Liá'a Juan Bautístaca jiníctala yáairri
1 Quéechanacu sáicai chuánshi bangéliu Jesucristo Dios Cúulee shínaa. 2 Liá'a íiwadedeerri Dios chuáni báinacu Isaías litánanimica limáni Licúuleerru: “Nubánua nubéechau íiwerri'inaa nuchuáni jibéecha, quéewique'e lichúni iníjbaa. 3 Báqueerri chóniwerri máidaderri jiníctala yáairri: Ichúni iníjbaa íiwaca lirrú; iméecu áabai iníjbaa machácani”. 4 Libésunate'eewoo Juan Bautista íyadau wáunamactaca libáutisa chóniwenai; limá'ee nalí, arrúnaa éejuederri iyáu Diosru ya ibáutisacoo, quéewique'e Dios méetuerri ijíconaa. 5 Íchaba náa'a yáainai Judea shínaa cáinabi íta'aa, ya liá'a chacáalee Jerusalén najiáu néemicani. Náiiwa najíconaa Diosru, ya Juan báutisa nayá méeda Jordán yáacula. 6 Juan íibala yáairri caméeyu íchunayu, libájini líiwali rícu áabai íimanaayu, ya líya langosta, újni irríchu máanuica ya máaba yáamitu awáca íibisai. 7 Léewidacala limá'ee: “Nuáwinaami báqueerri íinu mawí cadánani núcha, jócaita cawówanaa nutájiacoo nuwáseda lishínaa sandalia báji. 8 Nuyá báutiseerri iyá shiátaiyu; ne liyá liáminaa irrújoo iyá Espíritu Santoyu.”
Jesús báutiseerriu
9 Liyáali éerrimite, Jesús jiáu Nazaret rícucha yáairri cáinabi Galilea rícu, ya Juan báutisa méeda Jordán yáacu jíni. 10 Quéecha'inaami lijiácoo shiátai yáacucha, Jesús cába éerri méecucoo ya Espíritu Santo yúrrucoo linácula jicá'a áabai paloma. 11 Jáiwa'ee Jesús éemi Lisálijinaa chuániu éerri rícueji, máirri'ee: “Jiyáwa Nucúulee caníinai nucábaca, liá'a nuwínanica”. —Cháwa'ee Dios ma licúuleerru.
Wawásimi wówairri licába Jesús cáacoo
12 Liáwinaami liáni, liá'a Espíritu Santo libánua Jesús liáque'iu jiníctala yáairri. 13 Néerra liyá cuarenta éerri, liyá cuéshinai cawálani íibi ya Wawásimi wówairri licába licáacoo liá'a Jesúsca; ya ángelbini íinuenai ya nasírbia lirrú.
Jesús prínsipia lishínaa tráawaju Galilea rícu
14 Liáwinaami naníqui Juan cuíta manúmai rícula, Jesús yáau Galilea néerra líiwa liá'a chuánshi sáicaica Dios bánuani líiwaca. 15 Jesús má'ee chóniwenairru: “Jái íinucai liá'a léerdica, ya liá'a Dios wánacaalauca urrúnii. Éejoo Diosru ya irríshibia éebidayu liá'a sáicai chuánshica”.
Jesús máida cuatro catésucani
16 Áabai éerri Jesús bésuneerriu liácoo Galilea shínaa manuá tácoowa, licába'inaa Simón ya léenajirri Andrés. Yúquenai nayá nashínaa máaya shiátai yáacula. 17 Jesús limá'ee nalí: —Yáau nuájcha, ya nuyá numéda iyájoo catésucani washiálicuenai. 18 Liyáalimi namáaca namáayaniu ya náau liájchai. 19 Píitui rími libéechalata, Jesús cába Santiago ya léenajirri Juan, Zebedeo éenibi, yéenai áabai lancha rícu nachúni nashínaa máayau. 20 Liyáalimi limáida nalí, ya jáiwa'ee namáaca nasálijinaa Zebedeo lancha rícu náajcha náa'a yúdainai liyá, ya náau Jesús yáajchai.
Báqueerri washiálicuerri wáaleerri áabai espíritu máashii
21 Náiinu Capernaúm néerra, lirrícula éerrica liwówa íyabactacoo, Jesús wárroo sinagoga rícu (cuíta náawacatau náa'a judíobini) ya lichána léewida'ee nayá chóniwenaica. 22 Náa'a chóniwenaica nacáarrudau nacába léewidacala, jiníwata limédacala quinínama wánacaalashiyuni, ya jócala léewida léjta náa'a éewidenai ley nácu. 23 Chacáalee shínaa sinagoga rícu ái báqueerri washiálicuerri wáaleerri áabai espíritu máashii, liyá limáidada'ee Jesúsru: 24 —¿Táda jiwárroo wáajcha Jesús Nazaret néenee sái? ¿Jiyá íinuerri limárda wayá? Nucúnusia jiyá, nuá léenaa jiyá Santo Dios shínaa. Chá'ee limá Jesúsru liá'a espíritu máashiica. 25 Jesús cáita liá'a espíritu limá lirrú: —¡Manúmata jimáaca washiálicuerri liéni! 26 Liá'a espíritu máashiica licúsuda liá'a washiálicuerrica, ya limáidada cadánani lijiáu liúchai. 27 Quinínama nacáarrudau, ya nasáta néemi nayá wáacoo: —¿Tána léji liéni? ¡Léewidaca wáaliyu, ya wáalierri quinínama libánuaca! ¡Lécchoo liá nalí bánua náa'a espíritu máashii ya naméda liwánacaala! 28 Ya liyáalimi náa léenaa Jesús íiwanaa quinínama Galilea shínaa cáinabi íta'aa.
Jesús chúni Simón Pé'eru néerru
29 Quéecha'inaami najiácoo sinagoga rícucha, Jesús yáa'eewoo Santiago ya Juan yáajcha, náabana néerra náa'a Simón ya Andrés. 30 Ruá'a Simón néerruca rúwechoo cama íta'aa bálinechoo ruwáalia licámuna. Jáiwa náiiwa Jesúsru jíni, 31 jáiwa lirrúniwai, liwína rucáaji nácu libárrueda ruyá; liyáalimija léedau rúcha liá'a licámuna, jáiwa rusírbia nalí.
Jesús chúni íchaba bálineneu
32 Wówai'inaami cáiwia wárruacuwai samáaque'e, natée quinínama náa'a bálineneecoo ya náa'a wáalianai demonio Jesúsru, 33 ya quinínama chacáalee náawacau cuíta núma lícu. 34 Jesús chúni matuínaami bálinacaalashi chóniwenai wáalianica, ya lijéda íchaba demonio; ne jócai línda natáaniaca náa'a demonioca, níwata nacúnusiani.
Jesús éewiderri sáicai chuánshi náa'a sinagoga rícu
35 Ujnicáta'inaa, catáwacai újnibii, Jesús bárroo ya lijiáu chacáalee rícucha quéewique'e liácoo lióracoo chalée jiníctala yáairri. 36 Simón ya lijúnicai náau namúrru Jesús, 37 ya náiinu'inaami jíni namá'ee lirrú: —Quinínama namúrru jiyá. 38 Ne léeba'ee nachuáni: —Wáau áabata chalée urrúnicta mawí; néeni lécchoo nurrúnaa nuíiwa sáicai chuánshica, linácuejiwa nujiáu liáni. 39 Cháwa'ee Jesús jínanicoo quinínama Galilea, líiwa limácoo sáicai chuánshica sinagoga rícuba ya lijéda demonio.
Jesús chúni báqueerri leproso
40 Báqueerri washiálicuerri bálinerriu chorrówa íyeerri náinaa jí'ineerri lepra nácu, irrúniu Jesúsru, ya litúyau liúrruiu íta'aa limá'ee: —Jiwówaicta jéewa jichúni nushínaa bálinacaalashi. 41 Jesús carrúni jináata licábacani; lidúnuni licáajiyu wáni limá: —Jajá, nuwówai ¡Jimáacau sáica! 42 Liyáalimi léedau liúcha lepraca bálinerrimicoo ya limáacau sáica. 43 Jesús wána liácoo liyáalimi, ya líiwa lirrú bájialanani: 44 —Jicábateni, ujíiwa áabirruni; bácai rími jiáu jíyadacoo sacerdóterru, ya jitée jishínaa jiméetua'inau jiyáu, liá'a Moisés wánanimi imédaca, quéewique'e quinínama yáa léenaa jáica sáica jiyái jibálinacaala yúchau. 45 Ne liá'a washiálicuerri liáwai, jáiwa líiwadeda quinínamarru jíni liá'a bésuneerricoo. Tándawa Jesús jócai éewa liwárruacoo matuínaami chacáalee rícu, arrúnaa limáacacoo bináaweji, á'a báawachala jinícta chóniwenai; ne quinínama matuínaami náiinu nacába liyá.
Jesús lichúni báqueerri macáwai
1 Áabi éerri liáwinaami, Jesús éejoo liwárruacoo Capernaúm rícula. Quéecha'inaami náa'a chóniwenai náa léenaa liyá cuíta lícu, 2 jáiwa náawacau íchaba chóniwenai jócani éenaa cuíta nánibala; ya líiwa nalí sáicai chuánshica. 3 Néenee, cuatro washiálicuenai tée lirrú, báqueerri macáwai. 4 Ne bájialaca chóniwenai jóca néewa narrúnda Jesúsruni, jáiwa náirrau cuíta íta'aa néeda áabai libáinaa á'a liyáctaca, súwarra rícueji náurrucueda liá'a bálinerricoo liárrubai íta'au lirrú wáctacoo. 5 Jesús cába'inaami néebida linácu, limá lirrú liá'a bálinerricoo: —Nucúulee, jijíconaa máaquerriu liméetuacoo. 6 Áabi éewidenai yáaine léenaa ley wáaineu nayáca, napénsaa: 7 ¿Chíta quéewoo litáaniaca cháji liéni? Lichuáni táanierri máashii Dios nácula. Bácairrimi Dios éewerri liméetua jíconaashi. 8 Ne Jesús liyáalimi liá léenaa liá'a napénsani nayáca, néenee lisáta léemiu nayá: —¿Tánda ipénsa chárra? 9 ¿Tána mawí jócai tráawajui, numá macáwai: “Jijíconaa máaquerriu liméetuacoo”, o numá lirrú: “Jibárroo, jiwína jiárrubaiu jijínau”? 10 Ne núyadaminaa irrúni nuyá, Washiálicuerri Dios Cúuleeca, wáalierri wánacaalashi cáinabi íta'aa liméetua'inaa jíconaashi. Néenee limá macáwairru: 11 —Numá jirrú, jibárruau, jiwína jiárrubaiu ya jiáu jíibana néerrau. 12 Liá'a bálinerricoo libárroo cawíquinta, ya liwína liárrubaiu lijiáu néenee, natuími rícula quinínama. Linácue jiliéni, nacáarrudau quinínama, jáiwa náa sáicai Diosrui, namá'ee: —Jócai wacába cáji chái bésunacoo.
Jesús máida Leví lishírruedaque'e lirrú
13 Liáwinaami Jesús yáu báaniu manuá tácoowala; náa'a chóniwenai yáawacau lirrú, ya liyá léewida nayá. 14 Libésuna'inaamiu licába Leví, licúulee liá'a Alfeo, wáairriu liyáca náarrui náa'a cóbrenai impuesto Romarru. Jesús ma lirrú: —Jíinu nuájcha. Leví bárroowai liáu liájchai. 15 Jáiwa'ee Jesús íyeerri liyáca Leví íibana néeni, ya íchaba cóbrenai impuesto Romarru, ya áabi chóniwenai máashiini íiwanaa, wáaine'eewoo mésa nácu lécchoo, Jesús yáajcha ya lishínaa éewidenaicoo, jiníwata íchabani náa'a yáainecoo liájcha. 16 Áabi éewidenai ley shínaa, náa'a fariséoca, nacába'inaami Jesúsca íyeerri liyáca náajcha quinínama náa'a, nasáta néemi náa'a éewidenaicoo: —¿Tánda ishínaa qéewidacai íya náajcha náa'a cóbrenai impuesto ya náa'a cajíconaanica? 17 Jesús éemi'e jíni, yá'ee limá nalí: —Náa'a sáicanica jócani rúnaa médico, náwa rúnaani náa'a bálinenaicoo. Chacábacanaa, nuyá jócai íinu numáida náa'a máinai sáicaca nayá, náwa nuíinu numáida náa'a cajíconaanica.
Nasáta néemiu ayuno nácu
18 Báitate yúnenai nayáca náa'a éewidenaicoo Juan Bautista ya náa'a fariséoca, néenee áabi chóniwenai náa'a'eewoo Jesús néerra nasáta néemiu wáni: —Náa'a Juan shínaa éewidenaicoo ya náa'a fariséoca yúnenai: ¿Tánda jóca jishínaa éewidenaica nayúna? 19 Jesús éeba'ee nachuáni: —¿Ya néewa nayúnaa náa'a nabítani áabai boda, nácula nashínaa novio yáa náajcha? Nácula liyá náajcha nashínaa novioca jócani éewa nayúnaaca. 20 Ne líinuminaa liá'a éerrica natécta'inaa nuyá léjta nashínaa novio; jáicta líinu liá'a éerrica, néenee liyáali éerriminaa nayúnaa. 21 Jesús íyada chuánshi mawí litáania linácu liá'a wáalii léewidani jinácu ya liá'a ajuítaimi nawáalianica quéecha. Jiní chúneerri áabai íibalashi dánumimi áabai wáarruma wáalii yáajcha, jiníwata liá'a wáarruma wáaliica liáwaqueda liá'a íibalashi dánumimica jái lisúbirria jíni, ya liá'a shírricuerriu mawí máanuique'e jíni. 22 Jiní lécchoo yáa vino wáalii íimanaashi lidánumimi rícu, jiníwata liá'a vino wáaliica wáneerri lisúbirriacoo liá'a íimanaashica, ta lipérdiacoo liá'a vinoca ya íimanaashica. Tándawa arrúnaa yáa vino wáalii íimanaashi wáalii rícu.
Náa'a éewidenaicoo éerruenai trigo dácue sábado rícu
23 Áabai sábado Jesús jínaneerriu náabanacta banácali, ya lishínaa éewidenaicoo nabésunau náacoo, jáiwa néerrua trigo dácue. 24 Jáiwa náa'a fariseo nacába'inaami liáni, nasáta néemiu: —Jicábate, ¿Tánda naméda náa'a jishínaa éewidenaicoo jócai wéewa waméda sábado rícu? 25 Ne limá nalí: —¿Jócai cáji iliá icábau Dios chuáni nácu, liá'a David médanimica áabai éerrite quéecha'inaamite liyá ya lijúnicaibinica jáiwate nawáalia jiní rúnijinaa ya nasíntia ínaaishi? 26 Quéecha'inaami Abiatar yáairri sacerdote wácaliyu, David wárroo Dios íibana rícula, jáiwa líiya liá'a páanica Diosru sáica; bácai sacerdótebini éewa náayacani, jáiwa liá náaya lécchoo náa'a chóniwenai yáainecoo liájcha. 27 Jesús túculeda mawí: —Dios limáaca liá'a sábadoca chóniwenairru, ne jócai chóniwenai sábadorru. Náa'a chóniwenai jócai arrúnaa néndaca táanashia namédani sábado rícuii, jiníwata wawácali nísani limáacai. 28 Linácueji liéni, nuyá Washiálicuerri Dios Cúuleeca, wáalierri wánacaalishi lécchoo éerri nawówa íyabactacoo.
Liá'a washiálicuerri cáaji íshiderricoo
1 Jesús wárroo báaniu sinagoga rícu; lirrícu báqueerri washiálicuerri wáalierri áabai licáaji íshiderriu. 2 Náa'a fariseo néda lituínaa Jesúsca lichúnicta nacába sábado rícu, quéewique'e néewa náa lijíconaa. 3 Jesús ma lirrú liá'a washiálicuerri cáaji íshiderricoo: —Jibárroo jimédau béewami. 4 Jáiwa lisáta léemiu náa'a áabica: —¿Tána wéewa waméda sáica mawí éerri wawówa íyabactacoo: Liá'a sáicaica o léewee jiliá'a máashiica? ¿Wawáseda áabai cáwicashi o wamárdacani? Ne jáiwa manúma nayái. 5 Néenee Jesús cába nalí íiwirri liwówa náa'a yáaine litéeji, máashii liwówa cabálinica nawówa, limá lirrú liá'a washiálicuerrica: —Jidáquinia jicáajiu. Liá'a washiálicuerri dáquinia jíni, ya licáaji chúniwai. 6 Quéecha'inaami najiácoo fariséoca, nachánau naméda natáaniaca náajcha náa'a heródesbinica quéewique'e náiinua Jesús.
Íchaba chóniwenai manuá tácoowa
7 Jesús, náaniu íshiirricu íchaba chóniwenai Galilea sánaca, ya liáu lishínaa éewidenaicoo manuá tácoowala. 8 Quéecha'inaami náa léenaa máanui limédanica, jáiwa íchaba lécchoo náau nacábacani náa'a Judea sánaca, ya Jerusalén, ya Idumea, cáiwia jiáctejcoo Jordánca ya náa'a cáinabi Tiro ya Sidón. 9 Tádawa linácu jiliéni, Jesús bánua jishínaa éewidenaicoorru nawáaliaque'e libéecha madánainaa áabai lancha, quéewique'e jóca chóniwenai bádadani. 10 Jiníwata íchaba lichúni, quinínama náa'a bálinenaicoo náiinu linácula nadúnuque'ini. 11 Quéecha'inaami espíritu máashiini cábacani, nacáu náurruimiyu lináneewa namáidada'ee: —¡Jiyáwa Dios Cúulee! 12 Ne Jesús liwána jócu natáania linácu quinínama chóniwenai náneewa.
