoka' u Nuwu' Lé'os Ni Opo Empung. 2 U Nuwu' Lé'os itii é méipahtaaz-Na momé rengan im puuna kumiité wia sé nabi-Na a mémo ipantik witu um Pinantik Lenas. 3 U Nuwu' Lé'os itii én tumoro Si Oki' Ni Opo Empung, si niméyé wia ung kaayahan in tou méitoumomé ni suzu ni tonaas wangko' Daud. 4 Wo karia ung kawasa Ni Roh Lenas, Ni Sia é méitoumomé sumaup Ni Opo Empung im wia sé nimaté un tumuzu'mé i Ni Siamo, Si Oki' Ni Opo Empung, Si Yesus Kristus Empungta. 5 Ni kai makailek ung kamang méitambér i maéndo ipengangatu Ni Opo Empung wo ni aku toro mahkit sé tahsasana wanua wo séra ma'éman wo mahtali-talinga Si Yesus Kristus. 6 Ni kamu in tou Roma é méikakaria wia sé tahsasana wanua itii, tinawahmo maéndo tou Ni Yesus Kristus. 7 Wia ni kamu péléng i mahento' witi wanua tua'na Roma, ni kamu in ikararaaté Ni Opo Empung, tinawah i nimaéndo tou méisanapa' wia Ni Sia. Ung kamang méitambér-Na wo u mahlé'o-lé'osan um wia Si Opo Empung, Si Ama'ta, wo wia Si Yesus Kristus Si Empungta é memali-mali karia niou. Si Paulus gimenang i mangé witi Roma 8 Kataré-taré ni aku éng kumuama u makasé wia Si Opo Empungku karia u ngaran Ni Yesus Kristus pahpaan ni kamu péléng. Pahpaan péléng sé tou, wisa uman ni séra é mahsirita tumoro um pa'émanen niou. 9 Si Opo Empung si pahsawanganku karia ung genang lé'os i mahwoka' u Nuwu' Lé'os tumoro Si Oki'-Na. Kata'uan-Na im wana am pengaléienku ni kamu sé witi Roma sekezé ém pahgenangenku. 10 Ni aku mengaléi, mengalé-ngaléi uman in tarékan witu um paaz Ni Opo Empung ni aku én toro méikaangékané wia ni kamu. 11 Pahpaan ni aku én totoz lumelo i mahilekan karia niou wo ni aku toro méhé wia ni kamu un tatambér Ni Roh um wia mo ni aku. Ni itu ém wangunenku wo um pa'émanen niou éng kaenté'na. 12 Ung kalakoan u méikuakuma itii é, sa aku mahwali-wali karia niou, ni kita én toro maheenté'an un até. Un atéku én enté'en karia um pa'émanen niou wo un até niou én enté'enku karia um pa'émanen um wia ni aku. 13 Katuari-katuari, un ikapaazku éng kata'uan niou ma sa aku én urémo ing gimenang i mangé wia ni kamu taan makaz in tarékan én zéi'kampé' méikaangémé pahpaan sumekezé ém wéwéhan a mahraung. Ikapaazku wo um paayangenku im wia ni kamu ém wéwéhan torona tanu um pinaayangku im wia sé tou zéi'kan Yahudi witi tampa walina ém wéwéhan torona. 14 Ni aku é léwo'zéi' i mahwoka' u Nuwu' Lé'os wia sé tou Yunani sé lakez kata'uan wo wia sé tahsasana wanua walina, wia sé tou simikola wo wia sé tou zéi'kan simikola. 15 Ni itumo ni aku kasii é lumelo i mahwoka' u Nuwu' Lé'os itii wia ni kamu sé mahento' witi wanua Roma.
Ung kawasa u Nuwu' Lé'os
16 Ni aku é zéi'kan maizang i mahwoka' u Nuwu' Lé'os tumoro Si Yesus, pahpaan u Nuwu' Lé'os itii é ung kawasa Ni Opo Empung i miloté péléng sé tou ma'éman im witu un ukuman wana a siningkéla', kataré-taré é sé tou Yahudi wo kasii sé tou zéi'kan Yahudi. 17 Pahpaan witu u Nuwu' Lé'os tumoro Si Yesus itii, én tumuzu'mé kura sé tou i niéndo ulit Ni Opo Empung pahpaan i ma'éman wia Ni Sia rengan im puuna makaz ing kauré-uré. Tanu u méipantik witu um Pinantik Lenas én téntii, "Sé tou niéndo ulit Ni Opo Empung pahpaan um pa'émanenna, é makailek ung katou-touan makaz ing kauré-uré."
Un ukuman Ni Opo Empung pahpaan a siningkéla' né tou
18 Si Opo Empung é mapailek un upi'-Na witi kasendukan pahpaan a singkéla' wo a léwo'an né tou, ni itumo u rumaung sé tou walina i mata'u un tutuzu' ulit tumoro Ni Sia. 19 Pahpaan un totoz kata'uan né tou tumoro Si Opo Empung én uli-ulit kata'uan néramo, pahpaan ni itu é méipapaileko Ni Opo Empung wia ni séra. 20 Pahpaan un zéi'kan kailekan un tumoro Si Opo Empung én toro ileken wo katulapan wana am pahwangunen-Na karia ung kaenté'an wo ung kaempungan-Na makaz ing kauré-uré, rengané ung kaayahan im winangun. Ni itumo zéi'kan siapa un toro iwingkot néra ing kumua i ni séra én zéi'kan mata'u Si Opo Empung. 21 Zozo' séra mata'ukan Si Opo Empung, ni séra én zéi'kan lumooz wo sumigi' i Ni Sia é Si Opo Empung wo zéi'kan kumua u makasé wia Ni Sia. Taan nimaputar uman taré ang ginenang néra a megena-genang uman an zéi'kan siapa torona taka-takazan ni séra é nima lemou wo ung ginenang néra é nimarimbengbeng. 22 Ni séra é mahkua i ni séra én tou tulap, taan ndéén ni séra é lemou. 23 Ni séra é simawel ung kawangko' Ni Opo Empung si makaz ing kauré-uré karia né patong pahopo'an sé masuat wo sé tou sé zéi'kan makaz ing kauré-uré, sé masuat wo sé burung, sé masuat wo sé binatang epat un a'é kaapa sé masuat wo sé binatang mahlangkou. 24 Ni itumo, ni séra é méiwaya Ni Opo Empung ing kinawasa a lelo néra a samek wo ni itu u nimangun ni séra kina i samekan karia né kasuat nérakan. 25 Ung kaulitan Ni Opo Empung é sinawelan néra karia an towo wo ni séra é mahsigi' wo mahongkot wia sé winangun-Na, taan kinaliuzan néra mola i Ni Sia si nimangun péléng am péléng si léwo'zéi' pahloozen makaz ing kauré-uré. Ulit. 26 Ni itumo ni séra é méiwaya Ni Opo Empung ing kinawasa a lelo néra wana a makaizangen. Taka-takazan sé wéwéné zéi'mo mahwangun an toro uman wangunen né wéwéné wo né tuama taan sinawelan néra mola karia an zéi'kan toro wangunen né wéwéné karia né kawéwéné néra. 27 Téntu kangkasii sé tuama, ni séra én zéi'mo mahwangun an toro uman pahwangunen né tuama wo né wéwéné wo kapasu-pasu'na i lumelo i sumamek karia né katuamana. Taka-takazan sé tuama é mahsameko karia né katuamana. Ni itumo ni séra é nimakailek un ukuman witu un tou néra mengiit a léwo'an am pinahwangun néramé. 28 Pahpaan ni séra én zéi'mo pandung wia Si Opo Empung, ni séra é méiwaya-Na i megena-genang uman an zéi'kan toro wangunen. Ni itumo ni séra éng kalousna i mahwangun an zéi'kan toro wangunen. 29 Am witu ung genang néra é mawuta-wuta an totoz léwo', an zéi'kan wangun, ang kaangkuman wo ang kawuulan, téutéu, mahwunu' sé kasuat tou, mahéndo-éndoan, an tantowo, ang genang léwo' wo mahsirita an zéi'kan wangun tumoro sé tou walina. 30 Ni séra kangkasii é mahwuwuul u ngaran né tou walina, mazi'zis Si Opo Empung, zéi'kan mata'u un adat, wera', loozan, tulap i mahwangun a léwo'an, zéi'kan mahtalinga-talinga sé tu'a, 31 lemou, maliuz a méitaaz, zéi'kan rumaraaté, zéi'kan pandung wia sé tou walina. 32 Zozo' ing kata'uan néra an tinotoz witu un ukum Ni Opo Empung, im péléng sé mahwangun ni itu é makailek un ukuman patéan, zéi'kan ni séra uman sé mahwangun ni itu, taan ni séra kangkasii é niménéla wia sé tou sé mahwangun ni itu.
Si Opo Empung é mukum sé tou mengiit am pahwangunen néra
1 Ni itumo séi uman ni ko, tia' mapahsasala' sé tou walina pahpaan ni ko in esa én zéi'kan siapa un toro iwingkot ing kumua i ni ko én ulit. Karia i mapahsasala' sé tou walina, ni ko kangkasii é mapahsasala' am pahwangunenu, pahpaan ni ko si mapahsasala' sé tou walina é memangu-mangun kangkasii an téntu. 2 Kata'uanta Si Opo Empung uman si ulit i mukum sé tou sé mahwangun a singkéla'. 3 Wo ni ko, si tou mapahsasala' sé tou walina, taan ni ko in esa é memangu-mangun a léwo'an tanu am pahwangunen néra, kaa ni ko é mahgenangla sa ni ko én ikapiloté im wana an ukuman Ni Opo Empung? 4 Kaa ipemawa'mu u raraatéan-Na, ung kaezenan-Na wo un zéi'kan uupi'en-Na un totoz wangko' im wia ni kamu? Zéi'kan kata'uannu wé ung kalakoan u raraatéan Ni Opo Empung u mahkit ni ko in tumula'ula a siningkéla'mu? 5 Pahpaan ung kaketéhan un atému i soo tumula'u a siningkéla', nimangun uman taré un upi' Ni Opo Empung éng kalakezna wia ni ko makaz Ni Sia la mapailek un ukuman-Na un zéi'kan mahsanaweka wia ni ko witu un endo tinotoz-Namo. 6 Si esa wo si esa é makailek um wawaér Ni Opo Empung mengiit am pinahwangunnamé. 7 Si Opo Empung é méhé ung katou-touan makaz ing kauré-uré wia sé tou sé zéi'kan mazéi' mahwangun am wangun i menéro u sisigi', u lolooz wo ung katou-touan u zéi'kan maléwo'. 8 Taan sé tou mahgenang uman un touna in esa wo zéi'kan mahkiit ung kaulitan taan mahkiit uman a léwo'an, sé tou itii én totoz ing kaupi'an Ni Opo Empung. 9 An zézéha wo am pengalien é la tumoro si esa wo si esa wia sé tou memangu-mangun a léwo'an, kumataréma wia sé tou Yahudi wo wia sé tou zéi'kan Yahudi. 10 Taan u lolooz, u sisigi'an wo u mahlé'o-lé'osan éng kataré-taré kailekan né tou Yahudi wo kasii sé tou zéi'kan Yahudi sé memangu-mangun a lé'os. 11 Pahpaan Si Opo Empung én zéi'kan mahsanaweka.
Sé tou Yahudi wo un ukum Torat
12 Péléng sé tou mahsingkéla' zei'kan makaanu an tinotoz witu un ukum Torat én ukumen taan ni séra in niukum én zéi'kan pahpaan an tinotoz witu un ukum Torat, taan péléng sé tou mahsingkéla' sé mata'umo an tinotoz witu un ukum Torat én ukumen mengiit an tinotoz witu un ukum Torat. 13 Pahpaan sé niéndo ulit im witu u sinaru Ni Opo Empung én zéi'kan uman sé timalinga an tinotoz witu un ukum Torat, taan sé tou timalinga wo mahwangun an tinotoz witu un ukum Torat sé niéndo ulit. 14 Sé tou zéi'kan Yahudi én zéi'kan makaanu an tinotoz witu un ukum Torat. Taan sa karia um paaz néra in esa mahkiit an tinotoz witu un ukum Torat, ni itu én tumuzu'mé an tinotoz witu un ukum Torat ém witu mo un até néra, zozo séra én zéi'kan makaanu an tinotoz witu un ukum Torat. 15 Karia in téntu ni séra én tumuzu'mé sa an tinotoz witu un ukum Torat ém witu mo un até néra. Ni itumo ung genang lé'os néra mapata'umé tumoro ang kata'uan néra, ni séra satorona é méipapahsasala' ung genang néra wo satorona niéndo ulit ung genang nera. 16 Ni itu én ikatuzu' mokané i Si Opo Empung mengiité Si Kristus Yesus in tumotoz ulit kaapa zéi'kan péléng a méikawuni witu un até né tou, mengiit u Nuwu' Lé'os u mémo ipapata'uku wia sé tou.
Sé tou Yahudi zéi'kan mahwangun an tinotoz witu un ukum Torat
17 Taan, sa ni ko mahkua i ni ko én tou Yahudi wo niméré' uman an tinotoz witu un ukum Torat wo pahpaan nimaesa karia Ni Opo Empung, ni itu u nimangun ni ko mahlooz un toumu. 18 Ni ko é mata'u un ikapaaz Ni Opo Empung wo tinuzu'mo mengiit an tinotoz witu un ukum Torat, ni itumo ni ko én toro méléng wisa um wangun wo wisa un zéi'kan wangun. 19 Ni ko kasii mahgenangla i ni ko mo si totoz mata'u in tumuzu' sé tou tumoro an tutuzu' kaulitan tanu mokan i mahahkit sé tou pezeng wo tanu mokan maéndo sena' wia sé tou witu u rimbengbeng. 20 Ni ko kasii mahgenangla i ni ko é mahtuzu' sé tou zéi'kampé' mata'u un ulit wo mahtuzu' sé tou mahasa-asarpé' sé koki', pahpaan mata'u mo an tinotoz witu un ukum Torat, ni ko mahgenangla sa péléng ang kata'uan wo an tutuzu' kaulitan éng kata'uannumo. 21 Ni ko ém paaz mahtuzu' sé tou walina, kaa ni ko zéi'kan mahtuzu' un toumu in esa? Pahtuzu'enu sé tou, "Tia' mahremu'," kaa ni ko in esa é mahremu'? 22 Ni ko é mahkua, "Tia' mahsamek," kaa ni ko in esa é mahsamek? Ikazi'zismu sé opo', kaa ni ko in esa é mahremu'mé am witi tampa pahopo'an? 23 Ni ko é mahloo-looz un toumu i mata'u un ukum Torat, taan kaa ni ko in esa é mahséro' wia Si Opo Empung karia i mahsingkéla' an tinotoz witu un ukum Torat? 24 Tanu u mé ipantik witu un Torat én téntii: "Pahpaano ni kamu tou Yahudi u ngaran Ni Opo Empung ém pahséro'an im wia sé tahsasana wanua walina."
