Surat i Paulus asé tou maéman ang kota Roma
Siri'
1 En surat anio' a yaku owo, Paulus. Yaku anio' ata i Kristus Yesus si tinowao mamuali ruru'du'anNa wo si sinisiro torona ing kumua in Abar Kaaruien i Amang Kasuruan. 2 En Abar Kaaruien iitu ai janjio i Amang Kasuruan in dior wo ai patico é nabi-nabiNa ang kitap-kitap Le'nas. 3 En Abar Kaaruien iitu andumoro' si ToyaangNa, si Apo'ta Yesus Kristus. Ang keadaan tanu in tou, Sia iitu taranak i colano Daud, 4 taan sa suméré ing kale'nasan ing katowanNa, Sia iitu Toyaang i Amang Kasuruan. En tuusna an tutuw si Amang Kasuruan maké ing kawasaNa itumow sumawel Sia an uner é tou imaté. Siao si Yesus Kristus Apo'ta. 5 Wo ampa'paano si Yesus Kristus iituo, si Amang Kasuruan imééo mai ing kamang a yaku mamuali ruru'du'an torona makin pakasa sé tou ang kayo'baan wosama' séra maéman wo le'tek asi Yesus Kristus. Émaanku pakasa en iitu, wosama' e ngaran i Yesus Kristus iparayo-rayo wo pasiri-siriin. 6 Icamu ka'i icauntep am pakasa sé tou iitu sé tinowao i Amang Kasuruan mamuali tou i Yesus Kristus. 7 Siituo, ipaticku en surat anio' torona miow im pakasa sé makaento' ang kota Roma sé icaupus i Amang Kasuruan, sé tinowaNao e mamuali tou le'nas. Mérot woo si Amang Kasuruan, Amangta wo si Apo' Yesus Kristus tumambérai ing kamang wo ing kaeluran ai camu.
Paulus masalé' maangé ang kota Roma
8 Kataré-taré yaku kumua makapulu'sama' asi Amang Kasuruanku ang karapi i ngaran i Yesus Kristus, ampa'paan icamu uli-ulit maéman akar kelian sé tou am bisa-wisa ang kayo'baan makaileko andumoro' im paémanen iow. 9 Icamu ipanomba-nombayangku wo si Amang Kasuruano en sairi sapaoka aku uli-ulit mengasombayang torona miow. Siao si Amang Kasuruan si paselewiranku ang karapi in lekep en até an tutuwku mengakua in Abar Kaaruien andumoro' si ToyaangNa. 10 Uréo aku masalé' maangé ai camu, siituo aku mekiupus asi Amang Kasuruan, mérot woo wéanNa mai kaloasan a yaku in tarépé' e maangé ai camu. 11 Ampa'paan yaku masalé' keli meta'up wo icamu wo méé ing kamang si pasusui i Roh i Amang Kasuruan a yaku, wosama' em paémanen iow makakete-keter. 12 Em paangé-angénku sa yaku an uner iow am bitu, icita ro'na membé-mbéan ing kaketeran im paémanen asi Amang Kasuruan. 13 Poo-poow esa paémanen, icasalé'ku wosama' kailekan iow sapaoka yaku makapirao wona' masalé' mangé meta'up wo icamu, taan akar in tarépé' awéané' en sumé'ped. Icasalé'ku, wosama' en tawoienku an uner iow ka'i awéan wuéna, tanu en tawoienku an uner é tou ra'ica Yahudi an tampa walina awéano wuéna. 14 Ampa'paan pawerotenku sapaoka imamualio tawoienku e mangé kumua in Abar Kaaruien andumoro' i Yesus Kristus asé pakasa sé tou: Asé tou Yunani kuma'pa asé tou walina, asé tou isumicola kuma'pa asé ra'ica isumicola. 15 Ampa'paano in iitu yaku masalé' keli icumua in Abar Kaaruien iitu ai camu sé makaento' ang kota Roma.
En Abar Kaaruien iitu kaketeran i Amang Kasuruan
16 Yaku ra'ica malawi' mengakua in Abar Kaaruien andumoro' si Yesus Kristus iitu, ampa'paan en Abar iitu awéan kaketeran i Amang Kasuruan torona lumowir pakasa sé tou maéman; kataré-taré sé tou Yahudi wo ka'i sé tou walina. 17 Ampa'paan asi Abar Kaaruien iitu, si Amang Kasuruan tumuru'o tumambisa sé tou nianggapNa ra'ica meséa' an diorNa. En lalanna musti maéman asi Kristus, ra'ica wana walina. En iitu tanu in ai patic ang Kitap Le'nas tana'i, “Si tou nianggap wutul i Amang Kasuruan, menonow oka!”
Sé tou maéma' ing kaléwo-léwo'an ukumen oka i Amang Kasuruan
18 Wo si Amang Kasuruan an sorga itumuru' ing kae'bowanNa asé pakasa sé tou sé ra'ica maindé' ai Sia wo sé tou mengaéma' ing kaléwo-léwo'an. Ampa'paan, sé kaléwo-léwo'an iituo en sumé'ped sé tou e makailek in sususuien wutul andumoro' si Amang Kasuruan. 19 Wo sapa e ro'na kailekan é tou andumoro' si Amang Kasuruan, kakailekan wutul an untep in até éra, ampa'paan en iitu ai turu'o i Amang Kasuruan ai séra. 20 Mandé si Amang Kasuruan ra'ica kaséréan taan Sia ro'na kailekan é tou asé niéma'Nao, tanu mai eng kaketeranNa akar ing kauré-uré wo eng kale'nasan ing kakawasaanNa tumo'tolke' mai eng kayo'baan anio' niéma'. Anaé mandé esake' tou ra'ica wana e ro'na kumua sapaoka sia ra'ica makatuus si Amang Kasuruan. 21 Kailekan é tou sapaoka si Amang Kasuruan iitu awéan, taan séra ra'ica marayo wo masiri' iSia si Amang Kasuruan wo ka'i ra'ica mengawéé imakapulu'sama' ai Sia. Taantaré séra asalo imawero-werotke' sé ra'ica wana torona wo en até éra im bodok imariréimbengo. 22 Paweroten éra sapaoka séra wuta ing kapinteran, taan en ulitna séra iitu bodok. 23 Séra ra'ica maapo' asi Amang Kasuruan si parayo-rayo wo pasiri-siriin si menonow akar ing kauré-uré, taan séra maapo'ke' asé patong-patong meputé sé makluk e ro'na maté, tanumai; sé tou, sé binatang matéléw, binatang makakécéi epat wo sé binatang maloyon. 24 Ampa'paano in iitu séra iwaya i Amang Kasuruan kinawasa ing kasalé'an in até éra in esa e maéma' in samek asi esa wo si esa, akar séra mapalawi'o in owak éra in esa. 25 Séra ra'ica maéman in sususuien wutul andumoro' si Amang Kasuruan, taan mapercaya sé ra'ica wutul. Séra ra'io marayo wo maapo' asi Amang Kasuruan si méma' in tana' wo en langit, taan maapo'ke' asé niéma' i Amang Kasuruan. En ulitna si Amang Kasuruano iméma' im baya-waya wo iSiake' em patus iparayo-rayo akar ing kauré-uré. Ulit. 26 Ampa'paano séra iméma' in tani'tu, akar séra iwaya i Amang Kasuruan kumiit ing kasalé'an in owak éra sé kalawiin keli. Sé wéwéné ra'io kiim tumekel mewali-wali wo sé tuama tanu ing kanaramen, taan masalé'ke' tumekel mewali-wali wo sé kakélé éra wéwéné. 27 Tani'tu ka'i sé tuama, ra'io kiim tumekel mewali-wali wo sé wéwéné tanu ing kanaramen, taan kinawasao ing kasalé'an in owak mabersina, akar masalé' tumekel mewali-wali wo sé kakélé éra tuama. Siituo séra makaéré ukuman si patus isuli' ai séra wuéna ing kaléwo-léwo'an éra. 28 Wo paweroten éra ka'i, ra'io sangali makatuus si Amang Kasuruan, siituo iwaya i Amang Kasuruan em pawero-weroten éra icasélé'kow, akar séra mengaéma' sé ra'ica patus émaan éra. 29 En até éra wuta in andumoro' ing kelian kabengisan wo wuta ing kaléwo'an. Séra wuta ing kaémoran wo ing kawurukan, wuta ing kasuutan ampa'paan i manganat, masalé' mengapaté tou, masalé' meindo-indoan roma', tanguwaken wo ra'ica mapandung im perénta i Amang Kasuruan. Séra masalé' memaa-maar in léwo' andumoro' sé tou walina, 30 masalé' mengawuruk i ngaran é tou walina, séra masuut asi Amang Kasuruan, ra'ica mengaadat sé tou walina, tirayo wo maangkai in owak in esa. Séra pandé mawasa-wasa in léwo', masundur sé matu'a, 31 ra'ica mapandung asé tou walina, ra'ica le'tek, ra'ica taupus wo ra'ica maturu' ing kaupusan asé tou walina. 32 Kailekan éra, sa kumiit in ukum i Amang Kasuruan sé tou mengaéma' in tani'tu patus ukumen patén. Taan séra mengaéma'ke' taré andumoro' in iitu wo ka'i paénan érake' taré sé tou walina sé maéma' in tani'tu.
En ukuman i Amang Kasuruan itu wutul
1 É poo-poow, kailekan iow sapaoka sé tou imengaéma' ing kaléwo'an ukumen oka i Amang Kasuruan. Anaé si séi réé icamu akar kamu makim sé tou walina? Icamu in esa ka'i ra'ica icawekar ang kameséaan! Ampa'paan sa kamu maakim sé tou walina taan kamu in esa maéma' ing kameséaan tanu iséra, en artina icamu imakimo ka'i in owak iow in esa. 2 Kailekanta sa si Amang Kasuruan méé ukuman asé tou imengaéma' ing kameséaan, em pinusé'Na iitu wutul. 3 Wo icamu é poo-poow, icamu matudu sé tou walina sapaoka séra patus ukumen, tioo mawerot kamu ro'na icawekar an ukuman i Amang Kasuruan ampa'paan icamu in esa mengaéma' andumoro sé pengaémaan éra. 4 Si Amang Kasuruan iitu en atéNa loor, talesen wo wuta ing kaupusan. Taan tioo paepesen iow im beren em pakasa in iitu wo mawerot ra'io sangali mape'dis! Ra'ica réé kailekan iow sapaoka ituru' i Amang Kasuruan eng kalooran in atéNa iitu wosama' icamu mape'dis ang kameséa-séaan? 5 Taan icamu anio' keté ngaas wo ra'ica kiim mape'dis. Ampa'paano in iitu, icamuo in esa e iméma' in ukuman iow makaute-uter asi endo kaka'puan ing kayo'baan sa. Asi endo iitu oka si Amang Kasuruan tumuru' in kae'bowanNa wo mukum pakasa sé tou ang karapi i ra'ica wana em parapitan. 6 SuliinNa oka sé tou, iciit im pinengaéma' éra si esa wo si esa. 7 Sé tou le'tek mengaéma' sé loor sé masalé' makaéré i rarayo wo in siri' wo ing katowan sé ra'ica maka'pu, séra wéanNa oka ing katowan akar ing kauré-uré. 8 Taan sé tou menonow toronake' in owak éra in esa wo ra'ica le'tek mengaéma' in sususuien wutulNa wo sé asalo mengéma-ngéma' sé léwo', séra icae'bowNa keli. 9 Pakasa sé tou sé masalé'ke' imengéma-ngéma' sé léwo' sumangkum oka ing kasusaan wo ing kawenduan; kataré-taré sé tou Yahudi wo ka'i sé tou ra'ica Yahudi. 10 Taan pakasa sé tou sé masalé' mengéma-ngéma' sé loor wéanNa oka rarayo wo in siri' wo ing kaeluran; kataré-taré sé tou Yahudi wo ka'i sé tou ra'ica Yahudi. 11 Ampa'paan pakasa sé tou, puté waya an dior i Amang Kasuruan. 12 Sa sé tou ra'ica Yahudi méma' ing kamesé-meséaan taan séra ra'ica makailek en ukum Torat, séra makaéré oka ukuman ra'ica iciit in atoran-atoran an ukum Torat. Wo sé tou Yahudi sé makailek in atoran-atoran an ukum Torat wo méma' kamesé-meséaan, séra ukumen oka iciit in atoran-atoran an ukum Torat. 13 Ampa'paan ra'ica sé tou e malinga in ukum Torat sé wutul an dior i Amang Kasuruan, taan sé tou mengaéma' in atoran-atoran an ukum Torat iituo em butul an dior i Amang Kasuruan. 14 Sé tou ra'ica Yahudi, séra ra'ica makailek in ukum Torat. Taan sa émaan éra tanu en ai perénta an ukum Torat ampa'paan ing kasalé'an éra in esa, en iitu itumuru' sapaoka en até éra makaileko si wisa si ro'na émaan wo si wisa si ra'ica toro émaan, mandé ka'i en ukum Torat iitu ra'ipé' kailekan éra. 15 Anaé asé peri éra iituo, imééo tuus sapaoka en ukum Torat iitu ai patico an até éra. Siituo en até weresi éra wo em pakawerot éra sumangkum mengaséa' in owak in esa, sumangkum ka'i mengawutul in owak in esa. 16 Tanu siituo e imamuali asi endo kaka'puan ing kayo'baan sa. Asi endo iitu si Amang Kasuruan méé kawasa asi Kristus Yesus torona makim pakasa sé icaenep an até é tou wo sé pawero-weroten é tou. Siituo sé ipakuaku iciit in Abar Kaaruien andumoro' si Kristus Yesus.
Sé tou Yahudi makailek in ukum Torat taan ra'ica pengaémaan éra
17 Taan in tarépé' tambisa wo icamu in esa? Icamu mangaku tou Yahudi wo imamangén an ukum Torat. Wo ka'i matirayo ampa'paan paweroten iow sapaoka icamu tou ipaupu-upus i Amang Kasuruan. 18 Paweroten iow ka'i sapaoka icamu makaileko ing kasalé'an i Amang Kasuruan ampa'paan sinusuianno in ukum Torat, makar icamu ro'na numilai si wisa si wutul wo si wisa si ra'ica wutul. 19 Wo paanggapen iow sapaoka icamu tou maakin sé tou wola wo sendot asé tou ang kariréimbengan. 20 Paanggapen iow sapaoka kamu guru asé tou bodok wo guru asé tou ra'ipé' makailek in sususuien wutul. Ampa'paan paanggapen iow sapaoka kamu makaileko in ukum Torat wo maanggap pandé wo makaileko in sususuien wutul. 21 Sé tou walina pasusuian iow, taan kéitu réé kamu ra'ica sumusui in owak iow in esa? Em pasusui iow: “Tioo marombit,” kéitu réé kamu in esa marombit? 22 Em pasusui iow ka'i: “Tioo mabersina,” kéitu réé kamu in esa mabersina? Kamu masuut pakasa sé opo-opo', kéitu réé kamu in esa marombit im barang-barang am balé-walé é opo-opo'? 23 Iparayo miow sapaoka kamu makaileko in ukum Torat. Taan kamu in esa mengaroros i ngaran i Amang Kasuruan kerapi in da'ica makiit in ukum Torat iitu. 24 Ang Kitap Le'nas awéan ai patic tana'i, “Ampa'paano icamu tou Yahudi, akar e ngaran i Amang Kasuruan iparoros é tou walina.”