Jesús níwa doce apóstolubinica
13 Liáwinaami Jesús írrerriu dúuli ítala, jáiwa limáida léjta liwówau. Báitate náawacau, 14 liníwa náiibicha doce, quéewique'e natálidedacani ya quéewique'e libánua náiiwa sáicai chuánshica. Náani liá nají'inaa apóstolubinica. 15 Ya liá nalí wánacaalashi najédau'inaa demonio chóniwenai yúcha. 16 Náawa liníwani doce náani: Simón, liáni jí'inaa Pé'eru; 17 Santiago ya léenajirri Juan, Zebedeo éenibi, limáni jí'inaa Boanerges (liwówa limáca “túrrunerriu éenibi”); 18 Andrés, Felipe, Bartolomé, Mateo, Tomás, ya Santiago, Alfeo cúulee; Tadeo, Simón cananeo sái, 19 ya Judas Iscariote, liáwinaami wáneerri'inaa náiinua Jesús.
Náa Jesús jíconaa
20 Liáwinaami Jesús wárroo áabai cuíta rícu, éejoo náawacacoo íchaba chóniwenai, jócai éewa líiyaca ya lishínaa éewidenaicoo. 21 Náa'inaami léenaani náa'a Jesús éenajinaica, náau natéecani, namá'ee lócucala éewani. 22 Lécchoo quéewidacani ley shínaaca íinuenai Jerusalén néenee namá'ee: “Beelzebú, chúnsai demonio wácalica, léewa yáairri lirrú liéni washiálicuerrica wánacaalashi léewau'inaa lijédacani chóniwenai yúcha”. 23 Jesús máida nayá, jáiwa liá nalí áabai licábacanaa limá'ee nalí: “Wawásimi jócai jéda chúnsai Wawásimica. 24 Áabai país shírrerriu yáaineu grupoyu máashiini cába yáacacoo, jócani éewa nayá machúnuca; 25 ya áabai éenajinai shírreneu, jócai éewa nayáca. 26 Cháwa lécchoo ya Wawásimi lishírrictau ya libárroo lináculawoo, jóca éewa liyáca; líinuminaa amáarractala liyá. 27 “Litáania chítashia wéewau'inaa wagáanaqui jíni Wawásimica, liá'a cadánani wérrica, Jesús má'ee: Jiní éewerri liwárruacoo líibana rícula washiálicuerri cadánanirru ya linédu lishínaa, jóctaca libájidaque'e cháani; bácai cha já'a léewa linéducani. 28 “Nuíiwa irrú Dios éewerri liméetua quinínama washiálicuenai jíconaa ya quinínama liá'a máashii namánica: 29 Ne liá'a táanierri máashii Espíritu Santo nácu, jócuminaa lédacaniu linácu liá'a limédanica, máaquerriminau cajíconaiyu mamáarraca.” 30 Liéni Jesús máni'e, jiníwata namácala'ee liwáaliacala espíritu máashii.
Litúwa ya Jesús éenajinai
31 Néenimichu ruíinu ruá'a litúwaca ya Jesús éenajinai, jáiwa namáacau bináaweji nabánua namáidacani. 32 Náa'a chóniwenai wáainecoo Jesús téeji namá lirrú'e: —Jitúwa, ya jéenajinai ya jéenajetoo yáaine bináawa, namúrru jiyá. 33 Jesús éeba nachuáni: —¿Tána nutúwai ya nuéenajinai? 34 Jáiwa, licába náa'a wáainecoo litéeji, lidúcueda'ee: —Náawa nutúwa ya nuéenajinai náani. 35 Quinínama náa'a médenai Dios wánacaala, léewa nuéenajirri liérra, ya nuéenajetoo ya nutúwa.
Jesús méderri licábacanaa liá'a cáabanacaica
1 Báaniu lichána léewidaca calísa tácoowa liá'a Jesúsca. Jáiwa náawacau lirrú íchaba wérri chóniwenai, néenee Jesús írrau áabai lancha rícula liérra calísa yáacu, jáiwa liwáawai, nácula chóniwenai máacau litácoowa. 2 Néenee léewida nayá íchaba nácu chá'a licábacanaayu. Liyú liá'a léewidau'u limá nalí: 3 “Éemi liáni: báqueerri cáabanacai liáu licása banácali íimi. 4 Liáabana'inaa liyáca áabata líimi cáu liúcha iníjbaa lícu, náiinu náa'a míshiiduca jáiwa náaya jíni. 5 Áabata cáu líibi íibaca, jinícta sáica cáinabi, liérra banácalica, jáiwa lipáquiau madéjcata, jócala sáica cáinabi, dujíwalanaa liá'a cáinabica; 6 Néenee cáiwia éema jíni lipáquia'inaamiu jiníwata lijíchui, máacarra jíni. 7 Áabata léenaa liá'a banácalica cáirriu túwirri íibi, jáiwa túwirri dáwinawai líinua jíni jócu liá lítawai. 8 Ne áabata liá'a banácalica cáirriu sáiquitacta cáinabi, lidáwinawai liá lítau sáica; áabata yáa lítau léjta treinta bátuinaa, áabata sesenta lítau ya áabata cien.” 9 Ne Jesús túculedani mawí: “Náa'a wáalianai nawíbau, néemi'a.”
Jesús ma tánda liméda licábacanaa
10 Néenee liáwinaami, Jesús máaca'inaamiu bácai, náa'a yéenai urrúni lirrú náajcha náa'a doce léewidanicoo, nasáta néemiu Jesús tánashia liwówai limá léji liéni licábacanaaca. 11 Jesús éeba'ee limá'ee nalí: “Iyá Dios wána yáa léenaa jócai náa léenaa liwánacaalactaca shínaaca; ne náa'a jócani éebida Dios nácu numá nalí quinínama licábacanaayu, 12 quéewique'e nacába mawí, ne jócai nacába, ne mawícta éemica jócai éemi, quéewique'e jócai éejoo Diosru, ya tándawa jócai Dios pérdonaa nayá.”
Jesús íiwa liá'a licábacanaa linácu liá'a cáabanacaica
13 Jáiwa limá nalí: “¿Iyá jócani yáa léenaa éemi licábacanaa liéni? ¿Chíta quéewoo yáa léenaa éemi quinínama áabata?” 14 Liá'a yáabaneerri líimi chaléjta liá'a íiwadedeerri Dios shínaa chuánshi. 15 Ái áabi chaléjta líimi cáirricoo iníjbaa lícu: Néemini liá'a Dios shínaa chuánshi, ne liáwinaami néemicani líinu liá'a Wawásimi ya lijéda liá'a Dios chuáni yáairri nawówa lícu, léjta míshiidu íyau'u banácali íimi cáirricoo iníjbaa lícu. 16 Ái áabi já'a léjta líimi liá'a náabanani íiba íibi: Éemenai Dios chuáni narríshibia nawówa yáajchau ya néejoo Diosrui, 17 ne jócala liwáalia lijíchu sáica, léjta banácali íimi cáirricoo íiba íibi, jócu léewa machácani liyáca; táda linácueji, Dios chuáni nácueji naméda máashii nalí, jócai namáaca nawówa Dios nácu, tánda néewa nacáacoo Dios chuáni yúcha. 18 Áabi chaléjta náa'a líimi náabanani túwirri íibi: Éemenai Dios chuáni, 19 ne náa'a shínaashica yéenai áani cáinabi íta'aa, nawána urrúni liwówa bájiala, lináinaa liá'a rícucai lichálujueda nayá, nawówaicta nawáalia quinínama cábacanaa. Quinínama liáni liwárroo nanácu, ya jócu línda nadáwinacoo Dios chuáni nácu, léjta banácali jócai éewa liá lítau. 20 Ne ái áabi éemenai Dios chuáni ya narríshibiani, nayá médenai sáicai, chaléjta líimi náabanani sáicacta cáinabi. Áabi néenaa náani chái léjta lítau yáainai treinta lítau bátui líimi nácu, naméda píituica, áabi chaléjta yáirriu lítau sesenta, naméda íchaba mawí, ya áabi chaléjta yáairri cien lítau, naméda bájialanaa.
Jesús táania licábacanaa liá'a lámparaca
21 Ne limá'ee nalí lécchoo: “¿Ne léquichoo naínda áabai lámpara namáacani cajón yáajaba ya cama yáajaba? Jócai, áabai lámpara namáacani áacai, liquénique'e. 22 Chacábacanaa, jiní éenaa libáyacoo liúcha quinínama liá'a léenaajoo, jiní cabáyaintai máacacoo. 23 Náa'a nawáalianai nawíbau, néemique'e.” 24 Ne limá'ee nalí lécchoo: “Yáa liwówanaa linácu sáica liá'a éemini lécchoo. Ne liá'a néenee dáuca liyú Dios éeneda iyá lécchoo; ya liáminaa irrú mawíjoo. 25 Liá'a éemerri sáica, yáirri'inaa léenaa mawí, ne liá'a jócai éemi sáica, áawita liyá liá léenaa mawí, liyá pérderri'inaa liá'a píitui rími liáni léenaa nácu.”
Jesús táania licábacanaa liá'a líimi dáwinerricoo
26 Jesús má'ee lécchoo: “Dios wánacaala chacábacanaa jicá'a báqueerri washiálicuerri yáabaneerri liáabanacaalau cáinabi íta'aa: 27 Chacábacanaa újni jimácta, chacábacanaa újni cábichu liyá, chacábacanaa léjta táayee, léjta éerrinacu, liá'a líimi páquerriu dáwinerriu jócai liá léenaa dáwinau'iu. 28 Liyá jájiu liá'a cáinabica liwána: Quéechanacu lipáquiau áabai máashiibeeca, néenee lidáwinau liwínaca, néenee liáwinaami líta cámushederri'inaa lináanaa. 29 Jáicta salírrii lítai, liwína jíni, jiníwata jái yácai léerdi rícuwai.” Cháwa jáicta amáarra liáni éerrica, Dios yúcaminaa wayájoo, o lirríshibiaminaa wayájoo áacairra.
Jesús táania licábacanaa liá'a mostaza íimica
30 Jesús má'ee lécchoo: “¿Chíta licábacanaa irrú jíni Dios wánacaala? ¿Tánayu ta wéewa wacómparaqui jíni? 31 Chaléjta mostaza íimi náabanane cáinabi íta'aa. Léwa áabai banácali íimi mawí píituica yáairri quinínama cáinabi íta'aa. 32 Ne liáwinaami náabana'inaa jíni, jáiwa lidáwinawai mawí máanui quinínama banácali yúcha, léjta áabai áicuba, linácai máanui namái míshiidu éenaa naméda nábanau, libáinaa yáajba. Cha lécchoo, liá'a Dios chuánica náiiwani ya lichána píitui rímiyu, néenee lidáwinawai máanui limédacuwai.”
Liá'a limédani Jesús licábacanaayu
33 Chacábacanaa Jesús éewida nayá linácu liá'a lichuánica, léewida nayá chacábacanaa léjta licábacanaa, limáyu liáni táshia náctala néemiqui jíni. 34 Ne jócai limá jiní licábacanaa, báawita éewidenaicoo íiwa quinínama báawachala.
Jesús íyabaida cáuli ya marrádaca
35 Liyáali éerri táayeemi, Jesús má'ee lishínaa éewidenaicoorru: —Wáau bajiála manuá, —limá'ee nalí. 36 Néenee namáaca náa'a chóniwenaica ya natée Jesús lirrícu liá'a lancha liániu liácoo rícu; ya áabi lancha natálideda náacoo liyá. 37 Cawíquinta íinuerri cáuli wérri, áabai cáuli cadánani wérri marrádaca íserriu lancha rícula, jái wáuwai cashiámu shiátaiyui. 38 Ne Jesús máairri liáju néenee, ruwáirriu liwíta yáarrubai íta'au. Jái nacáweda jíni, namá'ee lirrú: —¡Quéewidacai! ¿Tánda jiní jiwéni jicába wayá báawita jicába waquétacoo wayáca? 39 Jesús bárruawai limá'ee cáulirru, ya limá'ee manuárru: —¡Jibórroo! ¡machúnuca! Néenee libárroo cáuli, ya quinínama machúnucai. 40 Liáwinaami Jesús má'ee lishínaa éewidenaicoorru: —¿Tánda bájiala cáarru iyá? ¿Ái újnibii jócu éebida nunácu já'a? 41 Ne nayá bájialani wérri cáarruca, ya nasáta néemiu nayá wáacoo: —¿Tánashia léji liéni, cáuli ya manuá éewidani lirrú?
Jesús chúni báqueerri Gadara sái wáalierri íchaba espíritu máashiini
1 Jesús bésunau bajiála manuá náajcha náa'a lishínaa éewidenaicoo, áabai cáinabi ítala, urrúni áabai chacáaleerru jí'ineerri Gerasa. 2 Jáyaali Jesús jiáu lancha rícucha, néenee báqueerri washiálicuerri rúniu lirrú, wáalierri espíritu máashii, íinu lijúnta lirrícucha náa'a útawi yéenai máanali íibi. 3 Ne liyá yéerri narrícu náa'a útawica liáni washiálicuerrica, jiní éewa libájica, báawita cadénayu. 4 Nabájidanimi íchabachu cadénayu licáaji nácu ya jiárruyu líiba nácu, jiníwata carrúnatai, ne liwíchua náucha liá'a cadénaca ya liá'a jiárruca liwíchua liúchau lécchoo, jiní éenaa libárruedaca. 5 Limáu séewirrinaa éerrinacu ya táayee limáidada narrícula náa'a útawica ya náiibi náa'a dúulica, ya íinuederriu íibayu. 6 Licába'inaa Jesús déecucheji, néenee licánacau litúyau Jesúsru. 7 Néenee liá'a espíritu máashii máidada cadánani limá'ee: ¿Táda jiwárruau nuájcha, Jesús, licúulee liá'a Diosca yéerri áacairra quinínama íta'aa? ¡Nusáta Dios yúcha jócubeecha carrúni jináata nuyá bájiala! 8 Limáni liáni Jesúsca ma liyá lirrú: —¡Espíritu máashii, jijiáu liúcha liárra washiálicuerrica! 9 Néenee Jesús ma lirrú: —¿Tána jijí'inaa? Ne liyá ma Jesúsru: —Nují'inaa íchabani, jiníwata wayáca íchabani. 10 Néenee liá'a espíritu máashiica lisáta'ee bájiala Jesús yúcha, jócu lijéda nayá báawachala liúcha liá'a cáinabica nayáctaca. 11 Ái íchaba puíti urrúni nalí íyenai dúuli íta'aa. 12 Táda nasáta Jesús yúcha namá'ee: —Jibánua wayá nanácula puíti náa'a wawárruaque'iu nawówa rícula. 13 Néenee línda náacoo nawárruacoo. Néenee náa'a espíritu máashiinica najiáu liúcha liá'a washiálicuerrica nawárruaque'iu narrícula náa'a puítica, újni dos mil namánabaca, néenee nacánacau danáanshiyu carrátalia íteeji, náa'a puítica nacáacoo manuá yáacula nasácumactala'inau. 14 Néenee náa'a natúyenai puíti nacánacawai náiiwaque'e chacáalee rículani ya nalí náa'a yéenai bacháida lícu. Néenee náa'a chóniwenai éemenai liáni íinuenai nacába liá'a bésuneerricoo. 15 Náiinu'inaa Jesús néerra, néenee nacába liá'a washiálicuerrica wáalierrimi náa'a espíritu máashiica, náa'a espíritu máashiini íchabanica. Nacába liyá wáairriu, líibala rícu, jái sáica wítee, cáarru nacábaqui jíni. 16 Néenee náa'a cábeneemi liá'a bésuneerricoo, náiiwadeda nalí chítashia libésunau'u jiliá'a washiálicuerri wáalierrimi náa'a espíritu máashiinica, ya nanácu lécchoo náa'a puítica. 17 Táda linácueji nasáta Jesús yúcha nawówa yáajchau, quéewique'e liácoo nashínaa cáinabi ítacha, jiníwata cáarrui nacábaca linácu liá'a Jesús médanica. 18 Jesús wárrua'inau liyáca lancha rícula liáque'iu, néenee liá'a wáalierrimi náa'a espíritu máashiini lisáta liúcha liwówa yáajchau liáque'iu liájcha. 19 Ne Jesús jócai índa liácoo liájcha, limá lirrú: —Jiáu jíibana néerrau jéenajinai íibirrau, jíiwadeda quinínama liáni jiwácali médani jirrú ya chítashia carrúni jináatau'u licába jiyá jíni. 20 Néenee liá'a washiálicuerrica liáwai, íineda lichánacoo líiwadedaca narrícuba náa'a chacáaleeca Decápolis shínaaca, liá'a Jesús médanica lirrú, ya quinínama namáacau nacáarrudacoo.