Si tou Yahudi wo si tou zéi'kan sinunat
25 Um pahsunatena ém wéwéhan torona sa kita tou Yahudi mahkiit an tinotoz witu un ukum Torat. Taan, sa zéikan mahkiit an tinotoz witu un ukum Torat, im witu u sinaru Ni Opo Empung ni kita én tanumokan sé tou zéi'kan Yahudi wo um pahsunaten én zéi'kan siapa torona. 26 Ni itumo, sa sé tou zéi'kan Yahudi sé zéi'kan sinunat mahtali-talinga an tinotoz witu un ukum Torat, ni itu én tumuzu'mé ni sia é masuat karia né tou sinunato. 27 Wo si tou zéi'kan sinunat taan mahwangun a méipantik wana an tinotoz witu un ukum Torat, ni siamo si la tumotoz am pahwangunen ulit kaapa zéi'kan wia ni kamu sé maka anu an tinotoz witu un ukum Torat wo sinunat taan zéi'kan mahwangun an tinotoz witu un ukum Torat itii. 28 Pahpaan si uli-ulit tou Yahudi én zéi'kan si tou Yahudi pahpaan sé tu'ana én tou Yahudi, wo zéi'kan pahpaan un awakna é wéwéhano um walulangna i sinunat. 29 Taan si uli-ulit tou Yahudi é si uli-ulit tou Yahudi witu un aténa, wo si uli-ulit sinunat é si tou witu un aténa ém pahpaayangano Ni Roh Ni Opo Empung, zéikan uman méipantik witu um pahpantikan. U lolooz wia si tou tanu ni sia én zéi'kan wia si kasuat tou a méyé taan wia Si Opo Empung a méyé.
Si Opo Empung én zéi'kan nimaliuz wana a méitaaz-Na
1 Sa téntu, apa wé un untungna maéndo tou Yahudi wo apa wé um wangun im pahsunaten? 2 Tantumo é lakez un torona wana péléng am péléng. Um pahpuu-puuna ém pahpaan sé tou Yahudi itiimo sé makailek u Nuwu' Ni Opo Empung. 3 Ni itumo, kura sa im wia ni séra ém wéwéhan sé zéi'mo ma'éman Si Opo Empung? Sa téntu, apa ni itumo u mangun Si Opo Empung maliuz un taaz-Na? 4 Zéi'kan! Si Opo Empung én mangun péléng a méitaaz-Na zozo' péléng sé tou én tantowo. Pahpaan witu um Pinantik Lenas é mé ipantik: "Péléng an Nuwu'-Mu é mémoikatuzu'mé in ulit, wo sa Ni Ko im pahtotozen um pahwangunen ulit kaapa zéi'kan, Ni Ko én nimuntung." 5 Taan sa karia an zéi'kan ulit am pahwangunenta éng kalousna ni kita i mahilek ung kaulitan Ni Opo Empung, apa un ikuata? Mahsanaweka wé Si Opo Empung sa mapaileké un upi'-Na? Ni aku éng kimuama téntu mengiit ung genangku in tou uman. 6 Zéi'kan téntu! Pahpaan sa Ni Sia é mahsanaweka, kura Sia in tumotoz am pinahwanguné né tou, ulit kaapa zéi'kan? 7 Taan sa pahpaan un zéi'kan ulit um wia ni aku éng kalousna im pahileken ung kaulitan Ni Opo Empung makaz Ni Sia ém pahloozen wo pahsigi'en, kaa ni aku totozenpé wana am pahwangunenku ulit kaapa zéi'kan in tou mahsingkéla'? 8 Kaa kita zéi'kan kumua, "Mémo kita mangun un zéi'kan wangun wo ikatuzu'mé um wangun?" Wéwéhan sé tou mahwuwuul u ngaran-ku i ni aku é mahkua un téntu. Sé tou téntu ém wangun i makailek un ukuman Ni Opo Empung.
Péléng sé tou é simingkéla'
9 Ni itumo, Apa kita in tou Yahudi é lumé'ospé'mé sé tou zéi'kan Yahudi? Zéi'kan! Pahpaan ing kataré é méikuatamoma im péléng sé tou Yahudi wo péléng sé tou zéi'kan Yahudi é mahsingkéla'. 10 Tanu u méipantik witu um Pinantik Lenas én téntii: "Zéi'kan siapa zozo' in esa si tou ulit. 11 Zéi'kan siapa zozo' in esa si tou mata'u un ulit, zéi'kan siapa zozo' in esa si mahtututu' i menéro Si Opo Empung. 12 Péléng sé tou é zimou'mome wia Si Opo Empung, ni séra péléng mahwangun an zéi'kan siapa torona, zozo' in esa én zéi'kan siapa si mahwangun a lé'os. 13 Pahpaan a nunuwu' néra é mawuta-wuta sasalow wo a makaizangen tanu u wou wuul u nimondolé witu u lelewengan i nimawukama, un ipahkua néra é mawuta-wuta an towo, un ipahkua néra é mawuta-wuta a léwo'an tanu mokan ung kikiki né ulé'." 14 U sumah néra é mawuta-wuta a sasalou wo am pakahnuwu' néra é mahwangun un até né tou i rumara, 15 ni séra é rorot i la mahwunu' tou. 16 Wisa uman un angéan néramé ni séra luméwo'mé am witu wo mangun sé tou nimasusah, 17 ni séra én zéi'kan mata'u ung katou-touan mahlé'o-lé'osan si esa karia né walina 18 wo ni séra én zéi'kan siapa indé'na im wia Si Opo Empung." 19 Kata'uanta péléng a méipantik wana an tinotoz witu un ukum Torat é méiwéhé wia sé tou Yahudi sé mahkiit an tinotoz witu un ukum Torat. Karia in téntu péléng a sumah é menes wo péléng sé wia ang kaayahan é la ukumen Ni Opo Empung. 20 Zéi'kan siapa zozo' in esa si tou niéndo ulit im witu u sinaru Ni Opo Empung pahpaan mahwangun am wana an tinotoz witu un ukum Torat. Taan, pahpaan wéwéhan am tinotoz witu un ukum Torat a sé tou mata'ula sa wéwéhan a singkéla'.
Um pa'émanen u mangun sé tou niéndo ulit
21 Taan in tarékan, Si Opo Empung én timuzu' momé u lalan wia sé tou kura i niéndo-Na ulit zéi'kan pahpaan i mahkiit an tinotoz witu un ukum Torat. Taan u lalan kura i maéndo ulit itii é mémo ipantik im puuna witu un tinotoz un ukum Torat wo wana am pinantik né nabi, 22 im péléng sé tou ma'éman Si Yesus Kristus uman sé niéndo ulit Ni Opo Empung. Pahpaan péléng sé tou é masuat uman. 23 Pahpaan péléng sé tou é simingkéla' wo zéi'mo wangun i makailek u looz wo sigi' Ni Opo Empung. 24 Sé tou é niéndo ulit witu u sinaru Ni Opo Empung pahpaan ung kamang méitambér-Na. Wo ni itu é méitambér umané pahpaan Si Kristus Yesus, Si timubus ni kita im witu un ukuman pahpaan a siningkéla'. 25 Si Yesus Kristus én tinotozo Ni Opo Empung i muka u lalan wo sé tou é mawurian sumaup karia Ni Opo Empung pahpaan i ma'éman un zaha'-Na méikasaroi witu u salip. Niia un tumuzu'mé Si Opo Empung én zéi'kan mahsanaweka. Ni Sia im puuna én ezen im wana a siningkéla' né tou wo zéi'kan nimukum ni séra. 26 Si Yesus nimaté simawel ni kita niitumo un tumuzu'mé i Si Opo Empung én zéi'kan mahsanaweka. Taan sa kita ma'éman wia Si Yesus, ni kita én éndon ulit Ni Opo Empung witu u sinaru-Na. 27 Sa téntu, apa un toro ipahloo-loozta? Zéi'kan siapa! Apa pahpaan am pahwangunenta? Zéi'kan! Ni kita én niéndo ulit zéi'kan pahpaan i nimanguno am witu un ukum Torat taan pahpaan um pa'émanenta. 28 Pahpaan totoz kata'uan nai i sé tou é niéndo ulit pahpaan um pa'émanen, zéi'kan pahpaan i mahwangun an tinotoz witu un ukum Torat. 29 Si Opo Empung én zéi'kan uman Opo Empung né tou Yahudi. Ni Sia kangkasii én Opo Empung né tahsasana wanua walina. 30 Si Opo Empung én esa uman. Sé tou Yahudi sé ma'éman Si Yesus Kristus wo sé tou zéi'kan Yahudi sé ma'éman Si Yesus Kristus é niéndo ulit Ni Opo Empung. 31 Sa téntu, apa pahpaan um pa'émanen wia Si Yesus Kristus wo kita mahzézéi' an tinotoz witu un ukum Torat? Zéi'kan! Ma'lataré' ni kita éng kalousna i mahsigi' an tinotoz witu un ukum Torat.
U maéndo kékéréan im wia si Abraham
1 Ni itumo, apa u la ikuata tumoro a nimamuali wia si Abraham, si ama' né nimaopo'ta? 2 Pahpaan sa si Abraham é niéndo ulit pahpaan am pahwangunena ni sia ém wéwéhan un toro ipahloo-loozna taan zéi'kan mahloo-looz im witu u sinaru Ni Opo Empung. 3 Witu um Pinantik Lenas é méipantik in téntii, "Si Abraham é ma'éman Si Opo Empung, ni itumo ni sia é niéndo-Na ulit." 4 Si tou nimaayango, um wawaér wia ni sia én zéi'kan méitambér umané taan ni itu é hakna. 5 Taan wéwéhan si tou zéi'kan niméré' witu um pinaayangna, mahlataré ni sia ma'éman Si Opo Empung é méndo ulit sé tou léwo'. Pahpaan si tou ma'éman wia Si Opo Empung, ni siamo si éndon-Na ulit. 6 Si Daud kangkasii éng kimua in téntu; ni itumo ni sia kimua i mahpaa-paaz sé tou niéndo ulit Ni Opo Empung zéi'kan pahpaan am pahwangunena. 7 Si Daud kimua in téntii: "Mahpaa-paazla si tou niampungan ang kasumalaanna, wo sé zinéi' a siningkéla'na; 8 mahpaa-paazla si tou a siningkéla'na én zéi'kan méirékén Ni Mahpiara wia ni sia." 9 Apa u mahpaa-paaz kenu ém wia uman sé tou sinunata kaapa karia né tou zéi'kan sinunat? Pahpaan u mémoikua nai i si Abraham é ma'éman Si Opo Empung, ni itumo ni sia é niéndo-Na ulit. 10 Kawisa si Abraham niéndo ulit Ni Opo Empung? Puunala sia i sinunat kaapa i sinunato? Ni sia é niéndo ulit puunala sia i sinunat, zéi'kan i sinunato. 11 Si Abraham én urémo ma'éman Si Opo Empung taré sia sunaten wo u sunat itii é meterai i ni sia niéndo-Namo ulit in zéi'kampé' sinunat. Ni itumo ni sia niéndo ama' né tou ma'éman zozo' sé tou ma'éman itii zéi'kampé' sinunat wo ni séra niéndo ulit Ni Opo Empung. 12 Ni sia kasii é niéndo ama' né tou sinunat, sé zéi'kan uman sinunat, taan kangkasii pahpaan ni séra menou-nou karia i ma'éman wia Si Opo Empung tanu um pa'émanen ni Abraham, si ama' né nimaopo'ta, puunala sia i sinunat.
Sé tou ma'éman é makailek u méitaaz Ni Opo Empung
13 Si Opo Empung én niméhé un taaz wia si Abraham karia né suzuna i ni sia é makailek ung kaayahan. Ni Sia én timaaza un téntu zéi'kan pahpaan si Abraham i mahkiit an tinotoz witu un ukum Torat taan niéndo ulit pahpaan um pa'émanenna wia Si Opo Empung. 14 Pahpaan sa sé tou mahkiit an tinotoz witu un ukum Torat uman sé makailek un taaz Ni Opo Empung, sé tou ma'éman Si Opo Empung én zéi'kan siapa torona, wo un taaz itii én zéi'en. 15 Pahpaan ang kasumalaan wana an tinotoz witu un ukum Torat é mahalimé un upi' Ni Opo Empung, taan sa zéi'kan siapa an tinotoz witu un ukum Torat, tantumo én zéi'kan siapa sé sumala'. 16 Ni itumo, pahpaan um pa'émanen wia Si Opo Empung a makailek un taaz-Na. Un taaz itii é la kailekan pahpaan ung kamang méitambéré Ni Opo Empung. Ni itu é la kailekan péléng né suzu ni Abraham, zéi'kan uman sé tou mahkiit an tinotoz witu un ukum Torat, taan kasii wia sé tou ma'éman tanu um pa'émanen ni Abraham. Pahpaan si Abraham én ama'ta péléng sé ma'émano. 17 Tanu u méikua Ni Opo Empung u méipantik witu um Pinantik Lenas, " Ni ko én tinotoz i maéndo ama' né tahsasana wanua." Ni sia én ama'ta im witu u sinaru Ni Opo Empung. Un taaz itii é méiwéhéla Ni Opo Empung wia si Abraham wo totoz pa'émanenna un taaz Ni Opo Empung itii, si timou sumaup sé nimaté. Ni Sia kasii si numuwu' umana é mangun an zéi'kan siapa é mawia. 18 Zozo' ing kata'uan ni Abraham i ni sia én zéi'mo siapa pahéré'an i makailek oki' taan ni sia mahéré' uman wo karia i ma'éman wia Si Opo Empung i ni sia é la maéndo ama' né tahsasana wanua mengiit u méikua-Na, "Sé suzumu én totoz la malakez." 19 Zozo' ing kata'uannamo sa un touna é makatu'anamo pahpaan ung katou-touanna é sana atus na ta'un no wo si Sara kangkasii ém pesel, taan um pa'émanenna én zéi'kan mahina'ma. 20 Ni sia én totoz ma'éman wo zéi'kan mahzua-zua genang im witu u mé itaaz Ni Opo Empung. Mahla taré' um pa'émanenna éng kaenté'na wo ni sia mahlooz wo mahsigi' Si Opo Empung. 21 Totoz pa'émanen ni Abraham i Si Opo Empung én toro mangun u mémo itaaz-Na. 22 Si Abraham é ma'éman Si Opo Empung, ni itumo ni sia é niéndo-Na ulit. 23 U méipantik, "Niéndo ulit Ni Opo Empung," zéi'kan pinantik wia si Abraham uman , 24 taan ni itu kangkasii é méipantik wia ni kita pahpaan ni kita kangkasii é niéndo ulit Ni Opo Empung. Ni kita é niéndo-Na ulit pahpaan kita ma'éman Ni Sia, Si timoumé sumaup Si Yesus Empungta im wia sé nimaté. 25 Ni Sia é mé iayo im wunu'en pahpaan a siningkéla'ta. Ni Sia é méitou sumaup Ni Opo Empung im wia sé nimaté wo ni kita niéndo ulit Ni Opo Empung.