Andumoro' in sunat
25 Pakasa sé tou Yahudi sinunato. Sa kamu le'tek mengaéma' in ukum Torat, en sunat iitu awéan torona. Taan sa kamu ra'ica mengaéma' in ukum Torat, en sunat iow iitu ra'ica wana torona ai camu. 26 Anaé sa sé tou ra'ica Yahudi mengaéma' in ukum Torat, mandé séra ra'ica sinunat, tantu séra teriman i Amang Kasuruan mamuali touNa tanu sé tou sinunato. 27 Wo ka'i sé tou ra'ica Yahudi mandé séra ra'ica sinunat, taan sa séra mengaéma' in ukum Torat, séra oka en tumuru' ing kameséaan iow tou Yahudi. Ampa'paan kamu, mandé sinunato taan ra'ica mengaéma' in ukum Torat sé ai patico iitu. 28 Ampa'paan, sé wutu-wutul patuulen tou Yahudi, ra'ica ampa'paan ketownake' mai mamualio tou Yahudi. Wo sé wutu-wutul patuulen sunat, ra'ica ampa'paan sia iitu wutu-wutul sinunato. 29 Taan sé wutu-wutul patuulen tou Yahudi, sé tou imamualio Yahudi an untep in aténa. Wo sé wutu-wutul patuulen sunat, ra'ica ampa'paan sinunato kumiit in atoran sé ai patic an ukum Torat, taan ampa'paan en até éra rinobao i Roh i Amang Kasuruan. Sé tou tanu siitu makaéré oka i rarayo asi Amang Kasuruan ra'ica asé tou.
Si Amang Kasuruan tatap le'tek asé tou Yahudi
1 Sé tou Yahudi wo sé tou ra'ica Yahudi puté waya an dior i Amang Kasuruan. Sa tani'tu sapa eng kalébéan é tou Yahudi? Wo sapa en toronana kumiit in atoran sunat? 2 Tantu kelian wo am baya-waya! Kataré-taré, asé tou Yahudio sé tinokéan in Taar i Amang Kasuruan. 3 Taan tambisa sa an uner éra awéané' sé ra'ica le'tek asi Amang Kasuruan? Sapaka eng kale'tekan i Amang Kasuruan asi janjiNa ai séra iitu batalenNa? 4 Tantu émaanNa! Ampa'paan si Amang Kasuruan iitu wutul, wo pakasa sé tou kotowo. Tanu en ai patic ang Kitap Le'nas andumoro' i Amang Kasuruan tana'i, “Pakasa sé ai cuaMu wutul. An tutuw Ico akimen, Ico tantu makaindo.” 5 An tutuw icita mengaéma' sé ra'ica wutul, em peri wutul i Amang Kasuruan kaséré-séréan. Wo sapa en icuata sa icae'bowNa icita ampa'paan icita mengaéma' sé ra'ica wutul? Icuata réé Sia marapitke'? En iitu pakawerotke' é tou. 6 Wo em pakawerot é tou iitu isuméa'. Ampa'paan, sa si Amang Kasuruan marapitke', tambisa Sia ro'na makim ing kayo'baan anio' sa? 7 Wo awéan wona' ka'i tou mengakua tana'i, “Sa yaku méma' in léwo', em peri wutul i Amang Kasuruan kaséré-séréan, anaé Sia irayo wo isiri' oka é tou. Sa tani'tu, kéitu réé aku akimené' tanu tou imengaéma' ing kamesé-meséaan?” 8 Siituo awéan tou makua, “Mayoo kita méma' in léwo', wosama' eng kaloo-looran kaséré-séréan!” Mémang wutul awéan sé tou mengawuruk i ngaranta sapaoka icitao en icumua in iitu. Sé tou tanu siitu patus ukumen i Amang Kasuruan.
Pakasa sé tou iméma'o ing kamesé-meséaan
9 Anaé tana'i, kailekanta sapaoka icita tou Yahudi ra'ica wana kalébéan sa ipeputé wo sé tou walina. Ampa'paan tarépé' icita itumuduo sé tou Yahudi wo ka'i sé tou ra'ica Yahudi, sapaoka séra im baya kinawasao ing kamesé-meséaan. 10 Tanu in ai patic ang Kitap Le'nas tana'i, “Ra'ica wana tou e nianggap wutul, mandé esake'. 11 Ra'ica wana tou e makailek im butul, mandé esake' wo ra'ica wana tou e masalé' makatuus si Amang Kasuruan, mandé esake'. 12 Pakasa sé tou itumayango asi Amang Kasuruan; séra im baya ra'ica wana torona. Ra'ica wana si méngaéma' in loor, mandé esa touke' ra'ica wana! 13 E nunuwu' éra wuruk, tanu oka wou wuruk imakesot am palowengan imawuka'. En lila' éra tanguwaken. E nunuwu' éra mengawuruk ngaran é tou, tanu oka racung i ula' rumacu-racung. 14 Em ba'ba' éra wuta i nunuwu' makutuk wo manga'ba'. 15 Eng kécéi éra tawaya' keli e mangé maté tou. 16 Am bisa-wisake' en angéan éra, séra maali ing kalicokoan wo mengasusa sé tou. 17 Ra'io kailekan éra tumambisa menonow meelu-eluran wo sé tou walina, 18 wo séra ra'io wana kaindé'an asi Amang Kasuruan.” 19 Taan in tarépé' kailekanta sapaoka pakasa sé ai patic an ukum Torat, torona é tou sé menonow pakakawasan in ukum Torat. Wo tani'tu ra'ica wana mandé esa touke' e ro'na méé alasan sapaoka en owakna wutul, anaé pakasa sé tou ang kayo'baan meséa' an dior i Amang Kasuruan. 20 Ampa'paan ra'ica wana tou mandé esake' si nianggap wutul an dior i Amang Kasuruan ampa'paan mengaéma' in ukum Torat. Taan, ampa'paano taré' in ukum Torat iituo sé tou makailek ing kamesé-meséaan.
Sé tou nianggap wutul i Amang Kasuruan
21 Taan in tarépé', ituru'o i Amang Kasuruan tumambisa wosama' sé tou anggapenNa wutul, taan ra'ica ampa'paan mengaéma' in ukum Torat. En iitu tanu ai patic ang Kitap Torat wo ang kitap-kitap é nabi-nabi, 22 sapaoka sé tou ro'na anggapen wutul i Amang Kasuruan, ampa'paan maéman asi Yesus Kristus. Niéma' i Amang Kasuruan tani'tu torona pakasa sé tou imaéman asi Yesus Kristus. Ampa'paan pakasa sé tou puté waya an dior i Amang Kasuruan. 23 Pakasa sé tou iméma'o ing kamesé-meséaan, iaka-akar séra ra'ica makaéré wéwéténg asi rarayo wo in siri' i Amang Kasuruan. 24 Taan ampa'paano in upus ai tambér i Amang Kasuruan sé tou anggapenNa wutul an diorNa ampa'paan eng kamesé-meséaan éra tinubuso i Kristus Yesus. 25 Sia a yutuso mai i Amang Kasuruan ang kayo'baan wosama' makaéré ukuman; maté wo en enda'Na icumesot imakatiti-titis. Si Amang Kasuruan méma' in tani'tu wosama' em papaté i Yesus iitu méma' sé tou ro'na icawekar ang kamesé-meséaan sa séra maéman ai Sia wo anggapen wutul i Amang Kasuruan. Si Amang Kasuruan méma' in tani'tu en tumuru' sapaoka Sia ra'ica marapit. Ampa'paan in dior Sia talesen makaséré sé tou imengéma-ngéma' ing kamesé-meséaan akar séra ra'ica ukumenNa. 26 Si Yesus maté en sumawel icita ampa'paan ing kamesé-meséaan, siitu en tuusna sapaoka si Amang Kasuruan ra'ica marapit. Wo in tani'tu ai turu'Nao sapaoka Sia wutul; wo pakasa sé tou maéman asi Yesus, nianggap i Amang Kasuruan wutul an diorNa. 27 Siituo ra'ica toro icita rumayo in owak. Icita nianggap wutul i Amang Kasuruan, ra'ica ampa'paan mengaéma' in ukum Torat. Ra'ica! Taan ampa'paan icita maéman asi Yesus Kristus. 28 Anaé tana'i: Sé tou nianggap wutul i Amang Kasuruan ampa'paan séra maéman asi Yesus, ra'ica ampa'paan mengaéma' in ukum Torat. 29 Si Amang Kasuruan iitu ra'ica Kasuruan é tou Yahudike', taan Sia iitu ka'i Kasuruan é tou walina, 30 ampa'paan Si Amang Kasuruan wayake' in esa. AnggapenNa wutul sé tou Yahudi wo ka'i sé tou walina ampa'paano im paémanen éra. 31 Sa tani'tu, ra'io réé wana torona en ukum Torat iitu ampa'paan icita maémano asi Yesus? Ra'ica tani'tu! Taan ampa'paano taré' icita maéman, en ukum Torat iitu émaanta mauli-ulit.
Si Abraham nianggap wutul ampa'paan im paémanenna
1 Anaé icita ro'na kumua andumoro' si Abraham, si apo'ta tou Yahudi. Tumambisa sia nianggap wutul i Amang Kasuruan? 2 Si Abraham nianggap wutul i Amang Kasuruan ra'ica ampa'paan mengaéma' sé loor. Sa sia nianggap wutul i Amang Kasuruan ampa'paan mengaéma' sé loor, sia awéan alasan e rumayo in owakna in esa. Taan sia ra'ica ro'na rumayo in owakna an dior i Amang Kasuruan. 3 Ang Kitap Le'nas ai patic tana'i, “Si Abraham maéman asi Amang Kasuruan wo ampa'paan im paémanenna iitu, sia niampungan i Amang Kasuruan wo nianggap wutul an diorNa.” 4 En andéanna tana'i: sé tou matawoi tantu makaéré laasa. En laasa iitu ra'ica ai tambér taan en iitu patus teriman éra ampa'paan anu éra. 5 Taan ubungan é tou wo si Amang Kasuruan ra'ica taniitu, sé tou émaanNa wutul an diorNa ra'ica ampa'paan in tawoien éra in esa taan ampa'paan im paémanen éra asi Amang Kasuruan si mengaampung sé tou mengaéma' ing kamesé-meséaan. 6 Sususuien iitu tanu si ai cua i colano Daud in dior. Ai cuana, pakakamangen sé tou nianggap wutul i Amang Kasuruan ampa'paan im paémanenna, ra'ica ampa'paan im pengaémaanna. En ai cuana tana'i, 7 “Pakakamangen sé tou niampungen eng kaléwo-léwo'anna, wo eng kamesé-meséaanna ra'io pena'né-na'néien i Amang Kasuruan; 8 pakakamangen sé tou eng kamesé-meséaanna rai'o akimen i Casuruan.” 9 E nunuwu' kamangen en ai cua i Daud iitu ra'ica toronake' é tou sinunat, taan ka'i torona é tou ra'ica sinunat. Ai cua amio an dangka', sapaoka si Abraham tinerima i Amang Kasuruan ampa'paan im paémanenna. 10 Sa tani'tu, kawisa réé si Abraham nianggap wutul i Amang Kasuruan? An tutuw sia raipé' sinunat kuma'pa sinunato? Tantu karu' an tutuw sia ra'ipé' sinunat. 11 Anaé an tutuw si Abraham ra'ipé' sinunat, sia maémano asi Amang Kasuruan. En sunat iitu asalo tuus sapaoka si Abraham tinerima i Amang Kasuruan wo nianggapNa wutul ampa'paan sia maéman ai Sia. Anaé si Abraham tinerima i Amang Kasuruan an tutuw sia ra'ipé' sinunat. Siituo si Abraham mamuali amang é pakasa sé tou maéman mandé ka'i séra ra'ica sinunat. Wo ampa'paano im paémanen éra, séra nianggap wutul i Amang Kasuruan. 12 Si Abraham ka'i mamuali amang é tou sinunato. Sia imamuali amang éra ra'ica ampa'paan séra makiit in atoran-atoran sunat, taan ampa'paan séra maéman asi Amang Kasuruan, meputé si Abraham imaémano an tutuw sia ra'ipé' sinunat.