Jesús chúni Jairo míyacaula, ya báquetoo íinetoo dúnuechoo líibala
21 Quéecha'inaa Jesús éejuacoo lichuácoo bajiála manuá, náawacau lirrú íchaba chóniwenai, liyá yáairri manuá tácoowa. 22 Liyáalimi líinu liá'a liwácali liá'a báqueerrica nawácanai náa'a sinagogaca, jí'ineerri Jairo, licába'inaa Jesús litúyau líiba néeni. 23 Liyá sáteerri wérri, liwówa limá lirrú: —Numíyacaula máanaliuyaca; jíinu jicháanaa jicáajiu runácu sáicaque'e ya cáwique'e ruyá. 24 Jesús yáau liájcha, ya íchaba chóniwenai yáau liájcha bádada yáaquenaiu litéeji. 25 Náiibi náa'a chóniwenaica báquetoo íinetoo bálinechoo doce camuí, íirrai éechani. 26 Carrúni jináatau bájialanaa íchaba médico cáaji rícueji, rugástaa quinínama liá'a ruwáalianimica, jiní wéni rulí, mawíu rubálinacuwai. 27 Ruéemi'inaami cáiwanaa Jesús chúnica, jáiwa ruáni íinetooca rurrúniu liwójuna íteeji, chóniwenai íibi, jáiwa rudúnu Jesús íibala nácu. 28 Jiníwata rumá'ee rulíwoo: “Nudúnucta líibala nácu, sáicaminaa nuyájoo”. 29 Liyáalimi, liá'a íirraica libárroo rúcha, ya rusíntia rutácai rushínaa bálinacaalashi sáica ruyái. 30 Jesús, yá'inaa léenaa lijiácoo liá'a lidánanica lináwau licába chóniwenairru, ya lisáta léemiu nayá: —¿Tána dúnu núbala nácui? 31 Lishínaa éewidenaicoo ma lirrú: —Jicába chóniwenai bádada yáaquenaiu, ya jisáta jéemiu “¿Tána dúnu nuyái?” 32 Ne Jesús licábadeda litéejiu, tánashia licába dúnu liyái. 33 Néenee ruá'a íinetooca, cáarru wérri chéchinecho ruáca léenaa liá'a rubésunaucoo, jáiwa ruáwai rutúyacoo lináneewai, ruíiwa lirrú quinínama yáawaiyi. 34 Jesús ma rulí: —Numíyacaula, jéebidaca nunácu jisánawai. Jiá namówai chajiwíteemija'a ya sáica jiyái. 35 Újnibii Jesús táaneerri liyáca, náiinu lirrú áabi líibana néenee liá'a sinagoga wácanaica, namá'ee lirrú liá'a samáshta sálijinaacarru: —Jimíyacaula máanaliuyi. ¿Táda jijódia liá'a quéewidacaica? 36 Ne Jesús, jiní limédaca nawánacaala, limá sinagoga wácalirru: —Ocáarru jiyá, jéebida nunácu cháji'i. 37 Ya nayárrimi já'a tálideda liyá Pé'eru, Santiago ya Juan, Santiago éenajirri. 38 Líinu'inaa liácoo líibana néerra liá'a sinagoga wácalica, Jesús éemi nawítama ya licába chóniwenai íchaca ya namáidadaca. 39 Liwárroo ya limá nalí: —¿Táda bájiala iméda iwítamau ya ícha chárra? Ruá'a samáshta jócau máanali, máichoo ruyáca. 40 Náa'a chóniwenai nacáida Jesús nácu, ne liyá liwána najiácoo bináawala quinínama, ya liwína rusálijinaa ya rutúwa ya náa'a liájcha sánaca, liwárroo ruyáctala ruá'a samáshtaca máanaliuca. 41 Liwína rucáaji nácu ya limá rulí: —Talita, cumi (liwówau'i limáca: “miyácau, numá jirrú jibárroo.”) 42 Liyáalimi, ruá'a miyácau, wáalechoo doce camuí, rubárroowai ya rujínawai. Ya chóniwenai nacáarrudau nacábacani. 43 Ne Jesús bánua wérri nayá jiní éecharru náiiwani, ya jáiwa libánua náaque'e rúya ruá'a samáshtaca.
Jesús Nazaret néeni sái
1 Jesús jiérriu lítacha cáinabi néenee liáwai lishínaa cáinabi néerrau, ya lishínaa éewidenaicoo yáaineu liájcha. 2 Líinu'inaa liá'a éerri nawówa íyabactacoo, lichána léewidacai sinagoga rícu. Manuábani chóniwenaica, néemi ná'ee Jesús éewidaca, nasáta néemiu nacáarrudau néemicani: —¿Tanácucha léewidau léji liéni bájiala liá'a léenaa? ¿Tanácucha lijéda léji liéni liwíteeshica ya léji liéni jócai wacába cáji limédanica? 3 Léwa carpintero liáni, María cúuleeca, Santiago, José ya Judas ya Simón léenajirri, léenajinai íina yáainai wáiibi áani. Tánda jóca néewa naméda liwánacaala. 4 Ne Jesús má'ee nalí: —Quinínama cáinabi naméda liwánaca liá'a íiwadedeerri Dios chuáni báinacu, ne jócaita lishínaa cáinabi íta'au, jócaita léenajinai íibi ya líibana rícu. 5 Jóca léewa liméda jócai wacába cáji, bácai rími licháanaa licáajiu nanácu áabi nabálineneecoo ya lichúnique'e nayá, jiníwita jócala quinínama néebida linácu. 6 aLicáarrudau licába nayá jócala chóniwenai éebida linácu.
Jesús bánua lishínaa éewidenaicoo náiiwaque'e Dios wánacaalactala
6 bJesús jínaniu chacáalee júbini rími urrúni léewida limácoo. 7 Limáida nayá náa'a doce éewidenaicoo Jesús yáajcha, jáiwa libánua jíni chámatanaa, liá nadánani najédau'inaa espíritu máashiini. 8 Jáiwa limá nalí jiní béecha natéeni iníjbaa lícu, báajui rími licháque'e. Jóca néewa natée chácala ya páani ya warrúwa. 9 Néewa nasúwa cotiza, ne jóca natée íibalashi áabai rími. 10 Limá'ee nalí: —Jáicta iwárroo áabai chacáalee rículai, imáacau áabai cuíta lícu já'a cáashia yáacoo néenee. 11 Táshia jócta nawówai narríshibia iyá jíni, jócta nawówa néemirru, ijiáu liúcha icúsudau íiba tábiu, quéewique'e jái náiiwa nalí bésuneerri'inaacoo. 12 Néenee najiáwai náa'a éewidenaicoo namá'ee chóniwenairru néejuedaque'e nayáu Diosru. 13 Íchaba espíritu máashii najéda lécchoo, ya íchaba nachúni bálineneu nachánaa nanácu aceite.
Herodes bánua náiinua Juan Bautístaca
14 Rey Herodes léemi natáania Jesús nácu, líiwanaa cáarralia'eewoo quinínama. Ya limá'ee Heródesca: “Juan Bautista jái cáwiacuwai báaniu, tánda liwáalia lidánaniu, limédau jócai wacába cáji.” 15 Áabi má'ee: “Léewa liá'a íiwadedeerri Dios chuáni báinacu Elías ya áabi: Chaléjta íiwadedeerri Dios chuáni báinacu sánamica.” 16 Ne Herodes, léemi'inaa lé'ilieni, limá'ee: —Juan waliérra, nuyá wána nawíchua liwíta, ne léejoo licáwiacuwai. 17 Ruwánaca ruá'a Herodíasca, Herodes wána nawína Juan ya nawána nabájicani cadénayu ya nawárrueda cuíta manúmai rícula, Herodías líinu liá'a Felipeca, éenajirri liá'a Herodes, ne Herodes cáaserriu ruájcha. 18 Juan má'ee Heródesru: “Jóca jéewa jiwáalia jíinuyu wáni, jiníwata jéenajirri íinu.” 19 Herodías máashii rucába Juan limáca rulí jóca ruéewa rumáacoo liá'a Herodes, ne ruwówaine ruíinuaca; ne jócai ruéewa ruíinuaca. 20 Jiníwata cáarruca Herodes, yáa léenaa liyá washiálicuerri sáicai wítee ne litúyani. Libánua namáidaca quéewique'e litáaniani lirrú, báawita léemicani jiní léewa limédacani, Herodes sáictaimi éemi Juan mánica. 21 Né'e Herodías rucába'inaami éerri íinu rulí léjta ruwówau ruíinua Juan, ne líinu'inaa'ee lirrú liá'a Herodes licúmplia camuí, liméda áabai fiesta máanui nalí náa'a nawácanai mawí máanuica ya nalí náa'a chóniwenaica cawéni wérri náa'a Galilea sánaca. 22 Né'e Herodías míyacaula, ruwárroo sáictacactala wérri nawówa rícula, Jáiwa'ee ruwáila, jáiwa'ee Herodes ligústaa wérri ya náa'a íyanai liájcha, ne rey má'ee rulí íinetooca: —Jisáta núcha tánashia jiwówaini, nuáni'inaa jirrú. 23 Yá'ee lijúra'eewoo limá'ee rulí yáawaiyi numá jirrú, nuáminaa jirrú tánashia sátani núchai, báawita arrúnaa nuá jirrú béewami cáinabi. 24 Jáiwa'ee rujiáwai rusáta ruéemiu rutúwau: —¿Tána nusátai? Jáiwa'ee rumá rulí: —Sáta Juan Bautista wíta. 25 Ruá'a íinetooca jáiwa'ee ruwárroo madéjcanaa liyácta liá'a reyca, ya rumá'ee lirrú: —Nuwówai madéjcanaa jiá nulí Juan Bautista wítami mitájia rícu, quéewique'e quinínama cábacani. 26 Rey éemi'inaami ruchuáni, jáiwa máashii liwówai; ne lijúracala'eewau nanáneewa náa'a chóniwenai limáidanica, jócai liwówa liásacala rúcha liá'a rusáta liúcha. 27 Néenimichu'e libánua báqueerri soldado lishínaa wánacaleerri rícueji litéeque'e lirrú Juan wítami. 28 Liá'a soldado liáu cuíta manúmai rícula, jáiwa liwíchua Juan wítai, jáiwa litée mitájia rícu jíni. Jáiwa'ee liá rulí jíni ruá'a íinetooca, ne ruyá jáiwa ruá rutúwarru jíni. 29 Náa'inaa léenaa jíni náa'a máinecoo Juan yáajcha, jáiwa nawína limáashiicaimi, jáiwa'ee náau nabáyaqui jíni.
Jesús yáa cinco mil washiálicuenai íya
30 Quéecha'inaami néejoocoo chacáalee rícucha náa'a Jesús bánuani náiiwadeda Dios chuáni, náawacau Jesús yáajcha, náiiwadeda lirrú quinínama liá'a namédanica ya liá'a néewidauca. 31 Jesús má'ee nalí: —Íinucherra, iyáawoo iyábitau wá'au wawówa íyabactacoo íchaitaa á'a wáunamactaca. Jiníwata íchaba chóniwenai yáainaiu ya éejuenaiu, nayá jiní nalí yáarrushi náayau'inaa. 32 Jesús ya lishínaa éewideneubinica yáainaiu áabai lancha rícu chaléenii wáunamactalaca. 33 Ne íchaba cába náacoo, ya nacúnusia nayá; néenee quinínama náa'a chacáalee rícu sánaca nacánacau néerra, náiinu'e nabéecha. 34 Liúrrucua'inaawai lancha rícucha, licába íchaba chóniwenai, jáiwa'ee carrúni jináata licába nayái, jiníwata yáainai bácainaa léjta oveja jinícta shínaa pastor, ya jáiwa léewida nayái íchaba Dios chuáni nácu. 35 Táicala náawacau lirrú náa'a lishínaa éewideneu namá lirrú: —Jái táicala cái áani jiníctawa yáairri liáni. 36 Jíiwa jináwau nalí náa'a chóniwenaica, quéewique'e náau bacháidala ya chacáalee júbini yáainai litéeji ya nawéni íyacaishi náayau. 37 Ne Jesús má'ee nalí: —Yáa náaya iyá. Namá'ee: —¿Jiwówai wáa'au wawéni páani, chái léjta tráawajo doscientos éerri tácani liwéni, quéewique'e wáa náaya? Íchabani, jócani wéenaa wáa íya. 38 Jesús má'ee nalí: —¿Ta mánabaca páani iwáalia jíni? Yáau icábacani. Quéecha'inaa nacábaqui jíni, namá lirrú: —Cinco páani rími ya chámai cubái. 39 Jáiwa limá nalí libánua nayá nawáaque'eu macáishita imíshi ulé íta'aa. 40 Jáiwa nawáawai macáishita áabi wáau cien ya áabi cincuéntanaa. 41 Néenee Jesús wína licáaji rícuu, liá'a cinco páanica ya náa'a chámai cubáica, jáiwa licába áacairra, liá sáicai Diosru, litúcueda liá páanica lishínaa éewideneurru nachújidaque'ini chóniwenairru. Lichújida lécchoo liá'a chámai cubáica quinínama chóniwenai nácu. 42 Quinínama náaya cáawaina wérri namáacau sáicta nawówa. 43 Jáiwa náawaqueda léenaami liá'a máaquerricoo páanica ya cubái ya nacámusheda doce canastas. 44 Náa'a íyenaicani liá'a páanica cinco mil washiálicuenai.
Jesús jínerriu shiátai náani nácu
45 Jesús nísa'inaa'ee liá chóniwenai íyai, liwána'ee nawárruacoo náa'a lishínaa éewideneu lancha rícula nabésunaque'iu libéecha bajiála áabai chacáaleerra jí'ineerri Betsaida, nácula libánua náacoo náabana néerrau náa'a chóniwenai. 46 Linísa'inaa'ee libánua náacoo náabana néerrau, lijiáu dúuli ítala li'óraca. 47 Néenee samásama'inaa, liá'a lanchaca jái ya béewami manuá. Yá Jesús máaquerriu macáshtai bácai; 48 licába'ee tráawaju natéeniaca, cáuli cánacacaa'eewoo najúnta. Ujnicáta'inaa'ee, lirrúni'eewoo nanácula jínerri'eewoo shiátai náninacu jái'e wówai libésunacuwai. 49 Nacába'inaa'ee lijínacoo shiátai náninacu, napénsa'ee natuí rícusai chái léjta wówanaashi, néenee namáidada'ee; 50 jiníwata nacába'ee quinínama cáarru'e nacábacani. Ne madéjcanaa litáania náajcha limá'ee nalí: —¡Nuyácani, sáicta iwówa! ¡O'icáarrudau! 51 Linísa'inaa'ee litáania náajchai, liwárrua'eewoo náajcha lancha rícula. Linísa'inaa'ee liwárruacuwai, cáuli íyaba'eewoowai, nacáarrudau wérri'e nacábacani. 52 Jócta néenaa nédacanicoo linácu páanimica, nawítee cabálini, jócala néenaa náa léenaa sáica Jesús nácu.
Jesús chúni'inaa bálineneecoo Genesaret rícu sánaca
53 Jesús lishínaa éewideneu yáajchau nabésunau bajiála manuá náiinu lijí'inacta Genesaret, nabájita nashínaa lancha manuá tácoowa. 54 Cawíquinta najiá'inau lancha rícucha náa'a chóniwenai náa léenaa Jesúsqui jíni. 55 Najiá'eewoo quinínama lirrícu liá'a nayáctaca, nachána'ee natéeca liárrubai íta'au náa'a bálineneecoo nácta léenaa Jesús yáaca. 56 Táshia Jesús wárruactau liácoo jíni, báawita báawachalacani, chacáalee júbini rícula, o chacáalee rícula o bacháida lícu, najéda náa'a bálineneecoo bináawala ya namésuda Jesús wówa nadúnuque'e líibala númacua nácu; ya quinínama nadúnuenai linácu namáacau sáica nayái.
Liá'a wáneerri casácula washiálicuerri
1 Narrúniu lirrú fariséoca Jesúsru, náajcha náa'a áabi quéewidacani ley shínanaaca íinuenai Jerusalén néenee. 2 Náani, nacába'inaa néenaa náa'a Jesús shínaa éewidenaicoo, náaya nacáaji sáculau, liwówau'i limáca, jócu nabádeda nacáajiu éerri jútainchu, natáania máashii nanácu. 3 Jiníwata náa'a fariséobini ya quinínama judíobinica nasíguia naméda nawítee báinacu sáimi, jócani íya jócta nabádeda nacáajiu léjta arrúnaa nabádedacani. 4 Ya néejo'inau nawéniqui téejica, jócau íya jóctanaa nabádeda icáajiu libéecha. Ya lécchoo nawáalia íchaba áabi wíteeshi, léjta nabádedau báasu, náa'a jáarru, náa'a mulíquia jiárru shínaa ya náa'a camaca. 5 Táda, náa'a fariséobini ya náa'a quéewidacani ley shínaa nasáta néemiu Jesús: —¿Táda jishínaa éewidenaicoo jócani síguia naméda nawítee báinacu sáimi, jócta náaya nacáajiu masáculai? 6 Jesús éeba'ee nayá: —Sáicai litáania nácu liá'a íiwadedeerri Dios chuáni báinacu Isaíasca ishínaa chámai wítee, litána'inaa linácu: ‘Liéni chacáalee nanúmayu natáania nanácu sáica, ne nawówa déecuchai ya núcha, jócani éemi nulí. 7 Jiní sírbiani naméda culto nulí, nashínaa néewidacala washiálicuerri wánacaala.’ 8 Táda iyá imáaca liá'a Dios bánuani namédacala, quéewique'e nasíguia naméda nawítee báinacu sáimi washiálicuerri shínaa. 9 Lécchoo limá nalí: —Quéewique'e nawáalia mamáarraca naméda nawítee báinacu sáimi, iyá bésuneneu liwícau liá'a Dios bánuani imédaca. 10 Táda Moisés ma: ‘Caníinaa jicába jisálijinau ya jitúwa’, ya liá'a mándisierri jisálijinau ya jitúwa, éewerri máanalica. 11 Ne iyá imá yáawacaala báqueerri washiálicuerri éewerri limá lisálijinaarru o litúwarru: “Jócu nuéwa nuyúda jiyá, jiníwata quinínama liá'a nuwáalianica ‘corbán’ (liwówau'i limáca, fréserriu Diosru”); 12 ya lécchoo yáawacaala tánashia máirri liéni jái jócai arrúnaa yúda jisálijinau o jitúwa. 13 Chái liérra iyá quiní wéni liá'a Dios bánuanica liyú liá'a naméda liwítee báinacu sáimi liá'a ibésunaidani irrú wáacoo. Ya iméda áabata íchaba méenaami áabenamai. 14 Jáiwa Jesús máida chóniwenai ya limá: —Éemi nulí quinínama ya yáa léenaa éemica: 15 Jiní liá'a wárruerricoo bináaweji (íyacaishi wáayanica) léewa máashii liméda chóniwenai. Liá'a liérricoo washiálicuerri wówa lícueji liyáwa wáneerri máashii chóniwenai. 16 Iyá wáalenee iwíbau éemiu. 17 Quéecha'inaa Jesús máaca chóniwenai ya liwárroo cuíta lícula, lishínaa éewidenaicoo nasáta néemiu liyá linácu liáni léewidauca. 18 Liyá ma nalí: —¿Cha iyá lécchoo jócai yáa léenaa? ¿Jóca yáa léenaa éemi quiní liá'a wárruerricoo bináawe éewa máashii liméda chóniwenai, 19 táda jócai wárroo wówashi rícula, jócta yáawaishi rícula, quéewique'e liáwinaami lijiácoo tácaishi yúcha? Liyú liáni léewidauca liwówa limá quinínama íyacaishi masáculani. 20 Limá lécchoo: —Liá'a jiérricoo washiálicuerri yúcha, ta liyá méderriu casáculai liá'a washiálicuerri. 21 Táda lirrícueji, liwówa limáca, nawówa licuéji náa'a washiálicuenaica, najiáu náa'a máashiini íinuerri nawíta lícu, máashii namédani náinaayu, náa'a nédishi, cáiinuacabini, 22 náa'a báawachala líinu yúchau, wówairri lirrúwoo quinínama, náa'a máashiicaica, liá'a cháluedacalashi, náa'a ísadenecoo naméda máashii, cadéni cába áabi shínaa, náa'a númashi yúwica, sáictai cábacoo áabi yúcha, ya cháucta liwítee pénsaca. 23 Quinínama náani méenaami máashiinica jiáneu narrícueji ya naméda máashii chóniwenairru.