Sé tou niéndo ulit Ni Opo Empung pahpaan Si Yesus Kristus
1 Ni kita é niéndo ulit Ni Opo Empung pahpaan um pa'émanenta. Ni itumo ni kita é menou-nou witu u mahlé'o-lé'osan karia Ni Opo Empung pahpaan Si Empungta, Si Yesus Kristus. 2 Pahpaan Si Yesus Kristus, ni kita i ma'éman ém winéhan u lalan i mé'an ung kamang méitambér Ni Opo Empung. Pahpaan ung kamang méitambér kenu kita menou-nou wo ni kita mahpaa-paaz pahpaan ni kita mahéré'la i la makailek u sigi' wo looz Ni Opo Empung. 3 Zéi'kan uman ni itu. Ni kita én toro mahpaa-paaz im wana am pengalienta, pahpaan kata'uanta sa um pengalienta itiimo u mangun ni kita in ezen, 4 wo pahpaan ung kaezenan itii a ni kita makailek ung kaenté'an im wana am pema'waan wo pahpaan ung kaenté'an im wana am pema'waan itii a ni kita makailek um pahéré'an. 5 Wo um pahéré'an én zéi'kan merara un até, Si Opo Empung timambéré Si Roh Lenas wo ni kita toro mé'an u raraatéan Ni Opo Empung. 6 I ni kita zéi'kan makawawa i mapapilot un touta in esa im witu un ukuman pahpaan a siningkéla', Si Kristus é nimaté pahpaan ni kita i mahsingkéla', witu un oras tinotozo Ni Opo Empung. 7 Pahpaan zéi'kan meripu' umané si tou im paaz maté i sumawel si tou ulit. Taan wia si tou lé'os uman ém woo wéwéhan si tou paaz maté i sumawel ni sia. 8 Taan Si Opo Empung é mapailek u raraatéan-Na wia ni kita karia ung kenu: I ni kita mahsingkéla'pé', Si Kristus é nimaté pahpaan ni kita. 9 In tarékan ni kita é niéndo ulit Ni Opo Empung pahpaan un zaha' Ni Kristus i nimaté. Ni itumo, tantumo ni kita én ipilot-Na im witu un upi' Ni Opo Empung. 10 Pahpaan i ni kita i mahkoro'pé' karia Ni Opo Empung, a Si Oki'-Na nimaté wia ni kita akaz ni kita nimawurian sumaup karia Ni Opo Empung. Woopé' kasii in tarékan. Sa kita nimawuriano sumaup karia Ni Opo Empung tantumo kita én ipiloté im witu un ukuman wana a siningkéla pahpaan Ni Sia é mémo itoumé sumaup Ni Opo Empung im wia sé ni maté. 11 Zéi'kan uman ni itu! U raraatéan Ni Opo Empung mangun ni kita mahpaa-paaz pahpaan Si Yesus Kristus, Si Empungta si nimangun ni kita i nimawurian karia Ni Opo Empung.
Si Adam wo Si Kristus
12 A singkéla' é nimuntepé wia ung kaayahan pahpaan si tou esa, ni siamo si Adam. Pahpaan a siningkéla' a méyé um patéan. Ni itumo um patéan é nimelapu-laputola wia péléng sé tou, pahpaan péléng sé tou nimangunola a léwo'an. 13 In zéi'kampé' wia an tinotoz witu un ukum Torat, a singkéla' ém wiamo ung kaayahan. Taan a siningkéla' itii zéi'kampé' ipahrékén singkéla' sa zéi'kan siapa an tinotoz witu un ukum Torat. 14 Zozo' in téntu, um patéan éng kimawasa rengané witu un oras ni Adam makaz witu un oras ni Musa, téntu kangkasii um patéan éng kimawasa wia sé tou simingkéla' zéi'kan tanu u singkéla' pinahwanguné ni Adam. Si Adam én tanu Si Kristus Si méitaaz Ni Opo Empung i méyé in tumondong. 15 Taan un tatambér Ni Opo Empung én zéi'kan masuat karia u siningkéla' ni Adam. Pahpaan u siningkéla' ni Adam é nimangun sé tou lakez nimaté, taan u lumouspé'mé ung katua'nana é u raraatéan Ni Opo Empung wo an tatambér-Na méiwéhé-Na wia sé tou lakez pahpaan si tou esa, Siamo Si Yesus Kristus. 16 Un tatambér Ni Opo Empung itii én totoz lumouspé'mé u siningkéla' ni Adam. Pahpaan u singkéla' winangun ni Adam a méyé un ukuman; taan pahpaan un tatambér Ni Opo Empung wia sé tou lakez sé mahsingkéla' a méyé u niéndo ulit. 17 Pahpaan si tou esa simingkéla'mo, um patéan éng kimawasamo wia péléng sé tou pahpaan si tou itii. Lumousé é um winangun ni tou esa walina, Si Yesus Kristus, Ni Sia nimangun sé tou ni makailek u raraatéan Ni Opo Empung u malake-lakez wo un tatambér-Na akaz séra niéndo-Na ulit. Ni séra é la menou-nou wo mahkawasa makaz ing kauré-uré pahpaan Si Yesus Kristus. 18 Ni itumo, pahpaan u siningkéla' ni Adam péléng sé tou makailek un ukuman, téntu kangkasii pahpaan ung kaulitan winangun Ni Yesus Kristus, péléng sé tou niéndo ulit i makailek ung katou-touan. 19 Pahpaan tanu si Adam zéi'kan mahtali-talinga, lakez sé tou nimangun a léwo'an, tentu kangkasii pahpaan Si Yesus Kristus mahtali-talinga wia Si Opo Empung, lakez sé tou niéndo ulit Ni Opo Empung. 20 Si Opo Empung niméhémé un tinotoz witu un ukum Torat wo kata'uanla né tou sa kalakeznamo a siningkéla' né tou. Taan zozo' ing kalakezna a singkéla', ung kamang méitambér-Na kangkasii éng kalakezna. 21 Niitumo, im puuna sé tou menou-nou kinawasa u singkéla', niitu kangkasii u nimahwali ni kita witu um patéan. Téntu kangkasii pahpaan ung kamang méitambér-Ni Opo Empung éng kimawasa wia ni kita, ni kita é niéndo ulit i makailek ung katou-touan makaz ing kauré-uré, pahpaan Si Yesus Kristus, Si Empungta.
Kumana'la i mahsingkéla'
1 Sa téntu, apa un ikuatama? Toro wé kita i memangu-mangun a singkéla' wo kalousna ung kamang méitambér Ni Opo Empung itii? 2 Zéi'kan! Sa a singkéla' én zéi'mo kimawasa im wia ni kita, kaa kahuman kita memangu-mangunpé' a singkéla'? 3 Zéi'kan kata'uan niou wé sa ni kamu sinaranimo pahpaan Si Kristus Yesus, ni kamu ém pinaesamo karia um patéan-Na? 4 Karia in téntu, ni kita é méilewengo karia-Na pahpaan i sinarani wo tanu Si Kristus i méitou sumaup Ni Opo Empung im wia sé nimaté pahpaan ung kawangko' Ni Opo Empung, ni kita kangkasii é menou-nou witu ung katou-touan weru. 5 Sa ni kita nimaesamo karia Ni Yesus Kristus i Ni Sia nimaté, ni kita kangkasii é nimaesamo karia-Na i Ni Sia méitou sumaup Ni Opo Empung im wia sé nimaté. 6 Kata'uanta sa ung katou-touanta im puuna é sinalipo pinahwali-wali karia Ni Kristus, wo ni kita zéi'mo kinawasa ung kinanaram i mahsingkéla', wo ni kita zéi'kan pahata-atan a singkéla'. 7 Pahpaan tanu si tou sa nimatémo, ni sia én zéi'mo kinawasa u singkéla'. 8 Ni itumo, pahpaan ni kita nimatémo karia Ni Kristus, pa'émanenta i ni kita é menou-nou karia-Na. 9 Pahpaan kata'uantamo sa méitoumomé sumaup Ni Opo Empung im wia sé nimaté, Si Kristus én zéi'mo maté sumaup wo um patéan én zéi'mo kimawasa wia Ni Sia. 10 Ni Sia i nimaté é nimaté ing kumala ung kawasa a siningkéla', ni itu é makasa uman makaz ing kauré-uré. Wo ung katou-touan-Na in tarékan ém wia Si Opo Empung. 11 Ni kamu kangkasii én totoz mahgenang in téntu sa ni kamu é nimatémo wana a siningkéla', taan ung katou-touan niou ém wia uman Si Opo Empung pahpaan Si Kristus Yesus. 12 Ni itumo, tia' a singkéla' éng kimawasa witu un awakmu u la maté wo ni kamu én tia'mo mahtali-talinga u lelo un awak a léwo'an. 13 Tia' un awakmu iwéhému ing kawasan u singkéla' i mangun a léwo'an. taan iwéhéla un toumu wia Si Opo Empung tanu si tou im puuna nimatémo wo in tarékan é ni makaileko ung katou-touan weru, wo iwéhémola un awakmu i mahwangun um paaz Ni Opo Empung. 14 A singkéla' én zéi'mo kumawasa ni kamu, pahpaan ung katou-touan niou én zéi'mo pahata-atan an tinotoz witu un ukum Torat taan ung katou-touan niou é méipilotomé pahpaan ung kamang méitambér Ni Opo Empung.
Maéndo ata i mangun un ikapaaz Ni Opo Empung
15 Kura in tarékan? Toro wé kita mahsingkéla' pahpaan in zéi'mo pahata-atan an tinotoz witu un ukum Torat taan ung katou-touanta ém witumo ung kamang méitambér Ni Opo Empung? Zéi'kan téntu! 16 Kata'uan nioumo, sa ni kamu méhéla un tou niou wia si tou i mahtali-talinga ni sia, ni kamu é nimaéndomola ata ni tou itii. Téntu kangkasii sa kamu simingkéla', ni kamu é nimaéndo ata a singkéla' itii. Ni itu u mangun ni kamu makailek um patéan. Sa kamu méhé un tou niou i mahtali-talinga Si Opo Empung, ni kamu é niéndo-Na ulit. 17 Ni aku mapaayo u makasé wia Si Opo Empung! Pahpaan im puuna ni kamu én ata a singkéla', taan in tarékan ni kamu totoz uli-ulit mahkiit an tutuzu' u mé iwéhémo wia ni kamu. 18 Ni kamu é mémo ipilot im wana a singkéla' wo nimaéndomo ata Ni Opo Empung i mangun ang kaulitan. 19 Ni aku i mahkuama é mahpaké u nunuwu'en toro katulapan ung kinanaram im pengungua né tou sumekez in endo pahpaan ni kamu in tou én zéi'kan enté', niitumo ni kamu ngerez i mahtutulap niitu. Im puuna ni kamu é niméhé un tou niou i maéndo ata im wana ang kasamekan wo u mahsaru Si Opo Empung u nimangun ni kamu ing kalousna i mahsaru Ni Sia. In tarékan ni kamu én totoz méhéla un tou niou i maéndo ata im wana ang kaulitan i mangun ni kamu i maéndo tou méisanapa' wia Si Opo Empung. 20 Pahpaan i ni kamu ata a singkéla' ni kamu én zéi'kan kinawasa ung kaulitan. 21 In toro ni itu, apa u mé ikaawes wia ni kamu? Um pahwangunen niou itii é nimangun uman taréma ni kamu i maizang, péléng ni itu é mahwali ni kamu witu um patéan makaz ing kauré-uré. 22 In tarékan, i ni kamu mémo ikapilot im wana a siningkéla' wo nimaéndomo ata Ni Opo Empung. Ni itu u nimangun ni kamu ni makailek ung katou-touan méisanapa' wia Ni Sia wo un ing kamurian mahalimé ung katou-touan makaz ing kauré-uré. 23 Pahpaan um wawaér i mahsingkéla' é um patéan, taan un tatambér Ni Opo Empung éng katou-touan makaz ing kauré-uré pahpaan nimaesa karia Ni Kristus Yesus, Si Empungta.