Si Amang Kasuruan jumanji asi Abraham ampa'paan im paémanenna
13 Si Amang Kasuruan jumanjio asi Abraham wo asé tara-taranakna, sapaoka iwééNa oka eng kayo'baan anio' mamuali anu éra. Si Amang Kasuruan jumanji tanu siitu ra'ica ampa'paan si Abraham le'tek mengaéma' in ukum Torat, taan ampa'paan sia maéman asi Amang Kasuruan akar sia nianggapNa wutul. 14 Ampa'paan sa sé touke' le'tek maéma' in ukum Torat en tumerima sé ai janji i Amang Kasuruan, en artina em paémanen éra asi Amang Kasuruan ra'ica wana torona wo en janji iitu ka'i ra'ica imamuali. 15 En ukum Torat iitu makawalike' sé tou ukumen i Amang Kasuruan, ampa'paan séra ra'ica makawoo méma in iitu. Taan sa-woo en ukum Torat ra'ica iwéé i Amang Kasuruan, ra'ica wana tou e méma' kameséaan. 16 Anaé en janji i Amang Kasuruan iitu, iwééNa ampa'paan sé tou maéman ai Sia. ItambérNa en iitu ampa'paan ing kaupusanNa wosama' pakasa sé taranak i Abraham makaéré en janji iitu. Wo en janji iitu ra'ica toronake' é tou Yahudi sé menonow makiit in ukum Torat, taan ka'i torona pakasa sé tou maéman asi Amang Kasuruan, meputé si Abraham maéman ai Sia. Siituo si Abraham mamuali amangta im pakasa é tou maéman. 17 Ampa'paan icua i Amang Kasuruan asi Abraham tana'i, “Ai tantuKuo ico mamuali amang é tou keli.” Tanu siituo en janji i Amang Kasuruan asi Abraham. Wo si Abraham maéman asi Amang Kasuruan si tumow sumawel sé tou imatéo wo ka'i si méma' im baya-waya asaloke' i Nunuwu'Na pakasa waya mamuali. 18 En janji i Amang Kasuruan iitu uli-ulit émanen i Abraham, mandé ka'i sia ra'io wana arapan makaéré taranak. Siituo sia mamuali amang é tou keli. Tanu in ai patic ang Kitap Le'nas, “Sé taranakmu mamuali oka kumeli-keli.” 19 Asi témpo iitu kailekan i Abraham sapaoka sia ra'ica ro'na makaéré taranak, ampa'paan sia matu'ao wo en umurna matawio sangaatus ngata'un. Wo ka'i si Sara penanaanna ra'ica ro'na méé toyaang. Mandé in tani'tu, em paémanen i Abraham asi Amang Kasuruan ra'ica maina'. 20 Si Abraham uli-ulit maéman wo ra'ica marua-rua wasa asi janji i Amang Kasuruan iitu. Taan em paémanenna iitu makaketerke' taré akar sia rumayo wo sumiri' asi Amang Kasuruan. 21 Si Abraham uli-ulit maéman sapaoka si Amang Kasuruan ro'na méma' sapa si ai janjiNao. 22 Wo ampa'paano im paémanenna iitu, sia teriman i Amang Kasuruan wo nianggapNa tou wutul. 23 E nunuwu' anio', “Teriman i Amang Kasuruan wo nianggapNa tou wutul,” ra'ica ai patic toronake' si Abraham in esa, 24 taan ai patic ka'i torona icita im baya. Icita nianggap wutul i Amang Kasuruan, ampa'paan icita maéman ai Sia si tumow sumawel si Yesus Apo'ta an uner é tou imaté. 25 Sia iitu ai sarakano asé tou wo pinaté éra en tumu'bus ing kamesé-meséaanta. Taan Sia tinow sumawel i Amang Kasuruan wosama' kita ro'na makaéré kaampungan wo icita nianggap wutul i Amang Kasuruan.
Menonow meeluran wo si Amang Kasuruan
1 In tarépé' icita nianggapo wutul i Amang Kasuruan ampa'paan im paémanenta. Wo icita imeelurano sumawel wo si Amang Kasuruan ampa'paano i Apo'ta Yesus Kristus. 2 Wo ampa'paan icita maéman asi Yesus, icita imakaéré in upus ai tambér i Amang Kasuruan. Wo ampa'paan in upus ai tambér iituo icita menonow in tarépé'. Wo icita maaru-arui ampa'paan makaanu im paarapen sapaoka icita makaéré oka wéwéténg i rarayo wo in siri' asi Amang Kasuruan. 3 Wo ra'ica siituke', icita ka'i ro'na maaru-arui an tutuw icita sumangkum ing kawenduan. Ampa'paan kailekanta sapaoka eng kawenduan iitu iméma' icita makatalesen, 4 wo eng katalesenan iitu iméma' icita makatang paujin wo makatang paujin iméma' icita awéan paarapen. 5 Wo em paarapen tanu siitu ra'ica iméma' icita matapé, ampa'paan kailekanta tambisa eng kaupusan i Amang Kasuruan ai cita. Wo i wééNao e Roh Le'nas matawoi an atéta, wosama' icita ro'na mendam ing kawangko' in upusNa ai cita. 6 An tutuw icita ra'ica toro méma' sapa-sapa eng kumesot ang kawasa ing kamesé-meséaan, si Kristus imatéo asi témpo ai tantuo i Amang Kasuruan en tumu'bus ing kamesé-meséaanta sé mengaéma' ing kaléwo-léwo'an. 7 Ampa'paan torona é tou nianggap wutul, ra'ica wana wona' tou e masalé' maté wo torona é tou loor awéan wona' tou em berani maté. 8 Taan si Kristus, imatéo torona icita an tutuw icita mengaéma'pé' ing kamesé-meséaan. En iitu itumuru'o sapaoka eng kaupusan i Amang Kasuruan ai cita uli-ulit wangko'. 9 Lébé-lébépé' ka'i in tarépé' an tutuwta nianggapo wutul i Amang Kasuruan ampa'paano in enda' i Kristus, tantu kita lowiren oka ang kae'bowan i Amang Kasuruan. 10 An tutuwta masundurpé' asi Amang Kasuruan, kita niéma'o i Amang Kasuruan meeluran wo iSia ampa'paan im papaté i ToyaangNa. Lébé-lébépé' ka'i in tarépé' an tutuw icita meelurano sumawel wo iSia, tantu icita lowiren oka asi endo kaka'puan ing kayo'baan ampa'paan si Kristus itumow sumawel. 11 Wo ra'ica siituke'! Icita ka'i maaru-arui ampa'paan ing kalooran i Amang Kasuruan si ai turu' i Apo'ta Yesus Kristus, akar icita in tarépé' menonow meelurano sumawel wo si Amang Kasuruan.
Si Adam wo si Kristus
12 Eng kamesé-meséaan mai ang kayo'baan anio' ampa'paano si esa tou, isiao si Adam wo ampa'paan ing kamesé-meséaan iituo akar awéan em papaté. Eng kasiwakanna, em papaté iitu sangkumen oka é pakasa é tou, ampa'paan pakasa sé tou iméma'o ing kamesé-meséaan. 13 Ra'ipé' wana en ukum Torat, eng kamesé-meséaan awéano ang kayo'baan, taan eng kamesé-meséaan niéma' é tou iitu ra'ica tinuntut i Amang Kasuruan ampa'paan en ukum Torat ra'ipé' wana. 14 Mandé in tani'tu, pakasa sé tou tumo'tolai an jaman i Adam akar an jaman i Musa, kinawasao im papaté. Mandé ka'i sé tou iitu ra'ica iméma' ing kamesé-meséaan tanu si niéma' i Adam, séra ka'i tatap i maté. Si Adam ai peputé wo iSia si maai oka sa, Sia iituo si Kristus. 15 Taan si niéma' éra in dua ra'ica puté, ampa'paan eng kamang ai tambér i Amang Kasuruan ilumébé wangko' mai sa ipeputé wo eng kasiwakan ing kameséaan i Adam. Kameséaan i esa tou iméma' kelian tou maté, taan eng kamang ai tambér i Amang Kasuruan méma' kelian tou malowir. Eng kalowiran iitu asalo ai tambérNa wo torona pakasa sé tou ampa'paano i esa tou iSiao si Yesus Kristus. 16 Wo em buéna ing kamang ai tambér i Amang Kasuruan iitu ra'ica puté wo ing kasiwakan ing kamesé-meséaan niéma' i Adam. Ampa'paan ing kameséaan i esa tou, makar pakasa sé tou mamualio meséa' akar patus makaéré ukuman asi Amang Kasuruan. Taan ampa'paan ing kaupusan i Amang Kasuruan akar sé tou maéma' ing kamesé-meséaan ro'na anggapenNa wutul an diorNa. 17 Anaé, ampa'paan ing kamesé-meséaan i esa tou si Adam, makar pakasa sé tou patus maté. Taan e niéma' i esa tou iSiao si Yesus Kristus, uli-ulit lumébé wangko' mai. Ampa'paano iSia, sé tou tinambéranai i Amang Kasuruan in upusNa i lumepe-lepet wo nianggapNa wutul an diorNa. Séra sé maéman asi Yesus Kristus iitu, menonow oka akar ing kauré-uré wo kumawasa ing kayo'baan ampa'paano iSia. 18 Anaé, eng kamesé-meséaan i esa tou eng kasiwakanna pakasa sé tou meséa' wo patus ukumen. Tani'tu ka'i, ampa'paan im paémaan wutul i esa Tou, pakasa sé tou anggapen wutul i Amang Kasuruan an diorNa makar séra makaéré ing katowan weru. 19 Anaé, ampa'paano si esa tou ra'ica le'tek asi Amang Kasuruan, pakasa sé tou imamualio tou meséa', tani'tu ka'i ampa'paano i esa Tou si le'tek asi Amang Kasuruan, pakasa sé tou anggapen wutul i Amang Kasuruan an diorNa. 20 En ukum Torat iitu ai wéé mai i Amang Kasuruan asé tou wo eng kasiwakanna eng kamesé-meséaan é tou makaawes eng kakeli ampa'paan séra ra'ica le'tek maéma' in ukum iitu. Taan mandé eng kamesé-meséaan makaawes eng kakeli, en upus ai tambér i Amang Kasuruan makalepe-lepet eng kakeli. 21 Anaé, icita musti maté ampa'paan icita mengaéma' ing kamesé-meséaan. Taan si Amang Kasuruan itumambéro mai in upusNa ai cita ampa'paano si Yesus Kristus Apo'ta akar icita nianggap wutul i Amang Kasuruan wo makaéré ing katowan akar ing kauré-uré.
Menonow meesa wo si Kristus
1 Sa tani'tu, sapapé' en icuata in tarépé'? Ro'napé' réé icita imengéma-ngéma' ing kamesé-meséaan wosama' en upus ai tambér i Amang Kasuruan mengawe-ngawes ai cita? 2 Tantu ra'ica toro! Ampa'paan icita tanu tou imateo si ra'io pakakawasan ing kamesé-meséaan. Siituo, icita ra'io menonow imengéma-ngéma' ing kamesé-meséaan. 3 Tantu kailekan iow sapaoka an tutuw icita linelé', icita pineesao wo si Kristus Yesus. En iitu en artina, icita pineesao ang karapi im papatéNa. 4 Anaé an tutuw icita linelé', icita tanu imaté wo ai loweng mewali-wali wo si Kristus, wosama' meputé si Kristus tinow sumawel am papatéNa karapi ing kawasa i Amang Kasuruan, Amang si parayo-rayo wo pasiri-siriin, icita ka'i menonow ang katowan weru. 5 Sa kita pineesao wo si Kristus ampa'paan icita tanu icumiito imaté mewali-wali wo iSia, icita ka'i meesa oka ang karapiNa ampa'paan icita towen oka sumawel i Amang Kasuruan meputé si Kristus. 6 Kailekanta, sapaoka em perita uré imatéo mewali-wali wo si Kristus ang kayu salip, wosama' en owakta ra'io pakakawasan ing kamesé-meséaan. Wo tani'tu icita ra'io mamuali ata ing kamesé-meséaan. 7 Ampa'paan si séi imatéo, sia iitu tantu icawekaro ang kawasa ing kamesé-meséaan. 8 Ampa'paan icita imatéo mewali-wali wo si Kristus, émanenta sapaoka icita ka'i menonow oka mewali-wali wo iSia. 9 Kailekanta sapaoka si Kristus tinowo sumawel an uner é tou imaté wo em papaté ra'io sangkumenNa ampa'paan em papaté ra'io kumawasa i Sia. 10 Si Kristus imatéo wayake' imakasa torona kumala eng kawasa ing kamesé-meséaan akar ing kauré-uré. Taan in tarépé' Sia itumow sumawel, wo menonow torona i Amang Kasuruan. 11 Tani'tuo ka'i kamu, maweroto mio' tana'i: icamu imatéo mewali-wali wo si Kristus Yesus akar icamu icawekar asi kawasa ing kamesé-meséeaan wo in tarépé' menonow torona i Amang Kasuruan ampa'paano i Kristus Yesus. 12 Anaé, tioo iwaya en owak iow si ro'na maté iitu, kawasané' ing kamesé-meséaan, wosama' kamu ra'ica kumiit ing kasalé'an in owak sé léwo'. 13 Wo tioo isarakan iow sé an owak iow mamuali pakakas em pakakawasan ing kamesé-meséaan torona méma' ing kaléwo-léwo'an. Taan isarakano mio' en owak iow asi Amang Kasuruan ampa'paan icamu cawekaro ang kawasa im papaté wo menonow ang katowan weru. Isarakano mio' pakasa sé an owak iow asi Amang Kasuruan em pakén torona méma' in sususuien wutul i Amang Kasuruan. 14 Anaé kamu ra'io toro pakakawasané' ing kamesé-meséaan, ampa'paan kamu ra'io menonow makiit in ukum Torat, taan kamu menonow an upus ai tambér i Amang Kasuruan.
Ata e mengaéma' im butul
15 Anaé, sapa en icuata? Ro'napé' réé icita mengéma-ngéma' ing kamesé-meséaan ampa'paan kita ra'io pakakawasan in ukum Torat wo ampa'paan kita in tarépé' menonowo an upus ai tambér i Amang Kasuruan? Tantu ra'ica! 16 Tantu kailekan iow, sa kamu imééo in owak asi esa tou e méma' ing kasalé'anna, kamu mamualio ata i tou iitu. Tani'tuo ka'i sa kamu kumiit ing kasalé'an ing kamesé-meséaan, kamu mamualio ata ing kamesé-meséaan, eng kasiwakanna kamu tumerima im papaté. Sa kamu le'tek asi Amang Kasuruan, kamu mamuali ataNa wo nianggapNa wutul an diorNa. 17 Anaé, makapulu'sama' asi Amang Kasuruan! Ampa'paan in dior kamu ata ing kamesé-meséaan, taan in tarépé' kamu icumiito karapi in lekep en até an sususuien sé ai susuio ai camu. 18 Kamu ka'i ai wekaro ang kawasa ing kamesé-meséaan wo in tarépé' kamu imamualio ata i mengaéma' im butul. 19 Em pakawerot iow ra'ica taporak makailek, anaé yaku maké andéan ata, wosama' kamu taporak makailek sapa em paangé-angénku. In dior icamu isumarakano pakasa ing katowan iow mamuali ata ing kasamekan wo ing kaléwo-léwo'an akar kamu mengéma-ngéma' in léwo'. Tani'tuo ka'i in tarépé', kamu musti sumarakan pakasa ing katowan iow mamuali ata i mengaéma' im butul akar makawali icamu ang katowan le'nas. 20 An tutuw icamu mamualipé' ata ing kamesé-meséaan, icamu ra'ica mawerot mengéma-ngéma' im butul. 21 An tutuw iitu sapa em buéna kinaéréan iow? Tantu ra'ica wana! Icamu in tarépé' malawi' mawerot in iitu. Ampa'paan pakasa iitu asalo makawali am papaté. 22 Taan in tarépé' icamu icawekaro ang kamesé-meséaan wo imamualio ata i Amang Kasuruan. Akar kamu makaéré im buéna i menonow le'nas torona i Amang Kasuruan wo eng kasiwakanna icamu makaéré oka ing katowan akar ing kauré-uré. 23 Ampa'paan em buéna i mengéma-ngéma' ing kamesé-meséaan, makaéré ukuman icatané asi Amang Kasuruan akar ing kauré-uré. Taan eng kamang ai tambér i Amang Kasuruan, siituo eng katowan akar ing kauré-uré. Wo eng kamang ai tambérNa iitu tinerimata ampa'paan Kristus Yesus, Apo'ta.