Báquetoo báawatau éebidechoo Jesús nácu
24 Néenee lijiáu Jesús lítala liá'a cáinabi jí'ineerri Tiro. Liwárroo áabai cuíta rícula, jiní liwówaini yáa léenaa; ne jócai léewa libáyacoo. 25 Madéjcanaa ruá léenaa rutúwa ruá'a báquetoo miyácauca wáalechoo áabai espíritu casáculai, ruyá ruáni íinetooca ruíinu rutúyacoo Jesús íiba néeni. 26 Ruá'a íinetoo áabai cáinabi báawata ítesana, yéechoo sirofenicia rícu. Néenee ruáu, ya rusáta bájiala Jesús quéewique'e lijéda rumíyacaula yúcha liá'a demonioca. 27 Ne Jesús ma rulí: —Jída náaya quéecha náa'a néenibica náa'a judíobinica, jiníwata jócai sáica néda náucha páani náa'a néenibica náaque'e nalí náa'a áulica, náa'a báawacha sánaca. 28 Ruyá ruéeba liúchani: —Jajá, nuwácali, ne cáashia áuli íyene mésa yáajaba lítabi náidani cáacoo náa'a néenibica. 29 Jesús ma rulí: —Jiyá táaniechoo sáica; jéewa jiácowai. Liá'a demonioca jái jiácoo jimíyacaula yúchai. 30 Jái'inaa ruíinu rúbana néerrau, ruíinu rumíyacaula cama íta'aa, ne demonio jái jiácoo rúchai.
Jesús chúni báqueerri jócai éemi ya jócai táania
31 Jesús éejoo lijiácoo lítacha liá'a cáinabi jí'ineerri Tiro, ya libésunau Sidón, ya náa'a chacáalee yáaine lirrícu liá'a cáinabi jí'ineerri Decápolis, líinu Galilea shínaa manuá néerra. 32 Néeni naínda lirrú báqueerri jócai éemi ya jócai táaniaca, ya nasáta liúcha lichánaque'e licáajiu linácu. 33 Jesús tée báawachala, náucha náa'a chóniwenaica, liníqui licáaji shíwianaa liwíba rícu, ya jáiwa lérrueyu lidúnu líinane. 34 Jáiwa, licába áacairra, léejueda licálesau máanui ya limá lirrú liá'a washiálicuerrica: “¡Efata!” (liwówa limáca, “¡jiméecu!”). 35 Liyáalimi, liwíba liá'a jócani éemi liméecuwai, ya líinane máacau sáica léewa litáaniacai sáicai. 36 Jesús bánua nayá jiní éecharru náiiwani; ne áawita libánua jócubeecha náiiwani, mawí náiiwadedaca. 37 Bájialai nacáarrudacoo nacábaca, namá: “Quinínama liméda sáicai. ¡Cáashia léewa liméda náa'a jócani éemi néemique'e ya náa'a jócani táania natáaniaque'e!”
Jesús yáa cuatro mil chóniwenai íya
1 Áabai éerri báaniu náawacau íchaba chóniwenai ya jiní nawáalia náaya'inaaca, Jesús máida lishínaa éewidenaicoo ya limá nalí: 2 —Nusíntia carrúni jináata náani chóniwenai, jiníwata jái matálii éerri nayá nuájcha áani ya jiní wáaliani náaya'inaa. 3 Ya nubánuacta nayá jiní náayaca nábana néerrau, néewa májina nayá iníjbaa lícu, jiníwata áabi íinuene déecucheji. 4 Lishínaa éewidenaicoo néeba liúcha: —¿Ne chíta quéewoo wáa náaya áani, jinícta yéerri? 5 Jesús sáta léemiu nayá: —¿Chíta máanaba páani iwáalia iyá jíni? —Siete —néeba nayáni. 6 Néenee libánua nawáacoo náa'a chóniwenaica cáinabi rícu, liwína licáaji rícu náa'a siete páanica, ya néenee liáwinaami liá sáica Diosru, lipúrraida ya liá lishínaa éewidenaicoorru, ya nayá jáiwa nashírrida chóniwenai nácu. 7 Nawáalia lécchoo jócai íchaba cubái rími; Jesús yá sáicai Diosru nanácu, ya lécchoo libánua nashírrida. 8 Quinínama náayaca cáashia namáacacoo cáawaina, ya újnibii cashiámui siete canasta liyú liá'a litábimi máaquerricoo. 9 Náa'a íyeneca urrúnini yáca cuatro mílru. Jáiwa Jesús líiwa lináwau, 10 liwárroo lancha rícula lishínaa éewideneu yáajchau, ya liáu liá'a cáinabi jí'ineerri Dalmanuta.
Náa'a fariséobini nasáta áabai señal jócai nacába cáji
11 Náiinu náa'a fariséobinica naméda yáacacoo Jesús yáajcha. Ya quéewique'e naméda lirrú áabai trampa, nasáta liúcha limédaque'e áabai jócai nacába cáji, quéewique'e néeneda yáawacta Dios bánuajani. 12 Jesús léejueda licálesau máanui ya limá: —¿Táda nasáta náani chóniwenai áabai jócai nacába cáji? Nuyá yáawai numáca irrú jiníminaa numédani icába. 13 Néenee limáaca nayá, ya léejoo liúrrucocoo lancha rícula liáu bajiála manuá.
Éewidacaishi jócai yáawaiyi nashínaa náa'a fariséobinica
14 Náa'a éewidenaicoo Jesús yáajcha namíya máecha natée íyacaishi, ya bánai rími báshida páani nawáalia lancha rícu. 15 Jesús íiwa nalí: —Icába, yúchau liá'a levadura fariséobini shínaaca ya lécchoo liá'a Herodes shínaaca. 16 Ne jócu náa léenaa néemi Jesús wówaini limáca, náa'a lishínaa éewidenaicoo Jesús yáajcha, natáania'ee nalí wáacoo: —Limá walí liáni jócala waínda páani. 17 Jesús yáa'inaa léenaa, limá nalí: —¿Táda imá jiníca irrú páani? ¿Újnibii jócai yáa léenaa éemica jiní yáaca léenaa? ¿Iwáalia iwíteu cabálini wérri? 18 ¿Iwáalia ituíu ya jócai icábaca, ya iwíba jócai éemi? ¿Jócu édacaniu? 19 Quéecha'inaa nuchújida cinco páani nanácu náa'a cinco mil washiálicuenai, ¿chíta máanaba canasta cashiámui lishídami yáawacaida jíni? Nayá éeba: —Doce. 20 —Ya quéecha'inaa nuchújida náa'a siete páani nanácu náa'a cuatro mílca, ¿chíta máanaba canasta cashiámui yáawacaida jíni? Nayá éeba: —Siete. 21 Néenee limá nalí: —¿Újnibii jócu yáa léenaa? Jesús chúni báqueerri matuíyii lirrícu liá'a chacáaleeca jí'ineerri Betsaida 22 Liáwinaami Jesús ya lishínaa éewidenaicoo náiinu áabai chacáalee rícula jí'ineerri Betsaida, néenee náinda lirrú báqueerri matuíyii nasáta liyá nawówa yáajchau lidúnuque'e linácu, lichúnique'ini. 23 Néenee Jesús wína licáaji nácu liá'a matuíyiica lijéda báawachala chacáalee yúcha jíni. Néenee liwísa lituí íta'aa lichánaa náa'a licáajicoo linácu lisáta léemiu liyá áicta léewani licábaca já'a. 24 Néenee licába liá'a matuíyiica limá'ee: —Nucába washiálicuenai újnini áicubaca ne jíneneu. 25 Néenee Jesús chánaa náa'a licáajicoo lituí íta'aa bániu néenee liwána licábacai. Néenee lichúniwai liá'a matuíyiica licába quinínama jucámarranaa. 26 Néenee Jesús bánua líibana néerra jíni limá lirrú: —Ojiwárruau chacáalee rículajoo, jiní jíiwanirru néerrajooni.
Pé'eru máirri Jesús liyáca Mesías
27 Liáwinaami liéni, Jesús ya lishínaa éewideneu náau náa'a chacáalee júbini lítala liá'a cáinabi jí'ineerri Cesarea Filipo shínaa. Iníjbaa lícu Jesús sáta léemiu lishínaa éewidenaicoo: —¿Tána namá náa'a chóniwenaica tánashia nuyá? 28 Nayá éebani: —Áabi ma jiyácala liá'a Juan Bautista, áabi ma jiyácala liá'a íiwaderri Dios chuáni báinacu Elías, ya áabi ma jiyácala báqueerri néenaa náa'a éewidenai Dios chuáni báinacumi. 29 —Ya iyá ¿tánashia imá nuyái? —lisáta nayá. Pé'eru éeba liúcha: —Jiyáwa liá'a Mesíasca, liá'a Dios bánuani liméda sáicai chóniwenairru. 30 Ne Jesús bánua nayá jócubeecha natáania linácu, liyácala liá'a Mesíasca.
Jesús íiwadeda limánalicau
31 Jesús chánau léewida nayá, Nuyá Washiálicuerri Dios Cúuleeca arrúnai'inaa carrúni jináata'inaa médacoo bájiala, ya nacháani nuyá náa'a salínaica, náa'a sacerdótebini wácanai ya náa'a quéewidacani ley shínaa. Limá nalí, nuyá náiinuani'inaa, ne matálii éerri ricúla nucáwiaujoo. 32 Liáni líiwani nalí jucámarranaa. Néenee Pé'eru tée liyá báawachalani ya licáitacani. 33 Ne Jesús linácuau, licába nalí náa'a éewidenecoo ya licáita Pé'eru, limá lirrú: —¡Jidánau núcha, Wawásimi! Jiyá jócai cába léjta Dios cábau'u, jiyá cáberri léjta washiálicuenai cábau'u. 34 Jáiwa Jesús limáida náa'a lishínaa éewidenaicoo ya chóniwenai, ya limá: —Tánashia wówairri limédacoo nushínaa éewidenaicoo, limíya máecha liyá jájiu, liánaida lishínaa cruz ya jiáu nuíshiirricu. 35 Jiníwata liá'a wówerri liyá léjta liwítee wówau'u, jócuminaa líinu licáwicau sáica Dios yáajcha; ne liá'a yúquerri licáwicau nunácueji ya linácueji liá'a chuánshi wásedeerrica, liwásedaminaujoo. 36 ¿Tána lisírbia washiálicuerrirru ligáanacta quinínama éerri, ya liúcacta licáwicau Dios yúcha báawachala? 37 Jiní éeneerri washiálicuerrica lipáida quéewique'e liwáalia licáwicau Dios yáajcha. 38 Áicta áabi báini nunácueji ya nushínaa chuánshi nácueji nanáneewa náani chóniwenai jócani éebida ya mamáarraca cajíconaani, cha lécchoo nuyá Washiálicuerri Dios Cúuleeca báiminaa nucába liyá, jáicta nuíinu nusálijinaa balíbalicta lichúnicayu ya nuájcha majíconaani náa'a ángelbini.
1 Jesús lécchoo limá nalí: Numá irrú yáawaiyi néenaa náani yáaine áani nunáneewa jócani'inaa máanali cáashia nacába liá'a Dios wánacaalaca líinu lidánaniyu.
Jesús báwachactau
2 Seis éerri liáwinaami, Jesús yáu áabai dúuli áacai ítala, litée liájcha yáu Pé'eru, ya Santiago ya Juan. Néeni, nanáneewa, libáwachau licábacanau liá'a Jesúsca. 3 Líibala náawerriu quirrámini, cabálai wérri quinínama yúcha liá'a nabádedaniquictani. 4 Jáiwa nacába Elías ya Moisés táanianai nayá Jesús yáajcha. 5 Pé'eru má'ee Jesúsru: —Quéewidacai, ¡sáicai wérri wayá áani! Waméda matálii cuíta rími: áabai jirrú sái'inaa, áabai Moisésru, ya áabai Elíasru. 6 Jiníwata náa'a éewidenaicoo cáarrudenaiu, ya Pé'eru jócai liá léenaa liá'a limáni liyáca. 7 Liyáalimi, áabai sáanai yúrrucoo nanácu catámuana. Jáiwa áabai chuánshi, jiáu sáanai íibeji limá'ee: “Léewa nucúulee caníinai nucába liéni, éemiu lirrú”. 8 Liyáalimi, nacába'inaami natéejiu, jiní nacábani náajcha, Jesús bácai rími. 9 Nácula náurrucoo náacoo dúuli ítacha, Jesús yáarra nayá jócubeecha náiiwadeda nayá áabi rúni liá'a nacábanica, cáashia Nuyá Washiálicuerri Dios Cúuleeca cáwiacoo máanali íibicha. 10 Linácu jiliéni nawáaliadani nawíta lícuu, áawita nasáta néemiu nayá jájiu tánashia léji liá'a licáwiacoo máanalini íibicha. 11 Nasáta'ee néemiu Jesús: —¿Tánda namá náa'a quéewidacani ley shínaaca Elíasca'ee arrúnai íinu quéecha nácu? 12 Néenee léeba nachuáni: —Yáawaiyi arrúnaa Elías íinu quéecha nácu, liyáminaajoo lichúni quinínamani. Tándawa namá náa'a cáashtaca arrúnaacala Nuyá Washiálicuerri Dios Cúuleeca carrúni jináatayu ya nacháani nuyá. 13 Ne nuyá ma irrú Elías jái íinucai, ne nayá naméda liájcha léjta nawówau, léjta litánau'inimi limáyu'u linácu cháa.
Jesús chúni báqueerri icúulirrijui wáalierri espíritu máashii
14 Quéecha nácu'inaami néejoocoo náacoo nayáctala náa'a áabi néenaaca éewidenaicoo Jesús yáajcha, náiinu nanácu íchabani wérri chóniwenai natéeji, ya áabi quéewidacani ley shínaaca méda yáaqueneu nayá náajcha. 15 Ne nacába'inaami Jesús, quinínama nacánacau natáa lirrú nacáarrudacalau. 16 Néenee Jesús sáta léemiu nayá: —¿Tána ijútau iméda iyá náajchai? 17 Ne báqueerri yáairri liyá néeni léeba: —Quéewidacai, nuínda nucúuleu áani, wáaleerri áabai espíritu máaquerri liyá machuáni. 18 Táshia nácucha liyácta jíni, liá'a espíritu liwínani liúcani cáinabi rícula; ya cacáli jiáu liwálicueji, liwána liá'a muéda léu, ya limáacau cadácani. Ne nusáta jishínaa éewidenaicoo yúcha najédaque'e liúcha liá'a espírituca, ne jócai néenaa. 19 Jesús éeba'ee: —¡Chóniwenai jócani éebida! ¿Cachálita arrúnaa nuyá yáajcha mamáarraca jíni? ¿Cachálita arrúnaa nuwánta yáajcha jíni? Índa liérra icúlirrijui máyala áani. 20 Néenee natée liá'a icúulirrijui Jesúsru. Ne quéecha'inaami espíritu cába Jesús, liwána icúulirrijui cúcunacoo, jáiwa licáu cáinabi ricúla liwówanaanicoo cacálibee jiáu liwálicueji. 21 Jesús sáta léemiu lisálijinaa: —¿Cachálitami liwáalia cháiqui jiliérra? Lisálijinaa éeba: —Rícue samálitaqui jíni. 22 Ya íchabachu liérra espírituca liúcani chichái ricúla ya shiátai yáacula, líinuaque'ini. Jéewacta jimédacani walí, carrúni jináata jicába wayá ya jiyúda wayá. 23 Jesús má'ee lirrú: —¿Chíta ‘Jéewacta jimédacani’? ¡Quinínama éewacoo lirrú liá'a éebiderri nunácu! 24 Néenee lisálijinaa liá'a icúulirrijuica limáidada: —Nuyá éebiderri. ¡Jiyúda nuéebida mawí! 25 Jesús cába'inaami náawacacoo íchaba chóniwenai, licáita liá'a espíritu máashii, limá'ee: —Espíritu jócai índa táaniaca ya mawíbai nuyá wána jijíacoo liúcha liérra icúulirrijuica ya ujéejoo jiwárruacoo linácu mawiá. 26 Liá'a espíritu limáidada, liwána icúulirrijui cúcunacoo. Jáiwa lijiáu liúchai, limáacani jicá'a máanali, tánda íchaba ma máanalicalani. 27 Ne Jesús wína licáaji nácu, libárruedaque'ini; jáiwa libárroo liá'a icúulirrijuica. 28 Néenee Jesús wárroo áabai cuíta licúla, jáiwa lishínaa éewidenaicoo sáta néemiu liyái nayá bítau: —¿Tánda jócu wéenaa wajéda liérra espírituca? 29 Ne Jesús éeba'ee: —Liéni demonio cháica'a jiáirriu bácai oración ya ayúnoyu.