Ung kalakoan an tinotoz witu un ukum Torat
1 Katuari-katuari esa pa'émanen! Ni aku é numuwu'ma wia ni kamu sé mata'umo an tinotoz witu un ukum Torat. Zéi'kan kata'uan niou wé an tinotoz itii éng kimawasa si tou i ni sia menou-noupé'? 2 Tanu ang kenu: Si wéwéné kimawéngo ém pinaesa karia ni mahayona mengiit an tinotoz i si mahayona itii menou-noupé'. Taan sa si mahayona itii matéma, si wéwéné itii é mémoipilot im wana an tinotoz tumoro um pahkawéngan an tinotoz witu un ukum Torat. 3 Ni itumo, si wéwéné itii é mahsameko sa sia kumawéngla karia ni tuama walina i si mahayona menou-noupé'. Taan sa si mahayona matéma, si wéwéné itii én zéi'mo kinawasa an tinotoz itii. Ni itumo, ni sia én zéi'kan mahsamek sa sia kumawéngla karia ni tuama walina. 4 Téntu kangkasii ni kamu katuari-katuari esa pa'émanen. Ni kamu én tanu nimatémo im witu un tinotoz un ukum Torat, pahpaan ni kamu én pinaesamo karia un awak Ni Kristus. Wo ni kamu maéndo anu Ni Kristus, Si mé itou sumaup im wia sé nimaté wo ung katou-touanta ém wéwéhan torona im wia Si Opo Empung. 5 Pahpaan im puuna ni kita menou-nou é mahkiitpé' um paaz in tou uman, u leloen i mahwangun a léwo'an ung kimawasa witu un awakta. Kata'uanta ni itu é sinéro' un tinotoz witu un ukum Torat, taan ni itu taré un ni mangun ni kita ing kapaa-paazna i mahsingkéla'. Pahpaan i mahwangun ni itu ni kita makailek um patéan. 6 Taan in tarékan ni kita é mémo ikapiloté im wana an tinotoz witu un ukum Torat pahpaan ni kita én tanu nimatémo im witu un tinotoz witu un ukum Torat, ni itu im puuna é mahata-ata ni kita. Wo in tarékan witu ung katou-touan weru ni kita é nimaéndo ata Ni Roh Lenas zéi'mo witu ung katou-touan uré um pahata-atan un tinotoz witu un ukum Torat. 7 Sa téntu, apapé' un ikuakuma? Singkéla' wé an tinotoz witu un ukum Torat? Zéi'kan! Taan pahpaan an tinotoz witu un ukum Torat itii ni aku toro mata'u a singkéla'. Pahpaan ni aku kangkasii zéi'kan mata'u apa u lelo i mangun a léwo'an sa zéi'kan méipantik witu un tinotoz witu un ukum Torat, "Tia' lumelo an anu né tou walina!" 8 Taan pahpaan un tinotoz witu un Torat itii u singkéla' ém wéwéhan oras i nimangun ni aku i lumelo a rupa-rupa léwo'an. Pahpaan sa zéi'kan siapa an tinotoz witu un Torat itii, u singkéla' én zéi'kan siapa kawasa. 9 Ung katou-touanku im puuna ém pahgenangenkula é lé'o-lé'os uman in zéi'kampé' mata'u an tinotoz witu un ukum Torat. Taan i nimawiamomé an tinotoz witu un ukum Torat, rengané in toro ni itu a singkéla' é mahtoumomé witu ung katou-touanku, 10 wo ni aku é nimatémo. Pahpaan an tinotoz witu un ukum Torat u léwo'zéi' mangun ni aku menou-nou makaz ing kauré-uré, é ni mahwali uman taré ma ni aku i mangé witu um patéan. 11 Pahpaan karia an tinotoz witu un ukum Torat, a leloku i sumingkéla' ém wéwéhan orasna in tumowo wo munu' ni aku. 12 An tinotoz witu un ukum Torat ém wia Si Opo Empung a méyé wo péléng am perénta witu ém wia Ni Sia a méyé, ulit wo wangun. 13 Sa téntu, apa am wangun itii é mahalimé um patéan wia ni aku? Zéi'kan téntu! U siningkéla' u nimahalimé um patéan itii. Um wangun itii pinakémé u singkéla' i mahalimé um patéan wia ni aku, wo totoz ing kaile-ilekan u singkéla' é a léwo'an. Ni itumo, pahpaan am perénta witu un ukum Torat itii ikatuzu'mé a siningkéla' itii én totoz léwo'.
An tinotoz witu un ukum Torat é mangun ung genang i sumingkéla'
14 Kata'uanta an tinotoz witu un ukum Torat itii ém wia si Roh Ni Opo Empung a méyé. Taan ni aku kenu én tou uman si mahkiit uman un ikapaaz ung kaayahan ni aku én tanu méiwangkéro i nimaéndo ata a singkéla'. 15 Pahpaan am pahwangunenku én zéi'kan kata'uanku. Pahpaan zéi'kan an ikapaazku am pahwangunenku taan an ikazi'zisku, ni itu am pahwangunenku. 16 Sa aku mahwangun an zéi'kan ikapaazku, énéanku i an tinotoz witu un ukum Torat itii ém wangun. 17 Sa téntu, zéi'mo ni aku si mahwangun ni itu taan a siningkéla'ku ang kimawasamo witu un touku u mangun ni aku i mahwangun ni itu. 18 Kata'uanku witu un touku, in tou uman, zéi'kan siapa um wangun. Pahpaan u lelo i mangun am wangun ém wia ni aku taan ni aku én zéi'kan makawawa i mangun ni itu. 19 Pahpaan zéi'kan am wangun an ikapaazku am pahwangunenku, taan a léwo'an an ikasooku, niitumo am pahwangunenku. 20 Ni itumo, sa aku mahwangun an zei'kan leloku, zéi'kan ni aku si mahwangun ni ana, taan a lelo i mahwangun a léwo'an ung kimawasamo ni aku. 21 Ni itumo, ung kenumo u kinanaram nimamuali wia ni aku : maanpé' aku paaz mangun a lé'os, taan u léwo'an uman taré um pahwangunenku. 22 Pahpaan um witu un atéku ém paaz an tinotoz Ni Opo Empung. 23 Taan am witu un touku ém wéwéhan an tinotoz walina u mahkoro' mahsaru an tinotoz Ni Opo Empung un ikapaazku witu ung genangku. Ni itu u mangun ni aku im pahata-atan an tinotoz u singkéla' ung kimawasa wana an awakku. 24 Ni aku én tou totozo méikaléwo'! Séi si toro miloté ni aku im witu un awak kenu u makawali ni aku witu um patéan? 25 Taan u makasé ipapaayo wia Si Opo Empung pahpaan Si Yesus Kristus, Si Empungta! Ni aku é nimaéndo ata an tinotoz Ni Opo Empung karia ung genangku, taan pahpaan in tou uman ni aku é kinawasapé' i mahwangun a singkéla'.
Ung katou-touan ém pahahkiten Ni Roh Ni Opo Empung
1 Ni itumo, in tarékan én zéi'mo siapa un ukuman wia sé tou ung katou-touan néra nimaesamo karia Ni Kristus Yesus. 2 Pahpaan un ukum Ni Roh Ni Opo Empung nimangun ung katou-touanta nimaesa karia Ni Kristus Yesus u nimilotomé ni kita im witu un ukum a singkéla' u nimahalimé um patéan. 3 An zéi'kan kawawaan im wangunen an tinotoz witu un ukum Torat pahpaan ni kita in tou zéi'kan enté' ém winanguno Ni Opo Empung. Ni Sia é nimatumé Si Oki'-Na in esa tanu mokan si tou simingkéla', i zuméi' a singkéla' wo méhé ukuman wana a singkéla' witu un awakta. 4 Si Opo Empung nimangun ni itu wo ni kita mawutul i mahwangun un ikapaaz-Na mengiit an tinotoz witu un ukum Torat, pahpaan in tarékan kita makawawa i menou-nou mahtali-talinga wia Si Roh Ni Opo Empung wo zéi'mo mahkiit an ikapaaz un awakta. 5 Pahpaan sé menou-nou mahkiit um paaz un awakna in esa é megena-genang uman i mangun um paaz un awakna in esa; taan sé menou-nou mahkiit um paaz Ni Roh Ni Opo Empung é megena-genang uman i mangun an ikapaaz Ni Roh Ni Opo Empung. 6 Si tou mahgenang um paaz un awakna in esa é mahwali ni sia witu um patéan, taan si tou mahgenang un ikapaaz Ni Roh Ni Opo Empung é mahwali ni sia witu ung katou-touan wo mahlé'o-lé'osan. 7 Si tou mahgenang um paaz un awakna in esa é makahkoro wo Si Opo Empung. Pahpaan si tou itii zéi'kan mahtali-talinga an tinotoz-Na wo ni sia én zéi'kan mamuali i mahtali-talinga an tinotoz-Na. 8 Pahpaan sé mahkiit um paaz un awakna in esa, ni sia én zéi'kan toro i mangun Si Opo Empung mahpaa-paaz. 9 Taan ung katou-touan niou én zéi'kan mahkiit un ikapaaz un awak niou in esa taan mahkiit un ikapaaz Ni Roh Ni Opo Empung, pahpaan Si Roh Ni Opo Empung é nimaesamo karia niou. Sé tou zéi'kan siapa Roh Ni Kristus um witu un aténa, si tou itii én zéi'kan anu Ni Kristus. 10 Sa Si Kristus é nimaesamo karia ni kamu, zozo' un tou niou é la maté pahpaan a singkéla', taan Si Roh Ni Opo Empung é méhé ung katou-touan wia ni kamu pahpaan ni kamu niéndo-Na ulit. 11 Kuramo Si Roh Ni Opo Empung, Si timou sumaup Si Yesus im wia sé nimaté é nimaesamo karia niou, Ni Sia Si timou sumaup Si Kristus Yesus im wia sé nimaté én tumou sumaup un awakmu u la maléwo' itii, si mangun ni itu é Si Roh nimaesaan karia niou.
Si Roh Ni Opo Empung si nimangun ni kita i maéndo tou-Na
12 Ni itumo katuari-katuari, ni kita ém wéwéhan un totoz im wangunen, taan zéi'kan totoz im wangunenta witu un ikapaaz un awak in esa, ni kita én zéi'kan totoz i menou-nou mahkiit un ikapaaz un awak. 13 Pahpaan, sa ung katou-touan niou é mahkiit un ikapaaz un awak in esa, ni kamu é makailek um patéan; taan sa ung katou-touan niou é mahkiit un i kapaaz Ni Roh Lenas, ni kamu é mahpapaté um pahwangunen un awakmu u mahsingkéla', ni kamu é la menou-nou. 14 Péléng sé tou pahahkiten Ni Roh Ni Opo Empung é maéndo oki' Ni Opo Empung. 15 Pahpaan Si Roh Ni Opo Empung si kinailekan niou én zéi'kan nimangun ni kamu nimaéndo ata makaz nimangun ni kamu éng kinaindé'an, taan Si Roh Ni Opo Empung si kinailekan niou é nimangun ni kamu i maéndo oki' Ni Opo Empung. Karia ni Roh Ni Opo Empung itii ni kamu én toro tumawah Si Opo Empung, "O Papa, o Ama'ku!" 16 Si Roh Ni Opo Empung in esa é nimaesamo karia ni roh si wia ni kita é mapailek i ni kita én oki' Ni Opo Empung. 17 Sa ni kita én oki'-Na, ni kita kangkasii é la maéndo tou makasangkum a méitaaz Ni Opo Empung. Ni kita é makailek a sangkum itii karia Ni Kristus. Ni itu éng kailekanta sa ni kita é nimazéha karia-Na, wo ni kita kangkasii é loozen wo sigi'en karia-Na.
Sé tou niéndo ulit é loozen wo sigi'en Ni Opo Empung
18 Pahpaan totoz ing kata'uanku an zézéha pahpendanenta in tarékan én zéi'kan toro pasuaten karia u lolooz wo sisigi' u la kailekanta. 19 Pahpaan péléng sé wia ung kaayahan én totoz melelo i ma'ento' un oras i Si Opo Empung i mapata'u sé maéndo oki' Ni Opo Empung. 20 Pahpaan péléng sé wia ung kaayahan é méiwayamo i maéndo zéi'kan siapa torona, zéi'kan pahpaan um paazna in esa, taan pahpaan um paaz Ni Opo Empung si nimayama ni séra. 21 Taan wéwéhan um pahéré'an, pahpaan péléng sé wia ung kaayahan én ikapilot im witu ung kawasa u mangun ni séra i léwo'en, wo péléng sé wia ung kaayahan én uli-ulit méikapilot i loozen wo sigi'en karia né oki' Ni Opo Empung. 22 Pahpaan kata'uanta makaz in tarékan péléng sé wia ung kaayahan ém péléng mahpa'os tanu mokan si ina' in tumoumé si oki'na. 23 Zéi'kan uman ni séra, ni kita kangkasii i nimakaileko Si Roh Lenas Si kataré-taré méiwéhé Ni Opo Empung im wana ang kamang mahtondongé. Ni kita kangkasii é mahpa'os witu un atéta karegas i ma'ento' in éndoen oki' Ni Opo Empung u mangun un awakta uli-ulit méikapilot. 24 Witu um pahéré'an kenumo ni kita é méipiloté im witu un ukuman pahpaan a singkéla'. Taan sa um pahéré'anta itii ém pahilekenola, ni itu én zéi'mo pahkuaen niméré'. Pahpaan, kura kahuman ni kita niméré' witu um pahilekenta mo la? 25 Taan sa um pahéré'anta é un zéi'kan pahilekenta, ni kita é léwo'zéi' in ezen i ma'ento' ni itu. 26 Tentu kangkasii, Si Roh Lenas é sumawang ni kita sa kita zéi'kan enté'. Pahpaan, zéi'kan kata'uanta kura un ulitna i mengaléi; taan Si Roh Lenas in esa si nimengaléila ni kita karia am pema'o-ma'osta an zéi'mo kakuaan. 27 Si Opo Empung si mata'u um witu un até né tou, mata'u un ikapaaz Ni Roh Lenas pahpaan Si Roh Lenas itii si mengaléi wia Si Opo Empung é mengiit un ikapaaz Ni Opo Empung wia sé tou-Na sé méisanapa'. 28 Kata'uanta i Si Opo Empung é mimek péléng am péléng wo péléng niitu é mahalimé ung kalé'osan wia sé rumaraaté Ni Sia, sé tinawah-Na mengiit ung ginenang-Na. 29 Pahpaan péléng sé kata'uano Ni Opo Empung rengané im puuna, ni séra én tinotoz-Namo rengané im puuna i la maéndo tanu Si Oki'-Na. Si Oki'-Na itii é la maéndo Oki' tu'a im wia sé lakez mahtuari. 30 Péléng sé tinotoz-Namo rengané im puuna, ni séra sé tinawah-Na. Ni séra sé tinawah-Na, ni séra kangkasii sé niéndo-Na ulit. Sé niéndo-Na ulit, ni séra itiimo sé sigi'en wo loozen-Na.
