The New Testament of our Lord and Saviour Jesus Christ
1 Dabíii, Aavaráaa, íjcyámútsiúvúj tsɨɨménémúhaabéhjáa Jetsocríjtó íjcyáábé ɨhdé múnáaúvú ílluúme: 2 Diibyéhjáa Aavaráá tsɨ́ɨ́mavá Itsáake. Aabéhjáa Itsáá tsɨ́ɨ́mavá Jacóóboke. Aabéhjáa Jacóóbó tsɨ́ɨ́mavá Jodáake tsíjtyehjɨ íñahbémuma. 3 Aabéhjáa Jodáá tsɨ́ɨ́mavá Tamáadívú Pááreé, Tsááraá, íjcyámútsikye. Aabéhjáa Pááre tsɨ́ɨ́mavá Ejróoke. Aabéhjáa Ejróó tsɨ́ɨ́mavá Aráake. 4 Aabéhjáa Aráá tsɨ́ɨ́mavá Aminadáake. Aabéhjáa Aminadáá tsɨ́ɨ́mavá Naatsóoke. Aabéhjáa Naatsóó tsɨ́ɨ́mavá Tsamóoke. 5 Aabéhjáa Tsamóó tsɨ́ɨ́mavá Bóóke Raáadívu. Aabéhjáa Bóo tsɨ́ɨ́mavá Obéeke Róótídivu. Aabéhjáa Obéé tsɨ́ɨ́mavá Itsaíikye. 6 Aabéhjáa Itsaíí tsɨ́ɨ́mavá ávyéjuube Dabíikye. Aabéhjáa Dabíí tsɨ́ɨ́mavá Tsaromóoke Oríá táábadívu. 7 Aabéhjáa Tsaromóó tsɨ́ɨ́mavá Roboáake. Aabéhjáa Roboáá tsɨ́ɨ́mavá Abíake. Aabéhjáa Abíá tsɨ́ɨ́mavá Áátsákeé. 8 Aabéhjáa Áátsa tsɨ́ɨ́mavá Jotsapáake. Aabéhjáa Jotsapáá tsɨ́ɨ́mavá Joráake. Aabéhjáa Joráá tsɨ́ɨ́mavá Otsíake. 9 Aabéhjáa Otsíá tsɨ́ɨ́mavá Joatáake. Aabéhjáa Joatáá tsɨ́ɨ́mavá Acáake. Aabéhjáa Acáá tsɨ́ɨ́mavá Etsekíake. 10 Aabéhjáa Etsekíá tsɨ́ɨ́mavá Manatséeke. Aabéhjáa Manatséé tsɨ́ɨ́mavá Amóoke. Aabéhjáa Amóó tsɨ́ɨ́mavá Jotsíake. 11 Aabéhjáa Jotsíá tsɨ́ɨ́mavá Jeconíake tsíjtyehjɨ íñahbémuma. Téijyúhjáa Babiróónía múnáá hójtsɨri méɨhdéejte ijraéému. 12 Aaméhjáa diityé hójtsɨ́ pañétú íjchívyéné boone Jeconíá tsɨ́ɨ́mavá Tsaratiéeke. Aabéhjáa Tsaratiéé tsɨ́ɨ́mavá Tsorobabéeke. 13 Aabéhjáa Tsorobabéé tsɨ́ɨ́mavá Abióoke. Aabéhjáa Abióó tsɨ́ɨ́mavá Eriakíikye. Aabéhjáa Eriakíí tsɨ́ɨ́mavá Atsóoke. 14 Aabéhjáa Atsóó tsɨ́ɨ́mavá Tsadóoke. Aabéhjáa Tsadóó tsɨ́ɨ́mavá Akíikye. Aabéhjáa Akíí tsɨ́ɨ́mavá Erióoke. 15 Aabéhjáa Erióó tsɨ́ɨ́mavá Ereatsáake. Aabéhjáa Ereatsáá tsɨ́ɨ́mavá Matáake. Aabéhjáa Matáá tsɨ́ɨ́mavá Jacóóboke. 16 Aabéhjáa Jacóóbó tsɨ́ɨ́mavá Jotséeke Maaríá tajɨ́ɨ íjcyáábeke. Aanéhjáa diille Maaríá tsɨ́ɨ́mavá Jetsóoke, ‘Pájtyetétsoóbe’ nééiyóné ‘Críjtoó’ némeííbyeke. 17 Éhduméhjáa Jetsóó ɨhdé múnáaúvu. Diibyéhjáa muurá Aavaráaúvú tsɨ́ɨ́mavá tsáápiíkye. Aabéhjáa dsɨ́jɨ́vénetu dííbyé hajchíyéjuco cámaavéné éhnííñevu. Aabéhjáa idyé dsɨ́jɨ́vénetu dííbyé hajchíyéjuco cámaavéne. Ehdúhjáa icyóhbodu ‘camácámá’ llíyaatéhijcyámé 14-ihjyúvá Dabíiúvuke ditye tsɨ́ɨ́mávanévújuco. Áábeúvudítyúhjáa idyé llíyaatéhijcyámé téhdunéré 14-ijyúva. Áijyúhjáa diityéké Babiróónía múnaa méénujcátsítyu ityáhjámeke tsajtyé íiiñújɨvu. Téijyútúhjáa idyé ditye llíyaatéhijcyáné téhdunéré 14-ijyúvá úújeténáa Críjtoréjuco tsɨ́ɨ́mávámeíñe. 18 Íllúhjáa muurá teene Jetsocríjtoke tsáápille tsɨ́ɨ́maváne: Dííbyéj tsɨɨjúhjáa íjcyáille Maaríake Jotséé áábajáá ityáábávaki. Árónáacáhjáa dityétsíi úcújcatsítyúné ɨhdéré tsúúca Maaríá eevá Píívyééberéhjáa ihdyu Íapííchoj tééveri pícyoóne. 19 Aabéhjáa diibye Jotséé ɨ́mɨáábé iíjcyánéllii tsá ímílléturó ehdu nééllema iíjcyane. Áánélliihyéhjáa ɨ́jtsámeííbyé ílluréjuco díílleke ɨɨ́hvéjtsóiyóné múha wáájácútúnáaáca. Aabéhjáa tsá ímílletú mɨ́amúnáake iwáájácutsóné muhdú dille íjcyane. 20 Ááneríhjyáa dibye ɨ́tsámeíhíjcyánáa níjkyéjɨ múnáajpi ityúwá pañe dííbyedívú bóhówááveebe nééhií: —Jótsej, Dabíiúvú tsɨɨménémúhaabe u íjcyaábej, tsá muhdú u ɨ́jtsámeíityú dítyáába íjcyáille Maaríadítyu. Tsá muurá dille éévane ímityúné íjcyatúne. Muurá ihdyu Píívyéébere Íapííchoj tééveri pícyoone éévalle. Ahdícyane ihdyu wa duucu dííllekej. 21 Muurá tsɨ́ɨ́máváille wájpiíkye. Áábe mémei Jetsóó dibye ihyájkímuke íimítyuháñetu pájtyetétsóíñélliíhye. Ehdúhjáa níjkyéjɨ múnáajpi néé Jotséeke ityúwá pañe. 22 Ahdújucóhjáa dibye ipyééne díílleke újcujéné ihjyávu. Áállekéhjáa tsá dibye dómájcotú dille tsɨ́ɨ́mávátúné hajchóta. Aanéhjáa tsúúca dille tsɨ́ɨ́máváábeke meménuube Jetsóodívu. Ehdúhjáa pajtyéné Píívyéébe íhjyú uubálle múnáájpij tééveri íllu néhdújuco: Wájpiikye úújétúné badsɨ́jcaja éévaáhi. Aane tsɨ́ɨ́máváille wájpiíkye. Áábe mémei Emanoée, ‘íjcyaabe Píívyéébe méémaá’ nééiyóne. Ehdúhjáa Píívyéébe íhjyú uubálle múnáájpij tééveri néhdújuco tene pájtyene.
1 Aanéhjáa Jodéá iiñújɨvu dííbyeke tsɨ́ɨ́mavámé Beréé coomívú Heróódé tééné iiñújɨ́ avyéjuube íjcyánáaáca. Áijyúhjáa nuhba tsáhícyánéjcutu tsaate mɨ́ɨ́cúrú waajácu múnaa tsááme wajtsɨ́ Jerotsaréevu. 2 Aaméhjáa técoomí múnáake nééhií: —¿Kiá diibye éhneva jodíómú avyéjuube íjcyáííbyeke tsáápille tsɨ́ɨ́mávaábe? Muurá íñe nuhba tsáhícyánéjcuri muha meíjcyame máájtyumɨ́ tsúúca dibye íjcyane úúbálléné mɨɨcúrúwake. Áánéllii muha metsáá dííbyeke medúúruváváme. 3 Aanéhjáa idyé téhdure Heróódé tsúúca waajácúhi. Aanéhjáa dííbyeke tsíwárejcáró pámeere teene Jerotsarée múnáamájuco. 4 Áánélliihyéhjáa pihjyúcuube pámeekéré llúúvájté avyéjujtémá taúhbájú uwáábojtéke. Áámekéhjáa dílloobe kiávú diibye Pájtyetétsoobe íjcyáííbyeke ditye tsɨ́ɨ́mávaíñé némeíhijcyáne. 5 Áánélliihyéhjáa néémeé: —Beréevu Jodéá iiñújɨri íjcyácoomívu. Íllúhjáa muurá Píívyéébé ihjyú uubálle múnáajpi caatúnúhi: 6 Jodéá iiñújɨri ɨ́htsútú coomíjɨ́ íjcyánetu tsá íatéréecóómí Beréé íjcyatúne. Muurá ámuha teene Berée múnaa tahñéjté meíjcyámedítyú tsaapi íjcyaá ámúhá avyéjuube ámúhakye téhméiíbye. 7 Ehdúhjáa ditye úúbállénéllii Heróódé pɨ́uvá wáájácúratúné diitye mɨ́ɨ́cúrú waajácu múnáake. Áámekéhjáa dílloobe ímíñeúvú múijyútújucóhjáa ímichi mɨ́ɨ́cúruwa bóhówaavéne. 8 Átsihdyúhjáa teene Beréevu iwállóómeke neébe: —Cána mepééne ímíñeúvú méwaajácute diibye tsɨ́ɨ́méneke. Aane ámuha dííbyeke maájtyúmɨ́cooca oke méúúbálleco téhdure o dúúrúvaté dííbyeke. 9 Ehdúhjáa ávyéjuube Heróódé diityémá íhjyúvátsihdyu idyé pehíjcyámé diibye mɨ́ɨ́cúrúwá tujkévetu. Aaméhjáa tsúúca tétsihvu úújeténáa díbyéwu ijcyátsíí hallúvú mɨ́ɨ́cúruwa táchúúreevéhi. 10 Ááneríhjyáa mítyane ímíjyuuvéme. 11 Aaméhjáa tééjá pañévú úcaavémé úújeté tsɨɨju Maaríama íjcyáábéwúudívu. Áábéwúukéhjáa duurúvámé ɨmɨ́hmóúbánema. Átsihdyúhjáa bohbánúmé dííbyéwúuke óóroó, ijtsiéétsoo, mííraá, éhdunévu. 12 Ááné boonéhjáa Píívyéébe diityéké ityúwá pañe néé Heróódé ijcyáhullétú ditye ióómíjyúcóótuki. Ahdújucóhjáa ditye óómiñe íiiñújɨvu tsiélletúréjuco. 13 Aaméhjáa tsúúca íiiñújɨvu óómíñe déjuvu idyé tsiiñe níjkyéjɨ múnáajpi Jotséedívú ityúwá pañe íbóhówáávéne néé dííbyeke: —Maájkyéne méumɨ́vá dítyáábá nííhyoma Ejíhtó iiñújɨvu. Aame ámuha méíjcyaá téhulle ámúhakye o nééné hajchóta. Muurá Heróódé néhcoó aadi tsɨ́ɨ́ménéwúuke ɨdsɨ́jɨ́vétsoki. 14 Ahdújucóhjáa ditye iájkyéne pééne tépejcójuco teene Ejíhtó iiñújɨvu. 15 Áhulléhjáa ícyahíjcyámé diibye Heróódé dsɨ́jɨ́vétúné hajchóta. Ehdúhjáa pajtyéné Píívyéébe íhjyú uubálle múnáájpij tééveri íllu néhdújuco: Ejíhtori íjcyáábeke ó pɨ́uvá Hájchíwúuke. 16 Aanéhjáa Heróódé ávyétá ɨhnáhó cayóbáávaté diitye waajácu múnaa tsiélletúréjuco óómíñeri. Áánemáhjáa íjcyaabe lliihyánutsó wapímúj tsɨ́ɨ́medívú míñéécú pijcyábatu llííñevu íjcyáméhjɨdípɨ́vu, diityéhjáa waajácu múnaa míñéécú pijcyábájuco ípyée mɨ́ɨ́cúrúwake iájtyúmɨ́netu íjcyáne ééveri íjcyáméhjɨdívu. Teenéhjáa Berée múnááj tsɨ́ɨ́medívú lliihyánútsoobe técoomí úníuri íjcyáméj tsɨ́ɨ́memájuco. 17 Ehdúhjáa pajtyéné Píívyéébé ihjyú uubálle múnáajpi Jeremíá íllu néhdújuco: 18 Ramáá ijcyátsihyi dsɨjɨ́vé maatyóbá mélleebóhi. Rakyéé muurá tahíjcyá íááchimúhá ijraéémuj tsɨ́ɨ́mé dsɨ́jɨ́véneri. Aalle tsá ímílletú díílleke mebóhɨjtsóne. 19 Aanéhjáa diibye Heróódé tsúúca dsɨ́jɨ́vénéllii níjkyéjɨ múnáajpi tsiiñe Ejíhtovu Jotséedívú ityúwá pañe ibóhówáávéne nééhií: —Maájkyéne wa meóómí ámuha ijraéémú iiñújɨvu. Tsúúca dsɨ́jɨvémé tsɨ́ɨ́ménéwúukée dsɨ́jɨ́vétsóllehíjcyáme. 21 Ahdújucóhjáa ditye óómiñe íiiñújɨvu. 22 Árónáacáhjáa diibye Heróódé cápayóóvé íllíyéjuco Akyeráó teene Jodéá iiñújɨ́ avyéjuube íjcyane Jotséé iwáájácúne íllityé téhullévú ipyééíyóneri. Áánélliihyéhjáa Gariréá iiñújɨvúréi pééme Píívyéébe diityéké ityúwá pañe téhullévúi ditye pééityúné néénélliíhye. 23 Aaméhjáa úújeté Natsaréevu diibyéhjáa Jetsóó Natsarée múnáajpi íjcyaíñé tsúúcajátújuco Píívyéébé ihjyú uubálle múnaa néhijcyádújuco.
1 Téijyúhjáa Jóáa tsojtsó múnáajpi úwáábohíjcyá mɨ́amúnáake Jodéá iiñújɨri ɨ́ɨ́néubárá píívyétútsihyi. 2 Íllúhjáa úwáábohíjcyaábe: —Méɨhvéjtsó ímítyú ámuha meícyahíjcyáne. Ááne ámúhá ɨ́jtsaméí mécápayóóvé ɨ́mɨánejcúvuréjuco. Muurá níjkyéjɨri íjcyaabe Píívyéébe íavyéjúejte meíjcya meke újcuíñé tsúúca méhdivu pɨɨhɨ́jucóóhií. 3 Diibyéhjáa Jóáádityu Píívyéébé ihjyú uubálle múnáajpi Itsaíá nééhií: Méllééboó ɨ́ɨ́néubárá píívyétúné iiñújɨri íjcyaabe keeváwu íllu úwaabóne: “Méímibáávyé ímítyú ámuha meícyahíjcyánetu tsaímíyéjuco ámuha meíjcyámeke Ávyéjuube iájtyumɨ́vaki.” 4 Aanéhjáa diibye Jóáa camééllómú ɨhjɨ́netu méénúmeíñé wajyámúúnema íjcyáábéj pɨɨnétú ócájɨmɨ́ɨ́hé chiúcunúhi. Aabéhjáa tséréémuke dohíjcyáhi. Téhduréhjáa íímúhojpácyó ádohíjcyaábe. 5 Áábé uwáábóhjáa illéébúcunú tsáácunúhijcyámé pahúllevátú Jerotsarée múnaaa, pámeere teene Jodéá iiñújɨ múnaa, Joodááj pɨɨhɨ́rí íjcyáné iiñújɨ múnaa, íjcyame. 6 Áámedítyúhjáa muhdú iícyahíjcyanéhjɨ́ úúbállémeímyekéjuco dibye tsótsohíjcyáné teene Joodáatu. 7 Áijyúhjáa tétsihyi mítyame paritséó imyémé íjcyáha múnáama, tsadotséó imyémé íjcyáha múnaa íjcyame idyé imíllerá téhdure itsójtsótsámeíñé peecútére. Árómekéhjáa íllure tsɨjpájuúbe. Neebéhjápeé: —Ávyeta ámuha ííñimyémúeméjté meíjcyámeke ¿múha ámúhakye néé peecútéré ámuha teene meméénúneri mepájtyetéiyóné Píívyéébe meke méimítyuháñé hallútú ɨ́cúbáhraíñé méúmɨ́wari íjcyánetu? 8 Ɨ́mɨááné ámuha metsójtsótsámeíñé meímílléhajchíí ímityúné ámuha meícyahíjcyáné meɨ́hvéjtsóne ɨ́mɨáámeréjuco meíjcyá tééneréjuco ámúhadítyú ibóhówaúcunúki. 9 Tsá múu néétune: “Muha muurá Aavaráaúvúj tsɨɨménémúhaabe meíjcyámeke tsá ɨɨná múúhakye pajtyéityúne.” Tsá múu ehdu íhjyúvatúne. Muurá íñe néwayúúné íjcyárónetu Píívyéébe ípívyéjtsóiyá tsíjtyeke Aavaráaúvúj tsɨɨménémúháábeke. 10 Aabe muurá téhmehíjcyá ímítyúmeke iwáágóoíñé éhne múúne tsaapi ibájtsoháñetu ímiñe néévátuhéhjɨ́ iíllóne cóvajtsódu. 11 Muurá ihdyu ɨ́mɨááné ámúhakye ó tsótsohíjcyá nújpácyori ámúhá imítyú ámuha meɨ́hvéjtsómé ɨ́jtsaméí tsíhdyuréjuco cápáyóóvémeke. Áánetu ihdyu íjcyaabe táhboone úwáábóiibye ávyeta táehnííñevu ɨ́htsútuube íjcyáábeke íjtyúhápáájɨ́ubáré o tácórɨúcu dííbyedívú o pɨ́ɨ́hɨ́véítyúroóbe. Diibye ihdyu ɨ́mɨááné cáhcújtsómé pañévú pícyoó Píívyéébé Apíícho. Áánetu cáhcújtsótúmeke cúújúwá pañévú waagóóiíbye. 12 Aabe muurá mɨ́amúnáake iímíbájchómeke dówajcároó ímítyúmedítyu. Ááne tsaímíyé pícyóóiibye diitye ɨ́mɨáámeke. Áánetu ímítyúmeke waagóóiibye cúújúwá pañévú éhne múúne tríígotu íimíúhjɨ́ meújcúne íatéréene téjuuhójɨma mecóvajtsódu. Ehdúhjáa paritséómuke neebe Jóáaá. 13 Téijyúhjáa Gariréá iiñújɨtu Jetsóó péé Joodáavu Jóáa téhulle íjcyáábe éllevu dííbyedívú itsójtsótsámeíki. 14 Árónáacáhjáa Jóáa néé dííbyeke: —¿Aca muhdú cáábyerá uke ó tsójtsoó oke u tsójtsóíyóóbeke? 15 Árónáacáhjáa neebe dííbyeke: —Árónáa ihdyu ú méénuú tehdu Píívyéébé ímillédújuco. Ehdúhjáa dibye néénéllii Jóáa tsojtsó dííbyeke. 16 Aabéhjáa itsójtsótsámeítsihdyu íjchívyeebe ɨ́ɨ́ténáa cáámetu Píívyéébé Apííchó ɨ́juuúdú bóhówaavéné niityé dííbyedívu. 17 Áánáacáhjáa idyé téhullétúré cáámetu Píívyéébe nééhií: —Áánu Hájchíwúuke o wájyúúbedi mítyane ó imíjyúúhií.
1 Aanéhjáa Jetsóó tsójtsótsámeíñé boone Píívyéébé Apííchó dííbyeke tsajtyé ɨ́ɨ́néubá píívyétúné iiñújɨvu téhullévú Naavéné dííbyeke imáváríjchoki. 2 Aabéhjáa téhulle 40 coojɨ́vájuco májchótuube íjcyaabe ajyábáávatéhi. 3 Áábekéhjáa Naavéné imújtátsóro nééhií: —Bo ɨ́mɨááné Píívyéébé Hajchi u íjcyáhajchíí íu nééwáyutu pááaho dípívyéjtsóne majchoj. 4 Árónáacáhjáa neebe dííbyeke: —Muurá Píívyéébé waajácúháámɨtu nééneé: “Tsá apááñéré májchó tájpí meíjcyatúne. Muurá téhdure Píívyéébe meke néhdu meíjcyame tééne tájpí méijcyáhi.” 5 Ehdúhjáa Jetsóó áñújcúnéllii tsajtyéébé dííbyeke Jerotsaréevúréjuco. Áábemáhjáa néríívyemútsí cáámevu duurúvájá hallúvu. 6 Átsihvúhjáa idyé neebe dííbyeke: —Áyu cána ɨ́mɨááné Píívyéébé Hajchi u íjcyáhajchíí íchihdyu cátsiñíívyé baavújuco. Muurá dííbyé waajácúháámɨtu nééneé: Píívyéébe wálloó níjkyéjɨ múnáake uke ditye ityéhme ɨɨná uke ipájtyétuki. Aabe tsá ɨ́ɨ́néúbatú u wápújúúvéityúne. 7 Ehdúhjáa Naavéné néérónáa idyé Jetsóó néé dííbyeke: —Téhdure muurá nééne dííbyé waajácúháámɨtu: “Tsá Máavyéjuube Píívyéébeke memáváríjchóityúne.” 8 Ehdúhjáa Jetsóó néérónáa ɨ́hvéjtsótuube tsiiñe tsajtyé dííbyeke cáméhbaú nɨ́jcaúvu. Áhbaú nɨ́jcáutúhjáa úújétsoobe páneere ííñújɨ́ avyéjuvu. 9 Áánemáhjáa neébe: —Páneevúré íñeevu uke ó ájcuú u mɨ́móúúvéne oke u dúúrúváhajchííjyu. 10 Áánélliihyéhjáa Jetsóó dííbyeke nééhií: —Dɨ́hne óhdityu, Náve Naavénej. Muurá Píívyéébé waajácúháámɨtu nééneé: “Máavyéjuube Mépiivyéébekéré medúúrúváábeke méɨ́ɨ́cúvéiyáhi.” 11 Ehdúhjáa Jetsóó néénetu ílluréjuco dibye ɨ́hvéjtsoíñúné dííbyeke. Ááné boonéhjáa níjkyéjɨ múnaáréjuco dííbyeke ɨ́ɨ́cuvéne. 12 Aanéhjáa téijyu tsojtsó múnáajpi Jóáake ditye cúvéhoojánúné uubállé Jetsóó iwáájácúne péé Gariréá iiñújɨvu íhcyóómi Natsaréevu. 13 Ácoomíyíhjyáa wahájchotáré iíjcyáne ɨ́ɨ́neebe Capenaóovu, teene Gariréá iiñújɨri íjcyáné unéúcóbá úníuri Tsaboróoo, Netaríii, íjcyáné dohjɨ́ba múnáá iñújɨ́ɨ́cú úníuri íjcyácoomívu. 14 Ehdúhjáa pajtyéné Píívyéébé ihjyú uubálle múnáajpi Itsaíá íllu néhdújuco: 15 Jodíómú íjcyátúné mɨ́amúnaa ijcyá Gariréá unéú ijcyátsihyi Joodáá úníuri, Tsaboróoo, Netaríii, íjcyáné dohjɨ́ba múnáá iñújɨ́ɨ́curi. 16 Aame ícyahíjcyá ɨdáátsówu éhne múúne cúúvétsihyi meíjcyadu ɨ́mɨáájú wáájácutúmé wágóóóvéiyóme. Árómema tsúúca ijcyájúcooróné ditye pájtyetéíyóné uwááboju. Ehdúhjáa Itsaíá nééhií. 17 Aanéhjáa Jetsóó úwáábótujkénuube nééhií: —Méɨhvéjtso ímítyú ámuha meícyahíjcyáne. Ááne ámúhá ɨ́jtsaméí mécápayóóvé ɨ́mɨánejcúvuréjuco. Muurá tsúúca níjkyéjɨri íjcyaabe Píívyéébe íavyéjúejte íjcyáímyeke újcúíñe éévé úújetéhi. Ehdúhjáa Jetsóó úwáábótujkénuube nééhií. 18 Aabéhjáa Gariréá unéú úníuri péhíjcyaabe úújeté tsaatétsí íñáhbema amómeke tsɨ́nuhíjcyámútsidívu. Tsáápi méméhjáa Tsimóo Péédoro. Áánetúhjáa tsíjpi mémé Aderée. 19 Áámútsikyéhjáa neébe: —Ookéréjuco meúráávye. Muurá íñe amómé lliiñája múnáajtétsí ámuhtsi meíjcyámútsikye ó pícyoó mɨ́amúnáakéréjuco Píívyéébedívú ámuhtsi meɨ́búwáávétsóíñé wákimyéivu. 20 Ehdúhjáa Jetsóó néénéllii teenémáyé ɨjtsɨ́nuuháñé ɨɨ́hvéjtsóne peemútsí dííbyemáyéjuco. 21 Átsihdyúhjáa éhnííñéwúuri ájtyúmɨɨbe tsíjtyetsi íñáhbema Jacóóboo, Jóáaá, íjcyamútsí cááni Tsebedéoma ɨhmɨ́ɨ́né pañe ɨjtsɨ́nú pájáábohíjcyamútsikye. Áámútsikyéhjáa idyé pɨ́úvaábe. 22 Aamútsíhjyáa téhdure ɨhmɨ́ɨ́nema cááníkye ɨɨ́hvéjtsóne péé dííbyemáyéjuco. 23 Páneerée Gariréá iiñújɨri muuha ímamyémuma Jetsóó úwááboobéré pehíjcyá mɨ́amúnáake diityé pihcyáávejááné pañévu. Úwáábohíjcyaabée ɨ́mɨáájú Píívyéébé avyéjutu íjcyáné uwááboju diityéke. Aabée bóhɨ́ɨ́tsohíjcyá páhduváré nééne chémeháñeri chéméméhjɨke. 24 Ehdúu dibye méénuhíjcyánéhjáa páneere Tsííriá iiñújɨ múnaa iwáájácúne tsívahíjcyá dííbye éllevu páhduváré nééne chémeháñeri chéméméhjɨke: Avyéháñeri íjcyámeke, naavémú ípañe íjcyámeke, méívatéméhjɨke, íjpi vááúmeítyúneri chéméméhjɨke. Áámekée bóhɨ́ɨ́tsohíjcyaábe. 25 Ávyetáa pahúlleváré múúhama dibye péhíjcyáhulle mítyame mɨ́amúnaa dííbyeke úráávyehíjcyá Gariréaa, Decááporii, Jerotsaréee, Jodéá iiñújɨɨ, Joodáá tsiñéjcuu, íjcyátsɨ́hjɨ múnaa.
1 Aamée dííbyedívú píhcyáávénéllii cáméhbáú hallúvú ácúúveébe. 2 Áábedívúu muha mepíhcyáávémeke pámeekéré úwááboobe nééhií: 3 Maímijyu ditye íjcyane ɨ́dátsó Píívyéébé icyánéjcú pɨáábójuri tsúúrámeíhijcyáme. Muurá tehdu néémé wáábyuta dííbyé avyéju. 4 Maímijyu ditye íjcyane ɨ́dátsó kímóhcó nénehjɨ pátyehíjcyáme. Muurá Píívyéébe tehdu nénehjɨ pájtyémeke ímíjyúúvetsóhi. 5 Maímijyu ditye íjcyane ‘mityáhmítyá’ néétume ímí tsaɨ́ɨ́buwáré ícyahíjcyáme. Píívyéébée diityéké iájcuíñé nééné iiñújɨ́ muurá diityé wáábyuta. 6 Maímijyu ditye íjcyane Píívyéébe ímillédú iíjcyáíyóneri tsúúrámeíhijcyáme. Muurá tehdu néémeke pɨ́ááboobe dibye ímillédú éhnííñevu ímí ditye iíjcyaki. 7 Maímijyu ditye íjcyane pamévakéré ɨɨ́daatsólléne pɨ́áábohíjcyáme. Muurá tehdu néémedi téhdure Píívyéébe ɨɨ́dáátsóvéne pɨ́aabóhi. 8 Maímijyu ditye íjcyane panévatúré ɨ́mɨááméré iíjcyáíyóneri tsúúrámeíhijcyáme. Muurá tehdu nééme tsaímíyé dííbyema ijcyáhi. 9 Maímijyu ditye íjcyane tsaímíyé pamévamáyé iíjcyáíyóneri tsúúrámeíhijcyáme. Muurá tehdu néémeke ɨ́mɨááné Píívyéébe dilló ɨ́ɨ́tsɨ́ɨ́medi. 10 Maímijyu ditye íjcyane ɨ́mɨáájú Píívyéébe néhdújuco ímí iúráávyéné déjúcotu ɨ́cúbáhrámeíhijcyáme. Muurá ehdu néémé wáábyuta dííbyé avyéjú ijcyá níjkyéjɨri. 11 Maímijyu ámuha meíjcyane tahñéjté ámuha meíjcyáné déjúcotu mɨ́amúnaa ámúhadi ɨɨ́cúbáhrámedi iúúhɨ́vaténe nehníwu állíuháñé íhjyúvahíjcyáme. 12 Muuráhjáa ehdu nénehjɨ éíjyuúvú téhdure Píívyéébé ihjyú uubálle múnáake patyéhijcyáhi. Ahdícyane tehdu nénehjɨ ámúhakye pájtyérónáa íllure méimíjyuhíjcyaco. Muurá tehdu ámuha meɨ́cúbáhrámeíhíjcyáne áhdó ávyeta ɨ́ɨ́né imíjyaú ámuha méíjcyaá níjkyéjɨri. 13 Aame ííñújɨri ámuha méijcyá cánáámadu. Muurá teene cánááma iíímúnéllii meke pɨ́aabóhi. ¿Aca iíímútuca meke pɨ́áábóiyóne? Tsáhaá. Muurá tehdu tene nééca mewáágoóné mɨ́amúnaa ɨ́ɨ́teíñuhíjcyáiyáhi. Ahdu ámuha oke meúráávyénetu meɨ́hvetéhajchíí waagóojtéréjuco ámuha meíjcyaíñe. 14 Muurá peetédú ámuha méijcyá ííñújɨri ɨ́mɨáájú ámúhadítyú bóhówaúcunúhijcyáme. Muurá tsácoomi cáméhbáú nɨ́jcáuri íjcyacóómí tsá téévetúne. 15 Áhdure peete tsá múijyú tsíeménevu maávohjácóítyuróne. Muurá ihdyu cáámevu íboohówátsihvu mépicyóó tene iájchúcunúki. 16 Ahdu ámuha menééme ihdyu óvíi ɨ́mɨáánéré ámuha meméénúnetu mébóhówaúcunú teene iájtyúmɨ́ne tsijtye iávyéjújtso dúúrúvaméré níjkyéjɨri íjcyaabe Méécáánikye. 17 Álliúúmé ihdyu méɨjtsúcunúdí Píívyéébé taúhbajuu, dííbyé ihjyú uubálle múnaápe úwáábohíjcyanéhjɨɨ, íjcyane o tútávajtsóvaabe o tsááneé. Muuráhjáa ihdyu o tsáá muhdú teene taúhbaju néhijcyáné ímíñeúvú mɨ́amúnáadívú o bóhówájtsoki. 18 Aane ɨ́mɨáánetúré ámúhakye o néé muurá Píívyéébé taúhbaju tsá múijyú wágóóóvéityú páneere níjkyéjɨma ííñujɨ wágóóóvérónáaáca. Muurá páneere dííbyé waajácúháámɨtu néhíjcyanéhjɨ́ pájtyeé muhdú tene néhijcyádújuco. 19 Muurá tsaate dííbyé taúhbajúúnetu ɨ́ɨhtsúnéwu íjcyaróné cáhcújtsotúmé múhdurá dárɨ́ɨ́vehíjcyámé tsá ávyejúúllémeíityú dííbyé avyéjuvu. Áánetu panéváré dííbyé taúhbajúúné ímí cáhcujtsómé téjɨjtójuco mɨ́amúnáake úwáábohíjcyámé dííbyé avyéjú níjkyéjɨri íjcyanévú avyéjúúlléméiíhi. 20 Muurá ɨ́mɨááné ámúhakye o néé eene taúhbajúúné uwáábojtémá paritséómú múhdurá ícyahíjcyádú ámuha meíjcyáhajchíí tsá múijyu ámuha meíjcyáityú Píívyéébé avyéjúejte. 21 Muurá ámuha méwaajácú éíjyuúvúu ámúhá ɨhdé múnáaúvuke íllu némeíñe: “Tsá múu mɨ́amúnáake dsɨ́jɨ́vétsotúne. Muurá tehdu néémema ɨhnáhooíñé tene ímíbájchómeíñe.” 22 Áhdure ámúhakye o néé tsaate íñahbéjtedívú cáyobáávatéróné muurá téhdure ápíchó diityé hallúri. Áhdure idyé tsaaté ehdɨ́ɨ́vá tsijtye néhajchíí diityémá ímítyúné ímibájchojte teene ímíbájchoóhi. Áhdure tsíjtyeke ávyéta néhní úhbámé hallúrí ápíchó teene cúújúwá pañévú ditye wágóóóvéiyóne. 23 Áánéllii múu díñahbéébema ímityúné ámuhtsi medárɨ́ɨ́véjcatsíhajchíí ímíbáchójcatsíhi. Áijyu ihdyu Píívyéébeke dúúrúvámeíhíjcyátsihvu tsíeméné u tsájtyéneri u dúúruváné ímí ɨjtsúcunúúbe. 25 Téhdure múu tsaatémá ámuha ímítyunéhjɨ́ ditye ímíbájchóhullévú metsátyéjcatsíhajchíí téhullévú iúújetétúné ɨhde ímíñeúvú cánáájánújcatsí ávyéjujtédívú ámuha mecúvéhoojánútsójcatsítyuki. 26 Ɨ́mɨáánetúré ámúhakye o néé tsá muurá cúvéhóójatu ámuha meíjchívyéítyuró páneere ámuha maáhdótúhajchííjyu. 27 Tsúúca muurá ámuha méwaajácú éhnéhjáa éíjyuúvú méɨhdé múnáaúvuke Píívyéébe íllu úwaabóne: “Tsá múu ihdícyámema dómácójcatsítyúne.” 28 Áhdure idyé ámúhakye o néé muurá tsaapi pevénéré tsáápílledi úmúúpívyérónáa tsúúca dííllema múu dómácójcatsídyú ímityúné méénuube ɨ́ɨ́jtsaméí pañe. 29 Ahdícyane díhyállúuri u ɨ́ɨ́téneri ímityúné u méénúíyóneri u úmúúpivyéhajchíí múu waagóó teéu. Óvíjyuco ihdyu tsau díhyálluu u wájyúrou wágóoovéné u ímíjpyeté tsáijyu múúne páneere díjpi ímí nééroobe cúújúwá pañévú u wágóóóvénáaáca. 30 Áhdure díhyójtsɨri ímityúné u méénune uke tútávátsóhajchíí múu waagóó téhojtsɨ. Óvíjyuco ihdyu téhojtsɨ u wájyúrohójtsɨ́ wágóoovéné u ímíjpyeté tsáijyu múúne páneere díjpi ímí nééroobe cúújúwá pañévú u wágóóóvénáaáca. 31 Áhdure muurá tsúúca ámuha méwaajácú ámúhá ɨhdé múnáaúvukée Píívyéébe Moitséeúvuj tééveri íllu úwaabóne: “Tsaapi múu méwakye ɨɨ́hvéjtsócooca díílleke ajcú teene úúbálléné waajácúhaamɨ́vu.” 32 Árónáa ámúhakye o néé muurá tsaapi méwakye ímítyunévú méénutsó tsíjpiima ícyahíjcyátúrólleke dibye ɨ́hvéjtsolle tsíjpiikye tájɨ́váneri. Áhdure diibye díílleke táábávaabe ímityúné meenú méwamájɨ́ɨ́ tsíjpí táábama iíjcyáneri. 33 Áhdure idyé muurá ámuha méwaajácú éíjyuúvúu ámúhá ɨhdé múnáaúvuke Píívyéébe Moitséeúvuj tééveri íllu úwaabóne: “Tsane múu ɨ́mɨáánetúré imyéénuíñé Píívyéébe lléébónáa dííbye mémé idyómajcóné meenú muhdú iñéhdújuco.” 34 Árónáa ámúhakye o néé téeméné ámuha meméénútuki. Tsá múu néétune: “Bo óvíi níjkyejɨ muhdú ijcyá o állíhajchííjyu.” Muurá Píívyéébé avyéjúré teéne. 35 Áhdure tsá múu néétune: “Bo óvíi ííñujɨ muhdú ijcyá o állíhajchííjyu.” Muurá Píívyéébe éhnéré idyé teene ííñujɨ. Áhdure idyé tsá múu néétune: “Bo óvíi Jerotsaréé muhdú ijcyá o állíhajchííjyu.” Muurá Píívyéébe ɨ́htsútuube ávyéjuube íjcyáábe cóómíyé técoómi. 36 Áhdure idyé díhñíwau íjcyáróutu tsá múu néétune: “Bo óvíi muhdú táhníwau ijcyá o állíhajchííjyu.” Muurá u nééjuri tsá tsájɨ́ubáré llíjcyáítyuró díhñíwácotu. Áhdure tsá tsájɨ́ubáré cúúvenúítyuró u nééjuri. 37 Áánéllii múu ɨ́mɨáánéjuco íjcyane ápáhajchíí nééhií: “Éée ɨ́mɨááné tehdújuco teéne.” Áánetu ɨ́mɨááné íjcyatúné múu ápáhajchíí nééhií: “Tsáhaá tehdu néénejɨ́ɨ́vari.” Ehdu iíhjyuváné tsá múu éjkétsotú Píívyéébedítyu. Muurá tehdu meíhjyuváné Naavénedítyúré tsááhií. 38 Áhdure muurá ámuha méwaajácú éíjyuúvúu ámúhá ɨhdé múnáaúvuke tsiiñe Píívyéébe Moitséeúvuj tééveri íllu úwaabóne: “Tsáápiikye íhyálluu tsijpi bóhdúcúúbé hálluu téhdure bóhdúcúúveéhi. Áhdure tsáápí ihwájɨ́ wápíyuúcúúbeéhjɨ́ wápíyúúveéhi.” 39 Árónáa ihdyu ámúhakye o nééhií: Tsá múu ámúhakye ímityúné tsaate dárɨ́ɨ́véhajchíí pɨ́ámeítyúne. Áhdure tsaate ámúhakye méénúhajchíí tsá múu pɨ́ámeítyúne. 40 Áhdure idyé tsaate ámúhama tsane iímíbájcho ɨpɨ́úvámedítyú ámúhá caaméeja dójtúcúhajchíí múu ɨɨná néétuméré ɨ́hvejtsó téhdure hállúeja ámúhá tsuucójá dibye itsájtyeki. 41 Téhdure tsaate ámúhakye ‘múúhá pííchutátú múúhakye mépɨáábó wahájchotáwu’ néhajchíí múu tsajtyé diityémá ehnííñevújuco. 42 Áhdure tsaate ámúhakye tsííñé pɨáábó táúmeíhajchíí múu pɨ́aabóhi. Áhdure tsaate ámúhakye tsíeméné bóónétu ióómíchoíñé táúmeíhajchíí múu ajcúhi. 43 Muurá ámuha méwaajácú mɨ́amúnaa íllu úwáábócatsíhijcyáne: “Uke wájyúmemáyé múu wajyújcatsíhi. Áánetu uke múnáátsohíjcyámeke tsá múu wájyutúne.” 44 Árónáa ámúhakye o nééhií: Ámúhakye múnáájtsórómeke múu wajyúhi. Áhdure ámúhakye múhdurá dárɨ́ɨ́vérómé hallúvú múu pɨááboju táúmeí Píívyéébeke. 45 Áijyu ihdyu ámuha méíjcyaá ɨ́mɨááné ámúháj Caani níjkyéjɨri íjcyáábej tsɨ́ɨ́me. Diibye muurá núhbake ájchutsó pámeere ímítyúróméhjɨma ɨ́mɨáámélliíhye. Áhdure nííjyaba állétsohíjcyaabe ɨ́mɨájɨ́jtó úráávyehíjcyámema téjɨjto úráávyehíjcyátúrómélliíhye. 46 Muurá ámúhakye wájyúmekéré ámuha mewájyúhajchíí tsá ɨ́mɨá wájyú tene íjcyatúne. Ehdu ámuha mewájyújcatsíñé tsá Píívyéébe ímí ámúhadívú ɨ́jtsúcunútúne. Muurá ímityúmé íjcyarómé téhdure diityéké wájyúmeke wajyúhi. 47 Áhdure ámúhakye ímí náhbévahíjcyámemáyé ímí ámuha meíhjyúváhajchíí tsá ámuha ɨ́mɨáámé meíjcyatúne. Muurá téhdure Píívyéébeke wáájácúturómé ímí iíjcyámema ímí ihjyúvájcatsíhi. 48 Ahdícyane ɨ́mɨááméré múu ijcyá ámúháj Caani níjkyéjɨri íjcyaabe ɨ́mɨáábé íjcyadu.
1 Tsá múu mɨ́amúnaa ámúhadi iúllévenúkíyé méénutú ɨ́mɨájɨ́jtó ámuha meúraavyéne. Muurá tehdu ámuha meméénúhajchíí níjkyéjɨri íjcyaabe ámúháj Caani tsá ímí ámúhakye ɨ́jtsúcunúityúne. 2 Áánéllii múu ɨ́dáátsómeke ɨpɨ́aabóné tsá úbálléjcatsítyú eene ímityúmé bañú múnaa íjcyame méénuhíjcyádu. Diitye muurá teene méénuhíjcyá pihcyáávejááné pañévú, ulléjɨjtónéj pɨɨnévú, mɨ́amúnaa ɨ́mɨáámé ditye íjcyane ɨɨ́jtsúcunúkíye. Aane téénetu ámúhakye ɨ́mɨáánetúré o néé ápááñéré tééne áhdójuco íjcyane mɨ́amúnaa diityéké dúúrúvahíjcyáne. 3 Áánéllii múu tsaatéké pɨ́aabó téévéneúvúre. 4 Áijyu ihdyu ámúháj Caani pane wáájácuube ímí ámuha meméénuhíjcyáné ɨɨ́ɨ́téne tééne áhdó ámúhakye pɨ́ááboóhi. 5 Áhdure tsá múu Píívyéébema ámuha meíhjyúvácooca eene diitye ɨ́mɨáámeúvúdú bañú múnaa íjcyame méénuhíjcyádú méénutúne. Muurá eene pihcyáávejááné pañévú ulléjɨjtóné úniúvú Píívyéébema ihjyúvahíjcyámé mɨ́amúnaa ɨɨ́ɨ́térokíye. Aane ɨ́mɨáánetúré diityédítyú ámúhakye o néé ápááñéré tééné áhdójuco íjcyane mɨ́amúnaa diityéké dúúrúvahíjcyáne. 6 Áánéllii ihdyu múu dííbyema iíhjyúvácooca ɨ́mɨjcóhó pañévú iwátáháávéne ihjyúvá múha wáájácútúnáaáca. Áijyu ihdyu ámúhakye pɨ́áábóiíbye. 7 Áhdure idyé tsá múu ihdícyanéhjɨ́ré íhjyúvatú dííbyema iíhjyúvácoóca. Pane tsá múu bɨwáánéré wápɨhtsúcuhíjcyatú dííbyeke wáájácutúmé méénuhíjcyádu. Muurá ɨtsúcunúhijcyámé ditye bɨwáánéré wápɨ́htsánuhíjcyánetu dibye diityéké illéébóne áñújcúiyóne. 8 Ahdícyane tsá múu diityédú néétune. Muurá ihdyu Méécááni tsúúca waajácú ɨɨná méhdityu pɨ́htone dííbyekéi metáúmeítyúrónáaáca. 9 Áánéllii múu íllu ihjyúvá dííbyema: Múúháj Caáni níjkyéjɨri u íjcyaábej, uke muha máávyéjujtsó dúúrúvamére. 10 Aabe ihdyu díavyéjuvu múúhakye dúúcúne u ímillédú múúhakye túkevéjtso ííñújɨri muha meíjcyámeke muhdú níjkyéjɨri u méénuhíjcyádu. 11 Aabe ihdyu óvíi múúhakye majchóvú ú ácuhíjcyá paíjyuváré tééne tájpí muha meíjcyaki. 12 Áhdure muha ímityúné meméénuhíjcyáné múúhadi dɨ́dáátsóvéne dábajɨ́ɨ́vé múúhakye ímityúné méénuhíjcyámedi muha meɨ́dáátsóvéne teene maábájɨ́ɨ́vehíjcyádu. 13 Áhdure múúhakye ɨ́hvéjtsótuubéré pɨ́áábohíjcyá mávaríjchojúúnevu muha metáhjátsámeítyuki. Muurá ɨ́htsútuube múijyú muhdú u íjcyáítyuube páné avyéjuubéré ú ijcyáhi. Áyu tehdújuco. Ehdu múu Píívyéébema ihjyúváhi. 14 Ahdícyane muurá ámúháj Caani níjkyéjɨri íjcyaabe ámúhadi ɨɨ́dáátsóvéne ábájɨ́ɨ́veé ámuha ímityúné meméénuhíjcyáné tsijtye ámúhama ímityúné méénuhíjcyáné diityédí ámuha meɨ́dáátsóvéne maábájɨ́ɨ́véhajchííjyu. 15 Áánetu ámuha diityédí meɨ́dáátsóvétúhajchíí téhdure tsá dibye ámúhadi ɨ́dáátsóvéityúne. 16 Áhdure múu ámuha tsáijyu dííbyema meíhjyúva majcho maáwácooca tsá kehdóvéméhjɨúvú íjcyatú eene bañú múnaa íjcyame mɨ́amúnaa iúllévenúkíyé ícyahíjcyádu. Muurá ɨ́mɨáánetúré o néé apááñéré tééne áhdójuco íjcyane mɨ́amúnaa diityédí úllévenúhijcyáne. 17 Ahdícyane dííbyema ámuha meíhjyúva majcho maáwácooca tsá múu boohówáneúvú méénutúne. Óvíi ihdyu dííbyere ámúháj Caani waajácú tehdújuco ámuha meméénuhíjcyáne. Áijyu muurá ámúhakye pɨ́áábóiíbye. 19 Tsá múu ííñújɨri iéhnéváíyóneri tsúúrámeítyú múhajchótá tééne tájpí ámuha meíjcyáíyóneríjɨ́ɨ́vari. Muurá ámuha tééne tájpí meíjcyáronéhjɨ́ ámúhadívú tútávááveéhi. Áhdure naní múnaa ámúhadívú ɨ́cúbáhraáhi. 20 Áánéllii múu tsúúrámeí níjkyejɨ́vú Píívyéébe ámúhakye ávyéjuutétsóíñeri. Teene ihdyu tsá múijyú muhdú ámúhadívú íjcyáityúne. Áhdure tsá téhulle naní múnaa íjcyáityú ámúhá avyéjú ámúhadívú tútávájtsóiyóme. 21 Muurá kénejcú éhnííñevu ímí ámúhakye pájtyénéjcuríyéjuco ámuha meɨ́ɨ́jɨ́veíñe. 22 Muurá ámúhá hálluúúné peetédú nééneri ámuha ɨ́mɨáánéré meɨ́ɨ́téneri metsúúrámeíhajchíí teene ámúhadítyú bóhówaúcúnuúhi. 23 Áánetu ímityúnéré ámuha meɨ́ɨ́téneri metsúúrámeíhajchíí téénetúré ámuha mébóhówaúcúnuúhi. Áijyu muurá Píívyéébé icyánéjcúejte ámuha meíjcyaróné tsáhájuco wáájácúmeíityú ílluréjuco ámuha metútáváávénélliíhye. 24 Tsá muurá tene ímíítyuró míítyétsikye ámuha maávyéjuubéváne. Muurá tsáápiikyéré ímí ámuha méɨ́ɨ́cúvéiyá cáábyeké éhnííñevu ámuha mewájyúúbeke. Áánetu tsijpíiyo ɨ́ɨ́cúvérátuube imíchi ámuha mewájyútuúbe. Ehdu néénéllii tsá tene ímityú Píívyéébeke meúraavyémé metsúúrámeíñé mítyane meéhnéváíyóneri. 25 Ahdícyane ámúhakye o néé tééne tájpí ámuha meíjcyáneríyé meíjyácunútu majchoo, adoo, wájyamuu, íjcyáneri. ¿Aca páneere ɨɨná ámúhadi íjcyáne tájpí tsaímíyé ámuha méíjcyáiyáhi? Tsáhaá, muurá ijcyáné tsane tééne tájpí éhnííñevu ímí meíjcyane. 26 Cáhawáá méɨjtsúcunu wahpéjteke bajtsóubáré múijyú méénútúrómeke diibye ámúháj Caani níjkyéjɨri íjcyaabe máchótsohíjcyáne. Aanéjɨ́ɨ́ muurá diityé ehnííñevu ámuha mɨ́amúnaa méwajyúmeíhi. Áámeke ámúhakye Píívyéébe tsá ɨ́ɨ́netú pɨ́htótsóityúne. 27 ¿Aca íjcyaabe tsaapi ámúhadítyú iiye éhnííñevu cáámenútsámeííyoóbe? Íjcyáábejɨ́ɨ́vari. 28 Aanéjɨ́ɨ́ óvíjyacóóné ámuha meɨ́jtsámeíhijcyáné ámuha mewájyamúúváíyóneri. Cáhawáá méɨjtsúcunu wajcóháñé múhdutú píívyehíjcyáné pevétáré íjcyaróne. 29 Muuráhjáa ávyéjuube Tsaromóó tsijtye ávyéjujté ehnííñevu íjcyáróóbé avyéjú wajyámu ímí tsá úújetétú teene wajcóháñe ímivu. 30 Ehdu muurá Píívyéébe tsaímíyé téhmehíjcyá wajcóháñé wahájchotáré ímiñe íllúhwuúré tsúúca chémene. Aabéjɨ́ɨ́ awáá muurá ámúhakye éhnííñevu tsaímíyé téhmeéhi. Ehdu teéne, ámuúha cáhcujtsópítyúné mɨ́amúnaaj. 31 Ehdu muurá páneere Píívyéébe tájpíyé ijcyáhi. Áánéllii tsá múu néétune: ¿Aca ɨɨná íñe mémájchoóhi? ¿Aca ɨ́ɨ́nemá íñe méwajyámú méújcuúhi? Tsá múu ehdu ɨ́jtsámeítyú Píívyéébe íjcyátúcoocájɨ́ɨ́vari. 32 Muurá ihdyu Píívyéébeke cáhcújtsotúmé ehdu ɨ́jtsámeíhi. Áánetu tsá ámuha tehdu menéjúcootúne. Muurá ámúháj Caani níjkyéjɨri íjcyaabe waajácú ɨɨná ámúhadítyú pɨ́htone. Aabe ihdyu ámúhakye pɨ́ááboóhi. 33 Áánéllii múu tsane ámúhadítyú pɨ́htóróneri ɨ́ɨ́cúvetúmé tsúúrámeíhijcyá múhdutú tsaímíyé Píívyéébeke iúráávyéne dííbyé avyéjuvu iúcáávéíyóneri. Áijyu muurá tsá ámúhakye dibye ɨ́ɨ́netú pɨ́htótsóityúne. 34 Áánéllii tsá múu ɨ́jtsámeítyú muhdú ámúhá úmɨwa íjcyáneri. Múu iíjcyájcóójɨri muhdú iíjcyáneríyé ɨ́jtsámeíhi. Muurá Píívyéébe ámúhakye pɨ́áábohíjcyaá panévatúré pajcóójɨváre.
1 Ahdícyane tsá múu tsijtye múhdurá íjcyáneri íhjyúvatú Píívyéébe ámúhakye iñéétu téhdure ímityúmé ámuha meíjcyane. 2 Muurá tsíjtyeke ámuha ímityúné medárɨ́ɨ́véhajchíí téhdure ámúhakye Píívyéébe méénuú muhdú ámuha diityéké meméénuhíjcyádu. 3 ¿Aca ɨ́veekí ámuha méijyácunúhijcyá ámúhá nahbémú hálluúúné pañe wááhyéwuúné íjcyáneri ámúhá hálluúúné pañe úménebááné íjcyane wáájácúmeítyúme? 4 Muura úménebááné ámúhá hálluúúné pañe íjcyame tsá ámúhá nahbémuke ámuha menééítyuróne: “Cána muha ámúhakye mebóhdo eene wááhyene ámúhá hálluúúné pañe íjcyane.” 5 ¡Ávyeta bañú múnaa ámuha meíjcyame pánehjɨ́dú ɨ́mɨáámeúvúdú ámuúha! Tujkénú méwaagóoméí eene úménebááné ámúhá hálluúúné pañe íjcyane botsíi ímí ámuha máájtyumɨ́mé mebóhdo teene wááhyene ámúhá nahbémú hálluúúné pañe íjcyane. Ehdu nééne tsá múu tsaate wahdɨ́ɨ́váné imítyúwu méénúneri íjyácunútú tsáijyu múu éhnííñevu ímityúné ámuha meméénuhíjcyáme. 6 Tsá muurá ámuha ɨ́mɨáánevu oohímyeke maájcúítyuró bóónétu íllure ámúhakye dɨ́gújcúíyómeke. Áhdure muurá tsá ícyááve méénímudívú ámuha mepóvɨhjúcúítyuró íllure téuhjɨ tádɨ́rɨ́hcóíyómedívu. Ehdu nééne tsá múu ɨ́mɨáájú Píívyéébé uwááboju bañúháñé úwáábotúne. 7 Múu táúmeí Píívyéébeke tééne tájpí ámuha meícyahíjcyáné ámúhakye dibye iájcuki. Métsúúraméí ímí ámuha meíjcyáíyóneri ámúhakye dibye ɨpɨ́ááboki. Áhdure métáuméí ámúhakye dibye ityúkévéjtsoki. 8 Muurá tééne tájpí iíjcyáne táúmeímyeke ájcuúbe. Ímí iíjcyáíyóneri tsúúrámeímyeke pɨ́ááboóbe. Dííbyeke túkevéjtsoju táúmeímyeke túkévéjtsoóbe. 9 ¿Aca ijcyámé tsaate ámúhadítyú ɨ́jtsɨɨméné majcho táúmeícyooca nééwayúvúré ájcúiyóme? 10 Áhdure ¿aca amóóbeke tetsɨ táúmeíñáa ííñimyédívúré ájcúiyóme? 11 Muurá ímityúmé ámuha mɨ́amúnaa meíjcyarómé méimíllé ɨ́mɨáánevúré ámúháj tsɨ́ɨ́meke maájcune. Aanéjɨ́ɨ́ awáá muurá ámúháj Caani níjkyéjɨri íjcyaabe imíllé dííbyeke ámuha metáúmeímyeke ɨ́mɨáánevúré iájcune. 12 Muurá ámuha méimíllé mɨ́amúnaa ímí ámúhama íjcyane. Áánéllii múu iéhnéjcutu diityémá ɨ́mɨááméré ijcyá ditye téhdure ámúhama ɨ́mɨáámé iíjcyaki. Ehdu muurá Píívyéébe meke úwaabó Moitséeúvú waajácúháámɨtu, téhdure tsijtye dííbyé ihjyú uubálle múnáá waajácúhaamɨ́netu meke úwaabóne. 13 Múu ɨ́hnáhó íuráávyé néérojɨ́jtó úraavyé níjkyejɨ́vú meúújetéjɨ́jto. Muurá íjcyajɨ́jtó tsɨ́jɨjto tsaímíyé meíjcyajɨ́jto. Árónáa téjɨjto meúráávyerómé nihñéétsihvúré méɨ́cúbáhrámeíhi. Árojɨ́jtó muurá mítyame úraavyéhi. 14 Áánetu ɨ́hnáhó íuráávyé néérojɨ́jtó meúraavyémé méúújeté múijyú muhdú meíjcyáítyúhullévu. Ájɨjto uhjéméré úraavyéhi. 15 Tsáma téɨɨbúwá meíjcyá állíu múnaa Píívyéébé ihjyú uubálle múnáadi díllómeíhíjcyámeke. Muurá pánehjɨ́dú éhne imíwu obééjámú íjcyadu ɨ́mɨáámeúvúdú ámúhakye nahbévahíjcyá ávyeta bájú oohímyédú néémeé. 16 Muurá téévetúné téeméjté íjcyánetu méwaajácú állíu múnaáré ditye íjcyane. Cáhawáá méɨjtsúcunuj, tsá muurá múijyú wacyónejke baaco nééváítyuróne. Tsá átéréehe múijyú ɨ́mɨááné nééváítyuróne. 17 Áhdure ɨ́mɨááhé tsá múijyú átéréene nééváítyuróne. Áánetúré méwaajácú keehé ɨ́mɨááhé íjcyane. 18 Muurá oove íjcyane nééváné uméhé tsá nééváítyuró átéréene oove íjcyatúne. Áhdure oove íjcyatúné néévahíjcyahe tsá ɨ́mɨááné nééváítyuróne. 19 Áánéllii múúne átéréehe meíllóne mécóvajtsóhi. 20 Aane muurá úmehééné méwaajácú keehé ɨ́mɨááhé íjcyane iñéévatúre. Ahdu ɨ́ɨ́vane cáhawáá óvíi ámuha méwaajácú állíu múnáake muhdú ditye íjcyánetúre. 21 Muurá oke ávyéjuubévahíjcyárómeke tsá pámeekéré níjkyéjɨri íjcyaabe Méécááni Píívyéébe íavyéjuvu újcúityúne. Muurá ihdyu dibye ímillédú íjcyámekéré újcúiibye íavyéjuvu. 22 Muurá muhdú mɨ́amúnaa ícyahíjcyáné ímíbájchómeícyooca mítyame oke avyéjuubévaá iíllityénemáye. Aame oke neéhi: “Ávyéjuúbej, muurá muha díuwááboju méúwáábohíjcyáhi. Aame dimyémeri muha méwáámíuhíjcyá naavémuke tsaaté pañétu. Ehdu muha dimyémeri méméénuhíjcyá méénúráítyúronéhjɨ.” 23 Ehdu oke ditye néérónáa ó neé diityéke: “Íllure ámuha máallíhi. Keenéiyó ámúhakye o wáájacúne. Muurá ímityúné ámuha méícyahíjcyáhi. Aame meɨ́ɨ́né óhdityu.” Éhdure ó neé diityéke. 24 Ahdícyane íñe caabyé o úwaabóné illéébóne tehdújuco íjcyaabe muurá éhne múúne wájácúnéjcuube cóhpétsihvu ihjya méénuubédu. 25 Muurá ávyéta cóhpé ihjya dibye méénúnáa kííjyébama nííjyaba mítyane álléneri téhiñe ɨ́hnáhó cáájávéróneri tsá muhdú teja íjcyatú ávyéta cóhpé nétsihvu dibye méénúnélliíhye. 26 Áánetu íñe o úwaabóné lléébójúcóóroobe ímí íjcyátuube muurá éhne múúne wájácúnéjcútuube cóhpétútsihvu néwáyúúhá hallúvúré ihjya méénuubédu. 27 Muurá ihdícyátsihvúré dibye ihjya méénúnáa nííjyaba ávyétá ɨhnáhó kííjyébama íjcyáneri téhiñe cáájavéné teeja wááoja cáhvyabáhi. 28 Ehdúu Jetsóó úwáábóneri ullévenúme. 29 Ávyétá ímíi úwáábohíjcyaabe diityéké tujkévéwu ávyéjuube múúne íhjyúvajɨ́jtójuco. Tsáháa dibye úwáábohíjcyatú taúhbájú uwáábojte úwáábohíjcyádu.
1 Aabée Jetsóó teene cáméhbáutu níítyéébeke mítyame mɨ́amúnaa úraavyéhi. 2 Áánáacáa tsaapi íjpi chájááveebe dííbye éllevu itsááne dííbyé lliiñévú ɨmɨ́móúúvéne néé dííbyeke: —Ávyéjuúbej, ¿aca muhdúiyó teene oke u bóhɨɨtsóne? 3 Áánélliihyée neébe: —Mu ihdyu tehdújucoj. Ehdúu néébere dííbyeke dócárájcóneri tsúúca bóhɨɨ́be. 4 Áábekée neébe: —Tsáma tsaatéké dúúbálledí íñe muhdú u bóhɨɨ́ne. Tsapéhdúré llúúváábe éllevu pééne dííbyedívú dúhjétsámeítyeco. Ááne Moitséeúvúu néhdu Píívyéébeke tsíeméneri ú ɨ́ɨ́cúveé téénetu mɨ́amúnaa iwáájácu u bóhɨ́jucóóne. Ehdúu Jetsóó néé dííbyeke. 5 Átsihdyúu muha Jetsóoma Capenaóovu meúújeténáa romáánómú tsodáhómú avyéjuube dííbye éllevu itsááne pɨáábó táúmeíhi. 6 Neebépeé: —Ávyéjuúbej, táúníu múnáajpi chémeebe ávyétá ɨhnáhó ɨ́cúbáhrámeíhi. Aabe tsáhájuco íjpi vááúmeítyúne. 7 Áánélliihyée Jetsóó nééhií: —Cána bo o péé o bóhɨ́ɨ́tso dííbyeke. 8 Áánélliihyée neébe: —Avyéjuúbej, muurá íñe tsíjtye múnáajpíyé o íjcyaabe ɨ́dátsó o néébe jávú tsá u ááhɨ́véítyuróne. Áánéllii ihdyu uke o néé íchihdyúré u íhjyúváné tujkéveri dibye ibóhɨɨ́ki. Muurá ó cáhcujtsó dibye bóhɨɨíñe. 9 Muurá táavyéjujte oke táuhbáné ó méénuhíjcyáhi. Áhdure tsodáhómuke o táuhbáné méénuhíjcyáme. Muurá tsáápiikye diityédítyú tsiéllevu o wállóócooca peebe téhullévu. Áhdure tsáápiikye o pɨ́úvácooca tsaábe. Áhdure táúníu múnáájpikye tsíeménevu o táuhbáné méénuúbe. Ahdícyane ó waajácú u néécooca táúníu múnáajpi bóhɨɨíñe. 10 Ehdúu diibye tsodáhómú avyéjuube nééneri iúllévenútsihdyu neebe tétsihyi íjcyámeke: —Ɨ́mɨáánetúré o néé tsá muurá tsáápíubáré tamúnaa ijraéémudítyú cáhcújtsotú íñe áánu cáhcujtsódu. 11 Ehdu muurá pahúllevátú tsaaímyé mítyame ijraéémú íjcyáturómé íñe áánu romáánómuube cáhcujtsódú ímí Píívyéébeke cáhcújtsoímye. Aame dííbyé avyéjuvu úcaavémé nahbévájcátsií majchóháñeri Aavaráaa, Itsáaa, Jacóóboo, íjcyámema. 12 Áánetu ijraéémudítyú mítyame wágóóóveé ícyuuvétsíí pañévú Píívyéébé avyéjutu ímichi diityé wáábyuta íjcyárónetu. Aame tétsihyi ɨ́cúbáhrámeímyé tahíjcyaá íhwáñeene ɨɨ́hdónema. 13 Ehdúu iñééné boonétú tsiiñe neebe diibye tsodáhómú avyéjúúbeke: —Áyu wa dipye dihjyávuj. Óvíi ihdyu u cáhcujtsódú íjcyane úúma díúníu múnáajpi bohɨ́ɨ́hií. Ehdúu Jetsóó nééné tujkéveríhjyáa tsúúca bóhɨɨ́be. 14 Áhdurée dííbyema muha Péédoró javu mepéénáa diibye Péédoró baabe áíívyeri chémelle ícyuwájá pañe. 15 Áállekée Jetsóó íhyójtsɨtu ékéévéneri tsúúca bóhɨɨlle múúhakye májchotsóhi. 16 Tépejcóo Jetsóo éllevu tsivámé naavémú ípañe íjcyáneri chéméméhjɨke. Áámé pañétúu ijchívyétsoobe diityéke. Áhdurée tsííñe chémeri íjcyámeke bóhɨ́ɨ́tsoóbe. 17 Ehdúu Jetsóó méénuhíjcyá téijyu Píívyéébé ihjyú uubálle múnáajpíhjyáa Itsaíá íllu néhdújuco: “Dííbyere méhdityu páhduváré nééne chémeháñé waagóóhi.” Ehdúhjáa Itsaíá néhdújuco dibye méénuhíjcyáne. 18 Áábedívúu téijyu mítyanéjuco mɨ́amúnaa píhcyáávénéllii múúhakye neebe muha únéúcóbá tsiñéjcuvu mepájtyeki. 19 Áánáacáa tsaapi taúhbájú uwááboobe dííbye éllevu itsááne nééhií: —Uwááboóbej, ó imíllé úúmaye o péhijcyáné kiávú u péhullévújuco. 20 Áánélliihyée Jetsóó néé dííbyeke: —Muurá iyámé óówamu íjcyarómé íhyéjúnema téhejújɨ́ pañe icyúwaki. Áhdure wahpéjté ijcyá icyúwáítsɨ́hjɨma. Áánetu muurá íñe Mɨ́amúnáájpidívúu o ípívyééveebe tsá tahjyáúbamáyé o íjcyatúne. 21 Áijyúrée idyé tsaapi dííbye déjuri péhíjcyámedítyú néé dííbyeke: —Ávyéjuúbej, ói o péé llihíyo éllevu. Óvíi ihdyu múijyú óhdivu dsɨ́jɨ́veebe úúmayéjuco o úllehíjcyaki. 22 Áárónáacáa Jetsóó néé dííbyeke: —Óvi ihdyu tsamééré ɨ́mɨájɨ́jtó úráávyetúmé cúúújcatsí ɨdsɨ́jɨ́vécoóca. Wa ihdyu ookéréjuco duráávyej. 23 Átsihdyúu muha mɨ́ɨ́neri mepéé únéú tsiñéjcuvu. 24 Áánáacáa ávyéta tsɨ́jpá nééné kiijyébari mítyane nohjɨ íjcyane múúhakye pámaúcúiyáhi. Áijyúu Jetsóó cuwáhi. 25 Áábekée muha ɨ́ɨ́cúi maákyéjtsóne menééhií: —¡Ávyéjuúbej, meke pájtyetétso! ¡Tsúúca mémájcánuúhi! 26 Áánélliihyée neebe múúhakye: —¿Ɨ́ɨ́neríami ámuha méíllityé ayájú ɨhnáhóhajaj? ¡Tsáháikyéha ímí ámuha mecáhcújtsotú Píívyéébeke! Ehdúu múúhakye iñétsihdyu kííjyébama nohjɨ íjcyane úhbaabe tene ɨɨ́hvetéki. Ahdújucóo tene ɨ́hveténé dáíhañéréjuco. 27 Ehdúu téijyu Jetsóó méénúneri muha meúllévenúne ménéjcatsíhi: —¿Muubáami aabye íjcyáábeke muhdú kííjyébama nújpacyo lleéboj? 28 Aanée tsúúca muha tsíñejcúeúvú méúújeté Gadáárá iiñújɨvu. Áánáacáa dííbyeke míítyétsi cáhdahɨ́ró naavémú ípañe íjcyamútsí níjkyénéj pɨɨnéréhjáa ícyahíjcyamútsi. Aamútsíhjyáa apííchówu néémutsi tétsii ícyahíjcyánéllii tsá múha tétsii úllehíjcyatúne. 29 Aamútsíi Jetsóoke kévádijcyó ílluú: —¡Múhtsikye ihdyu pátsáríjcyodí Píívyéébé Hajchi u íjcyaábe! ¡Tsáhái muurá ɨ́cúbáhraméi éévé íjcyatúne! 30 Áijyúu tétsííj pɨɨhɨ́rí mítyame jéémú meenímú majchóri. 31 Áánélliihyée naavémú diityétsí pañe íjcyame Jetsóoke nééhií: —Múúhakye íjtyétsí pañétú u wáágóóhajchíí aatye méénímú pañévuréjuco muha meújcámeíiñe. 32 Áánélliihyée neebe diityéke: —Wa ihdyu méújcaméí diityé pañévuj. Ahdújucóo ditye iíjchívyéne újcámeíñé diityé pañévuréjuco. Aamée únéú pañévú cáhtsíñibámé májcanúhi. 33 Ehdúu méénímuke tene pájtyéneri diityé tehméjté ávyétá ɨhnáhó íllityéhi. Áánemáa ɨ́ɨ́cúi tétsííj pɨɨhɨ́rí íjcyáméhjɨ éllevu ɨdsɨ́ɨ́néne úúballémé muhdú tene pájtyene. 34 Áánélliihyée pámeere tsáácunú Jetsóo éllevu. Aamée dííbyeke néé tétsihdyu muha mepéékií.
1 Ahdújucóo muha meóómiñe bɨwáhullévúré múúhá coomívu. 2 Átsihyíi muha meíjcyánáa Jetsóo éllevu tsaate tsivá íjpi vááúmeítyúúbeke ɨ́ɨ́botári. Aamée dííbyeke cáhcujtsóné iwáájácúne dííbyeke ɨɨ́ɨ́téne neébe: —Llíhij, wa ílluréjuco dímijyúúvej. Muurá tsúúca úhdi o ɨ́dáátsóvéne díimítyú ó ábájɨɨvéjucóóhií. Ahdícyane tsáhájuco ɨɨná díhyallúrí íjcyájúcootúne. 3 Ehdúu Jetsóó nééne tsaate taúhbájú uwáábojte illéébóne ɨ́ɨ́buwááné pañe nééhií: —¿Aca ɨ́veekí eene aabye ímityúné ihjyúvá Píívyéébe ímí dííbyedívú ɨjtsúcunúnejɨ́ɨ́vari? 4 Ehdúu ditye ɨ́jtsámeíñé Jetsóó iwáájácúne néé diityéke: —¿Aca ɨ́veekí ámuha ímityúné óhdityu méɨ́jtsámeíhi? 5 ¿Aca muhdú ámuha oke méɨjtsúcunúhi? Áánerá ó piivyété mɨ́amúnáadi o ɨ́dáátsóvéne diityé imítyuháñé diityémá o ímíbajchóne. Áánéllii ó piivyété áánúke o nééneé: “Úhdi o ɨ́dáátsóvéne díimítyú úúma ó ímíbajchóhi.” Áhdure ó piivyété o nééneé: “Dímíjpyeténe dipye.” 6 Ahdícyane cáhawáá óvíi ámuha máájtyumɨ́ Mɨ́amúnáájpidívúu o ípivyééveebe muhdú o méénune. Ehdúu diityéké iñétsihdyu tsiiñe neebe dííbyeke: —Dímíjpyeténe eene dɨ́ɨ́hbotámá dipye dihjyávu. 7 Ahdújucóo dibye pééneé. 8 Ehdúu Jetsóó méénúneri mɨ́amúnaa iíllityéne Píívyéébeke ávyéjujtsó dúúrúvaméré dííbyé ɨhtsúturi dibye ehdu méénúnélliíhye. 9 Tsáijyúu Jetsóó oke Matéoke ájtyumɨ́ múúhá iiñújɨ́ avyéjúúbé wáábyuta dsɨ́ɨ́dsɨke o áhdótsohíjcyátsihyi o íjcyáábeke. Aabée oke nééhií: —Ookéréjuco duráávyej. Ahdújucóo o pééne dííbyemáyéjuco. 10 Áábemáa téijyu tahjyávú muha mémajchóhi. Áhdurée tsijtye téénere dsɨ́ɨ́dsɨ́ ahdótso múnaa múúhama majchóhi. Áhdurée tsijtye ímityúmé ijcyá múúhama. 11 Áámekée ɨɨ́ɨ́téne paritséómú néé múúhakye: —¿Aca ɨ́veekí eene ámúhá uwááboobe majchó aatye ímítyúmema? 12 Aanée Jetsóó illéébóne néé diityéke: —Tsá muurá taabóóbé bóhɨɨme tsaímíyé íjcyámeke táábotúne. Muurá ihdyu chéméméhjɨkéré tááboóbe. 13 Cáhawáá ímíñeúvú meéévé ámuha mewáájácu Píívyéébé waajácúháámɨtu tsátsii nééneé: “Muurá tsá apááñéré o ímílletú ámuha oke Píívyéébeke iyámedi meɨ́ɨ́cúvehíjcyáne. Téhdure ó imíllé ámuha pamévamáyé meɨ́daatsólléjcatsíñe.” Ahdícyane tsáháa ɨ́mɨáámé wáábyú o tsáátune. Muuráhjáa ihdyu ímítyúme wáábyú o tsáá diityéké téénetu o ímíbáávyétso Píívyéébé icyánejcúvuréjuco ditye ɨɨ́búwááveki. Ehdúu Jetsóó néé paritséómuke. 14 Áhdurée tsáijyu tsojtsó múnáajpi Jóáá mamyémú Jetsóo éllevu itsááne dííbyeke dilló tsáijyu Píívyéébema iíhjyúvácooca majcho iáwahíjcyánetu. Néémépeé: —¿Aca ɨ́veekí tsáijyu muha paritséómuma Píívyéébema meíhjyúvácooca majcho mááwahíjcyánáa tsá dímamyémú áwahíjcyatúne? 15 Áánélliihyée neebe diityéke: —¿Aca tsaapi ityáábávácooca wáñehjɨ́vaténevu dííbyé miñútso múnaa tsááme kímóóvéiyá dííbyedívú iwájtsɨ́coóca? Ehdu nééne támamyémú tsá kímóóvéítyuró diityémá o íjcyáné hajchóta. Árónáa ihdyu ɨ́mɨááné íjcyaíñé diityédítyú o pééiñe. Áijyu ihdyu óvíi muhdú iñéhajchíí awámye. 16 Tsá muurá tene ímityú wájyamu tsúúcáaja béhbátu mepájaabóne. Muurá íllure teeja meníjtyúcooca éhnííñevu táváajcároba. 17 Áhdure idyé tsá tene ímityú béjpácyo bíínojpácyó mepícyoone tsúúcáau mɨ́ɨ́héneu cahpáyú pañévu. Muurá béjpácyo iúhtsáráúúvéhulle táváajcó tsúúcáau. Áijyu muurá wágóoovéné tsanéécújuco bíínójpácyoma cahpáyu. Áánéllii ihdyu béjpácyo mépicyóó bééú pañévúré muhdú tsanéécú iíjcyátuki. Ehdu nééne tsá tene ímityú ɨ́hdééné uwááboju béhné uwáábójú pañévú meúacóne. 18 Ehdúu Jóáá mamyémuma Jetsóó íhjyúvánáa tsaapi avyéjuube wajtsɨ́ múúhadívu. Aabée dííbyé lliiñévú ɨmɨ́móúúvéne néé dííbyeke: —Ájyúwa íhyajchíí óhdivu dsɨ́jɨvéhi. Árónáa ó waajácú dille óóma tsiiñe bóhɨɨíñé u péébe díílleke u dócárájcóneri. 19 Áánélliihyée téhullévú péébema muha mepééhií. 20 Aamée muha téhullévú mepéénáacáhjáa tsáápille 12 pijcyábájuco díílleke ichémé tujpácyó ɨ́hvetépityúneri ɨ́cúbáhrámeíhíjcyalle pɨɨhɨ́vé Jetsóodívú idyéju éhnéjcutu. 21 Aalléhjáa dómajcó dííbyé wajyámú ‘muurá éhne íwajyámú íjcyaróné o dómájcóhajchíí ó bóhɨɨ́hi’ iñéénema. Éhdúhjáa ɨɨ́jtsámeíñe dómájcolle dííbyé wajyámu. 22 Aanéhjáa iwáájácúne díílledívú iyévóóvéne neébe: —Ɨ́ɨ́nerí kímóóvedíñe, Wáhaj. Muurá Píívyéébeke ímí u cáhcujtsódújuco íjcyalle íñe tsúúca u bóhɨɨ́ne. Éhdúu Jetsóó néénemáyé ɨ́mɨááné tsúúca bóhɨɨ́lle. 23 Aamée muha tsúúca méúújeté diibye avyéjuube Jáiró javu. Áánáacáa mítyane tééjá pañe mɨ́amúnaa kímóóveri íjcyame máátyóba májtsí méénuhíjcyáhi. 24 Áámekée Jetsóó nééhií: —Cána méijchívyéi áachívuj. Muurá tsá dille dsɨ́jɨ́vetúne. Íllure cúwalle. Éhdúu Jetsóó nééneri íllure goocómé dííbyedi. 25 Áámekée tééjá pañétú iíjchívyétsóné boone iiyéjuco dibye iúcáávéne díílléwúuúvú hójtsɨtu ékééveténeri tsúúca bóhɨɨ́lle. 26 Ehdúu Jetsóó méénúné uubállé páneere tééné iiñújɨ múnaa waajácúhi. 27 Aanée tétsihdyu muha tsúúca meóómíñáa míítyétsi hállúvátumútsí múúha déjutu dsɨɨnéríyé tsáámutsi dííbyedi wáníjcyámeíhi. Íllúu neemútsi: —¡Múhtsidi bo dɨ́daatsóvé Dabíiúvúj tsɨɨménémúhaabe u íjcyaábej! 28 Aanée muha meícyahíjcyajávú mewájtsɨ́tsihvu Jetsóó dilló diityétsikye: —¿A ámuhtsi mécáhcujtsó ámúhtsikye o ímíjpyetétsóiyóné ámúhtsí hálluúúne? Áánélliihyée neemútsi: —Éée Ávyéjuúbej, muhtsi mécáhcujtsóhi. 29 Ehdúu dityétsí néénéllii diityétsikye íhyálluúúné idyócárájcóne neébe: —Ámuhtsi mecáhcujtsódújuco íjcyane tsúúca ámúhtsí hálluúúné ímíjpyetéhi. 30 Ahdújucóo ɨ́mɨááné tsúúca íhyálluúúné ímíjpyetémútsí tsaímiyéjuco ɨ́ɨ́tene. Áámútsikyée bóíjcyuube muucá teene dityétsí iúúbállétuki. 31 Árónáacáhjáa tétsihdyu óómimútsí péé úbálléjcatsímútsíyé pámeekéré tétsɨ́hjɨ múnáake. 32 Áámútsi déjuvúu idyé tsaate tsivá íhjyúvátúúbeke Jetsóo éllevu naavéné ípañe íjcyáábeke. 33 Áábé pañétúu diibye naavéneke dibye íjchívyétsóné boone tsúúca ihjyúvájúcoóbe. Ááneríi mɨ́amúnaa iúllévenúne nééhií: —Ávyeta tsá múijyú ehdu nééne múha méhdityu méénune maájtyúmɨtúne. 34 Árónáacáa paritséómú nééhií: —Aadi muurá eene naavémuke ichívyétsohíjcyá páñétúejpi naavémú avyéjuube pɨ́áábóneríye. 35 Ehdúu Jetsóó cómíñeri úwááboobéré pehíjcyá mɨ́amúnáake Píívyéébé avyéjutu íjcyáné uwááboju diityé pihcyáávejááné pañévu. Aabée bóhɨ́ɨ́tsohíjcyá panéva chémeháñeri íjcyáméhjɨke. Téhdurée ihjyáhañévúré tsaatéké úwááboobéré pehíjcyáhi. 36 Aabée ɨ́dáátsóvehíjcyá mɨ́amúnáadi éhne múúne obééjámú ítyehméébema íjcyatúmé ɨdáátsówu íjcyadu nééme dííbye éllevu tsáámedi. 37 Áámedítyúu neebe múúhakye: —Ɨ́mɨááné mítyame mɨ́amúnaa ijcyá Píívyéébé avyéjuvu ditye úcáávéíyóné uwááboju úwáábómeíiyóme. Árónáa tééné uwáábojte tsá pahdu íjcyatúne. 38 Áánéllii múu táúmeí páné aabájaabéré íjcyaabe Píívyéébeke dibye éhnííñevu uwáábojtéké ipícyo ditye iúwáábo tsíjtyeke dííbyé avyéjuvu ditye iúcááveki.
1 Aanée téijyu Jetsóó muuha ímamyémuke pihjyúcú 12-meva muha meíjcyámeke. Áámekée múúhakye ájcuube ɨ́ɨhnáhootu dííbye mémeri tsaaté pañétú naavémuke muha meíjchívyétsohíjcyaki, panéva chémeháñeri íjcyámeke muha mebóhɨ́ɨ́tsohíjcyaki. 2 Aamée muuha ílluúme: Tsimóo Péédoroo, íñahbe Áderéee, Tsebedéó hájchimútsí Jacóóboma Jóáámutsii, Perípee, Batoroméee, Tomáaa, ííñújɨ́ avyéjúúbé wáábyutáa dsɨ́ɨ́dsɨke o áhdótsohíjcyaabe oo Matéoo, Apéó hajchi Tadéó dííbyere ‘Rebéo’ némeííbyee, cananíjtámúejpi Tsimóoo, diibyée Jetsóodívú bóónétu méénútsóiibye Jóóda Ijcaríóótee, éhdume. 5 Éhdúmekée múúhakye Jetsóó uwáábovu iwállóómeke íllu pítyajcóhi: —Tsáma ihdyu mépehdí jodíómú íjcyátúmé iñújɨɨnévu. Áhdure Tsamááriá iiñújɨ́ méúújedíñe. 6 Ijraéémú pañévúré métsajtyécó íñe uwááboju éhne múúne obééjámú mújtame ɨdáátsówu íjcyadu néémé pañévu. 7 Aame méúwáábohíjcyaco níjkyéjɨri íjcyaabe Píívyéébe mɨ́amúnáake íavyéjuvu újcúíñe éévé tsúúca úújeténe. 8 Áhdure mébóhɨ́ɨ́tsohíjcyaco dsɨ́jɨ́véméhjɨke, íjpi chájáávéneri chéméméhjɨke, páhduváré nééne chémeri íjcyáméhjɨke. Áhdure tsaaté pañe naavémú íjcyámeke méwaagóohíjcyaco. Ehdu tamyémeri táɨhnáhori ámuha meméénúiñévú ámúhakye ó ajcú pevénére. Áánéllii tsá ámuha maáhdótsóityú ámuha diityéké mepɨ́áábonéhjɨ. 9 Aame ihdyu métsajtyédí dsɨ́ɨ́dsɨke. 10 Áhdure métsajtyédí tsíjyahjɨ ámúhá wajyámúúnee, ámúha májchoo, ámúháj túhápaajɨ́nee, éhdune. Ámúhá cuujúí íjcyaróné métsajtyédíñe. Ámuha mepɨ́aabóméré ámúhakye pɨ́áábohíjcyaá panévatúre. 11 Aame múu tsácoomívú iúújetécooca nehcó tsaatéké ámuha tétsii meíjcyáné hajchótá ímí ámúhakye pícyóóímyeke. 12 Aane tsaaté javu ámuha meúújetécooca múu ímíñeúvú ihjyúvá diityéma. 13 Aame ímílléhajchíí múu diityémá ijcyá ámúhaj tééveri diityéké Píívyéébe ɨpɨ́ááboki. Áánetu ditye ímíllétúhajchíí tsáhájuco múu ɨ́ɨ́cúvetú diityédi. 14 Téhdure tsácoomí múnaa ámuha diityéké meúwáábóíyónéhjɨmáyé ímíllétúhajchíí méɨ́ɨ́cuvéjúcohdí diityédi. Ílluréjuco ámúháj tuhááñe ííñú mépíchóújcámeícyó ‘tsá múúhá hallúrí tene íjcyatú ámúhakye muha meúwáábóiyóné ámuha meímílletúne’ nééiyóne. Ááne tsiéllevúréjuco mépeeco tétsihdyu. 15 Muurá ɨ́mɨáánetúré o néé tehdu nééme ɨ́cúbáhrámeíiñe éhnée Tsodóómaa, Gomóóraa, íjcyácoomícyu múnaa ɨ́cúbáhrámeíñé ehnííñevu muhdú mɨ́amúnaa ícyahíjcyáné diityémá ímíbájchómeícyoóca. 16 Ahdícyane íñe ámúhakye ó wallóó obééjámuke bájú oohímyé pañévú mewállóóiyódu. Aane ihdyu wajácútsi méíjcyaco éhne múúne ííñimye ɨ́ɨ́cúi meke pállójcoíñúdu. Árónáa ihdyu tsá múu muucá tútávájtsotúne. Ɨ́mɨááméré múu ijcyá ɨ́juumu íjcyadu. 17 Aame ihdyu tsáma imíchi méíjcyaco. Muurá tsaate ámúhakye túkevéjtsojté éllevu itsájtyémeke pihcyáávejááné pañévú wápáájcoóhi. 18 Áhdure ámúhakye tsajtyéimye ávyéjujté éllevu óhdityu íjcyáné uwááboju ámuha meúwáábohíjcyáné hallútu. Áijyu téhdure tétsihvu ámuha diityéké meúwááboó jodíómú íjcyátúrómeke. 19 Aane ámúhakye ditye ékéévécooca tsá múu áábímyeítyú muhdú iíhjyúváíñeri. Muurá ihdyu Píívyéébere ámúhakye túkévéjtsoó ámuha meíhjyúvaki. 20 Tsá ámúhá ɨ́jtsaméityu tsááne ámuha meíhjyúváityúne. Muurá ihdyu ámúháj Caani Píívyéébé Apííchó ámúhá pañe íjcyanéré ámúhakye túkévéjtsóneri ámuha méihjyúvaáhi. 21 Aane muurá mɨ́amúnaa ávyétá imítyú dárɨ́ɨ́véjcátsiíhi. Muurá tsané nahbémú íjcyarómé lliihyánújcátsiíhi. Áhdure cáánimu íjcyárómema lliihyánújcatsíimye. 22 Áhdure mítyame ámúhakye múnáájtsoó oke ámuha meúráávyéné déjúcotu. Aane ehdu nééronéhjɨ́ tsaímíyé nihñéétsihvúré áábucúmé ihdyu pájtyéteéhi. 23 Áhdure tsácoomí múnaa ámúhakye ímityúné dárɨ́ɨ́véhajchíí múu técoomítyú péé tsícyoomívuréjuco. Muurá íñe Mɨ́amúnáájpidívúu o ípívyééveebe ɨ́mɨáánetúré ámúhakye o néé tsiiñe ó tsááiñe ámuhái pámeekéré ijraéémuke íñe óhdityu íjcyáné uwáábojúvú mewáájácútsótúnáaáca. 24 Muurá tsaapi mamye tsá íuwáábóóbé ehnííñevu íjcyatúne. Áhdure tsáné avyéjúúbé úníu múnáajpi tsá dííbyé ehnííñevu íjcyatúne. 25 Aane muurá íñe ámúhá avyéjuube o íjcyároobe o ávyejúúllémeítyúhajchíí téhdure tsá ámuha maávyejúúllémeíityúne. Muurá oke Betsebóodívú imyéménúúbeke állíu múnáájpidi díllohíjcyáme. Aaméjɨ́ɨ́va muurá ámúhakye iávyejúúllétúne téhdure dílloóhi. 26 Árónáa ihdyu mááábímyeídí mɨ́amúnaa ámúhakye méénúíyóneri. Muurá tehdu nénehjɨ ámúhakye pátyehíjcyáné tsá tétsihvúré nɨ́jkéváityúne. Muurá páneere ɨɨná meméénuhíjcyáné bóhówááveéhi. 27 Áánéllii íñe ámúhakye o néhijcyáné múu tsíjtyeke úúballéhi. Tsá idyé úúbálletúmé ámuha meíjcyáityúne. 28 Ahdícyane tsá múu áábímyeítyú mɨ́amúnaa ámúhakye dsɨ́jɨ́vétsóíyóneri. Muurá tsá ditye píívyetétú ámúhakye iwáágóóiyóné Píívyéébedítyu. Apáábyéré ihdyu diibye piivyété ámúhakye iwáágoóné ávyeta múijyú ámuha meíjchívyéityúmé meɨ́cúbáhrámeííyóné cuujúwá pañévu. Áánéllii múu apáábyedíyé Píívyéébedi áábímyeíhi. 29 Muurá coomɨ́comútsí míítyétsíwuúcú tsájɨ́hwuúré áhdómeíhi. Ehdu áyá áhdómeíyómedítyú muurá tsá tsaapi ámúháj Caani Píívyéébe wáájácútúnáa dsɨ́jɨ́véítyuróne. 30 Aabe muurá páneere ámúhá níwáujɨ́ɨ́né íjcyaróné waajácú múhdújɨvá íjcyane. 31 Áánéllii tsá ɨ́ɨ́nerí ámuha maáábímyeíityúne. Muurá diitye coomɨ́mú wájyúmeíñé ehnííñevu ámuha méwajyúmeí Píívyéébedívu. 32 Muurá oke iúraavyéné tóónúmeítyúmeke ó bóhówájtsoó níjkyéjɨri íjcyaabe Llihíyodívu. 33 Áánetu íllure tóónúmeíhíjcyámé hallúvú ó úúbálleé Llihíyoke tahñéjté ditye íjcyatúne. 34 Aane méɨjtsúcunúdí ííñújɨvúu o tsááne mɨ́amúnaa tsaímíyé iíjcyaki. Muuráhjáa ihdyu o tsáá táhallútú ditye itsárílléjcatsíki. 35 Muurá tsaapi tsarílleé cááníkye oke dibye cáhcújtsóné hallútu. Áhdure tsáápille tsarílleé tsɨ́ɨ́juke tééné hallútu. Áhdure íbáábeke íaaja tééné hallútúré tsarílleéhi. 36 Ehdu muurá tsamééré múnáátsójcátsií oke tsaate imúnáadítyú cáhcújtsóné hallútu. 37 Muurá oke iwájyúné ehnííñevu tsamééré cáánímuma ɨ́ɨ́tsɨɨme wájyújcatsíhajchíí tsá ɨ́mɨááné tahñéjté ditye íjcyatúne. 38 Áhdure oke iúráávyéné déjúcotu ɨɨ́cúbáhrámeíiyóné ímílletúmé tsá tahñéjté íjcyatúne. 39 Muurá ííñújɨri iímillédúré iíjcyáneri tsúúrámeímyé wágóóóveéhi. Áánetu ookéréjuco ímí iúráávyéneri tsúúrámeímyé pájtyéteéhi. 40 Muurá ámuha táwákimyéí meméénúmeke ɨ́ɨ́cuvémé okée wálloobe Llihíyomájuco múhtsikye ɨ́ɨ́cuvéne. 41 Aame tsaímíyé Píívyéébé wákimyéí méénúmeke ɨ́ɨ́cuvémé tééne áhdo újcuú tsahdúré diityéma. Áhdure idyé tsijtye Píívyéébeke úráávyehíjcyámeke tsaímíyé ɨ́ɨ́cuvémé tééne áhdó újcuú tsahdúré diityéma. 42 Aane diitye táuráávye múnáake nújpácyo dɨ́ɨ́vanévú ájcume téhdure újcuú tééne áhdo.
1 Ehdúu Jetsóo muuha 12-meváké iúwáábótsihdyu péé tsiéllevu tééné iiñújɨ́ comíñevu téhulle iúwááboki. 2 Áánáacáhjáa cúvéhóójari tsojtsó múnáajpi Jóáa íjcyaabe tsúúca waajácú ehdu Jetsóó méénuhíjcyáne. Áánélliihyéhjáa wálloobe míítyétsikye ímamyémudítyú dííbye éllevu. 3 Aamútsíi neevá dííbyeke: —¿Ava diibyéjuco uu Pájtyetétsoobe éhneváa ííñujɨ́vú u bóhówáávéííbyeke muha meɨ́tsohíjcyaábej? ¿Mityá tsáhái diibye u íjcyatúnej? 4 Ehdúu dityétsí Jetsóoke néérónáa neebe diityétsikye: —Meóómíñe méuubállé Jóááke íñe muhdú o úwááboobe méénúráítyúronéhjɨ́ o méénune ámuhtsi maájtyumɨ́ne. 5 Méúúbálleco hállúvátuméhjɨ́ hálluvájucóóne, úllétuméhjɨ́ úlléjucóóne, íjpi chájáávéneri chémeméhjɨ́ bóhɨɨ́ne, lléébótuméhjɨ́ tsúúca lléébone, dsɨ́jɨvémé tsiiñe bóhɨɨ́ne. Áhdure méúúbálleco ɨ́dáátsóméhjɨke pajtyéteju tsúúca úwáábómeíñe. Énehjɨ páneere méúúbálleco dííbyeke. 6 Maímijyu ihdyu oke cáhcujtsómé íjcyanej. 7 Ehdúu iñééné boone diityétsi déjuvu neebe múúhakye diibye Jóáádityu: —¿Acáa Jóáá ɨ́ɨ́néubárá píívyétúné iiñújɨri íjcyáábedívú ámuha mepíhcyáávehíjcyácooca muhdú ámuha méɨjtsúcunú dííbyeke? ¿A ámuháa méɨjtsúcunú éhne múúne úmehe kííjyébari vááúmeídyú páhduváré dííbyé ɨ́jtsaméí nééneé? 8 ¿A tsané ímíyée úcámeíhíjcyaábe? Muuráhjáa tehdu iújcámeícyá tsá ihdícyátsihyi dibye íjcyáítyuróne. Muuráhjáa ávyéjujté jaaháñé pañéiyo diíbye. ¿Aanée muubá ɨ́mɨááné diíbye? 9 ¿Mityá Píívyéébé ihjyú uubálle múnáajpíi diíbyej? Ɨ́mɨáánée diibyéjuco. Árónáacáa tsíjtyé ehnííñevu diíbye. 10 Dííbyedítyú muurá Píívyéébé waajácúháámɨtu nééneé: Ó pícyoó dɨ́ɨhde tsáápiikye dibye iúúbálle mɨ́amúnáake ditye iímíbáávyéne ímí uke iwáátsúcúpéjtsoki. 11 Aane ɨ́mɨááné tsá dííbyedu tsijtye néétune. Árónáa níjkyéjɨri íjcyaabe Píívyéébé avyéjúejtédítyú ɨ́ɨdáátsoobe íjcyároobe avyéjúúlléméií diibye Jóáá ehnííñevu. 12 Diibyée muurá Jóáa úwáábótsihdyu íñe ícyoocávú teene Píívyéébé avyéjuvu iúcaavéné ímíllémema ténejcu ímílletúmé múhdurá ícyahíjcyáhi. 13 Muuráhjáa pámeere Píívyéébé ihjyú uubálle múnaa éíjyuúvú íjcyame téijyútújuco íhjyúvahíjcyáné dííbyé avyéjuri. Áhdurée Moitséeúvú ihjyúvahíjcyá téénetu. Áámé nihñéejpíyée muurá diibye Jóáa bóhówaavéhi. 14 Aane ámuha mecáhcújtsóhajchíí mécahcújtsó Jóáa Eríá íjcyane éhnée Píívyéébé ihjyú uubálle múnaa tsiiñe dibye bóhówááveíñé néhíjcyaábe. 15 Aane ihdyu óvíi ɨ́mɨááné lléébome icyáhcújtsóne tehdu ijcyáhi. 16 Ahdícyane ¿aca muutédívú íñe ámuuha íícyoocá múnáake ó meménúiyáhi? Íhya tsɨɨmedivuj. Muurá múúne lláhájtsɨri ɨ́ɨ́cume úhbácatsíhijcyádú ámuha páhduváré médárɨ́ɨ́vémeíhijcyáhi. 17 Muurá múúne íllu úhbácatsíhijcyáme: “Chiiyóró mellíjchúrónáa tsá ámuha meímílletú mewáhtsɨne tééneri. Áhdure máátyóba májtsí memájtsívárónáa tsá ámuha meímílletú mekímoovéne.” Ehdu múúne tsɨɨme úhbácatsíhijcyámé íjcyadu muurá ámuúha. 18 Muuráhjáa Jóáa tsá mítyane máchohíjcyatúne. Áhdurée tsá dibye ádohíjcyatú bíínojpácyo. Áánetúu dííbyedítyú ámuha ménehíjcyá mééííbye íjcyáábé pañe naavéné íjcyánéllii ehdu dibye nééneé. 19 Áábé boonétúu ó bóhówaavé Mɨ́amúnáájpidívú o ípívyééveébe. Aabe panéváré o májchoobe téhdure ó adó bíínojpácyo. Áánetu idyé ílluréjuco óhdityu ámuha menéhijcyáné oova majchópíwu adópíwu o nééneé. Áhdure ámuha óhdityu ménehíjcyá oova ávyéjúúbé wáábyuta íjcyáne dsɨ́ɨ́dsɨ́ ahdótso múnaa ímityúmé íjcyámedívú o náhbévahíjcyáne. Árónáa tene pánéévénetúi méwaajácuú keená ɨ́mɨááné íjcyane. Ehdúu neebe Jetsóo. 20 Aabée tsáijyu ihjyúvá mítyane méénúráítyúronéhjɨ́ imyéénuhíjcyá coomíjɨ múnáadítyú ditye íimítyú ɨ́hvejtsópítyúnetu. 21 Neebépeé: —¡Máɨdáátsoju tsáma tene pájtyeíñé Coratsíii, Betsáidaa, íjcyácoomícyu múnáake! Muurá íñe méénúráítyúronéhjɨ́ o méénuhíjcyánée Tííroó, Tsidóoo, íjcyácoomícyuvu o méénuca tsúúca téijyúré técoomícyu múnaa íimítyú ɨɨ́hvéjtsóne ɨ́mɨánejcúvuréjuco ɨ́búwáávéiyóne. Aamée muurá íatérééjahjɨ́vú iújcámeíñe bállííjyuri ávúhcúiyá teene ɨɨ́hvéjtsóné uubálle. 22 Áánéllii muurá ditye ɨ́cúbáhrámeíñé ehnííñevu ɨ́cúbáhrámeíimye diitye Coratsíii, Betsáidaa, íjcyácoomícyú múnaa muhdú mɨ́amúnaa ícyahíjcyáné Píívyéébe nihñéétsihvúré diityémá ímíbájchócoóca. 23 Ahdu muurá téhdure Capenaóo múnáake pajtyéiñe eene múhdumé ‘mityáhmítyá’ tsíñáávehíjcyámeke. Ɨjtsúcunúméubá ɨɨ́htsútúúvéiyóne. Áánerá íllure wágóóóveímyé cúújúwá panévu. Muurá íñe méénúráítyuróné o méénuhíjcyánée Tsodóóma múnáama éíjyuúvú o méénuca íimítyú ɨɨ́hvéjtsóne ímíjpyetéiyóme. Aacáa muurá ícyoocápíi íjcyáíyocóómi. 24 Aane muurá diitye Capenaóo múnaa ávyétá ɨhnáhó ɨ́cúbáhráméií técoomí múnaápe ɨ́cúbáhrámeíñé ehnííñevu Píívyéébe muhdú mɨ́amúnaa ícyahíjcyáné ímibájchócoóca. 25 Téijyúu Cááníma íllu íhjyúvaábe: —Ayúju Táácááni Píívyéébeéj, níjkyejɨɨ, ííñujɨɨ, íjcyane páné aabájaabéré u íjcyaábej, uke téhdújtsoobéré ó duurúvá ɨ́mɨáájú ɨdáátsojtédívúré u bóhówátsohíjcyáné hallúvu. Áánetu tehdújuco tsá waajácu múnaa iíjcyane ɨ́tsúcunúmeíhíjcyámedívú u bóhówájtsotú teéne. 26 Ahdícyane ihdyu, Lli, óvíi ehdu teene muhdú u ímillédu. 27 Ehdúu Cááníma iíhjyúvátsihdyu neébe: —Muuráhjáa ihdyu Llihíyó oke picyóó tajtyééveri mɨ́amúnáake iwáájácútso muhdú diityédítyú ɨɨ́jtsámeíñe. Tsá muurá múha wáájácutú dííbyé Hajchi o íjcyáábé ɨ́jtsaméi. Apáábyéré diibye Llihíyó waajácú muhdú o íjcyane. Áhdure idyé apáábyéré ó waajácú muhdú dibye íjcyane. Áhdure teene tsaatédívú o bóhówajtsóméré waajácúhi. 28 Ahdícyane cáhawáá ookéréjuco méuráávyé ɨ́dátsó múhdurá ámuha meícyahíjcyánetu ámúhakye o állíjchútsoki. 29 Muurá íñe ɨ́dátsó tsaɨ́ɨ́buwáré o íjcyaabe ámúhakye o úwaabóné tsáma mewáájáne tehdu méíjcyaco. Áijyu ihdyu ɨ́ɨ́né imíjyaú ámuha méíjcyaáhi. 30 Tsáháturo tene ɨ́hnáhootú ehdu ámúhakye o nééne ámuha meúráávyéiyóne. Ehdúu neebe Jetsóo.
1 Áábemáa muha wáyeéévejcóójɨ úmɨhéj pɨɨnétú mepájtyeme maájyabáávaténéllii bajtsóháñetu meújcúne mémajchóhi. 2 Aanée paritséómú ɨɨ́ɨ́téne néé dííbyeke: —¿Aca ɨ́veekí eene aatye dímamyémú meenú íjcyoojɨ wáyeéévejcóójɨ́ meméénúítyuróne? 3 Árónáacáa Jetsóó néé diityéke: —¿Aca tsá ámuha meéévehíjcyatú tsáijyúu iájyabáávaténéllii íñahbéjtema téhdure Dabíiúvú méénune Píívyéébé waajácúháámɨtu cáátuváne? 4 Muuráhjáa duurúvájá pañévú iúcáávéne imájchóítyuróné Píívyéébé ɨɨcúvé pááa tééjá pañévú pícyámeíhijcyáné apáámyéré llúúvájte máchohíjcyánetu majchóme. 5 Áhdure ¿aca tsá ámuha meéévehíjcyatú Moitséeúvúu téhaamɨ́túré cáátunúné duurúvájá pañé wákimyéi múnaa llúúvájte wáyeéévéjcoojɨ́jɨ́ íjcyaróné wáyééévéítyuróne? Aane muurá ditye téjcoojɨ wáyééévetúné tsá ímityúné íjcyatúne. 6 Aanéjɨ́ɨ́ awáá muurá teene duurúvaja ávyejúúllémeíñé ehnííñevu táavyéju. 7 Muurá Píívyéébé waajácúháámɨtu nééneé: “Ó imíllé ámuha pamévamáyé meɨ́daatsólléjcatsíñe. Tsá o ímílletú apááñéré oke ámuha iyámeke mecóvájtsóneri meɨ́ɨ́cúvehíjcyáne.” Aane muurá ámuha ímí mewáájácuca tsá menéétsóítyuró ímityúné méénútúrómedívu. 8 Muurá íñe Mɨ́amúnáájpidívúu o ípívyéévéébéllii téhdure téjcoojɨ wáyeéévejcóójɨ. Ehdúu Jetsóó néé paritséómuke. 9 Átsihdyúu dííbyema muha méúcaavé téjcoojɨ pihcyáávéjá pañévu. 10 Áájá pañée tsaapi tsánejcúehójtsɨ́ íhyójtsɨ múhdurá néébeé. Áánáacáa tsaate tétsihyi íjcyame Jetsóodívú iñéétsóro néé dííbyeke: —¿A ímí tehdújuco teene íjcyoojɨ wáyeéévejcóójɨ́ tsaate chémémeke mebóhɨ́ɨ́tsóiyóne? 11 Áánélliihyée neebe diityéke: —¿Aca wáyeéévejcóójɨ́ ámúha jééú obééjá wáhyéjú pañévú áákityéébeke tsá ámuha meíjchívyétsóítyuróne? Muurá ámuha méijchívyétsóiyáhi. 12 ¡Aanéjɨ́ɨ́ awáá muurá diibye obééjá wájyúmeíñé ehnííñevu mɨ́amúnaa wajyúmeíhi! Aane muurá tsá muhdú tene néétu wáyeéévejcóójɨ́ ɨ́mɨááné íjcyane meméénune. 13 Ehdúu diityéké iñétsihdyu neebe dííbyeke: —Muúbej, cána ííllevu cujúúvé díhyótsɨɨ́j. Ahdújucóo dibye cújúúvénemáyé téhojtsɨ ímíjpyeténe. 14 Átsihdyúu paritséómú ipyéénemáhjáa pítyácójcatsí muhdú Jetsóoke ɨdsɨ́jɨ́vétsoíñe. 15 Aanée iwáájácúne péjúcoóbe. Áábekée mítyane mɨ́amúnaa úráávyémedítyú chéméméhjɨke bóhɨ́ɨ́tsoóbe. 16 Áánemáa diityéké bóíjcyuube ditye muucá iúúbállétuki. 17 Ehdúu diityéké bóíjcyuube Píívyéébé ihjyú uubálle múnáajpíhjyáa Itsaíá dííbyedítyú íllu néhdújuco: 18 Áánu ímí táwákimyéí méénuhíjcyaá téénevu o pícyoóbe. Áábeke o wájyúnéllii ó imíjyúú dííbyedi. Áánéllii Táapííchó dííbyé pañévú ó pícyoó tééné pɨáábori dibye pámeekéré mɨ́amúnáake iúúbálle muhdú táɨ́jtsaméí íjcyane. 19 Aabe tsá ‘mityáhmítyá’ íhjyúváityú mɨ́amúnáama. 20 Áhdure tsá ɨ́dáátsóméhjɨke dibye éhdɨɨválléityúne. Áhdure ɨ́htsútúnetu cahcújtsótú pañe cáhcújtsórómedítyú tsá dibye ‘óvíjyacóóme’ nééityúne. Ehdu páneere ímíjpyetétsóiibye iávyéjuutéijyu. 21 Áábedívú pamévá mɨ́amúnaáré cátsɨ́pááveéhi. Ehdúhjáa Píívyéébé ihjyú uubálle múnáajpi Itsaíá Jetsóodítyú nééhií. 22 Áábe éllevúu tsáápiikye tsivámé naavéné ípañe íjcyáábeke. Aabée íhjyúvátuube íjcyaabe idyé tsá hállúvatúne. Áábekée Jetsóó ímíjpyetétsoobe tsúúca ihjyúváhi. Áhdurée hállúvájúcoóbe. 23 Ááneríi tétsihyi íjcyame iúllévenúne néjcatsíhi: —¿Aca tsá diibyéjuco áánu Dabíiúvúj tsɨɨménémúhaabe Críjto íjcyatú éhneváa tsááiíbye? 24 Ehdúu tsaate nééne paritséómú illéébóne néjcatsíhi: —Aadi muurá naavémuke waagóohíjcyá mɨ́amúnáá pañétú diitye naavémú avyéjuube Betsebóó pɨ́áábóneríye. 25 Aanéhjáa Jetsóó iwáájácúne nééhií: —Muurá tsáné avyéjujte tsajɨ́jtóré ɨ́jtsámeítyúmé ímityúné idyárɨ́ɨ́véjcatsíñe ílluréjuco ɨ́hvejtsóné íavyéju. Áhdure tsája múnaa ímityúné idyárɨ́ɨ́véjcatsíñe ílluréjuco wáchájánújcatsíñe. 26 Ahdu nééne ¿aca muhdú ɨ́ɨ́vane Naavéné ihyájkíyé íjcyáábeke tsíjpiikye waagóóiyáhi? Muurá tehdu imyéénuca ílluréjuco dibye íavyéjú újóvéjtsóiyóne. 27 Aane muurá ámuha menéé Betsebóó pɨááboríyé dííbyeéjté naavémuke o wáágóohíjcyáne. Áánetúhaca ¿múúbé pɨááborí ámúhá mamyémú waagóohíjcyá diitye naavémuke? Áyu cána oke menej. Tsá muurá ámuha menééítyuró Betsebóó pɨáábori ditye wáágóohíjcyáne. Íllure ámuha mémujtá ehdu óhdityu meíhjyúváneri. 28 Muurá ihdyu Píívyéébé Apííchó oke pɨ́áábóneri ó waagóohíjcyá naavémuke tsaaté pañétú téénetu ámuha mewáájácúro tsúúca dííbyé avyéjú ííñújɨri ámúhama íjcyájucóóne. 29 Tsá muurá tsáápi éhné dííbyé já pañétú múha tsájtyéítyuró dííbyeke tétsihdyu bóáyotúmére. Muurá ihdyu dííbyeke tujkénú ibóáyoca botsíi tsajtyéiyómé dííbye éhne. Árónáa tsáháubá muurá dibye ihñe múhdivú ɨ́hvéjtsóítyuróne. Ahdu ɨ́ɨ́vane tsá Naavéné oke pɨ́áábóítyuró dííbye hájkímuke o wáámíuki. 30 Muurá oke ɨpɨ́aabóné ímílletúmé táwákimyéí íllure imíllé óhdivu ityútávajtsóne. Aame tahñéjté íjcyáíyómeke íllure óhdityu mútátsohíjcyáhi. 31 Muurá panéváré ímityúné mɨ́amúnaa méénuhíjcyáronéhjɨ́ Píívyéébe ábájɨ́ɨ́veé diityédí ɨɨ́dáátsóvénema. Áhdure íñe Mɨ́amúnáájpidívúu o ípívyéévéébedítyú ímityúné íhjyúvárómedi ɨ́dáátsóvéiíbye. Áánetu ihdyu dííbyé Apííchotu ímityúné íhjyúvahíjcyámedi tsá dibye múijyú ɨ́dáátsóvéityúne. 33 Muurá bajtsóháñetu ɨ́mɨááhé ímí neeváhi. Áánetu átéréehe tsá ímí néévatúne. Áánetúré méwaajácú keehé ɨ́mɨááhé íjcyane. 34 Ahdu ɨ́ɨ́vane ¿ɨ́mɨáámejɨ́ɨ́va ámuha ímí méihjyúváiyá ííñimyémúeméjtéré ámuha meíjcyame? Muurá ímityúné ɨ́ɨ́ɨ́búwá pañe íjcyámedítyú téénere ijchívyéhi. 35 Muurá ɨ́mɨáábé ɨ́mɨáánéré ihjyúvá ɨ́mɨá ɨ́jtsaméí ípañe íjcyanéjuco. Áánetu ímítyuube ímityúnéré ihjyúvá ímítyúné ɨ́jtsaméí ípañe íjcyanéjuco. 36 Aane muurá pámeere mɨ́amúnaa úúbálleé Píívyéébeke muhdú iíhjyúvahíjcyanéhjɨ́ dibye páneere muhdú ditye ícyahíjcyáné diityémá ímíbájchócoóca. 37 Muurá tsáápiitsámá ímíbájchóiibye muhdú ditye íhjyúvahíjcyádújuco. Ɨ́mɨáánéré íhjyúvahíjcyámé hallúrí tsá ɨɨná íjcyáityúne. Áánetu ímityúné íhjyúvahíjcyámé ɨ́cúbáhráméiíhi. Ehdúu Jetsóó néé paritséómuke. 38 Aamée tsiiñe taúhbájú uwáábojtémá Jetsóo éllevu itsááne néé dííbyeke: —Uwááboóbej, cána bo méénúráítyuróné meenu muha maájtyúmɨ́ne menéé ɨ́mɨááné diibyéjuco Críjto Pájtyetétsoobe u íjcyane. 39 Áánélliihyée neébe: —¿Ɨ́veekí ámuha méimíllé teene o méénune ámuha mecáhcújtsokíjɨ́ɨ́vari? Óvíi ihdyu Píívyéébé ihjyú uubálle múnáajpíi Jonáake pájtyedu nééne oke pájtyénetu ámuha méwaajácú diibyéjuco mɨ́amúnáake o pájtyetétsoobe o íjcyane. 40 Muuráhjáa amóóbé pañe téhí déjúcori ijcyaabe 3 coojɨ́va. Ahdu muurá íñe Mɨ́amúnáájpidívúu o ípívyéévéébeke ditye cúúuube ííñújɨ́ pañe 3 coojɨ́vá o íjcyátsihdyu tsiiñe ó bóhɨɨ́hi. 41 Aane muurá Níínibé cóómi múnaa ámúhadívú néétsoó íñe ícyooca íjcyáné mɨ́amúnaa ámuha mecáhcútsohíjcyátúmedívú Píívyéébe mɨ́amúnaa muhdú ícyahíjcyáné ímíbájchócoóca. Muuráhjáa técoomí múnaa diibye Jonáaúvú úwaabóné icyáhcújtsóne ímíbaavyé ímityúné iícyahíjcyánetu. Áánáa dííbyeúvú ehnííñevu o íjcyaabe ámúhakye o úwááboróné ¿ɨ́veekí tsá ámuha oke mecáhcútsohíjcyatúne? 42 Áhdure tsáápille tsííñé iiñújɨ múnáalle ámúhadívú néétsoóhi. Muuráhjáa tsíhyullétú tsaalle Tsaromóó úwaabóné illééboki. Aallée muurá ímí cáhcujtsóhi. Áánáa dííbyeúvú ehnííñevu o íjcyaabe o úwaabóné ¿ɨ́veekí tsá ámuha mecáhcútsohíjcyatúne? 43 Muurá naavéné tsaaté pañétú íjchívyeebe pehíjcyá iíjcyáitsíí néhcoobére. Aabe iíjcyáíyotsíí iájtyúmɨ́túnéllii íllu ɨ́jtsámeíhi: “Tsiiñe éhne bɨwáábé pañévúré ó óómií ópée o íjchívyéébé pañévu.” 44 Ahdújuco muurá óómiibye ájtyumɨ́váné diibye ípyée iíjchívyéébeke imíwu pevéébé éhne múu jaa llíjyahdu néébeke. 45 Áánéllii múúne nahbévaabe tsijtye 7-meváké éhnííñevu ímítyúmeke diityémá tsiiñe iúcááve dííbyé pañévu. Áábeke muurá ɨ́hdée ɨɨ́cúbáhráné ehnííñevu ɨ́cúbáhraábe. Ehdu muurá ímityúmé íjcyame ɨ́dátsó ɨ́cúbáhráméiíhi. 46 Ehdúu Jetsóó íhjyúvánáa íñahbémú tsɨ́ɨ́juma dííbye éllevu tsááme wajtsɨ́ tétsihvu áachívu. Aamée imíllé iíhjyuváné dííbyema. 47 Aanée tsaate úúballé dííbyeke. Néémépeé: —Áátye éhtsíhyi áachi díñahbémú dɨ́ɨ́tsɨ́ɨ́juma íjcyamévá imíllé úúma iíhjyuváne. 48 Árónáacáa neebe diityéke: —¿Aca caatyé táátsɨ́ɨ́juú, táñahbémuu, táñaallémuu, íjcyame? 49 Ehdúu iñétsihdyu múúhakye úúbácyunúúbéré nééhií: —Áánerá téhdure ámuha pámeere wahárómú, táñahbémú, táñaallémú, méijcyá íñe múhdumé tahñéjté ámuha meíjcyame. 50 Muurá Llihíyó níjkyéjɨri íjcyáábeke cáhcujtsómé dibye ímillédú íjcyame ɨ́mɨááné tahñéjté táñahbémú, táñaallémú, wahárómu.
1 Ehdúu Jetsóó diityéké nétsihdyu muha dííbyema meíjcyájatu mepéé únéú úniúvu. 2 Átsihyíi muha meíjcyánáa idyé mítyane mɨ́amúnaa píhcyaavéjucóó dííbyedívu. Aamée téhíwájú hallúrí íjcyánáa mɨ́ɨ́né pañévú úcááveébe. 3 Aabée téémɨ́ pañétú diityéké mítyane panévatu iúwaabóné úúbállehíjcyá tsíeménéhjɨtu. Téijyúu tsaapi bájtsónetu úwááboobe íllu úúballéhi: —Tsaapíhjyáa íwajcyóhá tríígoúúhá bájtsoobe íllure wávárajcóhi. 4 Aanéhjáa dibye wávárájcónetu tsáuhjɨ juuváj pɨɨnévú dójcone coomɨ́mú méhdojéhi. 5 Ááné tsiúhjɨ́hjáa néwayúúné raahóvú dójcoúhjɨ́ ɨ́ɨ́cúíwuúré iiñé tétsii iiñu imíchi íjcyátúnélliíhye. 6 Áróhiibájɨ́hjáa chemé núhbá allóócori hállúháñeríyé tébajkyéjɨ́ íjcyánélliíhye. 7 Ááné tsiúhjɨ́hjáa tsuhjɨ íjcyátsihvu dójcóné hallúvú tene wááménéneri ííñeróné duhcúvatéhi. 8 Áánetúhjáa ihdyu tsáuhjɨ dojcó imíwu ííñujɨ nétsihvu. Aanéhjáa imíwu píívyénetu tsáhiibájɨ́ neevá mítyane. Ááné tsihííbájɨ́hjáa llííñevúré neeváhi. Ááné lliiñévuréjucóhjáa tsíhiibájɨ́ néévane. 9 Aane ihdyu óvíi lléébome icyáhcújtsóne tehdu ijcyáhi. 10 Ehdúu dibye néénéllii muha dííbyeke menééhií: —¿Aca ɨ́veekí tsíeménetu ú úúbállehíjcyá u úwaabóne? 11 Áánélliihyée múúhakye neébe: —Muurá ihdyu ehdu ó úwáábohíjcyá Píívyéébe ámúhakye iwáájácútso muhdú íavyéjú íjcyanévu. Áánetu oke cáhcújtsótúmeke tsá dibye wáájácútsotú téénevu eene ámúhakye iwáájácutsódu. 12 Muurá ɨ́mɨáájú imíllémedívú bóhówájtsóiibye éhnííñevu ditye iwáájácuki. Áánetu teene ímíllétúmedívú tsá dibye bóhówájcaáyóityúne. Tsáijyu múu áyánéwu ditye wáájácuróné muurá íllure dojtúcúiibye diityédítyu. 13 Ehdu néénéllii muurá o úwaabóné tsíeménéhjɨtu ó úúbállehíjcyáhi. Muurá o úwaabóné lléébójúcoorómé ícyahíjcyá lléébótúmeúvúdu. Áhdure teene ájtyúmɨ́júcoorómé ícyahíjcyá ájtyúmɨ́túmeúvúdu. 14 Ehdu ícyahíjcyámé Píívyéébé ihjyú uubálle múnáajpíi Itsaíá íllu néhdújuco: Uwáábó lléébójúcoorómé tsá cáhcújtsóityúne. Áhdure iájtyumɨ́júcooróné tsá ditye wáájácúityúne. 15 Dityé ɨ́jtsaméí ímí néétúnéllii tsá ditye ímíñeúvú lléébohíjcyatúne. Aame ícyahíjcyá wáájácúmeítyúmé éhne múúne hállúvatúmé íjcyadu. Aaméjɨ́ɨ́va tehdu óhdi íjyácunúmekéjɨ́ɨ́ ó ímíjpyetétsóiyáhi. Ehdúu neebe Itsaía. 16 Áánetu ihdyu ímí ámuha melléébónéllii tsúúca méwaajácú ɨɨná tene nééiyóne. Áhdure muurá ámuha maájtyumɨ́né tsúúca méwaajácú ɨɨná íjcyane. Áánéllii ihdyu méimíjyúú tééneri. 17 Muuráhjáa éíjyuúvú íjcyame Píívyéébé ihjyú uubálle múnáama tsijtye Píívyéébeke úráávyehíjcyámé imíllehíjcyará iájtyumɨ́né íñe ícyooca tsúúca ámuha maájtyumɨ́ne. Árónáacáa tsá téijyu diityédívú tene ajtyúmɨ́dú néétune. Áhdurée imíllehíjcyarómé illéébone íñe ícyooca ámúhakye o úwáábohíjcyáné uwááboju. Árónáacáa tsáhái téijyu tene bóhówáávetúne. 18 Cáhawáá ímíñeúvú meɨ́jtsó bajtsó múnáájpidítyú íjcyáné uwááboju ɨɨná nééiyóné o bóhówajtsóne. 19 Muurá níjkyéjɨri íjcyaabe Píívyéébé avyéjutu íjcyáné uwááboju tsaate lléébójúcooróné Naavéné diityédívú mútátsohíjcyáhi. Aane nééiyóné eene juuváj pɨɨnévúhjáa dójcoúhjɨ́ coomɨ́mú méhdojéne. 20 Áánetu teene illéébone tsúúca ímí úraavyéjúcoorómé páhduváré nééné mávaríjchojúúné íjcyanéhjɨ́ iáábucújúcóótúnetu ílluréjuco teene ɨ́hvejtsóne. Aane nééiyóné eene néwayúúnéhjáa íjcyátsihvu dójcoúhjɨ́ imíwu ííñeróné núhbá allóócori chémene. Ehdu muurá patyéhijcyáné ímí cáhcújtsótúmema. 22 Áánetu tsaate tsúúca ímí tééné uwááboju llééborómé mítyane ɨ́jɨ́ avyéjuríyé itsúúrámeíñéllii ténejcu ábájɨ́ɨ́vehíjcyáhi. Aane nééiyóné eene tsuhjɨ́ pañévúhjáa dójcoúhjɨ́ ííñeróné íllure dúhcúvaténe. 23 Áánetu ihdyu ijcyámé tsaate teene illéébone cáhcujtsómé ímí tehdújuco úráávyehíjcyáme. Aame muurá eene imíwuúhjáa ííñujɨ nétsihvu dójcoúhjɨ́ ííñedu. Áámedítyú ijcyámé tsaate éhnííñevu ímí Píívyéébeke úráávyehíjcyámé eenéhjáa teene tríígóhiibáné imíwu píívyene mítyane néévadu néémeé. Áánetu ijcyámé tsaate ɨhtsútáwu ímí Píívyéébeke úráávyehíjcyámé eenéhjáa llííñevúré nééváhiibájɨ́dú néémeé. Áámedítyúi muurá ijcyámé tsaate diityé llííñevúréjuco úraavyémé eenéhjáa máɨhtsúnéré nééváhiibájɨ́dú néémeé. Ehdúu Jetsóó bóhówajtsó bajtsó múnáájpidítyú íjcyáné uwááboju. 24 Téhdurée tsiiñe úwááboobe tsaapi íúmɨhe bájtsónetu. Neebépeé: —Muurá Píívyéébé avyéjú tsaapíhjyáa íúmɨhe bájtsojédu. 25 Dibyéhjáa ibájtsójéne óómíñe déjuvu tsaapi dííbyeke múnáátsohíjcyaabe bájtsojé bɨɨva tríígo dibye bájtsóné raahóri. 26 Aanéhjáa keemévé teene ɨ́mɨááné ikyéémévéne nééváné tujkéveríye. 27 Aanéhjáa diibye tépallí aabájáábé úníu múnaa iúújéjéne néé dííbyeke: —Ávyéjuúbej, ááneráhjáa ɨ́mɨáánéré méúmɨhe mebájtsónáa ¿kiátú íjcyane bɨɨva iiñé tééné raahóri? 28 Áánélliihyéhjáa neébe: —Tsaapíubá oke múnáátsohíjcyaabe ehdu meenúhi. Áánélliihyéhjáa nééme dííbyeke: —Cána muha mewáámíuki. ¿Mityá óvíi ijcyánej? 29 Ehdúhjáa ditye néénéllii neébe: —Tsáhaá. Muurá ámuha teene metábáhcyóhajchíí bajtsóháñé ámuha métútávájtsoóhi. 30 Áánéllii ihdyu óvíjyucói meɨ́hvéjtsoíñé tsanéécú ikyééméveki. Tsanééréi teene ɨ́mɨááne néévá maááhɨ́vétsócooca ámúhakye ó neé ámuha metábahcyóné pájtsuuhójɨ́ mechíjchu mecóvájtsoki. Áánetu ihdyu ɨ́mɨááné maááhɨ́vétsóne ímíñeúvú mépícyoóhi. Ehdúu Jetsóó úwaabó tsaapi íúmɨhe bájtsónetu. 31 Áhdurée tsiiñe úwááboobe ‘mojtáátsa’ némeíñé uméhetu. Neebépeé: —Téhdure idyé muurá Píívyéébé avyéjú éhne múúne ‘mojtáátsa’ némeíñé neeváúwu tsaapi bájtsone ɨ́ɨ́né imíjyaú ávyétá mityáhé kéémevédu. 32 Muurá panévá neváúúné lliiñévúré íjcyáróúwúutu ííñehe keemévé panévá bajtsóhééné ehnííñevu bájú uméhedúhe. Ááhé pañévú muurá wahpéjté ijcyóváhi. Ehdúu Jetsóó úwaabó mojtáátsáhetu. 33 Téhdurée pááá ooríchotu úwááboobe nééhií: —Muurá tsáápille haríínállíjyutu pááa imyéénúcooca áyánéwu tééné ooríchotu pícyooróné páneeréjuco óórichódú idyé teene Píívyéébé avyéju. 34 Ehdúu Jetsóó tsíeménéhjɨtu iúúbállénej tééveri úwáábohíjcyá mɨ́amúnáake ímíñeúvú iwáájácútso ɨɨná íuwááboju nééiyóne. Tsáháa dibye pevénéré úwáábohíjcyatúne. 35 Ehdúu úwáábohíjcyaabe Píívyéébé ihjyú uubálle múnáajpíhjyáa íllu néhdújuco: Muurá tsíeménéhjɨtu o úúbállénej tééveri ó waajácútsoó táuwááboju ɨɨná nééiyóne. Muurá ó bóhówájtsoó íñée ííñújɨma páneere Píívyéébe ípívyéjtsóijyújuco íjcyáronéhjɨ́ múha wáájácútunéhjɨ. Ehdúhjáa Píívyéébé ihjyú uubálle múnáajpi néhdújuco Jetsóó úwáábohíjcyáné tsíeménéhjɨtu. 36 Átsihdyúu ílluréjuco mɨ́amúnáake ipítyájcóne dibye ááhɨvu pééneé. Áhullévúu muha dííbyeke menééhií: —Áyu cána múúhadívú bóhowájtsó úmɨhé pañe bɨɨva íjcyánetu íjcyáné uwááboju ɨɨná nééiyóne. 37 Áánélliihyée múúhakye neébe: —Eene ɨ́mɨá bájtsó bájtsoobe muurá oo Mɨ́amúnáájpidívúu o ípívyééveébe. 38 Áánetu teene úmɨhe ‘páneere ííñújɨri mɨ́amúnaa íjcyane’ nééiyóne. Muurá eene ɨ́mɨá bájtsó Píívyéébé avyéjúejte íjcyane nééiyóne. Áánetu bɨɨva ‘Naavéné icyánéjcuríyé íjcyáné mɨ́amúnaa íjcyane’ nééiyóne. 39 Áánetu eene tépallí múnáájpikye imúnáájtsóne bɨɨva bájtsoobe muurá páñetu diibye Naavéne. Áánetu ‘íñe ííñújɨma páneere ílluréjuco nɨ́jkévaíñé’ nééiyóné eene bajtsóháñé ááhɨ́vétsómeíñe. Áánetu diitye eene bajtsóháñé ááhɨ́vetsómé ‘níjkyéjɨ múnaa íjcyane’ nééiyóne. 40 Muurá éhne múúne úmɨhé pañe bɨɨva mepíhñune mecóvajtsódú pajtyéiñe diitye Naavéné icyánéjcúejtéma. Aame wágóóóveé cúújúwá pañévú íñe ííñújɨri múhdurá mɨ́amúnaa ícyahíjcyáné diityémá nɨ́jkévácoóca. 41 Muurá Mɨ́amúnáájpidívúu o ípívyééveebe ó táúhbaá tahñéjté níjkyéjɨ múnáake ditye íhdyúétsihvu ipíhjyúcu diitye ímítyúmeke táavyéjúejtéké ímítyúnejcúvú ɨ́búwátsohíjcyámeke. 42 Áameke cúújúwá pañévú ditye wájojcómé tééwá pañe íjcyame íhwáñeene ɨɨ́hdóne taá ɨɨ́cúbáhrámeíñeri. 43 Áánetu ihdyu Píívyéébe ímillédú ícyahíjcyámé dííbyé avyéjú pañe íjcyame cádiúcúnuú éhne múúne nuhba cóójɨ́ejpi ájchúcunúdu. Aane ihdyu óvíi ámúhadítyú lléébome icyáhcújtsóne tehdu ijcyáhi. 44 Téhdure idyé Píívyéébé avyéjú ílluú: —Tsaapíi tsátsii ííñújɨ́ pañe ávyétá mityáné wájyúmeíñé tsíeméné iájtyumɨ́né tétsihvúré ɨ́hvéjtsoíñúhi. Ááneríi iímíjyúúvéne páneere ítsíeméné iñáhjɨ́hénúne dsɨ́ɨ́dsɨma tétsii ííñujɨ áhdoobe iiyéjuco téénema iíjcyaki. 45 Téhdure muurá Píívyéébé avyéjú éhne múúne tsaapi náhjɨ́he múnáajpi imíwu nééné newáyúúné mítyane áhdótsámeíúhjɨ́ néhcohíjcyádu. 46 Aabe muurá tsau iájtyúmɨ́cooca páneere ítsíeméné iñáhjɨ́hénúne dsɨ́ɨ́dsɨma teeu ahdóhi. 47 Téhdure Píívyéébé avyéjú éhne múúne tsɨ́ɨ́núúri amómeke meújcudu. 48 Muurá múúne tsɨ́nú múnaa ɨtsɨ́núúmeke técoohóríyé téhí úniúvú itsájtyéne pihcyú ɨ́mɨá amómeke. Áánetu doorátujtéké ílluréjuco ditye wámiúúne. 49 Ehdu muurá pajtyéiñe mɨ́amúnáama Píívyéébe páneere ííñujɨ nɨ́jkévátsócoóca. Muurá níjkyéjɨ múnaa dówajcároó ɨ́mɨáámedítyú ímítyúmeke. 50 Áámeke cúújúwá pañévú ditye wájojcómé tééwá pañe íjcyame íhwáñeene ɨɨ́hdóne taá ɨɨ́cúbáhrámeíñeri. 51 Ehdúu Jetsóó iúwáábóné nɨ́jcáutu néé múúhakye: —¿A ícyooca ámuha mélleebójucóó ɨɨná nééiyóné o úwáábohíjcyáne? Áánélliihyée muha menéé: —Éée Ávyéjuúbej, ímí muha mélleebó ícyooca ɨɨná tene nééiyóne. 52 Áánélliihyée neebe múúhakye: —Muuráhjáa tujkénúene Píívyéébé taúhbaju úwáábohíjcyámema ícyooca tsúúca ijcyáné míñéécu uwáábó ɨ́hdéénema béhne Píívyéébé avyéjutu íjcyane. Aane muurá teene ɨ́hdéene Píívyéébé waajácúháámɨ́ pañe ijcyáhi. Áánetu íñe béhne ámúhadívú ó bóhówátsohíjcyáhi. 53 Ehdúu Jetsóó tsíeménéhjɨtu iúúbállénej tééveri iúwaabóné nɨ́jkevádú muha mepéé tétsihdyu. 54 Aamée muha méúújeté Natsaréevu dibyée píívyécoomívu. Áijyúu idyé úwaabójúcoobe tétsíi múnáake pihcyáávéjá pañévu. Áábedíi iúllévenúne néjcatsímye: —¿Aca kiátú aabye iújcúné waajácuri panéváré méénúráítyúronéhjɨ́ méénuhíjcyáhi? 55 ¿Aca tsá éhne aabye úméhewááné wákimyéi múnáájpí hajchi íjcyatúne? ¿Aca tsá éhne tsɨɨju Maaríá íjcyatúne? Muurá dííbyé nahbémú Jacóóboo, Jotséee, Tsimóoo, Jóódaá, éhdume. 56 Áhdure muurá íñaallémú íchihyi. Aabéjɨ́ɨ́ muhdú ¿kiátú waajácú ehdu nénehjɨ múu méénune? 57 Ehdúhjáa dííbyedítyú iñééne tsá ditye cáhcútsohíjcyatú dibye diityéké úwáábohíjcyaróne. Áámekée neébe: —Tsijtye muurá ihdyu avyéjuullé Píívyéébé ihjyú uubálle múnáájpiíkye. Áánetu ihyájkímú íjcyarómé tsá ávyejúúlletú dííbyeke. 58 Ehdúu dííbyeke ditye cáhcútsohíjcyátúnéllii tsá éhnííñevu dibye méénújúcootú méénúráítyúronéhjɨ́ tétsihvu.
1 Aanéhjáa dííbyedítyú tsaate úúballé Gariréá iiñújɨ́ avyéjuube Heróódeke. 2 Áánélliihyéhjáa neebe íúníu múnáake: —Tsáijyu múúne tsojtsó múnáajpi Jóáa tsiiñe bohɨ́ɨ́hií. Téénéllii muurá eene piivyéteebe méénúráítyúronéhjɨ́ imyéénune. 3 Diibyée muurá Heróódé nééjuri dsɨ́jɨ́vetsómé Jóáákeé. Muuráhjáa dííbyedívú iékéévétsóne úwááñéhiyi ichíjchútsóóbedívú cuvéhoojánútsoóbe. Ehdúhjáa méénuube íñahbe Perípé taaba Herodíá dííbyemáyéjuco íjcyalle nééjuri. 4 Diibyéhjáa Heróódeke íllu nehíjcyaabe Jóáa íñáhbé táábama dibye íjcyánetu: —Tsá muurá tene ímityú díñáhbé táábake u táábaváne. 5 Ehdúhjáa dibye néhíjcyáné hallútú imílléroobe téijyúréjuco ɨdsɨ́jɨ́vetsóné dííbyeke. Árónáacáhjáa nuhnéveebe Píívyéébé ihjyú uubálle múnáajpi dibye íjcyane iwáájácúne mɨ́amúnaa dííbyeke ávyejúúllehíjcyánélliíhye. 6 Áijyúhjáa ɨ́tsɨɨmávajcóójɨ́ úújeténéllii diibye Heróódé wáñehjɨ́vatéhi. Ááné pañéhjáa ɨ́dsɨ́dúelle Herodíá ajyúwá wahtsɨ́ pámeere úúbámyé úmɨwávu. Aanéhjáa dííbyeke ávyéta ímí pájtyéneri ímíjyúúveebe mítyane. 7 Áánélliihyéhjáa díílleke neebe ɨɨná dille dííbyeke táúmeíñevu iájcuíñé ɨ́mɨááné állítyuubére. 8 Áánélliihyéhjáa tsɨɨju úwaabódújuco dille nééne dííbyeke: —Ó imíllé oke u ájcune tsojtsó múnáajpi Jóáá níívaúvú bohtájɨri. 9 Ehdúhjáa dille nééne kímóhcó dííbyeke pajtyéráhi. Árónáacáhjáa iállíityúné dibye nééne pámeere dííbyé uubámyé lléébójúcóónéllii tehdu méénuúbe. 10 Aabéhjáa tsúúca tsaatéké wallóó diibye Jóáa cúvéhóójari íjcyáábeke ditye ikípíyuúcuté íhñíwau. 11 Ahdújucóhjáa pééme ikípíyuúcújeu tsívane bohtájɨri. Ááuvúhjáa ajcúmé diille bádsɨ́jcájake. Ááuvúhjáa ájculle tsɨ́ɨ́juke. 12 Áánélliihyéhjáa dííbyeúvú mamyémú tsááme dííbyeúvú ɨɨtémeho iújcújéne cuuúhi. Átsihdyúhjáa Jetsóo éllevu ipyééne úúballémé ehdu Jóááke tene pájtyene. 13 Átsihdyúu muha mepéé mɨ́ɨ́neri tsíhyullévú múha íjcyátúhullévú múúhaye meíjcyároki. Árónáacáhjáa tsúúca mɨ́amúnaa waajácújucóó kiávú muha mepééneé. Áhullévújucóhjáa ditye péécunúné íjchityu pacóómivá múnaáre. 14 Aanée téhullévú muha meúújeténáa mɨ́ɨ́né pañétú Jetsóó íjchívyeebe ɨɨtécunú tétsihyíjyuco mɨ́amúnáácóbaúvú íjcyane. Áámedíi ɨɨ́dáátsóvéne bóhɨ́ɨ́tsoobe chéméméhjɨkéhjáa ditye tsájtyémeke. 15 Áijyúu tsúúca cúvéhréjuco tene néénéllii muha menéé dííbyeke: —Tsúúca cúvéhréjuco teene múubárá íjcyátútsihyi meíjcyánáaáca. Ílluréjuco wallo íjtyéke íchííj pɨɨhɨ́rí íjcyájáhjɨ múnáadítyú tsíeméné iújcune ditye imájchoki. Muurá tsá imájchoma ditye íjcyatúne. 16 Áánélliihyée neebe múúhakye: —Ɨ́véémekéami ó wálloóij. Ámuháyé bo mémajchótsoj. 17 Áánélliihyée muha menéé dííbyeke: —Árónáa méhdi tsáhojtsɨ́hováré páahóónema míítyétsiye amóóbemútsi. 18 Áánélliihyée neebe múúhakye: —Áyu cána metsívaj. 19 Ehdúu múúhakye iñééne diityéké neebe ditye iáhcúbaki. Átsihdyúu teene páahóóné amóóbemútsima iékéévéne téhdújtsoobe Píívyéébeke cáámevu icyárúúvénema. Áánemáa teene idyóhdáhɨ́nunévú múúhakye dibye ájcune muha méwajtú pámeekére. 20 Aanée muha memájchónetu pámeere méoovéhi. Áánetúu coéváné 12-rujtsívá úvérujtsíñe wáhpe. 21 Aamée eene diityémá muha memájchome wajpíímúré 5,000-meváubáhjáa walléémuháñema tsɨɨme éévémeítyúrónáaáca. 22 Ááné boonétúu Jetsóó múúhakye néé muha dííbyé ɨhde mɨ́ɨ́neri mepájtye tsíñejcúeúvú dibyéi mɨ́amúnáake pítyájcóné hajchóta. 23 Aabéhjáa diityéké ipítyájcótsihdyu péé iiye múha íjcyátúhullévú cáméhbaúvú Píívyéébema iíhjyúvaki. Aabéhjáa ííjyunú téhullévu. 24 Áánáacáa muha tsúúca pɨ́ɨ́nééuríjyuco meíjcyánáa ávyétá ɨhnáhó kííjyébama nohjɨ múúhakye wájojcóhi. 25 Aaméikyée muha mepéépíñáa cóójɨ́ pañévú diibyéhjáa Jetsóó tsájucóó múúhá tujkévetu nújpácyó hallúrí úlleebére. 26 Áábekée muha maájtyúmɨ́ne meíllityéne menéjcatsíhi: —¡Áyúúj, naavénécobáubá bo eene aabye tsáá métujkévetuj! 27 Árónáacáa neebe múúhakye: —¡Méíllityédíñe, oóre! 28 Áánélliihyée Péédoro néé dííbyeke: —Ávyéjuúbej, áyu cána ɨ́mɨááné diibyéjuco u íjcyáhajchíí o péé diéllevu ehdu nújpácyó hallúri. 29 Áánélliihyée neébe: —Cáhawáá dichaj. Ahdújucóo Péédoro mɨ́ɨ́netu níítyeíñúné nújpácyó hallúrí úlleebéré dííbye éllevu. 30 Árónáacáa kííjyeba ávyétá ɨhnáhó nééneri iíllityéne ílluréjuco dibye búuuvéne. Aabée dííbyedi wáníjcyámeííbyé nééhií: —¡Ávyéjuúbej, oke ihdyu pájtyetétso! 31 Áánélliihyée íhyójtsɨtu iékéévéébeke neébe: —¿Aca ɨ́veekí tsá oke ímí u cáhcújtsotúne? 32 Aamútsíi mɨ́ɨ́né pañévú úcáávénáa tsúúca kííjyeba ɨ́hvetéhi. 33 Áijyúu pámeere téémɨ́ pañe muha meíjcyame Jetsóó lliiñévú memɨ́hmóúbáne menééhií: —Ɨ́mɨáánéjucóha ihdyu Píívyéébé Hajchi uú. 34 Ehdúu muha úneu mepájtyeme méúújeté Genetsaréé iiñújɨvu. 35 Aanée tétsíi múnaa Jetsóoke iwáájácúne úúballé pahúlleváré tééné iiñújɨ múnáake. Aamée tsívahíjcyá chéméméhjɨke dibye ibóhɨ́ɨ́tsoki. 36 Aamée dííbyeke néé íwajyámúubávúré dibye idyómájcótso ibóhɨɨ́ki. Ahdújucóo ɨ́mɨááné dííbyeke íwajyámutu dómajcóméjuco bóhɨhíjcyáne.
1 Áhdurée tsáijyu Jerotsaréetu paritséómuma taúhbájú uwáábojte Jetsóo éllevu itsááne néé dííbyeke: —¿Aca ɨ́veekí dímamyémú tsá méénuhíjcyatú méɨhdé múnáaúvúu úwáábohíjcyádu? 2 Tsá muurá ditye nítyámeíhíjcyatú imájchóíñé ɨhde Píívyéébé úmɨwávú múúne meímíbájchómeíñé meméénune. 3 Áánélliihyée neebe diityéke: —Árónáa muurá téhdure Píívyéébé taúhbaju nééne tsá ámuha melléébohíjcyatú ámuháyé meípívyéjtsóné uwááboju ámuha meúráávyehíjcyánélliíhye. 4 Muurá dííbyé taúhbaju nééhií: “Ámúháj caanímuke múu iwájyúne avyéjuulléhi. Áánetu íllure cáánímuke tútávátsohíjcyámé ihdyu óvi dsɨ́jɨvéhi.” 5 Ehdu muurá tene néérónáa ámuha tsíñejcúvúré méúwáábohíjcyáhi. Muurá ámuha ménehíjcyá tsaapívá cáánímútsikye ɨpɨ́aabóné iímíllétúhajchíí nééiyóne: “Tsá o píívyetétú ámúhtsikye o pɨ́aabóne. Muurá ámúhtsikye o pɨ́áábóiyódú ɨ́ɨ́vane Píívyéébekéréjuco o ɨ́ɨ́cuvéne.” 6 Aanévá ehdu íhjyúváróóbé hallúrí tsá ɨɨná íjcyatú diityétsikye dibye pɨ́áábótúrónáaáca. Ehdu muurá ámuha méúwáábohíjcyáhi. Aame muurá ámuha Píívyéébé taúhbaju íllure méwaagóohíjcyá ámuháyé meípívyéjtsóné uwááboju ámuha meúráávyehíjcyánélliíhye. 7 Ɨ́mɨáámeúvúdú ámuha méícyahíjcyá bañú múnaa ámuha meíjcyame. Muuráhjáa ɨ́mɨáánéjuco Píívyéébé ihjyú uubálle múnáajpi Itsaíá ámúhadítyú nééneé: 8 Íjtye oke ávyéjútsohíjcyará hállúéjuríye. Tsá ávyeta ɨ́ɨ́ɨ́búuri oke ditye ávyéjútsohíjcyatúne. 9 Íllure iállíñe oke duurúvahíjcyáme. Aame iiye iípívyéjtsóné uwáábojúúné úráávyehíjcyá pánehjɨ́dú tátyaúhbajúúné iúráávyeúvúdu. 10 Ehdúu iñétsihdyu Jetsóó tsiiñe pámeere tétsii íjcyámeke nééhií: —Ímíñeúvú mélleebúcunúcó ɨɨná nééiyóné ámúhakye o nééiñe ámuha mewáájácuki. 11 Muurá panéváré mɨ́amúnaa óóvene tsá diityéké tútávájtsotúne. Muurá ihdyu diityé ɨ́ɨ́búwá déjúcotúré ímítyúné ɨ́jtsaméí tsááne diityéké tútávajtsóhi. 12 Ehdúu dibye néénéllii muha dííbyeke menééhií: —¿Aca ú waajácurá eene ehdu u nééne aatye paritséómuke ávyéta tsáríyé pájtyene? 13 Áánélliihyée neebe múúhakye: —Muurá múúne úmɨhé pañétú mépée mebájtsótúné uméhé ííñehe metábahjyúcúne méwaagóóhi. Ehdu muurá níjkyéjɨri íjcyaabe Llihíyó avyéjúejte íjcyatúmé ímítyú ícyahíjcyámé wágóóóveéhi. 14 Áeméjté íjcyámedi tsá meɨ́ɨ́cúvéítyuróne. Muurá éhne múúne hállúvatúmé íjcyadu tsá ditye wáájácúmeítyúne. Muurá tsahdúré hállúvatúmé íjcyame tsátyéjcatsíyómé tsaméhjɨ́juco áákityéiyóné wáhyéju dɨ́ɨ́váné pañévu. Ahdu muurá diítye. Ehdúu Jetsóó nééhií. 15 Átsihdyúu Péédoro néé dííbyeke: —Áyu cána bo múúhadívú bóhowájtsó peíyené u nééné uwááboju ɨɨná nééiyóne. 16 Áánélliihyée neébe: —¿Aca ihdyu eene ámuha meíjcyarómé tsá mewáájácutú ɨɨná tene nééiyóne? 17 Muurá panéváré meóóvehíjcyanéhjɨ́ pevénéré méjpíítyu pajtyéhi. 18 Áánetu ihdyu mɨ́amúnáá ɨ́ɨ́ɨ́búwá déjúcotúré ímítyúné ɨ́jtsaméí tsááne diityéké tútávajtsóhi. 19 Muurá diityé ɨ́ɨ́búwá déjúcotu ichívyehíjcyáné panéváré ímítyúné ɨ́jtsaméí ílluúne: Ditye dsɨ́jɨ́vétsócatsíhíjcyanéhjɨ, ditye ihdícyámema dómácócatsíhíjcyanéhjɨ, ditye nánícyatsíhíjcyanéhjɨ, ditye állícyatsíhíjcyanéhjɨ, ditye tsíjtyedi néhní íhjyúvahíjcyanéhjɨ. 20 Énehjɨ ihdyu diityéké tútávajtsóhi. Tsá eene Píívyéébé úmɨwávú iímíbájchómeíiyóné íhyójtsɨne níjtyámeítyúmé májchone diityéké tútávájtsotúne. Ehdúu Jetsóó néé múúhakye. 21 Átsihdyúu muha mepéé Tííroó, Tsidóoo, íjcyácoomícyú íjcyáné iiñújɨvu. 22 Átsihyíhjyáa íjcyalle Canáa múnáalle Jetsóo éllevu tsáá íllu wáníjcyámeíllére: —Ávyéjuúbej, Dabíiúvúj tsɨɨménémúhaabe u íjcyaábej, óhdi ihdyu dɨ́daatsóve. Ájyúwa naavéné ípañe íjcyalle ávyétá ɨhnáhó ɨ́cúbáhrámeíhi. 23 Ehdúu dille néérónáa tsá dibye ɨɨná néétu díílleke. Áánélliihyée muha dííbyeke menééhií: —Áálleke pɨáábó dille ióómiki. Íjyévé medéjutu wáníjcyámeílléré tsááhií. 24 Áánélliihyée neébe: —Tsáháa tsíjtye múnaa jodíómú íjcyátúmeke o pɨ́áábo o tsáátune. Muuráhjáa ihdyu Píívyéébe oke wallóó ijraéémuke o pɨ́áábo éhne múúne obééjámú mújtadu néémeke. 25 Ehdúu Jetsóó néérónáa ɨ́dátsójkímyeílléré dííbyé lliiñévú ɨmɨ́móúúvéne nééhií: —¡Ávyéjuúbej, árónáa óvíjyuco ihdyu oke pɨáábo! 26 Árónáacáa neébe: —Tsá muurá tsaapi ɨ́ɨ́tsɨ́ɨ́medítyú majcho idyójtúcúne oohímyekéréjuco téénevu ájcúítyuróne. 27 Árónáacáa neélle: —Ihdyúhde tehdújúcoóro, Avyéjuúbej. Árónáa muurá múúne oohímyé íjcyarómé majchó íaabájajte májchónetu dójcónéwuújɨ. 28 Áánélliihyée neebe díílleke: —Ɨ́mɨáánéha oke, muulle, u cáhcujtsóhi. Ahdícyane ihdyu óvíi uke ó pɨ́aabóhi. Ehdúu Jetsóó díílleke nééné tujkéveríhjyáa tsúúca dííllé ajyúwá bohɨ́jucóóhií. 29 Átsihdyúu muha tsiiñe Gariréá unéuvu mepééme tétsihvu meúújeténáa páhbaú hallúvú ácúúveébe. 30 Áábedívúu idyé mítyane mɨ́amúnaa píhcyaavémé tsivácunú páhduváré nééneri chéméméhjɨke: Úllétúméhjɨke, hállúvátúméhjɨke, íhjyúvátúméhjɨke, pevéviiújɨ́ néméhjɨke, tsijtye tsííñéeméneri chéméméhjɨke. Áámécóbaúvukée bóhɨ́ɨ́tsohíjcyaábe. 31 Ááneríi mɨ́amúnaa ullévenúhijcyá eenée íhjyúvahíjcyatúmé tsúúca íhjyuvájúcóóneri, páviiújɨ́ɨ némehjɨ ímíjpyeténeri, úllehíjcyatúmée tsúúca úlléjúcóóneri, hállúvatúmé hálluvájúcóóneri. Áánemáa duurúvámé muha mecáánívahíjcyaabe Píívyéébeke. 32 Ááné boonétúu Jetsóó múúhakye nééhií: —Mítyane ó ɨ́dáátsové íjtye tsúúca pápihchúúj coojɨ́vájuco mééma íjcyámedívú imájchó óúúvéneri. Aane tsá o ímílletú májchótúmeke o wállóóiyóne. Tsáijyu múu juuvávyúré chéméiyómé ájyáháñeri. 33 Áánélliihyée muha menéé dííbyeke: —Árónáa ¿kiátú meújcúnetu mémájchótsóiyá áyámekéjɨ́ɨ́va múubárá íjcyátútsihyi meíjcyame? 34 Áánélliihyée múúhakye neébe: —¿Aca múhduná méhdi majcho? Áánélliihyée muha menééhií: —Ijcyáné 7-hova páahóónema áyánéwu amóme. 35 Áánélliihyée neebe ditye iáhcúbaki. 36 Áánemáa teene páahóónema amómeke iékéévéne téhdújtsoobe Píívyéébeke. Átsihdyúu idyóhdáhɨ́nunévú múúhakye ájcuube muha mewájtu diityéke. 37 Áánée imájchóne pámeere tsaímíyé óóvénetu coéváné 7-rujtsíva. 38 Áánée diitye májchome wajpíímúré 4,000-meváubáhjáa walléémuháñema tsɨɨme éévémeítyúrónáaáca. 39 Ehdúu imájchótsóné boonétú botsíi wálloobe diityéke. Átsihdyúu muha mɨ́ɨ́neri mepéé Máádará cóómí ijcyáhullévu.
1 Áijyúu paritséómuma tsadotséómú tsáá Jetsóo éllevu. Áamée dííbyeke imújtátsóro néé íévéhoowávú méénúráítyuróné dibye imyéénuki. 2 Árónáacáa neebe diityéke: —Muurá cuuvé pañe níjkyejɨ tújpañúnetu ámuha méwaajácú tsíjcyoojɨ ímí nééiñe. 3 Áánetu cúúvénetu tejɨ tújpañúcooca ámuha méwaajácú téjcoojɨ ímítyuj cóójɨ́ íjcyaíñe. Ehdu muurá ámuha ɨ́mɨáámeúvúdú méwaajácú muhdú néijyu muhdɨ́ɨ́vané cóójɨ íjcyaíñe. Árome ¿ɨ́veekí tsá ámuha mewáájácutú okée iwálloone tsúúca ámúhakye Píívyéébe páhduváré nénehjɨ imyéénúneri úúballéjúcohíjcyaróne? 4 Aame ámuha ɨ́mɨáámejɨ́ɨ́ ¿ɨ́veekí méimíllé méénúráítyuróné o méénune téénetu oke ámuha mecáhcújtsokíjɨ́ɨ́vari? Óvíi ihdyu Píívyéébé ihjyú uubálle múnáajpíi Jonáake pájtyedu nééne oke pájtyénetu ámuha méwaajácú ɨ́mɨááné diibyéjuco o íjcyane. Ehdúu Jetsóó diityéké nééné boone muha diityédítyú mepéé tsiéllevúréjuco. 5 Aamée únéú tsiñéjcuvu muha meúújetétsihvu méɨ́tsaavé múúha májchóhjáa muha maábájɨɨvéne. 6 Áánáacáa Jetsóó múúhakye nééhií: —Téɨɨbúwá méíjcyaco. Méɨ́ɨ́cúvedí paritséómuma tsadotséómu éhné pááá ooríchori. 7 Ehdúu múúhakye dibye néénéllii muha ménéjcatsíhi: —Méubáhjané médóviyíjcyó páááhóubáré metsívátúnéllii ehdu meke neébe. 8 Ehdúu muha meɨ́jtsámeíñé iwáájácúne neebe múúhakye: —¿Ɨ́veekí ámuha apááñeríyé méɨ́jtsámeí memájchó mééma íjcyátúneri? Áánélliihyéha ihdyu tsá ímí ámuha oke mecáhcújtsotúne. 9 ¿Muhdú wáájacúpityúmé ámuúha? ¿A tsá ámuha mewáájácutú éhnée 5-hovátúré páahóónetu 5,000-meváké o májchótsónetu pívárujtsívá pátyeevéne? 10 Áhdure ¿aca tsá ámuha meɨ́tsáávetú éhnée 4,000-meváké 7-hovátúré o májchotsónetu múhdúrujtsívá cóeene meújcune? 11 Aane ¿muhdú ɨ́ɨ́vane tsá ámuha mewáájácutú tsííñeríyé ámúhama o íhjyúvaróné ámúhakye o nééneé: “Méɨ́ɨ́cúvedí paritséómuma tsadotséómu éhné pááá ooríchori?” 12 Ehdúu dibye néénetu botsíi muha méwájácuuvé ɨ́mɨááné téénetu dibye múúhakye néétune. Ihdyúhacáa paritséómuma tsadotséómú uwáábó múhdurá nééne múúhakye mújtátsóíyónetu muha metéhmémeí dibye múúhakye nééneé. 13 Átsihdyúu muha ‘Tsetsaréa Pirípo’ némeí cóómí íjcyáné iiñújɨvu meúújetétsihvu múúhakye neébe: —¿Aca muubá o íjcyane mɨ́amúnaa óhdityu nehíjcyá íñe Mɨ́amúnáájpidívúu o ípívyéévéébedítyu? 14 Áánélliihyée muha menééhií: —Tsaate nehíjcyá tsojtsó múnáajpi Jóáava tsiiñe bóhɨɨbe u íjcyane. Áánetu tsijtye nehíjcyá éíjyuúvúu ícyahíjcyámé Píívyéébé ihjyú uubálle múnáadítyú Eríaa, Jeremíaa, íjcyámútsidítyú tsaapi u íjcyane. 15 Ehdúu muha menéénéllii múúhakye neébe: —¿Ácooca ámuha muubá o íjcyane menééhií? 16 Áánélliihyée Péédoro nééhií: —Muurá uu Críjto mɨ́amúnáake u pájtyetétsoobe ɨ́mɨáábé Piivyéébé Hajchi. 17 Áánélliihyée neébe: —Tehdújuco, maímijyúhde tsáma uu Tsimóó Jonáá hajchi u íjcyaábe. Óvíi Píívyéébe uke pɨ́aabóhi. Tsá muurá mɨ́amúnaa uke túkévéjtsóneri ehdu u íhjyúvatúne. Muurá ihdyu níjkyéjɨri íjcyaabe Llihíyóré uke túkévéjtsóneri ehdu ú ihjyúváhi. 18 Áábeke téhdure uke o néé Péédoro dimyémé íjcyane ‘nééwayu’ nééiyóne. Muurá nééwayu ɨɨná wááótuúdú u néébe ú íjcyaá múhdumé oke cáhcújtsómedítyú ímichi ídyéjúcóejpi. Áánéllii muurá tahñéjté íjcyámeke tsá ɨɨná muhdú méénúítyuróne. Muurá dsɨ́jɨvéjúcoorómé tsiiñe bóhɨɨ́hi. 19 Áhdure uke ó picyóó dijtyééveri mɨ́amúnaa iwáájácu muhdú níjkyéjɨri íjcyaabe Píívyéébé avyéjúejte iíjcyaíñe. Aane íñe ííñújɨri múhdurá ícyahíjcyáné mɨ́amúnaa díuwááboju cáhcújtsotúmé tsá téénéejte íjcyatú níjkyéjɨri íjcyaabe Píívyéébe néhdújuco. Áánetu teene cáhcujtsómé ímí ícyahíjcyámé téénéejte ijcyá dííbyere néhdújuco. 20 Ehdúu iñééné boone múúhakye neebe muha muucá meúúbállétu ɨ́mɨááné diibyéjuco Críjto mépájtyetétsoobe dibye íjcyane. 21 Átsihdyúu múúhakye úúbálleebe muhdú Jerotsaréevu péébeke túkevéjtsojtémá llúúvájté avyéjujtee, taúhbájú uwáábojtee, íjcyame ɨɨ́cúbáhráné nɨ́jcáutu dííbyeke dsɨ́jɨ́vétsoíñe. Ároobe 3 coojɨ́vatu tsiiñe ibóhɨɨíñée úúbálleébe. 22 Áánélliihyée Péédoro múúhadítyú idyówajcáróóbeke nééhií: —Tsáha Ávyéjuúbej, kiá Píívyéébe íjcyánáa ɨɨná uke pájtyeéhi. Tsá ɨɨná uke pájtyéityúne. 23 Ehdúu Péédoro néérónáa Jetsóó íllure dííbyeke uhbáhi. Neebépeé: —¡Dɨ́hne óhdityu Náve Naavénej! ¡Iijyévéne oke u túhútsohíjcyáne! Muurá mɨ́amúnáá ɨ́jtsaméíyé dípañe íjcyánéllii tsá u wáájácutú muhdú Píívyéébe óhdityu ɨ́jtsámeíñe. 24 Átsihdyúu neebe múúhakye: —Tsaate oke iúraavyéné ímillémé óvíi iímillédú iícyahíjcyánetu ɨɨ́hveténe úraavyé wájyúmeítyúméré ɨɨ́cúbáhrámeíyóné pañe. 25 Muurá iímillédú ííñújɨri iíjcyáíyóneríyé tsúúrámeíhijcyámé tsá pájtyetéityúne. Áánetu teene ɨɨ́hvéjtsóne ookéréjuco ímí iúráávyéíñeri tsúúrámeíhijcyámé pájtyéteéhi. 26 ¿Aca ɨ́ɨ́netú meke pɨ́áábóiyóné tsáijyu múu mewágóóóvénáa mítyane meéhneváne? ¿Mityá ijcyáné tsane mepájtyetéíyóné ehnííñevu tsaímíyé meíjcyáiyónej? 27 Muurá oo Mɨ́amúnáájpidívúu o ípívyééveebe Llihíyó avyéjuma ó tsaá dííbyeéjté níjkyéjɨ múnáama. Áijyu muurá pámeere újcuú muhdú iícyahíjcyáne áhdo. 28 Muurá ɨ́mɨááné ámúhadítyú tsáhái tsaate dsɨ́jɨ́véityú táavyéjú bóhówaavéné ájtyúmɨtúme. Ehdúu Jetsóó néé múúhakye.
1 Átsihdyúu 6 coojɨ́vatu tsajtyéébé Péédoroo, Jacóóboo, íñahbe Jóáaá, éhdúmeke cáméhbaúvú múha íjcyátúhullévu. 2 Áhullévúhjáa diityédívú tsíhdyúrééveébe. Íhyúmɨ́hjáa ajchúcunú cóójɨ́ejpi nuhba ájchúcunúdu. Áhduréhjáa íwajyámú ávyeta cádiúcunú peetédu. 3 Áánáacáhjáa Moitséee, Eríaa, íjcyamútsí dííbyedívú bóhówáávémútsima ihjyúvaábe. 4 Áánélliihyéhjáa Péédoro nééhií: —Ávyéjuúbej, ¡Maímijyu ihdyu mee íchihyij! Ahdícyane u ímílléhajchíí metsu meméénu 3-wava nújuwááné dihñéwaa, Moitsée éhwaa, Ería éhwaa, éhdune. 5 Ehdúhjáa Péédoro íhjyúvánáa ojtso ávyeta ájchúcunúné diityédívú niityéhi. Ááné pañétúhjáa Píívyéébe nééhií: —Áánu muurá Hájchíwúuke o wájyúúbedi mítyane ó imíjyúúhií. Áábeke ihdyu tsáma méllééboco. 6 Ááneríhjyáa mítyane iíllityéne ɨ́hvóhobáme. 7 Áánélliihyéhjáa Jetsóó diityéké dócárájcoobéré nééhií: —Méíllityédíñe. Méíjyocúúve. 8 Ahdújucóhjáa iíjyócúúvéne tsiiñe ditye ɨ́ɨ́térónáa tsáhájuco múha íjcyatúne. Iiyéjucóhjáa Jetsóó tétsihyi. 9 Ehdúhjáa diityédívú itsíhdyúréévéne oomívú diityéké neébe: —Tsáma méúúbálledíñéi muucá íñe ámuha maájtyumɨ́né Mɨ́amúnáájpidívúu o ípívyééveebe o dsɨ́jɨ́veebe tsiiñe o bóhɨ́ɨ́túné hajchóta. 10 Áánélliihyéhjáa nééme dííbyeke: —¿Ácooca muhdú ɨ́ɨ́vane taúhbájú uwáábojte nehíjcyá Eríava tsiiñe bóhówááveíñé mɨ́amúnáake pájtyetétsóiibye bóhówáávéíñé ɨhdéwu? 11 Áánélliihyéhjáa neébe: —Éée, ɨ́mɨáánéjucóhdée tene némeíñé Eríá bóhówááveíñé mɨ́amúnáake pájtyetétsóííbyé úmɨ́wari dibye diityéké ɨɨ́hdénu dííbyema. 12 Ahdújucóo muurá dibye bóhówaavéné tsojtsó múnáajpi Jóáa eenée Eríá dibye íjcyane némeííbye. Áróóbekée muurá mɨ́amúnaa ávyejúúlletúmé múhdurá dárɨ́ɨ́vehíjcyá múijyú ookéréjuco Mɨ́amúnáájpidívúu o ípívyéévéébeke idyárɨ́ɨ́veídyu. 13 Ehdúhjáa Jetsóó néénetu botsíi diitye 3-meva waajácú tsojtsó múnáajpi Jóááúvudítyú dibye nééneé. 14 Aamée tsúúca tsiiñe wajtsɨ́ múúhadívu. 15 Áánáacáa tétsihyi mítyane mɨ́amúnaa íjcyámedítyú tsaapi Jetsóó lliiñévú ɨmɨ́móúúvéne néé dííbyeke: —Ávyéjuúbej, cána ihdyu óvíjyuco hájchíwúudi dɨ́daatsóvej. Mítyane ɨ́cúbáhrámeíhíjcyaabe imyéívaténeri. Aabe ápíchó áákityéhijcyá cúújúwá pañévu. Tsáijyu áákityéhíjcyaabe téhí pañévu. 16 Aane íñe íjtye dímamyému éllevu diityévá óóma ibóhɨ́ɨ́tso o tsíváróóbeke tsá ditye bóhɨ́ɨ́tsotúne. 17 Áánélliihyée neébe: —¡Juhúúj, múhdúré mɨ́amúnaáhana ihdyu ɨ́mɨááné ámuuha Píívyéébeke cáhcujtsópityúme! Aane íñe ¿múhajchótá ámúhá muhdúré o áábúcúne ámúhakye ó úwáábohíjcyaá ímíñeúvú ámuha mecáhcújtsoki? Ehdúu múúhakye iñétsihdyu neébe: —Áyu cána bo ííllevu metsívaj. 18 Ahdújucóo ditye tsájtyéébé pañe naavéné íjcyáábeke dibye úhbánetu dibye íjchivyéne. Ááné boonée tsúúca ímíjpyetéébe. 19 Ááné boonétúu muha tsamééré meíjcyátsihvu dííbyeke menééhií: —¿Aca ɨ́veekí tsá muha mepíívyetétú meíjchívyetsóné naavéneke eene u méénuhíjcyádu? 20 Áánélliihyée neebe múúhakye: —Ámuha Píívyéébeke ímí mecáhcújtsótúnéllii tsá ámuha mepíívyetétú tehdɨ́ɨ́vane meméénúiyóne. Muurá ɨ́mɨáánetúré ámúhakye o néé mojtáátsá neeváúwu áyá néérou muhdú kéémevédú ímí ámuha Píívyéébeke mecáhcújtsoca muurá cámehbáú ɨ́ɨ́néiyá tsíhtsihvu ámuha menééjuri. Ehdu ímí Píívyéébeke ámuha mecáhcújtsoca tsá ɨɨná ámúhadívú túhúúítyuróne. 21 Muurá ihdyu téeméjpiikye mewáágóo májchotúmé Píívyéébeke pɨáábó métáúmeíhi. Ehdúu Jetsóó néé múúhakye. 22 Áhdurée Gariréá iiñújɨri muha meíjcyánáa tsiiñe múúhakye neébe: —Mɨ́amúnáájpidívúu ípívyéévéébedívú muurá tsaapi ékéévétsoó ímítyúmeke. 23 Áábeke ditye dsɨ́jɨ́vétsoobe muurá 3 coojɨ́vatu tsiiñe bóhɨɨ́hi. Ehdúu dibye íhjyuváné ɨ́dátsó múúhakye pajtyéhi. 24 Aamée Capenaóovu muha meúújeténáa duurúvájá wáábyuta dsɨ́ɨ́dsɨke áhdótsohíjcyámé tsáá múúha éllevu múúhakye iáhdótsoki. Aamée Péédoróké néé Jetsóodítyu: —¿Aca tsá ámúhá avyéjuube áhdóityú duurúvájá wáábyuta paméváré áhdohíjcyáne? 25 Áánélliihyée Péédoro néé diityéke: —Ihdyúi áhdóiíbye. Ehdúu ditye nééne Jetsóoke iúúbálle Péédoro dííbye éllevu tsájá pañévú úcáávérónáa ɨ́hdére népéjtsoobe dííbyeke: —¿Aca muhdú ú ɨjtsúcunúhi, Tsímoj? ¿Muucá múúne áhdótsohíjcyámé ávyéjujte? ¿A íiiñújɨ múnáakére? ¿Mityá tsííñé iiñújɨ múnáakej? 26 Áánélliihyée neebe Péédoro: —Muurá múúne tsííñé iiñújɨ múnáakéré áhdótsohíjcyáme. Áánélliihyée Jetsóó nééhií: —Aanéjɨ́ɨ́ ¿muhdú tsííñé iiñújɨ múnáájpíubájɨ́ɨ́ ó áhdoóhi? 27 Árónáa ihdyu o áhdotúné múhdurá ditye ɨɨ́jtsúcunútu cáhawáá pijcyúté úneuj. Aane u píjyúcúúbé ihjyú pañe tsajɨ dsɨ́ɨ́dsɨjɨ u ájtyúmɨjɨ́vú ú áhdóteé mééma tsamútsimájuco. Ehdúu Jetsóó néé Péédoróke.
1 Áijyúu muha Jetsóoke menééhií: —¿Aca caabyé múúhadítyú ɨ́ɨhtsútuube íjcyaá níjkyéjɨri íjcyaabe Píívyéébé avyéjuri muha meíjcyácoóca? 2 Áánélliihyée tsɨ́ɨ́ménéwúuke ɨpɨ́úváábeke múúháj pɨɨnévú ipícyóóne neébe: —Ɨ́mɨááné ámúhakye o néé íjtye tsɨɨme ɨɨnéikyé wáájácutúmé íjcyadu ámúhá ɨ́jtsaméí cápáyóóvétúhajchíí tsá ámuha meíjcyáityú Píívyéébé avyéjúejte. 4 Muurá Píívyéébé avyéjúejte ɨdáátsóméhjɨúvú tsɨɨméwuúmú íjcyadu nééme ijcyá ɨ́ɨhtsútujte. 5 Muurá íñe áánu ɨ́dátsó tsɨ́ɨ́mene íjcyadu táuráávye múnaa ɨdáátsóméhjɨúvú néémeke ɨ́ɨ́cúvehíjcyámé ookéjuco ɨ́ɨ́cuvéne. 6 Áánetu botsíi oke cáhcujtsómé ɨ́dátsó tsɨɨméwuúmúdúréi néémedítyú tsaatéké ímítyunévú ɨ́búwátsohíjcyámekéubá múu apáhajchíí íjkyééháñetu néwáyúcobáné ióhbáñúmeke wájojcó móóá pañévú apíchó diityé úmɨwa nééné ɨhdétu. 7 ¡Ɨ́veekíami íñe ííñújɨri ímityúmé íjcyame ténejcúvú tsíjtyeke ɨ́búwátsohíjcyaj! Árómeke ihdyu máɨdáátsoju tene pájtyéiñe. 8 Ahdícyane ámúhá hojtsɨ́neri ímityúné ámuha meméénuhíjcyáhajchíí múu kípíyújcúmeí téhojtsɨ́jɨ. Áhdure ámúháj tuhááñeri ímítyúne éllevu ámuha mepéhíjcyáhajchíí múu kípíyújcúmeí téjtuhájɨ. Muurá ihdyu ímí ámuha méíjcyaá ámúháj piityu tsátsɨhjɨ́tsá íjcyájúcóóturómé ámuha mepájtyetéhajchííjyu. Áánetu muurá ɨ́dátsó ámuha méíjcyaá ímí ámúháj piiháñé néérome múijyú áábatéítyúnéj cuujúwá pañévú ámuha mewágóóóvéhajchííjyu. 9 Áhdure ámúhá hálluúúneri ámuha maájtyumɨ́né ímityúné meméénuhíjcyáhajchíí méwaagóó téuhjɨ. Muurá ímí ámuha méíjcyaá tsánejcúeúhjɨ́ íjcyájúcóóturómé ámuha mepájtyetéhajchííjyu. Áánetu ɨ́dátsó ámuha méíjcyaá tsaúúcuma ámuha meíjcyarómé cúújúwá pañévú mewágóóóvéhajchííjyu. 10 Ahdícyane tsá múu tsɨɨméwuúmú íjcyadu ɨdáátsóméhjɨúvú nééné cahcújtso múnáake éhdɨɨválletúne. Muurá ijcyámé diityé tehméjté níjkyéjɨ múnaa Llihíyoma dííbyeke diityé hallúvú pɨááboju táúmeíhijcyáme. 11 Muuráhjáa Mɨ́amúnáájpidívú o ípívyééveebe o tsáá íimítyuháñé mújtátsómeke o pájtyetétsoki. 12 ¿Aca tsáápí obééjámú 100-meva íjcyámedítyú tsaapi mújtaca tsá dibye ímunáajte 99-meváréjuco íjcyámeke tsátsihvu ipícyóóne néhcóítyuró dííbyeke? Muurá néhcóíyoóbe. 13 Aane muurá dííbyeke iájtyúmɨ́ne mítyane ímíjyúúvéíyoobe pámeerée íjcyácooca iímíjyúúné ehnííñevu. 14 Ahdu muurá níjkyéjɨri íjcyaabe Méécááni tsá ímílletú dííbyé uráávye múnaa ɨ́dátsó tsɨɨméwuúmú íjcyadu néémedítyú tsáápíubáré wágóoovéne. 15 Ahdícyane ámuha cahcújtso múnáadítyú ímityúné tsaapi ámúhama méénúhajchíí múu iiye dibye íjcyátsihvu bóijcyú téénetu dibye illéébóhajchíí iímíbáávyeki. 16 Aane dibye lléébótúhajchíí múu pívámevájuco ímíñeúvú íhjyuváné dííbyema. 17 Aame néérone dibye táhjálléhajchíí múu pámeeréjuco cahcújtso múnaa idyóbéévéne íhjyuváné dííbyema. Áámeke idyé dibye táhjálléhajchíí múu ílluréjuco ɨ́hvejtsóné ihdícyaabéduréjuco dibye iíjcyaki. 18 Muurá ɨ́mɨááné ámúhakye o néé muhdú níjkyéjɨri íjcyaabe Píívyéébe néhdújuco íñe ííñújɨri mɨ́amúnáake ámuha metúkévétsohíjcyádú ámuha meíjcyaíñe. 19 Áhdure idyé ámúhakye o néé míítyétsi tsane ɨɨ́jtsámeíñé hallúvú Llihíyó Píívyéébe níjkyéjɨri íjcyáábeke pɨáábó táúmeíhajchíí muurá pɨ́áábóiibye diityétsikye. 20 Muurá Píívyéébeke cáhcujtsómé pívááturómé tamyémeri píhcyáávéméj pɨɨne oo diityéké o pɨ́ááboki. 21 Ehdúu Jetsóó néénéllii Péédoro néé dííbyeke: —Ávyéjuúbej, ¿aanéhaca íñe múhdúijyúvá ó ɨ́dáátsóvéiyá óóma ímityúné méénúmedi? ¿A 7-ijyúva? 22 Áánélliihyée neébe: —Tsáhaá, paíjyuváré múu ɨ́dáátsové uke ímityúné méénúrómedi. 23 Muurá níjkyéjɨri íjcyaabe Píívyéébe pámeemáyé íavyéjú ímíbájchoó tsáné avyéjuubéhjáa ihyájkímú pevénéré dííbyedítyú náhjɨ́hénuhíjcyáné diityémá ímíbajchódu. 24 Tujkénúhjáa ímíbájchóroobe mítyane pevénéré dííbyedítyú náhjɨ́hénuhíjcyáábema. 25 Árónáacáhjáa tsá dibye píívyetétú teene ɨ́ɨ́netú iáhdóiyóne. Áánélliihyéhjáa diibye íavyéjuube néé tsaatéké dííbyedívú iñáhjɨ́hénuíñé páneere ihñénéhjɨma ɨ́ɨ́tsɨ́ɨ́memájuco teene múhdutú dibye áhdóítyúrónélliíhye. 26 Áánélliihyéhjáa diibye íúníu múnáajpi dííbyé lliiñévú ɨmɨ́móúúvéne dííbyedívú ɨɨ́dátsójkímyeíñe nééhií: “Ávyéjuúbej, cána ehdícyáróné pañéi daabúcú íñe úhdityu o náhjɨ́hénuhíjcyáné uke o áhdohíjcyatúne. Ukéi chooco ó áhdoó páneére.” 27 Ehdúhjáa dibye néénéllii dííbyedi ɨɨ́dáátsóvéne tsáhájuco dibye áhdótsotúne. Áábé hallúríhjyáa tsá ɨɨná íjcyájúcootúne. 28 Ehdúhjáa íavyéjuube dííbyema ímíbájchótsihdyu péébe cábuuvé tsaapi íñahbéébedívú téhduréhjáa dííbyedítyú áyánéwu iñáhjɨ́henúné áhdohíjcyátúúbedívu. Áábekéhjáa íjkyéétu iéékévéne neébe: —Ó imíllé ícyoocáré oke u áhdone óhdityúu u náhjɨ́henúne. 29 Áánélliihyéhjáa téhdure dííbyé lliiñévú ɨmɨ́móúúvéne ɨɨ́dátsójkímyeíñe nééroobe dííbyeke: “Muúbej, cána ihdyu óvíjyucói daabúcú tsáríyóné pañe teénej. Ukéi ihdyu chooco ó áhdoóhi.” 30 Árónáacáhjáa tsá dibye ímílletú ɨɨ́dáátsovéné dííbyedi. Ílluréjucóhjáa dibye cúvéhoojánúné dííbyeke. Aabéhjáa cúvéhóójá pañe ijcyá dííbyeke iáhdótúné hajchóta. 31 Ehdúhjáa íñahbéébeke dibye dárɨɨvéné tsijtye íñahbéjteke ɨ́dátsó pájtyénéllii íavyéjúúbeke úúballémé muhdú dííbyeke tene pájtyene. 32 Áánélliihyéhjáa íavyéjuube pɨ́uvá dííbyeke. Áábekéhjáa népéjtsoóbe: “Uu táúníu múnáajpi, ¿ɨ́veekí ávyétá imítyuube uú? Úhdíi muurá o ɨ́dáátsóvéne ó ɨ́hvejtsó páneere ávyétá mityáné óhdityu u náhjɨ́henúné u áhdohíjcyatúne. 33 Ahdu muurá díñahbéébedi u ɨ́dáátsóvéne ú ɨ́hvéjtsóiyá páneere úhdíi o ɨ́dáátsóvéne o ɨ́hvejtsódu.” 34 Ehdúhjáa íavyéjuube dííbyeke iñééne ílluréjuco icyáyobáávaténe icyúvéhoojánúúbedívú ɨ́cúbáhratsóné teene dibye áhdótúné hajchóta. 35 Ehdu muurá ámúhakye méénúiibye Llihíyó níjkyéjɨri íjcyaabe ámuha ɨ́mɨáánéjuco ámúhá ɨ́ɨ́búuri ámúhá náhbedi meɨ́dáátsóvétúhajchííjyu.
1 Ehdúu Jetsóó nétsihdyu muha mepéjucóó Gariréatu Jodéá iiñújɨvu Joodáá tsiñéjcuvu. 2 Áhullée mítyane mɨ́amúnaa úráávyehíjcyá dííbyeke. Áámedítyúu chéméméhjɨke bóhɨ́ɨ́tsohíjcyaábe. 3 Áijyúu tsaate paritséómú dííbyeke imújtátsóro dííbye éllevu itsááne nééhií: —¿A tehdújuco tsaapi méwakye ɨ́hvéjtsóiyóné ihdícyáné hallútúre? 4 Áánélliihyée neébe: —¿Aca tsá ámuha meéévehíjcyatú Píívyéébé waajácuháámɨ? Muurá téhaamɨ́tú caatúváné dibyée páné ɨhdéene iípívyéjtsóné nɨ́jcaúvú téhdure ípívyejtsóné wajpii, wallee, íjcyane muhdú tene íjcyaídyújuco. 5 Áánemáa muurá téijyújuco dibye nééne wajpi wálleeke ityáábávállema ɨ́ɨ́neíñé cáánímútsidítyú dííllemáyéjuco iíjcya tsahéécoréjuco tsáápiiye íjcyáiyódu. 6 Aamútsí muurá míítyétsi íjcyáromútsí tsahéécoréjuco íjcyaíñé Píívyéébée ípívyejtsódújuco. Áánéllii tsá tsaate ityáábávájcatsícyooca dówáávéítyuróne. 7 Ehdúu Jetsóó néénéllii nééme dííbyeke: —Áánáacáráhjáa ¿ɨ́veekí Moitsééúvú úwáábohíjcyá metáábávárólleke meɨ́hvéjtsóiyóné tééné waajácuháámɨ́ mecáátúnúhaamɨ́vú maájcúnema? 8 Áánélliihyée neébe: —Muuráhjáa ihdyu eene ámuha meíjcyadu ditye cáhcujtsópítyúnéllii ehdu nehíjcyaabe tehdu tene néétúrónáaáca. Tsáháa Píívyéébe tehdu teene ípívyéjtsotúne. 9 Áánéllii ámúhakye o néé tsaapi mewa ímityúné tsíjtyéhjɨma méénútúrólleke ɨɨ́hvéjtsóne tsíjpíllekéréjuco táábáváhajchíí muurá ímityúné méénuube ɨ́veekí méwamájɨ́ɨ́ tsíjpíllema iíjcyáneri. Áhdure idyé tsaapi ɨ́hvéjtsólleke táábávaabe ímityúné meenúhi. 10 Ehdúu Jetsóó néénéllii muha menééhií: —Ímí tehdújúcooro teene táábávajcátsí néérónáa tsíñejcútú múhdurá teéne. Áánélliihyéubá óvíjyácóóiyóné teéne. 11 Áánélliihyée neebe múúhakye: —Árónáa tsá paméváré píívyetétú tehdu iíjcyane. Apáámyéré ihdyu Píívyéébe pícyohdújuco íjcyame piivyété tehdu iíjcyane. 12 Muurá ijcyámé tsaate ípyée iípívyeevédújuco wálleema iíjcyáiyóné píívyetétúme. Áhdure ijcyámé tsaate mɨ́amúnaáré méénúnetu wálleema iíjcyane píívyetétúme. Áánetu ihdyu tsaate imíllé ííyéejtéré iíjcyane ɨɨná túhújtsotúmé níjkyéjɨri íjcyaabe Píívyéébé avyéjúejte iíjcyáneríyé ɨɨ́ɨ́jɨ́veki. Ahdícyane ihdyu óvíi caatyé ííyéejtéré iíjcyane ímillémé tehdu ijcyáhi. Ehdúu Jetsóó néé múúhakye. 13 Áijyúu tsaate ɨ́ɨ́tsɨ́ɨ́meke tsivá dííbye éllevu dibye diityé hallúvú pɨááboju ityáúmeí Píívyéébeke. Áánélliihyée muha menéé ɨ́ɨ́nevú ditye tsɨɨméké tsívane íllure dííbyeke ityúhújtsoki. 14 Árónáacáa neebe múúhakye: —Óvi ihdyu tsiváme. ¿Ɨ́veekí ámuha mécátuhtsóhi? Muurá diitye tsɨɨme íjcyadu néémé wáábyuta Píívyéébé avyéjú ijcyá níjkyéjɨri. 15 Ehdúu iñééne diityéké dócárájcoobéré Píívyéébeke pɨáábó táúmeí diityé hallúvu. Ááné boonétúu tétsihdyu muha mepéé tsiéllevúréjuco. 16 Tsáijyúu téhdure tsaapi ováhtsá ehnéva múnáajpi íjcyaabe Jetsóo éllevu itsááne nééhií: —Uwááboóbej, ɨ́mɨáábé u íjcyaabe cána oke diñe muhdú o íjcyáiyóné múijyú o dsɨ́jɨvéjúcóóítyúne bóhɨ́ o újcuki. 17 Áánélliihyée neébe: —¿Aca ɨ́veekí eene oke ú dilló ɨ́mɨáábedi? Muurá ihdyu apáábyéré Píívyéébe ɨ́mɨáábe. Ahdícyane cáhawáá dííbyé taúhbajúúné néhdu diicya múijyú u dsɨ́jɨvéjúcóóítyúne bóhɨ́ u újcune u ímílléhajchííjyu. 18 Áánélliihyée neébe: —¿Aca keená teene dííbyé taúhbajúúne? Áánélliihyée úúbálleebe teene taúhbaju íllu nééneé: —Tsá múu mɨ́amúnáake dsɨ́jɨ́vétsotúne. Tsá múu ihdícyámema dómácójcatsítyúne. Tsá múu nánívatúne. Tsá múu állíuutúne. 19 Múu avyéjuullé díícyáánimútsikye. Pamévakéré múu wajyú muhdú u wájyúmeídyu. 20 Ehdúu Jetsóó néénéllii neébe: —Muuráhjáa ihdyu táayáábedítyúré tehdújuco o ícyahíjcyáne. ¿Mityá ijcyánéi tsiiñe ɨɨná o méénúiyónej? 21 Áánélliihyée neébe: —Ihdyu panévatúré ɨ́mɨáábé u íjcyane u ímílléhajchíí dítsíeméné náhjɨ́hénúne ɨ́dáátsóméhjɨke pɨáábo. Áijyu ihdyu ɨ́mɨááné ú ávyéjúúteé níjkyéjɨri íjcyaabe Píívyéébé avyéjuvu. Aane cáhawáá ehdu méénúne ookéréjuco duráávyej. 22 Ehdúu Jetsóó nééne kímóhcó pajtyé dííbyeke mítyane dibye éhnévánélliíhye. Aabée ílluréjuco pééne kímóóveebére. 23 Áánélliihyée Jetsóó néé múúhakye: —Ɨ́mɨáánetúré ámúhakye o néé ehnéva múnaa ɨ́htsútúnetu úcáávéiyóné Píívyéébé avyéjuvu. 24 ¿Aca muhdú caméélló ánéétóhéjutu pajtyéiyáhi? Áhdure ¿aca muhdú diitye ehnéva múnaa Píívyéébé avyéjuvu úcáávéiyáhi? 25 Ehdúu dibye nééneri muha meúllévenúne menééhií: —¿Aca ihdyu múhdutúrá pájtyetéiyóme? 26 Áánélliihyée múúhakye ɨɨ́ɨ́téne neébe: —Tsá muurá mɨ́amúnaa píívyetétú iiye ipájtyetétsámeíñe. Árónáa Píívyéébe piivyété diityéké ipájtyetétsóné ɨɨná dííbyedívú túhúútúnélliíhye. 27 Áánélliihyée Péédoro nééhií: —Ávyéjuúbej, muuráhjáa páneere muha meɨ́hvéjtsóne uukéréjuco meúraavyéne. ¿Aane muhdúí íñe teéne? ¿Ɨɨná muha méújcuú tééné hallúvu? 28 Áánélliihyée múúhakye neébe: —Ɨ́mɨáánetúré ámúhakye o néé páneere tsíhdyuréjuco ímíbáávyécooca Mɨ́amúnáájpidívúu o ípívyééveebe o ávyéjuutéiñe. Áijyu idyé ámuha téhdure méíjcyaá 12-hava ámúha múnaa ijraéémú íjcyámé avyéjujte. 29 Muurá páneere íijcyátsɨ́hjɨma imúnáake íñahbémuu, íñaallémuu, cáánimuu, méwamyuu, ɨ́ɨ́tsɨɨ́mee, íjcyárómeke ipícyoíñúne ookéréjuco iúráávyéné wákimyéí méénume éhnííñevu tsaímíyé íjcyaá múijyú muhdú íjcyáityúmeréjuco. 30 Árónáa ihdyu téɨɨbúwá méíjcyaco. Muurá íñe ícyooca ɨ́htsutúmé íjcyame ɨ́dátsó téijyu waagóojte íjcyaáhi. Ááné lliiñévú íñe ícyooca ɨ́daatsómé ávyéjúúteéhi.
1 Muurá Píívyéébe níjkyéjɨri íjcyaabe pámeemáyé íavyéjú ímíbájchoó éhne múúne tsaapi íúmɨhé wákimyéi múnáama diityé wákimyéí ímíbajchódu. Tsaapíhjyáa muurá íúmɨhé pañétú óóva ditye iááhɨ́vétso cúúvénetúré nehcó wákimyéi múnáake. 2 Aanéhjáa tsúúca iújcúmeke neebe 10-haamɨ́vá tsájcoojɨ iáhdoíñe. Áánemáhjáa wallójúcoobe ditye iwákímyeíki. 3 Ááné boonétúhjáa idyé cójɨ́hréjuco néénáa tsiiñe tsíjtyeke néhcotéébé úújeté tsaate tsátsii pevétáré íjcyámedívu. 4 Áámekéhjáa neébe: “Ámuúhaj, óóma méwákímyeítyé táúmɨhé pañe. Ámúhakye ímí ó áhdoóhi.” Ahdújucóhjáa ditye wákímyeítyéne. 5 Ááné boonétúhjáa idyé tsiiñe cójɨ́jpɨɨne péébe újcujé tsíjtyeke. Átsihdyúhjáa tsiiñe péébe újcujé tsíjtyeke. 6 Ááné boonétúhjáa ávyétá cuuvé pañéjuco péébe úújeté tsaate pevétáré íjcyámedívu. Áámekéhjáa neébe: “¿Ɨ́veekí wákímyeítyúmé ámuha pevétáre?” 7 Áánélliihyéhjáa néémeé: “Muhdú múha múúhakye táúhbánejɨ́ɨ́ ɨɨná muha méwákímyéiyáhi.” Áánélliihyéhjáa neébe: “Ané óóma mepééne méwákímyeítyé táúmɨhe. Ámúhakye ímí ó áhdoóhi.” Ahdújucóhjáa ditye pééne dííbyema. 8 Ááné iijyúnuvúhjáa diitye wákimyéi múnáá tehméébeke neébe: “Áyu ílluréjuco wákimyéi múnáake dááhɨ́vétsómeke dahdo. Nihñérené úcáávémedítyú ú áhdótujkénuúhi. Ááné boonétúi ú áhdoó tujkénuné úcáávémeke.” 9 Ahdújucóhjáa dibye eenée ávyétá nihñéejtéré cuuvé pañe úcáávémedítyú áhdótujkénúné tsáápiitsáké 10-haamɨ́vá diibye tépallí múnáajpi néhdunéjuco. 10 Aanéhjáa diitye eenée tujkénú cúúvénetúré úcaavémé ɨɨ́ɨ́téne ɨ́jtsámeí dibye áhdoíñé éhnííñevu pájcoojɨ́ré ditye wákímyeíñélliíhye. Árónáacáhjáa diityéké téhdunéré 10-haamɨ́vá áhdoóbe. 11 Aanéhjáa múhdurá diityéké pájtyénéllii tépallí múnáájpidítyú llíhcyámeímye. 12 Áámedítyúhjáa tsaapi néé dííbyeke: “Aca muhdú ɨ́ɨ́vane aatye ícyoocárené cuuvé pañe úcáávémeke ú ahdó íñe muha cójɨ́hajchótá állócohɨ́váneri mewákímyeímyeke u áhdodúnére.” 13 Áánélliihyéhjáa neebe dííbyeke: “Muúbej, ¿acáne tsá o néétu téhdune 10-haamɨ́vá ámúhakye o áhdoíñé tsájcoojɨ́ wákiméi? Áánerá tsáháturo ímityúné ámúhakye o dárɨ́ɨ́vetúne. 14 Ahdícyane wa eene uke o áhdone dékéévéne dipyej. Muurá ihdyu ó imíllé áyánéwu wákímyeíyómema tsahdúnéhjɨ́ré o áhdone pámeekére. 15 ¿Aca tsá u wáájácutú o ímillédú o áhdóiyóné tadsɨ́ɨ́dsɨdívu? Anéjɨ́ɨ́va oke ú nééiyá múhdurá o dárɨɨvéne. Áhdure tsá u nómíutááváítyuró pámeemáyé ɨ́mɨáábé o íjcyáneri.” Ehdúhjáa neebe tépallí múnáajpi dííbyeke. 16 Ahdícyane íñe ícyooca iiye ɨ́htsutúmé iíjcyane ɨ́tsúcunúmeíhijcyámé nihñéétsihvu ɨ́dátsó waagóojte íjcyaáhi. Ááné lliiñévú íñe ícyooca ɨ́daatsómé ávyéjúúteéhi. Muurá mítyámeke táavyéjú wákimyéivu o újcúrómedítyú uhjéméré ímí teene úraavyémé ávyéjúúteéhi. Ehdúu Jetsóó úwaabó tsaapi íwákimyéi múnáama diityé wákimyéí ímíbájchónetu. 17 Átsihdyúu múúhaye 12-meva Jerotsaréevu dííbyema mepéénáa juuvávyú múúhakye neébe: —Mepéé íñe Jerotsaréevu. 18 Ácoomívú muurá Mɨ́amúnáájpidívúu o ípívyéévéébedívú tsaapi llúúvájté avyéjujtémá taúhbájú uwáábojtéké óhdivu ékéévétsoóhi. Aame neé oke ɨdsɨ́jɨ́vétsoíñe. 19 Áábeke muurá oke ɨ́hvéjtsoímyé jodíómú íjcyátúmé hójtsɨ́ pañévu. Aame óhdi iúúhɨ́vaténe oke imyéénúúbeke ílluréjuco wátyétyéhcuíñé páwachékevu o dsɨ́jɨ́veki. Ároobe tsiiñe ó bóhɨɨ́ 3 coojɨ́vatu. Ehdúu Jetsóó néé múúhakye. 20 Téijyúu Tsebedéó taaba Jetsóo éllevu itsááne íllímutsi Jacóóboo, Jóáaá, íjcyamútsí múúhama íjcyámútsikye ɨpɨ́úváne dííbyé lliiñévú mɨ́móuuvé pɨáábó ityáúmeíki. 21 Áállekée neébe: —¿Ɨ́ɨ́netú uke o pɨ́aabóné ú imílléhi? Áánélliihyée neélle: —Ó imíllé íjtyetsi hájchíwúumútsí úúma páñétúétsihyi íjcyane díavyéjuri u íjcyácoóca. 22 Árónáacáa neebe díílleke: —Ávyeta tsá u wáájácutú ɨɨná u táúmeíñe. Ehdúu díílleke iñétsihdyu diityétsikye neébe: —¿Aca ámuhtsi ávyétá ɨhnáhó méɨ́cúbáhrámeíiyá muhdú o ɨ́cúbáhrámeídyu? Áánélliihyée neemútsi: —Éée, muhtsi méɨ́cúbáhrámeíiyáhi. 23 Áánélliihyée neebe diityétsikye: —Ɨ́mɨáánéhde ámuhtsi méɨ́cúbáhráméiíhi. Árónáa ihdyu páñétúétsihyi táavyéjuri o íjcyácooca tsá oore ámúhtsikye táúniúvú o pícyóóítyuróne. Muurá ihdyu Llihíyóré pícyoó caatyéké iwábyújtsómeke. 24 Ehdúu Jetsóoma dityétsí íhjyuváné múúhakye diityétsí nahbéjté 10-meva muha meíjcyámeke tsárí pajtyéhi. 25 Árónáacáa múúhakye ɨpɨ́úváne neébe: —Ámuha muurá méwaajácú íñe ííñújɨri íjcyáné avyéjujte paméváré ɨ́htsutúmé iíjcyane ímilléne. 26 Áánetu ihdyu íñe ámuha tsúúca tahñéjté meíjcyame tsá múu tehdu néétune. Ámúhadítyú tsaapi íboohówaabe iíjcyane ímílleebe múu íñahbéjteke ɨ́ɨ́cuvé íñée muhdú Mɨ́amúnáájpidívú o ípívyééveebe o méénuhíjcyádu. 28 Tsáháa muurá o tsáátu ɨ́htsútuube ávyéjuube o íjcyáábeke mɨ́amúnaa oke ɨɨ́ɨ́cúveki. Muuráhjáa ihdyu o tsáá diityéké o pɨ́aabódú íjcyaabe diityé wájyuri o dsɨ́jɨ́ve teene cáhcujtsómé ipájtyetéki. 29 Aamée Jericóotu muha mepéémeke mítyane mɨ́amúnaa úraavyéhi. 30 Áijyúu hállúvátumútsí juuvá úníuri ácuúcunúhíjcyamútsí tétsihdyu Jetsóoma muha mepájtyene iwáájácúne kéévánécoba néé dííbyeke: —¡Ávyéjuúbej, Dabíiúvúj tsɨɨménémúhaabe u íjcyaábej, múhtsidi ihdyu óvíjyuco dɨ́daatsóve! 31 Ehdúu dityétsí néénéllii tétsii íjcyame uhbá cúúvéhulléré dityétsí iíjcyaki. Áróneríi ɨ́ɨ́cúvétumútsí éhnííñevúré tsiiñe nééhií: —¡Ávyéjuúbej, Dabíiúvúj tsɨɨménémúhaabe u íjcyaábej, múhtsidi ihdyu óvíjyuco dɨ́daatsóve! 32 Áánélliihyée Jetsóó iíjyócúúvéne néé diityétsikye: —¿Ɨɨná ámuhtsi méimílléhi? 33 Áánélliihyée neemútsi: —Ávyéjuúbej, muhtsi méimíllé mahálluváne. 34 Ehdúu dityétsí néénéllii mítyane ɨ́dáátsóveebe diityétsidi. Áánemáa diityétsikye íhyálluúúné dibye dócárájcónetu tsaímíyé ɨɨtéjúcoomútsi. Aamútsíi dííbyekéréjuco úraavyéne.
1 Aamée muha méwajtsɨ́ Jerotsaréé pɨɨhɨ́riyéjuco Bepajéé cóómí úníuri Oríívo bájú íjcyátsihvu. Átsihdyúu Jetsóó wallóó míítyétsikye múúhadítyú técoomívu. 2 Áámútsikyée neébe: —Écoomi ɨ́pɨɨhɨ́ré cóómityu óóma méujcúté íayáne ɨ́ɨ́jú íllíma íjcyaabe dóhjɨ́númeííbyeke. Áábeke metsíñaáyóne métsívaco. 3 Aane tsaate ámúhtsikye ‘ɨ́véémútsikyé ámuhtsi métsíñaáyó’ néhajchíí méneéco: “Ávyéjuubéne múhtsikye néénélliíhye. Ɨ́ɨ́cúiyévané ihdyu óómíchóiíbye.” Ehdúu neebe diityétsikye. 4 Ehdúu pajtyéné Píívyéébé ihjyú uubálle múnáajpíhjyáa íllu néhdújuco: 5 Tsióó cóómi múnáake mene: “Ámúha éllevu ámúhá avyéjuube tsaá ɨ́daatsóné íayáne ɨ́ɨ́jú hájchí hallúri.” Ehdúhjáa neebe Píívyéébé ihjyú uubálle múnáajpi. 6 Aamútsíi tsúúca újcujé diibye íayáne ɨ́ɨ́juke íllíma Jetsóó néhdújuco. 7 Áábé hallúu wájyamúúnetu muha meɨ́hbóné hallúvú iñéríívyéne péjúcoóbe. 8 Áijyúu mítyane mɨ́amúnaa íjcyame ɨhbó íwajyámuunévú juúva. Tsaatée wájyaúúnevu ɨhbóhi. 9 Aamée dííbyema péé tsuullérí íjcyamee, idyéjuri íjcyamee, ehdu. Aamée wáñécohíjcyá: —¡Ñóóooj, máávyejújtsó áánu Dabíiúvúj tsɨɨménémúháábeke! ¡Maímijyu dibye Píívyéébe mémeri tsááneéj! ¡Ñóóooj, máávyejújtsó caame íjcyaabe Píívyéébeke! Ehdúu iwáñéjcóne nehíjcyáme. 10 Aabée Jerotsaréevu úcáávéneri pámeere técoomí múnaa íbórɨ́baavémé nééhií: —¿Múamí tsáma aátyej? 11 Áánélliihyée tsaate nééhií: —Áánerá aabye Jetsóó Píívyéébé ihjyú uubálle múnáajpi Gariréá iiñújɨri íjcyacóómí Natsarée múnáajpi. 12 Ááné boonétúu duurúvájá pañévú náhjɨ́hénújcatsímyeke téjá pañétú boáyoóbe. Wájójcoobée dsɨ́ɨ́dsɨke cápáyócohíjcyámé metsáwááne. Áhdurée ɨ́júúmuke náhjɨ́hénuhíjcyámé acúúvéihcyúné wájójcoóbe. 13 Áánemáa neebe diityéke: —Muurá Píívyéébé waajácúháámɨtu nééneé: “Íjya tahjya tééjá lliiñévú mɨ́amúnaa óóma íhjyúvahíjcyáijya.” Aaja ¿ɨ́veekí ámuha naní múnáá jaríyéjuco medíllone? 14 Áijyúu tééjá pañe hállúvátúméhjɨma ímí úllehíjcyátuméhjɨ́ íjcyame dííbyeke pɨáábó táúmeímyeke ímíjpyetétsoóbe. 15 Ehdúu téijyu méénuube méénúráítyúronéhjɨ. Áijyúu tsɨɨme wáñécohíjcyá: “¡Ñóóooj! Átsihdyúu nehíjcyáme: ¡Máávyejújtsó aadi Dabíiúvúj tsɨɨménémúháábeke!” Aanée llúúvájté avyéjujtémá taúhbájú uwáábojte tsárí ɨɨ́jtsúcunúne Jetsóoke nééhií: —¿A ú lleebo eene aatye néhijcyánej? 16 Áánélliihyée Jetsóó néé diityéke: —Éée. ¿Aca tsá múijyú ámuha meéévetú Píívyéébé waajácúháámɨ́ téénetu íhjyuváne? Íllu muurá nééneé: Pámeere dííbyeke duurúvahíjcyá tsɨɨme ñohñóríyéi íjcyárótsɨ́wuújɨmájuco. 17 Ehdúu Jetsóó diityéké nééné boonétú muha mepéé Jerotsaréetu Betáániávuréjuco. Áhullée tépejco muha mécuwáhi. 18 Ááné tsɨtsɨ́ɨ́vevúu cúúvénetúré muha tsiiñe Jerotsaréevu meóómíñáa Jetsóó ajyábáávatéhi. 19 Aabée juuvá úníutu íjcyahe higyéérahe úújéjerá ‘néévahéubáhaja’ iñéénema. Árónáacáa tsá tehe néévatúne. Áánélliihyée ílluréjuco dibye teehe pítyúútsoobe nééneé: —Níhñécunu ílluréjuco u chéméihye ¿ɨ́veekí tsá u néévatúne? Ehdúu dibye néénemáyé tsúúca ɨ́jtoíñuhe. 20 Áánéríi muha meúllévenúne menéé dííbyeke: —¿Aca muhdú eene eehe higyéérahe peecútéré tsúúca cheméhi? 21 Áánélliihyée neebe múúhakye: —Muurá ɨ́mɨááné ímíñeúvú ámuha mecáhcújtsoca tsá apááñéré íñe higyéérahe o chémétsónéeméné ámuha meméénúítyuróne. Téhdure muurá ámuha menééjuri tsane cámehbáú ɨ́ɨ́néiyá móááj pɨɨnévu. 22 Ahdícyane muurá páneere ɨɨná Píívyéébeke ámuha metáúmeíñé ámúhakye ájcúiibye ɨ́mɨáánetúré ámuha ímí mecáhcújtsóhajchííjyu. 23 Átsihdyúu idyé tsiiñe duurúvájá pañévú dibye úwáábónáa páñétúejte llúúvájté avyéjujtémá túkevéjtsojte dííbye éllevu itsááne nééhií: —¿Aca múúbé ɨhtsúturí u íjcyaabe eene ehdu nénehjɨ ú méénuhíjcyáhi? 24 Áánélliihyéhjáa neebe diityéke: Áhdure ¿acáa múha nééjuri Jóáa tsótsohíjcyá cáhcújtsómeke? ¿A Píívyéébeé, mityá mɨ́amúnaárée nééjuri tééné wákimyéí méénuhíjcyaábej? Áyu cána oke máañújcuj. Ámuha oke maáñújcúhajchíí botsíi ámúhakye ó neé múúbé ɨhtsúturí ténehjɨ o méénuhíjcyáne. Áánélliihyée tsamééré néjcatsíhi: —Muurá ‘Píívyéébée nééjuri tsótsohíjcyaábe’ menéhajchíí meke nééíyoóbe: “¿Áábekéráhjáa ɨ́veekí tsá ámuha mecáhcújtsotúne?” 26 Áánetu ‘mɨ́amúnaárée nééjuri’ menéhajchíí meke diitye mɨ́amúnaa tééné hallútú méénúiyáhi. Muurá paméváré cáhcujtsó ɨ́mɨáánéjucóo Píívyéébé ihjyú uubálle múnáajpi diibye Jóááuvu íjcyane. 27 Ehdúu iñéjcatsíñeri iñúhnévéne íllure nééme dííbyeke: —Maáhuú, tsá muha mewáájácutúne. Áánélliihyée neebe diityéke: —Aanéjɨ́ɨ́va idyé ámúhakye ó neé múúbé ɨhtsúturí o méénuhíjcyáne. 28 Átsihdyúu tsiiñe Jetsóó diityéké nééhií: —¿Muhdú ámuha méɨjtsúcunú tsiiñe ámúhakye o úúbálleíñe? Tsaapíhjyáa íllímútsidítyú ámíáábeke nééhií: “Llíhij, cána íhyajchíí méúmɨhe wákímyeítyej.” 29 Árónáacáhjáa neébe: “Tsá o ímílletúne.” Árónemáhjáa bóónétu wákímyeítyeébe. 30 Átsihdyúhjáa bónéébeke neebe téhdure. Áánélliihyéhjáa neébe: “Juújuj Llíhij, tehdújuco. Óvíi ó wákímyeítyéhi.” Árónáacáhjáa tsá dibye wákímyeítyetúne. 31 Aanée ¿caabyé diityétsidítyú cáhcujtsó cááníkyeé? Áánélliihyée nééme dííbyeke: —Tujkénúejpíhjyáa cáhcujtsóhi. Átsihvúu neebe diityéke: —Ɨ́mɨáánetúré ámúhakye o néé muurá múhdurá ícyahíjcyáné walléémuma méiiñújɨ́ avyéjúúbé wáábyuta dsɨ́ɨ́dsɨke áhdótsohíjcyámé ímityúmé íjcyarómé ímíjpyéteé ámúhájtane Píívyéébé avyéjúejtéréjuco iíjcyaki. 32 Muuráhjáa tsojtsó múnáajpi Jóáa ámúhakye úwáábohíjcyará ímityúné ámuha meícyahíjcyáné meɨ́hvéjtsóne Píívyéébé icyánejcúvuréjuco ámuha meɨ́búwáávéroki. Árónáacáa tsá ámuha mecáhcútsohíjcyatú dííbyeke. Áánetúu ihdyu muurá diitye ɨ́mɨááné ímityúmé íjcyarómé dííbyé uwáábó icyáhcújtsóne ímíjpyetéhi. Áánáacáa ¿muhdú ɨ́veekí tsá ámuha teene melléébójúcoorómé meímíjpyetétúne? 33 Cáhawáá mélleebúcunu tsiiñe ámúhakye o úúballéne: Tsaapíhjyáa íúmɨhe óóva ibájtsone mɨjcónúhi. Áánemáhjáa tsátsii ímíbájchoobe tééne néévá dótsúhcúmeíitsíi. Áhduréhjáa jáhwu méénuube cáámé cóhnaúvú tééjá pañétú tépalli téhmémeíijya. Ápallívúhjáa tsaatéké ityéhmétsóne aahɨ́vetéébé tsííñé iiñújɨ. 34 Aabéhjáa tsúúca tene néévane iwáájácútsihvu wallóó íúníu múnáake diityémá ditye iwállóóro téénetu dííbye éhné íjcyadúne. 35 Árónáacáhjáa íllure méénúpejtsómé diityéke. Tsáápiikyéhjáa néwayúúnevu aamúme. Áánetúhjáa tsíjpiikye dsɨ́jɨ́vetsóme. 36 Ááné boonétúhjáa idyé tsiiñe wálloobe pívámevákéjuco. Árómekéhjáa idyé méénúpejtsóme. 37 Ááné nihñévúréhjáa wálloobe íllíkyeréjuco ‘íhya hájchíwu íjcyánéllii dííbyeke avyéjúúlléiyóme’ iñéénema. 38 Árónáacáhjáa dííbyeke iájtyúmɨ́ne néjcatsímye: “Aabye muurá íllíyéjuco íñe cááníñúiyóne. Áánéllii metsu dííbyeke medsɨ́jɨ́vétso mehnéréjuco tene iíjcyaki.” 39 Ahdújucóhjáa iékéévéébeke ditye tépallítyú ɨ́ɨ́wávu itsájtyéne dsɨ́jɨ́vetsóne. 40 Ehdúu iúúbállétsihdyu neebe diityéke: —¿Aane íñe diibye úmɨhé aabájaabe itsáácooca muhdú méénuú diityéké eenée tépallívú dibye téhmétsoíñúmé ímityúné dárɨ́ɨ́vémeímyeke? 41 Áánélliihyée néémeé: —Íhya ihdyu diityéké ɨ́dáátsóvétuubéré ɨdsɨ́jɨ́vétsóne tsíjtyekéréjuco téhmétsoíñé tépallívú botsíi teene bajtso kéémévécooca tsáneevu dííbyeke ájcúímyeke. 42 Ehdúu ditye néérónáa neebe diityéke: —¿Aca tsá ámuha múijyú meéévetú Píívyéébé waajácúháámɨ? Muurá tsátsihdyu nééneé: Tsaúpe nééwayu jááháñé wákimyéi múnaa iñéhnílléne wáágóórou pícyámeí ímichi tééutu jaa éjkéiu. Muurá ihdyu Píívyéébere ehdu meenú tehdújuco. Ehdu muurá Píívyéébé waajácúháámɨtu nééneé. 43 Aane ámúhakye o néé Píívyéébé avyéjú ámúhá wáábyuta íjcyájúcootúne. Muurá ihdyu tsijtye ímí óóma íjcyámé wáábyutáréjuco teéne. 44 Muurá teeu nééwayúdú o néébedítyú íjcyáné uwááboju cáhcújtsotúmé mújtaáhi. Áámedívú muurá o cáyobáávatécooca ílluréjuco ditye wágóóóveíñe. 45 Ehdúu Jetsóó tsíeménéhjɨtu úwaabóné llúúvájté avyéjujtémá paritséómú waajácújucóó diityéké dibye lléboobóne. 46 Áánélliihyée imíllerómé dííbyeke iwáágoóné tétsihdyu. Árónáacáa nuhnévémé Píívyéébé ihjyú uubálle múnáajpi dibye íjcyane mɨ́amúnaa néhíjcyáneri iíllityénema.
1 Áhdurée tsiiñe Jetsóó úúballé muhdú Píívyéébe íavyéjú pámeemáyé ímíbájchoíñe. 2 Neebépeé: —Tsáné avyéjuubéhjáa ílli táábáváné wañéhjɨvu míñutsó mítyane mɨ́amúnáake. 3 Ááme éllevúhjáa wálloobe íúníu múnáake ditye iñééte ditye itsájúcoóki. Aaméhjáa úúbálletérónáa tsá ditye ímílletú itsááneé. 4 Áánélliihyéhjáa tsíjtyeke tsiiñe iwállóómeke neébe: “Méneete táuubámyeke ditye itsááne íñe ocájímú tutácóóné idyóóvaki.” 5 Ahdújucóhjáa ipyééne ditye úúbállerónáa idyé tsá ditye ímílletú itsááneé. Ɨ́ɨ́cúvetúméhjáa íwákimyéiháñevúré péécunúhi. Tsaatéhjáa péé íúmɨhénevu. Tsijtyéhjáa péé náhjɨhévu. 6 Áánetúhjáa tsijtye íllure diityédí ɨɨ́cúbáhrámeke dsɨ́jɨ́vetsóhi. 7 Aanéhjáa ílluréjuco diibye ávyéjúúbeke mítyane cáyobáávatétsóne. Áánélliihyéhjáa ítsodáhómuke táúhbaabe ditye diityéké ɨdsɨ́jɨ́vétsóne diityé cóómí icyátsuhjácoki. 8 Ááné boonéhjáa idyé tsijtye íúníu múnáake neébe: “Tsúúca íñe hájchíwu táábáváné wañéhjɨ májchoháñé méénúmeíjyúcoorá téénevu tsáámeke memájchótsóiyóne. Ávyeta ímílléítyúmekéhjáa o míñutsójúcoorómé íñe tsá tsáátu meéllevu. Árone ihdyu óvi tehdújuco tsá ditye tsáátune, ɨ́mɨáámejɨ́ɨ́ tsááiyáhi. 9 Ahdícyane cána étsɨhjɨ́vú mepééne ámuha maájtyúmɨdúmeke méuubállé ditye itsáákií.” 10 Ahdújucóhjáa ditye pahúllevávú ipyééne pámeekéré iájtyúmɨdúmeke míñutsóné ímítyúróméhjɨmáye. Aaméhjáa tsúúca tsááme teeja wahpéhi. 11 Ááme éllevúhjáa diibye ávyéjuube ipyééne ájtyumɨ́ tsaapi ihdícyájamáyé íwajyámuma diityéj pɨɨne íjcyáábeke. 12 Áábekéhjáa neébe: “Muúbej, ¿acáne ɨ́veekí íñe átérééjamáyé u tsáá béhjávu úcáávéne tsáátuúbe?” Ehdúhjáa ávyéjuube dííbyeke néénéllii tsá dibye ɨɨná néétune. 13 Áábedítyúhjáa íúníu múnáake neébe: “Áánúke íjtyúháácyuma íhyójtsɨcu mechíjchúne áachívú peete íjcyátúhullévú mépicyóhjé téhulle dibye ityáá íhwáñe ɨɨ́hdónema.” 14 Ehdu nééne muurá íñe ɨ́mɨááné pámé wáábyutáréjúcooro Píívyéébé avyéjú íjcyáronévú uhjéméré úcááveéhi. 15 Ehdúu Jetsóó úwaabóné paritséómú itsárílléne pítyácójcatsí muhdú dííbyedívú iñéétsoíñe. 16 Áánemáhjáa Heróódé icyánéjcúejtémá tsaatéké íhdityu wallóómé dííbye éllevu ditye iñééte muhdúhjáa dííbyedítyú ipítyácójcatsíñe. Aamée itsááne dííbyeke nééhií: —Ávyéjuúbej, muha méwaajácú ɨ́mɨáábé u íjcyane állíútuúbe. Aabe muurá ú úwáábohíjcyá ɨ́mɨááné keená Píívyéébe mɨ́amúnáadívú tújkevééllejɨ́jtó tsijtye múhdurá úhdivu ɨ́jtsúcunúróneri ɨ́ɨ́cúvétuubére. Árómeke muurá pámeekéré tsahdúré ú ɨjtsúcunú muhdú ditye íjcyane u túhúúllétúnélliíhye. 17 Aabe ihdyu cána múúhakye diñe díicyánéjcutuj: ¿A tehdújuco ávyéjuube romáánómuube íjcyáábé wáábyuta dsɨ́ɨ́dsɨke ditye áhdótsohíjcyáné maáhdóiyónej, mityá tsáhaáj? 18 Ehdúu íllure dííbyeke imújtátsóro ditye díllone iwáájácúne neebe diityéke: —Ávyeta mɨ́a bañú múnaa ámuha pánehjɨ́dú ɨ́mɨáámeúvúdú meíjcyame ¿ɨ́veekí íllure oke ámuha memújtátsóro mémávárijchóhi? 19 Áyu cána oke méuujétsó dsɨ́ɨ́dsɨjɨ́vuj. Ahdújucóo ditye tsájɨɨvu úújetsóné dííbyeke. 20 Áájɨtúu húmɨ náávee, memee, íjcyane ɨɨ́ɨ́téne neebe diityéke: —¿Aca múhúmɨ náávé eéne? Áhdure ¿mumémé eene tééjɨtu? 21 Áánélliihyée nééme dííbyeke: —Tséétsá húmɨ nááve. Áábe méméré íñe tééjɨtu. Áánélliihyée neebe diityéke: —Ané wa ihdyu diibye Tséétsáke mááhdohíjcyá dííbye éhnéjuco íjcyanévu. Áánetu ihdyu Píívyéébeke máácuhíjcyá dííbyé wáábyuta íjcyanévu. 22 Ehdúu Jetsóó diityéké nééneri iúllévenúne ílluréjuco ditye pééne tétsihdyu. 23 Ááné boonée téjcoojɨ́ré tsadotséómú tsáá dííbye éllevu medsɨ́jɨvémé tsiiñe mebóhɨɨne cáhcújtsotúme. 24 Aamée néé dííbyeke: —Ávyéjuúbej, Moitséeúvúhjáa muurá néé tsaapi méwadívú tsɨ́ɨ́mávátuube dsɨ́jɨ́véhajchíí íñahbéréjuco díílleke táábávaíñé dííbyeréjuco ɨtsɨ́ɨ́máva díílledívú íñáhbeúvúu tsɨ́ɨ́máváiyóne. 25 Aanée ijcyámé múúhadítyú 7-meva tsané nahbému. Áámé amíaabée ityáábávárólléjtane dsɨ́jɨvé tehdu tsɨ́ɨ́mávátuubére. Áállekée bóneebéréjuco táábaváne. 26 Ároobée idyé dsɨ́jɨvé téhdure tsɨ́ɨ́mávátuube díílléjtane. Aanée ehdu pámeere 7-meva tsaapíllekéré táábávarómé dsɨ́jɨvé díílléjtane. 27 Aanée nihñévúré díílleréjuco dsɨ́jɨvéne. 28 Aane cána múúhakye diñe ¿cáábyé taabá ímichi dille íjcyaíñé tsiiñe ditye bóhɨ́ɨ́coóca? 29 Áánélliihyée neebe diityéke: —Íllure ámuha mémujtá Píívyéébe ɨ́htsútuube íjcyáábé waajácúháámɨtu tene úwaabóné ámuha mewáájácútúnélliíhye. 30 Muurá dsɨ́jɨvémé tsiiñe bóhɨ́ijyu páneere cápáyóóveé tsíhdyuréjuco. Tsáhájuco muurá mɨ́amúnaa táábávácatsíityúne. Muurá pámeere téijyu íjcyaá níjkyéjɨ múnaáduréjuco. 31 ¿Aca tsá ámuha meéévehíjcyatú Píívyéébé waajácuháámɨ? Muurá téhaamɨ́tú nééneé: 32 “Aavaráaa, Itsáaa, Jacóóboo, íjcyámé Piivyéébé ó ijcyáhi.” Ehdu muurá Píívyéébe néénetu méwaajácú ditye íjcyane. Muurá ditye íjcyátuca tsá dibye nééítyuró diityé Piivyéébé iíjcyane. 33 Ehdúu Jetsóó diityéké nééneri ullévenúmé muhdú dííbyé tujkéveeju íjcyáneri. 34 Aanée paritséómú iwáájácúne iiyéjuco píhcyaavéné dííbyedívu. 35 Áámedítyúu tsaapi taúhbájú uwááboobe Jetsóoke imújtátsóro nééhií: —Ávyéjuúbej, ¿aca teene Píívyéébé taúhbajúúnetu keená ímichi páñétúene? 37 Áánélliihyée neébe: —“Múu wajyú Dípiivyéébé Díavyéjuube íjcyáábeke ávyeta dɨ́ɨ́ɨ́búutúré páneere muhdú u íjcyáneri dɨ́ɨ́jtsaméiyi.” 38 Eene muurá ímichi páñétúene Píívyéébé taúhbajúúnetu. 39 Áánetu tsiiñe nééhií: “Pamévakéré múu wajyú muhdú u wájyúmeídyu.” 40 Éneecu ímichi páñétúenéécú Píívyéébée Moitséeúvuj tééveri pícyóóné taúhbajúúnetu. Áneecu néhdu meíjcyáhajchíí tsúúca méijcyá dííbyé ihjyú uubálle múnaápe úwáábohíjcyádu. Ehdúu Jetsóó néé dííbyeke. 41 Aamée diitye paritséómúi péétúmeke tsiiñe neébe: —¿Aca mújtsɨɨménémúhaabé Críjto íjcyáiyóné ámuha méɨjtsúcunúhi? Áánélliihyée néémeé: —Dabíiúvúj tsɨɨménémúhaabéiyo muurá diíbye. 43 Áánélliihyée neébe: —¿Aanée idyé muhdú ɨ́ɨ́vane diibye Dabíiúvú ɨ́jtsɨɨménémúhaabe íjcyáííbyeke dilló íavyéjúúbedi? Muuráhjáa ihdyu Píívyéébé Apííchóré dííbyeke túkévéjtsóneri neebe dííbyedítyu: 44 Ávyéjuubée néé Táavyéjúúbeke: “Cána táúniúvúi diicya dímunáake o táhjáné hajchóta.” 45 Ehdúu muurá Dabíiúvú néé Críjtodítyú Íavyéjuube dibye íjcyane. Aane muhdú íjcyáíyoobe dííbyeúvúj tsɨɨménémúhaábe. 46 Ehdúu Jetsóó diityéké nééne iáñújcútúnéllii tsáhájuco tsiiñe ditye díllójúcootúne.
1 Áijyúu idyé pámeere tétsii muha meíjcyámeke Jetsóó nééhií: 2 —Muurá taúhbájú uwáábojtémá paritséómú ɨjtsúcunúmeí Píívyéébée Moitséeúvuj tééveri méénúné taúhbájú uwáábojte iíjcyane. 3 Ɨ́mɨáánéhde tehdújuco ditye úwáábohíjcyáne. Aane melléébóne mécahcújtso. Árónáa ihdyu eene múhduhjɨ́rá ditye ícyahíjcyánetu tsá múu ɨ́ɨ́vatúne. Muurá ímí úwaabójúcoorómé tsá tehdu íjcyatúne. 4 Aame mɨ́amúnáama tsíñéhjɨ́ taúhbajúúné ípívyétsohíjcyá diitye páñetu íjcyarómé teene úráávyénejɨ́ɨ́va awáá muhdú ditye iúráávyeki. 5 Muurá páneere ɨɨná imyéénune méénuhíjcyámé mɨ́amúnaa diityéké imítyájtsokíye. Aame muurá eene Píívyéébé ihjyu icyáátúnúné waajácúhaamɨ́nevu pícyámeíhijcyá íñéjuwáánetu íúmɨcóónetu. Áhdure eene tsíjtyé wajyámúúné ehnííñevu íwajyámúúné icyáméjtsójácobájɨvu úcámeíhijcyáme. 6 Aame muurá wañéhjɨ́né pañe imíllé íboohówátsɨhjɨ́vúré imájchone. Áhdure pihcyáávejááné pañe iíjcyácooca imíllémé íimítsɨjɨ́vúré iácuuvéne. 7 Téhdure imíllémé mɨ́amúnaa diityéké iávyejúúlléne patsɨ́hjɨvávúré uwáábojtédí díllone. 8 Áánetu ámuha tahñéjté meíjcyame tsá múu tehdu néétune. Tsá múu íjyácunútú mɨ́amúnaa ámúhakye uwáábojtédí díllóíyóneri. Muurá ámuha tsahdúré tsané nahbémú meíjcyamé uwááboobe apáábyéré oo Críjtoó. 9 Ahdícyane tsá ámuha múúbaké mecááníváityú ííñújɨri. Muurá níjkyéjɨri íjcyaabe apáábyéré ámúháj Caáni. 10 Áhdure tsá múu díllótsámeítyú ávyéjujtédi. Muurá oo apáábyéré ámúhá avyéjuúbe. 11 Muurá ihdyu tsíjtyeke ɨ́ɨ́cuvémé ɨ́mɨááné ijcyá ɨ́htsutúmé íboohówajte. 12 Aame ɨdáátsóméhjɨúvú tsaɨ́ɨ́buwáré íjcyame ávyéjúúteéhi. Áánetu iiye ɨ́htsutúmé ávyéjujte iíjcyane némeíhijcyámé íllure núcójpɨ́vétsáméiíhi. 13 Aane máɨdáátsoju ámúhakye tene pájtyeíñé bañú múnaa pánehjɨ́dú ɨ́mɨáámeúvúdú ámuha taúhbájú uwáábojtémá paritséómú meíjcyámeke. Muurá níjkyéjɨri íjcyaabe Píívyéébé avyéjúejte íjcyáíyómeke íllure ámuha mémáváríchohíjcyá múhdurá ténejcu ámuha meúráávyénélliíhye. Áánéllii tsá ámuha dííbyé avyéjúejte meíjcyáitúne. 14 Ááneréi íjcyáíyónáa ¿ɨ́veekí ámuha pííbájyujte walléémudítyú médótuhíjcyá ihjyáháñe? Ááne ehdu ámuha meméénuhíjcyánéhjɨ́ nucójpɨ́ ulléjɨjtóné úniúúnevu ámuha meíjcyáne Píívyéébema cááménécobájɨúvú méihjyúvahíjcyá wáájácúratúne. Ehdu ámuha medárɨ́ɨ́vémeíhíjcyáné déjúcotu muurá ávyétá ɨhnáhó ámuha méɨ́cúbáhráméiíhi. 15 Téhdure ɨ́veekí ámuha pahúllevá múnáake úwááboméré mépehíjcyá ámúhá uwááboju múhdurá nééne ditye iúráávyeki. Muurá ímítyúmeke éhnííñevúré ámuha métútávátsohíjcyá múhdurá meúwáábóneri. Áánéllii diityé hallúrí ápíchó cúújúwá pañévú ditye wágóóóveíñé ímichi ámúha llííñé íjcyane. 16 Máɨdáátsoju ámuuha éhne múúne hállúvatúmé tsiéllevu tsátyéjcatsíiyódú menééme tsá mewáájácúmeítyú muhdú Píívyéébeke meúráávyéiyóne. Aame ámuha ménehíjcyá duurúvája mémerívá tsane ámuha meméénuíñé menéérone ámuha meméénúturóné muhdú néétune. Áánetúvá ihdyu tééjá pañéene óórótu méénúmeíñe mémeri tsane ámuha meméénuíñé menéérone ámuha meméénútúhajchíí ímityúné ámúhá hallúrí íjcyane ámuha ménehíjcyáhi. 17 Aame ɨ́mɨááné ámuha méijcyá éhne múúne hállúvatúmé íjcyadu wáájácúmeítyúme. ¿Aca keená ímichi máavyéjúúlléiyáhi? ¿A teene tééjá pañéene óórótu méénúmeíñéhjɨj, mityá teeja duurúvaja ímichi tééja tájpí páñéenéhjɨ́ íjcyajaj? 18 Áhdure ámuha ménehíjcyá Píívyéébé ɨɨcúvé cóvájtsómeíñé waɨ́jɨ mémerívá tsane ámuha meméénuíñé menéérone ámuha meméénúturóné muhdú néétune. Áánetúvá ihdyu dííbyé ɨɨcúve mémeri ámuha tsane meméénuíñé menéérone ámuha meméénútúhajchíí ímityúné ámúhá hallúrí íjcyane ámuha ménehíjcyáhi. 19 Aame ɨ́mɨááné ámuha méijcyá éhne múúne hállúvatúmé íjcyadu wáájácúmeítyúme. ¿Aca keená ímichi máavyéjúúlléiyáhi? ¿A teene Píívyéébé ɨɨcúve, mityá teene wáɨjɨ ímichi téɨjɨ́ hallúvú tene cóvátsómeíhíjcyaɨ́jɨj? 20 Muurá téɨjɨ́ mémeri tsane imyéénuíñé tsaate nééne dómajcó páneeréjuco múhduná téɨjɨ́ene íjcyánéhjɨmájuco. 21 Áhdure idyé duurúvája mémeri tsane imyéénuíñé ditye nééne dómajcó páneeréjuco tééjáene íjcyanéhjɨ́ Píívyéébe mémemájuco ímichi dííbyé wáábyuta tene íjcyánélliíhye. 22 Áhdure níjkyéjɨ mémeri tsane imyéénuíñé ditye nééne dómajcó Píívyéébekéjuco dííbyé avyéjú tene íjcyánélliíhye. 23 ¡Ahdícyane máɨdáátsoju ámúhakye tene pájtyeíñej! Muurá tehdújuco ámuha Píívyéébeke meɨ́ɨ́cúveróné ámúha bájtsori. Árónáa ámuha mécoévahíjcyá teenéjuco awáá taúhbájutu páñétúetsíí íjcyane Píívyéébeke ámuha meúráávyéne tsaímíyé meíjcyame tsíjtyeke mepɨ́áábóiyóne. Ehdu ámuha tsanéhjɨ́juco meméénúiyóné tsá meméénuhíjcyatúne. 24 Aame muurá ámuha éhne múúne hállúvatúmé tsiéllevu tsátyéjcatsíiyódú wáájácúmeítyúme. Muurá éétébáwu íjcyáróóbeke ámúha ádó pañétú ámuha mewáágoómé ¿ɨ́veekí caméélloke wáágóotúmé dííbyemáyé ámuha máádohíjcyáhi? 25 ¡Máɨdáátsoju ámúhakye tene pájtyeíñej! Muurá ámúhá lliyíhllóné, ámúhá bohtámú, ámuha ménítyuhíjcyará imíwu. Árónáa ténéhjɨ́ pañévú ámuha mépícyohíjcyá ímityúné naníyí ámuha meúcuhíjcyanéhjɨ. 26 Aame ámuha ɨ́mɨááné hállúvatúmé íjcyadu menééme tujkénú méímibáávyé ámúhá ɨ́buwááné ɨ́jtsaméí ɨ́mɨáámeréjuco ámuha meíjcyane ámúhadítyú ibóhówaúcunúki. 27 ¡Árónáa ihdyu máɨdáátsoju ámúhakye tene pájtyeíñej! Muurá ámuha pánehjɨ́dú ɨ́mɨáámédú éhne múúne níjkyéné pañe nehníwu néérone pánehjɨ́dú hállu imíwu meɨ́ɨ́tedu. 28 Ehdu ámuha meícyahíjcyá mɨ́amúnáama pánehjɨ́dú ɨ́mɨáámeúvúdú tsanééré ímítyúné ɨ́jtsaméí ámúhá pañe íjcyame. 29 ¡Áámeke ámúhakye máɨdáátsoju tene pájtyeíñej! Ɨ́veekí ámuha éíjyuúvúu ditye dsɨ́jɨ́vétsohíjcyámé Píívyéébé ihjyú uubálle múnáaúvú nijkyéné méícyáávétsohíjcyá ɨ́mɨáámeváa diityéúvú íjcyánélliíhye. 30 Ááne ámuha ménehíjcyáhi: “Éíjyuúvúu méɨhdé múnáaúvú íjcyáijyu meíjcyaca muurá tsá medsɨ́jɨ́vétsóítyuró Píívyéébé ihjyú uubálle múnáake.” 31 Ehdu ámuha menééneri muurá ámuháyé méúúbállémeí diityéúvukée dsɨ́jɨ́vétsohíjcyámeúvúj tsɨɨménémúhaabe ámuha meíjcyane. 32 Ahdícyane wa ihdyu oke meméénú ámuha meímillédú ámúhá ɨhdé múnáaúvúu méénuhíjcyádú diityédúré ámuha menéémeé. 33 Ávyeta muurá ámuha ííñimyémúeméjte. ¿Aca ámuha méɨjtsúcunú cúújúwatu ámuha mepállójcóiyóne? 34 Áánéllii ícyooca ó pícyóóroó ámúhama tsíjtyeke Píívyéébé ihjyú uwáábojte pane wáájacúmeke ámúhá uwáábojte íjcyáímyeke. Árómeke muurá ámuha méúráávyehíjcyaá pátsáríjcyoméré pacóómiváríye. Áámedítyú muurá tsaatéké ámuha méwátsíhcyuú pihcyáávejááné pañévu. Ááne tsááteke ámuha médsɨ́jɨ́vétsoó páwachékevu mewátyétyéhcúneri. 35 Ehdu ámuha menéénéllii ámuha pámé hallúríyé teene éíjyuúvúu ɨ́mɨá uwáábojtéké ditye dsɨ́jɨ́vétsohíjcyanéhjɨ. Muuráhjáa Abéé ɨ́mɨáábé íjcyáábeke íñahbéré dsɨ́jɨ́vetsóhi. Ááné boonée tsijtye Píívyéébé ihjyú uubálle múnáake ámúhá ɨhdéejte dsɨ́jɨ́vetsóhi. Átsihdyúu nihñéré dsɨ́jɨ́vetsómé Berekíá hajchi Tsacaríake duurúvájama Píívyéébé ɨɨcúvé cóvátsómeíhíjcyáné waɨ́jɨ́ ráhoúcunútsihvu. 36 Aane ɨ́mɨááné ámúhakye o néé ehdúu éíjyu múnáaúvú dárɨ́ɨ́vémeíhijcyáné muurá ámúhá hallúrí íñe ícyooca ámuha meíjcyámé hallúri. 37 Ahdícyane ámuúha Jerotsarée múnaaj, ¿ɨ́veekí ámuha mélliihyánúpétsohíjcyá Píívyéébé ihjyú uwáábojtéke? ¿Ɨ́veekí ámuha diityéké néwayúúnevu mááámuhíjcyáhi? Muurá imílléroobe ámúhakye iújcune éhne múúne cáraca ɨ́ɨ́tsɨ́ɨ́meke íhñúwáácyú lliiñévú újcudu. Árónáa ¿ɨ́veekí tsá ámuha meímíllehíjcyatúne? 38 Ááné déjúcotu muurá ámúha cóómí ápajyúréjuco íjcyaíñe. 39 Ahdícyane ámúhakye o néé téhdure oke ámuha maájtyumɨ́júcóóityúné tsiiñe o tsááiñévújuco. Téijyu muurá ámuha oke maájtyúmɨ́ne méneéhi: “Maímijyu áánu Píívyéébe mémeri tsááneéj.”
1 Aabée Jetsóó duurúvájá pañétú muha meíjchívyénáa múúha tsúúlleríjyuco péébeke muha mépɨ́uvá téjahjɨ imíwu méénúmeíñé muha meɨ́ɨ́teki. 2 Aamée muha meɨ́ɨ́témeke neébe: —¿A ámuha méɨɨté imíwu duurúvaja méénúmeíñe? Muurá ɨ́mɨáánetúré ámúhakye o néé ehdu nééroja wácávyáhcámeíiñe. 3 Átsihdyúu muha oríívó bajúvú mepétsihvu ácúúvéébeke áábánéwu muha menééhií: —Cána múúhakye duubállé múijyú tene pájtyeíñé eene múúhakye u néhíjcyanéhjɨ. ¿Aca ɨ́ɨ́netú muha méwaajácuú ííñujɨ nɨ́jkévaíñeréjuco u tsááiñe pɨ́ɨ́hɨ́jucóóne? 4 Áánélliihyée neebe múúhakye: —Éhdu nééme tsáma wajácútsi méíjcyaco ámuha maállítsámeítyu állíu múnáadívu. 5 Muurá o tsááiñe tsúúca pɨ́ɨ́hɨ́cooca íjcyaímyé mítyame óhdi díllómeímye. Aame nehíjcyaá diibyéjuco Críjto iíjcyane. Aane mítyame cáhcújtsoó bañúháñe. 6 Áhdure íjcyaíñé méénujcátsí pahúlleváre. Árónáa méíllityédíñe. Muurá tsáhái téijyu o bóhówáávéityúne. Árónáa ihdyu ehdu nénehjɨ tujkénú pájtyeéhi. 7 Muurá tsáné iiñújɨ múnaa méénújcátsií tsííñé iiñújɨ múnáama. Áijyu íjcyaíñé ájyabáánema cheméháñe. Áhdure pahúlleváré ííñujɨ vááúméiíhi. 8 Ehdu déjúcóóveíñé ɨ́cúbáhraméí ííñújɨri. 9 Áijyu muurá ámuha tahñéjté meíjcyáné hallútú cáhcújtsotúmé ámúhakye itsárílléne ámúhadi ɨ́cúbáhraáhi. Aame ámúhadítyú tsaatéké dsɨ́jɨ́vétsoóhi. 10 Áijyu muurá mítyame amúhadítyú oke cáhcújtsorómé tsáhájuco oke cáhcújtsóityúne. Aame ámúhakye itsárílléne ámúhadívú méénútsoó tsíjtyeke. 11 Áhdure idyé téijyu mítyame állíu múnaa díllóméií Píívyéébé ihjyú uubálle múnáadi. Áámedívú mítyame állítsáméiíhi. 12 Ehdu páhduváré ímityúné íjcyánetu mítyame tsáhájuco wájyúcatsíityúne. 13 Áánetu ehdu néérónéhjɨ́ pañe Píívyéébeke ɨ́hvéjtsotúmé tsaímíyé íjcyame ihdyu pájtyéteéhi. 14 Muurá teene dííbyé avyéjutu íjcyáné uwááboju ɨ́mɨáájú pámeekéréi ííñújɨri íjcyáné mɨ́amúanáake waajácútsáméiíhi. Áijyu ihdyu botsíi ó tsaá páneere ílluréjuco ɨnɨ́jkévaki. 15 Muurá duurúvájatu tsátsii ɨ́ɨ́né imítyúné úújéítyútsihvu tsane ímityúné úújeténé Píívyéébeke ávyéta tsáríyé pájtyeéhi. Ahdícyane teene ámuha maájtyúmɨ́cooca méwáácunúcó cáméhbaúnevu Jodéá iiñújɨ múnaa ámuha meíjcyame. Ehdúu ɨ́mɨááné tene pájtyeíñé muurá Daniéré tsúúcajátújuco nééne Píívyéébé ihjyú uubálle múnáajpi íjcyaábe. Aane éévehíjcyámé íhya waajácújucóó ɨɨná íjcyaíñe. 17 Ahdícyane téijyu áachi íjcyame íúcaavéjúcohdí ɨ́mɨjcóhó pañévú tsíeméné iújcuki. 18 Áhdure íúmɨhé pañe íjcyame íoomíjyúcohdí ihjyávú íwajyámu éllevu. 19 ¡Máɨdáátsoju tsáma tene pájtyeíñé téijyu walléémú éévájtema tsijtye ñohñóríyéi ɨ́ɨ́tsɨ́ɨ́méwuúmú íjcyámeke! 20 Áánéllii ihdyu Píívyéébema méihjyúvaco wáyeéévejcóójɨ́ ehdu tene ámúhama ipájtyétuki, áhdure tsúcohɨ́váneri úúníjyáijyu nííjyáháñé lliine ámuha mewáácunútuki. 21 Muurá téijyu íjcyaíñé ávyétá ɨhnáhó ɨ́cúbáhraméí íñée ííñujɨ ípívyéévétsihdyu múijyú ícyahíjcyatúne. Ááné boonétú ihdyu tsáhájuco múijyú tehdu nééné ɨ́cúbáhraméí íjcyáityúne. 22 Aane muurá Píívyéébe oke wállóótuca pámeere dsɨ́jɨ́véiyáhi. Áánéllii ɨ́ɨ́cúi tsiiñe oke wállóóiibye ihñéjte wájyuri. 23 Aane tsúúca tene pɨ́ɨ́hɨ́cooca íjcyaímyé tsaate íllure iállíñe ‘tsúúca Críjto tsájucóóhií’ nééimye. Áámeke tsáma wajácútsi meíjcyáne mécáhcújtsodíñe. 24 Muurá íjcyaímyé állíu múnaa iiye Críjtodi díllómeímye. Áhdure muurá díllómeíimye Píívyéébé ihjyú uubálle múnáadi. Aame piivyéteé méénúráítyúronéhjɨ́ imyéénune. Ááneri muurá mújtátsoímyé mɨ́amúnáake Píívyéébedítyu. Tsáijyu múúne téhdure mújtátsóiyómé ɨ́mɨááné dííbyeéjtéjuco íjcyárómeke. 25 Aane íñe ámúhakye ó úúballé ɨ́hdéjuco ehdu tene pájtyeíñé ámuha metéɨ́búwááveki. 26 Ahdícyane tsaate ámúhakye ‘éje, áádi éhlle Críjtoó’ néhajchíí mépehdí téhullévu. Áhdure ditye ámúhakye ‘áádi éhjá pañe Críjtoó’ néhajchíí mécáhcújtsodí éhduhjɨ ditye ámúhakye néérone. 27 Muurá ihdyu éhne múúne chijchi ááméjutu nɨ́jkéniiñévújuco rórihjyácódú ámúhakye ábájɨ́néjcuíñé Mɨ́amúnáájpidívúu o ípívyééveebe tsiiñe o bóhówááveíñe. 28 Áábedívú muurá óhdivu táuráávye múnaa píhcyááveé éhne múúne tsíeméjpí dsɨ́jɨ́véébedívú áñumu píhcyaavédu. 29 Ehdu ɨ́cúbáhraméí pájtyéné boone cóójɨ́ejpi nuhba ílluréjuco áábatéiñe. Áhdure péjcóejpi tsáhájuco ájchúityúne. Áijyu mɨ́ɨ́curu dójcoó cáámetu. Ehdu páneere íévéhóówari ɨ́htsútunéhjɨ́ íjcyane mujtáraba íjcyaáhi. 30 Áijyu tsúúca Mɨ́amúnáájpidívúu o ípívyééveebe páneere táɨhtsútú táavyéjuma ojtsó pañétú ó bóhówááveéhi. Ááneri muurá oke cáhcújtsotúmé ííñújɨri íjcyame iíllityéne taáhi. 31 Aabe téijyu níjkyéjɨ múnáake ó táúhbaá ditye kéévánécoba illíjchu írojrócó pámeere múhdumé ííñújɨri íjcyáné mɨ́amúnaa tahñéjté óhdivu ipíhcyááveki. 32 Cáhawáá méɨjtsúcunu higyéérahej. Muurá itsóúúvéne tsiiñe tehe béhjɨ́vánetu méwaajácú píjcyaba pɨ́ɨ́hɨ́jucóóne. 33 Ahdu nééne íñe ámúhakye o nénehjɨ pájtyénetu ámuha méwaajácuú tsiiñe o tsááíñe éévé tsúúca úújeténe. 34 Muurá ɨ́mɨáánetúré ámúhakye o néé ehdu nénehjɨ pájtyeíñé íñéi ííñújɨri mɨ́amúnaa íjcyápíñáaáca. 35 Muurá íñe ííñújɨma páneere íévéhóówari íjcyanéhjɨ́ wágóóóveéhi. Áánetu íñe ámúhakye o néhijcyáné tsá múijyu wágóóóvéityúne. 36 Árónáa ihdyu o tsááíñe éévé tsá múha wáájácutúne. Níjkyéjɨ múnaa íjcyarómé tsá wáájácutúne. Téhdure páñetu Píívyéébé Hajchi o íjcyároobe tsá o wáájácutúne. Apáábyéré ihdyu Llihíyó waajácú múijyú tsiiñe oke iwállooíñe. 37 Muuráhjáa Noéé íjcyáijyu íjcyáné mɨ́amúnáake tene pájtyedúré pajtyéiñe Mɨ́amúnáájpidívúu o ípívyééveebe tsiiñe o tsááiñe. 38 Muuráhjáa téijyu íjcyame ííñujɨ cáájávéíñé ɨhde ‘ɨɨnéjuú’ iñééne ícyahíjcyá iímillédú wañéhjɨ́neri táábávajcátsiyi. Ehdúu ícyahíjcyámé tsúúca Píívyéébe ííñujɨ cáájávétsóíñéllii Noéé ɨhmɨ́ɨ́né pañévú úcáávétsihvújuco. 39 Aamée ehdu iícyahíjcyáneríyé túhuuvémé wáájácúmeítyúnáa tsúúca páneere ííñujɨ cáájávénetu tsáhájuco ditye píívyetétú muhdú ipájtyeténe. Áhdure ɨ́ɨ́vane muurá mɨ́amúnaa iímíllénéhjɨríyé íjcyánáa Mɨ́amúnáájpidívúu o ípívyééveebe tsiiñe o tsááne ábájɨ́néjcuú diityéke. 40 Téijyu muurá míítyétsi wákímyeíhíjcyámútsidítyú tsáápiikye wáájácúratúné o újcúnetu tsijpi tétsihvúré coévaáhi. 41 Áhdure tsaatépɨ́ cáátsohíjcyámúpɨdítyú tsáápílleke o újcúnetu tsíjpille coévaá tétsihvúre. 42 Áánéllii tsáma téɨɨbúwá méíjcyaco tééné ɨjtsúcunúre. Muurá tsá mewáájácutú múijyú o tsááiñe ámúhá avyéjuube o íjcyaábe. 43 Muurá tsaapi ihjya cúwátuube téhmé péjcóvéiyá naní múnaa tépejco dííbye éhnénéhjɨ́ nániíñé iwáájácuca. Aabe muurá tsá náníchóítyuró ihñénehjɨ́vu. 44 Ahdu tsáma téɨɨbúwá méíjcyaco naní múnáake tsaapi téhméiyódu. Muurá ámuha meɨ́jtsótúnáa ó tsaá Mɨ́amúnáájpidívúu o ípívyééveébe. 45 Muurá tsaapi tsaímíyé íavyéjúúbema wákímyeííbyeke pícyoobe ihyájkímú tehméébedívu. Aabe diityéké ímí ɨ́ɨ́cuvé tééne tájpí ditye íjcyáíñéhjɨtu. 46 Ahdícyane maímijyu dibye íjcyane íwákimyéiyi íjcyáábeke íavyéjuube ájtyumɨ́vaábe. 47 Aane ɨ́mɨááné ámúhakye o néé ɨ́mɨáábé íjcyáábeke íavyéjuube ihñévú téhmetsóne. 48 Áánetu íjcyaabe tsaapi ímítyuube íavyéjuube ‘ɨ́ɨ́cúi óómíityúné’ iñééne íwákimyéí ɨɨbúwá íjcyátuúbe. 49 Ehdu néébe muurá íllure ihyájkímuke imyéénúne iímillédú wañéhjɨ́neríyé pehíjcyá tsíjtyéhjɨma llíyíícyáveebére. 50 Aabe ehdu ícyahíjcyánáa muurá íavyéjuube óómiibye tuvááová dííbyeke dibye ɨ́jtsótúnáaáca. 51 Áábeke muurá ílluréjuco dibye ɨ́hnáhó ɨ́cúbahráné ímityúmé bañú múnaa pánehjɨ́dú ɨ́mɨáámeúvúdú íjcyámeke imyéénudu dibye ityáá íhwáñe ɨɨ́hdónema. Ahdu muurá pajtyéiñe mɨ́amúnáama tsiiñe o tsáácoóca.
1 Muurá idyé níjkyéjɨri íjcyaabe Píívyéébé avyéjú tsaatéhjáa 10-meva bádsɨjca tsáápíllé tajɨ íjcyáííbyeke peetémá téhmehíjcyádu. 2 Diityédítyúhjáa 5-meva ímuhdúrejte. Áánetúhjáa téhduméré 5-meva ɨ́ɨmɨ́ajte. 3 Aaméhjáa diitye ímuhdúrejte tsá tsájtyetú ícyuujúwájpacyóné ipyéété ipáñénuíñe. 4 Áánetúhjáa ihdyu ɨ́ɨmɨ́ajte tsajtyé ícyuujúwájpacyóne. 5 Aaméhjáa wájtsɨ́pítyúúbeke tépejco ityéhmehíjcyáróne icyúwávénéllii ílluréjuco cúwane. 6 Árónáacáhjáa tsúúca pécójpɨɨne tsaate kéévánécoba nééhií: “¡Tsúúca tsaabe ámuha metéhmehíjcyaábe! ¡Wa mécáhdahɨ́roj!” 7 Ahdújucóhjáa ditye iájkyéne ɨ́ɨ́cúi íjcyátsíiivyéjucóóné ipyééteháñema. 8 Áánáacáhjáa diitye ímuhdúrejté cuujúwajpácyó tsúúca óuuvéhi. Áánélliihyéhjáa diitye ɨ́ɨmɨ́ajtéké neeróme: “Cána óvíjyuco múúhakye ámúhá cuujúwájpácyotu tsánéhwuúvú maájcuj. Tsúúca múúhadívú múúhá cuujúwajpácyó óuuvéhi.” 9 Árónáacáhjáa nééme diityéke: “Tsáhaá. Muurá ehdu meméénúhajchíí méhdivu óúúveíñé tsaméhjɨdívújuco. Wa ihdyu tsiiñe máahdótej.” 10 Ahdújucóhjáa ditye ahdóvúi pééné hallúrí tsúúca wájtsɨ́ɨ́bema ditye úcaavéné teeja dibye wáñehjɨ́vatéíjyá pañévu. Áámé hallúvúhjáa ílluréjuco dibye tééjá lleehówá wátajcóné múha iúcaavéjúcóótuki. 11 Ááné boonéréjucóhjáa diitye ímuhdúrejte iwájtsɨ́ne llééhowa dibye ipááyúcúro wátótóhcoméré nééneé: “¡Ávyéjuúbej, Ávyéjuúbej, múúhakye paayúcu!” 12 Árónáacáhjáa neebe diityéke: “Tsá o wáájácutú ámúhakye.” 13 Ehdúu iúúbálléne múúhakye Jetsóó nééhií: —Téhdu ámúhakye tene ipájtyétu tsáma ímíñeúvú meíjcyátsííívyéne oke méɨ́tsohíjcyaco. Tsá muurá mewáájácutú múijyú tsiiñe o tsááiñe Mɨ́amúnáájpidívúu o ípívyééveébe. 14 Téhdure níjkyéjɨri íjcyaabe Píívyéébé avyéjú wákimyéí tsáné avyéjuube tsííñé iiñújɨ́ iááhɨ́veté íwákimyéi múnáadívú ɨdsɨ́ɨ́dsɨke téhmétsoíñúdu. 15 Tsáápihdívúhjáa pícyoíñuube 5,000-jɨva, tsíjpihdívúhjáa 2,000-jɨva, tsíjpihdívúhjáa 1,000-jɨva. Ehdúhjáa diityéké ɨɨ́jtsúcunúdunéhjɨ́ iwájtúne peebe diityédítyu. 16 Ááné hallúríhjyáa diibye 5,000-jɨvámá íjcyaabe náhjɨhe meenú téénema. Ááneríhjyáa llíyaatétsoobe dííbyema tsiiñe éhnííñevu 5,000-jɨva. 17 Áhduréhjáa idyé tsijpi 2,000-jɨvámá íjcyaabe náhjɨhe imyéénúneri llíyaatétsó tsiiñe éhnííñevu téhdunéré 2,000-jɨva. 18 Áánetúhjáa tsijpi 1,000-jɨváré dibye ájcuíñuube íllure cuuú teene dsɨɨdsɨ wákímyeíchótuúbe. 19 Áánáacáhjáa diityé avyéjuube tsúúca wajtsɨ́ diityédívu. Aabéhjáa ímíbajchóvá diityémá teene diityékée ityéhmétsoíñúne dsɨ́ɨ́dsɨ́ muhdú ditye téhmene. 20 Tujkénúhjáa ímíbájchoobe 5,000-jɨvávúu iájcúúbema. Aabéhjáa néé dííbyeke: “Ávyéjuúbej, okée éhne 5,000-jɨvávú u ájcune muurá íñeé. Áánetújuco íñe tsiiñe éhnííñevu téhdunéré 5,000-jɨva o llíyaatétsóne.” 21 Áánélliihyéhjáa neebe íavyéjuube dííbyeke: “Tehdújuco, ávyeta ɨ́mɨáábé uu ímí tehdújuco u wákímyeííbye. Muurá múhdurá néérone ímí ú tehméhi. Áánéllii ícyooca éhnííñevu íjcyane díhyójtsɨ́ pañévú ó ɨ́hvéjtsoó u téhmeki. Ahdícyane óvíi ílluréjuco u ávyéjuuténe. 22 Áábé boonétúhjáa tsijpi 2,000-jɨvávúu ityéhmétsóóbema idyé ímíbájchoóbe. Aabéhjáa idyé néé dííbyeke: “Ávyéjuúbej, okée éhne 2,000-jɨvávú u téhmétsoíñúné muurá íñeé. Áánetújuco íñe tsiiñe éhnííñevu téhdunéré 2,000-jɨva o llíyaatétsóne.” 23 Áánélliihyéhjáa idyé neebe íavyéjuube dííbyeke: “Tehdújuco, ávyeta ɨ́mɨáábé uu ímí tehdújuco u wákímyeííbye. Muurá múhdurá néérone ímí ú tehméhi. Áánéllii ícyooca éhnííñevu íjcyane díhyójtsɨ́ pañévú ó ɨ́hvéjtsoó u téhmeki. Ahdícyane óvíi ílluréjuco u ávyéjuuténe.” 24 Ehdúhjáa tsaatétsima iímíbájchótsihdyu ɨ́ɨ́neebe ípyée 1,000-jɨvávúré iájcúúbedívu. Aabéhjáa íllure néé dííbyeke: “Ávyéjuúbej, ópée ó waajácú múhdurá u néébe uure u wákímyeíñé hallúvú dsɨ́ɨ́dsɨ́jɨke u ékéévehíjcyatúne. Muuráhjáa ɨ́htsútúnetu o llíyaatétsóné dsɨɨdsɨ́jɨ́ ɨ́mɨátsíí páneere úhdivúré ú újcúiyáhi. 25 Áánélliihyée íllure ó cuuú dɨdsɨ́ɨ́dsɨke. Aane íñe dɨdsɨ́ɨ́dsɨ.” 26 Áánélliihyéhjáa íavyéjuube néé dííbyeke: “¡Ávyeta ímítyuube uu óvéhe múnáajpi táwákimyéi múnáadítyu! ¿A éhdurée ú meenú teene tadsɨ́ɨ́dsɨke ‘o wákímyeítyúroobe dsɨ́ɨ́dsɨ́jɨke o ékéévehíjcyáné’ u néénema? 27 Aanéhdée ihdyu ditye dsɨ́ɨ́dsɨke téhmehíjcyájáúbá pañévúré ú pícyóóiyá tene óóma illíyaatéki. Aacáa muurá ícyooca ó wajtsɨ́iyá éhnííñéwuúvújuco tene llíyaaténáaáca.” 28 Ehdúhjáa dííbyeke iñétsihdyu neebe tsaatéké tétsihyi íjcyámeke: “Áábyedítyú eene 1,000-jɨva íjcyane dsɨɨdsɨ medójtúcúne maájcú áádíkye eene 10,000-jɨva ɨdsɨ́ɨ́dsɨ́ íjcyáábeke. 29 Muurá múúne ihñe llíyaatétsómeke éhnííñevu tsiiñe máajcú ditye illíyaatétsoki. Áánetu ihñe pevénéré pícyohíjcyámedítyú ílluréjuco medójtucúné páneere diityédí íjcyaróne. 30 Ahdícyane áádikye ɨ́ɨ́néubárá óóma wákímyeítyúúbeke méwaagóote peete íjcyátúhullévú dibye ityáá íhwáñe ɨɨ́hdónema.” 31 Muurá Mɨ́amúnáájpidívúu o ípívyééveebe múijyú tsiiñe o tsáácooca ó tsaá ɨ́htsútuubéréjuco avyéjuube o íjcyaabe tahñéjté níjkyéjɨ múnáama. Áijyu táavyéjú ijyáwá hallúrí ó ácuúcúnuúhi. 32 Áábedívú óhdivu páneere ííñújɨri íjcyáné mɨ́amúnaa pícyáávémedítyú ó dówajcároó tsaatéké íhdyúétsihvúré éhne múúne obééjámudítyú cáávarámuke ítyehméébé dówajcáródu. 33 Aame diitye obééjámudi o díllome óóma íjcyaáhi. Áánetu cáávarámudi o díllome tsiélléré íjcyaáhi. 34 Áijyu eene óóma íjcyámé avyéjuube o íjcyaabe diityéké ó neéhi: “Muuráhjáa Llihíyó ámúhakye ííñujɨ iípívyéjtsótúné ɨhdéjuco ityújkevééllémeke wábyujtsódújuco íñe ámuha óóma táavyéjuri. 35 Muuráhjáa o ájyabáávatéébeke ámuha oke mémáchótsohíjcyáhi. O ádóíyóneríi o íjcyáábeke ámuha oke méíchohíjcyáhi. Wáájácúrátuubée úlleebéré o péhíjcyáábeke ámuha oke mécúwátsohíjcyá ámúhá jaaháñevu. 36 O wájyamúúvátúúbekée ámuha oke máajcú wájyamúvu. O chéméébekée ámuha oke méúújehíjcyáhi. Cúvéhóójaríi o íjcyáábeke ámuha oke méúújehíjcyáhi.” 37 Ehdu o néénéllii muurá diitye ɨ́mɨájté óóma íjcyame oke neéhi: “Ávyéjuúbej, ¿acáa múijyú u ájyabáávatéébeke uke muha mémájchotsóhi? ¿Múijyúhjáa ádópiyi u íjcyáábeke uke muha méijchóhi? 38 ¿Áhdurée múijyú múha uke wáájácútuube u úlléébeke uke muha mécúwátsohíjcyá múúhá jaaháñevu? ¿Múijyúhjáa u wájyamúúvátúúbeke uke muha máajcú wájyamúvu? 39 ¿Acáa múijyú u chéméébeke uke muha méúújehíjcyáhi? Áhdure ¿acáa múijyú cúvéhóójari u íjcyáábeke uke muha méúújehíjcyáhi?” 40 Ehdu muurá oke ditye néénéllii ó neé diityéke: “Muuráhjáa ihdyu ehdu ámuha tahñéjteke ɨ́ɨ́técunútúméré panévatúré mepɨ́áábohíjcyáneri ookéjuco ámuha meɨ́ɨ́cúvehíjcyáne.” Ehdu ó neé óóma íjcyámeke. 41 Áánetu óhdityu tsiélléré íjcyámeke ó neéhi: “Méɨɨne óhdityu ámúhá imítyú nɨ́jcaúvú ámuha méwágóóóveímye. Muurá ámuha méwágóóóveé ihyájkímuma Naavéné wágóóóvéíñé cuujúwá pañévú múijyú ámuha meíjchívyéítyúhullévu. 42 Muuráhjáa tsá ámuha oke memáchótsohíjcyatú o ájyabáávatéébeke. Tsáháa ámuha oke meíchohíjcyatú ádópiyi o íjcyáábeke. 43 Áhdurée wáájácúrátuube o úlléébeke tsá ámuha oke mecúwátsohíjcyatú ámúhá jaaháñevu. O wájyamúúvátúúbekée tsá ámuha oke maájcutú wájyamúvu. Tsáháa ámuha oke meúújehíjcyatú o chéméébeke. Tsáháa ámuha oke meúújehíjcyatú cúvéhóójari o íjcyáábeke.” 44 Ehdu o néénéllii muurá oke neeímye: “Ávyéjuúbej, árónáacáa tsá múijyú uke muha maájtyúmɨtú u ájyabáávatéébé ádópiyi u íjcyáábeke. Tsáháa múijyú úlleebéré u péhíjcyáábeke uke muha maájtyúmɨtúne. Áhdurée tsá múijyú muha maájtyúmɨtú wájyamúúvátuube u íjcyáábeke. Áhdurée tsá muha mewáájácutú u chémene. Áhdurée tsá muha mewáájácutú cúvéhóójari u íjcyane. Aanéjɨ́ɨ́varíi muhdú uke muha mépɨ́áábóiyáhi.” 45 Ehdu oke ditye néénéllii ó neéhi: “Muuráhjáa tahñéjteke ámuha mepɨ́áábohíjcyátúneri téhdure ookéjuco ámuha meéhdɨɨvállehíjcyáne.” Ehdu ó neé óhdityu tsiélléré íjcyámeke. 46 Aame ílluréjuco wágóóóveíñé múijyú nɨ́jkéváityúné ɨɨ́cúbáhrámeííhullévu. Áánetu ihdyu ɨ́mɨáámé pájtyéteé muhdú íjcyáityúmeréjuco ɨ́ɨ́né imíjyaú iíjcyáki.
