Yoanɨmna Ɨrɨki God ma B'ogɨl Yɨrkokar Bage Yɨt

Isɨpkita Yɨtkak

Onggɨtyam God ma b'ogɨl yɨrkokar bage yɨt peba ɨrɨka rɨga re Yoante. Ɨ ton re yɨpa Yesumna ɨtmɨkitijog rɨga e. Ɨ ɨntemb jɨ b'auyaena rɨga yena re Yesu singi yiyenenonj. Ɨ Yoan onggɨtyam peba yɨrɨkonj re ama rɨka A.D. nainti dɨde wan andred (90-100) kemag gangga nat.
Yoan ɨtemb peba yɨrɨkonj re nok mana da ɨdenat ogenka rɨgap gar ke utkunda oramisi Yesum pɨlɨnd, ɨ ton ket yɨrkokar okasi (20:31). Sɨ Yoan Yesund pɨtapɨta yomneny da Ton re Godɨmna ngɨrpu kesa yɨtkak e, yet re rɨga jɨ awonj dɨde wɨmena yikenonj rɨga wa wɨngɨrɨnd.
Ɨ onggɨtyam peband seben (7) sɨrar mɨle kae Yesund wɨngawɨnga nya ke pɨtapɨta yomneny, ɨ onggɨtyam nɨnda kɨd kesa kɨma danda wɨko re awɨr im wekeny nɨnda b'ogɨl yɨrkokar bage yɨt peband. Ɨ rɨnsim re Yoan sɨrar mɨle useneniny, tonpimemb yɨmjatenyi da “Keriso re God e” ɨ Ti opima ukoijog isɨpkita kesa danda dɨde mɨle yɨbnainy. Ɨ nangga ma jɨ da Yoan ukoijog danda kɨma yɨmjateny da “Yesu re Godɨmna B'ɨga e,” ajɨ Yoan kwa ɨta yomneny Yesund da, “Ton re kea ɨmɨnjog rɨga jɨ awonj.” Sɨ odede mɨle kea aukenento Ti pɨlɨnd opi re gɨm dɨnder ɨ nony bebɨg ɨ owoupa ɨ dɨde singi b'iyena.

1

Yɨtkak Rɨga Jɨwɨm Awonj

1 God yɨmta kena komkesa gasa atobarkinonj, ajɨ Yɨtkak re adea de naska get ke yɨbnonj. Ɨ ɨtemb Yɨtkak adea de yɨbnonj God kɨma. Sɨ ɨtemb Yɨtkak re Godte. 2 Otomapu wa onggɨt wɨnɨnd re God komkesa gasa atobarkinonj, ɨtemb Yɨtkak, Ton kea adea de yɨbnonj God kɨma. 3 God komkesa gasa atobarkinonj re onggɨt Yɨtkakɨm pɨlkena. Sɨ onggɨt Yɨtkak kesa makwa ngai yɨpa gasa aukonj rɨnsim re otobarki wekeny. 4 Yɨrkokar yɨbnonj re onggɨt Yɨtkakɨm pɨlnat, sɨ onggɨtyam yɨrkokarɨt ngaya na teteawonj rɨga wa. 5 Ɨ ɨtemb ngaya b'anyoratena ikonj re sɨbɨb nat. Ajɨ onggɨt sɨbɨbɨt makwa rɨrɨr na awonj ɨtemb ngaya osoukam. 6 Ɨ God yɨpa rɨga yɨtmɨkitonj, ɨ ton ket pɨta awonj. Tina nyɨ re Yoanɨt. 7 Ton ikonj re onggɨt ngaya gatab yɨr ungata yɨt rɨga wa pɨtapɨta omnena mana. Nokɨm da ɨdenat tina yɨt ke komkesa rɨgap gar ke utkunda okasi. 8 Yoan re ma ton tilenggyam onggɨtyam ngaya na. Ajɨ ton ikonj re onggɨt ngaya gatab yɨr ungata yɨt pɨtapɨta omnena mana. 9 Ɨtemb re ɨmɨnjog ngaya na rɨnsim re komkesa rɨga ngaya anyorkeneniny. Sɨ ɨtemb ngaya kea ikonj onggɨt gowukoi wa. 10 Ɨ Ton kea onggɨt gowukoyɨnd yɨbnonj. Sɨ God onggɨtyam gowukoi Ti pɨlkena yotobarkonj. Ajɨ onggɨtyam gowukoyɨt maka Tin yongwatonj. 11 Ɨ Ton ikonj Tinajog Yuda Kantri wa. Ajɨ Tinajog rɨgap Tin maka singi yiyeno, ajɨ yɨsayowa. 12 Ajɨ yepiya ra Tin Yonggyamɨm ɨmjatenyi dɨde Tina nyɨwɨm pɨlɨnd gar ke utkunda oramisi, God opima towa danda takainy Tina b'ɨga awowɨm. 13 Sɨ opimemb God ma b'ɨga ukukenenanj re ma rɨgaina kus nya kaim, o rɨgaina gɨm ke singi kaim, o leomna singi kaim. Ajɨ Godɨm pɨlkaima ukukenenanj. 14 Ɨ ɨtemb Yɨtkak rɨga jɨwɨm awonj. Ɨ ket Ton sowa wɨngɨr nat wɨmena yikenonj. Sɨ sɨn kea Tina b'ogɨl ɨnyomarena yɨr ongong yiyenonda. Ɨtemb b'ogɨl ɨnyomarena re lesmɨta B'ɨgamna e yet re ikonj B'uɨm pɨlke. Ton re wurar dɨde ɨmɨnjog yɨtkak ke yɨndangɨr omni na. 15 Sɨ Yoan Ti gatab yɨr ungata yɨt pɨtapɨta amneninonj, ɨ ket danda kɨma unenonj odede da, “Ɨtemb jɨ rɨga yena re kon yomnond da, ‘Yɨpa rɨga ɨta kor kak ke ik, ɨ Ton re ukoijog rɨga e, ajɨ kon re goujog rɨga en, nokɨp Ton kea de get ke yɨbnonj re kon maka ukendond.’” 16 Sɨ Ton re wurar dɨde ɨmɨnjog yɨtkak ke yɨndangɨr auki na, sɨ men komkesa Ti pɨlkaim usausapyam wurar okatena eyenindam. 17 Mop nokɨp God Tina gog yɨt aramisinonj re Mosem pɨlnat, ɨ Mose akainonj Israel rɨga wa. Ajɨ osiemb wurar dɨde ɨmɨnjog yɨtkak tetkonda re dɨmdɨm Yesu Kerisom pɨlkena. 18 Makwa ngai ke yɨpa rɨgat Godɨnd yɨr yongonj. Ajɨ lesmɨta B'ɨga, Ton Tilenggyam re God e yet re ikonj B'uɨm pɨlke. Sɨ Tonɨtemb rɨga wa pɨlwa Godɨnd pɨtapɨta yomnenonj.

Baptiso Yoanɨmna Yesum gatab Yɨr Ungata Yɨt

19 Ɨ Ju rɨgap yepiya re Yerusalem taunɨnd wekenonj, ton nɨnda sɨ rɨga dɨde Lebi rɨga emdɨto, ɨ ket etmɨkurto Yoanɨm pɨlwa erkenam da, “Yetet man?” Sɨ onggɨt wɨnɨnd kea Yoan yɨr ungata yɨt apulisinonj. 20 Ajɨ ton maka b'aimantonj dɨde ton kea tilenggyam ɨmɨnjog ke towa pɨtapɨta amnawonj da, “Kon ma Kerisoten.” 21 Seg ton ket yerkeno da, “Sɨ yetet man ket? Man Eliyatet?” Ɨ Yoan amninonj da, “Nayɨ, ma kon Ton ten.” Ɨ kwa yomno da, “Ma man onggɨtyam bageyam tet yena re God tɨrɨr yomnonj ɨtmɨkitam?” Ɨ ton ket mɨra amninonj da, “Nayɨ”. 22 Ngɨrpu ton kikitumjog yomno da, “Sɨ yetet man ket? Man sowa mɨra yɨtkak nokaine towanɨm yepiya re sɨn nɨtmɨkuranj. Man rɨja e ket molenggyam b'atgenaet?” 23 Sɨ Yoan mɨra amninonj odede rɨja na re bageyam Isaya yindonj da, “Kon re bage yɨt unenam nonykok en wul kesa tunggɨnd da, ‘Wɨn Yonggyamɨmna nya dɨmdɨm yomnɨka!’” 24 Ɨ omanda ta nɨnda Parisai rɨgaina ɨtmɨkuri rɨga wekenonj. 25 Sɨ ton Yoanɨnd yerkito odedemb da, “Nangga pae man daka rɨga baptiso amnɨkinyɨt, rada man ma Kerisotet, Eliyatet, ɨ onggɨtyam bageyamtet yena re God tɨrɨr yomnonj ɨtmɨkitam?” 26 Seg Yoan ten mɨra amninonj da, “Kon nyɨ kaim rɨga baptiso amnɨkinyɨn. Ajɨ wa wɨngɨrɨnd yɨpa Rɨga ɨta onyiti yɨbɨm yena re wɨn maka yongwasya. 27 Sɨ Ton ɨta ik kor yɨmta ke. Sɨ kon ma rɨrɨrkɨpjog rɨga en Tina yongɨnkak kai ɨtreka wɨko omnɨkam rɨna ra goujog wɨko rɨgat mɨle omnɨk.” 28 Onggɨtyam komkesa mɨle aukɨto re Betaniya taun nat rɨna re Yordan kɨlɨmɨnd yɨpa tab wa yɨbnonj. Yoan rɨga baptiso amnɨkinonj re onggɨtyam taun natemb.

God ma Mamoi B'ɨga Yesu

29 Seg yɨpa bibɨr kak ke Yoan Yesund yɨr yongonj re Ton ti wɨpwɨp ikonj. Ɨ Yoan yindonj da, “Yɨr de, God ma Mamoi B'ɨga, yete re urowateniny gowukoi rɨgaina negɨr mɨle. 30 Sɨ kon ɨnaemb jɨ rɨga yomnenond da, ‘Yɨpa rɨga ɨta kor kak ke ik. Ɨ Ton re ukoijog pumb rɨga e ajɨ kon re goujog rɨga en, nokɨp Ton kea de get ke yɨbnonj re kon maka ukendond.’ 31 Koda makwa naskand Tin yongwatond. Ajɨ kon netkond dɨde yu nyɨ ke rɨga baptiso amnɨkinyɨn, nokɨm da ɨdenat kon Israel rɨga wa tauyaenyɨn onggɨtyam rɨga.” 32 Ɨ Yoan ɨtemb jɨ ket yɨpa yɨr ungata yɨt pɨtapɨta amnawonj da, “Kon yɨr yongen Yɨnayɨna Wɨngawɨngand. Ɨ Ton ket eouka ik wub kumb ke gimai re dɨde, ɨ ket Ti kumbɨnd igis. 33 Ɨ koda kwa maka Tin yongwasɨn. Ajɨ Godɨt ken nɨtmɨkitonj nyɨ ke rɨga baptiso omnɨkam. Tonɨtemb wumɨr nomnonj da, ‘Man ɨta Yɨnayɨna Wɨngawɨngand yɨr iyɨt eoukand dɨde igitand yɨpa rɨgam kumbɨnd. Sɨ ɨndamaemb jɨ man ongwasɨt da ɨtemb jɨ Rɨga yet ra Yɨnayɨna Wɨngawɨnga ke rɨga baptiso tamnɨkiny.’ 34 Sɨ kon kea onggɨtyam mɨle yɨr yongen. Sɨ onggɨt paemb kon ket yɨr ungata yɨt nitinjɨn da, ‘Ɨt re jɨ Rɨga God ma B'ɨga e.’”

Yesu ma Naskajog Nɨmog B'auyaena Rɨga

35 Yɨpa bibɨr kak ke Yoan b'usaya tina nɨmog b'auyaena rɨga kɨma owɨnki wekenonj. 36 Ɨ re Yesu menon yokatonj, Yoan Ti pɨlwa yɨr b'ɨskonj dɨde ket yindonj da, “Yɨr de, God ma Mamoi B'ɨga!” 37 Sɨ re onggɨtyam nɨmog b'auyaena rɨgap tina opureni yɨtkak utkundonda, ton kea ket Yesund yɨmta yundokonda. 38 Ɨ Yesu ɨtaingitonj dɨde ket ten yɨr angonj Tin yɨmta undokand. Ɨ ket ten arkitonj da, “Wɨn nangga e oraka iya?” Ɨ ton ket Tin yomnonda da, “Rabi! Rokate Man mɨbnyɨt?” (Rabi engendi yɨtkak re ouyaena rɨga e.) 39 Seg Yesu ten amnonj da, “Ayo tetka! Ɨ ɨta yɨr ongya.” Sɨ onggɨt penaemb ton ekonda, ɨ ket pɨpmet yɨr yongonda rɨkɨnd re Ton yɨbnonj. Ɨ ton ket Yesu kɨma adea de ebnonda onggɨt bibɨrɨnd. Ɨ wɨn re ket sɨmana gatab powa (4) kɨlok awonj. 40 Sɨ osi re nɨmog rɨga yepiya re Yoanɨnd yutkundonda, ton kea ket Yesund yɨmta yundokonda. Sɨ osi re onggɨt nɨmog rɨga wɨngɨrɨnd, yɨpa rɨga re Simon Petrom yɨnggan Andreat. 41 Ɨ ɨtemb re rɨga Andrea naskajog gasa yomnɨkonj re tinajog nany Simon na yodaronj. Sɨ ton ket wumɨr yomnonj da, “Sɨn kea Mesiyand yodarya.” (Mesiya engendi yɨtkak re Kerisote.) 42 Ɨ ton ket ti nanyɨnd iyonj Yesum pɨlwa. Ɨ re Yesu Simonɨnd yɨr yɨpkonj, Ton ket yomnonj da, “Man re Yoanɨm b'ɨga, Simontet. Rɨgap men ket nyɨ motgenai ra Kepa kae.” (Kepa engendi yɨtkak re Petrote.)

Pilip ake Natanael

43 Yɨpa bibɨr kak ke re Yesu singi awonj Galili eriya wa menonɨm, Ton kea ket Pilipɨnd yodaronj. Seg Yesu ket tin yomnonj da, “Yɨmta nundoke!” 44 Ɨ Pilip re Betsaida taun ke rɨga na, sɨ toda Andrea ake Petro re onggɨtyam yɨpaina taun ke rɨga i. 45 Ɨ Pilip ket Natanaelɨnd yodaronj dɨde ket wumɨr yomnonj da, “Sɨn kea jɨ rɨga yodaru ya gatab na re Mose gog yɨt peband yɨrɨkonj dɨde bageyamɨp erɨkto. Ton re Najaret tunggam Yesute, Yosepɨmna B'ɨga.” 46 Sɨ Natanael Pilipɨnd yerkitonj da, “Ma Najaret? Sɨ ɨta nangga b'ogɨl e ik onggɨt tungg ke?” Ɨ Pilip ket daka yomnonj da, “Metkɨm! Ɨta yɨr onget.” 47 Ɨ re Yesu Natanaelɨnd yɨr yongonj menonɨnd Ti pɨlwa, Ton kea ti gatab yindonj da, “Yɨr de! Ɨtemb jɨ ɨmɨnjog Israel rɨga. Ti pɨlɨnd awɨr e kwa b'anygɨnena mɨle.” 48 Seg Natanael Yesund yerkitonj da, “Man nangga wumɨr kae odede nomnyɨt?” Ɨ Yesu ket mɨra yomnonj da, “Kon naska nata yɨr mongen re man pig wul wɨrand mɨbnyɨt. Ɨ ɨngkena ket Pilip men ara memok.” 49 Sɨ ɨngkenaemb ket Natanael Yesund pɨtand yomnonj da, “Ouyaena Rɨga-wɨi! Man re God ma B'ɨga et. Ɨ Man re Israel King et.” 50 Ɨ Yesu ket tin yomnonj da, “Ma man onggɨt pae Kor pɨlɨnd gar ke utkunda yoramisɨt re Kon wumɨr momnyɨn da Kon ke men yɨr mongen pig wul wɨrand? Onggɨtyam mɨle re ma ukoi im, ajɨ man opima ket ukoijog mɨle yɨr tanginyɨt.” 51 Ɨ Yesu ket yɨt yɨsmontonj da, “Kon ɨmɨnjogjog wen tamninyɨn. Wɨn ɨta wub yɨr ongya dem ɨpangendand, ɨ ket opima aneru yɨr teyenindam dem pumb wa menonɨnd Rɨgamna B'ɨgam pɨlke dɨde pumb ke inkand kwa Ti pɨlwa.”

2

Molkongga Awowɨm Mɨle de Kanaan Taunɨnd

1 Re nowam bibɨr yokatonj, yɨpa molkongga awowɨm mɨle aukonj Kana taunɨnd Galili eriya wɨngɨrɨnd. Ɨ Yesumna mog re kea de wɨbnonj. 2 Sɨ onggɨtyam molkongga awowɨm mɨle yonggyamwarɨp kea Yesu dɨde Tina b'auyaena rɨga engaukɨto. Sɨ todaka ket kea de wekenonj. 3 Ɨ onggɨtyam mɨlepund bebɨg aukonj re obai omnam ɨk kea b'undwatto. Sɨ Yesumna mog ket Yesund yomnonj da, “Towa ke awɨr im ɨk.” 4 Ɨ Yesu mɨra womnonj da, “Kongga! Nangga pae man onggɨtyam bebɨg Kor pɨlwa iyɨt? Kor makaya wɨn rɨrɨrkɨp ainy odede wɨko omnɨkam.” 5 Sɨ Ti mog wɨko rɨga amninonj da, “Wɨn ɨja ima gasa tamnɨkindam rɨja im ra Ton wen tengainy omnɨkam.” 6 Ɨ onggɨt wɨnɨnd Ju rɨga wa kea yɨpa ɨseka mɨle ebnawonj. Sɨ onggɨt mop penaemb jɨ siks (6) gɨmo ke omnɨki nyɨkak dɨkɨndemb wekenonj onggɨt metɨnd. Ɨ yɨpa nyɨkak b'ogɨl e owam ama rɨka eiti (80) lita o mɨnda wan andred twenti (120) lita nyɨ. 7 Ɨ Yesu ket wɨko rɨga amninonj da, “Wɨn nyɨkak angjɨkina nyɨ ke!” Seg ton ket nyɨkak angjɨkto ngɨrpu yɨndangɨr aukɨto. 8 Ɨ Yesu ket ten amninonj da, “Otade wɨn nyɨ aurokina dɨde ket eyinam de diyamdiyam mopyam rɨgam pɨlwa!” Seg ton ket eito. 9 Sɨ onggɨtyam diyamdiyam mopyamɨt ket nyɨ ke auki ɨk met yotonkitonj. Ajɨ ton maka wumɨr yokatonj rɨngkena iyo. Ajɨ onggɨtyam wɨko rɨga yepiya re nyɨ aurokɨto, tonpiya tenta wumɨr wekenonj. Sɨ onggɨtyam diyamdiyam mopyam rɨgat sisɨl kongga kɨma rɨgand ara yɨawonj da, “Metkɨm!” 10 Ɨ ton ket tin yomnonj da, “Sɨ ɨja emb jɨ komkesa rɨgaina mɨle, ton naska b'ogɨl ɨk im taramitauranj ɨngauki rɨga wa. Ɨ ra ɨkɨt ten takasiny, ɨngkaemb ket burakak ɨk taramitauranj. Ajɨ man b'ogɨl ɨk na so ameninyɨt ngɨrpu ɨte re ket otade.” 11 Sɨ Yesu onggɨtyam naskajog kɨd kesa kɨma danda wɨko yomnɨkonj re Kana taun nat Galili eriya wɨngɨrɨnd. Ɨ onggɨt omnɨka kenaemb Ton Tina b'ogɨl ɨnyomarena pɨta wa yomnonj. Ɨ Tina b'auyaena rɨgap toda kwa onggɨt omnɨka kenaemb gar ke utkunda yoramito Ti pɨlɨnd da, “Ton re God ma B'ɨga, Keriso e.”

Yesu Yɨnamet Kɨl kesa Yomnonj

12 Onggɨt kak ke Yesu, Ti mog, Ti yɨngganwar ɨ dɨde Tina b'auyaena rɨga kɨma wuwonj de Kaparnaum taun wa. Sɨ ton demb de ma jog bibɨr na wekenonj. 13 Ɨ re Ju rɨga waina Uj Ɨgwanti Nony Iyena Diyamdiyam Wɨn wus wa awonj, Yesu ket yikonj Yerusalem taun wa. 14 Ɨ re Yesu yɨnamet aba wa yikonj, Ton kea yɨr anginonj kau b'asoga rɨga, mamoi b'asoga rɨga, gimai b'asoga rɨga ɨ dɨde wulkɨp sensi omnena rɨga yepiya re kasand omnɨki wekenonj. 15 Ɨ Yesu ket b'ipowa kai yɨraskonj. Seg Ton ket komkesa b'asoga rɨga dɨde wulkɨp sensi omnena rɨga eaukeninonj yɨnamet aba ke, toda kwa kea mamoi dɨde kau. Ɨ Ton ket wulkɨp sensi omnena rɨgaina koin egmarkinonj. Ɨ kwa ket towaina kasa gu etongeninonj. 16 Ɨ Ton ket gimai b'asoga rɨga amninonj da, “Wɨn ɨngkek ewaikurina jɨ onggɨtyam gasa. Goro Kor B'u ma met yomnɨkya gasa b'asogapu metɨm.” 17 Ɨ re Yesumna b'auyaena rɨgap onggɨtyam auki mɨle yɨr yongo, ton kea nony aukɨto onggɨtyam yɨtkak rɨnte re yɨna peband ɨrɨki yɨbɨm da, “Abu kon moina metɨm ukoi singi e aukenenyɨn, sɨ onggɨtyam ukoi singite ken mu pembpemb omnɨka niyeneny.” 18 Ɨ re Ju rɨga waina wɨp iyoi rɨgap onggɨtyam Yesumna mɨle yɨr angto, sɨ onggɨt penaemb ton ket Yesund yerkito da, “Man kea odede mɨle amnɨkinyɨt. Sɨ Man nangga kɨd kesa kɨma danda wɨko im sowa notouyainyɨt rɨngkae ra sɨn Moina danda ɨmjasu da Man rɨrɨr et onggɨtyam mɨle omnɨkam?” 19 Yesu ket mɨra amninonj da, “Wɨn onggɨtyam yɨnamet yiyogɨka! Sɨ Kon b'ogɨl e b'usaya orangen nowa bibɨr wɨngɨrɨnd.” 20 Seg Ju rɨga waina wɨp iyoi rɨgap yɨsmonggawo da, “Rɨgap onggɨtyam yɨnamet yorango re poti siks (46) kemag kɨma na. Ma sɨ Man nowa bibɨr wɨngɨr nate ɨtemb met oranget dem?” 21 Ajɨ Yesu onggɨtyam yɨnamet gatab yɨtnono aenonj re Tina jɨ mana. 22 Ɨ re Yesu yɨmta ke utnyitonj uj ke, Tina b'auyaena rɨgap kea nony aukɨto nangga gatab na re Ton yɨtnono aenonj. Sɨ onggɨt kak kenaemb ton gar ke utkunda yoramito yɨna peband dɨde onggɨtyam yɨtkak rɨna re Yesu apureninonj.

Yesu Wumɨr e Komkesa Rɨgaina Gar

23 Ɨ re Yesu Yerusalem taunɨnd yɨbnonj Ju rɨga waina Uj Ɨgwanti Nony Iyena Diyamdiyam Wɨn wɨngɨrɨnd, Ton ademb de nɨnda kɨd kesa kɨma danda wɨko amnɨkinonj. Sɨ re rɨgap onggɨtyam Tina wɨko yɨr angto, kea jogjog rɨgap gar ke utkunda yoramito Tina nyɨwɨm pɨlɨnd. 24 Ajɨ Yesu maka Tina nony b'ɨjawa yoramitonj towa pɨlɨnd. Mop nokɨp Ton wumɨr na komkesa rɨga. 25 Sɨ Yesu ma singi na awonj rɨga wa pɨlke rɨga wa gatab yɨr ungata yɨt okatam. Mop nokɨp Ton wumɨr e nangga e yɨbɨm rɨgaina garɨnd.

3

Yesu dɨde Nikodemo

1 Ɨ yɨpa rɨga yɨbnonj Parisai rɨga wa wɨngɨrɨnd, ɨ tina nyɨ re Nikodemot. Ɨ ton re Ju rɨga waina wɨp iyoi rɨga na. 2 Ɨ yɨpa sɨwɨnyɨnd, ton ket yikonj Yesum pɨlwa, ɨ ket Yesund yomnonj da, “Ouyaena Rɨga-wɨi! Sɨn wumɨr im da man Godɨm pɨlke metkot re ouyaena rɨga na. Mop nokɨp ra maka ra God yɨpa rɨgam pɨlɨnd ɨbɨm, ton makwa rɨrɨr e odede kɨd kesa kɨma danda wɨko tamnɨkiny rɨnsim re man amnɨkeneninyɨt.” 3 Seg Yesu ket tin mɨra yomnonj da, “Kon ɨmɨnjogjog men motɨnyɨn. Ra man maka b'usaya tukenjɨt, man ma rɨrɨr et God ma pumb tungg yɨr ongongɨm.” 4 Ɨ Nikodemo daka Yesund yerkitonj da, “Sɨ rɨdede e kwa rɨgajog tukenj? Rɨrɨr e ton ti mogɨmna kom bora wa b'ɨtgar, ɨ ket tukenj?” 5 Yesu ket mɨra yomnonj da, “Kon ɨmɨnjogjog men motɨnyɨn. Ra yɨpa rɨga maka ra tukenj nyɨ dɨde Yɨnayɨna Wɨngawɨnga ke, ton ma rɨrɨr e God ma pumb tungg wa b'ɨtgar. 6 Sɨ gɨm ke rɨga jɨ re rɨgaina jɨ kae tukenj, ajɨ wɨngawɨnga ke rɨga re Yɨnayɨna Wɨngawɨnga kae tukenj. 7 Sɨ man goro kɨd kesa tawɨm nangga yɨtkak gatab e re Kon wumɨr momnyɨn. Ajɨ wɨn b'ogla b'usaya tukenjindam. 8 Ɨ rɨb re tina singi rɨrɨr nate yikeny. Sɨ ra man tina dudlam tutkunjɨt, ajɨ man ma wumɨr et rɨngkae ta ik dɨde rɨtama ta yik. Komkesa Yɨnayɨna Wɨngawɨnga ke ukuki rɨga re toda kwa odede yɨpa wɨp imemb.” 9 Seg Nikodemo ket yerkitonj da, “Sɨ rɨdede e onggɨtyam mɨle rɨrɨrkɨp tainy?” 10 Sɨ Yesu ket tin mɨra yomnonj da, “Man re Israel rɨga wa ouyaena rɨga et. Sɨ man nangga pae maka wumɨr mɨbnyɨt onggɨtyam wɨngawɨnga gatab? 11 Kon ɨmɨnjogjog men motɨnyɨn. Sɨn ɨnsim apurenindam nangga im re sɨn wumɨr wekenyɨn. Ɨ sɨn ɨnsim yɨr ungata yɨt apurenindam nangga im re sɨn yɨr ongong eyenindam. Ajɨ wɨn makaima sowaina yɨr ungata yɨt emjatenindam. 12 Kon gowukoi gasa kaim wen wumɨr amneninyɨn, ajɨ wɨn makaima yɨtkak gar ke utkunda ke akasindam. Sɨ rada Kon pumb tungg gasa kaim yɨtnono tamneninyɨn, rɨdede im wɨn onggɨtyam yɨtkak gar ke utkunda ke takatenindam? 13 Ɨ makwa ke ngai yɨpa rɨga pumb tungg wa yikonj, ajɨ ɨnta yɨpaina, Rɨgamna B'ɨga yet re pumb tungg ke ikonj. 14 Ɨ rɨgap b'ogla Rɨgamna B'ɨgand urowasi wulkak kumb wa odede rɨja na re Mose demb de wul kesa tunggɨnd yɨpa gɨrem yurowatonj gɨrem ongi rɨga yilo okatam ra ton ɨtemb gɨrem yɨr ongi. 15 Nokɨm da ɨdenat komkesa rɨgap yepiya ra gar ke utkunda oramisi Ti pɨlɨnd, ton b'ogla yakate dadal ngɨrpu kesa yɨrkokar. 16 “God ma sobijog na gowukoi rɨga singi eyeninonj, sɨ onggɨt penaemb Ton Tina lesmɨta B'ɨga akainonj. Nokɨm da ɨdenat komkesa rɨga yepiya ra Ti pɨlɨnd gar ke utkunda oramisi, ton ma opima negɨr taukanj ajɨ ton ɨta okasi dadal ngɨrpu kesa yɨrkokar. 17 Ɨ God Tina B'ɨga gowukoi rɨga wa pɨlwa yɨtmɨkitonj re ma gowukoi rɨga negɨr ma b'ɨsagɨka mana, ajɨ onggɨt mana da gowukoi rɨgap yɨrkokar okasi Tina wɨko ke. 18 Sɨ yete re Ti pɨlɨnd gar ke utkunda yoramis, ton ma ɨta ket negɨr ma b'ɨsagɨka okas. Ajɨ yete re maka gar ke utkunda yoramis, ton re kea negɨr ma b'ɨsagɨka okati e yɨbɨm. Mop nokɨp ti awɨr e gar ke utkunda oramiti yɨbnau Godɨmna lesmɨta B'ɨga, Tina nyɨwɨm pɨlɨnd. 19 Sɨ ɨtemb re negɨr ma b'ɨsagɨka e. Sɨ ngaya re kea ikonj onggɨt gowukoi wa. Ajɨ rɨgap sɨbɨb e singi yiyenyi, ajɨ ton ma ɨta onggɨtyam ngaya singi yiyenyi nokɨp towaina mɨle re negɨrjog im wekeny. 20 Komkesa rɨga yepim re negɨrjog mɨle amnɨkenenanj, ton onggɨt ngayam re bond im aukenenanj. Sɨ ton ma opima onggɨt ngayam pɨlwa tuweny nokɨp ra ton ngaya wa tuweny, ton moga im da towaina negɨr mɨle ke pɨta wa raukinem. 21 Ajɨ yepim re ɨmɨnjog mɨle amnɨkenenanj, ton opima onggɨt ngayam pɨlwa tuweny, nokɨm da ɨdenat ton towaina omnɨki mɨle tapekanj da onggɨtyam towaina mɨle re God ma singind omnɨki im.”