Icita ra'io pakakawasan in ukum Torat ampa'paan si Yesus Kritus
1 Poo-poowku! Icamu im pakasa makaileko in ukum. Anaé, tantu kailekan iow sapaoka en ukum iitu kumawasa asi esa tou ang kauré i tou iitu menonowpé'. 2 Andéanna si esa wéwéné icumawéngo, sia pakawa'kesen in ukum asi penanaana, ang kauré si penanaana menonowé'. Sa si penanaanna imatéo, sia a icawekaro asi ukum si maator isia wo si penanaanna iitu. 3 Anaé ang kauré si penanaanna menonowpé', sia nianggap mabersina sa sia kumawéng wo si tuama walina. Taan sa si penanaanna imatéo, sia a icawekaro asi ukum iitu. Anaé sa sia kumawéng wo si tuama walina, sia ra'io nianggap mabersina. 4 Tani'tu ka'i icamu, é poo-poowku. In dior kamu kinawasa in ukum Torat. Taan in tarépé' icamu tanu imatéo mewali-wali wo in owak i Kristus akar icamu icawekaro an ukum Torat. Wo icamu mamualio anu i Kristus si tinow sumawel an uner é tou imaté wosama' eng katowanta awéan torona asi Amang Kasuruan. 5 Ampa'paan, in dior icita menonowé' makiit ing kasalé'anta sé léwo'. Tutuw iitu icita pakakawasané' ing kasalé'an léwo' iitu, wo kailekanta en iitu meséa' ampa'paan ai patic an ukum Torat, taan eng kasalé-salé'an iitu tatap matawoi an owakta akar icita méma' ing kamesé-meséaan si makawali icita am papaté. 6 Taan in tarépé' icita ai wekaro asi atoran in ukum Torat, ampa'paan icita imatéo mewali-wali wo si Kristus akar icita ra'io pakakawasan in ukum si cumawasa icita in dior. Siituo icita in tarépé' sumelewir asi Amang Kasuruan ang karapi ing katowan weru si ai turu' i Roh Le'nas, ra'ica ang karapi ing katowan uré iciit in ai patic an ukum Torat. 7 Sa tani'tu, sapa e ro'na icuata? Ra'ica réé loor en atoran an ukum Torat iitu? Tantu loor! Wo ampa'paan taré in ukum Torat iituo, yaku makailek andumoro' ing kamesé-meséaan. Wo ra'ica kailekanku e mengasalé' in anu é tou iitu meséa', sa an ukum Torat ra'ica icumua, “Tioo mengasalé' in anu é tou.” 8 Taan an tutuw kailekankuo en atoran iitu, eng kamesé-meséaan awéan témpo en tumow ing kasalé-salé'an léwo' sé membalinaan an owakku. Ampa'paan sa ra'ica wana en ukum Torat en tumuru' eng kamesé-meséaanku, eng kamesé-meséaan iitu ra'ica wana kawasa an owakku. 9 In dior, tutuw aku ra'ipé' makailek in ukum Torat, pawerotenku yaku imenonow ang karapi in loor. Taan an tutuw kailekankuo en ukum Torat, eng kamesé-meséaan tumo'tolo menonow an owakku, 10 wo ang kasiwakanna yaku maté. En ulitna, en ukum Torat musti makawali ang katowan, taan eng kasiwakanna makawalike' taré am papaté. 11 Ampa'paan en ukum Torat iitu pinaké ing kamesé-meséaan torona imuwak yaku wo makawali yaku am papaté. 12 En ukum Torat iitu le'nas, anaé pakasa en atoran an ukum Torat iitu le'nas, wutul wo loor. 13 Sa tani'tu, sapaka en atoran loor iitu e makawali yaku am papaté? Tantu ra'ica! Taan eng kamesé-meséaano e makawali mai em papaté iitu. Wo sé loor iitu pinaké ing kamesé-meséaan e makawali yaku am papaté, wosama' kaséré-séréan eng kawasa ing kamesé-meséaan iitu léwo' keli. Anaé ampa'paano in atoran-atoran iitu, uli-ulito itumuru' sapaoka sé kamesé-meséaan iitu léwo' keli.
Eng kasalé'an loor wo eng kasalé'an léwo' an owak
14 Kailekanta sapaoka en ukum Torat iitu asi Roh i Amang Kasuruan owo, taan yaku anio' tou makiitpé' ing kasalé'an in owakku in esa. Yaku imamualio ata ing kamesé-meséaan. 15 Ampa'paan yaku in esa ra'ica makailek sapa em pengaémaanku. Sé icasalé'ku woo émaan, en iitu ra'ica pengaémaanku; taan sé casuutku woo émaan, siitu taré sé pengaémaanku. 16 Wo tani'tu, sa émaanku sé ra'ica icasalé'ku, eng kaangéanna pangakunku en ukum Torat iitu loor. 17 Anaé, ra'io yaku e méma' eng kaléwo'an iitu, taan eng kamesé-meséaan si an untep in owakku e méma' in iitu. 18 Kailekanku ra'ica wana sé loor an owakku, iciit ing katowanku in tou. An owakku awéan kasalé'an e méma' sé loor, taan en iitu ra'ica kawooanku iméma'. 19 Yaku ra'ica mengaéma' sé loor sé icasalé'ku émaan; taan yaku mengaéma'ke' sé léwo', sé ra'ica kiimku émaan. 20 Anaé sa yaku mengaéma' sé ra'ica icasalé'ku, eng kaangéanna ra'ica yaku e méma' in iitu, taan eng kamesé-meséaano sé kumawasa an owakku akar yaku méma' sé léwo'. 21 Anaé, tana'io e mamuali a yaku: Yaku masalé' méma' sé loor, taan eng kasalé'-salé'anke' imengaéma' sé léwo' e mai an owakku. 22 An untep in atéku, yaku masalé' keli méma' in ukum i Amang Kasuruan, 23 taan an owakku awéané' kawasa walina imapetokol wo ing kasalé'anku eng kumiit in ukum i Amang Kasuruan iitu. Ang kasomoianna yaku rinantéo ing kawasa ing kamesé-meséaan si an untep in owakku. 24 Oré wéta' aku anio'! Si séi e ro'na lumowir yaku ang kawasa ing kamesé-meséaan anio' si makawali yaku am papaté? 25 Makapulu' sama' asi Amang Kasuruan ampa'paan Siao en lumowir yaku ampa'paano i Yesus Kristus Apo'ta. Anaé tana'i, en atéku masalé' kumiit in ukum i Amang Kasuruan, taan en owakku pakakawasanné' ing kamesé-meséaan.
Kawasa Roh i Amang Kasuruan ang katowanta
1 In tarépé', icita sé meesao ang kerapi i Kristus Yesus ra'io ukumen i Amang Kasuruan. 2 Ampa'paan icita sé meesao ang kerapi Kristus Yesus, itumerima Roh i Amang Kasuruan si méé mai ing katowan weru ai cita. Wo kawasa asi Roh i Amang Kasuruan iitu, mekar icita asi kawasa ing kamesé-meséaan si makawali icita am papaté. 3 En ukum Torat ra'ica ro'na lumowir icita, ampa'paan cita makiit in ukum Torat si ra'ica kaémaanta. Taan si Amang Kasuruan i méma'o si ra'ica kaémaan i ukum Torat. Sia mutuso mai si ToyaangNa in esa ang kayo'baan anio' mamuali in tou tanu iméma'o ing kamesé-meséaan wo imaté torona mekar sé tou ang kamesé-meséaan. Wo ampa'paan im papaté i ToyaangNa iitu, kinalaNao eng kawasa ing kamesé-meséaanta in tou. 4 Si Amang Kasuruan méma' in tani'tu wosama' kita mamuali tou wutul, meputé in casalé'Na sé ai patic an ukum Torat. Wo icita ro'na menonow kumiit ing kasalé'an i RohNa, ra'ica kumiit ing kasalé'an in owakta. 5 Sé tou menonow makiit ing kasalé'an in owak in esa, séra mawerot andumoro' ing kasalé'an in owak. Taan sé tou menonow makiit i Roh i Amang Kasuruan, séra mawerot andumoro' ing kasalé'an i Roh i Amang Kasuruan. 6 Sa em pakawerot é tou pakakawasané' ing kasalé'an in owak in esa, eng kasiwakana makaéré im papaté. Taan sa em pakawerot é tou pakakawasan i Roh i Amang Kasuruan, eng kasiwakana makaéré ing katowan wo ing kaeluran. 7 Wo sé tou pakakawasané' ing kasalé'an in owak in esa, séra menséké'an wo si Amang Kasuruan, ampa'paan séra ra'ica le'tek an ukum i Amang Kasuruan. En ulitna en ukum iitu ra'ica kaémaan éra. 8 Anaé sé tou menonow makiit ing kasalé'an in owak, ra'ica ro'na maarui si Amang Kasuruan. 9 Taan, icamu ra'io menonow mengakiit ing kasalé'an in owak, taan mengakiit ing kasalé'an i Roh i Amang Kasuruan, ampa'paan e Roh i Amang Kasuruan uli-ulit mento' an owak iow. Sa si Roh i Kristus ra'ica menonow an owak i esa tou, sia ra'ica anu i Kristus. 10 Taan sa si Kristus an owak iow, mandé ka'i en owak iow imaté ampa'paan ing kamesé-meséaan, e roh miow kasake' menonow ampa'paan icamu nianggapo wutul i Amang Kasuruan. 11 Sa en Roh i Amang Kasuruan si tumow sumawel si Yesus an uner é tou maté imakaento' an untep in owak iow, eng kaangéanna en owak iow si ro'na maté iitu, towen oka ka'i sumawel i Roh i Amang Kasuruan si itumowo sumawel si Kristus. 12 Ampa'paano in iitu é poo-poow, in tarépé' icita awéan kewajiban, wo eng kewajibanta iitu menonow kumiit ing kasalé'an i Amang Kasuruan, ra'ica kasalé'an in owak in esa. 13 Ampa'paan, sa icamu menonow kumiit ing kasalé'an in owak in esa, icamu makaéré ukuman icatané asi Amang Kasuruan akar ing kauré-uré. Taan sa icamu mento' mengéma-ngéma' sé icasalé' in owak maké ing kawasa i RohNa, icamu i menonow oka ang kerapiNa akar ing kauré-uré. 14 Pakasa in tou sé paakinen i Roh i Amang Kasuruan, séra toya-toyaang i Amang Kasuruan. 15 Ampa'paan e Roh ai wéé i Amang Kasuruan ai camu iitu, ra'ica méma' icamu mamuali ata akar icamu menonow ang kaindé'an. Taan e Roh ai wéé i Amang Kasuruan iitu, méma' icamu mamuali toya-toyaang i Amang Kasuruan. Wo Roh i Amang Kasuruan iitu maakin icita akar patowanta si Amang Kasuruan, “Amang, o Amangku!” 16 Wo e Roh i Amang Kasuruan iitu kumetero an atéta sapaoka icita toya-toyaang i Amang Kasuruan. 17 Wo sa icita toya-toyaang i Amang Kasuruan, icita awéan hak e makaéré wéwéténg asé pakasa sé ai sadiao i Amang Kasuruan asé toya-toyaangNa. Wo terimanta oka en iitu mewali-wali wo si Kristus. Wo sa kita mawendu meputé en sinangkum i Kristus, icita ka'i tumerima oka i rarayo wo in siri' meputé si Kristus.
Em paarapen é toya-toyaang i Amang Kasuruan
18 Émanenku sapaoka eng kawenduan pasangkumenta in tarépé', ra'ica ro'na ipeputé wo i rarayo wo in siri' si pendamenta asi endo mengangai. 19 Wo ra'ica icitake' in tou, taan pakasa sé niéma' i Amang Kasuruan ang kayo'baan anio' ilumeloo keli imakaento' in oras i Amang Kasuruan tumuru' mai in rarayo wo in siri' asé toya-toyaangNa. 20 Ampa'paan pakasa sé niéma' i Amang Kasuruan ang kayo'baan anio' ai wayaNao maléwo', makar séra mamuali ra'io wana torona. Séra niéma' tani'tu ra'ica ampa'paan ing kasalé'an éra, taan ampa'paan ing kasale'an i Amang Kasuruan. Mandé tani'tu, awéan paarapen anio': 21 sapaoka an témpona sa, pakasa sé niéma' i Amang Kasuruan ang kayo'baan anio' iwekarNa oka asi kawasa imengateri, wo kumiit makaéré kaloasan wo iparayo-rayo wo pasiri-siriin mewali-wali wo sé toya-toyaangNa. 22 Kailekanta, sapaoka akar in tarépé' pakasa sé niéma' i Amang Kasuruan mewali-wali mapengelu wo mawendu meputé ing kawenduan i esa wéwéné e makaéré toyaang. 23 Wo ra'ica sé niéma' i Amang Kasuruan iituke' e mapengelu, icita in esa ka'i mapengelu an untep in atéta. En ulitna icita sé tumerimao in Roh Le'nas si wéwéé kataré-taré i Amang Kasuruan. Taan in tarépé' icita imengento-ngento'pé' in oras i Amang Kasuruan imekar icita ang kawasa ing kamesé-meséaan wo ing kawenduan wo mai mangkai icita mamuali toya-toyaangNa. 24 Icita awéan paarapen tani'tu tumo'tol mai icita maéman asi Yesus. Taan sa em paarapen iitu imamualio, en iitu ra'io paarapen. Si séipé' e maarap sa em paarapen iitu imamualio? 25 Taan sa em paarapen iitu raipé' imamuali, en iitu musti entoonta ang karapi in talesen. 26 Tani'tu ka'i icita, icita tawangen i Roh i Amang Kasuruan an tutuw icita ra'ica keter. Ampa'paan ra'ica kailekanta tumambisa en ulitna icita masombayang. Taan si Roh iitu in esa masombayang asi Amang Kasuruan torona icita, ang kerapi im pengelu sé ra'ica icakua kerapi i nunuwu' é tou. 27 Wo si Amang Kasuruan si mati'tir im pakasa eng kararem in até é tou, kailekanNa ka'i sapa em pinangilek i Roh iitu. Ampa'paan si Roh iitu mekiupus torona é tou le'nas iciit ing kasalé'an i Amang Kasuruan. 28 Kailekanta in tarépé' sapaoka si Amang Kasuruan mengaator im baya-waya, wosama' méé ing kalooran asé tou sé mengaupus iSia, sé tinowaNa iciit im pawasa-wasaNa. 29 Ampa'paan pakasa sé tou sé sinisir i Amang Kasuruan asi kataré-taré, séra iitu a itantuNao tumo'tol asi kataré-taré e mamuali puté wo si ToyaangNa, wosama' Sia mamuali Toyaang luluna asé kelian poow. 30 Wo séra sé ai tantuo i Amang Kasuruan asi kataré-taré, séra tinowaNa. Wo séra sé tinowaNa, séra iitu nianggapNa wutul. Wo séra sé nianggapNa wutul, séra ka'i wéan i Amang Kasuruan in rarayo wo in siri'.