1 Ehdúu Jetsóó iñééné boone tsiiñe múúhakye nééhií: —Muurá míjcyoojɨ́cutúréjuco pajtyété wañéhjɨ́ lléévaíñe. 2 Ááné pañe muurá Mɨ́amúnáájpidívúu o ípívyéévéébedívú tsaapi ékéévétsoó tsaatéke. Aame oke dsɨ́jɨ́vétsoó páwachékevu iwátyétyéhcúneri. 3 Aanéhjáa ɨ́mɨááné téijyu teene wañéhjɨ́ tujkéveri páñétúejpi llúúvájté avyéjuube Caipáa jávú píhcyaavémé tsijtye llúúvájté avyéjujtee, túkevéjtsojtee, taúhbájú uwáábojtee, íjcyame. 4 Aaméhjáa pítyácójcatsí muhdú dííbyé hallúvú iállíñe dííbyeke iékééveíñé ɨdsɨ́jɨ́vétsoki. 5 Aaméhjáa néjcatsíhi: —Tsáhái íñe wañéhjɨ́ pañe tehdu meméénúityú mɨ́amúnáake meííbórɨ́núíyónélliíhye. 6 Áijyúu muha Betáániárí Tsimóó dííbyere ‘Ahllárɨho’ némeííbyé jari. 7 Áánáacáa tsáápille tsáá Jetsóo éllevu pácúúcujpácyó mítyane áhdómeíjpácyoma. Ájpacyóríi múríjcholle íhñíwau majchórí íjcyáábeke. 8 Aanée múúhakye tsaríwu pájtyénéllii muha menééhií: —¿Ɨ́veekíami aalle ɨ́cúbahra pácúúcújpácyorij? 9 Muurá téjpacyo menáhjɨ́hénúne dsɨ́ɨ́dsɨri mépɨ́áábóiyá ɨ́dáátsóméhjɨke. 10 Ehdúu muha menéjcatsíñé illéébóne múúhakye neébe: —¿Ɨ́veekí ámuha méihjyúvá áámyédityu? Muurá ihdyu tehdújuco dille méénune. 11 Muurá diitye ɨ́dáátsojte tsá kiávú ámúhadítyú pééityúne. Áánetu tsá múhajchótá ámúhama o íjcyáityúne. 12 Áánéllii oke téjpacyórí múríjcholle oke ditye cúúúíñé ɨhde tájpi iímíbajchóne. 13 Aane ɨ́mɨáánetúré ámúhakye o néé íñe tajtyééveri mɨ́amúnaa pájtyetéíñé uwááboju úwáábohíjcyámé muurá idyé teene úúballéné pámeere ííñújɨri íjcyáné mɨ́amúnaa waajácuúhi. Ehdúu Jetsóó néé múúhakye. 14 Aanéhjáa téijyu Jóóda Ijcaríóóté tsaapi muuha 12-meva meíjcyáméejpi íjcyároobe múijyúrá llúúvájté avyéjujté éllevu ipyééne neeté diityéke: —¿Aca múhduná íñe oke ámuha mááhdóiyá ámúhakye Jetsóodívú o wáájácutsóne? Ehdúhjáa dibye néénéllii ahdómé 30-jɨva. 16 Aanéhjáa diityémá ipítyácójcatsíñé tsúúca iímíbáchójcatsíñéllii ɨ́tsámeíhíjcyaabe muhdú dííbyedívú iékéévétsoíñe. 17 Aanée teene pajtyété wañéhjɨ́ óórítyúne pááá májchómeíhíjcyáné wanéhjɨ́ tújkévajcóójɨ́ muha Jetsóoke menééhií: —¿Kiávú ú imíllé wañéhjɨ májchó muha meméénune? 18 Áánélliihyée neebe múúhakye: —Cáhawáá mepe Jerotsaréevu éhne tsúúca wájácú ámuha menéébe jávu. Áábeke méneeco tsúúca muhdú o íjcyáíñe éévé pɨ́ɨ́hɨ́júcóónéllii dííbye jávú ámúhama íñe wañéhjɨ́ o pájtyeíñe. 19 Ahdújucóo tsaate múúhadítyú ipyééne teene majcho dííbye jávú méénune. 20 Ááné iijyúnuvúu tsúúca muha mémajchó dííbyema. 21 Átsihvúu neebe múúhakye: —Ɨ́mɨáánetúré ámúhakye o néé íjcyaabe tsaapi ámúhadítyú óhdivu méénútsóiíbye. 22 Ehdúu dibye múúhakye nééne ávyétá kimóhcó múúhakye pajtyéhi. Áánélliihyée muha pámeere menéé dííbyeke: —Avyéjuúbej, ¿aca caabyé íñe ehdu uke muha méméénuúhi, a oó? 23 Áánélliihyée múúhakye neébe: —Íñe tsajɨ́ pañévúré muhtsi dííbyema memájchoobe ehdu oke méénuúhi. 24 Ehdu ɨ́mɨááné oke pajtyéiñe Mɨ́amúnáájpidívúu o ípívyéévéébeke tsúúcajátújucóo Píívyéébe íwaajácúháámɨtu néhdújuco. Árónáa ihdyu máɨdáátsoju tene pájtyeíñé ehdu oke méénúúbeke. Tsáháa ihdyu dibye íjcyáítyuróne. 25 Ehdúu dibye néénéllii diibye Jóóda eenéhjáa dííbyedívú méénútsóiibye néé dííbyeke: —Ávyéjuúbej, ¿a oo tehdu uke ó méénuúij? Áánélliihyée neebe dííbyeke: —Éée, uu muurá ehdu oke ú méénuúhi. 26 Ehdúu iñétsihdyu pááaho iékéévéne téhdújtsoobe Píívyéébeke. Áánemáa idyóhdáhɨ́nunévú múúhakye iwájtúne neébe: —Íñe tájpi náávé íjcyane memájcho. 27 Áhdurée idyé ado iékéévéne téhdújtsoóbe. Áánevúu múúhakye iájcúne neébe: —Íñe tátyujpácyo náávé íjcyane maádo. 28 Aane úúballé íñe muhdú ámuha meícyahíjcyáné pityájcoju o dsɨ́jɨ́véneri tsíhdyuréjuco cápáyóóveíñe. Ahdícyane tátyujpácyó wágóóóveé páme wájyuríyé múhdumé teene cáhcujtsómé imítyú iábájɨ́ɨ́vémeíki. 29 Aane ámúhakye o néé ícyoocátú tsiiñe ámúhama o ádójúcóóityúné óóvajpácyó múijyú Llihíyó avyéjuríyéjuco meíjcyácooca tsiiñe maádóiñévújuco. Ehdúu Jetsóó néé múúhakye. 30 Aamée teene pajtyété wañéhjɨ́ majtsíjyú muha memájtsívátsihdyu mepéé oríívó bajúvu. 31 Átsihvúu múúhakye neébe: —Ípyejco muurá ámuha pámeere ílluréjuco óhdityu metsújááveíñé pahúllevávu. Muurá Píívyéébé waajácúháámɨtu nééneé: “Obééjámú tehméébeke o dsɨ́jɨ́vétsóné boone ílluréjuco ditye mújtaíñé pahúllevávu.” Ehdu muurá nééne Píívyéébé waajácúháámɨtu. 32 Árónáa ihdyu o dsɨ́jɨ́veebe tsiiñe o bóhɨ́ɨ́ne ó peé ámúhá ɨhde Gariréavu. 33 Áánélliihyée Péédoro nééhií: —Íhya ihdyu íjtye uke ɨ́hvéjtsoóhi. Áánetu ihdyu tsá uke o ɨ́hvéjtsóityúne. 34 Áánélliihyée neebe dííbyeke: —Árónáa ɨ́mɨáánetúré uke o néé ípyejcójuco oke u úráávyeróné u tóónuíñé cáracái májtsívátúné ɨhde 3-ijyúva. 35 Áánélliihyée Péédoro nééhií: —Muurá tsá o tóónúmeíityúne. Óvíjyuco ihdyu néhi oke ditye dsɨ́jɨ́vetsóné tééné hallútu. Ehdúu pámeere muha méneerá dííbyeke. 36 Aamée tétsihdyu muha mepééme méúújeté ‘Getsemaníi’ némeítsihvu. Átsihvúu Jetsóó néé múúhakye: —Íchiíyéi meíjcyá Píívyéébema o íhjyúvatéki. 37 Aabée múúhadítyú tsajtyé Péédorómá Tsebedéó hájchimútsikye. 38 Áámedívúhjáa ávyétá ɨhnáhóré kímóóvémeííbyé néé diityéke: —Muhdú íhya o dsɨ́jɨ́véiúvúduréjuco oke táɨ́ɨ́buwa. Ahdícyane cána íchihdyúréi oke metéhmej. Árónáa ihdyu mécúwadíñe. 39 Ehdúhjáa iñééne peebe diityédítyú éhnííñéwuúvu. Átsihvúhjáa ɨmɨ́móúúvéne Píívyéébema íhjyúvaabe nééhií: —Ayúju Táácáániíj, muhdú u néhajchíí óvíjyacóóné o ɨ́cúbáhrámeíñe. Árónáa idyé tsá o ímillédú u méénúityúne. Wa ihdyu muhdú u ímillédú óóma meénuj. 40 Ehdúhjáa iíhjyúvátsihdyu óómiibye wajtsɨ́ cuwárí íjcyámedívu. Aabéhjáa néé Péédoróke: —¿Aca tsá eene ámuha cuwa maáábúcutú oke metéhmeki? 41 Imíchi bo meíjcyáne cúwávetúmé Píívyéébema méihjyúvahíjcyá ámúhakye dibye ɨpɨ́áábo ímítyunévú ámuha metáhjátsámeítyuki. Muurá ɨ́mɨááné ámuha meímíllerá tsaímíyé meíjcyane. Árónáa tsá ámuha meɨ́hnáhootú tehdu meíjcyáiyóne. 42 Ehdúhjáa diityéké iñééne tsiiñe óómiibye bɨwáhullévúre. Áánemáhjáa idyé tsiiñe Píívyéébema íhjyúvaabe nééhií: —Ayúju Táácáániíj, muhdú u néhajchíí óvíjyacóóné o ɨ́cúbáhrámeíñe. Árónáa ihdyu óvíi muhdú u ímillédú óóma ú meenúhi. 43 Átsihdyúhjáa idyé tsiiñe tsáábe wajtsɨ́ bɨwáhdúré cuwárí íjcyámedívu. Ávyetáhjáa tsá cuwa ditye áábúcutúne. 44 Áámedíhjyáa ɨ́ɨ́cúvétuube tsiiñe oomí bɨwáhullévúre. Áánemáhjáa idyé tsiiñe Píívyéébema ihjyúvaabe piéhdúré tujkénúu iíhjyuvádu. 45 Átsihdyúhjáa tsiiñe diityé éllevu itsááne neebe diityéke: —Áyu ícyooca ihdyu ílluréjuco mecúwáiyóne. Árónáa Mɨ́amúnáájpidívúu o ípívyéévéébedívú tsaapi ímítyúmeke ékéévétsóíñe éévé tsúúca úújetéhi. 46 Ahdícyane ílluréjuco metsu. Muurá tsúúca tsaabe óhdivu méénútsóiíbye. 47 Ehdúhjáa Jetsóó néénáa tsúúca tsaatémá Jóóda wajtsɨ́ tétsihvu llúúvájté avyéjujtémá túkevéjtsojte wállóónéllii tsáámeé. Aamée tsáá ímyéénujcátsiháñé nɨɨtsúmuma cávaájcoháñema. 48 Ácoocáhjáa ɨ́hdéjuco Jóóda nééne diityéke: —Cáábyeké o chóhchócuube diibyéjúcoói. Áábeke meékéévéne métsajtyéco. 49 Ehdúhjáa diityéké ipítyajcódújuco dibye Jetsóo éllevu itsááne dííbyeke nééneé: —Ávyéjuúbej, ¿a áánu uúj? Ehdúu néébere chohchócú dííbyeke. 50 Áánélliihyée Jetsóó néé dííbyeke: —Muúbej, ¿aca ɨ́veekí ehdu oke ú meenúhi? Árónáacáa tsúúca dííbyeke iékéévéébe tsajtyéme. 51 Ááneréjucóo tsaapi múúhadítyú ɨ́nɨɨtsúwari wállórɨhjúcúné llúúvájté avyéjúúbé úníu múnáájpí núúmɨho. 52 Áánélliihyée dííbyeke Jetsóó nééhií: —Pícyo téhbabyá pañévú dɨ́nɨɨtsúwa. Muurá nɨɨtsúmuri méénújcatsímyé téwáhjɨríyé dsɨ́jɨ́veéhi. 53 ¿Aca tsá u wáájácutú o ímílleca ícyoocáré Llihíyoke o táúmeíiyóné níjkyéjɨ múnaa oke ipájtyetétsoki? 54 Muurá íllu oke ditye méénútúhajchíí ¿muhdúikyé pajtyéiyóné tsúúcajátújucóo Píívyéébe néhijcyáné dííbyé waajácúháámɨtu cáátuváne? 55 Ehdúu dííbyeke iñétsihdyu neebe dííbyeke ékéévémeke: —¿Aca muhdú éhne múúne ímityúné méénuhíjcyáábe éllevu ditye tsáhdu ámuha metsáá taéllevu nɨɨtsúmuma cávaájcoháñema? Áánerá íhyajchótá ámúháj pɨɨne o íjcyaabe duurúvájá pañévú ámúhakye ó úwáábohíjcyáhi. Áróóbeke keená ámuha oke meékéévehíjcyáne. 56 Árónáa ihdyu tehdújuco ámuha meméénune Píívyéébé ihjyú uubálle múnaápe tsúúcajátújuco néhijcyáné dííbyé waajácúháámɨtu néhdújuco tene ipájtyeki. Ehdúu Jetsóó néénáa ílluréjuco muha mewááne tétsihdyu dííbyéjtane. 57 Aamée awáá tsajtyéjucóó dííbyeke llúúvájté avyéjuube Caipáa jávú tééjari páñétúejte avyéjujte íjcyáme éllevu. 58 Áánáacáhjáa Péédoro dííbyeke úráávyeebe pehíjcyá diityé kemúellére. Aabéhjáa úújeté páñétúejpi llúúvájté avyéjúúbé já llahájtsɨvújuco. Aabéhjáa tétsihyi tééjá tehmé múnááj pɨɨnévú úújeté tétsihdyu ɨɨ́ɨ́te muhdú ditye Jetsóoke méénuíñe. 59 Áánáacáhjáa diitye avyéjujte ɨ́jtsámeí muhdú dííbyé hallúvú iállíñe dííbyeke ɨdsɨ́jɨ́vétsoíñe. 60 Árónáacáhjáa tsá ditye píívyetétú muhdú dííbyé hallúvú iállíiyóne. Mítyaméróhjáa diitye dííbyé hallúvú állihíjcyáme. 61 Áánéj pɨɨnévúhjáa tsaatétsí úúballé dííbyé hallúvú íllúu dibye nééneé: “Muurá Píívyéébé duurúvaja o wácávyáhcoja ó piivyété tsiiñe 3 coojɨ́vatúré o pánéévetsóne.” 62 Ehdúhjáa dityétsí úúbállénéllii llúúvájté avyéjuube néé Jetsóoke: —¿Aca ɨ́veekí tsá ɨɨná u néétu aatyétsí díhyallúvú úúballénetu? 63 Árónáacáhjáa cúúvéhulléré diíbye. Áánélliihyéhjáa tsiiñe neebe dííbyeke: —Ɨ́mɨá Piivyéébe mémeri uke o néé ɨ́mɨáánetúré múúhakye u úúbálleki: ¿A ɨ́mɨááné diibyéjuco uu Críjto Píívyéébé Hajchij? 64 Áánélliihyéhjáa neébe: —Éée, diibyéjuco oó. Aane cáhawáá óvíi ámuha méwaajácú Mɨ́amúnáájpidívúu o ípívyééveebe ɨ́htsútuube Píívyéébé úníuri o íjcyane. Aabe muurá tsiiñe o tsáácooca ó bóhówááveé ojtsó pañétu. 65 Ehdúhjáa Jetsóó néénéllii diibye llúúvájté avyéjuube íwajyámú dóváríjcyámeííbyéré nééhií: —Áánu ¿ɨ́veekí Píívyéébedi uuhɨ́vatéhi? Ahdícyane ɨ́ɨ́nélliihyécó tsijtye éhnííñevu dííbyé hallúvú úúbálléiyáhi. Muurá íñe ámuha melléébóneríyé uuhɨ́vatéébé Píívyéébedi. 66 ¿Áábeke muhdú ámuha méɨjtsúcunúhi? Áánélliihyéhjáa néémeé: —Muurá ɨ́mɨááné ímityúné ihjyúvaábe. Áánéllii ílluréjuco dibye dsɨ́jɨ́veíñe. 67 Ehdúhjáa iñééne dííbyeke méénuméré íhyúmɨ úníchihcyúhi. 68 Aanéhjáa tsaate dííbyeke imyéénúne nééhií: —Ehdu idyé Críjto u íjcyaabe cána waajácú caabyé uke méénune. 69 Áánáacáhjáa Péédoro lláhájtsɨri ácuúcunúhíjcyáábe éllevu tsáápille tééja múnáá úníu múnáalle ipyééne néé dííbyeke: —Úpée idyé éhne Jetsóoma ú ícyahíjcyá Gariréa múnáájpiíma. 70 Árónáacáhjáa pámeere tétsihyi íjcyame lléébónáa íllure ityóónúne neébe: —Tehdu o wáájácúúbedíjɨ́ɨ́ óóma ú ihjyúváhi. 71 Ehdúhjáa ityóónútsihdyu lláhájtsɨ́ lleehówá ijcyáhullévú péébeke idyé tsíjpille iájtyúmɨ́ne tétsihyi íjcyámeke nééhií: —Áánúu muurá idyé ícyahíjcyá Natsarée múnáajpi Jetsóoma. 72 Áánélliihyéhjáa idyé tsiiñe tóónuube nééhií: —Éje, tsá o wáájácutú dííbyeke. Muurá Píívyéébe waajácú o állityúne. 73 Ááné illúhwuúréhjáa tsijtye dííbyeke nééhií: —Áánerá ɨ́mɨááné diibyéjuco uu Jetsóó mamyémúejpi. Muurá díhjyúture muha méwaajácú diibyéjuco u íjcyane. 74 Ehdúhjáa ditye nénéllii tsiiñe ityóónúne llíhcyámeííbyéré nééhií: —¡Ɨ́mɨáánetúré tsá o wáájácutú muubá Jetsóó íjcyáábeke! ¡Muurá Píívyéébe waajácú o állityúne! Ehdúhjáa dibye néérónáa tsúúca cáraca májtsiváhi. 75 Áánetúhjáa botsíi ɨ́tsááveebe Jetsóópe dííbyeke nééne ɨ́mɨááné dííbyé uráávye múnáajpi iíjcyaróné dibye tóónuíñé cáracámúi májtsívatúné ɨhde 3-ijyúva. Aabéhjáa áachívú icyájtúcuíñúne ílluréjuco tááne ávyétá ɨhnáhó ɨ́mɨááné ityóónune ɨɨ́tsáávéneri.
1 Ááné tsɨtsɨ́ɨ́vevúhjáa pámeere llúúvájté avyéjujtémá túkevéjtsojte pítyácójcatsí ímíñeúvú muhdú Jetsóoke ɨdsɨ́jɨ́vétsoíñe. 2 Áábekéhjáa idyóhjɨ́núúbeke tsajtyémé tééné iiñújɨ́ ávyéjuube Pirááto éllevu dibye muhdú iñéé dííbyedítyu. 3 Áánetúhjáa diibye Jóóda tsúúca dííbyedívú imyéénutsójúcóónéllii botsíi ɨ́tsaavé ɨ́veekí ímityúné imyéénune. Áánemáhjaa diitye llúúvájté avyéjujtémá túkevéjtsojte íjcyáme éllevu peebe dityée áhdone dsɨɨdsɨ 30-jɨva íjcyane ióómíchoki. 4 Aabéhjáa neeté diityéke: —Ɨ́veekí ímityúné ó meenú ɨ́ɨ́né imítyúné méénútúúbedívú o llííhyánútsóíñeri. Árónáacáhjáa nééme dííbyeke: —Máhdúníhyaáj, muhdú idyé muha méméénuú ihdyu díhyallúrí íjcyane. 5 Ehdúhjáa dííbyeke ditye néénéllii teene dsɨɨdsɨ ílluréjuco dibye duurúvájáj pɨɨnévú wácháacáróne. Átsihdyúhjáa tsátsihvu ipyééne ílluréjuco dibye íkyéjtúhityu ióhbáyúmeíñeri dsɨ́jɨvéne. 6 Aanéhjáa teene dsɨɨdsɨ llúúvájté avyéjujte iújcúne nééhií: —Tsá íñe dsɨɨdsɨ Píívyéébé wáábyuta mepícyohíjcyáné pañévú mepícyóóityú dsɨ́jɨvétso áhdó tene íjcyánélliíhye. 7 Áánemáhjáa bóónétu ɨ́jtsámeímyé téénema iáhdoíñé tsátsii ííñujɨ ‘Llíyihllóné nijcyó múnáájpí iiñújɨ’ némeítsíí tétsihdyu tsííñé iiñújɨ múnaa dsɨ́jɨ́vémeke icyúúuhíjcyaki. 8 Téénéllii muurá ícyoocápí tétsíi mémé ‘Tújpácyo hájtsɨ’. 9 Ehdúu pajtyéné Píívyéébé ihjyú uubálle múnáajpíhjyáa Jeremíá íllu néhdújuco: “Ujcúmé ijraéémú dsɨɨdsɨ dííbyeke ɨdsɨ́jɨ́vétsóne áhdó 30-jɨva. Áánema ahdómé tsátsii ííñujɨ ‘Llíyihllóné nijcyó múnáájpí iiñújɨ’ némeítsíi.” Ehdúhjáa muurá ɨ́hdétújuco Jeremía téénetu nééneé. 11 Aanéhjáa tsúúca Jetsóoke tsajtyéjucóómé tééné iiñújɨ́ ávyéjuube Pirááto éllevu. Aabéhjáa népejtsó dííbyeke: —¿A uu jodíómú avyéjuúbe? Áánélliihyéhjáa neébe: —Éée, diibyéjuco oó. 12 Aanéhjáa tétsihvu idyé diitye llúúvájté avyéjujtémá túkevéjtsojte tsiiñe állíjyucóó dííbyé hallúvu. Árónáacáhjáa tsá dibye ɨ́ɨ́néubá néétu diityéke. 13 Áánélliihyéhjáa Piráátó néé dííbyeke: —¿A ú lléébora aatye ímityúné úhdityu íhjyuváne? 14 Árónáacáhjáa tsá dibye áñújcutúne. Áijyúhjáa diibye ávyéjuube Piráátó dííbyeke ɨɨná néétuube ílluréjuco úllévenúne. 15 Aabéhjáa diibye Piráátó paíjyuva teene pajtyété wañéhjɨ́ pañe ichívyétsohíjcyá cúvéhóójari íjcyámedítyú tsáápí hallúvú ditye íhjyúváábekéjuco. 16 Aanéhjáa téijyu ‘Barabáa’ némeííbyé cúvéhóójari ávyeta ímítyuube íjcyáábeke pámeere wáájácuúbe. 17 Aanéhjáa tétsihvu dóbéévémeke diibye Piráátó nééhií: —¿Cáábyeké o ácádsɨ́jcaáyóné ámuha méimílléhi? ¿A Barabáake, mityá Jetsóoke dííbyere ‘Críjtoó’ némeííbyekej? 18 Ehdúhjáa diityéké dílloobe íllure Jetsóodi iñómíutááváne ditye ehdu dííbyeke dárɨɨvéné iwáájácúnema. 19 Aabéhjáa íavyéjú ijyáwá hallúrí íjcyáábeke tsaate úúballé mewa íllu nééneé: “Állíuube ihdyu tsáma Jetsóoke ímityúné méénudí ɨ́ɨ́né imítyú méénúúbekéjɨ́ɨ́va dííbyé hallúrí tene iíjcyátuki. Ípyejcóne ávyétá apííchó ó tuwá dííbyé ɨhdéhacáneécu.” Ehdúhjáa mewa nééne úúballémé dííbyeke. 20 Árónáacáhjáa llúúvájté avyéjujtémá túkevéjtsojte pámeere tétsihvu píhcyáávémeke néé ditye Barabáá hallúvúré iíhjyúva dibye iíjchívyeki. Áánetúhjáa nééme Jetsóó hallúvú ditye iñéé dibye dsɨ́jɨ́veíñe. 21 Áámekéhjáa tsiiñe neebe Pirááto: —¿Aanéhaca ɨ́mɨááné cáábyeké o ácádsɨ́jcaáyóné ámuha méimílléhi? Áánélliihyéhjáa néémeé: —Muha méimíllé Barabáakéré u íjchívyetsóne. 22 Áánélliihyéhjáa neébe: —¿Ácooca muhdú ó méénuú Jetsóoke Críjto íjcyáábeke? Áánélliihyéhjáa pámeere nééhií: —¡Dííbyedívú ihdyu wátyétyehcútsó páwachékevu! 23 Áánélliihyéhjáa neébe: —¿Aca ɨɨná ímityúné méénuúbe? Árónáacáhjáa tsiiñe éhnííñevúré kéévánécoba néémeé: —¡Muúbe wátyétyehcútsó dííbyedívu! 24 Ehdúhjáa ditye néénéllii tsáhájuco dibye ímíbájchotú Jetsóó icyánéjcu. Aabéhjáa apííchówuúréjuco ditye íbórɨ́báávénéllii nújpacyo ityáúmeíjpácyori pámeere ɨ́ɨ́ténáa íhyótsɨcu níjtyámeííbyéré nééhií: —Árone néhi tsá táhallúrí tene íjcyáityú eene ɨ́ɨ́né imítyú méénútúúbeke ámuha medsɨ́jɨ́vétsoíñe. Ámúhá hallúríyei teéne. 25 Áánélliihyéhjáa nééme dííbyeke: —¡Óvi néhi ihdyu pámeere múúháj tsɨɨménémúháábemájuco múúhá hallúrí teene dííbyeke muha medsɨ́jɨ́vetsóne! 26 Ehdúhjáa ditye néénéllii tsúúca ijchívyétsoobe Piráátó Barabáakére. Áánemáhjáa Jetsóodívú iwátsíhcyútsóne diityédívuréjuco dibye ɨ́hvejtsóné diityéréjuco iwátyétyéhcu páwachékevu. 27 Áábekéhjáa dííbyé já pañévú tsodáhómú iááhɨ́vétsóóbedívú píhcyaavéhi. 28 Aaméhjáa dííbyé wajyámúúné ityácórɨ́jcóne uácó tújpájácoba nééné wajyámuvu. 29 Áhduréhjáa tsuhjɨ́uuhónetu imyéénúné cháhííwavu iávohjácóóbeke éjejcállómé úméheívu. Áánemáhjáa dííbyé lliiñévú ɨmɨ́hmóúbáne iúúhɨ́vaténemáyé wáñejcóme: —¡Ñóóooj! Átsihdyúhjáa nehíjcyáme: Áánu muurá jodíómú avyéjuúbe. 30 Áhduréhjáa dííbyé hallúvú iúnítyójcóne dííbyedi íjcyai úméhéiyi íllaáyohíjcyámé íhñíwáutu. 31 Ehdúhjáa dííbyedi iúúhɨ́vaténé nɨ́jcáutu teeja wájyámúcoba dííbyedítyú ityácórɨúcúne páñétúeja íwajyámuvúréjuco ditye úacóne. Áánemáhjáa tsajtyémé páwachékevu iwátyétyéhcúíhullévuréjuco. 32 Aaméhjáa pééme cábuuvé Tsirééne múnáajpi Tsimóodívu. Áábekéhjáa íhbutsómé Jetsóoke iwátyétyéhcúíwachékevu. 33 Aaméhjáa úújeté tsátsihvu heeberéómú ihjyúrí ‘Niwáupáájɨ’ nééiyóné ‘Góógota’ némeítsihvu. 34 Átsihvúhjáa Jetsóoke íjchorómé bíínojpácyó paapáwu néénetu iúménújpácyotu. Aanéhjáa ɨpɨ́hjácúróne tsá dibye ádotúne. 35 Áábekéhjáa tsúúca wátyétyehcúmé téwachékevu. Áánemáhjáa tsodáhómú néhcójcatsí caatyé éhjáhjɨ́ dííbyé wajyámúúné íjcyaíñé iwátújcatsíki. Ehdúu pajtyéné tsaapíhjyáa Píívyéébé ihjyú uubálle múnáajpi íllu néhdújuco: “Táwajyámúúné caatyé éhjáhjɨ́ íjcyaíñé iñéhcójcatsíñe wátújcatsíimye.” Ehdúhjáa muurá neebe Píívyéébé ihjyú uubálle múnáajpi. 36 Aaméhjáa tétsihvúré diitye tsodáhómú iáhcúbáne téhmehíjcyá dííbyeke. 37 Áábé nííwáú caamééhullétúhjáa téwachéketu picyóómé tsíeménetu icyáátunúné íllu nééneé: “Áánu Jetsóó jodíómú avyéjuúbe.” 38 Téhduréhjáa téijyu tsaatétsí ímítyúmútsikye wátyétyehcúmé dííbyé úníutu panéjcuvátú íjcyáwachékéécutu. 39 Aanéhjáa dííbyeke úújejémé dííbyedi iúúhɨ́vaténe ‘wamɨwamɨ’ nehíjcyáhi. 40 Áábekéhjáa néémeé: —Ehdɨ́ɨ́vaabée eene ú nehíjcyá duurúvaja u wácávyáhcoja 3 coojɨ́vatúré tsiiñe u pájáávétsoíñe. Áyu cána bo pájtyetétsaméí eene éwachékevu uke ditye wátyétyéhcúnetu ɨ́mɨááné diibyéjuco Píívyéébé Hajchi u íjcyáhajchííjyu. 41 Téhduréhjáa idyé llúúvájté avyéjujtee, taúhbájú uwáábojtee, túkevéjtsojtee, íjcyame iúúhɨ́vaténemáyé néjcatsíhi: —Tsíjtyekée ɨ́mɨááné pátyetétsohíjcyaábe. Árónáa tsáháhaca dibye píívyetétú iiye ipájtyetétsámeíñe. 42 Aabe cána bo óvíi ɨ́mɨááné mee ijraéémú avyéjuube iíjcyáhajchíí éwachéketu ditye wátyétyehcúné ityábáhcyúmeíñe pájtyeté botsíi dííbyeke mecáhcújtsóne dííbyeéjteréjuco meíjcyaki. 43 Muurá Píívyéébedívú cátsɨ́páávehíjcyaábe. Aabe cána bo óvíi dííbyeke pájtyetétsó ɨ́mɨááné dibye némeíhijcyádú dííbyé Hajchi dibye íjcyáhajchííjyu. 44 Áhduréhjáa dííbyé úníutu ditye wátyétyéhcumútsí uuhɨ́vaté dííbyedi. 45 Téijyúhjáa cójɨ́jpɨɨnétú ííjyunúné cuuvé tujkévevújuco. 46 Áijyúhjáa Jetsóó ávyétá ɨhnáhó wáníjcyámeííbyé nééhií: —Eríij, Eríij, ¿rama tsabatááni? —Tápiivyéébej, Tápiivyéébej, ¿ɨ́veekíami oke ú ɨ́hvejtsoj? Ehdúhjáa nééiyóné ehdu neébe. 47 Aanéhjáa tsaate tétsihyi íjcyame ehdu dibye wáníjcyámeíñé illéébóne nééhií: —Éje, aadi Eríadi wáníjcyámeí Píívyéébé ihjyú uubálle múnáájpiúvudi. 48 Áánélliihyéhjáa tsaapi ɨ́ɨ́cúi ɨdsɨ́ɨ́neíñúne wájyámubádú nééne bíínójpácyó kiwátyetu iééníyojéné úméhéí nɨ́jcáutu ipícyoonévú cújuuvé dibye ɨɨ́ɨ́hároki. 49 Árónáacáhjáa tsijtye néé dííbyeke: —Óvíjyacóóne, dáácudíñe. Bo óvíi Eríá pájtyetétsová dííbyeke. 50 Áánáacáhjáa tsiiñe ávyétá ɨhnáhó iwáníjcyámeítsihdyu ílluréjuco dibye dsɨ́jɨvéne. 51 Ááné tujkéveríhjyáa duurúvájá pañétú páñétúétsíí watájcó wájyámúwácoba dóchéreevé cáámetu baavújuco panéjcuvávú wajɨ́tahnécu. Áhduréhjáa téijyu ííñujɨ vááúmeíñeri néwáyúcobáné wáhcabáhi. 52 Áhduréhjáa níjkyene wáhcábánetu cahcújtso múnaápe dsɨ́jɨ́vehíjcyámé tsiiñe bóhɨɨme ijchívyécunúhi. 53 Aaméhjáa Jetsóó bóhɨ́ɨ́né boone Píívyéébe cóómí Jerotsaréevu péémeke mítyame ájtyumɨ́hi. 54 Áánetúhjáa eene dííbyeke téhmehíjcyáné tsodáhómú íavyéjúúbemáyé ávyétá mityáné íllityé téijyu ííñujɨ vááúmeíñema tsíñehjɨ pájtyene iájtyúmɨ́neri. Áánemáhjáa néémeé: —¡A ihdyúha ɨ́mɨááné Píívyéébé Hajchi áánuú! 55 Áijyúhjáa tsaate walléémú kémuélletúré ɨ́ɨ́tehíjcyá dííbyeke ditye dsɨ́jɨ́vetsóné dííbyemáa Gariréá iiñújɨtu tsááme dííbyeke ɨ́ɨ́cúvehíjcyáme. 56 Áámemáhjáa ijcyámé Maaría Madarénaa, Jacóóboma Jotséemútsí tsɨɨju Maaríaa, Tsebedéó hájchimútsíj tsɨɨ́juu, éhdume. 57 Ááné iijyúnuvúhjáa Jotséé Arimatéá cóómi múnáajpi ɨ́htsútuube íjcyaabe Jetsóoke úráávyehíjcyaabe péé Pirááto éllevu. 58 Aabéhjáa táúmeí dííbyeke dííbyeúvú ɨɨtémeho icyúúuki. Áánélliihyéhjáa neebe ítsodáhómuke ditye iájcuki. 59 Aabéhjáa tééhoúvuke ɨbɨ́ɨ́jɨ́núne cuuú béhéjuréhjáa íhllii nééwájɨtu ibóhdótsóhéjú pañévu. Áánemáhjáa nééwáyúcobávú téheju iwátájcoíñúne péjúcoóbe. 61 Ááné boonéhjáa tétsiíyé téhejú úníuri Maaría Madarénamúpɨ́ tsíjpille Maaríama ácuúcunúhijcyáhi. 62 Ááné tsijcyóójɨ́hjáa teene pajtyété wañéhjɨ́ lléévá tujkénujcóójɨ́ diitye llúúvájté avyéjujtémá paritséómú péé Pirááto éllevu. 63 Aaméhjáa néé dííbyeke: —Ávyéjuúbej, muha méɨ́tsaavé téallíújaúpe 3 coojɨ́vatu tsiiñe ibóhɨɨíñé nééneé. 64 Áánéllii cána cóhpejtsótsó ímíñeúvú dííbyé nijkyévuj. Ááne ímíñeúvú tehmétsó téhajchótá 3 coojɨ́vá dííbyé mamyémú pejco íllure iñáníjyéne mɨ́amúnáake ‘tsúúca muurá Jetsóó éhnée ditye dsɨ́jɨ́vétsoobe tsiiñe bohɨ́ɨ́hií’ iñééneri éhnííñevu meke iálliúúnútuki. 65 Áánélliihyéhjáa Piráátó néé diityéke: —Aané wa ihdyu aatye tsodáhómuma mepééne mécohpéjtsó ámuha meímillédu. 66 Ahdújucóhjáa ditye tsaatémá ipyééne teeu nééwayu icyóhpéjtsóutu cáátunúné múha teene idyómájcótuki. Áánemáhjáa diitye tsodáhómuke téhmétsoíñúme.
1 Aanéhjáa wáyeéévéjcóójɨ́ tsiíjyú tsííñé tsemáánaréjuco déjúcóóvejcóójɨ́ cúúvénetúré Maaría Madarénamúpɨ́ tsíjpille Maaríama úújeté teene níjkyeé. 2 Áánáacáhjáa ííñujɨ ɨ́hnáhó vááúmeí níjkyéjɨ múnáajpi níítyéné tujkéveri. Aabéhjáa teene níjkyé watájcó nééwáyúcoba icyávihyícyúne tééú hallúvú ácuuvéhi. 3 Áábé wajyámúhjáa ávyeta tsɨtsɨ́wu néébé ámɨ́tsaráhcó éhne múúne chijchi rórihcyódu. 4 Áábedíhjyáa diitye tsodáhómú ténijkye téhmehíjcyarómé ávyétá ɨhnáhó iíllityéne íjcyaíñú múu dsɨ́jɨvédu. 5 Aabéhjáa néé diityépɨ́ Maaríamúpɨke: —Méíllityédíñe. Muurá ó waajácú ámuhpɨ meúújévaróné Jetsóoke éhnée páwachékevu ditye wátyétyéhcúneri dsɨ́jɨ́véébeke. 6 Árónáa tsáhájuco dibye níkyéhéjú pañe íjcyájúcootúne. Tsúúca tsiiñe bohɨ́júcoobe ípyée iñéhijcyádújuco. Cáhawáá idyé méuujévá íñe dityée dííbyeke pícyohéjú íévehéjuréjuco íjcyane. 7 Ahdícyane ɨ́ɨ́cúi mepééne méuubállé dííbyé mamyémuke tsúúca dibye tsiiñe ibóhɨ́ɨ́ne diityé ɨhde péjucóóné Gariréavu téhullévú diityémá iájtyúmɨ́jcatsíki. Ééneréne ihdyu ó imíllé ámúhpɨke o úúballéne. 8 Ahdújucóhjáa ɨ́ɨ́cúi dityépɨ́ dsɨɨnéríyé pééne múúha éllevu múúhakye iúúbálleki. Aamúpɨ́hjáa iíllityéróne mítyane ímíjyuuvéhi. 9 Áámúpɨdívúhjáa Jetsóó ibóhówáávéne diityépɨke dillóhi. Áánélliihyéhjáa ɨ́ɨ́cúi dííbyéj tuháácyuvu waamúpɨ́ dííbyeke idyúúruváne. 10 Áámúpɨkéhjáa neébe: —Méíllityédíñe. Wa ihdyu ɨ́ɨ́cúi mepééne méúúballété tsijtye tahñéjteke ditye ipyéé Gariréavu téhullévú muha maájtyúmɨ́jcatsíki. 11 Aamúpɨ́hjáa pééné tujkéveri tsodáhómú dííbyé nijkye téhmehíjcyámedítyú tsaate péé ímunáá coomívu. Aaméhjáa úúbálleté llúúvájté avyéjujtéké muhdú tene pájtyene. 12 Ááné lliiñétúhjáa túkevéjtsojtémá iúcújcatsíñe pítyácójcatsímyé muhdú iñééiñe Jetsóópe bóhɨ́júcóóityúné iñéhíjcyáneri iñéétsámeítyuki. 13 Aaméhjáa mítyane diitye tsodáhómuke iáhdóne nééhií: —Tsáma ménehíjcyaco “pejcóhjané muha mecúwaíñúné hallúrí ímamyémúré újcujé Jetsóó ɨɨtémeho.” 14 Aane néhi méiiñújɨ́ ávyéjuube iwáájácúne ámúhadívú cáyobáávatéhajchíí muha ámúhá hallúvú méihjyúvaá dibye muhdú ámúhakye imyéénútuki. 15 Ahdújucóhjáa diitye tsodáhómú ditye áhdónéllii íllure iállíñe néhijcyáné ímamyémúré Jetsóó ɨɨtémeho újcujéne. Aane muurá ícyoocápíi ehdu tsaate tamúnaa jodíómú úúbállehíjcyáhi. 16 Aanée muha 11-meváréjuco dííbyé mamyémú meíjcyame mepéé Gariréá iiñújɨ́ caméhbaúvú múúhakyée dibye néhbaúvu. 17 Aamée muha tétsihvu dííbyedívú meúújetémé méduurúvá dííbyeke tsaate múúhadítyú dibye bóhɨɨne cáhcújtsótúrónáaáca. 18 Árónáacáa múúhakye neébe: —Muurá Píívyéébe oke picyóó páneere ííñujɨɨ, níjkyejɨɨ, íjcyáné avyéjuube o íjcyaki. 19 Ahdícyane óvíi ámuha pahúllevá iñújɨ́ɨ́ne múnáadívú métsújaúcú táuwááboju. Aane cáhcujtsómeke tééné uubállé métsótsohíjcyaco Méécááni mémerii, Íapíícho mémerii, tamyémeri, íjcyane. 20 Áámeke ihdyu ímíñeúvú méúwááboco tátyaúhbaju néhdu ditye iíjcyaki. Aabe muurá ámúhamáyé ó íjcyaá paíjyuváré ííñujɨ nɨ́jkévanévújuco. Áyu tehdújuco.
1 Íllúu tujkéváné Píívyéébé Hajchi Jetsocríjtó mepájtyetéiñe méénúné uwááboju. 2 Píívyéébé ihjyú uubálle múnáajpíhjyáa Itsaíaúvú caatúnú íwaajácúháámɨtu tsúúcajátújuco tsojtsó múnáajpi Jóáádityu ílluú: Ó pícyoó dɨ́ɨhde tsáápiikye dibye iúúbálle mɨ́amúnáake ditye iímíbáávyéne ímí uke iwáátsúcúpéjtsoki. 3 Aane méllééboó ɨ́ɨ́néubárá píívyétúné iiñújɨri íjcyaabe keeváwu íllu úwaabóne: “Méímibáávyé ímítyú ámuha meícyahíjcyánetu tsaímiyéjuco ámuha meíjcyámeke Ávyéjuube iájtyumɨ́vaki.” Ehdúhjáa Itsaíá íwaajácúháámɨtu caatúnú Jóáádityu. 4 Ahdújucóhjáa dibye ɨ́ɨ́néubárá píívyétúné iiñújɨri úwáábohíjcyáné mɨ́amúnáake ditye ímityúné iícyahíjcyáné ɨɨ́hvéjtsóne ɨ́mɨánejcúveréjuco ɨɨ́búwááve diityé imítyú iábájɨ́ɨ́vémeíki, ááné uubállé ditye itsójtsótsámeíki. 5 Pahúllevátúhjáa Jodéá iiñújɨ múnáadítyú píhcyáávehíjcyámé dííbyedívú dííbyé uwáábó illéébúcunúki. Téhduréhjáa Jerotsarée múnáadítyú mítyame píhcyáávehíjcyáhi. Áámedítyúhjáa ímityúné imyéénuhíjcyáné úúbállémeke tsótsohíjcyaabe Joodáatu. 6 Aanéhjáa diibye Jóáa camééllómú ɨhjɨ́netu méénúmeíñé wajyámúúnema íjcyáábéj pɨɨnétú ócájɨmɨ́ɨ́hé chiúcunúhi. Aabéhjáa tséréémuke dohíjcyáhi. Téhduréhjáa íímúhojpácyó ádohíjcyaábe. 7 Aabéhjáa úwááboobe nehíjcyáhi: —Muurá íjcyaabe tsijpi táhboone úwáábóiibye táehnííñevu ɨ́htsútuube íjcyáábeke íjtyúhápáájɨ́ubáré o tácórɨúcu dííbyedívú o pɨ́ɨ́hɨ́véítyúroóbe. 8 Muurá ámúhakye nújpácyori ó tsótsohíjcyáhi. Áánetu ihdyu diibye ámúhá pañévú pícyoó Píívyéébé Apíícho. 9 Téijyúhjáa Jetsóó péé Gariréá iiñújɨri íjcyacóómí Natsaréetu diibye Jóáa éllevu Joodáatu dííbyeke dibye itsójtsoki. 10 Aabéhjáa tsúúca dibye tsójtsótsihdyu íjchívyeebe ɨ́ɨ́ténáa cáámetu Píívyéébé Apííchó niityé dííbyedívú ɨ́juuúdú nééneé. 11 Áánáacáhjáa idyé cáámetu Píívyéébe nééhií: —Uu Hájchíwúuke o wájyúúbedi mítyane ó imíjyúúhií. 12 Ehdúhjáa dibye tsójtsómeíñé boonétú Píívyéébé Apííchó dííbyeke tsajtyé ɨ́ɨ́néubá píívyétúné iiñújɨvu. 13 Áhulléhjáa íjcyaabe 40 coojɨ́vá apáámyéré iyámé íjcyáhulle. Áábekéhjáa téhullévú Naavéné máváríjchóóbeke níjkyéjɨ múnaa pɨ́áábohíjcyáhi. 14 Aanéhjáa téijyu tsojtsó múnáajpi Jóááke ditye cúvéhoojánúné boonétú Jetsóó péé Gariréavu. Áhullé múnáakéhjáa Píívyéébé avyéjuvu muhdú meúcáávéíñé úwááboobe nééhií: —Tsúúca Píívyéébe íavyéjúejte íjcyáímyeke újcúíñe éévé úújetéhi. Ahdícyane ílluréjuco méɨhvéjtsó ímityúné ámuha meícyahíjcyáne. Ááne ámúhá ɨ́jtsaméí ɨ́mɨánejcúvuréjuco mecápáyóóvéne mécahcújtsó íñe mepájtyetéíñé uwááboju. Ehdúhjáa Jetsóó úwaabóhi. 16 Aabéhjáa Gariréá unéú úníuri péébe úújeté Tsimóomútsí íñahbe Aderéema amómeke tsɨ́nuhíjcyámútsidívu. 17 Áámútsikyéhjáa neébe: —Ámuhtsij, ookéréjuco méuráávye. Muurá íñe amómé lliiñája múnáajtétsí ámuhtsi meíjcyámútsikye ó pícyoó mɨ́amúnáakéréjuco Píívyéébedívú ámuhtsi meɨ́búwáávétsóíñé wákimyéivu. 18 Ehdúhjáa Jetsóó néénéllii teenémáyé ɨjtsɨ́nuuháñé ɨɨ́hvéjtsóne peemútsí dííbyemáyéjuco. 19 Áámútsimáhjáa péébe éhnííñéwuúvú úújeté Tsebedéó hájchimútsí Jacóóboo, Jóáaá, íjcyamútsí ɨhmɨ́ɨ́né pañe ɨjtsɨ́nuuháñé pájáábohíjcyamútsidívu. 20 Áámútsikyéhjáa idyé dibye pɨ́úvánéllii ɨhmɨ́ɨ́né pañe cááni Tsebedéoma ɨ́pɨáábojte íjcyámedítyú peemútsí dííbyemáyéjuco. 21 Éhdúmekéhjáa iújcúmema Jetsóó úújeté Capenaóovu. Aabéhjáa téhulle wáyeéévejcóójɨ́ pihcyáávéjá pañévú úwaabóhi. 22 Ááneríhjyáa mítyane ullévenúmé ávyétá tujkévé ávyéjuube múúne íhjyúvajɨ́jtó dibye íhjyúváneri. Tsáháhjáa dibye íhjyúvatú taúhbájú uwáábojte íhjyúvahíjcyádu. 23 Áijyúhjáa tééjá pañe tsaapi naavéné ípañe íjcyaabe kévádijcyó íllu dííbyeke: —¡Jetso Jetsóoj, Natsarée múnáajpi u íjcyaábej! ¿Ɨ́veekí múúhakye ú pátsárijcyóváhi? ¿Mityá múúhakye ú waagóovaj? Muurá uke ó waajácú ɨ́mɨáábé Píívyéébé Hajchi u íjcyane. 25 Áánélliihyéhjáa neebe dííbyeke: —¡Cúúvéhulléré diícya! ¡Díjchivye áádí pañétu! 26 Ááneréjucóhjáa naavéné wáníjcyámeííbyéré íjchivyéné dííbyé pañétú ávyétá ɨhnáhó dííbyeke iáméjcatsíchónema. 27 Ehdúhjáa Jetsóó méénúneri pámeere iíllityéne nééhií: —¿Múhdutúami aabye ehdu meénuj? Ávyetáha ɨ́mɨááné tsíhdyure dííbyé uwááboju. Muhdú naavémú íjcyarómé ijchívyé dibye néénetu. 28 Ehdúhjáa dibye méénúné uubállé tsújaavé páneere Gariréá iiñújɨri. 29 Átsihdyúhjáa pihcyáávéjá pañétú pééme tsaméhjɨ́ Jacóóboo, Jóáaá, íjcyame Tsimóoma Aderéemútsi jávu. 30 Áijyúhjáa Tsimóó baabe áíívyeri chémene úúballémé Jetsóoke. 31 Áánélliihyéhjáa díílle éllevu ipyééne íhyójtsɨtu dibye íjyócujcárolle tsúúca ibóhɨ́ɨ́ne diityéké májchotsóhi. 32 Aanéhjáa tsúúca meííjyunúrónáa tsívahíjcyámé dííbye éllevu naavémú ípañe íjcyáméhjɨma tsíñéhjɨri chéméméhjɨke dibye ibóhɨ́ɨ́tsoki. 33 Mítyaméhjáa técoomí múnaa tééjavu tsáámedítyú páhduváré nénéhjɨ chémeri íjcyámeke bóhɨ́ɨ́tsohíjcyaábe. Áhduréhjáa tsaaté pañe naavémú íjcyámeke waagóohíjcyaábe. Aaméhjáa diitye naavémú muubá dibye íjcyane nééíyónáa tsá dibye diityéké ɨ́hvéjtsotú ditye iíhjyúvaki. Waajácúméhjáa dííbyeke. 35 Ááné tsɨtsɨ́ɨ́vevúhjáa pejcójuco técoomítyú dibye pééne tsátsihvu Píívyéébema iíhjyúvaki. 36 Áábekéhjáa Tsimóó íñahbéjtema néhcotéhi. 37 Aaméhjáa iájtyúmɨ́ɨ́beke nééhií: —Mɨ́amúnaa uke néhcohíjcyáhi. 38 Áánélliihyéhjáa neebe diityéke: —Árónáa metsu éhcóómijɨ́vú mepéé técoomíjɨ múnáake idyé o úwááboki. Muuráhjáa ímichi téénéllii o tsááhií. 39 Aabéhjáa pihcyáávejááné pañévú pahúllevá múnaa Gariréá iiñújɨri íjcyámeke úwáábohíjcyá tsaaté pañe naavémú íjcyámeke wáágóoobére. 40 Áábé lliiñévúhjáa íjpi chájááveebe ɨmɨ́móúúveténe néé dííbyeke: —¿Aca muhdúiyó teene oke u bóhɨɨtsóne? 41 Áánélliihyéhjáa dííbyeke idyócáraúcunúne dííbyedi ɨɨ́dáátsóvéne neébe: —Mu ihdyu tehdújucoj. 42 Ehdúhjáa dibye néénemáyé tsúúca bóhɨɨ́be. 43 Áábekéhjáa neébe: —Dúúbálledí tsaate juuváyí uke pájtyémeke íñe muhdú u bóhɨɨ́ne. 44 Tsapéhdúré llúúváábe éllevu pééne dííbyedívú dúhjétsámeítyeco. Ááne Moitséeúvúu néhdu íñe u ímíjpyeténé hallúvú Píívyéébeke tsíeméneri ú ɨ́ɨ́cúveé téénetu mɨ́amúnaa iwáájácu tsúúca u bóhɨ́jucóóne. 45 Ehdúhjáa dibye bóíjcyúrónáa pámeekéré juuváyí ipájtyedúmeke úúbálleebe muhdú ibóhɨɨ́ne. Aaméhjáa mítyane Jetsóodívú píhcyáávehíjcyánéllii tsáhájuco dibye píívyetétú múhdutú cóómí pañévú iúcáávéiyóne. Áánélliihyéhjáa pehíjcyaabe imíchi ditye íjcyátútsɨhjɨ́ríye. Áróné pañéhjáa pahúllevátú dííbyedívú píhcyáávehíjcyáme.
1 Ehdúhjáa tsúcájá tsiéllé iíjcyátsihdyu tsiiñe óómiibye Capenaóovu. Ááné uubálléhjáa idyé ɨ́ɨ́cúíwuúré tsúúca waajácúmé técoomí múnaa. 2 Aaméhjáa dííbyedívú píhcyaavémé dibye íjcyaja wáhpécunúmeke úwááboóbe. 3 Áánáacáhjáa 4-meva tsivá íjpi vááúmeítyúúbeke dííbye éllevu. 4 Árónáacáhjáa tsá ditye píívyetétú iúújetétsóné mítyane mɨ́amúnaa íjcyánélliíhye. Aánélliihyéhjáa cáámetu dibye íjcyátsíí tujkévetu idyóhejúróne botsíi dííbyeke niityétsóme. 5 Aaméhjáa ímí cáhcujtsóné iwáájácúne neebe Jetsóó dííbyeke: —Llíhij, tsúúca úhdi o ɨ́dáátsóvéne díimítyú ó ábájɨɨvéjucóóhií. 6 Ehdúhjáa dibye néénetu tétsihyi íjcyame taúhbájú uwáábojte néjcatsíhi: —¿Aca ɨ́veekí aabye ehdu ihjyúvá Píívyéébe ímí dííbyedívú ɨ́jtsúcunúnejɨ́ɨ́vari? Muurá ihdyu apáábyéré Píívyéébe piivyété mɨ́amúnáadítyú íimítyú iwáágoóné diityédí ɨɨ́dáátsóvénema. 8 Ehdúhjáa Jetsóodítyú ditye néjcatsíñé iwáájácúne neebe diityéke: —¿Ɨ́veekí ímityúné óhdityu ámuha méɨ́jtsámeíhi? 9 ¿Aca muhdú ámuha oke méɨjtsúcunúhi? Áánerá ó piivyété mɨ́amúnáadi o ɨ́dáátsóvéne diityé imítyuháñé diityémá o ímíbajchóne. Áánéllii ó piivyété áánúke o nééneé: “Úhdi o ɨ́dáátsóvéne díimítyú úúma o ímíbajchóhi.” Áhdure ó piivyété o nééneé: “Dímíjpyeténe dɨ́ɨ́hbotámá dipye dihjyávu.” 10 Ahdícyane cáhawáá óvíi ámuha máájtyumɨ́ Mɨ́amúnáájpidívúu o ípívyééveebe muhdú o méénune. 11 Ehdúhjáa iñétsihdyu neebe dííbyeke: Llíhij, dímíjpyeténe eene dɨ́ɨ́hbotámá dipye dihjyávu. 12 Ehdúhjáa dííbyeke Jetsóó néénemáyé tsúúca iímíjpyeténe ɨ́ɨ́hbotámá péjúcoobe pámeere ɨ́ɨ́ténáaáca. Ááneríhjyáa mítyane iúllévenúne Píívyéébeke idyúúrúváne néémeé: —Ávyeta tsá múijyú ehdɨ́ɨ́vane maájtyúmɨtúne. 13 Ááné boonétúhjáa tsiiñe Jetsóó péé únéú úniúvú ímamyémuma. Áhullévúhjáa idyé dííbyedívú píhcyáávémeke úwááboóbe. 14 Átsihdyúhjáa péébe úújeté Apéó hajchi Revíí ííñújɨ́ avyéjúúbé wáábyuta dsɨ́ɨ́dsɨke iáhdótsohíjcyátsihyi ácuúcunúúbedívu. Áábekéhjáa neébe: —Muúbej, ookéréjuco duráávyej. Ahdújucóhjáa dibye pééne dííbyemáyéjuco. 15 Áábe jávúhjáa Jetsóó téijyu majchó ímamyémuma. Áámemáhjáa téhdure tsijtye majchó téénere ávyéjúúbé wáábyuta íjcyáne dsɨ́ɨ́dsɨ́ ahdótso múnaa. Áhduréhjáa íjcyámé tsijtye ímityúmé diityéma. Mítyaméhjáa dííbyema pehíjcyáhi. 16 Ehdúhjáa dibye diityémá májchone ɨɨ́ɨ́téne taúhbájú uwáábojtémá paritséómú néé dííbyé mamyémuke: —¿Aca ɨ́veekí eene ámúhá uwááboobe majchó aatye ímítyúméhjɨma? 17 Aanéhjáa Jetsóó illéébóne néé diityéke: —Tsá muurá taabóóbé bóhɨɨme tsaímíyé íjcyámeke táábotúne. Muurá ihdyu chéméméhjɨkéré tááboóbe. Ahdícyane tsáháa ɨ́mɨáámé wáábyú o tsáátune. Muuráhjáa ihdyu ímítyúme wáábyú o tsáá diityéké o ímíbáávyétso Píívyéébé icyánejcúvuréjuco ditye ɨɨ́búwááveki. Ehdúhjáa Jetsóó néé paritséómuke. 18 Tsáijyúhjáa tsojtsó múnáajpi Jóáá mamyémuma diitye paritséómú mamyémú Píívyéébema iíhjyúva majcho áwahíjcyáhi. Aanéhjáa Jetsóo éllevu ipyééne tsaate dííbyeke nééhií: —¿Aca ɨ́veekí dímamyémú majcho áwátúnáa Jóáá mamyémuma paritséómú mamyémú tsáijyu áwahíjcyáhi? 19 Áánélliihyéhjáa diityéké neébe: —¿Aca tsaapi táábáváné wañéhjɨvu tsááme ikímóóvéne majcho áwáiyáhi? Muurá teene wañéhjɨ́ aabájaabe diityémá íjcyánáa tsá ditye áwáítyuró majcho. Ehdu nééne támamyémú tsá majcho áwáítyuró diityémá o íjcyáné hajchóta. 20 Muurá ihdyu íjcyaíñé diityédítyú o pééiñe. Áijyu ihdyu óvíi muhdú iñéhajchíí tsáijyu awámye. 21 Tsá muurá tene ímityú tsúúcáaja wájyamu béhbátu mepájaabóne. Muurá teeja meníjtyúcooca éhnííñevu íllure táváajcároba. 22 Áhdure idyé tsá tene ímityú béjpácyo bíínojpácyó mepícyoone tsúúcáau mɨ́ɨ́héneu cahpáyú pañévu. Muurá béjpácyo iúhtsáráúúvéhulle táváajcó tsúúcáau. Áijyu wágóoovéné tsanéécújuco bíínójpácyoma cahpáyu. Áánéllii béjpácyo mépañénú bééú pañévúré muhdú tsanéécú iíjcyátuki. Ehdu nééne tsá tene ímityú ɨhdééné uwááboju béhné uwáábójú pañévú meúacóne. Ehdúhjáa Jetsóó nééhií. 23 Aabéhjáa tsáijyu ímamyémuma pajtyé úmɨhéj pɨɨnétú wáyeéévejcóójɨ. Áijyúhjáa ímamyémú bajtsóháñetu ujcú imájchoki. 24 Áánélliihyéhjáa paritséómú néé dííbyeke: —¿Aca ɨ́veekí aatye dímamyémú meenú íjcyoojɨ wáyeéévejcóójɨ́ meméénúítyuróne? 25 Árónáacáhjáa neébe: —¿Aca tsá ámuha meéévehíjcyatú tsáijyúu iájyabáávaténéllii íñahbéjtema Dabíiúvú téeméné méénune Píívyéébé waajácuháámɨtu cáátuváne? 26 Muuráhjáa Abiatáá llúúvájté avyéjuube íjcyáijyu duurúvájá pañévú iúcáávéne imájchóítyuróné Píívyéébé ɨɨcúvé pááa tééjá pañévú pícyámeíhijcyáné majchómé apáámyérée llúúvájte máchohíjcyáne. 27 Áhduréhjáa neébe: —Muurá wáyeéévejcóójɨ́ ijcyá mɨ́amúnaa ímí téjcoojɨ iíjcyaki. 28 Áánéllii Mɨ́amúnáájpidívúu o ípívyéévéébé wáábyuta téhdure téjcoójɨ.
1 Átsihdyúhjáa Jetsóó ímamyémuma tsiiñe úcaavé pihcyáávéjá pañévu. Áájá pañéhjáa tsaapi múhdurá íhyójtsɨ néébeé. 2 Aanéhjáa téijyu wáyeéévejcóójɨ́ íjcyánéllii tsaate dííbyedívúré ɨ́ɨ́tehíjcyá ‘áádíkye éhne ímíjpyetétsóiíbye’ iñééne téénej tééveri dííbyedívú iñéétsóroki. 3 Áánáacáhjáa dííbyeke neébe: —Muúbej, cána dichaj. 4 Ahdújucóhjáa dibye pééneé. Áábedítyúhjáa neebe pámeere tétsii íjcyámeke: —Ámuúhaj, ¿a tehdújuco tsaatéké mepɨ́áábóiyóné íjcyoojɨ wáyeéévejcóójɨj, mityá tsáhaáj? ¿A mépájtyetétsóiyá tsaate dsɨjɨ́veri íjcyámeke téjcoojɨ íjcyaróne, mityá méɨ́hvéjtsóiyá ditye ɨdsɨ́jɨ́ve wáyeéévejcóójɨ́ íjcyánélliíhyej? Ehdúhjáa Jetsóó díllone tsá ditye áñújcutúne. 5 Aanéhjáa dííbyeke tsaríwu pajtyéráhi. Árónáacáhjáa idyé ɨ́dátsó ɨjtsúcunúúbé ditye dííbyeke cáhcújtsotúne. Átsihdyúhjáa neebe diibye múhdurá íhyójtsɨ néébeke: —Muúbej, cána ííllevu cujúúvé díhyójtsɨɨ́. Ahdújucóhjáa dibye cújúúvénemáyé téhojtsɨ ímíjpyeténe. 6 Ehdúhjáa Jetsóó méénune paritséomú ɨɨ́ɨ́téne tétsihdyu pééme Heróóde hájkímuma pítyácójcatsí muhdú dííbyeke ɨdsɨ́jɨ́vétsoíñe. 7 Árónáacáhjáa tétsihdyu ímamyémuma peebe únéú úniúvu. Áábekéhjáa mítyane mɨ́amúnaa úraavyé Gariréá iiñújɨ múnaa. 8 Aabéhjáa méénúráítyúronéhjɨ́ mítyane méénúné uubállé tsújaavé pahúllevávu. Áánélliihyéhjáa mítyame tsáácunú pahúllevátú Jodéá iiñújɨtuu, tééné iiñújɨri íjcyacóómí Jerotsaréetuu, Idoméá iiñújɨtuu, Joodáá tsiñéjcutuu, Tííroó, Tsidóoo, íjcyáné iñújɨ́ɨ́cutuu, íjcyane dííbyeke iájtyúmɨki. 9 Ehdúhjáa mítyane mɨ́amúnaa Jetsóodívú píhcyaavéjúcóónéllii neebe ímamyémuke ditye mɨɨne iímíbájcho témɨ́ pañévú iúcááveki. 10 Mítyanéhjáa dibye chéméméhjɨke bóhɨ́ɨ́tsohíjcyánéllii ávyetáréjuco ditye dííbyedívú píhcyáávehíjcyáne. Aaméhjáa imíllehíjcyá dííbyeke idyómajcóné ibóhɨɨ́ki. 11 Áijyúhjáa tsaaté pañe naavémú íjcyame dííbyé lliiñévú mɨ́móúúvémé pañétú kéévánécoba néémeé: —¡Uu muurá Píívyéébé Hajchi! 12 Áánélliihyéhjáa diityéké neebe ditye tsiiñe tehdu iíhjyúvátuki. 13 Átsihdyúhjáa peebe cáméhbaúvú ɨɨ́jtsúcunúdúmema. 14 Áámedítyúhjáa meménuube 12-meváké dííbyé uwááboju úwááboméré péhíjcyáímyeke. 15 Áámekéhjáa ájcuube ɨ́ɨhnáhootu ditye chéméméhjɨke ibóhɨ́ɨ́tsohíjcyaki, naavémú tsaaté pañe íjcyámeke ditye iwáágóohíjcyaki. 16 Aaméhjáa ílluúme: diibyéhjáa Jetsóó Tsimóoke Péédoródívú méménuúbee, Tsebedéó hájchimútsí Jacóóboma Jóáámútsikyéhjáa dííbyere chíjchí hájchimútsidívú méménumútsii, Aderéee, Perípee, Batoroméee, Matéoo, Tomáaa, Apéó hajchi Jacóóboo, Tadéoo, cananíjtámúejpi Tsimóoo, diibyéhjáa Jetsóodívú méénútsóiibye Jóóda Ijcyarióótee, éhdume. 20 Áámemáhjáa Jetsóó tsúúca oomí ípyée iícyahíjcyajávu. Áánáacáhjáa tsúúca mítyane mɨ́amúnaa píhcyaavé tétsihvu. Áámedíyéjucóhjáa túhuuvémé tsá imájchóíyónéhjɨ éllevu íjcyatúne. 21 Aanéhjáa iwáájácúne dííbye hájkímú tsáá dííbyeke tétsihdyu itsájtyéroki. Ɨjtsúcunúméhjáa dibye méívaténe. 22 Téhduréhjáa mítyame tétsihyi taúhbájú uwáábojte Jerotsaréetu tsááme néé dííbyedítyu: —Áádí pañe mɨ́a naavémú avyéjuube Betsebóo. Téénéllii muurá eene dibye pɨ́áábóneri tsaaté pañétú naavémuke waagóohíjcyaábe. 23 Áánélliihyéhjáa Jetsóó diityéké nééhií: —¿Aca múhdutú diibye Naavéné iiye waagóómeíiyáhi? 24 Muurá tsáné avyéjujte tsajɨ́jtóré ɨ́jtsámeítyúmé páhduváré idyárɨ́ɨ́véjcatsíhajchíí íllure wáchájánújcatsí íavyéjutu. 25 Áhdure tsája múnaa tsajɨ́jtóré ɨ́jtsámeítyúmé páhduváré idyárɨ́ɨ́véjcatsíhajchíí ílluréjuco ihjyátú wáchájánújcatsíñe. 26 Ahdu ɨ́ɨ́vane muurá Naavéné ihyájkímukéré iwáágóoca íllure pɨ́rújtsóiyá diityéjúcooíyó íavyéjúejte íjcyáíyómeke. Tehdu imyéénuca íllure íavyéjú újóvéjtsóíyoóbe. 27 Tsá muurá tsaapi ɨ́htsútúúbé tsíeméné dííbyé já pañétú múha tsájtyéítyuró dííbyeke tétsihdyu bóáyotúmére. Muurá ihdyu dííbyeke tujkénú ibóáyoca botsíi tsajtyéiyómé dííbyé tsíeméne. Árónáa tsáháubá muurá dibye ihñe múhdivú ɨ́hvéjtsóítyuróne. Ahdu ɨ́ɨ́vane tsá Naavéné oke pɨ́áábóítyuró dííbye hájkímuke o wáámíuki. 28 Ɨ́mɨáánetúré ámúhakye o néé panéváré ímityúné mɨ́amúnaa méénuhíjcyáronéhjɨ́ Píívyéébe abájɨ́ɨ́veíñé diityédí ɨɨ́dáátsóvénema. Áhdure ímityúné óhdityu ditye ihjyúvahíjcyáronéhjɨ́ ábájɨ́ɨ́véiíbye. 29 Áánetu ihdyu dííbyé Apííchotu ímityúné íhjyúvahíjcyámedi tsá dibye múijyú ɨ́dáátsóvéityúne. Aane tsá múijyú diityémá ímíbáávyéityúne. 30 Ehdúhjáa diityéké neebe dííbyé pañe naavéné íjcyane ditye néénélliíhye. 31 Áánáacáhjáa tétsihvu tsɨɨju dííbyé nahbémuma wajtsɨ́ áachí éhnejcúvu. Aaméhjáa tsaatéké néé ditye dííbyeke iñéé dibye iúújéva diityéke. 32 Ahdújucohjáa tsaate dííbyé úníuri íjcyame nééne dííbyeke: —Dɨ́ɨ́tsɨ́ɨ́ju díñahbémuma ukévá néhcome éhtsíhyi áachi. 33 Árónáacáahjáa neebe diityéke: —¿Aca caatyé tátsɨ́ɨ́juú, táñahbémuu, táñaallémuu, íjcyame? 34 Ehdúhjáa iñééne íúníuri ácújcatyémeke ɨɨ́ɨ́téne neébe: —Áánerá téhdure ámuha wahárómú táñahbémú táñaallémú méijcyá íñe múhdumé tahñéjté ámuha meíjcyame. 35 Muurá Píívyéébeke cáhcujtsómé dibye ímillédú íjcyame ɨ́mɨááné tahñéjté táñahbémú, táñaallémú, wahárómu. Ehdúhjáa Jetsóó diityéké nééhií.
1 Aabéhjáa tsiiñe únéú úniúvú úwáábóóbedívú idyé mítyane mɨ́amúnaa píhcyáávénéllii mɨ́ɨ́né pañévú iúcáávéne téémɨ́ pañéturéjuco dibye úwaabóné diityéke. 2 Átsihvúhjáa mítyane tsíeménéhjɨtu úwááboobe nééhií: —Ámuúhaj, cáhawáá mélleebúcunuj: Tsaapíhjyáa íwajcyóhá tríígoúúhá bájtsoobe íllure wávárajcóhi. 4 Aanéhjáa dibye wávárájcónetu tsáuhjɨ juuváj pɨɨnévú dójcone coomɨ́mú méhdojéhi. 5 Ááné tsiúhjɨ́hjáa dojcó néwayúúné raahóvú iiñu imíchi íjcyátútsihvu. Áuhjɨ́hjáa ɨ́ɨ́cúíwuúré iiñé tétsii iiñu mítyane íjcyátúnélliíhye. 6 Áróhiibájɨ́hjáa chemé núhbá allóócori hállúháñeríyé tébajkyéjɨ́ íjcyánélliíhye. 7 Ááné tsiúhjɨ́hjáa dojcó tsuhjɨ́ pañévu. Ááné hallúvúhjáa teene tsuhjɨ wááménéneri ííñeróné dúhcúvaténé tsáhájuco néévatúne. 8 Áánetúhjáa ihdyu tsáuhjɨ dojcó tsátsii imíwu ííñujɨ nétsihvu. Aanéhjáa tsaímíyé píívyene imíwu neeváhi. Tsáhiibájɨ́hjáa uhjénéré neeváhi. Áánetúhjáa tsíhiibájɨ́ kémú neeváhi. Ááné tsihííbájɨ́hjáa éhnííñevu mítyane neeváhi. 9 Ehdúhjáa tsaapi bájtsone iúúbállétsihdyu neebe diityéke: —Ehdu teéne. Aane ihdyu óvíi lléébome icyáhcújtsóne tehdu ijcyáhi. 10 Aanéhjáa bóónétu iiye iíjcyátsihvu ímamyémuma tsijtye tétsii íjcyame dilló muhdú nééiyóné teene tsaapi bájtsónetu dibye úwaabóne. 11 Áánélliihyéhjáa neebe diityéke: —Muurá ihdyu ámúhadívú Píívyéébe bóhówátsohíjcyá ámuha mewáájácu muhdú dííbyé avyéjú íjcyane. Áánetu eene tsíeménéhjɨtu ó úwáábohíjcyá oke cáhcújtsotúmedívú tene ibóhówáávétuki. 12 Muurá o úwaabóné lléébójúcoorómé ícyahíjcyá lléébótúmeúvúdu. Áhdure teene ájtyumɨ́júcoorómé ícyahíjcyá ájtyúmɨ́túmeúvúdu. Áámé imítyuháñé muurá tsá ímíbáávyéityúne. Ehdu néénéllii ó úwáábohíjcyá tsíeménéhjɨtu. 13 Átsihdyúhjáa neebe diityéke: —¿Aca ihdyu tsá ámuha mewáájácutú tsaapi bájtsónetu o úwaabóné ɨɨná nééiyóne? ¿Aca múhdutúrá ámuha méwaajácuú tsiiñe téhdure nénéhjɨtu ámúhakye o úwaabóne? 14 Muurá eene tsaapíhjyáa tríígoúúhá wávárajcódú nééne íñe tsaapi ɨ́mɨáájú úwááboobéré pehíjcyáhi. 15 Aane tsaate ímí lléébójúcóórómeke Naavéné téénetu mútátsohíjcyáhi. Aane muurá nééiyóné eene juuváj pɨɨnévúhjáa dójcoúhjɨ́ coomɨ́mú méhdojéne. 16 Áánetu teene illéébone tsúúca ímí úraavyéjúcoorómé páhduváré nééné mávaríjchojúúné íjcyanéhjɨ́ iáábucújúcóótúnetu ílluréjuco teene ɨ́hvejtsóne. Aane nééiyóné eene néwayúúnéhjáa íjcyátsihvu dójcoúhjɨ́ imíwu ííñeróné núhbá allóócori chémene. Ehdu muurá patyéhijcyáné ímí cáhcújtsótúmema. 18 Áánetu ɨ́mɨá uwááboju tsúúca ímí llééborómé mítyane ɨ́jɨ́ avyéjuríyé itsúúrámeíñéllii ílluréjuco ténejcu ábájɨ́ɨ́vehíjcyáne. Aane nééiyóné muurá eene tsuhjɨ́ pañévúhjáa dójcoúhjɨ́ ííñeróné íllure dúhcúvaténé néévájúcootúne. 20 Áánetu ihdyu ijcyámé tsaate tééné uwááboju illéébóne cáhcujtsómé ímí tehdújuco úráávyehíjcyáme. Aame muurá eene imíwuúhjáa ííñujɨ nétsihvu dójcoúhjɨ́ ííñedu. Áámedítyú muurá ijcyámé tsaate eenéhjáa uhjénéré nééváhiibájɨ́dú néémeé. Áánetu ijcyámé tsijtye eenéhjáa kéémú nééváhiibájɨ́dú néémeé. Áánetu ijcyámé tsaate eenéhjáa ávyétá mityáné nééváhiibájɨ́dú nééme ɨ́mɨáánéjuco ɨ́mɨáájú icyáhcujtsóné ímí úráávyehíjcyáme. Ehdúhjáa Jetsóó néé diityéke. 21 Áhduréhjáa neebe diityéke: —¿A múúne peete mepéététsóne mépicyóó tsíeméné lliiñévu? Tsáhaá. Muurá ihdyu mepéététsóne cáámevu mépicyóó tene iájchúcunúki. 22 Ehdu nééne muurá Píívyéébé uwááboju bóhówajtsó páneere muhdú meícyahíjcyáne. Muurá íñe teevétari meméénuhíjcyaróné tsá wáájácúratúné íjcyáityúne. Muurá páneere waajácúméiíhi. 23 Aane ihdyu óvíi lléébome icyáhcújtsóne tehdu ijcyáhi. 24 Téhduréhjáa tsiiñe neébe: —Ímíñeúvú tsáma méɨ́jtsoco íñe ɨ́mɨá uwááboju tsúúca ámuha mewáájacújucóóne. Muurá teene ámuha mewáájacújúcoorómé múhdurá medárɨ́ɨ́vémeíhajchíí Píívyéébe tsáhájuco ámúhadi ɨ́ɨ́cúvéityúne. Áánetu tsúúca iwáájacúné ímí úráávyémeke éhnííñevu waajácútsóiíbye. 25 Muurá ɨ́mɨáájú ímíllémedívú bóhówájtsóiibye éhnííñevu ditye ímíñeúvú iwáájácuki. Áánetu teene ímíllétúmedívú tsá dibye bóhówájtsóityúne. Ááne tsáijyu múu áyánéwu ditye wáájácuróné dojtúcúiibye diityédítyu. 26 Téhduréhjáa neebe diityéke: —Muurá tsaapi bajtsó tríígoúúhá íwajcyóha. 27 Aane ɨ́búwajɨ́ɨ́ dibye íjcyánáa keemévehíjcyá pajcóójɨváré dibye wáájácútúné hallúri. 28 Ehdu muurá ííñújɨri ímí bajtsóháñé píívyene ikyéémévéne tsúúca wajcó iñéévá ípívyééveíñéjuco. Aane tsúúca neeváhi. 29 Aane kéémécooca ílluréjuco áábájaabe újcune. Ehdu muurá pajtyéiñe Píívyéébé avyéjúejtéma. Muurá diityéké dibye újcúíñe éévé úújetécooca újcúiibye diityéke. 30 Téhduréhjáa tsiiñe neebe Jetsóó diityéke: —¿Aca ɨ́ɨ́netú íñe tsiiñe ámúhakye ó úwááboó Píívyéébé avyéju? 31 Muurá dííbyé avyéjú éhne múúne ‘mojtáátsa’ némeíñé uméhé neeváú kémúútúróúwu mebájtsou mítyáhécoba kéémevédu. Muurá pahévá neváúúné lliiñévúré tééhé neeváú ávyétá ayáúwu. 32 Áróúwu muurá mebájtsou ííñene keemévé mítyáhécoba pahéváré bajtsóhééné ehnííñevu. Ááhé wájcáváné hallúvú muurá wahpéjté pɨ́htobáhi. Ahdu muurá teene Píívyéébé avyéju. 33 Ehdúhjáa Jetsóó mɨ́amúnáake iúwaabóné tsíeménéhjɨtu úúbállehíjcyá muhdú ditye lléébóiyódu. 34 Tsáháhjáa dibye pevénéré úwáábohíjcyatúne. Árónáacáhjáa ihdyu ímamyémuke ímíñeúvú waajácútsohíjcyaabe ɨɨná tene nééiyóne. 35 Ááné iijyúnuvúhjáa neebe ímamyémuke: —Métsu éhnéjcúeúvú mepéékií. 36 Ahdújucóhjáa tétsihíyé tsijtye íjcyánáa ditye pééne tsíñejcúeúvú mɨ́ɨ́neri. Áámemájucóhjáa idyé tsaate ɨhmɨ́néneri pééneé. 37 Aaméhjáa pɨ́ɨ́nééuri íjcyánáa ávyétá ɨhnáhó kííjyébari mítyane nújpacyo nóhjɨne úcaavé diityé mɨ́ɨ́né pañévu. Aanéhjáa ipámáávéíyóneri iíllityéne diitye ímamyémú idyéjuri cúwahíjcyáábeke iákyéjtsóne nééhií: —¡Ávyéjuúbej, tsúúca mémájcánuúhi! ¿A tsá íñe meke u pájtyetétsóityúne? 39 Áánélliihyéhjáa iájkyéne úhbaabe kííjyébama nohjɨ íjcyane. Neebéhjápeé: —¡Iijyévéne, dɨhvéte! Ahdújucóhjáa tene ɨ́hveténé dáíhañéréjuco. 40 Átsihdyúhjáa neebe diityéke: —¿Ɨ́veekí ayájú ɨhnáhórá ámuha meíllityéne? Tsáháhaca bo ámuha Píívyéébeke ímí mecáhcújtsotúne. 41 Ehdúhjáa diityéké dibye néérónáa íllure íllityémé néjcatsíhi: —¿Muubáami aabye íjcyáábeke muhdú kííjyébama nújpacyo lleéboj?
1 Aaméhjáa tsúúca úújeté tsíñejcúeúvú Gadáárá iiñújɨvu. 2 Aanéhjáa ditye cátsúúvénemáyé Jetsóó ijchívyéhi. Áábe éllevúhjáa tsaapi níjkyénéj pɨɨne ícyahíjcyaabe tsáá ípañe naavéné íjcyaábe. 3 Aabéhjáa ávyéta tsɨ́jpá néébeke tsá múha píívyetétú iékeevéne. Úwááñehíhjyáa íjcyáróneri tsá múha dííbyeke chíjchúítyuróne. 4 Tsáijyúhjáa tsúúca dííbyeke chijchújúcohíjcyarómé íjtyúháácyuma íhyójtsɨcu. Áronéhjáa távúdócohíjcyaábe. Tsáháhjáa múha dííbyeke muhdú méénúítyuróne. 5 Aabéhjáa cójɨ́hajchótá pécóhajchótá íhjyúcunúúbéré pehíjcyá níjkyénéj pɨɨ́ne. Ááné tsaíjyúhjáa cáméwajúneri pehíjcyaabe néwayúúnetu wápújúhcámeííbyére. 6 Aabéhjáa tsíhyullétúré Jetsóoke iájtyúmɨ́ɨ́be éllevu dsɨɨnéríyé ipyééne mɨ́móúúveté dííbyé lliiñévu. 7 Áánemáhjáa kéévánécoba neebe dííbyeke: —¿Ɨɨná óhdityu ú imíllé ɨ́htsútuube Píívyéébé Hajchi Jetsóó u íjcyaábe? Uke Píívyéébe mémeri o néé óhdi u ɨ́cúbáhrátuki. 8 Ehdúhjáa naavéné dííbyé pañétú néé Jetsóoke dibyéhjáa dííbyeke ‘díjchivye áádí pañétu’ néénélliíhye. 9 Áábekéhjáa Jetsóó nééhií: —¿Aca muubá dimyéme? Áánélliihyéhjáa neébe: Tamyémé Píváánéejpi mítyame muha meíjcyánélliíhye. 10 Aanéhjáa diitye naavémú néé Jetsóoke dibye diityéké iwáágóótu tsíhyullévú tééné iiñújɨtu. 11 Áihjyúhjáa tétsihyi jéémú meenímú majchóri. 12 Áánélliihyéhjáa dííbyeke néémeé: —Múúhakye ihdyu wallo aatye méénímú pañévuréjuco. 13 Ahdújucóhjáa dibye wállóónéllii dííbyé pañétú iíjchívyéne méénímú pañévuréjuco ditye újcámeíñe. Aaméhjáa ditye méívatétsómé 2,000-meváubáhjáa íjcyame cáméwájutu únéú pañévú cáhtsíñibámé májcanúhi. 14 Ááneríhjyáa diityé tehméjté iíllityéne ɨ́ɨ́cúi tétsíi múnáake úúballéhi. Áánélliihyéhjáa téhullévú péécunúmé iájtyúmɨ muhdú tene pájtyene. 15 Aaméhjáa úújeté diibye eenée ípañe naavémú ícyahíjcyaabe tsúúca íwajyámúúnema íjcyaabe pevétsɨhjɨ́duréjuco ácuúcunúúbedívu. Ááneríhjyáa íllityéme. 16 Aanéhjáa tétsihyi íjcyame úúballé diityéké muhdú tene pájtyene. 17 Aanéhjáa múhdurá ɨɨ́jtsúcunúnéllii nééme Jetsóoke dibye tééné iiñújɨtu ipyéé tsiéllevúréjuco. 18 Áánélliihyéhjáa Jetsóó ipyéé mɨ́ɨ́né pañévú úcáávéébeke diibye eenée ípañe naavémú ícyahíjcyaabe néé dííbyemáyéjuco ipyéékií. 19 Árónáacáhjáa neebe dííbyeke: —Tsá u pééityú óómaá. Dihyájkímú pañévúré pééne duubállé diityéké muhdú Píívyéébe úhdi ɨɨ́dáátsóvéne uke ímíjpyetétsóne. 20 Ahdújucóhjáa dibye ihyájkímú pañévú ipyééne úúballéné páneere muhdú Jetsóó dííbyeke bóhɨɨtsóné Decááporí iiñújɨri íjcyácoomíjɨ múnáake. Ááneríhjyáa ávyetáré ullévenúme. 21 Aanéhjáa Jetsóó ímamyémuma bɨwánejcúvúré úújeténáa idyé tsúúca mɨ́amúnaa píhcyaavé dííbyedívú únéú úniúvu. 22 Átsihvúhjáa ‘Jáiro’ némeííbyé wajtsɨ́ pihcyáávéjá avyéjuube íjcyaábe. 23 Aabéhjáa dííbyé lliiñévú ícyánoovéváne nééhií: —Ájyúwa ávyeta dsɨjɨ́veríjyuco íjcyánéllii uke o néé u dócárájcoté dille óóma ibóhɨɨ́ki. 24 Ahdújucóhjáa Jetsóó dííbyema péébeke mítyane mɨ́amúnaa úraavyé ávyeta rááutúne. 25 Áámé pañéhjáa tsáápille 12 pijcyábájuco díílleke ichémé tujpácyó ɨ́hvetépítyúneri ɨ́cúbáhrámeíhíjcyalle. 26 Aalléhjáa bañúháñé taabójtedívú ityáábótsámeíñé áhdohíjcyá ihñénehjɨ́vú ‘pɨrúhpɨ́rújuco’. Áróné pañéhjáa íllure ávyetélle. 27 Aalléhjáa muubá Jetsóó íjcyane iwáájácúne mɨ́amúnáá raahótú dííbye éllevu ipyééne dííbyé wajyámú dómajcó ‘muurá dííbyé wajyámú íjcyaróné o dómájcóhajchíí ó bóhɨɨ́hi’ iñéénema. 28 Ehdúhjáa ɨɨ́jtsámeíñe dómájcolle dííbyé wajyámu. 29 Áánetúhjáa ɨ́mɨááné tsúúca bóhɨɨlle tsaímiyéjuco llíñémuúcunúmeíñe. 30 Aanéhjáa Jetsóó waajácú tsaate bóhɨɨne dííbyé wajyámú idyómájcóneri. Áánélliihyéhjáa iyévóóvéne néébe diityéke: —¿Caatyé ámuha táwajyámutu oke médómajcóhi? 31 Áánélliihyéhjáa ímamyémú nééhií: —¿Aca muhdú mɨ́amúnaa wahdyúré néétúnáa ú dilló múha uke dómajcóne? 32 Ehdúhjáa ditye néérónáa pahúlleva ɨ́ɨ́teebe iájtyúmɨ caatyé dííbyeke dómajcóne. 33 Áánélliihyéhjáa eenée dííbyeke dómájcolle iíllityéneri úúvécunúlléré dííbyé lliiñévú ɨmɨ́móúúveténe úúballé dííbyé wajyámú idyómajcóne. 34 Áánélliihyéhjáa neebe díílleke: —Wáhaj, ímí Píívyéébeke u cáhcujtsódú íjcyalle tsúúca ú bohɨ́ɨ́hií. Ahdícyane wa dipye tsaímiyéjucoj. 35 Ehdúhjáa Jetsóó díílleke néénáa tsaate pihcyáávéjá avyéjuube Jáiró jatu tsááme úúballévá dííbyeke ɨ́dsɨ́wu dsɨ́jɨvéjucóóne. Nééméhjáa dííbyeke: —Tsúúca dáájyuwa dsɨ́jɨvéhi. Aane ɨ́ɨ́nélliihyécó ú tsájtyeé aabye uwáábóóbeke. 36 Ehdúhjáa ditye nééneri ɨ́ɨ́cúvétuube Jetsóó néé Jáiróke: —Kímóóvedíñe. Píívyéébekéré cahcújtso. 37 Ehdúhjáa iñééne tsá dibye ímílletú pámeere dííbyema pééneé. Apáámyéréhjáa péé dííbyema Péédoroo, Jacóóboo, dííbyé nahbe Jóáaá, éhdume. 38 Aaméhjáa pééme úújeté mítyane mɨ́amúnaa tééjá pañe táhíjcyámedívu. 39 Áámekéhjáa Jetsóó neetéhi: —¿Ɨ́ɨ́neríami ámuha metaj? Áánerá tsá dille dsɨ́jɨ́vetúne. Muurá íllure cúwalle. 40 Ehdúhjáa dibye nééneri íllure goocóme. Áámekéhjáa tééjá pañétú iíjchívyétsóne iiyéjuco dibye úcaavéné díílléwúuúvúj caanímútsii, diitye 3-meva ímamyémuu, íjcyámema. 41 Aanéhjáa díílléwúuúvuke íhyójtsɨtu iékéévéne neébe: —Taríta cómi, ‘Wáhaj, dájkyeé’ nééiyóne. 42 Ehdúhjáa dibye néénemáyé éhne múu cuwátú maájkyevádú ibóhɨ́ɨ́ne tsúúca úllelle 12 pijcyábáhjáa íjcyalle. Ááneríhjyáa mɨ́amúnaa ávyetáré ullévenúhi. 43 Áámekéhjáa Jetsóó bóijcyú muucá ditye teene iúúbállétuki. Átsihdyúhjáa neebe ditye imájchótso díílleke.
1 Átsihdyúhjáa ímamyémuma óómiibye ípyée ipíívyéné iiñújɨvu. 2 Aabéhjáa wáyeéévejcóójɨ́ pihcyáávéjá pañévú úwaabóné mítyame illéébóneri dííbyedi iúllévenúne nééhií: —¿Kiátúami aabye ehdɨ́ɨ́vaíñé panéváré wáájacúnej? ¿Aca múhdutú piivyéteebe méénúráítyúronéhjɨ́ imyéénune? 3 Áánerá úméhewááné wákimyéi múnáajpi diibye Maaríá hajchi. Áábé nahbémújuco muurá Jacóóboo, Jotséee, Jóódaá, Tsimóoo, éhdume. Téhdure muurá íñaallémú ijcyá íchihyi méjpɨɨ́ne. Ehdúhjáa dííbyedítyú iñééne tsá ditye ávyejúúlletú dííbyeke. 4 Áánélliihyéhjáa neebe diityéke: —Ihdyújuco tsáma Píívyéébé ihjyú uubálle múnáajpi íjcyáróóbeke dííbyé iiñújɨ múnaa ihyájkímú íjcyarómé tsá ávyejúúlletú tsíjtye múnaa íjcyarómé ávyejúúlléébeke. 5 Ehdúhjáa tétsíi múnaa dííbyeke cáhcújtsótúnéllii tsá dibye tétsihvu mítyane méénúráítyúronéhjɨ́ méénutúne. Apááñéréhjáa chéméméhjɨke idyócárájcóneri bóhɨ́ɨ́tsohíjcyaábe. 6 Ílluréhjáa ullévenúúbé ditye dííbyeke cáhcújtsótúneri. Áánélliihyéhjáa técoomí úníuri íjcyájáhjɨ múnáakéréjuco dibye úwááboobéré péhijcyáne. 7 Aabéhjáa tsáijyu ímamyémú 12-meva íjcyámeke uwáábovu wallóó míítyétsícyutsáké pahúllevávu. Áámé pañévúhjáa pícyoobe ɨtsɨ́jpá dííbye mémeri tsaaté pañe naavémú íjcyámeke ditye iwáágóohíjcyaki. 8 Áámekéhjáa neebe ditye itsájtyétu ícyahpáyuu, imájchoo, ɨdsɨ́ɨ́dsɨɨ, íjcyane. Apááñéréhjáa neebe ditye ipyéé íhyallúejáhjɨ́ íwajyámúnee, íjtyúhápaajɨ́nee, ícyuujúii, íjcyánema. 10 Áámekéhjáa neébe: —Tsátsihvu ámuha tsaaté javu meúújetéjaríyé méíjcyaco tsiéllevu ámuha mepéétúné hajchóta. 11 Aane tsátsíi múnaa ámúhá uwáábó cátúhtsóhajchíí múu ámúháj tuhááñeri íjcyáne ííñú píchóújcámeí diityédívu, ‘tsá múúhá hallúrí tene íjcyatú ámúhakye muha meúwáábóiyóné ámuha mecátuhtsóne’ nééiyóne. Ááne múu péé tsiéllevúréjuco. Muurá múhdumé ámúhá uwáábó cátuhtsómé ávyétá ɨhnáhó ɨ́cúbáhráméií muhdú mɨ́amúnaa ícyahíjcyáne ímíbájchómeícyooca éhnée Tsodóómaa, Gomóóraa, íjcyácoomícyu múnaa ɨ́cúbáhrámeíñé ehnííñevu. 12 Ehdúhjáa ímamyémuke téɨ́búwájtsoobe uwáábovu iwállóómeke. Aaméhjáa úwáábohíjcyá mɨ́amúnáake ditye ímityúné iícyahíjcyáné ɨɨ́hvéjtsóne ɨ́ɨ́jtsaméí icyápáyóóve ɨ́mɨánejcúvuréjuco. 13 Téhduréhjáa tsaaté pañe naavémú íjcyámeke waagóohíjcyáme. Chéméméhjɨkéhjáa dúúrúbájpácyori íhñíwaúúné ditye pɨ́pájchóneri bóhɨhíjcyáme. 14 Ehdúhjáa Jetsóó méénuhíjcyáné uubállé ávyéjuube Heróódé iwáájácúne nééhií: —Tsojtsó múnáajpi Jóáa éhnée dsɨ́jɨ́veebéubá tsiiñe bohɨ́ɨ́hií. Muurá téénéllii piivyéteebe méénúráítyúronéhjɨ́ imyéénune. 15 Áánetúhjáa tsijtye nééhií: —Tsáhaá, muurá ihdyu Eríá diibye Píívyéébé ihjyú uubálle múnáajpíi éíjyuúvú ícyahíjcyaábe. Áánetúhjáa tsijtye nééhií: —Áánerá ihdyu béébére diibye Píívyéébé ihjyú uubálle múnáajpi éíjyuúvúu ícyahíjcyáméejpi. 16 Ehdúhjáa ditye néénéllii tsiiñe Heróódé nééhií: —Tsáha bóhoj, muurá ihdyu diibyéjuco tsojtsó múnáajpi Jóáa éhnée íhñíwaúvú o kípíyuúcútsoobéha tsiiñe bóhɨɨ́be. 17 Diibyéhjáa muurá Heróódé táábavá ítyónúllekéré íñahbe Perípé taaba Herodíake. Aanéhjáa ímityúné íjcyane Jóááuvu dííbyeke néhíjcyáné hallútú cuvéhoojánútsoobe úwáñehííñeri ichíjchútsóóbedívu. 19 Téhduréhjáa diille Herodíá dííbyeúvuke tééné hallútú iñéhnílléne imíllé ɨdsɨ́jɨ́vetsóne. 20 Árónáacáhjáa tsá dille píívyetétú muhdú dííbyeke ɨdsɨ́jɨ́vétsóiyóné diibyéhjáa Heróódé Píívyéébeéjpí dibye íjcyáneri iíllityéne díílleke téhmehíjcyánélliíhye. Áánélliihyéhjáa díbyeúvú íhjyúvanéhjɨ́ tsáríyóné pañe lleebúcunúhíjcyaábe. 21 Árónáacáhjáa diille Herodíá tsúúca dííbyedívú lliihyánútsoóhi. Diibyéhjáa Heróódé ɨ́tsɨɨmávajcóójɨ́ úújeténé wáñehjɨ́núhi. Ááne éllevúhjáa pihjyúcuube ɨ́pɨáábojtee, ítsodáhómú avyéjujtee, Gariréá iiñújɨ́ ɨhtsútujtee, éhdúmeke. 22 Ááméj pɨɨnévúhjáa dííllé ajyúwá bádsɨ́jcaja wáhtsɨne imíwu ɨjtsúcunúúbé diibye Heróóde. Áhduréhjáa dííbyeke náhbénúné avyéjujte ímí ɨjtsúcunúhi. Áánélliihyéhjáa díílleke neébe: —Ɨɨná u ímilléné oke táuméí ávyeta ɨ́mɨááné állítyuube uke o ájcuki. 23 Ehdúhjáa Heróódé néé díílleke ɨ́mɨáánetúré ɨɨná dille táúmeíñevu iájcuíñe. Neebéhjáa ávyeta íavyéjú íjcyárónetu tsahdúnéécú díílleke iájcuíñé teene dille táúmeíhajchííjyu. 24 Áánélliihyéhjáa tsɨ́ɨ́ju éllevu ipyééne neetélle: —¿Aca Wa ɨɨná íñe ó táúmeíiyáhi? Áánélliihyéhjáa neelle díílleke: —Táuméí tsojtsó múnáajpi Jóáá nííwau ikípíyuúcuúvú uke dibye iájcuki. 25 Ahdújucóhjáa dille dííbye éllevu ipyééne néétene: —Ó imíllé bohtájɨri oke u ájcune tsojtsó múnáajpi Jóáá nííwaúvu. 26 Ehdúhjáa dille nééne dííbyeke kímóhcó pajtyéráhi. Árónáacáhjáa eene dííbyeke náhbénúné avyéjujte lléébónáa díílleke iállíityúné iñéénéllii tsá dibye ‘tsáhaá’ néétune. 27 Áánélliihyéhjáa ɨ́ɨ́cúi ítsodáhómudítyú tsáápiikye wálloobe cúvéhóójá pañe íjcyáábeke íhñíwau ikípíyuúcúne dibye itsívaki. 28 Ahdújucóhjáa dibye ipyééne ikípíyuúcúne bohtájɨri itsívaúvú ájcuváné díílleke. Aaúhjáa tsajtyéllé tsɨ́ɨ́ju éllevu. 29 Ehdúhjáa tsojtsó múnáajpi Jóááuvu dsɨ́jɨvéhi. Ááné uubálléhjáa ímamyémú illéébóne újcujé dííbyeúvuke icyúúuki. 30 Áánáacáhjáa Jetsóó mamyémú úwááboméré ipyéhíjcyátsihdyu tsúúca óómimye tsiiñe píhcyaavé dííbyedívu. Aaméhjáa úúballé dííbyeke páneere muhdú téhulle imyéénuhíjcyanéhjɨ. 31 Áámekéhjáa neébe: —Cána metsu múha íjcyátúhullévú mepéé mewáyéééveki. Ehdúhjáa neebe ímamyémuke ‘rááho néétune’ mɨ́amúnaa tsaate péénetu tsíjtyeréjuco dííbyedívú píhcyáávehíjcyánélliíhye. Áámedíyéhjáa íjcyame tsá imájchóíyónéhjɨ éllevu íjcyatúne. 32 Áánélliihyéhjáa pééme mɨ́ɨ́neri múha íjcyátútsíí tujkévetu. 33 Árómekéhjáa mítyame ájtyumɨ́ kiávú ditye pééneé. Áhullévújucóhjáa ɨ́ɨ́cúi ditye pacóómivátúré péécunúné íjchityu. Aaméhjáa diityé ɨhdéré úújeté kiávú ditye pétsihvu. 34 Aaméhjáa tétsihyíjyuco íjcyámedívú Jetsóó úújeténe. Áámedíhjyáa ɨ́dáátsóveebe éhne múúne ítyehméébema íjcyatúmé obééjámú íjcyadu ɨ́dátsó diityéké ɨɨ́ɨ́ténélliíhye. Áámekéhjáa imyéénuhíjcyádú úwaabójúcoobe mítyane panévatúre. 35 Aanéhjáa cúvéhréjuco néénéllii ímamyémú néé dííbyeke: —Muhdú cúvéhréjuco teene íchii múubárá íjcyátútsihyi meíjcyánáaáca. 36 Ílluréjuco wallo aatyéké íchííj pɨɨhɨ́rí íjcyájáhjɨ múnáadítyú tsíeménéuba iújcune ditye imájchoki. 37 Áánélliihyéhjáa neébe: —Ámuháyé bo mémajchótsó diityékej. Árónáacáhjáa néémeé: —¿Aca íhya tsiiñe maáhdone pámehdívúré úújetéiyáhi? 38 Áánélliihyéhjáa neébe: —¿Aca múhduná majcho méhdií? Cána méuvánuj. Áánélliihyéhjáa néémeé: —Ijcyánéha 5-hova páahóónema míítyétsi amóóbemútsi. 39 Áánélliihyéhjáa neebe mɨ́amúnáake ditye iáhcúba páhadsɨ́jɨ. 40 Ahdújucóhjáa ditye áhcubáne. Tsáhadsɨ́jɨ múnaáhjáa 100-mevátsa. Áánetúhjáa tsíhyadsɨ́jɨ múnaa 50-mevátsa. 41 Aanéhjáa páahóónema amóóbemútsikye iékéévéne téhdújtsoobe Píívyéébeke cáámevu icyárúúvénema. Ááné boonétúhjáa idyóhdáhɨ́núne neebe ímamyémuke ditye iwájtu pámeekére. 42 Aanéhjáa imájchónetu pámeere oové tsaímíye. 43 Áánetúhjáa cóeváné 12-rujtsívá úvérujtsíñe wáhpe. 44 Aaméhjáa diitye eenée tétsihvu májchome 5,000-meva. 45 Átsihdyúhjáa Jetsóó néé ímamyémuke ditye dííbyé ɨhde únéú tsiñéjcuvu mɨ́ɨ́neri ipyééne iúújeté Betsáidávú dibye mɨ́amúnáake pityájcóné hajchóta. 46 Aanéhjáa diityéké ipítyájcóne peebe cáméhbaúvú Píívyéébema iíhjyúvaki. 47 Áánáacáhjáa diitye ímamyémú pééme pɨ́ɨ́néeúvújuco ííjyunúne. 48 Áámekéhjáa dibye ɨ́ɨ́ténáa kííjyéba nóhjɨ́ wájojcómé ɨ́htsútúnetu bóhdámeíhijcyáhi. Ááme déjutúhjáa pejcójuco dibye pééne nújpácyó hallúrí úlleebéré diityéké pájtyeíñúiibyédu. 49 Áábekéhjáa iájtyúmɨ́ne íllityémé wáníjcyámeí naavénekéré iwáábyúnema. 50 Árónáacáhjáa neebe diityéke: —¡Méíllityédíñe, oóre! 51 Aabéhjáa diityé pañévú úcáávénemáyé kííjyeba ɨ́hveténeri ullévenúme. 52 Tsáháikyéhjáa ditye ímí dííbyeke cáhcújtsotú dibyée ɨ́hde majcho mítyámedívú úújetétsórónáaáca. 53 Aaméhjáa tsíñejcúeúvú Genetsaréé iiñújɨvu úújetémeke tétsíi múnaa iájtyúmɨ́ne waajácú diityémá Jetsóó íjcyane. 55 Áánemáhjáa úbálléjcatsímyé tsúúca dibye tééné iiñújɨvu wájtsɨne. Áánélliihyéhjáa pahúllevátú chéméméhjɨke tsivámé dííbye éllevu. 56 Aabéhjáa patsɨ́hjɨváríyé íjcyámeke úwááboobéré pehíjcyá cómíñeri íjcyámeke, ííyéétsɨhjɨ́rí íjcyajáhjɨ múnáake, íúmɨhéneri íjcyámeke. Átsɨ́hjɨ múnaáhjáa idyé chéméméhjɨke pícyohíjcyá dibye pájtyéítsɨhjɨ́vu. Áánemáhjáa nehíjcyámé dííbyeke dibye diityéké íwajyámúubávúré idyómájcótso ditye ibóhɨɨ́ki. Ahdújucóhjáa dííbyeke íwajyámú dómajcóméjuco bóhɨhíjcyáne.
1 Aanéhjáa Jetsóodívú tsáijyu paritséómuma taúhbájú uwáábojte Jerotsaréetu tsááme píhcyaavéhi. 2 Aaméhjáa ɨɨténáa dííbyé mamyémudítyú tsaate íhyójtsɨne níjtyámeítyúmé majchóhi. Aanéhjáa múhdurá ɨjtsúcunúmé ɨ́hdé múnáaúvúu méénuhíjcyádú ditye méénutúne. 3 Diityéhjáa Píívyéébedívú iímíbájchómeíñéjuco imájchóíñé ɨhde íhyójtsɨne nítyámeíhijcyáne. Tsáháhjáa ditye májchóítyuró níjtyámeítyúmé tééné uwááboju iúráávyénélliíhye. 4 Tsíeménéhjáa iñáhjɨ́hénújétsihdyu wájtsɨme iñíjtyámeítyúhajchíí tsá máchohíjcyatúne. Imájchoháñé imyéénuhíjcyanéhjɨ́hjáa nítyuhíjcyáme. Áhduréhjáa icyúwaháñé nítyuhíjcyáme. Áánetúhjáa ijcyáné mítyane tsíñehjɨ ditye méénuhíjcyáné ityútávájtsámeíñé iímíjpyetéki. 5 Aanéhjáa iúraavyépíñéllii diitye paritséómuma taúhbájú uwáábojte néé Jetsóoke: —¿Aca ɨ́veekí dímamyémú tsá nítyámeíhíjcyatú imájchóíñé ɨhde ɨ́hdé múnáaúvú uwááboju néhduú? 6 Áánélliihyéhjáa neebe diityéke: —Ámuha pánehjɨ́dú ɨ́mɨáámeúvúdú bañú múnaa ámuha meíjcyame. Ɨ́mɨáánéhacáa Itsaíaúvú Píívyéébé ihjyú uubálle múnáajpi ámúhadítyú nééhií: Íjtye oke ávyéjútsohíjcyará hállúéjuríye. Tsá ávyeta ɨ́ɨ́ɨ́búuri oke ditye ávyéjútsohíjcyatúne. 7 Íllure iállíñe oke duurúvahíjcyáme. Aame iiye iípívyéjtsóné uwáábojúúné úráávyehíjcyá pánehjɨ́dú tátyaúhbajúúné iúráávyeúvúdu. Ehdúu muurá Itsaíaúvú caatúnú ámúhadítyu. 8 Aame ámuha tsá meɨ́ɨ́cúvehíjcyatú ímichi keená Píívyéébé taúhbaju íjcyáneri eene íhdityúré iújcúné ɨ́jtsaméí mɨ́amúnaa úwáábohíjcyáneríyé ámuha meɨ́ɨ́cúvehíjcyánélliíhye. Muurá eene llíyihllóne níjtyú álliúré íjcyane ditye úwaabóné ámuha méúráávyehíjcyáhi. Téhdure tsíñehjɨ álliúré ditye méénune ámuha meúráávyehíjcyáhi. 9 Téhduréhjáa tsiiñe neebe Jetsóó diityéke: —Ámuha mɨ́amúnáadítyúré tsááné uwáábó meúráávyéne ¿ɨ́veekí tsá Píívyéébé taúhbájuri meɨ́ɨ́cúvehíjcyatúne? 10 Íllúu muurá Píívyéébe néé Moitséeúvuj tééveri: “Ámúháj caanímuke múu iwájyúne avyéjuulléhi. Áánetu cáánímuke tútávátsohíjcyámé ihdyu óvi dsɨ́jɨvéhi.” 11 Ehdu dííbyé taúhbaju néérónáa muurá ámuha méúwáábócatsíhijcyá tsaatévá cáánímútsikye nééiyóne: “Tsá o píívyetétú ámúhtsikye o pɨ́aabóne. Ámúhtsikye o pɨ́áábóiyódú ɨ́ɨ́vane Píívyéébekéréjuco o ɨ́ɨ́cúvehíjcyáne.” 12 Aanévá ehdu íhjyúváróóbé hallúrí tsá ɨɨná íjcyatú diityétsikye dibye pɨ́áábótúrónáaáca. 13 Ehdu muurá ámúhá ɨ́jtsaméityúré tsááné uwáábó ámuha meúráávyéne tsá Píívyéébé taúhbájuri meɨ́ɨ́cúvehíjcyatúne. Áánetu ijcyáné mítyane tsiiñe állíunéhjɨ́ ámuha meméénuhíjcyáne. 14 Ehdúhjáa iñétsihdyu tsiiñe neebe diityéke: —Ímíñeúvú mélleebúcunu ámúhakye ɨɨná o nééne ámuha mewáájácuki. 15 Muurá panéváré mɨ́amúnaa májchoróné tsá diityé ɨ́ɨ́búwá ɨ́jtsaméí tútávájtsotúne. Áánetu ihdyu diityé ɨ́buwááné déjúcotúré néhnijyu tsááne diityéké tútávajtsóhi. 16 Aane ihdyu óvíi lléébome icyáhcújtsóne tehdu ijcyáhi. 17 Ehdúhjáa diityéké iñééne peebe ímamyémuma tsájaávu. Átsihvúhjáa dííbyeke dillómé ɨɨná nééiyóné ehdu dibye úwaabóne. 18 Áánélliihyéhjáa neebe diityéke: —¿Aca ihdyu ámuha meíjcyarómé tsá mewáájácutú ɨɨná tene nééiyóne? Muurá panéváré memáchohíjcyanéhjɨ́ tsá meke tútávájtsotúne. 19 Tehdu teene majchótú ímítyúné ɨ́jtsaméí tsáánejɨ́ɨ́vari. Muurá pevénéré méjpíítyu pajtyéne. Ehdúhjáa Jetsóó úwaabó panéváré majchóháñé dooháñema ímí nééne maáwáítyuróne. 20 Átsihdyúhjáa idyé tsiiñe neébe: —Muurá ihdyu mɨ́amúnáá ɨ́ɨ́búwá déjúcotu ílluune ímítyúné ɨ́jtsaméí tsááne diityéké tútávajtsóhi: ihdícyáméhjɨmáyé ditye dómácócatsíhijcyáne, ditye dsɨ́jɨ́vétsócatsíhijcyáne, ditye nánihíjcyáne, tsíjtye éhneri ditye úmúúpívyehíjcyane, ditye állícyatsíhijcyáne, panévá oove íjcyatúné ditye óóvehíjcyáne, ditye nómíutáávahíjcyáne, ditye tsíjtyedi íhjyúvahíjcyáne, ditye mítyákímyeíhijcyáne, ditye múhdurá ɨ́tsámeíhijcyáne. 23 Énehjɨ ihdyu mɨ́amúnáá ɨ́ɨ́búwá déjúcotu tsááne diityéké tútávajtsóhi. Ehdúhjáa neebe Jetsóó ímamyémuke. 24 Átsihdyúhjáa idyé peebe diityémá Tííroó, Tsidóoo, íjcyácoomícyú íjcyáné iiñújɨvu. Aaméhjáa tsájaavu úújeténáa tsá dibye ímílléturó múha wáájacúné kiá dibye íjcyane. Árónáacáhjáa tsá dibye téévehíjcyatúne. 25 Áánélliihyéhjáa ɨ́ɨ́cúiye waajácúmé tétsihvu dibye wájtsɨne. Aanéhjáa tsúúca tsáápille tsáá dííbye éllevu ɨ́dsɨ́ pañe naavéné íjcyalle. 26 Aalléhjáa mɨ́móuuvévá dííbyé lliiñévú Tsiropeníítsiá iiñújɨ múnáalle tsíjtye múnáalléré íjcyárolle. Áánemáhjáa Jetsóoke neelle dibye iwáágóo naavéneke ɨ́dsɨ́ pañétu. 27 Árónáacáhjáa neebe díílleke: —Tujkénúi tahájkímuke ó pɨ́ááboóhi. Tsá muurá tsaapi ɨ́ɨ́tsɨ́ɨ́medítyú majcho idyójtúcúne oohímyeke ájcúítyuróne. 28 Áánélliihyéhjáa neelle dííbyeke: —Ihdyúhde tehdújúcoóro, Ávyéjuúbej. Árónáa muurá múúne oohímyé íjcyarómé majchó tsɨɨme imájchotu dójcótsówaahyéjɨ. 29 Áánélliihyéhjáa neebe díílleke: —Tehdújuco, muúllej. Ahdícyane wa dipye dihjyávuj. Tsúúca muurá ícyooca dáájyuwa bohɨ́jucóó. Tsáhájuco dííllé pañe naavéné íjcyatúne. 30 Ahdújucóhjáa péélle úújeténé ɨ́dsɨ́divu pevétsɨhjɨ́duréjuco icyúwá pañe tódsɨúcunúlledívu. Tsáhájucóhjáa naavéné dííllé pañe íjcyájúcootúne. 31 Aanéhjáa tétsihdyu Tíírótu Jetsóó ímamyémuma péé Tsidóovu. Átsihdyúhjáa Gariréá unéuvúréjuco pééme pajtyé Decááporí iiñújɨtu. 32 Aaméhjáa tsúúca tétsihyíjyuco íjcyánáa tsaate tsivá dííbye éllevu lléébótuube ihjyúvátúúbeke dibye iímíbájchoki. 33 Áábekéhjáa diityédítyú tsátsihvu itsájtyéébeke íhyójtsɨ́wari íñúhejúúcú ibóríjcyóne iúúniyi dííbyé nɨ́ɨ́jɨwa pɨ́pájchoóbe. 34 Áánemáhjáa cáámevu icyárúúvéne tsɨ́jpánécoba iállíjchúne dííbyeke neébe: —¡Epááta! ‘Díñúhejúúcú dímíbáávyéne lleébo’ nééiyóne. 35 Ahdújucóhjáa dibye tsúúca llééboobe tsaímiyéjuco íhjyuváne. 36 Aanéhjáa ájtyúmɨ́meke bóíjcyuube ditye tsíjtyeke iúúbállétuki. Árónáacáhjáa úúballéme. 37 Ááneríhjyáa ávyétá ɨhnáhó iúllévenúne néémeé: —Panéváréhaca ihdyu ɨ́mɨááné piivyéteébe. Íñúhejúúné lléébótúmekéha piivyéteebe illéébotsóne. Áhduréha íhjyúvátúmeke piivyéteebe iíhjyúvatsóne.
1 Aanéhjáa idyé mítyane mɨ́amúnaa Jetsóodívú píhcyáávémedi tsá ɨɨná íjcyatú ditye májchóiyóne. 2 Áánélliihyéhjáa neebe ímamyémuke: —Mítyane ó ɨ́dáátsové íjtye mɨ́amúnaa tsúúca 3 coojɨ́vájuco mééma íjcyame imájchoma íjcyájúcóótúneri. 3 Muurá májchótúmeke ihjyáhañévú o wállóhajchíí juuvávyúré chéméiyómé ájyáháñeri. Muurá tsaatétsáhjɨ́ tsíhyullé múnaa. 4 Ehdúhjáa dibye néénéllii ímamyémú néé dííbyeke: —Árónáa ¿kiátú meújcúnetu diityéké mémájchótsóiyá múubárá íjcyátútsihyi meíjcyame? 5 Áánélliihyéhjáa neebe diityéke: —¿Aca múhduná méhdi majcho? Áánélliihyéhjáa néémeé: —Ijcyáné 7-hova páahóóne. 6 Áánélliihyéhjáa neebe mɨ́amúnaa iáhcúbaki. Áánemáhjáa teene páahóóné iékéévéne téhdújtsoobe Píívyéébeke. Átsihdyúhjáa idyóhdáhɨ́nunévú ájcuube ímamyémuke ditye iwájtu diityéke. 7 Téhduréhjáa amómé ijcyá áyánéwu diityédi. Ááné hallúvúhjáa téhdure ityéhdújtsóne neebe ditye iwájtuki. 8 Áánetúhjáa pámeere óóvénetu coéváné 7-rujtsívá úvérujtsíñe wáhpe. 9 Aanéhjáa diitye 4,000-meváubáhjáa íjcyámeke imájchótsóné boone diityéké ipítyájcoíñúne péjucóómé mɨ́ɨ́neri ímamyémuma Damanóótá iiñújɨvúréjuco. 11 Áijyúhjáa idyé paritséómú péé Jetsóo éllevu dííbyema ityáhjájcatsíki. Aaméhjáa dííbyeke imújtátsóro néé íévéhoowávú méénúráítyuróné dibye imyéénuki. 12 Aanéhjáa múhdurá dííbyeke pájtyénéllii neébe: —¿Ɨ́veekí ámuha méimíllé méénúráítyuróné o méénune? Tehdu oke ámuha menéénéllii o méénúíyónejɨ́ɨ́vari. 13 Ehdúhjáa diityéké iñééne tsiiñe ímamyémuma péjúcoobe únéú tsiñéjcuvu. 14 Téijyúhjáa ímamyémú ábájɨɨvé majcho itsájtyéiyóne. Áámedíhjyáa tsáhoore ípaaáho. 15 Áánáacáhjáa Jetsóó diityéké nééhií: —Téɨɨbúwá tsáma méíjcyaco. Méɨ́ɨ́cúvedí eene pááá ooríchó Heróódema paritséómu éhné íjcyáneri. 16 Ehdúhjáa dibye néénéllii ímamyémú néjcatsíhi: —Majchóne metsívátúnélliihyéubá ehdu meke neébe. 17 Ehdúhjáa majchóré ditye ɨ́jtsúcunúné iwáájácúne neébe: —¿Aca muhdú ɨ́ɨ́vane majcho mééma íjcyatúné ámuha ménéjcatsíhi? Ihdyúubá ávyétá muhdúrá ámúhá ɨ́buúúné nééme íhyajchótá tsá ámuha mewáájacúpityú táuwáábo. 18 Áánerá ámúhá hálluúúnema ámúhá núhejúúnema ámuha meíjcyaróméubá tsá maátyúmɨhíjcyatú ɨ́nehjɨ́ o méénuhíjcyáne. ¿Ɨ́veekí tsá ámuha melléébohíjcyatú o úwaabóne? ¿Mityá tsá ámuha meɨ́tsaavéjúcootú majchóo muhdú o méénune? 19 Muuráhjáa 5-hováré páahóóné íjcyaróné ó úújetétsó 5,000-meva íjcyárómedívu. Áánetúu cóeváné ¿múhdúrujtsíva wáhpé éhne mépihjyúcúhi? Áánélliihyéhjáa néémeé: —12-rujtsíva wáhpée muurá mépihjyúcúhi. 20 Áhduréhjáa neébe: —Ácooca éhnée 7-hova páahóóné íjcyaróné 4,000-mevádívú o úújetétsóijyu ¿múhdúrujtsívá tééne pájtyé mépihjyúcúhi? Áánélliihyéhjáa idyé néémeé: —Téhdunérée 7-rujtsíva wáhpé mépihjyúcúhi. 21 Ehdúhjáa diityéké iñétsihdyu neébe: —¿A ícyooca tsúúca ámuha méwaajácú ɨɨná nééiyóne pááá ooríchotu o íhjyuváne? 22 Átsihdyúhjáa úújetémé Betsáidávu. Áánáacáhjáa dííbye éllevu tsaate hállúvátúúbeke itsíváne néé dibye iímíbájcho dííbyeke. 23 Áánélliihyéhjáa dííbyeke íhyójtsɨtu iékéévéne técoomítyú tsátsihvu itsájtyéébeke íhyálluúúcú iúúniyi pɨ́pájchoóbe. Áánemáhjáa idyócárájcóne dílloobe dííbyeke muhdújucó dibye ɨ́ɨ́tene. 24 Áánélliihyéhjáa neébe: —Muhdú ó ɨɨté mɨ́amúnaa úllécunúné úmehéénédu. 25 Áánélliihyéhjáa tsiiñe Jetsóó dííbyé hálluúúcú dócárájcónetu botsíi tsaímiyéjuco dibye ɨ́ɨ́tene. 26 Áábekéhjáa ihjyávú iwállóóne neebe técoomí múnáake dibye iúúbállétuki. 27 Áhduréhjáa tsáijyu Jetsóó ímamyémuma péé ‘Tsetsaréa Pirípo’ némeí cóómí úniúúcuri íjcyáme wáábyu. Áijyúhjáa juuvávyú diityéké dílloobe muubá dibye íjcyane dííbyedítyú mɨ́amúnaa néhijcyáne. 28 Áánélliihyéhjáa néémeé: —Tsaate nehíjcyá tsojtsó múnáajpi Jóáa tsiiñe bóhɨɨbe u íjcyane. Áánetu tsijtye nehíjcyá éíjyuúvúu ícyahíjcyámé Píívyéébé ihjyú uubálle múnáadítyú Eríá tsiiñe bóhɨɨbe u íjcyane. 29 Ehdúhjáa ditye néénéllii diityékeréjuco dibye díllone: —¿Ácooca ámuha muubá o íjcyane menééhií? Áánélliihyéhjáa Péédoro nééhií: —Muurá uu Críjto mɨ́amúnáake u pájtyetétsoóbe. 30 Ehdúhjáa Péédoro dííbyeke néénetu bóíjcyuube ditye muucá iúúbállétuki. 31 Téijyúhjáa ímamyémuke úúbálleebe Jetsóó Mɨ́amúnáájpidívúu ípívyééveebe muhdú ɨɨ́cúbáhrámeíiñe. Úúbálleebéhjáa muhdú túkevéjtsojtee, llúúvájté avyéjujtee, taúhbájú uwáábojtee, íjcyame dííbyeke iávyejúúllétúne dsɨ́jɨ́vétsoobe 3 coojɨ́vatu tsiiñe ibóhɨɨíñe. 32 Ehdúhjáa dibye néénéllii Péédoro dííbyeke íhdyúétsihvu idyówajcáróóbeke néé ehdu dibye iíhjyúvátuki. 33 Áánélliihyéhjáa dííbyedítyú iyévóóvéne tsijtye ímamyémuke ɨ́ɨ́teebéré dííbyeke uhbáhi. Neebéhjápeé: —¡Dɨ́hne óhdityu Náve Naavénej! Muurá tsá u wáájácutú muhdú óhdityu Píívyéébe ɨ́jtsámeíñe. Mɨ́amúnáá ɨ́jtsaméíyé dípañe. 34 Ehdúhjáa dííbyeke iñééné boonétú pámeere tétsihyi íjcyámeke neébe: —Tsaate oke iúraavyéné ímillémé múu iímillédú iícyahíjcyánetu ɨɨ́hveténe oke úraavyé wájyúmeítyúmé tééné déjúcotu ɨɨ́cúbáhrámeíyóné pañe. 35 Muurá iímillédúré ícyahíjcyámé tsá pájtyetéityúne. Áánetu ihdyu iímillédú iícyahíjcyáné ɨɨ́hvéjtsóne ookeréjuco úraavyémé pájtyéteéhi. 36 ¿Aca ɨ́ɨ́netú meke pɨ́áábóiyóné tsáijyu múu mewágóóóvénáa mítyane meéhneváne? 37 ¿Mityá ijcyáné tsane mepájtyetéíyóné ehnííñevu tsaímíyé meíjcyáiyóne? 38 Muurá oke iúraavyéné núcojpɨ́llémeke téhdure ó nucójpɨ́lleé Mɨ́amúnáájpidívúu o ípívyééveébe. Áhdure táuwááboju tsíjtyeke iúúballéiyóné núcojpɨ́llémeke téhdure ó núcojpɨ́lleé níjkyéjɨ múnáama tahñéjté ujcúvavu o tsáácoóca.
1 Téhduréhjáa tsiiñe neebe diityéke: Muurá ɨ́mɨááné ámúhadítyú tsáhái tsaate dsɨ́jɨ́véityú Píívyéébé avyéjú ɨhtsútú ájtyúmɨtúme. 2 Átsihdyúhjáa 6 coojɨ́vatu peebe cáméhbaúvú apáámyemáyé Péédoroo, Jacóóboo, Jóáaá, éhdúmema. Áámedívúhjáa tsíhdyúrééveébe. 3 Íwajyámúhjáa ávyeta tsɨ́tsɨ́j íjcyaja ajchúcunúhi. Tsáháubá múha téhdu ímí níjtyúítyuró wájyamu. 4 Áánáacáhjáa Eríama Moitséemútsí tétsihvu diityédívú bóhówáávémútsima Jetsóó ihjyúváhi. 5 Ááneríhjyáa Péédoro iúllévenúne néé dííbyeke: —¡Ávyéjuúbej, maímijyu ihdyu mee íchihyij! Ahdícyane métsu méméénu 3-wava nújuwááné ámúhá ahpa dihñéwaa, Moitsée éhwaa, Ería éhwaa, éhdune. 6 Ehdúhjáa iíllityéné pañe iñééne tsá Péédoro wáájácutúne. Áhduréhjáa íñahbéjtétsí íllityéhi. 7 Áánáacáhjáa ojtso diityédívú níítyéné pañétú Píívyéébe nééhií: —Áánu Hájchíwu mítyane o wájyúúbeke tsáma méllééboco. 8 Áánélliihyéhjáa ɨ́ɨ́terómé ɨ́ɨ́néubárá íjcyatúne. Téhduréhjáa Moitséemútsí Eríama tsáhájuco íjcyatúne. Apáábyeréjucóhjáa Jetsóó tétsihyi. 9 Átsihdyúhjáa ditye óómíñáa Jetsóó bóijcyú ditye muucá teene iúúbállétu Mɨ́amúnáajpidívúu ípívyééveebe ɨdsɨ́jɨ́vétsihdyu tsiiñe bóhɨ́ɨ́túné hajchóta. 10 Ahdújucóhjáa tsá ditye muucá úúbálletú teéne. Aaméhjáa ihdyu tsamééré díllócatsíhijcyá muhdú dsɨ́jɨ́veebe tsiiñe bóhɨɨíñe. 11 Átsihdyúhjáa nééme dííbyeke: —¿Ácooca muhdú ɨ́ɨ́vane taúhbájú uwáábojte nehíjcyá Eríá tsiiñe íjcyaíñé mɨ́amúnáake pájtyetétsóiibye bóhówáávéíñé ɨhdéwu? 12 Áánélliihyéhjáa neébe: — Éée, ɨ́mɨáánéjucóhdée tene némeíñé Eríá bóhówááveíñé mɨ́amúnáake pájtyetétsóííbyé úmɨ́wari dibye diityéké ɨɨ́hdénu dííbyema. ¿Muhdútá nééne óhdityu Mɨ́amúnáájpidívúu o ípívyéévéébedítyú Píívyéébé waajácúháámɨtuj? Muurá nééne mɨ́amúnaa oke iávyejúúllétúne óhdi ɨ́cúbáhraíñe. 13 Aanée muurá ɨ́mɨááné ijcyájúcóóroobe tsojtsó múnáajpi Jóáa eenée Eríá dibye íjcyane ditye néhíjcyaábe. Áróóbekée mɨ́amúnaa iéhdɨɨválléne íllure ɨ́cúbáhrahíjcyáhi. Áánemáa dibye néérone tsá ditye cáhcútsohíjcyatúne. Ehdúu Píívyéébé waajácúháámɨtu tene néhdújuco dííbyeke tene pájtyene. Ehdúhjáa neebe Jetsóó 3-meva ímamyémuke. 14 Aaméhjáa tsúúca ímunáajtémá tsijtye mítyame íjcyámedívú wajtsɨ́hi. Áánáacáhjáa taúhbájú uwáábojtémá diitye ímamyémú táhjácatsíhijcyáhi. 15 Aaméhjáa dííbyeke iájtyúmɨ́ne ɨ́ɨ́cúi dííbye éllevu ipyééne dííbyeke duurúváhi. 16 Áámekéhjáa neébe: —¿Ɨ́ɨ́nerí ámuha métáhjácatsíhijcyá támamyémuma? 17 Ehdúhjáa dibye neerónáa tsaapi néé diityéj pɨɨnétú dííbyeke: —Ávyéjuúbej, áánu hájchíwúú pañe naavéné íjcyaabe íhjyúvátúúbeke ó tsivá diéllevu óóma u ímíbájchoki. 18 Muhdú íhya dííbyeke dibye méénúcooca baavu áákityéébé ihjyútú uráhtsaba íjchívyécooca íhwáñe ɨɨ́hdóne cópenúhíjcyaábe. Áánéllii íñe íjtye dímamyémuke ó neerá dityévá óóma dííbyé pañétú iwáágóóroki. Árónáa tsá ditye píívyetétúne. 19 Áánélliihyéhjáa Jetsóó néé ímamyémuke: —¡Juhúú, múhdúré mɨ́amúnaáami ámuuha Píívyéébeke cáhcujtsópityúme! Aane íñe ¿múhajchótá ámúhá muhdúré o áábúcúne ámúhakye ó úwáábohíjcyaá ámuha mecáhcújtsoki? Ehdúhjáa diityéké iñééróne neébe: —Áyu cána bo ííllevu metsívá dííbyekej. 20 Ahdújucóhjáa dííbyéwúuke ditye tsájtyene dííbye éllevu. Áánáacáhjáa naavéné Jetsóoke iájtyúmɨ́ne dííbyeke ávyeta wáɨ́rohjácoobe áákityé baavújuco. Aabéhjáa baari cávíhyíñúmeííbyeke íhjyútu uráhtsaba ijchívyéhi. 21 Aanéhjáa Jetsóó néé cááníkyeé: —¿Aca múhajchótájuco íllu dibye íjcyane? Áánélliihyéhjáa neébe: —Tsɨ́ɨ́ménedítyúré ehdu diíbye. 22 Tsáijyu muurá cúújúwá pañévú dibye ɨ́jcaáyoobe tsúúca dsɨ́jɨ́vehíjcyáiyáhi. Ááné tsaíjyú téhí pañévú dííbyeke wááohíjcyaábe. Aane cána ihdyu u píívyetéhajchíí múúhadi dɨ́dáátsóvéne múúhakye pɨááboj. 23 Áánélliihyéhjáa Jetsóó néé dííbyeke: —¿A o píívyetéhajchííjyu? Ú eene ihdyu ɨ́mɨááné oke u cáhcújtsóhajchíí tehdújuco uke o pɨ́ááboíñe. Tehdu ɨɨná óhdivu túhúúnejɨ́ɨ́vari. 24 Áánélliihyéhjáa neébe: —Uke muurá ó cáhcujtsóhi. Áánéllii oke pɨáábó éhnííñevu uke o cáhcújtsoki. 25 Aanéhjáa mítyane mɨ́amúnaa píhcyáávénáa Jetsóó naavéneke úhbaabe nééhií: —¡Nave Naavénej, eene muhdú áádíwúuke u dárɨ́ɨ́veebe íhjyúvátuube lléébótúúbé pañétú uke o néé u íjchívyeki! ¡Aabe dohmíjyúcohdí dííbyé pañévu! 26 Áánélliihyéhjáa naavéné wáníjcyámeííbyéré dííbyeke tsiiñe ávyétá ɨhnáhó iwáɨ́róhcóne ijchívyéhi. Ááné boonéhjáa coévaabe dsɨ́jɨ́veebédu. Aanéhjáa mítyame ɨjtsúcunú tsúúca dibye dsɨ́jɨvéjucóóne. 27 Árónáacáhjáa Jetsóó íhyójtsɨtu íjyócujcároobe tsaímiyéjuco. 28 Ááné boonéhjáa tsájaavu aahɨ́veebe ímamyémuma. Átsihvúhjáa tsamééré iíjcyátsihvu néé dííbyeke: —¿Aca ɨ́veekí muhdú nétsihdyu tsá muha mepíívyetétú meíjchívyetsóné naavéneke eene u íjchívyetsódu? 29 Áánélliihyéhjáa neébe: —Muurá ihdyu téeméjpiikye mewáágóo májchotúmé Píívyéébeke pɨáábó métáúmeíhi. Ehdúhjáa Jetsóó néé ímamyémuke. 30 Átsihdyúhjáa pééme pajtyé Gariréá iiñújɨtu. Áijyúhjáa tsá Jetsóó ímílletú múha wáájacúné ditye tééneri pájtyene. 31 Imílleebéhjáa apáámyekéréi ímamyémuke iúwaabóne. Téijyúhjáa úúbálleebe Mɨ́amúnáájpidívúu ípívyéévéébedívú tsaapi ímítyúmeke ékéévétsóóbeke ditye dsɨ́jɨ́vétsoobe 3 coojɨ́vatu tsiiñe ibóhɨɨíñe. 32 Ehdúhjáa dibye diityéké úúballéné tsá ditye wáájácutú muhdú nééiñe ehdu dibye nééneé. Aanéhjáa dííbyeke ímíñeúvú idíllóiyóné nuhnévehíjcyáme. 33 Átsihdyúhjáa Capenaóovu pééme úújeté tsájaávu. Átsihvúhjáa Jetsóó diityéké nééhií: —¿Ɨ́ɨ́nerí éhne ámuha táhjájcatsímyéré métsahíjcyá juuváyi? 34 Árónáacáhjáa tsá ditye áñújcutú caabyé diityédítyú ɨ́ɨhtsútuube íjcyáíyóneríhjyáa ityáhjájcatsíñélliíhye. 35 Áánélliihyéhjáa iácúúvéne neebe diityéke: —Ámúhadítyú ɨ́ɨhtsútuube iíjcyane ímílleebe óvíi tsíjtyeke ɨ́ɨ́cuvéhi. 36 Ehdúhjáa diityéké iñééne tsɨ́ɨ́ménéwúuke icyájaabúcúne neébe: —Éje, áánu muurá tsɨ́ɨ́mene ɨ́dátsóhreé. 37 Ahdu muurá táuráávye múnaa ɨ́dátsó néémeke ɨ́ɨ́cúvehíjcyámé ookéjuco ɨ́ɨ́cuvéne. Aane tsá idyé ookére. Téhdure okée wállóóbekéjuco ditye ɨ́ɨ́cuvéne. Ehdúhjáa Jetsóó néé ímamyémuke. 38 Áhduréhjáa tsáijyu Jóáa néé dííbyeke: —Ávyéjuúbej, tsáápiikye muha máájtyumɨ́ tsaaté pañe naavémú íjcyámeke dimyémeri wáágóohíjcyáábeke. Áábeke muha mébóíjcyuíñú tsíjpiiye íjcyaabe ɨ́veekí tehdu méénúnélliíhye. 39 Árónáacáhjáa Jetsóó nééhií: —¿Ɨ́veekí ámuha mébóijcyúhi? Muurá eene tamyémeri méénúráítyúronéhjɨ́ méénuhíjcyáméubá tsá óhdityu ímityúné íhjyúváítyuróne. 40 Muurá meke pɨ́aabómé tsá meke tútávájtsotúne. 41 Ahdícyane tsaate ámuha tahñéjté meíjcyámeke nújpácyo dɨ́ɨ́vanévú tamyémeri íjchome muurá tééne áhdó ɨ́ɨ́né imíjyaú íjcyaáhi. 42 Áánetu botsíi oke cáhcujtsómé ɨ́dátsó tsɨɨméwuúmúdúréi néémedítyú tsaatéké ímítyunévú ɨ́búwátsohíjcyámekéubá múu apáhajchíí íjkyééháñetu néwayúcobáné ióhbáñúmeke wájojcó móóá pañévú ditye ɨ́cúbáhrámeííyóné ɨhdétu. 43 Ahdícyane ámúhá hojtsɨ́neri ímityúné ámuha meméénuhíjcyáhajchíí múu kípíyújcúmeí téhojtsɨ́jɨ. Muurá ímí ámuha méíjcyaá tsánejcúéhójtsɨma íjcyájúcóóturómé ámuha mepájtyetéhajchííjyu. Áánetu ɨ́dátsó ámuha méíjcyaá tsahójtsɨ́cuma ámuha meíjcyarómé múijyú áábatéítyúnéj cuujúwá pañévú mewágóóóvéhajchííjyu. Árónáa ihdyu tééwá pañe íjcyame tsá muhdú íjcyáityúne. 45 Téhdure ámúháj tuhááñeri ímítyúne éllevu ámuha mepéhíjcyáhajchíí múu kípíyújcúmeí téjtuhájɨ. Muurá ímí ámuha meíjcyaá tsajtúháácyuma íjcyájúcóóturómé ámuha mepájtyetéhajchííjyu. Áánetu ɨ́dátsó ámuha meíjcyaá tsajtúháácyuma ámuha meíjcyarómé múijyú áábatéítyúnéj cuujúwá pañévú mewágóóóvéhajchííjyu. Árónáa ihdyu tééwá pañe íjcyame tsá muhdú íjcyáityúne. 47 Áhdure idyé ámúhá hálluúúneri ámuha maájtyumɨ́né ímityúné meméénuhíjcyáhajchíí méwaagóoméí téuhjɨ. Muurá ímí ámuha méíjcyaá tsánejcúéuma íjcyájúcóóturómé Píívyéébé avyéjuri ámuha meíjcyáhajchííjyu. Áánetu ɨ́dátsó ámuha méíjcyaá tsaúúcuma ámuha meíjcyarómé múijyú áábatéítyúnéj cuujúwá pañévú mewágóóóvéhajchííjyu. Árónáa ihdyu tééwá pañe íjcyame tsá muhdú íjcyáityúne. 49 Muurá pámeere tééwá pañe íjcyámedi tééwaj cúvá búúúveéhi. Áánetu Píívyéébeke ɨ́ɨ́cúvehíjcyámeke ímíjpyetétsóiibye éhne múúne cánááma heeco ímíjpyetétsódu. 50 Muurá cánááma iíímúnéllii meke pɨ́aabóhi. Áánetu iíímútuca tsá ɨ́ɨ́netú tene pɨ́áábóítyuróne. Ahdu teene Píívyéébé uwááboju cánáámadu. Aane ihdyu óvíi ámúhá pañévú ámuha méujcú tsaímíyé ámuha menáhbévájcatsíki. Ehdúhjáa Jetsóó úwaabó ímamyémuke.
1 Aabéhjáa Jetsóó Capenaóotu péé diitye ímamyémuma Jodéá iiñújɨvu Joodáá tsiñéjcuvu. Áhullévúhjáa idyé mɨ́amúnaa dííbyedívú píhcyáávémeke imyéénuhíjcyádú úwááboóbe. 2 Áijyúhjáa paritséómú dííbye éllevu itsááne dííbyeke imújtátsóro dilló tsáápílleke ihdícyáné hallútúré ájyu wáágoóné tehdújuco néhajchííjyu. 3 Áánélliihyéhjáa neébe: —¿Muhdútáhjáa Moitséeúvú nehíjcyá téénetuj? 4 Áánélliihyéhjáa néémeé: —Muuráhjáa nehíjcyáábeúvú dííllekévá tééné waajácúhaamɨ́vú maájcúne meɨ́hvéjtsóiyóne. 5 Áánélliihyéhjáa neébe: —Muuráhjáa ihdyu eene ámuha meíjcyadu ditye cáhcujtsópítyúnéllii ehdu nehíjcyaabe tehdu tene néétúrónáaca. 6 Muuráhjáa Píívyéébe páné ɨhdéene iípívyéjtsóné nɨ́jcaúvú téhdure ípívyejtsó wajpii, wallee, íjcyane muhdú tene íjcyaídyújuco. 7 Áánélliihyée muurá neebe wajpi ityáábávácooca ɨ́ɨ́neíñé cáánímútsidítyú dííllemáyéjuco iíjcya tsahéécoréjuco tsáápiiye íjcyáiyódu. 9 Aamútsí míítyétsi íjcyáromútsí tsahéécoréjuco íjcyaíñé Píívyéébée ípívyejtsódújuco. Áánéllii tsá tsaate ityáábávájcatsícyooca dówáávéítyuróne. 10 Ehdúhjáa iñééné boonétú tsájaavu ímamyémuma úújetéébeke tsiiñe dillómé teéne. 11 Áánélliihyéhjáa neébe: —Muurá tsaapi méwakye ɨɨ́hvéjtsóne tsíjpíllekéréjuco ityáábáváhajchíí ímityúné meenú mewa ímíubááné íjcyánáa tsíjpíllemáyéjuco iíjcyáneri. 12 Áhdure idyé walle ájyúke ɨɨ́hvéjtsóne tsíjpiikyéréjuco ityájɨ́váhajchíí ímityúné meenú ájyu ímíubááné íjcyánáa tsíjpiimáyéjuco iíjcyáneri. 13 Téijyúhjáa tsaate ɨ́ɨ́tsɨ́ɨ́meke tsivá dííbye éllevu dibye diityé hallúvú pɨááboju Píívyéébeke ityáúmeíki. Árónáacáhjáa ímamyémú néé ɨ́ɨ́nevú ditye ɨ́ɨ́tsɨ́ɨ́meke tsívane. 14 Ehdúhjáa ímamyémú nééne tsárí ɨɨ́jtsúcunúne neebe diityéke: —Óvi ihdyu tsiváme. ¿Ɨ́veekí ámuha mécátuhtsóhi? Muurá diitye tsɨɨme íjcyadu néémé wáábyuta Píívyéébé avyéju. 15 Aane ɨ́mɨáánetúré ámúhakye o néé éhne múúne teetsɨ tsɨ́ɨ́mene ímí meke cáhcujtsódú Píívyéébeke cáhcújtsotúmé tsá dííbyé avyéjúejte íjcyatúne. 16 Ehdúhjáa iñééne tsɨɨméké cájáábíñuubéré pɨáábó táúmeí diityé hallúvu. 17 Átsihdyúhjáa dibye pééíyónáa tsaapi dííbye éllevu dsɨɨnéríyé itsááne dííbyé lliiñévú ɨmɨ́móúúvéne néé dííbyeke: —Uwááboóbej, ɨ́mɨáábé u íjcyaabe cána oke diñe muhdú ó íjcyáiyóné múijyú o dsɨ́jɨvéjúcóóítyúne bóhɨ́ o újcuki. 18 Áánélliihyéhjáa neébe: —¿Aca ɨ́veekí ɨ́mɨáábedi oke ú dillóhi? Muurá ihdyu apáábyéré Píívyéébe ɨ́mɨáábe. 19 Aane muurá tsúúca ú waajácú dííbyé taúhbajúúné íllu nééneé: Tsá múu ihdícyámema dómácójcatsítyúne. Tsá múu mɨ́amúnáake dsɨ́jɨ́vétsotúne. Tsá múu nánívatúne. Tsá múu állíuutúne. Múu avyéjuullé díícyáánimútsikye. 20 Ehdúhjáa Jetsóó néénéllii neébe: —Uwááboóbej, tehdújuco muurá ihdyu o ícyahíjcyáné táayáábedítyúre. 21 Ehdúhjáa dibye nééne Jetsóó ímí ɨɨ́jtsúcunúne néé dííbyeke: —Árónáa ijcyánéi tsane. Dítsíeméné náhjɨ́hénúne pɨáábó ɨ́dáátsóméhjɨke. Áijyu ihdyu ú ávyéjúúteé níjkyéjɨri íjcyaabe Píívyéébé avyéjuvu. Aane cáhawáá ehdu méénúne ookéréjuco duráávyej. 22 Ehdúhjáa Jetsóó nééne kimóhcó pajtyé dííbyeke mítyane dibye éhnévánélliíhye. 23 Aabéhjáa kímóóveebéré pééneri Jetsóó iúllévenúne néé ímamyémuke: —Muurá mítyane éhnevámé ɨ́htsútúnetu Píívyéébé avyéjuvu úcáávéiyáhi. 24 Ehdúhjáa dibye nééneri ímamyémú úllévenúnéllii tsiiñe neébe: —Ámuúha Llihíúmuj, ɨhnáhóóné ɨ́mɨááné ehnéva múnaa Píívyéébé avyéjuvu úcáávéiyóné ditye tééneríyé tsúúrámeíhíjcyánélliíhye. 25 ¿Aca muhdú caméélló ánéétóhéjutu pajtyéiyáhi? Áhdure ¿aca muhdú diitye ehnéva múnaa Píívyéébé avyéjuvu úcáávéiyáhi? 26 Ehdúhjáa dibye nééneri iúllévenúne tsamééré néjcatsíhi: —¿Aca ihdyu múhdutúrá pájtyetéiyóme? 27 Áánélliihyéhjáa neébe: —Ɨ́mɨáánéjucóhde mɨ́amúnaa tsá píívyetétú iiye ipájtyetétsámeíñe. Árónáa Píívyéébe piivyété diityéké ipájtyetétsóné ɨɨná dííbyedívú túhúútúnélliíhye. 28 Áánélliihyéhjáa Péédoro néé dííbyeke: —Ávyéjuúbej, muuráhjáa páneere muha meɨ́hvéjtsóne uukéréjuco meúraavyéne. 29 Áánélliihyéhjáa neébe: —Tehdújuco. Muurá ɨ́mɨáánetúré ámúhakye o néé tsaate íijcyátsɨ́hjɨɨ, íñahbémuu, íñaallémuu, cáánímutsii, méwamyuu, ɨ́ɨ́tsɨɨ́mee, íjcyámeke tsánejcúvú ɨɨ́hvéjtsóne Píívyéébé wákiméí méénume ɨ́ɨ́né imíjyaú íjcyaíñé íñé iiñújɨri. Aame muurá ájtyúmɨɨ́ tsíjtyeke diityémá iñáhbéváímyeke íñahbémúdú íñaallémúdú cáánímutsídyú ɨ́ɨ́tsɨɨmédú nééme téhdure ookéréjuco úráávyémeke. Aame tééné déjúcotu ɨ́cúbáhrámeíhíjcyaáhi. Árónáa ihdyu nihñévúré újcuímyé múijyú ɨdsɨ́jɨvéjúcóóítyúne bóhɨ́ tsɨ́ɨ́jɨréjuco ííñujɨ Píívyéébe ípívyéjtsójɨ́ hallúrí iíjcyaki. 31 Muurá íñe ícyooca ɨ́htsutúmé íjcyame ɨ́dátsó téijyu waagóojte íjcyaáhi. Ááné lliiñévú íñe ícyooca ɨ́daatsómé ávyéjúúteéhi. Ehdúhjáa Jetsóó néé ímamyémuke. 32 Aaméhjáa Jerotsaréevu pééme dííbye déjuri pehíjcyá íllityécunúmére. Áámekéhjáa tsátsihvu imíjyojcáróne tsiiñe úúbálleebe muhdú técoomívú dííbyeke tene pájtyeíñe. 33 Neebéhjáa diityéke: —Mepéé íñe Jerotsaréevu. Ácoomívú muurá Mɨ́amúnáájpidívúu o ípívyéévéébedívú tsaapi llúúvájté avyéjujtémá taúhbájú uwáábojtéké óhdivu ékéévétsoóhi. Aame oke iékéévéébeke jodíómú íjcyátúmé hójtsɨ́ pañévú ɨ́hvéjtsoó oke ditye ɨdsɨ́jɨ́vétsoki. 34 Aame óhdi iúúhɨ́vaténe oke úníchíhcyuméré iwápáájcóóbeke dsɨ́jɨ́vétsoóhi. Ároobe tsiiñe ó bóhɨɨ́ 3 coojɨ́vatu. 35 Áábekéhjáa tsáijyu Tsebedéó hájchimútsí Jacóóboma Jóáámutsi nééhií: —Uwááboóbej, muhtsi méimíllé tsane uke metáúmeíñe. 36 Áánélliihyéhjáa neébe: —¿Ɨɨná ámuhtsi méimílléhi? 37 Áánélliihyéhjáa neemútsi: —Muhtsi méimíllé u ávyéjuutécooca díúniúvú múhtsikye u ácujcáróné úúma muhtsi maávyéjuutéki. 38 Áánélliihyéhjáa neébe: —Ávyeta tsá ámuhtsi mewáájácutú ɨɨná metáúmeíñe. ¿Aca ámuhtsi méɨ́cúbáhrámeíiyá muhdú o ɨ́cúbáhrámeídyu? 39 Áánélliihyéhjáa neemútsi: —Éée, muhtsi méɨ́cúbáhrámeíiyáhi. Áánélliihyéhjáa neébe: —Ɨ́mɨáánéhde ámuhtsi méɨ́cúbáhráméiíhi. 40 Árónáa tsá ámúhtsikye táúniúvú oore o pícyóóítyuróne. Muurá ihdyu Llihíyóré táúniúvú pícyoó caatyéké iwábyújtsómeke. Éhduréhjáa áñújcuube Jetsóó diityétsikye. 41 Aanéhjáa íñahbéjté 10-meva íjcyame illéébóne cayóbáávaté diityétsidívu. 42 Árónáacáhjáa Jetsóó diityéké nééhií: Ámuha muurá méwaajácú ííñújɨri íjcyáné avyéjujte ɨ́hnáhó ityáúhbájcatsíñe táhjácatsíhijcyáne. 43 Áánetu ihdyu ámuha tahñéjté meíjcyame tsá múu tehdu néétune. Ámúhadítyú ɨ́htsútuube iíjcyane ímílleebe múu pamévakéré pɨ́aabóhi. 45 Muuráhjáa íñe Mɨ́amúnáájpidívú o ípívyéveebe tsá o tsáátu ɨ́htsútuube ávyéjuube o íjcyáábeke mɨ́amúnaa oke ɨɨ́ɨ́cúveki. Ópée o tsáá diityéké o pɨ́aabóné diityé wájyuri o dsɨ́jɨ́ve múhdumé teene cáhcujtsómé ipájtyetéki. 46 Aabéhjáa Jericóori iíjcyátsihdyu diitye ímamyémuma tsiéllevúréjuco péémema mítyame pééhií. Áánáacáhjáa ditye pééjú úníuri Timéó hajchi Batiméó hállúvátuube ácuúcunúúbé táúmeíhijcyá pɨáábo. 47 Aabéhjáa tétsihvu diibye Natsarée múnáajpi Jetsóó pɨ́ɨ́hɨne iwáájácúne kéévánécoba nééhií: —¡Jetsóó Dabíiúvúj tsɨɨménémúhaabe u íjcyaabe óvíjyuco ihdyu óhdi dɨ́daatsóve! 48 Ehdúhjáa dibye néénéllii tsaate néé cúúvéhulléré dibye iíjcyaki. Árónáacáhjáa éhnííñevúré tsiiñe neébe: —¡Dabíiúvúj tsɨɨménémúhaabe u íjcyaabe óvíjyuco ihdyu óhdi dɨ́daatsóve! 49 Áánélliihyéhjáa Jetsóó tétsihvu iíjyócúúvéne nééhií: —Méne dibye itsáá taéllevu. Ahdújucóhjáa dííbyeke ditye nééneé: —Uke pɨ́úvaábe. Wa dichaj. 50 Ahdújucóhjáa ɨ́ɨ́cúi íwajyámú hállúeja ityácórɨ́ɨ́véne dibye cátsíñiivyéné dííbye éllevu. 51 Áábekéhjáa neébe: ¿Ɨɨná ú imílléhi? Áánélliihyéhjáa neébe: —Ávyéjuúbej, ó imíllé o hálluváne. 52 Áánélliihyéhjáa Jetsóó néé dííbyeke: —Tehdújuco. Oke u cáhcujtsódú íjcyaabe tsúúca ú hallúváhi. Ahdícyane wa ílluréjuco dipyej. Ehdúhjáa Jetsóó dííbyeke néénemáyé ɨɨtéjúcoóbe. Aabéhjáa dííbyemájuco pééneé.
1 Aaméhjáa úújeté Jerotsarééj pɨɨhɨ́rí Bepajéema Betáániá coomícyú úníuri oríívo bájú íjcyátsihvu. 2 Átsihdyúhjáa Jetsóó míítyétsikye ímamyémudítyú ɨ́pɨɨhɨ́ré coomívú iwállóómútsikye nééhií: —Écoomi ɨ́pɨɨhɨ́ré cóómityu óóma méujcúté íayáne ɨ́ɨ́júwuúke. Múikyé dííbyedi úllétuube dóhjɨ́váábeke metsíñaáyóne métsívaco. 3 Aane tsaate ámúhtsikye ‘ɨ́véébeké ámuhtsi métsíñaáyó’ néhajchíí méneéco: “Ávyéjuubéne néénéllii muhtsi méujcúváhi. Ɨ́ɨ́cúiyévané ihdyu óómíchóiíbye.” 4 Ahdújucóhjáa péémutsi úújeténé dííbyedívú juuvá úníutu tsaaté já llahájtsɨ́ mɨ́jcó lleehówá úmɨ́watu dóhjɨ́váábedívu. 5 Áábekéhjáa dityétsí tsíñaáyórónáa tsaate néjucóó: —¿Aca ɨ́véébeké ámuhtsi métsíñaáyó kiávú metsájtyeki? 6 Áánélliihyéhjáa neemútsí dibyée úwaabódu. Áánélliihyéhjáa ɨ́hvejtsómé dityétsí itsájtyeki. 7 Áábekéhjáa dityétsí úújetétsóóbé hallu wájyamúúnevu ditye ɨ́hbóné hallúvú Jetsóó iñéríívyéne pééhií. 8 Áábé úmɨwáhjáa mítyame mɨ́amúnaa juuva ɨhbó wájyamúúnema wájyuhóónevu. 9 Aaméhjáa dííbyema pééme tsuullérii, idyéjurii, íjcyame wáñécohíjcyá: —¡Ñóóooj, maímijyu áánu Píívyéébe mémeri tsááneéj! 10 ¡Ñóóooj, máávyejújtsó áánúke Dabíiúvúj tsɨɨménémúhaabe ɨ́mɨá ávyéjuube íjcyáábeke! ¡Maímijyu Píívyéébe mééma íjcyanej! Ehdúhjáa iwáñéjcóne nehíjcyáme. 11 Aanéhjáa Jetsóó Jerotsaréevu úcááveebe duurúvajávú iááhɨ́véne tééjá pañe panéváré ɨɨ́ɨ́téiñúne péjucóó Betáániávú cúvéhréjuco tene néénélliíhye. 12 Ááné tsiíjyúhjáa Betáániátú ditye óómíñáa Jetsóó ajyábáávatéhi. 13 Aabéhjáa tsíhyullétúré ájtyumɨ́ higyéérahe juuvá úníutu íjcyahe imíwu háámɨ́vahe. Ááhe éllevúhjáa míjyóóveebe ‘néévahéubáhaja’ iñéénema. Árónáacáhjáa tsá téijyu tehe néévatú iñééváíyó rááhori iíjcyátúnélliíhye. 14 Ááné hallútúhjáa ílluréjuco dibye teehe pítyúútsoobe nééneé: —Óvíárohe tsáma tsiiñe u néévahíjcyádú ú neevá níhñécunu ílluréjuco u chéméihye. Ehdúhjáa dibye nééne ímamyémú lleebóhi. 15 Átsihdyúhjáa úújetémé Jerotsaréevu. Áijyúhjáa Jetsóó duurúvájá pañétú boáyó tééjá pañévú náhjɨ́hénújcatsímyeke. Dsɨ́ɨ́dsɨkéhjáa cápáyócohíjcyámé metsáwááné wájójcoóbe. Áhduréhjáa ɨ́júúmuke náhjɨ́hénuhíjcyámé acúvewááné wájójcoóbe. 16 Áánemáhjáa neebe múha tééjá pañévú iñáhjɨ́henújúcóótuki. 17 Átsihdyúhjáa neebe diityéke: —Muurá Píívyéébé waajácúháámɨtu nééneé: “Íjya tahjya tééjá lliiñévú mɨ́amúnaa óóma íhjyúvahíjcyáijya.” Aaja ¿ɨ́veekí ámuha naní múnáá jaríyéjuco medíllone? 18 Ehdúhjáa Jetsóó méénúné uubállé llúúvájté avyéjujtémá taúhbájú uwáábójte iwáájácúne imíllerá dííbyeke ɨdsɨ́jɨ́vetsóne. Árónáacáhjáa nuhnévémé mɨ́amúnáadi ditye ímí dííbyé uwáábó ɨ́jtsúcunúnélliíhye. 19 Ááné iijyúnuvúhjáa tépejcójuco Jetsóó pééne técoomítyú ímamyémuma tsiéllevúréjuco. 20 Aaméhjáa tsíijyu cúúvénetúré dibyée pítyúútsohe higyéérahe íjcyátsihdyu pájtyénáa ímamyémú ájtyumɨ́ tehe tsucájaaháñé tébajkyéjɨmájuco chémene. 21 Átsihvúhjáa Péédoro ɨ́tsaavé tétsihdyúu ditye pájtyénáa Jetsóó teehe úhbane. Áánemáhjáa neébe: —Éje Uwááboóbej, éhnée u pítyúútsohéha íhye tsúúca cheméhi. 22 Áánélliihyéhjáa neebe dííbyeke: —Ehdu ámuha meméénuhíjcya ímíñeúvú mécahcújtsó Píívyéébeke. 23 Muurá ámúhadítyú tsaate ɨ́mɨááné ímí cáhcujtsómé éhbau cámehbáú nééiyá téhbau ɨɨ́ɨ́ne móóáj pɨɨnévu. Ahdújuco muurá téhbau ɨ́ɨ́néiyóne. 24 Ahdícyane muurá páneere Píívyéébeke ámuha metáúmeíñé pɨáábojúvú ámúhakye ájcúiibye ɨ́mɨááné ámuha mecáhcújtsóhajchííjyu. 25 Árónáa ihdyu múu tujkénú ímíbáchójcatsí tsaatémá ímítyú ámuha medárɨ́ɨ́vécatsíhajchííjyu. Áijyu ihdyu ámúháj Caani níjkyéjɨri íjcyaabe ámúhadi ɨɨ́dáátsóvéne ílluréjuco ábájɨ́ɨ́veíñé ámuha ímityúné meméénune. 26 Áánetu ímityúné ámúhakye méénúmedi ámuha meɨ́dáátsóvétúhajchíí téhdure tsá dibye ámúhadi ɨ́dáátsóvéityúne. Ehdúhjáa Jetsóó néé ímamyémuke. 27 Aaméhjáa Jerotsaréeri íjcyánáa duurúvájá pañe íjcyáábedívú llúúvájté avyéjujtee, taúhbájú uwáábojtee, túkevéjtsojtee, íjcyame píhcyaavéhi. 28 Aaméhjáa néé dííbyeke: —¿Aca múúbé ɨhtsúturí u íjcyaabe eene ehdu nénehjɨ ú méénuhíjcyáhi? 29 Áánélliihyéhjáa neebe diityéke: —Áhdure ¿acáa múha nééjuri Jóáa tsótsohíjcyá cáhcújtsómeke? ¿A Píívyéébeé, mityá mɨ́amúnaárée nééjuri tééné wákimyéí méénuhíjcyaábe? Áyu cána oke máañújcuj. Ámuha oke mááñújcúhajchíí botsíi ámúhakye ó neé múúbé ɨhtsúturí o méénuhíjcyáne. 31 Áánélliihyéhjáa tsamééré néjcatsíhi: —Muurá ‘Píívyéébée nééjuri tsótsohíjcyaábe’ menéhajchíí meke nééíyoóbe: “Áábekéráhjáa ¿ɨ́veekí tsá ámuha mecáhcújtsotúne?” 32 Áánetu ‘mɨ́amúnaárée nééjuri’ menéhajchíí meke mɨ́amúnaa tééné hallútú méénúiyáhi. Muurá paméváré cáhcujtsó ɨ́mɨáánéjucóo Píívyéébé ihjyú uubálle múnáajpi Jóáa íjcyane. 33 Ehdúhjáa nééneri iñúhnévéne néémeé: —Maáhuúj, tsá muha mewáájácutúne. Áánélliihyéhjáa Jetsóó nééhií: —Aanéjɨ́ɨ́va idyé ámúhakye ó neé múúbé ɨhtsúturí o méénuhíjcyáne.
1 Áijyúhjáa Jetsóó tsíeménéhjɨ́tu úwááboobe nééhií: —Tsaapíhjyáa íúmɨhe tsanééré óóva ibájtsone mɨjcónúhi. Áánemáhjáa tsátsii ímíbájchoobe tééne néévá dótsúhcúmeíitsíi. Áhduréhjáa tépallíj pɨɨnévú méénuube jáhwu cáámé cóhnaúvú tééjá pañétú tépalli téhmémeíijya. Ehdúhjáa imyéénúne tsaatéké tépallívú ityéhmétsoíñúne aahɨ́vetéébé tsííñé iiñújɨ. 2 Aanéhjáa tsúúca tépalli néévane iwáájácútsihvu wálloobe íúníu múnáájpiikye dííbyema ditye iwállóóro dííbye éhné íjcyadúne. 3 Ahdújucóhjáa pééróóbeke ditye íllure méénúpéjtsónetu dibye óómiñe íéveébe. 4 Áánélliihyéhjáa tsíjpiikyéréjuco dibye wállóróóbeke téhdure néwayúúneri íhñíwáutu ityúúvátsóóbedi íllure uuhɨ́vatéme. 5 Áróné pañéhjáa tsíjpiikye dibye wállóóbeke ílluréjuco ditye dsɨ́jɨ́vétsópejtsóne. Árónáacáhjáa tsiiñe wálloobe pívámevákéjuco. Áámekéhjáa idyé imyéénúpéjtsóne tsaatéké dsɨ́jɨ́vetsóme. 6 Ááné boonéhjáa ílli apáábyeréjuco cóeváné mítyane dibye wájyuúbe. Áábekéréjucóhjáa dibye wálloone ‘íhya hájchíwu íjcyánéllii dííbyeke avyéjúúlléiyóme’ iñéénema. 7 Aabéhjáa bóhdɨtéébeke iájtyúmɨ́ne néjcatsímye: “Aabye muurá íllíyéjuco íñe cááníñúiyóne. Áánéllii metsu dííbyeke medsɨ́jɨ́vétso mehnéréjuco tene iíjcyaki.” 8 Ehdúhjáa iñéjcatsíñe ɨdsɨ́jɨ́vétsóóbeke waagóómé ííhyóvé pañévu. 9 Ehdúhjáa Jetsóó diityéké iúúbállétsihdyu nééhií: —¿Aane íñe diibye úmɨhé aabájaabe itsáácooca muhdú méénuú eenée tépallívú dibye téhmétsoíñúmé ímítyú dárɨ́ɨ́vémeímyeke? Muurá diityéké dsɨ́jɨ́vétsóiibye tééné hallútu. Ááne tsíjtyekéréjuco dibye téhmétsoíñé tépallívu. 10 ¿A tsá ámuha múijyú meéévetú Píívyéébé waajácúháámɨ? Muurá téhaamɨ́tú nééneé: Tsaúu nééwayu jááháñé wákimyéi múnaa iñéhnílléne wáágóórou pícyámeí ímichi tééutu jaa éjkéiu. Muurá ihdyu Píívyéébere ehdu meenú tehdújuco. 12 Ehdújáa diitye llúúvájté avyéjujtee, taúhbájú uwáábojtee, túkevéjtsojtee, íjcyámeke Jetsóó llébóóbóné hallútú imíllerómé dííbyeke tétsihdyu iwáágoóne. Árónáacáhjáa nuhnévémé Píívyéébé ihjyú uubálle múnáajpi dibye íjcyane mɨ́amúnaa néhíjcyámedi iíllityénema. Aaméhjáa ílluréjuco pééneé. 13 Ááné boonétúhjáa paritséómú wallójcatsí Heróódé icyánéjcúejtémá dííbye éllevu ditye iñééte muhdú dííbyedítyú ipítyácócatsíhijcyáne. Ehdúhjáa ɨ́jtsámeímyé dibye muhdú áñújcúnetu dííbyedívú iñéétsóroki. 14 Aaméhjáa neeté dííbyeke: —Uwááboóbej, muha muurá méwaajácú ɨ́mɨáábé u íjcyane állíútuúbe. Aabe ú úwáábohíjcyá kéjɨjtó Píívyéébe mɨ́amúnáadívú ímí ɨ́jtsúcunújɨ́jtó tsijtye múhdurá úhdivu ɨ́jtsúcunúróneri ɨ́ɨ́cúvétuubére. Árómeke muurá pámeekéré tsahdúré ú ɨjtsúcunú muhdú ditye íjcyane u túhúúllétúnélliíhye. Aabe cána múúhakye diñe díicyánéjcutuj. ¿A tehdújuco ávyéjuube romáánómuube íjcyáábé wáábyuta dsɨ́ɨ́dsɨke ditye áhdótsohíjcyáné maáhdóiyóne, mityá tsáhaáj? 15 Ehdúhjáa dííbyeke dillómé íllure imújtátsóroki. Aanéhjáa iwáájácúne neebe diityéke: —¿Ɨ́veekí íllure oke ámuha memújtátsóro mémávárijchóhi? Áyu cána oke méuujétsó dsɨ́ɨ́dsɨjɨ́vuj. 16 Ahdújucóhjáa ditye tsájɨ́hcobávú ájcune dííbyeke. Áájɨtúhjáa húmɨ náávee, memee, íjcyane ɨɨ́ɨ́téne neebe diityéke: —¿Aca múhúmɨ náávé íñeé? Áhdure ¿mumémé íñe tééjɨtu? Áánélliihyéhjáa néémeé: —Ávyéjuube Tséétsá húmɨ nááve. Áábe méméré eene tééjɨtu. 17 Áánélliihyéhjáa neebe diityéke: —Ané wa ihdyu diibye Tséétsáke mááhdohíjcyá dííbye éhnéjuco íjcyanévu. Áánetu ihdyu Píívyéébeke máácuhíjcyá dííbyé wáábyuta íjcyanévu. Ehdúhjáa Jetsóó diityéké nééneri íllure ullévenúme. 18 Téijyúréhjáa idyé tsadotséómú péé dííbye éllevu medsɨ́jɨvémé tsiiñe mebóhɨɨne cáhcújtsotúme. 19 Aaméhjáa néé dííbyeke: —Ávyéjuúbej, Moitséeúvúhjáa muurá néé tsaapi méwadívú tsɨ́ɨ́mávátuube dsɨ́jɨ́véhajchíí íñahbéréjuco díílleke táábávaíñé dííbyeréjuco ɨtsɨ́ɨ́máva díílledívú íñáhbeúvúu tsɨ́ɨ́máváiyóne. 20 Aanée ijcyámé 7-meva tsané nahbému. Áámé amíaabée ityáábávárólléjtane dsɨ́jɨvé tsɨ́ɨ́mávátuubére. 21 Ááné boonée bóneebe díílleke táábávároobe idyé dsɨ́jɨvé díílledívú téhdure tsɨ́ɨ́mávátuubére. Áábé bonéébekée idyé téhdure pajtyéne. 22 Ehdúu pámeere tsané nahbémú 7-meva íjcyame díílleke ityáábáválledívú tsɨ́ɨ́mávatúmé dsɨ́jɨ́vehíjcyáhi. Aanée nihñévúré díílleréjuco dsɨ́jɨvéne. 23 Aane cána múúhakye diñe ímichi ¿cáábyé taaba dille íjcyaíñé tsiiñe ditye bóhɨ́ɨ́coóca? 24 Ehdúhjáa ditye néénéllii Jetsóó nééhií: —Íllure ámuha mémujtá Píívyéébe ɨ́htsútuube íjcyáábé waajácúháámɨtu muhdú tene úwaabóné ámuha mewáájácútúnélliíhye. 25 Muurá dsɨ́jɨvémé tsiiñe bóhɨ́ɨ́cooca páneere tsíhdyuréjuco cápáyóóveíñe. Tsáhájuco téijyu mɨ́amúnaa táábávácatsíhijcyáné íjcyáityúne. Muurá téijyu pámeere íjcyaá níjkyéjɨ múnaáduréjuco. 26 ¿Aca tsá múijyú ámuha meéévetú Píívyéébé waajácuháámɨ? Íllúu muurá Píívyéébe Moitséeke néé úméhéwu péétécunúné pañétú dííbyema iíhjyúvácoóca: “Aavaráaa, Itsáaa, Jacóóboo, íjcyámé Piivyéébé ó ijcyáhi.” 27 Ehdúu Píívyéébe néénetu muurá méwaajácú ditye íjcyane. Muurá ditye íjcyátuca tsá dibye nééítyuró diityé Piivyéébé iíjcyane. Aanéjɨ́ɨ́va íllure ámuha mémujtáhi. 28 Ehdúhjáa Jetsóó tsadotséómuma táhjájcatsíñé tsaapi taúhbájú uwááboobe lleebúcunúhi. Aabéhjáa ímí diityéké Jetsóó áñúcuhíjcyánéllii néé dííbyeke: —¿Aca teene Píívyéébé taúhbajúúnetu keená ímichi páñétúene? 29 Áánélliihyéhjáa neébe: —Ímichi muurá páñétúene taúhbajúúnetu nééhií: “Ámuúha ijraéémuj, muurá Máavyéjuube Mépiivyéébé apáábyéré ɨ́htsútuube ijcyáhi. 30 Áánéllii múu dííbyeke Dípiivyéébé Díavyéjuube íjcyáábeke wajyú ávyeta dɨ́ɨ́ɨ́búutúré páneere muhdú u íjcyáneri dɨ́ɨ́jtsaméiyi.” Ehdu nééne ímichi páñétúene teene taúhbajúúnetu. 31 Áánetu tsiiñe nééhií: “Pamévakéré múu wajyú muhdú u wájyúmeídyu.” Íñeecu muurá ímichi páñétúenéécú taúhbajúúnetu. 32 Ehdúhjáa Jetsóó néénéllii diibye taúhbájú uwááboobe néé dííbyeke: —Ávyéjuúbej, tehdújuco u nééne ɨ́mɨááné tsáápiiye Píívyéébe íjcyane apáábyéré ɨ́htsútuube íjcyaábe. 33 Áábeke ɨ́mɨááné méwájyúiyá ávyeta méɨ́ɨ́búutúre páneere muhdú meíjcyáneri méɨ́jtsaméiyi. Áhdure tsíjtyeke méwájyúiyá muhdú mewájyúmeídyu. Ehdu muurá meíjcyane ímí ɨjtsúcunúúbé íñe dííbyeke meɨ́ɨ́cuvéné panéváré dííbyé úmɨwávú mecóvátsohíjcyáné ehnííñevu. 34 Ehdúhjáa dibye tsaímíyé áñújcúnéllii Jetsóó néé dííbyeke: —Tsúúca muurá Píívyéébé avyéjúejpíjyúcooíyó uú. Ehdúhjáa dííbyeke Jetsóó nééné boone tsáhájuco múha dííbyeke tsiiñe díllotúne. 35 Téijyúhjáa duurúvájá pañe íjcyámeke úwááboobe íhdityúré nééhií: —¿Aca ɨ́veekí taúhbájú uwáábojte nehíjcyá Dabíiúvúj tsɨɨménémúhaabe Críjto íjcyaíñe? 36 Ááneráhjáa Píívyéébé Apííchóré dííbyeúvuke túkévéjtsóneri neébe: Ávyéjuube néé Táavyéjúúbeke: “Cána táúniúvúi diicya dímunáake o táhjáné hajchóta.” 37 Ehdúhjáa muurá neebe Dabíiúvú Críjtodítyú Íavyéjuube dibye íjcyane. Aanéjɨ́ɨ́ ¿muhdú ɨ́ɨ́vane Dabíiúvúj tsɨɨménémúhaabe íjcyáíyoobe Críjtoó? Ehdúhjáa Jetsóó úwaabóné ímí diityéké pájtyénéllii lleebúcunúme. 38 Téhduréhjáa tsiiñe úwááboobe nééhií: —Ámuúhaj, téɨɨbúwá tsáma méíjcyaco. Tsá múu ɨ́ɨ́vatú eene aatye taúhbájú uwáábojte mɨ́amúnaa diityéké iávyejúúllekíyé cááméjácobájɨ́ úcámeíhíjcyánetu. 39 Muurá pihcyáávejááné pañévú iúcáávécooca imíllémé íboohówátsɨhjɨ́vúré iácuuvéne. Áhdure teene pihcyááveháñe májchó májchómeícyooca imíllémé ímítsɨhjɨ́vúré imájchone. 40 Aame pííbájyujte walléémudítyú dótuhíjcyá diityé jaaháñe. Ehdu muurá imyéénúné nucójpɨ́ cááménécóbaúvú ihjyúvahíjcyarómé Píívyéébema. Árome muurá tééné déjúcotu ɨ́cúbáhráméiíhi. Ehdúhjáa Jetsóó nééhií. 41 Téijyúhjáa duurúvájá pañe Píívyéébé wáábyuta dsɨ́ɨ́dsɨke ditye pícyohíjcyábá úníuri dibye ácuúcunúnáa téhbá pañévú picyóómé teene dsɨɨ́dsɨ. Dsɨ́ɨ́dsɨváméhjáa mítyanéhjɨ́ picyóóhií. 42 Áánáacáhjáa pííbájyulle ɨ́dátsó picyóó mɨ́jɨ́hwuúcúre. 43 Aanéhjáa ɨɨ́ɨ́téne ímamyémuke neébe: —Áámye muurá pííbájyulle ɨ́dátsó néérolle picyóó pámé ehnííñevúre. 44 Muurá aatye picyóó mítyane ɨdsɨ́ɨ́dsɨ́vánetu áyánéwuújɨ. Áánetu pícyoolle páneere tééne tájpí iíjcyáiyóne.
1 Aaméhjáa duurúvájá pañétú íjchívyénáa Jetsóoke ímamyémudítyú tsaapi nééhií: —Uwááboóbej, aca ɨ́ɨ́né imíjyaú eene duurúvaja néwayúúnetu méénúmeíhi. 2 Áánélliihyéhjáa neébe: —¿A imíwu ú ɨɨtéhi? Ároja muurá wácávyáhcáméiíhi. 3 Átsihdyúhjáa pééme tééjáj pɨɨhɨ́rí oríívo bájú íjcyátsihvu. 4 Átsihvúhjáa Jetsóó ácuúcunúúbeke Péédoroo, Jacóóboo, Jóáaá, Aderéee, íjcyame nééhií: —Cána múúhakye duubállé múijyú tene pájtyeíñé eene múúhakye u néhíjcyanéhjɨ. ¿Aca ɨ́ɨ́netú muha méwaajácuú tsúúca tehdu tene pájtyeíñe? 5 Áánélliihyéhjáa neebe diityéke: —Ehdu nééme tsáma wajácútsi méíjcyaco ámuha állíu múnáadívú maállítsámeítyuki. 6 Muurá o tsááiñe tsúúca pɨ́ɨ́hɨ́cooca íjcyaímyé mítyame óhdi díllómeímye. Aame neé diibyéjuco Críjto iíjcyane. Aane mítyame cáhcújtsoó bañúháñe. 7 Áhdure téijyu íjcyaíñé méénujcátsí pahúlleváre. Ááneri méíllityédíñe. Ehdu pajtyéiñe páneere ílluréjuco nɨ́jkéváíñé ɨhde. 8 Muurá tsáné iiñújɨ múnaa méénújcátsií tsííñé iiñújɨ múnáama. Áijyu ííñujɨ vááúméií pahúlleváre. Áhdure ájyaba íjcyaáhi. Ehdu déjúcóóveíñé ɨ́cúbáhraméí ííñújɨri. 9 Áánéllii téɨɨbúwá méíjcyaco. Muurá oke ámuha mecáhcújtsóné hallútú pihcyáávejááné pañévú ámúhakye imyéénúmeke tsajtyéimye ávyéjujté éllevu. Aame muurá ámuha méúwááboó diityéke. 10 Muurá íñe pajtyéteju pámeekéréi ííñújɨri íjcyáné mɨ́amúnáake úwáábóméiíhi. Áijyu ihdyu ó tsaá páneere ílluréjuco ɨnɨ́jkévaki. 11 Ahdícyane ávyéjujté éllevu ditye ámúhakye icyúvéhoojánu tsájtyécooca tsá múu ɨ́jtsámeítyú muhdú iíhjyúváíñeri. Muurá ihdyu Píívyéébere Íapííchoj tééveri ámúhakye túkévéjtsóneri ámuha méihjyúvaáhi. 12 Áhdure téijyu tsané nahbémú íjcyarómé ímityúné dárɨ́ɨ́véjcátsiíhi. Aame tsamééré tsíjtyedívú táúhbájcátsiíhi. Muurá ɨ́ɨ́tsɨɨme íjcyárómedívú cáánimu táúhbaá tsijtye dityéké ɨdsɨ́jɨ́vétsoki. Áhdure idyé ɨ́ɨ́tsɨɨme íjcyarómé cáánímudívú táúhbaáhi. 13 Áhdure cáhcújtsotúmé ámúhakye tsarílleé tahñéjté ámuha meíjcyámeke. Aane ehdu néérónéhjɨ́ pañe Píívyéébeke ɨ́hvéjtsotúmé tsaímíyé nihñéétsihvúré íjcyame ihdyu pájtyéteéhi. 14 Áhdure muurá duurúvájatu tsátsii ɨ́ɨ́né imítyúné úújéítyútsihvu ímityúné úújeténé Píívyéébeke ávyéta tsárí pájtyeéhi. Aane ihdyu ámuha maájtyúmɨ́cooca méwáácunúcó cáméhbaúnevu Jodéá iiñújɨ múnaa ámuha meíjcyame. Ehdúu muurá tene pájtyeíñé tsúúcajátújuco Píívyéébé ihjyú uubálle múnáajpi Daniéré nééneé. Aane éévehíjcyámé íhya ihdyu waajácújucóó ɨɨná íjcyaíñe. 15 Ahdícyane téijyu áachi íjcyame íúcaavéjúcohdí ɨ́mɨjcóhó pañévú tsíeméné iújcuki. 16 Áhdure íúmɨhé pañe íjcyame íoomíjyúcohdí ihjyávú íwajyámu éllevu. 17 ¡Máɨdáátsoju tsáma tene pájtyeíñé téijyu walléémú éévájtema tsijtye ñohñójtéréi ɨ́ɨ́tsɨ́ɨ́méwuúmú íjcyámeke! 18 Áánéllii Píívyéébema méihjyúvaco tsúcohɨ́váneri úúníjyáijyu tene ipájtyétu nííjyáháñé lliiñe ámuha mewáácunútuki. 19 Muurá téijyu íjcyaíñé ávyétá ɨhnáhó ɨ́cúbáhraméí íñée ííñujɨ ípívyéévétsihdyu múijyú ícyahíjcyatúne. Ááné boonétú ihdyu tsáhájuco múijyú téhdu nééné ɨ́cúbáhraméí íjcyáityúne. 20 Aane muurá Píívyéébe oke wállóótuca pámeere dsɨ́jɨ́véiyáhi. Áánéllii ɨ́ɨ́cúi tsiiñe oke wállóóiibye ihñéjte wájyuri. 21 Aane tsúúca tene pɨ́ɨ́hɨ́cooca íjcyaímyé tsaate íllure iállíñe ‘tsúúca Críjto tsájucóóhií’ nééimye. Áámeke wajácútsi meíjcyáne mécáhcújtsodíñe. 22 Muurá íjcyaímyé állíu múnaa iiye Críjtodi díllómeíimye. Áhdure díllómeíimye Píívyéébé ihjyú uubálle múnáadi. Aame piivyéteé méénúráítyúronéhjɨ́ imyéénune. Ááneri muurá mɨ́amúnáake mújtátsoímyé Píívyéébedítyu. Tsáijyu múúne téhdure mújtátsóiyómé ɨ́mɨááné dííbyeéjtéjuco íjcyárómeke. 23 Aane íñe tsúúca ámúhakye ó úúballé ɨ́hdétújuco ámuha metéɨ́búwááveki. 24 Ehdu ɨ́cúbáhraméí pájtyéné boone cóójɨ́ejpi nuhba ílluréjuco áábatéiñe. Áhdure péjcóejpi tsáhájuco ájchúityúne. 25 Áijyu mɨ́ɨ́curu dójcoó cáámetu. Ehdu páneere íévéhóówari ɨ́htsútunéhjɨ́ íjcyane mujtáraba íjcyaáhi. 26 Áijyu tsúúca Mɨ́amúnáájpidívúu o ípívyééveebe páneere táɨhtsútú táavyéjuma ojtsó pañétú ó bóhówááveéhi. 27 Aabe ó táúhbaá níjkyéjɨ múnáake ditye ipíhjyúcu óhdivu tahñéjteke pahúlleváré ííñújɨri, níjkyéjɨri, íjcyámeke. 28 Cáhawáá méɨjtsúcunu higyéérahej. Muurá itsóúúvéne tsiiñe tehe béhjɨ́vánetu méwaajácú píjcyaba pɨ́ɨ́hɨ́jucóóne. 29 Ahdu nééne íñe ícyooca ámúhakye o nénehjɨ pájtyénetu tsúúca ámuha méwaajácuú tsiiñe o tsááíñe éévé úújetéjucóóne. 30 Aane ɨ́mɨááné ámúhakye o néé ehdu nénehjɨ pájtyeíñé ííñújɨríi mɨ́amúnaa íjcyápíñáaáca. 31 Muurá iñe ííñújɨma páneere íévéhóówari íjcyanéhjɨ́ wágóóóveéhi. Áánetu íñe ámúhakye o néhijcyáné tsá múijyú wágóóóvéityúne. 32 Árónáa ihdyu tsiiñe o tsááíñe éévé tsá múha wáájácutúne. Níjkyéjɨ múnaa íjcyarómé tsá wáájácutúne. Téhdure páñetu Píívyéébé Hajchi o íjcyároobe tsá o wáájácutúne. Apáábyéré ihdyu Llihíyó waajácú múijyú tsiiñe oke iwállooíñe. 33 Ahdícyane tsáma téɨɨbúwá tééné ɨjtsúcunúré meíjcyáne méihjyúvahíjcyaco Píívyéébema. Muurá tsá mewáájácutú múijyú tsiiñe o tsááiñe. 34 Muurá tsaapi tsííñé iiñújɨ́ iááhɨ́veté íúníu múnáake pícyoíñú ihjyávú tsáné wákimyéivu ditye tééneri iíjcya dibye téhulle íjcyáné hajchóta. Áámedívú muurá tsáápiikye ityéhmétsoíñúróóbeke tsá dibye néétu múijyú itsááiñe. Ahdu tsá ámúhakye o néétu múijyú tsiiñe o tsááiñe. 35 Ahdícyane téɨɨbúwá meíjcyáne tééne ɨ́jtsóré méíjcyaco. Muurá ávyeta tsá mewáájácutú múijyú ámúhá avyéjuube o íjcyaabe o tsááiñe. Tsáijyu múúne tsájcoojɨ o tsáá cuuvé pañe, mityá cúúvénetúrej, mityá pécójpɨɨ́nej, mityá cóójɨ́ pañévuj. Ávyeta tsá mewáájácutúne. 36 Áánéllii múu téɨɨbúwá tééne ɨ́jtsóré ijcyá ámúhakye o túvaaóvátu pevétáré ɨɨná méénutúmé cuwáríyé ámuha meíjcyámeke. 37 Ehdu íñe ámúhakye o néé pámeere tahñéjté ámuha íjcyámeke. Ahdícyane tsáma tééne ɨ́jtsóré méíjcyaco. Ehdúhjáa Jetsóó úwaabóhi.
1 Áijyúhjáa pajtyété wañéhjɨ́ óórítyúne pááá máchómeíhíjcyáné wañéhjɨ́ míjcyoojɨ́cutúréjuco llééváíñáa llúúvájté avyéjujtémá taúhbájú uwáábojte ɨ́jtsámeí muhdú iállíñe Jetsóoke iékééveíñé ɨdsɨ́jɨ́vétsoki. 2 Árónemáhjáa néjcatsímyé teene wañéhjɨ́ pañéi tehdu imyéénútu mɨ́amúnáake iííbórɨ́núíyónélliíhye. 3 Áijyúhjáa Jetsóó ímamyémuma Betáániárí Tsimóó dííbyere ‘Ahllárɨho’ némeííbyé jari. Aaméhjáa tééjari majchórí íjcyánáa tsáápille tsáá mítyane áhdómeíñé pacúúcújpácyoma. Aalléhjáa téjpacyórí dííbyé nííwau múrijchóhi. 4 Aanéhjáa ímamyémuke tsaríwu pájtyénéllii néjcatsímye: —¿Ɨ́veekíami aalle ɨ́cúbahra pácúúcújpácyori tsáné pijcyábá mewákímyeíñe áhdodúné áhdómeíjpácyorij? 5 Muurá téjpacyo menáhjɨ́hénúne dsɨ́ɨ́dsɨri mépɨ́aabóiyá ɨ́dáátsóméhjɨke. 6 Ehdúhjáa díílledítyú ditye néérónáa Jetsóó néé diityéke: —Óvi íjcyalle. ¿Ɨ́veekí ehdu ámuha méihjyúváhi? Muurá tehdújuco dille méénune. 7 Muurá diitye ɨ́dáátsojte tsá kiávú ámúhadítyú pééityúne. Áánetu tsá múhajchótá ámúhama o íjcyáityúne. 8 Áánéllii muurá oke téjpacyórí múríjcholle oke ditye cúúúíñé ɨhde tájpi iímíbajchóne. 9 Aane ɨ́mɨááné ámúhakye o néé íñe tajtyééveri mɨ́amúnaa pájtyetéíñé uwááboju úwáábohíjcyámé muurá idyé teene úúballéné pámeere ííñújɨri íjcyáné mɨ́amúnaa waajácuúhi. Ehdúhjáa Jetsóó néé ímamyémuke. 10 Áijyúhjáa Jóóda Ijcaríóóté dííbyé mamyémú 12-meva íjcyáméejpi íjcyároobe múijyúrá llúúvájté avyéjujté éllevu ipyééne diityéké neeté dííbyedívú iékéévétsoíñe. 11 Ááneríhjyáa mítyane iímíjyúúvéne imíllémé dííbyeke iáhdone. Ehdúhjáa tsúúca diityémá ipítyácójcatsíñe ílluréjuco dibye ɨ́jtsámeíñé muhdú dííbyedívú iékéévétsoíñe. 12 Aanéhjáa teene pajtyété wañéhjɨ́ óórítyúne pááá ditye máchohíjcyáné wañéhjɨ́ obééjáwuúmuke tsájaatsá múnaa dsɨ́jɨ́vétsohíjcyáné wañéhjɨ́ tújkévajcóójɨ́ Jetsóoke ímamyémú nééhií: —¿Aca kiávú ú imíllé wañéhjɨ májchó muha meméénune? 13 Áánélliihyéhjáa tsaatétsikye neébe: —Cáhawáá Jerotsaréevu mepej. Ácoomíyí ámuhtsi tsaapi llíyííhyori nújpáñújéébeke maájtyúmɨ́ɨ́bema mépeéhi. 14 Aabe tsájá pañévú úcáávéébe déjutu meúcáávéne tééja múnáájpikye méneéco: “Uwááboobéne múhtsikye néé kiáváhjané íchii mɨ́jcoho íjcyane tééhó pañévú dibye múúhama pajtyété wañéhjɨ májchó májchóihyo.” 15 Áijyu ámúhtsikye úújétsóiibye tsaho imíwu córɨ́ɨ́hócoba néého cáámééɨ́jɨri íjcyahóvu. Ááhó pañévú méméénuco mééma majcho. Ehdúhjáa neebe diityétsikye. 16 Ahdújucóhjáa dityétsí pééne técoomívu. Aamútsíhjyáa ɨ́mɨááné muhdú dibye néhdújuco iúújeténe tééhó pañévú méénune teene majcho. 17 Ááné iijyúnuvúhjáa Jetsóó tétsihyíjyuco pámeemáyé ímamyémuma. 18 Aanéhjáa tsúúca imájchótsihvu neebe diityéke: —Ɨ́mɨáánetúré ámúhakye o néé íjcyaabe tsaapi ámúhadítyú óhdivu méénútsóiíbye. 19 Aanéhjáa kímóhcó diityéké pájtyénéllii pámeere néé dííbyeke: —¿Aca caabyé ehdu uke muha méméénuúhi, a oó? 20 Áánélliihyéhjáa neébe: —Íñe tsajɨ́ pañévúré muhtsi dííbyema memájchoobe ehdu oke méénuúhi. 21 Ehdu ɨ́mɨááné oke pajtyéiñe Mɨ́amúnáájpidívúu o ípívyéévéébeke tsúúcajátújucóo Píívyéébé waajácúháámɨtu tene néhdújuco. Árónáa ihdyu máɨdáátsoju tene pájtyeíñé ehdu oke méénúúbeke. Tsáháa ihdyu dibye íjcyáítyuróne. 22 Ehdúhjáa diityéké iñétsihdyu pááaho iékéévéne téhdújtsoobe Píívyéébeke. Áánemáhjáa idyóhdáhɨ́nunévú diityéké iwájtúne neébe: —Íñe tájpi náávé íjcyane memájcho. 23 Áhduréhjáa ado iékéévéne téhdújtsoobe Píívyéébeke. Áánevúhjáa dibye ájcune adóme. 24 Áámekéhjáa neébe: —Íñe tátyujpácyo náávé íjcyane úúballé muhdú mɨ́amúnaa ícyahíjcyáné pityájcoju o dsɨ́jɨ́véneri tsíhdyuréjuco cápáyóóveíñé múhdumé oke cáhcujtsómé ipájtyetéki. 25 Aane ɨ́mɨáánetúré ámúhakye o néé ícyoocátú tsiiñe ámúhama bíínojpácyó o ádójúcóóityúné Píívyéébé avyéjuri meíjcyácooca tsiiñe maádóiñévújuco. 26 Aaméhjáa teene pajtyété wañéhjɨ́ majtsíjyú imájtsívátsihdyu péé oríívó bajúvu. 27 Átsihvúhjáa Jetsóó néé diitye ímamyémuke: —Ípyejco muurá ámuha pámeere ílluréjuco óhdityu metsújááveíñé pahúllevávu. Muurá Píívyéébé waajácúháámɨtu nééneé: “Obééjámú tehméébeke o dsɨ́jɨ́vétsóné boone ílluréjuco ditye mújtaíñé pahúllevávu.” Ehdu muurá nééne Píívyéébé waajácúháámɨtu. 28 Árónáa ihdyu o dsɨ́jɨ́veebe tsiiñe o bóhɨ́ɨ́ne ó peé ámúhá ɨhde Gariréavu. 29 Ehdúhjáa Jetsóó ímamyémuke néénéllii Péédoro nééhií: —Íhya ihdyu íjtye uke ɨ́hvéjtsoóhi. Áánetu ihdyu tsá uke o ɨ́hvéjtsóityúne. 30 Áánélliihyéhjáa neebe dííbyeke: —Ɨ́mɨáánetúré uke o néé muurá ípyejcójuco tahñéébé u íjcyaróné u tóónuíñé 3-ijyúvá cáracái míijyúcú májtsívátúné ɨhde. 31 Árónáacáhjáa Péédoro nééhií: —Muurá tsá o tóónúmeíityúne. Óvíjyuco néhi ihdyu oke ditye dsɨ́jɨ́vetsóné tééné hallútu. Ehdúhjáa pámeere neerá dííbyeke. 32 Aaméhjáa úújeté ‘Getsemaníi’ némeítsihvu. Átsihvúhjáa Jetsóó néé diityéke: —Íchiíyéi meíjcyá Píívyéébema o íhjyúvatéki. 33 Áánemáhjáa tsajtyéébé Péédoroo, Jacóóboo, Jóáaá, éhdúmekére. Áámedívúhjáa ávyétá ɨhnáhó kímóóvémeííbye. 34 Áánemáhjáa neébe: —Muhdú íhya o dsɨ́jɨ́véiúvúduréjuco oke táɨ́ɨ́buwa. Ahdícyane cána íchihdyúréi oke metéhmej. Árónáa ihdyu mécúwadíñe. 35 Ehdúhjáa iñééne peebe éhnííñéwuúvu. Átsihvúhjáa ɨmɨ́móúúvéne Píívyéébema ihjyúvaabe muhdú tene néhajchíí ɨɨ́cúbáhrámeítyuki. 36 Íllúhjáa ihjyúvaábe: —Ayúju Táácáániíj, tsá muurá ɨɨná u túhúúlletúne. Ahdícyane muhdú u néhajchíí óvíjyacóóné o ɨ́cúbáhrámeíñe. Árónáa idyé tsá o ímillédú u méénúityúne. Óvíi ihdyu muhdú u ímillédú óóma ú meenúhi. 37 Ehdúhjáa Píívyéébema iíhjyúvátsihdyu óómiibye cuwárí íjcyámedívú iwájtsɨ́ne néé Péédoróke: —¿Aca eene ú cuwáhi, Tsímoj? ¿Ɨ́veekí tsá cuwa u áábúcutú oke u téhmeki? 38 Imíchi bo meíjcyáne cúwávetúmé Píívyéébema méihjyúvahíjcyá ímítyunévú ámuha metáhjátsámeítyuki. Muurá ɨ́mɨááné ámuha méimíllerá tsaímíyé meíjcyane. Árónáa tsá ámuha meɨ́hnáhootú tehdu meíjcyáiyóne. 39 Ehdúhjáa diityéké iñééne bɨwáhullévúré ipyééne tsiiñe Píívyéébema ihjyúvaabe piéhdúré tujkénúu iíhjyuvádúre. 40 Átsihdyúhjáa tsiiñe péébe úújeté téhdure cuwárí íjcyámedívu. Ávyetáhjáa mítyane cuwa diityéké íjcyame tsá dííbyema iíhjyúváíyónéhjɨ éllevu íjcyatúne. 41 Aabéhjáa diityédí iúlléjéróne tsiiñe Píívyéébema ihjyúvatéhi. Átsihdyúhjáa ihdyu óómiibye diityéké nééhií: —Áyu, ícyooca ihdyu ílluréjuco mecúwáiyóne. Árónáa Mɨ́amúnáájpidívúu o ípívyéévéébedívú tsaapi ímítyúmeke ékéévétsóíñe éévé tsúúca úújetéhi. 42 Ahdícyane ílluréjuco metsu mepéékií. Muurá tsúúca tsaabe óhdivu méénútsóiíbye. 43 Ehdúhjáa Jetsóó néénáa tsúúca tsaatémá Jóóda wajtsɨ́ tétsihvu llúúvájté avyéjujtee, taúhbájú uwáábojtee, túkevéjtsojtee, íjcyame wállóónéllii tsáámeé. Aaméhjáa tsáá ímyéénujcátsiháñé nɨɨtsúmuma, cávaájcoháñema. 44 Ácoocáhjáa ɨ́hdéjuco diityéké Jóóda nééneé: —Cáábyeké o chóhchócuube diibyéjúcoói. Áábeke meékéévéne métsajtyéco. 45 Ehdúhjáa diityéké ipítyajcódújuco Jetsóo éllevu ipyééne dibye néétene: —‘Uwááboóbej, ¿a áánu uúj?’ nééberéhjáa chohchócú dííbyeke. 46 Ááneréjucóhjáa ditye iékéévéébeke tsájtyene. 47 Árónáacáhjáa tsaapi dííbyé mamyémudítyú ɨ́nɨɨtsúwari wállórɨhjúcú llúúvájté avyéjujté úníu múnáájpí núúmɨho. 48 Áámekéhjáa Jetsóó nééhií: —¿Aca muhdú ɨ́ɨ́vane éhne múúne ímityúné méénuhíjcyáábe éllevu ditye tsáhdu ámuha metsáá taéllevu nɨɨtsúmuma cávaájcoháñéma? 49 Áánerá íhyajchótá ámúháj pɨɨne o íjcyaabe duurúvájá pañe o úwáábohíjcyáábeke keená ámuha oke meékéévehíjcyáne. Árónáa ihdyu tehdújuco ámuha meméénune Píívyéébé ihjyú uubálle múnaápe tsúúcajátújuco néhijcyáné dííbyé waajácúháámɨtu néhdújuco tene ipájtyeki. 50 Ehdúhjáa Jetsóó néénáa ímamyémú ílluréjuco wurúvájá pañe o úwáábohíjcyáábeke keená ámuha oke meékéévehíjcyáne. Árónáa ihdyu tehdújuco ámuha meméénune Píívyééááne dííbyéjtane. 51 Áánáacáhjáa tsaapi ováhtsá íéveho íjcyaabe wájyámubávú idyóvíyíívyéne pehíjcyá diityé déjutu. 52 Áábekéhjáa ditye ékévérónáa tehba diityé hójtsɨ́ pañévú iwááoíñúne waabe pevéhoréjuco. 53 Aanéhjáa tsúúca Jetsóoke tsajtyémé llúúvájté avyéjúúbe éllevu. Áánáacáhjáa tsijtye llúúvájté avyéjujtee, túkevéjtsojtee, taúhbájú uwáábojtee, íjcyame píhcyaavéjucóó tétsihvu. 54 Áijyúhjáa Péédoro dííbyeke úráávyeebe pehíjcyá diityé kemúellére. Aabéhjáa úújeté lláhajtsɨ́vúré tétsihyi tééjá tehméjté íjcyuujúwatu pɨ́hmɨhíjcyáme élletu ɨpɨ́hmɨki. 55 Áánáacáhjáa ávyéjujte ɨ́tsámeíhijcyá muhdú Jetsóó hallúvú iállíñe dííbyeke ɨdsɨ́jɨ́vétsoíñe. Árónáacáhjáa tsá ditye píívyetétú muhdú dííbyé hallúvú iállíiyóne. 56 Ávyetáhjáa mítyame dííbyé hallúvú páhduváré álliyómé báñúmeíhijcyáhi. 57 Árónáacáhjáa tsaate téhdure dííbyé hallúvú iállíñe nééhií: —Áánu muurá nehíjcyá mɨ́amúnaáváa méénuja duurúvaja iwácávyáhcóne tsííjyaréjuco imyéénuíñé mɨ́amúnaa méénútuja. Aajává pánéévétsóiibye 3 coojɨ́vatúre. Ehdu ihjyúvahíjcyaábe. 59 Ehdúhjáa ditye néérone tsá cáhcújtsómeítyúne. 60 Árónáacáhjáa llúúvájté avyéjuube diityéj pɨɨnétú iíjyócúúvéne néé Jetsóoke: —¿Ɨ́veekí tsá u áñújcutú aatye díhyallúvú ímítyunéhjɨ́ úúballéne? 61 Árónáacáhjáa tsá ɨɨná diibye néétune. Áánélliihyéhjáa tsiiñe neebe dííbyeke: —¿A ɨ́mɨááné diibyéjuco uu Críjto ɨ́mɨáábé Píívyéébé Hajchi? 62 Áánélliihyéhjáa neébe: —Éée, diibyéjuco oó. Aane méwaajácú íñe Mɨ́amúnáájpidívúu o ípívyééveebe ɨ́htsútuube Píívyéébé úníuri o íjcyane. Aabe muurá tsiiñe o tsáácooca ó bóhówááveé ojtsó pañe. 63 Ehdúhjáa Jetsóó nééne ávyéta tsárí pajtyé diibye llúúvájté avyéjúúbeke. Áánélliihyéhjáa íwajyámúúné dóváríjcyámeííbyéré nééhií: —Ávyeta tsáhájuco meímílletú tsijtye éhnííñevu dííbyé hallúvú tsiiñe úúballéne. 64 Muurá íñe ámuha melléébóneríyé ¿ɨ́veekí uuhɨ́vatéébé Píívyéébedi? Aane ¿muhdú ámuha méɨjtsúcunúhi? Áánélliihyéhjáa pámeere néé ílluréjuco dibye dsɨ́jɨ́veíñe. 65 Ehdúhjáa ditye néénéllii tsaate dííbyé hallúvú úníchíhcyuméré íhyúmɨ ɨbɨ́ɨ́jɨ́núúbeke imyéénúne nééhií: —Áyu cána waajácú caabyé uke méénune. Téhduréhjáa duurúvájá tehméjté dííbyeke wábáajcóhi. 66 Aanéhjáa Péédoro lláhájtsɨri íjcyánáa llúúvájté avyéjúúbé úníu múnáadítyú tsáápille tsááhií. 67 Aalléhjáa dííbyeke pɨhmɨ́rí íjcyáábeke ɨɨ́ɨ́tehíjcyáróne nééhií: —Úpée idyé éhne ú ícyahíjcyá Jetsóoma Natsarée múnáájpiíma. 68 Árónáacáhjáa íllure ityóónúne neébe: —Tehdu o wáájácúúbedíjɨ́ɨ́ óóma ú ihjyúváhi. Ehdúhjáa iñééne lláhájtsɨ́ mɨjcó lleehówavu íjyócúúvetéébe. Áánáacáhjáa tsúúca cáraca májtsiváhi. 69 Aabéhjáa tétsihvu úújetéébeke tsiiñe ɨɨ́ɨ́téne tétsihyi íjcyámeke neélle: —Áánu muurá idyé tsaapi Jetsóó mamyémúejpi. 70 Árónáacáhjáa idyé tsiiñe tóónuúbe. Ááné illúhwuúréhjáa idyé tsíjtyeréjuco nééne dííbyeke: —Áánerá ɨ́mɨááné diibyéjuco uu Jetsóó mamyémúejpi. Muurá eene Gariréa múnaa íhjyuvádú u íhjyúvánetúré méwaajácú diibyéjuco u íjcyane. 71 Ehdúhjáa ditye néénéllii tsiiñe ityóónúne llíhcyámeííbyéré nééhií: —Éje, ɨ́mɨáánetúré tsá o wáájácutú dííbyeke eene ámuha óóma dííbyedi meíhjyúváábeke. 72 Ehdúhjáa dibye néénáa tsiiñe cáraca májtsivá míijyúcújuco. Áánetúhjáa ɨ́tsááveebe Jetsóópe dííbyeke íllu nééneé: “Muurá 3-ijyúvá ú tóónúméií tahñéébé u íjcyaróné cáracái míijyúcú májtsívátúné ɨhde.” Ehdúhjáa Jetsóó nééne ɨɨ́tsáávéne ílluréjuco dibye tááne ávyétá ɨhnáho.
1 Ááné tsɨtsɨ́ɨ́vevúhjáa llúúvájté avyéjujtee, túkevéjtsojtee, taúhbájú uwáábojtee, íjcyame tsiiñe dóbeevéhi. Aaméhjáa Jetsóoke dóhjɨ́uri tsajtyé ávyéjuube Pírááto éllevu. 2 Aabéhjáa díllópejtsó dííbyeke: —¿A ɨ́mɨááné uu jodíómú avyéjuúbe? Áánélliihyéhjáa neébe: —Éée, diibyéjuco oó. 3 Áánáacáhjáa llúúvájté avyéjujte dííbyé hallúvú mítyane ímityúné úúballéhi. 4 Áánélliihyéhjáa Piráátó tsiiñe dííbyeke nééhií: —¿Aca ɨ́veekí eene tsá u áñújcutú aatye díhyallúvú ímítyunéhjɨ́ úúballéne? 5 Ehdúhjáa dibye Jetsóoke néérónáa tsá dibye áñújcutúne. Ááneríhjyáa iúllévenúne tsáhájuco dibye ɨɨná néétune. 6 Teenéhjáa pajtyété wañéhjɨ́ pañe paíjyuváré ávyéjuube Piráátó tsáápiikye ichívyétsohíjcyá cúvéhóójari íjcyámedítyú dííbyé hallúvú mɨ́amúnaa íhjyúváábekéjuco. 7 Aanéhjáa téijyu íjcyaabe dsɨ́jɨvétso múnáajpi ‘Barabáa’ némeííbyé cúvéhóójá pañe tsijtye dsɨ́jɨvétso múnáama. 8 Áánáacáhjáa tsúúca tétsihvu mɨ́amúnaa píhcyaavémé imyéénuhíjcyádú táúmeíjyucóó Piráátoke dibye iíjchívyétso tsáápiikye diityédítyu. 9 Áánélliihyéhjáa neebe diityéke: —Íhya ámuha méimíllé ámuha jodíómú avyéjúúbeke o ácádsɨ́jcaáyóne. 10 Ehdúhjáa neebe diityéké íllure iñómíutááváne llúúvájté avyéjujte ehdu dííbyeke dárɨɨvéné iwáájácúnema. 11 Árónáacáhjáa diitye llúúvájté avyéjujte néé tétsihyi íjcyámeke ditye Barabáá hallúvúré iíhjyúva dííbyekéré dibye iíjchívyétso cúvéhóójatu. 12 Áánélliihyéhjáa diibye Piráátó néé diityéke: —¿Ácooca eene jodíómú avyéjuube dibye íjcyane ámuha menéhíjcyáábeke muhdú méméénuúhi? 13 Áánélliihyéhjáa néémeé: —Dííbyedívú ihdyu páwachékevu wátyétyehcútso. 14 Áánélliihyéhjáa neébe: —¿Aca ɨɨná ímityúné méénuúbe? Árónáacáhjáa tsiiñe kéévánécoba néémeé: —¡Muúbe, wátyétyehcútsó dííbyedívu! 15 Áánélliihyéhjáa awáá ijchívyétsoobe cúvéhóójatu Barabáakéré diityémá ímí iíjcyane iímíllénema. Áánemáhjáa Jetsóodívú iwápáájcótsóne ɨ́hvéjtsoobe diityédívú diityéréjuco iwátyétyéhcu páwachékevu. 16 Áábekéhjáa tsodáhómú dííbyé já llahájtsɨvu itsájtyéébedívú píhcyaavéhi. 17 Aaméhjáa dííbyeke uácó wájyamu duujɨ́nuúdú nééjavu. Áhduréhjáa tsuhjɨ́uuhónetu imyéénúné chahííwavu ávohjácómé dííbyeke. 18 Áánemáhjáa wáñejcóme: —¡Ñóóooj, áánu jodíómú avyéjuúbe! 19 Ehdúhjáa iñééne dííbyeke úníchíhcyuméré íllaáyohíjcyá úméhéiyi íhñíwáutu. Áánemáhjáa dííbyé lliiñévú ɨmɨ́hmóúbáne ávyéjútsohíjcyámé íllure dííbyedi iúúhɨ́vaténema. 20 Ehdúhjáa dííbyedi iúúhɨ́vaténé boone tácórɨúcúmé teeja duujɨ́nuúdú nééjaá. Áánemáhjáa uácómé páñétúeja dííbyé wajyámuvúréjuco. Átsihdyúhjáa tsajtyémé dííbyeke páwachékevu iwátyétyéhcúíhullévu. 21 Aanéhjáa téhullévú pééme cábuuvé tsirééne múnáajpi Arejáádorómá Róópómútsíj caani Tsimóó íúmɨhétú tsáábedívu. Áábekéhjáa íhbutsómé Jetsóoke iwátyétyéhcúíwachékevu. 22 Aaméhjáa úújeté tsátsii ‘Niwáupáájɨ’ nééiyóné ‘Góógota’ némeítsihvu. 23 Átsihvúhjáa Jetsóoke íjchorómé ‘mííraá’ némeíñé duurúbájpácyoma bíínojpácyó iúménúnetu. Áronéhjáa tsá dibye ádotúne. 24 Áábekéhjáa tsúúca wátyétyehcúmé páwachékevu ááméjutúréi nuhba íjcyánáaáca. Ááné boonéhjáa tsodáhómú nehcójcatsí caatyé dííbyé wajyámúúné újcuíñe. 26 Aanéhjáa dííbyé nííwáú caamééhullétú téwachéketu picyóómé tsíeménetu icyáátunúné íllu nééneé: “Áánu jodíómú avyéjuúbe.” 27 Téhduréhjáa téijyu tsaatétsí ímítyúmútsikye wátyétyehcúmé dííbyé úníutu panéjcuvátú íjcyáwachékéécutu. 28 Ehdúhjáa ímítyúmútsima dííbyeke wátyétyehcúmé Píívyéébe íwaajácúháámɨtu íllu néhdújuco: “Ímítyúmé raahórí dsɨ́jɨ́véiibye ímítyúúbedi ditye dílloóbe.” 29 Aanéhjáa dííbyeke úújejémé dííbyedi iúúhɨ́vaténemáyé ‘wamɨwamɨ’ nehíjcyáhi. Áánemáhjáa néémeé: —Ehdɨ́ɨ́vaabéváa eene duurúvaja u wácávyáhcoja 3 coojɨ́vatúré tsiiñe ú pájáávétsóiyáhi. 30 Áyu cána bo pájtyetétsaméij. 31 Téhduréhjáa llúúvájté avyéjujtémá taúhbájú uwáábojte dííbyedi iúúhɨ́vaténe néjcatsíhi: —Tsíjtyekée muurá ɨ́mɨááné pátyetétsohíjcyaábe. Árónáacáha tsá dibye píívyetétú iiye ipájtyetétsámeíñe. 32 Aabe cána óvíi ɨ́mɨááné diibyéjuco Críjto mee ijraéémú avyéjuube iíjcyáhajchíí eene éwachékevúne ditye wátyétyehcúné ityábáhcyúmeíñe pájtyeté botsíi dííbyeke mecáhcújtsoki. Téhduréhjáa dííbyé úníutu ditye wátyétyéhcumútsí uuhɨ́vaté dííbyedi. 33 Téijyúhjáa cójɨ́jpɨɨnétú ííjyunúné cuuvé tujkévevújuco. 34 Áánáacáhjáa Jetsóó ávyétá ɨhnáhó íllu wáníjcyámeíhi: —Eróij, Eróij, ¿rama tsabatááni? Tápiivyéébej, Tápiivyéébej, ¿ɨ́veekíami oke ú ɨ́hvejtsoj? Ehdúhjáa nééiyóné ehdu neébe. 35 Aanéhjáa tétsihyi íjcyámedítyú tsaate illéébóne nééhií: —Éje, aadi Eríadi wáníjcyámeí Píívyéébé ihjyú uubálle múnáájpiúvudi. 36 Áánélliihyéhjáa tsaapi ɨ́ɨ́cúi wájyámubádú nééne bíínójpácyó kiwátyetu iééníyojéné úméhéí nɨ́jcáutu ipícyoonévú cújuuvé dibye ɨɨ́ɨ́hároki. Áánemáhjáa neébe: —Bo óvíi Eríá niityétsová dííbyeke. 37 Áánáacáhjáa tsiiñe ávyétá ɨhnáhó iwáníjcyámeítsihdyu ílluréjuco dibye dsɨ́jɨvéne. 38 Ááné tujkéveríhjyáa duurúvájá pañétú páñétúétsíí watájcó wájyámúwácoba dóchéreevé cáámetu baavu panéjcuvávú wajɨ́tahnécu. 39 Aanéhjáa tsodáhómú avyéjuube tétsihyi íjcyaabe ájtyumɨ́ muhdú dibye iwáníjcyámeíñe dsɨ́jɨvéne. Áánetúhjáa neébe: —Á ihdyúha ɨ́mɨááné áánu Píívyéébé Hajchi. 40 Aanéhjáa tsaate walléémú dííbyeke ditye dsɨ́jɨ́vetsóné tsíhyullétúré ɨ́ɨ́tehíjcyáhi. Áámemáhjáa ijcyámé Maaría Madarénaa, tsííñé Maaríá Jacóóboma Jotséemútsíj tsɨɨ́juu, Tsaroméee, éhdume. 41 Diityéhjáa muurá Gariréari dibye íjcyácooca dííbyeke pɨ́áábohíjcyámé téhullétú dííbyema tsáá Jerotsaréevu. Áámemáhjáa téhdure ijcyámé tsijtye walléémú dííbyemáa tsáámeé. 42 Aanéhjáa wáyeéévéjcóójɨ́llii ditye ímíbájkímyeíhíjcyajcóójɨ́ pejco ɨ́htsútuube Jotséé Arimatéá cóómi múnáajpi péé Pirááto éllevu, téhdure Jetsóoke cáhcújtsoobe Píívyéébé avyéjú ɨ́tsohíjcyaábe. Aabéhjáa diibye Piráátoke táúmeí dííbyeúvú ɨɨtémeho icyúúuki. 44 Ááneríhjyáa íllure Piráátó ullévenú ‘a ɨ́mɨááné íhya dsɨ́jɨvéjúcoóbe’ iñéénema. Áánemáhjáa tsodáhómú avyéjúúbeke ɨpɨ́úváne dílloobe ɨ́mɨááné dibye dsɨ́jɨvéjúcóhajchíí iwáájácuki. 45 Aabéhjáa úúballé ɨ́mɨááné tsúúca dibye dsɨ́jɨvéne. Áánélliihyéhjáa Piráátó néé diibye Jotséeke dibye iújcúne icyúúuki. 46 Ahdújucóhjáa dibye téwachéketu tééhoúvuke iñíítyétsóne bɨ́ɨ́jɨnúné imíwu nééné wajyámuba iáhdóbari. Áánemáhjáa nééwájɨtu bóhdómeíñé nikyéhéjú pañévú icyúúúne wátájcoobe nééwayúvu. 47 Aanéhjáa Maaría Madarénamúpɨ́ tsíjpille Maaríá Jotséemútsíj tsɨɨjúmá ájtyumɨ́ dibye cúúune.
1 Aaméhjáa wáyeéévejcóójɨ́ pejco diille Maaría Madarénaa, Jacóóbój tsɨɨju Maaríaa, Tsaroméee, éhdume ahdó pácúúcújpacyóné Jetsóó ɨɨtémeho itsójtsotéki. 2 Áánemáhjáa tsíijyu tsííñé tsemáánaréjuco tújkévajcóójɨ́ pejcójuco dííbyé nijkyévú pééme úújeté tétsihvu tsúúca nuhba ájchúnáaáca. 3 Aaméhjáa néjcatsíhi: —¿Aca múha íñe mééma téhejú watájcó nééwayu ɨ́ɨ́nétsoóhi? 4 Árónáacáhjáa ɨɨtécunúmé téhejú úmɨ́wari teu íjcyájúcootúne. 5 Aaméhjáa téhejú pañévú úcaavémé ájtyumɨ́ tsaapi ováhtsá ɨ́mɨánéjcuri ácuúcunúúbeke. Áábé wajyámúhjáa cááméjácoba nééja ávyéta tsɨ́tsɨ. Áábedíhjyáa íllityéme. 6 Árónáacáhjáa neebe diityéke: —Méíllityédíñe. Muurá ó waajácú ámuha menéhcone Natsarée múnáajpi Jetsóoke éhnée páwachékevu ditye wátyétyéhcúúbeke. Árónáa tsá dibye íchii íjcyájúcootúne. Tsúúca bohɨ́júcoóbe. Cáhawáá méuujévá íchii dibyée íjcyatsíí pevétsíiyéjuco íjcyane. 7 Ahdícyane méúúballété Péédorómá tsijtye dííbyé mamyémuke tsúúca tsiiñe dibye bóhɨ́jucóóne. Méneeco dibye péjucóóné Gariréavu diityé ɨhde téhullévú diityémá iátyúmɨ́jcatsí diityékée iñéhijcyádújuco. 8 Ehdúhjáa dibye néénemáyé wájucóómé iíllityéneri úúvécunúmére. Aaméhjáa tsá muucá úúbálletu mítyane iíllítyénélliíhye. 9 Aanéhjáa ibóhɨjcóójɨ́ cúúvénetúré Jetsóó bóhówaavé Maaría Madarénadívú dííllé pañétúu 7-meváké naavémuke iwáágóólledívu. 10 Aalléhjáa úúbálleté dííbyé mamyémú dííbyeke kímóóvehíjcyámeke. 11 Árónáacáhjáa tsá díílleke ditye cáhcújtsotúne. 12 Aanéhjáa díílledívú ibóhówáávéné boonétú tsiiñe bóhówááveebe tsíhdyuréjuco míítyétsi ímamyémudítyú juuváyí péhíjcyámútsidívu. 13 Aamútsíhjyáa idyé tsijtye íñahbéjteke úúbálleróné tsá ditye cáhcújtsotúne. 14 Átsihdyúhjáa bóhówááveebe pámehdívuréjuco ímamyémudívú 11-meváréjuco íjcyame majchórí íjcyámedívu. Áámekéhjáa uhbáíchoobe ɨ́mɨááné bóhɨ́ɨ́beke iájtyumɨ́né tsijtye úúbálleróné ditye cáhcútsohíjcyátúné hallútu. 15 Átsihdyúhjáa neebe diityéke: —Ahdícyane óvíi ámuha pámeekéré ííñújɨri íjcyáné mɨ́amúnáake méúwaabó ditye pájtyetéíñé uwááboju. 16 Aane lléébome ɨ́mɨááné icyáhcújtsóné uubállé tsójtsótsámeímyé ihdyu pájtyéteéhi. Áánetu cáhcújtsotúmé wágóóóveéhi. 17 Aane oke cáhcujtsómé tamyémeri waagóoó tsaaté pañe naavémú íjcyámeke. Téhdure tsíjtyé ihjyu illéébótúrójuri ihjyúvaímye. 18 Téhdure ííñimyémuke ditye ékééverómé tsá ɨɨná méénúityú diityéke. Téhdure námijtya ádorómé tsá dsɨ́jɨ́véityúne. Aame chéméméhjɨke bóhɨ́ɨ́tsohíjcyaáhi. 19 Ehdúhjáa Jetsóó ímamyémuke nééné boonétú tsúúca Píívyéébe dííbyeke ujcú níjkyejɨ́vú dibye iávyéjuuté dííbyema. 20 Áábe déjuvúhjáa ímamyémú úwáábohíjcyá pahúlleváré teene dííbyé uwááboju. Aaméhjáa dííbyere pɨ́áábóneri méénúráítyúronéhjɨ́ méénuhíjcyá dííbyé uwááboju iwáájácúmeíki. Áyu tehdújuco
1 Tsúúca muurá tsaate uwáábojte muhdúhjáa Jetsóó méjpɨɨne úllejéné páñetu ájtyumɨ́mé tééné uubállé caatúnuhíjcyá ímí tehdújuco. 3 Aane ícyooca ó imíllé ooréjuco tééné uubállé o cáátunúné uke o wájyuube Téóópiró éllevu, diityékée o díllohíjcyánéj pɨɨnévú téhdure páneere ímí ídyéjúcotu tsúúca o wáájácúnélliíhye. 4 Aane ó imíllé tééné uubállée ditye méénune u lléébohíjcyáné ímíñeúvú u wáájacúne. 5 Jodéá iiñújɨ́ avyéjuubéhjáa Heróódé íjcyáijyu íjcyaabe tsaapi llúúváábe Tsacaríá Abíámuúbe. Áábé táába méméhjáa Eritsabéé Aróój tsɨɨménémúháábéelle íjcyalle. 6 Áámútsikyéhjáa Píívyéébe ímí ɨjtsúcunú dííbyé taúhbaju néhdújuco dityétsí íjcyánélliíhye. Aamútsíhjyáa tsá ɨ́ɨ́netú néétsámeítyú mɨ́amúnáadívu. 7 Árónáacáhjáa ihdyu tsá dityétsí tsɨ́ɨ́mávatú mewa Eritsabéé ajchíbá íjcyánélliíhye. Ááné pañévúhjáa idyé tsúúca kéémemútsíjyuco diityétsi. 8 Aanéhjáa tsáijyu diibye Tsacaríá íjcyáha múnáake dómajcóné llúúvájte Píívyéébé úmɨwávú pácúúcu péététsohíjcyáne. 9 Aanéhjáa imyéénuhíjcyádú nehcómé caabyé diitye llúúvájtedítyú páñétúétsihvu úcááveíñe. Aanéhjáa diibye Tsacaríake dómajcóné dibye úcááveíñé páñétúétsihvu duurúvájá pañévú teene imyéwu cúvaane dibye ipyéététsoki. 10 Aanéhjáa dibye péététsóné tujkéveri tsaate áachi íjcyame Píívyéébema ihjyúváhi. 11 Áánáacáhjáa dííbyedívú níjkyéjɨ múnáajpi bóhówaavé teene ditye péététsohíjcyáné waɨ́jɨ́ ijcyátsihvu. 12 Áábekéhjáa iájtyúmɨ́ne mítyane íllityéébe. 13 Árónáacáhjáa neebe diibye Tsacaríake: —Díhllityédíñe. Tsúúca muurá Píívyéébe uke lleebó dííbyema u íhjyúvahíjcyáne. Ahdícyane muurá dítyáába Eritsabéé tsɨ́ɨ́mávaá wájpiíkye. Áábeke ú meménuú Jóáádivu. 14 Ááneri muurá mítyane ú ímíjyúúveéhi. Áhdure tsijtye ímíjyúúveéhi. 15 Aabe daachi Píívyéébedívú ɨ́htsútuube íjcyaabe tsá bíínojpácyó ádóityúne. Áhdure tsííñé avyéjpacyóné tsá dibye ádóityúne. Muurá tsɨ́ɨ́jú ɨ́ɨ́búwá pañéréi íjcyáróóbé pañe tsúúca Píívyéébé Apííchó íjcyaáhi. 16 Aabe mítyámeke ijraéémudítyú Ávyéjuube Píívyéébé icyánejcúvú ɨ́búwáávétsoóhi. 17 Muurá tsaatéké ɨ́ɨ́tsɨ́ɨ́memáyé cáánímuke dibye ímíbáávyetsómé tsaímiyéjuco íjcyaíñe. Áhdure lléébohíjcyátúrómeke ímíbáávyétsóiíbye. Ehdu muurá Ávyéjuube Jetsóó ɨhde mɨ́amúnáake ímíbájchóiibye ditye ímí dííbyeke iwáátsúcúpéjtso Eríaúvumáa ícyahíjcyáné Píívyéébé Apííchóré dííbyeke túkévéjtsóneri. 18 Ehdúhjáa níjkyéjɨ múnáajpi néénéllii diibye Tsacaríá néé dííbyeke: —¿Aca múhdutú tehdu óóma íjcyaíñe? Muurá tsúúca kéémemútsíjyuco muhtsi átyáábama. 19 Áánélliihyéhjáa neebe dííbyeke: —Muurá Píívyéébe oke wallóó íúníu múnáajpi Gaabriéé o íjcyáábeke díéllevu uke ɨ́mɨá uubállé o méénuki. 20 Ahdícyane ícyoocátú tsáhájuco u píívyetéityú u íhjyuváné dááchikye tsɨɨju tsɨ́ɨ́mávanévújuco ɨ́veekí uke o úúballéné u cáhcújtsótúnélliíhye. Ehdu úúma pajtyéiñe iéévé úújetéijyu. 21 Ehdúhjáa nééneri Tsacaríá duurúvájá pañe íjcyáábeke mɨ́amúnaa áachítyú ityéhméróne múhduréjucó ɨ́jtsámeíñé ɨ́ɨ́cúi dibye tsáátúnélliíhye. 22 Aabéhjáa iíjchivyédú ɨ́mɨááné tsáhájuco píívyetétú iíhjyuváne. Íhyótsɨríyéjucóhjáa dibye úbáhcyohíjcyáné diityémá iíhjyúvaróne. Aanéhjáa ɨjtsúcunúmé tsíeméné dííbyedívú bóhówaavéné tééjá pañévu. 23 Aabéhjáa dííbyeke tene dómájcodújcoojɨ́vá tééjá pañe iwákímyeíñe péjucóó ihjyávu. 24 Ááné boonétúhjáa ɨ́mɨááné tsúúca mewa Eritsabéé eeváhi. Aalléhjáa ihjyátú tsá úlléjúcootú tsáhojtsɨ́ nuhbáva. 25 Aalléhjáa nehíjcyáhi: —Íhya óhdi mɨ́amúnaa iíhjyúvahíjcyánetu ɨɨ́hveté íñe íllu óóma Píívyéébe meenúhi. 26 Aanéhjáa tsúúca 6 nuhbávájuco dille íjcyánáa idyé Píívyéébe tsiiñe wallóó níjkyéjɨ múnáajpi Gaabriéeke Gariréari íjcyacóómí Natsaréevu dibye iúújeté wájpiikyéi úújétulle Maaríake. 27 Dííllekéhjáa Jotséé áábajáá ityáábáva Dabíiúvúj tsɨɨménémúhaabe íjcyaábe. 28 Aabéhjáa níjkyéjɨ múnáajpi díílle éllevu ipyééne néé díílleke: —Maímijyu ihdyu u íjcyanej. Muurá Píívyéébe uke tujkéveellé tsijtye walléémú ehnííñevu. 29 Ehdúhjáa dibye nééneri íllure iúllévenúne ɨ́jtsámeíllé ɨɨná nééiyóné ehdu dibye nééneri. 30 Árónáacáhjáa neebe díílleke: —Díhllityédíñe. Muurá Píívyéébe uke tujkéveelléhi. 31 Ahdícyane ú éévaáhi. Aane u tsɨ́ɨ́máváábeke ú meménuú Jetsóodívu. 32 Aabe ɨ́htsútuube íjcyaá Páñétúejpi Píívyéébé Hajchi íjcyaábe. Áábeke Píívyéébe ávyéjújtsoó dííbyé ɨhdé múnáajpíi Dabíiúvuke iávyéjujtsódu. 33 Aabe ijraéémú avyéjuube íjcyaá múijyú cápáyóóvéítyuúbe. 34 Ehdúhjáa dibye néénéllii diille Maaríá néé dííbyeke: —¿Aca muhdú ó éévaá wájpiima o íjcyállejɨ́ɨ́vari? 35 Áánélliihyéhjáa neébe: —Muurá ihdyu ɨ́htsútuube Píívyéébere Íapííchoj tééveri ehdu úúma méénuúhi. Áánéllii diibye u tsɨ́ɨ́mávaabe dííbyé Hajchíyé íjcyaáhi. 36 Téhdure muurá dííelle Eritsabéé tsɨ́ɨ́mávaá tsáápiikye tsúúca kéémelléjuco íjcyárolle. Tsúúca muurá 6 nuhbávájuco dille éévane ajchíbá íjcyárolle. 37 Tsá muurá ɨɨná Píívyéébedívú túhuutúne. Páneere piivyéteébe. 38 Áánélliihyéhjáa Maaríá nééhií: —Muurá dííbyeke ó ɨ́ɨ́cúvehíjcyáhi. Aabe ihdyu óvíi eene oke u néhdu óóma meenúhi. Ehdúhjáa dille nétsihdyu ílluréjuco níjkyéjɨ múnáájpi pééneé. 39 Átsihdyúhjáa ɨ́ɨ́cúiye múhdúj coojɨ́vatúrá diille Maaríá péé Jodéá iiñújɨri íjcyáné caméhbáuri íjcyácoomívu. 40 Aalléhjáa Tsacaríake iááhɨ́véne dííbyé taaba Eritsabéeke duurúváhi. 41 Ááné tujkéveríhjyáa diille Eritsabéeke ɨ́jtsɨɨméné vááúmeí íhbáú pañe. Áánáacáhjáa Píívyéébé Apííchó tsúúca dííllé pañe. 42 Aalléhjáa kéévánécoba néé Maaríake: —Muurá tsijtye walléémú ehnííñevu uke Píívyéébe tujkéveelléhi. Aabe u tsɨ́ɨ́máváábeke ímí pícyoó panévatúre. 43 Aalle ¿muhdú ɨ́dátsohɨ́válleke oke ú aahɨ́vevá Táavyéjuube Tápájtyetéébé íjcyáííbyéj tsɨɨju u íjcyalle? 44 Muurá oke u dúúruváváné tujkéveri tápañe tsɨ́ɨ́mene vááúmeí iímíjyúúvénej pééve. 45 Ahdícyane ihdyu maímijyu u íjcyane eene uke Píívyéébe tújkevéélléné u cáhcujtsódú íjcyalle. Muurá ɨ́mɨááné méénúiibye úúma muhdú uke iñéhduú. 46 Ehdúhjáa Eritsabéé néénéllii Maaríá nééhií: Ávyetáré táɨ́ɨ́búuri ó duurúvá Píívyéébeke. 47 Aabe Tápájtyetétsoobe mítyane oke ímíjyúúvetsó táɨ́ɨ́buu. 48 Muurá íñe dííbyé ɨɨcúve múnáalle ɨ́dátsó o néérólleke oke ɨ́tsááveébe. Ahdícyane ícyoocátú pámeere mɨ́amúnaa óhdi ímíjyuuvéhi. 49 Muurá Píívyéébe ɨ́mɨáábé ɨ́htsútuube íjcyaabe tajtyééveri meenú ímí tehdújuco. 50 Aabe pámeere mɨ́amúnáadítyú múhdumé dííbyeke ávyejúúllémeke pɨ́aabó diityédí ɨɨ́dáátsóvénema. 51 Muurá ávyétá ɨhtsútú nénehjɨ imyéénúneri mítyájkímyeímyeke núcójpɨ́vétsoóbe. 52 Áhdure ɨ́htsútujte ávyéjujtédítyú íavyéjú idyójtúne ávyéjuutétsoobe ɨ́dáátsóméhjɨkéréjuco. 53 Muurá ɨ́mɨááneríyé tsúúrámeíhíjcyámedívú éhnííñevu bóhówájtsoobe teéne. Áánetu ɨ́htsutúmé ehnéva múnaa tééneríyé tsúúrámeíhijcyámeke tsá dibye ɨ́mɨáánevu ájcutúne. 54 Muurá ihñéjté ijraéémú meíjcyámeke ɨɨ́daatsólléne ɨ́hvéjtsótuubéré meke pɨ́áábohíjcyá múijyú nɨ́jkéváityúné éhnéhjáa méɨdé múnáajpi Aavaráaúvuke pámeere ɨ́jtsɨɨménémúháábema iñéhdújuco. Ehdúhjáa neelle Maaría. 56 Aalléhjáa pápihchúú nuhbává Eritsabéema iíjcyátsihdyu oomí ihjyávu. 57 Aanéhjáa Eritsabéé tsúúca ɨtsɨ́ɨ́máváíñe éévé úújetédú tsɨ́ɨ́mavá wájpiíkye. 58 Áijyúhjáa díílle hájkímuma tsijtye tééneri iímíjyúúvéne duurúvá dille tsɨ́ɨ́maváné Píívyéébere díílleke pɨ́aabóné iwáájácúnema. 59 Aaméhjáa tsúúca íhyojtsɨ́tú pápihchúúj coojɨ́vájuco íjcyáábéwúuke íñaméhó nɨ́jcáúemɨ́ɨ́hé kíhdyahɨ́róhi. Áánemáhjáa imíllerómé dííbyéwúuke imyémenúné cááni Tsacaría déjuri. 60 Árónáacáhjáa tsɨɨju nééhií: —Tsáhaá, Jóáa dííbye méme. 61 Áánélliihyéhjáa nééme díílleke: —Árónáa tsá teene dídyohjɨ́ba múnáa mémé íjcyatúne. 62 Ehdúhjáa iñééne cááníkye úbahcyómé dibye imyéménu keená iímíllenévu. 63 Áánélliihyéhjáa cááni Tsacaríá tsíeméné ityáúmeíñetu caatúnú ‘Jóáa dííbye mémé íjcyaáhi’ iñééneé. Ááneríhjyáa pámeere ullévenúhi. 64 Áijyúhjáa tsúúca íhjyúvaabe Píívyéébeke duurúváhi. 65 Ááneríhjyáa teene Jodéá iiñújɨ́ caméhbaúne múnaa iúllévenúne úbálléjcatsíhi. 66 Áánemáhjáa Jóáádityu néémeé: —¿Aca íhya ɨ́ɨ́né ɨhtsútuubéí dííbyéwu? Muurá Píívyéébe ímí dííbyeke ɨjtsúcunúhi. 67 Aanéhjáa téijyu diibye cááni Tsacaríá Píívyéébé Apííchó ípañe íjcyaabe dííbyeke dúúrúvaabe nééhií: 68 Maímijyu ihdyu mee ijraéémú ávyéjuube Píívyéébe íjcyanej. Muurá meke pɨ́ááboobe mepájtyetéki. 69 Muurá ɨ́ɨɨcúve múnáajpi Dabíiúvúj tsɨɨménémúháábedítyú pícyóiibye tsaapi ɨ́htsútuube meke pájtyetétsóííbyeke tsúúcajátújucóo íhjyú uubálle múnáaj tééveri iñéhduú. 71 Aabe meke pájtyetétsoó mémunáadítyu. 72 Muuráhjáa méɨhdé múnáaúvudi ɨɨ́dáátsóvéne diityéké ɨ́hvéjtsótuube pɨ́aabó muhdú diityéké iñéhdújuco. 73 Muuráhjáa téhdure méɨhdé múnáajpi Aavaráaúvuke ɨ́mɨáánetúré neebe meke mémunáadítyú ipájtyetétsoíñé ɨ́ɨ́nerí íllityétúmé dííbyekéréjuco meɨ́ɨ́cúve múijyú nɨ́jkéváityúne. 76 Ehdúhjáa iíhjyúvátsihdyu diibye íllíwúuke neébe: Ahdícyane uu hájchíwu ú íjcyaá ɨ́htsútuube Píívyéébé ihjyú uubálle múnáajpi. Aabe dííbyeéjteke ú ímíbáávyétsoó Ávyéjúúbé ɨhde ditye iwáájácu tsúúca diityé imítyuháñé Píívyéébe diityédí ɨɨ́dáátsóvéne ábájɨ́ɨ́veíñé ditye ipájtyetéki. 78 Muurá meke ɨɨ́daatsólléne cáámetu wállóóiibye tsáápiikye meéllevu mepájtyetéiñe mééma méénúííbyeke. 79 Aabe muurá waajácútsoó ɨ́mɨájɨjtóvú eene iwágóóóvéíyojɨ́jtóré úráávyehíjcyámé ɨ́dátsó cúúvétsii múu íjcyadu wáájácúratúmé ícyahíjcyámeke. Ehdu muurá ɨ́mɨájɨjtóvú meke waajácútsóiibye tsaímíyé meíjcyaki. Ehdúhjáa neebe Tsacaría. 80 Aanéhjáa diibye tsɨ́ɨ́mene tsaímíyé píívyeebe ijcyá Píívyéébe ímillédu. Aabéhjáa ícyahíjcyá ɨ́ɨ́néubárá píívyétúné iiñújɨri imúnaa ijraéémú dííbyeke ímíñeúvú wáájácútsihvújuco.
1 Áánetúhjáa Maaríá tsúúca tsɨ́ɨ́mávaíñé pɨ́ɨ́hɨ́náa páñétúejpi ávyéjuube Tséétsa Aogójtó táuhbá pámeere imyémeháñé icyáátúnútsámeíki. 2 Téijyúhjáa Tsííriá iiñújɨ́ avyéjuube Tsiréénio íjcyánáa méénútujkénúmé teene páme méméré cáátúnúmeíiñe. 3 Áánélliihyéhjáa pámeere pehíjcyá ímichi íiiñújɨ́ comíñevu imyémeháñé icyáátúnútsoki. 4 Aanéhjáa Jotséé diille mewa Maaríá éévállema péé Gariréá iiñújɨ́ Natsaréetu Jodéá iiñújɨri íjcyacóómí Beréevu Dabíiúvúu tsɨ́ɨ́mávámeítsihvu imyémé icyáátúnútso dííbyeúvúj tsɨɨménémúhaabe iíjcyánélliíhye. 6 Aanéhjáa tétsii dityétsí íjcyánáa tsúúca Maaríá tsɨ́ɨ́máváíñe éévé úújetéhi. 7 Aalléhjáa tujkénúejpi íjcyáábeke ɨtsɨ́ɨ́máváne wájyámubááneri ɨbɨ́ɨ́jɨ́núúbeke tódsɨjcáró jéémú éébutáwá pañévú kiá dityétsí íjcyáíyotsíí íjcyátúnélliíhye. 8 Áánáacáhjáa técoomí úníuri tsaate obééjámuke téhmehíjcyámedívú tépejco níjkyéjɨ múnáajpi bóhówáávéébedítyú Píívyéébé ámɨ́tsaráhcó diityéké ájchúcunúneri mítyane íllityéme. 10 Árónáacáhjáa neebe diityéke: —Méíllityédíñe. Muurá ɨ́mɨá uubállema o tsáá ámúha éllevu pámeere mítyane ímíjyúúvéíñé uubállema. 11 Muurá tsúúca ámúhá avyéjuube ámúhakye pájtyetétsóííbyeke tsáápille tsɨ́ɨ́mavá Dabíiúvú coomívu. 12 Aabe wájyámubááneri bɨ́ɨ́jɨ́númeííbyé jéémú éébutáwá pañe íjcyáábeke ámuha maájtyúmɨ́netúré méwaajácuú diibyéjuco íjcyane. 13 Áánáacáhjáa diibye níjkyéjɨ múnáájpí úniúvú tsijtye mítyame dííbyé nahbéjté bóhówaavéhi. Aaméhjáa Píívyéébeke dúúruvámé nééhií: 14 Maímijyu Píívyéébe níjkyéjɨri íjcyaábej. Muurá ííñújɨri íjcyáné mɨ́amúnaa dibye ímillédú íjcyame tsaímiyéjuco íjcyaíñé ɨɨná diityé hallúrí íjcyájúcootúme. 15 Aaméhjáa níjkyéjɨ múnaa tsúúca pééné boone diitye jéémú tehméjté néjcatsíhi: —Cána bo metsu mepéé Beréevu Píívyéébe meke úúballéné maájtyúmɨki. 16 Ehdúhjáa iñééne ɨ́ɨ́cúi téhullévú pééme ɨ́mɨááné ájtyúmɨté diille Maaríaa, Jotséee, diibye tsɨ́ɨ́ménéwu jéémú éébutáwá pañe íjcyaábee, íjcyámeke. 17 Aaméhjáa dííbyeke iájtyúmɨ́ne úúballé níjkyéjɨ múnáajpíi dííbyéwúudítyú nééneé. 18 Ááneríhjyáa ullévenúme. 19 Aanéhjáa Maaríake ɨ́ɨ́né imíjyaú pájtyelle tééneri ɨ́tsámeíhijcyáhi. 20 Átsihdyúhjáa diitye jéémú tehméjté oomí Píívyéébeke ávyéjújtsoméré diityékée tene némeídyújuco tene íjcyánélliíhye. 21 Aanéhjáa 8 coojɨ́vá íjcyáábéwúuke íñaméhó nɨ́jcáúemɨ́ɨ́hé kíhdyahɨ́róme. Átsihvúhjáa dííbyeke meménúmé Jetsóodívú níjkyéjɨ múnáájpíhjyáa Maaríake dilléi éévátúné ɨhdéjuco néhduú. 22 Téijyúhjáa diille Maaríá ímíbájchómeííñe éévé úújeténéllii pééme Jerotsaréevu Moitséeúvuj tééveríhjyáa Píívyéébe nééné taúhbaju néhdu imyéénuki. Áhduréhjáa téijyu Jetsóoke Píívyéébé hójtsɨ́ pañévú pícyoomútsi. 23 Ehdúhjáa meenúmé Píívyéébé taúhbaju íllu néhdújuco: “Tujkénú paméváré wájpiikye tsɨ́ɨ́mávaabe Píívyéébé wáábyutáábé íjcyaáhi.” 24 Aamútsíhjyáa tsajtyé Maaríá ímíbájchómeííñé hallúvú Píívyéébeke ɨɨ́ɨ́cúveíñé míítyétsi wahpéjtétsikye dííbyé taúhbaju íllu néhdújuco: “Múu tóómehémútsíúbake ɨ́júúumútsíúbake tsivá iímíbájchómeíñé ɨɨcúve.” 25 Téijyúhjáa Jerotsaréeri ɨ́mɨáábé íjcyaabe Tsimeóó tsaímíyé Píívyéébe ímillédú ícyahíjcyaabe ɨ́tsohíjcyá ijraéémuke ímíbáávyétsóiibye tsááiñe. 26 Áábé pañéhjáa Píívyéébé Apííchó íjcyane úúballé dííbyeke dibyéi dsɨ́jɨ́vétúnáa Píívyéébe wállooíñé meke pájtyetétsóííbyeke. 27 Aabéhjáa Píívyéébé Apííchóré túkévéjtsóneri péé duurúvajávu. Áánáacáhjáa Jetsóówúuma tsɨ́ɨ́jumútsí úcaavé tééjá pañévú Píívyéébé taúhbaju néhdújuco dííbyéwúuke imyéénuki. 28 Áhullévúhjáa diibye Tsimeóó dííbyéwúuke iíhbúcúne Píívyéébeke dúúrúvaabe nééhií: 29 Ayúju Píívyéébeéj, tsúúca íñe oke ú ájtyúmɨtsó okée u néénevu dɨ́ɨɨcúve múnáajpi o íjcyáábeke. Ahdícyane óvíi ílluréjuco o dsɨ́jɨvéne. 30 Tsúúca ó ájtyumɨ́ múúhakye pájtyetétsóííbyeke pámeere mɨ́amúnáadívú u bóhówáávétsóóbeke. 32 Aabe peetédú néébe téhdure ijraéémú íjcyátúróné mɨ́amúnáake ɨ́mɨájɨjtóvú waajácútsoóhi. Áhdure ihñéjté ijraéémuke ávyéjújtsóiíbye. 33 Ehdúhjáa Tsimeóó íhjyúváneri tsɨ́ɨ́jumútsí ullévenúhi. 34 Téhduréhjáa diityétsí hallúvú pɨáábó táúmeííbyé ímí dityétsí iíjcyaki. Átsihdyúhjáa neebe Maaríake: —Áánúdityu íjcyane muurá mítyame memúnaa ijraéémudítyú éhnííñevu tútávááveéhi. Aame íllure dííbyeke ehdɨ́ɨ́válleé ávyejúúlletúme. Árónáa íjcyaímyé tsaate dííbyeke cáhcujtsóme. 35 Ehdu dííbyeke tene pájtyécooca waajácúmeíiñe muhdú mɨ́amúnaa tsáápiitsá ɨ́jtsaméí íjcyane. Áijyu teene páneere u ɨ́ɨ́tene uke tsɨ́ɨ́juke ávyétá kimóhcó pájtyeé dɨ́ɨ́ɨ́búutu. Ehdúhjáa neebe Tsimeóó Maaríake. 36 Áhduréhjáa íjcyalle tsáápille kéémelle Atséé dohjɨ́ba múnáajpi Panoéeúvú ajyúwá Áánaá. Aalléhjáa bádsɨ́jcaja iíjcyácooca ityájɨ́váábema ijcyá 7 pijcyábáre. Aanéhjáa tsúúca 84 pijcyábájuco ipííbajyúúvatétsihdyu íjcyalle tsá ɨ́ɨ́nehíjcyatú duurúvájatu. Paíjyuváréhjáa Píívyéébeke dúúrúvalléré ihjyúvahíjcyá dííbyema. Tsáijyúhjáa áwahíjcyalle majcho dííbyema iíhjyúvácoóca. Aalléhjáa Píívyéébere túkévéjtsóneri ɨ́hdéjuco ɨɨná pájtyeíñé úúbállehíjcyalle tétsihvu itsááne duurúvá Píívyéébeke. 38 Ááné boonéhjáa úúbállelle Jetsóó Mépájtyetétsoobe íjcyájucóóné pámeere Jerotsarée múnaa ipájtyetéiñe ɨ́tsohíjcyámeke. 39 Ehdúhjáa Píívyéébé taúhbaju néhdu Jetsóój tsɨɨjúmútsí imyéénúné boone oomí Gariréá iiñújɨvu íhcyóómi Natsaréevu. 40 Aanéhjáa Jetsóó Píívyéébé pɨáábójú pañe tsaímíyé píívyeebe panéváré waajácúhi. 41 Aabéhjáa tsúúca 12 pijcyábá íjcyáábema tsɨ́ɨ́jumútsí péé Jerotsaréevu pajtyété wañéhjɨvu ténevá pijcyábádú ipyéhijcyádújuco. 43 Aanéhjáa tééné pajtyétavu diityétsidítyú coévaabe Jerotsaréevu dityétsí wáájácútúné hallúri. 44 Ɨjtsúcunúmútsíhjyáa dibye péjucóóné tsaatéma. Áánemáhjáa tsájcoojɨ́juco ipyééróne néhcóromútsí dííbyeke imúnáá pañe. Téhduréhjáa tsijtye iwáájácúmé pañe néhcóromútsi. 45 Árónemáhjáa tsiiñe óómimútsí Jerotsaréevu dííbye néhcovu. 46 Aamútsíhjyáa ájtyumɨ́ 3 coojɨ́vatu duurúvájá pañe taúhbájú uwáábojtéj pɨɨne ácuúcunúúbé ditye íhjyúvájcatsíñé lléébúcunúhíjcyáábeke. Aabéhjáa téhdure díllohíjcyá íicyánéjcutu diityéke. 47 Ááneríhjyáa ávyeta ullévenúmé muhdú kémúúbejɨ́ɨ́va wáájácúneri. Téhduréhjáa dííbyeke ditye díllone dibye áñúcuhíjcyáneri ullévenúme. 48 Áhduréhjáa tsɨ́ɨ́jumútsí dííbyeke iájtyúmɨ́ne ullévenúhi. Áábekéhjáa tsɨɨju nééhií: —Llíhij, ¿aca ɨ́veekí ehdu múhtsikye ú dárɨɨvéhi? Muurá muhtsi díícyáánidyu néébema uke ménéhcohíjcyá tsíñehjɨ́réjuco ɨ́jtsámeímútsíye. 49 Áánélliihyéhjáa neebe diityétsikye: —¿Aca muhdú ɨ́ɨ́vane oke ámuhtsi ménéhcohíjcyáhi? ¿Aca tsá ámuhtsi mewáájácutú Llihíyó wákimyéiyi o íjcyaídyújuco o íjcyane? 50 Ehdúhjáa diityétsikye dibye nééne tsá dityétsí wáájácutú ɨɨná iñééiyóné ehdu dibye nééneé. 51 Aabéhjáa botsíi diityétsima oomí Natsaréevu. Aabéhjáa ícyahíjcyá tsaímíyé diityétsima muhdú dityétsí ímillédu. Aanéhjáa imíwu tsɨɨju ɨɨ́jtsúcunúneri ɨ́tsámeíhijcyáhi. 52 Aabéhjáa tsúúca kééméveebe mítyanéjuco wáájacúúbeke ímí Píívyéébe ɨ́jtsúcunúúbeke téhdure mɨ́amúnaa ímí ɨjtsúcunúhi.
1 Téijyúhjáa 15 pijcyábájuco Tibéério páñétúejpi ávyéjuube íjcyánáa Póótsio Piráátó Jodéá iiñújɨ́ avyéjuúbe. Áánetúhjáa Heróódé Gariréá iiñújɨ́ avyéjuúbe. Áánetúhjáa íñahbe Perípé Itoréaa, Taraconíítee, íjcyáné iñújɨ́ɨ́cú avyéjuúbe. Áánetúhjáa Ritsaníá Abirííniá iiñújɨ́ avyéjuúbe. 2 Áánetúhjáa Anáama Caipáamútsí páñétúejtétsí llúúvájté avyéjujtétsi. Téijyúhjáa Tsacaríá hajchi Jóáa ɨ́ɨ́néubárá píívyétúné iiñújɨri íjcyáábeke Píívyéébe néé dibye iúwááboki. 3 Ahdújucóhjáa dibye úwááboobéré péhijcyáné patsɨ́hjɨvá múnáakéré Joodáá úníuri íjcyáné iñújɨ́ɨ́ne múnáake. Nehíjcyaabéhjáa ditye íimítyuháñé ɨɨ́hvéjtsóne Píívyéébé icyánejcúvuréjuco ɨɨ́búwáávéne itsójtsótsámeí Píívyéébe diityédí ɨɨ́dáátsóvéne diityé imítyú ílluréjuco iábájɨ́ɨ́veki. 4 Ehdúhjáa Jóáa úwáábohíjcyá Píívyéébé ihjyú uubálle múnáajpi Itsaíaúvú íllu néhdújuco: Méllééboó ɨ́ɨ́néubárá píívyétúné iiñújɨri íjcyaabe keeváwu íllu úwaabóne: “Méímibáávyé ímítyú ámuha meícyahíjcyánetu tsaímiyéjuco ámuha meíjcyámeke Ávyéjuube iájtyumɨ́vaki. 5 Méímibáávyé ámúhá ɨ́jtsaméí éhne múúne juuva nehníwu nénéhjɨri pééroju meímíbájchoju ímí tsatújkevéréjuco íjcyadu. 6 Muurá Píívyéébe wálloó meke pájtyetétsóííbyeke pámeere mɨ́amúnaa iájtyúmɨki.” 7 Ehdúhjáa Jóáa úwáábohíjcyánéllii tsaate peecútéré dííbyedívú itsójtsótsámeí tsáámeke neébe: —¡Ávyeta mɨ́a ííñimyémúeméjté ámuúha! ¿Múha ámúhakye néé peecútéré ámuha metsójtsótsámeíñeri mepállójcóiyóné Píívyéébe meke méimítyuháñé hallútú ɨ́cúbáhraíñé méúmɨ́wari íjcyánetu? 8 Tujkénúi méuujétsó ɨ́mɨááné Píívyéébé icyánejcúvuréjuco ámuha meɨ́búwaavéné mewáájácu ɨ́mɨááné tehdújuco ámuha meíjcyane. Tsá ámuha menémeíítyuró Aavaráaúvúj tsɨɨménémúhaabe ámuha meíjcyánéllii ɨɨná ámúhakye pájtyéityúne. Muurá íñe néwayúúné íjcyárónetu Píívyéébe ípívyéjtsóiyá tsijtye Aavaráaúvúj tsɨɨménémúháábeke. 9 Aabe muurá téhmehíjcyá ímítyúmeke iwáágóoíñé éhne múúne tsaapi ibájtsotu ímiñe néévátuhéhjɨ́ úwáájɨri iíllóne cóvajtsódu. 10 Ehdúhjáa dibye néénéllii tsaate néé dííbyeke: —¿Aanéhaca muhdú muha méíjcyáiyáhi? 11 Áánélliihyéhjáa neébe: —Wájyamúúvámé ájcúiyá tsájaavu tsaate wájyamúúvátúmeke. Áhdure majchómá íjcyame ájcúiyá imájchoma íjcyátúmeke. Ehdúhjáa neebe diityéke. 12 Téhduréhjáa tsaate ávyéjúúbé wáábyuta dsɨ́ɨ́dsɨke áhdótsohíjcyámé itsójtsótsámeí dííbye éllevu ipyééne néé dííbyeke: —Uwááboóbej, ¿aca muhdú muha méíjcyáiyá ímí Píívyéébema meíjcyaki? 13 Áánélliihyéhjáa neébe: —Tsá ííñújɨ́ avyéjúúbé taúhbaju nééné ehnííñevu ámuha maáhdótsohíjcyáítyuró mɨ́amúnáake. 14 Áhduréhjáa tsaate tsodáhómú néé dííbyeke: —¿Ácooca muha muhdú méíjcyáiyáhi? Áánélliihyéhjáa idyé neébe: —Tsá tsaaté éhné peecútéré ámuha medótúcuhíjcyáítyuróne. Áhdure tsá tsaaté hallúvú ámuha maállíítyuróne. Áhdure ámúhakye múhduná ditye ámúhá wákimyéí áhdone múu ímí ɨjtsúcunú tehdújuco. 15 Ehdúhjáa diityéké Jóáa nénéllii dííbyedítyú mɨ́amúnaa ɨ́jtsámeí tsáijyu múu diibyéjuco mɨ́amúnáake pájtyetétsóiibye dibye íjcyane. 16 Árónáacáhjáa neebe diityéke: —Muurá ihdyu ámúhakye ó tsótsohíjcyá nújpácyori. Áánetu íjcyaabe tsijpi táhboone úwáábóiibye táehnííñevu ɨ́htsútuube íjcyáábeke íjtyúhápáájɨ́ubáré o tácórɨúcu dííbyedívú o pɨ́ɨ́hɨ́véítyúroóbe. Diibye ihdyu ɨ́mɨááné cáhcújtsómé pañévú pícyoó Píívyéébé Apíícho. Áánetu cáhcújtsótúmeke cúújúwá pañévú waagóóiíbye. 17 Muurá dówajcáróváiibye ímítyúmedítyú ɨ́mɨáámeke éhne múúne bɨɨvá pañétú tríígo meújcune maááhɨ́vetsódu. Muurá ɨ́mɨáámeke iújcúne ímítyúmeke waagóóiibye cúújuwa múijyú áábatéítyúwá pañévú éhne múúne tríígo néévá meújcúné boone téhiibájɨ́ bɨɨvámá mecóvajtsódu. 18 Ehdúhjáa Jóáa ɨ́mɨáájú úwáábohíjcyá mɨ́amúnáake. 19 Aabéhjáa ávyéjuube Heróódeke néé ɨ́veekí ímíñejɨ́ɨ́ íñahbe Perípé táábake dibye táábaváne. Téhduréhjáa neebe dibye tsíñehjɨ ímityúné méénuhíjcyáne. 20 Ehdúhjáa Jóáa úwaabóné illéébóíyótsihvu íllure dííbyedívú tééné hallútú cuvéhoojánútsoóbe. Ááneríhjyáa éhnííñevúré ímityúné méénuúbe. 21 Aanéhjáa Jóáa mɨ́amúnáake tsótsohíjcyáábedívú téhdure Jetsóó tsójtsótsámeíhi. Aabéhjáa Jetsóó Píívyéébema íhjyúvánáa cáámetu dííbyé Apííchó ɨ́juuúdú bóhówaavéné niityé dííbyedívu. 22 Áánáacáhjáa Píívyéébe néé cáámetu: —Uu Hájchíwúuke o wájyúúbedi mítyane ó imíjyúúhií. 23 Aanéhjáa Jetsóó 30 pijcyábá íjcyaabe botsíi tujkénú íwákimyéi. Aabéhjáa tene némeíhijcyádú Jotséé hajchi. Áánetúhjáa Jotséé Eríí hajchi. 24 Áánetúhjáa Eríí Matáá hajchi. Áánetúhjáa Matáá Revíí hajchi. Áánetúhjáa Revíí Méékí hajchi. Áánetúhjáa Mééki Jááná hajchi. Áánetúhjáa Jáána tsijpi Jotséé hajchi. 25 Áánetúhjáa Jotséé Matatíá hajchi. Áánetúhjáa Matatíá Amóó hajchi. Áánetúhjáa Amóó Naóó hajchi. Áánetúhjáa Naóó Éérí hajchi. Áánetúhjáa Ééri Nagáí hajchi. 26 Áánetúhjáa Nagáí Máá hajchi. Áánetúhjáa Máa tsijpi Matatíá hajchi. Áánetúhjáa Matatíá Tsemeíí hajchi. Áánetúhjáa Tsemeíí Jotséé hajchi. Áánetúhjáa Jotséé Jodáá hajchi. 27 Áánetúhjáa Jodáá Joanáá hajchi. Áánetúhjáa Joanáá Réétsá hajchi. Áánetúhjáa Réétsa Tsorobabéé hajchi. Áánetúhjáa Tsorobabéé Tsaratiéé hajchi. Áánetúhjáa Tsaratiéé Néérí hajchi. 28 Áánetúhjáa Nééri Méékí hajchi. Áánetúhjáa Mééki Áádí hajchi. Áánetúhjáa Áádi Cotsáá hajchi. Áánetúhjáa Cotsáá Emodáá hajchi. Áánetúhjáa Emodáá Ééré hajchi. 29 Áánetúhjáa Éére Jotsoéé hajchi. Áánetúhjáa Jotsoéé Erietséé hajchi. Áánetúhjáa Erietséé Joríí hajchi. Áánetúhjáa Joríí Matáá hajchi. Áánetúhjáa Matáá Revíí hajchi. 30 Áánetúhjáa Revíí Tsimeóó hajchi. Áánetúhjáa Tsimeóó Jodáá hajchi. Áánetúhjáa Jodáá Jotséé hajchi. Áánetúhjáa Jotséé Jonáá hajchi. Áánetúhjáa Jonáá Eriakíí hajchi. 31 Áánetúhjáa Eriakíí Meréá hajchi. Áánetúhjáa Meréá Maináá hajchi. Áánetúhjáa Maináá Matátá hajchi. Áánetúhjáa Matátá Natáá hajchi. 32 Áánetúhjáa Natáá Dabíí hajchi. Áánetúhjáa Dabíí Itsaíí hajchi. Áánetúhjáa Itsaíí Obéé hajchi. Áánetúhjáa Obéé Bóó hajchi. Áánetúhjáa Bóo Tsamóó hajchi. Áánetúhjáa Tsamóó Naatsóó hajchi. 33 Áánetúhjáa Naatsóó Aminadáá hajchi. Áánetúhjáa Aminadáá Aráá hajchi. Áánetúhjáa Aráá Ejróó hajchi. Áánetúhjáa Ejróó Pááré hajchi. Áánetúhjáa Pááre Jodáá hajchi. 34 Áánetúhjáa Jodáá Jacóóbó hajchi. Áánetúhjáa Jacóóbó Itsáá hajchi. Áánetúhjáa Itsáá Aavaráá hajchi. Áánetúhjáa Aavaráá Taréé hajchi. Áánetúhjáa Taréé Nacóó hajchi. 35 Áánetúhjáa Nacóó Tseróó hajchi. Áánetúhjáa Tseróó Ragáó hajchi. Áánetúhjáa Ragáó Perééké hajchi. Áánetúhjáa Perééké Hebéé hajchi. Áánetúhjáa Hebéé Tsáárá hajchi. 36 Áánetúhjáa Tsáára Caináá hajchi. Áánetúhjáa Caináá Apatsáá hajchi. Áánetúhjáa Apatsáá Tséé hajchi. Áánetúhjáa Tsée Noéé hajchi. Áánetúhjáa Noéé Raméé hajchi. 37 Áánetúhjáa Raméé Matotsaréé hajchi. Áánetúhjáa Matotsaréé Enóó hajchi. Áánetúhjáa Enóó Jaréé hajchi. Áánetúhjáa Jaréé Mararéé hajchi. Áánetúhjáa Mararéé Caináá hajchi. 38 Áánetúhjáa Caináá Enóó hajchi. Áánetúhjáa Enóó Tséété hajchi. Áánetúhjáa Tsééte Adáá hajchi. Aabéhjáa diibye Adáake Píívyéébe ípívyéjtsó tujkénú ííñúbatúre.
1 Aanéhjáa Jetsóó pañe Píívyéébé Apííchó íjcyaabe Joodáatu óómííbyeke téénere tsajtyé ɨ́ɨ́néubá píívyétúné iiñújɨvu. 2 Áhullévúhjáa Naavéné mávárijchó dííbyeke. Áijyúhjáa 40 coojɨ́vájuco májchótuube téhulle íjcyaabe ajyábáávatéhi. 3 Áábekéhjáa diibye Naavéné nééhií: —Bo ɨ́mɨááné Píívyéébé Hajchi u íjcyáhajchíí íu nééwáyutu pááaho dípívyéjtsóne majchoj. 4 Áánélliihyéhjáa Jetsóó néé dííbyeke: —Muurá Píívyéébé waajácúháámɨtu nééneé: “Tsá apááñéré majchó tájpí meíjcyatúne.” 5 Ehdúhjáa Jetsóó nééné boonétú dííbyeke tsajtyéébé cáméhbaúvu. Átsihdyúhjáa úújétsoobe páneere ííñújɨ́ avyéjuvu. 6 Áánemáhjáa neebe dííbyeke: —Íñe páneevúré uke ó ájcuú u mɨ́móúúvéne oke u dúúrúváhajchííjyu. Muurá tahñe páneere íñe imíwu nééne ɨ́htsútunéhjɨ́ íjcyane. Áánevu muurá o ímíllémeke ó ájcúiyáhi. 8 Áánélliihyéhjáa idyé neebe Jetsóó dííbyeke: —Muurá Píívyéébé waajácúháámɨtu nééneé: “Máavyéjuube Mépiivyéébekéré medúúrúváábeke méɨ́ɨ́cúvéiyáhi.” 9 Ááné boonétúhjáa idyé dííbyeke tsajtyéébé Jerotsaréevu. Áánemáhjáa duurúvájá hallúvú cáámevu itsájtyéébeke neébe: —Áyu cána ɨ́mɨááné Píívyéébé Hajchi u íjcyáhajchíí íchihdyu cátsiñíívyé baavújuco. 10 Muurá dííbyé waajácúháámɨtu nééneé: Píívyéébe wálloó níjkyéjɨ múnáake uke ditye ityéhme ɨɨná uke ipájtyétuki. Aabe tsá ɨ́ɨ́néúbatú u wápújúúvéityúne. 12 Ehdúhjáa Naavéné Jetsóoke néénéllii neébe: —Téhdure muurá Píívyéébé waajácúháámɨtu nééneé: “Tsá Máavyéjuube Píívyéébeke memáváríjchóityúne.” 13 Aanéhjáa tsiiñe imáváríjchóiyóné ipíívyetéjúcóótúnéllii ílluréjuco dibye ɨ́hvéjtsoíñúné dííbyeke. 14 Átsihdyúhjáa óómiibye Jetsóó Gariréá iiñújɨvu Píívyéébé Apííchó dííbyé pañe íjcyaábe. Áijyúhjáa dibye méénúné uubállé tsújaavé páneere tééné iiñújɨri. 15 Aabéhjáa tééné iiñújɨri íjcyáné pihcyáávejááneri úwááboobéré péhíjcyáábeke duurúvahíjcyáme. 16 Átsihdyúhjáa peebe Natsaréevu ípyée ipíívyécoomívu. Aabéhjáa imyéénuhíjcyádú wáyeéévejcóójɨ́ pihcyáávéjá pañévú eevé Píívyéébé ihjyú uubálle múnáajpi Itsaíaúvú waajácúhaamɨ́vú ditye ájcuháámɨ. Íllúhjáa dibye éévetsíí nééhií: 18 Píívyéébé Apííchó óóma ijcyáhi. Aabe oke picyóó ɨ́mɨájɨ́jtó wáájácútúmeke o úúbálleki. Muurá ɨ́dátsó ícyahíjcyámé ímítyúnéhjɨ́ pañe éhne múúne hállúvatúmé íjcyadu ɨ́cubáhrajte. Áánetu diityéké ó ijchívyétsoóhi. 19 Áámeke ó úúbálleé Píívyéébe diityémá ditye pájtyetéiñe méénune. 20 Ehdúhjáa nétsii iéévéné boone téhaamɨ́vú tééjá wákimyéi múnáájpikye iájcúne ácúúveébe. Áábedívúhjáa pámeere tééjá pañe íjcyame ullévenúhi. 21 Átsihdyúhjáa neebe diityéke: —Ehdúu Píívyéébe íwaajácúháámɨtu nééne éévé tsúúca úújetéhi. Aane muurá tsúúca ámuha mélleebó o éévene. 22 Ehdúhjáa Jetsóó diityéké nééne pámeere ímí ɨjtsúcunúhi. Aaméhjáa iúllévenúne néjcatsíhi: —¿Aca tsá éhne áánu Jotséé hajchi íjcyatúne? 23 Átsihdyúhjáa neebe diityéke: —Behtyu ámuha oke méneéhi: “Taabóóbé u íjcyaabe bo uure tááboméij.” Ehdu muurá ámuha méneé íllu ámuha oke menééiyóne: “Capenaóó cóómiyíi méénúráítyúronéhjɨ́ u méénuhíjcyádú cána meenu ícyoomíyí awáá úpée u píívyécóómiyi.” 24 Átsihdyúhjáa tsiiñe neébe: —Cáhawáá ɨ́mɨáánetúré ámúhakye o néékií: Tsá muurá cáábyekéikyé Píívyéébé ihjyú uubálle múnáadítyú íiiñújɨ múnaa ávyejúúlléítyuróne. 25 Muuráhjáa ijraéémú pañe mítyame pííbájyujte walléémú íjcyará Eríaúvú Píívyéébé ihjyú uubálle múnáajpi íjcyácoóca. Téijyúu ájyaba tééné iiñújɨri 3 pijcyábáj pɨɨnévú daarɨ íjcyánáaáca. 26 Árónáacáa tsá Píívyéébe wállootú Eríaúvuke diityé éllevu dibyée diityéké nééne ditye lléébóítyuróné iwáájácúnema. Áánemáa wálloobe Tsidóó iiñújɨri íjcyacóómí Tsaréétari íjcyáné piibájyúlle éllevúré dííbyeke. 27 Téhdurée ijcyámé mítyame íjpí chajááveri chémeme Eritséoúvú Píívyéébé ihjyú uubálle múnáajpi íjcyáijyu. Árómedítyúu tsá tsáápíuba bóhɨ́ɨ́tsámeítyúne. Apáábyérée Tsííriá iiñújɨ múnáajpi Naamáá bóhɨ́ɨ́tsámeí Eritséodívú ípyée icyáhcujtsódújuco íjcyaábe. 28 Ehdúhjáa Jetsóó néénetu cayóbáávatémé pámeere pihcyáávéjá pañe íjcyame. 29 Áánemáhjáa dííbyeke ijchívyetsómé técoomi íjcyáné caméhbáutu dííbyeke iwááóroki. 30 Árónáacáhjáa múijyúrá péjúcoóbe. 31 Aabéhjáa péé Gariréá iiñújɨri íjcyacóómí Capenaóovu. Átsíi múnáakéhjáa úwááboobe wáyeéévejcóójɨ. 32 Aaméhjáa ullévenúhijcyá muhdícyánéjcurí tujkévéwu dibye úwáábóneri. 33 Áijyúhjáa íjcyaabe tsaapi tétsihyi pihcyáávéjá pañe naavéné ípañe íjcyaábe. 34 Aabéhjáa kéévánécoba nééhií: —¡Jetso Jetsóoj, Natsarée múnáajpi u íjcyaábej! ¿Ɨ́veekí múúhakye ú pátsárijcyóváhi? ¿Mityá múúhakye ú waagóovaj? Muurá uke ó waajácú ɨ́mɨáábé Píívyéébé Hajchi u íjcyane. 35 Ehdúhjáa naavéné dííbyé pañétú íhjyúvánéllii Jetsóó néé dííbyeke: —¡Cúúvéhulléré diícya! ¡Díjchivye áádí pañétu! Ahdújucóhjáa dibye íjchivyéné diityéj pɨɨnévú ɨɨ́jcaáyóóbedítyú dííbyeke tútávájtsótuubére. 36 Ááneríhjyáa pámeere iúllévénúne néjcatsíhi: —¿Aca múhdutú dibye néhdújuco naavémú íchívyehíjcyáné tsaaté pañétu? 37 Ehdúhjáa dibye méénuhíjcyáné uubállé tsújaavé pámeere tééné iiñújɨ múnáadívu. 38 Aanéhjáa pihcyáávéjá pañétú iíjchivyédú Jetsóó péé ímamyémuma Tsimóo jávu. Áánáacáhjáa dííbyé baabe áíívyeri chéménéllii dííbyeke nééme dibye ibóhɨ́ɨ́tsoki. 39 Ahdújucóhjáa dibye teene cheme úhbánetu díílleke tene pájtyene. Aalléhjáa ibóhɨ́ɨ́ne diityéké májchotsóhi. 40 Áijyúhjáa meííjyunúrónáa tsívahíjcyámé páhduváré nééne chémeri chéméméhjɨke dííbye éllevu. Áámekéhjáa idyócárájcóneri bóhɨ́ɨ́tsohíjcyaábe. 41 Aanéhjáa tsaaté pañétú dibye naavémuke íjchívyetsómé nehíjcyáhi: —Uu muurá Píívyéébé Hajchi. Waajácúméhjáa ɨ́mɨááné diibyéjuco Pájtyetétsoobe dibye íjcyane. Áámekéhjáa neebe tsiiñe ditye tehdu iíhjyuvájúcóótuki. 42 Aanéhjáa tsɨtsɨ́ɨ́vevu Jetsóó péé técoomítyú tsiéllevu múubárá íjcyátúhullévu. Árónáacáhjáa mɨ́amúnaa néhcoméré pééme úújeté dííbyedívu. Aaméhjáa wájyurá dííbyeke dibyéi ipyéétu diityédítyu. 43 Árónáacáhjáa neebe diityéke: —Árónáa ó imíllé téhdure tsícyoomíjɨ múnáake o úúballéné Píívyéébé avyéjutu íjcyáné uwááboju. Muuráhjáa téénéllii Píívyéébe oke wallóóhií. 44 Ahdújucóhjáa dibye úwááboobéré péhijcyáné Gariréá iiñújɨri pihcyáávejááné pañe.