Jesús íiwadeda chámaichu limáanalicau
30 Quéecha'inaami náacoo chéni, nayáctami nayáca nabésunau Galileai. Ne Jesús jócai liwówai áabi yáa léenaa táshia nayá jíni, 31 jiníwata éewiderri liyá lishínaa éewidenaiu liájcha. Limá'ee nalí: —Nuyá Washiálicuerri Dios Cúuleeca néntregaani'inaa nayá nalí náa'a washiálicuenaica, ya náiinuaminaa nuyájoo; ne matálii éerri ricúla nucáwiaujoo máanalicai yúcha. 32 Ne nayá jócai náa léenaa néemica liúcha cáarru nasáta néemiwani.
¿Tánaji liá'a mawíyii cawénica?
33 Néenee náiinu chacáalee jí'ineerri Capernaúm. Nayá'inaami cuíta ricúla, Jesús sáta léemiu nayá éewidenaicoo liájcha: —¿Tána ijútau yáacoo iníjbaa lícui? 34 Ne jáiwa manúma nayái, jiníwata iníjbaa lícuu jútenaiu náiinuca tánashia mawí cawénii wérri náiibicha. 35 Néenee Jesús liwáawai, limáida náa'a doceca, limá nalí: —Tánashia wówerri quéecha nácu, arrúnai'inaa náishiirricuu quinínama yúcha, ya lishírrueda nalí quinínama. 36 Jáiwa libárrueda béewami nalí báqueerri samálita, jáiwa liwína liná licúlau jíni limá nalí: 37 —Tánashia ríshibierri nují'inaa nácu báqueerri samálita léjta liéni, ríshibierri nuyá; ya liá'a ríshibierricta nuyáni, jócai bábaujta lirríshibia nuyá, ya lécchoo liá'a bánuerri nuyá.
Ne liá'a jócaicta yáa wajúntani, yáairri wáajcha
38 Juan má'ee lirrú: —Quéewidacai, wacába báqueerri jéderri demonio jijí'inaa nácu, ne jócaica wáajcha sái jíni, jáiwa waprúbibia liúcha jíni. 39 Jáiwa Jesús éeba'ee: —Jócai iprúbibia liúchani, jiníwata liá'a méderri jócai nacába cáji nují'inaa nácu, jócai éewa litáania máashii nunácueji. 40 Ne liá'a jócaicta ya wajúntami, yáairri wáajcha. 41 Matuínaami tánashia yáairri írra áabai báasu shiátai iyá Cristo shínaaca, yáawai numá irrú liwáaliaminaa liwéniujoo.
Liá'a carrúnatai cáacoo jíconaashi rícula
42 “Matuínaami tánashia wáneerri nacáacoo jíconaashi rícula náani áabi júbini éebidenai nunácu, Dios cástigaa liyá, sáictami náuca manuá yáaculani áabai íiba wérri liwánacoo nabájini linácula. 43 Ne jicáajiquicta wána jicáacoo jíconaashi rícula, ujiméda máashii, jicá'a liá'a wíchuerri jicáajiu; sáicai jiwárruacoo macáaji áacairra, ne jócubeecha chámai jicáajiyu jiáu jibárruacoo infierno rícula, chaléeni jóctala chichái éewa lichácacoo. 44 Chaléeni jóctala máanali dalánai, ya chichái jócai chácacajiu. 45 Ne jíibacta wána jicáacoo jíconaashi rícula, ujiméda máashii, jicá'a liá'a wíchuerri jíibau; sáicai jiwárruacoo áacairra macáwa, ne jócubeecha chámai jíibayu jiáu jibárruacoo infierno rícula. 46 Chaléeni jóctala máanali dalánai, ya chichái jócai chácau. 47 Ne jituícta wána jicáacoo jíconaashi rícula, ujiméda máashii, jicá'a liá'a jijédanica jituíu; sáicai jiwárruacoo bátui tuíshiyu Dios wánacaalactaca ricúla, ne jócubeecha chámatui jituíyu jicáu infierno ricúla. 48 Chaléeni jóctala máanali dalánai, ya chichái jócai chácacajiu. 49 “Jiníwata quinínama mináajoo nasálau chicháiyu, liwówau limáaca arrúnaa wabésunacoo íchaba cacháninai íibeji. 50 Iwíduma sáicai; ne jáicta majúwacani, ¿chíta quéewau éewa iwána lisírbia bániu jíni? Iyá léjta iwíduma sáicaica, sáica iyá iyáwaacoo.”
Jesús éewida linácu liá'a jócubeecha namáaca yáacau
1 Jesús jiáu Capernaúm néenee, jáiwa liáu Judea shínaa cáinabi ítala, cáiwia jiáctejcoo Jordán shínaa cáinabi ítala. Néeni néejoo náawacacoo lirrú náa'a chóniwenaica, jáiwa léejoo léewida nayái léjta limédau'uni séewirrinaa. 2 Áabi fariséobini narrúniu Jesúsru, quéewique'e néneda nacába wáni, nasáta néemiu wáni washiálicuerri léewacta limáaca líinu, léjta wawítee báinacu. 3 Jáiwa léeba nachuáni: —¿Tána Moisés bánua imédacai? 4 Namá'ee: —Moisés máca néewaca namáaca naníinaiu, liá nalí áabai cáashta namáaca yáaca'inau. 5 Néenee Jesús ma nalí: —Moisés yáa irrú liérra wánacaalashica liyá júrricacala iyá. 6 Ne quéechanacu'inaami Dios quénuda cáinabi, Dios quénuda washiálicuerri ya íinetoo, 7 Linácu jiliéni washiálicuerri shírriu lisálijinaa yúcha ya litúwa quéewique'e cáinu liyá. 8 Ne nayá chámata léjta chóniwenaica áabaiminaa nayája. Chá'a jóca chámata nayá mawiájani bácaicai. 9 Linácue jiliéni liá'a washiálicuerrica jócai éewa lishírrica liá'a Dios rúndanica. 10 Jái'inaami nayá cuíta rículai lishínaa éewidenaicoo sáta néemiu liyá linácue jiliéni. 11 Jesús má'ee nalí: —Tánashia liá'a máaquerri líinu ya licásau báquetoo yáajcha, liméda máashii líinayu runácula ruá'a quéecha nácu sáumica. 12 Ya íinetoo mácacta rúneerriu ya rucásau báqueerri yáajcha, chái cábacanaa ruméda ruíinayu máashii.
Jesús yáa sáicai nalí náa'a sáamanaica
13 Natée Jesúsru áabi sáamanai lidúnuque'ini; ne náa'a éewidenaicoo jáiwa nacáita náa'a téenei lirrúni. 14 Jesús cába'inaami jíni liáni, íwirri liwówa ya limá nalí: —Imáaca sáamanai íinu nulí, ya u'ipróbibia núchani, jiníwata náa'a éebidenai Dios nácu, léjta náani sáamanaica, jócai éewa náiinuminaa Dios néerra. 15 Yáawai numá irrú jócta éebida Dios nácu léjta náani sáamanaica, jócai éewa liwárroocoo néerra. 16 Jáiwa linácuda limá licú sáamanai, jáiwa liá nalí sáicai nayái lichánaa licáajiu nanácu.
Báqueerri washiálicuerri rícuerri táania Jesús yáajcha
17 Jái'inaa Jesús jiáu liwína liájabau, báqueerri washiálicuerri cánacau líinuca litúyau lirrú, lisáta léemiu jíni limá lirrú: —Quéewidacai sáicai, ¿tána arrúnaa numédacai quéewique'e nuyá Dios yáajcha mamáarraca? 18 Néenee Jesús ma lirrú: —¿Táda jiá nují'inaa sáicai? Jiní sáicai, bácai Dios. 19 Jiá léenaa náa'a Dios wánacaalau'uca: ‘Ujíinua; Ujimá báquetoo yáajcha jíinu yúchau, (ujimá báqueerri yáajcha jíinirri yúchau lécchoo); ujinédu; ujiméda jinúma yúwicau báqueerri nácucha; ujichálueda; cawáunta jisálijinau ya jitúwa lécchoo.’ 20 Néenee limá Jesúsru liá'a washiálicuerrica: —Quéewidacai, quinínama liáni numédani icúulirrijuicteji nuyá. 21 Néenee Jesús cába lirrú caníinaa licába liyái limá lirrú: —Cháucta jirrú áabai rími mawí: Jiáu, jiwénda quinínama liá'a jiwáalianica ya jiá nalíni náa'a carrúni jináatanica. Jiwáaliaminaa méenaami chaléeni áacairrajoo. Néenee jíinu jijínanicoo nuájcha. 22 Néenee liá'a washiálicuerrica, linísa'inaa léemi liá'a Jesús máni lirrú, liúrrucueda liwówau liáwai máashii wérrica liwówa yáacoo, bájialaca rícuerricani. 23 Néenee Jesús cába náa'a lishínaa éewidenaicoo yéenai litéeji limá nalí: —¡Tráawajui wérri nalí náa'a rícubinica nawárrua'inau Dios wánacaalactalaca! 24 Néenee náa'a lishínaa éewidenaicoo nacáarrudau néemi lichuáni, ne Jesús éejoo limá nalí: —Nuéenibi, ¡tráawajui wérri nalí náa'a máaquenai nawówau warrúwa nácu nawárrua'inau Dios wánacaalactalaca! 25 Tráawajui mawí báqueerri rícuerrirru liwárrua'inau Dios wánacaalactalaca liúcha léjta áabai caméeyu jócai éewa libésunacoo ishídui tuí rícueji. 26 Néenee nacárrudau wérri néemicani namá'ee nalíwaacoo: —¿Yáawaicta liáni, tána éewa líinu Dios néerra? 27 Néenee Jesús cába nalí limá nalí: —Chóniwenai jócai néewa naméda liáni, ne Dios, léewaca liméda, ne Dios léewaca liméda quinínama. 28 Jáiwa Pé'eru ma lirrúi: —Wayá wamáacani quinínama liá'a wawáalianimica, quéewique'e wéewa wasíguia jiyá. 29 Jesús éeba'ee: —Ne yáawaiyi namá irrú matuínaami máaquerricta nunácueji o nuchuáni nácueji sálwerrica limáacacta líibanau, o léenajinai, o léenajetoo, o litúwa, o lisálijinaa, o léenibi, o cáinabi, 30 lirríshibiaminaa lirrícu liéni éerrica, cien cuíta yúcha mawí, léenajinai, léenajetoo, litúwanai, léenibi ya cáinabi, báawita namúrru iyá namédaque'e irrú máashii; ya liá'a éerri íinuerrica iwáaliaminaa cáwicashi jócai amáarra. 31 Ne íchaba náa'a chóque'e cawéninica, nayáminaa mawénini'inaa; ya íchabaminaa chóque'e náa'a mawéninimica, nayáminaa cawénini'inaa.
Jesús íiwadedeerri matálichu máanalicala'inaa liyá
32 Ná'eewoo Jerusalénra, Jesús jínerriu éewidenaicoo béecha. Ne nayá cáarrudenaiu, ne náa'a yáainecoo líshiirricu cáarruni. Jesús éejoo limáida náa'a doce éewidenaicoo báawachala, jáiwa líiwa nalí liá'a libésuna'inaacoo. 33 “Léjta icábau'uni, wayá yáaineu Jerusalénra, chaléeni nuyá Washiálicuerri Dios Cúulee'inaaca néntregaani'inaa nuyá nalí náa'a sacerdótebini wácanaica, ya nalí náa'a quéewidacai ley shínaa, nawánaminaa náiinuacojoni nuyá, ya néntregaaminaajoni nuyá nalí náa'a bájirra cáinabi ítesanaca. 34 Nacáidaminaa nuyájoo, nawísadaminaa nuyá, náiinuedaminaa nuyá ya náiinuaminaa nuyájoo; ne matáli éerri yáwinaami nucáwiaminaujoo máanalicai yúcha.”
Santiago ya Juan sátenai áabai sáicai
35 Santiago ya Juan, Zebedeo éenibi, narrúniu Jesúsru namá'ee lirrú: —Quéewidacai, wawówai jiméda walí áabai sáicai wasátani'inaa jiúcha. 36 Ne lisáta léemiu nayái: —¿Tána iwówai numéda irrúi? 37 Namá'ee lirrú: —Jimáca walí jiwána wawáacoo jiwánacaalactaca balíbalictaca báqueerri sáicaquicteji ya báqueerri apáulicueji. 38 Jesús éeba'ee: —Iyá jócai yáa léenaa isátanica. Nuyá carrúni jináata'inaa namédaca ya náiinua nuyá. ¿Iyá éenaa iméda carrúni jináata ya máanali iyá léjta nuyá? 39 Jáiwa néebai: —Wéenani. Jesús má'ee nalí: —Iyá carrúni jináatani namédaca ya máanali iyá léjta máanali nuyá; 40 Ne iwáayu'inau sáicaquictejica o apáulicueji, jócai nutóca nuá irrú, ne náa'a nusálijinaa wínani quéecha, náwa wáaine'inau néeni nárra. 41 Quéecha'inaami néemicani náa'a áabi diez éewidenaicoo, jáiwa íwirri nawówai Santiago yáajcha ya Juan. 42 Ne Jesús máida'ee nalí limá'ee: —Léjta yáayu léenaani, náiibi náa'a jócani éebida, ái wánacaleerri nayá já'a mawí máanui cábacoo náucha, ya náa'a máanuini cábacoo áacai nacábacoo áabi yúcha. 43 Ne íibicha jócai éewa chácaarra. Báawacha wáucha, iyá, liá'a wówerri máanui limédacoo íibicha, arrúnaa lisírbia quinínamarru. 44 Ne liá'a íibicha wówerri limédacoo cawéniyu arrúnaa lishírrueda áabirru. 45 Jiníwata Nuyá Washiálicuerri Dios Cúuleeca, íinuca jócai nasírbia nulí, nuyá íinuerri nusírbiaque'e nalí, ya máanali nuyá quéewique'e nuwáseda íchaba jíconaa.
Jesús chúni Bartimeo matuíyiica
46 Liáwinaami Jesús íinu áabai chacáalee rícula jí'ineerri Jericó náajcha náa'a lishínaa éewideneu. Jáyaali najiáu Jericó rícula, íchaba chóniwenai yáajcha, néenee báqueerri matuíyii jí'ineerri Bartimeo, licúulee liá'a Timeoca, wáairriu liyáca iníjbaa éemanacu sáteerri warrúwa chóniwenai yúcha. 47 Léemi'inaa liyáca Jesús Nasaret sái, néenee limáida liá'a matuíyiica limá'ee: —¡Jesús, David táqueerrimi, carrúni jináata jicába nuyá! 48 Néenee íchaba cáita liyá quéewique'e manúmata liyáca, ne limáidada danáanshiyu mawí: —¡Jesús, David táqueerrimi, carrúni jináata jicába nuyá! 49 Néenee Jesús bárruawai limá'ee: —Imáida lirrú. Néenee namáida lirrúi matuíyiica namá lirrú: —Cadánani, jiwówa, jibárroo, limáida jirrú liá'a Jesúsca. 50 Néenee liúca lishínaa sábanawai léjta ruana liá'a Bartimeoca léenu libárruacoo líinu Jesús néerra. 51 Néenee Jesús sáta léemiu jíni limá lirrú: —¿Tána jiwówai numéda jirrúi? Liá'a matuíyiica limá Jesúsru: —Nuwácali, nuwówai nucábaca báaniu. 52 Néenee Jesús ma lirrú: —Jéewa jiácuwai. Nunísa nuchúni jiyái jéebidacala nunácu. Madéjcanaa léewa licábaca liá'a matuíyiica liáu Jesús yáajcha iníjbaa lícui.
Jesús wárroo Jerusalénra
1 Quéecha'inaami urrúni nayá Jerusalénru, á'a chacáalee Betfagé ya Betania rícu, urrúni lirrú liá'a Olivos shínaa awácaca, Jesús bánua chámata lishínaa éewidenaicoo, 2 limá'ee nalí: —Yáayu'u áabai chacáalee píitui rími júntami, iwárruaminau néerrajoo íinuminaa áabai burro bájerriu, jiní írracajiu íta'aa újnibii. Iwásedani ya ta índaque'e jíni. 3 Ne áabi sátacta néemi iyá tánda imédani, imá nalí wawácalirru náani, ne liyáalimin léejueda irrújoni. 4 Jáiwa náawai, náiinu linácu liá'a búrroca cáaye rícu, bájerriu cuíta núma lícu, jáiwa nawáseda jíni. 5 Áabi yáaine nayá néeni nasáta néemiu nayá: —¿Tána imédai? ¿Tánda iwáseda liárra búrroca? 6 Ne néeba nachuáni léjta Jesús máyu'u nalí; jáiwa naínda náacuwai. 7 Néenee namáaca náabalau burro íta'aa ta natée Jesúsru jíni. Jáiwa Jesús írrau burro íta'aa. 8 Íchaba dáquinia náabalau iníjbaa lícu, liá'a Jesús bésunactacoo, ya áabi dáquinia áicuba nácai nawíchua bacháida lícu. 9 Ya náa'a yáainecoo libéecha ya líshiirricu, namáidada'ee: —¡Cawéni wérri! ¡Sáicai wérri íinuerri lijí'inaa nácu Wawácali Diosca! 10 ¡Sáicai wérri líinuca liá'a wánacaleerrica, léjta wawérri Davidmi wánacaalactamica lishínaami sáictai wérri! ¡Cawéni wérri Jesúsru áacairra! 11 Jesús wárroo Jerusalénra jáiwa liáu templo néerra. Licábadeda litéejiu néenee ta liácoo Betania néerra náajcha náa'a doce éewidenaicoo, níwata jái táicalacai.
