Inin aka-aka hāp sabab Isa Almasi
Jūd inin sinulat weˈ Yahiya
Lapalin manjari aˈa
1 Gaˈ pe dunya inin pinapanjari asal andang ne Lapalin. Lapalin magdambuwaˈ duk Tuhanin duk Lapalin Tuhanin ne. 2 Kemuwe awwalley Lapalin duk Tuhanin dambuwaˈ du. 3 Kēmon-kēmonin pinapanjari weˈ Lapalin amban pangandaˈakan Tuhanin. Gaˈ niyaˈ pinapanjari bisan ine tuˈu dem alam inin bang dumaˈin amban Lapalin. 4 Lapalin asal poˈon umulin duk umul inin mangurung dantaˈ si pikilan manusiyaˈin. 5 Dantaˈ inin ninag dem kalindeman duk dantaˈin gaˈi teˈed tapalem weˈ lindemin. 6 Manjari, niyaˈ aˈa kawakilan weˈ Tuhanin, ēnnen Yahiya. 7 Dinaˈak iye weˈ Tuhanin pitu magaka sabab dantaˈ inin, supaya kēmon aˈahin makakale inakanen duk kahagad. 8 Dumaˈin Yahiya dantaˈ inin. Saguwaˈ akane mapituhin magaka-aka sabab dantaˈin. 9 Dantaˈ mabennal inin, hātinen Lapalin, tiyaˈ ne pitu si dunya ngurung dantaˈ si pikilan manusiyaˈin kēmon. 10 Saguwaˈ bisan ne Lapalin tuˈu si dunya duk pinapanjari hep weˈ ne dunyahin, gaˈ du Lapalin takilale weˈ meˈ aˈa si dunyahin. 11 Pitu iye si lahatne, saguwaˈ gaˈ iye tinayimaˈ weˈ bangsanen. 12 Saguwaˈ sine-sine nayimaˈ Lapalin duk makahagad si iyehin, urunganne siye kapatut manjari meˈ anak Tuhanin. 13 Tahinang siye anak Tuhanin dumaˈin kuweˈ paganak manusiyaˈ atawa amban kabayaˈan manusiyaˈ atawa amban napsu manusiyaˈ. Saguwaˈ tahinang siye anak Tuhanin amban kabayaˈan Tuhanin. 14 Manjari, Lapalin palahil tuˈu si dunya taga baran manusiyaˈ duk patennaˈ diyaleman manusiyaˈ. Kēmon lasa duk bennal laˈi si iye. Takite kami balakatnen duk sahayanen, duk balakatne duk sahayane inin talep si iye peggeˈ iye Anak Tuhan dambuwaˈ-buwaˈin. 15 Si Yahiya magaka-aka sabab Lapalin. Missā iye papales, paˈinne, “Iye ne hep inin bakas inakaku si kaˈamin, paˈinku, ‘Niyaˈ pitu dambuli amban aku. Pasōng iye langkew amban aku peggeˈ gaˈ pe ku inanakan, asal andang ne iye.’ ” Iye inin inaka Yahiyahin. 16 Peggeˈ laˈi si Lapalin kēmon lasahin, kite bi kēmon makahampit isab lasanen duk tabangnen. Lasanen duk tabangnen pinagtamba-tamba si kite bi. 17 Saraˈ Tuhanin pinasampay si manusiyaˈ weˈ si Musa, saguwaˈ lasa Tuhanin duk bennalin pinangurung si manusiyaˈ weˈ Isa Almasi, iye inēnan Lapal Tuhanin. 18 Gaˈ niyaˈ bakas ngite Tuhanin. Saguwaˈ pinakataˈu Tuhanin si manusiyaˈ weˈ Anakne dambuwaˈ-buwaˈin, peggeˈ asal Tuhan du iye duk magdambuwaˈ iye duk Samanen.
Inaka si Yahiya magpandi-pandi meˈ aˈahin
Manjari niyaˈ meˈ aˈa pī pu si Yahiya sābune magpandi meˈ aˈa si lipag boheˈ Jordan, si kalumaˈan Betani. 19 Dambuwaˈ ellew niyaˈ meˈ imam duk meˈ tabang meˈ imamin dinaˈak weˈ meˈ nakuraˈ meˈ Yahudi si puweblo Awrusalamin hap pī pu Yahiya nilew iye bang sine iye. 20 Gaˈ magellig-ellig Yahiya saguwaˈ magbennal teˈed iye, paˈinne, “Dumaˈin ku Almasihin.” 21 “Na, sine kew?” paˈinde. “Si Eliyas ke kew?” Paˈin Yahiya, “Dumaˈin.” Paˈin meˈ imamin, “Kaˈu ke nabi inagad-agad bangsate bi Israˈilin?” Nambung Yahiya, “Dumaˈin.” 22 Manjari paˈinde si iye, “Akahanun kami bang sine kew teˈed. Subey kami akahannu supaya niyaˈ pangaka kami si meˈ mangandaˈak kami mapituhin. Ine paˈinnu sabab dinun?” 23 Sambung Yahiyahin saliˈ du teˈed kuweˈ bakas tasulat Nabi Isaya dem kitabin. Paˈin Yahiya, “Aku aˈa maglingan papales dem lahat makagindew-gindewin. Paˈinku: Pabentelun bi lān sōng palabeyan Tuhanin.” 24 Meˈ imam inin bakas dinaˈak pī weˈ meˈ Yahudi be-āgama teˈed inēnan meˈ Pariseo. 25 Manjari tinilew weˈ de Yahiya balik, paˈinde, “Na, weˈey kew magpandi meˈ aˈa bang dumaˈin kew Almasihin atawa si Nabi Eliyas atawa nabi inagad-agad bangsate bi Israˈilin?” 26 Sambungan Yahiya siye, paˈinne, “Aku inin, magpandi ku meˈ aˈa duk boheˈ. Saguwaˈ niyaˈ dambuwaˈ nengge luˈu si tengngaˈbi saguwaˈ gaˈi kataˈuhanbi bang sine. 27-28 Dambuli iye amban aku pitu, saguwaˈ gaˈi ku pataˈ bisan ngalekkahan ingket tehompaˈnen peggeˈ langkew teˈed iye amban aku.”
Bili-bili Tuhanin
29 Pagsasumuhin, kite Yahiya si Isa pī patudju si iye. Pagkitene si Isa, paˈin Yahiya si meˈ aˈa malaˈihin, “Iye ne hep inin dalil gantiˈ bili-bili pangurung Tuhanin pagkuluban para si manusiyaˈ. Iye inin mamuwasan duse manusiyaˈin kēmon. 30 Iye ne hep inin bakas inakaku si kaˈamin, paˈinku, ‘Niyaˈ pitu dambuli amban aku. Langkew iye amban aku, peggeˈ gaˈ pe ku inanakan asal andang ne iye.’ 31 Tagnaˈ gaˈ kataˈuhanku bang sine aˈa mapitu dambuli amban akuhin,” paˈin Yahiya. “Saguwaˈ pitu ku magpandi meˈ aˈa duk boheˈ supaya iye tapakilale si bangsa Israˈilin. 32-33 Gaˈ pe iye kataˈuhanku, saguwaˈ paˈin Tuhan mangandaˈak aku magpandi meˈ aˈa duk boheˈin, ‘Bang takitenu Niyawa Sutsihin paduwaˈi pī si dambuwaˈ aˈa duk pateteg laˈi si iye, iye iyan seddili pamandine manusiyaˈin; papīne si siye Niyawa Sutsihin.’ ” Manjari naksiˈ Yahiya sabab si Isa, paˈinne, “Bakas takiteku teˈed Niyawa Sutsihin duwaˈi amban diyataˈ langit kuweˈ bantuk assang padapuˈ duk pateteg pu si Isa. 34 Asal takiteku teˈed,” paˈin Yahiya, “hangkan kasaksiˈanku weˈ bennal-bennal teˈed si Isa inin Anak Tuhanin.”
Tagnaˈ tindeg si Isahin
35 Pagsasumuhin, laˈi ne isab si Yahiya si lipag boheˈ Jordan duk duwangan meˈ tindegnen. 36 Takite Yahiya si Isa palabey. Magtawus paˈinne, “Iye hep miyaˈan dalil bili-bili Tuhanin.” 37 Takale meˈ tindegne duwanganin pinaˈin Yahiya miyaˈan, manjari paturul siye pu si Isa. 38 Paghaleng si Isa, takitene duwanganin paturul si iye. Tinilew siye weˈ ne, paˈinne, “Ine akabin?” Nambung siye, paˈinde, “Rabbi, (hātinen Guru) antag patennaˈannun?” 39 Paˈin si Isa, “Nuhut kaˈam aku duk takitebi.” Manjari nuhut ne siye si Isa. Hatu ne miyaˈan meˈ lisag ampat kohap. Takite weˈ de patennaˈan si Isahin duk laˈi pe siye ngeregseˈ lindem. 40 Dambuwaˈ mapaturul pu si Isahin, ēnnen si Andariyas. Si Andariyas inin pungtinaˈi si Simon Petros. 41 Manjari magtawus piniha weˈ Andariyas pungtinaˈinen. Pagtakasuwaˈne ne, paˈinne si iye, “Takasuwaˈ kami ne Almasihin.” (Almasihin iye tapeneˈ Tuhan magsultan matuˈu si dunyahin.) 42 Ubus binoˈo weˈ ne si Simon pī pu si Isa. Pinayaman si Simon pahantap weˈ si Isa duk paˈinne, “Kaˈu si Simon; ēn samanun Yahiya. Saguwaˈ ēnante kew si Kepas.” (Ēn Kepas inin saliˈ du kuweˈ ēn Petros, hātinen, batu.)
Ilinganan weˈ si Isa si Pilip duk Natanael
43 Pagsasumuhin, tapikil si Isa hap pī si lahat Jalil. Takasuwaˈne si Pilip duk paˈinne si iye, “Nuhut kew aku.” 44 Si Pilip inin amban Betsaida, lahat si Andariyas duk si Petrosin. 45 Piniha weˈ si Pilip si Natanael. Pagtakasuwaˈne, inakahan weˈ ne, paˈinne, “Takasuwaˈ kami ne aˈa bakas inaka si Musa dem kitab Tawratin duk inaka isab weˈ meˈ kanabi-nabihanin dem sulatden. Iye si Isa anak si Yusupin amban kalumaˈan Nasaret.” 46 Paˈin Natanael, “Oy, gaˈ niyaˈ aˈa hāp paguwaˈ amban Nasaret.” Paˈin si Pilip, “Nuhut be kew aku duk kitenu.” 47 Pagkite si Isa si Natanael tudju pī si iye, paˈin si Isa, “Tiyaˈ niyaˈ dambuwaˈ aˈa Israˈil teˈed. Gaˈi iye ngakkal.” 48 Paˈin Natanael pu si Isa, “Saˈingge pangataˈunu akuhin?” Sambungan si Isa iye, paˈinne, “Gaˈ pe kew linganan si Pilip, takitete ne kew diyawaˈ poˈon kayu igirahin.” 49 Paˈin Natanael si iye, “Tuwan, kaˈu Anak Tuhanin. Kaˈu sultan bangsa Israˈilin.” 50 Paˈin si Isa si iye, “Kahagad ke kew si aku peggeˈ paˈinku weˈ takitete kew diyawaˈ poˈon igirahin? Si pasōngan makakite du kew iyan meˈ hinanganku labi pe makaˈulaliˈ amban inin.” 51 Duk paˈin si Isa si siye, “Sabennal akahante kaˈam, si pasōngan takitebi du iyan surgaˈin luka duk takitebi isab meˈ malaˈikat Tuhanin magduwaˈi-manaˈik amban aku, Anak Manusiyaˈin.”
Pagkawin laˈi si Kanahin
1 Pagpuwas duwem bahangi kemuwe pagbissā si Isa duk Natanaelin, niyaˈ magkawin laˈi si kalumaˈan Kana, laˈi si lahat Jalil. Saˈi si Isahin laˈi si pagkawinan. 2 Si Isa duk meˈ tindegnen tabatik isab pī. 3 Manjari laˈi si pagkawinan, ininumden boheˈ ubas bu ubus ne weˈ meˈ aˈahin ininum. Paˈin saˈi si Isahin si iye, “Ubus ne boheˈ ubas ininumden.” 4 Paˈin si Isa si saˈinen, “Daˈa kew magsuse sabab iyan. Aku saˈ taˈu si iyan. Gaˈ pe taˈabut waktu pamakiteku balakatkun.” 5 Manjari paˈin saˈinen si meˈ daraˈakan si lumaˈ miyaˈan, “Ine-ine pangandaˈakan si Isa kaˈam, hinangun bi.” 6 Niyaˈ laˈi ennem poga batu pangisihan boheˈ pangosoˈan meˈ Yahudihin, nuhut addatde pagsutsihin. Dambuwaˈ poga isihan meˈ lime mital. 7 Paˈin si Isa si meˈ daraˈakanin, “Pennoˈanun bi meˈ poga iyan duk boheˈ.” Pinennoˈan ne weˈ de, sampay sōng buˈus. 8 Manjari daˈak si Isa siye, paˈinne, “Nginduk ne kaˈam amban meˈ poga iyan bu boˈohun bi pī si mangantan pagkādjaˈan inin.” Binoˈo ne weˈ de pī si mangantan pagkādjaˈanin, 9 duk kininaman weˈ ne boheˈ mamanjari boheˈ ubasin. Gaˈ kataˈuhanne bang amban boheˈ ubas miyaˈan, saguwaˈ meˈ daraˈakan bakas manginduk boheˈin kataˈuhande. Manjari magtawus ilinganan weˈ ne pangantin lellahin. 10 Paˈinne si iye, “Iye addatin bang magtāgad, pamaˈinum dehellu ininum mahāpin. Manjari bang ekka ne taˈinum meˈ aˈahin, meke ne pamaˈinum ininum manggaˈi mahāpin. Saguwaˈ kaˈu, taˈennaˈnu pe sampay kuweˈitu ininum mahāpin.” 11 Iye inin hinangan makaˈulaliˈ tagnaˈ hininang si Isahin. Hininang inin weˈ ne laˈi si Kana, si lahat Jalil. Pinakitehan weˈ ne balakatnen, manjari kahagad meˈ tindegnen si iye. 12 Pagubus inin, padurul disi Isa hap pī si puweblo Kapernaum. Saweˈne magtuhutin saˈinen, meˈ pungtinaˈinen, duk meˈ tindegnen. Laˈi siye patennaˈ bang piyem bahangi.
Pī si Isa si langgal hadjehin
13 Tapit ne pagkādjaˈan meˈ bangsa Israˈilin ēnande Pangesseban. Hangkan pataked si Isa duk meˈ tindegnen hap Awrusalam, lahat pagkādjaˈanin. 14 Pagtekkade laˈi, padiyalem siye dem langgal hadjehin. Iye takite si Isahin dem langgal miyaˈan, meˈ aˈa magdagang sapiˈ duk meˈ bili-bili duk meˈ assang para pagkuluban. Duk takitene isab meˈ aˈa magtingkoloˈ si bihing lamisahanden magsambiˈ-sambiˈ sīn. 15 Pagkite si Isa siye laˈi, ngeddoˈ iye lubid hinangne lalagut bu pinaluwas siye kēmon weˈ ne amban dem langgalin, sampay meˈ bili-biliden duk meˈ sapiˈden. Ilintuwadan isab weˈ ne meˈ lamisahan meˈ aˈa magsambiˈ-sambiˈ sīnin duk kinanat weˈ ne sīnden. 16 Duk paˈinne si meˈ aˈa magdagang assangin, “Paluwasun bi meˈ daganganbi iyan amban dem langgal inin! Daˈa hinangun bi tabuˈan langgal inin, peggeˈ inin lumaˈ Samaku, Tuhanin.” 17 Pagkite meˈ tindeg si Isahin hininangne inin, taˈessebde weˈ tasulat dem kitab, pinaˈin laˈi, “Ellegku si lumaˈnun, o Tuhan, kuweˈ ebbut dem ateyku makapagkaˈat aku.” 18 Manjari tinilew si Isa weˈ meˈ nakuraˈ meˈ Yahudihin, paˈinde, “Ine kapatutnu ngahinang meˈ hininangnu miyaˈan? Pakitehanun kami hinangan makaˈulaliˈ tandaˈ kapatutnun.” 19 Sambungan si Isa siye, paˈinne, “Larakun bi langgal inin, duk patenggeku balik dem tellu ellew.” 20 “Uy,” paˈin meˈ nakuraˈin, “langgal inin, ampatpūˈ duk ennem tahun pangahinang inin. Tapatenggenu balik dem tellu ellew hadja?” 21 Saguwaˈ hāti langgal pinaˈin si Isahin, dumaˈin langgal miyaˈan, saguwaˈ barannen. 22 Hangkan pagellum ne balik si Isa amban kamateynen, taˈesseb meˈ tindegnen weˈ bakas bissāne inin. Duk kinahagad ne weˈ de tasulat dem kitabin duk bakas binissā si Isahin.
Kataˈuhan si Isa pikilan duk diyalem atey manusiyaˈin
23 Palaˈi si Isa si Awrusalamin, baytu Kādjaˈan Pangessebanin, ekka kahagad si iye pagkitede meˈ hinangan makaˈulaliˈ hininangnen. 24 Saguwaˈ si Isa gaˈ ngandel si siye, peggeˈ kataˈuhanne pikilan duk diyalem atey manusiyaˈin kēmon. 25 Bisan iye gaˈi inakahan, kataˈuhanne du bang ine dem atey manusiyaˈin.
Si Isa duk Nikodemus
1 Manjari inin, niyaˈ dambuwaˈ nakuraˈ meˈ Yahudihin, ēnnen si Nikodemus. Dambuwaˈ iye Pariseo. 2 Dambuwaˈ sangem pī iye pu si Isa duk paˈinne, “Tuwan, kataˈuhan kami weˈ kaˈu dambuwaˈ guru dinaˈak weˈ Tuhanin pitu. Peggeˈ gaˈi tahinangnu meˈ hinangan makaˈulaliˈ hininangnun bang gaˈ kew kaˈurungan balakat weˈ Tuhanin.” 3 Nambung si Isa, paˈinne, “Sabennal akahante kew, bang aˈahin gaˈi inanakan balik, gaˈi takitene pagbayaˈan Tuhanin.” 4 Paˈin Nikodemus, “Saˈingge aˈahin inanakan balik bang bahiˈ ne iye? Gaˈi iye umasek balik pī dem betteng saˈinen bu inanakan balik.” 5 Nambung si Isa, paˈinne, “Sabennal akahante kew, bang aˈahin gaˈi inanakan amban boheˈ duk amban Niyawa Tuhanin, gaˈi iye umasek dem pagbayaˈan Tuhanin. 6 Inanakan weˈ manusiyaˈin, manusiyaˈ du. Saguwaˈ bang aˈahin inanakan balik amban Niyawa Tuhanin, tahinang iye anak Tuhanin. 7 Daˈa kew ulaliˈ peggeˈ paˈinku si kaˈu weˈ subey kaˈam kēmon inanakan balik,” paˈin si Isa. 8 “Dalilnen baliyuhin. Baliyuhin nihup tungan-tungan kabayaˈanne. Gaˈi kataˈuhan bang amban baliyuhin atawa bang tungan, saguwaˈ takalenu begeddunen. Sa miyaˈan du isab bang aˈahin inanakan amban Niyawa Tuhanin, gaˈi kataˈuhan bang saˈingge saguwaˈ toˈo.” 9 “Saˈingge kajarine inin?” paˈin Nikodemus. 10 Nambung si Isa, paˈinne, “Gaˈi ke inin tahātinu bu guru bantu kew tuˈu si bangsate Israˈil? 11 Sabennal akahante kew, kami iye inaka kamihin kinataˈuhan kamihin, duk iye sinaksiˈan kamihin meˈ bakas takite kamihin. Saguwaˈ gaˈi kahagadbi panaksiˈ kamihin. 12 Saˈingge pakahagadbi panoloˈku sabab surgaˈin, bang bisan panoloˈku sabab dunyahin gaˈi kahagadbi? 13 Gaˈ niyaˈ bakas tapī si surgaˈ luwal aku, Anak Manusiyaˈin. Duwaˈi ku pitu amban surgaˈ. 14 Si Musa awwalley, masa palaˈine si lahat makagindew-gindewin magtuhut duk meˈ bangsa Israˈilin, ngahinang iye bantuk sawe amban tumbaga duk pinaˈangkat duk binowet weˈ ne diyataˈ olom, supaya bang payaman meˈ aˈa bakas tatigtukin sawe miyaˈan, kawuliˈan siye. Damikkiyan aku, Anak Manusiyaˈin, subey ku isab pinaˈangkat diyataˈ olom duk pinapatey, 15 supaya kēmon masandel si akuhin ellum salama-lama laˈi si panaˈanan Tuhanin.” Iye inin bissā si Isa pu Nikodemusin. 16 Kinalasahan teˈed weˈ Tuhanin manusiyaˈin, hangkan sinōngan weˈ ne Anakne dambuwaˈ-buwaˈin pinapatey, supaya kēmon masandel si Anaknen gaˈi pasapeˈ amban Tuhan saguwaˈ ellum siye salama-lama laˈi si panaˈanan Tuhanin. 17 Pinapitu weˈ Tuhanin Anaknen si dunya dumaˈin ngalaboˈan manusiyaˈin hukuman, saguwaˈ muwasan duseden. 18 Sine-sine sandel si Anak Tuhanin gaˈi tewwaˈ hukuman Tuhanin. Manggaˈi masandelin, tewwaˈ hukuman Tuhanin ne, peggeˈ gaˈ iye sandel pu si Isa, Anak Tuhan dambuwaˈ-buwaˈin. 19 Iye inin jānnen hangkan siye tewwaˈ hukuman Tuhanin, peggeˈ tiyaˈ ne pitu si Isa si dunya ngadantaˈan pikilan manusiyaˈin, saguwaˈ gaˈi manusiyaˈin mabayaˈ si dantaˈin. Kabayaˈande lindemin peggeˈ meˈ hinanganden laˈat. 20 Kēmon maghinang malaˈatin bunsi teˈed si dantaˈin duk gaˈi iye patapit si dantaˈin, peggeˈ gaˈi iye bayaˈ weˈ takite meˈ hinanganne malaˈatin. 21 Saguwaˈ kēmon maghinang mabentelin pī dem dantaˈ supaya pastiˈ takite weˈ meˈ hinangannen nuhut pangandaˈakan Tuhanin.
Si Isa duk Yahiya
22 Pagubus inin, hap pī si Isa duk meˈ tindegnen si meˈ kalahatan si Yahudiya. Tiggel-tiggel siye laˈi duk magpandi siye meˈ aˈa laˈi. 23-24 Gaˈ pe miyaˈan si Yahiya takalabusu. Magpandi meˈ aˈa isab Yahiya laˈi si lahat Anon peggeˈ ekka boheˈ laˈi. Lahat Anon inin tapit si lahat Salim. Ekka meˈ aˈa magpīhan si iye duk pinandi siye weˈ ne. 25 Manjari meˈ tindeg Yahiyahin magsuˈal duk dambuwaˈ Yahudi sabab addat pagsutsihin. 26 Hap pī meˈ tindeg Yahiya miyaˈan si iye duk paˈinde si iye, “Tuwan, taˈessebnu ke aˈa saweˈnu magtuhut laˈi si lipag boheˈ Jordanin, iye bakas inakanun? Na kuweˈitu magpandi meˈ aˈa ne iye, duk ekka teˈed aˈa hap pī si iye.” 27 Nambung Yahiya, paˈinne, “Gaˈ niyaˈ kapatut aˈa bang dumaˈin pangurung Tuhan si iye. 28 Kaˈam iyan magsaksiˈan aku weˈ bakas tapaˈinku weˈ dumaˈin ku Almasihin. Pinapitu ku hadja dehellu amban iye, magpanyap para si iye. 29 Bang upama niyaˈ magkawin, pangantin lellahin dapuˈ andahin. Saguwaˈ bagaynen nengge-nengge laˈi duk pakale-kale. Sinna iye pagtakalene missā pangantin lellahin. Kami duk si Isa kuweˈ siye miyaˈan du isab,” paˈin Yahiya. “Kēgan ne ku manamal. 30 Subey iye pasōng pinahadje saguwaˈ aku subey ne padiyawaˈ-diyawaˈ,” paˈin Yahiya.
Mapitu amban surgaˈin
31 Mapitu amban surgaˈin langkew amban kēmon. Aˈa amban dunyahin, luwal hadja sabab dunya binissānen peggeˈ aˈa dunya iye. Saguwaˈ mapitu amban surgaˈin langkew amban kēmon. 32 Meˈ panoloˈnen meˈ bakas takitene duk takalene laˈi si surgaˈin, saguwaˈ gaˈ niyaˈ kahagad si panoloˈnen. 33 Bang niyaˈ kahagad si panoloˈnen, magbennal iye sabab inin weˈ kēmon pinaˈin Tuhanin asal bennal. 34 Almasi pinapitu weˈ Tuhanin, duk iye binissānen, lapal Tuhanin, peggeˈ pangurung si iye Niyawa Tuhanin, Niyawa Tuhanin gaˈ teˈed niyaˈ kulang pu Almasi. 35 Malasa teˈed Tuhanin si Anaknen duk inurungan iye weˈ ne kapatut si kēmon-kēmonin. 36 Sine-sine sandel si Anak Tuhanin ellum salama-lama. Saguwaˈ manggaˈi masandel duk manuhut si Anak Tuhanin, gaˈ niyaˈ umulne salama-lama. Bisan miyaˈan, pateteg si iye mulkaˈ Tuhanin salama-lama.