1 Tsáijyúhjáa Jetsóó Genetsaréé unéú úníuri íjcyánáa mítyane mɨ́amúnaa dííbyedívú píhcyaavé Píívyéébé uwááboju illéébúcunúné iímíllénema. 2 Áánáacáhjáa ájtyúmɨɨbe mɨ́neecu íévemɨ́ɨ́cú tééú úníuri cátsuhjúcunúmɨ́ɨ́cú témɨ́ɨ́cú aabájajtéhjáa ɨ́tsɨnúcoohóné iñíjtyu íjchívyéné boonéemɨ́ɨ́cu. 3 Aanéhjáa Tsimóo éhmɨ́ pañévú iúcáávéne neebe ditye áyánéwu dííbyeke pɨ́ɨ́néehívú icyátújcaáyoki. Aabéhjáa téémɨ́ pañétú diityéké iúwáábótsihdyu néé Tsimóoke: —Áyu cána ílluréjuco ípañétsíí métsɨnúútej. 5 Áánélliihyéhjáa Tsimóó néé dííbyeke: —Ávyéjuúbej, ávyetáne pécóhajchótá muha metsɨ́nuurómé tsá meújcutú tsáápíúbake. Árónáa ihdyu u néénéllii tsiiñe muha métsɨ́nuúhi. 6 Ahdújucóhjáa tsɨ́nuume mítyane újcune amómeke. Ávyetáhjáa tsɨ́nucóóhó ílluréjuco móhtobáné diityé padúúcuri. 7 Áánélliihyéhjáa íhyójtsɨ́neri bómɨhcómé íñahbéjté íhdyúémɨri íjcyámeke ditye ɨpɨ́áábotéki. Ahdújucóhjáa péémema ditye íjchívyetsóne. Aanéhjáa ávyeta ɨhmɨ́néécú buúúvetu. 8 Ááneríhjyáa diibye Tsimóo Péédoro iúllévenúne Jetsóó lliiñévú ɨmɨ́móúúvéne nééhií: —Ávyéjuúbej, ímítyuube o íjcyaabe tsá díúníuri o íjcyáítyuróne. 9 Ehdúhjáa neebe ávyétá mityáné amómeke iújcúneri iúllévenúnema. 10 Téhduréhjáa íñahbéjtétsí Tsebedéó hájchimútsí Jacóóboma Jóáámutsi ullévenú tééneri. Árónáacáhjáa Jetsóó néé Tsimóoke: —Tsájúréévedíñe. Muurá íñe amómé lliiñája múnáajpi u ícyahíjcyaabe ícyoocátú mɨ́amúnáakéréjuco Píívyéébé icyánejcúvú u ɨ́búwáávétsoíñe. 11 Áánélliihyéhjáa icyátsúúvétsihvúré páneere ɨɨ́hvéjtsóne Jetsóomáyéjuco ditye pééneé. 12 Aabéhjáa Jetsóó tsácoomíyí íjcyánáa tsaapi íjpi chájááveebe tsáábe dííbyeke iájtyúmɨ́ɨ́bé lliiñévú ɨmɨ́móúúvéne nééhií: —Ávyéjuúbej, ¿aca muhdúiyó teene oke u bóhɨɨtsóne? 13 Áánélliihyéhjáa Jetsóó dííbyeke dócárájcoobéré nééhií: —Mu ihdyu tehdújucoj. Ehdúhjáa dibye néénemáyé tsúúca bóhɨɨ́be. 14 Áábekéhjáa boíjcyuube dibye muucá iúúbállétu muhdú ibóhɨɨ́ne. Neebéhjáa dííbyeke: Tsapéhdúré llúúváábe éllevu pééne dííbyedívú dúhjétsámeítyeco. Ááne Moitséeúvúu néhdu Píívyéébeke tsíeméneri ú ɨ́ɨ́cúveé téénetu mɨ́amúnaa iwáájácu u bóhɨ́jucóóne. 15 Ehdúhjáa dibye néérónáa tsúúca pámeere tééné uubállé waajácúhi. Áánélliihyéhjáa mítyane mɨ́amúnaa píhcyáávehíjcyá dííbyé uwáábovu dibye diityéké ibóhɨ́ɨ́tso ditye chéménéhjɨtu. 16 Árónáacáhjáa diityédítyú múha íjcyátúhullévú péhíjcyaabe Píívyéébema iíhjyúvaki. 17 Aabéhjáa Jetsóó tsáijyu úwáábohíjcyánáa ijcyámé tétsihyi paritséómuma taúhbájú uwáábojte Gariréaa, Jodéaa, íjcyáné iñújɨ́ɨ́cutu pahúllevátú tsáámeé. Áhduréhjáa ijcyámé tsaate Jerotsaréetu tsáámeé. Aaméhjáa ɨ́ɨ́ténáa Jetsóó Píívyéébé ɨhnáhoori bóhɨ́ɨ́tsohíjcyá chéméméhjɨke. 18 Áánáacáhjáa tsaate tsivá ɨ́ɨ́botárí íjpi vááúmeítyúúbeke. Áábekéhjáa imíllerómé Jetsóó tsájá pañe íjcyáábe éllevu itsájtyene. 19 Árónáacáhjáa tsá ditye píívyetétú múhdutú iúcáávéiyóné mítyane mɨ́amúnaa íjcyánélliíhye. Áánélliihyéhjáa cáámevu iñéríívyéne dííbyé tujkévetu idyóhejúróhéjutu niityétsómé dííbyeke mɨ́amúnááj pɨɨnévu. 20 Aaméhjáa ímí cáhcujtsóné iwáájácúne neebe Jetsóó dííbyeke: —Muúbej, tsúúca úhdi o ɨ́dáátsóvéne díimítyú ó ábájɨɨvéhi. 21 Ehdúhjáa Jetsóó nééne taúhbájú uwáábojtémá paritséómú illéébóne néjcatsíhi: —¿Muubáami aabye ɨ́veekí ímityúné ihjyúvá Píívyéébe ímí ɨ́jtsúcunúnejɨ́ɨ́vari? Tsá muurá mɨ́amúnáá imítyuháñé mewáágóóítyuróne. Apáábyéré ihdyu Píívyéébe piivyété teene iwáágoóne. 22 Ehdúhjáa ditye néjcatsíñé Jetsóó iwáájácúne néé diityéke. —¿Aca ɨ́veekí ehdu ámuha méɨ́jtsámeíhi? 23 Áánerá ó piivyété mɨ́amúnáadi o ɨ́dáátsóvéne diityé imítyuháñé diityémá o ímíbajchóne. Áánéllii ó piivyété áánúke o nééneé: “Úhdi o ɨ́dáátsóvéne díimítyú úúma ó ímíbajchóhi.” Áhdure ó piivyété o nééneé: “Dímíjpyeténe dipye.” 24 Ahdícyane cáhawáá óvíi ámuha máájtyumɨ́ Mɨ́amúnáájpidívúu o ípívyééveebe muhdú o méénune. Ehdúhjáa iñééne diibye íjpi vááúmeítyúúbeke neébe: —Dímíjpyeténe eene dɨ́ɨ́hbotámá dipye dihjyávu. 25 Ehdúhjáa Jetsóó néénemáyé diityéj pɨɨnétú iíjyócúúvéne péjúcoobe ihjyávú Píívyéébeke dúúrúvaabére. 26 Ááneríhjyáa pámeere tétsihyi íjcyame iúllévenúne téhdure duurúvá Píívyéébeke. Aaméhjáa itsájúréévéne nééhií: —¿Aca muhdú aabye meke ullévenútsóhi? 27 Átsihdyúhjáa péébe Jetsóó ájtyúmɨté Revíikye ííñújɨ́ avyéjúúbé wáábyuta dsɨ́ɨ́dsɨke iáhdótsohíjcyátsihyi ácuúcunúúbeke. Áábekéhjáa neébe: —Muúbej, ookéréjuco duráávye. 28 Ahdújucóhjáa dibye páneere imyéénuhíjcyáné ɨɨ́hvéjtsóne dííbyemáyéjuco pééneé. 29 Aabéhjáa Jetsóoma wáñehjɨ́vaté ihjyávu. Áánevúhjáa dibye míñutsómé mítyame tsáá tsijtye ííñújɨ́ ávyéjúúbé wáábyuta íjcyáne dsɨ́ɨ́dsɨ́ ahdótso múnaa. Áhduréhjáa tsíjtyehjɨ ijcyá tétsihyi diityéma. 30 Áánélliihyéhjáa paritséómú taúhbájú uwáábojtémá néé dííbyé mamyémuke: —¿Aca ɨ́veekí ámuha ménahbévá aatye ɨ́mɨáámemájɨ́ɨ́vari? 31 Áánélliihyéhjáa Jetsóó nééhií: —Tsá muurá taabóóbé bóhɨɨme tsaímíyé néémeke táábotúne. Muurá ihdyu chémémekéré tááboóbe. 32 Ahdícyane tsáháa ɨ́mɨááme wáábyú o tsáátune. Muuráhjáa ímítyúme wáábyú o tsáá diityéké o ímíbáávyétso Píívyéébé icyánejcúvuréjuco ditye ɨɨ́búwááveki. 33 Ehdúhjáa Jetsóó néénéllii nééme dííbyeke: —¿Aca ɨ́veekí Jóáá mamyémuu, paritséómú mamyémuu, íjcyame tsáijyu majcho áwahíjcyá Píívyéébema iíhjyúvácoóca? Árónáa muurá dímamyémú tsá tehdu méénuhíjcyatúne. 34 Áánélliihyéhjáa neebe diityéke: —¿Aca tsaatétsí táábávájcatsíñé wañéhjɨvu tsáámeke ámuha majchótú mááwáchóiyáhi? Ehdu nééne támamyémú tsá majcho áwáítyuró diityémá o íjcyáné hajchóta. 35 Muurá ihdyu íjcyaíñé diityédítyú o pééiñe. Áijyu ihdyu óvíi muhdú iñéhajchíí awámye. 36 Ehdúhjáa iñééné boone diityéké úwááboobe nééhií: —Tsá muurá tene ímityú béhbátu tsúúcáaja wájyamu mepájaabóne. Muurá íllure éhnííñevu táváajcároba. 37 Áhdure tsá tene ímityú béjpácyo bíínojpácyó mepícyoone tsúúcáau mɨ́ɨ́héneu cahpáyú pañévu. Muurá béjpácyo iúhtsáráúúvéneri táváajcó tsúúcáau. Áijyu muurá wágóoovéné tsanéécújuco bíínojpácyoo, cahpáyuu, íjcyane. 38 Áánéllii béjpácyo mépañénú bééú pañévúre. 39 Muurá tsúúcáajpácyóré iádone ímillémé tsá ádóítyuró béjpácyo bíínojpácyo tsúúcáajpácyóré ímí diityédívú néénélliíhye. Ehdúhjáa neebe Jetsóó dityéke.
1 Aabéhjáa tsáijyu wáyeéévejcóójɨ́ ímamyémuma úmɨhéj pɨɨnétú pájtyénáa bajtsóháñetu ujcúmé imájchoki. 2 Aanéhjáa paritséómú ɨɨ́ɨ́téne néé diityéke: —¿Aca ɨ́veekí ehdu ámuha mémeenú íjcyoojɨ wáyeéévejcóójɨ́ meméénúítyuróne? 3 Áánélliihyéhjáa Jetsóó néé diityéke: —¿Aca tsá ámuha meéévehíjcyatú tsáijyúu iájyabáávaténéllii íñahbéjtema Dabíiúvú téeméné méénune Píívyéébé waajácúháámɨtu cáátuváne? 4 Muuráhjáa duurúvájá pañévú iúcáávéne imájchóítyuróné Píívyéébé ɨɨcúvé pááa majchómé apáámyéré llúúvájte máchohíjcyáne. 5 Áhduréhjáa neebe diityéke: —Muurá íñe Mɨ́amúnáájpidívúu o ípívyéévéébé wáábyuta téhdure téjcoojɨ wáyeéévejcóójɨ. 6 Tsáijyúhjáa téénere wáyeéévejcóójɨ́ pihcyáávéjá pañévú Jetsóó úwaabóhi. Áánáacáhjáa tsaapi tsánejcúehójtsɨ́ íhyójtsɨ múhdurá néébe tétsihyi. 7 Áánélliihyéhjáa taúhbájú uwáábojtémá paritséómú Jetsóodívúré ɨ́ɨ́tehíjcyá dííbyeke téjcoojɨ dibye bóhɨ́ɨ́tsóhajchíí téénej tééveri ímítyuube dibye íjcyane iñééroki. 8 Ehdúhjáa ditye ɨ́jtsámeíñé iwáájácúne Jetsóó néé diibye múhdurá íhyójtsɨ néébeke: —Muúbej, cána dichaj. Ahdújucóhjáa dibye pééne dííbye éllevu. 9 Áábedítyúhjáa neebe diityéke: —Ámúhakye ó dílloó tsane: ¿Aca tsá íjcyoojɨ wáyeéévejcóójɨ́ mepɨ́áábóítyuró tsaatéké tsíeméné pájtyémeke, mityá méɨ́hvéjtsóiyá ditye ɨdsɨ́jɨ́vekij? 10 Ehdúhjáa iñééne diityéké ɨ́ɨ́teebéré néé dííbyeke: —Muúbej, cána ííllevu cujúúvé díhyótsɨɨ́j. Ahdújucóhjáa dibye cújúúvénemáyé téhojtsɨ́ ímíjpyeténe. 11 Ehdúhjáa Jetsóó méénune dííbyeke múnáátsohíjcyámé ɨɨ́ɨ́téne ávyétá ɨhnáhó cayóbáávatéhi. Áánemáhjáa pítyácójcatsímyé muhdú dííbyeke imyéénuíñe. 12 Téijyúhjáa Jetsóó cáméhbaúvú péébe Píívyéébema ihjyúvápéjcovéhi. 13 Ááné tsɨtsɨ́ɨ́vevúhjáa pihjyúcuube dííbyema péhíjcyámeke. Áámedítyúhjáa újcuube 12-meváké páñétúejte ímamyémú íjcyame úwááboméré péhíjcyáímyeke. 14 Aaméhjáa ílluúme: Tsimóóhjáa íjcyáábeke téhdure Péédoródívú dibye méménuúbee, íñahbe Aderéee, Jacóóboo, Jóáaá, Perípee, Batoroméee, Matéoo, Tomáaa, tsijpi Jacóóbó Apéó hajchii, cananíjtámúejpi Tsimóoo, Jacóóbó nahbe Jóódaá, tsijpi Jóóda Ijcarióóté bóónétúhjáa dííbyedívú méénútsóiíbyee, éhdume. 17 Aaméhjáa teene cáméhbáutu tsááme wajtsɨ́ ítyujkévétsihvu. Áijyúhjáa mítyane mɨ́amúnaa Jetsóó uwáábó illéébúcunú tsáácunú pahúllevátú teene Jodéá iiñújɨtu Jerotsaréetuu, Tíírótuú, Tsidóotuu, íjcyane. Aaméhjáa tsivá chéméméhjɨke dibye ibóhɨ́ɨ́tsoki. 18 Áámedítyúhjáa tsaaté pañe naavémú íjcyámeke dibye wáágóóné boone tsaímiyéjuco ditye ícyahíjcyáne. 19 Paméváréhjáa chémeméhjɨ́ imíllehíjcyará dííbyeke idyómajcóné tsaatéhjáa dííbyeke idyómájcóneríyé bóhɨhíjcyáné iájtyúmɨ́nélliíhye. 20 Aanéhjáa Jetsóó ímamyémuke ɨɨ́ɨ́téne nééhií: —Maímijyu ihdyu ámuha ɨdáátsóméhjɨúvú menééme meíjcyanej. Muurá tehdu néémé wáábyuta Píívyéébé avyéju. 21 Maímijyu ámuha meíjcyane dibye ímillédú ámuha meíjcyáíyóneri metsúúrámeíhijcyáme. Muurá ámúhakye pɨ́ááboobe tehdu ámuha meíjcyaki. Maímijyu ámuha meíjcyane kímóhcó nénehjɨ ámúhakye pátyehíjcyáme. Píívyéébe muurá ámúhakye ímíjyúúvetsóhi. 22 Muurá íñe Mɨ́amúnáájpidívúu o ípívyéévéébeéjté ámuha meíjcyáné déjúcotu oke cáhcújtsotúmé ámúhakye tsarílleéhi. Aame tsá ámúhakye lléébóityúne. Ámúhakye átéréejtédí idíllóne nehníwu ihjyúvahíjcyaímyé ámúhadítyu. Árome ihdyu maímijyu ámuha meíjcyanej. 23 Muuráhjáa téhdure éíjyuúvú diityé ɨhdé múnáaúvú Píívyéébé ihjyú uubálle múnáadi ɨ́cúbáhrahíjcyáhi. Ahdu ámúhakye ditye dárɨ́ɨ́véróné pañe óvíi ámuha íllure méimíjyúúhií. Muurá ámuha meɨ́cúbáhrámeíñe áhdó ɨ́ɨ́né imíjyaú Píívyéébe ámúhakye pícyoóhi. 24 Áánetu ihdyu ɨ́htsutúmé ehnéva múnaa tééneríyé tsúúrámeíhíjcyámeke máɨdáátsoju tene pájtyeíñej. Muurá tééneri ditye ímíjyúúveróné nɨjkévaá diityéma. 25 Ehdu ɨ́ɨ́né imíjyaú panévatúré ícyahíjcyámeke máɨdáátsoju tene pájtyeíñej. Muurá ɨ́dátsó diityémá nɨjkévaíñé ɨ́ɨ́né imíjyaú ditye ícyahíjcyaróne. Muurá ímíjyuuri íjcyárómema nɨjkévaíñé kímóóvevúréjuco. 26 Áhdure ditye ávyejúúllehíjcyámeke máɨdáátsoju tene pájtyeíñej. Ehdúu muurá diityé ɨhdé múnáaúvú iiye Píívyéébé ihjyú uubálle múnáadi díllómeímyeke tsaate ávyéjútsohíjcyáhi. 27 Ahdícyane ámuha oke melléébúcunúmeke o néé ámuha mewájyu ámúhakye múnáájtsórómeke. Áhdure ámúhakye tsáríllérómeke múu pɨ́aabóhi. 28 Téhdure múu ámúhadítyú ímityúné íhjyúvárómema tsaímíyé íhjyúváhi. Téhdure ámúhakye áábohíjcyárómé hallúvú múu táúmeí pɨáábó Píívyéébeke. 29 Áhdure tsaate ámúhakye méénúhajchíí tsá múu pɨ́ámeítyúne. Téhdure ámúhá wajyámú dɨ́ɨ́vane ditye ámúhadítyú újcúhajchíí múu ɨ́hvejtsó tsiijya ditye itsájtyeki. 30 Áhdure ámúhakye tsíeméné táúmeímyeke múu ajcúhi. Áhdure tsaate ámúha éhné náníhajchíí tsá múu díllotúne. 31 Áhdure pamévamáyé ámuha ímí meíjcyane meímílléhajchíí múu íicyánéjcutu ɨ́mɨááméré ijcyáhi. 32 Muurá ámúhakye wájyúmekéré ámuha mewájyúhajchíí tsá ɨ́mɨá wájyú tene íjcyatúne. Muurá ímítyúné mɨ́amúnaa íjcyarómé téhdure diityéké wájyúmemáyé wajyújcatsíhi. 33 Téhdure ámúhama ɨ́mɨáámé íjcyámemáyé ámuha ɨ́mɨáámé meíjcyáhajchíí tsá tene ímityúne. Muurá ímityúmé íjcyarómé tehdu meenúhi. 34 Áhdure ámúhakye tsíeménevu ájcúmekéré tééné cápayóóvéré ámuha maájcúhajchíí tsá tene ímityúne. Muurá ímityúmé íjcyarómé tsaatéké tsíeménevu ajcú ditye ɨpɨ́ámeíkíye. Ahdu tsá múu néétune. 35 Ámúhakye múu néhníllérómeke iwájyúne panévatúré ditye pɨ́htónéhjɨtu pɨ́aabó ditye ámúhakye pɨ́ámeíítyúrónáaáca. Ehdu ámuha mepɨ́áábóhajchíí ɨ́htsútuube Píívyéébej tsɨ́ɨ́mé ámuha meíjcyame ɨ́ɨ́né imíjyaú méíjcyaáhi. Muurá Píívyéébe ímityúmé íjcyárómeke ɨɨ́daatsólléne pɨ́áábohíjcyáhi. 36 Ahdícyane óvíi ámuha pamévakéré meɨ́daatsólléne mépɨ́áábohíjcyá Méécááni Píívyéébe méénuhíjcyádu. 37 Tsá múu íhjyúvatú tsijtye múhdurá néémedi Píívyéébe ámúhakye iñéétu téhdure ímityúmé ámuha meíjcyane. Tsá múu tsíjtyedi ɨ́cúbáhratú Píívyéébe ámúhadi ɨɨ́cúbáhrátuki. Téhdure ámúhakye ímityúné tsaate méénuróné múu ɨ́hvejtsó ɨɨná diityéké méénutúméré téhdure Píívyéébe ámúhakye ɨɨná imyéénútuki. 38 Múu pɨ́aabó múhdurá néérómeke téhdure Píívyéébe ámúhakye ɨpɨ́ááboki. Muurá ɨ́mɨáámeke pɨ́ááboóbe. Aabe muurá ámuha muhdú tsíjtyeke mepɨ́áábohíjcyádúré ámúhakye pɨ́ááboóhi. 39 Téhduréhjáa tsiiñe Jetsóó úwááboobe nééhií: —¿Aca tsaapi hállúvátuube tsijpi téhdure néébeke tsajtyéiyá tsiéllevu? ¿Aca tsá tsamútsíyé áákityéítyuró wáhyéju dɨ́ɨ́váné pañévu? 40 Tsá muurá tsaapi mamye dííbyeke úwáábohíjcyáábé ehnííñevu wáájácutúne. Muurá ihdyu páneeréi ɨnɨ́jkévácooca botsíi dibye wáájacúdú wáájácuúbe. 41 ¿Aca ɨ́veekí ámuha méijyácunúhijcyá ámúhá nahbémú hálluúúné pañe wááhyéwuúné íjcyáneri ámúhá hálluúúné pañe úménebááné íjcyane wáájácúmeítyúme? 42 Muurá úménebááné ámúhá hálluúúné pañe íjcyame tsá ámúhá nahbémuke ámuha menééítyuróne: “Cána muha ámúhakye mebóhdo eene wááhyene ámúhá hálluúúné pañe íjcyane.” ¡Ávyeta bañú múnaa ámuha meíjcyame pánehjɨ́dú ɨ́mɨáámeúvúdú ámuúha! Tujkénú méwaagóoméí eene úménebááné ámúhá hálluúúné pañe íjcyane botsíi ímí ámuha maájtyumɨ́mé mebóhdo teene wááhyene ámúhá nahbémú hálluúúné pañe íjcyane. Ehdu nééne tsá múu tsaate wahdɨ́ɨ́váné imítyúwu méénúneri íjyácunútú tsáijyu múu éhnííñevu ímityúné ámuha meméénuhíjcyáme. 43 Tsá muurá oove néévahíjcyáné uméhé nééváítyuró átéréene oove íjcyatúne. Áhdure oove íjcyatúné néévahíjcyáné uméhé tsá múijyú nééváítyuró oove íjcyane. 44 Muurá iñéévatúré méwaajácú uméhééné kéeméhéhjɨ́ íjcyane. Tsá muurá múijyú tsúhjɨ́vahe nééváítyuró híígoó. Áhdure tsá múijyú wacyónejke nééváítyuró baáco. 45 Ahdu ɨ́ɨ́vane muurá ɨ́mɨáámé ɨ́ɨ́búwá pañe ɨ́mɨá ɨ́jtsaméí íjcyanéjuco ditye íhjyuváne. Áánetu ímityúmé ihjyúvá ɨ́ɨ́ɨ́búwá pañe ímítyúné ɨ́jtsaméí íjcyanéjuco. Muurá muhdú ɨ́ɨ́buúúné ɨ́ɨ́jtsaméí íjcyadújuco ditye íhjyuváne. 46 ¿Ɨ́veekí ámuha oke Ávyéjúúbedi médíllohíjcyá ámúhakye o nééne ámuha melléébóne tehdu meíjcyámejɨ́ɨ́vari? 47 Cáhawáá ámúhakye o úúbálle muhdú tahñéjté oke lléébome íjcyane. 48 Muurá tsaapi ánúmeííbyé cóhpéj nétsihdyu ávyéta páñé itséhdíhyejújɨri íapɨ́hajcúné wáduhcúhi. Aaja tsá nújpabya wááóítyuró ávyéta cóhpé teja méénúmeíñélliíhye. Ehdu muurá tahñéjté oke lléébome ijcyáhi. 49 Áánetu o nééne cáhcújtsotúmé ijcyá éhne múúne tsaapi ímíñeúvú ihjyá apɨ́hajcúné wádúhcútuja dííbyedívú nújpabya wááóné boone dibye ɨ́dátsó íjcyadu.
1 Ehdúhjáa mɨ́amúnáama Jetsóó iíhjyúvátsihdyu péé ímamyémuma Capenaóovu. 2 Ácoomíyíhjyáa romáánómú tsodáhómú avyéjúúbé úníu múnáajpi dibye wájyú néébe ávyeta chémeebe dsɨjɨ́veríjyuco. 3 Áánáacáhjáa diibye íavyéjuube tsúúca waajácú Jetsóó técoomíyí íjcyane. Áánélliihyéhjáa tsaatéké túkevéjtsojtédítyú wálloobe dííbye éllevu dibye ibóhɨ́ɨ́tso íúníu múnáájpiíkye. 4 Ahdújucóhjáa ditye ipyééne néétene: Ɨ́mɨáábé diibye tsodáhómú avyéjuúbe. Áábeke íhya ihdyu tehdújuco u pɨ́ááboíñe. 5 Muurá ímí meke wájyuube ijraéémú meíjcyámeke. Muuráhjáa dibye nééjuri mépihcyááveja méénúmeíhi. 6 Ehdúhjáa ditye néénéllii Jetsóó péé diityémá téhullévu. Aaméhjáa pɨ́ɨ́hɨ́júcóónáa tsiiñe tsodáhómú avyéjuube wallóó tsíjtyekéréjuco íñahbévajtédítyú ditye iñééte dííbyeke: —Ávyéjuúbej, tsáhaváne ávyeta dííbye jávú u úújetéityú ɨ́dátsó dibye néénélliíhye. 7 Téénélliihyévané tsá dibye páñetu úúma íhjyúvatétúne. Áánélliihyévané ihdyu íchihdyúré ú neé dííbyé úníu múnáajpi ibóhɨɨ́ki. 8 Muurévá téhdure tsijtye íavyéjujte dííbyeke nééne méénuhíjcyaábe. Áhdurévá ítsodáhómuke dibye táuhbánéjuco ditye méénuhíjcyáne. Téhdurévá íúníu múnáajpi dibye néhdújuco méénuhíjcyáne. 9 Ehdúhjáa diibye tsodáhómú avyéjuube nééne ditye úúbálléneri Jetsóó ullévenúhi. Áánemáhjáa pámeekéré tétsihyi íjcyámeke ɨɨ́ɨ́téne neébe: —Muurá tamúnaa ijraéémú íjcyárómedítyú tsá tsáápíuba ehdu oke cáhcújtsotú eene romáánómuube íjcyároobe cáhcujtsódu. Ehdúhjáa neebe Jetsóo. 10 Aanéhjáa diibye tsodáhómú avyéjuube wálloome téhullétú wájtsɨme ájtyumɨ́vá tsúúca diibye íúníu múnáajpi bóhɨ́ɨ́beke. 11 Átsihdyúhjáa Jetsóó ímamyémuma Naíivu péébema tsijtye mítyame pééhií. 12 Aaméhjáa técoomívú úújetémé ájtyumɨ́ tsáápille pííbájyúllé hajchi apáábyéré íjcyaabe dsɨ́jɨ́véébeke cúúutémeke. 13 Áámedíhjyáa Jetsóó ɨɨ́dáátsóvéne díílleke nééhií: —Kímóóvedíñe. 14 Ehdúhjáa iñééne teene ɨ́ɨ́témeho dibye ékééveténéllii teeho íhbume íjyócuuvéhi. Aabéhjáa néé tééhoúvuke: —Llíhi, dácuúve. 15 Ehdúhjáa dibye néénemáyé tsúúca iácúúvéne ihjyúvaabe diityéma. Aanéhjáa Jetsóó tsɨ́ɨ́juke néé dille itsájtye dííbyeke ihjyávu. 16 Ááneríhjyáa pámeere tétsihyi íjcyame itsájúréévéne Píívyéébeke dúúruvámé nééhií: —Ícyooca ihdyu Píívyéébé ihjyú uubálle múnáajpi ɨ́htsútuube mééma ijcyáhi. Téhduréhjáa néémeé: —Muurá íñe Píívyéébe pɨ́aabó ihñéjteke. 17 Ááné uubálléhjáa páneere Jodéa iiñújɨ múnáadi tsújaavéhi. Aanéhjáa téhdure tsííñé iñújɨ́ɨ́ne múnaa waajácúhi. 18 Ehdúhjáa dibye méénuhíjcyáné tsojtsó múnáajpi Jóáake ímamyémú úúballéhi. 19 Áánélliihyéhjáa diityédítyú míítyétsikye wálloobe dityétsí idílloté dííbyeke diibyéjuco éhneváa mɨ́amúnáake pájtyetétsóiibye tsááiibye íjcyáhajchíí iwáájácuki, áánetu diibyéjuco íjcyátúhajchíí tsíjpiikyéi ityéhmeki. 20 Aamútsíhjyáa Jetsóodívú úújeténáa bóhɨ́ɨ́tsohíjcyaabe mítyámeke páhduváré nééne chémeháñeri chéméméhjɨke. Naavémúhjáa tsaaté pañe íjcyámeke waagóohíjcyaábe. Áhduréhjáa hállúvátúméhjɨke ímípyetétsohíjcyaábe. Áábekéhjáa neemútsi: —Tsojtsó múnáajpi Jóáa múhtsikye wallóó diéllevu uke muhtsi medíllo ¿ava diibyéjuco uu Pájtyetétsoobe éhneváa ííñujɨ́vú tsááiíbye? ¿Mityá tsáhái diibye u íjcyatúne? 22 Áánélliihyéhjáa Jetsóó néé diityétsikye: —Wa meóómíñe méuubállé dííbyeke muhdú o úwááboobe méénúráítyúronéhjɨ́ o méénune ámuhtsi maájtyumɨ́ne. Páneere méúúbálleco hállúvátuméhjɨ́ hálluvájucóóne, úllétuméhjɨ́ úlléjucóóne, íjpi chájááveméhjɨ́ bóhɨɨ́ne, lléébótuméhjɨ́ tsúúca lléébone, dsɨ́jɨvémé tsiiñe bóhɨɨ́ne. Áhdure méúúbálleco ɨ́dáátsóméhjɨke pajtyéteju tsúúca úwáábómeíñe. 23 Maímijyu ihdyu oke cáhcujtsómé íjcyanej. 24 Ehdúhjáa Jetsóó néé Jóáa wállóómútsikye. Aamútsíhjyáa óómíñé boone diibye Jóáádityu neébe: — ¿Acáa Jóáa ɨ́ɨ́néubárá píívyétúné iiñújɨri íjcyáábedívú ámuha mepíhcyáávehíjcyácooca muhdú ámuha méɨjtsúcunú dííbyeke? ¿A ámuháa méɨjtsúcunú éhne múúne úmehe kííjyébari vááúmeídyú páhduváré dííbyé ɨ́jtsaméí nééneé? 25 ¿A tsaímíyée úcámeíhíjcyaábe? Muuráhjáa tehdu iújcámeícyá tsá ihdícyátsihyi dibye íjcyáítyuróne. Muuráhjáa ávyéjujté jaaháñé pañéiyo diíbye. ¿Aanée muubá ɨ́mɨááné diíbye? 26 ¿Mityá Píívyéébé ihjyú uubálle múnáajpíi diíbyej? Ɨ́mɨáánée diibyéjuco. Árónáacáa tsíjtyé ehnííñevu diíbye. 27 Dííbyedítyú muurá Píívyéébé waajácúháámɨtu nééneé: Ó pícyoó dɨ́ɨhde tsáápiikye dibye iúúbálle mɨ́amúnáake ditye iímíbáávyéne ímí uke iwáátsúcúpéjtsoki. 28 Aane ɨ́mɨáánetúré tsá dííbyedu tsijtye néétune. Árónáa níjkyéjɨri íjcyaabe Píívyéébé avyéjúejtédítyú ɨ́ɨdáátsoobe íjcyároobe avyéjúúlléméií diibye Jóáá ehnííñevu. 29 Ehdúhjáa Jetsóó néénetu ávyéjúúbé wáábyuta íjcyáne dsɨ́ɨ́dsɨ́ ahdótso múnáama tsijtye múhdumé Jóáádivu tsójtsótsámeímyé waajácú ɨ́mɨáábé Píívyéébe íjcyaabe tehdújuco méénune. 30 Áánetúhjáa paritséomuma taúhbájú uwáábojte Jóáádivu tsótsójtsámeítyúmé íllure ehdɨ́ɨ́vállehíjcyá téhdure Píívyéébe diityémá méénúiyóne. 31 Áámekéhjáa Jetsóó nééhií: —¿Aca muutédívú íñe ícyoocá múnáake ó meménúiyáhi? Íhya tsɨɨmedivuj. 32 Muurá múúne lláhájtsɨri ɨ́ɨ́cume úhbácatsíhijcyádú ámuha páhduváré médárɨ́ɨ́vémeíhijcyáhi. Muurá múúne íllu úhbácatsíhijcyáme: “Chiiyóró mellíjchúrónáa tsá ámuha meímílletú mewáhtsɨne tééneri. Áhdure máátyóba májtsí memájtsivárónáa tsá ámuha meímílletú mekímoovéne.” Ehdu múúne tsɨɨme úhbácatsíhijcyámé íjcyadu muurá ámuúha. 33 Muuráhjáa tsojtsó múnáajpi Jóáa tsá májchópityúne. Áhdurée tsá dibye bíínojpácyó ádohíjcyatúne. Áábedítyúu ámuha ménehíjcyá mééííbye íjcyáábé pañe naavéné íjcyánéllii ehdu dibye nééneé. 34 Áábé boonétúu ó bóhówaavé Mɨ́amúnáájpidívú o ípívyééveébe. Aabe panéváré o májchoobe téhdure ó adó bíínojpácyo. Áánetu idyé ílluréjuco óhdityu ámuha menéhijcyáné oova majchópíwu adópíwu o nééneé. Áhdure ámuha óhdityu ménehíjcyá oova ávyéjúúbé wáábyuta íjcyáne dsɨ́ɨ́dsɨ́ ahdótso múnaa ímityúmé íjcyámedívú o náhbévahíjcyáne. 35 Árónáa muurá Píívyéébeéjté íjcyámedítyú bóhówaavéné dibye diityémá méénuhíjcyáne. Ehdúhjáa Jetsóó néé paritséómuma taúhbájú uwáábojtéke. 36 Aanéhjáa tsaapi paritséómúejpi Tsimóó Jetsóoke míñutsó dibye ihjyávú dííbyema imájchoki. Ahdújucóhjáa péébema dityétsí májchone. 37 Áánáacáhjáa tsáápille técoomíyí ímítyulle íjcyalle Jetsóó tééjari íjcyane iwáájácúne péé tééjavu imyéwu cúvááné pacúúcújpácyoma. 38 Aalléhjáa dííbyé lliiñévú icyánoovéváne tááhií. Aanéhjáa imáátyori dííbyéj tuháácyú ɨpɨ́pajchóné íhñíwácoríyé ipáácyúné boone téjtuhácyú ichóhchóne teene pácúúcújpácyoríyéjuco dille múrijchóne. 39 Ehdúhjáa dille Jetsóoke méénune diibye eenée dííbyeke ihjyávú tsájtyeebe ɨɨ́ɨ́téne íllu ɨ́jtsámeíhi: “Muurá ɨ́mɨááné Píívyéébé ihjyú uubálle múnáajpi áánu iíjcyaca waajácúiyá aalle muhdɨ́ɨ́vallé íjcyalle dííbyeke ehdu méénune. Muurá ávyeta múhdurá diílle.” 40 Ehdúhjáa dibye ɨ́jtsámeíñé iwáájácúne Jetsóó néé dííbyeke: —Tsímo uke ó neé tsane. Áánélliihyéhjáa neébe: —Bo ihdyu oke diñe, Ávyéjuúbej. 41 Áánélliihyéhjáa neébe: —Tsaatétsíhjyáa dsɨɨdsɨ táúmeí tsáápiíkye. Áámútsidítyúhjáa tsaapi ujcú 500-jɨva. Áánetúhjáa tsijpi ujcú 50-jɨváre. 42 Aanéhjáa iáhdóiyóné dityétsí píívyetétúnéllii ílluréjuco dibye ɨ́hvejtsóné teene diityétsidi ɨɨ́dáátsóvénema. ¿Aane caabyé diityétsidítyú éhnííñevu dííbyeke wájyune ú ɨjtsúcunúhi? 43 Áánélliihyéhjáa neebe Tsimóo: —Íhya diibye eenéhjáa éhnííñevu dsɨ́ɨ́dsɨke táúmeiibyej. Áánélliihyéhjáa Jetsóó nééhií: —Tehdújuco. 44 Ehdúhjáa néébere díílleke ɨɨ́ɨ́téne néé Tsimóoke: —Éje, muurá íñe uke o ááhɨvéváróóbema tsá nújpácyóubáré u pícyootú tájtyúhaacyu o níjtyámeíki. Áánáa muurá íñe áámye oke tájtyúhaacyu imáátyori ɨpɨ́pajchóné paacyú íhñíwácori. 45 Áhdure keená oke u dúúruváné u chóhchone. Áánáa muurá áámye oke idyúúruváné chóhchohíjcyá tájtyúhaácyu. 46 Áhdure tsá oke táhníwau dúúrúbájpácyóúbari u múríjchotúne. Aánáa muurá oke múríjcholle pácúúcújpácyori tájtyúhaácyu. 47 Aane uke o néé mítyane dííllé imítyú íjcyaróné dííllé hallúrí íjcyájúcootúné mítyane oke iwájyune dille úújétsónélliíhye. Muurá wahdɨ́ɨ́váné imítyú tsaaté hallúrí íjcyane diityédí meɨ́dáátsóvéne meɨ́hvéjtsóneri tsá mítyane ditye ímíjyúúvéítyuróne. Áánetu ávyétá ɨhtsútú nééné imítyú diityé hallúrí íjcyaróné diityédí meɨ́dáátsóvéne meɨ́hvéjtsóneri muurá mítyane ímíjyuuvéme. Aame meke wajyú mítyane. 48 Ehdúhjáa iñétsihdyu neebe díílleke: —Ímityúné u méénuhíjcyanéhjɨ́ tsáhájuco díhyallúrí íjcyájúcootúne. 49 Ehdúhjáa Jetsóó néénéllii tétsihyi tsijtye diibye Tsimóó miñútso múnaa íjcyame nééhií: —¿Aca muubá aabye íjcyaabe piivyété mɨ́amúnáadítyú íimítyuháñé iwáágoóne? 50 Árónáacáhjáa tsiiñe neebe díílleke: —Oke u cáhcujtsódú íjcyalle tsúúca u pájtyetéllé hallúrí tsáhájuco ɨɨná íjcyatúne. Ahdícyane wa dipye tsaímiyéjucoj.
1 Ehdúhjáa imyéénúné boonétú idyé pehíjcyaabe Jetsóó ímamyémuma tsícyoomíjɨri patsɨ́hjɨvárí íjcyájáhjɨ múnáake iúwáábo muhdú Píívyéébé avyéjú íjcyane. 2 Áábekéhjáa téhdure tsaate walléémú nahbénú panévari chémehíjcyámeke dibye bóhɨɨtsóme. Áámemáhjáa Maaría Madaréná dííllé pañétúu 7-meváké naavémuke dibye wáágóolle. 3 Téhduréhjáa diityé pañe Heróódé pɨááboobe Chóótsá taaba Jóáánaá, Tsotsáánaa, íjcyamúpɨ. Téhduréhjáa ijcyámé tsíjtyehjɨ panévatu majchó dɨ́ɨ́vánetu dííbyeke pɨ́áábohíjcyáme. 4 Áhduréhjáa mítyane mɨ́amúnaa tétsihyi íjcyácoomíjɨtu Jetsóodívú píhcyáávémeke tsaapi bájtsónetu úwááboobe íllu úúballéhi: 5 —Tsaapíhjyáa íwajcyóhá tríígoúúhá bájtsoobe íllure wávárajcóhi. Aanéhjáa dibye wávárájcónetu tsáuhjɨ dojcó juuváj pɨɨnévu. Áuhjɨ́hjáa mɨ́amúnaa tádɨ́rɨ́hcoíñuhíjcyaúhjɨ́ coomɨ́mú méhdojéhi. 6 Ááné tsiúhjɨ́hjáa néwayúúné raahóvú dójcoúhjɨ́ ííñeróné chemé tétsii pɨ́ɨ́pátúnélliíhye. 7 Ááné tsiúhjɨ́hjáa tsuhjɨ íjcyátsihvu dójcóúhjɨ́ hallúvú tene wááménéneri ííñeróné duhcúvatéhi. 8 Áánetúhjáa ihdyu tsáuhjɨ dojcó imíwu ííñujɨ nétsihvu. Aanéhjáa imíwu píívyene neevá mítyane. Ehdúhjáa iúúbállétsihdyu kéévánécoba neebe diityéke: —Aane ihdyu óvíi lléébome icyáhcújtsóne tehdu ijcyáhi. 9 Aanéhjáa ímamyémú dilló dííbyeke muhdú nééiyóné ehdu dibye úúballéne. 10 Áánélliihyéhjáa neebe diityéke: —Ehdu ó úúbállehíjcyá Píívyéébe ámúhakye iwáájácútso muhdú íavyéjú íjcyanévu. Aane oke cáhcújtsótúmedívú tsá bóhówáávetúne. Muurá o úwaabóné lléébójúcoorómé ícyahíjcyá teene lléébótúmeúvúdu. Áhdure teene ájtyumɨ́júcoorómé ícyahíjcyá ájtyúmɨ́túmeúvúdu. 11 Aane íllu nééiyóné ehdu ó úwáábohíjcyáhi: Muurá tríígóuuhádú nééne Píívyéébé uwááboju tsaate ímí lléébone diityé ɨ́buúúné pañévú úcáávéiyóné Naavéné ditye ipájtyetétu diityédívú mútátsohíjcyáhi. Aane nééiyóné eene juuváj pɨɨnévúhjáa dójcoúhjɨ́ coomɨ́mú méhdone. 13 Áánetu tsijtye teene uwááboju illéébone ímí ɨ́jtsúcunújúcoorómé páhduváré nééné mávaríjchojúúné iáábucújúcóótúne ílluréjuco téénetu ɨ́hveténé ímí icyáhcújtsótúnélliíhye. Aane nééiyóné eene néwayúúnéj pɨɨnévúhjáa dójcoúhjɨ. 14 Áánetu tsijtye uwáábó lléébójúcoorómé muhdú iíjcyáneríyé itsúúrámeíhíjcyánéllii teene ábájɨ́ɨ́vehíjcyáhi. Aame mítyane iéhnéváíyóneríyé íjcyame tsá úraavyéjúcootú tééné uwááboju illéébójúcooróne. Aane nééiyóné eene tsuhjɨ íjcyátsihvúhjáa dójcoúhjɨ. 15 Áánetu ijcyámé tsijtye teene uwáábó illéébone ímí tehdújuco ɨ́ɨ́ɨ́búuri ɨɨ́jtsúcunúné tsaímíyé úraavyéme. Aane nééiyóné eene imíwuúhjáa ííñujɨ nétsihvu dójcoúhjɨ. 16 Átsihdyúhjáa tsiiñe neebe diityéke: —Tsá muurá peete mepéétetsóné tsíeménevu maávohjácóítyuróne. Tsá cuwáíhcyú lliiñévú mepícyóóítyuróne. Muurá ihdyu cáámevu mépicyóó tene iájchúcunú já pañe téénej tééveri meíjcyaki. 17 Ahdu muurá Píívyéébé uwááboju bóhówajtsó páneere muhdú meíjcyane. Muurá páneere téévéneúvú méénúmeíhíjcyaróné tsá wáájácúratúné íjcyáityúne. Muurá páneere waajácúméiíhi. 18 Ahdícyane ímíñeúvú méɨ́jtsoco íñe ɨ́mɨá uwááboju ámuha tsúúca mewáájacúne. Muurá teene ímíllémedívú éhnííñevu bóhówájtsóiibye ditye ímíñeúvú iwáájácuki. Áánetu teene ímíllétúmedívú tsá dibye bóhówájtsóityúne. Muurá áyánéwu ditye wáájácuróné íllure dojtúcúiibye diityédítyu. Ehdúhjáa Jetsóó úwaabóhi. 19 Téijyúhjáa dííbyé nahbémuma tsɨɨju wajtsɨ́ tétsihvu. Aaméhjáa tsá píívyetétú dííbyedívú iúújeténé mítyane mɨ́amúnaa íjcyánélliíhye. 20 Aanéhjáa tsaate dííbyeke nééhií: —Éhtsíhyi áachi dɨ́ɨ́tsɨ́ɨ́juma díñahbémú íjcyame imíllé uke iájtyumɨ́ne. 21 Áánélliihyéhjáa neebe diityéke: —Muurá téhdure íñe Píívyéébé uwááboju illéébone ímí tehdújuco úraavyémé wahárómú, táñahbémú, táñaallému. 22 Tsáijyúhjáa Jetsóó néé ímamyémuke: —Métsu mepájtye éhnéjcúeúvu. Ahdújucóhjáa ditye mɨ́ɨ́neri pééneé. 23 Aaméhjáa péhíjcyánáa cúwaábe. Áánáacáhjáa kííjyébari mítyane nújpacyo nóhjɨne úcaavé diityé mɨ́ɨ́né pañévú ápííchówu diityéké pámaúcúiñédu. 24 Áánélliihyéhjáa dííbyeke iákyéjtsóne néémeé: —¡Ávyéjuúbej, Ávyéjuúbej! Éje, tsúúca mémájcánuúhi. Áánélliihyéhjáa iácúúvéne teene kííjyébama nohjɨ íjcyane úhbaabe tene ɨɨ́hvetéki. Ahdújucóhjáa tene ɨ́hveténé dáíhañéréjuco. 25 Átsihdyúhjáa neebe diityéke: —¿Aca ihdyu tsáhái eene ámuha Píívyéébeke ímí mecáhcújtsotúne? Ehdúhjáa dibye nééneri iúllévenúne néémeé: —¿Muubáami áánu íjcyáábeke kííjyébama nohjɨ lleéboj? 26 Aaméhjáa Gariréá iiñújɨtu pééme úújeté Gadáárá iiñújɨvu. 27 Átsihvúhjáa Jetsóó íjchívyénáa tsaapi dííbye éllevu tsáá técoomí múnáajpi naavémú ípañe íjcyaábe. Diibyéhjáa íéveebe wájyamúúvátuube ícyahíjcyá níjkyénéj pɨɨnére. 28 Aabéhjáa Jetsóó lliiñévú ɨmɨ́móúúvéne dííbyeke néé kéévánécoba: —Jétso Jetsóoj, ¿aca ɨɨná ú imíllé óhdityu ɨ́htsútuube Píívyéébé Hajchi u íjcyaábe? Uke o néé óhdi u ɨ́cúbáhrátuki. 29 Ehdúhjáa naavéné néé mɨ́amúnáájpí pañétú Jetsóoke dibyéhjáa dííbyeke ‘díjchivye áádí pañétu’ néénélliíhye. Ávyetáhjáa tsáijyu meívatétsohíjcyaabe naavéné dííbyeke. Áábekéhjáa tsaate íhyójtsɨ́cuma íjtyúhaacyu úwáñehííñeri chíjchuróné távárícyohíjcyaábe. Áábekéhjáa diibye naavéné úúpíyíñuube pehíjcyá ɨ́ɨ́néubárá píívyétúné iiñújɨri. 30 Aanéhjáa Jetsóó néé naavéneke: —¿Aca muubá dimyéme? Áánélliihyéhjáa neébe: —Tamyémé Píváánéejpi. Ehdúhjáa neebe mítyame dííbyé pañe iíjcyánélliíhye. 31 Aaméhjáa diitye naavémú néé Jetsóoke dibye iwáágóótu ditye ɨ́cúbáhrámeííyóhullévu. 32 Áijyúhjáa tétsihyi jéémú meenímú majchóri. Áánélliihyéhjáa naavémú néé Jetsóó iwállo diityéké diityé pañévuréjuco. Ahdújucóhjáa dibye wálloome diibye mɨ́amúnáájpí pañétú iíjchívyéne újcámeíñé méénímú pañévuréjuco. Ááneríhjyáa úúpíyivyémé téwajútú únéú pañévú cáhpíyubámé májcanúhi. 34 Ááneríhjyáa diityé tehméjté iíllityéne wááme úúbálleté técoomí múnáake. Áhduréhjáa técoomítyú kémuéllé íjcyájáhjɨ múnáake úúballéme. 35 Áánélliihyéhjáa mɨ́amúnaa téhullévú péécunú iájtyúmɨ muhdú tene pájtyene. Aaméhjáa úújetémé ájtyumɨ́ dííbyeke eenée naavémú dííbyé pañétú íjchívyéébeke íwajyámúúnemájuco íjcyaabe tsaímiyéjuco Jetsóó lliiñe ácuúcunúúbeke. Ááneríhjyáa íllityéme. 36 Áámekéhjáa tsaate tétsihyi íjcyame úúbállépejtsó muhdú tene pájtyene. 37 Ááneríhjyáa iíllityéne nééme Jetsóoke dibye ipyéé tétsihdyu diityé iiñújɨtu. Ahdújucóhjáa dibye ímamyémuma óómiñe bɨwánejcúvúre. 38 Áábekéhjáa diibye eenée dííbyé pañétú naavémú íjchívyeebe néé dííbyema ipyéékií. 39 Árónáacáhjáa neebe dííbyeke: —Tsáhaá, dihjyávúré pééne duubállé páneere muhdú Píívyéébe uke bóhɨɨtsóne. Ahdújucóhjáa péébe úúballéné íhcyóómi múnáake páneere muhdú Jetsóó dííbyeke bóhɨɨtsóne. 40 Aanéhjáa Jetsóó tsíñejcúéuri ímamyémuma iúlléjétsihdyu wájtsɨ́ɨ́beke tsaímíyé mɨ́amúnaa waatsúcúpejtsó dííbyeke témehíjcyadúme. 41 Áánáacáhjáa ‘Jáiro’ némeííbyé tsáá tétsihvu pihcyáávéjá avyéjuube íjcyaábe. Aabéhjáa ɨmɨ́móúúvéne néé Jetsóoke dibye ipyéé dííbye jávú apáálléré ɨ́dsɨ 12 pijcyábá íjcyalle dsɨjɨ́veríjyuco íjcyánélliíhye. 42 Aanéhjáa téhullévú péébeke mítyane mɨ́amúnaa úraavyé ávyeta rááutúne. 43 Áámécóbá pañéhjáa tsáápille péé 12 pijcyábájuco ichémé tujpácyó ɨ́hvetépítyúneri ɨ́cúbáhrámeíhíjcyalle. Aalléhjáa ihñénéhjɨ́ pɨ́rujtsójucóó bañúháñé taabójteke iáhdohíjcyáneri. 44 Aalléhjáa idyéju éhnéjcutu Jetsóodívú ɨpɨ́ɨ́hɨ́véne dííbyé wajyámú dómajcóhi. Ááné tujkéveríhjyáa tsúúca ichémé díílleke ɨ́hvetéhi. 45 Aanéhjáa Jetsóó iwáájácúne nééhií: —¿Múha ámuha oke médómajcóhi? Árónáacáhjáa nééme dííbyeke idyómájcotúne. Aanéhjáa Péédorómá tsijtye íñahbéjté néé dííbyeke: —Uwááboóbej, ¿aca muhdú wahdyúré mɨ́amúnaa néétúnáa ú dilló múha uke dómajcóne? 46 Áánélliihyéhjáa neebe diityéke: —Muurá ó waajácú tsaate bóhɨɨne íllure oke idyómájcóneri. 47 Aanéhjáa Jetsóó wáájacújúcóónéllii íllityécunúlléré dííbyé lliiñévú mɨ́móúúvetéllé pámeere lléébónáa úúballé muhdú néénéllii dííbyé wajyámú idyómájcóne tsúúca ibóhɨɨ́ne. 48 Áánélliihyéhjáa neebe díílleke: —Árone Wa ímí Píívyéébeke u cáhcujtsódújuco íjcyalle íñe tsúúca u bóhɨɨ́ne. Ahdícyane wa dipye tsaímiyéjucoj. 49 Ehdúhjáa dibye díílleke néénáa tsaate diibye pihcyáávéjá avyéjuube Jáiró jatu tsááme dííbyeke neeváhi: —Tsúúca dáájyuwa dsɨ́jɨvéhi. Aane ɨ́ɨ́nélliihyécó báñú ú tsájtyeé aabye uwáábóóbeke. 50 Aanéhjáa Jetsóó illéébóne néé Jáiróke: —Kímóóvedíñe. Cáhawáá ihdyu Píívyéébeke cahcújtsó dáájyuwa úúma ibóhɨɨ́ki. 51 Aanéhjáa tsúúca dííbye jávú ditye úújeténáa Jetsóó tsá ímílletú mítyame úcaavéné dííbyema tééjá pañévu. Apáámyéréhjáa Péédoroo, Jóáaá, Jacóóboo, diityétsí díílléwúuúvúj caanímútsii, éhdume úcaavéné imílleébe. 52 Áánáacáhjáa pámeere tétsihyi íjcyame tahíjcyá díílleúvuke. Áámekéhjáa neébe: —Métahdí dsɨ́jɨ́véllekéjɨ́ɨ́vari. Muurá ihdyu íllure cúwalle. 53 Ehdúhjáa Jetsóó nééneri uuhɨ́vatémé dííbyedi tsúúca ɨ́mɨááné dille dsɨ́jɨ́vénélliíhye. 54 Árónáacáhjáa díílleúvú hójtsɨtu iékéévéne kéévánécoba neébe: —Wáhaj, dájkyeé. 55 Ahdújucóhjáa ibóhɨ́ɨ́ne dille ácuuvéne. Átsihdyúhjáa neebe ditye imájchótso díílleke. 56 Ááneríhjyáa diityétsí cáánímutsi mítyane úllévenúmútsikye neebe dityétsí muucá iúúbállétu teéne.
1 Áhduréhjáa tsáijyu Jetsóó pihjyúcú ímamyémú 12-meva íjcyámeke. Áámé pañévúhjáa pícyoobe ɨtsɨ́jpá dííbye mémeri tsaaté pañétú páhduváré nééme naavémuke ditye iwáágóohíjcyaki, chéméméhjɨke ditye ibóhɨ́ɨ́tsohíjcyaki. 2 Áánemáhjáa wallójúcoobe muhdú Píívyéébé avyéjú íjcyane úwáábotémé téhdure chéméméhjɨke ibóhɨ́ɨ́tsohíjcyaki. 3 Áámekéhjáa neébe: —Métsajtyédí ámúhá cuujúii, ámúhá cahpáyuu, ámúha májchoo, ámúha dsɨ́ɨ́dsɨɨ, éhdune. Tsájaare ámúhá hallúéjamáyé mépeéco. 4 Aame tsaaté javu meúújetéjaríyé méíjcyaco tétsihyi ámuha meíjcyáné hajchóta. 5 Aane tsátsíi múnaa ámúhadi ɨ́ɨ́cúvétúhajchíí diityédí ɨ́ɨ́cúvetúmé ámúháj tuhááñeri íjcyáne ííñú mépíchóújcámeícyó ‘tsá múúhá hallúrí tene íjcyatú ámúhakye muha meúwáábóiyóné ámuha meéhdɨɨvállehíjcyáne’ nééiyóne. Ááne ílluréjuco mépeeco tétsihdyu. 6 Ehdúhjáa úwááboobe ímamyémuke. Ahdújucóhjáa ipyééne ditye ɨ́mɨáájú úwaabóné patsɨ́hjɨvá múnáake. Aaméhjáa bóhɨ́ɨ́tsohíjcyá chéméméhjɨke. 7 Ehdúhjáa Jetsóó méénuhíjcyáné ávyéjuube Heróódé iwáájácúne páhduváré ɨ́jtsámeí dííbyedítyú ‘tsojtsó múnáajpi Jóáa tsiiñe bóhɨɨ́be’ tsaate néhíjcyánélliíhye. 8 Áánetúhjáa tsijtye nehíjcyá éíjyuúvúu íjcyame Píívyéébé ihjyú uubálle múnaa dsɨ́jɨ́vémedítyú tsaapi bóhɨɨbe dibye íjcyane. Tsaatéhjáa ɨjtsúcunú Eríá dibye íjcyane. 9 Áánetúhjáa Heróódé nééhií: —Ááneráhjáa Jóáádivu ó táuhbá ditye íhñíwau ikípíyuúcuki. Aanéjɨ́ɨ́ ¿muubáami tsáma diibye eene ehdu méénuhíjcyaábej? Ehdúhjáa iñééne Heróódé imíllé Jetsóoke iájtyúmɨ́iyóne. 10 Aanéhjáa ímamyémú Jetsóodívú iwájtsɨ́ne úúballé páneere muhdú téhulle imyéénuhíjcyanéhjɨ. Átsihdyúhjáa Jetsóó péé diityémá múha íjcyátútsihvu Betsáidáj pɨɨhɨ́vu. 11 Aanéhjáa kiávú ditye pééne iwáájácúne tsijtye úraavyé diityéke. Áámekéhjáa úwááboobe Píívyéébé avyéjutu. Áámedítyúhjáa bóhɨ́ɨ́tsoobe chéméméhjɨke. 12 Aanéhjáa tsúúca meííjyunúnéllii ímamyémú néé dííbyeke: —Ílluréjuco wallo íjtyéke íchííj pɨɨhɨ́rí íjcyájáhjɨ múnáadítyú tsíeménéuba ditye iñéhcone imájchóne iwáyéééveki. Muurá íñe ɨ́ɨ́néubárá íjcyátútsihyi meé. 13 Árónáacáhjáa Jetsóó néé diityéke: —Ámuháyé bo mémajchótsó diityékej. Áánélliihyéhjáa nééme dííbyeke: —Árónáa méhdi 5-hováré páahóónema míítyétsiye amóóbemútsi. Íhya ihdyu tsiiñe kémúúneúvú maáhdoca úújetéiyóné pámehdívúre. 14 Ehdúhjáa ditye néérónáa neébe: —Méne ditye páhadsɨ́jɨ́ iáhcúba 50-mevátsa. Áijyúhjáa diitye 5,000-meváubáhjáa wajpíímúré íjcyaróme. 15 Áámekéhjáa ditye néhdújuco ditye áhcubáné páhadsɨ́jɨ. 16 Áánáacáhjáa Jetsóó teene páahóónema amóóbemútsikye iékéévéne téhdujtsó Píívyéébeke cáámevu icyárúúvénema. Átsihdyúhjáa idyóhdáhɨ́nunévú ájcuube ímamyémuke ditye iwájtu pámeekére. 17 Aanéhjáa pámeere imájchónetu oovéhi. Áánetúhjáa cóeváné ujcúmé 12-rujtsívá úvérujtsíñe wáhpe. 18 Áhduréhjáa tsáijyu Jetsóó ímamyémudítyú tsátsihvu ipyééne Píívyéébema ihjyúváhi. Áijyúhjáa neebe diityéke: —¿Aca muubá o íjcyane mɨ́amúnaa óhdityu nehíjcyáhi? 19 Áánélliihyéhjáa nééme dííbyeke: —Tsaate nehíjcyá tsojtsó múnáajpi Jóáa u íjcyane. Áánetu tsijtye nehíjcyá éíjyuúvúu íjcyame Píívyéébé ihjyú uubálle múnáaúvudítyú Eríá tsiiñe bóhɨɨbe u íjcyane. 20 Átsihdyúhjáa diityékeréjuco dibye nééneé: —¿Ácooca ámuha muubá o íjcyane menééhií? Áánélliihyéhjáa Péédoro nééhií: —Muurá, uu, Críjto Píívyéébe uke wálloobe mɨ́amúnáake u pájtyetétsoóbe. 21 Ehdúhjáa Péédoro néénetu bóíjcyuube ditye muucá iúúbállétuki. 22 Átsihdyúhjáa ɨdsɨ́jɨ́veíñé úúbálleebe nééhií: —Mɨ́amúnáájpidívúu o ípívyééveebe muurá ó ɨ́cúbáhráméií mítyane. Muurá túkevéjtsojtee, llúúvájté avyéjujtee, taúhbájú uwáábojtee, íjcyame oke ehdɨ́ɨ́válleéhi. Aame muurá oke dsɨ́jɨ́vétsóroobe 3 coojɨ́vatu tsiiñe ó bóhɨɨ́hi. 23 Ehdúhjáa ímamyémuke iñééné boonétú neebe pámeekére: —Ahdícyane tsaate oke iúraavyéné ímillémé óvíi iímillédú iícyahíjcyánetu ɨɨ́hveténe oke úraavyé wájyúmeítyúmé tééné déjúcotu ɨɨ́cúbáhrámeíyóné pañe. 24 Muurá ííñújɨri iímillédú iíjcyáneríyé tsúúrámeímyé tsá pájtyetéityúne. Áánetu ihdyu teene ɨɨ́hvéjtsóne oke iúráávyéíñeríyéjuco tsúúrámeímyé pájtyéteéhi. 25 ¿Aca ɨ́ɨ́netú meke pɨ́áábóiyóné tsáijyu múu mewágóóóvénáa mítyane meéhneváne? 26 Muurá oke iúraavyéné núcojpɨ́llémeke téhdure ó núcojpɨ́lleé Mɨ́amúnáájpidívúu o ípívyééveébe. Áhdure táuwááboju tsíjtyeke iúwáábóiyóné núcojpɨ́llémeke téhdure ó núcojpɨ́lleé Llihíyó avyéjuri níjkyéjɨ múnáama tahñéjte éllevu o tsáácoóca. 27 Muurá ɨ́mɨááné ámúhadítyú tsáhái tsaate dsɨ́jɨ́véityú Píívyéébé avyéjú bóhówaavéné ájtyúmɨtúme. 28 Átsihdyúhjáa 8 coojɨ́vatu Jetsóó péé cáméhbaúvú Píívyéébema iíhjyúvaki. Aabéhjáa nahbévá Péédoroo, Jacóóboo, Jóáaá, éhdúmedívu. 29 Aabéhjáa Píívyéébema íhjyúvánáa dííbye húmɨ́ tsíhdyúreevéhi. Áhduréhjáa íwajyámú tsɨ́tsɨɨnújá ajchúcunúhi. 30 Áánáacáhjáa Moitséemútsí Eríama bóhówáávemútsí ihjyúvá dííbyema. 31 Aamútsíhjyáa téhdure cádiúcunúmútsí ihjyúvá dííbyema muhdú Jerotsaréevu ɨɨ́cúbáhrámeíñe dibye dsɨ́jɨ́véíñeri. 32 Aanéhjáa Péédoro íñahbéjtétsima ɨ́htsútúnetu cuwáháñema íjcyame ájtyumɨ́hi. 33 Aanéhjáa tsúúca Jetsóodítyú kiávú diityétsí Moitséemútsí Eríama péíñúné boone Péédoro néé dííbyeke: —Ávyéjuúbej, maímijyu ihdyu mee íchiij. Ahdícyane métsu meméénu 3-wava nújuwááné dihñéwaa, Moitsée éhwaa, Ería éhwaa, éhdune. Ehdúhjáa Péédoro iñééne tsá wáájácutú ɨ́veekí ehdu iñééneé. 34 Áánáacáhjáa ojtso diityédívú níítyéné pañe iíjcyáneri íllityéme. 35 Aaméhjáa tééné pañe íjcyánáa Píívyéébe nééhií: —Áánu muurá Hájchíwu mítyane o wájyuúbe. Áábeke ihdyu tsáma méllééboco. 36 Ehdúhjáa Píívyéébe íhjyúvánáa ɨɨtécunúmé Jetsóó iiyéjuco íjcyáábeke. Aaméhjáa tsá muucá úúbálletú teéne. 37 Ááné boonéhjáa tsíjcyoojɨ téhbaútú ditye óómíñáa téhbaú déjúcotu mítyane mɨ́amúnaa Jetsóoke téhmehíjcyámé dííbyeke waatsúcúpejtsóhi. 38 Áámedítyúhjáa tsaapi néé kéévánécoba dííbyeke: —Ávyéjuúbej, cána ihdyu óvíjyuco áánu hájchíwu apáábyéré íjcyáábeke duhjévaj. 39 Muhdú íhya naavéné dííbyé pañe íjcyaabe dííbyedi ɨ́cúbáhrahíjcyáhi. Ɨdáátsówu tsáijyu dibye wákyééhcoobe íhjyúcunúcooca íhjyútu uráhtsaba ichívyehíjcyáhi. 40 Áánéllii dímamyémuke ó neerá ditye óóma dííbyé pañétú iwáágóo dííbyeke. Árónáa tsá ditye píívyetétú iwáágoóne. 41 Áánélliihyéhjáa Jetsóó néé diitye ímamyémuke: —¡Juhúú, muutéráhana ihdyu ámuuha Píívyéébeke cáhcujtsópityúme! Aane íñe ¿múhajchótá ámúhá muhdúrá o áábúcúne ámúhakye ó úwááboóhi? Ehdúhjáa diityéké iñééróne neebe dííbyeke: —Áyu cána ííllevu tsiva dááchikyej. 42 Ahdújucóhjáa dííbye éllevu dibye tsájtyéébeke tsiiñe naavéné wákyéehcóne. Áánélliihyéhjáa Jetsóó néé dibye iíjchívye dííbyé pañétu. Ahdújucóhjáa dibye íjchívyéné boone tsúúca ímíjpyetéébé cááníma péé pevétsɨhjɨ́duréjuco. 43 Áijyúhjáa pámeere tétsihyi íjcyame ullévenú Píívyéébé ɨhtsútú iájtyúmɨ́neri. 44 Áánáacáhjáa Jetsóó tsiiñe néé ímamyémuke: —Ímíñeúvú mélleebúcunúcó ámúhakye o nééneé. Muurá Mɨ́amúnáájpidívúu o ípívyéévéébedívú tsaapi óhdivu ékéévétsoó ímítyúmeke. 45 Ehdúhjáa dibye nééne ímamyémú tsá wáájácutú ɨɨná nééiyóné ehdu dibye nééneé. Tsáháhjáa tene ímíllémeítyú ditye wáájácúiyóne. Aaméhjáa nuhnévehíjcyá teene dííbyeke idíllóiyóne. 46 Téijyúhjáa táhjájcatsímyé caabyé diityédítyú ɨ́ɨhtsútuube íjcyáíyóneri. 47 Aanéhjáa iwáájácúne Jetsóó tsɨ́ɨ́ménéwúuke iújcúne diityéké nééhií: —Muurá íjtye tsɨɨméwuúmú ɨ́dátsó néémeke ɨ́ɨ́cuvémé ookéjuco ɨ́ɨ́cuvéne. Téhdure okée wállóóbekéjuco ditye ɨ́ɨ́cuvéne. Ahdícyane caabyé ámúhadítyú ɨdáátsóóbeúvú néébe muurá ɨ́ɨhtsútuúbe. Ehdúhjáa Jetsóó néé ímamyémuke. 49 Áhduréhjáa tsáijyu Jóáa néé dííbyeke: —Ávyéjuúbej, muha máájtyumɨ́ tsaapi dimyémeri naavémuke wáágóohíjcyáné tsaaté pañétu. Áábeke muha menéé dibye tehdu imyéénújúcóótu ɨ́veekí tsíjpiiye íjcyaabe tehdu méénúnélliíhye. 50 Árónáacáhjáa Jetsóó nééhií: —¿Ɨ́veekí ámuha mébóijcyúhi? Muurá meke pɨ́aabómé tsá meke tútávájtsotúne. 51 Aanéhjáa tsúúca níjkyejɨ́vú dibye pééíñe éévé pɨ́ɨ́hɨ́júcóónáa peebe ímamyémuma Jerotsaréevu. 52 Áijyúhjáa tsaatéké wálloobe íúmɨ́wari ditye iñéhco tsátsii ditye cúwatéitsíi. Ahdújucóhjáa pééme Tsamááriá iiñújɨri íjcyáné jaaháñé néhcoróne. 53 Árónáacáhjáa tétsíi múnaa tsá ímílletú ditye tétsii cúwane Jerotsaréevu ditye péénélliíhye. 54 Áánélliihyéhjáa Jacóóbomútsí Jóááma Jetsóoke nééhií: —Ávyéjuúbej, éhnéhjáa Píívyéébé ihjyú uubálle múnáajpi Eríaúvú cúújuwa táúmeídyú metsu metáúmeí Píívyéébeke dibye cúújuwa diityé hallúvú ɨɨ́jcaáyo cáámetu ditye iáíívyeki. 55 Áánélliihyéhjáa diityétsidívú ɨɨ́ɨ́téne neébe: —¿Aca ɨ́veekí eene ámuhtsi múhdurá méɨ́jtsámeíhi? 56 Tsáháa Mɨ́amúnáájpidívú o ípívyééveebe o tsáátu mɨ́amúnáake o tútávájtsoki. Ópée o tsáá diityéké o pájtyetétsoki. Ehdúhjáa diityéké iñétsihdyu pééme tsícyoomíwuúvu. 57 Aaméhjáa péhíjcyánáa tsaapi juuvávyú Jetsóoke nééhií: —Ávyéjuubej, ó imíllé úúmaye o péhijcyáné kiávú u péhullévújuco. 58 Áánélliihyéhjáa neébe: —Muurá iyámé íjcyarómé óówamu íhyéjúnema téhejújɨ́ pañe icyúwaki. Áhdure wahpéjté ijcyá icyúwáítsɨ́hjɨma. Áánetu íñe Mɨ́amúnáájpidívúu o ípívyééveebe tsá tahjyáúbamáyé o íjcyatúne. 59 Ehdúhjáa iñétsihdyu neebe tsáápiíkye: —Muúbej, óókéréjuco duráávye. Áánélliihyéhjáa neébe: —Ávyéjuúbej, óvíi ihdyu múijyú llihíyó óhdivu dsɨ́jɨvé botsíi uukéréjuco o úráávyeki. 60 Áánélliihyéhjáa Jetsóó néé dííbyeke: —Óvi ihdyu tsamééré ɨ́mɨájɨ́jtó wáájácutúmé cúúújcatsí ɨdsɨ́jɨ́vécoóca. Áánetu ú úwááboó Píívyéébé avyéjutu íjcyáné uwáábojúréjuco. 61 Áánetúhjáa idyé tsijpi néé dííbyeke: —Ávyéjuúbej, téhdure ó imíllé uukéréjuco o úraavyéne. Áánéllii tujkénú tahájkímuke ó pítyájcóteéhi. 62 Áánélliihyéhjáa neebe dííbyeke: —Muurá múúne caajáíhcyú túkévéjtsoobe tsá kiá ɨ́ɨ́tetú caajáhó tsatújkeve pééiyóné ityútávájtsóíyónélliíhye. Ehdu nééne tsúúca Píívyéébé avyéjúejte íjcyarómé tsíñéhjɨríyé íjcyame tsá dííbyé avyéjúejte íjcyatúne. Ehdúhjáa diityéké Jetsóó úwaabóhi.
1 Ááné boonétúhjáa 70-meváké iújcúmeke wálloobe míítyétsícyutsáké pacóómivávú dííbyé ɨhde ditye iúwáábo mɨ́amúnáake. 2 Áámekéhjáa neébe: —Ɨ́mɨáánéjuco ávyétá mityámé mɨ́amúnaa Píívyéébé avyéjúejte ditye íjcyáíyóné uwááboju úwáábómeíiyóme. Árónáa tééné wákimyéi múnaa uwáábojte áyáhreé. Áánéllii ihdyu múu táúmeí páné aabájaabéré íjcyaabe Píívyéébeke dibye mítyámeke uwáábojtéké ipícyo ditye iúwáábo mɨ́amúnáake dííbyé avyéjúejte ditye íjcyáíñé uwááboju. 3 Ahdícyane íñe ámúhakye ó wallóó oohímye éllevu obééjáwuúmuke mewállóóiyódú muhdú ámúhakye dárɨ́ɨ́véímye éllevu. 4 Aame tsá ámuha metsájtyéityú ámúhá cahpámyuu, ámúha dsɨ́ɨ́dsɨɨ, ámúhá túhápaajɨ́nee, éhdune. Áhdure tsá ámuha juuvávú tsaatémá tsíñéhjɨri meíhjyúváityúne. Tsapéhdúré méúlleco. 5 Aame ámuha tsájaavu meúújetécooca múu tééja múnáake nééhií: “A ámuha méíjcyaraj. Óvíi Píívyéébe ámúhakye pɨ́aabó ímí ámuha meíjcyaki.” 6 Aane tééja múnaa ámúhakye ímí wáátsúcúpéjtsóhajchíí Píívyéébe ímí pɨ́ááboó diityéke. Áánetu ditye ámúhakye cátúhtsópéjtsóhajchíí múu ɨ́hvejtsó diityéké ɨɨná néétumére. 7 Áánetu ámúhakye ímí wáátsúcúpéjtsómé jari múu ijcyáhi. Tsá múu tsííjyatuu, tsííjyatuu, péétúne. Aane óvíi diityéké ámuha mepɨ́áábóne áhdó diityéré ámúhakye ájcúne tájpí ámuha méijcyáhi. Muurá wákimyéi múnáajpi íwákimyéi áhdó ujcúhi. 8 Aane ámuha tsácoomívú meúújetécóómi múnaa ímí ámúhakye iwáátsúcúne májchotsóné mémájchoco panéváré ámúhakye ditye ájcune. 9 Aame mébóhɨ́ɨ́tsoco técoomí múnáadítyú chéméméhjɨke. Áhdure méúúbálleco tsúúca Píívyéébe avyéjúejte ditye íjcyáiyóne. 10 Áánetu tsácoomí múnaa ámúhakye wáátsúcútúhajchíí múu ulléjɨjtónéj pɨɨnévú iíjcyáne nééhií: “Íñe ámúhá cóómi ííñú múúháj tuhááñeri íjcyane ámúhadívú muha mépíchóújcámeí ámúhá hallúrí ímityúné íjcyáné uubálle. 11 Aame ihdyu óvíi muhdú ámuha méijcyáhi. Muurá Píívyéébé avyéjúejte ámúha méijcyájúcóóiyáhi.” Ehdu méneeco diityéke. 12 Aane ámúhakye o néé ehdu ámúhakye dárɨ́ɨ́vémeke muurá Píívyéébe ávyétá ɨhnáhó ɨ́cúbáhraá muhdú mɨ́amúnaa ícyahíjcyáné iímíbájchócooca Tsodóóma múnáadi ɨɨ́cúbáhráíñé ehnííñevu. 13 ¡Máɨdáátsoju tsáma tene pájtyeíñé Coratsíii, Betsáidaa, íjcyácoomícyu múnáake! Muurá íñe méénúráítyúronéhjɨ́ o méénuhíjcyánée Tííroó, Tsidóoo, íjcyácoomícyuvu o méénuca tsúúca íimítyú ɨɨ́hvéjtsóne ɨ́mɨánejcúvuréjuco ditye ɨ́búwáávéiyóne. Áánemáa muurá íatérééjahjɨ́vú iújcámeíñe bállííjyuri ávúhcúiyómé teene ɨɨ́hvéjtsóné uubálle. 14 Áánéllii muurá ditye ɨ́cúbáhrámeíñé ehnííñevu ɨ́cúbáhrámeíimye diitye Coratsíii, Betsáidaa, íjcyácoomícyu múnaa muhdú mɨ́amúnaa ícyahíjcyáné Píívyéébe nihñéétsihvúré ímíbájchócoóca. 15 Ahdu muurá téhdure Capenaóo múnáake pajtyéiñe múhdumé ‘mityámítyá’ tsíñáávehíjcyámeke. ¿Ɨjtsúcunúméubá ɨɨ́htsútúúvéiyóne? Áánerá íllure wágóóóveímye. 16 Ahdícyane múhdumé ámúhakye lléébome muurá ookéjuco lléébone. Áánetu ámúhakye lléébotúmé téhdure oke tsá lléébotúne. Aane oke illéébótúneri téhdure okée wállóóbeke tsá ditye lléébotúne. Ehdúhjáa Jetsóó diityéké túkévejtsóhi. 17 Aanéhjáa diitye 70-meváké dibye uwáábovu wálloome mítyane imíjyúú iúwáábójétsihdyu iwájtsɨ́neri. Aaméhjáa dííbyeke nééhií: — Ávyéjuúbej, muurá naavémú múúhakye lléébohíjcyá tsaaté pañe íjcyámeke dimyémeri muha meíjchívyétsócoóca. 18 Áánélliihyéhjáa neebe diityéke: —Éée, tehdújuco teene tsúúca páñétúejpi Naavéné íjcyároobe táhjátsámeíñélliíhye. Muurá ó ájtyumɨ́ éhne múúne chijchi rórihcyódú dibye íévéhóówatu áákityéne. 19 Muurá ámúhá pañévú ó picyóó tatsɨ́jpá tamyémeri ámuha diibye mémunáajpi Naavéneke metáhjaki. Áánéllii tsá ɨɨná ámúhakye tútávájtsóityúne. Téhdure ííñimyémuma óóvɨmu íjcyarómé tsá ámúhakye tútávájtsóityúne. 20 Árónáa ihdyu mémítyájkímyeídí tééneri eene naavémú ámúhakye ávyejúúlléneri. Múu imítyájkímyeíiyódú ɨ́ɨ́vane Píívyéébekéré mítyajtsó tsúúca ámúha mémeháñé dííbyé waajácúháámɨtu cáátúvánélliíhye. Ehdúhjáa diityéké neébe. 21 Aanéhjáa Cááni Píívyéébé Apííchó Jetsóoke ímíjyuuvu ájcuube dííbyeke dúúrúvaabe nééhií: —Ayúju Táácááni Píívyéébeéj, níjkyejɨɨ, ííñujɨɨ, íjcyáné aabájaabe u íjcyaábej, uke téhdújtsoobéré ó duurúvá ɨ́mɨáájú ɨ́dáátsojtédívú u bóhówátsohíjcyáné hallúvu. Áánetu tehdújuco tsá waajácu múnaa iíjcyane ɨ́tsúcunúmeíhíjcyámedívú u bóhówájtsotú teéne. Ahdícyane ihdyu, Lli, óvíi ehdu teene muhdú u tújkevééllédu. 22 Ehdúhjáa Cááníkye idyúúrúvátsihdyu neébe: —Muurá ihdyu Llihíyó oke picyóó tajtyééveri mɨ́amúnáake iwáájácútso muhdú diityédítyú ɨɨ́jtsámeíñe. Tsá muurá múha wáájácutú dííbyé Hajchi o íjcyáábé ɨ́jtsaméi. Apáábyéré diibye Llihíyó waajácú muhdú o íjcyane. Áhdure idyé apáábyéré ó waajácú muhdú dibye íjcyane. Áhdure teene tsaatédívú o bóhówajtsóméré waajácúhi. 23 Ehdúhjáa iñétsihdyu ímamyémuke ɨɨ́ɨ́téne neébe: —Maímijyu ihdyu ámuha meíjcyane o méénuhíjcyáné ámuha maájtyumɨ́me. 24 Muuráhjáa éíjyuúvú Píívyéébé ihjyú uubálle múnáama ɨ́htsutúmé avyéjujte oke ɨ́tsohíjcyará íñe ícyooca muhdú o méénuhíjcyáné ámuha maájtyumɨ́dú iájtyúmɨ́roki. Áhduréhjáa imíllerómé o íhjyúváné illéébone. Árónáacáa tsáhái téijyu o bóhówáávetúne. Ehdúhjáa Jetsóó néé ímamyémuke. 25 Tsáijyúhjáa tsaapi taúhbájú uwááboobe dííbyeke imújtátsóro nééhií: —Uwááboóbej, ¿aca muhdú ó íjcyáiyá múijyú o dsɨ́jɨvéjúcóóítyúne bóhɨ́ o újcuki? 26 Áánélliihyéhjáa neébe: —¿Muhdútá nééne taúhbajuj? 27 Áánélliihyéhjáa neébe: —Muurá nééneé: “Múu wajyú Dípiivyéébé Díavyéjuube íjcyáábeke ávyeta dɨ́ɨ́ɨ́búutúré páneere muhdú u íjcyáneri dɨ́ɨ́jtsaméiyi. Áhdure múu pamévakéré wajyú muhdú u wájyúmeídyu.” 28 Ehdúhjáa dibye néénéllii Jetsóó néé dííbyeke: —Éée, tehdújuco. Ahdícyane óvíi tehdu ú ijcyá múijyú u dsɨ́jɨvéjúcóóítyúne bóhɨ́ u újcuki. 29 Áánélliihyéhjáa ityáhjátsámeítyu tsiiñe neebe dííbyeke: —¿Aanéhaca caatyéké ó wájyúiyáhi? 30 Áánélliihyéhjáa idyé Jetsóó néé dííbyeke: —Tsaapíi Jerotsaréetu Jericóovu péébeke naní múnaa imyéénúne dííbye éhnénéhjɨ́ dojtú pɨ́rune íwajyámúúnemájuco. Áánemáa péjucóómé dibye tétsiíyé dsɨjɨ́veri íjcyánáaáca. 31 Áánáacáa llúúváábe tééjuri péébe úújeté dííbyedívu. Áróóbedíi ɨ́ɨ́cúvétuube pajtyéíñúhi. 32 Áhdurée duurúvájá pañe wákímyeíhíjcyaabe péébe dííbyeke ájtyúmɨ́roobe pajtyé tsapéhdúré dííbyedi ɨ́ɨ́cúvétuúbe. 33 Áánetúu Tsamááriá múnáajpi péébe dííbyeke iájtyúmɨ́ɨ́bedi mítyane ɨ́dáátsovéhi. 34 Aabée ihdyu dííbyeke ditye túúvátsonéhjɨ́ ityáábóne bɨ́ɨ́jɨnúhi. Áábekée ɨɨ́ɨ́judi tsajtyéébé tsaaté javu tépejco ityéhmeki. 35 Ááné tsɨtsɨ́ɨ́vevúu tééja múnáájpikye iáhdóne neébe: Áánúke téhmeco. Aane néhi tsiiñe tsíeméné dííbyema u áhdóhajchíí o óómidyu uke ó óómíchoóhi. Ehdúu méénuube Tsamááriá múnáajpi. 36 ¿Aanée caabyé diityédítyú tsíjpiiye íjcyároobe naní múnaa ɨ́cúbáhraíñúúbeke wajyúhi? 37 Áánélliihyéhjáa neebe Jetsóoke: —Íhya eenée dííbyedi ɨɨ́dáátsóvéne pɨ́ááboóbe. Áánélliihyéhjáa neebe dííbyeke: —Tehdújuco. Ahdícyane óvíi tehdu ú meenúhi. 38 Ááné boonétúhjáa idyé Jetsóó ímamyémuma péébe úújeté tsácoomíwuúvu. Átsihyíhjyáa íjcyalle Mááta tsaímíyé diityéké ihjyávú waatsúcúpejtsóhi. 39 Áijyúhjáa dííllé naalle Maaríá Jetsóó lliiñévú ácuuvé dibye úwaabóné illéébúcunúki. 40 Áánáacáhjáa diille Mááta tsíñehjɨ imyéénúneri íjcyalle Jetsóoke nééhií: —Ávyéjuúbej, ¿ɨ́veekí aalle táñaalle íñe o méénúnéhjɨtu tsá oke pɨ́áábotúne? Díñe bo okéi dille ɨpɨ́áábokij. 41 Áánélliihyéhjáa Jetsóó néé díílleke: —¿Aca ɨ́veekí eene tsíñehjɨ u méénúneríyé ú ijyácunú táuwáábori ɨ́ɨ́cúvétulle? 42 Muurá ihdyu tehdújuco Maaríá méénune tsá múha díílledívú cátúhtsóítyuróne. Ehdúhjáa Jetsóó néé Máátákeé.
1 Aabéhjáa tsáijyu Píívyéébema iíhjyúvánetu nɨ́jkévánáa tsaapi ímamyémudítyú néé dííbyeke: —Ávyéjuúbej, cána múúhakye duwáábó muhdú múúne Píívyéébema meíhjyuváné éhnéhjáa Jóáa ímamyémuke úwaabódu. 2 Áánélliihyéhjáa neébe: —Íllu múu íhjyúváhi: Múúháj Caáni níjkyéjɨri u íjcyaábej, uke muha máávyéjujtsó dúúrúvamére. Aabe ihdyu díavyéjuvu múúhakye dúúcúne u ímillédú múúhakye túkevéjtsó ííñújɨri muha meíjcyámeke muhdú níjkyéjɨri u méénuhíjcyádu. 3 Aabe óvíi múúhakye majchóvú ú ácuhíjcyá paíjyuváré tééne tájpí muha meíjcyaki. 4 Áhdure muha ímityúné meméénuhíjcyáné múúhadi dɨ́dáátsóvéne dábajɨ́ɨ́vé múúhakye ímityúné méénuhíjcyámedi muha meɨ́dáátsóvéne teene maábájɨ́ɨ́véhijcyádu. Áhdure múúhakye ɨ́hvéjtsótuubéré pɨ́áábohíjcyá mávaríjchojúúnevu muha metáhjátsámeítyuki. 5 Ehdúhjáa diityéké iñétsihdyu tsiiñe neébe: —Muurá tsaapi ámuha menáhbévahíjcyaabe tsáijyu pécójpɨɨne ámúhadítyú tsáápiikye neetéiyáhi: “Muúbej, cána okéi óvi daacu ámúha májchotu táñahbévaabe tahjyávú wájtsɨ́ɨ́beke o májchótsoki. Ávyeta tsá ɨ́ɨ́néúbamá o íjcyatúne.” 7 Ehdu dibye néénéllii ícyuwájá pañétú nééíyoobe dííbyeke: “Tsáhájuco o píívyetétú uke o ájcune. Tsúúca muha mécuwáhi. Tsúúcajáne llééhowa wátájcámeíhi.” 8 Ehdu muurá ámúhadítyú tsaapi íñahbéváábeke iñééróne ájcúiyá dibye táúmeíñevu éhnííñevúré dibye ipátsáríjcyótuki. 9 Ahdícyane ihdyu múu táúmeí Píívyéébeke tééne tájpí ámuha meíjcyane ámúhakye dibye iájcuki. Métsúúraméí ímí ámuha meíjcyáíyóneri ámúhakye dibye ɨpɨ́ááboki. Áhdure métáuméí ámúhakye dibye ityúkévéjtsoki. 10 Muurá tééne tájpí iíjcyane táúmeímyeke ájcuúbe. Ímí iíjcyáíyóneri tsúúrámeímyeke pɨ́ááboóbe. Dííbyeke túkevéjtsoju táúmeímyeke túkévéjtsoóbe. 11 ¿Aca ijcyámé tsaate ámúhadítyú ɨ́jtsɨɨméné majcho táúmeícyooca nééwayúvúré ájcúiyóme? ¿A amóóbeke tetsɨ táúmeíñáa ájcúiyómé ííñimyédívúre? 12 Áhdure ¿aca ííhyúu táúmeítsɨke ájcúiyómé óóvɨhódívúre? 13 Muurá ámuha mɨ́amúnaa ímityúmé meíjcyarómé méimíllé ámúháj tsɨ́ɨ́meke ɨ́mɨáánevúré maájcune. Aanéjɨ́ɨ́ awáá muurá ámúháj Caani níjkyéjɨri íjcyaabe Íapííchó picyóó dííbyeke teene táúmeímyé pañévu. Ehdúhjáa Jetsóó úwaabó ímamyémuke. 14 Íjcyaabéhjáa tsaapi naavéné ípañe íjcyaabe íhjyúvátuúbe. Aanéhjáa naavéneke dííbyé pañétú Jetsóó wáágóóné boone tsúúca ihjyúvaábe. Ááneríhjyáa mɨ́amúnaa ullévenúhi. 15 Árónáacáhjáa Jetsóodítyú tsaate nééhií: —Aadi muurá naavémuke waagóohíjcyá tsaaté pañétú diitye naavémú avyéjuube Betsebóó pɨ́áábóneríye. 16 Áhduréhjáa tsijtye dííbyeke íllure mávárijchómé nehíjcyá dibye méénúráítyuróné íévéhoowávú imyéénuki. 17 Árónáacáhjáa diityé ɨ́jtsaméí iwáájácúne neébe: —Muurá tsáné avyéjujte tsajɨ́jtóré ɨ́jtsámeítyúmé ímityúné idyárɨ́ɨ́véjcatsíñe ílluréjuco ɨ́hvejtsóné íavyéju. Áhdure muurá tsája múnaa ímítyú idyárɨ́ɨ́véjcatsíñe ílluréjuco wáchájánújcatsíñe. 18 Ahdu ɨ́ɨ́vane muurá Naavéné ihyájkímukéré íwáágóoca íllure íavyéjú újóvéjtsóiyáhi. Ehdu íñe ámúhakye o néé naavémú avyéjuubévá Betsebóó oke pɨ́áábóneríyé diityéké o wáágóohíjcyáné ámuha óhdityu menéénélliíhye. 19 Áánetúhaca ¿múúbé pɨááborí ámúhá mamyémú waagóohíjcyá diitye naavémuke? Áyu cána oke menej. Tsá muurá ámuha menééítyuró Betsebóó pɨáábori ditye wáágóohíjcyáne. Íllure ámuha mémujtá ehdu meíhjyúváneri. 20 Muurá ihdyu Píívyéébe oke pɨ́áábóneri ó waagóohíjcyá naavémuke tsaaté pañétú téénetu ámuha méwáájácu tsúúca dííbyé avyéjú ííñújɨri ámúhama íjcyájúcooróne. 21 Muurá ɨ́htsútúúbé jatu tsá ɨɨná múha tsájtyéítyuróne. 22 Árónáa dííbyé ehnííñevu íjcyaabe dííbyedítyú dójtúiyá páneere dííbyé méénujcátsiháñe. Ááne dííbyé tsíeméné iímillédú méénúíyoóbe. 23 Ehdu nééne muurá oke ɨpɨ́aabóné ímílletúmé táwákimyéí íllure imíllé óhdivu ityútávajtsóne. Aame tahñéjté íjcyáíyómeke íllure óhdityu mútátsohíjcyáhi. 24 Átsihdyúhjáa idyé tsiiñe Jetsóó nééhií: Muurá múúne naavéné mɨ́amúnáájpí pañétú íjchívyeebe pehíjcyá iíjcyáitsíí néhcoobére. Aabe iíjcyáíyotsíí iájtyúmɨ́túnéllii íllu ɨ́jtsámeíhi: “Tsiiñe ó óómií bɨwáábé pañévúré ópée o íjchívyéébé pañévu.” 25 Ahdújuco muurá óómiibye ájtyumɨ́váné diibye ípyée iíjchívyéébeke imíwu peevéébé éhne múu jaa llíjyahdu néébeke. 26 Áánéllii múúne nahbévaabe tsijtye 7-meváké éhnííñevu ímítyúmeke diityémá tsiiñe iúcááve dííbyé pañévu. Áábeke muurá ɨ́hdée ɨɨ́cúbáhráné ehnííñevu ɨ́cúbáhraábe. 27 Ehdúhjáa Jetsóó néénáa tsáápille mɨ́amúnááj pɨɨnétú kéévánécoba nééhií: —¡Maímijyu ihdyu diille ukée ɨtsɨ́ɨ́máváábeke píívyétsolle íjcyanej! 28 Áánélliihyéhjáa neébe: —Éée, tehdújuco. Áhdure ¡maímijyu Píívyéébé uwááboju cáhcujtsómé íjcyanej! 29 Téijyúhjáa mítyane mɨ́amúnaa píhcyaavé Jetsóodívu. Áámekéhjáa úwááboobe nééhií: —Ámuha muurá ícyooca íjcyáné mɨ́amúnaa ímityúme. Aame ¿ɨ́veekí ámuha méimíllé méénúráítyuróné o méénune ámuha oke mecáhcújtsómejɨ́ɨ́vari? Óvíi ihdyu Píívyéébé ihjyú uubálle múnáajpíi Jonáake pájtyedu nééne oke pájtyénetu ámuha méwaajácú diibyéjuco mɨ́amúnáake o pájtyetétsoobe o íjcyane. 30 Muuráhjáa dííbyeke muhdú tene pájtyénetu Níínibé múnaa waajácú ɨ́mɨáánéjuco Píívyéébe dííbyeke wálloóne. Ahdu muurá Mɨ́amúnáájpidívúu o ípívyéévéébeke tene pájtyénetu mɨ́amúnaa waajácuú dityée iímíjpyeténe ipájtyeté Píívyéébe oke wálloóne. 31 Aane muurá Píívyéébe mɨ́amúnaa muhdú ícyahíjcyáné ímíbájchócooca tsáápille tsííñé iiñújɨ múnáalle ámúhadívú néétsoó ámuha mecáhcútsohíjcyátunévu. Muuráhjáa tsíhyullétú tsaalle Tsaromóó uwáábó illééboki. Aallée muurá ímí cáhcujtsóhi. Áánáa ¿ɨ́veekí dííbyeúvú ehnííñevu o íjcyaabe o úwaabóné tsá ámuha mecáhcútsohíjcyatúne? 32 Téhdure muurá Níínibé múnáaúvú ámúhadívú néétsoóhi. Muuráhjáa Jonáá diityéké úwaabóné icyáhcújtsóne ímíjpyetéme. Áánáa ¿ɨ́veekí dííbyeúvú ehnííñevu o íjcyaabe o úwaabóné tsá ámuha mecáhcútsohíjcyatúne? 33 Tsá muurá peete tsíeménevu maávohjácóítyuróne. Muurá ihdyu cáámevu íboohówátsihvu mépicyóó tene iájchúcunúki. 34 Ahdu muurá ámúhá hálluúúné peetédú nééneri ɨ́mɨáánéré ámuha meɨ́ɨ́téneri metsúúrámeíhajchíí téénetúré ámuha mébóhówaúcúnuúhi. Áánetu ímityúnéré ámuha meɨ́ɨ́téneri metsúúrámeíhajchíí téhdure téénetúré ámuha mébóhówaúcúnuúhi. 35 Áánéllii téɨɨbúwá méíjcyaco ɨ́mɨáájú ámuha tsúúca mewáájacúné múhdurá meúráávyétuki. 36 Muurá ténejcu wáájacúmé ímityúné méénújúcootúmé ɨ́ɨ́né imíjyaúréjucó íjcyane éhne múúne peete ájchúcunúnej tééveri meíjcyadu. 37 Ehdúhjáa Jetsóó úwáábóné boone paritséómuube dííbyeke tsajtyé ihjyávú imájchótsoki. 38 Aabéhjáa íhyójtsɨ níjtyámeítyuube májchóneri diibye paritséómuube ullévenúhi. 39 Áánélliihyéhjáa Jetsóó néé dííbyeke: —Ámuha muurá ámúhaj pi hállúre méímíbáchómeíhijcyáhi. Árónáa ámúhá ɨ́jtsaméí ímityúne. 40 ¡Tsá muurá ámuha mewáájácúmeítyúne! ¿Aca tsá ámuha mewáájácutú téhdure méɨ́jtsaméí metéhmémeíiyóné méjpi menítyámeíhijcyádúre? Muuráhjáa ɨ́mɨáámé meíjcya Píívyéébe meke ípívyejtsóhi. 41 Áánéllii múu íjpií, ɨ́ɨ́jtsaméii, íjcyane tehmé ímí iíjcyaki. 42 ¡Máɨdáátsoju ámuha paritséómuke tene pájtyeíñej! Muurá tehdújúcooro Píívyéébeke ámuha meɨ́ɨ́cúvehíjcyáné ámúha bájtsoháñeri. Árónáa ¿ɨ́veekí tsá ámuha meɨ́jtsámeítyú dííbyeke mewájyúíyóneri? Áhdure ¿ɨ́veekí tsá ámuha mɨ́amúnáama ímíñeúvú meíjcyatúne? Tsá muurá tsáneeríyé dííbyeke meúráávyéne tsiiñe meɨ́hvéjtsóítyuróne. 43 ¡Ahdícyane máɨdáátsoju ámúhakye tene pájtyeíñej! Muurá ámuha méimíllé pihcyáávejááné pañe íboohówátsɨhjɨ́ríyé meíjcyane. Áhdure ámuha méimíllé mɨ́amúnaa ámúhakye ávyejúúlléne. 44 ¡Áámeke ámúhakye taúhbájú uwáábojtémá máɨdáátsoju tene pájtyeíñej! Muurá ímityúmé ámuha meíjcyárómeke mɨ́amúnaa ɨ́ɨ́tehíjcyá pánehjɨ́dú ɨ́mɨáámeúvúdú éhne múúne níjkyéné pañe nehníwu néérone pánehjɨ́dú hallu imíwu meɨ́ɨ́tedu. 45 Ehdúhjáa Jetsóó néénéllii taúhbájú uwáábojtédítyú tsaapi néé dííbyeke: —Uwááboóbej, ehdu aatyéké u nééneri múúhadívú ú wáájatsóhi. 46 Áánélliihyéhjáa neébe: —¡Téhdure ámúhakye ɨdátsó pajtyéiñe! Muurá ámuha íllure métúhútsohíjcyá mɨ́amúnáake ámúhá ɨ́jtsaméityúré ámuha meújcúné uwáábori. Muurá ámuha meíjcyarómé tsá tehdu meíjcyatú eene ámuha meúwáábohíjcyádu. 47 ¡Ahdícyane máɨdáátsoju ámúhakye tene pájtyeíñej! ¿Ɨ́veekí ámuha éíjyuúvúu Píívyéébé ihjyú uubálle múnáake ámúhá ɨhdé múnáaúvú dsɨ́jɨ́vétsohíjcyámé nijkyénetu diityéúvu náávé ménícyohíjcyáhi? 48 Ehdu ámuha meméénúnetu muurá méwaajácú ámúhá ɨhdé múnáaúvúu ícyahíjcyajɨ́jtóré ámuha meúraavyéne. 49 Muurá Píívyéébe nééhií: “Ó pícyoó o túkévéjtsóneri ɨ́hdétújuco iwáájacúné úúbálléímyeke. Téhdure ó pícyoó uwáábojtéke. Áámedítyú muurá tsaatédí ɨ́cúbáhraímye. Tsíjtyeke dsɨ́jɨ́vétsoímye.” Ehdúu Píívyéébe nééhií. 50 Aane muurá téhdure ícyooca íjcyáné mɨ́amúnáake dómájcoó ííñujɨ́ɨ ípívyéévétsihdyu ícyoocávú Píívyéébé ihjyú uubálle múnáake tsaate dsɨ́jɨ́vétsohíjcyáné dibye diityémá ímíbájchoíñe. 51 Muuráhjáa Abéeke íñahbéré dsɨ́jɨ́vétsóné boone tsíjtyeke ámúhá ɨhdé múnáaúvú dsɨ́jɨ́vetsóhi. Muuráhjáa Tsacaríake dsɨ́jɨ́vetsómé duurúvájama Píívyéébé ɨɨcúvé cóvátsómeíhíjcyáné waɨ́jɨ́ ráhoúcunútsihvu. Aane ámúhakye o néé íñe ícyooca íjcyáné mɨ́amúnáake téhdure tééné ímibájchó dómájcoíñe. 52 ¡Ahdícyane máɨdáátsoju ámúhakye tene pájtyeíñej! Muurá ɨ́mɨáájú mɨ́amúnaa wáájácúiyóné ¿ɨ́veekí ámuha métúhútsohíjcyá tsíhdyuréjuco meúwáábóneri? Ditye teene icyáhcújtsóne úráávyéiyóné ámuha métúhútsohíjcyáhi. Aane muurá ámuha meíjcyarómé tsá ímíñeúvú teene meúráávyetúne. 53 Ehdúhjáa Jetsóó íhjyuváné taúhbájú uwáábojtémá paritséómuke tsaríwu pajtyéhi. Aaméhjáa dííbyeke panévatu dilló tsane dibye múhdurá áñújcúhajchíí dííbyedítyú ímityúné iíhjyúvároki.
1 Téijyúhjáa ávyétá mityáné mɨ́amúnaa píhcyaavémé wájócójcatsíñáa Jetsóó néé ímamyémuke: —Téɨɨbúwá méíjcyaco aatye paritséómú bañú múnaa ɨ́mɨáámeúvúdú íjcyámeke. 2 Muurá téévéneúvú méénúmeíyóné tsá tétsihvúré nɨ́jkéváityúne. Muurá pámeere ɨɨná méénuhíjcyáné bóhówááveéhi. 3 Múha wáájácútúnáa ámuha mɨ́jcóhó pañévú meíhjyúvaróné waajácúméiíhi. 4 Ámuúha táñahbémuj, tsá múu íllityétú mɨ́amúnáadi apááñéré méjpi dsɨ́jɨ́vétsóíyómedi. 5 Áánetu ihdyu múu íllityé Píívyéébedi múijyú ámuha meíjchívyéítyuwa cúújúwá pañévú ámúhakye wáágóóíyóóbedi. 6 Muurá 5-meva coomɨ́mú mɨ́jɨ́hwuúcúré áhdómeíyómeke téhmeébe. 7 Aabe muurá téhdure waajácú ámúhá níwáujɨ́ɨ́né múhdújɨvá íjcyane. Áánéllii tsá múu ɨ́ɨ́nerí íllityétúne. Muurá diitye coomɨ́mú ehnííñevu ámuha méwajyúmeíhi. 8 Muurá Mɨ́amúnáájpidívúu o ípívyéévéébeke iúraavyéné tóónútúmeke ó bóhówájtsoó níjkyéjɨ múnáadívu. 9 Áánetu íllure tóónuhíjcyámeke tsá o bóhówájtsóityúne. 10 Muurá íñe Mɨ́amúnáájpidívúu o ípívyéévéébedítyú ímityúné íhjyúvárómedi Píívyéébe ɨɨ́dáátsóvéne teene ábájɨɨvéhi. Áánetu ihdyu dííbyé Apííchotu ímityúné íhjyúvámedi tsá dibye múijyú ɨ́dáátsóvéityúne. 11 Ehdúhjáa iñétsihdyu neébe: —Tsaate ámúhakye pihcyáávejááné tehméjtema ámúhá iiñújɨ́ avyéjujté éllevu tsájtyécooca tsá múu íjyácunútú muhdú iíhjyúváíñeri. 12 Muurá ihdyu Píívyéébé Apííchóré ámúhakye túkévéjtsoó ámuha meíhjyúvaki. Ehdúhjáa Jetsóó néé ímamyémuke. 13 Téijyúhjáa tsaapi mɨ́amúnááj pɨɨnévú néé dííbyeke: —Ávyéjuúbej, táñáhbeke diñe dibye oke idyówajcáro múhtsí wáábyuta múhtsíj caani pícyohíjcyánetu. 14 Árónáacáhjáa Jetsóó néé dííbyeke: —¿Aca múha oke picyóó téeméné ímibájchoobe o íjcyaabe ámúhtsikye o dówajcároki? 15 Tsá múu mítyane iéhnéváíyóneri úmúúpívyetúne. Tsá muurá mítyane meéhnéváne tájpí tsaímíyé meíjcyáítyuróne. 16 Ehdúhjáa dííbyeke iñééné boonétú pámeekéré iúwaabóné úúbálleebe ehnéva múnáájpidítyu. Íllúhjáa neébe: —Íjcyaabée tsaapi ehnéva múnáajpi. 17 Áábe bájtsoháñée mítyane néévánetu íllu ɨ́jtsámeííbye: “¿Aca kiávú íñe ó aahɨ́vétsoó tabájtsó áyánejɨ́ɨ́vari?” 18 Árónemáa neébe: “Óubá éhne teene ááhɨ́vétsámeíhíjcyaja o wácávyáhcóne éhnííñevu mítyájácoba o áméjtsójá pañévú ó pícyoóhi. 19 Ááne íllu ó ɨ́jtsáméiíhi: Ícyooca ihdyu tsá ɨɨná óhdityu pɨ́htotúne. Áánéllii pevétaréjuco ɨ́búwajɨ́ɨ́ o íjcyaíñé óhdityu o májchoíñé, o ádoíñé, pɨ́htójúcóótúnélliíhye.” 20 Ehdúu dibye ɨ́tsámeíhíjcyárónáa Píívyéébe néé dííbyeke: “Tsá mɨ́a u wáájácúmeítyúne. Muurá ípyejco tsúúca ú dsɨ́jɨ́veéhi. ¿Ácooca eene u éhnévahíjcyánécoba muhdúíhyaja?” 21 Ehdu muurá pajtyéiñe íhdyunéré éhnévahíjcyámema. Aame Píívyéébedívú ɨ́dátsóhreé. 22 Ehdúhjáa diityéké iñétsihdyu Jetsóó néé ímamyémuke: —Tsá múu apááñeríyé ɨ́jtsámeítyú ɨ́ɨ́ne tájpí iíjcyáneri. 23 Tsá apááñéré majchoo, wájyamuu, íjcyáne tájpí meíjcyatúne. 24 Cáhawáá méɨjtsúcunu muhdú wahpéjté íjcyane. Tsá muurá ditye múijyú wákímyeítyú tééne tájpí iíjcyaki. Pane tsá ditye imájchó pícyootúne. Árome ijcyá Píívyéébe tájpi. Aanéjɨ́ɨ́ muurá diityé ehnííñevu ámuha mɨ́amúnaa méwajyúmeíhi. Áámeke tsá ámúhakye dibye ɨ́ɨ́netú pɨ́htótsóityúne. 25 ¿Aca íjcyaabe tsaapi ámúhadítyú éhnííñevu icyáámenúné ímílleebe iiye cáámenútsámeííyoóbe? Tsáhaá. 26 Muurá tsane túhúúturóné tsá ámuha meméénúítyuróne. Aanéjɨ́ɨ́ tsá múu ɨ́jtsámeítyú tsane imyéénúiyóné ámuháyé mepíívyetéíyónejɨ́ɨ́vari. 27 Téhdure cáhawáá méɨjtsúcunu wajcóháñé múhdutú iiye tsaímíyé píívyehíjcyáné pevétáré íjcyaróne. Muuráhjáa ávyéjuube Tsaromóoúvú tsijtye ávyéjujté ehnííñevu íjcyáróóbé avyéjú wajyámu ímí tsá úújetétú teene wajcóháñe ímivu. 28 Ehdu muurá Píívyéébe tsaímíyé téhmehíjcyá wajcóháñé wahájchotáré iímí íjcyane íllúhwuúré tsúúca chémene. Aabéjɨ́ɨ́ awáá muurá ámúhakye éhnííñevu tsaímíyé téhmehíjcyáhi. Ehdu teéne, ámuúha cáhcujtsópítyúné mɨ́amúnaaj. 29 Ehdu nééne tsá múu áábímyeítyú tééne tájpí ámuha meíjcyane tsáijyu ámúhadítyú pɨ́htórónáaáca. 30 Muurá ihdyu Píívyéébeke cáhcújtsotúmé áábímyeí ɨpɨ́htócoóca. Árónáa muurá ámúháj Caani Píívyéébe waajácú ɨɨná ámúhadítyú pɨ́htone. 31 Áánéllii múu ámuha mepɨ́htóróneri ɨ́ɨ́cúvetúmé tsúúrámeí múhdutú tsaímíyé Píívyéébeke iúráávyéne dííbyé avyéjuvu iúcáávéíyóneri. Áijyu ihdyu tsá ámúhakye dibye ɨ́ɨ́netú pɨ́htótsóityúne. 32 Muurá ámuha tahñéjté ɨ́dátsó éhne múúne obééjámú áyáméwu íjcyadu. Árome tsá múu ɨ́ɨ́nerí áábímyeítyúne. Muurá ámúháj Caani Píívyéébe imíllé ámúhakye iújcune íavyéjuvu. 33 Áánéllii múu ámúhá tsíeméné iñáhjɨ́hénúne pɨ́aabó ɨ́dáátsóméhjɨke. Muurá íñe ííñújɨri múhajchótá íjcyáityúné ámuha meéhnéváne tsaímíyé meícyahíjcyádú nééne ijcyá níjkyéjɨri múijyú muhdú íjcyáityúmé ámuha meíjcyaíñe. Téhulle muurá meíjcyane tsá tútáváávéityúne. Muurá ííñújɨri naní múnaa ámúhakye tútávátsohíjcyádú nééne tsáhájuco téhulle íjcyáityúne. 34 Muurá kénejcú éhnííñevu ímí ámúhakye pájtyénéjcuríyéjuco ámuha meɨ́ɨ́jɨ́veíñe. 35 Ahdícyane ímíñeúvú meíjcyátsííívyéne oke météhmeco éhne múúne ávyéjuube tsaatétsí táábávájcatsíñé wañéhjɨri íjcyáábeke íúníu múnaa téhmehíjcyádu. 36 Muurá múúne téhmehíjcyámé dibye llééhówatu díllóvácooca ɨ́ɨ́cúi ipááyúcuki. 37 Ehdu muurá íavyéjúúbe ɨ́jtsóré íjcyámedívú dibye wájtsɨme ɨ́ɨ́né imíjyaú ijcyá dííbyema. Muurá iwájtsɨdu tsaímíyé diityéké imájchótsómema nahbévájcatsííbye. 38 Maímijyu ihdyu ditye íjcyane tsáijyu múu pécójpɨɨnéuba mityá cóójɨ́háñé pañévú tsáároobe tsaímíyé dííbyeke téhmehíjcyámeke dibye ájtyumɨ́váme. 39 Muurá tsája múnáajpi múijyú naní múnáajpi tsááiñe iwáájácuca cúwátuube ihjya téhméjá pañévú tsá dibye úcáávéítyuró iñániki. 40 Ahdícyane meíjcyátsííívyéne méɨ́tsohíjcyaco o tsááiñe. Muurá ámuha meɨ́jtsámeítyúnáa Mɨ́amúnáájpidívúu o ípívyééveebe tsiiñe ó tsaáhi. 41 Ehdúhjáa Jetsóó néénéllii Péédoro néé dííbyeke: —Ávyéjuúbej, ¿a múúhakyéré ú úwáábohíjcyaj, mityá pámeekérej? 42 Árónáacáhjáa tsiiñe neébe: —Muurá tsaapi tsaímíyé íavyéjúúbema wákímyeííbyeke pícyoobe ihyájkímú tehméébedívu. Aabe muurá diityéké ímí ɨ́ɨ́cuvé ɨ́ɨ́né tájpí ditye íjcyáíñéhjɨtu. 43 Ahdícyane maímijyu dibye íjcyane íwákimyéiyi íjcyáábeke íavyéjuube ájtyumɨ́vaábe. 44 Muurá ɨ́mɨááné ámúhakye o néé ɨ́mɨáábé íjcyáábeke íavyéjuube ihñévú téhmetsóne. 45 Áánetu íjcyaabe tsaapi ímítyuube íavyéjuube ‘ɨ́ɨ́cúi óómíityúné’ iñééne íwákimyéí ɨɨbúwá íjcyátuúbe. Ehdu néébe muurá íllure ihyájkímuke imyéénúne iímillédú wañéhjɨ́neríyé pehíjcyá llíyíícyáveebére. 46 Aabe muurá ehdu ícyahíjcyánáa íavyéjuube óómiibye tuvááová dííbyeke dibye ɨ́jtsótúnáaáca. Áábeke ílluréjuco dibye ɨ́cúbahráné tsaate íwákimyéi múnaa ímítyúmeke imyéénudu. 47 Ehdu muurá íavyéjuube íúníu múnáake ɨ́cúbahrá dibye ímillédú dííbyé wákimyéí imyéénúiyóné wáájácurómé tehdu méénútúhajchííjyu. 48 Áánetu iwáájácútúné hallúríyé ímityúné méénúmeke ɨhtsútáré ɨ́cúbáhraábe. Muurá mepɨ́áábómedi méijyácunú ímí ditye íjcyáíyóneri. Áhdure tsíeménevu meníwáávémedi méijyácunú ímí ditye téhméíyóneri. 49 Muuráhjáa ííñujɨ́vú o tsáá táhallútú mɨ́amúnaa itsárílléjcatsíki. Aane ihdyu múhdutúiyó tééné pañéjuco meé. 50 Muurá o ɨ́cúbáhrámeíñé nɨ́jcáutu ó dsɨ́jɨ́veéhi. Aane ávyeta múhduúvúrá ó ɨjtsúcunúhi. 51 ¿Aca ámuha méɨjtsúcunú tsaímíyé mɨ́amúnaa iíjcya o tsááne ííñujɨ́vu? Muuráhjáa ihdyu o tsáá mɨ́amúnaa tsajɨ́jtóré ɨ́jtsámeítyúmé táhallútú itsárílléjcatsíki. 52 Aane muurá ícyoocátú tsané múnaa íjcyarómé tsarílléjcátsií táhallútu. Muurá tsaatédítyú ímunáajte oke cáhcújtsóhajchíí tsaatétsí cáhcújtsótumútsí tsarílleé diityéke. Áánetu diityétsíyé cáhcújtsóhajchíí ímunáajte tsarílleé diityétsikye. 53 Muurá cááni tsarílleé íllíkye oke dibye cáhcújtsóné hallútu. Áhdure ílli tsarílleé cááníkyeé. Áhdure ɨ́dsɨ tsarílleé tsɨ́ɨ́juke. Áhdure tsáápille íaajáké tsarílleéhi. Ehdu muurá panéjcuvávú mɨ́amúnaa tsarílléjcátsií táhallútu. 54 Téhduréhjáa tsiiñe Jetsóó néé diityéke: —Muurá ámuha nuhba áábatéhíjcyánéjcutu ojtso bóhówáávécooca menéé maálleíñe. Ahdújuco tene állene. 55 Áhdure tsíñejcútú kííjyeba tsáácooca ámuha menéé píjcyaba íjcyaíñe. Ahdújuco tene íjcyane. 56 Ehdu muurá ɨ́mɨáámeúvúdú ámuha méwaajácú muhdú néijyu muhdɨ́ɨ́vané cóójɨ íjcyaíñe. Árome ¿ɨ́veekí tsá ámuha mewáájácutú okée iwálloone Píívyéébe páhduváré nénehjɨ imyéénúneri ámúhakye úúballéjúcohíjcyaróne? 57 ¿Ɨ́veekí tsá ámuha meɨ́jtsámeítyú ɨ́mɨáámé ámuha meíjcyáíyóneri? 58 Tsaate múu ámúhadítyú ímítyunéhjɨ́ ditye ímíbájchóhullévú tsíjtyeke tsájtyéhajchíí ímíñeúvú cánáájánújcatsí téhullévúi iúújetétúné ɨhde ávyéjujtédívú ámuha mecúvéhoojánútsójcatsítyuki. 59 Tsá muurá cúvéhóójatu ámuha meíjchívyéítyuró páneere ámuha maáhdótúhajchííjyu.
1 Téijyúhjáa tsaate Jetsóo éllevu ipyééne úúballé Píívyéébeke ɨɨ́ɨ́cúvéné iyámeke ditye dsɨ́jɨ́vétsohíjcyáhajtsɨ́vú Piráátó tsaate Gariréa múnáadívú llííhyánútsómé tujpácyó iyámé tujpácyoma mújtane. 2 Áámekéhjáa neébe: —¿Aca ámuha méɨjtsúcunú ehdu diityéké tene pájtyene tsíjtyé ehnííñevu ímityúmé ditye íjcyánélliíhye? 3 Muurá téhdure ámuha pámeere méɨ́cúbáhráméií diityédúré ímityúné ámuha meícyahíjcyáné meɨ́hvéjtsóne Píívyéébé icyánejcúvú meɨ́búwáávétúhajchííjyu. 4 Ácooca ¿muhdú ámuha méɨjtsúcunú Jerotsarée múnáadítyúu 18-meváké ‘Tsiroée’ némeíñé nupáhyéjú úníuri íjcyaja cáámé cóhnaúvú nééja áámune? ¿A dityée éhnííñevu ímityúmé íjcyánéllii aamúné diityéke? 5 Muurá téhdure ámuha pámeere méɨ́cúbáhráméií diityédúré ímityúné ámuha meícyahíjcyáné meɨ́hvéjtsóne Píívyéébé icyánejcúvú meɨ́búwáávétúhajchííjyu. 6 Ehdúhjáa Jetsóó iñétsihdyu tsiiñe diityéké úwááboobe nééhií: —Tsaapíhjyáa íúmɨhé pañétú higyéérahe ibájtsohe néévápítyuhe úújéjehíjcyaráhi. 7 Árónemáhjáa tééné tehméébeke neébe: “Tsúúca 3 pijcyábájuco íhye tsá néévápityúne. Áánéllii ílluréjuco dihllo. Báñú úmɨhé pañétú teéhe.” 8 Árónáacáhjáa tépallí tehméébé néé dííbyeke: “Ávyéjuúbej, cána óvíi íñé pijcyábá méɨ́jtsoráhi. Óvíi ó wápɨ́jcoó tehe iñéévaki. 9 Tsáijyu múu tehdu meméénúneri néévahe. Tehe néévátúhajchíí botsíi ílluréjuco meílloíñe.” 10 Áhduréhjáa tsáijyu wáyeéévejcóójɨ́ úwááboobe pihcyáávéjá pañe íjcyámeke. 11 Áánáacáhjáa tétsihyi tsáápille naavéné ípañe íjcyalle 18 píjcyájuco íbájui ipátúúvétúneri chémehíjcyalle. 12 Áállekéhjáa Jetsóó ɨpɨ́úváne nééhií: —Tsúúca ú bohɨ́jucóóhi, muúllej. 13 Ehdúhjáa néébere díílleke dócárájcónetu ɨ́mɨááné tsúúca íbájui pátúúvelle íjyócuuvé tsatújkevéjuco. Aalléhjáa duurúvá Píívyéébeke. 14 Aanéhjáa pihcyáávéjá tehméébeke tsárí pajtyé ɨ́veekí wáyeéévejcóójɨ́ dibye díílleke bóhɨɨtsóne. Aabéhjáa tétsii íjcyámeke nééhií: —Muurá ijcyáné 6 coojɨ́vá wákimyéíjcyoojɨ́jɨ. Ájcoojɨ́jɨ́ ámuha métsááiyá dííbye éllevu dibye ámúhakye ibóhɨ́ɨ́tsoki. Tsá wáyeéévejcóójɨ́ ámuha dííbye éllevu metsááítyuróne. 15 Ehdúhjáa dibye néénéllii Jetsóó néé dííbyeke: —Bañú múnáajpi u íjcyaabe pánehjɨ́dú ɨ́mɨáábeúvúdú uú. ¿Aca tsá wáyeéévejcóójɨ́ íjcyaróné ámúha jéémú dóhjɨ́vámeke ámuha meíjchotéítyuró téhí pañétu? 16 Ehdu nééne muurá áámye téhdure Aavaráaúvúj tsɨɨménémúháábéelle íjcyalle ɨ́dátsó chémehíjcyá 18 píjcyájuco naavéné ípañe íjcyaabéré díílleke tehdu méénúneri. Áálleke ¿aca tsá mepɨ́áábóítyuró wáyeéévejcóójɨ́ íjcyaróne? 17 Ehdúhjáa dibye nééneri pámeere dííbyeke múnáátsohíjcyámé núcójpɨvéhi. Áánetúhjáa ihdyu tsijtye mítyane ímíjyuuvé dibye díílleke pɨ́áábóneri. 18 Téhduréhjáa Jetsóó néé diityéke: —¿Aca ɨ́ɨ́netú íñe tsiiñe ámúhakye ó úwááboó Píívyéébé avyéju? 19 Muurá dííbyé avyéjú éhne múúne mojtáátsá neeváú kémúútúróúwu mebájtsou mítyáhécoba kéémevédu. Aahe muurá wájcáváné hallúvú wahpéjté pɨ́htobáhi. Ahdu muurá teene Píívyéébé avyéju. 20 Téhduréhjáa neébe: —¿Aca ɨ́ɨ́netú íñe tsiiñe Píívyéébé avyéjú ó úwáábóiyáhi? 21 Muurá tsáápille haríínállíjyutu pááa imyéénúcooca áyánéwu tééné ooríchotu pícyooróné páneeréjuco óórichódú teene Píívyéébé avyéju. 22 Aanéhjáa Jetsóó Jerotsaréevu péébe juuváyí íjcyácoomíjɨ múnáake úwááboobéré pehíjcyáhi. Áhduréhjáa patsɨ́hjɨvárí íjcyájáhjɨ múnáake úwááboóbe. 23 Áábekéhjáa tsaate nééhií: —Ávyéjuúbej, ¿a uhjéméré pájtyéteéhi? 24 Áánélliihyéhjáa neébe: —Ɨ́hnáhó íuráávyé néérojɨ́jtó múu úraavyé Píívyéébé avyéjuvu ámuha meúújetéijɨ́jto. Muurá mítyame imíllerá iúcaavéné téénevu. Árome tsá úcáávéityúne. 25 Muurá téɨɨbúwájɨ́ néétume áachi iímillédú íjcyámé hallúvú ávyéjuube ihjyá lleehówá wátaahácoóhi. Ááné boone llééhowa wátótóhcoméré neéhi: “Ávyéjuúbej, múúhakye paayúcu.” Árónáa nééiíbye: “Tsá ámúhakye o wáájácutúne.” 26 Áánéllii neeímyé dííbyeke: “Áánerá úúma tsaméhjɨ́ mémáchohíjcyáhi. Áhdure muurá múúhá comíñeri úwááboobéré ú pehíjcyáhi.” 27 Ehdu ditye néérónáa nééiíbye: “Muuráhjané ámúhakye o néé ámúhakye o wáájácutúne. Ahdícyane méɨɨne óhdityu ímityúmé ámuha meíjcyame.” 28 Ehdu Píívyéébe waagóoó dííbyeke cáhcújtsótúmeke. Aame kémuélletúré ɨ́ɨ́teé Píívyéébé avyéjuri dííbyé ihjyú uubálle múnaa Aavaráaa, Itsáaa, Jacóóboo, íjcyámeke. Áijyu ílluréjuco ditye tááiñe íhwáñe ɨɨ́hdónema. 29 Ehdu waagóojtéréjuco íjcyánáa pahúllevátú tsijtye ímí Píívyéébeke cáhcujtsómé dííbyedívú píhcyááveé dííbyema iíjcya íavyéjuri. 30 Áijyu muurá íñe ícyooca ɨdáátsóméhjɨúvú nééme ávyéjúúteéhi. Áánetu ɨ́htsutúmé ícyooca íjcyarómé téijyu ɨ́dáátsónuúhi. Ehdúhjáa Jetsóó úwaabóhi. 31 Téijyúhjáa paritséómú tétsihvu wájtsɨme néé dííbyeke: —Dípye íchihdyu tsiéllevu. Muurá Heróódé imíllé uke ɨdsɨ́jɨ́vetsóne. 32 Áánélliihyéhjáa neebe diityéke: —Mepééne dííbyeke ávyétá muubérá íjcyáábeke mene: “Óvíikyévá ihdyu nɨjkévaabe naavémuke tsaaté pañétú iwáágóóne chéméméhjɨke ibóhɨ́ɨ́tsohíjcyánetu.” 33 Tsá muurá Píívyéébé ihjyú uubálle múnáajpi dsɨ́jɨ́véítyuró Jerotsaréé tsiéllevúre. Óvíi ihdyu múhajchótá ó ijcyáhi. 34 Ámuúha Jerotsarée múnaaj, ihdyújuco tsáma ¿ɨ́veekí ámuha íllure mellííhyánúpétsohíjcyáné íhjyú uubálle múnáake Píívyéébe ámúha éllevu wállóórómeke? Uwáábojtéké dibye ámúha éllevu wállóórómedi ¿ɨ́veekí íllure ámuha méɨ́cúbáhrahíjcyá néwayúúnevu maáámúneri? Muurá ó imíllerá ámúhakye o újcune éhne múúne cáraca ɨ́ɨ́tsɨ́ɨ́méwuúmuke íhñúwáácyú lliiñévú újcudu. Árónáa ¿ɨ́veekí tsá ámuha meímíllehíjcyatúne? 35 Ááné déjúcotu muurá ámúha cóómí ápajyúréjuco cóévaíñe. Áhdure ámúhakye o néé oke ámuha maájtyumɨ́júcóóityúné múijyú tsiiñe o tsááiñévújuco. Téijyu muurá ámuha oke maájtyúmɨ́ne méneéhi: “Maímijyu áánu Píívyéébe mémeri tsááneéj.”
1 Tsáijyúhjáa idyé wáyeéévejcóójɨ́ Jetsóó péé paritséómú avyéjúúbe jávú dííbyema imájchoki. 2 Áábekéhjáa diitye paritséómú hállúváábohíjcyá tétsihyi íjpi óóríñeri chémeebe íjcyánéllii ‘áádikye éhne íjcyoojɨ bóhɨ́ɨ́tsóiíbye’ iñéénema. 3 Aaméhjáa taúhbájú uwáábojtémá íjcyámeke neébe: —¿A wáyeéévejcóójɨ́ tsaapi chéméébeke mébóhɨ́ɨ́tsóiyáhi, mityá tsáhaáj? 4 Ehdúhjáa dibye néérónáa tsá ditye ɨɨná néétune. Aanéhjáa awáá tsúúca diibye íjpi óórííbyeke ibóhɨ́ɨ́tsóne neebe ílluréjuco dibye ipyéékií. 5 Átsihdyúhjáa neebe diitye paritséómuke: —¿Aca ámúhá ocájí ámúha ɨ́ɨ́júuba wáyeéévejcóójɨ́ wáhyéjú pañévú áákityéébeke tsá ámuha meújcúítyuróne? 6 Ehdúhjáa dibye nééne tsá ditye píívyetétú muhdú iáñujcúne. 7 Áhduréhjáa tsáijyu wañéhjɨvu tsaate míñutsómé imíllé íboohówátsɨhjɨ́vúré iácuuvéne. Aanéhjáa Jetsóó múhdurá ɨɨ́jtsúcunúne diityéké úwááboobe nééhií: 8 —Tsaate múu ámúhakye ityáábávájcatsíñé wañéhjɨvu míñútsócooca tsá ɨ́hdére ácúúvetú íboohówátsihvu tsáijyu múúne tsijtye ámúhá ehnííñevu ávyejúúmé wájtsɨ́mekéréjuco ditye tétsihvu ácújcóné boone íatéréétsihvúréjuco ámuha maácúúvéneri menúcójpɨ́vétuki. 10 Áánéllii múu tsaate íwañéhjɨvu ámúhakye míñútsócooca úújeté ihdícyátsihvúré diitye wañéhjɨ múnaa ámúhakye iájtyúmɨ́cooca íboohówátsihvu iácujcároki. Áijyu ihdyu tsá ɨ́ɨ́nerí ámuha menúcójpɨ́vétsámeítyúne. 11 Muurá iiye ɨ́htsutúmé ávyéjujte iíjcyane némeíhijcyámé núcójpɨ́vétsáméiíhi. Áánetu ɨdáátsóméhjɨúvú tsaɨ́ɨ́buwáré íjcyame ávyéjúúteéhi. 12 Ehdúhjáa diityéké iúwáábótsihdyu neebe dííbyekée íwañéhjɨvu míñútsóóbeke: —Tsá múu majchóvú míñútsotú ɨ́htsútúméhjɨkéré uke ditye pɨ́ámeíiñe u ímíllénélliihyére. Téhdure tsá múu míñútsotú dihyákímudúnéré múhdumé tsijtye úúma náhbévahíjcyámekére. 13 Múu téhdure míñutsó ɨ́dáátsóméhjɨke íjpíítyu tsátsɨhjɨ íjcyátúróméhjɨma hállúvátúméhjɨke ámúhakye ditye pɨ́ámeíiyóné ɨ́jtsámeítyúmére. Muurá Píívyéébere ámúhakye áhdoó dibye ímillédú ámuha meíjcyame medsɨ́jɨvémé tsiiñe mebóhɨ́ɨ́coóca. 15 Ehdúhjáa Jetsóó néénéllii tsaapi néé dííbyeke: —Maímijyu ihdyu diitye Píívyéébé avyéjuvu úcaavémé íjcyanej. 16 Ehdúhjáa dibye néénéllii Jetsóó tsaapi wáñehjɨ́vaténetu úwááboobe nééhií: —Tsaapíhjyáa iwáñehjɨ́vaténevu míñutsó mítyámeke. 17 Ááme éllevúhjáa íúníu múnáájpikye dibye wálloobe neeté diityéke: “Tsúúcajávané majcho baabáhi. Waávané mepééne mémajchótej.” 18 Árónáacáhjáa tsá ditye ímílletú ipyééneé. Tsaapíhjyáa íllure néé dííbyeke: “Ohné tsaatédítyú íiiñújɨ́ o áhdone ó imíllé o úújeténe. Áánéllii tsá oke dibye téhméityúne.” 19 Áánetúhjáa tsijpi nééhií: “10-meváké ócájímuke o áhdómeke ícyooca ó imíllé o wáájáculléné muhdú ditye wákímyeíñe. Áánéllii tsá oke dibye ɨ́jtsójúcóóityúne.” 20 Áánetúhjáa tsijpi nééhií. “Botsíi o táábávaabe muhdú ó peéhi. Tsáhái o péétune.” 21 Éhduréhjáa ditye népejtsóné ióómíñe úúbálleebe íavyéjúúbeke. Aanéhjáa dííbyeke tsárí pájtyeebe néé diibye íúníu múnáájpiíkye: “Ané cána míñutsóté ɨ́dáátsóméhjɨkéréjuco íjpi ímítyuméhjɨ́ ímíñeúvú iúllene píívyetétúméhjɨma hállúvátúméhjɨke.” 22 Ahdújucóhjáa imíñútsójétsihdyu tsáábe nééne dííbyeke: “Ayúju ávyéjuúbej, tsúúca ó míñútsojéhi. Árónáa íñe jaa tsáhái wáhpetúne.” 23 Áánélliihyéhjáa íavyéjuube nééhií: “Ané cána tsíjtyekéi míñutsótej. 24 Tsáhájuco tujkénúu o míñútsorómé májchóváityúne.” Ehdúhjáa Jetsóó úwaabóhi. 25 Aanéhjáa mítyane mɨ́amúnaa dííbyeke úráávyehíjcyámeke neébe: —Muurá oke úráávyerómé oke iwájyúné ehnííñevu méwámyuma ihyájkímukéré wájyúhajchíí tsá ditye ɨ́mɨááné tahñéjté íjcyatúne. Áhdure iiye éhnííñevu iwájyúmeíhajchíí tsá ditye tahñéjté íjcyatúne. 27 Áhdure oke iúráávyéné déjúcotu ɨɨ́cúbáhrámeíiyóné ímílletúmé tsá tahñéjté íjcyatúne. 28 ¿Aca ámuha jaa meméénu tsá tujkénú meéévéítyuró múhduná ámúha dsɨ́ɨ́dsɨ́ íjcyane tene úújetéhajchíí botsíi ámuha meméénuki? 29 Muurá dsɨɨdsɨ úújetétúnáa ámuha meméénuróné menɨ́jkévátúneri tsijtye uuhɨ́vatéiyá ámúhadi. 30 Muurá nééiyóme: “Éje, íjtyémeíhjyáa íñe ánúmeíyómé tsá pánéévétsotúne.” 31 Áhdure ¿aca tsáné avyéjúúbé tsodáhómú 10,000-meváré íjcyame tsíjpí tsodáhómú 20,000-meva íjcyámema imyéénújcatsí tsá tujkénú ɨ́jtsámeíítyuró téhdúmema diityéké ityáhjáítyuróne? 32 Muurá téhdúmema ɨɨ́hnáhóóítyúrónéllii tsíhyulléréi ditye íjcyánáa wállójcatsíiyómé diityé éllevu ditye iñééte imyéénújcatsíjyúcóótuki. 33 Ehdu nééne muurá tsaate iímillédú iícyahíjcyáné ɨ́hvéjtsotúmé tsá tahñéjté íjcyatúne. 34 Muurá cánááma iíímuma iíjcyánéllii meke pɨ́aabóhi. Áánetu iíímútuca tsá ɨ́ɨ́netú tene meke pɨ́áábóítyuróne. 35 Pane mebájtso ííñujɨ meúménúíyónéúbatu tsá meke tene pɨ́áábóítyuróne. Áánéllii tehdu nééne ílluréjuco mewáágóone. Aane ihdyu óvíi ámúhadítyú lléébome icyáhcújtsóne tehdu ijcyáhi. Ehdúhjáa Jetsóó úwaabóhi.
1 Téijyúhjáa ííñújɨ́ avyéjúúbé wáábyuta dsɨ́ɨ́dsɨke áhdótsohíjcyámema tsijtye ímityúmé píhcyaavé dííbyedívú dííbyé uwáábó illéébúcunúki. 2 Áámedítyúhjáa paritséómuma taúhbájú uwáábojte nééhií: —¿Aca ɨ́veekí aadi ímítyúmedívú nahbéváhi? 3 Ehdúhjáa dííbyedítyú ditye íhjyúvánéllii obééjá mújtánetu iúwaabóné neébe: —¿Aca ámúha jéémú obééjámú 100-meva íjcyámedítyú tsaapi mújtaca tsá ámuha 99-meváréjuco íjcyámeke íúmɨhéj pɨɨnévú mepícyóóne dííbyeke menéhcóítyuróne? Muurá ámuha ménéhcóiyáhi. 5 Áábeke muurá ámuha maájtyúmɨ́cooca mítyane meímíjyúúvéne ááhɨvu ámuha mewájtsɨdu mépihjyúcúiyá ámuha menáhbévahíjcyámeke ditye téhdure iímíjyúúve mújtáróóbeke ámuha maájtyúmɨ́neri. 7 Ahdu muurá Píívyéébe níjkyéjɨri íjcyaabe mítyane ímíjyuuvé tsaapi ímítyúné pañévú mújtároobe tsiiñe ímíjpyetéébedi. Muurá ímí íjcyámedi iímíjyúúné ehnííñevu ímíjyúúveebe mújtároobe tsiiñe ímíjpyetéébedi. 8 Téhduréhjáa dsɨ́ɨ́dsɨ́jɨtu diityéké iúwaabóné neébe: —¿Aca tsáápílledi 10-jɨva dsɨɨdsɨ íjcyánetu tsajɨ wágóóóveca tsá dille choocówu peetéj tééveri llíjyaalléré néhcóítyuróne? Muurá néhcóíyolle. 9 Aajɨ muurá iájtyúmɨ́neri iímíjyúúvéne iñáállévahíjcyámeke pihjyúcúíyolle ditye téhdure iímíjyúúveki. 10 Ehdu muurá ímityúné ícyahíjcyaabe teene ɨɨ́hvéjtsóne Píívyéébé icyánejcúvuréjuco ɨ́búwáávéébedi níjkyéjɨ múnaa mítyane ímíjyuuvéhi. 11 Téhduréhjáa tsiiñe úwááboobe nééhií: —Íjcyamútsíhjyáa míítyétsi tsáápí hájchimútsi. 12 Áámútsidítyúhjáa bóneebe néé cááníkyeé: “Llíhij, u dsɨ́jɨ́véné boone métsíeméné múhtsidívuréjuco cóéváíñetu ó imíllé apáhajchíí ícyoocájuco oke tsáneevu u ájcune.” Ahdújucóhjáa dibye ɨɨná néétuubéré ájcune diityétsikye tsahdúnéécu. 13 Átsihdyúhjáa wahájchotáré tétsii diibye bóneebe iíjcyáróne páneere ihñe nahjɨ́henúhi. Ááne dsɨ́ɨ́dsɨmáhjáa peebe cáánídityu tsíhyullévú tsííñé iiñújɨvu. Áhullévúhjáa teene ɨdsɨ́ɨ́dsɨ́ íllure ɨ́cúbáhraabe ímityúné iícyahíjcyáneri. 14 Aanéhjáa tsúúca páneere ɨdsɨ́ɨ́dsɨ́ átéréénéhjɨri dibye pɨ́rújtsónáa tééné iiñújɨri tsá majcho íjcyatúne. Áijyúhjáa ɨ́dátsó pevééberéjuco ícyahíjcyáné ɨ́ɨ́ne tájpí íjcyájúcóótuúbe. 15 Áánélliihyéhjáa tééné iiñújɨ múnáájpikye táúmeííbyé wákiméi. Aabéhjáa dííbyeke téhmetsó ímyeenímudívu. 16 Aabéhjáa diityéké téhmehíjcyáábeke múha majchóvú ájcútuube ájyaba wájyújúcóótúnéllii imíllerá diityé éébuta imájchone. 17 Átsihvúhjáa ikímóóvémeíñe íllu ɨ́jtsámeííbye: “Ehdɨ́ɨ́vajúné tsáma áyáturómé llihíyó wákimyéi múnáadítyú majcho pɨ́htótúnáa ¿ɨ́veekí íchihvu ó dsɨ́jɨ́veehíubá ájyábari? 18 Tsáhaá, oo éhne llihíyo éllevu o óómíñe dííbyeke ó neéhi: Llíhij, ¿ɨ́veekíhyana ihdyu Píívyéébe ímíllénejɨ́ɨ́ ímityúné ó meenúhi, áhdure u íjcyáróóbedívú ímíñejɨ́ɨ́vari? 19 Ahdícyane tsáhájuco dɨ́jtsɨɨméné o íjcyáityúne. Díwákimyéi múnáajpíyéjuco o íjcyaíñe.” 20 Ehdúhjáa ɨɨ́jtsámeídyújuco dibye óómiñe cáání éllevu. Aabéhjáa téhullévú péébeke tsíhyullétúré cááni iájtyúmɨ́ɨ́bedi mítyane ɨɨ́dáátsóvéne ɨ́ɨ́cúi icyáhdahɨ́róne ámabúcutéhi. 21 Átsihvúhjáa ípyée ɨɨ́jtsámeídyújuco dibye cááníkye nééneé: “Llíhij, ¿ɨ́veekíhyana ihdyu Píívyéébe ímíllénejɨ́ɨ́ ímityúné ó meenúhi, áhdure u íjcyáróóbedívú ímíñejɨ́ɨ́vari? Ahdícyane tsáhájuco dɨ́jtsɨɨméné o íjcyáityúne.” 22 Ehdúhjáa dibye néérónáa cááni néé íúníu múnáake: “Ɨ́ɨ́cúi áánúke íwajyámúúnema ítyúhápaajɨ́vú meújcóne hójtsɨ́wápaajɨ́vú maájcú dibye ipícyámeíki. 23 Átsihdyu íujcávaabe ócájíwúuke médsɨ́jɨvétsó dííbyeke mewáñehjɨ́nuki. 24 Muurá íñe ‘tsúúcajáubáhjáa dsɨ́jɨ́veébe’ o néhíjcyánáa ɨ́dátsó kiátú bóhdɨ́vaabe méhdivu.” Ahdújucóhjáa ditye wáñehjɨ́vaténe. 25 Áijyúhjáa íñahbe ámíaabe úmɨhé pañétú óómiibye lleebúcunúvá wañéhjɨ́ ihjyárí íjcyane. 26 Ááneríhjyáa iúllévenúne kémuélletúré íúníu múnáájpikye ɨpɨ́uváne dílloobe ɨ́veekí ditye wáñéhjɨ́vaténe. 27 Áánélliihyéhjáa neébe: “Muurá díñahbe wajtsɨ́hi. Áánélliihyéne díícyááni lliihyánutsó íujcávaabe ócájíwúudívú dibyévané ɨɨná pájtyétuube kiátú bóhdɨ́vánéllii dííbyeke iwáñehjɨ́nuki.” 28 Aanéhjáa ávyéta tsárí pajtyé dííbyeke. Aabéhjáa ɨ́hnáhó cáyobáávatéébé tsá áyánéwu ímílletú iááhɨvéné ihjyávu. Áánélliihyéhjáa cááni dííbye éllevu ipyééne cánáájanú dibye iááhɨ́veki. 29 Árónáacáhjáa neebe cááníkyeé: “Llíhij, muurá íñe múhdúné pijcyábá úúma ó wákímyeí uke táhjállétuubére. Áróóbeke tsá múijyú oke u ájcutú obééjá hájchíúbadívúré ehdu o wáñehjɨ́vaté o náhbévahíjcyámema. 30 Aabe eene dááchikye ɨ́mɨáábekéjɨ́ɨ́ ú wáñehjɨ́nú íujcáváábeke jeemúdítyú u dsɨ́jɨ́vétsóóbé hallúrí ímityúné walléémudi dɨdsɨ́ɨ́dsɨ́ pɨ́rújtsójéébeke.” 31 Áánélliihyéhjáa cááni nééhií: “Ɨ́mɨáánéjuco, Lli, óóma tsatsííyé u ícyahíjcyáne. Aane muurá páneere tátsíeméné dihñe. 32 Áánetu ihdyu tehdújuco mewáñehjɨ́núné díñáhbeke ɨ́dátsó kiáhjɨ́ múhduháñé iícyahíjcyátsihdyu ‘tsúúcajáubá dsɨ́jɨ́veébe’ o néhíjcyánáa méhdivu bóhdɨ́váábeke.” Ehdúhjáa Jetsóó úwaabóhi.
1 Téhduréhjáa ímamyémuke úwááboobe nééhií: —Íjcyaabéhjáa ɨ́htsútuube ehnéva múnáajpi. Áábé úníu múnáajpíhjyáa ímítyuube íjcyáábé hallúvú tsaate úúballé diibye íavyéjúúbeke dibye ímítyú téhmehíjcyáné dííbyé tsíeméne. 2 Áánélliihyéhjáa íavyéjuube ɨpɨ́úváábeke nééhií: “¿Ɨ́veekí ímityúné mɨ́amúnaa díhyallúvú úúballéhi? Ahdícyane oke ímíñeúvú duubállé muhdú tátsíeméné u téhmehíjcyáne. Átsihdyu tsáhájuco óóma u wákímyeíityúne.” 3 Ehdúhjáa íavyéjuube néénetu íllu ɨ́jtsámeííbye: “Aane ¿muhdú íñe ó íjcyaá oke táavyéjuube wáágóoóbe? Tsá muurá o píívyetétú tsííñé wákimyéí o méénune. Pane núcójpɨ́tsó teene tsíjtyeke pɨáábó o táúmeíñe tájpí o íjcyáiyóne.” 4 Ehdúhjáa ɨɨ́jtsámeíyóne neébe: “Tsúúca ó waajácú muhdú o méénuíñe. Oo éhne ó pɨ́ááboó táavyéjúúbedítyúu iñáhjɨ́henúné áhdohíjcyátúmeke néhi dibye oke wáágóócooca diityéréjuco oke ɨpɨ́ááboki.” 5 Ehdúhjáa ɨɨ́jtsámeíñe pɨ́úvaabe tsáápiitsádí diityéké eenée íavyéjúúbedítyú iñáhjɨ́henúné áhdohíjcyátúmeke. Áánemáhjáa o méénuíñe. Oo éhne ó pɨ́ááboó táavyéjúúbedítyúu iñ tujkénú tsáábeke neébe: “¿Acáa múhduná táavyéjúúbedítyú u náhjɨ́henúné tsáhái u áhdotúne?” 6 Áánélliihyéhjáa neébe: “100-hoojáváa oríívó duurúbájpacyóné ó ujcúhi.” Áánélliihyéhjáa neébe: “Éée, íñée muurá u cáátunúné téhdunéjuco. Árónáa cána ɨ́ɨ́cúi béháámɨtúréjuco picyo 50-hoojávaréjuco u áhdotúne.” 7 Ááné boonétúhjáa idyé tsijpi tsáábeke neébe: “¿Ácooca uu múhduná tsáhái u áhdotú ávyéjúúbeke?” Áánélliihyéhjáa neébe: “100-babyáváa tríígo ó ujcúhi.” Áánélliihyéhjáa neébe: “Éée, íñée muurá u cáátunúné téhdunéjuco. Árónáa cána ɨ́ɨ́cúi béháámɨtúréjuco caatúnú 80-babyávaréjuco u áhdotúne.” 8 Ehdúhjáa ávyéjúúbé úníu múnáajpi ímityúné meenúhi. Aanéhjáa bóónétu íavyéjuube iwáájácúneri ullévenú dííbyedi ayájú tujkévé ehdu imyéénuíñé dibye ɨ́jtsámeíñeri. Ehdu muurá íñe ɨ́mɨájɨ́jtó úráávyémé ehnííñevu ténejcu wáájácutúmé tujkévééné ɨ́jtsámeíñé tsíjtyema iñáhbévájcatsíki. 9 Aane ihdyu ámúhakye o néé íñe ííñújɨri ámuha meéhnevámé tsíjtyeke mepɨ́áábo néhi ámuha medsɨ́jɨ́vécooca Píívyéébe ámúhakye iúcúpéjtso múijyú muhdú íjcyáityúmé dííbyema ámuha meíjcyáíhullévu. 10 Muurá wahdɨ́ɨ́váné wákimyéivu tsaatéké mepícyoome ímí wákímyeíhajchíí méwaajácú téhdure éhnííñevu íjcyáné wákimyéí ímí ditye méénúiyóne. Áánetu teene átérééné wákimyéí múhdurá méénuhíjcyámé muurá éhnííñevu íjcyane téhdure dárɨ́ɨ́véiyáhi. 11 Aane muurá íñe ííñújɨri ámuha meéhnéváneri ɨ́mɨáánéré ámuha meméénútúhajchíí téhdure Píívyéébé wákimyéí múhdurá ámuha médárɨɨvéhi. 12 Téhdure tsíjtye éhné ímíñeúvú ámuha metéhmétúhajchíí muurá ámúhá wáábyuta íjcyaróné tsá múha ámúhadívú ɨ́hvéjtsóítyuróne. 13 Muurá tsá míítyétsima tsaapi ímí wákímyeíítyuróne. Muurá tsáápiikye éhnííñevu iwájyúúbedíyé ɨɨ́ɨ́cúvéne tsá tsíjpihdi dibye ɨ́ɨ́cúvéítyuróne. Áánéllii tsá tene ímityú Píívyéébeke meúraavyémé metsúúrámeíñé medsɨ́ɨ́dsɨ́váíyóneri. 14 Ehdúhjáa Jetsóó úwaabóné paritséómú illéébóne íllure uuhɨ́vaté dííbyedi tééneri itsúúrámeíhíjcyánélliíhye. 15 Áámekéhjáa neébe: —Bañú múnaa ámuha meíjcyámeke mɨ́amúnaa ɨtsúcunúhijcyá ɨ́mɨáámédu. Árónáa Píívyéébe waajácú ámúhá ɨ́jtsaméi. Muurá mɨ́amúnaa mítyájkímyeíñé tsarílleébe. 16 Muuráhjáa Jóáa bóhówáávétúné hajchótá Píívyéébé taúhbaju íhjyú uubálle múnáaúvú úwáábohíjcyánéréi mɨ́amúnaa úráávyehíjcyáhi. Ááné boonétúu ihdyu diibye Jóááuvúréjuco úwaabóné ɨ́mɨáájú Píívyéébe mɨ́amúnáake íavyéjuvu újcúné uwááboju. Áánélliihyée mítyame tsúúrámeíhijcyá téénevu iúcáávéíñeri. 17 Muurá ííñújɨma páneere íévéhóówari íjcyanéhjɨ́ wágóóóveéhi. Áánetu Píívyéébé uwááboju tsá múijyú wágóóóvéityúne. Muurá muhdú tene néhdújuco tene pájtyeíñe. 18 Muurá tsaapi méwakye ɨɨ́hvéjtsóne tsíjpíllekéréjuco táábávaabe ímityúné meenú ɨ́veekí mewa ímíubááné íjcyánáa tsíjpíllemáyéjuco iíjcyáneri. Áhdure tsaapi wáágóólleke táábávaabe ímityúné meenú ɨ́veekí ájyu ímíubááné íjcyánáa dííllema iíjcyáneri. 19 Téhduréhjáa tsiiñe Jetsóó úwááboobe nééhií: —Íjcyaabéhjáa tsaapi ɨ́htsútuube ehnéva múnáajpi tsanééré ɨ́mɨá wajyámuunévú úcámeíhíjcyaábe. Áábekéhjáa ɨɨná pɨ́htótuube paíjyuváré wáñehjɨ́vatéhijcyáhi. 20 Áánáacáhjáa Ráátsaro áhllávatéébé ácuúcunúhijcyá dííbyé já lleehówá úmɨ́wari. 21 Aabéhjáa ɨ́dátsó úmúúpívyehíjcyá díbye májchónetu baavu dójcówaahyéjɨ́ imájchóíyóneri. Áábedívúhjáa oohímyé ipíhcyáávéne pɨ́hjahíjcyá dííbye áhllaháñe. 22 Aabéhjáa ílluréjuco dsɨ́jɨvéne. Áábe ɨ́ɨ́buúhjáa níjkyéjɨ múnaa tsajtyé Píívyéébe éllevu Aavaráá íjcyáhullévu. Ááné boonétúhjáa dííbyeréjuco ɨ́htsútuube ehnéva múnáajpi dsɨ́jɨ́véébeke tsaímíyé cuuúme. 23 Áábe ɨ́ɨ́buúhjáa úújeté Píívyéébeke cáhcújtsotúmé ɨ́cúbáhrámeíhullévú cúújúwá pañévu. Áhulléhjáa ɨ́cúbáhrámeííbyé ájtyumɨ́ Aavaráake Ráátsaro dííbyemájuco íjcyáábeke. 24 Áábedíhjyáa wáníjcyámeííbyé nééhií: “Múúhá ɨhdé múnáajpi Aavaráaj, óhdi ihdyu dɨ́dáátsóvéne aabye Ráátsaróké diñe oke dibye íhyójtsɨ́wáubáré nújpácyotu imúriúcúneri táhnɨ́jɨwa ɨpɨ́pajchóvaki. Ávyeta íñe cúújúwá allóócó tsáhájuco o áábúcutúne.” 25 Áánélliihyéhjáa Aavaráá néé dííbyeke: “Cáhawáá, Lli, dɨtsáávé ɨ́ɨ́né imíjyaúhjáa u íjcyane u dsɨ́jɨ́vétúné ɨhde. Áánetúu muurá áánu Ráátsaro ɨ́dátsó ɨ́cúbáhrámeíhíjcyaabe íñe ícyooca ɨ́ɨ́né imíjyaúréjucó íjcyane. Áánetu ihdyu ú ɨ́cúbáhráméiíhi. 26 Aabe pɨáábó u táúmeíyónáa ijcyáné íñe múúhadítyú ámuha meráhoúcunútsihdyu íéverááhó ápíchó nééne kiátú mepájtyéne meúújéjcatsííyónejɨ́ɨ́vari. Muurá íñejcúrí íjcyame tsá píívyetétú énejcúvú ipájtyene. Áhdure énejcúrí íjcyame tsá píívyetétú íñejcúvú ipájtyene.” 27 Ehdúhjáa Aavaráá néénéllii neébe: “Uu muurá Aavaráá múúhá ɨhdé múnáajpi u íjcyaabe ihdyu óvíjyuco aabye Ráátsaróké wallo ííñujɨ́vú llihíyoke pámeere tahájkímuma dibye iúwáábotéki. 28 Ijcyámé 5-meva táñahbému. Áámeke ó imíllé dibye wáájácútsoténe íllúhaca ɨ́cúbáhraméí íjcyánáa ɨ́veekí ímityúné o ícyahíjcyáné nɨ́jcaúvú o úújetéébé o ɨ́cúbáhrámeídyú ditye ɨɨ́cúbáhrámeítyuki.” 29 Ehdúhjáa dibye néérónáa Aavaráá néé dííbyeke: “Árónáa muurá ijcyáné diityédí Píívyéébé waajácúháámɨ́ íñe ɨ́cúbáhraméityu úúbálleháámɨ́ dííbyé ihjyú uubálle múnaápe Moitséémú cáátúnuháámɨ. Téhaamɨ óvíi iéévéne cáhcujtsómé ipájtyetéki.” 30 Ehdúhjáa Aavaráá néérónáa neébe: “Ihdyúhde ɨ́mɨááné ijcyájúcooróné diityémá uwááboju. Árónáa ihdyu mee dsɨjɨ́ve múnáadítyú tsiiñe bóhɨɨbe diityéké úwáábotéébeke botsíi cáhcújtsóiyóme. Aaca ihdyu ɨ́mɨááné ímityúné iícyahíjcyáné ɨɨ́hvéjtsóne ɨ́búwáávéiyómé ɨ́mɨánejcúvuréjuco.” 31 Áánélliihyéhjáa Aavaráá nééhií: “Árónáa muurá Píívyéébé ihjyú uubálle múnaápe Moitséémú cáátúnúné uwááboju icyáhcújtsótúhajchíí téhdure tsá ditye cáhcújtsóítyuró dsɨ́jɨ́vémedítyú tsaapi tsiiñe ibóhówáávéne úwááboróne.”
1 Áhduréhjáa tsiiñe ímamyémuke neébe: —Tsá ííñújɨri mávaríjchojúúné pɨ́htóityú mɨ́amúnáake tútávájtsoíñe. Árónáa ihdyu máɨdáátsoju tene pájtyeíñé ímichi ténehjɨ́vú diityéké ɨ́búwátsohíjcyámeke. 2 Muurá botsíi oke cáhcujtsómé ɨ́dátsó tsɨɨmédúréi néémedítyú tsaatéké ímítyunévú ɨ́búwátsohíjcyámekéubá múu íjkyééháñetu néwáyúcobáné ióhbáñúmeke wájojcó móóá pañévú ápíchó diityé úmɨwa nééné ɨhdétu. 3 Áánéllii téɨɨbúwá meíjcyáne ámúhá nahbe ímityúné méénúúbeke mébóíjcyuco. Aabe teene ɨɨ́hvéjtsóne ɨ́mɨánejcúvú tsiiñe ɨ́búwáávéhajchíí ílluréjuco máábájɨ́ɨ́veco ímityúnée dibye méénune dííbyedi meɨ́dáátsóvénema. 4 Tsáijyu múúne 7-ijyúvá tsájcoojɨ méénúíyoobe ímityúne. Áhdúijyúvá dibye ámúhadívú ɨ́dátsójkímyeíhajchíí múu ɨ́dáátsové dííbyedi. 5 Áábekéhjáa ímamyémú nééhií: —Múúhakye pɨáábó éhnííñevu muha mecáhcújtso Píívyéébeke. 6 Áánélliihyéhjáa neébe: —Muurá mojtáátsá neeváúwúudúné áyánéwu ímí Píívyéébeke ámuha mecáhcújtsoca eehe úmehe ámuha ménééiyá étsihdyu tehe ityábáávyéne móóáj pɨɨnétú iíjyócúúvetéki. Ahdújuco muurá tehe íjyócúúvetéiyóné tétsihdyu. 7 ¿Aca ámúhá úníu múnáajpi úmɨhé pañe caajárí tsáijyu ócájimu téhméúbari iíjcyátsihdyu ááhɨ́véébeke ámuha mémáchótsópéjtsóiyáhi? Tsáhaá. 8 Muurá íllure ámuha ménépéjtsóiyá dííbyeke: “Majchóréjuco meénu. Aane u nɨ́jkevádú ú pícyoó tujkénú muha memájchoki. Ááné boonétúi ú májchoóhi.” Éhdure muurá ámuha ménééiyáhi. 9 Áhdure ¿aca ámuha dííbyeke météhdújtsóiyá ámuha metáuhbánéré dibye méénúné hallúvu? Tsáhaá. 10 Ehdu téhdure Píívyéébe ámúhakye pícyóóné wákimyéí ámuha menɨ́jkévácooca tsá múu íjyácunútú dibye ámúhakye téhdújtsóíyóneri. Íllure múu nééhií: “Tsá muurá ɨ́mɨá ɨɨcúve múnaa muha méíjcyatú múúhakye dibye táuhbánéré muha meméénúnélliíhye.” Éhdure múu nééhií. Ehdúhjáa neebe Jetsóo. 11 Aabéhjáa Jerotsaréevu péébe pajtyé Tsamááriámá Gariréá iñújɨ́ɨ́cutu. 12 Aabéhjáa tsácoomíwuúvú úújeténáa dííbye éllevu 10-meva tsáá íjpi chájaavéme. Ároméhjáa kémuéllevúré iwájtsɨ́ne dííbyedi wáníjcyámeímyé kéévánécoba nééhií: —¡Jétsoj, Jetsóoj, múúhadi dɨ́daatsóve! 14 Áánélliihyéhjáa diityéké ɨ́ɨ́teebéré nééhií: —Tsúúca muurá ámuha mébohɨ́jucóóhií. Aame cáhawáá llúúvájtedívú méúújétsámeítyej. Ahdújucóhjáa ditye pééne tsaímiyéjuco néémeé. 15 Áámedítyúhjáa Tsamááriá iiñújɨ múnáajpi oomí Píívyéébeke dúúrúvaabére. Aabéhjáa Jetsóó lliiñévú ɨmɨ́móúúvéne dííbyeke téhdujtsóhi. 17 Áábekéhjáa Jetsóó nééhií: —¿Aca tsá pámeere ámuha mebóhɨɨtúne? Muurá íñe tsííñé iiñújɨ múnáajpi u íjcyároobe ú oomí Píívyéébeke u téhdújtsoki. Áánetu ¿kiá tsijtye? 19 Ehdúhjáa iñétsihdyu neebe dííbyeke: —Wa díjyócúúvéne dipyej. Tsúúca ú bohɨ́ɨ́ Píívyéébeke u cáhcujtsódú íjcyaábe. 20 Aanéhjáa Jetsóoke paritséómú dilló múijyú Píívyéébé avyéjú bóhówááveíñe. Áánélliihyéhjáa neébe: —Tehdu Píívyéébé avyéjú bóhówááveróné ámuha maájtyúmɨ́íyónejɨ́ɨ́vari. 21 Áánéllii tsá múha nééítyuróne: “Íñe Píívyéébé avyéju.” Muurá ihdyu ijcyájúcooróné ámúhama. 22 Ehdúhjáa diityéké iñétsihdyu neebe ímamyémuke: —Muurá ámuha méijyácúnuú Mɨ́amúnáájpidívúu o ípívyéévéébeke ámuha maájtyumɨ́júcóóíyóneri. Ehdu ámuha meɨ́jtsámeíyónáa tsáhái ámúhadívú o bóhówáávéityúne. 23 Muurá ámúhakye tsaate neéhi: “Tsúúca Mépájtyetétsoobe tsájucóóhií.” Árónáa tsá múu cáhcújtsotúne. 24 Muurá chijchi rórihcyóné maájtyumɨ́dú pámeere ájtyúmɨɨ́ Mɨ́amúnáájpidívúu o ípívyééveebe o tsáábeke. 25 Árónáa ihdyu ɨhnáhooíñé ícyooca íjcyáné mɨ́amúnaa óhdi ɨ́cúbahráne. Tsá oke ditye cáhcújtsóityúne. 26 Muuráhjáa Noéé íjcyáijyu íjcyáné mɨ́amúnaa íjcyadúré íjcyaímyé o tsááiñe ɨ́jtsotúme. Áánáa tsúúca ó tsaá Mɨ́amúnáájpidívúu o ípívyééveébe. 27 Muuráhjáa téijyu íjcyáné mɨ́amúnaa iímillédúré ícyahíjcyá majchóháñeri, adóháñeri, táábávajcátsiyi. Áánáacáa ihdyu Noéé tsúúca ɨhmɨ́ɨ́né pañévú úcáávénáa ííñujɨ páneere caajávéjucóóhií. Ááneríi pámeere cáhcújtsotúmé óuuvé imájcanúneri. 28 Áhdurée muurá pajtyéné Róo íjcyáijyu íjcyámeke Tsodóóma múnáake. Muuráhjáa téhdure iímillédú ícyahíjcyámé majchóháñeri, adóháñeri, náhjɨ́heri, úmɨhéneri, ánuméiyi. 29 Áánélliihyée muurá Píívyéébe dííbyeke néé dibye iíjchívye técoomítyu. Áhdújucóo dibye íjchíívyéné boone Píívyéébe cúújuwa ɨ́jcaáyóneri técoomi áiivyéne. 30 Ahdu muurá Mɨ́amúnáájpidívúu o ípívyééveebe ó tuvááóvaá mɨ́amúnáake iímillédúré íjcyámeke tsiiñe o tsáijyu. 31 Áijyu ihjyátú tsiéllé íjcyame tsá ihñénéhjɨ éllevu péjúcóóityúne. Áhdure íúmɨhérí íjcyame tsá ihjyávú péjúcóóityúne. 32 Cáhawáá méɨjtsúcunu muhdúhjáa diibye Róó táábake tene pájtyene idyéjú dille révoúcunúné déjúcotu. 33 Muurá ííñújɨri iímillédú iíjcyáneríyé tsúúrámeíhijcyámé tsá pájtyetéityúne. Áánetu ihdyu teene ɨɨ́hvéjtsóne ookéréjuco úraavyémé pájtyéteéhi. 34 Muurá tsiiñe o tsáácooca míítyétsi cúwámútsidítyú tsáápiikye o újcúnetu tsijpi coévaáhi. 35 Áhdure tsaatépɨ́ cáátsómúpɨdítyú tsáápílleke o újcúnetu tsíjpille coévaáhi. 36 Téhdure tsaatétsí íúmɨhé pañe íjcyámútsidítyú tsáápiikye o újcúnetu tsijpi tétsihvúré coévaáhi. 37 Ehdúhjáa Jetsóó néénéllii ímamyémú nééhií: —¿Aame kiávú úújéteéhi? Áánélliihyéhjáa neébe: —Muurá éhne múúne tsíeméjpí dsɨ́jɨ́véébedívú áñumu píhcyaavédú tahñéjté óhdivu píhcyááveéhi.
1 Áhduréhjáa Jetsóó tsiiñe ímamyémuke úwááboobe úúballé ímítyúnéhjɨ́ ímibájchoobe ímítyuube íjcyáábedítyú tééneri diityéké itsápɨ́jtso Píívyéébema iíhjyúvahíjcyánetu ditye ióóchévétuki. 2 Íllúhjáa neébe: —Íjcyaabée tsácoomíyí ímítyúnéhjɨ́ ímibájchoobe ímítyuube Píívyéébeke ávyejúúllétuúbe. Aabéhjáa tsá ímí pɨ́áábohíjcyatú mɨ́amúnáake. 3 Áábekée técoomíyí íjcyalle pííbájyulle néé tsaatémá ímityúné dille dáárɨ́ɨ́véjcatsíñé dibye iímíbájcho dííllema. 4 Ehdúu múhajchótájucó dille dííbyeke pɨáábó táúmeíyóneri tsá dibye ɨ́ɨ́cúvehíjcyatúne. Áánéj pɨɨnévúhjáa íllu ɨ́jtsámeííbye: “Píívyéébeke o ávyejúúllétúnéllii tsáháturo mɨ́amúnáake o pɨ́áábóiyóné oke ávyetúne. 5 Árónáa aalle pííbájyulle íjyévé éhnííñevúré oke pátsáríjcyónéllii óvíjyuco díílleke o pɨ́ááboíñé oke dille ipátsárijcyójúcóótuki.” 6 Ehdúhjáa iúúbálléne neébe: —Ehdúu pɨ́ɨ́névúi pɨ́ááboobe ímítyúnéhjɨ́ ímibájchoobe ímítyuube íjcyároóbe. 7 Aanéjɨ́ɨ́ ¿aca tsá ámuha mewáájácutú Píívyéébe ihñéjteke pɨ́ááboíñé dííbyeke pɨáábó táúmeíhíjcyámeke? ¿Mityá ámuha méɨjtsúcunú ditye pɨáábó táúmeíñeri dibye ɨ́ɨ́cúvetúne? 8 Tsáhaá. Muurá pɨ́áábóiibye diityéké teenémáye. ¿Aca íhya mɨ́amúnaa ímí cáhcújtsómedívú ó wájtsɨɨ́ Mɨ́amúnáájpidívúu o ípívyééveebe tsiiñe ííñujɨ́vú o tsáácoóca? Ehdúhjáa neebe Jetsóo. 9 Téhduréhjáa tsaate ɨ́mɨáámedi idíllómeíñe tsíjtyeke éhdɨɨvállehíjcyámeke úwááboobe úúballé tsaatétsí Píívyéébema íhjyúvánetu. Íllúhjáa neébe: —Tsáijyúu míítyétsi péé duurúvajávú píívyéébema iíhjyúvaki. Tsaapíi paritseómuúbe. Áánetúu tsijpi ííñújɨ́ avyéjúúbé wáábyuta dsɨ́ɨ́dsɨke áhdótsohíjcyaábe. 11 Aanée paritséómuube Píívyéébema íhjyúvaabe nééhií: “Ayúju Tápiivyéébej, uke ó téhdujtsó ɨ́mɨáábé o íjcyáné hallúvu. Tsá muurá tsíjtyedu ímítyuube o íjcyatú naní múnáajpi. Tsá múijyú ihdícyámema o dómácójcatsítyúne. Pane tsá aabye ííñújɨ́ avyéjúúbé wáábyuta dsɨ́ɨ́dsɨke áhdótsohíjcyaabe ímítyuube íjcyadu o néétune. 12 Muurá tsáné tsemáánari míjcyoojɨ́cú májchótuube úúma ó ihjyúvahíjcyáhi. Téhdure muurá 10-jɨva o dsɨ́ɨ́dsɨ́vánetu tsájɨ́hcoba ó dówacárohíjcyá uke o ɨ́ɨ́cuvéne.” Ehdúu Píívyéébema ihjyúvaabe paritséómuúbe. 13 Áánetúu diibye ííñújɨ́ avyéjúúbé wáábyuta dsɨ́ɨ́dsɨke áhdótsohíjcyaabe tsá cáámevu icyárúúvéne Píívyéébema íhjyúvatúne. Íllurée kímóóvémeííbyé ɨ́jpɨ́újɨtu iíllaáyómeíñe nééhií: “Ayúju Tápiivyéébej, óhdi ihdyu dɨ́dáátsóvéne dábajɨ́ɨ́vé táimítyu. Muurá imítyuube ó ijcyáhi.” Ehdúu ihjyúvaabe Píívyéébema ííñújɨ́ avyéjúúbé wáábyuta dsɨ́ɨ́dsɨke áhdótsohíjcyaábe. 14 Aane muurá dííbyeke tsúúca Píívyéébe ímíbájchóóbé hallúrí tsáhájuco íimítyú íjcyatúne. Áánetu tsíjpiikye tsá dibye ímíbájchotúne. Ehdu muurá iiye ɨ́htsutúmé iíjcyane némeíhijcyámé núcójpɨ́vétsáméiíhi. Áánetu ihdyu ɨdáátsóméhjɨúvú nééme ávyéjúúteéhi. Ehdúhjáa Jetsóó úwaabóhi. 15 Aanéhjáa dííbye éllevu ɨ́ɨ́tsɨ́ɨ́meke tsivámé dibye Píívyéébeke pɨáábó ityáúmeí diityé hallúvu. Árónáacáhjáa ímamyémú diityéké néé ɨ́ɨ́nevú ditye ɨ́ɨ́tsɨ́ɨ́meke tsívane. 16 Árónáacáhjáa Jetsóó diitye tsɨɨméké ɨpɨ́úváne néé ímamyémuke: —Óvi ihdyu tsiváme. ¿Ɨ́veekí ámuha mécátuhtsóhi? Muurá diitye tsɨɨme íjcyadu néémé wáábyuta Píívyéébé avyéju. 17 Aane ɨ́mɨáánetúré ámúhakye o néé éhne múúne teetsɨ tsɨ́ɨ́mene meke cáhcujtsódú Píívyéébeke cáhcújtsotúmé tsá dííbyé avyéjúejte íjcyatúne. 18 Aanéhjáa tsáijyu tsáné avyéjuube Jetsóoke nééhií: —Uwááboóbej, ɨ́mɨáábé ú íjcyaabe cána oke diñe ¿muhdú ó íjcyáiyóné múijyú o dsɨ́jɨvéjúcóóítyúne bóhɨ́ o újcuki? 19 Áánélliihyéhjáa neébe: —¿Aca ɨ́veekí eene oke ú dilló ɨ́mɨáábedi? Muurá ihdyu apáábyéré Píívyéébe ɨ́mɨáábe. 20 Muurá ú waajácú dííbyé taúhbajúúné nééneé: “Tsá múu ihdícyámema dómácójcatsítyúne. Tsá múu mɨ́amúnáake dsɨ́jɨ́vétsotúne. Tsá múu nánívatúne. Tsá múu állíuutúne. Múu avyéjuullé díícyáánimútsikye.” 21 Ehdúhjáa Jetsóó néénéllii neébe: —Muuráhjáa ihdyu táayáábedítyúré tehdújuco o ícyahíjcyáne. 22 Áánélliihyéhjáa Jetsóó nééhií: —Árónáa ijcyánéi tsane u méénúiyóne. Cáhawáá dítsíeméné náhjɨ́hénúne pɨáábó ɨ́dáátsóméhjɨkej. Áijyu ihdyu ú avyéjúúteé níjkyéjɨri íjcyaabe Píívyéébé avyéjuvu. Aane cáhawáá ehdu méénúne ookéréjuco duráávyej. 23 Ehdúhjáa Jetsóó nééne kimóhcó pajtyé dííbyeke mítyane dibye éhnévánélliíhye. 24 Áábekéhjáa ɨɨ́ɨ́téne Jetsóó nééhií: —Muurá mítyane éhnevámé ɨ́htsútúnetu Píívyéébé avyéjuvu úcáávéiyáhi. 25 ¿Aca muhdú caméélló ánéétóhéjutu pajtyéiyáhi? Áhdure ¿aca muhdú diitye ehnéva múnaa Píívyéébé avyéjuvu úcáávéiyáhi? 26 Ehdúhjáa dibye néénéllii tétsihyi íjcyame nééhií: —¿Aca ihdyu múhdutúrá pájtyetéiyóme? 27 Áánélliihyéhjáa neébe: —Ɨ́mɨáánéjucóhde mɨ́amúnaa tsá píívyetétú iiye ipájtyetétsámeíñe. Árónáa Píívyéébe piivyété diityéké ipájtyetétsóné ɨɨná dííbyedívú túhúútúnélliíhye. 28 Áánélliihyéhjáa Péédoro nééhií: —Ávyéjuúbej, muuráhjáa páneere muha meɨ́hvéjtsóne uukéréjuco méúraavyéne. 29 Áánélliihyéhjáa Jetsóó nééhií: —Ɨ́mɨáánetúré ámúhakye o néé páneere íijcyátsɨ́hjɨma imúnáake cáánimuu, íñahbémuu, méwamyuu, ɨ́ɨ́tsɨɨ́mee, íjcyámeke tsánejcúvú ɨɨ́hvéjtsóne Píívyéébé wákiméí méénume muurá ɨ́ɨ́né imíjyaú íjcyaá ííñújɨri. Aame újcuú múijyú ɨdsɨ́jɨvéjúcóóítyúne bóhɨ́ tsɨ́ɨ́jɨréjuco ííñujɨ Píívyéébe ípívyéjtsójɨ́ hallúrí iíjcyaki. 31 Ehdúhjáa iñétsihdyu Jetsóó ímamyémuke íhdyúétsihvu idyóbeúcúmeke nééhií: —Mepéé íñe Jerotsaréevu. Ácoomívú muurá Mɨ́amúnáájpidívúu o ípívyéévéébedítyú tsúúcajátújuco Píívyéébé ihjyú uubálle múnaa néhijcyáné oke pájtyeéhi. 32 Muurá oke llúúvájté avyéjujtémá taúhbájú uwáábojte ɨ́hvéjtsoó jodíómú íjcyátúmé hójtsɨ́ pañévu. Aame óhdi iúúhɨ́vaténe oke úníchíhcyuméré iwápáájcóóbeke ílluréjuco dsɨ́jɨ́vétsoíñe. Ároobe tsiiñe ó bóhɨɨ́ 3 coojɨ́vatu. 34 Ehdúhjáa Jetsóó ímamyémuke nééne tsá ditye áyánéwu wáájácutú ɨ́ɨ́nerí dibye íhjyuváne. 35 Aabéhjáa ímamyémuma péébe Jericóój pɨɨhɨ́ríjyuco íjcyánáa juuvá úníuri hállúvátuube ácuúcunúúbé táúmeí pɨáábo. 36 Aabéhjáa mítyane tééneri mɨ́amúnaa pájtyénéllii dilló ɨ́ɨ́nerí ditye úllene. 37 Áánélliihyéhjáa úúballémé Natsarée múnáajpi Jetsóoma ipyééneé. 38 Áánélliihyéhjáa dííbyedi wáníjcyámeííbyé nééhií: —¡Jétsoj, Jetsóoj, Dabíiúvúj tsɨɨménémúhaabe u íjcyaábej, óvíjyuco ihdyu óhdi dɨ́daatsóve! 39 Ehdúhjáa dibye néénéllii tsuullérí pééme dííbyeke uhbá cúúvéhulléré dibye iíjcyaki. Árónáacáhjáa éhnííñevúré tsiiñe neébe: —¡Dabíiúvúj tsɨɨménémúhaabe u íjcyaabe óvíjyuco ihdyu óhdi dɨ́daatsóve! 40 Áánélliihyéhjáa Jetsóó iíjyócúúvéne néé ditye itsíva dííbyeke. Áhdújucóhjáa ditye tsíváábeke dibye nééneé: —¿Ɨɨná ú imílléhi? 41 Áánélliihyéhjáa neébe: —Ávyéjuúbej, ó imíllé o hálluváne. 42 Áánélliihyéhjáa neébe: —Tehdújuco. Oke u cáhcujtsódú íjcyaabe tsúúca ú hallúváhi. 43 Ehdúhjáa Jetsóó néénemáyé ɨɨtéjúcoóbe. Aabéhjáa dííbyemáyéjuco pééne Píívyéébeke dúúrúvaabére. Aanéhjáa tsijtye iájtyúmɨ́ne téhdure duurúvá Píívyéébeke.
1 Aanéhjáa Jetsóó ímamyémuma úújeté Jericóovu. 2 Ácoomíyíhjyáa ehnéva múnáajpi Tsakyéó ííñújɨ́ avyéjúúbé wáábyuta dsɨ́ɨ́dsɨke áhdótsohíjcyámé avyéjuube íjcyaábe. 3 Aabéhjáa imíllerá Jetsóoke iájtyumɨ́ne. Árónáacáhjáa tsá dibye píívyetétú dííbyeke iájtyumɨ́né mɨ́amúnááj pɨɨne íjcyáábeke báhrí iñéénélliíhye. 4 Áánélliihyéhjáa ɨ́ɨ́cúi dibye pééíhyullévú dsɨɨnéríyé ipyééne néríívyeebe uméheri dííbyeke iájtyúmɨki. 5 Áánáacáhjáa Jetsóó tétsihdyu pájtyeebe tééhé nɨ́jcáuri íjcyáábeke iájtyúmɨ́ne nééhií: —Tsákej, Tsakyéoj, ɨ́ɨ́cúi niitye úúma o péékií. Muurá ó imíllé dihjyárí o cúwane. 6 Áánélliihyéhjáa ɨ́ɨ́cúi iñíítyéne tsajtyéébé ihjyávú dííbyeke. 7 Ááneríhjyáa mɨ́amúnaa ihjyúvá Jetsóodi ɨ́veekí ímítyuube íjcyáábe jávú dibye pééneri. 8 Áánélliihyéhjáa diibye Tsakyéó iíjyócúúvéne néé Jetsóoke: —Ávyéjuúbej, tátsíeménetu tsahdúnéécú ó dówajcároó ɨ́dáátsóméhjɨke. Áánetu tsaatékée o állíñe pevétsííyé o áhdótsohíjcyáné ó óómíchoó éhnííñevújuco. 9 Áánélliihyéhjáa Jetsóó néé dííbyeke: —Tehdújuco, muurá Aavaráaúvúj tsɨɨménémúhaabe u íjcyáábedívú tsúúca uwááboju wajtsɨ́hi. 10 Muuráhjáa Mɨ́amúnáájpidívú o ípívyééveebe o tsáá ímítyúné pañévú mújtámeke o pájtyetétsoki. 11 Ehdúhjáa Jetsóó úwaabó mɨ́amúnáake. Aaméhjáa Jerotsaréevu pɨ́ɨ́hɨ́náa mɨ́amúnaa ɨ́jtsámeí tsúúca Píívyéébé avyéjú bóhówááveíñe. 12 Áámekéhjáa úwááboobe nééhií: —Tsaapíhjyáa ɨ́htsútúméejpi íjcyaabe tsícyoomívú ipyééíñé ɨhde 10-meváké íúníu múnáadítyú ipíhjyúcúmeke dsɨ́ɨ́dsɨdívú iwájtúne nééhií: “Ééneri méwákímyeícyó téhulle o íjcyáné hajchóta.” Ehdúhjáa diityéké ipítyájcoíñúne técoomívú memévatéébé íhcyóómí avyéjuube iíjcyaki. 14 Árónáacáhjáa dííbyé cóómi múnaa tsá ímílletú diityé avyéjuube dibye íjcyane. Áánélliihyéhjáa tsaatéké wallóómé dííbye déjutu ditye iñéé íhcyóómí avyéjuube dibye íjcyane múha ímílletúne. 15 Árónáacáhjáa tsúúca meménúmé páñétúejpi íhcyóómí avyéjuube dibye iíjcyaki. Átsihdyúhjáa óómiibye teene íhcyóómivu. Aabéhjáa iwájtsɨdu pihjyúcú íúníu múnáake dsɨ́ɨ́dsɨdívúu iwájtuíñúmeke múhduná ditye llíyaatétsóné iwáájácuki. 16 Áábekéhjáa ímí wákímyeííbyé nétujkénúhi: “Ávyéjuúbej, éhnée óhdivu u pícyoíñúne dsɨ́ɨ́dsɨ́ ó llíyaatétsóhi.” 17 Áánélliihyéhjáa íavyéjuube néé dííbyeke: “Tehdújuco. Muurá eene múhdurá néérone ímí ú tehméhi. Áánéllii uke ó pícyoó 10 coomívá avyéjuube u íjcya ɨ́mɨáábé u íjcyánélliíhye.” 18 Áhduréhjáa tsijpi nééhií: “Ávyéjuúbej, éhnée óhdivu u pícyoíñúne dsɨ́ɨ́dsɨ́ téhdure ó llíyaatétsóhi.” 19 Áánélliiyéhjáa idyé neebe dííbyeke: “Tehdújuco. Áánéllii téhdure ɨ́mɨáábé u íjcyáábeke ó pícyoó 5 coomívá avyéjuube u íjcyaki.” 20 Áánetúhjáa tsijpi nééhií: “Ávyéjuúbej, íñe dɨdsɨ́ɨ́dsɨ́ éhnée óhdivu u pícyoíñúné o pícyohíjcyáne. 21 Ópée ó waajácú ímítyuube u íjcyaabe díwákimyéí hallúvujɨ́ɨ́ dsɨ́ɨ́dsɨ́jɨke ú ékéévehíjcyáne. Muuráhjáa ɨ́htsútúnetu o llíyaatétsóné ɨ́mɨátsíí ú újcúiyáhi. Aanée o wáájácúne íllure ó picyóó dɨdsɨ́ɨ́dsɨke.” 22 Áánélliihyéhjáa íavyéjuube néé dííbyeke: “Aanée idyé ímítyuube o íjcyane wájácú u néébe ¿ɨ́veekí tsá u pícyootú dsɨɨdsɨ téhmémeíhíjcyájá pañévú tétsihvu ditye wákímyeíchóné óóma llíyaatéíyoki? ¿Ɨ́veekí ímítyuube uú?” 24 Ehdúhjáa dííbyeke iñétsihdyu tétsihyi íjcyámeke neébe: “Áánúdityu eene dsɨɨdsɨ medójtúcúne maájcú eenée ihñe pámé ehnííñevúré llíyaatétsóóbeke.” 25 Áánélliihyéhjáa nééme dííbyeke: “Ávyéjuúbej, árónáa tsúúca mítyanéjuco dííbye dsɨ́ɨ́dsɨ.” 26 Áánélliihyéhjáa neébe: “Ehdu múúne mémeenúhi. Muurá ihñe llíyaatétsómeke éhnííñevu tsiiñe máajcú ditye illíyaatétsoki. Áánetu pevénéré pícyohíjcyámedítyú médojtúcúhi. 27 Téhdure eene avyéjuube o íjcyane iímíllétúne oke múnáátsohíjcyámeke ííllevu metsíváne o ɨ́ɨ́ténáa médsɨ́jɨvétso.” 28 Ehdúhjáa diityéké iúwáábóné boone Jetsóó péé ímamyémuma Jerotsaréevu. 29 Aaméhjáa úújeté Bepajéema Betáániá coomícyú úníuri oríívo bájú íjcyátsihvu. Átsihdyúhjáa míítyétsikye ímamyémudítyú ɨ́pɨɨhɨ́ré coomívú iwáállóómútsikye neébe: —Cána écoomi ɨ́pɨɨhɨ́ré cóómityu óóma méujcúté íayáne ɨ́ɨ́júwúukej. Múikyé dííbyedi úllétuube dóhjɨ́váábeke metsíñaáyóne métsívaco. 31 Aane tsaate ámúhtsikye ‘ɨ́véébeké ámuhtsi métsíñaáyó’ néhajchíí méneéco: “Ávyéjuubéne múhtsikye néénélliíhye.” 32 Ahdújucóhjáa péémutsi dibye néhdújuco úújeténé dííbyedívu. 33 Áábekéhjáa dityétsí tsíñaáyórónáa áábájajte nééhií: —¿Ɨ́véébeké ámuhtsi métsíñaáyóhi? 34 Áánélliihyéhjáa neemútsi: —Ávyéjuubéne múhtsikye néénélliíhye. 35 Aamútsíhjyáa tsajtyéjucóó dííbyeke. Áábé hallúhjáa wájyamúúnevu ɨɨ́hbóne Jetsóoke nérijcyáróme. 36 Áijyúhjáa dibye péijyu juuva mɨ́amúnaa ɨhbó íwajyámuunévu. 37 Aaméhjáa dííbyeke úraavyémé tsúúca oríívó bajúvú pɨ́ɨ́hɨme méénúráítyuróné dibye méénuhíjcyáné hallúvú Píívyéébeke dúúruvámé kéévánécoba wáñécohíjcyá: —¡Ñóóooj! Átsihdyúhjáa nehíjcyáme: —¡Maímijyu áánu Píívyéébe mémeri tsááneéj! ¡Ahdícyane metsu ímíjyuuri Píívyéébeke maávyéjújtsoki! 39 Ehdúhjáa ditye néénáa tsaate paritséómú diityé pañe íjcyame néé Jetsóoke: —Ávyéjuúbej, aatye díuráávye múnáake duhba ditye cúúvéhulléré iíjcyaki. 40 Árónáacáhjáa neébe: —Muurá ditye dáíívyérónáa néwayúúneréjuco íhjyúcunúiyóne. 41 Aabéhjáa tsúúca Jerotsarééj pɨɨhɨ́vú ímamyémuma úújetéébé tétsihdyu técoomi ɨɨ́ɨ́téne kímoovéhi. 42 Áánemáhjáa neébe: —Múhdutú ihdyu ámuha Jerotsarée múnaa méwaajácúiyá Píívyéébema ámuha tsaímíyé meíjcyáiyóné íjcyájúcooróne. Árónáa tsá tene ámúhadívú bóhówáávéityú ámuha mecáhcújtsótúnélliíhye. 43 Muurá ámúhakye ímityúné pájtyeéhi. Ámúhá munáá ámúha cóómí ɨmɨ́cáávéne ámúhakye méénuúhi. 44 Aame ámúhakye ɨdsɨ́jɨ́vétsóne páneere ámúhá jaaháñé wácávyáhcoó Píívyéébe ámúhakye pɨ́aabójúcooróné ámuha metáhjállehíjcyáné déjúcotu. Ehdúhjáa neebe Jetsóo. 45 Aabéhjáa duurúvájá pañévú iúcáávéne náhjɨ́hénújcatsímyeke téjá pañétu ibóáyóne nééhií: —Muurá Píívyéébé waajácúháámɨtu nééneé: “Íjya tahjya tééjá lliiñévú mɨ́amúnaa óóma íhjyúvahíjcyáijya.” Aaja ¿ɨ́veekí ámuha naní múnáá jaríyéjuco medíllone? 47 Aanéhjáa paíjyuváré tééjá pañévú dibye úwaabóné tsaríllehíjcyámé llúúvájté avyéjujtee, taúhbájú uwáábojtee, tsijtye avyéjujtee, íjcyame. Aaméhjáa ɨ́tsámeíhijcyá ɨ́ɨ́né hallútú dííbyeke ɨdsɨ́jɨ́vétsóiyóne. 48 Árónáacáhjáa tsá ɨ́ɨ́né hallútú ditye dííbyeke méénúítyuró mítyaméhjáa ímí dííbyé uwáábó ɨ́jtsúcunúnélliíhye.
1 Aabéhjáa Jetsóó duurúvájá pañévú pajtyéteju úwáábónáa llúúvájté avyéjujtee, taúhbájú uwáábojtee, túkevéjtsojtee, íjcyame itsááne dííbyeke nééhií: —¿Aca múúbé ɨhtsúturí u íjcyaabe eene ehdu nénehjɨ ú méénuhíjcyáhi? Cána múúhakye duubállej. 3 Áánélliihyéhjáa neebe diityéke: —Áyu cána téhdure ámúhakye ó díllone oke máañújcuj. 4 ¿Acáa múha nééjuri Jóááuvu tsótsohíjcyá cáhcújtsómeke? ¿A Píívyéébépeé, mityá mɨ́amúnaárée nééjuri? 5 Áánélliihyéhjáa tsamééré néjcatsíhi: —Muurá ‘Píívyéébée nééjuri tsótsohíjcyaábe’ menéhajchíí meke nééíyoóbe: “Áábekéráhjáa ¿ɨ́veekí tsá ámuha mecáhcújtsotúne?” 6 Áánetu ‘mɨ́amúnaárée nééjuri’ menéhajchíí meke diitye mɨ́amúnaa tééné hallútú dsɨ́jɨ́vétsóiyá néwayúúnevu iáámúneri. Muurá paméváré cáhcujtsó ɨ́mɨáánéjucóo Píívyéébé ihjyú uubálle múnáajpi diibye Jóáa íjcyane. 7 Ehdúhjáa nééneri iñúhnévéne nééme iwáájácutúne. 8 Áánélliihyéhjáa Jetsóó néé diityéke: —Aanéjɨ́ɨ́va idyé ámúhakye ó úúbálleé múúbé ɨhtsúturí o méénuhíjcyáne. 9 Téhduréhjáa tsiiñe úwááboobe nééhií: —Tsaapíhjyáa íúmɨhe bajtsó tsanééré óóvaá. Ápallívúhjáa tsaatéké ityéhmétsoíñúne peebe tsiéllevu tsúúcaja téhulle iíjcyáíhullévu. 10 Áhullétúhjáa tsúúca tépalli néévane iwáájácútsihvu wálloobe íúníu múnáájpikye dííbyema ditye iwállóóro téénetu dííbye éhné íjcyadúne. Ahdújucóhjáa pééróóbeke ditye méénúpéjtsónetu dibye óómiñe íéveébe. 11 Áánélliihyéhjáa tsíjpiikye dibye wállóóróóbeke téhdure iúhbáne méénúpejtsóme. Aabéhjáa idyé oomí íéveebére. 12 Áróné pañéhjáa tsíjpiikye dibye wállóóbeke téhdure ditye túúvátsónetu ílluréjuco dibye wááneé. 13 Áánéhjáa diibye úmɨhé aabájaabe nééhií: “¿Aane muhdúí íñe teéne? Áyu cána hájchíwu mítyane o wájyúróóbekéréjuco o wálloókij. Dííbyeke íhya avyéjúúlléiyóme.” 14 Ehdúhjáa iñééne íllíkyeréjuco dibye wállóóbeke iájtyúmɨ́ne néjcatsímye: “Aabye muurá íllíyéjuco íñe cááníñúiyóne. Áánéllii metsu dííbyekéréjuco medsɨ́jɨ́vétso mehnéréjuco tene iíjcyaki.” 15 Ahdújucóhjáa tétsihdyu kémuéllevu itsájtyéébeke ditye dsɨ́jɨ́vetsóne. Ehdúhjáa Jetsóó iúúbállétsihdyu nééhií: —¿Aane íñe diibye tépallí aabájaabe itsáácooca muhdú méénuú diityéké eenée íúmɨhévú dibye téhmétsoíñúmé ímityúné dárɨ́ɨ́vémeímyeke? 16 Muurá diityéké tééné hallútú ɨdsɨ́jɨ́vétsóne tsíjtyekéréjuco dibye téhmétsoíñé tépallívu. Ehdúhjáa Jetsóó néénéllii tétsihyi íjcyame nééhií: —Óvíi ihdyu Píívyéébe múúhakye tehmé tehdu muha meíjcyátuki. 17 Áánélliihyéhjáa Jetsóó diityédívú ɨɨ́ɨ́téne nééhií: —¿Aca muhdú nééiyóné Píívyéébé waajácúháámɨtu íllu nééhií: Tsaúpe nééwayu jááháñé wákimyéi múnaa iñéhnílléne waagóórou pícyámeí ímichi tééutu jaa éjkéiu? 18 Aane muurá teeu nééwayúdú o néébé uwááboju cáhcújtsotúmé mújtaáhi. Áámedívú o cáyobáávatécooca ílluréjuco ditye wágóóóveíñe. 19 Ehdúhjáa Jetsóó taúhbájú uwáábojtémá llúúvájté avyéjujtéké múu lléboobódú úwaabóné iwáájácúne imíllerómé téijyúré dííbyeke iékeevéne. Árónáacáhjáa íllityémé mɨ́amúnáadi. 20 Aaméhjáa ɨ́mɨáámédú tsaatéké dííbye éllevu wallóó ditye dííbyeke ávyéjúúbedítyú díllone dibye múhdurá áñújcúhajchíí tééné hallútú dííbye éllevu itsájtyéroki. 21 Aaméhjáa neeté dííbyeke: —Uwááboóbej, muha muurá méwaajácú tehdújuco u úwáábohíjcyáné keená Píívyéébe mɨ́amúnáadívú tújkevééllejɨ́jtó tsijtye múhdurá úhdivu ɨ́jtsúcunúróneri ɨ́ɨ́cúvétuubére. 22 Aabe cána múúhakye diñe díicyánéjcutuj: ¿A tehdújuco ávyéjuube romáánómuube íjcyáábé wáábyuta dsɨ́ɨ́dsɨke ditye áhdótsohíjcyáné maáhdóiyóne, mityá tsáhaáj? 23 Ehdúhjáa ímityúné ɨɨ́jtsámeíñemáyé ditye nééne Jetsóó iwáájácúne néé diityéke: —¿Ɨ́veekí ehdu ámuha oke médárɨɨvéhi? Áyu cána oke méuujétsó dsɨ́ɨ́dsɨjɨ́vuj. Ahdújucóhjáa ditye úújétsojɨ ɨɨ́ɨ́téne neébe: ¿Aca múhúmɨ náávé eéne? Áhdure ¿mumémé eene tééjɨtu? Áánélliihyéhjáa néémeé: —Tséétsá húmɨ nááve. Áábe méméré íñe tééjɨtu. 25 Áánélliihyéhjáa Jetsóó néé diityéke: —Ané wa ihdyu diibye Tséétsáke mááhdohíjcyá dííbye éhnéjuco íjcyanévu. Áánetu ihdyu Píívyéébeke máácuhíjcyá dííbyé wáábyuta íjcyanévu. 26 Ehdúhjáa dííbyeke dárɨ́ɨ́verómé tsá píívyetétú dííbyedívú iñéétsóiyóne. Aaméhjáa ehdu dibye nééneri iúllévenúne tsá ɨɨná íhjyuvájúcootúne. 27 Ááné boonéhjáa tsadotséómudítyú tsaate péé dííbye éllevu medsɨ́jɨvémé tsiiñe mebóhɨɨne cáhcújtsotúme. 28 Aaméhjáa néé dííbyeke: —Uwááboóbej, Moitséeúvúhjáa muurá néé tsaapi méwadívú tsɨ́ɨ́mávátuube dsɨ́jɨ́véhajchíí íñahbéréjuco díílleke táábávaíñe dííbyeréjuco ɨtsɨ́ɨ́máva díílledívú íñáhbeúvúu tsɨ́ɨ́máváiyóne. 29 Aanée ijcyámé 7-meva tsané nahbému. Áámedítyúu ámíaabe ityáábávárólléjtane dsɨ́jɨvé tehdu tsɨ́ɨ́mávátuúbe. 30 Ááné boonée bóneebe díílleke táábávároobe téhdure dsɨ́jɨvé tsɨ́ɨ́mávátuubére. 31 Ááné boonée tsijtye bónejte díílleke táábávarómé téhdure dsɨ́jɨvé tsɨ́ɨ́mávatúme. 32 Ááne nihñévúrée díílleréjuco dsɨ́jɨvéne. 33 Aane cána múúhakye diñe ¿cáábyé taabá ímichi dille íjcyaíñé tsiiñe ditye bóhɨ́ɨ́coóca? 34 Áánélliihyéhjáa Jetsóó néé diityéke: —Muurá ihdyu ííñújɨri íjcyame táábávácatsíhi. 35 Áánetu ɨ́mɨáámé dsɨ́jɨvémé tsiiñe bóhɨɨme níjkyéjɨri iíjcyácooca tsáhájuco táábávájcatsíityúne. Tsíhdyuréjuco ditye íjcyaíñe. 36 Aame tsáhájuco dsɨ́jɨ́véityú Píívyéébej tsɨ́ɨ́mé íjcyame níjkyéjɨ múnaáduréjuco néémeé. 37 Muurá ɨ́mɨááné dsɨ́jɨvémé tsiiñe bóhɨɨ́hi. Muuráhjáa Moitséeúvú teene úúballé úméhéwu péétécunúné pañétú Píívyéébe dííbyeke íllu nééneé: “Aavaráaa, Itsáaa, Jacóóboo, íjcyámé Piivyéébé ó ijcyáhi.” 38 Ehdúu Píívyéébe néénetu méwaajácú ditye íjcyane. Muurá ditye íjcyátuca tsá dibye nééítyuró diityé Piivyéébé iíjcyane. Muurá dííbyedívú tsá múha dsɨ́jɨ́vetú tétsɨ́hjɨ́ daíhañe. 39 Ehdúhjáa diityéké dibye néénéllii tsaate taúhbájú uwáábojtédítyú nééhií: —Uwááboóbej, tehdújuco u nééneé. 40 Aaméhjáa tsáhájuco dííbyeke tsiiñe díllotúne. 41 Áijyúhjáa idyé Jetsóó néé diityéke: —¿Aca muhdú ɨ́ɨ́vane ámuha ménehíjcyá Críjto Dabíiúvúj tsɨɨménémúhaabe íjcyaíñe? 42 Ááneráhjáa dííbyeúvú íjcyároobe dííbyedítyú néé íwaajácuháámɨtu: Ávyéjuubée néé Táavyéjúúbeke: “Cána táúniúvúi diicya dímunáake o táhjáné hajchóta.” 44 Ehdúhjáa muurá Dabíiúvú dííbyeke Íavyéjúúbedi dillóhi. Aane ¿muhdú dííbyeúvúj tsɨɨménémúhaabe íjcyáiibye Críjtoó? Ehdúhjáa Jetsóó nééhií. 45 Aabéhjáa pámeere lléébónáa néé ímamyémuke: —Téɨɨbúwá tsáma méíjcyaco. 46 Tsá múu ɨ́ɨ́vatú eene aatye taúhbájú uwáábojte mɨ́amúnaa diityéké iávyejúúllekíyé cááméjácobájɨvu úcámeíhíjcyánetu. Muurá pihcyáávejááné pañe imíllémé íboohówátsɨhjɨ́vúré iácuuvéne. Áhdure wañéhjɨ pañe imíllémé íimítsɨhjɨ́vúré imájchone. 47 Aame pííbájyujte walléémudítyú dótuhíjcyá diityé jaaháñe. Ááné nucójpɨ́ muurá cááménécóbaúvú ihjyúvahíjcyarómé Píívyéébema. Ehdu muurá dárɨ́ɨ́vémeímyeke Píívyéébe ɨ́cúbáhraáhi. Ehdúhjáa Jetsóó néé ímamyémuke.
1 Aabéhjáa duurúvájá pañe íjcyánáa mɨ́amúnaa picyóócunú dsɨ́ɨ́dsɨke Píívyéébé wáábyuta. Ehnéva múnaáhjáa mítyanéhjɨ́ picyóóhií. 2 Áánáacáhjáa pííbájyulle ɨ́dátsó picyóó mɨ́jɨ́hwuúcúre. 3 Aanéhjáa ɨɨ́ɨ́téne neébe: —Ámuúhaj, muurá áámye pííbájyulle ɨ́dátsó néérolle picyóó pámé ehnííñevúre. 4 Muurá tsijtye dsɨ́ɨ́dsɨ́varómé picyóó uhjénéhjɨ́re. Áánetu pícyoolle páneere tééne tájpí iíjcyáiyóne. 5 Téijyúhjáa tsaate ímamyémudítyú ihjyúvá duurúvaja imíwu néwayúúnetu méénúmeíñeri, ditye bóhbánuhíjcyánéhjɨtu imíwu teja ícyáávétsámeíñéhjɨri. 6 Áánélliihyéhjáa Jetsóó nééhií: —Ároja muurá wácávyáhcáméiíhi. 7 Ehdúhjáa dibye néénéllii dííbyeke néémeé: —Uwááboóbej, ¿aca múijyú pajtyéiñe eene múúhakye u néhíjcyanéhjɨ? ¿Aca ɨ́ɨ́netú muha méwaajácuú tsúúca tehdu tene pájtyeíñe? 8 Áánélliihyéhjáa neébe: —Ehdu nééme tsáma wajácútsi méíjcyaco ámuha maállítsámeítyuki. Muurá o tsááiñe tsúúca pɨ́ɨ́hɨ́cooca íjcyaímyé mítyame óhdi díllómeímye. Aame nehíjcyaá diibyéjuco Críjto iíjcyane. Árómeke mécáhcújtsodíñe. 9 Téhdure pahúlleváré méénujcátsí íjcyáné uubállé ámuha mellééboóhi. Áróneri méíllityédíñe. Pane méɨjtsúcunúdí téijyu tsúúca o bóhówááveíñe. Tsáhái téijyu o bóhówáávéityúne. Árónáa ihdyu ehdu nénehjɨ tujkénú pájtyeéhi. 10 Muurá tsáné iiñújɨ múnaa tsííñé iiñújɨ múnáama méénújcátsiíhi. 11 Áhdure ávyétá ɨhnáhó ííñujɨ vááúméiíhi. Áijyu íjcyaíñé ájyabááne, cheméháñé, pahúlleváre. Áhdure íévéhoowávú apííchó nénehjɨ bóhówááveéhi. 12 Ehdu nénehjɨ pájtyéíñé ɨhde cáhcújtsotúmé ámúhakye ɨɨ́cúbáhrámeke tsájtyeé pihcyáávejááné pañévú muhdú ámuha meícyahíjcyáné ámúhakye idílloki. Áhdure ámúhakye ííñújɨ́ avyéjujté éllevu itsájtyémeke cuvéhoojánuímye. Ehdu muurá ámúhakye mɨ́amúnaa dárɨ́ɨ́veé oke ámuha meúráávyéné déjúcotu. 13 Ááné hóówari ámuha táuwááboju diityéké méúwááboóhi. 14 Árónáa ihdyu tsá ámuha meíjyácunúityú muhdú ámuha diityémá meíhjyúváíñeri. 15 Muurá ihdyu ámúhakye ó ájcuú muhdú ámuha diityéké meúwáábóíñé tujkévejúvu. Áijyu ámúhakye múnáátsohíjcyámé íllure ámuha maálliñe néhijcyámé ámúhadívú táhjátsáméiíhi. 16 Muurá ámúháj caanímú, ámúhá nahbémú, ámúha hájkímú, tsijtye ámuha menáhbévahíjcyároméhjɨ́ ámúhakye téijyu ímityúné dárɨ́ɨ́veéhi. Muurá tsaatéké ámúhadítyú dsɨ́jɨ́vétsoímye. 17 Ehdu muurá oke cáhcújtsotúmé ámúhakye tsarílleé oke ámuha mecáhcújtsóné hallútu. 18 Árónáa tsá ámúhá níwáujɨ́ɨ́né íjcyárónetu tsájɨ́ubáré wágóóóvéityúne. 19 Ahdícyane ihdyu ámuha panéváré maáábúcúhajchíí mépájtyéteéhi. 20 Áhdure tsííñé iñújɨ́ɨ́ne múnaa Jerotsaréé mɨ́caavéné ámuha mewáájácúcooca múu néé tsúúca técoomi wágóóóveíñe. 21 Áijyu méwáácunúcó cáméhbaúnevu Jodéá iiñújɨ múnaa ámuha meíjcyame. Áhdure técoomí múnaa óvíi néhi wáácunú tsiéllevu. Aane íúmɨhé pañe íjcyame íoomíjyúcohdí técoomívu. 22 Ehdu íjcyaíñé ɨ́cúbáhraméí mɨ́amúnáama ditye ímityúné dárɨ́ɨ́vémeíhíjcyáné déjúcotu Píívyéébé waajácuháámɨtu tene némeídyújuco. 23 ¡Máɨdáátsoju tsáma tene pájtyeíñé téijyu walléémú éévájtema tsijtye ñohñójtéréi ɨ́ɨ́tsɨ́ɨ́méwuúmú íjcyámeke! Muurá ávyétá kimóhcó nééné ɨ́cúbáhraméí pájtyeé téijyu ííñújɨri íjcyáné mɨ́amúnáadívú Píívyéébe cáyobáávatécoóca. 24 Tsaatéké muurá dsɨ́jɨ́vétsoímyé méénujcátsí pañe. Áánetu tsíjtyeke tsajtyéimye tsíñéhjɨ́ iñújɨɨnévu. Ááné boone jodíómú íjcyátúné mɨ́amúnaáréjuco teene Jerotsaréé cáávácuíñé Píívyéébe diityédívú técoomi ɨ́hvéjtsóné hajchótá tétsihyi iíjcyaki. 25 Aane ehdu nénehjɨ pájtyéné boone nuhba cóójɨ́ejpii, péjcóejpii, mɨ́ɨ́curuu, íjcyane múhduréjucó íjcyaíñe. Téhdure ávyétá ɨhnáhó móañe nóhjɨ́neri cáhcújtsotúmé íllítyeéhi. 26 Éhdúcóbaúvú nénehjɨ ííñújɨri íjcyácooca muurá mɨ́amúnaa iíllityéneri ílluréjuco wájácúrátúúúveíñe. Ehdu páneere íévéhóówari ɨ́htsútunéhjɨ́ íjcyane mujtáraba íjcyaáhi. 27 Áijyu ihdyu Mɨ́amúnáájpidívúu o ípívyééveebe páneere táɨhtsútú táavyéjuma ojtsó pañétú ó bóhówááveéhi. 28 Ehdu tene pájtyécooca múu íllure ímíjyuuvéhi. Muurá tééné boone tsúúca ámuha máállíjchuú múhdurá ámuha meícyahíjcyánetu. Áijyu ihdyu tsaímiyéjuco ámuha meíjcyaíñe. 29 Téhduréhjáa tsiiñe diityéké neébe: —Cáhawáá méɨjtsúcunu higyééráhema tsííñé uméhééné muhdú íjcyane. 30 Muurá téhehjɨ béhjɨ́vácooca tsúúca méwaajácú píjcyaba pɨ́ɨ́hɨne. 31 Ahdu ííñújɨri ténehjɨ íjcyácooca méwaajácuco tsúúca Píívyéébé avyéjú bóhówáávéíñe éévé úújeténe. 32 Aane ɨ́mɨááné ámúhakye o néé ehdu nénehjɨ pájtyeíñé íñéi ííñújɨri páhdure mɨ́amúnaa íjcyápíñáaáca. 33 Muurá ííñújɨma páneere íévéhóówari íjcyanéhjɨ́ wágóóóveéhi. Áánetu íñe ámúhakye o néhijcyáné tsá múijyú wágóóóvéityúne. 34 Áánéllii tsáma téɨɨbúwá méíjcyaco tsiiñe o tsáábe ámúhakye o túvaaóvátu llíyiicyáveháñeri, tsíñéhjɨri, ámuha meíjcyámeke. 35 Muurá iímillédúré íjcyámeke ó ábájɨ́néjcuú éhne múúne iyáábeke dahpe ábájɨ́nejcúdu. 36 Áánéllii múu téɨɨbúwá iíjcyáne Píívyéébema paíjyuváré ihjyúvá ténehjɨ ámúhakye imújtátsótuki. Áijyu ihdyu ámuha méúújéteé óhdivu Mɨ́amúnáájpidívúu o ípívyéévéébedívú ɨ́ɨ́nerí núcójpɨ́vetúme. 37 Ehdúhjáa Jerotsaréeri íjcyaabe Jetsóó duurúvájá pañévú úwáábohíjcyáhi. Aabéhjáa meííjyunúdú pehíjcyá oríívo bájú íjcyátsihvu tétsii icyúwaki. 38 Aanéhjáa paíjyuváré cúúvénetúré mɨ́amúnaa pehíjcyá duurúvajávú dííbyé uwáábó illéébúcunúki.
1 Téijyúhjáa pajtyété wañéhjɨ́ óórítyúne pááá máchómeíhíjcyáné wañéhjɨ́ lleeváríjyuco íjcyánáa llúúvájté avyéjujtémá taúhbájú uwáábojte ɨ́jtsámeí muhdú Jetsóoke ɨdsɨ́jɨ́vétsoíñe. Árónáacáhjáa íllityémé mɨ́amúnáadi. 3 Áánáacáhjáa Jóóda Ijcarióóté pañévú tsúúca Naavéné úcaavé tsaapi Jetsóó mamyémúejpi íjcyáábé pañévu. 4 Aabéhjáa péé diitye llúúvájté avyéjujtémá duurúvájá tehméjte éllevu diityémá ipítyácójcatsí muhdú dííbyedívú iékéévétsoíñe. 5 Ááneríhjyáa iímíjyúúvéne imíllémé dííbyeke iáhdone. 6 Áánélliihyéhjáa ɨ́jtsámeíjyúcoobe mítyane mɨ́amúnaa íjcyátútsihvu dííbyedívú iékéévétsoíñe. 7 Aanéhjáa tsúúca teene pajtyété wañéhjɨ́ óórítyúne pááá máchómeíhíjcyáné wañéhjɨ́ pañe tsájaatsá múnaa obééjake dsɨ́jɨ́vétsohíjcyáné wañéhjɨ́ lleevájucóóhií. 8 Áijyúhjáa Péédorómá Jóáámútsikye Jetsóó nééhií: —Mééma mémeenúté wañéhjɨ májchó memájchoki. 9 Áánélliihyéhjáa neemútsí dííbyeke: —¿Aane kiávú ú imíllé muhtsi meméénune? 10 Áánélliihyéhjáa neébe: —Ámuhtsi Jerotsaréevu mepéémutsi tsaapi llíyííhyori nújpáñújéébedívú meúújetéébema mepééne tééja múnáájpikye méneéhi: “Múúhá uwááboobéne múhtsikye néé kiává íchii tsaho mɨ́jcoho íjcyane tééhó pañévú dibye múúhama pajtyété wañéhjɨ májchó májchóihyo.” 12 Áánéllii ámútsikye úújétsóiibye córɨ́ɨ́hócoba néého tsúúca ímíbájchómeíhyó cáámééɨ́jɨri íjcyahóvu. Ááhó pañévú méméénuco. 13 Ahdújucóhjáa péémutsi dibye néhdújuco iúújeténe tééhó pañévú méénune majcho. 14 Aanéhjáa tsúúca ditye májchóíñe éévé úújetédú majchójúcoobe ímamyémuma. 15 Átsihvúhjáa diityéké neébe: —Ímí ó ɨjtsúcunú íñe pajtyété wañéhjɨ májchó ámúhama o májchone nihñéréjuco. Tsúúca muurá ámúhadívú ó dsɨ́jɨ́veéhi. 16 Aane tsáhájuco tsiiñe ámúhama o wáñehjɨ́vatéityú íñe pajtyété wañéhjɨ. Árónáa ihdyu páneere muhdú óhdityu úúbállémeíhijcyáné oke pájtyéné boone tsaméhjɨ́ Píívyéébé avyéjuríyéjuco meíjcyame mewáñehjɨ́vatéiñe. 17 Ehdúhjáa iñétsihdyu ado iékéévéne téhdújtsoobe Píívyéébeke. Áánemáhjáa neébe: —Áju, íñe pámeere maádo. 18 Muurá tsáhájuco tsiiñe ámúhama o ádóityú íñe óóvajpácyó Píívyéébé avyéjuri tsaméhjɨ́ meíjcyáiñévújuco. 19 Átsihdyúhjáa idyé pááaho iékéévéne téhdújtsoobe Píívyéébeke. Áánemáhjáa idyóhdáhɨ́nunévú diityéké iwájtúne neébe: —Íñe tájpi náávé íjcyane memájcho. Ehdu paíjyuváré méméénuhíjcyaco ámuha mepájtyeté o ɨ́cúbáhrámeíñé ámuha meɨ́tsaavéne. 20 Téhduréhjáa teene adóvú diityéké iájcúne neébe: —Íñe tátyujpácyo náávé íjcyane úúballé muhdú ámuha meícyahíjcyáné pityájcoju tádsɨjɨ́veri tsíhdyuréjuco cápáyóóveíñé ámuha mepájtyetéki. 21 Aane muurá íchihyi mééma majchórí diibye óhdivu méénútsóiíbye. 22 Muuráhjáa ihdyu tsúúcajátújuco óhdityu tene némeídyújuco oke tene pájtyeíñé Mɨ́amúnáájpidívúu o ípívyéévéébeke. Árónáa ihdyu máɨdáátsoju tene pájtyeíñé eene óhdivu méénútsóóbeke. 23 Ehdúhjáa Jetsóó néénéllii díllójcatsímyé caabyé diityédítyú dííbyedívú méénútsoíñe. 24 Átsihdyúhjáa táhjájcatsímyé caabyé diityédítyú ɨ́ɨhtsútuube íjcyáíyóneri. 25 Árónáacáhjáa Jetsóó néé diityéke: —Muurá ííñújɨri ávyéjujte imíllé ityáuhbáné téénetu diityéké mɨ́amúnaa ɨ́htsútujtédí idílloki. Ááne ɨtsúcunúhijcyámé tehdújuco imyéénune. 26 Tsá múu tehdu néétune. Muurá ihdyu ɨdáátsóóbeúvú néébe tsaímíyé tsíjtyeke ɨ́ɨ́cúvehíjcyaabe ɨ́htsútuube ijcyá pámé túkevéjtsoóbe. 27 ¿Aca caabyé ɨ́htsútuube ávyéjuúbe? ¿A eene tsaímíyé ácuúcunúúbeke tsaapi majchótú ɨ́ɨ́cúveébe? ¿Mityá eene dííbyeke ɨ́ɨ́cúveébej? Muurá mɨ́amúnaa ɨjtsúcunú eene tsaímíyé ácuúcunúúbeke tsijtye ɨ́ɨ́cúveebe ɨ́htsútuube íjcyane. Áánetu ihdyu eene ɨ́ɨ́cúvehíjcyaabédú o néébe ámúhama ó ijcyá ámúhakye o pɨ́ááboki. 28 Muurá ávyétá imítyú nénehjɨ oke pátyehíjcyárónáa ímí ámuha óóma méijcyá oke ɨ́hvéjtsotúme. 29 Áánéllii ámúhakye ó picyóó Llihíyóo oke pícyohdu avyéjujte ámuha meíjcyaki. 30 Áámema muurá ɨ́ɨ́né imíjyaú ámúhama ménahbévájcátsií táavyéjuri. Aame ámuha ijraéémú 12-hava íjcyámedítyú cáhcújtsótúmema méímíbájchoó muhdú ditye ícyahíjcyáne. 31 Ehdúhjáa iñétsihdyu Jetsóó Tsimóoke nééhií: —Tsímoj, Naavéné Píívyéébeke táúmeí ámúhadítyú iñéhco caabyé ɨ́mɨáábé íjcyáábeke éhne múúne tríígotu iímí menéhcodu. 32 Árónáa tsúúca díhyallúvú ó táúmeí pɨáábó oke u ɨ́hvéjtsótuki. Aabe ihdyu óvíi díñahbémuke ú pɨ́aabó téhdure ditye ímí oke iúráávyeki. 33 Áánélliihyéhjáa neebe dííbyeke: —Tehdújuco, Ávyéjuúbej, ɨ́mɨááné tsá uke o ɨ́hvéjtsóityúne. Muura uke ditye cúvéhoojánúcooca óómájuco ditye meke cúvéhoojánuíñe. Áhdure uke ditye dsɨ́jɨ́vétsócooca óómájuco ditye meke dsɨ́jɨ́vétsoíñe. 34 Áánélliihyéhjáa Jetsóó néé dííbyeke: —Árónáa muurá, Tsimo, ípyejcójuco oke u úráávyeróné u tóónuíñé cáracái májtsívátúné ɨhde 3-ijyúva. 35 Átsihdyúhjáa tsiiñe neebe diityéke: —Éíjyúu muurá ámúhakye uwáábovu o wállóócooca o néé ámúha dsɨ́ɨ́dsɨma tsípaajɨ́jɨ́ ámúháj túhápaajɨ́né ámuha metsájtyétuki. ¿A téijyúu tsáneetu ámuha méviióhi? Áánélliihyéhjáa néémeé: —Tsáháa muha ɨ́ɨ́netú mevííotúne. 36 Áánélliihyéhjáa neebe diityéke: —Árónáa ícyooca métsajtyécó ámúha dsɨ́ɨ́dsɨɨ, ámúhá nɨɨtsúmuu, íjcyane. Áánetu nɨ́tsuwáávatúmé óvíi hállúeja íwajyámú iñáhjɨ́hénúne ɨ́nɨɨtsúwá ujcúhi. 37 Áánélliihyéhjáa néémeé: —Ávyéjuúbej, íjcyawáácú míwáácu múúhadi. Áánélliihyéhjáa neébe: Íhya téhduwáácújuco. Muurá tsúúca oke pajtyéiñe tsúúcajátújucóo Píívyéébé waajácúháámɨtu íllu óhdityu tene néhdújuco: “Muurá ímítyúmé raahórí itsájtyéébeke téhdure ímítyúúbedi dílloímye.” Ehdúhjáa óhdityu tene némeídyújuco muurá oke tene pájtyeiñe. 39 Ehdúhjáa ímamyémuke iñétsihdyu ipyéhijcyádú oríívo bájú íjcyátsihvu péébema téhdure péémeé. 40 Átsihvúhjáa iúújetédú neebe diityéke: —Píívyéébema méihjyúvaco ámuha mávaríjchojúúnevu metáhjátsámeítyuki. 41 Ehdúhjáa iñééne ɨ́ɨ́neebe diityédítyú éhne múúne nééwayu maáámune úújeténé hajchóta. Átsihvúhjáa ɨmɨ́móúúvene Píívyéébema ihjyúvaabe nééhií: —Ayúju Táácáániíj, muhdú u néhajchíí óvíjyacóóné o ɨ́cúbáhrámeíñe. Árónáa idyé tsá o ímillédú u méénúityúne. Wa ihdyu muhdú u ímillédú óóma meénuj. 43 Áábedívúhjáa níjkyéjɨ múnáajpi bóhówaavé dííbyeke ɨpɨ́ááboki. 44 Aabéhjáa ɨ́hnáhó tééneri ávyevécunúúbé Píívyéébema íhjyúvaabe tówaane waapé tújpácyoma. 45 Átsihdyúhjáa ímamyému éllevu péébe úújeté dííbyeke ikímóóvéne pávyeenúmé cuwárí íjcyámedívu. 46 Áámekéhjáa neébe: —¿Muhdúami ɨ́ɨ́vane ámuha mécuwaj? Maájkyéne méihjyúvá Píívyéébema mávaríjchojúúnevu ámuha metáhjátsámeítyuki. 47 Ehdúhjáa dibye néénáa tsúúca mítyame mɨ́amúnaa wajtsɨ́ tétsihvu. Áámekéhjáa Jóóda tsuullé tsaapi dííbyé mamyémúejpi íjcyaábe. Aabéhjáa dííbyedívú iwájtsɨ́ne chohchócú dííbyeke. 48 Áánélliihyéhjáa neébe: —¿Aca muhdú eene, Joda, oke u chóhchóneri óhdivu ú méénutsó Mɨ́amúnáájpidívúu o ípívyéévéébedívu? 49 Aanéhjáa ɨɨ́ɨ́téne ímamyémú néé dííbyeke: —Ávyéjuúbej, métsu aatyéké meméénu ménɨɨtsúmuri. 50 Árónáacáhjáa tsúúca tsaapi diityédítyú llúúvájté avyéjúúbé úníu múnáájpí núúmɨho ɨ́mɨánéjcúeho wállórɨhjúcúhi. 51 Áánélliihyéhjáa Jetsóó néé dííbyeke: —Óvi íjcyaábe. Óvi ihdyu muhdú oke meenúme. Ehdúhjáa néébere cámahjácó dííbyé núúmɨho. 52 Átsihdyúhjáa llúúvájté avyéjujtee, duurúvájá tehméjtee, túkevéjtsojtee, íjcyámeke neébe: —¿Aca muhdú éhne múúne ímityúné méénuhíjcyáábe éllevu ditye tsáhdu ámuha metsáá taéllevu nɨɨtsúmuma, cávaájcoháñema? 53 Áánerá íhyajchótá ámúhama duurúvájá pañe o íjcyáábeke keená muhdú ámuha oke meméénuhíjcyáne. Árónáa ihdyu ícyooca tsúúca ámúhaj tééveri Naavéné kyéhéjkímyeíhi. Ehdúhjáa neebe Jetsóo. 54 Áábekéhjáa tsúúca iékéévéébeke llúúvájté avyéjúúbe jávú ditye tsájtyéébeke Péédoro úráávyeebe pehíjcyá diityé kemúellére. 55 Áijyúhjáa lláhajtsɨ́vú tsaate icyújuwááñúnetu pɨ́hmɨhíjcyáme élletu téhdure pɨ́hmɨɨ́be. 56 Áánáacáhjáa tétsíí wákimyéi múnáalle pɨhmɨ́rí íjcyáábedítyú nééhií: —Áánúu muurá téhdure Jetsóoma ícyahíjcyáhi. 57 Árónáacáhjáa íllure ityóónúne neébe: —Tehdu, muulle, o wáájácúnejɨ́ɨ́ dííbyeke. 58 Ááné boonéwuúréhjáa idyé tsijpi dííbyeke nééhií: —Uu éhne téhdure diityéejpi. Árónáacáhjáa neébe. —Tsáha muúbej, tehdu diityéejpi o íjcyáábejɨ́ɨ́vari. 59 Ááné boonéhjáa idyé tsíjpiiyéjuco nééneé: —Ɨ́mɨááné muurá áánu diibyéjuco Jetsóomáa ícyahíjcyaabe Gariréa múnáajpi. 60 Áánélliihyéhjáa idyé neébe: —Tehdu, muube, o wáájácúúbedíjɨ́ɨ́ óóma ú ihjyúváhi. Ehdúhjáa dibye néénáa tsúúca cáraca májtsiváhi. 61 Áánélliihyéhjáa Jetsóó dííbyeke révoúcunúhi. Áánetúhjáa ɨ́tsááveebe dibyée nééneé: “¿Muurá ípyejco cáracái májtsívátúné ɨhde 3-ijyúvá ú tóónuú oke u úráávyeróne?” 62 Aabéhjáa tétsihdyu áachívú ipyééne ávyétá ɨhnáhó tááhií. 63 Áánáacáhjáa Jetsóoke téhmeme dííbyedi iúúhɨ́vaténe meenúhi. 64 Dííbyé hálluúúcúhjáa iwátájcóóbeke iwábáájcóne néémeé: —¿Cána waajácú múha uke méénunej? 65 Áánemáhjáa éhnííñevúré uuhɨ́vatémé dííbyedi. 66 Ááné tsɨtsɨ́ɨ́vevúhjáa túkevéjtsojtee, llúúvájté avyéjujtee, taúhbájú uwáábojtee, íjcyame ipítyácócatsíhíjcyátsihvu dííbyeke itsájtyéébeke nééhií: —¿A ɨ́mɨááné diibyéjuco uu mɨ́amúnáake pájtyetétsoóbe? Cána múúhakye duubállej. Áánélliihyéhjáa neébe: —Muurá diibyéjuco o íjcyane ámúhakye o néérone tsá ámuha mecáhcújtsóityúne. 68 Pane ámúhakye o díllone ámuha maáñújcúne oke maácádsɨ́jcaáyokíjɨ́ɨ́va oke médillóhi. 69 Aane cáhawáá óvíi ícyoocátú Mɨ́amúnáájpidívúu o ípívyééveebe ɨ́htsútuube Píívyéébé úníuri ó ijcyáhi. 70 Ehdúhjáa dibye néénéllii nééme dííbyeke: —¿Áánélliihyéhaca ihdyu ɨ́mɨááné Píívyéébé Hajchi uú? Áánélliihyéhjáa neébe: —Éée, diibyéjuco oó. 71 Ehdúhjáa dibye néénéllii néjcatsímye: —Ɨ́ɨ́nélliihyécó tsijtye éhnííñevu dííbyé hallúvú úúbálléiyáhi. Muurá íñe melléébóneríyé ímityúné ihjyúvaábe.
1 Aanéhjáa páméhcobáré Jetsóoke tsajtyé tééné iiñújɨ́ ávyéjuube Pirááto éllevu. 2 Átsihvúhjáa dííbyé úmɨwávú dííbyedívú iñéétsóro néémeé: —Áánu mɨ́amúnáake ííbórɨ́nuubéré pehíjcyáhi. Nehíjcyaabe meeva ɨ́veekí ávyéjuube Tséétsa romáánómuubéré íjcyáábé wáábyuta dsɨ́ɨ́dsɨke ditye áhdotsóné maáhdohíjcyáne. Téhdure nehíjcyaabe mɨ́amúnáakévá ipájtyetétsoíñe. Áhdure nehíjcyaabe muuhává jodíómú avyéjuube iíjcyane. 3 Áánélliihyéhjáa Piráátó néé dííbyeke: —¿Ava ɨ́mɨááné uu jodíómú avyéjuúbej? Áánélliihyéhjáa neébe: —Éée, diibyéjuco oó. 4 Áánélliihyéhjáa Piráátó néé llúúvájté avyéjujtémá pámeere tétsii tsijtye íjcyámeke: —Áánerá tsá dibye ɨ́ɨ́né imítyúné méénúturóne. 5 Árónáacáhjáa tsɨ́jpánécoba néémeé: —Áánerá pámeere Jodéá iiñújɨ múnáake ííbórɨ́nuubéré pehíjcyá múhdurá iúwáábóneri. Muuráhjáa Gariréá iiñújɨ múnáadítyú tújkénuube íñe téénema íílléjuco tsááneé. 6 Ehdúhjáa ditye néénéllii Piráátó dilló diityéké ɨ́mɨááné Gariréa múnáajpi dibye íjcyáhajchíí iwáájácuki. 7 Aanéhjáa téhulle múnáajpíjyuco dibye íjcyane ditye néénéllii wálloobe dííbyeke tééné iiñújɨ́ avyéjuube Heróóde éllevu. Téijyúhjáa téhulle Jerotsaréeri diíbye. 8 Aabéhjáa mítyane ímíjyuuvé Jetsóoke iájtyúmɨ́neri. Tsúúcajájucóhjáa dibye ímílleróné dííbyeke iájtyumɨ́né dííbyedítyú ditye íhjyúvahíjcyáné illéébónema. Imílléroobéhjáa iájtyumɨ́né dibye méénúráítyuróné méénune. 9 Áánemáhjáa mítyane panéváré dílloobe dííbyeke. Árónáacáhjáa tsá dibye áñújcutúne. 10 Áijyúhjáa idyé tétsihyi llúúvájté avyéjujtémá taúhbájú uwáábojte íjcyame ímityúné dííbyé hallúvú úúballéhi. 11 Áábedíhjyáa diibye Heróódé ítsodáhómuma iúúhɨ́vaténemáyé ujcó ávyéta ímí nééné wajyámuunévú ávyéjuube múúne úcáávéné wajyámuunévu. Áábekéhjáa tsiiñe wálloobe Pirááto éllevu. 12 Téijyúhjáa diibye Piráátoma Heróódemútsí wajyújcatsí ɨ́hdée néhníllécatsíhíjcyáromútsi. 13 Aanéhjáa Piráátó pihjyúcú pámeere mɨ́amúnáake llúúvájté avyéjujtémá tsijtye avyéjujtéke. 14 Áámekéhjáa neébe: —Ámuha íñe áánúke taéllevu métsivá dibyévá mɨ́amúnáake ímítyú dárɨ́ɨ́vehíjcyáné ámuha menéénema. Áábeke muurá íñe ámuha meɨ́ɨ́téneríyé ó dílloráhi. Árónáa tsá dibye ímítyuube íjcyatúne. 15 Muurá Heróódé íjcyároobe tsá wáájácutú ɨ́ɨ́né imítyú dibye méénune. Áánéllii muurá íñe óómíchoobe tsiiñe meéllevu dííbyeke. Aabe ɨ́ɨ́né hallútú dsɨ́jɨ́véíyónejɨ́ɨ́vari. 16 Áánéllii íllure dííbyedívú o méénútsóne ó ácádsɨ́jcaáyoóhi. 17 Ehdúhjáa Piráátó néé paíjyuváré tsáápiikye cúvéhóójari íjcyámedítyú pajtyété wañéhjɨ́ pañe iíchívyétsohíjcyánélliíhye. 18 Árónáacáhjáa pámeere néé kéévánécoba: —¡Tsá muha meímílletú Jetsóoke maácádsɨ́jcaáyóne! ¡Barabáakéré muha méimíllé meíjchívyetsóne! 19 Ácoocáhjáa diibye Barabáake cuvéhoojánúmé ávyéjujtéké dibye ímityúné dárɨ́ɨ́vehíjcyáné hallútu, téhdure dibye mɨ́amúnáake dsɨ́jɨ́vétsohíjcyáné hallútu. 20 Aanéhjáa Piráátó Jetsóoke iácádsɨ́jcaáyóné iímílléne tsiiñe diityémá íhjyúvárónáa éhnííñevúré néémeé: —¡Wa ihdyu wátyétyehcútsó páwachékevu dííbyekej! 22 Áánélliihyéhjáa tsiiñe neébe: —¿Aca ɨ́ɨ́né imítyúné méénuúbe? Keenéiyó o wáájacúné dibye ímityúné méénune tééné hallútú ɨdsɨ́jɨ́véiyóne. Áánéllii ihdyu íllure dííbyedívú o méénútsóne ó ácádsɨ́jcaáyoóhi. 23 Árónáacáhjáa mítyane imíllémé dííbyedívú dibye wátyétyéhcutsóne. 24 Áánélliihyéhjáa awáá diibye Piráátó ílluréjuco dííbyeke ɨ́hvejtsóné diityé hójtsɨ́ pañévú ditye iímillédú imyéénuki. Áánemáhjáa Barabáakéréjuco dibye íjchívyetsóné ímítyuube íjcyánéllii ditye cúvéhoojánúróóbeke. 26 Aaméhjáa Jetsóoke páwachékevu iwátyétyéhcúíhullévú tsájtyeme cábuuvé Tsirééne múnáajpi Tsimóó íúmɨhétú óómííbyedívu. Áábekéhjáa íhbutsómé Jetsóoke iwátyétyéhcúíwachékevu. 27 Áijyúhjáa mítyane mɨ́amúnaa Jetsóoke úraavyéhi. Mítyaméhjáa walléémú dííbyeke táámere pééhií. 28 Áámekéhjáa ɨɨ́ɨ́téne neébe: —Ámuúha Jerotsaréé walléémuj, oke mékímóóvedíñe. Ámuháyé ihdyu mékímóóveméi. Pane ámúháj tsɨ́ɨ́mekéré ihdyu mékimóóve. 29 Muurá ɨ́cúbáhraméí íjcyácooca ajchímú íjcyáné walléémú ímíjyúúveé ɨtsɨ́ɨ́mávátúneri. 30 Muurá teene ɨ́cúbáhraméí íjcyácooca muhdú imyéénu mɨ́amúnaa neé muhdícyánéjcurí diityé hallúvú cáméhbaúné úhnóbáiyóné apáhajchíí ɨdsɨ́jɨ́ve ápíchó diityéké tene pájtyéíyóné ɨhdétu. 31 Muurá íñe ɨ́ɨ́né imítyú o méénútúróóbedi óhdi ɨ́cúbahráme. Aaméjɨ́ɨ́ mityáubá ámúhakye ditye méénuíñé awáá múhdurá ámuha menéémeke. 32 Téhduréhjáa téijyu míítyétsi ímítyúmútsikye tsajtyémé tsaíjyú dííbyema ɨdsɨ́jɨ́vétsoki. 33 Aanéhjáa tsúúca ‘Niwáupáájɨ’ némeítsihvu iúújetétsóóbeke wátyétyehcúmé páwachékevu. Áábé úníutúhjáa panéjcuvátú íjcyáwachékéécutu wátyétyehcúmé diityétsí ímítyúmútsikye. 34 Áijyúhjáa neebe Jetsóo: —Íjtyédi, Lli, dɨ́daatsóve. Muurá tsá ditye wáájácutú ɨɨná imyéénune. Áánáacáhjáa tsodáhómú néhcójcatsí caatyé dííbyé wajyámúúné újcuíñe. 35 Aanéhjáa mítyane mɨ́amúnaa ɨ́ɨ́tehíjcyánáa ávyéjujte dííbyedi iúúhɨ́vaténe néjcatsíhi: —Tsíjtyeke muurá pátyetétsohíjcyaábe. Aabe cána óvíi pájtyetétsámeí ɨ́mɨááné diibyéjuco Críjto mɨ́amúnáake pájtyetétsóííbyeke Píívyéébe pícyoobe iíjcyáhajchííjyu. 36 Áhduréhjáa idyé tsodáhómú dííbyedi iúúhɨ́vaténemáyé bíínójpácyó kiwátyetu dííbyeke íjchoráhi. 37 Aaméhjáa néé dííbyeke: —Áyu cána bo pájtyetétsaméí ɨ́mɨááné diibyéjuco jodíómú avyéjuube u íjcyáhajchííjyu. 38 Áánemáhjáa dííbyé nííwáú caamééhullétú téwachéketu picyóómé gríéégomuu, romáánómuu, jodíómuu, éhdúmé ihjyúrí íllu icyáátunúne: “Áánu jodíómú avyéjuúbe.” 39 Áhduréhjáa dííbyé úníutu ímítyumútsí íjcyámútsidítyú tsaapi iúúhɨ́vaténemáyé néé dííbyeke: —Áyu cána bo ɨ́mɨááné diibyéjuco mɨ́amúnáake u pájtyetétsóiibye u íjcyáhajchíí meke pájtyetétsoj. 40 Áánélliihyéhjáa íñahbéébé néé dííbyeke: —¿Aca tsá eene u íllityú Píívyéébeke? ¿A tsá u wáájácutú máhallúrí ímityúné íjcyane? 41 Muurá ihdyu tehdújuco meɨ́cúbáhrámeíñé ímityúné meméénuhíjcyáné déjúcotu. Áánetu muurá áánú hallúrí tsá ɨ́ɨ́né imítyú íjcyatúne. 42 Ehdúhjáa íñahbéébeke iñétsihdyu neebe Jetsóoke: —Oke ihdyu dɨ́tsááveco díavyéjuri u íjcyácoóca. 43 Áánélliihyéhjáa neebe dííbyeke: —Tehdújuco. Muurá ɨ́mɨááné uke o néé óóma u íjcyaíñé táavyéjuri. 44 Téijyúhjáa cójɨ́jpɨɨnétú ííñujɨ ííjyunú cuuvé tujkévevújuco. 45 Tsáhájucóhjáa nuhba ájchutúne. Áijyúhjáa duurúvájá pañétú páñétúétsíí watájcó wájyámúwácoba dóchéreevé tsahdúnéécú apáhajchíí wajɨ́tahnécu. 46 Áánáacáhjáa Jetsóó ávyétá ɨhnáhó íllu wáníjcyámeíhi: —Llíhij, Llihíyoj, oke duúcu. Ehdúhjáa iñééne dsɨ́jɨ́veébe. 47 Aanéhjáa tétsihvu ditye téhmétsoobe tsodáhómú avyéjuube teene iájtyúmɨ́ne Píívyéébeke dúúrúvaabe nééhií: —Ɨ́mɨáánéjucóha ihdyu áánu tsá ɨ́ɨ́né imítyú méénuhíjcyatúne. 48 Téhduréhjáa tsijtye tétsihyi íjcyame tééneri itsájúréévéne ílluréjuco pééneé. 49 Áánetúhjáa dííbyeke náhbévahíjcyámema Gariréatúu dííbyema tsááme walléémú kémuélletúré ɨ́ɨ́tehíjcyáhi. 50 Téijyúhjáa íjcyaabe ɨ́mɨáábé Jodéá iiñújɨri íjcyacóómí Arimatéa múnáajpi Jotséé pítyácojcátsi múnááejpi íjcyaábe. 51 Aabéhjáa ɨ́tsohíjcyá Píívyéébé avyéjuri iíjcyaíñe. Áánélliihyéhjáa tsá dibye úcáávetú íñahbéjté pítyácojcátsi múnaa Jetsóoke dsɨ́jɨ́vétsóné pañévu. 52 Aabéhjáa Piráátoke táúmeí dííbyeúvú ɨɨtémeho icyúúuki. 53 Aabéhjáa téwachéketu iñíítyétsóne wájyámúbari ɨbɨ́ɨ́jɨ́núne cuuú nééwájɨtu béhéjure bóhdómeíhyéjú pañévú tsaatékéi ditye cúúútúhéjú pañévu. 54 Dityéhjáa wáyeéévéjcóójɨ́ ɨhde ímíbájkímeíhíjcyajcóójɨ́ cúúuúbe. 55 Aanéhjáa diitye Gariréatúu dííbyema tsááné walléémú ɨ́ɨ́ténáa cúúuúbe. 56 Aaméhjáa ihjyáhañévú ipyééne pácúúcújpacyóné iújcúne wáyéeevéhíi teene wáyeéévejcóójɨ́ Píívyéébé taúhbaju néhdújuco.
1 Aanéhjáa tsíijyu cúúvénetúré tsííñé tsemáánaréjuco déjúcóóvejcóójɨ́ tsiiñe pééme ɨɨtécunú níkyéhéjú watájcó nééwayu tsítsiíyéjuco ijcyane. 3 Aaméhjáa téhejú pañévú iúcáávéne ɨ́ɨ́terá pevétsíiyéjuco Jetsóó ɨɨtémeho íjcyájúcootúne. 4 Ááneríhjyáa iíllityéne wájácúrátúuuvémé ájtyumɨ́ míítyétsi tsɨtsɨ́wu íwajyámúúné néémutsi íjyócuuvévámútsikye. 5 Áámútsidíhjyáa iíllityéne cáhnóbámeke neemútsi: —¿Aca ɨɨná ámuha níkyehéjú ménehcó tehdu íchii íjcyácóóbekéjɨ́ɨ́vari? 6 Tsúúca bóhɨɨ́be. Cahawáá méɨtsáávé Gariréaríi ámúhama iíjcyácooca muhdú ámúhakye dibye néhijcyáne. 7 Muuráhjáa nehíjcyaabe Mɨ́amúnáájpidívú ípívyéévéébedívú tsaapi ímítyúmeke ájcume dííbyeke páwachékevu dsɨ́jɨ́vétsóroobe 3 coojɨ́vatu tsiiñe ibóhɨɨíñe. 8 Ehdúhjáa dityétsí néénetu ɨ́tsaavémé ɨ́mɨáánée tehdu dibye néhijcyáne. 9 Aaméhjáa ióómíñe úúbálleté 11-meváréjuco dííbyé mamyémú íjcyámeke. Áhduréhjáa tsíjtyéhjɨke dííbyekée náhbévahíjcyámeke úúballéme. 10 Aanéhjáa tsá dííbyé mamyémú cáhcújtsotúne. Ɨjtsúcunúméhjáa íllure ditye álliñe. Áánetúhjáa Péédoro dsɨɨnéríyé níkyéhejúvú ipyééne téhejú pañévú iúcáávéne ɨɨté ɨ́mɨááné dííbyekée ditye bɨ́ɨ́jɨ́núné wajyámubááneréjuco téhejú pañe íjcyane. Ááneríhjyáa iúllévenúne ílluréjuco dibye óómiñe. Ílluméhjáa diityéké úúballé dibye tsúúca bóhɨɨ́ne: Maaría Madarénaa, Jóáánaá, tsííñé Maaríá Jacóóbój tsɨɨ́juu, tsíjtyehjɨɨ, éhdume. 13 Aanéhjáa téijyúré Jetsóó bóhɨjcóójɨ́ dííbyemáa ícyahíjcyámedítyú tsaatétsí péé Jerotsaréetu Emaóovu 11 kiróómetro técoomítyú íjcyácoomívu. 14 Aamútsíhjyáa juuváyí íhjyúvamútsíyé pehíjcyá muhdú dííbyeke tene pájtyéneri. 15 Áánáacáhjáa diityétsidívú bóhówááveebe diityétsimájuco pééneé. 16 Aanéhjáa Píívyéébe diityétsikye íhyálluúúné pívyétéjtsomútsí tsá wáájácutú dííbyeke. 17 Áámútsikyéhjáa neébe: —¿Aca ɨ́ɨ́nerí íhjyúvamútsíyé ámuhtsi metsáhíjcyamútsí muhdú kehdóvémútsiúvu? 18 Áánélliihyéhjáa ‘Créopa’ némeííbyé néé dííbyeke: —Áánerá pámeere waajácú ɨɨná Jerotsaréeri pájtyene. Aane muhdú úhduubéréjuco tsá u wáájácutúne. 19 Áánélliihyéhjáa Jetsóó néé diityétsikye: —¿Aca ɨɨná pajtyéhi? Áánélliihyéhjáa neemútsí: —Muurá dsɨ́jɨ́vetsómé Natsarée múnáájpi Jetsóoke ɨ́htsútuube Píívyéébé ihjyú uubálle múnáajpi íjcyaabe panéváré méénuhíjcyáábeke. Áábekée Píívyéébe wájyúúbeke téhdure tsaate mɨ́amúnaa ímí ɨjtsúcunúhi. 20 Áábekée llúúvájté avyéjujtémá tsííñé avyéjujte ɨ́hvejtsó ditye ɨdsɨ́jɨ́vétso páwachékevu iwátyétyéhcúneri. 21 Muháa méɨjtsúcunúrá diibyéjuco muha ijraéémuke pájtyetétsóiibye íjcyane. Aane íñe tsúúca 3 coojɨ́vájuco mee dibyée dsɨ́jɨ́vétsihdyu. 22 Árónáacáne walléémú cúúvénetúré níkyehéjú úújejémé múúhakye néé dííbyé ɨɨtémehóvané téhejú pañe íjcyájúcootúne. Áámedívuváne níjkyéjɨ múnáajtétsí bóhówáávemútsí diityéké néé tsúúca dibye bóhɨɨ́ne. Ááneríñe muha méullévenúhi. 24 Ááné boonétuné idyé tsijtye téheju úújéjerómeváne ɨ́mɨááné tsá ájtyúmɨtúne. 25 Áánélliihyéhjáa neebe diityétsikye: —¡Aca ihdyu eene tsá ámuhtsi mewáájacúpityúne! ¿Aca muhdúikyé ámuhtsi mécáhcújtsoó muhdúhjáa tene pájtyeíñé ɨ́hdéjuco iwáájacúné Píívyéébé ihjyú uubálle múnaa néhijcyáne? 26 ¿Aca ámuha méɨjtsúcunú mɨ́amúnáake pájtyetétsóiibye ɨ́cúbáhrámeítyuubéré ávyéjuutéiyóne? 27 Ehdúhjáa diityétsikye iñééne úúbálleebe ímíñeúvú páneere muhdúhjáa dííbyeke tene pájtyeíñé tsúúcajátújuco Píívyéébé waajácúháámɨtu dííbyé ihjyú uubálle múnaa cáátúnuhíjcyáne. Moitsééhjáa cáátúnúhaamɨ́jɨ́ pañétú muhdú tene nééne úúbállétujkénuube diityétsikye. 28 Áánáacáhjáa tsúúca úújetémé Emaóovu ípyée ipyécoomívu. Átsihvúhjáa Jetsóó pítyajcó diityétsikye pééiibyédu. 29 Árónáacáhjáa dííbyeke neemútsi: —Múhtsimáyéi cuwa ípyejcoj. Muurá cúvéhréjuco teéne. Áhdújucóhjáa dibye cóeváné diityétsima. 30 Aabéhjáa diityétsima májchoobe pááaho iékéévéne téhdujtsó Píívyéébeke. Áánemáhjáa tsahdúnéécú idyóhdahɨ́róne ájcuube diityétsikye. 31 Áánetúhjáa botsíi wájácúméíívyemútsí éhne múu cuwátú ájkyevádu. Aamútsíhjyáa bótsíi dííbyeke wáájácúrónáa tsúúca kiávú peíñuube diityétsidítyu. 32 Ááné boonéhjáa néjcatsímútsi: —¡Áyúú, ehdúhacáne ɨ́ɨ́vane juuváyí dibye meke Píívyéébé waajácúháámɨtu íjcyanéhjɨ́ úúballéné ɨ́ɨ́né imíjyaú méɨ́ɨ́búutu meke pajtyéhi! 33 Aamútsíhjyáa teenémáyé tsiiñe oomí Jerotsaréevu páñétúejte dííbyé mamyémuma tsijtye íjcyáme éllevu. 34 Áámútsikyéhjáa népejtsóme: —Ávyéjuubéha Jetsóó ɨ́mɨááné tsúúca bohɨ́jucóóhií. Tsimóodívuva bóhówááveébe. 35 Áánélliihyéhjáa úúbállemútsí muhdú téhdure diityétsidívú dibye bóhówaavéné juuvávyu. Áhduréhjáa úúbállemútsí dibye pááaho idyóhdahɨ́róne diityétsikye ájcúnetu botsíi dííbyeke iwáájacúne. 36 Aaméhjáa tééné úbállejcátsiyi íjcyánáa Jetsóó tsiiñe diityédívú ibóhówáávéne néé diityéke: —Ámuúhaj, o tsájucóóhií. Maímijyu ihdyu ámuha meíjcyanej. 37 Ááneríhjyáa itsájúréévéne íllityémé naavénekéré iwáábyúnema. 38 Árónáacáhjáa neebe diityéke: —¿Ɨ́veekí ámuha múhdurá meɨ́jtsámeíñe méíllityé oke cáhcújtsotúme?. 39 Éje, cáhawáá oke meɨ́ɨ́té táhójtsɨ́cuma tájtyúhaácyuj. Muurá diibyéjuco oo Jetsóo. Cáhawáá oke médomájcoj. Muurá naavéné tsá íjpííma íjcyatúne. 40 Ehdúhjáa iñééne úújétsoobe diityéké dityée dííbyeke wátyétyéhcunéhjɨ́ íhyójtsɨ́cutu, íjtyúháácyutu, íjcyanévu. 41 Ááneríhjyáa ímíjyúúverómé tsá cáhcújtsotúne. Áámekéhjáa neébe. —¿A ijcyáné majcho ámúhadi o májchokij?. 42 Áánélliihyéhjáa ajcúmé amóóbevííú wáhjámeíñema íímúhójpacyóvu. 43 Aanéhjáa ditye ɨ́ɨ́téneríyé idyóóné hallúvú ádoobe teene íímúhojpácyo. 44 Átsihdyúhjáa neebe diityéke: —Éhnée ámúhakye o néhijcyáné muurá íñe tsúúca oke pajtyéhi. Ehdúu oke tene pájtyeíñé muurá Píívyéébé ihjyú uubálle múnáajpi Moitséé caatúnúhi. Áhduréhjáa tsijtye dííbyé ihjyú uubálle múnaa caatúnúhi. Áhdure Tsááamóháámɨtu caatúváne. 45 Ehdúhjáa dibye néénetu botsíi waajácúmé ɨ́mɨááné tehdújuco Píívyéébé waajácúháámɨtu tene nééneé. 46 Átsihdyúhjáa idyé neébe: —Muuráhjáa óhdityu nééne mɨ́amúnáake o pájtyetétsoobe o ɨ́cúbáhrámeíñe o dsɨ́jɨ́veebe 3 coojɨ́vatu tsiiñe o bóhɨ́ɨ́be mémeri táuwááboju Jerotsaréetu tújkeváné páné iñújɨ́ɨ́ne múnáake úwáábómeíiñe, ditye íimítyú ɨɨ́hvéjtsóne Píívyéébé icyánejcúvuréjuco ɨɨ́búwááve diityé imítyú iábájɨ́ɨ́vémeíki. 48 Ááné uwááboju pahúllevávú ámuha métsújaúcuúhi. 49 Áánéllii ámúha éllevu ó wálloó Llihíyóo Íapííchovu ámúhakye iájcuíñé nééneé. Aane íchihdyu Jerotsaréetúréi météhmeco ámúhá pañévú tene iúcááveki. 50 Ehdúhjáa diityéké ipítyájcótsihdyu técoomítyú diityémá peebe Betáániávu. Átsihvúhjáa íhyójtsɨcu iíhbúcúne diityé hallúvú pɨáábo ityáúmeíñe diityédítyú péjúcoobe níjkyejɨvu. 52 Ááné boonéhjáa tsiiñe Jerotsaréevu oomímyé ímíjyuuri dííbyeke dúúrúvamére. 53 Aaméhjáa paíjyuváré duurúvájá pañévú duurúvahíjcyá Píívyéébeke. Áyu tehdújuco.
1 Iíjcyadúréhjáa ihdyu Críjto ícyahíjcyá ipíívyema íjcyátuube muhdú Píívyéébe íjcyane bóhówájtsoóbe. 2 Aabéhjáa dííbyere Píívyéébe íjcyaabe ícyahíjcyá páné ɨhdéene íjcyaíñéi íjcyátúnáaáca. 3 Aabéhjáa ípívyejtsó páneere íñe múhduná íjcyane. Tsáháhjáa ɨɨná iiye ípívyéévetúne. 4 Áánéllii dííbyedi ijcyáné múijyú dsɨ́jɨ́véítyúne bóhɨ. Áhdure ijcyáné ɨ́mɨá uwááboju dííbyedi pámeere mɨ́amúnaa tééne tájpí íjcyáiyóne. 5 Aane peetédú nééne muurá bóhówaúcunú ííñújɨ́ hallúrí mɨ́amúnaa teene wáájácutúmé éhne múúne cúúvétsii íjcyadu néémedívu. Aame tsá píívyetétú teene ɨɨ́hvetétsóiyóne. 6 Aanée íjcyaabe tsaapi ‘Jóáaá’ némeííbye. Áábekéhjáa Píívyéébe picyóó Jetsocríjtó uwááboju peetétú nééne dibye mɨ́amúnáake iúúbálle ditye icyáhcújtsoki. 8 Árónáacáa tsá diibye Jóáa Jetsocríjtó íjcyatúne. Muuráhjáa ihdyu dííbyé uubálle múnáajpíyé diíbye. 9 Aane Jetsocríjtodi ɨ́mɨáájú íjcyane tsá álliu íjcyatúne. Áánevúu mɨ́amúnáake iwáájácútso tsaabe ííñujɨ́vu. 10 Aamée mɨ́amúnaa ííñújɨri íjcyame diibye páneere ípívyéjtsóóbeke tsá wáájácutúne. 11 Aabée imúnáállii tsááróóbeke tsá ditye wáátsúcúpéjtsotúne. 12 Árónáacáa ijcyámé tsaate ímí dííbyeke iwáátsúcúpéjtsóóbeke cáhcujtsóme. Aame ihdyu ɨ́mɨááné Píívyéébej tsɨ́ɨ́me. 13 Árónáa tsá íñe mɨ́amúnaa metsɨ́ɨ́mávahíjcyádú meke dibye tsɨ́ɨ́mávatúne. Muurá ihdyu meke dibye ímíbajchómé méijcyá dííbyej tsɨ́ɨ́me. 14 Muuráhjáa Críjto apáábyéré Píívyéébé Hajchi ɨ́mɨáábé íjcyaabe Mɨ́amúnáájpidívú iípívyéévéne méjpɨɨne úlléjeebe mɨ́amúnáake wajyúhi. Áábé ámɨ́tsaráhcóo muurá máájtyumɨ́hi. 15 Aabée bóhówáávéébedítyú tsojtsó múnáajpi Jóáa nééhií: —Áánúdityu éhne ámúhakye ó nehíjcyá táehnííñevu ɨ́htsútuube íjcyaabe íjcyaíñe. Muuráhjáa ihdyu iíjcyadúré ícyahíjcyaabe ipíívyema íjcyátuube ói o íjcyátúné ɨhdéjuco. 16 Áábej tééveri Píívyéébe meke pɨ́áábohíjcyáhi. 17 Muuráhjáa Moitséeúvuj tééveri méénuube ítyaúhbaju téénetu mɨ́amúnaa iwáájácu muhdú dííbyema iíjcyáiyóne. Áánetúu Jetsocríjtoj tééveri meke iwájyúne ɨ́mɨáájuvu ájcuúbe. 18 Aane muurá tsá múha ájtyúmɨtú Píívyéébeke. Apáábyéré Ílli ájtyumɨ́ dííbyeke. Aabée múúhakye waajácutsó dííbyedívu. Ehdúu Jóáa Jetsóodítyú nééhií. 19 Téijyúhjáa avyéjujte Jerotsaréetu wallóó llúúvájtema ɨ́pɨáábojtéké tsojtsó múnáajpi Jóáá éllevu ditye idíllo dííbyeke muubá dibye íjcyane. 20 Áánélliihyée úúbálleebe muubá iíjcyane. Neebépeé: —Tsá Críjto o íjcyatúne. 21 Áánélliihyée néémeé: —¿Aca ihdyu múúberá uú, mityá Eríá uu Píívyéébé ihjyú uubálle múnáajpíi u íjcyaábej? Áánélliihyée neébe: —Tsáhaá. Áánélliihyée tsiiñe néémeé: —Áánéllii diibyéjuco uu éhneváa Píívyéébé ihjyú uubálle múnáajpi tsááiíbye. Áánélliihyée neébe: —Tsá diibye o íjcyatúne. 22 Áánélliihyée néémeé: —¿Aca ihdyu múúberá uú? Muurá muha méimíllé meúúballéné múúhakyéne wállóómeke muubá u íjcyane. Bo ihdyu múúhakye duubálle muubá u íjcyane. 23 Áánélliihyée botsíi Jóáa nééhií: —Oo muurá éhne ɨ́ɨ́néubárá píívyétúné iiñújɨri kéévánécóbaúvú o úwááboobe ó nehíjcyáhi: “Méímibáávyé ímityúné ámuha meícyahíjcyánetu tsaímiyéjuco ámuha meíjcyámeke Ávyéjuube iájtyumɨ́vaki.” Ehdúhjáa o úwááboíñé muurá tsúúcajátújuco Píívyéébé ihjyú uubálle múnáajpi Itsaíá úúballéne. 24 Ehdúu dibye néénéllii diitye eenée paritséómú dííbye éllevu wálloome néé dííbyeke: —Aanéhaca ¿múha nééjuri ɨ́veekí ú tsótsohíjcyá idyé Críjto u íjcyáábejɨ́ɨ́va, pane Píívyéébé ihjyú uubálle múnáadítyú Eríáuba u íjcyáábejɨ́ɨ́vari? 26 Áánélliihyée Jóáa nééhií: —Muurá ihdyu ɨ́mɨááné nújpácyori ó tsótsohíjcyá mɨ́amúnáake. Áánetu táehnííñevu ɨ́htsútuube íjcyaabe tsúúca ámúhama íjcyáróóbeke ámuha mewáájácútuube óhdityu cámááveé éhnííñevu iúwááboki. Áábeke muurá tsá íjtyúhápáájɨ́ubáré o tácórɨúcúítyuróne. 28 Ehdúu pajtyéné Betáábarávú Joodáá ehnéjcuvu diibye Jóáa tsótsohíjcyáhullévu. 29 Ááné tsijcyóójɨ́ɨ diibye tsojtsó múnáajpi Jóáa Jetsóó dííbye éllevu péébeke iájtyúmɨ́ne nééhií: —Éje ámuúhaj, áánu muurá obééjádú néébe Jetsóoke Píívyéébe wallóó dibye mɨ́amúnáá imítyuháñé iímíbájchoki. 30 Áánúdityúu muurá éhne ámúhakye ó nehíjcyáhi: “Táhboone íjcyáiibye táehnííñevu ɨ́htsútuube íjcyaabe óikyée o íjcyátúné ɨhdéjuco ícyahíjcyaábe.” 31 Téhdurée idyé tujkénú tsá o wáájácutú diibyéjuco meɨ́tsohíjcyaabe dibye íjcyane. Aanée ihdyu ɨ́mɨááné dííbyé ɨhde ó tsótsohíjcyá mee ijraéémudítyú cáhcújtsómeke. 32 Ehdúu iñétsihdyu neébe: —Téhdurée dííbyeke o tsójtsóijyu ó ájtyumɨ́ Píívyéébé Apííchó ɨ́juuúdú cáámetu dííbyedívú níítyene. 33 Aanée téhdure tsá o wáájácúítyuró diibyéjuco meɨ́tsohíjcyaabe íjcyane. Árónáacáa ihdyu Píívyéébe o tsótsohíjcyáiñévú oke pícyoobe oke nééhií: “Tsáápiikye u tsójtsóóbedívú níjkyéjɨtu Táapííchó níítyene u ájtyúmɨ́netu ú waajácuú diibyéjuco mɨ́amúnáá pañévú Táapííchó pícyóóiibye íjcyane.” 34 Ahdújucóo ɨ́mɨááné dííbyeke o tsójtsóijyu o ájtyumɨ́ne. Áánéllii o néé diibyéjuco Píívyéébé Hajchi dibye íjcyane. Ehdúu neebe tsojtsó múnáajpi Jóáaá. 35 Ááné tsijcyóójɨ́ɨ tétsihyíyé muhtsi imámyemútsima dibye íjcyánáa tééneri Jetsóó tsiiñe pajtyéhi. 36 Áánélliihyée tsiiñe neébe: —Éje, aadi muurá obééjádú néébe Jetsóoke Píívyéébe wálloóbe. 37 Ehdúu Jóáa dííbyedítyú néénéllii muhtsi dííbyemáyéjuco mepééneé. 38 Áánáacáa idyéjú révoúcunúúbé múhtsikye nééhií: —¿Ɨɨná ámuhtsi ménehcóhi? Áánélliihyée muhtsi menééhií: —Uwááboóbej, ¿aca kiá ú ícyahíjcyáhi? 39 Áánélliihyée neebe múhtsikye: —Cáhawáá óóma mepe ámuhtsi mewáájácu kiá o ícyahíjcyáne. Ahdújucóo muhtsi cúvéhréjuco néénáa dííbyema mepéémutsi téhullévú méííjyunúhi. 40 Muhtsíi Jóáádityu Jetsóomáyéjuco mepééne Tsimóo Péédoró nahbe Aderéema. 41 Aanée diibye Aderéé íñahbe Tsimóoke neetéhi: —Muúbe muhtsi máájtyumɨ́jucóó Críjto mɨ́amúnáake pájtyetétsóóbeke. 42 Ehdúu iñééne tsajtyéébé dííbyeke Jetsóo éllevu. Áábekée Jetsóó népejtsóhi: —Uu éhne Tsimóó Jonáá hajchi. Árónáa téhdure dimyémé íjcyaá Péédoro ‘nééwayu’ nééiyóne. Ehdúu neebe Jetsóó Tsimóoke. 43 Ááné tsijcyóójɨ́ɨ Jetsóó imíllé ipyééne Gariréá iiñújɨvu. Aabée téhullévú péébe Betsáidá múnáajpi Perípeke iájtyúmɨ́ɨ́beke nééhií: —Muúbe ookéréjuco duráávye. 44 Téhdurée diityétsí Aderéema Péédorómútsí técoomí múnáajtétsi. 45 Áijyúrée idyé diibye Perípé Natanaée éllevu ipyééne neetéhi: —Muúbej, muha muurá máájtyumɨ́jucóó éhnéhjáa Píívyéébé ihjyú uubálle múnáajpi Moitséeúvú dííbyé taúhbaju icyáátúnuhíjcyáhaamɨ́jɨtu dííbyedítyú cáátúnuhíjcyáábeke. Téhduréhjáa muurá tsíjtyehjɨ Píívyéébé ihjyú uubálle múnaa caatúnú dííbyedítyu. Aabe Jetsóó Natsarée múnáajpi íjcyaabe Jotséé hajchi. 46 Ehdúhjáa Perípé Natanaéeke néénéllii neébe: —¿A ɨ́mɨááne? ¿Aca íhya Natsaréeri ijcyámé tsaate ɨ́mɨááme? Áánélliihyéhjáa Perípé nééhií: —Cáhawáá majo u ájtyúmɨ dííbyeke. 47 Aamútsíi péémutsi úújeténáa Natanaéeke Jetsóó iájtyúmɨ́ne nééhií: —Áánújuco páñétúejpi ijraéémuube ɨ́mɨáábé íjcyaábe. 48 Áánélliihyée Natanaéé néé dííbyeke: —¿Aca kiátú eene oke ú waajácúhi? Áánélliihyée Jetsóó nééhií: —Muuráhjané ihdyu úhdivu Perípé úújetétúné ɨhdéjuco uke o ájtyumɨ́né higyééráhé déjúcori u íjcyáábeke. 49 Áánélliihyée Natanaéé nééhií: —Uwááboóbej, uu éhne Píívyéébé Hajchi muuha ijraéémú avyéjuube u íjcyaábe. 50 Áánélliihyée neebe dííbyeke: —Higyééráhé déjúcoríñe u íjcyane uke o néénélliihyéré oke ú cáhcujtsóhi. Mityái éhnííñevu uke o úllévenútsoíñej. 51 Ehdúu iñétsihdyu neebe dííbyeke: —Muurá ɨ́mɨááné ámúhakye o néé Mɨ́amúnáájpidívúu o ípívyéévéébe éllevu cáámetu níjkyéjɨ múnaa iñíítyéne tsiiñe néríívyémeke ámuha maájtyúmɨíñe. Ehdúu Jetsóó nééhií.
1 Ááné boonée 3 coojɨ́vatu Gariréá iiñújɨri íjcyacóómí Canáa múnáajpi ityáábáváné wañéhjɨ́ meenú técoomívu. Áánevúhjáa Jetsóój tsɨɨjúké ditye míñútsolle tétsihyi. 2 Áhdurée Jetsóoke míñutsómé muuha ímamyémuma. 3 Áijyúu teene wañéhjɨ ádó bíínojpácyó óúúvénéllii Jetsóoke tsɨɨju nééhií: —Éje, tsúúca bíínojpácyó diityédívú óuuvéhi. 4 Árónáacáa neebe díílleke: —¿Aanéha, Wa, muhdú ɨ́ɨ́vane oke ú úúballéhi? Tsáhái muurá ɨɨná o méénúíñe éévé úújetétúne. 5 Ááróneríi ɨ́ɨ́cúvétulle tétsíí wákimyéi múnáake nééhií: —Ámúhakye dibye néhdu méméénuco. 6 Áijyúu ijcyáné tétsihyi 6-hova néwayúúnetu méénúmeíñé lliyíhyóóné téhójɨ́ pañévúu tamúnaa iímíbájchómeííñé nujpácyóóné pícyohíjcyahóhjɨ. 7 Áánáacáa tsúúca neebe tétsíí wákimyéi múnáake: —Cána eene llíyihyóóné nújpátyu méwahpétsoj. Ahdújucóo ditye wáhpetsóne. 8 Átsihdyúu neebe diityéke: —Áyu cána áyánéwu meújcúne báñéjúúbeke meíjchoj. Ahdújucóo iújcúne ditye íjchone. 9 Aanée adúcuube imyéwu nújpacyóo íjcyaróné bíínójpacyóvú dibye ípívyéévétsojpácyo. Aanée tsá dibye wáájácutú kiátú ditye téjpacyo újcune. Apáámyérée tétsíí wákímyéi múnaa waajácú ípyée iñújpáñújénélliíhye. 10 Aanée báñéjuube wañéhjɨ múnáájpikye ɨpɨ́úváne nééhií: —¿Acáne, muube, muhdú ɨ́ɨ́vane ɨ́mɨájpácyóhacáne íjcyánáa peíyé átérééjpácyotu meke ú ijchóhi? Áánerá múúne tujkénú ɨ́mɨájpácyó meíjchone óuuvédú botsíi ihdícyájpácyotúréjuco meíjchone. Ehdúu neebe íbañéjuube wañéhjɨ múnáájpiíkye. 11 Ehdúu Jetsóó méénúráítyuróné méénútujkénú Gariréari íjcyacóómí Canáavu. Ááneríi waajácútsoobe íavyéjú ɨ́htsutúné íjcyane. Áánetúu muha ímamyémú mécáhcujtsó ɨ́mɨááné diibyéjuco Críjto mɨ́amúnáake pájtyetétsoobe íjcyane. 12 Ááné pajtyétavúu Capenaóovu muha dííbyema mepéémema téhdure pééme tsɨɨ́juu, íñahbémuu, íjcyame. Ácoomíyíi tsúcájá muha méijcyáhi. 13 Aanée pajtyété wañéhjɨ́ llééváíñéllii muha mepéé dííbyema Jerotsaréevu. 14 Áijyúu duurúvájá pañévú mɨ́amúnaa nahjɨ́hénuhíjcyá ócájímuke, obééjámuke, ɨ́júúmuke. Áánetúu tsijtye dsɨ́ɨ́dsɨke cápáyócócatsíhijcyáhi. 15 Aanée Jetsóó múhdurá ɨɨ́jtsúcunúne watsíhcyuúúhó imyéénúneri diityéké boáyó tééjá pañétú páneere íñahjɨ́hemájuco. Dsɨ́ɨ́dsɨkée cápáyócócatsíhíjcyámedívú teene wácháájcoóbe. Áánemáa diityé metsáwááné wájójcoóbe. 16 Áánetúu ɨ́júúmú nahjɨ́he múnáake neébe: —¡Méijchívyetso íñe páneere íjyá pañétu! ¿Ɨ́veekí Táácááni ja ámuha méípívyejtsó náhjɨ́hejávuréjuco? 17 Ehdúu dibye néénetu muha méɨ́tsaavé Píívyéébé waajácúháámɨtu tene tsátsihdyu nééneé: “Dihjya o wájyúneri ó dsɨ́jɨ́véiyáhi.” 18 Ááné boonétúu tsaate néé dííbyeke: —¿Aca múha nééjuri ehdu ú meenúhi? Cána méénúráítyuróné meenu muha mewáájácu múɨhtsúturí u íjcyaabe ehdu u méénuhíjcyáne. 19 Áánélliihyée neébe. —Cáhawáá íjya duurúvaja méwácavyáhcó 3 coojɨ́vatúré tsiiñe o pánéévétsoki. 20 Áánélliihyée nééme dííbyeke: —¿Aca muhdú 46 pijcyábáa ditye wákímyeíjyá ú pánéévétsoó 3 coojɨ́vatu? Tsáháubá éhajchótatu u pánéévétsóítyuróne. 21 Árónáacáa ihdyu Jetsóó ihjyúvá dííbyeke ditye dsɨ́jɨ́vétsoíñéré iñééiyóne. Íjpííyée meménuube duurúvajávu. 22 Ehdúu dibye nééne muha méɨ́tsaavé ɨdsɨ́jɨ́vétsihdyu dibye bóhɨ́ɨ́coóca. Áijyúu muha mécáhcujtsó ehdúhjáa dííbyema tene pájtyeíñé tsúúcajátújuco Píívyéébé waajácúháámɨtu cáátúnúmeíñé ɨ́mɨáánéjuco dibye múúhakye néhijcyáne. 23 Aabée Jerotsaréeri pajtyété wañéhjɨ́ pañe méénúráítyúronéhjɨ́ méénúnetu mítyame cáhcujtsó ɨ́mɨááné diibyéjuco Críjto íjcyane. 24 Árónáacáa waajácuube ɨ́mɨáánetúré dííbyeke ditye cáhcújtsotúné diityé ɨ́jtsaméí ityúhúúllétúnélliíhye. 25 Tsáháa múha dííbyeke muhdú mɨ́amúnaa ɨ́jtsámeíñé úúbálléítyuróne.