Ra'ica wana e ro'na tumané icita asi upus i Amang Kasuruan
31 Ampa'paano in iitu sapa en icuata andumoro' im pakasa in iitu? Sa si Amang Kasuruan mewali-wali wo icita, si séi e ro'na sumundur icita? 32 Si ToyaangNa in esa ra'ica pena-nangenNa en sumangkum ing kawenduan taan a isarakanNa torona icita im baya. Sa tani'tu, tantu iwééNa oka ai cita em baya-waya. 33 Si séi réé e ro'na méé séa' ai cita sé tou sinisiro i Amang Kasuruan sa icua i Amang Kasuruan icita ra'ica meséa'? 34 Ra'ica wana tou e ro'na méé séa' ai cita, ampa'paan icita bélan oka i Kristus Yesus an dior i Amang Kasuruan. Sia imatéo torona icita wo tinow sumawel, wo makalukut ang kakan i Amang Kasuruan wo mekiupus torona icita. 35 Sapa réé e ro'na itumané icita ang kaupusan i Kristus? Icita tatap icaupusNa, mandé icita meta'up ing kasusaan, kuma'pa ing kawenduan, kuma'pa paokoien, kuma'pa kaareman, kuma'pa ra'ica mekarai, kuma'pa e makawali ang kawangkuran, kuma'pa im papaté. 36 Tanu ai patic ang Kitap Le'nas tana'i: “Ampa'paano Ico, susur in endo icami imengasaru im papaté, icami pengaémaan tanu sé domba aléro im pokolen.” 37 Taan mandé pakasa en iitu sangkumenta, icita tantu uli-ulit muntung ampa'paan si Kristus imupuso icita. 38 Ampa'paan percayanku keli, sapaoka em papaté kuma'pa eng katowan, sé malaékat kuma'pa sé roh léwo', sé kaindé'an in tarépé' kuma'pa sé kaindé'an asi endo mengangai, 39 kawasa-kawasa walina sé a langit kuma'pa sé an untep in tana', kuma'pa sapake' mangé iitu ra'ica ro'na méma' icita icatané asi upus i Amang Kasuruan, si ai turu'Na ai cita ampa'paano si Kristus Yesus Apo'ta.
Si Amang Kasuruan sumisir tou kiit ing kasalé'anNa
1 Sapa en icuaku anio' wutul, ampa'paan yaku imeesao kerapi Kristus. Yaku ra'ica matowo. En até weresiku si pakaakinen i Roh Le'nas méé kasairian, 2 sapaoka en atéku susa keli wo tatap i mawendu ampa'paan sé tou Israel tou ra'ica maéman asi Yesus. 3 Séra iitu poo-poowku kaputé wo yaku. Yaku in esa alér kutuken i Amang Kasuruan wo ipetané asi Kristus sa en iitu ro'na méma' sé tou Israel iitu malowir an ukumen ing kamesé-meséaan. 4 Séra iitu sinisiro i Amang Kasuruan wo niangkaio mamuali toyaangNa in esa wo isuméréo ka'i in rarayo wo in siri'Na. Séra jinanjian i Amang Kasuruan eng kamangen, wo winéanNao ukum Torat. Wo ai cuao i Amang Kasuruan ai séra tumambisa maapo' ai Sia, wo ka'i séra winéanNao in janji-janji. 5 Séra iitu taranak é apo' é tou Israel. Si Kristus ka'i taranak éra, sa kiit in owak. Siao si Amang Kasuruan si makakawasa am baya-waya, wo iparayo-rayo akar ing kauré-uré. Ulit! 6 Mandé in tani'tu, yaku ra'ica kumua sapaoka si Amang Kasuruan ra'ica lumekep in janji-janjiNa asé tou Israel. Ampa'paan ra'ica pakasa sé taranak Israel sisiren i Amang Kasuruan mamuali touNa. 7 Wo ka'i ra'ica pakasa sé taranak i Abraham iitu toya-toyaang i Amang Kasuruan. Ampa'paan ai cua i Amang Kasuruan asi Abraham, “Sé patuulen taranakmu wayake' sé taranak i Ishak.” 8 En artina, ra'ica pakasa sé taranak i Abraham mamuali toya-toyaang i Amang Kasuruan. Taan sé toya-toyaang itumow ampa'paan in janji i Amang Kasuruan sérao sé patuulen toya-toyaangNa. 9 Ampa'paan en janji i Amang Kasuruan asi Abraham tana'i, “Ta'un maai asi oras tanu sia'i, Yaku maai oka sumawel, wo si Sara imakaéré oka esa toyaang tuama.” 10 Tani'tu ka'i e niéma' i Amang Kasuruan asé toya-toyaang i Ribka. Si Ribka imakaéré rua toyaang kambar, asi penanaanna makangaran Ishak, apo'ta. 11 Wo ra'ipé' itumow sé rua toyaang iitu, si Amang Kasuruan tumantuo em pawasanNa. En iitu ra'ica ampa'paan im pengaémaan é rua toyaang iitu, ampa'paan an tutuw sé rua toyaang iitu ra'ipé' maéma' sé loor wo sé léwo', 12 si Amang Kasuruan kumuao asi Ribka, “Si toyaang matu'a e mamuali oka ata i toyaang wo'bas.” 13 Tanu in ai patic ang Kitap Le'nas tana'i: “Si Yakub icaupusKu, taan si Esau icasuutKu.” 14 Sa tani'tu, sapa e ro'na icuata? Marapitke' réé si Amang Kasuruan? Tantu si Amang Kasuruan ra'ica marapit! 15 Tanu en ai cuaNa asi Musa, tana'i: “Ituru'Ku oka eng kaupusan asi séi en icasalé'Ku turu'an in iitu. Wo ituru'Ku oka eng kalooran asi séi en icasalé'Ku turu'an in iitu.” 16 Anaé, si Amang Kasuruan isumisir tou ra'ica icumiit ing kasalé'an é tou, kuma'pa im pengaémaan é tou, taan Sia in esao en tumantu sapaoka Sia masalé' méé ing kaupusanNa. 17 Ampa'paan ang Kitap Le'nas ai patic andumoro' sé ai cua i Amang Kasuruan asi Firaun kolano Mesir, tana'i, “AngkaienKu ko mamuali kolano, wosama' ituru'Ku eng kawasaKu a iico, wo ka'i wosama' e ngaranKu katuusan am pakasa ing kayo'baan.” 18 Anaé, si Amang Kasuruan itumuru' ing kaupusan asi séiké' sé icasalé'Na, wo Sia ka'i méma' sé tou mamuali keté ro'kos asi séike' sé icasalé'Na. 19 In tarépé' tantu awéan tou e mamuéi a yaku, “Sa si Amang Kasuruan en tumantu si séi wéanNa ing kaupusan wo si séi si keté ro'kos, kéitu réé Sia iméépé' kaséaan asé tou keté ro'kos? Ampa'paan ra'ica wana tou e ro'na kumélong ing kasalé'anNa!” 20 Taan icita ra'ica toro kumua in tani'tu, icita anio' touke'. Wo cita in tou ra'ica wana hak eng kumua asi Amang Kasuruan sapaoka Sia meséa'. Ro'na réé si kuré' kumua asi mengaéma' ing kuré, “Kéitu réé yaku niéma'mu tana'i?” 21 Si tou imaéma' kuré' awéan hak e méma' kuré' kumiit ing kasalé'ana. Asi tana' pulut itu ro'na émaanna rua kuré', si esa papakén an acara penting wo si esa papakén susur in endo. 22 Tani'tuo ka'i in sapa sé niéma' i Amang Kasuruan. Sia awéan hak en tumuru' ing ka'ebowanNa wo tumuru' ing kakawasaanNa. Taan Sia talesen asé tou sé patus ukumen ampa'paan méma' iSia mae'bow. 23 Sia talesen ai séra wosama' Sia ro'na tumuru' ing kawangko' in rarayo wo in siri'Na asé tou icaupusNa, sé ai sadiaNao in dior asé tou en tumerima in iitu. 24 Wo icitao sé tou sinisirNao en tumerima i rarayo wo in siri' iitu, anaé ra'ica sé tou Yahudike' taan ka'i sé tou ra'ica Yahudi. 25 Tanu en ai cua i Amang Kasuruan ang kitap i nabi Hosea andumoro' sé tou ra'ica Yahudi tana'i, “Sé tou in dior ra'ica touKu, tuulenKu oka ‘touKu’. Wo sé tou in dior ra'ica icaupusKu, tuulenKu oka ‘tou icaupusKu.’ ” 26 Wo ka'i ai patic tana'i, “An tampa ing kinuanan asé tou ‘icamu ra'ica touKu’, am bitu séra tuulen oka ‘toya-toyaang i Amang Kasuruan imenonow.’ ” 27 Taan si nabi Yesaya icumua in taangko' andumoro' sé tou Israel tana'i, “Mandé sé taranak é tou Israel kelian meputé ing kakeli in rangi'ngis an tembir in ta'sic, taan waya im pira en lowiren an ukumen ing kamesé-meséaan. 28 Ampa'paan ra'io uré si Amang Kasuruan mukum pakasa sé ang kayo'baan anio'.” 29 Wo si nabi Yesaya icumua ka'i andumoro' sé tou Israel, “Sa si Amang Kasuruan si Makakawasa ra'ica tumela'u pira-pira tou asé taranakta, tantu icita im pakasa makaka'pu-ka'pu pinaté tanu sé tou ang kota Sodom wo Gomora.” Eng kalowiran é tou walina wo eng kawangkuran é tou Israel 30 Anaé, cita ro'na kumua tana'i: Sé tou walina sé ra'ica Yahudi ra'ica rumaméji nianggap wutul i Amang Kasuruan, taan séra nianggapNa wutul ampa'paan séra maéman asi Yesus. 31 Taan sé tou Israel rumaméji kumiit in ukum Torat wosama' séra anggapen wutul i Amang Kasuruan. Taan en ukum iitu ra'ica kaémaan éra, anaé séra ra'ica nianggap wutul i Amang Kasuruan. 32 Kéitu séra ra'ica nianggap wutul i Amang Kasuruan? Ampa'paan séra rumaméji anggapen wutul i Amang Kasuruan ang karapi i makiit in ukum Torat, taan ra'ica ampa'paan maéman asi Amang Kasuruan. Anaé séra icasangkil asi watu pengasangkilan wo icalepok. 33 Wéé mio' an dékén sumama-sama', tanu in ai patic ang Kitap Le'nas tana'i, “Ai weta'Kuo ang kuntung Sion esa watu e méma' sé tou icasangkil, si esa watu wangker si méma' oka sé tou icalepok. Taan si séi e maéman asi Casuruan, ra'ica ipapalawi'.”
1 Poo-poow an esa paémanen, icasalé'ku keli sé poo-poowku tou Israel lowiren, wo yaku uli-ulit masombayang asi Amang Kasuruan torona éra. 2 Sinérékuo in esa sapaoka séra uli-ulit rumaméji mengaarui in até i Amang Kasuruan, taan ra'ica kailekan éra tumambisa em butul. 3 Ampa'paan ra'ica kailekan éra tumambisa em butul wosama' anggapen wutul i Amang Kasuruan, akar séra rumaméji kumiit i lalan éra in esa ang karapi imengaéma' in ukum Torat, siituo séra ra'ica kumiit i lalan en ai turu' i Amang Kasuruan. 4 Wo en ukum Torat linekepo i Kristus. Anaé sa sé tou maéman ai Sia, séra anggapen wutul i Amang Kasuruan.
Pakasa sé tou maéman asi Kristus lowiren oka
5 In dior ai patico i Musa andumoro' sé tou nianggap wutul ampa'paan mengakiit in ukum Torat tana'i: “Sé tou le'tek mengaéma' in ukum Torat, séra menonow oka akar ing kauré-uré ampa'paan in ukum Torat iitu.” 6 Taan awéan ka'i en ai patic andumoro' sé tou nianggap wutul i Amang Kasuruan ampa'paano im paémanen. Tana'i en ai patic, “Tioo kamu kumua an até miow, ‘Si séi en sumosor angé an sorga?’ ” (Eng kaangéanna, e makawali mai si Kristus tumumpa ang kayo'baan eng kumua tambisa wosama' malowir). 7 “Wo tioo icamu kumua an até miow, ‘Si séi en tumumpa mio' an tampa é tou imatéo?’ ” (Eng kaangéanna, e makawali si Kristus sumosorai eng kumua tambisa wosama' malowir).” 8 Taan eng kaangéanna tana'i, “En Taar i Amang Kasuruan iitu, tawi keli ai camu; Am ba'ba' miow wo an untep in até miow.” En Taar iitu sé Abar Kaaruien andumoro' im paémanen sé ipakua-kua ami. 9 Tana'i: sa kamu mangaku kerapi im ba'ba' miow sapaoka si Yesus iitu Kasuruan, wo maéman an untep in até miow sapaoka si Yesus tinow sumawel i Amang Kasuruan an uner é tou imatéo, kamu lowiren oka. 10 Ampa'paan sa icita maéman an untep in até, icita nianggap wutul i Amang Kasuruan. Wo sa icita mangaku kerapi im ba'ba', icita lowiren. 11 Ang Kitap Le'nas ai patic tana'i, “Si séike' e maéman ai Sia, ra'ica ipapalawi'.” 12 E nunuwu' i Amang Kasuruan iitu torona im pakasa é tou, ampa'paan sé tou Yahudi wo sé tou walina puté waya. Si Casuruan wayake' in esa, Sia iitu Kasuruan pakasa é tou. Wo pakasa sé tou imekiupus ai Sia kamangenNa oka kerapi ilumébé-lébé. 13 Ang Kitap Le'nas ai patic tana'i, “Pakasa sé tou imekiupus asi Casuruan, lowirenNa oka.” 14 Taan tambisa sé tou ro'na mekiupus ai Sia, sa séra ra'ipé' maéman ai Sia? Wo tambisa sé tou ro'na maéman ai Sia, sa séra ra'ipé' sumangkum ako luminga andumoro' iSia? Wo tambisa sé tou ro'na luminga andumoro' iSia, sa ra'ica wana tou e mangé kumua ai séra andumoro' iSia? 15 Wo tambisa sé tou mangé kumua andumoro' iSia, sa ra'ica wana e yutus? Tanu en ai patic ang Kitap Le'nas, “Arui keli sa awéan tou e mai kumua in Abar Kaaruien!” 16 Taan ra'ica pakasa sé tou tumerima in Abar Kaaruien iitu, tanu in ai cua i nabi Yesaya, “Kasuruan, si séi e mercaya in abar em pakua ami.” 17 Anaé sé tou ro'na maéman, ampa'paan séra iluminga in abar. Wo en abar iitu ro'na lingan éra ampa'paan awéan tou e mangé kumua in abar andumoro i Kristus iitu ai séra. 18 Taan wuéienku: Ra'ipé' réé sumangkum ako sé tou Israel iluminga in Abar Kaaruien andumoro' si Yesus Kristus? Tantu séra sumangkumo iluminga. Ampa'paan ang Kitap Le'nas ai patic tana'i, “En suara é tou mengakua in abar, imakaro am pakasa ing kayo'baan, wo e nunuwu' éra imakaro asé pakasa sé tou.” 19 Wuéienkupé' ka'i: Ra'ipé' réé kailekan é tou Israel en abar iitu? Én, kailekan érao, ampa'paan kataré-taré si Musa kumua i nunuwu' i Amang Kasuruan ai séra tana'i, “ÉmaanKu oka kamu manganat asé tou sé ra'ica touKu, wo émaanKu oka kamu mae'bow, ampa'paan Yaku méé ing kamang asé tou sé paanggapen iow bodok.” 20 Wo si Yesaya ka'i brani icumua i nunuwu' i Amang Kasuruan andumoro' sé tou ra'ica Israel tana'i : “Yaku imeta'upo wo sé tou e qra'ica sumangkum ako mangéré Yaku. Wo ai papaturu'Kuo en owakKu ai séra sé ra'ica sumangkum ako memué-muéi andumoro' Yaku.” 21 Taan andumoro' sé tou Israel, si Yesaya icumua i nunuwu' i Amang Kasuruan tana'i, “Sumangaendo niulurKuo eng kamaKu torona tumerima iséra, taan séra keté ro'kos wo ikumélongke'.”