Si Isa duk dende Samariyahin
1 Manjari, takale meˈ Pariseohin weˈ mas ekka koˈ aˈa patindeg pu si Isa duk tapandi weˈ ne amban meˈ mapatindeg pu si Yahiyahin. 2 (Saguwaˈ iye matoˈohin, dumaˈin si Isa magpandi meˈ aˈahin saguwaˈ meˈ tindegnen hadja.) 3 Pagkataˈuhan weˈ si Isa sabab meˈ suwi-suwi inin, tahalaˈ iye duk meˈ tindegnen amban lahat Yahudiya balik pī si lahat Jalil. 4 Subey siye pabutas amban lahat Samariya. 5 Pagtekka siye si lahat Samariya, hap pī siye si dambuwaˈ puweblo inēnan Sikar. Tapit puweblo inin si bulak pinangurung weˈ si Yakub si anaknen Yusup awwalley. 6 Laˈi si antag miyaˈan niyaˈ kupung bakas hininang weˈ si Yakub awwalley. Ningkoloˈ si Isa si higad kupungin peggeˈ pekkeng iye si paglengnganan. Lettu ne miyaˈan ellewin. 7-8 Meˈ tindegnen gaˈ laˈi peggeˈ laˈi siye hap puweblo melli kinakande. Gaˈ tiggel niyaˈ tekka pī dende Samariya nginduk boheˈ. Paˈin si Isa si iye, “Dende, urungun ku boheˈ inumku.” 9 Nambung dendehin, paˈinne, “Oy, bangsa Yahudi kew. Weˈey kew māku boheˈ si aku bu bangsa Samariya ku?” Missā dendehin kuweˈ miyaˈan peggeˈ meˈ Yahudihin gaˈi hep bayaˈ ngangguna meˈ panyap meˈ aˈa Samariyahin. 10 Nambung si Isa, paˈinne, “Bang hadja kataˈuhannu bang ine pangurung Tuhan si manusiyaˈin duk bang sine ku, mamāku boheˈ si kaˈu kuweˈitu inin, bugtuˈ asal māku kew isab boheˈ si aku duk paˈinumte kew boheˈ makapakellumin.” 11 “Tuwan,” paˈin dendehin, “antag kew ngeddoˈ boheˈ makapakellumin? Gaˈ hatiˈ niyaˈ panginduknu duk lalem hep kupung inin. 12 Kupung inin taˈamban si kami weˈ papuˈten bi si Yakub. Siye magtewtey-anakin duk sampay meˈ hayepden, tuˈu si kupung inin panginumanden. Weˈ labi kapatutnun amban kapatut si Yakubin?” 13 Nambung si Isa, paˈinne, “Kēmon manginum boheˈ kupung inin, lekkakan du balik. 14 Saguwaˈ sine-sine makaˈinum boheˈ pamaˈinumku iyehin, gaˈi ne teˈed lekkakan balik. Peggeˈ boheˈ pamaˈinumku iyehin manjari kuweˈ buwal neyibuwa diyalem ateyne, ngurungan iye boheˈ makapakellum iye salama-lama.” 15 “Tuwan,” paˈin dendehin, “urungun ku boheˈ pinaˈinnu inin inumku, duk ne ku gaˈi lekkakan balik duk gaˈi ne ku subey magpituhan nginduk boheˈ.” 16 “Pī kew eddoˈun ellanun,” paˈin si Isa, “bu boˈohun pitu.” 17 “Gaˈ niyaˈ ellaku,” sambung dendehin. Paˈin si Isa si iye, “Toˈo pinaˈinnu iyan. Gaˈ niyaˈ ellanu. 18 Peggeˈ minlime kew bakas magella saguwaˈ saweˈnu magdambuwaˈ kuweˈituhin dumaˈin ellanu. Toˈo pinaˈinnun.” 19 Paˈin dendehin pu si Isa, “Tuwan, bahu kataˈuhanku weˈ kaˈu inin nabi hatiˈ. 20 Meˈ kapapuˈan kami bangsa Samariyahin,” paˈinne, “tuˈu si punu inin lugal panambahayangande Tuhanin. Saguwaˈ kaˈam meˈ Yahudihin, paˈinbi weˈ subey laˈi si Awrusalam panambahayangante bi Tuhanin.” 21 Paˈin si Isa si iye, “Dende, kahagadun pinaˈinku inin. Niyaˈ du iyan waktu si pasōngan, bang meˈ aˈahin nambahayang si Samate bi Tuhanin, dumaˈin tuˈu si punu inin atawa laˈi si Awrusalam. 22 Kaˈam meˈ bangsa Samariyahin, magsambahayang kaˈam saguwaˈ awam kaˈam bang ine sinambahayangbin. Kami meˈ Yahudihin, kataˈuhan kami bang sine sinambahayang kamihin, peggeˈ manimbul meˈ manusiyaˈin paguwaˈ hep amban bangsa Yahudi. 23 Saguwaˈ tekka du waktuhin duk kuweˈitu ne hep, weˈ meˈ aˈa manambahayang sabennalin, sambahayangde du Samate bi Tuhanin amban dem ateyde duk asal toˈo panambahayangden. Kuweˈ iyan kinabayaˈan Samate bi Tuhanin panambahayang si iyehin.” 24 Paˈin si Isa pe, “Tuhanin poˈon niyawa, lagiˈ niyawa du iye, dumaˈin du iye kuweˈ manusiyaˈ taga baran. Duk sasuku manambahayang si iyehin subey sambahayangde iye amban dem ateyde duk subey toˈo panambahayangde si iyehin.” 25 Paˈin dendehin pu si Isa, “Asal kataˈuhanku niyaˈ du pitu si pasōngan magsultan si kite bi, iye Almasihin. Pagtekka iye pitu, pahātihanne du si kami kēmon-kēmonin.” 26 Paˈin si Isa, “Aku ne hep, iye mamissā si kaˈu inin.” 27 Bahu ubus bissāne inin, tekka ne meˈ tindeg si Isahin. Ulaliˈ siye peggeˈ kitede niyaˈ dende saweˈne magbissā-bissā. Saguwaˈ gaˈ siye nilew dendehin bang ine akanen, atawa nilew si Isa bang weˈey iye magbissā-bissā duk dende miyaˈan. 28 Manjari inambanan weˈ dendehin komboˈne pangisi-ngisihanne boheˈin duk balik iye pī si puweblo. Pagtekkane laˈi, missā iye si meˈ aˈa malaˈihin. 29 Paˈinne, “Dayiˈ be kaˈam nuhut aku. Payamanun bi, niyaˈ aˈa ngakahan aku kēmon bakas tahinangku ilabeyin. Dumaˈin enteˈ iye Almasihin?” 30 Manjari paluwas meˈ aˈa miyaˈan amban puweblo duk lumengngan siye pī mayaman si Isa. 31 Paglumikut ne dendehin hap puweblo, binuyuˈ-buyuˈ si Isa weˈ meˈ tindegnen dinaˈak mangan. Paˈinde, “Tuwan, mangan kew.” 32 Saguwaˈ sambungan si Isa siye, paˈinne, “Niyaˈ du kinakanku gaˈi kataˈuhanbi.” 33 Hangkan meˈ tindegnen magtilew-tinilew, paˈinde, “Niyaˈ enteˈ bakas moˈohan iye kinakan?” 34 Paˈin si Isa si siye, “Iye makaˈesso akuhin, bang tahinangku kinabayaˈan Tuhanin, iye mamapitu akuhin, duk subey ubusanku hinang pinahinangne si akuhin. 35 Dumaˈin ke niyaˈ eliˈanbi, paˈinbi, ‘Ampat bulan pe meke pagani?’ Saguwaˈ akahante kaˈam,” paˈin si Isa, “taˈabut ne paganihin. Pantewun bi be meˈ aˈa mapitu iyan. Bang ibatan paleyin, tahak ne siye duk sarang ne pinagani. Hātinen sōng ne siye kahagad si aku. 36 Meˈ aˈa magtipun siyehin binoˈo si aku, tinumbasan du hāp. Duk meˈ aˈa tinipunden inurungan umul du salama-lama. Hangkan saliˈ-saliˈ kēgan magtanemin duk magtipunin. 37 Toˈo eliˈan inin, paˈinde, ‘Sakadangan magtanemin, seddili mamaganihin.’ 38 Daˈakte kaˈam magani gaˈ pagluˈuganbin. Seddili magluˈugin saguwaˈ makahampit kaˈam amban pagluˈuganden.” 39 Manjari ekka meˈ aˈa Samariya amban puweblo Sikarin kahagad pu si Isa sabab pinaˈin dendehin. Paˈinne hep, “Inakahan ku weˈ ne kēmon bakas tahinangku ilabeyin.” 40 Hangkan pagtekka meˈ aˈa Samariyahin laˈi pu si Isa, inohotan iye weˈ de laˈi dahuˈ si siye patennaˈ. Duk patennaˈ si Isa laˈi duwem bahangi. 41 Sasang laˈi pe iye, ekka pe meˈ aˈa kahagad pu si Isa sabab panoloˈne si siyehin. 42 Paˈinde si dendehin, “Kuweˈitu kahagad ne kami pu si Isa, dumaˈin ne sabab inakanu si kamihin, saguwaˈ peggeˈ asal di kami ne makakale meˈ panoloˈnen, duk kataˈuhan kami weˈ sabennal iye manimbul meˈ manusiyaˈ si dunyahin.”
Si Isa makoleˈ anak bagellal sultanin
43 Pagpuwas duwem bahangi laˈi, tahalaˈ si Isa duk meˈ tindegnen amban Sikar hap pī si lahat Jalil. 44 Bakas tabissā si Isa hep, paˈinne, “Basta nabi, gaˈi pagaddatan weˈ meˈ aˈa lahatnen.” 45 Pagtekka disi Isa laˈi si lahat Jalil, sinampang siye weˈ meˈ aˈahin peggeˈ bakas siye laˈi si Awrusalam baytu Kādjaˈan Pangessebanin duk bakas takitede kēmon hininang si Isa malaˈihin. 46 Manjari balik si Isa pī si Kana, laˈi si lahat Jalil. Laˈi hep si Kana bakas pinamanjari boheˈ ubas weˈ ne boheˈin. Manjari sumābu isab laˈi dambuwaˈ bagellal sultanin. Saki anakne lellahin laˈi si puweblo Kapernaum. 47 Pagkale bagellal inin weˈ tekka ne si Isa laˈi si lahat Jalil amban lahat Yahudiya, magtawus iye pī pu si Isa. Binuyuˈ-buyuˈ weˈ ne si Isa binoˈo pī hap Kapernaum makoleˈ anaknen, peggeˈ sōng ne matey. 48 Paˈin si Isa si iye, “Bang kaˈam gaˈi makakite meˈ tandaˈ duk meˈ hinangan makaˈulaliˈ, gaˈi kaˈam kahagad.” 49 Paˈin bagellalin si iye, “Andūˈ, Tuwan, nuhut ne kew aku pādpād gaˈ pe matey anakkun.” 50 “Hap lumaˈ ne kew,” paˈin si Isa. “Koleˈ du anaknun.” Kinahagad weˈ aˈahin pinaˈin si Isahin duk hap lumaˈ ne iye. 51 Sasangne pe si lān hap lumaˈin, pasampang si iye meˈ daraˈakannen duk inakahan iye weˈ de, paˈinde, “Koleˈ ne anaknun.” 52 Tinilew siye weˈ ne bang lisag piye kakoleˈnen duk paˈinde, “Diˈilew lisag dambuwaˈ kohapin, gaˈ ne iye maglemmun.” 53 Manjari taˈesseb sama nakanakin weˈ iye ne teˈed miyaˈan ora pagpaˈin si Isa si iyehin, “Anaknun koleˈ du.” Hangkan kahagad ne iye pu si Isa duk sampay kēmon saweˈne dambuwaˈ lumaˈin kahagad du isab. 54 Kaduwe inin ne tandaˈ makaˈulaliˈ hininang si Isa si lahat Jalilin, pabalikne si Jalil amban Yahudiyahin.
Pamakoleˈ aˈa laˈi si limbuhin
1 Gaˈ tiggel puwas inin, pataked disi Isa hap Awrusalam peggeˈ niyaˈ kādjaˈan meˈ Yahudihin laˈi. 2 Laˈi si Awrusalam niyaˈ limbu, ēnnen bang si bissā Yahudi, limbu Betsata. Limbu inin si bihing dambuwaˈ meˈ tarangka padiyaleman hap Awrusalamin, inēnan tarangka bili-bili. Niyaˈ lime lumaˈ-lumaˈ pasayindungan si bihing limbu miyaˈan. 3 Tuˈu si meˈ lumaˈ-lumaˈ inin, ekka meˈ aˈa saki pabāk. Niyaˈ siye pessek, niyaˈ pengkaˈ duk niyaˈ matey baranden. (Inagad-agad weˈ de paseyibuwa boheˈ dem limbuhin. 4 Peggeˈ bang patekka niyaˈ malaˈikat Tuhanin pī dem limbu ngutaˈul boheˈin. Duk madumehellu mapī dem boheˈin, pagubus kutaˈul boheˈin, kawuliˈan bisan ine sakinen.) 5 Niyaˈ dambuwaˈ aˈa laˈi tellumpūˈ duk walun tahun ne sakinen. 6 Takite si Isa iye pabāk-bāk laˈi duk kataˈuhanne weˈ tiggel ne saki aˈa miyaˈan. Manjari tilew si Isa iye, paˈinne, “Bayaˈ ke kew koleˈ?” 7 Nambung aˈa sakihin, paˈinne, “Aweˈ, Tuwan. Saguwaˈ gaˈ niyaˈ mengket aku pī dem limbu bang ne kutaˈul boheˈin. Duk sasangku pe paˈinsud pī, niyaˈ ne dumehellu amban aku.” 8 Paˈin si Isa si iye, “Kuwat kew, boˈohun pabākannun bu nu ne lumengngan.” 9 Magtawus aˈahin koleˈ. Binoˈo weˈ ne pabākannen bu lumengngan ne iye.Na, ellew miyaˈan, ellew Sabtuˈ, ellew liˈi meˈ Yahudihin. 10 Hangkan pagkite meˈ nakuraˈ Yahudihin aˈa makawuliˈanin magboˈo pabākannen, paˈinde, “Hoy! Ellew liˈi maˈin. Langgalannu saraˈten bi pamoˈonu pabākannu iyan.” 11 Sambunganne siye, paˈinne, “Aˈa mamakoleˈ akuhin, daˈakne binoˈo si aku pabākankun duk daˈakne ku lumengngan.” 12 “Sine aˈa mangandaˈak kaˈuhin?” paˈinde. 13 Saguwaˈ gaˈ kataˈuhanne bang sine, peggeˈ ekka teˈed aˈa laˈi si higad limbu duk magtawus si Isa tahalaˈ. 14 Puwas inin, takasuwaˈ si Isa aˈa bakas masakihin laˈi dem langgal hadjehin. Paˈin si Isa si iye, “Payamanun, koleˈ ne kew. Hangkan lebbahanun ne dusenun, kaw pe niyaˈ pasōng laˈat tekka si kaˈu.” 15 Manjari tahalaˈ aˈahin duk pī iye ngakahan meˈ nakuraˈ meˈ Yahudihin weˈ si Isa makoleˈ iyehin. 16 Hangkan hep si Isa kinuntarahan teˈed weˈ meˈ nakuraˈ meˈ Yahudihin, peggeˈ pinakoleˈ weˈ ne aˈa sakihin baytu ellew liˈi. 17 Manjari sambungan si Isa siye, paˈinne, “Samaku Tuhanin luwal maghinang sampay maˈin, damikkiyan aku, maghinang ku isab.” 18 Peggeˈ kuweˈ miyaˈan sambung si Isahin, hangkan tinuyuˈan teˈed iye pinapatey weˈ de, dumaˈin hadja peggeˈ langgalanne saraˈ ellew liˈihin, saguwaˈ peggeˈ paˈinne isab weˈ Tuhanin Samanen, hātinen pasaliˈne dinen si Tuhanin.
Kapatut Anakin
19 Sambungan si Isa meˈ nakuraˈ miyaˈan, paˈinne, “Sabennal akahante kaˈam, gaˈ teˈed niyaˈ tahinangku bang baran-baranku hadja. Saguwaˈ ine-ine takiteku hinang Samakun, iye isab miyaˈan hininangkun. Kēmon hininang Samanen iye du isab hininang Anaknen. 20 Peggeˈ kinalasahan ku weˈ Samaku Tuhanin, duk pinakitaˈu weˈ ne si aku kēmon hininangnen. Duk si pasōngan pahinangne pe ku iyan meˈ hinangan pasōng balakatan amban meˈ tahinangku ilabeyin, ubus bu kēmon kaˈam ulaliˈ manamal. 21 Samaku Tuhanin makapakellum aˈa matey. Damikkiyan isab aku, Anak Tuhanin, tapakellumku sine-sine kabayaˈanku. 22 Duk dumaˈin Samakun Tuhanin mangahukum me manusiyaˈin. Saguwaˈ pinangurung weˈ ne si aku kapatut mangahukum manusiyaˈin kēmon, 23 supaya kēmon aˈahin, pahadjede ku kuweˈ pamahadjede Tuhanin. Sine-sine gaˈi mahadje Anak Tuhanin, gaˈi du isab pahadjene Samaku Tuhanin, iye mamapitu akuhin. 24 “Sabennal akahante kaˈam, sine-sine makakale meˈ panoloˈkun duk kahagad si mamapitu akuhin, ellum iye salama-lama. Gaˈi iye tewwaˈ hukuman Tuhanin. Gaˈi ne iye legga Tuhanin saguwaˈ ellum iye salamalama. 25 Sabennal akahante kaˈam,” paˈin si Isa, “taˈabut ne waktuhin, kēmon manggaˈ pe makahagadin, meˈ dalil pateyin, kalede suwalakun, aku Anak Tuhanin. Duk kēmon makakalehin pinakellum du. 26 Samakun poˈon umulin, duk aku inin poˈon umulin kuweˈ Samakun du, sabab kapatut pinangurungne si akuhin. 27 Duk kaˈurungan ku isab weˈ Samakun kapatut ngahukum meˈ manusiyaˈin, peggeˈ aku iye inēnan Anak Manusiyaˈin. 28 Daˈa kaˈam ulaliˈ si bissāku inin,” paˈin si Isa. “Niyaˈ waktu si pasōngan, kēmon pateyin kalede du suwalakun. 29 Pagkalede, paguwaˈ siye amban dem kubulde. Meˈ aˈa bakas maghinangan mahāpin, paguwaˈ duk ellum siye salama-lama si surgaˈ. Duk meˈ aˈa bakas maghinangan malaˈatin, paguwaˈ du isab duk tewwaˈ hukuman Tuhanin siye, duk ilegga siye.”
Meˈ saksiˈ si Isahin
30 Paˈin si Isa, “Gaˈ niyaˈ tahinangku bang baran-baranku hadja. Ngahukum ku hadja kuweˈ pangandaˈakan Samaku akuhin. Hangkan bentel hukumankun. Peggeˈ dumaˈin tinuyuˈanku hininangin kinabayaˈankun, saguwaˈ kinabayaˈan Tuhan mamapitu akuhin. 31 Bang aku hadja missā sabab dikun, gaˈi du ku kahagadbi. 32 Saguwaˈ niyaˈ seddili naksiˈan aku. Kataˈuhanku weˈ panaksiˈne si akuhin asal bennal.” 33 Paˈin si Isa pe, “Bakas kaˈam ngandaˈak meˈ aˈabi pī pu Yahiya. Duk inaka weˈ Yahiya mabennalin sabab aku. 34 Saguwaˈ dumaˈin pangandelankun saksiˈ manusiyaˈ. Bissāku hadja inin sabab Yahiya supaya kaˈam timbul. 35 Si Yahiya kuweˈ dalil payitaˈan kayat ngurung dantaˈ si pikilan manusiyaˈ duk sinna kaˈam si dantaˈnen, hātinen si panoloˈnen, bisan daddaliˈ hadja. 36 Saguwaˈ niyaˈ saksiˈ si aku pasōng basagnen amban panaksiˈ Yahiyahin. Iye ne meˈ hinang bakas tahinangkun. Meˈ hinangku inin amban pangandaˈakan Samaku Tuhanin duk daˈakne si aku inubus. Asal meˈ hinang hininangku ne inin naksiˈan aku weˈ Samaku Tuhanin mamapitu akuhin. 37 Duk Samakun, iye mamapitu akuhin, saksiˈanne ku isab. Saguwaˈ gaˈ bakas takalebi suwalanen duk gaˈ bakas takitebi bayhuˈnen. 38 Duk gaˈ lapalnen paˈessep dem ateybi peggeˈ gaˈ kaˈam kahagad si aku, iye pinapitune si kaˈamin. 39 Kaˈam iyan, magtuyuˈ teˈed kaˈam ngadjiˈ kitabin, peggeˈ tapikilbi bang kaˈam ngadjiˈ ngasuwaˈ umul kaˈam salama-lama si surgaˈ. Bu kitab inin ne magaka sabab akuhin. 40 Saguwaˈ gaˈi kaˈam ngatu patuhut si aku, bu aku makaˈurungan kaˈam umul gaˈ tamanannen.” 41 Paˈin si Isa pe si meˈ nakuraˈ meˈ Yahudihin, “Dumaˈin inapaskun sanglitan manusiyaˈ ku. 42 Saguwaˈ kataˈuhanku bang ine dem ateybin. Kataˈuhanku gaˈ niyaˈ lasabi si Tuhan. 43 Bisan ku pitu inurungan kapatut amban Samaku Tuhanin, gaˈi du ku kahagadbi. Saguwaˈ bang niyaˈ aˈa seddili pitu magkapatutan dine, kahagadbi iye. 44 Saˈingge pakahagadbi si akuhin bang iye kabayaˈanbin sanglitan saweˈbin kaˈam? Gaˈi iye apasbi sanglit amban Tuhanin, Tuhan dambuwaˈ-buwaˈin. 45 Daˈa pikilun bi weˈ sumbungte kaˈam si Samaku Tuhanin laˈi si ellew paghukum. Dumaˈin aku saguwaˈ si Musa, mamasampay si kaˈam saraˈ tinuhutbin, iye manumbung kaˈamin. 46 Bang bennal kaˈam kahagad pu si Musa, subey kaˈam kahagad si aku peggeˈ sabab aku hep sinulatne dem kitabin. 47 Saguwaˈ peggeˈ gaˈi kahagadbi meˈ sinulat si Musahin, saˈingge pakahagadbi meˈ bissākun?”
Pamakan aˈa lime ngibuhin
1-4 Dambuwaˈ ellew, pagtapit ne isab pagkādjaˈan meˈ Yahudi inēnande Kādjaˈan Pangessebanin, palipag si Isa pī si dambiyaˈ lamew Jalil, inēnan isab lamew Tiberi. Banes teˈed aˈa paturul si iye peggeˈ bakas takitede meˈ hinanganne makaˈulaliˈin pagpakoleˈne meˈ aˈa masakihin. Manjari pataked si Isa duk meˈ tindegnen pī si punu duk ningkoloˈ siye laˈi. 5 Pagpayam si Isa, banes teˈed aˈa takitene hap pī si iye. Hangkan paˈinne pu si Pilip, dambuwaˈ tindegnen, “Antag kite melli kinakan pamakan meˈ aˈa inin kēmon?” 6 Paˈin si Isa inin panuleyanne si Pilip bang ngandel ke iye si balakatnen. Bang si Isa, asal kataˈuhanne bang ine sōng hininangnen. 7 Sambungan si Pilip iye, paˈinne, “Tangdan aˈa maghinang dem walum bulan gaˈi umabut pamelli kinakan pamakan meˈ aˈa inin, supaya dangan-dangan makaˈakan tadaˈahat.” 8 Manjari nambung dambuwaˈ tindeg si Isa seddili, si Andariyas. Si Andariyas inin pungtinaˈi si Simon Petros. 9 Paˈinne pu si Isa, “Niyaˈ tuˈu nakanak lella-lella, niyaˈ lime kayuˈ panne duk duwe kennane. Saguwaˈ asal gaˈi umabut pamakan meˈ aˈa inin kēmon.” 10 Manjari paˈin si Isa si meˈ tindegnen, “Daˈakun bi meˈ aˈahin ningkoloˈ.” Laˈi si antag miyaˈan luha balilinen. Ningkoloˈ siye kēmon laˈi. Meˈ lellahin hadja, niyaˈ lime ngibu ekkahanden. Seddili pe meˈ dendehin duk meˈ nakanakin. 11 Manjari ineddoˈ weˈ si Isa pan nakanakin bu magpasalamat iye si Tuhan, ubus bu binahagiˈ-bahagiˈ weˈ ne si meˈ aˈa magtingkoloˈin. Damikkiyan isab binahagiˈ-bahagiˈ weˈ ne kennahin duk inurungan siye taman kinabayaˈanden. 12 Pagesso ne siye, paˈin si Isa si meˈ tindegnen, “Tipunun bi meˈ lukasin supaya gaˈ niyaˈ tapakaˈat.” 13 Manjari tinipun ne weˈ de kēmon lukasin. Amban pan lime kayuˈ kinakan meˈ aˈahin, lukas tinipunden niyaˈ sampuūˈ duk duwe bakaˈ pennoˈ. 14 Pagkite meˈ aˈa malaˈihin hinangan makaˈulaliˈ tahinang si Isa miyaˈan, paˈinde, “Asal inin ne teˈed nabi inagad-agadte bi mapitu si dunyahin.” 15 Kataˈuhan si Isa weˈ meˈ aˈahin sōng pī niggew iye dinaˈak magsultan si siye, hangkan magtawus iye tahalaˈ duk pī iye si punu dendang-dendangan.