Baptiso Yoanɨmna Yesum gatab Yɨr Ungata Yɨt

22 Onggɨt kak ke Yesu dɨde Tina b'auyaena rɨga wuwonj Yuda eriya wa. Ɨ Ton ademb de yɨpand gɨlgɨl wekenonj, ɨ Ton ket rɨga baptiso amnɨkinonj. 23 Ɨ Ainon tungg re Salim tungg wus nat yɨbnonj, ɨ demb de ma yɨpa kɨma nyɨ wɨmenapu na wekenonj. Sɨ onggɨt penaemb Yoan toda kwa rɨga baptiso amnɨkinonj onggɨt tunggɨnd. Sɨ rɨga re kea wuwenonj, dɨde ket baptiso yokateno. 24 Mop nokɨp onggɨt wɨnɨnd rɨgap Yoanɨnd maka sɨbɨbmet wa yoramito. 25 Nɨnda Yoanɨmna b'auyaena rɨga yɨpa Ju rɨga kɨma yɨt b'ɨpatento Ju rɨga waina ɨseka mɨle gatab. 26 Ɨ ton ket Yoanɨm pɨlwa tuwonj, ɨ Yoanɨnd yomno da, “Ouyaena Rɨga-wɨi! Yɨr de, ɨtemb re rɨga yet re man kɨma yɨbnonj Yordan kɨlɨm yɨpa tab wa, ɨ re man Ti gatab yɨr ungata yɨt pɨta amneninot, Ton rɨga im baptiso amnɨkiny. Sɨ jogjog rɨga im Ti pɨlwa wuweny.” 27 Sɨ Yoan mɨra amninonj da, “Makwa yɨpa rɨga rɨrɨr e okas nanggamog gasa, ajɨ b'ogla rada God ti okau. 28 Sɨ wɨn b'ogla walenggyam kor gatab yɨr ungata yɨt tapurenindam rɨna re kon nindond da, ‘Kon ma Kerisoten ajɨ Godɨt ken naska nɨtmɨkitonj, ɨ ɨngkenaemb ket Ton ikonj.’ 29 Ra yɨpa molkongga awowɨm mɨle tawɨk, ɨtemb jɨ sisɨl kongga kɨma rɨga e yet ra kongga okas. Ɨ sisɨl kongga kɨma rɨgamna masar re ti wus nate onyiti ɨbɨm tin yɨm okawam. Ɨ ra masar tutkunj onggɨtyam sisɨl kongga kɨma rɨgamna yɨtkak da, ‘Sɨn kea b'ogɨl molkongga i aya,’ ton ma sobijog gar sam e tainy. Sɨ koda yɨpa wɨp emb onggɨtyam gar sam ke yɨndangɨr auki nɨbnyɨn. 30 Sɨ ɨtemb re rɨga Keriso b'ogla ukoijog rɨga rain, ajɨ kon b'ogla goujog rɨga rawɨn.” 31 Ɨ yet ra wub kumb ke ik, ton re ukoijog rɨga e, ajɨ komkesa gasa ra ti wɨra nasim tekeny. Ɨ yet ra gowukoi ke ik, ton re yɨpa gowukoi rɨga e. Sɨ ton gowukoi gasa gatab im tapureniny. Sɨ Keriso yet re pumb tungg ke ikonj, Ton re ukoijog rɨga e ajɨ komkesa gasa re Ti wɨra nasim wekeny. 32 Ton ɨnsim yɨr ungata yɨt apureniny rɨna re Ton yɨr anginonj dɨde utkundenonj. Ajɨ makwa yɨpa rɨgat onggɨtyam Tina yɨr ungata yɨt emjasiny. 33 Ɨ rɨga yete re onggɨtyam Tina yɨr ungata yɨt emjasiny, sɨ tontemb tina garɨnd tɨrɨr yomɨny da God re ɨmɨnjog e. 34 Mop nokɨp ɨtemb Rɨga, Keriso yena re God yɨtmɨkitonj, Ton Godɨmna opureni yɨtkak im apureneniny, nokɨp God Ti Yɨnayɨna Wɨngawɨnga kupkakupka e yokaeneny. 35 Ɨ Abu God onggɨt Ti B'ɨgand singi e yiyeny, sɨ Ton kea komkesa gasa Ti yɨmɨnd aramisinonj. 36 Sɨ yet ra onggɨt B'ɨgam pɨlɨnd gar ke utkunda oramis, ton re dadal ngɨrpu kesa yɨrkokar kɨma e. Ajɨ yet ra maka onggɨt B'ɨgam pɨlɨnd gar ke utkunda oramis, ton ma ɨta yɨrkokar okas. Ajɨ ton God ma ukoi soro kɨma b'ɨsagɨka wɨra nate yɨbneneny.

4

Yesu dɨde Yɨpa Samariya Tunggam Kongga

1 Ɨ Parisai rɨgap kea utkundo odede da Yesu jogjog rɨga im Tina b'auyaena rɨgam amnɨkiny dɨde jogjog rɨga im baptiso amnɨkiny, ajɨ Yoan re ma jog im. Sɨ Yesu kea wumɨr yokatonj onggɨtyam Parisai rɨgaina utkundeni yɨtkak gatab. 2 Ɨmɨnjog e da Yesu maka Tilenggyam yena baptiso amnɨkinonj ajɨ Tina b'auyaena rɨgapiya. 3 Sɨ Yesu Yuda eriya ke yiwatonj, ɨ ket b'usaya Galili eriya wa ɨtendonj. 4 Ɨ re Yesu Galili eriya wa ɨtendam awonj, Ton kea God ma singind yɨsamkonj da Ton Samariya eriya nata e yik. 5 Sɨ onggɨt penaemb Yesu yikonj de yɨpa taun wa Samariya eriya wɨngɨrɨnd, ogenaya da Sikar. Ɨ Sikar taun re wus nat yɨbnonj onggɨtyam goukɨpol ke rɨna re Yakob yokawonj ti b'ɨga Yosepɨm. 6 Ɨ demb de kea Yakobɨmna euki nyɨkip yɨbnonj. Ɨ Yesu nya pɨnpɨn ɨmaeni map jɨ yarɨm awonj. Sɨ re Ton onggɨt nyɨkip wusɨnd ɨsamlitonj, kea ket lomtɨk awonj. 7 Ɨ onggɨt wɨnɨnd ket yɨpa Samariya tunggam kongga tikonj nyɨ iskam. Sɨ Yesu ket tin womnonj da, “Be ngai onayam nyɨ nokae!” 8 Mop nokɨp onggɨt wɨnɨnd Yesumna b'auyaena rɨga re kea Yesund yɨraro dɨde onggɨt taun wa wuwonj owou imdam. 9 Ɨ onggɨt wɨnɨnd Ju rɨga maka Samariya tunggam rɨga kɨma b'inkɨndenento. Sɨ onggɨt penaemb ɨtomb Samariya tunggam kongga Yesund yomnonj da, “Man re Ju rɨga et, ɨ kon re Samariya tunggam kongga en. Sɨ rɨdede ma pae Man ken nɨgekisɨt onaya nyɨwɨm?” 10 Ɨ Yesu tin mɨra womnonj da, “Ra man wumɨr okasɨt nangga e God ma yiyag wurar, dɨde ra Ken notɨngwasɨt yete re Kon merkisɨn da ‘Onaya nyɨ nokae,’ manɨt rako Ken nerkisɨt ɨ Kon keako mor mokaen yɨrkokar nyɨ.” 11 Ɨ onggɨt konggat Yesund yomnonj da, “Sɨ Mor awɨr e daka nyɨkak nyɨ iskam, ɨ nyɨ re ma sobijog ngortod wa e yɨbɨm onggɨt nyɨkipɨnd. Sɨ onggɨt paemb, rɨngkae Man okasɨt onggɨtyam yɨrkokar nyɨ? 12 Mera b'u Yakobɨt onggɨtyam nyɨkip yeukonj, ɨ tonjog, ɨ tina b'ɨgawar ɨ dɨde tina ongeni b'angga onggɨt nyɨkip kena nyɨ yonaikeneno. Ɨ ton ket ɨtemb nyɨkip sowa nokainonj. Sɨ rɨka Man pumbjog rɨga et ajɨ Yakob re goujog rɨga e?” 13 Yesu ket mɨra womnonj da, “Komkesa yepiya ra onggɨtyam nyɨ onaikenenyi, ton opima b'usaya nyɨpa taukenenanj. 14 Ajɨ yet ra onggɨtyam nyɨ onai rɨnte ra Kon okaen, ton makwa ɨta ngai nyɨpa taukeneny. Ajɨ onggɨtyam nyɨ rɨna ra Kon okaen, ti pɨlɨnd yɨpa kipnyɨ pɨla e tawɨk. Sɨ onggɨtyam nyɨ tobrureneny ra dadal ngɨrpu kesa yɨrkokar okawa ma.” 15 Ɨ onggɨt konggat Yesund yomnonj da, “Sɨ be Man kor nokae onggɨtyam nyɨ, nokɨm da ɨdenat kon maka nyɨpa taukenenyɨn, dɨde ɨdenat kon maka dɨkɨnd nyɨ iskam netkenenyɨn.” 16 Sɨ Yesu tin womnonj da, “Meke, ɨ moleowɨnd ara emoket, ɨ dɨde ket tɨtenjɨt dor dɨkɨnd!” 17 Ɨ ket onggɨt konggat yɨsmonggawonj da, “Kor awɨr e leo.” Seg Yesu tin womnonj da, “Sɨ ɨmɨnjog na man minjɨt da kor awɨr e leo. 18 Nokɨp mor paib (5) leo na mɨbnainonj. Ɨ kwa rɨnte re ket rɨga man kɨma yɨbɨm re ma mor leojog e. Sɨ onggɨtyam moina opureni yɨt re ɨmɨnjog e.” 19 Ɨ onggɨt konggat ket windonj da, “Ukoyam! Kon ket yɨr mongen re da Man yɨpa bageyam et. 20 Sɨn re Samariya tunggam rɨga im, ɨ sowa b'uwarɨp onggɨt Gerisim dor natemb Godɨnd yewangaeneno. Ajɨ wɨn Ju rɨgap endenindam da ɨnta yɨpaina pɨpmet Yerusalem taunɨnd Godɨnd ewangayam.” 21 Seg Yesu ket onggɨt konggand womnonj da, “Kongga! Gar ke utkunda ke nokate! Ɨta jɨ wɨn ik. Ra onggɨt wɨnɨnd wɨn ma ɨta B'und ewangaenenya onggɨt Gerisim dorɨnd o de Yerusalem taunɨnd. 22 Ɨ wɨn yewangaenenya nangga im re wɨn ma wumɨr im. Ajɨ sɨn yewangaenenyu nangga e re sɨn wumɨr, nokɨp yɨrkokar okawa mɨle ik re Ju rɨga wa pɨlkae. 23 Ajɨ wɨn ɨta ik. Sɨ ɨtemb jɨ yu wɨn rɨdenasim ra ɨmɨnjog ewangaya rɨgap B'und ewangaenenyi wɨngawɨnga ke dɨde ɨmɨnjog yɨtkak ke. Mop nokɨp B'u odede Tinɨm ewangaya rɨga im oraka eyeniny. 24 Ɨ God re Wɨngawɨnga e. Sɨ Tinɨm ewangaya rɨgap b'ogla ewangaya yeyene wɨngawɨnga ke dɨde ɨmɨnjog yɨtkak ke.” 25 Sɨ todaka ket onggɨt konggat Yesund yomnonj da, “Kon wumɨr en da Mesiya, ogenaya da Keriso, ɨta ik. Ɨ ra Ton ik, Ton ɨta komkesa gasa gatab mera tesɨpkeniny.” 26 Sɨ Yesu ket ti pɨta womnawonj da, “Kon ɨntemb jɨ Rɨga yet re man kɨma yɨtnono aenyɨn.” 27 Ɨ onggɨt wɨnɨnd re Yesu onggɨt Samariya tunggam kongga kɨma yɨtnono aenonj, Tina b'auyaena rɨga ɨtekto, ɨ ket kɨd kesa na auto, nokɨp Yesu kea onggɨtyam kongga kɨma yɨtnono aenonj. Ajɨ makwa ngai yɨpa rɨgat yerkitonj da, “Nangga e Man yomnɨket?” o da, “Nangga pae Man ton kɨma yɨtnono aenyɨt?” 28 Seg ket onggɨt konggat omanda tina nyɨkak yɨraronj, dɨde ket ɨtendonj taun wa. Ɨ ton kea ket rɨga wumɨr amninonj da, 29 “Tuyɨm, ɨ onggɨt Rɨgand yɨr ongongɨm yopa yete re ken wumɨr nomneny komkesa gasa gatab rɨna re kon amnɨkeneninond. Ma rɨka ɨtemb re Rɨga, Kerisote?” 30 Sɨ rɨgap taun ke yiwato, ɨ ket Yesum pɨlwa tuwonj. 31 Ɨ onggɨt ganggand re rɨga maka opekto, Tina b'auyaena rɨgap Tin ɨl yongko da, “Ouyaena Rɨga-wɨi! Be ngai diyam ae!” 32 Ajɨ Yesu ten amninonj da, “Kor ɨta owou owowɨm rɨnsim re wɨn ma wumɨr im.” 33 Sɨ ket Tina b'auyaena rɨgap towalenggyam b'ɨgekena wuwenonj da, “Ke yet owou Ti itiyau owowɨm?” 34 Ɨ Yesu ket ten amninonj da, “God Ken nɨtmɨkitonj Tina singi wɨko omnɨkam dɨde undwatam. Sɨ ɨntemb jɨ Kornɨm owou. 35 Ma wɨn endenindam da powa (4) mobi im komb ɨ ɨngkaemb ket erngokam wɨn ik dem? Ajɨ Kon wen tamninyɨn. Wɨn yɨr epangkinam dɨde ket yɨr ke ɨnjomkena teyenindam sopapu. Sɨ kɨp re kea ungijog im erngokam. 36 Ɨ yete re kɨp erngoka eyeniny, ton re kea tina mɨra okati e yɨbɨm, sɨ ton kɨp bobo omnɨka eyeniny de dadal ngɨrpu kesa yɨrkokar wa. Nokɨm da ɨdenat tuny ɨgmarka rɨga dɨde kɨp erngoka rɨga yɨpand gɨlgɨl sam okasya. 37 Ɨ rɨgap yɨpa yɨtkak opurena yiyenyi da, ‘Yɨpa rɨgat tuny ɨgmarka eyeniny ajɨ b'enga rɨgat kɨp erngoka teyeniny.’ Sɨ onggɨtyam yɨtkakɨt kea ɨmɨnjog e yɨmjas onggɨtyam mɨle gatab. 38 Ɨ Kon wen tetmɨkisinyɨn ra kɨp erngoka mim rɨna re wɨn maka bebɨg kɨma yɨr ɨpka eyentondam. Sɨ nɨnda rɨgapiya bebɨg kɨma yɨr epkɨto, ajɨ wɨn kɨp erngoka teyenindam ra towaina bebɨg kɨma b'asowa wɨko omnɨki sopapu kaim.” 39 Ɨ re onggɨt konggat Yesum gatab yɨr ungata yɨt b'usekonj da, “Ton kea wumɨr nomneny komkesa mɨle rɨna re kon amnɨkeneninond,” onggɨt taun ke rɨgap kea tina yɨt utkundeno. Sɨ onggɨtyam tina yɨt ke ma yɨpa kɨma Samariya tunggam rɨgapiya Yesund gar ke utkunda ke yokato. 40 Sɨ onggɨt penaemb ket ton Samariya tunggam rɨgap Yesum pɨlwa tuwonj, ɨ ket Yesund yerkito ton kɨma towaina taunɨnd wɨmenam. Sɨ Yesu adea ket ton kɨma yɨbnonj nɨmog bibɨr kɨma. 41 Ɨ Yesu towa yɨtkak pɨtapɨta amnenainonj, sɨ onggɨtyam Tina yɨtkak kenaemb kwa b'usaya jogjog rɨga gar ke utkunda rɨga aukɨto. 42 Sɨ ket rɨgap onggɨt konggand womno da, “Sɨn kea ket sowalenggyam Yesu ma yɨtkak utkundenindam dɨde sɨn ket wumɨr aindam da ɨtemb rɨga re ɨmɨnjog gowukoi rɨga wa yɨrkokar okawa rɨga e. Sɨ onggɨt paemb sɨn ma ɨta ket Yesund gar ke utkunda ke okasu moina opureni yɨtkak ke.”

Yɨpa Ukoi Nyɨ Rɨga ma B'ɨga Ɨsakendam

43 Ɨ nɨmog bibɨr kak ke Yesu Sikar taun ke yiwatonj de Galili eriya wa. 44 Yesu Tilenggyam yɨr ungata yɨt yindonj da, “Makwa ɨta yɨpa bageyamɨt rɨga wa pɨlke b'ɨsnawa yokateny tinajog tunggɨnd.” 45 Ɨ re Galili tunggam rɨga Yerusalem taun wa wuwenonj Ju rɨga waina Uj Ɨgwanti Nony Iyena Diyamdiyam okatam, ton ademb de komkesa mɨle yɨr angto rɨna re Yesu amnɨkinonj onggɨtyam diyamdiyam wɨnɨnd. Sɨ onggɨt penaemb re Yesu Galili eriya wa opendonj, Galili tunggam rɨgap Tin simesime yomno. 46 Ɨ ket Yesu b'usaya Galili eriya wɨngɨrɨnd Kana tungg wa yikonj rɨkɨnd re Ton nyɨ ke ɨk yomnɨkonj. Ɨ onggɨt wɨnɨnd yɨpa kingɨmna ukoi wɨko rɨga yɨbnonj Kaparnaum taunɨnd, ɨ tina b'ɨga re kopa na yɨbnonj. 47 Sɨ onggɨt rɨga ma b'ɨga re momta uj okata nat yɨbnonj. Sɨ onggɨt penaemb re ton ket utkundonj da Yesu ke Yuda eriya ke ikonj de Galili eriya wa, ton kea ket Yesum pɨlwa yikonj. Ɨ ton ket yɨgekitonj menonɨm tina met wa dɨde tina b'ɨga ɨsakendam. 48 Yesu tin yomnonj da, “Ra maka ra wɨn yɨr ongya Koina kɨd kesa kɨma danda wɨko dɨde moga kɨma danda wɨko, sɨ wɨn ma opima gar ke utkunda ke notkasya.” 49 Ɨ onggɨt kingɨmna ukoi wɨko rɨgat Yesund ɨl yongkonj da, “Yonggyam! Koina b'ɨga momta e uj okas. Sɨ wanaka nikya!” 50 Sɨ Yesu tin yomnonj da, “B'ogɨl e, man meke! Moina b'ɨga ke yilo yokas.” Seg onggɨt rɨgat ket Yesu ma yɨt gar ke utkunda ke yokatonj rɨna re tin yomnonj. Seg ɨngkenaemb ket ton yiwatonj. 51 Ɨ re ton menon yokatonj tungg wa, nyawɨnd nɨnda tina wɨko rɨgap tin wɨpwɨp yomno bage yɨt kɨma. Sɨ ton ket tin wumɨr yomno da, “Mor b'ɨga ke yilo yokasɨm.” 52 Seg onggɨt ukoi wɨko rɨgat wɨn gatab ten arkisinonj da, “Rɨdenat kor b'ɨga b'ogɨl awɨm?” Sɨ ton ket tin wumɨr yomno da, “Sɨm nat juwarɨt tin yɨrarɨm sɨmana wan (1) kɨlok gatab.” 53 Sɨ ti b'u kea ket wumɨr yokatonj da, “Onggɨtyam yɨpaina wɨn natemb Yesu ken yɨt nomnenyɨm da mor b'ɨga ke yilo yokas.” Seg ket ton dɨde komkesa rɨga Yesund gar ke utkunda ke yokato yepiya re tina metɨnd wekenonj. 54 Ɨ re Yesu Yuda eriya ke ikonj de Galili eriya wa, Ton nɨmogɨm onggɨtyam kɨd kesa kɨma danda wɨko na yomnɨkonj.

5

Kopa Rɨga Ɨsakendam Betsaida Kipɨnd

1 Ɨ onggɨt kak ke re ket Ju rɨga waina diyamdiyam wɨn awonj, Yesu Yerusalem taun wa yikonj. 2 Ɨ yɨpa jambea pɨla kip, Ibru yɨt ke ogenaya da Betsaida, yɨbnonj Yerusalem taun wɨngɨrɨnd de Mamoi B'ɨgarenapu Mora wusɨnd, ɨ demb de paib (5) dɨr kesa met wekenonj. 3 Ɨ onggɨtyam dɨr kesa met wɨngɨr nat b'engabenga kopa kɨma rɨga bobo wekenonj pasɨnd opi re yɨrdɨdɨ rɨga, gomgom rɨga dɨde dɨmɨr kopa kɨma rɨga. Ɨ ton onggɨt kipɨnd nyɨ ulugaya wɨn na yɨr yungaeneno. 4 Mop nokɨp yɨpa aneru kea wɨn ke yikenenonj onggɨt kip wa, ɨ ket ton nyɨ yulugaenenonj. Sɨ nyɨ ulugaya kak ke yet ra naskajog nyɨ wa tɨsongg, ton ɨta tina kopa ke b'ɨtɨsakenj nanggamog kopa e re ti yɨbnau. 5 Ɨ ademb de yɨpa rɨga yɨbnonj yet re teti eit (38) kemag wɨngɨrɨnd kopand yɨbnenenonj. 6 Ɨ re Yesu onggɨt rɨgand yɨr yongonj pasɨnd, Ton kea wumɨr awonj da ton re ma yɨpa kɨma kemag na kopand yɨbnenenonj. Sɨ Ton ket tin yomnonj da, “Ma man singi et b'ɨsakendam?” 7 Ɨ onggɨt kopa rɨgat Yesund mɨra yomnonj da, “Ukoyam! Kor awɨr e yete yɨm b'akawa rɨga nyɨ wa ken ɨsonggam nyɨ ulugaya wɨnɨnd. Sɨ kon ra ɨl b'angka netkenyɨn nyɨ wa menonɨm, yɨpa rɨgat ɨta nɨtɨsalngis de nyɨ wa menonɨm.” 8 Ɨ Yesu ket tin yomnonj da, “Onyite, ɨ ket moina dar yotokende dɨde ket menon yokate!” 9 Seg odenja ket onggɨt rɨgat ket kopa ke b'ɨsakendonj. Ɨ ton ket tina dar yotokendonj dɨde ket menon yokatonj. Ɨ onggɨtyam bibɨr re Ju rɨga waina wɨram dɨde yɨr opmitena bibɨr na. 10 Sɨ onggɨt penaemb Ju rɨgap onggɨt kopa ke b'ɨsakendi rɨgand yomno da, “Yu re meraina wɨram dɨde yɨr opmitena bibɨr e. Sɨ ɨtemb re ma b'ogɨl omnɨka e ainy rɨnte re man moina dar yiyɨt.” 11 Ajɨ ton ten mɨra amninonj da, “Onggɨt rɨgat yete re ken nɨsakenj, Tonɨt nomɨny da, ‘Moina dar yotokende dɨde menon yokate!’” 12 Sɨ ton ket tin yerkito da, “Yetemb jɨ rɨga yete re men momɨny da, ‘Dar yotokende dɨde menon yokate!’” 13 Ajɨ onggɨt kopa ke b'ɨsakendi rɨgat maka wumɨr awonj yete Ton jɨ rɨga. Mop nokɨp Yesu kea onggɨt pɨpmet ke ɨimonj Ju rɨga bobo map. 14 Ɨ onggɨt kak ke ket Yesu tin yodaronj yɨnametɨnd, ɨ Ton ket tin yomnonj da, “Man kea kopa ke b'ɨsakendi et. Sɨ goro kwa ngai negɨr mɨle tamnɨkinɨm, nokɨm da ɨdenat ket makwa nangga negɨrjog mɨle tawɨk mor pɨlɨnd.” 15 Ɨ re onggɨtyam rɨgat yiwatonj Ju rɨga wa pɨlwa, ton kea ket ten wumɨr amninonj da, “Ɨtemb re rɨga Yesute yet re ken nɨsakenjɨm.” 16 Sɨ onggɨt penaemb Ju rɨgap Yesum pɨlɨnd negɨr kɨma b'ɨdgotnena mɨle yomnɨko, nokɨp Yesu onggɨtyam mɨle yomnɨkonj re Ju rɨga waina wɨram dɨde yɨr opmitena bibɨr nat. 17 Sɨ Yesu ket ten mɨra amninonj da, “Kor B'u wɨko omnɨka nata yɨbnɨkeneny ngɨrpu yu, sɨ Koda kwa wɨko nata nɨbnenenyɨn.” 18 Sɨ Yesu ma ɨna Ju rɨga waina wɨram dɨde yɨr opmitena bibɨr owama gatab mɨle nena na yerbekonj, ajɨ daka kwa Ton Godɨnd Ti B'ujogɨm yogenayonj. Sɨ odede opurena kenaemb Tilenggyam God kɨma yɨpa rɨrɨrkɨp tondon b'akatenonj. Sɨ onggɨt mop penaemb Ju rɨgap ma sobijog gar soro kɨma na nya oraka eyento Tin ongandam.

God ma Danda kɨma Rɨga Yesu

19 Sɨ onggɨt penaemb Yesu ten mɨra amninonj da, “Kon ɨmɨnjogjog wen tamninyɨn. B'uɨt nangga mɨle im re amnɨkiny, toda kwa Ti B'ɨga ɨnsima mɨle tamnɨkiny. Sɨ onggɨt paemb rada B'ɨgat maka ra yɨr tanginy nanggamog mɨle rɨnsim re Ti B'u omnɨka eyeniny, B'ɨgat ma rɨrɨr e Tilenggyam nanggamog mɨle omnɨkam. 20 Mop nokɨp B'uɨt ɨta Ti B'ɨgand singi yiyeny, sɨ Ton Ti B'ɨgand komkesa mɨle youyaukuriny nangga im re Ton amnɨkeniny. Ɨ ma onggɨtyam nena im youyaukuriny, ajɨ Ton kwa Ti B'ɨgam ukoijog mɨle im ouyaukuriny. Nokɨm da ɨdenat wɨn kɨd kesa tainindam. 21 Mop nokɨp ɨja emb jɨ B'uɨt uj rɨga utnɨkeneniny dɨde yɨrkokar agoneneniny. Ɨ odede yɨpa wɨp kaim daka B'ɨgat rɨga wa yɨrkokar tagoneneniny yena ra Ton singi tamneniny okawam. 22 Ɨ ɨja emb jɨ kwa B'u makwa yena ɨsagɨkam yomneny, ajɨ Ton komkesa ɨsagɨka mɨle yoramitonj Ti B'ɨgam pɨlnate. 23 Nokɨm da ɨdenat komkesa rɨgap onggɨt B'ɨgand ɨsnaenenyi odede wɨp rɨja im re ton Ti B'und yɨsnaenenyi. Yete re maka B'ɨgand yɨsnaeny, ton kwa ma ɨta yɨsnaeny Ti B'und yet re Tin yɨtmɨkitonj. 24 Ɨ Kon kwa ɨmɨnjogjog wen tamninyɨn. Yet ra Koina yɨtkak tutkunj ɨ ra gar ke utkunda oramis Ti pɨlɨnd yet re Ken nɨtmɨkitonj, ton kea yokas dadal ngɨrpu kesa yɨrkokar. Ɨ ton ma ɨta negɨr ma b'ɨsagɨka okas dem, ajɨ ton kea uj ke opantonj yɨrkokar wa. 25 Ɨ kwa Kon ɨmɨnjogjog wen tamninyɨn. Ɨta yɨpa wɨn ik rɨdenat ra uj rɨgap Godɨmna B'ɨga ma nonykok utkundenyi, ɨ utkunda rɨga yilo im taukanj. Sɨ ɨtemb jɨ yu wɨn. 26 Mop nokɨp B'u Ti pɨlnata yɨrkokar yowam, ɨ ket onggɨtyam yɨrkokar Ti B'ɨgam yokawonj Ti pɨlɨnd owamam odede rɨja e re Ti B'u yowam. 27 Ɨ B'u kea Ti B'ɨgam yokawonj b'ɨsagɨka mɨle omnɨkam, mop nokɨp Ton re Rɨgamna B'ɨga e. 28 Sɨ wɨn goro kɨd kesa taindam onggɨtyam gatab, mop nokɨp yɨpa wɨn ɨta ik dem, ra onggɨt wɨnɨnd gopmetɨnd rɨgap tutkundenyi dem Tina nonykok. 29 Ɨ yepiya re b'ogɨl mɨle amnɨkento, ton topekanj dem ra utnyita mim yɨrkokar wa, ajɨ yepiya re negɨrjog mɨle amnɨkento, ton topekanj ra dem utnyita mim de negɨr ma b'ɨsagɨka okatam.

Yesum gatab Yɨr Ungata Yɨt

30 “Ɨ Kon makwa rɨrɨr en Kolenggyam nanggamog mɨle omnɨkam. Sɨ Kon b'ɨsagɨka mɨle amnɨkeninyɨn ɨja ima rɨngma re Kon utkundenenyɨn Godɨm pɨlke. Sɨ Koina b'ɨsagɨka mɨle re negɨr kesa dɨmdɨmjog e, mop nokɨp Kon ma Koina singi mɨle e oraka yiyenyɨn ajɨ Tina singi mɨle e yet re Ken nɨtmɨkitonj. 31 Ɨ ra Konjogɨt yɨr ungata yɨt tapureninyɨn Kor gatab, onggɨtyam Koina yɨr ungata yɨt re ma ɨmɨnjog e. 32 Sɨ ɨta yɨpa b'enga rɨga yete re Kor gatabɨm yɨr ungata yɨt apureneniny. Ɨ Kon wumɨr en da onggɨtyam tina Kor gatab yɨr ungata yɨt re ɨmɨnjog e. 33 Ɨ wɨn rɨga etmɨkurtondam Yoanɨm pɨlwa. Sɨ Yoan ket yɨr ungata yɨt yindenonj ɨmɨnjog yɨtkak gatab. 34 Sɨ Kon maka yɨr ungata yɨt yokatenyɨn yɨpa rɨgam pɨlke. Ajɨ Kon onggɨtyam yɨt apureninyɨn re, nok mim da ɨdenat wɨn yɨrkokar okasya. 35 Ɨ ɨtemb re rɨga Yoan re yɨpa lampa na rɨna re yɨmbenenonj dɨde b'anyoratenonj. Sɨ wɨn singi autondam sobijog ganggand onggɨtyam tina ngaya pɨtand ukoi sam omnɨkam. 36 Sɨ Yoanɨmna yɨr ungata yɨt re ma ukoi e, ajɨ Kor ɨta yɨpa ukoijog yɨr ungata yɨt. Ɨ Kon ɨnsima wɨko amnɨkeninyɨn rɨna re Kor B'u nokainonj Kornɨm undwatam. Sɨ onggɨtyam Koina omnɨki wɨkopim Kor gatab yɨr ungata yɨt emjatenanj da Kor B'uɨt Ken nɨtmɨkitonj. 37 Ɨ kwa B'u yet re Ken nɨtmɨkitonj, Tonɨtemb Kor gatab yɨr ungata yɨt yindonj. Ajɨ wɨn makwa ngai Tina nonykok yutkundonda, ɨ kwa wɨn maka Tina jɨ yɨr yongonda. 38 Ɨ waina garɨnd awɨr e kwa B'uɨmna yɨtkak yɨbɨm, mop nokɨp wɨn makaya Ti pɨlɨnd gar ke utkunda yoramisya yena re B'u yɨtmɨkitonj. 39 Ɨ kwa wɨn b'obogɨl im yɨna peba b'auyaena wuwenyɨt, mop nokɨp wɨn nony aindam da wɨn onggɨtyam peba kaim dadal ngɨrpu kesa yɨrkokar yokatenya. Sɨ onggɨtyam yɨna pebapim Kor gatab yɨr ungata yɨt apurenanj. 40 Ajɨ wɨn ma opima singi ainindam Kor pɨlwa menonɨm yɨrkokar okatam. 41 “Ɨ Kon ma ɨta rɨga wa pɨlke esourena yokatenyɨn. 42 Ajɨ Kon wanɨm wumɨr ainyɨn da wa awɨr e kwa yɨbɨm Godɨm singi mɨle waina garɨnd. 43 Ɨ Kon netkond re Kor B'u ma nyɨ kɨma na, ajɨ wɨn ma ɨta Ken nokatenya. Rada yɨpa rɨga tinajog nyɨ kɨma ik, sɨ wɨn ɨta onggɨt rɨgand okasya. 44 Wɨn opima walenggyam walenggyam esourena akatenenindam, ajɨ wɨn ma ɨta oraka yiyenya onggɨt b'ogɨl ɨnyomarena rɨnte re yɨpaina nena God, Ti pɨlke ik. Sɨ wɨn rɨdede e Kor pɨlɨnd gar ke utkunda oramisya? 45 Ɨ wɨn goro nony taininam da Kon wen opima b'ɨsagɨkam taramisinyɨn Kor B'u ma kot wa. Sɨ wɨn opima Mosem pɨlɨnd singi ainindam warɨm b'ogɨl ɨsma okatam. Ajɨ ɨtemb Mose tontemb wen kot wa taramkiny dem b'ɨsagɨkam. 46 Ɨ ra wɨn Mosend gar ke utkunda ke okasya, wɨn kea Ken gar ke utkunda ke nokasya. Mop nokɨp ton gog yɨt peba erɨkinonj re Kor gatab na. 47 Sɨ ra wɨn maka tina gog yɨt pebam pɨlɨnd gar ke utkunda oramisya, sɨ rɨdede im wɨn Koina opureni yɨtkakɨm pɨlɨnd gar ke utkunda oramisya?”