U raraatéan Ni Opo Empung wia ni kita
31 Ni itumo, apa un ikuata ma tumoro niana péléng? Sa Si Opo Empung kimaria ni kita, séi si sumaru ni kita? 32 Si Opo Empung én zéi'kan sume'sel Si Oki'-Na in esa taan mé iwéhé-Na Si Oki'-Na itii wia ni kita péléng. Kura kahuman Si Opo Empung zéi'kan tumambéré péléng am wali-walina wia ni kita karia Ni Yesus? 33 Séi si wuaya i mapahsasala' sé tou sé pinéléng Ni Opo Empung? Apa Si Opo Empung, Si niméndo ulit ni séra? Séi si la mukum ni séra? 34 Si Kristus Yesus si nimaté wo méitou sumaup im wia sé nimaté an irumez witu ung kasaru kakan Ni Opo Empung, Si Kristuso si la sumawang ni kita i la mengaléi wia Si Opo Empung. 35 Séi si toro in tuma'sa ni kita im witu u raraatéan Ni Kristus? Apa an zézéha, kaapa ang kasusaan, kaapa ang kapendisan, kaapa ang kaahreman, kaapa zéi'kan siapa karai, kaapa a makaindé'en, kaapa im wunu'en wé? Péléng ni ana én zéi'kan mamuali in tuma'sa ni kita im witu u raraatéan Ni Kristus. 36 Tanu u mé ipantik witu um Pinantik Lenas, "Pahpaan Ni Ko, ni kai makalakez nimasaruan wo um patéan sumekez in endo. Ni kai én tanu mokan sé domba sé lamo kerizen." 37 Taan wana péléng am péléng, ni kai é lumouspe'mé sé tou nimuntung, pahpaan Si Kristus é rumaraaté ni kai. 38 Pahpaan totoz kata'uanku zozo' i nimaté kaapa i menou-nou, sé malaékat kaapa sé mahkawasa wana ang karimbengbengan, u mahmuali in tarékan kaapa u la mamuali im woo sawisa, 39 kaapa sé mahkawasa witi langit kaapa sé wia ung kaayahan, kaapa apa uman ni itu, zéi'kan siapa sé makawawa in tuma'samé ni kita im witu u raraatéan Ni Opo Empung, tanu u méipapailek-Na wia Si Kristus Yesus, Si Empungta.
Sé tou pinéléng Ni Opo Empung
1 Un ikuakuma én ulit pahpaan ni aku én anumo Ni Kristus, ni aku én zéi'kan mahtowo. Karia ung genang lé'osku um pahahkiten Ni Roh Ni Opo Empung ni aku éng kimua u nuwu'ku itii én ulit. 2 Un atéku én totoz rumara wo totoz pendis pahpaan sé katuariku tou Israel soo ma'éman wia Si Yesus. 3 Ni séra éng katuariku tahsasana wanua. Ni aku ém paaz in ukumen wo pata'san karia Ni Kristus in tumulung ni séra. 4 Pahpaan ni séra én tou Israel sé pinéléng Ni Opo Empung i maéndo oki'-Na wo ni séra é nimileko ung kawangko' kawasa-Na. Si Opo Empung é nimangun um pinataazan karia né nimaopo' néra wo niméhé an tinotoz witu un ukum Torat wo ni séra mata'umo kura i mahragés wia Si Opo Empung wo ni séra é nimakaileko an taaz Ni Opo Empung. 5 Ni séra é suzu né ama' nimaopo'ta, Si Kristus in tou é nimatoumé wia sé nimaopo'ta wo Ni Sia é mahkawasa wana péléng am péléng. Ni Siamo Si Opo Empung Si totoz im pahloozen takaz ing kauré-uré. Ulit! 6 Zozo' sé tou Israel soo ma'éman Si Yesus, ni aku zéi'kan mahkukuama a méitaaz Ni Opo Empung wia sé nimaopo' néra én zéi'mo pahpakén; taan zéi'kan péléng sé suzu né tou Israel én tou pinéléng Ni Opo Empung. 7 Zéi'kan péléng sé suzu ni Abraham é makailek u méitaaz Ni Opo Empung wia si Abraham. Pahpaan Ni Sia éng kimua wia si Abraham, "Sé suzu ni Ishak uman sé la kuan suzumu." 8 Ung kalakoanna, zéi'kan péléng sé suzu ni Abraham sé pahkuan in oki' Ni Opo Empung taan sé ma'éman uman un taaz méiwéhé Ni Opo Empung wia ni séra sé uli-ulit pahkuan in oki'-Na. 9 Pahpaan Si Opo Empung é niméhé un taaz-Na wia si Abraham in téntii, "In ta'un tumondong tanu u loloho'en in tarékan Ni Aku é mawurimé wo si Sara ém wéwéhano si lowai." 10 Wo zéi'kan uman ni itu. Si Ribka é makaoki'mé sé tuama zua kambar wia si esa ama', si Ishak, si ama' né nimaopo'ta. 11 Pahpaan i sé koki' itii zéi'kampé' méitoumomé wo zéi'kanpé nimangun a lé'os kaapa a léwo'an Si Opo Empung én timotozo sé koki' itii i maéndo apa wo ung ginenang Ni Opo Empung tumoro um pinéléngan-Na é maenté'. Niitu ém pahpaan un ikapaaz Ni Opo Empung zéi'kan pahpaan am pahwangunen né koki' zua itii taan ikiit un tinawahan Ni Opo Empung. 12 Si Opo Empung éng kimua wia si Ribka, "Si oki'mu tu'a é la maéndo ata ni oki'mu taweng," 13 tanu u mé ipantik: "Si Yakuba én ikararaaté-Ku, taan si Esau én ikazi'zis-Ku." 14 Sa téntu, ni kita éng kumua i Si Opo Empung é mahsanaweka? Zéi'kan! 15 Pahpaan Si Opo Empung éng kimuamo wia si Musa, "Ni aku é méhé u raraatéan-Ku wia si tou ikapaaz-Ku im wéhan u raraatéan-Ku. Wo Ni Aku é meripu' umané i mahwéhé wia si tou si ikapaaz-Ku im papailekan-Ku i Ni Aku meripu' umané i mahwéhé." 16 Ni itumo, si pinéléng Ni Opo Empung én zéi'kan pahpaan un ikapaaz kaapa am pahwangunen ni tou taan pahpaan u raraatéan Ni Opo Empung. 17 Pahpaan witu um Pinantik Lenas, Si Opo Empung éng kimua wia si tonaas wangko' né tou Mesir, "Ni Aku é niméléng ni ko maéndo tonaas wangko' i mapailek ung kawasa-Ku i sumaru ni ko wo u ngaran-Ku é loozen né wia ung kaayahan." 18 Ni itumo, Si Opo Empung é mapaileka u raraatéan-Na wia si ikapaaz-Na wo Ni Sia nimangun si tou ikapaaz-Na nimakawal.
Ung kawasa Ni Opo Empung i mukum kaapa rumaraaté sé tou
19 In tarékan, tantumo ém wéwéhan im wia ni kamu sé meligau wia ni aku, "Sa téntu, kaa Si Opo Empung mapasala'pé' sé tou? Séi sé toro sumaru un ikapaaz Ni Opo Empung?" 20 Apamo ko wé wo wuaya i mahéndo-éndoan karia Ni Opo Empung? Toro wé ung kuré' tana' kumua wia si nimangun, "Kaa ni aku winangunmumé téntu?" 21 Si memamangun ung kuré' tana' é mangun ung kuré' tana' itii kiit um paazna. Un tana' masuat én toro wangunen kuré' peperong wo ung kuré' pahpakén i mendo-endo. 22 Téntu kangkasii um winangun Ni Opo Empung. Ni sia éng gimenang i mapailek un upi'-Na wo mapailek ung kawasa-Na. Taan Ni Sia én ezen im wia sé tou tinotoz-Namo i léwo'en pahpaan nimanguno Ni Sia in totoz maupi'. 23 Si Opo Empung kangkasii éng gimenang i mapailek ung kawangko'-Na wo méiwéhé-Na wia ni kita in ikararaaté-Na. Ni kita mo sé méisanapa'-Na i makailek ung kawangko'-Na. 24 Ni kitamo sé tinawah-Na, zéi'kan uman kita in tou Yahudi taan kangkasii sé zéi'kan tou Yahudi, 25 tanu u Nuwu'-Na witu um Pinantik Lenas ni nabi Hosea, "Sé zéi'kan tou-Ku éng kuan-Ku in 'tou-Ku' wo sé sana wanua zéi'kan karaaté-Ku, éng kuan-Ku ing 'kararaaté-Ku'. 26 Wo sé wana a tampa kinuaano, 'ni kamu én zéi'kan tou-Ku', im wana ni séra é la kuaan, 'sé oki' Ni Opo Empung Si menou-nou'." 27 Si nabi Yesaya kangkasii éng kimua in téntii tumoro sé tou Israel, "Zozo' ung kalakez né tou Israel én totoz lakez tanu mokan un eris witi tasik, taan toyo' uman sé ipilot im witu un ukuman wana a siningkéla'. 28 Pahpaan lekepo wo zéi'mo mauréma Si Mahpiara én tumotozo i mukum sé tou wia ung kaayahan." 29 Puunala ni itu si nabi Yesaya kangkasii éng kimua in téntii, "Si Empung, Si Tonaas né witi langit én timula'uma sé suzu wia ni kita. Sa zéi'kan téntu, ni kita péléng ém pinaka léwo'-Namo tanu sé tou witi wanua tua'na Sodom wo ni kita é mamuali tanu sé witi wanua tua'na Gomora."
Sé tou Yahudi wo u Nuwu' Lé'os tumoro Si Yesus
30 Sa téntu, ung kalakoan ni ana péléng én téntii: Sé zéi'kan tou Yahudi zéi'kan mahtututu' i mahtata'u un ikapaaz Ni Opo Empung taan, pahpaan ni séra é ma'éman Ni Sia, ni séra é niéndo-Namo ulit. 31 Taan sé tou Yahudi, zozo' ni séra mahtututu' i mahtali-talinga un ukum Torat wo ni séra niéndo ulit witu u sinaru Ni Opo Empung taan ni itu én zéi'kan kinailekan néra. 32 Kaa ni séra én zéi'kan makawawa? Pahpaan ni séra i mahtututu' in éndon ulit witu u sinaru Ni Opo Empung én zéi'kan pahpaan um pa'émanen néra taan mengiit uman um pahwangunen néra in esa. Ni séra zéi'kan ma'éman wia Si Yesus niitu én tanu mokan ni séra é méikasangkil wana am watu pahkasangkilan, 33 tanu u méipantik witu um Pinantik Lenas: "Talingana ang kenu. Im witi kentur Sion, ni Aku én zimeta'momé um watu pahkasangkilan né tou niitu um watu tua'nab um pahkazemakan néra, taan sé ma'éman wia Ni Sia én zéi'kan ipapaiza-izang."
1 Katuari-katuari, un totoz lelonku wo um pengaléienku wia Si Opo Empung wo sé tou Yahudi én ipiloté im witu un ukuman wana a siningkéla'. 2 Pahpaan totoz kata'uanku i ni séra én totoz im paaz i mangun un ikapaaz Ni Opo Empung zozo' in zéi'kampé' katauan néra kura un ulit i mangun un ikapaaz-Na. 3 Ni séra én zéi'kan makatulap kura Si Opo Empung i méndo ulit sé tou. Wo ni séra é mahtututu' menéro u lalan néra in esa i maéndo ulit witu u sinaru-Na. Ni itumo ni séra é soo ing kumiit kura Si Opo Empung i méndo ulit sé tou. 4 Si Kristus é nimanguno péléng an tinotoz witu un ukum Torat nimalekep wia ni kita. Ni itumo, péléng sé ma'éman wia Ni Sia é niéndo ulit Ni Opo Empung.
Sé tou ma'éman Si Opo Empung niéndo ulit
5 Tumoro u niéndo ulit Ni Opo Empung mengiit un tinotoz witu un ukum Torat, si nabi Musa é nimantik in téntii, "Si tou mahkiit péléng an tinotoz witu un ukum Torat é la menou-nou pahpaan mahtali-talinga an tinotoz witu un ukum Torat itii." 6 Taan tumoro niéndo ulit Ni Opo Empung mengiit um pa'émanen wia Ni Sia, um Pinantik Lenas éng kimua in téntii, "Tia' mahkua witu un atému: Séi si mangé witi kasendukan i mahwalimé Si Kristus in tumumpamé?" 7 kaapa, "Séi si tumumpama witu un tuleng um patéan?" i mahwalimé Si Kristus i mawénété im wia sé ni maté i mapata'u wia sé tou kura séra wo toro ipilot im witu un ukuman wana a singkéla'. 8 Taan ung kalakoanna tanu u méipantik witu um Pinantik Lenas in téntii: "U Nuwu' Ni Opo Empung itii én zéi'kan zou'ma im wia ni kamu, witu u sumahmu wo witu un atému."Ni itu u Nuwu' Ni Opo Empung un ipahwoka' nai; un pa'émanen né tou. 9 Pahpaan sa ni ko maka ulit karia u sumahmu in esa i Si Yesus én Empung, wo ma'éman witu un atému i Si Opo Empung én timou sumaup Ni Sia im wia sé nimaté, ni ko én ipilot im witu un ukuman wana a siningkéla'. 10 Pahpaan karia un até si tou é ma'éman wo éndon ulit, wo karia u sumah si tou é makaulit i Si Yesus én Empung, ni séra én ipilot im witu un ukuman wana a siningkéla'. 11 Pahpaan witu um Pinantik Lenas é méipantik in téntii, "Séi uman sé ma'éman Ni Sia én zéi'kan i papaizang-izang." 12 Sé tou Yahudi wo sé tou zéi'kan Yahudi, é masuat uman. Pahpaan, Si Mahpiara én esa uman, Si Mahpiara én anu né tou péléng. Wo Ni Sia meripu' umané i méhémé ung kamang malake-lakez wia sé tou meki sawang wia Ni Sia. 13 Pahpaan, "Séi uman sé meki sawang wia Si Mahpiara én ipilot im witu un ukuman wana a siningkéla'." 14 Taan kura kahuman sé tou toro meki sawang wia Ni Sia sa séra zéi'kanpé ma'éman Ni Sia? Kura séra ma'éman Ni Sia sa Ni Sia én zéi'kampé' pinahtalinga-talinga néra la? Kura séra in mahtalinga tumoro Ni Sia sa zéi'kan siapa sé nimapa ta'u tumoro Ni Sia? 15 Wo kura sé tou i mapa ta'u tumoro Ni Sia sa zéi'kan siapa tou si matuma ni séra? Witu um Pinantik Lenas é méipantik téntii, "O ndoon ka totoz makapaazen i niméyé sé mahalimé u Nuwu' Lé'os!" 16 Taan zéi'kan péléng sé tou é simungkul u Nuwu' Lé'os itii. Pahpaan si nabi Yesaya in esa éng kimua, "Oh Mahpiara, séi sé ma'éman an ipahpapata'u nai?" 17 Ni itumo, sé tou é ma'éman pahpaan in timalinga, wo an tinalinga itii u Nuwu' tumoro Si Kristus. 18 Taan ni aku é meligau: Apa sé tou Yahudi én uli-ulit zéi'kampé' timalinga u Nuwu' Lé'os itii? Ni séra én timalingamo ni itu. Pahpaan witu um Pinantik Lenas é méipantik in téntii, "Si nimahalimé un ipapata'u é nimapa ta'u moma wia péléng ung kaayahan, wo u méikua nérama én tinalinga moma makaz witu um pondolna ung kaayahan." 19 Taan ni aku é meligau sumaup: Apa sé tou Israel zéi'kampé' makatulap u Nuwu' Lé'os itii? Zéi'kan mamuali! Pahpaan si nabi Musa éng kimuamo tanu u méikua Ni Opo Empung, "Ni kamu ém wangunen-Ku in tuméutéu sé tahsasana wanua walina sé zéi'kan tou-Ku. wo mangun ni kamu maupi' wia sé tahsasana wanua sé pahgenangen nioula i lemou." 20 Tentu kangkasii, si nabi Yesaya én totoz wuaya i mahkua, "Sé tahsasana wanua sé im puuna é zéi'kan menéro Ni Aku ém paazo i mahilekan karia Ni Aku, Ni Aku é nimapa ileko un tou-Ku wia sé tahsasana wanua sé zéi'kan meligau Ni Aku." 21 Taan tumoro sé tou Israel si nabi Yesaya éng kimua, "Sana endo Ni Aku ni mayo u lengenku wia sé tahsasana wanua sé zéi'kan mahtali-talinga wo kimawal."