Jesús mándisierri higuera jiní íta
12 Áabai éerri ricúla, najiá'inaamiu Betania rícueji, Jesús síntia ínaaishi. 13 Déecucheji licába áabai higuera cabáinai, jáiwa lirrúniwai licába cátactani, ne líinu licába liyáwoo libáinaaca, jócala léerdi liá'a lítau. 14 Néenee limá higuérarrui: —¡Jiníminaa mawiá éejoo líiya jíta mawiá! Lishínaa éewidenaicoo néemini.
Jesús yúca templo rícucha náa'a wéndenaica
15 Liáwinaami Jesús íinu Jerusalénra náajcha náa'a lishínaa éewidenaicooca. Quéecha'inaa liwárruacuwai (lishínaa patio ítala liá'a) templo máanuica, néenee licába náa'a wéndenai néeni ya náa'a wénenai lécchoo. Néenee ya ta liúca bináawala jíni. Lináawida nashínaa mésa náa'a cámbianai warrúwa chóniwenairru, ya náarrubai náa'a wéndenai paloma, 16 jócu línda jiní'eecha bésuneerriu templo rícueji tánashia natéenii. 17 Néenee léewida nayá limá nalí: —Jái tánacuwai, ‘Núbana jí'inaaminaa cuíta na'óracta'inaa náa'a quinínama chóniwenai yéenai cáinabi íta'aa’, ne iyá médani léjta áabai útawi canédibini shínaa. (Jesús ma nalí liáni náa'a wéndenaica nachálujuedacala chóniwenai.) 18 Néemi'inaa liá'a Jesús médani náa'a sacerdote wácanai ya náa'a quéewidacai ley shínaa, néenee namúrru chítashia náiinuau'u'inaa Jesús jíni, cáarrucaa nacábacani, níwata quinínama chóniwenai cáarrudau néemi léewidacala, sáicta néemi lécchuni. 19 Ne catáawaca'inaa, Jesús jiáu lirrícucha liá'a chacáaleeca lishínaa éewidenaicoo yáajcha.
Higuera máataica míishiyii
20 Manúlacai'inaami néejoo nabésunacoo higuera júntami, jáiwa nacába jíni míishii lijíchu yáajchau. 21 Néenee Pé'eru, lédacaniu bésuneerricoo, limá'ee Jesúsru: —Quéewidacai, jicábate, liá'a higuera jimándisiani míishiyii. 22 Jesús éeba'ee: —Éebida Dios nácu. 23 Ne báqueerri chóniwerri éebidacta liwówa yáajchau Dios nácu éewerri limá lirrú liáni dúulica: ‘¡Cachéerra, jichánau manuá yáacula!’, ya yáawaa léebidaca cháminaa libésunacoo léjta limáyu. 24 Tándawa numá irrú quinínama liá'a isátani Dios yúcha, éebidani jái íinucai, ya irríshibiaminaajoni. 25 Ne jáicta isáta iyá Dios, ipérdonaa yáacau jáicta máashii imédani irrúwacoo, quéewique'e isálijinaa yáairri áacai liméetuaque'e ijíconaa lécchoo. 26 Ne jóctaca ipérdonaa, chacábacanaa isálijinaa yáairri áacai jócai lipérdonaa ijíconaa lécchoo.
Liá'a wánacaalacta Jesús shínaa
27 Liáwinaami liáni néejoo Jerusalénra. Nácula Jesús jínaniu templo rícu, jáiwa narrúniu lirrúi náa'a sacerdótebini wácanai, náa'a quéewidacai ley shínaaca, ya náa'a salínaica, 28 ya nasáta néemiu wáni: —¿Tána wíteeshiyu jiúqueda nashínaa náa'a cawéndacani templo rícu? ¿Tána yáa jirrú wíteeshi jimédau'inaani? 29 -30 Jesús éeba'ee nachuáni: —Nuyá lécchoo nusáta nuéemiu iyá: ¿Tána bánua Juan Bautístaca, Dios o washiálicuenai? Éeba nulíni. Ne íiwacta nulíni, nuyáminaa lécchoo nuíiwaminaa irrú tánashia wíteeshiyu numéda léji liéni. 31 Jáiwa nachánau najútacoo nayá wáacoo: “Ne wamácta lirrú Dios bánuani, limáminaajoo: ‘Néenee, ¿ne tánda jóca éebida lirrúi?’ 32 Ne wamácta washiálicuenai bánuani,” íiwirriminaa chóniwenai wówa wáajcha, quinínama yáine léenaa yáawaiyii, Juan táania yáawaiyi Dios rícueji. 33 Jáiwa néeba Jesúsrui: —Jócu wáa léenaa. Néenee Jesús éebai: —Ya nuyá chajá'a jóca nuíiwa irrú tánashia wíteeshiyu numéda léji liéni.
Liá'a licábacanaaca náa'a catráawajaacanica máashiicanica
1 Jesús litáania nalí licábacanaayu. Limá'ee nalí: “Báqueerri washiálicuerri liáabana uva yáanai, jáiwa lirríjcueda litéejii; lichánau lichúni liárrui limédacta'inaa vino, jáiwa libárrueda áabai torre quéewique'e litúyacani quinínama. Néenee liá nalí jíni lishínaa shínaashiwai áabi tráawajadorbinirru, jáiwa liáwai. 2 Léerdi'inaami náawaqueda banácali íta, libánua báqueerri lishínaa tráawajadorru yáairri liájcha, lisáta náucha náa'a cáabanacani lishínaa cáinabi íta'aa, léenaa liá'a shínaashi éenaaca banácali íta litócani'inaaca. 3 Ne jáiwa nawína liyái, náiinuedaque'ini nabánuani cháaji macáaji rícu sái. 4 Néenee liá'a liwácalica libánua báqueerri léenaa, ne liáni nawánani catúca liwíta nácu ya nacáitadeda liyá. 5 Libánua báqueerri jáiwa náiinua jíni. Liáwinaami libánua áabi íchabani; ya áabi nabásedani ya áabi náiinuani. 6 “Újnibii limáacau lirrú báqueerri: Licúulee, caníinai wérri licábaca. Último libánua liyá lipénsaa lirrúwoo: ‘Cájbami cawáunta nacába liáni nucúuleeca.’ 7 Ne namá nalíwoo, náa'a cáabanacanica: ‘Lé'inaa léju liáni ríshibierri'inaa liá'a máacaderricoo jáicta máanali lisálijinaajoo, wáiinuani washínaa áani quinínama.’ 8 Jáiwa'ee nawína jíni, náiinua jíni ya náuca jíni limáashiicaimi bináawala banácali yúcha. 9 “¿Ya tána imá irrúwoo tána liméda liá'a liwácali liá'a banácalica? Ya liáminau líinuaca náa'a cáabanacánica, liáminaa liá'a banácalica áabirru. 10 “¿Jóca iliá icábau liá'a Dios chuánica? Limáctaca: ‘Cristo léjta liá'a íibaca nacháninica náa'a camédacaica, liyá'inaawa íiba chúnsai sáicaca. 11 Liáni limédani liá'a Wánacaleerrica, ya wayá cárrudenaiu.’ ” 12 Néenee náa'a wánacaleenai judíobini nawówai'e natée Jesús preso, jiníwata náaca léenaa liméda licábacanaa nanácula. Ne cáarru nayái chóniwenai nácueji, néenee namáaca jíni, ya náawai.
Linácu liá'a napáidau impuesto
13 Nabánua Jesús náa'a áabica fariséobinica ya lishínaa néenaa náa'a Heródesca, quéewique'e nawána limá áabata náucaque'e linácue jíni. 14 Nayá janárra ma lirrúni: —Quéewidacai, wáa léenaa jimáni yáawaiyi, jócala jínda natée jiwítee jiní cáarrucala jicába chóniwenaica, áabenaacala jimédacoo quinínama chóniwenai yáajcha. Jiyá éewiderriu yáawaa léjta Dios máyu'u. ¿Sáicai wérri wapáidacta impuesto lirrú liá'a romano wácalirru, o jócta wapáida? ¿Arrúnaa wapáida o jócuwee wapáidani? 15 Ne Jesús, yáirri léenaa nawówaicala naméda lirrú máashii, limá nalí: —¿Tánda iméda nulí trampa? Índa nulí áabai moneda nucába áani. 16 Natée jíni, ya Jesús ma nalí: —¿Tána náani léji liérra ya liérra jí'inaa tánerricoo lináni nácu? Namá'ee néebacani: —César, romanobini wácali. 17 Néenee Jesús ma nalí: —Ne yáa lirrú liá'a César tánashia lishínaa, ya Diosru liá'a lishínaa lécchoo. Ya liá'a léebau náuchani nacáarrudau wérri néemicani.
Liá'a nasátau néemiu linácu liá'a nacáwiactacoo
18 Néenee náau nacába Jesús áabi néenaa náa'a saduceoca. Namá'ee náani náa'a máanalinica jócani éewa nacáwiacoo mawiá; táda náau nalí namá chá'a: 19 —Quéewidacai, Moisés máacani tánerriu báqueerri washiálicuerri máanali cáinui ya jiní licúulee ruájcha ruá'a líinuca, liá'a léenajirrica liwínaminaa líinu ruá'a máanirriuca, náa'a léenibi jiáinecoo, máaquenaimicoo léenibiyu liá'a léenajirri máanalimica. 20 Wée sáicai wérri, áitee já'a siete léenajinai, liá'a quéecha nácu sáica cáserriu, jáiwa máanali jíni jócai máaca licúuleu. 21 Néenee liá'a líshiirricusaica licásau ruájcha ruá'a mánirriuca, liyá chái máanalica jiní máacani licúuleu. Chacábacanaa liá'a báqueerri léenajirri líshiirricusai lécchoo, 22 ya náajcha náa'a sieteca; ne jiní wérri éeneerri limáca licúuleu. Néenee máanali ruá'a líinumica. 23 Wée sáicai wérri, jáicta rucáwiaujoo, nayá náajcha wáacojoo báaniu, ¿Tánashia néenaa náani rúnirri'inaa náani sieteca yéenaimi ruájcha cásenaimiu? 24 Jesús má'ee nalí: —Iyá yúquenaiu wérri iyáca, jócala yáa léenaa liá'a tánerricoo ya liá'a Dios wíteeca. 25 Jáicta máanalini cáwiaujoo, náa'a washiálicuenaica ya náa'a íinaca jócuminaa nacásau, ne cháminaa nayá léjta ángelbini yéenai áacairra. 26 Léjta jáicta máanalini cáwiawai, ¿Jócu iliá iyá, liá'a cáashta Moisés tánanimica? Moisés cába'inaami áabai banácali éemacoo liyáca ne jiní bálanaa. Dios má'ee Moisésru: —Nuyá jáa liérra Dios néebidanimi nácu liá'a Abrahámca, ya Isaac ya Jacob. 27 ¡Ya Dios jócai máanalini shínaa, Dios nashínaa náa'a cáwinica! Tándawa iwítee wérri iyá yúquerriu liyáca. Dios má'ee chá'a áawita máanalini nayá, cáwiniyaca.
Liwánacaala mawí cawéni wérrica
28 Lirrúniu Jesúsru báqueerri néenaa náa'a éewidenai Moisés chuáni éemerrimi Jesús méda yáacau'u chóniwenai yáajcha. Liá'inaa léenaa Jesús éeba nachuáni sáica, néenee lisáta léemiu jíni lécchoo limá'ee lirrú: —¿Tána náiibicha náa'a Dios wánacaalau'u cawénii mawí quinínama yúcha? 29 Ne Jesús ma lirrú: —Le Dios wánacaalau'u cawénii mawí quinínama yúcha liáni: ‘Israel shínaa chóniwenai, éemite liáni: Wawácali, washínaa Dios, Wawácali Dios bácai rími. 30 Táda arrúnaa caníinaa jicába jiwácali Dios quinínama jiwówa yáajchau, quinínama jicáwica yáajchau, quinínama jiwítee yáajchau ya quinínama jidánani yáajchau.’ Liyáwa Dios wánacaalau'u cawénii mawí quinínama yúcha liáni. 31 Ya liá'a yéerri líshiirricu liá'a Dios wánacaalau'u cawéniica cha léjta liáni: ‘Arrúnaa caníinaa jicába áabi léjta jiyá jájiu.’ Jiní áabai Dios wánacaalau'u mawí cawéniica náuchaja liáni. 32 Néenee liá'a éewiderri Moisés chuáni ma lirrú liá'a Jesúsca: —Sáicai jimáca, Quéewidacai. Yáawaiyi jimácaa bácai rími Dios, jiní báqueerri mawí liúcha. 33 Arrúnaa caníinaa wacába Dios quinínama wawówa yáajchau, ya quinínama wawítee yáajchau, ya quinínama wacáwica yáajchau ya quinínama wadánani yáajchau. Arrúnaa caníinaa wacába wayácchuniu léjta wayá jájiu. Cawénii mawí náucha náa'a cuéshinai wéemani wáa Diosruni, ya quinínama náucha náa'a áabata náiindani altar ítala. 34 Jesús cába'inaa liá'a quéewidacai ley shínaaca, léeba liwítee sáicaiyu jíni, néenee limá lirrú: —Jócai déecucha yáaca Dios wánacaalactalaca. Néenee náa'a éemenai nayácani, jócu náa'a nawówau nasátau néemiu liá'a Jesúsca.
¿Tána lisálijinaa báinacu sánami liá'a Mesíasca?
35 Jesús yéerri liyáca templo rícu éewiderri liyáca, ya lisáta léemiu: —¿Tánda namá náa'a quéewidacani ley shínaaca lécala liá'a Mesíasca néenaa náa'a Davidca? 36 Le Davidja liérra, táanierri Espíritu Santo dánaniyu limá'ee: ‘Liá'a Diosca limá nushínaa cawánacaalacai: Jiwáau nulí sáicaquictejica, cáashia nuwáalia jijínaiu jiájabalau’. 37 ¿Chíta quéewau liá'a Mesíasca David cúuleequi jiníni, liyá jájiu limáni liwácalica? Náa'a chóniwenai, íchabani néemi nawówa yáajchau Jesús chuáni.
Jesús liá najíconaa náa'a quéewidacani ley shínaaca
38 Jesús má'ee já'a léewidacta liyáca: “Itúyau náucha náa'a quéewidacani shínaa leyca, náa'a wówenai namáacoo machénita náabala ya natáaque'e sáica nawówa yáajchau plaza rícu. 39 Níiwenai yáarrubaishi mawí sáicaca sinagoga rícu, ya níiwenai liá'a yáarrushi mawí sáitaca ya íyacaishi sáicaica. 40 Ya néda náabana náa'a máanirrinica, nawówaiyu ta náa'a óraca machéni. Nayá rishíbenai'inaa carrúnatabee máanui mawí.”
Ofrenda rushínaa ruá'a máanirriuca ruyá carrúni jináatau
41 Jesús yéerrite lijúntami náa'acaja náawaquedani rícu warrúwa nachúnique'e liyú templo, licába liyáca náayu'u warrúwa lirrícula. Íchaba rícubini yáa íchaba warrúwa. 42 Jáiwa'ee ruíinu báquetoo máanirriu carrúni jináatau, jáiwa'ee ruácaja rícula chámai moneda rími cobre, jiníjtai wéni. 43 Néenee Jesús máida lishínaa éewidenaicoo, ya limá nalí: —Ne yáawaiyi numá irrú ruáni máanirriuca carrúni jináatau yáichoo lirrícula mawí máanui náucha náa'a áabibica; 44 ne yáainai quinínama liá'a sóbrerri nalí, ne ruyá carrúni jináatau ruáni quinínama carrúni jináataiyu ruyáu'inaa.
Jesús íiwadeda linácu liá'a templo cáarralerri'inau
1 Jesús jiá'inaamiu templo rícucha, báqueerri néenaa náa'a lishínaa éewidenaicoo limá Jesúsru: —¡Quéewidacai, jicábateja íiba ya cuíta máanui namáni sáiquitani! 2 Jesús éeba'ee lirrú: —¿Jicába náani cuíta máanui namánica? Ne jócai éenaa lichánacu linácula íiba líta'aa wáacoo. Quinínama cáarralerri'inau.