Si Isa lumengngan diyataˈ lamew
16 Pagsōng magalib ne, padurul meˈ tindegnen pī si higad lamew. 17 Lindem ne bu gaˈ pe si Isa pī si siye. Manjari pasakey siye si bangkaˈ duk palipag siye pī si dambiyaˈ lamew tudju lahat Kapernaum. 18 Gaˈ du tiggel basag ne baliyuhin duk hadje goyakin. 19 Pagubus ne siye kapamusey lime atawa ennem kilumetro talahannen, takitede si Isa lumengngan diyataˈ kuwit-kuwit lamew patapit pī si bangkaˈde. Kadahitan teˈed siye manamal. 20 Saguwaˈ paˈin si Isa si siye, “Daˈa kaˈam tinalew. Aku hep ituˈ.” 21 Sinakey weˈ de si Isa duk pagsumakey ne iye, magtawus siye tekka si lahat tinudjuden.
Piha meˈ aˈahin si Isa
22 Pagsasumuhin, meˈ aˈa mabanes mapaˈamban si dambiyaˈ lamewin, takitede weˈ dambuwaˈ du bangkaˈ bakas malaˈihin; duk kataˈuhande weˈ gaˈ si Isa pasakey laˈi nuhut meˈ tindegnen, saguwaˈ luwal du meˈ tindegnen mapatulakin. 23 Niyaˈ meˈ bangkaˈ bahu tekka amban puweblo Tiberi padungguˈ tapit si antag bakas pagkakanande panin pagubus si Isa magpasalamat. 24 Manjari pagkite meˈ aˈahin weˈ gaˈ hatiˈ laˈi si Isa atawa meˈ tindegnen, pasakey siye si meˈ bangkaˈ miyaˈan miha si Isa pī si Kapernaum.
Si Isa dalil kinakan makaˈellum
25 Pagtakasuwaˈde si Isa laˈi si dambiyaˈ lamew, paˈinde si iye, “Tuwan, sumiyan papitunun?” 26 Sambungan si Isa siye, paˈinne, “Sabennal akahante kaˈam, hangkan ku pihabi, peggeˈ esso kaˈam weˈ panin. Saguwaˈ gaˈ tahātibi hinangan makaˈulaliˈ tahinangku si matahanbin. 27 Daˈa iye pagtuyuˈanun bi kinakan mamagkaˈatin. Saguwaˈ iye subey pagtuyuˈanbin kinakan manggaˈi magkaˈatin, kinakan makaˈellum salama-lamahin. Aku, Anak Manusiyaˈin, mangurungan kaˈam kinakan inin, peggeˈ kaˈurungan ku kapatut weˈ Samaku Tuhanin.” 28 Manjari tinilew weˈ de si Isa, paˈinde, “Na, ine ne paˈin subey hinang kami duk tatuhut kami kinabayaˈan Tuhanin?” 29 Sambungan si Isa siye, paˈinne, “Iye inin kabayaˈan Tuhan subey hininangbin, weˈ subey kaˈam kahagad si aku, iye pinapitunen.” 30-31 Paˈinde pu si Isa, “Tandaˈ ine pinakitehannu si kamihin duk kami kahagad si kaˈu? Meˈ kapapuˈanten bi mangan manna laˈi dem lahat makagindew-gindew awwalley. Paˈin kitabin, ‘Inurungan siye weˈ ne kinakan amban surgaˈ.’ Na, kaˈu,” paˈinde pu si Isa, “ine hinang tahinangnun?” 32 Paˈin si Isa si siye, “Sabennal akahante kaˈam, mannahin, kinakan pinangurung si Musahin, dumaˈin miyaˈan kinakan mabennal amban surgaˈin. Kinakan amban surgaˈin, iye kinakan pangurung Samaku si kaˈamin, duk pinangurungne inin, kinakan mabennalin. 33 Peggeˈ kinakan pangurung Tuhan inin, iye ne mapitu amban Tuhanin duk ngurung umul iye si manusiyaˈ.” 34 Manjari māku meˈ aˈa miyaˈan pu si Isa, paˈinde, “Tuwan, tiggelan kami ellum, urungun kami kinakan pinaˈinnu inin.” 35 Paˈin si Isa, “Aku ne hep kinakan makaˈellumin. Sasuku manuhut akuhin gaˈi ne teˈed inusan balik. Duk sasuku makahagad si akuhin, gaˈi ne teˈed lekkakan balik. 36 Na, bakas ne kaˈam akahanku weˈ bisan ku takitebi, gaˈi du kaˈam kahagad. 37 Kēmon pinasukuˈ Samaku si akuhin, nuhut du si aku. Duk kēmon manuhut si akuhin, gaˈi patahalaˈku, 38 peggeˈ pitu ku dumaˈin ngahinang kinabayaˈankun saguwaˈ ngahinang kinabayaˈan Tuhanin, iye mamapitu akuhin. 39 Kabayaˈan Tuhanin weˈ gaˈ teˈed niyaˈ lepas amban aku meˈ aˈa pinasukuˈne si akuhin. Saguwaˈ subey pakellumku siye kēmon si ellew dambuli. 40 Peggeˈ kabayaˈan Samaku Tuhanin, weˈ subey ellum salama-lama kēmon mangite duk makahagad si akuhin, Anaknen. Duk pakellumku siye si ellew dambuli.” 41 Manjari ngunub-ngunub meˈ aˈahin sabab pinaˈin si Isa miyaˈan pagpaˈinne, “Aku kinakan amban surgaˈin.” 42 Paˈinde, “Dumaˈin ke aˈa inin si Isa, anak si Yusupin? Kataˈuhante bi hep saˈi-samanen. Weˈey iye magpaˈin weˈ amban surgaˈ iye?” 43 Nambung si Isa paˈinne, “Daˈa kaˈam magkunub-kunub luˈu. 44 Gaˈ niyaˈ kapanuhut si aku bang gaˈi iye urungan Tuhan mamapitu akuhin bayaˈ nuhut aku. Duk manuhut si akuhin pakellumku du si ellew dambuli. 45 Niyaˈ tasulat dem kitab kanabi-nabihanin sa inin, ‘Tinoloˈan du siye kēmon weˈ Tuhanin.’ ” Paˈin si Isa pe, “Kēmon mapakale si panoloˈ Samaku Tuhanin, siye ne matumuhut si akuhin. 46 Dumaˈin hātine inin weˈ niyaˈ manusiyaˈ bakas ngite Samaku Tuhanin. Gaˈ niyaˈ bakas ngite Samakun; luwal hadja aku, mapitu amban Tuhanin, bakas mangite iyehin. 47 Sabennal akahante kaˈam,” paˈin si Isa, “sasuku makahagad si akuhin ellum salama-lama. 48 Aku kinakan makaˈellumin,” paˈin si Isa. 49 “Meˈ kapapuˈanbin makaˈakan manna laˈi si lahat makagindew-gindew, saguwaˈ matey du siye. 50 Saguwaˈ kinakan amban surgaˈ inin, bang niyaˈ aˈa makaˈakanne, gaˈi iye matey. 51 Aku ne kinakan amban surgaˈin. Aku ne kinakan makaˈellumin. Bang niyaˈ mangan kinakan inin, ellum iye salama-lama. Duk kinakan pamakanku si iyehin isikun. Paglillaˈku barankun supaya kēmon manusiyaˈin ellum salama-lama,” paˈin si Isa. 52 Manjari magjawab meˈ Yahudihin sabab binissā si Isa miyaˈan. Paˈinde, “Inumey pangurung aˈa inin isinen pamakanne kite?” 53 Paˈin si Isa si siye, “Sabennal akahante kaˈam, bang gaˈi du kakanbi isi Anak Manusiyaˈin, hātinen isikun, duk bang gaˈi du inumbi lahaˈkun, gaˈ niyaˈ umulbi bennal. 54 Mamangan isikun duk manginum lahaˈkun, ellum salama-lama. Duk pakellumku iye si ellew dambuli. 55 Peggeˈ isikun asal kinakan teˈedin duk lahaˈkun asal ininum teˈedin. 56 Sasuku mamangan isikun duk manginum lahaˈkun, teteg si aku, duk teteg ku si iye. 57 Samaku Tuhanin, mamapitu akuhin, asal iye poˈon umulin duk ellum ku sababne. Damikkiyan isab aˈa mamangan akuhin ellum du sababku. 58 Inin hep kinakan mapitu amban surgaˈin,” paˈin si Isa. “Kinakan inin gaˈi magsaliˈ duk kinakan takakan meˈ kapapuˈanbin, peggeˈ bisan kakande kinakan miyaˈan matey du siye. Bu kinakan amban surgaˈ inin, sasuku manganne ellum salama-lama.” 59 Binissā inin weˈ si Isa sābune magtoloˈ dem langgal laˈi si Kapernaum.
Meˈ bissā makapakellun salama-lama
60 Ekka meˈ tindeg si Isahin makakale panoloˈne inin duk paˈinde, “Asal makalanduˈ pamanoloˈne inin. Gaˈ niyaˈ makasandal pakale si iyan.” 61 Gaˈ niyaˈ ngakahan si Isa saguwaˈ kataˈuhanne weˈ ngunub-ngunub siye sabab panoloˈne miyaˈan. Hangkan paˈinne si siye, “Laˈat ke ateybin sabab panoloˈku miyaˈan? 62 Na saˈingge enteˈ, bang kitebi ku, Anak Manusiyaˈin, balik pī si lahat bakas palaˈihanku matuˈuhin? 63 Akahante kaˈam,” paˈin si Isa, “Niyawa Tuhanin hep makapakellum kitehin bi. Bang kabasag manusiyaˈin gaˈ niyaˈ gunane, gaˈi makapakellum manusiyaˈ. Meˈ bakas panoloˈku si kaˈamin makapakellum peggeˈ paluwas inin amban Niyawa Tuhanin. 64 Saguwaˈ niyaˈ kaˈam gaˈi kahagad si aku,” paˈin si Isa. Paˈin si Isa miyaˈan peggeˈ asal kataˈuhanne kemuwe tagnaˈ bang sine manggaˈi makahagad si iyehin duk bang sine mamuddihan iyehin. 65 Duk paˈinne pe, “Iye hep inin sababnen hangkan bakas paˈinku si kaˈam weˈ gaˈ niyaˈ tumuhut si aku bang dumaˈin Samaku Tuhanin mangurung bayaˈ si iyehin.” 66 Sabab miyaˈan ekka meˈ tindeg si Isahin tahalaˈ amban iye duk gaˈi ne nuhut iye. 67 Hangkan paˈin si Isa si tindegne sampūˈ duk duwehin, “Na, kaˈam, mabayaˈ ke isab kaˈam tahalaˈ?” 68 Nambung si Simon Petros, paˈinne, “Tuwan, sine panuhutan kamihin bang dumaˈin kaˈu? Luwal du kaˈu makabissā meˈ bissā makapakellum salama-lamahin. 69 Kahagad ne teˈed kami duk kataˈuhan kami ne teˈed weˈ kaˈu masutsi mapitu amban Tuhanin.” 70 Paˈin si Isa si siye, “Kaˈam ne iyan sampūˈ duk duwe meˈ tindegku tapeneˈkun. Saguwaˈ dangan kaˈam paˈasekan seyitan.” 71 Bissā si Isa inin sabab si Judas, anak si Simon Iskariyotin. Peggeˈ si Judas inin dangan si meˈ tindeg si Isa sampūˈ duk duwehin duk iye mamuddihan si Isahin si pasōngan.
Si Isa duk meˈ pungtinaˈine lellahin
1 Puwas inin, lumengngan si Isa si meˈ kalahatan laˈi si Jalil hadja. Gaˈi iye mabayaˈ pī si lahat Yahudiya peggeˈ batang iye papatey meˈ nakuraˈ meˈ Yahudi malaˈihin. 2 Manjari tapit ne pagkādjaˈan meˈ Yahudihin patennaˈde dem meˈ payad-payadin. 3 Paˈin meˈ pungtinaˈi si Isa lellahin si iye, “Hāp pe kew tahalaˈ bittuˈu. Subey kew pī si lahat Yahudiya duk isab takite meˈ tindegnun meˈ hinangnun. 4 Peggeˈ bang niyaˈ aˈa mabayaˈ bantu, subey gaˈi tapukanne meˈ hinangannen. Peggeˈ iyuˈ kew maghinang meˈ hinangan makaˈulaliˈ, subey kew pakite si meˈ aˈahin kēmon.” 5 Bisan hep meˈ pungtinaˈinen, gaˈi kahagad si iye. 6-7 Manjari paˈin si Isa si siye, “Gaˈ pe taˈabut waktu pamakiteku dikun. Bang kaˈam, bisan waktu ine makajari peggeˈ gaˈi du kaˈam kabunsihan weˈ meˈ aˈa si dunyahin. Bu aku, kabunsihan ku weˈ de peggeˈ luwal siye paˈinanku weˈ meˈ hinanganden laˈat. 8 Pī kaˈam si Awrusalam si pagkādjaˈan,” paˈin si Isa si meˈ pungtinaˈinen. “Gaˈi pe ku hap pī peggeˈ gaˈ pe taˈabut waktukun.” 9 Ubus inin bissāne, gaˈ iye usaˈ amban lahat Jalil.
Si Isa laˈi si pagkādjaˈan patennaˈ meˈ Yahudi dem meˈ payad-payadin
10 Paglumikut ne meˈ pungtinaˈinen hap pī si pagkādjaˈan miyaˈan, gaˈ du tiggel paturul isab si Isa pī. Saguwaˈ gaˈ iye patuhut si meˈ aˈa maˈekkahin hangkan gaˈ niyaˈ ngataˈu papīnen. 11 Pinagpiha iye weˈ meˈ nakuraˈ Yahudihin laˈi si pagkādjaˈan. Magtilew siye bang antag iye. 12 Ekka meˈ aˈa magkemot-kemot sabab si Isa laˈi dem kaˈekkahan meˈ aˈahin. Paˈin sinduwehin, “Aˈa hāp si Isa.” Paˈin sinduwehin isab, “Dumaˈin, iyuˈ padupangne meˈ aˈahin.” 13 Saguwaˈ gaˈ niyaˈ missā binawag sabab si Isa, peggeˈ tinalew siye si meˈ nakuraˈden. 14 Pagsōng nengaˈ ne pagkādjaˈanin, hap pī si Isa si langgal hadjehin duk nagnaˈ iye magtoloˈ si meˈ aˈahin. 15 Ulaliˈ manamal meˈ nakuraˈ Yahudihin si panoloˈ si Isahin. Paˈinde, “Gaˈ hatiˈ aˈa inin bakas ngadjiˈ. Antag pangeddoˈanne kataˈune inin?” 16 Sambungan si Isa siye, paˈinne, “Panoloˈkun dumaˈin amban di kataˈuku saguwaˈ amban Tuhan, iye mamapitu akuhin. 17 Bang aˈahin ngatu ngahinang kinabayaˈan Tuhanin, kataˈuhanne du bang panoloˈkun amban Tuhan ke atawa bang amban di pikilanku hadja. 18 Bang aˈahin missā amban di pikilanne, iye inapasnen kabantuhannen. Saguwaˈ bang iye inapasnen weˈ binantu mangandaˈak iyehin, na, aˈa iyan bentel duk gaˈi iye ngakkal.” 19 Paˈin si Isa pe si meˈ nakuraˈ miyaˈan, “Dumaˈin ke pinangurung weˈ si Musa si kaˈam saraˈin? Saguwaˈ gaˈ du niyaˈ kaˈam nuhut saraˈin. Weˈey ku batang papateybi?” 20 Nambung meˈ aˈa maˈekkahin, paˈinde, “Iyuˈ kew kasayedan. Sine batang mapatey kaˈuhin?” 21 Nambung si Isa, paˈinne, “Mintedde du ku ngahinang hinangan makaˈulaliˈ baytu ellew liˈi, na, iye ne inin pagulaliˈanbin kēmon. 22 Dinaˈak weˈ si Musa si kaˈam inislam meˈ anakbi lellahin. (Bu dumaˈin hep amban si Musa daˈakan inin saguwaˈ amban meˈ kapapuˈanbin du.) Manjari bang taˈabut ellew pagislamin, bisan tewwaˈ si ellew liˈi, inislam du weˈ bi meˈ anakbi lellahin. 23 Kaˈam hatiˈ, magislam kaˈam meˈ anakbin bisan baytu ellew liˈi supaya gaˈi talanggalbi saraˈ si Musahin, na weˈey kaˈam astel si aku peggeˈ makoleˈ ku aˈa si ellew liˈi? 24 Daˈa ku magtawus hukumun bi bang gaˈi kaˈam kapastiˈan. Saguwaˈ bang kaˈam ngahukum, tuhutun bi hukuman mabentelin.”
Inin ne ke Almasihin
25 Manjari niyaˈ meˈ aˈa Awrusalam magbissā-bissā, paˈinde, “Dumaˈin ke inin aˈa batang pinapatey meˈ nakuraˈin? 26 Payamanun bi,” paˈinde, “tiyaˈ iye missā patampal saguwaˈ gaˈi du iye saggaˈ meˈ nakuraˈin. Kahagad ne enteˈ siye weˈ iye ne Almasihin? 27 Saguwaˈ bang Almasihin pitu,” paˈinde, “gaˈi kataˈuhan bang amban iye. Bu aˈa inin, kataˈuhante bi kēmon bang amban iye.” 28 Magtoloˈ pe si Isa dem langgal hadjehin, bu pinapales weˈ ne suwalanen, paˈinne, “Weˈ kataˈuhanbi ku teˈed duk kataˈuhanbi bang amban ku? Gaˈ ku pitu amban di kabayaˈanku. Dinaˈak ku weˈ Tuhanin pitu, duk gaˈi iye magdustaˈ. Gaˈi iye kataˈuhanbi,” paˈin si Isa. 29 “Saguwaˈ aku, kataˈuhanku iye peggeˈ billaˈi ku amban iye duk iye mangandaˈak aku mapituhin.” 30 Manjari batang ne iye siggewde, saguwaˈ gaˈ niyaˈ bisan makaˈantan iye, peggeˈ gaˈ pe taˈabut waktu pamapatey iyehin. 31 Saguwaˈ ekka meˈ aˈa malaˈihin kahagad pu si Isa. Paˈinde, “Asal inin ne Almasihin. Peggeˈ gaˈ niyaˈ aˈa makahinang meˈ hinangan makaˈulaliˈ labi amban meˈ hininang si Isa inin.”
Meˈ guwaldiya dinaˈak niggew si Isa
32 Pagkataˈuhan weˈ meˈ Pariseohin bang ine kinemot-kemot meˈ aˈa sabab si Isahin, magtawus siye duk meˈ nakuraˈ meˈ imamin ngandaˈak meˈ guwaldiya pī niggew si Isa. 33 Manjari paˈin si Isa si meˈ aˈa mapatipun si iyehin, “Gaˈi ne ku tiggel tuˈu si kaˈam. Sōng ne ku moleˈ pī si mangandaˈak aku mapituhin. 34 Pihabi du ku iyan, saguwaˈ gaˈi ku takasuwaˈbi, peggeˈ gaˈi kaˈam tapi si palaˈihankun.” 35 Manjari magbissā-bissā meˈ nakuraˈ Yahudihin, paˈinde, “Sōng tungan hatu aˈa inin hangkan gaˈi iye takasuwaˈte bi? Pī enteˈ iye si meˈ bangsate bi mapatennaˈ si kalahatan laˈi si lahat Girikin? Duk pī enteˈ iye noloˈan meˈ bangsa Girikin? 36 Paˈinne weˈ pihate bi iye saguwaˈ gaˈi koˈ iye takasuwaˈte bi. Duk gaˈi koˈ kite bi tapī laˈi si palaˈihannen. Ine enteˈ hāti pinaˈinne inin?”
Meˈ boheˈ makaˈellum
37 Kakapusan ellew pagkādjaˈanin, iye ellew asal mahadjehin, nengge si Isa diyalem langgal hadjehin duk missā iye pinapales, paˈinne, “Sine-sine kaˈam lekkakan, pitu kaˈam si aku duk paˈinumte kaˈam. 38 Peggeˈ tasulat dem kitab sabab aˈa makahagad si akuhin; paˈin kitabin, ‘Niyaˈ nubud kuweˈ dalil meˈ boheˈ amban dem ateyne, boheˈ makapakellum.’ ” 39 Boheˈ manubud pinaˈin si Isa inin, hātinen Niyawa Tuhanin sōng pinangurung ne si meˈ makahagad si iyehin. Saguwaˈ masa miyaˈan gaˈ pe tapangurung Niyawa Tuhanin, peggeˈ gaˈ pe taˈabut waktu pamahadje si Isa weˈ Tuhanin.
Magseddili tapikil meˈ aˈahin
40 Pagkale meˈ aˈahin meˈ bissā si Isa inin, paˈin meˈ sinduwehin, “Asal aˈa inin ne nabi inagad-agadten bi.” 41 Paˈin meˈ sinduwehin isab, “Inin ne Almasihin.” Saguwaˈ niyaˈ sinduwe magpaˈin, “Dumaˈin iye Almasihin. Peggeˈ Almasihin dumaˈin amban lahat Jalil. 42 Paˈin kitabin hep weˈ Almasihin tubuˈ Sultan Daˈud duk subey iye inanakan si kalurnaˈan Betlehem peggeˈ iye miyaˈan lahat si Sultan Daˈudin.” 43 Hangkan magseddili-seddili tapikil meˈ aˈahin sabab si Isa. 44 Niyaˈ siye mabayaˈ niggew iye saguwaˈ gaˈ niyaˈ bisan makaˈantan iye.
Gaˈi kahagad meˈ nakuraˈin
45 Manjari balik ne meˈ guwaldiyahin. Tinilew siye weˈ meˈ Pariseohin duk meˈ nakuraˈ meˈ imamin, paˈinde, “Weˈey iye gaˈ boˈobi pitu?” 46 Nambung meˈ guwaldiyahin, paˈinde, “Gaˈ teˈed niyaˈ aˈa bakas magtoloˈ kuweˈ panoloˈ aˈa miyaˈan.” 47 Sambungan meˈ Pariseohin siye, paˈinde, “Sampay kaˈam tapadupang du isab weˈ ne? 48 Kami meˈ Pariseohin, gaˈ niyaˈ bisan dangan kami kahagad si iye. Duk meˈ nakuraˈ Yahudihin damikkiyan du isab. 49 Iye du makahagad si iyehin meˈ aˈa maˈekka īˈen peggeˈ awam siye bang ine pinaˈin dem saraˈ si Musahin. Hangkan kamulkaˈan siye weˈ Tuhanin.” 50 Dangan meˈ Pariseo malaˈihin si Nikodemus. Iye hep miyaˈan bakas mapī magbissā duk si Isa sangem īˈen. Paˈinne si meˈ saweˈnen, 51 “Paˈin saraˈten weˈ gaˈi aˈahin makajari laboˈante hukuman bang gaˈi dahuˈ iye pinakale supaya kataˈuhan bang ine bakas tahinangnen.” 52 Nambung siye, paˈinde, “Weˈ amban Jalil kew isab? Payamanun dem kitab, gaˈ tasulat dem kitab weˈ niyaˈ nabi paguwaˈ amban lahat Jalil.”