6

Paib Tausɨn (5,000) Rɨga Ongena Yɨt

1 Ɨ onggɨt kak ke Yesu Galili sɨpa tab wa gɨga nya ɨjendonj. Ɨ Galili Sɨpam kwa yɨpa nyɨ re Tiberiya Sɨpa e. 2 Sɨ jogjog rɨga bobop kea Yesund yɨmta yundoko, mop nokɨp ton kea kɨd kesa kɨma danda wɨko yɨr angto rɨna re Ton kopa rɨga wa pɨlɨnd amnɨkinonj. 3 Seg ket Yesu yɨpa dor ɨjonj. Ɨ demb de ket Tina b'auyaena rɨga kɨma omnɨkto. 4 Ɨ onggɨt wɨnɨnd Ju rɨga waina Uj Ɨgwanti Nony Iyena Diyamdiyam Wɨn re ma pɨn na ket awonj. 5 Ɨ re Yesu yɨr b'ɨskonj, Ton kea yɨr anginonj jogjog rɨga bobo menonɨnd Ti pɨlwa. Sɨ Yesu Pilipɨnd yerkitonj da, “Rokasim men owou temjindam onggɨt rɨga bobo ongenam?” 6 Yesu Tilenggyam kea wumɨr awonj da ɨnte Ton omnɨk. Ajɨ Ton onggɨtyam yɨt yopulitonj re Pilipɨnd otonkita mana. 7 Ɨ Pilip ket Yesund mɨra yomnonj da, “Ra ita rɨgap yɨpa kɨpol yɨpa kɨpol imda teyenanj, wan tausɨn tu andred (1,200) Kina ke imdi owou re towanɨm ma rɨrɨr im taukanj.” 8 Ɨ Tina b'auyaena rɨga wɨngɨrɨnd yɨpa rɨga, Simon Petromna yɨnggan Andrea, todaka ket Tin yomnonj 9 da, “Ɨta yɨpa b'ɨga dɨkɨnd. Sɨ ton paib (5) sana nganja dɨde nɨmog sobijog kabum kɨma e yɨbɨm. Ajɨ rɨdede im onggɨtyam owou ke odede jogjog rɨga bobo tangenindam?” 10 Ɨ ket Yesu yindonj da, “Wɨn rɨga wumɨr amninam omnɨkam!” Ɨ onggɨt pɨpmetɨnd re rɨnyarɨnya met na yɨbnonj. Sɨ re rɨga omnɨkto, rɨgajog nena agenkɨto re paib tausɨn (5,000) na, ajɨ maka kongga dɨde b'ɨga agenkɨto. 11 Seg ket Yesu sana nganja akasinonj dɨde ket Godɨnd sɨteket yɨt yomnonj. Seg Ton ket rɨga wa agoninonj yepiya re omnɨki wekenonj. Ɨ Ton kwa ɨja na yɨpa wɨp nya ke kabum daka agoninonj towaina singi rɨrɨrɨnd. 12 Ɨ re rɨga ngor aukɨto, Yesu Tina b'auyaena rɨga amninonj da, “Owou komb bobo amnɨkinam. Ke owou b'asomneninem.” 13 Seg ton kea owou komb yɨpand bobo amnɨkto rɨga wa pɨlke yepiya re onggɨtyam paib (5) sana nganja auto, sɨ ton re twelp (12) wat na yɨndangɨr amnɨkto. 14 Ɨ re rɨgap onggɨtyam kɨd kesa kɨma danda wɨko yɨr yongo rɨna re Yesu yomnɨkonj, ton kea endento da, “Ɨtemb re ɨmɨnjog onggɨtyam bageyamte yet ra ik onggɨt gowukoi wa.” 15 Sɨ onggɨt penaemb rɨgap yɨsamko menonɨm Yesum pɨlwa dɨde Tin danda kɨma usunatam, nokɨm da ɨdenat Tin towa kingɨm omnyi. Ajɨ Yesu kea towaina ɨsamki mɨle wumɨr awonj, sɨ Ton towa pɨlke ɨtrɨngendonj, ɨ b'usaya Tinta yikonj de dor wa.

Yesu Nyɨ Tumɨnd Ikonj

16 Ɨ re sɨ imokonj, Yesumna b'auyaena rɨgap wuwonj de sɨpa wa. 17 Ɨ demb de yɨpa gɨga yɨbnonj. Sɨ ton ket gɨga wa angurkɨto dɨde ket wuwonj sɨpa yɨpa tab wa de Kaparnaum wa. Re ket sɨbɨb awonj, ajɨ Yesu maka wanaka ten adarinonj. 18 Ɨ onggɨt ganggand yɨpa ukoi depu rɨb ikonj dɨde ket rɨbɨt sɨpand wuro yowɨnkonj. 19 Ɨ ton karab ingaena eito re ama rɨka paib (5) o siks (6) kilomita pɨn na. Ɨ onggɨt wɨnɨnd Yesu ikonj sɨpa nyɨ tumɨnd dɨde ket onggɨt gɨga wus wa awonj. Sɨ re Tina b'auyaena rɨgap Tin yɨr yongo, ton kea moga aukɨto. 20 Sɨ Yesu ten amninonj da, “Kon ten. Goro moga tainam!” 21 Ɨ ton sam kɨma Tin gɨga wa angitam simesime yomno. Seg odenja ket gɨga ibekitonj Kaparnaum sɨpa yuru wa rɨtade re ton menonɨm aukɨto.

Yɨrkokarɨm Owou Yesu

22 Re Yesumna b'auyaena rɨgap onggɨt pɨpmet ke yiwato, rɨga bobo kea naska nata yɨr angto da yɨpaina nena gɨga na de yɨbnonj ɨ Yesu maka onggɨt gɨgand angitonj Tina b'auyaena rɨga kɨma, ajɨ Tina b'auyaena rɨga nenapiya yiwato. Ɨ ɨspari ke ket ton opimemb rɨga bobo omanda wekenonj onggɨt pɨpmetɨnd rɨkɨnd re Yesu ten angeninonj sɨpa yɨpa tabɨnd. 23 Ɨ onggɨt wɨnɨnd nɨnda gɨga tuwonj Tiberiya ke, ɨ ket ibekurto onggɨt pɨpmet wusɨnd rɨkɨnd re rɨgap onggɨtyam sana auto rɨna re Yonggyam sɨteket yɨt yomnonj Godɨnd. 24 Sɨ opimemb rɨga bobo yena re Yesu angeninonj, kea wumɨr aukɨto da Yesu dɨde Tina b'auyaena rɨga awɨr im de onggɨt pɨpmetɨnd. Sɨ ton ket gɨga wa angurkɨto rɨna re Tiberiya ke tuwonj, ɨ ket Kaparnaum wa wuwonj Yesund orakam. 25 Ɨ re ton Yesund yodaro yɨpa sɨpa tab wa, ton ket Tin yomno da, “Ouyaena Rɨga-wɨi! Rɨdenat Man metket dɨkɨnd?” 26 Sɨ Yesu ten amninonj da, “Kon ɨmɨnjogjog wen tamninyɨn. Wɨn Ken oraka niyenya re ma onggɨt pae da wɨn kea yɨr yongma kɨd kesa kɨma danda wɨko ajɨ onggɨt pae da wɨn kea sana auromam dɨde ket ngor aukɨromam. 27 Goro wɨn wɨko tamnɨkinam onggɨtyam owowɨm rɨnte ra tɨtkɨk ajɨ onggɨtyam owou mana rɨnte ra dadal ɨbneneny dɨde tawameneniny dadal ngɨrpu kesa yɨrkokarɨnd. Sɨ Rɨgamna B'ɨgasim wa tagoniny onggɨtyam dadal yɨrkokar owou, nokɨp Abu God kea Ti pɨlɨnd ɨmjati mal youtɨntonj.” 28 Sɨ ton ket Yesund yerkito da, “Sɨn singi im Godɨmna wɨko omnɨkam. Sɨ b'ogla nangga e sɨn omnɨku?” 29 Ɨ Yesu ket ten mɨra amninonj da, “Ɨtemb jɨ Godɨmna wɨko da wɨn gar ke utkunda oramisya Ti pɨlɨnd yena re Ton yɨtmɨkitonj.” 30 Sɨ ket ton Yesund yerkito da, “Sɨ man nangga kɨd kesa kɨma danda wɨko e omnɨket, nokɨm da ɨdenat sɨn yɨr ongu dɨde ket gar ke utkunda ke motkasu? Sɨ man nangga wɨko e omnɨket? 31 Mera b'uwarɨp owou awenento re mana na wul kesa tungg nata odede rɨngma re peband ɨrɨki yɨbɨm da, ‘Mose pumb tungg ke owou towa agoninonj owowɨm.’” 32 Ɨ ket Yesu ten amninonj da, “Kon ɨmɨnjogjog wen tamninyɨn. Ma Moset wa owou agoninonj pumb tungg ke. Ajɨ Kor B'ute wa ɨmɨnjog owou agoneneniny pumb tungg ke. 33 Mop nokɨp ɨntemb jɨ Godɨmna owou rɨnte re pumb tungg ke inɨk ɨ gowukoi rɨga wa yɨrkokar ogona eyeniny.” 34 Sɨ ton Yesund yerkito da, “Ukoyam! Onggɨtyam owou sowa nogonenine!” 35 Ɨ Yesu ket ten amninonj da, “Kontemb yɨrkokarɨm owou. Sɨ yet ra Kor pɨlwa ikeny, ton ma ɨta ket owoupand ɨbɨm. Ɨ yet ra Kor pɨlɨnd gar ke utkunda oramis, ton ita wɨnɨnd ma ɨta nyɨpa ɨbɨm. 36 Ajɨ Kon kea wen amninond da, ‘Wɨn kea Ken yɨr nongɨma, ajɨ wɨn makaya gar ke utkunda ke nokasya.’ 37 Komkesa rɨga rɨnsim re Kor B'u Kor nogoniny, ton opima Kor pɨlwa tuweny. Ɨ yet ra Kor pɨlwa ik, Kon makwa ngai ɨta eaukenyɨn bau wa. 38 Mop nokɨp Kon pumb tungg ke netkond re ma Koina singi omnɨka mana, ajɨ Tina singi omnɨka mana yet re Ken nɨtmɨkitonj. 39 Sɨ ɨtemb jɨ Tina singi yet re Ken nɨtmɨkitonj da Kon goro kwa ngai yɨpa rɨga yedamkitawɨn komkesa rɨga wa wɨngɨrɨnd rɨna re Kor B'u nokainonj. Ajɨ Kon b'ogla ten rutnɨkinɨn dadal ngɨrpu kesa yɨrkokar wa kikitum bibɨrɨnd. 40 Mop nokɨp ɨntemb jɨ Kor B'uɨmna singi da komkesa rɨga yepiya ra B'ɨgand yɨr ongi dɨde gar ke utkunda oramis Ti pɨlɨnd, ton b'ogla dadal ngɨrpu kesa yɨrkokar yakate. Sɨ Kon opima ten tutnɨkinyɨn dem kikitum bibɨrɨnd.” 41 Sɨ onggɨt penaemb Ju rɨgap Yesum gatab yɨt b'ebongnento, mop nokɨp Ton yindonj da, “Kon ɨntemb jɨ owou rɨna re pumb tungg ke inkond.” 42 Sɨ ton endento da, “Ma ɨte Yesu, Yosepɨm b'ɨga? Ma men ma wumɨr im Ti b'u ake Ti mog? Sɨ rɨdede pae Ton yu yindeny da Kon netkond re pumb tungg kena?” 43 Ɨ Yesu ket daka mɨra amninonj da, “Seg ke yɨt b'ebongnena wa wɨngɨrɨnd! 44 Sɨ makwa ngai yɨpa rɨga rɨrɨr e Kor pɨlwa ik, ajɨ ɨnta ra Kor B'u Kor wus wa yii yet re Ken nɨtmɨkitonj. Ɨ Kon kwa daka ɨta tin utnyisɨn dem kikitum bibɨrɨnd. 45 Sɨ bageyam waina peband ɨja imemb jɨ ɨrɨki wekeny da, ‘Komkesa rɨga b'atouyaenanj Godɨm pɨlkaim.’ Sɨ komkesa rɨga yepiya ra B'und yɨt utkundenyi dɨde b'atouyaenanj Ti pɨlke, ton opima Kor pɨlwa tuweny. 46 Makwa ke yet B'und yɨr yongonj, ajɨ Tonɨta yet re Godɨm pɨlke ikonj. Sɨ Tonɨta Tinta B'und yɨr yongonj. 47 Sɨ Kon ɨmɨnjogjog wen tamninyɨn. Yet ra gar ke utkunda rɨga ɨbɨm, ton kea dadal ngɨrpu kesa yɨrkokar yokas. 48 Sɨ Kon ɨtemb yɨrkokarɨm owou. 49 Wa b'uwarɨp wul kesa tungg nata owou eyento re mana na, ajɨ ton kea uj aukɨto. 50 Ɨtemb jɨ onggɨtyam owou rɨnte re pumb tungg ke inɨk. Sɨ yet ra onggɨtyam owou ou, ton ma ɨta uj okas. 51 Kon ɨtemb yɨrkokarɨm owou rɨna re pumb tungg ke ikonj. Sɨ yet ra onggɨtyam owou ou, ton dadal e yilo ɨbneneny. Sɨ onggɨtyam owou rɨnte ra Kon takainyɨn ra Koina mɨ e gowukoi rɨga wa yɨrkokar okawam.” 52 Sɨ onggɨtyam Yesu ma opureni yɨt mapenaemb Ju rɨga towalenggyam towa wɨngɨrɨnd danda kɨma yɨt b'ugwatento da, “Rɨdede e onggɨt rɨgat mera notkainy Tina mɨ ongongɨm?” 53 Sɨ onggɨt penaemb Yesu ten amninonj da, “Kon ɨmɨnjogjog wen tamninyɨn. Ra wɨn maka Rɨgamna B'ɨga ma mɨ ongong iyenya dɨde maka Tina kus onaya iyenya, wa awɨr e kwa yɨrkokar wa pɨlɨnd. 54 Ɨ yet ra Koina mɨ ongong iyeny dɨde Koina kus onaya iyeny, ton kea dadal ngɨrpu kesa yɨrkokar yokas. Ɨ Kodaka ket tin utnyisɨn dem kikitum bibɨrɨnd. 55 Mop nokɨp Koina mɨ re ɨmɨnjog owou e, ɨ Koina kus re ɨmɨnjog onaya nyɨ e. 56 Sɨ yet ra Koina mɨ ongong iyeny ɨ Koina kus onaya iyeny, ton Kor pɨlnate yɨbneneny ɨ Kodaka ti pɨlnate nɨbnenenyɨn. 57 Ɨ yɨrkokarɨm B'u Ken nɨtmɨkitonj, sɨ Kodaka B'uɨmna yɨrkokar nate yɨrkokar nɨbnenenyɨn. Ɨ odede yɨpa wɨp nya ke ɨtemb rɨga yet ra Ken ongong nitiyeny, todaka Koina yɨrkokar nate yɨrkokar ɨbneneny. 58 Ɨntemb jɨ owou rɨna re pumb tungg ke inkonj. Ɨ onggɨtyam owou re ma ɨja e ɨt re mera b'uwarɨp re awenento dɨde ket uj aukenento. Sɨ yet ra onggɨtyam owou oweneny, ton ɨta yɨrkokar ɨbneneny dadal ngɨrpu kesa.” 59 Yesu onggɨtyam yɨtkak apureninonj re Tina ouyaena nat de Ju rɨga waina yɨr opmitenapu metɨnd de Kaparnaum wa.

Nɨnda B'auyaena Rɨgap Yesund Yɨraro

60 Ɨ re Yesumna b'auyaena rɨga onggɨtyam Tina ouyaeni yɨtkak utkundeno, towa wɨngɨrɨnd jogjog rɨgap apurento da, “Onggɨtyam yɨtkak re seojog e okatam. Sɨ yete rɨrɨr e Tin ɨmjas?” 61 Ɨ Yesu kea Tilenggyam wumɨr yokatonj da Tina b'auyaena rɨgap re yɨt na b'ebongnento Ti gatab. Sɨ Ton ket ten amninonj da, “Ma ke onggɨtyam yɨtkakɨt wen gar negɨr amnɨkiny? 62 Sɨ ra wɨn Rɨgamna B'ɨgand yɨr ongya dem pumb wa menonɨnd rɨtade re Ton naskand yɨbnonj, ma wɨn opima kwa gar negɨr taukindam dem? 63 Yɨnayɨna Wɨngawɨngatemb jɨ Rɨga yete re rɨga wa yɨrkokar agoniny. Ajɨ gowukoi rɨgaina dandat makwa ngai rɨrɨr e rɨga wa yɨrkokar takainy. Sɨ yɨtkak rɨna re Kon wa apurenawainyɨn re Yɨnayɨna Wɨngawɨngam pɨlkaim dɨde yɨrkokar okawa mim. 64 Ajɨ wa wɨngɨrɨnd nɨnda rɨga opima wekeny yepim re maka onggɨtyam yɨtkak gar ke utkunda ke yokasi.” Yesu nangga pena odede yindonj re nokɨp Ton get ke wumɨr na rɨga yepiya ra maka gar ke utkunda oramisi ɨ rɨnggɨt rɨgate Tin tɨb yii dem. 65 Ɨ Yesu ket yɨt yɨsmontonj da, “Sɨ onggɨt mop penaemb Kon wen amninond da, ‘Makwa ngai yɨpa rɨga rɨrɨr e Kor pɨlwa ik, ajɨ ɨnta ra Kor B'u Kor notkau.’” 66 Sɨ onggɨt kak ke Tina b'auyaena rɨga wɨngɨrɨnd jogjog rɨgap Tin kak yiyawo dɨde ket Tin yɨraro. Seg ton ket makwa ngai b'usaya Ton kɨma menon yokateno. 67 Sɨ onggɨt penaemb Yesu twelp (12) ɨtmɨkitijog rɨga arkisinonj da, “Ma wɨda opima singi aindam Ken ɨraram?” 68 Ɨ Simon Petro Tin mɨra yomnonj da, “Yonggyam! Man dadal ngɨrpu kesa yɨrkokar yɨtkak kɨma et. Sɨ ya pɨlwa im sɨn ket wuyɨn? 69 Ɨ sɨn kwa gar ke utkunda ke yokatenyu dɨde wumɨr im da Man re Godɨmna Yɨnayɨna Rɨga et.” 70 Ɨ Yesu mɨra amninonj da, “Ma ma Konɨt wen twelp (12) rɨga abagɨkinond? Ajɨ wa wɨngɨrɨnd yɨpa rɨga re negɨr wɨngawɨnga kɨma e.” 71 Yesu onggɨtyam yɨt yindonj re Simon Iskariyotɨmna b'ɨga Yudasɨm gatab na nokɨp ton re twelp (12) rɨga wɨngɨrɨnd yɨpa rɨga na dɨde tontemb Tinɨm tɨbam tau dem.

7

Yesu dɨde Ti Yɨngganwar

1 Onggɨt kak ke ket Yesu Galili eriya wɨngɨr nata yikenonj. Ajɨ Ton maka singi awonj Yuda eriya wa menonɨm. Mop nokɨp Ju rɨgap Tin oraka yiyeno ongandam. 2 Ɨ Ju rɨga waina Dikaramet Diyamdiyam Wɨn re kea wus nat awonj. 3 Sɨ onggɨt penaemb Yesund Ti yɨngganwarɨp yomno da, “Man b'ogla iwasɨt ɨngkek ɨ meket Yuda eriya wa, nokɨm da ɨdenat Moina b'auyaena rɨgap Moina kɨd kesa kɨma danda wɨko yɨr ongong teyenanj rɨna ra Man tamnɨkinyɨt. 4 Mop nokɨp yet ra singi tainy tilenggyam pɨtapɨta awowɨm, ton makwa ɨta egiti wɨko tamnɨkiny. Sɨ ra Man onggɨtyam wɨko tamnɨkinyɨt, Man b'ogla Molenggyam pɨtapɨta tainyɨt gowukoi rɨga wa.” 5 Nangga mop pena Ti yɨngganwarɨp odede endento re, nokɨp ton maka Yesund gar ke utkunda ke yokato. 6 Sɨ onggɨt penaemb Yesu ten amninonj da, “Kor makaya wɨn rɨrɨrkɨp ainy menonɨm, ajɨ wa menonɨm wɨn re ɨpangendi e ebnau ita wɨnɨnd. 7 Ɨ gowukoi rɨgap makwa opima wen negɨr yɨr ke yɨr tangranj, ajɨ ton opima Ken negɨr yɨr ke yɨr notngi, mop nokɨp Kon towa gatab yɨr ungata yɨt pɨtapɨta amneninyɨn da towaina mɨle re negɨrjog im. 8 Sɨ wɨn wuwe onggɨtyam diyamdiyam wɨn okatam. Yu Kon ma ɨta neken onggɨtyam diyamdiyam wɨn okatam, mop nokɨp Kor makaya onggɨtyam wɨn nitkau rɨrɨrkɨp awowɨm.” 9 Sɨ onggɨtyam yɨt seg ke ket Ton adea de yɨbnonj Galili eriyand. 10 Ɨ re Yesumna yɨngganwar wuwonj onggɨtyam diyamdiyam wɨn okatam, seg Todaka ket yɨmta yikonj ajɨ Ton maka rɨga wa wɨpɨnd pɨtapɨta aenonj ajɨ egitenonj-a. 11 Sɨ demb de onggɨtyam Dikaramet Diyamdiyam Wɨn natemb Ju rɨgap Yesund oraka yiyeno dɨde ket erkena yiyeno da, “Rote jɨ onggɨtyam Rɨga?” 12 Ɨ jogjog rɨga bobo wɨngɨrɨnd rɨgap Ti gatab ma sobijog na yɨt b'ebongnena wuwenonj. Sɨ nɨndap apurento da, “Ton re b'ogɨl Rɨga e.” Ajɨ kwa nɨndap apurento da, “Nayɨ, Ton jogjog rɨga im b'anygɨnena nya ke ugungatena eyeniny.” 13 Ajɨ makwa ngai yɨpa rɨgat Ti gatab yɨt pɨtapɨta yomnenonj rɨga wa wɨpɨnd, mop nokɨp ton Ju rɨga waina mopyam rɨga na moga uwadto.

Yesu Ma Ouyaena Yɨnametɨnd

14 Ɨ re ket onggɨtyam Dikaramet Diyamdiyam Wɨn ɨnyɨnyɨnd awonj, Yesu yɨnamet aba wa yikonj dɨde ket rɨga auyaeninonj. 15 Ɨ re Ju rɨgap Yesund yɨt yutkundeno, ton kea kɨd kesa aento dɨde ket b'ɨgekento da, “Ɨtemb Rɨga re sɨkɨl kesa rɨga e. Sɨ rɨdede na Ton yɨna peba yɨt wumɨr yokatenonj?” 16 Sɨ onggɨt penaemb Yesu ten mɨra amninonj da, “Koina ouyaena re ma Koina e, ajɨ Tina e yet re Ken nɨtmɨkitonj. 17 Ɨ yet ra singi tainy God ma singi mɨle omnɨkam, ton ɨta ongwas onggɨtyam Koina ouyaena gatab da onggɨtyam re Godɨm pɨlkaim o mɨnda Koinajog nony ke opurena im. 18 Ɨ yete re tinajog nony ke apureniny, ton oraka yiyeny re tilenggyam rɨga wa pɨlke esourena okata ma. Ajɨ yete re nya oraka yiyeny b'ogɨl ɨnyomarena okawam Godɨm pɨlwa yet re Tin yɨtmɨkitonj, Ton re ɨmɨnjog yɨt opurena rɨga e, ɨ Ti pɨlɨnd awɨr e kwa negɨr kɨma kaokao mɨle. 19 Sɨ ke wa Mose gog yɨt akainonj? Wa wɨngɨrɨnd awɨr e kwa yete gog yɨt yɨmta undokiny. Sɨ nangga pae wɨn oraka niyenya Ken ongandam?” 20 Sɨ rɨga bobop ket mɨra yomno da, “Man negɨr wɨngawɨnga ke okati et. Yete Men oraka miyeny ongandam?” 21 Seg Yesu ket ten mɨra amninonj da, “Kon yɨpa kɨd kesa kɨma danda wɨko yomnɨkond. Sɨ onggɨt paemb wɨn komkesa kɨd kesa aena wuwenyɨt. 22 Ɨ Mose wa God ma obagendi tɨrɨr omni mal wugɨm ɨpka mɨle akainonj. (Onggɨtyam mɨle re ma Mosem pɨlkena ikonj ajɨ wa b'uwar wa pɨlkena.) Sɨ onggɨt paimemb wɨn waina b'ɨga God ma obagendi tɨrɨr omni mal wugɨm ɨpka mɨle amnɨkenenindam waina wɨram dɨde yɨr opmitena bibɨr wɨngɨrɨnd. 23 Sɨ wɨn ma opima singi ainindam Mosemna gog yɨt erbekam. Sɨ onggɨt paemb wɨn wa b'ɨgawar God ma obagendi tɨrɨr omni mal wugɨm ɨpka mɨle amnɨkenenindam waina wɨram dɨde yɨr opmitena bibɨr wɨngɨrɨnd. Sɨ nangga paim wɨn daka Kor pɨlwa soro aukindam nokɨp Kon yɨpa rɨgand kea kupkakupka yɨsakendond waina wɨram dɨde yɨr opmitena bibɨrɨnd. 24 Wɨn goro b'ɨsagɨka mɨle tamnɨkindam gɨm ke yɨr ongong gasa ke, ajɨ wɨn b'ɨsagɨka mɨle tamnɨkindam ra negɨr kesa dɨmdɨmjog b'ɨsagɨka mɨle kena.”

Ma Yesu Keriso e?

25 Ɨ re nɨnda Yerusalem taun rɨgap Yesund yɨt yutkundo, ton endento da, “Ma ɨtemb jɨ rɨga yena re meraina mopyam rɨgap oraka yiyenyi ongandam? 26 Sɨ yɨr de, Ton pɨta kɨpɨnd yɨt pɨtapɨta amneniny rɨga wa wɨpɨnd. Ajɨ makwa yete Tin yɨt yomneny. Sɨ rɨngma, ma ke mopyam rɨgap ɨmɨnjog Tin yongwasi da ɨtemb rɨga re Kerisote? 27 Ajɨ men wumɨr im da ra Keriso ik, makwa ɨta yete wumɨr okas rɨngkae jɨ Ton ik. Ajɨ ɨtemb re Rɨga men wumɨr im da ɨngkae ikonj.” 28 Sɨ onggɨt penaemb Yesu yɨnamet aband unena kɨma ouyaena eyeninonj odede da, “Sɨ wɨn wumɨr im Kornɨm. Ɨ wɨn wumɨr im da rɨngkae Kon netkond. Sɨ Kon ma Koinajog singi kena netkond. Ajɨ God Ton re ɨmɨnjog e yet re Ken nɨtmɨkitonj. Ajɨ wɨn ma wumɨr im Tinɨm. 29 Ajɨ Kon wumɨr en Tinɨm nokɨp Kon Ti pɨlkena netkond, ɨ Tonɨt daka ket Ken nɨtmɨkitonj.” 30 Sɨ onggɨt penaemb ton oraka yiyeno Tin okatam. Ajɨ makwa yɨpa rɨgat yɨm yoramitonj Ti pɨlɨnd nokɨp Tina wɨn re maka yokatonj. 31 Ajɨ onggɨtyam rɨga bobo wa wɨngɨrɨnd jogjog rɨgap Yesund gar ke utkunda ke yokato. Dɨde ton ket endento da, “Ra ket Keriso ik, rɨka Ton rɨrɨr e tamnɨkiny odede jogjog kɨd kesa kɨma danda wɨko rɨngmim re onggɨt Rɨgat amnɨkeniny? Ma rɨrɨr e.” 32 Ɨ Parisai rɨgap kea onggɨtyam rɨga bobo waina Yesum gatab b'ebongnena yɨt utkundeno. Sɨ ket yɨna mopyam sɨ rɨga dɨde Parisai rɨgap yɨnamet wɨko rɨga etmɨkurto Yesund yɨmɨnd usunatam. 33 Sɨ onggɨt penaemb Yesu yindonj da, “Kon ma pɨnjog e nɨtɨbnyɨn wɨn kɨma. Ɨ ket Kon tɨtenjɨn Ti pɨlwa yet re Ken nɨtmɨkitonj. 34 Sɨ wɨn ɨta Ken oraka nitiyenya dem ajɨ wɨn ma ɨta Ken notɨdarya dem. Ɨ dɨde kwa wɨn ma rɨrɨr im menonɨm rokate ra Kon nɨtɨbnyɨn dem.” 35 Ɨ re Ju rɨga waina mopyam rɨgap Yesund yɨt yutkundo, ton towa wɨngɨrɨnd b'arkena wuwenonj da, “Ɨtemb re rɨga rɨtama menonɨm ainy, sɨ ɨdenat men maka Tin odaru? Ma Ton ama ta meraina wetaweta auki Ju rɨga wa pɨlwa menonɨm ainy Grik yɨt opurena kantri wɨngɨrɨnd dɨde kwa Grik yɨtam rɨga ouyaenam? 36 Nangga e jɨ onggɨt yɨtkakɨt yisɨpkis re Ton yinj da, ‘Wɨn ɨta Ken oraka nitiyenya dem ajɨ wɨn ma ɨta Ken notɨdarya dem. Ɨ dɨde kwa wɨn ma rɨrɨr im menonɨm rokate ra Kon nɨtɨbnyɨn dem.’”

Yɨrkokar Okawam Obrulapu Nyɨ

37 Ɨ onggɨtyam Dikaramet Diyamdiyam Wɨn wɨngɨrɨnd kikitum bibɨr re ukoijog bibɨr na yɨbnonj. Sɨ re onggɨtyam kikitum bibɨr awonj, Yesu onyitonj dɨde ket unena kɨma yindonj da, “Yepiya ra nyɨpa tekeny, tuyɨm ayo Kor pɨlwa dɨde nyɨ onaikya! 38 Yet ra Ken gar ke utkunda ke notkas, yɨrkokarɨm nyɨ opima kɨlɨm pɨla b'ɨtkenanj tina gar ke. Sɨ yɨna pebat daka odede wɨp emb yindeny.” 39 Sɨ Yesu onggɨtyam yɨt yindonj re Yɨnayɨna Wɨngawɨnga gatab na. Sɨ yepiya ra Yesund gar ke utkunda ke okasi, ton ɨta okasi dem onggɨtyam Yɨnayɨna Wɨngawɨnga. Ajɨ onggɨt wɨnɨnd Yɨnayɨna Wɨngawɨnga maike gar ke utkunda rɨga kɨma yɨbnonj, mop nokɨp Yesu maka uj ke utnyita ke b'ogɨl ɨnyomarena yokatonj. 40 Ɨ re rɨga bobop onggɨtyam yɨt utkundeno, sɨ nɨnda rɨgap endento da, “Ɨtemb jɨ ɨmɨnjog onggɨtyam bageyam e yena re God tɨrɨr yomnonj ɨtmɨkitam.” 41 Ɨ nɨndap endento da, “Ɨtemb jɨ Keriso.” Ajɨ kwa nɨndap endento da, “Rɨdede e Keriso ik Galili eriya ke? 42 Ma yɨna pebat ɨja emb yindeny da Keriso ra pɨta tau dem Dawidɨmna kus kae, ɨ Dawidɨmna tungg, Betleem kae ik dem?” 43 Sɨ onggɨt penaemb rɨga bobo Yesu map gangga b'akalkɨto. 44 Ɨ nɨnda rɨgap singi na aukɨto Yesund yɨmɨnd usunatam ajɨ makwa yet Ti pɨlɨnd yɨm aramisinonj.

Ju Rɨga Mopyam waina Gar ke Utkunda kesa Mɨle

45 Ɨ re yɨnamet wɨko rɨgap ɨtekto yɨna mopyam sɨ rɨga dɨde Parisai rɨga wa pɨlwa, ton ket ten egekitto da, “Wɨn nangga pena Tin maka iya?” 46 Sɨ yɨnamet wɨko rɨgap mɨra amnɨto da, “Makwa ke yet odede yɨt apureninonj Ton re dɨde.” 47 Sɨ onggɨt penaemb Parisai rɨgap todaka mɨra amnɨto da, “Ma ke Ton wen daka b'anygɨnena nya ke wɨp amniny? 48 Rɨka ke yet mera wɨp iyoi rɨga wɨngɨrɨnd o Parisai rɨga wɨngɨrɨnd Tin gar ke utkunda ke yokas? Makwa yet. 49 Sɨ opimemb rɨga bobo re gog yɨt wumɨr kesa rɨga im dɨde ton re God ma sake okati rɨga im.” 50 Ɨ towa wɨngɨrɨnd yɨpa rɨga, Nikodemo yet re naskand Yesum pɨlwa yikonj, ton ten amninonj, 51 da, “Meraina gog yɨtɨt ɨja emb yindeny da men naska rɨgam pɨlke b'agenai yɨt takasindam dɨde ket wumɨr okasu nangga im re ton amnɨkiny. Sɨ ɨngkaemb ket ti pɨlɨnd negɨr ma b'ɨsagɨka mɨle omnɨku. Ma sɨ meraina gog yɨtɨt ɨja emb yindeny?” 52 Ɨ todaka tin mɨra yomno da, “Ma mada Galili kaet? Sɨ man yɨna peba wa yɨr mekene! Ɨ man ɨta wumɨr okasɨt da makwa ɨta yɨpa bageyam ik Galili ke.” 53 Seg ket rɨgap yiwateno towaina met yɨpayɨpa wa.