1 Íjcyaabée tsaapi paritséómuube Nicodéémó ɨ́htsútuube íjcyaábe. 2 Aabée tsápejco Jetsóo éllevu itsááne néé dííbyeke: —Uwááboóbej, muha méwaajácú múúhá uwáábovúu Píívyéébe uke wálloóne. Aabe úúma íjcyánéllii muurá ú méénuhíjcyá méénúráítyúronéhjɨ́ múha méénúítyuróne. 3 Áánélliihyée Jetsóó nééhií: —Ɨ́mɨáánetúré uke o néé béhnétu u tsɨ́ɨ́mávámeítyúhajchíí tsá Píívyéébé avyéjúejpi u íjcyáityúne. 4 Áánélliihyée neebe dííbyeke: ¿Aca múhdutú keeméjuco meíjcyaabe tsiiñe méétsɨ́ɨ́jú ɨ́ɨ́búwá pañévú méúcáávéiyá dille meke ɨtsɨ́ɨ́máva bɨwáhdúré tsɨ́ɨ́mene meíjcyaki? 5 Áánélliihyée Jetsóó nééhií: —Ɨ́mɨááné uke o néé Píívyéébé Apííchoj tééveri ímíbaavyémé béhnétu tsɨ́ɨ́mávámeítyúmé tsá dííbyé avyéjúejte íjcyáityúne. 6 Muurá mɨ́amúnaa tsɨ́ɨ́mávámé pañe diityé ɨ́jtsaméíyé ijcyáhi. Áánetu Píívyéébé Apííchó ɨ́ɨ́jtsaméí cápáyoácómé ténejcúriyéjuco ɨ́jtsámeíñe. 7 Ahdícyane tsájúréévedí tsiiñe metsɨ́ɨ́mávámeíñé uke o nééneri. 8 Muurá íñe uke o nééne kííjyebádu. Tsá muurá ámuha mewáájácutú kiátú kííjyeba tsááne kiávú péhijcyáne. Tehdu muurá Píívyéébé Apííchó maájtyúmɨ́turóné meke ímíbajchóhi. 9 Áánélliihyée Nicodéémó nééhií: —¿Muhdúami íhya tsáma teénej? 10 Áánélliihyée Jetsóó néé dííbyeke: —¿Aca muhdú ijraéémú uwááboobe u íjcyaabe tsá u wáájácutú uke o nééneé? 11 Muurá ɨ́mɨááné o ájtyumɨ́né ímí o wáájacúné íñe ámúhakye ó úúballéhi. Árone ¿ɨ́veekí tsá ámuha mecáhcújtsotúne? 12 Muurá ííñújɨri íjcyánéhjɨtu ámúhakye ó úwáábohíjcyá ámuha ímíñeúvú mewáájácúroki. Árónáa íllure ámúhakye túhútsohíjcyáne. Aanéjɨ́ɨ́ awáá muhdú ámuha méwaajácuú Píívyéébé icyánéjcutu ámúhama o íhjyuváne. 13 Tsá muurá múha úújetú dibye íjcyáhulle. Apáábyéré ihdyu Mɨ́amúnáájpidívúu o ípívyééveebe téhullé múnáájpi o íjcyánéllii ó waajácú téhulle. 14 Muuráhjáa ɨ́ɨ́néubárá píívyétúné iiñújɨri iíjcyácooca Moitséeúvú picyóó úméhéí nɨ́jcáutu ííñimyéké úwááñéityu iñíjcyóóbeke páñétúejpi ɨ́hdome dííbyeke ɨɨ́ɨ́téne ɨdsɨ́jɨ́vétuki. Ahdu muurá oke Mɨ́amúnáájpidívúu o ípívyéévéébeke páwachéketu pícyooímyé oke cáhcujtsómé múijyú ɨdsɨ́jɨvéjúcóóítyúne bóhɨ́ iújcuki. 16 Muuráhjáa Píívyéébe mítyane mɨ́amúnáake iwájyúnéllii Ílli apáábyéré íjcyáábeke wallóó ííñujɨ́vú dibye ɨdsɨ́jɨ́ve diityé wájyuri ditye iwágóóóvétu teene cáhcujtsómé múijyú ɨdsɨ́jɨvéjúcóóítyúne bóhɨ́ iújcuki. 17 Tsáháa Píívyéébe oke wállootú mɨ́amúnáake ɨɨ́cúbáhraki. Muuráhjáa ihdyu oke wálloobe tajtyééveri diityéké ipájtyetétsoki. 18 Aane oke Píívyéébé Hájchikye cáhcújtsómé hallúrí tsá ɨɨná íjcyatúne. Áánetu apáábyéré dííbyé Hajchi o íjcyáábeke cáhcújtsótúmeke ɨ́cúbáhráiíbye. 19 Ehdu pajtyéiñe peetédúu o néébe ííñujɨ́vú o tsááne cáhcújtsotúmé ímityúné méénuhíjcyámeke. 20 Muurá ímityúné méénuhíjcyámé íllure oke tsaríllé ɨ́mɨáájuvu diityéké o wáájácútsóíyónáaáca. Aame tsá ímílletú óhdivu ɨpɨ́ɨ́hɨne diityé imítyú o bóhówajcáróné iímíllétúnema. 21 Áánetu ihdyu ímí iíjcyane ímilléméjuco taéllevu tsááne téénetu tsijtye iwáájácu ɨ́mɨááné Píívyéébe ímillédú ditye íjcyane. 22 Ehdúu Jetsóó nééné boonétú muha mepéé Jodéá iiñújɨvu. Áhullée muha meíjcyánáa dibye úwaabóné cáhcujtsóméjuco tsójtsómeíhijcyáne. 23 Ááné tujkéveríhjyáa idyé tsojtsó múnáajpi Jóáa téhdure uwáábohíjcyá Enóori Tsaríí cóómíj pɨɨhɨ́rí íjcyácóómiyi. Áábedívúhjáa mɨ́amúnaa píhcyáávémedítyú dííbyé uwáábó cáhcújtsómeke tsótsohíjcyaabe tétsihdyu íjcyáhityu. 24 Téijyúu tsáhái dííbyeke ditye cúvéhoojánutúne. 25 Aanéhjáa tsáijyu dííbyé mamyémudítyú tsaate tsíjtyema táhjácatsíhijcyá muhdú meímíjpyeténeri. 26 Áánáacáhjáa diibye Jóááke ímamyémú nééhií: —Uwááboóbej, éhnée Joodáá ehnéjcuri maájtyúmɨ́ɨ́bedítyú múúhakye u úúbállehíjcyaabéha téhdure tsótsohíjcyáábe éllevu mítyame pehíjcyáhi. 27 Áánélliihyéhjáa neebe diityéke: —Muurá ihdyu Píívyéébe dííbyeke pícyóóné wákimyéíjyuco dibye méénune. 28 Áánetúu oke pícyoobe dííbyé ɨhde mɨ́amúnáake o úwáábohíjcyaki. Áánélliihyée muurá ámúhakye ó nehíjcyá Críjto o íjcyatúne. 29 Muurá múúne taabává wañéhjɨ́ pañe diibye taabáva múnáajpi méwama ɨ́ɨ́né imíjyaú ijcyáhi. Ááneri muurá diityétsikye náhbenúmé ímíjyuuvéhi. Ahdu ó ímíjyuuvé mítyane tsúúca Críjto mɨ́amúnáake pájtyetétsoobe íjcyáneri. 30 Diibye ihdyu táehnííñevu ávyéjúúteéhi. Áánetu ihdyu ɨ́dáátsoobéré ó ijcyáhi. 31 Muuráhjáa Píívyéébedítyú dibye tsáánéllii tsá múha dííbyé ɨhtsútuvu úújetétúne. Áánetu ihdyu ɨ́jɨ́ejpíyé o íjcyánéllii ó ihjyúvahíjcyá mɨ́amúnaa íhjyuvádúre. 32 Áánetu ihdyu diibye Píívyéébeke iwáájácúnéllii dííbyé uwááboju mɨ́amúnáake úúbálleróné tsá ditye cahcútsohíjcyatúne. 33 Árónáa ijcyámé tsaate dííbyeke cáhcujtsóme. Aame bóhówátsohíjcyá ɨ́mɨááné dííbyé ihjyu álliu íjcyatúne. 34 Muuráhjáa Píívyéébe wálloobe úúbállehíjcyá dííbyé uwááboju dííbyé pañe Íapííchó íjcyánélliíhye. 35 Aabée diibye Íllíkye iwájyúnéllii dííbyé hójtsɨ́ pañévú ɨ́hvejtsó páneere íñe múhdúné tsíeméné íjcyane. 36 Aabe Píívyéébé Hájchikye cáhcujtsómé újcuú múijyú ɨdsɨ́jɨvéjúcóóítyúne bóhɨ. Áánetu dííbyeke cáhcújtsótúmeke Píívyéébe ɨ́cúbahrámé tsá tééne bóhɨ́ újcúityúne. Ehdúhjáa neebe tsojtsó múnáajpi Jóáaá.
1 Aanée diibye Jóáá ehnííñevu Jetsóoke mɨ́amúnaa úráávyehíjcyámedítyú cáhcujtsómé tsójtsótsámeíhijcyáhi. 2 Árónáacáa ihdyu tsá dibye páñetu tsótsohíjcyatúne. Múúhayée ímamyémú métsótsohíjcyáhi. Aanéhjáa tsúúca paritséómú waajácúhi. 3 Áánetúu muha méoomí Jodéá iiñújɨtu bɨwáhullévúré Gariréá iiñújɨvu. 4 Aamée muha Tsamááriá iiñújɨtu mepájtyeme méúújeté tééné iiñújɨri íjcyacóómí Tsicáá úniúvú Jacóóboúvúhjáa ílli Jotséeke ájcútsihvu. 6 Átsihyíi núpahyéjú ‘Jacóóbó nupáhyéju’ némeíhyéjú úniúvú Jetsóó wáyéeevé juuváyí muha metsááneri pávyeenúúbe. Téijyúu tsúúca cójɨ́jpɨɨnéélléjuco meé. 7 Áánáacáa muha mepéé técoomívú majchó áhdovu. Ááné hallúríhjyáa teene Tsamááriá múnáalle téhejútú nújpañúvállekéváa Jetsóó nééhií: —Muúlle, oke dijcho. 9 Áánélliihyéváa neélle: —¿Aca muhdú ɨ́ɨ́vane oke nújpacyo ú táúmeí Tsamááriá múnáalle o íjcyálleke jodíómuube u íjcyaábe? Muurá jodíómú tsá íhjyúvatú Tsamááriá múnáama. 10 Áánélliihyéváa neebe díílleke: —Muurá Píívyéébema múhtsikye u wáájácuca téhdure oke ú táúmeíiyá pɨáábó íñe uke nújpacyo o táúmeídyu. Aaca uke ó ájcúiyá bohɨ́ nujpácyovu. 11 Áánélliihyéváa neelle dííbyeke: —¿Aca kiátú u úcújpacyóvú oke ú ájcúiyá teene bohɨ́ nujpácyovu wáábyáúúbamáyé u íjcyáábejɨ́ɨ́vari? 12 Muurá íñe núpahyéjú pañéwu méɨhdé múnáajpíi Jacóóboúvú méhdivu pícyoíñuhéju. Téhejútúhjáa muurá ɨ́ɨ́tsɨ́ɨ́mema iádóhéjutu téhdure ijyéémuke íchohíjcyaábe. Aane ¿aca dííbyeúvú ehnííñevu uú? 13 Áánélliihyéváa neébe: —Árónáa téhejútú ádorómé tsiiñe adópívyenúhi. 14 Áánetu óhdi íjcyáné nujpácyó ádome tsá múijyú ádópívyenúityúne. Muurá o ájcúné nujpácyó óuuvératu diityé pañe íjcyajpácyó diityéké ímíjpyetétsómé újcuú múijyú ɨdsɨ́jɨvéjúcóóítyúne bóhɨ. 15 Áánélliihyéváa neelle dííbyeke: —Ávyéjuúbej, ané cána oke daacu téjpacyótú múijyú o ádópívyenújúcóótuki, pane íñe núpáhyejúvú tsiiñe o tsájúcóótuki. 16 Áánélliihyéváa neébe: —Ané dítyájɨkéi duucúte. 17 Áánélliihyéváa neélle: —Tehdu o tájɨ́vállejɨ́ɨ́ kiá íjcyáábeke ó újcúteéhi. Áánélliihyéváa idyé neebe díílleke: —Tehdújuco u néérone. 18 Árónáa muurá 5-mevákéjuco u tájɨváne. Muurá ícyooca tsíjpiimáyéjuco u íjcyaabe idyé tsá ɨ́mɨá tajɨ ijcyatúne. Áánéllii ɨ́mɨááné u néé u tájɨ́vatúne. 19 Ehdúváa Jetsóó díílleke néénéllii neelle dííbyeke: —Ávyéjuúbej, úubá mɨ́a Píívyéébé ihjyú uubálle múnáajpi. 20 Muuráhjáa múúha ɨhdé múnáaúvú éhbáu cáméhbáutu Píívyéébeke dúúrúvahíjcyátsihdyu muha téhdure méduurúvahíjcyá dííbyeke. Aane ámuha jodíómú ¿ɨ́veekí ménehíjcyá apááñéreva Jerotsaréetu dííbyeke medúúrúváiyóne? 21 Áánélliihyéváa neebe díílleke: —Muurá ihdícyátsihdyúréjuco ámuha dííbyeke medúúrúváíñe éévé tsúúca úújetéhi. Áánéllii tsáhájuco ámuha apátsihdyúré eene u nétsihdyuu, Jerotsaréetuu, íjcyane Méécááni Píívyéébeke medúúruváityúne. Aane cáhawáá oke cahcújtsoj. 22 Muurá ámuha Tsamááriá múnaa ímíñeúvú mewáájácútúúbeke méduurúvahíjcyáhi. Áánetu ihdyu muuha jodíómú ímí mewáájácúúbeke méduurúvahíjcyá ɨ́mɨááné múúhaj tééveri mɨ́amúnaa pájtyetéiñe muha mewáájácúnélliíhye. 23 Aane muurá ɨ́mɨááné Méécááni Píívyéébeke dúúrúvahíjcyámé ícyooca dííbyeke duurúvaá ɨ́ɨ́ɨ́búuri. Tehdu dííbyeke medúúruváné imílleébe. 24 Tsá muurá dibye íjpííma íjcyatúne. Áábeke ihdyu óvíi múhdumé dúúruvámé duurúvahíjcyá ɨ́ɨ́ɨ́búuri. 25 Ehdúváa Jetsóó néénéllii neélle: —Tehdújuco, muurá ɨ́mɨááné ó waajácú Críjto tsááiñe mɨ́amúnáake ipájtyetétsoki. Aabe ihdyu óvíi itsáácooca múúhakye ímíñeúvú waajácutsóhi. 26 Áánélliihyée neebe díílleke: —Muurá diibyéjuco Críjto o íjcyaabe íñe úúma o íhjyuváne. 27 Ehdúu díílleke dibye néénáa tsúúca muha méwajtsɨ́hi. Aamée muha méullévenú dibye dííllema íhjyúváneri. Aanée tsá muha tsáápíuba medíllotú ɨ́ɨ́nerí dityétsí íhjyúvájcatsíñe. 28 Átsihdyúu diille Tsamááriá múnáalle tétsihvúré ílliyííhyó iwááoíñúne dsɨɨnéríyé ímunáácoomívú ipyéénemáhjáa neetéhi: —Ámuúhaj, éhtsíhyi muubáhjáubá íjcyaabe oke néé páneere muhdú o ícyahíjcyáné kiátúhjáubá iwáájacúne. Tsáijyu múu Críjto diíbye. ¡Cáhawáá metsu meúújetékij! 30 Áánélliihyéhjáa tsáácunúmé múúha éllevu. 31 Áijyúu dííbyeke muha méneerá dibyéi imájchoki. 32 Árónáacáa neébe: —Tsáhái o májchotúne. Ijcyáné muurá ihdyu tamájchó ámuha mewáájácutúne. 33 Áánélliihyée muha ménéjcatsíhi: —Tsaatéubáhjané tsúúca dííbyeke májchotsóhi. 34 Áánélliihyée neebe múúhakye: —Muurá ihdyu teenéjuco tamájchódú nééne okée wálloobe Píívyéébé wákimyéí o méénune muhdú dibye ímillédú tene óóma ɨnɨ́jkévaki. 35 Áánáa muhdú ámuha ménehíjcyá 4 nuhbávatúi bajtsóháñé maááhɨ́vétsoíñe. Cáhawáá meɨ́ɨ́té teene bajtsóháñé múúne kéémedu nééme mɨ́amúnaa ɨ́dátsó wágóóóvéiyóné ɨ́mɨájɨ́jtó diityéké pájtyetétsóiyóné meúúbállétuca. 36 Muurá teene bajtsóháñé ááhɨ́vétsohíjcyamédú nééme úwááboméré péhijcyámé újcuú tééne áhdo. Áhdure ditye úwaabóné cáhcujtsómé újcuú tééne áhdó múijyú ɨdsɨ́jɨvéjúcóóítyúne bóhɨ. Ááneri bajtsó múnáama iñéévá ááhɨ́vétsohíjcyamédú nééme uwáábojte tsaméhjɨ́ ímíjyúúveéhi. 37 Muurá tsaate nééhií: “Tsaate bájtsóne néévá múúne tsíjtyeréjuco ááhɨ́vetsóne.” 38 Aanée muurá ámúhakye ó wallóó tehdu éhne múúne tsaate bájtsóne néévá tsíjtyeréjuco ááhɨ́vétsonédú nééme éllevu, tsúúcajáa tsaate úwaabójúcooróné cáhcújtsótúme éllevu ámuha tsiiñe meúwaabóné botsíi tsaímiyéjuco ditye icyáhcújtsoki. Ehdúu Jetsóó néé múúhakye. 39 Mítyamée téijyu teene Tsamááriátú tsááme cáhcujtsó Jetsóoke eenéhjáa dille ‘páneere muhdú o ícyahíjcyáné oke neébe’ néénélliíhye. 40 Aamée néé dííbyeke diityémái dibye iíjcyaki. Áánélliihyée muha técoomíyí méijcyá míjcyoojɨ́cu. 41 Áijyúu éhnííñevu mítyame cáhcujtsó dííbyeke dibye úwaabóné illéébónema. 42 Aamée néé diille imúnáálleke: —Tsá apááñéré múúhakyée u néénetu muha mecáhcújtsotúne. Muurá tsúúca muha páñetu mélleebó dibye úwaabóne. Áánetu ɨ́mɨááné muha mécáhcujtsó diibyéjuco Críjto íjcyane mɨ́amúnáake Pájtyetétsoóbe. 43 Átsihdyúu téhdune míjcyoojɨ́cutu muha mepéé Tsamááriá iiñújɨtu Gariréá iiñújɨvu. 44 Aanée muha mepéhíjcyánáa Jetsóó néé Píívyéébé ihjyú uubálle múnáájpikye imúnaa ávyejúúlléityúne. 45 Árónáacáa Gariréá iiñújɨ múnaa ímí dííbyeke waatsúcúpejtsó Jerotsaréeríi pajtyété wañéhjɨri ditye úlléjénáa dibye méénúráítyúronéhjɨ́ méénune iájtyúmɨ́nélliíhye. 46 Átsihdyúu muha tsiiñe méoomí Canáavu tétsihvúu nújpacyo bíínójpacyóvú dibye ípíívyéévétsócoomívu. Áánáacáhjáa tsaapi ávyéjúúbé hajchi Capenaóori íjcyaabe cheméhi. 47 Aanéhjáa tsúúca Jodéá iiñújɨtu muha metsááme teene Gariréá iiñújɨríjyuco meíjcyane diibye ávyéjuube iwáájácúne tsáá Jetsóo éllevu. Aabée néé dííbyeke dííbyema ihjyávú ipyééne dibye íllíkye ibóhɨ́ɨ́tso ávyeta dsɨjɨ́veríjyuco íjcyáábeke. 48 Áánélliihyée neebe dííbyeke: —Ámuha muurá tsá oke mecáhcújtsóítyuró méénúráítyúronéhjɨ́ o méénuhíjcyátuca. 49 Árónáacáa neébe: —Ávyéjuúbej, árónáa ihdyu hájchíwu dsɨ́jɨ́vétúné hajchótá ɨ́ɨ́cúi óóma tahjyávú pééne bohɨ́ɨ́tso. 50 Áánélliihyée neebe dííbyeke: —Tehdújuco, tsúúca muurá ícyooca bohɨ́júcoobe daáchi. Ahdícyane wa dipyej. Ahdújucóo dibye óómiñe dííbyeke icyáhcújtsónema. 51 Aabéhjáa ihjyávú úújetéébeke íúníu múnaa népejtsóhi: —Tsúúca daachi bohɨ́jucóóhií. 52 Áánélliihyéhjáa dílloobe múijyú dibye bóhɨɨ́ne. Áánélliihyéhjáa néémeé: —Iijyúijyu révóóvéébedi dííbyeke pajtyéné áíívyeé. 53 Ehdúhjáa ditye úúbállénetu ɨ́tsááveebe ávyetáa tééne ééveri Jetsóó dííbyeke nééne tsúúca ílli bóhɨ́jucóóne. Áánélliihyée téhdure pámeere ihyájkímú cáhcujtsó Jetsóoke. 54 Ehdúu Jetsóó méénúráítyuróné meenú Jodéá iiñújɨtu muha Gariréá iiñújɨvu meóómimye tétsihyi meíjcyánáaáca. Téénemáa botsíi tétsihvu míijyúcúréi méénuube méénúráítyuróne.
1 Ááné boonétúu muha tsiiñe dííbyema Jerotsaréevu méuubámyenú wañéhjɨvu. 2 Áánáacáa técoomíyí tsátsii ‘Obééjámú lleehówa’ némeítsíí úníuri nújpacyo páábáwu heeberéómú ihjyúrí ‘Betéjda’ némeííba. 3 Áábá hallúríi 5-wava nújúwáwuúné íjcyáwáhjɨ́ pañétú hállúvátuméhjɨ́, úllétuméhjɨ́, íjpi vááúmeítyuméhjɨ́, téhmehíjcyá teeba nóhjɨíñe. 4 Tsáijyúhjáa níjkyéjɨ múnáajpi iñíítyéne téébáwu nóhjɨhíjcyáhi. Aanéhjáa dibye nóhjɨ́né boone tujkénúré éniivyéméjuco ímípyetéhijcyáne. 5 Téijyúu íjcyaabe diityé pañe ávyetáhjáa 38 pijcyábájuco chémehíjcyaábe. 6 Aabée tódsɨúcunúúbeke Jetsóó ɨɨ́ɨ́téne waajácú téhajchótájuco dibye chémehíjcyáne. Áábekée neébe: —Muúbe ¿muhdúami ú ijcyaj? ¿A ú imíllé u bóhɨɨ́ne? 7 Áánélliihyée neébe: Ééero Ávyéjuúbej, árónáa tsá o píívyetéhíjcyatú nújpacyo nóhjɨ́cooca ɨ́ɨ́cúi tujkénú o éníívyéiyóne. Íhya ihdyu tsaate oke pɨ́ááboca o éníívyéne ó bohɨ́júcóóiyáhi. Tehdu o méénúíyónáa tsijtye táɨhdéré éníívyehíjcyáhi. 8 Áánélliihyée Jetsóó néé dííbyeke: —Ané wa ílluréjuco eene dɨ́ɨ́hbotámá dipye dihjyávuj. 9 Ehdúu dííbyeke dibye néénemáyé tsúúca ibóhɨ́ɨ́ne ɨ́ɨ́hbotámá péjúcoóbe. 10 Téijyúu wáyeéévejcóójɨ́ íjcyánáa dibye ɨ́ɨ́botámá pééne ávyéjujte ɨɨ́ɨ́téne néé dííbyeke: —Muúbe, tsá eene dɨ́ɨ́hbota íjcyoojɨ wáyeéévejcóójɨ́ u tsájtyéítyuróne. 11 Áánélliiyée neébe: —Árónáacáne oke bóhɨ́ɨ́tsoobe néé téénema o péékií. 12 Áánélliihyée néémeé: —¿Aca muubá íjcyaabe ɨ́veekí wáyeéévejcóójɨ́ uke táuhbáhi? 13 Árónáacáa tsá dibye wáájacújúcootú caabyé dííbyeke bóhɨɨtsóné mítyanée mɨ́amúnaa íjcyámé pañe Jetsóó íjcyánélliíhye. 14 Ááné boonétúu Jetsóó dííbyeke duurúvájá pañe iájtyúmɨ́ɨ́beke nééhií: —Muúbej, tsúúca muurá ú bohɨ́jucóóhií. Aabe ɨ́mɨááberéjuco díícyaco. Tsiiñe ímityúné meenújúcohdí éhnííñevu íjcyane uke ipájtyétuki. 15 Ehdúu Jetsóó dííbyeke nétsihdyu péébéhjáa botsíi úúballé ímíñeúvú avyéjujtéké Jetsóó dííbyeke bóhɨɨtsóne. 16 Ááné hallútúu imíllerómé téijyúré Jetsóoke ɨdsɨ́jɨ́vetsóne ɨ́veekíváhjáa wáyeéévejcóójɨ́ dííbyeke dibye bóhɨ́ɨ́tsóné hallútu. 17 Árónáacáa neebe diityéke: —Muurá Llihíyó paíjyuváré meke pɨ́áábohíjcyádújuco o pɨ́aabóné ihdícyáijyúre. 18 Ehdúu dibye nééne éhnííñevu diityéké tsárívyetsómé imíllerá dííbyeke ɨdsɨ́jɨ́vetsóne. Tsáháa apááñéré taúhbaju néhdu wáyeéévejcóójɨ́ dibye íjcyátúné hallútú ditye dííbyeke dsɨ́jɨ́vétsóítyuróne. Téhdurée Píívyéébeke icyáánívahíjcyáábé tujkévevu iíjcyane dibye néhíjcyáné hallútú imíllémé dííbyeke ɨdsɨ́jɨ́vetsóne. 19 Ehdúu éhnííñevúré ditye Jetsóoke pátsáríjcyónéllii neebe diityéke: —Muurá ɨ́mɨááné tsá Píívyéébé Hajchi o íjcyaabe ɨɨná o méénúítyuró oore o ɨ́jtsámeídyu. Muurá ihdyu Llihíyó méénúiyónéjuco o méénuhíjcyáne. 20 Aabe oke iwájyúnéllii waajácútsohíjcyá páneevúré muhdú imyéénúiñévu. Muurá tajtyééveri éhnííñevu tsíñehjɨ dibye méénúneri ámuha méullévénuúhi. 21 Muurá Llihíyó dsɨ́jɨ́vémeke bóhɨɨtsódú o ímíllémeke o bóhɨ́ɨ́tsoóhi. 22 Tsá muurá Llihíyó mɨ́amúnaa muhdú ícyahíjcyáné diityémá ímíbájchóityúne. Muuráhjáa oke neebe teene o méénu pámeere oke iávyéjújtso dííbyeke iávyéjujtsódúre. Aane oke ávyéjújtsotúmé téhdure tsá diibye okée wállóóbeke ávyéjújtsotúne. 24 Muurá ɨ́mɨáánetúré ámúhakye o néé íñe o néhijcyáné lléébome okée wállóóbeke cáhcujtsómé múijyú ɨdsɨ́jɨvéjúcóóítyúne bóhɨ́ újcuíñe. Áámé hallúrí tsáhájuco ɨɨná íjcyáityúne. Muurá iwágóóóvéíyónetu tsúúca pajtyémé ímí Píívyéébema iícyáíñejcúvu. 25 Ahdícyane ɨ́mɨááné ámúhakye o néé wágóóóvéiyómé Píívyéébé Hajchi o íjcyáábé uwááboju lléébóíñe éévé tsúúca úújeténe. Aane ɨ́mɨááné cáhcujtsómé tsá wágóóóvéityúne. 26 Muurá Llihíyodítyú tsááne múijyú medsɨ́jɨvéjúcóóítyúne bóhɨ. Áánevúu oke ájcuube oke cáhcújtsómeke o ájcuki. 27 Muuráhjáa Mɨ́amúnáájpidívú o ípívyéévéébeke neebe mɨ́amúnaa muhdú ícyahíjcyáné diityémá o ímíbájchoki. 28 Métsájúréévedí ehdu ámúhakye o nééneri. Muurá ɨ́mɨááné iéévé úújetéijyu pámeere dsɨ́jɨ́vehíjcyámé íhñijkyénetu ijchívyeé pámeekéré o pɨ́úvácoóca. Áámedítyú ɨ́mɨánéjcúu úráávyehíjcyámé tsáhájuco muhdú íjcyáityúne. Áánetu íimítyunéjcúrée úráávyehíjcyámé ɨ́cúbáhráméiíhi. 30 Muurá tsá ɨɨná oore táɨ́jtsaméiyi o méénúítyuróne. Okée wálloobe Llihíyóré oke néhdújuco mɨ́amúnaa muhdú íjcyanéjuco o néhijcyáne. Tsá oore o ímillédú o méénuhíjcyatúne. 31 Muurá oore muubá o íjcyane o némeícyá tsá múha oke cahcújtsóítyuróne. 32 Muuráhjáa tsojtsó múnáajpi Jóáa óhdityu nehíjcyá ɨ́mɨáánéjuco muubá o íjcyane. 33 Áábe éllevúu muurá ámuha tsaatéké méwallóó ditye óhdityu idíllo dííbyeke. Áánélliihyée úúbálleebe ɨ́mɨááne muubá o íjcyane. 34 Árónáacáa tsá dibye úúbállénetúré o wáájácúmeítyú Píívyéébedítyú o tsááneé. Árónáa ihdyu o néé tehdújucóo óhdityu dibye néhijcyáné ámuha mecáhcújtsóne mepájtyetéki. 35 Muuráhjáa ámúhakye waajácútsoobe ɨ́mɨá uwáábojúvú éhne múúne peetéj tééveri tsíeméné maájtyumɨ́né mewáájacúdu. Aanée dibye úwáábohíjcyáné muurá wahájchotáré ímí ámuha méɨjtsúcunúráhi. 36 Árónáa dibyée oke bóhówátsohíjcyáné éhnííñevu páñetu ó bóhówátsámeíhijcyá páneere okée Llihíyó níwaavéné o méénuhíjcyáneri. Téénetu muurá ámuha méwaajácújúcoorá ɨ́mɨáánée oke dibye wálloóne. 37 Aabe ámuha maájtyúmɨ́túroobe óhdityu nehíjcyá ɨ́mɨáánéjucóo oke iwálloóne. 38 Áábé uwááboju tsá ámúhakye úcáávehíjcyatú dííbyeke ámuha mecáhcújtsótúnélliíhye. 39 Muurá ámuha mééévehíjcyará Píívyéébé waajácuháámɨ́ muhdú óhdityu néhijcyáné ámuha múijyú medsɨ́jɨvéjúcóóítyúne bóhɨ́ meújcúroki. 40 Árónáa tsá ámuha meímílletú oke mecáhcújtsóne óhdivu meɨ́hvéjtsámeíñé téénevu ámúhakye o ájcuki. 41 Árónáa tsá o íjyácunútú mɨ́amúnaa oke ávyéjújtsóíyóneri. 42 Muurá ó waajácú múhdurá ámuha menééme Píívyéébeke mewájyutúne. 43 Muuráhjáa diibyéjuco Llihíyó nééjuri ííñujɨ́vú o tsáábé uwáábori tsá ámuha meɨ́ɨ́cúvehíjcyatúne. Ááne eene tsijtye ɨ́ɨ́ɨ́búwaríyé ámúha éllevu itsááne íhdityúré újcune úwáábóneríyé ámuha méɨ́ɨ́cúvehíjcyáhi. 44 ¿Muhdú ámuha oke mécáhcújtsóiyá kiá eene ámuha tsamééré maávyéjútsócatsíhijcyáné íjcyánáaáca? Tééneríyé ámuha meíjcyame tsá meɨ́ɨ́cúvehíjcyatú apáábyéré íjcyaabe Píívyéébe ámúhakye ávyéjújtsóíyóneri. 45 Aane méɨjtsúcunúdí ámúhá imítyú ámúhá hallúvú Llihíyoke o úúbálleíñe. Muuráhjáa ihdyu Moitséeúvúré tsúúca ámúhá hallúvú úúballé dííbyé uwááboríi ámuha mepájtyetéiñe meɨ́tsúcunúhíjcyároóbe. 46 Muuráhjáa dibye úwaabóné ímí ámuha mecáhcújtsoca idyé téhdure ímí oke ámuha mécáhcújtsóiyáhi. Muuráhjáa óhdityu íjcyáné uwááboju caatúnuhíjcyaábe. 47 Ááné uwáábóo ámuha ímí mecáhcújtsómejɨ́ɨ́ ¿muhdú mécáhcújtsóiyá ámúhakye o néhijcyáne? Ehdúu neebe Jetsóo.
1 Ááné boonétúu dííbyema muha mepéé Gariréá unéú tsaúúré ‘Tibééria’ némeíú tsiñéjcuvu. 2 Áijyúu mítyane mɨ́amúnaa múúhakye úraavyé méénúráítyuróné chéméméhjɨke dibye bóhɨ́ɨ́tsohíjcyáné iájtyúmɨ́nélliíhye. 3 Téijyúu pajtyété wañéhjɨ́ tsúúca llééváíñáa muha caméhbaúvú mepééme téhbaú déjucóvú meúújetétsihvu ácúúveébe. 5 Áánemáa diitye mɨ́amúnáake ɨɨ́ɨ́téne neebe Perípeke: —¿Aca kiátú íñe majcho méújcuú íjtyéke memájchótsoki? 6 Ehdúu neebe muhdú dííbyeke dibye iáñújcuki. Waajácúroobée muhdú imájchótsoíñé diityéke. 7 Aanée dibye díllónéllii Perípé nééhií: —Muurá 200-jɨvámá majcho meújcuróné tsá úújetéítyuró diityédívú áyánéwuújɨ́ maájcúrónáaáca. 8 Áánélliihyée Tsimóo Péédoró nahbe Aderéé néé Jetsóoke: —Áánúwúudíhya 5-hova tsebáádatu méénúmeíñé paáhóónema míítyétsi amóóbemútsi. Árónáacáubá tsá tene úújetéítyuró áyámedívujɨ́ɨ́vari. 10 Árónáacáa Jetsóó nééhií: —Méne pámeere iáhcúbaki. Ahdújucóo muha menéénéllii ditye áhcubáné 5,000-meváubáhjáa íjcyame. 11 Aabée teene páahóóné iékéévéne téhdujtsó Píívyéébeke. Áánemáa múúhakye dibye ájcune muha méwajtú pámeekére. Áhdurée amóóbemútsikye muha mewájtune úújeté pámehdívúre. 12 Aanée pámeere tsaímíyé óóvéné boone múúhakye neébe. —Cóeene mepíhcyú tene iwágóóóvétuki. 13 Ahdújucóo pátyeevéné muha mepíhjyucúné 12-rujtsívá úvérujtsíñe wáhpe. 14 Ehdúu méénúráítyuróné Jetsóó méénune iájtyúmɨ́ne tsaate néjcatsíhi: —Ɨ́mɨáánéha diibyéjuco áánu Píívyéébé ihjyú uubálle múnáajpi éhneváa ííñujɨ́vú tsááiíbye. 15 Áánemáa imíllerómé peecútéré dííbyeke páñétúejpi ávyéjúúbedívú ipícyoóne. Aanée iwáájácúne múúhadítyú iiye peebe cáméhbaúvu. 16 Ááné iijyúnuvúu muha dííbyé mamyémú mepéé mɨ́ɨ́neri Capenaóovu tsíñejcúéuri íjcyácoomívu. Áijyúu tsúúca péjcóhréjuco néénáa tsá Jetsóó múúhama íjcyatúne. 18 Áánáacáa mítyane nohjɨ ávyétá ɨhnáhó kííjyeba íjcyáneri. 19 Aamée muha pɨ́ɨ́nééuríjyuco meíjcyame máájtyumɨ́ dibye tsááne nújpácyó hallúrí úlleebéré múúhá tujkévetu. Ááneríi muha méíllityéhi. 20 Árónáacáa neebe múúhakye: —Oóre, méíllityédíñe. 21 Áánélliihyée muha méujcú dííbyeke mɨ́ɨ́né pañévu. Aamée tsúúca muha méúújeté muháa mepétsihvu. 22 Ááné tsijcyóójɨ́hjáa múúha déjuvu ɨ́tsaavémé apáámɨ́rée mɨɨne íjcyámɨri muha mepéémema Jetsóó péétune. 23 Áánáacáhjáa tsɨ́mɨhjɨ Tibéériá cóómityu tsámɨhjɨ wajtsɨ́ dibyée Píívyéébeke ityéhdújtsóne áyaróné majcho mítyámedívú úújetétsótsííj pɨɨhɨ́vu. 24 Aanéhjáa tétsihyi dííbyeke iájtyúmɨ́túnéllii témɨ́hjɨri pééme múúha déjutu Capenaóovu dííbye néhcovu. 25 Aamée tsúúca múúhadívú úújetémé dííbyeke nééhií: —Uwááboóbej, ¿acáa múijyúrá u tsáá ííllevu? 26 Árónáacáa neebe diityéke: —Ɨ́mɨááné ámúhakye o néé ámúhakyée o májchótsónélliihyéré oke ámuha menéhcohíjcyáne. Tsá ámuha oke menéhcohíjcyatú méénúráítyúronéhjɨ́ o méénune ɨɨná nééiyóné ámuha mewáájácuki. 27 Tsá múu íjyácunútú majchórí múhajchótá ámuha tééne tájpí meíjcyáíñeríjɨ́ɨ́vari. Múu táuwáábori ijyácunú teene majchódú nééne múijyú ámuha medsɨ́jɨvéjúcóóítyúne bóhɨ́ meújcúíñeri. Áánevúu muurá ámúhakye o ájcu Llihíyó oke meménuube mɨ́amúnáájpidívú ó ípívyeevéhi. 28 Áánélliihyée nééme dííbyeke: —¿Aanéhaca muhdú muha Píívyéébe ímilléné méméénúiyáhi? 29 Áánélliihyée neebe diityéke: —Muurá imílleebe okée dibye wállóónéllii ííñujɨ́vú o tsáábeke ámuha mecáhcujtsóne. 30 Áánélliihyée néémeé: —¿Aca ɨɨná díwákimyéi? Ané cána méénúráítyuróné meenu uke muha mecáhcújtso diibyéjuco mɨ́amúnáake pájtyetétsóiibye u íjcyane. 31 Muuréváhjáa múúhá ɨhdé múnáaúvú manáá májchohíjcyá ɨ́ɨ́néubárá píívyétúné iiñújɨri iíjcyácoóca. Muurá Píívyéébé waajácúháámɨtu nééneé: “Píívyéébe diityé éllevu majcho dójcotsó níjkyéjɨtu.” 32 Ehdúu Jetsóoke ditye néénéllii neébe: —Ɨ́mɨáánéjucóo Moitséeúvú tsá diityéké ácuhíjcyatú majchóvú téijyu. Muuráhjáa ihdyu Llihíyóré dócótsohíjcyá diityé éllevu teene ‘manáa’ némeíñe májcho. Aabe muurá imíllé ámúhakye iájcune teene majchódú nééne múijyú ámuha medsɨ́jɨvéjúcóóítyúne bóhɨɨ́vu. 33 Muuráhjáa teene majchódú o néébeke níjkyéjɨtu oke wálloobe ííñujɨ́vú mɨ́amúnáake tééne bóhɨɨvu o ájcuki. 34 Áánélliihyée nééme dííbyeke: —Ávyéjuúbej, ané ihdyu múúhakye paíjyuváré dáácuhíjcyá téeméne májchotu. 35 Áánélliihyée neébe: —Oo muurá teene majchódú o néébe múijyú medsɨ́jɨvéjúcóóítyúne bóhɨɨvu ó ajcúhi. Aane ɨ́mɨááné oke cáhcujtsómé tsáhájuco muhdú éhnííñevu tsaímíyé iíjcyáíyóneri ɨ́jtsámeítyú éhne múúne memájchóne maádóne tsiiñe maájyabáávatémé memájchóíyóneri maádóíyóneri meɨ́jtsámeídyu. 36 Árónáa ihdyu íñe ámúhakye o néhijcyádú ¿ɨ́veekí ámuha tsá oke mecáhcújtsotú ɨ́mɨááné diibyéjuco o íjcyáábeke tsúúca ámuha oke maájtyúmɨróme? 37 Muurá Llihíyó nééjuri oke cáhcújtsómeke tsá o cátúhtsóítyuróne. 38 Tsáháa níjkyéjɨtu oke dibye wállootú o ímilléné o méénuki. Muuráhjáa ihdyu o tsáá oke dibye táuhbáné o méénuki. 39 Aabe tsá ímílletú ópée o pájtyetétso óhdivu dibye ɨ́hvéjtsómedítyú tsaate wágóoovéne. Imílleebe páneere nihñéétsihvúré tsíhdyuréjuco ímíbáávyécooca pámeere pájtyeténe. 40 Muurá imílleebe okée dibye wállóóbeke cáhcujtsómé múijyú ɨdsɨ́jɨvéjúcóóítyúne bóhɨ́ újcune. Muurá dsɨ́jɨ́vémeke ó bóhɨ́ɨ́tsoó páneere tsíhdyuréjuco ímíbáávyécoóca. 41 Ehdúu Jetsóó majchódú néébe níjkyéjɨtu itsááne diityéké néénetu dííbyeke cáhcújtsotúmé dííbyedítyú nééhií: —Áánerá aabye Jotséé hajchi Jetsóó wájácú cáánímútsikye menéébe ¿muhdú ɨ́ɨ́vane néé níjkyéjɨtu itsááneé? 43 Áánélliihyée neebe diityéke: —Ayécó óhdityu ámuha meíhjyuváne. 44 Muuráhjáa Llihíyó oke wálloobe mɨ́amúnáake óhdivu ɨ́búwájtsótuca tsá múha pájtyetéítyuróne. Aane muurá oke cáhcujtsómé dsɨ́jɨ́vémeke ó bóhɨ́ɨ́tsoó páneere tsíhdyuréjuco ímíbáávyécoóca. 45 Muurá Píívyéébé ihjyú uubálle múnáájpí waajácúháámɨtu nééneé: “Píívyéébere diityéké úwaabóhi.” Ehdu dibye úwaabóné lléébome oke úraavyéhi. 46 Árónáa tsá múha ájtyúmɨtú dííbyeke. Apáábyéré ihdyu ó ájtyumɨ́ dííbyeke dííbyedítyúu o tsáánélliíhye. 47 Aane ɨ́mɨááné ámúhakye o néé oke cáhcujtsómé tsúúca újcune múijyú ɨdsɨ́jɨvéjúcóóítyúne bóhɨ. 48 Áánevu majchódú o néébe ó ajcúhi. 49 Muuráhjáa ámúhá ɨhdé múnáaúvú ɨ́ɨ́néubárá píívyétúné iiñújɨri iíjcyácooca ‘manáa’ némeíñé májchorómé dsɨ́jɨ́vehíjcyáhi. 50 Áánetu íñe ícyooca ó ihjyúvahíjcyá tsííñere níjkyéjɨ́ene íjcyáne májchori, teene májchome múijyú dsɨ́jɨ́véítyúne májchori. 51 Aabe ó ijcyá teenée majchódú o néébe níjkyéjɨtu o tsáábe mɨ́amúnáake bohɨ́ɨ́vú o ájcuúbe. Aane bohɨ́ɨ́vú o ájcuube mɨ́amúnaa ipájtyeté ó dsɨ́jɨ́veéhi. Áánéllii táuwááboju majchódú nééne cáhcujtsómé tsá múijyú dsɨ́jɨvéjúcóóityúne. 52 Ehdúu Jetsóó néénetu tsaate múhdurá ɨɨ́jtsámeíñe néjcatsíhi: —Ɨɨnáami aabye ehdu meke nehíjcyaj. ¿Aca muhdú meke íhyéécovu dóótsóíyoóbe? 53 Áánélliihyée neebe diityéke: —Muurá ɨ́mɨááné Mɨ́amúnáájpidívúu o ípívyéévéébe héécó dóótume tsá újcúityú múijyú ɨdsɨ́jɨvéjúcóóítyúne bóhɨ. Téhdure tátyujpácyó ádotúmé tsá újcúityú tééne bóhɨ. 54 Áánetu ihdyu táhyééco dóóme téhdure tátyujpácyó ádome újcuú tééne bóhɨ. Muurá oke cáhcujtsómé dsɨ́jɨ́vémeke ó bóhɨ́ɨ́tsoó páneere tsíhdyuréjuco ímíbáávyécoóca. 55 Muurá tájpi ɨ́mɨá májcho. Áhdure tátyujpácyó ɨ́mɨá ádo. 56 Áánéllii téneecu óóveme ímí óóma nahbévájcatsíhi. 57 Muurá Llihíyó okée wálloobe ɨ́mɨááné ijcyáhi. Áábe tájpí ó ícyahíjcyáhi. Áánéllii oke cáhcujtsómé tatyájpí ijcyáhi. 58 Ehdu íñe ó nehíjcyá tsííñére májchoma níjkyéjɨtu o tsááneé. Aane májchome újcuú múijyú ɨdsɨ́jɨvéjúcóóítyúne bohɨ. Tsá ‘manáa’ némeíñe májchódú tene néétu éhnée méɨhdé múnáaúvú teene májchorómé dsɨ́jɨ́vehíjcyáne májchódu. 59 Ehdúu Jetsóó úwaabó Capenaóovu pihcyáávéjá pañévu. 60 Aanée muha meíjcyarómé mewáájácútúnéllii ménéjcatsíhi: —Tsáháubá múha lléébóítyuró muhdú tuhúwu dibye úwaabóne. 61 Ehdúu téénetu muha meíhjyuváné iwáájácúne neebe múúhakye: —¿A múhdurá ámúhakye pajtyéné o úwaabóne? 62 Awááréjucóubá Mɨ́amúnáájpidívúu o ípívyééveebe ámuha meɨ́ɨ́téneríyé cáámevu ópée o tsáhullévú o pééca múhduréjuco ámuha meíjcyáiyóne. 63 Muurá ihdyu Píívyéébé Apííchoj tééveríyé méujcú múijyú medsɨ́jɨvéjúcóóítyúne bóhɨ. Tsá meere teene meújcúítyuróne. Aane íñe ámúhakye o néhijcyáné Píívyéébedítyú tsááne ɨ́mɨááné meke ajcú tééne bóhɨɨ́vu. 64 Árónáa ijcyámé tsaate ámúhadítyú teene icyáhcújtsóiyóné ímílletúme. Ehdúu neebe Jetsóó ɨ́hdéjuco caatyé dííbyeke cáhcújtsóityúné iwáájácúnema. Áhdurée waajácuube ɨ́hdéjuco caabyé dííbyedívú méénútsoíñe. 65 Áánélliihyée neébe: —Ehdúu mɨ́amúnaa múhdurá nééne o wáájácúne ó nehíjcyá Llihíyó óhdivu ɨ́búwájtsótuca múha pájtyetéítyuróne. 66 Ehdúu dibye nétsihdyu múúhama péhíjcyámedítyú mítyame ílluréjuco dííbyeke ɨɨ́hvéjtsóne pééneé. 67 Áánetúu múúhakye neébe: —¿A téhdure idyé ámuha méimíllé oke meɨ́hvéjtsóne óhdityu mepééneé? 68 Áánélliihyée Tsimóo Péédoro nééhií: —Ávyéjuúbej, ¿aca múhdivú muha mecátsɨ́páávéne uke méɨ́hvéjtsóiyá apááñéré díuwááboju múijyú medsɨ́jɨvéjúcóóítyúne bóhɨɨvu meke ájcúnáaáca? 69 Muurá muha tsúúca uke mécáhcujtsóhi. Aame muha méwaajácú ɨ́mɨááné diibyéjuco Píívyéébé Hajchi mɨ́amúnáake u pájtyetétsoobe Críjto u íjcyane. 70 Áánélliihyée neebe múúhakye: —Muuráhjáa ámúhakye ó ujcú ámúhakye o mámyénuki. Árónáa íjcyaabe tsaapi ámúhadítyú ímítyuube ávyétá naavéné íjcyaábe. 71 Ehdúu Jetsóó néé Tsimóó hajchi Jóódáke iñéérone múúháejpi íjcyároobéhjáa dííbyedívú méénútsoíñé iwáájácúnema.
1 Ááné boonétúu muha Jetsóoma mépehíjcyá pahúlleváré Gariréá iiñújɨri. Tsáháa dibye ímílletú Jodéá iiñújɨri iíjcyane téhullé ávyéjujtée dííbyeke dsɨ́jɨ́vétsóllehíjcyánélliíhye. 2 Árónáacáa téijyu ‘nújuwááné wañéhjɨ’ némeíñé lleeváríjyuco íjcyánéllii íñahbémú néé dííbyeke: —Wa bo ihdyu dipye Jodéá iiñújɨvu ukée cáhcujtsómé téhulle íjcyame iájtyúmɨ méénúráítyúronéhjɨ́ u méénuhíjcyáne. 4 Muurá ehdu nénehjɨ méénuhíjcyaabe tsá téévéneúvú méénúítyuró dííbyeke pame wáájacúné iímílléhajchííjyu. Aanéjɨ́ɨ́va wa ihdyu méénuhíjcyá uke mɨ́amúnaa iwáájácuki. 5 Ehdúu íñahbémú Jetsóoke néé dííbyeke téhdure icyáhcújtsótúnélliíhye. 6 Áánélliihyée neebe diityéke: —Árónáa téhullévú o pééíñe éévéi tsá úújetétúne. Ámuha ihdyu mépiivyété ihdícyáijyúré téhullévú mepééneé. 7 Muurá ámuha tsamééré ɨ́jɨ múnaa meíjcyame tsá metsárílléjcatsítyú tsahdúré ámuha menéénélliíhye. Áánetu oke tsaríllémé ditye ímityúné ícyahíjcyáné diityédívú o bóhówátsohíjcyáné hallútu. 8 Áánéllii wái ámuháyé méuubámyenuj. Óvíi ihdyu taéévé úújeté o péékií. 9 Ehdúu Jetsóó íñahbémuke iñééne coévá tétsihvúré Gariréá iiñújɨvu. 10 Aabée bóónétúi íñahbému déjutu teene wañéhjɨvu péébema muha mepééhií. Árónáacáa tsá boohówáneúvu dibye úújetétúne. Wáájácúratúnée tétsii diíbye. 11 Áijyúu ávyéjujte néhcohíjcyá dííbyeke. Díllohíjcyámée pamévakéré caabyé dibye íjcyane. 12 Áábedítyúu mɨ́amúnaa ihjyúvahíjcyá páhduváre. Tsaatée nehíjcyá ɨ́mɨáábé dibye íjcyane. Árónáacáa tsijtye nehíjcyá ímítyuube íjcyaabe íllure mɨ́amúnáake állihíjcyáne. 13 Ehdúu dííbyedi téévéneúvúré ihjyúvahíjcyámé ávyéjujtédí iíllityénema. 14 Aabée Jetsóó wañéhjɨ́ pɨ́néévénáa duurúvájá pañévú úwaabóhi. 15 Aanée imíwu dibye úwáábóneri diitye ávyéjujte iúllévenúne néé dííbyedítyu: —¿Aca kiátú aadi ehdɨ́ɨ́vaíñé wáájacúné waajácúháámɨ́ubárée ɨ́ɨ́tehíjcyáábejɨ́ɨ́vari? 16 Áánélliihyée neebe diityéke: —Tsá oore táɨ́ɨ́búwá ɨ́jtsaméityu o újcune o úwáábotúne. Muurá ihdyu okée wállóóbé uwáábóré teéne. 17 Aane cáhawáá óvíi dibye ímillédú íjcyame waajácú kiátú tsááné uwáábó o méénuhíjcyáne. 18 Muurá tsaate íhdityúré iújcune úwaabó diityéké mɨ́amúnaa iávyéjújtsokíye. Áánetu ihdyu okée wállóóbeke iávyéjujtsóné ímillémé ɨ́mɨááné tehdújuco úwáábohíjcyáne. 19 Muuráhjáa Píívyéébe muhdú ámuha meíjcyáíñé taúhbajúvú ámúhakye ajcú Moitséeúvuj tééveri. Árónáa muurá tsá ámuha tsaatéubáré tene néhdu meíjcyatúne. Aame ¿ɨ́ɨ́né hallútú ámuha méimíllé oke mellííhyanúne? 20 Áánélliihyée tétsii íjcyame néé dííbyeke: —Naavénéhaca dípañe. ¿Aca múha uke imíllé illííhyanúne? 21 Áánélliihyée neebe diityéke: —Ááneráhjáa tsáneere wáyeéévejcóójɨ́ tsáápiikye o bóhɨɨtsóné múhdurá ámúhakye pajtyéhi. 22 Árónáacáa muurá Píívyéébe Moitséeúvuj tééveri méénútúróné taúhbaju ámúhá ɨhdé múnáaúvú méénuhíjcyádújuco wápíj tsɨɨméneke ámuha tsáijyu wáyeéévejcóójɨ́ íjcyaróné mekíhdyahɨ́rótsohíjcyáne. 23 Ehdu muurá téhdure ámuha méméénuhíjcyá tsáijyu wáyeéévejcóójɨ́ íjcyaróné teene taúhbaju ámuha mewáágóótuki. Aame ¿ɨ́veekí muhdú ámuha menééne óhdi méijyácunúhijcyá tsáápiikyérée téjcoojɨ o bóhɨ́ɨ́tsóné hallútu? 24 Tsá múu peecútéré tsáápiikye ‘íllu uú’ néétune. Ɨ́mɨááné múu dibye íjcyanéjuco nééneé. 25 Ehdúu Jetsóó néénéllii Jerotsarée múnaa néjcatsíhi: —¿Aca tsá éhne áábyeke ditye néhcohíjcyatú ɨdsɨ́jɨ́vétsoki? 26 Áróóbeke ¿keená tsaatéubáré ɨɨná nééneé? Áánélliihyéubá bo ávyéjujte íjcyarómé cáhcujtsó ɨ́mɨááné diibyéjuco mɨ́amúnáake pájtyetétsóiibye Críjto dibye íjcyane. 27 Árónáacáubá tsá diibye íjcyatúne. Muurá méwaajácú kiá múnáajpí dibye íjcyane. Muurá ihdyu mɨ́amúnáake pájtyetétsóiibye tsáácooca tsá múha wáájácúityú kiátú dibye tsááneé. 28 Ehdúu Jetsóodítyú ditye íhjyuváné iwáájácúne duurúvájá pañévú iúwáábótsihvu neébe: —¿A ámuhává éhne méwaajácú kiá múnáajpí o íjcyane? Árónáacáa tsá oore táɨ́ɨ́búwaríyé o tsáátune. Muuráhjáa o tsáá ɨ́mɨáábé íjcyáábeke ámuha mewáájácútuube oke wállóónélliíhye. 29 Áánetu ihdyu ó waajácú dííbyeke okée wállóóbeke. 30 Ehdúu Jetsóó nééné hallútú imíllerómé dííbyeke iékeevéne. Árónáacáa tsá ditye ékéévetú iéévéi úújetétúnélliíhye. 31 Áróóbekée tsijtye mítyame cáhcujtsómé néjcatsíhi: —¿Aca íhya tsijpi itsááca áánú ehnííñevu méénúráítyúronéhjɨ́ méénúiyáhi? 32 Aanéhjáa dibye méénuhíjcyánéhjɨri mɨ́amúnaa íhjyúvahíjcyáné paritséómú lleebóhi. Aanéhjáa múhdurá llúúvájté avyéjujtémá diityéké pájtyénéllii wallóómé duurúvájá tehméjteke dííbye éllevu ditye iékéévéébeke itsájtyeki. 33 Aamée dííbyedívú wájtsɨ́náa pámeekéré neébe: —Tsá ámúhama múhajchótá o íjcyáityúne. Muurá wahájchotáré o íjcyátsihdyu ó oomíjyúcoó okée wállóóbe éllevu. 34 Áijyu muurá ámuha oke menéhcorómé tsá maájtyúmɨ́ityú kiá o íjcyáhullévú ámuha meúújetéítyúrónélliíhye. 35 Áánélliihyée tsaate néjcatsíhi: —¿Aca íhya kiávú péébeke maájtyumɨ́júcóóityúné eene neébe? Íhya mityá íñe kiáhjɨ́ tsííñé iiñújɨ múnáá pañe memúnaa jodíómú mújtáme éllevúréjuco dibye pééiñe. 36 ¿Aca íhya tsáma muhdú nééiñe eene meke neebe dííbyeke menéhcorómé dibye íjcyáhullévú meúújetéítyuróne? 37 Aanée nihñéejcóójɨréjuco tsúúca teene wañéhjɨ́ pájtyéijcyóójɨ́ Jetsóó kéévánécoba nééhií: —Tsaate ádópivyémé taéllevu metsa o íjchoki. 38 Muurá Píívyéébé waajácúháámɨtu nééne oke cáhcújtsómé ɨ́buúúné pañévú téhiñe ípívyééveíñé íñujpácyó bohɨ́ɨ́vú ájcúnéj tehíñe. 39 Ehdúu nehíjcyaabe dííbyeke cáhcújtsómé pañévú Píívyéébé Apííchó úcaavéné diityéké túkévéjtsoíñé iñééiyóne. Árónáacáa tsáhái téijyu tene tsááíñe éévé úújetétú diibyée Jetsóó teene wállóóiibye íavyéjuvúi óómítyúnélliíhye. 40 Aanée tsaate dibye íhjyuváné illéébóne nééhií: —Ɨ́mɨáánéha diibyéjuco aabye éhneváa Píívyéébé ihjyú uubálle múnáajpi tsááiíbye. 41 Téhdurée tsijtye nééhií: —Diibyéjuco muurá aabye Críjto éhneváa mɨ́amúnáake pájtyetétsóiíbye. Árónáacáa tsijtye nééhií: —Árónáa Gariréá iiñújɨ múnáajpi tsá Críjto íjcyáítyuróne. 42 Muurá Píívyéébé waajácúháámɨtu nééne Dabíiúvúj tsɨɨménémúhaabe dibye íjcyaíñé dííbyeúvúhjáa ícyahíjcyacóómí Berée múnáajpi. 43 Ehdúu mɨ́amúnaa páhduváré ɨ́jtsámeí Jetsóodítyu. 44 Áijyúu tsaate imíllerá dííbyeke iékeevéne. Árónáacáa tsá ditye tehdu méénutúne. 45 Aanée diitye duurúvájá tehméjté dííbyeke iékééve tsáárome íévejtéré oomíhi: Aaméhjáa diitye paritséómuma llúúvájté avyéjujtédívú úújetémeke népejtsóme: —¿Kiávújuco diíbyej? ¿Ɨ́veekí tsá ámuha metsívatúne? 46 Áánélliihyéhjáa néémeé: —¿Muhdú ɨ́ɨ́né hallútú méékééveé túútaváné íhjyúváábekéjɨ́ɨ́vari? Tsá muurá múha múijyú tehdu íhjyúvatúne. 47 Áánélliihyéhjáa nééme diityéke: —Áánélliihyéha íllure ámuha dííbyedívú máállítsámeíhi. 48 Tsá muurá avyéjujte íjcyárómedítyú tsaatéubáré cáhcújtsotú dííbyeke. Téhdure muha meíjcyarómé tsá mecáhcújtsotúne. 49 Apáámyéré ihdyu ímityúmé Píívyéébé taúhbaju wáájácutúmé ɨjtsúcunú diibyéjuco Críjto íjcyane. 50 Ehdúhjáa ditye néénéllii diityéejpi Nicodéémó tsápejcóo Jetsóoke ááhɨ́véjeebe néé diityéke: —Muurá taúhbaju néé tsá peecútéré tsáápihdívú meɨ́cúbáhrátsóityú dibye ɨɨná méénune ímíñeúvú mewáájácútúhajchííjyu. 52 Áánélliihyéhjáa nééme dííbyeke: —¡Úubá bo téhdure Gariréá iiñújɨ múnáajpij! Cáhawáá Píívyéébé waajácuháámɨ́ dehve u wáájácu tsá muurá Gariréá iiñújɨ múnáadítyú dííbyé ihjyú uubálle múnáajpi íjcyaíñé némeítyúne. 53 Ehdúhjáa dííbyeke iñééne ihjyáhañévuréjuco ditye pééneé.
1 Áánetúu Jetsóoma muha mepéé oríívo bájú íjcyátsihvu. 2 Aamée idyé tsíjcyoojɨ tsiiñe muha méoomí duurúvajávu. Átsihvúu mɨ́amúnaa dííbyedívú píhcyáávémeke iácúúvéne úwááboóbe. 3 Áánáacáa taúhbájú uwáábojtémá paritséómú tsivá ájyúma íjcyárolle tsíjpiima íjcyálleke ityúvááólleke. 4 Áállekée Jetsóó tééjá pañe íjcyáábe éllevu itsájtyéne dííbyeke néémeé: —Uwááboóbej, áámye ájyúma íjcyárolle tsíjpiima íjcyálleke muha métuvááóhi. 5 Muuráhjáa Moitséeúvú taúhbaju néé ehdu nééné walléémuke medsɨ́jɨ́vétsoíñé néwayúúnevu maáámúneri. ¿Ácooca muhdú u néé téénetu? 6 Áánélliihyée íllure icyánóóvéne íhyójtsɨ́wari caatúnuube ííñujɨ. Ehdúu Jetsóoke nééme muhdú dibye nééne dííbyé hallúvú iúúbálléroki. 7 Aanée éhnííñevúré ditye dillónéllii icyánohjúcunútsihdyu neébe: —Ané óvíi ihdyu ámúhadítyú múijyúubá ímityúné méénuhíjcyátuube áámútujkénú díílleke. 8 Ehdúu iñééne tsiiñe icyánóóvéne caatúnuube ííñujɨ. 9 Aanée ehdu dibye néérónáa waajácúmé ímityúmé iíjcyane. Aamée ílluréjuco tsáápiitsádí péécunúne. Tujkénúu kéémejte péécunúhi. Ááné boonée iiyéjuco dille cóeváné tétsihvu Jetsóó úniúvu. 10 Aanée Jetsóó icyánohjúcunútsihdyu ɨɨtécunú iiyéjuco tétsihyi íjcyálleke. Áállekée neébe. —¿Aca kiávújuco íñe díhyallúvuné úúballéme? ¿A tsá íñe uke muhdú ditye méénúityúne? 11 Áánélliihyée neélle: —Íhya tsáhaj. Áánélliihyée idyé Jetsóó nééhií: —Téhdure o íjcyároobe tsá muhdú uke o méénúityúne. Ahdícyane wa dipyej. Tsiiñe ihdyu ímityúné meenújúcohdíñe. 12 Ááné tsiíjyúu tsiiñe mɨ́amúnáake úwááboobe nééhií: —Muurá peetédú o néébe ííñújɨri o íjcyáábej tééveri mɨ́amúnaa ɨ́mɨá uwááboju waajácuú peetédú nééne bohɨ́ɨ́vú diityéké ájcune. Aane oke cáhcujtsómé tsáhájuco éhne múu cúúvétsihyi íjcyadu ímítyúné pañe íjcyatúne. 13 Áánélliihyée paritséómú néé dííbyeke: —¿Aca ɨ́veekí eene ehdu uure ú némeíhi? Tsá muurá múha uke cáhcújtsóítyuróne. 14 Áánélliihyée neébe: —Áánerá ɨ́mɨááné o nééhií. Muurá ó waajácú kiátúhjáa o tsáhullévú o pééiñe. Aane tsá ámuha mewáájácutúne. 15 Muurá mɨ́amúnáá ɨ́jtsaméíyé ámúhá pañe íjcyánéllii ehdu óhdityu ámuha méɨ́jtsámeíhi. Áánetu ihdyu tsáhái ícyooca múhdityú o néétu muhdú ditye íjcyane. 16 Muurá muhdú mɨ́amúnaa ícyahíjcyáné diityémá o ímíbájchoca ó nééiyá ɨ́mɨáánéjuco muhdú ditye ícyahíjcyáne. Árónáa tsá oore o méénúítyuróne. Okée wálloobe Llihíyoma muhtsi méméénúiyáhi. 17 Muurá ámúhá taúhbaju néé míítyétsi ɨɨná pájtyene úúbállécooca mecáhcujtsóne. 18 Ahdu muurá íñe ó némeíhijcyá ɨ́mɨááné muubá o íjcyane. Áábeke oke Llihíyó waajácú okée wálloóbe. 19 Ehdúu Jetsóó néénéllii nééme dííbyeke: —¿Aca kiá diibye Díícyáánií? Áánélliihyée neébe: —Oke ámuha mewáájácúmejɨ́ɨ́ méwaajácúiyá Llihíyoke. Muurá oke ámuha mewáájácuca téhdure méwaajácúiyá dííbyeke. 20 Ehdúu Jetsóó úwaabó duurúvájá pañe Píívyéébé ɨɨcúvé dsɨɨdsɨ pícyámeíhíjcyátsihyi íjcyámeke. Áróóbekée téijyu tsá múha ékéévetú iéévéi úújététúnélliíhye. 21 Ááné boonétúu idyé tsiiñe neebe diityéke: —Tsúúca muurá ámúhadítyú o péjúcoóhi. Áábeke ámuha oke menéhcorómé tsá maájtyúmɨ́ityúne. Ámuha médsɨ́jɨ́veé ámuhá imítyuháñé ímíbáávyetúmére. Áánéllii o péhullévú tsá óhdivu ámuha meúújetéityúne. 22 Ehdúu Jetsóó néénéllii tétsihyi íjcyame néjcatsíhi: —Dsɨ́jɨ́vétsámeíiibyéubáhaja. Íjcyátúnéllii neebe dííbyedívú meúújetéityúne. 23 Áánélliihyée neebe diityéke: —Ámuha muurá mɨ́amúnaa ɨ́jɨ múnaáre. Áánetu tsá ɨ́jɨ múnáajpi o íjcyatúne. Muuráhjáa ihdyu níjkyéjɨtu o tsááhií. 24 Áánéllii ámúhakye o néé diibyéjuco mɨ́amúnáake o pájtyetétsóóbeke cáhcújtsotúmé íimítyú ímíbáávyetúméré dsɨ́jɨ́veíñe. 25 Áánélliihyée nééme dííbyeke: —¿Aca muubá uú? Áánélliihyée neébe: —Muurá tsúúca ámúhakye ó nehíjcyá muubá o íjcyane. 26 Aane téhdure múhdurá ámuha meícyahíjcyáné ámúhakye ó nééiyáhi. Árónáa okée wálloobe ɨ́mɨáábé íjcyánéllii oke dibye néénere ámúhakye ó nehíjcyáhi. 27 Ehdúu Jetsóó Cááni Píívyéébedítyú diityéké úúbálleróné tsá ditye wáájácutúne. 28 Áámekée idyé neébe: —Muurá Mɨ́amúnáájpidívúu o ipívyéévéébeke páwachékevu ámuha mewátyétyéhcúcooca botsíi méwaajácuú muubá o íjcyane. Tsá táɨ́jtsaméityúré o újcune ámúhakye o néhíjcyatúne. Muurá ihdyu Llihíyó oke néénere ó nehíjcyáhi. 29 Muurá diibye okée wálloobe tsá kiá óhdityu íjcyatúne. Aabe tsá oke ɨ́hvéjtsotú dibye ímilléné o méénuhíjcyánélliíhye. 30 Ehdúu dibye néénetu mítyame cáhcujtsó dííbyeke. 31 Áámekée neébe: —Muurá íñe ámúhakye o néhijcyáné ámuha mecáhcújtsóne tehdu meíjcyáhajchíí ɨ́mɨááné tahñéjté ámuha méíjcyaáhi. 32 Aame ámuha ɨ́mɨá uwááboju tsúúca mewáájacúmé múhdurá ámuha meícyahíjcyánetu méímíjpyéteéhi. 33 Áánélliihyée nééme dííbyeke: —Áánerá muha Aavaráaúvúj tsɨɨménémúhaabe meíjcyámeke ¿ɨ́veekí u néé ɨ́ɨ́netú muha meímíjpyetéiñe tehdu múhójtsɨ́ pañé muha meíjcyámekéjɨ́ɨ́vari? 34 Áánélliihyée neébe: —Muurá ɨ́mɨááné ímityúné méénuhíjcyámé tsá ímí íjcyatú éhne múúne tsíjtyé hójtsɨ́ pañe íjcyame íjcyadu. 35 Muurá tsaaté hójtsɨri íjcyaabe tsá diityéejpi íjcyatúne. Áánetu ihdyu diityé hajchi diityéejpi. 36 Ahdu Píívyéébé Hajchi o íjcyaabe ámúhakye ímítyúnetu o ímíjpyetétsómé ɨ́mɨááné ámuha méímíjpyéteéhi. 37 Ɨ́mɨáánéjucóhde ámuha Aavaráaúvúj tsɨɨménémúhaabe meíjcyarómé méimíllehíjcyá oke medsɨ́jɨ́vetsóné íñe ámúhakye o úwaabóné ámuha mecáhcújtsóiyóné meímíllétúnema. 38 Muurá ihdyu Llihíyó oke túkévéjtsóneri ámúhama ó ihjyúvahíjcyáhi. Ahdu muurá ámúháj caani ámúhakye túkévejtsódújuco ámuha meícyahíjcyáne. 39 Áánélliihyée nééme dííbyeke: —Áánerá ihdyu múúhá ɨhdé múnáajpi Aavaráaúvú múúháj caáni. Áánélliihyée Jetsóó néé diityéke: —Muurá ɨ́mɨááné dííbyeúvúj tsɨɨménémúhaabe ámuha meíjcyaca dííbyeúvúu ícyahíjcyádú ámuha méíjcyáiyáhi. 40 Aaca muurá íñe Píívyéébe oke túkévéjtsóneri ámúhakye o úwáábohíjcyáné hallútú tsá ámuha oke medsɨ́jɨ́vétsóítyuróne. Tsáháa muurá ehdu Aavaráaúvú néétune. 41 Árónáa ihdyu ámúháj caani íjcyadújuco ámuúha. Áánélliihyée nééme dííbyeke: —Áánerá íjcyaabe tsáápiiye múúháj caani Píívyéébeé. Tsá tsijpi múúháj caani íjcyatúne. 42 Áánélliihyée Jetsóó néé diityéke: —Muurá ɨ́mɨááné Píívyéébe ámúháj caani íjcyaca oke ámuha méwájyúiyáhi. Muuráhjáa dííbyedítyú o tsáá oke dibye wállóónélliíhye. Tsáháa táɨ́ɨ́búwaríyé o tsáátune. 43 Aabe ámúhakye o úwaabóné ¿ɨ́veekí tsá ámuha melléébohíjcyatúne? 44 Muurá ihdyu ámúháj caani Naavéné íjcyánéllii dibye ímillédú ámuha méméénuhíjcyáhi. Muuráhjáa iípívyeevédújuco ímítyuube diibye dsɨ́jɨvétso múnáajpi. Áábé pañe tsá ɨ́mɨá ɨ́jtsaméí íjcyatúne. Apááñéré álliu dííbyé pañe íjcyáábedítyú ímichi teene tsahíjcyáhi. 45 Ahdu ámuha menéénéllii tsá meímílletú ɨ́mɨááné ámúhakye o néhíjcyaróné mecáhcujtsóne. Áánetu ihdyu tsá múha oke nééítyuró ímítyuube o íjcyane. 47 Muurá ihdyu ɨ́mɨááné Píívyéébeéjté íjcyame imíllé dííbyé uwááboju illéébone. Áánetu ámuha dííbyeéjté meíjcyátúnéllii tsá meímílletú teene melléébone. 48 Ehdúu Jetsóó néénéllii nééme dííbyeke: —Ihdyúha ɨ́mɨáánéjuco muha menéhijcyáné Tsamááriá iiñújɨ múnáajpi u íjcyáábé pañe naavéné íjcyane. 49 Áánélliihyée neébe: —Áánerá tsá tápañe naavéné íjcyatúne. Muurá ihdyu ɨɨná o méénúneri Llihíyoke ó ávyéjútsohíjcyáhi. Áánetu ámuha tsá oke maávyejúúlletúne. 50 Aane tsá o íjyácunútú oke ámuha maávyéjújtsóíyóneri. Árónáa ihdyu Llihíyó imíllerá oke ámuha maávyéjujtsóne. Aabe ihdyu óvíi muhdú néé oke ávyejúúllétúmeke. 51 Aane ɨ́mɨááné ámúhakye o néé o néhijcyáné cáhcujtsómé múijyú dsɨ́jɨvéjúcóóityúne. 52 Áánélliihyée nééme dííbyeke: —Ɨ́mɨáánéhaca dípañe naavéne. Muurá eene ɨ́nehjɨ́réjucó u íhjyuváne. Ááneráhjáa Aavaráaúvuma Píívyéébé ihjyú uubálle múnaa ɨ́htsutúmé íjcyároméhjɨ́ dsɨ́jɨ́vehíjcyáhi. Aanáa muhdú ɨ́ɨ́vane u néé u néhijcyáné cáhcujtsómé múijyú dsɨ́jɨ́véityúne. 53 ¿Aca diibye méɨhdé múnáajpi Aavaráaúvú ehnííñevu uú? Áhdure ¿aca diitye Píívyéébé ihjyú uubálle múnáaúvú ehnííñevu uú? Ááneráhjáa diitye íjcyarómé dsɨ́jɨvéhi. Aanéjɨ́ɨ́ tehdu múha uke cáhcújtsóíyónejɨ́ɨ́vari. 54 Áánélliihyée neébe: —Ihdyu tehdújuco ɨ́mɨááné oore o ávyéjújtsámeíhíjcyaca tsá múha oke cáhcújtsóítyuróne. Aaca idyé tsá tene ímíítyuróne. Árónáa ihdyu Llihíyóré oke ávyéjútsohíjcyá eene ámúhá Piivyéébé dibye íjcyane ámuha menéhíjcyaábe. 55 Áróóbeke tsá ímí ámuha mewáájácutúne. O ihdyu ó waajácú dííbyeke. Muurá dííbyeke o wáájácutúné o nééca ámuháduíyó oo állíu múnáajpi. Árónáa ɨ́mɨááné dííbyeke o wáájácúnéllii oke dibye nééne ó cáhcútsohíjcyáhi. 56 Muuráhjáa diibye méɨhdé múnáajpi Aavaráaúvú ímí ɨjtsúcunú o tsááiñe ɨ́mɨááné iwáájácúnélliíhye. Ááneríi mítyane ímíjyúúveébe. 57 Ehdúu Jetsóó néénéllii néémeé: —¿Aca muhdú 50 pijcyábá u íjcyáábejɨ́ɨ́ ú waajácú Aavaráaúvuke? 58 Áánélliihyée neébe: —Ɨ́mɨáánetúré ámúhakye o néé dííbyeúvúikyée íjcyátúnáacájuco o ícyahíjcyáne. 59 Ehdúu dibye néénéllii néwayúúné éhkebámé dííbyeke iáámúroki. Árónáacáa diityédítyú duurúvájá pañétú múijyúrá wáájácúratúné ijchívyeébe.
1 Téhdurée tsátsihdyu muha Jetsóoma mepájtyénáa ájtyúmɨɨbe hállúvátúúbekéhjáa tsɨɨju tsɨ́ɨ́maváábeke. 2 Áábedítyúu muha menéé dííbyeke: —Uwááboóbej, ¿acáa ɨ́veekí áánúke íllu tsɨɨju tsɨ́ɨ́maváhi? ¿A cáánímútsí imítyú déjúcotu, mityá dííbyé imítyú déjúcotúrej? 3 Áánélliihyée neebe múúhakye: —Tsáháa dííbyé imítyú déjúcotu ehdu dibye íjcyatúne. Áhdurée tsá cáánímútsí imítyú déjúcotu tene íjcyatúne. Muuráhjáa ihdyu dííbyeke o ɨ́ɨ́tétsónej tééveri Píívyéébe ɨ́htsútuube íjcyane iwáájácúmeí ehdu píívyeébe. 4 Aane ó imíllé okée wálloobe níwaavéné o íjcyáné hajchótá o méénune. Muurá meííjyunúcooca tsá múha wákímyeíjyúcootúne. 5 Muurá peetédú o néébe ííñújɨri o íjcyáné hajchótá ɨ́mɨáájú mɨ́amúnáadívú ó bóhówátsohíjcyáhi. 6 Ehdúu iñééne ííñújɨ́ hallúvú iúníñeri ííñuba ityátsájcóneri diibye hállúvátúúbeke íhyálluúúcú tááboóbe. 7 Áánemáa neebe dííbyeke: —Díllójcámeítyé éhne ‘dityée wálloóne’ nééiyóné ‘Tsiroée’ némeííbáwúutu. Ahdújucóo dibye téébatu iíllójcámeíjyéne óómiñe tsaímiyéjuco ɨ́ɨ́teébe. 8 Áábekéhjáa wáájácuhíjcyámé iájtyúmɨ́ne néjcatsíhi: —¿Aca tsá éhne áánu hállúvátuube ácuúcunúúbé pɨáábó táúmeíhíjcyatúne? 9 Áánélliihyéhjáa tsaate nééhií: —Diibyéjuco. Áánetúhjáa tsijtye nééhií: —Diibyéjɨ́ɨ́vari. Tsíjpiíye. Árónáa ihdyu paabéjuco diíbye. Árónáacáhjáa dííbyere páñetu nééhií: —Muurá diibyéjuco oó. 10 Áánélliihyéhjáa nééme dííbyeke. —¿Aane múhdutú tsúúca ú ɨɨtéhi? 11 Áánélliihyéhjáa neébe: —Okée Jetsóó iúúniyi ííñuba ityátsájcóneri táhálluúúcú ityáábóne wallóó ‘Tsiroée’ némeííbáwúutu o íllójcámeítyeki. Ahdújucóo o péébe o íllójcámeíñe tsúúca ó ɨɨtéhi. 12 Áánélliihyéhjáa nééme dííbyeke: —¿Aane kiá diíbye? Áánélliihyéhjáa neébe: —Tsá o wáájácutú kiá ícyooca dibye íjcyane. 13 Aabéhjáa tsaímiyéjuco ɨ́ɨ́téébeke tsajtyémé paritséómu éllevu. 14 Áijyúu Jetsóó dííbyeke ímíjpyetétsó wáyeéévejcóójɨ. 15 Áánélliihyéhjáa tsiiñe dillómé dííbyeke múhdutú dibye ɨ́ɨ́téjucóóne. Áánélliihyéhjáa neébe: —Okée Jetsóó ííñuba iúúrúnúneri táhálluúúcú táábone o íllójcámeíñe tsúúca ó ɨɨtéhi. 16 Áánélliihyéhjáa paritséómudítyú tsaate nééhií: —Áánélliihyéhaca tsá dibye Píívyéébedítyú tsáátune. Keená dibye wáyeéévejcóójɨ́ ávyejúúlléne. Áánetúhjáa tsijtye nééhií: —Árónáa ímítyuube tsá méénúítyuró méénúráítyúronéhjɨ. Ehdúhjáa paritséómú páhduváré Jetsóodítyú ɨ́jtsámeíhi. 17 Aaméhjáa diibye hállúvátuubée ícyahíjcyaabe tsaímiyéjuco ɨ́ɨ́téébeke tsiiñe nééhií: —¿Aanéhaca diibye eene uke ímíjpyetétsoobe muubá íjcyane ú ɨjtsúcunúhi? Áánélliihyéhjáa neébe: —Ihdyu ó ɨjtsúcunú Píívyéébé ihjyú uubálle múnáajpi dibye íjcyane. 18 Aanéhjáa tsaate diityédítyú tsá cáhcújtsotú diibyéjuco hállúvátuubée ícyahíjcyaabe dibye íjcyane. Áánemáhjáa cáánímútsikye ɨpɨ́úvámútsikye néémeé: —¿Ava diibyéjuco áánu éhneváa hállúvátúúbeke ámuhtsi metsɨ́ɨ́mávaabe íñe múhdutú tsaímiyéjuco ɨ́ɨ́tene? 20 Áánélliihyéhjáa neemútsi: —Éée, diibyéjuco. 21 Árónáa ihdyu tsá muhtsi mewáájácutú múha dííbyeke ímíjpyetétsóne. Aane tsɨ́ɨ́menécojɨ́ɨ́ tuhúúlleéhi. Cáhawáá ihdyu medílló ámúhakye dibye iúúbálle muhdú iímíjpyeténe. 22 Ehdúhjáa cáánímutsi néé diityéké diibyéjuco Jetsóó Críjto íjcyane néémekéhjáa pihcyáávéjá pañétú iwáágóoíñé ditye pítyájcámeíñé apííchori. 23 Áánélliihyéhjáa neemútsí dííbyekéré ditye idílloki. 24 Ehdúhjáa cáánímutsi néénéllii tsiiñe ɨpɨ́úváábeke néémeé: —Píívyéébekéré tehdújtso, tsá idyé Jetsóoke. Muurá muha méwaajácú ímítyuube dibye íjcyane. 25 Áánélliihyéhjáa neebe diityéke: —Árónáa tsáháturo o wáájácutú ímítyuube dibye íjcyane. Apááñéré ó waajácú ɨ́mɨáánée hállúvátuube o ícyahíjcyáábeke oke dibye ímíjpyetétsóne. 26 Áánélliihyéhjáa tsiiñe nééme dííbyeke: —¿Acáa muhdú uke ímíjpyetétsoóbe? 27 Áánélliihyéhjáa neébe: —Muuráhjané tsúúca ámúhakye ó úúballéhi. ¿Ɨ́veekí ámuha méimíllé tsiiñe ámúhakye o úúballéné ámuha mecáhcújtsokíjɨ́ɨ́vari? ¿Mityá ámuha méimíllé dííbyeke meúraavyéne? 28 Ehdúhjáa dibye néénéllii ílluréjuco ditye dííbyeke iúhbáne nééneé: —Wa ihdyu uure dííbyeke duráávyej. Muurá ihdyu muha Moitséeúvú uwáábóré méúraavyéhi. 29 Muurá muha méwaajácú dííbyeúvumáa Píívyéébe íhjyúvahíjcyáne. Áánetu eene u néébeke tsá muha mewáájácutú kiátúhjáa tsáábe muubá íjcyane. 30 Áánélliihyéhjáa neebe diityéke: —¿Aca muhdú ɨ́ɨ́vane tsá ámuha mewáájácúityú kiátúhjáa tsáábe oke ímíjpyetétsóóbeke? 31 Muurá ímityúmé Píívyéébeke pɨáábó táúmeíyóné tsá dibye lléébóítyuróne. Áánetu ihdyu ɨ́mɨááné dííbyeéjté íjcyame dibye ímillédú ícyahíjcyámej tééveri tehdɨ́ɨ́vanéhjɨ́ méénuúbe. 32 Tsá muurá múijyú mehdu nééme hállúvátúméhjɨke ímíjpyetétsóné mewáájácutúne. 33 Aane muurá diibye okée ímíjpyetétsoobe Píívyéébedítyú itsáátuca tsá tehdɨ́ɨ́vanéhjɨ́ méénúítyuróne. 34 Ehdúhjáa dibye néénéllii nééme dííbyeke: ¿Aca muhdú eene ɨ́daatsónée ímítyuube u píívyeebe ú imíllé múúhakye u úwaabóne? Ehdúhjáa néémere dííbyeméikye ijchívyetsó pihcyáávéjá pañétu. 35 Aanée tsúúca Jetsóó waajácúhi. Áábekée tsáijyu iájtyúmɨ́ɨ́be neébe: —¿Aca ɨ́mɨááné ú cáhcujtsó Píívyéébé Hájchikye? 36 Áánélliihyée neébe: —Ávyéjuúbej, oke duubállé caabyé dibye íjcyane o cáhcújtso dííbyeke. 37 Áánélliihyée neébe: —Diibyéjuco muurá íñe úúma o íhjyuváne. Aane tsúúca oke u ájtyumɨ́hi. 38 Áánélliihyée dííbyé lliiñévú ɨmɨ́móúúvéne neébe: —Ávyéjuúbej, uke ɨ́mɨááné ó cáhcujtsóhi. 39 Ááné boonée Jetsóó nééhií: —Muuráhjáa ííñujɨ́vú o tsáá muhdú mɨ́amúnaa ícyahíjcyáné diityéké o wáájácutsóvaábe. Ópée o tsáá ɨ́mɨáájú wáájácutúmé éhne múúne hállúvatúmé íjcyadu néémeke o wáájácútsoki. Áhdurée o tsáá panéváré iwáájacúné ɨ́tsúcunúhíjcyámeke o néé ɨ́mɨá uwááboju ditye wáájácutúne. 40 Áánélliihyée paritséómú tétsihyi íjcyame nééhií: —¿Áca muha tehdu hállúvatúmé íjcyadu? 41 Áánélliihyée neebe diityéke: —Árónáa ámuha diityédú menééca tsá ɨɨná ámúhá hallúrí íjcyáítyuróne. Áánetu ámuha páneere mewáájacúné menémeíhíjcyánéllii ámúhá hallúrí ijcyáné ímityúne.
1 Muurá naní múnaa obééjámú mɨ́jcó pañévú llééhówatu úcáávetúmé ihdícyátsihdyúré úcaavéhi. 2 Áánetu ihdyu diityé tehméébé úcaavé lleehówatu tééwá tehméébé pááyúcúcoóca. Aabe diityéké pɨ́úvácooca íjkyéétu waajácúme. Aaméjuco témɨjcó pañétú áachívú dííbye déjutu íjchivyécunúne. 4 Aabe kiávú diityéké tsúúlléhullévú úraavyémé dííbyeke iwáájácúnema. 5 Áánetu tsíjtyere diityéké pɨ́úváhajchíí tsá ditye péétune. Íllure wááme ditye pɨ́úvárónáa diityéké iwáájácútúnélliíhye. 6 Ehdúu Jetsóó diityéké nééne tsá ditye wáájácutú ɨɨná iñééiyóné obééjámú mɨjcótú dibye íhjyuváne. 7 Aanée ditye lléébótúnéllii tsiiñe neebe íboohówájɨ́jtori: —Oo muurá ɨ́mɨááné teene obééjámú mɨ́jcó lleehówádu. 8 Aabéikyée o tsáátúné ɨhde naní múnaádú nééme úwáábohíjcyá tsɨ́jɨjtóríye. Árómé uwáábóo tsá mɨ́amúnaa obééjámúdú nééme cáhcútsohíjcyatúne. 9 Aane ɨ́mɨááné llééhowádú o néébeke cáhcujtsómé tajtyééveri pájtyetéhi. Aame ɨ́ɨ́né imíjyaú ijcyá éhne múúne obééjámú ítyehméébema íjcyame íjcyadu. 10 Muurá naní múnáajpi íllure ɨ́cúbahrá obééjámuke. Áánetúu tsá o tsáátu tehdu mɨ́amúnáake o méénuki. Ópée o tsáá diityéké o pájtyetétso ɨdsɨ́jɨvéjúcóóítyúne bóhɨ́ ditye iújcuki. 11 Aabe ɨ́mɨááné páñétúejpi oo oke cáhcujtsómé obééjámúdú néémé tehméébe. Muurá obééjámú tehméébé diityé wájyuri ɨ́cúbáhrámeíhi. 12 Áánetu áhdólliihyéré diityéké téhmehíjcyaabe tsá ímí téhmetúne. Muurá oohííbyé dɨ́ɨ́vaabe diityéké idyóó tsáábedítyú dibye wááné boone tsáápiikye dibye tábejcárónetu wáchájaavémé ílluréjuco mújtane pahúllevávu. 13 Ehdu muurá diityéjtane waabe ditye áhdónélliihyéré téhméroóbe. Aabe tsá diityédí íjyácunútú ihñéjté ditye íjcyátúnélliíhye. 14 Áánetu ihdyu páñétúejpi diityé tehméébé íjcyadu tahñéjté tehméébé o íjcyámema muha méwaajácújcatsíhi. 15 Ahdu téhdure Llihíyoma muhtsi méwaajácújcatsíhi. Aabe tahñéjte wájyuri ó ɨ́cúbáhráméií ditye iwágóóóvétuki. 16 Téhdure ijcyámé tsijtye jodíómú íjcyáturómé tahñéjté íjcyaímye. Áámeke ó pihjyúcuú pámeere oke cáhcujtsómé tsamééréjuco íjcyámé tehméébé o íjcyaki. 17 Muurá Llihíyó oke wajyú diityé wájyuri o dsɨ́jɨ́veebe tsiiñe o bóhɨ́ɨ́ííbyeke. 18 Tsá muurá múha oke dsɨ́jɨ́vétsóítyuróne. Muurá ihdyu o ímíllénélliihyéré o ɨ́hvéjtsámeííbyé ó dsɨ́jɨ́veéhi. Ároobe tsiiñe ó bóhɨɨ́hi. Ehdu táúmɨwa Llihíyóo néhdújuco. 19 Ehdúu Jetsóó néénetu páhduváré ɨ́jtsámeímyé dííbyedítyu. 20 Tsaatée nééhií: —Muurá áábyé pañe naavéné íjcyáábé ɨ́jtsaméí mújtáábeke ¿ɨ́veekí ámuha mécáhcútsohíjcyá állíuuháñé dibye íhjyuváne? 21 Árónáacáa tsijtye nééhií: —Tsáháubá ehdu naavéné ípañe íjcyaabe íhjyúváítyuróne. Pane ¿aca naavéné ípañe íjcyame hállúvátúmeke ímíjpyetétsóiyáhi? 22 Áhdurée tsáijyu Jerotsaréeri muha úúníjyá pañe meíjcyánáa duurúvaja Píívyéébé wáábyuta íjcyaja iwáñehjɨ́nuhíjcyajcóójɨ́ wáñehjɨ́núme. 23 Áánáacáa Jetsóó patyéíñuhíjcyá tsátsii tééjá lleehówá úmɨwa ‘Tsaromóo’ némeítsihyi. 24 Áábedívúu ɨmɨ́cáávéne néémeé: ¿Aanéhaca íñe múhajchótá múúhadívú tsá u wáájácútsámeíityúne? Bo ihdyu apáhajchíí ɨ́mɨááné diibyéjuco Críjto u íjcyáhajchíí múúhakye duubállej. 25 Áánélliihyée neebe diityéke: —Tsúúca muurá ámúhakye ó nehíjcyará diibyéjuco o íjcyane. Árone tsá ámuha oke mecáhcútsohíjcyatúne. Téhdure muurá Llihíyo mémeri méénúráítyuróné o méénúneri ó bóhówátsómeíhíjcyará diibyéjuco o íjcyane. 26 Árone tsá ámuha oke mecáhcútsohíjcyatú táobééjámúdú nééme tahñéjté ámuha meíjcyátúnélliíhye. 27 Muurá ihdyu tahñéjté oke waajácú oke icyáhcújtsónélliíhye. Áámeke téhdure ó waajácúhi. Aame ímí tehdújuco oke uráávyehíjcyáne. 28 Áánéllii diityéké ó ájcuú múijyú ditye dsɨ́jɨvéjúcóóítyúne bóhɨɨvu ditye iwágóóóvétuki. Áámeke tsá múha óhdityu dójtúcúityúne. 29 Muurá Llíhíyó okée diityédívú téhmétsoobe pámé ehnííñevu ɨ́htsútuúbe. Áábedítyú tsá múha diityéké dójtúcúityúne. 30 Muurá muhtsi Llihíyoma tsáápiiyéro. 31 Ehdúu Jetsóó néénéllii tsiiñe éhkebámé néwayúúné dííbyeke téúhjɨri ɨdsɨ́jɨ́vétsóroki. 32 Árónáacáa neebe diityéke: —Áánerá Llihíyó oke pɨ́áábóneri ámúhama méénúráítyuróné o méénuhíjcyáábeke ¿ɨ́ɨ́né hallútú ámuha méimíllé oke medsɨ́jɨ́vetsóne? 33 Áánélliihyée nééme dííbyeke: —Tehdu tééné hallútú uke muha medsɨ́jɨ́vétsóíñejɨ́ɨ́vari. Muurá ihdyu ɨ́veekí mɨ́amúnáajpi u íjcyaabe Píívyéébedi u díllómeíñé hallútúré uke muha médsɨ́jɨ́vétsoóhi. 34 Áánélliihyée neebe diityéke: —Áánerá ámúhá taúhbaju íjcyáháámɨtu Píívyéébe nééhií: “Ámuha méijcyá ohdu.” 35 Aane muurá dííbyé uwáábó icyáhcujtsóné úráávyémeke ɨ́mɨáánéjuco dibye íwaajácúháámɨtu nééne dííbyedu ditye íjcyane. 36 Aanéjɨ́ɨ́ muhdú dííbyerée oke ííñujɨ́vú wálloobe tehdu oore dííbyé Hajchi o íjcyane o néénejɨ́ɨ́vari. Aane ¿ɨ́veekí ámuha méɨjtsúcunú ímityúné Píívyéébedítyú o íhjyuváne? 37 Ihdyu méénúráítyúronéhjɨ́ ámúhama o méénuhíjcyáné dííbyedítyú tsáátuca tehdújuco ɨ́mɨááné ámuha tsá oke mecáhcújtsóítyuróne. 38 Aane ihdyu okée dibye wálloone ámuha mecáhcújtsótúrónáa mécahcújtsó o méénuhíjcyanéhjɨ́ dííbyedítyú tsááne ámuha mewáájácu Llihíyoma muhtsi tsáápihdyúré meíjcyane. 39 Ehdúu Jetsóó nééné hallútú idyé imíllerómé dííbyeke iékeevéne. Árónáacáa pállójcoobe diityéke. 40 Áábemáa tsiiñe muha mepéé Joodáá ehnéjcuvu tsojtsó múnáajpíi Jóááuvu tsótsohíjcyáhullévu. 41 Áijyúu mítyane mɨ́amúnaa dííbyedívú píhcyaavémé néjcatsíhi: —Tsáháa muurá áánu méénuhíjcyádú Jóááuvu méénúráítyúronéhjɨ́ méénuhíjcyatúne. Árónáacáhjáa ihdyu ɨ́mɨáánéjuco díbyeúvú dííbyedítyú úúbállehíjcyáne. Ehdúu nééme Jetsóodítyu. 42 Áábekée mítyame tétsíi múnaa cáhcujtsóhi.
1 Áijyúhjáa ‘Ráátsaro’ némeííbyé Betáániárí íñáállemúpɨma Maaríaa, Máátaá, íjcyámúpɨma íjcyaabe cheméhi. 2 Diillée muurá Maaríá Ávyéjuube Jetsóój tuháácyú pácúúcújpácyori imúríjchóne paacyú íhñíwácori. 3 Aamúpɨ́hjáa wallóó tsaatéké Jetsóo éllevu dibye náhbévahíjcyaabe ɨ́hnáhó chéménélliíhye. 4 Aamée úúballévánetu neébe: —Árone dibye dsɨ́jɨvéné tsá ɨɨná íjcyatúne. Ihdyu Píívyéébe ɨ́htsútuube íjcyaabe iávyéjújtsámeíkíyé ehdu dííbyeke pajtyéne. Áhdure dííbyé Hajchi o íjcyaabe téénej tééveri o ávyéjújtsámeíki. Ehdúu neebe Jetsóo. 5 Mítyanée ɨvámeííbyé diityéké Máátaá, Maaríaa, Ráátsaroo, íjcyámeke. 6 Aabée Ráátsaro ɨ́hnáhó chémene ditye úúbállérónáa míjcyoojɨ́cúi ijcyá tétsihyi. 7 Átsihdyúu botsíi neebe múúhakye: —Métsu tsiiñe mepéé Jodéá iiñújɨvu. 8 Áánélliihyée muha menéé dííbyeke: —Uwááboóbej, muuráhjáa éíjyure téhullé múnaa uke imíllerá ɨ́dsɨ́jɨ́vetsóné néwayúúnevu iáámúneri. Áhullévú muhdú ú imíllé mepééneé. 9 Áánélliihyée neébe: —Muurá cóójɨ ímí máájtyumɨ́hi. Áánéllii cóójɨ úllémeke tsá ɨɨná pájtyetúne. 10 Áánetu pejco úlleme cábóhcámeíhi. 11 Átsihdyúu idyé múúhakye neébe: —Muurá ihdyu ménahbéébé Ráátsaro íllure cuwáhi. Áróóbeke ó ákyéjtsóteé téhullévú meúújetédu. 12 Áánélliihyée muha menééhií: —Ávyéjuúbej, áánélliihyéhaca bóhɨ́ɨ́iibye ehdu idyé íllure cúwaábe. 13 Ehdúu muha menéé ɨ́mɨá cúwáré dibye nééne meɨ́jtsúcunúnema. 14 Árónáacáa botsíi ímíñeúvú neebe múúhakye: —Muurá ihdyu ɨ́mɨááné tsúúca Ráátsaro dsɨ́jɨvéhi. 15 Árónáa íllure ó ímíjyuuvé dibye dsɨ́jɨ́vénáa téhulle o íjcyátúneri éhnííñevu ámuha oke mécáhcújtsoki. Ahdícyane cáhawáá metsu meúújetékij. 16 Ehdúu Jetsóó múúhakye néénéllii Tomáá dííbyere ‘Jemééro’ némeííbyé nééhií: —Ané wa ihdyu metsu pámeere mepéé dííbyema téhullévú medsɨ́jɨ́veki. 17 Aanée Betáániávú muha meúújeténáa úúballémé Jetsóoke tsúúca 4 coojɨ́vájuco pájtyene Ráátsaróúvuke ditye cúúúnetu. 18 Teenée Betáánia Jerotsaréetu míñéécú kiróómetrój pɨɨnévu. 19 Aanéhjáa mítyame péé diityépɨ́ Máátámúpɨke iñáhbénuki. 20 Aanéhjáa diille Mááta tsúúca tétsihyíjyuco muha meíjcyane iwáájácúne cáhdahɨ́ró Jetsóoke. Áánetúhjáa Maaríá ááhɨvu coéváhi. 21 Aallée Mááta néé dííbyeke: —Ávyéjuúbej, úpée u íjcyaca táñahbe dsɨ́jɨ́véítyúroobe tsúúca dsɨ́jɨvéhi. 22 Árónáa ihdyu ó waajácú Píívyéébe uke pɨ́ááboíñe. 23 Áánélliihyée neebe díílleke: —Díñahbe bóhɨɨ́hi. 24 Áánélliihyée neélle: —Éée, ɨ́mɨááné ó waajácú dibye bóhɨɨíñé páneere tsíhdyuréjuco ímíbáávyéijyu pámeere dsɨ́jɨvémé bóhɨ́ɨ́coóca. 25 Áánélliihyée Jetsóó nééhií: —Muurá dsɨ́jɨ́vémeke ó bóhɨɨtsóhi. Áánéllii pámeere oke cáhcujtsómé dsɨ́jɨ́verómé bóhɨɨ́hi. 26 Aame tsá wágóóóvéityúne. ¿A ú cáhcujtsó uke o nééneé? 27 Áánélliihyée neélle: —Éée Ávyéjuúbej, ó cáhcujtsó diibyéjuco éhneváa íñe ííñujɨ́vú tsááiibye Críjto Píívyéébé Hajchi u íjcyane. 28 Ehdúu iñééne Mááta íñaalle Maaría éllevu ipyééne áábánéwu neetéhi: —Muúllej, Uwááboobe éhtsíhyi íjcyaabe uke pɨ́uváhi. 29 Áánélliihyéhjáa ɨ́ɨ́cúi peelle dííbyeke iúújetéki. 30 Téijyúu tsáhái muha meúújetétú técoomívu. Kémúélléhréikyée muuha Mááta múúhadívú úújetétsihyi. 31 Aanéhjáa Maaríá diityépɨke náhbenúmé ɨ́ɨ́ténáa ijchívyeíñú peecútére. Aanéhjáa ɨjtsúcunúmé íñáhbeúvuke ikímóóvéne dille íjchívyeíñúne. Áánemáhjáa úraavyémé díílleke. 32 Aallée múúhadívú wájtsɨlle Jetsóó lliiñévú ɨmɨ́móúúvéne néé dííbyeke: —Ávyéjuúbej, úpée u íjcyaca táñahbe dsɨ́jɨ́véítyúroobe tsúúca dsɨ́jɨvéhi. 33 Ehdúu iñééne taálle. Téhdurée dííllema pééme tááhií. Aanée Jetsóoke kímóhcó pajtyéhi. 34 Aabée néé diityéke: —¿Kiátúhjáa ámuha mécuuú dííbyeúvuke? Áánélliihyée néémeé: —Cáhawáá metsu meúújeté ténijkye. 35 Ehdúu ditye nétsiu Jetsóó táánéllii néjcatsímye: —Mítyanée muurá wájyuube dííbyeúvuke. 37 Áánetúu tsaate nééhií: —Áánerá hállúvátúméhjɨke ɨ́ɨ́tétsohíjcyaabée ¿ɨ́veekí tsá múhdúubá méénutú dííbyeúvuke dibye ɨdsɨ́jɨ́vétuki? 38 Aamée dííbyeúvú níjkyé hallúvú muha meúújeténáa tsiiñe Jetsóó kímoovéhi. Áijyúu teene níkyehéjú wátájcámeí mítyau nééwayúvu. 39 Aanée neebe diityéke: —Cána eeu nééwayu méɨɨnétsoj. Árónáacáa dííbyeúvú naalle Mááta nééhií: —Ávyéjuúbej, árónáacáubá tsúúca toocújúcoóbe. Muurá tsúúca 4 coojɨ́vájuco mee díbyeúvúu dsɨ́jɨ́vétsihdyu. 40 Áánélliihyée neébe: —Muuráhjané idyé uke o néé oke u cáhcújtsóhajchíí Píívyéébé ɨhtsútú u ájtyúmɨíñe. 41 Ehdúu dibye néénéllii awáá ɨ́ɨ́netsómé teeu nééwayu. Áánáacáa cáámevu icyárúúvéne Cááníma íhjyúvaabe nééhií: —Ayúju Táácáániíj, uke ó téhdujtsó páneere uke o nééne oke u lléébohíjcyáné hallúvu. 42 Muurá ó waajácú oke u lléébohíjcyáne. Ehdu íñe uke o néé íjtye mɨ́amúnaa icyáhcújtso ɨ́mɨáánée oke u wálloóne. 43 Ehdúu Cááníma iíhjyúvátsihdyu tsɨ́jpánécoba neébe: —¡Rátsa Ráátsaroj, díjchivye eene níkyéhéjú pañétu! 44 Ehdúu dibye néénemáyé ijchívyéjúcoobe dityéhjáa bɨ́ɨ́jɨ́núnéhjɨmáye. Áánélliihyée neebe diityéke: —Métsiñu eene ɨ́bɨɨjɨ́nuháñe. 45 Ehdúu dibye méénune iájtyúmɨ́néllii Maaríama péémedítyú mítyame cáhcujtsó dííbyeke. 46 Áánetúu cáhcújtsotúmé paritséómu éllevu ipyééne úúbálletéhi. 47 Ááné lliiñétúhjáa píhcyaavémé pámeere llúúvájté avyéjujtémá tsijtye páñétúejte ávyéjujte ipítyácójcatsí muhdú dííbyeke imyéénuíñe. Aaméhjáa néjcatsíhi: —¿Aca muhdú íñe méméénuú dííbyeke? Muurá ɨ́mɨááné méénuhíjcyaabe méénúráítyúronéhjɨ. 48 Muurá éhdure dííbyeke meɨ́hvéjtsóhajchíí pámeere dííbyekéréjuco ávyejúúlleíñe. Áijyu muurá romáánómú méhdivu icyáyobáávaténe íñe méduurúvaja iwácávyáhcóne méhdi ɨ́cúbáhráiyáhi. Ehdúhjáa néjcatsímye. 49 Áijyúu tééné pijcyábari diityédítyú tsaapi piañétúejpi llúúvájté avyéjuube íjcyaabe Caipáá néé diityéke: —Ávyétá muutérá mɨ́a ámuha ɨ́ɨ́néubárá wáájácutúme. 50 Muurá ihdyu tehdújuco tsáápiiye dsɨ́ɨ́véiyóné pámeere meóúúvéíyóné ɨhdétu. 51 Ehdúhjáa neebe Caipáá Píívyéébere ɨ́jtsámeíchóneri Jetsóó dsɨ́jɨ́veíñé jodíómu wájyuri. Tsáháhjáa íhdityúré iújcune ehdu dibye néétune. 52 Árónáacáa tsá apáámye wájyuríyé dibye dsɨ́jɨ́vetúne. Téhdurée dsɨ́jɨ́veebe pámeere múhdumé Píívyéébej tsɨ́ɨ́mé ííñújɨri íjcyame dííbyeke cáhcujtsómé ipájtyetéki. 53 Aanée téijyu pítyácójcatsímyé muhdú dííbyeke ɨdsɨ́jɨ́vétsoíñe. 54 Áánélliihyée tsáhájuco dibye boohówáneúvú péhíjcyatú mɨ́amúnááj pɨɨ́ne. Áábemáa muha mepéé Jodéá iiñújɨtu Eeparaíivu ɨ́ɨ́néubárá píívyétúné iiñújɨ́j pɨɨhɨ́rí íjcyácoomívu. Ácoomíyíi muha méícyahíjcyáhi. 55 Áijyúu lleeváríjyuco pajtyété wañéhjɨ́ muháa ténevá pijcyábádú mewáñehjɨ́vatéhijcyáne. Ááné ɨhdéjucóo hállúécoomíjɨ múnaa péécunúné Jerotsaréevu muhdú iícyahíjcyáné iímíbájchómeíki. 56 Aaméhjáa duurúvájá pañe íjcyame Jetsóoke iájtyúmɨ́íyóneri íjcyame néjcatsíhi: —¿Muhdú ámuha méɨjtsúcunúhi? ¿Aca íhya tsááiíbye, mityá tsáhaáj? 57 Áánáacáhjáa paritséómú llúúvájté avyéjujtémá pámeekéré néé ditye kiá Jetsóó íjcyane iwáájácúcooca ɨ́ɨ́cúi diityéké iúúbálle ditye dííbyeke iékééveki.
1 Aanée téijyu íhyojtsɨ́tú tsájcoojɨ́turéjuco teene pajtyété wañéhjɨ́ llééváíñáa Jetsóoma muha mepéé Betáániávu dibyée bóhɨ́ɨ́tsoobe Ráátsaro íjcyácoomívu. 2 Áijyúu diitye Ráátsarómú mítyane majcho meenú dííbyeke idyúúruváne. Áánevúu Mááta ájcune máchohíjcyamútsí diibye Jetsóoma. 3 Áánáacáa ‘náádoó’ némeíñé pacúúcujpácyó mítyane áhdótsámeíjpácyó itsíváne Maaríá múrijchó Jetsóój tuháácyu. Áánemáa páácyulle íhñíwácoríyé dííbyeke. Aanée pájá pañéré imyéwu cuvááhií. 4 Ájpacyó hallútúu múúhadítyú tsaapi Jetsóodívúhacáa méénútsóiibye Tsimóó hajchi Jóóda Ijcarióóté néé múúhakye: —¿Aca ɨ́veekí éjpacyo tsá menáhjɨ́hénutú 300-jɨva tsáné pijcyábá wákimyéi áhdodúné tééne dsɨ́ɨ́dsɨri ɨ́dáátsojtéké mepɨ́áábóíyoki? 6 Árónáacáa tsá ɨ́mɨááné ɨ́dáátsojtéké ɨpɨ́áábóíyóneri iíjyácunúnéllii ehdu dibye néétune. Ihdyúhacáa múúhama dsɨ́ɨ́dsɨke ityéhmehíjcyánetu iñánihíjcyánélliihyéré imílléroobe téjpacyo náhjɨ́hénúmeíñe. 7 Áábekée Jetsóó nééhií: —Óvi ihdyu oke téjpacyórí múríjcholle. Muurá ihdyu oke ditye cúúúcooca oke itsójtsóiyónéjuco dille méénune. 8 Tsá diitye ɨ́dáátsojte kiávú ámúhadítyú pééityúne. Áánetu tsá paíjyuváré ámúhama o íjcyáityúne. 9 Aanéhjáa mítyame tsúúca waajácú Betáániárí dibye íjcyane. Áánélliihyée tsáácunúmé dííbye éllevu. Áhduréhjáa imíllémé Ráátsaróké iájtyumɨ́né dsɨ́jɨ́véébekée dibye bóhɨ́ɨ́tsóóbeke. 10 Téijyúhjáa llúúvájté avyéjujte néjcatsí téhdure Ráátsaróké ɨdsɨ́jɨ́vétsóiyóné ɨ́veekí dííbyeke Jetsóó bóhɨ́ɨ́tsónéllii mítyane mɨ́amúnaa dííbyekéréjuco icyáhcújtsóne úráávyéné hallútu. 12 Ááné tsiíjyúu Jerotsaréevu muha mepéénáa técoomíyí mítyame pahúllevá múnaa teenéhjáa pajtyété wañéhjɨvu péémeé. Aaméhjáa Jetsóó tsááne iwáájácúne wájyuhóónema dííbyeke cáhdahɨ́rómé íllu wáñécohíjcyáhi: —¡Ñóóooj, maímijyu áánu ijraéémú Piivyéébe mémeri tsááneéj! Ehdúhjáa nehíjcyámé iwáñéjcónema. 14 Áijyúu bóhdɨɨbe íayáne ɨ́ɨ́jú hallúrí tsúúcajátújucóhjáa Píívyéébere íwaajácúháámɨtu íllu néhdújuco: 15 Ámuúha Tsióó cóómi múnaaj, méíllityédíñe. Ámuha éllevu ámúhá avyéjuube tsáá íayáne ɨ́ɨ́jú hájchí hallúri. 16 Ehdúu dííbyedítyú némeíñé tujkénú tsá muha mewáájácutú ɨɨná tene nééiyóne. Árónáacáa bóónétu cáámevu dibye iávyéjuuté péénetu muha méɨ́tsaavé teenéhacáa nééiyóné ehdu dííbyedítyú tene néhijcyáne. 17 Aanée tétsihyi íjcyame úúbállehíjcyá muhdúhjáa Ráátsaro dsɨ́jɨ́véébeke dibye bóhɨɨtsóne. 18 Aanée teene méénúráítyuróné dibye méénune iwáájácúnéllii mítyame cáhdahɨ́ró dííbyeke. 19 Áámekée ɨɨ́ɨ́téne paritséómú néjcatsíhi: —Ehdɨ́ɨ́vane, ámuúhaj. Muurá mítyane mɨ́amúnaa dííbyekéréjuco úraavyéne. Aane tsá mepíívyetétú muhdú meméénune. 20 Áijyúu Jerotsaréeri pajtyété wañéhjɨri muha meíjcyámé pañe ijcyámé gríéégomu. 21 Aamée Gariréá iiñújɨri Betsáida íjcyácóómi múnáajpi Perípe éllevu itsááne nééhií: —Muúbej, muha méimíllé Jetsóoke maájtyumɨ́ne. 22 Aanée Perípé Aderéeke úúballéné tsamútsíjyuco úúballéné Jetsóoke. 23 Áánélliihyée neebe diityétsikye: —Tsúúca muurá Mɨ́amúnáájpidívúu o ípívyééveebe o ávyéjuutéíñe éévé úújetéhi. 24 Muurá ɨ́mɨááné ámúhakye o néé tríígó neeváú mebájtsou dsɨ́jɨ́veúdú iíjcyátsihdyu ííñeu mítyanéjuco llííyaaténe. Ahdu ó dsɨ́jɨ́veé mítyame Píívyéébé avyéjúejte iíjcyaki. 25 Muurá muhdú ɨ́jɨɨri iícyahíjcyajɨ́jtóré ímillémé wágóóóveéhi. Áánetu ímityúné imyéénuhíjcyáné ɨ́hvejtsómé újcuú múijyú ɨdsɨ́jɨvéjúcóóítyúne bóhɨ. 26 Ahdícyane tsaate tahñéjté iíjcyane iímílléhajchíí óvíi ookéréjuco úraavyéne. Muurá oke ɨ́ɨ́cúvehíjcyámeke Llihíyó ávyéjújtsoóhi. 27 Ehdúu iñétsihdyu neébe: —Muhdú íhya múhduúvúrá ícyooca táɨ́ɨ́buwa. ¿Aane muhdú íñe teéne? Óubá Llihíyoke ó táúmeíiyá ɨɨná oke pájtyénetu dibye oke ipájtyetétsoki. Tsáhaá. Muuráhjáa ímichi téénéllii oke wálloóbe. 28 Átsihdyúu neébe: —Ayúju Llihíyoj, óvíi ihdyu ú bóhówájtsómeíhi. Áánélliihyée níjkyéjɨtu Píívyéébe nééhií: —Tsúúca muurá ó bóhówájtsómeíhi. Árónáa éhníínevu tsiiñe ó bóhówájtsóméiíhi. 29 Aanée tétsihyi íjcyame illéébóne nééhií: —Chijchi ihjyúváhi. Áánetúu tsijtye nééhií: —Níjkyéjɨ múnáajpi dííbyema ihjyúváhi. 30 Áánélliihyée neebe diityéke: —Áánerá ihdyu ámúhakye iñéérone ookéré neébe. 31 Aane tsúúca mɨ́amúnaa ímityúmé iíjcyanévú néétsámeííñe éévé úújetéhi. Téhdure ííñújɨ́ avyéjuube Naavéné tsúúca táhjátsáméiíhi. 32 Muurá oke cáámetu wátyétyéhcuímyé pámeere óóma iíjcyaki. 33 Ehdúu bóhówájtsoobe Jetsóó muhdú ditye dííbyeke dsɨ́jɨ́vétsoíñe. 34 Áánélliihyée nééme dííbyeke: —Áánerá muha mélléébohíjcyá Píívyéébé waajácúháámɨtu ditye éévehíjcyáné mɨ́amúnáake pájtyetétsóiibye Críjto muhdú íjcyáityúne. Áánáa muhdú u néé u dsɨ́jɨ́veíñé Mɨ́amúnáájpidívúu u ípívyééveébe. ¿Mityá tsíjpiiyéí diíbyej? 35 Áánélliihyée neébe: —Muurá ihdyu peetédú o néébe wahájchotáwuúré ámúhama ó íjcyaáhi. Áánéllii ɨ́mɨáámeréjuco meíjcyá ámúhama o íjcyánej tééveri péjcodu nééne ímityúné ámúhakye idyómájcótuki, ámuha éhne múúne cúúvétsihyi íjcyame wáájácúmeítyúmé íjcyadu meíjcyátuki. 36 Ahdícyane peetédú o néébedi ɨ́mɨá uwááboju íjcyane mécahcújtsó tééneréjuco ámúhadítyú ibóhówaúcunúki. Ehdúu Jetsóó diityéké iñétsihdyu péébe tsáhájuco tsiiñe diityédívú bóhówáávetúne. 37 Mítyáméj pɨɨnévú méénúráítyúronéhjɨ́ dibye méénuhíjcyárónáa tsaate tsá dííbyeke cáhcútsohíjcyatúne. 38 Ehdúhjáa ditye cáhcújtsóityúné Píívyéébe nééne dííbyé ihjyú uubálle múnáajpi Itsaíá cáátunúné nééhií: Píívyéébeéj, ¿a ijcyámé tsaate méuwáábori ɨ́ɨ́cuvémej? Muurá tsúúca ú úújetsójúcoorá diityéké dɨ́ɨhtsútuvu. 39 Muuráhjáa ɨ́mɨááné tsá ditye cáhcútsohíjcyatú dííbyeke. Íllúhjáa idyé tsiiñe caatúnuube Itsaía: 40 Píívyéébere ihdyu diityéké pívyétejtsó hállúvatúmé íjcyadu nééme ɨ́ɨ́buúúné wáájácúmeítyúmé iájtyumɨ́júcooróné illéébójúcooróné ‘ehdúhaáca’ iñéétuki, aame diibyéjúcooro diityéké ímítyúnetu ímíjpyetétsóíyóóbedi ɨɨ́ɨ́cúvétuki. 41 Ehdúhjáa neebe Jetsóodítyú Itsaía Píívyéébé ihjyú uubálle múnáajpi tsúúcajátújuco dííbyé ɨhtsútú iátyúmɨhíjcyánélliíhye. 42 Áróné pañée mítyame cáhcujtsó tamúnaa jodíómú Jetsóoke ávyéjujte íjcyáróméhjɨmájuco. Aamée dííbyeke icyáhcújtsoróné tsá pámehdívúré bóhówáávétsotú paritséómú diityéké pihcyáávéjá pañétú wáágóóíyóné apííchori. 43 Imíllerómée ímí Píívyéébema iíjcyane. Árónáacáa éhnííñevu imíllémé mɨ́amúnáamáyé ímí iíjcyane. 44 Áijyúu Jetsóó kéévánécoba nééhií: —Muurá oke cáhcujtsómé tsúúca cáhcujtsó Llihíyoke okée wállóóbeke. 45 Áhdure oke ájtyumɨ́mé tsúúca ájtyumɨ́ dííbyeke. 46 Muuráhjáa peetédú nééne ɨ́mɨá uwáábójuma o tsáá ííñujɨ́vú teene cáhcujtsómé éhne múu cúúvétsii íjcyadu ímítyúné pañe iíjcyájúcóótuki. 47 Aane íñe o úwaabóné illéébójúcooróné cáhcújtsótúmeke tsá o nééítyuró ímityúmé ditye íjcyane. Tsáháa o tsáátu mɨ́amúnáadi o ɨ́cúbáhraki. Ópée o tsáá diityéké o pájtyetétsoki. 48 Árónáa ihdyu muhdú mɨ́amúnaa ícyahíjcyáné ímíbájchómeícyooca íñe o úwáábohíjcyáné iéhdɨɨválléne cáhcújtsotúmé tééné déjúcotu néétsáméiíhi. 49 Aane íñe ámúhakye o néhíjcyanéhjɨ́ tsá táɨ́jtsaméityúré o újcune o néhíjcyatúne. Muurá ihdyu Llihíyó okée wálloobe oke néhdújuco ámúhakye o úwáábohíjcyáne. 50 Aane ɨ́mɨááné dííbyé uwááboju lléébome újcuú múijyú ɨdsɨ́jɨvéjúcóóítyúne bóhɨ. Ehdu ámúhakye ó nehíjcyá Llihíyó oke néhdújuco. Ehdúu neebe Jetsóo.
1 Aanée teene pajtyété wañéhjɨ́ lleeváríjyuco íjcyánáa tsúúca waajácuube mɨ́amúnáama ííñújɨri iícyahíjcyátsihdyu Cáání éllevu ióómiíñe. Aabée mítyane múúhakye iwájyune úújétsohíjcyá múúhadítyú ipyétsihvújuco. 2 Áánáacáhjáa tsúúca Tsimóó hajchi Jóóda Ijcaríóóté ɨ́ɨ́búwá pañévú Naavéné úcaavé dibye dííbyedívú méénútsóíñé ɨ́jtsaméima. 3 Aabée Jetsóó waajácú Cááni Píívyéébe éllevu tsiiñe ióómiíñe. Téhdurée waajácuube dííbyeke dibye pícyoone páné avyéjuubéré dibye iíjcyaki. 4 Aabée majchórí muha meíjcyánáa hállúeja íwajyámú ityácórɨ́ɨ́véne ípáácyuméibávú ɨ́jpɨɨnétú chíaavéhi. 5 Áánemáa llíyíhlló pañévú nújpacyo ipícyójpácyori múúháj tuhááñé iñíjtyúne páácyuube eenée íjpɨɨnétú ichíáávéhbari. 6 Aanée Tsimóo Péédoróké dibye níjtyúíyónáa neébe: —Ávyéjuúbej, ¿aca muhdú ɨ́ɨ́vane oke ú níjtyuú tájtyúhaacyu cáábyekérá uke o níjtyúíyóóbeke? 7 Áánélliihyée neébe: —Tehdújuco. Árónáa tsá u wáájácutú ɨ́veekí ehdu o méénune. Aane ihdyu cáhawáá óvíi ú waajácúhi. 8 Áánélliihyée neebe Péédoro: —Árónáa tsá oke u níjtyúítyuróne. Muurá ihdyu uke ó níjtyúiyáhi. Árónáacáa neebe dííbyeke: —Muurá uke o níjtyútuca tsá u íjcyáítyuró táavyéjúejpi. 9 Áánélliihyée idyé neebe Péédoro: —Ávyéjuúbej, aanéjɨ́ɨ́va tsá apááñéré tájtyúhaacyu u níjtyúityúne. Téhdure oke nijtyu táhníwáuma táhójtsɨcu. 10 Áánélliihyée Jetsóó néé dííbyeke: —Muurá iávúhcútsihdyu íjchivyémé íjtyúhaacyúréjuco níjtyámeíñé íjpi ííñuvájúcóótúnélliíhye. Ahdu muurá ícyooca ímíhyero ámuúha. Árónáa tsá pámeére. 11 Ehdúu neebe múúhadítyúhacáa tsaapi dííbyedívú méénútsoíñé iwáájácúnema. 12 Ehdúu múúháj tuhááñé iñíjtyúne tsiiñe íwajyámuvu iúcáávéne ácúúveebe múúháj pɨɨnévú ípyée iácuúcunúhíjycyátsihvu. Áánemáa neebe múúhakye: —¿A ámuha méwaajácú ɨ́veekí ehdu ámúhakye o méénune? 13 Muurá ámuha oke médíllohíjcyá Uwáábóóbemáyé Ávyéjuube o íjcyane. Aane diibyéjuco o íjcyáábeke ihdyu tehdújuco ámuha oke medíllohíjcyáne. 14 Muurá ɨ́mɨááné Uwáábóóbemáyé Ávyéjuube o íjcyároobe ámúháj tuhááñé ó nijtyúhi. Aane ihdyu óvíi tehdu ámuha ménítyúcatsíhijcyáhi. 15 Muurá ehdu ó meenú tehdu ámuha pamévakéré maávyejúúlleki. 16 Muurá ɨ́mɨááné ámúhakye o néé tsáné avyéjúúbé úníu múnáajpi tsá diibye íavyéjúúbé ehnííñevu íjcyatúne. Áhdure tsaate tsáápiikye tsiéllevu wálloobe tsá diityé ehnííñevu íjcyatúne. 17 Ehdu ámúhakye o néhijcyáné ámuha melléébóne tehdu meícyáhajchíí muurá ɨ́ɨ́né imíjyaú ámuha meíjcyaáhi. 18 Árónáa tsá pámeere tehdu ámuha meíjcyáityúne. Muurá ó waajácú caatyé ɨ́mɨááné tahñéjté íjcyane. Árónáa ihdyu tehdújuco tene pájtyeíñé tsúúcajátújucóo Píívyéébe íwaajácúháámɨtu íllu néhdújuco: “Dííbyema muhtsi memáchohíjcyároobe óhdivu méénútsoóhi.” 19 Ehdu oke tene pájtyeíñé ɨ́hdétújuco ámúhakye o úúballéné néhi tene pájtyéijyu ámuha oke mecáhcújtso ɨ́mɨááné diibyéjuco o íjcyane. 20 Aane ɨ́mɨááné o néé íñe ámúhakye o wállóómeke ímí iwáátsúcúpéjtsómedi ɨ́ɨ́cuvémé idyé muurá ookéjuco ɨ́ɨ́cuvéne, áhdure Llihíyó okée wállóóbekéjuco ditye ɨ́ɨ́cuvéne. 21 Ehdúu Jetsóó múúhakye iñétsihdyu múhduúvúrá illíñémuúcunúmeíñe tsiiñe nééhií: —Muurá ɨ́mɨááné ámúhadítyú tsaapi óhdivu méénútsoóhi. 22 Aanée tsá muha mewáájácutú cáábyedítyú dibye nééneé. Áánélliihyée muha íllure méɨ́ɨ́téjcatsíhi. 23 Téijyúu muha memájchónáa mítyane dibye oke ɨ́vámeííbyé dííbyé úníuri ó ácuúcunúhi. 24 Áábekée oke Tsimóo Péédoro néé o díllo dííbyeke ímichi cáábyedítyú ehdu dibye nééneé. 25 Ahdújucóo dííbyeke áábánéwu o nééneé: —Ávyéjuúbej, ¿aca caabyé ímichi úhdivu méénútsoóhi? 26 Áánélliihyée neébe: —Pááaho o ééníyohóvú o ájcuúbe. Ehdúu néébere iééníyohóvú ajcú Tsimóó hajchi Jóóda Ijcarióóteke. 27 Áijyúu tsúúca dííbyé pañévú Naavéné úcaavéné iwáájácúne Jetsóó néé dííbyeke: —Wa bo ɨ́ɨ́cúi ɨɨná u méénuíñé meénuj. 28 Ehdúu dibye nééne tsá muha dííbyema majchórí meíjcyámedítyú tsáápíubáré wáájácutú ɨ́veekí ehdu dibye dííbyeke nééneé. 29 Tsaatée ɨjtsúcunú dsɨ́ɨ́dsɨ́ tehméébé dibye íjcyánéllii ehdu dibye nééne wañéhjɨ́ wáábyuta tsíeméné dibye iáhdoki. Áhdurée ɨjtsúcunúmé ɨ́dáátsojtéké dibye dsɨ́ɨ́dsɨtu ájcúiyóné ehdu dibye nééneé. 30 Aanée diibye Jóóda Jetsóó pááahóvú ájcune imájchóne múúhadítyú péjucóó tépejco. 31 Áábe déjuvúu Jetsóó nééhií: —Ícyooca ihdyu Mɨ́amúnáájpidívúu o ípívyééveebe ó ávyéjúúteé Píívyéébé avyéjú iwáájácúmeíki. 32 Aane lléváhréjuco muhtsi maávyéjútsójcatsíiñe Píívyéébema. 33 Muurá ámúhakye o pícyoíñúmé oke ámuha menéhcorómé tsá maájtyúmɨ́ityú áátsɨɨméjuco ámuha meíjcyaróme. Aane ámúhá avyéjujtékée o néhdu tsá ámuha ícyooca mepééityú o péhullévu. 34 Ahdícyane ámúhakye ó táuhbá muhdú ámúhakye o wájyudu ámuha mewájyújcatsíki. 35 Muurá ɨ́mɨááné ámuha mewájyúcatsíhajchíí téénetu pámeere mɨ́amúnaa waajácuú ɨ́mɨááné tahñéjté ámuha meíjcyane. 36 Ehdúu Jetsóó néénéllii Tsimóo Péédoro néé dííbyeke: —Ávyéjuúbej, ¿aca kiávú ú peéhi? Áánélliihyée neébe: —Ícyooca tsáhái óóma u pééityúne. Árónáa bóónétúi oke ú úráávyeéhi. 37 Áánélliihyée Péédoro néé dííbyeke: —Ávyéjuúbej, ¿Aca ɨ́veekí tsá ícyooca úúma o pééityúne? Muurá téhdure ó dsɨ́jɨ́véiyá diwájyuri. 38 Áánélliihyée neébe: —¿Aca ɨ́mɨááné u néé tawájyuri u dsɨ́jɨ́véiyóne? Muurá ɨ́mɨáánetúré uke o néé ípyejco cáracái májtsívátúnáa oke u úráávyeróóné u tóónuíñé 3-ijyúva.
1 Aane ihdyu ɨ́ɨ́nerí maáábímyeídíñe. Llihíyoma múhtsidívú mécátsɨpááve. 2 Muurá dibye íjcyáhulle ijcyáné meíjcyáíyotsɨ́hjɨ. Muurá tene íjcyátuca idyé ó nééiyá tene íjcyatúne. Árónáa ijcyáne. Áánéllii o péé téhullévú ámúhá ɨhde o ímíbájchoki. 3 Aane o ímíbáávyetsódú ámuha tahñéjteke ó ujcúvaá tsatsíhyí meíjcyaki. 4 Muurá ámuha méwaajácú kiávú o pééiñe. Áhdure ámuha méwaajácú muhdú téhullévú ámuha meúújetéiñe. 5 Ehdúu múúhakye Jetsóó néénéllii Tomáá nééhií: —Ávyéjuúbej, tsá muha mewáájácutú kiávú u pééiñe. Téhdure tsá muha mewáájácutú muhdú téhullévú meúújetéiñe. 6 Áánélliihyée neebe dííbyeke: —Oo muurá téhullévú úújeténe júúvádú o néébedi ɨ́mɨá uwááboju íjcyane cáhcujtsómé ujcú múijyú ɨdsɨ́jɨvéjúcóóítyúne bóhɨ. Aame tajtyééveri úújeté Llihíyodívu. 7 Muurá ámuha oke mewáájácúhajchíí tsúúca téhdure méwaajácú Llihíyoke. Tsúúca muurá ámuha máájtyumɨ́ dííbyeke. 8 Áánélliihyée Perípé nééhií: —Ávyéjuúbej, cána múúhakye dájtyumɨ́tsó Díícyáánidívú muha tééneri meíjyácunújúcóótuki. 9 Áánélliihyée neebe dííbyeke: —¿Aca muhdú íhyajchótá ámúhama o íjcyáábeke tsá oke u wáájacúpityúne? Muurá oke ájtyumɨ́mé tsúúca ájtyumɨ́ Llihíyoke. Aanéjɨ́ɨ́ ¿muhdú Llihíyodívú ámúhakye o ájtyúmɨ́tsóiyóné oke u nééhií? 10 ¿Aca tsá u cáhcújtsotú dííbyema tsáápihdyúré muhtsi meíjcyane? Muurá dííbyere tajtyééveri ámúhakye úwáábohíjcyáhi. Tsá ɨɨná óhdityúré o újcune o méénuhíjcyatúne. 11 Aane ihdyu mécahcújtsó tsáápihdyúré muhtsi Llihíyoma meíjcyane. Pane eene méénúráítyúronéhjɨ́ ámuha meɨ́ɨ́ténáa o méénuhíjcyánéúbatu bo oke mécahcújtsoj. 12 Muurá ɨ́mɨááné ámúhakye o néé oke ímí cáhcujtsómé téhdure o méénuhíjcyádú méénúráítyúronéhjɨ́ méénuíñe. Muurá Llihíyodívú o úújetéébé téhullétú diityéké o pɨ́aabómé éhnííñevu íjcyanéhjɨ́ méénuúhi. 13 Aane panéváré ámuha dííbyeke tamyémeri metáúmeímyeke ó pɨ́ááboó tééneri dííbyé ɨhtsútú o bóhówájtsoki. 14 Ahdícyane panéváré pɨáábó tamyémeri ámuha metáúmeíñetu ámúhakye ó pɨ́ááboóhi. 15 Aane óvíi ɨ́mɨááné ámuha oke mewájyúhajchíí mélleebó muhdú ámuha meíjcyaíñé ámúhakye o néhijcyáne. 16 Muurá Llihíyoke ó táúméií dibye ámuha éllevu iwállo Íapííchó ámúhakye tene ɨpɨ́áábohíjcya panévatúré ímí ámuha meíjcyaki. Aane tsá ámúhadítyú kiá íjcyáityúne. 17 Muurá teene ɨ́mɨájɨjtóvú meke waajácutsóhi. Aane tsá úcáávéityú ɨ́jɨ́ene úráávyehíjcyámé pañévú teene ditye wáájácútúnélliíhye. Áánetu ihdyu ámuha tsúúca méwaajácú ámúhama tene íjcyánélliíhye. Aane ámúhá pañévú úcááveéhi. 18 Ahdícyane tsá ámúhakye o ɨ́hvéjtsóityúne. Muurá tsiiñe ámúha éllevu ó tsaáhi. 19 Aabe lléváhréjuco ɨ́jɨɨtu o péébeke tsáhájuco múha oke ájtyúmɨ́ityúne. Árónáa ihdyu ámuha oke máájtyúmɨɨ́ o bóhɨhdu ámuha mebóhɨ́ɨ́íñélliíhye. 20 Aane cáhawáá óvíi ámuha méwaajácú muhdú Llihíyoma muhtsi meíjcyane, téhdure muhdú ámúhama tsame meíjcyane. 21 Aane ihdyu óvíi oke wájyume lleebó muhdú diityéké o néhijcyáne. Ááneri úújétsoímyé ɨ́mɨááné oke iwájyune. Áámedívú o wáájácútsámeímyeke muhtsi Llihíyoma méwájyuúhi. 22 Ehdúu Jetsóó néénéllii tsijpi Jóóda Ijcarióóté íjcyátuube néé dííbyeke: —Ávyéjuúbej, ¿aca ɨ́veekí múúhadívúré ú waajácútsáméií tsíjtyedívú wáájácútsámeítyuúbe? 23 Áánélliihyée neébe: —Muurá oke wájyume o nééne lléébómedívúré ó waajácútsáméiíhi. Áámeke Llihíyó iwájyúne diityé pañévú Íapííchó pícyoó téénej tééveri ímí tsaméhjɨ́ diityémá muha menáhbévájcatsíki. 24 Muurá o nééne lléébotúmé tsá oke wájyutúne. Ehdu íñe ámúhakye o néhijcyáné tsá táɨ́jtsaméí íjcyatúne. Muurá ihdyu okée wálloobe Llihíyóré ehdu ámúhakye nehíjcyáhi. 25 Aane íñe ámúhakye ó nehíjcyá ámúhama o íjcyáné hajchóta. 26 Árónáa bóónétu Llihíyó Íapííchó ámúha éllevu wálloonéréjuco ámúhakye pɨ́ááboíñé panévatúre. Aane ámúhakye túkévéjtsoó muhdú ámuha meíjcyaíñé ámúhakye o úwáábohíjcyánetu. Téhdure tsíñehjɨ́vú ámúhakye waajácútsoíñe. 27 Aane ámúhakye o pícyoíñúmé tadyéjuvu ehdícyáróné pañe ímíñeúvú méíjcyaco ɨ́ɨ́nerí ɨ́jtsámeítyúme. Árónáa tsá ámúhakye o néétu mɨ́amúnaa ímíjyútsócatsíhijcyádú nééné ɨ́jtsaméima ámúhakye o pícyoíñuíñe. 28 Aane muurá ámúhakye ó nehíjcyá lléváhréjuco ámúhadítyú o péébe idyé tsiiñe ámúha éllevu o tsááiñe. Aane ɨ́mɨááné ámuha oke mewájyúhajchíí méímíjyúúveé Llihíyó táehnííñevu ɨ́htsútuube íjcyáábe éllevu o pééneri. 29 Aane ámúhakye ó úúballé ɨ́hdéjuco néhi tehdu tene pájtyéijyu ámuha mecáhcújtso ɨ́mɨááné o néhijcyáne. 30 Aane íñe nihñéréjuco ámúhama o íhjyuváne. Tsúúca muurá ííñújɨ́ avyéjuube átéréejpíyé íjcyároobe tawáábyú tsáábe pɨ́ɨ́hɨ́jucóóhií. 31 Áábedívú ihdyu ó ɨ́hvéjtsáméií Llihíyó ímillédújuco pámeere mɨ́amúnaa iwáájácu ɨ́mɨááné dííbyeke o wájyúnéllii dibye oke néhdújuco o íjcyaíñe. Ahdícyane ílluréjuco metsu mepéékií. Ehdúu neebe múúhakye Jetsóo.
1 Aabée tsiiñe múúhakye úwááboobe nééhií: —Oo muurá óóvahédu. Áánetu Llihíyó tééhé tehméébédu. 2 Aabe dówacárohíjcyá tahñéjté íjcyájúcóórómedítyú táuwááboju bóhówaúcunútúmeke éhne múúne teehe óóváhetu néévahíjcyátúwajcájɨ́ tééné tehméébé wáágóohíjcyádu. Áánetu ihdyu ɨ́mɨáánéjuco tahñéjté íjcyámedítyú táuwáábó bóhówaúcunúmeke pɨ́ááboobe éhnííñevu ímí ditye teene iúráávyeki. 3 Muurá tsúúca ámúhakye o úwáábohíjcyánej tééveri ámuha méímíbaavyéhi. 4 Ahdícyane óóma ámuha meíjcyame óhdityu médówáávedíñe. Muurá úméhetu téwajca víúúvewájcá tsá néévájúcootúne. Ahdu muurá óhdityu ámuha medówáávéhajchíí tsá ɨ́mɨá uwááboju ámúhadítyú bóhówaúcunújúcóóityúne. 5 Aane óóvahédú oó. Áánetu ámuha tééhéwajcánédu. Aame óhdityu ámuha medówáávétúhajchíí ɨ́mɨá uwááboju ámúhadítyú bóhówaúcúnuúhi. Áánetu óhdityu ámuha medówáávéhajchíí tsá Píívyéébe ímillédú ámuha meíjcyáityúne. 6 Aame ílluréjuco ámuha mewágóóóveíñé éhne múúne teene óóváhetu néévahíjcyátúwajcájɨ́ mewáhdáhɨnúné mecóvajtsódu. 7 Muurá tahñéjté ámuha meíjcyame óhdityu dówáávetúméré ímí táuwááboju meɨ́jtsúcunúhajchíí tehdújuco ámuha meíjcyaíñe. Aame ámuha pɨáábó metáúmeíñevu ámúhakye ó ájcuúhi. 8 Muurá ɨ́mɨá uwááboju ámúhadítyú bóhówaúcunúhajchíí ɨ́mɨááné Llihíyoke ámuha máávyéjújtsoóhi. Aame ámuha méíjcyaá ɨ́mɨááné táuráávye múnaa. 9 Muurá ámúhakye mítyane ó wajyú Llihíyó oke wájyudu. Áánéllii oke méɨ́hvéjtsodíñe. 10 Muurá tátyaúhbajúúné ámuha melléébóne tehdu meícyáhajchíí ámúhakye ó pɨ́ááboó íñe Llihíyó taúhbajúúné o lléébónéllii oke dibye pɨ́áábohíjcyádu. 11 Ehdu íñe ámúhakye ó nehíjcyá tsaméhjɨ́ tééneri meímíjyúúveki. 12 Áánéllii ámúhakye ó nehíjcyá ámúhakye o wájyudu ámuha mewájyújcatsíki. 13 Muurá o dsɨ́jɨ́véneri ámúhakye ó úújétsoó mítyane ámúhakye o wájyune. Tsáhájuco muurá tsiiñe muhdú éhnííñevu mewájyune meúújétsóítyuróne. 14 Aane íñe ámúhakye o néhijcyáné ámuha melléébóne tehdu meícyáhajchíí ɨ́mɨááné táñahbévajte ámuha méijcyáhi. 15 Áámeke tsá ámúhakye o díllotú táwákimyéi múnáadi. Muurá tsáné avyéjúúbé wákimyéi múnaa tsá wáájácutú muhdú íavyéjuube ɨ́jtsámeíñe. Áánéllii ihdyu ámúhakye o néé táñahbévajte ámuha meíjcyane íñe páneere muhdú oke Llihíyó úwáábohíjcyáné ámúhakye o úúbállehíjcyánélliíhye. 16 Tsáháa oke ámuha menéhcoobe íñe ámúhama o íjcyatúne. Muuráhjáa ihdyu oore ámúhakye ó ujcú tahñéjté ámuha meíjcyámedítyú ɨ́mɨá uwááboju ibóhówaúcunú múijyú nɨ́jkéváityúne. Aame ámuha Llihíyoke tamyémeri panévá pɨáábó metáúmeícyooca ámúhakye pɨ́áábóiíbye. 17 Áánéllii ámúhakye o néé ámuha mewájyújcatsíki. 18 Aane ámuha oke mecáhcújtsóné hallútú tsaate ámúhakye tsárílléhajchíí múu ɨ́tsaavé okée itsárillédújuco ditye ámúhakye tsárilléne. 19 Muurá ditye íjcyadu ámuha meíjcyaca ámúhakye wájyúiyóme. Árónáacáa diityédítyú ámúhakye o újcúnéllii ámúhakye tsarílleímyé diityédú ámuha menéjúcóótúnélliíhye. 20 Aane cáhawáá méɨjtsúcunu éhnée tsáné avyéjúúbé wákimyéi múnáajpi íavyéjúúbé éhnííñevu íjcyáítyuróné ámúhakye o nééneé. Aane muurá oke ɨɨ́cúbahrádúré ámúhadi ɨ́cúbáhraímye. Muurá táuwáábó illééboca idyé ámuha meúwaabóné lléébóiyóme. 21 Ehdu páhduváré ámúhakye dárɨ́ɨ́veímyé tahñéjté ámuha meíjcyáné hallútú okée wálloobe Píívyéébeke iwáájácútúnélliíhye. 22 Muuráhjáa diityé uwáábovu o tsáátuca tsá oke ditye tsárílléítyuróne. Aacáa tsá diityé hallúrí ímityúné íjcyáítyuróne. Árónáa ícyooca diityé hallúrí teene ɨ́veekí oke cáhcújtsotúmé íllure oke tsáríllehíjcyánélliíhye. 23 Tsá idyé apáábyekéré oóke, muurá Llihíyomájuco múhtsikye ditye tsárilléne. 24 Muurá diityéj pɨɨnévú méénúráítyúronéhjɨ́ o méénuhíjcyátuca tsá diityé hallúrí ɨɨná íjcyáítyuróne. Árónáa ténehjɨ múubárá méénúítyuróné o méénuhíjcyáné ájtyumɨ́júcoorómé ¿ɨ́veekí íllure múhtsikye tsaríllehíjcyá Llihíyoma? 25 Árónáa ihdyu tehdújuco oke ditye tsárilléné dííbyé waajácúháámɨtu íllu tene néhdújuco: “Ɨ́ɨ́né imítyú o méénútúróóbeke oke tsarílléme.” 26 Árone ihdyu óvíi Píívyéébé Apííchó ámúha éllevu o wálloonéréjuco ámúhakye túkévejtsóné táuwáábó ámuha meméénuki. 27 Ahdícyane óvíi ámuha teene méméénuhíjcyá íñée táwákimyéí o tújkénútsihdyu óómaye ámuha meícyahíjcyádú íjcyame.
1 Ehdu íñe ámúhakye ó nehíjcyá ámuha meíjcyátsííívyéne oke meɨ́hvéjtsótuki. 2 Muurá ámúhakye waagóoímyé pihcyáávejááné pañétu. Áhdure tsaatéké ámúhadítyú ɨdsɨ́jɨ́vétsone ɨjtsúcunúimye tehdújuco Píívyéébe ímillédú imyéénune. 3 Ehdu muurá dárɨ́ɨ́vémeíimye Llihíyoma múhtsikye iwáájácútúnélliíhye. 4 Aane íñe ámúhakye ó úúballé néhi tene pájtyéijyu ámuha meɨ́tsááveki. Tsáháa éíjyu ámúhakye teene o úúbálletú ámúhamáyéikyée o íjcyánélliíhye. 5 Aabe ícyooca tsúúca ámúhadítyú o péjúcoó okée wállóóbe éllevu. Árónáa tsá tsáápíuba ámúhadítyú oke díllotú kiávú o pééiñe. 6 ¿Muhdú ámuha kehdóvéméhjɨúvú ámúhakye o úúbállénélliíhye? 7 Árónáa ihdyu tehdújuco ámúhadítyú o pééiñe. Muurá o péétuca tsá Píívyéébé Apííchó ámúha éllevu tsááítyuró ámúhakye ɨpɨ́ááboki. Áánéllii ó peé ámúha éllevu teene o wálloóki. 8 Muurá téénej tééveri mɨ́amúnaa waajácuú ímityúmé iíjcyane. Téhdure waajácuímyé ɨ́mɨájɨ́jtó cáhcujtsómé ímíjpyetéiñe. Téhdure waajácuímyé teene cáhcújtsótúmema Llihíyó muhdú ditye ícyahíjcyáné ímíbájchoíñe. 9 Muurá ímityúmé tsá oke cáhcújtsotúne. Aame wágóóóveé tééné déjúcotu. 10 Aame idyé waajácuú Llihíyo éllevu o péénetu ɨ́mɨááné apááñéré táuwááboju icyáhcújtsóneri mɨ́amúnaa dííbyedívú úújetéiyóne. Aabe ámúhadítyú o péébeke tsáhájuco oke ámuha maájtyúmɨ́ityúne. 11 Téhdure waajácuímyé Píívyéébe mɨ́amúnaa muhdú ícyahíjcyáné diityémá ímíbájchóijyu dííbyeke cáhcujtsómé pájtyetéiñe tsúúca ííñújɨ́ avyéjuube Naavéneke o táhjánélliíhye. 12 Aane íjcyaróné mítyane ámúhakye o nééiyóne. Árónáa tsá ámuha mewáájácúítyuróne. 13 Muurá ihdyu Píívyéébé Apííchó ɨ́mɨááné ámúha éllevu itsáácooca ámúhakye waajácútsoó keená ɨ́mɨááné íjcyanévu. Tsá íhdityúré iújcune tene ámúhakye úwáábóityúne. Muurá ihdyu Píívyéébere nééne ámúhadívú bóhówájtsoíñé panéváré muhdú pájtyeíñe. 14 Aane táuwáábojúvú ámúhakye iwáájácútsónej tééveri oke ávyéjújtsoóhi. 15 Muurá Llihíyórero oó. Áánéllii ó nehíjcyá tahñévúré dííbyé Apííchó ámúhakye wáájácútsoíñe. 16 Aabe muurá lléváhréjuco ámúhadítyú o péébeke tsáhájuco oke ámuha maájtyúmɨ́ityúne. Árónáa idyé llévá ámuha oke tsiiñe máájtyúmɨɨ́ Llihíyo éllevu o pééíñé ɨhde. 17 Ehdúu Jetsóó néénéllii múúhadítyú tsaate néjcatsíhi: —¿Aca íhya muhdú iñééiyóné ehdu meke neébe? 18 Tétsii tsá mewáájácutúne. 19 Aanée dííbyeke muha medíllóiyóné iwáájácúne neebe múúhakye: —Éhnené ámúhakye ‘lléváhréjuco ámúhadítyú o pééiñe, árónáa idyé llévá ámuha oke máájtyúmɨɨ́’ o nééne muurá ámuha médíllójcatsíhi. 20 Muurá ɨ́mɨááné ámúhakye o néé ávyétá ɨhnáhó ámuha oke mekímóóveíñe. Ááné tujkéveri muurá oke cáhcújtsotúmé íllure ímíjyúúveéhi. Árónáa ihdyu ámuha mekímoovéné ámúhama nɨjkévaá ímíjyuuvúréjuco. 21 Muurá walle ɨtsɨ́ɨ́máváijyu avyérí ɨ́cúbáhrámeíhi. Árónáa tsɨ́ɨ́mene tsúúca íjchívyéné boone tsáhájuco dille ávyevéjúcootúne. Ílluréjuco dille ímíjyuuvéné tsɨ́ɨ́méneke iújcúneri. 22 Ahdu muurá ámúhadítyú o pééneri ámuha mékímóóveéhi. Árónáa llévá ámuha oke máájtyúmɨ́neri meímíjyuuvéné tsá múha muhdú méénúityúne. 23 Aane téijyu pɨáábó tsáhájuco oke ámuha metáúmeíityúne. Llihíyokéréjuco ámuha tamyémeri metáúmeíiñe ámúhakye dibye ɨpɨ́ááboki. 24 Aane muurá tsáhái ámuha metáúmeítyúne. Cáhawáá métáuméí ámúhakye dibye pɨ́áábóneri ámuha meímíjyúúveki. 25 Áhdurée idyé tsiiñe neebe múúhakye: —Muurá ámúhakye ó úúbállehíjcyá tsíeménéhjɨj tééveri. Aane cáhawáá ícyooca ímíñeúvú Llihíyodítyú ámúhakye o úúbálleki. 26 Dííbyekéréjuco ihdyu ámuha metáúmeíiñe pɨáábó tamyémeri. Tsáhájuco ámúhama o táúmeíityúne. 27 Muurá mítyane ámúhakye wájyuube oke iwájyudu dííbyedítyúu o tsááne ámuha mecáhcújtsóne téhdure oke mewájyúnélliíhye. 28 Muuráhjáa dííbyedítyú ííñujɨ́vú o tsáábe éllevu tsúúca ó oomíjyúcoóhi. 29 Ehdúu Jetsóó néénéllii muha menéé dííbyeke: —Ícyooca ihdyu botsíi ímíñeúvú múúhakye ú úúballéhi. Tsáhájuco tsíeménéhjɨj tééveri múúhakye u úúbálletúne. 30 Aane muha méwaajácú ɨ́mɨááné páneere u wáájácúúbeke tsá múha uke úwáábóítyuróne. Áánéllii muha mécáhcujtsó ɨ́mɨáánéjucóhjáa Píívyéébedítyú u tsááneé. 31 Áánélliihyée neebe múúhakye: —¿A ícyooca botsíi ámuha mécáhcujtsóhi? 32 Árónáa tsúúca óhdityu ámuha metsújááveéhi. Ááné boone ooréjuco o cóévaíñe. Árónáa tsá oore o íjcyatúne. Muurá Llihíyoma ó ijcyáhi. 33 Ehdu íñe ámúhakye ó nehíjcyá óhdivu ámuha mecátsɨ́páávéne ɨ́ɨ́nerí maáábímyeítyuki. Ihdyúhde tehdújuco ííñújɨri ámuha meɨ́cúbáhrámeíiñe. Árónehjɨ́vú métáhjátsámeídíñe. Muurá tsúúca tééjɨ́ imítyú ámúhama ó tahjáhi.
1 Ehdúu iñétsihdyu Jetsóó cáámevu icyárúúvéne nééhií: —Ayúju Táácáániíj, wa ícyooca oke Dááchikye dávyejújtsó dɨ́ɨhtsútú óhdityu ibóhówaúcunúki. 2 Muuráhjáa oke ú picyóó pámé avyéjuubéré o íjcyaabe múhdúmekéhjáa u újcúmeke o ájcu múijyú ditye dsɨ́jɨvéjúcóóítyúne bóhɨɨ́vu. 3 Aane muurá apáábyéré ɨ́mɨá Piivyéébé u íjcyáábema oke Dááchikye íñée ííñujɨ́vú u wállóóbeke wáájacúmé újcuú tééne bóhɨ. 4 Aabe íñe uke ɨ́jɨɨtu ó bóhówátsohíjcyá dɨ́ɨhtsútú okée u níwaavéné o méénuneri. Aane tsúúca ó nɨjkéváhi. 5 Ahdícyane ihdyu, uu Táácááni, óvíi oke ú ávyéjujtsó meíjcya éhnée ííñujɨ́i íjcyatúnáa meícyahíjcyádu. 6 Muurá ííñújɨri íjcyámedítyú tahñéjté íjcyáímyeke u újcúmeke tsúúca úhdivu ó waajácutsóhi. Muuráhjáa tsúúcajátújuco dihñéjté íjcyame íñe díuwááboju o úwaabóné tsúúca cáhcujtsóhi. 7 Aame tsúúca waajácú páneere o méénuhíjcyáné úhdityúré tsááneé. 8 Muurá okée u níwaavéné o úwáábohíjcyáné imílléme. Aame cáhcujtsó ɨ́mɨáánée oke u wállóónéllii o tsááneé. 9 Ahdícyane uke ó táúmeí pɨáábó dihñéjtéjuco íjcyame táhójtsɨri íjcyámé hallúvu. Áánetu uke cáhcújtsótúmé hallúvú tsá o táúmeítyúne. 10 Muurá pámeere tahñéjté íjcyame téhdure dihñéjté íjcyámedítyú táavyéjú bóhówaúcunúhi. 11 Áámedítyú tsúúca ó peé diéllevu. Áámeke ihdyu, Táácááni ɨ́mɨáábé u íjcyaabe, tehme dɨ́ɨhtsúturi táhójtsɨri íjcyame ímí tsaméhjɨ́ tsajɨ́jtóré ɨɨ́jtsámeí íñe meíjcyadu. 12 Muurá ííñújɨri diityémá o íjcyaabe dɨtsɨ́jpari diityéké ó téhmehíjcyáhi. Aame ijcyá pámeére. Árónáa tsáápiiye diityédítyú wágóoové tsúúcajátújucóo díwaajácúháámɨtu tene néhdújuco. 13 Áámeke ihdyu ííñújɨri diityémá o íjcyáné hajchótá ó úwáábohíjcyá ditye iímíjyu íñe o ímijyúdu. Aabe tsúúca diityédítyú ó oomíjyúcoó diéllevu. 14 Muurá díuwááboju diityéké o úwáábómeke ɨ́jɨ́enéré úraavyémé tsaríllé téénéejpi o íjcyátúúbeke ditye úráávyénélliíhye. 15 Árónáa tsá uke o néétu diityéké diityédítyú u ɨ́ɨ́nétsoki. Íllure uke o néé Naavéné diityéké mújtátsóíyónetu u téhmeki. 16 Tsá muurá ííñújɨ́éneri o ɨ́ɨ́cúvetú téénéejpi o íjcyátúnélliíhye. Áhdure tsáhájuco ditye tééneri ɨ́ɨ́cúvetú tsúúca oke iúráávyénélliíhye. 17 Áámeke ihdyu díuwáábójuj tééveri éhnííñevu dímibájchó tsaímiyé uke ditye iúráávyeki. 18 Muurá ó wálloó diityéké uwáábovu ɨ́jɨ́enéré úráávyémé pañévú íñée diityé pañévú oke u wállohdu. 19 Muuráhjáa diityéké ó ímíbáávyetsó ɨ́mɨájɨ́jtó icyánejcúvú ávyeta diityédí o íjyácunúnélliíhye. 20 Aane tsá uke pɨáábó o táúmeítyú apáámyéré óóma íjcyámé hallúvu. Téhdure ó táúmeí ditye táuwááboju úwaabóné lléébome oke cáhcújtsóímyé hallúvu. 21 Aame diityémá íñe meíjcyadu tsame íjcyame iwáájácu oke u wájyudu diityéké téhdure u wájyune. Áámema ímí menáhbévájcatsí téénetu ɨ́jɨ́ icyánéjcú úraavyémé icyáhcújtso ɨ́mɨáánée oke u wálloóne. Muurá oke u bóhówátsohíjcyádúré idyé diityéké ó bóhówátsohíjcyá ditye ímí tsame iíjcya meíjcyadu. 24 Ahdícyane, Lli, uke ó táúmeí dihñéjté táhójtsɨri íjcyame óóma táavyéjuri iíjcyaki. Muuráhjáa ííñujɨ́i u ípívyéjtsótúné ɨhdéjuco oke u ávyéjútsohíjcyáné oke u wájyúnélliíhye. 25 Aabe Táácááni ɨ́mɨáábé u íjcyaabeke muurá ɨ́jɨ́ icyánéjcú úraavyémé tsá uke wáájácutú íñe uke o wáájacúdu. Áánetu ihdyu íjtye tsúúca ímí uke waajácú okée u wállóóbeke icyáhcújtsónélliíhye. 26 Áámeke tsúúca ó waajácutsó úhdivu. Áánetúréi diityéké éhnííñevu o wáájácútsoíñé pámeere pahúllevávú mewájyújcatsíki.
1 Ehdúu Jetsóó Cááníma íhjyúvátsihdyu muha dííbyema mépajtyé ‘Tsedoróo’ némeíñé téhiwánɨjke tsíñejcúvu. Ánejcúríi oríívo bájú ijcyáné lliiñévú muha méúújetéhi. 2 Átsiípye Jóóda Jetsóodívú méénútsóiibye waajácú paíjyuvárée tétsihvu muha dííbyema meúújetéhíjcyánélliíhye. 3 Átsihvúu tsívaabe tsodáhómuma duurúvájá tehméjteke llúúvájté avyéjujtémáhjáa paritséómú wállóómeke. Áámée ímyéénujcátsiháñema, ipyééteháñema, tsááhií. 4 Aanée Jetsóó iwáájácúne diityé éllevu ipyééne néé diityéke: —¿Muucá ámuha ménehcóhi? 5 Áánélliihyée nééme dííbyeke: —Muha Natsarée múnáájpi Jetsóoke ménehcóhi. Áánélliihyée neébe: —Oo muurá diíbye. Téijyúu diityé pañe diibye Jóóda dííbyedívú méénútsóiíbye. 6 Aanée ehdu Jetsóó diityéké néénetu idyéjuéhnejcúvú óómiyómé áákityéhi. 7 Áámekée tsiiñe neébe: —¿Ɨ́mɨááné muucá ámuha ménehcóhi? Áánélliihyée néémeé: —Éje, Jetsóoke muha ménehcó Natsarée múnáájpiíkye. 8 Áánélliihyée neebe diityéke: —Tsúúcajáne muurá ámúhakye ó néé diibye o íjcyane. Aane ihdyu ámuha oke meméénúhajchíí médómájcodí íjtyékeé. 9 Ehdúu pajtyéné dííbyerée íllu néhdújuco: “Úpée, Lli, u újcume táhójtsɨri íjcyámedítyú tsá tsáápíuba wágóóóvetúne.” 10 Áánáacáa Tsimóo Péédoro ɨ́nɨɨtsúwá iwávɨ́tsuúcúne wállórɨhjɨ́cú llúúvájté avyéjúúbé úníu múnáajpi ‘Máácoó’ némeííbyé núúmɨho ɨ́mɨánéjcúeho. 11 Árónáacáa Jetsóó néé dííbyeke: —Ɨ́veekíami ehdu ú meénuj. Pícyo dɨ́nɨɨtsúwa. ¿Aca tsá u wáájácutú Llihíyóo néhdújuco o ɨ́cúbáhrámeíiñe? 12 Aamée diitye tsodáhómuu, íavyéjuúbee, duurúvájá tehméjtee, íjcyame tsúúca Jetsóoke iékéévéébeke dohjɨ́núhi. 13 Áánemáa tsajtyémé dííbyeke Caipáá baabe Anáa jávu. Téijyúu tééné pijcyábari diibye Caipáá páñétúejpi llúúvájté avyéjuúbe. 14 Diibyée muurá diityéké nehíjcyá pámeere óúúvéíyóné ɨhdétú tehdújuco tsaapi dsɨ́jɨ́veíñe. 15 Aanée Jetsóoke ditye tsájtyéébeke o úráávyéébema idyé Tsimóo Péédoro péé óóma páñétúejpi llúúvájté avyéjuube oke wájácú néébema. Áánélliihyée oke pajtyétsoobe ihjyá llahájtsɨ́ míhllémeíñetu páñevu Jetsóoma o úcááveki. 16 Áánetúu diibye Péédoro coévá llééhowávúré áachí éhnejcúvu. Áánélliihyée ó ihjyúvá llééhówá tehméllema dibye téhdure iúcááveki. Áánélliihyée botsíi pajtyétsolle dííbyeke. 17 Aallée néé dííbyeke: —¿Aca tsá Jetsóó mamyémúejpi u íjcyatúne? Áánélliihyée neébe: —Tsáhaá, tsíjpiiye oó. 18 Téijyúu tsuucówu tene néénéllii llúúvájté avyéjúúbé úníu múnáama tehméjté icyújuwááñúwatu pɨ́hmɨ́me élletu idyé pɨ́hmɨɨbe Péédoro. 19 Áánáacáa llúúvájté avyéjuube Anáá dilló Jetsóoke ɨɨná dibye úwáábohíjcyáne. Áhdurée dílloobe ímamyémú ɨɨná méénuhíjcyáne. 20 Áánélliihyée neebe dííbyeke: —Muurá duurúvájá pañévú téhdure pihcyáávejááné pañévú mɨ́amúnááj pɨɨnévú ó úwáábohíjcyáhi. Tsá muurá múijyú téévéneúvú o íhjyúvahíjcyatúne. 21 Aanéjɨ́ɨ́ muhdú oke ú dillóhi. Cáhawáá dillo táuwááboju lléébúcunúhíjcyámeke ditye uke iñéé ɨɨná o úwáábohíjcyáne. Muurá íchihyi ijcyámé tsaate teene lléébúcunúhijcyáme. 22 Áánélliihyée duurúvájá tehméébé néé dííbyeke: —¿Ɨ́veekí ehdu ú áñujcú llúúvájté avyéjúúbeke? Ehdúu néébere wábáajcáró dííbyeke. 23 Áánélliihyée Jetsóó nééhií: —¿Aca ó allíhi? Cána oke diñej. Muurá ɨ́mɨááné o nééhií. Aanéjɨ́ɨ́ ¿ɨ́veekí oke ú wábáajcóhi? 24 Átsihdyúu Jetsóoke diibye Anáá wallóó dóhjɨ́uri páñétúejpi llúúvájté avyéjuube Caipáa éllevúréjuco. 25 Áánáacáa tétsihíyéi Péédoro pɨhmɨ́rí diityéj pɨɨne íjcyáábeke néémeé: —¿Aca tsá áádí mamyémúejpi u íjcyatúne? Áánélliihyée ityóónúne neébe: —Tsáhaá, tsíjpiiye oó. 26 Áánélliihyée llúúvájté avyéjúúbé úníu múnáadítyú dibyée íñúúmɨho wáhdahɨ́róóbé jééeebe nééhií: —Ááneráhjané diityémá oríívó bájú lliiñe u íjcyáábeke ó ájtyumɨ́hi. 27 Árónáacáa tsiiñe íllure tóónuúbe. Áánáacáa tsúúca cáraca májtsiváhi. 28 Aanée tétsihdyu Caipáá jatu tsajtyémé Jetsóoke tééné iiñújɨ́ avyéjuube Pirááto jávu. Áánáacáa tsúúca métsɨ́tsɨɨvéhi. Áijyúu dííbyeke tsájtyeme tsá úcáávetú tééjá pañévú tééneríváa ímítyújtsámeímyé teene wañéhjɨ májchó imájchójúcóítyúrónélliíhye. 29 Áánélliihyée Piráátó diityé éllevu iíjchívyéne néé diityéke: —¿Aca ɨɨná ímityúné áánu méénune ámuha méúúballé dííbyé hallúvu? 30 Áánélliihyée nééme dííbyeke: —Muurá dibye ímítyuube íjcyátuca tsá muha metsíváítyuró diéllevu. 31 Áánélliihyée neébe: —Ané wa ihdyu metsájtyéébeke meméénú muhdú ámuha jodíómú taúhbaju néhduú. Áánélliihyée nééme dííbyeke: —Árónáa tsá muha metáúhbáítyuró tsaaté dsɨ́jɨvétsovu. 32 Ehdúu pajtyéné dííbyerée Jetsóó muhdú idsɨ́jɨ́veíñé néhdújuco. 33 Áábekée Piráátó ihjyá pañévú ɨpɨ́úváábeke nééhií: —¿A uu jodíómú avyéjuúbe? 34 Áánélliihyée neebe dííbyeke: —¿A uure ehdu oke u nééhií, mityá tsaate uke néhijcyánéré oke u néé? 35 Áánélliihyée Piráátó nééhií: —Tsá muurá jodíómuube o íjcyatúne. Muurá ihdyu dimúnaáré llúúvájté avyéjujtémá ¿ɨ́ɨ́né hallútútá uke tsiva taéllevuj? ¿Ɨɨnétáhjáa ímityúné ú meénuj? 36 Áánélliihyée neébe: —Tsá ííñújɨ́ene táavyéjú íjcyatúne. Muurá ííñújɨ́ avyéjúejpi o íjcyaca támamyémú táhallútú méénúiyá oke ditye iékéévétuki. 37 Áánélliihyée Piráátó néé dííbyeke: —¿Áánélliihyéhaca ihdyu diibyéjuco uu ávyéjuúbe? Áánélliihyée neébe: —Éée, diibyéjuco oo ɨ́mɨáájuvúu mɨ́amúnáake o wáájácútso ííñujɨ́vú o tsɨ́ɨ́mávámeííbye. Aane ímilléméjuco táuwááboju illéébóne cáhcujtsóne. 38 Áánélliihyée Piráátó nééhií: —¿Aca ɨɨná teene ɨ́mɨááju? Ehdúu dííbyeke iñééne ihjyá pañétú iíjchívyéne neebe dííbyeke tsívámeke: —Áánerá tsá dibye ímítyuube íjcyatúne. 39 Muurá ámuha paíjyuva pajtyété wañéhjɨ́ pañe cúvéhóójari íjcyámedítyú tsáápí hallúvú méihjyúváábeke ó ichívyétsohíjcyáhi. Aane ¿íhya ámuha méimíllé diibye ámúhá avyéjúúbeke o ácádsɨ́jcaáyóné téijyu? 40 Ehdúu Piráátó néérónáa páméhcobáré nééhií: —¡Tsáhaá, tsá dííbyeke u ácádsɨ́jcaáyóityúne! ¡Barabáakéré u íjchívyetsóné muha méimílléhi! Ácoocáa diibye Barabáá ávyétá imítyuube íjcyaabe cúvéhóójari téijyu.
1 Aanée ehdu ditye néénéllii awáá Piráátó ílluréjuco Jetsóodívú táuhbáné ítsodáhómuke ditye dííbyeke iwátsíhcyuki. 2 Aamée ánetóónetu cháhiiwa imyéénuwávú ávohjácó dííbyeke. Áánemáa dííbyeke uácómé wájyamu duujɨ́nuúdú nééjácobávu. 3 Áánemáa dííbyé úniúvú iíjcyáne íllu wáñécohíjcyáme: —¡Ñóóooj, maímijyu áánu jodíómú avyéjuúbej! Ehdúu iwáñéjcóne néémere wábáácohíjcyá dííbyeke. 4 Aanée tsiiñe Piráátó dííbyekée tsájtyéme éllevu ipyééne nééhií: —Cáhawáá ííllevu dííbyeke o íjchívyétso ámuha mewáájácu ɨ́mɨááné dibye ímítyuube íjcyatúne. 5 Ehdúu iñééne Jetsóoke dibye pɨ́úvaabe úújeté diityé úmɨwávú ánetóóné chahííwavu ditye ávohjácónema. Téhdurée wájyamu duujɨ́nuúdú nééjavu ditye úácójama diíbye. Áábedítyúu neebe Piráátó diityéke: —Éje, áánu muuráhaja. 6 Áábekée llúúvájté avyéjujtémá duurúvájá tehméjté iájtyúmɨ́ne kéévánécoba nééhií: —¡Áábyedívú wátyétyehcútsó páwachékevu! ¡Tsáma wátyétyéhcútsoco! Áánélliihyée neebe Piráátó diityéke: —Wa ihdyu metsájtyéébeke ámuháyé méwátyetyéhcuj. Tsá muurá ímítyuube dibye íjcyatúne. 7 Áánélliihyée nééme dííbyeke: —Árónáa ihdyu múúhá taúhbaju néhdújuco dibye dsɨ́jɨ́veíñé ɨ́veekí Píívyéébé Hájchidi dibye díllómeíhíjcyáné déjúcotu. 8 Ehdúu ditye nééneri Piráátó mítyane íllityéhi. 9 Áánemáa tsiiñe ihjyá pañévú itsájtyéébeke neébe: —¿Aca kiá múnáajpí uú? Aanée tsá dibye áñújcutúne. 10 Áánélliihyée neebe dííbyeke: —¿Aca ɨ́veekí tsá oke u áñújcutúne? ¿Aca tsá u wáájácutú o nééjuri páwachékevu uke ditye wátyétyéhcúiyóne? Téhdure ¿a tsá u wáájácutú uke téénetu o pájtyetétsóiyóne? 11 Áánélliihyée neebe Jetsóo: —Ávyeta muurá tsá muhdú oke u méénúityuró Píívyéébe ímíllétuca. Muurá íñe diéllevu oke tsívame díehnííñevu ímityúné meenúhi. 12 Ehdúu Jetsóó néénéllii Piráátó imíllerá dííbyeke iácádsɨ́jcaáyóne. Árónáacáa nééme kéévánécoba dííbyeke: —Muurá áádikye u ácádsɨ́jcaáyóhajchíí tsá páñétúejpi avyéjuube Tséétsáma ímí u íjcyáityúne. Muurá iiye ávyéjúúbedi díllómeímyé íllure ehdɨ́ɨ́vallé dííbyeke. 13 Ehdúu ditye néénéllii ihjyá pañétú ijchívyétsoobe Jetsóoke. Áánemáa ácúúveebe íavyéjú ijyáwá néwayúúnetu níjcyómeíñé hallúvu. Tétsíi mémée heeberéómú ihjyúrí Gabááta. 14 Téijyúu cójɨ́jpɨɨne péjcore teene pajtyété wañéhjɨ́ llééváíñáaáca. Áijyúu Piráátó néé diityéke: —¡Aabye ámúhá avyéjuúbe! 15 Árónáacáa kéévánécoba néémeé: —¡Wa ihdyu dííbyedívú wátyétyehcútsó páwachékevu dibye ɨdsɨ́jɨ́veki! Árónáacáa neebe diityéke: —Árónáa tsáháubá ámuha jodíómú avyéjúúbedívú o wátyétyécútsóítyuró páwachékevu. Ehdúu dibye néérónáa llúúvájté avyéjujte néé dííbyeke: —¡Árónáa íjcyaabe apáábyéré páñétúejpi múúhá avyéjuube Tséétsaá! 16 Ehdúu éhnííñevúré ditye néénéllii ílluréjuco Piráátó ɨ́hvejtsóné diityédívú ditye dííbyeke iwátyétyéhcu páwachékevu. Áábekée tsajtyémé iwátyétyéhcúíhullévu. 17 Aabée Jetsóó tsajtyé dííbyeke ditye wátyétyéhcúíwachéké ‘Niwáupáájɨ’ némeítsíí heeberéómú ihjyúrí ‘Góógota’ némeítsihvu. 18 Áábekée tétsihvu wátyétyehcúmé téwachékevu. Áhdurée téijyu tsaatétsikye wátyétyehcúmé dííbyé úníutu panéjcuváácutu. 19 Áijyúu Piráátó néé ditye téwachéketu ipícyo íllu nééneé: “Jetsóó Natsarée múnáajpi jodíómú avyéjuúbe.” 20 Aanée mítyame éévehíjcyá pɨ́hɨ́ré tétsii Jerotsaréetu íjcyánélliíhye. Caatúvánée heeberéómuu, gríéégomuu, romáánómuu, éhdúmé ihjyúri. 21 Ehdúhjáa Piráátó cáátúnúnéllii dííbye éllevu llúúvájté avyéjujte ipyééne néé dííbyeke: —Tsáháa u cáátúnúítyuró jodíómú avyéjuube dibye íjcyane. Úpée ú caatúnúiyá iiye jodíómú avyéjúúbedi dibye díllómeíhijcyáne. 22 Árónáacáhjáa neébe: —Árónáacáa tsúúca o cáátunúné óvi éhduréjuco. 23 Aanée tsodáhómú dííbyeke iwátyétyehcúné ɨnɨ́jkevádú dííbyé wajyámúúné wátújcatsíhi. Áánetúu tsaja cááméjácoba tsá ditye píívyetétú muhdú iácújcatsíñe. 24 Áánélliihyée néjcatsímye: —Íjyáhcoba tsá medóváájcóityúne. Metsu menéhco muucá tene dómajcómé teeja itsájtyeki. Ehdúu pajtyéné tsúúcajátújucóhjáa Píívyéébé waajácúháámɨtu íllu tene néhdújuco: “Táwajyámúúné wátújcatsímye. Áánetu ícyaaméjácóbá hallúvú nehcómé muhnéjá teja íjcyaíñe.” Ahdújucóo ɨ́mɨááné tsodáhómú méénune. 25 Áijyúu tétsihyi dííbyéj tsɨɨ́juu, dííllé naállee, Créopá taaba Maaríaa, Maaría Madarénaa, éhdume. 26 Téhdurée ɨvámeíwu oke dibye néhíjcyaabe tsɨ́ɨ́jú úníuri o íjyócunúúbeke ɨɨ́ɨ́téne neebe díílleke: —Wáhaj, aadi muurá tsaapi daáchi. 27 Átsihdyúu oke neébe: —Aalle, muube, dɨ́ɨ́tsɨ́ɨ́juú. Áánélliihyée tahjyávuréjuco díílleke o tsájtyene. 28 Aanée téijyu tsúúca páneere pájtyéíñe éévé úújeténé Jetsóó iwáájácúne nééhií: —Ó ádóiyáhi. Ehdúu neebe tsúúcajátújucóhjáa Píívyéébé waajácúháámɨtu tene néhdújuco. 29 Áánélliihyée bíínójpácyó kiwátyé llíyíhlló pañe íjcyánetu wájyámúɨhdsɨ́dú nééne iééniyóné úméhéí nɨ́jcáutu ipícyóóne cújuuvémé dííbyeke. 30 Aanée ɨɨ́ɨ́hátsihdyu neébe: —Áyu, ícyooca ihdyu páneere nɨjkéváhi. Ehdúu iñétsihdyu ílluréjuco dibye dsɨ́jɨvéne. 31 Ááné tsiíjyúu pajtyété wañéhjɨ́ llééváíñéllii tsá ditye ímílletú ɨ́témehóóné téwachékéjɨtúré íjcyane. Áánélliihyée nééme Piráátoke dibye ityáúhba ítsodáhómuke ditye ítyájkiííñé iwáíhyáñu ɨ́ɨ́cúi ditye ɨdsɨ́jɨ́ve ditye tétsihdyu iñíítyétsómeke tsiéllevúréjuco ipícyoóki. 32 Ahdújucóo dibye néénéllii tsodáhómú pééme wáíhyañúné Jetsóó úníutu panéjcuvátú íjcyámútsí tájkiííñe. 33 Áánetúu Jetsóoke ditye wáíhyáñúíyónáa tsáhájuco dibye bóhɨɨtúne. Áánélliihyée tsáhájuco ditye wáíhyáñutú dííbyé tájkiíícyu. 34 Árónáacáa tsodáhó dííbyeúvuke íáámɨ́hotu cáváajcáró aamúbari. Áhejútúu tújpácyoma nújpacyo ijchívyéhi. 35 Ehdúu ɨ́mɨááné tene pájtyene o ájtyumɨ́né íñe ó úúballéhi. Aane ihdyu óvíi ámuha mécáhcujtsóhi. 36 Ehdúu Jetsóoke tsodáhómú ítyájkiíícyú tsá wáihyáyotú tsúúcajátújucóhjáa Píívyéébe íwaajácúháámɨtu íllu néhdújuco: “Tsá dííbyeke tsátsííuba ditye wáihyáyóityúne.” 37 Téhdure téhaamɨ́tú nééneé: “Ditye cáváájcóóbeke ɨ́ɨ́teímye.” 38 Ááné boonéhjáa Arimatéá cóómi múnáajpi Jotséé ávyéjujté apííchoríi teevétaríyé Jetsóoke úráávyehíjcyaabe táúmeí Piráátoke dííbyeúvú ɨɨtémeho icyúúuki. Ahdújucóo dibye ájcune dibye icyúúuki. 39 Téijyúhjáa dííbye éllevu Nicodéémó tsáá tsáijyúu pejco Jetsóoma íhjyúvájeébe. Aabéhjáa tsivá mííraá, áároee, íjcyáné pacúúcuma úméváné duurúbajpácyó 30-áámú íjcyane. 40 Ááneríhjyáa wájyámubááné imúríjchóne bɨ́ɨ́jɨ́numútsí dííbyeúvuke dityée ɨ́ɨ́témeho icyúúu méénuhíjcyádújuco. 41 Aanéhjáa dííbyeúvuke ditye wátyétyéhcúné úníuri bajtsóháñé íjcyátsihdyu níkyehéjú béhéjure tsaatékéi ditye pícyóótuhéju. 42 Áhejú pañévúhjáa dííbyeke cúúumútsí pɨ́hɨ́ré tétsihdyu téheju néénélliíhye. Ehdúhjáa meenúmé wáyeéévéjcóójɨ́ ɨhde ditye ímíbáchómeíhíjcyajcóójɨ́ tsíijyu téjcoojɨ íjcyáíñélliíhye.
1 Aanéhjáa teene wáyeéévéjcóójɨ́ boonétú tsííñé tsemáánaréjuco déjúcóóvejcóójɨ́ Maaría Madaréná péé pejcójuco Jetsóó nijkye úújetélle. Aalléhjáa úújeté téhejú watájcó nééwáyúcoba ɨ́ɨ́nétsámeíñevu. 2 Áánélliihyéhjáa ɨ́ɨ́cúi dsɨɨnéríyé tsáálle Tsimóo Péédorómá muhtsi meíjcyámútsikye neeváhi: —¡Ávyéjúúbeúvú ɨɨtémehóha újcujémé níkyéhéjú pañétu! ¡Aane tsá mewáájácutú kiávú ditye tsájtyene! 3 Áánélliihyée muhtsi téhullévú mepéé dsɨɨnéríye. 4 Aanée ɨ́ɨ́cúi o dsɨ́ɨ́neebe Péédoró ɨhdéré o úújetéébé téhejú pañévú úcáávétuube íúmɨ́watúré ó dújuúcunú ɨ́bɨɨjɨ́nubááneréjuco téhejú pañe íjcyane. 6 Áánáacáa botsíi Péédoro tadyéjutu wájtsɨɨbe tsapéhdú úcaavé páñééhejúvu. Aabée idyé ájtyumɨ́ wájyámubááneréjuco téhejú pañe íjcyane. 7 Íhdyúebárée íhñíwau bɨ́ɨ́jɨ́númeíbá béwánúmeíbá ájtyúmɨɨ́be. 8 Áábe déjutúu o úcááveebe teene o ájtyúmɨ́ne botsíi ó cáhcujtsó ɨ́mɨááné Jetsóó bóhɨɨ́ne. 9 Aanée tsáhái tsijtye wáájácutú ehdúhjáa dibye bóhɨɨíñé tsúúcajátújuco Píívyéébe néhijcyáné dííbyé waajácúháámɨtu cáátuváné iéévehíjcyaróne. 10 Ehdúu muhtsi teene maájtyúmɨ́ne ílluréjuco meóómiñe. 11 Áánetúu Maaría Madaréná tsiiñe níkyéhejúvú péélléváa táállere téhejú pañe dújúcohíjcyáhi. 12 Aalléváa ájtyumɨ́ míítyétsi níjkyéjɨ múnáajtétsí tsɨ́tsɨ́j íwajyámúúné néémutsi ácuúcunúné Jetsóó ɨɨtéméhó boonééhájtsɨri panéjcuváácuri íhñíwáú icyánéjcurii, íjtyúháácyú icyánéjcurii, ehdu. 13 Aamútsiváa néé díílleke: —Muúllej, ¿ɨ́ɨ́nerí ú tahíjcyáhi? Áánélliihyéváa neelle diityétsikye: —Ávyéjúúbé ɨɨtémehóha kiávú ditye tsájtyéneri ihdyu ó tahíjcyáhi. 14 Ehdúváa iñétsihdyu révoúcunúllé ájtyumɨ́ tsaapi íjyócunúúbeke. Árónáacáváa tsá dille wáájácutú Jetsóó dibye íjcyane. 15 Aabéváa idyé néé díílleke: —Muúllej, ¿aca muucá u néhcolle eene ú tahíjcyáhi? Áánélliihyéváa tétsii íjcyane bajtsó tehméébekéré iwáábyúne neélle: —Tsáijyúne múu uure ɨ́ɨ́témeho tsítsihvu u ɨ́ɨ́nétsóhajchíí ihdyu oke duubállé kiávúhjané u pícyoone o tsájtyeki. 16 Árónáacáváa dílloobe imyémeri díílleke. Áánélliihyéváa dííbyedívú iwááne ‘¡Rabónij!’ neelle muuha heeberéómú ihjyúrí ‘Ávyéjuúbej’ nééiyóne. 17 Áánélliihyéváa neebe díílleke: —Oke dácádsɨ́jcaáyo. Tsáhái muurá cáámevu Llihíyo éllevu o péétune. Áánéllii tahñéjte éllevu pééne duubállé tsúúca o pééiñe Mépiivyéébe éllevu. 18 Ahdújucóhjáa dille múúha éllevu itsááne múúhakye úúballéváné dííbyeke iájtyumɨ́ne. Áhdurée úúbállelle muhdú dibye díílleke nénehjɨ. 19 Aanée téjcoojɨ́ré tsemááná tújkévajcóójɨ́ pejco muha tsatsíhyí tsájá pañe. Aamée cóhpé muha méwátajcó llehówááné tsíjtyé apííchori. Áánetúhjáa Jetsóó múhdutú iúcáávéne múúhakye nééhií: —¡Ámuúhaj! ¿A ámuha méíjcyaraj? 20 Ehdúu múúhakye iñééne úújétsoobe íhyójtsɨ́cutúu ditye wátyétyehcúné añúííhyóhejúcuvu. Téhdurée tsaapi cáváajcáróhejúvú múúhakye úújétsoóbe. Ááneríi mítyane muha méímíjyuuvé Jetsóoke maájtyúmɨ́neri. 21 Átsihdyúu neebe múúhakye: —Óvíi ímí ámuha méijcyáhi. Ókée ííñujɨ́vú ámúha éllevu Llihíyó wállohdu idyé ámúhakye ó wallóó táuwááboju wáájácútúme éllevu. 22 Ehdúu néébere múúhakye ɨɨ́bátsúhcúne nééhií: —Óvíi ámúhá pañévú Píívyéébé Apííchó úcaavéhi. 23 Muurá tsaate ímityúné méénune diityémá ámuha meímíbájchómé hallúrí tsáhájuco tene íjcyáityúne. Áánetu diityémá ámuha meímíbájchótúmé hallúrí íjcyaíñé diityé imítyu. 24 Ehdúu Jetsóó múúhadívú bóhówáávénáa tsá Tomáá múúhama íjcyatú dííbyere ‘Jemééro’ némeííbye. 25 Áábekée muha meúúbállérónáa neebe múúhakye: —Dííbyé hojtsɨ́cutu añúííhyóhejúcú íjcyáneri táhójtsɨwa o úácótúhajchíí tsá o cáhcújtsóityú dííbyeke. Áhdure dityée cáváájcóhéjuri o úácótúhajchíí tsá o cáhcújtsóityúne. Ehdúu neebe Tomáá múúhakye. 26 Átsihdyúu 8 coojɨ́vatu tsiiñe muha tsájá pañe meíjcyánáa tsúúca múúhamájuco diibye Tomáa. Aanée idyé cóhpé muha lléhowááné mewátájcónáa tsiiñe Jetsóó múúha éllevu iúcáávéne néé múúhakye: —¡Ámuúhaj! ¿A ámuha méíjcyaraj? 27 Átsihdyúu Tomáake neébe: —Ayúwa díhyójtsɨwa duácó íñe añúííhyóhejúcú táhójtsɨ́cutu íjcyánerij. Téhdure ú uácoó íñée oke ditye cáváájcóhéjuri. Ááne tsá éhnííñevúré cáhcújtsótuube u íjcyáityúne. 28 Áánélliihyée Tomáá botsíi icyáhcújtsóne nééhií: —¡Ɨ́mɨáánéjuco Tápiivyéébé uu Táavyéjuúbe! 29 Áánélliihyée Jetsóó néé dííbyeke: —Oke u ájtyúmɨ́nemáyé botsíi ú cáhcujtsó o bóhɨɨ́ne. ¡Maímijyu ihdyu ditye íjcyane iájtyúmɨ́turóné cáhcujtsóme! Ehdúu Jetsóó nééhií. 30 Aabée mítyane méénúráítyúronéhjɨ́ muha ímamyémú meɨ́ɨ́ténáa méénuhíjcyáné tsá páneere o cáátúnutúne. 31 Árónáa ihdyu téénetu tsáneetsa ó caatúnú ámuha mecáhcújtso ɨ́mɨáánée diibyéjuco Críjto Píívyéébé Hajchi mɨ́amúnáake pájtyetétsoobe íjcyane. Áánéllii dííbyeke cáhcujtsómé tsá wágóóóvéityúne.
1 Ááné boonétúu tsiiñe Jetsóó bóhówaavé múúhadívú ‘Tibééria’ némeíñé unéú úníuri muha ílluume meíjcyámedívu: 2 Tsimóo Péédoroo, Tomáá dííbyere ‘Jemééro’ némeííbyee, Gariréá iiñújɨri íjcyacóómí Canáa múnáajpi Natanaéee, Tsebedéó hájchimútsí muhtsii, tsíjtyetsíi múúháejtétsii, éhdúmedívu. 3 Áijyúu Tsimóo Péédoro ‘ói ó tsɨ́nuutéhi’ néénéllii muha menééhií: —Métsu bo tsaméhjɨ́ mepéékií. Ahdújucóo muha mɨ́ɨ́neri mepééme tépejco metsɨ́nuurómé tsá metáávatúne. 4 Aanée tsúúca metsɨ́tsɨ́ɨ́vénáa tééú úníuri íjcyáábeke muha máájtyúmɨrómé tsá mewáájácutú dííbyeke. 5 Aabée múúhakye nééhií: —¿A ámuha métaávaj? Áánélliihyée muha menééhií: —Tsáhaá, keenéiyóhaja. 6 Áánélliihyée neebe múúhakye: —Cáhawáá tsíñejcu metsɨ́nuj. Ahdújucóo ténejcu muha metsɨ́nuume meújcune mítyane ámómeke. Aamée ávyétá padúúcú néémeke tsá muha meɨ́hnáhootú meíjchívyetsóné mɨ́ɨ́né pañévu. 7 Áánáacáa dííbyeke o wáájácúne Péédoróké o nééhií: —¡Áánerá Ávyéjuube Jetsóó aábye! Ehdúu o néénemáyé Péédoro ɨ́ɨ́cúi íwajyámuvu iúcáávéne cátsíñiivyé tééú pañévú dííbye éllevu ipyéékií. 8 Áánetúu ihdyu muha choocói tsɨ́nucóóhó llícyúhcoméré mepéé 100 éévetá hajchótáubáhjáa muha íúníutu meíjcyame. 9 Aamée muha meíjchivyémé máájtyumɨ́ tétsihyi cúújúwatu amóóbé wáhjámeíñé úníuri pááaho íjcyane. 10 Áánáacáa Jetsóó néé múúhakye: —Ámúhaj táávatu tsaatéké metsíva. 11 Áánélliihyée Péédoro tsɨ́nucóóhó amómema lliúcú íjchivu 153-meva íjcyámema. Árómé padúúcuríi tsá técooho móhtóbatúne. 12 Átsihdyúu neebe múúhakye: —Ayúwa mémajchóvaj. Aanée tsá tsáápíuba díllotú dííbyeke múha dibye íjcyane pámeerée dííbyeke muha mewáájácúnélliíhye. 13 Áámekée múúhakye amóóbeke páááhoma wájtuúbe. 14 Ehdúu Jetsóó tsiiñe múúhadívú bóhówaavé tsúúca pápihchúú ijyúvájuco ípyée ɨdsɨ́jɨ́vétsihdyu bóhɨɨ́be. 15 Aanée muha memájchóné nɨ́jcáutu neebe Tsimóo Péédoróke: —Tsímoj, Jonáá hajchi u íjcyaabe, ¿a ɨ́mɨááné oke ú wajyú íjtye díñahbéjté oke wájyúné ehnííñevu? Áánélliihyée neébe: —Éée Ávyéjuúbej, muurá ú waajácú uke o wájyune. Áánélliihyée Jetsóó nééhií: —Ané óóma táuráávye múnáake téhmeco éhne múúne obééjámuke ditye téhmedu. 16 Átsihdyúu idyé tsiiñe neébe: —Tsímoj, Jonáá hajchi u íjcyaabe, ¿a ɨ́mɨááné oke ú wajyúhi? Áánélliihyée neébe: —Éée Ávyéjuúbej, muurá ú waajácú uke o wájyune. Áánélliihyée idyé neébe: —Ané óóma táuráávye múnáake téhmeco éhne múúne obééjámuke ditye téhmedu. 17 Átsihdyúu tsiiñe neébe: —Tsímoj, Jonáá hajchi u íjcyaabe, ¿a ɨ́mɨááné oke ú wajyúhi? Aanée Péédoróké ɨ́dátsó pajtyé 3-ijyúvájuco bɨwáánéré dibye díllone. Aabée nééhií: —Ávyéjuúbej, muurá tsá ɨɨná u túhúlletúne. Aabe muurá ú waajácú ɨ́mɨááné uke o wájyune. Áánélliihyée idyé neebe dííbyeke: —Ané óóma táuráávye múnáake téhmeco éhne múúne obééjámuke ditye téhmedu. 18 Muurá u óváhtsáné hajchótá uure díwajyámuunévú u újcámeíñe ú úllehíjcyá u ímílléhulléhjɨ. Aabe u kéémécooca muurá tsíjtyeréjuco uke díwajyámuunévú iújcóóbeke tsájtyeíñé u ímíllétúróhullévu. 19 Átsihdyúu idyé neebe dííbyeke: —Aabe wa ihdyu ehdu uke o néérónáa oke duráávyej. Ehdúu Jetsóó néé Péédoróké dibye iwáájácu muhdú dííbyeke iúráávyéné nɨ́jcaúvú ɨdsɨ́jɨ́véneri dibye Píívyéébé ɨhtsútú bóhówájtsoíñe. 20 Aanée tétsihdyu Péédoro révoúcunú Jetsóo déjutu ɨvámeíwuúu oke dibye néébe o péébeke. Ópée muurá dííbyé úníuri nihñéré majchórí muha meíjcyánáa o íjcyaabe ó dilló dííbyeke caabyé múúhadítyú dííbyedívú méénútsoíñe. 21 Áábekée Péédoro oke ɨɨ́ɨ́téne néé Jetsóoke: —Ávyéjuúbej, ¿ácooca áánu muhdú íjcyaáhi? 22 Áánélliihyée neébe: —Muurá o ímílléhajchíí tsá dibye dsɨ́jɨvéityú múijyú tsiiñe o tsááiñévújuco. Árónáa óvíjyacóóné tééneri u ɨ́jtsámeíñe. Wa ihdyu oke duráávyej. 23 Ehdúu Jetsóó óhdityu nééné uubállé tsújaavé cahcújtso múnáadi múijyúváhjáa o dsɨ́jɨvéjúcóóítyúné uubálle. Árónáacáa ihdyu tsá tehdu dibye néétune. Muuráhjáa ihdyu íllure neebe dibye ímílléhajchíí o íjcyaíñé múijyú dibye tsááiñévújuco. Áánemáa neebe tééneri Péédoro ɨɨ́jtsámeíjyúcóótuki. 24 Aane íñe tsaapi Jetsóo mámyé o íjcyaabe íhyaamɨ ó caatúnú muhdúhjáa páneere dibye méénuhíjcyanéhjɨ́ o ájtyúmɨɨbe dibye úwáábohíjcyanéhjɨ́ o lléébone. Aane méwaajácú íhyaamɨ́tú cáátuváné ɨ́mɨááné íjcyane. 25 Áhdure íjcyaróné mítyane tsíñehjɨ Jetsóópe ɨ́jɨɨri iíjcyácooca méénuhíjcyanéhjɨ. Aane muurá páneere mecáátúnuca ííñujɨ́vú tsá waajácúhaamɨ́né úújetéítyuróne. Áyu tehdújuco.
1 Muúbe Téóópiroj, ɨ́hdée diéllevu o cáátúnúháámɨ́ pañe ó úúballé páneere muhdúhjáa Cáání éllevu níjkyejɨ́vú ipyétsihvújuco Jetsóó úwááboobéré méénuhíjcyanéhjɨ. 2 Muuráhjáa ímamyémuke iújcúmeke Píívyéébé Apííchoj tééveri níwááveebe ɨɨná ditye méénúiñévu. 3 Áámedívúhjáa muurá ɨ́dsɨjɨ́vé boone bóhówáávehíjcyaabe 40 coojɨ́vá hajchótá ɨ́mɨáánéjuco dibye bóhɨɨne ditye iwáájácuki. Áámekéhjáa Píívyéébé avyéjutu úwáábohíjcyaábe. 4 Aabéhjáa néé diityéke: —Jerotsaréetúi kiávú mépehdíñe. Météhmecói tétsihdyu Llihíyóo ámúhakye iájcuíñé néhijcyáne. 5 Ɨ́mɨáánéjucóo Jóáa tsótsohíjcyáné nújpácyori. Áánetu ihdyu lléváhréjuco ámúhá pañévú Píívyéébé Apííchó úcááveíñe. Ehdúhjáa neebe Jetsóó ímamyémuke. 6 Aaméhjáa tsiiñe dííbyema idyóbéévétsihvu néé dííbyeke: —Ávyéjuúbej, ¿a ícyooca tsiiñe ú ímíbáávyétsoó méiiñújɨ́ tsíjtyé hójtsɨ́ pañe iíjcyájúcóótuki? 7 Áánélliihyéhjáa neébe: —Tsá ámuha teene mewáájácúítyuró múúcoocá Llihíyó tehdu méénuíñe. Óvíi ihdyu múijyú iímílléijyu méénuube páneere dííbyé hójtsɨri íjcyaábe. 8 Áánetu ihdyu dííbyé Apííchó ámúhadívú níítyene ámúhá pañévú úcáávécooca ámuha tééné ɨhnáhoori méúwááboó óhdityu íjcyáné uwááboju Jerotsarée múnáakee, Jodéá iiñújɨ múnáakee, Tsamááriá iiñújɨ múnáakee, íjcyane. Aane téhdure tsújááveé pahúllevá múnáadívu. 9 Ehdúhjáa diityéké iñétsihdyu Jetsóó ditye ɨ́ɨ́téneríyé tsúúca cáámevu wátyóhɨɨvéhi. Aabéhjáa ojtsó pañévú tsúúca tévééveíñúúbeke tsáhájuco ditye ájtyúmɨtúne. 10 Aaméhjáa cáámevu dibye péhullévúré ɨ́ɨ́tehíjcyárónáa míítyétsi ávyéta tsɨ́tsɨ́ íwajyámúúcú néémutsi bóhówaavé diityédívu. 11 Aamútsíhjyáa néé diityéke: —Ámuúha Gariréá iiñújɨ múnaa, ¿aca ɨɨná caame ámuha méɨ́ɨ́tehíjcyáhi? Muurá ámúhama ícyahíjcyaabe Jetsóó péjucóó ámúhadítyú níjkyejɨ́vu. Aabéjuco idyé tsiiñe tsááiñe muhdúhjané ámuha meɨ́ɨ́ténáa ipyéhduú. Ehdúhjáa neemútsí diityéke. 12 Aaméhjáa oríívó bájú ijcyátsihyi iíjcyátsihdyu oomí Jerotsaréevu. Pɨ́hɨ́réhrée técoomítyú téhbaju múhajchótá wáyeéévejcóójɨ́ meúlléiyóné jodíómú taúhbaju nééné hajchóta. 13 Aaméhjáa técoomívú úújeté ípyée iícyahíjcyajávú cáámééɨ́jɨri íjcyáné mɨjcóhovu. Ílluuméhjáa diítye: Péédoroo, Jacóóboo, Jóáaá, Aderéee, Perípee, Tomáaa, Baatoroméee, Matéoo, tsijpi Apéó hajchi Jacóóboo, tsáha múnaa cananíjtámúejpi Tsimóoo, Jacóóbó nahbe Jóódaá, éhdume. 14 Aaméhjáa paíjyuváré dóbéévehíjcyá tééhó pañévú Píívyéébema iíhjyúvaki. Áámemáhjáa ijcyámé Jetsóó nahbémuu, tsɨɨ́juu, tsijtye walléémuu, íjcyame. 15 Áijyúhjáa Péédoro íñahbéjté 120-meva íjcyáméj pɨɨnévú iíjyócúúvéne néé diityéke: —Ámuúha táñahbémuj, tsúúca pajtyéné éhnéhjáa Píívyéébé waajácúháámɨtu Jóóda pɨ́áábóneri Jetsóoke ditye ékééveíñé cáátúnúmeíñe. 16 Ehdúhjáa muurá dibye dííbyedívú méénútsoíñé tsúúcajátújuco Píívyéébé Apííchó néhijcyáné Dabíiúvuj tééveri. 17 Diibyée muurá Jóóda Jetsóó mamyémú meíjcyáméejpi tsaméhjɨ́ɨ dííbyema mewákímyeíhíjcyaábe. 18 Aabée ímityúné méénune ditye áhdóne dsɨ́ɨ́dsɨ́ dibye wájójcoíñúné iújcúnemma ahdómé tsátsii ííñujɨ. Ááné boonétúhjáa muurá iiye dsɨ́jɨ́vétsómeííbyé áákityé apáhajchíí íhbáu áachívújuco. 19 Aanéhjáa Jerotsarée múnaa iwáájácúne dityée áhdotsíí meménú Atséédama ‘Tújpácyo Ájtsɨ’ nééiyóne. 20 Muurá Tsááamóháámɨtu téénetu nééneé: Íávajáréjuco dííbye ja cóévájari tsáhájuco múha íjcyáityúne. Téhdure idyé tsiiñe nééneé: Tsíjpiiyéjuco dííbyé wákimyéivu cápáyóóveíñe. 21 Ahdícyane muurá ijcyámé tsaate éhnée Jóáa Jetsóoke tsójtsoobe cáámevu pétsihvújuco meke náhbénuhíjcyáme. Áámedítyú ihdyu óvíi méujcú tsáápiikye dibyée ɨ́mɨááné ɨdsɨ́jɨ́vétsihdyu bóhɨɨne úúbállehíjcyáííbyeke. Ehdúhjáa neebe Péédoro. 23 Ahdújucóhjáa míítyétsikye ditye pevénéréi mémenúné tsáápiikye diityétsidítyú iújcuki. Tsáápíhjyáa Jotséé dííbyere ‘Batsabáa’ némeííbyé téhdure Jójto imyémé íjcyaábe. Áánetúhjáa tsijpi Matía. 24 Áámútsí hallúvúhjáa íllu Píívyéébema ihjyúváme: —Ayúju Ávyéjuúbe Píívyéébeéj, uu muurá pámé ɨ́buwáánéré ú waajácúhi. 25 Aabe ihdyu ú waajácú caabyé u tújkevélleebe íjtyétsidítyú úcááveíñé díhjyú uwááboobe iíjcya Jóódáuvúu íimítyú nɨ́jcaúvú úújetéébé cápayóóve. 26 Ehdúhjáa Píívyéébema iíhjyúvátsihdyu nehcómé diityétsidítyú cáábyeké iújcuíñe. Aanéhjáa úújeté Matíadívu. Aabéjucóhjáa úcaavéné 11-meváréjuco íjcyame Píívyéébé uwááboju úwááboméré péhíjcyáímyé pañévu.
1 Aaméhjáa pámeere tsijtye cahcújtso múnáama ‘Pejtecojtée’ némeíñé wañéhjɨj cóójɨ́ dóbeevéhi. 2 Áánáacáhjáa peecútéré éhne múúne tsɨ́jpáné kiijyébá tsááne íhjyuvádú nééne tsáá cáámetu. Aanéhjáa ávyeta wádóoové pájá pañére. 3 Árónáacáhjáa tsúúca cúújúwaj péétédú ‘nɨwáhnɨ́wá’ tsáápitsá hallúvú bóhówaavéne. 4 Ehdúhjáa diityé pañévú Píívyéébé Apííchó úcaavéné diityéké ihjyúvatsó tsíjtyéhjɨ́ ihjyúháñeri ditye lléébótúrójúhjɨri. 5 Téijyúhjáa ijcyámé tsijtye jodíómú tétsihyi Jerotsaréeri Méécáánikye muhdú ɨɨ́jtsúcunúdú úráávyehíjcyámé panévá iñújɨ́ɨ́netu tsáámeé. 6 Aaméhjáa mítyane tétsii íhjyuba íjcyane illéébóne diityédívú píhcyaavéhi. Aaméhjáa úvánujcátsí tsaatétsáhjɨ́ɨ ditye íhjyúvájúhjɨri íhjyuváné illéébónema. 7 Ááneríhjyáa úváhtúuuvémé néjcatsíhi: —¿Aca tsá éhne íjtye Gariréa múnaa íjcyatúne? 8 ¿Aca muhdú ɨ́ɨ́vane ávyeta meíhjyúvájúhjɨri ihjyúváme? 9 Muurá íñe íchii mee panévá iñújɨ́ɨ́ne múnaa Páátiaa, Méédia, Eráaa, Metsopotáámiaa, Jodéaa, Capadóótsiaa, Póótoó, Áátsiaa, Pírííjiaa, Pajpííriaa, Ejíhtoo, Tsirééné tujkéveri íjcyane Áápirícaa, éhdúné iñújɨ́ɨ́ne múnaa. Áhdure ijcyámé Róómátu tsáámedítyú tsaate páñétúejte jodíómu. Téhdure ijcyámé jodíómú íjcyáturómé diityé uwáábó úráávyehíjcyáme. 11 Áhdure ijcyámé Créétama Aráábiá múnaa. Ílluume íñe mélleebó muhdú Píívyéébé ɨhtsútú diityéké íhjyúvatsóné meíhjyúvájúhjɨri. 12 Aaméhjáa tééneri úllévenúmé idyé tsiiñe néjcatsíhi: —¿Muhdúami íhya tsáma teénej? 13 Árónáacáhjáa tsaate diityédí iúúhɨ́vaténe nééhií: —Íllure llíyíícyavéme. 14 Áánélliihyéhjáa diitye 11-mevádítyú Péédoro iíjyócúúvéne kéévánécoba néé diityéke: —Ámuúha tamúnaa íñe múhdumé Jerotsarée múnáama tsijtye íjcyamej, cáhawáá ámúhama o íhjyuváné ímíñeúvú mélleebúcunuj. 15 Tsá muha mellíyíícyávetú eene ámuha múúhadítyú menéhduú. Muurá llíyiicyáve múnaa íjcyarómé tsá ícyooca ááméjutúréi nuhba íjcyánáa llíyíícyávetúne. Aanéjɨ́ɨ́ awáá muhdú muha méllíyíícyáveéhi. 16 Muuráhjáa Píívyéébé ihjyú uubálle múnáajpi Joéé íñe ícyooca pájtyénetu nééhií: 17 Muurá nihñéré mɨ́amúnáá pañévú Táapííchó ó pícyoóhi. Ááméj tsɨɨménémúháábé ɨ́ɨ́búwá déjúcotu táuwááboju ijchívyeéhi. Ováhtsámú naavédú nénehjɨ ɨ́ɨ́téné pañe diityémá ó ihjyúvaáhi. Áánetu kéémémuma ó ihjyúvaá ityúwaháñé pañe. 18 Ehdu ó ájcuú Táapííchotu pámeere múhdumé táɨɨcúve múnaa íjcyámeke wajpíímumáyé walléémuke. Aame táuwáábó méénuúhi. 19 Áijyu caame iévéhoowávú ó úújétsoó páhduváré nénehjɨ meúllévenúnéhjɨ. Áánetu ííñújɨri íjcyaíñé tééné uubálleháñé mítyane méénujcátsiháñé pañe tújpacyo wágóóóveíñe. Áhdure íjcyaíñé panéváré áíívyéne ójtso. 20 Muurá cóójɨ́ejpi nuhba áábáteéhi. Áánetu péjcóejpi íjcyaá tújpacyóduréjuco. Ehdu páhduváré nénehjɨ pájtyeé Ávyéjuube Jetsóó tsááiñe ávyétá ɨhtsútú nééíñé úmɨ́wari. 21 Aane pámeere múhdumé dííbyedi tsúúrámeíhijcyámé ihdyu pájtyéteéhi. Ehdúhjáa Joéej tééveri Píívyéébe nééhií. 22 Ahdícyane, ámuúha tamúnaa ijraéémuj, cáhawáá mélleebúcunu tsiiñe ámúhakye o nééiñe: Muurá ámuháyé méwaajácú Jetsóó Natsarée múnáajpi íjcyáábej tééveríi Píívyéébe panéváré méénúráítyúronéhjɨ́ méénuhíjcyáné ámúháj pɨɨnévu. Tééneríi muurá meke úújetsójúcóóroobe ɨ́mɨááné Píívyéébe dííbyeke wálloóne. 23 Áróóbedívúu ámuha ímítyúmeke méméénutsó páwachékevu mewátyétyéhcútsóneri Píívyééberéhjáa ihdyu tsúúcajátújuco néhdújuco. 24 Áróóbekée muurá dííbyere Píívyéébe bóhɨɨtsó tsúúca dsɨ́jɨ́véjúcóóróóbeke. Muuráhjáa tsá muhdú dsɨjɨ́vé dííbyeke méénúítyuróne. 25 Muuráhjáa Dabíiúvú dííbyedítyú nééhií: Paíjyuvárée Ávyéjuube óómaye ú ícyahíjcyáhi. Aabe muurá oke ú téhmehíjcyá ɨ́ɨ́nerí o íllityétuki. 26 Ááneri mítyane o ímíjyúúveebe uke ó duurúvahíjcyaáhi. Áánéllii o dsɨ́jɨ́vécooca tsaímíyé úúma ó íjcyaáhi. 27 Muurá tsá tabóhɨ́ u ɨ́hvéjtsóityú tene iwágóóóveki. Áhdure tsá u ɨ́hvéjtsóityú dɨ́ɨɨcúve múnáájpikye mítyane u wájyúúbej pi ɨ́cúbáhrámeíñe. 28 Muuráhjáa oke ú waajácutsó ɨ́mɨájɨjtóvu. Aabe mítyane ó ímíjyuuvé óóma u íjcyánélliíhye. Ehdúhjáa Dabíiúvú néé Jetsóodítyu. 29 Aabéhjáa muurá diibye Dabíiúvú dsɨ́jɨ́véébeke ditye cúúune ícyoocápí dííbyeúvú nijkye ijcyáhi, ámuúha táñahbémuj. 30 Muuráhjaa Píívyéébé ihjyú uubálle múnáajpi íjcyáábeúvú ɨ́mɨááné waajácú Píívyéébe dííbyeke néhijcyáné dííbyeúvúj tsɨɨménémúhaabe llíyaatémedítyú Críjto ávyéjuutéiñe díbyeúvúu ávyéjuutédu. 31 Ehdúhjáa tene pájtyeíñé ɨ́hdétújuco iwáájacúdú íjcyáábeúvú nehíjcyá Críjto ɨdsɨ́jɨ́vétsihdyu bóhɨɨbe wágóóóvéityúne. Áhduréhjáa nehíjcyáábeúvú dííbyej pi muhdú íjcyáityúne. 32 Ahdújucóo muurá dííbyeke Píívyéébe bóhɨɨtsóne. Aane muha pámeere méwaajácúhi. 33 Áábekée Píívyéébe ílluréjuco ávyéjujtsóne. Áábej tééveri muurá íñe ícyooca Cááni Íapííchó múúhá pañévú picyóó dííbyekéhjáa iñéhdújuco. Aane íñe páneere ámuha maájtyumɨ́né, melléébone, Pííyéébedítyúré tsáá Ílli Jetsóoj tééveri dibye méénune. 34 Íllúhjáa muurá tsiiñe Dabíiúvú nééhií: Ávyéjuubée néé táavyéjúúbeke: Íchihvu táúniúvú diicya dímunáake úúma o táhjáné hajchóta. Ehdúhjáa néébeúvu. Árónáacáhjáa ihdyu tsá dibye íhdityu íhjyúvatúne. Muuráhjáa tsá dibye cáámevu níjkyejɨ́vú péétu Críjto péhduú. 36 Aane ihdyu ámuha pámeere tamúnaa ijraéémú méwaajácúiyá Píívyéébée Mépájtyetétsoobe Críjtoke pícyóóbeke ámuha páwachékevu medsɨ́jɨ́vétsóóbeke. 37 Ehdúhjáa Péédoro nééne diityéké múhdurá pájtyénéllii pámeere diitye uwáábojtéké nééhií: —¿Aanéhaca íñe muhdúí muúha, ámuúha múúhá nahbémuj? 38 Áánélliihyéhjáa Péédoro néé diityéke: —Ímityúné ámuha meícyahíjcyáné meɨ́hvéjtsóne ɨ́mɨáámeréjuco meíjcyá ámúhá imítyú ámúhá hallúrí iíjcyájúcóótuki. Ááne métsójtsótsaméí Jetsocríjto mémeri Píívyéébe ámúhá pañévú ipícyo Íapíícho. 39 Aane muurá íñe ɨ́hdétújucóo úúbállémeíhijcyáné pámeere ámúháj tsɨɨménémúháábema ámúhá wáábyuta. Téhdure pámeere pahúllevá múnáake Méécááni Píívyéébe wábyújtsómé wáábyuta teéne. 40 Ehdúhjáa Péédoro diityéké iúwáábótsihdyu nééhií: —Ɨ́mɨánejcúvuréjuco mepájtyé mɨ́amúnaa ímityúné ícyahíjcyánetu. 41 Ahdújucóhjáa múhdumé dííbyé uwáábó cáhcújtsodúmé tsójtsótsámeíñe. Áijyúhjáa tsúúca cahcújtso múnaa llíyaatémé 3,000-mevájuco. 42 Aaméhjáa diityé uwáábó úraavyémé tsaímíyé náhbévájcatsímyé tsatsíhvú idyóbéévéne Píívyéébema ihjyúvahíjcyáhi. Téhduréhjáa Jetsóó dsɨjɨ́vé ɨɨ́tsaavéné pááaho iwátújcatsíñé máchohíjcyáhi. 43 Aanéhjáa ímí ɨjtsúcunúme. Áámemáhjáa uwáábojte méénúráítyúronéhjɨ́ méénuhíjcyáhi. 44 Aaméhjáa tsaímíyé iñáhbévájcatsíñe panévatúré pɨ́áábócatsíhijcyáhi. 45 Ihñénéhjɨ́hjáa iñáhjɨ́hénúne pɨ́áábohíjcyámé pɨ́htómeke. 46 Aaméhjáa paíjyuváré dóbéévehíjcyá duurúvajávú Píívyéébeke idyúúrúvaki. Tsaímíyéhjáa ihjyáháñeri íjcyame Jetsóó dsɨjɨ́vé ɨɨ́tsaavéné pááaho iwátújcatsíñé máchohíjcyáhi. 47 Ehdúhjáa Píívyéébeke ditye dúúrúvahíjcyáné tsijtye ímí ɨjtsúcunúhi. Aaméhjáa éhnííñevu llíyaaté Píívyéébé pɨáábori tsúúca pájtyetéme.
1 Tsájcuuvéhjáa Péédorómútsí Jóááma péé duurúvajávú Píívyéébema ditye íhjyúvahíjcyáne ééveri. 2 Áijyúhjáa tsaapi tsɨ́ɨ́ménedítyújuco úllétúúbeke pícyohíjcyámé tééjá lleehówavu ‘Imíwu’ némeítsihvu dibye ityáúmeíhíjcya dsɨ́ɨ́dsɨke tééjá pañévú úcáávémeke. 3 Aabéhjáa diityétsikye táúmeí dsɨ́ɨ́dsɨke tééjá pañévú úcáávémútsikye. 4 Áánélliihyéhjáa dííbyedívú ɨɨ́ɨ́téne neemútsi: —Éje, cáhawáá múhtsikye dɨhtej. 5 Aanéhjáa ɨjtsúcunúúbé dityétsí tsíeménevu ájcuíñe. 6 Árónáacáhjáa Péédoro néé dííbyeke: —Tsá muhtsi medsɨ́ɨ́dsɨ́vatúne. Árónáa ihdyu uke muhtsi mépɨ́ááboóhi. Ahdícyane Natsarée múnáájpi Jetsocríjto mémeri díjyócúúvéne duhlle. 7 Ehdúhjáa néébere ɨ́mɨánéjcúéhójtsɨtu iékéévéébeke íjyócujcárónemáyé tsúúca ímíjpyetéébe. 8 Aabéhjáa tsaímiyéjuco úlleebe cáhtsíñíbaabéré diityétsima úcaavé tééjá pañévú Píívyéébeke dúúrúvaabére. 9 Aanéhjáa tétsihyi íjcyame ájtyumɨ́ ímíhyéjuco úlleebe Píívyéébeke dúúruváne. 10 Aanéhjáa waajácúmé diibyéjuco duurúvájá lleehówaríi ‘Imíwu’ némeítsihyi ácuúcunúúbé pɨáábó táúmeíhíjcyaabe dibye íjcyane. Ááneríhjyáa ávyeta ullévenúmé dííbyedi. 11 Aabéhjáa tsúúca ímíjpyetéébé tsá ɨ́hvéjtsotú diityétsí Péédorómútsikye. Ááneríhjyáa mɨ́amúnaa itsájúréévéne dsɨɨnécunú diityé éllevu duurúvájatu tsátsii ‘Tsaromóo’ némeítsihyi íjcyáme éllevu. 12 Áámekéhjáa Péédoro iájtyúmɨ́ne nééhií: —Ámuúha tamúnaaj, ¿aca muhdú ɨ́ɨ́vane ámuha meúllévenúne múhtsidyívú méɨɨté tehdu múhtsí ɨhnáhooríyé muhtsi meméénúneríjɨ́ɨ́vari? Áhdure ¿aca ɨ́mɨájtétsí muhtsi meíjcyánéllii tehdu mémeenúhi? 13 Muuráhjáa téhdure méɨhdé múnáaúvú Aavaráaa, Itsáaa, Jacóóboo, éhdume cáánívahíjcyaabe Mépiivyéébé Ílli Jetsóoke tééneri ávyéjútsohíjcyá éhnée ámuha ávyéjujté hójtsɨ́ pañévú meɨ́hvéjtsóóbeke. Muuráhjáa Piráátó dííbyeke ácádsɨ́jcaáyóíyónáa tsá ámuha meímílletúne. 14 Diibyée ɨ́mɨáábé hallúvú íhjyúvatúmé ámuha cáábyerá dsɨ́jɨvétso múnáájpí hallúvúré méihjyúvá dibye iíjchívyeki. 15 Ehdúu ámuha mélliihyánutsó diibyéjuco meke bohɨ́ɨ́vú ájcúúbedívu. Áróóbekée muurá Píívyéébe bóhɨɨtsóhi. Aane muha méwaajácúhi. 16 Áábeke muhtsi mecáhcújtsónéllii muurá íñe áánu ímíjpyeté dííbye mémeri dííbyé ɨhnáhoori ámuha meɨ́ɨ́téneríye. 17 Ahdícyane, ámuúha tamúnaaj, muurá ó waajácú ɨ́mɨáánéjucóo ámuha pámeere ámúhá avyéjujtémá dííbyeke medsɨ́jɨ́vetsóné ámúhá ɨ́buúúné aabáte. 18 Árónáacáa ihdyu tehdújuco dibye ɨ́cúbáhrámeíñé tsúúcajátújucóo Píívyéébe íhjyú uubálle múnáaj tééveri néhdújuco. 19 Áánéllii ímityúné ámuha meícyahíjcyáné meɨ́hvéjtsóne Píívyéébé icyánejcúvuréjuco méɨ́buwáávé ténehjɨ ámúhama iábájɨ́ɨ́vémeí ímí Píívyéébema ámuha meíjcyaki. 20 Muurá meéllevu wállóóiibye Ílli Jetsocríjtoke tsúúcajátújucóo meke dibye pájtyetétsoíñé iñéébeke meke dibye iújcúvaki. 21 Aabe muurá níjkyéjɨri íjcyaá páneere muhdúhjáa Píívyéébe íhjyú uubálle múnáaj tééveri tsúúcajátújuco iñéhijcyáné ímíbáávyétsóné hajchóta. 22 Íllúhjáa muurá Moitséeúvú néé méɨhdé múnáaúvuke: “Ávyéjuube Píívyéébe méhdityu pícyoó tsaapi íhjyú uubálle múnáajpi íjcyáííbyeke íñée oke ipícyohdu. Áábeke ihdyu tsáma méllééboco. Muurá dííbyeke cáhcújtsotúmé wágóóóveéhi.” 24 Áhduréhjáa tsijpi Píívyéébé ihjyú uubálle múnáajpi Tsamoéeúvú ihjyúvahíjcyá íñe ícyooca muhdú pájtyénéhjɨtu. Áábeúvú boonéhjáa idyé tsijtye íjcyáméhjɨúvú ihjyúvahíjcyá téénetu. 25 Ehdúhjáa muurá Píívyéébe íhjyú uubálle múnáaj tééveri nehíjcyá meeke pámeekére. Muuráhjáa méɨhdé múnáaúvuma pámeekéré meke ɨpɨ́ááboíñé Aavaráaúvuke íllu neébe: “Pámeere ííñújɨ́ cuwáábema íjcyaíñé pɨáábó dɨ́jtsɨɨménémúháábej tééveri.” 26 Muuráhjáa Píívyéébe Íllíkye wallóó tujkénú mee ijraéémuke dibye ɨpɨ́áábo méimítyuháñé meɨ́hvéjtsoki. Ehdúhjáa neebe Péédoro.
1 Aanéhjáa Péédorómútsí Jóááma mɨ́amúnáama íhjyúvahíjcyárónáa tsáácunúmé llúúvájteé, duurúvájá tehméjté avyéjuúbee, tsadotséómuu, íjcyame. 2 Aaméhjáa cayóbáávaté Jetsóópe dsɨ́jɨ́veebe bóhɨhdu idyé tsijtye dsɨ́jɨvémé bóhɨɨíñé dityétsí úwáábónetu. 3 Aaméhjáa iékéévémútsikye cuvéhoojánú cúvéhréjuco tene néénélliíhye. Aamútsíhjyáa téhulléré tsɨ́tsɨɨvéhi. 4 Árónáacáhjáa diityétsí uwáábó lléébúcunúhíjcyámedítyú mítyame cáhcújtsómemáubáhjáa tsúúca úújetémé 5,000-mevájuco tsamééré wajpíímu. 5 Aanéhjáa awáá tsíjcyoojɨ píhcyaavéjucóómé Jerotsaréevu ávyéjujtee, túkevéjtsojtee, taúhbájú uwáábojtee, íjcyame. 6 Áámemáhjáa ijcyámé llúúvájté avyéjujte Anáaa, Caipáaa, Jóáaá, Arejáádoroo, éhdume. Téhduréhjáa ijcyámé diityéjééejte. 7 Aaméhjáa diitye ávyéjujte néé Péédorómútsikye ditye iíjchívyétsóne itsíva diityé éllevu. Ahdújucóhjáa ditye tsájtyémútsikye ditye nééneé: —¿Aca ɨ́ɨ́né ɨhtsúturí ámuhtsi méénúráítyuróné méméénuhíjcyáhi, pane mumémeríhyaja? 8 Áánélliihyéhjáa Péédoro Píívyéébé Apííchó ípañe íjcyaabe néé diityéke: —Ámuúha tamúnaa íjraéémú avyéjujtej, ámuha íñe múhtsikye médilló éhnée íayáábedítyújuco úllétuube áánu muhdú ímíjpyeténé ámuha mewáájácuki. 10 Áánéllii ícyooca muhtsi ámúhakye méúúbálleé teéne. Muurá ihdyu Píívyéébere ímíjpyetétsó dííbyeke éhnée ámuha páwachékevu Natsarée múnáajpi Jetsóoke medsɨ́jɨ́vétsóóbeke ibóhɨ́ɨ́tsóóbe mémeri. 11 Muuráhjáa diibyéjuco éhne múúne ímichi nééwáyutu jaa éjkedu néébeke ámuha meéhdɨɨválléroobe ícyooca ijcyá páñetúejpi teene jaa ímichi páñétúétsihdyu éjkedu néébeé. 12 Tsá tsijpi íjcyatú meke pájtyetétsoóbe. Tsáháa muurá tsíjpiikye Píívyéébe méménutú mɨ́amúnáake pájtyetétsóííbyeke. 13 Ehdúhjáa dityétsí íhjyúváneri diitye ávyéjujte ullévenúhi. Aaméhjáa waajácú dityétsí ɨ́dátsó nééméejtétsí íjcyane tsáijyúubáré waajácúhaamɨ́né ɨ́ɨ́tehíjcyátumútsi. Árónáacáhjáa ɨ́tsaavémé Jetsóomáa dityétsí ícyahíjcyáne. 14 Aanéhjáa dityétsí ímíjpyetétsoobe tétsihyi íjcyánéllii tsáhájuco ditye ɨɨná néétu diityétsidítyu. 15 Áánélliihyéhjáa ílluréjuco ditye wálloone diityétsikye tétsihdyu. Ááné boonéhjáa tsamééréjuco íhjyúvájcatsíñé muhdú diityétsikye imyéénúíyóneri. 16 Néjcatsímyéhjápeé: —¿Aanéhaca íñe muhdú méméénúiyá diityétsikye? Muurá pámeere Jerotsarée múnaa waajácú méénúráítyuróné dityétsí méénune. Aane muhdú metóónúíyónejɨ́ɨ́vari. 17 Árónáa ihdyu metsu meíllívyéébo diityétsikye dityétsí éhnííñevu Jetsóodítyú íjcyáné uwááboju pámehdívúré tsújaúcútúné ɨhde. 18 Ahdújucóhjáa tsiiñe ɨpɨ́úvámútsikye ditye ávyeta bóijcyúné dityétsí iúwaabójúcóótuki. 19 Árónáacáhjáa neemútsí diityéke: —Cáhawáá méɨ́jtsaméí keená ímí Píívyéébe ɨ́jtsúcunúne. ¿A ámúhakyéré muhtsi melléébóne dííbyeke tsá melléébóitúne? 20 Tsáháubá muhtsi meɨ́hvetéítyuró Jetsóodítyú íjcyáné uwááboju meúwáábohíjcyánetu dibyée iúwáábóne méénuhíjcyanéhjɨ́ muhtsi maájtyúmɨ́nélliíhye. 21 Ehdúhjáa dityétsí néénéllii ibóíjcyúróne ílluréjuco ditye ɨ́hvejtsóné diityétsikye. Tsáháhjáa ditye píívyetétú muhdú diityétsikye imyéénúiyóné tsáápiikyéhjáa dityétsí ímíjpyetétsónéllii mítyame Píívyéébeke ávyéjújtsónélliíhye. 22 Aanéhjáa diibye dityétsí ímíjpyetétsoobe 40 pijcyábá ehnííñevújuco. 23 Aamútsíhjyáa tsúúca ditye ácádsɨ́jcaáyomútsí íñahbéjte éllevu ipyééne úúballé páneere muhdú llúúvájté avyéjujtémá túkevéjtsojte diityétsikye nééneé. 24 Áánélliihyéhjáa tsaméhjɨ́ íllu Píívyéébema ihjyúváhi: —¡Ayúju múúhá Avyéjuube Píívyéébeéj, uu muurá ú ijcyá páneerée iévéhóówari íjcyánéhjɨma ííñujɨ, nújpacyo, múhdúné tsíeméné íjcyane, u ípívyéjtsoóbe! 25 Aabée muurá dɨ́ɨɨcúve múnáajpi Dabíiúvudi Díapííchó íjcyánej tééveri u nééhií: ¿Ɨ́veekí tsííñé iñújɨ́ɨ́ne múnaa páhduváré idyárɨ́ɨ́véjcatsíñe ɨ́tsámeíhijcyá ɨ́ɨ́netú diityéké pɨ́áábóítyúnéhjɨri? 26 Muurá ávyéjujte pítyácócatsíhijcyá Ávyéjuube Críjtoke imyéénuki. Ehdúhjáa muurá u néé Dabíiúvuj tééveri. 27 Aanée muurá téénéllii ícyoomívú píhcyáávehíjcyámé Heróódee, Póótsio Piráátoo, tsííñé iiñújɨ múnaa, muuha ijraéémú avyéjujtee, ijcyame Daachi Jetsóoke imyéénu múúhakyée pájtyetétsóííbyeke u wállóóbeke. 28 Áábekée meenúmé tsúúcajátújucóhjáa ihdyu u néhdújuco. 29 Aame muurá u ɨ́ɨ́ténáa téhdure múúhakye méénúllehíjcyáhi. Áánéllii ihdyu óvíi múúhakye ú túkévejtsó dɨ́ɨhtsútuuri muha meúwáábohíjcya díuwááboju ɨ́ɨ́nerí íllityétúme. Áhdure múúhakye pɨáábó muha méénúráítyúronéhjɨ́ chéméméhjɨke mebóhɨ́ɨ́tsohíjcya Daachi Jetsóo mémeri. 31 Ehdúhjáa Píívyéébema iíhjyúvánetu ditye nɨ́jkévánáa tétsii diityémá uuvécunúhi. Aanéhjáa Píívyéébé Apííchó diityé pañe íjcyame ɨ́ɨ́nerí núhnévetúmé úwáábohíjcyá dííbyé ihjyu. 32 Aaméhjáa pámeere cahcújtso múnáama tsajɨ́jtóré ɨ́jtsámeímyé tsá néhíjcyatú ihñénéhjɨ́ íhdyúenéhjɨ́ íjcyane. Tsáápiitsá éhnéhjáa pámé wáábyutáré ijcyáhi. 33 Aaméhjáa diitye uwáábojte úúbállehíjcyá Ávyéjuubée Jetsóó ɨdsɨ́jɨ́vétsihdyu bóhɨɨ́ne. Áámekéhjáa Píívyéébe mítyane pɨ́áábohíjcyáhi. 34 Aaméhjáa pámeere cahcújtso múnáama ímí pɨ́áábócatsíhijcyá ɨ́ɨ́netú pɨ́htótsójcatsítyúme. Tsaatéhjáa íiñújɨ́ɨ́nema, ihjyáháñema, íjcyame ténehjɨ iñáhjɨ́hénúne dsɨ́ɨ́dsɨ́ pihjyúcuhíjcyá uwáábojtédívu. 35 Áánetújucóhjáa ditye ácuhíjcyáné tsaate diityédítyú pɨ́htómeke. 36 Áijyúhjáa íjcyaabe diityédítyú Revítámuube Jotséé Chííperévúhjáa ditye tsɨ́ɨ́mávaábe. Áábekéhjáa uwáábojte iúúhɨnúné meménú Benabéedívú ‘ímijyújtsoóbe’ nééiyóne. 37 Aabéhjáa íiiñújɨ́ iñáhjɨ́hénúne áhdovu ajcú diitye uwáábojtéke.
1 Áhduréhjáa Ananíamútsí mewa Tsapíírama íiiñújɨ́ iñáhjɨ́hénúne áhdotu tsane iújcúnéj coéénevu diitye uwáábojtéké ajcú pánéhjɨ́jtaráhdu. Aanéhjáa mewa waajácú dibye muhdú méénune. 3 Áábekéhjáa Ananíake Péédoro nééhií: —¿Aca ɨ́veekí Naavéné uke ɨ́búwájtsónej péévé muhdú ú meenú díiiñújɨ áhdo? ¿Ááne pánehjɨ́dú ú tsivá cóeéne? Ú imíllé múúhakye u álliñe tehdújuco Píívyéébé Apííchó ímillédú u méénune muha meɨ́jtsúcunúroki. 4 ¿Aca muhná teene ííñujɨ? Ááneráa dihñe teéne. Ááne áhdóo dihñéreíyo. Tsáháa tsane u újcúnéj coééné u tsíváítyuró pánéhjɨ́jtaráhdu. Aanéhaca idyé múúhakyéré u állíñejɨ́ɨ́vari. Muurá téhdure Píívyéébeke ú allíhi. 5 Ehdúhjáa Péédoro néénemáyé Ananíá ílluréjuco dsɨ́jɨ́veebe áákityéné baavújuco. Ááné uubálléhjáa lléébome mítyane íllityéhi. 6 Ááhoúvukéhjáa ováhtsámú ɨbɨ́ɨ́jɨ́núne tsajtyé icyúúuki. 7 Ááné boonétúhjáa mewa wajtsɨ́ ɨɨná ájyúke pájtyene wáájácútulle. 8 Áállekéhjáa idyé Péédoro népejtsóhi: —¿A téhdunéjucóo ílluunéré ámuhtsi menáhjɨ́henúné ámúhtsí iiñújɨ? Áánélliihyéhjáa neélle: —Éée, téhdunéjucópeé. 9 Árónáacáhjáa Péédoro néé díílleke: —¿Ɨ́veekíhjyáa ehdu ámuhtsi mémeenúhi? ¿Aca ámuhtsi méɨjtsúcunú Píívyéébé Apííchó wáájácúítyuróne? Éje, aatye muurá tsáá dítyájɨúvuke icyúúújétsihdyu. Aame muurá ícyooca uukéréjuco cúúutéiñe. 10 Ehdúhjáa dibye néénemáyé tsúúca dsɨ́jɨ́velle áákityé dííbyé lliiñévu. Áálledívúhjáa diitye ováhtsámú wajtsɨ́ ɨ́ɨ́témehóvuréjuco. Áálleúvukéhjáa idyé itsájtyéne cuuúmé ájyú úníutu. 11 Ehdúhjáa Ananíamútsikye méwama tene pájtyéneri cahcújtso múnaa mítyane íllityéhi. Áhduréhjáa tsijtye teene iwáájácúne íllityéhi. 12 Aanéhjáa diitye uwáábojte dóbéévehíjcyá duurúvájá pañévú tsátsii ‘Tsaromóo’ némeítsihvu. Aaméhjáa méénuhíjcyá mítyane méénúráítyúronéhjɨ́ mɨ́amúnááj pɨɨnévu. 13 Áámekéhjáa cáhcújtsotúmé diityémá náhbévahíjcyáturómé ímí ɨjtsúcunúhi. 14 Téijyúhjáa idyé tsijtye wajpíímumáyé walléémú cóbéévehíjcyá duurúvájá pañéahcujtsó Píívyéébeke. Aaméhjáa éhnííñevu mítyaméjuco llíyaaténe. 15 Áánetúhjáa chéméméhjɨke ɨ́ɨ́hbotáháñeri ijchívyetsómé hulléjɨjtónéj pɨɨnévú tééneríváa Péédoro pájtyéébe náávéubáré diityé hallútú pájtyéneri ditye ibóhɨɨ́ki. 16 Téhduréhjáa idyé íúníúécoomíjɨ múnaa Jerotsaréeri íjcyáábe éllevu tsívahíjcyá chéméméhjɨke. Áhduréhjáa tsívahíjcyámé naavémú ípañe íjcyame ɨ́cúbáhrámeíhíjcyámeke dibye ibóhɨ́ɨ́tsoki. 17 Aanéhjáa páñétúejpi llúúvájté avyéjúúbema tsadotséómú nomíutáává diitye uwáábojtédi. 18 Áánélliihyéhjáa diityéké cuvéhoojánúme. 19 Árónáacáhjáa tépejco níjkyéjɨ múnáajpi cúvéhóójá llehówááné ipááyúnetu iíjchívyétsómeke néé ditye mɨ́amúnáake duurúvájá pañévú iúwááboté muhdú Píívyéébeke meúraavyéne. 21 Ahdújucóhjáa ditye cúúvénetúré tééjá pañévú ipyééne úwaabóne. Áánáacáhjáa diibye páñétúejpi llúúvájté avyéjuube íñahbénu múnáama pihjyúcú túkevéjtsojtéke. Áánemáhjáa tehmé múnáake wallóómé diityé éllevu cúvéhóójá pañétú ditye iújcutéki. 22 Aaméhjáa pééme úújeté íávajávuréjuco. 23 Áánélliihyéhjáa ióómíñe néémeé: —Muha méúújetérá cúúveja cóhpé wátájcámeíjyá tehmé múnaa lléhowááné téhmehíjcyámedívu. Áronáa muha lléhowááné mépaayú dáíháñeréjuco tsaatéubáré pañe íjcyájúcootúne. 24 Ehdúhjáa ditye úúbálléneri diibye páñétúejpi llúúvájté avyéjuúbee, duurúvájá avyéjuúbee, tsijtye llúúvájteé, íjcyame iúllévenúne néjcatsíhi: —¿Aca kiávú pééiyóme? 25 Árónáacáhjáa tsaapi téhullétú tsáábe néé diityéke: Áánerá éhnéijyu ámuha mecúvéhoojánúmé éhlle duurúvájá pañe uwááboríjyuco. 26 Áánélliihyéhjáa tehmé múnáá avyéjuube péé tsaatémá diityé éllevu. Aaméhjáa diityéké ɨ́cúbáhratúmé tsajtyé mɨ́amúnaa néwayúúnevu diityéké áámúíyóné apííchori. 27 Aaméhjáa diitye ávyéjujtédívú wájtsɨ́tsómeke páñétúejpi llúúvájté avyéjuube nééhií: —Ááneráhjáa muha ámúhakye mébóijcyú ámuha meúwaabójúcóótu eene ámuha meíhjyúvahíjcyáábedítyú íjcyáné uwááboju. Árónáa ¿ɨ́veekí éhnííñevúré ámuha méúwaabóhi? ¿Ɨveekí ámuha Jerotsaréeri dííbyé uwááboju metsújaúcúne méimíllé dibyée dsɨ́jɨvéné múúhá hallúvú mewátyanúne? 29 Áánélliihyéhjáa Péédoro nééhií: —Árónáa ihdyu Píívyéébe múúhakye néhdújuco muha meméénune mɨ́amúnaa múúhakye bóíjcyúrónáaáca. 30 Muuráhjáa téhdure méɨhdé múnáaúvú dííbyeke cáánívahíjcyaabe Mépiivyéébé Jetsóoke bóhɨɨtsó éhnée páwachékevu ámuha mewátyétyéhcútsoobe dsɨ́jɨ́véébeke. 31 Áábekée muurá dibye ávyéjuutétsoobe ícyooca ijcyá dííbyé úníuri Ávyéjuube Pájtyetétsoobe íjcyáábej tééveri mee ijraéémú ímityúné meícyahíjcyáné meɨ́hvéjtsóne ɨ́mɨánejcúvuréjuco meɨ́búwááve ténehjɨ máhallúrí iíjcyájúcóótuki. 32 Aane muurá Píívyéébé Apííchó múúhadívú bóhówajtsóné íñe muha meúúbállehíjcyáhi. Muurá ɨ́mɨááné dííbyeke mecáhcújtsómé pañe dííbyé Apííchó ijcyáhi. 33 Ehdúhjáa Péédoro nééne diityéké cáyobáávatétsómé imíllerá diityéké ɨdsɨ́jɨ́vetsóne. 34 Árónáacáhjáa paritséómuube ‘Gamariée’ némeííbyé taúhbájú uwááboobe íjcyáábeke mɨ́amúnaa ávyejúúllehíjcyaabe diityéj pɨɨnétú iíjyócúúvéne néé dityéi iíjchívyétso áachívú wahájchotáwu diitye uwáábojtéke. 35 Ááné boonéhjáa neebe diityéke: —Ámuúhaj, téɨɨbúwá tsáma méíjcyaco. Ááne ímíñeúvú meɨ́jtsámeítsihdyu aatyéké méméénuco ámuha meméénúíhajchííjyu. 36 Muuráhjáa ‘Téoda’ némeííbyé ɨtsúcunúmeíhijcyá ɨ́htsútuube iíjcyane. Áábemáhjáa muurá ijcyámé mɨ́amúnaa 400-meva. Áróóbekéhjáa tsaate dsɨ́jɨ́vétsóné boone pámeere dííbyema íjcyarómé pahúllevávú tsújaavé tétsɨ́hjɨ́ daíhañéréjuco. 37 Téhduréhjáa Gariréa múnáajpi Jóódáke pajtyéné mɨ́amúnáake ditye éévehíjcyáijyu. Áábemáhjáa muurá téhdure mítyame íjcyáróóbeke idyé dsɨ́jɨ́vetsóme. Ááné boonéhjáa dííbyema íjcyarómé ílluréjuco wáhchájabáne. 38 Áánéllii ámúhakye o néé diityéké éhnííñevu ámuha mepátsárijcyójúcóótuki. Muurá ihdyu ɨ́mɨááné mɨ́amúnáadítyúré tsááné uwááboju ditye úwáábohíjcyáhajchíí diityémá nɨjkévaíñé muhdú ámuha diityéké meméénútúrónáaáca. 39 Áánetu Píívyéébedítyú tsááné uwááboju íjcyáhajchíí tsá ámuha muhdú meméénúityúne. Áánéllii téɨɨbúwá meíjcya. Tsá tene ímityú Píívyéébeke ámuha ímityúné medárɨɨvéne. 40 Ahdújucóhjáa dííbyeke ditye lléébone. Árónáacáhjáa ihdyu diitye uwáábojtéké ɨpɨ́úvámeke wátsihcyúme. Áámekéhjáa iácádsɨ́jcaáyo tsiiñe bóijcyúmé ditye iúwaabójúcóótu Jetsóodítyú íjcyáné uwááboju. 41 Aaméhjáa péé imíjyúwu Píívyééberéhjáa ihdyu ɨ́hvejtsódújuco Jetsóodítyú íjcyáné uwáábójú hallútú núcójpɨ́tsó ɨɨ́cúbáhrámeíyónnáaáca. 42 Aaméhjáa ɨ́hvéjtsotúmé éhnííñevúré pajcóójɨváré úwáábohíjcyá duurúvájá pañévu. Téhduréhjáa tsíjtyeke ihjyáhañévúré úwááboméré pehíjcyáhi.
1 Aanéhjáa téijyu tsúúca mítyaméjuco cahcújtso múnaa llíyaaténe. Áánáacáhjáa tsaate jodíómú íjcyarómé gríéégómú ihjyúrí íhjyuvámé imúnáadítyú nehíjcyá dityéváa pííbájyujtéké panévatúré pɨ́áábohíjcyatúne. 2 Áánélliihyéhjáa diitye méjtúhatyu míítyétsi íjcyame uwáábojte pámeere cahcújtso múnáake ipíhjyúcúmeke nééhií: —Muurá íñe Píívyéébé uwááboju muha meúwaabómé tsá tsíñéhjɨri metúhújkímyeíítyuróne. 3 Áhdícyane, ámuúha múúhá nahbémuj, ámúhadítyú tsaate ɨ́mɨáámé 7-meváké menéhcóne téénevu mepícyó Píívyéébé Apííchó diityéké túkévétsohíjcyámeke. 4 Áánetu ihdyu muha dííbyeke pɨáábó metáúmeíñe dííbyé uwááboju méúwáábohíjcyaáhi. 5 Ehdúhjáa ditye nééne ímí tehdújuco ɨɨ́jtsúcunúnéllii meménújucóómé Ejtéébake Píívyéébé Apííchó túkévéjtsóneri ímí dííbyeke úráávyehíjcyáábeke. Áábé hallúvúhjáa meménúmé íllúúmeke: Perípee, Próócoroo, Nicanóoo, Timóoo, Paméénaa, Ajtiokíía múnáajpi Nicoráá jodíómuube íjcyátúroobée diityé uwááboju tujkénú iúráávyehíjcyátsihdyu Jetsóokéréjuco cáhcújtsoóbee, éhdúmeke. 6 Áámekéhjáa tsajtyémé diitye uwáábojté éllevu. Áámé hallúvúhjáa íhyójtsɨne ipícyóóne táúmeímyé pɨáábo. 7 Ehdúhjáa Píívyéébé uwááboju Jerotsaréevu tsújaavéné mítyame cáhcujtsómé éhnííñevu llíyaatéhi. Áhduréhjáa mítyame llúúvájtedítyú cáhcujtsóhi. 8 Áijyúhjáa Ejtéébá méénuhíjcyá méénúráítyúronéhjɨ́ Píívyéébe pɨ́áábóneri. 9 Áábemáhjáa táhjácatsíhijcyámé tsaate pihcyááveja ‘ɨɨcúve múnaa íjcyájúcootúme’ némeíjya múnáama Tsirééne múnaa, Arejadríía múnaa, Tsiríítsiá iiñújɨ múnaa, Áátsiá iiñújɨ múnaa, íjcyame. 10 Ároméhjáa tsá dííbyeke táhjatú Píívyéébé Apííchóré túkévéjtsóneri dibye íhjyúvahíjcyánélliíhye. 11 Áánélliihyéhjáa ahdómé tsaatéké ditye dííbyé hallúvú iállíñe iñéé dibyéváa Píívyéébeé, Moitséeúvuu, íjcyámútsidítyú ímityúné íhjyuváne. 12 Ehdúhjáa ditye nééne túkevéjtsojtémá taúhbájú uwáábojtéké muhdú dárɨɨvémé awáá diibye Ejtéébake iékéévéébeke tsajtyé ávyéjujté éllevu. 13 Áábélliihyéhjáa nehcómé tsíjtyeke dííbyé hallúvú ditye iálliki. Aaméhjáa néé dííbyedítyu: —Áánu ímityúné ihjyúvahíjcyá duurúvájatuu, Píívyéébé taúhbájutuu, íjcyane. 14 Áhdure nehíjcyaabe Natsarée múnáajpívá Jetsóó duurúvaja iwáchájánúne Moitséeúvú uwáábó cápáyoácoíñe. 15 Ehdúhjáa ditye néénéllii ávyéjujtémá tsijtye tétsihyi ácújcatyémé ɨɨtécunú diibye Ejtééba húmɨ́ amɨ́tsárahcówu níjkyéjɨ múnáájpí humɨ́du.
1 Áábekéhjáa páñétúejpi llúúvájté avyéjuube nééhií: —¿Ava ɨ́mɨááné ehdu teénej? 2 Áánélliihyéhjáa neebe diityéke: —Ámuúha tamúnaaj, cáhawáá ámúhakye o nééne mélleebúcunuj. Muuráhjáa Mépiivyéébé ɨ́htsútuube íjcyaabe bóhówaavé méɨhdé múnáajpi Aavaráaúvudívú Haráavúi dibye péétúné ɨhde Metsopotáámiá iiñújɨri íjcyáábedívu. 3 Áábekéhjáa neébe: “Pámeere dihyájkímuke díiiñújɨma dɨ́hvéjtsóne peeco uke o wállóóné iiñújɨvu.” 4 Ahdújucóhjáa muurá dibye íiiñújɨ́ Caadéatu péébe úújeténé Haráavu. Ááné boonétúhjáa cááni dsɨ́jɨ́vétsihdyu Píívyéébere tsivá dííbyeke íñe ícyooca meíjcyáné iiñújɨvu. 5 Aanéhjáa ɨ́mɨááné dííbyeúvuke iájcuíñé iñéérónáa tsáhái dibye dííbyeke ájcutú tééné iiñújɨvu. Árónáacáhjáa ihdyu neebe dibye dsɨ́jɨ́véné boone iájcuíñé dííbyéj tsɨɨménémúháábekéréjuco díbyeúvúi tsɨ́ɨ́mávátúrónáaáca. 6 Áhduréhjáa neebe dííbyeúvudítyú llíyaaténéj tsɨɨménémúhaabe tsííñé iiñújɨri tsíjtyé hójtsɨ́ pañe íjcyame ɨ́cúbáhrámeíiñe 400 píjcyá hajchóta. 7 Téhduréhjáa Píívyéébe néé diityédítyu: “Eene kééné iiñújɨ múnáá hójtsɨrí ditye íjcyámema teene ó ímíbájchoóhi. Ááné boone ó ijchívyétsoó téhullétú diityéké ookéréjuco ditye ɨɨ́ɨ́cúve íchihvu.” 8 Muuráhjáa Píívyéébe Aavaráaúvuma muhdú dibye íjcyáíñé pityájcoju imyéénéne néé pámeere dííbyéj tsɨɨménémúhaabe ikíhdyahɨ́rótsámeíki. Ahdújucóhjáa dibye méénune ílli Itsáake ɨtsɨ́ɨ́máváábeke 8 coojɨ́vá dibye íjcyátsihvu. Áhduréhjáa diibye ílli Itsáaréjuco méénune íllíkye Jacóóboke. Aabéhjáa idyé Jacóóbó meenú téhdure ɨ́ɨ́tsɨ́ɨ́meke 12-nevá dohjɨ́ba múnaa mee ijraéémú ɨhdéejtéké ɨtsɨ́ɨ́mávámeke. 9 Aaméhjáa diitye méɨhdé múnaa Jacóóboúvuj tsɨ́ɨ́mé nomíutáávahíjcyá íñahbe Jotséedi. Áánemáhjáa dííbyedívú tsaatéké ditye náhjɨ́henúmé tsajtyé dííbyeke Ejíhtó iiñújɨvu. Áróóbekéhjáa ihdyu Píívyéébe pɨ́áábohíjcyá panéváré dííbyeke pátyehíjcyánéhjɨtu. 10 Aanéhjáa dííbyeke dibye túkévéjtsónej péévéré teene Ejíhtó iiñújɨ́ avyéjuube Paraóó ímí dííbyeke pícyohíjcyáhi. Muuráhjáa dííbyeke pícyoobe íiiñújɨ́ túkevéjtsoobe íjcyaabe téhdure páneere dííbyé tsíeméné tehméébé dibye iíjcyaki. 11 Áijyúhjáa muurá mítyane mɨ́amúnaa ɨ́cúbáhrámeí ájyábari Ejíhtó iiñújɨɨ, Canaáá iiñújɨɨ, íjcyájɨ́ɨ́cu múnaa. Tsáháhjáa téijyu méɨhdé múnáaúvudi majcho íjcyatúne. 12 Árónáacáhjáa Jacóóboúvú Ejíhtó iiñújɨri tsátsii majcho íjcyane iwáájácúne wallóó ɨ́ɨ́tsɨɨme méɨhdé múnáaúvuke ditye téhullétú tsane iújcutéki. 13 Ááné hallúvúhjáa tsiiñe péémedívú botsíi Jotséé waajácútsámeí diitye íñahbémudívu. Átsihdyúhjáa diibye Ejíhtó iiñújɨ́ avyéjuube waajácújucóó caatyé múnáajpi dibye íjcyane. Áánélliihyéhjáa neebe dibye ɨpɨ́úva pámeekéré imúnáake. 14 Ahdújucóhjáa Jotséé pɨ́uváné cááni Jacóóboke pámeere ihyájkímú 75-meva íjcyámema. 15 Aaméhjáa téhulle ícyahíjcyámé pámeere dsɨ́jɨvé 12-nevá dohjɨ́ba múnaápe mee ijraéémú ɨhdéejte íjcyame diibye cááni Jacóóbomájuco. 16 Áámeúvukéhjáa tétsihdyu icyúúúrómeke tsúúcajátú tsiiñe iáábyúne tsajtyémé Tsikyéevu diibyéhjáa Aavaráaúvú Hamóoúvúj tsɨ́ɨ́medítyú áhdóné nijkyénetu icyúúuki. 17 Aanéhjáa Píívyéébe Aavaráaúvuke pítyájcóne éévé tsúúca pɨ́ɨ́hɨ́náa memúnaa éhnííñevu llíyaaté mityáméjuco teene Ejíhtó iiñújɨvu. 18 Áijyúhjáa tsíjpiiyéjuco úcaavéné tééné iiñújɨ́ avyéjúúbedívú Jotséeúvuke wáájácútuúbe. 19 Aabéhjáa iállíñe ɨ́cúbáhrahíjcyá diityédi. Áánemáhjáa nehíjcyaabe ditye ɨ́ɨ́tsɨ́ɨ́méwuúmuke iwáámíuhíjcya béhnére ɨtsɨ́ɨ́máváméwuújɨke. 20 Téijyúhjáa Moitséeúvú tsɨ́ɨ́mávámeííbyeke Píívyéébe ímí ɨjtsúcunúhi. Áábéwúukéhjáa cáánímutsi téhmehíjcyá pápihchúú nuhbáva. 21 Áábéwúukéhjáa tsúúca dityétsí wáágoójúcóóróóbeke Ejíhtó iiñújɨ́ avyéjúúbé ajyúwá iújcúúbeke keemévetsóhi. 22 Áábekéhjáa ditye úwááboobe waajácú páneere diityé múnaápe wáájácuhíjcyanéhjɨ. Aabéhjáa ávyétá tujkéveebe ɨɨná imyéénúnetu, iíhjyúvánetu, panévatúre. 23 Aabéhjáa 40 pijcyábájuco íjcyaabe ɨ́jtsámeí imúnáake iááhɨ́vetéiñe. 24 Aabéhjáa téhullévú péébe cábuuvé Ejíhto múnáajpi memúnáájpidi ɨ́cúbáhrahíjcyáábedívu. Áábekéhjáa lliihyánuúbe. 25 Áijyúhjáa ɨjtsúcunúúbé memúnáaúvú tsúúca wáájacúné dííbyej tééveri Píívyéébe diityéké ditye ɨ́cúbáhrámeíhíjcyánetu íjchívyétsoíñe. Árónáacáhjáa ihdyu tsáhái ditye wáájácutúne. 26 Ááné tsijcyóójɨ́hjáa idyé úújetéébé tsamútsíyé memúnáajtétsí méénújcatsímútsidívu. Áámútsikyéhjáa imílléroobe idyówajcáróne. Árónemáhjáa neebe diityétsikye: ¿Ɨ́veekí ámuhtsi tsané múnáajtétsíyé meíjcyamútsí méméénújcatsíhi? 27 Árónáacáhjáa ímichi cáábyedítyú tene tújkévaabe diibye Moitséeke nééhií: “¿Múha uke picyóó ímítyúnéhjɨ́ ímibájchoobe u íjcyaki? 28 ¿Mityá oke ú lliihyánuú éhnéijyu Ejíhto múnáájpikye u llííhyanúdu?” 29 Ehdúhjáa dibye néénetu ílluréjuco Moitséé wááneé. Aabéhjáa úújeté Madiáá iiñújɨvu. Aabéhjáa téhulle tsííñé iiñújɨri íjcyaabe tsɨ́ɨ́mavá míítyétsikye téhullétú ityáábáválledívu. 30 Aanéhjáa 40 pijcyábájuco dibye ɨ́ɨ́néubárá píívyétúné iiñújɨri íjcyánáa níjkyéjɨ múnáajpi bóhówaavé dííbyedívú úméhéwu péétécunúné pañe ‘Tsinaíi’ némeíhbáúj pɨɨhɨ́vu. 31 Ááneríhjyáa mítyane ullévenúúbe. Áánélliihyéhjáa ímíñeúvú ɨɨ́ɨ́te dibye pɨ́ɨ́hɨ́vérónáa Píívyéébe dííbyeke nééhií: “Oo ámúhá Piivyéébé ó ijcyá dɨ́ɨhdé múnáaúvúu Aavaráaa, Itsáaa, Jacóóboo, íjcyame oke cáánívahíjcyaábe.” Ááneríhjyáa iíllityéne úúvécunúúbé tsáhájuco tsiiñe ɨ́ɨ́tetúne. 33 Áábekéhjáa tsiiñe neébe: “Díjtyúhápaajɨ́né tácorɨ́jcó íñe úhdivu o bóhówáávénélliíhye. 34 Muurá ó waajácú tahñéjté Ejíhtori íjcyame wánícyámeíhijcyáné ɨɨ́cúbáhrámeíñeri. Áámeke dijtyééveri o íjchívyétso íñe úhdivu ó bóhówaavéhi. Ahdícyane uke ó wallóó tééné iiñújɨvu.” 35 Ehdúhjáa Píívyéébe néé Moitséeke éhnéhjáa memúnáajtétsiúvú ‘¿múha uke picyóó ímítyúnéhjɨ́ ímibájchoobe u íjcyaki?’ nééróóbeke. Píívyééberéhjáa ihdyu néé úméhéwu péétécunúné pañe níjkyéjɨ múnáajpi dííbyedívú bóhówáávéébej tééveri dibye memúnáaúvuke iíjchívyétsoki. 36 Ahdújucóhjáa méénúráítyúronéhjɨ́ imyéénúnej tééveri dibye íjchívyetsóné méɨhdé múnáaúvuke Ejíhtó iiñújɨtu. Aaméhjáa ɨ́ɨ́néubárá píívyétúné iiñújɨvu pééme Tújpáñe Móóa pajtyé nújpacyo dówáávéjɨ́jtori. Aabéhjáa téhulle 40 pijcyábá íjcyaabe méénuhíjcyá méénúráítyúronéhjɨ. 37 Aabéhjáa mee imúnáadítyú nééhií: “Píívyéébere muurá pícyoó méhdityu íhjyú uubálle múnáájpikye íñe o íjcyadu nééííbyeke. Aabe ihdyu nééne méllééboco.” Ehdúhjáa néébeúvu. 38 Aabéhjáa muurá ɨ́ɨ́néubárá píívyétúné iiñújɨri méɨhdé múnáaúvuma íjcyáábedívú níjkyéjɨ múnáajpi bóhówaavé ‘Tsinaíi’ némeíhbaúvú. Áábemáhjáa iíhjyúváne ájcuube dííbyeke Píívyéébé taúhbaju cáátúnúmeíñevu dibye iájcu méɨhdé múnáaúvuke. 39 Áróóbekéhjáa tsá ditye cáhcútsohíjcyatúne. Ílluréhjáa dííbyeke ityáhjálléne tsiiñe imíllerómé ióómiñe Ejíhtó iiñújɨvu. 40 Áánemáhjáa dííbyé nahbe Aróoke néémeé: “Mééma meenu Píívyéébedu néméhjɨke piéhullévúré meóómícyooca meke ditye ityúkévéjtsoki. Kiávú íñe díñahbe Moitséé úújeté mekée Ejíhtó iiñújɨtu iíjchívyétsónema.” 41 Ahdújucóhjáa ditye níjcyone jééú ocájíwuúdú néébeke. Áábekéhjáa ɨ́ɨ́cúvehíjcyámé iyámeke illííhyánúméhjɨdi. Ááneríhjyáa mítyane ímíjyuuvémé iiye iñíjcyóóbeke ɨɨ́ɨ́cúvehíjcyáneri. 42 Áánélliihyéhjáa ílluréjuco Píívyéébe diityéké ɨ́hvejtsóné ditye awáá idyúúrúvahíjcya caame íévéhóówari íjcyáméhjɨke. Muurá dííbyé ihjyú uubálle múnáájpí waajácúháámɨtu nééneé: ¿Acáa ámuha ijraéémú oke méɨ́ɨ́cúvehíjcyá iyámeke mellííhyánúmedi 40 pijcyábá ɨ́ɨ́néubárá píívyétúné iiñújɨri ámuha meíjcyácoóca? 43 Tsáhaá. Muuráhjáa oke ɨ́ɨ́cúvetúmé ámuha méɨ́ɨ́cúvehíjcyá ámuháyé meméénúméhjɨke. Áánemáa ámuha métsatyéhijcyá níjcyotáábé Moróoke ihjyáwúuma. Áhdurée ámuha métsatyéhijcyá níjcyotáábé mɨ́ɨ́cúruwa Rejpáake Píívyéébedi ámuha medíllónema. Áánéllii ámúhakye ámúhá iiñújɨtu o íjchívyétsómeke ó wálloó Babiróóníá iiñújɨ́ ehnííñevu. Ehdúhjáa muurá Píívyéébé ihjyú uubálle múnáajpi caatúnúhi. 44 Aanéhjáa muurá téhulle ɨ́ɨ́néubárá píívyétúné iiñújɨri méɨhdé múnáaúvudi íjcyaja iyámé mɨɨhénetu méénúmeíjyá duurúvaja dityéhjáa Píívyéébé taúhbaju cáátúnúmeíñé newáyuwááné pícyohíjcyaja. Ehdúhjáa méénuube Moitséeúvú Píívyéébe dííbyeke néhdújuco muhdúhjáa iájtyumɨ́du. 45 Aajájucóhjáa dityéúvú ɨ́ɨ́netsóné tsííñé iiñújɨvu Píívyéébéhjáa Jotsoéeúvuma tééjɨ múnáake ibótoácóne dííbyeke ájcujɨ́vu. Áájaréikyéhjáa ícyahíjcyá Dabíiúvú íjcyáné hajchóta. 46 Aanéhjáa diibye Dabíiúvú waajácú ímí Píívyéébe dííbyeke pɨ́aabóne. Áánélliihyéhjáa imílléroobe imyéénune béhja Jacóóboúvúu téhdure cáánívahíjcyaabe Píívyéébé wáábyuta teeja iyámé mɨɨhénetu méénúmeíjyá cápayóóve. 47 Áronéhjáa íllíyéjuco Tsaromóoúvú méénune teéja. 48 Árónáa Píívyéébe tsá íjcyatú apááñéré duurúvaja mɨ́amúnaa méénújá pañe. Muurá ihdyu ihdícyátsɨhjɨ́ríyé diíbye. Muurá íllu dííbyé ihjyú uubálle múnáajpi nééhií: 49 Níjkyéjɨri táavyéjú ijyáwá hallúrí o íjcyaabe ó ejécunú páneere ííñujɨ. Aanéjɨ́ɨ́va ¿muhdɨ́ɨ́váne já ámuha óóma méméénuú tétsihyi o íjcyaki? 50 Aanéjucóo páneere múhdúné tsíeméné íjcyane o ípívyejtsóne. Ehdúhjáa neebe Píívyéébe íhjyú uubálle múnáájpij tééveri. 51 Árónáa ámuha ávyétá nuuhéjujte meíjcyámé ɨ́buúúné éhne Píívyéébeke wáájácútúmé ɨ́buúúnédu. Aame ámuha Píívyéébé Apííchó nééné tsihdyúré méícyahíjcyá méɨhdé múnáaúvúu ícyahíjcyádúre. 52 ¿Acáa cáábyeké Píívyéébé ihjyú uubálle múnáadítyú méɨhdéejtéúvú pevénéré ɨɨtécunúhijcyáhi? Muuráhjáa lliihyánuhíjcyámé ɨ́mɨáábé Críjto ííñujɨ́vú tsááiñe úúbállehíjcyárómeke. Aabée muurá Críjto tsááróóbeke ámuháyéjuco mellííhyanúne. 53 Muuráhjáa tsúúca ámúhama níjkyéjɨ múnáaj tééveri Píívyéébé taúhbaju íjcyájúcooróné tsá ámuha melléébohíjcyatúne. 54 Ehdúhjáa Ejtéébá néénéllii dííbyedívú cayóbáávatémé íhwáñeene ɨɨ́hdónema. 55 Aanéhjáa diibye Ejtéébá Píívyéébé Apííchó ípañe íjcyaabe ájtyumɨ́ níjkyéjɨri Píívyéébe íavyéjuri íjcyáábé úníuri Jetsóó íjcyáábeke. 56 Aabéhjáa nééhií: —Muurá ó ájtyumɨ́ Mɨ́amúnáájpidívúu ípívyééveebe níjkyéjɨri Píívyéébé úníuri íjcyáábeke. 57 Ehdúhjáa dibye néérónáa íllure íñúhejúúné iwátájcóne dííbyé tujkévetu túruuvémé íhjyúcunúmére. 58 Aaméhjáa técoomítyú tsiéllevu itsájtyéébeke áámuhíjcyá néwayúúnevu. Aaméhjáa íwajyámúúné ityácórɨ́jcámeíjyahjɨ́vú téhmetsó tsaapi ováhtsá ‘Tsáoro’ némeííbyeke. 59 Aabéhjáa Ejtéébá ditye áámúroobéré Píívyéébema íllu ihjyúváhi: “Ávyéjuúbej, tabóhɨ́ duúcu.” 60 Átsihdyúhjáa ɨmɨ́móúúvéne kéévánécoba neébe: “Ávyéjuúbej, dɨ́ɨ́cúvedí íñe íjtye ímityúné méénúróneri.” Ehdúhjáa iñétsihdyu dsɨ́jɨ́veébe. Aanéhjáa Tsáoro ímí ɨjtsúcunú ditye dííbyeke llííhyanúne.