Dende tasaˈut magjinahin
53 Manjari kaniya-kaniya ne siye moleˈ.
1 Saguwaˈ si Isa hap pī pataked si kūd Jaitun. 2 Subu-subu pe pagsasumuhin, pī iye balik si langgal hadjehin. Banes aˈa patipun pī si iye ubus ningkoloˈ iye magtoloˈ si siye. 3 Manjari niyaˈ dambuwaˈ dende binoˈo weˈ meˈ Pariseohin duk meˈ guru si saraˈ āgamahin pī pu si Isa. Dende inin bakas tasaˈut magjina. Pinaharap iye weˈ de si meˈ aˈa maˈekkahin. 4 Paˈinde pu si Isa, “Tuwan, dende inin bakas tasaˈut magjina. 5 Na, bang dem saraˈ si Musa inambananne si kitehin bi, hukuman si meˈ dende kuweˈ inin, subey siye tinumbuk duk batu sampay matey. Na, bang kaˈu, ine paˈinnu?” 6 Bissāde inin panguhi-nguhide si Isa kaw salaˈ panambungnen, manjari niyaˈ jān panuntutande iye. Saguwaˈ patondok si Isa duk nulat iye duk timbōˈne diyataˈ bulak. 7 Pagtinilew ne isab iye weˈ de, patongas iye duk paˈinne si siye, “Sine-sine kaˈam gaˈ niyaˈ dusene, ambat iye dehellu numbuk dende inin duk batu.” 8 Manjari patondok iye balik duk nulat ne isab iye duk timbōˈne diyataˈ bulak. 9 Pagkalede pinaˈin si Isa inin, tahalaˈ siye dangan-dangan tinagnaˈan amban mabahiˈin, duk taˈamban si Isa duk dendehin laˈi si panenggehannen. 10 Pagtongas si Isa balik, paˈinne si dendehin, “Dende, antag ne siye? Gaˈ ke niyaˈ bisan dangan taˈamban numbuk kaˈu duk batu?” 11 “Gaˈ niyaˈ, Tuwan,” iye helling dendehin. Paˈin si Isa, “Bisan aku gaˈi du kew laboˈanku hukuman pinapatey. Hap lumaˈ ne kew saguwaˈ daˈa ne kew magduse balik.”
Si Isa dantaˈ mangurung dantaˈ dem pikilan manusiyaˈin
12 Puwas miyaˈan, missā si Isa balik si meˈ Pariseohin. Paˈinne, “Aku inin dantaˈ mangurung dantaˈ dem pikilan manusiyaˈin. Sine-sine nuhut aku, salama-lama gaˈi ne teˈed iye lumengngan dem lindem, peggeˈ laˈi dem pikilanne dantaˈ makapakellum manusiyaˈin.” 13 Paˈin meˈ Pariseohin pu si Isa, “Naksiˈan kew di nu. Bang aˈahin naksiˈan dine, gaˈ niyaˈ kahagad si iye.” 14 Nambung si Isa, paˈinne, “Bisan ku naksiˈan diku, toˈo panaksiˈkun peggeˈ kataˈuhanku bang amban ku duk bang tungan ku. Saguwaˈ kaˈam, gaˈi kataˈuhanbi bang amban ku duk bang tungan ku. 15 Kaˈam, bang kaˈam ngahukum aˈa, iye tinuhutbin pikilan manusiyaˈ hadja. Aku,” paˈin si Isa, “gaˈi ku ngahukum aˈa. 16 Saguwaˈ bang saˈupama aku mangahukumin, bentel hukumankun peggeˈ dumaˈin aku dendangan mangahukumin saguwaˈ duwangan kami duk Samakun, Samaku mamapitu akuhin. 17 Tasulat dem saraˈbi,” paˈin Si Isa, “bang duwe aˈa saliˈ panaksiˈden, toˈo pinaˈinden. 18 Na, bennal bissākun. Niyaˈ duwe saksiˈku. Aku naksiˈan dikun duk Samaku mamapitu akuhin naksiˈan aku du isab.” 19 Tinilew si Isa weˈ meˈ Pariseohin, paˈinde, “Antag samanun?” Nambung si Isa, paˈinne, “Gaˈi kataˈuhanbi Samakun, duk aku, gaˈi du ku isab kataˈuhanbi. Peggeˈ bang ku miyaˈan kataˈuhanbi, kataˈuhanbi du isab Samakun.” 20 Binissā inin weˈ si Isa sasangne magtoloˈ dem langgal hadjehin, laˈi si antag pamettadan meˈ kahun pangalaboˈ-laboˈande pariyahin. Saguwaˈ gaˈ niyaˈ niggew iye peggeˈ gaˈ pe taˈabut gantaˈnen.
Gaˈi kaˈam tapī si papihankun
21 Manjari binalik weˈ si Isa bakas pinaˈinne si meˈ aˈahin, paˈinne, “Sōng tahalaˈ ne ku. Pihabi du ku iyan saguwaˈ gaˈi ku takasuwaˈbi. Matey hadja kaˈam moˈo dusebin. Gaˈi kaˈam tapī si papihankun.” 22 Hangkan magtilew-tinilew meˈ nakuraˈ Yahudihin, paˈinde, “Ine hāti binissāne miyaˈan weˈ gaˈi koˈ kite tapī si papīhannen? Papateyne enteˈ dinen?” 23 Paˈin si Isa pe, “Kaˈam iyan aˈa dunya du, bu aku inin surgaˈ lahatkun. Kēmon pikilanbin amban dunya hadja, bu pikilankun dumaˈin. 24 Hangkan hep kaˈam akahanku weˈ matey du kaˈam moˈo dusebin. Peggeˈ bang gaˈi kahagadbi pinaˈinku sabab dikun, asal matey kaˈam moˈo dusebin.” 25 “Sine teˈ kew teˈed?” paˈinde. Paˈin si Isa, “Bakas akahante ne kaˈam kemuwe tagnaˈ. 26 Ekka pe makajari paˈinku sabab addatbin,” paˈin si Isa. “Duk ekka pe dusebi laboˈanku hukuman. Saguwaˈ iye hadja inakaku tuˈu si dunya inin, meˈ bakas inaka si aku weˈ mamapitu akuhin. Duk kēmon inakanen bennal,” paˈin si Isa. 27 Saguwaˈ gaˈ tahātide weˈ binissā si Isa miyaˈan sabab Tuhanin, Samanen. 28 Hangkan paˈin si Isa si siye, “Bang ne bakas dangkatbi Anak Manusiyaˈin diyataˈ olom, meke ne kataˈuhanbi weˈ aku ne iye pinaˈinkun. Duk kataˈuhanbi du isab iyan weˈ gaˈ niyaˈ hinangku bang baran-baranku hadja duk kēmon panoloˈkun, iye hadja pangandaˈakan Samaku akuhin. 29 Tattap tuˈu si aku mamapitu akuhin. Gaˈi ku pasagadanne peggeˈ luwal hinangku kinabayaˈannen.” 30 Pagkalede pinaˈin si Isa miyaˈan, ekka meˈ aˈahin sandel si iye.
Meˈ aˈa banyagaˈ duk meˈ aˈa dumaˈin banyagaˈ
31 Manjari missā si Isa si meˈ Yahudi mapadūs si bissānen, paˈinne, “Bang kaˈam matuyuˈ nuhut panoloˈku si kaˈamin, bennal kaˈam tindegku. 32 Duk kataˈuhanbi du iyan bang ine mabennal amban Tuhanin. Duk mabennal inin iye mamaluwas kaˈamin amban pamanyagaˈan kaˈamin.” 33 Nambung siye paˈinde, “Oy, kami inin meˈ tubuˈ Ibrahim. Gaˈ kami bakas tabanyagaˈ weˈ sine-sine. Weˈey kew magpaˈin weˈ lumuwas du kami amban pamanyagaˈan kamihin?” 34 Sambungan si Isa siye, paˈinne, “Akahante kaˈam matoˈohin, sasuku magduse, binanyagaˈ siye weˈ napsude magdusehin. 35 Banyagaˈ aˈahin gaˈi teteg si aˈahin. Iye mateteg si iyehin anaknen. 36 Hangkan bang Anak Tuhanin mamaluwas kaˈamin, bugtuˈ teˈed kaˈam lumuwas. 37 Kataˈuhanku weˈ kaˈam iyan meˈ tubuˈ Ibrahim. Saguwaˈ batang ku papateybi peggeˈ gaˈi tatayimaˈbi panoloˈkun. 38 Meˈ panoloˈku si kaˈam inin takaleku amban Samakun saguwaˈ kaˈam, hininang weˈ bi meˈ takalebi amban samabin.” 39 Paˈin meˈ Yahudihin, “Sama kamihin Ibrahim.” Paˈin si Isa, “Bang kaˈam bennal meˈ tubuˈ Ibrahim, neppu siˈ kaˈam Ibrahim si meˈ hinangannen. 40 Saguwaˈ kaˈam iyan, batang ku papateybi sewukat ne kaˈam bakas akahanku mabennal takaleku amban Tuhanin. Gaˈ Ibrahim bakas maghinangan kuweˈ iyan. 41 Meˈ hinanganbin saliˈ duk hinangan samabin.” Magtawus meˈ aˈa miyaˈan nambung, paˈinde, “Oy, dambuwaˈ-buwaˈ du sama kamihin, Tuhanin. Duk kami inin bennal meˈ anakne.” 42 Paˈin si Isa si siye, “Bang bennal Tuhanin samabin, kalasahanbi siˈ ku peggeˈ aku amban Tuhanin hangkan ne ku tuˈu. Gaˈ ku pitu amban bayaˈku saguwaˈ pinapitu ku weˈ Tuhanin. 43 Weˈey teˈ gaˈi tahātibi binissākun? Hangkan gaˈi tahātibi peggeˈ gaˈi tasandalbi makale binissākun.” 44 Paˈin si Isa pe si meˈ aˈa miyaˈan, “Kaˈam, samabin nakuraˈ seyitanin duk iye kabayaˈanbi tinuhutin meˈ kinabayaˈan samabin. Kemuwe amban tagnaˈ asal be-papatey iye. Gaˈ iye bakas nuhut mabennalin peggeˈ gaˈ niyaˈ bennal laˈi si iye. Iye bahannen, magdustaˈ peggeˈ inin addatnen. Dustaˈan teˈed iye duk iye poˈon dustaˈin kēmon. 45 Saguwaˈ aku, bennal hadja meˈ bissākun hangkan gaˈi ku kahagadbi. 46 Gaˈ niyaˈ kaˈam makapagpaˈin weˈ dusehan ku; kēmon binissākun bennal. Weˈey pe ku gaˈi kahagadbi? 47 Bang aˈahin sukuˈ si Tuhan, pakalene toloˈ Tuhanin. Saguwaˈ kaˈam dumaˈin kaˈam sukuˈ si Tuhan, hangkan hep gaˈi kaˈam mabayaˈ pakale.”
Si Isa duk Ibrahim
48 Sinambungan si Isa weˈ meˈ Yahudihin, paˈinde, “Tewwaˈ teˈed pinaˈin kamihin weˈ dumaˈin kew iyan bennal aˈa Israˈil. Aˈa Samariya kew duk pasayedan seyitan kew.” 49 “Gaˈ ku ituˈ pasayedan seyitan,” paˈin si Isa. “Pinahadje weˈ ku Samakun saguwaˈ bissā-bissāhanbi ku. 50 Dumaˈin inapaskun weˈ pinahadje ku. Niyaˈ seddili makapikilne mahadje aku duk iye mangahukumin. 51 Sabennal akahante kaˈam,” paˈin si Isa, “sine-sine nuhut panoloˈkun, gaˈi teˈed matey salama-lama.” 52 Paˈinde si iye, “Na, kabugtuˈan kami ne teˈed weˈ pasayedan seyitan kew. Bisan Apuˈ Ibrahim duk meˈ kanabihanin kēmon matey du. Hatiˈ paˈinnu weˈ gaˈi teˈed matey salama-lama sasuku manuhut panoloˈnun. 53 Weˈey, balakatan pe kew amban papuˈ kamihin, Ibrahim? Bisan meˈ kanabi-nabihanin kēmon duk bisan Apuˈ Ibrahim matey du. Weˈ sine teˈ kew?” 54 Nambung si Isa, paˈinne, “Bang saˈupama pahadjeku dikun, gaˈ niyaˈ kagunahan pamahadjeku miyaˈan. Iye mahadje akuhin Samakun, iye ne pinaˈinbi Tuhanbin. 55 Gaˈi bisan kataˈuhanbi Tuhanin. Saguwaˈ aku, kataˈuhanku iye. Bang saˈupama paˈinku weˈ gaˈi Tuhanin kataˈuhanku, na kuweˈ ne ku kaˈamin dustaˈan. Saguwaˈ asal kataˈuhanku teˈed Tuhanin duk tuhutku teˈed kēmon pangandaˈakannen. 56 Papuˈbin Ibrahim magkēg peggeˈ kataˈuhanne niyaˈ waktu si pasōngan, kitene du ku pitu si dunya. Manjari pagkitene papitukun kēgan iye.” 57 Nambung siye, paˈinde, “Saˈingge pagkitebi duk Ibrahimin? Gaˈ pe hatiˈ bisan limempūˈ tahun umulnun.” 58 Paˈin si Isa si siye, “Akahante kaˈam matoˈohin, gaˈ pe Ibrahim inanakan, andang ne ku.” 59 Manjari meˈ Yahudi miyaˈan nimuk batu panibagde si Isa. Saguwaˈ paˈellig si Isa duk paluwas iye amban dem langgal hadjehin.
Si Isa makoleˈ aˈa pessek amban dem betteng
1 Sasang si Isa lumengngan, ngite iye dambuwaˈ aˈa pessek amban dem betteng. 2 Tinilew si Isa weˈ meˈ tindegnen, paˈinde, “Tuwan, weˈey teˈ aˈa inin pessek amban dem betteng? Sabab dusene ke atawa sabab duse saˈi-samanen?” 3 Nambung si Isa, paˈinne, “Dumaˈin sabab dusene atawa duse saˈi-samanen hangkan iye pessek. Saguwaˈ pessek iye supaya tapakitehan Tuhanin balakatnen bang ngite ne aˈa inin. 4 Pādpād ellew pe subey hinangte meˈ hinang Tuhanin, Tuhan mamapitu akuhin,” paˈin si Isa. “Pagtaˈabut ne sangem gaˈ ne niyaˈ kapaghinang. 5 Tiggelanku tuˈu si dunya, aku mangurung dantaˈ si pikilan manusiyaˈin.” 6 Pagubus inin bissā si Isa, ngaluraˈ iye diyataˈ bulak duk pinaglagumey weˈ ne luraˈnen duk bulakin hinang pisak. Ubus bu pinasusut weˈ ne pisakin pī si mata aˈahin. 7 Ubus paˈinne si aˈahin, “Pī kew ngulaˈup si boheˈ Siluwam.” Hāti Siluwamin- pinaboˈohan. Manjari pī ne aˈa pessekin ngulaˈup. Pagbalikne ngite ne iye. 8 Takite iye weˈ meˈ saweˈne magtapit lumaˈin duk meˈ aˈa bakas mangite iye magpāku-pāku sīnin. Paˈinde, “Dumaˈin ke inin aˈa bakas maningkoloˈ magpāku-pāku sīnin?” 9 Paˈin meˈ sinduwehin, “Aweˈ, iye ne.” Paˈin meˈ sinduwehin isab, “Dumaˈin iye. Kuweˈ bantuknen hadja.” Saguwaˈ nambung ne aˈahin, paˈinne, “Aku ne inin aˈa bakas mapessekin.” 10 “Saˈingge pangitenun?” paˈinde. 11 Nambung iye, paˈinne, “Niyaˈ aˈa inēnan si Isa ngahinang pisak bu pinasusut weˈ ne pī si mataku. Ubus daˈakne ku pī si boheˈ Siluwam ngulaˈup. Na, hap pī ne ku ngulaˈup. Pagubus ku hadja ngulaˈup, magtawus ne ku ngite.” 12 “Antag ne aˈa miyaˈan,” paˈinde. Nambung iye, paˈinne, “Inday, gaˈi kataˈuhanku.”
Binistiga weˈ meˈ Pariseohin bang saˈingge pangite aˈahin
13 Manjari binoˈo weˈ meˈ aˈahin aˈa bakas mapessekin pī si meˈ Pariseohin. 14 Ellew pangahinang si Isa pisakin duk pamakawuliˈne aˈa pessekin, ellew Sabtuˈ, ellew liˈi. 15 Tinilew isab aˈa bakas mapessekin weˈ meˈ Pariseohin, bang saˈingge pangitenen. Paˈinne si siye, “Binettadan weˈ si Isa pisak meˈ matakun. Ubus ngulaˈup ku. Pagubus ku ngulaˈup, magtawus ne ku ngite.” 16 Paˈin meˈ Pariseo sinduwehin, “Aˈa miyaˈan dumaˈin amban Tuhan peggeˈ hininangne miyaˈan ngalanggalan saraˈ pasal ellew liˈihin.” Saguwaˈ paˈin meˈ sinduwehin, “Bang aˈahin dusehan, gaˈi tahinangne meˈ hinangan makaˈulaliˈ kuweˈ tahinangne miyaˈan.” Manjari magseddili-seddili pikilanden. 17 Manjari tinilew ne isab balik aˈahin weˈ meˈ Pariseohin, paˈinde, “Paˈinnu weˈ kawuliˈan matanun weˈ aˈa miyaˈan. Na, bang kaˈu, sine iye?” Paˈin aˈa bakas mapessekin, “Bang aku, dambuwaˈ iye nabi.” 18 Saguwaˈ meˈ nakuraˈ Yahudi miyaˈan gaˈi kahagad weˈ aˈa inin asal bakas pessek bu ngite ne, hangkan ilinganan weˈ de saˈi-samanen duk tinilewan weˈ de. 19 Paˈin meˈ nakuraˈ miyaˈan si siye, “Anakbi ke aˈa inin? Toˈo ke weˈ pessek koˈ iye amban dem betteng? Weˈey managhāˈ ngite ne iye kuweˈitu?” 20 Nambung meˈ matettoˈanen, paˈinde, “Aweˈ, anak kami inin. Toˈo pessek iye amban dem betteng. 21 Saguwaˈ gaˈi kataˈuhan kami bang saˈingge pangitene kuweˈituhin atawa bang sine makakawuliˈ matanen. Tilewun bi iye. Dumaˈin ne du iye nakanak. Ambat iye ne nambungan kaˈam.” 22 Kuweˈ miyaˈan panambung meˈ matettoˈanen peggeˈ tinalew siye si meˈ nakuraˈden. Peggeˈ bakas magisun ne meˈ nakuraˈin weˈ bang niyaˈ magpaˈin weˈ kahagad iye si Isa ne Almasihin, gaˈi aˈa miyaˈan pinaˈasek dem langgal. 23 Hangkan hep paˈin meˈ matettoˈanen, “Tilewun bi iye. Dumaˈin ne du iye nakanak.” 24 Manjari ilinganan ne isab balik weˈ meˈ nakuraˈ Yahudihin aˈa bakas mapessekin duk paˈinde si iye, “Akahun matoˈohin. Iyuˈ Tuhanin pakale-kale. Kataˈuhan kami weˈ aˈa magpakawuliˈ si kaˈu miyaˈan dusehan.” 25 Nambung aˈahin, paˈinne, “Gaˈi kataˈuhanku bang dusehan ke aˈa miyaˈan atawa gaˈi. Iye hadja kataˈuhankun, weˈ tagnaˈ pessek ku saguwaˈ kuweˈitu ngite ne ku.” 26 Tilewde iye balik, “Inumeyne si kaˈuhin hangkan kew ngite?” 27 Sambunganne siye, paˈinne, “Bakas ne kaˈam akahanku bu gaˈ du pakalebi. Weˈey pe batang takalebi balik? Hatu mabayaˈ isab kaˈam patindeg si iye.” 28 Binissā-bissāhan iye weˈ meˈ nakuraˈ miyaˈan, paˈinde, “Kaˈu tindegnen. Kami inin tindeg si Musa. 29 Kataˈuhan kami weˈ Tuhanin missā pu si Musa saguwaˈ bang aˈa miyaˈan, gaˈi bisan kataˈuhan kami bang amban iye.” 30 Nambung aˈa bakas mapessekin, paˈinne, “Ulaliˈ ku si kaˈam. Gaˈi kataˈuhanbi bang amban iye bu iye makapakite akuhin. 31 Kataˈuhante bi weˈ gaˈi pakale Tuhanin aˈa dusehanin. Iye pinakale Tuhanin magmātabat si iyehin duk maghinang meˈ kinabayaˈannen. 32 Kemuwe tagnaˈ dunyahin, gaˈ bakas takale weˈ niyaˈ makapakite aˈa pessek amban dem betteng. 33 Bang aˈa miyaˈan dumaˈin amban Tuhan, bugtuˈ gaˈi iye kapaghinang meˈ hinangan kuweˈ inin.” 34 Jinampa iye weˈ de, paˈinde, “Weˈey? Toloˈannu pe kami? Bu kaˈu iyan, amban dem betteng pe, andang ne kew taga duse.” Manjari pinaluwas iye weˈ meˈ nakuraˈ miyaˈan amban dem langgal.
Dalil pessek meˈ aˈahin sabab mabennalin
35 Pagkale si Isa weˈ pinaluwas weˈ meˈ nakuraˈin aˈa bakas mapessekin, magtawus si Isa pī si iye. Pagtakasuwaˈne, paˈinne si aˈahin, “Kahagad ke kew si aˈa inēnan Anak Manusiyaˈin?” 36 Nambung aˈahin, paˈinne, “Sine teˈ iye, Tuwan? Akahanun ku duk ku kahagad si iye.” 37 Paˈin si Isa si iye, “Takitenu ne iye. Duk iye ne mamissā si kaˈu inin.” 38 Magtawus aˈahin pasujud pu si Isa duk paˈinne, “O Tuwan, kahagad ku si kaˈu.” 39 Paˈin si Isa, “Hangkan ku pitu si dunya, supaya pinagsapeˈ meˈ aˈahin. Meˈ aˈa dalil mapessekin, peggeˈ gaˈi kataˈuhande mabennal sabab Tuhanin, ngite du. Duk meˈ aˈa magpaˈinin weˈ ngite siye, peggeˈ kannalde kataˈuhande mabennal sabab Tuhanin, ngapessek du.” 40 Takale pinaˈin si Isa inin weˈ meˈ Pariseo sinduwe malaˈihin duk paˈinde si iye, “Ine pinaˈinnu miyaˈan? Weˈ pessek isab kami? Ngite kami inin.” 41 Paˈin si Isa si siye, “Bang kaˈam pessek, hātinen gaˈ teˈed kataˈuhanbi mabennalin, gaˈ ne niyaˈ dusebi. Saguwaˈ peggeˈ paˈinbi ngite du kaˈam, hātinen kataˈuhanbi du mabennalin, taga duse pe kaˈam, peggeˈ gaˈi tuhutbi mabennalin.”
Dalilan sabab mangipat meˈ bili-bilihin
1 Manjari magdalilan si Isa, paˈinne, “Sabennal akahante kaˈam, bang aˈahin padiyalem dem kural meˈ bili-bilihin bu gaˈi palabey amban gawang saguwaˈ padiyalem amban lān seddili, aˈa miyaˈan panangkew duk ngalangpas. 2 Aˈa mapadiyalem amban gawangin, iye mangipat bili-bilihin. 3 Duk ilukahan iye weˈ tatungguˈ gawangin. Pakale meˈ bili-bilihin suwalanen paglingananne ēn meˈ bili-bilinen dambuwaˈ-dambuwaˈ, duk boˈone siye paluwas amban dem kural. 4 Paglumuwas ne siye, padehellu iye duk patuhut meˈ bili-bilihin amban dambulihanne peggeˈ takilalede suwalanen. 5 Bang seddili aˈa, gaˈi tuhut meˈ bili-bili inin saguwaˈ lahi siye amban iye peggeˈ gaˈi takilalede suwalanen.” 6 Dalilan inin inaka weˈ si Isa si meˈ aˈahin saguwaˈ gaˈi tasabutde hātinen.