U raraatéan Ni Opo Empung wia sé tou Israel
1 Ni itumo, ni aku é lumigau: Apa sé tou Israel pinéléng-Na é mémo itia' Ni Opo Empung? Zéi'kan! Pahpaan ni aku in esa én tou Israel, suzu ni Abraham, wia sé suzu ni Benyamin a méyé. 2 Si Opo Empung én zéi'kan timia' sé tou Israel sé pinéléng-Namo rengané im puuna. Kata'uan nioumo u méipantik witu um Pinantik Lenas tumoro si nabi Elia, in ipahpa'osna sé tou Israel wia Si Opo Empung. 3 Si nabi Elia kimua, “O Mahpiara, sé nabi-Mu , ém winunu'mola né tou Israel. Am watu peraragésan éng kinemu néra moma. Ni aku mokan si menou-noupé', wo ni aku ém pahwuwunu'en néra." 4 Taan kura u méiwingkotla Ni Opo Empung wia ni sia? Kuan-Na, "Méisanapa'-Ku mola sé pituna riwu tou i maéndo anu-Ku, sé zéi'kan kawisa mahongkot wo mahsigi' wia si Baal." 5 Téntu kangkasii in tarékan, toyo' uman sé tou Israel sé pinéléng Ni Opo Empung pahpaan ung kamang méitambér-Na. 6 Ni séra ém pinéléng Ni Opo Empung pahpaan ung kamang méitambér-Na, zéi'kan pahpaan am pahwangunen néra é lé'os. Pahpaan sa Si Opo Empung niméléng sé tou mengiit um pahwangunen néra, Ni Sia én zéi'kan uli-ulit mapailek ung kamang méitambér-Na. 7 Ni itumo, kura? Sé tou Israel én zéi'kan ni makailek am penéro-néron néra. Sé ni makailek am penéro-néron néra én toyo' uman sé pinéléng Ni Opo Empung. Sé walina ém winangun-Na nimaketéhmo sé soo wia Ni Sia. 8 Tanu u méipantik witu um Pinantik Lenas, "Si Opo Empung é mangun ni séra tanu nimatekel, winéhan weren taan zéi'kan makailek wo winéhan lunteng taan zéi'kan maka talinga, makaz in tarékan." 9 Si Daud kangkasii éng kimua, "Mengalé-ngaléi uman am pésta néra é maéndo wetes wo tataan, watu pahkasangkilan wo ukuman wia ni séra. 10 Wo mengalé-ngaléi uman am weren néra é maletok makaz ni séra zéi'kan makailek, wo mengalé-ngaléi uman ni séra é mahongko-ongkotokan makaz ing kauré-uré." Sé tou zéi'kan Yahudi én ipilot witu un ukuman wana a siningkéla' 11 Ni itumo, ni aku é lumigau kasii ma, "Apa ni séra én ikasangkila téntu wo séra makemu?" Zéi'kan! Taan pahpaan a siningkéla' néra, sé tou zéi'kan Yahudi én ikapiloté witu un ukuman wana a siningkéla' i mangun sé tou Yahudi in tuméu-téu i nimilek ni itu. 12 Pahpaan a léwo'an pahwangunen néra u nimangunola sé tou walina sé wia ung kaayahan nimakailek ung kamang, woopé' kasii sa sé tou Yahudi i nimawurian sumaup karia Ni Opo Empung. Tantumo é lumouspé'mé ung kamang iwéhé-Na. 13 In tarékan ni aku éng kumuama wia sé tou zéi'kan Yahudi i ni aku én aatu Ni Kristus wia sé tou zéi'kan Yahudi wo ni aku mahtututu' um paayangenku pahloozen wo pahsigi'en. 14 Ni aku é mahéré'la sa am pahpaayangenku kenu én toro mangun sé kawanuaku in tuméutéu sé tahsasana wanua walina in ipiloté witu un ukuman wana a siningkéla' wo karia in téntu ni séra én toro sawanganku in ipiloté witu un ukuman pahpaan a siningkéla'. 15 Pahpaan sa Si Opo Empung soo sumungkul sé tou Yahudi, niia é la maéndo lalan wangun né tou walina i mawurian sumaup karia-Na. Woopé' kasii sa sé tou Yahudi sa sungkulenla Ni Opo Empung. Ni itu én tanu mokan sé tou nimatémo an itoumé sumaup Ni Opo Empung im wia sé nimaté. 16 Niia én totoz la mamuali, pahpaan sa sé nimaopo' néra é sinungkul wo niéndo ulit Ni Opo Empung, tantumo in tumondong sé suzu néra kangkasii é niéndo-Na ulit. Pahpaan, sa u sana ketor roti mémo iwéhéla wia Si Opo Empung tantumo péléng u roti itii é mémo iwéhéla wia Ni Sia wo sé tou Yahudi én tanu mokan ung kai zaitun u méitanem witi uma Ni Opo Empung, wo sa un ahmut ung kai itii én anu-Na tantumo am pangahna kangkasii én anu-Na. 17 In tarékan u nimamuali ém woo pira im wana am pangana ung kai zaitun Ni Opo Empung éng kinetoro an itia'. Sé woo pira im wia sé tou Yahudi én tanu am panga itii. An iéndomé panga walina ilaput witu ung kai zaitun Ni Opo Empung itii, wo am panga itii én niéndomé wana ang kai zaitun wana an talun niitu én tanu ni kamu sé tou zéi'kan Yahudi. In tarékan ni kamu nimaka ileko ung katou-touan wo ung ketez witu un ahmut ung kai méitanem Ni Opo Empung. 18 Ni itumo, ni kamu sé pahkuaen im panga weru pahpaan i mémokan ilaput witu ung kai zaitun u mé itanem Ni Opo Empung, tia' kamu mahgenangla i ni kamupé' sé tua'na taan an uli-ulit pangana ung kai méitanem-Na ung kinetoro an itia' itii. Gena-genangen: Zéi'kan ni kamu sé mahwéhé ung katou-touan witu un ahmut taan un ahmut u mahwéhé ung katou-touan wia ni kamu. 19 Taan ni kamu in tou zéi'kan Yahudi ém woo wéwéhan sé mahkua, "Éné, taan am panga itii éng kinetor wo ni aku toro i laput witu ung kai méitanem Ni Opo Empung itii." 20 Ni itu én ulit téntu! Taan gena-genangen ang kenu. Um panga itii éng kinetora pahpaan ni sia én zéi'kan ma'éman. Ni kamu in tou zéi'kan Yahudi toro i nimaesa karia ung kai itii pahpaan uman i ma'éman. Ni itumo ni kamu én tia mahlooz un toumu. Tawimo ni kamu maindé'la ing ketoren. 21 Pahpaan sa Si Opo Empung zéi'kan mene'sel in tumia' sé tou Yahudi sé tanu mokan panga ang kai méitanem-Na, tia' kamu mahgenagla i Ni Sia é sume'sel in tumia' ni kamu. 22 Ni itumo, wéhanla genang kura Si Opo Empung i lé'os wo sa Sia mukum én zéi'kan mahléléong. Ni Sia é mukum makauli-ulit sé tou Yahudi zéi'kan ma'éman, taan Ni Sia é mangun a lé'os wia ni kamu asal uman ni kamu én zéi'kan mazéi' i menou-nou im witu u lé'os-Na. Sa zéi'kan, Ni Sia kangkasii én tumia' ni kamu. 23 Taan sé tou Yahudi én tanu um panga ilaput sumaup im witu ung kai Ni Opo Empung sa séra ma'éman. Pahpaan Ni Sia Opo Empung si wéwéhan kawasa i lumaput sumaup ni séra witu ung kai itii. 24 Ni kamu in zéi'kan tou Yahudi én tanu mokan am panga kai zaitun wana an talun ang kinetoro an ilaputla witu ung kai zaitun méitanem witi uma Ni Opo Empung un zéi'kan masuat karia ung kai zaitun kinetorané niitu. Woopé' kasii sé tou Yahudi, ni séra sé totoz panga im witu ung kai itii, ni itumo Si Opo Empung é merorot umana i lumaputa sumaup am panga itii im witu ung kai zaitun néra in esa.
Si Opo Empung mapailek u lé'os-Na wia sé tou
25 Katuari-katuari esa pa'émanen, ikapaazku ni kamu é mata'uma un ipahwuni-wunipé' kenu wo tia' ni kamu mahgenangla i ni kamu é mata'umo am péléng: lakez im wia sé tou Israel é nimaketéhmo un até taan ni itu é la mamuali uman akaz sé tou zéi'kan Yahudi sé ma'éman Si Opo Empung é lekepo. 26 In toro ni itumo, péléng sé tou Yahudi én ipilot im witu un ukuman wana a singkéla', tanu u mé ipantik witu um Pinantik Lenas, "Si milot ni kamu im witu un ukuman wana a siningkéla' é méyé Ni Sia ém witi kentur Sion wo méyé. Péléng a siningkéla' né suzu ni Yakub én zéi'en-Na. 27 Wo kenumo un pinataazan-Ku karia néra in oras Ni Aku i zuméi' a siningkéla' néra." 28 Pahpaan sé tou Yahudi é soo ma'éman u Nuwu' Lé'os Ni Opo Empung, ni itumo ni séra é nimaéndo kakoro'-Na. Taan ni itu u nimaéndo lalan né tou zéi'kan Yahudi ipilot im witu un ukuman wana a siningkéla'. Zozo' in téntu, sé tou Yahudi én ikararaaté Ni Opo Empung pahpaan un taaz-Na wia sé nimaopo' néra. 29 Pahpaan Si Opo Empung én zéi'kan mamuali in zuméi' an tatambér-Na wo an tatawah-Na. 30 Tanu ni kamu in tou zéi'kan Yahudi im puuna én zéi'kan ma'éman Si Opo Empung, ém pinapailekan-Na u raraatéan-Na pahpaan sé tou Yahudi zéi'kan ma'éman Si Opo Empung. 31 Téntu kangkasii sé tou Yahudi, in tarékan ni séra én zéi'kan mahtali-talinga wia Si Opo Empung, wo pahpaan u raraatéan-Na ung kinailekan nioumo in tou zéi'kan Yahudi, ni séra kangkasii é makailek u raraatéan-Na. 32 Pahpaan ni ana péléng é mémo iwaya Ni Opo Empung ing kinawasa un zéi'kan mahtali-talinga wo Sia toro mapailek u raraatéan-Na wia péléng sé tou.
Loozenla Si Opo Empung
33 O ndoon Si Opo Empung. Ni Sia én totoz wa'ilan, totoz tulap wo totoz lakez ang kata'uan-Na! Zéikan siapa si makawawa i mahtata'u an tinotoz-Namo, wo péléng am pahpaayangen-Na én zéi'kan katulapan! 34 Tanu u mé ipantik witu um Pinantik Lenas, “Séi si mata'u ang ginenang Ni Mahpiara wo séi si makawawa i sumésa wia Ni Sia?" 35 Kaapa séi si nimahwéhé-wéhéla apa uman wia Ni Sia wo ni itu én totoz im waéren-Na?" 36 Pahpaan péléng am péléng ém winangun-Na, wo wia Ni Sia a méyé, wo wia Ni Sia uman. U looz wo sigi' ém wia Ni Sia uman takaz ing kauré-uré. Ulit.
Iayola ung katou-touan wia Si Opo Empung
1 Ni itumo, katuari-katuari, pahpaan Si Opo Empung meripu' umané wia ni kita, ni itumo ni aku sumésama wia ni kamu, iragésla un tou niou wia Si Opo Empung tanu u raragés menou-nou méisanapa' wia Ni Sia wo un ikapaaz-Na. Niitumo un uli-ulit raragésmu wia Si Opo Empung. 2 Tia' kamu mahkii-kiit am pahwangunen né tou wia ung kaayahan, taan iwayamola Si Opo Empung i mangun ni kamu mawalina karia ung genang lé'os. Karia in téntu ni kamu én toro maka tulap un ikapaaz Ni Opo Empung: Am wangun, a mahwangun Ni Sia mahpaa-paaz wo zéi'kan siapa sinala'. 3 Ung kamang méitambér Ni Opo Empung é méiwéhé momé wia ni aku. Ni itumo ni aku sumésama wia ni kamu: Tia' kamu mahgegenang lumousé an toro genangen niou, taan tawimo ni kamu gumenangola lumé'o-lé'os mengiit um pa'émanen niou tanu a méitambér-Namo wia ni kamu si esa wo si esa. 4 Pahpaan tanu un awak, lakez am witu un awak itii, taan zéi'kan péléng sé witu un awak itii é masuat um paayangen. 5 Téntu kangkasii ni kita, zozo' i lakez taan ni kita ém pinaesamo witu un awak esa wia Si Kristus wo si esa wo si esa é mahpapandungan. 6 Ni kita ém winéhan un tatambér Ni Opo Empung nimahwalina-walinaan. Un tatambér itii é ung kamang méitambér-Na. Sa kita tinambéran un toro mahkua a méikuamé Ni Opo Empung in esa, wangunenola ni itu kiit um pa'émanenta. 7 Sa un tatambér Ni Opo Empung é mahsawang sé tou walina, wangunenola ni itu uli-ulit i sumawang sé tou walina; sa un tatambér Ni Opo Empung é mahtuzu', wangunenola ni itu in uli-ulit mahtuzu'. 8 Sa un tatambér Ni Opo Empung é mahenté' un até, wangunenola ni itu uli-ulit i mahenté' un até né tou walina. Sa un tatambér Ni Opo Empung é mahwéhé wia sé tou walina, wangunenola ni itu karia i mahpaa-paaz. Sa un tatambér Ni Opo Empung é maéndo tonaas, uli-ulit wangunenla ni itu. Sa un tatambér Ni Opo Empung é rumaraaté sé to walina, wangunenla ni itu karia i mahpaa-paaz.