1 Téijyúhjáa Jerotsaréeri cahcújtso múnaa ɨ́cúbáhrámeíiñe tujkéváhi. Áánetúhjáa tsújaavémé Jodéá iinújɨri. Tsaatéhjáa péé Tsamááriá iiñújɨvu. Árónáacáhjáa ihdyu uwáábojte tsá kiávú péétune. 2 Aanéhjáa ímí Píívyéébeke úraavyémé diibye Ejtéébaúvuke kímóóveméré cuuúhi. 3 Ááné tujkéveríhjyáa diibye Tsáoro cahcújtso múnáake wajpíímumáyé walléémuke ɨ́cúbáhraabéré ihjyáháñetu tsajtyé icyúvéhoojánuki. 4 Árónáacáhjáa Jerotsaréetu pehíjcyámé pahúlleváré úwáábomére. 5 Áánetúhjáa Perípé Tsamááriá iiñújɨri íjcyácoomívú ipyééne téhdure úúbállehíjcyá diibyéjuco Críjto Mépájtyetétsoobe íjcyane. 6 Áábedívúhjáa mítyane mɨ́amúnaa píhcyaavémé lleebúcunúhijcyá dibye úwaabóne. Aaméhjáa ɨ́ɨ́tehíjcyá méénúráítyúronéhjɨ́ dibye méénune. 7 Tsaaté pañétúhjáa naavémuke dibye wáágoómé íhjyúcunúméré diityé pañétú ichívyehíjcyáhi. Áhduréhjáa íjpi vááúmeítyúméhjɨma úllétúméhjɨke ímípyetétsohíjcyaábe. 8 Ááneríhjyáa técoomí múnaa mítyane ímíjyuuvéhi. 9 Áijyúhjáa íjcyaabe tétsihyi ‘Tsimóo’ némeííbyé ápííchoóbe. Aabéhjáa álliibyéré pehíjcyá teene Tsamááriá múnáake. Nehíjcyaabéhjáa pane iwáájacúne. 10 Áábedítyúhjáa ícyátújtsɨɨméné íllure diityéké dibye íapííchori álliñéhjɨ́ icyáhcújtsóne nehíjcyáhi: —Áánúhaca ihdyu Píívyéébé ɨhnáhoóma. 12 Áánetúhjáa ihdyu Perípé Píívyéébé avyéjutu íjcyáné uwááboju Jetsocríjtodítyújuco pájtyene úwaabóné cáhcujtsómé tsójtsótsámeí wajpíímuu, walléémuu, íjcyame. 13 Áhduréhjáa diibye ápííchoobe Tsimóó íjcyároobe icyáhcújtsóne ílluréjuco tsójtsótsámeíñe. Aabéhjáa Perípema íjcyaabe ullévenúhijcyá méénúráítyúronéhjɨ́ dibye méénúneri. 14 Aanéhjáa diitye Tsamááriá iiñújɨ múnaa tsúúca Píívyéébeke cáhcujtsóné uwáábojte Jerotsaréeri íjcyame iwáájácúne wallóó diityé éllevu Péédorómútsikye Jóáámaá. 15 Aamútsíhjyáa téhullévú ipyééne diityé hallúvú pɨáábó táúmeí Píívyéébeke dííbyé Apííchó diityé pañévú iúcááveki. 16 Tsáháikyéhjáa diityé pañévú tene úcáávetú ditye Jetsóo mémeri tsójtsótsámeíjyúcóórónáaáca. 17 Áánélliihyéhjáa diityé hallúvú íhyójtsɨcu ipícyóóne dityétsí Píívyéébeke pɨáábó táúmeíñé tujkéveri botsíi dííbyé Apííchó úcaavé diityé pañévu. 18 Ehdúhjáa dityétsí méénune diibye Tsimóó iájtyúmɨ́ne néé diityétsikye iáhdóiyóné dsɨ́ɨ́dsɨdívu. 19 Neebéhjápeé: —Cána oke maájcú éénevu ooréjuco tsaaté hallúvú táhójtsɨcu o pícyóóné tujkéveri Píívyéébé Apííchó diityé pañévú iúcááveki. 20 Áánélliihyéhjáa Péédoro néé dííbyeke: —¿Ɨ́veekí múhdurá dɨ́ɨ́jtsaméi? Muurá teene dɨdsɨ́ɨ́dsɨmáyé ú wágóóóvéiyáhi. Úubá ú ɨjtsúcunú Píívyéébe téénevu meke ájcune maáhdóiyóné dííbyeke. 21 Muurá tsá díwáábyuta tene íjcyatú Píívyéébe uke tújkevééllétúnélliíhye. 22 Ahdícyane eene ímityúné u ɨ́jtsámeíñé dɨ́hvéjtsóne dííbyeke pɨáábó táuméi. Tsáijyu múúne úhdi ɨɨ́dáátsóvéne ábájɨ́ɨ́veebe ímityúné u ɨ́jtsámeíñe. 23 Muurá ó waajácú ímityúné dípañe íjcyane éhne múúne iyáábé nijpáyú nehníwu néhdu nééneé. 24 Ehdúhjáa Péédoro diibye Tsimóoke néénéllii neebe dííbyeke: —Ané táhallúvú Píívyéébeke pɨáábó métáuméí eene oke u néhdu tene oke ipájtyétuki. 25 Ehdúhjáa Píívyéébé ihjyu Tsamááriá iiñújɨri patsɨ́hjɨvá múnáake iúwáábótsihdyu óómimútsí Jerotsaréevu. 26 Átsihdyúhjáa níjkyéjɨ múnáajpi diibye Perípeke nééhií: —Dípye Jerotsaréetu Gáátsávu pééju ɨ́ɨ́néubárá píívyétúné iiñújɨtu pájtyéjuri. 27 Ahdújucóhjáa téhullévú péébe cábuuvéné Etiopíía múnáajpi eonóócodívú tééné iiñújɨ́ avyéjuulle ‘Cadáátse’ némeílle dsɨ́ɨ́dsɨ́ tehméébedívu. 28 Aabéhjáa Píívyéébeke Jerotsaréevu idyúúrúvájétsihdyu íijchíémɨri íiiñújɨvu óómiibye ééveebéré pehíjcyá Píívyéébé ihjyú uubálle múnáajpi Itsaíaúvú waajácuháámɨ. 29 Áánáacáhjáa Píívyéébé Apííchóré diibye Perípeke nééhií: —Éhmɨ íjchíemɨ duhjéte. 30 Ahdújucóhjáa péébe lléébúcunúné dibye éévene. Áábekéhjáa neébe: —¿A ú waajácú ɨɨná nééiyóné u éévehíjcyáne? 31 Áánélliihyéhjáa neébe: —Tsáhaá. Múhdutú ó waajácuú múha oke úwáábónejɨ́ɨ́vari. Ehdúhjáa iñééne pɨ́úvaabe dííbyeke íijchíémɨ́ pañévu. 32 Aanéhjáa Píívyéébé ihjyu cáátúnúmeíñé dibye éévehíjcyáné íllu nééhií: Obééjake múúne illííhyánu ditye tsájtyedu tsajtyémé dííbyeke. Aabe pevétsɨhjɨ́dú íjcyáábeke dsɨ́jɨ́vetsómé éhne múúne obééjáwu pevétsɨhjɨ́dú íjcyáábeke ditye nɨ́ɨ́tsudu. 33 Áábeke ɨdátsó meenúme. Aabe ííñújɨri tsá íjcyájúcootúne. Aane íñe ¿múha téijyú múnáadítyú úúbálléiyá muhdúhjáa téijyu mɨ́amúnaa ícyahíjcyáne? Ehdúhjáa nééne éévehíjcyaábe. 34 Átsihdyúhjáa neebe Perípeke: —Cána oke ímíñeúvú duubállé múhdityúhjáa ehdu Píívyéébé ihjyú uubálle múnáajpi nééneé. ¿A íhdityu, mityá tsíjpihdítyúpeé? 35 Áánélliihyéhjáa teene dibye éévehíjcyánetu úwááboobe dííbyeke ɨ́mɨáájú Jetsóodítyú íjcyáné uwááboju. 36 Aamútsíhjyáa péhíjcyamútsí úújeté tsátsii nújpacyo íjcyátsihvu. Átsihvúhjáa diibye eonóócó néé Perípeke: —¡Éje, íchiíhya nújpacyo! ¿Aca tsá oke apáhajchíí u tsójtsóítyuróne? 37 Áánélliihyéhjáa Perípé néé dííbyeke: —Ihdyu tehdújuco ɨ́mɨááné u cáhcújtsóhajchííjyu. Áánélliihyéhjáa neébe: —Muurá ɨ́mɨááné ó cáhcujtsó Jetsocríjtó Píívyéébé Hajchi íjcyáábeke. 38 Áánélliihyéhjáa Perípé néé dibye íijchíemɨ idyáíívyétsoki. Áámɨtúhjáa iñíítyéne peemútsí teene nújpácyó pañévú Perípé dííbyeke itsójtsoki. 39 Átsihdyúhjáa dityétsí íjchívyénáa Píívyéébé Apííchóré tsajtyéjucóó Perípeke. Áábekéhjáa tsáhájuco eonóócó ájtyúmɨtúne. Átsihdyúhjáa iiyéjuco dibye péhijcyáné tsaímijyúúre. 40 Áánáacáhjáa diibye Perípé Atsóótó cóómiyíjyuco. Aabéhjáa pacóómiváríyé úwááboobéré péhíjcyaabe úújeté Tsetsaréavu.
1 Ááné tujkéveríhjyáa Tsáoro lliihyánúllehíjcyá cahcújtso múnáake. Aabéhjáa péé llúúvájté avyéjúúbe éllevu waajácuháámɨ́ ityáúmeíki. 2 Aanéhjáa dibye ájcúháámɨma peebe Damájcori íjcyáné pihcyáávejááné avyéjujté éllevu néhcoobéré Críjtodítyú íjcyáné uwááboju úráávyehíjcyámeke Jerotsaréevu itsájtye wajpíímumáyé walléémuke. 3 Aabéhjáa téhullévú juuváyí péébe tsúúca técoomívú pɨ́ɨ́hɨ́rónáa dííbyedívú peete cádiivyé cáámetu. 4 Aanéhjáa dííbyeke baavu ɨ́jcaáyóóbeke Jetsóó dibye ájtyúmɨ́tuubéré nééhií: —¡Tsáoj, Tsááoroj! ¿Ɨ́veekíami oke ú pátsárícyohíjcyaj? 5 Áánélliihyéhjáa neébe: —¿Múha uu Ávyéjuúbej? Áánélliihyéhjáa neébe: —Oo Jetsóó oke u pátsárícyohíjcyaábe. Árónáa muurá uure ú tútávátsámeíhijcyá éhne múúne ócáji naatsóú íñúbɨ́jcóne iiye tútávájtsámeídyu. 6 Ááneríhjyáa Tsáoro íllityéébé úúvécunúúbéré nééhií: —Ávyéjuúbej, ¿aanéhaca ɨɨná ú imíllé o méénune? Áánélliihyéhjáa Jetsóó dibye ájtyúmɨ́tuubéré nééhií: —Wa ihdyu dipye kiávúhjané u péhullévu. Téhullévúi uke neeímyé ɨɨná u méénuíñe. 7 Ááneríhjyáa dííbyema pééme mítyane íllityé ditye ájtyúmɨ́tuubéré dííbyema íhjyúváneri. 8 Aabéhjáa baatu iíjyócúúvétsihdyu tsáhájuco hállúvatúne. Áábekéhjáa patóhcoríyéjuco ditye úújetétsóné teene Damájcovu. 9 Aabéhjáa téhulle pápihchúúj coojɨ́vá hállúvátuube íjcyaabe tsá majchóubáré, adóubáré, méénutúne. 10 Áijyúhjáa tétsii tsaapi cahcújtso múnáajpi Ananíá íjcyáábedívú Jetsóó naavédú nééne ibóhówajcárótsihvu dilló dííbyeke. Áánélliihyéhjáa neébe: —¿Muhdúhaja, Ávyéjuúbej? 11 Áánélliihyéhjáa neebe dííbyeke: —Cáhawáá ‘Ɨ́mɨánéjcu’ némeíñé ulléjɨjtóvú pééne Jóóda ja dillo Táátsó múnáajpi ‘Tsáoro’ némeííbyekej. Muurá tééjari íjcyaabe pɨáábó táúmeíhijcyá Píívyéébeke. 12 Aabe téhdure naavédú nééne ɨɨ́ɨ́téné pañe ájtyumɨ́ dííbyé hallúvú díhyójtsɨcu u pícyoone dibye tsiiñe ihállúvaki. 13 Ehdúhjáa Jetsóó néénéllii Ananíá nééhií: —Ávyéjuúbej, mítyame oke úúbállehíjcyá dibyévá Jerotsaréeri díuwááboju cáhcújtsómeke ímityúné méénuhíjcyáne. 14 Aabe muurá eene ííllevu tsáá llúúvájté avyéjujte nééjuri cahcújtso múnáake itsájtyeki. 15 Árónáacáhjáa Jetsóó nééhií: —Wa ihdyu dipye dííbye éllevuj. Muurá téhdure óhdityu íjcyáné uwááboju úwááboobéré pehíjcyaá tsííñé iñújɨ́ɨ́ne múnáake íavyéjujtéhjɨmájuco. Áhdure ámuha imúnaa ijraéémuke úwáábóiíbye. 16 Áábeke ó waajácútsoó muhdú dibye tééné déjúcotu ɨ́cúbáhrámeíiñe. 17 Ehdúhjáa Jetsóó néénéllii péjúcoobe Ananíá diibye Tsáoro íjcyajávu. Aabéhjáa tééjá pañévú iúcáávéne dííbyé hallúvú íhyójtsɨcu ipícyóóne néé dííbyeke: —Muúbej, Avyéjuube Jetsóó éhneváa juuváyí u tsáánáa úhdivu bóhówááveebe oke wallóó diéllevu uuva tsiiñe u hállúváábé pañévú Píívyéébé Apííchó iúcááveki. 18 Ehdúhjáa Ananíá néénemáyé íhyálluúúcú pañétú amóóbé mɨɨhédú nééne áákityéné boone hállúvájúcoóbe. Aabéhjáa ílluréjuco tsójtsótsámeíñe. 19 Átsihdyúhjáa botsíi imájchóne tsɨ́jpanúúbe. Aabéhjáa teene Damájcori íjcyáné cahcújtso múnáama múhdúj coojɨ́várá ijcyáhi. 20 Átsihdyúhjáa tsúúca úwáábótujkénuube diityé pihcyáávejááné pañévu. Aabéhjáa nehíjcyá ɨ́mɨááné Jetsóó Píívyéébé Hajchi íjcyane. 21 Ááneríhjyáa pámeere iúllévenúne néjcatsíhi: —¿Acáa tsá áánu éhne cahcújtso múnáake ímityúné dárɨ́ɨ́vehíjcyatú Jerotsaréeri? Diibyéjuco muurá íñe ííllevu tsááne llúúvájté avyéjujté éllevu tsaatéké itsájtyeki. 22 Ehdúhjáa ditye néjcatsíyónáa éhníínevúré iúwáábóné pañe nehíjcyaabe ɨ́mɨááné diibyéjuco Jetsóó Críjto íjcyane. Ááneríhjyáa íllure tsájúréévétsoobe imúnaa jodíómuke teene Damájcori íjcyámeke. 23 Átsihdyúhjáa diitye imúnaa íjcyarómé pítyácójcatsí dííbyeke illííhyánúroki. 24 Áánemáhjáa pécóhajchótá cójɨ́hajchótá téhmehíjcyarómé técoomí llehówááné dííbyeke illííhyánuki. Árónáacáhjáa waajácújúcoobe teéne. 25 Áábekéhjáa cahcújtso múnaa úvérújtsí pañévú iúácóóbeke pejco niityétsó técoomí míhlletátú áachívújuco. Ehdúhjáa pállójcoobe Tsáoro ditye llííhyánúíyónetu. 26 Aabéhjáa Jerotsaréevu úújetéébé imíllerá iñáhbévájcatsíñé técoomíyí íjcyáné cahcújtso múnáama. Áróóbedíhjyáa íllure íllityéme. Tsáháikyéhjáa ditye wáájácutú dibye téhdure cáhcujtsójucóóné Jetsóoke. 27 Áábekéhjáa Benabéé uwáábojté éllevu itsájtyéébedívú waajácutsó diityéké ímíñeúvu. Úúbálleebéhjáa diityéké muhdú Jetsóó juuváj pɨɨnévú dííbyedívú bóhówáávéébema iíhjyúvátsihdyu péébe dííbyedítyú íjcyáné uwááboju Damájco múnáake ɨ́ɨ́nerí íllityétuube úúbállehíjcyáne. 28 Aabéhjáa Jerotsaréeri íjcyaabe diityémá úwááboobéré pehíjcyá tsijtye imúnaa cáhcújtsótúmeke ɨ́ɨ́nerí íllityétuúbe. 29 Aanéhjáa tsaate imúnaa íjcyarómé gríéégómú ihjyúriyéjuco íhjyuvámé dííbyema ityáhjájcatsíñe lliihyánúllehíjcyá dííbyeke. 30 Aanéhjáa íñahbéjté cahcújtso múnaa iwáájácúne tsajtyé dííbyeke Tsetsaréavu. Átsihdyúhjáa wallóómé dííbyeke Táátsóvuú. 31 Áijyúhjáa Jodéaa, Gariréaa, Tsamááriaa, íjcyáné iñújɨ́ɨ́neri íjcyáné cahcújtso múnaa tsaímiyéjuco íjcyane Píívyéébé Apííchóré diityéké pɨ́áábóneri. Aaméhjáa éhnííñevu llíyaatéhi. 32 Téhduréhjáa Péédoro pahúlleváré ááhɨ́veebéré péhíjcyaabe úújeté Ríídári íjcyáné cahcújtso múnáadívu. 33 Aabéhjáa téhulle ájtyúmɨté ‘Enéa’ némeííbyeke 8 pijcyábájuco íjpi vááúmeítyúneri chémehíjcyáábeke. 34 Áábekéhjáa neébe: —Muúbej, tsúúca Jetsocríjtó uke bóhɨɨtsóhi. Ahdícyane dácúúvéne ílluréjuco dicyúwá dímibájcho. Ahdújucóhjáa dibye téijyúré ácuuvéne. 35 Aanéhjáa Ríídaá, Tsaróoo, íjcyácoomícyu múnaa iájtyúmɨ́ne muhdúhjáa iícyahíjcyanéhjɨ́ ɨɨ́hvéjtsóne Jetsóokéréjuco cáhcujtsóne. 36 Téijyúhjáa íjcyalle cahcújtso múnáalle Jóópéri Tabítá gríéégómú ihjyúrí ‘Dóócaá’ némeílle. Aalléhjáa ávyétá ɨ́mɨáállé íjcyalle pɨ́áábohíjcyá ɨ́dáátsóméhjɨke. 37 Aalléhjáa téijyu chémelle dsɨ́jɨvéhi. Áálleúvukéhjáa iñíjtyúne picyóómé cáámééɨ́jɨri íjcyáné mɨ́jcóhó pañévu. 38 Áijyúhjáa diibye Péédoro íjcyacóómí Ríída pɨ́hɨ́ré teene Jóópétuú. Aanéhjáa cahcújtso múnaa dibye kiá íjcyane iwáájácúne wallóó míítyétsikye dííbye éllevu. Aamútsíhjyáa neeté dííbyeke: —Uuva ú peé ɨ́ɨ́cúi múúha éllevu. 39 Ahdújucóhjáa dibye pééne diityétsimájuco técoomívu. Aabéhjáa úújetéébeke tsajtyémé teene mɨ́jcóhó pañévú kiá tééhoúvú íjcyáhullévu. Áánáacáhjáa tétsihyi pííbájyujte walléémú máátyóri íjcyame úújétsópejtsó dííbyeke dílleúvúhjáa dsɨ́cohíjcyáné wajyámuunévu. 40 Ááné boonétúhjáa pámeekéré áachívú iíjchívyétsóne Píívyéébema ihjyúvaabe ɨmɨ́móúúvénema. Aabéhjáa díílleúvudívú ɨ́ɨ́teebéré nééhií: —Tabítaj, múúhama dacúúve. Ehdúhjáa dibye néénemáyé ɨɨtéjúcoólle. Aalléhjáa dííbyeke iájtyúmɨ́ne tsúúca ácuuvéhi. 41 Áállekéhjáa íhyójtsɨ́cutu iékéévéne íjyócujcároóbe. Áánemáhjáa cahcújtso múnáama pííbájyujtéké ɨpɨ́úváne úújétsoobe tsúúca bóhɨ́ɨ́lledívu. 42 Aanéhjáa teene Jóópé múnaa mítyame iwáájácúne cáhcujtsó Jetsóoke. 43 Átsihdyúhjáa Péédoro coéváhíi tsúcájá técoomívú ‘mɨ́ɨ́héné ímibájchoóbe’ némeííbyé Tsimóo jávu.
1 Íjcyaabéhjáa Tsetsaréari ‘Conéério’ némeííbyé tsáha múnaa ‘Itariáno’ némeíñé tsodáhómú avyéjuube íjcyaábe. 2 Aabéhjáa paíjyuváré Píívyéébeke pɨáábó ityáúmeíñe ícyahíjcyá muhdú dibye ímillédu. Pámeemáyéhjáa ihyájkímuma duurúvahíjcyámé dííbyeke. Áhduréhjáa jodíómuke pɨ́áábohíjcyaabe panévatúre. 3 Aabéhjáa tsájcuuve naavédú nééne ɨɨ́ɨ́téné pañe ájtyumɨ́ níjkyéjɨ múnáajpi dííbye éllevu tsááneé. 4 Aabéhjáa dííbyeke díllónéllii íllityécunúúbéré dííbyedívú ɨ́ɨ́teebéré nééhií: —¿Muhdúhaja, Ávyéjuúbej? Áánélliihyéhjáa neébe: —Muurá Píívyéébe ímí ɨjtsúcunú pɨáábó dííbyeke u táúmeíhijcyáne. Áhdure ímí ɨjtsúcunúúbé ɨ́dáátsóméhjɨke u pɨ́áábohíjcyáne. 5 Ahdícyane Jóópévu tsaatéké wallo ditye iújcuté Tsimóoke dííbyere ‘Péédoro’ némeííbyeke. 6 Téhulle muurá diibye tsijpi Tsimóó ‘mɨ́ɨ́héné ímibájchoóbe’ némeííbye ja únéú úníuri íjcyájari. Diibye uke neé ɨɨná u méénuíñe. 7 Ehdúhjáa níjkyéjɨ múnáajpi Conééríoke iñééne pééné boone pɨ́úvaabe míítyétsi íúníu múnáajtétsikye. Áhduréhjáa pɨ́úvaabe tsaapi tsodáhó ímí Píívyéébeke úráávyehíjcyáábeke ityújkevéélléébeke. 8 Áámekéhjáa ímíñeúvú iúúbálléne wálloobe teene Jóópévu. 9 Aaméhjáa péhijcyámé tsíijyu tsúúca técoomíj pɨɨhɨ́ríjyuco íjcyánáa Péédoro nériivyé já hallúvú Píívyéébema iíhjyúva cójɨ́jpɨɨnéjuco íjcyáíñáaáca. 10 Téijyúhjáa mítyane ajyábáávatéébe. Áábemáhjáa ditye majcho méénúné hajchótá tétsii íjcyáábedívú naavédú nééne bóhówaavéhi. 11 Ááné pañéhjáa ájtyúmɨɨbe cáámetu wájyámúbácobádú nééne téjtyóhjɨtu dóhjɨváné dííbyedívú níítyene. 12 Áhbácóbá pañéhjáa pañévámé pamévá jodíómú dóótúné iyáme. 13 Áámedívúhjáa dibye úllévenúrónáa Píívyéébe dííbyeke nééhií: —Aatyédítyú bo tsaatéké llííhyánúmeke tsájtyéne didyoj. 14 Árónáacáhjáa neébe: —Tsáha, Avyéjuúbej, tehdúi múijyú ehdɨ́ɨ́váméhjɨke o dóónejɨ́ɨ́ doorátujtéke. 15 Árónáacáhjáa neebe dííbyeke: —¿Ɨ́veekí doorátujtédívú ú meménú ɨ́mɨáámé íjcyámeke? 16 Ehdúhjáa dííbyeke Píívyéébe néé pápihchúúijyúva. Ááné boonéhjáa tsiiñe piéhullévúré pééne cáámevu. 17 Ááneríhjyáa dibye ɨ́tsámeíhíjcyánáa tsúúca llééhowávú wajtsɨ́jucóómé Conééríó walló múnaa dibye íjcyaja dílloméré péhijcyáme. 18 Aaméhjáa dilló tééjari dibye íjcyáhajchííjyu. 19 Aabéhjáa tééné ɨ́jtsaméiyíyéi íjcyánáa tsiiñe Píívyéébé Apííchó néé dííbyeke: —Pápihchúúmeva uke nehcóhi. 20 Diityémá peeco ɨɨná néétuubére. Muurá oore ó wallóó diityéké diéllevu. 21 Ahdújucóhjáa dibye diityé éllevu ipyééne nééneé: —¿A oke ámuha ménehcóhi? ¿Aca muhdú néénéllii ímichi ámuha metsáá taéllevu? 22 Áánélliihyéhjáa nééme dííbyeke: —Ihdyu muha metsáá tsodáhómú avyéjuube Conéério ɨ́mɨáábé Píívyéébe ímillédú ícyahíjcyáábeke ámúha múnaa jodíómú ímí ɨ́tsúcunúhíjcyaabe nééjuri. Dííbyekéváa níjkyéjɨ múnáajpi néé dííbye jávú u pééne dííbyema u íhjyúvaki. 23 Ehdúhjáa ditye néénéllii Péédoro diityéké néé dityéi icyúwa tépejco tétsii. Átsihdyúhjáa botsíi tsíjcyoojɨ diityémá péébeke tsaate cahcújtso múnaa nahbénúhi. 24 Aaméhjáa tsíijyu úújeté Tsetsaréavu eenée Conéério ihyájkímuma íñahbévajtéké ɨpɨ́úvámema dííbyeke téhmehíjcyátsihvu. 25 Aanéhjáa Péédoro dííbye jávú ááhɨ́véíyóné ɨhdéré iíjchívyeíñúne dííbyé úmɨwávú mɨ́móúúvetéébé dííbyeke idyúúrúvaki. 26 Árónáacáhjáa Péédoro dííbyeke nééhií: —Díjyocúúve. Muurá úhdure oo mɨ́amúnáajpi. 27 Ehdúhjáa dííbyema íhjyúvaabéré tééjá pañévú úcááveebe úújeté mítyane mɨ́amúnaa tétsihvu píhcyáávémedívu. 28 Áámekéhjáa neébe: —Amuúhaj, muurá ámuha méwaajácú tsá múijyú jodíómuube tsííñé iiñújɨ múnáájpiima iñáhbévájcatsíñe dííbyé já pañévú úcáávéítyuróne. Árónáa Píívyéébe oke néé tsaatéké átéréejtédí o díllótuki. 29 Ahdújuco muurá íñe o tsááne ‘tsiíjyu’ néétuubéré oke ámuha mepɨ́úvánélliíhye. Aane ícyooca ó imíllé o wáájacúné muhdú néénéllii ímichi ámuha oke mepɨ́uváne. 30 Áánélliihyéhjáa Conéério néé dííbyeke: —Ícyoocáa cuuve íchihyi tahjyárí májchótuube Píívyéébema o íhjyúvahíjcyáábedívú tsaapi óhdivu bóhówaavé ávyeta íwajyámú áchaúcunúúbe. Áánetu tsúúca mee pɨ́ɨ́néehójtsɨ́j coojɨ́vájuco. 31 Aabée oke nééhií: “Píívyéébe muurá lleebó dííbyema u íhjyúvahíjcyáne. Téhdure ímí ɨ́jtsúcunúúbé ɨ́dáátsóméhjɨke u pɨ́áábohíjcyáne. 32 Áánéllii wallo tsaatéké Jóópévu ditye iújcuté Tsimóoke dííbyere ‘Péédoro’ némeííbyeke. Téhulle muurá diibye tsijpi Tsimóó ‘mɨ́ɨ́héné ímibájchoóbe’ némeííbye ja únéú úníuri íjcyájari. Aabe ihdyu óvíi itsáácooca úúma ihjyúváhi.” 33 Ehdúu oke dibye néénéllii diéllevu ó wallóó uke ditye iújcutéki. Aabe ihdyu tehdújuco u tsááne ímí tsame meíjcya Píívyéébema. Aane ícyooca muha méimíllé Píívyéébée uke níwaavéné múúhakye u úúballéne. 34 Áánélliihyéhjáa Péédoro nééhií: —Ícyooca ihdyu ɨ́mɨááné ó waajácú Píívyéébe pámeekéré tsahdúré wájyune. 35 Muurá tsííñé iñújɨ́ɨ́ne múnáadítyú múhdumé dibye ímillédú íjcyámeke ímí ɨjtsúcunúúbe. 36 Muuráhjáa tsúúcajátújuco dííbyere Píívyéébe muuha ijraéémú ɨhdéejtéúvuke néhijcyáné tsaímíyé dííbyema meíjcyáíñé uwááboju mééma íjcyaíñé pámé Avyéjuubéré íjcyaabe Jetsocríjtoj tééveri. 37 Aane muurá ámuha páneere méwaajácú muhdúhjáa múúhá iiñújɨ́ Gariréatu tene tújkeváné éhnée Jóááuvu iúwáábóne tsótsohíjcyáné boonétu. 38 Muuráhjáa Jetsóó Natsarée múnáajpi íjcyáábé pañévú Píívyéébe Íapííchó picyóó dibye tééné ɨhnáhoori ibóhɨ́ɨ́tsohíjcya naavéné túkevéjtsójú pañe íjcyame ɨ́cúbáhrámeíhíjcyámeke. Ehdúu muurá ɨ́mɨáánéjuco dibye méénuhíjcyáné Píívyéébe dííbyema íjcyánélliíhye. 39 Aane muurá muha méwaajácú páneere muhdúhjáa dibye méénuhíjcyáné Jodéá iiñújɨrii, Jerotsaréerii, íjcyane. Ááné boonétúu dííbyeke lliihyánúmé páwachékevu. 40 Áróóbekée Píívyéébe 3 coojɨ́vatu tsiiñe ibóhɨ́ɨ́tsóóbeke bóhówajcáró múúhadívu. 41 Árónáacáa tsá pamévadívúré dibye bóhówáávetúne. Muuráhjáa ihdyu tsúúcajátújuco Píívyéébe múúhakye dííbyé uubállé muha meméénúímyeke méménúmedívúré bóhówááveébe. Áábemáa muurá muha mémajchóhi. 42 Áijyúu múúhakye níwááveíñuube muha meúwáábo ɨ́mɨáájú pámeekéré mɨ́amúnáake. Áhdurée neebe muha meúúbálle Píívyéébée dííbyeke néhdújuco pámeere dsɨ́jɨvéjúcóóróméhjɨma muhdú ditye ícyahíjcyáné dibye ímíbájchoíñe. 43 Téhduréhjáa muurá tsúúcajátújuco Píívyéébé ihjyú uubálle múnaa néhijcyáné dííbyeke cáhcújtsómé imítyuháñé ábájɨ́ɨ́vémeíiñe. Ehdúhjáa neebe Péédoro. 44 Aabéhjáa íuwáábó pɨ́néévénáa tsúúca Píívyéébé Apííchó úcaavé pámeere múhdumé dibye úwaabóné cáhcújtsómé pañévu. 45 Ááneríhjyáa imúnaa dííbyemáa pééme ullévenú jodíómú íjcyátúrómé pañévú Píívyéébé Apííchó úcáávéneri. 46 Aaméhjáa lleebúcunú Píívyéébeke ditye dúúruváné tsíjtyéhjɨ́ ihjyúháñé iwáájácútúrójúhjɨri. 47 Áámekéhjáa neebe Péédoro: —Tsúúca muurá diityé pañe ijcyáné Píívyéébé Apííchó íñe mépañe iíjcyadu. Áánéllii tsúúca piivyétémé itsójtsótsámeíñe. 48 Ehdúhjáa iñééne neebe ílluréjuco ditye itsójtsótsámeí dííbyedívú Jetsocríjto mémeri. Áábekéhjáa nééme dibyéi diityémá iíjcya tsuucájááneúvu.
1 Aanéhjáa Jodéari íjcyáné uwáábojtémá tsijtye cahcújtso múnaa waajácújucóó jodíómú íjcyáturómé tsúúca Píívyéébé uwááboju cáhcujtsóne. 2 Áánáacáhjáa Péédoro oomíjyucóó Jerotsaréevu. Áábedítyúhjáa tsaate cahcújtso múnaa íjcyájúcoorómé ɨ́hdééné taúhbaju úraavyémé ihjyúvahíjcyáhi. 3 Aaméhjáa néé dííbyeke: —¿Acáa ɨ́veekí memúnaa jodíómú íjcyátúmeke ááhɨ́veebéré u péébe diityémá ú máchohíjcyáhi? 4 Áánélliihyéhjáa úúbálleebe páneere ídyéjúcotu muhdúhjáa dííbyema tene pájtyene. 5 Neebéhjápeé: —Muuráhjáa ihdyu Jóópéri o íjcyaabe Píívyéébema o íhjyúvahíjcyánáa óhdivu naavédú nééne bóhówáávéné pañe ó ájtyumɨ́ wájyámúbácobádú nééne téjtyóhjɨtu dóhjɨváné cáámetu óhdivu níítyene. 6 Áánevúu o úllévenúróne botsíi ímíñeúvú o ɨ́ɨ́teebe ó ájtyumɨ́ tééné pañe pamévá iyámé doorátujte íjcyane. 7 Áámedívúu o ɨ́ɨ́tehíjcyárónáa Píívyéébe oke nééhií: “Aatyédítyú bo tsaatéké llííhyánúmeke tsájtyéne didyoj.” 8 Árónáacáa o nééhií: “Tsáha, Ávyéjuúbej, tehdúi múijyú ehdɨ́ɨ́váméhjɨke o dóónejɨ́ɨ́ doorátujtéke.” 9 Áánélliihyée oke neébe: “¿Ɨ́veekí doorátujtédívú ú mémenúné ɨ́mɨáámé íjcyámeke?” 10 Ehdúu oke pápihchúúijyúvá dibye nééné boone piéhullévúré pééne cáámevu. 11 Ááné tujkéveríhjyáa tsúúca o íjcyajávú wajtsɨ́jucóómé pápihchúúmeva Tsetsaréatu ditye taéllevu wálloóme. 12 Áámemájucóo o pééne Píívyéébé Apííchóré oke túkévéjtsóneri ɨɨná néétuubére. Áábemájucóo idyé íjtye 6-meva óóma úújeténé oke pɨ́úváábe jávu. 13 Aabée múúhakye úúballé níjkyéjɨ múnáajpíváa idyé dííbyedívú ihjyávú ibóhówáávéne dííbyeke nééneé: “Jóópévu tsaatéké wallo ditye iújcuté Tsimóoke dííbyere ‘Péédoro’ némeííbyeke. 14 Diibye ihdyu uke neé muhdú ámuha dihyájkímuma mewágóóóvéíyónetu mepájtyetéiñe.” Ehdúu múúhakye úúbálleébe. 15 Ááné boonétúu diityéké o úwáábómé pañévú Píívyéébé Apííchó úcaavé éhnée mépañévú iúcaavédu. 16 Téijyúu ó ɨ́tsaavé éhnée Ávyéjuube Jetsóó íllu nééneé: “Ɨ́mɨáánéjucóo Jóáa tsótsohíjcyáné nújpácyori. Áánetu ihdyu ámúhá pañévú Píívyéébé Apííchó úcááveéhi.” Ehdúu Jetsóó nééne ó ɨ́tsaavé téénetu. 17 Muuráhjáa dííbyeke ditye cáhcújtsónéllii Píívyéébé Apííchó diityé pañévú úcaavé éhnée mépañévú iúcaavédu. Ehdúu Píívyéébe iímillédú méénune tehdu muhdú o méénúíyónejɨ́ɨ́vari. 18 Ehdúhjáa Péédoro Jerotsaréeri íjcyáné cahcújtso múnáake néénéllii tsáhájuco ɨɨná ditye néétú dííbyeke. Aaméhjáa Píívyéébeke dúúruvámé nééhií: —Píívyéébéhaca téhdure jodíómú íjcyátúrómeke wajyúhi. Muurá eene muhdúhjáa iícyahíjcyáné ɨɨ́hvéjtsóne ɨ́mɨánejcúvú pajtyémé múijyú ɨdsɨ́jɨvéjúcóóítyúne bóhɨ́ iújcuki. Ehdúhjáa nééme Jerotsaréeri íjcyáné cahcújtso múnaa. 19 Muuráhjáa Ejtéébaúvuke ditye dsɨ́jɨ́vétsóné boone téhdure tsijtye cahcújtso múnáake ímityúné dárɨɨvéme. Áánetúhjáa tsaate wáá Peníítsiávuu, ‘Chíípere’ némeíñé caapáhovuu, Ajtiokííavuu, íjcyane. Aaméhjáa téhulle úwáábohíjcyá Críjtodítyú íjcyáné uwááboju apáámyekéré imúnaa jodíómuke. Tsáháhjáa tsíjtyeke ditye úwáábohíjcyatúne. 20 Árónáacáhjáa tsijtye Chííperétú tsááné cahcújtso múnáama Tsirééne múnaa Ajtiokííavu wájtsɨme úwaabóvá jodíómú íjcyátúrómeke. 21 Áámekéhjáa Píívyéébe pɨ́aabómé muhdú iícyahíjcyanéhjɨ́ ɨɨ́hvéjtsóne dííbyekéréjuco cáhcujtsóne. 22 Aanéhjáa Jerotsaréeri íjcyáné cahcújtso múnaa iwáájácúne wallóó Benabéeke téhullévu. 23 Aabéhjáa téhullévú úújetéébé waajácú muhdú ɨ́mɨááné Píívyéébe diityéké pɨ́aabóne. Ááneríhjyáa mítyane ímíjyúúveebe diityéké túkévétsohíjcyá ditye ímíñeúvú Jetsóoke iúráávyeki. 24 Ehdúhjáa diityéké neebe ímí Píívyéébe cáhcújtsóóbeke dííbyé Apííchó túkévétsohíjcyaábe. Aabéhjáa úwáábóneri tsijtye cáhcujtsóhi. 25 Átsihdyúhjáa Táátsóvu peebe Tsáoró néhcovu. Áábekéhjáa téhullétú iújcújéébema tsiiñe óómimútsí Ajtiokííavu. 26 Aamútsíhjyáa tétsíí cahcújtso múnáama tsáné pijcyábá íjcyamútsí úwáábohíjcyá diityéke. Áijyúhjáa botsíi cahcújtso múnáake dillómé ‘Crijtiánómudi’ Críjtó uráávye múnáake. 27 Áánáacáhjáa uwáábojtédítyú tsaate Píívyéébé ihjyú uubálle múnaa íjcyame péé Jerotsaréetu Ajtiokííavu. 28 Áámedítyúhjáa ‘Agáábo’ némeííbyé diityéj pɨɨnévú iíjyócúúvéne néé ájyaba íjcyaíñé ííñújɨri Píívyéébé Apííchó túkévéjtsóneri iwáájacúne. Ahdújucóhjáa tene íjcyane Cáráóódio ávyéjuube íjcyáijyu. 29 Áánélliihyéhjáa Ajtiokííari íjcyáné cahcújtso múnaa ɨ́jtsámeí muhdú tsáápiitsa ɨpɨ́ááboíñé Jodéari íjcyáné cahcújtso múnáake. 30 Ahdújucóhjáa ditye méénune. Áánemáhjáa diityétsí Benabéemútsikye Tsáorómá wallóómé téhulle íjcyáné cahcújtso múnáá túkevéjtsojté éllevu.
1 Áijyúhjáa ávyéjuube Heróódé ímityúné dárɨɨvé tsaate cahcújtso múnáake. 2 Diibyéhjáa muurá nééjuri Jóáá nahbe Jacóóboke lliihyánúmé icyáváájcóneri. 3 Aanéhjáa ímí pajtyé imúnaa jodíómú Jetsóoke cáhcujtsótúmeke. Átsihdyúhjáa neebe Péédorókeréjuco ditye iékééveki. Ehdúhjáa meenúmé pajtyété wañéhjɨ́ pañe óórítyúne pááá máchómeíhíjcyáijyu. 4 Áábekéhjáa icyúvéhoojánúúbedívú téhmétsoobe tsodáhómú 16-meva íjcyámeke ditye ityéhme pɨ́ɨ́néehójtsɨ́mevátsáhjɨdi. Áánemáhjáa ɨ́jtsámeííbyé tééné pajtyétavúi iíjchívyétsóóbedívú iúújétsoíñé tsíjtyeke ditye muhdú iñéékií. 5 Áábé hallúvúhjáa cahcújtso múnaa pɨáábó táúmeíhijcyá Píívyéébeke. 6 Aanéhjáa tsɨtsɨ́ɨ́vevu diibye Heróódé dííbyedívú tsíjtyeke úújétsóíyo péjcó cúwaabe panéjcuváácutu úwááñéhityu tsodáhomútsidítyú dóhjɨ́vaábe. Áánetúhjáa tsijtye imyéénuhíjcyádú téhmé péjcové tééjá lleehówa. 7 Árónáacáhjáa níjkyéjɨ múnáajpi dííbyedívú úújetéébedítyú peete cádiúcunú páneere teene cúvéhóójá pañe. Aabéhjáa dííbyeke cávíhyiñú ‘muúbe, dájkyeé’ néébere. Ehdúhjáa dibye néénemáyé úwááñehi córɨ́ɨ́veíñú dííbyé hótsɨ́jkejɨ́ɨ́cutu. 8 Áábekéhjáa neebe dibye íwajyámúúné iímíbájkímyeíñe íjtyúhápaajɨ́nevu iújcámeíki. Ahdújucóhjáa ímíbájkímyeííbyeke neébe: —Ayúwa díwajyámú hállúejávú dávóóveíñúne dicha tadyéjurij. 9 Ahdújucóhjáa dííbye déjutu péébe ɨjtsúcunú ɨ́mɨááné íjcyátúneúvúdu. Ɨjtsúcunúúbéhjáa naavédú néénere ɨɨ́ɨ́téné pañe iájtyumɨ́ne. 10 Árónáacáhjáa tsúúca pajtyémútsí tujkénúetsíii, hallúvúetsíii, téhmehíjcyámútsikye. Átsihdyúhjáa úújetémútsí ulléjɨjtóvuréjuco meíjchívyéné lleehówá úwáñewáánetu méénúmeíwavu. Aawáhjáa iiye diityétsima páyúúvénetu íjchívyemútsí tsamútsíi peerá teene ulléjɨ́jtori diibye níjkyéjɨ múnáájpiíma. Aabéhjáa tétsihdyu ílluréjuco dííbyedítyú pééneé. 11 Átsihvúhjáa botsíi ɨ́mɨááné íjcyane iwáájácúne neébe: —¿Aca muhdú íñe ɨ́mɨááné Píívyéébe níjkyéjɨ múnáájpikye taéllevu wallóó oke dibye ipájtyetétso Heróódé hójtsɨ́ pañétu? Áhdure oke pájtyetétsoobe tamúnaa íjcyarómé oke iímillédú méénúíyónetu. 12 Ehdúhjáa nééneri ɨ́jtsámeííbyéré péé Jóáa dííbyere ‘Máácoó’ némeííbyéj tsɨɨju Maaría jávu. Áijyúhjáa tééjavu cahcújtso múnaa ipíhcyáávéne Píívyéébema ihjyúvahíjcyáhi. 13 Áánáacáhjáa llééhówatu áachí éhnéjcutu díllohíjcyaabe diityéke. Áánélliihyéhjáa bádsɨ́jcaja ‘Róódeé’ némeíllé iíjchívyeíñúne úújeté múha íjcyane iwáájácuki. 14 Aalléhjáa Péédorój ké illéébóne mítyane ímíjyuuvéhi. Áánemáhjáa dííbyekéi pááyúcútulléré ɨ́ɨ́cúi tsiiñe ióómíñe úúbálleté diityéke. 15 Árónáacáhjáa díílleke népejtsóme: —Ílluréubá ú meívatéhi. Tsáháubá diibye íjcyatúne. Níjkyéjɨ múnáajpíyéubá dííbyé uubállema tsáábeke ú nééhií. 16 Áánáacáhjáa Péédoro éhnííñevúré díllohíjcyá llééhówatu. Áábekéhjáa botsíi ipááyúcúúbedi mítyane ullévenúme. 17 Áámekéhjáa íhyójtsɨríyé neebe ditye cúúvéhulléré iíjcyaki. Átsihdyúhjáa úúbálleebe diityéké muhdú Píívyéébe dííbyeke cúvéhóójatu íjchívyetsóne. Átsihdyúhjáa neebe diityéke: —Aane tsáma méúúbálleco Jacóóboke tsijtye cahcújtso múnáama. Ehdúhjáa iñééne tsiéllevúréjuco dibye pééne diityédítyu. 18 Aanéhjáa tsɨtsɨ́ɨ́vevu tsodáhómú eenée dííbyeke téhmehíjcyámé úvánujcátsí múhdutú kiávú dibye pééneri. 19 Ááme éllevúhjáa diibye Heróódé wallóó tsaatéké ditye teene cúvehóójá iúújeté dííbyeke. Aaméhjáa ájtyúmɨ́túnéllii ímíñeúvú diitye tehmé múnáake idíllóróne ílluréjuco dibye llííhyánutsóné diityédívu. Áánemáhjáa teene Jodéá iiñújɨtu peebe Tsetsaréavu. 20 Aabéhjáa tsaríllehíjcyá Tííróma Tsidóó coomícyu múnáake. Ároméhjáa dííbyé iiñújɨtúré majcho iúcuhíjcyánéllii imíllé dibye diityémá ímíjyuuvéne. Áánélliihyéhjáa tsaméhjɨ́ ímíñeúvú ipítyácójcatsíñe péé dííbyé pɨááboobe Bárájto éllevu. Áábekéhjáa nééme dibye Heróódeke iñéé dibye diityémá iímíjyúúveki. Aanéhjáa ímí ɨɨ́jtsúcunúnéllii neetéébé dííbyeke dibye diityémá iímíjyúúveki. 21 Áánélliihyéhjáa diityéké ééveebe kéjcoojɨ́ diityémá iíhjyúvaíñe. Ájcoojɨ́hjáa úújetédú íavyéjú wajyámuvu iúcáávéne íavyéjú ijyáwá hallúvú ácúúveebe diityémá iíhjyúvaki. 22 Ááneréjucóhjáa tsaate kéévánécoba nééneé: —Aabye muurá eene íhjyúvaabéubá tsá mɨ́amúnáajpi íjcyatúne. ¡Píívyééberéubá diíbye! 23 Ehdúhjáa ditye néénemáyé níjkyéjɨ múnáajpi Heróódeke baavu ɨɨ́jcaáyóóbeke chémetsóhi. Aabéhjáa ílluréjuco dsɨ́jɨvéné iúúvaténeri. Ehdúhjáa dííbyeke pajtyéné ɨ́veekí Píívyéébeke ávyéjújtsotúmé mɨ́amúnaa dííbyekéré ávyéjujtsóné ímí dibye ɨ́jtsúcunúné déjúcotu. 24 Áijyúhjáa Píívyéébé uwááboju éhnííñevu tsújaavé pahúllevá múnáadívu. 25 Áánetúhjáa Benabéemútsí Tsáorómá oomíjyucóó Ajtiokííavu tétsíí cahcújtso múnaa Jerotsaréeri íjcyáné cahcújtso múnáake pɨ́áábóne dsɨ́ɨ́dsɨdívú diityéké iájcújétsihdyu. Aamútsíhjyáa tsajtyé Jóááke dííbyere ‘Máácoó’ némeííbyeke.
1 Áijyúhjáa Ajtiokííari íjcyáné cahcújtso múnáama ijcyámé Píívyéébé ihjyú uwáábojte ílluúme: Diibye Benabéee, Tsimóó dííbyere ‘Cúúvéébeé’ némeííbyee, Tsirééne múnáajpi Róótsioo, Manaéé Gariréá iiñújɨ́ avyéjuube íjcyaabéhjáa Heróódema tsaíjyú píívyeébee, Tsáoroo, éhdume. Áámedítyúhjáa tsaate úwáábohíjcyá Jetsóoke cáhcújtsótúmeke. Áánetúhjáa tsijtye úwáábohíjcyá tsúúca dííbyeke cáhcújtsómeke. 2 Aaméhjáa tsájcoojɨ májchotúmé Píívyéébeke dúúrúvámeke dííbyé Apííchó nééhií: —Óóma mémeménú Benabéemútsikye Tsáorómá tsúúcajátújucóo diityétsidyítyú o ɨ́jtsámeíñé wákimyéí diityétsí imyéénuki. 3 Ahdújucóhjáa diityétsí hallúvú íhyótsɨne ipícyóóne ditye táúmeíñé pɨáábó Píívyéébeke. Átsihdyúhjáa ipítyájcómútsikye ílluréjuco ditye wálloóne. 4 Aamútsíhjyáa Píívyéébé Apííchó túkévéjtsóneri péé Tsereóótsiávu. Átsihdyúhjáa tsahííyí peemútsí ‘Chíípere’ némeíñé caapáhovu. 5 Aamútsíhjyáa ‘Tsaramína’ némeí mujcóvú úújetémútsí úwaabójucóó Píívyéébé ihjyu imúnaa jodíómú pihcyáávejááné pañévu. Áámútsimáhjáa ɨ́pɨááboobe Jóáa péé dííbyere ‘Máácoó’ némeííbye. 6 Aaméhjáa teene caapáhori péhijcyámé Páápó coomívú úújetémé tétsii ájtyumɨ́ tsaapi imúnáajpi Bajetsóoke ápííchoobe íjcyáábeke. Diibyéhjáa íllure iállíñe nehíjcyá Píívyéébé icyánéjcú uubállé imyéénuhíjcyáne. 7 Aabéhjáa ícyahíjcyá ávyéjuube Tsééjio Páorómá ímí dííbyema iñáhbévácatsíhíjcyánélliíhye. Diibyéhjáa ávyéjuube pɨ́uvá Benabéemútsikye Píívyéébé uwááboju illéébúcunúné iímíllenélliíhye. 8 Aamútsíhjyáa dííbyeke úwáábórónáa diibye ápííchoobe dííbyere ‘Erííma’ némeííbyé tsá ímílletú dibye cáhcujtsóné Píívyéébé ihjyu. Áánemáhjáa íllure téénetu bóíjcyuube dííbyeke. 9 Áánélliihyéhjáa Tsáoro dííbyere Páávoro íjcyáábé pañe Píívyéébé Apííchó íjcyaabe dííbyedívú ɨɨ́ɨ́téne nééhií: —Muúbej, uu muurá állíu múnáajpi Naavénéj tsɨɨméné u íjcyaabe átéréejpi. 10 Aabe ¿múijyúikyé ú ɨ́hvéteé eene Ávyéjúúbedítyú íjcyáné uwááboju ɨ́mɨáájú u tútávátsohíjcyánetu? 11 Ahdícyane ícyooca Píívyéébere nééjuri tsáhájuco u hállúváityúne. Ehdúhjáa dibye néénemáyé tsáhájuco dibye állúvatúne. Áánemáhjáa tsaatéké neebe ditye itsájtye dííbyeke. 12 Aanéhjáa ávyéjuube Tsééjio Páoro iájtyúmɨ́ne ílluréjuco cáhcujtsóné Píívyéébeke. 13 Átsihdyúhjáa Páávoro íñahbénujtétsima Páápótu péé tsahííyí Pajpííriá iiñújɨri íjcyacóómí Pééjévuú. Áámútsidítyúhjáa tétsihdyu Jóáa oomí Jerotsaréevu. 14 Ááné boonéhjáa iiyéjuco péémutsi úújeté Ajtiokííavu Pitsíídiá iiñújɨri íjcyácoomívu. Aamútsíhjyáa téhulle wáyeéévejcóójɨ́ íjcyamútsí péé imúnáá pihcyáávejávu. 15 Áánáacáhjáa tééjá avyéjujte Píívyéébé ihjyu iéévene ɨnɨ́jkevádú néé tsaatéké ditye idíllo dityétsí íhjyúváíhajchííjyu. Áánélliihyéhjáa nééme diityétsikye: —¿Ava tsá ámúhtsidi tsáné túkevéjtsoju íjcyatú múúhakye ámuhtsi menééiyóne? Tenévá íjcyáhajchíí múúhakye mene. 16 Áánélliihyéhjáa diibye Páávoro iíjyócúúvéne íhyójtsɨri néé ditye cúúvéhulléré iíjcyaki. Átsihdyúhjáa neebe diityéke: —Ámuúha tamúnaa ijraéémuj, cáhawáá ímíñeúvú mélleebúcunu ámúhakye o nééiñe íñe múhdumé Píívyéébeke ámuha maávyejúúllémeke. 17 Muuráhjáa méɨhdé múnáaúvú Piivyéébé idyé íjcyaabe ihñéjté Ejíhtó iiñújɨri íjcyámeke llíyaatétsó diityékée iñéhdújuco. Áámekéhjáa muurá ɨ́ɨhnáhoori ijchívyétsoobe tééné iiñújɨtu. 18 Aaméhjáa múhdurá ícyahíjcyáronéhjɨ́ iáábúcúne diityéké pɨ́áábohíjcyaabe panévatúré 40 píjcyá hajchótá ditye ɨ́ɨ́néubárá píívyétúné iiñújɨri ijcyácoóca. 19 Ááné boonéhjáa Canaáá iiñújɨvúréjuco péémeke idyé dibye pɨ́áábónej tééveríyé táhjahíjcyámé 7 coomíva múnaa tééné iiñújɨri íjcyámeke. Diityékéhjáa ibóáyóné boone iiyéjuco ditye cáávácuhíjcyáné diityé iñújɨ́ɨ́ne. Ehdúhjáa muurá méénuhíjcyámé Píívyéébé pɨááboríye. 20 Áámekéhjáa túkévétsohíjcyaabe ímítyúnéhjɨ́ ímibájcho múnáaj tééveri 450 píjcyá hajchótá íhjyú uubálle múnáajpi Tsamoéeréjuco íjcyájcoojɨ́vu. 21 Aaméhjáa idyé táúmeí Píívyéébeke dibye imyéménu tsáápiikye diityé avyéjuube íjcyáííbyeke dibye diityéké ityúkévéjtsoki. Ahdújucóhjáa dibye mémenúné ‘Bejamíi’ némeíñé dohjɨ́ba múnáajpi Tsíí hajchi Tsaóoke dibye iíjcya ávyéjuube 40 píjcyá hajchóta. 22 Áábekéhjáa iíjchívyétsóné boone Dabíikyéréjuco dibye tsiiñe pícyoone diityé avyéjuube dibye iíjcyaki. Dííbyedítyúhjáa muurá neébe: “Ópée o tújkevéélléébeke ó ájtyumɨ́ Itsaíí hajchi Dabíikye.” 23 Diibyéhjáa muurá Dabííj tsɨɨménémúháábedítyú Píívyéébe meménú Jetsóoke mee ijraéémuma pámé Pájtyetétsoobe íjcyáábeke tsúúcajátújucóhjáa iñéhdújuco. 24 Áábé ɨhdéhjáa Jóáa úwáábohíjcyá memúnaa ijraéémuke. Aabéhjáa nehíjcyá ímítyú iícyahíjcyánéhjɨ́ ɨɨ́hvéjtsóne ditye ɨ́mɨánejcúvuréjuco ipájtyéne ílluréjuco itsójtsótsámeíki. 25 Aabéhjáa teene íuwáábó nɨjkévaríjyuco íjcyaabe nééhií: “Tsá muurá o íjcyatú eene ámuha meɨ́tsúcunúhíjcyaábe. Táhboonétúi ihdyu úwáábóiíbye. Áábeke muurá tsá íjtyúhápáájɨ́ubáré o tácórɨúcúítyuróne.” 26 Ehdúhjáa iñétsihdyu Páávoro nééhií: —Ámuúha, Aavaráaúvúj tsɨɨménémúháábema múhdumé tsíjtye múnaa Píívyéébeke cáhcujtsómej, muurá pajtyété uwááboju méwáábyuta. 27 Muuráhjáa Jerotsaréeri íjcyame memúnaa íavyéjujtémáyé tsá wáájácutú diibyéjuco Mépájtyetétsoobe Jetsóó íjcyane ténevá wáyeéévéjcoojɨ́vadúné Píívyéébé ihjyú uubálle múnáá uwááboju dííbyedítyú íhjyuváné éévehíjcyaróme. Aamée muurá íllure ɨ́cúbahrá dííbyedi tsúúcajátújuco tene dííbyedítyú némeídyújuco. 28 Tsáháturóhjáa ɨ́ɨ́né imítyúné dibye méénutú tééné hallútú ditye dííbyeke llííhyánúiyóne. Árónáacáhjáa nééme Piráátoke dibye illííhyánútso dííbyedívu. 29 Ehdúhjáa dííbyedítyú tene cáátúnúmeídyújuco ditye méénune dííbyeke. Áábeúvú ɨɨtémehóhjáa tsíjtyeréjuco páwachéketu iñíítyétsóne cúúune. 30 Áróóbekée muurá Píívyéébere bóhɨɨtsóhi. 31 Aabéhjáa píváijyúvá bóhówáávehíjcyá Gariréatúhjáa Jerotsaréevu dííbyema péhíjcyámedívu. Aame muurá íñe úúbállehíjcyá mɨ́amúnáake dííbyedítyu. 32 Aane íñe ámúhakye muha méúúbállehíjcyá ɨ́mɨá uwááboju tsúúcajátújucóhjáa méɨhdé múnáaúvuke úúbállémeíhijcyáne. 33 Muuráhjáa meke diityéúvúj tsɨɨménémúháábeke iñéhdújuco Píívyéébe bóhɨɨtsóné Jetsóoke. Muurá Tsááamóháámɨtu nééneé: “Uu Hájchíwu u íjcyáábeke uke ó bóhɨɨtsóhi.” 34 Ehdúhjáa Píívyéébe néé dííbyeke ibóhɨ́ɨ́tsoíñé dííbyej pi ɨɨ́cúbáhrámeítyuki. Áhdure idyé tsiiñe neébe: “Ámúhakye ó pɨ́ááboó panévatúré Dabíiúvukée o néhdújuco.” 35 Téhdure idyé tsiiñe Tsááamóháámɨtu nééneé: “U íjcyátúcoocájɨ́ɨ́va néhi dɨ́ɨɨcúve múnáajpi íjcyáábej pi tóócuúhi.” 36 Aanéhjáa muurá diibye Dabíiúvuke Píívyéébe iñéhdújuco ímí ɨ́ɨ́cúvehíjcyáné mɨ́amúnáake dibye íjcyáijyu íjcyámeke. Aabéhjáa muurá dsɨ́jɨ́véébeke cááníúvú úníutu ditye cúúúúbej pi ɨ́cúbáhrámeíhi. 37 Áánetúu Jetsóoke Píívyéébe bóhɨ́ɨ́tsóóbej pi tsá ɨ́cúbáhrámeítyúne. 38 Aane ihdyu ámuha tamúnaa méwaajácúiyá diibyée dsɨ́jɨ́vénej tééveri tsúúca pámeere mɨ́amúnáá imítyuháñé Píívyéébe ábájɨ́ɨ́véné uwááboju. 39 Aane muurá íñe múhdumé dííbyeke cáhcújtsómé imítyuháñé tsúúca ábájɨ́ɨ́vémeíhi. Áánetu teene cáhcújtsotúmé Píívyéébéhjáa Moitséeúvuj tééveri méénúné taúhbajúré úráávyehíjcyámé imítyuháñé tsá ábájɨ́ɨ́vémeítyúne. 40 Ahdícyane téɨɨbúwá méíjcyaco. Ámúhakye pajtyédíñé éhnéhjáa Píívyéébé ihjyú uubálle múnaa íllu nééneé: 41 Ámuúhaj, múúnedi íllure úúhɨ́vatéhijcyámej, wa ihdyu méwágóóóvecoj. Muurá ɨ́htsútuube Píívyéébe o íjcyaabe panéváré o méénune tsaate ámúhakye úúballéjúcooróné tsá ámuha mecáhcútsohíjcyatúne. 42 Ehdúhjáa Páávoro pihcyáávéjá pañévú úwáábóné tsujáávevu tsaate dííbyeke néé tsiiñe dibye wáyeéévejcóójɨ́ itsááne iúwááboki. 43 Áánemáhjáa diityétsima nahbévahíjcyámé Píívyéébeke ímí úráávyehíjcyámé jodíómuu, tsijtye jodíómú íjcyátúmedítyuu, íjcyame. Áámekéhjáa túkévétsohíjcyamútsí Jetsóodítyú íjcyáné uwááboju dityétsí úwaabóné ímí diityéké búuuvémé diityétsikye náhbévámeke. Aamútsíhjyáa nehíjcyá diityéké Píívyéébé pɨáábori ímí ditye iúráávye dííbyeke. 44 Átsihdyúhjáa tsííñé tsemáánaréjuco déjúcóóvéneri wáyeéévejcóójɨ́ íllúhwu pácoomí múnaáré dóbééverá Píívyéébé uwááboju illéébúcunúki. 45 Ááneríhjyáa avyéjujte mítyane iñómíutááváne Páávoródítyú ihjyúvá dííbyé uwáábó icyátúhtsónema. 46 Áámekéhjáa núhnévétumútsíyé diibye Páávorómá Benabéemútsí nééhií: —Muurá ihdyu tehdújúcooro íñe Píívyéébé uwááboju Jetsóodítyú íjcyane mee jodíómudítyú úwáábómeí tujkénújúcooróné tsá ámuha meímílletú mecáhcújtsóne meímíbaavyéné múijyú medsɨ́jɨvéjúcóóítyúne bóhɨ́ ámuha meújcuki. Áánéllii muhtsi mepéé jodíómú íjcyátúme éllevu diityékeréjuco muhtsi meúwááboki. 47 Muurá Píívyéébe íhjyú uubálle múnáaj tééveri nééhií: Ukée ó picyóó peetédú u néébedítyú pajtyété uwááboju itsújááve pámeere ííñújɨri íjcyáné mɨ́amúnáadívu. 48 Ehdúhjáa dityétsí nééneri jodíómú íjcyatúmé ímíjyuuvéhi. Aaméhjáa nehíjcyá Jetsóodítyú íjcyáné uwááboju ɨ́mɨááné íjcyane. Áánemáhjáa cáhcujtsómé eenée múhdumé múijyú ɨdsɨ́jɨ́véítyúne bóhɨ́ iújcúíñejcúvuréjuco pájtyeme. 49 Ehdúhjáa tééné iiñújɨri úwáábómeíñé Ávyéjúúbedítyú íjcyáné uwááboju. 50 Árónáacáhjáa pihcyáávéjá túkevéjtsojtémá ɨ́htsutúmé íjcyáné walléémú néé técoomí avyéjujtéké diityémá tsaméhjɨ́ iíjchívyétso diityétsikye tétsihdyu. Ahdújucóhjáa ditye íjchívyetsóné diityétsikye tééné iiñújɨtu páhduváré idyárɨ́ɨ́vémútsikye. 51 Áánélliihyéhjáa ílluréjuco dityétsí diityédívú íjtyúhááñe ííñú ipíchóújcóne pééne Icóónióvu. 52 Árónáacáhjáa ihdyu tétsíi múnaa múhdumé tsúúca Jetsóoke cáhcújtsómé pañe Píívyéébé Apííchó íjcyame mítyane ímíjyuuvéhi.
1 Aamútsíhjyáa Páávorómútsí Benabéema teene Icóóníori íjcyáné pihcyáávéjá pañévú úwáábohíjcyáné mítyame cáhcujtsó imúnaa jodíómu. Áhduréhjáa tsíjtye múnaa íjcyarómé cáhcujtsóhi. 2 Árónáacáhjáa tsaate jodíómú cáhcújtsotúmé bóijcyú jodíómú íjcyátúmeke ditye icyáhcújtsótuki. Aaméhjáa ditye néhdújuco tsáríllehíjcyáné cahcújtso múnáake. 3 Áróné pañéhjáa tsúúcajái tétsii íjcyamútsí úwáábohíjcyá Píívyéébedívú icyátsɨ́páávéne ɨ́ɨ́nerí núhnévétumútsi. Áámútsikyéhjáa pɨ́ááboobe dííbyé ɨhnáhoori dityétsí méénúráítyúronéhjɨ imyéénuki. 4 Áánáacáhjáa técoomí múnaa ílluréjuco dówaavéne. Tsaatéhjáa pajtyé uwáábojté icyánejcúvu. Áánetúhjáa tsijtye coévá cáhcújtsótúmema. 5 Áánélliihyéhjáa jodíómuu, tsijtye jodíómú íjcyátúmee, íjcyame íavyéjujtémá pítyácójcatsí diityétsikye páhduváré idyárɨ́ɨ́vémútsikye néwayúúnevu iáámuíñe. 6 Aanéhjáa iwáájácúne úmɨ́vamútsí Ricaóóniá iiñújɨvu. Aamútsíhjyáa úwáábohíjcyá tééné iiñújɨri Ríítaraa, Déébeé, íjcyácoomícyuri. 7 Téhduréhjáa úwáábohíjcyamútsí hállúcuri íjcyámeke. 8 Aanéhjáa Ríítarárí íjcyaabe tsaapi ɨtsɨ́ɨ́mávámeítsihdyújuco úllétuúbe. 9 Aabéhjáa lleebúcunúhijcyá Páávoro úwaabóne. Áábekéhjáa Páávoro iájtyúmɨ́ne waajácú dibye ɨ́mɨááné cáhcujtsóné Píívyéébe dííbyeke ímíjpyetétsoíñe. 10 Áánélliihyéhjáa neebe dííbyeke: —Díjyocúúve. Ahdújucóhjáa iíjyócúúvénemáyé dibye úllene. 11 Ááneríhjyáa teene Ricaóóniá iiñújɨ múnaa iúllévenúne néé íhjyúrií: —¡Píívyéébemútsíhya íñe méhdivu niityé mɨ́amúnáajtétsidívú iípívyéévénema! 12 Ehdúhjáa iñééne Benabéeke meménúmé ‘Jóópite’ némeíñé mɨɨcúrúwake icyáánívahíjcyáábe déjutu. Áánetúhjáa Páávoróké meménúmé tsijpi ‘Meecóório’ némeíñé mɨɨcúrúwa déjutu ímichi dibye íhjyúvahíjcyánélliíhye. 13 Áijyúhjáa diibye ‘Jóópite’ némeíñé mɨɨcúrúwake cáánívahíjcyaabe llúúváábé duurúvaja técoomí lleehówá úníuríye. Aabéhjáa tsivá ócájimútsikye wajcóháñetu iícyáávétsómútsikye. Áámútsikyéhjáa tsaméhjɨ́ imíllerá illííhyanúné tééneri Páávorómútsikye ɨɨ́ɨ́cúveki. 14 Aanéhjáa iwáájácúne íwajyámúúné dóváríjcyómeímútsí tsárí ehdu ditye méénúiyóné diityétsikye pájtyénélliíhye. 15 Áánemáhjáa ɨ́ɨ́cúi diityé éllevu ipyééne neemútsi: —¿Aca ɨ́veekí ámuha ehdu mémeenúhi? Áánerá ámuhádúré muhtsi mɨ́amúnáajtétsi. Aamútsíi muurá íñe ámúha éllevu muhtsi metsáá ámúhakye meúwáábo ehdu nénehjɨ ámuha meúráávyehíjcyáné meɨ́hvéjtsóne Píívyéébekéréjuco ámuha meúráávye páneerée íévéhóówari íjcyánéhjɨma ííñujɨ tééjɨ́ hallúrí íjcyáméhjɨmájuco nújpácyó pañe íjcyámeke ípívyéjtsóóbeke. Diibye ihdyu meke bohɨ́ɨ́vú ajcúhi. 16 Dííbyerée muurá éíjyuúvú mɨ́amúnáake ɨ́hvejtsómé ícyahíjcyá iímillédu. 17 Árónáacáa ɨ́ɨhnáhoovu diityéké úújétsoobe panévatúré diityéké ɨpɨ́áábóneri. Dííbyere muurá mééma nííjyáhañe állétsóneri mebájtsoháñé tsaímíyé píívyene meóóvéne méícyahíjcyá tsaímijyúúre. 18 Ehdúhjáa dityétsí néérónáa imíllerómé diityétsikye ɨɨ́ɨ́cuvéné ócájimútsikye icyóvájtsóneri. Árónemáhjáa ɨ́hvejtsóme. 19 Áánáacáhjáa tétsihvu wajtsɨ́mé tsijtye jodíómú Ajtiokííaa, Icóónioo, íjcyácoomícyutu tsáámeé. Aaméhjáa diityétsí hallúvú diityéké állívánéllii Páávoróké aamúmé néwayúúnevu. Áábekéhjáa ‘tsúúca dsɨ́jɨ́veébe’ iñééne lliúcuíñúmé técoomítyú ɨ́ɨ́wávuú. 20 Áábé hallúvúhjáa tétsíí cahcújtso múnaa mɨ́caavérónáa iácúúvéne tsiiñe peebe diityémá técoomívu. Ááné tsiíjyúhjáa Déébévuréjuco dityétsí pééneé. 21 Aamútsíhjyáa téhulle úwaabóné mítyame cáhcujtsóhi. Átsihdyúhjáa óómimútsí úwáábomútsíyé Ríítaraa, Icóónioo, Ajtiokííaa, éhdú coomívari ijcyáné cahcújtso múnáake. 22 Diityékéhjáa tsápɨ́tsohíjcyamútsí ditye ímíñeúvú iúráávye Jetsóoke icyáhcujtsóne. Áhduréhjáa nehíjcyamútsí diityéké ɨ́mɨáánéjuco mítyane meɨ́cúbáhrámeíñé nɨ́jcáutu meúcaavéné Píívyéébé avyéjuvu. 23 Téijyúhjáa meménuhíjcyamútsí pacóómivárí íjcyáné cahcújtso múnáá túkevéjtsojte íjcyáímyeke. Ááné boonéhjáa tsaméhjɨ́ májchotúmé Píívyéébema ihjyúvá dííbyeréjuco diityéké ityúkévéjtsoki. 24 Aamútsíhjyáa Pitsíídiá iiñújɨtu péémutsi úújeté Pajpííriá iiñújɨvu. 25 Aamútsíhjyáa Pééjéri iúwáábohíjcyátsihdyu idyé péé Atááriá coomívu. 26 Átsihdyúhjáa íwákimyéí ɨnɨ́jkévátsihdyu tsahííyiyéjuco dityétsí óómiñe Ajtiokííavu, tétsihdyúu teene Píívyéébé wákimyéivu diityétsikye ditye wállótsihvu. 27 Aamútsíhjyáa cahcújtso múnáake úúballé muhdú Píívyéébe diityétsikye panévatúré pɨ́áábohíjcyáne. Áhduréhjáa úúbállemútsí dibye pɨ́áábóneri jodíómú íjcyáturómé cáhcujtsóné Jetsóodítyú íjcyáné uwááboju. 28 Áámemáhjáa tsúcájá íjcyamútsi.
1 Áijyúhjáa tsaate Jodéá iiñújɨtu teene Ajtiokííavu pééme tétsíí cahcújtso múnáake úwáábohíjcyá Moitséeúvú uwááboju néhdu kíhdyahɨ́rótsámeítyúmé pájtyetéityúne. 2 Ááneríhjyáa diityémá Páávorómútsí táhjájcatsíhi. Ááné boonétúhjáa tsamééréjuco cahcújtso múnaa íhjyúvájcatsíñé dityétsí Jerotsaréevu tsaatémá ipyééne idyé iíhjyúva tééneri técoomí cahcújtso múnáá túkevéjtsojtémá uwáábojte íjcyámema. 3 Aaméhjáa pééme pajtyé Peníítsiámá Tsamááriá iñújɨ́ɨ́cutu. Aaméhjáa úúballé imúnáake jodíómú íjcyatúmé Píívyéébeke cáhcujtsóné muhdú iícyahíjcyanéhjɨ́ ɨɨ́hvéjtsónema. Ááneríhjyáa tétsíí cahcújtso múnaa mítyane ímíjyuuvéhi. 4 Aaméhjáa Jerotsaréevu úújetémeke tétsíí cahcújtso múnaa tsaímíyé waatsúcúpejtsóhi. Áámekéhjáa úúballémé páneere muhdú Píívyéébe diityéké pɨ́áábohíjcyáné panévatúre. 5 Áijyúhjáa tsaate paritséómudítyú tsúúca Críjtoke cáhcújtsorómé nééhií: —Múu eene jodíómú íjcyatúmé cáhcújtsómedívú ikíhdyahɨ́rótsóne táuhbá ditye Moitséeúvú uwááboju iúráávyeki. 6 Áánélliihyéhjáa pámeere uwáábojtémá túkevéjtsojte dóbeevé tééneri iíhjyúvaki. 7 Aaméhjáa mítyane tééneri táhjájcatsíñé nɨ́jcáutu Péédoro iíjyócúúvéne nééhií: —Ámuúha táñahbémuj, muurá ámuha méwaajácú tsúúcajátújucóhjáa oke Píívyéébe ámúhadítyú imyéménúúbeke pícyoone o úúbállehíjcya ɨ́mɨáájú pajtyéteju jodíómú íjcyátúrómeke ditye téhdure icyáhcújtsoki. 8 Aabée muurá Píívyéébe ɨɨná túhúúllétuube téhdure diityé pañévú picyóó Íapííchó mépañévúu ipícyohdu. Ááneríi úújétsoobe téhdure diityéké iwájyune. 9 Áámekée ímíbájchoobe Críjtoke ditye cáhcújtsónéllii muhdúhjáa meke iímíbajchódu. 10 Ehdúu Píívyéébe diityéké ímíbajchó Críjtoke ditye cáhcújtsónélliíhye. Áámeke ¿ɨ́veekí ámuha méimíllé íllure metúhujtsóné méɨhdé múnáaúvúu íjcyarómé ímí úráávyehíjcyánejɨ́ɨ́va ditye iúráávye Moitséeúvú uwááboju, pane meíjcyarómé tene néhdu meíjcyáíyónejɨ́ɨ́vari? 11 Aame muurá tsaméhjɨ́ diityémá tsúúca mépájtyetéjucóó apááñéré Críjtóo méhdi ɨɨ́dáátsóvéne mééma méénune mecáhcújtsónélliíhye. Tsá ɨ́nehjɨ́ meméénúneri mepájtyetétúne. 12 Ehdúhjáa Péédoro néénéllii cúúvéhulléréjuco ditye lléébúcunúné Páávorómútsí úúballéné muhdúhjáa Píívyéébe méénúráítyúronéhjɨ́ diityétsij tééveri méénuhíjcyáné jodíómú íjcyátúrómé pañe. 13 Aamútsíhjyáa ɨ́hveténé boone Jacóóboréjuco nééneé: —Ámuúha táñahbémuj, cáhawáá idyé táicyánéjcutu ámúhakye o néé peíyené Tsimóo Péédoro meke úúballéjucóóné muhdúhjáa Píívyéébe téhdure jodíómú íjcyátúrómedívú íuwááboju úújetétsóné múhdumé teene cáhcujtsómé dííbyeéjté iíjcyaki. 15 Muuráhjáa dííbyé ihjyú uubálle múnaa cáátunúné íllu nééhií: 16 Bóónétu tsiiñe ó tsaá Dabíiúvú avyéjúu tútávaavéné dííbyéj tsɨɨménémúháábemáyéjuco o ímíbájcho téénetu pámeere mɨ́amúnaa iwáájácúne Píívyéébé icyánejcúvuréjuco ɨɨ́búwááve múhdumé dííbyé wáábyutájté íjcyame. 18 Ehdu neebe Píívyéébe tsúúcajátújucóo ɨɨ́jtsámeíñe. Ehdúhjáa Píívyéébé ihjyú uubálle múnaa caatúnúhi. 19 Áánéllii ámúhakye o néé tsáháubá menééítyuró jodíómú íjcyáturómé Píívyéébeke úráávyémeke ditye Moitséeúvú uwááboju iúráávye diityéké tééneri metúhújtsótuki. 20 Árónáa ihdyu íllure mécaatúnuú diityémá ditye ílluune imyéénújúcóótuki: Tsá ditye dóóityú níjcyotájteke ɨ́ɨ́cúvémeíñé iyámeke; tsá ditye tsíjtyéhjɨma dómácójcatsíityúne; tsá ditye dóóityú dótsohcáorii, majcánurii, dsɨ́jɨ́véné iyámeke; tsá ditye dóóityú tújpacyo. 21 Muuráhjáa tsúúcajátújuco pacóómiváríyé tsaate úwáábohíjcyáné téénetu Moitséeúvú uwááboju néhdújuco. Aanéjuco muurá ténevá wáyeéévéjcoojɨ́vádú éévémeíhijcyáné pihcyáávejááné pañévu. 22 Ehdúhjáa Jacóóbó néénéllii pámeere tétsíí cahcújtso múnaa, uwáábojtee, túkevéjtsojtee, íjcyame néé tsaatéké íhdityu iwállooíñé Ajtiokííavu Páávorómútsima. Áánemáhjáa meménúmé Tsíírámútsikye Jóódáma dííbyere ‘Batsabáa’ némeííbyema ityújkevééllémútsikye. 23 Áámútsimáhjáa waajácuháámɨ́ iwállóháámɨ́ pañe néémeé: “Muha íílle pámeere cahcújtso múnaa meíjcyame ámúha éllevu íhjyu méwallóó jodíómú ámuha meíjcyatúmé Tsííriá iiñújɨri íjcyacóómí Ajtiokííari ámuha meíjcyáme éllevu, áhdure hállúcu múnáa éllevu. Áhdure idyé Tsiríítsiá iiñújɨ múnáá wáábyuta téhaámɨ. 24 Aame muha méwaajácújucóó muha mewállootúméré ámúha éllevu ipyééne íllure ámúhakye máváríchohíjcyáne. Ámúhakyévá muurá nehíjcyámé Moitséeúvú uwááboju néhdu ámuha mekíhdyahɨ́rótsámeíki. 25 Áánéllii muha ímíñeúvú meɨ́jtsámeíñe múúhadítyú meméménúmútsikye méwallóó ámúha éllevu muha maávyejúúllehíjcyamútsí Páávorómútsima. 26 Diityétsíi muurá Páávorómútsí ápíchó néérónehjɨ́vú pájámeíhijcyá Máavyéjuube Jetsocríjtoke iwájyúnélliíhye. 27 Áámútsima muha méwallóó ámúha éllevu Tsíírámútsikye Jóódámaá. Aamútsí ihdyu óvíi ímíñeúvú ámúhakye néé muhdú téhaamɨ́ pañe íjcyáné túkevéjtsoju nééneé. 28 Aane mítyane ámúhakye muha metúhújtsótu apáhdyúré Píívyéébé Apííchó múúhakye túkévéjtsóneri ámúhakye muha menééhií: 29 Tsá múu dóótu níjcyotájteke ɨ́ɨ́cúvémeíñé iyámeke. Áhdure tsá múu dóótu dótsohcáorii, majcánurii, dsɨ́jɨ́véné iyámeke. Tsá múu tsíjtyéhjɨma dómácójcatsítyúne. Áhdure tsá múu tújpacyo dóótune. Aane tehdu ámuha meíjcyáhajchíí ímí tehdújuco ámuha meíjcyaíñe. Áyu wáí meíjcyaj.” Ehdúhjáa iñéhaamɨ wallóómé Ajtiokííari íjcyáné cahcújtso múnáa éllevu. 30 Aanéhjáa tsúúca técoomívú iúújeténe ipíhjyúcúmeke ájcumútsí téhaamɨ́vu. 31 Áhaamɨ́hjáa iéévéne mítyane ímíjyuuvéme. 32 Ááné boonétúhjáa diityéké úwáábomútsí Píívyéébé ihjyu diityéké tééneri éhnííñevu itsápɨ́jtsoki. Piivyétemútsíhjyáa iúwaabóne. 33 Aamútsíhjyáa tsúcájáhréjuco diityémá iíjcyátsihdyu úúballé diityéké ílluréjuco ióómiíñe. Áánélliihyéhjáa pítyajcómé dityétsí tsaímíyé ióómiki. 34 Árónáacáhjáa Tsííra tétsihvúré cóévánáa Jóóda iiyéjuco óómiñe. 35 Áhduréhjáa Páávorómútsí coévá tétsihvúré Ajtiokííavu. Aamútsíhjyáa tétsíi múnáama úwáábohíjcyá Píívyéébé uwááboju. 36 Átsihdyúhjáa pívájcoojɨ́vájuco pájtyénetu Páávoro Benabéeke nééhií: —Cána majo ááhɨ́vemútsíyé mepéé éhnée Jetsóodítyú íjcyáné uwááboju úwáábomútsíyé mepéhíjcyá coomíjɨri íjcyáné cahcújtso múnáake mewáájácu muhdújuco ditye úraavyéne. 37 Áijyúhjáa Benabéé imíllerá tsiiñe Jóáa pééne diityétsima dííbyere ‘Máácoó’ némeííbye. 38 Árónáacáhjáa Páávoro tsá ímílletú dibye pééne diityétsima dibyéhjáa Pajpííriá coomívú diityétsidítyú cóévánélliíhye. 39 Ááné hallútúhjáa ɨtsɨ́pájújcatsíñe ílluréjuco dityétsí dówaavéne. Ááné boonéhjáa Benabéé diibye Máácóke iújcúúbema péé tsahííyí Chííperévu. 40 Áánetúhjáa Páávoro Tsíírákeréjuco újcune dííbyema ipyéékií. Áámútsí hallúvúhjáa tétsíí cahcújtso múnaa Píívyéébeke pɨáábó táúmeí ímí dityétsí ipyéékií. 41 Aamútsíhjyáa pehíjcyá Tsííriámá Tsiríítsiá iñújɨ́ɨ́curi íjcyáné cahcújtso múnáake tsápɨ́jtsomútsíye.
1 Aamútsíhjyáa Páávorómútsí Tsííráma úújeté Déébeé, Ríítaraa, íjcyácoomícyuvu. Átsiíhjyáa ájtyúmɨmútsí tsaapi cahcújtso múnáajpi Timotéoke. Dííbyéj tsɨɨjúhjáa jodíómulle íjcyalle idyé cahcújtso múnáalle. Áánetúhjáa cááni gríéégómuúbe. 2 Áábedítyúhjáa Timotéodítyú tétsíí cahcújtso múnaa nehíjcyá ɨ́mɨáábé dibye íjcyane. 3 Áábekéhjáa Páávoro imíllé itsájtyene dibye iñáhbénu dííbyeke. Árónáacáhjáa pámeere waajácú cááni gríéégómuube íjcyánéllii dibye kíhdyahɨ́rótsámeítyúne. Áánélliihyéhjáa tujkénúi dííbyedívú kíhdyahɨ́rótsoobe imúnaa jodíómú méénuhíjcyádú tééné hallútú diityémá ímityúné iíjcyátuki. 4 Aaméhjáa ipyéhíjcyátsɨ́hjɨ múnáake úúbállehíjcyá muhdú Jerotsaréeri íjcyáné uwáábojte túkevéjtsojtémá diityéké úwáábohíjcyáné muhdú cahcújtso múnaa íjcyáiyóne. 5 Aanéhjáa illéébóne Píívyéébeke cáhcujtsómé llíyaaté éhnííñevu mítyaméjuco. 6 Aaméhjáa Píívyéébé ihjyu Áátsiá iiñújɨ́ úwáábóíyónáa dííbyé Apííchóré diityéké túkévéjtsónej péévé tsá ditye úwáábotú tééné iiñújɨ múnáake. Áánélliihyéhjáa Pírííjiámá Garáátsiá iñújɨ́ɨ́cutúré pajtyéme. 7 Aaméhjáa Míítsiá iiñújɨ́ watsíívyevu úújetémé imíllerá ipyééne Bitííniá iiñújɨvu. Arónáacáhjáa téénere Píívyéébé Apííchó Jetsóópe diityéké ájcune túkévéjtsónej péévé idyé tsá ditye téhullévú péétune. 8 Áánélliihyéhjáa tsapéhdú Míítsiá iiñújɨtu pájtyeme úújeté ‘Tóróóaá’ némeí mujcóvújuco. 9 Átsihvúhjáa Páávoródívú pejco naavédú nééne bóhówáávéné pañe Matsedóóniá iiñújɨ múnáajpi dííbyeke nééhií: “Muúbej, Matsedóóniá iiñújɨvu metsááne múúhakyéréjuco méuwáábo.” 10 Ehdúu nééne dííbyedívú bóhówáávéné boonétú muha mepéé téhullévú Píívyéébere múúhakye wállóhullévú muha meúwááboki. 11 Aamée Tóróóatu muha tsahííyí mepéé tsapéhdú Tsamotáráátsiá caapáhovújuco. Ááné tsiíjyúu muha méúújeté Néááporívu. 12 Átsihdyúu muha mecóhbaavémé méúújeté romáánómúhjáa Matsedóóniá iiñújɨ́ pañévú íhcyóómi ípívyéjtsocóómí Pirípovu tééné iiñújɨ́ avyéjú coomívu. Ácoomíyíikyée tsúcájá muha méícyahíjcyáhi. 13 Aamée muha wáyeéévejcóójɨ́ mepéé Píívyéébema ditye íhjyúvahíjcyátsihvu téhí úniúvu. Átsihvúu muha méúwaabó walléémuke múúhadívú píhcyáávémeke. 14 Áámé pañée íjcyalle Tiatíírá cóómi múnáalle Ríídia ɨ́mɨá wajyámúúné duujɨ́nuúdú néjáhjɨ́ nahjɨ́he múnáalle. Aalléhjáa ihdyu tsúúcajátújuco Píívyéébeke úráávyehíjcyárolle botsíi dííbyere pɨ́áábóneri cáhcujtsó Jetsóodítyú íjcyáné uwááboju Páávoro úwaabóne. 15 Aallée ílluréjuco tsójtsótsámeíñé pámeemáyé ihyájkímuma. Ááné boonétúu múúhakye neélle: —Áyu cána tahjyávú mepe ɨ́mɨááné Píívyéébeke o cáhcujtsóné ámuha menéhajchííjyu. Ehdúu múúhakye iñééne ihjyávú itsájtyémeke tétsihvúréi coévátsolle. 16 Áhdurée tsáijyu Píívyéébema ditye íhjyúvahíjcyáhullévú muha mepééme méúújeté bádsɨ́jcájadívú naavénéhjáa ípañe íjcyáábej tééveríyé ɨɨná pájtyeíñé wáájácuhíjcyálledívu. Aalléhjáa tsaaté hójtsɨ́ pañe íjcyalle mítyane dsɨ́ɨ́sɨke úcuhíjcyá diityémá tééné hallúvu. 17 Aallée múúha déjutu tsáálle nehíjcyáhi: —Íjtye muurá ɨ́htsútuube Píívyéébé wákimyéi múnaa ámúhakye pajtyéteju úwáábohíjcyáhi. 18 Ehdúu múúhakye nehíjcyalle píváijyúvájuco. Áánéj taíchoríi Páávoro ílluréjuco úhbane dííllé pañe íjcyaabe naavéneke. Íllúu neébe: —Uke o néé Jetsocríjto mémeri áállé pañétú u íjchívyeki. Ahdújucóo dibye íjchivyéné teenémáyé díílledítyu. 19 Áánélliihyée íavyéjujte ɨ́ɨ́né hallúvucó ɨdsɨ́ɨ́dsɨvájúcóóítyúné maatyóbá diityétsí Páávorómútsikye iékéévéne tsajtyé técoomí avyéjujté éllevu. 20 Áámútsikyée diityédívú iúújetétsóne néémeé: Íjtyetsi jodíomútsí ¿ɨ́veekí méhcóómí pañe páhduváré nénehjɨ úwáábohíjcyá tehdu mee romáánómú teene mecáhcújtsóíyónejɨ́ɨ́vari? 22 Ááneréjucóo pámeere nééne ɨ́mɨááné tehdu dityétsí méénuhíjcyáne. Áánélliihyée awáá ávyéjute diityéké táuhbá ditye íwajyámúúné ityácórɨ́jcómútsikye iwápáájcoki. 23 Ahdújucóo ditye diityétsikye imyéénúne icyúvéhoojánúmútsidívú téhmetsóné tééjá tehméébeke. 24 Áánélliihyéhjáa tsíhyooja pañe íjcyáhóójá pañévú iúácómútsikye úméhewávú ɨ́hdótsoobe ítyújkejɨ́ɨ́netu. 25 Aamútsíhjyáa téhoojá pañe íjcyamútsí Píívyéébema ihjyúvahíjcyá pécójpɨɨnéjuco meíjcyárónáaáca. Téhduréhjáa dííbyeke idyúúruváné dityétsí májtsiváné tsijtye teene cúvéhóójari íjcyame lleebúcunúhijcyáhi. 26 Árónáacáhjáa peecútéré tétsii úúvécunúneri lléhowááné páhyúbáné tujkéveri pámeere tééjari íjcyámedítyú úwáñehííñé cóhrɨbáhi. 27 Áánáacáhjáa tééjá tehméébé icyúwátsihdyu ájkyeebe ɨɨtécunú páneere lléhowááné páyújcatyéne. Aanéhjáa ɨjtsúcunúúbé tsúúca ditye úmɨváne. Áánélliihyéhjáa ícyávaájcó újcuube illííhyánúmeíki. 28 Árónáacáhjáa Páávoro nééhií: —Ehdu bo méénúmeídíñej, íjtyérero muúha. 29 Áánélliihyéhjáa peete ɨpɨ́úváne ɨ́ɨ́cúi diityétsi éllevu peebe íllityécunúúbére. Áánemáhjáa mɨ́móúúvetéébé diityétsí lliiñévu. 30 Áánemáhjáa ílluréjuco dibye iíjchívyétsómútsikye nééneé: —¿Aca muhdú ó pájtyetéiyáhi? 31 Áánélliihyéhjáa dííbyeke neemútsi: —Ávyéjuube Jetsocríjtoke pámeere dihyájkímuma mécahcújtsó ámuha mépájtyetéki. 32 Ehdúhjáa dííbyeke iñétsihdyu úwáábomútsí dííbyeke pámeere ihyájkímumájuco. 33 Aabéhjáa tépejco nijtyú diityétsikye ditye túúvátsonéhjɨ. Áánemáhjáa ílluréjuco dibye diityétsidívú tsójtsótsámeíñé diitye ihyájkímumájuco. 34 Átsihdyúhjáa diityétsikye ihjyávú itsájtyémútsikye májchotsóme. Aaméhjáa mítyane ímíjyuuvé Píívyéébeke tsúúca icyáhcújtsóneri. 35 Ááné tsɨtsɨ́ɨ́vevúhjáa técoomí avyéjujte wallóó tehmé múnáake ditye iñééte diibye cúúvéjá tehméébeke ílluréjuco dibye iíjchívyétso diityétsikye. 36 Ahdújucóhjáa ditye dííbyeke nééténéllii neebe Páávoróke: —Ávyéjujtévá néé ámúhtsikye o íjchívyétsoki. Ahdícyane wa ílluréjuco mepej. 37 Árónáacáhjáa Páávoro néé diityéke: —Muurá íñe múhtsikye ɨɨná néétuméré mɨ́amúnááj pɨɨnévú iwápáájcómútsikye cuvéjaanú romáánómúejtétsí téhdure muhtsi meíjcyáné waajácúháámɨma meíjcyámútsikye. Aame ¿ɨ́veekí imíllé múhtsikye iíjchívyetsóné teevétaríye? Aane tsá muhtsi áyánéwu meímílletúne. Óvíi ihdyu iiye itsááne múhtsikye ijchívyetsóváme. 38 Ehdúhjáa dityétsí nééne úúbálletémé ávyéjujtéke. Ááneríhjyáa mítyane íllityémé romáánómúejtétsí iíjcyáné waajácúháámɨma dityétsí íjcyáneri. 39 Áánélliihyéhjáa diityétsi éllevu ipyééne ɨ́dátsójkímyeímyé diityétsidívu. Áánemáhjáa choocóréjuco ditye wálloone técoomítyu. 40 Aamútsíhjyáa teene cúúvéjatu íjchívyemútsí Ríídiá javu úújetémútsí cahcújtso múnáake itsápɨ́tsohíjcyátsihdyu ílluréjuco pééneé.
1 Aaméhjáa Páávoroo, Tsííraá, Timotéoo, éhdume péhijcyámé pajtyé Ajpííporii, Aporóóniaa, íjcyácoomícyutu. Átsihdyúhjáa pééme Tetsaróónicávú úújetétsihyi íjcyaja imúnaa jodíómú pihcyááveja. 2 Áájá pañévúhjáa wáyeéévejcóójɨ́ Páávoro imyéénuhíjcyádú úwaabóhi. Ehdúhjáa ténevá wáyeéévéjcoojɨ́vádú úwáábohíjcyaabe pápihchúúijyúva. 3 Úúbállehíjcyaabéhjáa diityéké Pííyéébé ihjyú uubálle múnaáhjáa cáátúnuhíjcyáné néhdújuco Críjto ɨɨ́cúbáhrámeítsihdyu dsɨ́jɨ́veebe tsiiñe bóhɨɨ́ne. Téhduréhjáa nehíjcyaabe diityéke: —Muurá diibyéjuco Jetsóó Mépájtyetétsoobe íjcyáábedítyú ámúhakye o úúbállehíjcyáne. 4 Ehdúhjáa Páávoro néénéllii tsaate imúnáadítyú tsúúca cáhcujtsómé diityémá nahbévahíjcyáhi. Téhduréhjáa mítyame gríéégómudítyú cáhcujtsó ɨ́mɨáámé íjcyame tsúúcajátújuco Píívyéébeke úráávyehíjcyáme. Áhduréhjáa diityédítyú walléémú avyéjúméhjɨúvú nééme cáhcujtsóhi. 5 Ááneríhjyáa tééjá túkevéjtsojte cáhcújtsotúmé iñómíutááváne juváñeri átéréejte óvéhe múnaa péhíjcyámeke iújcúmema técoomí múnáake iííbórɨ́nútsihdyu Jatsóo jávú péé Páávorómútsi néhcovu diityétsikye itsájtye técoomí avyéjujté éllevu. 6 Aaméhjáa diityétsikye iájtyúmɨ́túnéllii diibye Jatsóokéréjuco tsijtye cahcújtso múnáama tsájtyene diityé éllevu. Áámekéhjáa diityédívú iúújetétsóne néémeé: —Éhne mɨ́amúnáake tútávátsohíjcyamútsíhya Páávorómútsí Tsíírama wájtsɨ́mútsikye áánu Jatsóó ihjyávú tsaímíyé iwáátsúcúpéjtsóne tsaméhjɨ́juco íhjyuváné ímityúné mee romáánómú avyéjúúbé taúhbajúúnetu. Nehíjcyámé tsijpívá ávyéjuube íjcyane Jetsóo. 8 Ehdúhjáa ditye nééne técoomí avyéjujtémá tsijtye tétsii íjcyámeke múhdurá pajtyéhi. 9 Árónáacáhjáa diitye Jatsóómú múu áhdómeídyú meenú ditye iácádsɨ́jcaáyo diityéke. Ahdújucóhjáa ditye ácádsɨ́jcaáyóne. 10 Áijyúhjáa tépejco cahcújtso múnaa ijchívyetsó Páávoroo, Tsííraá, íjcyámútsikye diityétsí ipyéé Beréavu. Áámutsíhjyáa téhullévú iúújetédú péé imúnáá pihcyáávejávu. 11 Tsáháhjáa tétsíi múnaa Tetsaróónicá múnaádú néétune. Ímíhyéhjáa lleebúcunúhijcyámé dityétsí úwaabóne. Aaméhjáa néhcohíjcyá Píívyéébé ihjyú uubálle múnaápe cáátúnuhíjcyánéhjɨ́ pañe iwáájácu ɨ́mɨááné tehdújuco dityétsí úwáábohíjcyáhajchííjyu. 12 Áámedítyúhjáa mítyame cáhcujtsó jodíómuu, gríéégómuu, íjcyame wajpíímumáyé avyéjúméhjɨúvú nééné walléému. 13 Aanéhjáa tsúúca Tetsaróónicárí íjcyame jodíómú waajácú Páávoro Beréari úwáábohíjcyáné Píívyéébé ihjyu. Áánélliihyéhjáa téhullévú ipyééne tsiiñe iibórɨ́nutémé diityéke. 14 Áánélliihyéhjáa ɨ́ɨ́cúi wallóómé Páávoróké dibye ipyéé móóá úniúvú tétsihvúré Beréavu Timotéomútsí Tsííráma cóévánáaáca. 15 Áábekéhjáa pícyohjémé Atéénavu. Aaméhjáa óómímyeke neebe ditye iñéé ɨ́ɨ́cúi dityétsí ipyéé dííbye éllevu. 16 Áámútsikyéhjáa téhmeebe ɨ́ɨ́tehíjcyá mítyane técoomíyí ditye dúúrúvahíjcyáné níjcyotájteke. 17 Aanéhjáa múhdurá ɨɨ́jtsúcunúnéllii tééneri ihjyúvahíjcyaabe imúnáama tsijtye Píívyéébeke dúúrúvahíjcyámema pihcyáávéjá pañévu. Ihdícyátsɨhjɨ́vúhjáa icyábúúvémema ihjyúvahíjcyaabe tééneri. 18 Áábemáhjáa ‘epicóóreo’ némeíñé uwááboju úráávyehíjcyámema tsijtye ‘ejtóico’ némeíñé uwááboju úráávyehíjcyámé ihjyúvahíjcyáhi. Áámedítyúhjáa tsaate néjcatsíhi: ¿Muhdúami tsáma áánu íhjyuwábá meke nehíjcyaj? Áánetúhjáa tsijtye nééhií: —Tsííñé piivyéébémú ihjyú uubálle múnáajpíubá diíbye. Ehdúhjáa nehíjcyámé Páávoródítyú dibyée Jetsóó dsɨ́jɨ́veebe bóhɨ́ɨ́bedítyú íjcyáné uwááboju úúbállehíjcyánélliíhye. 19 Áábekéhjáa tsajtyémé ipítyácócatsíhíjcyátsihvu ‘Areóópago’ némeítsihvu. Áánemáhjáa dííbyeke néémeé: —¿Aca tsá múúhakye u wáájácútsóítyuró ímíñeúvú béhné uwáábójuma u tsáánevu? 20 Muurá múúhakye u néhijcyáné tsáhái tsáijyúubáré muha melléébotúne. Áánéllii muha méimíllé mewáájacúné ímíñeúvú ɨɨná nééiyóné múúhakye u néhijcyáne. 21 Ehdúhjáa dííbyeke nééme Atééna múnáama tsííñé iiñújɨ múnaa íjcyame. Aaméhjáa ɨ́ɨ́nerí íjcyatúmé paíjyuváré úbállécatsíhijcyá páhduváré nééné uwáábó illéébone. 22 Áámekéhjáa Páávoro nééhií: —Ámuúha Atééna múnaaj, muurá ó waajácú ámuha panéváré tsíñehjɨ mecáánívahíjcyáne. 23 Muuráhjáa ámuha medúúrúvahíjcyátsɨhjɨ́rí o péhíjcyaabe ó ájtyumɨ́ ɨɨcúvé waɨ́jɨ́ hallútú íllu nééne cáátúnúmeíñe: “Mewáájácútúné Piivyéébé wáábyuta.” Aane muurá dííbyedítyú ámúhakye ó úwáábohíjcyá eene dííbyeke wáájácutúméré ámuha medúúrúvahíjcyáábedítyu. 24 Diibye ihdyu Píívyéébe páneerée múhdúné tsíeméné ípívyéjtsoóbe. Diibyée muurá ípívyejtsó ííñújɨma páneere íévéhóówari íjcyanéhjɨ. Áánéllii páneere ijcyá dííbye tájpíye. Aabe tehdu apátsiíyé íjcyáíyónejɨ́ɨ́ mɨ́amúnaa méénúné duurúvájá pañe. Muurá ihdyu ihdícyátsɨhjɨ́ríyé diíbye. 25 Aabe tsá mutájpí íjcyatúne. Muurá ihdyu dííbyedítyúré tsááne bóhɨɨma méijcyáhi. Áhdure panéváré íñe múhduná tééne tájpí meícyahíjcyáné dííbyedítyúré tsááhií. 26 Muuráhjáa tsáápihdítyúré íñe múhdumé ííñújɨri meíjcyámeke llíyaatétsoóbe. Áánemáa ɨ́hdétújuco dibye éévecúné kiáhjɨ́ meíjcyaíñé múijyúhaja. 27 Ehdúu méénuube dííbyedi meɨ́tsámeíhíjcyáné nɨ́jcáutu ɨ́htsútúnetu mewáájácu méhdityu kiá íjcyátúróóbeke. 28 Muurá dííbyedítyúré tsááne bóhɨɨma méijcyá éhnéhjáa tsaate íllu néhduú: “Muha méijcyá Píívyéébej tsɨ́ɨ́me.” 29 Aane tsúúca dííbyej tsɨ́ɨ́mé meíjcyame tsá meɨ́jtsúcunúítyuró eene panévatúré mɨ́amúnaa óórótuú, nééwáyutuu, dsɨ́ɨ́dsɨtuu, nícyohíjcyánehjɨ́dú Píívyéébe nééneé. 30 Muuráhjáa ihdyu éíjyuúvú pevénéré ɨɨtécunúhíjcyaabe mɨ́amúnaa iwáájácútúné hallúrí ehdu méénuhícyáne. Árónáa ícyooca pámeere mɨ́amúnáake neebe ímityúné meícyahíjcyáné meɨ́hvéjtsoki. 31 Muurá muhdú meícyahíjcyáné iwáájacúdú mééma ímíbájchóiibye ípyée imyéménuube Jetsóoj tééveri. Aanée muurá meke waajácútsoobe dííbyeke ibóhɨ́ɨ́tsóneri. 32 Ehdúhjáa Páávoro dsɨ́jɨvémé tsiiñe bóhɨ́ɨ́netu íhjyúváneri íllure tsaate uuhɨ́vaté dííbyedi. Áánetúhjáa tsaate nééhií: —Muha ihdyu méimíllé tsíijyu tsiiñe téénetu u íhjyuváné melléébúcunúne. 33 Áámedítyúhjáa tsúúca tsaaté múnaa cáhcujtsómé dííbyema nahbévahíjcyáhi. Áámemáhjáa íjcyaabe Dioníítsio teene ‘Areóópago’ némeítsihvu dóbéévehíjcyáméejpi. Áhduréhjáa ‘Dáámari’ némeíllema tsíjtyehjɨ ijcyá diityéma.
1 Aanéhjáa Páávoro teene Atéénatu péébe úújeté Coríítovu. 2 Átsihdyúhjáa aahɨ́vetéébé imúnáajpi Akíírake Póótó iiñújɨ múnáájpiíkye. Téijyúhjáa téhdure botsíi wajtsɨ́ɨ́bé Itááriá iiñújɨtu mewa Piritsíírama, Ávyéjuubeváa Cáráóódio pámeere Róómári íjcyáné jodíómú íjchívyeíñé néénetu tsáámutsi. 3 Aanéhjáa Páávoro diityétsimáyéjuco íjcyane diityétsikye íwákimyéityu ɨpɨ́áábo téeméné wákimyéí imyéénuhíjcyánélliíhye. Aaméhjáa méénuhíjcyá cuwájaanédú nééné nujúwááne. 4 Áijyúhjáa ténevá wáyeéévéjcoojɨ́vádú pehíjcyaabe imúnaa jodíómú pihcyáávejávu. Aabéhjáa úwáábohíjcyá Jetsóodítyú íjcyáné uwááboju imúnáama tsijtye imúnaa íjcyáturómeke ditye icyáhcújtsoki. 5 Áánáacáhjáa tsúúca Tsíírámutsi Timotéoma wajtsɨ́ Matsedóóniá iiñújɨtu. Áijyúhjáa Páávoro tsanééríyé uwáábori íjcyaabe nehíjcyá imúnáake diibyéjuco Jetsóó dityée téhmehíjcyaabe Críjto Mépájtyetétsoobe íjcyane. 6 Ehdúhjáa dibye néérónáa dííbyedítyú nehníwu ihjyúváme. Áánélliihyéhjáa ílluréjuco dibye diityédítyú ipyéé íwajyámú wátsóújcoobéré nééneé: —Árone tsáma ámúhá hallúriyéjuco teene ámuha medsɨ́jɨ́vécooca meɨ́cúbáhrámeíiñe. Tsá táhallúrí tene íjcyatúne. Ahdícyane jodíómú íjcyátúróme éllevúréjuco o pééiñe diityékeréjuco o úwááboki. 7 Ehdúhjáa iñééne ílluréjuco dibye tééjatu íjchivyéne. Átsihdyúhjáa péébe úújeté Jójto jávú teenéhjáa pihcyáávéjá úníuríyé íjcyaabe tsúúcajátújuco Píívyéébeke dúúrúvahíjcyáábe jávu. 8 Áijyúhjáa teene pihcyáávéjá avyéjuube ‘Críjpoó’ némeííbyé cáhcujtsó Jetsóodítyú íjcyáné uwááboju pámeere ihyájkímuma. Aaméhjáa tsójtsótsámeíhi. Áhduréhjáa tsijtye Coríító cóómi múnáadítyú cáhcujtsómé tsójtsótsámeíhi. 9 Átsihdyúhjáa Páávoródívú tsápejco Jetsóó naavédú nééné pañe ibóhówáávéne néé dííbyeke: —Imíchi díícyáne éhnííñevu dúwááboco ɨ́ɨ́nerí íllityétuubére. 10 Ijcyámé mítyame ícyoomíyí tahñéjté íjcyaímye. Áánéllii ehdu uke o nééhií. Áábeke o íjcyátúcoocájɨ́ɨ́va múha uke muhdú méénuúhi. 11 Ahdújucóhjáa tsáné pijcyábáj pɨɨnévú tétsii Coríítori íjcyaabe diityéké úwáábohíjcyáné Píívyéébé ihjyu. 12 Áijyúhjáa Acááyá iiñújɨ́ avyéjuube Garióó íjcyánáa tsaate imúnaa jodíómú cáhcújtsotúmé ipítyácójcatsíñe Páávoróké ékeevéhi. Áábekéhjáa tsajtyémé diibye ávyéjúúbe éllevu dibye ímítyunéhjɨ́ ímíbáchohíjcyátsihvu. 13 Áánemáhjáa dííbyé hallúvú úúballémé dííbyeke. Nééméhjápeé: —Áánu métaúhbaju nééné tsɨjɨ́jtoríyé mɨ́amúnáake úwááboobéré pehíjcyá dityévá Píívyéébeke idyúúrúvaki. 14 Ehdúhjáa Páávoró hallúvú ditye úúbállénéllii dibye íhjyúváíyóné ɨhdéré diibye ávyéjuube Garióó diityéké nééhií: —Ihdyúhde tehdújúcooíyó dííbyema o ímíbájchóiyóné dibye ímítyuné méénuca. 15 Áánetu ámúhá taúhbaju nééné tsɨjɨ́jtoríyé dibye tsáápihdítyú íjcyáné uwááboju úwáábohíjcyáhajchíí wa ihdyu ámuháyé chooco méímíbáchojcátsij. Tsá o ímílletú átéréenéhjɨ́ o ímíbajchóne. 16 Ehdúhjáa iñééne ílluréjuco dibye diityéké wálloone tétsihdyu. 17 Árónáacáhjáa pihcyáávéjá avyéjuube Tsójtenéké tsaate gríéégomu iékéévéébeke wápáajcó diibye ávyéjúúbé úmɨwávu. Áróneríhjyáa tsá dibye ɨ́ɨ́cúvetúne. 18 Aanéhjáa Coríítori tsúcájá Páávoro ícyahíjcyáhi. Aabéhjáa tétsihvu ‘Tséékeréa’ némeí mujcóvú béérómeí tsanéhjáa ɨ́mɨáánetúré imyéénuíñé iñééné uubálle. Ehdúhjáa méénúmeííbyé Tsííriá iiñújɨvu ipyéétúné ɨhde. Átsihdyúhjáa botsíi tétsíí cahcújtso múnáake ipítyájcóne peebe Akííramútsima tsahííyí teene Tsííriá iiñújɨvu. 19 Aaméhjáa Éépetsóvú úújeté tétsihvu Akííramútsí mewa Piritsíírama cóéváítsihvu. Átsihvúhjáa Páávoro imúnaa jodíómú pihcyáávejávú péébe úwaabó tééjavu píhcyáávémeke. 20 Áábekéhjáa neerómé dibye tsuucájááneúvú dityémá iíjcyaki. Árónáacáhjáa tsá dibye ímílletúne. 21 Áánemáhjáa diityéké pítyájcoobe nééhií: —Árónáa ó imíllé o pééne Jerotsaréevu. Aabe óvíi Píívyéébe ímílléhajchíí tsiiñe ámúhakye ó uujéváhi. Ehdúhjáa iñééne péjúcoobe tsahííyí teene Éépetsótu. Áánetúhjáa Akííramútsí dííbyedítyú coévá tétsihvu. 22 Aabéhjáa Tsetsaréavu úújetéébé tétsihdyu botsíi péé Jerotsaréeri íjcyáné cahcújtso múnáa éllevu. Átsihdyúhjáa peebe Ajtiokííavu. 23 Átsihyíhjyáa tsúcájá iíjcyátsihdyu idyé tsiiñe pehíjcyaabe Garáátsiámá Pírííjiá iñújɨ́ɨ́curi íjcyáné cahcújtso múnáake tsápɨ́jtsoobéré técomívádu. 24 Áijyúhjáa Arejadrííá cóómi múnáajpi jodíómuube Apóóró teene Éépetsóvú wajtsɨ́hi. Aabéhjáa ɨ́mɨá uwááboobe íjcyaabe mítyane waajácú Píívyéébé ihjyu. 25 Aabéhjáa úwáábohíjcyá muhdú Jetsóoke meúráávyejɨ́jtó tsaate dííbyeke úwaabóne. Úwáábohíjcyaabéhjáa apááñéré Jóáápe tsótsohíjcyánetu íjcyáné uwáábó iwáájacúné imúnáá pihcyáávéjá pañévú ɨ́ɨ́nerí núhnévétuubére. Aanéhjáa dibye nɨ́jkevádú Akííramútsí dííbyeke ihjyávú itsájtyéne botsíi ímíñeúvú úwaabó muhdúhjáa Píívyéébe Jetsóoj tééveri mééma méénune. 27 Aabéhjáa imíllé Acááyá iiñújɨvu ipyééneé. Aanéhjáa cahcújtso múnaa ímí ɨɨ́jtsúcunúnéllii caatúnú waajácuháámɨ́ téhullé cahcújtso múnáa éllevu ditye tsaímíyé iwáátsúcúpéjtso dííbyeke. Aabéhjáa téhullévú úújetéébé Píívyéébere túkévéjtsóneri pɨ́áábohíjcyá mítyane cahcújtso múnáake. 28 Aabéhjáa imúnaa jodíómuke nehíjcyá diibyéjuco Jetsóó Críjto Mépájtyetétsoobe íjcyane Píívyéébé waajácúháámɨtúu tene néhdújuco. Ehdúhjáa dibye néénéllii tsáhájuco ditye ɨɨná néétune.
1 Aabéhjáa Coríítori íjcyánáa Páávoro íjchí iiñújɨri péhíjcyaabe úújeté Éépetsóvu. Átsihyíhjyáa ijcyámé tsaate Píívyéébé cahcújtso múnaa Jóááúvú uwáábó úráávyehíjcyáme. 2 Áámekéhjáa neébe: —¿A ámuhápe Píívyéébeke mecáhcújtsótujkénúijyu tsúúca dííbyé Apííchó ámúhá pañévú úcaavéhi? Áánélliihyéhjáa néémeé: —Tehdu muha mewáájácúnejɨ́ɨ́va dííbyé Apííchó íjcyane. 3 Áánélliihyéhjáa neebe diityéke: —¿Acáa ɨ́ɨ́né uwáábórá ámuha mecáhcújtsóne métsójtsótsámeíhi? Áánélliihyéhjáa néémeé: —Mu ihdyúu éhne Jóááuvu tsótsohíjcyáné uwáábo. 4 Áánélliihyéhjáa neébe: —Ɨ́mɨáánéjucóhdée diibye Jóáa tsótsohíjcyáné ímityúné iícyahíjcyanéhjɨ́ ɨ́hvéjtsómeke. Árónáacáa ihdyu diityéké nehíjcyaabe dííbyé boone Mépájtyetétsoobe Jetsóó úwáábóííbyeke ditye icyáhcújtsoki. 5 Áánélliihyéhjáa botsíi Jetsóoke icyáhcújtsóne tsiiñe tsójtsótsámeímyé dííbye mémeri. 6 Áámé hallúvúhjáa Páávoro tsáápiitsá hallúvú íhyójtsɨ ipícyóóne Píívyéébema íhjyúváné tujkéveri dííbyé Apííchó diityé pañévú úcaavéhi. Aaméhjáa tsíjyúhjɨri illéébótúrójúhjɨri Píívyéébeke duurúvahíjcyáhi. Áhduréhjáa téénere túkévéjtsóneri úúbállehíjcyámé dibyée diityédívú íuwááboju bóhówajtsóne. 7 Aaméhjáa diitye Píívyéébé Apííchó diityé pañévú úcaavémé 12-meva. 8 Aanéhjáa Páávoro pápihchúú nuhbává imúnaa jodíómú pihcyáávéjá pañévú úwáábohíjcyá ɨ́ɨ́nerí núhnévétuubére. Aabéhjáa mɨ́amúnáake téɨ́búwátsohíjcyá Píívyéébé avyéjú icyánejcúvu. 9 Árónáacáhjáa tsaate tsá ímílletú icyáhcujtsóne. Aaméhjáa nehníwu ihjyúvahíjcyá teene Jetsóodítyú íjcyáné uwáábotu pámé úmɨwávúre. Áánélliihyéhjáa Páávoro diityédítyú péé pámeemáyé cahcújtso múnáama ‘Tirááno’ némeííbyé uwáábojávu. 10 Aabéhjáa tééjavúréjuco diityéké úwáábohíjcyáné míñéécú pijcyába. Aanéhjáa tsúúca pámeere Áátsiá iiñújɨ múnaa lleebójucóó Jetsóodítyú íjcyáné uwááboju dibye úwáábohíjcyáne. Áhduréhjáa tsijtye jodíómú íjcyáturómé tsúúca lleebóhi. 11 Áijyúhjáa dííbyej tééveri Píívyéébe méénuhíjcyá mítyane méénúráítyúronéhjɨ. 12 Ávyetáhjáa dííbyé miñúbajáánema íwajyámúúné chéméméhjɨ éllevu ditye tsájtyéróneri tsúúca bóhɨhíjcyáme. Tsaaté pañéhjáa naavémú íjcyároméhjɨ́ ichívyehíjcyáhi. 13 Áijyúhjáa tsaate téhullé múnaa jodíómú naavémuke tsaaté pañétú íchívyétsohíjcyámé imíllerá Jetsóo mémeríyéjuco iíjchívyetsóne. Aaméhjáa néjcatsíhi: —Méneé tsaaté pañétú ditye iíjchívye éhne Páávoro úwáábohíjcyaabe Jetsóo mémeri. 14 Ehdúhjáa imíllerómé imyéénune jodíómuube Etséébá llúúvájté avyéjúúbej tsɨ́ɨ́mé 7-meva íjcyame. 15 Aaméhjáa tehdu méénúrónáa tsáápí pañétú diibye naavéné nééhií: —Muurá ó waajácú Jetsóoke. Áhdure ó waajácú muubá Páávoro íjcyane. Áánetu ¿muutá ámuúha? 16 Ehdúhjáa néébere diibye mɨ́amúnáajpi naavéné ípañe íjcyaabe diityéké méénúnetu ílluréjuco ditye wááne tééjá pañétú íévejtéhjɨréjuco wájyamúúvatúmé dibye túúvátsónéhjɨma. 17 Aanéhjáa pámeere Éépetsó múnaa jodíómumáyé tsijtye jodíómú íjcyátúmé iwáájácúneri mítyane iíllityéne Jetsóoke ávyéjujtsóhi. 18 Áhduréhjáa tsaate cáhcujtsójúcóómedítyú úúbállehíjcyá ɨ́hdéhjáa ímityúné iícyahíjcyanéhjɨ. 19 Áánetúhjáa ápííchojte ténéhjɨ́ waajácúhaamɨ́né ílluréjuco cóvajtsóné pámeere ɨ́ɨ́téneríye. Ááné pañéhjáa ɨjtsúcunúmé dsɨɨdsɨ wágóoovéné 50 míi. 20 Ehdúhjáa téijyu Jetsóodítyú íjcyáné uwááboju tsújaavé pámehdívúre. 21 Ááné boonétúhjáa Páávoro ɨ́jtsámeí Matsedóóniámá Acááyá iñújɨ́ɨ́cú iááhɨ́vetétsihdyu botsíi Jerotsaréevu ipyééiñe. Áhduréhjáa nehíjcyaabe teene Jerotsaréetu ipyééiñe Róómávuú. 22 Áánélliihyéhjáa ɨ́hde wálloobe ɨ́pɨáábojtétsikye Matsedóóniávú Timotéoma Erájtomútsikye. Áánetúikyéhjáa tsúcájá coévaabe Áátsiá iiñújɨvu. 23 Aabéhjáa Jetsóodítyú íjcyáné uwááboju úwáábohíjcyáné hallútú cáhcújtsotúmé páhduváré dárɨ́ɨ́vehíjcyá cahcújtso múnáake. 24 Tsaapíhjyáa ‘Deméétrio’ némeííbyedítyú tujkéváne. Diibyéhjáa nícyohíjcyá úwáñewáánetu ‘Diána’ némeíñé níjcyota píívyélledi idíllone idyúúrúvahíjcyája nááve. Ááné hallúvúhjáa mítyane dsɨɨdsɨ́vahíjcyámé pámeere íwákimyéi múnáama. 25 Aabéhjáa pámeere múhdumé téeménéhjɨ́ wákímyeíhíjcyámeke ipíhjyúcúne nééhií: —Muurá ámuha méwaajácú íñe mewákímyeímyé tsaímíyé meícyahíjcyáné ɨ́ɨ́netú pɨ́htotúme. 26 Aane ¿ɨ́veekí Páávoro nehíjcyá íñe menícyohíjcyámé píívyéébe íjcyatúne? Ehdu iñééneri muurá mítyámekéjuco dibye tsíñejcúvúré ɨ́búwajtsóne. Aane muurá tsá apátsiíyé íchii Éépetsórí dibye tehdu méénutúne. Muuráhjáubá páneeréjuco Áátsiá iiñújɨri ehdu dibye méénune. 27 Aane múhdurá teene méémaá. Muurá méwákimyéí tééne tájpíjyuco meícyahíjcyáné méhdivu wágóóóvéiyáhi. Áhdure diille ɨ́htsútulle píívyélleke Áátsiá múnáama pámeere ííñújɨri íjcyáné mɨ́amúnaa dúúrúvahíjcyálle ja tsáhájuco bóhówaúcunújúcóóítyuróne. 28 Ehdúhjáa dibye néénéllii tsijtye icyáyobáávaténe íllu wáñejcóhi: —¡Ñóóooj, ehdɨ́ɨ́vájullé tsáma ɨ́htsútulle Epéétsiómú piivyéllé Diánaj! Ehdúhjáa iwáñéjcóne néémeé. 29 Áijyúhjáa ihdyu kiávú técoomíyí mɨ́amúnaa iibórɨ́nújcatsíhi. Áánáacáhjáa Matsedóóniá múnáajtétsí Gááyóma Arijtáácomútsí Páávoróké náhbénuhíjcyámútsikye lliúcuíñúmé ditye píhcyáávehíjcyájá pañévu. 30 Áájá pañévúhjáa Páávoro ipyééne diityémá íhjyúvatéíyónáa tsá cahcújtso múnaa dííbyeke ɨ́hvéjtsotúne. 31 Áhduréhjáa tsaate Áátsiá iiñújɨ múnaa ávyéjujte dííbyeke wáájacúmé néé tsaatéké ditye iñéé dííbyeke téhullévú dibye ipyéétuki. 32 Áánáacáhjáa ihdyu mɨ́amúnaa iibórɨba teene pihcyááveri íjcyame. Aanéhjáa mítyame tsá wáájácutú ɨ́ɨ́nélliihyé ímichi ipíhcyaavéne. 33 Áánáacáhjáa tsaate jodíómú imúnáajpi Arejáádoróké cátujcú dibye diityé úmɨwávú ipyééne iíhjyúvaki. Ahdújucóhjáa iíhjyúva dibye íhyójtsɨri diityéké néérone cúúvéhulléréjuco ditye iíjcyaki. 34 Árónáacáhjáa ‘dáij’ néétune tsiiñe íllu wáñécohíjcyáme: —¡Ñóóooj, ehdɨ́ɨ́vájullé tsáma ɨ́htsútulle Epéétsiómú piivyéllé Diánaj! Ehdúhjáa iwáñéjcóne nehíjcyámé míñéécu hóórá hajchótá jodíómuube dibye íjcyane iwáájácúnema. 35 Áámekéhjáa técoomí avyéjuube idyáíívyétsómeke nééhií: —Ámuúha tamúnaa íñe Éépetsórí meíjcyamej, pámeere muurá waajácú éhnée cáámetu áákityéné neewáyú píívyélle Diánadi medíllóné duurúvaja méhójtsɨ́ pañe íjcyane. 36 Aane tehdu múha tóónúíyónejɨ́ɨ́vari. Áánéllii ílluréjuco metáchúúréévéne cúúvéhulléréjuco meíjcya. Aame ɨɨná mémeenújúcohdí ímíñeúvú ɨ́jtsámeítyúme. 37 Muurá íjtyétsikye ííllevu ámuha metsívamútsí tsá ɨ́ɨ́né imítyúné méénutúne. Áhdure tsá dityétsí méduurúvaja tútávájtsotúne. Aamútsí muurá tsá ɨɨná ímityúné íhjyúvatú mépiivyélledítyu. 38 Ahdícyane Deméétrio íwákimyéi múnáama tsaatédítyú ímityúné iíjyácunúhajchíí óvíi péé ténéhjɨ́ ímibájcho múnáa éllevu teene iímíbájchoki. Muurá téénéllii ijcyáné ténéhjɨ́ ímibájchotsɨ́hjɨ. 39 Áánetu ávyétá ɨhnáhó nééne íjcyáhajchíí múu ɨ́hvejtsó páñétúéhullévú tene iímíbáávyeki. 40 Muurá ícyooca ápíchó nééne máhallúrí téénetu menéétsámeíiyóne. Tsá muurá ɨɨná menééítyuró íñe ícyooca pájtyene páñétúejte meke dílloca. 41 Ehdúhjáa iñééne ílluréjuco dibye diityéké tsújaúcúne.
1 Aaméhjáa iííbórɨ́nújcatsíñetu ɨ́hvetédú Páávoro cahcújtso múnáake ipíhjyúcúne túkévejtsóhi. Átsihdyúhjáa diityéké ipítyájcóne Matsedóóniá iiñújɨvúréjuco dibye pééneé. 2 Aabéhjáa téhullé cahcújtso múnáake ááhɨ́veebe diityéké tsápɨ́tsohíjcyáhi. Átsihdyúhjáa péébe Gréétsiá iiñújɨvu iúújetétsihyi ijcyá pápihchúú nuhbáva. 3 Aabéhjáa tsahííyí Tsííriá iiñújɨvu pééíyónáa tsaate imúnaa dííbyedítyú ímityúné pítyájcámeíñé iwáájácúne ɨ́jtsámeííbyé Matsedóóniá iiñújɨvúré tsiiñe ióómiíñé íjchityu. 4 Áábemáa o pééíñáa múhtsikye náhbénuímyé múhtsí ɨhdéjuco Tóróóavu ipyééne téhullétú múhtsikye téhmeténé ílluúme: Beréa múnáajpi Tsóópatee, Tetsaróónicá múnáajtétsí Arijtáácomútsí Tsegóódomaa, Déébé múnáajpi Gááyoó, Timotéoo, Áátsiá iiñújɨ múnáajtétsí Tííkicyómútsí Tóróópimómaa, éhdume. 6 Áánetúikyée muhtsi mecóévamútsí óórítyúne pááá májchómeíhíjcyáné wañéhjɨ́ pajtyétavu botsíi Pirípotu tsahííyí mepéémutsi méúújeté tsáhojtsɨ́j coojɨ́vatu diityédívú Tóróóavu. Átsihyíi muha méijcyá tsané tsemáána. 7 Aamée muha tsemááná déjúcóóvejcóójɨ́ medóbéévéne pááa mémajchó Jetsóó dsɨjɨ́vé meɨ́tsaavéne. Áijyúu Páávoro úwaabó ávyeta pécójpɨɨnévújuco tsíijyu muha mepéjúcóóíñélliíhye. 8 Téijyúu muha médóbeevé cáámééhó pañévú peetéháñej tééveri. 9 Áánáacáa ováhtsáwu ‘Éóótico’ némeííbyé ácuúcunúhijcyá páhoowa nétsihyi. Aabéhjáa icyúwaíñúné hallúrí baavu áákityéébé dsɨ́jɨvéhi. 10 Áánélliihyée Páávoro ɨ́ɨ́cúi iñíítyéne dííbyeke iámabúcúne nééhií: —Méíllityédíne. Muurá ihdyu bóhɨ́ɨ́roóbe. 11 Átsihdyúu tsiiñe cáámevu néríívyéébema muha pááa mémajchó Jetsóó dsɨjɨ́vé meɨ́tsaavéne. Ááné boonétúu idyé tsiiñe íuwáábó cámahjácoobe tsɨ́tsɨjnécu. Átsihdyúu ílluréjuco muha mepééneé. 12 Áánetúu tétsíi múnaa ihjyáhañévuréjuco péémema diibye ováhtsáwu pééneri mítyane ímíjyuuvéme. 13 Aamée muha mepéjúcóónáa Páávoro múúhadítyú coévá tétsihvúré Tóróóavu íjchityúré ipyéé Atsóovu. Áánetúu muha ɨ́hde cúújúwámɨri mepééme méúújeté técoomívú tétsihdyu dííbyeke muha meújcuki. 14 Aamée muha técoomítyú dííbyeke meújcuíñútsihdyu mepééme méúújeté Mitiréénevu. 15 Átsihdyúu muha mepééme tsíijyu ‘Kííoó’ némeíñé caapáhó tujkévetu mepájtyeme tsíjcyoojɨ méúújeté ‘Tsáámoó’ némeíñé caapáhó mujcóvu. Ámujcótúu muha mepájtyeme mécúwaté Trojíírióvu. Ááné tsiíjyúu botsíi muha méúújeté Miréétovu. 16 Ehdúu muha mepéhíjcyánáa Páávoro ɨ́jtsámeí Jerotsaréeri muha Pejtecojtéé wañéhjɨ́ mepájtyeíñe. Áánélliihyéikyée tsá dibye ímílletú muha Áátsiá iiñújɨri íjcyacóómí Éépetsóvú mepééne ɨ́ɨ́cúi muha téhullétú meóómíítyúrónélliíhye. 17 Aabée Miréétori íjcyaabe pɨ́uvá Éépetsórí íjcyáné cahcújtso múnáá túkevéjtsojtéke. 18 Áámekée neébe: —Ámuha muurá méwaajácú muhdúhjáa Áátsiá iiñújɨvu o wátsɨ́tujkénúijyu o ícyahíjcyáne. 19 Muuráhjáa tamúnaa jodíómú íjcyarómé oke páhduváré dárɨ́ɨ́véneri támeííbyéré Píívyéébé wákimyéí ó méénuhíjcyá ɨɨná néétuubére. 20 Árónáacáa tsá o ɨ́hvetétú ámúhakye pɨ́ááboíñé patsɨ́hjɨvávúré úwááboobéré o péhíjcyánetu. 21 Aabée ámúhakye pámeekéré tamúnaa íjcyátúróméhjɨma ó nehíjcyá ímityúné ámuha meícyahíjcyáné meɨ́hvéjtsóne Máavyéjuube Jetsocríjtoke mecáhcújtso ímí Píívyéébema ámuha meíjcyaki. 22 Aabe íñe ícyooca tsiiñe o péé Jerotsaréevu Píívyéébé Apííchó oke túkévéjtsóneri muhdú táúmɨwa íjcyane wáájácútuúbe. 23 Muurá pahúlleva o péhíjcyá coomíjɨvu téénere Píívyéébé Apííchó tsúúca oke waajácutsójúcoorá Jerotsaréevu oke ditye cúvéhoojánuube o ɨ́cúbáhrámeíiñe. 24 Áróneri tsá o áábímyeítyúne. Apááñéré ihdyu ó imíllerá Píívyéébée meke iwájyúne mééma mepájtyetéiñe méénúné uwáábojúvú Jetsóó oke níwááveíñúné o nɨ́jkeváne. 25 Ahdícyane ámúhakye o néé íñe múhdúméj pɨɨnévú Píívyéébé avyéjutu íjcyáné uwááboju úwááboobéré o péhijcyámé ámuha oke maájtyumɨ́júcóóityúne. 26 Téhdure ámúhakye o néé ámuha mewágóóóvéhajchíí tsá táhallúrí tene íjcyáityúne. 27 Muurá tsúúca páneere ámúhadívú ó bóhówajtsójúcoorá muhdú Píívyéébé ɨ́jtsaméí íjcyane. 28 Ahdícyane tsáma téɨɨbúwá méíjcyaco ámuha uwáábojte meíjcyame. Ímíñeúvú météhmeco cahcújtso múnáake Íllíi Jetsóó tujpácyó wágóóóvénej tééveri dibye újcúmeke. Muuráhjáa diityédívú ámúhakye níwááveebe Íapííchoj tééveri diityé túkevéjtsojte ámuha meíjcyaki. 29 Árónáa ó waajácú íchihdyu o pééné boone tsaate múhdurá iúwáábóneri íllure diityéké tútávájtsoíñé éhne múúne oohííbyé obééjámuke tútávajtsódu. 30 Áhdure íjcyaímyé tsaate ámúhadítyúré ɨ́mɨá uwááboju tsɨjɨ́jtoríyé átéréenéhjɨ́ úwááboímye. Ááneri íllure cahcújtso múnáake mújtátsoímye. 31 Áánéllii tsáma téɨɨbúwá méíjcyaco éhnée pápihchúú pijcyábá hajchótá támaatyóú o wáágóóne ámúhakye o úwáábohíjcyáné meɨ́tsáávénema. 32 Ahdícyane ámuha Píívyéébeéjté meíjcyame óvíi dííbye tájpiyéjuco ámuha meíjcyane meke iwájyúne dibye ácuhíjcyáné uwáábójú pañe ɨ́htsutúmeréjuco. 33 Cáhawáá méɨjtsúcunuj, tsáháa muurá o íjyácunútú oke tsaate dsɨ́ɨ́dsɨdívú áhdoobe ehnéva múnáajpi o íjcyaabe ɨ́mɨá wajyámuma o íjcyáíyóneri. 34 Muuráhjáa ámuháyé wájácú menééne oore tsáávanéréi ó wákímyeíhijcyá óóma íjcyámema muha mepɨ́htone meújcuki. 35 Aabée muurá ámúhakye panévatúré ó úwáábohíjcyá muhdú mewákímyeíiyóné ɨ́dáátsóméhjɨke mepɨ́áábo éhnéhjáa Ávyéjuube Jetsóó íllu néhijcyáné o ɨ́tsáávénema: “Muurá tsaatéké tsíeménevu ájcume ímíjyúúvéiyá ditye ájcume ímíjyúúvéné ehnííñevu.” 36 Ehdúu diityéké iñétsihdyu Páávoro Píívyéébema iíhjyúva mɨ́móúúvénéllii muha téhdure mémɨ́móuuvéhi. 37 Áábekée pámeere ikímóóvéne ámábiñúhi. 38 Aamée múúhakye pícyohjé cúújúwamɨ́vú dibyée ‘tsáhájucóubá tsiiñe oke ámuha maájtyúmɨ́ityúne’ nééneri kímóóvemére.
1 Aamée muha tétsihdyu mepéé tsapéhdú ‘Cóoó’ némeíñé caapáhovu. Ááné tsiíjyúu muha méúújeté ‘Róódaá’ némeíñé caapáhovu. Átsihdyúu botsíi muha méúújeté Páátarávu. 2 Átsihvúu muha tsɨ́ɨ́mɨvúréjuco mepájtyene Peníítsiá iiñújɨvu péémɨvu. Áámɨríyéjucóo muha mepééneé. 3 Aamée muha ‘Chíípere’ némeíñé caapáhó náníñéjcuri meɨ́ɨ́teíñútsihdyu mepéhijcyámé méúújeté Tsííriá iiñújɨvu. Aaméikyée muha Tííró mujcójuvu mécátsúúveté tétsihvu tsane pííchuta iíjchívyeki. 4 Átsihyíi muha tsaate cahcújtso múnáake maájtyúmɨtémemái méijcyá tsáné tsemáána. Aamée Páávoróké néé dibye Jerotsaréevu ipyéétu Píívyéébé Apííchóréhjáa diityéké túkévéjtsóneri. 5 Aamée muha técoomíyí téhajchótá meíjcyánetu mepéémeke pícyohjémé pámeere mújcojúvu. Áámemáa muha pámeere memɨ́hmóúbáne Píívyéébema méihjyúváhi. 6 Átsihdyúu muha ílluréjuco diityéké mepítyájcóne meúcaavéné cúújúwámɨ́ pañévu. Ááné tujkéveríjyucóo ditye óómiñe ihjyáhañévu. 7 Aamée muha Tíírótu nihñéréjuco tsahííyí mepééme mécátsúúveté Toremáidávu. Átsihyíi íjcyáné cahcújtso múnáadívú muha meúújetémema méijcyá tsájcoójɨ. 8 Ááné tsiíjyúu muha mepééme méúújeté Tsetsaréavu. Aamée muha mepéé Perípe jávú cahcújtso múnáá túkevéjtsojtéhjáa 7-meva íjcyámedítyú uwáábori úllehíjcyáábe jávu. 9 Áábej tsɨ́ɨ́mée pɨ́ɨ́néehójtsɨ́meva walléémú tájɨ́vatúmé íjcyame úúbállehíjcyá Píívyéébere diityéké ájcúné ɨ́jtsaméiyi ɨɨná pájtyeíñé iwáájacúne. 10 Aamée muha tétsihyi tsúcájáhréjuco meícyahíjcyánáa Píívyéébé ihjyú uubálle múnáajpi Agáábó wajtsɨ́ tétsihvu Jodéatu tsáábeé. 11 Aabée múúhakye ááhɨ́veebe Páávoró ocájɨmɨ́ɨ́hé iújcúmɨ́ɨ́heri íhyójtsɨcuu, íjtyúhaácyuu, íjcyane ichíácómeíñe nééhií: —Píívyéébé Apííchó muurá nehíjcyá ílluva ditye íñe ócájɨ́mɨ́ɨ́hé aabájáábeke Jerotsaréevu ichíjchúúbeke ɨ́hvéjtsoíñé tsííñé iiñújɨ múnáá hójtsɨ́ pañévu. 12 Ehdúu dibye néénéllii muha teene Tsetsaréa múnáama méneerá Páávoróké dibye ipyéétu téhullévu. 13 Árónáacáa múúhakye neébe: —¿Ɨ́ɨ́nerí ámuha mekímoovéné ɨ́dátsó oke pajtyéhi? Tehdu apááñéré oke ditye chíjchúíñejɨ́ɨ́vari. Óvíi néhi ihdyu oke illííhyánúhajchíí lliihyánúmé Ávyéjuube Jetsóoke o cáhcújtsóné hallútu. 14 Ehdúu múúhakye dibye néénéllii muha dííbyeke menééhií: —Óvíikyéhde muhdú Píívyéébe ímillédú ú ijcyáhi. 15 Átsihdyúu muha ílluréjuco meímíbájkímyeíñe mepééne Jerotsaréevu. 16 Áámemáa múúhama tsaate cahcújtso múnaa péé Tsetsaréatu. Aamée muha méúújeté Chííperé múnáajpi tsúúcajátújucóhjáa Píívyéébeke cáhcújtsoobe Natsóo jávu. 17 Átsihdyúu muha Jerotsaréevu meúújetémeke tétsíí cahcújtso múnaa tsaímíyé waatsúcúpejtsóhi. 18 Ááné tsiíjyúu muha Páávorómá máaahɨ́veté Jacóóboke. Áánáacáa tétsihyi pámeere cahcújtso múnáá túkevéjtsojte. 19 Áámedívúu muha meúújetémeke Páávoro úúballé ímíñeúvú muhdúhjáa Píívyéébe jodíómú íjcyátúrómé pañévú dííbyej tééveri méénuhíjcyanéhjɨ. 20 Áánélliihyée duurúvámé Píívyéébeke ávyéjújtsomére. Áánemáa nééme dííbyeke: —Ehdɨ́ɨ́vane, muúbej. Muurá múhdúné mɨ́amúnáajpíjyúcooró memúnaa jodíómudítyú cáhcujtsójúcoorómé úraavyépí Píívyéébée Moitséeúvuj tééveri ájcúné taúhbajúúne. 21 Aame nehíjcyá úhdityu uuva u úwáábohíjcyáné téénetu múu bóijcyúdú pámeekéré jodíómú tsííñé iiñújɨri íjcyámeke ditye tééneri ɨɨ́ɨ́cuvéjúcóótuki. Áhdurévá ú nehíjcyá ditye ɨ́hdéuvúu iícyahíjcyajɨ́jtó ɨɨ́hvéjtsóne ɨ́ɨ́tsɨ́ɨ́meke ikíhdyahɨ́rotsójúcóótuki. 22 Aane íñe ¿muhdúí teéne? Muurá íñe tsúúca íchihyi u íjcyane iwáájácúcooca píhcyááveímye. 23 Áánéllii ú méénuú uke muha menéhduú. Ijcyámé íchihyi múúhadítyú pɨ́ɨ́néehójtsɨ́meva wajpíímú ípyée ɨ́mɨáánetúré imyéénuíñé iñéénéi méénutúme. 24 Áámema tsaméhjɨ́ meúcújcatsíñe méímíbájchótsaméí duurúvájá lluuváábedívú memúnaa méénuhíjcyádu. Ááné boonétú ú áhdoó diityémá ditye ibyéérómeíki. Áijyu úhdityu íhjyúvahíjcyarómé neé álliúré íjcyáneri iíhjyúvahíjcyáne. Áhdure neeímyé Píívyéébée Moitséeúvuj tééveri ájcúné taúhbajúúné téhdure u úraavyéne. 25 Áánetúu ihdyu tsúúca muha mécaatúnú jodíómú íjcyáturómé Jetsóoke cáhcujtsómé ílluune imyéénútuki: Tsá ditye níjcyotájteke ɨ́ɨ́cúvémeíñé iyámeke dóóityúne; tsá ditye tújpacyo dóóityúne; tsá ditye dóóityú dótsohcáorii, majcánurii, dsɨ́jɨ́véné iyámeke; tsá ditye tsíjtyéhjɨma dómácójcatsíityúne. Ehdúu nééme Páávoróke. 26 Ahdújucóo dibye diityémá pɨ́ɨ́néehójtsɨ́mevámá iúcújcatsíñe pééneé. Aaméhjáa úcaavé duurúvájá pañévú iúúbálle tééjá tehméébeke múhdúj coojɨ́vatú iímíbájchómeíñé ɨnɨ́jkévaíñé botsíi páñétúétsihvu Píívyéébeke ɨɨ́ɨ́cúvéíñé iyáábeke itsájtyeki. 27 Aanéhjáa tsáné tsemáánatu ɨnɨ́jkévaíñé ditye nééne tsúúca nɨjkévaríjyuco íjcyánáa Áátsiá iiñújɨtu tsááné jodíómú ájtyumɨ́ dííbyeke duurúvájá pañe íjcyáábeke. Áábekéhjáa pámeere tétsii íjcyámema páhduváré idyárɨ́ɨ́vétsihdyu ékeevéme. 28 Áánemáhjáa kéévánécoba néémeé: —¡Ámuúha ijraéémuj, metsááne múúhakye mépɨ́aabóva! Áánu muurá éhne pahúlleváré úwááboobéré péhíjcyaabe ímityúné ihjyúvahíjcyá méiiñújɨ múnáadítyu. Áhdure Píívyéébée Moitséeúvuj tééveri ájcúné taúhbaju nééné tsɨjɨ́jtóríyé úwáábohíjcyaábe. Téhdure ímityúné ihjyúvahíjcyaabe duurúvájatu. Ááneréi íjcyáíyónáa muurá íñe íjtye gríéégómuke tééjá pañévú iúácóneri tútávájtsoobe tééjá pañe ɨ́ɨ́né imítyúné úújéítyúrotsíi. 29 Ehdúhjáa nééme Jerotsaréeríi Éépetsó múnáajpi jodíómuube íjcyátuube Tróópimómá dííbyeke iájtyúmɨ́nélliíhye. Aanéhjáa ɨjtsúcunúmé Páávoro dííbyeke úacóné tééjá pañévu. 30 Ááneríhjyáa técoomí múnaa íbórɨ́baavémé péé teeja duurúvajávu. Aaméhjáa Páávoróké iékéévéébeke lliúcuíñú áachívu. Áánemáhjáa wátajcómé tééjá llehówááne. 31 Aaméhjáa dííbyeke llííhyanújúcóóíyónáa tsúúca úúbálle úújeté técoomí tsodáhómú avyéjúúbedívu. 32 Áánélliihyéhjáa pámeekéré ítsodáhómuke íavyéjujtémá ipíhjyúcúmema dsɨɨnécunúmé téhullévu. Áámekéhjáa iájtyúmɨ́ne ɨ́hvetémé dííbyeke iwápáácohíjcyánetu. 33 Átsihdyúhjáa diitye tsodáhómú avyéjuubéréjuco iékéévéébedívú táuhbáné ditye ichíjchu úwáñehííñeri. Áánemáhjáa tétsii íjcyámeke dílloobe muubá dibye íjcyane, áhdure ɨ́ɨ́né hallútú ditye ehdu dííbyeke méénune. 34 Ááneréjucóhjáa páhduváré mítyane ditye íhjyúváné pañe tsá dibye lléébotú muhdú ditye nééneé. Áánélliihyéhjáa ítsodáhómuke neebe ditye itsájtye dííbyeke. 35 Áhdújucóhjáa ditye íhcyóómivu itsájtyéébeke tsájá niityéwaahyóvú iúújetétsótsihdyu ílluréjuco íhbúcuíñúné mɨ́amúnaa íjyévé ‘áádikye mélliihyánu’ néémere úráávyénélliíhye. 37 Áábekéhjáa ditye ihjyá pañévú ááhɨ́vétsóíyónáa neebe diityé avyéjúúbeke: —¿A tsá o íhjyúváítyuróne? Áánélliihyéhjáa neebe dííbyeke: —¿Aca eene ú piivyété gríéégómú ihjyúrí u íhjyuváne? 38 ¿Aca tsá Ejíhto múnáajpi u íjcyatú éhnée ímítyúmeke u újcúmema ɨ́ɨ́néubárá píívyétúné iiñújɨvu u pééne ímityúné múúhá iiñújɨ́ avyéjúúbedítyú u ɨ́tsámeíhíjcyaábe? 39 Áánélliihyéhjáa Páávoro néé dííbyeke: —Muurá ihdyu oo jodíómuubéré Tsiríítsiá iiñújɨri íjcyacóómí Táátsó múnáajpi. Ahdícyane ihdyu cána óvíjyuco oke daacu tsáraahóvú o íhjyúva mɨ́amúnáama. 40 Ahdújucóhjáa diibye ávyéjuube ɨ́hvéjtsoobe niityéwááhyó hallútú diityéké íhyójtsɨri nééne ditye cúúvéhulléré iíjcyaki. Aaméhjáa dáíívyénemáyé ihjyúvaabe heeberéómú ihjyúri.
1 Neebéhjápeé: —Ámuúha tamúnaaj, cáhawáá ímíñeúvú mélleebúcunu ámúhakye táicyánéjcú o úúballéne. 2 Ehdúhjáa dibye heeberéómú ihjyúrí íhjyúvánéllii ímíñeúvú lleebúcunúmé dííbyeke. 3 Áámekéhjáa neébe: —Oo muurá jodíómuube Tsiríítsiá iiñújɨvúu Táátsó coomívú oke ditye tsɨ́ɨ́mávaábe. Ároobée ihdyu ó keemévé íchihvúré Jerotsaréevu. Áábekée oke Gamariéé úwáábohíjcyá méɨhdé múnáaúvúhjáa úráávyehíjcyáné taúhbaju. Aabée ó imíllehíjcyará múhdutú tsaímíyé Píívyéébeke o ɨ́ɨ́cúvéébeke o cáhcújtsóiyóné táɨ́ɨ́búuri. Ahdu muurá ícyooca ámuúha. 4 Ároobée táwaajácútubááné íñe ɨ́mɨáájú cahcújtso múnaáhjáa íjcyámeke o dsɨ́jɨ́vétso ímityúné ó dárɨ́ɨ́vehíjcyá dityéváa téénetu ɨɨ́hvetéroki. Opée ó tsatyéhijcyá wajpíímumáyé walléémuke ditye icyúvéhoojánuki. 5 Aane muurá llúúvájté avyéjúúbema duurúvájá túkevéjtsojte waajácú okée waajácúhaamɨ́nema iwálloone Damájcori íjcyáné cahcújtso múnáa éllevu. Aabée téhullévú tsúúca o péé oováa o dóhjɨ́nújémeke íchihvu Jerotsaréevu ditye ɨɨ́cúbáhraki. 6 Aanée Damájcovu oke ditye wálloobe juuváyí o péhíjcyárónáa cójɨ́jpɨɨne técoomíj pɨɨhɨ́vuréjuco péécutéré óhdivu ávyétá ɨhnáhó nééne péété cádiivyéné cáámetu. 7 Aanée oke ɨ́jcaáyó baavújuco. Áábekée oke Jetsóó o ájtyúmɨ́tuube nééhií: “Tsáo Tsááoroj, ¿ɨ́veekíami oke ú pátsárícyohíjcyaj?” 8 Áánélliihyée o nééhií: “¿Aca múha uu, Ávyéjuúbej?” Áánélliihyée oke neébe: “Oo Jetsóó Natsarée múnáajpi oke u pátsárícyohíjcyaábe.” 9 Aanée téijyu óóma íjcyame teene peete iájtyúmɨ́neri íllityéhi. Áromée ihdyu tsá lléébotú dibye óóma íhjyuváne. 10 Aanée awáá ehdu oke dibye néénéllii o néé dííbyeke: “Ávyéjuúbej, ¿aanéhaca ɨɨná ú imíllé o méénune?” Áánélliihyée oke neébe: “Wa ihdyu dipye Damájcovuj. Téhullévúi uke neeímyé ɨɨná u méénuíñe.” 11 Aabée teene peete muhdú oke táhálluúúcú cúúvetétsoobe o hálluvájúcóótúúbeke óóma íjcyaméréjuco oke úújetétsóné téhullévu. 12 Áijyúu ‘Ananía’ némeííbyé tsáá taéllevu Píívyéébée Moitséeúvuj tééveri ájcúné taúhbaju néhdújuco ícyahíjcyáábeke ímí mɨ́amúnaa ɨ́jtsúcunúúbe. 13 Aabée itsááne oke nééhií: “Muúbej, tsúúca ú hallúvá tsiíñe.” Ehdúu oke dibye néénemáyé ɨ́ɨ́né imíjyaú ó ɨɨtéjucóóhií. 14 Átsihdyúu oke neébe: “Muuráhjáa tsúúcajátújuco méɨhdé múnáaúvú cáánívahíjcyaabe Píívyéébe uke mémenúné ɨ́mɨáábé Jetsóoke u ájtyúmɨɨbe íhjyuváné u lléébóne dibye ímillédú u íjcyaki. 15 Áánéllii ícyooca pámeekéré dííbyedítyú íjcyáné uwááboju ú úúbállehíjcyaáhi. 16 Ahdícyane ɨ́ɨ́nerí ɨ́jtsámeítyuube dííbyedívuréjuco cátóróóvéne dííbye mémeri táuméí Píívyéébeke páneere díimítyú dibye iábájɨ́ɨ́veki. Ááne tsójtsótsaméi.” Ehdúu oke neebe Ananía. 17 Aabée Jerotsaréevu tsiiñe o óómiibye duurúvájá pañévú o úcáávéne Píívyéébema o íhjyúvahíjcyánáa óhdivu bóhówaavéné naavédú nééneé. 18 Ááné pañée Jetsóoke o ájtyúmɨɨbe oke nééhií: “Ɨ́ɨ́cúi dipye tsiéllevu íchihdyu Jerotsaréetu. Muurá tsá ditye ɨ́ɨ́cúvéityú táuwááboju u úúbálléróneri.” 19 Áánélliihyée dííbyeke o nééhií. “Ávyéjuúbej, áánerá oke waajácúmé ópée dícyahcújtso múnáake pihcyáávejááné pañévú o wápáájcómeke o cúvéhoojánuhíjcyaabe o íjcyane. 20 Áhdurée muurá díwákimyéi múnáajpi Ejtéébá díuwááboju méénuhíjcyáábeke ditye dsɨ́jɨ́vétsóijyu diityémá o íjcyáábema tsaméhjɨ́juco muha tehdu dííbyeke meméénune. Téijyúu muurá ó téhmehíjcyá diitye dííbyeke llííhyánúmé wajyámúúne.” 21 Ehdúu o néérónáa tsiiñe oke neébe: “Árónáa ú peé íchihdyu tsíhullévú jodíómú íjcyátúrómé pañévú uke o wállóónélliíhye.” Ehdúhjáa úúbálleebe Páávoro. 22 Aanéhjáa dííbyeke illéébúcunúhíjcyáróne kéévánécoba néémeé: ¡Tsáhájuco aabye íjcyáítyuróne! ¡Ílluréjuco mélliihyánu! 23 Ehdúhjáa néémere íwajyámúúné cáámevu wájójcoméré téhdure bálliijyu wájojcóhi. 24 Áánélliihyéhjáa diibye tsodáhómú avyéjuube néé ítsodáhómuke ditye iááhɨ́vétso páñéejávú dííbyeke. Áánemáhjáa neebe ditye iwátsíhcyúúbeke idíllo ɨ́ɨ́né hallútú dííbyedítyú ditye íjyácunúhijcyáne. 25 Ahdújucóhjáa ditye iwátsíhcyu dóhjɨ́nuube tsaapi tsodáhómú avyéjuube tétsihyi íjcyáábeke nééneé: —¿Aca ihdyu múúne eene ámuha romáánómuube iíjcyáné waajácúháámɨma íjcyáróóbeke ɨɨná néétume méwátsihcyúhi? 26 Ehdúhjáa Páávoro nééne tsodáhómú avyéjuube pajtyétsó páñétúéjpihdívu. Neebéhjápeé: —Tsáma téɨɨbúwá díícyaco áábyeke muhdú u méénúíhajchííjyu. Muuráhjáhaca ihdyu romáánómuube iíjcyáné waajácúháámɨma diíbye. 27 Áánélliihyéhjáa páñétúejpi ipyééne néé dííbyeke: —¿Ava úhdi ijcyáné romáánómuube u íjcyáné waajácuháámɨj? Áánélliihyéhjáa neébe: —Éée. 28 Áánélliihyéhjáa neebe ávyéjuube dííbyeke: —Téhdurée muurá mítyane ó ahdó romáánómuube o íjcyáíñé waajácuháámɨ. Áánélliihyéhjáa Páávoro nééhií: —Árónáa ihdyu llihíyomútsidi téhdure tene íjcyánéllii ó néé pañétúejpi o íjcyane. 29 Ehdúhjáa dibye néénéllii ɨ́hvejtsómé dííbyeke. Áhduréhjáa ávyéjuube íllityé romáánómuube iíjcyáné waajácúháámɨma íjcyáábeke ehdu imyéénúneri. 30 Ááné tsiíjyúhjáa imílleebe iwáájacúné ímichi ɨ́ɨ́né hallútú imúnaa jodíómú diibye Páávoródítyú iíjyácunúne dííbyé hallúvú páhduváré úúbállehíjcyáne. Áánemáhjáa neebe ditye dííbyedítyú íjcyáné uwáñehííñé itsíñúúne ipíhjyúcu pámeekéré ávyéjujtéké llúúvájté avyéjujtéma. Áámé úmɨwávúhjáa dííbyeke íjyócujcároóbe.
1 Aabéhjáa Páávoro diityédívú ɨ́ɨ́teebéré nééhií: —Ámuúha tamúnaaj, muurá íjcyoojɨ́vújuco Píívyéébé húmɨ́j pɨɨnévú tsáháturo ímityúné o méénutúne. 2 Ehdúhjáa dibye néénéllii llúúvájté avyéjuube Ananíá táuhbá tsaatéké ditye iwábáájco dííbyeke. 3 Árónáacáhjáa neebe dííbyeke: —¿Aca taúhbaju néé muhdú o íjcyane óóma u ímíbájchoki? ¿A tsá u wáájácutú teene taúhbaju nééné tsɨjɨ́jtoríyé óhdivu u táuhbáné oke ditye imyéénuki? Uke téhdure Píívyéébe méénuú bañú múnáajpi u íjcyáábeke. 4 Áánélliihyéhjáa tsaate nééhií: —¿Aca muhdú eene íllure ú uuhɨ́vaté Píívyéébere pícyoobe llúúvájté avyéjuube páñétúejpi íjcyáábedi? 5 Áánélliihyéhjáa neébe: —Árónáa tsá o wáájácutú dibye páñétúejpi llúúvájté avyéjuube íjcyane. Muurá Píívyéébé waajácúháámɨtu nééneé: “Tsá múu ímityúné íhjyúvatú ávyéjujtédítyu.” Ehdúhjáa neebe Páávoro. 6 Botsíikyéhjáa waajácuube tsadotséómuma paritséómúejte diitye ávyéjujte íjcyane. Áánélliihyéhjáa neebe kéévánécoba: —Ámuúha tamúnaa, oo muurá paritséómú uwáábóo úráávyehíjcyáábé hajchi. Aabée téhdure tééné uwááboju ó úráávyehíjcyáhi. Áábeke íñe oke ámuha médíllohíjcyá dsɨ́jɨvémé tsiiñe bóhɨɨne o cáhcújtsónélliíhye. 7 Ehdúhjáa dibye néénéllii diitye ávyéjujte tsaamééré ɨtsɨ́pájújcatsíñe ílluréjuco pájúvanújcatsíñe. 8 Diityéhjáa muurá tsadotséómú nehíjcyá dsɨ́jɨvémé bóhɨ́júcootúne. Áhduréhjáa ɨtsúcunúhijcyámé níjkyéjɨ múnáama panéváré ápííchoháñé íjcyatúne. Áánetúhjáa ihdyu paritséómú cáhcujtsó ténehjɨ íjcyane. 9 Aaméhjáa íhjyúbari íjcyánáa diitye paritséómudítyú tsaate taúhbájú uwáábojte nééhií: —Muurá tsá áánu ɨɨná ímityúné méénutúne. Áábema tsáijyu múu ɨ́mɨááné níjkyéjɨ múnáajpi íhjyúvánáa ¿ɨ́veekí Píívyéébeke múhdurá médárɨ́ɨ́véiyáhi? 10 Ehdúhjáa ditye táhjájcatsíñeri tsodáhómú avyéjuube iíllityéne ɨjtsúcunú ditye Páávoróké méénuíñe. Áánélliihyéhjáa tsiiñe neebe ítsodáhómuke ditye itsájtye bɨwáhullévúré íhcyóómivu dííbyeke. 11 Ápejcóhjáa Jetsóó dííbyedívú ibóhówáávéne nééhií: —Imíchi díícyáne ɨ́ɨ́neri áábímyeítyuubéré íñe táuwááboju íchii Jerotsaréeri u úwáábohíjcyádúré idyé dúwááboco Róómárií. Ehdúhjáa Jetsóó néé Páávoróke. 12 Ááné tsɨtsɨ́ɨ́vevúhjáa imúnaa jodíómú pítyácójcatsíyá ɨ́mɨáánetúré dííbyeke ɨdsɨ́jɨ́vétsoíñe. Áánemáhjáa néjcatsímyé ɨ́ɨ́néubárá imájchóityúné dííbyeke illííhyánútúné hajchóta. 13 Ehdúhjáa dííbyedítyú pítyácójcatsímyé 40-mevá ehnííñevu íjcyame. Aaméhjáa llúúvájté avyéjujtémá ítyúkevéjtsojté éllevu ipyééne neeté diityéke: —Muha ɨ́mɨááné Píívyéébe lléébónáa mépítyácójcatsí ɨ́ɨ́néubárá memájchóityúné Páávoróké muha mellííhyánútúné hajchóta. 15 Áánéllii méneeco tsodáhómú avyéjúúbeke dibye péjcore ámúha éllevu itsíva dííbyeke. Árónáa ihdyu méneeco dííbyedítyú íjcyáné ihjyu ámuha medíllo dííbyeke mepɨ́uváne. Áijyu muha tsúúca máarúcóónuú ámúhadívú dibye úújetétúné ɨhdéré muha mellííhyánuki. 16 Ehdúhjáa ditye pítyácójcatsíñé Páávoró beebe iwáájácúne ɨ́ɨ́cúi tsodáhómu coomívú ipyééne úúbálleté diibye ííñáhnikye. 17 Áánélliihyéhjáa tsáápiikye tsodáhómú avyéjúúbeke ɨpɨ́úváábeke neebe Páávoro: —Áánu ováhtsáwúuke tsajtye páñétúejpi ámúhá avyéjúúbe éllevu dibyévá ɨɨnáhjáubá iúúbálle dííbyeke. 18 Ahdújucóhjáa dííbyeke dibye tsájtyene ávyéjúúbe éllevu. Aabéhjáa neeté dííbyeke: —Ávyéjuúbej, éhne cúúvéjari íjcyaabe Páávoro oke néénéllii ó tsivá áánu ováhtsáwúuke diéllevu dibyévá íhya ɨɨná uke iúúbálleki. 19 Áánélliihyéhjáa íhdyúétsihvu itsájtyéébeke neébe: —¿Ɨɨná ú imíllé oke u úúballéne? 20 Áánélliihyéhjáa neébe: —Tamúnaáne jodíómú pítyácójcatsí ukévá iñééiñe péjcore u tsájtye Páávoróké diityé avyéjujté éllevu dityévá idíllo dííbyeke ɨɨná dííbyedítyú íjcyáné ihjyu. 21 Áróneri tsá u ɨ́ɨ́cúvéityúne. Ijcyámé 40-mevá ehnííñevu dííbyekévá illííhyánu árucóónuímye. Aame néjcatsí ɨ́mɨááneva imyéénuíñé Píívyéébe lléébónáa ipítyácójcatsíñe. Aamévá dííbyeke illííhyánútúné hajchótá tsá ɨ́ɨ́néubárá májchóityúne. Aame ícyooca tehmé muhdú diityéké u nééneréjuco. 22 Ehdúhjáa dibye tsodáhómú avyéjúúbeke úúbálléné boone ipítyájcóóbeke neebe dibye muucá iúúbállétu teéne. 23 Átsihdyúhjáa diibye ávyéjuube míítyétsikye ítsodáhómú avyéjujtédítyú ɨpɨ́úváne néé dityétsí iújcu 200-meváké tsodáhómuke ullérí pééímyeke, 70-meváké ɨ́ɨ́júmudi pééímyeke, 200-meváké cávaájcoháñema pééímyeke, ditye ipyéé Tsetsaréavu tépejcójuco. 24 Áhduréhjáa neebe ditye tsáápi ɨ́ɨ́juke iímíbájcho dííbyedi Páávoróké itsájtye ávyéjuube Péérí éllevu. 25 Áámemáhjáa waajácuháámɨ́ wálloobe íllu iñéhaámɨ: 26 “Ávyéjuube Péériíj, oo íñe Cáráóódio Ríítsia o íjcyaabe úúma ó ihjyúváhi. 27 Áánukée tsúúca imúnaa jodíómú iékéévéébeke llííhyanújúcóóróóbeke tátsodáhómuma diityédítyú ó dojtúcú romáánómuube iíjcyáné waajácúháámɨma dibye íjcyane o wáájácúnema. 28 Áánemáa ó tsajtyé dííbyeke diityé ávyéjujté éllevu ɨ́ɨ́né déjúcotú dííbyé hallúvú ditye páhduváré úúbállehíjcyáné o wáájácuki. 29 Aabée ó waajácú apááñéré ítyaúhbajúúné hallútú ditye ehdu dííbyeke dárɨ́ɨ́vehíjcyáne. Aane tsá ɨɨná íjcyáturó ditye tééné hallútú icyúvéhoojánúúbeke dsɨ́jɨ́vétsóiyóne. 30 Áábeke íñe diéllevu ó wallóó imúnaa íjcyarómé dííbyeke illííhyánuíñé pítyácójcatsíñé o wáájácúnema. Áámeke o néé ditye páñetu diéllevu ipyééne díhyúmɨri iñéé ɨ́ɨ́né hallútú dííbyedítyú iíjyácunúhijcyáne. Ahdícyane wái diícyaj.” 31 Ehdúhjáa néhaamɨ́má tsodáhómú pejco tsajtyé Páávoróké Ajtíípatírí coomívú íavyéjuube néhdújuco. 32 Ááné tsɨtsɨ́ɨ́vevúhjáa tsaate tsodáhómú ulléríyée pééme ílluréjuco óómiñe íhcyóómivu. Áánetúhjáa tsijtye ɨ́ɨ́júmudíi péémeréjuco cóhbaavéné Páávoróma. 33 Aaméhjáa Tsetsaréavu ávyéjúúbedívú dííbyeke iúújetétsóne ajcú teene waajácúhaamɨ́vú dííbyeke. 34 Áhaamɨ́hjáa ávyéjuube iéévéné nɨ́jcáutu dilló Páávoróké kiá múnáajpí dibye íjcyane. Aanéhjáa Tsiríítsiá iiñújɨ múnáajpi dibye íjcyane iwáájácúne neébe: —Cána óvíi ímichíi díhyallúvú páhduváré úúbállehíjcyámé wajtsɨ́ mewáájácu muhdú úúma tene íjcyane. Áánemáhjáa neebe ditye ipícyo dííbyeke ávyéjuube Heróódeúvu jávu.
1 Átsihdyúhjáa tsáhojtsɨ́j coojɨ́vatu páñétúejpi llúúvájté avyéjuube Ananíá tsáá Tsetsaréavu túkevéjtsojtéma. Áámemáhjáa téhdure Téétoro tsáá ímityúné múúne méénúmé hallúvú íhjyúvaábe. Aaméhjáa diibye ávyéjúúbedívú iwájtsɨ́ne úúballévá ímityúné Páávoró hallúvu. 2 Áábekéhjáa diityé éllevu ditye tsájtyéébé hallúvú Téétoro úúballéjucóó ávyéjuube Pééríkyeé. Neebéhjápeé: —Ávyéjuúbej, mítyane uke muha météhdujtsó múúhá avyéjuube u íjcyaabe pane u wáájácúúbé túkevéjtsójú pañe muha tsaímíyé meícyahíjcyánélliíhye. 3 Muurá muha páhduube dítyúkevéjtsójú pañe méijcyáhi. Áánéllii mítyane uke muha météhdujtsó múúhá avyéjuube u íjcyáábeke. 4 Aane mítyane uke o túhújtsótu uke o néé okéi u lléébúcunú múhajchótáwuú úúma o íhjyuváne. 5 Muurá muha méwaajácú áánu ávyeta panévá iñújɨ́ɨ́neri íjcyáné jodíómuke ííbórɨ́nuubéré péhijcyáne. Aabe natsarénómuube Jetsóoke úráávyehíjcyámedítyú ímichi páñétúejpi. 6 Muuráhjáa duurúvaja dibye tútávájtsóíyónáa muha meékéévéébema méimíllerá teene meímíbajchóné muhdú múúhá taúhbaju néhduú. 7 Árónáacáa tsodáhómú avyéjuube Ríítsia múúhá hójtsɨ́ pañétú dojtúcú dííbyeke. 8 Áánemáa neebe dííbyé hallúvú úúbállehíjcyámé itsáá diéllevu. Ahdújuco íñe muha metsááne diéllevu dííbyé hallúvú muha meúúbállehíjcyáméjuco. Aane cáhawáá óvíi páñetu ú dilló dííbyeke u wáájácu muhdú nééné déjúcotu muha meúúbállehíjcyáné dííbyé hallúvu. Ehdúhjáa neebe Téétoro Pééríkyeé. 9 Téhduréhjáa tétsihyi íjcyame tsijtye jodíómú nehíjcyá ɨ́mɨáánéjuco ehdu tene íjcyane. 10 Áánélliihyéhjáa ávyéjuube Pééri úbahcyó Páávoróké dííbyeréjuco iíhjyúvaki. Ahdújucóhjáa dibye nééneé: —Muurá ó waajácú múhdúné pijcyábájucó íñé iiñújɨri ímítyúnéhjɨ́ ímibájchoobe u íjcyane. Áánéllii mítyane ó ímíjyuuvé táicyánéjcú o úúbálléneri. 11 Aane ihdyu cáhawáá óvíi apááñéré ú waajácú Jerotsaréevúu Píívyéébeke o dúúrúvájétsihdyu botsíi 12 coojɨ́váré meíjcyane. 12 Tsáháa múha oke ájtyúmɨtú tsaatémá o táhjájcatsímyeke o ííbórɨ́nuhíjcyáné duurúvájá pañévu, pihcyáávejááné pañévu, tsiéllehjɨ́vu. 13 Aane muurá íjtye ávyeta tsá wáájácutú ɨ́ɨ́né hallútú táhallúvú iúúbállehíjcyáne. 14 Áánetu cáhawáá uke o úúbálle apááñéré táɨhdé múnáaúvúu cáánívahíjcyaabe Píívyéébeke o ɨ́ɨ́cúvéébeke o úraavyéne. Dííbyeke ihdyu ó úráávyehíjcyá béhjɨ́jtori eene múhdurá ditye óhdivu ɨ́tsúcunúhíjcyájɨ́jtori. Aabe idyé ó cáhcujtsó dííbyé ihjyú uubálle múnáá waajácúhaamɨ́netu dííbyé taúhbaju cáátúnúmeíñéhjɨma tsíñehjɨ íjcyane. 15 Muurá ditye cáhcujtsódúré dííbyeke o cáhcújtsoobe ó waajácú ɨ́mɨáméhjɨma ímítyúroméhjɨ́ dsɨ́jɨvémé bóhɨɨíñe. 16 Áánéllii ó imíllehíjcyará tsaímíyé Píívyéébema o íjcyane. Áhdure idyé ó imíllehíjcyará tsaímíyé mɨ́amúnáama o náhbévájcatsíñe. 17 Aabée muurá múhdúne píjcyá lliiñé tsiélléhjɨ́ o péhíjcyátsihdyu o tsáá táiiñújɨ múnáake o pɨ́aabóvaabe idyé dííbyeke o ɨ́ɨ́cúve iyámeke o cóvájtsóneri. 18 Éhdurée nénéhjɨri duurúvájá pañe o íjcyáábeke Áátsiá iiñújɨri íjcyame tamúnaa oke ájtyumɨ́ dityée méénuhíjcyádújuco tééjá lluuváábedívú o ímíbájchómeííbyeke. Áánáacáa tsá tétsihyi tsijtye ijcyáturóne. Aabée tsáháturo téijyu muucá o ííbórɨ́nutúne. 19 Aane bo óvíi eene táhallúvú úúbállehíjcyámé ííllevu itsááne úúballévá ɨ́mɨááné ímityúné táhallúrí íjcyáhajchííjyu. 20 Óvíikyéhde aatyéré úúballé ɨ́ɨ́né imítyúnéhjáa tamúnáá avyéjujtémá o méénune iájtyumɨ́ne. 21 Ááneráhjáa apááñéré diityémá o íjcyaabe pámeere lléébónáa o nééhií: “Oke íñe ámuha médíllohíjcyá dsɨ́jɨvémé bóhɨɨne o cáhcújtsónélliíhye.” 22 Ehdúhjáa Páávoro néénéllii ávyéjuube Pééri ílluréjuco tééné ihjyu ɨ́hvejtsóné ímíhyéhjáa dibye úráávyenéjcú iwáájácúnélliíhye. Áánemáhjáa neebe diityéke: —¿A ehdúhaca teéne? Ané óvíi tsodáhómú avyéjuube Ríítsia tsáá botsíi ámúhama meímíbájchoki. 23 Ehdúhjáa diityéké iñétsihdyu neebe tsáápi tsodáhómú avyéjúúbeke dibyéi tétsihvúré ipícyo dííbyeke. Áánemáhjáa neebe dibye ɨɨ́hvéjtso imúnaa dííbyeke iááhɨ́vehíjcyaki. 24 Átsihdyúhjáa tsúcájá iíjcyánetu Pééri tsiiñe tsáá dííbye éllevu mewa Drotsíírama jodíómulle téhdure íjcyállema. Aabéhjáa pɨ́uvá diibye Páávoróké dibye diityétsima iíhjyúva muhdú Jetsocríjtoke mecáhcújtsónetu. 25 Áánélliihyéhjáa ihjyúvaabe muhdú tsaímíyé meíjcya íimítyúnéjcutu metéhmémeíñetu. Áhduréhjáa ihjyúvaabe nihñéétsihvúré Píívyéébe muhdú mɨ́amúnaa ícyahíjcyáné ímíbájchóíñetu. Ááneríhjyáa ávyéjuube iíllityéne dííbyeke nééhií: —Wa ílluréjuco dipyej. Néhijyáca idyé tsiiñe uke ó pɨ́úvaá múhtsima u íhjyúva téénetu. 26 Aanéhjáa diibye Pééri ijyácunúhijcyá dsɨ́ɨ́dsɨdívú Páávoro áhdóíyóneri ílluréjuco dííbyeke iíjchívyétsoki. Téénélliihyéhjáa wáájácúroobéré pɨ́úvahíjcyá dííbyema iíhjyúvaki. 27 Ehdúhjáa pajtyéné míñéécú pijcyábá hajchóta. Átsihdyúhjáa Pééri ílluréjuco ɨ́hvejtsóné ávyéjuube iíjcyane. Áábé cápayóóvéhjáa Póótsio Péjtóréjuco úcaavéne. Aanéhjáa Pééri jodíómuma ímí iíjcyane iímílléne pícyoíñú cúúvejávúré diibye Páávoróke.
1 Aanéhjáa diibye Péjtóréjuco tééné iiñújɨ́ avyéjúúbedívú úcááveebe pápihchúúj coojɨ́vatu péé Tsetsaréatu Jerotsaréevu. 2 Áábekéhjáa téhullévú túkevéjtsojtémá llúúvájté avyéjujte úúbállépejtsó ímityúné Páávoró hallúvu. 3 Áánemáhjáa nééme dibye ɨpɨ́úva dííbyeke Jerotsaréevu. Aaméhjáa pítyácójcatsíyá juuva iárucóónúne dííbyeke illííhyánúpéjtsoíñe. 4 Ehdúhjáa diibye ávyéjúúbeke ditye néérónáa neebe diityéke: —Bo néhi caatyé ámúhadítyú ávyéjujte íjcyame óóma Tsetsaréavu mepe ámuha téhullévú meúúbálle dííbyé hallúvú ɨ́mɨáánée ímityúné dibye méénúhajchííjyu. Muurá téhulle diibye cúúvéjari. Áhullévú lléváhréjuco tsiiñe o pééhiñe. Ehdúhjáa neebe Péjtoó. 6 Aabéhjáa teene Jerotsaréeri ijcyá íhyotsɨ́tú pápihchúúj coojɨ́váubáhjápeé, íhjyáa mityá pahójtsɨ́cúj coojɨ́vaj. Átsihdyúhjáa péjúcoobe Tsetsaréavu. Ááné tsiíjyúhjáa teene idíllóítsihvu iácúúvéne pɨ́uvájúcoobe diibye Páávoróke. 7 Áábekéhjáa ditye wájtsɨ́tsóóbedívú Jerotsaréetu pééné jodíómú ipíhcyáávéne dííbyé hallúvú úúballéjucóó ímítyunéhjɨ. Ároméhjáa íllure báñúmeíhi. 8 Aabéhjáa Páávoro íicyánéjcutu nééhií: —Tsáháturo tsáma ɨɨná ímityúné o méénutú tamúnaa jodíómú taúhbájutu, téhdure diityé duurúvájatu. Téhdure tsáháturo páñétúejpi romáánómú avyéjúúbedítyú ímityúné o íhjyúvatúne. 9 Ehdúhjáa Páávoro néérónáa Péjto dííbye múnaa jodíómuma ímí iíjcyane iímílléne néé dííbyeke: —¿Aanéhaca ú imíllé Jerotsaréevu meímíbajchóné eene ɨɨná díhyallúvú ditye úúbállehíjcyáne? 10 Áánélliihyéhjáa neébe: —Árónáá muurá tétsihyíjyuco oo ehdu nénéhjɨ́ ámuha romáánómú meímíbáchohíjcyáitsíí amúhá avyéjuube méménútsihyi. Aane muurá ú waajácurá ɨ́ɨ́né imítyúné o méénúturóné tamúnaa jodíómuma. 11 Muurá ihdyu ɨ́mɨááné ímityúné o méénuca ó pájámeíiyá oke ditye illííhyánuki. Keená ‘tsáhaá’ o nééiyóne. Áánetu íñe táhallúvú ditye úúbállehíjcyáronéhjɨ́ ɨ́mɨááné íjcyátúhajchíí tsá oke múha ɨ́hvéjtsóityú diityé hójtsɨ́ pañévu. Áánéllii ó imíllé ámúhá avyéjuube páñétúejpíyé óóma teene ímíbajchóne. 12 Ehdújáa Páávoro néénéllii Péjto pámeekéré ípítyácócatsíhíjcyámeke ipíjyúcúmema idíllójcatsíñe néé dííbyeke: —Ehdu idyé muuha romáánómú avyéjuube páñétúejpíyé úúma ímíbajchóné u ímilléné ané óvíi dííbye éllevúréjuco u pééneé. Ehdúhjáa Pejto néé Páávoróke. 13 Átsihdyúhjáa idyé múhdúj coojɨ́vatúrá tsijpi ávyéjuube Agríípá péé mewa Bereníítsema Tsetsaréavu Péjtóke ááhɨ́vetémútsi. 14 Aamútsíhjyáa téhulle íjcyámútsikye diibye Péjto úúballé Páávoro tétsihyi íjcyane. Neebéhjápeé: —Íjcyaabe íchihyi tsaapi cúvéhóójari Pééríi pícyoíñuúbe. 15 Áábé hallúvúu jodíómú túkevéjtsojtémá llúúvájté avyéjujte ímityúné oke úúbálleté Jerotsaréeri o íjcyáábeke oováa dííbyedívú o méénútsoki. 16 Árómekée o nééhií: “Tehdu muha romáánómú peecútéré muucá medsɨ́jɨ́vétsóíyónejɨ́ɨ́ tsaate tsíjtyé hallúvú úúbállémema ditye díllócatsítyúhajchííjyu.” 17 Ehdúu o néérónáa ditye óhdivu píhcyaavéjúcóónéllii awáá tsíjcyoojɨ o díllóítsihvu o íjcyáne ó pɨ́uvá dííbyeke. 18 Áábe éllevúu tsááme ímítyunéhjɨ́ dííbyé hallúvú úúbállehíjcyáme. Aanée ó ɨjtsúcunú ɨ́mɨááné dibye ímityúné méénuhíjcyáné dííbyé hallúvú ditye úúbálleíñe. Árónáacáa tsá tehdu tene néétune. 19 Apááñérée nehíjcyámé Jetsóó dsɨ́jɨvéjúcóóbeke dibye ‘íjcyaábe’ iñééne úráávyehíjcyáne. 20 Ehdúu nénehjɨ o ímíbájchóítyúrónéllii ó neerá dííbyeke dibye ímílléhajchíí Jerotsaréevu muha dííbyema teene meímíbájchotéki. 21 Árónáacáa imílleebe páñétúéjpimáyé Agójtoma teene iímíbajchóne. Áánélliihyée dííbyeke o néé dibyéi cúúvéjaríyé iíjcya dííbye éllevu o wállóótúné hajchóta. 22 Ehdúhjáa Péjto Agríípake úúbállénéllii neebe dííbyeke: —Aane ihdyu ó lleebúcunúiyá téhdure dibye íhjyuváne. Áánélliihyéhjáa Péjto nééhií: —Cáhawáá óvíi péjcore tsaabe dibye íhjyuváné u lléébúcunúki. 23 Ehdúhjáa Péjto dííbyeke néénéllii tsíjcyoojɨ tsiiñe tsaamútsí Agrípamútsí méwama. Ávyéta ímíhjyáa iícyáávéne aahɨ́vemútsí dííbyé já pañévú tsodáhómú avyéjujtémá tsijtye técoomí ɨhtsútujtéma. Áánáacáhjáa Péjto pɨ́uvájucóó diibye Páávoróke. 24 Áánemáhjáa neebe diityéke: —Ayúju, ámuúha, pámeere íñe múhdumé ávyéjuube Agríípama meíjcyamej. Áánújuco íchii dííbyé hallúvú ímityúné Jerotsarée múnáama Tsetsaréa múnaa oke úúbállehíjcyaábe. Áánúdityu nehíjcyámé dííbyekévá illííhyánúiyóne. 25 Arónáa íjcyánejɨ́ɨ́ ɨ́ɨ́né déjúcotu dibye dsɨ́jɨ́véiyóne. Áábeke ó wálloó páñétúejpi Agójto éllevu dííbyema teene dibye iímibájcho dííbyerée ímíllénélliíhye. 26 Áábedítyú diibye páñétúéjpikye o cáátúnúiyóné o ɨ́tsámeíhíjcyárónáa íñe ámuha metsáánéllii ámúhadívú ó ijchívyetsóhi. Áábeke cáhawáá óvíi aabye ávyéjuube Agríípá dilló muhdú dibye úúballéné botsíi mecáátunúné páñétúejpi ávyéjúúbe éllevu mewálloóki. 27 Muurá tsá tene ímityú tsaapi cúúvéjari íjcyáábeke pecútéré mewálloone páñétúéjpi éllevu ímichi ɨ́ɨ́né déjúcotú dííbyeke mewálloone úúbálletúmére. Ehdúhjáa Pejto néé diityéke.
1 Aanéhjáa Páávoróké diibye ávyéjuube Agríípá nééhií: —Cána dihjyúvaj. Ahdújucóhjáa dibye íhjyuváne. 2 Neebéhjápeé: —Ávyéjuube Agríípaj, mítyane ó ímíjyuuvé muhdú tamúnaa jodíómú íjcyarómé táhallúvú ímítyunéhjɨ́ úúbállehíjcyánetu ícyooca díúmɨwávú o íhjyúváneri. 3 Muurá ú waajácú muhdú muha meícyahíjcyánéhjɨ́ hallútú metáhjácatsíhijcyáne. Aane cáhawáá ímíñeúvú lleebúcunu úúma o íhjyuváne. 4 Muurá waajácúmé muhdúhjáa diityémá o píívyene Jerotsaréeri múúhá iiñújɨri. 5 Téhdure waajácúmé táováhtsadítyúré paritséómuube o íjcyaabe íñe muha meúráávyehíjcyajɨ́jtó o úraavyéne. Aane téhdure iímílléhajchíí úúbálléiyóme. 6 Áábeke íñe oke íchihvu tsivámé Píívyéébée dsɨ́jɨ́vémeke ibóhɨ́ɨ́tsoíñé méɨhdé múnáaúvuke néhijcyáné o cáhcújtsónéllii teene oke idílloki. 7 Muurá 12-nevá dohjɨ́ba múnaa muha meíjcyame Píívyéébeke paíjyuváré méɨ́ɨ́cúvehíjcyá dibyée nééne muha maájtyúmɨki. Ehdu nééné hallútú íñe tamúnaa táhallúvú ímítyunéhjɨ́ úúbállehícyáhi, Ávyéjuúbej. 8 ¿Ácooca ámuha tsá mecáhcújtsotú Píívyéébe dsɨ́jɨ́vémeke bóhɨɨtsóne? 9 Ópée muurá idyé o íjcyároobe Natsarée múnáajpi Jetsóodítyú ímityúné o ɨ́jtsámeíñé ó ɨtsúcunúhijcyá tehdújuco o méénune. 10 Ehdúu ó méénuhíjcyá Jerotsaréeri. Muuráhjáa llúúvájté avyéjujte oke néhdújuco cúvejáánuubéré o péhijcyáné cahcújtso múnáake. Téhdurée tsaméhjɨ́juco muha mepítyácójcatsíñe tsaatéké medsɨ́jɨ́vétsohíjcyáne. 11 Ehdúu diityéké ɨ́cúbáhraabéré ó pehíjcyá pihcyáávejááné pañévú dityéváa teene ɨ́mɨá uwáábojúhacáa íjcyane icyáhcujtsóné ɨɨ́hvéjtsóroki. Áámekée tsárí o ɨ́jtsúcunúne pátsáríjcyoobéré ó pehíjcyá pahúlleváré tsííñé iñújɨ́ɨ́neri íjcyárócoomíjɨri. 12 Aabée idyé téénevúré ó peerá Damájcovu llúúvájté avyéjujte oke wállóónélliíhye. 13 Árónáacáa juuvávyú cójɨ́jpɨɨne núhba ájchú ehnííñevu íámɨ́tsaráhcó íjcyane peete óhdivu cádiivyéné pámeere oke náhbénúmema múúhakye ajchúcunúhi. 14 Aamée muha máákityé baavújuco. Áánáacáa oke tsaapi muuha heeberéómú ihjyúrí nééhií: “Tsáo Tsááoroj, ¿ɨ́veekíami oke ú pátsárícyohíjcyaj? Muurá uure ú tútávátsámeíhijcyá éhne múúne ócáji naatsóú iñúbɨ́jcóne iiye tútávájtsámeídyu.” 15 Áánélliihyée o néé dííbyeke: “¿Aca múha uu, Ávyéjuúbej?” Áánélliihyée oke neébe: “Oo Jetsóó oke u pátsárícyohíjcyaábe. 16 Ahdícyane ílluréjuco díjyocúúve. Muurá íñe ícyooca úhdivu ó bóhówaavé óhdityu íjcyáné uwááboju u méénuki, áhdure bóónétu tsiiñe úhdivu o bóhówájtsóné uwááboju u méénuki. 17 Aabe ijcya uke ó llííñeé dimúnaa jodíómuma tsííñé iiñújɨ múnaa uke imyéénútuki. 18 Áánéllii uke ó wallóó dityé éllevu diityéké u wáájácútso Naavéné hójtsɨ́ pañe iícyahíjcyánetu ditye iíjchívye Píívyéébé icyánejcúvuréjuco diityé imítyuháñé ílluréjuco ábájɨ́ɨ́vémeímyé ɨ́mɨáámeréjuco iíjcya dííbyeéjte.” Ehdúu oke neebe Jetsóo. 19 Ahdícyane tsáháa naavédú nééne óhdivu bóhówaavéné cáhcújtsótuube o íjcyatúne, Ávyéjuúbej. Muuráhjáa tééné pañe o ɨ́ɨ́tene ó cáhcujtsóhi. 20 Aabée muurá Damájco múnáadítyú ó úwáábótujkénúhi. Átsihdyúu úwááboobéré o péé Jerotsaréetújuco páneeríyé Jodéá iiñújɨri. Aabée jodíómú íjcyátúrómeke ó nehíjcyá ditye ímityúné iícyahíjcyáné ɨɨ́hvéjtsóne Píívyéébekéréjuco iúráávyeki. Áhdurée ó nehíjcyá tééné uwááboju néhdújuco iíjcyáneri ditye iwáájácútso tsíjtyeke ɨ́mɨááné tsíhdyuréjuco iíjcyane. 21 Éhdurée nééné hallútú tamúnaa íjcyarómé oke duurúvájá pañévú iékévéébeke imíllerá illííhyanúne. 22 Ároobe íñe íjcyoojɨ́vújuco Píívyéébe oke pɨáábóneri ímí dííbyeke o úráávyeebe o úwáábohíjcyáné dííbyé ihjyu pámeekéré ɨ́dáátsojtémáyé ɨ́htsútujtéke. Aabe tsáháturo tsáma o néhíjcyatú éhnéhjáa Moitséeúvuma Píívyéébé ihjyú uubálle múnaa ɨɨná íjcyaíñé úúbállehíjcyáné tsɨjɨ́jtoríye. 23 Muuráhjáa nehíjcyámé Críjto ɨɨ́cúbáhrámeítsihdyu dsɨ́jɨ́veebe ibóhɨ́ɨ́neri meke pámeekéré tsííñé iñújɨ́ɨ́ne múnáama úújétsoíñé tsúúca mééma pajtyété íjcyájucóóne. Áhduréhjáa nehíjcyámé diibye tujkénúejpi íjcyaíñé dsɨjɨ́vetu bóhɨɨ́be. 24 Ehdúhjáa Páávoro íhjyúvárónáa Péjto kéévánécoba nééhií: —¡Muúbe, mítyane u wáájácúneríubá ílluréjuco u méívaténe! 25 Árónáacáhjáa neébe: —Tsá o méívatétúne, Ávyéjuúbej. Ɨ́mɨááné o nééhií. 26 Muurá áánu ávyéjuube Agríípá ténehjɨ páneere ímí waajácúhi. Áánéllii dííbyé húmɨríyé ɨ́ɨ́nerí núhnévétuube ó ihjyúvá ténehjɨ teevétaríyé méénúmeíhíjcyátúnélliíhye. 27 Ahdícyane, Ávyéjuube Agríípaj, ¿a ú cáhcujtsó éhnéhjáa Píívyéébé ihjyú uubálle múnaa néhíjcyanéhjɨ? Muurá ó waajácú u cáhcujtsóne. 28 Áánélliihyéhjáa neébe: —Úubá ú imíllé áyánéwuúré u úwááboróné o cáhcújtsóne Críjtoéjpiyéjuco o íjcyáiyóne. 29 Áánélliihyéhjáa neébe: —Muurá mítyane o úwaabóné u cáhcújtsóiyódúré idyé áyánéwu o úwaabóné ú cáhcújtsóiyáhi. Áánéllii muurá Píívyéébeke pɨáábó ó táúmeíhijcyá o úwaabóné ámuha mecáhcújtso íñe múhdumé oke ámuha melléébúcunúhijcyámé o íjcyadu ámuha meíjcyaki. Tsá idyé íñe úwáñehííñema o íjcyadu ámuha meíjcyáiyóné o néétune. 30 Ehdúhjáa Páávoro nééné boonétú pámeere tétsihyi íjcyame tsiéllevu ipyééne tsamééréjuco néjcatsíñe: —Tsáháturo muurá dibye ɨ́mɨááné ɨɨná ímityúné méénutú tééné déjúcotu ɨdsɨ́jɨ́véiyóne. Aabe tsá cúvéhóójari íjcyáítyuróne. 32 Áhduréhjáa Agríípá Péjtóke nééhií: —Muuráhjáa ihdyu tsúúca ijchívyéíyoobe páñétúéjpi máavyéjúúbemáyé teene iímíbajchóné iímíllétuca.
1 Aanée tsúúca múúhakye Itááriávú iwállóóíñeri ihjyúvájcatsímye. Áánáacáa Páávoródívú tsijtye cúúvéjari íjcyámema ajcújucóómé tsodáhómú avyéjuube Jóórióké tsáha múnaa ‘Agójto’ némeíñé tsodáhómúéjpikye. 2 Aamée muha méújcámeíjyucóó Adaramíítíój cuujúwamɨ Áátsiá iiñújɨ́ mujcójuunévú pééɨ́mɨ́ pañévu. Áámemáa múúhama Arijtáácó péé Matsedóóniá iiñújɨ múnáajpi Tetsaróónicárí ícyahíjcyaábe. 3 Aamée tsíjcyoojɨ muha méúújeté Tsidóovu. Átsihvúu diibye tsodáhómú avyéjuube Jóório Páávoródí ɨɨ́dáátsóvéne ɨ́hvejtsó dibye íñahbéva múnáake iááhɨ́veki. 4 Átsihdyúu muha tsíñejcúemóvú mepéémeke kííjyeba wááome ‘Chíípere’ némeíñé caapáhó ɨ́mɨánéjcutu mépajtyéhi. 5 Aamée muha Pajpííriámá Tsiríítsíá iñújɨ́ɨ́cú tujkévetu mepájtyeme méúújeté Míírávu Ríítsiá iiñújɨ́ coomívu. 6 Átsihyíi diibye tsodáhómú avyéjuube ájtyúmɨté tsɨɨmɨ cúújúwamɨ Arejadrííáemɨ Itááriá iiñújɨvu péémɨɨ́. Áámɨríyéjucóo muha mepééne téhullévu. 7 Aamée muha pívájcoojɨ́vájuco mepéhijcyámé ɨ́htsútúnetu Níídó cóómí tujkévetu mepájtyeme tsapéhdúré mepééíyónáa kííjyeba múúhakye tsiéllevúré wááome muha ‘Créétaá’ némeíñé caapáhó hallú éhnéjcutúréjuco mepééme mépajtyé ‘Tsaamóo’ némeítsíí tujkévetu. 8 Átsihdyúu ɨ́htsútúnetu muha mepéhijcyámé méúújeté tsátsii ‘Ɨ́mɨá Mujcójúúne’ némeítsihvu Ráátseá cóómíj pɨɨhɨ́vújuco. 9 Ehdúu muha choocówu mépehíjcyáhi. Áijyúu ápíchóhréjuco teene muha meúlléiyóné tsúúcajáa nííjyáréjuco íjcyaíñé pɨ́ɨ́hɨ́júcóónélliíhye. Áánélliihyée Páávoro diityéké ityéɨ́búwajtsóné neeráhi: —Ámuúha Ávyéjujtej, ó waajácú mepééne ápíchó nééiñe. Muurá tsá apáámɨ́ré cúújúwamɨ wágóóóvéítyuróne. Téhdure muurá méwágóóóvéiyáhi. 11 Ehdúu Páávoro néérone tsá tsodáhómú avyéjuube cáhcújtsótúne. Téémɨ́ aabájajtétsikyérée téémɨ́ avyéjúúbema cáhcújtsoóbe. 12 Áijyúu muha meíjcyamújcó tsá ímityú tétsii muha úúníjya mepájtyéíyónáaáca. Áánélliihyée muha méɨ́jtsámeí mepéjúco tétsihdyu muha meɨ́hnáhóhajchíí meúújeté Peníítsé mujcóvú Créétá caapáhó pañe nuhba áábatéhíjcyánéjcúéraahócuri íjcyácoomívú tétsii muha mepájtye úúníjyaá. 13 Áánáacáa tsíñejcútú áyánéwu kííjyeba muha mepééíhullévú íójcónéllii ɨjtsúcunúmé múu péhdu tene nééneé. Áánélliihyée tsúúca muha mepéjucóó Créétá caapáhó úníuélleríye. 14 Áróné illúhwuúrée múúhakye ávyéta tsɨ́jpá nééné kiijyébá waaó tsiéllevúre. 15 Aamée muha metúkévéjtsómeíyónáa meíoovéjúcóónéllii awáá muha meɨ́hvéjtsómeímyeke waaóne. 16 Aamée ‘Cáráoda’ némeíñé caapáhó bóunáálletu muha mépajtyé imíchi kííjyeba íjcyátúnéjcuri. Átsihvúu mɨ́ɨ́néwu muha metsátyehíjcyamɨ méujcú múúhá pañévú ɨ́htsútúnetu. 17 Aamɨ́ɨ iñérijcyáróné boone ímunáamɨ cóhpéj chijchúmé wábyaúúneri. Áánemáa niityétsómé téémɨ́ ihcyúháñé muháa ‘Tsííteé’ némeíñé newáyuuhávú mecátsóhóóvetéíyóné apííchori. Áámekée kííjyebáréjuco múúhakye tsájtyene. 18 Ááné tsijcyóójɨ́ɨ téhdure ápíchó tene néénéllii ílluréjuco ditye téémɨ́ pííchutáháñé wájojcóné téhí pañévu. 19 Átsihdyúu pápihchúúj coojɨ́vatu páñetu téémɨ éhnéhjɨréjuco idyé ditye wájojcóne. 20 Áijyúu tsúúca pívájcoojɨ́vájuco tsá muha cóójɨ́ejpi núhbama mɨ́ɨ́cúrúwáúbakéré maájtyúmɨtúne. Aánáacáa kííjyeba éhnííñevúré ávyétá ɨhtsúturéjuco íjcyánéllii tsáhájuco muha meɨ́jtsámeítyú mepájtyetéiñe. 21 Aamée májchotúmeréjuco muha meícyahíjcyánáa Páávoro iíjyócúúvéne nééhií: —Ámuúhaj, ópée tsáma ámúhakye o nééne ámuha mecáhcújtsoca tsá meke metsíváítyuró Créétatu. Aacáa muurá tsá íllu meɨ́cúbáhrámeíítyuróne. 22 Árónáa ihdyu imíchi méíjcyaco. Tsá néhi tsaatéubáré méhdityu muhdú íjcyáityú méjcuujúwamɨ wágóóóvérónáaáca. 23 Muuráhjané ípyejco o ɨ́ɨ́cúvehíjcyaabe Píívyéébe níjkyéjɨ múnáájpikye wálloobe óhdivu ibóhówáávéne oke nééhií: “Tsáma díhllityédíñe. Muurá ihdyu tehdújuco páñétúejpi romáánómú avyéjúúbedívú u úújetéiñe. Áánéllii dijtyééveri Píívyéébe ámúhakye pámeekéré pájtyetétsoó cúújúwámɨri ámuha mepéhíjcyámeke.” Ehdúne oke ípyejco níjkyéjɨ múnáajpi nééhií. 25 Ahdícyane imíchi méíjcya. Muurá ó waajácú oke dibye néhdújuco mééma tene pájtyeíñe. 26 Aane muurá mepámaavémé tsáné caapáhój tohívú méwáhtóbaáhi. Ehdúu neebe Páávoro. 27 Áijyúu tsúúca míñéécú tsemáánájuco muha meúllene. Áámekée tsápejco kííjyeba múúhakye tsatyéhijcyá ‘Áádria’ némeíñe móóaríyéjuco tsánejcútú tsíñejcúvújuco. Áánáacáa pécójpɨɨne téémɨ́ wákimyéi múnaa tsúúca waajácú muha ííñujɨ́vú mepɨ́ɨ́hɨne. 28 Áánélliihyée eevémé tétsíij páñé iwáájácuki. Aanée tétsíij páñé 36 ééveta. Átsihdyúu éhnííñéwuúvú muha mepétsii tsiiñe eevémé 27 éévetáréjuco. 29 Átsihvúréjucóo ditye téémɨ́ dohjɨ́wajcyóné níítyetsóné téémɨ́ déjúcotu 4-wajcyóvá íjcyane muha néwayúúnetu mewápújúúvétuki. Aanée muha méijyácunúhijcyá metsɨ́tsɨɨvéjúcóóíyóneri. 30 Áánáacáhjáa téémɨ́ wákimyéi múnaa tsuulléene téémɨ́ dohjɨ́wajcyóné múu níítyetsódú imyéénúnej tééveri mɨ́ɨ́néwu téhí pañévú niityétsójúcoorá téémɨri iúmɨ́vaki. 31 Áánélliihyée Páávoro tsodáhómú avyéjúúbeke nééhií: —Muurá áátye méhdityu úmɨ́váhajchíí tsáhájuco mepájtyetéityúne. 32 Áánélliihyée diitye tsodáhómú teemɨ mɨ́ɨ́néwúú dohjɨ wátsahjyúcú apáhajchíí téhí pañévújuco. 33 Aanée tsúúca metsɨ́tsɨ́ɨ́vénáa Páávoro nééhií: —Tsúúca íñe míñéécú tsemáánájuco mee majchóubáré, cuwáubáré, méénutúme. 34 Áánéllii metsu tsíeménéuba memájcho tééne tsɨ́jpari meíjcyaki. Muurá tsá muhdú meíjcyáityúne. 35 Ehdúu néébere pááaho iékéévéne Píívyéébeke téhdujtsó pámeere ɨ́ɨ́ténáaáca. Ááné boonétúu idyóuháyóné májchoóbe. 36 Áánélliihyée dííbye élletu muha mémajchó dibye múúhakye nééneri muha meímíjyúúvénema. 37 Aamée pámeere teene cúújúwámɨ́ pañe muha meíjcyame 276-meva. 38 Aamée muha memájchóné boonétú tsiiñe wájojcómé téémɨ́ pííchutátúu tsáneetsa icyóeváné temɨ ivájɨ́hconúki. 39 Áijyúu tsɨtsɨ́ɨ́vevu téémɨ́ wákimyéi múnaa tsá wáájácutú kééné iiñújɨrí muha meíjcyane. Árónáacáa muha máájtyumɨ́ tsátsii pádujca nétsihyi néwayúúhá íjcyane. Átsihvúu imíllerómé ɨɨ́hnáhóhajchíí icyátsuhjácóné teémɨ. 40 Átsihvúu muha mepéé téémɨ́ dohjɨ́wajcyóné wátsahcyúme. Áánemáa ítyúkevéjtsojɨ́ɨ́né chíjchuta icyácóroácóne tsuulléewa wájyámuwa picyóóme. Átsihdyúu muha mepéjucóó teene néwááyúúhá tujkévetu. 41 Aamée muha tsátsii panéjcuvátú ɨ́hnáhó nóhjɨ́tsihdyu mepájtyérónáa cúújúwámɨ́ tújuwa úújeté néwáyúúhatu apáhajchíí wáduhnécu. Aamɨ́ɨ ávyéta cóhpé úújetémɨ́ nohjɨ wáváajcóhi. 42 Áijyúu tsodáhómú imíllerá illííhyanúné cúúvéja múnáake ditye iíjchíñe iúmɨ́vátuki. 43 Árónáacáa Páávoróké diityé avyéjuube ipájtyetétsóné iímílléne tsá ímílletú ditye tehdu méénune. Áánélliihyée neebe múhdumé iíjchiñe píívyetédúmé iíjchi ííñujɨ́vú diityé déjutu tsijtye úméhewáánéúbá hallúrí ipyéékií. Ehdúu muha mépájtyetéhi.
1 Aamée muha téijyu botsíi méwaajácú téjtohí mémé Mááta íjcyane. 2 Áámekée múúhakye tétsíi múnaa ímí iwáátsúcúpéjtsómeke pɨ́uvá icyújuwááñúne éllevu muha mepɨ́hmɨ nííjyabáa téijyu állene tsúcó néénélliíhye. 3 Áánáacáa Páávoro áyánéwu icyóóvane cóvájtsóné pañétú ííñimye cájtúcuube dííbyeke ɨhdó íhyójtsɨtu. 4 Aabée tétsihdyúré dííbyé hójtsɨtu wávíyiúcunúúbeke tétsíi múnaa ɨɨ́ɨ́téne néjcatsíhi: —Aanéubá ɨ́mɨááné áánu dsɨ́jɨvétso múnáajpi. Muurá eene nújpácyotu pájtyetéróóbeke tsiiñe Píívyéébe ehdu meenúhi. 5 Ehdúu ditye néérónáa diibye ííñimyéké wáchíyoácoobe apáhajchíí cúújúwá pañévújuco. Ááné boonée pevétsɨhjɨ́dú diibye tsíhdyúwu néétuúbe. 6 Aanée ɨ́jtsorómé ‘dííbyeke tene óóríñeri dsɨ́jɨ́véiíbye’ iñéénema. Aanée ɨɨ́tsohíjcyáróne nééme tsaapi Píívyéébedu néébe dibye íjcyane. 7 Áijyúu teene caapáhó avyéjuube Póóbiríó ihjya tétsihdyu pɨ́hɨ́ré nééjavu tsaímíyé múúhakye iwáátsúcúmeke panévatúré ɨ́ɨ́cúvehíjcyá pápihchúúj coojɨ́va. 8 Áábéj caaníi téijyu tsiiñáávema námedíjcyori chémeebe cuwájá pañe íjcyáábe éllevu Páávoro ipyééne Píívyéébema iíhjyúvátsihdyu dííbyé hallúvú íhyójtsɨcu pícyóóneri tsúúca bóhɨɨ́be. 9 Aanée pámeere téjtohíyí íjcyame chémehíjcyaméhjɨ́ iwáájácúne diibye Páávoró éllevu tsáámekéjuco dibye bóhɨ́ɨ́tsohíjcyáne. 10 Aamée múúhakye idyúúrúváne panévavu ajcú juuvá wáábyuta tsiiñe muha tsahííyí mepééíñélliíhye. 11 Aamée muha pápihchúú nuhbává teene caapáhori méijcyáhi. Átsihdyúu muha tsiiñe mepéé tsamɨ Arejadrííáemɨ tétsihyi úúníjyaba pájtyémɨri. Áámɨtúu imyémé kíjtyúmeí míñéécu Píívyéébedi ditye díllohíjcyánéécu nááve. Tsáne mémée ‘Cájtoó’. Tsííñe mémée ‘Póóroó’. 12 Aamée muha Tsiracóótsá mujcójuvu mecátsúúvetémé tétsii méijcyá pápihchúúj coojɨ́va. 13 Átsihdyúu muha tsané úníuélleri mepéhijcyámé méúújeté Rééjió mujcóvu. Ááné tsijcyóójɨ́ɨ tsaímíyé kííjyeba múúhakye muha mepéhullévú wááome tsíijyu méúújeté Poteóórí coomívu. 14 Átsihvúu muha tsaate cahcújtso múnáadívú meúújetémé múúhakye wajyú tsáné tsemáánái muha diityémá meíjcyaki. Ahdújucóo muha téhajchótá meíjcyátsihdyu botsíi mepééne Róómávuú. 15 Áánáacáhjáa teene Róómári íjcyáné cahcújtso múnaa tsúúca waajácú muha meúújetéiñe. Áánélliihyéhjáa múúhakye cáhdahɨ́rómedítyú tsaaté múnaa úújeté ‘Áápió Nahjɨ́hetsíi’ némeítsihvu. Áánetúhjáa tsíjtye múnaa úújeté ‘Pápihchúúwava Nújuwááne’ némeítsihvu. Áámekée Páávoro ‘bohɨ́bóhɨúvú’ ɨɨ́ɨ́técunúne téhdujtsó Píívyéébeke mítyane. 16 Áánáacáa tsúúca tsodáhómú avyéjuube úújetétsó cúúvéja múnáake tehmé múnáá avyéjúúbedívu. Áámedítyúu Páávoróké idyówajcáróóbeke picyóómé íhdyúétsihvúré ítyehméébé tsodáhoma. 17 Átsihdyúu pápihchúúj coojɨ́vatu Páávoro pɨ́uvájucóó teene Róómari íjcyame imúnaa jodíómú pihcyáávejááné túkevéjtsojtéke. Aamée píhcyáávémeke neébe: —Ámuúha tamúnaaj, tsáháturóo muurá ɨɨná ímityúné o méénutú memúnáama. Áhdurée tsá ímityúné o ɨ́jtsámeítyuró méɨhdé múnáaúvúu muhdú ícyahíjcyánéhjɨtu. Áróóbekée oke Jerotsaréevu iékéévéébeke ácádsɨ́jcaáyómé romáánómú hójtsɨ́ pañévu. 18 Aamée oke idíllóróne imíllerá iácádsɨ́jcaáyóné ɨɨná ímityúné o méénútúúbeke oke ditye llííhyánúíyónélliíhye. 19 Árónáacáa memúnaa tsá ímílletúne. Áánélliihyée awáá o néé diityéké páñétúejpíyéjuco óóma teene iímíbájchoki. Tsáháa ɨɨná diityé hallúvú o úúbálle dííbyere óóma ímíbajchóné o ímílletúne. 20 Ehdu néénéllii ámúhakye ó pɨ́uvá ámúhama o íhjyúva ímíñeúvu. Muurá mee ijraéémú méwaajácú mépée metéhmehíjcyáné Mépájtyetétsoobe tsááiñe. Aabée muurá tsúúca tsááne o cáhcújtsóné déjúcotu íñe ícyooca oo dóhjɨ́utu. 21 Ehdúu Páávoro néénéllii dííbyeke néémeé: —Áánerá keenéiyó Jodéatu waajácúháámɨri díuubállé múúhadívú wájtsɨne. Keená memúnaa téhullétú tsáárome ímityúné díhyallúvú úúbállehíjcyáne. 22 Árónáa ihdyu muha méimíllerá múúhakye u úúballéné muhdú u ɨ́jtsámeíñe. Muurá muha méwaajácú pahúllevá múnaa béhjɨ́jto úráávyémeíñetu ímityúné íhjyúvahíjcyáne. 23 Ehdúu iñééne dííbyeke eevémé kéjcoojɨ́ dííbye éllevu itsááiñe. Ahdújucóo téijyu ditye tsááne dííbye éllevu mítyame. Áámemáa pajcóójɨváré ihjyúvahíjcyaabe Píívyéébé avyéjutu. Aabée diityéké ɨ́búwátsohíjcyá ténejcúvú éhnéhjáa Moitséeúvúma Píívyéébé ihjyú uubálle múnaa Jetsóodítyú cáátúnuhíjcyáné uwááboj tééveri. 24 Ehdúu dibye úwáábohíjcyáné ímí tsaatéké pájtyeme cáhcujtsóhi. Áánetúu tsijtye tsá cáhcújtsotúne. 25 Aamée téénetu ipájúvanútsójcatsíñe péémekéréjuco tsiiñe dibye nééneé: —Ɨ́mɨáánéjucóhjáa muurá Píívyéébé Apííchó méɨhdé múnáaúvuke íhjyú uubálle múnáajpi Itsaíaúvuj tééveri nééneé: 26 Aatyé éllevu pééne diñe íllu diityékej: Muurá uwáábó lléébójúcoorómé tsá cáhcújtsóityúne. Áhdure iájtyumɨ́júcooróné tsá ditye wáájácúityúne. 27 Diityé ɨ́jtsaméí ímí néétúnéllii tsá ditye ímíñeúvú lléébohíjcyatúne. Aame ícyahíjcyá wáájácúmeítyúmé éhne múúne hállúvatúmé íjcyadu. Aaméjɨ́ɨ́ tehdu óhdi íjyácunúmekéjɨ́ɨ́ ó ímíjpyetétsóiyáhi. Ehdúhjáa muurá Píívyéébé Apííchó néé méɨhdé múnáaúvuke. 28 Aane íñe ámúhakye ó úúballé Píívyéébée mééma pajtyété méénúné uwááboju téhdure jodíómú íjcyátúrómé wáábyuta íjcyane. Aane llééboímye. 29 Ehdúu Páávoro diityéké nééné hallútú tsamééréjuco úhbájcatsímyéré pééneé. 30 Aabéikyée tétsihyi ícyahíjcyá míñéécú pijcyábá tsaaté já iáhdójari. Átsihyíi íjcyaabe tsaímíyé waatsúcúpétsohíjcyá íaahɨ́ve múnáake. 31 Áámekée úwáábohíjcyaabe Píívyéébé avyéjú Jetsóodítyú íjcyáné uwááboju múha ɨɨná néjúcóótuúbe. Áyu tehdújuco.
1 Oo Páávoro o íjcyáábekée Píívyéébe picyóó Jetsocríjtoj tééveri mepájtyetéiñe mééma dibye méénúné uwááboju úwááboobéré o péhíjcyaki. Aabe íñe íhyaamɨ ó caatúnú Jetsocríjtó ɨɨcúve múnáajpi o íjcyaábe. 2 Mekée ipájtyetétsoíñé tsúúcajátújuco Píívyéébe íhjyú uubálle múnáaj tééveri cáátunúné íwaajácúháámɨtu. 3 Aanéhjáa Ílli Jetsocríjtó Máavyéjuube tsɨ́ɨ́jú icyánéjcutu mɨ́amúnáajpi Dabíiúvúj tsɨɨménémúhaabe íjcyáábej tééveri méénuúbe. 4 Aabée dsɨ́jɨ́veebe tsiiñe bóhɨ́ɨ́netu méwaajácú ɨ́mɨááné Píívyéébé Hajchi ɨ́htsútuube dibye íjcyane Cáání icyánéjcutu. 5 Áábej tééveríi meke ímíbájchoobe méhdi ɨɨ́dáátsóvénema. Áánemáa meke pícyoobe dííbyé uwááboju úwááboméré mepéhíjcya panévá iñújɨ́ɨ́ne múnáake diityédítyú cáhcujtsómé teene iúráávyeki. 6 Aane muurá tsúúca ámuha tsaate dííbyeéjté méijcyá Róómá múnáadítyú Píívyéébe ámúhakye tújkevéélléméjuco. 7 Ááme éllevu íñe íhyaamɨ ó caatúnú ámúhakyée iwájyúnéllii dibye újcúme éllevu. Aabe ihdyu Máavyéjuube Jetsocríjtoj tééveri óvíi ámúhakye panévatu pɨ́aabó ímí ámuha meíjcyaki. 8 Muurá ímí Píívyéébeke ámuha meúráávyéné uubállé tsúúca pahúllevá múnaáré waajácúhi. Áánéllii ámúhá hallúvú mítyane ó téhdútsohíjcyá Píívyéébeke Jetsocríjtoj tééveri. 9 Áábeke ó ɨ́ɨ́cúvehíjcyá Íllídityu íjcyáné uwááboju o úwáábóneri. Aabe waajácú ɨ́mɨááné ámúhá hallúvú dííbyeke pɨáábó o táúmeíhijcyáne. 10 Áhdure ó táúmeíhijcyá dibye ímíllécooca ámúhakye o ááhɨ́vetéki. 11 Mítyane ó ijyácunú ámúhakye o ááhɨ́véíyóneri íñe dííbyeke meúráávyejɨ́jtó éhnííñevu ámúhakye o úwáábo ímí ámuha meúráávyeki. 12 Ehdu ó ɨ́jtsámeí tsaméhjɨ́ panéjcuvávú mepɨ́áábójcatsí ímí dííbyeke mecáhcújtsoki. 13 Aane, ámuha, táñahbémuke ó úúballé mítyane ámúhakye o ááhɨ́vetéíyóneri o íjyácunúhíjcyároobéi ámúhakye o ááhɨ́vetétúne. Ó imíllé ámúhadítyú tsíjtyeke Píívyéébedívú o wáájácutsóné muhdú pahúllevá múnáá pañe o méénuhíjcyádu. 14 Muurá táhallúrí teene dibyée Jetsocríjtoj tééveri mééma mepájtyetéiñe méénunévú pamévakéré o wáájácútsóiyóné ɨ́htsútujtémáyé ɨ́dáátsojtéke. 15 Áánéllii mítyane ó imíllé ámuha Róómá múnáake o úúballéné dibyée mééma mepájtyetéiñe méénune. 16 Aabe tsá o núcojpɨ́lletú Críjtodítyú ɨ́mɨáájú íjcyane o úwaabóné ɨ́htsutúnée Píívyéébe mewájyuri méénune íjcyánélliíhye. Aane pámeere cáhcujtsómé pájtyéteé jodíómuu, jodíómú íjcyáturómee, íjcyame. 17 Ááné uwááboju meke waajácutsó muhdú ɨ́mɨááné Píívyéébeke mecáhcújtsómeke dibye ɨ́mɨáámedíyéjuco díllone. Muurá dííbyé waajácúháámɨtu nééneé: “Píívyéébeke cáhcújtsómeke ɨ́mɨáámedi dibye díllome pájtyéteéhi.” 18 Muurá ímityúné ícyahíjcyámedívú icyááyóbáne diityédí ɨ́cúbáhráiibye ɨ́mɨáájú ímílletúmé tééneríyé tsúúrámeíhíjcyáné hallútu. 19 Muurá waajácurómé Píívyéébeke dííbyere ɨ́mɨááné iíjcyane bóhówátsohíjcyánetu. 20 Muurá dííbyeke maájtyúmɨ́túrónáa méwaajácú dibye íjcyane páneerée múhdúné tsíeméné dibye ípívyéjtsónetu. Aane ɨ́mɨááné tsá tene téévéturó múijyú nɨ́jkéváítyuube dibye íjcyane ɨ́htsútuúbe. Áánéllii iímillédú ícyahíjcyámé tsá nééítyuró dííbyeke iwáájácutúne. 21 Iwáájacújúcóóróóbeke tsá ditye ávyejúúllehíjcyatúne. Tsá ditye téhdútsohíjcyatú dibye diityéké panévatúré pɨ́áábohíjcyárónáaáca. Tehdu imyéénúíyótsihvu ɨ́tsámeíhijcyámé átéréénéhjɨri. Aame ɨ́dátsó teene íimítyú pañe ícyahíjcyá ɨ́ɨmɨ́aane wáájácutúmé éhne múu cúúvétsii íjcyadu. 22 Aame ɨ́dátsó bañúháñé némeíhijcyá waajácu múnaa iíjcyane átéréejte ɨ́ɨ́néubárá wáájácutúmé íjcyame. 23 Muurá Píívyéébe múijyú muhdú íjcyáítyúúbedi ɨ́ɨ́cúvetúmé mɨ́amúnáama páhduváré nééné iyámé ‘tsucátsúcá’ íjcyáítyúme náávé iñíjcyone díllohíjcyá Píívyéébedi. Ánehjɨ́ré duurúvahíjcyámé ɨ́mɨáábeke idyúúrúváíyótsihvu. 24 Áánéllii diityéké ílluréjuco dibye ɨ́hvejtsóné ditye awáá iímillédú iíjcyaki. Aame méénuhíjcyá panéváré núcójpɨ́tsó nénehjɨ. 25 Ehdu méénuhíjcyámé ɨ́mɨáájú dííbyé uwááboju icyáhcújtsóíyótsihvu állíuháñéré icyáhcújtsónélliíhye. Aame dííbyeke dúúrúvatúmé kéénerá dibyée ípívyéjtsonéhjɨ́ré duurúvahíjcyáhi. 26 Áánéllii diityéké ɨ́hvéjtsoobe ditye awáá iímillédú nucójpɨtsówu iíjcyaki. Muurá tsamééré walléémú dómácócatsíhijcyáhi. 27 Téhdure tsamééré wajpíímú dómácócatsíhijcyá nucójpɨtsówu wálléémuma iíjcyáiyóné iímíllétúnema. Ááné nɨ́jcaúvú muurá ɨ́cúbáhrámeíhijcyáme. 28 Muurá Píívyéébedi ditye ɨ́ɨ́cuvéjúcóótúnéllii awáá ɨ́hvéjtsoobe diityéké ímityúneréjuco ditye imyéénu imyéénúítyuróne. 29 Ahdújuco muurá páhduváré nééné imítyuháñé ditye méénuhíjcyáne. Mítyane iéhnéváíyóneri ijyácunúhijcyáme. Ihdícyáméhjɨma dómácócatsíhijcyáme. Nomíutáávahíjcyáme. Dsɨ́jɨvétso múnaa íjcyame téhdure állíu múnaa. Caayóbáme. Átéréénéhjɨri ihjyúvahíjcyáme. 30 Píívyéébeke iéhdɨɨválléne tsíjtyedítyú nehníwu íhjyúvahíjcyáme. Uuhɨ́vatépíwu nééme ɨtsúcunúmeíhijcyá ɨ́htsutúmé iíjcyane. Ímityúnéré imyéénúíyóneri íjcyame tsá cáánímuke icyáhcújtsóiyóné ímílletúne. 31 Wáájácúmeítyúmé imyéénúityúnéré ihjyúvahíjcyáhi. Muucá iwájyútúnéllii tsá ditye múhdí ɨ́dáátsóvehíjcyatúne. 32 Waajácurómé ehdu néémeke Píívyéébe wáágóoíñe. Árónáa éhnííñevúré tehdu dárɨ́ɨ́vémeíhijcyáme. Ááneréi íjcyárónáa tsijtye ímityúné íjcyane duurúvahíjcyáme.
1 Aane ámuha diityédúré menééme ¿ɨ́veekí múhdurá ditye íjcyáneri méihjyúvahíjcyáhi? Tsá ámuha menééítyuró diityédú ámuha menéétune. Muurá tsijtye ímityúné íjcyáneri ámuha meíhjyúvahíjcyámé hallúrí téhdure ijcyáné ímityúné diityédúré ámuha menéénélliíhye. 2 Muurá méwaajácú múhdurá ícyahíjcyámema teene Píívyéébe ímíbájchoíñe. 3 Ámuháubá méɨjtsúcunú ímityúné tsijtye íjcyáneri ámuha téhdure menééme meíhjyúvahíjcyámé mepállójcoíñé Píívyéébe pámeemáyé muhdú ditye ícyahíjcyáné ímíbájchócoóca. 4 Muurá múhajchótájucó dibye ámúhá imítyúcoba áábúcuhíjcyáné ámúhakye iwájyúne teene ámuha meɨ́hvéjtsóne ɨ́mɨánejcúvuréjuco mepájtyéroki. 5 Árónáa ¿ɨ́veekí tsá ámuha meɨ́hvejtsópityú teéne? Áánéllii íllure ámúhá hallúvú llíyájkímyeíñé Píívyéébe icyáyobáávatécooca mɨ́amúnáama teene ímíbájchócooca ámuha tééné déjúcotu meɨ́cúbáhrámeíiñe. 6 Téijyu pámeere méújcuú muhdú meícyahíjcyáne áhdo. 7 Muurá dííbyé avyéjú múijyú nɨ́jkéváítyúneri tsúúrámeíhijcyámé dibye ímillédú íjcyámeke ájcúiibye múijyú ditye dsɨ́jɨvéjúcóóítyúne bóhɨɨ́vu. 8 Áánetu teene ímílletúmé íimítyujɨ́jtóré úráávyehíjcyámeke icyááyóbáne waagóóiibye ditye ɨ́cúbáhrámeííhyullévu. 9 Muurá jodíómuma tsijtye jodíómú íjcyátúrómedítyú pámeere múhdumé ímityúné ícyahíjcyámé ɨ́cúbáhráméiíhi. 10 Áánetu diityédítyú ímí Píívyéébeke cáhcújtsómeke ávyéjuutétsóiibye tsaímiyéjuco dííbyema ditye iíjcyaki. 11 Muurá tsahdúré meke wájyuube pámeekéré mɨ́amúnáake. Tsá dibye tsaatéké múhdurá ɨ́jtsúcunútúne. 12 Árónáa dííbyé taúhbajúu Moitséeúvudi íjcyane muhdú nééne wáájácúturómé ímityúné méénuhíjcyámeke waagóóiíbye. Muurá teene taúhbaju muhdú nééne wáájácúturómé waajácurá ɨ́ɨ́jtsaméiyi keená ímityúné íjcyane imyéénúítyuróne. Áánetu teene wáájácurómé ímityúné ícyahíjcyámeke awáá tééné déjúcotu waagóóiíbye. 13 Muurá teene wáájácurómé tene néhdu íjcyátúmeke tsá ɨ́mɨáámedi dibye díllotúne. Tene néhdu íjcyámekéré dílloobe ɨ́mɨáámedi. 14 Muurá tsaate jodíómú íjcyatúmé teene wáájácúturómé ɨ́ɨ́ɨ́búwaríyé tehdújuco ímí ícyahíjcyáne. 15 Ɨ́ɨ́ɨ́búwaríyé muurá waajácúmé muhdú múu ímí íjcyane. Áhdure waajácúmé ímityúné iíjcyane. 16 Muurá Píívyéébe Jetsocríjtoj tééveri mɨ́amúnaa muhdú ícyahíjcyáné ímíbájchoó muhdú ámúhakye o úwáábóne o néhijcyádu. 17 Árónáa ¿ɨ́veekí ámuha jodíómú Píívyéébeéjté meíjcyámedi dííbyé taúhbaju íjcyájúcóóneúvuri mémítyákímyeíhijcyáhi? 18 Aame ɨ́mɨááné ámuha méwaajácurá kéjɨjtó meúráávyéiyóné dibye ímilléne. Muurá dííbyé taúhbájutu keená ɨ́mɨáánee, ímityúnee, íjcyane tsúúca ámuha méwaajácúhi. 19 Áánéllii ámuha méɨtsúcunúmeíhijcyá téjɨjto wáájácutúmé éhne múúne hállúvatúmé íjcyadu néémé túkevéjtsojte ámuha meíjcyane. 20 Ámuha méɨjtsúcunúmeí dííbyé icyánéjcú wáájácutúmé tsɨɨmédúréi néémé uwáábojte ámuha meíjcyane dííbyé taúhbaju ámuha mewáájacújúcóóneúvuri. 21 Muurá ámuha méúwáábohíjcyá tsíjtyeke. Árónáa ¿ɨ́veekí tsá ámuha meícyahíjcyatú ámuha meúwáábohíjcyádu? Muurá ámuha méúwáábohíjcyá menáníváítyuróne. Árónáa ¿ɨ́veekí ámuha ménánihíjcyáhi? 22 Áhdure ámuha méúwáábohíjcyá ihdícyáméhjɨma medómácójcatsíítyuróne. Árónáa ¿ɨ́veekí ámuha méméénuhíjcyá teéne? Áhdure ámuha ménehíjcyá níjcyotájteke mecááníváítyuróne. Árónáa ¿ɨ́veekí téhdure ɨ́ɨ́vane ámuha diityé duurúvajááné pañétú tsíeméné méékéévehíjcyáhi? 23 Muurá ámuha dííbyé taúhbaju mewáájácúneri memítyákímyeíhíjcyarómé tsá tene néhdu meíjcyatúne. Ááneri ámuha tsá maávyejúúlletú Píívyéébeke. 24 Téénetu muurá dííbyé waajácúháámɨtu nééneé: “Ámuha jodíómú meíjcyarómé ímítyú meícyahíjcyánetu jodíómú íjcyatúmé néhní ihjyúvahíjcyá Píívyéébedítyu.” 25 Muurá dííbyeéjté meíjcyáné uubállé mékíhdyahɨ́rótsámeíyómé dííbyé taúhbaju néhdu meíjcyátúhajchíí tsá ɨ́ɨ́netú meke tene pɨ́áábotúne. Aame ihdícyamédúré méijcyáhi. 26 Muurá jodíómú íjcyatúmé kíhdyahɨ́rótsámeítyurómé dííbyé taúhbaju néhdu íjcyámeke dílloobe ihñéjtedi tsíjtyere íjcyárómeke. 27 Áánetu mee jodíómú meíjcyarómé ménéétsáméií diityédívú ímichi mééma teene taúhbaju íjcyaróné ímí meúráávyétúnélliíhye. 28 Muurá Píívyéébeéjté meíjcyáné uubállé mekíhdyahɨ́rótsámeíjyúcoorómé dííbyé taúhbaju néhdu meíjcyátúhajchíí tsá dííbyeéjté meíjcyatúne. 29 Muurá ihdyu dííbyeke ímí cáhcujtsómé dibye ímillédú íjcyame ɨ́mɨááné dííbyeéjte. Áámeke ímí ɨjtsúcunúúbé tsáijyu múúne mɨ́amúnaa ímítyú ɨ́jtsúcunúrómeke. Tehdu Píívyéébe hállúejpi meke ɨ́ɨ́ténejɨ́ɨ́vari. Muurá ihdyu ímichi ɨ́ɨ́teebe méɨ́ɨ́búuri muhdú meícyahíjcyáne.
1 ¿Aca meke pɨ́aabóné jodíómú meíjcyane? ¿A téhdure meke pɨ́aabóné mekíhdyahɨ́rótsámeíñe? 2 Ɨ́mɨáánéhde meke pɨ́aabóné íñée íuwáábojúvú ímichi meke dibye níwááveíñúmedítyú tene bóhówaúcunúnélliíhye. 3 Árónáa ijcyámé tsaate dííbyeke ímí úráávyetúme. ¿A ehdu tsaate múhdurá dííbyeke úráávyénéllii tsáhájuco dibye ɨ́mɨáábé íjcyáityúne? 4 Tsáhaá, muurá ihdyu ɨ́mɨáábé diíbye. Áánetu mee mɨ́amúnaa állíu múnaa. Muurá dííbyé waajácúháámɨtu nééneé: Píívyéébe u íhjyuváné tsá álliu íjcyatúne. Áábedítyú tsá múha nééítyuró ímítyuube u íjcyane. 5 Muurá ímityúmé meíjcyárómeke Píívyéébe wájyúnetu méwaajácú ɨ́mɨáábé dibye íjcyane. Árónáa tsaate nehíjcyá ímítyuube dibye íjcyane, ¿ɨ́veekívá méimítyú hallútú méhdi ɨ́cúbáhrahíjcyaabe téénetu ɨ́mɨáábé dibye íjcyane bóhówaúcunúnáaáca? ¿A téénéllii ímítyuube diíbye? 6 Tsáhaá. Muurá ímítyuube iíjcyaca tsá dibye muhdú meícyahíjcyáné mééma ímíbájchóítyuróne. 7 Áhdurévá állíu múnaa meíjcyánetu ɨ́mɨáábé dibye íjcyane bóhówaúcunúnáa ¿ɨ́veekí meke díllohíjcyaabe ímítyúmedi? 8 Áánélliihyéubá ímityúmeréjuco meíjcyáiyóné méimítyú mééma ɨnɨ́jkéva ɨ́mɨáánevu. Ehdu muurá nehíjcyáme. Áhdurévá ímityúné o úwaabóné nehíjcyámé óhdityu. Árónáa álliúré teene ehdu óhdityu ditye néhijcyáne. Muurá ihdyu ɨ́mɨááné tehdu méénuhíjcyámé wágóóóveéhi. 9 ¿Aanéhaca muhdú teéne? ¿A mee jodíómú ɨ́mɨáámé tsijtye jodíómú íjcyátúmé ehnííñevu? Tsáhaá. Muurá méwaajácú pámeere mɨ́amúnaa ímityúmé meíjcyane. 10 Muurá Píívyéébé waajácúháámɨtu nééneé: Tsá tsaatéubáré mɨ́amúnáadítyú ɨ́mɨáámé íjcyatúne. 11 Tsá múha ímílletú Píívyéébeke icyáhcujtsóne. 12 Pámeere muurá dííbyedi ɨ́ɨ́cúvetúmé ímítyúné pañe íjcyame tsá wáájácúmeítyúne. Áánéllii tsá tsaatéubáré ɨ́mɨáámé íjcyatúne. 13 Muurá diityé ɨ́jtsaméí nehníwu éhne múúne níkyehéjú nehníwu cúvahdu. Aame allíúwu nééme íhjyuváné meke tútávajtsó éhne múúne ííñimyé namíjtyá meke tútávajtsódu. 14 Tsanééré ímityúné imíllémé iíhjyuváne. 15 Aame ímí ɨjtsúcunú mɨ́amúnáake múu dsɨ́jɨ́vetsóne. 16 Ehdu idyárɨ́ɨ́véjcatsíñeri íllure kímóvétsócatsíhijcyáme. 17 Aame tsá wáájácutú ímí iíjcyáiyóne. 18 Áhdure tsá ditye íllityú Píívyéébeke. Ehdu nééne Píívyéébé waajácúháámɨtu mɨ́amúnáadítyu. 19 Muurá méwaajácurá muhdú dibye ímillédú meíjcyáiyóné taúhbajúu dibye mééma méénúnetu. Árónáa tene néhdu meíjcyámejɨ́ɨ́ tsá menééítyuró ɨ́mɨáámé meíjcyane. Áánéllii pámeere mɨ́amúnaa ímityúmé méijcyá Píívyéébedívu. 20 Muurá dííbyé taúhbaju meúraavyémé ɨ́mɨáámé meíjcyane meɨ́jtsúcunúmeíyómeke tsá dibye díllotú ɨ́mɨáámedi tene néhdu meíjcyátúnélliíhye. Íllure téénej tééveri méwaajácú ímityúmé meíjcyane. 21 Tsá Píívyéébe ɨ́mɨáámedi meke díllotú ítyaúhbaju meúráávyérómeke. Muurá dííbyé waajácúháámɨtu íhjyú uubálle múnaa meke úúballé ɨ́ɨ́netú meke ɨ́mɨáámedi dibye díllone. 22 Muurá ihdyu Jetsocríjtóo mewájyuri dsɨ́jɨvéné mecáhcújtsómeke dílloobe ɨ́mɨáámedi. Árónáa idyé tsá apáámyekéré meéke. Muurá ihdyu pámeere mɨ́amúnaa múhdumé dííbyeke ɨ́mɨááné cáhcújtsómeke dílloobe ɨ́mɨáámedi tsaatéké múhdurá ɨ́jtsúcunútuúbe. 23 Muurá pámeere mɨ́amúnaa ímityúné meméénume tsá Píívyéébe ímillédú meíjcyatúne. 24 Árónáacáa meke mítyane ɨɨ́daatsólléne Jetsocríjtoj tééveri ɨ́mɨáámedi dílloobe múhdumé dííbyeke mecáhcújtsómeke. 25 Muuráhjáa Críjtodívú pájaabe dííbyé tujpácyó wágóóóvéneri méimítyú iímíbáávye pámeere dííbyeke mecáhcujtsómé mewágóóóvéíyónetu mepájtyetéki. Téhdurée tééneri ímíbájchoobe méɨhdé múnáaúvú dííbyeke úráávyehíjcyámé imítyuháñé éíjyuúvú iáábúcuhíjcyáne. 26 Ehdu néénetu méwaajácú Píívyéébe iíjcyadúré ɨ́mɨáábé íjcyane. Áánéllii ɨ́mɨáámedi dílloobe ímí Jetsóoke cáhcújtsómeke. 27 Aane íñe ¿ɨ́veekí mémítyájkímyeíiyáhi? ¿Aca meere meímíbáávyémeke Píívyéébe ɨ́mɨáámedi dillóhi? Tsáhaá. Muurá ihdyu Jetsóoke mecáhcújtsónetúré meke ɨ́mɨáámedi dílloóbe. 28 Tsá teene dííbyé taúhbaju meúráávyérómeke dibye ɨ́mɨáámedi díllóítyuróne. 29 ¿Aanéhaca íñe apáámyéré mee jodíómuke pájtyetétsóiíbye? Tsáhaá. Muurá téhdure jodíómú íjcyátúrómeke pájtyetétsóiíbye. 30 Muurá tsáápiiye Píívyéébeé. Tsá tsijpi íjcyatúne. Aabe dilló ɨ́mɨáámedi dííbyeke ɨ́mɨááné cáhcújtsómeke pamévakéré mee jodíómuma jodíómú íjcyátúrómeke. 31 Árónáa idyé tsá dííbyé taúhbaju mewáágóotú dibyée mééma mepájtyetéiñe Jetsóoj tééveri méénune mecáhcújtsóné hallúhcuri. Muurá ihdyu téénej tééveri éhnííñevu ímí méúraavyé teéne.
1 Cáhawáá méɨjtsúcunu muhdúhjáa nétsihdyu méɨhdé múnáajpi Aavaráaúvuke ɨ́mɨáábedi Píívyéébe díllone. 2 Tsáháa dibye ímí íjcyánéllii ɨ́mɨáábedi dibye díllotúne. Tehdúu tene nééca muurá tééneri mítyájkímyeííyoóbe. Árónáacáa ihdyu Píívyéébere pɨ́áábónéllii tsá dibye mítyájkímyeítyúne. 3 Muurá dííbyé waajácúháámɨtu nééneé: “Aavaráá Píívyéébeke ímí cáhcújtsónéllii ɨ́mɨáábedi dííbyeke dílloóbe.” Ehdu nééne Píívyéébé waajácúháámɨtu. 4 Aane muurá tsaatéké diityé wákimyéi áhdó maájcune tsá pevénéré maájcutú meímíllénema. Muurá ihdyu diityé wákimyéi áhdóré máajcúhi. 5 Ahdu muurá Píívyéébe tsá meke ɨ́mɨáámedi díllotú meere ɨɨná ɨ́mɨááné íjcyane meméénúnélliíhye. Ɨ́mɨáámedi meke dílloobe apááñéré méimítyutúu meke dibye ímíjpyetétsóné mecáhcújtsómeke. 6 Ehdúhjáa muurá dibye méénune Dabíiúvú iwáájácúne néé ɨ́ɨ́ne ímí méénútúrómeke dibye ɨ́mɨáámedi díllome ímí íjcyane. 7 Illúhjáa muurá neébe: Maímijyu ditye íjcyane Píívyéébe diityédí ɨɨ́dáátsóvéne íimítyú diityédítyú wáágóómé hallúrí ɨɨná íjcyájúcootúme. 9 ¿Aanéhaca íñe apáámyéré mee jodíómú ímí méíjcyaáhi? Tsáhaá. Muurá téhdure jodíómú íjcyáturómé ímí íjcyaáhi. Aavaráaúvúhjáa muurá ímí Píívyéébeke cáhcújtsónéllii dííbyeke ɨ́mɨáábedi dílloóbe. 10 ¿Aanéhacáa múijyútú ɨ́mɨáábedi dílloobe dííbyeke? ¿A dibyée dííbyeéjpí iíjcyáné uubállé kíhdyahɨ́rótsámeíñé boonétu? Tsáhaá. Teenéikyée dibye méénúmeítyúné ɨhdéjuco dibye ɨ́mɨáábedi díllone dibye ímí cáhcújtsónélliíhye. 11 Ááné uubállée bóónétúi kíhdyahɨ́rótsámeííbye. Áánéllii diibye ídyéjúcóejpi kíhdyahɨ́rótsámeítyurómé ímí Píívyéébeke cáhcújtsómeke ɨ́mɨáámedi dibye díllómedítyu. 12 Téhdure kíhdyahɨ́rótsámeímyé ímí Píívyéébeke cáhcújtsómedítyú ídyéjúcóejpi diibye Aavaráaúvú dibyéhjáa ímí cáhcujtsódú ditye cáhcújtsónélliíhye. 13 Píívyéébéhjáa muurá dííbyeke néé pámeere dííbyéj tsɨɨménémúúháábema diityéké ííñujɨ́vú iájcuíñé ímí dibye dííbyeke cáhcújtsónélliíhye. Tsáháa Píívyéébé taúhbaju néhdu iíjcyánéllii dibye tééné pɨáábó újcutúne. 14 Muurá dííbyé taúhbaju néhdu meíjcyánej tééveríyé meke dibye pɨ́ááboca bañúháñé Críjto dsɨ́jɨvéné mécáhcújtsóiyáhi. 15 Muurá íllure teene taúhbaju méhdivu neetsó méimítyuvu. Teene íjcyátuca tsá ɨɨná méhdivu néétsóítyuróne. 16 Áánéllii Aavaráakéhjáa iájcuíñé Píívyéébe nééné pɨáábó téhdure méújcuú íñe múhdumé dííbyeúvúj tsɨɨménémúhaabe meíjcyame Píívyéébeke mecáhcujtsóme. Tsá ɨ́nehjɨ́ meméénúnetu meújcúityú teéne. Muurá pámeere múhdumé dííbyeúvúu Píívyéébeke ímí cáhcujtsódú cáhcujtsómé újcuú tééné pɨáábo. Áánéllii diibye Aavaráaúvú ídyéjúcóejpi Píívyéébeke mecáhcújtsómedítyu. 17 Téénetúhjáa muurá Píívyéébe néé íwaajácúháámɨtu: “Uke ó meménú mítyame mɨ́amúnááj caanídyú u néébe ímichi diityé déjúcóejpi u íjcyaki.” Ehdúhjáa neebe dííbyedítyú panévatúré ɨ́htsútuube íjcyaabe dsɨ́jɨ́vémeke bóhɨ́ɨ́tsóóbeke dibye cáhcújtsoóbe. Áhduréhjáa cáhcújtsoobe dííbyedítyúu mɨ́amúnáake illíyaatétsoíñé dibye nééne tenéi pánéévétúrónáaáca. 18 Ávyetáhjáa múha cáhcújtsóítyuróné cáhcújtsoobe Aavaráá Píívyéébeke. Árodújucóhjáa dibye íjcyane pámeere múhdumé Píívyéébeke cáhcújtsómedítyú ídyéjúcóejpi. Téénetúhjáa idyé neebe dííbyeke: “Úhdityu llíyaaténé mɨ́amúnaa mítyame íjcyaáhi.” 19 Ehdúhjáa dibye nééne cáhcújtsoobe ‘muhtsi metsɨ́ɨ́mávácóóíñejɨ́ɨ́’ néétuubéré keeméjuco 100 pijcyábá íjcyáróóbeúvu. Téhduréhjáa mewa Tsáára tsúúca ɨtsɨ́ɨ́máváíyotsɨ́hjɨ́ pájtyérónáa cáhcújtsoobe dityétsí tsɨ́ɨ́mávaíñé Píívyéébe nééneé. 20 Ávyetáhjáa ɨ́mɨááné dííbyema tene pánééveíñé iwáájácúne ɨ́hdére tééné hallúvú dííbyeke téhdújtsoobe dúúrúvaabére. 21 Muuráhjáa ɨ́mɨááné waajácuube Píívyéébe ɨ́htsútuube íjcyaabe iñéhdu méénuíñe. 22 Ehdúhjáa ímí dibye cáhcújtsónéllii Píívyéébe dííbyeke ɨ́mɨáábedi dillóhi. 23 Árónáacáa tsá apáábyeúvúré ímí cáhcújtsónéllii dibye dííbyeke ɨ́mɨáábedi díllone cáátúvatúne. 24 Téhdurée caatúváné Máavyéjuubée Jetsóoke bóhɨ́ɨ́tsóóbeke mecáhcújtsómeke idyé dibye ɨ́mɨáámedi dílloíñe. 25 Muuráhjáa Jetsóó dsɨ́jɨvé mewájyuri méimítyú iwáágóoki. Áábekée Píívyéébe bóhɨɨtsó dííbyej tééveri ɨ́mɨáámedi meke idílloki.
1 Muurá ɨ́mɨááné Píívyéébeke mecáhcújtsómeke dílloobe ɨ́mɨáámedi. Tsáhájuco múhdurá meke dibye ɨ́jtsúcunútú Máavyéjuubée Jetsocríjtó tsúúca méimítyú mééma ímíbájchónélliíhye. 2 Muurá teene mecáhcújtsónej tééveri Píívyéébe meke pɨ́aabó tsaímíyé dííbyema meíjcyaki. Áánéllii méwaajácú dííbyeéjté meíjcyámeke dibye ávyéjújtsóneri meímíjyúúveíñe. 3 Téhdure méímíjyúúvéiyá meɨ́cúbáhrámeíyóneri. Muurá ténehjɨ panéváré máaabúcuhíjcyá ɨ́mɨááméré meíjcyaki. 4 Áánetu méwaajácú ímí Píívyéébeke meúráávyémema iñéhdújuco dibye méénuíñe. 5 Ááneri tsá menúcójpɨ́vétsámeíityú dibye meke báñúítyúnélliíhye. Muurá méwaajácú dibye meke wájyune Íapííchó méɨ́buúúné pañévú dibye pícyóónej tééveri. 6 Muuráhjáa méimítyú déjúcotu mewágóóóvéíyónetu tsá meere mepájtyetétsámeíítyuróne. Árónáacáa Críjto dsɨ́jɨvé pámeere ímityúmé meíjcyáme wájyuri meke ipájtyetétsoki. 7 Tsá muurá múha ímílléítyuró tsíjtye wájyuri ɨdsɨ́jɨvéne. ¿Mityá ijcyámé tsaate ɨ́mɨáábé íjcyáábeke ipájtyetétso dsɨ́jɨ́véiyóme? 8 Árónáacáa muurá Píívyéébe Críjtoke wallóó dibye ɨdsɨ́jɨ́ve ímityúmé meíjcyárómeke ipájtyetétsoki. Ááneríi meke úújétsoobe mítyane meke iwájyune. 9 Áánéllii meke dílloobe ɨ́mɨáámedi dibyée mewájyuri dsɨ́jɨ́vénej tééveri. Aame dííbyej tééveríyé mépájtyeté dibye meke ɨ́cúbáhráíyónetu. 10 Muuráhjáa Píívyéébema tsá meíjcyáítyuró ímityúmé meíjcyánélliíhye. Árónáacáa Ílli Jetsocríjtó mewájyuri dsɨ́jɨ́véneri méímíbaavyéjucóó dííbyema. Aame méwaajácú mepájtyetéiñe dibye mépañe íjcyánélliíhye. 11 Ááneri méimíjyúú Críjtóo mééma ímíbájchónej tééveri ímí Píívyéébema meíjcyáneri. 12 Muuráhjáa tsáápihdítyúré ímityúné ííñujɨ́vú ípívyeevéné tsówayúcú pámeere mɨ́amúnáake. Átsihdyúu íjcyane íñe médsɨ́jɨ́vehíjcyá ímityúmé meíjcyánélliíhye. 13 Muuráhjáa Píívyéébé taúhbajúi íjcyátúnáa tsúúca mɨ́amúnaa ímityúmé ícyahíjcyá Adáaúvudítyú Moitséeúvudívújuco íjcyáné mɨ́amúnaa. Árómé hallúríhjyáa tsá ɨɨná íjcyatú dityée muhdú meíjcyáiyóné Píívyéébe ímilléné wáájácútúnélliíhye. Árónáacáhjáa dsɨ́jɨ́vehíjcyámé Adáaúvúu méénudu nééné imítyú méénúturóme. Aanée muurá ímichi dííbyedítyú íjcyane pámeere mɨ́amúnáake tútávajtsódú ɨ́ɨ́vane téhdure Críjto dsɨ́jɨ́véneri pámeere mɨ́amúnaa ímíjpyetéjucóó múhdumé teene cáhcujtsóme. 15 Muuráhjáa diibye Adáaúvú Píívyéébe dííbyeke bóijcyúné lléébótúné déjúcotu íñe pámeere mɨ́amúnaa médsɨ́jɨ́vehíjcyáhi. Áánélliihyéhjáa ihdyu Píívyéébe meke ɨɨ́daatsólléne Ílli Jetsocríjtoj tééveri meenú mepájtyetéiñe. Aane tsá ɨ́nehjɨ́ meméénúneri mepájtyetéítyuróne. Apááñéré dííbyeke mecáhcújtsóneri mépájtyetéhi. 16 Aanée dííbyeúvú ímityúné méénúné déjúcotu pámeere ímityúmeréjuco meíjcyame méwágóóóvéiyáhi. Árónáacáa Píívyéébe mééma ímíbajchóhi. Áánéllii apááñéré ɨ́mɨááné dííbyeke mecáhcújtsómeke dílloobe ɨ́mɨáámedi ímityúmé meíjcyárómeke. 17 Muurá méwaajácú tsáápiiyée ímityúné méénúné déjúcotu pámeere meímítyuuvémé mewágóóóvéiyóne. Téhdure méwaajácú Píívyéébe Jetsocríjtoj tééveri ɨ́mɨáámedi meke díllome dííbyé avyéjuri meíjcyaíñé múijyú dsɨ́jɨ́véítyúmeréjuco. 18 Tsúúcajáa mééma ímíbaavyéné tsaapi ɨ́mɨáábé íjcyáábej tééveri Adáaúvú ímityúné méénúné déjúcotu pámeere wágóóóvéiyóne. 19 Muuráhjáa tsáápí lleebótú nɨ́jcaúvú íñe ímityúmé meé. Áhdurée idyé tsáápiiye ɨ́mɨáábé íjcyáábej tééveri Píívyéébe dilló ɨ́mɨáámedi dííbyeke cáhcújtsómeke. 20 Muuráhjáa dibye teene muhdú meíjcyáíyóné taúhbaju pícyóónej tééveri éhnííñevu méwaajácú ɨ́mɨááné ímityúmé meíjcyane. Aane ehdu menéérómeke dibye ɨ́daatsóllénetu méwaajácú mítyane meke dibye wájyune. 21 Aanée ɨ́mɨááné ímityúmé meíjcyáné déjúcotu pámeere méwágóóóvéiyáhi. Árónáacáa Píívyéébe mítyane meke iwájyúnéllii ɨ́mɨáámedi díllome tsúúca méujcú medsɨ́jɨvéjúcóóítyúne bóhɨ́ Máavyéjuube Jetsocríjtoj tééveri.
1 ¿A ehdu Píívyéébe meke mítyane wájyúnéllii tsá meɨ́hvetéityú ímityúné meícyahíjcyánetu dibye meke éhnííñevu iúújétso muhdú meke iwájyune? Tsáhaá. 2 Tsúúca muurá téénetu méijchívyé ɨ́mɨáámeréjuco meíjcyaki. Ahdícyane tsáhájuco tsiiñe meméénúítyuró teene ímityúné téénéejte meíjcyájúcóótúnélliíhye. 3 ¿Aca tsá ámuha mewáájácutú mépée Jetsocríjtoéjteréjuco meíjcyáné uubállé metsójtsótsámeíñe? 4 Muurá tééneri méúújetsó ímítyúnéjcutu dsɨ́jɨ́vemédú meíjcyane. Téhdure tééneri ménaavénú Críjtóo dsɨ́jɨ́véébeke Píívyéébe ɨ́ɨhnáhoori bóhɨ́ɨ́tsoobe tsíhdyuréjuco íjcyadu ícyooca tsíhdyuréjuco meíjcyane. 5 Muuráhjáa Críjto dsɨ́jɨvédú ɨ́ɨ́vane ímítyunéhjɨ́ meɨ́hvéjtsóhajchíí idyé dibyée bóhɨhdu ɨ́ɨ́vane tsaímiyéjuco meíjcyaíñé Píívyéébema. 6 Muurá méwaajácú ímityúnée meícyahíjcyáné tsúúca Críjto méhdityu wáágoóné páwachékevu ɨdsɨ́jɨ́véneri. Áánéllii téénetu meíjchivyémé tsáhájuco tééné pañe meíjcyatú éhne múúne tsaapi tsaaté hójtsɨ́ pañe íjcyadu. 8 Aanée méhdityu Críjto ɨdsɨ́jɨ́véneri wáágóónéllii méwaajácú dibye íjcyadu meíjcyaíñe. 9 Muurá méwaajácú ípyée ɨdsɨ́jɨ́vénetu bóhɨɨbe múijyú tsiiñe dsɨ́jɨvéjúcóóityúne. 10 Tsáneerée dsɨ́jɨ́veebe páneere méimítyú iwáágóoki. Aabe ícyooca ijcyá Píívyéébema tsaímiyéjuco. 11 Ahdu dibye íjcyadu meíjcyá dsɨ́jɨ́vemédú ímítyúné icyánéjcutu. Ááne ɨ́mɨáámeréjuco meíjcyá dibye ímillédú tsúúca dííbyeéjté ámuha meíjcyame. 12 Ahdícyane panéváré ímityúné ámuha meméénúíyóneri méúmúúpivyéjúcohdíñe. Óvíjyacóóné ténehjɨ ámuha meméénuhíjcyáne. Métáhjátsámeíjyúcohdí téénevu. 13 Píívyéébedívuréjuco méɨ́hvéjtsaméí ámúhakye dibye ityúkévéjtso tsaímíyé ámuha meíjcyaki. 14 Tsá téénevu metáhjátsámeíítyuró Jetsóoke mecáhcujtsóme. Muuráhjáa méhdi ɨɨ́dáátsóvéne dsɨ́jɨ́veebe téénej tééveri meke iímíbájcho téénevu metáhjátsámeíjyúcóótuki. Aame méijcyá Píívyéébé pɨáábó pañe. Tsáhájuco teene ɨ́hdééné taúhbájú pañe meíjcyájúcootúne. 15 ¿A ehdu tene néénéllii éhnííñevúré méméénúiyá ímityúne? Tsáhaá. Ílluréjuco metsu téénetu meɨ́hvetéki. 16 Muurá ámuha méwaajácú tsáné avyéjúúbema íjcyame dibye ímillédú íjcyane. Ahdu muurá ímítyúné pañe meíjcyame tééné nɨ́jcaúvú íllure méwágóoovéhi. Áánetu ihdyu Píívyéébe ímillédú meícyane ímí mééma nɨjkéváhi. 17 Ahdu ícyooca méijcyá tsúúcajáa téénetu meíjchivyémé dííbyé uwáábójú pañéréjuco. Ááné hallúvú ihdyu mítyane ó téhdujtsó dííbyeke. 18 Aane tsúúcajáa téénetu meíjchivyémé ícyooca ɨ́mɨááneréjuco meúraavyéne. 19 Áánéllii teene ímíñeúvú méuráávyé ɨ́hdée ímityúné íjcyaróné ámuha meúráávyehíjcyádu. Áijyu ihdyu ámuha méíjcyaá ɨ́mɨááné Píívyéébeéjteréjuco. Ehdu íñe ámúhakye o néé ímíñeúvú ámuha mewáájácuki. 20 Muuráhjáa ámuha ímítyúné pañe meíjcyácooca tsá meímílletú ɨ́mɨájɨ́jtó meúraavyéne. 21 Ehdúu éíjyu múhdurá núcójpɨ́tsó meícyahíjcyáné déjúcotu muurá méwágóóóvéiyáhi. 22 Árónáa tsúúca téénetu meíjchivyémé Píívyéébeéjté meíjcyame ɨ́mɨáámeréjuco meíjcyáiyóne. 23 Muurá ímityúné méénuhíjcyámé ɨ́dátsó wágóóóveé tééné déjúcotu. Áánetu Píívyéébeke ímí úráávyémeke ájcúiibye múijyú ditye dsɨ́jɨvéjúcóóítyúne bóhɨɨvu Máavyéjuube Jetsocríjtoj tééveri.
1 Ámuúha táñahbémuj, ámuha muurá méwaajácú tsaaté túkevéjtsójú pañe meíjcyane meíjcyáné hajchóta. Áánetu medsɨ́jɨ́véné boone tsáhájuco tééné pañe meíjcyatúne. 2 Muurá walle ityájɨ́vácooca ijcyá ájyú túkevéjtsójú pañe. Aane dibye díílledívú dsɨ́jɨ́véhajchíí tsáhájuco tééné pañe dille íjcyájúcootúne. 3 Áijyu ihdyu tsá muhdú tene néétu dille tsíjpiikyéréjuco tájɨ́váiyóne. Áánetu ájyu dsɨ́jɨ́vétúnáa tsíjpiikye dille tájɨ́váhajchíí ávyeta ímityúné méénulle ɨ́veekí ájyu ímíubááné íjcyánáa tsíjpiima iíjcyáneri. 4 Ahdu ámuha táñahbémú tsáhájuco meíjcyatú taúhbájú pañe eene walle ájyu dsɨ́jɨ́véné boone dííbyé túkevéjtsójú pañe íjcyájúcóótulle íjcyadu. Muurá méijcyá Críjtóo ɨdsɨ́jɨ́vénetu bóhɨ́ɨ́bé uráávye múnaáréjuco. Muuráhjáa mééma ímíbájchoobe Píívyéébe ímillédú meíjcyaki. 5 Ɨ́hdéuvúu muurá meímillédú meíjcyame ímityúné méméénuhíjcyáhi. Áánetúu teene Píívyéébé taúhbaju meke bóíjcyúrónáa éhnííñevúré méméénuhíjcyá ímityúné tééné déjúcotu mewágóóóvéiyóne. 6 Árónáa tsáhájuco tééné pañe meíjcyatúne. Aame ícyooca ɨ́mɨááné meímílléne tsaímíyé Píívyéébeke méúráávyehíjcyá tsíhdyuréjuco méɨ́jtsaméí mecápáyoovéme. Tsáhájuco taúhbaju néénélliihyéré dibye ímillédú meíjcyatúne. 7 ¿Áánélliihyéhaca teene taúhbaju ímityúne? Tsáhaá. Teene muurá ihdyu meke waajácutsó keená ímityúné íjcyanévu. Muuráhjáa tene íjcyátuca tsá o wáájácúítyuró ímítyúneri meúmúúpivyéné ímityúné íjcyane. Muurá íllu nééneé: “Tsá múu úmúúpívyetú ímítyúneri.” 8 Téhdurée tene íjcyátuca tsá o wáájácúítyuró kénehjɨ́ ímityúné íjcyane. Aane o wáájacújúcóóroobe éhnííñevúré ó imíllehíjcyá ténehjɨ́ré o méénune. 9 Ópée teene taúhbaju o wáájácútúné hajchótá ó ɨtsúcunúhijcyá ímí o íjcyane. Árónáacáhjáa ihdyu múhdurá ó dárɨ́ɨ́vémeíhijcyáhi. Ááné nɨ́jcaúvúhjáa o wágóóóvéiyóné tsúúca ó waajácúhi. 10 Píívyéébée teene ítyaúhbaju mééma meenú tsaímíyé dííbyema meíjcyároki. Árónáacáhjáa tehdu o íjcyátúné déjúcotu ó wágóóóvéiyáhi. 11 Ópée ó ɨjtsúcunú ímí tehdújuco o ícyahíjcyáne. Árónáacáa téénej tééveri ó waajácú ímityúné o ícyahíjcyáné déjúcotu íllure o wágóóóvéiyóne. 12 Árónáa tsá ímityúné teene taúhbaju íjcyatúne. Muurá ímí tehdújuco teene ɨ́mɨáájú íjcyane. 13 Aane ¿ɨ́veekí o wágóóóvéíyonévú oke tene wáájácútsónáa ó nehíjcyá ɨ́mɨáájú tene íjcyane? ¿Mityá ímítyuube o íjcyanévú tene oke wáájácútsótuca tsá o wágóóóvéítyuróne? Áánerá ihdyu ó wágóóóvéiyá tahllííñé táimítyú déjúcotu. Muurá teene taúhbaju ɨ́mɨáájú íjcyaróné méhdivu bóhówajtsó méimítyu. 14 Aane méwaajácú teene Píívyéébedítyúré tsááneé. Árónáa óhdityúré íjcyane ímítyúné pañe ó ícyahijcyáhi. 15 Aabe tsá o wáájácúmeítyú muhdú o íjcyane. Ɨ́mɨáánéré o méénune o ímíllérónáa ímityúnéré ó méénuhíjcyá o méénúítyuróne. 16 Aane ímityúné o méénuhíjcyánetu ó waajácú ɨ́mɨááné Píívyéébé taúhbaju néhdu o íjcyaca ímí o íjcyáiyóne. 17 Árónáa teene ímityúné tápañe íjcyanéré oke ɨ́búwájtsóneri ó méénuhíjcyá teéne. 18 Aane ó waajácú ɨ́mɨááné ímítyuube o íjcyane. Ó imíllehíjcyará ɨ́mɨáánéré o méénune. Árónáa tsá o méénuhíjcyatúne. 19 Ááne ímityúné o méénúítyurónéré ɨ́veekíhjyáubá ó méénúhijcyáhi. 20 Árónáa ihdyu téénere tápañe íjcyane oke ɨ́búwájtsóneri teene ó méénuhíjcyáhi. 21 Íllu muurá ó ícyahíjcyáhi: Ɨ́mɨáánéré o méénúíyócooca ímityúnéré óhdivu dsɨɨnévahíjcyáhi. 22 Ó imíllehíjcyará Píívyéébé taúhbaju néhdu o íjcyane. 23 Árónáa ímítyúné ɨ́jtsaméí tápañe íjcyane oke tútávátsohíjcyáhi. 24 ¡Aabe máɨdáátsoju ehdɨ́ɨ́váiibye o íjcyanej! ¿Aanéhaca íñe múha oke pájtyetétsoó ehdu o ícyahíjcyáné nɨ́jcaúvú o wágóóóvéíyónetu? 25 Muurá íjcyaabe Píívyéébe apáábyéré tsúúca téénetu Máavyéjuube Jetsocríjtoj tééveri oke pájtyetétsoóbe. Áánéllii mítyane ó téhdútsohíjcyá dííbyeke. Aabe ihdyu óvíi ícyooca ó ijcyá dibye ímillédu. Árónáa táimítyú tápañe íjcyane oke pátsárícyohíjcyáhi.
1 Muurá Críjtoéjté iímillédú íjcyájúcootúmé Píívyéébé Apííchó túkevéjtsó pañéréjuco íjcyámé hallúrí tsá ɨɨná íjcyatúne. 2 Aane muurá Jetsocríjtoéjpí o íjcyánej tééveri Píívyéébé Apííchó tsúúca tápañe íjcyánéllii tsáhájuco ímítyúné pañe o íjcyatúne. Aabe tsáhájuco o wagóóóvéityúne. 3 Muuráhjáa ítyaúhbaju meúráávyerómé mepájtyetéítyúrónéllii Íllíkye wálloobe mehdu néébe dsɨ́jɨ́vénej tééveri méhdityu méimítyú iwáágóoki. 4 Ehdúu mééma méénuube muhdú teene taúhbaju néhdu meíjcyaki. Aame tsáhájuco meímillédú meíjcyatú Píívyéébé Apííchoréjuco meke túkévéjtsóné pañe meíjcyánélliíhye. 5 Muurá iímillédúré íjcyame tééneríyé tsúúrámeíhijcyáhi. Áánetu ihdyu Píívyéébé Apííchó túkévéjtsóné pañe íjcyame tsúúrámeí dibye ímillédú iíjcyáíyóneri. 6 Muurá meímillédú meícyahíjcyáneríyé metsúúrámeímyé ílluréjuco metútávaavéne. Ááneríyé muurá tsúúrámeímyé tsá ímílletú Píívyéébema ímí iíjcyáiyóne. Aame tsá ávyejúúlletú dííbyé taúhbaju. Áánetu dibye ímillédú meíjcyáíyóneri metsúúrámeímyé tsaímíyé dííbyema méijcyáhi. 8 Muurá iímillédúré ícyahíjcyámé tééneríyé itsúúrámeíñéllii tsá Píívyéébe ímillédú íjcyatúne. 9 Aane óvíi ɨ́mɨááné Píívyéébé Apííchó túkevéjtsó pañe ámuha meíjcyáhajchíí tsáhájuco ɨ́hdée ámuha meícyahíjcyádú meíjcyatúne. Muurá Íapííchovu Críjto meke ájcune ípañe íjcyatúmé tsá dííbyeéjté íjcyatúne. 10 Muurá médsɨ́jɨ́veé méimítyú déjúcotu Críjtoéjté meíjcyaróme. Árónáa tsá muhdú meíjcyáityú tsúúca Píívyéébe meke ɨ́mɨáámedi díllónélliíhye. 11 Aane ɨ́mɨááné mépañe Íapííchó íjcyáhajchíí muurá téhdure meke bóhɨ́ɨ́tsóiibye Jetsóokée ibóhɨɨtsódu. 12 Ahdícyane tsáhájuco meímillédú meíjcyáityúne, ámuúha táñahbémuj. 13 Muurá tehdu meícyahíjcyáné meɨ́hvéjtsótúhajchíí méwágóóóveéhi. Áánetu Píívyéébé Apííchó pɨáábori teene metáhjáhajchíí mépájtyéteéhi. 14 Muurá íñe múhdumé tééné túkevéjtsó pañe meíjcyame ɨ́mɨááné dííbyej tsɨ́ɨ́mé méijcyáhi. 15 Aane teene mépañe íjcyame dííbyeke mecáánivámé ménehíjcyáhi: “Llihíyo múúháj Caánij.” Áánéllii tsá dííbyedi menúhnévéítyuróne. 16 Ehdu Píívyéébé Apííchó mépañe íjcyáneri méwaajácú ɨ́mɨááné dííbyej tsɨ́ɨ́mé meíjcyane. 17 Aane tsúúca dííbyej tsɨ́ɨ́mé meíjcyame Críjtóo ɨ́cúbáhrámeídyú meɨ́cúbáhrámeímyé dííbyema máávyéjúúteé Cááníi dííbyeke nééné avyéjuri. 18 Muurá ɨ́mɨááné meɨ́cúbáhrámeíhijcyámé ɨ́ɨ́né imíjyaúréjucó meíjcyaíñé Píívyéébé avyéjuri. 19 Páneere muurá dibyée ípívyejtsóné téhmehíjcyá múijyú dibye ihñéjteke ávyéjújtsoíñe. 20 Muuráhjáa páneere dibye ípívyejtsóné tútávaavé dibye ímillédúre. 21 Árónáa ihdyu ímíbáávyeíñéi ɨ́ɨ́tsɨɨme meíjcyámeke dibye tsíhdyuréjuco ímíjpyetétsóijyu. 22 Muurá páneere dibyée ípívyejtsóné tsá ímí néétune. Aane téhmehíjcyá múijyú iímíbáávyeíñé éhne múúne walle ɨtsɨ́ɨ́máváné boone iímíbáávyeíñé téhmehíjcyádu. 23 Árónáa tsá apááñéré teene ɨ́cúbáhrámeítyúne. Téhdure mee tsúúca Píívyéébeéjté meíjcyámé pañe Íapííchó íjcyarómé méɨ́cúbáhrámeíhijcyáhi. Aame téhdure météhmehíjcyá ɨ́ɨ́tsɨ́ɨ́medíi meke idíllómeke dibye tsíhdyuréjuco ímíbájchoíñe. 24 Ehdu méúmɨwa nééne mecáhcújtsóhajchíí mééma pánééveíñé tehdújuco. Muurá tsane meɨ́tsohíjcyáné tsúúca maájtyúmɨ́cooca ílluréjuco meɨ́hveténé meɨ́jtsohíjcyánetu. 25 Áánetu meɨ́tsohíjcyáné maájtyúmɨ́túné hajchótá tsá meɨ́hvetétú meɨ́jtsónetu. 26 Muurá meɨ́hnáhóótúnéllii Píívyéébé Apííchó meke pɨ́áábohíjcyá panéváré maáábúcuki. Muurá meere pɨáábó dííbyeke muhdú metáúmeíítyúrónéllii téénere wáájácúratúné mépañétú ihjyúvahíjcyáhi. 27 Aane Píívyéébe pámé ɨ́jtsaméíyé wájácú néébe waajácú ɨɨná dííbyé Apííchó mépañe íjcyane taúmeíñe. Muurá táúmeíhijcyáné ihñéjté meíjcyámé hallúvú dibye ímillédú meíjcyaki. 28 Muurá méwaajácú panéváré meke pájtyénej tééveri Píívyéébe meke pɨ́aabóné ɨ́mɨááné dííbyeke mewájyúmeke tsúúcajátújucóo ipítyájcámeídyú meke iújcúmeke. 29 Muuráhjáa tsúúcajátújuco dibye meke wáájacúné íhñéjté meíjcyame Íllídyu menééímyeke. Aame cahcújtso múnaa meíjcyámedítyú diibye Ílli ímichi ídyéjúcóejpi. 30 Ehdúu tsúúcajátújuco meke iwáájácúmeke dibye ɨ́mɨáámedi díllone dííbyé avyéjúejte meíjcyaki. 31 Áánéllii Píívyéébe mééma ijcyá meke ɨpɨ́ááboki. Aanéjɨ́ɨ́ ¿múha muhdú meke méénúiyáhi? 32 Muuráhjáa Íllíkye wájyútuubéré ɨ́hvejtsó mewájyuri dibye ɨdsɨ́jɨ́veki. Aabéjɨ́ɨ́ muhdú tsá meke panévatúré pɨ́áábóityúne. 33 ¿Mityá ijcyámé tsaate dibyée meke újcume mewágóóóvéiyóné néémeé? Muuráhjáa tsúúca dibye ɨ́mɨáámedi meke díllómé hallúrí tsáhájuco ɨɨná íjcyatúne. 34 Aanéjɨ́ɨ́ ¿múha nééjuri méwágóóóvéiyáhi? Muuráhjáa Críjto mewájyuri ɨdsɨ́jɨ́véne bóhɨɨbe ícyooca íavyéjuri Píívyéébé úníuri íjcyaabe máhallúvú táúmeíhijcyá pɨáábo. 35 Áánéllii dibye meke wájyúmeke tsá ɨɨná dííbyedítyú dówajcáróítyuróne. Muurá meɨ́cúbáhrámeíyonéhjɨ, mávaríjchoháñe, ájyabááne, mewájyamúúvátunéhjɨ, ápíchó nééronéhjɨ́, téhdure dsɨjɨ́vé íjcyaróné tsá meke dówajcáróítyuró dííbyedítyu. 36 Muurá Píívyéébé waajácúháámɨtu nééneé: Dihñéjté muha meíjcyáné hallútú múúhakye dsɨ́jɨ́vétsohíjcyáiyómé éhne múúne obééjámuke ditye dsɨ́jɨ́vetsódu. 37 Ehdu ápíchó nééronéhjɨ́ métáhjahíjcyá Jetsocríjtó meke wájyúúbej tééveri. 38 Aane muurá ó waajácú Píívyéébe meke wájyúmeke ɨɨná dííbyedítyú meke dówajcáróítyuróne. Muurá dsɨjɨ́vé íjcyaróne, bóhɨɨme ííñújɨ́ hallúrí meíjcyaróne, níjkyéjɨ múnaa íjcyaróme, naavémú íjcyaróme, ííñújɨri ɨ́htsútujte ávyéjujte íjcyaróme, ícyooca tééné pañe meíjcyáronéhjɨ, bóónétu meke pájtyéiñéhjɨ, téhdure caame íévéhóówari íjcyánéhjɨma ííñújɨri íjcyáronéhjɨ́ tsá meke dííbyedítyú dówajcáróítyuró Máavyéjuubée Jetsocríjtoj tééveri dibye meke iwájyune úújétsómeke.