8

Gigɨr dɨde Yɨgyɨg B'iyena Mɨle Kongga gatab Yɨt

1 Ajɨ Yesu yikonj de Olib dor wa. 2 Ɨ ɨspari ke re Yesu b'usaya sɨtawarjog yikonj de yɨnamet aba wa, komkesa rɨga bobo kea Ti pɨlwa wuwenonj. Seg Ton ket omitonj dɨde ket ten auyaeninonj. 3 Ɨ Ju rɨga waina gog ouyaena rɨga dɨde Parisai rɨgap yɨpa kongga wokato tina gigɨr dɨde yɨgyɨg b'iyena mɨle omnɨkand. Sɨ ton ket tin yɨmɨnd usunati wiyo dɨde ket wonyito rɨga bobo wa wɨpɨnd. 4 Ɨ ton ket Yesund yomno da, “Ouyaena Rɨga-wɨi! Sɨn onggɨt konggand wokasu re onggɨt pɨpmet nat rɨkɨnd re ton yɨpa b'enga rɨga kɨma gigɨr dɨde yɨgyɨg b'iyena mɨle yomnɨkya. 5 Ɨ gog yɨt wɨngɨrɨnd Mose sɨn ningainonj odede kongga b'ogla gɨmokɨp ke ɨdrɨkam uj tama na. Sɨ Man nangga e mitinjɨt omnɨkam?” 6 Sɨ ton odede yɨt opurena kenaemb Yesund yotonkeno, nokɨm da ɨdenat ton rɨl odarai Tin kot wa oramitam. Ajɨ Yesu uwontonj dɨde ket Tina yɨmkak ke gowɨnd erɨneninonj. 7 Ɨ re ton Yesund yɨgekenawayo, Yesu ket utnɨkonj dɨde ket ten amninonj da, “Wa wɨngɨrɨnd yete man negɨr mɨle kesa rɨga man naska gɨmokɨp b'ɨske ti pɨlwa!” 8 Yɨt seg ke Ton b'usaya uwontonj dɨde ket gowɨnd ɨrɨkand b'aramitonj. 9 Ɨ re ton Tina yɨt utkundo, ton ket yɨpayɨpa ɨtrɨngka wuwenonj nanyam rɨga naska ɨ daka ket sisɨl rɨga. Ngɨrpu ket Yesu nena unyitonj, ɨ ɨtomb kongga toda re omanda wɨbnonj. 10 Ɨ Yesu utnɨkonj ɨ ket tin werkitonj da, “Kongga! Ropim rɨga? Ma awɨr e yete mornɨm negɨr ma b'ɨsagɨkam rɨga?” 11 Sɨ ton mɨra yomnonj da, “Yonggyam! Awɨr e kwa yete.” Sɨ Yesu daka tin womnonj da, “Sɨ b'ogɨl e, Kodaka ma ɨta mor pɨlɨnd negɨr ma b'ɨsagɨka omnɨken. Sɨ man meke, dɨde ngɨrpu yu ke goro kwa ngai yɨpa negɨr mɨle omnɨkɨm!”

Gowukoyɨm Ngaya Yesu

12 Ɨ Yesu b'usaya rɨga amninonj da, “Kon re gowukoyɨm ngaya en. Sɨ yet ra Ken yɨmta nutundok, ton makwa ɨta ikeny sɨbɨbɨnd, ajɨ ton ɨta okas yɨrkokarɨm ngaya.” 13 Sɨ Parisai rɨgap Tin yomno da, “Man Moinajog gatab nate yɨr ungata yɨt apureninyɨt. Sɨ Moina yɨr ungata yɨt re ma ɨmɨnjog e.” 14 Ɨ Yesu ket ten mɨra amninonj da, “Nangga ma jɨ rada Kon Koinajog gatab nate yɨr ungata yɨt apureninyɨn, onggɨtyam Koina yɨr ungata yɨt re ɨmɨnjog e. Nokɨp Kon wumɨr en rɨngkena Kon netkond, ɨ rɨtama Kon neken. Ajɨ wɨn ma wumɨr im rɨngkae Kon netkond o rɨtama Kon neken. 15 Ɨ wɨn opima gɨm ke gowukoi rɨgaina mɨle rɨrɨrɨnd rɨga wa pɨlɨnd b'ɨsagɨka mɨle amnɨkenindam, ajɨ Kon makwa ngai ya pɨlnate b'ɨsagɨka mɨle yomnɨkenenyɨn. 16 Ɨ ra Kon b'ɨsagɨka mɨle omnɨken, onggɨtyam Koina b'ɨsagɨka mɨle re ɨmɨnjog e. Mop nokɨp Kon ma Kenta e nɨbnyɨn, ajɨ Kon nɨbnyɨn re Kor B'u kɨma e yet re Ken nɨtmɨkitonj. 17 Sɨ waina gog yɨt wɨngɨrɨnd ɨja emb jɨ ɨrɨki yɨbɨm da, ‘Ra nɨmog rɨgaina yɨr ungata yɨt yɨpa rɨrɨr taya, sɨ onggɨtyam yɨr ungata yɨt re ɨmɨnjog e.’ 18 Sɨ Kon Kolenggyam re Koinajog gatab yɨr ungata yɨt opurena Rɨga en. Ɨ Kor B'u yet re Ken nɨtmɨkitonj, Todaka kwa Kor gatab yɨr ungata yɨt opurena Rɨga e.” 19 Sɨ onggɨt penaemb ton Yesund yerkito da, “Rokate Mor B'u yɨbɨm?” Sɨ Yesu mɨra amninonj da, “Wɨn ma wumɨr im Kornɨm ɨ kwa ma wumɨr im Kor B'uɨm. Ra wɨn Kornɨm wumɨr taindam, wɨn kea kwa Kor B'uɨm daka wumɨr aindam.” 20 Ɨ re Yesu rɨga ouyaenand yɨbnonj yɨnamet aband, Ton onggɨtyam yɨtkak apureninonj re Godɨm wulkɨp oramkapu boks wus nat. Ajɨ makwa yet Tin yɨmɨnd yusunatonj, mop nokɨp Tina wɨn re maka itkawonj.

Yesu ma Menon gatab Yɨt

21 Ɨ Yesu b'usaya ten amninonj da, “Kon ɨta tewaikisɨn, ɨ wɨn ɨta Ken oraka nitiyenya. Ajɨ wɨn opima waina negɨr mɨlend uj taukindam. Sɨ wɨn ma rɨrɨr im menonɨm rɨtama ra Kon neken.” 22 Sɨ onggɨt penaemb Ju rɨga waina mopyam rɨgap b'arkento da, “Ton nangga pae odede yindeny da, ‘Wɨn ma rɨrɨr im menonɨm rɨtama ra Kon neken.’ Ma sɨ onggɨt mop paemb yinj da Ton Tilenggyam e b'atnganj?” 23 Seg Yesu ket ten amninonj da, “Wɨn re gou ke rɨga im, ajɨ Kon re pumb ke Rɨga en. Sɨ wɨn re onggɨtyam gowukoi rɨga im, ajɨ Kon re ma onggɨtyam gowukoi Rɨga en. 24 Sɨ onggɨt paemb Kon kea wen wumɨr amninyɨn da, ‘Wɨn opima waina negɨr mɨlend uj taukindam.’ Sɨ ra wɨn maka Ken gar ke utkunda ke notkasya da Kon Tonten, wɨn opima waina negɨr mɨlend uj taukindam.” 25 Sɨ onggɨt penaemb ton ket Yesund yɨgekito da, “Yetet Man?” Sɨ Yesu ket ten mɨra amninonj da, “Kon ɨntemb jɨ Rɨga yet re otomapu ke wa opurena tetiyainyɨmɨn ngɨrpu yu. 26 Ɨ Kon ma yɨpa kɨma gasa im awaminyɨn wa gatab opurenam dɨde negɨr ma b'ɨsagɨka omnɨkam. Ajɨ yet re Ken nɨtmɨkitonj, Tina opurena re ɨmɨnjog e. Sɨ Kodaka ɨnsima gowukoi rɨga wa apurenawainyɨn rɨna re Kon Ti pɨlke utkundeninond.” 27 Ajɨ ton ma wumɨr na da Yesu re Ti B'uɨm gatab im wumɨr amneniny. 28 Sɨ Yesu ten amninonj da, “Onggɨt wɨnɨnd ra wɨn Rɨgamna B'ɨga urowasya, ɨdenatemb wɨn wumɨr okasya dem da Kon Ton ten, ɨ Kon makwa ngai opima Koina nony ke gasa amnɨkeninyɨn ajɨ Kon ɨnsima yɨpa rɨrɨrkɨp yɨtkak apureninyɨn rɨna re Kor B'u nouyaenonj. 29 Sɨ yet re Ken nɨtmɨkitonj, Ton re Kon kɨma e. Ɨ Ton ma ɨta Kenta nɨrareny, mop nokɨp Kon ita wɨnɨnd Tinɨm sam okawa mim gasa amnɨkeninyɨn.” 30 Ɨ re Yesu onggɨtyam yɨt apureninonj, jogjog rɨgap kea Tin gar ke utkunda ke yokato.

Ɨmɨnjog Abraamɨmna B'ɨga

31 Sɨ onggɨt penaemb Yesu Ju rɨga amninonj yepiya re Tin gar ke utkunda ke yokato da, “Ra wɨn Koina yɨtkakɨm pɨlɨnd tekenyɨt, wɨn opima ɨmɨnjog Koina b'auyaena rɨga taindam. 32 Ɨ wɨn opima ɨmɨnjog yɨtkak wumɨr taindam, sɨ onggɨtyam ɨmɨnjog yɨtkakɨt ɨta wen tetrɨngasiny.” 33 Sɨ ton ket Yesund mɨra yomno da, “Sɨn re Abraamɨmna kus ke b'ɨga im. Ɨ sɨn makwa ngai yɨpa wɨnɨnd yama na wɨko rɨga aukɨtondam. Sɨ Man rɨdede pae minjɨt da, ‘Wɨn opima b'ɨtrari rɨga taindam'?” 34 Sɨ Yesu ket ten mɨra amninonj da, “Kon ɨmɨnjogjog wen tamninyɨn. Komkesa rɨga yepiya ra negɨr mɨle tamnɨkenenanj, ton re negɨr mɨlemna wɨko rɨga im. 35 Sɨ yɨpa rɨga ma wɨko rɨga ma ɨta dadal ɨbneneny ti yonggyamɨm metɨnd, ajɨ ti b'ɨgata ton dadal ɨbneneny ti b'u ma metɨnd. 36 Sɨ onggɨt paemb ra B'ɨgat wen tetrɨngasiny, wɨn opima ɨmɨnjog b'ɨtrari rɨga taukindam. 37 Kon wumɨr en da wɨn re Abraamɨmna kus ke b'ɨga im. Ajɨ wɨn Ken oraka niyenya ongandam, mop nokɨp waina garɨnd awɨr e kwa pɨpmet yɨbɨm Koina yɨtkak wɨmenam. 38 Kon ɨnsim yɨtkak apureninyɨn rɨna re Kor B'u nouyaukinonj. Ajɨ wɨdaka ɨnsim gasa omnɨka eyenindam rɨna re wɨn utkundentondam wa b'uɨm pɨlke.” 39 Sɨ ton Yesund mɨra yomno da, “Abraam re sowa b'u e.” Sɨ Yesu daka mɨra amninonj da, “Rada wɨn Abraamɨmna b'ɨgawar im, wɨn kako ɨnaemb gasa omnɨka eyenindam rɨna re Abraam amnɨkeninonj. 40 Sɨ Kon wa ɨnsima ɨmɨnjog yɨtkak apurenawainyɨn rɨna re Kon utkundeninond Godɨm pɨlke. Ajɨ otade wɨn Ken oraka niyenya ongandam. Sɨ Abraam maike odede mɨle amnɨkeninonj. 41 Sɨ wɨn ɨnsima wɨko omnɨka eyenindam rɨnsim re wa b'u omnɨka eyeniny.” Sɨ onggɨt penaemb ton kwa Yesund yomno da, “Sɨn ma basa oraki b'ɨga im. Sowa yɨpaina b'u re Godta tinta.” 42 Sɨ Yesu ket ten amninonj da, “Rako God wa B'u ebnau, kako wɨn Ken singi niyenya, mop nokɨp Kon Godɨm pɨlkena netkond ɨ ɨtemb Kon ket dɨkɨnd nɨbnyɨn. Sɨ Kon ma Koina singi kena netkond, ajɨ Tonɨt Ken nɨtmɨkitonj. 43 Sɨ nangga pae wɨn maka nony aukindam Koina opureni yɨtkak gatab? Sɨ nokpaim da wɨn ma rɨrɨr im Koina yɨtkak utkundam. 44 Sɨ wɨn wa b'u, Satanam pɨlke rɨga im. Sɨ wɨn singi ainindam wa b'u ma singi mɨle omnɨka mim. Ton re otomapu ke rɨga onganda rɨga na yɨbnonj ɨ ton maka onyitonj ɨmɨnjog yɨtkakɨm pɨlɨnd, mop nokɨp ti pɨlɨnd awɨr e kwa ɨmɨnjog yɨtkak yɨbɨm. Ɨ ra ton b'anygɨnena yɨt tapureniny, ton tinajog nony kaim apureniny, nokɨp ton re b'anygɨnena rɨga e ɨ kwa ton re komkesa b'anygɨnena mɨlem b'u e. 45 Ajɨ Kon re ɨmɨnjog yɨtkak im apureninyɨn, sɨ onggɨt mop paemb wɨn maka Ken gar ke utkunda ke nokasya. 46 Ɨ ɨta yete wa wɨngɨrɨnd nɨtɨmjas da Kor ɨta negɨr mɨle? Sɨ rada Kon ɨmɨnjog yɨtkak im apureninyɨn, nangga pae wɨn maka gar ke utkunda ke nokasya? 47 Sɨ yet ra Godɨmna rɨga tainy, ton ɨta Godɨmna opureni yɨtkak utkundena yikeny. Sɨ ɨtemb jɨ mop nangga pae wɨn maka God ma yɨtkak utkundenindam, nokɨp wɨn re ma Godɨmna rɨga im.”

Yesu dɨde Abraam

48 Sɨ onggɨt Ju rɨgap Yesund mɨra yomno da, “Sɨn nindenindam da, ‘Man re Samariya tunggam rɨga et yepim re Godɨm wumɨr kesa wekeny, dɨde Man negɨr wɨngawɨnga ke okati et.’ Sɨ ma onggɨtyam yɨt ɨmɨnjog e?” 49 Sɨ Yesu mɨra amninonj da, “Kon ma negɨr wɨngawɨnga ke okati en. Sɨ Kon Kor B'u na yɨsnaenenyɨn. Ajɨ wɨn ma ɨta Ken nɨsnaenenya. 50 Kon ma Kornɨm b'ogɨl ɨnyomarena e oraka yiyenyɨn. Ajɨ ɨta jɨ yɨpa rɨga yete re Kornɨm b'ogɨl ɨnyomarena oraka yiyeny dɨde rɨga ɨsagɨka eyeniny. 51 Kon ɨmɨnjogjog wen tamninyɨn. Yet ra Koina yɨtkak tawameneniny, ton ma ɨta uj yɨr ong dem dadal ngɨrpu kesa.” 52 Seg Ju rɨgap ket Yesund yomno da, “Sɨ yu sɨn pɨtakɨpɨnd wumɨr yokasu da Man re negɨr wɨngawɨnga ke okati rɨga et. Abraam re kea uj awonj dɨde daka Godɨmna bageyam toda kwa kea uj aukɨto. Ajɨ Man odede mindenyɨt da, ‘Yet ra Koina yɨtkak yɨmta undoka iyeny, ton makwa ɨta uj tainy dem dadal ngɨrpu kesa.’ 53 Sɨ rɨka Man ukoyam et, ajɨ sowa b'u Abraam yet re uj awonj re ma amaya ukoyam e? Ɨ bageyam toda re kea uj aukɨto. Sɨ Man rɨdede e Molenggyam b'agenaet?” 54 Sɨ Yesu ket ten mɨra amninonj da, “Ra Kon Kolenggyam Kornɨm b'ogɨl ɨnyomarena takasinyɨn, onggɨtyam Koina b'ogɨl ɨnyomarena re kɨp kesa e. Ajɨ ɨta Kor B'u yete re Kornɨm b'ogɨl ɨnyomarena nogoneneniny. Sɨ wɨn Tinaemb yogenaya da, ‘Sowa God’. 55 Ɨ wɨn ma wumɨr im Tinɨm ajɨ Kon wumɨr en Tinɨm. Ɨ ra Kon nitinjɨn da Kon ma wumɨr en Tinɨm, sɨ Kon re b'anygɨnena rɨga en wɨn re dɨde. Ajɨ Kon Tinɨm wumɨr en dɨde Tina yɨtkak im awameneninyɨn. 56 Ɨ wa b'u Abraam re ma sobijog sam nat yɨbnɨkenenonj yɨr ungand Koina bibɨr yɨr ongongɨm. Ɨ ton ket kea yɨr yongonj dɨde ket sam awonj.” 57 Sɨ onggɨt penaemb Ju rɨgap Tin yomno da, “Man makaya pipti (50) kemag yokasɨt. Sɨ rɨdede na Man Abraamɨnd yɨr yongot?” 58 Seg Yesu ket ten esmonggainonj da, “Kon ɨmɨnjogjog wen tamninyɨn. Abraam re yɨmta kena ukendonj, ajɨ Konɨtemb naska get ke nɨbnenenond.” 59 Sɨ onggɨt penaemb ton gɨmokɨp emdɨto Tin ɨdrɨkam. Ajɨ Yesu kea b'ulongkena yikonj dɨde ket yɨnamet bau wa opendonj.

9

Yɨrdɨdɨ Rɨga Ɨsakendi Yɨt

1 Ɨ re Yesu nya yɨmayonj, Ton kea yɨpa yɨrdɨdɨ ukendi rɨga yɨr yongonj. 2 Sɨ Tina b'auyaena rɨgap Tin yerkito da, “Ouyaena Rɨga-wɨi! Yaina negɨr mɨlet tin odede yɨrdɨdɨ ukendam yomnonj, mɨnda tinajog negɨr mɨlet o mɨnda ti b'u ake ti mog waina negɨr mɨlet?” 3 Ɨ Yesu mɨra amninonj da, “Ma tinajog negɨr mɨlet o ma ti b'u ake ti mog waina negɨr mɨlet tin yɨrdɨdɨ ukendam yomnonj. Ajɨ ton yɨrdɨdɨ ukendonj re Godɨmna wɨko pɨta omna mana ti pɨlɨnd. 4 Yu men b'ogla Tina wɨko ramnɨkinum yet re Ken nɨtmɨkitonj ngɨrpu ra ket bibɨr wɨn b'utundwas. Ɨ sɨwɨny ɨta ik. Sɨ onggɨtyam wɨnɨnd makwa yɨpa rɨgat rɨrɨr e wɨko omnɨk. 5 Sɨ ɨte re Kon gowukoyɨnd nɨbnyɨn, Kon re gowukoyɨm ngaya en.” 6 Onggɨtyam yɨt seg ke Yesu auya b'ɨskonj gou wa dɨde ket onggɨtyam auya ke pam yomnɨkonj. Seg ket Yesu onggɨtyam pam ke onggɨt rɨga ma yɨrkɨp esnɨkonj. 7 Ɨ Yesu ket tin yomnonj da, “Meke Silowam kip wa, ɨ ket yɨrkɨp b'ɨtɨseket!” (Silowam engenda yɨtkak re “Ɨtmɨkiti” e.) Sɨ ton yiwatonj dɨde ket yɨrkɨp b'ɨsekonj. Seg ton ket yɨr b'ɨskena yikonj tina met wa. 8 Ɨ re ti wuswusam rɨgap dɨde yepiya re naskand tin yɨr ongong yiyeno tina b'ɨjenena mɨlend, ton tin ɨsakendi yɨr yongo, ton kea b'ɨgekento da, “Ma ɨntemb jɨ rɨga yet re omiti yɨbnenenonj b'ɨjenenam?” 9 Sɨ nɨndap endento da, “Tontemb onggɨtyam rɨga.” Ajɨ kwa nɨndap da, “Nayɨ, ajɨ ton re yɨpa ti wɨp pɨla rɨga e.” Ajɨ onggɨtyam ɨsakendi rɨga tilenggyam b'agenayonj da, “Kon ɨtemb jɨ rɨga.” 10 Sɨ onggɨt penaemb ton tin yɨgekito da, “Sɨ rɨdede na moina yɨrkɨp b'ɨpangenjya?” 11 Sɨ onggɨt rɨgat ten mɨra amninonj da, “Ɨte re rɨga ogenaya da Yesu, Tonɨt pam yomnɨk ɨ ket onggɨtyam pam ke koina yɨrkɨp esnɨk. Ɨ Ton ket ken ningau da, ‘Meke de Silowam wa dɨde b'ɨtɨseket.’ Sɨ kon yiwasɨn ɨ ket b'ɨseken, ɨ ɨngkenaemb ket koina yɨr ɨpangenjya, ɨ kon ket yɨr b'ɨskenyɨn.” 12 Sɨ ton tin yɨgekito da, “Rotemb jɨ onggɨtyam Rɨga?” Ton mɨra amninonj da, “Kon ma wumɨr en.” 13 Sɨ rɨgap onggɨtyam ɨsakendi rɨga yiyo Parisai rɨga wa pɨlwa. 14 Ɨ onggɨtyam bibɨr re Ju rɨga waina wɨram dɨde yɨr opmitena bibɨr nat re Yesu pam yomnɨkonj dɨde onggɨt rɨgamna yɨr epangendonj. 15 Sɨ onggɨt penaemb Parisai rɨgap todaka tin b'usaya yɨgekito da, “Rɨdede na man yɨr ɨpangenjɨt yɨr b'ɨskenam?” Sɨ ton ten mɨra amninonj da, “Ton koina yɨrkɨpɨnd pam yoramɨk. Ɨ kon ket b'ɨseken, ɨ ɨngkenaemb ket yɨr ongongɨm aen.” 16 Sɨ onggɨt penaemb Parisai rɨga wɨngɨrɨnd ket nɨndap endento da, “Ɨtemb rɨga re ma Godɨm pɨlkae, nokɨp Ton maka meraina wɨram dɨde yɨr opmitena bibɨr yowam.” Ajɨ kwa nɨndap endento da, “Rɨdede na negɨr mɨle kɨma rɨgat odede kɨd kesa kɨma danda wɨko amnɨkiny?” Sɨ ton ket gangga b'akalkɨto towa wɨngɨrɨnd. 17 Sɨ onggɨt penaemb ton b'usaya onggɨtyam yɨrdɨdɨ rɨgand yɨgekito da, “Ton kea moina yɨrkɨp epangenj, sɨ rɨdede e man Ti gatab mitinjɨt?” Sɨ ton ket esmonggainonj da, “Ton re bageyam e.” 18 Ajɨ Ju rɨga waina mopyamɨp maka ti gatab ɨmɨnjogɨm yomno da ton yɨrdɨdɨ rɨga na yɨbnonj ɨ ket yɨr ɨpangɨk. Ngɨrpu ton ket onggɨtyam yɨr ɨpangendi rɨgam b'u ake mog engauko. 19 Ɨ ton ket ten arkito da, “Ma waina b'ɨga e jɨ yena re wɨn yomnonda da yɨrdɨdɨ na ukendonj? Sɨ rɨdede na yu ton yɨr ɨpangɨk?” 20 Sɨ ti b'u ake ti mog mɨra amninonda da, “Sɨn wumɨr i da ton re sowaina b'ɨga e, ɨ ton yɨrdɨdɨ na ukendonj. 21 Ajɨ sɨn ma wumɨr i rɨdede na ton yɨr ɨpangɨk o sɨn kwa ma wumɨr i yet tina yɨrkɨp epangenj. Mobe tin yerkena! Ton ke ukoi e. Sɨ ton tilenggyam b'ogɨl e b'atgenai ti gatab.” 22 Sɨ ti b'u ake ti mog onggɨtyam yɨt endenonda re Ju rɨga waina mopyam moga mapena, mop nokɨp ton kea tɨrɨr yomno da yet ra pɨtapɨta omɨny da Yesu re Keriso e, ton ɨta b'ɨsagɨka mɨle okas eaukenam towaina yɨr opmitenapu met ke. 23 Sɨ onggɨt mop penaemb ti b'u ake ti mog odede endenonda da, “Ton ke ukoi e. Mobe tin yerkena!” 24 Seg ket ton nɨmogɨm yɨgekito onggɨt rɨgand yet re yɨrdɨdɨ yɨbnonj da, “Godɨm b'ogɨl ɨnyomarena yokaene! Sɨn wumɨr im da ɨtemb Rɨga re negɨr mɨleyam e.” 25 Sɨ ton mɨra amninonj da, “Kon ma wumɨr en rɨka Ton negɨr mɨleyam e. Ajɨ kon ɨnta yɨpaina wumɨr da kon re yɨrdɨdɨ rɨga na nɨbnond ajɨ yu kon ket yɨr ɨpangendi en.” 26 Ɨ ton ket tin yɨgekito da, “Nangga na Ton yomnɨk mor pɨlɨnd? Ɨ rɨdede na Ton moina yɨrkɨp epangenj?” 27 Ɨ ton ket ten mɨra amninonj da, “Kon kea wen wumɨr amninyɨn ajɨ wɨn maka nutkunjya. Nangga pae wɨn b'usaya singi aindam utkundam? Ma sɨ wɨdaka singi im aindam Tina b'auyaena rɨga awowɨm?” 28 Sɨ ton ket negɨr yɨt ke tin yomno da, “Man re onggɨt Rɨgamna b'auyaena rɨga et. Ajɨ sɨn re Mosemna b'auyaena rɨga im. 29 Sɨn wumɨr im da God kea Mosend yɨt yomnenonj ajɨ sɨn ma wumɨr im ɨtemb Rɨga rɨngkaemb Ton ikonj.” 30 Sɨ ton ket ten amninonj da, “Sɨ nangga pae, etama kɨma awɨk. Ton kea koina yɨrkɨp epangenj, ajɨ wɨn maka wumɨr aindam rɨngkae Ton ik. 31 Men wumɨr im da God ma opima negɨr mɨleyam utkundeniny, ajɨ Ton utkundeniny re Tinɨm ewangaya rɨga im dɨde Tina singi omnɨka rɨga im. 32 Gowukoi otomapu ke ngɨrpu yu makwa ngai yɨpa rɨgat utkundonj da ke yɨpa rɨgat yɨrdɨdɨ ukendi rɨga ma yɨrkɨp epangendonj. 33 Sɨ rako ɨtemb rɨga maka Godɨm pɨlke ikonj, Ton makwa rako ngai rɨrɨr na ainy nanggamog odede wɨko omnɨkam.” 34 Seg ton ket tin yɨsmonggawo da, “Man kupka negɨr mɨle nat ukendot. Sɨ man sɨn nouyaeninyɨt-a?” Ɨ ton ket tin yeaukeno bau wa. 35 Ɨ re Yesu utkundonj da ton tin yeaukeno bau wa, Ton kea tin yodaronj. Ɨ Ton ket tin yomnonj da, “Ɨta man gar ke utkunda yoramisɨt Rɨgamna B'ɨgam pɨlɨnd?” 36 Sɨ ton mɨra yomnonj da, “Ukoyam! Yetemb jɨ Ton? Kon ɨta singi Ti pɨlɨnd gar ke utkunda oramitam.” 37 Ɨ Yesu tin yomnonj da, “Sɨ man ɨta Tin yɨr ongong yiyenyɨt. Ɨ Tontemb jɨ Rɨga yete re man kɨma yɨtnono aeny.” 38 Ɨ ton ket yindonj da, “Yonggyam! Kon ke gar ke utkunda yoramisɨn.” Seg ton ket Yesum pɨlwa kumsos b'amkonj. 39 Ɨ Yesu ket yindonj da, “Kon onggɨt gowukoi wa netkond re b'ɨsagɨka mɨle omnɨka mana, nokɨm da ɨdenat yɨrdɨdɨ rɨga yɨr tepangkanj, ajɨ yepim re yɨr ɨpangki wekeny, ton b'ogla yɨrdɨdɨ rɨga raukinem.” 40 Ɨ Parisai rɨga wɨngɨrɨnd nɨnda rɨga yepiya re wekenonj Yesu kɨma, ton kea onggɨtyam yɨt utkundo. Sɨ ton ket Yesund yerkito da, “Sɨ ma sɨda kwa yɨrdɨdɨ rɨga im?” 41 Ɨ Yesu ket ten amninonj da, “Sɨ rako wɨn yɨrdɨdɨ rɨga aukɨtondam, keako wɨn maka negɨr mɨle kɨma na wekenyɨt. Ajɨ yu wɨn kea endenindam da sɨn yɨr ɨpangki im, sɨ waina negɨr mɨle re opima wa pɨlɨnd wekeny.”

10

B'ogɨl Mamoi Yɨr Ɨpka Rɨga Yesu

1 “Kon ɨmɨnjogjog wen tamninyɨn. Yet ra maka mora bora ke b'ɨtgar mamoi kara wɨngɨr wa ajɨ ra b'enga nya tatonkeniny ɨjenam, sɨ ɨtemb rɨga re yurowamam e dɨde raskol rɨga e. 2 Ajɨ yet ra mora bora ke b'ɨtgar, ton re onggɨtyam mamoi yɨr ɨpka rɨga e. 3 Ɨ ra mora yɨr ɨpka rɨgat mora ɨpangenj onggɨt mamoi yɨr ɨpka rɨgam b'ɨgaram, mamoyɨp b'ogla tina nonykok utkunji. Ɨ ton tinajog mamoi yɨpayɨpa nyɨ tagenainy dɨde ton ket ten wɨp tamniny de bau wa. 4 Ɨ ra ton komkesa tinajog mamoi bau wa tapekiny, ton naska wa e tainy dɨde tina mamoyɨp ɨta tin yɨmta undoki, mop nokɨp ton wumɨr im tina nonykok. 5 Ajɨ ton makwa ɨta ngai b'enga rɨgand yɨmta undoki ajɨ ton ti pɨlke b'ɨtkenanj-a, mop nokɨp ton ma wumɨr im onggɨtyam b'enga rɨga ma nonykok.” 6 Yesu onggɨtyam tendam yɨt ke ten amninonj ajɨ ton maka nony aukɨto nangga yɨt na re towa usekawonj. 7 Sɨ onggɨt penaemb Yesu b'usaya ten amninonj da, “Kon ɨmɨnjogjog wen tamninyɨn. Kon re mamoi wa mora en. 8 Kon re yɨmtanyam en ajɨ komkesa Ju rɨga waina wɨp iyoi rɨga yepiya re naska kana tuwonj, ton re yurowamam im dɨde raskol rɨga im. Sɨ mamoyɨp maka ten yɨt utkundenento. 9 Kon re mora en. Sɨ yet ra b'ɨtgar onggɨtyam mora bora nya, ton ɨta yɨrkokar okas. Ɨ ra ton b'ɨtgareny dɨde topendeny, sɨ odede menamenand ton ɨta b'ogɨl sal tɨb tadarkiny. 10 Ɨ yurowamam rɨga re ɨna nena ma ik ɨt re da yurowamɨm ɨ uj ondrɨkam ɨ dɨde eomnenam. Ajɨ Kon onggɨt mana netkond da ɨdenat mamoyɨp yɨrkokar okasi dɨde onggɨtyam yɨrkokar kupkakupka ɨnɨka yik. 11 Kon re b'ogɨl mamoi yɨr ɨpka rɨga en. Sɨ b'ogɨl mamoi yɨr ɨpka rɨgat tina yɨrkokar b'ogla oramis mamoi b'ogɨl omnam. 12 Ajɨ wulkɨp kɨma wɨko rɨga re ma ɨmɨnjog mamoi yɨr ɨpka rɨga e. Ɨ mamoi re toda ma tinajog im. Sɨ ra dɨ yongg ik, ton mamoi terarkiny dɨde ket b'ɨtkeny. Sɨ onggɨt dɨ yonggɨt mamoi tejgeniny dɨde ket terenjainy. 13 Sɨ nangga pae ton b'ɨtkeny re nokɨp ton re wulkɨp kɨma wɨko rɨga e, sɨ ton ma ɨmɨnjog singi kaim onggɨtyam mamoi yɨr ɨpka eyeniny. 14 Kon re b'ogɨl mamoi yɨr ɨpka rɨga en. Ɨ Kon wumɨr en Koina mamoi, ɨ todaka Koina mamoi wumɨr im Kornɨm. 15 Ɨ rɨja e re B'u Kornɨm wumɨr yɨbɨm, Kodaka kwa ɨja e Kor B'uɨm wumɨr nɨbnyɨn. Sɨ Kon Koina yɨrkokar b'ogla oramisɨn onggɨtyam Koina mamoi b'ogɨl omnam. 16 Ɨ God ma obagɨki kesa rɨga toda re Koina mamoi im rɨnsim re maka onggɨt Ju kus kara borand wekeny. Sɨ Kon b'ogla teda kwa wɨp teyeninyɨn. Ɨ ɨngkaemb ton Koina nonykok tutkundenyi dɨde ket yɨpaina mamoi bobo tauranj. Seg ton ket yɨpaina mamoi yɨr ɨpka rɨga wɨrand tekeny. 17 Ɨ nangga mop pae B'u Ken singi niyeny re nokɨp Kon b'ogla Koina yɨrkokar ujɨnd oramisɨn, nokɨm da ɨdenat Kon b'usaya okasɨn onggɨtyam yɨrkokar. 18 Ɨ makwa ɨta yɨpat onggɨtyam yɨrkokar nɨtɨsas Kor pɨlke, ajɨ Konte onggɨtyam yɨrkokar ujɨnd oramisɨn Koina singi rɨrɨrɨnd. Sɨ Kor ɨta danda onggɨtyam yɨrkokar ujɨnd oramitam ɨ kwa kor ɨta danda b'usaya onggɨtyam yɨrkokar okatam. Sɨ Kon onggɨtyam b'ingawa yokatond re Kor B'uɨm pɨlkena.” 19 Ɨ onggɨtyam Yesu ma yɨt map Ju rɨgap b'usaya gangga b'akalento towa wɨngɨrɨnd. 20 Sɨ towa wɨngɨrɨnd jogjog rɨgap endento da, “Ton kea negɨr wɨngawɨnga ke okati e yɨbɨm, ɨ ɨngkaemb korɨrkorɨr awɨk. Sɨ nangga pae wɨn Tin yɨt yutkundenya?” 21 Ɨ nɨndap daka endento da, “Onggɨtyam opureni yɨt re ma negɨr wɨngawɨnga ke okati rɨgaina opurena im. Rɨka rɨrɨr e negɨr wɨngawɨnga ke okati rɨgat yɨrdɨdɨ rɨga ma yɨrkɨp tepangenj?”