Si Amang Kasuruan tumuru' ing kaupusan asé tou Israel
1 Wuéienku, a icélongo réé i Amang Kasuruan sé tou Israel? Tantu ra'ica! Yaku in esa tou Israel, taranak i Abraham, an suru i Benyamin. 2 Sé tou sinisirNao tumo'tolke' mai in dior ra'ica ai célong i Amang Kasuruan. Tantu kailekano miow sapa en ai patic ang Kitap Le'nas, an tutuw si nabi Elia kumelak asi Amang Kasuruan andumoro' sé tou Israel, 3 icuana, “O Kasuruan, sé nabiMu pinaté érao. Wo em pawetaan i raragés toronaMu tineri érao. Yaku oka in esa e menonow, wo séra masalé' maté yaku.” 4 Wo sapa en ai sowat i Amang Kasuruan asi Elia? “Awéané' pitu ngariwu tou Israel sé ai tela'uKuo torona Yaku. Séra ra'ica sumangkum ako maapo' asi Baal.” 5 Tani'tu ka'i in tarépé': Awéané' pira-pira tou Israel en le'tek, sé sinisiro i Amang Kasuruan e mamuali touNa ampa'paan in upus ai tambérNa. 6 SinisirNa séra ampa'paan in upus si itambérNao, ra'ica ampa'paan im pengaémaan éra. Sa séra sinisirNa ampa'paan im pengaémaan éra, eng kaangéanna, Sia sumisir séra en sumuli' im pengaémaan éra ra'ica ampa'paan en upus ai tambérNa. 7 Anaé tana'i e mamuali: Sé tou Israel mangéré lalan mamuali tou wutul an dior i Amang Kasuruan, taan kinakelian ai séra ra'ica imakaéré sapa em paéré-érén éra. Wo sé tou Israel sé nianggap wutul wayake' im pira, isérao sé sinisiro i Amang Kasuruan. Taan sé tou Israel walina, niéma' keté ro'kos, 8 tanu si ai patic ang Kitap Le'nas tana'i, “Émaan i Amang Kasuruan séra tanu oka sé tou makakili', awéan weren taan ra'ica maséré, awéan lunteng taan ra'ica malinga makar asi endo anio'.” 9 Wo icua i Daud, “Iwayao mio' eng kasalé-salé'an éra iitu mamuali ta'kong ai séra, wo mamuali lo'beng palepokan éra. Siituo en susuli' ai séra. 10 Wo iwayao mio' em beren éra mariréimbeng akar séra ra'io toro suméré, wo iwayao mio' séra mawo'ko' akar ing kauré-uré.” Kelian sé tou Israel icasangkil taan sé tou walina lowiren i Amang Kasuruan 11 Anaé in tarépé kelian sé tou Israel icasangkil ampa'paan séra ra'ica maéman. Wuéienku sumawel: Sa sé tou Israel icasangkilo tanu siitu, icélong réé i Amang Kasuruan séra akar ing kauré-uré? Ra'ica tani'tu, séra teriman oka. Taan ampa'paan ing kaséaan éra, akar si Amang Kasuruan méé lalan kalowiran asé tou walina. ÉmaanNa tani'tu ai séra wosama' sé tou Yahudi manganat ai séra. 12 Anaé ampa'paano ing kameséaan é tou Israel, eng kasiwakanna sé tou walina makaéré ing kamang asi Amang Kasuruan owo. Lébé-lébépé' ka'i sa sé tou Israel iitu imeelurano sumawel wo Sia, sé tou walina tantu makaéré oka kamang ilumébé-lébé mai ai Sia owo. 13 Taan in tarépé' icuaku ai camu é tou ra'ica Yahudi: Yaku a yutusai mamuali ruru'du'an i Apo' Yesus eng kumua in Abar Kaaruien asé tou ra'ica Yahudi. Wo anggapenku en tawoien iitu uli-ulit penting. 14 Arapenku, karapi in tawoienku iitu sé tou Israel sé esa taranak wo yaku manganat ai camu tou ra'ica Yahudi. Ang kerapi in lalan iitu, arapenku yaku ro'na lumowir pira-pira tou asé tou Israel. 15 An tutuw éra ai célong i Amang Kasuruan, eng kasiwakanna sé tou walina ang kayo'baan anio' makaéré témpo meeluran sumawel wo iSia. Anaé an tutuw sé tou Israel tinerimaNao, en iitu esa kakaya'kaan wangko' tanu oka sé tou imatéo tumow sumawel. 16 Andéanna tana'i, sa esa ngapokol roti kataré ai wééo asi Amang Kasuruan, pakasa en roti iitu ka'i mamualio anuNa. Wo sa en a'mut in tuura mamuali anu i Amang Kasuruan, em panga-pangana ka'i mamualio anuNa. 17 Anaé em pira-pira pangana asi tuura in zaitun sé pinokolo, am biitu tampéngan im pangana asi tuura in zaitun walina, si a yandé icamu sé tou ra'ica Israel. Wo em panga-pangana walina iitu ai tampéng wosama' kumiit makaéré kakanen asi a'mut in tuura in zaitun aseli si kumeli-leli seringa. 18 Siituo tioo maepes im beren asé panga-pangana aseli sé pinokolo iitu. Musti ta'néien iow, sapaoka icamu iitu asalo pangana. Wo ra'ica pangana e méé kanen an a'mut, taan a'muto e méé kanen asi pangana. 19 An uner iow awéan wona' e makua: “Panga-pangana iitu pinokol, wosama' yaku ro'na itampéng asi tuura iitu.” 20 En iitu wutul. Séra ai tiya' ampa'paan séra ra'ica maéman, wo icamu tinerima ampa'paan kamu maémano. Anaé kamu tioo matirayo, aweso taré kamu maindé'o mangé asi Amang Kasuruan. 21 Ampa'paan sa ra'ica icupusNa sé panga-pangana aseli, Sia ka'i ra'ica maupus icamu. 22 Anaé in tarepé' kaséréano sapaoka si Amang Kasuruan iitu uli-ulit loor wo Sia ka'i repet sa mengaukum. En ukumanNa repet asé tou mengaéma' ing kamesé-meséaan, taan Sia loor ai camu sa kamu uli-ulit menonow mamangén ang kalooran in atéNa. Sa icamu ra'ica menonow tanu siitu, icamu itiya'Na oka tanu im panga-pangana sé pinokol iitu. 23 Wo sé tou Israel ka'i, sa séra ra'io keté ro'kos taan maémano, séra ka'i a itampéng oka sumawel. Ampa'paan si Amang Kasuruan awéan kawasa en tumampéng sumawel iséra. 24 Kamu sé ra'ica tou Israel, kamu tanu im pangana sé pinokol asi tuura in zaitun sé ra'ica aseli. Anaé sa icamu ro'na itampéng asi tuura in zaitun aseli sé ra'ica mensomaan wo im peri miow, lébé-lébépé' ka'i sé tou Israel, sé a yandé im panga-pangana asi tuura in zaitun aseli iitu! Tantu séra taporak keli itampéng i Amang Kasuruan an tuura in zaitun éra in esa.
Sé tou Israel maréng oka sumawel asi Amang Kasuruan
25 Poo-poow sé esa paémanen, icuaku ai camu sé icaenepé' wosama' kamu ra'ica matirayo. Si anioo em pawasan i Amang Kasuruan sé icaenepé' iitu: Keli sé tou Israel imamualio keté ro'kos taan séra mamuali tani'tu ra'ica akar ing kauré-uré, taan makarke' imalekep eng kakelina sé tou ra'ica Israel sé maéman asi Kristus sé itantuo i Amang Kasuruan. 26 Wo sa imalekepo eng kakelina sé tou ra'ica Israel sé maéman asi Kristus, pakasa sé tou Israel lowiren oka i Amang Kasuruan. Ang Kitap Le'nas ai patic tana'i, “Maai oka si esa Tou en lumowir an Sion owo. AmpunganNa oka eng kaléwo-léwo'an é taranak i Yakub.” 27 “En janjiKu ai séra in dior, lekepenKu oka an tutuw Yaku méé kaampungan ing kamesé-meséaan éra.” 28 In tarépé' sé tou Israel ra'ica masalé' tumerima in Abar Kaaruien andumoro' si Yesus Kristus, siituo séra imamualio karéndér i Amang Kasuruan. Taan ampa'paan séra ra'ica tumerima in Abar Kaaruien iitu, makar icamu sé tou ra'ica Yahudi makaéré kauntungan. Mandé tani'tu, sé tou Yahudi tatap icaupus i Amang Kasuruan ampa'paan séra iitu tou sinisirNa tumo'tolai in dior, wo ka'i ampa'paan in janjiNa asé apo-apo' éra in dior. 29 Ampa'paan sa si Amang Kasuruan itumowa tou e mamuali touNa wo tambéran in upus, ra'ica kawisa mako robanNa sé pinusé'Nao iitu. 30 In dior, kamu sé tou ra'ica Israel ra'ica le'tek asi Amang Kasuruan. Taan in tarépé' icamu itumerimao ing kaupusanNa ampa'paano sé tou Israel ra'ica le'tek ai Sia. 31 Tani'tu ka'i sé tou Israel. In tarépé' séra ra'ica le'tek asi Amang Kasuruan, karoro'an in iitu ituru'Na eng kaupusanNa ai camu tou ra'ica Israel. Taan asi endo menga-ngai, sé tou Israel iitu ka'i tumerima oka ing kaupusanNa. 32 Anaé sé tou Israel kuma'pa ra'ica Israel, séra pakasa a iwayao i Amang Kasuruan mamuali ra'ica le'tek, wosama' Sia tumuru' ing kaupusanNa ai séra im pakasa.
Rarayoan asi Amang Kasuruan
33 Ulit ra'io icakua eng kasiyaan, eng kapinteran wo eng kakailekan i Amang Kasuruan. Ra'ica wana mandé esa tou e ro'na makailek sé pinusé'Na, wo ra'ica wana ka'i mandé esa tou e ro'na makailek em pakatawoiNa. 34 Ang kitap Le'nas ai patic tana'i: “Si séi e makailek im pakawerot i Amang Kasuruan? Si séi e makawoo sumina'u iSia?” 35 “Si séi si sumangkumo méé in sapa-sapake' mangé asi Amang Kasuruan, akar si Amang Kasuruan musti sumuli' ai sia?” 36 Ampa'paan si Amang Kasuruano e méma' im baya-waya, wo em pakasa iitu iSiake' e maator. Em pakasa iitu niéma'Na wosama' Sia irayo. Anaé irayoo wo siriino mangé Sia akar ing kauré-uré! Ulit.
Menonow mangé makiit ing kasalé'an i Amang Kasuruan
1 Poo-poowku an esa paémanen! Ampa'paan si Amang Kasuruan itumuru'o ing kaupusanNa ai cita, siituo icamu sina'uenku wosama' icamu méé in owak iow tanu raragés imenonow wo le'nas wo ka'i e méma' in atéNa arui. Sa icamu méma' in tani'tu, icamu mengaapoo mauli-ulit. 2 Tioo pakiiten iow em peri é tou sé ra'ica makatuus i Amang Kasuruan. Taan iwayao mio' em pakawerot iow werun i Amang Kasuruan wosama' icamu maroba. Wo in tani'tu ro'na kailekan iow eng kasalé'anNa: siituo sé loor wo lekep, wo e méma' in atéNa arui. 3 Ampa'paano si Amang Kasuruan itumambéro mai in upusNa a yaku torona mamuali ruru'du'anNa, siituo sina'uenku icamu im baya tana'i: Tioo icamu mengawerot andumoro' ilumébé mai si patus weroten iow. Taan weroteno mangé eng kawooan in owak iow sé isumoma, iciit im paémanen si ai wéé i Amang Kasuruan ai camu asi esa wo si esa. 4 Yandéku an owakta: awéan kama, kécéi wo aweané' sé walina, taan pakasa sé an owakta iitu membam-balinaan en tawoien. 5 Tani'tu ka'i wo icita. Mandé icita in tou kelian, taan imamualio esa owak ampa'paan imeesao ang karapi i Kristus. Wo icita awéan ubungan asi esa wo si esa, ampa'paan esa owak. 6 Tani'tuo ka'i icita makaanu membam-balinaan kamang si ai tambér i Amang Kasuruan iciit in upus ai tambérNa ai cita. Sa eng kamang ai tambérNa ai cita iitu torona makua i nunuwu'Na asé tou, musti icuata en TaarNa iitu kiit im paémanenta ai Sia. 7 Sa eng kamang ai tambér i Amang Kasuruan ai cita torona maselewir asé tou, icita ka'i musti mauli-ulit mengaselewir asé tou. Wo sa eng kamang ai tambér i Amang Kasuruan ai cita e masusui asé tou, icita musti mauli-ulit mengasusui asé tou. 8 Sa eng kamang ai tambér i Amang Kasuruan ai cita torona masina'u sé tou walina wosama' em paémanen éra makaketer, tawoieno mangé en iitu ang karapi i mauli-ulit. Sa eng kamang ai tambér i Amang Kasuruan ai cita torona mamuali tou masalé' mengawéténg ing kasiyaan asé kakélé tou, musti émaanta en iitu ang karapi in lekep en até. Sa eng kamang ai tambér i Amang Kasuruan ai cita mamuali kikiiten, icita ka'i musti mamuali kikiiten re'dem. Wo sa eng kamang ai tambér i Amang Kasuruan ai cita torona mengaturu' ing kaupusan asé tou walina sé sumangkum ing kawenduan, musti émaanta en iitu ang karapi in arui en até.