1 Aane Críjtoéjpí o íjcyánéllii ámuha cáhcújtsótúmeke o néé ɨ́mɨááné mítyane ámúhadi o ɨ́dáátsovéné ímityúné ámúhá hallúrí íjcyáneri. 2 Tápañe Píívyéébé Apííchó íjcyane waajácú teene múhduúvúrá o ɨ́jtsúcunúne ɨ́dátsó o íjcyane. 3 Muurá ámuha tamúnaa ámúhá imítyú déjúcotu mewágóóóvéíyónéllii ámúhakye o wájyúne oore Críjtodítyú ó wágóóóvéiyá ehdu o méénúneri ámuha mepájtyetéca. 4 Muurá Píívyéébe meke tsúúca ɨ́ɨ́tsɨ́ɨ́medi díllorómé tsá dííbyeke melléébohíjcyatú Ijraééj tsɨɨménémúhaabe meíjcyaróme. Árónáa ihdyu méwáábyutáró dííbyé avyéju. Áánélliihyéhjáa muurá méénuube muhdú meíjcyáíñé pityájcójuma taúhbaju. Áhduréhjáa neebe dííbyeke medúúrúvahíjcyámeke tsaímíyé meke ipícyooíñe. 5 Muuráhjáa méɨhdé múnáaúvúj tsɨɨménémúhaabe Críjto mɨ́amúnáajpi tsɨ́ɨ́jú icyánéjcutu. Aabe páné avyéjuube ijcyá Píívyéébe múijyú nɨ́jkéváityúné dúúrúvámeíhíjcyaábe. 6 Árónáa Píívyéébée mééma imyéénuíñé nééne tsá tsaate méhdityu cáhcújtsotú diityéjúcooro Ijraééj tsɨɨménémúhaabe meíjcyárómedítyu. ¿Íhya mityá paméváré dííbyeéjté meíjcyátúnéllii tsá ditye cáhcútsohíjcyatúne? Muurá ɨtsúcunúhijcyámé ípyée iñéhdu dibye méénutúné tsúúca dibye méénújúcooróne. 7 Muuráhjáa tsá pámeekéré Aavaráaúvúj tsɨɨménémúháábeke dibye wábyújtsotú diityéj tééveri mɨ́amúnaa pájtyétéiñe imyéénuíñe. Íllúhjáa muurá neebe dííbyeke: “Daachi Itsáadítyú llíyaatémé íjcyaá páñétúejte dɨ́jtsɨɨménémúhaábe.” 8 Ehdu néénetu méwaajácú ɨ́mɨááné diibye Aavaráaúvúj tsɨɨménémúhaabe íjcyarómé pámeere Píívyéébeéjté íjcyatúne. Muurá ihdyu ípyée iñéhdu dibye dííbyeke ájcuube Itsáaúvudítyú llíyaatémé páñétúejte dííbyéj tsɨɨménémúhaábe. 9 Íllúhjáa muurá neebe dííbyeke: “Ámúhtsikye o nééne éévé úújetéijyu dítyáába tsɨ́ɨ́mávaá wájpiíkye.” 10 Ehdúhjáa muurá Píívyéébe diityétsikye néhdújuco tene páneevéné diityétsima. Aanéhjáa diityétsí hajchi méɨhdé múnáajpi Itsáadívú mewa Rebécá tsɨ́ɨ́mavá míítyétsikye tsaíjyúre. 11 Aanéhjáa dilléi diityétsikye tsɨ́ɨ́mávátúné ɨhdéjuco Píívyéébe nééne díílleke: “Ámíáábé ehnííñevu bóneebe avyéjuúhi.” Ehdúhjáa neebe diityétsikye muhdú dityétsí íjcyaíñé diityétsimái tene pánéévétúrónáa íhjyáa ipítyájcámeídyújuco. 13 Téénetúréhjáa muurá idyé íllu neebe tsiiñe íwaajácúháámɨtu: “Jacóóboke ó wajyú Etsaóoke o wájyúné ehnííñevu.” 14 ¿Áánélliihyéhaca ímítyuube diibye Píívyéébeé? Tsáhaá, tsá ímítyuube dibye íjcyatúne. 15 Íllúhjáa muurá téhdure neebe Moitséeúvuke: “O ímíllémedi o ɨ́dáátsóvémeke ó pɨ́ááboóhi.” 16 Tsá muurá méhdityu tene íjcyatú Píívyéébe méhdi ɨ́dáátsovéne. Muurá ihdyu iiye ityújkevééllémedíjyuco dibye ɨ́dáátsovéne. 17 Muuráhjáa Ejíhtó avyéjuube Paraóoúvuke idyé neébe: “Oorée uke ávyéjúúbedívú ó picyóó uke pájtyénéhjɨtu pámeere ííñújɨri íjcyáné mɨ́amúnaa iwáájácu ɨ́mɨááné ɨ́htsútuube o íjcyane.” Ehdúhjáa Paraóoúvuke neebe Píívyéébeé. 18 Aabe ɨ́mɨááné ityújkevééllémedi ɨɨ́dáátsóvéne pɨ́aabóhi. Áánetu tsaate illéébone ímíllétúmeke pícyoobe ditye iímillédú iíjcyaki. 19 Árónáacáubá tsaate nééiyáhi: “Dííbyere meke pícyohdújuco meíjcyámeke ¿ɨ́veekí nehíjcyaabe ímityúmé meíjcyane?” Árónáa tsá mee mɨ́amúnaa Píívyéébe iwáájacúdú méénune múhdurá meɨ́jtsúcunúítyuróne. 20 ¿Aca muutá mee dííbyema metáhjájcatsíki? ¿Aca núpájkiíhlló nééiyá téihllóo níjcyómeke ɨ́veekí múhdurá ditye níjcyone? 21 Muurá núpájkityu nícyohíjcyámé piivyété páhduváré iímillédú iñíjcyone. Piivyétémé ɨ́mɨááné wáábyuta iñíjcyone. Áhdure piivyétémé átérééné wáábyuta iñíjcyone. 22 Muurá Píívyéébe iímillédúré aabúcuhíjcyá dibye wáágóoímyé múhdurá ícyahíjcyanéhjɨ. Ehdu aabúcuhíjcyaabe diityéj tééveri iúújétso ɨ́ɨhtsútuu, ícyaayóbaa, íjcyane. 23 Áánetu tsúúca dibye méhdi ɨ́dáátsovémé méijcyá dííbyé avyéjúejte tsúúcajátújucóo meke dibye újcume. Ehdu méénuube mejtééveri íavyéjú ɨhtsútú iúújétsoki. 24 Muuráhjáa ihdyu dííbyere meke ujcú íavyéjúejte meíjcyáímyeke jodíómudítyuu, jodíómú íjcyátúmedítyuu, íjcyane. 25 Íllúhjáa muurá dibye nééne Otséá caatúnúhi: Tahñéjté íjcyátúné mɨ́amúnaa ɨ́dátsó ɨ́ɨ́cúvératúmé ícyahíjcyámeke ó újcuú tahñéjteréjuco ditye iíjcyaki. 26 Téhdure tsiiñe nééneé: Tahñéjté íjcyátúrómeke áátsɨ́ɨ́medíyéjuco o dílloíñé ɨ́mɨáábé Píívyéébe o íjcyaábe. 27 Áánetúhjáa Itsaíá néé mee ijraéémudítyu: “Píívyéébe ɨ́ɨ́cúiyéjuco muhdú mɨ́amúnaa ííñújɨri ícyahíjcyáné ímíbájchócooca Ijraééj tsɨɨménémúhaabe ávyétá mityámé íjcyárómedítyú uhjéméré pájtyéteéhi.” 29 Áhduréhjáa tsiiñe neébe: Páné ɨhdéene íjcyáné avyéjuube íjcyaabe Píívyéébe méhdi ɨɨ́dáátsóvétuca tsúúca meke waagóóiyá tsaaté coéváratu éhnée Tsodóómaa, Gomóóraa, íjcyácoomícyu múnáake imyéénudu. 30 Aane ¿aca muhdú íñe teéne? Muurá jodíómú íjcyátúrómeke tsúúca Píívyéébe dilló ɨ́mɨáámedi éíjyúu ténéhjɨ éllevu íjcyatúmé botsíi dííbyeke cáhcújtsórómeke. 31 Áánetu mee ijraéémú métsúúrámeíhíjcyará dííbyé taúhbaju meúraavyémeke dibye meke ɨ́mɨáámedi díllóíyóneri. Árónáa tsá meke dibye díllotú ɨ́mɨáámedi. 32 Aane ¿ɨ́veekí tsá meke dibye díllotú ɨ́mɨáámedi? Muurá méɨjtsúcunúhijcyá teene taúhbaju meúráávyénetu dibye meke ɨ́mɨáámedi díllóiyóne. Árónáa tsá tene néhdu meíjcyatúne. Áhdure Jetsóópe mééma méénune mecáhcújtsótúnéllii tsá dibye meke díllotú ɨ́mɨáámedi. Íllure mébáñúmeíhijcyá éhne múúne nééwáyutu mecábóhcámeíúdú néébeke mecáhcújtsótúnélliíhye. 33 Íllu muurá Píívyéébe néé íwaajácúháámɨtu: Tsióo múnáá pañévú ó pícyoó tsáápiikye éhne múúne nééwáyutu mecábóhcámeímyé maáákityéúdú néébeke. Áábeke cáhcujtsómé tsá ɨ́ɨ́nerí báñúmeíityúne. Ehdúhjáa Píívyéébe nééhií.
1 Ámuúha táñahbémuj, ó imíllé memúnaa jodíómú pájtyeténe. Áánéllii ávyétá ɨhnáhó pɨáábó diityé hallúvú ó táúmeíhijcyá Píívyéébeke. 2 Ɨ́mɨááné imíllerómé dííbyeke iúraavyéne. Árónáa tsá ímí ditye úráávyetúne. 3 Tsá ditye cáhcújtsotú Críjtóo mewájyuri dsɨ́jɨvéné mecáhcújtsómeke ɨ́mɨáámedi dibye díllone. Imíllerómé iiye ímí iíjcyáiyóné diityéké ɨ́mɨáámedi dibye idílloki. 4 Árónáa tsá dííbyé taúhbaju meúráávyémeke dibye ɨ́mɨáámedi díllotúne. Muuráhjáa ihdyu Críjto mewájyuri dsɨ́jɨvéné mecáhcújtsómeke dílloobe ɨ́mɨáámedi. 5 Árónáacáhjáa ihdyu Moitséeúvú néé ɨ́mɨááné Píívyéébé taúhbaju néhdu íjcyámeke dibye ɨ́mɨáámedi díllóiyóné ditye ipájtyetéki. Árónáa tsá múha ávyeta tene néhdu íjcyáítyuróne. 6 Áánélliihyée Críjtoj tééveri mepájtyetéiñe dibye méénune mecáhcújtsómeke ihdyu dílloobe ɨ́mɨáámedi. Aane tsá múu ɨ́jtsámeítyú Críjtoke níjkyéjɨ́ pañe iñéhcotéiyóné dibye meke ɨpɨ́ááboki. 7 Áhdure tsá múu ɨ́jtsámeítyú níjkyéné pañe dííbyeke iñéhcotéiyóné dibye meke ɨpɨ́áábo tehdu téhulle íjcyácóóbekéjɨ́ɨ́vari. Muurá tsúúca mééma diíbye. 8 Íllu muurá téénetu nééneé: “Tsúúca ámúhama ijcyájúcooróné pajtyété teene ámuha mecáhcújtsóne tsíjtyeke meúúbálléiyóne.” Aane muurá muha mecáhcujtsómé íñe méúwáábohíjcyáhi. 9 Muuráhjáa Jetsocríjtó dsɨ́jɨ́véébeke Píívyéébe bóhɨɨtsóné méɨ́ɨ́búuri mecáhcujtsómé dííbyeke maávyejúúlléne teene tsíjtyeke meúúbálléhajchíí mépájtyéteéhi. 10 Muurá ɨ́mɨááné méɨ́ɨ́búuri mecáhcujtsóné tsíjtyeke meúúbálléhajchíí ɨ́mɨáámedi meke dibye díllome mépájtyéteéhi. 11 Muurá dííbyé waajácúháámɨtu nééneé: “Dííbyeke cáhcujtsómé tsá ɨ́ɨ́nerí báñúmeítyúne.” 12 Ahdícyane pámeere tsííñé mɨ́amúnáama mee jodíómú Jetsocríjtoke mecáhcujtsómé mépájtyéteéhi. Muurá tsáápiiye pámé avyéjuubéré íjcyaabe pɨ́áábohíjcyá pámeekéré dííbyedi tsúúrámeímyeke. 13 Íllu muurá nééneé: “Dííbyedi tsúúrámeímyé pájtyéteéhi.” 14 Árónáa ¿aca múhdutú dííbyedi tsúúrámeíiyómé dííbyeke cáhcújtsómejɨ́ɨ́vari? Áhdure ¿múhdutú cáhcújtsóiyómé dííbyeke wáájácúmejɨ́ɨ́vari? ¿Kiátú waajácúiyómé teene dííbyedítyú íjcyáné uwááboju múha diityéké úúbállémejɨ́ɨ́vari? 15 Áhdure ¿múhdutú tsaate diityéké úúbálléiyá múha diityéké téénevu pícyóómejɨ́ɨ́vari? Muurá Píívyéébé waajácúháámɨtu nééneé: “Maímijyu diitye ɨ́mɨáájú úúbállehíjcyámej.” 16 Ehdu Píívyéébé waajácúháámɨtu tene néérónáa muurá tsá paméváré tééneri ɨ́ɨ́cúvehíjcyatúne. Muuráhjáa Itsaíaúvú nééhií: “Píívyéébeéj, ¿a ijcyámé tsaate méuwáábori ɨ́ɨ́cúvehíjcyámej?” 17 Aane muurá Jetsocríjtodítyú íjcyáné uwááboju melléébone ímíñeúvú mewáájácúcooca tsúúca mécáhcujtsóhi. 18 ¿A tééné uwááboju tsáhái múijyú mee ijraéémú melléébotúne? Áánerá tsúúca mélléébohíjcyaráhi. Muurá tsiiñe Píívyéébé waajácúháámɨtu nééneé: Tsúúca pahúllevávú ííñújɨri tsújaavéné Críjtodítyú íjcyáné uwááboju. 19 Ehdu Píívyéébé waajácúháámɨtu nééronéubá ¿mityá tsá mewáájácutúne? Muuráhjáa dííbyere Píívyéébe néé íllu Moitséeúvuj tééveri: Tsííñé mɨ́amúnáakéréjuco o pájtyetétsóneri ámuha menómíutááváne diityédívú mécayóbááváteé átéréejte ditye íjcyane ámuha meɨ́tsúcunúhíjcyárómedívu. 20 Áhduréhjáa idyé tsiiñe dííbyeúvuj tééveri neébe: Oke wáájácútúné mɨ́amúnaa táɨɨbúwá íjcyáturómé tsúúca tahñéjté ijcyáhi. 21 Áhduréhjáa mee ijraéémudítyú Isaíaúvuj tééveri neébe: “Ó nehíjcyará aatye lléébópítyúné mɨ́amúnáake ditye ookéréjuco iúráávyeki.”
1 ¿Aanéhaca ehdu menéénéllii meke ɨ́hvéjtsoobe Píívyéébeé? Tsáhaá. Muuráhjáa oo ámúha múnáajpi Aavaráaúvúj tsɨɨménémúhaabe ímichi Bejamíí dohjɨ́ba múnáajpi o íjcyáábeke újcuúbe. 2 Tehdu meke ɨ́hvéjtsóíyóóbejɨ́ɨ́ tsúúcajátújucóhjáa ihñéjté meíjcyaíñé iñéémeke. 3 Muuráhjáa Eríaúvú nééhií: “Píívyéébeéj, díhjyú uubálle múnáake ɨdsɨ́jɨ́vétsóne dɨ́ɨɨcúvé waɨ́jɨ́ɨ́né wácávyáhcohíjcyáme. Áánetu íñe apáábyeréjuco o íjcyáábeke téhdure oke dsɨ́jɨ́vétsóllehíjcyáme.” 4 Ehdúhjáa dibye Píívyéébeke néérónáa neébe: “Árónáa muurá ijcyámé 7,000-meva tahñéjté íjcyame ‘Baáa’ némeíñé níjcyotáábeke cáánívahíjcyatúme.” Ehdúhjáa Píívyéébe néé Eríaúvuke. 5 Aane muurá ijcyámé tsaate méhdityu dibyée ɨɨ́dáátsóvéne újcume ímí dííbyeke úráávyehíjcyáme. 6 Muuráhjáa meke iwájyúnéllii meke pájtyetétsoóbe. Tsáháa ɨ́nehjɨ́ meméénúnéllii mepájtyetétúne. Muurá meere mepájtyetétsómeícyá tsá dibye meke wájyúneri mepájtyetéítyuróne. 7 Muurá mee ijraéémú mepájtyetéíyóneri meíjyácunúrómé tsáhái mepájtyetétúne. Árónáa ijcyájucóómé tsaate dibye újcume tsúúca pájtyetéme. 8 Áánetu dííbyé waajácúháámɨtu dííbyeke lléébohíjcyátúmedítyú nééneé: “Píívyéébere diityé ɨ́jtsaméí mújtatsó ditye iájtyumɨ́júcooróné iwáájácútuki. Áhdure illéébójúcooróné ditye icyáhcújtsótuki. Aame muurá téhdupíyé ícyoóca.” 9 Áhduréhjáa Dabíiúvú nééhií: Óvi ditye náhbévácatsíhíjcyáné wañéhjɨ́né dahpédú nééne diityéké mújtatsó ímí Píívyéébema ditye iíjcyátu diityémá ímítyú tene ɨnɨ́jkévaki. 10 Óvi ijcyámé éhne múúne hállúvatúmé íjcyadu íimítyuháñé diityéké mújtatsómé iímíbáávyétuki. Ehdúhjáa neebe Dabíiúvu. 11 ¿Anéhaca íñe ávyéta mújtaréjuco mee jodíómú Píívyéébedítyú meméénune? Tsáhaá. Muurá ihdyu dííbyere Píívyéébe nééjuri ehdu mééma teene jodíómú íjcyatúmé tééné hóówari pájtyeténetu meɨ́ɨ́váne botsíi tééneri metsúúrámeíki. 12 Ehdu Píívyéébeke melléébotúmé ímítyú meíjcyaróné pɨ́aabó tsíjtyeke jodíómú íjcyátúmeke. Aanéjɨ́ɨ́ awáá muurá dííbyeke meúráávyécooca éhnííñevu pɨ́ááboíñé pamévakére. 13 Aane ícyooca diitye jodíómú íjcyátúrómeke o nééhií: Ámúha éllevúu oke Píívyéébe wallóó ámúhakye dííbyé uwáábojúvú o wáájácútsoki. Ááné wákimyéí o méénune ímí ó ɨjtsúcunúhi. 14 Aane tsáijyu múu íñe ámúhakye o úwáábóneri ímí ámuha meíjcyane tsaate tamúnáadítyú ɨɨ́ɨ́téne ámuhádú ímíjpyeté ipájtyetéki. 15 Muuráhjáa múúhakye múu ɨ́hvejtsódú Píívyéébe méénúné hóówari tsíjtye múnaa ámuha meíjcyarómé méímíbaavyé tsaímiyéjuco dííbyema ámuha meíjcyaki. Aanéjɨ́ɨ́ muurá muha dííbyema meímíbáávyécooca mébóhɨ́ɨ́teé tsúúcajáa dsɨ́jɨ́vemédú muha menéérome. 16 Muurá tsáoobɨ́ráutu pááaho meméénuho ímí néhajchíí páneere ímíhyeé. Áhdure úméhe bájkyé ímí néhajchíí páheere ímíhyeé. Ahdúu muurá méɨhdé múnáajpi Aavaráaúvú Píívyéébeéjpí íjcyánéllii téhdure mee dííbyedítyú mellíyaatémé méijcyá Píívyéébeéjté íñe múhdumé dííbyeke mecáhcujtsóme. 17 Muuráhjáa páñétúehe oríívóhé wajcánédú muuha jodíómú menéérómedítyú tsaatéké waagóoobe diityéjúcooro páñétúejte ihñéjté muha meíjcyárómedítyu. Áámé cápayóóvée ámúhakye dibye újcume ámuha méijcyá éhne múúne bájú oríívóhe wájcá ɨ́mɨááhetu mecámahjácódu. Áánéllii muurá ámuha téhdure Píívyéébeéjté íñe muha meíjcyadu. 18 Árónáa ihdyu méɨjtsúcunúmeídí muha páñétúejte meíjcyárómé ehnííñevu ámuha meíjcyane. Muurá múúhadítyú ámuha méejécunú éhne úmehe tébajkyéjɨtu éjécunúdú ímichi tujkénúejte muha meíjcyánélliíhye. 19 Íhya mityá ámuha menééhií: Diityéjúcooro páñétúejte íjcyárómeke ɨɨ́hvéjtsóne meekéréjuco dibye újcune diityé cápayóóve. 20 Ihdyúhdée tehdújuco múúhakye dibye ɨ́hvejtsóné muha mecáhcújtsótúnélliíhye. Áámé cápayóóvée ámúhakye újcuube ímí dííbyeke ámuha mecáhcújtsónélliíhye. Aame téɨɨbúwá meíjcya. Mémítyájkímyeídí tééneri. 21 Muuráhjáa páñétúejte ihñéjté muha meíjcyárómedi ɨ́dáátsóvétuubéré múúhakye ɨ́hvejtsóhi. Aabe téhdure ámúhadi ɨ́dáátsóvéíyónejɨ́ɨ́ ímítyú ámuha dííbyema meíjcyáhajchííjyu. 22 Muurá Píívyéébe ɨ́mɨáábé dííbyema ímí meíjcyámema. Áánetu ímítyú meíjcyámeke múhdurá ɨjtsúcunúúbe. Áánéllii ɨ́mɨááméré méíjcyaco tsúúcajáa ámúhakye dibye újcume. Ímí ámuha meíjcyátúhajchíí tsáhájuco ámúhadi dibye ɨ́ɨ́cúvéityúne. 23 Muurá tamúnaa ímíbáávyéhajchíí diityéké újcúiíbye. Muurá piivyéteebe tsiiñe diityéké iújcune. 24 Muuráhjáa ámuha tsííñé mɨ́amúnaa meíjcyárómeke dibye újcume ámuha méijcyá éhne múúne bájú oríívóhe wájcá ɨ́mɨááhetu cámaavédu. Aanéjɨ́ɨ́ muurá tamúnaa ímichi awáá ihñéjte íjcyámeke tsiiñe újcúiíbye. 25 Ámuúha táñahbémuj, ó imíllé ámúhakye o úúballéné muhdúhjáa mepájtyetéiñe Píívyéébe wáájácúratúné Críjtoj tééveri méénune. Áronée tamúnaa tsá cáhcújtsotú tééné hóówari ámuha tsííñe múnaa dííbyeke cáhcujtsómé mepájtyetéki. Ááneri ihdyu mémítyájkímyeídíñe. 26 Muurá téhdure tamúnáadi ɨɨ́dáátsóvéne pɨ́áábóiibye ditye ipájtyetéki. Muurá dííbyé waajácúháámɨtu nééneé: Tsióo múnaa ijraéémudítyú íjcyáiibye tsaapi diityéké pájtyetétsoóbe. Aabe waagóoó diityé imítyu. 27 Ehdu diityéké ó ímíbájchoó ópée o néhijcyádújuco. Ehdu nééne Píívyéébé waajácúháámɨtu. 28 Aane tamúnaa jodíómú tsaríllé Críjtóo mepájtyetéiñe méénúné uwááboju téénej tééveri ámuha jodíómú meíjcyátúrómeke téhdure Píívyéébe ɨpɨ́ááboki. Árónáa ihdyu tsá dibye ɨ́hvéjtsóturó múúhakye. Muurá mítyane múúhakye wájyuube múúhá ɨhdé múnáaúvukée ihñéjtedívú imyéménúnélliíhye. 29 Aabe iñéhdu imyéénúnéllii tsá ihñéjteke ɨ́hvéjtsotúne. Téhdure meke ɨpɨ́aabóné tsá dibye dójtúcutúne. 30 Áábekée muurá tsá ámuha melléébohíjcyatúne. Ahdu muurá ícyooca tamúnaa téénej tééveri dibye ámúhadi ɨɨ́dáátsóvéne ɨpɨ́ááboki. 31 Ááné boone téhdure ámúhadíi ɨɨ́dáátsovédú diityédí ɨɨ́dáátsóvéne pɨ́áábóiibye ditye icyáhcújtsoki. 32 Muurá dííbyere Píívyéébe meke pamévá mɨ́amúnáake ɨ́hvejtsó dííbyema múhdurá meíjcya pámehdíyé méhdi ɨɨ́dáátsóvéne tsahdúré meke ɨpɨ́ááboki. 33 Aabe ɨ́htsútuube íjcyaabe panéváré wáájácuube muhdú meke túkévétsohíjcyáné mewáájácúíyonévú tsá méɨ́jtsaméí úújetétúne. 34 ¿Mityá ijcyámé tsaate dííbyé ɨ́jtsaméivu úújetémej? ¿A ijcyámé tsaate dííbyeke úwaabóiyóme? 35 ¿A ijcyámé tsaate tsíeménevu ditye dííbyeke ájcúnéllii tééné pɨ́améí dibye pɨ́áábohíjcyáme? 36 Muuráhjáa ihdyu páneere dííbyere Píívyéébe ípívyejtsóné dííbye tájpíyé ijcyáhi. Ááné avyéjuube diíbye. Ahdícyane metsu dííbyeke maávyéjújtso paíjyuváré múijyú nɨ́jkéváityúne. Ehdu teéne.
1 Ahdícyane, ámuúha táñahbémuj, Píívyéébe mítyane meke ɨ́daatsóllénéllii ámúhakye o néé dííbyedívú ámuha meɨ́hvéjtsámeíñe dííbyé túkevéjtsójú pañéréjuco ámuha meíjcyame dííbyeke meúráávye muhdú dibye ímillédu. Ehdu muurá ámuha meíjcyáneri dííbyeke méduurúváiyáhi. 2 Tsá múu íjcyájúcootú íñe ɨ́jɨɨri mɨ́amúnaa múhdurá ícyahíjcyádu. Mécápayóóvé ámúhá ɨ́jtsaméí ámuha mewáájácu tsaímíyé meíjcyáiyóné Píívyéébe ímilléne. 3 Muuráhjáa meke ɨɨ́daatsóllédú íjcyaabe oke picyóó ámúhá uwááboobe o íjcyaki. Aabe ámúhakye o néé ámuha meɨ́jtsúcunúmeítyu panéváré ámuha mewáájacúne. Múu ímíñeúvú iíjcyáne ɨ́jtsámeí dííbyeke icyáhcújtsóneri. 4 Muurá méjpi pívátsɨhjɨ́vá íjcyane tsá tsáné wáábyutáré íjcyatúne. 5 Ahdu Críjtoéjté pívámeva meíjcyarómé tsáápihdyúré menééme mépɨ́áábócatsíhijcyáhi. 6 Áámekée Píívyéébere iímillédú meke ájcúneri mépiivyété páhduváré nénehjɨ meméénune. Áánéllii tehdu nénehjɨ méméénuhíjcyá ímíñeúvú meɨ́jtsámeíñema. Muurá tsaate ɨɨná pájtyeíñé ɨ́hdéjuco iwáájacúné úúbállehíjcyámé tehdújuco úúbállehíjcyáné dííbyeke icyáhcujtsódú íjcyame. 7 Áhdure tsíjtyeke ɨpɨ́aabóné píívyetémé múu ímíñeúvú pɨ́aabóhi. Áhdure iúwaabóné píívyetémé múu ímíñeúvú úwaabóhi. 8 Áhdure múhdurá néémeke iímíjpyetétsóné píívyetémé múu ímíñeúvú meenúhi. Tsáneetu pɨ́htómeke ɨpɨ́aabóné píívyetémé múu pɨ́aabó pájúvatúmére. Tsaatéké ityúkévejtsóné píívyetémé múu ímíñeúvú túkévejtsóhi. Ɨ́dáátsómeke ɨpɨ́aabóné píívyetémé múu pɨ́aabó ímíjyuuri. 9 Ámúhakye o néé ámuha mewájyújcatsí pamévamáyé muhdú tsané nahbémú wájyújcatsídyu. Ááne máavyéjúúllejcátsí panévatúre. Ímítyúneri ɨ́ɨ́cúvetúmé ɨ́mɨáánéré méuráávye ímí ámuha meíjcyaki. 11 Óvéheetúmé ímíñeúvú meméénú Píívyéébeke ámuha meɨ́ɨ́cúvéné wákimyéi. 12 Aame múu imíjyúú ímí ámúhá úmɨwa néénélliíhye. Ɨɨ́cúbáhrámeíyóné múu iáábúcúne óóchévetúmé paíjyuváré ihjyúvahíjcyá Píívyéébema. 13 Áhdure tsijtye dííbyeéjté íjcyámeke mépɨ́áábohíjcyá ditye pɨ́htónéhjɨtu. Ámúhakye ááhɨ́vémeke múu tsaímíyé waatsúcúhi. 14 Tsaate ámúhakye tsáríllérómeke tsá múu tsárílletúne. Íllure múu diityé hallúvú pɨáábó táúmeí Píívyéébeke. 15 Áánetu ímíjyúúmema múu téhdure imíjyúúhií. Kímóóveri íjcyámema múu kímoovéhi. 16 Mépɨ́áábojcátsí ímíñeúvú pájúvatúmére. Tsá múu iiye iéllevu ávyéjuuháñé ɨpɨ́úváne ‘mityáhmítyá’ néétune. Múu pamévamáyé tsahdúré nahbéváhi. Tsá múu ɨ́jtsúcunúmeítyú pámé ehnííñevu iwáájacúne. 17 Tsaate ámúhakye ímityúné méénúmeke tsá múu pɨ́ámeítyúne. Múu ɨ́mɨáánéré meenú ímí ditye ámúhakye ɨɨ́jtsúcunúki. 18 Tsaímíyé meíjcyá pamévamáyé úhbájcatsítyúme. 19 Ámuúha táñahbémuj, tsaate ímityúné ámúhakye méénúhajchíí tsá múu íjyácunútú diityéké iáhdó iújcúíñeri. Múu ɨ́hvejtsó Píívyéébere muhdú iwáájacúdú diityémá iímíbájchoki. Muurá dííbyé waajácúháámɨtu nééneé: “Ooréi ó ɨ́cúbáhraá ímityúné ámúhakye méénúmeke. Ehdu o néé Píívyéébe o íjcyaábe.” 20 Áhdure idyé tsiiñe nééneé: “Ámúhakye múnáájtsórómeke mépɨáábó panévatúre. Ditye ájyabáávatéhajchíí múu májchotsóhi. Ditye iádóíyóneri íjcyáhajchíí múu ijchóhi. Ehdu ámuha diityéké tsaímíyé meɨ́ɨ́cúvéhajchíí muurá ílluréjuco ditye núcójpɨ́veíñé ámúhakye iñéhníllehíjcyáneri.” Ehdu muurá meke úwaabóné Píívyéébé waajácúháámɨtu. 21 Ahdícyane ímítyunévú métáhjátsámeídíñe. Múu ɨ́mɨááméré iíjcyáíyóneríyé tsúúrámeí ímityúné ámúhakye idyómájcótuki.
1 Múu avyéjuullé pámeere méiiñújɨ́ ávyéjujtéke. Muurá Píívyéébere diityéké pícyoome ijcyá patsɨ́hjɨvári. 2 Aame nééne lléébotúmé muurá tsá Píívyéébeke ávyejúúlletúne. Aane ehdu néémeke tééné hallútú ɨ́cúbáhraímyé diitye ávyéjujte. 3 Árómedi ímí meíjcyame tsá meíllityétúne. Áánetu ímityúné méénuhíjcyámé diityéké illíhi. Aane ámúhá hallúrí ímityúné iíjcyátu ɨ́mɨááméré meíjcyá muhdú diityé taúhbajúúné néhduú. Áijyu ímí ámuha méíjcyaáhi. 4 Muurá Píívyéébere picyóó diityéké téénevu diityé túkevéjtsó pañe ímí meíjcyaki. Áánéllii ímityúné méénuhíjcyámé diityéké illíhi. Muurá tsá pevénéré ditye úvanúítyuró ímityúné méénúmeke. 5 Áánéllii múu avyéjuullé diityéke. Tsá múu ditye ámúhakye ɨ́cúbáhráíyóné apííchoríyé ávyejúúlletúne. Múu avyéjuullé diityéké muhdú Píívyéébeke maávyejúúllédú dííbyerée diityéké pícyóónélliíhye. 6 Ááne ɨɨná néétuméré mááhdohíjcyá méiiñújɨ́ avyéjúúbé wáábyuta ditye áhdótsohíjcyáné Píívyéébere diityéké pícyóómé túkevéjtsó pañe meíjcyánélliíhye. 7 Múu pamévakéré ajcú diityé wáábyuta íjcyanévu. Áhdure ámúhakye pɨáábó táúmeímyeke mépɨáábo. Méiiñújɨ́ avyéjujte meke áhdotsóné múu diityéké iávyejúúlléne ahdóhi. 8 Tsá múu tsaatédítyú iñáhjɨ́henúné áhdotúmé íjcyatúne. Múu áhdójucóóhií. Muurá Píívyéébé taúhbaju néhdu meíjcyame tsíjtyeke méwajyúhi. Imílleebe muurá pamévamáyé mewájyújcatsíñe. 9 Muurá dííbyé taúhbajúúné nééhií: “Tsá múu ihdícyáméhjɨma dómácójcatsítyúne. Tsá múu dsɨ́jɨ́vétsotú mɨ́amúnáake. Tsá múu nánívatúne. Tsá múu állíuutúne. Tsá múu ímítyúneri úmúúpívyetúne.” Ehdu Píívyéébé taúhbajúúné néhdu meíjcya tsiiñe íllu néé dííbyé taúhbaju: “Pamévakéré múu wajyú muhdú u wájyúmeídyu.” 10 Muurá ɨ́mɨááné pamévake mewájyume tsá múijyú ímityúné meméénúítyuróne. Aane tehdu meíjcyame méijcyá dííbyé taúhbaju néhduú. 11 Áánéllii metsu meíjcya téɨɨbúwá muhdú dibye ímillédu. Tsúúca muurá pɨɨhɨ́né mepájtyetémé tsíhdyuréjuco meímíbáávyeíñe. 12 Muurá ímityúné meícyahíjcyáné tsúúca nɨjkévaríjyuco. Áánéllii óvíjyacóóné tehdu meícyahíjcyáne. Métsu metsúúrámeí muhdú ímí meíjcyáíyóneri téénetúréjuco mebóhówaúcunúki. 13 Métsu panévatúré ɨ́mɨááméré meíjcya ímítyúnetu menéétsámeítyuki. Óvíjyacóóné mewáñehjɨ́vaténé pañe mellíyíícyávehíjcyáne. Áhdure óvíjyacóóné ihdícyáméhjɨma medómácócatsíhijcyáne. Óvíjyacóóné menéhnílléjcatsíñe menómíutáávahíjcyáne. 14 Métsu Ávyéjuube Jetsocríjtodívuréjuco meɨ́hvéjtsámeí dibye meke túkévejtsómé ímí meíjcyaki. Óvíjyacóóné meímillédú meíjcyane.
1 Tsaate Píívyéébeke cáhcújtsorómé ímí dííbyé uwááboju wáájácútúmema tsá múu táhjájcatsítyú tééneri. Tsaímíyé múu nahbévájcatsí diityéma. 2 Muurá ijcyámé tsaate pamévakéré dóómeé. Áánetu ijcyámé tsijtye Píívyéébé uwááboju ímí wáájácutúmé pamévakéré idyóóiyóné múhdurá ɨɨ́jtsúcunúne pevéne májchóré májchome. 3 Aane panéváré dóóme tsá múu múhdurá ɨ́jtsúcunútú tsijtye ténehjɨ dóótune. Áhdure panéváré dóótume tsá múu íhjyúvatú panéváré dóómedi. Muurá idyé diityéké Píívyéébe wajyú téhdure ihñéjté íjcyámeke. 4 ¿Aca muutá mee muhdú Píívyéébeke tsijtye úráávyéneri meíhjyúvaki? Óvíi ihdyu dííbyere néé ditye muhdú íjcyane. Tsáijyu múúne ímí ijcyáme, ¿mityá tsáhaáj? Muurá ihdyu dííbyere piivyété diityéké ɨpɨ́aabóné ditye ímí iíjcya muhdú iíjcyáiyódu. 5 Muurá ijcyámé tsaate kéjcoojɨ́ dííbyeke idyúúrúvahíjcyáné éhnííñevu ímí ɨ́jtsúcunúme. Áánetu ijcyámé tsaate pajcóójɨváré idyúúruváné ímí ɨjtsúcunúme. Aane ihdyu óvíi iímíllejcóójɨ́ dííbyeke dúúrúvahíjcyámé téjcoojɨ duurúváhi. 6 Áhdure panéváré dóóme óvi dóóhií. Áánetu panéváré dóótume óvi tsá dóótune. Muurá pevéne májchó íjcyáróné hallúvú Píívyéébeke téhdujtsóme. Áhdure tsijtye téhdujtsó dó hallúvu. Ááneri muurá pámeere tsahdúré ávyéjujtsó dííbyeke. 7 Tsá muurá meere meímillédú meíjcyatúne. Muurá Píívyéébere meke picyóó dííbyeke mebóhówájtsoki. Aame médsɨ́jɨvé dibye ímílléijyu. 8 Muurá mebóhɨ́ɨ́né hajchótá méijcyá dííbyé hójtsɨri. Aame medsɨ́jɨ́vécooca téhdure tsá kiávú dííbyedítyú mepéétune. Muurá dííbyemáyé méijcyá dííbyeéjté meíjcyánélliíhye. 9 Téénélliihyée muurá Críjto dsɨ́jɨ́veebe tsiiñe bohɨ́ɨ́hií. Aabe muurá téhdure dsɨ́jɨ́vetúméi dííbyé cahcújtso múnaa íjcyámé avyéjuúbe. Áhdure dííbyé cahcújtso múnaápe íjcyame tsúúca dsɨ́jɨvéjúcóómé avyéjuube diíbye. 10 Aanéjɨ́ɨ́ tsá múu ámúhá nahbémú cahcújtso múnaa múhdurá íjcyáneri íhjyúvatúne. Tsá múu diityé piivyétetu néétune. Muurá pámeere mépíhcyááveé Críjtodívú dibye meke iñéé ɨ́mɨááné muhdú meícyahíjcyáne. 11 Muurá Píívyéébé waajácúháámɨtu nééneé: Píívyéébe o íjcyáábeke pámeere mɨ́amúnaa iwáájácúne táúmɨwávú ɨmɨ́hmóúbáne oke duurúvaáhi. 12 Aane muurá pámeere méúúbálleé dííbyeke muhdú meícyahíjcyáné meke dibye díllóijyu. 13 Áánéllii tsá múu tsaate múhdurá íjcyáneri íhjyúvatúne. Métsu ɨ́mɨááméré meíjcya ménahbémú Píívyéébeke cáhcújtsónetu diityéké metútávájtsótuki. 14 Muurá Críjtoéjpí o íjcyaabe ó waajácú panéváré medóórone muhdú néétune. Árónáa tsaate panéváré medóóne ímityúné ɨ́jtsúcunúmé óvi tsá dóótune. 15 Aane teene dóótúmeke ámuha medóóneri métútávájtsóhajchíí muurá tsá ámuha diityéké mewájyutúne. Áánéllii múu téɨɨbúwá ijcyá ámuha tsaatéké memújtátsótu téhdurée diityé wájyuri Críjto dsɨ́jɨ́vémeke. 16 Aame tsáma ménéétsámeídí tehdújúcooro néérone ámúhadívú ímítyú ɨ́tsúcunúhíjcyámedívu. 17 Muurá Píívyéébé avyéjúejte meíjcyame tsá apááñéré méjpi tééne tájpí íjcyáneri metsúúrámeíítyuróne. Téhdure métsúúrámeíiyá dibye Íapííchó mépañévú pícyóónej tééveri ímíjyuuri tsaímíyé meíjcyáíyóneri. 18 Ehdu muurá Jetsocríjtoke meúraavyéné Píívyéébe ímí ɨjtsúcunúhi. Téhdure mɨ́amúnaa ímí ɨjtsúcunúhi. 19 Ahdícyane metsu dííbyeéjté meíjcyame mepɨ́áábójcatsííyóneri metsúúrámeí tsaímíyé meíjcyame dííbyeke meúráávyeki. 20 Áánéllii médohdí ámúhá nahbémú dóótunéhjɨ́ Píívyéébeke ditye úráávyénetu ámuha diityéké metútávájtsótuki. Tsáháturo dooháñé ímityúné íjcyatúne. Árónáa tsaate ménahbémú ímityúné ɨ́jtsúcunúné médohdí ditye ɨ́ɨ́ténáa diityéké ámuha metútávájtsótuki. 21 Áánéllii tsá ditye dóótunéhjɨ́ medóóítyuróne. Áhdure tsá maádóítyuró ávyéjpacyóné diityéké metútávájtsótuki. Panéváré ímityúné ditye ɨ́jtsúcunúnéhjɨ́ tsá meméénúítyuró Píívyéébeke ditye úráávyénetu diityéké metútávájtsóíyónélliíhye. 22 Áánetu tsane ámuha meméénune ímí tehdújuco ámuha meɨ́jtsúcunúné múu meenúhi. Árónáa ihdyu tsá múu tééneri tsíjtyeke pátsáríjcyotúne. Muurá ɨ́ɨ́né imíjyaú méijcyá ímítyúnetu menéétsámeítyúme. 23 Muurá tsaate ímityúné ɨɨ́jtsúcunúróné idyóhajchíí tsúúca ímityúné meenúhi. Panéváré ímityúné meɨ́jtsúcunúróné meméénúhajchíí muurá tsúúca ímityúné mémeenúhi.
1 Aane tsúúca ímí Píívyéébeke mecáhcujtsómé metsu mepɨ́áábo eene dííbyeke cáhcújtsorómé múhdurá ɨ́tsúcunúhíjcyámeke ditye ímíñeúvú iwáájácuki. Tsá meere ímí meíjcyáíyóneri metsúúrámeíítyuróne. 2 Áánéllii metsu mepɨ́áábo tsíjtyeke ditye éhnííñevu ímí Píívyéébeke iúráávyeki. 3 Tsáháa muurá Críjto íjyácunútú iiye tsaímíyé iíjcyáíyóneri. Muuráhjáa dííbyeke pajtyéné Píívyéébé waajácúháámɨtu íllu tene néhdújuco: “Úhdi úúhɨ́vatémé óhdíjyuco úúhɨ́vatéhijcyáne.” 4 Ehdúhjáa páneere Píívyéébe caatúnútsohíjcyá meke tene úwáábónej tééveri óóchévetúmé meɨ́tsohíjcya ɨ́ɨ́né imíjyaú dííbyema meíjcyaíñe. 5 Muurá piivyéteebe meke ɨpɨ́aabóné mávaríjchojúúné maáábúcuki. Aabe ihdyu óvíi ámúhakye pɨ́aabó ámuha ímí meíjcya panévatúré muhdú dibye ímillédú Críjtóo ícyahíjcyádu. 6 Aame máávyejújtsó dííbyeke Máavyéjuube Jetsocríjtój Caaníkye. 7 Ímíñeúvú múu nahbévájcatsí muhdúhjáa Críjto meke náhbevádú tééneri Píívyéébeke maávyéjújtsoki. 8 Muuráhjáa múúhá ɨhdé múnáaúvuke Píívyéébe néhdújuco Críjto tsááne muuha jodíómuke ɨpɨ́ááboki. Áánetu méwaajácú muhdú iñéhdu ɨ́mɨááné dibye méénune. 9 Áhdurée tsaabe ámuha jodíómú meíjcyáturómedi ɨɨ́dáátsóvéne dibye ámúhakye pájtyetétsóné hallúvú dííbyeke ámuha medúúrúvaki. Muurá dííbyé waajácúháámɨtu nééneé: Uke o ávyéjujtsóné dúúrúvaabéré ó mátsívahíjcyaá jodíómú íjcyátúrómé pañétu. 10 Áhdure tsiiñe nééneé: Pámeere jodíómuma jodíómú íjcyáturómé méímijyúúvé tsamééré Píívyéébeéjté ámuha meíjcyame. 11 Téhdure tsítsihdyu nééneé: Pámeere panévá iñújɨ́ɨ́ne múnaa máávyejújtsó Píívyéébeke. 12 Téhduréhjáa Itsaíá dííbyere Píívyéébe túkévéjtsóneri íllu caatúnúhi: Itsaííj tsɨɨménémúháábedítyú íjcyáiibye tsaapi téhdure jodíómú íjcyátúrómé avyéjuube íjcyaábe. Áábedívú cátsɨ́pááveímye. Ehdúhjáa Itsaíá caatúnúhi. 13 Ahdícyane óvíi Píívyéébeke ámuha mecáhcújtsómeke ímíjyúúvétsoobe tsaímíyé ámuha meíjcyaki, dííbyé Apííchó ámúhá pañe íjcyánej tééveri ímí dííbyema meíjcyaíñé ámuha meɨ́jtsoki. 14 Muurá ó waajácú dííbyé icyánéjcú tsúúca ámuha táñahbémú mewáájácúnéllii mepɨ́áábócatsíhijcyáne. Aame ímí tehdújuco ámuha meúwáábócatsíhijcyáne. 15 Aane íñe íhyaamɨ ámúha éllevu o cáátúnúháámɨ́ pañe ámúhakye o néé ámuha maábájɨ́ɨ́vétu muhdú Píívyéébeke meúraavyéne. Íllu íñe ámúhakye ó úwáábohíjcyá iwáábyudúu múhdurá o nééróóbeke Píívyéébe oke níwaavénéjuco. 16 Okée muurá níwááveebe ámúhakye jodíómú íjcyátúrómeke o úwáábo Jetsocríjtoj tééveri mepájtyetéiñe mééma dibye méénúné uwááboju. Aane táwákimyéí íjcyaabe ámúhakye ó úwáábohíjcyá Píívyéébema ámuha meímíjpyetéki. Muurá dííbyé Apííchoj tééveri ámuha meímíbáávyémeke ímí ɨjtsúcunúiíbye. 17 Aane íñe Jetsocríjtoéjpí o íjcyaabe Píívyéébeke o ɨ́ɨ́cúvéneri ó imíjyúúhií. 18 Muurá tajtyééveri méénuhíjcyaabe méénúráítyúronéhjɨ́ téénetu ámuha jodíómú íjcyáturómé mecáhcújtso dííbyeke. 19 Ehdu ó méénuhíjcyá panéváré dííbyé Apííchó pɨááboríye. Aane tsúúca pahúlleváré ó úwáábohíjcyá Críjtóo mééma mepájtyetéiñe méénune Jerotsaréetu Irííricó iiñújɨvújuco. 20 Aane ó imíllé o úwaabóné dííbyeke waajácútúmeke. Áánéllii tsá o úwaabójúcootú tsúúca tsaate uwáábohíjcyátsɨ́hjɨ múnáake. 21 Muurá Píívyéébé waajácúháámɨtu nééneé: Múijyú dííbyé uubállé lléébohíjcyatúmé dííbyedítyú íjcyáné uwááboju illéébone cáhcújtsoóhi. 22 Ehdu íñe tsaate múijyúikyé Críjtodítyú íjcyáné uwááboju lléébótúmedi o ɨ́ɨ́jɨ́vénéllii tsá o píívyetéhíjcyatú ámúhakye o ááhɨ́veténé mítyane o ímíllérónáaáca. 23 Árone íñe múhdúne píjcyájucó ámúhakye o ájtyúmɨ́íyóneri o íjyácunúhíjcyaabe tsúúca ó nɨjkévá ííllé iñújɨ́ɨ́ne múnáake o úwáábónetu. 24 Aabe Ejpááñá iiñújɨvu o péécooca ámúhakye ó aahɨ́veíñuúhi. Átsihdyu o péébeke óvíi ámuha oke panévatúré mépɨ́aabó ímí o úújetéki. 25 Árónáa tujkénúi ó úlléjeé Jerotsaréeri téhulle ménahbémú íjcyámeke Matsedóóniámá Acááyá iñújɨ́ɨ́curi íjcyáné cahcújtso múnaa pɨ́áábóne dsɨ́ɨ́dsɨdívú o ájcutéébe. 27 Imíllémé íicyánéjcutu ɨpɨ́aabóné téhulle íjcyáné cahcújtso múnáake. Muuráhjáa ímichi diitye jodíómudítyú teene pajtyété uwááboju tsújaavéné diityédívú úújetéhi. Áánéllii tehdújuco diityéké ditye panévatúré pɨ́áábóiyóne. 28 Ahdícyane óvíi teene dsɨɨdsɨ Jerotsaréevu o pícyóhjéné boonétú Ejpááñavu o péébe ámúhakye ó aahɨ́veíñúhi. 29 Muurá ó waajácú ámúhadívú o úújetécooca meímíjyúúveíñé mítyane Críjto meke pɨ́áábohíjcyáneri. 30 Ahdícyane, ámuúha táñahbémuj, muurá íñe Máavyéjuube Jetsocríjtoéjté meíjcyame méwajyújcatsí Píívyéébé Apííchó meke pɨ́áábóneríye. Áánéllii ámúhakye o néé táhallúvú dííbyeke ámuha pɨáábó métáúmeí oke dibye ityéhme cáhcújtsótúné mɨ́amúnaa ímityúmé íjcyame oke ityútávájtsótu téhulle Jodéá iiñújɨri íjcyame. Áhdure métáuméí diitye Jerotsaréeri íjcyáné cahcújtso múnáá hallúvú ímí ditye ɨɨ́jtsúcunú diityé éllevu dsɨ́ɨ́dsɨke o tsájtyene. 32 Aane óvíi Píívyéébe ímílléhajchíí ámúhadívú o úújetécooca ímí ménahbévájcatsíhi. 33 Ahdícyane óvíi ámúhakye pɨ́ááboobe ɨ́búwajɨ́ɨ́ ámuha meíjcyaki. Ehdu teéne.
1 Téhdure ménaalle Péébe Tséékeréá cóómiyi íjcyáné cahcújtso múnáake pɨ́áábohíjcyalle ámúhakye aahɨ́véteéhi. 2 Áálleke ímíñeúvú méwaatsúcuco Máavyéjuube Jetsóo mémeri muhdú dííbyé cahcújtso múnaa meíjcyame mewájyújcatsídyu. Ááne mépɨ́ááboco ímíñeúvú panévatúré ɨ́ɨ́ne tájpí dille íjcyáíñetu. Muurá tsaatéké ɨpɨ́áábóné tsanéjcuvu téhdure oke pɨ́áábohíjcyalle. 3 Téhdure ámúhakye o néé Piritsíírama Akííramútsikye ámuha meúúbálle diityétsikye o dúúruváne. Diityétsíi oke pɨ́áábohíjcyá Jetsocríjtó uwááboju o úwáábónetu. 4 Áhdurée oke pájtyetétsomútsí ápíchó néénetu. Áánéllii ó téhdujtsó diityétsikye. Téhdure tsijtye jodíómú íjcyatúmé cahcújtso múnaa téhdujtsó diityétsikye. 5 Téhdure diityétsi jávú diityétsima píhcyáávehíjcyáné cahcújtso múnáake ó duurúváhi. Téhdure táñahbévaabe Epéénetóké ó duurúváhi. Diibyée muurá Acááyá iiñújɨ múnáadítyú cáhcújtsótujkénú Críjtoke. 6 Téhdure Maaríake ó duurúvá éhnée mítyane ámúhama wákímyeíhíjcyálleke. 7 Téhdure ó duurúvá tamúnáajtétsí Adoróónicómá Joníamútsikye, diityétsimáa cúvéhóójari muha meíjcyámútsikye. Diityétsíhjyáa táɨhdéjuco cáhcujtsóné Críjtoke. Áámútsikye uwáábojte ímí ɨjtsúcunúhi. 8 Áhdure Píívyéébeéjpí tsijpi táñahbévaabe Áápiríake ó duurúváhi. 9 Téhdure Obáánoke ó duurúvá Jetsocríjtó uwááboju muha meúwáábohíjcyánetu múúhakye náhbénuhíjcyáábeke. Téhdure mítyane o ɨ́vámeííbyeke Etáákikye ó duurúváhi. 10 Téhdure Apééré ímí Críjtoke úráávyehíjcyáábeke ó duurúváhi. Téhdure Arijtóóboró hájkímuke ó duurúváhi. 11 Téhdure tamúnáajpi Herodióoke ó duurúváhi. Natsíítso hájkímú Píívyéébeéjté íjcyámeke idyé ó duurúváhi. 12 Téhdure ó duurúvá Tripéénamúpɨke Tripóótsama téénere Píívyéébé uwááboju méénuhíjcyámúpɨke. Téhdure ménaalle Péétsida tééné wákimyéí méénuhíjcyálleke ó duurúváhi. 13 Téhdure ó duurúvá Róópóke Ávyéjuube Jetsocríjtoéjpí íjcyáábeke. Tsɨ́ɨ́juke idyé ó duurúvá ávyeta waháródú o ɨ́jtsúcunúlleke. 14 Téhdure ó duurúvá Atsíícritoo, Peregóótee, Hééremaa, Paatoróóbaa, Hééremee, éhdúmema pámeere tsijtye íjcyámeke. 15 Téhdure ó duurúvá Piróórogoo, Jóóriaa, Neréoke íñáállemaa, Oríípaa, éhdúmema tsijtye cahcújtso múnaa íjcyámeke. 16 Téhdure pámeere íílle íjcyáné cahcújtso múnaa ámúhakye duurúváhi. Ahdícyane óvíi téhdure ámuha mewájyújcatsíñe méduurúvájcatsíhi. 17 Ámuúha táñahbémuj, téɨɨbúwá meíjcyá eene múhdurá ɨ́ɨ́jtsaméí nééme ímí Píívyéébeke ámuha meúráávyénetu ámúhakye tútávájtsóíyómeke. Muurá íñe ámuha mewáájácúné uwááboju tsíñejcúvúré úwáábohíjcyáme. Áánéllii tsá múu tehdu néémedívú pɨ́ɨ́hɨtúne. 18 Tsá muurá tehdu nééme Máavyéjuube Jetsocríjtoke ɨ́ɨ́cúvetúne. Muurá iiye tsaímíyé iíjcyáíyóneríyé tsúúrámeíhijcyáme. Aame pánehjɨ́dú iíhjyúváneri íllure mútátsohíjcyá ímí wáájácútúmeke. 19 Árónáa tsúúca mítyame waajácú ímí Píívyéébeke ámuha meúraavyéne. Ááneri ó imíjyúú mítyane. Ahdícyane óvíi ámuha mébóhówaúcunú ɨ́mɨáánéré ámuha meméénúnetu, tsá ímítyúnetu. 20 Muurá Píívyéébe ámúhá pañévú picyóó ámuha tsaímíyé meíjcyáíñé ɨ́jtsaméi. Aabe ámúhama táhjaá Naavéneke ámúhakye dibye imújtátsótuki. Aane óvíi Máavyéjuube Jetsocríjtó ámúhakye pɨ́aabóhi. 21 Téhdure ámúhakye ó úúballé táwákimyéityu oke pɨ́áábohíjcyaabe Timotéó ámúhakye dúúruváne. Téhdure tsijtye tamúnaa ámúhakye duurúvá Róótsioo, Jatsóoo, Tsotsíípatee, éhdume. 22 Téhdure páñetu íhyaamɨ cáátúnuube Téétsio ámúhakye duurúváhi. 23 Téhdure Gááyo ámúhakye duurúvá dííbyé jari o íjcyaábe. Tééjavu muurá cahcújtso múnaa dóbéévehíjcyáhi. Téhdure ícyoomí dsɨ́ɨ́dsɨ́ tehméébé Erájtoma ménahbe Wáátómutsi ámúhakye duurúváhi. 24 Aane óvíi Máavyéjuube Jetsocríjtó ámúhakye pɨ́aabóhi. Ehdu teéne. 25 Ahdícyane metsu medúúrúva Píívyéébeke. Diibye ihdyu piivyété ámúhakye ityúkévejtsóné ímí ámuha meúráávye Ílli Jetsocríjtó uwááboju ámúhakye o úwaabóne. Ehdúhjáa muurá mee mɨ́amúnáake ipájtyetétsoíñé tsúúcajátújuco ɨɨnéikyé iípívyéjtsótúnáa dibye pítyájcámeíñé tsá ɨ́hdé múnáaúvú wáájácutúne. 26 Árone tsúúca dííbyé ihjyú uubálle múnaáhjáa néhdújuco panévá iñújɨ́ɨ́ne múnáake úwáábómeíñé ditye icyáhcújtso dííbyere Píívyéébe múijyú muhdú íjcyáítyuube néhdújuco. 27 Ahdícyane metsu medúúrúva dííbyeke Ílli Jetsocríjtoj tééveri múijyú nɨ́jkéváityúné ɨ́htsútuube íjcyaabe pane wáájácúúbeke. Áyu tehdújuco.
1 Oo Páávoro o íjcyáábekée Píívyéébe picyóó Jetsocríjtodítyú íjcyáné uwááboju úwááboobéré o péhíjcyaki. 2 Aane íñe íhyaamɨ muhtsi mécaatúnú ménahbe Tsójtenémá elle Coríítori ámuha meíjcyáné cahcújtso múnáakée Píívyéébe Jetsocríjtoj tééveri ímíbájchóme éllevu. Áhdure idyé múhdumé pahúllevá múnaa pámé avyéjuubéré íjcyáábedi íjyácunúhíjcyámé wáábyuta téhaámɨ. 3 Aane óvíi Méécááni Píívyéébema Máavyéjuube Jetsocríjtomútsí ámúhakye pɨ́aabó tsaímíyé ámuha meíjcyaki. 4 Paíjyuváré ó téhdútsohíjcyá Píívyéébeke Jetsocríjtoj tééveri ámúhakye dibye pɨ́áábohíjcyáné hallúvu. 5 Muurá dííbyema ímí ámuha meíjcyánej tééveríyé Píívyéébe ámúhakye pɨ́aabómé ámuha mépiivyété meúwaabóné keená ɨ́mɨááné íjcyane tsúúca ámuha mewáájacúne. 6 Muuráhjáa dííbyedítyú íjcyáné uwááboju ámúhakye o úwaabóné ámúhadítyú bóhówaúcunúhi. 7 Áánéllii dibye tsááiñe ámuha metéhméné hajchótá méíjcyaá Píívyéébé pɨáábójú pañe. 8 Áámeke ámúhakye téhméiibye éhnííñevu ímí ámuha dííbyeke meúraavyémé ɨ́ɨ́netú menéétsámeítyu Máavyéjuube Jetsocríjtó tsáácoóca. 9 Muurá Píívyéébe ɨ́mɨááné meenú iñéhduú. Aabée tsúúca meke ujcú Ílli Jetsocríjtó Máavyéjuube íjcyáábema dííbyé avyéjuri meíjcyaki. 10 Ámuúha táñahbémuj, Máavyéjuube Jetsocríjto mémeri ámúhakye ó bóijcyú ámuha metáhjácatsíhíjcyánetu. Óvíjyacóóné páhduváré ámuha meɨ́tsámeíhijcyáne. Tsajɨ́jtóré meɨ́jtsámeíñe ímíñeúvú ménahbévajcátsi. 11 Ehdu ámúhakye o néé ámuhává meúhbácatsíhijcyáné oke Coroéémudítyú tsaate úúbállénélliíhye. 12 Ámuhává tsaate ménehíjcyá Páávoróéjté meíjcyane. Áánetúvá tsijtye nehíjcyá Apóóroéjté iíjcyane. Tsijtyévá nehíjcyá Péédoróéjté iíjcyane. Tsijtyévá nehíjcyá Críjtoéjté iíjcyane. 13 ¿Acáa ehdu Críjto pívámeva dówájcámeíhi? Pane ¿acáa ó ɨ́hvéjtsámeí ámúha wájyuri páwachékevu oke ditye iwátyétyéhcuki? ¿Acáa tamyémeri ámuha métsójtsótsámeíhi? 14 Muuráhjáa tsá tsaatéúbake ámúhadítyú o tsójtsotú Críjpoma Gááyómútsikye o tsójtsóné boóne. Áánéllii ó téhdujtsó Píívyéébeke. 15 Aane tsá múha nééítyuró támamyémú íjcyame tamyémeri itsójtsótsámeíñe. 16 Áhduréhacáa idyé ó tsojtsó Ejtéépanáké imúnáama. Átsihdyúu tsáhájuco muucá o tsójtsójúcootúne. ¿Íhjyáa mityá ó tsójtsorá? Tsáhájuco o ɨ́tsáávetúne. 17 Tsáháa Críjto oke pícyootú o tsótsohíjcyaki. Muuráhjáa ihdyu oke pícyoobe mépée mepájtyetéiñe dibye méénune úwááboobéré o péhíjcyaki. Aabe tsá o úwáábohíjcyatú táɨ́jtsaméityúré o újcúné waajácuri. Muurá tehdu o méénuca dibyée páwachékevu dsɨ́jɨvéné tsá ɨ́ɨ́netú meke pɨ́áábóítyuróne. 18 Muurá wágóóóvéímyedívú álliúré teene mekée ipájtyetétso páwachékevu Críjto dsɨ́jɨ́véné uwááboju. Áánetu ihdyu mecáhcujtsómé mepájtyetéímyedívú tsá tene álliu íjcyatúne. Muurá Píívyéébé ɨhtsútú teéne. 19 Muurá dííbyé waajácúháámɨtu nééneé: Waajácu múnaa iiye ipájtyetétsómeííyóneri tsúúrámeíhíjcyámedítyú ó waagóoó tééné ɨ́jtsaméi. Ehdu ditye ɨ́jtsámeíyóné óhdivu atéréenére. Ehdu muurá Píívyéébe waajácúháámɨtu nééneé. 20 Aanéhaca íñe ¿ɨ́ɨ́netú diitye waajácu múnáake pɨ́aabóné ditye panéváré ɨ́jtsámeíñe? Áhdure ¿ɨ́ɨ́netú pɨ́aabóné ditye páhduváré úwáábócatsíhijcyáne? Muurá mee mɨ́amúnáadívú ɨ́mɨááné íjcyaróné Píívyéébedívú átéréene. 21 Aabe muurá ɨɨná túhúúlléébejɨ́ɨ́ waajácú ehdu mɨ́amúnaa iiye páhduváré ɨ́jtsámeíyómé pájtyetéítyuróne. Áánélliihyée muurá pícyoobe íñe mɨ́amúnaa állíuri díllohíjcyáné uwááboju cáhcujtsómé téénej tééveri ipájtyetéki. 22 Muurá tamúnaa jodíómú imíllé íévéhoowávú Píívyéébe méénúráítyuróné méénune iájtyumɨ́né botsíi icyáhcújtso tééné uwááboju. Áánetu gríéégomu ɨjtsúcunú iiye ɨ́ɨ́jtsaméiyi panéváré iwáájacúne. 23 Árónáa ihdyu muha ɨ́mɨááné íjcyane méúwáábohíjcyá dityée páwachékevu wátyétyéhcuube Críjtodítyú íjcyáné uwááboju. Árone tamúnaa ɨtsúcunúhijcyá íllure tééneri muha diityéké memáváríchohíjcyáne. Téhdure jodíómú íjcyatúmé nehíjcyá álliúré íjcyane ɨ́ɨ́netú meke pɨ́áábotúne. 24 Árónáa tsúúca tsaatéké diityédítyú Píívyéébe újcume waajácú dibyée ɨ́htsútuube pane wáájácuube iíjcyane Críjtoj tééveri úújetsóne. 25 Aabe Píívyéébé ɨ́jtsaméí mɨ́amúnaa állíuri díllohíjcyáronévú tsá diityé ɨ́jtsaméí úújetétúne. Áhdure dííbyeke ɨhtsúuvúdú ditye ɨ́jtsúcunúróóbé ɨ́htsútuvu tsá múha úújetétúne. 26 Cáhawáá méɨjtsúcunu, ámuúha táñahbémuj. Muuráhjáa meke dibye újcúmé pañe tsá mítyame ɨ́htsutúmé íjcyatúne. Uhjéméré muurá diityédítyú cáhcujtsóhi. 27 Aane muurá mɨ́amúnaa meke éhdɨɨvállehíjcyárómeke újcuube mejtééveri diitye ɨ́htsutúmé waajácu múnáake iñúcójpɨ́vétsoki. 28 Muurá meke ditye éhdɨɨvállérómeke újcuube meke dibye ɨ́htsútújtsóné lliiñévú diitye ɨ́htsutúmé íjcyarómé ílluréjuco ɨɨ́dáátsonúki. 29 Téhdurée tsá ɨ́ɨ́nerí memítyájkímyeíítyuróne. 30 Muurá ihdyu dííbyere Píívyéébe meke ujcú Jetsocríjtoéjté meíjcyaki. Áánélliihyée dííbyeke pícyoobe meke dibye ɨ́mɨá tujkévejúvú iájcuki. Áhdurée dííbyej tééveríyé ɨ́mɨáámedi meke idíllómeke ímíbájchoobe mepájtyetéki. 31 Muurá dííbyé waajácúháámɨtu nééneé: “Imítyájkímyeíñé ímillémé múu mítyajtsó Píívyéébekére.”
1 Ámuúha táñahbémuj, muuráhjáa íñe Críjtodítyú íjcyáné uwááboju ámúhakye o úwáábócooca tsá o íhjyúvahíjcyatú ɨhtsútúúnécóbaúvu. 2 Téhdurée ámúháj pɨɨne o íjcyaabe tsá tsíñéhjɨri o wátyánúmeíhíjcyatúne. Apááñerée ó imíllehíjcyá ámúhakye o úwaabóné dityée páwachékevu wátyétyéhcúúbedítyú íjcyáné uwááboju. 3 Ároobée tsá ámúhadívú o úújetétú ‘mityáhmítya’. Ɨ́dátsóhrée muurá ó úújeté ámúhadívú íllityécunúúbére. 4 Aabée tsá ámúhakye ɨ́hnáhó o úwáábotú muhdú mɨ́amúnaa íhdityúré iújcúné ɨ́jtsaméiyi úwáábohíjcyádu. Píívyéébedítyúrée tsááné ɨ́jtsaméiyi ámúhakye o úwáábónéllii dííbyé Apííchó ámúhadívú bóhówátsohíjcyá ámuha mecáhcújtsoki. 5 Aane íñe ámuha mécáhcujtsó Píívyéébe ɨ́ɨhnáhori ámúhakye pɨ́áábóneri. Tsá mɨ́amúnáá ɨ́jtsaméí ámúhakye pɨáábóneri ámuha mecáhcújtsotúne. 6 Muurá Píívyéébeke cáhcújtsómeke muha méúwáábohíjcyá ítyuhútsɨ́hjɨ. Árónáa tsá ííñújɨri íjcyáné mɨ́amúnaa íavyéjujtémá wágóóóvéímyé ɨ́jtsaméí muha meúwáábohíjcyatúne. 7 Muha méúwáábohíjcyá muhdúhjáa Píívyéébe pane iwáájacúdú íjcyaabe mɨ́amúnáake ipájtyetétsoíñé tsúúcajátújuco ííñujɨ́i iípívyéjtsótúné ɨhdéjuco pítyájcámeíñe. 8 Ehdúhjáa dííbyé pityájcoju nééne muurá tsá tsáápíubáré wáájácutú íñe ííñújɨri íjcyáné avyéjujtédítyu. Muuráhjáa iwáájácuca tsá ditye Jetsocríjtoke páwachékevu wátyétyéhcúítyuró avyéjuube ɨ́htsútuube íjcyáábeke. 9 Muurá Píívyéébé waajácúháámɨtu nééneé: Tsá múha wáájácutú muhdɨ́ɨ́vané Píívyéébe méénune dííbyeke ávyejúúllémé wáábyuta. Áánéllii tsá múha úúbálléítyuró muhdɨ́ɨ́vané tene íjcyane. 10 Áronévú tsúúca meke dííbyere Píívyéébe waajácutsó mépañévú Íapííchó ipícyóónej tééveri. Muurá páneere dííbyé ɨ́jtsaméí Íapííchó waajácúhi. 11 Muurá mee mɨ́amúnaa tsá mewáájácutú tsíjtyé ɨ́jtsaméi. Meere tsáápiitsa méwaajácú muhdú meɨ́jtsámeíñe. Ahdu Píívyéébé ɨ́jtsaméí apááñéré Íapííchó waajácúhi. 12 Aanée mépañévú pícyoobe meke ɨɨ́daatsólléne téénej tééveri mewáájácu muhdú dibye mééma méénune. Tsáháa tsííñé apííchó dibye mépañévú pícyootúne. 13 Aane íñe muha méúúbállehíjcyá tsúúca dííbyé icyánéjcúejte muha meíjcyámeke dííbyé Apííchó túkévejtsódújuco. Tsá mɨ́amúnáá ɨ́jtsaméí muha meúúbállehíjcyatúne. 14 Muurá Píívyéébé icyánéjcúejte íjcyatúmé tsá cáhcújtsotú dibye Íapííchoj tééveri meke túkévejtsóné ténejcúejte iíjcyátúnélliíhye. Áánéllii ɨjtsúcunúmé álliúré tene íjcyane. 15 Muurá ihdyu Píívyéébé Apííchó mépañe íjcyaméré méwaajácú dííbyé icyánéjcu. Áánetu dííbyé Apííchó ípañe íjcyatúmé tsá wáájácutú ténejcu. 16 Muurá dííbyé waajácúháámɨtu nééneé: “¿A ijcyámé tsaate Píívyéébé ɨ́jtsaméivu úújetéme? ¿A ijcyámé tsaate dííbyeke úwáábóiyóme?” Aane muurá ihdyu dííbyeéjté muha meíjcyame méwaajácú Críjtó ɨ́jtsaméi.
1 Ámuúha táñahbémuj, muurá Píívyéébeke úraavyémé dííbyé Apííchó túkévéjtsóné pañe íjcyámeke o úwáábohíjcyádúu tsá ámúhakye o úwáábotú dííbyeke ámuha ímí meúráávyétúnélliíhye. 2 Áánélliihyée muurá ítyuhúútutsɨ́hjɨ́ré ámúhakye ó úwáábohíjcyá éhne múúne tsɨ́ɨ́méneke tsɨɨju majchótú ájcútulle ímujpáñetúréi ñóhñótsohíjcyádu. Aamée ámuha tsá téijyu mepíívyetétú uwáábó meújcune teetsɨ tsɨ́ɨ́mene majchói méénútutsɨ íjcyadu. Aame ámuha téhduréi ícyoocápi. 3 Téénéllii muurá ámuha méúhbácatsíhijcyáhi. Áhdure ámuha ménomíutáávácatsíhijcyáhi. Ehdu múhdurá ámuha meɨ́tsámeíhíjcyánéllii muurá ámuha méijcyá Píívyéébeke wáájácutúmé íjcyadu. 4 Muurá ámuha tsaate ménehíjcyá oo Páávoróéjté meíjcyane. Áánetu tsijtye nehíjcyá Apóóroéjté iíjcyane. Ehdu ámuha múhdurá médárɨ́ɨ́vémeíhijcyá ihdícyame íjcyadu. 5 Aane ¿muubá oo Páávoro? Áhdure ¿muubá diibye Apóóro? Áánerá Píívyéébé ɨɨcúve múnáajtétsíyé muhtsi meíjcyamútsí téénevúu múhtsikye dibye pícyoone méméénuhíjcyáhi. Aanée muurá múhtsí wákimyéíjyuco íjcyane Ávyéjuube Jetsóodítyú íjcyáné uwááboju muhtsi meúwaabóné tsúúca ámuha mécáhcujtsóhi. 6 Ópée muurá ímichi ó úwáábohíjcyá éhne múúne tsíeméné mebájtsodu. Aanée diibye Apóóró éhnííñevu tsiiñe úwáábohíjcyá éhne múúne teene bajtso íchémétu memúríchohíjcyádu. Aane muurá dííbyere Píívyéébe pɨ́áábóneri cáhcujtsómé dííbyé uwááboju eene mebájtsone dííbyere píívyétsohíjcyádu. 7 Aane ímichi o úwáábohíjcyároobe tsá múúbé ɨhtsútuubé o íjcyatúne. Téhdure diibye eenée táuwáábó cámahjácoobe tsá múúbé ɨhtsútuubé íjcyatúne. Muurá ihdyu Píívyéébe apáábyéré ɨ́htsútuube íjcyáábé pɨááboríyé cáhcútsohíjcyámé dííbyé uwááboju. 8 Muurá eene bajtso múúne memúrijchódú táuwáábó cámahjácóóbema muhtsi tsahdúré tsané tujkévevu. Árónáa ihdyu múhtsikye Píívyéébe múhtsí tujkévevu áhdoó muhdú muhtsi mewákímyeíhijcyádu. 9 Muurá ámuha úmɨhédu, téhdure jahdu. Ááné aabájaabédú néébe Píívyéébeé. Áábé wákimyéi múnáajtétsí muhtsi meíjcyamútsí ámúhakye méúwáábohíjcyá téneecúdú ámuha menéémeke. 10 Muuráhjáa meke iwájyúnéllii oke pícyoobe páñétúejpi jááháñé wákimyéi múnáajpídyú o néébe dííbyé uwááboju o úwáábohíjcya éhne múúne já apɨ́hajcúné mewádúhcútujkénúdú nééneé. Aane muurá bóóne tsíjtyeréjuco teeja wákímyeídyú nééne tsíjtyeréjuco táuwáábó éhnííñevu úwáábohíjcyámé ihdyu óvíi téɨɨbúwá úwaabóhi. 11 Muurá íjcyaabe tsáápiiye éhne múúne jaa ímichi teene ápɨ́hajcúnetu éjkedu néébe Jetsocríjto. Aane tsá múha nééítyuró tsijpi íjcyane. 12 Áánéllii múu ímíñeúvú dííbyé wákimyéí meenú éhne múúne tsaapi jaa cóhpénéhjɨtu óórótu, imíwu nééné newáyúúnetu, tsɨ́tsɨ́ɨ́né uwáñewáánetu méénudu. Áánetu muurá tsijtye méénúiyá ‘tsucátsúcá’ íjcyatúné úméhewáánee, úméhecóónee, ajɨɨ, éhdúnetu. Ahdu tsá múu íjcyatú átéréénéhjɨtu jaa méénuubédu. Múu ijcyá cóhpénéhjɨtu méénuubédu. 13 Muurá jaa ímichi ápɨ́hajcúnetu éjkedu néébedítyú íjcyáné uwááboju muhdú meméénuhíjcyáné waajácúméií Píívyéébe teene mééma ímíbájchócoóca. Ɨ́mɨá wákimyéí meméénuhíjcyáné coévaá éhne múúne cúújúwari átéréene áíívyéné boone ícyohpéneréjuco cóevádu. 14 Muurá ímí tééné wákimyéí meméénuhíjcyámé iáhdó méújcuúhi. 15 Áánetu múhdurá meméénuhíjcyámé tsá iáhdó meújcúityúne. Arónáa ihdyu mépájtyéteé tsúúca dííbyeéjtéjuco meíjcyame éhne múúne tsaapi ihjya áíívyérónáa pájtyetédu. 16 ¿Aca tsá ámuha mewáájácutú Píívyéébeéjté meíjcyame dííbyé duurúvajádú menéémé pañe dííbyé Apííchó íjcyane? 17 Muurá meke tsúúca dibye ímíbajchómé metútáváávéhajchíí ílluréjuco meke dibye íñé iiñújɨtu wáágóoíñe. 18 Áánéllii tsá múu állímyeítyúne. Tsaate ííñújɨ́ene iwáájácúhajchíí múu ijcyá ɨ́daatsóméré ɨɨná wáájácútúmeúvúdú ɨ́mɨá waajácu múnaa ámuha meíjcyaki. 19 Muurá ɨ́jɨ́ene mewáájacúné Píívyéébedívú atéréene. Muurá dííbyé waajácúháámɨtu nééneé: “Waajácu múnáake Píívyéébe tééneríyé túhúúvetsómé íllure báñúmeíhi.” 20 Téhdure tsiiñe nééneé: “Waajácu múnáá ɨ́jtsaméí Píívyéébe waajácú átéréene íjcyane ɨ́ɨ́netú diityéké pɨ́áábotúne.” Ehdu nééne Píívyéébé waajácúháámɨtu. 21 Áánéllii tsá mɨ́amúnáajpi méhdure néébeke ɨ́htsútúúbedi medíllóne meúráávyéítyuróne. Téhdure tsá dííbyedi memítyájkímyeíítyuróne. Muurá páneere ííñújɨri íjcyane méwáábyuta. 22 Muurá meke pɨ́áábohíjcyaabe ííñújɨri meíjcyáné hajchóta. Téhdure meke pɨ́áábohíjcyaabe medsɨ́jɨvémé ímí meíjcyaki. Aane íñe oo Páávoroo, Apóóroo, Péédoroo, íjcyámeke múúhakye pícyoobe ámúhakye muha mepɨ́ááboki. 23 Aane tsúúca méijcyá Críjto Píívyéébeéjpí íjcyáábeéjte.
1 Aane muurá ámuha méwaajácú ɨ́dátsó ámuhádúré muha menéérome Críjtó wákimyéi múnaa meíjcyane. Muuráhjáa múúhakye pícyoobe Píívyéébée muhdú meke ɨpɨ́ááboíñé pítyájcámeíñé uwááboju muha meméénuki. 2 Áánéllii tééné wákimyéí máhallúrí íjcyane ímíñeúvú méméénúiyáhi. 3 Tsá muurá muhdú óhdivu tene néétu ámuha tsíjtyema muhdú o ícyahíjcyáné oke menééiyóne. Tsá muurá o némeíítyuró muhdú o ícyahíjcyáne. 4 Apáábyéré ihdyu Píívyéébe waajácú muhdú o íjcyane. Árónáa ihdyu ó waajácú táhallúrí ímityúné íjcyatúne. Ároobe tsá o némeítyú ɨ́mɨáábé o íjcyane. 5 Ahdícyane tsá múu Críjtó wákimyéí muhdú tsaate méénune múhdurá diityédívú ɨ́jtsúcunútúne. Óvíi ihdyu páñetu tsaabe muhdú dííbyé wákimyéí meméénuhíjcyáné meke iñéékií. Áijyu ihdyu muhdú mewákímyeíñé meke téhdújtsóiibye Píívyéébeé. 6 Aane íñe muhdú muhtsi Apóóroma meícyahíjcyáné ámúhakye ó úúballé tehdu ámuha meíjcya tsíñehjɨ ɨ́jtsámeítyúme. Tsá múu tsaatékéré ímí ɨɨ́jtsúcunúne tsíjtyeke éhdɨɨválletúne. 7 ¿Aca múha meke picyóó tsíjtyé ehnííñevu meíjcyaki? Áhdure ¿aca ɨɨná méhdi Píívyéébé pɨáábori meújcutúne? Áánerá Píívyéébé pɨááboríyé méijcyáhi. Ááneri tsá memítyájkímyeíítyuró méɨhnáhoríyé meíjcyáneríjɨ́ɨ́vari. 8 Ámuháubá méɨjtsúcunúmeí Píívyéébé icyánéjcutu ɨ́ɨ́né imíjyaúréjucó ámuha meíjcyane ɨ́ɨ́netú vííotúme. Ááne muurá tsáhájuco múúhadi ámuha meɨ́ɨ́cúvetúne. Ɨ́mɨááneíyó ihdyu ámuha ténejcútú meɨ́htsútuuvéné ímí tsaméhjɨ́ meíjcyaki. 9 Píívyéébéubáhjáa muurá ihdyu muuha uwáábojtéké picyóó ávyeta ɨ́ɨdáátsojte muha meíjcyaki. Aame muha méijcyá ɨ́daatsóné éhne múúne ditye dsɨ́jɨ́vétsoímyé íjcyadu. Áámedi múúhadi mɨ́amúnáama níjkyéjɨ múnaa ullévenúhijcyáhi. 10 Muurá íñe Críjtoke meúráávyénéjcutu ámuha múúhadítyú ménehíjcyá átéréejte ɨɨná wáájácutúmé muha meíjcyane. Ááne ámuháyé méɨjtsúcunúmeí ɨ́htsutúmé ámuha meíjcyame ímí tehdújuco dííbyeke meúraavyéne. Aane muurá mɨ́amúnaa múúhakye ávyejúúlletúmé ámúhakyéré ávyejúúlléneri ámuha mémítyájkímyeíhijcyáhi. 11 Muurá ihdyu muha ɨ́dátsó múúhá ajyábama meííjyunúhíjcyámedi ɨ́daatsóné tsájaare múúhá wajyámu. Áámedi mɨ́amúnaa ɨ́cúbáhrahíjcyá múúhá ijcyátsííúbamáyé muha meíjcyátúmedi. 12 Muurá muha meúwáábóné tsanéjcuvu méwákímyeíhijcyá tééne tájpí muha meíjcyaki. Áámeke mɨ́amúnaa páhduváré idyárɨ́ɨ́vémedítyú nehníwu íhjyúvaróné muha maáábúcúne ímíjyuuríyé méihjyúvahíjcyá diityéma. 13 Ehdu múúhakye ditye dárɨ́ɨ́vérónáa ɨ́mɨááméré muha méícyahíjcyáhi. Áróné pañe ícyoocápí múúhadítyú nehíjcyámé átéréejte muha meíjcyame íllure mɨ́amúnáake metútávátsohíjcyáne. 14 Tsá ámúhakye o núcójpɨ́vétso ehdu o néétune. Íllure ámúhakye ó úwaabó áátsɨɨmédú ámuha menéémeke o wájyúnema. 15 Muurá mítyame ámúhakye Críjtodítyú íjcyáné uwááboju úwáábórómedítyú ó ijcyá ámúháj caanídyú o néébe ímichíi táuwáábori ámuha dííbyeke mecáhcújtsótujkénúnélliíhye. 16 Áánéllii ímíñeúvú o íjcyadu meíjcya. 17 Muurá tájtsɨɨménédú néébe Timotéó ɨ́mɨáábé íjcyáábeke ó wallóó ámúha éllevu. Aabe óvíi ámúhakye úúballé muhdú Críjtoke o úráávyeebe o úwáábohíjcyáné o ááhɨ́vehíjcyátsɨ́hjɨ́ cahcújtso múnáake. 18 Árónáa ¿ɨ́veekí ámúhadítyú tsaate múhdurá dárɨ́ɨ́vémeímyé mítyákímyeíhijcyáhi? ¿Íhya mityá ɨjtsúcunúmé ámúhakye tsiiñe o úújéityúne? 19 Muurá Píívyéébe ímílléhajchíí lléváhréjuco ámúhakye o ááhɨ́vetéiñe. Áijyu ó waajácuú ɨɨná ditye méénuhíjcyáné eene ‘mityáhmítyá’ íhjyúvahíjcyáme. Tsá imyéénutúnéré ditye íhjyúváítyuróne. 20 Muurá tsá Píívyéébé avyéjúejte meíjcyatú pevénéré meíhjyúváneri. Apáámyéré ihdyu dííbyé ɨhtsúturi íjcyame téénéejte ijcyáhi. 21 Ahdícyane ¿muhdú ámuha méimíllé ámúhakye ellévú o úújetécooca o túkévejtsóne? ¿A chooco ímíjyuúri? ¿Mityá ɨhnáhóónécoba múu úhbadu?
1 Muurá ó waajácújucóó tsaapívá ámúhadítyú tsɨ́ɨ́júdúéllema ícyahíjcyáne. Teene ihdyu tsáma ávyeta ímityúne. Muurá Píívyéébeke wáájácútúrómedívú idyé teene ávyétá imítyúne. 2 Ááneréi íjcyárónáa ámuha mémítyákímyeíhijcyá Píívyéébeéjté ámuha meíjcyáneri íllure múu kímoovéme. Muurá tehdɨ́ɨ́váné imítyú méénúmeke ámuha méijchívyétsóiyá ámúháj pɨɨnétu. Tsáhájuco ámúhama ditye píhcyáávéítyuróne. 3 Aane ámúhama o íjcyátúroobe tsúúca ó waajácú muhdú meméénuíñé dííbyeke. 4 Máavyéjuube Jetsocríjto mémeri mepíhcyáávéne méijchívyetso dííbyeke. Aane téhdure ámúhakye ó nahbénuú táɨ́jtsaméiyi. Áábeke méɨhvéjtsó Naavéné hójtsɨ́ pañévuréjuco dibye ɨɨ́cúbáhrámeíñé nɨ́jcaúvú ɨdsɨ́jɨ́ve Máavyéjuube Jetsocríjtó tsiiñe tsáácooca dibye ipájtyetéki. 6 Aane tsá tene ímityú Píívyéébeéjté ámuha meíjcyáneri memítyájkímyeíñé múhdurá ámúhama tene pájtyénáaáca. Muurá haríínallíjyú metátsájcóné pañévú áyánéwu tééné ooríchotu mepícyooróné páneeréjuco óórichóne. Ahdu nééne muurá tsaapi ímityúné méénúúbeke ɨɨná menéétúhajchíí pámeekéréjuco dibye tútávajtsóne. 7 Áánéllii ílluréjuco dííbyeke méijchívyetso teene pááá ooríchódú néébeke ámuha meímíbáávyeki. Muuráhjáa Críjto Píívyéébé obééjáwuúdú néébe ipájámeíñe ɨ́cúbáhrámeí mewájyuri mepájtyetéki. 8 Áánéllii metsu ɨ́mɨááméré meíjcyáne meúráávye tsaímíyé dííbyeke. Ovíjyacóóné átérééné ɨ́jtsaméí méhdityu bóhówaúcunúhijcyáne. Métsu ténejcu meɨ́hvéjtsóne dííbyé ihjyu ɨ́mɨá májchódú nééneréjuco menújtsoki. 9 Muuráhjáa ɨ́hde ámúha éllevu o wállóháámɨ́ pañe tsúúca ámúhakye ó úwaabó ámuha menáhbevájúcóótu ihdícyámema dómácócatsíhíjcyámedívu. 10 Árónáacáa tsá ámúhakye o bóíjcyutú ámuha meíhjyuvájúcóótu diitye ímítyúmema mítyane iéhnéváíyóneri tsúúrámeíhíjcyámee, naní múnaa, níjcyotájteke dúúrúvahíjcyámee, ihdícyáméhjɨma dómácócatsíhíjcyámee, éhdúmema. Muurá ihdyu ehdu nééróméj pɨɨne mépiivyété meíjcyane tsajɨ́ hallúríyé diityémá meíjcyánélliíhye. 11 Muuráhjáa ihdyu ámúhakye o néé eene ‘cahcújtso múnaa muúha’ néérome ihdícyáméhjɨma idyómácójcatsíyónee, éhnííñevúré iéhnévarónee, níjcyotájteke icyáánívarónee, tsíjtyedi iíhjyúvarónee, illíyíícyáverónee, iñániyónee, éhdune méénuhíjcyámedívú ámuha menáhbevájúcóóítyuróne. Áhdure tsá ámuha diityémá memájchóítyuróne. 12 Muurá tsá o ɨ́ɨ́cúvetú cahcújtso múnaa íjcyatúmé muhdú ícyahíjcyáneri. Óvíi ihdyu Píívyéébere diityémá teene ímíbajchóhi. Árónáa ihdyu ámuha cahcújtso múnaa méɨ́ɨ́téiyá ámúhadítyú múhdurá dárɨ́ɨ́vémeíhíjcyámeke ámuha meíjchívyétso ámúháj pɨɨnétu.
1 ¿Ɨ́veekí ímityúné ámuha medárɨ́ɨ́véjcatsícyooca mépehíjcyá cahcújtso múnaa íjcyátúné ímibájchojté éllevu? ¿Ɨ́veekí tsá ámuha tsamééré cahcújtso múnaa meímíbáchócatsíhíjcyatú ténehjɨ? 2 ¿Mityá tsá ámuha mewáájácutú Píívyéébé cahcújtso múnaa meíjcyame dííbyeke cáhcújtsótúmema muhdú ditye ícyahíjcyáné meímíbájchoíñe? Aanéjɨ́ɨ́ muurá ámuha mépiivyété ámúhama pájtyenéhjɨ́ ámuháyé meímíbáchójcatsíñe. 3 Áhdure muurá níjkyéjɨ múnaa íjcyárómema muhdú ditye ícyahíjcyáné méímibájchoóhi. Aanéjɨ́ɨ́ muurá mépiivyété tsamééré cahcújtso múnaa meímíbáchójcatsíñe. 4 Áánáa ¿ɨ́veekí ámuha mépehíjcyá cahcújtso múnaa íjcyátúné ímibájchojté éllevu ímityúné ámuha medárɨ́ɨ́véjcatsícyoóca? 5 Ehdu íñe ámúhakye o néé ámuha tééneri menúcójpɨ́véne tehdu meméénújúcóótuki. ¿Aca tsá ámuha elle meíjcyáné cahcújtso múnáadítyú tsaatéuba íjcyatú teene ámúhama ímíbájchóiyóme? 6 ¿Ɨ́veekí ámuha páhduváré medárɨ́ɨ́véjcatsíñe cahcújtso múnaa íjcyátúme éllevu mépehíjcyá ditye ámúhama teene iímíbájchoki? 7 Ehdu ámuha medárɨ́ɨ́véjcatsíñetu ílluréjuco ámuha metútáváávehíjcyáné ímí Píívyéébeke ámuha meúráávyérónetu. ¿Ɨ́veekí tsá ámuha maáábúcuhíjcyatú ámúhakye tsaate iúhbarónee, iñániyónee, dárɨɨvéne? 8 Tehdu ámuha meíjcyáíyótsihvu ¿ɨ́veekí diityéké ámuha mépɨ́ámeíhijcyáhi? Ehdu ámuha meméénúneri tsané nahbémú ámuha meíjcyarómé íllure métútávátsócatsíhijcyáhi. 9 ¿A tsá ámuha mewáájácutú ímityúmé Píívyéébé avyéjuvu úcáávéityúne? Ahdícyane tsáma mébáñúmeídíñe. Muurá ihdícyáméhjɨma dómácócatsíhijcyáme, níjcyotájteke cáánívahíjcyáme, tsamééré wajpíímú dómácócatsíhijcyáme, tsamééré walléémú dómácócatsíhijcyáme, naní múnaa, mítyane iéhnéváíyóneri íjyácunúhijcyáme, llíyiicyáve múnaa, tsíjtyedi ɨ́cúbáhrahíjcyáme, tsíjtyedítyú nehníwu íhjyúvahíjcyáme, éhdume muurá tsá Píívyéébé avyéjúejte íjcyatúne. 11 Ehdúu muurá tsaate ámúhadítyú ícyahíjcyáhi. Árómekée Píívyéébe Jetsóoj tééveri újcúmeke tsúúca dííbyé Apííchó ímíbájchómé hallúrí tsáhájuco ɨɨná íjcyatúne. 12 Muurá tsaate nééhií: “Mépiivyété panéváré meímilléné meméénune.” Ihdyúhde tehdújúcoóro. Árónáa tsá panéváré ímí néétune. Áánéllii tsá ténehjɨ́vú metáhjátsámeíítyuróne. 13 Muurá ɨ́mɨááné majcho ijcyá tééne tájpí meíjcyaki. Árónáa idyé tsá panéváré majcho ímí néétune. Muurá íjcyaíñé tééne tájpí meíjcyájúcóóityúne. Tsáháa Píívyéébe meke ípívyéjtsotú meímillédú ihdícyáméhjɨma medómácójcatsíki. Mekée ípívyéjtsoobe ihñéjté meíjcyame dííbyé túkevéjtsójú pañe meíjcyaki. 14 Muurá Píívyéébe ipíívyetédú íjcyaabe ɨ́ɨhnáhoori meke bóhɨ́ɨ́tsoó tsúúca medsɨ́jɨ́vérómeke Jetsóokée ibóhɨɨtsódu. 15 Aane ¿aca ímíiyóné tsúúca Críjtoéjté meíjcyame nahtsɨ́wamééwake medómajcóne? Tsáhaá. 16 Muurá tsaapi dííllema íjcyáhajchíí tsahéécoréjuco dityétsí íjcyane. Muurá Píívyéébé waajácúháámɨtu nééneé: “Tsahéécoréjuco dityétsí íjcyaíñé tsáápiiye íjcyáiyódu.” 17 Ahdu muurá Jetsocríjtoke mecáhcujtsómé méijcyá dííbyeéjteréjuco. 18 Ahdícyane óvíjyacóóné ihdícyámema ámuha medómácócatsíhijcyáne. Ílluréjuco méɨhvété téénetu. Muurá ijcyáné tsane ímityúné meméénuróné méjpi dómájcotúne. Áánetu íñe méjpííyi ihdícyáméhjɨma medómácójcatsíñé tsáma ávyeta ímityúne. Muurá tehdu meméénúneri meere métútávájtsámeíhi. 19 ¿A tsá ámuha mewáájácutú Píívyéébeéjté meíjcyámé pañe tsúúca dííbyé Apííchó íjcyane? Aane tsúúca ámúhá pañe íjcyame tsáhájuco ámuha meímillédú medárɨ́ɨ́vémeíítyuróne. 20 Muuráhjáa Píívyéébe mééma mepájtyetéiñe meenú Íllíkye ditye dsɨ́jɨ́vétsóneri. Áánéllii metsu dííbyeke maávyejúúlléne tsaímíyéjuco meíjcyaki.
1 Aane ícyooca ámúhakye ó úúballé éhnée taéllevu ámuha mewállóháámɨ́ pañe oke medíllone. Ɨ́mɨááné ímí tehdújúcooro teene tsaapi táábávátuube íjcyane. 2 Árónáa ihdícyáméhjɨma medómácójcatsíñé ávyeta ímityúné íjcyánéllii téhdure ímí teene metáábávájcatsíñe. 3 Aane ityáábávállema ihdyu múu ímí ijcyáhi. Áhdure idyé walle ityájɨ́váábema múu ímí ijcyáhi. 4 Aane tsúúca ájyúma íjcyalle tsáhájuco iímillédú íjcyatú dííbyé wáábyutálleréjuco iíjcyánélliíhye. Téhdure diibye ájyu tsáhájuco iímillédú íjcyatú tsúúca diille méwá wáábyutááberéjuco iíjcyánélliíhye. 5 Aamútsí idyómácócatsíhijcyáné tsá ɨ́hvéjtsóítyuró Naavéné téénej tééveri diityétsikye tsíñejcúvuréjuco ɨɨ́búwájtsóneri ityútávájtsótuki. Árónáa ihdyu tsáijyu ɨ́hnáhó Píívyéébema iíhjyúvácooca muhdú iñéhajchíí wahájchotáwu ɨ́hvéjtsóíyomútsí teéne. 6 Ehdu íñe ámúhakye tsánejcúvú o néé okée ámuha teene medíllónélliíhye. Árónáa tsá ámúhakye o táúhbatú ámuha metáábávájcatsíki. 7 Táicyánéjcutu ihdyu ímí ó ɨjtsúcunú pámeere ohdu táábávatúmé, tájɨ́vatúmé, íjcyáiyóne. Árónáacáhjáa ihdyu Píívyéébe páhduváré meke ípívyéjtsónéllii tsaate piivyété iiye iíjcyane. Áánetu tsijtye tsá píívyetétú iiye iíjcyane. 8 Áánéllii ííyéejte íjcyámema pámeere pííbájyujtéké o néé táábávájcatsítyúmeréjuco íjcyáiyóné íñe o íjcyadu. 9 Árónáa ihdyu iiye iíjcyane ipíívyetétúhajchíí múu apáhajchíí táábávájcatsí tééneri ɨɨ́cúbáhrámeítyuki. 10 Áánetu tsúúca tájɨvámé walléémú tsá múu ɨ́hvéjtsotú ájyúmuke. Ehdu Píívyéébé taúhbaju nééhií. Tsá oore ámúhakye o néétune. 11 Árónáa tsáijyu múúne tsáápille ájyúke ɨɨ́hvéjtsóhajchíí tsáhájuco múu tájɨvájúcootúne. Tsá tene ímityú tsíjpiikyéréjuco dille tájɨváne. Áánetu tsiiñe ityájɨváné iímílléhajchíí óvíi tsiiñe óómille ájyú éllevúre. Téhdure idyé wajpi ityáábáválleke tsá múu ɨ́hvéjtsotúne. 12 Aane ícyooca Píívyéébé taúhbaju néétune oore táicyánéjcutu ámúhakye o néé tsaapi cahcújtso múnáájpí taaba cáhcújtsótúrolle ímí dííbyema íjcyáhajchíí tsá dibye díílleke ɨ́hvéjtsóítyuróne. 13 Áhdure tsáápille cáhcújtsóllé tajɨ cáhcújtsótúroobe ímí dííllema íjcyáhajchíí tsá dille dííbyeke ɨ́hvéjtsóítyuróne. 14 Muurá ímíbáávyéíyoobe dille ímí íjcyáneri. Áhdure idyé cáhcújtsóóbé taaba ímíbáávyéiyá dibye ímí íjcyáneri. Aane muurá ímí íjcyáromútsí ɨ́hvétsócatsíhajchíí tsáijyu múúne ɨ́ɨ́tsɨɨme ílluréjuco tútávaavéne. 15 Aane ihdyu cáhcújtsóllé tajɨ cáhcújtsótuube díílleke ɨɨ́hvejtsóné ímílléhajchíí óvi ɨ́hvejtsóhi. Téhdure idyé cáhcújtsótulle cahcújtso múnáajpi ájyu íjcyáábeke ɨɨ́hvejtsóné ímílléhajchíí óvi ɨ́hvejtsóhi. Aane tsá Píívyéébeke cáhcújtsómé hallúrí íjcyatúne. Muurá imílleebe tsaímíyé metáábávájcatsímyema meíjcyane. 16 Muurá tsá mewáájácutú cáhcújtsóllé tajɨ dille íjcyadu cáhcújtsóíhajchííjyu. Áhdure tsá mewáájácutú cáhcújtsóóbé taaba dibye cáhcujtsódú cáhcújtsóíhajchííjyu. 17 Árónáa ihdyu óvíi muhdú paméváré méijcyá Píívyéébée iímillédú meke pícyohdu. Áánéllii óvi tehdújuco tsaate ííyéejtéré íjcyane. Téhdure idyé óvi tehdújuco tsaate méwámyuma íjcyane. Ehdu pámeere cahcújtso múnáake ó nehíjcyá ditye tehdu iíjcyaki. 18 Muurá kíhdyahɨ́rótsámeímyeke Píívyéébe ujcúhi. Áhdure tehdu méénúmeítyúrómeke dibye újcume ihdyu óvi éhduréjuco. 19 Muurá tsá muhdú tene néétu tehdu meméénúmeítyúne. Áhdure tsá muhdú tene néétu tehdu meméénúmeíyóne. Muurá ihdyu apááñéré muhdú dííbyé taúhbajúúné néhdu meíjcyane imílleébe. 20 Áánéllii Píívyéébekée mecáhcújtsótujkénúijyu muhdú meíjcyadúré múu ijcyáhi. 21 Tsaaté hójtsɨ́ pañe íjcyame dííbyeke cáhcujtsómé tsá múu íjyácunútú diityédítyú iíjchívyéíyóneri. Árónáa ihdyu múu ipíívyetéhajchíí diityédítyú ijchívyéhi. 22 Muurá tsíjtyé hójtsɨ́ pañe íjcyámema tsíjtyé hójtsɨ́ pañe íjcyátúrómeke Píívyéébe újcume tsahdúré ijcyá dííbyeéjte. Aame tsaméhjɨ́ ijcyá Críjtó ɨɨcúve múnaa. 23 Muuráhjáa tsúúca Píívyéébe mééma meenú mepájtyetéiñe. Áánéllii tsá múu mɨ́amúnáá ɨ́jtsaméí cáhcujtsójúcootúne. 24 Ehdu teéne, ámuúha táñahbémuj. Ahdícyane tsá múu ɨ́ɨ́nerí íjyácunútúne. Óvi ihdyu Píívyéébekée mecáhcújtsótujkénúijyu muhdú meíjcyadúré meíjcyame dííbyeke méúraavyéhi. 25 Ehdu íñe ámúhakye ó úúballé éhnée ámuha oke muhdú táábávatúmé íjcyáiyóné medíllone. Ténejcútú Píívyéébe tsá muhdú meke néétune. Árónáa ihdyu oke dibye pɨ́áábóneri o wáájacúné o néé ditye táábávájcatsítyúné téhdure ímí nééneé. Ehdu ímí dííbyeke o úráávyeebe ámúhakye o nééhií. 26 Aane ó ɨjtsúcunú ímí tehdújuco ditye ííyéejtéré íjcyáiyóné íñe Críjtoke meúráávyenéjcú ɨ́hnáhó néénélliíhye. 27 Árónáa ihdyu tsúúca táábavámé tsá múu ɨ́hvéjtsotú méwakye. Áánetu iiye íjcyame tsá múu ɨ́jtsámeítyú ityáábáváíyóneri. 28 Aane tsaate ityáábáváhajchíí ihdyu óvi táábaváhi. Téhdure tsáápille ityájɨ́váhajchíí óvi tájɨváhi. Tsá tene ímityúné íjcyatúne. Árónáa ihdyu ɨhnáhóóné táábávámeke ííñújɨ́ icyánéjcúene dómajcóne. Áánéllii ámúhakye o néé ámuha ténehjɨ́vú metáhjátsámeítyuki. 29 Ahdícyane, ámuúha táñahbémuj, muurá lléváhréjuco tsiiñe Críjto tsááiñe. Áánéllii ihdyu méwámyuma íjcyámeke o néé ditye ɨ́hnáhóóróné pañe ííyéejte wákímyeíiyódú Píívyéébé wákimyéí imyéénuki. 30 Téhdure ámúhakye tsaatéké kímóóve pájtyérónáa tsá múu kehdóvéméhjɨúvú néétune. Téhdure wáñehjɨ́vatéhijcyámé tsáhájuco tééneri íjcyáityúne. Áhdure tsíeméné áhdome tsá tééneri ɨ́ɨ́jɨ́véityúne. Ténehjɨ íjcyárónáa méɨ́hvéjtsodí Píívyéébé wákimyéi. 31 Tsá múu ííñújɨri muhdú iíjcyáíyóneríyé itsúúrámeíñe ɨ́hvéjtsotú dííbyé wákimyéi. Muurá iñe ɨ́jɨ́ hallúrí íjcyáné tsíeméné imíwu meɨ́jtsúcunúróné nɨjkévaáhi. 32 Áánéllii ó imíllé ámuha tééneri meíjyácunúhíjcyánetu meɨ́hveténe. Muurá ííyéejte ɨ́ɨ́nerí íjcyatúmé ímí Píívyéébeke ɨɨ́ɨ́cúvéíñeríyé ɨ́jtsámeíhi. 33 Téhdure muurá walléémú tájɨ́vatúmé ijyácunú tsaímíyé dííbyeke ɨɨ́ɨ́cúvéíyóneri. Aame ɨ́mɨááné ténejcúrí ɨ́ɨ́jɨvémé tsá tsíñéhjɨri ɨ́jtsámeítyúne. Áánetu tájɨvámé ijyácunú muhdú ájyúma iíjcyáíñé wákimyéí imyéénúíñeríye. Téhdure wajpíímú méwámyuma íjcyame ijyácunú ɨ́jɨ́ wákimyéiyíyé muhdú diityéké ipícyóóíñeri. 35 Ehdu íñe ámúhakye o néé ámúha wájyuri ímí Píívyéébeke ámuha meɨ́ɨ́cúveki. Tsá idyé ávyeta ámúhakye taabávatu o bóijcyúné ehdu o néétune. Ámúhakye ihdyu o néé tsaímíyé ámuha Píívyéébeke meɨ́ɨ́cúvéné wákimyéí meméénuki. 36 Áhdure idyé tsaate tsúúca ityáábávájcatsííñe éévevu úújetémé iiye iíjcyane ipíívyetétúhajchíí óvi táábávájcatsíhi. Tsá tene ímityúné íjcyatúne. 37 Aane tsaate ipíívyetéhajchíí óvi ííyéejtéré ijcyáhi. 38 Áhdure ditye táábávácatsíhajchíí ímí teéne. Téhdure ditye táábávájcatsítyúhajchíí awáá éhnííñevu ímí teéne. 39 Muurá tájɨ́valle ijcyá ájyú wáábyutálle. Árónáa tsáijyu múúne ájyu díílledívú dsɨ́jɨ́véhajchíí piivyételle iímílléhajchíí tsíjpiikyéréjuco ityájɨváne. Árónáa ihdyu tsá dille tájɨ́váítyuró ihdícyáábeke cahcújtso múnáajpi íjcyátúúbeke. 40 Árónáa ó ɨjtsúcunú iiye íjcyalle ɨ́ɨ́né imíjyaú íjcyáiyóne. Ehdu íñe ámúhakye o néé Píívyéébé Apííchó oke túkévéjtsóneri.
1 Aane ícyooca ámúhakye ó úúballé éhnée oke ámuha níjcyotájteke ɨ́ɨ́cúvémeíñé iyámeke medóónetu medíllone. Muurá tsúúca ténejcu méwaajácúhi. Árónáa ¿ɨ́veekí panéváré mewáájacújúcóóneúvuri mémítyákímyeíhijcyáhi? Árone tsá ɨ́ɨ́netú meke pɨ́áábotúne. Apááñéré ihdyu mewájyújcatsíñé meke pɨ́aabóhi. 2 Muurá panéváré iwáájacúné ɨ́jtsúcunúmeíyómé tsá ɨ́mɨááné wáájácutúne. 3 Muurá ihdyu Píívyéébe waajácú caatyé dííbyeke wájyune. 4 Aane níjcyotájteke ɨ́ɨ́cúvémeíñé iyámeke tsaate dóóne muurá tsá muhdú nééturóne. Atéréenéré íjcyane mɨ́amúnaa cáánívahíjcyaróné tsá diityéké ɨ́ɨ́netú pɨ́áábotúne. Muurá ihdyu íjcyaabe tsáápiiye Píívyéébeé. 5 Muurá caame íévéhóówarii, ííñújɨrii, íjcyanéhjɨ́ icyáánívahíjcyánéllii ɨtsúcunúhijcyámé mítyame Píívyéébedu némehjɨ íjcyane. 6 Árónáa ihdyu íjcyaabe tsáápiiye apáábyéré Méécááni Píívyéébe páneerée ípívyéjtsoóbe. Muuráhjáa meke ípívyéjtsoobe dííbyeke maávyéjújtsoki. Áhdure tsáápiiye Ávyéjuube Jetsocríjtoj tééveri páneere íjcyáábe tájpíyé méijcyáhi. 7 Árone muurá tsaate cahcújtso múnaa íjcyájúcoorómé tsá ímí wáájácutúne. Muurá ɨtsúcunúhijcyámé ɨ́mɨááné níjcyotájté ibóhɨɨma íjcyámeke ɨɨ́ɨ́cúvehíjcyáne. Áánéllii ténehjɨ ɨ́ɨ́cúvémeíñé iyámeke idyóóiyóné múhdurá ɨtsúcunúhijcyáme. 8 Muurá teene medóórone tsá Píívyéébedívú muhdú néétune. 9 Árónáa ihdyu tsá múu dóótu eene dííbyeke ímí wáájácutúmé teene medóóne múhdurá ɨ́tsúcunúhíjcyámeke ityútávájtsótuki. 10 Muurá tsaate ténehjɨ dóóneri tsijtye teene dóótume iúmúúpívyéne diityé élletu idyóóneri ɨ́ɨ́jtsaméí tútávájtsóiyáhi. 11 Ehdu muurá ámúhá nahbémú ténejcu ímí wáájácútúmeke ámuha teene medóóneri métútávájtsóiyá ímí Píívyéébeke ditye úráávyéíyónetu téhdurée diityé wájyuri Críjto dsɨ́jɨ́vémeke. 12 Aane diityé ɨ́jtsaméí metútávájtsóneri ímityúné meméénune tsá Críjto ímí méhdivu ɨ́jtsúcunútúne. 13 Áánéllii diityéké o tútávájtsótu tsá múijyú téeménéhjɨ́ o dóóityúne.
1 Muuráhjáa Píívyéébe oke picyóó uwááboobe o íjcyaki. Aabée Máavyéjuube Jetsóoke o ájtyúmɨ́ɨ́bé uwááboju ámúhakye o úwaabóné ámuha mecáhcújtsónetu muurá méwaajácú ɨ́mɨááné ténejcú uwááboobe o íjcyane. 2 Árónáacáubá tsaate tsá cáhcújtsotú uwááboobe o íjcyane. Áánetu ihdyu ámuha mécáhcujtsó ópée o úwáábóneri Ávyéjuube Críjtoke ámuha mecáhcújtsónélliíhye. 3 Aane eene múhdurá óhdityu ɨ́tsámeíhíjcyámeke o néé uwááboobe o íjcyáábeke oke ditye ɨ́ɨ́cúvéiyóné panévatúre. 5 Muurá téhdure o táábávállema úwááboobéré ó pehíjcyáiyá eene tsijtye uwáábojte Péédoroo, Jetsóó nahbémuu, íjcyame péhijcyádu. Áábeke muurá idyé ámuha oke méɨ́ɨ́cúvéiyá diityéké ámuha meɨ́ɨ́cúvehíjcyádu. 6 Árónáa ¿ɨ́veekí muhtsi Benabéema múhtsiye mewákímyeíñe tájpí méúwáábohíjcyáhi? 7 ¿Aca múúne tsodáhó iiye iáhdóne tájpí ijcyáhi? ¿Aca óóva bájtsome tsá iñéévá lléénetúne? ¿Aca obééjámuke éénume tsá diityé mujpáñejpácyó ádotúne? 8 Ehdu ámúhakye o nééne méɨjtsúcunúdí mɨ́amúnáá ɨ́jtsaméí tene íjcyane. Muuráhjáa Píívyéébe Moitséeúvuj tééveri íwaajácuháámɨtu nééhií: “Tríígó tátsoújcori íjcyáábeke ócájikye tsá múu tsíeménevu íhjyu wátájcotú dibye imájchótuki.” 10 Ehdúu Píívyéébe néé dííbyé wákimyéí méénume tééne áhdó újcúiyóne iñééiyóne. Tsáháa apáámyéré iyámedítyú dibye néétune. Muurá tsaate úmɨhe bájtsone kéémene tsíjtyeréjuco ááhɨ́vetsóne. Árónáa téhdure teenée bájtsómedívú tsane coévá tsahdúré ditye iújcuki. 11 Ahdu muurá Píívyéébé icyánéjcú ámúhakye muha meúwáábohíjcyámeke ¿aca tsá ámuha múúhakye mepɨ́áábóítyuró tsíeménetu tééne tájpí muha meíjcyaki? 12 Áánerá tsijtye uwáábojte ámuha mepɨ́áábóne tájpí ícyahíjcyáhi. Téhdure muurá múúhakye ámuha mépɨ́áábóiyáhi. Árónáa ihdyu muha tsá tééneri meíjyácunútúne. Tsáijyu múu mɨ́amúnaa teene múhdurá ɨɨ́jtsúcunúne tsá ímílléítyuró icyáhcujtsóné muha meúwaabóne. 13 Muurá ámuha méwaajácú duurúvájá pañe wákímyeímyé tééjá wáábyuta ditye tsátyehíjcyánetu iújcúne tájpí ícyahíjcyáne. Téhdure muurá Píívyéébeke ditye iyámedi ɨ́ɨ́cúvehíjcyánetu iújcune dohíjcyáme. 14 Ahdu ɨ́ɨ́vane muurá Píívyéébe néé uwáábojte íjcyaíñé cahcújtso múnaa diityéké pɨ́áábóne tájpi. 15 Ehdu íñe ámúhakye o néé pevénéré ámuha mewáájácuki. Tsá pɨáábó ámúhakye o táúmeítyúne. Aabe ihdyu óvíi o dsɨ́jɨ́véhajchíí ó dsɨ́jɨvé ámuha oke mepɨ́áábótuubére. Muurá ímí ó ɨjtsúcunú oore o wákímyeíñe tájpí o íjcyaabe o úwáábohíjcyáne. 16 Muuráhjáa ihdyu Píívyéébere oke pícyóóné wákimyéí o méénúneri tsá o mítyájkímyeíítyuróne. Aane muurá tsíjtyeke o úwáábótúhajchíí ɨ́dátsó oke pajtyéiyóne. 17 Íhya ihdyu oore táɨ́jtsaméiyi tééné wákimyéí o méénuca tééneri ó mítyájkímyeíiyáhi. Árónáa tsá oore o ímílléne tééné wákimyéí o méénutúne. Píívyééberée oke picyóó téénevu. 18 Áánéllii ó imíjyúú tééné uwááboju pevénéré áhdótsótuube o úwáábóneri. Tsá o íjyácunútú tééne áhdó oke ditye pɨ́áábóne tájpí o íjcyáíyóneri. 19 Aabe múɨɨcúve múnáajpí o íjcyáítyúroobe pamévá ɨɨcúve múnáajpi ó ijcyá téénej tééveri tsijtye Críjtoke icyáhcújtsoki. 20 Muurá ɨ́hdééné taúhbaju o úraavyéjúcóótúroobe tamúnaa jodíómú muhdú ícyahíjcyádú idyé ó ícyahíjcyá diityémá o íjcyácooca téénej tééveri ímíñeúvú diityéké o úwáábo Críjtoke ditye icyáhcújtsoki. 21 Áánetu Píívyéébeke wáájácútúmema o íjcyácooca téhdure ditye íjcyadu ó ijcyáhi. Ároobe ihdyu tsá múhdurá ditye íjcyáné pañévú o úcáávetú Críjtoéjpiyéjuco o íjcyánélliíhye. Ehdu diityé pañe ó ícyahíjcyá téénej tééveri diityéké o úwáábo Críjtodítyú íjcyáné uwááboju. 22 Áhdure Píívyéébeke cáhcujtsójúcoorómé ímí ténejcu wáájácutúmema o íjcyácooca ó ijcyá muhdú ditye íjcyadu téénej tééveri diityéké ímíñeúvú o wáájácútso ténejcu ditye ímí iúráávyeki. Ehdu ihdyu pamévamáyé ɨ́mɨáábéré ó nahbévahíjcyá téénej tééveri diityéké o pɨ́aabómé ipájtyetéki. 23 Aabe pamévakéré ó úwáábohíjcyá tsaméhjɨ́ diityémá ímí meíjcyame meímíjyuúki. 24 Muurá táhjajcátsiyi dsɨ́ɨ́némedítyú tsáápiiye táhjaabe tééne áhdó ujcúhi. Ahdu ɨ́ɨ́vane ímíñeúvú méuráávyé Píívyéébeke iáhdó ámuha meújcuki. 25 Áhdure muurá ɨɨcu iáhdoma íjcyanévú úcááveímyé tééné ɨhde pííñúmeímyé tsá ɨɨná dómájcotú diityéké tútávájtsóiyóne. Ehdu muurá pííñúmeímyé tééne áhdó imíwu néérone múhajchótá íjcyáityúné iújcuki. Áánetu ihdyu mépííñúmeíhijcyá múijyú muhdú íjcyáityúné meújcuki. 26 Áánéllii tsá pevénéré Píívyéébeke o úráávyehíjcyatú éhne múúne tsaate kiávú ipyééne wáájácutúmé dsɨ́ɨ́nehíjcyádu. Aabe tsá ténejcúrí o báñúmeíityú éhne múúne méénújcatsííbyé bañúháñé pevétsɨ́hjɨ́ré cátyétyehcúdu. 27 Áánéllii muurá Píívyéébedívú o ɨ́hvéjtsámeííbyé ó ɨ́cúbáhrámeíhijcyáhi. Aabe ó téhmémeíhijcyá keená oke ténejcútú mújtátsóíyónetu ímichi awáá ténejcu o úwáábohíjcyaabe o báñúmeítyuki.
1 Ámuúha táñahbémuj, cáhawáá méɨjtsúcunu muhdúhjáa méɨhdé múnáaúvuke Píívyéébe ojtsórí túkévejtsómé Tújpáñe Móóá pájtyene. 2 Ehdúhjáa dibye diityéké pɨ́aabómé ɨ́hvéjtsámeí Moitséé hójtsɨ́ pañévú dibye diityéké ityúkévéjtsoki. 3 Aaméhjáa ihdyu ícyahíjcyá Píívyéébere diityéké pɨ́áábóne tájpi. 4 Dííbyeréhjáa muurá diityéké ácuhíjcyá majchóvuu, adóvuu, íjcyane méénúráítyuróné diityémá imyéénúneri. Áámemáhjáa téijyújuco nééwayúdú néébe Críjto íjcyaabe diityéké túkévétsohíjcyáne. 5 Ehdúhjáa panévatúré ímíhyéjúcooro Píívyéébe diityéké túkévéjtsórónáa ímunáajte ímityúné dárɨ́ɨ́vémeíhijcyáhi. Ááné déjúcotúhjáa mítyame dsɨ́jɨvé ɨ́ɨ́néubárá píívyétúné iiñújɨvu. 6 Ahdu meke tene ipájtyétu tsá ímítyúnéhjɨri meúmúúpívyéityúne. 7 Tsá dityée méénuhíjcyádú níjcyotájteke mecááníváityúne. Muurá Píívyéébé waajácúháámɨtu nééneé: “Níjcyotájteke idyúúrúváné wañéhjɨ́né pañe imájchóné hallúvú ádohíjcyáme.” 8 Ahdícyane tsá medómácójcatsíityú ihdícyáméhjɨma dityéhjáa méénuhíjcyádu. Tééné déjúcotúhjáa muurá tsajcóójɨ́ré diityédítyú dsɨ́jɨvémé 23,000-meva. 9 Áánéllii tsá Píívyéébeke mepátsáríjcyóityú ímityúné meméénune dibye iáábúcuhíjcya tsaatéhjáa diityédítyú méénuhíjcyádu. Tehdúhjáa muurá méénúmeke tééné déjúcotu ííñimyémú ɨ́hdome dsɨ́jɨ́vehíjcyáhi. 10 Aanéjɨ́ɨ́ tsá múu diityé dɨ́ɨ́vame ímityúné íhjyúvatú Píívyéébedítyu. Tehdúhjáa néémeke muurá tééné déjúcotu dííbyere Píívyéébe wálloobe ‘Dsɨjɨ́ve’ némeííbyé níjkyéjɨ múnáajpi dsɨ́jɨ́vetsóhi. 11 Ehdúhjáa nénehjɨ éíjyuúvú méɨhdé múnáake pátyehíjcyáné muurá Píívyéébé waajácúháámɨtu caatúvá íñe ícyooca meíjcyámema ííñujɨ nɨjkévaríjyuco íjcyame teene meéévéne tehdu medárɨ́ɨ́vémeítyuki. 12 Áánéllii ímí Píívyéébeke iúraavyéné ɨ́jtsúcunúmé téɨɨbúwá méíjcyaco ámuha ímítyúneri memújtátuki. 13 Muurá eene ámuha ímítyúneri meúmúúpívyehíjcyáné mávaríjchojúúné tsá apáámyekéré ámúhakye dómájcotúne. Muurá ihdyu pámeekéré patyéhijcyáne. Árónáa mécátsɨpáávé Píívyéébedívu. Dibye íjcyátúcoocájɨ́ɨ́; tsá néhi ávyétá ɨhnáhó nééné mávaríjchoju meke dómájcóityúne. Diibye ihdyu tehdɨ́ɨ́váné mávaríjchoju meke dómájcóijyu meke pɨ́ááboó maáábúcuki. 14 Ehdu teéne, ámuúha táñahbémuj. Áánéllii tsáhájuco níjcyotájteke ámuha medúúrúváityúne. 15 Ehdu íñe ámúhakye o néé ámúhá ɨ́jtsaméima ámuha meíjcyámeke. Aane cáhawáá ihdyu ímíñeúvú méɨ́jtsaméí ámuha mewáájácuki. 16 Muuráhjáa Píívyéébe mééma mepájtyetéiñe méénune meɨ́tsáávéne májchó meméénúcooca maádome météhdútsohíjcyá teene dííbyeke. Aame méduurúvahíjcyá mewájyuríi Críjtó tujpácyó páwachákevu wágóoovéne. Téhdure pááaho memájchóneri méduurúvahíjcyá mewájyuríi dibye ɨ́cúbáhrámeíñé meɨ́tsaavéne. 17 Muurá mítyame meíjcyarómé tsahóóré pááaho memájchome ímí ménahbévájcatsíhi. Ahdu muurá tsáápiiye Críjto íjcyáábeéjté mítyame meíjcyarómé méijcyá tsáápihdyúre. 18 Muuráhjáa tamúnaa ijraéémú Píívyéébé ɨɨcúvé dóhijcyámé tsame ijcyá téénéejte. 19 Muurá dííbyeke wáájácutúmé naavémukéré dooháñevu ɨ́ɨ́cúvehíjcyá ímíubááné ditye ɨ́ɨ́cúvéíyoobe Píívyéébe íjcyánáaáca. Áánéllii ámúhakye o néé tehdu ámuha naavémuke meɨ́ɨ́cúvétuki. Tsá ámúhakye o néhíjcyatú níjcyotájté meke pɨ́aabóne. 21 Ahdícyane tsá tene ímityú tsúúca Píívyéébema maádóneri, memájchóneri, menáhbévácatsíhijcyámé Naavéneke ɨ́ɨ́cúvehíjcyámema menáhbeváne. 22 ¿Ɨ́veekí Píívyéébeke mepátsáríjcyóiyá ehdu medárɨ́ɨ́vémeíñeri? ¿Aca dííbyé ehnííñevu meé? 23 Muurá ɨ́mɨááné panéváré meímilléné méméénúiyáhi. Árónáa tsá panéváré ímí néétune. Tsá páneere meke pɨ́áábotú Píívyéébeke meúráávyénéjcutu. 24 Áánéllii tsá múu tsúúrámeítyú iiye tsaímíyé iíjcyáíyóneri. Téhdure múu ɨ́jtsámeí tsíjtyeke ɨpɨ́áábóíyóneri pámeere ímí meíjcyaki. 25 Áhdure ditye dooháñé náhjɨ́hénuhíjcyánetu múu cúúvéhulléré iáhdone dóó tsáijyu múu ɨɨcúvé íjcyane ámuha medóóne múhdurá meɨ́jtsúcunúíyónélliíhye. 26 Muurá ííñújɨri páneere múhdúné tsíeméné íjcyane Píívyéébe éhné dibyée ípívyejtsóne. 27 Áánéllii múu cahcújtso múnaa íjcyáturómé ámúhakye majchóvú pɨ́úváhajchíí cúúvéhulléré majchó ɨ́nehjɨ́ ditye pícyoone ámuha múhdurá meɨ́jtsúcunútuki. 28 Áánetu tsaate idyóótune ‘íñe níjcyotájté ɨɨcúve’ néhajchíí tsá múu dóótu diityéké ámuha múhdurá meɨ́jtsámeíchótuki. 29 Ehdu o néé ihdyu ámuha medóórone ímítyú meɨ́jtsúcunútúrónáa diityéké múhdurá ámuha meɨ́jtsámeíchóíyónélliíhye. Árónáa tsáijyu múu ámuha téénetu ménééiyáhi: “¿Aca muhdú ɨ́ɨ́vane mewáájacúdú meméénune tsijtye múhdurá ɨjtsúcunúiyáhi? 30 Muurá ɨɨná memájchóné hallúvú météhdútsohíjcyá Píívyéébeke dibye ímillédu. Aanéjɨ́ɨ́ ¿ɨ́veekí tsijtye ihjyúváiyá ímityúné íjcyáneríjɨ́ɨ́vari?” 31 Ihdyúhde tehdújúcoóro. Árónáa ihdyu múu panéváré ɨɨná imyéénúneri, imájchóneri, iádóneri, bóhówajtsó Píívyéébeke. 32 Ánéhjɨri ihdyu tsá múu tútávájtsotú jodíómuu, jodíómú íjcyáturómee, íjcyámeke pámeere cáhcújtsótúróméhjɨmájuco. 33 Muurá ihdyu ó imíllé pamévamáyé ímí o íjcyane ditye téhdure ipájtyetéki. Tsá oore ímí o íjcyáíyóneri o íjyácunútúne.
1 Ahdu múu ijcyá muhdúhjáa Críjto ícyahíjcyáné o wáájáne dííbyeke o úraavyédu. 2 Ahdícyane, ámuúha táñahbémuj, mítyane ámúhakye ó duurúvá Píívyéébé icyánéjcú ámúhakye o úwaabóné ímí ámuha meúráávyéne oke meɨ́tsáávehíjcyánélliíhye. 3 Aane ó imíllé ámúhakye o úúballéné Píívyéébe Críjtó túkevéjtsoobe íjcyane. Áánetu Críjto wajpíímú túkevéjtsoóbe. Áánetu diitye wajpíímú méwámyú túkevéjtsojte eene Críjtó túkevéjtsoobe Píívyéébe íjcyadu. 4 Aame wajpíímú íhñíwaúúné iwátájcómeíñe Píívyéébé uwááboju úwáábóhajchíí núcójpɨ́tsó teéne. Téhdure tehdu imyéénúmeíñe ditye Píívyéébema íhjyúváhajchíí núcójpɨ́tsó teéne. 5 Áánetu walléémú íhñíwaúúné wátájcómeítyúmé úwáábóhajchíí téhdure núcójpɨ́tsó teéne. Téhdure tehdu méénúmeítyúmé Píívyéébema íhjyúváhajchíí núcójpɨ́tsó teene ibyéérómeíñe ditye íjcyáiyódu. 6 Aane iwátájcómeíñé ímílletúmé óvíi íllure béérómeíhi. Áánetu tehdu imyéénúmeíiyóné núcójpɨ́tsó ɨɨ́jtsúcunúhajchíí óvíi wátájcómeímye. 7 Áánetu wajpíímú tsá Píívyéébé pihcyáávé pañe wátájcómeíítyuró dííbye náávé íjcyame dííbyeke iávyejúúlléébeke ibóhówátsohíjcyánélliíhye. Áhdure walle ájyúke iávyejúúlléne bóhówajtsóhi. 8 Tsáháa muurá wájpiikye Píívyéébe ípívyéjtsotú wállehdítyú tsátsii iújcúnetu. Muuráhjáa ihdyu wálleekéré ípívyéjtsoobe wájpihdítyú tsátsii iújcúnetu. 9 Tsáháa muurá wálleeke tujkénú iípívyéjtsólleke dibye náhbénutú wájpihdívu. Muuráhjáa ihdyu wájpiikyéré tujkénú iípívyéjtsóóbeke nahbénuube wállehdívu. 10 Áánéllii múu walléémú wátácámeíhijcyá íhñíwaúúné ájyúmuke iávyejúúlléné uubállé níjkyéjɨ múnaa ímí ɨɨ́jtsúcunúki. 11 Muuráhjáa Píívyéébe ípívyejtsó wajpi wálleema iúcújcatsíñe ímí ɨpɨ́áábójcatsíki. 12 Muuráhjáa ɨ́mɨááné wájpihdítyúré walle ípívyeevéhi. Árónáa ihdyu ícyooca dííbyere Píívyéébe méénune wállehdítyuréjuco mɨ́amúnaa ípívyeevéne. 13 Aane ¿muhdú ámuha méɨjtsúcunú diitye walléémú dobéévé pañe íhñíwaúúné wátájcómeítyúmé Píívyéébema íhjyuváne? ¿A tehdújuco teénej? ¿Mityá tsáhaáj? 14 Muuráhjáa ihdyu mepíívyedújuco íjcyane wajpi íhñíwácoma íjcyáiyóné múhdurá núcójpɨ́tsóhreé. 15 Áánetu ihdyu wállehdítyú uuvéné íhñíwácoma dille íjcyane íhñíwáú watájcódú tene néénélliíhye. 16 Aane íñe páneere ámúhakye o nééne tsaate múhdurá ɨɨ́jtsúcunúhajchíí óvíi muhdú néé téénetu. Árónáa ehdu muha méúwáábohíjcyá pahúlleváré íjcyáné cahcújtso múáake. 17 Áánetu ijcyáné tsane ámuha meméénuhíjcyáné múhdurá ámúhadívú o ɨ́jtsúcunúne. ¿Ɨ́veekí ámuha medóbéévéné pañe múhdurá médárɨ́ɨ́vécatsíhijcyá ɨ́mɨááméré íjcyatúme? 18 Muurá oke úúballémé ámuhává metáhjácatsíhijcyáné medóbéévécoóca. Ɨ́mɨáánéubá tehdu ámuha méícyahíjcyáhi. 19 Árónáacáubá ¿mityá tsánejcútú tehdújuco teene, téénetu mewáájácu caatyé ɨ́mɨááné Críjtoke cáhcujtsóne? 20 Muurévá ámuha Ávyéjuubée Jetsóó mewájyuri mééma méénune meɨ́tsáávéne májchó memájchorómé tsá ímí meméénuhíjcyatúne. 21 Ámuhává muurá tsaatéjtane memájchome ɨ́dátsó ájyábari íjcyánáa múhdumé ámuha teene mekéwáñehdúmé ílluréjuco mellíyíícyávehíjcyáne. 22 ¿Aca ɨ́veekí ehdu ámuha méméénuhíjcyáhi? ¿A tsá ámúhá jaaháñevúré ámuha memájchóítyuróne? Muurá ehdu ámuha meméénúneri tsá maávyejúúlletú Píívyéébeéjté ámuha meíjcyame medóbeevéne. Íllure ámuha ménúcópɨ́vétsohíjcyá ɨ́dáátsojtéke. ¿A ehdu ámuha meícyahíjcyámeke ó duurúváiyáhi? Tsáhaá. 23 Páñetúhjáa Ávyéjuube Jetsóó úwaabóné íñe ámúhakye ó úúballéhi. Jóódáhjáa dííbyedívú ékéévétsóipyéjcó pááaho iújcúne téhdújtsoobe Píívyéébeke. 24 Átsihdyúhjáa teeho idyóhdahɨ́róne neebe ímamyémuke: “Íñe tájpi náávé íjcyane memájcho. Ehdu paíjyuváré méméénuhíjcyaco ámuha mepájtyeté o ɨ́cúbáhrámeíñé ámuha meɨ́tsaavéne.” 25 Átsihdyúhjáa idyé ado iékéévéne neébe: “Íñe tátyujpácyó ɨ́cúbáhrámeíñej tééveri Píívyéébema tsíhdyuréjuco ámuha meíjcyáíñé uubálle. Aane ámuha meɨ́tsaavéné tehdu méméénuhíjcyaco.” 26 Ahdícyane óvíi ámuha tehdu meméénúneri mébóhówátsohíjcyá dibyée mɨ́amúnáa wájyuri dsɨ́jɨvéné múijyú tsiiñe dibye tsááiñévújuco. 27 Aane muurá Ávyéjuubée mewájyuri méénune meɨ́tsáávéne májchó tsaate múhdurá nééme meélletu májchome ímityúné meenúhi. Tehdu méénume tsá ávyejúúlletú dibyée ɨɨ́cúbáhrámeíñe ítyujpácyó wáágoóne. 28 Áánéllii múu tujkénú teene imyéénútúné ɨhde ímíñeúvú ɨ́jtsámeí muhdú iíjcyane. 29 Muurá peecútéré teene meméénúhajchíí máhallúvúré ímityúné mémeenúhi. 30 Ehdu nééné nɨ́jcaúvú muurá eene ámúhadítyú chémeme dúhcúméhjɨúvú néémedítyú tsaate dsɨ́jɨ́vehíjcyáhi. 31 Áánetu ihdyu ɨ́mɨááméré ímíñeúvú meɨ́jtsámeíñe teene meméénúhajchíí tsá Píívyéébe ɨ́ɨ́né hallútú méhdi ɨ́cúbáhráityúne. 32 Muurá ihdyu tsáijyu meke ɨ́hvétsohíjcyaabe meɨ́cúbáhrámeí téénetu meíllíjkívyéne ɨ́mɨáámeréjuco meíjcya cáhcújtsótúmema mewágóóóvétuki. 33 Ehdu teéne, ámuúha táñahbémuj. Áánéllii múu téhméjcatsí pámeeréi píhcyáávécooca ámuha ímíñeúvú memájcho teene Ávyéjuubée mewájyuri méénune ámuha meɨ́tsáávéne májcho. 34 Áánetu tsaate iájyabáávatéhajchíí óvíi ihjyávú majchóhi. Tsá ditye teene dómájcóítyuró Píívyéébe diityéké tééné hallútú ɨɨ́cúbáhrátuki. Áánetu eene tsíñehjɨ ámuha meméénuhíjcyáné óvíi ámúhakye o ááhɨ́vetéijyu méímíbajchóhi.
1 Ámuúha táñahbémuj, ó imíllé ámúhakye o úúballéné ímíñeúvú ámuha mewáájácu muhdú Píívyéébé Apííchó meke pɨáábónej tééveríyé ɨ́nehjɨ́ meméénune mepíívyeténe. 2 Muurá ámuha méwaajácú dííbyekée ámuha mecáhcújtsótúcooca níjcyotájtekéré medúúrúvahíjcyáné ibóhɨɨma íjcyátúmeke. 3 Aane ámúhakye o néé tsá muurá tsaate Píívyéébé Apííchó túkevéjtsori nééítyuróne: “Jetsóó nehníjyau.” Áhdure tsá múha Ávyéjúúbedi Jetsóoke díllóítyuró Píívyéébé Apííchó diityéké túkévéjtsótuca. 4 Muurá ihdyu Píívyéébere meke pɨ́áábónej tééveri mépiivyété páhduváré nénehjɨ meméénune. Árónáa ihdyu Íapííchoj tééveríyé meke pɨ́ááboobe ténehjɨ meméénuki. 5 Muurá dííbyé wákimyéí páhduváré nénehjɨ meméénúróneri tsaapííkyéré méɨ́ɨ́cuvéhi. 6 Muurá dííbyere Píívyéébe tehdu mééma meenú ihñéjté meíjcyámema. 7 Aane muurá dííbyé Apííchóré meke pɨ́áábóneri mépiivyété tehdu nénehjɨ meméénune mejtééveri téhdure tsijtye cahcújtso múnáake dibye ɨpɨ́ááboki. 8 Muurá tsaate téénere pɨ́áábónej tééveri piivyété tsíjtyeke ityúkévejtsóne. Ááné pɨááboríyé tsijtye piivyété ímí iúwaabóne. 9 Áhdure muurá tsaate téénere pɨ́áábónej tééveri ímí Píívyéébeke cáhcujtsóhi. Ááné pɨááboríyé tsijtye piivyété chéméméhjɨke ibóhɨɨtsóne. 10 Tsaate piivyété méénúráítyuróné imyéénune. Tsijtye piivyété ɨɨná pájtyeíñé ɨ́hdéjuco iwáájacúné iúúballéne. Tsijtye piivyété iwáájacúné caatyé pañé ɨ́mɨááné Píívyéébé Apííchó íjcyane, caatyé pañé Naavéné apííchóré íjcyane. Tsijtye piivyété tsíjtyé ihjyu illéébótúrójuri iíhjyuváne. Tsijtye piivyété tsijtye íhjyuváné illéébóturóné ihñéjuvu ipájtyetsóne. 11 Ehdu muurá Píívyéébé Apííchó pɨ́áábónej tééveríyé mépiivyété páhduváré nénehjɨ meméénune. 12 Muurá méjpi pívátsɨhjɨ́vá íjcyáné dobéévé méijcyá tsáápiíye. Ahdu téhdure Críjtoéjté mítyame páhduváré menéérome méijcyá tsáápihdyúre. 13 Muurá paméváré jodíómuu, gríéégomuu, tsíjtyé hójtsɨ́ pañe íjcyamee, tsíjtyé hójtsɨ́ pañe íjcyatúmee, éhdume pámeere méijcyá dííbyeéjte. Muuráhjáa Píívyéébé Apííchó mépañévú úcaavémé méijcyá tsané múnaáréjuco. Aame Críjtoma tsáápihdyúré méijcyá Cáání Apííchó mépañe íjcyánej tééveri íñe méjpi pívátsɨhjɨ́vá íjcyáróné dobéévé tsáápiiye meíjcyadu. 15 Muurá méjtúha iíhjyúvaca tsá nééítyuró méjpíene iíjcyatúné hójtsɨ iíjcyátúnélliíhye. 16 Téhdure ménúúmɨho tsá nééítyuró méjpíene iíjcyatúné máhálluu iíjcyátúnélliíhye. Árónáa muurá páneere méjpíene. 17 Muurá páneere méjpi hálluúré íjcyaca ¿ɨ́ɨ́nerí mélléébóiyáhi? Téhdure páneere ménúúhejúré íjcyaca ¿ɨ́ɨ́nerí máárahjúcúiyá tsíeménej cúva? 18 Ehdúhjáa tene múhdurá nééíyónéllii ihdyu Píívyéébe méjpi ípívyejtsó muhdú ɨɨ́jtsúcunúdú ténéhjɨma. 19 Muurá tsáneere méjpi íjcyaca múhduréiyó teéne. 20 Aane muurá pívátsɨhjɨ́vá íjcyáróné dobéévé tsáápiíye. 21 Áánéllii máhálluúúcú iíhjyúvaca tsá nééítyuró méhójtsɨcu ɨ́ɨ́netú pɨ́áábotúne. Áhdure méhníwau tsá nééítyuró méjtúhaacyu ɨ́ɨ́netú pɨ́áábotúne. 22 Muurá méjpíítyu ɨhtsúuvúdú meɨ́jtsúcunúrotsɨ́hjɨ́ ímichi éhnííñevu meke pɨ́aabóhi. 23 Áánéllii tétsɨhjɨ múhdurá néérotsɨ́hjɨ́ tsaímíyé météhmémeí múha meke iájtyúmɨ́tuki. 24 Áánetu muurá ímí meɨ́jtsúcunúrotsɨ́hjɨ́ tsá pahdu mewátájcómeítyúne. Píívyéébée ípívyejtsó méjpíítyu múhdurá néérotsɨ́hjɨ́ tsaímíyé metéhmeki. 25 Ehdúhjáa ípívyéjtsoobe méjpi patsɨ́hjɨváré ímí meke pɨ́áábónetu tsátsii múhdurá meɨ́jtsúcunútuki. 26 Muurá tsátsiíyé metútáváávérónáa páneeréjuco méjpííyi avye búuuvéne. Áánetu tsátsii metútáváávétúcooca pájpiiye ɨ́ɨ́né imíjyaú méllíñémuúcunúmeíhi. 27 Ahdu muurá tsáápiitsa Críjtoéjté meíjcyame méijcyá tsáápiiye íjcyadu. 28 Áánéllii dííbyé cahcújtso múnaa meíjcyámeke Píívyéébe picyóó ɨɨná mewákímyeííñehjɨ́vu. Tsaatéké muurá pícyoobe Jetsocríjtodítyú íjcyáné uwááboju úwááboméré ditye ipyéhíjcyaki. Áánetu tsíjtyeke pícyoobe ɨ́hdéjuco ɨɨná pájtyeíñé iwáájacúné úúbálléímyeke. Tsíjtyéhjɨke pícyoobe dííbyé ihjyú uwáábojte ditye iíjcyaki. Téhdure tsíjtyeke pícyoobe méénúráítyúronéhjɨ́ méénúímyeke, chéméméhjɨke bóhɨ́ɨ́tsóímyeke, ɨ́dáátsóméhjɨke pɨ́áábóímyeke, túkevéjtsojte íjcyáímyeke, tsííñé mɨ́amúnáá ihjyu illéébótúrójuri íhjyúváímyeke. Ehdu muurá páhduváré nééné wákimyéiháñevu pícyoobe Píívyéébe ihñéjté meíjcyámeke. 29 ¿Aca pámeere dííbyeéjté meíjcyame Jetsocríjtodítyú íjcyáné uwááboju úwááboméré mépehíjcyáhi? Áhdure ¿aca pámeere ɨɨná pájtyeíñé mewáájacúné méúúbállehíjcyáhi? ¿Aca pámeere mee uwáábojte? ¿Aca pámeere méénúráítyúronéhjɨ́ méméénuhíjcyáhi? 30 ¿Aca pámeere chéméméhjɨke mébóhɨ́ɨ́tsohíjcyáhi? ¿Aca pámeere méihjyúvahíjcyá tsííñe múnáá ihjyu melléébótúrójuri? ¿Aca pámeere mépiivyété téjúhjɨri tsaate íhjyuváné mepájtyetsóne? Tsáhaá. 31 Ahdícyane cáhawáá métsúúraméí keená éhnííñevu ímí ámuha meɨ́jtsúcunúneri Píívyéébe ámúhakye iájcuki. Aane ó imíllé ámúhakye o úwaabóné muhdú éhnííñevu ímí meíjcyáiyóne.
1 Muurá tsííñé mɨ́amúnaa, níjkyéjɨ múnaa, íjcyámé ihjyúrí o ihjyúvároobe muucá o wájyútúhajchíí atéréejpíyé o íjcyaabe pevénéré ó ihjyúvahíjcyá éhne múúne cúúmúbama chehkéú íhjyuvádu. 2 Téhdure ɨɨná pájtyeíñé ɨ́hdéjuco o wáájacúné o úúbállehíjcyaabe páné ɨhdéene o wáájácúroobe tsíjtyeke o wájyútúhajchíí tsá ɨ́mɨáábé o íjcyatúne. Áhdure Píívyéébeke ímí o cáhcújtsónéllii cáméhbaúné tsiéllevu o ɨ́ɨ́nétsóroobe tsíjtyeke o wájyútúhajchíí tsá ɨ́mɨáábé o íjcyatúne. 3 Áhdure ɨ́dáátsóméhjɨke tátsíeméneri o pɨ́áábohíjcyaabe Críjtodítyú íjcyáné uwááboju o úwáábohíjcyáné hallútú oke ditye cóvájtsóroobe tsíjtyeke o wájyútúhajchíí tsá ɨ́ɨ́netú oke tene pɨ́áábotúne. 4 Muurá ihdyu pamévakéré meɨ́daatsólléne mewájyume máaabúcú múhdurá nééronéhjɨ. Aame tsá ɨ́ɨ́nerí menómíutááváítyuróne. Tsá ávyéjuuháñé mellííñéítyuróne. Tsá ‘mityáhmítyá’ menééítyuróne. 5 Tsá átéréenéhjɨ́ meíhjyúváítyuróne. Tsá méhlliihyéré tsane meméénúítyuróne. Tsá mecááyóbáítyuróne. Tsá tsiélleréjuco meɨ́jtsúcunúítyuró tsaate meke ímityúné méénune. 6 Áhdure tsaate ímityúné méénúneri tsá meímíjyúúvéítyuróne. Ɨ́mɨááneríyé méímíjyúúvéiyáhi. 7 Muurá ɨ́mɨááné pamévake mewájyume múhdurá tsaate íjcyámeke mépɨ́aabó ditye iímíjpyetéki. 8 Ehdu mewájyúcatsíñé tsá múijyú mééma nɨ́jkéváityúne. Áánetu eene ɨɨná pájtyeíñé ɨ́hdéjuco mewáájacúné meúúbállehíjcyáné mééma nɨjkévaáhi. Téhdure dííbyé pɨááboríyé tsaate tsíjtyé ihjyu illéébótúrójuri íhjyúvahíjcyáné nɨjkévaáhi. Áhdure dííbyé pɨááboríyé mewáájácuhíjcyáné tsáhájuco íjcyáityúne. 9 Muurá Píívyéébé icyánéjcú tsátsíhwuútsáré mewáájacúné méúúbállehíjcyáhi. 10 Árónáa ihdyu íjcyaíñéi páneere mewáájacúne. Áijyu tsáhájuco tsátsɨhjɨ́tsáré mewáájácúityúne. 11 Muuráhjáa tsɨ́ɨ́mene o íjcyácooca ó ihjyúvahíjcyá tsɨ́ɨ́mene íhjyuvádu. Aabée ihdyúhacáa múhdurá néérone ó ɨtsúcunúhijcyá tehdújuco. Aanée o kéémeebe tsáhájuco tehdu o néjúcootú tsúúca o wájácúúvénélliíhye. 12 Ahdu muurá íñe ícyooca tsátsíhwuútsáré méwaajácú Pííyéébé icyánéjcú éhne múúne mɨ́ɨ́cúmɨ́ pañe tsíeméne náávé meɨ́ɨ́tene mewáájacúdu. Árónáa ihdyu íjcyaíñéi éhnííñevu ténejcu mewáájacúne. Muurá íñe ícyooca tsátsíhwuútsáré o wáájacúné téijyu botsíi ó waajácuú ímíñeúvú muhdú Píívyéébe oke wáájacúdu. 13 Aane muurá dííbyeke mecáhcújtsóne mewájyújcatsímyé meɨ́tsohíjcyáné tsá múijyú nɨ́jkéváityúne. Áánetu ímichi páñétúene teene mewájyújcatsíñe.
1 Ahdícyane múu tsúúrámeí pamévamáyé ámuha mewájyújcatsímyeke Píívyéébé Apííchó túkévejtsómé panéváré ámuha meméénúíyóneri. Múu tsúúrámeí ɨ́hdétújuco dibye ámúhadívú bóhówajtsóné ámuha mewáájacúné meúúbálléíyóneri. 2 Muurá tsaate tsíjtyé ihjyu illéébótúrójuri íhjyuvámé Píívyéébemáyé ihjyúvá tééjuri. Aane tsá múha lléébóítyuró ɨɨná ditye nééne Píívyéébé Apííchóré diityéké túkévéjtsóneri ditye íhjyúvánélliíhye. 3 Áánetu ihdyu dibye íuwááboju bóhówajtsóné úúbállehíjcyámé cahcújtso múnáake tsápɨjtsó éhnííñevu ímí dííbyema ditye iíjcyaki. 4 Muurá tsíjtyé ihjyu illéébótúrójuri tsaate íhjyúvámekéré pɨ́aabóné Píívyéébeke ditye úráávyénéjcutu. Áánetu ihdyu dibye íuwááboju bóhówajtsóné úúbállehíjcyámé éhnííñevu tsíjtyeke pɨ́aabóhi. 5 Aane ihdyu ímí ó ɨjtsúcunú tsíjtyé ihjyu ámuha melléébótúrójuri meíhjyúváiyóne. Árónáa éhnííñevu ó imíllé ámuha meúúballéné Píívyéébe íuwááboju ámúhadívú bóhówajtsóne. Teene ihdyu éhnííñevu pɨ́aabó cahcújtso múnáake. Áánetu tsíjtyé ihjyúrí ámuha meíhjyúvaróné tsaate diityé ihjyúvú pájtyétsótúhajchíí tsá diityéké tene pɨ́áábotúne. 6 Ámuúha táñahbémuj, muurá ámúhakye o ááhɨ́veebe tehdu tsíjtyé ihjyúrí ámúhama o íhjyúváhajchíí tsá ámúhakye tene pɨ́áábóityú ámuha melléébótúnélliíhye. Áánetu ihdyu Píívyéébe óhdivu bóhówajtsóné ámuha melléébójuri o úúbálléhajchíí ámúhakye pɨ́ááboíñe. 7 Cáhawáá méɨjtsúcunuj, muurá mɨ́amúnaa íjcyáturóné cúúmúbama chiiyóró ímíñeúvú mellíjchúcooca mélleebó imíwu tsanéécú íhjyuváne. Áánetu múhdurá mellíjchúhajchíí tsá ímí melléébotúne. 8 Áhdure méénujcátsí íjcyácooca ímíñeúvú rojrócó llíjchúmeítyúhajchíí tsá múha íjcyátsííívyetúne. 9 Ahdu muurá tsaatémá ditye lléébótújuri meíhjyúváhajchíí tsá ditye lléébotúne. Pevénéré méihjyúvá éhne múu pevétsíima íhjyuvádu. 10 Muurá ííñújɨri mɨ́amúnaa páhduváré íhjyuvámé tsá wáájácúratúné íhjyúvatúne. Muurá ihdyu ditye íhjyuváné waajácúmeíhi. 11 Muurá tsaate óóma tehdu o lléébótújuri íhjyúvaca tsá ɨ́ɨ́netú oke tene pɨ́áábóítyuróne. Áámedítyú ó nééiyá tsíjtye múnaáré ditye íjcyane. Áhdure óhdityu nééiyómé tsíjtye múnáajpíyé o íjcyane. 12 Aane Píívyéébé Apííchó ámúhakye túkévéjtsóneri páhduváré nénehjɨ ámuha meméénúíyóneri meíjyácunúhijcyámé múu ijyácunú ámúhakye dibye pɨ́áábóneri cahcújtso múnáake ámuha metúkévéjtsóíyóneri. 13 Áánetu tsíjtyé ihjyúrí iíhjyuváné píívyetémé múu Píívyéébeke pɨáábó táúmeí dibye túkévéjtsóneri teene ipájtyétso tsijtye illééboki. 14 Muurá tsá oore táɨ́jtsaméiyi tsíjtyé ihjyu o lléébótúrójuri Píívyéébema o íhjyúvahíjcyatúne. Dííbyé Apííchóré ihdyu tápañétú ihjyúvahíjcyáhi. Áánéllii o íjcyároobe tsá o wáájácuhíjcyatú o íhjyuváne. 15 Aane íñe ¿kééjurí méihjyúváiyá Píívyéébema? Méihjyúváiyá tsajúúcuri melléébótúrójurii, melléébójurii, íjcyane. Áhdure dííbyeke medúúruváné mémátsíváiyá tsajúúcuri. 16 Muurá tsijtye lléébótújuri dííbyeke medúúrúváhajchíí tsá múha meke náhbénúityú illéébótúnélliíhye. 17 Ímí tehdújúcooro Píívyéébema tééjuri meíhjyúvaróné tsá tsíjtyeke pɨ́áábotú dííbyeke ditye úráávyénetu. 18 Árónáa ihdyu ímí tehdújuco teene melléébótúrójuri dííbyema meíhjyuváne. Muurá ámúhá ehnííñevu ó ihjyúvahíjcyá Píívyéébema oore o íjcyácoóca. Áánéllii ó téhdujtsó dííbyeke. 19 Árónaá ihdyu tsame cahcújtso múnaa mepíhcyáávécooca ó imíllé pámeere lléébójuri báhríñéwuúré o íhjyúvaróné diityéké pɨ́aabóne. Tsá muurá diityéké tene pɨ́áábóítyuró cááménécóbaúvú tsíjtyé ihjyúrí o íhjyuváné ditye lléébójuríjɨ́ɨ́vari. 20 Ahdícyane, ámuúha táñahbémuj, tsá múu ɨ́mɨájɨ́jtó ámuha meúraavyémé tsɨɨmédú néétune. Ímíñeúvú múu ɨ́jtsámeí kéémejte ɨ́jtsámeídyu. Áánetu ihdyu ímítyúné icyánéjcutu múu ijcyá diitye tsɨɨme ɨɨná wáájácutúmé íjcyadu. 21 Muurá Píívyéébé waajácúháámɨtu nééneé: “Tahñéjté jodíómuma ó ihjyúvaá tsíjtye múnáaj tééveri diityé ihjyúri. Árónáa tsá oke ditye cáhcújtsóityúne. Ehdu íñe o néé Píívyéébe o íjcyaábe.” 22 Aane muurá tsíjtyé ihjyu melléébótúrójuri Píívyéébé Apííchó meke íhjyúvátsóneri cáhcújtsótúmeke méúújetsó ɨ́htsútuube Píívyéébe íjcyane ditye iwáájácuki. Árónáa muurá medóbeevémé téjúhjɨri meíhjyuváné illéébóne méhdityu nééiyómé íllure meméívaténe. Áánetu ihdyu cahcújtso múnáá wáábyuta méhdivu íuwááboju bóhówájtsoobe diityéké meúúbálleki. Tsá cáhcújtsótúmé wáábyuta tene íjcyatúne. 24 Árónáa tsáijyu múúne tsááme meúwaabóné illééboki. Aame muurá teene illéébóne waajácúiyá ɨ́mɨááné ímityúmé iíjcyane. 25 Aane múhduúvúrá ɨɨ́jtsúcunúne botsíi Píívyéébe mééma íjcyane iwáájácúne dííbyeke duurúváiyómé ɨmɨ́hmóúbánema. 26 Ahdícyane, ámuúha táñahbémuj, ámuha mepíhcyáávécooca Píívyéébeke ámuha medúúrúváne májtsí méénuhíjcyámee, tsaatédívú dibye íuwááboju bóhówajtsóné úúbállehíjcyámee, tsíjtyé ihjyu illéébótúrójuri íhjyúvahíjcyámee, ditye íhjyuváné melléébojúvú pátyétsohíjcyámee, éhdume múu ímíñeúvú meenú cahcújtso múnáake tene ɨpɨ́ááboki. 27 Aane tsaate tsíjtyé ihjyu illéébótúrójuri iíhjyuváné píívyetéhajchíí óvíi míítyétsiye ihjyúváhi. Téhdure iímílléhajchíí tsijpi piivyété iíhjyuváne. Árónáa ihdyu tsá múu tsané tujkéveri íhjyúvatúne. Tsáápiitsádí múu ihjyúvá llééboobe ipájtyétsoki. 28 Áánetu dibye íjcyátúhajchíí tsá múu ámuha mepíhcyáávéné pañe tééjuri íhjyúvatúne. Iiye múu iíjcyácooca Píívyéébemáyé tééjuri ihjyúváhi. 29 Áhdure dibye íuwááboju tsaatédívú bóhówajtsómé múu tsáné dobéévé pañe míítyétsíuba, 3-meváuba, úwaabó tsijtye illéébúcunúki. 30 Árónáa tsáijyu múúne Píívyéébe lléébúcunúmedívú téhdure íuwááboju bóhówájtsóhajchíí ovíi tujkénú úwááboobe ɨ́hveté diityéréjuco iúwááboki. 31 Ehdu múu Píívyéébe íuwááboju ámúhadívú bóhówajtsóné tsáápiitsádí ímíñeúvú úwaabó tsijtye illéébóne dííbyedívú icyátsɨ́pááveki. 32 Dííbyé uwááboju múu imyéénune píívyetémé ímíñeúvú meenúhi. 33 Tsá dibye ímílletú múhdurá dííbyé uwááboju medárɨɨvéne. Imílleebe tsaímíyé pámeere metúkévétsójcatsíñe. 34 Aane ihdyu óvíi ámuha mepíhcyáávécooca Píívyéébé taúhbaju néhdu walléémú ɨ́mɨááméré iíjcyáne cúúvéhulléré uwáábó lleebúcunúhi. Tsá ehdu nétsɨhjɨ́vú ditye íhjyúváítyuróne. 35 Tsane idíllone iímílléhajchíí óvíi ihjyáhañévúré dillómé ájyúmuke. Tsá tene ímityú Píívyéébé pihcyáávé pañe walle íhjyúváiyóne. 36 ¿Mityá tsá ehdu tene néétune? Cáhawáá méɨjtsúcunuj, tsáhái muurá ámuha pahdu dibye íuwááboju méhdivu bóhówátsohíjcyáné mewáájácutúne. 37 Aane cáhawáá óvíi tsaate dibye íuwááboju diityédívú bóhówátsohíjcyámé pañe dííbyé Apííchó íjcyáhajchíí waajácú dííbyé taúhbaju néhdújuco o néhijcyáne. 38 Áánetu tehdújuco néérone ditye múhdurá ɨ́jtsúcunúhajchíí muhdú idyé méméénuúhi. 39 Ehdu teéne, ámuúha táñahbémuj. Ahdícyane óvíi ámuha méúwáábohíjcyá Píívyéébe íuwááboju méhdivu bóhówajtsóne. Tsá múu tsaate tsíjtyé ihjyu illéébótúrójuri íhjyúvánetu diityéké bóíjcyutúne. 40 Ɨ́mɨááméré múu iíjcyáne panéváré ímíñeúvú meenúhi.
1 Ámuúha táñahbémuj, cáhawáá méɨtsáávé muhdúhjáa pajtyéteju ámúhakye o úwaabóné ámuha mecáhcujtsóne. Aane muurá ímí ámuha méúraavyéhi. 2 Aame tsúúca ámuha mépájtyeté ɨ́mɨááné ámuha mecáhcújtsóhajchííjyu. Áánetu ámuha ímí mecáhcújtsótúhajchíí íllure ámuha mébáñúméiíhi. 3 Muuráhjáa Píívyéébé waajácúháámɨtu tene néhdújuco méimítyú iwáágóo Críjto dsɨ́jɨ́vénetu íjcyáné uwááboju oke ditye úwaabódújuco ámúhakye o úwáábohíjcyáne. 4 Muuráhjáa tene néhdújuco dsɨ́jɨ́véébeke ditye cúúuube pápihchúúj coojɨ́vatu bóhɨɨ́ne. 5 Aane íñe ó úwáábohíjcyá muhdúhjáa Péédoródívú ibóhówáávéné boone tsijtye ímamyémudívú dibye bóhówaavéne. 6 Ááné boonétúhjáa muurá bóhówááveebe ihñéjté 500-mevá ehnííñevu íjcyámedívu. Áámedítyúu tsúúca tsaatétsáhjɨ́ dsɨ́jɨ́vénetu muurá ijcyáméi mítyame. 7 Áhduréhjáa muurá bóhówááveebe Jacóóbodívu. Ááné boonétúhjáa bóhówááveebe pámehdívúréjuco. 8 Ááné boonécóbaúvutúu téhdure óhdivu dibye bóhówaavéné ó ɨjtsúcunú éhne múúne walle ɨtsɨ́ɨ́máváíyotsɨ́hjɨ́ pájtyelle tsɨ́ɨ́mavádu. 9 Áánéllii tsá o ɨ́jtsúcunúmeítyuró dííbyedítyú íjcyáné uwááboju úwááboméré péhíjcyáméejpi o íjcyane. Muurá ɨ́mɨááné tsá o íjcyáítyuró ténejcú uwááboobe cahcújtso múnáakée o ɨ́cúbáhrahíjcyánélliíhye. 10 Árónáacáhjáa ihdyu Píívyéébe pámeekéré iwájyudu íjcyaabe óhdi ɨɨ́dáátsóvéne oke ímíbajchóhi. Aabe ihdyu óvíi tehdújuco o íjcyane dííbyé icyánéjcú uwááboóbe. Áánéllii muurá ɨ́mɨááné tsijtye uwáábojté ehnííñevu ó méénuhíjcyá tééné wákimyéi. Tsá idyé oóre. Dííbyere ihdyu Píívyéébe méénuhíjcyá tajtyééveri. 11 Árónáa tsá muhdú tene néétu tsaate éhnííñevu tééné wákimyéí méénune. Aane ihdyu ímí tehdújuco ámúhakye muha meúwáábohíjcyáné ámuha mecáhcujtsóne. 12 Muuráhjáa Críjto dsɨ́jɨ́veebe bóhɨɨne muha meúwáábohíjcyáné ámuha mécáhcujtsóhi. Árónáa ¿ɨ́veekí tsaate ámúhadítyú nehíjcyá dsɨ́jɨvémé bóhɨ́júcóóityúne? 13 Muuráhjáa ɨ́mɨááné tehdu tene nééca Críjto dsɨ́jɨ́veebe tsáhájuco bóhɨ́ɨ́ítyuróne. 14 Aaca muurá ténejcú uwáábojte muha méíjcyáiyá állíu múnaa dibyée bóhɨɨtúnéré muha meúúbállehíjcyánélliíhye. Aaca téhdure tééné uwááboju mecáhcujtsóné tsá ɨ́ɨ́netu meke pɨ́áábóítyuróne. 16 Muuráhjáa tehdu tene nééca Críjtoke ditye cúúuube tsá bóhɨ́júcóóítyuróne. 17 Aacáa muurá íjcyáiyóné máhallúrí méimítyuháñe. 18 Aamée dííbyeke ímí mecáhcújtsorómé medsɨ́jɨvémé ávyétá wágoóóveréjuco meméénúiyóne. 19 Muurá dííbyeke mecáhcujtsóné apááñéré ííñújɨ́ hallúrí meíjcyánetu meke pɨ́ááboca tsíjtyéhjɨ́ ehnííñevu ávyétá ɨdáátsó méíjcyáiyáhi. 20 Árónáacáa ɨ́mɨááné Críjto ɨdsɨ́jɨ́vétsihdyu bohɨ́ɨ́ medsɨ́jɨvémé mebóhɨɨíñé mééma déjucóónuúbe. 21 Muuráhjáa tsáápiiye Adáá ímityúné méénúné déjúcotu médsɨ́jɨ́vehíjcyáhi. Ahdúu ɨ́ɨ́vane tsáápiiye Críjto ɨ́mɨáábé íjcyaabe méénúnej tééveri medsɨ́jɨvémé mébóhɨɨ́hi. 23 Árónáa tsá ihdícyáijyu mebóhɨ́ɨ́ityúne. Dibyéi tsiiñe tsáácooca mébóhɨɨ́ dííbyeéjté meíjcyame. 24 Áijyu pámé avyéjuubéré íjcyaá dííbyeke múnáátsohíjcyámeke ityáhjáné hajchóta. Ááné boone páneere Cááni Píívyéébé hójtsɨ́ pañévú ɨ́hvéjtsóiibye dííbyeréjuco páné avyéjuube iíjcyaki. Téijyu páneere nɨjkévaáhi. 26 Dsɨjɨ́vé meke múnáátsohíjcyáné tsáhájuco íjcyáityúne. 27 Muuráhjáa dííbyere Píívyéébe picyóó Críjtoke páné avyéjuubéré dibye iíjcyaki. Ehdu muurá nééne dííbyé waajácúháámɨtu. Tsá tene néétu Cááni dííbyé túkevéjtsójú pañe íjcyane. 28 Muurá ícyooca páneere Críjtó túkevéjtsójú pañe íjcyároobe téijyu íjcyaá Cááni Píívyéébé túkevéjtsójú pañéréjuco. Muurá Píívyéébe ávyeta páné avyéjuubéré ímichi dííbye tájpí páneere íjcyaábe. Áánéllii téijyu páneere dííbyé túkevéjtsójú pañéréjuco íjcyaíñe. 29 Áánetu ijcyáné tsane. Ehdu idyé medsɨ́jɨvémé mebóhɨ́júcóóityúné néhijcyámé ¿ɨ́veekí tsójtsómeíhijcyá imúnaa dsɨ́jɨ́véme mémeri ‘ditye ipájtyetéki’ néémere muhdú idyé medsɨ́jɨvémé mebóhɨ́júcóóityúnáa ɨ́ɨ́netú diityéké tene ɨpɨ́ááboki? 30 Aane idyé ehdu tétsɨ́hjɨ́ daíhañéréjuco medsɨ́jɨ́véíñáa ¿íñe muha úwááboméré mépehíjcyá tsáijyu tsaate múúhakye tééné hallútú dsɨ́jɨ́vétsóhajchíí muha mepájtyetékijɨ́ɨ́vari? 31 Áánélliihyéhacáa bañúháñé tééné hallútú Éépetsó cóómi múnaa ápíchó éhne múúne meke dóóné iyámédú néémema ó táhjácatsíhijcyáhi. Aanéjɨ́ɨ́va, ané metsu ɨ́mɨááné tehdu tene néhajchíí meíjcyáné hajchótá mewáñehjɨ́vaténé pañe panéváré meóóvehíjcya tétsɨ́hjɨ́ daíhañéréjuco medsɨ́jɨ́véíñélliíhye. Árónáa muurá ɨ́mɨááné medsɨ́jɨvémé mebóhɨɨne o úwáábohíjcyáné hallútú oke ditye dsɨ́jɨ́vétsóllehíjcyároobe ó ícyahíjcyáhi. Áróneri íllure ó ímíjyúúvehíjcyá eene ámuha Jetsocríjtoke meúráávyéneri o ímijyúdu. 33 Ahdícyane máállítsámeídí múhdurá ɨ́tsámeíhíjcyámedívu. Ámúhakye mújtátsodímyé ímí ámuha meíjcyáíyómeke. Muurá tsaate nééhií: “Átéréejtédívú menáhbevámé íllure meke mújtatsóhi.” 34 Ahdu ámuha meíjcyáíyónéllii ímíñeúvú méuráávyé ɨ́mɨááju. Óvíjyacóóné íimítyunéjcu. Muurá ijcyáméubá tsaate ámúhadítyú Píívyéébeke wáájácutúme. Ehdu ámúhakye o néé núcójpɨ́tsóróné pañe ámuha téénetu mewájácúúveki. 35 Árónáacáubá tsaate ámúhadítyú neéhi: ¿Aca íhya muhdɨ́ɨ́váj píhjɨmá medsɨ́jɨ́vétsihdyu mébóhɨɨ́hi? 36 ¿Aca muhdú ámuha méɨjtsúcunúhi? Íllu muurá teéne: Muurá tsíeméné pañévau mebájtsou tsíhdyuréjuco icyápáyóóvétsihdyu ííñeu botsíi páneevé úmehéréjuco. 37 Tsá muurá apáhajchíí teeu mebájtsónemáyé pahéjuco íjcyáítyuróne. Tsáijyu muurá tríígó pañéváuma tsíñéhjɨ́ pañévahúúné mebájtsócooca tsáhái téúhjɨtu ipáhé bóhówáávetúne. 38 Píívyéébere ihdyu iímillédú píívyetsóné tsaímíyé keemévé ɨ́ɨ́néhé neeváúhjáa íjcyahéjuco. 39 Tsá muurá panéváré tsahdúré néétune. Muurá úmehééné tsíhdyure. Áánetu mee mɨ́amúnaa tsíhdyure. Áhdure iyámé tsá tsahdúré néétune. Muurá baari úlléné iyámé tsíhdyure. Wahpéjté tsíhdyure. Amómé tsíhdyure. 40 Téhdure caame íévéhóówari íjcyanéhjɨ́, ííñújɨri íjcyánéhjɨ́, tsihdyúre. 41 Muurá cóójɨ́ejpi núhba ájchú péjcóéjpima mɨ́ɨ́curu ájchúné tsihdyúre. Áhdure mɨ́ɨ́cúruj péété tsá tsahdúré néétune. 42 Ahdu muurá idyé tsíhdyuréjuco meíjcyane medsɨ́jɨ́vétsihdyu mebóhɨɨ́me. Muurá medsɨ́jɨ́vémeke ditye cúúume mechájááverómé tsiiñe mebóhɨ́ɨ́cooca tsíhdyuréjuco néjpiima meíjcyame tsáhájuco múijyú muhdú meíjcyájúcóóityúne. Muurá íñe ícyooca meíjcyánej pi átéréenére. 44 Aane muurá ííñújɨri meíjcyánéj piima meíjcyame téhdure méíjcyaá tsíhdyuréjuco néénej pi múijyú medsɨ́jɨvéjúcóóítyúnéj piíma. 45 Muurá Píívyéébé waajácúháámɨtu nééneé: “Tujkénúejpíi Adáake Píívyéébe iípívyétsóóbé pañévú picyóó mɨ́amúnaa dibye íjcyáíñe bóhɨ.” Áábé boonétúu Críjto bóhówááveebe ihdyu meke ajcú múijyú muhdú meíjcyájúcóóítyúne bóhɨɨ́vu. 46 Árónáa tujkénúi méijcyá íñe ícyooca meíjcyánéj piíma. Ááné boonétú botsíi méíjcyaá tsíhdyuréjuco néjpi múijyu medsɨ́jɨvéjúcóóítyúnéj piíma. 47 Muuráhjáa tujkénú Píívyéébe meenú ííñúbatu Ádáake ííñújɨ́ejpi íjcyáábeke. Áánéllii tééjɨ́ hallúrí meíjcyame méjpííháñema mee dibyée ípívyéjtsoobédújuco. Áánetúhjáa ihdyu Ávyéjuube Críjto tsáá níjkyéjɨtu. Áánéllii dííbyema meíjcyácooca tsíhdyuréjuco meíjcyaíñé dibye íjcyadújuco. 49 Muuráhjáa Píívyéébe ííñúbatu méénuube íjpííma íjcyadújuco mee méjpíímaá. Áhdure idyé níjkyéjɨri íjcyaabe Críjtodúréjuco meíjcyaíñé dííbyema meíjcyácoóca. 50 Ámuúha táñahbémuj, muurá íñe ícyooca meíjcyánéj piiháñema tsá meíjcyáityú Píívyéébé avyéjuri. Muurá íñe dsɨ́jɨ́véíñéj piiháñé tsá múhdutú dsɨ́jɨ́vetúné íjcyáítyuróne. 51 Cáhawáá ámúhakye o úúbálle múha mewáájácutúne. Tsá muurá pámeere mɨ́amúnaa dsɨ́jɨ́véityúne. Muurá dsɨ́jɨ́vétúméj piiháñé cápáyóóveé tsíhdyuréjuco néénéj piiháñevu. 52 Muurá ávyeta ɨ́ɨ́cúíwuúré tsáneere metámihjyácóné hallúrí méjpííhañe cápáyóóveé páneere tsíhdyuréjuco iímíbáávye nihñéré rojrócó llíjchúmeícyoóca. Tene muurá íhjyúvácooca cahcújtso múnaápe dsɨ́jɨ́vehíjcyámé tsiiñe bóhɨɨme tsáhájuco dsɨ́jɨ́véityúne. Ááné tujkéveri téijyu íjcyame dsɨ́jɨ́vétúméj piiháñé tsíhdyuréjuco cápáyóóveíñe. 53 Muurá íñe ícyooca medsɨ́jɨ́vehíjcyanéj piiháñé téijyu cápáyóóveé dsɨ́jɨ́véítyúnéj piiháñevúréjuco. Áijyu ihdyu botsíi méíjcyaá Píívyéébé avyéjuri. 54 Ehdu muurá íñe medsɨ́jɨ́vehíjcyánéj piiháñé tsíhdyuréjuco cápáyóóveíñé Píívyéébé waajácuháámɨtu íllu tene nehdújuco: “¿Aanéhaca kiávújucó teene dsɨjɨ́vé meke wáágóóiyóne? Tsúúca táhjátsámeíñé tsáhájuco íjcyatúne.” Ehdu Píívyéébé waajácúháámɨtu nééneé. 56 Muurá ímityúmé meíjcyáné déjúcotu médsɨ́jɨ́vehíjcyáhi. Aanée méhdivu Píívyéébé taúhbaju bohówajtsó ímityúmé meíjcyane. 57 Árónáacáa ihdyu tehdújuco Píívyéébe méhdi ɨɨ́dáátsóvéne Máavyéjuube Jetsocríjtoj tééveri ímityúné mééma táhjane mewágóóóvétuki. 58 Ahdícyane, ámuúha táñahbémuj, méɨ́hvéjtsodí Píívyéébé icyánéjcú ámuha meúraavyéne. Óóchévetúméré méméénuhíjcyá Máavyéjuube Jetsocríjtó wákimyéi. Muurá méwaajácú dííbyé wákimyéí meméénume mebáñúmeíityúne.
1 Áánetu dsɨ́ɨ́dsɨke cahcújtso múnáállii ámuha mepíhcyuhíjcyáné múu ímíñeúvú meenú ɨɨnée Garáátsiá iiñújɨri íjcyáné cahcújtso múnáake o néhduú. 2 Ténevá tsemáánádú múu wáyeéévejcóójɨ́ idyóbéévécooca ámúhá wákimyéí hallúvú ámuha meújcúnetu tsánéhwu dówacárohíjcyá ámúhadívú o úújetécooca botsíi ámuha mepíhcyútuki. 3 Aane o úújetécooca tsaatéké ámuha metújkevééllémeke méwálloó Jerotsaréeri íjcyáné cahcújtso múnáa éllevu ámuha mewállóóné waajácúhaamɨ́nema ditye teene itsájtyeki. 4 Áámema téhdure muhdú o néhajchíí ó peéhi. 5 Árónáa ihdyu tujkénúi ó peé Matsedóóníá iiñújɨvu. Átsihdyu botsíi ámúhakye ó aahɨ́véteéhi. 6 Aabe tsáijyu múúne ámúhama úúníjyá hajchótá ó ijcyá tsúcájáhreé. Átsihdyu óvíi kiávú o péébeke ámuha oke mépɨ́aabóhi. 7 Tsá o ímílletú ámúhakye ɨ́ɨ́cúiye o ááhɨ́veíñúne. Ó imíllé tsuucájááneúvúi ámúhama o íjcyane Píívyéébe ímílléhajchííjyu. 8 Aabe íchihvúré Éépetsóvú Pejtecojtéé wañéhjɨ́ ó pájtyeé tééné pañe íchíi múnáake o úwááboki. Tsáijyu múúne tsaate diityédítyú o úwaabóné cáhcujtsó tsijtye oke tééné hallútú tsáríllérónáaáca. 10 Áánetu Timotéó íñe o íjcyadu Píívyéébé wákimyéí méénuhíjcyaabe ámúhadívú úújetéhajchíí ímíñeúvú méwaatsúcúpéjtsoco dibye ímí ɨɨ́jtsúcunúki. 11 Áábeke ihdyu métsɨɨménéélledíñe. Ímíñeúvú dííbyeke mépɨ́ááboco elle iúlléjéne oke dibye iúújévaki. Muurá dííbyeke ó ɨ́tsohíjcyá tsijtye ménahbémuma oke ditye iúújévaki. 12 Téhdurée ménahbe Apóóroke ó neerá dibye ámúhakye iááhɨ́veté tsijtye menáhbémuma. Árónáa tsá dibye péétune. Óvíi múijyú iímíllécooca ámúhakye aahɨ́vetéébe. 13 Ahdícyane ímíñeúvú Píívyéébeke méuráávyé ténejcútú ámuha ɨ́htsutúmé meíjcyame ímítyunévú metáhjátsámeítyuki. 14 Múu ɨɨná imyéénune ímíñeúvú meenú pamévakéré iwájyúnema. 15 Ámuúha táñahbémuj, muurá ámuha méwaajácú Ejtéépanáké éhnée Acááyá iiñújɨ múnáadítyú ihyájkímuma tujkénú Píívyéébé icyánejcúvú pájtyéébeke. Aabe muurá diitye ihyájkímuma ímí pɨ́áábohíjcyá téhulle íjcyame ménahbémuke. 16 Áámeke múu avyéjuulléhi. Áhdure tsijtye Píívyéébé wákimyéí méénuhíjcyámeke múu avyéjuulléhi. 17 Muuráhjáa diibye Ejtéépanaa, Potonáátoo, Acáicoo, éhdume tsaímíyé oke pɨ́aabó íílle ámuha meíjcyaca oke mepɨ́áábóíyónetu. 18 Aame oke tsápɨ́tsohíjcyá ámúhakyée itsápɨjtsódu. Aane ímí ó ɨjtsúcunú tehdújuco. Tehdu néémeke múu avyéjuulléhi. 19 Áhdure ámúhakye ó úúballé Áátsiá iiñújɨri íjcyáné cahcújtso múnaa ámúhakye dúúruváne. Téhdure Akííramútsí Piritsíírama ámúhakye duurúváhi. Áhdure diityétsi jávú píhcyáávehíjcyámé ámúhakye duurúváhi. 20 Pámeere íchíi múnaa ménahbémú ámúhakye duurúváhi. Téhdure tsamééré méduurúvajcátsi. 21 Aane íñe ámúhakye o pítyajcóné páñetu oo Páávoro ó caatúnúhi. 22 Aabe o néé Ávyéjuube Jetsocríjtoke wájyútúmé hallúrí tsúúca ímityúné íjcyane. Aabe ihdyu óvi tsájucóó Máavyéjuúbe. 23 Muurá mítyane ámúhakye ó wajyú dííbyeéjté ámuha meíjcyámeke. Ahdícyane ihdyu óvíi dííbyeréjuco ámúhakye pɨ́aabóne. Áyu tehdújuco.
1 Oo Páávoro o íjcyáábekée oke Píívyéébe picyóó Jetsocríjtodítyú íjcyáné uwááboju úwááboobéré o péhíjcyaki. Aane íñe ícyooca muhtsi íhyaamɨ mécaatúnú ménahbe Timotéoma elle Coríítori ámuha meíjcyáné cahcújtso múnáa éllevu. Téhdure pámeere Acááyá iiñújɨri íjcyáné cahcújtso múnáá wáábyuta téhaámɨ. 2 Ahdícyane óvíi Píívyéébe Ílli Jetsocríjtoma ámúhakye pɨ́aabó ɨ́búwajɨ́ɨ́ ámuha meíjcyaki. 3 Áánéllii metsu Máavyéjuube Jetsocríjtój Caani Píívyéébeke medúúrúvaki. Muurá meke ɨɨ́daatsólléne íjcyaabe paíjyuváré meke bóhɨ́ɨ́tsohíjcyáhi. 4 Muurá meɨ́cúbáhrámeíñetu meke ibóhɨ́jtsóne pɨ́áábohíjcyaabe téhdure tsíjtyeke mepɨ́áábo muhdú meke dibye pɨ́aabódu. 5 Ehdu Críjtoéjté meíjcyame dibyée ɨ́cúbáhrámeíhijcyádújuco meɨ́cúbáhrámeíhijcyáne. Áámeke dííbyej tééveri Píívyéébe meke ímíjyuuvu ácuhíjcyáhi. 6 Muurá muhtsi meɨ́cúbáhrámeíyómútsikye ímíjyuuvu ácuhíjcyaabe téhdure ámúhakye muhtsi meúwáábóneri mebóhɨjtsómé tehdɨ́ɨ́váné ɨ́cúbáhraméí ámuha maáábúcúne mepájtyetéki. 7 Muurá muhtsi méwaajácú ámuha ímí Píívyéébeke meúráávyehíjcyáné panéváré ámúhakye pájtyéróné pañe. Muhtsi meɨ́cúbáhrámeídyú ámuha meɨ́cúbáhrámeíñéllii téhdure ámúhakye bóhɨ́ɨ́tsohíjcyaabe múhtsikye ibóhɨ́ɨ́tsohíjcyádu. 8 Ámuúha táñahbémuj, ó imíllé ámúhakye o úúballéné muhtsíi Áátsiá iiñújɨri meɨ́cúbáhrámeíñe. Ávyetáa muhtsi méɨ́cúbáhrámeí múha áábúcúítyuróne. Tsáhájucóo muhtsi meɨ́jtsúcunútú mepájtyetéiñe. 9 Ɨ́dátsóhrée muhtsi éhne múúne ditye dsɨ́jɨ́vétsoímyé íjcyadu. Ehdúu múhtsima pajtyéné Píívyéébedívú muhtsi mecátsɨ́pááve panévatúré ɨ́htsútuube íjcyaabe dsɨ́jɨ́vérómeke bóhɨ́ɨ́tsóóbedívu. 10 Aabée ihdyu múhtsikye pájtyetétsó téijyu muhtsi medsɨ́jɨ́véíyónetu. Áánéllii dííbyedívú muhtsi mécátsɨ́páávehíjcyá éhnííñevu íjcyárónéhjɨtu dibye múhtsikye ipájtyetétsoki. 11 Aane óvíi ámuha pɨáábó métáúmeí dibye éhnííñevu múhtsikye pɨ́aabóné tsijtye iájtyúmɨ́ne dííbyeke ityéhdújtsoki. 12 Muurá muhtsi méwaajácú ímí tehdújuco muhtsi meíjcyane mɨ́amúnááj pɨɨne ímichi ámúhama. Píívyéébere múhtsikye pɨ́áábóneri ímí muhtsi méícyahíjcyáhi. Tsá múhtsiye tehdu meíjcyatúne. Ááneri mítyane muhtsi méimíjyúúhií. 13 Aane íñe ámúhakye muhtsi mecáátúnuhíjcyáné tsá túhú íhjyúvatúne. Cáhawáá óvíi ámuha méwaajácú téhaamɨ́jɨ́ meéévénema. 14 Muurá ámuha méwaajácú Máavyéjuube Jetsocríjtó tsáácooca ámuha múhtsidi meímíjyúúveíñé ténejcúvúu ámúhakye muhtsi mewáájácútsónélliíhye. Áhdure ámuha méwaajácú ámúhadi muhtsi meímíjyúúveíñé múhtsí uwáábóo ámuha melléébónélliíhye. 15 Aanée ámúhadívú ímí o ɨ́jtsúcunúnéllii tujkénú ó imíllerá Matsedóóniá iiñújɨvu o péébe ámúhakye o ááhɨ́veíñúne. Aabée téhullétú o óómiibye ó imíllerá tsiiñe ámúhadítyú o pájtyene Jodéá iiñújɨvu o péébeke ámuha oke mepɨ́ááboki. Árónáacáa tsá tehdu tene néétune. 17 ¿A téénetúu ámuha méɨjtsúcunú pánehjɨ́dú o pítyácámeíhijcyáne? ¿A ámuha méɨjtsúcunú cahcújtso múnaa íjcyatúmé pánehjɨ́dú imyéénúityúné íhjyúvahíjcyádú o íhjyúvahíjcyáne? 18 Tsáhaá, muurá Píívyéébe múhtsikye waajácú tehdu muhtsi menéétune. Áánéllii muurá muhtsi menéhdújuco meméénune. 19 Muurá Críjto Píívyéébé Hajchi íjcyaabe tsá múijyú ɨ́ɨ́jtsaméí cápáyóóvéítyuróne. Muurá muhdú iñéhdújuco dibye méénune. Áábedítyú íjcyáné uwááboju íñe muha méúwáábohíjcyá oo Páávoroo, Tsibáánoo, Timotéoo, éhdume. 20 Áábej tééveri muurá páneere Píívyéébe mééma meenú muhdúhjáa iñéhdújuco. Áánéllii dííbyeke medúúrúváne météhdútsohíjcyáhi. 21 Téhdure dííbyere Críjtoj tééveri dibye meke ímíbajchómé méijcyá dííbyeéjté ɨ́htsutúme. 22 Aabe meke ɨ́ɨ́tsɨ́ɨ́medi idíllómé pañévú Íapííchó pícyóóneri ɨ́mɨááné méwaajácú meke iñéhíjcyanévú dibye ájcuíñe. 23 Aabe waajácú ɨ́ɨ́nélliihyéikyé elle Coríítori ámuha meíjcyámeke o ááhɨ́vetétúne. Ɨ́mɨáánée ó imíllerá ámúhakye o ááhɨ́veténe. Árónáacáa tsáhái o péétu ámúhakye uhbádúré o túkévéjtsotéíyónélliíhye. Áánélliihyée tsáhái ámúhakye o ááhɨ́vetétú ámúhakye o kímóvéjtsóíyónélliíhye. 24 Árónáa tsá ámúhakye o táúhbáítyuró íñe mecáhcújtsónejcúvu. Muurá tsúúca ámuha ténejcu méwaajácújucóóhií.
1 Apááñéré ó imíllé ámúhakye o tsápɨ́jtsóneri o pɨ́aabóné ámuha meímíjyuúki. 2 Muuráhjáa diityédíjyuco ámúhadi o ímíjyúúvéíyómeke o kímóvéjtsoca ¿múhdí ó ímíjyúúvéiyáhi? 3 Áánélliihyée muurá ámúha éllevu ɨ́hde o cáátúnúháámɨ́ pañe ámúhakye ó úwaabó ámuha meímíbáávye ellévú o péécooca oke ámuha meímíjyúúvétsóíyótsihvu íllure oke mekímóvéjtsótuki. Muurá ó waajácú oke ámuha meímíjyúúvétsoca tsaméhjɨ́juco meímíjyúúvéiyóne. 4 Muuráhjáa tujkénú ámúha éllevu o wálloháámɨ́ ó caatúnú múhdurá ámuha meícyahíjcyáné kímóhcó oke pájtyéneri táábere. Árónáacáa tsá ámúhakye o kímóvéjtso o cáátúnutúne. Mítyanée ámúhakye o wájyúnéllii ámúhakye ó caatúnú ámuha meímíbáávyeki. 5 Áánetu eene ímityúné imyéénúneri oke kímóvéjtsoobéubá awáá éhnííñevu ámúhakye kímóvejtsóhi. ¿Mityá tsá ámúhakye dibye kímóvéjtsotúnej? 6 Áábeke téhdunéjuco ámuha tééné hallútú meúwaabóne. 7 Ílluréjuco dííbyedi meɨ́dáátsóvéne máábajɨ́ɨ́vé teéne. Ááne mécánaajánú dibye ɨ́ɨ́jtsaméí icyátóróóvéne iímíbáávye ávyétá tútavááveréjuco Píívyéébedítyú dibye imyéénútuki. 8 Áánéllii ámúhakye o néé ámuha tsiiñe ímí dííbyema menáhbévaki. 9 Ehdúu ámuha meíjcyane o wáájácúne éíjyu tééné uwáábó o cáátúnuháámɨ́ ámúha éllevu ó wallóó ámúhakye o nééne ámuha mecáhcújtsóhajchíí o wáájácuki. 10 Muurá ímityúné méénúmedi ámuha meɨ́dáátsóvéne teene maábájɨɨvéné ímí ó ɨjtsúcunúhi. Áánéllii téhdure táicyánéjcutu ámuha meɨ́dáátsóvémedi ó ɨ́dáátsóvehíjcyá Críjto mémeri. 11 Ehdu mépɨ́áábójcatsí Naavéné meke imújtátsótuki. Muurá tujkéveebe meke imújtátsoki. 12 Tóróóavúu muurá o úújetéébé tétsíi múnáake Críjtodítyú íjcyáné uwááboju o úwááboca mítyame cáhcújtsóiyá Píívyéébé pɨ́ááboríye. 13 Árónáacáa técoomíyí ménahbe Tííto íjcyatúné múhduúvúrá o ɨ́jtsúcunúnéllii o péé diityédítyú Matsedóóniá iiñújɨvu dííbye néhcovu. 14 Árónáa ihdyu Píívyéébeke ó téhdútsohíjcyá Críjtoj tééveri panéváré metáhjahíjcyáné hallúvu. Muurá mejtééveri íuwááboju pahúllevávú tsújaúcuhíjcyaabe éhne múúne pácúúcuj cúvá pahúllevávú tsújaavédu. 15 Ahdu Críjtoj tééveri meímíbáávyémeke Píívyéébe ímí ɨ́jtsúcunúmé dííbyé uwááboju métsújaúcuhíjcyá pámehdívúré pájtyetéímyema wágóóóvéímyedívu. 16 Ááné uwááboju muurá wágóóóveímyé ɨjtsúcunú éhne múúne meke dsɨ́jɨ́vétsóiyóné meɨ́jtsúcunúdu. Áánetu pájtyetéímyedívú ɨ́ɨ́né imíjyaú teene bohɨ́ɨ́vú diityéké ájcune. Aanéhaca íñe ¿caatyé úwáábóiyá tééné uwááboju? 17 Muurá tsá teene muha meúwáábohíjcyatú tsaate méénuhíjcyádú muha medsɨ́ɨ́dsɨ́vakíye. Áhdure tsá tsíhdyuhjɨ́ré muha meúwáábohíjcyatúne. Muurá tene néhdújuco muha meúwáábohíjcyáné Píívyéébée múúhakye níwáávéné wákimyéí Jetsocríjtó múúhakye pɨ́áábónej tééveri dííbyeke muha meɨ́ɨ́cuvénéjuco.
1 ¿Aanéubá ámuha méɨjtsúcunú íllure muhtsi memítyájkímyeí ehdu ámúhakye menéhijcyáne? ¿Áhduréubá ámuha méɨjtsúcunú tsaate méénuhíjcyádú uwáábojtétsí muhtsi meíjcyáné waajácúháámɨvu ámúhakye muhtsi meúújétsoíñe? ¿Panéubá ámuha méɨjtsúcunú téeméháámɨ́ ámúhakye muhtsi metáúmeíiñe? 2 Áánerá ihdyu ámuháyé teene waajácúháámɨ́ tujkévéejte múhtsí uwááboríi tsíhdyuréjuco ámuha mecápáyoovéme. Áámeke ámúhakye pámeere ɨɨ́ɨ́téne waajácú ɨ́mɨááné tehdújuco ámúhakye muhtsi meúwaabóne. 3 Aame ámuha Críjtóo múúhaj tééveri cáátúnúné waajácúhaamɨ́du. Árónáa ihdyu tsá ámuha mecáátúvatú caatúnújpácyori. Áhdure tsá ámuha mecáátúvatú éhnéhjáa néwáyuwáácutu cáátúvanédu. Muurá ihdyu ɨ́htsútuube Píívyéébé Apííchóré ámúhá pañévú úcaavéné ámúhakye ímíjpyetétsómeke tsijtye ɨɨ́ɨ́ténetu waajácú dííbyeéjté ámuha meíjcyane, waajácuháámɨ́ cáátuváné iéévéne iwáájácúiyódu. 4 Ehdu íñe ámúhakye o nééne ɨ́mɨááné tsá álliu íjcyatúne. Muurá Píívyéébere Críjtoj tééveri múhtsikye pɨ́áábohíjcyánéllii ó waajácú ɨ́mɨááné tehdújuco o néhijcyáne. 5 Tsá múhtsí waajácúríyé muhtsi meúwáábohíjcyatúne. Píívyéébere ihdyu múhtsikye túkévéjtsóneri muhtsi méúwáábohíjcyáhi. 6 Áhdure dííbyere múhtsikye pɨ́áábohíjcyá íñe muhdú meíjcyaíñé béhné pityájcoju muhtsi tsíjtyeke meúwááboki. Muurá dííbyé Apííchó mépañe íjcyánej tééveríyé mépájtyetéhi. Tsá ɨ́hdééné taúhbaju meúráávyéneri mepájtyetétúne. Muurá teene meúráávyerómé íllure méwágóóóvéiyáhi. Áánetu ihdyu Píívyéébé Apííchó meke ajcú medsɨ́jɨvéjúcóóítyúne bóhɨɨ́vu. 7 Muuráhjáa teene tujkénú Píívyéébe pícyóóné taúhbaju meke pájtyetétsóítyuróné néwáyuwáácutu cáátuváné tamúnaa ijraéémudívú wajtsɨ́ dííbyé ɨ́htsútuma Moitséeúvuj tééveri. Ááné ámɨ́tsaráhcóhjáa dííbyeúvú húmɨri íjcyánéllii tsá imúnaa ɨ́ɨ́tehíjcyatú dííbyeke. Aanéikyéhjáa chooco dííbyedítyú áábanúhi. 8 Ehdúhjáa muurá meke pájtyetétsóítyúróné taúhbaju tujkénú Píívyéébe pícyoone ɨ́ɨ́né imíjyaú bóhówaavéhi. Aanéjɨ́ɨ́ mityáubá awáá mepájtyetéíñé uwááboju dííbyé Apííchó mépañétú bóhówájtsoíñej. Ááné pityájcoju íñe ícyooca mééma dibye méénune muurá meke ímíjpyetétsóhi. 10 Áánevu tujkénúu dibye méénúné taúhbaju ímí néérone tsá úújetétúne. Áánetu íñe ícyooca mepájtyetéíñé pityájcojúu dibye méénune awáá éhnííñevu meke pɨ́aabóné tsá múijyú nɨ́jkéváityúne. 12 Aane muha mewáájácúnéllii méúwáábohíjcyá ɨ́ɨ́nerí núhnévetúme. 13 Tsá muha meméénuhíjcyatú éhnéhjáa Moitséeúvú ditye iájtyúmɨ́tu Píívyéébé ámɨ́tsaráhcó íhyúmɨri íjcyane áábanútúné hajchótá wájyámubávú wátácámeíhijcyádu. 14 Téijyúhjáa íjcyáné mɨ́amúnaa tsá wáájacúpityúne. Áhdure ícyooca íjcyáné mɨ́amúnaa teene ɨ́hdééné pityájcoju éévéjúcoorómé tsá wáájácutúne. Aame ijcyá éhne múúne tsane tsíeménevu maávohjácóné íjcyadu wáájácúmeítyúme. Muurá ihdyu apááñéré Críjtóo mééma méénune mecáhcújtsóneri méwaajácúiyáhi. 15 Aane ícyoocápí tsaate téénere Moitséeúvúu cáátúnuhíjcyanéhjɨ́ré icyáhcújtsóne ɨtsúcunúhijcyá ipájtyetéiñe. Tsá ditye wáájácúpityú Píívyéébée muhdú mepájtyetéiñe Jetsóoj tééveri méénune. 16 Árome muurá dííbyé icyánejcúvuréjuco pájtyémeke pɨ́ááboobe Íapííchoj tééveri ditye iwáájácu muhdú ipájtyetéiñe. 18 Muurá Píívyéébeéjté meíjcyame tsúúca dííbyé icyánéjcú méwaajácúhi. Aame mɨ́ɨ́cumɨ́dú menéémedítyú dííbye ímí bóhówaúcunúhijcyámé icyóhbodu méíjcyaá Críjtodu Íapííchoj tééveri meke dibye ímíjpyetétsóme.
1 Aane téénetu íjcyáné uwááboju ɨ́mɨáájú íñe muhtsi méúwáábohíjcyáhi. Áánetu tsá muhtsi meóóchévéítyuró mekée ɨɨ́daatsólléne Píívyéébe múhtsikye pícyóóné wákimyéityu. 2 Áánéllii muurá páneere núcójpɨ́tsó nénehjɨ muhtsi meɨ́hvéjtsóne dííbyé uwááboju méúwáábohíjcyá muhdú tene néhdújuco. Tsá muhtsi tsɨ́jɨjtóríyé meúwáábotúne. Aane Píívyéébe waajácú muhtsi maállityúne. Aane téhdure mɨ́amúnaa waajácúiyáhi. 3 Aane íñe meke pájtyetétsoíñé muhtsi meúwáábohíjcyáné tsá bóhówáávetú wágóóóvéímyedívu. 4 Ɨ́jɨ́j caani Naavéné diityéké túhútsohíjcyá ditye icyáhcújtsótu Píívyéébere íjcyaabe Críjtodítyú íjcyáné uwááboju. 5 Muurá tsá múhtsidítyú muhtsi meúwáábohíjcyatúne. Muhtsi méúwáábohíjcyá Jetsocríjtó Máavyéjuube íjcyáábedítyu. Áábeke muhtsi mewájyúnéllii méijcyá ámúhá ɨɨcúve múnáajtétsi. 6 Muuráhjáa Píívyéébe néhdújuco peete íjcyane. Áábere muurá íñe ícyooca mépañévú téénedu nééne íuwááboju picyóó téénej tééveri dííbyé ámɨ́tsaráhcó Jetsocríjtodítyú bóhówaúcunúné mewáájácuki. 7 Aane muurá Píívyéébé ámɨ́tsaráhcó núpájkíihllódú menéérómé pañe tsúúca íjcyánetu ámuha méwaajácú dííbyé ɨhnáhooríyé muhtsi meúwáábohíjcyáne. Tsá múhtsí ɨhnáhoori muhtsi meúwáábohíjcyatúne. 8 Muurá múhtsikye tsíñehjɨ páhduváré dárɨ́ɨ́véronévú tsá muhtsi metáhjátsámeítyúne. Tsáijyu múhtsikye ɨ́hnáhó tene ɨ́jtsámeíchórónáa tsá muhtsi ɨ́ɨ́nerí maáábímyeíhíjcyatúne. 9 Tsáijyu muurá múhtsikye ditye méénúrónáa tsá muhtsi meɨ́hvétsohíjcyatú tééné uwááboju. Ehdu múhtsidi ditye ɨ́cúbáhrárómútsikye Píívyéébe pɨ́áábohíjcyáhi. 10 Muurá paíjyuva kiávú muhtsi mepéhullévú múhtsikye dsɨ́jɨ́vétsohíjcyarómé Jetsóokée imyéénudu. Ehdu muhtsi dsɨjɨ́vetu mépátyetéhijcyá dííbyeke muhtsi meɨ́ɨ́cúvéné wákimyéí meméénúné déjúcotu Jetsóó múhtsikye panévatúré téhmene iwáájácúmeíki. 12 Ávyeta múu dsɨ́jɨ́vénetu muhtsi méúwáábohíjcyá teene ámuha mecáhcújtsóne múijyú medsɨ́jɨvéjúcóóítyúne bóhɨ́ ámuha meújcuki. 13 Muurá Píívyéébé waajácúháámɨtu nééneé: “O cáhcújtsónetu íñe ó ihjyúvahíjcyáhi.” Ahdu idyé muhtsi mecáhcújtsónéllii íñe ámúhakye ménehíjcyá ɨ́ɨ́nerí núhnévétumútsí ɨ́mɨááné panévatu Píívyéébe meke pɨ́aabóné muhtsi mewáájácúnélliíhye. 14 Muurá muhtsi méwaajácú muhdúhjáa Ávyéjuube Jetsóoke ibóhɨɨtsódú medsɨ́jɨ́vémeke ibóhɨ́ɨ́tsóne dibye meke tsájtyeíñé íúniúvu. 15 Aane muhtsi mewáájácúnéllii méɨ́cúbáhrámeíhijcyá ímí ámuha Píívyéébeke mecáhcújtso mítyame meíjcyame dííbyeke metéhdújtso dibye meke pɨ́áábohíjcyáné hallúvu. 16 Áánéllii tsá múijyú meɨ́htsunúítyuró tééné wákimyéí meméénúnetu. Muurá ɨ́dátsó menéérome Píívyéébeke meúráávyénéjcutu ɨ́htsutúmé meíjcyámeke téjcoojɨ́vádú meke pɨ́áábohíjcyaábe. 17 Aane íñe ícyooca páhduváré nénéhjɨri meɨ́cúbáhrámeíhíjcyaróné tsá múhajchótá íjcyáityúne. Áánetu ihdyu ténéhjɨri meɨ́cúbáhrámeíyómé nihñévúré Píívyéébema meíjcyame tsá múijyú muhdú meíjcyáityúne. Áánéllii meere tsaímíyé meíjcyáíyóneri tsá meíjyácunúítyuróne. Apááñeríyé méijyácunúiyá múijyú nɨ́jkéváityúné Píívyéébé avyéjuvu meúújetéíyóneri.
1 Muurá méwaajácú méjpi jahdu néjpiima múhajchótá meíjcyáityúne. Aane wágóóóvéné boone ihdyu Píívyéébe mééma tsíhdyuréjuco méénúnéj piima méíjcyaá níjkyéjɨri múijyú muhdú íjcyáityúme. 2 Ááneri íñe métsúúrámeíhijcyá téénéj piivu mepájtyéíyóneri ɨ́dátsó meɨ́cúbáhrámeíhíjcyánetu mewáyéééveki. 3 Muurá téhulle tsá méjpííma íjcyatúmé meíjcyáityúne. 4 Múhdutúiyó íñe ícyooca meíjcyánej pííyé cápáyovéné múijyú medsɨ́jɨvéjúcóóítyúnéj piívu. Tsáháítyuro ihdyu medsɨ́jɨ́vécooca múhajchótá méjpííma íjcyatúmé meíjcyáítyuróne. 5 Árónáa ihdyu Píívyéébere méénudújuco méjpííhañe tsíhdyuréjuco cápáyóóveíñe. Aanée mewáájácu mépañévú pícyoobe Íapíícho. 6 Aane ehdu méúmɨwa íjcyane tsúúca méwaajácúhi. Árónáa íñe ícyooca meíjcyánéj piimáyéi meíjcyáné hajchótá tsáhái Ávyéjuube Jetsóó úníuri meíjcyatúne. 7 Aane ɨ́mɨááné iñéhdújuco Píívyéébe mééma méénune muurá maájtyúmɨ́turóné mécáhcujtsóhi. 8 Aame medsɨ́jɨ́vétúné hajchótá métsúúrámeíhijcyá muhdú dibye ímillédú meíjcyáíyóneri medsɨ́jɨ́vécooca tsaímíyé dííbyema meíjcyaki. Áánéllii tsá meíllityéityú dsɨjɨ́veri. Aame ihdyu médsɨ́jɨvéjúcóóiyá Ávyéjuube Jetsóomáyéjuco meíjcyaki. 10 Muurá dííbyedívú pámeere mɨ́amúnaa mépíhcyááveé dibye meke idíllo muhdúhjáa medsɨ́jɨ́vétúné hajchótá ííñújɨri meícyahíjcyáne. Áijyu meke áhdóiibye muhdúhjáa meícyahíjcyáne. Ɨ́mɨáámée ícyahíjcyámé tééne áhdó ɨ́ɨ́né imíjyaú ijcyáhi. Áánetúu ímityúné méénuhíjcyámé tééne áhdó ɨ́cúbáhráméiíhi. 11 Áánéllii muhtsi Píívyéébeke maávyejúúllédú íjcyamútsí méimíllé tsijtye cáhcujtsóné dííbyeke. Aane waajácuube ɨ́mɨááné tehdu muhtsi meméénuhíjcyáne. Áhdure cáhawáá óvíi ámuha méwaajácúhi. 12 Ehdu ámúhakye muhtsi menééneri tsá memítyájkímyeítyúne. Íllure ámúhadívú muhtsi mébóhówátsohíjcyá múhtsidi ámuha meímíjyúúveki, teene ámuha mewáájácúne eene ɨ́ɨ́ɨ́búuri icyáhcújtsóturóné mɨ́amúnaa ɨɨ́ɨ́térokíyé iúwáábóneri mítyákímyeíhíjcyámedívú téhdure ámuha mebóhówájtsoki. 13 Ehdu íñe ámúhakye muhtsi menééne méɨjtsúcunúdí muhtsi meméívatémútsí meíhjyúvahíjcyáne. Ehdu muhtsi meúwáábónej tééveri éhnííñevu Píívyéébeke máávyéjujtsó ámúhakye tene ɨpɨ́ááboki. 14 Muuráhjáa Críjto pámeekéré meke iwájyúne ɨdsɨ́jɨ́vétsihdyu bóhɨɨne mewáájácúne dííbyedívú méɨ́hvéjtsámeí dibye meke ityúkévéjtso meímillédú meíjcyájúcóótuki. Aame dííbyeke mecáhcujtsómé medsɨ́jɨvéjúcóóítyúne bóhɨɨma meíjcyame ímítyúnehjɨ́vú dsɨ́jɨ́vemédú méijcyáhi. 16 Aame tsá meíjyácunúítyuró tsaate muhdú íjcyáneri eene cáhcújtsotúmé ténehjɨ́ré ɨ́ɨ́tehíjcyádu. Ehdúikyée Críjtoke o cáhcújtsótúné ɨhde táɨ́jtsaméí néébe dííbyeke ó ɨtsúcunúhijcyá ihdícyaabédúre. Árónáa ícyooca tsáhájuco tehdu o ɨ́jtsúcunújúcootúne. 17 Muurá íñe tsúúca dííbyeéjté meíjcyame ɨ́hdée múhdurá meícyahíjcyánetu tsíhdyuréjuco mecápááyóóvémedítyú ɨ́mɨáájuréjuco bóhówaúcunúhijcyáne. 18 Ehdúu muurá Píívyéébere meke ímíbáávyetsó Críjtoj tééveri tsaímíyé dííbyema meíjcyaki. Áámekée meke níwááveebe tsíjtyeke meúwaabómé téhdure iímíbáávyeki. 19 Muuráhjáa Críjtoj tééveri Píívyéébe méimítyú ímíbajchó ímí dííbyema meíjcyaki. Aabée múhtsikye níwaavé tééné uwáábovu. 20 Aamútsí íñe Críjto mémeri dííbyé uwáábójuma muhtsi méúllehíjcyá múhtsij tééveri ámúhama dibye iíhjyúvaki. Aane dííbyere Críjto mémeri ámúhakye muhtsi menéé ámuha meímíbáávyéne ímí Píívyéébema meíjcyaki. 21 Muuráhjáa Críjto ávyétá ɨ́mɨáábé íjcyaabe múijyú ímityúné méénútúróóbeke Píívyéébe ímítyúúbedi dilló méimítyú déjúcotu dííbyeéjté meíjcyámeke ɨ́mɨáámedíyéjuco idílloki.
1 Áánéllii íñe muhtsi dííbyé wákimyéí meméénuhíjcyamútsí ámúhakye menéé ámuha mebáñúmeítyu dííbyé pɨááboju mééma íjcyane ámuha mewáájacújucóóme. 2 Muurá dííbyé waajácúháámɨtu nééneé: Mɨ́amúnáakée o pájtyetétsóíñeri o íjyácunúnáa pɨáábó oke ámuha metáúmeíñéllii ámúhakye ó pɨ́aabóhi. Ehdu néénetu méwaajácú ícyooca tsúúca mepájtyetéiñe mééma íjcyane. 3 Áánéllii muurá íñe muhtsi dííbyé wákimyéí meméénuhíjcyamútsí météhmémeíhijcyá múhdurá muhtsi medárɨ́ɨ́vémeíñeri tsíjtyeke metútávájtsótuki. 4 Muhtsi méimíllehíjcyá Píívyéébé ɨɨcúve múnáajtétsí muhtsi meíjcyamútsí ɨ́mɨáámútsíyé meíjcyane. Muurá muhtsi ɨɨná néétumútsí máaabúcuhíjcyá panévaríyé meɨ́cúbáhrámeíyonéhjɨ. 5 Muurá tsáijyu muhtsi cuwáháñeri, ájyáháñeri, méɨ́cúbáhrámeíhijcyá ‘wayée’ néétune mewákímyeícyoóca. Áámútsikye tsáijyu múhtsikye ɨɨ́cúbáhráne iwátsíhcyúmútsikye cuvéhoojánuhíjcyáme. 6 Áronéhjɨ́ muhtsi máaabúcuhíjcyá Jetsocríjtodítyú íjcyáné uwááboju muhtsi mewáájácúnej tééveri Píívyéébe ímillédú muhtsi meícyahíjcyánélliíhye. Aamútsí tsíjtyeke muhtsi mépɨ́áábohíjcyá dííbyé Apííchó múhtsí pañe íjcyánej tééveri. Ehdu muhtsi dííbyé wákimyéí meméénumútsí dííbyé ɨhnáhoori méícyahíjcyá tsaímíye. Áánéllii tsáijyu tsaate múhtsí hallúvú ímityúné íhjyúvaróné tsá pánéévehíjcyatúne. 8 Árónáa ihdyu tsaate múhtsikye ímí ɨɨ́jtsúcunúne duurúvahíjcyáhi. Áánetu tsijtye múhtsidi úúhɨ́vatémé nehíjcyá állíu múnáajtétsí muhtsi meíjcyane. 9 Ááne múhtsikye wáájácurómé tsá múhtsidi ɨ́ɨ́cúvehíjcyatúne. Muurá tsáijyu ávyétá ɨhnáhó múhtsidi ditye ɨ́cúbáhráromútsí tsá muhtsi medsɨ́jɨ́vehíjcyatúne. Áróné pañe muhtsi méícyahíjcyá ɨ́dátsó múhtsikye ditye dsɨ́jɨ́vétsóllehíjcyáromútsi. 10 Ɨ́dátsó muhtsi meíjcyáromútsí mítyámeke mépɨ́áábohíjcyá Píívyéébé avyéjúejte ditye iíjcya ɨ́htsutúme. Ááneri muhtsi méimíjyuhíjcyá ɨ́ɨ́néúbamá íjcyátúromútsí tsáijyu kímóhcó múhtsikye tene pájtyérónáaáca. 11 Ámuúha Corííto múnaa múhtsí nahbémuj, ámúhakye muhtsi mewájyúne méúúballé muhdú muhtsi meíjcyane tóónútumútsi. 12 Tsáháturo múhtsí icyánéjcutu ímityúné ámúhadítyú muhtsi meɨ́jtsámeítyuró tsáijyu múúne ámúhá icyánéjcutu múhdurá ámuha múhtsikye meɨ́jtsúcunúrónáaáca. 13 Árónáa ihdyu ámúhakye muhtsi mewájyúne méúwáábohíjcyá éhne múúne ɨ́ɨ́tsɨ́ɨ́meke cááni iwájyúne úwaabódú ámuha téhdure múhtsikye mewájyuki. 14 Aane tsá menáhbéváítyuró cahcújtso múnaa íjcyátúmema tsahdúré diityémá méɨ́jtsaméí néétúnélliíhye. Cáhawáá méɨjtsúcunuj, tsá muurá pejco cóójɨ́ma tsahdúré néétune. Ahdu ɨ́ɨ́vane tsá tene ímityú ɨ́mɨáájú meúraavyémé ímítyúmema menáhbeváne. 15 ¿Aca Críjtoma Naavéné ɨ́jtsaméí tsahdúre? Aanéhjɨ́ɨ́va tsá tene ímityú Críjtoéjté íjcyame Naavéné icyánéjcúejtémá náhbéváiyóne. 16 Áhdure ¿aca ímíiyóné ɨ́mɨá Piivyéébeéjté meíjcyame dííbye jáhdú menééme menáhbeváné níjcyotájté ibóhɨɨma íjcyátúmeke dúúrúvahíjcyámema? Muurá íllu méhdityu neébe: Tahñéjté íjcyámé Piivyéébé o íjcyaabe tsá kiá dityédítyú o íjcyatúne. 17 Téhdure tsiiñe neébe: Médowáávé ímítyúné mɨ́amúnáadítyu. Ááne mémeenújúcohdí ímityúné ditye méénuhíjcyádú ímí ámúhakye o ɨ́jtsúcunú ámuha tahñéjtéj Caani o íjcyaábe. Ehdu o néé Píívyéébe panévatúré ɨ́htsútuube o íjcyaábe.
1 Ehdu íñe Píívyéébe nehíjcyá meke iújcuíñe, ámuúha táñahbémuj. Áánéllii ílluréjuco metsu meɨ́hveté panéváré ímityúné méjpííyií, meɨ́jtsaméiyii, meméénuhíjcyánéhjɨtu. Ááne metsu meɨ́hvéjtsámeí dííbyedívu. 2 Ahdícyane óvíjyuco múhtsima méímibáávyé tsaímíyé meíjcyaki. Muuráhjáa tsáháturo ɨ́ɨ́nerí ámúhakye muhtsi metútávájtsotúne. Áhdurée tsáháturo ámúhakye muhtsi maállíñé hallúrí ámúhá tsíeméné meékéévetúne. 3 Tsá íñe ehdu ámúhakye o néétu ímityúmé ámuha meíjcyánélliíhye. Éíjyúu ámúhakye o néhdu mítyane ámúhakye o wájyúnéllii ó nehíjcyá ímí tsaméhjɨ́ meíjcya múijyú medsɨ́jɨ́vétsihvújuco. 4 Aane ó waajácú ámuha tehdújuco meíjcyane. Áánéllii mítyane ó imíjyúú ámúhadi panévaríyé o ɨ́cúbáhrámeíyoobe téénevu o cátóróóvénema. 5 Muuráhjáa Matsedóóniá iiñújɨvu muhtsi meúújetémútsí ávyétá ɨhnáhó meɨ́cúbáhrámeíñeri muhtsi mítyane méíllityéhi. 6 Árónáacáa Píívyéébe imyéénuhíjcyádú pɨ́áábónej péévé Tííto múhtsidívú ‘bohɨ́bóhɨúvú’ úújeténeri muhtsi méímíjyuuvéhi. 7 Árónáacáa tsá apááñéré dibye múhtsidívú úújeténeri muhtsi meímíjyúúvetúne. Ímichíi muhtsi méímíjyuuvé muhdú ámuha meíjcyane dibye múhtsikye úúbálléneri. Múhtsikyée úúbálleebe ámuhává ímítyú meícyahíjcyánetu tsúúca meɨ́hvetémé meíjyácunúhijcyáné ámúhakye muhtsi maááhɨ́vetéíyóneri. Áhdurévá ámuha ímí o íjcyáíyóneri méijyácunúhijcyáhi. Ehdúu dibye múhtsikye úúbálléneri mítyane muhtsi méímíjyuuvéhi. 8 Árónáacáa tsánejcúvú ámúhadi ó ɨ́dáátsové éhnée tujkénú ámúha éllevu o wállóháámɨ́ pañe ɨ́hnáhó ámúhakye o úwaabóné kímóhcó ámúhakye pájtyéneri. Áronée óvíjyuco múhajchótáwuúrá ámúhakye tene kímóvejtsóné ámuha meímíjpyetéki. 9 Áánéllii ó imíjyúú tééneri. Árónáa tsá ámúhakyée kímóhcó tene pájtyéneri o ímijyúúné o néétune. Ó imíjyúú ámúhakyée kímóhcó tene pájtyétsihdyu ímí tsíhdyuréjuco ámuha meíjcyáneri. Aane ámuha maáábúcuhíjcyáné ímí Píívyéébe ɨjtsúcunúhi. Aanée tsá tééneri ámúhakye o tútávájtsotúne. Muuráhjáa íllure ámúhakye tééneri ó pɨ́aabóhi. 10 Muurá tsáijyu dííbyere Píívyéébe meke ɨ́hvejtsó tsáné kimóóvé meke ipájtye téénetu meíllíjkívyéne ímítyú meícyahíjcyáné meɨ́hvéjtsóne dííbyé icyánejcúvuréjuco mepájtye mewágóóóvétuki. Áánéllii tsá múu kímóóve íjcyácooca ɨɨná ɨ́jtsámeítyú dííbyedítyu. Áánetu ihdyu cáhcújtsotúmé ehdu nénehjɨ diityéké pájtyéneri kímóóverómé wágóóóveéhi. 11 Muuráhjáa Píívyéébe ímillédú ámúhakye ɨ́hnáhó o úwaabóné kímóhcó ámúhakye pájtyeróné ámuha máaabúcúhi. Aanée ɨ́mɨáánéjuco múhdurá ámuha meícyahíjcyanévú ámúhakye wáájácutsóné tsárí ámúhakye pájtyéróneri ámuha meíllityéne méimíllerá ámúhama teene o ímíbájchoténe. Árónáacáa ámuha tsamééréjuco eenée ímityúné méénúúbeke ɨ́hnáhó meúwáábóneri meímíbájchónéllii tsáhájuco ámúhá hallúrí tene íjcyatúne. 12 Ehdúu ámúhakye ó caatúnú Píívyéébedívú o bóhówájtso ɨ́mɨááné ámuha múhtsikye mewájyune. Tsáháa apáámútsikyéré ímityúné dárɨ́ɨ́véjcatsímútsikye tene ɨpɨ́áábo o cáátúnutúne. 13 Aane muurá muhdúhjáa ámúhakye muhtsi menéhdújuco ámuha meíjcyánetu muhtsi méwaajácú ɨ́mɨááné múhtsikye ámuha mewájyune. Ááneri mítyane muhtsi méímíjyuuvéhi. Áhdurée Tííto ámuháváa panévatúré dííbyeke meɨ́ɨ́cúvénéllii imíjyúwu múhtsidívú wájtsɨ́neri éhnííñevu muhtsi méimíjyúúhií. 14 Áábekée muhdú ámuha meíjcyane o úúballéné ímí ɨjtsúcunúúbe. Tehdu tene íjcyátújɨ́jtori múijyú o íhjyúváíyónejɨ́ɨ́vari. Muuráhjáa o néhdújuco ámuha dííbyeke meɨ́ɨ́cuvéné tehdújuco. 15 Áánéllii mítyane éhnííñevu ámúhakye wájyuube ámuháváa dibye nénehjɨ mecáhcújtsóne ímí dííbyeke meɨ́ɨ́cúvehíjcyánélliíhye. 16 Téhdure mítyane ó ímíjyuuvé ímí ámúhama menáhbévájcatsíiñe o wáájácúneri.
1 Téhdure ó imíllé ámuha táñahbémuke o úúballéné muhdú Matsedóóniá iiñújɨri íjcyáné cahcújtso múnaa ɨ́cúbáhrámeímyeke Píívyéébe pɨ́áábohíjcyáné diityédí ɨɨ́dáátsóvénema. 2 Aame muurá tsaímíyé íjcyame mítyane pɨ́áábohíjcyá tsijtye ménahbémuke. 3 Aane ó waajácú ɨ́mɨááné ditye pɨ́áábohíjcyáné íjcyátúrónetu diityéké ɨpɨ́aabóné iímíllénélliíhye. 4 Aamée múhtsikye néé téhdure Jerotsaréeri íjcyáné cahcújtso múnáake ditye pɨ́áábóne dsɨ́ɨ́dsɨ́ muhtsi diityé éllevu metsájtyeki. 5 Ávyetáa tsá muhtsi meɨ́jtsúcunútú ditye tsíjtyeke pɨ́ááboíñe. Árónáacáhjáa ihdyu muhtsi meúwaabóné illéébóne Píívyéébe ímillédú ícyahíjcyámé dííbyedívuréjuco ɨɨ́hvéjtsámeíñema. 6 Ehdúu Matsedóóniá iiñújɨri íjcyáné cahcújtso múnaa méénune imíwu muhtsi meɨ́jtsúcunúne Tíítóke menéé ámúhadítyú tsiiñe dibye dsɨ́ɨ́dsɨke iújcuté ɨ́hdée imyéénudu. 7 Muurá ámuha tehdújuco meméénuhíjcyáné íñe Píívyéébeke meúráávyenéjcu. Aame ámuha ímí téjɨjtóríjyuco meúwáábohíjcyámé múhtsikye méwajyúhi. Ahdícyane óvíi ámuha meméénuhíjcyadú dsɨ́ɨ́dsɨdi mépɨ́áábójcatsíhi. 8 Árónáa ihdyu tsá ámúhakye o táúhbatúne. Íllure ámúhakye ó waajácutsó muhdú ménahbémú pɨ́áábócatsíhijcyáné tehdu ámuha tsíjtyeke mepɨ́áábónetu mewáájácu ɨ́mɨááné ámuha diityéké mewájyune. 9 Muurá tsúúca ámuha méwaajácú Máavyéjuubée Jetsocríjtó ɨ́htsútuube íjcyároobe mewájyuri ihdícyaabédú ɨ́cúbáhrámeíñé téénej tééveri tsaímíyé dííbyema maávyéjuutéki. 10 Áánéllii ó imíllé ámúhakye o úwaabóné éhnííñevu ámuha meúráávye dsɨ́ɨ́dsɨdi mepɨ́áábócatsíhijcyáné muhdúhjáa éhné pijcyábari ámuha metújkenúdu. Árónáa tsá múu iímíllétúróné pañe pɨ́áábotúne. Múu pɨ́aabó ɨ́mɨááné ɨpɨ́aabóné iímíllénema. 11 Ahdícyane óvíi ámuha tsaímíyé mépɨ́áábójcatsí muhdúhjáa tujkénú ámuha meméénudu. 12 Árónáa tsá ámúhakye o néétu ámuha mepɨ́áábóne bóónétu ílluréjuco mepɨ́htóveki. Muurá Píívyéébe ímí ɨjtsúcunú múhduná meíjcyátsodúneri tsaatéké mepɨ́aabóne. Tsá meke dibye éhnííñevu táúmeítyúne. 14 Muurá ámuha mepɨ́htótúijyu tsíjtyeke mépɨ́áábohíjcyá tsáijyu téhdure ámuha mepɨ́htónetu ditye ámúhakye ɨpɨ́áábo tsahdúré ímí ámuha meíjcyaki. 15 Muurá Píívyéébé waajácúháámɨtu nééneé: “Mítyane újcúmema áyánéwu újcúrómedívú tsahdúré úújeténe.” Ehdu nééne Píívyéébé waajácúháámɨtu. 16 Muurá íñe ámúhadi o íjyácunúdúré Píívyéébe túkévéjtsóneri Tííto ámúhakye ɨpɨ́áábóíyóneri ijyácunúhi. Áánéllii muurá ávyeta imílleebe ámúha éllevu o wálloóne. Aabe cáhawáá óvíi ámúhakye aahɨ́vetéhi. Áánéllii mítyane ó téhdujtsó Píívyéébeke. 18 Áábema ó wallóó tsijpi dííbyeke náhbénúííbyeke dííbyedítyú cahcújtso múnaa ímí dibye úwaabóné néhíjcyáábeke. 19 Áábeke téhdure meménúmé mepɨ́áábójcatsíñe dsɨ́ɨ́dsɨ́ Jerotsaréevu muhtsi metsájtyécooca dibye múhtsikye iñáhbénu tsaímíyé muha teene metsájtye mɨ́amúnaa ɨɨ́jtsúcunútu muhtsi menáníiyóne. Aane ímí muha meúújetétsóneri Píívyéébeke muha maávyéjújtsoki. Áhdure diityéké muha mepɨ́áábóíyóneri meíjyácunúhijcyáné téénetu ditye iwáájácuki. 21 Áánéllii muha méimíllé tsaímíyé teene metsájtyene ímí Píívyéébe múúhakye ɨɨ́jtsúcunúki. Árónáa tsá apáábyéré diibye ímí múúhakye ɨɨ́jtsúcunú ímí muha metsájtyéityúne. Téhdure muha méimíllé mɨ́amúnaa ímí múúhakye ɨ́jtsúcunúne. 22 Aane íñe Tíítómútsima ó wallóó ménahbe panéváré Píívyéébé icyánéjcú wákimyéí tsaímíyé méénuhíjcyáábeke. Aabe téhdure waajácú ímí ámuha meíjcyane. 23 Aane tsáijyu múúne tsaate muubá Tííto íjcyane díllóhajchíí múu néé tápɨááboobe dibye íjcyane. Áhdure tsíjtyétsikye ditye díllóhajchíí múu néé Críjtoke ímí úráávyehíjcyámútsikye ííllé cahcújtso múnaa wálloóne. 24 Ahdícyane óvíi ámuha diityéké mewájyúne méɨ́ɨ́cuvé ímí ámúhakye muhtsi meɨ́jtsúcunúmedi idyé tsijtye cahcújtso múnaa iímíjyúúve teene iwáájácúnema.
1 Áánetu dsɨ́ɨ́dsɨke mepíhcyúneri mepɨ́áábócatsíhíjcyánéjcutu tsáhájuco ámúhakye ɨɨná o nééítyuróne. 2 Árónáa ó waajácú ɨ́mɨááné ámuha Acááyá iiñújɨ́ cahcújtso múnaa meímíllehíjcyaróné mepɨ́aabóné tsijtye cahcújtso múnáake éhné píjcyábatújuco. Ááneri mítyane o ímíjyúúvéne Matsedóóniá iiñújɨ́ cahcújtso múnáake ó úúballéhi. Aane diityéké imíwu pájtyeme éhnííñevu ímí pɨ́áábócatsíhijcyáhi. 3 Aane o nééne íñe ícyooca ó wallóó ménahbémuke ditye ámúhakye iñéé apáhajchíí ámuha mepíhcyújúco dsɨɨdsɨ bañúháñé ámúhadítyú diityéké o úúbállehíjcyátuki. 4 Tsáijyu múúne tsájɨ́ubáréi ámuha meújcútúnáa ellévú o péébema muurá tsaate diitye Matsedóóniá iiñújɨ múnáadítyú péhajchíí tsaméhjɨ́juco menúcójpɨ́veíñé tééneri. 5 Ááné ɨhdétú ó imíllé ménahbémú Tíítomu ámúhakye ááhɨ́veténé ámúhakye ditye pɨ́áábóneri ámuha meúújetétsójúco múhdúneríhjyáa ámuha diityéké mepɨ́ááboíñé menéhijcyáne. Ahdícyane óvíi ámuha méúújetétsó ɨ́mɨááné ámuha mepɨ́aabóné meímíllénema. Tsá idyé muha menééné iijyéveríyé ámuha meméénúítyuróne. 6 Cáhawáá méɨjtsúcunuj, íllu muurá tsaate nééhií: Áyánéwu bájtsome áyánéwu ujcúhi. Áánetu mítyane bájtsome mítyane ujcúhi. 7 Ahdícyane ihdyu óvíi tsáápiitsa mépɨ́áábohíjcyá ɨ́mɨááné mepɨ́aabóné meímíllénema. Tsá meímíllétúné pañe mepɨ́áábóítyuróne. Áhdure tsá tsijtye meke néénélliihyéré mepɨ́áábóítyuróne. Muurá Píívyéébe ímí ɨjtsúcunú ɨ́mɨáánetúré meímílléne mepɨ́áábómeke. 8 Aabe ihdyu ɨ́htsútuube íjcyaabe óvíi meke panévatúré pɨ́aabó ɨɨná méhdityu ɨpɨ́htótu téhdure tsíjtyeke mepɨ́ááboki. 9 Muurá dííbyé waajácúháámɨtu nééneé: Ɨ́dáátsojtéké pɨ́áábómedítyú tsá múijyú tene ábájɨ́ɨ́vémeíityúne. 10 Aane muurá íñe dííbyere panéváré bajtsóháñé píívyétsóne tájpí meícyahíjcyaabe ámúhakye pɨ́ááboó ámúhá wákimyéityu. 11 Ehdu ámúhakye éhnííñevu panévatúré pɨ́áábóiibye tsíjtyeke ámuha mepɨ́áábohíjcyaki. Aane ámúhakye muha meúwaabódújuco ámuha ménahbémuke mepɨ́áábónéllii téhdújtsoímyé dííbyeke. 12 Tsá pevénéré diityéké ámuha mepɨ́áábotú ditye pɨhtónetu. Muurá ámuha mepɨ́áábóné hallúvú idyé téhdújtsoímyé Píívyéébeke. 13 Aane diityéké ámuha mepɨ́áábóneri méwaajácutsó ɨ́mɨááné Críjtodítyú íjcyáné uwááboju ámuha mecáhcujtsóne. Áánéllii Píívyéébeke iávyéjújtsóne duurúvahíjcyaímyé pamévakéré ímí ámuha mepɨ́áábohíjcyánélliíhye. 14 Aame ámúhakye iwájyúne ámúhá hallúvú pɨáábó táúméií ámúhaj tééveri dibye diityéké pɨ́áábohíjcyánélliíhye. 15 Ahdícyane metsu metéhdújtso Píívyéébeke ávyetáa méɨ́jtsaméí pɨrúúvé íjcyáné pɨáábó Jetsocríjtoj tééveri dibye mééma méénúné hallúvu.
1 Ehdu íñe ámúhakye ó úwáábohíjcyá ímíñeúvú Críjtóo meke ɨɨ́daatsólléne úwáábohíjcyádu. Árónáa muurá ó waajácú óhdityu ámuha múhdurá meíhjyúvahíjcyáne. Muurévá ámuha ménehíjcyá ámúhama o íjcyácooca ɨɨná ámúhakye o néétuube tsiélletúré waajácuháámɨ́ o cáátúné pañe núhnévétuube ɨ́hnáhó ámúhakye o úwáábohíjcyáne. 2 Aane ámúhakye o ááhɨ́vetécooca tsá o ímílletú ámuha óhdityu menééne cáhcújtsotúmé íjcyadu o íjcyane. Ehdu íhjyúvámema ɨ́hnáhó tééneri ó ihjyúvaáhi. 3 Muurá ihdyu oo mɨ́amúnáajpi. Árónáa tsá ehdu nénehjɨ tatsɨ́jparíyé o méénúítyuróne. 4 Muurá Naavéné icyánéjcú ó táhjahíjcyá ɨ́htsútuube Píívyéébé ɨhnáhooríye. 5 Muurá mɨ́amúnaa Píívyéébeke iéhdɨɨvállédúré ɨ́ɨ́vame imítyájkímyeíñe óhdityu íhjyúváronéhjɨ́ ó táhjahíjcyáhi. Áámeke ó úwáábohíjcyá Críjtodítyú íjcyáné uwááboju ditye icyáhcújtsóne iímíbáávyeki. 6 Ahdícyane tsúúca dííbyeke ámuha mecáhcujtsójúcóórómedítyú tsaate dibye ímillédú íjcyátúmeke ɨ́hnáhó ó úwááboóhi. 7 Muurá ámuha méɨjtsúcunú átéréejpi o íjcyane. Árónáa táɨ́jtsaméí tsá ámuha mewáájácutúne. Muurá Críjtoéjpí o íjcyaabe dííbye mémeri ó úwáábohíjcyá tsijtye dííbyeéjté méénuhíjcyádu. 8 Aabe mítyájkímyeítyuubéré dííbyeke meúráávyénéjcutu ámúhakye ó túkévétsohíjcyá ɨ́ɨ́nerí núcójpɨ́vétuubére. Ááneri tsá ámúhakye o tútávájtsotúne. 9 Ehdu ámúhakye waajácúháámɨ́ pañe o nééne méɨjtsúcunúdí o méénúityúné o íhjyuváne. 10 Muurá ó waajácú tsaate óhdityu néhijcyáné atéréejpívá o íjcyaabe ámúhadívú o úújetécooca ɨɨná ámúhakye o nééítyuube waajácúháámɨríyé ámúhama o íhjyúvahíjcyáne. 11 Áánéllii ámúha éllevu o péécooca ɨ́hnáhó ámúhakye ó úwááboó muhdú waajácúháámɨ́ pañe o néhijcyádu. Áijyu botsíi waajácuímyé óhdityu íhjyúvahíjcyáme. 12 Árónáa tsá o némeítyú ɨ́mɨáábé o íjcyane eene tsaate íhjyúvahíjcyádu. Muurá pámé ehnííñevu ɨ́mɨáámé iíjcyane ɨ́jtsúcunúmeíyómé íllure báñúmeíhijcyáhi. 13 Áánéllii tsá múijyú tehdu o íjcyátúneri o mítyájkímyeíítyuróne. Muuráhjáa ihdyu Píívyéébere oke néhdújuco íñe dííbyé ihjyu o úwáábohíjcyáne. Aabée elle Coríítori ó úllejé dííbyere oke túkévéjtsóneri. 14 Aane ímichíi ámúhakye Críjtodítyú íjcyáné uwááboju o úúbállétujkénúnéllii ámúhakye ó nehíjcyá ámúhá túkevéjtsoobe o íjcyane. 15 Árónáa tsá o néétu apáábyéré ámúhá túkevéjtsoobe o íjcyane téhdure tsijtye ámúhakye úwáábohíjcyámé íjcyánáaáca. Apááñéré ó imíllé ámuha ímíñeúvú mecáhcujtsóné Píívyéébé uwááboju dibye nééné hajchótá ámúhama o íjcyaabe o úwaabóne. 16 Aabe bóónétu téhdure tsícyoomíjɨ múnáakéréjuco o úwáábotéiñe pajtyété uwááboju. Árónáa ihdyu ó úwáábóteé tsáijyúubái tsaate úwáábohíjcyátútsɨ́jɨ múnáakéréjuco tsíjtyé wákimyéí o cáávácútuki. 17 Ááné wákimyéiyi tsaate imítyájkímyeíñé ímillémé ihdyu óvíi dííbyekéré mítyátsohíjcyáhi. 18 Árónáa ihdyu tsaímíyé tééné wákimyéí méénume tsá iiye némeíítyuró ɨ́mɨáámé iíjcyane. Muurá ihdyu Píívyéébere diityéké bóhówajtsó ímí ditye íjcyane.
1 Ehdu íñe ámúhakye o nééne ihdyu óvíjyuco ehdícyáróné pañe mélleebúcunu. 2 Muurá ávyeta ámúhadi ó ijyácunúhijcyá muhdú Píívyéébe méhdi íjyácunúdu. Áábekée oke Críjto níwaavé ámúhakye o túkévéjtso dibye ímillédú ámuha meíjcya éhne múúne wájpiikyéi úújétúné badsɨ́jcaja ájyu íjcyáiibye ímillédú íjcyadu. 3 Áánéllii ámúhadi mítyane ó ijyácunú Naavéné ámúhakye Críjtodítyú mújtátsóíyóneri éhnéhjáa Éébáke ííñimyéj tééveri imyéénudu. 4 Muurá Jetsocríjtodítyú íjcyáné uwááboju ámúhakye o úwáábóné úníutu tsíhdyuréjuco ámúhakye tsaate úwááboróné ímí ámuha mélleebúcunúhijcyáhi. Áhdure ámuha méimíllehíjcyá melléébúcunúné Naavéné apííchotu ámúhakye ditye úwaabóné tsúúca Píívyéébé Apííchó ámúhá pañe íjcyaróme. 5 Muurá tsá táehnííñevu ditye íjcyatú eene ímí ditye úwaabóné ámuha meɨ́jtsúcunúróme. 6 Ihdyúhde ɨ́mɨááné tsá eene ditye imíwu ‘cáto’ néétune úwaabódú o úwáábóturóne. Árónáa muurá ámuha méwaajácú ɨ́mɨáánéjuco íjcyane ámúhakye o úwáábohíjcyáné panéváré ámúhama o méénuhíjcyánetu. 7 ¿Mityá ámuháa méɨjtsúcunú átéréejpi o íjcyánéllii ámúhakye áhdótsótuube pajtyéteju o úwáábóneri ímityúné o méénune? 8 Muuráhjáa ihdyu tsijtye cahcújtso múnaa oke pɨ́áábóne tájpí o íjcyaabe ámúhakye ó úwáábohíjcyá áhdótsótuúbe. 9 Aanée óhdivu óúúvérónáa tsá ámúhakye ɨ́ɨ́nerí o pátsáríjcyotúne. Tehdu muucá ɨ́ɨ́nerí o pátsáríjcyóíñejɨ́ɨ́vari. Áróóbekée Matsedóóniá iiñújɨtu tsááné nahbémú tsiiñe oke pɨ́aabóhi. 10 Ehdu íñe ɨ́mɨáájú Críjtodítyú íjcyáné uwááboju tápañe íjcyaabe muhdú o ícyahíjcyáné ó úúbálleé Acááyá iiñújɨ múnáake. 11 ¿Aanéhaca íñe ámúhakye o wájyútúne íjcyaabe ehdu ámúhakye ó nehíjcyáhi? Muurá Píívyéébe waajácú mítyane ámúhakye o wájyune. 12 Aabe o méénuhíjcyádú éhnííñevu ó úwááboó áhdótsótuubére. Áánetu eene o úwaabódú iúwaabóné néhíjcyarómé tsá pevénéré úwáábóítyuróne. 13 Muurá állíu múnaa íjcyame Píívyéébé uwáábojtédí idíllómeíñe pánehjɨ́dú méénuhíjcyá ɨ́mɨáámé Críjtó wákimyéi múnaa méénuhíjcyádu. 14 Aane ehdu némehjɨ tsá pɨ́htotúne. Muurá dííbyere Naavéné ɨ́mɨá uwáábóóbedi idíllómeíñe méhdivu bóhówáávehíjcyáhi. 15 Áánéllii muurá dííbyé ɨɨcúve múnaa ɨ́mɨá uwáábojte méénuhíjcyádú méénuhíjcyáhi. Árone ɨ́dátsó diityémá nɨjkévaáhi. 16 Áánetu tsiiñe ámúhakye o néé ámuha óhdityu menéétu mééídyu o íhjyúvahíjcyáne. Ehdu ámuha óhdityu meɨ́jtsámeíyóné pañe ihdyu óvíjyuco ámúhama o íhjyúvahíjcyáné eene tsijtye múhdurá iúwáábóróneri mítyákímyeíhijcyádú téhdure o mítyájkímyeíki. 17 Árónáa tsáháturo tene ímityú Píívyéébeéjpí o íjcyaabe o mítyájkímyeíñe. Árónáa íñe muhdú ó mítyájkímyeí mééídyu o íhjyúváné pañe. 18 Ɨ́ɨ́néturó mityá ɨ́jɨ́enéré imyéénúróneri tsaate mítyákímyeíhijcyáhi. Aanéjɨ́ɨ́ muhdú tsá o mítyájkímyeíityú awáá Píívyéébé wákimyéí o méénuúbe. 19 Áánetu idyéjuva ámuha panéváré mewáájacúmé ¿ɨ́veekí máállítsámeíhijcyá iwáájácutúnéré íhjyúvahíjcyámedívu? 20 Ditye muurá ámúhadi páhduváré ɨ́cúbáhraróné ámuha máaabúcuhíjcyáhi. Muurá ámúhakye íúníu múnaádú ɨɨ́jtsúcunúmeke ityáúhbáne ámúhá tsíeméné ihñériyéjuco ditye díllohíjcyáne. Ááne ámúhakye méénuhíjcyámé iávyejúúllétúnema. 21 Áhdúwu muucá o méénutúné muhdú núcójpɨ́tsó ó ɨjtsúcunúhi. Óubá ó ɨhtsúhi. Ároobe ihdyu téhdure mééídyu o íhjyúváné pañe ó mítyájkímyeí eene múhdurá imyéénúróneri ditye mítyákímyeíhijcyádu. 22 Muurá mítyákímyeíhijcyámé heeberéómú Píívyéébeéjté Aavaráaúvúj tsɨɨménémúhaabe iíjcyáneri. Árónáa muurá téhdure oo diityé múnáajpi. 23 Áhdure mítyákímyeíhijcyámé Críjtó ɨɨcúve múnaa iíjcyáneri. Muurá téhdure dííbyé ɨɨcúve múnáajpi o íjcyaabe diityé ehnííñevu tééné déjúcotu ó ɨ́cúbáhrámeíhijcyáhi. Muurá oke iwátsíhcyurónee, icyúvéhoojánurónee, dárɨ́ɨ́vehíjcyáme. Ánéhjɨtu píváijyúvájuco o pájtyeténé dsɨjɨ́vetu. 24 Muuráhjáa oke 39-neva wátsihcyúmé tamúnaa íjcyarómé imyéénuhíjcyádújuco. Aane tsáhojtsɨ́ijyúvájuco tehdu oke ditye méénune. 25 Áhdure pápihchúúijyúvájuco oke ditye úméhéiyi wápáajcóne. Áánetu tsáijyúréi néwayúúnevu oke aamúme. Áhdurée pápihchúúijyúvá cúújúwamɨ óóma pámááveebe tsáijyu nújpácyó pañe ó ijcyá tsájcoójɨɨ, tsápejcoo, íjcyane. 26 Ehdúu úlleebéré o péhíjcyáábeke patyéhijcyáné pahúllevávú nújpácyój pɨɨnévuu, cómiñévuu, múubárá íjcyátútsihvuu, íjcyane. Aabe tsáijyu ápíchó nééróméhjɨ́j pɨɨne ó ícyahíjcyá naní múnaa, tsíjtye múnaa, tamúnaa, íjcyáméj pɨɨ́ne. Téhdure ó ícyahíjcyá cahcújtso múnaa íjcyáturómé ménahbémudi díllómeímyéhjɨ́j pɨɨ́ne. 27 Ehdúu nénéhjɨri o ɨ́cúbáhrámeííbyé ɨ́dátsó o májchóíyónéhjɨri, o ádóíyónéhjɨri, ó ícyahíjcyáhi. Áhdurée tsáijyu cúwátuube tsuucórí ó ɨ́cúbáhrámeí o wájyamúúvátuúbe. 28 Aabée tsánejcúvú muhdɨ́ɨ́vané tsijtye cahcújtso múnaa íjcyáneri o ɨ́jtsámeíñé oke múhduúvúrá patyéhijcyáhi. 29 Muurá tsaate ímityúné íjcyáneri ó ɨ́dáátsóvehíjcyáhi. Áhdure ditye ténejcúvú mútátsójcatsíñeri o ɨ́dáátsóvérónáa tsátsii tsárí oke patyéhijcyáne. 30 Aabe muurá o mítyájkímyeíñé o ímílleca ó mítyájkímyeíiyá ɨ́dátsó o nééróóbej tééveri Píívyéébe bóhówájtsómeíñeri. 31 Muurá Máavyéjuube Jetsocríjtój Caaníkyé múijyú nɨ́jkéváityúné medúúrúvahíjcyaabe waajácú ɨ́mɨáánéjuco o néhijcyáne. 32 Muuráhjáa tsáijyu Damájcori o íjcyácooca ávyéjuube Aréétá tsíjpiikye pícyoobe téhmetsó tsaatéké técoomí llehówaanévú okéváa ditye iékééveki. 33 Árónáacáa técoomí mɨjcótú cáámetu páheju néénetu oke tsaate úvérújtsiyi niityétsó áachívújuco. Ehdúu téijyu ó pállojcóhi.
1 Aane tsá ɨ́ɨ́netú oke tene pɨ́áábóítyuró o mítyájkímyeíñe. Árónáa ámúhakye ó úúbálleé ɨɨnáhjáa nééiyóné Píívyéébe oke úújetsóné naavédú nééné pañe. 2 Muuráhjáa ihdyu oke tsajtyéébé páñétúéhullévú níjkyejɨ́vú dííbyeéjpí o íjcyáábeke. Aane muurá tsúúca tétsihdyu 14 pijcyábájuco pájtyene. Árónáa ihdyu tsá o wáájácutú páneerée tájpííma o péhajchííjyu, íhjyáa mityá apááñéré táɨ́ɨ́buu pééhií. Tsá o wáájácutúne. Apáábyéré ihdyu Píívyéébe waajácúhi. Árónáacáa ihdyu ɨ́mɨááné ó úllejéhi. 4 Aabée muurá téhulle tsaímiyéjuco meíjcyáítsihyi o íjcyaabe ó lleebúcunúhijcyá tsaate íhjyuváné tsáijyúubáré melléébohíjcyátúnéhjɨri. Áánetúu oke bóijcyúmé muucá o úúbállétuki. 5 Ááneri o mítyájkímyeíiyóné muurá tsá o ímílletúne. Apááñeríyé ihdyu ó mítyájkímyeíiyá íñe ɨ́dátsó o nééróóbej tééveri Píívyéébe bóhówájtsómeíñeri. 6 Árónáa tsá pevénéré o mítyájkímyeíítyuróne. Ó mítyájkímyeíiyá ɨ́mɨáánéjuco o méénuhíjcyáneri. Árónáa tsá o ímílletú oore o bóhówájtsómeíñe. Óvíi ihdyu o úwaabóné illéébónetu mɨ́amúnaa waajácú muhdú o ícyahíjcyáne. 7 Muuráhjáa tééneri o mítyájkímyeííyóné ɨhdétú Píívyéébere ɨ́hvéjtsoobe Naavéné oke tútávájtsoobe ó ɨ́cúbáhrámeí éhne múúne metójáávéneri meɨ́cúbáhrámeídyu. 8 Áánélliihyée Píívyéébeke 3-ijyúvá ó táúmeíyá dibye oke ibóhɨ́ɨ́tsóroki. 9 Árónáacáa oke neébe: “Óvíi uke o pɨ́áábóneri ú aabúcúhi. Muurá ehdu ɨ́dátsó íjcyámej tééveri ó bóhówájtsómeí ɨ́htsútuube o íjcyane.” Ehdúu oke dibye néénéllii íñe ɨ́dátsó o nééroobe ó imíjyuhíjcyá tajtyééveri dibye mɨ́amúnáake ɨ́ɨhnáhoovu iúújétsoki. 10 Aabe íñe ícyooca panévaríyé o ɨ́cúbáhrámeíyoobe ó imíjyúúhií. Muurá Críjtoke o cáhcújtsóné hallútú óhdi mɨ́amúnaa ɨɨ́cúbáhráábeke nehníwu úhbahíjcyáhi. Aabe panévatúré ó pɨhtóhi. Ehdu panévari o ɨ́cúbáhrámeíñeri o ɨ́htsunúroobe Críjtodívú ó cátsɨ́páávehíjcyá o ɨ́htsútúúveki. 11 Ároobée ihdyu ɨ́mɨááné mééídyu o íhjyúváné pañe ó mítyájkímyeíhi. Ámuháa oke mítyájtsotúmé tsíjtyéhjɨkéré maávyéjútsohíjcyánéllii oore ó bóhówájtsómeíhi. Árome ámuha maávyéjújtsorómé íñe oke ámuha meéhdɨɨvállehíjcyáábé ehnííñevu tsá íjcyatúne. 12 Muuráhjáa ámúháj pɨɨne uwáábori o íjcyaabe panévaríyé o ɨ́cúbáhrámeíyonéhjɨ́ ó aabúcuhíjcyáhi. Áijyúu páhduváré nénehjɨ méénúráítyúronéhjɨ́ o méénúneri ó bóhówájtsómeí ɨ́mɨááné Píívyéébé uwááboobe o íjcyane. 13 Ároobée tsá ámúhakye tsíeméné o táúmeíñeri o íjyévéjtsotú tsíjtyekée o méénudu. Aanéubá ámuha méɨjtsúcunú ámúhakyée o éhdɨɨválléne ɨɨná o táúmeítyúne. Árone ihdyu óvíjyacóóne. 14 Aabe ícyooca tsiiñe ó íjcyátsíiivyé tsúúca pápihchúúijyúvájuco ámúhakye o ááhɨ́vetéki. Aabe tsá ɨ́ɨ́nerí ámúhakye o íjyévéjtsóityúne. Tehdu ámúhakye dsɨ́ɨ́dsɨke néhcotéébé o pééíñejɨ́ɨ́vari. Íllure ihdyu ámúhakye o pɨ́áábo ó peé éhne múúne tééne tájpí ɨ́ɨ́tsɨɨme íjcyaíñé cáánímutsi méénudu. Tsá muurá ɨ́ɨ́tsɨɨme wákímyeíítyuró cáánímutsi tééne tájpí íjcyaíñe. 15 Aane ihdyu óvíi o ɨ́cúbáhrámeíyóné pañe ámúhakye ó pɨ́aabó ímítyúné pañévú ámuha memújtátuki. Mítyane muurá ámúhakye ó wajyú íhya ihdyu oke ámuha mewájyútúrónáaáca. 16 Muurá ó waajácú tsaate ámuha óhdityu menéhijcyáné íllurévá o állíñe ɨ́ɨ́nerí ámúhakye o íjyévéjtsotúné o néhíjcyároobe ɨ́ɨ́né hallúvúrá o dsɨ́ɨ́dsɨ́vahíjcyáne. 17 ¿Acáa íllure ámúhakye o állíñe ó wallóó tsaatéké ámúha éllevu? 18 ¿Mityá téijyúu ámúhakye álliibye Tíítoó? Áánerá tsahdúré muhtsi dííbyema méijyácunúhijcyá ámúhakye mepɨ́áábóíyóneri. Áánélliihyée dííbyeke o néé tsijpi ménáhbema dityétsí ámúhakye iááhɨ́vetéki. 19 Ámuháubá méɨjtsúcunú ámuha oke mewájyukíyé ehdu ámúhakye o néhijcyáne. Muurá Píívyéébe waajácú Críjto mémeri ámúhakye muha mepɨ́áábo ehdu ámúhakye o néhijcyáne. Aane muurá ámúhakye táñahbémuke éhnííñevu ó pɨ́ááboó dííbyeke ámuha ímí meúráávyeki. 20 Muurá tsá ímí oke tene pájtyéítyuró ámúhakye o ááhɨ́vetéébé múhdurá ámuha meíjcyánáa o úújeténe. Áhdure tsá ámúhakye ímí tene pátyéítyuró tééné hallútú ámúhakye o nééneé. Áánéllii ó ijyácunúhijcyá ámuha meúhbájcatsíítyúróneri, ámuha menómíutáávájcatsíítyúróneri. Áhdure ó ijyácunúhijcyá iiye tsaate ímí iíjcyáíyóneri tsúúrámeíítyúróneri, ámuha maálliúúnújcatsíítyúróneri, ámuha memítyájkímyeíítyúróneri. Tehdu ámuha medárɨ́ɨ́véjcatsíñé nɨ́jcaúvú ámuha mewáchájánújcatsííyónéllii ihdyu ámúhadi ó ijyácunúhijcyáhi. 21 Aane tsáijyu múúne ténehjɨ ámuha meɨ́hvejtsótúnáa ámúhakye o ááhɨ́vetéhajchíí muurá Píívyéébé úmɨwávú kímóhcó oke tene pájtyéneri ó núcójpɨ́veéhi. Muurá ámuha ímíñejɨ́ɨ́ ihdícyáméhjɨma medómácócatsíhijcyáné tsá meɨ́hvejtsópityúne. Áhdure tsíñehjɨ panéváré ímityúné ámuha méméénuhíjcyáhi.
1 Muurá pápihchúúijyúvájuco ámúhakye o ááhɨ́vetéiñe. Áijyu eene ímítyú ícyahíjcyámé hallúvú míítyétsíuba, pápihchúúmeváuba, úúbálléhajchíí tehdújúcooi teéne. 2 Muuráhjáa éíjyu ámúhakye o ááhɨ́véjeebe tsúúca ɨ́hnáhó ámúhakye ó úwaabó pámeere ímityúné méénuhíjcyámeke. Aane íñe tsiiñe piéhdúré tsíhyullétú ámúhakye ó úwaabóhi. Aabe ícyooca ámúhakye o ááhɨ́vetéébé tsaate páhdure néémedi tsáhájuco o ɨ́ɨ́cúvéityúne. 3 Áijyu ámuha méwaajácuú muhdú tajtyééveri Críjto íhjyúvahíjcyáné ámuha mewáájácúíyóneri meíjyácunúhijcyáne. Dibye tajtyééveri nééne álliu íjcyátúnéllii imílleebe muhdú dííbyé ɨhtsútú íjcyane ámuha mewáájacúne. 4 Dííbyekée ɨ́mɨááné páwachékevu dsɨ́jɨ́vetsómé átérééjpidi idíllónema. Áróóbekée Píívyéébe ɨ́ɨhnáhoori bóhɨ́ɨ́tsoobe ijcyá ícyooca ɨ́htsútuubéréjuco. Aane dííbyekée pájtyedu ɨ́ɨ́vane tsáijyu ó ɨ́cúbáhrámeíhijcyáhi. Árónáa dííbyedívú o cátsɨ́páávehíjcyánéllii oke pɨ́áábohíjcyaabe téhdure ámúhakye o pɨ́ááboki. 5 Aane cáhawáá ihdyu ámuháyé ímíñeúvú méɨ́jtsaméij. ¿A ɨ́mɨááné tsúúca ímí ámuha mécáhcujtsó Píívyéébeke? ¿A ámuha méwaajácurá Jetsocríjtó paíjyuváré ámúhama íjcyane? ¿Mityá íllure ámuha maállíñe ménehíjcyá dííbyeéjté ámuha meíjcyanej? 6 Árónáa íhya mityá ícyooca tsúúca ámuha méwaajácú ɨ́mɨááné dííbyeéjpí o íjcyane eene állíu múnáájpidi oke ámuha medíllohíjcyáme. 7 Muurá Píívyéébeke pɨáábó ó táúmeíhijcyá ámúhá hallúvú ímityúné ámuha meíjcyátuki. Aane tsá teene o méénuhíjcyatú mɨ́amúnaa ímí oke ɨɨ́jtsúcunúki. Muurá oke ditye múhdurá ɨ́jtsúcunúroobe ó imíllehíjcyá ámuha ɨ́mɨááméré meíjcyane. 8 Aabe tsá múijyú állíuri o íhjyúvatúne. Ɨ́mɨááneríyé ó ihjyúváhi. 9 Áánéllii íllure ó imíjyuhíjcyá oke ditye éhdɨɨválléroóbe. Ehdu oke ditye ɨ́jtsúcunúroobe ámúhakye ó pɨ́áábohíjcyá ímí ámuha Píívyéébeke mecáhcújtsoki. Ámúhá hallúvú pɨáábó ó táúmeíhijcyá ímí dííbyeke ámuha mecáhcújtsoki. 10 Ehdu íñe ó caatúnú ámuha meímíbáávye ámúhakye o ááhɨ́vetécooca ɨ́hnáhó ámúhakye o úwáábótuki. Píívyéébée muurá ɨ́ɨhnáhoovu oke ajcú dííbyeke meúráávyénéjcutu ámúhakye o pɨ́ááboki. Tsáháa téénevu oke dibye ájcutú ámúhakye o tútávájtsoki. 11 Aane óvíi ámuha táñahbémú ímí meíjcyame métsúúrámeí Píívyéébema ámuha tsaímíyé meíjcyáíyóneri. Aane óvíi dííbyeréjuco ámúhakye iwájyudu íjcyaabe pɨ́aabóné tsaímíyé ámuha meíjcyaki. 12 Áánéllii ámúhakye o néé ámuha ɨ́mɨááméré meíjcyáne medúúrúvájcatsíki. 13 Téhdure pámeere íílle íjcyame ménahbémú ámúhakye duurúváhi. 14 Ahdícyane ihdyu óvíi Píívyéébe pámeekéré iwájyudu íjcyaabe Jetsocríjtoj tééveri Íapííchó mépañévú ipícyóóneri meke tehméhi. Áyu tehdújuco.
1 Oo Páávoro o íjcyáábekée Píívyéébe oke picyóó uwáábóóbedívú Jetsocríjtoke ibóhɨ́ɨ́tsóóbej tééveri. Tsáháa mɨ́amúnaa oke pícyootú téénevu. 2 Aabe íñe íílle óóma íjcyámema íhyaamɨ ó caatúnú elle Garáátsiá iiñújɨri ámuha cahcújtso múnaa meíjcyáme éllevu. 3 Áámeke óvíi ámúhakye Méécááni Píívyéébe pɨ́aabó Máavyéjuube Jetsocríjtoj tééveri ɨ́búwajɨ́ɨ́ ámuha meíjcyaki. 4 Muuráhjáa dibye ímillédújuco mewájyuri Jetsocríjtó dsɨ́jɨvéné ɨ́jɨ́ imítyú meke mújtatsójúcóórónetu meke ipájtyetétsoki. 5 Áánéllii metsu dííbyeke maávyéjújtso múijyú nɨ́jkéváityúne. Ehdu teéne. 6 Árónáa múhdurá oke pajtyéné Píívyéébeke ámuha mecáhcújtsónetu tsíhdyuréjuco meɨ́jtsámeíñe. Ááneráhjáa tsúúca ámuha ímí mécáhcujtsó mekée iwájyúne Críjtoj tééveri mééma dibye méénune. Ááné mutsííenéréjuco ámuha tsɨ́jɨjtójɨríyé meúwáábócatsíhijcyáne. 7 Áánerá tsá tsiiñe íjcyatú meke pájtyetétsóíyóné uwááboju. Íllure ámúhakye tsaate iállíñe tsɨ́jɨjtójɨríyé iúwáábóneri máváríchohíjcyá Críjtodítyú íjcyáné uwáábójutu ámúhakye imújtátsóroki. 8 Ehdu úwáábohíjcyámé hallúrí apíchó teéne. Muurá o íjcyároobe tsɨ́jɨjtóríyé o úwááboca téhdure Píívyéébe óhdi ɨ́cúbáhráiyáhi. Áhdure níjkyéjɨ múnáajpi íjcyáróóbedi ɨ́cúbáhráíyoobe tehdu dibye méénuca. 9 Aanée tsúúca éíjyu ámúhakye o úúbálleróné íñe tsiiñe ó úúballé tsaate Críjtodítyú íjcyáné uwááboju tsɨ́jɨjtóríyé úwáábóhajchíí Píívyéébe diityédí ɨ́cúbáhraíñe. 10 Ehdu íñe ámúhakye o nééne méɨjtsúcunúdí mɨ́amúnaa ímí oke ɨɨ́jtsúcunúrokíyé o íhjyúvahíjcyáne. Píívyéébere ihdyu óhdivu tújkevéélléneríjyuco o tsúúrámeíhijcyáne. Muurá mɨ́amúnáamáyé tsaímíyé o íjcyane o ímílleca tsá Críjtó ɨɨcúve múnáajpi o íjcyáítyuróne. 11 Aane ihdyu ó imíllé ámuha táñahbémú mewáájacúné íñe dííbyé uwááboju mɨ́amúnáá ɨ́jtsaméí íjcyatúné o úwáábohíjcyáne. 12 Tsáháa múha oke úwáábotú teéne. Dííbyerée ihdyu páñetu Jetsocríjtó óhdivu bóhówajtsóné íñe ó úwáábohíjcyáhi. 13 Muurá ámuha méwaajácú muhdúhjáa tujkénú o dárɨ́ɨ́vémeíhijcyáné tamúnaa múhdurá Píívyéébeke úráávyehíjcyajɨ́jtó o úráávyéijyu. Téjɨjtóo ávyéta ímí ó waajácú tsijtye tátyujkévéejte íjcyárómé ehnííñevu. Aabée téijyu ɨ́mɨáánéhacáa Críjtó cahcújtso múnaa íjcyámedi ó ɨ́cúbáhrahíjcyá dityéváa téénetu ɨɨ́hvetéroki. 15 Árónáacáhjáa ihdyu pámeeke iwájyudu íjcyaabe Píívyéébe tsúúcajátújuco ói o tsɨ́ɨ́mávámeítyúné ɨhdéjuco oke iújcuíñé wábyujtsóne. 16 Aabée oke waajácutsó Ílli Jetsocríjtodívú dííbyedítyú íjcyáné uwáábojúvú ámúhakye jodíómú íjcyátúrómeke o wáájácútsoki. Ááneríi tsá múúmá o íhjyúvatúne. 17 Muuráhjáa Jerotsaréeri dííbyé uwáábo múnaa táɨhdéjuco íjcyaróme éllevu tsá o péétu diityémá tééneri o íhjyúvaki. Aráábiá iiñújɨvúrée o péébe téhulle ɨ́ɨ́néubárá píívyétútsihyi o ícyahíjcyátsihdyu tsiiñe ó oomí Damájcovu. 18 Átsihdyúu botsíi Jerotsaréevu tsiiñe pápihchúú pijcyábatu o wájtsɨɨbe o péé Péédoró éllevu dííbyema o íhjyúvaki. Áábemáa técoomíyí ó ijcyá 15 coojɨ́va. 19 Áijyúu tsá tsijtye Jetsóó uwáábó méénuhíjcyámeke o ájtyúmɨtúne. Apáábyekérée ó ájtyumɨ́ íñahbe Jacóóboke. 20 Átsihdyúu o péé Tsííriámá Tsiríítsiá iñújɨɨcúvu. Ehdu íñe ámúha éllevu o cáátúnúné pañe o nééne Píívyéébe waajácú ɨ́mɨáánéjuco íjcyane ámúhakye o úúballéne. 22 Áábekée oke tsúúca téhullé múnaa waajácúhi. Áánetúikyée tsá Jodéá iiñújɨri íjcyáné cahcújtso múnaa oke wáájácutúne. 23 Apááñéreváa lléébohíjcyámé tsaate óhdityu néhijcyáne: “Éhnée éíjyu Críjtoke mecáhcújtsóné hallútú ávyétá ɨ́cubáhrá méhdi méénuhíjcyaabévá muhdú ícyooca teene úwááboobéré pehíjcyáhi.” 24 Ehdúváa tsaate óhdityu néhijcyáné illéébóne mítyane Píívyéébeke duurúvahíjcyáme.