Jócai icába cáji libéechalau amáarractala'inaa cáinabi
3 Jáiwa náawai awáca íibirra jí'ineerri Olivos, yéerri templo júntami. Jesús wáairriu ya Pé'eru ya Santiago ya Juan ya Andrés nasátani néemiu báawacha 4 chacálita'inaa libésunau jiliérra, tánashia lishínaa señal liá'a bésuneerri'inaacoo urrúniquictacani. 5 Jesús éeba'ee limá'ee nalí: “Cá'wa yúchaujoo jiní béecha chálujueda iyájoo. 6 Jiníwata íinuenai'inaa íchaba ménai nuyája liéni Cristo. Namá'ee nuyája liáni Cristoca, nachálujueda'inaa íchaba chóniwenaijoo. 7 “Jáicta éemi jináawiu íibana áanijoo ya chaléenii, u'icáarrudau. Arrúnaawa chácani, libésunacoo, ne jócai amáarra újnibi. 8 Jiníwata áabi cáinabi íinua yáacaminau áabi cáinabi júnta, ya áabi chóniwenai naméda jináwiu nalí wáacoo, ya cáinabi cúsuu matuínaami, já'inaa ínaaishi. Liyáminaa wacábani quéechanacu carrúnatabeeca. 9 “Itúya iyáu; jiníwata náa'inaa iyá nalí náa'a wánacaleenaica carrúnatanica ya básaida iyá sinagoga rícu lécchoo. Nawánaminaa yáacoo nanáneewa náa'a wánacaleenaica ya reybini náneewa éebidacala nunácueji; cháminaa éewa itáania éebidau'u nunácu nanáneewa. 10 Quéechanacu jóctanaa amáarrajani, liá'a chuánshica wásedeerrica arrúnaa cáiiwanacani quinínama cáinabi. 11 Ne u'urrúni iwówa iyá linácue liá'a imánica jáicta néntregaa iyájoo lirrú liá'a carrúnataica. Jáicta nasáta néemiu iyá, imáyu liá'a Dios wánani imáca, jiníwata jócta iyá táania léja liá'a Espíritu Santo táanierri'inaa nalí irrícueji. 12 Néenajinai wáacoo néntregaaminaa néenajinaiu náiinuaque'inini, ya nasálijinaa néntregaa néenibiu lécchu; ya náa'a néenibica nanáwaminau náiinua nasálijinau. 13 Quinínama chóniwenai máashii nacába iyá éebidacala nunácu; ne liá'a bárruerricoo machácani cáashia quiníctala mawiá, liyáminaa wásedeerri'inau. 14 “Jáicta icábajoo líinuminaa liérra chóniwerri máashiicai wérrica, Dios jínaica. Liwárruaminau Dios íibana licúla, jóctala léewa liwárruacoo, —Liá'a liérrica léemini—, jáicta libésunau léju liáni, náa'a yéenai Judea rícu, náau awáca íibirra nabáyacoo, 15 ya liá'a yéerrica líibana lícu jócu limúrru lishínau, jiníwata liyáali éerri carrúnatai wérri'inaaca, cánacau ibáyacoo. 16 Néenee liá'a yéerri bacháida lícu jócu léejoo líibana néerra liáwaqueda líibalau. 17 ¡Carrúni jináatani náa'a íinaca máanuini yáawai, ya náa'a wáalenai sáamanai írrenai náini! 18 Isátau Dios yúcha jócubeecha uniábi yáajini, 19 jiníwata liyáali éerrica bájialai cacháninaca, jócai wacábacaji líta'aa liéni cáinabi limédanica, jiníminaa mawiá chái. 20 Jóctata Dios wána amáarraitai liyáali éerrica, jiníminata wásedeerriwai; ne amáarraitai nanácueji, náa'a lishínaacoo liníwanica, jócubeecha carrúni jináata bájiala nayá. 21 “Ne jáicta máirri irrú já'a ‘Cristo liéni yáa áani, o icábateni liá'a yáa á'a’, u'éebidani”. 22 Jiníwata náiinuminaa chóniwenai máinei'inaa nayáca'ee Cristo, ya íiwadedenai chuáni báawachala. Namédaminaa íchaba señal ya méenaami, quéewique'e nachálujueda chóniwenai, áawita néewacta náa'a Dios wínanica. 23 ¡Cá'wa yúchaujoo! Quinínama liáni nunísani nuíiwa irrúi jóctanaa libésunajau.
Léejuactacoo Washiálicuerri Dios Cúuleeca
24 “Ne liyáali éerri'inaa, libésunactacoo carrúnatacaica, liá'a cáiwiaca lichácaminau, liá'a quéerrica jócai'inaa quéena, 25 ya sáalii cáinenau áacai ya náa'a quinínama yáinai áacai nachéchinaminau lécchu. 26 Néenee nacábaninaa nuyá Washiálicuerri Dios Cúuleeca líinu'inaa sáanai íibeji lichúnicayu lidánaniyu. 27 Nubánuaminaa nushínaa ángelbiniu, náawaquedaminaa náa'a nushínaa chóniwenaica quinínama cáinabi íta'aa, quinínama licúchui rícu liá'a cáinabica cáashia último licúchui rícueji áacairranaa. 28 “Éewidau linácu liáni licábacanaa áicuba báinaca: Jáicta icá'a libáinaa páquiawai wáa léenaa ái urrúni camuí. (Cháwa'ee Israel shínaa cáinabi íta'aa). 29 Chacábacanaa, jáicta icábai libésunacoo liá'a nuíiwani irrú, yáa léenaa urrúni nuíinuca, Nuyá Washiálicuerri Dios Cúuleeca. 30 Numá irrú yáawaa quinínama liérra bésuneerri'inau yáawaa jóctanaa máanali náa'a chóniwenaica cábenai liáni bésuneerricoo liyáca. 31 Quinínama cáinabi ítasai ya éerri rícu amáarrai'inaa, ne nuchuáni arrúnaa licúmpliacoo. 32 “Ne liá'a éerrica ya liá'a hóraaca jiní yáa léenaa, báawita náa'a ángelbinica yéenai áacai, báawita Licúulee. Bácai yáa léenaa liá'a Lisálijinaaca. 33 “Tanda, arrúnaa iyá cáwitui yáca icábadeda iyáca, jócta yáa léenaa chacálishia nuíinujoni. 34 Chái cábacanaa léjta báqueerri washiálicuerri, yáairrictau liyácani bájirra cáinabi ítala, licárgueda lishínaa tráawajadorbiniu natúyaque'e líibana. Bácainaa nabánua natráawajaaca ya libánua liá'a catúyacai cuíta núma cáberri liyá líinuquicta. 35 Chacábacanaa, cáwitui yáca, jócta yáa léenaa chacálishia nuíinojoni nuyá cuíta wácalica, jócta samásamanaa, jócta béewami táayebee, jócta á'a cawáamai máidactaca, jócta manúlacaiba; 36 jócubeecha nuíinu walíqueda nuíinu'inaacu máinei iyáca. 37 Liéni nuíiwani irrú, nuíiwani irrú quinínama: ¡Cáwique'e ituí yáca quinínama!”
Nacúmida yáacau nawínaque'e Jesús preso
1 Cháucta chámai éerri liyáali lishínaa sáictacta nawówa lijí'inaa pascuaca, náayacta'inaa liá'a páanica jócai múrracau. Náa'a nawácanaica, náa'a sacerdótebinica ya náa'a quéewidacani ley shínaaca náawacau natáania nalí wáacoo, chítashia néewoo nawínaque'e Jesús natéeque'e cuíta manúmai rículani, númashi yúwica nácueji ya náiinuaque'inini. 2 Ne áabi má'ee: —Jócaita fiesta éerdi rícu, jócubeecha íiwirri chóniwenai wówa naméda máashii.
Báquetoo íinetoo nuádeda juménibee Jesús nácu
3 Jesús yáairriu Betániala, Simón íibana néerra, liá'a Simónca wáalierrimite lepra; nácula liwáau mésa nácula, ruíinu báquetoo íinetoo índechoo áabai frasco alabastro yúsai cashiámui juménibeeyu jí'ineerri nardo liyáwoo, cawéni wérri. Lisúwirria liá'a frascoca léewaque'e liméecucoo ya linuádeda liá'a juménibeeca Jesús wíta nácu. 4 Áabibi náa'a yéenei néenee íiwirrini wówa, namá'ee nalí wáacoo: —¿Táda namáshida liá'a juménibeeca? 5 Éewerricta wawéndaca áabai camuíta liwéni liá'a tráawajuca, quéewique'e nayúda náa'a carrúni jináatanica. Ya táania máashii runácula ruá'a íinetooca. 6 Ne Jesús má'ee: —Imáacani; ¿tánda ijódiani? Liáni rumédani nulí sáicai wérri. 7 Ne náa'a carrúni jináatanica arrúnaa iyá íibi, ya éewani iméda irrú sáicai táshia éewacta jiníni; ne nuyá jócai'inaa nayá íibi mamáarraca. 8 Ruáni íinetooca le ruénani rumédacaja liáni: Rujúsueda nunácu juménibee jóctanaa naquéni nuyá. 9 Ne yáawaiyi numá irrú, táshia nácucha cáinabi jíni táshia náiiwadedacta liá'a chuánshica wásedau'inaacoo, natáaniaminaa runácu ruá'a íinetooca liá'a rumédanica, cháminaa nédacanicoo runácujoo.
Judas fréserri léntregaa Jesús
10 Judas Iscarioteca, néenaa náa'a doce éewideneu, yáairriu licábaca nawácanai náa'a sacerdótebinica quéewique'e chítashia léewoo'u léntregaa nalí Jesús. 11 Néemi'inaami, sáita nawówa ya nafrésia náa lirrú warrúwa liá'a Judasca, liyá prínsipierri limúrru liyáalimi sáica léntregaaque'e Jesúsca.
Liá'a santa cena Wawácali shínaaca
12 Quéechanacu áabai éerri liá'a fiestaca náayacta liá'a páanica jócai náarru limúrracau'u, quéecha'inaa náiinua liá'a cordéroca pascua shínanaaca, náa'a éewidenaicoo nasáta néemiu Jesús: —¿Tanácucha jiwówai jiyá jíni wáacoo waméda liá'a íyacashica pascua shínaaca jirrú jíni? 13 Néenee'e libánua chámata lishínaa éewidenaicoo ma nalí: —Yáa namówai lirrícula liá'a chacáaleeca. Néeni íinujoo báqueerri washiálicuerri téerri áabai cántaru shiátai; yáau liánai, 14 táshia liwárruactau jíni, imá lirrú liá'a cuíta wácalica: ‘Liá'a quéewidacai lisáta léemiu: ¿Tanácucha liyá jíni liá'a cuartoca núyacta'inaa nushínaa éewidenaicoo yáajchau pascua íyaninaaca?’ 15 Liyá líyadaminaa irrú liá'a piso áacaica áabai cuarto máanui, ichúnini ya listo náayacta'inaa cena. Iméda árra quinínama liá'a arrúnai'inaa wáayaca. 16 Néenee náa'a éewidenaicoo jáiwa náawai chacáalee rícula. Náiinu quinínama léjta Jesús máyu'u nalí, ya naméda liá'a cenaca pascua shínanaaca. 17 Quéecha'inaa samáacai, líinu liá'a Jesúsca cuarto rícula lishínaa doce éewidenaicoo yáajchau. 18 Nácula'ee nawáacoo náayaque'e Jesús má'ee nalí: —Yáawai'inaa numá irrú, ái báqueerri íibi já'a íyeerri nuájcha éntregueerri'inaa nuyá náiinuaque'e nuyá. 19 Néenee máashii nawówai náa'a éewidenaicoo nasáta néemiu liyá bácainaa namá'ee: —¿Nuyáminaani? Báqueerri ma lécchoo: —¿Nuyáminaani? 20 Jesús ma nalí: —Báqueerri íibi iyá doceca íyeerri nuájcha lirrícu liáni mitájiaca. 21 Nuyá Washiálicuerri Dios Cúuleeca, íinuerri Dios néenee yáairri'inau máanalica léjta litánau'u Dios chuáni rícu. Ne máashii wérri lijiácoo lirrú liá'a washiálicuerri léejueda'inaa náiinua nuyá. Sáictaminaata jíni jóctata lijiáwai liá'a washiálicuerrica cáinabi íta'aa. 22 Nácula náaya náa'a éewidenaicoo liájcha liá'a Jesúsca, liwína páani, liá Diosru sáicai linácu liá'a páanica. Linísa'inaa liá Diosru sáicai linácu liá'a páanica, litúcuedani liá nalí, limá'ee: —Íyau, nuíinaa waliérra. 23 Néenee liwína vino áabai báasu liá Diosru sáicai linácu. Linísa'inaa liá Diosru sáicai linácui, liá jíni nalí náiirra quinínama báasu rícueji. 24 Limá nalí: —Liáni wówerri limáaca nuíirranacaalani, nuádedani'inaa íchaba jíconaashi nácueji. Liyú liáni íirraica, numéda nuyá léjta Dios máyu'u numédaque'ini quéewique'e numéetua íchaba jíconaa. 25 Yáawaayii numá jóca nuíirra liábi liá'a uvaca mawiá ne liyáali éerri'inaajoo nuíirra liábi liá'a wáaliica chaléeni áacairra Dios wánacaalactalaca.
Jesús íiwa Pé'erurru libáyaque'e lináawa liá'a Jesúsca
26 Quéecha'inaa narrába áabai shímashi, jáiwa najiáu cuíta lícucha náau áabai dúuli néerra jí'ineerri Olivos. 27 Néenee'e Jesús má'ee nalí náa'a éewidenaicoo: —Quinínama iyájoo yúrrucuedaminaajoo iwówaujoo nunácueji wáalee táayee, imáaca nuyá bácai, jiníwata jái tánacuwai wanácu: ‘Nuíinuaminaajoo léju liá'a pastorcojoo, náju náa'a ovejaca nacáarraliaminaujoo.’ 28 Ne quéechanacu jáicta nucáwiaujoo, nuáuminaajoo ibéechajoo Galilea rículajoo. 29 Néenee'e Pé'eru má'ee Jesúsru: —Áawita náurrucueda nawówaujoo quinínamajoo namáaca jiyá bácai, nuyá jócai'inaa. 30 Néenee'e Jesús éeba'ee Pé'eru chuáni: —Yáawaiyii numá jirrú jiyá, wáalee táayee, jóctanaa limáida chámaichu liá'a gáayuca, jibáya jináawaujoo matálichujoo nunácueji, jócala yáa léenaa nunácu. 31 Ne limá'ee Jesúsru danáanshiyu mawí: —Áawita rúnaa máanali nuyá jiájchajoo, jóca nuéjoo nubáya jináawa mawiá. Quinínama cha namácai.
Jesús óreerri Getsemaní néeni
32 Jáiwa náawai chaléeni jí'ineerri Getsemaní. Jesús ma lishínaa éewidenaicoorru: —Iwáayu íchaitaa áani nácula, nuáu nu'óracoo. 33 Ya litée Pé'eru, ya Santiago ya Juan, ya néenee lisíntia bájiala máashii liwówa cáiwi licábacoo lécchu. 34 Limá nalí: —Nusíntia nácuu máashii máanalicai. Imáacau áani, úwa imáajoo. 35 Liyáalimi Jesús yáu libéechalawoo mawí, litájiau cáashia lináni dúnu cáinabi, lisáta'eewoo Dios yúcha, jócubeecha línda carrúni jináata limédacoo bájiala. 36 Á'a li'óractacoo limá'ee: Nusálijinaa, jiyá éewerri jiméda quinínama: Jéda nútacha liáni carrúnatai wérrica; ne jócubeecha jiméda léjta nuwówau'u, ne jimédaque'e léjta jiwówau'u. 37 Néenee léejuawai chaléeni nayáctalaca ya líinu nanácu máainai. Limá'ee Pé'erurru: —Simón, ¿jimáa jiyáca? ¿Jócu wíta áabai hóraa jéewa jiyá cáwi jitálideda nuyá? 38 Arrúnaa cáwi iyáca ya i'órau, quéewique'e jócubeecha licáu irrú liá'a máashiica. Iyá sáicai iwówa, ne íinaa wáneerri cáarru iyá. 39 Ne liáu báaniu, ya li'orau lirrípitia liyája chuánshicaja. 40 Néenee léejua'inau báaniu, líinu nanácu náa'a éewidenaicoo báaniu máainai, jiníwata dajuíshi báya wérri natuí. Jiní náa léenaa namá lirrú. 41 Léejoo matálichu, ya limá nalí: —¿Isíguia imáaca ya iwówa íyabacoo? Cái ája árra, líinu léji liárra hóraaca Nuyá Washiálicuerri Dios Cúuleeca néntregaani'inaa nacáaji ricúla náa'a cajíconaanica. 42 Ibárroo, wáawai; ái urrúnicai liá'a éntregueerri'inaa nuyá nujínairru.
Natée preso liá'a Jesúsca
43 Jesús táania'inaa liyá újni'ii, líinu néerrai liá'a Judasca néenaa náa'a doce éewidenaicoo, íchabani chóniwenai yáajcha índenai espada ya áicuba. Íinuenai nawánacaala nácu náa'a sacerdote wácanaica, náa'a íiwadenai Moisés chuáni, yá'ee náa'a salínaica. 44 Liá'a Judasca éntregueerri nalí Jesús linísa líiwa nalí chítashia quéewo'oo náa léenaa Jesúsqui jíni: —Léju liárra nushíshi linánijoo, liyáwa léju liárra. Iprésudani itée sáicani. 45 Líinu'inaa liá'a Judasca, lirrúniu Jesúsru madéjcalicunaa limá lirrú: —¡Quéewidacai! Néenee lishíshi jíni. 46 Linísa'inaa lishíshiqui jíni, néenee nawína jíni natée preso jíni. 47 Néenee báqueerri néenaa yáainai néeni, lijéda lishínaa espada líimanaca licúchau, jáiwa líiju le jiliá'a sacerdote wácali shínaa chóniwerri tráawajairri lirrú liwíchua liwíbai. 48 Ya Jesús lisáta léemiu náa'a chóniwenaica: —¿Tánda índa espada ya áicuba quéewique'e iwína nuyá preso, jicá'a liá'a máashiicaica? 49 Éerri jútainchu nuyá yáajcha nuéewida iyá lirrícu liá'a templo máanuica, jócai iwína nuyá preso. Ne liáni imédani iyáca léjta limáyu'u liá'a Dios chuánica. 50 Néenee quinínama náa'a lishínaa éewidenaicoo namáaca jíni liá'a Jesúsca nacánacau liúchai. 51 Ne báqueerri icúlirrijui yáau liánai, dájiderriu áabai éeyaishiyu. Ne liárra jáiwa nawína jíni. 52 Ne liyá jáiwa liwáseda lishínaa éeyaishimiwai jáiwa licánacau jushícai.