Si Isa pastul mahāpin
7 Hangkan missā si Isa si siye balik, paˈinne, “Sabennal akahante kaˈam, aku inin dalil gawang palabeyan bili-bilihin. 8 Meˈ aˈa mapitu dehellu amban akuhin, meˈ magtoloˈ manggaˈi matoˈohin, kuweˈ meˈ aˈa panangkew siye duk meˈ aˈa ngalangpas. Saguwaˈ gaˈ siye pinakale weˈ meˈ aˈa sukuˈ si akuhin. 9 Aku dalil gawangin,” paˈin si Isa. “Sine-sine padiyalem amban aku, timbul iye. Luhaya iye padiyalem-pabukut duk inurungan iye kahāpan. 10 Aˈa ngalangpasin, gaˈ niyaˈ akane pitu bang dumaˈin nangkew, duk mapatey, duk makaˈat. Saguwaˈ aku, akaku mapituhin ngurungan meˈ manusiyaˈin umul, maglabi-labi hāpnen. 11 “Aku inin,” paˈin si Isa, “dalil pastul bili-bili hāp pagipatne meˈ bili-bilinen. Pastul bili-bili mahāpin maglillaˈ matey para si meˈ bili-bilinen. 12 Aˈa tinangdanan magbantey meˈ bili-bilihin, dumaˈin iye pastulin duk dumaˈin iye dapuˈ meˈ bili-bilihin. Hangkan bang niyaˈ takitene hayep talun hap pī si meˈ bili-bilihin, lahi iye duk ambananne meˈ bili-bilihin. Manjari siggew hayep talunin meˈ bili-bilihin duk kanat-kanatne siye. 13 Hangkan iye lahi peggeˈ tinangdanan hadja iye. Gaˈ niyaˈ lasane si meˈ bili-bilihin. 14-15 Aku inin,” paˈin si Isa, “dalil pastul bili-bili, hāp pagipatne meˈ bili-bilinen. Magkinataˈu teˈed kami duk Samakun. Damikkiyan isab, kataˈuhanku meˈ aˈa sukuˈ si akuhin duk kataˈuhande ku isab. Maglillaˈ ku matey para si meˈ aˈa sukuˈ si akuhin. 16 Niyaˈ pe meˈ sukuˈku seddili amban meˈ sukuˈku inin, saguwaˈ gaˈ siye tuˈu si pagipatanku inin. Subey isab siye boˈoku. Pakalede du iyan bissākun. Pagdambuwaˈku siye manjari dambuwaˈ hadja pastulden. 17 “Kinalasahan ku teˈed weˈ Samaku Tuhanin peggeˈ maglillaˈ ku matey supaya ku pinakellum balik. 18 Gaˈ niyaˈ manusiyaˈ taga kapatut mapatey aku, peggeˈ makapagbayaˈ ku bang matey ku atawa gaˈi. Paglillaˈku umulkun amban kabayaˈanku. Taga kapatut ku maglillaˈ umulkun, duk taga kapatut ku makellum barankun balik. Inin pangandaˈakan Samaku Tuhanin si aku.” 19 Pagkale meˈ aˈahin meˈ bissā si Isa inin, magseddili-seddili tapikil ne isab siye balik. 20 Ekka siye magpaˈin, “Pasayedan seyitan iyan, duk binalew. Weˈey kaˈam pakale si iye?” 21 Saguwaˈ paˈin meˈ sinduwehin isab, “Bang aˈa pasayedan seyitan, gaˈi iye makabissā kuweˈ binissāne miyaˈan. Duk bang seyitan, gaˈi tapangitene aˈa pessekin.”
Gaˈ si Isa tinayimaˈ weˈ meˈ aˈahin
22 Manjari taˈabut ne waktu pagkādjaˈan ēnande ‘Pagsutsi langgal hadjehin’ laˈi si Awrusalam. Tempo haggut masa miyaˈan. 23 Si Isa lumengngan-lengngan dem langgal laˈi si ēnande Simpey Sulaiman. 24 Manjari patipun pī si iye meˈ aˈahin duk paˈinde si iye, “Sampay sumiyan pe kami paˈagadnu meke kami akahannu bang sine kew? Bang asal bennal kaˈu Almasihin, tapeneˈ Tuhan magsultan si kamihin, akahanun kami papastiˈ.” 25 Sambungan si Isa siye, paˈinne, “Bakas ne kaˈam akahanku saguwaˈ gaˈi du ku kahagadbi. Meˈ hinangan bakas hininangku amban kapatut Samakun, kuweˈ ngakahan kaˈam ne bang sine ku. 26 Saguwaˈ gaˈi ku kahagadbi peggeˈ dumaˈin kaˈam sukuˈ si aku. 27 Meˈ aˈa sukuˈ si akuhin, meˈ dalil bili-bilikun, pakalede suwalakun. Kataˈuhanku siye duk nuhut siye aku. 28 Urunganku siye umul gaˈ tamananne. Gaˈi teˈed siye pinasapeˈ amban Tuhan salama-lama. Duk gaˈ teˈed niyaˈ makaˈagew siye amban aku. 29 Pinasukuˈ siye weˈ Samakun si aku. Samakun balakatan amban kēmon. Gaˈ niyaˈ makaˈagew meˈ aˈa sukuˈ si akuhin amban iye. 30 Samakun duk aku dambuwaˈ du.” 31 Pagkale meˈ aˈahin binissā si Isa miyaˈan, nimuk ne isab siye batu panibagde si Isa. 32 Paˈin si Isa si siye, “Ekka meˈ hinangan hāp tapakitehanku si kaˈam. Meˈ hinangku miyaˈan pinahinang weˈ Tuhanin si aku. Inggehin meˈ hinangku miyaˈan kabunsihanbi hangkan ku batang tibagbi?” 33 Nambung meˈ aˈahin, paˈinde, “Dumaˈin sabab hinangannu hāp hangkan kew batang tibag kami, saguwaˈ sabab pamissānu kupul si Tuhanin. Manusiyaˈ kew hadja bu paˈinnu Tuhan kew.” 34 Paˈin si Isa si siye, “Tasulat bisan dem kitabbi pinaˈin Tuhan si meˈ aˈa mangahukumin masaley. Paˈin Tuhanin si siye, ‘Kaˈam iyan meˈ tuhan.’ 35 Na, kataˈuhante bi weˈ kēmon tasulat dem kitabin gaˈi teˈed pinda salama-lama. Na, bang meˈ pangurungan Tuhan lapalnen inēnan weˈ ne meˈ tuhan, 36 pasōng ne aku asal talep inēnan Anak Tuhan. Peggeˈ aku inin, tapeneˈ weˈ Tuhanin duk pinapitu ku weˈ ne si dunya. Na, weˈey paˈinbi weˈ bissāhanku Tuhanin kupul peggeˈ magpaˈin ku weˈ Anak Tuhanin ku? 37 Bang saˈupama meˈ hinangkun gaˈi magsaliˈ duk meˈ hinang Samakun, na, daˈa ku kahagadun bi. 38 Saguwaˈ bang magsaliˈ du, bisan ne gaˈi kahagadbi meˈ bissākun basta kahagadbi hadja meˈ hinangkun, ujud kataˈuhanbi du duk tahātibi du teˈed weˈ Samakun duk aku dambuwaˈ du.” 39 Ubus mabayaˈ ne isab siye niggew si Isa sabab bissāhannen saguwaˈ lumahi iye. 40 Manjari pī si Isa balik si dambiyaˈ boheˈ Jordan, laˈi si lugal bakas pagpandihan Yahiya meˈ aˈahin. Patennaˈ iye laˈi bang piyem bahangi. 41 Ekka meˈ aˈa pī si iye. Magbissā-bissā meˈ aˈahin, paˈinde, “Gaˈ niyaˈ tahinang Yahiya meˈ hinangan makaˈulaliˈ, saguwaˈ kēmon inakane sabab si Isahin bennal.” 42 Duk ekka aˈa laˈi kahagad pu si Isa.
Kamatey si Lasarusin
1 Manjari, niyaˈ dambuwaˈ lella inēnan Lasarus saki. Patennaˈannen laˈi si kalumaˈan Betani. Laˈi du isab patennaˈan duwangan pungtinaˈine dendehin, si Mariyam duk si Marta. 2 Si Mariyam hep inin manataˈan isellan bengngihin si bettis si Isa duk pinunasan weˈ ne duk kōkne. Manjari peggeˈ saki pungtinaˈiden, 3 masan duwangan magpungtinaˈihin pī pu si Isa, paˈinde, “Tuwan, saki bagaynu kinalasahannun.” 4 Pagkale si Isa pasan miyaˈan, paˈinne, “Saki si Lasarus miyaˈan dumaˈin duk iye matey saguwaˈ duk du bawag balakat Tuhanin supaya bantu Anak Tuhanin.” 5 Na, kinalasahan weˈ si Isa tellungan magpungtinaˈi miyaˈan, disi Marta duk Mariyam duk Lasarus. 6 Saguwaˈ pagkataˈuhan si Isa weˈ saki si Lasarus, ngagad pe iye laˈi duwem bahangi si kalumaˈan palaˈihannen. 7 Pagpuwas duwem bahangi miyaˈan, paˈin si Isa si meˈ tindegnen, “Sūng kite bi balik pī si lahat Yahudiya.” 8 Paˈin meˈ tindegnen si iye, “Tuwan, gaˈ du miyaˈan tiggel arak kew pagtibagan me aˈahin duk kew matey, hatiˈ balik pe kew pī?” 9 Nambung si Isa magdalilan, paˈinne, “Daˈa kaˈam suse. Dem da ellewin niyaˈ sampūˈ duk duwe ora dantaˈ. Bang kite lumengngan ellew, gaˈi kite sumampuk peggeˈ dantaˈ dunyahin. 10 Saguwaˈ bang kite lumengngan sangem, sumampuk kite peggeˈ dem lindem kite.” 11 Pagubus inin bissā si Isa, paˈinne si meˈ tindegnen, “Si Lasarus bagayten bi, kapatuli ne. Saguwaˈ pī ku mangun iye.” 12 Paˈin meˈ tindegnen si iye, “Tuwan, ngakoleˈ du iye bang kapatuli iye.” 13 Hāti binissā si Isa miyaˈan weˈ asal matey ne si Lasarus. Saguwaˈ kannal meˈ tindegnen binissānen sabab tuli hadja. 14 Hangkan papastiˈ si Isa ne si siye, paˈinne, “Si Lasarus matey ne. 15 Duk kēgan ku,” paˈin si Isa, “peggeˈ gaˈ ku laˈi. Inin para si kahāpanbi duk kaˈam kahagad. Sūng kite bi pī si iye.” 16 Manjari si Tomas, ugey-ugeynen si Kambal, missā si meˈ pagkasine tindeg si Isahin. Paˈinne si siye, “Sūng kite bi kēmon nuhut guruhin duk kite bi matey nuhut iye.”
Si Isa magpakellum meˈ pateyin duk iye poˈon umulin
17 Pagtekka disi Isa si Betani, kaˈampat ellewnen ne si Lasarus dem kubul. 18 Tapit du kalumaˈan Betanihin si Awrusalam, kulang-kulang tellu kilumetro hadja. 19 Hangkan ekka meˈ Yahudi pī pu si Marta duk Mariyam mahemokan siye peggeˈ matey pungtinaˈiden. 20 Manjari pagkale si Marta weˈ īˈ ne si Isa, pī iye pasampang. Si Mariyam laˈi hadja dem lumaˈ. 21 Pagmagkasuwaˈ ne si Marta duk si Isa, paˈinne pu si Isa, “Tuwan, bang kew miyaˈan tuˈu, gaˈ siˈ matey pungtinaˈi kamihin. 22 Saguwaˈ kataˈuhanku, bisan kuweˈitu, duhulan Tuhanin kew bisan ine pākunu.” 23 Paˈin si Isa si iye, “Ellum du balik pungtinaˈinun.” 24 Paˈin si Marta, “Aweˈ, Tuwan, kataˈuhanku weˈ pinakellum du iye balik si ellew dambuli.” 25 Paˈin si Isa si iye, “Aku magpakellum meˈ pateyin duk aku poˈon umulin. Sine-sine sandel si aku, ellum du iye bisan ne iye matey. 26 Duk kēmon maˈellumin bu sandel si aku, gaˈi matey salama-lama.” Manjari tilew si Isa si Marta, paˈinne, “Kahagad ke kew?” 27 “Aweˈ, Tuwan,” paˈin si Marta. “Kahagad ne ku weˈ kaˈu Almasihin, Anak Tuhanin, asal dambuwaˈ-buwaˈ inagad kami mapitu si dunyahin.”
Magtangis si Isa
28 Pagubus inin bissā si Marta, pī iye ngalingan pungtinaˈinen, si Mariyam, duk kinemotan weˈ ne, paˈinne, “Tiyaˈ ne guruhin duk pihane kew.” 29 Pagkale Mariyam inin, duwaˈi iye magdayiˈ-dayiˈ duk pī iye pu si Isa. 30 Gaˈ pe hep si Isa tekka laˈi si kalumaˈan miyaˈan saguwaˈ laˈi pe iye si antag pakasampangan si Marta iyehin. 31 Meˈ Yahudi manaweˈan si Mariyam dem lumaˈin duk mamahemokan iyehin, pagkitede si Mariyam magdayiˈ-dayiˈ duwaˈi, paturul siye. Kannalde pī iye si kubul pungtinaˈinen magtangis laˈi. 32 Saguwaˈ papihannen laˈi pu si Isa. Pagkite Mariyam si Isa, pasujud iye si antag bettis si Isa duk paˈinne, “Tuwan, bang kew miyaˈan tuˈu, gaˈ siˈ matey pungtinaˈi kamihin.” 33 Magtangis si Mariyam duk sampay meˈ saweˈne Yahudihin magtangis isab. Pagkite si Isa siye magtangis, hansul ateynen duk dukka teˈed iye. 34 Paˈ inne, “Antag pangubulanbi iyehin?” Paˈ inde, “Nuhut kew, Tuwan, duk takitenu.” 35 Manjari magtangis si Isa. 36 Magbissā-bissā meˈ aˈa malaˈihin, paˈinde, “Payamanun bi be, asal kalasahanne teˈed si Lasarus.” 37 Saguwaˈ paˈin meˈ sinduwehin isab, “Si Isa inin, tapangitene meˈ aˈa mapessekin. Weˈey gaˈ tabangne si Lasarus duk iye gaˈ matey?”
Ellum balik si Lasarus
38 Hansul ne isab atey si Isahin sasangne mapī si kubulin. Kubul inin lingab tinampengan duk batu. 39 Pagtekka siye si kubul, paˈin si Isa, “Ānanun bi batuhin.” Magtawus missā si Marta, pungtinaˈi aˈa mateyin. Paˈinne pu si Isa, “Bewwan ne iye, Tuwan, peggeˈ ampat ellew ne kuweˈitu.” 40 Paˈin si Isa si iye, “Bakas ne kew akahanku weˈ bang kew hadja kahagad, asal kitenu balakat Tuhanin.” 41 Manjari inānan weˈ de batu tampeng kubulin. Ubus mayam si Isa padiyataˈ ngampun si Tuhan, paˈinne, “O Ammaˈ, magsalamat ku si kaˈu peggeˈ pinakale ku weˈ nu. 42 Kataˈuhanku weˈ luwal ku pakalenu. Saguwaˈ bissāku inin si pakalehan meˈ aˈa matuˈu inin, supaya du siye kahagad weˈ asal kaˈu mamapitu akuhin.” 43 Pagubus inin bissāne, ngalingan iye papales, paˈinne, “Lasarus, paguwaˈ kew pitu.” 44 Magtawus paguwaˈ aˈa bakas mamateyin dem saput pe. Meˈ tangannen duk meˈ bettisnen pinekkes pe duk luwenen kinukuban. Paˈin si Isa si siye, “Lekkahanun bi saputnen duk iye tapa hap lumaˈ.”
Meˈ nakuraˈin magisun laˈat para pu si Isa
45 Ekka meˈ Yahudi manaweˈan si Mariyamin kahagad ne pu si Isa peggeˈ takitede hininang si Isa miyaˈan. 46 Saguwaˈ meˈ sinduwehin hap pī si meˈ Pariseohin duk inaka weˈ de si siye bakas hininang si Isahin. 47 Hangkan magtawus magtipun meˈ Pariseohin duk meˈ nakuraˈ meˈ imamin magisun, paˈinde, “Ine enteˈ tahinangte bi si aˈa inin? Iyuˈ ne ekka tandaˈ makaˈulaliˈ tahinangne. 48 Bang pasagadante bi iye,” paˈinde, “ujud kahagad kēmon aˈahin. Duk pitu iyan meˈ nakuraˈ bangsa Romahin makaˈatan langgalten bi duk sampay bangsaten bi.” 49 Niyaˈ dambuwaˈ nambung, ēnnen si Kayapas. Iye imam nakuraˈin tahun miyaˈan. Paˈin Kayapas, “Gaˈ niyaˈ tasabutbi. 50 Gaˈi tahātibi weˈ si kahāpante bi hep bang dambuwaˈ aˈa hadja mamateyin gantiˈ meˈ aˈahin duk dumaˈin tibuˈukan bangsahin magmulahin.” 51 Binissā si Kayapas miyaˈan dumaˈin amban di pikilanne. Saguwaˈ peggeˈ iye imam nakuraˈin tahun miyaˈan, pinaˈal weˈ ne weˈ subey si Isa matey gantiˈ bangsa Israˈilin. 52 Duk matey iye dumaˈin hadja ngagantiˈan bangsa Israˈilin, saguwaˈ supaya isab meˈ anak Tuhan makanat-kanat si meˈ kalahatanin tapagdambuwaˈ du weˈ ne. 53 Manjari kemuwe ellew miyaˈan, isunden weˈ papateyde si Isa. 54 Hangkan gaˈ ne si Isa patampal si meˈ aˈa laˈi si Yahudiyahin. Saguwaˈ tahalaˈ iye duk meˈ tindegnen pī si dambuwaˈ kalumaˈan inēnan Epraim. Kalumaˈan inin si sīng lahat gaˈ niyaˈ tantu aˈane. Laˈi siye patennaˈ. 55 Manjari tapit ne pagkādjaˈan meˈ Yahudihin ēnande Kādjaˈan Pangesseban. Ekka meˈ aˈa amban meˈ kalahatan pāngkat hap Awrusalam magsutsi baran meke siye sumakup si kādjaˈanin. 56 Piniha weˈ de si Isa laˈi si Awrusalam duk pagbissā-bissāde sābude laˈi dem langgal hadjehin. Paˈinde, “Ine pikilbi? Pitu enteˈ si Isa si pagkādjaˈan? Hatu gaˈi, ēˈ?” Iye miyaˈan pagbissā-bissāden, 57 peggeˈ bakas maguldin hep meˈ nakuraˈ meˈ imamin duk meˈ Pariseohin weˈ bang niyaˈ ngataˈuhan palaˈihan si Isahin, subey siye inakahan duk iye tasiggewde.
Pamuˈus isellan bengngi si bettis si Isahin
1 Ennem ellew pe meke tinagnaˈan Kādjaˈan Pangessebanin, pī si Isa hap Betani, lahat si Lasarus aˈa pinakellumne amban kamateynen. 2 Paglaˈi iye si Betani, magjamu-jamu meˈ aˈa malaˈihin pamahadjede si Isa. Si Marta nabang magtāgad si siye. Si Lasarus magtuhut mangan duk si Isa duk meˈ sinduwehin. 3 Manjari ngeddoˈ Mariyam isellan bengngi inēnan narda tengaˈ kilu bohatnen. Mahalgaˈ teˈed isellan bengngi inin duk gaˈ niyaˈ lamud-lamudne. Pinatataˈ weˈ Mariyam isellan bengngi inin si bettis si Isa, ubus bu pinunasan weˈ ne duk kōkne. Manyug bengnginen dem lumaˈ. 4 Manjari naggaˈ si Judas Iskariyot, dambuwaˈ meˈ tindeg si Isahin. Si Judas hep inin mamuddihan si Isahin. 5 Paˈin si Judas, “Gam pe isellan bengngi miyaˈan pinabellihan, bu pangurung sīnin si meˈ mamiskinin. Halgaˈne miyaˈan tangdan hinang dem dan tahun.” 6 Dumaˈin weˈ maˈaseˈ si Judas si meˈ mamiskinin hangkan inin bissāne, saguwaˈ peggeˈ panangkew iye. Iye hep pinangandel magantan pangisihan sīnden duk daran iye ngeddoˈ. 7 Manjari paˈin si Isa, “Pasagadanun dende inin. Ennaˈne isellan bengngi inin para ellew pangubul akuhin. 8 Meˈ mamiskinin gaˈi du usaˈ amban kaˈam duk tatabangbi siye. Saguwaˈ aku, gaˈi ku teteg tuˈu si kaˈam.”
Meˈ nakuraˈ imamin magisun laˈat para pu si Lasarus
9 Ekka meˈ aˈa ngataˈu weˈ laˈi si Isa si Betani, hangkan hap pī siye laˈi. Pī siye dumaˈin sabab si Isa hadja, saguwaˈ batang kitede isab si Lasarus, iye bakas pinakellum si Isa amban kamateynen. 10 Hangkan magisun meˈ nakuraˈ meˈ imamin weˈ dumaˈin hadja si Isa pinapateyden saguwaˈ sampay si Lasarus isab. 11 Hangkan siye magisun kuweˈ miyaˈan, peggeˈ sabab Lasarus ekka meˈ Yahudihin kahagad ne pu si Isa. Gaˈi ne siye nuhut meˈ imamden.
Pamahadje si Isa papīne si Awrusalamin
12 Pagsasumuhin, takale weˈ meˈ aˈa maˈekka si pagkādjaˈan si Awrusalamin weˈ laˈi ne si Isa si lān tudju Awrusalam. 13 Manjari ngeddoˈ siye kuweˈ bantuk tuggu dawen lahing duk paguwaˈ siye pī pasampang pu si Isa. Ngalingan-ngalingan siye papales, paˈinde, “Pudjite bi Tuhanin. Pudjite bi pinapitu weˈ Tuhanin. Pudjite bi Sultan bangsa Israˈilin.” 14 Ngasuwaˈ hep si Isa dambuwaˈ anak asnu (hayep kuweˈ bantuk kuraˈ) duk sinakeyan weˈ ne. Hininang si Isa inin, maguyun duk niyaˈ ayat tasulat dem kitab, pinaˈin, 15 “Kaˈam, meˈ aˈa Awrusalamin, daˈa kaˈam tinalew. Tiyaˈ pitu sultanbin pasakey diyataˈ anak asnu.” 16 Waktu miyaˈan, gaˈ tahāti meˈ tindeg si Isahin meˈ kēmon inin. Saguwaˈ pagtapoleˈ ne si Isa si surgaˈ, bahu taˈessebde weˈ meˈ hininangde pu si Isahin asal tasulat hatiˈ dem kitab. 17-18 Hangkan hep pasampang meˈ aˈa mabanesin pu si Isa si lān, peggeˈ bakas takalede sabab hininang si Isa makaˈulaliˈin pangalingan si Isa si Lasarusin amban dem kubulin duk pamakellumne iyehin. Peggeˈ meˈ aˈa masumābu malaˈihin, siye hep magaka-aka si meˈ aˈahin sabab hininang si Isa inin. 19 Manjari magbissā-bissā meˈ Pariseohin, paˈinde, “Payamanun bi, kēmon meˈ aˈahin patuhut ne si iye. Gaˈ be niyaˈ tahinangte bi.”
Meˈ aˈa Girik miha si Isa
20 Niyaˈ meˈ aˈa bangsa Girik patuhut si meˈ aˈahin pī nambahayang si Awrusalam waktu pagkādjaˈan miyaˈan. 21 Pī siye pu si Pilip duk paˈinde si iye, “Tuwan, bayaˈ kami magkite duk si Isa.” Si Pilip inin dambuwaˈ tindeg si Isa amban kalumaˈan Betsaida laˈi si lahat Jalil. 22 Pī si Pilip ngakahan si Andariyas, ubus pī siye duwangan ngakahan si Isa. 23 Sambungan si Isa siye, paˈinne, “Taˈabut ne waktukun. Aku, Anak Manusiyaˈin, sōng pinahadje ne ku. 24 Sabennal akahante kaˈam, weˈ da lowang binihiˈ tattap da lowang hadja samantaˈan gaˈi pinadem bulak. Saguwaˈ bang pinadem bulak ne, kuweˈ dalil matey bu kinubul, na, manjari tomoˈ duk ekka buwaˈne. 25 Damikkiyan isab aˈahin. Bang ellegne teˈed umulne si dunya inin, gaˈ niyaˈ umulne salama-lama. Saguwaˈ bang gaˈi du ellegne umulne si dunya inin, niyaˈ du umulne salama-lama.” 26 Paˈin si Isa, “Sine-sine bayaˈ daˈak-daˈakku, subey iye nuhut-nuhut aku. Manjari antag-antagku, laˈi isab iye. Sine-sine ngahinang pangandaˈakankun, pahadje Samakun iye.”
Missā si Isa sabab kamateynen
27 Missā-missā pe si Isa, paˈinne, “Suse teˈed ateykun kuweˈitu. Na, ine subey paˈinku? Pākuku enteˈ si Samakun weˈ gaˈi patekkane si aku kabinasahan inin? Gaˈi inin pākuku peggeˈ asal inin sababnen hangkan ku pitu, weˈ subey ku makalabey kabinasahan inin.” 28 Manjari missā si Isa si Tuhanin, paˈinne, “O Ammaˈ, pahadjehun ēnnun.” Magtawus niyaˈ suwala amban langit magpaˈin, “Bakas ne pahadjeku ēnkun duk pahadjeku du balik.” 29 Meˈ aˈa magtengge malaˈihin, takalede suwala inin. Paˈin meˈ sinduwehin, “Uy, lugung hep īˈen.” Paˈin meˈ sinduwehin isab, “Malaˈikat miyaˈan, missā si iye.” 30 Saguwaˈ paˈin si Isa si siye, “Suwala miyaˈan pinakale si kaˈam, dumaˈin si kahāpanku saguwaˈ si kahāpanbi.” 31 Paˈinne, “Taˈabut ne waktu pangahukum meˈ manusiyaˈ si dunyahin. Taˈabut ne waktu pangānan basag nakuraˈ seyitanin, iye magnakuraˈ tuˈu si dunyahin. 32 Bang ne ku pinadangkat diyataˈ olom,” paˈin si Isa, “taboˈoku du kēmon aˈahin nuhut aku.” 33 (Binissā si Isa inin, pamahātine si meˈ aˈa malaˈihin bang saˈingge kamateynen.) 34 Nambung meˈ aˈa mabanesin pu si Isa, paˈinde, “Paˈin kitab kamihin weˈ Almasihin ellum salama-lama. Saguwaˈ paˈinnu weˈ Anak Manusiyaˈin subey pinadangkat duk pinapatey. Sine teˈ Anak Manusiyaˈ inin?” 35 Nambung si Isa paˈinne, “Tiyaˈ pe tuˈu si kaˈam dantaˈ mangurung dantaˈ si pikilanbin, saguwaˈ gaˈi ne tiggel. Pādpād tuˈu pe si kaˈam dantaˈin, palanjalun bi paglengnganbin duk kaˈam gaˈi taˈabut lindem. Peggeˈ malumengngan dem lindemin, gaˈi kataˈuhanne papīhannen. 36 Hangkan,” paˈin si Isa, “subey kaˈam sandel si dantaˈin pādpād tuˈu pe si kaˈam dantaˈin duk kaˈam manjari meˈ aˈa sukuˈ si dantaˈin.”