Eng katowan é tou maéman
9 Mengaupus angé sé kakélé tou ang karapi in lekep en até. Tumayango mangé ang kaléwo-léwo'an, wo mengéma-ngéma'o mangé sé loor. 10 Meupu-upusano mangé icamu asi esa wo si esa tanu mepoow an esa paémanen. Wo icamu mengarior angé mawéé in siri' asé tou walina. 11 Tioo eng kare'deman iow maina', taan mandéo taré' kamu incaya' maselewir asi Casuruan ang karapi in roh si ai wééNa. 12 Maaru-aruio mangé icamu ang karoro'an i maarap asi Amang Kasuruan. Wo malese-leseno mangé mengasangkum ing kawenduan, wo ka'i le'tek mengasombayang. 13 Tawangeno mangé sé tou le'nas sa awéan em paperlun éra, wo kasake' materima sé tou sé masalé' mai sumakéi am balé miow. 14 Ipangileko mangé kamang asi Amang Kasuruan wosama' kamangenNa sé tou iméma' icamu mawendu, ipangileko mangé kamang wo tioo mengakutuk iséra. 15 Maaru-aruio mangé mewali-wali wo sé tou maaru-arui, wo maamé'o mewali-wali wo sé tou maamé'! 16 Menonow angé icamu meesa en até wo esa wewerot asi esa wo si esa. Tioo kamu mengarangka' in owak, taan mekarapio mangé ang karapi é tou ipawawa-wawa'. Wo tioo maanggap in owak iow e minte-pinter! 17 Tioo icamu masuli' in léwo' asé tou mengaéma' in léwo' ai camu. Taan émaano mangé sapa sé paanggapen loor é pakasa in tou. 18 Sa woo ro'na, rumaméjio mangé kamu menonow elur ang karapi im pakasa in tou. 19 Poo-poow sé icaupusku, tioo pasuliin iow in léwo' sé tou mengaéma' in léwo' ai camu, taan mandéo si Amang Kasuruan en tumuru' ing ka'ebowanNa. Ampa'paan ang Kitap Le'nas ai patic tana'i, “Icua i Casuruan, Yakuo en awéan kaloasan en sumuli', Yaku oka e méé in ukuman.” 20 Anaé émaano mangé meputé in ai patic ang Kitap Le'nas, “Sa si kaséké' miow maarem, wéanio' sia kanen. Sa sia maré'om, wéanio' sia elepen. An tutuw iow méma' in tani'tu asé kaséké' miow, icamu méma'o sia malawi tanu imunsuno waa in api an do'kosna.” 21 Anaé icamu tioo kalan in léwo'. Taan kalano mangé eng kaléwo-léwo'an iitu ang karapi i mengaéma' in loor!
Le'tek mengaéma' in atoran é pemerénta
1 Pakasa sé tou musti le'tek asé pemerénta. Ampa'paan ra'ica wana pemerénta sé ra'ica winéan kaloasan i Amang Kasuruan e merénta. Wo pakasa sé pemerénta ai tantu i Amang Kasuruan. 2 Siituo sé tou e masundur sé pemerénta, séra kumélong sapa sé ai tantu i Amang Kasuruan. Wo sé tou tanu siitu makaéré oka ukuman. 3 Anaé si tou mengaéma' in loor, sia ra'ica sangali maindé' asé pemerénta, taan si tou mengaéma' in léwo', tantu sia maindé' asé pemerénta. Siituo sa icamu masalé' wosama' ra'ica maindé' asé pemerénta, mengaéma'o mangé in loor wosama' icamu irayo éra. 4 Ampa'paan sé pemerénta iitu maselewir asi Amang Kasuruan si matawoi torona ing kalooran iow. Taan sa icamu maéma' in léwo', icamu musti maindé' ai séra, ampa'paan séra iitu wutu-wutul awéan kaloasan e mukum sé tou. Sé pemerénta iitu maselewir asi Amang Kasuruan torona in sumuli' ing kae'bowanNa asé tou mengaéma' ing kaléwo-léwo'an. 5 Siituo icita musti le'tek asé pemerénta, ra'icake' ampa'paan icita maindé' in ukumen, taan ka'i ampa'paan ing kasalé'an in até weresita. 6 Siituo imangémai makar kamu mengawaér im pajak asé pemerénta. Ampa'paan séra iitu maselewir asi Amang Kasuruan sé mengaéma' in tawoien en ai wééNa ai séra. 7 Siituo waérano sapa si patus waéran iow asé pakasa sé tou. Pawaérano mangé em pajak asé pemerénta sa icamu musti maér im pajak, wo pawaérano mangé en cukai sa icamu musti maér in cukai. Wo palingan angé sé tou sé patus pengalingaan iow, wo pasiriin angé sé tou sé patus pengasiriin iow.
Maupus asé tou ilumekepo in ukum Torat
8 Tioo icamu mautang sapake' mangé asé tou, taan aweso taré en utang iow iitu si meupu-upusan asi esa wo si esa. Ampa'paan si séiké' e maupus sé kakélé tou, sia iméma'o im perénta-perénta an ukum Torat. 9 An ukum Torat ai patic tana'i: “Tioo mabersina, tioo mengapaté tou, tioo mengarombit, wo ka'i tioo mengasalé' in anu é tou walina.” Sé perénta-perénta iitu wo ka'i sé perénta-perénta walina pineesao asi perénta anio', “Mengaupus angé sé kakélé tou tanu icamu maupus in owak iow in esa.” 10 Si tou mengaupus sé kakélé tou, ra'ica mengaéma' in léwo' asé kakélé tou. Anaé, si tou mengaupus sé kakéléna tou, sia iméma'o im perénta-perénta an ukum Torat. 11 Anaé musti émaan iow sapa sé ai cuakuo ai camu, ampa'paan kailekan iow sapaoka en orasna ra'io uré. Icamu yandéku kaputé sé tou makatekelé', siituo tumooro. Ampa'paan eng kalowiran makatawio ai cita in tarépé', sa en orasna ipeputé an tutuw icita werupé' maéman. 12 Em bengi tawio lumangkoi wo ra'io uré imandoo. Siituo mayoo icita tumela'u im pakasa sé léwo' tanu im pengaémaan é tou menonow ang kariréimbengan, wo timboiano em pakakas ipaperang ing kasendotan. 13 Mayoo icita menonow ang kerapi in loor, tanu sé tou imenonow ang kasendotan. Tioo mengéma-ngéma' ing kasalé-salé'an ing kuman wo mengele-ngelep sé ra'io masoma, imalangu-langu, tioo mengéma-ngéma' andumoro' in sina, makiit ing kasalé'an sé ra'ica loor, kaperéndéran wo mangana-nganat. 14 Taan aweso taré icita menonow meputé im peri ai turu' i Apo' Yesus Kristus. Wo ra'io toro makiit im peri é tou sé maéma' ing kamesé-meséaan torona marui ing kasalé'an in owakna in esa.
Tioo mawéé kaséaan asé poo-poow an esa paémanen
141 Terimano mangé' si tou ra'ipé' keter em paémanenna wo tioo meindo-indoan roma' wo isia andumoro' in sapa im papercayanna. 2 Awéan tou mapercaya sapaoka pakasa eng kakanen ro'na kanenna. Taan si tou ra'ipé' keter em paémanen, pawerotenna sapaoka si ro'na kanenna wayake' in lalaina-lalaina sé ro'na pengaséndéén. 3 Si tou ro'na kuman pakasa ing kakanen tioo mengaséro' si tou mengaséndé'ke'. Tani'tu ka'i si tou mengaséndé'ke', tioo mawéé kaséaan asi tou mengakan pakasa ing kakanen, ampa'paan si tou iitu tinerimao i Amang Kasuruan. 4 Si séi réé icamu makar icamu mawéé kaséaan asé tou maselewir sé tou walina? Wayake' si tuangna en awéan hak en tumantu si maselewir iitu wutul kuma'pa meséa'. Wo si maselewir iitu ra'ica i calepok ampa'paan si Casuruan makakawasa tumawang sia. 5 Wo awéan tou maanggap sapaoka si esa endo en lébé penting wo sé endo walina, taan sé walina maanggap sapaoka pakasa en endo puté waya. Iwayao mangé si esa wo si esa tou imusé' in iitu iciit im paémanenna. 6 Si tou maanggap si esa endo en lébé penting wo sé endo walina, niéma'na en iitu torona rumayo wo sumiri' si Casuruan. Wo si tou ro'na kuman pakasa ing kakanen, niéma'na en iitu torona rumayo wo sumiri' si Casuruan, ampa'paan an tutuw ra'ipé' kuman, sia mééo makapulu'sama' asi Amang Kasuruan. Wo si tou mengaséndé'ke', niéma'na en iitu torona rumayo wo sumiri' si Casuruan wo sia ka'i méé imakapulu'sama' asi Amang Kasuruan. 7 Ampa'paan ra'ica wana esaan touke' an unerta imenonow torona in owakna in esa, wo ra'ica wana esa tou ka'i é maté torona in owakna in esa. 8 Sa icita menonow, icita menonow torona i Casuruan. Wo sa icita maté, icita maté torona i Casuruan. Anaé menonow kuma'pa maté, icita anu i Casuruan. 9 Si Kristus imatéo wo itumow sumawel, wosama' Sia mamuali Kasuruan asé pakasa sé tou sé imenonowé' wo sé imatéo. 10 Anaé, tioo icamu mengawéé kaséaan asé poo-poow esa paémanen. Wo tioo icamu maséro' asé poo-poow esa paémanen. Ampa'paan icita im pakasa sumaru oka asi Amang Kasuruan torona in akimen asi endo kaka'puan ing kayo'baan. 11 Ang Kitap Le'nas awéan ai patic tana'i, “Yaku si Amang Kasuruan, Yaku wutu-wutul imenonow, wo pakasa sé tou maai oka kumundu rumayo wo sumiri' an diorKu, wo pakasa sé tou mangaku oka sapaoka Yakuo si Amang Kasuruan.” 12 Anaé icita si esa wo si esa musti méé panowaten asi Amang Kasuruan andumoro' im pakasa sé niéma'tao.
Tioo maéma' sé poo-poow esa paémanen icasélé'kow
13 Ampa'paano in iitu tioo icita membém-béané' kaséaan asi esa wo si esa. Taan aweso taré icamu rumaméjio mangé e ra'ica mengaéma' andumoro' e ro'na tumawér sé poo-poow esa paémanen katawéran wo icasélé'kow. 14 Ampa'paan yaku imeesao ang karapi i Apo' Yesus, anaé kailekanku wo percayanku keli sapaoka ra'ica wana kakanen si ra'ica toro kanen; taan sa awéan e maanggap sapaoka awéan kakanen si ra'ica toro kanen, eng kakanen iitu najis ai siake'. 15 Wo sa eng kakanen si paanggapen i poow iow esa paémanen iitu ra'ica toro kanen, wo kanen iow an diorna, en iitu niéma'o miow isia sumakit en até. Eng kaangéanna, kamu ra'io menonow kumiit ing kaupusan. Anaé tioo icamu maéma' im paémanen i poow iow esa paémanen icasélé'kow ampa'paano ing kakanen iow, ampa'paan si Kristus imatéo torona isia ka'i. 16 Ampa'paano in iitu tioo iwaya miow sé loor ai camu iitu, anggapen é tou walina ra'ica loor. 17 Ampa'paan sa si Amang Kasuruan imamuali kolano ang katowanta, si menti-penting ra'ica andumoro' ing kakanen kuma'pa in elepen, taan andumoro' tumambisa imamuali tou anggapen wutul i Amang Kasuruan, menonow meelu-eluran wo sé kakélé tou, wo maaru-arui ampa'paan i Roh Le'nas. 18 Anaé si séi mengaselewir asi Kristus tanu siitu, sia imaruio in até i Amang Kasuruan wo ka'i pasiri-siriin é tou walina. 19 Siituo mayoo icita rumaméji mengaéma' andumoro' ing kaeluran wo membém-béan ing kaketeran im paémanen asi esa wo si esa. 20 Wo tioo kamu mengaléwo' sapa sé tinawoio i Amang Kasuruan ampa'paanke' ing kakanen! Pakasa eng kakanen ro'na kanen iow, taan sa eng kinan iow iitu iméma'ke' sé poow iow esa paémanen icasélé'kow, en iitu tuusna icamu meséa'o. 21 Aweso taré kamu tioo mengakan in sama'na, kuma'pa mengaelep in anggor, kuma'pa mengaéma' sapake' mangé sa en iitu méma' si poow esa paémanen mamuali meséa'. 22 Sa percayan iow em pengaémaan iow iitu ra'ica meséa', émaano mangé en iitu an diorke' i Amang Kasuruan wo torona in owak iow in esa. Pakakamangen sé tou ra'ica mendam i meséa' an tutuw sia méma' sapa si anggapenna wutul. 23 Taan sé tou marua-ruapé' wasa wo kuman ing kakanen iitu, sia imeséa'o an dior i Amang Kasuruan, ampa'paan sia ra'ica mengaéma' kumiit im papercayana. Sapake' mangé e niéma' i tou wo ra'ica kumiit im papercayana, siituo eng kamesé-meséaaan.