A sésésa i mahlé'o-lé'osan
9 Sa rumaraaté sé tou walina, tia' mahtowo-towo uman. Ikazi'zisla a léwo'an wo tia' mazéi' mahwangun a lé'os. 10 Mengalé-ngaléi ni kamu é mahraa-raatéan i mahtuari wo mahpuu-puunala i mahwéhé a sisigi'an. 11 Ma'ulitla i mahpaayang. Tia' kamu soo i mahtututu'. Maayangla wia Si Mahpiara karia ung kaenté'an u méiwéhémé ni Roh Ni Opo Empung si mahkawasa. 12 Mahpaa-paazola im wana am pahéré'an, meze-ezen im wana am pengalien wo tia' mahkana' i menginaléi. 13 Sawanganla am pemandungen né tou Ni Opo Empung wo sungkulenla karia u mahpaa-paaz sé tou i mento' witu um walému. 14 Mengaléila wia Si Opo Empung ing kumamangé sé tou mahzézéha ni kamu. Peki kamangé Si Opo Empung séra wo tia' mahaléi wia Si Opo Empung i méhé un epa' wia ni séra. 15 Mahpaa-paazola karia né tou mahpaa-paaz wo mamé'mola karia né tou mahamé'. 16 Menou-noula i maesaan witu ung katou-touan niou. Tia' loozan, taan pasuatenla un toumu karia né tou ipahwawa-wawa'. Tia' mahgenangla un toumu én tulap. 17 Tia' mahwaér a léwo'an wia sé tou mahwangun a léwo'an wia ni kamu taan wangunenla am pahgenangen i lé'os wia péléng sé tou. 18 Sa im wia ni kamu, mahtututu'la i menou-nou mahlé'o-lé'osan karia péléng sé tou. 19 Katuari-katuari i raraatéku! Tia' kamu menutu' i mahwaér wia sé tou nimangunla a léwo'an wia ni kamu. Taan wéhanla témpo Si Opo Empung i mapailekla un upi'-Na, pahpaan witu um Pinantik Lenas mé ipantik téntii, "Um wawaér é hak-Ku uman, Ni Aku mokan si méhé um wawaér," Nuwu' Ni Mahpiara. 20 Taan tanu u mé ipantik witu um Pinantik Lenas ni kamu é mangunola an téntii, "Sa si kakoro'mu maharem, wéhanla kakanen sia; sa sia maré'o, wéhanla elepen sia! Karia in téntu, ni kamu é nimangunola ni sia i maizang tanu mokan riméwoka um waha witu un uluna." 21 Tia' kamu kinala a léwo'an, taan kalanola a léwo'an karia ung kalé'osan.
Mahtalinga-talinga im wia sé tonaas
1 Péléng sé tou én totoz i mahtali-talingala wia sé tonaas sé mahkawasa pahpaan zéi'kan siapa sé tonaas sé zéikan wia Si Opo Empung a méyé wo péléng sé tonaas wia in tarékan én tinotoz-Na. 2 Ni itumo, séi sé mahsaru sé tonaas, ni sia kangkasii é mahsaru an tinotoz Ni Opo Empung, wo séi si mahwangun an téntu é mahalimé un ukuman wia ni sia. 3 Pahpaan, sa si tou nimangun u lé'os, ni sia én tia'mo maindé' wia sé tonaas, taan maindé'la sa nimangunola a léwo'an. Paaz ko wé i menou-nou zéi'kan maindé' wia sé tonaas? Mahwangunola a lé'os wo ni kamu makailek u lolooz né tonaas. 4 Pahpaan sé tonaas én menanawang Ni Opo Empung i maayang ang kawangunan niou. Taan sa ko mahwangun a léwo'an, ni kamu én totoz maindé'la ni séra pahpaan ni séra ém wéwéhan kawasa i mukum ni kamu. Sé tonaas én ata Ni Opo Empung i la mapailek un upi' Na wia sé tou mahwangun a léwo'an. 5 Ni itumo ni kita én totoz mahtalinga-talingala sé tonaas. Ni kita i mahtali-talinga sé tonaas én zéi'kan uman pahpaan i maindé' in ukumen taan pahpaan mahtali-talinga ung genang lé'osta. 6 Ni itumo ni kamu léwo'zéi' i mahwaérla am pajak wia sé tonaas. Pahpaan sé pemérénta é mahpaayang am paayangen méiwéhé Ni Opo Empung wia ni séra. 7 Pahwaérenla wia péléng sé tou an totoz im waérennu. Am pajak ém waérenla wia sé menanagi am pajak wo waérenla am walina an totoz im waérennu wia sé pemerénta. Pahongkotanla wia sé tou wangun im pahongko-ongkotan wo pahsigi'enla sé tou totoz im pahsigi-sigi'en.
Mahraaté-raatéan karia né kasuat tou
8 Sa mahutang tia' tahlous uré i maér un utang itii. Taan ni kita é léwo'zéi' i rumaraaté si esa wo sé walina, niitu én utang zéi'kan kawaéran. Pahpaan si tou rumaraaté sé tou walina, ni sia é nimangunola an tinotoz witu un ukum Torat. 9 Pahpaan un tinotoz witu un ukum Torat é méipantik in téntii, "Tia' mahsamek, tia' mahwunu', tia' mahremu', tia' malelo an anu né tou walina wo am perénta walina ém pinakasamo witu um Pinantik Lenas in tentii, "Iraraatéla si kasuat tou tanu ni ko i rumaraaté un toumu in esa!" 10 U rumaraaté én zéi'kan mahwangun a léwo'an wia si kasuat tou, pahpaan u rumaraaté é masuat wo u mahwangun péléng an tinotoz witu un ukum Torat.
Kumana'mola i mahwangun a léwo'an
11 Niia un totoz im wangunen niou. Mawongkémé ni kamu in timekel pahpaan un oras Si Yesus Empungta i méyé sumaup i milot ni kita im witu u singkéla' éng kaleleznamo, lumelezpé'mé i ni kita taré ma'émanla. 12 Un orasta i menou-nou wia ung kaayahan é malekepo masuat wo um wengi i maendomo. Un endo Si Empung i méyé én zéi'mo uré. Ni itumo, kumana'mola i mahwangun a léwo'an tanu am pemangu-mangunen né tou menou-nou wana ang karimbengbengan. Tanu sé suraro simadiamola ang kokoro' i mangé sumaru sé kakoro', ni kita kangkasii én totoz i mahwangunla an toro sumawang ni kita i sumaru a léwo'an. 13 Méyémo kita menou-nou karia im wangun tanu um pahwangunen né tou in endo. Tia' uman memésta-mésta wo mapahtetewelen, tia' mahsamek wo mahkiit uman a lelo un awak. Tia' mahéndo-éndoan wo mahtéuté-téutéuan si esa wo si esa. 14 Taan méyémo kita maéndo tanu Si Yesus Kristus Empungta, wo pahilekené né tou am pahwangunenta, karia in téntu ni séra én tanu ni milek Ni Sia witu un touta. Wo tia'mo megena-genang uman ing kumiit a lelo un toumu in esa.
Tia' memawa' sé katuari esa pa'émanen
1 Sungkulenla sé tou zéi'kan tahlous enté' um pa'émanenna wo tia' mahzéi-zéi'an karia néra. 2 Pahpaan wéwéhan sé katuari totozo enté' um pa'émanen néra wo witu ung genang néra i ni séra én toro kuman péléng ang kakanen. Taan sé tou zéi'kampé' totoz enté' um pa'émanen néra mahgenangla sa ni séra én toro uman kuman u séndé'ena. 3 Sé mahgenangla in toro kuman péléng ang kakanen én tia' memawa' sé mahkan uman séndé'en. Pahpaan Si Opo Empung é simungkulo ni séra. Tentu kangkasii sé mahkan uman u séndé'en én tia' mapahsasala' sé toro kuman apa uman an toro kanen. Pahpaan Si Opo Empung kangkasii é simungkulo ni séra. 4 Séi ndéén ko wé takazan ni ko mapahsasala' am pahwangunen ni pahayoan né tou walina? Si tuang ni ata itii uman si mata'u sa sia ulit kaapa simala'. Taan ni sia é la memangu-mangun an ulit pahpaan Si Mahpiara é sumawang wia ni sia. 5 Wéwéhan kangkasii sé tou mahgenangla un endo esa é lumouspé'mé an endo walina, wo wéwéhan kangkasii sé tou mahgenangla sa péléng un endo é masuat uman. Tumoro ni ana, tawimo si esa wo si esa én tumotozola kumiit um pa'émanenna. 6 Si tou mahsanapa' un endo esa, si tou itii nimangun ni itu i sumigi' Si Mahpiara. Séi si mahkan apa uman un toro kanen, ni sia é nimangun ni itu i sumigi' Si Mahpiara pahpaan ni sia éng kimua u makasé wia Si Mahpiara. Wo si zéi'kan mahkan am wayaan uman, ni sia kangkasii é nimangun ni itu i sumigi' Si Opo Empung pahpaan ni sia kangkasii éng kimua u makasé wia Si Opo Empung. 7 Pahpaan zéi'kan siapa zozo in esa im wia ni kita si menou-nou kumiit uman u lelona in esa, wo zéi'kan siapa zozo' in esa si maté kumiit uman u lelona in esa. 8 Pahpaan sa kita menou-nou, ni kita é menou-nou wia Si Mahpiara, wo sa kita maté, kita maté wia Si Mahpiara. Ni itumo, ung katou-touanta wo um patéanta, ni kita én anu Ni Mahpiara. 9 Pahpaan ni itumo Si Kristus nimaté wo méitou sumaup im wia sé nimaté wo Sia maéndo Mahpiara né tou nimaté wo sé tou menou-nou. 10 Taan ni ko, kaa ni ko mahtotoz am pahwangunen ulit kaapa zéi'kan né katuari esa pa'émanen? Kaapa kaa ni ko memawa' sé katuari esa pa'émanen? Pahpaan ni kita péléng én isaru wia Si Opo Empung in totozen am pahwangunen ulit kaapa zéi'kan. 11 Pahpaan witu um Pinantik Lenas é méipantik téntii: "Si Mahpiara éng kimua: Ni Aku én uli-ulit menou-nou, téntii un ikua-Kuma,' 'péléng sé tou é mongkot wo sumigi' witu u sinaru-Ku wo péléng sé tou é lumooz wo sumigi' Ni Aku.' " 12 Ni itumo, ni kita péléng si esa wo si esa é la mingkot um peligawen Ni Opo Empung tumoro am pinahwanguntamé.
Tia' mahwangun sé katuari esa pa'émanen i mangun a singkéla'
13 Ni itumo tia'mo kasii ni kita i mahtoto-totozan ulit kaapa zéi'kan am pahwangunen! Taan tawimo kita mahtututu'la in zéi'kan mangun si katuari esa pa'émanen mazéi'kan enté' kaapa mahwangun a singkéla'. 14 Pahpaan ni aku nimaesamo karia Ni Yesus Empungta, ni itumo totoz im pa'émanenku in zéi'kan siapa ang kakanen a sinéro' ing kanen. Taan sa wéwéhan si mahgenangla ni itu é sinéro' ing kanen, ni itu ém wia uman ni sia ing gimenang ni itu. 15 Pahpaan sa ni kamu nimangunola un até ni katuarimu i rumara pahpaan ang kakanen, ni kamu én zéi'kan rumaraaté si katuarimu itii. Tia' wo pahpaan ung kakanennu nimangun si katuarimu ikaléwo', pahpaan Si Kristus kangkasii é nimaté wia ni sia. 16 Ni itumo, tia' ipahwaya niou um wangun im witu un tou niou ém pahetawuruken né tou walina. 17 Pahpaan i Si Opo Empung mahperénta in Tonaas Wangko' én zéi'kan tumoro ang kakanen wo am pengengelepen taan tumoro ung kaulitan, u mahlé'o-lé'osan wo u mahpaa-paaz wia Si Roh Lenas. 18 Pahpaan séi uman si pakahselewir'na Si Kristus én tanu ni itu, ni sia é nimangun Si Opo Empung mahpaa-paaz wo ni sia é sigi'en né kasuat tou. 19 Ni itumo mahtututu'mola i menéro a mahalimé u mahlé'o-lé'osan wo a mahenté am pa'émanen né tou esa pa'émanen. 20 Tia' léwo'ennu am pahpaayangen Ni Opo Empung pahpaan ang kakanen. Péléng ang kakanen én toro kanen. Taan si tou é la sumala' sa sia nimangun si tou esa paémanen simingkéla' pahpaan um pahkanenna. 21 Tawimo in zéi'kan mahkan lé'ona kaapa melep anggor, kaapa mangun am walina an toro mangun si katuari esa pa'émanen i sumingkéla'. 22 Iwayamola apa um pa'émanennu itii, wangunennula witu uman u sinaru Ni Opo Empung wia ni ko in esa. Si tou zéi'kan mahgenangla i simala' im wana ang ginenangna in ulit, si tou itii é mahpaa-paaz. 23 Taan séi sé mahzua-zua genang ing kuman, sa ni sia ing kiman é mahgenangla i sumala' én i papasala' ni Opo Empung pahpaan um pahwangunen ni tou itii én zéi'kan mengiit um pa'émanenna. Wo apa uman um pahwangunenna sa zéi'kan ma'éman, ni itu é singkéla'.