Ju Rɨgap Yesund Yɨsayo

22 Ɨ Yɨnamet B'ogɨl Omna gatab Nony Iyena Diyamdiyam Wɨn awonj Yerusalem taunɨnd, ɨ ɨtemb wɨn re gɨbɨl wɨn nat. 23 Ɨ Yesu yikenonj yɨpa dɨr kesa met nat ogenaya da, ‘Solomonɨmna Met’ yɨnamet kara wɨngɨrɨnd. 24 Ɨ re Ju rɨga tuwonj Ti pɨlwa, ton kea Tin yɨwatɨnto. Ɨ ton ket Tin yomno da, “Rɨdede pɨn im Man sɨn nonysɨpsɨpɨnd notowaminyɨt? Rada Man Kerisotet, Man sɨn pɨtakɨpɨnd wumɨr nomnine!” 25 Ɨ Yesu ket ten mɨra amninonj da, “Kon kea wen wumɨr omnena teyinyɨmɨn ajɨ wɨn maka gar ke utkunda yoramitenyɨma. Onggɨtyam wɨko rɨna re Kon amnɨkinyɨmɨn Kor B'uɨm nyɨ kɨma, tonpim Kor gatab yɨr ungata yɨt apurenanj. 26 Ajɨ wɨn makwa ɨta gar ke utkunda yoramitenya, mop nokɨp wɨn re ma Koina mamoi im. 27 Koina mamoyɨp opima utkundenyi Koina nonykok, ɨ Kodaka towanɨm wumɨr en. Sɨ ton ɨta Ken yɨmta nutundoki. 28 Ɨ Kontemb towa akainyɨn dadal ngɨrpu kesa yɨrkokar. Sɨ ton makwa opima uj okasi dadal ngɨrpu kesa. Ɨ makwa ɨta yete ten tetrɨngasiny Koina yɨm ke. 29 Ɨ Kor B'u yet re onggɨtyam mamoi Kor nokainonj, Ton re ukoijog danda rɨga e ajɨ komkesa re ma danda im. Sɨ makwa yete rɨrɨr e ten tetrɨngasiny Kor B'u ma yɨm ke. 30 Kon dɨde Kor B'u, Sɨn re yɨpaina i.” 31 Sɨ Ju rɨgap b'usaya gɨmokɨp emdɨto Tin ɨdrɨkam. 32 Ajɨ Yesu ket ten amninonj da, “Kon jogjog b'ogɨl wɨko wa pɨta amnɨkainond rɨna re Kor B'u nokainonj omnɨkam. Sɨ onggɨtyam wɨko wɨngɨrɨnd nangga wɨko mop pae wɨn singi aindam Ken gɨmokɨp ke ɨdrɨkam?” 33 Ɨ Ju rɨgap ket Tin yɨsmonggawo da, “Ma onggɨtyam b'ogɨl wɨko mop pae sɨn gɨmokɨp ke Men ɨdrɨkam momnyu, ajɨ Moina Godɨnd b'ɨsadrena mɨle mop pae. Nokɨp Man re rɨgajog et ajɨ Man Molenggyam God kɨma yɨpa rɨrɨr e awowɨm aenyɨt.” 34 Seg Yesu ket ten mɨra amninonj da, “Ma waina gog peband ɨja e ɨrɨki yɨbɨm da, ‘Kon kea nindenond da wɨn re god im wekenyɨt rɨga wa wɨpɨnd’? 35 Sɨ God re kea onggɨtyam rɨga ‘god’ ke agenainonj yepiya re Godɨmna yɨtkak yokateno. Sɨ men wumɨr im da makwa yete rɨrɨr e yɨna peba yɨt awɨr omɨny. 36 Sɨ onggɨt mop paemb Kon b'agenaen da, ‘Kon re Godɨmna B'ɨga en,’ nokɨp Godɨt Ken yɨna nomnonj ɨ onggɨt gowukoi wa nɨtmɨkitonj. Ajɨ wɨn nangga pae odede nomnenya onggɨt gatab da, ‘Man kea b'ɨsadrena mɨle yomnɨket’? 37 Ɨ rada Kon ma Kor B'u ma wɨko im amnɨkeninyɨn, sɨ wɨn goro gar ke utkunda ke notkata! 38 Ajɨ rada Kon opima amnɨkeninyɨn, wɨn b'ogla gar ke utkunda ke nokata! Ajɨ maka ra rɨrɨr ra, wɨn b'ogla onggɨtyam Koina omnɨki wɨko gar ke utkunda ke akasinam! Sɨ ɨdenat wɨn wumɨr okasya da B'u Kor pɨlnate yɨbɨm ɨ Koda kwa Kor B'uɨm pɨlnata nɨbnyɨn.” 39 Sɨ onggɨt penaemb ton b'usaya Yesund oraka yiyo yɨmɨnd usunatam. Ajɨ Ton kea ɨtrɨngendonj towa pɨlke. 40 Seg Yesu ket b'usaya yiwatonj Yordan kɨlɨm yɨpa tab wa. Ɨ Ton ket yikonj onggɨt pɨpmet wa rɨkɨnd re Yoan naskand rɨga baptiso amnɨkeninonj dɨde ket ademb de yɨbnonj. 41 Sɨ jogjog rɨga re kea Ti pɨlwa wuwenonj ɨ ket endento da, “Yoan makwa ke yɨpa kɨd kesa kɨma danda wɨko yomnɨkonj, ajɨ komkesa yɨt rɨna re ton onggɨt rɨgam gatab apureninonj re ɨmɨnjog na.” 42 Sɨ ademb de onggɨt pɨpmetɨnd jogjog rɨgap Yesund gar ke utkunda ke yokato.

11

Lajaromna Uj

1 Yɨpa rɨga, nyɨ da Lajaro, kopa na yɨbnonj Betaniya tunggɨnd rɨkɨnd re Mariya ake ti wundoi Marta ebnonda. 2 Ɨ ɨntomb jɨ Mariya yet re Yonggyamɨm pɨlɨnd ngɨrangngɨrang gaya yɨgmarkonj dɨde ket tina mopngɨi ke Yonggyamɨmna pɨs esekonj. Ɨ Lajaro yet re kopand yɨbnonj, ton re ti kɨmɨr na. 3 Sɨ Lajaromna ngɨmɨr nɨmogɨp Yesum yɨt yɨtmɨkitawonda da, “Yonggyam! Yɨr de, Moina singi iyeni rɨga ke kopa nate yɨbɨm.” 4 Ɨ re Yesu onggɨtyam yɨt utkundonj, Ton yindonj da, “Onggɨtyam kopa re ma uj okata ma ajɨ Godɨmna b'ogɨl ɨnyomarena pɨta omna ma. Sɨ ɨdenat onggɨtyam kopa ke Godɨmna B'ɨgat b'ogɨl ɨnyomarena okas.” 5 Yesu kea nanyɨngganwar singi eyeninonj, Marta ɨ ti wundoi dɨde Lajaro. 6 Ɨ re Yesu utkundonj da Lajaro kopa nate yɨbɨm, Ton maka yikonj ajɨ omanda nɨmog bibɨr awamonj rɨkɨnd re Ton yɨbnonj. 7 Ɨ onggɨt kak ke Yesu Tina b'auyaena rɨga amninonj da, “Men b'usaya Yuda eriya wa rɨtekinum!” 8 Sɨ Tina b'auyaena rɨgap Tin yomno da, “Ouyaena Rɨga-wɨi! Man rɨna pɨn mɨbnyɨmɨt re Ju rɨgap oraka miyeno gɨmokɨp ke ɨdrɨkam? Ajɨ nangga pae Man b'usaya ɨtendam ainyɨt?” 9 Ɨ Yesu ket mɨra amninonj da, “Yɨpa bibɨr wɨnɨm, ma twelp (12) awa im pop? Sɨ yet ra bibɨr wɨnɨnd menon okas, ton ma ɨta b'utuwombeny, mop nokɨp ton gasa pɨta nasim yɨr ongong eyeniny onggɨt gowukoyɨmna ngayand. Sɨ Kon re ngaya en. 10 Ajɨ yet ra sɨwɨnyɨnd menon okas, ton ɨta b'utuwombeny nokɨp ti ma ɨta ngaya.” 11 Ɨ onggɨt yɨt seg ke ket Ton kwa ten amninonj da, “Meraina rɨga Lajaro yɨt e weg. Ajɨ Kon neken ra tin yɨt opmura ma.” 12 Ɨ Tina b'auyaena rɨgap Tin yomno da, “Yonggyam! Rada ton yɨt e weg, ton ɨta b'ɨtɨsakenj.” 13 Yesu Lajaromna uj gatab na yɨtnono aenonj ajɨ Tina b'auyaena rɨgap ɨja na nony aukɨto da Ton ɨmɨnjog yutunga gatab e yindeny. 14 Sɨ onggɨt penaemb Yesu pɨtakɨpɨnd ten wumɨr amninonj da, “Lajaro ke uj awɨm. 15 Ɨ Kon maka demb de nɨbnyɨmɨn. Sɨ onggɨt paemb Kon sam e aen, nokɨm da ɨdenat wɨn gar ke utkunda ke notkasya. Sɨ men b'ogla wowɨn ti pɨlwa!” 16 Seg Toma ogenaya da Didimo ket ti b'auyaena rɨgamadwar amninonj da, “Sɨ meda kwa wowɨn. Sɨ ɨdenat men uj taukindam mera Yonggyam kɨma.”

Yesu Marta kɨma Yɨtnono Aenonj

17 Ɨ re Yesu opendonj Betaniya tungg wa, Ton ket wumɨr yokatonj da Lajaro re kea powa (4) bibɨr kɨma na gɨmo yɨund oski gopmetɨnd yɨbnonj. 18 Betaniya tungg re ma pɨn na yɨbnonj Yerusalem taun ke, b'ogla ama rɨka nowa kilomita pɨn na. 19 Ɨ jogjog Ju rɨgap Marta ake Mariya adareno towa kɨmɨr Lajarom uj gatab omanam. 20 Ɨ re Marta utkundonj da Yesu ke ik, sɨ ton ket met ke yiwatonj Yesund wɨpwɨp omnam. Ajɨ Mariya re adea met wa wɨbnonj. 21 Sɨ Marta Yesund yomnonj da, “Yonggyam! Rako Man dɨkɨnd mɨbnot, kor kɨmɨr ma rako uj awonj. 22 Ajɨ yu kon kwa wumɨr en da ra Man Godɨnd erkisɨt, God ɨta mɨra Mor motkau.” 23 Sɨ Yesu ket tin womnonj da, “Mor kɨmɨr ɨta tutnyis.” 24 Ɨ Marta daka ket Tin yɨsmonggawonj da, “Kon wumɨr en da ton ɨta tutnyis dem utnyita wɨnɨnd kikitum bibɨrɨnd.” 25 Sɨ Yesu ket tin mɨra womnonj da, “Konten onggɨtyam utnyita dɨde yɨrkokar. Yet ra Ken gar ke utkunda ke notkas, nangga ma jɨ rada ton ke uj yokas, ton ɨta yilo tainy. 26 Ɨ rɨga yet ra yilo ɨbɨm ɨ ra gar ke utkunda ke Ken notkas, ton makwa ngai ɨta uj okas dadal ngɨrpu kesa. Sɨ ke man onggɨtyam yɨtkak gar ke utkunda ke yokasɨt?” 27 Ɨ ton ket Yesund mɨra yomnonj da, “Owɨ, Yonggyam! Kon kea gar ke utkunda ke mokasɨn da Man re Godɨmna B'ɨga Kerisotet, yet re ikonj onggɨt gowukoi wa.”

Yesu Mariya kɨma Yɨtnono Aenonj

28 Ɨ onggɨt yɨt opurena kak ke, Marta yiwatonj met wa dɨde ket ti wundoi Mariyand musɨk yɨt wɨgiyawonj da, “Ouyaena rɨga ke ik, ɨ men mɨngawɨk.” 29 Ɨ re Mariya onggɨtyam yɨt utkundonj, ton wanakana onyitonj ɨ ket Yesum pɨlwa wikonj. 30 Sɨ Yesu re maka tungg wa menon yokatonj, ajɨ Ton adea de onggɨt pɨpmetɨnd yɨbnonj rɨkɨnd re Marta Tin wɨpwɨp yomnonj. 31 Ɨ re Mariya wanakana utnantonj dɨde met ke yiwatonj, sɨ Ju rɨga rɨna re ton kɨma wekenonj metɨnd dɨde ti pɨlwa omanam wuwenonj, ton kea tin yɨr wongo. Ɨ ton ket tin yɨmta wundoko odede nony kɨma da ton gopmet wa e wik demb de yii iyagɨkam. 32 Ɨ re Mariya opendonj rɨkɨnd re Yesu yɨbnonj, ton Yesumna pɨs wɨpɨnd eobankonj. Ɨ ton ket Yesund yomnonj da, “Yonggyam! Rako Man dɨkɨnd mɨbnot, kor kɨmɨr ma rako uj awonj.” 33 Ɨ Mariya kea yii b'ɨrɨnenonj dɨde Ju rɨga yepiya re ton kɨma tuwonj, toda kwa yii b'ɨrɨnento. Sɨ re Yesu ten yɨr anginonj yii b'ɨrɨnenand, Ton onggɨtyam towaina yii b'ɨrɨnena map ma sobijog na gar soro awonj dɨde Ton ket nony bebɨg awonj. 34 Sɨ Yesu ten amninonj da, “Rokate tin yoramitonda?” Ɨ ton ket mɨra yomno da, “Yonggyam! Sɨ wuyɨn ɨ Man ɨta yɨr onget.” 35 Sɨ Yesu ket yɨrekɨp yikenonj. 36 Sɨ onggɨt penaemb Ju rɨgap endento da, “Wɨi, yɨr de. Ma Ton ma sobijog na tin singi yiyenonj?” 37 Ɨ kwa towa wɨngɨrɨnd nɨnda rɨgap endento da, “Onggɨt rɨgat kea yɨrdɨdɨ rɨga ma yɨrkɨp epangendonj. Sɨ nangga pena Ton maka yogokonj tin uj okatam?”

Yesu Lajarond Yutnyitonj

38 Ɨ re Yesu onggɨtyam yɨt utkundonj, Ton b'usaya gar soro aukonj dɨde ket onggɨt gar soro kɨma gopmet wa yikonj. Ɨ gopmet re dorɨnd eski na yɨbnonj ukoi gong bora pɨla dɨde ukoi gɨmo ke mora utwangki na yɨbnonj. 39 Seg ket Yesu rɨga amninonj da, “Gɨmo ɨtemb mora ke yururkita!” Ajɨ onggɨtyam uj rɨga ma ngɨmɨr Marta Tin yomnonj da, “Yonggyam! Ton kea powa (4) bibɨr kɨma e yɨbɨm. Sɨ ke kuka e yikeny.” 40 Sɨ Yesu tin womnonj da, “Ma Kon ke pop wumɨr momnyɨn da ra man gar ke utkunda oramisɨt, man ɨta yɨr onget Godɨmna b'ogɨl ɨnyomarena?” 41 Seg ton ket gɨmo yururkito. Ɨ ket Yesu yɨr pumb wa awonj dɨde ket yindonj da, “Abu! Kon sɨteket yɨt momnyɨn nokɨp kea Man Ken nutkunjɨt. 42 Kon wumɨr na da Man ita wɨn nate Ken nutkundenyɨt. Ajɨ Kon onggɨtyam yɨt nindenyɨn re onggɨt rɨga bobo mapae yepim re owɨnki wekeny dɨkɨnd. Nokɨm da ɨdenat ton gar ke utkunda oramisi da Manɨt Ken nɨtmɨkitot.” 43 Ɨ onggɨt yɨt opurena seg ke Yesu unena kɨma ara yikenonj da, “Lajaro! Bau wa opende!” 44 Sɨ re uj rɨga bau wa opendonj, tina pɨs dɨde yɨm re kobɨrgɨm ɨsetɨki ke ɨjobɨki na dɨde kwa tina wɨp re kobɨrgɨm kɨb ke ɨjobɨki na wekenonj. Sɨ Yesu ket ten amninonj da, “Kobɨrgɨm yotogɨka! Ɨ ti nya yɨspawa menonɨm!”

Yesund Ongandam Yɨsamko

45 Sɨ opimemb Ju rɨga yepiya re wuwenonj Mariyam pɨlwa, ton kea mɨle yɨr angto rɨna re Yesu amnɨkinonj. Sɨ towa wɨngɨrɨnd jogjog rɨgap kea Yesund gar ke utkunda ke yokato. 46 Ajɨ towa wɨngɨrɨnd nɨndapiya yiwato Parisai rɨga wa pɨlwa, ɨ ket ten wumɨr amnɨto nangga na Yesu amnɨkinonj. 47 Sɨ onggɨt penaemb yɨna mopyam sɨ rɨgap dɨde Parisai rɨgap Ju rɨga waina Sanedrin kot b'eoma ara yemoko. Ɨ ton ket b'arkitto da, “Onggɨt Rɨgat kea jogjog im kɨd kesa kɨma danda wɨko amnɨkiny. Sɨ nangga e men Ti gatab omnɨku? 48 Ra men Tin nony ojwasu odede wɨko omnɨkand, komkesa rɨgap opima Tin gar ke utkunda ke okasi dɨde ket Tin yɨmta undoki. Ɨ ɨngkaim ket Roma mopyam rɨgap towaina geja rɨga kɨma tui dem ɨ ket meraina yɨnamet eomnenyi dem dɨde kwa meraina Ju yɨtam rɨga teomnenanj dem.” 49 Ɨ towa wɨngɨrɨnd yɨpa rɨga Kayapa yet re yɨna mopyam sɨ rɨga yɨbnonj onggɨt kemagɨnd, ton ten amninonj da, “Wɨn makwa wumɨr im wekenyɨt. 50 Sɨ wɨn ma wumɨr im b'ogɨl nya orakam onggɨtyam bebɨg awɨr omnam. Sɨ ɨtemb re b'ogɨljog e wanɨm da yɨpa rɨgat uj okas komkesa meraina Ju rɨga map dɨde ɨdenat kwa meraina kupka yɨtam rɨga maka b'eteomnenanj.” 51 Sɨ ton onggɨtyam yɨtkak yopulitonj re ma tinajog nony kena. Ajɨ ton onggɨt kemagɨnd yɨna mopyam sɨ rɨga na yɨbnonj, sɨ ton bage yɨt na yindonj da, “Yesu ɨta uj okas Ju yɨtam rɨga map. 52 Ɨ ma Ju yɨtam rɨga nena mapae, ajɨ kwa onggɨt mapae da Ton yɨpand teomkuriny Godɨmna b'ɨga yepim re Tina obagɨki kesa rɨga wetaweta auki wekeny b'enga kantri nata.” 53 Sɨ onggɨt bibɨr natemb ton yɨsamko Yesund ongandam. 54 Sɨ onggɨt penaemb Yesu maka pɨtakɨpɨnd yikenonj Ju rɨga wa wɨngɨrɨnd. Ajɨ Ton ɨngkenaemb ket yiwatonj onggɨt taun wa ogenaya da Epraim. Ɨ Ton ket ademb de yɨbnonj Tina b'auyaena rɨga kɨma. Sɨ ɨtemb eriya re wul kesa tungg wus nat yɨbnonj. 55 Ɨ Ju rɨga waina Uj Ɨgwanti Nony Iyena Diyamdiyam Wɨn wus wa na auka ikonj. Sɨ yɨmta kena onggɨtyam diyamdiyam wɨn awonj, ajɨ nɨnda eriya ke jogjog rɨga kea naska nata wuwenonj Yerusalem taun wa towanɨm ɨseka mɨle omnɨkam. 56 Sɨ ton Yesund oraka yiyeno ɨ ket yɨnamet aband owɨnki b'arkena wuwenonj towa wɨngɨrɨnd da, “Wɨn rɨja im nony aindam? Ɨta Ton ik onggɨtyam diyamdiyam wɨn okatam?” 57 Ajɨ yɨna mopyam sɨ rɨgap dɨde Parisai rɨgap kea odede b'ingawa yɨt yoramito da yet ra wumɨr okas da ɨndama Yesu dɨkɨnd yɨbɨm, ton b'ogla ten wumɨr tamniny Tin yɨmɨnd usunatam.

12

Mariya Yesund Gaya ke Yeaukonj

1 Ɨ re siks (6) bibɨr komb aukɨto Ju rɨga waina Uj Ɨgwanti Nony Iyena Diyamdiyam Wɨn awowɨm, Yesu kea Betaniya tungg wa opendonj. Ɨ Lajaro yena re Yesu uj ke yutnyitonj, ton ademb de onggɨt Betaniya tunggɨnd yɨbnonj. 2 Ɨ demb de onggɨt tunggɨnd nɨnda rɨgap kea Yesund ɨngaukam owou yongonjeno diyamdiyamɨm. Sɨ Marta re owou na yingg eyeninonj. Ɨ Yesu nɨnda rɨga kɨma na owoupund omiti yɨbnonj, ɨ Lajaro re kea de onggɨt rɨga wɨngɨrɨnd yɨbnonj. 3 Ɨ Mariya ukoi mɨra kɨma kɨlkesa ngɨrangngɨrang gaya ogenaya da nad yokatonj ama rɨka yɨpa lita na. Ɨ ton ket Yesumna pɨsɨnd yɨgmarkonj dɨde ket tina mopngɨi ke Yesumna pɨs esekonj. Sɨ met re kea onggɨt b'ogɨl gaya ngɨrangɨt yɨwɨnatonj. 4 Ajɨ Tina b'auyaena rɨga wɨngɨrɨnd yɨpa rɨga, Yudas Iskariyot yet ra Tin tɨb yii dem, ton yindonj da, 5 “Rako man onggɨtyam ngɨrangngɨrang gaya yosogot, man keako akasinot wan tausɨn eit andred (1,800) Kina dɨde ket agoninot gasa kesa rɨga wa. Sɨ nangga pena man maka odede yomnɨkot?” 6 Ɨ ton odede yindonj re ma onggɨt manaemb jɨ da gasa kesa rɨga yɨm okawam. Ajɨ nok mana da ton re yurowamam na yɨbnonj. Sɨ ton re rɨgaina oramki wulkɨp yɨr ɨpka rɨga na yɨbnonj, ɨ ton kea onggɨtyam wulkɨp wɨngɨrɨnd nɨnda tinɨm emdeneninonj. 7 Sɨ Yesu ket tin yomnonj da, “Tin wɨrare! Sɨ ton onggɨtyam mɨle yomnɨk re Kornɨm naskanaska eungita mɨle omnɨka ma. 8 Sɨ gasa kesa rɨga opima wɨn kɨma wekeneny ita wɨnɨnd, ajɨ Kon ma ɨta ita wɨnɨnd wɨn kɨma nɨtɨbnenenyɨn.” 9 Ɨ re ukoi Ju rɨga bobop wumɨr yokato da Yesu adea de onggɨt metɨnd yɨbnonj, ton kea Yesum pɨlwa wuwenonj. Ɨ ton ma Yesu nena na yɨr ongongɨm yopeno, ajɨ tida kwa Lajarond yɨr ongongɨm yena re Yesu uj ke yutnyitonj. 10 Sɨ ket yɨna mopyam sɨ rɨgap kea Lajarond tida kwa yɨsamko ongandam. 11 Mop nokɨp Lajaro map jogjog Ju rɨga Yesum pɨlwa wuwenonj dɨde ket gar ke utkunda ke Tin yokato.

Yesu ma B'ɨgaram Yerusalemɨnd

12 Ɨ ɨspari ke ukoi rɨga bobo yepiya re onggɨtyam diyamdiyam wɨn okatam wuwenonj Yerusalem taun wa, ton kea utkundento da Yesu ke nya nate ik Yerusalem taun wa. 13 Sɨ ton ket apɨg kɨma opekto Yesund simesime omnam. Ɨ ket auwam kɨma aento da, “Osanna! Ɨta God ma b'ogɨl Man kɨma yete re Yonggyamɨmna nyɨ kɨma ik, ɨte re Israel rɨga wa king.” 14 Ɨ re Yesu yɨpa dongki b'ɨga yodaronj, Ton kea angitonj onggɨtyam dongki b'ɨga kumbɨnd. Sɨ onggɨt gatab re yɨna peband ɨja emb jɨ ɨrɨki yɨbɨm da, 15 “Goro moga Siyon ngɨmngai! Yɨr de, moina king ɨte ik omiti dongki b'ɨga kumbɨnd.” 16 Naskand Yesu ma b'auyaena rɨga maka nony aukɨto onggɨt gatab. Ajɨ yɨmta kena re Yesu uj ke utnyitonj dɨde ket b'ogɨl ɨnyomarena yokatonj, ton kea nonyɨk b'amdɨto da onggɨtyam yɨtkak ɨrɨki wekeny re Ti gatab im, sɨ onggɨt penaemb rɨgap odede mɨle amnɨkto Ti pɨlɨnd. 17 Ɨ onggɨt wɨnɨnd re Yesu Lajarond ara yemokonj gɨmo yɨund oski gopmet bau ke dɨde ket tin uj ke yutnyitonj, rɨga bobo re kea Yesu kɨma wekenonj. Sɨ onggɨt rɨga bobopiya Lajarom gatab yɨr ungata yɨt usenena yiyeno. 18 Sɨ onggɨt mop penaemb rɨga bobop Yesund simesime omnam yopo nokɨp ton kea utkundeno onggɨtyam kɨd kesa kɨma danda wɨko gatab rɨna re Ton yomnɨkonj. 19 Sɨ onggɨt penaemb Parisai rɨgap towa wɨngɨrɨnd endento da, “Yɨr de, komkesa onggɨt gowukoi rɨgap re kea Tin yɨmta yundoki. Sɨ mera awɨr e kwa nangga e omnɨkam awɨk.”

Nɨnda Grik Rɨgap Yesund Yodaro

20 Ɨ re rɨga tuwonj Yerusalem taun wa Godɨnd ewangayam onggɨtyam diyamdiyam wɨnɨnd, sɨ nɨnda Grik rɨga toda kwa kea de wekenonj onggɨt rɨga wa wɨngɨrɨnd. 21 Ɨ opimemb Grik rɨga tuwonj Betsaida tunggam Pilipɨm pɨlwa yet re ikonj Galili eriya ke. Ɨ ket ton tin yɨgekito da, “Sowa rɨga! Sɨn singi im Yesund yɨr ongongɨm.” 22 Ngɨrpu ket Pilip yikonj Andream pɨlwa dɨde tin wumɨr yomnonj. Seg ket Andrea ake Pilip ekonda Yesum pɨlwa dɨde ket Tin wumɨr yomnonda. 23 Sɨ Yesu ten ket esmonggawonj da, “Ɨtemb ke wɨn ik Rɨgamna B'ɨga b'ogɨl ɨnyomarena okatam. 24 Kon ɨmɨnjogjog wen tamninyɨn. Ra yɨpa kɨnɨ tuny maka tɨsenj gou wa dɨde ra maka uj tainy, ɨtemb tuny re tinta e ɨbɨm. Ajɨ ra ɨtemb tuny uj tainy, ton jogjog kɨp im tejagɨkiny. 25 Ɨ yet ra tina yɨrkokar singi iyeny, ton ɨta onggɨtyam tina yɨrkokar edamkis dem. Ajɨ yet ra tina yɨrkokar singi kesa omɨny onggɨt gowukoyɨnd, ton ɨta onggɨtyam tina yɨrkokar yɨrgong omnɨkeneny dadal ngɨrpu kesa yɨrkokar wa. 26 Ɨ yet ra Kornɨm wɨko omnɨka iyeny, ton b'ogla Ken yɨmta nundok. Sɨ rokate ra Kon nɨtɨbnyɨn dɨkɨnd, toda ɨndama onggɨtyam wɨko rɨga ɨbɨm Kon kɨma. Sɨ yet ra Kornɨm wɨko omnɨka iyeny, Kor B'u ɨta tin ɨsnaeneny. 27 “Otade Kon kɨd e b'ɨpokenyɨn, sɨ nangga e Kon nitinjɨn? Abu! Be onggɨtyam wɨn ke Ken nɨtrɨngate! Nayɨ, Kon onggɨt mop penaemb netkond ɨtemb wɨn okatam. 28 Abu! Man Moina nyɨwɨm pɨlɨnd b'ogɨl ɨnyomarena yoramitene!” Ɨ onggɨt yɨt seg ke ket wub kumb ke yɨtpɨam ikonj da, “Kon kea b'ogɨl ɨnyomarena yoramitenyɨn, ɨ Kon ɨta b'usaya oramitenenyɨn.” 29 Ɨ re rɨga bobop owɨnki onggɨtyam yɨtpɨam utkundo, ton endento da, “Ɨara e ara yikeny.” Ɨ kwa nɨndap da, “Anerute Tin yɨtnono yomneny.” 30 Sɨ Yesu yindonj da, “Onggɨtyam yɨtpɨam re ma Kor mana awɨk ajɨ wanɨm b'ogɨl mana. 31 Sɨ yu ɨte re onggɨt gowukoyɨm b'ɨsagɨka wɨn e. Sɨ yu Godte onggɨt gowukoyɨmna wɨp iyoi rɨga, Satanand b'ɨtɨskanjis bau wa. 32 Ɨ ra Kon gou ke b'uturowasɨn, Kon ɨta komkesa rɨga Kor pɨlwa tugungasinyɨn dem.” 33 Sɨ Yesu onggɨtyam yɨt yindonj re ouyawa mana da rɨdede wɨp nya kae Ton uj okas dem. 34 Sɨ rɨga bobop Ton yɨgekito da, “Sɨn gog yɨt ke utkundenyu da, ‘Keriso ra dadal ngɨrpu kesa e ɨbneneny.’ Sɨ nangga pae Man mindenyɨt da Rɨgamna B'ɨgat b'ogla b'uturowas? Sɨ yetemb jɨ onggɨtyam Rɨgamna B'ɨga?” 35 Seg Yesu ket ten esmonggainonj da, “Ɨ ma pɨn e ngaya ɨbɨm wa wɨngɨrɨnd. Sɨ wɨn b'amana wuwene onggɨt ngaya pɨta wɨnɨnd. Nokɨm da ɨdenat sɨbɨbɨt maka wen tekangɨnjiny. Sɨ yet ra sɨbɨbɨnd menon okas, ton ma wumɨr e rɨtama ton yik. 36 Sɨ onggɨt ngaya pɨta nat wɨn gar ke utkunda yoramita onggɨt ngayam pɨlɨnd, nokɨm da ɨdenat wɨn ngayamna b'ɨga taukindam.”