1 Átsihdyúu tsúúca 14 píjcyá pájtyéné boone tsiiñe Jerotsaréevu o péébema Benabéemútsí Tíítóma pééhií. 2 Áámútsimáa o péé téhullévú Píívyéébere oke túkévéjtsóneri. Áijyúu tsamééré técoomí cahcújtso múnáá túkevéjtsojte píhcyáávémeke ó úúballé íñe ámuha jodíómú íjcyátúrómeke o úwáábohíjcyánetu muhdú oke ditye iñéékií. 3 Árónáacáa oke nééme tehdújuco o úwáábohíjcyáne. Aamée tsá ɨɨná néétu Tííto óóma íjcyaabe kíhdyahɨ́rótsámeítyúnetu. Tsáháa dibye kíhdyahɨ́rótsámeítyú jodíómuube iíjcyátúnélliíhye. 4 Árónáacáa ijcyámé tsaate íllure iállíñe ɨ́mɨáámédú múúhakye náhbévahíjcyáme. Aamée imíllé Críjtoéjté muha meíjcyame tééné taúhbaju meméénújúcóótúmeke tsiiñe múúhakye téénevu ɨɨ́búwajtsóne. 5 Áróneríi tsá muha meɨ́ɨ́cúvetú Críjtodítyú íjcyáné uwááboju mecáhcújtsóneríyé mepájtyeténetu ámúhakye muha memújtátsótuki. 6 Aamée táehnííñevu íjcyarómé túkevéjtsojte tsá oke béhné uwáábó téénetu méénutúne. Árónáa tsá o íjyácunútú ditye táehnííñevu íjcyáneri. Muurá Píívyéébe tsahdúré meke ɨ́jtsúcunúhi. 7 Aamée ímí ɨjtsúcunú Péédorókée tamúnaa jodíómú uwáábóóbedívú ipícyohdu téhdure oke Píívyéébe pícyoone ámuha jodíómú íjcyátúrómé uwááboobe o íjcyaki. 9 Aanée páñétúejte Péédoroo, Jóóaá, Jacóóboo, íjcyame ímí ɨɨ́jtsúcunúne múhtsikye Benabéema mítyane dúúrúvaméré néé muhtsi tééné wákimyéí meméénu jodíómú íjcyátúmé pañe téhdure tamúnáá pañe tééné wákimyéí ditye méénúné tujkéveri. 10 Áánemáa múhtsikye nééme muhtsi mepɨ́áábohíjcya ɨ́dáátsóméhjɨke. Aanée ímí ó ɨjtsúcunúhi. 11 Árónáacáa Péédoróké Ajtiokííavu ó tsɨjpájúú dibye múhdurá íjcyáné hallútu. 12 Muuráhjáa ámúha múnaa jodíómú íjcyátúmema dibye májchórónáa tsaate múúha múnaa Jacóóbo hájkímú ɨ́hdééné taúhbaju úráávyehíjcyámé técoomívú wájtsɨ́medítyú waabe diityédí iíllityénema. 13 Áábedítyúu ɨɨ́ɨ́váne tsijtye tamúnaa tsúúca cahcújtso múnaa íjcyarómé téhdure wááhií. Áhdurée táñahbéébé Benabéé diityédítyú ɨɨ́ɨ́váne wááhií. 14 Ehdúu tsúúca cahcújtso múnaa íjcyarómé dárɨ́ɨ́vémeíñé hallútú Péédoróké pámeere pihcyááve múnááj pɨɨnévú o nééhií: “Muúbej, uu muurá jodíómuube u íjcyároobée tsúúca ú ɨ́hvejtsó ɨ́hdééné taúhbaju u úráávyehíjcyáne. Aabe ¿ɨ́veekí téénevu ú táúhbahíjcyá memúnaa íjcyátúmeke teene u úráávyécóóbejɨ́ɨ́vari?” Ehdúu o néé Péédoróke. 15 Muurá muha jodíómú páñétúejte Píívyéébeéjté meíjcyame tsúúca méwaajácú Moitséeúvuj tééveríi múúhá ɨhdé múnáaúvuke dibye ájcúné taúhbaju muha meúráávyeróné múúhakye pájtyetétsóítyuróne. Apááñéré ihdyu Jetsocríjtóo mewájyuri dsɨ́jɨvéné paméváré mecáhcújtsómeke ɨ́mɨáámedi dílloóbe. 17 Aane dííbyej tééveri Píívyéébema meímíbáávyéíyóneri metsúúrámeíhijcyámé méwaajácú ɨ́mɨááné ímityúmé meíjcyane. ¿Áánélliihyéhaca Críjto nééjuríyé ímityúmé méicyahíjcyáhi? Tsáhaá. Tsá tehdu tene néétune. 18 Muurá teene taúhbaju o úráávyéroobe tsá Píívyéébema ímí o íjcyáítyuróne. Áánéllii ténejcútú ó ijcyá dsɨ́jɨ́veebédú teene o úraavyéjúcóótúnélliíhye. Aabe ihdyu ícyooca ó tsúúrámeíhijcyá muhdú Críjtoj tééveri tsaímíyé Píívyéébema o íjcyáíyóneri. Muurá o ɨ́hvejtsójúcooróné tsiiñe o úráávyéhajchíí oore ó tútávájtsáméiíhi. 20 Áánéllii tsá o ímillédú o íjcyájúcootúne. Ícyooca ó ijcyá Píívyéébé Hajchíi tawájyuri dsɨ́jɨ́véébeke o cáhcújtsoobe oke túkévéjtsóné pañe. 21 Aane tsá múijyú o ɨ́hvéjtsóítyuró mekée ɨɨ́daatsólléne mééma dibye méénune. Muuráhjáa teene taúhbaju néhdu meíjcyánej tééveríyé ɨ́mɨáámedi meke dibye dílloca Críjto dsɨ́jɨvéné tsá ɨ́ɨ́netú meke pɨ́áábóítyuróne.
1 ¡Áyu ámuúha Gááratá cahcújtso múnaaj! ¿Múamíi ámúhakye tútávajtsómé tsáhájuco ímí ámuha meúráávyetú Jetsocríjtóo mewájyuri páwachékevu dsɨ́jɨvéné mecáhcújtsóneríyé mepájtyeténé ámúhakye o úwaabóne? Ááneráhjáa tsúúca ámuha ímí méúraavyé tééné uwááboju. 2 ¿Acáa tsá Píívyéébé Apííchó ámúhá pañévú úcáávetú teene ámuha mecáhcújtsóijyu? ¿Mityá ítyaúhbajúrée ámuha meúráávyénéllii ámúhá pañévú úcaavéne? Áyu cána oke menej. 3 ¿Ɨ́veekí ayájú allíúrá ámuha menééme múhdurá médárɨ́ɨ́vémeí tsúúcajáa Píívyéébé Apííchó túkevéjtsó pañe ámuha meíjcyame? ¿Aca ámuha méɨjtsúcunú ámúhá ɨhnáhooríyé tsaímíyé dííbyema ámuha meíjcyáiyóne? 4 ¿Muhdú bañúháñé ámuha tééné hallútú meɨ́cúbáhrámeíhijcyáné ɨ́veekí méɨ́hvejtsóhi? 5 ¿Mityá ámuha méɨjtsúcunú Píívyéébé taúhbaju néhdu meíjcyánéllii dibye mééma méénúráítyúronéhjɨ́ méénuhíjcyáne? Muurá ihdyu Críjtoke mecáhcújtsómé pañévú Íapííchó ipícyóónej tééveríyé mééma méénuhíjcyaabe ténehjɨ. 6 Muuráhjáa Aavaráaúvú ímí dííbyeke cáhcújtsónéllii ɨ́mɨáábedi dílloobe dííbyeke. 7 Áánéllii ímí Píívyéébeke mecáhcujtsómé dííbyeúvúj tsɨɨménémúhaabe méijcyáhi. 8 Tsúúcajátújucóhjáa muurá mee pámeere ámuha jodíómú meíjcyátúrómema tsaímíyé dííbyema meíjcyaíñé Aavaráaúvuke dibye íllu nééneé: “Ímí oke u cáhcújtsónéllii dijtyééveri pámeere ííñújɨri íjcyámeke ó pɨ́ááboóhi.” Ehdúhjáa neebe Aavaráaúvuke. 9 Aane muurá téhdure Jetsocríjtoke mecáhcújtsómeke pɨ́ááboobe dííbyekée ɨpɨ́aabódu. 10 Áánetu eene taúhbaju iúráávyéneríyé ipájtyetéiyóné ɨ́tsúcunúhíjcyámé hallúrí ápíchó teéne. Muurá Píívyéébé waajácúháámɨtu nééneé: “Píívyéébé taúhbaju múhdurá úráávyehíjcyámé hallúrí ápíchó teéne.” 11 Aane muurá méwaajácú teene taúhbaju néhdu iíjcyáíyóneri tsúúrámeíyómé tehdu íjcyátúmeke Píívyéébe ɨ́mɨáámedi díllóityúne. Íllu tsiiñe nééne dííbyé waajácúháámɨtu: “Píívyéébeke ímí cáhcújtsómeke ɨ́mɨáámedi dibye díllome pájtyéteéhi.” 12 Árónáa teene taúhbájutu Píívyéébée Moitséeúvuj tééveri meke iájcúnetu neeráhi: “Páneere taúhbajúúné néhdu tsaímíyé íjcyame ihdyu pájtyetéiyáhi.” 13 Árónáacáa tehdu meíjcyátúné déjúcotu méhdi dibye ɨ́cúbáhráíyóné ɨhdétú tsúúca Críjto meke iwájyúne pájtyetétsóhi. Muurá dííbyé waajácúháámɨtu nééneé: “Ímityúmé átéréejtéké cáámetu úmáhájcutu picyóóme.” 14 Ahdújucóhjáa muurá Píívyéébe Críjtoj tééveri pámeekéré pɨ́aabóné jodíómú íjcyátúróméhjɨma Aavaráaúvukée iñéhdújuco. Áhdure Críjto pámeere dííbyeke cáhcújtsómeke ájcuú Íapííchotu ípyée iñéhdújuco. 15 Aane cáhawáá ámuha táñahbémuke o néé muhdú maállítyu meméénune. Muurá tsaatémá tsáné wákimyéí meméénu tééné waajácúháámɨtu memémé mecáátúnúné boone tsáhájuco múha tsíhdyuréjuco meɨ́jtsaméí cápáyoácóítyuróne. 16 Ahdúhjáa muurá Píívyéébe Aavaráaúvuke néé dííbyéj tsɨɨménémúháábedítyú tsáápiikye ipícyooíñé mɨ́amúnáake pájtyetétsóííbyeke. Tsáháhjáa dibye íwaajácúháámɨtu néétu pívámeváké ipícyooíñe. Neebéhjáa tsáápiikyéré ipícyooíñé Jetsocríjtoke. 17 Muuráhjáa dííbyeúvuke Píívyéébe ipítyájcóné boone 430 pijcyábatu ítyaúhbajúvú jodíómuke ajcú Moitséeúvuj tééveri. Árónáacáa tsá tééné hallúhcuri dibyée Aavaráaúvuke pítyajcóné wáájácúratúné íjcyatúne. 18 Muuráhjáa teene taúhbaju meúráávyéneríyé mepájtyetécá álliúreíyó teene dííbyeúvukée Píívyéébe pítyajcóne. Árónáacáa muurá dííbyeke iñéhdújuco dibye méénune. 19 ¿Aanée ɨ́veenévúrá ájcuube teene taúhbajúvú meke tene ipájtyetétsokíjɨ́ɨ́vari? Muuráhjáa ihdyu teene níjkyéjɨ múnáaj tééveri pícyoobe mewáájácu múhdurá meícyahíjcyáné Jetsocríjtói bóhówáávétúné hajchóta. 20 Árónáacáa tsá tehdu Píívyéébe Aavaráaúvuke tsíjtyej tééveri pítyájcotúne. Muuráhjáa ihdyu ávyeta dííbyere dííbyeúvuma ihjyúváhi. 21 ¿Áánélliihyéhaca Moitséeúvuj tééveríi dibye meke ítyaúhbajúvú ájcune tútávajtsó dibyée mééma imyéénuíñé nééneé? Tsáhaá. Muuráhjáa tene néhdu meíjcyáneríyé mepájtyetécá ɨ́mɨáámedi meke díllóíyoobe teene meúráávyémeke. Aacáa tsá mepájtyetéiñe tsɨ́jɨjtóriyéjuco dibye méénúítyuróne. 22 Árónáa muurá dííbyé waajácúháámɨtu nééne ímítyúné pañe meíjcyame Jetsocríjtoke mecáhcújtsómeke dibye pájtyetétsoíñe. 23 Muuráhjáa ɨ́mɨááné éhne múúne tsɨɨméké metúkévejtsódú taúhbaju meke túkévéjtsóné pañe méícyahíjcyá Jetsocríjtói méhdivu bóhówáávétúné ɨhde. Aabée méhdivu bóhówáávéébeke mecáhcújtsómeke bótsíi Píívyéébe ɨ́mɨáámedi dillóhi. 25 Aame ícyooca tsáhájuco taúhbájú túkevéjtsó pañe meíjcyájúcootúne. 26 Ícyooca méijcyá Píívyéébej tsɨ́ɨ́meréjuco pámeere Críjtoke mecáhcujtsóme. 27 Muuráhjáa ɨ́mɨááné dííbyeéjté meíjcyáné uubállé metsójtsótsámeímyé méijcyá dííbyedúréjuco. 28 Áánéllii tsá menééítyuró tsíjtyere jodíómú íjcyane. Téhdure tsá menééítyuró tsíjtyere gríéégómú íjcyane. Áhdure tsá menééityú tsaate ímí íjcyánáa tsaate tsíjtyé hójtsɨ́ pañe íjcyane. Muurá ihdyu pámeere tsííñé mɨ́amúnaa íjcyáróméhjɨma wajpíímuma waalléémú méijcyá tsamééré Críjtoéjte. 29 Ehdu paméváré dííbyeéjté meíjcyame méijcyá Aavaráaúvúj tsɨɨménémúhaábe. Áánélli téhdure méwáábyuta teene dííbyekée Píívyéébe iájcuíñé nééneé.
1 Cáhawáá méɨjtsúcunuj, muurá tsaapi tsɨ́ɨ́mene cááni dsɨ́jɨ́véné boone dííbyé tsíeméné aabájaabe íjcyáiibye iáyáné hajchótá ihdícyaabédú ijcyá tsaaté hójtsɨ́ pañe. 2 Aabe ɨ́búwajɨ́ɨ́ ícyahíjcyá cááníuvúu diityéké téénevu níwaavémé dibye kéémécooca dííbyeke ájcúiíbye. 3 Ahdúu muurá éíjyu méícyahíjcyá taúhbaju meke túkévéjtsóné pañe Críjtói méhdivu bóhówáávétúné hajchóta. Aamée méɨtsúcunúhijcyá teene meúráávyéneríyé mepájtyetéiyóne. 4 Árónáacáa Píívyéébe Íllíkye meéllevu wállóóíñe éévé úújeténéllii bóhówááveebe wállé ɨ́ɨ́búwá déjucóvú iípívyéévénema. Áábekée dille tsɨ́ɨ́mávaabe keemévé téénere Moitséeúvuj tééveríi dibye ájcúné taúhbájú pañe. 5 Ehdúu Jetsocríjtó méhdivu ibóhówáávéne meke ímíjpyetétsó taúhbajúu meúráávyerómé ímityúmé meíjcyámeke botsíi Píívyéébe ɨ́ɨ́tsɨ́ɨ́medi idílloki. 6 Aane ɨ́mɨááné dííbyej tsɨ́ɨ́mé meíjcyane méhdityu ibóhówaúcunú mépañévú pícyoobe Íapííchó Íllij tééveri. Áánere muurá meke túkévéjtsóneri dííbyeke mecáánivámé ménehíjcyáhi: “Llihíyo múúháj Caánij.” 7 Aane ícyooca dííbyej tsɨ́ɨ́mé meíjcyámé hallúrí tsáhájuco ɨɨná íjcyatúne. Áánéllii meke ájcúiibye íavyéjuvu Jetsocríjtoke mecáhcújtsónej tééveri. 8 Muuráhjáa ihdyu éíjyu ámuha Píívyéébeke mewáájácútúnéllii ihdícyanéhjɨ́ mecáániváné méɨ́ɨ́cúvehíjcyáhi. 9 Áánetu ícyooca tsúúca ámúhakye dibye wáájacúmé ámuha méijcyá dííbyeéjte. Árónáa ¿ɨ́veekí ámuha méimíllé tsiiñe ɨ́hdééné taúhbaju meúraavyéne? ¿Mityá ámuha méimíllé tsiiñe tééné pañe meíjcyane? 10 Muurá ámuhái méɨjtsúcunúpí eene ténevá pijcyábádú, ténuhbávadú, kéjcoojɨ́jɨ́ ámuha Píívyéébeke medúúrúvahíjcyánetu ámúhakye dibye ɨ́mɨáámedi díllóiyóne. 11 Ehdu ámuha múhdurá medárɨ́ɨ́vémeíñetu ámúhadítyú o néé bañúháñéubáhjáa ámúhakye o úwáábohíjcyáne. 12 Árónáa ihdyu ámuha táñahbémuke o néé ɨ́hdée ámuha meícyahíjcyáné meúraavyéjúcóótuki. O íjcyadúréjuco meíjcya. Muuráhjáa tujkénú ámúhakye o úwáábócooca tsá oke ámuha metsárílletú tsɨ́jɨjtóréjuco o úwáábórónáaáca. 13 Muuráhjáa téijyu ámúhakye ɨ́mɨáájú ó úwáábohíjcyá táhálluúúneri o chéméroóbe. 14 Áróóbekée muurá ámuha oke éhdɨɨválletúméré tsaímíyé mewáátsúcúpéjtsóóbeke méɨ́ɨ́cúvehíjcyá muhdú Jetsocríjtomútsikye níjkyéjɨ múnáájpiima ámuha meɨ́ɨ́cúvéiyódu. 15 Muuráhjáubáhjáa ámuha mepíívyetécá táhálluúúcú oke mecápáyoácóiyá ámúhá hálluúúnetúréjuco. Áámeke ¿ɨɨná ámúhakye pájtyeme ɨ́veekí tsáhájuco óhdi ámuha meɨ́ɨ́cúvetúne? 16 ¿Ámuháubá méɨjtsúcunú ámúhakye o tsárílléne ehdu o néhijcyáne? Muurá ihdyu ɨ́mɨááné tehdújuco ámúhakye o néhijcyáne. 17 Muurá eene ámúhakye ɨ́ɨ́né imíjyaú úwáábohíjcyámé tsá ɨ́mɨá uwáábó méénuhíjcyatúne. Íllure muurá ámúhakye óhdityu imújtátsóro úwáábohíjcyámé diityé uwááboréjuco ámuha meúráávyeki. 18 Árónáa ihdyu tehdújúcooíyó ɨ́mɨá uwáábó ámúhakye imyéénu ámúhadi ditye tsúúrámeíñe. Tsá idyé ámúhama o íjcyánélliihyéré ámúhadi ditye tsúúrámeíhíjcyáítyuróne. 19 Aane ámuha áátsɨɨmédú menééme tsiiñe múhdurá medárɨ́ɨ́vémeíñé ɨ́dátsó oke pajtyé éhne múúne walle ɨtsɨ́ɨ́máváne ávyeri ɨ́cúbáhrámeídyu. Aabe ámúhadi ó ijyácunúhijcyá Críjtokéréjuco ámuha mecáhcújtsóne dibye íjcyadu meíjcyáíyóneri. 20 Múhduúvúrá ó ɨjtsúcunú ehdu ámuha meícyahíjcyáne. Áánéllii ihdyu múhdutúiyó ícyoocáré ámúhama o íjcyane ímíñeúvú ámúhakye o úwááboki. 21 Muurá ámuha méɨjtsúcunú Moitséeúvuj tééveríi Píívyéébe meke ájcúné taúhbaju néhdu meíjcyáneri mepájtyeténe. ¿Aca tsá ámuha mewáájácutú muhdú dííbyé waajácúháámɨtu tene cáátuváne? 22 Muurá téhaamɨ́tú nééne Aavaráaúvúhjáa míítyétsikye tsɨ́ɨ́maváne. Páñétúelle méwadívúhjáa tsɨ́ɨ́mávaabe tsáápiíkye. Áánetúhjáa tsíjpiikye tsɨ́ɨ́mávaabe íúníu múnáálledívu. 23 Aanéhjáa íúníu múnáálle Agáadívú dibye tsɨ́ɨ́mávaabe ihdícyaabéré íñe meíjcyadu. Áánetúhjáa páñétúélledívú dibye tsɨ́ɨ́mávaabe diibyéjuco Píívyéébéhjáa diityétsikye iájcuíñé néhíjcyaábe. 24 Ehdúhjáa tsɨ́ɨ́mávamúpɨ́ Píívyéébe mɨ́amúnáake mɨ́jɨjtócuri túkévéjtsoíñe. Diilléhjáa muurá Agááj tsɨɨménémúhaabe tsíjtyé hójtsɨ́ pañe ícyahíjcyádújuco Moitséeúvukée Tsinaíí caméhbaúvú Píívyéébe ítyaúhbajúvú ájcúné pañe íjcyame ícyahíjcyáne. 25 Áánéllii muurá téhbau Aráábiá iiñújɨri íjcyahbáú memévá díílleúvu déjutu. Muurá Jerotsaréeri íjcyame taúhbájú pañe ícyahíjcyá díílleúvúj tsɨɨménémúhaabée tsíjtyé hójtsɨ́ pañe ícyahíjcyádújuco. 26 Áánetu ihdyu níjkyéjɨri íjcyáné Jerotsarée múnaa meíjcyame tsáhájuco tééné pañe meíjcyatúne. 27 Muurá Píívyéébé waajácúháámɨtu nééne Tsáárádityu: Ajchíbá u íjcyárolle kímóóvétulléré ímíjyuuri diícya. Muurá úi ú tsɨ́ɨ́mávaáhi. Aame dɨ́ɨ́tsɨɨme ávyétá mityámé llíyááteé díúníu múnáállej tsɨ́ɨ́mé llíyaaténé éhnííñevu. Ehdu nééne Píívyéébé waajácúháámɨtu. 28 Ámuúha táñahbémuj, Píívyéébéhjáa néhdújuco Itsáake cáánímutsi tsɨ́ɨ́maváne. Áhduréhjáa dibye néhdújuco íñe tsúúca dííbyej tsɨ́ɨ́mé meíjcyane. 29 Árómeke íñe tsaate meke muhdú dárɨ́ɨ́vehíjcyá ɨ́hdééné taúhbaju iúráávyéneri éhnéhjáa Píívyéébere pɨ́áábóneri Aavaráá páñétúélledívú tsɨ́ɨ́máváábeke íúníu múnáálledívú dibye tsɨ́ɨ́mávaabe tsáríllehíjcyádu. 30 Téénetu muurá Píívyéébé waajácúháámɨtu nééneé: “Díúníu múnáálleke dijchívyetso dihjyátú íllímájuco. Tsá páñétúelle dítyáábadívú u tsɨ́ɨ́máváábé wáábyuta íjcyane dííbye éhné íjcyatúne.” Ehdu nééne Píívyéébé waajácúháámɨtu. 31 Ahdícyane, ámuúha táñahbémuj, tsá meíjcyatú íúníu múnáálledívúu Aavaráaúvú tsɨ́ɨ́máváábéj tsɨɨménémúhaabe íjcyadu. Muurá ihdyu méijcyá páñétúellée Tsáárádivu dibye tsɨ́ɨ́máváábéj tsɨɨménémúhaabe íjcyadu tsúúca páñétúejpi Píívyéébé Hájchikye mecáhcújtsónélliíhye.
1 Muuráhjáa Jetsocríjtó tsúúca meke ijchívyetsó taúhbaju meke túkévéjtsóné pañe meícyahíjcyánetu. Áánéllii metsu dííbyekéréjuco meúráávye ímíñeúvu. Óvíjyacóóné ámuha tééneri metsúúrámeíhijcyáné meke pájtyetétsóíyóneríjɨ́ɨ́vari. 2 Aane cáhawáá ímíñeúvú melléébó ámúhakye o nééneé. Muurá ámuha mekíhdyahɨ́rótsámeíñetu ɨ́mɨáámedi Píívyéébe ámúhakye díllóiyóné ámuha meɨ́jtsúcunúne tehdu meméénúmeíhajchíí tsá Críjto ámúhakye pájtyetétsóityúne. 3 Árónáa ihdyu o néé tehdu imyéénúmeíñe ímí Píívyéébema iíjcyáíyóneri tsúúrámeíhijcyámé óvíi ávyeta muhdú teene taúhbaju néhdu íjcyáhi. 4 Árónáa íllure ámuha tééneri mémújtátsámeí Píívyéébée meke iwájyúne Críjtoj tééveri mepájtyetéiñe méénúnetu. 5 Muurá ihdyu ɨ́mɨáámedi meke dílloobe Íapííchó meke túkévéjtsóneri Jetsocríjtoke mecáhcújtsómeke. 6 Áánéllii mekíhdyahɨ́rótsámeítyúné tsá muhdú néétune. Áhdure mekíhdyahɨ́rótsámeíyóné tsá meke pɨ́áábotúne. Apááñéré ihdyu ɨ́mɨááné Jetsocríjtoke mewájyúne mecáhcujtsóné meke pɨ́aabóhi. 7 Aanée muurá tsúúca tehdújuco ámuha meúraavyéne. ¿Ááné mutsíhdyúhjáa ɨ́veekí tsáhájuco ámuha tééné uwááboju ímí mecáhcújtsotú múha nééjuri? 8 Ááneráhjáa tsúúca Píívyéébe ámúhakye ijchívyetsó ténejcútú Jetsocríjtoj tééveri. Aane tsá dííbyedítyú tene íjcyatú eene piéénéré ámuha meúraavyéne. 9 Muuráhjáubá ihdyu ámúhadítyú tsáápihdítyúré íjcyane ehdu ámúhakye dárɨɨvé éhne múúne haríínallíjyú metátsajcóné pañévu íooríchotu áyánéwu mepícyooróné páneeríyéjuco mújtadu. 10 Árónáa ó waajácú Píívyéébe tsiiñe ámúhakye pɨááboíñé ámuha meɨ́hveté taúhbaju néhdu ámuha meíjcyáneri mepájtyetéiyóné ámuha meɨ́jtsámeíhíjcyánetu. Áánetu ihdyu ɨ́hnáhooíñé dibye ɨ́cúbahráné ámúhakye mútátsohíjcyámedi. 11 Muurá téhdure óhdityu nehíjcyámé oova mekíhdyahɨ́rótsámeíñeríyé ímí Píívyéébema meíjcyane o úwáábohíjcyáne. Árónáa teene o úwááboca tsá oke ditye tsárílléítyuróne. Muurá ihdyu Críjtoj tééveríyé mepájtyeténé o úwáábohíjcyánéllii oke tsaríllehíjcyáme. 12 Aame ihdyu óvíi ílluréjuco ámúhadítyú dówaavéné tééneri ámúhakye pátsárícyohíjcyáme. 13 Muuráhjáa tsúúca Píívyéébe ámúhakye ijchívyetsó téénetu. Aame ámuha tsaímiyéjuco meíjcyame tsá ímityúné meméénújúcóóityúne. Ímíñeúvú pamévamáyé mewájyújcatsíñe mépɨ́áábojcátsi. 14 Muurá tsane dííbyé taúhbaju nééhií: “Pamévakéré múu wajyú muhdú u wájyúmeídyu.” Ehdu muurá pamévakéré mewájyúhajchíí tsúúca mémeenú páneere dííbyé taúhbajúúné muhdú meíjcyáiyóné meke néhijcyáne. 15 Áánetu tehdu ámuha mewájyújcatsíñe mepɨ́áábójcatsííyótsihvu íllure ámuha meɨ́cúbáhrájcatsíhajchíí muurá íllure ámuha métútávátsójcátsiíhi. 16 Áánéllii ámúhakye o néé Píívyéébé Apííchó túkevéjtsó pañéréjuco ámuha meíjcya ímítyunéhjɨ́ ámuha meméénújúcóótuki. 17 Tsá dííbyé Apííchó ímílletú meímillédú meíjcyane. Téhdure ténehjɨ méhdivu cátuhtsó teene meke túkévéjtsóné pañe meíjcyáiyóne. Ehdu panéjcuvávú téneecu cátúhtsójcatsíñéllii éhnííñevu métsúúraméí Píívyéébé Apííchó túkevéjtsó pañe ámuha meíjcyáíyóneri. Óvíjyacóóné ámuha meímillédú meíjcyane. 18 Aane ɨ́mɨááné ámuha dííbyé Apííchó túkevéjtsó pañe meíjcyáhajchíí tsáhájuco ámuha ɨ́hdééné taúhbájú túkevéjtsó pañe meíjcyájúcootúne. 19 Muurá iímillédúré ícyahíjcyámé tsá téévetúne. Panéváré muurá ímítyunéhjɨ́ méénume ihdícyáméhjɨma dómácócatsíhijcyáhi. 20 Aame níjcyotájtekéré duurúvahíjcyáhi. Nomíuuváwu nééme tsané úhbajcátsiyíyé íjcyame itsárílléjcatsíñe waabyénúcatsíhijcyáhi. Iiye ímí iíjcyáiyóné imílléme. Ehdu idyárɨ́ɨ́véjcatsíñe ílluréjuco ditye dóhwábahíjcyáné íhdyúeháhjɨréjuco. 21 Aame nomíutááváwu nééme dsɨ́jɨvétso múnaa, llíyiicyáve múnaa, íjcyame majchó ávyétá mityáne. Áhdure tsíñehjɨ panéváré ímityúné méénuhíjcyáme. Aane éíjyúu ámúhakye o néhdu tsá múu tehdɨ́ɨ́vanéhjɨ́ méénutúne. Muurá tehdu nénehjɨ méénume tsá Píívyéébé avyéjúejte íjcyatúne. 22 Áánetu ihdyu Píívyéébé Apííchó meke túkévéjtsóné pañe meíjcyame méwajyújcatsíhi, méimíjyúúhií, tsíñehjɨ meke pájtyeróné máaabúcúhi, tsaímíyé pamévamáyé méijcyáhi, tsíjtyeke mépɨ́aabóhi, panéváré óóchevélletúmé mémeenúhi, ɨ́daatsómé méijcyáhi, tsá ímítyúnehjɨ́vú metáhjátsámeítyúne. Ehdu Píívyéébé Apííchó meke túkévéjtsóné pañe meíjcyame tsá ɨ́hdééné taúhbaju nééné tsɨjɨ́jtoríyé meíjcyatúne. 24 Muurá Críjtoke mecáhcujtsómé ímítyúné icyánéjcutu méijcyá dsɨ́jɨ́vemédú ténéhjɨ éllevu meíjcyájúcóótúnélliíhye. 25 Aame méijcyá Píívyéébé Apííchó meke túkévéjtsóné pañe. Áánéllii metsu meɨ́hvéjtsámeí tééneréjuco meke túkévéjtsóné pañe meíjcyaki. 26 Tsáhájuco ávyéjuuháñé mellííñéítyuróne. Tsá ɨ́ɨ́nerí menómíutááváítyuróne. Tsá ímityúné medárɨ́ɨ́véjcatsíítyuróne.
1 Aane tsaate ámúhadítyú ímítyúné pañévú mújtáhajchíí mépɨáábó ditye tsiiñe iímíjpyetéki. Árónáa ihdyu ímíñeúvú chooco méuwáábó diityéke. Ááne téɨɨbúwá meíjcyá ámuháyéjuco tehdu meíjcyátuki. 2 Ehdu mépɨ́áábojcátsí múhdurá ámuha meícyahíjcyánéhjɨtu Críjto ímillédú ámuha meíjcyaki. 3 Muurá iiye ɨ́htsutúmé iíjcyane ɨ́jtsúcunúmeímyé tsíjtyeke ɨpɨ́áábóíyónéhjɨ éllevu íjcyatúmé állímyeíhi. 4 Cáhawáá ihdyu ámuha tsáápiitsa métsúúraméí Críjtoke ámuha meúraavyémé tsaímíyé meíjcyáíyóneri. Árónáa ihdyu tsá múu ɨ́jtsúcunúmeítyú tsíjtyé ehnííñevu ímí iíjcyane. 5 Muurá ijcyánéi pámeere ímityúné meméénuhíjcyáné meméénújúcóóítyuróne. 6 Áhdure ámúhakye o néé íñe Píívyéébé ihjyu ámúhakye úwáábohíjcyámeke ámuha mepɨ́áábo panévatúré ɨ́ɨ́ne tájpí ditye íjcyáíñetu. 7 Aame tsá múu állímyeítyúne. Méɨ́jtsámeídí Píívyéébe wáájácúityúné ímityúné ámuha meméénuhíjcyáne. Muurá ímityúné méénuhíjcyámeke tééne áhdovu ájcúiíbye. 8 Aame ílluréjuco wágóóóveíñé iímillédú ícyahíjcyáme. Áánetu Píívyéébé Apííchó meke túkévéjtsóné pañe meícyahíjcyámé méújcuú múijyú medsɨ́jɨvéjúcóóítyúne bóhɨ. 9 Áánéllii metsu óóchevélletúmé ɨ́mɨáánéré meméénuhíjcyaki. Ehdu muurá ɨ́mɨáámé meíjcyáhajchíí tééne áhdó tsaímiyéjuco meíjcyaíñe. 10 Áánéllii metsu pamévamáyé ɨ́mɨááméré meíjcyaki. Tsá Críjtoke mecáhcujtsómé tsané nahbémú meíjcyame ímityúné medárɨ́ɨ́véjcatsíítyuróne. 11 Aane íñe ámúhakye o pítyajcóné ooréjuco páñetu o cáátunúne. 12 Muurá eene tsaate Críjtoke úraavyémé tééné hallútú diityéké tsijtye ímítyú ɨ́jtsúcunúíyónélliihyéré ámúhakye táúhbahíjcyá ámuha mekíhdyahɨ́rótsámeíki. 13 Árome muurá tsá panéváré teene taúhbaju nénehjɨ méénuhíjcyatúne. Muurá íllure imítyájkímyeí ámúhakye téénevu táúhbahíjcyáme. 14 Áánetu ihdyu tsá o ímílletú ɨ́ɨ́nerí o mítyájkímyeíiyóne. Apááñéré ihdyu ímí ó ɨjtsúcunú mewájyuríi Críjto páwachékevu dsɨ́jɨ́véébeke o cáhcújtsónéllii táimítyú táhallúrí íjcyájúcootúne. Aabe tééné pañe o íjcyájúcóótúnéllii ténejcútú ó ijcyá dsɨ́jɨ́veebédu. 15 Ahdícyane tsá muhdú tene néétu mekíhdyahɨ́rótsámeítyúne. Áhdure mekíhdyahɨ́rótsámeíyóné tsá ɨ́ɨ́netú meke pɨ́áábotúne. Áánetu ihdyu Críjtoke mecáhcujtsómé tsíhdyuréjuco mecápáyoovéné meke pɨ́aabóhi. 16 Aane óvíi Píívyéébe meke ɨɨ́daatsóllédú íjcyaabe pámeere pahúlleváré ihñéjté íjcyámema ámúhakye pɨ́aabó ɨ́búwajɨ́ɨ́ ámuha meíjcya muhdú ámúhakye o úwáábohíjcyádu. 17 Óvíjyacóóné ámuha oke múhdurá medárɨ́ɨ́vehíjcyáne. Muurá íñe Máavyéjuube Jetsocríjtoke o cáhcújtsóné hallútú oke ditye méénuhíjcyáné matyáwááné tájpííyi íjcyánetu méwaajácú dííbyé wákimyéi múnáajpi o íjcyaabe ɨ́mɨááné ámúhakye o néhijcyáne. 18 Ahdícyane óvíi dííbyeréjuco ámúhakye pámeekéré panévatu pɨ́aabóne. Áyu tehdújuco.
1 Oo íñe Páávoro íhyaamɨ ó caatúnú elle ámuha Éépetsórí meíjcyame Jetsocríjtoke meúráávyéme éllevu Píívyééberée dííbyedítyú íjcyáné uwááboju o úwáábóiñévú oke pícyoóbe. 2 Áámeke óvíi ámúhakye pɨ́áábohíjcyamútsí ɨ́búwajɨ́ɨ́ ámuha meíjcyaki. 3 Ahdícyane ihdyu óvíi Máavyéjuube Jetsocríjtój Caani Píívyéébeke méduurúváhi. Muurá ímí Máavyéjuube Jetsocríjtoma meíjcyámeke tsaímíyé níjkyéjɨtu panévatúré pɨ́áábohíjcyaábe. 4 Tsúúcajátújucóhjáa ííñujɨ́ɨ iípívyéjtsótúné ɨhdéjuco dibye wábyujtsóné Jetsocríjtoj tééveri meke iújcúmeke iímíbájchoíñé méimítyú máhallúrí iíjcyájúcóótu dííbyeéjté meíjcyame ɨ́ɨ́netú menéétsámeítyuki. 5 Mítyanéhjáa meke íwájyúnéllii ɨ́jtsámeííbyé dííbyej tééveri meke ipájtyetétsómeke ɨ́ɨ́tsɨ́ɨ́medíyéjuco idílloíñe. Ahdújucóo dibye meke tsɨ́ɨ́mavámé dííbyeéjté meíjcyane dibyéhjáa méhdityu ɨ́jtsámeídyújuco. 6 Áánéllii paíjyuváré dííbyeke méduurúvahíjcyá ávyetáa méhdi ɨɨ́dáátsóvéne dibye meke pɨ́áábónélliíhye. Mekée muurá pɨ́ááboobe Íllíkye mítyane dibye wájyúúbeéjté meíjcyaki. 7 Muuráhjáa ávyétá ɨhnáhó meke iwájyúnéllii dibye dsɨ́jɨ́vénej tééveri méimítyuháñé mééma ímíbájchoobe mepájtyetéki. 8 Ááneríi meke úújétsoobe mítyane meke iwájyune. Áánemáa meke ájcuube panéváré mewáájácúíñé tujkévejúvu. 9 Téhdurée meke waajácútsoobe tsúúcajátújucóo muhdú meke ipájtyetétsoíñé ɨɨ́tsámeíhijcyáné tsúúca mééma ipánéévétsonévu. 10 Aane ehdu ípityájcó páneere pájtyéné boone Críjtoke pícyóóiibye pámeere níjkyéjɨma ííñújɨri íjcyámé avyéjuube dibye iíjcyaki. 11 Dííbyej tééveríhjyáa muurá tsúúcajátújuco dibye meke újcune íavyéjúejte meíjcyaki. 12 Ehdúhjáa méénuube muhdú ɨɨ́jtsúcunúdú íñée tujkénú muha Críjtoke mecáhcújtsómema ámuha bóónétu mecáhcujtsómé pámeere dííbyeke maávyéjújtso dúúrúvamére. 13 Muurá Críjtodítyú pajtyéteju íjcyane ámuha mecáhcújtsómé pañe tsúúca Píívyéébé Apííchó íjcyame ɨ́mɨááné ámuha méijcyá dííbyeéjté dibyée néhdújuco. 14 Aane muurá dííbyé Apííchó tsúúca mépañe íjcyánetu méwaajácú ɨ́mɨááné meke dibye múijyú iñéijyu pícyooíñé íavyéjuvu tsaímiyéjuco dííbyema meíjcyaki. Ahdícyane metsu dííbyeke medúúrúvahíjcya ávyéjújtsomére. 15 Muurá ó waajácú tehdújuco ámuha Máavyéjuube Jetsóoke mecáhcujtsómé ímí pamévamáyé cahcújtso múnáama mewájyúcatsíhijcyáne. 16 Áánéllii paíjyuváré ámúhá hallúvú Píívyéébeke ó téhdútsohíjcyáhi. 17 Téhdure ó táúmeíhijcyá dííbyeke Máavyéjuube Jetsocríjtój Caani íjcyáábeke dibye ámúhakye iájcu ítyujkévé ɨ́jtsaméityu dibyée Jetsóoj tééveri méhdivu úújétsámeíñé ímíñeúvú ámuha mewáájácuki. 18 Aane óvíi ámúhakye tújkévejúvú ájcuube dííbyé avyéjúejtée ámuha meíjcyáímyeke dibye újcúmé úmɨwa ɨ́ɨ́né imíjyaú nééne ámuha ímíñeúvú mewáájácuki. 19 Áhdure idyé óvíi ámúhakye waajácútsoobe muhdɨ́ɨ́vané ɨ́ɨhtsútú íjcyáne tájpí íñe dííbyeke mecáhcujtsómé meícyahíjcyanévu. 20 Áánevúu muurá meke úújétsoobe Críjto dsɨ́jɨ́véébeke tsiiñe ibóhɨ́ɨ́tsóne íúniúvú níjkyejɨ́vú itsájtyéébeke iávyéjújtsóneri. 21 Áábekée pícyoobe íñe múhdumé ávyéjujte níjkyéjɨrii, ííñújɨrii, íjcyámé avyéjuube páñétúejpi dibye iíjcyaki. Áábedívú muurá tsá múha úújetétú íñe ícyooca íjcyáné avyéjujtédítyu. Áhdure bóóne íjcyárómedítyú tsá múha úújetéityú dííbyedívu. 22 Áánélliihyée muurá dííbyé hójtsɨ́ pañévú pícyoobe páneere íñe múhdúné tsíeméné íjcyane. Áhdurée dííbyeke pícyoobe múhdumé dííbyé cahcújtso múnaa íjcyámé túkevéjtsoobe dibye iíjcyaki. 23 Muurá dííbyé cahcújtso múnaa méijcyá tsané múnaa dííbyema. Aabe páneere ejécunú íñe múhdúné tsíeméné íjcyane.
1 Muuráhjáa dííbyere Píívyéébe ámúhakye pájtyetétsó Críjtoj tééveri ámúhá imítyuháñé déjúcotu ámuha mewágóóóvéíyómeke. 2 Muuráhjáa ɨ́hde ámuha ímityúné méícyahíjcyá íñe ɨ́jɨ éhné Naavéné túkevéjtsoju Píívyéébedítyú mɨ́amúnáake múhdurá ɨ́tsámeíchohíjcyánéréi ámuha meúráávyénélliíhye. 3 Ehdúu ɨ́mɨááné méícyahíjcyá ímityúmé eene ícyooca tsaate íjcyadu. Mépée meímíllejɨ́jtóré méúráávyehíjcyá méhdityúré íjchívyéné allíujúúne. Ááné déjúcotúu muurá máhallúrí ijcyájúcooróné Píívyéébe méhdi ɨ́cúbáhráiyóné eene ícyooca tsíjtyé hallúrí tene íjcyadu. 4 Árónáacáa ihdyu mítyane meke iwájyúnéllii méhdi ɨɨ́dáátsóvéne meke pájtyetétsoobe Críjtoj tééveri mewágóóóvétu dííbyedúréjuco meíjcyaki. 5 Ehdúu Píívyéébe méhdi ɨɨ́dáátsóvéne meke pɨ́aabó mepájtyetéki. 6 Muuráhjáa Críjtoke ibóhɨ́ɨ́tsóneri meke ávyejújtsoobe dííbyema meíjcya níjkyéjɨri íavyéjuri. 7 Ehdúu mééma méénuube Críjtoj tééveri bóónétu íjcyáné mɨ́amúnáake iwáájácútso ɨ́mɨááné meke iwájyune. 8 Aane íñe tsúúca mepájtyeténé tsá meere meɨ́hnáhori meméénutúne. Píívyéébere ihdyu meke ɨɨ́dáátsóllénéllii pájtyetétsó Íllíkye mecáhcújtsónej tééveri. 9 Tsá mepájtyetétú ɨ́nehjɨ́ meméénúnélliíhye. Áánéllii tsá tééneri memítyájkímeíítyuróne. 10 Muuráhjáa Píívyéébe Jetsocríjtoj tééveri méɨ́jtsaméí cápáyoácó ɨ́mɨááneréjuco meméénuhíjcyaki. Ehdúhjáa tsúúcajátújuco meke iímíbájchoíñé ɨɨ́jtsámeídyújuco dibye méénune. 11 Aane cáhawáá méɨjtsúcunu muhdúhjáa ámuha meícyahíjcyáne. Muuráhjáa tamúnaa jodíómú ihdícyámedíyé ámúhakye díllohíjcyáhi. Áánemáa iiye díllómeíhijcyámé ɨ́mɨáámé Píívyéébeéjté iíjcyane íjpííye ikíhdyahɨ́rótsámeíñélliíhye. 12 Téijyúikyée muurá ɨ́mɨááné tsá ámuha mewáájácutú Mépájtyetétsoobe Críjtoke. Áánélliihyée tsá ámuha Píívyéébeéjté meíjcyatúne. Ɨ́dátsóhrée ámuha waagóojte meíjcyame tsá mewáájácutú muhdúhjáa Críjtoj tééveri meke dibye ipájtyetétsoíñé pítyájcámeíñe. 13 Árónáa ihdyu ícyooca Jetsocríjtóo mewájyuri dsɨ́jɨ́véébema ámuha meíjcyánéllii tsúúca ámuha méijcyá Píívyéébema. 14 Áhdure muurá dííbyej tééveríyé ícyooca muuha jodíómuma ámuha méijcyá tsaímiyéjuco ɨ́hdée múhdurá medárɨ́ɨ́vécatsíhíjcyaróme. Aame ícyooca ámuha jodíómú meíjcyátúrómema méijcyá tsamééréjuco. 15 Muuráhjáa Moitséeúvuj tééveri Píívyéébe ájcúné taúhbajúúné hallútú jodíómú íjcyátúmema tamúnaa jodíómú tsáríllécatsíhíjcyanéhjɨ́ Críjto ɨ́dsɨ́jɨ́véneri nɨjkévatsóhi. Ehdúu mééma méénuube íñe pamévá mɨ́amúnaa meíjcyarómé dííbyeke mecáhcújtsómé tsame dííbyeéjté meíjcyame ɨ́mɨáámeréjuco meíjcyaki. 16 Muuráhjáa múhdurá medárɨ́ɨ́vécatsíhíjcyanéhjɨ́ Críjto mééma nɨjkévatsó páwachékevu ɨdsɨ́jɨ́véneri. Ehdúu ímíbájchoobe pamévá mɨ́amúnaa meíjcyarómé tsamééréjuco meíjcyame tsaímíyé Píívyéébema meíjcyaki. 17 Ehdúu Críjto itsááne muuha jodíómuke waajácutsó muhdú tsaímíyé Píívyéébema muha meíjcyaíñé tsúúca dííbyeke muha mewáájacújúcóórómeke. Áhdurée ámuha jodíómú meíjcyatúmé awáá dííbyeke mewáájácútúmeke muurá waajácútsoóbe. 18 Áánéllii dííbyej tééveri Méécááni Píívyéébema tsaméhjɨ́ menáhbévájcatsí dííbyé Apííchó mééma íjcyane meke pɨ́áábóneri. 19 Áánéllii tsáhájuco ámuha tsíjtye múnaa meíjcyájúcootúne. Muurá ícyooca méijcyá tsané múnaáréjuco Píívyéébé avyéjúejte tsúúca dííbyeéjté meíjcyame. 20 Muuráhjáa muha Jetsóó mamyémú Píívyéébé ihjyú uubálle múnáama uwáábó medéjucóónúné pañévú tsúúca ámuha méúcaavéhi. Aane muurá ímichi páñétúejpi Jetsocríjtó dííbye tájpí meíjcyaabe éhne múúne jaa ímichi ápɨ́hajcúné hallúrí íjcyadu néébeé. 21 Aame íñe ícyooca éhnííñevu dííbyema méllíyaatéhijcyá ɨ́mɨááméré Píívyéébema meíjcyaki. 22 Aane muurá Críjtoma meíjcyame jahdu menéémé pañe Píívyéébe ijcyá Íapííchoj tééveri.
1 Ááné hallútú íñe oo Páávoro o íjcyáábeke cuvéhoojánúmé ámuha jodíómú meíjcyátúmeke Críjtodítyú íjcyáné uwááboju o úwáábohíjcyáné hallútu. 2 Tsúúca íhya ámuha méwaajácú Píívyéébée meke ɨɨ́daatsólléne oke níwaavéné ámuha jodíómú meíjcyátúrómeke téénevu o wáájácútsoki. 3 Muuráhjáa ihdyu dííbyere óhdivu bóhówajtsó ámúhakye téhdure Críjtoj tééveri ɨpɨ́ááboíñé wáájácúratúné ipítyájcámeíñe. Aanée muurá tsúúca ámúhakye ó úúballé áyánéwu éhnée ɨ́hde ámúha éllevu o cáátúnúháámɨ́ pañe. 4 Téhaamɨ́ɨ ámuha meéévénetu íhya tsúúca méwaajácú ɨ́mɨáánéjucóo oke dibye téénevu wáájácutsóne. 5 Tsáháa muurá teene éíjyu múnáaúvudívú dibye bóhówajcárotúne. Aanée íñe ícyooca tsúúca bóhówajcároobe Íapííchoj tééveri íhjyú uubálle múnáama dííbyeéjté muha meíjcyame Jetsóó mamyémú meíjcyámedívu. 6 Ahdícyane ámuha jodíómú meíjcyáturómé tsúúca méijcyá Píívyéébé avyéjúejte muha meíjcyadu Jetsocríjtodítyú ɨ́mɨáájú úwáábómeíñé ámuha mecáhcujtsódú íjcyame. Aame ícyooca méijcyá tsamééréjuco Píívyéébée Críjtoj tééveri iájcuíñé nééne meújcuímye. 7 Ehdu nééne íñe úwááboobéré ó pehíjcyá o méénúítyuróné Píívyéébée téénevu oke pícyoonéjuco. Aane ihdyu ó méénuhíjcyá dííbyé pɨááboríye. 8 Aabe oo pámeere múhdumé Píívyéébeéjté meíjcyámedítyú ɨ́ɨdáátsoóbe. Áróóbekée oke ityújkevéélléne níwááveebe Críjtodi ɨ́ɨ́né imíjyaú meíjcyáné uwááboju íjcyanévú ámuha jodíómú íjcyátúrómeke o wáájácútsoki. 9 Ahdújuco muurá o bóhówátsohíjcyáné pámehdívúré teene wáájácúratúnée Píívyéébe páneere ípívyéjtsoobe tsúúcajátújuco pítyájcámeíñe. 10 Aane muurá Píívyéébe meke úcuhíjcyá paméváré dííbyeke mecáhcujtsómé tsamééréjuco meíjcya téénetu níjkyéjɨri íjcyáné ɨhtsútujte iwáájácu muhdɨ́ɨ́vané dííbyé tujkéveju íjcyane. 11 Ehdúhjáa imyéénuíñé pítyájcámeííbyé tsúúcajájuco. Ahdújucóo muurá dibye teene méénune Máavyéjuube Jetsocríjtoj tééveri. 12 Ahdícyane dííbyej tééveri tsúúca Píívyéébema menáhbévájcatsí ɨ́ɨ́nerí íllityétúmé ɨ́mɨáánéjuco Críjtoke mecáhcújtsónélliíhye. 13 Áánéllii ámúhakye o néé ámuha meɨ́hvéjtsótu íñe tééné déjúcotu ámúhállii o ɨ́cúbáhrámeíhíjcyáné uwááboju. Íllure méímijyúúvé tééneri múhdurá ɨ́jtsúcunútúme. 14 Ehdu Méécááni Píívyéébé tujkéveju mééma íjcyánéllii dííbyé úmɨwávú o mɨ́móúúvéne ó ihjyúvahíjcyá dííbyema dúúrúvaabére. 15 Áábé cahcújtso múnaa meíjcyame muurá tsúúca méijcyá dííbyé dohjɨ́ba múnaa tsaate tsúúca níjkyéjɨríjyuco íjcyámema íñe ííñújɨri meíjcyame. 16 Áánéllii ó táúmeíhijcyá dííbyeke Íapííchoj tééveri dibye ámúhá pañévú ipícyo ɨ́ɨhnáhó ámúhakye tene ɨtsɨ́pájtsoki. 17 Áhdure ó táúmeíhijcyá Críjto éhnííñevu ámúhakye ɨpɨ́áábo ímí dííbyeke ámuha meúráávyeki. 18 Aame óvíi ámuha tsijtye cahcújtso múnáama méwajyújcatsí ímíñeúvú ámuha mewáájácu ávyeta muhdú ɨ́mɨááné Críjto meke wájyune méɨ́jtsaméí pɨrúúvé íjcyane. 19 Aane ámúhá hallúvú ó táúmeíhijcyá pɨáábó Píívyéébe ɨ́mɨáábé íjcyáábeke muhdú dibye íjcyadu ámuha meíjcyaki. 20 Áánéllii ihdyu metsu dííbyeke medúúrúva ávyéjújtsomére. Muurá meke pɨ́ááboobe dííbyeke metáúmeíñé ehnííñevu meɨ́jtsámeítyúrónemájuco. Ehdu muurá meke pɨ́áábohíjcyaabe Íapííchó mééma íjcyánej tééveri. 21 Aane ihdyu óvíi dííbyeke méduurúvahíjcyá dííbyé cahcújtso múnaa meíjcyame paíjyuváré múijyú nɨ́jkéváityúné ípyée ipítyájcámeídyújuco Jetsocríjtoj tééveri mepájtyetéiñe dibye méénúnélliíhye. Ehdu teéne.
1 Aane muurá Máavyéjuube Jetsocríjtodítyú íjcyáné uwááboju úwááboobéré o péhíjcyáné hallútú íñe cúvéhóójari oo ícyoóca. Aabe ámúhakye o néé tsúúca Píívyéébe ámúhakye újcume ímíñeúvú ámuha meíjcya muhdú meíjcyáiyódu. 2 Áhdure idyé ámúhakye o néé tsaɨ́ɨ́buwáré ɨdáátsóméhjɨúvú ámuha meíjcyáne mewájyújcatsí pamévamáye. Aame ímityúné ámúhama íjcyaróné máaabúcuhíjcyá ímí ámuha meíjcyaki. 3 Ááne métsúúraméí tsané múnaáréjuco ámuha meíjcyame dííbyé Apííchó pɨáábori tsaímíyé ámuha meíjcyáíyóneri. 4 Muurá íñe tsané múnaáréjuco meíjcyámema ijcyáné tsáneere Píívyéébé Apííchó meke ityúkévéjtsoki. Áánéllii téhdure ijcyáné tsáneere dííbyé avyéjú méwáábyuta. 5 Aabe tsáápiiye Máavyéjuube apáábyéré íjcyáábeke mecáhcujtsóhi. Áábe mémeríyé muurá métsójtsómeíhijcyáhi. 6 Áánéllii diibye tsáápiiye Mépiivyéébé ijcyá apáábyekéré pámeere mecáánívahíjcyaábe. Áábé hójtsɨri pámeere méijcyá dííbye tájpíye. Aabe kiá méhdityu iíjcyátúnéllii panéváré mejtééveri méénuhíjcyáhi. 7 Árónáa ihdyu tsáápiitsa mépiivyété muhdú nénehjɨ meméénune Píívyéébée Críjtoj tééveri meke ájcune. 8 Muurá dííbyé waajácúháámɨtu nééneé: Naavénekée ityáhjáne dííbyé hójtsɨ́ pañe ícyahíjcyámeke iíjchívyétsóne peebe cáámevu. Aame ihñéjteréjuco íjcyame dibye nééjuríyé piivyété páhduváré nénehjɨ imyéénune. 9 ¿Aanéhaca ɨɨná nééiyóné teene dibyée cáámevu pééneé? Téénetu muurá méwaajácú ɨ́htsútuubée íjcyároobe ííñujɨ́vú iñíítyéne ɨ́dáátsonúne. 10 Árónáacáa bóónétu tsiiñe peebe cáámevu níjkyejɨ́vú páñétúétsihvu ávyéjuube iíjcyáki. 11 Áábe tájpí muurá páneere íjcyaabe meke ihñéjteke ájcúné waajácuríyé mépiivyété páhduváré nénehjɨ meméénune. Muurá tsaate piivyété dííbyé ihjyu úwááboméré ipyéhijcyáne. Áhdure tsijtye piivyété iwáájacúné muhdú méúmɨwa íjcyane. Tsijtye piivyété tsúúca Píívyéébeke cáhcújtsómeke ímíñeúvú muhdú múúne téjɨjto meúraavyéné iúwaabóne. 12 Ehdu muurá Críjto meke pɨ́áábohíjcyá ihñéjté meíjcyame dííbyé wákimyéí ímí meméénu éhnííñevu dííbyé cahcújtso múnaa illíyaaté pámeere dííbyeke mecáhcujtsómé mewáájácu muhdúhjáa Píívyéébé Hajchi íjcyane dibyée íjcyadu meíjcyaki. 14 Áijyu ihdyu muurá tsá múha meke mújtátsóityú íhdityúré iújcúné uwáábori muhdú tsɨɨméké memújtátsóiyódu. 15 Aane ihdyu cáhawáá metsu ɨ́mɨááméré meíjcyáne ímíñeúvú meúráávye teene ɨ́mɨááju. Áijyu ɨ́mɨááné Críjto métúkevéjtsoobe íjcyáábeéjté meíjcyame éhnííñevu méímíbáávyeéhi. 16 Áábe tájpí pámeere dííbyeéjté méíjcyame mewájyújcatsíñe panévatúré mepɨ́áábójcatsímyé muurá éhnííñevu mellíyaatémé ímí Píívyéébeke méúraavyéhi. 17 Áánéllii ámúhakye o néé Máavyéjuube Jetsocríjto mémeri Píívyéébeke wáájácutúmé ícyahíjcyádú ámuha meíjcyájúcóótuki. Muurá ímityúné diityé ɨ́jtsaméí íjcyánéllii iímillédú ícyahíjcyáme. 18 Tsá ditye wáájácutú muhdú ímí iíjcyáiyóné Píívyéébé ɨ́jtsaméí diityé pañe íjcyátúnélliíhye. Aame tsá íjcyáityú dííbyema ɨ́mɨánéjcú iwáájácúiyóné iímílletúnélliíhye. 19 Muurá éhnííñevúré ‘nucójpɨ’ néétune méénuhíjcyá panéváré ímityúne. 20 Árónáacáa ihdyu tsá ámuha teene mewáájatú Críjto ɨ́mɨá uwááboju ámúhakye úwáábócoóca. 22 Ahdícyane ámúhakye o néé ámuha meɨ́hvéjtso ɨ́mɨájɨ́jtóo ámuha mewáájácútúné hajchótá ímityúné íjcyaróné ɨ́mɨááneúvúdú ámuha meɨ́tsúcunúhijcyáné tsáijyu múu ámúhadi íjcyáhréi nééneé. 23 Ámúhá ɨ́jtsaméí mecápáyóóvéne ɨ́mɨánejcúvuréjuco mepájtyé muhdú meíjcyáiyóné Píívyéébe ímíllénejcúvú tsaímiyéjuco ámuha meíjcyánetu mebóhówaúcunúki. 25 Óvíjyacóóné ámuha maállícyatsíhijcyáne. Múu ɨ́mɨáánéré ihjyúvá pamévamáyé íñahbémuma. Tsamééré meíjcyame tsá metútávátsójcatsíítyuróne. 26 Tsá múu tsaatédívú icyáyobáávatéhajchíí páñetétsójcatsítyúne. Ɨ́ɨ́cúi múu ímíbáchójcatsíhi. Tsá múu tsiélleréjuco ɨ́jtsúcunútú teéne. 27 Tsá múu Naavénedívú táhjátsámeítyúne. 28 Áhdure tsáijyu múúne tsaate ámúhadítyú nánihíjcyámé ílluréjuco méɨhvété téénetu. Mewákímyeíñe tsijtye vííóméhjɨke mépɨáábo. 29 Áhdure tsá múu íhjyúvatú ímítyúneri. Ɨ́mɨááneríyé múu ihjyúvá éhnííñevu tsíjtyeke tene ɨpɨ́áábo Píívyéébeke ditye úráávyénetu. 30 Ahdícyane óvíjyacóóné múhdurá medárɨ́ɨ́vémeíhijcyáné Píívyéébé Apííchó mépañe íjcyane mekímóvéjtsótuki. Muurá teene mépañévú dibye pícyóónej tééveri méwaajácú ɨ́mɨááné dííbyeéjteréjuco meíjcyámeke dibye újcúvaíñe. 31 Ahdícyane ílluréjuco méɨhvété ímityúné ámuha medárɨ́ɨ́véjcatsíñe páhduváré nehníwu meúhbácatsíhíjcyánetu. 32 Ááne ɨ́mɨááméré meíjcyáne ténehjɨ méímíbáchojcátsí muhdúhjáa Píívyéébe ámúhadi ɨɨ́dáátsóvéne Críjtoj tééveri ámúhakye ímíbajchódu.
1 Muurá ámuha ɨ́mɨááné tsúúca Píívyéébej tsɨ́ɨ́mé meíjcyámeke wájyuúbe. Áánéllii métsúúraméí dííbyedi dibye íjcyadu ámuha meíjcyaki. 2 Ááne méwájyujcátsí muhdú Críjto meke wájyudu. Muuráhjáa meke iwájyúnéllii meke ipájtyetétso ɨ́hvéjtsámeííbyeke dsɨ́jɨ́vetsómé éhne múu obééjake dsɨ́jɨ́vetsódu. Ááneríi Píívyéébe mítyane ímíjyuuvéhi. 3 Ahdícyane tsúúca dííbyeéjté ámuha meíjcyame tsáhájuco múu ɨ́jtsámeítyú ihdícyámema idyómácójcatsííyóneri. Óvíjyacóóné panéváré ímityúné ámuha meméénune. 4 Áhdure tsá múu átéréenéhjɨ́ úbálléjcatsítyúne. Múu Píívyéébeke ityéhdújtsóneríyé ihjyúváhi. 5 Muurá ihdícyáméhjɨma dómácócatsíhijcyámé tsá Píívyéébé avyéjúejte íjcyatúne. Áhdure tsíñéhjɨ́ imítyuháñé méénuhíjcyámema panéváré ímítyúneri úmúúpívyehíjcyámé tsá dííbyé avyéjúejte íjcyatúne. Aane muurá tsúúca ámuha méwaajácúhi. Ténéhjɨríyé muurá íjcyame tsá dííbyeke icyááníváíyóne éllevu íjcyatúne. 6 Ahdícyane máállítsámeídí múhdurá ícyahíjcyámé átéréenéhjɨ́ úwáábohíjcyámedívu. Muurá ehdu ditye ícyahíjcyáné hallútu Píívyéébe ɨ́cúbáhraá ávyétá ɨhnáhó diityédí dííbyeke ditye lléébohíjcyátúné hallútu. 7 Áánéllii tsá múu tehdu néémema náhbévatúne. 8 Muuráhjáa ɨ́hde ámuha tehdu ímítyúné pañe méícyahíjcyá ɨ́mɨáájú ámuha mewáájácútúnélliíhye. Árónáa ícyooca tsúúca ámuha méwaajácújucóó Ávyéjuube Críjtoéjté ámuha meíjcyame. Aame ihdyu óvíi ámuha méijcyá ɨ́mɨáámeréjuco. 9 Muurá téjɨjto mewáájacúmé ɨ́mɨáámeréjuco meíjcyame tsíjtyeke mépɨ́aabóhi. 10 Áánéllii ihdyu métsúúraméí Máavyéjuube Críjtoke ámuha meímíjyújtsóíyóneri. 11 Aame ihdyu tsá múu náhbénutú ɨ́mɨáájú wáájácutúmé ímityúné méénuhíjcyáne. Íllure múu úwaabó keená ɨ́mɨáájú íjcyane ditye iwáájácuki. 12 Ehdu muurá teevétari wáájácúratúné ditye méénuhíjcyáneri meíhjyúváiyóné nucójpɨtsóhi. 13 Aane muurá íñe Jetsocríjtó uwááboju diityédívú bóhówajtsó páneere ímityúné ditye méénuhíjcyáne. 14 Muurá Píívyéébé waajácúháámɨtu nééneé: Muhdú éhne múu dsɨ́jɨvémé íjcyadu wáájácúmeítyuube u íjcyaabe cána wájácúúvéne ímíñeúvú dɨ́jtsaméí Críjto uke iwáájácútso ɨ́mɨájɨjtóvu. Ehdu nééne Píívyéébé waajácúháámɨtu. 15 Aane cána metéɨ́búwáávéne ímíñeúvú méɨ́jtsaméí muhdú ámuha meícyahíjcyáneri. Tsá múu ɨ́mɨánéjcú wáájácutúmé ícyahíjcyádú íjcyatúne. Múu ímíñeúvú ijcyá tsúúca ɨ́mɨánéjcú ámuha mewáájacúme. 16 Muurá ɨhnáhóóné Píívyéébeke meúraavyéné panéváré múhdurá néénélliíhye. Áróné pañe múu tsúúrámeíhijcyá ténejcúríye. 17 Tsá múu ávyeta pevé ɨ́ɨ́buwáré íjcyatú wáájácúmeítyúme. Múu tsúúrámeí muhdú meíjcyáiyóné Píívyéébe ímílléneri tehdu ámuha meíjcyaki. 18 Tsá múu llíyíícyávetúne. Muurá tehdu meíjcyáhajchíí ílluréjuco metútávááveíñe. Áánéllii ámúhá pañévú dííbyé Apííchó meújcú ámúhakye tene ityúkévéjtsoki. 19 Ááne múu ámúhá ɨ́buúúnetu íjchívyéne májtsiyi dííbyeke dúúrúvaméré ihjyúvájcatsí ténejcúri. 20 Áhdure idyé múu dííbyeke paíjyuváré téhdútsohíjcyá panévá hallúvú Máavyéjuube Jetsocríjto mémeri. 21 Múu Píívyéébeke ámuha maávyejúúllédú panéjcuvávú avyéjúúlléjcatsíhi. 22 Ahdícyane óvíi ámúhá taabámú ámuha ájyúmuke avyéjuullé Máavyéjuube Jetsocríjtoke iávyejúúllédu. 23 Muurá ájyu méwá túkevéjtsoobe Mépájtyetétsoobe Críjto ihñéjté meíjcyámé túkevéjtsoobe íjcyadu. 24 Áábeke ihñéjté meíjcyame maávyéjúúlléne mecáhcujtsódú óvíi walléémú téhdure ájyúmuke iávyejúúlléne cáhcujtsóhi. 25 Áhdure idyé wajpíímú íicyánéjcutu múu méwámyuke iávyejúúlléne wajyú Críjtóo meke ihñéjteke mítyane iwájyúnéllii wájyúmeítyuubéré dsɨ́jɨvédu. 26 Muuráhjáa dsɨ́jɨ́veebe mewájyuri dííbyé uwááboju mecáhcújtsónej tééveri meke iímíbájchoki. 27 Aame tsúúca méímíbaavyé ɨ́ɨ́né imítyú méhdi íjcyájúcootúmé ɨ́mɨááméré dííbyema meíjcyaki. 28 Ahdícyane múu ímíñeúvú wajyú méwakye muhdú ámuha mewájyúmeídyu. Muurá ímí meíjcyane meímílleebe métáábake méwajyúhi. 29 Tsá muurá méjpi meere meɨ́cúbáhráítyuróne. Muurá mewájyúmeíñéllii ímí météhmémeí panévatúré muhdú Críjto ihñéjté meíjcyámeke téhmehíjcyádu. 31 Muurá Píívyéébé waajácúháámɨtu nééne wajpi cáánímútsidítyú ɨɨ́ɨ́néne ityáábávállema tsahéécoréjuco íjcyaíñe. 32 Ehdu ámúhakye o nééné pañe ijcyáné muhdú Críjto ihñéjtema íjcyáné uwááboju. 33 Ahdícyane tsiiñe ámúhakye o néé ámúhá taabámuke ámuha mewájyu muhdú ámuha mewájyúmeídyu. Áhdure idyé diitye ámúhá taabámú óvíi íicyánéjcutu ámúhakye iávyejúúlléne wajyúhi.
1 Áhdure tsɨɨme múu lleebó cáánímuke. Ehdu Píívyéébeéjté meíjcyane ímílleébe. 2 Muurá dííbyé taúhbaju nééhií: “Ámúháj caanímuke mewájyúne máavyéjuulle cáámene ííñújɨ́ hallúrí ámuha meíjcyaki.” Ehdu muurá ítyaúhbaju néhdu íjcyámeke pɨ́ááboóbe. 4 Áánéllii cáánimu tsá múu uhbádúré úwáábotú ɨ́ɨ́tsɨ́ɨ́meke. Muurá tehdu nééné uwáábó diityéké ímítyúnejcúvúré ɨ́jtsámeíchóiyáhi. Áánéllii múu ímíñeúvú choocóré úwaabó diityéké Píívyéébé icyánéjcú dííbyeke ditye icyáhcújtsoki. 5 Áhdure idyé tsíjtyé hójtsɨ́ pañe íjcyame múu diityéké iávyejúúlléne ditye táuhbáné meenú Críjtoke ɨɨ́ɨ́cúvéiyódu. 6 Tsá múu íavyéjujte ɨ́ɨ́técoocáré ímí wákímyeítyú ditye ámúhakye ímí ɨɨ́jtsúcunúrokíye. Múu ditye ámúhama íjcyátúrónáa tsaímíyé wákímyeí ɨ́mɨááné Críjtó ɨɨcúve múnaa ámuha meíjcyaki. Ehdu meíjcyane imílleebe Píívyéébeé. 7 Áánéllii múu ɨ́mɨááméré meenú íwákimyéí Máavyéjuube Jetsocríjtoke ɨɨ́ɨ́cuvénéjuco. 8 Muurá tsaaté hójtsɨ́ pañe íjcyámema tehdu íjcyátúrómeke tsahdúré áhdóiibye muhdú ditye íjcyadújuco. 9 Áánéllii múu íavyéjujte íicyánéjcutu ímíñeúvú picyóó ɨ́cúbáhratúméré íúníu múnáake. Cáhawáá méɨjtsúcunuj, muurá pámé Avyéjuube Píívyéébe níjkyéjɨri íjcyaabe tsá tsaatéké éhnííñevu ímí ɨ́jtsúcunútúne. Muurá tsahdúré meke wájyuube pámeekére. 10 Ámuúha táñahbémuj, ícyooca ihdyu méɨ́tsutúúvé Máavyéjuube Jetsocríjtoj tééveri dííbyé ɨhnáhoóri. 11 Aame Píívyéébe ámúhakye tújkévejtsódú ímíñeúvú météhmeméí Naavéné ámúhakye mújtátsóiyóné ámuha metáhjaki. 12 Tsá muurá mɨ́amúnáama memúnáátsócatsíhíjcyatúne. Muurá ihdyu mémúnáátsócatsíhijcyá diibye Naavéne ájkímú íjpííma íjcyátúné mɨ́amúnaa ímityúmé íjcyame Píívyéébeke wáájácútúméke iímillédú dárɨ́ɨ́vehíjcyámema. 13 Áánéllii ámúhakye o néé muhdú Píívyéébe ámúhakye túkévejtsódú ímíñeúvú ámuha meíjcya tehdɨ́ɨ́vanéhjɨ́ ámuha maáábúcúne ɨ́htsutúmé meíjcyaki. 14 Ahdícyane imíchi meíjcyáne ɨ́mɨáájú ímíñeúvú ámúhá pañévú mepícyó éhne múúne cóhpene ócájɨmɨ́ɨ́hé méhdityu chíúcunúdu. Ááne ɨ́mɨááméré meíjcyá ímítyunévú ámuha metáhjátsámeítyu éhne múúne méénujcátsi múnaa ityáhjátsámeítyu túémɨɨhóvú pícyámeídyu. 15 Ímíñeúvú meíjcyátsííívyéne méúwáábohíjcyá tsaímíyé meíjcyáné uwááboju éhne múúne tsodáhó íjtyúhápaajɨ́nevu iújcámeíñe íjcyátsíiivyédu. 16 Aame ímíñeúvú mécahcújtsó ámúhá watájcódú nééne téénej tééveri ámúhakye Naavéné mújtátsóiyóné ámuha metáhjaki. 17 Aane íñe tsúúca pajtyété mééma íjcyane tsáma méɨ́hvéjtsodí éhne múúne tsodáhoke íwatájcojɨ pɨ́aabódú nééne ímítyúnéhjɨtu meke téhmehíjcyáne. Áhdure Píívyéébé ihjyu ménɨɨtsúwádú nééne Íapííchoj tééveri mééma íjcyane ímíñeúvú meújcú ámúhá pañévu. 18 Aane ámúhá pañe íjcyánej tééveri óóchevélletúmé dííbyema paíjyuváré méihjyúvahíjcya. Métáuméí dííbyeke pɨáábó ímí ámuha meíjcyaki. Áhdure métáuméí pahúlleváré dííbyeéjté íjcyámé hallúvú dibye diityéké ɨpɨ́ááboki. 19 Téhdure táhallúvú métáuméí dibye oke ityúkévétso muhdú mepájtyeténé úwáábojúvú pamévakéré o wáájácútsoki. 20 Muuráhjáa tééné wákimyéivu oke Píívyéébe pícyoobe íñe tééné déjúcotu ícyooca oo cúvéhóójari. Árónáa ihdyu táhallúvú métáuméí pɨáábó núhnévétuubéré o úwáábohíjcya ímíñeúvú muhdú tene néhdújuco. 21 Aane cáhawáá ihdyu óvíi ménahbe Tííkico tééné wákimyéityu oke pɨ́áábohíjcyaabe ímíñeúvú ámúhakye táuubállé meenúhi. Diibye waajácú páneere muhdú o íjcyaabe ɨɨná o méénuhíjcyáne. 22 Áánéllii dííbyeke ámúha éllevu ó wallóó dibye ámúhakye iúúbálle muhdú muhtsi meícyahíjcyáné ámuha mewáájácúne metsájpɨnúki. 23 Ahdícyane óvíi Méécááni Píívyéébe Máavyéjuube Jetsocríjtoma ámúhakye pɨ́aabó ímí ámuha dííbyeke mecáhcujtsómé mewájyújcatsíñe ɨ́búwajɨ́ɨ́ meíjcya ɨ́ɨ́nerí ɨ́jtsámeíjyúcootúme. 24 Áámeke ihdyu óvíi ámúhakye pɨ́áábohíjcyaabe múhdumé ɨ́mɨááné ámuha Máavyéjuube Jetsocríjtoke mewájyúmeke. Áyu tehdújuco.
1 Oo Páávoroo, Timotéoo, íjcyamútsí Jetsocríjtó ɨɨcúve múnáajtétsí íhyaamɨ ámúha éllevu muhtsi mécaatúnú elle Pirípori dííbyé cahcújtso múnaa Píívyéébeéjté ámuha meíjcyáme éllevu, áhdure ámúhá uwáábojtémá túkevéjtsojté éllevu. 2 Áámeke ihdyu óvíi ámúhakye pɨ́áábohíjcyamútsí ɨ́búwajɨ́ɨ́ ámuha meíjcyaki. 3 Muurá paíjyuváré ámúhakye o ɨ́tsáávécooca ímíjyuuri Píívyéébeke téhdújtsoobéré ámúhá hallúvú ó táúmeíhijcyá pɨáábó ɨ́mɨáájú mecáhcújtsóné wákimyéityu ícyoocápí oke ámuha mepɨ́áábohíjcyánélliíhye. 6 Aane muurá ó waajácú Píívyéébe ámúhakye tsaímíyé pɨ́áábohíjcyáné ímí dííbyeke ámuha meúráávye múijyú tsiiñe Máavyéjuube Jetsocríjtó tsááiñévújuco. 7 Ehdu íñe ámúhadítyú o néé oke ɨpɨ́aabódúré Píívyéébe ámúhakye pɨ́áábohíjcyámeke o wájyúnema. Muuráhjáa ɨ́hde oke ɨpɨ́áábohíjcyadúré íñe cúvéhóójari o íjcyáróóbeke oke pɨáábohíjcyaabe tsíjtyeke o úúbállehíjcya dííbyé ihjyu tóónútuubére. 8 Muurá Píívyéébe waajácú ɨ́mɨááné ámúhakye o wájyune muhdú Jetsocríjtó meke wájyudu. 9 Aabe ámúhá hallúvú ó táúmeíhijcyá pɨáábó ámuha mewájyúcatsíñe mewáájácu muhdú dííbyeke tsaímíyé meúráávyéiyóne. Ááme ɨ́mɨáámeréjuco ámuha meíjcyame ɨ́ɨ́nerí menéétsámeítyu Jetsocríjtó tsiiñe tsáácoóca. 11 Ehdu dííbyere Jetsocríjtó pɨáábori tsaímíyé ámuha meíjcyame Píívyéébeke máávyéjútsohíjcyaáhi. 12 Ámuúha táñahbémuj, ó imíllé ámuha mewáájacúné íñe páneere múhdurá oke pátyehíjcyáronéhjɨ́ íllure oke pɨ́aabóné éhnííñevu ɨ́mɨáájú pajtyéteju Críjtodítyú íjcyane o úwáábohíjcyaki. 13 Áábeke tsúúca oke pámeere páñétúejpi avyéjúúbé já tehméjté íjcyámema tsíjtyehjɨ íjcyame waajácújucóó Críjtoéjpí o íjcyáné hallútú cúvéhóójari o íjcyane. 14 Aabe teene cúvéhóójari o íjcyároobe ímí o úwáábohíjcyáné tsaate ménahbémú iwáájácúne téhdure úwáábohíjcyá ɨ́ɨ́nerí núhnévetúme. 15 Árónáa ijcyámé tsaate tsijtye ímí méénuhíjcyáneríyé iñómíutááváne ɨ́hnáhó úwáábohíjcyáme. Áánetu ihdyu tsijtye úwáábohíjcyá ɨ́mɨááné tehdújuco. 16 Ímí úwáábohíjcyámé oke iwájyúne íñe tééné déjúcotu cúvéhóójari o íjcyane iwáájácúnélliíhye. Áánetu tsijtye úwáábohíjcyá íllure oke éhnííñevu ityútávájtso íñe cúvéhóójari o íjcyáábeke. Tsá ditye ɨ́mɨá uwáábó méénuhíjcyatúne. 18 ¿Aanéhaca idyé muhdú o méénúíyónejɨ́ɨ́vari? Árónáa eene ímityúné ɨɨ́jtsámeíñe ɨ́mɨáájú Críjtodítyú íjcyane ditye úwááboróné tsúúca mɨ́amúnaa lléébúcunúhíjcyánéllii ó imíjyuhíjcyáhi. 19 Áhdure ó imíjyuhíjcyá íñe panéváré ímítyunéhjɨ oke pátyehíjcyaróné tsaímíyé óóma nɨ́jkévaíñé o wáájácúnema. Ehdu óóma tene nɨ́jkévaíñé ó waajácú ámuha táhallúvú pɨáábó metáúmeíhíjcyánéllii Jetsocríjtó oke pɨ́ááboíñé Íapííchoj tééveri. 20 Aabe ihdyu ó imíllehíjcyá tsáneetu o núcójpɨ́vétsámeíítyuróné ɨɨná táhallúrí íjcyátuube panévaríyé Jetsocríjtoke o bóhówátsohíjcya dibye ɨ́htsútuube íjcyane paíjyuva o bóhówátsohíjcyádu. Áábeke tééné hallútú oke ditye dsɨ́jɨ́vétsóhajchíí óvi ó dsɨ́jɨvéhi. 21 Muurá íñe o bóhɨɨbe dííbyeke o úraavyéné o ímillédúré idyé ó imíllé o dsɨ́jɨvéné tsaímiyéjuco awáá dííbyema o íjcyaki. 22 Árónáa ihdyu ó imílléhíi o íjcyane éhnííñevu dííbyedítyú íjcyáné uwááboju tsíjtyeke o úwááboki. Ahdícyane tsá o wáájácutú muhdú o íjcyaíñe. 23 Muurá ɨ́htsútú óhdivu teene muhdú o íjcyáiyóne. Tsánejcútú ímí tehdújúcooro teene ílluréjuco o dsɨ́jɨvéné tsaímiyéjuco Críjtoma o íjcyaki. 24 Árónáa idyé ímí óhdivu teene ói o íjcyane éhnííñevu ámúhakye o pɨ́ááboki. 25 Aane tsúúca ó waajácú ói o íjcyaíñé ámúhakye o pɨ́áábo ámuha ímíñeúvú Críjtoke mecáhcújtsóneri meímíjyuúki. 26 Ehdu muurá ámúhakye éhnííñevu ó ímíjyúúvétsoó tsiiñe ámúha éllevu o péijyu dííbyere Jetsocríjtó oke pɨ́áábóneri tééné hallúvú ámuha maávyéjújtso dííbyeke. 27 Ahdícyane ihdyu ámúhakye o néé ámuha tsaímíyé meíjcya muhdú dííbyé uwááboju meke úwáábohíjcyádu. Áánéllii ó imíllé ámúha éllevu o péétúroobe o wáájacúné tsaímíyé ámuha meíjcyáné uubálle. Árónáa idyé tsá ámúhama o íjcyánélliihyéré ɨ́mɨáámé ámuha meíjcyáítyuróne. Ó imíllé ámuha tsaméhjɨ́ ímíñeúvú tééné uwááboju mecáhcújtsóne ímí meíjcyane. 28 Aame tsá múu íllityétú ámúhakye múnáátsohíjcyámedi. Muurá eene Críjtoéjté ámuha meíjcyámeke ehdu ditye dárɨ́ɨ́vehíjcyánetu méwaajácú ditye wágóóóveíñe. Áánetu tsúúca méwaajácú Píívyéébé pɨáábori ámuha mepájtyeténe. 29 Aane tehdújúcooro ímí ámuha dííbyeke mecáhcújtsóne dííbyedívú mecátsɨ́páávehíjcyáne. Árónáa íjcyáné téhdure tééné déjúcotu ámuha meɨ́cúbáhrámeíiñe. 30 Aane ihdyu óvíi ámuha máaabúcuhíjcyá páneere ámúhakye pájtyenéhjɨ́ muhdúhjáa o áábúcuhíjcyádu. Ááneríyéi muurá íñe ícyoocápí o íjcyane ámuha méwaajácúhi.
1 Ahdícyane ɨ́mɨááné oke ámuha meɨ́daatsólléne mewájyúhajchíí óvíi oke ámuha éhnííñevu méímíjyúúvetsó ímí tsajɨ́jtóré ámuha meɨ́jtsámeímyé mewájyújcatsíñe mepɨ́áábócatsíhíjcyáneri. 2 Óvíi Críjto ámúhakye wájyúneri ámuha meímíjyúúvémé pañe dííbyé Apííchó íjcyane ámúhakye tsápɨ́tsohíjcyáhajchíí ámuha oke méímíjyúúvetsó ɨ́mɨááméré meíjcyáneri. 3 Aame ihdyu tsá múu tsaate tehdɨ́ɨ́vane méénúne ímiyíyé idyé méénutú íllure tééneri imítyájkímyeíki. Tsáɨ́ɨ́buwáré múu iíjcyáne pɨ́áábójcatsí panéjcuvávú iávyejúúlléjcatsíñema. 4 Tsá múu iiye tsaímíyé iíjcyáíyóneri tsúúrámeítyúne. Téhdure múu tsúúrámeí muhdú tsíjtyeke ɨpɨ́áábóíyóneri. 5 Múu ɨ́jtsámeí muhdú Jetsocríjtó ɨ́jtsámeídyu. 6 Muuráhjáa Píívyéébere íjcyároobe tsá ávyeta tehdu iñééíyóneri íjyácunútúne. 7 Muuráhjáa ɨ́htsútuube íjcyároobe mɨ́amúnáajpídyú ɨtsɨ́ɨ́mávámeíñe ihdícyaabéduréjuco íjcyane meke ɨpɨ́ááboki. 8 Aabée ɨ́htsútuuháñé llííñétuube ɨɨná néétuubéré ɨ́dátsó ɨ́hvéjtsámeííbyeke nucójpɨ́tsó wátyétyehcúmé páwachékevu éhne múu átéréejpi ímítyúúbeke méénudu. 9 Ehdúhjáa méénuube ‘tsiíjyu’ néétuubéré muhdú Píívyéébe dííbyeke néhdújuco. Áánélliihyée dííbyeke Píívyéébe iávyéjuutétsóóbeke meménú pámé ehnííñevúré dibye iíjcyaki, dííbyé úmɨwávú páhduube níjkyéjɨri íjcyámema ííñújɨri íjcyame naavémuháñemáyé ɨmɨ́hmóúbáne iávyéjújtsóóbeke iwáájácu ɨ́mɨááné avyéjuube dibye íjcyane tééneri Méécááni Píívyéébeke iávyéjújtsoki. 12 Ahdícyane, ámuúha táñahbémuj, éhnée ámúhama o íjcyaabe ámúhakye o nééne ámuha melléébohíjcyádú idyé oke melléébó íñe tsíhyulle ámúhadítyú o íjcyároobe ámúhakye o néhijcyáne. Ááne muhdú Píívyéébe ímillédú meíjcyá teenéjuco ámuha mepájtyetéiñe íjcyáneri. 13 Muurá ihdyu dííbyere ámúhakye ácuhíjcyá ɨ́mɨá ɨ́jtsaméivu muhdú dibye ímillédú ámuha meíjcyaki. 14 Aane ihdyu méméénuhíjcyá ííjyevélletúmé úhbájcatsítyúmére. 15 Áijyu ihdyu ámuha Píívyéébeéjté meíjcyame ɨ́mɨá uwááboju úwááboméré mepéhijcyámé mébóhówaúcúnuú ímítyúné mɨ́amúnááj pɨɨnétú éhne múúne mɨ́ɨ́curu cúúvétsihdyu péétécunúdu. 16 Ehdu ámuha meméénúhajchíí mítyane ámúhadi ó ímíjyúúveé Críjto tsáácooca ópée dííbyema bañúháñé o wákímyeíhíjcyátúneri. 17 Aane mítyane tééneri o ímíjyúúnéllii ámúhakye o néé téhdure ámuha meímíjyuúki. Áánéllii eene ámuha mecáhcújtsóné hallúvú ihdyu ó dsɨ́jɨ́véiyá éhnííñevu ímí ámuha mecáhcújtso dííbyeke. 18 Aane ihdyu metsu tsaméhjɨ́ meímíjyuúki. 19 Aane óvíi Ávyéjuube Jetsóó ímílléhajchíí Timotéoke ó wálloó ámúhakye dibye iúújeté muhdú ícyooca ámuha meíjcyane oke dibye úúballéváneri éhnííñevu o ímíjyúúveki. 20 Muurá apáábyéré dííbyé ɨ́jtsaméí táɨ́jtsaméídyú néénéllii ijyácunúúbé ámúhakye ɨpɨ́áábóíyóneri. 21 Áánetu tsíjtyehjɨ ijyácunúhijcyá iiye ímí iíjcyáíyóneri. Tsá ditye íjyácunútú Jetsocríjtó ímillédú iíjcyáíyóneri. 22 Áánetu muurá ámuha méwaajácú diibye ávyétá mityáné oke pɨ́áábohíjcyáné ɨ́mɨáájú Críjtodítyú íjcyáné wákimyéityu éhne múu cááníkye íjcyadu. 23 Aane óvíi íñe ícyooca o íjcyane muhdú óóma péé o wállo dííbyeke ámúhakye dibye iúújetéki. 24 Árónáa ó ɨjtsúcunú tsáijyu múúne Píívyéébé pɨ́áábori lléváhréjuco oore ámúhakye o úújeténe. 25 Téhdure ó ɨ́jtsúcunú ménahbe Epaporodítoke ámúha éllevu o wállooíñé téhdure mítyane panévatúré oke pɨ́áábohíjcyáábeke éhnée ámuha oke mepɨ́áábónema taéllevu mewállóóbeke. 26 Aabe téhdure mítyane imíllé ámúhakye iájtyumɨ́né dibyée chéméné uubállé ámuha méwáájacúné múhdurá dííbyeke ɨ́jtsámeíchónélliíhye. 27 Ɨ́mɨáánée muurá dsɨ́jɨ́véroóbe. Árónáacáa ihdyu Píívyéébe dííbyema múhtsidi ɨɨ́dáátsóvéne bóhɨɨtsó dííbyeke íñée muhdú ícyooca kímóhcó o íjcyánáa dibye dsɨ́jɨvéné oke éhnííñevu ávyénéjcúíyónélliíhye. 28 Áábeke ámúha éllevu ó wálloó ámuha meímíjyúúvéné tujkéveri o állíjchu eene dííbyedi ámuha mekímóóvehíjcyáné múhdurá oke íjyácunúhíjcyánetu. 29 Áábeke ihdyu óvíi ámuha ímíjyuuri méwaatsúcúpejtsó Ávyéjúúbeéjté meíjcyáméejpi ménahbe íjcyáábeke. Áhdure tsijtye dííbyedu néméhjɨke idyé múu wajyúhi. 30 Muuráhjáa ávyeta wájyúmeítyuubéré ámuháa oke mepɨ́áábóiyóné Críjtó wákimyéí imyéénúneri íllúhwu dsɨ́jɨ́veráhi.
1 Ámuúha táñahbémuj, tsáháturo muhdú tene óhdivu néétu tsiiñe bɨwáánéré ámúhakye o úwaabóné ámúhakye tene pɨ́áábóíñélliíhye. Ahdícyane múu imíjyúú Ávyéjúúbeéjté ámuha meíjcyame. 2 Aame ihdyu tsáma téɨɨbúwá méíjcyaco oohímyédú nééme ímityúmé íjcyame eene kíhdyahɨ́rótsámeítyúmé pájtyetéityúné úwáábohíjcyámeke. 3 Árónáa tsá téénetu Píívyéébeéjté meíjcyatúne. Muurá ihdyu dííbyé Apííchó meke túkévéjtsóné pɨáábori dibye ímillédú dííbyeke maávyéjútsohíjcyámé ɨ́mɨááné dííbyeéjté méijcyá Jetsocríjtóo mééma méénunéjuco. Áánéllii dííbyeke ímíjyuuri méduurúvahíjcyáhi. Muurá tsá meere ɨɨná meméénúneri mepájtyetétsámeíítyuróne. 4 Muurá tehdu tene nééca oore ó pájtyetétsámeíiyáhi. Aaca muurá tsá múha óhdivu úújetéítyuróne. 5 Muuráhjáa idyé oke waháró tsɨ́ɨ́mávátsihdyu íhyojtsɨ́tú pápihchúúj coojɨ́vatu óhdivu kíhdyahɨ́rotsómé ijraééj tsɨɨménémúhaabe heeberéómuube o íjcyaabe páñétúeju múúhá ihjyúrí o íhjyúváábedívu. Diityéejtétsíi llihíyomútsi. Aabe muurá oo Bejamíí dohjɨ́ba múnáajpi. Áhdure paritséómuube oo muuháa jodíómú taúhbaju o úráávyehíjcyaábe. 6 Aabée ó ijyácunúhijcyá Jetsóoéjtéhacáa íjcyámeke o ɨ́cúbáhráíyóneri. Áábekée muurá tsá múha oke ɨɨná nééítyuró taúhbajúu néhdújuco o íjcyánélliíhye. 7 Ehdúu o dárɨ́ɨ́vémeíhíjcyanéhjɨ́ ó ɨjtsúcunúhijcyá ɨ́htsutúné o méénuhíjcyáne. Árone ícyooca Críjtoéjpiyéjuco o íjcyánéllii óhdivu atéréenéréjuco ɨ́ɨ́néúbatú meke pɨ́áábóityúne. 8 Áhdurée panéváré tsíñehjɨ íjcyaróné dííbyé hallúhcuri ó ɨ́hvejtsó dibye páné ehnííñevu ɨ́htsútuube íjcyane o wáájácúnélliíhye. Ehdúu muurá panéváré o ímílléronéhjɨ́ ó ɨ́hvejtsó éhne múúne tsíeméné átéréene meɨ́hvejtsódú Táavyéjuube Jetsocríjtokéréjuco o ɨ́ɨ́cúveki. 9 Ehdúu ó meenú tsaímiyéjuco dííbyema o íjcyaki. Tsáháa muurá Píívyéébe oke ɨ́mɨáábedi díllóítyuró taúhbaju néhdu o íjcyáróóbeke. Muurá ihdyu apááñéré Críjtoke o cáhcújtsónej tééveríyé oke dílloobe ɨ́mɨáábedi. Aabe apáámyéré dííbyeke cáhcújtsómeke pájtyetétsoóhi. 10 Áánéllii ó imíllé Críjtoke o wáájacúné tsúúcajáa dsɨ́jɨvéjúcóóróóbeke Píívyéébe bóhɨ́ɨ́tsóné ɨhnáhó téhdure óóma iíjcyaki. Muuráhjáa dibye ímillédújuco ɨɨ́cúbáhrámeíñe dibye dsɨ́jɨvéne. Ahdu idyé ó imíllé o ɨ́cúbáhrámeíñé dibyée dsɨ́jɨvédú ɨ́ɨ́vane téhdure Píívyéébe ímillédú o íjcyane o ímíllénélliíhye. 11 Ááne éhne múu dsɨ́jɨ́veebe tsiiñe bóhɨɨbe íjcyadu o néébe ɨ́mɨááberéjuco o íjcyaki. 12 Árónáa idyé tsá ámúhakye o néétu panévatúré tsaímiyéjuco ɨ́mɨáábé o íjcyane. Muurá ihdyu éhnííñevu ó tsúúrámeíhijcyá múhdutú ávyeta tsaímíyé Jetsocríjtó ímillédú o íjcyáíyóneri. Tehdúu dííbyema o íjcya oke újcuúbe. 13 Ámuúha tañahbémuj, tsáhái muurá ávyeta ɨ́mɨáábé o íjcyatúne. Áánéllii ɨ́hdée múhdurá o ícyahíjcyáné o ɨ́hvéjtsóne ícyooca ó tsúúrámeíhijcyá muhdú dibye ímillédú o íjcyáíyóneri botsíi tééne áhdó o újcu íñe múhdumé ímí dííbyema ícyahíjcyámeke tééne áhdóllii níjkyejɨ́vú Píívyéébe pɨúvácoóca. 15 Áánéllii íñe múhdumé tsúúca ímí Críjtoke ámuha mecáhcújtsómeke o néé ámúhakye ímí tene ibúúúve íñe ámúhakye o néhijcyáne. Áánetu tsátsii tsíhdyure ámuha meɨ́jtsúcunúhajchíí óvíi Píívyéébe ámúhakye waajácutsó téénevu. 16 Áánéllii ámúhakye o néé ímíñeúvú ámuha meɨ́jtsámeíñe meúráávye muhdú tene íjcyane tsúúca ámuha mewáájacúdu. 17 Ahdícyane, ámuúha táñahbémuj, íñe muhdú o íjcyadu meíjcya. Áhdure tsijtye óhdityúu iwáájáne ímí úráávyehíjcyámé íjcyadu meíjcya. 18 Áánetu ámúhakye o néhijcyádú ijcyáméi muurá mítyame Críjtóo páwachékevu dsɨ́jɨ́véneri mepájtyeténé uwááboju íllure tsáríllehíjcyáme. Aane íñe ɨ́dátsó táábere tsiiñe ámúhakye ó úúballéhi. 19 Aame muurá ímityúné ícyahíjcyámé tééné déjúcotu íllure wágóóóveéhi. Muurá Píívyéébeke ɨ́tsáávetúmé muhdú tsaímíyé ííñújɨri iímillédú iíjcyáíyóneríyé tsúúrámeíhijcyáhi. Ááneri íllure mítyákímyeíhijcyámé múu núcópɨ́vehíjcyánáaáca. 20 Áánetu ihdyu mee níjkyéjɨ́ejtéréjuco meíjcyame íñe météhmehíjcyá Mépájtyetétsoobe Jetsocríjtó meke újcúváííbyeke. 21 Aabe muurá íñe ɨdátsó meícyahíjcyánej pi meke cápáyoácómé meíjcyaá dííbyedúréjuco dsɨ́jɨ́véítyúnéj piiháñema. Ehdu meke ímíbájchóiibye panéváré ipíívyetédú íjcyaábe.
1 Ámuúha, táñahbémú mítyane ámúhakye o wájyúmeke o ájtyumɨ́íyóneri o ijyácunúhijcyámej, ámúhadi ihdyu mítyane ó ímíjyuhíjcyá táwákimyéi áhdódú nééne ímí ámuha táuwáábó mecáhcútsohíjcyánélliíhye. Áámeke ihdyu ámúhakye o néé tsaímíyé ámuha meúráávye Máavyéjuube Jetsocríjtoke. 2 Téhdure Ebóódíamúpɨke Tsíítikyémá o néé dityépɨ́ ɨ́mɨáámúpɨréjuco iíjcya tsárílléjcatsítyumúpɨ. Tsá ehdu meíjcyáítyuró Jetsocríjtoéjté meíjcyame. 3 Aane íñe uke o néé táwákimyéityu oke u náhbénuhíjcyaabe diityépɨke u pɨ́ááboki. Muurá mítyane oke téhdure pɨ́áábohíjcyamúpɨ́ ɨ́mɨáájú Críjtó uwáábójutu. Téhdure Creméétema tsijtye oke tééné wákimyéityu pɨáábohíjcyáhi. Ááme mémeháñé tsúúca ijcyá múijyú medsɨ́jɨvéjúcóóítyúne bóhɨ́ újcúímye mémeháñé cáátúváné waajácúháámɨtu. 4 Áánéllii ámúhakye o néé ámuha paíjyuváré meímíjyu tsúúca ávyéjúúbeéjte ámuha meíjcyame. Áánéllii tsáma méimíjyuhíjcya. 5 Muurá pɨɨhɨ́jucóóné tsiiñe Máavyéjuube tsááiñe. Áámeke ihdyu óvíi ámúhakye paméváré waajácú ɨ́mɨáámé ámuha meíjcyame pamévakéré mepɨ́áábohíjcyámeke. 6 Aame ihdyu tsá múu ímityúné ɨ́jtsámeítyú tsíeméné ámúhakye pájtyécoóca. Múu paíjyuváré Píívyéébeke úúbállehíjcyá muhdú iíjcyane. Áhdure múu dííbyeke téhdútsohíjcyá panévá hallúvúre. 7 Ehdu ihdyu ámuha meíjcyácooca dííbyere Píívyéébe ámúhakye pɨ́ááboó ɨ́ɨ́nerí ɨ́jtsámeíjyúcootúmé tsaímíyé ámuha meíjcya múhdumé Críjtodívú ámuha mecátsɨ́páávehíjcyáme. Ehdu meke Píívyéébe pɨ́áábonévú méɨ́jtsaméí tsá úújetéítyuróne. 8 Ahdícyane méɨ́jtsaméí ɨ́mɨááneríyé muhdú tsíjtyema ámuha maávyejúúlléjcatsíñe tsaímíyé meíjcyáíyóneri ámuha téénetu mebóhówaúcunúmeke ímí Píívyéébe ɨɨ́jtsúcunúki, ámuúha táñahbémuj. Ehdu múu nénéhjɨríyé ɨɨ́jtsámeíñe tsáhájuco átéréénéhjɨri ɨ́jtsámeíjyúcootúne. 9 Áánéllii ménútsohíjcyá ímíñeúvú ámúhakyée o úwáábohíjcyáné tehdu ámuha meíjcyaki. Muuráhjáa tsúúca ámuha mélleebó muhdú ámúhakye o néhíjcyanéhjɨ. Áhdurée tsúúca ámuha máájtyumɨ́ muhdú ténehjɨ o méénuhíjcyáne. Ahdu méméénuco Píívyéébe ámúhama íjcyame ímí ámuha meíjcyaki. 10 Muurá ávyeta ó téhdujtsó Píívyéébeke íñe ícyooca tsiiñe ámuha oke mepɨ́áábóneri mítyane o ímíjyúúvénema. Aabe tsá o néétu ɨ́veekí ámuha oke meɨ́tsáávehíjcyatúne. Muurá ɨ́mɨááné oke ámuha mepɨ́aabóné meímíllérónáa tsá ámuha mepíívyetéhíjcyatúne. 11 Árónáa idyé tsá ámuha oke maájcúne tájpí o íjcyáiyóné o ímílléne ehdu ámúhakye o néétune. Muurá óhdi íjcyane tsúúca téhdunéjuco. 12 Aabe ó piivyété o íjcyane éhnévátúroóbe. Áhdure idyé ó piivyétéiyá o íjcyane ehnéva múnáajpi. Téhdure ó piivyété ɨ́búwajɨ́ɨ́ ɨɨná májchótúroobe o íjcyane óóma tene íjcyácooca o ícyahíjcyádúre. 13 Aabe ó piivyété panéváré o táhjane Jetsocríjtó oke pɨ́áábóne tsɨ́jpari. 14 Áábeke ihdyu tehdújuco ámuha oke mepɨ́aabóné íñe ɨ́dátsó múhdurá o íjcyáábedi ámuha meɨ́dáátsóvénema. 15 Aame ɨ́mɨááné apáámyéré ámuha Pirípori íjcyáné cahcújtso múnaa tsúúcajátújuco meɨ́jtsámeíñé muhdú oke ámuha mepɨ́áábóíñeri. Muuráhjáa éhne tujkénúré Críjtodítyú íjcyáné uwááboju ámúhakye o úwáábótsihdyu Matsedóóniá iiñújɨtu tsiéllevúréjuco o péébeke apáámyéré ámuha oke mépɨ́aabó Píívyéébé ihjyúvú ámúhakye o úwaabóné tsaímíyé ámúhakye búúúvénélliíhye. 16 Téhdurée Tetsaróónicárí o íjcyácooca ámuha taéllevu méwállohíjcyá oke mepɨ́aabóne. 17 Árónáa idyé tsá ámuha oke maájcúíyóneri o íjyácunúnéllií ehdu ámuha meméénuhíjcyatúne. Muurá ihdyu ó imíllé ehdu ámuha meméénúneri éhnííñevu tsaímíyé Píívyéébema meíjcyane. 18 Muurá ámuha oke maácuhíjcyanéhjɨ́ mítyanéjuco éhnée Epaporodítoma ámuha mewállóónema. Aane ímí Píívyéébe ɨjtsúcunú éhne múúne ávyéta ímyé cúvááné pacúúcú meɨ́jtsúcunúdu. 19 Áámeke ámúhakye ájcúiibye ɨɨná ámúhadítyú pɨ́htonévú ɨ́htsutúné íavyéjú íjcyaabe Jetsocríjtoéjté ámuha meíjcyánélliíhye. 20 Aane ihdyu óvíi dííbyeke méduurúvahíjcyá paíjyuváré múijyú nɨ́jkéváityúne. Ehdu teéne. 21 Ahdícyane Jetsocríjtó uráávye múnaa elle íjcyámeke méuubállé mítyane diityéké muha íílle meíjcyame medúúruváne. 22 Áhdure ávyéjuube Tséétsá úníu múnaa ámúhakye duurúváhi. 23 Aane óvíi Máavyéjuube Jetsocríjtó ámúhakye pɨ́aabóhi. Áyu tehdújuco.
1 Oo Páávoro Jetsocríjtodítyú ɨ́mɨáájú pajtyéteju íjcyáné uwááboobe Píívyééberée ihdyu oke ityújkevééllédú íjcyaabe tééné wákimyéivu pícyoóbe. 2 Aabe íñe íhyaamɨ o cáátúnuháámɨ́ muhtsi ménahbe Timotéoma méwallóó ámuha elle Coróótsari meíjcyame Críjtoke meúraavyémé múúhá nahbému éllevu. Áámeke óvíi Méécááni Píívyéébe ámúhakye pɨ́aabó ɨbúwajɨ́ɨ́ ámuha meíjcyaki. 3 Paíjyuváré Píívyéébe Jetsocríjtój Caaníkyé muhtsi météhdútsohíjcyá ámúhá hallúvú dííbyema muhtsi meíhjyúvácoóca. 4 Muuráhjáa múhtsikye úúballémé ímí Jetsocríjtoke ámuha mecáhcujtsónéllii tsaímíyé mewájyúcatsíhijcyáné pámeemáyé Píívyéébeéjté íjcyámema. Áánéllii muhtsi météhdútsohíjcyá dííbyeke. 5 Ehdúvá ímí ámuha meícyahíjcyá ɨ́ɨ́né imíjyaú meíjcyaíñé Píívyéébe méwáábyuta níjkyejɨ́vú méénune ámuha mewáájácúnema. Muuréváhjáa Jetsocríjtodítyú pajtyéteju íjcyáné uwááboju ámuha melléébótsihdyújuco teene ámuha meɨ́tsohíjcyáne. 6 Ááné uwááboju muurá tsúúca tsújaavé pahúllevávú ííñújɨri. Aane mítyame icyáhcújtsóne ímí úráávyehíjcyá éhnée ámuha tujkénú meíjcyadu. Muuráhjáa Píívyéébe mítyane meke wájyune ámuha mewáájácúne ímí mécáhcujtsóhi. 7 Téénevúu muurá Epáápara muhtsi wájyú menéébe ímichi ámúhakye úwaabóhi. Aabe ímí Críjtoke úráávyeebe múhtsikye pɨ́áábohíjcyá ámuha múhtsikye mepɨ́áábóiyóne. 8 Aabée múúhakye úúballé ímí ámuha mewájyújcatsíñe. 9 Áánée muha mewáájácútsihdyu paíjyuváré ámúhá hallúvú pɨáábó Píívyéébeke métáúmeíhijcyá dibye ámúhakye ímíñeúvú iwáájácútso ɨ́ɨ́jtsaméivu. 10 Áhdurée idyé muha métáúmeíhijcyá ámúhakye dibye iájcu dííbyé icyánéjcú ámuha meɨ́jtsóíñé waajácuvu ímí dííbyeke ámuha mewáájácúne muhdú dibye ímillédú meíjcyámedítyú ɨ́mɨááneréjuco ibóhówaúcunúki. 11 Ehdu nééné pɨáábó muha métáúmeíhijcyá ámúhá hallúvú Píívyéébeke dibye ɨ́ɨhnáhoori ámúhakye tsɨ́pajtsómé panévá imítyuháñé ámuha maáábúcuhíjcyaki. 12 Aame dibye ámúhakye ímíbájchóné hallúvú ímíjyuri ámuha dííbyeke metéhdújtsoki. 13 Muuráhjáa dííbyere Píívyéébe meke ijchívyetsó Naavéné hójtsɨ́ pañétú éhne múu cúúvétsihyi íjcyadu meícyahíjcyámeke. Áánemáa meke pícyoobe mítyane iwájyuube Íllí avyéjuvúréjuco. 14 Dibyée muurá dsɨ́jɨ́vénej tééveri mééma ímíbájchoobe méimítyuháñé méhdi ɨɨ́dáátsóvénema. 15 Muuráhjáa Píívyéébeke maájtyúmɨ́tuube Ílli Jetsocríjtoj tééveri méhdivu bóhówaavé páñé piivyéébéré íjcyaábe. 16 Diibyéhjáa muurá Jetsocríjtoj tééveri ípívyéjtsoobe páneere múhdúné tsíeméné ííñújɨri íjcyánéhjɨma íévéhóówari íjcyanéhjɨ́ maájtyumɨ́nee, maájtyúmɨtúnee, íjcyane. Téhduréhjáa ípívyéjtsoobe níjkyéjɨ múnáama naavémuke pámeere íavyéjujtéma. Ehdúhjáa panéváré ípívyéjtsoobe Íllij tééveri ténéhjɨri dibye iávyéjújtsámeíki. 17 Aabéhjáa ihdyu Críjto ícyahíjcyá tsúúcajátújuco iíjcyadúré ɨ́ɨ́néubáréikyé íjcyátúné ɨhdéjuco. Áábe tájpí muurá íñe páneere múhdúné tsíeméné íjcyane ijcyáhi. 18 Aabe muurá dííbyé cahcújtso múnaa meíjcyámé túkevéjtsoobe íñe méhníwau meke túkévétsohíjcyádú néébeé. Muuráhjáa dsɨ́jɨ́veebe tsiiñe bohɨ́ɨ́ téhdure medsɨ́jɨvémé mebóhɨɨíñé tújkénuúbe. Áábekée Píívyéébe picyóó páné avyéjuubéré dibye iíjcyaki. 19 Ehdúu Píívyéébe imíllé ibóhówájtsámeíñé Críjtoj tééveri. 20 Muuráhjáa páwachékevu ítyujpácyó waagóoobe páneere íñe múhdúné tsíeméné ííñújɨri íjcyánema íévéhóówari íjcyanéhjɨ́ iímíbáávyeki, téhdure tsaímíyé mɨ́amúnaa Píívyéébema iíjcyaki. Aanée Píívyéébe ímí ɨjtsúcunúhi. 21 Muuráhjáa ɨ́hde ámuha Píívyéébeke mémúnáátsohíjcyá ímityúné ámuha meméénuhíjcyánélliíhye. Árómeke tsúúca ámúhakye iímíbájchómeke újcuube tsaímiyéjuco ámuha dííbyema meíjcya Críjtóo mɨ́amúnáájpidívú iípívyéévéne dsɨ́jɨ́vénej tééveri. 22 Ehdúu méénuube ɨ́ɨ́né imítyú máhallúrí íjcyájúcootúmé tsaímiyéjuco menéémeke iújcuki. 23 Áánéllii ámúhakye o néé ɨ́ɨ́nevú táhjátsámeítyúmé tsaímíyé ámuha meúráávye muhdú mepájtyetéíñé uwááboju tsúúca ámuha mewáájacúne. Ááné uwááboju muurá íñe úwááboobéré o péhijcyáné tsúúca ííñújɨri pahúllevávú tsújaavéhi. 24 Áánéllii ó imíjyúú ámúhakye o pɨ́áábóné wákimyéí o méénúneri o ɨ́cúbáhrámeíyoóbe. Ehdúu muurá Críjto mewájyuri ɨ́cúbáhrámeídyújuco o ɨ́cúbáhrámeíhijcyáne. 25 Muuráhjáa Píívyéébe oke níwaavénéjuco íñe cahcújtso múnáake o pɨáábohíjcyáne. Aabe ámúhakye ó úwáábohíjcyá tene íjcyadújuco. 26 Muuráhjáa tsúúcajátújuco dibye pítyájcámeíñé tsá múha wáájácuhíjcyatúne. Méɨhdé múnáaúvúhjáa íjcyarómé tsá wáájácutú teéne. Áánevu íñe ícyooca tsúúca meke waajácútsoobe ihñéjté meíjcyámeke. 27 Aane Críjto mééma íjcyáneri tsúúca méwaajácú tsaímíyé Píívyéébé avyéjuri meíjcyaíñe. Eene muurá wáájácúratúné íjcyanévú imílleebe téhdure ámúhakye iwáájácutsóné jodíómú ámuha meíjcyátúrómeke. 28 Aane íñe muha méúwáábohíjcyá pámeekéré panévatúré túkévéjtsoméré ditye Críjtoj tééveri éhnííñevu iwáájácúne ɨ́mɨááméré Píívyéébema iíjcyaki. 29 Áánéllii muurá íñe ávyétá ɨhnáhó ó úwáábohíjcyá ɨ́cúbáhrámeííbyéré Críjto oke pɨ́áábóneri.
1 Aane ó imíllé ámuha Raoditséá cóómi múnaa tsijtye oke wáájácútúrómema mewáájacúné ávyétá ɨhnáhó ámúhá hallúvú pɨ́áábó o táúmeíhijcyáné Píívyéébeke ímíñeúvú ámuha Críjtoke meúráávyeki. 2 Aabe ó imíllé ámuha tsaímíyé mewájyújcatsíñe ímíñeúvú mewáájacúné muhdúhjáa Píívyéébe mééma Críjtoj tééveri wáájácúratúné méénuhíjcyáne. 3 Dííbyedi ihdyu páneere ɨ́mɨá tujkéveju ijcyáhi. 4 Ehdu íñe ámúhakye ó téɨ́búwátsohíjcyá tsaate ámúhakye iállíñeri imújtátsótuki. 5 Muurá tsá ámúhama elle o íjcyáturóne. Árónáa ámúhama ó ijcyá táɨ́jtsaméiyi. Áánéllii ó imíjyúú ímí ámuha Críjtoke mecáhcujtsómé tsaímíyé meíjcyáneri. 6 Aame muhdúhjáa ámuha tujkénú dííbyeke mecáhcújtsóijyu meíjcyadu tsahdúré ímíñeúvú meíjcyá dííbyema. 7 Ahdícyane ímíñeúvú mecáhcújtsóóbedívú meɨ́hvéjtsámeíñe paíjyuváré Píívyéébeke météhdútsohíjcyá muhdúhjáa ámúhakye o úwaabódu. 8 Téɨɨbúwá tsáma méíjcyaco tsaate ɨ́ɨ́jtsaméityúré iújcúné uwáábori ámúhakye imújtátsótuki. Muurá mɨ́amúnáá ɨ́jtsaméityúré tsááne méénuhíjcyáme. Tsá Críjtodítyú tsááné ɨ́jtsaméiyi ditye úwáábohíjcyatúne. 9 Muurá muhdú Píívyéébe íjcyane méwaajácú Críjto mɨ́amúnáájpidívúu ípívyéévéébej tééveri. 10 Aabe muurá pámeere níjkyéjɨ múnaa naavémuu, íjcyámé éhnííñevu ɨ́htsútuúbe. Áánéllii dííbyema meíjcyámema téhdure íjcyaabe Píívyéébeé. 11 Aabe tsúúca ámúhakye ijchívyetsó ímityúnetu Críjto ámúhama íjcyánélliíhye. Tsá idyé mekíhdyahɨ́rótsámeíñeri meímíbáávyetúne. Muurá ihdyu Críjtoj tééveríyé meke ímíbájchoóbe. 12 Muuráhjáa metsójtsótsámeíñeri ménaavénú dsɨ́jɨ́véébekée ditye cúúune. Ááneríi méúújetsó ɨ́hdée múhdurá meícyahíjcyáné tsúúca meɨ́hvejtsóne. Aame ícyooca tsíhdyuréjuco mee Píívyéébée ɨ́ɨhnáhoori bóhɨ́ɨ́tsóóbeke mecáhcújtsónema. 13 Muuráhjáa éíjyu ámuha éhne múu dsɨ́jɨ́vemédú méícyahíjcyá ámuha ímityúné meícyahíjcyáné meɨ́hvéjtsótúnélliíhye. Árónáa ícyooca tsúúca Píívyéébe ámúhakye ímíjpyetétsó téénetu Críjtoj tééveri ámúhadi ɨɨ́dáátsóvénema. 14 Muuráhjáa dííbyé taúhbaju néhdu meíjcyátúné déjúcotu méhdi ɨ́cúbáhráíyoóbe. Áronáacáa mééma ímíbájchoobe Ílli Críjtoke ditye páwachékevu wátyétyéhcuube dsɨ́jɨ́vénej tééveri. Ehdúu mééma ímíbájchoobe mewágóóóvéíyónetu meke ipájtyetétsoki. 15 Muuráhjáa páwachékevu ditye wátyétyéhcuube Críjto ɨdsɨ́jɨ́véneri tsúúca tahjá Naavéneke ihyájkímumájuco. Áánetu méwaajácú tsúúca ditye táhjátsámeíñe. 16 Ahdícyane méɨ́ɨ́cúvedí tsaate ámuha memáchohíjcyánéhjɨtu íhjyúváneri. Áhdure méɨ́ɨ́cúvedí eene béébe nuhba íjchívyécooca ditye wáñehjɨ́vatéhíjcyáneri ámuha meɨ́ɨ́cúvétúneri ditye ámúhadi íhjyúvahíjcyáneri. Áhdure méɨ́ɨ́cúvedí kéjcoojɨ́ Píívyéébeke idyúúrúvahíjcyáneri ditye íhjyúvahíjcyáneri. 17 Éhduhjɨ́ikyée muurá meméénúneri Píívyéébeke méúráávyehíjcyáhi. Ááneríhjyáa ménaavénuhíjcyá Críjtoke dibye méhdivu bóhówáávétúné hajchóta. Árónáa ícyooca tsáhájuco tehdu meméénújúcootú tsúúca dibye mééma íjcyánélliíhye. 18 Ahdícyane tsáma máállítsámeídí eene níjkyéjɨ múnáakévá ámuha medúúrúvátúhajchíí ámuha mewágóóóveíñé tsaate ɨ́mɨááneúvúdú úwáábohíjcyámedívu. Muurá iwáájácutúnéré bañúháñé méénuhíjcyámé naavéváa diityédívú bóhówáávéné pañe iájtyumɨ́ne. Ehdu imyéénúne pánehjɨ́dú ícyahíjcyámé ɨdáátsóméhjɨúvu. Árónáa mítyákímyeíhijcyámé iiye ɨɨ́jtsámeíñé imyéénúneri. 19 Ááne diibyéjuco Críjto ítyúkevéjtsoobe íjcyáíyóóbedi tsá ditye ɨ́ɨ́cúvehíjcyatúne. Muurá dííbye tájpíyé méijcyá dííbyeéjté meícyame. Aame méúráávyehíjcyá Píívyéébeke muhdú dibye ímillédú dííbyé pɨááboríye. 20 Muuráhjáa mewájyuri dibye dsɨ́jɨvéné ámuha mecáhcújtsóneri tsúúca métahjá mɨ́amúnáá ɨ́jtsaméí álliúré íjcyane. Aame ámuha ténejcu mewáájacújúcóótúnéllii méijcyá ténejcútú éhne múu dsɨ́jɨ́vemédu. Árónáa ¿ɨ́veekí Píívyéébeke wáájácutúmé íjcyadu ámuha ɨ́jɨ́enévú métáhjátsámeíhijcyáhi? 21 ¿Ɨ́veekí majchóháñetu ámuha mébóícyúcatsíhijcyáhi? Óvíjyacóóné ehdu ámuha meíllívyéébócatsíhijcyáne. 22 Muurá ténéhjɨtu ámuha mebóícyúcatsíhíjcyaróné ijcyá memájchoki. Muurá mɨ́amúnáá ɨ́jtsaméityúré tsááne ámúhakye úwáábohíjcyáme. 23 Aane pánehjɨ́dú meke báñuhíjcyá ɨ́mɨááné ímí Píívyéébeke ditye úráávyeúvúdu. Muurá ɨtsúcunúhijcyámé ɨɨ́cúbáhrámeíñe ɨdáátsóméhjɨúvú iíjcyáneri tehdújuco Píívyéébeke iávyéjútsohíjcyáne. Árónáa tsá diityéké tene pɨ́áábotú ditye iímíbáávyeki.
1 Ahdícyane Críjtóo dsɨ́jɨ́veebe tsiiñe bóhɨ́ɨ́nej tééveri ímityúmé ámuha meícyahíjcyánetu tsúúca meíjchivyémé métsúúraméí níjkyéjɨ́ene íjcyáneri dííbyeke ámuha meɨ́ɨ́cuvémé dííbyema Cáání úniúvú maávyéjuutéki. 2 Áánéllii tééneríyé métsúúraméi. Óvíjyacóóné ííñújɨ́ene. 3 Tsúúca muurá ámuha Críjtoke mecáhcujtsómé Píívyéébeéjtéréjuco meíjcyame ténejcúrí meɨ́ɨ́cuvéjúcóótúnéllii ámuha ténejcútú méijcyá dsɨ́jɨ́vemédu. 4 Aabe muurá tsiiñe tsáácooca dííbyema tsaímíyé méíjcyaá íavyéjuri. 5 Ahdícyane ílluréjuco méɨhvéjtsó páneere ímityúné ámuha meméénuhíjcyáne. Óvíjyacóóné ihdícyáméhjɨma ámuha medómácócatsíhijcyáne. Áhdure tsíñehjɨ ámúhakye tútávájtsóíyóneri ámuha meúmúúpívyehíjcyanéhjɨ́ ílluréjuco méɨhvéjtso. Áhdure mítyane ámuha meéhnéváíyóneri meɨ́tsámeíhijcyáné méɨhvéjtso. Muurá níjcyotájteke medúúruváné ímityúné íjcyáné tujkévéenéré teéne. 6 Ehdu nénehjɨ lléébotúmé méénuhíjcyámedi ɨhnáhooíñé Píívyéébe ɨ́cúbahráne. 7 Tehdúu muurá nénehjɨ téhdure ámuha méméénuhíjcyáhi. 8 Árone ílluréjuco méɨhvéjtsó ámuha mecááyóbahíjcyáne, ímityúné ámuha medárɨ́ɨ́vécatsíhijcyáne, néhní ámuha menéáyócatsíhijcyáne, núcójpɨ́tsó nénehjɨ ámuha meíhjyúvahíjcyáne. Énehjɨ panéváré ílluréjuco méɨhvéjtso. 9 Ténéhjɨtu tsúúca ámuha tsíñejcúriyéjuco meíjcyame tsáhájuco múu álliúúnújcatsítyúne. 10 Métsúúraméí éhnííñevu ámuha meímíjpyetéíyóneri ímíñeúvú ámuha Píívyéébeke mewáájácu dííbyedu ɨ́mɨáámeréjuco ámuha meíjcyaki. Muurá ɨ́mɨááné tsúúca ámuha tsíhdyuréjuco. 11 Tsá dííbyeéjté meíjcyatú jodíómú meíjcyánélliíhye. Muurá ihdyu paméváré dííbyeéjté ijcyá jodíómú íjcyáturómé kíhdyahɨ́rótsámeítyuróme, tsííñé iñújɨ́ɨ́ne múnaa íjcyaróme, ɨ́ɨ́néubárá wáájácúturóme, tsaaté úníu múnaa íjcyaróme, tsaatéúbámáyé wákímyeítyuróme. Muurá pámeere Críjtoke mecáhcujtsómé tsahdúré dííbyeéjté méijcyáhi. 12 Muuráhjáa Píívyéébere ámúhakye ujcú mítyane ámúhakye iwájyúnéllii dííbyeéjté ámuha meíjcyaki. Aame múu ɨ́mɨánejcúvú ɨ́ɨ́jtsaméí icyápáyóóvéne wajyújcatsíhi, pɨ́áábójcatsíhi, ɨdáátsóméhjɨúvú ijcyáhi, ɨ́mɨááméré pamévamáyé ijcyáhi, ámuha meɨ́cúbáhrámeíyonéhjɨ́ aabúcúhi. 13 Ááne múu tsáijyu múhdurá ámúhama pájtyéronéhjɨ́ ímíbáchójcatsí ɨɨ́daatsólléjcatsíñe Críjtóo méhdi ɨɨ́dáátsóvéne meke ímíbajchódu. 14 Áhdure múu éhnííñevu wajyújcatsí tsaímíyé ámuha meíjcya ɨ́ɨ́nevú táhjátsámeítyúme. 15 Áámeke ihdyu óvíi ámúhakye Píívyééberéjuco túkévejtsóne. Muurá ímílleebe Críjtoj tééveri ámúhakye ɨpɨ́aabóné ímí tsame meíjcyaki. 16 Ááné hallúvú múu dííbyeke ityéhdújtsóne ímíjyuuri duurúvahíjcyá ámúhá ɨ́buúúnetu íjchívyéne májtsiyi. Aame ihdyu wajácúnejcútsi meíjcyáne méúwáábohíjcyá Críjtó uwááboju ámúhá pañe íjcyane tsápɨ́tsójcatsímyére. 17 Panéváré múu ɨɨná imyéénunee, iíhjyuvánee, íjcyane méénuhíjcyá muhdú ɨ́mɨááné Ávyéjuube Jetsóoéjté meíjcyame meméénúiyódú tééné hallúvú Méécááni Píívyéébeke dííbyej tééveri téhdújtsomére. 18 Ámuúha walléémuj, tsúúca Ávyéjuube Críjtó uráávye múnaa ámuha meíjcyame múu avyéjuullé ámúhá tajɨ́muke. 19 Áhdure idyé ámuha wajpíímú múu wajyú ámúhá taabámuke. Tsá múu ímityúné dárɨ́ɨ́véjcatsítyúne. 20 Áhdure tsɨɨme mécahcújtsó ámúháj caanímuke. Ehdu muurá ámuha meíjcyane Píívyéébe imílléhi. 21 Áhdure ámuha cáánimu tsá múu ámúháj tsɨ́ɨ́meke úmécójtsotú ditye ityútáváávétuki. 22 Téhdure idyé tsáné avyéjújtémá wákímyeímyé múu cáhcujtsó diityéke. Tsá múu ditye ɨɨ́ɨ́térokíyé tsaímíyé wákímyeítyúne. Múu Píívyéébeke iávyejúúlléne tsaímíyé wákímyeíhi. 23 Áhdure panéváré ɨɨná ámúhá wákimyéí íjcyane múu meenú ímíñeúvú óvéheetúmé dííbyeke ámuha meɨ́ɨ́cuvénéjuco. 24 Muurá tsúúca ámuha méwaajácú Máavyéjuube Jetsocríjtoke meɨ́ɨ́cúvéne áhdó dibye meke újcuíñé íavyéjuvu tsaímiyéjuco dííbyema meíjcyaki. 25 Áánetu ímityúné íjcyámeke téhdure ájcúiibye tééne áhdovu. Muurá Píívyéébe meke pámeekéré tsahdúré wájyúroobe áhdoó muhdú meícyahíjcyádújuco.
1 Aabe níjkyéjɨri íjcyaabe Máavyéjuube meke ɨ́ɨ́tehíjcyá muhdú meíjcyane. Áánéllii múu ávyéjujte íjcyame ímíñeúvú íwákimyéi múnáake picyóó ɨ́cúbáhratúme. 2 Ahdícyane múu téɨɨbúwá iíjcyáne paíjyuváré Píívyéébeke pɨáábó táúmeíhijcyá óóchévetúmé panévá hallúvú téhdújtsomére. 3 Téhdure múúhá hallúvú métáuméí dibye múúhakye pɨ́áábónej péévé múúhakye múha ɨɨná néétume éhnííñevu mɨ́amúnáake muha meúwáábo Críjtóo mééma pajtyéteju méénune. Teene o úwáábohíjcyáné hallútú muurá íñe ícyooca oo cúvéhóójari. 4 Áánéllii ámúhakye o néé táhallúvú pɨáábó ámuha Píívyéébeke metáúmeí dibye oke ɨpɨ́áábo mɨ́amúnáake téénevu o wáájácútsoki. 5 Téhdure ámúhakye o néé panévatúré ɨ́mɨááméré ámuha meíjcyáne cahcújtso múnaa íjcyátúmeke tééjuvu mewáájácútsoki. 6 Aame ihdyu múu ímíñeúvú ihjyúvahíjcyá tsaate ámúhakye díllócooca tsaímíyé diityéké ámuha meúúbálleki. 7 Ahdícyane óvíi ménahbe Tííkico ámúhakye táuubállé meenú dííbyema muhtsi Ávyéjuube Jetsocríjtó wákimyéí meméénuhíjcyaábe. Diibye muurá oke tsaímíyé tééné wákimyéityu pɨ́áábohíjcyáhi. 8 Áábeke ámúha éllevu ó wallóó ámúhakye tsápɨ́jtsoobéré iúúbálle muhdú íílle muha meíjcyane. 9 Áábema téhdure tsaapi ménahbe ɨ́mɨáábé íjcyaabe Onéétsimo péé ámúhadítyúu tsáábeé. Aamútsí óvíi ámúhakye úúballé páneere muhdú íílle íjcyane. 10 Áánetu íñe dííbyema muhtsi cúvéhóójari meíjcyaabe Arijtáácó ámúhakye dúúruváné ámúhakye ó úúballéhi. Áhdure Benabéé nahbe Máácó uubállé ámuha wájácú menéébe ámúhakye duurúváhi. Aabe ámúhakye ááhɨ́vetéhajchíí ímíñeúvú méwaatsúcuco. 11 Téhdure idyé Jetsóó dííbyere ‘Jójtoó’ némeííbyé ámúhakye duurúváhi. Éhdume tamúnaa jodíómudítyú cahcújtso múnaa íjcyame oke pɨ́áábohíjcyá Píívyéébé avyéjú wákimyéí o méénúnetu. Aame oke mítyane tsápɨ́tsohíjcyáhi. 12 Téhdure ámúhadítyúu tsáábe Epáápara Críjtó wákimyéí méénuhíjcyaabe ámúhakye duurúváhi. Téhdure ámúhá hallúvú mítyane pɨáábó Píívyéébeke táúmeíhíjcyaabe ámuha tsaímíyé dííbyeke meúráávye muhdú dibye ímillédu. 13 Aane ɨ́mɨááné ó waajácú ámúhá hallúvú mítyane pɨáábó dibye táúmeíhijcyáne. Téhdure Raoditséá cóómiyi íjcyámema Hierááporíyí íjcyámé hallúvú táúmeíhíjcyaábe. 14 Téhdure wájyú menéébe taabóóbé Róócáma Déémámutsi ámúhakye duurúváhi. 15 Áhdure táicyánéjcutu Raoditséari íjcyame ménahbémuke o dúúruváné méuubálle. Áhdure Níhpáke pámeere dííbye jávú dóbéévehíjcyáné cahcújtso múnáama o dúúruváné méuubálle. 16 Aane íhyaamɨ ámúha éllevu o wálloháámɨ́ ámuha meéévéné boone méwállooco diitye Raoditséari íjcyáné cahcújtso múnáa éllevu téhdure ditye iééveki. Áhdure téhullétú ámúha éllevu ditye wálloháámɨ ímíñeúvú méééveco. 17 Áánetu Akíípoke mene dibye ímíñeúvú ɨnɨ́jkéva Píívyéébée dííbyeke pícyóóné wákimyéi. 18 Ehdu íñe ámúhakye pámeekéré o dúúruváné ó caatúnú páñetu oóre. Áábeke ihdyu oke máábájɨ́ɨ́vedí íñe cúvéhóójari o íjcyáábeke. Ahdícyane óvíi Píívyéébe ámúhakye pɨ́aabóhi. Áyu tehdújuco.
1 Ámuúha Tetsaróónicá múnaa múúhá nahbémuj, íhyaamɨ íñe muha mécaatúnú ámúha éllevu oo Páávoroo, Tsibáánoo, Timotéoo, íjcyame elle ámuha meíjcyame tsaímíyé Máavyéjuube Jetsocríjtomútsikye Méécááni Píívyéébema meúráávyehíjcyáme éllevu. Aamútsí ihdyu óvíi ámúhakye pɨ́aabó ɨ́búwajɨ́ɨ́ ámuha meíjcyaki. 2 Ímí ámuha Píívyéébeke meúráávyehíjcyánéllii paíjyuváré muha dííbyeke météhdútsohíjcyáhi. 3 Áhdure muha méɨ́tsáávehíjcyá Jetsóoke ámuha mewájyúne mecáhcujtsómé tsaímíyé dííbyé wákimyéí ámuha meméénume meɨ́tsohíjcyáné tsiiñe dibye tsááiñe. Ááné hallúvú muha téhdure Píívyéébeke météhdútsohíjcyáhi. 4 Muurá muha méwaajácú ámúhakyée táñahbémuke iwájyúnéllii dibye újcune. 5 Muuráhjáa ámúhakye muha pajtyété tsúúca mééma íjcyáné uwááboju meúwáábócooca tsá pevénéré meúwáábohíjcyatúne. Muuráhjáa ihdyu Píívyéébé Apííchó múúhakye pɨ́áábóneri panéváré méénúráítyúronéhjɨ́ muha méméénuhíjcyá ɨ́mɨáánéjuco íjcyane muha meúwáábohíjcyánélliíhye. Aane muurá ámuha méwaajácú muhdúhjáa ámúhama muha meíjcyame ámúhakye mepɨ́áábohíjcyáne. 6 Muuráhjáa Píívyéébé Apííchóré ámúhakye ímíjyuuvu ájcume tsaímíyé ámuha mécáhcujtsó dííbyé uwááboju ámúhakye muha meúwaabóne. Aame muurá eene muhdú muha dííbyeke meúráávyehíjcyádújuco ámuha meúráávyehíjcyáné ámuha meɨ́cúbáhrámeíyóné pañe. 7 Ehdu nééróné pañe ámuha dííbyeke tsaímíyé meúráávyehíjcyámedítyú muurá Matsedóóniámá Acááyá iñújɨ́ɨ́cú cahcújtso múnaa ámúhadítyú ɨɨ́ɨ́váne tehdu úráávyehíjcyáhi. 8 Ááné uwáábojúu muurá ámúhadítyú tsújaavéné tsá apáámyéré tééné iñújɨ́ɨ́cu múnaa wáájácutúne. Muuráhjáa tsúúca pahúllevá múnaáré waajácúhi. Téhdurée waajácúmé ámuha ímí Píívyéébeke mecáhcujtsóne. Áánéllii tsáhájuco muha muucá teene meúúballéítyuróne. 9 Muurá téhdure múúhakye úúbállehíjcyámé éhnée ámúhakye muha maááhɨ́véjémeke tsaímíyé ámuha mewáátsúcúpejtsóne. Áhdure múúhakye úúbállehíjcyámé níjcyotájtekérée ámuha mecáánívahíjcyámé ícyooca botsíi ɨ́mɨáábé Píívyéébekéréjuco ámuha mecááníváábeke meɨ́ɨ́cuvémé metéhmehíjcyáné múijyú tsiiñe Ílli tsááiñe éhnée dsɨ́jɨ́véébeke dibye bóhɨ́ɨ́tsoóbe. Diibyée muurá tsúúca meke pájtyetétsó méimítyú hallútú meɨ́cúbáhrámeííyónetu.
1 Aane muurá ámuha táñahbémú méwaajácú bañúháñée ámúhakye muha maááhɨ́véjetúne. 2 Muuráhjáa Pirípovu múúhakye ditye ɨ́cúbáhráróné pañe ɨ́ɨ́nerí íllityétúmé ámúhakye muha méúwááboté Píívyéébedívú muha mecátsɨ́páávénema. Áámedíi múúhadi tsaate úúhɨ́vatéróné pañe ámúhakye muha meúwaabóné muurá ámuha mécáhcujtsóhi. 3 Tsáháa ímityúné ámúhadítyú muha meɨ́jtsámeíñe íllure ámúhakye muha maállityúne. 4 Muuráhjáa ihdyu Píívyéébe pámé ɨ́jtsaméíyé wájácú néébe múúhakye ityújkevééllémekéjuco níwáávéné uwááboju íñe muha méúwáábohíjcyá ámúhakye dibye ímillédújuco. Tsá muha meúwáábohíjcyatú mɨ́amúnaa múúhakye ímí ɨɨ́jtsúcunúki. 5 Aane wájácú ámuha menééne tsáháa múúhakye ámuha maáhdórokíyé tsaímíyé ámúhakye muha meúwáábohíjcyatúne. Aane Píívyéébe waajácúhi. 6 Áhdurée tsá muha meíjyácunútú mɨ́amúnaa múúhakye mítyájtsóíyóneri. Muuráhjáa ihdyu ɨ́mɨááné múúhakye ámuha mémítyájtsóiyá Críjtorée múúhakye uwáábojtédívú pícyóómeke. Árónáacáa tsá muha meíjyácunútú tééneri. 7 Muuráhjáa ihdyu ámúhakyéré muha tsaímíyé mépɨ́áábohíjcyá éhne múúne tsɨɨméké tsɨɨju téhmedu ámúhakye muha mewájyúnema. Aamée ámúhakye muha méúwáábohíjcyá ɨ́mɨáájú ápíchó nénehjɨ múúhakye pátyehíjcyáróné pañe. 9 Aane cáhawáá méɨtsáávé muhdúhjáa ámúhakye muha meúwáábo ámúháj pɨɨne muha meíjcyame mewákímyeíhijcyáné pécóhajchótá cójɨ́hajchótá tééne tájpí muha meíjcyaki. Tsáháa ɨ́ɨ́nerí ámúhakye muha meíjyévétsohíjcyatúne. 10 Áhdure muurá ámuha méwaajácú tsaímíyée ámúhama muha meícyahíjcyánéllii ɨ́ɨ́netú muha menéétsámeítyúne. Aane téhdure Píívyéébe waajácúhi. 11 Áhdure ámuha méwaajácú ámúhakyée muha meúwaabómé mecánáájánuhíjcyáné éhne múúne tsɨɨméké cááni méénudu. 12 Muuráhjáa ámúhakye muha ménehíjcyá Píívyéébema ímíñeúvú ámuha meíjcya muhdú dííbyeéjté íjcyáiyódú íavyéjúejtée ámuha meíjcyáiñévú ámúhakye dibye méménúmeke. 13 Ááné hallúvú muha paíjyuváré météhdútsohíjcyá dííbyeke. Muuráhjáa dííbyé uwááboju mɨ́amúnáá ɨ́jtsaméí íjcyatúné muha ámúhakye meúwáábónéllii ámuha ímí mecáhcujtsómé tsúúca méímíjpyetéhi. 14 Ahdícyane ámuúha múúhá nahbémuj, muurá Críjtoke ámuha mecáhcújtsóné hallútú ámúha múnaáré ámúhadi ɨ́cúbáhrahíjcyádúu idyé múúhadi Jodéari muha meícyáné cahcújtso múnáadi múúha múnaáré jodíómú ɨ́cúbáhrahíjcyáhi. 15 Diityérée muurá dsɨ́jɨ́vetsó Ávyéjuube Jetsóoke ɨ́hdée múúha múnaáré idyé íjcyámeke Píívyéébé ihjyú uubálle múnáake ɨdsɨ́jɨ́vetsódu. Aame tsá Píívyéébe ímillédú íjcyáítyuróne. Áánéllii pamévakéré tsarílléme. 16 Aame muurá tsá ímíllehíjcyatú jodíómú íjcyátúmeke muha meúwaabóne. Ááneri íhyallúvúré éhnííñevu ímityúné méénuhíjcyáme. Árómeke tééné hallútú Píívyéébe ɨ́cúbáhraáhi. 17 Ámuúha múúhá nahbémuj, éhnée ámúhadítyú muha metsátsihdyu muurá tsúcájáhréjuco meé. Aame íñe ámúhadítyú tsíhyulle muha meíjcyarómé ámúhakye méɨ́tsáávehíjcyáhi. Áánéllii muha méimíllerá ámúhakye maááhɨ́veténé tsiiñe maátyúmɨ́jcatsíki. 18 Éíjyújúcooróo o ɨ́tsámeíhíjcyaróné oore ámúhakye o ááhɨ́vetéíyóneri. Árónáacáa Naavéné táɨ́jtsaméí tútávajtsóhi. 19 ¿Aane íñe ɨ́ɨ́nevú muha mecátóróóvéne méímíjyúúveé Máavyéjuube Jetsocríjtó tsiiñe tsáácoóca? Muurá ihdyu diityéjuco ámuha ámúhadi téijyu muha meímíjyúúveímye.
1 Áámekée ámúhakye muha maájtyúmɨ́íyóneri meíjyácunúhíjcyánéllii ámúha éllevu tsúúca muha mepéjúcooráhi. Árónáacáa muhtsi mécoévá Atéénavúre. 2 Átsihdyúu ménahbe Timotéó téhdure Píívyéébé ɨɨcúve múnáajpi íjcyáábekéréjuco muhtsi mewálloone ámúhakye dibye Críjtodítyú íjcyáné uwááboju iúwáábóneri itsápɨ́jtsoté éhnííñevu ímí ámuha dííbyeke mecáhcújtso tsaate ámuha múhdurá meɨ́jtsámeítyu íñe ícyooca meɨ́cúbáhrámeíhíjcyánéhjɨtu. Muurá tsúúca ámuha méwaajácú Píívyéébeéjté meíjcyame ehdu nénéhjɨri meɨ́cúbáhrámeíñe. 4 Muuráhjáa ámúhama muha meíjcyácooca ménehíjcyá meɨ́cúbáhrámeíiñe. Ahdújuco muurá meɨ́cúbáhrámeíhijcyáne. 5 Ááneríi mítyane ámúhadi o íjyácunúnéllii Timotéoke ó wallóó dibye ámúhakye iúújeté muhdújucó ámuha Críjtoke mecáhcujtsóné o wáájácuki. Ópée mítyane ó íllityé bañúháñé ámúhakye muha meúwáábohíjcyámeke Naavéné íicyánejcúvú llíúcúíyóneri. 6 Árónáa Timotéó ámúhadi Tetsaróónicárí úlléjeebe múhtsikye úúballévá ímíhyeva ámuha Píívyéébeke mecáhcújtsóne pamévamáyé mewájyúcatsíhijcyáne. Téhdure múhtsikye úúbálleebe ámúhadi muha meíjyácunúhijcyádúreva idyé múúhakye ámuha maájtyúmɨ́íyóneri meíjyácunúhijcyáne. 7 Ááneri mítyane muha méímíjyuuvé panévaríyé muha meɨ́cúbáhrámeíyómé ímí tehdújuco ámuha Ávyéjuube Jetsocríjtoke meúráávyéneri. 9 Ááné hallúvú mítyane muha Píívyéébeke météhdútsohíjcyáhi. 10 Muurá paíjyuváré muha dííbyeke pɨáábó métáúmeíhijcyá tsiiñe ámúhakye muha maááhɨ́vetémé éhnííñevu ámúhakye meúwáábo dííbyeke mecáhcújtsónéjcutu tsátsii ímíñeúvú ámuha mewáájácutúne. 11 Aane ihdyu óvíi Máavyéjuube Jetsocríjtoma múúhakye pɨ́áábomútsí ámúhakye muha maááhɨ́vetéki. 12 Áhdure óvíi ámúhakye pɨ́ááboobe íñe ámúhakye muha mewájyudu ámuha pamévamáyé mewájyújcatsíki. 13 Aane óvíi ámúhakye pɨ́ááboobe tsaímíyé dííbyeke ámuha meúráávye múijyú Máavyéjuube Jetsocríjtó ihñéjteke újcúvácooca ɨ́ɨ́né imítyú ámúhá hallúrí íjcyatúmé ámuha dííbyedívú meúújetéki.
1 Áánéllii ámúhakye múúhá nahbémuke muha menéé Máavyéjuube Jetsóo mémeri panévatúré tsaímíyé ámuha meíjcya Píívyéébe ímillédú muhdúhjáa ámúhakye muha meúwaabódu. Aane óvíi ámuha méúraavyé éhnííñevu. 2 Muurá ámuha méwaajácú Ávyéjuube Jetsóó taúhbajúré ámúhakye muha meúwáábohíjcyáne. 3 Muurá Píívyéébe imíllé dííbyedívú ámuha meɨ́hvéjtsámeíñe dibye ímillédú meíjcyane. Áánéllii tsá múu ihdícyámema dómácójcatsítyúne. 4 Múu ityáábávájcatsíñe tsaímíyé ijcyáhi. 5 Tsá múu Píívyéébeke wáájácutúmé dárɨ́ɨ́vécatsíhijcyádú átéréénéhjɨ́ hallútú ɨ́cúbáhrájcatsítyúne. 6 Tsá múu íñáhbé táábake pátsáríjcyotúne. Muurá ehdu dárɨ́ɨ́vémeíhíjcyámeke tééné hallútú ɨhnáhooíñé Píívyéébe ɨ́cúbahráne. Téénélliihyée muurá tsúúca ámúhakye éíjyu muha méúúballé teéne. 7 Tsáháa ímítyunéhjɨ́ meméénu dibye meke újcutúne. Mekée újcuube ténehjɨ meɨ́hvéjtsóne meímíjpyetéki. 8 Ááné uwááboju tsaate éhdɨɨvállehíjcyámé tsá mɨ́amúnáake éhdɨɨválletúne. Píívyéébekéré ehdɨ́ɨ́vallémé mépañévúu Íapííchó ipícyóóneri meke ímíjpyetétsóóbeke. 9 Áánetu íñe muhdú ámuha tsané nahbémú mewájyújcatsííñetu tsáhájuco ámúhakye o cáátúnúityú tsúúca Píívyéébé túkevéjtsójú pañe ámuha meíjcyame tehdújuco mewájyújcatsíñélliíhye. 10 Muurá Matsedóóniá iiñújɨ múnaa ménahbémuma ímí tehdújuco ámuha mewájyúcatsíhijcyáne. Árónáa ámúhakye muha menéé éhnííñevu ámuha pamévamáyé mewájyújcatsíki. 11 Aame ihdyu tsaímíyé ɨ́búwajɨ́ɨ́ ámúhá wákimyéiyi meíjcyá ɨɨná ámúhadítyú ɨpɨ́htótu muhdúhjáa ámúhakye muha meúwaabódú tsijtye cahcújtso múnaa íjcyatúmé ámúhakye iávyejúúlleki. 13 Ámuúha múúhá nahbémuj, téhdure muha méimíllé ámúhakye meúúballéné íñe tsúúca cahcújtso múnaa íjcyame dsɨ́jɨ́vehíjcyámé muhdú íjcyaíñé ámuha ɨ́dátsó meɨ́jtsúcunúne mekímóóvétu eene pájtyetéityúmé ɨ́dátsó kímóóvehíjcyádu. 14 Muuráhjáa Jetsóó dsɨ́jɨ́veebe tsiiñe bóhɨɨne mecáhcujtsómé méwaajácú téhdure Píívyéébe meke bóhɨ́ɨ́tsoíñé dííbyeke mecáhcujtsómé medsɨ́jɨ́vémeke. 15 Muurá tsiiñe dibye tsáácooca téijyu íjcyame tsá pééityú medsɨ́jɨ́vémé ɨhdéré dííbye éllevu. Ehdu Píívyéébere nééne íñe ámúhakye muha méúúballéhi. 16 Aabe Jetsóoma wálloó níjkyéjɨ múnáá avyéjúúbeke dííbyé rojrócori dibye meke ɨpɨ́úva dííbyé cahcújtso múnaa meíjcyámeke. Áijyu muurá pámeere múhdumé dííbyé cahcújtso múnaa meíjcyame tsiiñe mébóhɨɨ́hi. 17 Átsihdyu ihdyu botsíi téijyu íjcyámema tsaméhjɨ́juco mepééiñe cáámevu Máavyéjúúbema maátyúmɨ́jcatsíki. Aame dííbyema méíjcyaá muhdú íjcyáityúmeréjuco. 18 Áánéllii téénevu mecátóróóvéne métsɨ́pátsócatsíhijcya.
1 Ehdu teene Ávyéjuube Jetsóó tsááiñe, ámuúha múúhá nahbémuj. Árónáa ihdyu tsá mewáájácutú múijyú dibye tsááiñe. 2 Muurá tsúúca ámuha méwaajácú meɨ́jtsótúnáa dibye tsááiñe éhne múúne naní múnáajpi pejco meke ábájɨ́nejcúdu. 3 Muurá mɨ́amúnaa nehíjcyaá ɨ́ɨ́né imíjyaú iíjcyaíñe. Áhdure ɨjtsúcunúimye múijyú ɨɨná pájtyéityúne. Árónáa ílluú néétútsihdyu íjcyaíñé ɨ́cúbáhraméí éhne múúne wállehdívú peecútéré tsɨɨmáva ávyé wájtsɨdu. Áánetu muurá tsá múha pállójcóityúne. 4 Árónáa tsáhájuco ámuha meíjcyatú éhne múu cúúvétsii meíjcyadu. Muurá tsúúca ámuha méwaajácú teene éhne múúne cóójɨ páneere ɨɨná maájtyumɨ́né mewáájacúdu. Áánéllii tsáhájuco ámúhakye tene ábájɨ́néjcúityúne. 6 Ahdícyane metsu ɨ́mɨááméré meíjcya téɨɨbúwaréjuco. Tsáhájuco tsaatédú wáájácúmeítyúmé meíjcyáityú éhne múúne cúwame íjcyadu. 7 Muurá cúwamee, llíyíícyavémee, éhdume tsá wáájácúmeítyú éhne múu cúúvétsii íjcyadu. 8 Áánetu ihdyu mee péététsihyi múu íjcyadu menééme tsúúca teene mewáájacúmé metsu ɨ́mɨáámeréjuco meíjcyáne Píívyéébeke mecáhcújtso ímítyúnehjɨ́vú metáhjátsámeítyu éhne múúne tsodáhó ityáhjátsámeítyu cóhpéneúvú wátájcámeídyu. Ááne metsu ímíñeúvú meúráávye íñe mepájtyeténé uwááboju éhne múúne tsodáhoke íwatájcojɨ wátajcódú ɨ́ɨ́vane mewágóóóvéíyónetu meke pájtyetétsoíñe. 9 Tsáháa Píívyéébe meke újcutú meɨ́cúbáhrámeíki. Muuráhjáa ihdyu íllure meke téénetu pájtyetétsoobe Máavyéjuube Jetsocríjtoj tééveri. 10 Áánélliihyée dííbyeke wálloobe mewájyuri dibye ɨdsɨ́jɨ́ve múijyú meke dibye újcúvácooca pámeere téijyu íjcyámema medsɨ́jɨvéjúcoorómé tsaméhjɨ́ dííbyema meíjcyaki. 11 Áánéllii ámuha meméénuhíjcyádú éhnííñevu métsɨ́pátsojcátsí tsaímíyé Píívyéébema ámuha meíjcyaki. 12 Ahdícyane ámuúha múúhá nahbémuj, ámúhakye muha menéé ámuha maávyejúúlle ámúhá túkevéjtsojtéke. 13 Ɨ́mɨááméré meíjcyáne mewájyú diityéke. Tsá múu múnáátsójcatsítyúne. 14 Téhdure ámúhakye muha menéé tsaate wákimyéityu óvéhéémeke ámuha metáúhbaki. Téhdure panévatúré ɨ́htsunúmeke mépɨáábo. Ehdu múu pɨ́áábohíjcyá pamévakéré múhdurá ditye íjcyáronéhjɨ́ iáábúcúnema. 15 Aame ihdyu téɨɨbúwá méíjcyaco. Tsá múu tsaate ímityúné ámúhakye méénuróné pɨ́ámeítyúne. Ɨ́mɨááméré meíjcyáne íllure mépɨ́áábojcátsi. 16 Paíjyuváré Píívyéébema meíhjyúváne méimíjyuhíjcya. 18 Météhdútsohíjcyá panévá hallúvúré dííbyeke. Muurá íñe Jetsocríjtoéjté meíjcyame panéváré meke pátyehíjcyánéhjɨ́ hallúvú dííbyeke metéhdujtsóné imílleébe. 19 Áábé Apííchó ámúhá pañe íjcyane ámúhakye túkévétsohíjcyáné tsáma méɨ́hvéjtsodíñe. 20 Áhdure íñe dííbyere tsaatédívú bóhówájtsóneri ɨɨná pájtyeíñé ditye úúbálléneri tsá múu ɨ́ɨ́cúvetúmé íjcyatúne. 21 Árónáa ihdyu múu ímíñeúvú ɨjtsó keená ɨ́mɨááné íjcyane iúráávyeki. 22 Aame ihdyu mémeenújúcohdí ímityúne. 23 Ahdícyane óvíi Píívyéébe ámúhakye pɨ́aabó ɨ́ɨ́né imítyú ámúhá hallúrí iíjcyájúcóótuki. Aabe ihdyu óvíi ámúhakye tehmé ámúhaj pi, ámúhá ɨ́jtsaméí, ámúhá ɨ́buúúné, múijyú tsiiñe Ávyéjuube Jetsocríjtó tsáácooca ámuha ɨ́ɨ́nerí menéétsámeítyuki. 24 Tsá muurá ɨ́ɨ́nerí meke dibye báñúityúne. Muuráhjáa iñéhdújuco meke dibye újcune. Aabe muurá téhdure páneere mééma méénuú muhdú iñéhduú. 25 Ahdícyane ámuha múúhá nahbémú meíjcyame múúhá hallúvú Píívyéébeke pɨáábó paíjyuváré métáuméí múúhakye dibye ɨpɨ́ááboki. 26 Téhdure ámúhakye muha menéé ámuha tsané nahbémú meíjcyame medúúrúvájcatsíki. 27 Téhdure ámúhakye muha méníwaavé Ávyéjuube Jetsóo mémeri íñe íhyaamɨ́ pañe ámúhama o íhjyuváné ámuha mewáájácútso pámeekéré elle íjcyáné cahcújtso múnáake. 28 Ahdícyane óvíi dííbyeréjuco Máavyéjuube Jetsocríjtó ámúhakye pɨ́aabóne. Áyu tehdújuco.
1 Ámuúha Tetsaróónicá múnaa múúhá nahbémuj, íhyaamɨ íñe tsiiñe muha mécaatúnú ámúha éllevu oo Páávoroo, Tsibáánoo, Timotéoo, íjcyame elle ámuha meíjcyame tsaímíyé Máavyéjuube Jetsocríjtomútsikye Méécááni Píívyéébema meúráávyehíjcyáme éllevu. 2 Aamútsí ihdyu óvíi ámúhakye pɨ́aabó ɨ́búwajɨ́ɨ́ ámuha meíjcyaki. 3 Ámuúha múúhá nahbémuj, muurá Píívyéébeke muha météhdútsohíjcyá ámúhá hallúvú ímí dííbyeke ámuha mecáhcujtsómé mewájyújcatsíñélliíhye. 4 Mítyane muha méimíjyúú ámuha meɨ́cúbáhrámeíyóné pañe ímí dííbyeke ámuha mecáhcújtsóne meúráávyéneri. Aane muha méúúbállehíjcyá tsijtye dííbyé cahcújtso múnáake. 5 Ehdu muurá ámuha meɨ́cúbáhrámeíhíjcyáneri ámúhakye waajácútsoobe ɨ́mɨááné tsúúca dííbyé avyéjúejte ámuha meíjcyane. Áánéllii ámuha méɨ́cúbáhrámeíhijcyá ɨ́mɨáámeréjuco ámuha dííbyema meíjcyaki. 6 Árónáa ihdyu eene ámúhadi ɨ́cúbáhrahíjcyámeke téhdure ɨ́cúbáhráiíbye. 7 Áánetu ihdyu meɨ́cúbáhrámeíhíjcyánetu meke állíjchútsóiibye múijyú Máavyéjuube Jetsóó ɨ́htsutúmé níjkyéjɨ múnáama cúújuwádú péétécunúnéj pɨɨne tsáácoóca. 8 Ehdu tsááiibye íñe Píívyéébeke iéhdɨɨválléne dííbyedítyú íjcyáné uwááboju ɨ́mɨááné íjcyáneri ɨ́ɨ́cúvehíjcyátúmeke ɨɨ́cúbáhraki. 9 Aame ílluréjuco wágóóóveíñé múijyú nɨ́jkéváityúné ɨɨ́cúbáhrámeííhullévu. Aame tsá múijyú dííbyé avyéjú ɨ́htsutúné íjcyane ájtyúmɨ́ityúne. 10 Ehdu muurá méénúiibye Ávyéjuube Jetsóó tsiiñe itsáácoóca. Áijyu dííbyeéjté meíjcyame dííbyeke maávyéjujtsómé méduurúvaáhi. Muurá téijyu tsaméhjɨ́ dííbyema méíjcyaá dííbyé uwááboju muha ámúhakye meúwáábohíjcyáné ámuha ímí mecáhcújtsónélliíhye. 11 Áánéllii paíjyuváré muha Píívyéébeke pɨáábó ámúhá hallúvú métáúmeíhijcyá ámúhakyée dibye újcume tsaímíyé dííbyema ámuha meíjcyaki. Áhdure muha métáúmeíhijcyá dííbyeke ámuha mecáhcujtsómé ɨ́mɨáánéré meméénúíyóneri metsúúrámeíhijcyáné ámúhama dibye ipánéévétsoki. 12 Ehdu nénéhjɨri máávyejújtsó Máavyéjuube Jetsocríjtoke. Muurá meke ávyéjújtsóiibye Píívyéébée meke ɨɨ́daatsólléne dííbyej tééveri újcúmeke.
1 Ámuúha múúhá nahbémuj, muurá Máavyéjuube Jetsocríjtó tsááíñé úmɨ́wari páhduváré nééne mávaríjchojúúné íjcyaáhi. 2 Áánéllii ámúhakye muha menéé íñe Píívyéébé uwáábódú nénehjɨ tsaate naavédú nééne ɨɨ́ɨ́téné pañe iájtyumɨ́né úwáábóneri ámuha meíllityéne memújtátuki. Áhdure tsaate múúha mémeri íllure iállíñe icyáátúnúháámɨ́ pañe ‘tsúúca Ávyéjuube tsájucóóhií’ iñéhaamɨ ámúha éllevu wállóhajchíí méɨ́ɨ́cúvedí tééneri. 3 Tsáma tsaatédívú máállítsámeídíñe. Muurá ihdyu ɨ́mɨááné dibye tsááíñé ɨhde tsaate Píívyéébé uwááboju állíuríyéjuco dílloíñe. Téijyu muurá bóhówáávéiibye ímítyuube Naavéneéjpí íjcyáábeke Píívyéébe ɨ́cúbáhráiíbye. 4 Aabe páhduváré dárɨ́ɨ́veé Píívyéébeéjteke dííbyekéré ditye dúúrúváíyóneri iíjyácunúnema. Muurá Píívyéébedi idíllómeíñe dííbyé duurúvájá pañévú úcáávéiíbye. 5 Aane muurá ámuha méwaajácú ɨ́veekí ícyooca dibyéi bóhówáávetúne. Muurá ihdyu iéévéi úújetécooca bóhówáávéiíbye. ¿A tsá ámuha meɨ́tsáávetú éhnée ámúhakye ehdu mééma tene pájtyeíñé o néhijcyáne? 7 Tééné pañéjúcooro muurá mee ícyoóca. Árónáa ihdyu tsáhái dibye méhdivu bóhówáávetú Píívyéébere néhdújuco. Dibye ihdyu dííbyeke ɨ́hvéjtsócooca botsíi bóhówáávéiíbye. 8 Aabe muurá Naavéné ɨhnáhooríyé méénúráítyúronéhjɨ́ méénuú tééneri mɨ́amúnáake imújtátsoki. Ehdu imyéénúneri mújtátsóiibye Críjtodítyú íjcyáné uwááboju ɨ́mɨáájú cáhcújtsotúmé wágóóóvéímyeke. Áánéllii Píívyéébe diityéké ɨ́hvéjtsoó ditye awáá iímillédú teene icyáhcújtsoki. Aame tééné déjúcotu ílluréjuco wágóóóveíñe. Árónáa Ávyéjuube Jetsóó itsáácooca eene ténejcúvú diityéké ɨ́búwátsohíjcyáábeke íámɨ́tsaráhcori ɨɨ́cúbáhráábeke íllure ɨɨ́bátsuhjácóneri dsɨ́jɨ́vétsoóhi. 13 Áánetu ihdyu ámúhakye Píívyéébe wájyúnéllii ámuha dííbyeke ímí mecáhcújtsóné hallúvú muha dííbyeke météhdútsohíjcyáhi. Muuráhjáa tsúúcajátújuco dibye meke újcune Íapííchó meke ímíjpyetétsónej tééveri dííbyeke mecáhcujtsómé mepájtyetéki. 14 Ahdújucóo muurá íñe ámúhakye muha meúwáábónej tééveri dibye ámúhakye újcune Máavyéjuube Jetsocríjtoma tsaméhjɨ́ dííbyé avyéjuri meíjcyaki. 15 Ehdu teéne, ámuúha múúhá nahbémuj. Ahdícyane tsáma máábájɨ́ɨ́vedí éhnée ámúhadi muha meúlléjécooca ámúhakye muha meúwáábohíjcyáne. Áhdure íñe waajácúháámɨ́ pañe ámúhakye muha menéhijcyáné méɨ́hvéjtsodíñe. 16 Aane óvíi Máavyéjuube Jetsocríjtomútsí Méécááni Píívyéébema ámúhakye pɨ́aabó tsaímíyé ámuha meíjcyame ɨ́mɨáánéré meméénuhíjcyaki, áhdure ámuha ɨ́mɨáánéré meíhjyúvahíjcyaki. Muuráhjáa mítyane meke iwájyúnéllii méhdi ɨɨ́dáátsóvéne meke újcuube múijyú nɨ́jkéváityúné meímíjyu dííbyema íavyéjuri meíjcyáiñévú mecátsɨ́páávénema.
1 Ahdícyane ámuúha múúhá nahbémuj, múúhá hallúvú téhdure Píívyéébeke pɨáábó métáuméí dibye múúhakye ɨpɨ́áábo Jetsocríjtodítyú íjcyáné uwááboju muha pahúllevá múnáadívú metsújaúcúné ditye tsaímíyé icyáhcújtso ámuháa mecáhcujtsódu. 2 Áhdure métáuméí dibye múúhakye ityéhme ímityúmé múúhakye imyéénútuki. Tsá muurá paméváré dííbyé uwááboju cáhcújtsotúne. 3 Árónáa Píívyéébe ɨ́mɨáábé íjcyaabe ámúhakye pɨ́ááboó tsaímíyé ámuha meíjcyaki. Áhdure idyé ámúhakye téhméiibye ímítyúnéhjɨtu. 4 Muurá muha méwaajácú ámúhakye muha meúwáábohíjcyáne ámuha meméénuíñé ámúhakye dibye túkévéjtsóneri. 5 Aabe ihdyu óvíi ámúhakye pɨ́aabó ímíñeúvú ámuha mewáájácu mítyane meke dibye wájyune. Áhdure idyé óvíi ámúhakye pɨ́ááboobe ímítyunéhjɨ́ ámuha maáábúcu muhdúhjáa Críjto áábúcuhíjcyádu. 6 Ahdícyane ámuúha múúhá nahbémuj, Máavyéjuube Jetsocríjto mémeri ámúhakye muha menéé íñe ámúhakye muha meúwáábohíjcyádú íjcyátúmema ámuha menáhbévátu eene iwákímyeíñé ímíllehíjcyátúmema. 7 Muurá tsúúca ámuha méwaajácú muhdú muha meíjcyadu ámuha meíjcyáiyóne. Muuráhjáa elle ámúhama muha meíjcyácooca tsá wákímyeítyúmé muha meíjcyatúne. 8 Aamée tsá muha mumájchó pevénéré áhdóratúné memáchohíjcyatúne. Muuráhjáa muha méɨ́cúbáhrámeíhijcyá wákimyéiyi cójɨ́hajchótá pécóhajchótá tééne tájpí muha meíjcyaki. Ehdúu muha méwákímyeíhijcyá ɨ́ɨ́nerí ámúhakye muha meíjyévéjtsótuki. 9 Muuráhjáa ihdyu ɨ́mɨáánéjuco múúhakye ámuha mepɨ́áábóiyóné íñe Píívyéébé wákimyéí muha meméénúmeke. Árónáacáa ihdyu múúhaye mewákímyeíñe tájpí méícyahíjcyá tehdu ámuha meíjcyaki. 10 Muuráhjáa ámúhama muha meíjcyácooca ménehíjcyáhi: “Iwákímyeíñé ímílletúmé tsá múu májchotúne.” 11 Áánáacává muurá ámuha tsaate pevétáré tsíñéhjɨríyé méícyahíjcyáhi. 12 Áánéllii ehdu ícyahíjcyámeke Máavyéjuube Jetsocríjtó taúhbaju íjcyane muha menéé ɨ́mɨááméré iíjcyáne iwákímyeíñe tájpí iíjcyaki. 13 Ámuúha múúhá nahbémuj, méóóchévedí ɨ́mɨáánéré ámuha meméénuhíjcyánetu. 14 Ehdu íñe ámúhakye muha waajácúháámɨ́ pañe meúwaabóné tsaate lléébótúmeke méwáájaco caatyé íjcyane. Áámema ménahbévájúcohdí ditye tééneri iñúcójpɨ́véne iwájácúúve múhdurá idyárɨ́ɨ́vémeíhijcyáne. 15 Árónáa ihdyu tsá múu diityéké tééné hallútú múnáájtsotúne. Íllure ihdyu chooco ímíñeúvú méuwáábó ditye iímíjpyeté ménahbémújuco íjcyámeke. 16 Aane óvíi Píívyéébe ɨ́mɨáábé íjcyaabe ámúhakye túkévejtsó ɨ́búwajɨ́ɨ́ ámuha meíjcyaki. Aabe ihdyu óvíi ámúhakye panévatúré pɨ́aabóhi. 17 Aane íñe ícyooca ámúhakye pámeekéré o dúúruváné páñetu oore ó caatúnúhi. Ehdu muurá nihñéré ooréjuco o cáátúnuhíjcyáné páneere táwaajácúhaamɨ́netu. 18 Ahdícyane óvíi Máavyéjuube Jetsocríjtó ámúhakye pɨ́aabóhi. Áyu tehdújuco.
1 Oo Páávoro o íjcyáábekée Mépájtyetétsoobe Píívyéébe picyóó Jetsocríjtodítyú íjcyáné uwááboju úwááboobéré o péhíjcyaki. 2 Aabe íhyaamɨ diéllevu ó caatúnú ópée o úwáábóneri Píívyéébeke u cáhcújtsónéllii ávyeta tájtsɨɨménédú uke o ɨ́jtsúcunúúbé Timotéo éllevu. Aane ihdyu óvíi meke ɨɨ́daatsóllédú íjcyamútsí Máavyéjuube Jetsocríjtoma uke pɨ́aabó ɨ́búwajɨ́ɨ́ u íjcyaki. 3 Muuráhjáa Matsedóóniá iiñújɨvu o péébe uke ó neíñú Éépetsóvú u cóéváne tétsii átéréenéhjɨ́ ɨ́hdé múnáaúvúu ícyahíjcyanéhjɨ́ úwáábohíjcyámeke u bóíjcyu ditye teene iúwaabójúcóótuki. Muurá bañúháñé ténéhjɨríyé meíjcyame tsá meméénúítyuró Píívyéébée tsíjtyeke ɨ́mɨáájuvu mewáájácútsóiñévú meke níwaavéne. 5 Áánéllii uke o néé diityéké u úwáábo ɨ́ɨ́né ɨ́jtsaméí ɨ́ɨ́buúúneri íjcyájúcootúmé tsaímíyé Píívyéébeke icyáhcújtsóne iwájyújcatsí muhdú ɨ́mɨááné mewájyúcatsíhdyu. 6 Ehdu iíjcyaíyótsihvu tsaate ɨ́ɨ́netú diityéké pɨ́áábóítyúnéhjɨríyé ityáhjájcatsíñe tsá tehdu íjcyatúne. 7 Aame muurá imíllerá Píívyéébé taúhbájú uwáábojte iíjcyane. Árónáa tsá ditye wáájácutú ɨ́ɨ́nélliihyéhjáa ímichi meke téénevu dibye ájcune. Úwáábohíjcyámé íévenéré iwáájácutúne. 8 Muurá ɨ́ɨ́nélliihyéhjáa meke dibye téénevu ájcune mewáájácúhajchíí tehdújuco teéne. 9 Tsá teene taúhbaju tsaímíyé íjcyámé wáábyuta íjcyatúne. Muurá ihdyu meúwaabóné cáhcújtsotúmé ímítyunéhjɨ́ méénuhíjcyámé wáábyuta teéne. Píívyéébeke ávyejúúlletúmé dsɨ́jɨvétso múnaa, cáánímuke, tsɨ́ɨ́júmuke, dsɨ́jɨ́vétsohíjcyámé wáábyuta teéne. 10 Áhdure ihdícyáméhjɨma idyómácójcatsíñe, tsamééré wajpíímú walléémú dómácócatsíhíjcyámé wáábyuta teéne. Mɨ́amúnáadívú náhjɨ́hénuhíjcyáme, állíu múnaa, pánehjɨ́dú imyéénúityúné íhjyúvahíjcyáme, ɨ́mɨá uwááboju íllure éhdɨɨvállehíjcyáme, éhdúmé wáábyuta teéne. 11 Ááné uwááboju muurá íñe ɨ́mɨáájú pajtyéteju úwááboobéré ó pehíjcyá Píívyéébée oke níwaavéne. 12 Áánéllii mítyane ó téhdujtsó Máavyéjuube Jetsocríjtoke ávyetáa múhdurá o nééróóbeke oke téénevu ipícyóóbeke dibye tsɨ́pátsohíjcyánélliíhye. 13 Dííbyedíi o úúhɨ́vaténe dííbyé cahcújtso múnáadi o ɨ́cúbáhrahíjcyáróóbeke oke téénevu pícyoóbe. Árónáacáa ihdyu táwaajácútubááné ehdu ó dárɨ́ɨ́vémeíhijcyá dííbyekéikyée o wáájácútúnélliíhye. Áróóbedíi ihdyu Píívyéébe óhdi ɨ́dáátsovéhi. 14 Aabe oke mítyane pɨ́áábóneri íñe Críjtoke o cáhcújtsóóbedívú o cátsɨ́páávéne botsíi pamévakéré ó wajyúhi. 15 Áánéllii ó ijyácunúhijcyá pámeere dííbyeke cáhcújtsóíyóneri. Muuráhjáa ɨ́mɨááné mewájyuri tsaabe ííñujɨ́vú ímityúmé meíjcyámeke ipájtyetétsoki. Aanéhjáa muurá oo pámé ehnííñevúré ávyétá imítyuúbe. 16 Áróóbedíi óhdi Píívyéébe ɨɨ́dáátsóvéne oke ímíjpyetétsó muhdú pámeere ímityúmé íjcyárómeke iwájyune tajtyééveri iúújétsoki. Áánetu méwaajácú pámeere ímityúmé íjcyarómé Críjtoke icyáhcújtsócooca újcuíñé múijyú ɨdsɨ́jɨvéjúcóóítyúne bóhɨ. 17 Áánéllii metsu Píívyéébe apáábyéré íjcyaabe múijyú muhdú íjcyáítyuube pane wáájácúúbeke maávyéjútsohíjcya maájtyúmɨ́túróóbeke. Ehdu teéne. 18 Ahdícyane Llihíu Timotéoj, imíchi díícyáne ɨ́hnáhóóróné pañe ímíñeúvú tsaɨ́ɨ́buwáré díícyáne dúwááboco Píívyéébé ihjyúvúu uke o níwaavéné muhdúhjáa ménahbémú dííbyere túkévéjtsóneri úhdityu néhijcyádu. 19 Muurá tsaate ímí iíjcyáiyóné wáájacújúcoorómé tehdu iíjcyane iímíllehíjcyátúné nɨ́jcaúvú ílluréjuco tútáváávehíjcyáne. Ááne ílluréjuco Críjtodi ditye úúhɨ́vatéhijcyáne. 20 Tehdúu Himenéomútsí Arejáádorómá dárɨ́ɨ́vémeíñéllii diityétsikye ó ɨ́hvejtsó Naavéné hójtsɨ́ pañévú dityétsí iwáájácu Píívyéébeke múhdurá idyárɨ́ɨ́vehíjcyáne.
1 Aane uke o néé pámeere mɨ́amúnáá hallúvú Píívyéébeke pɨáábó ámuha métáúmeíhíjcya panévá hallúvúré téhdújtsomére. 2 Múu táúmeíhijcya múhdumé méiiñújɨ́ avyéjujte íjcyámé hallúvú Píívyéébe diityéké pɨ́áábónej péévé ímí ditye meke ityúkévéjtso tsaímíyé dííbyema meíjcyame maávyejúúlléjcatsíki. 3 Ehdu meíjcyane ímí ɨjtsúcunúúbé Mépájtyetétsoobe Píívyéébeé. 4 Muurá imílleebe pámeere mɨ́amúnaa dííbyé uwááboju icyáhcújtsóne pájtyeténe. 5 Muurá tsáápiiye Píívyéébe ijcyáhi. Áábemáa ímí meíjcyaíñé téhdure tsáápiiye mééma ímíbajchó Jetsocríjtó mɨ́amúnáájpidívú iípívyéévénema. 6 Muuráhjáa wájyúmeítyuubéré dsɨ́jɨvé pámeere mɨ́amúnaa ipájtyeté Píívyéébée dííbyeke nééne éévé úújetétsihvu. 7 Ááné uwáábojúu jodíómú íjcyátúrómeke úwááboobéré o péhíjcya oke dibye pícyoobe íñe ó úwáábohíjcyá teene mecáhcujtsómé mepájtyeténe. Ehdu íñe uke ó nehíjcyá ɨ́mɨáánéjuco íjcyane Jetsocríjtó cahcújtso múnáajpi o íjcyánélliíhye. 8 Áánéllii uke o néé pahúlleváré íjcyáné cahcújtso múnaa ɨ́mɨááméré iíjcyáne ɨ́ɨ́nevú táhjájcatsítyúmé tsaímíyé Píívyéébema iíhjyúvahíjcya íhyójtsɨne cáámevu iíhbúcúnema. 9 Aane walléémú waajácutábáré ímíbájkímyeíiyáhi. Tsá ditye mítyane áhdómeíjyahjɨ́vú iújcámeíñe páhduváré íhñíwaúúné idyárɨ́ɨ́véne ícyáávéítyuró téhdure mítyane áhdómeíñé icyáávevu. 10 Píívyéébedívúré ɨɨ́hvéjtsámeíñe dibye ímillédúré íjcyáiyóme. 11 Aame dííbyé uwááboju iávyejúúlléne cúúvéhulléré lleebúcunúiyáhi. 12 Tsá muurá walle úwáábóítyuróne. Áhdure tsá dille wájpiikye ityáhjálléne dííbyeke túkévéjtsóítyuróne. Áánéllii o néé walléémú cúúvéhulléré iíjcya pihcyáávé pañe. 13 Muuráhjáa Píívyéébe tujkénú Adáake iípívyéjtsóné boone Éébáke ípívyejtsóhi. Ehdu néénéllii tsá walle wájpí túkevéjtsolle íjcyáítyuróne. 14 Tsáháa muurá Adáá Naavénedívú állítsámeítyúne. Muuráhjáa ihdyu Éébáre iállítsámeíñéllii ímityúné meenúhi. 15 Ehdu néénéllii muurá walle ɨtsɨ́ɨ́máváneri ɨ́cúbáhrámeíhijcyáhi. Árólleke ihdyu Píívyéébe pájtyetétsoó dííbyeke icyáhcújtsóne dille ɨ́mɨáálléré íjcyáhajchííjyu.
1 Áánetu cahcújtso múnáá uwáábojte tsaate iíjcyane ímílléhajchíí tehdújuco ɨ́mɨá wákimyéí íjcyane ditye ímilléne. 2 Árónáa ihdyu tééné wákimyéí méénume ɨ́ɨ́netú néétsámeítyúmé panévatúré ɨ́mɨááméré iíjcyáne úwáábóiyáhi. Aame tsáápíllekéré táábáváiyáhi. Áhdure tsaímíyé íaahɨ́ve múnáake waatsúcúpétsohíjcyáiyóme. 3 Aame tsá llíyíícyávéítyuróne. Tsá ditye tsaatémá úhbájcatsíítyuróne. Tsá mítyane ɨdsɨ́ɨ́dsɨ́váíyóneri ditye íjyácunúítyuróne. Ɨ́mɨááméré iíjcyáne pɨ́áábóiyá pamévakéré ɨɨ́daatsóllénema. 4 Áhdure piivyétéiyómé méwámyuma ɨ́ɨ́tsɨ́ɨ́meke ímíñeúvú ityúkévejtsóné ditye ɨ́mɨááméré iíjcyáne pamévakéré iávyejúúlleki. 5 Muurá ɨ́ɨ́tsɨ́ɨ́meke ityúkévejtsóné píívyetétúmé tsá Píívyéébé cahcújtso múnáake túkévéjtsóítyuróne. 6 Áhdure botsíi béhnére cáhcujtsómé tsá uwáábojte íjcyáítyuróne. Muurá béhméréi íjcyame tsáijyu múúne íllure imítyájkímyeíñeri tútávájtsámeíiyá muhdúhjáa Naavéné tútávájtsámeídyu. 7 Áhdure panévatúré ɨ́mɨááméré íjcyáiyá cahcújtso múnaa íjcyáturómé diityéké iávyejúúlleki. Áijyu tsá ɨ́ɨ́nej tééverí Naavéné diityéké íicyánejcúvú llíúcúítyuróne. 8 Téhdure idyé túkevéjtsojte ɨ́mɨááméré íjcyáiyá pame diityéké iávyejúúlleki. Tsá ditye állíúúítyuróne. Áhdure tsá ditye llíyíícyávéítyuróne. Tsá ditye átéréénéhjɨ́ hallúvú dsɨ́ɨ́dsɨ́váítyuróne. 9 Tsá ditye ɨ́ɨ́netú néétsámeíítyuróne. Aame íñe mecáhcújtsonéjcú ímíñeúvú waajácúiyáhi. 10 Áánéllii múu tujkénú diityéké tsáneeri waajácullé ímí ditye méénúhajchíí botsíi diityéké tééné wákimyéivu ipícyoóki. Aame tsáápíllekéré táábáváiyáhi. Téhdure piivyétéiyómé méwámyuma ɨ́ɨ́tsɨ́ɨ́meke ímíñeúvú ityúkévejtsóne. Áhdure méwamyu panévatúré ɨ́mɨááméré íjcyáiyá ditye diityéké iávyejúúlleki. Tsá ditye álliúúnújcatsíítyuróne. Ehdu muurá tsaímíyé tééné wákimyéi múnaa íjcyámeke pame avyéjuulléhi. Aame ihdyu Jetsocríjtoke icyáhcújtsóné uwááboju éhnííñevu ɨ́ɨ́nerí núhnévetúmé úwaabóhi. 14 Aane lléváhréjuco uke o ááhɨ́vetéiñe. Árónáa ihdyu tsáijyu múúne ɨ́ɨ́cúi o péétúnéllii íñe uke apáhajchíí ó nehíjcyá muhdú Píívyéébeéjté íjcyame dííbyé uwááboju ɨ́hvéjtsotúmé úráávyehíjcyámema u íjcyaíñe. 16 Muurá íñe meúráávyehíjcyajɨ́jtó ɨ́mɨááné ɨ́htsutúné íjcyánéllii íllu nééneé: Píívyéébée méhdivu bóhówaavé mɨ́amúnáájpidívú iípívyéévénema. Aabée ɨ́mɨáábé íjcyane Íapííchó bóhówátsohíjcyáhi. Áábekée níjkyéjɨ múnaa ɨ́ɨ́cúvehíjcyáábé uwááboju pámehdíyé tsújaavéné cáhcujtsóme. Átsihdyúu tsiiñe peebe íavyéjuvu níjkyejɨ́vu. Ehdu muurá nééneé.
1 Aane Píívyéébe Íapííchoj tééveri meke boohówáwu nehíjcyá páneere tsíhdyuréjuco cápáyóóvéíñé ɨhde nihñéétsihvúré tsaate dííbyeke icyáhcújtsoróné ɨɨ́hvéjtsóne naavéneéjté átéréenéhjɨ́ úwaabóneréjuco úráávyeíñe. 2 Aame ílluréjuco mújtaíñé eene ɨ́ɨ́jtsaméiúvú wáájácúmeítyúmé pánehjɨ́dú ɨ́mɨáámeúvúdú úwáábohíjcyáné icyáhcújtsónema. 3 Muurá téeméjtéjuco úwáábohíjcyáné metáábávájcatsíñé ímityúné íjcyane. Áhdure tsáneetsa majchóháñé ímityúné íjcyane nehíjcyáme. Árónáacáa muurá Píívyéébe páneere majcho ípívyejtsó dííbyé cahcújtso múnaa meíjcyame tééne tájpí meíjcyáné hallúvú dííbyeke metéhdútsohíjcyaki. 4 Muuráhjáa páneere tsaímíyé ípívyéjtsoóbe. Áánéllii tééne tájpí meícyahíjcyánéhjɨtu tsáneetsa tsá múhdurá meɨ́jtsúcunúítyuróne. Muurá panéváré dííbyedívú ímí néénéllii ténehjɨ méóóvéiyá dííbyeke téhdújtsomére. 6 Ehdu íñe uke o úwaabóné ménahbémuke ímí u úwáábóhajchíí ɨ́mɨááné Jetsocríjtó wákimyéi múnáajpi ú íjcyaáhi. Aabe dííbyedítyú íjcyáné uwááboju u cáhcujtsóné ímí u úráávyéhajchíí éhnííñevu ímí ú íjcyaáhi. 7 Áánéllii éhnííñevu ténejcúrí pííñuméí ímíñeúvú u wáájácuki. Tsá múu ɨ́ɨ́cúvetú átéréenéhjɨ́ íhdityúré iújcune tsaate úúbállehíjcyánéhjɨri. 8 Muurá ɨ́ɨ́netú meke pɨ́áábóítyúnéllii meɨ́hnáho méjpi mépiiñúhi. Ááné ehnííñevu muurá panévatúré meke pɨ́aabóné Píívyéébé icyánéjcuri mepííñúmeíñe. Muurá meke pɨ́aabóné ííñújɨ́ hallúrí meíjcyánetu. Téhdure meke pɨ́áábóné dííbyema tsaímiyéjuco meíjcyáíñetu. 9 Ehdu íñe uke ó néé ɨ́mɨááné íjcyane. Aane ihdyu óvíi pámeere cáhcujtsóhi. 10 Muurá méwaajácú ɨ́ɨ́né imíjyaú tsaímíyé Mépájtyetétsoobe Píívyéébema meíjcyaíñé dííbyeke mecáhcujtsóme. Áánéllii muurá nehníwu méhdityu mɨ́amúnaa íhjyúvahíjcyámé panévaríyé meɨ́cúbáhrámeíyóné pañe tééné wákimyéí méméénuhíjcyáhi. 11 Aane páneere íñe uke o néhíjcyanéhjɨ́ óvíi ú úwaabóhi. 12 Árónáa ihdyu uke tsɨɨménéélledímyé ováhtsáré u íjcyáábeke. Áánéllii uke o néé cahcújtso múnáake u úújétso muhdú múúne ɨ́mɨáábé Críjtó cahcújtso múnáajpi íjcyadu u íjcyáneri, u úwáábóneri, pamévakéré u wájyúneri, panévatúré ɨ́mɨáábé u íjcyáneri. 13 Áámema íñe íílle o íjcyáné hajchótá Píívyéébé waajácuháámɨ́ déhvéne dúwáábohíjcyá tsápɨ́jtsoobére. 14 Aabe ihdyu ímíñeúvú méénuhíjcyá Píívyéébée uke ájcúné waajácuri ɨɨná u méénune u píívyeténe. Muuráhjáa dííbyere túkévéjtsóneri cahcújtso múnáá túkevéjtsojte díhyallúvú íhyójtsɨne ipícyóóne dííbyeke pɨáábó táúmeíñé tujkéveri téénevu uke ájcuúbe. 15 Ááné wákimyéí ihdyu ímíñeúvú méénuhíjcyá pámeere iwáájácu ténejcu ímí u úraavyéne. 16 Áánéllii uke o néé u úwáábohíjcyánéjcutu panévatúré ímíñeúvú u téhmémeíñe tsaímíyé ténejcu u úráávyeki. Ehdu u íjcyáhajchíí ámuha tsaméhjɨ́ mépájtyéteé múhdumé díuwáábó illéébone cáhcújtsómema.
1 Aabe múu kéémeke díícyáánidyu ɨɨ́jtsúcunúne ímíñeúvú chooco túkévejtsóhi. Tsá múu uhbádúré túkévéjtsotúne. Áhdure ováhtsámuke díñahbémúdú dɨ́jtsúcunúne ímíñeúvú túkevéjtso. 2 Kéémélleke dɨ́ɨ́tsɨ́ɨ́judu dɨ́jtsúcunúne ímíñeúvú túkevéjtso. Bádsɨ́jcake díñaallémúdú dɨ́jtsúcunúne ímíñeúvú túkevéjtsó ímityúné diityédítyú ɨ́jtsámeítyuubére. 3 Téhdure pííbájyujtéké pɨáábó tééne tájpí ditye íjcyáíñetu. 4 Áánetu ɨ́ɨ́tsɨ́ɨ́mema íaachímuma íjcyámeke óvíi diityéré pɨ́aabó cáánímutsíi diityéké píívyétsóne áhdódú ɨ́ɨ́vane. Ehdu nééne Píívyéébe ímí ɨjtsúcunúhi. 5 Áánetu ɨ́mɨááné iiye íjcyáné piibájyulle óvíi Píívyéébedívú icyátsɨ́páávéne paíjyuváré pɨáábó táúmeíhijcyá dibye díílleke ɨpɨ́ááboki. 6 Áánetu iímillédú íjcyáné piibájyulle ímityúné méénuhíjcyálleke tsá múu pɨ́áábotúne. 7 Íllu íñe uke o néhíjcyanéhjɨ́ páneere duwáábó cahcújtso múnáake ditye ɨ́ɨ́netú iñéétsámeítyuki. 8 Muurá tsaate ihyájkímuke íñahbéjteke ɨpɨ́áábóiyóné ímílletúmé tsá ɨ́mɨá cahcújtso múnaa íjcyatúne. Ímityúmé diitye cáhcújtsótúmé ehnííñevu. 9 Téénéllii mépɨ́áábohíjcyá pííbájyujte walléémudítyú tsúúca 60 pijcyábájuco íjcyame ɨ́mɨááméré iíjcyánetu bóhówaúcunúmeke, tsáápiikyérée tájɨ́vámeke, tsaímíyée ɨ́ɨ́tsɨ́ɨ́meke píívyétsómeke, íaahɨ́ve múnáake tsaímíyé wáátsúcuhíjcyámeke, cahcújtso múnáake pɨ́áábohíjcyámeke, tsaatéké kímóhcó nénehjɨ pájtyémeke pɨ́áábohíjcyámeke, ɨ́mɨáánéré méénuhíjcyámeke. Éhdu ícyahíjcyáné piibájyujtékéré múu pɨ́aabóhi. 11 Áánetu badsɨ́jcáíchóméhjɨúvú nééné piibájyujtéké mépɨ́áábodí tsáijyu múúne bañúháñé ámuha mepɨ́áábohíjcyánáa tsiiñe ityájɨ́váne tútávaavémé Críjtoke icyáhcújtsónetu. 12 Aame tééneri ityútáváávéhajchíí íhyallúvúré ímityúné meenú tééné déjúcotu iwágóóóveíñé ípyée iñéhdu iíjcyátúnélliíhye. 13 Muurá téeméjté jááháñeri pehíjcyá tsííjyatúréjuco óvéhe múnaa íjcyame. Aame tsíjtyedi íhjyúvaméré pehíjcyá átéréenéhjɨ́ úbálléjcatsímyére. 14 Áánéllii o néé ditye ityájɨ́váne ɨtsɨ́ɨ́mávámeke tsaímíyé ityéhme múha diityédítyú ɨɨná iíhjyúvátuki. 15 Muurá tehdu nééné piibájyujtédítyú tsaatétsáhjɨ́ Críjtoke icyáhcujtsóné ɨɨ́hvéjtsóne Naavénekéréjuco úraavyéne. 16 Ahdícyane ámuha cahcújtso múnáadítyú ámúha hájkímú pííbájyujte íjcyáhajchíí múu iiye pɨ́aabó tsíjtyedívú tájpityúme. Áánetu ihyájkímuma íjcyátúmeke múu pámeere cahcújtso múnaa pɨ́aabóhi. 17 Áhdure múu túkevéjtsojtémá uwáábojtéké avyéjuulléhi. 18 Muurá Píívyéébé waajácúháámɨtu nééneé: “Tríígó tátsoújcori íjcyáábeke ócájikye tsá múu tsíeménevu íhjyu wátájcotú dibye imájchótuki.” Áhdure nééneé: “Wákimyéi múnáajpi íwákimyéi áhdó ujcúhi.” Ehdu nééne Píívyéébé waajácúháámɨtu. 19 Téhdure uke o néé tsaapi cahcújtso múnáá túkevéjtsoobe tsáijyu múhdurá íjcyane tsáápiiye dííbyé hallúvú úúbálléhajchíí tsá múu ɨ́ɨ́cúvetúne. Áánetu ihdyu míítyétsíuba pápihchúúmeváuba úúbálléhajchíí múu ɨ́ɨ́cuvéhi. 20 Múu pámeere cahcújtso múnáá húmɨ́j pɨɨnévú ɨhnáhóónécoba úwaabó ímityúné imyéénuhíjcyáné ɨ́hvejtsópítyúmeke tsijtye tééneri iñúhnévéne tehdu iíjcyátuki. 21 Aane íñe Píívyéébeé, Ávyéjuube Jetsocríjtoo, níjkyéjɨ múnaa, íjcyámé húmɨ́j pɨɨnévú uke o níwaavéné tsáma ímíñeúvú dúwáábohíjcyá múhdí núhnévétuubére. 22 Árónáa ihdyu tsá múu tsaatéké peecútéré méménutú cahcújtso múnáá túkevéjtsojte ditye iíjcyaki. Muurá peecútéré tsáijyu ímityúmé íjcyámeke u méménúhajchíí tsaate uke ɨjtsúcunúiyá téhdure ímítyuube u íjcyane. Áánéllii uke o néé panévá ímítyunéhjɨtu u téhmémeíki. 23 Áánetu eene díhbáu uke ávyéneri u chémehíjcyánéllii uke o néé áyánéwu bíínójpácyotu u ádo uke tene ɨpɨ́ááboki. Tsá múu tsanééré nújpacyo ádotúne. 24 Muurá tsaate ímityúné méénune tsá téévetú diityémái tene ímíbájchómeítyúrónáaáca. Áhdure tsíñehjɨ wáájácúratúné íjcyaróné páneere ímíbájchómeícyooca bóhówááveéhi. 25 Muurá ɨ́mɨánéhjɨ́ meméénuhíjcyáné tsá téévetúne. Áhdure tsíñehjɨ wáájácúratúné íjcyaróné bóhówááveéhi.
1 Áánéllii múu tsaaté hójtsɨ́ pañe íjcyame ímíñeúvú diityéké panévatúré avyéjuullé ímityúné Píívyéébedítyú múha iíhjyúvátu muha meúwáábohíjcyánetu. 2 Ahdícyane tsaaté avyéjujte cahcújtso múnaa íjcyáhajchíí múu avyéjuulléhi. Tsá ditye cahcújtso múnaa íjcyánéllii ávyejúúlletúmé íjcyáítyuróne. Awáá tsame íjcyame múu ímíñeúvú pɨ́áábójcatsíhi. Muurá cahcújtso múnaa meíjcyame mewájyújcatsíñe tsaímíyé mépɨ́áábójcatsíiyáhi. Ehdu íñe uke o néhíjcyanéhjɨ́ dúwáábohíjcya. 3 Muurá Máavyéjuube Jetsocríjtó uwááboju ɨ́mɨáájú meúráávyéné tsɨjɨ́jtoríyéjuco tsaate úwáábohíjcyáne. 4 Ehdu úwáábohíjcyámé atéréejte íjcyame ɨ́ɨ́néubárá wáájácúturómé íllure tééneri imítyájkímyeíki. Áámé ɨ́ɨ́búwari muurá tsaanééré átérééné ɨ́jtsaméí íjcyame táhjácatsíhijcyá ténéhjɨri. Áámedítyú ímichi dóhéjúúvehíjcyáné ímítyunéhjɨ́ íjcyane nómíutááva, úhbajcátsi, áábojcátsi, tútávátsojcátsi. 5 Aame ɨ́mɨáájú wáájácutúmé méénúcatsíhijcyá ɨ́ɨ́jtsaméí wáájácúmeítyúme. Aame ɨtsúcunúhijcyá tééné hallúvú medsɨ́ɨ́dsɨ́va meúwáábohíjcyáné Píívyéébé uwááboju. Tsá múu ehdu néémedívú náhbévatúne. 6 Muurá ihdyu íñe méhdi íjcyadúnéwúuma tsíñéhjɨri ɨ́jtsámeítyúmé tsaímíyé Píívyéébeke meúráávyejɨ́jtó meúraavyémé nihñéétsihvúré ɨ́ɨ́né imíjyaú méíjcyaáhi. 7 Tsáháa muurá ehnémá ííñujɨ́vú metsɨ́ɨ́mávámeítyúne. Áhdure medsɨ́jɨ́vécooca tsá ɨɨná metsájtyetúne. 8 Áánéllii múu tééne tájpíjyuco memájchoma méwajyámuma, meíjcyane, ímí ɨjtsúcunú tehdújuco. 9 Muurá éhnííñevúré iéhnéváíyóneri tsúúrámeíhijcyámé tsá áábúcutú panévá umúúpi. Aame éhnííñevu ɨdsɨ́ɨ́dsɨ́va átéréenéhjɨ́ wákímyeíhijcyámé ílluréjuco tútávaavémé tééné nɨ́jcaúvú wágóóóveéhi. 10 Muurá medsɨ́ɨ́dsɨ́váíyóneríyé meíjyácunúhíjcyánetu ímichi tsááne panéváré ímityúne. Muurá tsaate Píívyéébeke cáhcujtsójúcoorómé tééneríyé íjyácunúhijcyámé ílluréjuco teene ɨ́hvejtsóne. Aame ɨ́dátsó ijcyáhi. 11 Áánetu ihdyu tsúúca Píívyéébeéjpí u íjcyaabe tsá múu tééneri ɨ́ɨ́cúvetúne. Ɨ́mɨáábéré díícyáne ímíñeúvú dííbyeke mecáhcújtsojɨ́jtó duráávye. Ááne pamévakéré wajyu. Aabe panéváré ímítyunéhjɨ́ uke pátyehíjcyáronéhjɨ́ ɨ́mɨáábéré díícyáne daabúcuhíjcya. Tsá múu ‘mityáhmítyá’ néétune. 12 Aabe imíchi díícyáne ɨ́ɨ́nevú táhjátsámeítyuubéré ímíñeúvú Máavyéjuube Jetsocríjtoke cahcújtsó múijyú medsɨ́jɨvéjúcóóítyúne bóhɨ́ u újcuki. Muuráhjáa téénéllii Píívyéébe uke ujcúhi. Áábeke ímí u cáhcujtsóné tsúúca mítyame waajácúhi. 13 Ahdícyane ícyooca dííbye tájpí páneere íjcyaabe Píívyéébé húmɨ́j pɨɨnévuu, éhnée Póótsio Piráátó úmɨwávú ɨ́htsútuube iíjcyane úúbállémeííbyé Jetsocríjtó húmɨ́j pɨɨnévuu, íjcyane uke o néé íñe muhdú uke o néhijcyádú u úwáábohíjcya ɨ́ɨ́netú néétsámeítyuubéré múijyú tsiiñe dibye tsááiñévújuco. 15 Muurá Píívyéébe páñétúejpi ɨ́htsútujte ávyéjujte íjcyáróméhjɨ́ avyéjuube íjcyaabe Críjto tsááíñe éévé úújetécooca wálloó dííbyeke. 16 Aabe apáábyéré Píívyéébe ijcyá muhdú íjcyáítyuúbe. Áábé ámɨ́tsaráhcovu muurá tsá múha pɨ́ɨ́hɨ́véítyuróne. Áhdure tsá múha dííbyeke ájtyúmɨ́ítyuróne. Áábeke ihdyu metsu ɨ́htsútuube íjcyáábeke medúúrúvahíjcya múijyú nɨ́jkéváityúne. Ehdu teéne. 17 Ahdícyane ícyooca uke o néé téhdure ehnéva múnáake u úwááboki. Tsá ditye ítsíeméné múhajchótá íjcyáíñevújɨ́ɨ́ icyátsɨ́páávéne mítyájkímyeíítyuróne. Píívyéébe ɨ́mɨáábé íjcyaabe ɨ́ɨ́netú meke pɨ́htótsótúúbedívúré cátsɨ́páávéiyóme. 18 Dúwaabo diityéké iéhnevádú íjcyame tsaate pɨ́htóméhjɨke ítsíeméneri ɨpɨ́áábóíyóneri ɨɨ́jtsámeíki. 19 Áijyu muurá panévatúré tsaímíyé íjcyámé úmɨwa ɨ́ɨ́né imíjyaú nééme újcúiyá múijyú ɨdsɨ́jɨvéjúcóóítyúne bóhɨ. 20 Ahdícyane uke o néé Timotéoke Píívyéébée uke níwáávéné wákimyéí ímíñeúvú u méénuki. Tsá múu ɨ́ɨ́cúvetú átéréenéhjɨ́ ɨ́jɨ́enéré íjcyane mɨ́amúnaa iwáájácúneri táhjácatsíhíjcyáneri. 21 Muurá ténehjɨ iúráávyéne tsaate tsáhájuco Píívyéébeke cáhcújtsotúne. Aabe ihdyu óvíi uke pɨ́aabóhi. Áyu tehdújuco.
1 Oo Páávoro o íjcyáábekée Píívyéébe oke ityújkevéélléne picyóó Jetsocríjtoke mecáhcujtsómé múijyú medsɨ́jɨvéjúcóóítyúne bóhɨ́ meújcúné uwááboju úwááboobéré o péhíjcyaki. 2 Aabe íñe tsiiñe íhyaamɨ diéllevu ó caatúnú ávyeta tájtsɨɨménédú uke o ɨ́jtsúcunúúbeke mítyane o wájyuube Timotéo éllevu. Aane óvíi uke Máavyéjuube Jetsocríjtój Caani Píívyéébe pámeeke ɨɨ́daatsóllédú íjcyaabe pɨ́aabó ímí u íjcyaki. 3 Áánéllii paíjyuváré Píívyéébeke pɨáábó díhyallúvú ó táúmeíhijcyá panévá hallúvúré téhdújtsoobére. Áábeke tsaímíyé ó ɨ́ɨ́cúvehíjcyá ɨ́ɨ́nerí ɨ́jtsámeítyuube méɨhdé múnáaúvúu ɨ́ɨ́cúvehíjcyáábeke. 4 Aabe ó ɨ́tsáávehíjcyá éhnée uke o pícyoíñúneri ɨ́dátsó u kímoovéne. Áánéllii ó imíllé uke o ájtyumɨ́né o ímíjyúúveki. 5 Muurá ó waajácú ímí Píívyéébeke u cáhcujtsóné díítyáállée Róóidámúpɨ́ dɨ́ɨ́tsɨ́ɨ́ju Eoníítsema cáhcujtsódu. 6 Muuráhjáa díhyallúvú táhójtsɨcu o pícyóóne dííbyeke pɨáábó o táúmeíñé tujkéveri uke dibye pɨ́ááboobe ú piivyété dííbyé wákimyéí u méénune. Áánéllii uke o néé ímíñeúvú teene u méénuki. 7 Tsáháa Píívyéébe Íapííchó mépañévú pícyootú meíllityéki. Mépañévúu pícyoobe téénej tééveri ɨ́htsutúmé meíjcya ɨ́ɨ́nevú táhjátsámeítyúmé ɨ́mɨááméré meíjcyame mewájyújcatsíki. 8 Ahdícyane núcojpɨ́llétuubéré dúwáábohíjcyá Jetsocríjtodítyú íjcyáné uwááboju. Áhdure íñe tééné déjúcotu cúvéhóójari o íjcyáneri núcójpɨ́vétuubéré Píívyéébedívú cátsɨ́páávéne téhdure tééné déjúcotu u ɨ́cúbáhrámeíyóné daabúcu. 9 Muuráhjáa tsúúca meke ipájtyetétsómeke ɨ́mɨáámedi dibye díllome méijcyá dííbyeéjte. Tsáháa idyé ɨɨná ɨ́mɨááné meméénúnéllii meke dibye újcutúne. Muuráhjáa ihdyu tsúúcajátújuco ííñujɨ́i íjcyátúné ɨhdéjuco meke iwájyúne dibye ɨ́jtsámeíñé Críjtoj tééveri meke iújcuíñe. 10 Áhdújucóo dííbyeke iwállóóneri meke dibye úújetsóné ɨ́mɨááné meke iwájyune. Aabée mééma ímíbajchó mépée mewágóóóvéiyóne. Áánemáa méhdivu bóhówajcároobe múijyú medsɨ́jɨvéjúcóóítyúne bóhɨ́ meújcúíñé uwááboju. 11 Aane íñe úwááboobéré ó pehíjcyá jodíómú íjcyátúmeke okée Píívyéébe níwaavédújuco. 12 Aabe tééné déjúcotu páhduváré nénéhjɨri o ɨ́cúbáhrámeíyoobe tsá o núcójpɨ́vetú dííbyedívú o cátsɨ́páávénema. Muurá ó waajácú oke dibye pɨ́ááboíñé tsiiñe Jetsocríjtó tsááiñévújuco. 13 Ahdícyane ímíñeúvú dííbyé uwááboju cáhcújtsóne duráávyé muhdúhjáa uke o úwaabódu. Ááne pamévakéré wajyu Críjto meke wájyudu. 14 Aabe óvíi Píívyéébée uke ityújkevéélléne níwáávéné wákimyéí ímíñeúvú ú meenú dííbyé Apííchó mépañe íjcyane uke pɨ́áábóneri. 15 Áánetúu Áátsiá iiñújɨ́ cahcújtso múnáadítyú tsaate oke náhbénuhíjcyarómé óhdityu péémema téhdure Pijééromútsí Hemóójenémá pééhií. Aane muurá tsúúca ú waajácúhi. 16 Áánetúu Onetsííporo píváijyúvá oke aahɨ́vejé ‘bohɨ́bóhɨúvú’ cúvéhóójari o íjcyane núcojpɨ́llétuubére. Áábedi óvíi Píívyéébe ɨɨ́dáátsóvéne pɨ́aabó panévatúré pámeekéré ɨ́ɨ́tsɨ́ɨ́mema. 17 Ííllevúhjáa Róómávu wájtsɨɨbe íjcyátútsihdyu oke néhcoobéré ipyéhíjcyáné nɨ́jcaúvú ájtyúmɨté cúvéhóójari o íjcyáábeke. 18 Aane muurá uure ú waajácú muhdúhjáa meke dibye pɨ́áábohíjcyáné Éépetsórí meíjcyámútsikye. Ahdu óvíi dííbyeke Píívyéébe pɨ́aabó Ávyéjuube Jetsóó itsáácooca tsaímíyé dííbyeke iújcuki.
1 Aane ovíi Píívyéébe uke pɨ́aabó íñe Críjtoke mecáhcújtsónéjcutu u ɨ́htsútúúveki, Llihíu Timotéoj. 2 Aabe ihdyu muhdúhjáa mítyáméj pɨɨnévú o úwaabóné u wáájane tsíjtyeke ímíñeúvú duwáábó téhdure diityéréjuco iúwáábo tsíjtyeke. 3 Ááné wákimyéiyi u ɨ́cúbáhrámeíyonéhjɨ́ imíchi díícyáne daabúcuhíjcyá diibyéjuco Jetsocríjtó wákimyéi múnáajpi u íjcyaábe. 4 Tsá muurá tsodáhó iímillédú íjcyatú pevéjté íjcyadu. Muurá ihdyu íavyéjuube muhdú néhdújuco dibye íjcyane. 5 Muurá tsáne ɨ́ɨ́curi ímíñeúvú ɨ́ɨ́cutúmé tsá tééne áhdó újcutúne. 6 Áánetu úmɨhéneri wákímyeímyé ibájtsó kéémécooca ujcú tééne tájpí iíjcyaki. 7 Íllu íñe uke o néhijcyáné cáhawáá ímíñeúvú dɨjtso Píívyéébe páneere úhdivu ibóhówájtsoki. 8 Cáhawáá dɨjtsúcunu muhdúhjáa Jetsocríjtó mɨ́amúnáá icyánéjcutu Dabíiúvúj tsɨɨménémúhaabe íjcyaabe ɨdsɨ́jɨ́vétsihdyu tsiiñe bóhɨɨ́ne. Áábedítyú íjcyáné uwááboju íñe méúwáábohíjcyá pajtyéteju. 9 Ááné hallútú muurá éhne múúne dsɨ́jɨvétso múnáájpikye icyúvéhoojánúdú oke mɨ́amúnaa cúvéhoojánuube ó ɨ́cúbáhrámeíhijcyáhi. Árónáa tééné uwááboju tsúúca pahúllevávúré tsújaavéné tsá múha muhdú méénúítyuróne. 10 Áánéllii o ɨ́cúbáhrámeíyonéhjɨ́ ó aabúcuhíjcyá Píívyéébée újcúmeke o úwáábo múijyú muhdú íjcyáityúmeréjuco Jetsocríjtoj tééveri ipájtyetéki. 11 Íllu muurá nééne ɨ́mɨáánéjuco: Críjtoke mecáhcujtsómé medsɨ́jɨ́vécooca ɨ́ɨ́né imíjyaú dííbyema meíjcyaáhi. 12 Áhdure meɨ́cúbáhrámeíyonéhjɨ́ maáábúcúhajchíí dííbyema máávyéjúúteéhi. Áánetu dííbyeéjté meíjcyane metóónúmeíhajchíí téhdure tóónúiibye ihñéjté meíjcyaróne. 13 Muurá múhdurá medárɨ́ɨ́vémeíyónáa iíjcyadúré ɨ́mɨáábé iíjcyánéllii meke pɨ́áábohíjcyaábe. 14 Áánéllii ímíñeúvú duwáábó mɨ́amúnáake Ávyéjuube Jetsóó mémeri ditye átéréénéhjɨri ityáhjájcatsíjyúcóótuki. Muurá ténéhjɨri íllure tútávátsohíjcyámé ɨ́mɨá uwááboju lléébóíyómeke. 15 Áánetu ɨ́mɨá uwááboobe u íjcyaabe ímíñeúvú dúwáábohíjcyá ɨ́mɨá uwááboju ɨ́ɨ́nerí núcójpɨ́vétuubéré Píívyéébedívú u úújetéki. 16 Átéréenéhjɨ́ ditye úbállécatsíhíjcyáneri dɨ́ɨ́cúvedíñe. Muurá ténéhjɨri éhnííñevu iiye tútávátsámeíhijcyáme. 17 Ááné uwááboju muurá mɨ́amúnáadi tsújaavéné íllure diityéké tútávátsohíjcyá éhne múúne cheme méjpííyi llíyaaténé meke tútávajtsódu. Muuráhjáa Himenéomútsikye Piréétoma tééné uwááboju tútávajtsóhi. 18 Aamútsí muurá nehíjcyá meeva medsɨ́jɨvémé tsiiñe mebóhɨ́júcóóityúne. Ááneri cahcújtso múnáake tsíñejcúvuréjuco dityétsí ɨ́búwátsohíjcyáné tsíhdyuréjuco iúwáábóneri. 19 Árónáa méwaajácú íllu tene nééneé: “Píívyéébe waajácú ihñéjteke.” Áhdure nééneé: “Pámeere Críjtoéjté tsáhájuco ímityúné méénúítyuróne.” Ehdu Píívyéébé waajácúháámɨtu nééneé. 20 Muurá tsájá pañe tsá apááñéré ɨ́mɨááné wáábyuta óórótuú, tsɨ́tsɨ́ɨ́né uwáñewáánetuu, méénúmeíñé lliyíhllóné íjcyatúne. Téhdure muurá ijcyáné átéréénéhjɨ́ wáábyuta úméhetuu, núpájkityuu, méénúmeíihllójɨ. 21 Ahdu muurá ímítyunéhjɨ́ méénújúcootúmé ɨ́mɨáámeréjuco íjcyámej tééveri Píívyéébe meenú íwákimyéi. 22 Ahdícyane ihdyu dɨ́ɨ́cúvedí ováhtsámú ɨ́ɨ́búwatu ímítyúné ɨ́jtsaméí tsíñáávehíjcyáneri. Ɨ́mɨáábéré díícyáne ímíñeúvú duráávyé u cáhcújtsojɨ́jto. Ááne pamévamáyé wajyújcatsi múhdumé ɨ́mɨááméré iíjcyáne dííbyedi tsúúrámeíhíjcyámema ɨ́búwajɨ́ɨ́ ámuha meíjcyaki. 23 Tsá múu ɨ́ɨ́cúvetú átéréénéhjɨri mɨ́amúnaa táhjácatsíhíjcyáneri. Muurá ú waajácú téeménéhjɨ́ nɨ́jkeváné úhbajcátsivúréjuco. 24 Tsá tene ímityú Píívyéébé wákimyéí méénume úhbájcatsíñe. Pamévamáyé ɨ́mɨááméré iíjcyáne aabúcuhíjcyáiyá ímítyunéhjɨ́ íjcyaróne. Ɨ́mɨááméré mítyájkímyeítyúmé chooco úwáábóiyá tsaate ímityúné íjcyámeke Píívyéébé pɨáábori ditye iímíjpyeténe iwáájácu ɨ́mɨá uwááboju. 26 Ááne ditye iíjchívye Naavéné hójtsɨ́ pañétú iímillédú dibye diityéké dárɨ́ɨ́vehíjcyánetu.
1 Áánetu wajácútsi díícyaco. Muurá nihñéétsihvúré páneere tsíhdyuréjuco cápáyóóvéíñé úmɨ́wari mɨ́amúnaa ímityúné íjcyaáhi. 2 Imílleímyé tsaímíyé iíjcya mítyane ɨdsɨ́ɨ́dsɨ́váiyóne. Mítyákímyeíhíjcyaímye. Ááne nehníwu Píívyéébedítyú iíhjyúváne dííbyeke meúráávyejɨ́jtó tsá ditye ávyejúúlléityúne. Áhdure tsá ditye cáánimu íjcyárómeke ávyejúúlléityúne. 3 Tsá muucá ditye wájyúityúne. Mɨ́amúnáadi nehníwu ihjyúvahíjcyaímye. Ímítyúnéhjɨri úmúúpívyehíjcyaímye. Íllure tsaríllehíjcyaímye páneere ɨ́mɨááné íjcyane. 4 Iñáhbévahíjcyárómeke ímityúné dárɨ́ɨ́veímye. ‘Meíhméí’ nééme Píívyéébedi ɨ́ɨ́cúvetúméré iiye tsaímíyé iíjcyáíyóneri tsúúrámeíhíjcyaáhi. 5 Pánehjɨ́dú dííbyeke meúráávyejɨ́jtó úráávyeímye. Árónáa tsá ditye ɨ́mɨáánetúré cáhcújtsóityúne. Áámedi tsá múu ɨ́ɨ́cúvetúne. 6 Muurá téeméjtéjuco mɨ́amúnáake iáhɨ́ɨ́véne álliúré úwáábohíjcyáne. Ááneri walléémuke mútátsohíjcyámé ímityúné ɨ́ɨ́jtsaméí íjcyame ténehjɨ́ré llííñémeke. 7 Aane diityé uwáábó úráávyerómé tsá múijyú wáájácúityú keená ɨ́mɨááné íjcyane. 8 Tehdúhjáa muurá ápííchojtétsí Jáánémutsi Jááberémá Moitséeúvú úwaabóné ehdɨ́ɨ́vállehíjcyáhi. Ahdu nééme ɨ́ɨ́jtsaméiúvú wáájácúmeítyúmé tsá ɨ́ɨ́cúvehíjcyatú Píívyéébé uwááboju ɨ́mɨáájú íjcyáneri. 9 Ároméi wájácúúvétsáméií ímityúné imyéénuhíjcyanévú diityétsíhjyáa ápííchojtétsí imyéénuhíjcyanévú wájácúúvétsámeídyu. 10 Áánetu ihdyu ímí tehdújuco u ícyahíjcyáné ukée o úwaabódu. Aabe muurá ú waajácú muhdú o ícyahíjcyáne, muhdú o ɨ́jtsámeíñe, muhdú Críjtoke o cáhcujtsóne, panéváré oke pájtyéronéhjɨ́ o áábúcuhíjcyáne, pamévakéré o wájyuhíjcyáne, o úwáábóné déjúcotu o ɨ́cúbáhrámeíyonéhjɨ́ o áábúcuhíjcyáne. 11 Muurá ú waajácú muhdúhjáa Ajtiokíía múnaa, Icóónío múnaa, Ríítará múnaa, óhdi ɨ́cúbáhráronéhjɨ́ o áábúcuhíjcyáne. Áhdure ú waajácú muhdúhjáa Píívyéébe oke ténéhjɨtu pátyetétsohíjcyáne. 12 Aane ɨ́mɨááné ɨhnáhóóné Jetsocríjtoke meúraavyéné meímillémé tééné déjúcotu meɨ́cúbáhrámeíñe. 13 Áánetu ímityúmé állíu múnaa íjcyame ávyétá tútavááveréjuco méénume mɨ́amúnáake éhnííñevúré állihíjcyá muhdú ímítyúnehjɨ́vú iállítsámeíhijcyádu. 14 Áánetu ihdyu ímíñeúvú duráávyé ukée o úwaabóné tsúúca u wáájacúne. 15 Muurá ímí tehdújuco tsɨ́ɨ́ménedítyúré u wáájacúné Píívyéébé uwááboju muhdú íwaajácúháámɨtu nééneé. Aane uke túkévéjtsóneri tsaímíyé Jetsocríjtoke u cáhcújtsoobe ú pájtyéteéhi. 16 Muuráhjáa Píívyéébé uwááboju íwaajácúháámɨtu íhjyú uubálle múnaa caatúnú dííbyere túkévéjtsóneri meke tene iúwáábo keená ɨ́mɨáájú íjcyane, téhdure meke tene ityúkévéjtso keená álliúré íjcyánetu, áhdure meke tene iúwáábo múhdurá meícyahíjcyánetu meímíbáávyéne ɨ́mɨáámé dííbyema meíjcyame ɨ́mɨánéhjɨréjuco meméénuki.
1 Muurá Ávyéjuube Jetsocríjtó ɨ́htsútuube íjcyaabe tsiiñe tsaá pámeere mɨ́amúnaa dsɨ́jɨvéjúcóóróméhjɨma muhdú ícyahíjcyáné iímíbájchoki. Áánéllii diíbyee, Píívyéébeé, íjcyámútsí úmɨwávú uke o néé dííbyedítyú íjcyáné uwááboju paíjyuváré u úwáábohíjcya ihdícyajcóójɨ́ íjcyaróne. 2 Ímíñeúvú múhdurá néérónéhjɨ́ pañe óvéhéétuubéré cáhcújtsótúmeke chooco duwáábó muhdú tene néhdújuco. Áánetu cáhcujtsójúcoorómé múhdurá ícyahíjcyámeke ɨhnáhóónécoba duwáábó ditye iímíjpyetéki. 3 Muurá íjcyaíñé mɨ́amúnaa ɨ́mɨá uwááboju ɨɨ́hvéjtsóne iímíllehíjcyádú átéréénéhjɨ́ uwáábojtékeréjuco néhcoíñe. 4 Aame úúbállénéhjɨríyéjuco íjcyame ílluréjuco ɨ́hvéjtsoíñé ɨ́mɨá uwááboju. 5 Áánetu ihdyu ɨ́mɨáábéré díícyáne daabúcuhíjcyá ímítyunéhjɨ́ uke pájtyeróne. Ááne dúwáábohíjcyá ɨ́mɨáájú pajtyéteju mɨ́amúnaa icyáhcújtsoki. Ehdu ímíñeúvú méénuhíjcyá díwákimyéíjyuco íjcyane. 6 Muurá íñe tsúúca tééneri o ɨ́cúbáhrámeíhíjcyánetu ó wáyéeevéhi. Aabe wahájchotáréjuco o íjcyánetu o dsɨ́jɨ́veíñe. 7 Tsúúca íñe okée Píívyéébe níwáávéné wákimyéí o méénúnetu ó nɨjkéváhi. Aabe dííbyeke o cáhcujtsóné tsá o ɨ́hvéjtsotúne. 8 Áánéllii Jetsocríjtó ɨ́mɨáábé íjcyaabe tsiiñe itsáácooca tééne áhdó oke ávyéjújtsoóhi. Árónáa tsá apáábyekéré oke dibye ávyéjújtsóityúne. Pámeere múhdumé ɨ́mɨááméré iíjcyáne tsaímíyé dííbyeke téhmehíjcyámeke téhdure ávyéjújtsóiíbye. 9 Aane óvíjyuco ɨ́ɨ́cúi oke duhjéva. 10 Muurá oke náhbénuhíjcyarómé péjucóó óhdityu. Dééma péjucóó Tetsaróónicávú ɨ́jɨ́enéré iímíllehíjcyánélliíhye. Áhdure Cretséété péjucóó Garáátsiá iiñújɨvu. Áhdure Tííto péjucóó Damáátsiá iiñújɨvu. 11 Áánetúu Tííkicyóké ó wallóó Éépetsóvu. Apáábyeréjuco Róóca óhdivu cóeváne. Áánéllii uke o néé kiá Mááco íjcyáábeke u néhcóne óhdivu u tsíva oke dibye táwákimyéityu ɨpɨ́ááboki. 13 Aabe néhi u tsáácooca óhdivu tsiva Tóróóavúu Cáápo jávú tátsuucójama táwaajácúhaamɨ́né o pícyoíñúne. Tsáma dábájɨ́ɨ́vedí ímichi tápañétúéhaamɨ́jɨ́ íjcyane. 14 Áánetu uke ó úúballé Arejáádoro ímityúné oke dárɨɨvéné éhne úwáñewáánetu panéváré méénuhíjcyaábe. Áábema ihdyu óvíi Píívyéébe ímíbajchó teéne. 15 Áábeke téɨɨbúwá díícyaco. Uke mújtátsódiíbye. Muurá íñe meúwáábohíjcyáné ehdɨ́ɨ́vállehíjcyaábe. 16 Aanée muurá pámeere oke náhbénurómé óhdityu pééné boone ímítyúnéhjɨ́ ímibájchojté úmɨwávú o íhjyúváábeke tsá múha oke pɨ́áábotúne. Árómeke néhi tsá ɨɨná pájtyéityú tééné hallútu. 17 Muuráhjáa ihdyu Píívyéébe oke pɨ́áábóneri pajtyéteju o úwaabóné tsújaavé pámeere jodíómú íjcyátúrómedívu. Áhdurée oke pájtyetétsoobe oohímyé oke dóóíyónetu. 18 Aabe muurá oke panévatúré téhmeé tsaímíyé íavyéjuri dííbyema níjkyéjɨri o íjcyaki. Áábeke metsu maávyéjújtso múijyú nɨ́jkéváityúne. Ehdu teéne. 19 Aane óóma duubállé Píríícama Akííramútsikye o dúúruváne. Téhdure Onetsííporóké pámeere ɨ́ɨ́tsɨ́ɨ́mema ó duurúváhi. 20 Téhdure uke ó úúballé Coríítovúu óhdityu Eráátó cóeváne. Áánetúu Tóróópimo chéméébeke ó pícyoíñú Miréétovu. 21 Áánéllii uke o néé ɨ́ɨ́cúi úúníjyabái íjcyátúné ɨhde u tsáákií. Téhdure uke ó úúballé íílletu uke ditye dúúruváné Eobóóroo, Podéétee, Ríínoó, Cáráóódiaa, íjcyame. Téhdure pámeere tsíjtyehjɨ ménahbémú uke duurúváhi. 22 Ahdícyane óvíi Píívyéébema Ávyéjuube Jetsocríjtomútsí pámeekéré ámúhakye pɨ́aabóhi. Áyu tehdújuco.
1 Oo Páávoro Píívyéébé ɨɨcúve múnáajpi o íjcyaabe íñe Jetsocríjtodítyú íjcyáné uwááboju úwááboobéré ó pehíjcyá dibyée tsúúca újcúmeke ditye ímíñeúvú iwáájácu téjɨjto meúraavyémé múijyú medsɨ́jɨvéjúcóóítyúne bóhɨ́ meújcune. 2 Tsá muurá Píívyéébe állíuutúne. Aabée téénevu meke iájcuíñé néé tsúúcajátújuco ííñujɨ́ikyée ípívyéévétúné ɨhdéjuco. 3 Ááné uwáábojúu mewáájácúíñe éévé úújetétsihvújuco muurá íñe meke dibye wáájácutsóné téénevu. Aane úwááboobéré ó pehíjcyá Mépájtyetétsoobée Píívyéébe oke néhdújuco. 4 Aabe íñe íhyaamɨ ó caatúnú, uu, Tíító éllevu táuwááboríi Píívyéébeke u cáhcújtsónéllii tájtsɨɨménédú uke o ɨ́jtsúcunúúbe éllevu. Aane ihdyu óvíi pámeeke ɨɨ́daatsóllédú íjcyamútsí Mépájtyetétsoobe Jetsocríjtoma uke pɨ́aabó ɨ́búwajɨ́ɨ́ u íjcyaki. 5 Muuráhjáa uke ‘Créétaá’ némeíñé caapáhovu ó pícyoíñú tétsii íjcyácoomíjɨri íjcyáné cahcújtso múnáake panévatúré u pɨ́ááboki. Áhdurée uke o néé diityémá túkevéjtsotéké u méménuki. 6 Aame diitye túkevéjtsojte íjcyáiyá panévatúré ɨ́mɨááméré ɨ́ɨ́netú néétsámeítyúme. Tsáápíllekéré táábáváiyóme. Áámej tsɨ́ɨ́mé cahcújtso múnaa íjcyáiyá cáánímudívú iñéétsótuki. 7 Muurá túkevéjtsoobe páneere Píívyéébé icyánéjcú wákimyéí ejécunúhi. Áánéllii tééné wákimyéí méénume panévatúré ɨ́mɨááméré íjcyáiyáhi. Tsá ditye ávyéjuuháñé llííñéítyuróne. Tsá ditye cááyóbáítyuróne. Tsá ditye llíyíícyávéítyuróne. Tsá ditye átéréénéhjɨ́ hallúvú dsɨ́ɨ́dsɨ́váítyuróne. 8 Keená ɨ́mɨááné íjcyane Píívyéébe ímilléneréjuco ditye méénúiyóné ɨ́ɨ́nevú táhjátsámeítyúme. Aame tsaímíyé íaahɨ́ve múnáake waatsúcúiyáhi. 9 Tsaímíyé ɨ́mɨá uwááboju tsúúca iwáájacúné úráávyéiyóme. Ááne úwáábóiyómé téénetu ímityúné íhjyúvahíjcyámeke ímí diityéké tene ibúúúveki. 10 Muurá ijcyámé mítyame tamúnaa jodíómú ɨ́mɨáájú úraavyéjúcoorómé úwáábohíjcyáné mɨ́amúnaa kíhdyahɨ́rótsámeííyónetu. Ááneri íllure mɨ́amúnáake állihíjcyáme. 11 Áánéllii múu diityéké bóijcyú téénetu. Múhdurá úwáábohíjcyámé tééné hallúvú ɨdsɨ́ɨ́dsɨ́vakíye. Muurá pívájavá múnáakéjuco ditye mújtatsóné ɨ́mɨájɨ́jtó ditye úráávyénetu. 12 Aanéhjáa muurá tétsíi múnáajpíyé uwááboobe nééhií: “Crééta múnaa ávyétá allíujte iyámédú nééme ovéhe múnaa íjcyame mítyane majchóhi.” 13 Ɨ́mɨáánéjucóhjáa dibye nééneé. Áánéllii uke o néé ɨhnáhóónécoba tétsíi múnáake u úwáábo ditye ímíñeúvú Críjtoke icyáhcújtsoki. 14 Aame tsá ɨ́ɨ́cuvéjúcóóityú átéréenéhjɨ́ ɨ́ɨ́jtsaméityúré iújcune ditye úúbállehíjcyáneri. Áhdure tsá ditye ɨ́ɨ́cúvéityú ɨ́mɨájɨ́jtó úraavyéjúcootúmé diityéké tsíñejcúvúré túkévéjtsóneri. 15 Muurá cahcújtso múnaa ɨ́mɨáánéré ɨ́jtsámeíhi. Áánetu cáhcújtsotúmé tsá múijyú ɨ́mɨááné ɨ́jtsámeíítyuró ímityúnéré diityé ɨ́ɨ́búwari íjcyánélliíhye. 16 Tehdu nééme muurá bañúháñé nehíjcyá Píívyéébeke iwáájacúne. Árónáa múhdurá ditye ícyahíjcyánetu méwaajácú íllure ditye állihíjcyáne. Aame ímityúmé íjcyame tsá múijyú ɨ́mɨááné méénúítyuróne.
1 Áánetu ihdyu ímíñeúvú dihjyúvahíjcyá muhdú ɨ́mɨá uwááboju néhduú. 2 Ááne dúwáábohíjcyá kéémemújuco íjcyáné nahbémuke ditye tsaɨ́ɨ́buwáré iíjcyáne pamévakéré iávyejúúlleki, ímítyúnehjɨ́vú ditye ityáhjátsámeítyuki, Críjtoke ditye ímí icyáhcújtsoki, ímítyunéhjɨ́ íjcyaróné iáábúcúne ditye pamévamáyé iwájyújcatsíki. 3 Áhdure kéémemújuco íjcyáné naallémuke duwáábó pamévakéré iávyejúúlléne tsíjtyedítyú állíunéhjɨ́ ditye iíhjyúvátuki. Áhdure tsá ditye llíyíícyávéítyuróne. Ɨ́mɨáánetúré bóhówaúcunúiyóme. 4 Aame úwáábóiyá bádsɨ́jcake muhdú múúne walle ájyúma iwájyújcatsíñe tsaímíyé ɨ́ɨ́tsɨ́ɨ́meke téhmene. 5 Úwáábóiyómé ímítyunévú ditye ityáhjátsámeítyuki, panévatúré ɨ́mɨááméré ditye iíjcyaki, tsaímíyé ihjya ditye ityéhmeki, tsíjtyeke ɨɨ́daatsólléne ditye ɨpɨ́ááboki, ájyumu túkévejtsódú tsaímíyé ditye iíjcyaki. Ehdu íjcyáiyómé Píívyéébé uwáábójutu múha ímityúné iíhjyúvátuki. 6 Áhdure ováhtsámuke ímíñeúvú duwáábó ditye ɨ́mɨááméré iíjcyaki. 7 Ááne panévatúré ɨ́mɨáábé diityémá diicya tehdu ditye iíjcyaki. Tsá múu májchíjyuri díllotú diityéké iúwaabóne. 8 Tsaate úhdityu ímityúné íhjyúváneri dɨ́ɨ́cúvedí ditye tééneri iñúcójpɨ́véne tsiiñe iíhjyuvájúcóótuki. 9 Téhdure idyé uke o néé tsaaté hójtsɨ́ pañe íjcyámeke u úwáábo ditye ɨ́mɨááméré iíjcyáne íavyéjujte táuhbáné imyéénuki. Tsá tene ímityú llííñetúré diityéké ditye áñújcúiyóne. 10 Tsá ditye náníítyuró diityé éhne. Panévatúré ɨ́mɨááméré íjcyáiyá Mépájtyetétsoobe Píívyéébé uwááboju diityédítyú ibóhówaúcunúki. 11 Muuráhjáa meke ɨɨ́daatsólléne iwájyúmeke waajácútsoobe muhdú mepájtyetéiñe. 12 Áánéllii tsúúca méwaajácú páneere ɨ́jɨ́ imítyuháñé meɨ́hvéjtsóne tsaímiyéjuco dííbyeke meúráávyéiyóné ɨ́ɨ́nevú táhjátsámeítyúme. 13 Áhdure tsúúca méwaajácú ípyée iñéhdu ɨ́htsútuube Mépiivyéébé Mépájtyetétsoobe Jetsocríjtó ɨ́ɨ́né imíjyaú tsááiñe metéhmehíjcyáne. 14 Diibyée muurá dsɨ́jɨvé mewájyuri mépée mewágóóóvéíyónetu meke ipájtyetétsoki. Ehdúu meke ímíjpyetétsoobe dííbyeéjté meíjcyame ɨ́mɨááné meímílléne ɨ́mɨááneréjuco meméénuki. 15 Ehdu múu úwaabó mɨ́amúnáake tsápɨ́jtsoobére. Áhdure múu ɨhnáhóónécoba úwaabó múhdurá ícyahíjcyámeke diityédívú táhjátsámeítyuubére.
1 Áhdure idyé duwáábó cahcújtso múnáake ditye pámeere ííñújɨ́ avyéjujtéké iávyejúúlléne muhdú ditye néhdu iíjcyáne imyéénuhíjcya ɨ́mɨááneréjuco. 2 Ááne ɨ́mɨááméré iíjcyáne mítyájkímyeítyúmé mɨ́amúnáake ɨɨ́daatsólléne ɨpɨ́áábohíjcyaki. Aame tsá múhdityú ímityúné íhjyúváityúne. 3 Muuráhjáa tujkénú múhdurá menéénéllii tsá Píívyéébeke melléébohíjcyatúne. Ɨdátsóhrée ímityúnéhacáa íjcyane páhduváré nénehjɨ pánehjɨ́dú imíwu meɨ́jtsúcunúné méúráávyehíjcyáhi. Ehdúu ímítyúnéhjɨ́ pañe meíjcyame tsíñéhjɨri ménomíutáávahíjcyáhi. Áhdurée tsíjtyéhjɨma métsaríllécatsíhijcyáhi. 4 Árónáacáa Píívyéébe Mépájtyetétsoobe ɨ́mɨááné pámeekéré mɨ́amúnáake iwájyune úújetsó meke ipájtyetétsóneri. 5 Tsáháa ɨɨná ɨ́mɨááné meméénúnéllii meke dibye pájtyetétsotúne. Mekée ɨɨ́daatsóllénéllii pájtyetétsoobe Íapííchoj tééveri meke dibye ímíbajchómé béhné ɨ́jtsaméimáyéjuco meíjcyaki. 6 Teenée Íapííchó mépañévú pícyoobe Mépájtyetétsoobe Jetsocríjtoj tééveri ɨ́mɨáámeréjuco meíjcyame múijyú medsɨ́jɨvéjúcóóítyúne bóhɨ́ meɨ́tsohíjcyáné meújcuki. 8 Aane éhnííñevu dúwáábohíjcyá Píívyéébeke cáhcujtsómé keená ɨ́mɨááné íjcyanéré imyéénúíñeri itsúúrámeíki. Ehdu íñe uke o néé pámeekéré pɨ́ááboíñe. 9 Áánetu eene átéréenéhjɨ́ meke pɨ́áábóityúné muhdúhjáa méɨhdé múnáaúvú ɨ́hdééné taúhbáju úráávyehíjcyáneri ditye táhjácatsíhíjcyáneri dɨ́ɨ́cúvedíñe. Íllure ténehjɨ meke mújtatsóhi. 10 Áánéllii múu tsaate ténéhjɨri táhjácatsíhajchíí bóijcyúrá míijyúcúre. Aane ditye lléébótúhajchíí múu ílluréjuco íjchívyetsóné diityéké tsíjtyeke ditye imújtátsótuki. 11 Muurá ehdu dárɨ́ɨ́vémeímyé tsáhájuco ímílletú ímí iíjcyane. Aame waajácurá íhyallúvúré ímityúné imyéénune. 12 Aane diéllevu Tííkicyómá Atéémamútsidítyú tsáápikye o wálloobe úújetécooca ɨ́ɨ́cúi oke dúhjetécó Nicóóporíyí o íjcyáábeke. Técoomíyí úúníjyaba o pájtyeíñé ó wábyujtsóhi. 13 Áánetu ihdyu óvíi muhdú u píívyetédú ú pɨ́aabó Apóóromútsikye ímityúné múúne méénúmé hallúvú íhjyúvaabe Tséénáma dityétsí kiávú ipyéhullévú péécoóca. 14 Aane ihdyu óvíi éhnée méuwáábori cáhcujtsómé iwáájáne téhdure tsíjtyeke pɨ́aabó ɨ́mɨáájú diityédítyú ibóhówaúcunúki. 15 Ahdícyane óvíi Píívyéébe pámeekéré ámúhakye pɨ́aabóhi. Pámeere ménahbémú íílle íjcyame uke duurúváhi. Áhdure elle íjcyámeke o duurúváhi. Áyu tehdújuco.
1 Oo Páávoro Críjtoke o úráávyéné déjúcotu cúvéhóójari o íjcyáábema ménahbe Timotéó íjcyáábema muhtsi íhyaamɨ diéllevu mécaatúnú Píívyéébé wákimyéí muhtsi meméénuhíjcyádú téhdure tééné wákimyéí u méénúúbeke mítyane uke muhtsi mewájyuube Piremóo éllevu. 2 Téhdure idyé dihjyávú píhcyáávehíjcyáné cahcújtso múnáá wáábyuta téhaámɨ. Áhdure uwáábotu meke pɨ́áábohíjcyaabe Akíípoo, ménaalle Áápiaa, íjcyamútsí wáábyuta téhaámɨ. 3 Áámeke ihdyu óvíi ámúhakye Máavyéjuube Jetsocríjtomútsí Méécááni Píívyéébema pɨ́aabó ɨ́búwajɨ́ɨ́ ámuha meíjcyaki. 4 Muurá paíjyuváré Píívyéébema o íhjyúvácooca díhyallúvú ó téhdútsohíjcyá uuva ímí Máavyéjuube Jetsocríjtoke u cáhcújtsóne pámeekéré cahcújtso múnáake u wájyuhíjcyáné uubállé o lléébónélliíhye. 6 Áánéllii díhyallúvú ó táúmeíhijcyá pɨáábó íñe Jetsocríjtoke mecáhcújtsónej tééveríyé mééma pɨáábó íjcyane éhnííñevu u wáájácúne tsíjtyeke u úwááboki. 7 Muurá mítyane ó ímíjyuuvé ímí tehdújuco ménahbémuke u wájyúne panévaríyé diityéké u ímíjyúúvétsohíjcyáneri. 8 Áábeke muurá uke ó piivyéterá o táuhbáné ɨɨná u méénúiñévú Críjtorée oke uwáábóóbedívú pícyoóbe. 9 Aabe íñe ɨ́dátsó keeméjuco o íjcyaabe dííbyeke o cáhcújtsóné déjúcotu cúvéhóójari o íjcyaabe úúma ó ihjyúvá Onéétsimó hallúvú táuwáábori dibye Píívyéébeke cáhcújtsónéllii tájtsɨɨménédú o ɨ́jtsúcunúúbé hallúvu. Áánéllii uke o néé oke u wájyúhajchíí dííbyeke u pɨ́ááboki. 11 Muuráhjáa ihdyu éíjyu díhyójtsɨ́ pañe íjcyaabe tsá ɨ́ɨ́netú uke pɨ́áábohíjcyatú átéréejpi iíjcyánélliíhye. Ároobe ícyooca tsúúca ímíjpyetéhi. 12 Áábeke íñe tsiiñe diéllevu o óómíchóóbeke ihdyu ímíñeúvú waatsúcúpéjtsoco muhdú oke u wáátsúcúiyódu. 13 Ó imíllerá dibyéi óómaye íjcyane íñe ɨ́mɨá uwáábójú déjúcotu cúvéhóójari o íjcyáné hajchótá oke dibye ɨpɨ́áábo oke u pɨ́áábóiyódu. 14 Árónáa tsá o ímílletú u wáájácútúnáa dibye óhdivu cóeváne. Ihdyu díicyánéjcutu u ímílléhajchíí tehdújuco óhdivu icyóéváne oke dibye pɨ́áábóiyóne. 15 Muuráhjáubáhjáa ihdyu úhdityu úmɨ́vaabe iímíbáávyéne úúmaye iíjcyaki. 16 Aabe ihdyu tsiiñe díhyójtsɨ́ pañévú úújetéébeke éhnííñevu ú wájyuúhi. Muurá téhdure dííbyeke mítyane ó wajyúhi. Ááné ehnííñevu dííbyeke wajyu tsúúca Píívyéébeke cáhcújtsoobe díñahbéduréjuco néébeke. 17 Ahdícyane tsáma ímíñeúvú dííbyeke waatsúcuco muhdú oke u wáátsúcúiyódú ɨ́mɨááné díñahbéébé o íjcyáábeke u wájyúhajchííjyu. 18 Aabée uke ímityúné dárɨ́ɨ́véhajchííjyu, dibyée tsíeméné úhdityu áhdótuube újcúhajchíí néhi páneere ookéréjuco dahdótso. 19 Aane uke o áhdoíñé o nééne oo Páávoro ó caatúnúhi. Árónáa ihdyu tsá uke o néétu téhdure oke u áhdóiyóné ukée o pɨ́aabóne. 20 Ehdu teéne, muúbej. Ahdícyane óvíi Ávyéjuube Jetsocríjtoke mecáhcújtsónéjcutu táñahbe u íjcyaabe oke ú tsɨ́pajtsóhi. 21 Ehdu íñe diéllevu ó caatúnú panévatúré ɨ́mɨáábé u íjcyane o wáájácúnélliíhye. Áánéllii ó waajácú uke o néhíjcyáné ehnííñevu panéváré tsaímíyé u méénuíñe. 22 Aane uke o néé táɨhde tsátsii u ímíbájchoki. Tsáijyu múúne Píívyéébeke ámuha táhallúvú pɨáábó metáúmeíhíjcyánej péévé ámúhadívú ó úújetéhi. 23 Áhdure uke ó úúballé Epáápara uke dúúruváné téhdure Jetsocríjtoke iúráávyéné déjúcotu óóma cuvéhóójari íjcyaábe. 24 Áhdure uke duurúvámé Máácoó, Arijtáácoo, Déémaá, Róócaá, ehdume muha mewákímyeíhijcyáme. 25 Ahdícyane óvíi Máavyéjuube Jetsocríjtó ámúhakye pɨ́aabóhi. Áyu tehdújuco.
1 Éíjyuúvúhjáa Píívyéébe ihjyúvahíjcyá méɨhdé múnáaúvuma páhduváré nénehjɨ íhjyú uubálle múnáadívú ibóhówajcárónej tééveri. 2 Áánetu ícyooca íjcyáné mɨ́amúnáama ihjyúvaabe Ílli Jetsocríjtoj tééveri. Aanéhjáa dííbyej tééveri páneere múhdúné tsíeméné iípívyéjtsóne dííbyé hójtsɨ́ pañévú pícyoobe tééné avyéjuube dibye iíjcyaki. 3 Aabéhjáa Cááni Píívyéébeke bóhówájtsoobe meke úújetsó muhdú dibye íjcyane. Áábedítyú dííbyé ámɨ́tsaráhcó bóhówaúcunúúbé ɨ́htsútuube íjcyáábe tájpí páneere ijcyáhi. Muuráhjáa ɨdsɨ́jɨ́véneri méimítyuháñé iímíbájchóne Cáání éllevu níjkyejɨ́vú ipyééne ílluréjuco dibye ávyéjuuténe. 4 Aabe níjkyéjɨ múnáá ehnííñevu ɨ́htsútuube Cááníye Píívyéébe dííbyeke ávyéjújtsoóbe. 5 Tsáháhjáa muurá múijyú dibye tsáápiikye níjkyéjɨ múnáadítyú néétune: Uu Hájchíwu u íjcyáábeke uke o ávyéjujtsóhi. Áhdurée tsá dibye dííbyedítyú néétune: Dííbyéj caani o íjcyánéllii tájtsɨɨméné diíbye. 6 Árónáacáhjáa ihdyu Íllíkye apáábyéré ɨ́htsútuube íjcyáábeke ííñujɨ́vú ibóhówajcáróóbedítyú neébe: Óvíi pámeere tahñéjté níjkyéjɨ múnaa Hájchíwúuke iávyéjújtsóóbeke duurúváhi. 7 Áánetúhjáa ihdyu diitye níjkyéjɨ múnáadítyú neébe: Tápɨáábojte níjkyéjɨ múnaa kííjyebádu. Áhdure cúújuwádú diítye. 8 Téhduréhjáa tsiiñe Íllídityu neébe: Uu ɨ́htsútuube Píívyéébe u íjcyáábé avyéjú tsá múijyú nɨ́jkéváityúne. Aabe ɨ́mɨáábé u íjcyaabe muhdú tene íjcyadújuco mɨ́amúnáama u méénuíñe. 9 Muurá ɨ́mɨáábé u íjcyánéllii tsá ímityúné u ímílletúne. Áánéllii oo Dípiivyéébé o íjcyaabe uke pámé ehnííñevu ó pɨ́ááboó ɨ́ɨ́né imíjyaú u íjcyaki. 10 Téhduréhjáa tsiiñe dííbyedítyú neébe: Uu ɨ́htsútuube ávyéjuube u íjcyaabée ú ípívyejtsó páneere íévéhóówari íjcyánéhjɨma ííñujɨ. 11 Áronéhjɨ́ wágóóóveé wájyamu nójcanújá wágóoovédu. Ehdu ténehjɨ u wáágóóné boone béhnéréjuco u ípívyéjtsoíñé éhne múúne wájyamu nójcanúné boone béhjáréjuco ditye cápáyoácódu. Árónáa ihdyu dɨ́ɨ́jtsaméí tsá múijyú cápáyóóvéityúne. Áhdure tsá múijyú muhdú u íjcyáityúne. 13 Téhduréhjáa tsá múijyú dibye tsáápikye níjkyéjɨ múnáadítyú néétune: Íchihvúi táúniúvú diicya dímunáake úúma o táhjáné hajchóta. 14 Muurá diitye níjkyéjɨ múnaa Píívyéébé pɨáábojte íjcyame tsá íjpííma íjcyatúne. Aame panévatúré pɨ́áábohíjcyá pájtyetéímyeke.
1 Áánéllii metsu téɨɨbúwá meíjcyáne ímíñeúvú meúráávye íñe mepájtyetéíñé uwááboju melléébohíjcyáné téénetu memújtátuki. 2 Éíjyuúvúhjáa muurá diitye níjkyéjɨ múnáaj tééveri Píívyéébe úwáábohíjcyá ímí tehdújuco. Aanéhjáa tsaate lléébotúmé ímityúné méénuhíjcyámeke tééné hallútú ɨ́cúbáhrahíjcyaábe. 3 ¿Aane íñe teenéjuco mepájtyetéíyóneri meɨ́ɨ́cúvétúhajchíí múhdutú mépájtyéteéhi? Muuráhjáa dííbyere Ávyéjuube Jetsocríjtó úúballé tsúúca teene mééma imyéénune. Ááné uwáábojúu lléébótujkénúmé méhdivu pajtyétsóhi. 4 Áánevúu Píívyéébe meke ímíñeúvú waajácutsó páhduváré nénehjɨ méénúráítyuróné imyéénúneri. Muuráhjáa dííbyeke cáhcújtsómé pañévú Íapííchó ipícyóónej tééveri páhduváré pɨ́áábohíjcyaabe muhdú ɨɨ́jtsúcunúdu. 5 Árónáacáa tsá dibye néétu béhné iiñújɨri meíhjyúvahíjcyajɨ iípívyéjtsojɨ níjkyéjɨ múnáá hójtsɨ́ pañévú ipícyooíñe. 6 Muurá dííbyé waajácúháámɨtu nééneé: ¿Aca muhdú ɨ́ɨ́vámedi mɨ́amúnáadi ú ijyácunúhijcyáhi? Áhdure ¿muhdú ɨ́ɨ́váábedi Mɨ́amúnáájpidívúu ípívyéévéébedi ú ijyácunúhijcyáhi? 7 Muuráhjáa dííbyeke ú picyóó wahájchotáwu dibye níjkyéjɨ múnáá ɨhtsútú lliiñévuréjuco iíjcyaki. Áróóbekée bóónétu u ávyéjújtsóne ú picyóó páné avyéjuubéré dibye iíjcyaki. 8 Ehdu Píívyéébé waajácúháámɨtu nééne páneere Críjtó hójtsɨ́ pañe íjcyane. Árónáa tsáhái panéváré dííbyé hójtsɨri íjcyatúne. Íjcyaíñéi ihdyu múijyú páneere dííbyé hójtsɨríyéjuco íjcyane. 9 Muuráhjáa ihdyu Píívyéébe dííbyeke wahájchotáwu picyóó níjkyéjɨ múnáá lliiñévuréjuco mɨ́amúnáa wájyuri dibye ɨdsɨ́jɨ́veki. Ároobe ícyooca ílluréjuco ávyéjuuténe. 10 Dííbyej tééveríi páneere Píívyéébe ípívyejtsó tééneri iávyéjújtsámeíki. Áánélliihyée mewájyuri dííbyeke ɨ́hvéjtsoobe Mépájtyetétsoobe íjcyaabe ɨ́cúbáhrámeíñej tééveri meímíbáávyeki. 11 Aame dííbyema tsané nahbémuréjuco meíjcyame tsaapííkyéré mécaaníváhi. Áánéllii Píívyéébé Hajchi tsáhájuco meke núcojpɨ́lletú tsúúca íñahbémú meíjcyámeke. 12 Muurá dííbyé waajácúháámɨtu nééneé: Uke ó bóhówájtsoó táñahbémudívu. Aame tsaméhjɨ́ uke muha medúúruváné mémátsívahíjcyaáhi. 13 Téhdure nééneé: Píívyéébedívú ó cátsɨ́páávehíjcyaáhi. Téhdure tsiiñe nééneé: Tsúúca okée Píívyéébe náhbénúmema oó. Ehdu nééne Píívyéébé waajácúháámɨtu. 14 Muurá íñe mɨ́amúnaa meíjcyadúrée idyé Jetsocríjtó ijcyá íjpííma, ítyujpácyoma. Ehdúu mɨ́amúnáájpidívú iípívyéévéne dsɨ́jɨ́veebe mépée mewágóóóvéíyónejcúvú meke ɨ́búwátsohíjcyaabe Naavéneke ityáhjaki. 15 Ehdúu dííbyé hójtsɨ́ pañétú meke pájtyetétsoobe mewágóóóvéíyónetu. 16 Tsáháa Críjto tsáátu níjkyéjɨ múnáake ɨpɨ́ááboki. Tsaabée Aavaráaúvúj tsɨɨménémúhaabe meíjcyámeke ɨpɨ́ááboki. 17 Áánélliihyée mɨ́amúnáájpidívú ípívyééveebe ɨ́mɨá lluuváábé íjcyaabe íñe muhdú meícyahíjcyáné iwáájácu méhdi ɨɨ́dáátsóvéne máhallúvú Píívyéébeke pɨáábó ityáúmeíki. Aabée mewájyuri pájámeííbyedi ɨ́cúbahrámé méimítyuháñé iábájɨ́ɨ́vémeíki. 18 Téhdurée dííbyeke Naavéné máváríjchóneri ɨɨ́cúbáhrámeíñéllii waajácuube muhdú ténehjɨ meke dómácohíjcyáne. Aabe piivyété meke téénetu ɨpɨ́aabóne.
1 Ehdu teéne, ámuúha táñahbémuj. Áánéllii Píívyéébeéjté meíjcyame metsu ímíñeúvú meúráávye uwááboobe Jetsocríjtoke, dííbyeke meúráávyehíjcyánéjcú lluuváábé páñétúejpi íjcyáábeke. 2 Muuráhjáa Píívyéébe dííbyeke níwáávéné wákimyéí tsaímíyé nɨjkévaabe Moitséeúvukéhjáa dibye ihñéjtedívú níwáávémeke dibye tsaímíyé téhmehíjcyádu. 3 Árónáa ihdyu Moitséeúvú ehnííñevu avyéjúúllémeííbyé páneerée dibye ípívyéjtsónéllii éhne múúne jaa méénuube tééjá ehnííñevu ávyejúúllémeídyu. 4 Muurá mɨ́amúnaa jaa meenúhi. Árónáacáa ihdyu páneere Píívyéébere ípívyéjtsónéllii éhnííñevu diibye avyéjúúhií. 5 Ehdu muurá Críjto Moitséeúvú ehnííñevu ávyéjújtsámeíhi. Muuráhjáa dííbyeúvú Píívyéébeéjté jahdu néémeke ímí téhmehíjcyáhi. Ároobée dííbyé ɨɨcúve múnáajpíye. Áánetu ihdyu Ílli Críjto dííbyeéjté avyéjuúbe. Áábedítyúu muurá diibye Moitséeúvú meke úúballéhi. Aane ɨ́mɨááné dííbyeéjté meíjcyame dííbyedívú mecátsɨ́páávéne nihñéétsihvúré ímí dííbyeke meúráávyéhajchíí tsaímíyé méíjcyaáhi. 7 Muurá Píívyéébé waajácúháámɨtu dííbyé Apííchó túkevéjtsóneri dííbyé ihjyú uubálle múnáajpi nééhií: Píívyéébe o íjcyaabe ámúhakye o nééne melléébo. 8 Tsá múu oke táhjálletú éhnée ámúhá ɨhdé múnáaúvú ɨ́ɨ́néubá píívyétúné iiñújɨri iíjcyácooca oke dárɨ́ɨ́vehíjcyádu. 9 Ehdúu téhulle íjcyame dárɨ́ɨ́vémeíhijcyá 40 píjcyá hajchótá diityémá méénúráítyúronéhjɨ́ o méénuhíjcyáné ájtyumɨ́júcooróme. 10 Aanée oke cáyobáávatétsoobe diityédítyú o nééhií: “Ɨ́ɨ́jtsaméí tútávaavémé tsá ímílletú diityéké o túkévejtsóné illéébone.” 11 Ehdúu diityédívú o cáyobáávaténe ɨ́mɨáánetúré o néé diityékée tsaímíyé o pícyooíñé o néhíjcyátsihvu ditye úújetéityúne. Ehdúhjáa Píívyéébé waajácúháámɨtu dííbyé ihjyú uubálle múnáajpi néé dííbyé Apííchóré túkévéjtsóneri. 12 Ahdícyane tsáma téɨɨbúwá méíjcyaco, ámuúha táñahbémuj. Ámúhá ɨ́jtsaméí métútáváávedí diibyéjuco ɨ́mɨá Piivyéébé íjcyáábeke ámuha mecáhcújtsónetu ámuha memújtátuki. 13 Múu tsápɨ́tsójcatsí teenéjuco ícyooca meíjcyárááhori meíjcyáné hajchótá ímityúné ámúhakye imújtátsótuki. 14 Muurá tujkénutújuco nihñéétsihvúré tsaímíyé Píívyéébedívú mecátsɨ́páávéne dííbyeke meúráávyéhajchíí ɨ́ɨ́né imíjyaú Críjtoma méíjcyaá íavyéjuri. 15 Áánéllii máábájɨ́ɨ́vedí Píívyéébe íwaajácúháámɨtu íllu nééneé: Píívyéébe o íjcyaabe ámúhakye o nééne melléébo. Tsá múu oke táhjálletú ámúhá ɨhdé múnáaúvúu oke táhjállehíjcyádu. 16 ¿Acáa caatyé Píívyéébeke ímítyú dárɨ́ɨ́vehíjcyáhi? Muuráhjáa Ejíhto múnáá hójtsɨ́ pañétú Moitséeúvú íjchívyetsómé Píívyéébeke ímityúné dárɨ́ɨ́vehíjcyáhi. 17 ¿Acáa caatyédí Píívyéébe icyááyóbáne ɨ́cúbahrá 40 píjcyá hajchóta? Diityérée muurá íimítyú nɨ́jcaúvú úújetémé ɨ́ɨ́néubárá píívyétúné iiñújɨvu dsɨ́jɨ́vehíjcyáhi. 18 ¿Acáa caatyéké neebe tsaímíyé diityéké ipícyooíñé iñéérótsihvu ditye úújetéityúne? Diityédítyúrée ehdu neebe ditye dííbyeke lléébohíjcyátúné déjúcotu. 19 Áhdújucóo muurá tsá ditye úújetétú dibyée diityéké néhíjcyátsihvu ípyée icyáhcújtsótúnélliíhye.
1 Áhdure muurá ícyooca mééma ijcyájúcooróné Píívyéébe meke néhijcyáné tsaímíyé dííbyema maávyéjuutéiyóne. Áánéllii téɨɨbúwá méíjcyaco tééneri mebáñúmeítyu dityéhjáa báñúmeídyu. 2 Muuráhjáa diityéké iúwáábohíjcyádúré ícyooca Píívyéébe méhdivu muhdú mepájtyetéíñé uwááboju bóhówátsohíjcyáhi. Aane muurá dityée íjcyadúré melléébójúcoorómé mecáhcújtsótúhajchíí tsá ɨ́ɨ́netú meke tene pɨ́áábóityúne. 3 Áánetu ihdyu ɨ́mɨááné cáhcujtsómé tsaímíyé íjcyaá Píívyéébema. Muurá cáhcújtsótúmedítyú neébe: Cáhcújtsótúmedívú o cáyobáávaténe o néé múijyú ditye úújetéityúné diityékée tsaímíyé o pícyooíñé o nétsihvu. Ehdúhjáa cáhcújtsótúmedítyú neebe ííñujɨ́ɨ iípívyéjtsóijyújuco pámeere mɨ́amúnaa ɨ́ɨ́né imíjyaú dííbyema íjcyaíñé iñéijyu. 4 Muurá dííbyé waajácúháámɨtu nééneé: Páneerée Píívyéébe íwákimyéí ɨnɨ́jkévátsihdyu 7 coojɨ́vá úújetéjcóójɨ́ ílluréjuco wáyéeevéne. 5 Áhdure nééne cáhcújtsótúmedítyu: Tsá múijyú ditye úújetéityú diityékée tsaímíyé o pícyooíñé o nétsihvu. 6 Árónáa ijcyámé tsaate pajtyété uwááboju icyáhcújtsóne ímí Píívyéébema íjcyame. Áánetúu tujkénú tééné uwááboju illéébójúcooróné cáhcújtsotúmé íllure báñúmeíhi. 7 Áánélliihyée Píívyéébe meke íyaahóvú iájcúrááhori Dabíiúvuj tééveri íwaajácúháámɨtu nééhií: Píívyéébe o íjcyaabe ámúhakye o nééne melléébo. Tsá múu oke táhjálletúne. Ehdúu Píívyéébe néé íwaajácúháámɨtu. 8 Aanée muurá méɨhdé múnáaúvuke tsaímíyé ipícyooíñé iñééne Jotsoéeúvuj tééveri imyéénuca tsáhájuco Dabíiúvuj tééveri mééma dibye íhjyúváítyuróne. 9 Áánéllii muurá ijcyánéi méúmɨ́wari tsaímíyé Píívyéébema meíjcyaíñe. Tsáhái mééma tene pánéévetú mekée iájcuíñé dibye nééneé. 10 Muurá ihdyu dííbyema tsaímíyé meíjcyácooca ílluréjuco mewáyéééveíñé dibyée panéváré iípívyéjtsóné nɨ́jcáutu wáyéeevédu. 11 Áánéllii metsu tsaímíyé Píívyéébeke meúráávye ímí dííbyema meíjcya méɨhdé múnáaúvúhjáa báñúmeídyú mebáñúmeítyuki. 12 Muurá dííbyé ihjyu ɨ́htsutúné iíjcyánéllií páneere mɨ́amúnáá ɨ́ɨ́búwá ɨ́jtsaméí bóhówajtsó éhne múúne nɨɨtsúwari tsíeméné mewáhdahɨ́róné pañe muhdɨ́ɨ́vané íjcyane maájtyumɨ́du. 13 Dííbyerée páneere ípívyéjtsónéllií tsá ɨɨná dííbyedívú téévetúne. Páneere muurá waajácuúbe. Áábé úmɨ́wari meíjcyácooca páneere mééma ímíbájchóiibye muhdú meícyahíjcyáne. 14 Áábé Hajchi muurá Jetsocríjtó páñétúejpi méhlluuváábé ɨ́htsútuúbe. Aabe dííbyema íjcyaabe máhallúvú pɨáábó táúmeíhijcyáhi. Áánéllii metsu ímíñeúvú dííbyeke meúráávyeki. 15 Muurá meke ɨɨ́daatsólléne pɨ́áábohíjcyaabe mávaríjchojúúnevu metáhjátsámeítyuki. Muuráhjáa téhdure ɨ́jɨɨri iíjcyácooca ténéhjɨri ɨɨ́cúbáhrámeíñéllií waajácuube muhdú meɨ́cúbáhrámeíñe. Árónáacáa ihdyu tsá dibye ímityúné méénutúne. 16 Ahdícyane cáhawáá metsu dííbyedívú mecátsɨ́páávéne Píívyéébeke pɨáábó metáúmeí méhdi ɨɨ́dáátsóvéne meke dibye ɨpɨ́ááboki.
1 Muurá mee mɨ́amúnáadítyú páñétúejte llúúvájte íjcyáímyeke meménuhíjcyámé ityújkevééllémeke ditye Píívyéébema tsaaté hallúvú iíhjyúváne dííbyeke ɨɨ́ɨ́cúvéné iyámeke icyóvájtso diityé imítyú iábájɨ́ɨ́vémeíki. 2 Árónáa llúúváábe íjcyároobe mɨ́amúnáajpi iíjcyánéllií waajácú muhdú mávaríjchó íjcyane. Áánéllii tsaate ímíñeúvú wáájácutúmé mújtámeke piivyéteebe chooco iúwaabóne. 3 Aabe tujkénú íhyallúvú Píívyéébeke ɨɨ́ɨ́cúvéné iyáábeke cóvajtsó íimítyú iábájɨ́ɨ́vémeíki. Ááné boonétú tsíjtyé hallúvú méénuube diityé imítyú iábájɨ́ɨ́vémeíki. 4 Tsá tsaapi iiye méménúmeíítyuró llúúváábedívu. Píívyéébere ihdyu ityújkevééllémeke téénevu picyóó Aróoúvukéhjáa ipícyohdu. 5 Ahdúu Críjtoke Píívyéébere picyóó páñétúejpi llúúváábe dibye iíjcyaki. Tsáháa iiye dibye méménúmeítyúne. Áábedítyú muurá neebe íwaajácúháámɨtu: Uu Hájchíwu u íjcyáábeke uke ó ávyéjujtsóhi. 6 Téhdure tsiiñe neébe: Uke ó picyóó nɨ́jkéváityúné ɨ́htsútuube llúúváábe u íjcya Mekitsedéé íjcyadu. Ehdu Píívyéébe néé íwaajácúháámɨtu Críjtodítyu. 7 Aabée Críjto ɨ́jɨɨri iíjcyácooca Cááni Píívyéébema ávyétá ɨhnáhó kímóóveebéré ihjyúvahíjcyá dibyée dsɨ́jɨ́véíñetu dibye muhdú iñéhajchíí dííbyeke ipájtyetétsoki. Árónemáhjáa ɨ́hvéjtsámeííbyé muhdú dibye ímillédú dííbyema tene ipájtyeki. Áánélliihyéhjáa Píívyéébe dííbyeke pɨ́aabóhi. 8 Aabée muurá dííbyé Hajchi íjcyaabe páñetu ɨɨ́cúbáhrámeíñéllii waajácú muhdú mecáhcujtsóne. 9 Ehdúhjáa ɨ́mɨáábé iíjcyánéllií mepájtyetéiñe méénuube dííbyeke cáhcujtsómé muhdú íjcyáityúmeréjuco dííbyema iíjcyaki. 10 Áánélliihyéhjáa Píívyéébe dííbyeke picyóó ɨ́htsútuube páñétúejpi llúúváábe dibye iíjcya Mekitsedéé íjcyadu. 11 Íjcyaróné téénetu mítyane ámúhakye o úwáábóiyóne. Árónáa tsáhájuco ámúhakye o úwáábóityú tééneri ámuha meɨ́ɨ́cúvehíjcyátúnélliíhye. 12 Tsáhájuco béjte ámuha meíjcyájúcóóturóne. Muurá ícyooca ámuha tsíjtyekéréjuco meúwáábóiyóne. Árónáa muhdú ɨ́ɨ́vane ámúhakye túhuutúné piéénéréi tsiiñe ó úwáábohíjcyá éhne múúne tsɨ́ɨ́mene majcho méénútutsɨ tsanééré mújpañe óóvedu. 13 Aane ehdu tsɨ́ɨ́menédú nééme tsáhái ímíñeúvú wáájácutú muhdú ɨ́mɨájɨ́jtó meúráávyéiyóne. 14 Áánetu ihdyu kéémejte tsanééréjuco majcho méénudu nééme tsúúca waajácú ímítyúnetu keená ɨ́mɨááné íjcyane.
1 Áánéllii metsu ímíñeúvú Píívyéébé uwááboju meúráávye éhnííñevu ténejcu mewáájácuki. Tsá apááñeríyé meíhjyúváítyuró Píívyéébema meímíbáávye méɨ́jtsaméí mecápáyóóvéneri, dííbyeke mecáhcujtsómé ímítyunéhjɨ́ meméénúné déjúcotu mewágóóóvéíyóneri, metsójtsótsámeíñeri, cahcújtso múnáá hallúvú méhójtsɨne mepícyóóne dííbyeke pɨáábó metáúmeíñeri, medsɨ́jɨvémé mebóhɨ́ɨ́íñeri, dibye muhdú meícyahíjcyáné mééma ímíbájchóíñeri. Éhdúneri tsá apááñeríyé tsúúca Críjtodítyú íjcyáné uwááboju mewáájácúneri meíhjyúváítyuróne. 3 Aane óvíi meke pɨ́ááboobe éhnííñevu tsíñehjɨ mewáájácuki. 4 Muurá dííbyé uwááboju tsúúca iwáájacúné ímí ɨɨ́jtsúcunúné úráávyémé pañe ijcyájucóóné dííbyé Apíícho. 5 Aame tsúúca waajácú dííbyé ɨhnáhoori béhjɨ́réjuco ííñujɨ cápáyóóvécooca muhdú meíjcyaíñe. 6 Árónáa ihdyu téénetu ávyéta mújtá imyéénúhajchíí tsáhájuco ditye múijyú tsiiñe ímíbáávyéityúne. Ehdu dárɨ́ɨ́vémeímyé Píívyéébé Hájchikye múu tsiiñe dsɨ́jɨ́vetsódú meenú mɨ́amúnáake dííbyedívú iúúhɨ́vatétsóneri. 7 Áánetu ihdyu ɨ́mɨááné dííbyeke cáhcújtsómeke ímí ɨjtsúcunúúbé éhne múúne tsáápi bájtsó nííjyaba pɨ́pájchóneri imíwu ííñene dibye ɨ́jtsúcunúdu. 8 Áánetu éhne ímí ííñujɨ néérótsihdyu tsanééré bɨɨva ííñedu ímítyú Píívyéébeke meúráávyéhajchíí cúújúwá pañévú meke waagóóiíbye. 9 Ehdu íñe ámúhakye ó nehíjcyáhi, ámuúha táñahbémuj. Árónáacáubá tsá ámuha tehdu meíjcyatúne. Muurá ó waajácú ímí tehdújuco ámuha meíjcyame mepájtyetéiñe. 10 Muurá Píívyéébe ɨ́mɨáábé íjcyaabe tsá ábájɨ́ɨ́véityú tehdújuco ámuha mewákímyeíhijcyáne. Áhdure tsá dibye ábájɨ́ɨ́véityú tsijtye cahcújtso múnáake ámuha mewájyúne mepɨ́áábóné raahóvú tsíñehjɨ ɨ́mɨáánéré ámuha meméénuhíjcyáne. 11 Ahdícyane ó imíllé ámuha óóchévetúmé meɨ́tsohíjcyáné ɨ́ɨ́né imíjyaú meíjcyaíñé méúmɨ́wari íjcyane ámuha tééneri mebáñúmeítyuki. 12 Méóóchévedí téénetu. Ɨ́hnáhóóróné pañe ímíñeúvú mécahcújtsó éíjyuúvúhjáa tsaate ímí icyáhcújtsóne dibyée diityéké néhijcyádú tsaímíyé dííbyema íjcyadu téhdure ámuha meíjcyaki. 13 Píívyéébéhjáa muurá ɨ́htsútuube iíjcyánéllii Aavaráaúvuke páñetu iiye néé ɨ́mɨááné dííbyeke ɨpɨ́ááboíñe. Tsáháhjáa tsaatéj tééveri dííbyeke ɨpɨ́ááboíñé dibye néétune. 14 Íllúhjáa neebe dííbyeke: “Uke panévatúré mítyane ó pɨ́ááboóhi. Áánéllii dɨ́jtsɨɨménémúhaabe mítyane llíyááteéhi.” 15 Ehdúhjáa muurá Píívyéébe Aavaráaúvuke nééne icyáhcújtsóne óóchévétuube ɨ́tsohíjcyánéllii ɨ́mɨááné iñéhdújuco dííbyema dibye méénune. 16 Muurá tsáijyu tsaate ɨ́mɨáánéré iñéécooca íehnííñevu ɨ́htsútúúbe mémé dómajcó tsijtye icyáhcújtsoki. Ehdu dííbye mémé dómajcómé ‘óvíi oke muhdú méénuube o állíhajchííjyu’ iñéénema. 17 Ahdúhjáa ɨ́mɨááné imyéénuíñé páñetu iiye Píívyéébe néé ditye icyáhcújtsoki. Aanéhjáa imílleebe diityéké iwáájácutsóné ávyeta iñéhdu imyéénuíñé ɨ́ɨ́jtsaméí cápáyoácótuúbe. 18 Ahdícyane muurá tsúúca méwaajácú ɨ́htsútuube íjcyaabe muhdú iñéhdu mééma méénuíñe. Tsá dibye meke állíityúne. Áánéllii dííbyedívú metájpimye tsaímíyé méijcyá ípyée iñéhdu meke dibye ipájtyetétsoki. 19 Aane mewáájacúmé tsaímíyé dííbyeke meúraavyémé ímí méijcyá éhne múúne cúújúwamɨ dóhjɨ́vamɨ íoovéjúcóótumɨ íjcyadu. Áánéllii tsúúca ícyooca mépiivyété meeréjuco Píívyéébema meíhjyuváné muhdú páñétúejpi llúúváábe duurúvájá pañévú páñétúétsihvu dííbyema íhjyúvahíjcyádu. 20 Ehdúu meeréjuco Píívyéébema meíhjyúvaíñé mééma Jetsóó ímíbajchóhi. Aabe páñétúejpi llúúváábe ijcyá Mekitsedéé íjcyadu múijyú muhdú íjcyáítyuúbe.