Gaˈi kahagad meˈ Yahudihin
Pagubus inin bissā si Isa, tahalaˈ iye duk patapuk iye amban siye. 37 Bisan du ekka meˈ hinangan makaˈulaliˈ tahinang si Isa si matahan meˈ aˈa malaˈihin, masi du siye gaˈi kahagad si iye. 38 Toˈo teˈed tasulat Nabi Isaya dem kitabin. Paˈinne hep laˈi,“O Tuhan, gaˈ niyaˈ kahagad si meˈ inaka kamihin. Meˈ aˈa mangite balakatnun, kulang du siye makahātihin.” 39 Lagiˈ pe, sinulat isab weˈ Nabi Isaya jānnen bang weˈey meˈ aˈa manggaˈi mabayaˈ makahagadin ujudnen gaˈi ne makajari kahagad. Paˈin Isaya, 40 “Pinessekan weˈ Tuhanin meˈ mataden duk siye gaˈi ngite, duk pinababbal weˈ ne pikilanden duk siye gaˈi makahāti. Manjari gaˈi pinda ateyden, paˈin Tuhanin, hangkan gaˈi tapuwasanku duseden.” 41 Binissā inin weˈ Nabi Isaya peggeˈ takitene sahaya si Isahin duk binissāne inin sabab si Isa. 42 Saguwaˈ bisan ne sa miyaˈan, ekka du meˈ nakuraˈ meˈ Yahudihin kahagad pu si Isa, saguwaˈ gaˈ hadja siye missā patampal sabab inin, peggeˈ tinalew siye kaw kataˈuhan meˈ Pariseohin ubus gaˈi ne siye pinaˈasek dem langgal. 43 Peggeˈ sinna pe siye bang kasulutan manusiyaˈin si siye amban bang kasulutan Tuhanin si siye.
Meˈ bissā si Isahin mangahukumin
44 Manjari missā si Isa pinapales, paˈinne, “Makahagad si akuhin, dumaˈin hadja aku kinahagadnen, saguwaˈ kahagad isab iye si Tuhan, iye mamapitu akuhin. 45 Duk mangite akuhin, takitene isab mamapitu akuhin. 46 Pitu ku si dunya ngurung dantaˈ si pikilan manusiyaˈ supaya sine-sine kahagad si aku gaˈi teteg dem lindem. 47 Bang niyaˈ aˈa makakale meˈ panoloˈkun bu gaˈi tuhutne, dumaˈin aku mangahukum iyehin. Peggeˈ dumaˈin ku pitu ngahukum meˈ aˈa si dunyahin, saguwaˈ pitu ku nimbul siye. 48 Si ellew dambuli, niyaˈ du ngahukum meˈ manggaˈi manayimaˈ akuhin duk meˈ manggaˈi manuhut meˈ panoloˈkun. Iye pangahukuman siyehin meˈ bakas panoloˈku si siyehin. 49 Peggeˈ meˈ panoloˈkun dumaˈin amban di pikilanku, saguwaˈ amban Samaku mamapitu akuhin. Kēmon panoloˈkun, iye hadja dinaˈakne si aku pamanoloˈin. 50 Duk kataˈuhanku weˈ meˈ panoloˈnen ngurung umul gaˈ tamananne laˈi si surgaˈ. Hangkan hep gaˈ niyaˈ bissāku si manusiyaˈ seddili amban pangandaˈakan Samaku akuhin.”
Kosoˈan si Isa bettis meˈ tindegnen
1 Gaˈ pe tinagnaˈan pagjamu-jamuhin, andang ne kataˈuhan si Isa weˈ tekka ne gantaˈannen duk subey ne ambananne dunya inin duk balik pī si Samanen. Asal amban tagnaˈ kinalasahan weˈ si Isa meˈ aˈa sukuˈ si iyehin, duk kuweˈitu pakitehanne du si siye bang saˈingge hadje lasane si siyehin. 2 Manjari pagsangem, magkakan disi Isa duk meˈ tindegnen. Si Judas, anak si Simon Iskariyotin, bakas ne kaˈurungan pikilan weˈ seyitan nakuraˈin muddihan si Isa. 3 Asal du kataˈuhan si Isa weˈ kēmon kapatut Tuhanin tapangurung ne si iye. Duk kataˈuhanne weˈ pitu iye amban Tuhan duk balik du iye pī si Tuhan. 4 Manjari kuwat si Isa amban pagkakananden, bu iluwasan weˈ ne da lapis badjuˈnen duk magdikat iye duk tuwaliya. 5 Manjari ngisi iye boheˈ dem palanggana duk kinosoˈan weˈ ne bettis meˈ tindegnen duk pinunasan weˈ ne duk tuwaliya pagdikatnen. 6 Pagpīne pu si Simon Petros, paˈin si Petros si iye, “Kaˈu, Tuwan, sōng kosoˈannu ke meˈ bettisku inin?” 7 Sambungan si Isa iye, paˈinne, “Gaˈi tahātinu kuweˈitu bang ine hininangku inin, saguwaˈ tahātinu iyan si ellew sinōng.” 8 Paˈin si Petros, “Gaˈi teˈed pakosoˈku si kaˈu bettiskun.” “Bang gaˈi kosoˈanku bettisnun,” paˈin si Isa, “dumaˈin ne kew tindegku.” 9 Manjari paˈin Simon Petros si iye, “O Tuwan, bang kuweˈ iyan, dumaˈin hadja bettiskun saguwaˈ sampay meˈ tangankun duk kōkkun kosoˈanun isab.” 10 Paˈin si Isa si iye, “Aˈa bakas mamandihin, gī ne barannen. Luwal hadja bettisnen subey kinosoˈan balik. Kēmon kaˈam sutsi ne dem ateybin, luwal dangan manggaˈi masutsi ateynen.” 11 Andang ne hep kataˈuhan si Isa bang sine sōng mamuddihan iyehin hangkan paˈinne, “Kēmon kaˈam sutsi ne dem ateybin, luwal dangan manggaˈi masutsi ateynen.” 12 Pagubus ne kosoˈan si Isa bettis meˈ tindegnen, inasek weˈ ne badjuˈnen bu ningkoloˈ balik. Paˈinne si meˈ tindegnen, “Tahātibi ke bang ine bakas hininangku si kaˈam miyaˈan? 13 Pangēnbi akuhin ‘Guru’ duk ‘Panuhutan.’ Patut teˈed, peggeˈ aku asal gurubi duk panuhutanbi. 14 Na, bang aku panuhutanbin duk gurubin ngosoˈan bettisbin, subey ku lekkatbi. Subey kaˈam magkosoˈ-kinosoˈ bettis. 15 Hininangku miyaˈan pinakitehan weˈ ku si kaˈam supaya niyaˈ pamintanganbi weˈ subey diyawaˈ ateybin. Subey lekkatbi hininangku si kaˈamin. 16 Sabennal akahante kaˈam weˈ banyagaˈin gaˈi langkew amban amunen. Duk dinaˈakin gaˈi langkew amban mangandaˈak iyehin. 17 Kuweˈitu tahātibi ne panoloˈku si kaˈam inin. Bang tuhutbi inin, kēgan kaˈam.” 18 Paˈin si Isa, “Dumaˈin ku missā sabab kaˈam kēmon. Kataˈuhanku bang sine meˈ aˈa bakas tapeneˈku manuhut akuhin. Saguwaˈ subey du tuman pinaˈin dem kitabin, pinaˈin laˈi, ‘Binuddihan ku weˈ dambuwaˈ saweˈku magsawu manganin.’ 19 Akahante kaˈam inin kuweˈitu pādpād gaˈ pe umantag supaya bang umantag ne, kahagadbi du bakas pinaˈinku sabab dikun, bang sine ku. 20 Sabennal akahante kaˈam,” paˈin si Isa, “weˈ sine-sine ngaddatan aˈa dinaˈakkun, kuweˈ du aku inaddatannen. Duk sine-sine ngaddatan aku, kuweˈ du inaddatan weˈ ne bakas mamapitu akuhin.”
Pinaˈal weˈ si Isa weˈ sōng iye binuddihan
21 Pagubus inin bissā si Isa, suse teˈed dem ateynen duk paˈinne si meˈ tindegnen, “Sabennal akahante kaˈam, dangan kaˈam muddihan aku du.” 22 Magpayam meˈ tindegnen. Gaˈi kataˈuhande bang sine binissāhannen. 23 Dangan meˈ tindeg si Isahin, iye kinalasahannen, ningkoloˈ si bihingne. 24 Sininyasan iye weˈ Simon Petros duk paˈinne si iye, “Tilewun be si Isa bang sine binissāhannen.” 25 Manjari tindeg si Isa miyaˈan patapit pu si Isa nilew iye, paˈinne, “Tuwan, sine teˈ sōng mamuddihan kaˈuhin?” 26 Nambung si Isa, paˈinne, “Aˈa pangurunganku pan inin pagubus lebbaganku dem pinggan, iye ne miyaˈan.” Manjari ilebbagan weˈ si Isa panin ubus bu pinangurung weˈ ne pu si Judas, anak si Simon Iskariyotin. 27 Pageddoˈ si Judas panin, magtawus paˈasek nakuraˈ seyitanin dem pikilanne. Paˈin si Isa si iye, “Hinangun ne padayiˈ sōng hininangnun.” 28 Gaˈ niyaˈ bisan dangan meˈ tindegnen makahāti bang ine pinaˈin si Isa pu si Judas miyaˈan. 29 Peggeˈ si Judas magantan sīnden, kannal meˈ sinduwehin weˈ daˈak si Isa iye pī melli ginunade si pagkādjaˈanin, atawa dinaˈak iye magsarakka si meˈ mamiskinin. 30 Manjari pagsangka si Judas panin, magtawus iye duwaˈi. Duk sangem ne miyaˈan.
Daˈakan baˈahuhin 31 Paglumikut ne si Judas, paˈin si Isa, “Kuweˈitu
pinakitehan ne pamahadje akuhin, aku Anak Manusiyaˈin. Kuweˈitu pinakitehan ne balakat Tuhanin sabab aku. 32 Bang tapakitehan balakat Tuhanin sababku, gaˈi du tiggel pakitehan Tuhanin isab pamahadjene akuhin, aku Anak Manusiyaˈin.” 33 Paˈin si Isa, “Kaˈam meˈ tindegkun, gaˈi ne ku tiggel tuˈu si kaˈam. Pihabi du ku. Saguwaˈ sa pinaˈinku si meˈ nakuraˈ Yahudihin, paˈinku si kaˈam kuweˈitu, ‘Gaˈi kaˈam tapī si papīhankun.’ 34 Niyaˈ daˈakan baˈahu ambananku si kaˈam. Subey kaˈam maglasa-ilasa. Maglasa kaˈam kuweˈ pangalasaku si kaˈamin. 35 Bang kaˈam maglasa-ilasa, kataˈuhan meˈ aˈahin kēmon weˈ kaˈam meˈ tindegku.”
Pinaˈal weˈ si Isa pamasuwey si Petrosin
36 Paˈin si Petros pu si Isa, “Tuwan, hap tungan kew?” Nambung si Isa, paˈinne, “Gaˈi kew kapanuhut aku kuweˈitu si papīhankun, saguwaˈ paturul du kew si sinōng.” 37 Paˈin si Petros si iye, “Tuwan, weˈey ku gaˈi kapanuhut si kaˈu kuweˈitu? Maglillaˈ ku bisan ku pinapatey bang sababnu.” 38 Sambungan si Isa iye, paˈinne, “Asal maglillaˈ ke kew pinapatey bang sababku? Sabennal akahante kew, gaˈi pe tingkowak manukin, masuwey ne kew iyan mintellu weˈ gaˈi ku kataˈuhannu.”
Si Isa lān mapī si Samanen
1 Paˈin si Isa si meˈ tindegnen, “Daˈa kaˈam suse dem ateybi sabab meˈ pinaˈinku miyaˈan. Sandel kaˈam si Tuhan duk sandel isab kaˈam si aku. 2 Laˈi si lahat Samaku Tuhanin, ekka patennaˈan. Bang inin gaˈi toˈo gaˈi kaˈam akahanku. Pī ku manyap patennaˈanbin. 3 Manjari bang ubus ne ku magpanyap patennaˈanbin, balik du ku pitu ngeddoˈ kaˈam duk boˈote kaˈam pī si patennaˈankun duk kite bi magdambuwaˈ patennaˈan. 4 Duk kataˈuhanbi du lān hap pī si papīhankun.” 5 Paˈin si Tomas si iye, “Tuwan, gaˈi kataˈuhan kami bang tungan papīhannun. Saˈingge pangataˈu kami lān hap pīhin?” 6 Paˈin si Isa si iye, “Aku inin lān tudju Tuhanin, aku poˈon sasuku mabennalin, duk aku poˈon umulin. Gaˈ niyaˈ tapī si Samaku Tuhanin bang dumaˈin aku palabeyannen. 7 Kuweˈitu peggeˈ kataˈuhanbi ne ku,” paˈin si Isa, “kataˈuhanbi du isab Samakun. Tinagnaˈan kuweˈitu, kataˈuhanbi ne Samakun duk takitebi ne iye.” 8 Paˈin si Pilip pu si Isa, “Tuwan, pakitehanun si kami Samanun duk kaduhulan ne kami.” 9 Sambungan si Isa iye, paˈinne, “Katiggelku ne tuˈu si kaˈam, gaˈi pe kataˈuhannu bang sine ku, Pilip? Sine-sine ngite aku, kuweˈ Samakun ne teˈed takitenen. Hangkan weˈey paˈinnu weˈ subey pinakitehan si kaˈu Samakun? 10 Weˈ gaˈi kew kahagad, Pilip, weˈ Samakun duk aku dambuwaˈ du? Meˈ pamanoloˈku si kaˈamin dumaˈin amban aku, saguwaˈ amban Samaku mateteg tuˈu si akuhin. Kēmon meˈ hinangkun iye mangahinangin.” 11 Paˈin si Isa, “Subey kahagadbi pinaˈinkun weˈ Samakun duk aku dambuwaˈ du. Bang gaˈi kaˈam kahagad sabab bissāku inin, kahagad kaˈam hadja sabab meˈ hinang bakas hininangkun. 12 Sabennal akahante kaˈam,” paˈin si Isa, “sine-sine kahagad si aku, hinangne du isab meˈ hinang hininangkun. Duk pasōng pe meˈ tahinangnen amban meˈ hininangkun, peggeˈ pī ne ku si Samaku Tuhanin. 13 Ine-ine pākubi si Samakun sabab sandelbi si akuhin, hinangku si kaˈam supaya tapudji Samakun sabab hininangkun. 14 Ine-ine pākubi si aku sabab sandelbi si akuhin, hinangku si kaˈam.”
Nanggup si Isa weˈ papitune Niyawa Sutsihin
15 Paˈin si Isa pe, “Bang bennal ku kalasahanbi, bugtuˈ tuhutbi meˈ pangandaˈakanku si kaˈamin. 16 Pākuku du si Samakun duk kaˈam urunganne seddili nabangan kaˈam gantiˈku. Luˈu du iye si kaˈam salama-lama. 17 Manabang inin, Niyawa Tuhanin. Iye magaka mabennalin sabab Tuhanin. Saguwaˈ meˈ aˈa manggaˈi manuhut Tuhanin, gaˈi tatayimaˈde Niyawa Tuhanin peggeˈ gaˈi iye tahātide duk gaˈi iye kataˈuhande. Saguwaˈ kaˈam, kataˈuhanbi du Niyawa Tuhanin peggeˈ luˈu iye si kaˈam duk pateteg du iye dem ateybi. 18 Bisan ku tahalaˈ, gaˈi du kaˈam siya-siyaku. Balik du ku pitu si kaˈam. 19 Gaˈi ne tiggel gaˈi ne ku takite weˈ meˈ aˈa manggaˈi manuhut Tuhanin. Saguwaˈ kaˈam, kitebi du ku. Duk peggeˈ ellum ku salama-lama, kaˈam ellum du isab salama-lama. 20 Pagtekka ellew miyaˈan, kataˈuhanbi du weˈ Samakun duk aku magdambuwaˈ. Duk kataˈuhanbi isab weˈ kaˈam duk aku magdambuwaˈ. 21 Sine-sine nayimaˈ meˈ pangandaˈakankun duk tuhutne du, iye iyan aˈa asal mamalasa si akuhin. Aˈa mamalasa si akuhin kinalasahan du iye weˈ Samakun. Duk kalasahanku isab iye duk pahātiku du dikun si iye.” 22 Manjari tinilew si Isa weˈ si Judas, dumaˈin si Judas Iskariyot. Paˈin si Judas, “Tuwan, ine sababnen hangkan pahātinu dinun si kami hadja bu dumaˈin si meˈ manusiyaˈin kēmon?” 23 Nambung si Isa, paˈinne, “Bang aˈahin malasa si aku, bugtuˈ tuhutne meˈ panoloˈkun. Manjari kalasahan Samakun iye, duk laˈi kami duk Samakun patennaˈ si iye. 24 Saguwaˈ aˈa manggaˈi malasa si akuhin, gaˈi du isab tuhutne meˈ pamanoloˈkun. Duk meˈ pamanoloˈku si kaˈamin dumaˈin amban aku saguwaˈ amban Samaku mamapitu akuhin. 25 “Inaka inin kēmon weˈ ku si kaˈam pādpād tiyaˈ pe ku tuˈu si kaˈam. 26 Saguwaˈ papitu Samakun du si kaˈam manabangin, gantiˈku. Iye Niyawa Sutsihin. Toloˈanne du kaˈam kēmon-kēmonin duk paˈessebanne kaˈam kēmon bakas panoloˈku si kaˈamin.” 27 Paˈin si Isa pe, “Iye pangambanku si kaˈamin atey sanyang. Kasanyangan inin amban aku duk gaˈi inin magsaliˈ duk kasanyangan si dunyahin. Hangkan daˈa kaˈam suse dem ateybi duk daˈa kaˈam tinalew. 28 Bakas ne kaˈam akahanku weˈ aku inin tahalaˈ ne, saguwaˈ balik du ku pitu si kaˈam. Bang kaˈam asal malasa si aku, bugtuˈ kēgan kaˈam weˈ pī ku si Samakun, peggeˈ langkew iye amban aku. 29 Andang ne kaˈam akahanku pādpād gaˈ pe taˈabut waktu patahalaˈkun supaya bang taˈabut ne waktu miyaˈan, asal kahagad ne teˈed kaˈam. 30 Gaˈi ne ku makajari missā si kaˈam tiggel peggeˈ sōng tekka ne nakuraˈ seyitan magnakuraˈ si dunya inin. Gaˈi du ku kapagbayaˈanne. 31 Saguwaˈ subey kataˈuhan meˈ manusiyaˈin kēmon weˈ malasa ku si Samakun, hangkan pagtuyuˈanku kēmon hininang sa pangandaˈakan Samaku akuhin. Na, kuwat ne kaˈam, sūng ne kite bi,” paˈin si Isa.
Si Isa dalil poˈon tinanem mahāpin
1 Manjari magdalilan si Isa, paˈinne si meˈ tindegnen, “Aku inin dalil poˈon tinanem mahāpin, duk Samakun dalil magipat tinanem inin. 2 Kēmon pangeku manggaˈi mabuwaˈin totoˈanne, duk kēmon pangeku mabuwaˈin gawasanne duk ngaˈekka buwaˈnen. 3 Kaˈam iyan dalil kagawasan ne sabab meˈ panoloˈku si kaˈamin. 4 Subey kaˈam pateteg si aku, duk teteg ku isab si kaˈam. Dalil pangehin, gaˈi makajari buwaˈ pangehin amban dihananne, luwal bang gaˈi butas amban poˈonne, buwaˈ du. Damikkiyan kaˈam gaˈi kaˈam kapaghinang si kahāpan bang gaˈi kaˈam teteg si aku. 5 “Aku inin poˈon tinanemin duk kaˈam dalil meˈ pangehin. Bang kaˈam teteg si aku duk aku isab teteg si kaˈam, ekka tahinangbi kahāpan, peggeˈ bang butas kaˈam amban aku, gaˈ niyaˈ kasuddahan hinangbin. 6 Bang aˈahin gaˈi teteg si aku, kuweˈ iye dalil pange seppak ilakasan duk ngalanes. Manjari tinipun meˈ pange inin bu ilakasan dem ebbut ineggas. 7 Saguwaˈ bang teteg kaˈam si aku duk meˈ panoloˈkun ingketbi teˈed dem ateybi, duhulan Tuhanin kaˈam ine-ine pākubi. 8 Bang ekka kahāpan tahinangbi, pinudji du Samakun duk kataˈuhan du isab weˈ kaˈam bennal meˈ tindegku. 9 Lasaku si kaˈamin kuweˈ du lasa Samaku si akuhin. Patetegun bi lasabin si aku. 10 Bang tuhutbi meˈ pangandaˈakankun, teteg du lasakun si kaˈam. Kuweˈ du akuhin, tinuhut weˈ ku meˈ pangandaˈakan Samakun duk teteg lasanen si aku. 11 “Hangkan inin panoloˈku si kaˈam, supaya talessabi isab kuweˈ kēg dem ateykun duk supaya kēgbin jukup. 12 Iye inin pangandaˈakanku si kaˈamin, subey kaˈam maglasa-ilasa kuweˈ pangalasaku si kaˈamin. 13 Bang aˈahin maglillaˈ matey sabab lasane si meˈ bagaynen, gaˈ niyaˈ lasa manusiyaˈ hadje amban inin. 14 Kaˈam, meˈ bagayku kaˈam, bang hinangbi meˈ pangandaˈakanku si kaˈamin. 15 Kuweˈitu gaˈi ne kaˈam ēnanku meˈ daraˈakanku, peggeˈ daraˈakanin gaˈi pinahātihan si siye bang ine ne paˈin hininang amunen. Saguwaˈ kaˈam, bakas pahātiku ne si kaˈam kēmon inaka Samaku si akuhin. Hangkan ēnanku ne kaˈam meˈ bagayku. 16 Dumaˈin weˈ peneˈbi ku, saguwaˈ aku mameneˈ kaˈamin, duk kawakilan kaˈam weˈ ku supaya ekka hāp tahinangbi duk meˈ mahāp tahinangbin gaˈi pinda. Manjari, ine-ine pākubi si Samakun sabab sandelbi si akuhin, duhulanne kaˈam. 17 Na, iye inin pangandaˈakanku kaˈamin, subey kaˈam maglasa-ilasa.”
Kabunsihan meˈ aˈa manuhut si Isahin weˈ meˈ aˈa manggaˈi manuhut Tuhanin
18 Paˈin si Isa si meˈ tindegnen, “Daˈa kaˈam ulaliˈ bang kaˈam kabunsihan weˈ meˈ aˈa manggaˈi manuhut Tuhanin. Essebun bi weˈ kabunsihande ku dehellu amban kaˈam. 19 Bang saˈupama magdambuwaˈ pikilan kaˈam duk meˈ aˈa iyan, kalasahande hep kaˈam. Saguwaˈ pabiddaˈ kaˈam. Tapeneˈ kaˈam weˈ ku duk pinaseddili kaˈam weˈ ku amban meˈ aˈa iyan. Hangkan hep kaˈam kabunsihan weˈ de. 20 Essebun bi bakas pinaˈinku si kaˈamin: ‘Banyagaˈin gaˈi langkew amban amunen.’ Bang ku bakas bininasa weˈ meˈ aˈa iyan, bugtuˈ binasade du isab kaˈam. Bang bakas tuhutde panoloˈkun, bugtuˈ tuhutde du isab panoloˈbin. 21 Kabunsihande kaˈam duk binasade kaˈam peggeˈ kaˈam sukuˈ si aku duk peggeˈ gaˈ kataˈuhande Tuhanin, Tuhan mamapitu akuhin. 22 Bang ku gaˈ tapitu noloˈan siye, gaˈ pe pastiˈ duseden. Saguwaˈ kuweˈitu gaˈi ne kadaˈawahande duseden. 23 Sine-sine bunsi si aku bunsi du isab iye si Samakun. 24 Meˈ hinang hininangku si matahanden, gaˈ niyaˈ aˈa bakas makahinangne. Bang gaˈ ku kapaghinang meˈ hinangan miyaˈan, gaˈi hep pastiˈ duseden. Saguwaˈ takitede ne meˈ hininangkun, duk kabunsihande ku duk Samakun. 25 Saguwaˈ bugtuˈ du ku kabunsihande supaya tuman tasulat dem kitabin. Paˈin kitabin: ‘Kabunsihande ku gaˈ niyaˈ jānne.’ 26 “Pitu du si kaˈam pananabangin. Pananabang inin, Niyawa Tuhanin duk amban Samakun iye. Magtoloˈ du iye mabennal sabab Tuhanin. Papituku du iye si kaˈam amban Samakun duk pagtuˈu ne iye, naksiˈ du iye sabab aku. 27 Kaˈam isab, naksiˈ du kaˈam sabab aku peggeˈ kemuwe tagnaˈ magtuhut-tuhut kite bi.”