Menonow angé torona méma' sé tou walina arui
1 Icita sé ketero em paémanen, musti talesen asé tou ra'ipé' keter em paémanen. Tioo icita maéré-éréke' ing kaaruianta in esa. 2 Taan icita si esa wo si esa musti marui in até é kakéléta in tou torona ing kalooranna, wosama' em paémanenna asi Amang Kasuruan makaketer. 3 Ampa'paan si Kristus ka'i ra'ica maéré-éré ing kaaruian in owakNa in esa. Ang Kitap Le'nas ai patic tana'i, “Nunuwu' iparoros é tou an tutuw séra mengaroros si Amang Kasuruan, in tarépé' itumenao a Yaku.” 4 Pakasa en ai patic ang Kitap Le'nas in dior torona in sumusui ai cita. Wo pakasa en sususuien an untepna ai wéé torona méma' icita talesen wo méé kaketeran im paémanen, wosama' icita tatap maarap asi Amang Kasuruan. 5 Mérot woo si Amang Kasuruan, si palemboian ing katalesenan wo ing kaketeran im paémanen, tumambérai ing kaeluran ai camu kiit ing kasalé'an i Kristus Yesus. 6 Wo tani'tu, icamu ro'na meesa en até wo esa nunuwu' e rumayo wo sumiri' si Amang Kasuruan, Amang i Yesus Kristus Apo'ta. 7 Siituo, mensung-sungkulano mangé icamu asi esa wo si esa, meputé si Kristus ka'i sumungkulo icamu. Wo tani'tu si Amang Kasuruan iparayo-rayo wo pasiri-siriin. 8 Ita'néiku ai camu sapaoka si Kristus imayo ang kayo'baan en sumelewir asé tou Yahudi en tumuru' sapaoka si Amang Kasuruan uli-ulit mengaéma' sé ai janjiNa asé apo'ta. 9 Wo si Kristus imai ang kayo'baan torona é tou ra'ica Yahudi ka'i, wosama' séra ro'na rumayo wo sumiri' si Amang Kasuruan ampa'paan ing kaupusanNa ai séra. Ang Kitap Le'nas ai patic tana'i, “Ampa'paano in iitu yaku rumayo oka si Amang Kasuruan an uner é tou ra'ica Yahudi, wo yaku kumantar oka ing kakantaren rarayoan torona rumayo i ngaranMu.” 10 Wo ka'i awéan en ai patic tana'i, “Éi tou ra'ica Yahudi, maaru-aruio mangé icamu mewali-wali wo sé tou Yahudi sé mamuali touNa.” 11 Wo awéan ka'i ai patic tana'i, “Éi icamu pakasa sé tou ra'ica Yahudi, irayoo si Casuruan! Mandéo pakasa sé suku rumayo iSia.” 12 Wo ka'i si nabi Yesaya cumua tana'i, “Maai oka esa tou asé taranak i Isai. Wo Sia maai oka e merénta pakasa sé tou ra'ica Yahudi. Wo séra méé oka im paarapen ai Sia sa.” 13 Mérot woo si Amang Kasuruan si palemboian im paarapen, méé mai ai camu wuta ing kaaruian wo ing kaeluran ampa'paan icamu maéman ai Sia, wosama' ang karapi ing kawasa i Roh Le'nas icamu uli-ulit maarap asi Amang Kasuruan.
Si Paulus sumisil andumoro' in tawoienna
14 Poo-poowku an esa paémanen, yaku uli-ulit mercaya sapaoka icamu iméma'o ing keli kalooran. Icamu ka'i keliano eng kakailekan andumoro' in sususuien i Amang Kasuruan, wo makawoo mensin-sina'uan asi esa wo si esa. 15 Mandé in tani'tu, yaku ra'ica malawi' e matic pira-pira sina'u an surat anio' en tuma'néi icamu, ampa'paan si Amang Kasuruan itumambéro mai in tawoien anio' a yaku. 16 Yaku mamuali ata maselewir asi Kristus Yesus e makua in Abar Kaaruien asé tou ra'ica Yahudi. En tawoienku tanu in tawoien é imam si mengawéé i raragés, ampa'paan yaku makawali sé tou ra'ica Yahudi asi Amang Kasuruan wosama' séra terimanNa tanu i raragés sé icasalé'Na wo si line'naso i Roh Le'nas. 17 Anaé yaku ro'na rumayo in owak andumoro' in tawoienku torona i Amang Kasuruan ampa'paan yaku imeesao wo si Kristus Yesus. 18 Taan yaku ra'ica rumayo andumoro' in owakku, yaku rumayoke' andumoro' sé niéma' i Kristus, akar yaku ro'na makawali sé tou ra'ica Yahudi male'tek asi Amang Kasuruan ang karapi i nunuwu'ku wo em pengaémaanku, 19 wo in tuu-tuus ing kakaya'kaan sé niéma'ku imaké ing kawasa i Roh Le'nas. En Abar Kaaruien andumoro' si Kristus iitu ai cuakuo waya asé tou, tumo'tolai ang Yerusalem makar an Ilirikum. 20 Yaku masalé' keli mangé kumua in Abar Kaaruien andumoro' i Kristus an tampa-tampa sé ra'ipé' sumangkum ako luminga i ngaranNa. Ampa'paan yaku ra'ica masalé' mangun jamaat an tampa en awéano jamaat sé winangun é tou walina, wosama' yaku ra'ica tanu sé tou en tumoor wangunan am bawo im pondasi sé winanguno é tou walina. 21 Ang Kitap Le'nas ai patic tana'i, “Sé tou ra'ipé' sumangkum ako tumerima in abar andumoro' iSia, suméré oka iSia. Wo sé tou ra'ipé' sumangkum ako luminga in abar andumoro' iSia, makailek oka andumoro' iSia.”
Si Paulus mawasa woo maangé an Roma
22 Ampa'paan Yaku mengaangé an tampa-tampa iitu torona ing kumua in Abar Kaaruien andumoro' si Kristus, siituo yaku ra'ipé' icaangé ai camu. 23 Taan in tarépé' en tawoienku an tampa-tampa iitu linekepkuo, wo pirao ngata'un lumangkoi anio' yaku masalé' keli maangé ai camu. 24 Anaé yaku maarap yaku ro'na tumuli wo meta'up ang karapi miow an Roma an tutuw yaku maangé an Spanyol, akar en atéku uli-ulit arui mewali-wali wo icamu a mangé am bitu. Malekep ako iitu, arapenku ka'i icamu ro'na tumawang yaku an tutuw aku melala'us im bawayaanku maangé an Spanyol. 25 Taan yaku in tarépé' ang karoro'an imaangé an Yerusalem e maali in sumbangan torona é tou le'nas a mangé am bitu. 26 Ampa'paan sé jamaat-jamaat a Makedonia wo an Akhaya ilumi'uso roit torona iwéé asé tou le'nas sé lengéi an Yerusalem. 27 Séra méma' in tani'tu ang karapi in arui en até. Wo séra patus tumawang sé poow lengéi an Yerusalem iitu, ampa'paan séra sé tou ra'ica Yahudi imakaéréo kamang iluminga in Abar Kaaruien andumoro' i Kristus asé tou Yahudi owo an Yerusalem. Anaé sé tou ra'ica Yahudi patus sumuli' ing kaloo-looran é tou Yahudi ang karapi iméé sapa em paperlun éra. 28 Wo sa en doit iitu ai sarakankuo waya ai séra, kumawus iitu yaku maangém an Spanyol taan tumuli owo ang kota miow. 29 Kailekanku, sa yaku mangé meta'up ang karapi miow, tantu yaku maali oka mangé ai camu kelian kamang i Kristus. 30 Poo-poowku an esa paémanen, ampa'paan icita maémano asi Apo'ta Yesus Kristus, siituo e Roh Le'nas matawoi an atéta iaka-akar icita ro'na meupu-upusan asi esa wo si esa. Siituo, pekiupusenku ai camu wosama' icamu uli-ulit rumaméji mewali-wali wo yaku en sumombayang asi Amang Kasuruan toronaku. 31 Isombayang angé asi Amang Kasuruan wosama' téiranNa aku am pawasan léwo' é tou sé ra'ipé' maéman an tutuwku an Yudea. Wo ka'i isombayang angé wosama' en doit ai tambér é tou em paalinku mangé an Yerusalem, teriman é tou le'nas a mangé am bitu ang karapi in arui en até. 32 Wo sa mémang icasalé' i Amang Kasuruan, yaku ro'nao maangé ai camu ang karapi in arui en até, wo yaku makaéré ing kaketeran im paémanen an uner iow. 33 Mérot woo si Amang Kasuruan si palemboian ing kaeluran, mewali-wali oka wo icamu im pakasa. Ulit.
Siri' i Paulus asé poo-poowna esa paémanen
1 An suratku anio' icuaku andumoro' poowta wéwéné esa paémanen makangaran Febe wosama' sia katuusan iow. Sia mengaselewir asé jamaat ang Kengkrea. 2 An tutuw sia maangé ai camu sungkuleno mangé sia ang karapi in arui en até ampa'paan sia tou maéman asi Casuruan, tanu siituo em patus émaan é tou le'nas. Wo pangilekenku ai camu, patawangen angé sia sapake' em paperlunna. Ampa'paan kelio en ai wééna torona mengatawang kelian tou wo ka'i a yaku. 3 Icuao mangé en siri'ku asi Priskila wo asi penanaanna Akwila. Séra in dua kara-karapiku matawoi torona i Kristus Yesus. 4 Séra in dua misi oka maté an tutuw séra tumawang yaku. Yaku ka'i kumua makapulu'sama' ai séra in dua, tani'tu ka'i pakasa sé jamaat ra'ica tou Yahudi méé makapulu'sama' ai séra. 5 Icuao ka'i mangé en siri'ku asé jamaat sé mengaumung maapo' am balé i Priskila wo si Akwila. Icuao ka'i mangé en siri'ku asi Epenetus, si poow esa paémanen si caupusku, isiao si tou kataré-taré maéman asi Kristus am propénsi Asia. 6 Icuao ka'i mangé en siri'ku asi Maria, sia iitu uli-ulito itumawoi repet torona miow. 7 Icuao ka'i mangé en siri'ku asi Andronikus wo si Yunias sé poo-poowku tou Yahudi kaputéku. Séra in dua maémano asi Yesus Kristus an tutuw yaku ra'ipé' maéman. Séra in dua uli-ulit katuusan an uner é ruru'du'an i Apo' Yesus wo sumangkumo a yuntep am bui mewali-wali wo yaku. 8 Icuao ka'i mangé en siri'ku asi Ampliatus si icaupusku a ngaran i Apo' Yesus. 9 Icuao ka'i mangé en siri'ku asi Urbanus si carapita matawoi mewali-wali torona i Kristus. Wo icuao ka'i mangé en siri'ku asi Stakhis si icaupusku. 10 Icuao ka'i mangé en siri'ku asi Apeles. Sia uli-ulit le'tek asi Kristus mandé makaéré kelian pangepé'an. Wo icuao ka'i mangé en siri'ku asé tou am balé i Aristobulus. 11 Icuao ka'i mangé en siri'ku asi Herodion kaputéku tou Yahudi. Icuao ka'i mangé en siri'ku asé tou maéman asi Casuruan sé am balé i Narkisus. 12 Icuao ka'i mangé en siri'ku asi Trifena wo si Trifosa si tumawoio in repet torona i Apo' Yesus. Wo siri'ku ka'i asi Persis si caupusku. Sia ka'i uli-ulit itumawoio in repet torona i Apo' Yesus. 13 Icuao ka'i mangé en siri'ku asi Rufus. Sia si tou pasiri-siriin ampa'paan im paémanenna asi Apo' Yesus. Wo icuao ka'i mangé en siri'ku asi inangna si nianggapkuo inangku in esa. 14 Wo icuao ka'i mangé en siri'ku asi Asinkritus, Flegon, Hermes, Patrobas, Hermas wo pakasa sé poo-poow esa paémanen sé mewali-wali wo iséra. 15 Icuao ka'i mangé en siri'ku asi Filologus, Yulia, Nereus wo si kapetuarina wéwéné, wo asi Olimpas wo asé tou le'nas sé mewali-wali wo iséra. 16 Mensiri-siri'ano mangé kamu ang karapi wuta ing kaupusan asi esa wo si esa. Pakasa sé jamaat i Kristus am bia'i ka'i méé in siri' ai camu.
Popokei i Paulus
17 Poo-poowku, sina'uenku kamu, mareti-retio mangé asé tou sé masalé' méma' ing kapetanéan, wo sé masalé' mengasélé'kow im paémanen é tou asi Amang Kasuruan. Séra mengasusui in sususuien si membalinaan wo in sususuien wutul sé kinaéréano miow. Anaé, tumayango mangé ai séra. 18 Ampa'paan sé tou tanu siitu matawoi ra'ica torona i Kristus Apo'ta, taan séra matawoi asalo makiit ing kasalé'an éra in esa. Séra maroma' karapi in roroma' matawér wo nunuwu' sé manam palingan, iaka-akar séra imuwako sé tou ra'ica makailek in sapa-sapa. 19 Pakasa sé tou ilumingao in abar sapaoka icamu le'tek asi Amang Kasuruan, anaé yaku uli-ulit arui ampa'paan icamu. Mandé tani'tu, pangilekenku wosama' icamu kelian eng kailekan e méma' sé loor wo ra'ica makailek maéma' sé léwo'. 20 Wo si Amang Kasuruan, si palemboian ing kaeluran, makala'us tumeri si Kikiiten é sétang an darem ing kécéi miow sa. Wo mérot woo en upus ai tambér i Yesus Kristus Apo'ta mewali-wali oka wo icamu.
Siri' é kakarapi i Paulus
21 Si Timotius karapiku matawoi am bia'i méé ka'i in siri' ai camu. Tani'tu ka'i sé kapoowku tou Yahudi si Lukius, Yason wo si Sosipater méé in siri ai camu. 22 E matic in surat i Paulus anio' yakuo si Tertius, yaku ka'i méé in siri' ai camu ang karapi i ngaran i Casuruan. 23 Si Gayus ka'i méé in siri' ai camu. Yaku si Paulus winéanna kaloasan mento' am baléna, tani'tu ka'i sé jamaat ami mengali'us maapo' am baléna. Si Erastus si tinokéan mengaurus in doit ing kota, wo asi Kwartus poowta esa paémanen méé ka'i in siri' ai camu. 24 Mérot woo en upus ai tambér i Yesus Kristus Apo'ta mewali-wali wo icamu im baya. Ulit.
Rarayoan i Paulus asi Amang Kasuruan
25 Irayoo mangé si Amang Kasuruan! Siao e ro'na méma' im paémanen iow makaketer tanu en ai turu' an Abar Kaaruien andumoro' i Kristus si pakua-kuaku. En Abar Kaaruien iitu icuaku iciit in ai turu' i Amang Kasuruan si paene-enepNa tumo'tolai in dior. 26 Taan in tarépé', ampa'paano im perénta i Amang Kasuruan si menonow akar ing kauré-uré, si paene-enepNa iitu ai turu'o wo ai cuao asé pakasa in suku maké ing kitap-kitap sé ai patico é nabi, wosama' séra maéman wo le'tek asi Amang Kasuruan. 27 Siao si Amang Kasuruan si wuta ing kapinteran. Rayoo mangé wo siriino mangé Sia akar ing kauré-uré ampa'paano i Yesus Kristus. Ulit.