Ju Rɨga waina Gar ke Utkunda kesa Mɨle

Ɨ re Yesu onggɨtyam yɨt opurena seg awonj, Ton towa pɨlke yiwatonj egitam. 37 Ɨ Yesu kea onggɨtyam komkesa kɨd kesa kɨma danda wɨko amnɨkeninonj rɨga wa wɨpɨnd. Ajɨ ton maka Tin gar ke utkunda ke yokato. 38 Nokɨm da ɨdenat bageyam Isayamna onggɨtyam yɨtkak rɨrɨrkɨp tainy. Sɨ ton odede na yindonj da, “Yonggyam! Yet sowaina bage yɨtɨm pɨlɨnd gar ke utkunda yoramis? Ɨ kwa ke ya pɨlnat Yonggyamɨmna danda yɨm pɨta ainy?” 39 Ɨ onggɨt mop penaemb ton maka rɨrɨr aukɨto gar ke utkundam, nokɨp Isaya b'usaya odede kwa yindonj da, 40 “God kea towaina yɨrkɨp yɨrdɨdɨ amnɨkinonj, ɨ towaina gar edokinonj. Nokɨm da ke ton yɨr ongong reyeninem towaina yɨrkɨp ke, ɨ ke ton towaina gar ke repɨndeninem dɨde ket ke ton rengenjinem Kor pɨlwa, ɨ dɨde ket ke Kon ten resakenjinɨn.” 41 Sɨ onggɨt mop penaemb Isaya onggɨtyam yɨt yindonj nokɨp ton kea Yesumna b'ogɨl ɨnyomarena yɨr yongonj, sɨ ton Ti gatab na wumɨr amninonj. 42 Sɨ Ju rɨga waina memba wɨngɨrɨnd jogjog rɨga toda kwa kea Yesund gar ke utkunda ke yokato. Ajɨ ton maka towaina gar ke utkunda gatab pɨtapɨta amnento Parisai rɨga map. Nokɨp ton onggɨtyam gatab moga na auto da Parisai rɨgap ke towaina yɨr opmitenapu met ke ten reaukeninem. 43 Mop nokɨp opimemb memba ukoijog singi aento re rɨga wa pɨlke esourena okata mana ajɨ ton ma ukoi singi na aento Godɨmna b'ogɨl ɨnyomarena okatam. 44 Sɨ Yesu ket unena kɨma yindenonj da, “Yet ra gar ke utkunda ke Ken notkas, ton ma Kena gar ke utkunda ke notkas ajɨ Tina yet re Ken nɨtmɨkitonj. 45 Ɨ yet ra Ken yɨr notɨng, ton kea Tin yɨr yong yet re Ken nɨtmɨkitonj. 46 Ɨ Kon onggɨt gowukoi wa netkond re ngaya na. Nokɨm da ɨdenat komkesa rɨga maka sɨbɨbɨnd tekeny yepim re gar ke utkunda ke Ken nokasi. 47 Ɨ nangga ma jɨ rada yɨpa rɨga maka Koina opureni yɨtkak tutkundeneniny dɨde maka tawameneniny, Kon ma ɨta tin b'ɨsagɨkam omnyɨn. Nokɨp Kon ma nok mana netkond da Kon gowukoi rɨga tesagɨkinyɨn, ajɨ nok mana da gowukoi rɨga wa yɨrkokar takainyɨn. 48 Ɨ yet ra Ken nɨtɨsai dɨde maka Koina opureni yɨtkak takasiny, sɨ ɨta jɨ ti b'ɨsagɨkam rɨga. Sɨ onggɨtyam yɨtkaktemb rɨna re Kon apulisinond, tin negɨr ma b'ɨsagɨkam omɨny dem kikitum bibɨrɨnd. 49 Mop nokɨp Kon apureninyɨn re ma Kor nony kaim ajɨ Ti pɨlkaim yet re Ken nɨtmɨkitonj. Ton kea Kor b'ingawa yɨt nokawonj nangga im Kon tapureninyɨn ɨ rɨngmim Kon tapureninyɨn. 50 Sɨ Kon wumɨr en da Tina b'ingawa yɨt re dadal ngɨrpu kesa yɨrkokar e. Sɨ onggɨt mop paimemb Kon ɨnsima yɨpa rɨrɨrkɨpjog yɨtkak apureninyɨn rɨngma na re Ken Kor B'u wumɨr nomnonj.”

13

Yesu Tina B'auyaena Rɨga Pɨs Esekinonj

1 Ɨ yɨmta kena Ju rɨga waina Uj Ɨgwanti Nony Iyena Diyamdiyam Wɨn awonj, ajɨ Yesu kea wumɨr awonj da wɨn re kemb rɨrɨr ainy Tinɨm onggɨtyam gowukoi ɨraram dɨde iwatam Ti B'uɨm pɨlwa. Sɨ Ton Tinajog rɨga na singi eyeninonj yepiya re gowukoyɨnd wekenonj. Ɨ Ton ten kupkakupka singi eyeninonj ngɨrpu de Tina undwatapu wa. 2 Ɨ re Yesu dɨde Tina b'auyaena rɨga diyamdiyam auto, Satanat kea Simonɨmna b'ɨga Yudas Iskariyotɨmna gar wa singi yoramitonj Yesund tɨb iyoyɨm. 3 Sɨ Yesu wumɨr na da Ti B'u kea komkesa gasa re Ti yɨm nat aramisinonj. Ɨ Ton nonyɨk b'amdonj da, “Kon Godɨm pɨlkena netkond dɨde kanamb Kon tɨtenjɨn Godɨm pɨlwa.” 4 Ɨ Yesu ket onyitonj diyamdiyampu kasa ke dɨde Tina tumɨnd kobɨrgɨm yotogɨkonj. Seg Ton ket tawel yokatonj dɨde ket robmopɨnd b'ibgonj. 5 Seg ket Ton nyɨ yɨgmarkonj besen bora wa, ɨ ket b'atomonj Tina b'auyaena rɨga pɨs ɨsekam dɨde usurenam tawel ke rɨna re Ton robmopɨnd b'ibgi yowamonj. 6 Ɨ re ket Simon Petrom pɨlwa yikonj, ton Yesund yomnonj da, “Yonggyam! Ma Man ɨta pɨs nɨtɨseket?” 7 Sɨ Yesu tin yɨsmonggawonj da, “Yu man ma ɨta nony auket nangga e Kon yomnɨken, ajɨ yɨmta kae man nony tauket dem.” 8 Ɨ Petro ket Tin yomnonj da, “Man makwa rɨrɨr et koina pɨs ɨsekam.” Ɨ Yesu ket tin mɨra yomnonj da, “Ra maka ra Kon mɨtɨseken, mor awɨr e Kon kɨma b'inkɨndena.” 9 Ɨ Simon Petro Tin yomnonj da, “Yonggyam! Goro koina pɨs nena tesekɨm ajɨ bea kwa yɨm ake mop.” 10 Sɨ Yesu tin mɨra yomnonj da, “Gony aureni rɨgat ɨnta pɨs nena b'ɨtɨsek ajɨ ma opima nɨnda kɨpear. Nokɨp tina kupka jɨ re kɨlkesa e. Sɨ wɨn kɨlkesa im ajɨ ma komkesa im.” 11 Ɨ nangga mop pena Ton yindonj da, “Ma wɨn komkesa kɨlkesa im,” mop nokɨp Ton wumɨr na da towa wɨngɨrɨnd yɨpa rɨgatemb Tin tɨb yii dem. 12 Ɨ re Yesu towaina pɨs ɨseka seg awonj, Ton Tina tumɨnd kobɨrgɨm b'ikitonj dɨde ket b'usaya Tina pɨpmet wa omitonj. Ɨ ket ten amninonj da, “Ke wɨn wumɨr yokasya nangga na Kon wanɨm yomnɨken? 13 Wɨn Ken nogenaya Ouyaena Rɨga kae dɨde Yonggyam kae. Sɨ waina opurena re ɨmɨnjog i. Nokɨp Kon ɨntenemb jɨ Rɨga. 14 Kon, ɨte re wa Yonggyam dɨde Ouyaena Rɨga, kea waina pɨs esekinyɨn. Sɨ onggɨt paemb wɨdaka b'ogla walenggyam walenggyam pɨs b'ɨseka tuwenyɨt. 15 Kon wɨngata mɨle na wa akainyɨn, nokɨm da ɨdenat wɨdaka kwa odede mɨle omnɨkenenya rɨngma na re Kon wanɨm yomnɨken. 16 Kon ɨmɨnjogjog wen tamninyɨn. Wɨko rɨga re ma ukoyam e, ajɨ tina yonggyam re ukoyam e. Ɨ daka yɨdɨr rɨga re ma ukoyam e, ajɨ rɨga yete re tin yɨtmɨkis re ukoyam e. 17 Sɨ ra wɨn wumɨr okatenya onggɨtyam gatab dɨde ra wɨn onggɨtyam mɨle tamnɨkindam, wɨn re b'ogɨl omni rɨga im.

Yudasɨmna Tɨb Iyoi gatab Bage Yɨt

18 “Ɨ Kon ma komkesa wa gatab e nindenyɨn. Sɨ Kon wumɨr en yena re Kon abagɨkinond. Ajɨ onggɨt ma da onggɨt yɨna peba yɨtkak rɨrɨrkɨp rain da, ‘Yet re koina owou yowenenonj, ton kea ken kak nɨawonj.’ 19 Yu Kon naska kana im wen wumɨr amninyɨn gasa rɨnte ra tawɨk Kor pɨlɨnd. Nokɨm da ra ɨtemb gasa pɨta tainy ɨdenat wɨn gar ke utkunda ke notkasya dem da Kon ɨntemb jɨ rɨga. 20 Ɨ Kon ɨmɨnjogjog wen tamninyɨn. Yet ra Koina ɨtmɨkiti rɨgand okateny, ton Kena nokateny. Ɨ yet ra Ken notkateny, ton Tina yokateny yet re Ken nɨtmɨkitonj.” 21 Ɨ re Yesu onggɨtyam yɨt seg awonj, Ton ma sobijog na kɨd b'ɨpokenonj. Sɨ Ton ket yɨr ungata yɨt yindonj da, “Kon ɨmɨnjogjog wen tamninyɨn. Wa wɨngɨrɨnd yɨpa rɨgat ɨta man Ken tɨb niyɨt dem.” 22 Sɨ Tina b'auyaena rɨgap nonysɨpsɨp na aukɨto da ya gatab e Ton yindeny. Sɨ ton ket yɨrɨk b'unjomkena wuwenonj towa wɨngɨrɨnd. 23 Ɨ Tina b'auyaena rɨga wɨngɨrɨnd yɨpa rɨga Ti wus kena yɨmkomel b'amki omiti yɨbnonj yena re Ton singi yiyenonj. 24 Sɨ Simon Petro onggɨt rɨgand mong ke yomnonj da, “Tin yɨgekite men wumɨr omnam ya gatab e Ton yindeny!” 25 Sɨ ɨtemb rɨga ɨja na Yesumna dorkak wusɨnd b'ɨrmekiti yɨbnonj, ɨ ket Yesund yomnonj da, “Yonggyam! Yetemb jɨ rɨga?” 26 Sɨ Yesu ket mɨra yomnonj da, “Ra Kon onggɨtyam owou pɨkendi ɨsonggen dor dɨde ti okaen, sɨ tontemb jɨ rɨga.” Seg Ton ket owou pɨkendi yɨsonggonj dɨde ket Simonɨmna b'ɨga Yudas Iskariyotɨm yokawonj. 27 Ɨ re Yudas onggɨtyam owou pɨkendi yokatonj, sɨ odede natemb ket Satana ti pɨlɨnd b'ɨgaronj. Sɨ onggɨt penaemb Yesu tin yomnonj da, “Man wanakana mɨle yomnɨke rɨnte re man yɨsamket omnɨkam!” 28 Ajɨ onggɨtyam owoupund omnɨki rɨga wɨngɨrɨnd makwa ke yɨpa rɨga nony aukonj nangga pena Ton odede yɨt tin yomnonj. 29 Sɨ nɨndap ɨja na nony aukɨto da Yesu nok ma tin yomɨny da, “Man gasa meranɨm temjinyɨt onggɨtyam diyamdiyam wɨnɨnd ingaenam” o mɨnda da, “Nɨnda gasa tagoniny gasa kesa rɨga wa.” Mop nokɨp Yudas re wulkɨp ga owama rɨga na yɨbnonj. 30 Sɨ re ɨtemb rɨga Yudas owou pɨkendi yokatonj, ton odenja ket bau wa opmarkitonj. Sɨ ɨtemb re ket kea sɨwɨny awonj.

Petromna Oena gatab Bage Yɨt

31 Ɨ re Yudas bau wa opmarkitonj, Yesu yindenonj da, “Otade Rɨgamna B'ɨga kea b'ogɨl ɨnyomarena yokas dɨde God daka kwa kea Ti pɨlke b'ogɨl ɨnyomarena yokas. 32 Ɨ rada God kea Ti pɨlke b'ogɨl ɨnyomarena yokas, sɨ God daka kwa ɨta Rɨgamna B'ɨgam Tina b'ogɨl ɨnyomarena okau. Sɨ Ton ɨta odenja Ti okau. 33 Kor b'ɨgawar! Kon ma pɨnjog e nɨtɨbnyɨn wɨn kɨma. Ɨ ɨngkaemb ket wɨn Ken oraka nitiyenya dem. Sɨ Kon otade wen wumɨr amninyɨn re odede yɨpa wɨp im rɨja na re Kon Ju rɨga waina mopyam rɨga wumɨr amninond da wɨn ma rɨrɨr im menonɨm de rɨtama ra Kon neken dem. 34 Ɨ Kon wa sisɨl b'ingawa yɨt takainyɨn. Wɨn b'ogla singi b'itiyenindam wa wɨngɨrɨnd. Kon kea singi wen eyeninond, sɨ wɨdaka kwa ɨja na singi b'itiyenindam wa wɨngɨrɨnd. 35 Ra wɨn singi b'itiyenindam wa wɨngɨrɨnd, sɨ ɨdenasimemb komkesa rɨgap wen tangwatenanj da wɨn re Koina b'auyaena rɨga im.” 36 Ɨ ket Simon Petro Yesund yɨgekitonj da, “Yonggyam! Rɨtama man meket?” Ɨ Yesu ket yɨsmonggawonj da, “Yu man ma rɨrɨr et Ken yɨmta undokam rɨtama ra Kon neken. Ajɨ yɨmta kae man yɨmta nutundoket dem.” 37 Sɨ Petro kwa Tin yɨgekitonj da, “Yonggyam! Nangga mop pae yu kon maka rɨrɨr taen men yɨmta undokam? Kon Mor mapae koina yɨrkokar b'atkaen.” 38 Seg Yesu ket tin mɨra yomnonj da, “Sɨ ɨta man Kor map moina yɨrkokar b'atkaet? Kon ɨmɨnjogjog men motɨnyɨn. Pauro ma ɨta wanaka ara ikeny dor ngɨrpu ra ket man nowapyam Ken notiyenyɨt.

14

Yesuta Nya B'uɨm pɨlwa

1 “Goro wɨn gar bebɨg taukinam! Wɨn Godɨnd gar ke utkunda ke yokata dɨde Keda kwa gar ke utkunda ke nokata! 2 Kor B'uɨmna metɨnd opima jogjog wɨmenapu pɨpmet wekeny. Rako pɨpmet demb de maka wekeny, Kon keako wen wumɨr amninond. Sɨ Kon neken ra wanɨm pɨpmet ongonjena mim. 3 Sɨ ra Kon neken dem dɨde ket wa pɨpmet tangonjenainyɨn, sɨ Kon kwa b'usaya tɨtenjɨn dem. Ɨ Kon ket wen taronsinyɨn dɨde ket eyinyɨn dem Koinajog pɨpmet wa. Sɨ ɨdenat wɨda tekenenyɨt de rokate re Kon nɨbnenenyɨn. 4 Ɨ wɨn wumɨr im onggɨtyam nya de onggɨt pɨpmet wa rɨtama ra Kon neken.” 5 Seg Toma ket Yesund yomnonj da, “Yonggyam! Sɨn ma wumɨr im rɨtama man meket. Sɨ rɨdede im sɨn wumɨr taukindam onggɨt nya gatab?” 6 Ɨ Yesu ket tin mɨra yomnonj da, “Konta nya ɨ ɨmɨnjog yɨtkak ɨ dɨde yɨrkokar. Sɨ makwa ngai yɨpa rɨgat ɨta yik Kor B'uɨm pɨlwa, ra ton maka Ken yɨmta nutundok. 7 Rada wɨn kea Kornɨm wumɨr aukindam, sɨ wɨn kea Kor B'uɨm daka kwa wumɨr aindam. Sɨ otade im wɨn Tinɨm wumɨr aukindam ɨ wɨn kea Tin yɨr yongenenyɨma.” 8 Seg Pilip daka ket Yesund yomnonj da, “Yonggyam! Bea sɨn B'und nouyaene! Sɨ ɨdenatemb sɨn nony rɨrɨr taindam.” 9 Sɨ Yesu tin mɨra yomnonj da, “Pilip! Kon ma wus na netkɨmɨn wɨn kɨma. Ma man makaya Kornɨm wumɨr yokasɨt? Yet re Ken yɨr ongong nitiyɨm, ton kea Kor B'und yɨr ongong iyɨm. Sɨ rɨdede pae man mindenyɨt da, ‘Bea sɨn B'und nouyaene'? 10 Sɨ ma man ɨtaemb wumɨr aet da Kon re nɨbnyɨn Kor B'uɨm pɨlnate dɨde Kor B'u re yɨbɨm Kor pɨlnate? Onggɨtyam yɨtkak rɨnsim re Kon wanɨm apurenawainyɨn, ma Kor nony kaim opurena eyeninyɨn, ajɨ Kor B'ute yete re Kor pɨlɨnd wɨmena yikeny, Tonte Tina wɨko omnɨka yiyeny. 11 Sɨ man gar ke utkunda ke Ken nokate da Kon re nɨbnyɨn Kor B'uɨm pɨlnate dɨde Kor B'u re yɨbɨm Kor pɨlnate. Ajɨ ra man maka Ken gar ke utkunda ke notkasɨt, man b'ogla onggɨtyam Koina omnɨki kɨd kesa kɨma danda wɨko gar ke utkunda ke takasinyɨt. Ɨ ɨngkaemb man ket Ken gar ke utkunda ke notkasɨt. 12 Kon ɨmɨnjogjog wen tamninyɨn. Yet ra Ken gar ke utkunda ke notkas, toda kwa onggɨtyam wɨko im omnɨka teyeniny rɨna re Kon omnɨka teyinond. Ɨ opimemb wɨko re ma ukoi im, ajɨ ton ukoijog wɨko im omnɨka teyeniny. Mop nokɨp Kon neken ra Kor B'uɨm pɨlwa e. 13 Ɨ Kon opima onggɨtyam gasa tamnɨkeninyɨn rɨnsim ra wɨn Koina nyɨ kɨma netɨrkenenya. Nokɨm da ɨdenat B'u b'ogɨl ɨnyomarena takasiny B'ɨgam pɨlke. 14 Ra wɨn nangga gasa mana Ken netɨrkenya Koina nyɨwɨnd, Kon opima tamnɨkeninyɨn.

Yɨnayɨna Wɨngawɨngam gatab Tɨrɨr Omni Yɨt

15 “Ɨ ra wɨn Ken singi nitiyenya, sɨ wɨn b'ogla Koina b'ingawa yɨt yɨmta undoka teyenindam. 16 Kon ɨta Kor B'und ɨgekisɨn, sɨ Ton wa tetmɨkitau yɨpa yɨr ɨpka dɨde ouyaena rɨga. Ɨ Ton ket ɨta wɨn kɨma dadal ngɨrpu kesa ɨbneneny. 17 Ton re ɨmɨnjog yɨtkakɨmna Wɨngawɨnga e. Ɨ gowukoi rɨgap ma rɨrɨr im Tin okatam, mop nokɨp ton makaya Tin yɨr yongi dɨde makaya Tinɨm wumɨr yokasi. Ajɨ wɨn Tinɨm wumɨr im nokɨp Ton wɨn kɨma e yɨbɨm dɨde Ton wa pɨlnate ɨbneneny. 18 Kon ma ɨta wen terarinyɨn ngungum b'ɨga pɨla, ajɨ ɨta wa pɨlwa netken dem. 19 Ɨ sobijog wɨn kak ke gowukoi rɨgap ma ɨta yɨr notngi dem. Ajɨ wɨn ɨta yɨr notngya dem, nokɨp Kon yilo e nɨbnyɨn dɨde wɨdaka kwa yilo im tekenyɨt. 20 Sɨ wɨn onggɨt bibɨr nasimemb nonyɨk b'atɨmjindam dem da Kon re nɨbnyɨn Kor B'uɨm pɨlnate, ɨ wɨn re wekenyɨt Kor pɨlnasim, ɨ Kodaka re nɨbnyɨn wa pɨlnate. 21 Yet ra Koina b'ingawa yɨtkak tawaminy dɨde ra opimemb yɨtkak yɨmta tundokiny, sɨ onggɨt rɨgatemb Ken singi niyeny. Ɨ kwa yet ra Ken singi nitiyeny, Kor B'u ɨta tin singi iyeny. Ɨ Koda kwa tin ɨta singi iyenyɨn dɨde ket Kon Kolenggyam ɨta tinɨm pɨtapɨta taenenenyɨn.” 22 Seg ket Yudas, goro Yudas Iskariyot, ton Yesund yɨgekitonj da, “Yonggyam! Man kea sowa pɨlwa pɨtapɨta aenyɨt. Ajɨ nangga pae maka gowukoi rɨga wanɨm pɨtapɨta taenyɨt?” 23 Sɨ Yesu ket tin yɨsmonggawonj da, “Yet ra Ken singi nitiyeny, ton ɨta Koina yɨtkak yɨmta tundokiny. Ɨ Kor B'u daka ɨta tin singi iyeny. Ɨ dɨde Sɨn opima ti pɨlwa wuyɨn dɨde ket wɨmenapu pɨpmet omgu ti pɨlɨnd yɨpand wɨmenam. 24 Yet ra maka singi nitiyeny, ton ma ɨta Koina yɨtkak yɨmta tundokiny. Sɨ onggɨtyam yɨtkak rɨnsim re wɨn utkundenindam re ma Koina im ajɨ Kor B'uɨmna im yet re Ken nɨtmɨkitonj. 25 “Sɨ onggɨt ganggand re Kon wɨn kɨma nɨbnenenyɨmɨn ngɨrpu yu, Kon kea onggɨtyam komkesa yɨtkak gatab wen amneninyɨmɨn. 26 Ɨ onggɨt yɨr ɨpka dɨde ouyaena rɨga re Yɨnayɨna Wɨngawɨngate. Ɨ Kor B'u ɨta ɨtmɨkis dem Kor nyɨ kɨma. Sɨ Tonsim komkesa gasa gatab wen tauyaeniny dem dɨde wen nonony tamneniny dem komkesa yɨtkak gatab rɨna re Kon wen amneninond. 27 Ɨ Kon ngɨmbla ɨraren re wanɨm ma. Sɨ Kon ɨta Koina ngɨmbla wa takainyɨn. Onggɨtyam ngɨmbla rɨnte ra Kon takainyɨn re ma ɨja e rɨngma re gowukoyɨt agoneniny. Sɨ wɨn goro gar bebɨg dɨde moga tainindam. 28 Ɨ wɨn kea utkundenya onggɨtyam yɨtkak rɨna re Kon nindenyɨn da Kon ɨta neken dɨde ket tɨtenjɨn wa pɨlwa. Sɨ rada wɨn Ken singi e niyenya, wɨn sam im taindam Koina menon gatab de Kor B'uɨm pɨlwa. Mop nokɨp Kon re ma ukoi en ajɨ Kor B'u re ukoijog e. 29 Ɨ yu Kon naska kana im wen onggɨtyam gasa gatab wumɨr amninyɨn rɨnsim ra taukanj. Nokɨm da ra ton pɨta taukanj ɨdenat wɨn gar ke utkunda ke Ken notkasya. 30 Ɨ Kon ma pɨn e wɨn kɨma yɨtnono taenyɨn nokɨp gowukoyɨmna wɨp iyoi rɨga Satana re kemb ɨtemb ke ik. Ajɨ ti awɨr e kwa danda ingawam Kor pɨlɨnd. 31 Ajɨ Kon nok ma singi da gowukoi rɨga wumɨr rainem da Kon ɨta Kor B'und singi yiyenyɨn dɨde Kon ɨnsima gasa amnɨkeninyɨn rɨngma na re Kor B'u Ken ningawonj. Utnɨkinam ɨngkek, ɨ ka wuyɨn!

15

Ɨmɨnjog Greip Kai Yesu

1 “Kon re ɨmɨnjog greip kai en, ɨ Kor B'u re wala rɨga e. 2 Komkesa bɨa rɨnsim re Kor pɨlɨnd wekeny, ra ton maka kɨp tejagɨkanj, Kor B'u opima onggɨtyam bɨa awɨr omnɨkam tepkiny. Ɨ kwa komkesa bɨa rɨnsim re kɨp kɨma wekeny, Kor B'u opima nɨnda negɨr pip ɨpka teyeniny kɨlkesa omnam, nokɨm da ɨdenat ton jogjog kɨp tejagɨkiny. 3 Sɨ wɨn re kea kɨlkesa omni im onggɨtyam yɨtkak ke rɨna re Kon wen amneninond. 4 Wɨn b'ogla wɨmena tuwenyɨt Kor pɨlɨnd, ɨ Kodaka kwa ɨta wa pɨlɨnd wɨmena netkenyɨn. Sɨ yɨpa bɨat maka ra greip kayɨnd wɨmena ikeny, ton ma rɨrɨr e tilenggyam kɨp tejagɨkiny. Toda yɨpa wɨp e ra wɨn maka ra Kor pɨlɨnd tekenyɨt, wɨn ma rɨrɨr im kɨp ɨjagɨkam. 5 Sɨ Kon re greip kai en, ɨ wɨn re bɨa im. Yet ra Kor pɨlɨnd wɨmena ikeny, Kodaka kwa ɨta ti pɨlɨnd wɨmena netkenyɨn. Sɨ ton ɨngkaimemb jogjog kɨp tejagɨkiny. Mop nokɨp man makwa ngai rɨrɨr et Kor kesa ke nanggamog wɨko omnɨkam. 6 Ɨ yet ra maka Kor pɨlɨnd wɨmena ikeny, ton ɨja e wɨp ɨt re sopapu bau wa b'ɨskoki bɨa re dɨde. Sɨ ra ɨrna seg sopapu wɨko rɨgat ket bobo tamnɨkiny dɨde wul wa b'ɨtɨskokiny ɨ dɨde ket tembrɨkiny. 7 Ɨ ra wɨn Kor pɨlɨnd wɨmena tuwenyɨt, dɨde ra Koina yɨtkak wa pɨlɨnd tekeny, sɨ ra wɨn nangga singi mana Ken nɨtgekisya, wɨn ɨta okasya. 8 Ɨ ra wɨn jogjog kɨp tejagɨkindam dɨde Koina b'auyaena rɨga taukindam, sɨ ɨngkaemb wɨn Kor B'und b'ogɨl ɨnyomarena okaenya. 9 Ɨ Koda kwa ɨja ima wen singi eyeninyɨn rɨja e re Kor B'u Ken singi niyeny. Sɨ wɨn b'ogla Koina singi b'iyena mɨlend tuwenyɨt. 10 Kon kea Kor B'u ma b'ingawa yɨt yɨmta undoka eyeninond, sɨ ɨngkenaemb Kon Tina singi b'iyena mɨlend wɨmena nekenond. Sɨ wɨdaka ɨja na kwa Koina b'ingawa yɨt yɨmta tundokindam Kon re dɨde, sɨ ɨngkaimemb wɨdaka Koina singi b'iyena mɨlend wɨmena tuwenyɨt. 11 “Sɨ onggɨt mop penaemb Kon onggɨtyam yɨt ke wen amninyɨn da ɨdenat Koina sam waina garɨnd ɨbɨm dɨde ɨngkaimemb kwa Kon onggɨtyam waina sam yɨndangɨr tamnɨkinyɨn. 12 Ɨtemb jɨ Koina b'ingawa yɨt da wɨn b'ogla wa wɨngɨrɨnd singi b'itiyenindam rɨja im re Kon wen singi eyeninyɨn. 13 Awɨr e kwa yama ukoijog singi b'iyena mɨle yɨbnau, ajɨ ɨnta ra ton tina yɨrkokar b'atkau tina rɨgawar map. 14 Sɨ ra wɨn Koina b'ingawa yɨt yɨmta tundokindam, wɨn re kea Kor rɨgawar im. 15 Sɨ Kon ma ɨta ket wen wɨko rɨga ke nyɨ tagenainyɨn, nokɨp wɨko rɨga ma wumɨr e nangga im ti yonggyam amnɨkiny. Ajɨ Kon wen nyɨ agenainyɨn re Kor rɨgawar kaim, mop nokɨp Kon kea wen komkesa gasa wumɨr amnɨkinond rɨna re Kon Kor B'uɨm pɨlke utkundenond. 16 Wɨn maka Ken nobagendonda, ajɨ Konɨt wen abagɨkinond, dɨde nyɨ akainond. Nokɨm da ɨdenat wɨn tuwenyɨt ɨ kɨp tejagɨkindam ɨ dɨde onggɨtyam waina kɨp ɨmnɨneni kesa tekeny. Ɨ nokɨm da kwa ra wɨn nanggamog gasa mana Kor B'und erkenya Kor nyɨ kɨma, ɨdenat Ton wa tagoniny. 17 Sɨ onggɨt mop penaemb Kon onggɨtyam yɨt ke wen engainyɨn da ɨdenat wɨn wa wɨngɨrɨnd singi b'itiyenindam.

Gowukoi Rɨgaina Singi kesa Mɨle

18 “Ɨ ra onggɨt gowukoi rɨgap wen singi kesa tamnenanj, wɨn b'ogla wumɨr okasya da ton naska kea Ken singi kesa nomneno, ajɨ yɨmta kaim wen singi kesa amnenanj. 19 Ɨ rada wɨn gowukoi ke rɨga im, gowukoyɨt keako wen singi eyeniny, nokɨp wɨn gowukoi ke rɨga im. Ajɨ wɨn ma gowukoi ke rɨga im, ajɨ Konɨt wen abagɨkinond onggɨt gowukoi ke. Sɨ onggɨt mop paemb gowukoyɨt wen singi kesa amneniny. 20 Sɨ wɨn b'ogla nonyɨnd yowama onggɨtyam yɨtkak rɨna re Kon wen amninonj da, ‘Wɨko rɨga re ma ukoyam e, ajɨ tina yonggyam re ukoyam e.’ Sɨ rada rɨgap ke Kor pɨlɨnd bebɨg dɨde b'ɨsadrena mɨle oramka niyenauto, ton opima kwa daka wa pɨlɨnd bebɨg kɨma b'ɨdgotnena oramka teyenauranj. Ɨ rada rɨgap ke Koina yɨtkak yɨmta yundoko, ton opima kwa daka waina yɨtkak yɨmta undoki. 21 Ajɨ rɨgap opima Koina nyɨ map komkesa odede mɨle tamnɨkenenanj wa pɨlɨnd, mop nokɨp ton ma wumɨr im Godɨm yet re Ken nɨtmɨkitonj. 22 Ɨ rako Kon maka netkond dɨde ten maka wumɨr amneninond, ma rako towa pɨlɨnd negɨr mɨle wekeny. Ajɨ yu ton ma rɨrɨr im mop ogenka teyenanj towaina negɨr mɨle gatab. 23 Ɨ yet ra Ken singi kesa notɨneny, ton kwa daka Kor B'u na singi kesa yomneny. 24 Sɨ rako Kon maka towa wɨngɨrɨnd onggɨtyam wɨko amnɨkeninond rɨna re yɨpa rɨgat maka rɨrɨr awonj omnɨkam, ma rako towa pɨlɨnd negɨr mɨle wekeny. Ajɨ yu Kon nitinjɨn da ton kea onggɨtyam kɨd kesa kɨma danda wɨko yɨr ongong eyento, ajɨ ton kea Sɨn singi kesa nomneno Ken dɨde Kor B'und. 25 Ajɨ ɨtemb re onggɨtyam yɨtkak rɨrɨrkɨp omna ma rɨnte re ɨrɨki yɨbɨm towaina gog yɨt wɨngɨrɨnd da, ‘Ton rɨl kesand Ken singi kesa nomneno.’ 26 “Sɨ ra yɨr ɨpka dɨde ouyaena rɨga ik dem yena ra Kon Kor B'uɨm pɨlke ɨtmɨkisɨn wa pɨlwa, Ton re ɨmɨnjog yɨtkakɨmna Wɨngawɨnga e. Sɨ ra Ton Kor B'uɨm pɨlke ik dem, Tonsimemb Kor gatab yɨr ungata yɨt pɨtapɨta tamneniny dem. 27 Ɨ wɨda kwa b'ogla Kor gatab yɨr ungata yɨt pɨtapɨta tamnenindam, mop nokɨp wɨn kea otomapu ke Kon kɨma wekenot ngɨrpu yu.