1 Paˈin si Isa si meˈ tindegnen, “Inaka weˈ ku kēmon inin si kaˈam, supaya gaˈi usaˈ sandelbi si akuhin. 2 Niyaˈ iyan waktu si sinōng, gaˈi ne kaˈam paˈasek meˈ nakuraˈ āgamahin dem langgalde. Duk tekka du waktuhin, bang niyaˈ mapatey kaˈam, kannalanne weˈ hininangne inin kinabayaˈan Tuhanin. 3 Hinangde inin si kaˈam peggeˈ gaˈi kataˈuhande Samakun atawa aku. 4 Saguwaˈ akahante kaˈam inin supaya bang ne tekka meˈ kabinasahan inin si kaˈam, taˈessebbi du weˈ bakas kaˈakahante kaˈam andang sabab inin.”
Hinang Niyawa Sutsihin
“Gaˈ kaˈam akahanku inin tagnaˈ, peggeˈ tuˈu pe ku si kaˈam. 5 Saguwaˈ kuweˈitu akahante ne kaˈam peggeˈ sōng tahalaˈ ne ku, pī balik si mamapitu akuhin. Bu gaˈ niyaˈ kaˈam nilew aku bang tunganku. 6 Dukka teˈed ateybin kuweˈitu sabab bakas inakaku si kaˈam miyaˈan. 7 Saguwaˈ akahante kaˈam mabennalin, si kahāpanbi du bang ku tahalaˈ. Peggeˈ bang upama gaˈi ku tahalaˈ, gaˈi pitu si kaˈam pananabangin. Saguwaˈ bang ku tahalaˈ, papituku du iye si kaˈam. 8 Pagtuˈu ne si kaˈam pananabangin, pahātihanne du si meˈ manusiyaˈ si dunyahin hāti dusehin duk hāti mabentelin duk hāti hukuman Tuhanin. 9 Papastiˈne si siye weˈ dusehan siye, peggeˈ gaˈi siye kahagad si aku. 10 Papastiˈne si siye weˈ bentel ku, peggeˈ tapī ne ku si Samakun duk gaˈi ne ku takitebi. 11 Papastiˈne si siye hukuman Tuhanin, peggeˈ tahukum ne nakuraˈ seyitan magnakuraˈ tuˈu si dunyahin. 12 “Ekka pe akaku si kaˈam,” paˈin si Isa, “saguwaˈ gaˈi takoleˈbi bang kuweˈitu. 13 Pagtekka pitu Niyawa Tuhanin, iye mamagaka mabennalin, panoloˈanne du kaˈam kēmon panoloˈ mabennalin. Gaˈi iye magtoloˈ amban di pikilanne saguwaˈ ine-ine takalene amban Tuhanin, iye miyaˈan panoloˈnen. Duk akahanne du kaˈam bang ine maˈumantag si sinōngin. 14 Pahadje Niyawa Tuhanin du ku, peggeˈ kēmon inakahanne kaˈamin asal amban aku du. 15 Ine-ine si Samakun, si aku du, hangkan hep paˈinku si kaˈam weˈ kēmon inakahan Niyawa Tuhan kaˈamin amban aku du.”
Dukka duk kēg
16 Paˈin si Isa, “Gaˈi ne tiggel, gaˈi ne ku kitebi. Saguwaˈ ubus miyaˈan, gaˈi tiggel kitebi du ku balik.” 17 Magbissā-bissā sinduwe meˈ tindeg si Isahin, paˈinde, “Ine enteˈ hāti pinaˈinne inin, ‘Gaˈi tiggel gaˈi ne ku kitebi, ubus miyaˈan gaˈi tiggel kitebi du ku balik?’ Duk iye isab pinaˈinne, ‘Peggeˈ pī ku si Samakun?’ 18 Ine hatu hāti ‘gaˈi ne tiggel’ pinaˈinne inin? Gaˈi kataˈuhante bi bang ine hāti pinaˈinnen.” 19 Kataˈuhan si Isa weˈ bayaˈ iye tilew meˈ tindegnen bang ine hāti pinaˈinnen. Hangkan paˈin si Isa si siye, “Ensiniˈ paˈinku, ‘Gaˈi ne tiggel gaˈi ne ku kitebi, ubus miyaˈan gaˈi du tiggel, kitebi du ku balik.’ Magtilew-tilew ke kaˈam bang ine hāti pinaˈinku inin? 20 Sabennal akahante kaˈam, magtangis kaˈam iyan duk magsugul, saguwaˈ meˈ aˈa manggaˈi manuhut Tuhanin magkēg-kēg. Suse du kaˈam iyan saguwaˈ ginantiˈan du iyan duk kēg. 21 Dalilnen kuweˈ dende nganak. Suse iye peggeˈ tekka ne panganaknen. Saguwaˈ pag si luwasan ne anaknen, gaˈi ne taˈessebne peddiˈ talabeynen hawal kēgnen weˈ niyaˈ nakanak palahil si dunya. 22 Damikkiyan isab kaˈam, kuweˈitu suse kaˈam. Saguwaˈ magkite du kite bi balik. Manjari asal kēgan du teˈed kaˈam iyan, duk kēgbi iyan gaˈ niyaˈ makaˈānanne amban dem ateybi. 23 Pagtekka ellew pagkiteten bi balik, gaˈ ne niyaˈ tilewbi ine-ine amban aku. Sabennal akahante kaˈam, ine-ine pākubi si Samakun peggeˈ sandel kaˈam si aku, duhulanne du kaˈam. 24 Kemuwe tagnaˈley sampay kuweˈitu gaˈ niyaˈ bakas pākubi sabab sandelbi si akuhin. Māku ne kaˈam ubus bu inurungan du kaˈam supaya jukup kēgbin.”
Daˈag meˈ aˈa manggaˈi manuhut Tuhanin
25 Paˈin si Isa si siye, “Meˈ panoloˈku si kaˈam inin si dalilan, saguwaˈ tekka du iyan ellewin gaˈi ne ku magdalilan si kaˈam, duk akahanku ne kaˈam pabentel sabab Samakun. 26 Pagtekka ellew miyaˈan, bang niyaˈ pākubi, kaˈam ne mamāku amban Samakun peggeˈ sandel kaˈam si aku. Dumaˈin ne aku mamāku para si kaˈamin, 27 peggeˈ Samakun malasa du si kaˈam. Kalasahanne kaˈam peggeˈ malasa kaˈam si aku duk peggeˈ kahagadbi du weˈ pitu ku amban Tuhan. 28 Aweˈ, pitu ku amban Samaku Tuhanin si dunya. Duk kuweˈitu ambananku ne dunya inin duk balik ne ku pī si Samakun.” 29 Paˈin meˈ tindegnen si iye, “Kuweˈitu bentel ne pamissānun. Dumaˈin ne inin dalilan. 30 Kabugtuˈan kami ne kuweˈitu weˈ kataˈuhannu kēmon-kēmonin bisan kew gaˈi tinilew. Hangkan kahagad ne teˈed kami weˈ amban Tuhan kew.” 31 Paˈin si Isa si siye, “Asal kahagad ne ke teˈed kaˈam kuweˈitu? 32 Tekka du waktuhin gaˈi ne teˈed tiggel, magsapeˈ-sapeˈ du kaˈam iyan, hap lumaˈne ne dangan-dangan duk ambananbi ku dendangan. Saguwaˈ iye matoˈohin, dumaˈin du ku dendangan peggeˈ Samakun teteg du tuˈu si aku. 33 Kēmon inin inaka weˈ ku si kaˈam supaya sanyang dem ateybin. Hangkan sanyang dem ateybin, peggeˈ magdambuwaˈ kaˈam duk aku. Tuˈu si dunya inin, bininasa du kaˈam weˈ meˈ aˈa manggaˈi manuhut Tuhanin. Saguwaˈ daˈa kaˈam tinalew. Daˈag ne du nakuraˈden weˈ ku.”
Ngampun si Isa para si meˈ tindegnen
1 Pagubus inin bissā si Isa, mayam iye padiyataˈ langit duk ngampun iye si Tuhan, paˈinne, “O Ammaˈ, taˈabut ne waktuhin. Pahadjehun ku, Anaknun, duk kew isab tapahadjeku. 2 Kaˈurungan ku weˈ nu kapatut magbayaˈ si kēmon manusiyaˈ, supaya kaˈurunganku umul gaˈ tamananne kēmon aˈa pinasukuˈnu si akuhin. 3 Duk meˈ aˈa kaˈurungan umul gaˈ tamanannen, subey kew kataˈuhande, kaˈu Tuhan mabennalin, Tuhan dambuwaˈ-buwaˈin. Duk subey isab kataˈuhande Isa Almasi pinapitunu si dunyahin. 4 Pinahadje kew weˈ ku tuˈu si dunya peggeˈ ubus ne weˈ ku hinang pinahinangnu si akuhin. 5 O Ammaˈ, pahadjehun ku luˈu si panaˈanannu lu, sa pamahadje aku maluˈuhin masa gaˈ pe dunya inin pinapanjari. 6 “Bakas ne kew pinakitaˈu weˈ ku si meˈ aˈa pinasukuˈnu si aku tuˈu si dunyahin. Meˈ sukuˈ si kaˈu du siye, duk pinasukuˈ siye weˈ nu si aku. Tinuhut weˈ de lapalnun, 7 duk bugtuˈ ne si siye weˈ kēmon pangurungnu akuhin asal bennal amban kaˈu. 8 Bakas ne pasampayku si siye lapal pinangurungnu si akuhin, duk tinayimaˈ ne weˈ de. Bugtuˈ ne si siye weˈ billuˈu ku amban kaˈu, duk kahagad ne teˈed siye weˈ kaˈu asal mamapitu akuhin. 9 “O Ammaˈ, pāku-pākuhanku siye si kaˈu. Dumaˈin manusiyaˈin kēmon pinākuhankun saguwaˈ meˈ aˈa pinasukuˈnu si aku inin hadja, peggeˈ siye inin asal sukuˈ si kaˈu du. 10 Kēmon si akuhin, si kaˈu du duk kēmon si kaˈuhin, si aku du. Duk pinahadje ku weˈ de, sabab sandel siye si aku. 11 Aku inin sōng balik ne piyu si kaˈu. Sōng ne ambananku dunya inin. Saguwaˈ meˈ aˈa pinasukuˈnu si aku inin, tuˈu pe si dunya. O Ammaˈ, kaˈu masutsihin, pakitehannu ku balakat ēnnun; banteyanun siye duk balakatnu inin, supaya siye magdambuwaˈ atey sa kitehin. 12 Tiggelanku tuˈu si siye, banteyanku meˈ aˈa pinasukuˈnu si aku inin duk balakat ēnnun. Binanteyan siye weˈ ku hangkan gaˈ niyaˈ siye lepas amban kaˈu, luwal du dambuwaˈ, peggeˈ niyaˈ subey lepas supaya tuman tasulat dem kitabin. 13 Sōng balik ne ku inin piyu si kaˈu hangkan pādpād tuˈu pe ku si dunya, bissāku inin supaya jukup kēgden kuweˈ kēgkun. 14 Pinasampay weˈ ku si siye lapalnun. Manjari kabunsihan siye weˈ meˈ aˈa manggaˈi manuhut kaˈuhin, peggeˈ gaˈi siye nuhut pikilan meˈ aˈa miyaˈan. Kuweˈ siye akuhin, gaˈi du isab tuhutku pikilan meˈ aˈa manggaˈi manuhut kaˈuhin. 15 Gaˈi ku māku-māku weˈ eddoˈnu meˈ aˈa pinasukuˈnu si akuhin amban dunya inin. Saguwaˈ māku-māku ku weˈ banteyannu siye duk siye gaˈi kapagbayaˈan weˈ nakuraˈ seyitanin. 16 Kuweˈ siye akuhin, gaˈi siye nuhut pikilan meˈ aˈa manggaˈi manuhut kaˈuhin. 17 Paseddilihun siye duk sutsihun siye. Panutsi siyehin panoloˈnu mabennalin, iye lapalnun. 18 Daˈakku ne siye pī si meˈ aˈa si dunyahin, kuweˈ akuhin du isab dinaˈak weˈ nu pitu si dunya. 19 Duk si kahāpande paglillaˈku umulkun si kaˈu, supaya siye teˈed meˈ aˈa sukuˈ si kaˈuhin. 20 “Māku-māku ku dumaˈin hadja para si meˈ tindegku inin,” paˈin si Isa, “saguwaˈ para si kēmon makahagad si aku sabab panoloˈden. 21 O Ammaˈ, karayaw magdambuwaˈ atey siye kēmon; kuweˈ kaˈuhin teteg tuˈu si aku, duk aku teteg luˈu si kaˈu, damikkiyan isab karayaw teteg siye tuˈu si kite. Karayaw weˈ asal magdambuwaˈ atey siye, supaya kahagad meˈ aˈa si dunyahin weˈ asal kaˈu mamapitu akuhin. 22 Pinahadje siye weˈ ku sa pamahadjenu akuhin, supaya siye magdambuwaˈ atey kuweˈ pagdambuwaˈ ateyten, 23 aku teteg luˈu si siye, kuweˈ kaˈuhin teteg tuˈu si aku, supaya siye kēmon asal magdambuwaˈ atey teˈed. Manjari bang asal magdambuwaˈ atey ne teˈed siye, ujud kataˈuhan meˈ aˈa si dunyahin du weˈ kaˈu mamapitu akuhin. Duk kataˈuhande du isab weˈ kalasahannu meˈ makahagad si akuhin sa pangalasanu akuhin. 24 O Ammaˈ, pinasukuˈ weˈ nu siye kēmon si aku. Manjari iye kabayaˈankun, subey siye laˈi si aku si palaˈihankun supaya takitede pamahadjenu akuhin duk sahaya pangurungnu akuhin, peggeˈ kinalasahan ku weˈ nu gaˈ pe pinapanjari dunyahin. 25 O Ammaˈ, kaˈu mabentelin, bisan kew gaˈi kataˈuhan meˈ aˈa manggaˈi manuhut kaˈuhin, saguwaˈ kataˈuhante kew duk meˈ tindegku inin kataˈuhande weˈ kaˈu mamapitu akuhin. 26 Bakas ne kew pinakitaˈu weˈ ku si siye, duk pakitaˈute pe kew namba, supaya lasade si saweˈden saliˈ duk lasanu si akuhin duk supaya ku teteg dem ateyde.”
Paniggew si Isahin
1 Pagubus si Isa ngampun si Tuhan, tahalaˈ iye duk meˈ tindegnen pī si dambiyaˈ sapaˈ inēnan Kidron. Niyaˈ laˈi kabbun duk hap pī siye dem kabbun miyaˈan. 2 Kataˈuhan si Judas antag miyaˈan peggeˈ daran hep si Isa duk meˈ tindegnen magtipun-tipun laˈi. Si Judas hep inin mamuddihan si Isahin. 3 Manjari pinanduˈan weˈ si Judas meˈ sundalu bangsa Romahin duk meˈ guwaldiya langgal hadjehin pī si kabbun miyaˈan. Meˈ guwaldiya inin pinatuhut si iye weˈ meˈ Pariseohin duk meˈ nakuraˈ imamin. Magbessi siye duk maglaˈal duk magboˈo payitaˈan. 4 Kataˈuhan si Isa kēmon sōng maˈumantag si iyehin hangkan pī iye pasampang si siye duk paˈinne, “Sine pinihabin?” 5 Paˈinde, “Piha kami si Isa, aˈa amban lahat Nasaretin.” “Aku ne hep,” paˈin si Isa. Si Judas, mamuddihan si Isahin, laˈi isab nengge-nengge duk meˈ aˈahin. 6 Pagpaˈin si Isa, “Aku ne hep,” pasuhut siye duk hebbaˈ siye. 7 Manjari tilew si Isa siye balik, paˈinne, “Sine teˈ pinihabin?” Nambung siye, paˈinde, “Si Isa, aˈa amban Nasaretin.” 8 Manjari paˈin si Isa, “Bakas ne kaˈam akahanku weˈ aku ne. Bang asal aku du aˈa pinihabin, na, tiyaˈ ne ku. Daˈa sakupun bi meˈ saweˈku inin.” 9 Paˈinne inin supaya tuman bakas pinaˈinne si Samane, Tuhanin, paˈinne, “O Ammaˈ, gaˈ niyaˈ lepas bisan dangan meˈ aˈa pinasukuˈnu si akuhin.” 10 Magbessi hep si Simon Petros. Manjari inurus weˈ ne bessinen duk pineddang weˈ ne daraˈakan imam nakuraˈin. Iye matewwaˈin tayingene kanawanin duk magtawus butas. Ēn daraˈakan inin si Malkus. 11 Paˈin si Isa pu si Petros, “Isihun balik bessinun dem tagubanne. Akuhanku kēmon kabinasahan inin peggeˈ inin pinasukuˈ si aku weˈ Samakun.”
Binoˈo si Isa pu si Annas
12 Manjari siniggew si Isa weˈ meˈ sundaluhin duk meˈ kapitanden duk meˈ guwaldiya Yahudihin duk iningketan iye weˈ de. 13 Binoˈo iye weˈ de pī pu si Annas dehellu. Si Annas inin matoˈa si Kayapas, imam nakuraˈin tahun miyaˈan. 14 Si Kayapas hep inin mangurung pikilan si meˈ nakuraˈ Yahudihin pagpaˈinne weˈ si kahāpande bang niyaˈ dambuwaˈ matey gantiˈ meˈ aˈahin kēmon.
Masuwey si Petros weˈ dumaˈin iye tindeg si Isa
15 Paturul si Simon Petros pu si Isa duk dambuwaˈ isab tindegne. Tindeg si Isa dambuwaˈ inin magkilale duk imam nakuraˈin hangkan tumuhut iye pu si Isa padiyalem pī si lame lumaˈ imam nakuraˈin. 16 Saguwaˈ si Petros taˈamban laˈi si bukut tarangka. Manjari paluwas balik tindeg si Isa magkilale duk imam nakuraˈin, duk maˈid iye si dende tungguˈ tarangkahin, hangkan taboˈone si Petros padiyalem si lame. 17 Tinilew si Petros weˈ dendehin, paˈinne, “Dumaˈin ke kew dambuwaˈ meˈ tindeg aˈa tasiggew miyaˈan?” Masuwey si Petros, paˈinne, “Dumaˈin.” 18 Sangem miyaˈan haggut, hangkan meˈ daraˈakanin duk meˈ guwaldiyahin magpakellum ebbut duk laˈi siye magtengge ngaliput ebbutin ngindāng. Pī isab si Petros patuhut si siye ngindāng.
Binistiga si Isa weˈ imam nakuraˈin
19 Manjari si Annas, iye bakas imam nakuraˈin, tinilew-tilew weˈ ne si Isa sabab meˈ tindegnen duk sabab pagtoloˈnen. 20 Nambung si Isa, paˈinne, “Luwal ku magtoloˈ si meˈ kaˈekkahan aˈa, kuweˈ dem meˈ kalanggal-langgalan duk dem langgal hadje pagtipunan kēmon meˈ Yahudihin. Gaˈ niyaˈ bakas pagtoloˈku tinapuk. 21 Weˈey aku tinilewnun? Tilewun meˈ bakas makakale panoloˈkun. Tilewun siye bang ine panoloˈku si siyehin. Kataˈuhande du.” 22 Pagbissā si Isa inin, magtawus iye sinampak weˈ dambuwaˈ meˈ guwaldiya malaˈihin duk paˈinne pu si Isa, “Gaˈ niyaˈ addatnu. Daˈa sambunganun imam nakuraˈin sa iyan.” 23 Paˈin si Isa si guwaldiyahin, “Bang salaˈ binissāku si imam nakuraˈin, akahanun kēmon aˈa si paghukuman inin bang ine masalaˈ si binissākun. Saguwaˈ bang gaˈ salaˈ binissākun, weˈey ku sampaknu?” 24 Manjari dinaˈak ne si Isa weˈ si Annas binoˈo pī pu si Kayapas, imam nakuraˈin. Iningketan pe iye.
Masuwey balik si Petros weˈ dumaˈin iye tindeg si Isa
25 Si Simon Petros laˈi pe nengge-nengge ngindāng. Tinilew iye weˈ meˈ saweˈne magtenggehin, paˈinde, “Dumaˈin ke kew isab tindeg aˈa miyaˈan?” Masuwey iye, paˈinne, “Dumaˈin.” 26 Manjari dambuwaˈ daraˈakan imam nakuraˈin, baˈan aˈa bakas mabutas tayingene weˈ si Petrosin, missā. Paˈinne pu si Petros, “Dumaˈin ke kew bakas takiteku laˈi si kabbunley nuhut iye?” 27 Masuwey balik si Petros, paˈinne, “Dumaˈin aku.” Manjari magtawus tingkowak manukin.
Si Isa si harapan Gubnul Pilatus
28 Subu-subu pe binoˈo si Isa amban lumaˈ si Kayapas pī si astanaˈ gubnul bangsa Romahin, saguwaˈ gaˈ padiyalem meˈ nakuraˈ Yahudihin dem astanaˈ peggeˈ bang siye padiyalem dem lumaˈ dumaˈin Yahudi, batal siye duk gaˈi ne siye makajari palamud magjamu-jamu laˈi si Kādjaˈan Pangessebanin. 29 Hangkan paluwas Gubnul Pilatus pī si siye duk tilewne siye, paˈinne, “Ine panuntutanbi aˈa inin?” 30 Nambung siye, paˈinde, “Gaˈi boˈo kami aˈa inin pitu si kaˈu bang gaˈ niyaˈ dusene.” 31 Paˈin Pilatus si siye, “Kaˈam ne iye ngahukumne nuhut saraˈbin.” Nambung meˈ Yahudihin, paˈinde, “Gaˈ niyaˈ kapatut kami ngalaboˈan sine-sine hukuman pinapatey.” 32 Kēmon inin umantag supaya tuman bakas pinaˈin si Isahin bang saˈingge kamateynen. 33 Manjari padiyalem balik si Pilatus dem astanaˈ duk dinaˈak weˈ ne si Isa binoˈo pī si iye. Paˈinne pu si Isa, “Toˈo ke weˈ kaˈu sultan bangsa Yahudihin?” 34 Nambung si Isa, paˈinne, “Amban di pikilannu ke manilew aku inin atawa niyaˈ ke meˈ aˈa seddili bakas ngakahan kaˈu sabab aku?” 35 Nambung Pilatus, paˈinne, “Weˈ Yahudi ku? Meˈ bangsanu du duk meˈ nakuraˈ imambin hep manōngan kaˈu pitu si akuhin. Weˈey, ine teˈ dusenun?” 36 Nambung si Isa, paˈinne, “Pagsultanankun dumaˈin tuˈu si dunya. Bang pagsultanankun tuˈu si dunya, asal nungkaˈ meˈ tindegkun duk ku gaˈi tasiggew weˈ meˈ nakuraˈ Yahudihin. Aweˈ, pagsultanankun dumaˈin tuˈu si dunya inin.” 37 Paˈin Pilatus, “Bang sa iyan, sultan kew hatiˈ?” Paˈin si Isa, “Kaˈu ne magpaˈinin weˈ sultan ku. Iye sababnen hangkan ku inanakan duk hangkan ku pitu si dunya, supaya ku kapagtoloˈ sabab mabennalin. Kēmon manuhut mabennalin pakale du si aku.” 38 Paˈin Pilatus, “Ine teˈ mabennalin?”
Si Isa hinukum weˈ pinapatey
Pagubus inin bissā Pilatus, paguwaˈ iye balik pī si meˈ Yahudihin duk paˈinne si siye, “Gaˈ niyaˈ takasuwaˈku jānne pangahukumanku aˈa inin. 39 Saguwaˈ katagamanbin kahabaˈ taˈabut Kādjaˈan Pangessebanin, maluwas ku dambuwaˈ pilisu. Bayaˈ ke kaˈam bang paluwasku kaˈam sultan meˈ Yahudihin?” 40 Magkalolop meˈ aˈahin, paˈinde, “Daˈa bang aˈa iyan. Kabayaˈan kamihin si Barabbas.” Si Barabbas inin mundu.