Jesús náajcha náa'a judío wácanaica
53 Natée Jesús lirrú liá'a sacerdote wácalirru, ya náawacau quinínama náa'a wácanaica sacerdótebinica, náa'a salínaica ya náa'a quéewidacanica ley shínaaca. 54 Pé'eru yáau líshiirricu déecuchata, cáashia líinu patio ítala lishínaa cuíta liá'a sacerdote wácalica, ya jáiwa limáacawai náajcha náa'a catúyacani templo, licámudau liyá chichái téeji. 55 Náa'a sacerdótebini wácanaica ya quinínama nawácanaica, namúrru'e chítashia quéewau'inaa cajíconaa nalí Jesús náiinuaque'inini; ne jócai jiáu nalí léjta nawówau. 56 Jiníwata báawita namá íchaba ne jócai yáawaiyi, namá'ee nalí wáacoo bácainaa. 57 Áabi bárroo namáca újnii namé'e nanúma yúbicau: 58 —Wayá éemenai limáca: ‘Nuyá cáarralerri'inaa liáni temploca namédani náa'a washiálicuenaica, ya matáli éerri nubárrueda áabai ya jócai namédacala náa'a washiálicuenaica.’ 59 Ne jiní éewiderrini liá'a namánica. 60 Néenee liá'a sacerdótebini wácanaica libárroo béewami nalí quinínama, ya lisáta léemiu liá'a Jesúsca: —¿Jiní éebaca? ¿Tána léji liéni namáni nayá jáica jiyá jíni? 61 Ne Jesús máacau manúma, jiní éebacta; jiníwata náa'aca léenaa jócu liwáalia ítalashi. Liá'a sacerdótebini wácanaica léejoo lisáta léemiuni: —¿Jiyá jiliérra Mesías, liá'a licúulee Dios sáicaica? 62 Jesús ma lirrú: —Jajá, nuyá. Ya iyá icábaminaajoo nuyá Licúulee liá'a Washiálicuerrica wáairriu chéni sáicaquictejica liá'a Dios cadánani wítee, ya líinu sáanai íibeji. 63 Néenee liá'a sacerdótebini wácanaica jáiwa lishírricua líibalawai liwówau limáca íiwirricala liwówa, ya limá'ee: —¿Tána arrúnaa warrúnaacai nacábaque'e mawí jíni? 64 Iyá éemenai limá chuánshi máashii Dios nácu. ¿Chíta icábau jiníni? Quinínama namá cajíconaacalani ya arrúnaacala máanalicani. 65 Áabibi chánau nawísadacani, ya nabáya lituí ya nabásaida liyá, namá lirrú: —¡Jiácta léenaa tánashia básaida jiyái! Ya náa'a catúyacani templo nabáseda lináni.
Pé'eru báyeerri jócala licúnusia Jesúsca
66 Nácula Pé'eru yáa liyáca cáinacula patio íta'aa, néenee ruíinu ruá'a báquetoo néenaa náa'a sacerdote wácali shínaa chóniwenai néeni sána yáca. 67 Rucába'inaa Pé'eru nábeerri liyáca chichái dáninacu, néenee'e rucába'ee lirrú rumá'ee lirrú: —Jiyácani yáairrimi liájcha lécchoo liá'a Jesús Nazaret sáica. 68 Ne Pé'eru báya jíni limá'ee: —Jócai nucúnusia liyá, jiní nuá léenaa liá'a tánashia jitáaniaca. Néenee lijiáu bináawalai cuíta núma licúla néenee gáayu máidai. 69 Rucába'inaa lirrú báaniu ruá'a chóniwetooca, néenee rumá nalí náa'a yáinai néerra: —Léwa báqueerri néenaa liárra náa'a yéeneemi Jesús yáajcha. 70 Néenee Pé'eru léejoo libáya báaniu jíni liá'a Jesús náwa. Íchaitaa rími liáwinaami, náa'a yáainai néerra namáwee Pé'erurru báaniu: —Yáawaiyii, jiyá báqueerri néenaa, níwata jiyá Galilea sái lécchoo, jitáaniacala léjta nayá. 71 Néenee'e lijúrawai limá'ee: —Dios cástigaa nuyá jócta numá liá'a yáawaiyiica. “Dios yáa léenaa jócai nucúnusia liá'a washiálicuerrica chái itáania iyá nácu”. 72 Liyáalimi já'a, gáayu éejoo limáida báaniu. Néenee'e líinu Pé'eru liwíta lículai liá'a chuánshica Jesús mánimi lirrú: —Jóctanaa gáayu máida chámaichu, jibáya nunáawa matálichu. Ne lédacani'inau linácu liáni, néenee líchai.
Jesús Pilato náneewa
1 Jucámarra'inaami liácuwai, nawáca yáacau náa'a sacerdótebini wácanaica náajcha náa'a salínaica ya náa'a quéewidacani ley shínaaca, quinínama judío wácanaica. Ya natée Jesús libáji rícuu, jáiwa néntregaa jíni Pilatorru. 2 Pilato sáta léemiuni: —¿Jiyá jiliérra rey judíobini shínaaca? —Jiyái máca, —Jesús éeba'ee. 3 Jiníwata sacerdótebini wácanaica náani nalíta'aa íchaba chuánshi, 4 Pilato éejoo lisáta léemiuni: —¿Jiní jéebacta? Jicába chítashia mánaba najútacoo jíni. 5 Ne Jesús jócai éeba lichuáni; jáiwa'ee Pilato cáarrudawai.
Jesús nawána náiinuaca
6 (Nuwówai nuíiwa irrú áabai chuánshi rími). Lijútainchu liá'a fiestaca jí'ineerri pascua, Pilato wáseda nalí náa'a judíobinica báqueerri preso tánashia nasátani. 7 Ái báqueerri cuíta manúmai rícula já'a jí'ineerri Barrabás náajcha náa'a limánabacaca, íinuenai chóniwenai lirrícu liá'a jináwiuca namédani náajcha náa'a gobierno shínaa chóniwenai, ya náiinua báqueerri chóniwerrite. 8 Néenee narrúni'inau Pilatorru náa'a chóniwenai íchabanica, néenee nasáta limédaque'e nalí léjta liwítee séewirrinaa. 9 Néenee Pilato má'ee nalí: —¿Iwówai nuwáseda irrúni liá'a Judíobini shínaa reyca? 10 Pilato liáca léenaa náa'a sacerdótebini wácanaica, néejueda Jesús lirrú cadénica nayá. 11 Ne náa'a sacerdóteca wáneenai nacáarraliacoo náa'a chóniwenaica quéewique'e nasáta Pilato wáseda sáica mawí liá'a Barrabásca. 12 Néenee Pilato má'ee nalí báaniu: —¿Tánawa iwówai numéda liájcha liá'a imáni liá'a imáni nácucha judíobini shínaa reyca? 13 Néenee namáidada báaniwai namá'ee: —¡Jíinua cruz nácuni! 14 Néenee Pilato má'ee nalí: —¿Tánawa máashii limédai? Ne namáidada danáanshiyu mawí namá'ee: —¡Jíinua cruz nácuni! 15 Néenee Pilato wówai limáacacoo sáica chóniwenai yáajcha, néenee liwáseda nalí jíni liá'a Barrabásca. Néenee'e liwána nabása liyá danáanshiyu mawí liá'a Jesúsca. Nanísa'inaa nabásaqui jíni, néenee'e liá nalí jíni quéewique'e máanali cruz nácuni. 16 Néenee náa'a soldádoca nanísa'inaa natée Jesús lítala liá'a cuíta wérrica shínaa bináawaca, néenee náawaqueda yáacuwai náa'a soldado íchabani mawí. 17 Néenee nasúwa lirrú liá'a líibala quíirrai wérrica léjta rey íibala, jáiwa'ee nanísa'inaa nayáaqui jíni liá'a túwirrica macájcuiyu újni corónaca, nasúwa liwíta nácu jíni. 18 Néenee'e ya ta nachána namáidadaca namá'ee lirrú: —¡Yáali, Judíobini shínaa Rey! 19 Nanísa'inaa natáa lirrúi jíni, néenee nabáseda náacoo jíni liwíta nácu varayu, nawísadani náacoo natúyau náacoo náurrui íta'au lirrú naméda náacoo lirrú nacáidaque'inini. 20 Nanísa'inaa nacáidaqui jíni, néenee namídu líibalami liá'a quíirrai wérrica néenee nasúwa lirrú le jiliá'a líibalaca. Néenee natée jíni náiinuaque'e cruz nácuni.
Jesús natáatani'inaa cruz nácu
21 Báqueerri washiálicuerri Cirene néenee sái, jí'ineerri Simón, liá'a lisálijinaa liá'a Alejandro ya Rufo, íinuerri bacháideji. Libésuna'inaamiu á'a, nawána litée máashiiyu Jesús shínaa cruz. 22 Natée Jesús áabai sitio jí'ineerri Gólgota (wówerri limáca: “iyájimi yáarru”); 23 Náa líirra vino éewiderriu mirra yáajcha, áabai debé cáiwibeeyuca, jí'ineerri mirra, ne Jesús jócai líirra náuchani. 24 Ne jáiwa natáata jíni. Ya náa'a soldádoca jáiwa nachújida nalí wáacoo líibalami liá'a Jesúsca, nacába tánashia natée nalí wáacuwai. 25 Manúlacaiba las nueve natáata'inaamini liá'a Jesúsca. 26 Ya nachánaa áabai letra cruz nácu wówerri limáca tándashia nácueji náiinua jíni, limá: “Rey judíobini shínaa”. 27 Liájcha natáata chámata máashiinini lécchoo, báqueerri sáicaquicteji ya báqueerri apáuliquicteji. 28 Cha licúmpliacoo liá'a tánerricoo: “Naníquini náiibi náa'a máashiinica”. 29 Náa'a bésunenaicoo náacoo nacáita liyá, nacúsuda nawítau ya namá lirrú: —¡Jéemite, jiyá cáarralerri templo ya matáli éerri jinácuda báaniu wáni, 30 Jiwásedateu jiyá jájiu ya jiúrrucoo cruz nácucha! 31 Chacábacanaa nacáida liyá náa'a sacerdótebinica wácanaica ya náa'a quéewidacani ley shínaaca. Namá'ee: —liwáseda áabi, ne liyá jájiu jócai éewa liwásedacoo. 32 ¡Jiúrrucoo cruz nácucha liá'a Mesíasca, Rey Israel shínaa, quéewique'e wacábacani ya wéebidaque'ini! Ya náa'a chámataca táatenaicoo liájcha nacáitade liyá.
Jesús máanalica
33 Ne wówai'inaami wíyaicumi cái, quinínama cáinabi máaquerriu catáwaca cáashia las tresca. 34 Liyáali hóraami Jesús máidada cadánani: “Eloi, Eloi, ¿lema sabactani?” (wówerri limáca: “Nushínaa Dios, nushínaa Dios, ¿Tánda jimáca nuyá bácai?”) 35 Áabi náa'a yéenai á'a, néemini namá'ee: —Éemite, máiderri liá'a íiwadedeerri Dios chuáni Elíasca. 36 Néenee báqueerri néenaa jáiwa licánacawai, jáiwa lisábida áabai esponja vino ijíshiiyu, libájini báju shitúwa juáta lícu, jáiwa lidúcua Jesúsru jíni quéewique'e líirracani, limá'ee: —Imáacani, wacába Elías íinucta liúrrucueda cruz nácuchajoni. 37 Ne Jesús jáiwa limáidada cadánani wérri, jáiwa máanali jíni. 38 Ne liá'a cortinaca templo núma lícu sáica jáiwa lishírricuawai béewami cáinacueji áacairra. 39 Liá'a wánacaleerri romanoca, yéerri Jesús júntami, licába'inaa máanali Jesús, limá'ee: —Yáawaiyi liéni washiálicuerrica Dios Cúulee. 40 Lécchoo ái áabi íina já'a cábenai nayá déecucheji; náiibi ruyá ruá'a María Magdalena, María litúwa liá'a Santiago líshiimica ya José, ya Salomé. 41 Náani íinaca yáainaiu Jesús yáajcha ya nayúda liyá quéecha'inaa liyá Galilea néeni. Ái áabi mawí já'a áani íchaba áabi yéenaiu liájcha Jerusalén néerra.
Jesús naquénini
42 Jesús máanali'inaami liyáali éerrica náa'a judíoca nachúnicta quinínama nayáca liá'a éerrica sábadoca, liwówai limá walí, libéecha liá'a éerri nawówa íyabactacoo, táda samáabee béecha. 43 Jáiwa, báqueerri washiálicuerri Arimatea sái jí'ineerri José íinuerri. Liá'a Joséca wánacaleerri áacai náiibi náa'a wánacaleenai judíobini, néenderri Dios wánacaalau'u lécchoo, jócai cáarrunaa wárruacoo Pilato néerra lisátaque'e liúcha Jesús náanaimi. 44 Néenee Pilato cáarrudau léemi jáica máanali liá'a Jesúsca néenee limáida lirrú liá'a soldado wácalica lisátaque'e léemiu liyá jáicta máanali jíni. 45 Jáyaali soldado wácali íiwa lirrú jíni, néenee Pilato línda áabi éntregaa Josérruni Jesús náanaimi. 46 Néenee José wéni bájirra wáarruma mawíyii cawénica. Liúrrucoo Jesús cruz liúcha jíni, linísa'inaa lidájidaqui jíni, néenee libáyani útawi rícu wáalii jíni naquénini íiba íibi. Linísa'inaa libáya útawi rícu jíni, néenee liwówaneda áabai íiba libáyaque'e útawi núma. 47 Ruá'a María Magdalena ruájcha ruá'a María José túwaca nacábani liá'a namáacactacani.
Jesús cáwiactau
1 Libésuna'inau liá'a éerri nawówa íyabactacoo, ruá'a María Magdalena, ruájcha ruá'a María Santiago túwaca ya ruá'a Saloméca, nawéni juménibee náaque'iu najúsua Jesús náanai nácuni (jócubeecha máashii líisaani). 2 Domingo manúlacaiba wérri, cáiwia wáalii jiácuwai, náau útawi néerra. 3 Namá'ee náacoo nalíwaacoo: —¿Tána wówanaida walí útawi núma rícucha liá'a íibaca? 4 Ne nacába'inaa nabéechau, nacába liá'a íibaca shírruerriu liárru rícuchau liá'a íiba máanui wérrica. 5 Néenee nawárrua'inau útawi rícula, nacába báqueerri icúlirrijui wáacoo liyáca sáicacaquictejica wáalierri líibalau cabálai díirrirri néenee nacáarrudau bájiala. 6 Ne limá nalí: —O'icáarrudau. Imúrru imácoo liá'a Jesús Nazaret sáica liá'a náiinuanimi cruz nácu. Ne cáweerriwai, jiní áani. Icábateni áani namáacactamicani. 7 Yáa namówai, íiwa nalí náa'a lishínaa éewidenaicoo ya Pé'erurru lécchoo: ‘Liácalau nabéecha Galilearra. Icába néerrajoni, léjta limáyu'umi irrúni.’ 8 Néenee najiáu nacánacacoo útawi yúcha náa'a íinaca, níwata chéchineneu, nacáarrudacalau. Jiní namá áabirru jiníwata cáarrucaa nayá.
Jesús íyaderriu María Magdalenarru
9 Quéecha'inaa Jesús cáwiacuwai domingo manúlacaiba wérri, líyadau rulí quéechanacu ruá'a María Magdalenaca, lijédanimi yúcha siete espíritu máashiini. 10 Néenee ruáu ruíiwa nalí náa'a yéenaimi Jesús liájcha náa'a máashiini wówa íchenaica. 11 Néemi'inaa cáwicaa Jesús báaniu rucábacalani, ne nayá jócai néebida rulí.
Jesús íyaderriu chámata lishínaa éewidenaicoo
12 Liáwinaami, Jesús íyaderriu nalí áabaiyu nalí náa'a chámata limáanabaca yéenaimi liájcha yáaineu náacoo náibayu bacháidala. 13 Néenee néejoo náaque'iu náiiwa áabi apóstolu Jesús yáajcha, ne nayá jócai néebida nalí lécchoo.
Jesús íiwacta nalí náa'a apóstoluca namédaque'e léjta liwówau'i
14 Liáwinaami, Jesús íyadau nalí náa'a once éewidenaicoo nalí já'a nácula náaya nayácacaa, néenee licáita nayá cháuctacaa néebidaca ya cabálinicala nawówa níwata jócai néebida nalí náa'a cábeneemi licáwiacoo. 15 Néenee limá nalí: “Yáau quinínama cáinabi íiwa liáni chuánshica wásedeerri'inaa quinínamarru. 16 Tánashia éebiderri liá'a chuánshi sáicaicojoo libáutisacoo, liáminaa Dios néerra, ne tánashia jócai éebida liá'a chuánshijoo, jócani liwásedaujoo, liúcaminau máashiiquictalaca. 17 Namédaminaa léju liáni, náa'a éebidenai nuchuáni: Nují'inaa nácu najédaminaa espíritu máashii chóniwenai yúchajoo; natáaniaminaa chuánshi wáaliiyujoo; 18 Nawínaminaa áai nacáaji rícujoo; ya náiirracta'ee méenaami máanalicaica, jócuminaa máashii liméda nalíjoo; ya mawí'inaajoo jáicta nachánaminaa nacáajiu nanácu náa'a bálineneecoo sáicaminaa nayájoo.”
Jesús íirrerriu áacairra
19 Linísa'inaa litáania náajcha liá'a Nawácali Jesúsca, néenee linácudawai narríshibia áacairra jíni, liwáau Dios éemanacu sáicaquictejica, wáaque'e léenaa Dios máaca liyá áacai wérri. 20 Néenee najíau náa'a éewidenaicoo náiiwa liá'a chuánshi sáicaica matuínaamirru. Liyá Nawácali yúda nayá líyadaque'e quinínamarru lichuáni sáicai nayú náa'a méenaami libánuani lichuáni yáajchau. Chácajani.