16

Bebɨg kɨma B'ɨdgotnena gatab Bage Yɨt

1 “Sɨ onggɨt mop penaemb Kon onggɨtyam yɨt ke wen amneninyɨn da ɨdenat wɨn maka sap totekindam. 2 Ɨ rɨgap opima wen Ju rɨga waina yɨr opmitenapu met ke teaukenanj dem. Ajɨ ɨta jɨ wɨn ik dem, sɨ onggɨt wɨnɨnd rɨgap opima wen uj ondrɨka teyenanj dem. Ɨ onggɨt onganda rɨgap ɨja im nony taukanj dem da, ‘Sɨn kea Godɨm b'ogɨl wɨko yomnɨkau.’ 3 Ton maka wumɨr aukɨto Kor B'uɨm dɨde kwa Kornɨm, sɨ onggɨt paemb ton odede wɨko tamnɨkanj dem. 4 Ajɨ onggɨt mop penaemb Kon onggɨtyam yɨt ke wen amneninyɨn da ra onggɨtyam bebɨg wɨn ik dem, ɨdenat wɨn onggɨtyam yɨtkak nonyɨk tamjindam dem rɨnsim re Kon wen wumɨr amneninyɨn.

Yɨnayɨna Wɨngawɨnga ma Wɨko

“Otomapu ke Kon onggɨtyam yɨtkak maka wen wumɨr amninond, mop nokɨp Kon omanda wɨn kɨma nɨbnond. 5 Yu Kon neken Ti pɨlwa e yet re Ken nɨtmɨkitonj. Sɨ wa wɨngɨrɨnd makwa yɨpa rɨgat Ken ke nerkis da, ‘Rɨtama Man meket?’ 6 Ajɨ re Kon onggɨtyam yɨt ke wen amneninyɨn, sɨ waina gar re kea gar kopa ke yɨndangɨr auki im wekeny. 7 Ajɨ Kon kwa ɨmɨnjog yɨtkak e wen wumɨr tamninyɨn. Ɨtemb re wanɨm b'ogɨl e ra Kon tewaikisɨn, mop nokɨp ra Kon maka neken, sɨ onggɨtyam yɨr ɨpka dɨde ouyaena rɨga ma ɨta wa pɨlwa ik dem. Ajɨ ra Kon neken, Kon ɨta wa pɨlwa Tin ɨtmɨkisɨn dem. 8 Ɨ ra Ton ik, Ton ɨta gowukoi rɨga wa temjatenainy dem negɨr mɨle gatab ɨ negɨr kesa dɨmdɨmjog mɨle gatab ɨ dɨde b'ɨsagɨka mɨle gatab. 9 Negɨr mɨle gatab re ɨntemb ɨt re da rɨgap ma opima gar ke utkunda aramkɨranj Kor pɨlɨnd. 10 Ɨ negɨr kesa dɨmdɨmjog mɨle gatab re ɨntemb ɨt re da Kon neken ra Abum pɨlwa e ɨ wɨn ma ɨta ket Ken yɨr notngya. 11 Ɨ b'ɨsagɨka mɨle gatab re ɨntemb ɨt re da onggɨt gowukoyɨmna wɨp iyoi rɨga Satana re kea negɨr ma b'ɨsagɨka okati e yɨbɨm. 12 “Kor ma yɨpa kɨma yɨt im pop nɨbnainy wanɨm wumɨr omnenam, ajɨ otade wɨn ma rɨrɨr im okatenam. 13 Ajɨ ra onggɨt ɨmɨnjog yɨtkakɨmna Wɨngawɨnga ik dem, Tonsim wen wang teyeniny dem komkesa ɨmɨnjog yɨtkak wɨngɨr wa. Mop nokɨp Ton ma ɨta tina nony ke yɨt tapureniny, ajɨ ɨna nena im tapureniny nangga im re Ton utkundeny. Ɨ kwa Tonsim wa pɨtapɨta tamnenainy onggɨtyam yɨtkak rɨnsim ra warɨ taukanj. 14 Sɨ Ton Kor pɨlkaim yɨtkak tutkundeneniny dɨde ket onggɨtyam yɨtkak im wa pɨtapɨta tamnenenainy. Ɨ ɨngkaemb Ton b'ogɨl ɨnyomarena Kor notkaeneny. 15 Ɨ komkesa gasa rɨnsim re Kor B'uɨm pɨlɨnd wekeny re Koina im. Sɨ onggɨt paemb Kon nindenyɨn da, ‘Yɨnayɨna Wɨngawɨnga Kor pɨlkaim yɨtkak tutkundeneniny dɨde ket onggɨtyam yɨtkak im wa pɨtapɨta tamnenenainy.’

Gar Kopa kak ke B'ogɨl Sam

16 “Ɨ Kon ma pɨn im wen terarinyɨn, onggɨt sobijog wɨnɨnd wɨn ma ɨta yɨr notngya. Ajɨ onggɨt wɨn kak ke ɨta kwa yɨr notngya dem.” 17 Sɨ onggɨt penaemb nɨnda Tina b'auyaena rɨga b'arkena wuwenonj towa wɨngɨrɨnd da, “Nangga e jɨ onggɨtyam yɨtkak rɨnte re Ton men wumɨr nomneniny da, ‘Ɨ Kon ma pɨn im wen terarinyɨn, onggɨt sobijog wɨnɨnd wɨn ma ɨta yɨr notngya. Ajɨ onggɨt wɨn kak ke ɨta kwa yɨr notngya dem' ɨ kwa onggɨtyam yɨtkak da, ‘Kon neken ra Abum pɨlwa e'?” 18 Ɨ kwa omanda ton b'arkenand wekenonj da, “Nangga e jɨ onggɨtyam yɨtkak rɨnte re Ton yindeny da, ‘Ma pɨn e jɨ wɨn'? Sɨ men ma wumɨr im nangga e Ton yindeny.” 19 Ɨ Yesu kea wumɨr yokatonj nangga na re ton singi aukɨto Tin erkitam. Sɨ Ton ten amninonj da, “Ma wɨn ɨnte onggɨtyam yɨtkak isɨpkitam yorakya rɨna re Kon nindenyɨn da, ‘Ɨ ma pɨn e jɨ wɨn ra wɨn maka Ken yɨr notngya. Ajɨ onggɨt kak ke ket kwa ma pɨn e jɨ wɨn ra wɨn Ken yɨr notngya dem'? 20 Ɨ Kon ɨmɨnjogjog wen tamninyɨn. Ra onggɨtyam wɨn pɨta tainy, wɨn yii opima tainindam dɨde gar kopa kɨma yii b'ɨtrɨnenindam, ajɨ gowukoi rɨgap sam e omnɨka iyenyi. Sɨ wɨn gar kopa tainindam ajɨ onggɨtyam waina gar kopa b'etɨngkanj ra ukoi sam mim. 21 Ɨ ra konggam momta mɨna b'ujena wɨn titkau, ton gar kopa e okateny, nokɨp kemb ɨtemb ke Ti wɨn titkau. Ajɨ ra ton b'ɨga ukenj, ton makwa ɨta ket tina b'ɨdgotnena gatab nony iyeny ajɨ sam o tainy da b'ɨga ke ukenj onggɨt gowukoi wa. 22 Sɨ onggɨt paemb wɨda kwa yu odedemb gar kopa yokatenya. Ajɨ ra Kon b'usaya wen yɨr tanginyɨn dem, wɨn gar sam im taukindam dem. Ɨ makwa ɨta yɨpat onggɨtyam waina sam teomneniny wa pɨlke. 23 Ɨ onggɨt bibɨrɨnd wɨn makwa ɨta nangga ma netɨrkenya dem. Sɨ Kon ɨmɨnjogjog wen tamninyɨn. Nangga mana ra wɨn Kor B'und erkenya Koina nyɨwɨnd, sɨ Ton opima wa takainy. 24 Naskand wɨn maka Godɨnd yerkenonda Koina nyɨwɨnd ngɨrpu yu. Ajɨ yu wɨn ket b'ogla Koina nyɨwɨnd erkenya, ɨ ket wɨn opima takatenindam. Sɨ ɨdenatemb waina gar sam ke yɨndangɨr auki tekeny.

Yesu Gowukoi Gou wa Yomnonj

25 “Ɨ Kon wɨngata yɨt kena onggɨtyam yɨtkak wa apurenainyɨn. Ajɨ ɨta jɨ wɨn ik ra Kon maka ket wɨngata yɨt ke wa tapurenainyɨn. Ajɨ Kon ket pɨtakɨp nasim wa pɨtapɨta tamnenainyɨn Kor B'uɨm gatab. 26 Ɨ onggɨt bibɨrɨnd wɨn opima Koina nyɨwɨnd erkenya. Ajɨ Kon ma odede ma nindenyɨn da Konte Kor B'und erkenyɨn wa gatabɨnd. 27 Nokɨp B'ute Tilenggyam wen singi eyeniny. Sɨ nangga pae Ton wen singi eyeniny re, nokɨp wɨn kea Ken singi niyenya dɨde gar ke utkunda yoramitenya da Kon netkond re Godɨm pɨlkena. 28 Sɨ Kon netkond re Kor B'uɨm pɨlkena dɨde ket opendond onggɨt gowukoi wa. Ɨ Kon kwa ɨraren onggɨtyam gowukoi dɨde ket tɨtenjɨn Kor B'uɨm pɨlwa.” 29 Seg Yesumna b'auyaena rɨgap Tin yomno da, “Yɨr de, otade Man keamb pɨtakɨpɨnd mindenyɨt. Dɨde Man maka nanggamog wɨngata yɨt na yingaet. 30 Sɨ sɨn otade wumɨr yokasu da Man wumɨr et-a komkesa gasa. Sɨ Man ma ɨta yena rɨga yɨr ungaet nanggamog gatabɨm Men metɨrkeny. Sɨ onggɨt wumɨr kaimemb sɨn gar ke utkunda ke Men mokasu da Man re Godɨm pɨlkena metkot.” 31 Ɨ ket Yesu mɨra amninonj da, “Sɨ ke wɨn otade wumɨr yokasya? 32 Sɨ yɨr de, ɨta jɨ wɨn ik rɨdenat ra wɨn komkesa wetaweta taukindam waina yɨpayɨpa pɨpmet wa dɨde ket Ken nena e nɨtrarya. Sɨ ɨtemb ke onggɨtyam wɨn ik. Ajɨ Kon ra ma Kenta e taen, nokɨp Kor B'u ɨta Kon kɨma yɨbneneny. 33 Sɨ Kon onggɨtyam yɨt wen wumɨr amneninyɨn, nok mim da ɨdenat wɨn ngɨmbla okatenya Kor pɨlɨnd. Ɨ wɨn opima b'ɨdgotnena takatenindam onggɨt gowukoyɨnd, ajɨ wɨn b'ogla napnap towɨnkindam, nokɨp Kon kea onggɨtyam gowukoi danda kesa yomnond.”

17

Yesu Tinɨm Yɨr Opmitenonj

1 Ɨ re Yesu onggɨtyam yɨt opurena seg awonj, Ton wub kumb wa wɨp b'urowatonj dɨde ket yɨr opmitonj da,“Abu! Kemb ɨtemb ke wɨn ik. Man b'ogla Mor B'ɨgam b'ogɨl ɨnyomarena yokae! Sɨ ɨdenat B'ɨgat Todaka Mor b'ogɨl ɨnyomarena motkau. 2 Man kea Mor B'ɨgam odede danda yokawot komkesa rɨga wɨp omnam, nokɨm da ɨdenat Ton komkesa rɨga wa dadal ngɨrpu kesa yɨrkokar takainy yena re Man Ti yokainot. 3 Sɨ ɨtemb jɨ dadal ngɨrpu kesa yɨrkokar da rɨgat wumɨr e yɨbɨm Mornɨm yete re Man yɨpaina ɨmɨnjog God mɨbnyɨt dɨde Yesu Kerisom yena re Man yɨtmɨkitot. 4 Kon kea onggɨtyam wɨko yundwasɨn rɨna re Man Kor nokawot omnɨkam. Sɨ ɨngkaemb Kon b'ogɨl ɨnyomarena Mor mokaenyɨn onggɨt gowukoyɨnd. 5 Abu, naskand re onggɨtyam gowukoi maka aukonj, Kon kea Man kɨma b'ogɨl ɨnyomarenand nɨbnond. Sɨ otade Man onggɨtyam b'ogɨl ɨnyomarena nokae Man kɨma yɨpand onggɨtyam b'ogɨl ɨnyomarenand wɨmenam.

Yesu Tina B'auyaena Rɨga wa Yɨr Opmitenonj

6 “Ɨ Kon ke Moina nyɨ pɨtapɨta yomnenond onggɨtyam rɨga wa pɨlwa yena re Man Kor nokainot onggɨt gowukoi ke. Ton Mornɨm mana wekenonj, ajɨ Manɨt Kor nokainot. Ɨ ton ket Moina yɨtkak e yɨmta undoka yiyenyi. 7 Yu ton ket wumɨr im da komkesa gasa rɨna re Man Kor nogoninot re Mor pɨlkaim. 8 Mop nokɨp Kon kea towa onggɨtyam yɨtkak akainond rɨna re Man Kor nokainot, dɨde ton kea onggɨtyam yɨtkak akatento. Ɨ ton ket ɨmɨnjog wumɨr yokato da Kon netkond re Mor pɨlkena dɨde ton ket gar ke utkunda yoramito da Manɨt Ken nɨtmɨkitot. 9 Sɨ Kon towanɨm metɨrkisɨn. Ajɨ Kon ma metɨrkisɨn onggɨt gowukoi rɨga gatab e ajɨ towa gatab e yena re Man Kor nokainot, nokɨp ton re Mor mim. 10 Koina komkesa gasa re Mor mim, ɨ Moina komkesa gasa re Kor mim. Sɨ Kon towa pɨlkaemb b'ogɨl ɨnyomarena yokatenyɨn. 11 Ɨ Kon makwa ɨta ket nɨtɨbnyɨn onggɨt gowukoyɨnd, ajɨ ton opima tekeny onggɨt gowukoyɨnd. Sɨ Kon neken ra Mor pɨlwa e. Yɨnayɨna B'u! Man b'ogla ten yɨr ɨpka teyeninyɨt Moina danda nyɨ ke rɨna re Man nokawot! Nokɨm da ɨdenat toda yɨpaina taukanj odede rɨngmim re Men wekenyɨn. 12 Ɨ re Kon ton kɨma nɨbnenenyɨmɨn, Kon kea ten yɨr epkeneninyɨmɨn onggɨtyam Moina danda nyɨ ke rɨna re Man nokawot, dɨde Kon kea yɨrgong amnɨkeninyɨmɨn. Sɨ towa wɨngɨrɨnd makwa yet b'edamkisɨm. Ajɨ ɨna yɨpaina wul tunggɨmna b'ɨga nenat, nokɨm da ɨdenat yɨna peba rɨrɨrkɨp tainy. 13 Sɨ yu Kon ket netken Mor pɨlwa e, ajɨ Kon onggɨtyam yɨt apureninyɨn re onggɨt gowukoi nate, nokɨm da ɨdenat Koina sam yɨndangɨr auka ikeny towaina garɨnd. 14 Ɨ Kon kea Moina yɨtkak towa akainond ɨ gowukoi rɨgap ten singi kesa amnenenanj. Mop nokɨp ton ma gowukoi ke rɨga im ket odede ɨte re Kon ma onggɨt gowukoi ke rɨga en. 15 Kon ma nok ma merkisɨn da Man ten temjinyɨt onggɨt gowukoi ke, ajɨ nok ma da Man ten yɨrgong tamnɨkeneninyɨt negɨrjog rɨga Satanam pɨlke. 16 Ton re ma gowukoi ke rɨga im odede ɨte re Kon ma gowukoi ke rɨga en. 17 Ɨ Moina yɨtkak re ɨmɨnjog yɨtkak e, sɨ Man ten yɨnam amnine onggɨtyam ɨmɨnjog yɨtkak ke. 18 Ɨ Man kea Ken nɨtmɨkitot onggɨt gowukoi wa, sɨ Koda kwa odede wɨp imemb ten etmɨkeneninyɨn onggɨt gowukoi wɨngɨr nata. 19 Sɨ Kon Kolenggyam yɨna omnam b'akaenyɨn towanɨm b'ogɨlɨm, nokɨm da ɨdenat toda towalenggyam wɨngawɨnga kɨlkesa taukanj ɨmɨnjog yɨtkak ke.

Yesu Sosi gatab Yɨr Opmitenonj

20 “Ɨ Kon merkisɨn re ma towanɨm nena ma, ajɨ daka towanɨm ma yepim ra Ken gar ke utkunda ke notkasi towaina bage yɨt ke. 21 Abu! Ton komkesa b'ogla yɨpaina raukinem odede ɨte re da Man mɨbnyɨt Kor pɨlnate ɨ Koda kwa re nɨbnyɨn Mor pɨlnate! Sɨ ɨdenat ton Mera pɨlɨnd tekeny. Nokɨm da ɨdenat gowukoi rɨgap ɨmɨnjog ke okasi da Manɨt Ken nɨtmɨkitot. 22 Sɨ Kon kea towa akainond onggɨtyam b'ogɨl ɨnyomarena rɨna re Man Kor nokawot, nokɨm da ɨdenat ton yɨpaina taukanj odede ɨte re Men yɨpaina wekenyɨn. 23 Ɨ Kon towa pɨlnate nɨbnyɨn dɨde Man Kor pɨlnate mɨbnyɨt. Sɨ toda odede nya kaimemb kupkakupka yɨpaina tauranj. Nokɨm da ɨdenat gowukoi rɨga wumɨr taukanj da Manɨt Ken nɨtmɨkitot dɨde Mansim ten singi eyeninyɨt odede rɨngma na re Man Ken singi niyenot. 24 Abu! Onggɨtyam rɨga rɨna re Man Kor nokainot, Kon singi en da ton Kon kɨma tekeny rokate ra Kon nɨtɨbnyɨn, nokɨm da ɨdenat ton Koina b'ogɨl ɨnyomarena yɨr ongenenyi. Sɨ rɨna re naskand onggɨtyam gowukoi maka pɨta awonj, Man kea onggɨtyam b'ogɨl ɨnyomarena Kor nokawot nokɨp Man kea Ken singi niyenot. 25 Negɨr kesa dɨmdɨmjog B'u! Gowukoi rɨgap maka wumɨr aukɨto Mornɨm ajɨ Konɨt Mornɨm wumɨr awond. Sɨ onggɨtyam Koina b'auyaena rɨgap re kea wumɨr yokato da Manɨt Ken nɨtmɨkitot. 26 Ɨ Kon kea Mor gatab ten wumɨr omnena teyinyɨmɨn ngɨrpu yu, ɨ Kon kwa opima wumɨr omnena eyinyɨn. Nokɨm da ɨdenat onggɨtyam singi towa pɨlɨnd ɨbɨm rɨngkae re Man Ken singi niyenyɨt dɨde Koda towa pɨlnate nɨtɨbnyɨn.”

18

Yesund Usunatam

1 Re ket Yesu yɨr opmita seg awonj, Ton ket Tina b'auyaena rɨga kɨma wuwonj Kidron paga yɨpa tab wa. Ɨ ademb de yɨpa sopapu yɨbnonj, sɨ Ton Tina b'auyaena rɨga kɨma onggɨt sopapu wɨngɨr wa wuwonj. 2 Ɨ Yesu Tina b'auyaena rɨga kɨma ademb de wɨn ke b'atabɨkenento. Sɨ onggɨt penaemb Yudas yet re Tin tɨb yiyonj, toda kwa wumɨr na yɨbnonj ɨtemb pɨpmet. 3 Sɨ Yudas yɨpa geja rɨga bobo dɨde nɨnda yɨnamet yɨr ɨpka rɨga akasinonj yɨna mopyam sɨ rɨga wa pɨlke dɨde Parisai rɨga wa pɨlke. Seg ton ket lampa ɨ ngaya dɨde ipowa gasa kɨma onggɨt pɨpmet wa wuwonj. 4 Sɨ Yesu re kea wumɨr yokatonj komkesa mɨle rɨnsim ra Ti pɨlɨnd taukanj. Sɨ Ton wɨp wa b'ɨsonkitonj dɨde ket ten arkisinonj da, “Yena wɨn oraka iya?” 5 Ɨ ton mɨra yomno da, “Najaret tunggam Yesu.” Sɨ Yesu ten amninonj da, “Ɨtenemb Kon.” Ɨ Ti tɨb iyoyam Yudas toda omanda onyiti yɨbnonj. 6 Ɨ re Yesu ten amninonj da, “Ɨtenemb Kon,” ton ket kaknyakaknya gurgur ɨtekto dɨde ket gou wa sap otekto. 7 Sɨ Yesu b'usaya ten arkisinonj da, “Yena wɨn oraka iya?” Ɨ ton ket yomno da, “Najaret tunggam Yesu.” 8 Ɨ Yesu ket ten amninonj da, “Kon ke kɨm ninjɨn da, ‘Ɨtenemb Kon.’ Sɨ rada wɨn Kena oraka niyenya, sɨ opimemb Koina rɨga wou.” 9 Sɨ nangga pena Yesu odede yindonj re nok mana da ɨtemb yɨtkak rɨrɨrkɨp tainy rɨna re ton yopulitonj da, “Kon makwa ke yɨpa yɨdamkismɨn towa wɨngɨrɨnd rɨna re Man Kor nokainot.” 10 Ɨ Simon Petrom re kea giri yɨbnawonj. Sɨ ton ket giri yɨtrɨngatonj dɨde ket yingawonj yɨna mopyam sɨ rɨgamna wɨko rɨgam pɨlɨnd ɨ dɨde ket tina yɨmjog ke yɨpya rom yɨpmarkitawonj. Ɨ ɨtemb wɨko rɨgamna nyɨ re Malkot. 11 Seg Yesu ket Petrond yɨswangonj da, “Giri yupungite tina metkak wa! Rɨngma, ma ma ɨta Kon onaen onggɨtyam b'ɨdgotnena kapo rɨna re Kor B'u nokawonj?”

Annasɨmna B'ɨsagɨka Yesum gatab

12 Seg ket geja rɨga bobo dɨde towa wan tausɨn (1,000) Roma geja rɨga mopyam ɨ dɨde Ju rɨga waina yɨnamet yɨr ɨpka rɨgap Yesund yɨmɨnd yusunato dɨde ket Tin yɨjobɨko. 13 Seg ton naska ket Yesund yiyo de Annam pɨlwa. Nokɨp ton re Kayapamna jeam na yɨbnonj. Ɨ Kayapa re onggɨt kemagɨnd yɨna mopyam sɨ rɨga na yɨbnonj. 14 Ɨ kwa Kayapatemb jɨ rɨga yet re Ju rɨga ugoinonj da, “Sɨ ɨtemb re b'ogɨljog emb jɨ ra yɨpa rɨgat uj okas komkesa Ju rɨga map.”

Petromna Oena gatab Yɨt

15 Ɨ Simon Petro dɨde yɨpa Yesumna b'auyaena rɨga Yesund yɨmta yundokonda. Ɨtemb b'auyaena rɨga re yɨna mopyam sɨ rɨgam wumɨr na yɨbnonj. Sɨ ton kea ket Yesu kɨma b'ɨgaronj onggɨtyam yɨna mopyam sɨ rɨgamna met kara wɨngɨr wa. 16 Ajɨ Petro re onyiti na yɨbnonj kara bau ke. Sɨ onggɨt penaemb onggɨtyam b'auyaena rɨga yet re yɨna mopyam sɨ rɨgam wumɨr yɨbnonj, ton kara mora wa ɨtendonj dɨde ket mora yɨr ɨpka konggand yɨt womnonj Petrond ɨgaram. 17 Ɨ re ton Petrond wɨngɨr wa yiyonj, mora yɨr ɨpka wɨko konggat Petrond yomnonj da, “Ma madaka onggɨt rɨgamna yɨpa b'auyaena rɨga et?” Sɨ ton womnonj da, “Nayɨ, ma Kon ton ten.” 18 Ɨ wɨko rɨga dɨde yɨnamet yɨr ɨpka rɨgap wul yɨtano gɨbɨl map. Ɨ ton ket gɨbɨl b'ɨrnɨto. Ɨ Petro daka re omanda ton kɨma onyiti gɨbɨl b'ɨrnand yɨbnonj.

Mopyam Sɨ Rɨgamna B'ɨsagɨka Yesum gatab

19 Ɨ yɨna mopyam sɨ rɨgat ket Yesund yerkitonj Tina b'auyaena rɨga gatab dɨde Tina ouyaena gatab. 20 Sɨ Yesu tin yɨsmonggawonj da, “Kon ke gowukoi rɨga wa wɨpɨnd pɨta kɨpɨnd apurenenainond. Ɨ Kon ita wɨnɨnd meraina yɨr opmitenapu met nata dɨde yɨnamet aband rɨga auyaeneninond rɨkɨnd re komkesa Ju rɨga b'atabɨkenento. Sɨ Kon maka nangga wɨgawɨga yɨt na apureneninond. 21 Sɨ nangga pae man Kor pɨlɨnd b'ɨgekita yoramisɨt? Sɨ man tena arkenine yepiya re Ken nutkundeno nanggamog yɨt na Kon ten amneninond. Sɨ yɨr de, ton wumɨrjog im wekeny nangga na re Kon apureninond.” 22 Ɨ re Yesu onggɨtyam yɨt opurena seg awonj, yɨnamet yɨr ɨpka rɨga wɨngɨrɨnd yɨpa rɨgat yet re Ti wusɨnd onyiti yɨbnonj, ton Yesund ana yɨpokitonj. Ɨ ton ket wɨp sɨngba kɨma Yesund yomnonj da, “Ma man odede wɨp yɨt kae yɨna mopyam sɨ rɨgand yɨt ɨsmonggaet?” 23 Ɨ Yesu ket tin mɨra yomnonj da, “Rada ke Kon negɨr yɨt yopulisɨn, man b'ogla yɨr ungata yɨt minde onggɨt negɨr yɨt gatab! Ajɨ rada Kon ɨmɨnjog yɨt e yopulisɨn, sɨ nangga pena man Ken nonganjɨt?” 24 Sɨ onggɨt penaemb Anna Tin dɨdea yɨm ɨjobɨki yɨtmɨkitonj de yɨna mopyam sɨ rɨga Kayapam pɨlwa.

Petromna B'usaya Oena gatab Yɨt

25 Ɨ re Simon Petro onyiti gɨbɨl b'ɨrnand yɨbnonj, nɨnda rɨgap tin yerkito da, “Ma mada yɨpa Tina b'auyaena rɨga et?” Ɨ ton ket b'aenonj da, “Nayɨ, ma kon ton ten.” 26 Ɨ omanda yɨpa mopyam sɨ rɨgamna wɨko rɨga yɨbnonj. Ɨ ton re onggɨt kus rɨga na yena re Petro yɨpya rom yɨpmarkitonj. Sɨ ton Petrond yomnonj da, “Ma ke kon men yɨr mongen kɨm re man Ton kɨma mɨbnyɨt de sopapu wa?” 27 Sɨ Petro b'usaya ket b'aenonj, ɨ odenja ket pauro ara yikenonj.

Pilatomna B'ɨsagɨka Yesum gatab

28 Seg ket Ju rɨgap Yesund Kayapam pɨlke yiyo de Roma gabmani mopyam rɨga Pilatomna wɨkopu met wa. Sɨ ɨtemb mɨle aukonj re sɨtawarjog natemb. Ɨ Ju rɨga maka onggɨtyam Roma gabmani mopyam rɨgamna wɨkopu met wa b'ɨgarkɨto, nokɨp ton ma singi na kɨl taukanj, nokɨm da ɨdenat ket ton kɨlkesand Ju rɨga waina Uj Ɨgwanti Nony Iyena Diyamdiyam owi. 29 Sɨ onggɨt penaemb Pilato bau wa opendonj towa pɨlwa, ɨ ket ten arkisinonj da, “Wɨn nangga mop pae onggɨt rɨgand kot wa oramitam iya?” 30 Ɨ ton ket tin yɨsmonggawo da, “Rako onggɨt rɨgat maka negɨrjog mɨle omnɨka rɨga yɨbɨm, sɨn ma rako Tin iyu mor pɨlwa kot omnɨkam.” 31 Sɨ ket Pilato ten amninonj da, “Wɨn walenggyam Tin yiya dɨde ket waina gog ke Ti pɨlɨnd b'ɨsagɨka mɨle yomnɨka!” Ɨ Ju rɨgap ket tin daka yomno da, “Sowa pɨlɨnd awɨr e ingawam danda yɨbɨm rɨga ongandam.” 32 Sɨ nangga pena onggɨtyam mɨle aukonj re nok mana da ɨdenat Yesu ma onggɨtyam yɨtkak rɨrɨrkɨp tainy rɨna re Ton naska kana wumɨr amninonj rɨdede wɨp kae Ton uj okas. 33 Sɨ Pilato b'usaya tina wɨkopu met wɨngɨr wa b'ɨgaronj dɨde ket Yesund ara yemokonj ɨ ket yomnonj da, “Ma Man Ju rɨga waina king et?” 34 Sɨ Yesu ket tin yerkitonj da, “Sɨ man moinajog nony kae mindenyɨt o mɨnda nɨnda rɨgapiya men odede wumɨr momnenyi Kor gatab?” 35 Ɨ Pilato daka Yesund yerkitonj da, “Ma Man ɨja e nony aet da kon Ju rɨga en? Moina Ju yɨtam rɨga dɨde yɨna mopyam sɨ rɨgapiya Men mitiyi kor pɨlwa kot omnɨkam. Sɨ nangga negɨrjog mɨle na Man yomnɨkmɨt?” 36 Ɨ ket Yesu mɨra yomnonj da, “Koina wɨp omnenapu kantri re ma onggɨt gowukoi kae. Rako da Koina kantri onggɨt gowukoi kae, keako Koina yɨr ɨpka rɨgap Ju rɨga epouranj Ken ɨrmekam, nokɨm da ɨdenat ton maka Ken mor pɨlwa nii. Ajɨ Koina wɨp omnenapu kantri re ma onggɨt gowukoi kae.” 37 Sɨ Pilato ket Yesund yomnonj da, “Sɨ man molenggyam king e b'agenaet?” Ɨ Yesu ket tin mɨra yomnonj da, “Man kemb minjɨt da Kon re king en. Sɨ Kon onggɨt mana pɨta awond dɨde onggɨt mana Kon netkond onggɨt gowukoi wa, nokɨm da ɨdenat Kon yɨr ungata yɨt tapureninyɨn ɨmɨnjog yɨtkak gatab. Sɨ komkesa rɨga yepim re onggɨt ɨmɨnjog yɨtkak tabɨnd wekeny, ton opima Koina nonykok utkundenyi.” 38 Ɨ Pilato ket Yesund yomnonj da, “Nangga e jɨ ɨmɨnjog yɨtkak?” Ɨ ton ket onggɨtyam yɨt seg ke b'usaya bau wa opendonj Ju rɨga wa pɨlwa dɨde ket ten amninonj da, “Kon maka nanggamog negɨr mɨle na yodaraen Ti pɨlɨnd. 39 Ɨ ɨta jɨ wa yɨpa kesam owabɨnti mɨle ebnau da kon yɨpa sɨbɨbmet rɨga openjɨn wanɨm waina Uj Ɨgwanti Nony Iyena Diyamdiyam Wɨnɨnd. Sɨ rɨngma, ma wɨn singi im kon Ju rɨga wa king openjɨn wanɨm?” 40 Ajɨ Ju rɨgap unena kɨma ognento da, “Goro onggɨt Rɨgand, ajɨ Baraba na!” Sɨ Baraba re yɨpa raskol rɨga na yɨbnonj.