1 Manjari dinaˈak weˈ Pilatus si Isa ilagutan. 2 Ubus miyaˈan ngalakal meˈ sundaluhin bāhan luhihan, hininang kuweˈ korona sultan, duk pinapī weˈ de si kōk si Isa. Pinasemmekan isab iye weˈ de juba taluk kuweˈ juba sultan. 3 Manjari hininang dagey iye weˈ de. Magbalik-balik siye pī si iye nalam iye, paˈinde, “Assalamu alaikum, Sultan meˈ Yahudihin,” ubus bu pinagsampakan weˈ de. 4 Manjari paluwas balik si Pilatus duk paˈinne si meˈ aˈa maˈekkahin, “Payamanun bi, boˈoku du si Isa paluwas pitu si kaˈam supaya kataˈuhanbi weˈ gaˈ niyaˈ takasuwaˈku jānne pangahukumanku iye.” 5 Manjari paluwas isab si Isa, laˈi pe lakal luhihanin diyataˈ kōkne duk magjuba talukin pe iye. Paˈin Pilatus si meˈ aˈahin, “Payamanun bi aˈa inin.” 6 Pagkite meˈ nakuraˈ imamin duk meˈ guwaldiya si langgal mahadjehin si Isa, magkalolop siye, paˈinde, “Papateyun iye. Lansangun diyataˈ olom.” Paˈin Pilatus si meˈ aˈahin, “Bayaˈ-bayaˈbi ne. Boˈohun bi iye duk kaˈam ne ngalansang iye diyataˈ olom. Saguwaˈ bang aku, gaˈ niyaˈ takasuwaˈku jānne pamapateyan iye.” 7 Paˈin meˈ nakuraˈ Yahudihin si iye, “Paˈin saraˈ kamihin subey iye pinapatey peggeˈ paˈinne weˈ Anak Tuhanin iye.” 8 Pagkale Pilatus pinaˈinde inin, pasōng ne talewnen. 9 Binoˈo weˈ ne si Isa padiyalem balik dem astanaˈ bu tinilew weˈ ne, paˈinne, “Aˈa amban kew?” Saguwaˈ gaˈ nambung si Isa. 10 Paˈin Pilatus si iye, “Weˈey kew gaˈi nambung? Gaˈi ke kataˈuhannu weˈ taga kapatut ku maluwas kaˈu? Duk taga kapatut ku isab ngalansang kaˈu diyataˈ olom duk kew matey.” 11 Nambung si Isa, paˈinne, “Bang dumaˈin Tuhanin mangurungan kaˈu kapatutin, gaˈ niyaˈ kapatutnu ngahukum aku. Hangkan hep aˈa manōngan aku pitu si kaˈuhin, pasōng hadje dusenen amban dusenun.” 12 Amban miyaˈan, miha teˈed lān si Pilatus supaya tapaluwasne si Isa. Saguwaˈ magkalolop ne paˈin meˈ nakuraˈ Yahudihin, paˈinde, “Bang paluwasnu aˈa iyan, dumaˈin kew bagay Sultan Nakuraˈin. Sine-sine ngēnan dinen sultan, kuntarahanne Sultan Nakuraˈin.” 13 Pagkale Pilatus pinaˈinde miyaˈan, binoˈo weˈ ne si Isa paluwas duk ningkoloˈ iye si siya pangahukumanin laˈi si lugal inēnan “Lame Batu.” Bang si bissā Yahudi, ēnnen “Gabbata.” 14 Ellew miyaˈan ellew pagpanyap si Kādjaˈan Pangessebanin duk sōng lettu ne. Manjari pagtingkoloˈ Pilatus, paˈinne si meˈ aˈahin, “Payamanun bi, tiyaˈ ne sultanbin.” 15 Saguwaˈ magkalolop meˈ aˈahin, paˈinde, “Papateyun ne. Papateyun ne. Lansangun diyataˈ olom.” Paˈin Pilatus si siye, “Ine? Bayaˈ kaˈam daˈakku ilansang diyataˈ olom sultanbin?” Nambung meˈ nakuraˈ imamin, paˈinde, “Gaˈ niyaˈ sultan kami seddili amban Sultan Nakuraˈin.” 16 Manjari sinōngan ne weˈ Pilatus si Isa pī si siye duk iye talansangde diyataˈ olom pinapatey.
Pangalansang si Isa diyataˈ olomin
17 Manjari ineddoˈ ne weˈ de si Isa duk binoˈo weˈ de paluwas amban puweblo. Pinapanangkit weˈ de pu si Isa olom sōng pangalansangan iyehin, tudju pī si lugal inēnan “Lahat Bungkug,” bang si bissā Yahudi, “Golgota.” 18 Pagtekka laˈi, ilansang si Isa weˈ meˈ sundaluhin diyataˈ olomin duk pinatengge weˈ de olomin diyataˈ bulak. Niyaˈ isab duwangan aˈa ilansang diyataˈ olomde, dangan si kanawanan si Isa duk dangan si bibanganne. 19 Niyaˈ sinulat weˈ Pilatus dinaˈak weˈ ne pinapī diyataˈ olom si Isahin. Iye inin sinulatnen: “Si Isa, aˈa Nasaret, Sultan meˈ Yahudihin.” 20 Ekka aˈa makabatsa sulat inin peggeˈ lugal pangalansangan si Isahin tapit si Awrusalam duk sinulat inin si bissā Yahudi, si bissā meˈ aˈa Roma, duk si bissā Girik. 21 Manjari hap pī meˈ nakuraˈ imamin pu si Pilatus duk paˈinde si iye, “Gaˈi tewwaˈ sinulatnu miyaˈan. Daˈa iye sulatun ‘Sultan meˈ Yahudihin’ saguwaˈ sulatun, ‘Paˈin aˈa inin weˈ iye sultan meˈ Yahudihin.’ ” 22 Nambung Pilatus, paˈinne, “Bakas tasulatkun gaˈi ne kapindahan.” 23 Pagubus ne ilansang weˈ meˈ sundaluhin si Isa, ineddoˈ weˈ de meˈ semmeknen duk binahagiˈ weˈ de pinaˈampat, da bahagiˈ-da bahagiˈ siye dangan. Saguwaˈ niyaˈ pe dambuwaˈ badjuˈ si Isa, gaˈ niyaˈ laˈitanne, tinennun pinadambūs. 24 Paˈin meˈ sundaluhin si saweˈden, “Daˈa garette bi badjuˈ inin. Saguwaˈ magpuwaˈan hadja kite bi. Sine-sine ngandaˈag, tepe si iye badjuˈ inin.” Sabab hininang meˈ sundalu miyaˈan, tuman tasulat dem kitabin, pinaˈin laˈi,“Pagbahagiˈande semmekkun duk pagpuwaˈande badjuˈkun.” 25 Laˈi si bihing olom pangalansangan si Isahin, magtengge saˈi si Isahin, duk pungtinaˈi saˈinen, duk Mariyam anda Kolopasin, duk Mariyam dende amban lahat Magdalahin. 26 Takite si Isa saˈinen duk tindegne kinalasahannen laˈi. Paˈin si Isa si saˈinen, “Tindegku iyan anaknu ne.” 27 Duk paˈinne si tindegne miyaˈan, “Iyan ne saˈinun.” Hangkan amban ellew miyaˈan binoˈo ne weˈ tindeg si Isa miyaˈan saˈi si Isahin pinatennaˈ si lumaˈne.
Kamatey si Isahin
28 Manjari inin, kataˈuhan si Isa weˈ kēmon pinahinang si iyehin ubus ne duk jukup ne. Manjari paˈinne, “Lekkakan ku.” Paˈinne inin supaya tuman tasulat dem kitabin. 29 Niyaˈ andang laˈi binettad poga isihan ininum. Pagkale meˈ sundaluhin pinaˈin si Isahin, ngeddoˈ siye kuweˈ gapas bu ilebbagan weˈ de dem ininumin. Ubus, pinapī weˈ de si tuggu kayu-kayu bu pinaˈabut pī si behe si Isa. 30 Pagubus miyaˈan tasessep si Isa, paˈinne, “Ubus ne hinangkun.” Manjari patondok iye duk bekkat ne napasnen.
Ilogsok seddi si Isahin
31 Peggeˈ ellew Jumaˈat hep miyaˈan, hap pī meˈ nakuraˈ Yahudihin maˈid pu si Pilatus weˈ daˈakde ne pinolong pusuˈ meˈ aˈa tellungan ilansang diyataˈ olomin duk siye mura matey duk ne talebbes pādpād gaˈ pe taˈabut ellew liˈihin. Gaˈi siye mabayaˈ weˈ inambanan meˈ bangkeyin diyataˈ olom baytu ellew Sabtuˈ, peggeˈ ellew liˈi miyaˈan asal ellew hadje. 32 Hangkan pī meˈ sundaluhin duk pinolong weˈ de dehellu meˈ pusuˈ saweˈ si Isa duwangan ilansang diyataˈ olomin. 33 Saguwaˈ pagtapit ne siye pu si Isa, takitede weˈ matey ne hatiˈ iye, hangkan gaˈ ne polongde pusuˈnen. 34 Saguwaˈ dangan meˈ sundaluhin, ilogsok weˈ ne duk budjakne seddi si Isahin. Magtawus pabuˈus lahaˈin magsaget duk boheˈ. 35 (Aˈa mangite maˈumantag pu si Isa inin, sinulat weˈ ne sabab inin supaya kaˈam kahagad. Aˈa manulat inin kapangandelan duk bennal panaksiˈnen.) 36 Sabab meˈ maˈumantag pu si Isa miyaˈan, tuman tasulat dem kitabin. Pinaˈin laˈi, “Gaˈ niyaˈ polong bisan dambuwaˈ tolangne.” 37 Duk niyaˈ isab da ayat tasulat dem kitab, pinaˈin, “Payamande du aˈa bakas ilogsokden.”
Pangubul si Isahin
38 Manjari, niyaˈ dambuwaˈ aˈa amban lahat Arimati, ēnnen si Yusup. Si Yusup inin tindeg si Isa du isab saguwaˈ gaˈ iye magpatampal peggeˈ tinalew iye si meˈ nakuraˈ Yahudihin. Pī iye pu si Pilatus duk pākune ngeddoˈ bangkey si Isahin. Dinaˈak ne iye weˈ Pilatus, hangkan pī iye duk ilebbes weˈ ne bangkey si Isahin amban diyataˈ olom. 39 Nuhut isab Nikodemus pu si Yusup. Iye hep aˈa bakas mapī pu si Isa sangemin. Magboˈo Nikodemus duwe bayuˈ laksiˈ ēnnen mira duk alos pinagsaget. Bohatannen niyaˈ limempūˈ kilu. 40 Ineddoˈ weˈ de bangkey si Isahin duk sinaput weˈ de dem kakanaˈ pinagtuhut duk laksiˈin, sa addat bangsa Yahudihin bang siye magsaput aˈa matey. 41 Laˈi si antag pamapateyan si Isahin, niyaˈ kabbun. Laˈi dem kabbun miyaˈan niyaˈ lingab pangubulan, baˈahu pe, gaˈ pe bakas kapangubulan. 42 Laˈi si Isa kinubul weˈ de peggeˈ tapit du si lugal pamapateyan iyehin duk peggeˈ sōng ne sangem Sabtuˈ, ellew liˈi meˈ Yahudihin.
Kaˈellum si Isa balikin
1 Subu-subu pe teˈed ellew Ahadin, lindem pe, hap pī si kubul si Mariyam, dende amban Magdalahin. Takitene weˈ bakas inānan ne batu tampeng kubulin. 2 Hangkan magubas iye pī ngakahan si Simon Petros duk tindeg si Isa dambuwaˈ kinalasahannen. Paˈinne si siye, “Gaˈ ne laˈi Panuhutanten bi. Niyaˈ bakas ngānanne amban dem kubul. Inday, gaˈi kataˈuhan kami bang antag pamoˈohande iyehin.” 3 Manjari si Petros duk tindeg dambuwaˈin magtawus hap pī si kubul. 4 Magubas siye saguwaˈ dambuwaˈin lakkes amban si Petros duk dehellu iye tekka laˈi si kubul. 5 Pakokkoˈ iye pasīp padiyalem kubul duk takitene saput si Isahin laˈi. Saguwaˈ gaˈ iye padiyalem. 6 Manjari tekka ne si Simon Petros amban dambulihanne duk nalus pī padiyalem kubul. Takitene saputin laˈi. 7 Takitene isab pīs-pīs bakas pamutus kōk si Isahin, gaˈ magdānun duk saputin saguwaˈ seddilihan dine ilikid. 8 Manjari dambuwaˈin, iye madumehellu matekka si kubulin, padiyalem isab. Pagkitene saputin, kahagad iye weˈ ellum ne si Isa balik. 9 Niyaˈ du tasulat dem kitab sabab si Isa weˈ subey iye ellum balik amban kamateynen, saguwaˈ gaˈ pe miyaˈan tahātide. 10 Manjari hap lumaˈ ne siye.
Pakite si Isa pu si Mariyam, dende amban Magdalahin
11 Saguwaˈ si Mariyam nengge-nengge ne paˈin laˈi si bihing kubul magtangis. Sasangne magtangisin, pakokkoˈ iye pasīp dem kubul. 12 Ngite iye duwe malaˈikat magsemmek poteˈ ningkoloˈ laˈi si antag bakas pamabākan si Isahin, dangan si antag kōkne duk dangan si antag bettisne. 13 Paˈin meˈ malaˈikatin si iye, “Dende, weˈey kew magtangis?” Nambung Mariyam, paˈinne, “Peggeˈ iyuˈ ubus boˈode tahalaˈ bangkey Panuhutankun, bu gaˈi kataˈuhanku bang antag pamoˈohande iyehin.” 14 Pagubus inin bissāne, pahaleng iye duk takitene si Isa nengge-nengge laˈi, saguwaˈ gaˈ takilalene weˈ si Isa miyaˈan. 15 Paˈin si Isa si iye, “Dende, weˈey kew magtangis? Sine pinihanun?” Kannal Mariyam weˈ aˈa miyaˈan tungguˈ kabbunin. Paˈinne si aˈahin, “Tuwan, bang kaˈu mangeddoˈ bangkey si Isahin, akahanun ku bang antag pamoˈohannu iyehin, duk ku tapī ngeddoˈne balik.” 16 Paˈin si Isa si iye, “Mariyam.” Magtawus harapne si Isa duk paˈinne si bissā Yahudi, “O Rabbuni.” Hātinen, “Guru.” 17 Paˈin si Isa si iye, “Daˈa ku kaputanun peggeˈ gaˈ pe ku tapoleˈ pī si Samakun. Saguwaˈ pī kew si meˈ pungtinaˈikun duk akahanun siye weˈ moleˈ ku pī si Samakun duk Tuhankun. Iye du isab Samabin duk Tuhanbin.” 18 Hangkan hap pī ne Mariyam, dende amban Magdalahin, si meˈ tindeg si Isahin ngakahan siye, paˈinne, “Bakas kiteku Panuhutanten bi.” Duk inakahan ne siye weˈ ne meˈ bakas pinaˈin si Isa si iyehin.
Pakite si Isa si meˈ tindegnen
19 Pagsangem ne ellew Ahad miyaˈan, magtipun meˈ tindeg si Isahin dem lumaˈ. Binagat weˈ de meˈ gawangin peggeˈ tinalew siye si meˈ nakuraˈ Yahudihin. Bessuwang si Isa nengge si tengngaˈde duk paˈinne si siye, “Karayaw sanyang dem ateybin.” 20 Manjari pinakitehan weˈ ne si siye meˈ paliˈ tangannen duk paliˈ seddinen. Kēgan teˈed meˈ tindegnen pagkitede Panuhutanden. 21 Paˈin si Isa balik si siye, “Karayaw sanyang dem ateybin. Kuweˈ pangandaˈak Samaku aku mapituhin, damikkiyan iye du isab pangandaˈakanku kaˈamin.” 22 Ubus iye missā, nihup iye pī si siye duk paˈinne, “Tayimaˈun bi ne Niyawa Sutsihin. 23 Bang ampunbi duse aˈahin ampun Tuhanin du isab duseden. Bang gaˈi ampunbi, gaˈi du isab ampun Tuhanin.”
Si Isa duk si Tomas
24 Waktu paguwaˈ si Isa si meˈ tindegne miyaˈan, baytu gaˈ laˈi si Tomas. Si Tomas inin dangan meˈ tindeg si Isa sampūˈ duk duwehin, ugey-ugeynen si Kambal. 25 Manjari inakahan si Tomas weˈ de, paˈinde, “Bakas takite kami Panuhutanten bi.” Saguwaˈ paˈin si Tomas, “Bang gaˈi du takiteku duk duwe mataku inin duk tasagsadku meˈ paliˈ lansang si pat tangannen duk bang gaˈi du taˈantanku paliˈ si seddinen, asal gaˈi ku kahagad.” 26 Paglabey da simana, magtipun ne isab meˈ tindeg si Isahin dem lumaˈ duk laˈi ne si Tomas. Bagat meˈ gawangin saguwaˈ bessuwang si Isa nengge si tengngaˈde duk paˈinne, “Karayaw sanyang dem ateybin.” 27 Manjari paˈinne pu si Tomas, “Payamanun meˈ tangankun. Sagsadun. Pasōngun tangannun pitu duk antanun paliˈ seddikun. Daˈa ne kew duwe-duwehan. Kahagad ne kew teˈed.” 28 Sambat si Tomas saˈ, “Kaˈu Panuhutankun duk kaˈu Tuhankun.” 29 Paˈin si Isa si iye, “Hangkan ke kew kahagad peggeˈ takitenu ne ku? Asal kēgan teˈed meˈ makahagad si akuhin bisan ku gaˈ kitede.”
Weˈey kitab inin sinulat
30 Ekka pe meˈ hinangan makaˈulaliˈ seddili tahinang si Isa si pagmatahan meˈ tindegnen, gaˈ tasulat naˈan si kitab inin. 31 Saguwaˈ meˈ sinulat matuˈu inin, sinulat supaya du kahagadbi weˈ si Isa asal Almasihin ne, Anak Tuhanin, duk supaya kaˈurungan kaˈam umul salama-lama sabab sandelbi si iyehin.
Pakite si Isa si meˈ tindegne pituˈin
1 Pagpuwas bang piyem bahangi, pakite ne isab si Isa balik si meˈ tindegnen laˈi si higad lamew Tiberi. Sa inin pagpakitene dinen si siye. 2 Si Simon Petros laˈi miyaˈan magtuhut duk si Tomas, inēnande si Kambalin duk si Natanael, aˈa amban Kana laˈi si lahat Jalilin. Laˈi du isab nuhut siye meˈ anak si Sebedehin duk duwangan pe meˈ tindeg si Isa seddili. 3 Paˈin si Simon Petros, “Tiyaˈ ku pī magpokot.” “Nuhut kami,” paˈin meˈ sinduwehin. Manjari pī ne siye duk pasakey siye si bangkaˈ. Saguwaˈ kellawan miyaˈan gaˈ niyaˈ kenna taˈeddoˈde. 4 Pagkellat mata ellewin, laˈi si Isa nengge-nengge si higad saguwaˈ gaˈ iye takilale weˈ meˈ tindegnen. 5 Ngalingan iye pī si siye, paˈinne, “Meˈ bagay, gaˈ ke niyaˈ taˈeddoˈbi?” “Gaˈ,” paˈinde. 6 Paˈin si Isa, “Teppadanun bi pokotbin luˈu si pakanawanan bangkaˈbin duk kaˈam makaˈeddoˈ.” Hangkan tineppadan weˈ de pokotden. Gaˈ takoleˈde ngonot pokotin pī dem bangkaˈ hawal ekka kenna taˈeddoˈden. 7 Manjari paˈin tindeg kinalasahan si Isahin pu si Petros, “Panuhutanin hep īˈ.” Pagkale si Simon Petros inin, inasek weˈ ne badjuˈnen peggeˈ bakas magluwas iye, bu patugpaˈ iye dem lamew hap pī pu si Isa. 8 Meˈ sinduwehin musey tudju higad ngangguyud pokot pennoˈ weˈ kennahin. Tapit du siye si higad, niyaˈ du meˈ limempūˈ deppe talanen. 9 Pagduwaˈide si higad, ngite siye kenna tinunuˈ diyataˈ bale duk niyaˈ pan isab. 10 Paˈin si Isa si siye, “Boˈohanun bi ku pitu kenna taˈeddoˈbin.” 11 Hangkan pī si Simon Petros dem bangkaˈ bu ilalas weˈ ne pokotin pī si higad. Pennoˈ pokotin weˈ kenna hadje, dahatus duk limempuk-tellu ekkahannen. Saguwaˈ pokotin gaˈ garet bisan du ekka teˈed isinen. 12 Manjari paˈin si Isa si siye, “Dayiˈ kaˈam pitu mangan.” Gaˈ niyaˈ meˈ tindegnen makatawakkal nilew iye bang sine iye, peggeˈ kataˈuhande du weˈ iye Panuhutanden. 13 Pī si Isa ngeddoˈ panin duk kennahin duk pinangurung weˈ ne si siye. 14 Kamintellune ne inin si Isa pakite si meˈ tindegnen kemuwe pinakellum iye balik amban kamateynen.
Si Isa duk si Petros
15 Pagubus siye mangan, paˈin si Isa pu si Simon Petros, “Simon, anak si Yahiya, hadje ke lasanu si akuhin amban lasa meˈ saweˈnu inin?” “Aweˈ, Tuwan,” paˈinne, “kataˈuhannu weˈ malasa ku si kaˈu.” Paˈin si Isa, “Na, ipatun meˈ aˈa sukuˈ si akuhin, kuweˈ pastul ngipat meˈ anak bili-bilinen.” 16 Tinilew iye weˈ si Isa kaminduwenen, paˈinne, “Simon, anak si Yahiya, malasa ke kew si aku?” “Aweˈ, Tuwan,” paˈinne, “kataˈuhannu weˈ malasa ku si kaˈu.” Paˈin si Isa si iye, “Na, pastulanun meˈ bili-bilikun, hātinen meˈ aˈa sukuˈ si akuhin.” 17 Kamintellunen tilew si Isa iye, paˈinne, “Simon, anak si Yahiya, malasa ke kew si aku?” Dukka si Petros peggeˈ tinilew pe iye weˈ si Isa kamintellunen, “Malasa ke kew si aku?” Nambung si Petros, paˈinne, “Tuwan, kataˈuhannu kēmon-kēmonin. Kataˈuhannu weˈ malasa ku si kaˈu.” Paˈin si Isa, “Na, ipatun meˈ bili-bilikun, hātinen meˈ aˈa sukuˈ si akuhin. 18 Sabennal akahante kew,” paˈin si Isa, “kabataˈnun nemmekan kew dinu, duk lumengngan kew tungan-tungan kabayaˈannu. Saguwaˈ bang bahiˈ ne kew, padeppe du kew duk seddili masemmekan kaˈuhin duk boˈone kew pī si antag gaˈi kabayaˈannu papīhan.” 19 Paˈin si Isa inin pangakane bang saˈingge pamapatey si Petrosin supaya tapudji Tuhanin. Duk paˈin si Isa pe si iye, “Nuhut kew aku.”
Si Isa duk tindegne dambuwaˈin
20 Manjari pahaleng si Petros duk kitene paturul tindeg kinalasahan si Isahin. Iye hep miyaˈan mapatapit pu si Isa sasangde mamangan sangemin duk manilew si Isahin, paˈinne, “Tuwan, sine teˈ sōng mamuddihan kaˈuhin?” 21 Pagkite si Petros tindeg si Isa dambuwaˈ inin, paˈinne pu si Isa, “Tuwan, saˈingge isab iye miyaˈan?” 22 Paˈin si Isa pu si Petros, “Bang saˈupama kabayaˈankun weˈ ellum iye sampay balik ku si dunya, gaˈ niyaˈ lamudnu. Nuhut kew hadja aku.” 23 Manjari bawag suwi-suwihin pī si meˈ katindegan si Isahin weˈ tindegne dambuwaˈ inin gaˈi matey. Bu paˈin, gaˈ hep si Isa magpaˈin weˈ gaˈi iye matey. Iye hadja pinaˈinnen, weˈ bang saˈupama kabayaˈannen weˈ tindegne inin ellum sampay balik iye pitu si dunya, gaˈ niyaˈ lamud si Petros. 24 Tindeg si Isa sinuwi-suwi inin, iye ne inin magaka-aka sabab meˈ malumabey inin, duk iye isab manulat inin kēmon. Duk kataˈuhan kami weˈ asal toˈo meˈ inakanen.
Panambusannen
25 Ekka pe teˈed meˈ hinang seddili bakas tahinang si Isa gaˈ tasulat. Bang sinulat kēmon dem kitab, kumpasku gaˈi siguwe tuˈu si dunya kēmon kitab subey sinulatin.