Pahgenangenla sé tou walina
1 Ni kita sé enté'mo um pa'émanen, é léwo'zéi' in ezen im wana an zéi'kan enté' né tou zéi'kan enté' um pa'émanen néra, tia' kita menéro uman u mahpaa-paazta in esa. 2 Si esa wo si esa im wia ni kita é léwo'zéi' mahtututu' i menéro u mahpaa-paaz ni kasuat tou i mangun ung kawangunanna, wo kaenté'na um pa'émanen néra. 3 Pahpaan Si Kristus kangkasii én zéi'kan uman menéro u mahpaa-paaz witu un tou-Na in esa, taan tanu u méipantik witu um Pinantik Lenas én téntii: "Péléng a séséro'an néra wia Si Opo Empung, ni ana kangkasii én timoro Ni Aku." 4 Péléng a mémoipantik witu um Pinantik Lenas ém pinantik in tumuzu' ni kita. Pahpaan an tutuzu' kinailekanta witu um Pinantik Lenas nimangun ni kita ezen wo enté' un até wo kita wéwéhan um pahéré'an wia Si Opo Empung. 5 Mengalé-ngaléi uman Si Opo Empung si mahwéhémé ang kaezenan wo a mahenté' un até kangkasii é méhémé un esa genang wia ni kamu, tanu un ikapaaz Ni Kristus Yesus, 6 takaz ni kamu én esa genang wo esa nuwu' i mahlooz wo mahsigi' Si Opo Empung, si Ama' Ni Yesus Kristus Si Empungta. 7 Ni itumo, sungkulenla si esa wo sé walina, tanu Si Kristus simungkulo ni kamu, i lumooz wo sumigi' Si Opo Empung. 8 Ung kalakoanna én téntii: Si Kristus é nimaéndomo menanawang im wia sé tou Yahudi i mapailek i Si Opo Empung én zéi'kan maliuz wana a méitaaz-Na wia sé nimaopo' néra. 9 Si Kristus kangkasii nimangun sé tahsasana wanua walina i lumooz wo sumigi' Si Opo Empung pahpaan u raraatéan-Na wia ni séra. Méipantik witu um Pinantik Lenas téntii: "Pahpaanno ni itu ni aku é la lumooz Si Opo Empung witu un unez né tahsasana wanua wo kumantar ang kakantaren i lumooz u ngaran-Nu." 10 Wo wéwéhan kasii u méipantik witu um Pinantik Lenas, téntii: "É kamu in tou zéi'kan Yahudi, mahpaa-paazola karia né tou Ni Opo Empung." 11 Wéwéhaenpé' kasii u méipantik witu um Pinantik Lenas én téntii: "É kamu in tou zéi'kan Yahudi, loozenla Si Mahpiara, wo iwayala péléng sé tahsasana wanua i lumoozla Ni Sia." 12 Si nabi Yesaya kangkasii é nimantik witu um Pinantik Lenas én téntii: "Im wia sé suzu ni Isai, é méyé si tou si la merénta wia péléng sé tahsasana wanua, wia Ni Sia uman séra niméré'." 13 Mengalé-ngaléi uman Si Opo Empung si mahwéhémé am pahéré'an é méhémé malake-lakez wia ni kamu u mahpaa-paaz wo u mahlé'o-lé'osan pahpaan ni kamu ma'éman wia Ni Sia. Wo karia ung kawasa Ni Roh Lenas ni kamu é lakez pahéré'an wia Si Opo Empung.
Si Paulus pinéléng Ni Opo Empung i mapaayo u Nuwu' Lé'os wia sé tou zéi'kan Yahudi
14 Katuari-katuariku esa paémanen, kata'uanku i ni kamu é mawuta-wutamo karia am wangun wo péléng ang kata'uan wo makawawa i méhé a sésésa wia si esa wo si esa. 15 Taan pahpaan ang kamang méitambér Ni Opo Empung wia ni aku, takaz ni aku ém wuaya i mapagenang wia ni kamu tumoro am walina a mémo ipantikku witu um pinantikku kenu. 16 Ni Sia mo Si nimatumé ni aku i maéndo menanawang Ni Kristus Yesus i mangé wia ni kamu tou zéi'kan Yahudi i mahwoka u Nuwu' Lé'os Ni Opo Empung. Um papaayangenku én tanu sé walian i mahragés a raragés akaz sé tou zéi'kan Yahudi én toro sungkulen Ni Opo Empung tanu a raragés méisanapa' wia Si Opo Empung Ni Roh Lenas. 17 Ni itumo, pahpaan ni aku én nimaesamo karia Si Kristus Yesus ni aku mahlolooz un touku tumoro um pahpaayangenku wia Si Opo Empung. 18 Pahpaan ni aku ém wuaya uman i numuwu' tumoro am pinaayango Ni Kristus im wia ni aku i mangun sé tou zéi'kan Yahudi mahtalinga-talinga wia Si Opo Empung. Ni aku é mangun ni itu witu um pahnuwu'enku wo um pahwangunenku, 19 karia a makakompo'en wo an zéi'kan kakuaan pahpaan ung kawasa Ni Roh Ni Opo Empung. Péléng u Nuwu' Lé'os tumoro Si Yesus Kristus é mémo ipahwoka'kumé wia sé tou, rengané im witi wanua tua'na Yerusalem makaz witi provinsi Ilirikum. 20 Ni aku én totoz mahpaa-paaz pahpaan ni aku i nimahwoka'mé u Nuwu' Lé'os itii im wana an tampa zéi'kanpé mata'u Si Kristus. Ni aku é soo in tumerusokan am paayangenku witi tampa pinahwokaané né tou walina, tanumokan si tou i mangun um walé witu un to'tolan winangun né tou walina. 21 Witu um Pinantik Lenas é méipantik in téntii: "Sé tou zéi'kampé' ni makailek am wowoka' tumoro Ni Sia, é la milek Ni Sia. Wo sé tou zéi'kampé' ni mahtali-talingala am wowoka' tumoro Ni Sia, é la makatulap ni itu."
Si Paulus éng gimenang i mangé witi wanua tua'na Roma
22 Ni itumo ni aku zéi'kanpé méikaangémé wia ni kamu pahpaan sekezé ém wéwéhan un mapé'. 23 Taan in tarékan, am paayangenku wia am wanua kenu é mémo isampetkula. Pahpaan ni aku ém pinahta'unano im paaz mangé wia ni kamu, 24 mengalé-ngaléi uman, ni aku i mangé witi wanua tua'na Spanyol én toro tumulima witu wo mahilekan karia niou im witi Roma wo toro mahpaa-paazla karia niou zozo' in zéi'kan mauréma. Mengalé-ngaléi uman ni aku én toro sawangan nioumé i mangé witi wanua tua'na Spanyol. 25 Taan in tarékan ni aku éng karegas mahlampanga mangé witi wanua tua'na Yerusalem, i mahalima an zoit sasawang wia sé tou ma'éman im wana. 26 Pahpaan sé tou ma'éman sé witi provinsi Makedonia wo Akhaya é nima'esaanola im wéwéhan un iwéhé nérama wia sé tou susa wia sé tou ma'éman sé witi wanua tua'na Yerusalem. 27 Karia u mahpaa-paaz u mémo i totoz nérala in téntu. Taan pahilekenkula ni séra é léwo'zéi' i sumawang sé tou susa itii. Pahpaan, sé tou Yahudi é niméténgo wia sé tou zéi'kan Yahudi ung kamang in timalinga u Nuwu' Lé'os tumoro Si Yesus. Ni itumo sé tou zéi'kan Yahudi sé ma'éman én totoz sumawangla sé tou Yahudi karia i méhéla wia ni séra am pemandungen néra. 28 Ni itumo, sa ni aku simampetoma wo niméhémoma un zoit sasawang né tahsasana wanua walina itii wia ni séra, taré aku mangé witi wanua tua'na Spanyol lumangkoié um wanua niou. 29 Wo kata'uanku sa aku méyé wia ni kamu, ni aku é mahalima ung kamang malake-lakez Ni Kristus wia ni kamu. 30 Pahpaan ni aku é nimaesamo karia Ni Yesus Kristus Si Empungta, wo karia u raraatéan Ni Roh Lenas, ni aku mahaléi wia ni kamu wo kita enté' i mahmengaléi mahwali-wali wia Si Opo Empung tumoro ni aku. 31 Mengaléila wo Si Opo Empung é miloté ni aku im wia sé tou zéi'kan ma'éman sé witi provinsi Yudea, wo um paayangenku i mahalima an zoit sasawang witi wanua tua'na Yerusalem, é sungkulen né tou ma'éman im wana. 32 Karia in téntu, witu um paaz Ni Opo Empung, ni aku é mangé mahilekan karia niou karia i mahpaa-paaz. Sa kita nimahilekanola, ni aku én toro kumana'pé'la mahwali-wali karia niou. 33 Si Opo Empung si mahwéhémé u mahlé'o-lé'osan é menaté-natéré ni kamu péléng! Ulit.
U sigi' ni Paulus
1 Ni aku é mapata'uma wia ni kamu im wéwéhan si katuari esa pa'émanen si méisanapa' mahpaayang wia sé jamaat witi wanua tua'na Kéngkréa, maka ngaran Fébe. 2 Sungkulen niou la ni sia pahpaan i nimaesa karia Ni Mahpiara pahpaan un téntu um pahwangunen né tou méisanapa' wia Si Opo Empung. Wo sawanganla ni sia sa sia perlu i sawang pahpaan lakezo sé sinawangana kariamo ni aku. 3 Ipapaayo pé'la u sigi'ku wia si Priskila wo si Akwila kakariaku i mahpaayang wia Si Kristus Yesus. 4 Ni séra én tawi maté i mahsawang ni aku. Zéi'kan ni aku uman si kumuama u makasé wia ni séra taan karia péléng sé sanahréréwo jamaat zéi'kan tou Yahudi kangkasii éng kumuama u makasé wia ni séra. 5 Ipapaayo pé'la u sigi'ku wia sé jamaat witi walé néra. Ipapaayo pé'ma u sigi'ku wia si Epenetus, si katuari esa pa'émanen ikararaatéku. Ni sia si puuna nima'éman wia Si Kristus im witi provinsi Asia. 6 Ipapaayo pé'la u sigi'ku wia si Maria si totozo nima'ulitla i mahpaayang karia niou. 7 Ipapaayo pé'la u sigi'ku wia si Andronikus wo si Yunias sé kawanuaku, sé im puuna ém binui kariaku. Ni séra ém pahsigi-sigi'en im wia sé ipengangatu Ni Kristus. Ni séra sé puuna ma'éman Si Kristus taan ni aku. 8 Ipapaayo pé'la u sigi'ku wia si Ampliatus si i kararaatéku, si esa pa'émanen kariaku wia Si Mahpiara. 9 U sigi'ku wia si Urbanus si kakaria mahpaayang wia Si Kristus. U sigi'ku kangkasii wia si kakariaku si Stakhis, si ikararaatéku. 10 Ipapaayo pé'la u sigi'ku wia si Apeles. Méikatuzu'mo ung kaezenanna i ma'éman Si Kristus. Ipapaayo pé'la u sigi'ku wia péléng sé witi walé ni Aristobulus. 11 U sigi'ku wia si Herodion, si kawanuaku wo wia péléng sé witi walé ni Narkisus, sé katuari esa pa'émanen. 12 Ipapaayo pé'la u sigi'ku wia si Trifena wo si Trifosa. Ni séra é ma'ulit i mahpaayang wia Si Mahpiara. U sigi'ku kangkasii ém wia si Persis ikararaatéku. Ni sia kangkasii én totozo nima'ulitla i mahpaayang wia Si Mahpiara. 13 Ipapaayo pé'la u sigi'ku wia si Rufus, si ma'éman wia Si Mahpiara si totoz im pahsigi-sigi'en. U sigi'ku kangkasii wia si ina'na si tanu mokan in ina'ku. 14 Ipapaayo pé'la u sigi'ku wia si Asinkritus, si Flegon, si Hermes, si Patrobas, si Hermas wo sé katuari esa pa'émanen sé mahwali-wali karia néra. 15 Ipapaayo pé'la u sigi'ku wia si Filologus, si Yulia, si Nereus wo si wéwéné katuarina, wo si Olimpas, wo wia sé tou ma'éman sé mahwali-wali karia néra. 16 Mahsigi-sigi'anla karia i mahayoanla lengena in tou esa pa'émanen. Péléng sé jamaat Ni Kristus kangkasii é mapaayoma u sigi' wia ni kamu.
A sésésa ni Paulus
17 Katuari-katuariku, ni aku é sumésama wia ni kamu. Tuméga-tégam im wia sé paaz mangun ni kamu i mahéndo-éndoan wo sé mahléléwo' um pa'émanen niou wo mahtuzu' ni kamu in tia' mahkiit an tutuzu ulit am pinahtata'u nioumo. Tia'mo mahkaria-karia ni séra! 18 Pahpaan sé tou téntu én zéi'kan mahselewir Si Kristus, Si Empungta, taan ni séra é mahkiit uman un ikapaaz néra in esa. Karia un eenou wo nunuwu'en tariis im pahtalingan ni séra mahtowo wia sé tou sé zéi'kan siapa kata'uan. 19 Péléng sé tou én timalingamo i ni kamu é mahkii-kiit un i kapaaz Ni Opo Empung. Ni itumo ni aku é mahpaa-paaz in timalingamé tumoro ni kamu. I kapaazku ni kamu én tulap wana am wangun, weresi im wana a léwo'an. 20 Si Opo Empung si mahwéhémé a mahlé'o-lé'osan é rengané ing kumemu si tonaas né sétang wo mangun ni sia ing kawaasaan niou. Ung kamang méitambér Ni Yesus, Si Empungta é menaté-natéré ni kamu! 21 Si kapaayangku, si Timotius é méhéma u sigi'na. Téntu kangkasii sé kakaria kawanuaku si Lukius, si Yason wo si Sosipater. 22 Ni aku Tertius, si nimantik péléng a méikuamé ni Paulus, méhéma u sigi' witu u ngaran Ni Mahpiara, wia ni kamu. 23 Si Gayus, si niméhé um waléna in ento'anku wo um waléna ém pahréwo-réwokan péléng né jamaat é mapaayoma u sigi' wia ni kamu. Téntu kangkasii si Erastus, si melélé'os an zoit pajak wia um wanua tua'na kenu wo si Kwartus, si katuari esa pa'émanen é mapaayoma u sigi'na wia ni kamu. 24 (Mengalé-ngaléi uman Si Yesus Kristus, Si Empungta én tumambéré ung kamang wia ni kamu péléng.) Ulit.
A lolooz wo a sisigi'an ém wia Si Opo Empung uman
25 U looz wo u sigi' wia Si Opo Empung! Ni Sia ém wéwéhan kawasa i menté' um pa'émanen niou mengiit u Nuwu' Lé'os u méipahwoka'ku tumoro Si Yesus Kristus, un totozo uré i méikawuni im wia sé tou. 26 In tarékan witu um perénta Ni Opo Empung si makaz ing kauré-uré é mémo ipahwoka' wana a méipantik né nabi wia péléng sé tahsasana wanua i mahkit ni séra i mahtali-talinga wo ma'éman wia Si Opo Empung. 27 Ni Sia uman Si Opo Empung, si totoz tulap. Im wia Ni Sia uman u looz wo u sigi' pahpaan Si Yesus Kristus, takaz ing kauré-uré! Ulit.