19

Pilatomna Kikitum B'ɨsagɨka Yɨt Yesund Ɨdrɨkam

1 Sɨ onggɨt penaemb Pilato geja rɨga engainonj Yesund okatam dɨde ɨraskam. 2 Ɨ ɨraska seg ke geja rɨgap ket dɨngdɨng kai dɨra pɨla yogauko dɨde ket ɨtemb dɨra Yesum mopɨnd yikito king pɨla. Ɨ ton ket king pɨla kuskus kobɨrgɨm kwa Tin yikito. 3 Seg ton ket Yesum wɨp wa wuwenonj odede yɨt kɨma da, “Simesime! Ju rɨga wa king!” dɨde ket ana yɨpokeno. 4 Seg ket Pilato b'usaya bau wa opendonj dɨde ket ten amninonj da, “Yɨr de, kon nok ma Tin iyɨn wa pɨlwa, nokɨm da ɨdenat wɨn wumɨr okasya da kon maka nanggamog negɨr mɨle na yodaraen Ti pɨlɨnd.” 5 Sɨ ket Yesu bau wa opendonj dɨngdɨng kai ke ogauki dɨra b'ikiti dɨde kuskus kobɨrgɨm b'ikiti. Seg Pilato ten amninonj da, “Yɨr de, ɨtemb jɨ Rɨga!” 6 Ɨ re yɨna mopyam sɨ rɨgap dɨde yɨnamet yɨr ɨpka rɨgap Yesund yɨr yongo, ton unena kɨma ognento da, “Wul b'agbagɨnd yɨdrɨke! Wul b'agbagɨnd yɨdrɨke!” Sɨ Pilato ket ten amninonj da, “Wɨn walenggyam Tin yokata, dɨde wul b'agbagɨnd yɨdrɨka! Mop nokɨp kon maka nanggamog negɨr mɨle na yodaraen Ti pɨlɨnd.” 7 Seg Ju rɨgap ket tin mɨra yomno da, “Sowa ɨta jɨ gog yɨt, ɨ onggɨtyam gog yɨt kae Ton b'ogla uj okas, nokɨp Ton Tilenggyam b'agenayonj Godɨmna B'ɨgam.” 8 Ɨ re Pilato onggɨtyam yɨt utkundonj, ton kwa ket ma sobijog na moga awonj. 9 Sɨ ton ket b'usaya ɨtendonj tina wɨkopu met wɨngɨr wa dɨde ket Yesund yomnonj da, “Rɨngkae Man metkot?” Ajɨ Yesu maka tin yɨsmonggawonj. 10 Sɨ onggɨt penaemb Pilato Yesund yomnonj da, “Ma Man ma ɨta nɨtɨsmonggaet? Ma Man wumɨr et da kor ɨta danda Men ɨtrɨngendam dɨde kor ɨta danda Men wul b'agbagɨnd ɨdrɨkam?” 11 Ɨ Yesu ket mɨra yomnonj da, “Mor ma ɨta nanggamog danda Kor pɨlɨnd oramitam, ajɨ ɨnta ra God mor motkau. Sɨ onggɨt paemb moina negɨr mɨle re ma ukoi e, ajɨ yete re Ken nitɨi mor pɨlwa, ti re ukoijog negɨr mɨle e.” 12 Sɨ onggɨt yɨt map Pilato ket nya oraka yiyenonj Tin ɨtrɨngendam. Ajɨ Ju rɨgap unena kɨma ognento da, “Ra man onggɨt Rɨgand ɨtrɨngenjɨt, man ma Roma mopyam king Kaisamna rɨga et. Yet ra tilenggyam b'atgenai kingɨm, ton re Roma mopyam king Kaisamna geja rɨga e.” 13 Sɨ re Pilato onggɨtyam yɨt utkundonj, ton kea ket Yesund yopendonj bau wa dɨde ket tina b'ɨsagɨkapu kasa kumbɨnd omitonj rɨna re onggɨt pɨpmetɨnd yɨbnonj ogenaya da Kɨla pɨpmet, ɨ Ibru yɨt ke da Gabata. 14 Sɨ onggɨtyam mɨle re Ju rɨga waina Uj Ɨgwanti Nony Iyena Diyamdiyam Wɨn b'angonjenam bibɨr nat aukonj, ɨ ket lomtɨk gatab awonj. Seg Pilato ket Ju rɨga amninonj da, “Yɨr yonga, ɨtemb waina king!” 15 Sɨ ton yɨpand unena kɨma ognento da, “Yeomnene! Yeomnene! Wul b'agbagɨnd yɨdrɨke!” Ɨ Pilato ket ten amninonj da, “Rɨngma, kon b'ogɨl e waina king wul b'agbagɨnd ɨdrɨken?” Seg yɨna mopyam sɨ rɨgap tin yɨsmonggawo da, “Sowa awɨr e king, ajɨ Roma mopyam king Kaisata.” 16 Ngɨrpu ket Pilato onggɨt wɨnɨnd Yesund towa yɨmɨnd yoramitonj wul b'agbagɨnd ɨdrɨkam.

Yesu ma Uj Wul B'agbagɨnd

Sɨ geja rɨgap ket Yesund yokato. 17 Sɨ Yesu Tina wul b'agbag kawar wa yomnonj ɨ ket opmarkitonj ɨ dɨde ket yikonj de onggɨt pɨpmet wa ogenaya da Mopkak Wɨmenapu Tungg, Ibru yɨt ke da Golgota. 18 Ɨ omandemb ket Tin wul b'agbagɨnd yɨdrɨko. Ɨ kwa nɨmog rɨga Ti yɨu ke yɨu ke edrɨko, sɨ Yesu re towa ɨnyɨny nat yɨbnonj. 19 Seg Pilato ket Yesu ma ongandam mop yɨtkak yɨrɨkonj wulpagɨmɨnd dɨde ket Tina wul b'agbag pumb ke yoramitonj. Sɨ ɨja naemb ɨrɨki yɨbnonj da,“Najaret tunggam Yesu, Ju rɨga wa King”. 20 Sɨ Ju rɨga wɨngɨrɨnd jogjog rɨgap onggɨtyam ongandam mop ɨrɨki ogenka yiyeno, nokɨp ɨtemb pɨpmet rɨkɨnd re Yesund wul b'agbagɨnd yɨdrɨko re Yerusalem taun wus nat yɨbnonj. Ɨ onggɨtyam mop yɨtkak ɨrɨki yɨbnonj re Ibru yɨt ɨ Latin yɨt dɨde Grik yɨt kena. 21 Sɨ onggɨt penaemb Ju rɨga waina yɨna mopyam sɨ rɨgap Pilatond yomno da, “Goro ɨrɨkɨm da, ‘Ju rɨga ma king', ajɨ ɨja na ɨrɨket da, ‘Onggɨt rɨgat b'agenayonj da Konten Ju rɨga wa king.’” 22 Ɨ Pilato ket ten esmonggainonj da, “Nangga na re kon yɨrɨken, b'ogla ɨrɨki yebɨm.” 23 Ɨ re geja rɨgap Yesund wul b'agbagɨnd yɨdrɨko, ton Yesumna tumɨnd kobɨrgɨm emdɨto dɨde ket onggɨtyam kobɨrgɨm powa (4) geja rɨgap yɨpayɨpa b'asos wuwenonj. Ɨ ton kwa ket yokato wɨngɨr ke kobɨrgɨm. Ajɨ onggɨtyam kobɨrgɨm re yɨpaina kɨb na dɨde kupka yɨpaina onki na yɨbnonj kuna ke ɨdeni de pɨs wa. 24 Sɨ onggɨt penaemb ton towa wɨngɨrɨnd endento da, “Goro men onggɨtyam kobɨrgɨm yenyouku ajɨ men b'ogla pes b'areninum ɨ ɨngkaemb ket yɨpa rɨgat okas.” Sɨ onggɨt mop penaemb onggɨtyam mɨle aukonj da onggɨtyam yɨtkak rɨrɨrkɨp tainy rɨnte re yɨna peband ɨrɨki yɨbɨm da, “Ton Koina kobɨrgɨm towanɨm ataikɨto, dɨde Koina yɨpa kobɨrgɨm okatam pes b'arento.” Sɨ onggɨt penaemb geja rɨgap odede mɨle amnɨkto. 25 Ɨ Yesu ma wul b'agbag wusɨnd kea onyiti wekenonj dɨkɨnd Ti mog Mariya ɨ Ti kom mog ɨ Klopamna kongga Mariya ɨ dɨde Magdala tunggam Mariya. 26 Ɨ re Yesu Ti mog dɨde Tina singi iyeni b'auyaena rɨga Ti wusɨnd onyiti yɨr angonj, Ton Ti mogɨnd womnonj da, “Kongga, yɨr de ɨtemb mor b'ɨga.” 27 Dɨde ket daka onggɨt b'auyaena rɨgand yomnonj da, “Yɨr de, ɨtomb mor mog.” Seg ket onggɨt wɨn natemb onggɨt b'auyaena rɨgat tin wiyonj tina met wa.

Yesu ma Uj

28 Ɨ onggɨt kak ke Yesu kea wumɨr yokatonj da komkesa gasa kemb undwatanj. Sɨ Yesu yindenonj da, “Kon nyɨpa en.” Nokɨm da ɨdenat yɨna peba yɨtkak rɨrɨrkɨp tainy. 29 Ɨ ademb de tokɨltokɨl ɨk besenɨnd yɨndangɨr yɨbnonj. Ɨ rɨgap nyɨ ɨngmatena ɨngmatena matres pɨla gasa ke onggɨtyam tokɨltokɨl ɨk besen wa yɨsonggo ɨ yisop tɨbkak ke yɨpo dɨde ket Yesumna tugɨm wa yurowato onayam. 30 Ɨ re Yesu onggɨtyam tokɨltokɨl ɨk yonayonj, Ton ket yindonj da, “Kemb yundwasɨn.” Seg ket as eamantonj, dɨde ket Tina wɨngawɨnga ewaikitonj. 31 Ɨ ket b'angonjena bibɨr na awonj. Ɨ Ju rɨgap ma singi na da ujgɨm wul b'agbag kumbɨnd tekeny onggɨtyam towaina wɨram dɨde yɨr opmitena bibɨrɨnd. Mop nokɨp onggɨtyam towaina wɨram dɨde yɨr opmitena bibɨr re naskajog bibɨr na Ju rɨga waina Uj Ɨgwanti Nony Iyena Diyamdiyam Wɨn wɨngɨrɨnd, sɨ Ju rɨgap ɨtemb bibɨr ukoijog yɨsnaeneno. Sɨ onggɨt penaemb ton Pilatond yɨgekito towaina selkak onygɨkam dɨde ujgɨm ewaikuram. 32 Sɨ onggɨt penaemb geja rɨgap wuwonj dɨde ket naskanyam rɨga selkak yonygɨko ɨ kwa ket daka yɨpa rɨna re Yesu kɨma ɨdrɨki ebnonda. 33 Ɨ re ton Yesum pɨlwa tuwonj, ton kea yɨr yongo da Ton re kea uj yokas. Sɨ ton maka Tin selkak yonygɨko. 34 Ajɨ onggɨt geja rɨga wa wɨngɨrɨnd yɨpa rɨgat nɨm ke Yesund yɨponj yororand. Ɨ odenja ket kus ake nyɨ opekonda. 35 Ɨ yet re onggɨtyam mɨle yɨr yongonj, tontemb yɨr ungata yɨt yopureny. Sɨ tina yɨr ungata yɨt re ɨmɨnjog e. Ɨ ɨtemb rɨga wumɨr e da ton ɨmɨnjog yɨt im apureniny, nokɨm da ɨdenat wɨda kwa gar ke utkunda oramisya. 36 Ɨ onggɨtyam mɨle aukɨto re nok mana da ɨdenat onggɨtyam yɨna peba yɨtkak rɨrɨrkɨp tainy da, “Makwa ɨta yɨpa Tina kak tiposɨk.” 37 Ɨ daka kwa b'enga yɨna peba yɨtkakɨt yindeny da, “Rɨgap opima onggɨt Rɨgand yɨr ongi dem yena ra ɨpi dem.”

Yesu ma Eungita

38 Ɨ Arimataya tunggam Yosep re yɨpa Yesumna b'auyaena rɨga na yɨbnonj, ajɨ ton Ju rɨga moga map onggɨtyam wumɨr wɨgawɨga na yowamonj. Ɨ re Yesu uj awonj, ton Pilatond yerkitonj Yesumna ujgɨm okatam. Ɨ Pilato ket yingawonj. Sɨ ton yikonj dɨde ket Tina ujgɨm yokatonj. 39 Ɨ Nikodemo yet re naskand Yesund yodaronj yɨpa sɨwɨnyɨnd, todaka b'ogɨl ngɨrangngɨrang wulpoj teyinonj ujgɨm eungitam. Ɨ onggɨtyam wulpoj bebɨg re ama rɨka teti powa (34) kilogram na. 40 Sɨ ton nɨnda rɨga kɨma Yesumna ujgɨm yiyo. Ɨ ton ngɨrangngɨrang wulpoj kɨma na kobɨrgɨm ɨsetɨki ke ujgɨm ogauka yiyeno. Sɨ ton yomnɨko re Ju rɨga waina eungitam mɨle kena. 41 Ɨ yɨpa sopapu kea de yɨbnonj onggɨt pɨpmet wusɨnd rɨkɨnd re Yesund wul b'agbagɨnd yɨdrɨko. Ɨ onggɨt sopapund kea yɨpa sisɨl gopmet yɨbnonj rɨna re makwa ke yɨpa rɨga naskand yeungito. 42 Ɨ ɨtemb bibɨr re Ju rɨga waina b'angonjena bibɨr na, dɨde kwa ɨtemb gopmet re wus nat yɨbnonj. Sɨ onggɨt penaemb ton dɨkɨndemb Yesund yeungito.

20

Yesu ma Utnyita

1 Ɨ re Ju rɨga waina wɨram dɨde yɨr opmitena bibɨr kak ke naskajog bibɨr awonj, Magdala tunggam Mariya sɨtawarjog sɨ borand wikonj Yesu ma gopmet wa. Seg ton kea onggɨtyam gopmet ɨdokapu ukoi gɨmo ururkiti yɨr yongonj gopmet mora yurund. 2 Sɨ onggɨt penaemb ton b'ɨkonj Simon Petro dɨde Yesu ma singi iyeni b'auyaena rɨga wa pɨlwa. Dɨde ket ten amnonj da, “Ton ke Yonggyamɨmna ujgɨm yokasi gopmet ke. Sɨ sɨn ma wumɨr im rokate Tin yoramisi.” 3 Seg Petro dɨde ɨtemb b'auyaena rɨga yiwatonda Yesumna gopmet wa. 4 Ɨ ton gɨlgɨl b'ɨkonda, ajɨ ɨtemb b'auyaena rɨga Petrond yɨsalngitonj dɨde ket naska opendonj de gopmet wa. 5 Ɨ ton ket uwontonj dɨde ket ɨsetɨki kobɨrgɨm ondrɨki yɨr anginonj onggɨt gɨmo yɨund oski gopmet wɨngɨrɨnd. Ajɨ ton maike gopmet wɨngɨr wa b'ɨgaronj. 6 Ɨ Simon Petro yɨmta kena opendonj dɨde ket gopmet wɨngɨr wa b'ɨgaronj. Sɨ toda kwa kea yɨr anginonj ɨsetɨki kobɨrgɨm ondrɨki. 7 Ɨ onggɨtyam mop paspas kobɨrgɨm rɨna re Yesu ma mopɨnd ɨjobɨki yɨbnonj, ton re ma nɨnda ɨsetɨki kobɨrgɨm kɨma na yɨpand yɨbnonj. Ajɨ yɨpa b'enga pɨpmet nat eoromki yɨbnonj. 8 Sɨ onggɨt b'auyaena rɨgat yet re naska opendonj, todaka ɨdenatemb gopmet wɨngɨr wa b'ɨgaronj. Dɨde ket yɨr anginonj ɨ ket ton gar ke utkunda yoramitonj. 9 Nokɨp ton makwa ke nony aukonda onggɨtyam yɨna peba yɨtkak da, “Ton b'ogla uj ke tutnyis.” 10 Sɨ kwa osiemb nɨmog b'auyaena rɨga ɨtendonda towaina wɨmenapu wa.

Yesu Magdala Tunggam Mariyam pɨlwa Pɨta Awonj

11 Ajɨ Mariya re bau ke gɨmo yɨund oski gopmet wɨp owarkiti na yowamonj yii iyagɨkand. Ɨ ton yii iyagɨka kɨma uwontonj dɨde ket ɨtemb gɨmo yɨund oski gopmet wɨngɨr wa yɨr wikenonj. 12 Ɨ ton ket nɨmog aneru yɨr angonj bɨlbɨl kobɨrgɨm b'ikoki. Ton re omiti na ebnonda rɨkɨnd re Yesu ma ujgɨm yɨbnonj, yɨpa re mop ke ɨ yɨpa re pɨs ke. 13 Ɨ anerup tin wɨgekitonda da, “Kongga! Nangga pae man yii b'ɨrɨnenyɨt?” Sɨ Mariya ket ten amnonj da, “Ton ke kor Yonggyamɨmna ujgɨm yokasi. Sɨ kon ma wumɨr en rokate Tin yoramisi.” 14 Ɨ onggɨt yɨt seg ke Mariya kak wa ɨtaingitonj dɨde Yesund dɨkɨnda onyiti yɨr yongonj. Ajɨ ton maka yongwatonj da Yesute. 15 Ɨ Yesu ket tin wɨgekitonj da, “Kongga! Nangga pae man yii b'ɨrɨnenyɨt? Yena man oraka yiyenyɨt?” Ɨ onggɨt konggat ɨja na nony awonj da Ton re onggɨtyam sopapu yɨr ɨpka rɨga e. Sɨ ton Tin yomnonj da, “Ukoyam! Rada manɨt Tin yiyɨt, ken wumɨr nomne rokate man Tin yoramisɨt. Sɨ kon ɨta Tin okatam yopen.” 16 Ɨ Yesu ket tin womnonj da, “Mariya!” Sɨ ton ket wɨp yowarkitonj dɨde ket Tin Ibru yɨt ke yomnonj da, “Rabuni!” isɨpkita yɨtkak da ouyaena rɨga. 17 Ɨ ket Yesu tin womnonj da, “Goro man Ken netɨsopayɨm! Nokɨp Kon makaya pumb wa neken Kor B'uɨm pɨlwa. Ajɨ man meke Koina gar ke utkunda yɨngganwar wa pɨlwa dɨde ten wumɨr tamninyɨt da, ‘Kon pumb wa neken Kor B'uɨm pɨlwa yete re wa B'u, ɨ Kor Godɨm pɨlwa yete re wa God’.” 18 Seg Magdala tunggam Mariya ket wikonj b'auyaena rɨga wa pɨlwa, dɨde ket bage wikonj da, “Kon kea Yonggyamɨnd yɨr yongen.” Ɨ ket ten wumɨr amninonj rɨja na re Yesu tin wumɨr womnenonj.

Yesu Tina B'auyaena Rɨga wa pɨlwa Pɨta Awonj

19 Ɨ onggɨt Ju rɨga waina wɨram dɨde yɨr opmitena bibɨr kak ke naskajog bibɨrɨnd b'auyaena rɨgap kea yɨpand b'eomto sɨ imokand. Ɨ ton re Ju rɨga wa moga mapena mora b'ɨdoki wekenonj. Ɨ odedend ket Yesu yikonj dɨde towa wɨpɨnd onyitonj. Ɨ Ton ket ten amninonj da, “Ngɨmbla wɨn kɨma!” 20 Ɨ onggɨt yɨt seg ke Yesu towa auyainonj Tina yɨm dɨde yorora. Sɨ re b'auyaena rɨgap Yonggyamɨnd yɨr yongo, ton ket ma sobijog sam na aukɨto. 21 Ɨ Yesu b'usaya ket ten amninonj da, “Ngɨmbla wɨn kɨma! Kor B'u kea Ken nɨtmɨkitonj, ɨ Kodaka odede wɨp kaim wen tetmɨkisinyɨn.” 22 Ɨ onggɨt yɨt seg ke Ton nyonya unggulitonj towa pɨlwa dɨde ket ten amninonj da, “Yɨnayɨna Wɨngawɨngand yokata! 23 Ra wɨn yama na ra negɨr mɨle awɨr tamnɨkaindam, sɨ onggɨtyam towaina negɨr mɨle ra opima awɨr taukanj. Ɨ ra wɨn towa negɨr mɨle terarkaindam, sɨ towaina negɨr mɨle ra ɨndaima tekeny towa pɨlɨnd.”

Yesu Tomam pɨlwa Pɨta Awonj

24 Ɨ twelp (12) ɨtmɨkitijog rɨga wa wɨngɨrɨnd yɨpa rɨga Toma, ɨ ti kwa yɨpa nyɨ da Didimo, ton maike yɨbnonj opimemb nɨnda ɨtmɨkitijog rɨga kɨma, re Yesu towa pɨlɨnd pɨtapɨta awonj. 25 Sɨ onggɨt penaemb nɨnda b'auyaena rɨgap tin wumɨr yomno da, “Sɨn kea Yonggyamɨnd yɨr yongu.” Ajɨ Toma ten amninonj da, “Ra kon maka Tina yɨmɨnd nil yɨra yɨr tangen dɨde ra kon maka onggɨtyam nil yɨra tasopaen koina yɨmkak ke, ɨ dɨde ra kon maka Tina yorora esopaen koina yɨm ke, sɨ kon makwa ɨta gar ke utkunda oramisɨn.” 26 Ɨ eit (8) bibɨr kak ke Tina b'auyaena rɨga re b'usaya met wɨngɨr nat wekenonj, sɨ Toma toda omanda ton kɨma yɨbnonj. Ɨ mora re ɨdoki na wekenonj, ajɨ Yesu kea ikonj wɨngɨr wa dɨde ket onyitonj towa wɨpɨnd, ɨ dɨde ket yindonj da, “Ngɨmbla wɨn kɨma!” 27 Ɨ Yesu ket Tomand yomnonj da, “Mobe moina yɨmkak teyinɨm dɨkɨnd yɨra esopayam dɨde Koina yɨm yɨr ange. Ɨ moina yɨm teyinɨm dɨde ket Koina yorora yɨra yesopae. Sɨ goro gar ke utkunda kesa rɨga tawɨm, ajɨ gar ke utkunda rɨga na taet!” 28 Seg Toma ket Tin yomnonj da, “Kor Yonggyam dɨde kor God!” 29 Sɨ Yesu tin yomnonj da, “Rɨka nok pae man gar ke utkunda ke nokasɨt, nokɨp kemb man Ken yɨr nonget? Sɨ yepiya ra maka Ken yɨr notngi, ajɨ ton gar ke utkunda ke notkasi, ton re God ma b'ogɨl omni rɨga im.”

Peba Ɨrɨkam Mop

30 Ɨ Yesu kwa nɨnda jogjog kɨd kesa kɨma danda wɨko amnɨkinonj Tina b'auyaena rɨga wa wɨpɨnd. Ajɨ onggɨtyam wɨko gatab awɨr im ɨrɨki wekeny onggɨt peba wɨngɨrɨnd. 31 Ajɨ kon onggɨtyam yɨtkak erɨkinyɨn re nok mim da ɨdenat wɨn gar ke utkunda oramisya da Yesu re Keriso e, Godɨmna B'ɨga e, dɨde nokɨm da ɨdenat wɨn gar ke utkunda ke yɨrkokar okasya Tina nyɨwɨm pɨlɨnd.

21

Yesu Seben (7) B'auyaena Rɨga wa pɨlwa Pɨta Awonj

1 Ɨ onggɨt kak ke Yesu b'usaya Tilenggyam pɨta awonj Tina b'auyaena rɨga wa pɨlwa Tiberiya sɨpa yurund. Sɨ ɨja naemb jɨ pɨta awonj. 2 Sɨ tonpiyamb jɨ rɨga yɨpand wekenonj opi re Simon Petro ɨ Toma ogenaya da Didimo ɨ Natanael yet re ikonj Kana tungg ke Galili eriya wɨngɨrɨnd ɨ Jebedaimna b'ɨga nɨmog ɨ dɨde kwa nɨmog rɨga osi Yesu ma b'auyaena rɨga wɨngɨrɨnd. 3 Ɨ Simon Petro ten amninonj da, “Kon kabum ɨwɨka ma neken.” Sɨ toda ket tin yomno da, “Sɨda man kɨma wuyɨn-a.” Ɨ ton ket wuwonj dɨde ket gɨga wa angurkɨto. Ajɨ onggɨt sɨwɨnyɨnd ton makwa nangga na ewɨkto. 4 Ɨ re sɨtawarjog awonj, Yesu kea ket onyitonj onggɨt sɨpa yurund. Ajɨ b'auyaena rɨgap Tin maka yongwato da Yesute. 5 Ɨ Yesu ket ten arkisinonj da, “Kor b'ɨgawar! Ke ngai nangga kabum na wɨn ewɨkindam?” Ɨ ton mɨra yomno da, “Makwa o.” 6 Sɨ Yesu ten amninonj da, “Gɨr b'ɨska gɨga yɨmjog tab ke! Sɨ wɨn opima kabum temjindam.” Sɨ onggɨt penaemb ton gɨr b'ɨsko ɨ ket ma yɨpa kɨma kabum na gɨr borand wekenonj, sɨ ton ma rɨrɨr na ɨrgɨnatam towaina danda ke. 7 Sɨ onggɨt penaemb Yesu ma ɨtemb singi iyeni b'auyaena rɨgat Petrond yomnonj da, “Yonggyamte!” Seg re Simon Petro yutkundonj da, “Yonggyamte,” ton tina tumɨnd kobɨrgɨm ke b'ibgonj, nokɨp ton wɨ kesa na yɨbnonj. Ɨ ton ket sɨpa wa unykitonj. 8 Ajɨ nɨnda b'auyaena rɨgap yɨmta na kabum kɨma gɨr ɨgonyɨgony yiyo gɨga nya de yuru wa, mop nokɨp yuru ke pɨn re ama rɨka nainti (90) mita na. 9 Ɨ re ton gɨl wa ɨpkɨto, ton kea yɨr angto wul ɨtani dɨde kabum wulɨnd, ɨ kwa sana. 10 Ɨ Yesu ten amninonj da, “Nɨnda kabum teyinam rɨna re wɨn otade ewɨkindam!” 11 Sɨ Simon Petro gɨga wa angitonj dɨde gɨr ɨgonyɨgony yiyonj gɨl wa. Ɨ gɨr borand ukoi kabum re wan andred pipti tri (153) na wekenonj. Ɨ nangga ma jɨ da odede jogjog kabum na, ajɨ gɨr maike ɨnyoukonj. 12 Ɨ Yesu ket ten amninonj da, “Tuyɨm ayo! Sɨtawar diyam aina!” Ajɨ b'auyaena rɨga wɨngɨrɨnd makwa yɨpa rɨgat pɨtakɨpɨnd Tin erkitam yomnonj odedemb da, “Yetet Man?” Nokɨp ton kea wumɨr yokato da Yonggyamte. 13 Ɨ Yesu ket yikonj sana okatam dɨde ket towa akainonj. Ɨ kwa toda ɨja na kabum yomnɨkonj. 14 Ɨ Yesu uj ke Tina utnyita kak ke kea Tina b'auyaena rɨga wa wɨpɨnd pɨta aenonj. Sɨ ɨtemb re jɨ nowa manaemb ket.

Yesu ake Petro

15 Ɨ re ton sɨtawar diyam seg aukɨto, Yesu Simon Petrond yɨgekitonj da, “Yoanɨmna b'ɨga Simon! Ma man ɨta Ken ukoi singi niyenyɨt ajɨ onggɨtyam nɨnda rɨgap ma ukoi kana e singi niyenyi?” Sɨ Petro Tin mɨra yomnonj da, “Owɨ, Yonggyam! Man wumɨr et da kon ɨta singi miyenyɨn.” Ɨ Yesu ket tin yomnonj da, “Koina mamoi tangeninyɨt!” 16 Ɨ Yesu b'usaya Petrond yɨgekitonj da, “Yoanɨmna b'ɨga Simon! Ɨta man Ken singi niyenyɨt?” Sɨ Petro mɨra yomnonj da, “Owɨ, Yonggyam! Man wumɨr et da kon ɨta singi miyenyɨn.” Ɨ Yesu ket tin yomnonj da, “Koina mamoi yɨr tepkinyɨt!” 17 Ɨ Yesu nowam ket tin yɨgekitonj da, “Yoanɨmna b'ɨga Simon! Ɨta man Ken singi niyenyɨt?” Sɨ Petro ket gar bebɨg awonj nokɨp Ton nowa manaemb ket tin yɨgekitonj da, “Ɨta man Ken singi niyenyɨt?” Ɨ Petro ket Tin mɨra yomnonj da, “Yonggyam! Man wumɨr et komkesa gasa. Sɨ Man wumɨr et da kon ɨta singi miyenyɨn.” Ɨ Yesu ket kwa tin yomnonj da, “Koina mamoi tangeninyɨt! 18 Kon ɨmɨnjogjog men motɨnyɨn. Ɨte re man sisɨl rɨgand mɨbnyɨt, man rɨrɨr e aenyɨt molenggyam rob b'ikonenam dɨde menamenam rɨtata ra man singi taet menonɨm. Ajɨ ra man mid taet, man osiya moina yɨm tetnɨket, ɨ yɨpa rɨgat men rob mitkiteny dɨde ket men mitiyeny rɨtata ra man maka singi taet menonɨm.” 19 Yesu onggɨtyam yɨt yindonj re ouyawa mana da Petro rɨdede nya kae uj okas dem dɨde Godɨm b'ogɨl ɨnyomarena okau dem. Ɨ onggɨt yɨt opurena seg ke, Ton Petrond yomnonj da, “Ken yɨmta nundoke!”

Yesu dɨde Tina Singi Iyeni B'auyaena Rɨga

20 Ɨ Petro wɨp engendonj dɨde ket yɨrɨk yunjomkitonj ɨtemb Yesu ma singi iyeni b'auyaena rɨgand re tin yɨmta yundokonj. Ɨ tonɨtemb jɨ rɨga yet re Yesum wus ke b'ɨrmekiti omiti yɨbnonj kikitum diyamdiyam wɨnɨnd dɨde Yesund yerkitonj da, “Yonggyam! Yetemb jɨ rɨga ra Men tɨb mii?” 21 Ɨ re Petro tin yɨr yongonj, ton ket Yesund yɨgekitonj da, “Yonggyam! Sɨ rɨngma jɨ daka ɨtemb rɨga tau dem?” 22 Sɨ Yesu ket tin mɨra yomnonj da, “Ra Kon singi taen da ton yilo ɨbɨm ngɨrpu ra Kon tɨtenjɨn dem, ɨtemb re ma man kɨma yɨt e. Man yɨmta nundoke!” 23 Sɨ onggɨt penaemb onggɨtyam yɨt warabag aukonj gar ke utkunda nany dɨde yɨngganwar wa pɨlwa da, “Onggɨt b'auyaena rɨgat ma ɨta uj okas.” Ajɨ Yesu maka odede yindonj da, “Ton ma ɨta uj okas,” ajɨ ɨja na da, “Ra Kon singi taen da ton yilo ɨbɨm ngɨrpu ra Kon tɨtenjɨn dem, ɨtemb re ma man kɨma yɨt e.” 24 Ton ɨntemb jɨ b'auyaena rɨga yete re yɨr ungata yɨt pɨtapɨta amneniny onggɨtyam gatab dɨde yete re onggɨtyam peba yɨrɨk. Sɨ men wumɨr im da tina yɨr ungata yɨt re ɨmɨnjog im. 25 Ɨ opima ta kwa nɨnda jogjog gasa rɨna re Yesu amnɨkinonj. Sɨ rako onggɨtyam komkesa yɨpayɨpa gasa ɨrɨki wekeny, kon nony aen da kupka gowukoyɨt makwa rɨrɨr e onggɨtyam ɨrɨki peba tawaminy.