1 Diibyéhjáa Mekitsedéé Tsááré cóómí avyéjuube íjcyaabe idyé llúúváábe páñétúejpíhjyáa Píívyéébere pícyoóbe. Aabéhjáa tsáijyu cábuuvé Aavaráaúvúu ɨ́htsútúróméhjɨke ávyéjujtéké ityáhjájétsihdyu méénujcátsityu óómííbyedívu. Áábé hallúvúhjáa Píívyéébeke pɨáábó táúmeííbye. 2 Áábekéhjáa Aavaráaúvú ajcú tsáneevu ípyée ityáhjámé tsíeméné itsívánetu. Áábe mémé Mekitsedéé ‘ɨ́mɨá avyéjuúbe’ nééiyóne. Áánetu dibyée íjcyácóómi mémé Tsááre ‘ɨ́búwajɨ́ɨ́ meíjcyane’ nééiyóne. Áánéllii téhdure dííbye mémé ‘tsaímíyé meke pícyóóné avyéjuúbe’ nééiyóne. 3 Diibyéhjáa Mekitsedéé pevétsihdyúré bóhówaavénéllii tsá mewáájácutú dibyée cááníma, tsɨ́ɨ́juma, ɨ́ɨhdé múnáama, íjcyáhajchííjyu. Tsá mewáájácutú muhdúhjáa dibye ípívyeevéne. Áhdure tsá mewáájácutú dibyée dsɨ́jɨ́véhajchííjyu. Ahdúu muurá Píívyéébé Hajchi páñétúejpi llúúváábe múijyú muhdú íjcyáítyuube bóhówaavéhi. 4 Aane méwaajácú ɨ́mɨááné Mekitsedéé ɨ́htsútuube íjcyane. Muuráhjáa méɨhdé múnáajpi Aavaráaúvú íjcyároobe dííbyeke ajcú tsáneevu méénujcátsiyíi ɨ́htsutúmé íjcyárómeke ityáhjámé tsíeménetu. 5 Muuráhjáa Moitséeúvuke Píívyéébe néé Revíiúvúj tsɨɨménémúháábedítyú llúúvájte íjcyámeke imúnaa ítsíeménetu iácuhíjcyaki. Ehdúu neebe Aavaráaúvúj tsɨɨménémúhaabe íjcyame ɨpɨ́áábójcatsíki. 6 Muuráhjáa Mekitsedéé Revíiúvúj tsɨɨménémúhaabe íjcyátúróóbeke Aavaráaúvú ajcú itsíeménetu tsáneévu. Áijyúu diibye Aavaráaúvú hallúvú táúmeííbyé pɨáábó Píívyéébée panévatúré dííbyeke ɨpɨ́ááboíñé néhíjcyáábé hallúvu. 7 Tsáháa Aavaráaúvú Mekitsedéé hallúvú pɨáábó táúmeítyúne. Muuráhjáa Mekitsedééré táúmeí dííbyé hallúvu. Áánéllii méwaajácú Aavaráaúvú ehnííñevu dibye ɨ́htsútuube íjcyane. Muurá tsáápí hallúvú ímí dibye íjcyáíñé pɨáábó táúmeííbyé éhnííñevu avyéjúúllémeíhi. 8 Muurá llúúvájteke métsíeménetu maácuhíjcyarómé dsɨ́jɨ́veéhi. Áánetúu Mekitsedéé ɨ́htsútuube llúúváábe íjcyáábedítyú Píívyéébé waajácuháámɨ́ néé dibye ícyoocápí íjcyane. 9 Áánéllii méwaajácú Aavaráaúvúhjáa Revííj tsɨɨménémúháábedítyú llúúvájte íjcyáímyemájuco ítsíeménetu Mekitsedéeke ájcune dityée ájcúiyódú ɨ́ɨ́vane dityéi íjcyátúrónáaáca. 10 Téijyúikyéhjáa tsáhái dííbyéj tsɨɨménémúhaabe Revíí tsɨ́ɨ́mávámeítyúne. 11 Aanée Revííj tsɨɨménémúhaabe Aróodítyú llúúvájte íjcyame Píívyéébé taúhbaju meúráávyéneríyé mepájtyetéiñe ímíbájchoca muurá tsáhájuco Críjtoke Píívyéébe Mekitsedééhjáa ícyahíjcyádú ɨ́htsútuube llúúváábedívú pícyóóítyuróne. Árónáacáhjáa ihdyu tsá dibye Aróoúvú íjcyadu néébeke pícyootúne. Tsíhdyuréjucóhjáa néébeke dibye pícyoóne. 12 Aabée Críjto Máavyéjuube tsá Revíiúvú dohjɨ́ba múnáajpi íjcyatúne. Muuráhjáa ihdyu Jodáá dohjɨ́ba múnáajpíyé íjcyáróóbeke Píívyéébe llúúváábedívú pícyóónéllii ítyaúhbaju cápáyoové tsíhdyuréjuco. Árónáacáa tsá Móitséeúvú néétu tsaate diityé dohjɨ́ba múnáadítyú llúúvájte íjcyaíñe. 15 Áánetu méwaajácú Mekitsedééhjáa íjcyadu ɨ́htsútuube llúúváábedívú Píívyéébe Críjtoke ipícyóónéllii tsíhdyuréjuco ítyaúhbaju cápáyoácóne. 16 Tsáháa dibye llúúváábedívú mémévatú Revíí dohjɨ́ba múnáadítyúu tsaate llúúvájte íjcyaíñé némeíhijcyádú dííbyedítyú tene némeíñélliíhye. Muuráhjáa ihdyu memévaabe múijyú muhdú íjcyáítyuubéréjuco ɨ́htsútuube iíjcyaki. 17 Muurá Píívyéébe dííbyedítyú íwaajácúháámɨtu nééhií: Uu ɨ́htsútuube llúúváábe ú ijcyá Mekitsedéé íjcyadu múijyú muhdú u íjcyáítyuúbe. Ehdu Píívyéébe néé dííbyedítyu. 18 Muuráhjáa ɨ́hdééné taúhbaju Píívyéébe Moitséeúvuj tééveri méénune meúráávyerómé mepájtyetéítyúrónéllii tsíhdyuréjuco mééma dibye teene cápáyoácóne. Áánélliihyée Críjtoj tééveri meke éhnííñevu pɨ́ááboobe ímí dííbyema meíjcyaki. 20 Muuráhjáa tsíjtyehjɨ llúúvájte pevénéré memévahíjcyáhi. Áánetúu Críjtoke páñetu Píívyéébere meménú múijyú muhdú íjcyáítyúné lluuváábé dibye iíjcyaki. Muurá dííbyé waajácúháámɨtu nééneé: Píívyéébe ɨ́mɨáánetúré nééhií: “Uke ó picyóó Mekitsedéé íjcyadu múijyú muhdú u íjcyáítyuube llúúváábe u íjcyaki.” Tsáháhjáa múijyú ehdu tsíjtyedítyú dibye néétune. 22 Aabée Jetsóó mééma béhné pityájcoju meenú ɨ́hdééné taúhbajúu meúráávyehíjcyáné ehnííñevu tsaímíyé Píívyéébema meíjcyaki. 23 Muuráhjáa éíjyuúvú mítyame llúúvájte íjcyame tsaapi dsɨ́jɨ́vécooca tsijpi cápáyóóvehíjcyáhi. 24 Áánetu ícyooca ɨ́htsútuube Jetsóó múijyú muhdú íjcyáítyuube llúúváábe íjcyáábeke tsá múha cápáyóóvéityúne. 25 Aabe piivyété meke ipájtyetétsóné ɨ́mɨáábé iíjcyánélliíhye. Tsá dibye ímítyuube íjcyatúne. Áánélliihyée tsá dibye múijyú ímityúné méénutúne. Aabée Cáání éllevu níjkyejɨ́vú ipyééne ílluréjuco ávyéjuuténe. Aabe ícyooca dííbyedi tsúúrámeímyé hallúvú Píívyéébeke pɨáábó táúmeíhijcyá muhdú íjcyáityúmeréjuco tsaímíyé dííbyema iíjcyaki. 27 Tsáháa mɨ́amúnaa llúúvájte méénuhíjcyádú dibye méénutúne. Diityéhjáa muurá Píívyéébé úmɨwávú tujkénú cóvátsohíjcyá iyáábeke íimítyú iábájɨ́ɨ́vémeíki. Ááné boonétúhjáa botsíi tsíjtyé hallúvú méénuhíjcyámé diityé imítyú téhdure iábájɨ́ɨ́vémeíki. Ahdúu tsá Jetsóó méénutúne. Muuráhjáa ihdyu tsáneere páñetu iiye pájámeííbyé dityée iyámeke cóvátsohíjcyádú ɨ́ɨ́vane pámé hallúvuréjuco. 28 Muuráhjáa éíjyuúvú Píívyéébe Moitséeúvuke néhdújuco ditye mɨ́amúnaa ímityúmé íjcyárómedítyú méménuhíjcyáné páñétúejte llúúvájte ditye iíjcyaki. Árónáacáa ihdyu Píívyéébe iñéhdújuco Ílli ɨ́ɨ́né imítyú méénútúúbeke pícyoone páñétúejpi llúúváábe dibye iíjcya múijyú cápáyóóvéítyuubéréjuco.
1 Aane íñe meíhjyúvahíjcyánetu éhnííñevu ímí méɨjtsúcunú páñétúejpi Críjto mélluuváábé íjcyane. Aabe ícyooca ijcyá Cááni Píívyéébé úníuri níjkyéjɨri. 2 Aabe téhulle íjcyaja duurúvájá pañétú páñétúétsihdyu Cááníkye máhallúvú pɨáábó táúmeíhijcyáhi. Tsá mɨ́amúnaa méénújari dibye íjcyatúne. Píívyéébere méénújari diíbye. 3 Muuráhjáa mɨ́amúnáadítyú páñétúejte llúúvájte íjcyame Píívyéébé úmɨwávú iyámeke cóvátsohíjcyá tsíjtyé imítyuháñé iábájɨ́ɨ́vémeíki. Ahdúu Críjto páñétúejpi llúúváábe iíjcyánéllii meenú mɨ́amúnáama. Árónáacáa tsá dibye diityée méénuhíjcyádú méénutúne. Muuráhjáa ihdyu iiye pájámeííbyé pámé imítyuháñéré iímíbájchoki. 4 Muuráhjáa ííñújɨ́ejpíyé iíjcyaca tsá dibye llúúváábe íjcyáítyuró tsúúcajáa Moitséeúvuj tééveri Píívyéébe pícyóóné taúhbaju néhdújuco tsaate llúúvájte dííbyeke ɨ́ɨ́cúvehíjcyámé íjcyánélliíhye. 5 Muuráhjáa diitye lluuvájté Píívyéébeke ɨ́ɨ́cúvehíjcyá páñétúeja duurúvaja níjkyéjɨri íjcyajádú imyéénújá pañévu. Píívyéébéhjáa muurá Moitséeúvuke nééhií: “Ímíñeúvú tsáma méénuco éhnée ‘Tsinaíi’ némeíhbaúvú páñétúéja náávevu uke o úújetsóné u ájtyumɨ́du.” Ehdúhjáa Píívyéébe néé Moitséeúvuke. 6 Árónáa éhnííñevu ícyooca páñétúétsihyi Jetsóó llúúváábe íjcyaabe máhallúvú Píívyéébeke pɨáábó táúmeíhijcyáhi. Dííbyej tééveríhjyáa muurá Píívyéébe mééma béhné pityájcoju meenú tsaímíyé dííbyema meíjcyaki. 7 Tujkénúhjáa dibye méénúné pityájcoju néhdu meíjcyáneríyé mepájtyetécá tsáhájuco béhné pityájcoju dibye méénúítyuróne. 8 Tujkénúéné pityájcojúu néhdu mɨ́amúnaa ícyahíjcyátúnéllií béhné pityájcojúréjuco dibye méénune. Muurá íwaajácúháámɨtu neébe: Béhné pityájcojúréjuco o méénuíñé tahñéjtema ijraéémuu, jodáámuu, íjcyámema. 9 Tsáhájuco o méénúityú diityé ɨhdé múnáaúvukée Ejíhtó iiñújɨtu o íjchívyétsócooca diityémá o méénudu nééné pityájcoju. Dityée tééné pityájcoju néhdu íjcyátúnéllii diityéké múu ɨ́hvejtsódú ó meenúhi. Ehdu o néé Píívyéébe o íjcyaábe. 10 Ahdícyane tsíhdyuréjuco nééné pityájcoju o méénuíñé ijraéémuma ditye ímíñeúvú tééné uwááboju iwáájácúne muhdú tene néhdu iíjcyaki. Áijyu ɨ́mɨááné tahñéjté íjcyámé Piivyéébé ó íjcyaáhi. 11 Téijyu tsáhájuco múha óhdivu wáájácútsójcatsíityú pámeere ɨ́htsútúróméhjɨmáyé ícyátújtsɨɨméné oke wáájácúíñélliíhye. 12 Áámedi o ɨ́dáátsóvéne ílluréjuco diityé imítyú o ábájɨ́ɨ́veíñe. Aane tsáhájuco múijyú o ɨ́tsáávéityúne. 13 Ehdúhjáa Píívyéébe béhné pityájcojúréjuco bóhówajtsóné ɨ́hdééné pityájcoju pañe meíjcyarómé mepájtyetéítyúrónélliíhye. Aane tsúúca mééma cápáyoovéhi.
1 Teenée tujkénúéné pityájcoju túkévétsohíjcyá ííñújɨri íjcyáné duurúvájá pañétú muhdú dííbyeke ditye ɨɨ́ɨ́cúvehíjcyaki. 2 Aanéhjáa teeja imyéénúcooca meenúmé míhyóócu mɨ́jcohóócú ímichi tétsihvu Píívyéébeke ɨɨ́ɨ́cúveki. Tujkénúétsíi méméhjáa ‘Ɨ́mɨátsíi’. Átsihyíhjyáa imíwu nééné peetéíhcyú úníuri méétsáwá hallúrí pááa dííbyé ɨɨcúve. 3 Ááné bóunáálleríhjyáa íjcyaho wájyámuwávú wátájcámeítsíi mémé ‘Páñétúetsíí Ɨ́mɨátsíi’. Átsihvúhjáa apáábyéré páñétúejpi llúúváábe Píívyéébema ihjyúvahíjcyáhi. 4 Átsihyíhjyáa óórótu méénúmeíñé waɨ́jɨ́ téɨjɨ́ hallúvú ditye Píívyéébeke idyúúruváné imyéwu cúvaane cóvátsohíjcyaɨ́jɨ. Ááné úníuríhjyáa cajóónaba imíwu téénere óórótu hálluú, pañee, méénúmeíba. Áhbá pañéhjáa Píívyéébé taúhbaju cáátúnúmeíñé newáyuwáácuu, Aróoúvú cuujúí béhjɨ́vaii, ‘manáa’ némeíñe pááá óóróíhlló pañe íjcyanee, éhdune. 5 Áhbá hallúríhjyáa níjkyéjɨ múnáajtétsí níjcyota ‘tétsihyi Píívyéébe íjcyane’ nééiyóne. Áámútsí nuwáácyúhjáa wállúrɨ́jɨúcunúné lliiñévú páñétúejpi llúúváábe iyáábé tujpácyó pícyohíjcyá mɨ́amúnáá imítyú iábájɨ́ɨ́vémeíki. Aane óvíi éhdunéré tééneri méihjyúváhi. 6 Ehdúhjáa duurúvaja imyéénújá pañévú paíjyuváré llúúvájte tujkénúéhó pañévú iúcáávéne Píívyéébeke ɨ́ɨ́cúvehíjcyáhi. 7 Áánetúhjáa páñétúétsihvu tsáné pijcyábá lliiñe tsáijyúré páñétúejpi llúúváábere úcáávehíjcyá iyáábé tujpácyoma íimítyuu, tsíjtyé imítyuu, íjcyane iábájɨ́ɨ́vémeíki. 8 Ehdúu méénuhíjcyámé paméváréi Píívyéébema meíhjyúvaíñé ímíbáávyétúné hajchóta. Aane méwaajácú Píívyéébé Apííchó túkevéjtsori. 9 Muuráhjáa ihdyu Críjto mééma méénúíñe náávé iyámeke icyóvájtsóneri panévaríyé Píívyéébeke ɨ́ɨ́cúvehíjcyáme. Árónáacáhjáa tsá ditye teene imyéénúneri ímíbáávyéítyuróne. 10 Muuráhjáa panéváré majchóháñé, dooháñé, adóháñé, téɨɨbúwáré méénuhíjcyámé Píívyéébe diityéké néhdújuco. Áhdurée íjpi ityútáváávécooca nítyámeíhijcyámé iímíbáávyeki. Éhdúu méénuhíjcyámé imyéénuhíjcyádú Píívyéébe tééné taúhbaju Críjtoj tééveri icyápáyoácótúné hajchótá ímí diityéké ɨɨ́jtsúcunúki. 11 Aabée Críjto bóhówááveebe ícyooca páñétúejpi llúúváábe ijcyá tsaímíyé meíjcyaíñé mééma méénuúbe. Aabe ícyooca mɨ́amúnaa méénútuja tsaímíyé Píívyéébere méénúné duurúvájá pañétú máhallúvú pɨáábó táúmeíhijcyáhi. 12 Tééjá pañévúu úcááveebe páñétúétsihvu. Ároobée tsá llúúvájtée méénuhíjcyádú ténevá pijcyábádú ócájíwuu, cáávaraa, íjcyámeke ɨdsɨ́jɨ́vétsómé tujpácyoma úcáávetú tééneri Píívyéébeke ɨɨ́ɨ́cúveki. Muuráhjáa ihdyu páñetu ítyujpácyóré waagóoobe tsáijyúré pámé hallúvuréjuco tééneri mepájtyetéki. 13 Muuráhjáa éíjyuúvú ímítyúúvémeke ócájimuu, cáávarámuu, íjcyámé tujpácyori wáchíyáhcuhíjcyámé ditye iímíjpyetéki. Téhduréhjáa ócájimééwáwúuke icyóvájtsóné ballííjyú iúúrúnúneri wáchíyáhcuhíjcyámé ditye íjpi iímíbáávyeki. Árónáacáhjáa tsá diityé imítyú ímíbáávyehíjcyatúne. 14 Áánetúu ihdyu Críjto ítyujpácyori meke ímíjpyetétsó méimítyutu. Píívyéébé Apííchóo múijyú muhdú íjcyáityúné dííbyeke pɨ́áábóneri pájámeííbyé mewájyuri ɨ́ɨ́né imítyú méénútúroóbe. Áánéllii dííbyé tujpácyó tsúúca meke ímíjpyetétsó ímítyúnéhjɨtu tsaímiyéjuco Píívyéébeke meɨ́ɨ́cúvéébema meíjcyame mewágóóóvétuki. 15 Diibyée muurá Jetsocríjtó tsáá béhné pityájcojúréjuco mééma imyéénuki. Muuráhjáa tujkénú Píívyéébe méénúné pityájcójú pañe íjcyámé imítyuháñé téhdure tsúúca ímíbaavyé dibye dsɨ́jɨ́véneri. Áánéllii ícyooca pámeere Píívyéébée tsúúca meke újcume tsaímiyéjuco dííbyema meíjcyaíñé dibyée néhduú. 16 Muurá múúne medsɨ́jɨ́vétúné ɨhde mécaatúnú métsíeméné caatyé újcuíñé úúbálléné waajácuháámɨ. Aane medsɨ́jɨ́vécooca botsíi ujcúmé teéne. 17 Áánetu méi medsɨ́jɨ́vétúné hajchótá tsá múha dómájcóítyuró tééné waajácuháámɨ́ mecáátúnúrónáaáca. 18 Ahdúhjáa ɨ́ɨ́vane Jetsocríjtói dsɨ́jɨ́vétúné hajchótá Píívyéébe ɨ́hdé múnáaúvuma tujkénúéné pityájcoju méénune néhdújuco ditye dííbyeke ɨ́ɨ́cúvehíjcyáné iyámeke illííhyánúmé tujpácyori. 19 Téijyúhjáa Moitséeúvú Píívyéébé taúhbajúúné úúbállehíjcyáhi. Átsihdyúhjáa obééjámú ɨhjɨ́né tújpáɨ́hdsɨúvú nééne úméhéí nɨ́jcáutu ipícyoone ócájíwuúmuke, cáávaráwuúmuke, ɨdsɨ́jɨ́vétsómé tujpácyó nújpácyotu icyátáhbóné pañévú iééníyóneri wáchíyáhcuube teene taúhbaju íjcyáné waajácuháámɨ. Téhduréhjáa mɨ́amúnáake wáchíyáhcuúbe. 20 Áánemáhjáa neebe diityéke: “Ámúhakye íñe tújpácyori ó wáchíyahcú muhdú meíjcyáíñé pityájcoju Píívyéébe mééma méénúné uubálle.” 21 Áhduréhjáa duurúvaja wáchíyáhcuube páneere tééjá pañe íjcyánéhjɨmájuco. 22 Muuráhjáa teene Píívyéébé taúhbaju néé páneere tútávaavéné tújpácyoríyé ímíbájchómeíhíjcyaíñe. Áánéllii tsá mɨ́amúnáá imítyuháñé pevénéré ímíbáávyéítyuróne. 23 Ehdúhjáa iyámeke ɨdsɨ́jɨ́vétsómé tujpácyori duurúvaja ímíbáchohíjcyámé tééjá pañévú iúcáávehíjcya Jetsocríjtóo mééma ítyujpácyori méimítyú ímíbajchómé dííbyema páñétúétsihvu meúújetéíñe nááve. 24 Tsáháa dibye úcáávetú mɨ́amúnaa méénúné duurúvájá pañévú méimítyú iímíbájchoki. Muuráhjáa ihdyu páñétúeja níjkyéjɨri íjcyájá pañévúré úcááveebe máhallúvú Píívyéébema iíhjyúvaki. 25 Árónáacáa tsá dibye mɨ́amúnáajpi llúúváábe méénuhíjcyádú ténevá pijcyábádú iyámé tujpácyoma páñétúétsihvu úcáávehíjcyatú mɨ́amúnáá hallúvú Píívyéébema iíhjyúvaki. 26 Muuráhjáa ditye méénuhíjcyádú imyéénuca ííñujɨ́ɨ ípívyéévétsihdyu múhdúijyúvájúcooíyó dibye méimítyú hallúvú dsɨ́jɨvéne. Árónáacáa iéévé úújetétsihvu ibóhówáávéne tsáneere pájámeííbyé pámé hallúvuréjuco. 27 Téhdure mee mɨ́amúnaa tsáneere medsɨ́jɨ́vémema Píívyéébe muhdú meícyahíjcyáné ímíbájchoóhi. 28 Muuráhjáa Críjto tsáijyúré pájámeí pámé imítyuháñéré iímíbájchoki. Aabe tsiiñe itsáácooca tsáhájuco téénevu tsááityúne. Tsáiibye tsaímíyé dííbyeke téhmehíjcyámeke itsájtyeki.
1 Muuráhjáa Moitséeúvuj tééveri Píívyéébe ájcúné taúhbaju Jetsocríjtó mééma méénúíñe náávére. Áánélliihyée ténevá pijcyábádú iyámeke illííhyánúmedi Píívyéébeke ditye ɨ́ɨ́cúvehíjcyárónáa tsá ditye ímíbáávyehíjcyatúne. 2 Muuráhjáa tehdu tsáneere imyéénúneri tsúúca iímíbáávyeca tsáhájuco tsiiñe ditye tehdu méénuhíjcyáítyuróne. Áácáa diityé hallúrí tsáhájuco ɨɨná íjcyáítyuróne. 3 Árónáacáhjáa ténevá pijcyábádú íhyallúvú iyámeke ɨdsɨ́jɨ́vétsohíjcyánéllii waajácuhíjcyámé ímityúmé iíjcyane. 4 Árónáa tsá ócájimuu, cáávarámuu, íjcyámé tujpácyó méimítyú ímíbájchóítyuróne. 5 Muuráhjáa Críjto ííñujɨ́vú itsáácooca néé Píívyéébeke: Mɨ́amúnaa íimítyú hallúvú iyámeke illííhyánúmedi uke ɨ́ɨ́cúveróné diityéké tsá ímíbáávyétsotúne. Áánéllii íñe oke mɨ́amúnáájpidívú ú ípívyéévetsó o dsɨ́jɨ́véneri botsíi diityéké o ímíbájchoki. 6 Muurá íimítyuháñé iímíbáávyéro ditye iyámeke cóvátsohíjcyaróné tsá diityéké pɨ́áábotúne. 7 Áánéllii uke o nééhií: “Áánu oo, Tápiivyéébej. Óvíi muhdú óhdityu díwaajácúháámɨtu tene cáátuvádú u ímillédú ó ijcyáhi.” Ehdúhjáa Críjto néé Píívyéébeke ííñujɨ́vú itsáácoóca. 8 Tujkénúhjáa neebe mɨ́amúnaa Píívyéébé taúhbaju néhdújúcooro iyámedi dííbyeke ɨ́ɨ́cúveróné diityéké ímíbáávyétsotúne. Áhduréhjáa neebe tsíñéhjɨri ditye ɨ́ɨ́cúveróné diityéké ímíbáávyétsotúne. 9 Ááné boonétúhjáa tsiiñe neébe: “Áánu oo, Tápiivyéébej. Óvíi muhdú u ímillédú ó ijcyáhi.” Ehdúhjáa Jetsocríjtó iñééne ɨ́hdééné pityájcoju tsíhdyuréjuco cápáyoácóne. 10 Aabée Píívyéébe ímillédújuco mewájyuri tsáneere pájámeíñé pámé hallúvuréjuco. Ehdúu dibye dsɨ́jɨ́vénej tééveri Píívyéébe méimítyuháñé tsúúca ímíbajchóné tsá máhallúrí íjcyájúcootúne. 11 Áánetúu éíjyuúvú ɨ́hdééné taúhbaju néhdújuco llúúvájte paíjyuváré Píívyéébeke iyámedi ɨ́ɨ́cúvehíjcyáne. Áronée tsá múijyú mɨ́amúnáá imítyuháñé ímíbájchóítyuróne. 12 Áánélliihyéhjáa Jetsocríjtó mewájyuri tsáneere ɨdsɨ́jɨ́véné boone Cááni Píívyéébé úniúvú ávyéjuutéhi. 13 Aabe tétsihdyu téhmehíjcyá Píívyéébe dííbyema ímunáake táhjaíñe. 14 Muuráhjáa tsáneere dsɨ́jɨ́veebe pámeere dííbyeke mecáhcujtsómé téénej tééveri Píívyéébema meímíbáávyeki. 15 Aanéhjáa éhnííñevu Píívyéébe Íapííchoj tééveri méhdivu bóhówájtsoobe nééhií: 16 Ícyooca tsíhdyuréjuco nééné pityájcoju diityémá o méénuíñé ditye ímíñeúvú tééné uwááboju iwáájácúne ɨ́mɨááné iímílléne muhdú tene néhdu iíjcyaki. 17 Áhdure tsiiñe neébe: Diityé imítyuháñé o ábájɨɨvéné tsáhájuco múijyú o ɨ́tsáávéityúne. Ehdu muurá Píívyéébe méhdivu bóhówajtsó Íapííchoj tééveri. 18 Áánéllii tsáhájuco dííbyeke méimítyú hallúvú tsíeménéhjɨri meɨ́ɨ́cúvéityú tsúúcajáa mééma dibye teene iímíbajchóné ábájɨɨvéjúcóónélliíhye. 19 Ámuúha táñahbémuj, ícyooca tsúúca mépiivyété paméváré Píívyéébema meíhjyuváné ɨ́ɨ́nerí núhnévetúmé Jetsocríjtóo dsɨ́jɨ́vénej tééveri. 20 Teenée nééiyóné dibye dsɨ́jɨ́véné tujkéveri duurúvájá pañétú tsátsii páñétúétsíí watájcó wájyámuwa dóchéreevé wajɨ́tahnécu. Ehdúu mééma ímíbájchoobe ɨɨ́cúbáhrámeíñeri téénej tééveri Píívyéébema ímí meíjcyaki. 21 Aabe Jetsóó páñétúejpi méhlluuváábé Píívyéébeéjté meíjcyámé avyéjuube ɨ́htsútuúbe. 22 Áánéllii metsu ɨ́mɨááméré meíjcyáne ímíñeúvú dííbyeke mecáhcújtso tsaímíyé Píívyéébema meíjcyaki. Muuráhjáa tsúúca páneere méimítyuháñé mééma ímíbájchoobe ɨdsɨ́jɨ́véneri. Ehdúu meke ímíbájchoobe Píívyéébé Apííchoj tééveri. 23 Ahdícyane óvíi ímíñeúvú méúraavyé tsaímíyé Píívyéébema meíjcyaíñé mééma dibye méénujɨ́jto. Muurá Píívyéébe páneere méénuú muhdú íñéhijcyádu. 24 Áánéllii metsu keená ɨ́mɨááné íjcyanéréjuco meméénuhíjcyaki. Métsu ɨ́mɨááné mewájyújcatsíñe panévatúré mepɨ́áábójcatsíki. 25 Tsá tsaate méhdityu ícyahíjcyádú pihcyáávevu tsáátuméréjuco meíjcyáítyuróne. Métsu metsápɨ́tsójcatsíñe paíjyuváré mepíhcyáávehíjcyaki. Muurá méwaajácú lléváhréjuco tsiiñe Máavyéjuube Jetsocríjtó tsááiñe. 26 Muurá tsúúca ɨ́mɨájɨ́jtó meúraavyéjúcoorómé meímillédúré ímityúné meméénuhíjcyámé tsá múhdutú meímíbáávyéítyuróne. 27 Tehdu néémeke Píívyéébe waagóoó dííbyeke icyáhcujtsóné ímíllétúmeke ɨɨ́cúbáhráíñé cuujúwá ávyétá ɨhnáhó péétécunúwá pañévu. 28 Muuráhjáa éíjyuúvú Moitséeúvuj tééveri dibye ájcúné taúhbaju néhdu tsaate ícyahíjcyátúmé hallúvú míítyétsíuba, pápihchúúmeváuba, úúbálléhajchíí tsúúca dsɨ́jɨ́vétsohíjcyámé ɨ́dáátsóvetúmére. 29 Aanéjɨ́ɨ́va awáá muurá éhnííñevu ɨ́cúbáhrámeíimye Íllíi mewájyuri ítyujpácyó wáágoóné icyáhcútsótúne dííbyé Apííchó meke pɨ́áábóneri úúhɨ́vatéhijcyáme. 30 Muurá Píívyéébe nééhií: “Ooréi ó ɨ́cúbáhraá ámúhá hallútú ímityúné ámúhakye méénúmeke.” Téhdure tsiiñe neébe: “Tahñéjteke ímityúné méénúmema teene ó ímíbájchoóhi.” 31 Muurá ápíchó teene Píívyéébe mééma ímíbájchoíñe. 32 Áánéllii máábájɨ́ɨ́vedí muhdúhjáa Críjtoke ámuha mecáhcújtsótujkénúcooca ámuha meɨ́cúbáhrámeíyonéhjɨ́ maáábúcuhíjcyáne. 33 Muuráhjáa ámúhadi tsaatédí tsijtye nehníwu iúúhɨ́vaténe mɨ́amúnááj pɨɨnévú ɨ́cúbáhrahíjcyáhi. Áhdurée tsíjtyeke ditye méénúneri ámuha méɨ́dáátsóvehíjcyáhi. 34 Dityée cúvéhoojánúmedi ámuha méɨ́dáátsóvehíjcyáhi. Ámúhá tsíeménée ditye dójtúcúrónáa íllure ámuha méimíjyuhíjcyá níjkyéjɨri ɨ́mɨátsíí ɨ́ɨ́né imíjyaú múijyú nɨ́jkéváityúné ámuha meíjcyaíñé mewáájácúnema. 35 Áánéllii Críjtoke ámuha mecáhcújtsónetu méɨ́hvetédíñe. Muurá dííbyeke ámuha mecáhcujtsóné ímí ámúhama nɨjkévaáhi. 36 Áánéllii múu ɨɨ́cúbáhrámeíyonéhjɨ́ panéváré iáábúcúne Píívyéébe ímillédú ijcyá meke dibye néhijcyádú tsaímiyéjuco dííbyema ámuha meíjcyaki. 37 Muurá dííbyé waajácúháámɨtu Críjtodítyú nééneé: Lléváhréjuco dibye tsiiñe tsááiñe. 38 Ahdícyane dííbyeke cáhcújtsómeke ímí tehdújuco o ɨ́jtsúcunúmé pájtyéteéhi. Áánetu dííbyeke cáhcujtsójúcoorómé tsiiñe íimítyúnejcúvú óómímyeke tsá ímí o ɨ́jtsúcunúityúne. Ehdu nééne Píívyéébé waajácúháámɨtu. 39 Áánéllii tsá tsiiñe íimítyúnejcúvú meóómíjyúcóóityú tsaate ɨ́mɨááné cáhcújtsotúmé wágóóóveímyé méénuhíjcyádu. Muurá ihdyu ɨ́mɨááné dííbyeke mecáhcujtsómé mépájtyéteéhi.
1 Muurá ɨ́mɨááné Píívyéébeke mecáhcujtsómé méwaajácú muhdú iñéhdu mééma dibye méénuíñé teenéi maájtyúmɨ́túrónáaáca. 2 Tehdúhjáa méɨhdé múnáaúvudítyú tsaate ímí dííbyeke cáhcújtsómeke ímí ɨjtsúcunúúbe. 3 Ahdu muurá íñe páneere múhdúné tsíeménéhjáa dibye meɨ́ɨ́ténáa ípívyéjtsóturóné mécáhcujtsó ɨ́mɨáánée dibye ípívyejtsóné pevétsihdyúré íllure iíhjyúváneri. 4 Abééhjáa muurá ímí Píívyéébeke icyáhcújtsónéllii íñahbe Caíí ehnííñevu tsaímíyé dííbyeke ɨ́ɨ́cúvehíjcyáhi. Aanéhjáa ímí Píívyéébe ɨɨ́jtsúcunúne dííbyeke dilló ɨ́mɨáábedi. Ehdúhjáa ímí Abéé cáhcújtsónéllii ícyoocápí dííbyeke méɨ́tsáávehíjcyá tehdu mecáhcújtsómeke Píívyéébe téhdure ímí ɨɨ́jtsúcunúki. 5 Áhduréhjáa Enóó ímí cáhcújtsónéllii dsɨ́jɨ́vétúúbekéré dibye újcúúbeke tsáhájuco múha ájtyúmɨtúne. Áábedítyú Píívyéébe néé ímíhyeváa dibye ícyahíjcyáné dibye ímillédu. 6 Tsá muurá Píívyéébe ímí ɨ́jtsúcunútú dííbyeke cáhcújtsótúmeke. Áánéllii ihdyu dííbyema tsaímíyé menáhbévájcatsíñé meímílléhajchíí mécáhcujtsó ɨ́mɨááné dibye íjcyane. Áijyu meke pɨ́ááboobe dííbyedi metsúúrámeímyeke. 7 Téhduréhjáa Noéé ímí cáhcujtsóhi. Áánélliihyéhjáa Píívyéébe nújpacyo icyáájávétsoíñé dííbyeke nééne cáhcújtsoobe tsáijyúubáréi tehdɨ́ɨ́vane ájtyúmɨ́túroóbe. Áánemáhjáa mɨ́ɨ́nécoba méénuube téémɨri ɨ́ɨ́tsɨ́ɨ́mema ipájtyetéki. Ehdúhjáa icyáhcujtsódú íjcyaabe pájtyeténáa tsijtye mɨ́amúnaa ɨ́cúbáhrámeíhi. Áábekéhjáa ímí Píívyéébe ɨjtsúcunú dibye ímí dííbyeke cáhcújtsónélliíhye. 8 Téhduréhjáa Aavaráá ímí cáhcujtsóhi. Muuráhjáa Píívyéébe kiá dííbyé iiñújɨ́ íjcyáíhullévú dííbyeke wállóónéllii iwáájácútúróhullévú peebe dííbyeke icyáhcújtsónema. 9 Aabéhjáa úújeté Píívyéébe dííbyeke iñéhdújuco ájcúné iiñújɨvu. Árónáacáhjáa ihdyu tétsii ícyahíjcyaabe éhne múúne ullé múnaa íjcyadu nújuwááneríye. Téhduréhjáa Itsáamútsí ílli Jacóóboma nújuwááneríyé ícyahíjcyá tééné pityájcójú pañéré iíjcyánélliíhye. 10 Ehdúhjáa Aavaráá ícyahíjcyaabe ɨ́tsohíjcyá múijyú muhdú íjcyáítyucóómí páñetu Píívyéébere méénúcoomívú iúújetéiñe. 11 Téhduréhjáa mewa Tsáára ímí icyáhcújtsónéllii tsɨ́ɨ́mavá ajchíbá íjcyalle kéémelléjuco íjcyárolle. Muuráhjáa ihdyu Píívyéébe ɨ́mɨááné dille tsɨ́ɨ́mávaíñé nééne icyáhcújtsónéllii tsɨ́ɨ́mavalle. 12 Ehdúhjáa ávyeta kéémemútsíjyuco íjcyáromútsí tsáápíwúuke tsɨ́ɨ́máváábedítyú mítyane mɨ́amúnaa llíyaaté mɨ́ɨ́cúruma néwayúúhá íjcyadu eevératu. 13 Aaméhjáa pámeere dsɨ́jɨvé Aavaráaa, Itsáaa, Jacóóboo, íjcyame Píívyéébée diityéké nénehjɨ ájtyúmɨtúmére. Árónáacáhjáa ihdyu cáhcujtsómé ɨ́mɨááné diityéké iñéhijcyádú dibye diityémá méénuíñé dibyéi méénútúrónáaáca. Aaméhjáa nehíjcyá ííñújɨri ullé múnaáre iíjcyane. 14 Ehdúhjáa ditye néénetu méwaajácú tsɨɨjɨ ííñujɨ ditye ɨ́tsohíjcyáné tééjɨri botsíi ɨ́ɨ́né imíjyaú iíjcyáɨjɨ. 15 Muuráhjáa tsáháturo muhdú tene néétu tsiiñe ditye íiiñújɨ́ ɨɨ́tsáávéne óómíiyóne. 16 Árónáacáhjáa ihdyu ávyeta imíllémé éhnííñevu ímí ditye íjcyáíñé iiñújɨ́ Píívyéébe níjkyejɨ́vú diityémá méénujɨ iájtyumɨ́ne. Áánélliihyéhjáa tsá Píívyéébe núcójpɨ́tsó ɨ́jtsúcunútú diityé Piivyéébé iíjcyane. 17 Tsáijyúhjáa muurá Aavaráake ílli Itsáadítyú neébe: “Daachi Itsáadítyú llíyaatémé íjcyaá páñétúejte dɨ́jtsɨɨménémúhaábe.” Ehdúhjáa Píívyéébe iñééróóbedi Aavaráake waajácullé dibye ɨdsɨ́jɨ́vétsóne icyóvájtsóóbedi dííbyeke ɨɨ́ɨ́cúveki. Ahdújucóhjáa dibye méénújúcooróné dííbyeke ɨ́mɨááné icyáhcújtsónélliíhye. 19 Ɨ́mɨáánée cáhcújtsoobe Píívyéébe ɨ́htsútuube dsɨ́jɨ́vémeke tsiiñe bóhɨɨtsóne. Áánélliihyéhjáa ɨjtsúcunúúbé tsúúca íllíkye dibye llííhyánúúbeke Píívyéébe tsiiñe bóhɨ́ɨ́tsoúvúdu. 20 Áhduréhjáa Itsáá cáhcujtsó íllímutsi Jacóóboo, Etsaóoo, íjcyámútsí hallúvú pɨáábó Píívyéébeke dibye táúmeídyú diityétsikye dibye pɨ́ááboíñe. 21 Áhduréhjáa Jacóóbó cáhcujtsó íááchimútsí Jotséé hájchimútsí hallúvú pɨáábó dibye táúmeídyú Píívyéébe pɨ́ááboíñe. Aabéhjáa ɨ́dátsó dsɨjɨ́veríjyuco íjcyaabe ícyuujúityu icyátóróóvéne Píívyéébeke duurúvahíjcyáhi. 22 Áhduréhjáa diibye íaachi Jotséé ímí icyáhcújtsónéllii ɨdsɨ́jɨ́véíñé ɨhde néé ihyájkímú ijraéémuke Píívyéébe diityéké íjchívyétsoíñé Ejíhto múnáá hójtsɨ́ pañétu. Téhduréhjáa neebe diityéké ditye tétsihdyu ipyéécooca dííbyé bajcúné tééné iiñújɨvu iúújeíñútuki. 23 Áhduréhjáa Moitsééj caanímútsí ímí Píívyéébeke icyáhcújtsónéllii tsá íllityétú tééné iiñújɨ́ avyéjuube diityéj tsɨ́ɨ́mé wapímúj tsɨ́ɨ́méwuúmudívú dsɨ́jɨ́vétsótsóneri. Aamútsíhjyáa diibye Moitséé imíwu néébéwúuke ɨtsɨ́ɨ́máváábeke páátanú pápihchúú nuhbává hajchóta. 24 Aabéhjáa ikyéémévéne téhdure ímí Píívyéébeke icyáhcújtsónéllii tsá ímílletú teene Ejíhtó avyéjúúbé ajyúwá hájchidi idíllómeíñé diityémá ímí iíjcyáíyónáaáca. 25 Imílleebéhjáa ihdyu imúnaa ijraéémú Píívyéébeéjté íjcyame ɨ́dátsó ɨ́cúbáhrámeíhíjcyárómemáyé iíjcyane. Tsáháhjáa dibye ímílletú íñe ííñújɨ́ene ímityúné múhajchótá dííbyeke ímíjyúúvétsóíñeríjɨ́ɨ́va iíjcyáiyóne. 26 Waajácuubéhjáa imúnáama íjcyaabe ɨɨ́cúbáhrámeíyónáa nihñéétsihvúré Críjtoma tsaímiyéjuco iíjcyaíñé Ejíhtó iiñújɨ́ avyéjuri ímí iíjcyáíyóné ehnííñevu. 27 Aabéhjáa Píívyéébeke iájtyúmɨ́túróóbeke ímí icyáhcújtsóóbedívú icyátsɨ́páávéne ijchívyé tééné iiñújɨ́ avyéjuube dííbyedívú cáyobáávatéróneri íllityétuubére. 28 Aanéhjáa ɨ́mɨááné icyáhcújtsónéllii ihyájkímuke neebe ditye obééjámuke illííhyánúmé tujpácyori ihjyáháñé llehówááné iwáchíyáhcu níjkyéjɨ múnáájpikye Píívyéébe wálloobe Ejíhto múnáaj tsɨ́ɨ́mé ámíajtéké dsɨ́jɨ́vétsóíñetu diityéj tsɨ́ɨ́mé ipájtyetéki. 29 Aaméhjáa idyé ímí icyáhcújtsónéllii tsaímíyé Tújpáñe Móóá pajtyé nújpacyo dówáávéjɨ́jtori. Ááme déjutúhjáa diitye Ejíhto múnaa péérómé hallúvú nújpacyo wátáhaavémé májcanúhi. 30 Áhduréhjáa ímí icyáhcújtsónéllii Píívyéébe néhdújuco ditye Jericóó hallúrí pápajtsɨ péhíjcyánéj pɨɨnévú 7 coojɨ́vatu técoomí mɨjco cáhvyabáne. 31 Áhduréhjáa Raáá nahtsɨ́wamééwá íjcyárolle ímí icyáhcújtsónéllii tsaate diityédítyú técoomí wáájavu péémeke tsaímíyé ihjyávú waatsúcúpejtsóhi. Áánélliihyéhjáa muurá técoomí múnaa icyáhcújtsótúné nɨ́jcaúvú úújetémé dsɨ́jɨ́vémedítyú pájtyetélle. 32 Áánetu íjcyarómé tsijtye téhduréhjáa ímí Píívyéébeke cáhcújtsómedítyú o úúbálléiyómé Jedeóoo, Baráaa, Tsajtsóoo, Jetéee, Dabíii, Tsamoéee, íjcyame. Áhduréhjáa tsijtye Píívyéébé ihjyú uubálle múnaa ímí cáhcujtsóhi. 33 Ehdúhjáa ímí Píívyéébeke ditye cáhcújtsónéllii panévatúré dibye pɨ́aabómé tsaate tsíjtye múnáá iñújɨ́ɨ́né caavácuhíjcyáhi. Aaméhjáa tsaímíyé túkévétsócatsíhijcyáhi. Tsáijyúhjáa tsaatéké bájú oohímyé dóóíyómeke pájtyetétsoóbe. 34 Áánetúhjáa tsaatéké cúújúwá pañévú ditye wájójcórómeke pájtyetétsoóbe. Tsaatéhjáa pátyetéhijcyá nɨɨtsúmuri ditye llííhyánúíyónetu. Áhduréhjáa ɨ́hnáhóóturómé ímunáake táhjahíjcyá dííbyere Píívyéébe pɨ́áábóneri. 35 Áhduréhjáa tsaate walléémú ímí dííbyeke cáhcújtsónéllii ɨ́ɨ́tsɨɨme dsɨ́jɨ́verómé tsiiñe bóhɨhíjcyáhi. Áánetúhjáa tsijtye Píívyéébeke icyáhcujtsóné ɨ́hvéjtsótúné hallútú ɨɨ́cúbáhrámeke dsɨ́jɨ́vétsohíjcyáme. Ehdúhjáa wájyúmeítyúméré dsɨ́jɨ́vehíjcyá dsɨ́jɨ́verómé Píívyéébema ímí iíjcyaíñé icyáhcújtsónélliíhye. 36 Áhduréhjáa tsíjtyeke tééné hallútú ɨɨ́cúbáhrámeke úwáñehííñeri ichíjchúmeke cuvéhoojánuhíjcyáme. 37 Tsaatékéhjáa dsɨ́jɨ́vétsohíjcyámé néwayúúnevu iáámúneri. Tsíjtyekéhjáa tsahdúnéhjɨ́ wáchérécohíjcyáme. Áánetúhjáa tsíjtyeke ditye cáhcújtsónetu ibóíjcyúróne dsɨ́jɨ́vétsohíjcyámé nɨɨtsúmuri. Áánetúhjáa tsaate ɨ́dátsó ɨ́ɨ́néúbamá íjcyatúmé úlleméré pehíjcyá obééjámuu, cáávarámuu, íjcyámé mɨɨhénevu ɨbɨ́ɨ́jɨ́vánéhjɨma ɨ́cúbáhrámeímyére. 38 Ehdúhjáa ɨ́dátsó ɨ́ɨ́néubárá píívyétúné iiñújɨri, cáméhbaúneri, pevétsɨhjɨ́rí, páhejújɨ́ pañe cúwaméré pehíjcyá Píívyéébeke cáhcújtsotúmé diityéké cáávájúcóótúnetu. 39 Ehdúhjáa mítyame ímí Píívyéébeke cáhcújtsómeke ímí tehdújuco dibye ɨ́jtsúcunúrómé tsáhái újcutú diityéké iájcuíñé dibye nééneé. 40 Muurá imílleebe tsaíjyúi meke téénevu iájcune tsaímíyé dííbyema meíjcyaki.
1 Aane tsúúca méwaajácú méɨhdé múnáaúvúhjáa ɨ́hnáhóóróné pañe tsaímíyé Píívyéébeke úráávyehíjcyáne. Ahdu metsu panéváré meke mújtátsóíyonéhjɨ́ meɨ́hvéjtsóne tsaímíyé óóchévetúméré dííbyeke meúráávyeki. 2 Muuráhjáa tsúúca Jetsóó mééma ímíbajchó tsaímíyé dííbyema meíjcyaíñé núcójpɨ́tsó páwachékevu ɨdsɨ́jɨ́véneri. Áronée muurá tsá dibye núcojpɨ́lletú bóónétu ɨ́ɨ́né imíjyaú Píívyéébema iávyéjuutéiñe iwáájácúnema. Áábeke ihdyu metsu ímíñeúvú mecáhcújtsóne dibyée ícyahíjcyádú meíjcyaki. 3 Cáhawáá méɨjtsúcunu muhdúhjáa dibye mɨ́amúnáake iwájyúne ímítyúmé hójtsɨ́ pañévú ɨ́hvéjtsámeííbyedi ditye ɨ́cúbahráne. Aane múu ɨɨ́tsáávéne ɨ́hvéjtsotúmé tsaímíyé dííbyeke úraavyéhi. 4 Tsáhái muurá ámuha ímítyúnéhjɨri meɨ́cúbáhrámeíñe medsɨ́jɨ́vetúne. 5 ¿A tsá ámuha meɨ́tsáávetú muhdú Píívyéébe ɨ́ɨ́tsɨɨme meíjcyámeke úwaabóne? Muurá íwaajácúháámɨtu neébe: Tsá múu, Lli, múhdurá ɨ́jtsúcunútú Díavyéjuube o íjcyaabe uke o túkévejtsóne. 6 Muurá áátsɨɨme íjcyámeke ɨ́hnáhó ó úwaabó diityéké o wájyúnema. Ehdu muurá Píívyéébe nééhií. 7 Ahdícyane ovíi ɨ́mɨááméré meíjcyáne máaabúcuhíjcyá éhne múúne méétsɨ́ɨ́meke meúwaabódú meke dibye úwaabóne. ¿Mityá ijcyámé tsaate ɨ́ɨ́tsɨ́ɨ́meke úwáábotúme? Pámeere muurá méétsɨ́ɨ́meke méúwaabó mewájyúnema. 8 Muurá Píívyéébe méétsɨ́ɨ́meke meúwaabódú meke úwáábótúhajchíí tsá dííbyej tsɨ́ɨ́mé meíjcyatúne. Aame méijcyá ɨ́dátsó cáánívatúmé íjcyadu. 9 Muurá tsɨ́ɨ́mene meíjcyácooca méécáánimútsí meke úwaabóné mélleebó diityétsikye mewájyúnema. Aanéjɨ́ɨ́va ¿ɨ́veekí tsá Méécááni Píívyéébeke mecáhcújtsóityú awáá muhdú meíjcyáityúmé dííbyema meíjcyáíñéllii meke dibye úwáábohíjcyáne? 10 Muurá méécáánimu meke úwáábohíjcyá wahájchotáré ííñújɨ́ hallúrí ímí meíjcyaki. Áánetu Píívyéébe meke úwaabóné éhnííñevu meke pɨ́aabó dibye íjcyadu ɨ́mɨáámé meíjcyaki. 11 Muurá ɨ́hnáhó meke ditye úwaabóné ávyé meke pájtyene múhdurá téijyu méɨjtsúcunúhi. Árónáa téénetu meíllíjkívyéne bóónétu tsaímiyéjuco meíjcyane. 12 Áánéllii imíchi meíjcyá tsaímíyé Píívyéébeke ámuha meúráávyeki. 13 Métsúúraméí tsaímíyé dííbyeke ámuha meúráávyéíyóneri tsijtye ámúhakye ɨɨ́ɨ́téne iímíbáávye ímí tsaméhjɨ́ ámuha dííbyeke meúráávyeki. 14 Aame pamévamáyé ɨ́mɨááméré meíjcyá ímityúné dárɨ́ɨ́véjcatsítyúme. Muurá ɨ́mɨáámé meíjcyátúhajchíí tsá múijyú Píívyéébema meíjcyáityúne. 15 Áánéllii panéváré ímítyúnéhjɨtu météhmeméí ámúhakye dibye ɨpɨ́ááboki. Tsá múu tsíjtyeke tútávájtsotú éhne múúne námijtya meke tútávajtsódu. 16 Ihdícyáméhjɨma médómácójcatsídíñe. Tsá múu ɨ́hvéjtsotú ímí Píívyéébema ámuha meíjcyáiyóné éhnéhjáa Etsaóó ámíaabe pɨáábó iújcúiyóné íbonéébedívú dójtúcútsámeídyu. 17 Muurá ámuha méwaajácú dibyéhjáa újcúíyóné pɨáábó íñahbe újcúné boonéréjuco téénevu cáání éllevu pééroobe ílluréjuco báñúmeíñe. Ááneríhjyáa ávyétá ɨhnáhó támeíyoobe tsáhájuco újcutúne. Ahdu ámúhakye tene ipájtyétu ímíñeúvú météhmeméi. 18 Muuráhjáa méɨhdé múnáaúvuma ‘Tsinaíi’ némeíhbaúvú Píívyéébe íhjyúváijyu tétsii ííjyunúnáa cúújuwa peetécunúhi. Áhduréhjáa apííchówu kííjyébama nííjyaba íjcyáné tujkéveri ííñujɨ vááúmeíhi. 19 Áijyúhjáa lleebómé Píívyéébe diityémá íhjyúváné tujkéveri rojrócó íhjyuváne. Ááneríhjyáa iíllityéne nééme éhnííñevu dibye iíhjyúvátuki. 20 Ɨ́hdétújucóhjáa muurá dibye téénetu nééneé: “Tsaate ihdícyame iyáábéuba íñe cámehbáú túváámeke néwayúúneri, hójtsɨ́vari, médsɨ́jɨ́vétsoco.” Ehdúhjáa ɨ́hdétújuco Píívyéébe nééne ápíchó ɨɨ́jtsúcunúnéllii mítyane íllityémé téijyu diityémá dibye íhjyúváneri. 21 Diibyéhjáa Moitséeúvú íjcyároobe téijyu muhdú tene pájtyene iájtyúmɨ́ne nééhií: “Muhdú íhya o íllityéneri ó uuvécunúhi.” Ehdúhjáa diityéké tene pájtyedu nééne muurá tsá ámúhakye pájtyetúne. 22 Árónáa ihdyu tsá ámuha Píívyéébedi meíllityéjúcootúne. Muurá mítyame níjkyéjɨ múnaa ámúhakye náhbenúmé ámuha méúújetéjucóó páñétúétsihvu Tsióó caméhbaúvú dííbye cóómí Jerotsaréé níjkyéjɨri íjcyácoomívu. Áánéllii ámuha tsúúca mépiivyété dííbyema meíhjyuváne. 23 Aame ámuha pámeere ɨ́hdéejte cahcújtso múnáaúvuma téhullétú ámúha mémeháñé tsúúca cáátuvámé ímí méijcyá Píívyéébema muhdú meícyahíjcyáné pámeemáyé ímíbájchóííbyema. 24 Áhdure tsúúca ámuha Jetsóoma ímí méijcyá ítyujpácyóo iwáágóóneri mééma béhné pityájcojúréjuco méénúúbema. Tsáháa dibye pevénéré ítyujpácyó iwáágóóne dsɨ́jɨ́vetú Abéeúvúhjáa dsɨ́jɨvédu. Muuráhjáa ihdyu dibye ítyujpácyó wáágóónej tééveri Píívyéébe meke ímíbajchóhi. 25 Áánéllii tsá múu táhjálletú dibye meke iwájyúne úwaabóne. Éíjyuúvúhjáa muurá Moitséeúvuj tééveri dibye úwaabóné lléébohíjcyatúmé ɨ́cúbáhrámeíhijcyá tééné déjúcotu. Aanéjɨ́ɨ́ muurá dííbyere níjkyéjɨri íjcyaabe meke úwaabóné melléébótúhajchíí téhdure meke ɨ́cúbáhráiíbye. 26 Muuráhjáa ‘Tsinaíi’ némeíhbaúvú diibye Moitséeúvuma dibye íhjyúváijyu ííñujɨ ávyétá ɨhnáhó vááúmeíñetu neébe: “Tsiiñéi ávyétá ɨhnáhó ííñujɨ ó vááúmeíchoó páneere iévéhóówari íjcyánéhjɨmájuco.” 27 Ehdúhjáa neebe páneere ípyée iípívyéjtsóné tsíeméné nɨ́jkévaíñe. Áánetu ihdyu tsane coévaá múijyú muhdú íjcyáityúne. 28 Áánevúu tsúúca meke ájcuube íavyéjuvu muhdú meíjcyáityúmé dííbyema meíjcyaki. Áánéllii metsu dibye ímillédú meíjcyáne dííbyeke dúúrúvaméré metéhdújtsoki. 29 Muurá ɨ́htsútuube Mépiivyéébé íjcyaabe ímítyúmeke waagóó éhne múúne cúújuwa tsíeméné áiúcúdu.
1 Ahdícyane tsáma ámuha cahcújtso múnaa meíjcyame mewájyújcatsíñé méɨ́hvéjtsodíñe. 2 Máábájɨ́ɨ́vedí tsaímíyé ámúhá aahɨ́ve múnáake ámuha mewáátsúcúpétsohíjcyáne. Muuráhjáa ehdu íaahɨ́ve múnáake wáátsúcuhíjcyámé wáájácúratúné níjkyéjɨ múnáake ɨ́ɨ́cúvehíjcyáhi. 3 Áánéllii cúvéhóójari íjcyámeke mépɨ́áábohíjcyá diityémá ámuha meíjcyáiyódúré meɨ́jtsúcunúmeíñema. Áhdure múu ɨ́dáátsové ɨ́cúbáhrámeíhíjcyámedi téhdure ámuha diityédúré meíjcyane meɨ́jtsúcunúmeíñema. 4 Téhdure ámuha metáábávájcatsímyema múu wajyújcatsíhi. Tsá múu ihdícyáméhjɨma dómácójcatsítyúne. Muurá tehdu néémema Píívyéébe ɨhnáhooíñé teene ímíbajchóne. 5 Áhdure tsá múu mítyane ɨdsɨ́ɨ́dsɨ́váíyóneri íhjyácunútúne. Muhdú iíjcyane múu ímí ɨjtsúcunú tehdújuco. Muurá Píívyéébe nééhií: “Oke cáhcújtsómeke tsá o ɨ́hvéjtsóityúne. Aame tsá ɨ́ɨ́nerí báñúmeíityúne.” 6 Áánéllii muurá dííbyedívú mecátsɨ́páávéne ɨ́ɨ́nerí áábímyeítyúmé ménehíjcyáhi: Píívyéébe tápɨááboobe íjcyánéllii tsá o íllityétú mɨ́amúnaa óhdi ɨ́cúbáhráíyóneri. 7 Ahdícyane tsáma máábájɨ́ɨ́vedí muhdúhjáa tujkénú Píívyéébé ihjyu ámúhakye úwaabómé ɨɨ́cúbáhrámeíyóné pañe tsaímíyé dííbyeke úráávyehíjcyáne. Ahdu tsaímíyé dííbyeke mécahcújtso. 8 Tsá muurá Jetsocríjtó múijyú tsíhdyuréjuco íjcyatúne. Iíjcyadúré diibye paíjyuváre. 9 Áánéllii máállítsámeídí tsíhdyuhjɨ́ré úwáábohíjcyámedívu. Muurá Píívyéébere meke iwájyúne tsɨ́pátsohíjcyá tsaímíyé dííbyeke meúráávyeki. Tsá muurá meke dibye éhnííñevu pɨ́áábóítyuró tééne tájpíjyuco meíjcyáiyóné tsane majcho maáwahíjcyámeke. Ehdu méénuhíjcyarómé íllure báñúmeíhi. 10 Áánetúu ihdyu Críjto mewájyuri pájámeí ɨ́ɨ́né imíjyaú Píívyéébema meíjcyaki. Muuráhjáa duurúvájá pañévú dííbyeke ɨɨ́ɨ́cúvéneri tsúúrámeíhíjcyarómé tsá ímí dííbyema íjcyatúne. 11 Muuráhjáa páñétúejpi llúúváábe iyámé tujpácyoma tééjá pañévú páñétúétsihvu úcáávehíjcyá íimítyuu, tsíjtyé imítyuu, íjcyane iímíbáávyeki. Ehdúhjáa imyéénúne diitye iyámeke tsiéllevu itsájtyéne cóvátsohíjcyáme. 12 Ahdúhjáa muurá Jetsóoke cóómítyu tsiéllevu itsájtyéébedi ɨɨ́cúbáhráne dsɨ́jɨ́vetsómé ítyujpácyó wágóóóvéneri pámeere mɨ́amúnáá imítyuháñé iímíbáávyeki. 13 Áánéllii óvíjyacóóné tsɨ́jɨjtóríyé úwáábómeíñé meúráávyehíjcyáne. Métsu Jetsóokéréjuco meúráávye tsijtye meke dííbyekée itsáríllehíjcyádú tsárílléróné pañe. 14 Tsá ííñújɨri meíjcyatú paíjyuváré muhdú íjcyáityúme. Píívyéébe ihdyu meke újcúcooca botsíi dííbyema méíjcyaá muhdú íjcyáityúmeréjuco. 15 Áánéllii metsu Jetsocríjtoj tééveri dííbyeke medúúrúváne dííbyé uwááboju tsíjtyeke meúúbálléneri dííbyeke meɨ́ɨ́cúveki. 16 Ahdícyane méɨ́hvéjtsodí ámuha tsíeménetu tsíjtyeke mepɨ́áábohíjcyáne. Ehdu meméénune ímí ɨjtsúcunúúbe. 17 Áhdure idyé múu ámúhá túkevéjtsojtéké iávyejúúlléne lleebó ditye ámúhakye úwaabóne. Muurá Píívyéébeke úúbálleímyé muhdú imyéénuhíjcyáne. Áánéllii panévatúré ɨ́mɨááméré meíjcyá diityéké ámuha mekímóvéjtsótuki. Ímityúné ámuha medárɨ́ɨ́vémeíhajchíí tsá ɨ́ɨ́netú ámúhakye tene pɨ́áábóityúne. 18 Muurá ícyooca muha ímí tsaɨ́ɨ́buwáré meíjcyámeke Píívyéébe ímí ɨjtsúcunúhi. Áánéllii múúhá hallúvú pɨáábó métáuméí ehdícyárónéhjɨ́ pañe ímí muha meíjcyaki. 19 Ímichi táhallúvú métáuméí ɨ́ɨ́cúi ámúhadívú o úújetéki. 20 Ahdícyane ovíi Píívyéébe Máavyéjuubée Jetsocríjtó obééjámú tehméébédú néébe dsɨ́jɨ́véébeke tsiiñe bóhɨ́ɨ́tsoobe ámúhakye ímíbajchóhi. Muuráhjáa Jetsocríjtó ítyujpácyó iwáágóóneri mééma béhné pityájcoju meenú múijyú nɨ́jkéváityúne. 21 Áábej tééveri ihdyu óvíi meke túkévéjtsoobe muhdú dibye ímillédú meíjcyaki. Áánéllii metsu Jetsocríjtoke maávyéjújtso múijyú nɨ́jkéváityúne. 22 Ámuúha táñahbémuj, íllu íñe íhyaamɨ́ pañe ámúhakye o túkévejtsóné tsáma tsáríyóné pañe melléébo. 23 Téhdure ámúhakye ó úúballé ménahbe Timotéó tsúúca cúvéhóójatu íjchivyéne. Aabe óhdivu ɨ́ɨ́cúi wátsɨ́hajchíí dííbyema muhtsi ámúhakye máaahɨ́véteéhi. 24 Téhdure ámúhakye ó úúballé Itááriá iiñújɨ múnaa ámúhakye dúúruváne. Téhdure idyé ámúhá túkevéjtsojtémá pámeere cahcújtso múnáake ó duurúváhi. 25 Ahdícyane óvíi Píívyéébe ámúhakye pɨ́aabó pámeekére. Áyu tehdújuco.
1 Oo íñe Tsajtiágó Avyéjuube Jetsocríjtoma Píívyéébemútsí ɨɨcúve múnáajpi o íjcyaabe ámúhakye ó duurúvá 12-nevá dohjɨ́ba múnaa ijraéémú meíjcyámedítyú ámúhakye ditye wáchájanúmé panévá iñújɨɨnévú ámuha memújtámeke. 2 Ámuúha táñahbémuj, páhduváré nééne evéllejúúné ámúhama íjcyáróné pañe múu íllure imíjyuhíjcyáhi. 3 Muurá méwaajácú Píívyéébeke mecáhcújtsómema íjcyáné evéllejúúné meke pátsáríjcyoróné íllure meke pɨ́aabóné éhnííñevu ímí dííbyeke meúráávyeki. Ááneri muurá mépiivyété ímítyunéhjɨ́ meke pájtyeróné maáábucúne. 4 Áánéllii ímíñeúvú météhmeméí ténehjɨ ámuha maáábúcúne ɨ́mɨááméré meíjcyaki. Áijyu muurá ímí ámuha meíjcyaá ɨ́ɨ́né imítyú ámúhakye táhjatúmeréjuco. 5 Áánetu tsaate ámúhadítyú muhdú meíjcyáiyóné wáájácutúmé múu Píívyéébeke táúmeí ámúhakye dibye iwáájácútsoki. Diibye ihdyu ámúhakye waajácútsoó panévavúré ɨɨná néétuubére. 6 Árónáa ihdyu ámuha metáúmeícyooca tsá múu ɨ́jtsámeítyú dibye ámúhakye pɨ́áábóityúne. Múu cáhcujtsó dibye ámúhakye pɨ́ááboíñe. Muurá páhduváré ámuha meɨ́jtsámeíhajchíí ámuha méijcyá éhne múúne mooa kííjyébari nóhjɨne íjcyadu. 7 Aane ehdu nééme tsá ɨ́jtsotú Píívyéébeke ityáúmeíñé iújcuíñe. 8 Muurá ehdu páhduváré ɨ́jtsámeímyé tsá múijyú tsajɨ́jtóré ɨ́jtsámeíítyuróne. 9 Áánetu ihdyu ɨdáátsóméhjɨúvú ɨ́mɨááméré íjcyáné cahcújtso múnaa imíjyúúhií. Muurá tehdu néémeke Píívyéébe ímí ɨjtsúcunúhi. 10 Téhdure ɨ́htsutúmé ehnéva múnaa íjcyame imíjyúúiyá ɨɨ́dáátsonúcoóca. Muurá diitye tsaímíyé ijcyá múhajchótáwuúrá éhne wajco ɨ́ɨ́né imíjyaú néérone wáhájchotáwuúré íjcyadu. 11 Muurá núhba ájchuri ɨ́jtone ílluréjuco tsóuuvéne. Ehdu muurá diitye ɨ́htsutúmé ehnéva múnaa dsɨ́jɨ́vécooca diityé tsíeméné ílluréjuco nɨ́jkeváne. 12 Áánetu ihdyu maímijyu diitye eene ímítyúneri iúmúúpívyeróné áábúcuhíjcyámé íjcyanej. Muurá tehdu néémeke tééne áhdó Píívyéébe ajcú múijyú ditye dsɨ́jɨvéjúcóóítyúne bóhɨɨvu dííbyekée wájyúmeke iájcuíñé iñéhdújuco. 13 Áánetu tsaate ímityúné imyéénúíyóneri úmúúpívyehíjcyámé tsá nééítyuró Píívyéébe nééjuri tééneri iúmúúpívyehíjcyáne. Tsá muurá múijyú dibye úmúúpívyéítyuró ímityúné imyéénúíyóneri. Áhdure tsá dibye muucá úmúúpívyétsóítyuró ditye ímityúné imyéénuki. 14 Muurá ihdyu méhdityúré íjcyane meere ténéhjɨri meɨ́jtsámeíñéllii méúcáávehíjcyá tééné pañévu. 15 Aane téénevúréjuco meɨ́búwáávéné nɨ́jcaúvú muurá ílluréjuco mewágóóóvéiyóne. 16 Ehdu teéne, ámuúha táñahbémuj. Ahdícyane tsáma ténehjɨ́vú máállítsámeídíñe. 17 Muurá ɨ́mɨááné íjcyane tsáá caame íjcyaabe Píívyéébedítyú íyévéhoowávúu peetéháñé ípívyéjtsóóbedítyu. Aabe muurá tsá múijyú ɨ́ɨ́jtsaméí tsíhdyuréjuco cápáyoácóítyuróne. 18 Muuráhjáa iímíllénéllii meke ímíjpyetétsoobe múhdurá menéérómeke dííbyeéjté meíjcyaki. 19 Ahdícyane, ámuúha táñahbémuj, múu ímíñeúvú lleebúcunú tsaate ámúhama íhjyuváne. Tsá múu pecútéré íhjyúvatúne. Téhdure tsá múu cááyóbatúne. 20 Muurá cááyobámé tsá Píívyéébe ímillédú íjcyatúne. 21 Áánéllii ímityúné ámuha meméénuhíjcyáné meɨ́hvéjtsóne Píívyéébedívú meɨ́dátsójkímyeíñe dííbyé uwááboju ímíñeúvú méuráávye. Teene muurá ihdyu meke pájtyetétsó mewágóóóvéíyónetu. 22 Árónáa ihdyu tsá múu teene uwáábó ávyétá lleebúcunúré méénutúne. Tene néhdu múu ijcyáhi. Muurá tene néhdu ámuha meíjcyátúhajchíí ámuháyé máállímyeíhi. 23 Muurá tsaate ávyétá lleebúcunúré meenú éhne múúne mɨ́ɨ́cúmɨri méhúmɨ meɨ́ɨ́témeídyu. 24 Muurá meɨ́ɨ́témeícyoocáré méwaajácúmeí muhdɨ́ɨ́vamé meíjcyane. Áánetu meɨ́ɨ́témeítyúcooca tsáhájuco mewáájácutú muhdɨ́ɨ́vamé meíjcyane. Ehdu muurá diitye uwáábó ávyétá lleebúcunúré méénuhíjcyáme. 25 Áánetu ihdyu Píívyéébe ímítyúnéhjɨtu meke túkévejtsóné ábájɨ́ɨ́vetúméré tsaímíyé meúráávyémeke pɨ́ááboobe panévatúré ímí meíjcyaki. 26 Áánetu ‘tsaímíyé Píívyéébeke ó úraavyéhi’ menéérome peecútéré ímityúné meíhjyúvahíjcyáhajchíí meere máállímyeíhi. Aane tsá ɨ́ɨ́netú meke pɨ́áábotúne. 27 Muurá ihdyu ɨ́mɨááné Méécáánikye meúraavyémé mépɨ́aabó úújóveke. Téhdure mépɨ́aabó pííbájyujtéké panévatúré ɨɨná diityéké pátyehíjcyánéhjɨtu. Aame tsáhájuco meɨ́ɨ́cúvetú múhduná ɨ́jɨ́ene ímityúné íjcyánéhjɨri.
1 Ámuúha táñahbémuj, ɨ́mɨáábé Máavyéjuube Jetsocríjtoke ámuha mecáhcujtsómej, tsá tsaatékéré ímí meɨ́jtsúcunúítyuróne. Tsahdúré pámeekéré méɨjtsúcunúiyáhi. 2 Tsáijyu muurá tsaapi ehnéva múnáajpi imíwu nééné wajyámuma óóropáájɨ́ íhyójtsɨ́wapáájɨ́ íjcyaabe ámuha éllevu úúbámyénúúbé raahórí téhdure tsijpi ɨ́dáátsoobe átéréeja íwajyámuma uubámyénúiyáhi. 3 Aane diibye ehnéva múnáájpikyéré ámuha ímí mewáátsúcúne ‘íchihvu íimítsihvu dacúúve’ menééne diibye ɨ́dáátsóóbeke ‘étsɨhjɨ́vúré baavu dacúúve’ menéhajchíí muurá ímítyúné ɨ́jtsaméíyé ámúhá pañe. 4 Aane muurá ehdu ɨ́htsútúúbekéré ímí mewáátsúcúhajchíí tsúúca ímityúné mémeenúhi. 5 Aane cáhawáá íñe ámúhama o íhjyuváné ímíñeúvú mélleebúcunu, ámuúha táñahbémuj. Muurá Píívyéébe ɨ́dáátsojtéké ujcú dííbyeke ditye icyáhcújtsóne iávyéjuutéki. Muurá neebe dííbyeke wájyúmeke iávyéjújtsoíñé íavyéjuvu. 6 Áánáa ¿ɨ́veekí ámuha diityéké meéhdɨɨválléneri ménúcópɨ́vétsohíjcyáhi? ¿Aca tsá ámuha mewáájácutú téhdure ɨ́htsutúmé ámúhadi ɨɨ́cúbáhráne ávyéjujté éllevu ámúhakye tsátyehíjcyáne? 7 Áhdure ¿aca tsá ámuha mewáájácutú ditye túútávátuube Mépájtyetétsoobe Críjtoke meúráávyehíjcyáábedi úúhɨ́vatéhijcyáne? 8 Áánetu ihdyu Píívyéébé taúhbaju íwaajácúháámɨtu ‘pamévakéré múu wajyú muhdú u wájyúmeídyu’ néhdu ámuha meíjcyáhajchíí ɨ́mɨááné tehdújuco ámuha meméénune. 9 Árónáa tsaatékéré ámuha ímí meɨ́jtsúcunúhajchíí ímityúné ámuha mémeenúhi. Ááneri ámuha ménéétsámeí Píívyéébé taúhbaju néhdu ámuha meíjcyátúneri. 10 Muurá tene néhdújuco meúráávyerómé tsane néhdu meíjcyátúhajchíí tsúúca ijcyáné ímityúné máhallúri. 11 Muurá Píívyéébe nééhií: “Tsá múu ihdícyámema dómácójcatsítyúne.” Téhdure tsiiñe neébe: “Tsá múu mɨ́amúnáake dsɨ́jɨ́vétsotúne.” Aane muurá ihdícyámema medómácójcatsítyurómé tsaatéké medsɨ́jɨ́vétsóhajchíí tsúúca ímityúné mémeenú tsane Píívyéébe taúhbaju néhdu meíjcyátúnélliíhye. 12 Áánéllii múu ímíñeúvú ɨɨ́jtsámeíñé ɨ́mɨáánéré meenúhi. Muurá Píívyéébe mééma ténehjɨ ímíbájchoó muhdú béhné pityájcoju néhduú. 13 Muurá tsíjtyedi meɨ́dáátsóvétúmedi téhdure tsá dibye ɨ́dáátsóvéityúne. Áánetu tsíjtyedi meɨ́dáátsóvémedi téhdure ɨ́dáátsóvéiibye pámeere muhdú meícyahíjcyáné iímíbájchócoóca. 14 Ámuúha táñahbémuj, ¿a ímí tehdújuco teene ‘Píívyéébeke mécáhcujtsóhi’ menéérome dibye ímillédú meíjcyatúne? ¿A ehdu meíjcyame mépájtyetéiyáhi? 15 Tsáijyu muurá tsaate ménahbémú ɨ́dátsó imájchoma íjcyatúmé idyé wájyamúúvátúmeke ámuha ménééiyáhi: “Ámúhá wajyámuunévú tsaímíyé meújcámeíñe memájcho.” 16 Ehdu diityéké ɨ́ɨ́nevú ájcutúméré ámuha menééne ¿aca ɨ́ɨ́netú diityéké pɨ́áábóiyáhi? 17 Ehdu muurá ‘Píívyéébe ó cáhcujtsó’ menéérómedítyú ɨ́mɨáánéré meméénune bóhówaúcunútúhajchíí tsá ɨ́ɨ́netú meke tene pɨ́áábotúne. 18 Muurá tsaate meke nééiyáhi: “Ú nehíjcyá apááñéré Píívyéébeke u cáhcújtsóneri tsúúca dííbyeéjpí u íjcyane. Áánetu ó nehíjcyá téhdure dííbyeke o cáhcújtsoobe ɨ́mɨááné o méénúneri dííbyeéjpí o íjcyane.” Ehdu muurá tsaate meke nééiyáhi. Aane íñe ¿muhdú méúújétsoó Píívyéébeke mecáhcujtsóné dibye ímillédú meíjcyátúhajchííjyu? Muurá ihdyu apááñéré ɨ́mɨááné meméénúneri méúújetsó dííbyeke mecáhcujtsóne. 19 Aane íhya ihdyu tehdújuco ámuha mecáhcujtsóné tsáápiiye Píívyéébe íjcyane. Muurá idyé naavémú dííbyeéjté íjcyáturómé téhdure dííbyeke iwáájácúúbeke illíhi. 20 Aanéjɨ́ɨ́va ¿muhdú ámuha méɨjtsúcunú pevénéré dííbyeke mecáhcujtsómé dibye ímillédú meíjcyáturómé dííbyeéjté meíjcyane? Tsá ehdu tene néétune. 21 Muuráhjáa méɨhdé múnáajpi Aavaráaúvuke Píívyéébe ɨ́mɨáábedi dilló dibyée dííbyeke icyáhcújtsóóbeke ɨɨ́ɨ́cúve ílli Itsáake dsɨ́jɨ́vétsóíyónélliíhye. 22 Aane muurá méwaajácú ɨ́mɨáánée Píívyéébeke díbyeúvú ímí cáhcujtsóné dibyéhjáa néhdu dibye méénúnélliíhye. 23 Muurá Píívyéébé waajácúháámɨtu nééneé: “Aavaráá Píívyéébeke ímí cáhcújtsónéllii ɨ́mɨáábedi dííbyeke dílloóbe.” Ehdúhjáa dibye ímí cáhcújtsónéllii Píívyéébé nahbévaabe diíbye. 24 Ahdícyane íhya tsúúca ámuha méwaajácú Píívyéébe meke ɨ́mɨáámedi díllone dííbyeke mecáhcujtsómé dibye néhdu meíjcyámeke. 25 Téhduréhjáa muurá nahtsɨ́wamééwá Raáake dílloobe ɨ́mɨáálledi dilléhjáa ijraéémudítyú waajá múnaa íhcyóómivu úújetémeke técoomí múnaa dsɨ́jɨ́vétsóíyónetu pájtyetétsónélliíhye. 26 Aane muurá Píívyéébeke mecáhcújtsorómé dibye ímillédú meíjcyátúhajchíí tsá ɨ́ɨ́netú meke tene pɨ́áábotúne. Aame méijcyá ɨ́dátsó wáájácúmeítyúmé éhne múúne medsɨ́jɨ́véné boone pevéneréjuco méjpi íjcyadu.
1 Ámuúha táñahbémuj, tsá múu uwáábojtédí iiye idíllómeíñe peecútéré tsíjtyeke ímityúné ditye íjcyane néétune. Muurá méwaajácú uwáábojte panéváré wáájácurómé ímityúné méénúhajchíí éhnííñevu ɨ́hnáhó diityémá tene ímíbájchómeíiñe. 2 Muurá pámeere ímityúné mémeenúhi. Áánetu ihdyu tsaate tsáijyúubáré ímityúné íhjyúvátúhajchíí ɨ́mɨáámé diítye. Aame piivyété panévatúré ityéhmémeíñe. 3 Muurá ɨ́ɨ́júmuke métsajtyé meímílléhullévú íhjyúháñetu úwáñéíwuúné mepícyóóneri. 4 Téhdure muurá cújúwamɨ́ɨ́né témɨ́hjɨ́ túkevéjtsojte kémúúturóné ítyúkevéjtsojɨ́ɨ́neri iímílléhullévú túkévejtsó ɨ́hnáhó kííjyeba íjcyárónáaáca. 5 Ahdu muurá méjpíítyu méhnɨ́jɨwa áyárówari ímityúné mémeenú meíhjyúváneri. Cáhawáá méɨjtsúcunu muhdú cúújúwari tsátsíhwuúré pééteróné llíyaaténé báju áiúcúne. 6 Ehdu muurá ímityúné meíhjyúváneri métútávájtsámeí teene cúújuwa báju tútávajtsódu. Aane tsahíjcyá cúújúwá pañévú wágóóóvéiibye Naavénedítyu. 7 Muurá pamévá íyámedítyú ííñújɨri úllemee, wahpéjtee, nújpácyó pañe úllemee, íjcyámedítyú ápíchó néérómeke ímí metéhmeme ɨ́vámeímyé tsá meke tútávájtsotúne. 8 Áánetu tsá múijyú méhju metéhméítyuró meke dsɨ́jɨ́vetsóné námijtyádú nééne néhní meíhjyúvahíjcyaju. 9 Muurá tééjuri Méécáánikye medúúrúvahíjcyájuríyé idyé dííbyerée ípívyejtsómé mɨ́amúnáake méuhbáhi. 10 Ehdu míñéécu tééjuri méihjyúvahíjcyá ɨ́mɨáánee, ímityúnee, íjcyane. Tsá tehdu tene nééítyuróne, ámuúha táñahbémuj. 11 ¿Aca ɨ́mɨá nujpácyó íjchívyétsihdyúré idyé nehníwu néjpacyo ijchívyéiyáhi? 12 Áhdure ¿aca higyéérahe nééváiyá atseitóóna? Áhdure ¿aca óóvahe nééváiyá híígoó? Áhdure muurá tsá tsahéjutúré núpáhyéjutu ɨ́mɨá nujpácyoma cánáámajpácyó meújcúítyuróne. 13 Aane ɨ́mɨááné waajácu múnaa ámuha meíjcyáhajchíí óvíi ɨ́mɨááméré ámuha ɨdáátsóméhjɨúvú meíjcyane ámúhadítyú bóhówaúcunúhi. 14 Áánetu ámuha tsíjtye íjcyari menómíutááváne ámuháyé ímí meíjcyáíyóneri metsúúrámeíhajchíí tsá ɨ́mɨá waajácú múnaa ámuha meíjcyatúne. Íllure ámuha máallíhi. Aame tsá ɨ́ɨ́nerí ámuha memítyájkímeíítyuróne. 15 Muurá ehdu nénehjɨ tsá Píívyéébedítyú tsáátune. Ɨ́jɨ́enéré teene Naavéne éhne. 16 Muurá iiye ímí iíjcyáíyóneri tsúúrámeíhijcyámé tsíjtye íjcyari iñómíutááváne panéváré ímityúné méénuhíjcyáhi. 17 Áánetu ɨ́mɨá waajácú Píívyéébedítyú tsáánema íjcyame ímityúné méénutúmé pamévamáyé ímí ijcyáhi. Aame tsá tsíjtyeke éhdɨɨválletúne. Áhdure tsá ditye állíuutúne. Pamévakéré ɨɨ́daatsólléne pɨ́aabóme. 18 Ehdu ímí ícyahíjcyámema teene nɨjkévaá tsaímíye.
1 Áánetu ¿aca kiátú íjcyane ámuha mémúnáátsócatsíhijcyáhi? Muurá ihdyu ámúhadítyúré íjcyane ámuháyé ímítyúnéhjɨri meúmúúpívyehíjcyánéllii ámuha mémúnáátsócatsíhijcyáhi. 2 Muurá ámuha tsíjtyé tsíeméné múhdutú diityédítyú meújcúítyúróné nomííú tééné hallútú diityémá méméénúcatsíhijcyáhi. Aane muurá tsáijyu ámuha médsɨ́jɨ́vétsohíjcyá diityéké tééné hallútú ámúhadítyú pɨ́htone Píívyéébeke ámuha ímíñeúvú metáúmeíhíjcyátúnélliíhye. 3 Muurá ámuha dííbyeke metáúmeíyónáa tsá dibye ámúhakye ácuhíjcyatú ímityúné ámuha metáúmeíñélliíhye. Muurá ámuha métáúmeíhijcyá íllure tééneri ámuha meímíjyúúveki. 4 Ámuúha, Píívyéébeke ímíñeúvú úraavyépítyúné mɨ́amúnaaj, ¿aca tsá ámuha mewáájácutú ímityúné ííñújɨ́ene meméénúneri íllure Píívyéébeke memúnáátsohíjcyáne? Muurá dííbyeke wájyutúmé tééneríyé tsúúrámeíhijcyámé tsá ímí dííbyema íjcyatúne. 5 Muurá dííbyé waajácúháámɨtu nééneé: “Píívyéébe Íapííchó mépañévú pícyoone meke iwájyúne nomíuuváhi.” 6 Aane meke iwájyudu íjcyaabe meke pɨ́áábohíjcyá ímityúné metáhjaki. Muurá tsiiñe dííbyé waajácúháámɨtu nééneé: “Píívyéébe pɨ́aabó ɨdáátsóméhjɨúvú néémeke. Áánetu ‘mityáhmítyá’ néémedi tsá dibye ɨ́ɨ́cúvetúne.” Ehdu muurá nééne Píívyéébé waajácúháámɨtu. 7 Áánéllii dííbyeke maávyejúúlléne dííbyedívú méɨ́hvéjtsaméí Naavéné ámúhadi tsúúrámeíyóneri ɨ́ɨ́cúvetúmére. Áijyu muurá ílluréjuco ámúhadítyú dibye ɨ́hvetéiñe. 8 Ahdícyane ímityúné ámuha meméénuhíjcyánéhjɨtu meímíbáávyéne ímíñeúvuréjuco Píívyéébema meíjcyá téhdure dibye ímí ámúhama iíjcyaki. Téhdure mɨ́jɨjtócú ámuha meúráávyehíjcyánetu meímíbáávyéne dííbyekéréjuco méuráávye. 9 Aame mékímóóveméí ímityúné ámuha meméénuhíjcyáneri metsárívyénema. Óvíjyacóóné ámuha meímíjyuhíjcyáne. 10 Íllure méɨ́dátsójkimyéí Píívyéébedívú dibye ámúhakye ɨpɨ́ááboki. 11 Ahdícyane, ámuúha táñahbémuj, tsá múu ímityúné íhjyúvatú íñahbémudítyu. Tééneri muurá íllure ámuha méehdɨ́ɨ́vállehíjcyá Píívyéébé taúhbaju. Muurá meke neebe méwájyújcatsíki. Aane mecáhcújtsóíyótsihvu ímityúné meíjcyáneri dííbyé taúhbaju méehdɨ́ɨ́vállehíjcyáhi. 12 Muurá ihdyu ápáábyéré diibye tééné taúhbajúvúu meke ájcuube nééiyá muhdú meíjcyane. Áábere ihdyu meke pájtyetétsóhi. Áhdure meke waagóoóbe. Aanéjɨ́ɨ́va ámuha ¿muhdú tsijtye íjcyáneri méihjyúváiyáhi? 13 Cáhawáá ímíñeúvú melléébóne méɨ́jtsaméí eene ‘técoomívú mépeé tsáné pijcyábá náhjɨhe meméénúneri medsɨ́ɨ́dsɨ́vaki’ ámuha menéhijcyáme. 14 Muurá tsá ámuha mewáájácutú muhdú méúmɨwa íjcyane. Muurá éhne cúúvénetúré íjcyáne ójtsó ɨ́ɨ́cúiye kiávú péiñúdú meé. Aame tsá mewáájácutú múhajchótá ííñújɨri meíjcyaíñe. 15 Áánéllii múu íllure nééhií: “Óvíi Píívyéébe ímílléhajchíí teene mémeenúhi.” Éhdure múu ihjyúváhi. 16 Árónáa ¿ɨ́veekí ímíñejɨ́ɨ́ íllure ámuha metúmeíñe ménehíjcyá ámuháyé meímillédú meméénúiyóne? 17 Muurá ɨ́mɨááné íjcyane imyéénúiyóné wáájácurómé teene méénútúhajchíí tsúúca ímityúné meenúmé tééneri.
1 Ahdícyane, ámuúha ehnéva múnaaj, mékímóóveméí ímityúné ámúhakye pájtyéíñeri. 2 Muurá ámúhá tsíeméné ámuha mewájyuhíjcyaróné nójcánuúhi. Ámúhá wajyámúúné ɨ́mɨájáhjɨ́ máharúmú májchoóhi. 3 Áhdure ámúha dsɨ́ɨ́dsɨ́ ámúhadívú tútávááveéhi. Aane múhdurá ámúhama nɨ́jkevámé ámuha méíjcyaá wáájácúratúmeréjuco éhne múúne cúújuwa tsíeméné áiúcúdu. Ehdu ámúhama nɨ́jkévaíñé nihñéétsihvúré ímítyúné hallúvú bañúháñé ámuha medsɨ́ɨ́dsɨ́vahíjcyáne. 4 Muurá ámúhá wákimyéi múnáake ámuha ímí maáhdohíjcyátúneri ditye íhjyúvahíjcyáné ɨ́htsútuube Píívyéébe waajácúhi. 5 Áhdure waajácuube ííñújɨri ɨ́ɨ́né imíjyaú ámuha meíjcyame ɨɨná ámúhakye pɨ́htotúmé ɨ́ɨ́né imítyú ámúhakye méénútúrómeke ámuha medsɨ́jɨ́vétsohíjcyáne. Árome ámuha ménɨjkévaá éhne múúne ócájímuke iújcávátsómeke ditye llííhyanúdu. ¡Ehdu ámúhama tene nɨ́jkéváiñévú tsúúca méúújéteéhi! 7 Ámuúha táñahbémuj, óóchévetúméré ihdyu Jetsóoke météhmehíjcyá múijyú tsiiñe dibye tsááiñévújuco éhne múúne úmɨhé múnáajpi ibájtsó téhmehíjcyádu. Muurá óóchévétuubéré téhmehíjcyá nííjya áálléneri kéémevéné iújcuki. 8 Ahdu múu ijcyáhi. Muurá Jetsóó tsááiñe tsúúca pɨɨhɨ́jucóóhií. 9 Áánéllii ímityúné médárɨ́ɨ́véjcatsídí ámúhá hallúrí teene iíjcyátuki, ámuúha táñahbémuj. Muurá ténehjɨ mééma ímíbájchóiibye tsúúca meke tehméhi. 10 Áánéllii múu ijcyá ɨ́hdée Píívyéébé ihjyú uubálle múnáaúvú ícyahíjcyádu. Muuráhjáa panévari ɨɨ́cúbáhrámeíyonéhjɨ́ aabúcuhíjcyáme. 11 Aane méwaajácú ícyooca tsaímiyéjuco ditye íjcyane ípyée iáábúcuhíjcyánélliíhye. Muurá ámuha méwaajácú muhdúhjáa Jóóuvu téhdure ɨɨ́cúbáhrámeíyonéhjɨ́ áábúcuhíjcyánéllii Píívyéébe dííbyeke ɨ́ɨ́né imíjyaúréjucó pícyoóne. Muurá ɨ́mɨááné mítyane meke ɨdáátsólleébe. 12 Ahdícyane, ámuúha táñahbémuj, tsá múu níjkyejɨɨ, ííñujɨɨ, íjcyánema tsíñéhjɨ mémé dómájcotú ɨ́mɨááné ámuha maállityúné menéécoóca. Tsá múu óvíi muhdú níjkyéjɨma ííñujɨ ijcyá o állíhajchííjyu néétu tééné hallútú Píívyéébe ámúhakye ɨɨ́cúbáhrátuki. Múu ɨ́mɨááné tene íjcyáhajchíí ‘éée, tehdújuco teéne’ nééhií. Áánetu ɨ́mɨááné tene íjcyátúhajchíí múu ‘tsáhaá’ nééhií. 13 Aane ámúhadítyú tsaatéké ímityúné pájtyeme ɨ́cúbáhrámeíhajchíí múu ihjyúvá Píívyéébema ámúhakye dibye ɨpɨ́ááboki. Ááne múu ímíjyuri májtsivá dííbyeke idyúúruváne. 14 Téhdure ámuha mechémécooca múu pɨ́uvá cahcújtso múnáá túkevéjtsojtéké ditye ámúhakye Píívyéébe mémeri dúúrúbájpácyori ɨpɨ́pájchóne ámúhá hallúvú pɨáábó ityáúmeí ámúhakye dibye ibóhɨ́ɨ́tsoki. 15 Áijyu muurá ámúhakye bóhɨ́ɨ́tsóiibye ɨ́mɨááné ámuha mecáhcújtsóne dííbyeke metáúmeíhajchííjyu. Áhdure ímityúné ámuha meméénuhíjcyáné ámúhadi ɨɨ́dáátsóvéne ábájɨ́ɨ́véiíbye. 16 Áánéllii ímityúné ámuha meméénuhíjcyáné tóónutúméré mɨ́amúnáá úmɨwávú Píívyéébeke meúúbálléne dííbyeke pɨáábó métáuméí ámúhakye dibye ɨpɨ́ááboki. Muurá ɨ́mɨááné ímí dííbyema íjcyame tsá báñúmeítyú ɨɨná ityáúmeíñeri. 17 Muuráhjáa éíjyuúvú méhdure nééroobe Eríaúvú dííbyé ihjyú uubálle múnáajpi dííbyeke táúmeí tene iáállétuki. Ahdújucóhjáa tsá tene álletú 3 pijcyábáj pɨɨnévu. 18 Ááné boonéhjáa idyé tsiiñe táúmeííbyé dibye iállétsoki. Ahdújucóhjáa tsiiñe maálléneri panéváré ííñéne néévane. 19 Aane ámuúha táñahbémuj, tsaate ámúhadítyú ɨ́mɨáájú iúráávyénetu mújtámeke tsijtye ímíjpyetétsóhajchíí muurá diityéké pɨ́aabómé Píívyéébe diityédí ɨɨ́dáátsóvéne diityé imítyuháñé iábájɨ́ɨ́ve ditye iwágóóóvétuki. Áyu tehdújuco.
1 Oo Péédoro Jetsocríjtóo úwááboobéré o péhíjcyáíñé wákimyéivu oke pícyoobe íñe íhyaamɨ ámúha éllevu ó caatúnú dííbyékée ámuha mecáhcújtsóné déjúcotu méiiñújɨtu ámúhakye ditye wáchájánúme éllevu, Póótoó, Garáátsiaa, Capadóótsiaa, Áátsiaa, Bitííniaa, éhdúné iñújɨ́ɨ́neri ámuha meíjcyáme éllevu. 2 Muuráhjáa ihdyu tsúúcajátújuco Méécááni Píívyéébe ámúhakye iñéhdújuco újcune dííbyeéjté ámuha meíjcyaki. Aane muurá Íapííchoj tééveri ámúhakye pɨ́áábohíjcyaabe Jetsóópe mewájyuri ítyujpácyó wáágóónej tééveri ámuha meímíjpyeténe dibye ímillédú meíjcyaki. Aabe ihdyu óvíi ámúhakye panévatu pɨ́aabó ɨ́búwajɨ́ɨ́ ɨ́ɨ́nerí ɨ́jtsámeítyúmé ámuha meíjcyaki. 3 Muuráhjáa mítyane meke ɨɨ́daatsólléne béhnétu meke tsɨ́ɨ́mávaabe Jetsocríjtóo ɨdsɨ́jɨ́véne tsiiñe bóhɨ́ɨ́nej tééveri. Áánéllii ɨ́ɨ́né imíjyaú méúmɨwa íjcyane méɨ́tsohíjcyáhi. Ahdícyane ihdyu metsu Jetsocríjtój Caani Píívyéébeke medúúrúváne metéhdújtsoki. 4 Muurá ijcyáné níjkyéjɨri ɨ́ɨ́tsɨɨme meíjcyámé wáábyuta múijyú muhdú íjcyáityúné dibye pícyoone meke téhmene. 5 Ímí dííbyeke mecáhcújtsónéllii ɨ́ɨhnáhoori meke pɨ́áábohíjcyaabe nihñéétsihvúré téhullévú meúújetécooca teene meújcuki. 6 Áánéllii múu íllure imíjyúú dííbyeke ámuha mecáhcujtsómé ámuha meɨ́cúbáhrámeíyónáaáca. 7 Muurá tééneri meke waajácúlleebe ɨ́mɨááné dííbyeke mecáhcújtsóhajchíí éhne múúne óóro cúújúwari ditye wáájácullédu. Muurá teene óóro meke pɨ́áábóné ehnííñevu Píívyéébeke mecáhcujtsóné meke pɨ́aabóné tsá múijyú mééma nɨ́jkéváityúne. Áánéllii dííbyeke ámuha mecáhcujtsómé ɨ́ɨ́netú menéétsámeítyúhajchíí ɨ́ɨ́né imíjyaú ámúhakye ávyéjújtsóiibye dúúrúvaabéré tsiiñe Jetsocríjtó tsáácoóca. 8 Muurá Jetsocríjtoke ámuha maájtyúmɨ́túróóbeke méwájyúúbedívú ámuha mecátsɨ́páávéne méimíjyúúhií. 9 Áábeke ámuha mecáhcújtsónéllii tsúúca ámuha mépájtyetéhi. 10 Muuráhjáa éíjyuúvú Píívyéébé ihjyú uubálle múnaa ihjyúvájúcoorá muhdú dibye meke ɨɨ́daatsólléne pájtyetétsóíñeri. Ároméhjáa tsá pahdu wáájácutú muhdú tene íjcyaíñe. 11 Áánélliihyéhjáa díllócatsíhijcyámé caabyé Críjto íjcyaabe múijyú muhdú ɨɨ́cúbáhrámeíñe ávyéjuutéiñe Píívyéébé Apííchó diityéké néhijcyáne. 12 Áánélliihyéhjáa Píívyéébe diityéké waajácutsó ditye íjcyáijyúi tene pájtyéityúne, bóónétúi tene pájtyeíñe. Áánée muurá tsúúca ámúhakye tsaate úúballé muhdú mepájtyetéiñe Píívyéébé Apííchó níjkyéjɨtu tsááne pɨ́áábónej tééveri. Aane muurá idyé níjkyéjɨ múnaa téhdure imíllerá páñetu iwáájácúiyóné muhdú mepájtyetéiñe. 13 Aane ɨ́mɨááméré meíjcyáne métsúúraméí tsiiñe Jetsocríjtó tsácooca Píívyéébe ámúhakye ɨɨ́daatsólléne ájcúíñeri. 14 Aame tsúúca Píívyéébej tsɨ́ɨ́mé ámuha meíjcyame múu dibye ímillédú ijcyáhi. Tsá múu dííbyekée ámuha mewáájácútúcooca ímítyúnéhjɨri meúmúúpívyehíjcyádú néjúcootúne. 15 Muurá meke újcuube ɨ́mɨááméré meíjcyaki. Áánéllii múu ɨ́mɨáámé ijcyá dibye íjcyadu. 16 Muurá dííbyé waajácúháámɨtu nééneé: “Ɨ́mɨáámé meíjcyá ɨ́mɨáábé o íjcyadu.” 17 Aane dííbyeke ámuha mecáánívahíjcyámé múu ííñújɨri ámuha meíjcyáné hajchótá dibye ímillédú ijcyáhi. Muurá tsahdúré mééma ímíbájchóiibye muhdú meícyahíjcyáné tééne áhdovu meke iájcuki. 18 Muurá ámuha méwaajácú mépée mepájtyetéítyúrojɨ́jtó méɨhdé múnáaúvú úráávyehíjcyánetu meke dibye pájtyetétsóne. Árónáacáa ihdyu tsá meke dibye pájtyetétsotú dsɨ́ɨ́dsɨdívú iáhdóneri. 19 Muuráhjáa ihdyu mééma áhdoobe mítyane iwájyuube Críjtó tujpácyó wágóóóvéneri éhne múúne obééjáwu imíwu néébeke mɨ́amúnáá imítyuháñé hallúvú ditye dsɨ́jɨ́vetsódu. 20 Píívyéébéhjáa ihdyu tsúúcajátújuco dííbyeke mémenúné ííñujɨ iípívyéjtsótúné ɨhdéjuco dibye mewájyuri ɨdsɨ́jɨ́veki. Ahdújucóhjáa dibye tsááne meke ɨpɨ́ááboki. 21 Áánéllii dííbyej tééveri Píívyéébeke mecáhcujtsómé dííbyedívú mécátsɨ́páávehíjcyá dibyée dsɨ́jɨ́véébeke ibóhɨ́ɨ́tsóne ávyéjuutétsónélliíhye. Aame méwaajácú dííbyema meíjcyame ɨ́ɨ́nerí mebáñúmeíityúne. 22 Ahdícyane tsúúca Píívyéébé Apííchó ámúhakye pɨ́áábónej tééveri ɨ́mɨáájú ámuha mecáhcujtsómé óvíi ámuha méwajyújcatsí ámúhá ɨ́ɨ́búuri. 23 Muurá Píívyéébeke mecáhcujtsómé tsíhdyuréjuco meíjcyane. Tsáhájuco meúráávyetú méécáánimúu meke tsɨ́ɨ́mávátsihdyu meíjcyajɨ́jtó íllure nɨ́jkéváijɨ́jto. Áánetu ihdyu Píívyéébé ihjyu mecáhcujtsóné tsá múijyú nɨ́jkéváityúne. 24 Muurá dííbyé waajácúháámɨtu nééneé: Pámeere mɨ́amúnaa wahájchotáré ijcyá tsójcómujɨ íjcyadu. Téhdure ijcyámé wahájchotáré ɨ́ɨ́né imíjyaú wajco íjcyadu. Áánetu ihdyu Píívyéébé tsá múijyú nɨ́jkéváityúne. Ááné uwááboju ɨ́mɨáájú muurá tsúúca ámúhakye úwáábómeíhi.
1 Ahdícyane óvíjyacóóné ímityúné ámuha meméénuhíjcyáne. Tsá múu állíuutúne. Tsá múu pánehjɨ́dú ɨ́mɨáámé íjcyatúne. Tsá múu nómíutáávatúne. Tsá múu ímityúné íhjyúvatú tsíjtyedítyu. 2 Ɨ́mɨá uwááboríyé métsúúraméí éhne múúne tsɨ́ɨ́mene ñohñórí íjyácunúdu. Ááne tééné uwáábó ímíñeúvú méuráávyé ámuha mepájtyetéki. 3 Aane óvíi ehdu méijcyá Jetsocríjtó ɨ́mɨáábé meke wájyune tsúúca mewáájacúme. 4 Aame ihdyu ímíñeúvú meíjcyá dííbyema nééwayúdú néébe meke bohɨ́ɨ́vú ájcúúbema. Muuráhjáa dííbyeke mɨ́amúnaa éhdɨɨválléróóbeke Píívyéébe picyóó ávyeta ɨ́htsútuube páñétúejpi dibye iíjcyaki. 5 Ahdu óvíi meke téhdure nééwayúdú menéémeke pícyoobe ihjyádú meíjcyaki. Téhdure óvíi meke llúúvájtedívú pícyoobe dibye ímillédú meíjcyame dííbyeke meɨ́ɨ́cuvémé ímí dííbyema meíjcya Jetsocríjtoj tééveri. 6 Muurá dííbyé waajácúháámɨtu nééneé: Tsióó cóómi múnáá pañévú ó pícyoó ávyeta wájyúmeííbyeke éhne ímichi tééutu jaa éjkeu nééwayúdú néébeke. Áábeke cáhcujtsómé tsá ɨ́ɨ́nerí báñúmeíityúne. Ehdu nééne Píívyéébé waajácúháámɨtu. 7 Aane dííbyeke cáhcujtsómé dííbyeke wajyúhi. Áánetu dííbyeke cáhcújtsotúmé tsá wájyutú Píívyéébé waajácuháámɨtu íllu tene néhdújuco: Tsaúpe nééwayu jááháñé wákimyéi múnaa iñéhnílléne waagóórou pícyámeí ímichi tééutu jaa éjkéiu. 8 Téhdure tsiiñe nééneé: Diibye muurá éhne múúne nééwáyutu ávyé mecábóhcámeímyé maáákityéúdú néébeé. Ahdújuco muurá dííbyé uwááboju ímí cáhcújtsotúmé mújtámeke tene pájtyene. 9 Árónáa ihdyu tsá ámuha ehdu menéétune. Muuráhjáa ihdyu Píívyéébere ámúhakye iújcúmeke picyóó llúúvájtedívú dííbyé wákiméí ámuha ɨ́mɨááméré meíjcyáne meméénu dííbyeke dúúrúvamére. Aane imílleebe mɨ́amúnáake ámuha meúúballéné muhdú dibye ámúhakye ímítyúnetu ɨ́mɨánejcúvú íjchívyetsóne. 10 Muuráhjáa ɨ́hde ámuha ihdícyaméréi meíjcyame tsá dííbyé pɨáábójú pañe meíjcyatúne. Árónáa ícyooca tsúúca dííbyeéjté ámuha meíjcyame tééné pañe méijcyáhi. 11 Ahdícyane tsá ííñújɨ́ejte ámuha meíjcyájúcootúne, ámuúha táñahbémuj. Muurá ihdyu Píívyéébé avyéjúejtéréjuco ámuúha. Áánéllii ámúhakye o néé meke tútávájtsóíyónéhjɨri ámuha meúmúúpívyétuki. 12 Ɨ́mɨááméré meíjcyá Píívyéébeke wáájácutúmé ímityúné ámúhadítyú íhjyúvárónáa ímí ámuha meíjcyáné hallúvú dííbyeke ditye iávyéjújtso tsiiñe Jetsóó tsáácoóca. 13 Téhdure múu avyéjuullé páñétúejpi méiiñújɨ́ avyéjúúbeke pahúlleváré dííbyé pɨ́áábo múnaa íjcyámemájuco. Muurá Píívyéébere diityéké picyóó ditye ímítyúmeke iúwááboki, áánetu ɨ́mɨáámeke ditye ɨpɨ́ááboki. 15 Muurá imílleebe ɨ́mɨááméré meíjcyane ténejcu wáájácutúmé ɨ́mɨáájú meúráávyénetu ímityúné iíhjyúvátuki. 16 Áánéllii ɨ́mɨááméré meíjcyá tsúúca ímityúnetu ámuha meíjchivyéme. Aame ihdyu ímityúné mémeenújúcohdí tsúúca Píívyéébé hójtsɨ́ pañéréjuco ámuha meíjcyame. 17 Aame múu dííbyeke iíllíñe dibye ímillédú íjcyame pámévakéré avyéjuullé méiiñújɨ́ avyéjúúbemájuco. Téhdure múu pámeere Píívyéébeéjtema wajyújcatsíhi. 18 Áhdure múu tsaaté hójtsɨ́ pañe íjcyame diityéké iávyejúúlléne meenú ditye táuhbáne. Tsá múu ɨ́mɨáámemáyé ímí íjcyatúne. Ímityúmé íjcyárómema múu ɨ́mɨáámé ijcyáhi. 19 Muurá ihdyu Píívyéébe ímillédú meíjcyáné hallútú meke ditye ɨ́cúbahráné maáábúcúhajchíí ímí meke ɨjtsúcunúúbe. Áánetu ímityúné meméénúné hallútú meke ditye ɨ́cúbahráné maáábúcúrónáa ¿aca meke ímí ɨjtsúcunúúbe? Tsáhaá. 21 Muuráhjáa Píívyéébe meke ujcú Críjto mewájyuri ɨ́cúbáhrámeííbyé ɨ́mɨáábé íjcyadu meíjcyaki. 22 Tsáháa muurá dibye múijyú ímityúné méénutúne. Áhdurée tsá muucá dibye állityúne. 23 Muuráhjáa dííbyedítyú ímityúné íhjyúvárómeke tsá dibye pɨ́ámeíhíjcyatúne. Áhdurée dííbyeke ɨ́cúbáhrárómeke tsá dibye méénúllehíjcyatúne. Íllurée ɨ́hvéjtsámeííbyé Píívyéébedívú dibye teene diityémá iímíbájcho muhdú tene íjcyadújuco. 24 Aabée muurá Críjto dsɨ́jɨvé páwachékevu mépée medsɨ́jɨ́véiyóné tsúúcajáa méimítyú déjuco dsɨ́jɨ́vemédú meíjcyarómé meímíbáávyeki. Ehdúu mewájyuri dibye ɨ́cúbáhrámeíñej tééveri méímíbaavyéhi. 25 Muuráhjáa éíjyu ɨ́dátsó méícyahíjcyá Píívyéébeke wáájácutúmé éhne múúne obééjámú mújtame íjcyadu. Árónáa ícyooca tsúúca métehméébé Críjtoma méijcyáhi.
1 Ámuúha walléémuj, ámúhá tajɨ́muke máavyéjuúlle. Tsaímíyé meíjcyá diityémá Críjtó uwááboju tsaate cáhcújtsóturómé ímí ámuha meíjcyane ɨɨ́ɨ́téne botsíi icyáhcújtso ɨɨná diityéké ámuha menéétúrónáaáca. 2 Muurá ɨ́mɨááméré ámuha meíjcyane ɨɨ́ɨ́téne imílléiyómé téhdure Píívyéébeke iúraavyéne. 3 Tsá múu ávyeta iímíbájkímyeííyóneri íjyácunútúne. Téhdure tsá múu íjyácunútú íhñíwaco idyóɨ́hdsɨ́númeíñe tsaímíyé ɨpɨ́hdámeííyóneri, mítyane áhdómeíñé icyááveháñevu iícyáávéíyóneri, ɨ́mɨá wajyámuunévú iújcámeííyóneri. 4 Apááñeríyé múu ijyácunú tsaɨ́ɨ́buwáré iíjcyáíyóneri. Ehdu ihdyu íjcyámeke Píívyéébe ímí ɨjtsúcunúhi. 5 Tehdúhjáa muurá éíjyuúvú íjcyáné walléémú Píívyéébedívú ɨɨ́hvéjtsámeíñe dibye ímillédú ícyahíjcyáhi. Aaméhjáa ájyúmuke avyéjúúllehíjcyáhi. 6 Tsááráuvúhjáa muurá ájyu Aavaráaúvuke icyáhcújtsóne avyéjúúllehíjcyáhi. Aane dillée íjcyadu ámuha ɨ́mɨááméré ámúhá tajɨ́muma meíjcyáhajchíí tsá ámuha ɨ́ɨ́nerí meíllityéityúne. 7 Áhdure ámuha wajpíímú ámúha táábámuma ímíñeúvú meíjcya. Tsá múu diityédí ɨ́cúbáhratúne. Múu ɨ́jtsámeí diityéké iávyejúúlléne muhdú ɨpɨ́áábóíñeri ámúha tsɨ́jpá tujkévevu ditye íjcyátúnélliíhye. Muuráhjáa Píívyéébe wajpii, wallee, picyóó dityétsí ɨpɨ́áábójcatsíñe ímí iíjcyaki. Aane ehdu ámuha meíjcyáhajchíí Píívyéébema ámuha meíhjyúvácooca tsá ɨɨná ámúhakye pátsáríjcyóityúne. 8 Ahdícyane ihdyu pámeere tsaímíyé meíjcyá pamévamáye. Tsá múu pájúvatúne. Meɨ́daatsólléjcatsíñe méwajyújcatsi tsané nahbémú múúne wájyújcatsídyú mítyájkímyeítyúmére. 9 Tsá múu pɨ́ámeítyú ámúhakye ímityúné méénúmeke. Téhdure ámúhakye úhbámeke tsá múu úhbatúne. Íllure diityé hallúvú pɨáábó métáuméí Píívyéébeke. Ehdu dibye ímillédú ámuha meíjcyáhajchíí ámúhakye pɨ́áábóiíbye. 10 Muurá dííbyé waajácúháámɨtu nééneé: Ímí iíjcyane ímillémé tsá ímityúné íhjyúvatúne. Áhdure tsá ditye állíuutúne. Muurá ímityúné imyéénuhíjcyánetu ɨɨ́hveténe ɨ́mɨááneréjuco ditye méénune. Aame ijcyá tsaímíyé pamévamáye. Muurá Píívyéébe ɨ́mɨáámeke pɨ́aabóhi. Aabe dííbyeke ditye táúmeíñé lleebóhi. Áánetu ímítyúmedi tsá dibye ɨ́ɨ́cúvetúne. Ehdu nééne Píívyéébé waajácuháámɨtu. 13 Aane ehdu ɨ́mɨááméré ámuha meíjcyáhajchíí ¿aca ɨ́ɨ́né hallútú múha ámúhakye ímityúné méénúiyáhi? 14 Muurá ehdu ímí ámuha meíjcyáné hallútú meɨ́cúbáhrámeíhajchíí maímijyu ámuha meíjcyanej. Ahdícyane tsáma ɨ́ɨ́nerí maáábímyeídíñe. Muurá Píívyéébe ámúhakye pɨ́aabóhi. 15 Múu Máavyéjuube Críjtodívú icyátsɨ́páávéne íjcyátsíiivyé ámúhakye díllómeke ámuha mewáájácútso ɨ́veekí dííbyedi ámuha meíjyácunúhijcyáne. Árónáa ihdyu múu ímíñeúvú chooco úúballé mítyájkímyeítyúmére. 16 Aame téɨɨbúwá meíjcyá Críjtoke ámuha meúráávyénetu tsaate ímityúné iíhjyúváneri iñúcójpɨ́veki. 17 Aane ihdyu óvi méɨ́cúbáhrámeí ɨ́mɨáánéré meméénúné hallútú Píívyéébe ímílléhajchííjyu. Muurá tééné hallútú meɨ́cúbáhrámeíñé maáábúcúhajchíí ímí meke ɨjtsúcunúúbe. Áánetu ímityúné meméénúné hallútú meɨ́cúbáhrámeíñé maáábúcúrónáa tsá dibye meke ímí ɨ́jtsúcunútúne. 18 Muuráhjáa Críjto múijyú ímityúné méénútúroobe ɨ́cúbáhrámeí méimítyú hallúvu. Aabée tsáijyúré dsɨ́jɨvé méhllii pámeere ímityúmé meíjcyáme wájyuri téénej tééveri meímíbáávyéne ímí Píívyéébema meíjcyaki. Aabée dsɨ́jɨ́vérónáa ɨ́ɨ́ɨ́buu ibóhɨ́ ijcyáhi. 19 Aanéhjáa péé éíjyuúvúu dsɨ́jɨ́vémé ɨ́buúúné íjcyátsihvu diityéké iúwááboki. 20 Muuráhjáa éíjyuúvú Noéé mɨ́ɨ́nécoba méénuhíjcyánáa Píívyéébe téhmehíjcyará mɨ́amúnaa dííbyeke icyáhcújtsóne téémɨ́ pañévú iúcááve ipájtyetéki. Árónáacáhjáa apáámyéré 8-meva pájtyeté pámeere ííñujɨ cáájávéneri májcanúnetu. Áámeúvú ɨ́buúúnéhjáa íjcyátsihvu Jetsóó ɨ́ɨ́buu péé diityéké iúwááboki. 21 Aanéhjáa téijyu nújpácyotu ditye pájtyeténé naavénú íñe ícyooca metsójtsótsámeímyé mepájtyetéiñe. Aane tsá metsójtsómeítyú méjpi ííñú iñítyááveki. Muurá ihdyu tééneri méúújetsó Píívyéébedívú mecátsɨ́páávéébeke metáúmeíñé dibye meke iímíbájchoki. Aane ihdyu meke ímíbájchoobe Jetsocríjtóo dsɨ́jɨ́veebe tsiiñe bóhɨ́ɨ́bej tééveri. 22 Diibye muurá ícyooca ɨ́htsútuubéréjuco níjkyéjɨri Cááni Píívyéébé úníuri íjcyáábeke pámeere níjkyéjɨ múnáama naavémú avyéjuulléhi.
1 Aanée muurá Críjto ííñújɨri iíjcyácooca ɨ́cúbáhrámeí mewájyuri. Áánéllii metsu meɨ́cúbáhrámeíyóné maáábúcu dibyée áábucúdu. Muurá meɨ́cúbáhrámeíyóné maáábucúmé tsá ímityúné meméénújúcootúne. 2 Aame tsáhájuco meúmúúpívyetú ímityúné meméénúíyóneri. Píívyéébe ímillédú meíjcyáiyóneríyéjuco metsúúrámeíñe. 3 Ahdícyane óvíjyacóóné Píívyéébeke wáájácutúmé íjcyadu ímityúné ámuha meméénuhíjcyáne. Muuráhjáa ímítyúneri ámuha méúmúúpívyehíjcyáhi, ámuháa ménahtsɨ́vatéhijcyáhi, ámuháa mewáñehjɨ́vaténé pañe méllíyíícyávehíjcyáhi, níjcyotájtekée ámuha méduurúvahíjcyá ámuha meméénúítyuróne. Ánehjɨ óvíjyacóóne. 4 Muurá ténehjɨ ámuha meɨ́hvéjtsóneri ámúhakye náhbévahíjcyámé tééneríyé íjcyame íllure ámúhadi uuhɨ́vatéhijcyáhi. 5 Árómema Píívyéébe muhdú ditye ícyahíjcyáné ímíbájchoóhi. Muurá pámeere dsɨ́jɨ́vétúmema ímíbájchóiibye tsúúca dsɨ́jɨvéjúcóóróméhjɨmájuco. 6 Téénélliihyéhjáa muurá éíjyu múnáaúvuke téhdure úwáábómeíñé diityé ɨ́buúúné ibóhɨ́ ímí iíjcya Píívyéébe íjcyadu. 7 Muurá tsúúca ííñujɨ mééma nɨjkévaríjyuco. Áánéllii ɨ́mɨááméré meíjcyáne paíjyuváré Píívyéébema méihjyúvahíjcya. 8 Aame múu wajyújcatsíhi. Muurá tsíjtyeke mewájyume ímityúné meke méénúrómeke mepɨ́ámeííyóneri tsá meíjyácunútúne. 9 Ahdícyane múu ímíñeúvú waatsúcújcatsí ámuha maááhɨ́véjcatsícyooca ɨɨná ɨ́jtsámeítyúmére. 10 Mépɨ́áábojcátsí muhdú ámuha mepíívyetédú Píívyéébe meke ájcúné pɨ́áábori bañúháñé dibye meke ɨpɨ́áábótuki. 11 Áánéllii ámuha meúwáábócooca ímíñeúvú méúwáábohíjcyá dííbyé ihjyu néhdújuco ámúhaj tééveri dibye iíhjyúvaki. Áhdure ámuha tsíjtyeke mepɨ́áábócooca ímíñeúvú mépɨáábó muhdú dibye ámúhakye túkévejtsódu. Aane páneere ɨɨná ámuha meméénune múu ímíñeúvú meenú dííbyeke ámuha Jetsocríjtoj tééveri maávyéjujtsóne. Áábedívú ihdyu metsu meɨ́hvéjtsámeíñe dííbyeke maávyéjújtso múijyú nɨ́jkeváityúne. Ehdu teéne. 12 Ámuúha táñahbémuj, tsá múu mávaríjchojúúné ámúhama íjcyánetu ɨ́jtsámeítyú tene ámúhama íjcyáítyuróne. 13 Íllure múu imíjyúú Críjtóo ɨ́cúbáhrámeídyú ámuha meɨ́cúbáhrámeíñeri tsiiñe íavyéjuma dibye tsáácooca ámuha meímíjyúúveki. 14 Áánéllii dííbyeéjté ámuha meíjcyáné hallútú ámúhakye tsaate úhbáhajchíí múu imíjyúú Píívyéébé Apííchó ámúhá pañe íjcyánélliíhye. 15 Árónáa ihdyu núcójpɨ́tsóhreíyó teene ímityúné ámuha tsíjtye éhné menániñee, tsaatéké ámuha medsɨ́jɨ́vetsónee, tsíjtyé ihjyú pañévú ámuha meúcaavénee, éhdúné hallútú ámuha meɨ́cúbáhrámeíñe. 16 Áánetu ihdyu Críjtoéjté meíjcyáné hallútú meɨ́cúbáhrámeíñé tsá núcojpɨ́tsotúne. Íllure Píívyéébeke tééné hallúvú dúúrúvaméré météhdujtsó dííbyeéjté meíjcyánélliíhye. 17 Muurá tsúúca muhdú meícyahíjcyáné dibye mééma ímíbájchóíñe éévé úújéteéhi. Aane méhdityu tujkénúiibye ihñéjté meíjcyámedítyu. Aabéjɨ́ɨ́ awáá ¿muhdɨ́ɨ́vanéami íhya tsáma ímíbájchooi eene dííbyé uwááboju cáhcújtsótúmema, ɨ́mɨáámé íjcyarómé ɨ́htsútúnetu pájtyetéíñáaáca? 19 Ahdícyane dííbyedívú meɨ́hvéjtsámeíñe dibye ímillédú meíjcyá ámuha meɨ́cúbáhrámeíyónáaáca. Muurá meke ípívyéjtsoobe iñéhdújuco méénune.
1 Téhdure ó imíllé cahcújtso múnáá túkevéjtsojtéké o úwaabóné téhdure túkevéjtsoobe o íjcyaabe muhdúhjáa Críjto ɨ́cúbáhrámeíñé o ájtyúmɨɨ́be. Aabe téhdure ó íjcyaá dííbyé avyéjuri tsiiñe dibye tsáácoóca. 2 Áánéllii ámúhakye o néé ímíñeúvú ámuha metúkévéjtso Píívyéébeéjté ámúhá hójtsɨ́ pañe íjcyámeke. Tsá múu dibyée ámúhakye níwáávéné iijyéveríyé tééné wákimyéí méénutúne. Áhdure tsá múu tééné hallúvú ámuha medsɨ́dsɨ́vakíyé méénutúne. Múu ímíñeúvú meenú Píívyéébe ímillédu. 3 Tsá múu tsɨ́jpánécoba diityéké úwáábotúne. Choocóré múu úwaabó páñétúejpi Métehméébé tsáácooca ámuha maávyéjuuté dííbyema múijyú nɨ́jkéváityúne. 5 Téhdure ováhtsámú máavyéjuulle ámúhá túkevéjtsojtéke. Panéjcuvávú máavyéjúúllejcátsí mítyájkímyeítyúmére. Muurá Píívyéébé waajácúháámɨtu nééneé: Píívyéébe pɨ́aabó ɨdáátsóméhjɨúvú néémeke. Áánetu ‘mityáhmítyá’ néémedi tsá dibye ɨ́ɨ́cúvetúne. 6 Áánéllii mítyájkímeítyúméré méɨ́hvéjtsaméí ɨ́htsútuube Píívyéébedívú dííbyere ámúhakye ityúkévéjtsoki. Áijyu muurá ámúhakye ávyéjújtsóiibye dibye meke ávyéjújtsóíñe éévé úújetéijyu. 7 Áánéllii ɨ́ɨ́nerí áábímyeítyúméré dííbyedívú mécátsɨpááve. Muurá imílleebe meke ɨpɨ́aabóne. 8 Árónáa ihdyu téɨɨbúwá meíjcyá Naavéné ámúhakye imújtátsótuki. Muurá mémunáajpi íjcyaabe meke imújtátsóíyóneri ijyácunú éhne múúne bájú oohííbyé iyámeke idyóóíyóneri íjyácunúdu. 9 Áróóbeke ihdyu metáhjá Píívyéébeke ámuha mecáhcújtsónej tééveri. Muurá méwaajácú pahúlleváré ííñújɨri ménahbémú téhdure ténéhjɨri ɨ́cúbáhrámeíhijcyáne. 10 Árónáa ícyooca wahájchotáré meɨ́cúbáhrámeíñé nɨ́jcáutu Mépiivyéébé meke ávyéjuutétsoó múijyú nɨ́jkéváityúné Jetsocríjtoj tééveri. Aabe muurá mewájyuri meke ímíbajchó ɨ́htsutúmé meíjcyame ɨ́ɨ́nevú metáhjátsámeítyuki. 11 Áánéllii ihdyu metsu ɨ́htsútuube íjcyáábeke maávyéjújtso paíjyuváré múijyú nɨ́jkéváityúne. Ehdu teéne. 12 Aane íñe íhyaamɨ o cáátúnuháámɨ́ ámúha éllevu ó wallóó ménahbe Píívyéébeke ímí úráávyeebe Tsibáánoma. Áhaamɨ́ pañe ámúhakye ó ɨ́tsáávetsó ɨ́mɨááné ímí Píívyéébe ámúhakye pɨ́áábohíjcyáne. Áánéllii múu tsaímíyé dííbyema ijcyáhi. 13 Ámúhakye Babiróóniá cóómiyi íjcyáné cahcújtso múnaa duurúvá ámúhakyée iújcudu téhdure Píívyéébe diityéké újcume. Téhdure tájtsɨɨménédú néébe Mááco ámúhakye duurúváhi. 14 Téhdure ámúhakye táicyánéjcutu o néé ámuha Críjtoéjté tsané nahbémú meíjcyame medúúrúvájcatsíki. Ahdícyane óvíi ɨ́búwajɨ́ɨ́ ámuha méijcyáhi. Áyu tehdújuco.
1 Oo Tsimóo Péédoro Jetsocríjtó ɨɨcúve múnáajpi o íjcyáábekée oke dííbyere picyóó úwááboobéré o péhíjcyaki. Aabe íñe íhyaamɨ ámúha éllevu ó caatúnú Mépájtyetétsoobe Jetsocríjtoj tééveri Píívyéébe meke ájcúné uwááboju muha mecáhcujtsódú idyé ámuha mecáhcújtsóme éllevu. 2 Aane óvíi Píívyéébe tsúúca ámuha mewáájácuube Jetsocríjtoj tééveri ámúhakye pɨ́aabó tsaímíyé ámuha meíjcyaki. 3 Muurá dibye ɨ́ɨhnáhori meke pɨ́aabómé ɨ́mɨááméré méijcyá dibye ímillédu. Muuráhjáa meke újcuube dibye íjcyadu meíjcya dííbyema maávyéjuutéki. 4 Aabe meke iñéhdu pɨ́áábohíjcyá dííbyedu meíjcya ííñújɨri ímityúné meke tútávátsohíjcyánéhjɨri meúmúúpívyétuki. 5 Áánéllii ɨ́mɨááméré Píívyéébeke mecáhcújtsóne méwaajácú muhdú ámuha tsaímíyé meíjcyáiyóne. 6 Ááne météhmeméí ámuha panéváré ímítyunéhjɨ́ maáábúcúne ɨ́ɨ́nevú táhjátsámeítyúmé dibye ímillédú meíjcyaki. 7 Múu wajyújcatsí pamévamáyé muhdú tsané nahbémú wájyújcatsídyu. 8 Ehdu ámuha tsaímíyé Máavyéjuube Jetsocríjtoke meúraavyémé ímí dííbyé wákimyéí meméénúhajchíí tsá ámuha dííbyedi mebáñúmeíityúne. 9 Áánetu ehdu iíjcyáiyóné ímílletúmé ijcyá hállúvatúmé íjcyadu. Aame ílluréjuco ábájɨɨvéné muhdúhjáa Píívyéébe diityéké ímíjpyetétsóné íimítyutu. 10 Ahdícyane ihdyu tsúúcajáa dibye ámúhakye újcume métsúúraméí ɨ́mɨááméré ámuha meíjcyáíyóneri ámúhadítyú tene ibóhówaúcunú dííbyedítyú ámuha memújtátuki, ámuúha táñahbémuj. 11 Áijyu ihdyu ámúhakye waatsúcúpéjtsóiibye ímíjyuri Máavyéjuube Mépájtyetétsoobe Jetsocríjtó avyéjuri múijyú nɨ́jkéváityúné dííbyema tsaímíyé ámuha meíjcyaki. 12 Áánéllii éhnííñevu ámúhakye ó ɨ́tsáávétsohíjcyaá muhdú Píívyéébeke meúraavyéné tsúúca ámuha mewáájácúne tehdújuco meíjcyárónáaáca. 13 Ímí ó ɨjtsúcunú ói o dsɨ́jɨ́vétúné hajchótá ámúhakye téénevu o ɨ́tsáávétsohíjcyáne. 14 Muurá tsúúca Máavyéjuube Jetsocríjtó oke úúballé lléváhréjuco o dsɨ́jɨ́veíñe. 15 Áánéllii ó imíllé ímíñeúvú ámúhakye o úwaabóné o dsɨ́jɨ́véné boone ámuha teene maábájɨ́ɨ́vétuki. 16 Tsá muurá álliu tene íjcyatú Máavyéjuubée Jetsocríjtó ɨ́htsútuube íjcyaabe ííñújɨri úlléjéébedítyú ámúhakye muha meúúbállehíjcyáne. 17 Muuráhjáa ávyeta muha meɨ́ɨ́téneríyé Cááni Píívyéébe dííbyeke ávyéjujtsóhi. Áhdurée muha mélleebó dibye dííbyedítyú nééneé: “Áánu Hájchíwúuke o wájyúúbedi mítyane ó imíjyúúhií.” 18 Ehdúu níjkyéjɨtu dibye nééne muha mélleebó cáméhbaúvú Jetsóó múúhadívú tsíhdyúréévécooca dííbyema muha meíjcyame. 19 Áánéllii Píívyéébé ihjyú uubálle múnaáhjáa dííbyedítyú néhijcyáné tsá álliu íjcyatúne. Áánéllii melléébó dííbyedítyú ditye úwaabóne. Muurá ditye úwaabóné meke waajácutsó mewáájácútúnehjɨ́vú éhne múúne peete cúúvétsihdyu ájchúcunúdu. Áánetu méwaajácú ɨ́mɨáábé dibye íjcyane éhne múúne ɨ́ɨ́né imíjyaú tsɨ́tsɨ́vé mɨɨcúruwa ájchúcunúdu. 20 Téhdure muurá méwaajácú Píívyéébé ihjyú uubálle múnaáhjáa dííbyé waajácuháámɨtu cáátunúné diityé tujkéveeju íjcyatúne. 21 Tsáháhjáa ɨ́ɨ́jtsaméiyíyé ɨɨná pájtyeíñé iwáájacúné ditye cáátúnutúne. Muuráhjáa ihdyu Píívyéébé Apííchóré diityéké túkévéjtsóneri caatúnuhíjcyáme.
1 Árónáacáhjáa téhdure ijcyámé téijyu állíu múnaa iiye Píívyéébé ihjyú uubálle múnáadi díllómeíhijcyáme. Téhdure ícyooca diityédú nééme ámúháj pɨɨne íjcyaá ámúhakye álliúúné átéréenéhjɨ́ úwááboímye. Aame íllure ehdɨ́ɨ́válleé Máavyéjuube Jetsocríjtó diibyéjuco ípájtyetétsoobe íjcyáróóbeke. Ááneri iiye iéllevu llícyúhcoímyé Píívyéébé diityéké ɨ́cúbáhraíñe. 2 Aane mítyame diityéké icyáhcújtsóne ímityúné méénuúhi. Críjtoke cáhcújtsotúmé ímityúné ihjyúvaá dííbyé uwáábotu. 3 Aane diitye átéréénéhjɨ́ uwáábojte íllure ámúhakye állihíjcyaá ámúha dsɨ́ɨ́dsɨ́ iújcúroki. Árómé hallúrí tsúúca íjcyáné ɨ́cúbáhraméí Píívyéébée tsúúcajátújuco ehdu néémé wáábyuta méénune. 4 Muuráhjáa níjkyéjɨ múnaa íjcyárómedítyú ímityúné méénúmedi ɨ́dáátsóvétuubéré íllure diityéké waagóó ditye ɨɨ́cúbáhrámeíki. Aame ícyooca cúúvétsii dóhjɨ́númeímyé téhmehíjcyá múijyú Píívyéébe pámeemáyé muhdú ditye ícyahíjcyáné ímíbájchoíñe. 5 Téhduréhjáa muurá éíjyuúvú ímityúmé íjcyámedi tsá dibye ɨ́dáátsóvetúne. Muuráhjáa ííñujɨ dibye cáájávétsóneri májcanúmedítyú apáábyekéré pájtyetétsoobe dityée iímíjpyetéro diityéké úwáábohíjcyaabe Noéeke 7-meva ɨ́ɨ́tsɨ́ɨ́mema. 6 Téhduréhjáa idyé Tsodóómaa, Gomóóraa, íjcyácoomícyu múnáake áiúcuúbe. Ehdúhjáa imyéénúneri meke úújétsoobe íñe ícyooca téhdure ímityúné méénuhíjcyámeke muhdú ɨɨ́cúbáhraíñe. 7 Téhduréhjáa muhdú ɨ́mɨáámeke ipájtyetétsoíñé úújétsoobe ípyée iáiúcúrócoomícyutu Róóke ipájtyetétsóneri. Muuráhjáa diityéj pɨɨne íjcyároobe ɨ́mɨáábé iíjcyánéllii múhdurá ɨtsúcunúhijcyá ímityúné imyéénúneri ditye íhjyúvahíjcyáne. 9 Áánéllii muurá méwaajácú Píívyéébe meke pájtyetétsóné meke mújtátsóíyónetu dííbyedívú meɨ́hvéjtsámeímyeke. Áánetu ihdyu ímityúmé tsúúca ɨ́cúbáhraméí pañe ijcyá dibye muhdú meícyahíjcyáné mééma ímíbájchóiñévújuco. 10 Muurá ɨ́cúbáhráiibye eene iímillédú ímityúné imyéénúne dííbyeke ávyejúúllehíjcyátúmedi. Muurá uuhɨ́vatéhijcyámé ɨ́htsutúmé níjkyéjɨri íjcyárómedi núhnévetúmére. 11 Muurá níjkyéjɨ múnaa diityé ehnííñevu ɨ́htsutúmé íjcyarómé tsá múijyú ávyéjujtédítyú ímityúné íhjyúvatú Píívyéébé úmɨwávu. 12 Árónáa diitye állíu múnaa átéréénéhjɨ́ uwáábojte nehníwu uuhɨ́vatéhijcyá iwáájácútúneri. Ávyeta iyámédú nééme wáájácúmeítyúmé iímillédú dárɨ́ɨ́vémeíhijcyáhi. Árome wágóóóveé diitye iyámé wágóóóvehíjcyádu. 13 Muurá iímillédú iíjcyáne ɨtsúcunúhijcyámé ímí tehdújuco iíjcyane. Árome múhdurá iícyahíjcyáneri tsíjtyeke ityútávátsohíjcyáne áhdó újcuúhi. Aame ávyétá nucójpɨtso nééme ámúhama nahbévahíjcyá ɨ́mɨáámeúvúdu. 14 Muurá tenáhtsɨ́ré ɨɨtéme. Aame tsá múijyú ɨ́hvetéityú ímityúné imyéénuhíjcyánetu. Muurá dúhcú ɨ́ɨ́búwámeke ténejcúvúré ɨ́búwátsohíjcyáme. Aame panéváré iéhnéváíyóneri úmúúpívyehíjcyá ímityúmé íjcyame. 15 Muurá ɨ́mɨájɨ́jtó iúráávyérónetu imújtáne ímítyúné pañéréjuco ditye ícyahíjcyáné tsaapíhjyáa Píívyéébé ihjyú uubálle múnáajpi Beóoúvú hajchi Baraáá íjcyadu. Diibyéhjáa imíllerá ímítyunéhjɨ́ imyéénúné hallúvú ɨdsɨ́ɨ́dsɨváne. 16 Árónáacáhjáa ɨɨju múijyú íhjyúvahíjcyátuube íñe meíhjyúvájuri dííbyeke úhbánetu ɨ́hvetéébé téénetu. 17 Aane muurá diitye állíu múnaa átéréénéhjɨ́ uwáábojte éhne múúne nújpacyo íjcyátúné nupáhyejúdu, áhdure diitye éhne múúne ojtso kííjyeba ihdícyáhullévú tsájtyedu. Aame bañú múnaa íjcyame tsá ɨ́ɨ́netú pɨ́áábotúne. Aame wágóóóveé ávyéta cúúvé néhullévú múijyú nɨ́jkéváityúne. 18 Muurá ímítyunéhjɨ́ iíhjyúváneri tsúúcajáa téénetu ɨ́hvetéjúcóórómeke tsiiñe ɨ́búwátsohíjcyámé ténejcúvu. 19 Muurá nehíjcyáme: “Tsúúca mepájtyetémé hallúrí ɨɨná íjcyájúcóótúnéllii mépiivyété meímillédú meíjcyane.” Árónáa tsá ditye wáájácúmeítyú ímítyúné pañe iíjcyane. Muurá tsáneevu metáhjátsámeíñé pañe méijcyáhi. 20 Aane muurá ímityúné meícyahíjcyánetu Mépájtyetétsoobe Jetsocríjtoke mecáhcújtsónej tééveri meímíjpyetéjúcoorómé bɨwáhdúré ɨ́hdée meícyahíjcyádú meíjcyáhajchíí éhnííñevu ɨ́dátsóréjuco meíjcyane. 21 Aame tsáháa ihdyu ɨ́mɨájɨ́jtó Píívyéébé taúhbaju méhdivu bóhówájtsónejcúvú meɨ́búwáávéítyuróne. Muurá teene mewáájacújúcooróné meéhdɨɨvállehíjcyámé úmɨwa ɨ́dátsóhreé. 22 Ehdu méijcyá íllu tsaate néhdújuco: “Oohímyé ííllímutúhcú tsiiñe majchóhi. Téhdure méénimu nítyááverómé bɨwáhdúré íñújcáámɨri cávíhyíñúmeíhi.”
1 Ahdícyane, ámuúha táñahbémuj, íhyaamɨ ámúha éllevu o cáátúnúháámɨ́ pañe tsiiñe ámúhakye ó úwaabó ɨ́hdééháámɨ́ pañée ámúhakye o úwaabónére. 2 Aane ihdyu tsáma máábájɨ́ɨ́vedí Píívyéébé ihjyú uubálle múnaáhjáa tsúúcajátújuco meke néhijcyáne. Téhdure máábájɨ́ɨ́vedí Mépájtyetétsoobe Jetsocríjtó uwááboju dííbyé uwáábojte ámúhakye úwáábohíjcyáne. 3 Áánéllii wajácútsi méíjcyaco dityée nééne Jetsóó tsiiñe tsááíñé ɨhdéwu tsaate iímillédú ímityúné imyéénúne dííbyedi úúhɨ́vatéiñe. 4 Muurá neeímye: “¿Múijyúami tsááiibye Críjto idyéjuváa tsááiíbyej? Muurá íñe méɨhdé múnáaúvúu íjcyáijyu iícyahíjcyádúré ííñujɨ ícyoocápivu ípyée iípívyéévétsihdyu.” 5 Ehdu neeímyé Píívyéébéhjáa ííñújɨma páneere íévéhóówari íjcyanéhjɨ́ iíhjyúváneríyé ípívyejtsóné wáájácuróme. Muuráhjáa dibye nééjuríyé nújpacyo tsatsíhvú dóbeevé ííñujɨ ibóhówááveki. Téhduréhjáa muurá iñéhdújuco dibye éíjyuúvú ííñujɨ icyájáávétsóneri mɨ́amúnáake májcanútsóné diityé imítyú hallútu. Aane wáájácurómé állíu múnaa átéréénéhjɨ́ uwáábojte tsá tééneri ɨ́ɨ́cúvehíjcyatúne. 7 Árónáa muurá Píívyéébe néé iímílléijyu ííñújɨma páneere íévéhóówari íjcyanéhjɨ́ iwáágóoíñé cúújúwari. Áijyu muhdú meícyahíjcyáné mééma dibye ímíbájchócooca dííbyeke cáhcújtsotúmé ímítyú ícyahíjcyámé ílluréjuco wágóóóveíñe. 8 Cáhawáá méɨjtsúcunu, ámuúha táñahbémuj. Muurá Píívyéébedívú 1,000 píjcyá tsájcoojɨ́ hajchótáre. Muurá tsájcoojɨ́uvúdúré ɨjtsúcunúúbé éhdúné pijcyábá íjcyaróne. 9 Áánéllii tsá múu néétu ɨ́veekí Jetsóó ɨ́ɨ́cúi tsáátune. Muurá ihdyu téhmehíjcyaabe mɨ́amúnaa ímityúné iícyahíjcyánetu ɨɨ́hveténe ímíjpyeténe. Tsá dibye ímilléturó tsaatéuba wágóoovéne. 10 Aabe muurá ihdyu meɨ́jtsótúnáa tsaá éhne múúne naní múnáajpi meke ábájɨ́nejcúdu. Téijyu páneere íévéhóówari íjcyanéhjɨ́ áiivyéné ihjyúvaá ávyétá apíícho. Téhdure ííñujɨ cámáráúúveé páneere tééjɨ́ hallúrí íjcyánéhjɨmájuco. 11 Ehdu páneere cúújúwari wágóóóveéhi. Áánéllii téɨɨbúwá meíjcyáne ímíñeúvú Píívyéébeke méuráávyé dííbyedívuréjuco mecátsɨ́páávénema. 12 Ááne météhmehíjcyá múijyú tehdu tene pájtyeíñé dibye nééneé. Muurévá páneere íévéhóówari íjcyanéhjɨ́ ííñújɨmájuco cúújúwari chócoovéné wágóóóvéné boonétú béhjɨ́réjuco ííñujɨ dibye ípívyéjtsoíñé páneere íévéhóówari íjcyánéhjɨmájuco. Áájɨ́ hallúriva páneere tsaímiyéjuco íjcyaíñe. Tsáhájucóvá ɨɨná ímityúné íjcyáityúne. 14 Ahdícyane teene ámuha metéhméné hajchótá ɨ́mɨááméré meíjcyá ɨ́ɨ́netú ámuha menéétsámeítyúmeke Críjto iájtyúmɨ́vaki, ámuúha táñahbémuj. 15 Muurá Píívyéébe téhmehíjcyá pámeere mɨ́amúnaa ipájtyetéíñé uwááboju cáhcujtsóne. Áánéllii tsáhái Críjto tsáátune. Ehdu téhdure ménahbe mítyane mewájyuube Páávoro ámúhakye caatúnuhíjcyá Píívyéébe dííbyeke túkévéjtsóneri. 16 Muurá pahúlleváré íjcyáné cahcújtso múnáa éllevu iwállóhaamɨ́jɨ́ pañe tééneri íhjyúvahíjcyaábe. Árónáa tsane túhú dibye úwaabóné tsá páneere ímí melléébohíjcyatúne. Aane ijcyámé tsaate dííbyé uwáábó wáájácurómé tsíñejcúvúré úwáábohíjcyáné Píívyéébeke ímí iúráávyétúnélliíhye. Aame ehdu dííbyé ihjyu íúníutúré iúwáábóneri íhyallúvúré ímityúné méénuhíjcyáhi. 17 Ahdícyane ámuha táñahbémú tsúúca ámuha íñehjɨ mewáájacúmé ímíñeúvú météhmeméí állíu múnaa ámúhakye ɨ́mɨáájú ámuha mecáhcújtsónetu imújtátsótuki. 18 Áánéllii éhnííñevu Mépájtyetétsoobe Jetsocríjtodívú mécátsɨpáávé ámúhakye dibye ɨpɨ́áábo ámuha mewájyújcatsíki. Ahdícyane ihdyu óvíi dííbyeke máávyéjujtsó múijyú nɨ́jkéváityúne. Áyu tehdújuco.
1 Ámúhakye ó caatúnú Críjtodítyú dííbyej tééveríi Píívyéébe meke pájtyetétsóóbedítyú íjcyáné uubálle. Diibyéhjáa ihdyu iíjcyadúré ícyahíjcyá ipíívyema íjcyátuube ííñujɨ́i ípívyéévétúné ɨhdéjuco. Áábekée muha maájtyúmɨɨbe íhjyuváné muha mélleebóhi. 2 Aabée bóhówáávéébedítyú íjcyáné uwááboju íñe ámúhakye ó úúbállehíjcyá múijyú medsɨ́jɨvéjúcóóítyúne bóhɨ́ dííbyedítyú meújcúné uwááboju. Aabéhjáa ihdyu iíjcyadúré Cááníma ícyahíjcyároobe botsíi méhdivu bóhówaavéhi. 3 Aanée páneere dibye méénunéhjɨ́ muha máájtyumɨ́hi. Áhdurée dibye íhjyuváné muha mélleebóhi. Aane ámúhakye ó úúballé ímí tsame meíjcyame menáhbévájcatsí íñe muhdú muha Cááni Píívyéébeé, diibye Ílli Jetsocríjtoo, íjcyámútsima meíjcyadu. 4 Aane ámúhakye ó úúballé tééneri ámuha meímíjyuúki. 5 Ááné uwáábojúu dííbyere Jetsocríjtó múúhakye úwaabóné íñe ámúhakye ó úúballé Píívyéébe ɨ́mɨáábé íjcyáábedi ɨ́ɨ́né imítyú íjcyatúne. 6 Áábeke ‘ímí ó úraavyé’ menéérome ímítyunéhjɨ́ meméénúhajchíí íllure máallíhi. 7 Áánetu ɨ́mɨáábé dibye íjcyadu meíjcyáhajchíí ímí ménahbévájcatsí pamévamáye. Áijyu tsá ɨɨná máhallúrí íjcyájúcootú tsúúcajáa Ílli Jetsocríjtó ítyujpácyó iwáágóóneri páneere méimítyú ímíbájchónélliíhye. 8 Áánetu ímityúmé meíjcyarómé ‘tsá ímítyuube o íjcyatúne’ menéhajchíí íllure máállímyeímyé pañe tsá ɨ́mɨáájú íjcyatúne. 9 Árónáa ihdyu Píívyéébe ɨ́mɨáábé íjcyaabe iñéhdu méénúúbeke méimítyuháñé meúúbálléhajchíí méhdi ɨɨ́dáátsóvéne mééma ímíbájchoobe páneére. 10 Áánetu ‘tsá múijyú ɨ́ɨ́né imítyú o méénutúne’ menéhajchíí Píívyéébeke állíu múnáájpidi médillóhi. Aane ehdu menééme tsá ímí dííbyé uwááboju mecáhcújtsotúne.
1 Ámuúha Llihíúmuj, ícyooca íñe ámúhakye o cáátúnúné pañe o néé ámuha ímityúné meméénútuki. Árónáa ihdyu ímityúné meméénúhajchíí Jetsocríjtó ɨ́mɨáábé mépɨááboobe íjcyaabe meke Méécáání húmɨ́j pɨɨnévú pɨ́aabóhi. 2 Muuráhjáa pájámeííbyé méimítyuháñé mééma iímíbájchoki. Árónáacáa tsá apáámyélliihyéré méhllií dibye dsɨ́jɨ́vetúne. Muuráhjáa pámeere mɨ́amúnaa ííñújɨri íjcyáméllii dsɨ́jɨ́veébe. 3 Aane muurá ihdyu Píívyéébé taúhbajúúné néhdu meíjcyánetu méwaajácú ɨ́mɨááné dííbyeéjté meíjcyane. 4 Áánetu tsaate ‘dííbyeéjté muúha’ néérome dííbyé taúhbajúúné néhdu íjcyatúmé állíu múnaa. Áámé pañe tsá ɨ́mɨáájú íjcyatúne. 5 Muurá ihdyu Píívyéébe néhdu meíjcyame dííbyeke méwajyúhi. Áánetu méwaajácú ɨ́mɨááné dííbyeéjté meíjcyane. 6 Áánéllii múu tsaate ‘Píívyéébeke ímí ó úraavyéhi’ nééme ijcyá muhdúhjáa ííñújɨri Jetsocríjtó ícyahíjcyádu. 7 Ámuúha táñahbémuj, íñe ámúha éllevu o cáátunúné tsá béhné taúhbaju íjcyatúne. Muuráhjáa ihdyu tsúúcajátújuco ámúhama tene íjcyane. Áánéllii tsúúca ámuha teene méwaajácúhi. 8 Árónáa béhnéuvúdú ámúhakye ó nehíjcyá muhdú Críjto meke wájyudu ámuha mewájyújcatsíki. Muurá tsúúca ímityúné ámuha meícyahíjcyáné meɨ́hvéjtsóne ɨ́mɨáájuréjuco meúraavyéne. 9 Aane muurá ‘ɨ́mɨáájú ó úraavyéhi’ menéérome ménahbémuke menéhnílléhajchíí íimítyunéjcúréi méúraavyéhi. 10 Áánetu ihdyu ɨ́mɨááné ɨ́mɨáájú meúraavyémé méwajyú ménahbémuke. Aame tsáhájuco ímítyúné pañévú memújtatúne. 11 Áánetu ménahbémuke menéhnillémé ímítyúné pañe méijcyáhi. Aame teene meke mújtatsómé méijcyá éhne múúne hállúvatúmé íjcyadu wáájácúmeítyúme. 12 Aane íñe ámuha áátsɨɨmédú menéémeke ó caatúnú tsúúca Jetsocríjtoj tééveri Píívyéébe ámúhadi ɨɨ́dáátsóvéne ámúhá imítyú ímíbájchómeke. 13 Aane ámuha kéémejtéké ó caatúnú tsúúca Jetsocríjtoke páneeréikyée ípívyéévétúné ɨhdéjuco íjcyáábeke ámuha mewáájácúnélliíhye. Áhdure ámuha ováhtsámuke ó caatúnú tsúúca ámuha Naavéneke metáhjánélliíhye. Áhdure ámuha tsɨɨméké ó caatúnú tsúúca Méécáánikye ámuha ímí mewáájácúnélliíhye. 14 Ahdícyane pámeere kéémejtémá ováhtsámú tsúúca Píívyéébeke ímí ámuha meúraavyémé Naavéneke metáhjame tsá múu íjyácunújúcootú ííñújɨ́énéhjɨri. Muurá tsaate ténéhjɨríyé íjcyame tsá Píívyéébeke wájyutúne. 16 Muurá páneere ííñújɨ́ene tsá Píívyéébedítyú tsáátune. Naavénedítyúré tsááne méjpííyi ímityúné meméénúíyóneri meúmúúpivyéne, ɨɨná meɨ́ɨ́téneri meúmúúpivyéne, meéhnéváneri memítyájkímyeíñe. 17 Áronéhjɨ́ muurá páneere tééjɨma wágóóóveéhi. Áánetu ihdyu Píívyéébe ímillédú ícyahíjcyámé tsá múijyú muhdú íjcyáityúne. 18 Ahdícyane, ámuúha Llihíúmuj, tsúúca ííñujɨ mééma nɨjkévaáhi. Muurá tsúúca ámuha méwaajácú tééné ɨhde Críjtoke múnáátsohíjcyaabe bóhówááveíñe. Muurá tehdu nééme mítyaméjuco méhdivu bóhówáávénetu méwaajácú tsúúca ííñujɨ mééma nɨ́jkévaíñe. 19 Muuráhjáa tujkénú meke iñáhbévahíjcyáróne méhdityu ɨ́hvetémé ɨ́mɨá nahbémú iíjcyátúnélliíhye. Ɨ́mɨá nahbémúu iíjcyaca tsá ditye méhdityu dówáávéítyuróne. Áánetu méwaajácú ménahbémú ditye íjcyatúne. 20 Áánetu ihdyu tsá ámuha diityédú menéétune. Muurá ihdyu tsúúca Píívyéébé Apííchó ámúhá pañe íjcyánéllii ámuha méwaajácú ɨ́mɨááju. 21 Tsá idyé ámuha mewáájácútúnéllii ámúhakye o cáátúnutúne. Muurá tsúúca ámuha méwaajácú keená álliúré íjcyane. Áánéllii ámúhakye ó caatúnú ámuha maállítsámeítyuki. 22 ¿Aane caatyé íñe diitye állíu múnaa? Jetsóó Críjto Mépájtyetétsoobe íjcyatúné néhijcyámé muurá állíu múnaa. Aame íllure dííbyeke ehdɨ́ɨ́vállehíjcyá Cááni Píívyéébema diityétsikye icyáhcújtsótúnélliíhye. 23 Muurá Íllíkye cáhcújtsótúmema tsá Cááni Píívyéébe íjcyatúne. Áánetu ihdyu dííbyeke cáhcújtsómema íjcyaábe. 24 Aane muhdúhjáa ámuha tsúúcajátújuco teene melléébone ímí mecáhcújtsóhajchíí ɨ́ɨ́né imíjyaú ámuha méíjcyaá Méécááni Píívyéébeé, Ílli Jetsocríjtoo, íjcyámútsima. 25 Muuráhjáa dííbyere Jetsocríjtó néé múijyú medsɨ́jɨvéjúcóóítyúne bóhɨɨvu meke iájcune. 26 Ehdu íñe ámúhakye ó caatúnú tsaate ámúhakye mújtátsóíyóné ɨhdétu. 27 Árónáa tsá múha ámúhakye állíítyuró Píívyéébé Apííchovu tsúúca Jetsocríjtó ámúhakye ájcúmeke. Áánéllii tsá múha ámúhakye úwáábóítyuró téénere ámúhakye úwáábohíjcyánélliíhye. Ááné uwááboju muurá tsá álliu íjcyatúne. Ahdícyane, ámuúha Llihíúmuj, ímíñeúvú meíjcyá Críjtoma muhdú Píívyéébé Apííchó ámúhakye túkévejtsódú múijyú tsiiñe dibye tsáácooca ɨ́ɨ́nerí núcójpɨ́vetúmé tsaímíyé dííbyeke ámuha mewáátsúcúpéjtsoki. 29 Muurá ámuha méwaajácú Jetsocríjtó ɨ́mɨáábé íjcyaabe múijyú ímityúné méénutúne. Ahdu íjcyame Píívyéébej tsɨ́ɨ́mé ijcyáhi.
1 Cáhawáá méɨjtsúcunu muhdú Píívyéébe mítyane meke iwájyúnéllii ɨ́ɨ́tsɨ́ɨ́medi díllone. Aame ɨ́mɨááné dííbyej tsɨ́ɨ́mé méijcyáhi. Áánetu dííbyeke cáhcújtsotúmé tsá wáájácutú dííbyeéjté meíjcyane dííbyeke iwáájácútúnélliíhye. 2 Ámuúha táñahbémuj, ɨ́mɨááné tsúúca dííbyej tsɨ́ɨ́mé meíjcyarómé tsáhái ímí mewáájácutú muhdú meíjcyaíñé nihñévúre. Árónáa méwaajácú Críjto meke újcúvácooca dííbyedúréjuco meíjcyaíñé dííbyeke maájtyúmɨ́íñélliíhye. 3 Muurá ɨ́mɨááné dííbyeke mecáhcujtsómé métsúúrámeíhijcyá ɨ́mɨáámeréjuco meíjcyáíyóneri dibye íjcyadu meíjcyaki. 4 Áánetu ímityúné meméénuhíjcyámé Píívyéébé taúhbaju íllure méehdɨ́ɨ́valléhi. Muurá tsá dibye ímílletú ímityúné meméénune. 5 Muurá ámuha tsúúca méwaajácú Jetsocríjtóo múijyú ímityúné méénútuube ííñujɨ́vú tsááne méimítyuháñé méhdityu iwáágóoki. 6 Aane pámeere ímí dííbyema íjcyame tsá ímityúné méénutúne. Áánetu ímityúné méénuhíjcyámé tsá dííbyeéjté íjcyatúne. Aame tsá dííbyeke wáájácutúne. 7 Ahdícyane, ámuúha Llihíúmuj, tsáma tsaatédívú máállítsámeídíñe. Muurá ɨ́mɨáánéré méénuhíjcyámé ɨ́mɨáámé ijcyá Jetsóó íjcyadu. 8 Áánetu Naavéneéjté íjcyame ímityúné méénuhíjcyá tsúúcajátújucóo dibye íjcyadu iíjcyánélliíhye. Áánélliihyée muurá Píívyéébé Hajchi tsáá ííñujɨ́vú dííbyeke ityáhjáne dibye tútávájtsonéhjɨ́ iímíbájchoki. 9 Aane ɨ́mɨááné Píívyéébej tsɨ́ɨ́mé meíjcyame tsáhájuco ímityúné meméénutú béhné ɨ́jtsaméivúréjuco dibye meke ájcúnélliíhye. Aame tsáhájuco ímityúmé meíjcyatú tsúúca ɨ́ɨ́tsɨ́ɨ́medi dibye meke díllome. 10 Aane muurá méwaajácú caatyé Píívyéébej tsɨ́ɨ́mé íjcyane. Áhdure méwaajácú caatyé Naavénej tsɨ́ɨ́mé íjcyane muhdú ditye íjcyánetúre. Muurá ímityúné meméénuhíjcyámé ménahbémuke mewájyutúmé tsá Píívyéébeéjté meíjcyatúne. 11 Muurá ámuha méwaajácú tujkénúu meúwáábójcatsíñé muhdú mewájyújcatsíiyóne. 12 Aame tsá meíjcyatú Caíiúvúhjáa íjcyadu. Muuráhjáa Naavéneéjpí iíjcyánéllii íñáhbeke llííhyánuúbe. Aanée ¿ɨ́veekí lliihyánuube íñáhbeke? Dibyéhjáa múhdurá méénúnáa íñahbe ímí méénune itsárílléne dííbyeke lliihyánuúbe. 13 Ahdícyane múhdurá méɨjtsúcunúdí ámúhakye Píívyéébeke cáhcújtsotúmé néhnílléhajchííjyu, ámuúha táñahbémuj. 14 Muurá méwaajácú Píívyéébeéjté meíjcyame ménahbémuke mewájyume múijyú medsɨ́jɨvéjúcóóítyúne bóhɨɨma meíjcyane. Áánetu íñahbémuke wájyutúmé tsá téénema íjcyatúne. 15 Muurá dsɨ́jɨvétso múnaádú nééme íñahbémuke nehnílléhi. Aane muurá ámuha méwaajácú tsíjtyeke ɨdsɨ́jɨ́vétsóíyóneri íjyácunúhíjcyámema múijyú medsɨ́jɨvéjúcóóítyúne bóhɨ́ íjcyatúne. 16 Muurá méwaajácú muhdúhjáa Jetsocríjtó meke iwájyune úújetsóné ɨdsɨ́jɨ́véneri. Ahdu téhdure ménahbémuke méúújétsóiyá diityéké mewájyune. 17 Ditye pɨ́htónetu diityédí meɨ́dáátsóvéne mepɨ́áábótúhajchíí tsá ɨ́mɨáánetúré Píívyéébeke mewájyutúne. 18 Ámuúha átsɨ́ɨ́médú ámuha menéémeéj, tsá múu apááñéré íhjyúri íñahbémuke wájyutúne. Múu ɨ́mɨááné diityéké iwájyune úújetsó diityéké ɨpɨ́áábóneri. 19 Ehdu meméénume ɨ́mɨáánéjuco ɨ́mɨáájú meúraavyéne. Aame méwaajácú ɨ́mɨááné ímí Píívyéébema meíjcyane. 20 Muurá ímityúné meméénune méwaajácúhi. Aane Píívyéébe ɨɨná túhúúlléébejɨ́ɨ́ waajácú muhdú meícyahíjcyáne. 21 Ámuúha táñahbémuj, muurá ímityúné meméénútúcooca méwaajácú ímí Píívyéébe meke ɨ́jtsúcunúne. 22 Aabe meke ajcú páneere dííbyeke metáúmeíñé dííbyé taúhbajúúné mecáhcújtsóne dibye ímillédú meíjcyámeke. 23 Meke muurá táúhbaabe Ílli Jetsocríjtoke mecáhcújtsóne mewájyújcatsí muhdú meke dibye wájyudu. 24 Dibye meke néhdu meíjcyame ímí dííbyema méijcyáhi. Aame méwaajácú mééma dibye íjcyane Íapííchó mépañévú ipícyóónej tééveri.
1 Ámuúha táñahbémuj, tsá múu peecútéré cáhcújtsotú tsaate ámúhama Píívyéébé icyánéjcuri íhjyuváne. Tujkénú múu ímíñeúvú ɨjtsó iwáájácu ɨ́mɨááné dííbyedítyú tene íjcyáhajchííjyu. Muurá mítyame állíu múnaa dííbyé ihjyú uubálle múnáadi idíllómeíñe úwáábohíjcyáhi. 2 Aane cáhawáá ámúhakye o néé muhdú mewáájacúné ɨ́mɨááné Píívyéébé Apííchó túkevéjtsori úwáábohíjcyámeke. Muuráhjáa ihdyu Jetsocríjtó Píívyéébé Hajchi íjcyaabe Mɨ́amúnáájpidívú iípívyéévéne ííñujɨ́vú tsááne cáhcujtsómé úwáábohíjcyá Píívyéébé Apííchó túkévéjtsóneri. 3 Áánetu teene cáhcújtsotúmé tsá tééné túkevéjtsori úwáábotúne. Críjtó munáajpi Naavéné apííchó túkevéjtsoríyé úwáábohíjcyáme. Aane diityé uwááboju tsúúca ijcyá ííñújɨri éhnée éíjyújuco tééné uubállé ámuha melléébone. 4 Ámuúha Llihíúmuj, muurá Píívyéébeéjté ámuha meíjcyame tsúúca diityéké métahjá diityémá íjcyáábé ɨhnáhó éhnííñevu ámúhama íjcyáábé ɨhnáhó íjcyánélliíhye. 5 Ɨ́jɨ múnaáré iíjcyánéllii mɨ́amúnáadítyúré tsááné ɨ́jtsaméí ditye úwaabóné diitye mɨ́amúnaa lleebúcunúhijcyá téhdure tééjɨ múnaa iíjcyánélliíhye. 6 Áánetu ihdyu Píívyéébeéjté meíjcyánéllii téhdure dííbyeke wáájacúmé meke lléébohíjcyáhi. Áánetu dííbyeke wáájácutúmé tsá meke lléébotúne. Áánetúré méwaajácú caatyé ɨ́mɨááné Píívyéébé Apííchó túkevéjtsori úwáábohíjcyáne, áánetu caatyé álliúré Naavéné apííchó túkevéjtsori úwáábohíjcyáne. 7 Áánéllii metsu Píívyéébedítyú tsááné ɨ́jtsaméima meíjcyame mewájyújcatsíki, ámuúha táñahbémuj. Muurá mewájyújcatsíñeri méúújetsó ɨ́mɨááné dííbyej tsɨ́ɨ́mé meíjcyame dííbyeke mewáájacúne. 8 Áánetu tsíjtyeke wájyutúmé tsá dííbyeke wáájácutúne. Muurá dííbyej tsɨ́ɨ́mé iíjcyaca tsíjtyeke wájyúiyá muhdú dibye meke wájyudu. 9 Muuráhjáa méicyánéjcutu dííbyeke mewájyútúrónáa meke mítyane iwájyune úújétsoobe apáábyéré Ílli íjcyáábeke ííñujɨ́vú dibye wálloobe dsɨ́jɨ́vénej tééveri méimítyuháñé ábájɨ́ɨ́vémeímyé múijyú medsɨ́jɨvéjúcóóítyúné bóhɨ́ meújcuki. 11 Áánéllii méwajyújcatsíiyáhi, ámuúha táñahbémuj. 12 Muurá dííbyeke múijyú maájtyúmɨ́turómé mewájyújcatsíhajchíí méwaajácú Íapííchó mépañe íjcyane. 13 Áánevu meke dibye ájcúnéllii méwaajácú ɨ́mɨááné dííbyeéjté meíjcyane. 14 Muuráhjáa muha Jetsocríjtoke maájtyumɨ́mé íñe méúúbállehíjcyá Méécááníi dííbyeke ííñujɨ́vú wálloone dííbyej tééveri pámeere mɨ́amúnáake ipájtyetétsoki. 15 Aane Jetsóó Píívyéébé Hajchi íjcyane mecáhcújtsóne dííbyedívú mecátsɨ́paavémé tsaímíyé Píívyéébema méíjcyámé pañe íjcyaabe Íapííchoj tééveri. 16 Aane dibye meke wájyune mewáájácúnéllii dííbyeke mecáhcújtsóne dííbyedívú mécátsɨ́páávehíjcyáhi. Muurá ihdyu iíjcyadúré meke wájyuúbe. Aane pámeekéré mewájyume ímí dííbyema meíjcyámema idyé íjcyaabe Íapííchoj tééveri. 17 Muuráhjáa muhdú Jetsocríjtó ííñújɨri íjcyadu meíjcyáneri méúújetsó ɨ́mɨááné dííbyeke mewájyune. Aabe meke wájyúnéllii tsá meíllityétú nihñéétsihvúré mééma dibye muhdú meícyahíjcyáné ímíbájchóíñeri. 18 Muurá meke wájyúmedi tsá meíllityétúne. Áánetu meke wájyútúmeke méillí ditye meke ímítyú dárɨ́ɨ́véíyónélliíhye. Muurá tsaate meke wájyune mewáájácútúnéllii diityéké méíllíiyáhi. 19 Árónáacáa ihdyu Píívyéébe tsúúcajátújuco meke wájyune mewáájácúnéllii dííbyeke méwajyúhi. 20 Áánetu ‘Píívyéébeke ó wajyúhi’ menéérome ménahbémuke menéhnílléhajchíí íllure máallíhi. ¿Muhdú maájtyúmɨ́rómeke mewájyúmejɨ́ɨ́va Píívyéébeke méwájyuú awáá maájtyúmɨ́ɨ́bekéjɨ́ɨ́vari? 21 Árónáacáa meke neebe dííbyeke mewájyúne téhdure ménahbémuke mewájyuki.
1 Muurá Jetsóó Mépájtyetétsóóbeke mecáhcújtsóóbedívú mecátsɨ́paavémé méijcyá Píívyéébej tsɨ́ɨ́me. Aane dííbyeke wájyume téhdure ɨ́ɨ́tsɨ́ɨ́meke wajyúhi. 2 Aane dííbyeke mewájyúnéllii dibye meke néhdu meíjcyame téhdure tsijtye dííbyej tsɨ́ɨ́mé íjcyámeke ménahbémuke méwajyúhi. 3 Muurá dibye néhdu meíjcyáneri méúújetsó dííbyeke mewájyune. Aane tsáháturo túhuutúne. 4 Muurá dííbyej tsɨ́ɨ́mé meíjcyame ííñújɨ́ imítyuháñé métahjá Jetsóoke mecáhcújtsóneri. 5 Píívyéébé Hajchi dibye íjcyane mecáhcujtsómé métahjá panéváré meke tútávájtsóiyóne. 6 Muurá méwaajácú Jetsóó Píívyéébé Hajchi íjcyane dibyée tsójtsótsámeícyooca Ílli dibye íjcyane dííbyere Píívyéébe cáámetu néénélliíhye. Áhdurée dibye dsɨ́jɨ́vécooca úújétsoobe Ílli dibye íjcyane. Aane muurá Íapííchó méhdivu bóhówátsohíjcyá ɨ́mɨááné tene íjcyane. 7 Muurá ijcyámé níjkyéjɨri pápihchúúmeva Píívyéébé Hajchi Jetsóó íjcyane néémeé: Diibye páñetu Ílli Jetsocríjtoo, Cáánií, Íapííchoo, éhdume. Aame pápihchúúmeva íjcyame tsáápiiyéro. 8 Téhdure íñe ííñújɨri pápihchúúneva teene bóhówajtsóhi: Dibyée tsójtsótsámeícyooca Cááni nééneé, dibyée dsɨ́jɨ́vécooca tsiiñe dííbyere nééneé, Íapiichó meke néhijcyánee, éhdune. Aane pápihchúúneva íjcyane tsanééré méhdivu bóhówajtsóhi. 9 Muurá mécáhcujtsó mɨ́amúnaa meke nééneé. Aanéjɨ́ɨ́ muurá mecáhcújtsóiyá Píívyéébe meke nééneé. Muurá dííbyere meke néé Jetsóó Ílli íjcyane. 10 Áánéllii pámeere dííbyeke cáhcujtsómé waajácú ɨ́ɨ́ɨ́búuri ɨ́mɨááné Píívyéébé Hajchi dibye íjcyane. Áánetu teene cáhcújtsotúmé állíu múnáájpidi dilló dííbyeke. 11 Árónáa neebe Íllij tééveri meke iájcuíñé múijyú medsɨ́jɨvéjúcóóítyúne bóhɨɨ́vu. 12 Aane pámeere dííbyé Hájchima íjcyame tsúúca teene ujcúhi. Áánetu dííbyema íjcyátúmedi tsá tene íjcyatúne. 13 Ehdu íñe ámúhakye ó caatúnú Píívyéébé Hájchikye ámuha mecáhcújtsómeke ámuha mewáájácu tsúúca ámuha múijyú medsɨ́jɨvéjúcóóítyúne bóhɨɨma meíjcyane. 14 Muurá méwaajácú Píívyéébe ímillédújuco tene néhajchíí dííbyeke metáúmeíñé dibye meke lléébone. 15 Áánéllii méwaajácú dibye meke pɨ́ááboíñé páneere dííbyeke metáúmeíñetu. 16 Aane tsaapi ménahbe ímityúné méénúhajchíí múu dííbyé hallúvú pɨáábó táúmeí Píívyéébeke dibye dííbyedi ɨɨ́dáátsóvéne dííbyé imítyú iábájɨ́ɨ́ve dibye tééné déjúcotu ɨdsɨ́jɨ́vétuki. Árónáa ijcyáné tsane ímityúné meméénúné déjúcotu medsɨ́jɨ́véiyóne. Aane téénéeméné dibye méénúhajchíí métáúmeídí pɨáábó dííbyé hallúvu. 17 Muurá páneere Píívyéébe ímílletúné meméénunéhjɨ́ ímityúne. Árónáa ijcyáné tsane tééné déjúcotu medsɨ́jɨ́véiyóne. 18 Árónáa méwaajácú ɨ́mɨááné Píívyéébeke mecáánívahíjcyámé ímítyúné pañévú meúcaavéjúcootúné dííbyé Hajchi meke Naavéné mújtátsóíyónetu téhmehíjcyánélliíhye. Áánéllii muurá tsá dibye meke mújtátsóítyuró Píívyéébeéjté meíjcyámeke. Áánetu íñe múhdumé ííñújɨri íjcyáné mɨ́amúnaa Píívyéébeke cáhcújtsotúmé diibye Naavéné hójtsɨ́ pañe. 20 Muurá méwaajácú Píívyéébé Hajchíi tsááne ííñujɨ́vú meke iwáájácútso muhdú ɨ́mɨáábé Cááni íjcyane dííbyema ímí meíjcyaki. Aame ícyooca ímí dííbyema méijcyá Ílli Jetsocríjtoma meíjcyánélliíhye. Aane ɨ́mɨáábé Píívyéébe íjcyaabe meke ajcú múijyú medsɨ́jɨvéjúcóóítyúne bóhɨɨ́vu. 21 Ahdícyane, ámuúha Llihíúmuj, óvíjyacóóné dííbyedítyú ámúhakye mújtátsóíyonéhjɨ́ ámuha mecáánívahíjcyáne. Áyu tehdújuco.
1 Muúllej, Píívyéébé cahcújtso múnáá túkevéjtsoobe o íjcyaabe dɨ́ɨ́tsɨ́ɨ́mema ámúhakye o wájyúmeke tsúúca Píívyéébe újcúme éllevu íñe íhyaamɨ ó caatúnúhi. Aane tsá apáábyéré ámúhakye o wájyutúne. Pámeere ɨ́mɨáájú úraavyémé ámúhakye wajyúhi. 2 Aane ɨ́mɨááné ámúhakye ó wajyú ɨ́mɨáájú múijyú muhdú íjcyáityúné mépañe íjcyánélliíhye. 3 Ahdícyane óvíi Méécááni Ílli Jetsocríjtoma ámúhakye wájyumútsí ámúhadi ɨɨ́dáátsóvéne pɨ́aabó ɨ́búwajɨ́ɨ́ ámuha meíjcyaki. 4 Mítyane ó ímíjyuuvé tsaate dɨ́ɨ́tsɨ́ɨ́medítyú íílle ímí tehdújuco ɨ́mɨáájú úráávyémeke o ɨ́ɨ́ténema. Muurá Píívyéébé taúhbaju néhdújuco ditye íjcyane. 5 Aane, muulle, uke o néé mewájyújcatsíki. Tsá béhné taúhbaju tene íjcyatúne. Muuráhjáa ihdyu tsúúcajátújuco Píívyéébe meke táuhbáné mewájyújcatsíki. 6 Muurá ɨ́mɨááné dííbyeke mewájyúhajchíí dibye meke néhdu méijcyáhi. 7 Aane téɨɨbúwá méíjcyaco állíu múnáake. Muurá mítyame ijcyá ííñújɨri Jetsocríjtóo ííñujɨ́vú itsááne ɨ́mɨááné mehdu mɨ́amúnáajpi íjcyane cáhcújtsotúme. Aame íllure dííbyeke ehdɨ́ɨ́vállehíjcyá icyáhcújtsótúnema. 8 Ahdícyane téɨɨbúwá méíjcyaco ámuha mebáñúmeítyu ámúhá wákimyéi áhdori Píívyéébe meke ájcune ámuha meújcuki. 9 Muurá ámuha Críjtó uwááboju íjcyáné tsɨjɨ́jtoréjuco meúráávyéhajchíí tsá Píívyéébé icyánéjcuri ámuha meíjcyatúne. Áánetu tééné uwáábóré ímí ámuha meúráávyéhajchíí Píívyéébeé, Ílli Jetsocríjtoo, íjcyámútsima ímí ámuha méijcyáhi. 10 Aane tsaate Críjtó uwááboju cáhcújtsotúmé ámúha éllevu ámúhakye iúwáábo péhajchíí tsá múu ihjyávú wáátsúcúpéjtsotúne. 11 Muurá diityéké ámuha mepɨ́áábóhajchíí tsúúca ímityúné ámuha mémeenúhi. 12 Aane íjcyaróné mítyane ámúhakye o nééiyóne. Árónáa tsáhájuco ó ímílletú éhnííñevu íhyaamɨ́ pañétú o cáátunúné lléváhréjuco ámúha éllevu o pééíñélliíhye. Téijyu botsíi ámúhakye ó neé éhnííñevu meímíjyuúki. 13 Aane díñaalle ímí Píívyéébeke úráávyéllej tsɨ́ɨ́mé mítyane ámúhakye duurúváhi. Áyu tehdújuco.
1 Oo Píívyéébé cahcújtso múnáá túkevéjtsoobe o íjcyaabe íhyaamɨ diéllevu ó caatúnú uke o wájyuube Gááyó éllevu. 2 Aane Píívyéébeke, muube, pɨáábó ó táúmeíhijcyá díhyallúvú panévatúré ímí u íjcya muhdú tsaímíyé dííbyeke u úraavyédu. 3 Mítyane ó ímíjyuuvé uuva tsaímíyé ɨ́mɨáájú u úraavyéné tsaate ellétú tsááme oke úúbálléneri. 4 Téhdure ávyétá mityáné ó ímíjyuuvé ópée ɨ́mɨáájú o úwaabómé ímí úraavyéné oke ditye úúbálléneri. 5 Aane, muube, ímí tehdújuco u pɨ́áábohíjcyáné ménahbémuke ímichi tsiélletu tsááme Píívyéébé ihjyu úwááboméré péhíjcyámeke. 6 Muurá ííllevu ménahbémú dóbéévémeke úúballémé muhdú diityéké u wájyúne u pɨ́aabóne. Aane ímí tehdújuco diityéké u pɨ́áábohíjcyáné Píívyéébe ímillédújuco. 7 Muurá dííbyé ihjyú uwáábori úllehíjcyámé tsá ímílléturó cáhcújtsotúmé diityéké pɨ́aabóne. 8 Áánéllii metsu meere mepɨ́áábohíjcya diityéké ditye ɨ́mɨáájú iúwááboki. 9 Muuráhjáa éíjyu waajácuháámɨ́ ó wallóó elle íjcyáné cahcújtso múnáa éllevu diityéké o túkévéjtsoháámɨ. Áronéváa tétsíí túkevéjtsoobe Dióóterépé iiye ɨ́htsútuube iíjcyane iímíllénéllii tsá lléébotú táuwáábo. Imílleebéváa iiye iúwaabóne. 10 Áánéllii téhullévú o péécooca dííbyeke ó dílloó táhallúvuváa dibye álliñe. Aabévá muurá tsá wáátsúcuhíjcyatú Píívyéébé ihjyú uwáábo múnaa téhullévú úújetémeke. Muurévá ímí diityéké wáátsúcúmeke ibóíjcyúróne tsaméhjɨkéjuco dibye íchívyétsohíjcyáne. 11 Tsá múu ihdyu, muube, ehdu ímítyuube íjcyatúne. Ɨ́mɨáábéré múu ijcyáhi. Muurá ɨ́mɨáánéré méénume Píívyéébeéjte. Áánetu ímityúné méénume tsá dííbyeke wáájácutúne. 12 Áánetu pámeere nehíjcyá Deméétrio ɨ́mɨáábé íjcyane. Téhdure o íjcyároobe ó waajácú ímí dibye íjcyane. Aane ɨ́mɨááné tehdújuco diíbye. Muurá uure wájácú u nééne tsá múijyú álliu o íhjyúvatúne. 13 Aane íjcyaróné mítyane uke o nééiyóne. Árónáa tsá o ímílletú éhnííñevu o cáátunúne. 14 Muurá lléváhréjuco maájtyúmɨ́jcatsíiñe botsíi ímíñeúvú meíhjyúvájcatsíki. 15 Ahdícyane óvíi ɨ́búwajɨ́ɨ́ ú ijcyáhi. Íílle íjcyame ménahbémú uke duurúváhi. Áhdure óóma duubállé ménahbémuke diityéké o dúúruváne. Áyu tehdújuco.
1 Oo Jóóda Jacóóbó nahbe Jetsocríjtó ɨɨcúve múnáajpi o íjcyaabe íñe íhyaamɨ ó caatúnú ámúhakyée Méécááni iímíbájchóne újcúmeke Jetsocríjtó téhmehíjcyáme éllevu. 2 Aane ihdyu óvíi ámúhakye ɨɨ́daatsólléne pɨ́ááboobe ɨbúwajɨ́ɨ́ ámuha meíjcyame mewájyújcatsíki. 3 Ámuúha táñahbémuj, ó imíllerá éhnííñevu ámúhakye o cáátunúné muhdúhjáa mepájtyetéiñe Píívyéébe mééma méénúnetu. Árónáa tsaate ámúhakye pátsárícyohíjcyánéllii ó imíllé íllure ámúhakye o tsápɨjtsóné Píívyéébée meke ájcune ɨ́mɨáájú icyánéjcutu ámuha meɨ́tsútúúveki. 4 Muurá ijcyámé tsaate ímityúmé Píívyéébeke cáhcújtsóturómé íllure iállíñe ámúhá pañévú úcaavéme. Aame Máavyéjuube Jetsocríjtoke iéhdɨɨválléne nehíjcyá Píívyéébe meke iwájyúnéllii muhdú meke méénúityúné ímityúmé meíjcyárómeke. Tehdu nééme muurá wágóóóveé Píívyéébé waajácuháámɨ́ pañétúu tsúúcajájuco tene néhduú. 5 Aane ó imíllé tsúúca ámuha mewáájacújúcooróné ámúhakye o ɨ́tsáávetsóné muhdúhjáa Píívyéébe ijraéémú ihñéjté íjcyárómeke méénune dííbyeke ditye cáhcújtsótúnélliíhye. Muuráhjáa Ejíhtó iiñújɨ múnáá hójtsɨ́ pañétú diityéké dibye íjchívyétsórónáa diityédítyú tsaate dííbyeke cáhcújtsótúmeke dsɨ́jɨ́vétsoóbe. 6 Téhduréhjáa muurá níjkyéjɨ múnaa ímí dííbyema íjcyatúmé múhdurá dárɨ́ɨ́vémeímyeke waagóoobe íijcyátsihdyu. Áámekéhjáa pícyoobe cúúvétsíí pañévú úwáñehííñeri ichíjchúmeke ditye tétsii iíjcya dibye muhdú meícyahíjcyáné ímíbájchóiñévújuco. 7 Téhduréhjáa muurá Tsodóómaa, Gomóóraa, íúníúécoomíjɨ múnaa, íjcyámeke ɨ́cúbáhraabe cúújúwari ihdícyáméhjɨma ditye dómácócatsíhíjcyáné déjúcotu. Áánetu méwaajácú Píívyéébe ímítyúmeke ɨ́cúbahráné cúújúwari múijyú nɨ́jkéváityúne. 8 Ehdúhjáa ɨ́hdé múnáaúvuke dibye ɨ́cúbáhránáa ¿ɨ́veekí dííbyé taúhbajúúné iéhdɨɨválléne ímityúné ihjyúvahíjcyámé níjkyéjɨri ɨ́htsútujte íjcyámedítyu? Aame ímityúné iíjcyáneri íjpííhañe íllure tútávátsohíjcyáhi. 9 Muuráhjáa ɨ́htsútuube níjkyéjɨ múnáá avyéjuube íjcyároobe Migyééré tsá ímityúné íhjyúvatú Naavénedítyú dííbyema Moitséeúvú ɨɨtéméhó hallúvú ityáhjájcatsícyoóca. Tsáháa dibye dííbyedi iúúhɨ́váténe néétu dibye ímítyuube íjcyane. Ílluréhjáa neebe dííbyeke: “Óvíi ihdyu muhdú Píívyéébe uke nééhií.” 10 Árónáa muurá diitye állíu múnaa tsá tehdu néétune. Muurá ímityúné ihjyúvahíjcyámé iwáájácútúnéhjɨri iúúhɨ́vaténema. Aame iyámédú dárɨ́ɨ́vémeíhijcyáhi. Ehdu iímillédú iíjcyáneri iiye íhyallúvú llícyúhcohíjcyámé iwágóóóveíñe. 11 ¡Máɨdáátsoju ihdyu diityéké tene pájtyeíñej! Éhnéhjáa Caíí íñáhbeke dsɨ́jɨ́vetsó dɨ́ɨ́vane muurá méénuhíjcyáme. Áhdure éhnéhjáa Baraáá ímityúné méénu dɨ́ɨ́vane ɨdsɨ́ɨ́dsɨ́váíyóneri ijyácunúhijcyáme. Aame muurá múhdurá idyárɨ́ɨ́vémeíhíjcyáné nɨ́jcaúvú wágóóóveé éhnéhjáa Coréé ílleebótú nɨ́jcaúvú dsɨ́jɨ́veebe wágóoovédu. 12 Muurá eene ámuha menáhbévájcatsíñé wañéhjɨnévú nucójpɨtsówu ɨ́mɨáámeúvúdú múúbaké ávyejúúlletúmé ipyééne majchóháñé iiye óróhcohíjcyá tsíjtyéjtane diityéké ɨ́tsáávetúme. Aame éhne múúne maálléítyúcooca ojtso kííjyeba pevénéré tsájtyedu. Áhdure diitye éhne úmehééné iñééváíyótsihvu néévátúnéllii ílluréjuco meíllone tébajkyéjɨmájuco mewáágoódu. 13 Áhdure diitye éhne nohjɨ páné ɨhdéene móóá úniúvú íjchívyetsódu. Áhdure diitye éhne mɨ́ɨ́curu wáájácúráityúmeréjuco iíjcyáíhullévú áákityédu. Aame wágóóóveé cúúvétsíí pañévú múijyú nɨ́jkéváityúne. 14 Muuráhjáa Enóó Adáaúvúj tsɨɨménémúhaabe 7-ijyúvájucóo dííbyeúvudítyú ditye llíyaaténáa íjcyaabe Píívyéébe túkévéjtsóneri néé ehdu néémedítyu: “Ávyéjuube tsájucóó mítyame ihñéjtema pámeere mɨ́amúnáama muhdú ditye ícyahíjcyáné iímíbájchoki. Muurá pámeere ímityúné méénuhíjcyámema ímityúné dííbyedítyú íhjyúvahíjcyámé iáhdó újcuúhi.” Ehdúhjáa Enóoúvú nééhií. 16 Aame muurá tsá múijyú ɨ́jtsúcunútú tsíeméné ímí tehdújuco íjcyane. Páneere múhdurá íjcyane nehíjcyáme. Ááne iímillédú ímityúné iíjcyáne mítyákímyeíhijcyáme. Aame ɨ́mɨáámeúvúdú tsaatémá tsaímíyé ihjyúvahíjcyá diityé tsíeméné diityédítyú iújcúroki. 17 Ámuúha táñahbémuj, cáhawáá méɨtsáávé éhnéhjáa Jetsocríjtó mamyémú nééneé: 18 “Muurá Jetsocríjtó tsiiñe tsááiñe pɨ́ɨ́hɨ́cooca íjcyaímyé tsaate iímillédú ímityúné íjcyame íllure dííbyedi úúhɨ́vatéimye.” 19 Aaméjuco muurá eene mɨ́amúnáake páhduváré ɨɨ́jtsámeíchóne ímítyúneríyé tsúúrámeíhijcyáne. Áámé pañe tsá Píívyéébé Apííchó íjcyatúne. 20 Áánetu ihdyu imíchi meíjcyáne Píívyéébema méihjyúvahíjcyá dííbyé Apííchó pɨáábori ámuha metéhmémeí Críjtoke mecáhcújtsónetu ámuha memújtátuki, ámuúha táñahbémuj. 21 Ahdícyane ɨ́mɨááméré meíjcyá dibye ámúhakye iwájyúne ɨpɨ́ááboki. Óóchévetúméré météhmehíjcyá Jetsocríjto meke ɨɨ́daatsóllédú íjcyaabe múijyú medsɨ́jɨvéjúcóóítyúne bóhɨɨvu iájcuki. 22 Múu tsaate páhduváré ɨ́jtsámeímyeke úwaabó ditye iwájácúúvéne ímíñeúvú icyáhcújtsoki. 23 Ehdu múu pájtyetétsó cúújúwá pañévú ditye wágóóóvéíyónetu. Árónáa ihdyu múu téɨɨbúwá ijcyá ditye ímityúné méénúnetu ámuha meɨ́ɨ́vátuki. 24 Aane ihdyu óvíi Píívyéébe Mépájtyetétsoobe Jetsocríjtoj tééveri ámúhakye tehmé ámuha dííbyedítyú memújtátuki. Áhdure óvíi ámúhakye túkévéjtsoobe ɨ́ɨ́netú ámuha menéétsámeítyu dííbyedívú ámuha meúújetécooca ímíjyuuri ámuha meíjcyaki. Áánéllii metsu Píívyéébeke apáábyekéré maávyéjújtso panévatúré ɨ́htsútuube íjcyaabe múijyú nɨ́jkéváítyúúbeke. Áyu tehdújuco.
1 Oo Jóáa Jetsocríjtó ɨɨcúve múnáajpi o íjcyaabe íñe íhyaamɨ o caatúnuube ó úúballé muhdú lléváhréjuco tene pájtyeíñe. Píívyéébéhjáa Jetsocríjtoke néé dibye ɨ́ɨɨcúve múnáadívú teene ibóhówájtsoki. Áanée óhdivu bóhówájtsoobe naavédú nééné pañe níjkyéjɨ múnáájpij tééveri. 2 Aane íñe ícyooca o úúballéné muurá ɨ́mɨááné Píívyéébé ihjyu Jetsocríjtóo óhdivu bóhówajtsóné o ájtyumɨ́ne. 3 Aane ihdyu maímijyu teene éévemej. Áhdure maímijyu teene illéébone cáhcujtsómej. Muurá lléváhréjuco téhaamɨ úúbállenéhjɨ́ pájtyeíñe. 4 Aane íñe ó caatúnú ámuha 7-hava elle Áátsiá iiñújɨri meíjcyáné cahcújtso múnáa éllevu. Aane óvíi Píívyéébe ipíívyema íjcyátuube iíjcyadúré íjcyaabe ámúhakye pɨ́aabó ɨ́búwajɨ́ɨ́ ámuha meíjcyaki. Áábé Apííchó 7-nevádú nééne óvíi téhdure ámúhakye pɨ́aabóhi. 5 Téhdure óvíi Jetsocríjtó páñétúejpi dsɨjɨ́vetúu bóhɨ́tujkénuube ámúhakye pɨ́aabó pámeere ííñújɨri íjcyáné avyéjujté avyéjuube íjcyaábe. Diibye ɨ́mɨáábé íjcyaabe méhdivu ɨ́mɨáájú bóhówátsohíjcyáhi. Muuráhjáa mítyane meke iwájyúnéllii ítyujpácyó waagóoobe téénej tééveri méimítyú méhdityu iwáágóoki. 6 Aabée meke picyóó Cááni Píívyéébé avyéjúejte meíjcyaki. Áhdurée meke pícyoobe llúúvájte meíjcyame dííbyeke meɨ́ɨ́cúveki. Aabe ɨ́htsútuube ávyéjuube íjcyáábeke ihdyu metsu maávyéjútsohíjcya paíjyuváré múijyú nɨ́jkéváityúne. Ehdu teéne. 7 Ámuúhaj, muurá pámeere mɨ́amúnaa dííbyekée cáváájcómema maájtyúmɨɨ́ ojtsó pañe tsáábeke. Aane dííbyeke cáhcújtsotúmé iájtyúmɨ́ne taáhi. Ehdu pajtyéiñe ɨ́mɨááne. 8 Muurá Píívyéébe nééhií: “Oo panévatúré ɨ́htsútuube tapíívyema o íjcyátuube iíjcyadúré o íjcyaabe muurá ímichi téhɨjpɨ oo páneerée o ípívyéjtsoóbe. Áhdure nɨ́jke oo páneere o nɨ́jkévátsóiíbye.” Ehdu muurá Píívyéébe nééhií. 9 Aane íñe ámúhá nahbe o íjcyaabe ámuha meɨ́cúbáhrámeídyúré ó ɨ́cúbáhrámeíhijcyá téhdure dííbyé avyéjúejpi o íjcyaábe. Áhdure ámuha teene maáábucúdúré ó aabúcuhíjcyá Jetsocríjtó oke pɨ́áábóneri. Okée muurá waagóómé móóáj pɨɨnétú páhbau ‘Páhmoó’ némeítsihvu Píívyéébé ihjyu Jetsocríjtodítyú íjcyane o úwáábohíjcyáné hallútu. 10 Aabée tétsihyi o íjcyaabe Píívyéébé wáábyuta íjcyajcóójɨ́ dííbyeke o dúúrúvahíjcyánáa tsaapi táhallú éhnéjcutu kéévánécoba óóma ihjyúvá éhne múúne rojrócó mellíjchune íhjyuvádu. 11 Okée neébe: —Ímichi oo téhɨjpɨ páneerée o ípívyéjtsoóbe. Áhdure nɨ́jke oo páneere o nɨ́jkévátsóiíbye. Ahdícyane páneere ícyooca u ájtyumɨ́né waajácúháámɨtu u cáátunúné ú wálloó Áátsiá iiñújɨri 7 coomívá Éépetsoo, Ejmíínaa, Péégamoo, Tiatííraa, Tsáádií, Piradéépiaa, Raoditséaa, éhdú coomívari íjcyáné cahcújtso múnáa éllevu. 12 Ehdúu oke dibye néénéllii ó révoové múha óóma íhjyuváné o wáájácuki. 13 Aabée ó ájtyumɨ́ 7-ihcyúvá óórótu méénúmeíñé peetéihcyúnéj pɨɨne tsaapi mɨ́amúnáajpídyú néébe íjtyúháácyú hallúvú íwajyámú íjcyaabe íjyócunúúbeke. Áábéj pɨɨnétúu óóro mɨ́ɨ́hé chiúcunú ɨ́jpɨ́ujɨ́vújuco íjcyamɨ́ɨ́he. 14 Áábé nííwacóo ávyéta tsɨ́tsɨ́ obééjá ɨhjɨ́nédu. Áánetúu íhyálluúúcú éhne múu cúújuwa péétécunúdu. 15 Téhdurée íjtyúhaacyu ávyeta ‘rutúrútú’ éhne múúne cúújúwari úwááñewa péétécunúdu. Áánetúu dibye íhjyuváné keeváwu téhiñe níívácunúné íhjyuvádu. 16 Aabée ɨ́mɨánéjcúéhójtsɨri ejécunú 7-meváké mɨ́ɨ́cúruke. Áánetúu íhjyútu nɨɨtsúwá kéhɨúcunú ‘pajtyo’ nééwa panéjcuváré tsúhjɨ́vawa. Áábé húmɨ́ ámɨ́tsaráhcóo nuhba ájchúcunúdu. 17 Áábekée o ájtyúmɨ́ne dííbyé lliiñévú ó áákityéiñú múu dsɨ́jɨvédu. Árónáacáa íhyójtsɨ ɨ́mɨánéjcúehójtsɨ́ táhallúvú ipícyóóne oke neébe: —Díhllityédíñe. Muurá ímichi téhɨjpɨ oo páneerée o ípívyéjtsoóbe. Áhdure nɨ́jke oo páneere o nɨ́jkévátsóiíbye. 18 Muuráhjáa o dsɨ́jɨ́veebe tsiiñe ó bohɨ́ɨ́. Aabe tsáhájuco múijyú o dsɨ́jɨ́véityúne. Aabe mɨ́amúnáake cúújúwá pañévú ó waagóóhi. 19 Ahdícyane páneere íñe ícyooca tsúúca íjcyánema bóónétu pájtyeíñé u ájtyumɨ́né caatúnú waajácúháámɨtu. 20 Muurá táɨ́mɨánéjcúéhójtsɨri 7-meva mɨ́ɨ́cúruke u ájtyumɨ́né 7-hava cahcújtso múnáá uwáábojte íjcyane nééiyóne. Áánetu 7-ihcyúvá peetéihcyúné u ájtyumɨ́né diitye 7-hava cahcújtso múnaa íjcyane nééiyóne.
1 Ahdícyane Éépetsórí íjcyáné cahcújtso múnáá uwáábóóbe éllevu íllu caatúnu: “7-meva mɨ́ɨ́cúruke ɨ́ɨ́mɨánéjcúéhójtsɨri éjécunúúbé 7-ihcyúvá óórótu méénúmeíñé peetéihcyúnéj pɨɨne úllehíjcyaabe ámúhakye nééhií: 2 Ó waajácú muhdú ámuha meíjcyame ímí táwákimyéí meméénuhíjcyáné panéváré ámuha maáábúcúnema. Téhdure ó waajácú ímí tehdújuco ámuha meúwáábohíjcyáné ímítyúmeke. Muurá Píívyéébé uwáábo múnáadi iiye díllómeíyómeke ámuha méwaajácuhíjcyá állíu múnaáré ditye íjcyane. 3 Aane ɨ́mɨááné ó waajácú táwájyuri ámuha meɨ́cúbáhrámeíhijcyáné oke ɨ́hvéjtsotúmére. 4 Árónáa ijcyáné tsane ímityúné ámúhá hallúri: ¿Ɨ́veekí tsáhájuco oke ámuha mewájyutú tujkénúu oke ámuha mecáhcújtsóijyu mewájyudu? 5 Aane meɨ́tsáávéne méɨhvété ímityúné ámuha meméénuhíjcyánetu. Ááne méímibáávyé éíjyúu ámuha meícyahíjcyádu. Muurá ámuha meímíjpyetétúhajchíí ílluréjuco ámúhakye o ɨ́hvéjtsoíñé wáájácúratúmeréjuco ámuha meíjcyaki. 6 Árónáa tehdújuco ámuha metsáríllehíjcyáné nicoraítámú ímityúné méénuhíjcyanéhjɨ́ téhdure idyé o tsárilléne. 7 Aane ihdyu óvíi ɨ́mɨááné lléébome cáhcujtsó Píívyéébé Apííchó cahcújtso múnáake néhijcyáne. Muurá ɨ́ɨ́nerí táhjátsámeítyúmé ímí ícyahíjcyámeke nihñéétsihvúré ó ájcuú múijyú ditye dsɨ́jɨvéjúcóóítyúne bóhɨɨvu Píívyéébé avyéjuri tsaímíyé ditye iíjcyaki.” 8 Téhdure Ejmíínari íjcyáné cahcújtso múnáá uwáábóóbe éllevu íllu caatúnu: “Ímichi téhɨjpɨ páneerée ípívyéjtsoobe téhdure nɨ́jke íjcyaabe páneere nɨ́jkévátsóiibye éhnée dsɨ́jɨ́veebe tsiiñe bóhɨɨbe ámúhakye nééhií: 9 Ó waajácú ɨ́dátsó ámuha meɨ́cúbáhrámeíhijcyáné oke ámuha meúráávyéné déjúcotu. Muurá tsaate íllure iállíñe Píívyéébeéjtedi díllómeíyómé nehníwu ámúhadítyú ihjyúvahíjcyá Naavéneéjtéré iíjcyánélliíhye. Ehdu ɨ́dátsó ámuha ííñújɨri meíjcyárónáa ámúhá avyéjú níjkyéjɨri ijcyáhi. 10 Ahdícyane mááábímyeídí éhnííñevu ámuha meɨ́cúbáhrámeííñeri. Muurá ámúhadítyú tsaatéké Píívyéébere wáájácúllémeke Naavéné cúvéhoojánutsómé ámuha méɨ́cúbáhráméií pahójtsɨ́cúj coojɨ́va. Árónáa ihdyu ɨ́hvéjtsotúmé tsaímíyé oke méúráávyeco ámuha medsɨ́jɨ́vétsihvújuco ámúhakye o ávyéjujtsómé ámuha meíjcya múijyú dsɨ́jɨ́véityúmeréjuco. 11 Aane ihdyu óvíi ɨ́mɨááné lléébome cáhcujtsó Píívyéébé Apííchó cahcújtso múnáake néhijcyáne. Muurá ɨ́ɨ́nerí táhjátsámeítyúmé tsá nihñéétsihvúré wágóóóvéityúne.” 12 Téhdure Péégamórí íjcyáné cahcújtso múnáá uwáábóóbe éllevu íllu caatúnu: “Nɨɨtsúwá ‘pajtyo’ nééwa panéjcuváré tsúhjɨ́váwama íjcyaabe ámúhakye nééhií: 13 Ó waajácú ámuha muhdú meícyahíjcyáné Naavéné ávyéjújkímyeíñé iiñújɨri. Árome ímí tehdújuco oke ámuha meúráávyehíjcyáné oke ámuha mecáhcújtsónema. Muuráhjáa táuubállé méénuhíjcyaabe Atíípake ditye dsɨ́jɨ́vétsórónáa tsá oke ámuha meɨ́hvéjtsotúne. 14 Árónáa ijcyáné tsane ímityúné ámúhá hallúri: Ámúháj pɨɨne ijcyámé tsaate Baraáá uwáábó cáhcujtsóme. Muuráhjáa diibye Baráake úwááboobe ijraéémuke ímítyunévú ɨ́búwajtsómé níjcyotájté ɨɨcúvé máchohíjcyáhi. Téhdurée ihdícyámema dómácócatsíhijcyáme. 15 Áhdure idyé ijcyámé tsaate ámúháj pɨɨne nicoraítámú uwáábó o tsárilléné cáhcujtsóme. 16 Aane ímityúné ámuha meméénuhíjcyáné ihdyu meɨ́hvéjtsóne méímibáávye. Muurá ámuha meímíbáávyétúhajchíí lléváhréjuco ámúha éllevu o pééiñe ílluréjuco ámúhadi o ɨ́cúbáhraki. 17 Aane ihdyu óvíi ɨ́mɨááné lléébome cáhcujtsó Píívyéébé Apííchó cahcújtso múnáake néhijcyáne. Muurá ɨ́ɨ́nerí táhjátsámeítyúmeke ó ájcuú ɨ́mɨáájuvu wáájácúratúné majchódú néénevu. Áhdure diityéké ó ájcuú tsɨ́tsɨ́j nééné neewáyuvu wáájácúrátúne mémé tééutu cáátúvaúvu. Aane apáámyéré teeu újcume waajácuú mumémé íjcyane.” 18 Téhdure Tiatíírari íjcyáné cahcújtso múnáá uwáábóóbe éllevu íllu caatúnu: “Píívyéébé Hajchi cúújuwa péétécunúdú íhyálluúúcú néébéj tuháácyú ávyeta ‘rutúrútú’ éhne múúne cúújúwari úwááñewa péétécunúdú néébe ámúhakye nééhií: 19 Ó waajácú páneere muhdú ámuha meíjcyame tehdújuco mewájyúcatsíhijcyáne, ímí oke ámuha mecáhcujtsóne, ímí táwákimyéí ámuha meméénúné déjúcotu ámuha meɨ́cúbáhrámeíyóné maáábúcuhíjcyáne. Áhdure ó waajácú táwákimyéí ímí tehdújuco ámuha meméénuhíjcyáné tujkénúu ámuha meméénuhíjcyáné éhnííñevu. 20 Árónáa ijcyáné tsane ímityúné ámúhá hallúri: Ámúháj pɨɨne Jetsabéé íjcyalle Píívyéébé ihjyú uubálle múnáálledi díllómeílleke ɨɨná ámuha menéétulle táɨɨcúve múnáake íuwáábori állihíjcyáhi. Muurá nehíjcyalle ihdícyáméhjɨma ditye dómácójcatsíyóné ímityúné íjcyatúne. Áhdure nehíjcyalle ditye níjcyotájté ɨɨcúvé májchoróné ímityúné íjcyatúne. 21 Aane ó téhmehíjcyará dille múhdurá iícyahíjcyáné ɨɨ́hvéjtsóne ɨ́mɨáálleréjuco iíjcyaki. Árónáa tsá dille ímílletú iímíjpyeténe. 22 Áánéllii ó ɨ́hvéjtsoó díílleke dille chemérí ávyétá ɨhnáhó ɨɨ́cúbáhrámeíki. Téhdure dííllej tsɨ́ɨ́mé dsɨ́jɨ́veéhi. Áhdure dííllema ímityúné méénuhíjcyámé ɨ́cúbáhráméií teene ɨɨ́hvéjtsótúhajchííjyu. Áánetu pámeere cahcújtso múnaa waajácuú ɨ́mɨááné mɨ́amúnáá ɨ́buúúné ɨ́jtsaméí o wáájacúne. Aabe ámúhakye ó ájcuú muhdú ámuha meícyahíjcyáne áhdovu. 24 Árónáa ijcyámé tsaate ámúhadítyú Tiatíírari diille Jetsabéé uwáábó úráávyetúme. Aame tsá wáájácutú álliúré íjcyane Naavénedítyúré tsááne ɨ́htsútúneri idíllone ditye úráávyehíjcyáne. Áyu éhdunéré tééneri ámúhama ó ihjyúváhi. 25 Ahdícyane tsúúca oke ámuha meúraavyémé ímíñeúvú météhmémeícyó tsiiñe o tsááiñévújuco. 26 Muurá ɨ́ɨ́nerí táhjátsámeítyúmé o ímillédú nihñéétsihvúré ícyahíjcyámeke ó pícyoó íñujɨ́ɨ́né avyéjujte ditye iíjcyaki. 27 Aame mɨ́amúnáake ɨ́htsútú táúhbaá éhne múúne núpájkityu méénúmeíñé lliyíhllóné úméhéiyi mewápújuhcódu. Ehdu ávyéjuutéimye Llihíyóo oke ávyéjujtsódu. 28 Áámeke ó ájcuú éhne tsɨ́tsɨ́vé mɨɨcúruwa imíwu ájchúcunúdú néébedívu. 29 Aane ihdyu óvíi ɨ́mɨááné lléébome cáhcujtsó Píívyéébé Apííchó cahcújtso múnáake néhijcyáne.”
1 Téhdure Tsáádíyi íjcyáné cahcújtso múnáá uwáábóóbe éllevu íllu caatúnu: “Píívyéébé Apííchó 7-nevádú nééne dííbyedi íjcyaabe 7-meváké mɨ́ɨ́cúruke éjécunúhíjcyaabe ámúhakye nééhií: Ó waajácú muhdú ámuha meícyahíjcyáne. Muurá ámuha mékévaúcunúhíjcyará Píívyéébeke ámuha meúráávyénetu. Árónáa tsá ámuha ímí meúráávyetúne. 2 Áánéllii téɨɨbúwá meíjcyáne métsúúraméí ímí dííbyeke ámuha meúráávyéíyóneri dííbyedítyú ámuha memújtátuki. Muurá ó waajácú dibye ímillédú ámuha meíjcyatúne. 3 Méɨtsáávé éíjyúu ámúhakye ditye úwaabóné tsúúca ámuha mecáhcujtsóne. Ááne meímíbáávyéne tsiiñe ímíñeúvú dííbyeke méuráávye. Muurá ámuha meímíbáávyétúhajchíí éhne múúne naní múnáajpi wáájácúratúné tsáhdu o tsáábe ámúhakye ó tuvááóvaáhi. 4 Árónáa ijcyámé tsaate ámúhadítyú ímityúné méénutúme. Aame ɨ́mɨáámé iíjcyánéllii óóma íjcyaá tsaímíyé tsɨ́tsɨ́j nééné wajyámuunévú iújcámeíñema. 5 Ɨ́ɨ́nerí táhjátsámeítyúmé ehdu íjcyaáhi. Ááme mémeháñé tsá o páácyúityú wágóóóvéítyúme mémeháñé cáátúváné waajácúháámɨtu íjcyane. Áámeke ó bóhówájtsoó Llihíyodívu, téhdure níjkyéjɨ múnáadívu. 6 Aane ihdyu óvíi ɨ́mɨááné lléébome cáhcujtsó Píívyéébé Apííchó cahcújtso múnáake néhijcyáne.” 7 Téhdure Piradéépiárí íjcyáné cahcújtso múnáá uwáábóóbe éllevu íllu caatúnu: “Ɨ́mɨáábé állíúútuube Dabíiúvú avyéjú dííbyedi íjcyaabe pááyucúné tsá múha wátájcóítyuróne. Áhdure dibye wátajcóné tsá múha pááyúcúítyuróne. Aabe ámúhakye nééhií: 8 Ó waajácú muhdú ámuha meícyahíjcyáne. Muurá dúhcú ɨ́búwá ámuha menéérome ímí táuwáábó méúráávyehíjcyá oke tóónutúmére. Áánéllii ámuha meúwáábóíñé uwááboju ámúhama o pááyucúné tsá múha wátájcóityúne. 9 Árónáa ijcyámé tsaate jodíómú íjcyarómé Naavéné icyánéjcúré úraavyémé íllure iállíñe tahñéjtedi díllómeímye. Árome ɨɨ́cúbáhrámeíñetu ámúhá lliiñévú ɨmɨ́hmóúbáne ámúhakye ávyéjújtsoó ámúhakye o wájyune iwáájácúnema. 10 Muurá ɨ́hnáhóóróné pañe ímí oke ámuha mecáhcújtsónéllii ámúhakye ó téhmeé ííñújɨri ɨ́cúbáhraméí íjcyánetu. 11 Aane lléváhréjuco o tsááiñe. Áánéllii múu muhdú ámuha meícyahíjcyádú tsaímíyé ijcyá ámúhá wáábyutájuco íjcyáneri ámuha mebáñúmeítyuki. 12 Muurá ɨ́ɨ́nerí táhjátsámeítyúmeke ó pícyoó Tápiivyéébé duurúvájá apɨ́hajcúnédú nééme ditye iíjcyaki. Aame tsá múijyú dííbyedítyú ɨ́ɨ́néityúne. Áámedítyú ó caatúnuú dííbye mémema íhcyóómi béhné Jerotsaréé níjkyéjɨri íjcyácóómi méme. Áhdure ó caatúnuú béhne tamyémé diityédítyu. 13 Aane ihdyu óvíi ɨ́mɨááné lléébome cáhcujtsó Píívyéébé Apííchó cahcújtso múnáake néhijcyáne.” 14 Téhdure Raoditséari íjcyáné cahcújtso múnáá uwáábóóbe éllevu íllu caatúnu: “Píívyéébe páneerée ípívyéjtsoobe iíjcyadúré ícyahíjcyaabe allíútuube ámúhakye nééhií: 15 Ó waajácú muhdú ámuha meícyahíjcyáne. Muurá ímí oke ámuha meúráávyéturómé tsá oke meɨ́hvéjtsotúne. Aane ihdyu ó imíllerá tsaímíyé oke ámuha meúraavyéne. Aane ámuha meímíllétúhajchíí óvíjyacóóne. 16 Ehdu múhdurá oke ámuha medárɨ́ɨ́vénéllii ílluréjuco ámúhakye o wáágóoíñe. 17 Muurá ámuha ménehíjcyá ɨ́htsutúmé ámuha tsaímíyé meíjcyame ɨ́ɨ́netú mepɨ́htotúne. Árónáa tsá ámuha mewáájácúmeítyú nucójpɨtsówu íévejte múúne íjcyadu ámuha meíjcyane. Áhdure tsá ámuha mewáájácúmeítyú hállúvatúmé múúne íjcyadu ámuha meíjcyane. 18 Áánéllii oke métáuméí ámúhakye o ímíbájcho núcójpɨ́tsó nénéhjɨtu ámuha mebóhówaúcunújúcóótuki. Muurá ámúhakye o pɨ́áábóneri botsíi ámuha méwájácúúveé ɨ́mɨánejcúvú éhne múúne íhyálluúúné ímityúmé ityáábótsámeíñe botsíi ímíñeúvú ɨ́ɨ́tedu. Óhdi ɨ́mɨá uwááboju íjcyane ímíñeúvú mecáhcújtsóne méímíjpyeté éhne múúne óóro cúújúwari chócóóvénetu iñéhní wágóóóvéné boone ɨ́ɨ́né imíjyaú tene íjcyadu ámuha meíjcyaki. 19 Muurá o wájyúmeke ó úwaabó ditye óóma iímíbáávyeki. Ahdícyane ɨ́mɨááméré meíjcyáne méímibáávyé múhdurá ámuha meícyahíjcyánetu. 20 Ámúhakye ó pɨ́úvahíjcyá éhne múúne llééhówatu mepɨ́uvádú oke ámuha mecáhcújtsóhajchíí ámúhakye o ímíbájcho tsaímíyé menáhbévájcatsíki. 21 Muurá ɨ́ɨ́nerí táhjátsámeítyúmé ímí ícyahíjcyámeke ó pícyoó táúniúvú muhdú llihíyó oke íúniúvú íavyéjuvu pícyohdu. 22 Aane ihdyu óvíi ɨ́mɨááné lléébome cáhcujtsó Píívyéébé Apííchó cahcújtso múnáake néhijcyáne.” Ehdúu oke neebe Jetsóo.
1 Átsihdyúu idyé ó ájtyumɨ́ níjkyéjɨtu llééhowa pááyúcunúne. Ááné pañétúu oke tsiiñe éhnée ɨ́hde rojrócó mellíjchúnej kéévádú íhjyúvaabe nééhií: —Cáhawáá taéllevu dicha muhdú pájtyéíñehjɨ́vú uke o úújétsoki. 2 Áijyúu Píívyéébé Apííchó pɨáábori ó ájtyumɨ́ teene níjkyéjɨ́ pañe ávyéjú ijyáwá hallúrí tsaapi ácuúcunúúbeke. 3 Áábé ámɨ́tsaráhcóo jájpeé, conarínaa, íjcyáné neewáyúúcú ‘rutúrútú’ nééné ámɨ́tsaráhcódu. Aanée teewa íjyáwá hallútú tuuhi pajtsɨ́cunú imíwu ‘ejmerááda’ némeíñé neewáyú áchaúcunúdu. 4 Ááwá úniúúcuríi tsíwahjɨ 24-wava íjcyane idyé ó ájtyumɨ́hi. Áwáhjɨ́ hallúríi téhduméré 24-meva túkevéjtsojte óóró chahíwáánema íjcyame ácújcatyémé wajyámúúné tsɨ́tsɨ́jáhjɨúvu. 5 Aanée pañétúéwatu rórihcyóné ɨ́hnáhó ihjyúvá éhne múúne chijchi íhjyuvádu. Áánetúu tééwá úmɨ́wari 7-neva peetéháñé 7-nevádú nééne Píívyéébé Apííchó íjcyáne nááve. 6 Téhdurée tééwá úmɨ́wari nújpacyódú ‘raúráú’ nééneé. Átsihyíi 4-meva iyámédú néémé hálluúúné panéjcuvátú íjcyame tééwá hallúrí panéjcuvári. 7 Áámedítyúu tsaapi bájú oohííbyécobádu. Áánetúu tsijpi jééú ocájídyu. Áánetúu tsíjpi húmɨ́ mɨ́amúnáájpí humɨ́du. Ááne tsíjpíi méwáájɨ́cobádú néébe wállúrɨ́jɨúcunúhi. 8 Áámedítyúu 6-wava íhñúwaane tsáápiitsádítyú íjcyámé hálluúúné patsɨ́hjɨvátúre. Aamée ‘dáij’ néétune cójɨ́hajchótá pécóhajchótá nehíjcyáhi: Panévatúré ɨ́htsútuube Píívyéébe ɨ́mɨáábé u íjcyaabe iíjcyadúré ú ijcyá dipíívyema íjcyátuúbe. 9 Ehdúu diitye 4-meva íavyéjú ijyáwá hallúrí ácuúcunúúbé múijyú dsɨ́jɨ́véítyúúbeke duurúvahíjcyá téhdújtsomére. 10 Áhdurée idyé diitye 24-meva túkevéjtsojte dííbyé úmɨwávú ɨmɨ́hmóúbáne dííbyeke duurúváhi. Aamée íchahíwááné dííbyé lliiñévú iwájójcóne nééhií: 11 Píívyéébe múúhá avyéjuube u íjcyaabe ihdyu tehdújuco panévatúré ɨ́htsútuube u íjcyaabe u ávyejúúne. Áábeke ihdyu uke muha máávyéjútsohíjcyá páneerée u ímillédú u ípívyéjtsonéhjɨ́ dityájpíyé íjcyáábeke. Ehdúu nehíjcyáme.
1 Áhdurée ó ájtyumɨ́ diibye íavyéjú ijyáwá hallúrí ácuúcunúúbé panéjcuváré cáátúvaháámɨ́ waajácuháámɨ́ éjécunúné ɨ́mɨánéjcúéhójtsɨri. Áhaamɨ́ɨ 7-neva wáúmíñúmeíháámɨ́ ténevádú ejké múha ihdícyame téhaamɨ ipááyútuki. 2 Áijyúu níjkyéjɨ múnáajpi ɨhtsútuube kéévánécoba nééhií: —¿A ijcyámé tsaate ɨ́mɨáámé téhaamɨ pááyúcúiyóme? 3 Tsá muurá tsáápíuba níjkyéjɨma ííñújɨri íjcyámedítyú ɨ́mɨáábé íjcyatú téhaamɨ ipááyúcúne éévéiyóme. Téhdure tsúúcajáa dsɨ́jɨ́vémedítyú tsá tsáápíubáré íjcyatúne. 4 Ehdúu dibye nééneri o táhíjcyárónáa tsaapi diitye túkevéjtsojtédítyú oke nééhií: —Tahdíñe bóhoj. Muurá íjcyaabe tsaapi Jodáá dohjɨ́ba múnáajpi Dabíiúvúj tsɨɨménémúhaabe bájú oohííbyédú ɨ́htsútuube íjcyaábe. Aabe ihdyu óvíi téhaamɨ paayúcú ɨ́mɨáábée iíjcyane úújétsoóbe. 6 Ehdúu oke dibye néérónáa teene ávyéjú ijyáwá úníuri diitye túkevéjtsojtémá 4-meva iyámédú nééméj pɨɨne ó ájtyumɨ́ obééjáwuúdú néébe íjyócunúúbeke. Áábekée boohówáné dityée ɨdsɨ́jɨ́vétso dííbyeke méénunéhjɨ. Áábejtóónée 7-jtoova íjcyáábé hálluúúné téhdunéré 7-uva Píívyéébé Apííchó 7-nevádú nééne páneere ííñujɨ́vú wállómeííñe náávé íjcyane. 7 Aabée diibye obééjáwuúdú néébe íavyéjú ijyáwá hallúrí ácuúcunúúbe éllevu ipyééne ujcú téhaamɨ dííbyé ɨ́mɨánéjcúéhójtsɨri íjcyaháámɨ. 8 Aabée téhaamɨ újcúúbé lliiñévú diitye 24-meva túkevéjtsojtémá 4-meva iyámédú nééme mɨ́hmóubáhi. Aamée ítyujkévevu íjcyumúbáánema íjcyámedi téhdure óóróihllóne. Áihllójɨ́ pañée tsanééré pácúúcu wahpécunú muhdú Píívyéébema dííbyeéjté meíhjyuváné dííbyedívú úújetéhíjcyáne nááve. 9 Aamée dííbyeke idyúúruváné béhju majtsíjyú májtsívaju íllu nééhií: Apáábyéré ɨ́mɨáábé u íjcyaabe ihdyu ú piivyété téhaamɨ u pááyucúne. Úpée muurá múúha wájyuri u ɨ́cúbáhrámeíñe ú dsɨ́jɨvéhi. Aabée dítyujpácyó u wáágóónej tééveri múúhakye panévá iñújɨ́ɨ́ne múnaa páhduváré íhjyúvámema ú ímíbajchó ímí Píívyéébema muha meíjcyaki. Áánemáa múúhakye ú picyóó dííbyé avyéjúejte muha meíjcyaki. Áhdurée múúhakye ú picyóó llúúvájte muha meíjcyame dííbyeke meɨ́ɨ́cúveki. Aame muha méíjcyaá ávyéjujte ííñújɨri. Ehdúu nééju májtsiváme. 11 Áámekée o ɨ́ɨ́tehíjcyánáa ávyétá mityámé níjkyéjɨ múnaa eevératu íjcyame téhdure kéévánécoba íllu nééju májtsiváhi: Obééjáwuúdú néébée ɨ́cúbáhrámeííbyé ihdyu tehdújuco panévatúré ɨ́htsútuube íjcyaabe pane wáájacúne. Áhdure tehdújuco dibye ávyejúúne. Áábeke ihdyu metsu maávyéjújtso dúúrúvamére. Ehdúu nééju májtsiváme. 13 Téhdurée idyé ó lleebó páábé ɨhdéejpi níjkyéjɨri, ííñújɨri, ííñújɨ́ pañe, nújpácyó pañe, íjcyame íllu nééju májtsiváne: Eene ávyéjú ijyáwá hallúrí ácuúcunúúbee, obééjáwuúdú néébeé, íjcyamútsí panévatúré ɨ́htsútujtétsí íjcyámútsikye ihdyu tehdújuco metsu maávyéjújtso dúúrúvaméré múijyú nɨ́jkéváityúne. 14 Ehdúu nééju ditye májtsíváné boone diitye 4-meva iyámédú nééme nééhií: —Ehdu teene tehdújuco. Áánetúu diitye túkevéjtsojte ɨmɨ́hmóúbáne diityétsikye duurúváhi.
1 Átsihdyúu o ɨ́ɨ́ténáa tsúúca diibye Obééjáwuúdú néébe teene waajácúháámɨ́ éjketa tujkénúene idyóváajcáróne paayúcúhi. Áánáacáa ó lleebó chijchi múu íhjyuvádú oke tsaapi diitye 4-meva iyámédú néémedítyú nééneé: —Éje, cáhawáá dɨhtécunuj. 2 Ahdújucóó o ɨ́ɨ́técunúné dibye pááyúcúháámɨ́ pañe tsɨ́tsɨ́ɨ́beúvú ɨ́ɨ́jú hallúrí tsaapi tubóówama íjcyáábeke. Aabée ɨ́htsútuube méénujcátsityu íjcyáábeke cháhiiwávú ditye ávohjácoobe péé méénujcátsivu tsíjtyeke ityáhjaki. 3 Ááné hallúvúéháámɨ́ éjketáa idyóváajcáróne dibye pááyúcúnáa idyé oke tsijpi diitye 4-meva iyámédú néémedítyú nééhií: —Éje, cáhawáá dɨhtécunuj. 4 Ahdújucóo o ɨ́ɨ́técunúné téhaamɨ́ pañe tsijpi ɨɨju tújpáábyeúvú néébeke. Áábé hallúríi íjcyáábeke némeíñé dibye pámeere ííñújɨri mɨ́amúnaa íjcyámeke ityútávájtso ditye illííhyánújcatsíki. Áábedíi ávyétá ɨhtsútú nééné cávaájco. 5 Ááné hallúvúéháámɨ́ éjketáa idyóváajcáróne dibye pááyúcúnáa idyé diitye 4-meva iyámédú néémedítyú tsijpi oke nééhií: —Éje, cáhawáá dɨhtécunuj. Ahdújucóo o ɨ́ɨ́técunúné téhaamɨ́ pañe tsijpi ɨɨju cúúvéébeúvú néébé hallúrí íjcyaabe eevéjɨ́ éjécunúúbeke. 6 Áánáacáa ó lleebó diitye 4-meva iyámédú nééméj pɨɨnétú tsaate nééneé: —Ícyooca tsájcoojɨ́ wákimyéí hallúvú tsáne áámuréjuco tríígo újcúmeíñe. Áánetu tsebáádá 3 áámuréjuco újcúmeíñe. Áánéllii tsáhájuco múu íjyácunújúcootú bíínójpácyoma dúúrúbajpácyó iújcúíyóneri. 7 Ááné hallúvúéháámɨ́ éjketáa idyóváajcáróne dibye pááyúcúnáa idyé diitye 4-meva iyámédú néémedítyú nihñéejpíyé oke nééhií: —Éje, cáhawáá dɨhtécunuj. 8 Ahdújucóo o ɨ́ɨ́técunúné téhaamɨ́ pañe tsijpi ɨɨju llíjcyáábeúvú néébé hallúrí Dsɨjɨ́vé imyémé íjcyáábeke. Áábe déjutúu tsijpi tsáábe mémé Ɨ́cúbáhraméi. Áámútsikyée némeíñé tsahdúnéécuéllé mɨ́amúnaa ííñújɨri íjcyámeke dityétsí ɨdsɨ́jɨ́vétso méénujcátsii, ájyabaa, chemee, íjcyáneri. Áhdurée diityétsikye némeíñé iyámedi diityéké dityétsí ɨdsɨ́jɨ́vétso téhdure tsahdúnéécuélle. 9 Ááné hallúvúéháámɨ́ éjketáa idyóváajcáróne dibye pááyúcúháámɨ́ pañe idyé ó ájtyumɨ́ Píívyéébé ɨɨcúvé waɨ́jɨ́ lliiñe dííbyé ihjyúu ɨ́hvéjtsotúmé ímí úwáábohíjcyáné hallútú ditye dsɨ́jɨ́vétsóméhjɨke. 10 Áámé wajyámúúnée tsɨ́tsɨjáhjɨ́ íjcyame wáníjcyámeí kéévánécoba ílluú: —Ávyéjuube Píívyéébe ɨ́mɨáábé u íjcyaabe muhdú u néhdújuco u méénúúbeke uke muha menéé ¿múijyú ííñújɨri íjcyame mɨ́amúnaa múúhakyée dsɨ́jɨ́vétsómeke tééné hallútú u ɨ́cúbáhraíñe? Áánélliihyée diityéké némeíñé diityékée ɨdsɨ́jɨ́vetsódú téhdure íñahbémú Críjtó ɨɨcúve múnáake dityéi dsɨ́jɨ́vetsóné ditye ityéhmeki. 12 Ááné hallúvúéháámɨ́ éjketáa idyóváajcáróne dibye pááyúcúháámɨ́ pañe ó ájtyumɨ́ ávyétá ɨhnáhó ííñujɨ váúmeíñé tujkéveri cóójɨ́ejpi nuhba cúúvenúné ávyeta kímóóvé wajyámuj cúúvédu. Áánetúu péjcóejpi tújpacyóduréjuco íjcyane. 13 Áánáacáa mɨ́ɨ́curu dojcó ííñujɨ́vú éhne múúne higyééráhe néévá tsɨ́jpáné kiijyébari dójcodu. 14 Áijyúu caame íévehóówá pevétsíiyéjuco éhne múúne waajácuháámɨ́ mepívíyoácódu. Áhdurée cáméwajúnema móóáj pɨɨne íjcyáhbaújɨ́ ɨɨné tsiéllevúréjuco. 15 Áijyúu pámeere mɨ́amúnaa ííñújɨri íjcyame ávyéjujtee, ehnéva múnaa, tsíjtyé hójtsɨ́ pañe íjcyamee, tsíjtyé hójtsɨ́ pañe íjcyatúmee, éhdume páátánúmeí néwáyúcobáné raahóvú wáhyejúné pañévu. 16 Aamée teene néwáyúcobáneke, cáméwajúneke, nééhií: —Múúhá hallúvú méuhnóbá íavyéjú ijyáwá hallúrí ácuúcunúúbé múúhakye iájtyúmɨ́tuki, áhdure Obééjáwuúdú néébe múúhadi ɨ́cúbáhráíyóné ɨhdétu. 17 Muurá tsúúca múúhadívú ɨ́cúbáhraméí wajtsɨ́ múha áábúcúítyuróne. Ehdúu nééme téhaamɨ́ pañe o ɨ́ɨ́teme.
1 Átsihdyúu idyé tsiiñe naavédú nééné pañe ó ájtyumɨ́ 4-meva níjkyéjɨ múnaa ííñújɨri patsɨ́hjɨvárí íjyócújcatyémeke. Téhmehíjcyámée ííñujɨɨ, móañee, bájunee, íjcyane kííjyeba ivááútuki. Áámekée némeíñé ííñújɨma nújpacyo ditye ityútávájtsoki. 2 Árónáacáa tsijpi diityédítyú nuhba tsáhícyánéjcutu Píívyéébe mémé cáátúnúmeíñema tsáábe néé kéévánécoba: 3 —Métútávájtsodíñéi ííñujɨɨ, móañee, bájunee, íjcyane Píívyéébé ɨɨcúve múnáá úmɨcóónetu dííbye mémé mepícyóótúné hajchóta. 4 Aanée oke tsaate néé 12 dohjɨ́ba múnaa ijraéémú íjcyámedítyú 144,000-mevá úmɨcóónetu teene Píívyéébe mémé tsúúca pícyámeíñe: Jodáá dohjɨ́batu 12,000-mevaa, Robéé dohjɨ́batu 12,000-mevaa, Gáá dohjɨ́batu 12,000-mevaa, Atséé dohjɨ́batu 12,000-mevaa, Netaríí dohjɨ́batu 12,000-mevaa, Manatséé dohjɨ́batu 12,000-mevaa, Tsimeóó dohjɨ́batu 12,000-mevaa, Revíí dohjɨ́batu 12,000-mevaa, Itsacáá dohjɨ́batu 12,000-mevaa, Tsaboróó dohjɨ́batu 12,000-mevaa, Jotséé dohjɨ́batu 12,000-mevaa, Bejamíí dohjɨ́batu 12,000-mevaa, ehdu. 9 Átsihdyúu idyé ó ájtyumɨ́ tétsihyi diibye íavyéjú ijyáwá hallúrí ácuúcunúúbee, Obééjáwuúdú néébeé, íjcyámútsí úmɨ́wari ávyétá mityáné mɨ́amúnaa eevératu panévá íñujɨ́ɨ́ne múnaa íjcyame páhduváré íhjyúvámeke. Áámé wajyámúúnée tsɨ́tsɨ́jáhjɨúvú nééme wájyuhóónema íjcyame kéévánécoba nééhií: Muurá pajtyéteju tsáá íavyéjú ijyáwá hallúrí ácuúcunúúbee, Obééjáwuúdu néébeé, íjcyámútsidítyu. 11 Téhdurée idyé tétsihyi diitye túkevéjtsojtémá 4-meva iyámédú nééméj pɨɨne pámeere níjkyéjɨ múnaa íjcyame ɨmɨ́hmóúbáne Píívyéébeke dúúruvámé nééhií: Tehdújuco ihdyu Mépiivyéébé múijyú nɨ́jkéváítyuube panévatúré ɨ́htsútuube ávyéjuube íjcyaabe pane wáájacúne. Áábeke ihdyu metsu maávyéjújtso dúúrúvamére. Ehdu teéne. Ehdúu nééme níjkyéjɨ múnaa. 13 Áánáacáa tsaapi túkevéjtsojtédítyú oke nééhií: —¿Aca aatye eene tsɨ́tsɨ́jáhjɨma íjcyámeke ú waajácú kiátú ditye tsááneé? 14 Áánélliihyée o nééhií: —Tsáha, Ávyéjuúbej, u ihdyu ú waajácú diityéke. Áánélliihyée oke neébe: —Íjtyée ímíbaavyé Obééjáwuúdú néébé tujpácyó wágóóóvénej tééveri. Aamée ávyétá ɨhnáhó nééné ɨ́cúbáhraméí ííñújɨri íjcyánetu pajtyéhi. 15 Áánéllii ícyooca Píívyéébema íjcyame dííbyeke ɨ́ɨ́cúvehíjcyámeke ɨ́ɨ́né imíjyaú pícyoóbe. 16 Aame tsáhájuco múijyú ájyabáávatéityúne. Téhdure tsáhájuco ditye ádópívyenúityúne. Tsáhájuco múijyú nuhba diityéké áñúityúne. 17 Muurá ávyéjú ijyáwá úníuri íjcyaabe diityé tehméébé Obééjáwuúdú néébe tsaímíyé diityéké túkévejtsómé ɨ́ɨ́né imíjyaú ijcyáhi. Áámedítyú Píívyéébe kímóóve wáágoómé tsá ɨ́ɨ́nerí kímoovéjúcootúne. Ehdúu oke túkevéjtsojtédítyú tsaapi néé naavédú nééne o ɨ́ɨ́téné pañe.
1 Áijyúu idyé nihñééháámɨ́ éjketáré idyóváajcáróne diibye Obééjáwuúdú néébe pááyúcúháámɨ́ pañe ó ɨɨté níjkyejɨ dáíhañéréjuco íjcyane wahájchotáwu. 2 Áánáacáa ó ájtyumɨ́ 7-meva níjkyéjɨ múnaa ítyujkévevu rojrócóónema íjcyame Píívyéébé úmɨ́wari íjcyámeke. 3 Áánetúu tsaapi dííbyé ɨɨcúvé waɨ́jɨ́ úniúvú íjyócuuvévá dííbyeéjté dííbyema íhjyúvahíjcyáne náávé mítyane pácúúcu óóróíhlló pañe íjcyánema teene icyóvájtsóneri dííbyeke ɨɨ́ɨ́cúveki. 4 Aanée teene pácúúcu dibye cóvájtsóne ójtsó úújeté Píívyéébedívu. 5 Átsihdyúu dííbyeke ɨɨ́ɨ́cúvéɨ́jɨtu teene llíyíhlló pañévú cújúwayúúhá iújcune dibye ííñújɨ́ hallúvú wááónemáyé apííchówu chíjchímuba ‘roríhrórí’ dóvájaavéhi. 6 Áánáacáa diitye 7-meva níjkyéjɨ múnaa tsúúca ímíbájkímyeí írojrócóóné illíjchuki. 7 Aanée tujkénú tsaapi írojrócó llíjchúné tujkéveri cúújúwama tújpacyo úmeváné páwahjɨ nééne dójcóneri tsahdúnéécuéllé ííñujɨ áiivyé bájúnemájuco. 8 Ááné boonétúu idyé tsijpi írojrócó llíjchúné tujkéveri cáméhbáúcobádú nééne péétécunúné móóá pañévú áákityéné nújpacyo tsahdúnéécuéllé píívyetétsó tújpacyóvuréjuco. 9 Ááneríi tsahdúnéécuéllé téjpacyó pañe íjcyame dsɨ́jɨvéhi. Áhdurée tsahdúnéécuéllé téjpacyórí úllénéj cujúwamɨ́ɨ́né wágóoovéhi. 10 Ááné boonétúu idyé tsijpi írojrócó llíjchúné tujkéveri níjkyéjɨtu ‘Paapáwa’ némeíñé mɨɨcúrúwácoba áákityé péétécunúúbéré páneere téhíñé pañévu. Ááneríi tsahdúnéécuéllé nújpacyo páápañújpácyó mítyame mɨ́amúnaa iádóne dsɨ́jɨvéhi. 12 Ááné boonétúu idyé tsijpi írojrócó llíjchúné tujkéveri nuhba cóójɨ́ejpii, péjcóejpii, mɨ́ɨ́cúruu, íjcyame tsahdúnéécuéllé áábatémé tsá ímí ájchújúcootúne. 13 Áijyúu méwaajɨ́dú néébe íévéhóówari wáhpeebe kéévánécoba nééhií: —¡Máɨdáátsoju ihdyu ííñújɨ́ hallúrí íjcyáné mɨ́amúnáake tene pájtyeíñé nihñéejtéré 3-meva níjkyéjɨ múnaa írojrócóóné llíjchúcoóca!
1 Áróné illúhwuúrée tsúúca tsijpi írojrócó llíjchúné tujkéveri mɨ́ɨ́cúruwa níjkyéjɨtu ííñujɨ́vú áákityé wáhyéjúcoba ávyéta páñé néhejú watájcó ipááyúcuki. 2 Aabée téhejúcoba pááyúcúnetu mítyane ojtso ijchívyé éhne múúne wájcyoha péétene ójtsodu. Aanée cóójɨ́ejpi núhbake wátajcó cúúvénécóbaúvuréjuco. 3 Aanée teene ojtsó pañétú tséreemu cájtume tsújaavé páneere ííñújɨri óóvɨmu núúodu mɨ́amúnáake iñúúoki. 4 Áámekée némeíñé apáámyekéré Píívyéébe mémé íúmɨcóónetu íjcyátúmeke ditye ɨɨ́cúbáhra 5 nuhbává hajchótá diityéké dsɨ́jɨ́vétsotúmére. Téhdurée diityéké némeíñé ííñújɨri páneere úmehéénema bajtsóháñé íjcyane ditye ɨɨ́cúbáhrátuki. 6 Ehdu tene pájtyécooca mɨ́amúnaa ɨdsɨ́jɨ́véíyóneri íjyácunúrómé tsá dsɨ́jɨ́véityúne. 7 Aamée diitye tséreemu panéjuco mɨ́amúnáá humɨ́nédú íhyúmɨne nééme óóró chahíwaanédú néénema íjcyame tsúúca íjcyátsíiivyé éhne múúne méénujcátsíllii ɨ́ɨ́jumu íjcyátsíiivyédu. 8 Áámé níwacóónée walléémú níwacóóné hajchónéhjɨ́ íjcyámé ihwájɨ́ɨ́né bájú oohííbyécóbá ihwájɨɨnédu. 9 Ááméj pɨ́ujɨ́ɨ́née úwáñé mɨɨhónédú néénevu wátájcámeímyé wáhpene ihjyúvá apííchówu éhne múúne méénujcátsivu íjchíemɨ́ɨ́né ɨ́ɨ́jumu llícyuhcóné íhjyuvádu. 10 Áámé nuówáánée óóvɨ́mú nuówaanédú tééneri ditye mɨ́amúnáake tsáhojtsɨ́ nuhbává hajchótá ɨ́cúbáhraíñe. 11 Áámé avyéjuubée íjcyaabe téhdure wáhyéjúcoba ávyéta páñé néhejú avyéjuube íjcyáábe mémé heeberéómú ihjyúrí Abadóo. Áánetúu gríéégómú ihjyúrí Aporíó ‘tútavájtso múnáajpi’ nééiyóne. 12 Ehdúu ó ájtyumɨ́ téhaamɨ́ pañe ɨ́cúbáhraméí pájtyene. Árónáacáa némeíñé tsiiñéi míñéécu íjcyane. 13 Átsihdyúu idyé tsiiñe téhaamɨ́ pañe tsijpi diitye níjkyéjɨ múnáadítyú írojrócó llíjchúné tujkéveri Píívyéébé ɨɨcúvé waɨ́jɨ́ óórótu méénúmeíɨ́jɨ́ hallúrí ócájij tóónédú néénéj pɨɨnétú tsaapi dííbyeke nééhií: —Tsíñaácó aatye 4-meva naavémuke eene Eoparáátej tééhí úníutu dóhjɨ́vámeke. 15 Ahdújucóo dibye tsíñaácómé tsahdúnéécuéllé mɨ́amúnáake dsɨ́jɨ́vetsóné ímichíi ihdyu téijyú wáábyutájuco pícyámeímye. 16 Áijyúu némeíñé diityé tsodáhómú ɨ́ɨ́júmudi úlleme 200 millóóné íjcyane. 17 Ááméj pɨ́ujɨ́ɨ́netúu ímyéénujcátsí mɨɨhóné chíájcatyé páhduváré némɨɨhójɨ́ tújpámɨɨhójɨúvuu, llíjcyámɨɨhójɨúvuu, ajtyúvámɨɨhójɨúvuu, íjcyane. 18 Áánetúu diityé ɨɨjúmú níwaúúné bájú oohímyé níwaúúnédú néémé ihjyúháñetu cúújuwaa, ojtsoo, atsóóperee, íjcyane íjchívyéneri tsiiñe mítyane mɨ́amúnaa dsɨ́jɨvé tsahdúnéécuélle. 19 Muhdú íhjyáa íhjyúháñema íbówaañe ííñimyémú níwaúúnédú nééneri mɨ́amúnáake lliihyánuhíjcyáme. 20 Árónáacáa dsɨ́jɨ́vetúmé tsá ímityúné imyéénuhíjcyáné ɨ́hvéjtsotúne. Tsáháa ditye naavémuke icyáánívahíjcyáné ɨ́hvéjtsotúne. Áhdurée tsá ditye ɨ́hvéjtsotú ibóhɨ́úbamáyé íjcyátúmeke óórotu, úwááñéwatu, nééwáyutu, úméhetu, méénúmeímyéhjɨke icyáánívahíjcyane. 21 Áhdurée tsá ditye ɨ́hvéjtsotú ɨdsɨ́jɨ́vétsócatsíhijcyáne, iwáábyénúcatsíhijcyáne, ihdícyámema idyómácócatsíhijcyáne, iñánícyatsíhijcyáne. Ehdúu ó ájtyumɨ́ téhaamɨ́ pañe.
1 Átsihdyúu idyé tsiiñe naavédú nééné pañe ó ájtyumɨ́ tsijpi ɨhtsútuube níjkyéjɨ múnáájpi íhyallútú tuuhi cápátsɨúcunúúbé ojtsó pañe cáámetu níítyéébeke. Áábe húmɨ́ɨ ajchúcunú cóójɨ́ejpi nuhba ájchúcunúdu. Áánetúu íjcyúbaacu peetécunú cúújuwa péétécunúdu. 2 Aabée waajácúháámɨ́wu wájɨhtúcunúháámɨ́ éjécunúúbé ɨ́mɨánéjcúejtúhá túvaúcunú móóatu. Áánétúu náníñéjcúejtúhá túvaúcunúúbé ííñújɨtu. 3 Aabée éhne múúne bajú oohííbyécoba íhjyuvádú ávyétá ɨhnáhó íhjyúváné tujkéveri 7-meva chíjchimu ihjyúvá ávyétá ɨhnáho. 4 Aanée ditye muhdú nééne o cáátúnúíyónáa tsaapi oke cáámetu nééhií: —Caatúnudí ditye íhjyuváne. Téhdure muucá dúúbállédí teéne. 5 Ááné boonétúu diibye níjkyéjɨ múnáajpi eenée móóama ííñújɨtu tárívájaúcunúúbé ɨ́mɨánéjcúehójtsɨ́ cáámevu ihbúcúhi. 6 Áánemáa múijyú dsɨ́jɨ́véítyuube páneere íévéhóówari íjcyánéhjɨma ííñujɨ, nújpacyo, múhdúné tsíeméné íjcyanéhjɨ́ ípívyéjtsóóbe mémeri neébe: —Ɨ́mɨááné tsúúca páneere nɨ́jkéváíñe éévé úújetéhi. 7 Muurá 7-meva níjkyéjɨ múnaa íjcyámedítyú nihñéejpíyé írojrócó llíjchúcúcooca páneere ílluréjuco nɨ́jkévaíñé Píívyéébée múha wáájácutúné íhjyú uubálle múnáake néhdújuco. Ehdúu oke neebe níjkyéjɨ múnáajpi eenée móóama ííñújɨtu tárívájaúcunúúbe. 8 Áánetúu cáámetu óóma íhjyúvaabe tsiiñe oke nééhií: —Aadi níjkyéjɨ múnáajpi eene móóama ííñújɨtu tárívájaúcunúúbedítyú éhaamɨ waajácúháámɨ́wu duúcu. 9 Ahdújucóo o pééne o táúmeíñé téhaamɨ́wu dííbyeke. Áánélliihyée oke neébe: —Áju, májcho téhaámɨ. Muurá u májchone iimúwu néérone díhbáú pañévú páápáñuúhi. 10 Ahdújucóo o újcúháámɨ́wu o májchone ɨ́mɨááné iimúwu néérone táhbáú pañévú páápañúhi. 11 Átsihvúu oke neébe: —Ijcyánéi díhyallúrí tsiiñe pámeere mɨ́amúnáake u úúbálleíñé ɨɨná diityéké pájtyeíñé panévá iñújɨ́ɨ́ne múnaa páhduváré íhjyúvámeke pámeere íavyéjujtémájuco.
1 Ehdúu oke iñééné boonétu eevéivu oke iájcúne neébe: —Íiiyi dehvété Píívyéébé duurúvájama dííbyé ɨɨcúvé waɨ́jɨ. Áhdure ú ééveé múhdúmevá tééjari dííbyeke dúúrúvahíjcyámeke. 2 Áánetu ihdyu tééjá llahájtsɨ́ tsúúca tsííñé iiñújɨ múnáá hójtsɨ́ pañe íjcyane tsá u éévéityúne. Muurá 42 nuhbává tétsii Píívyéébé cóómiyi íjcyame técoomi tútávájtsoóhi. 3 Áijyu ó wálloó míítyétsi kímóóvé wajyámuma íjcyamútsí táuubállé méénúímútsikye dityétsí tamyémeri 1,260 coojɨ́vá hajchótá iúúbálle ɨɨná pájtyeíñe. Ehdúu oke neebe cáámetu óóma íhjyúvaábe. 4 Aane diityétsí íjcyane nééiyóné eene páné iiñújɨ́ avyéjuubéré Píívyéébe íjcyáábé úmɨ́wari orívohéécuma míñéécu peete íjcyane. 5 Áámútsikye múnáájtsórómeke dsɨ́jɨ́vétsóimútsí cúújuwa diityé hallúvú ɨɨ́rɨ́pɨácóneri. 6 Ehdu ɨɨná pájtyeíñé iúúbálléné hajchótá nééimútsí tene iállétuki. Téhdure nújpacyo tújpacyóvuréjuco dityétsí píívyetétsoíñé ííñújɨri íjcyámeke páhduváré nééne chémeháñeri ichémétsoki. 7 Árónáa teene iúúbállehíjcyáné dityétsí nɨ́jkévácooca iyáábécobádú néébe teene wáhyéjúcóbá déjúcotu íjchíívyeebe diityétsima imyéénújcatsímútsikye dsɨ́jɨ́vétsoóhi. 8 Áámútsí ɨtémehóócú dómájcóratúné ícyahíjcyaá ɨ́htsútu cóómí Máavyéjuubée wátyétyécúmeícyóómí uulléjɨjtónéj pɨɨne técoomíyé Tsodóóma, Ejíhto, némeícóómí pañe. 9 Áhóócuúvuke pápihchúúj coojɨ́váj pɨɨnévújuco panévá íñujɨ́ɨ́ne múnaa ɨ́ɨ́tehíjcyáhóócuke tsá múha ímílléityú tsaate cúúune. 10 Aame ávyeta tééneri iímíjyúúvéne iwáñehjɨ́vaténé pañe tsíeménehjɨ́vú bohbánújcátsiíhi. Ehdu ímíjyúúveímyé íjyévéhreváa dityétsí diityéké Píívyéébé ihjyu iúwáábóneri pátsárícyohíjcyánélliíhye. 11 Árónáa téhdune 3 coojɨ́váj pɨɨnévú Píívyéébe tsiiñe diityétsikye bóhɨ́ɨ́tsómútsikye iájtyúmɨ́ne mɨ́amúnaa ávyétá ɨhnáhó íllítyeéhi. 12 Áámútsikye tsaapi cáámetu kéévánécoba neéhi: —Métsa íllevu. Ahdújuco diityétsí pééiñe cáámevu ojtsó pañévú ímunáá diityétsikye ɨ́ɨ́ténáaáca. 13 Áijyu ávyétá ɨhnáhó ííñujɨ vááúmeíñeri técoomítyú tsátsii jááhañe cáhvyábáneri 7,000-meva mɨ́amúnaa dsɨ́jɨ́veéhi. Ááneri cóejte ávyétá ɨhnáhó iíllítyéne Píívyéébe níjkyéjɨri íjcyáábeke ávyéjújtsoóhi. 14 Ehdu míijyúcújuco ɨ́cúbáhraméí pájtyeíñe. Árónáa íjcyanéi tsiiñe ɨ́ɨ́cúiye tééné boonétú pájtyeíñe. 15 Aanée nihñéejpíyé níjkyéjɨ múnáajpi írojrócó llíjchúné tujkéveri cáámetu tsaate kéévánécoba nééhií: Naavéné avyéjú ííñújɨri íjcyaróné Mépiivyééberéjuco cáávacúné iiyéjuco Críjtoma iávyéjuutéki. Ááberéjuco tééjɨ́ avyéjuube íjcyaíñé múijyú nɨ́jkéváityúne. 16 Áánáacáa 24-meva túkevéjtsojte Píívyéébé úmɨ́wari íavyéjú ijyáwááné hallúrí ácújcatyémé dííbyé lliiñévú ɨmɨ́hmóúbáne dííbyeke dúúruvámé nééhií: Tehdújuco Ávyéjuube Píívyéébe ɨ́htsútuube iíjcyadúré u ícyahíjcyaabe dɨ́ɨhnáhori u ávyéjuuténe. Aabe ííñújɨri íjcyáné mɨ́amúnaa úhdivu cááyóbahíjcyámeke u ɨ́cúbáhráíñe éévé úújetéhi. Áhdure tsúúca dsɨ́jɨvéjúcóórómema muhdúhjáa ditye ícyahíjcyáné u ímíbájchóíñe éévé úújetéhi. Aabe dɨ́ɨɨcúve múnaa ɨ́htsútujtémáyé ɨ́dáátsojte uke iávyejúúlléne ímí díwákimyéí méénuhíjcyámeke tééne áhdovu ú ájcuúhi. Áánetu íllure ííñújɨri mɨ́amúnáake tútávátsohíjcyámedi ú ɨ́cúbáhraáhi. 19 Ehdúu Píívyéébeke ditye dúúrúvánáa níjkyéjɨri íjcyaja dííbyé duurúvaja páyúcúúvéné pañe ó ájtyumɨ́ dííbyé pityájcoju téhbá pañe íjcyáné cajóónaba. Áánáacáa chíjchímuba dóvájaavéné ávyeta ‘roríhrórí’ néénáa ííñujɨ vááúmeíhi. Áhdurée mítyane nújpácyowááné dojcóhi.
1 Ááné boonétúu idyé tsiiñe muhdú tene pájtyéíñé uubállé ó ájtyumɨ́hi: Tsáápillée ééválle íévéhoowávú óhdivu bóhówaavé cóójɨ́ejpi núhba ájchúdú íwajyámú néélleé. Aallée péjcóejpi núhbá hallúrí íjyócunúllé chahííwá 12-meva mɨ́ɨ́curu. Aallée ihjyúcunúhijcyá iávyéneri. 3 Áánáacáa idyé apííchówu níhbácobádú néébe tújpáábyécoba bóhówaavéhi. Áábé níwaúúnée 7-uva íjcyánetu íchahíwááné ávójcatyéhi. Áánétúu íjtyóóne 10-jtoova. 4 Aabée ííbówari tsahdúnéécuéllé mɨ́ɨ́cúruke wájojcó ííñújɨ́ hallúvu. Átsihdyúu íjyócúúvetéébé diille eenée ɨtsɨ́ɨ́máváíñeri íjcyállé úniúvú dille tsɨ́ɨ́mávátsɨke idyóókií. 5 Áánáacáa tsúúca tsɨ́ɨ́mávalle wájpíwúuke páné iñújɨ́ɨ́né avyéjuube ɨ́htsútuube íjcyáííbyeke. Áábekée Píívyéébe íavyéjuvu ujcú dibye dííbyemáyéjuco iíjcyaki. 6 Ááné boonée tsɨɨju úmɨvá ɨ́ɨ́néubárá píívyétúné iiñújɨvu tsátsii Píívyéébe dííllema ɨ́hdénútsihvu. Átsihyíi íjcyálleke dííbyere tehmé 1,260 coojɨ́vá hajchóta. 7 Ááné boonée níjkyéjɨri níjkyéjɨ múnáá avyéjuube Migyééré ihyájkímuma diibye apííchówu níhbácobádú néébe téhdure ihyájkímuma íjcyáábema méénújcatsíhi. 8 Aabée Migyééré dííbyeke ityáhjáne waagóó tétsihdyu ííñújɨ́ hallúvú pámeere ihyájkímumájuco éhnéhjáa éíjyuúvú ííñimyédí mɨ́amúnáake tútávátsohíjcyaabe Naavéneke. 10 Ááné boonétúu tsaapi níjkyéjɨtu kéévánécoba nééhií: —Tsúúca Píívyéébe ɨ́htsútuube íjcyaabe íavyéjúejtéké pájtyetétsóíñe éévé úújetéhi. Muuráhjáa Ílli Críjtoke pícyoobe tééné avyéjuube dibye iíjcyaki. Aane tsúúca dííbyeke dííbyé cahcújtso múnáá hallúvú paíjyuváré cójɨ́hajchótá pécóhajchótá álliúúnuhíjcyaabe wágóoovéjucóó níjkyéjɨtu. 11 Diibyée tsúúca táhjátsámeí Obééjáwuúdú néébé tujpácyó wágóóóvéneri. Aanée diibye Obééjáwuúdú néébé uwááboju cáhcujtsómé téhdure tsúúca dííbyeke tahjáhi. Áánélliihyée tsá ditye íllityétú ɨdsɨ́jɨ́véíñeri. 12 Ahdícyane méimíjyúú pámeere níjkyéjɨri íjcyame. Áánetu ihdyu máɨdáátsoju tene pájtyeíñé ííñújɨri íjcyámeke. Muurá tsúúca Naavéné wahájchotáréjuco íúmɨwa íjcyane iwáájácúne ávyétá ɨhnáhó icyáyobáávaténe nihñéréjuco mɨ́amúnáadi ɨ́cúbáhraíñe. Ehdúu tsaapi kéévánécoba néé níjkyéjɨtu. 13 Aabée diibye níhbácobádú néébe tsúúca ííñujɨ́vú iwágóóóveíñé iwáájácúne imíllerá eenée wájpíwúuke tsɨ́ɨ́máválleke ɨdsɨ́jɨ́vetsóne. 14 Árónáacáa Píívyéébere nééjuri méwáájɨ́ núwácobácúdú nééne díílledítyú íjcyáneri wááménelle ípyée iícyahíjcyáhullévú ɨ́ɨ́néubárá píívyétúné iiñújɨvu tsiiñe ííñimyédiyéjuco dibye díílleke ipátsáríjcyótuki. Aallée 3 pijcyábáj pɨɨnévú téhulle íjcyálleke dííbyere Píívyéébe téhmehíjcyáhi. 15 Áánélliihyée idyé diibye níhbácobádú néébe dííbyere ííñimye íjcyaabe íllímútuhjácó nújpacyo páneere icyáájávétsóneri díílleke imájcanútsóroki. 16 Árónáacáa ííñujɨ wácaavéné nújpacyo adúcúhi. 17 Áánetúu awáá éhnííñevu díílledívú icyáyobáávaténe díílle hájkímumáyéjuco dibye méénújcatsíñé Jetsocríjtó uwááboju tsaímíyé úraavyémé Píívyéébé taúhbaju néhdújuco ícyahíjcyámema.
1 Átsihdyúu móóá úniúvú dibye íjyócúúveténáa téémó pañétú apííchówu nééné iyáábécoba ijchívyéhi. Áábé níwaúúnée 7-uva íjcyáúhjɨtu nehníwu Píívyéébedítyú íhjyuváné caatúváhi. Áánetúu íjtyóóne 10-jtoova íjcyánetu íchahíwááne. 2 Aabée bájú oohííbyécobádú néébéj tuhááñé báju ɨ́ɨ́júj tuhááñédú néébé ihjyu apííchówu. Áábekée diibye níhbácobádú néébe picyóó ávyéjuube dibye iíjcyaki. 3 Áábé níwaúúnetúu tsau tsaate cáváájcou dsɨ́jɨvérou tsiiñe bóhɨ́ɨ́neri panévá iñújɨ́ɨ́ne múnaa mítyane iúllévénúne dííbyeke ávyéjujtsóhi. 4 Áhdurée diibye níhbácobádú néébeke ávyéjujtsómé dibye iyáábécóbake ávyéjuutétsónélliíhye. Áánemáa diibye iyáábécóbadítyú néémeé: —¿Aca íhya íjcyaabe tsaapi áádidívú úújetéébe? Tsáháubá muurá múha íjcyatú dííbyeke táhjáiyóme. 5 Áábekée diibye níhbácobádú néébe picyóó dibye ííñújɨ́ avyéjuube iíjcya 42 nuhbává hajchóta. Áánemáa táúhbaabe dibye ímityúné Píívyéébedítyú iíhjyúvaki. Ahdújucóo ávyéta néhní dibye íhjyuváné dííbyedítyuu, dííbyé duurúvájatuu, níjkyéjɨri íjcyámedítyuu, íjcyane. Áánemáa dííbyeéjtema imyéénújcatsímyeke táhjaábe. Áábé hójtsɨ́ pañée pámeere páné iñújɨ́ɨ́ne múnaa páhduváré íhjyuváme. 8 Aamée pámeere dííbyeke ávyéjujtsó dúúrúvamére. Áánetúu apáámyéré tsá dííbyeke ávyéjújtsotú ííñujɨ́ikyée ípívyéévétúné ɨhdéjuco ɨdsɨ́jɨ́veíñé pítyájcámeííbyé Obééjáwuúdú néébedi íjcyáháámɨtu imyémeháñé íjcyame. 9 Aane ihdyu óvíi ɨ́mɨááné lléébome cahcújtsóhi. 10 Muurá tsíjtyeke cúvéhoojánúmeke téhdure cuvéhoojánuímye. Tsíjtyeke dsɨ́jɨ́vétsómeke idyé dsɨ́jɨ́vétsoímye. Ahdícyane tsúúca Píívyéébeéjté íjcyame múu ímíñeúvú dííbyeke icyáhcújtsóne ehdu nééronéhjɨ́ aabúcúhi. 11 Átsihdyúu idyé ó ájtyumɨ́ tsijpi iyáábécoba ííñújɨ́ pañétú íjchivyéné obééjáwúuj tódú íjtyóócu néébeé. Aabée ihjyúvá ávyétá apííchó níhbácobádúu néébe íhjyuvádu. 12 Aabée ɨ́htsútuube éhnée tsau íhñíwau cáváájcámeíú tsiiñe bóhɨɨbe iyáábécoba ɨ́htsútuube íjcyadu. Aanée diibye obééjáwúuj tódú íjtyóócu néébe táuhbá pámeere mɨ́amúnaa ííñújɨri íjcyámeke ditye diibye eenée íhñíwau tsau cáváájcámeíú tsiiñe bóhɨ́ɨ́beke idyúúrúvaki. 13 Áánemáa dííbyé úmɨwávú méénúráítyuróné méénuhíjcyaábe. Aabée mɨ́amúnaa ɨ́ɨ́téneríyé cáámetu niityétsó cúújuwa ííñujɨ́vu. Ááneríi mɨ́amúnáake iállíñe táúhbaabe ditye diibye íhñíwaúu cáváájcámeíú tsiiñe bóhɨ́ɨ́uma íjcyáábé níjcyota imyéénuki. 15 Ahdújucóo ditye níjcyóné pañévú dibye ɨ́ɨhnáhoori ibóhɨ́ pícyoobe ihjyúváhi. Áánemáa neebe pámeere múhdumé diibye níjcyotáábeke dúúrúvatúmeke ɨdsɨ́jɨ́vétsoíñe. 16 Téhdurée táúhbaabe pámeere ɨdáátsojte tsíjtyé hójtsɨ́ pañe íjcyamee, tsíjtyé hójtsɨ́ pañe íjcyatúmee, ɨ́htsutúmé éhnéva múnaa, íjcyámeke íúmɨcóónetu ɨ́ɨ́mɨánéjcúéhojtsɨ́jɨ́úbatu dííbye mémé iíjcyaki. 17 Áijyúu teene dííbye mémema íjcyatúmé tsá píívyetétú ɨɨná iñáhjɨ́henúne. Apáámyérée dííbye mémema, dííbyé nóómerómá, íjcyame piivyété tsíeméné iñáhjɨ́henúne. 18 Aanée dííbyé nóómero 666 íjcyane ihdyu óvíi wájácúnejcúmé waajácú ímichi cáábyé nóómeró teene íjcyane, ɨɨná nééiyóne.
1 Átsihdyúu idyé ó ájtyumɨ́ Obééjáwuúdú néébe Tsióó caméwájú hallúrí íjyócunúúbeke. Áábemáa 144,000-meva mɨ́amúnaa íjcyámé úmɨcóónetu dííbye mémema Cááni mémé caatúváhi. 2 Áánáacáa níjkyéjɨtu tsane ihjyúvá éhne múu teehi níívácunúné íhjyuvádu. Áhdurée ó lleebó chijchi íhjyuvádu. Árónáacáa botsíi ímíñeúvú ó lleebó éhne múu cúmubááné ditye áámune íhjyuvádú tene íhjyuváne. 3 Áánáacáa Píívyéébe íavyéjú ijyáwá hallúrí íjcyáábé úníuri 4-meva iyámédú néémema túkevéjtsojte íjcyámé úmɨ́wari diitye 144,000-meva íjcyame májtsivá béhju majtsíjyu. Aajúu tsá múha tsijtye píívyetétú imájtsiváne. Apáámyérée tsúúca Píívyéébe újcume tsaímíyé Obééjáwuúdú néébeke úraavyémé ímityúné méénújúcootúmé piivyété teeju imájtsiváne. Muuráhjáa dííbyej tééveri ííñújɨri íjcyáné mɨ́amúnáadítyú tsúúca pájtyetémeke Cááni Píívyéébema ímí ɨjtsúcunúmútsí tehdújuco ɨ́mɨá ɨɨcúvédu. 5 Aamée tsá állíuutúne. Áhdurée tsá ditye ɨ́ɨ́nerí néétsámeítyúne. 6 Átsihdyúu idyé ó ájtyumɨ́ tsijpi níjkyéjɨ múnáajpi íévéhóówari wáhpéébeke. Aabée panévá iñújɨ́ɨ́ne múnaa páhduváré íhjyúvámeke ɨ́mɨáájú pajtyéteju múijyú nɨ́jkéváityúné úwaabóhi. 7 Aabée kéévánécoba nééhií: —Píívyéébeke ímíñeúvú mecáhcújtsóne máávyejújtso. Muurá tsúúca mɨ́amúnaa muhdú ícyahíjcyáné diityémá dibye ímíbájchóíñe éévé úújetéhi. Ahdícyane dííbyeke méduurúvá páneerée íévéhóówari íjcyánéhjɨma ííñujɨ, móañe, téhíwuúné, méénúúbeke. 8 Aané boonée idyé tsijpi bóhówááveebe nééhií: —Tsúúca Babiróónia ɨ́htsútu cóómí íjcyárocóómí wágóoové panévá iñújɨ́ɨ́ne múnáake técoomí múnaa ímítyúnejcúvúré ɨ́búwátsohíjcyáné déjúcotu. 9 Átsi ehóówari íjcyánéhjɨma ííñujɨ, móañe, téhíwuúné, méénúúbekehdyúu idyé tsijpi bóhówááveebe téhdure kéévánécoba nééhií: —Téhdure pámeere múhdumé diibye iyáábécóbama íñíjcyota dúúrúvahíjcyámé úmɨcóónetu, íhyójtsɨ́néúbatu, dííbye mémé cáátúnútsámeímyedívú Píívyéébe ávyétá ɨhnáhó icyáyobáávaténe cúújuwa atsóóperémá péétécunúwá pañévú diityéké waagóoóhi. Aame ɨ́cúbáhráméií múijyú nɨ́jkéváityúné Obééjáwuúdú néébema níjkyéjɨ múnaa íjcyámé úmɨwávu. Aane ditye tééwá pañe ɨ́cúbáhrámeíñe ójtsó tsá múijyú nɨ́jkéváityúne. 12 Ááné ɨhdétú múu pámeere íñe múhdumé tsúúca Píívyéébeéjté íjcyame dííbyé taúhbaju néhdu ícyahíjcyámé ímíñeúvú Jetsóoke úraavyé panéváré mávaríjchojúúné iáábúcúnema. 13 Átsihdyúu idyé tsaapi oke níjkyéjɨtu nééhií: —Íllu nééne caatúnu: “Maímijyu ihdyu diitye Ávyéjuube Jetsocríjtoke cáhcujtsómé dsɨ́jɨvémé íjcyanej. Muurá Píívyéébé Apííchó néé íwákimyéityu ditye wáyéeevéne. Ááné wákimyéí ímí diityémá nɨjkéváhi.” 14 Átsihdyúu idyé ó ájtyumɨ́ iévéhóówari tsɨtsɨ́wu nééne ójtsó hallúrí tsaapi mɨ́amúnáajpídyú néébe ácuúcunúúbeke. Aabée imíwu óóró chahííwama íjcyaabe ejécunú tsuhjɨ́váwu nééwa nɨɨtsúwa. 15 Áánáacáa tsijpi níjkyéjɨ múnáajpi Píívyéébé dúúrúvájá pañétú íjchíívyeebe kéévánécoba dííbyeke nééhií: —Tsúúca ííñújɨri bajtsóháñé íjcyane keeméhi. Aaneaajpídyú néébe ácuúcunúúbeke. Aabée imíwu óóró chahííwama íjcyaabe ejécunú tsuhjɨ́v ílluréjuco wáhdáhɨ́núne daahɨ́vetso. Tsúúca teene u ááhɨ́vétsóíñe éévé úújetéhi. 16 Ahdújucóo dibye iwáhdáhɨnúné ááhɨ́vetsóne. 17 Ááné boonée idyé tsijpi Píívyéébé duurúvaja níjkyéjɨri íjcyájá pañétú ijchívyé téhdure tsuhjɨ́váwu nééwa nɨɨtsúwá ejécunu. 18 Áábekée tsijpi cúújúwá tehméébé Píívyéébé ɨɨcúvé waɨ́jɨ́ íjcyátsihdyu tsáábe kéévánécoba nééhií: —Tsúúca óóva néévá naamé ííñújɨri. Aane ílluréjuco pééne daahɨ́vetsóte. 19 Ahdújucóo dibye ipyééne iújcune wájojcóné tééné dotsúhcúíhcyú pañévú muhdú Píívyéébe ímítyúmedívú icyáyobáávaténe diityéké ɨ́cúbáhráíñe nááve. 20 Ahdújucóo dibye mɨ́amúnáake Jerotsaréé tsiéllevúré ɨ́cúbáhrámé tujpácyó caajávé tétsii ɨ́ɨ́jumu íjcyámé ihjyúháñé tujkévevu 300 kiróómetró hajchótá ííñújɨ́ hallúri.
1 Átsihdyúu idyé ó ájtyumɨ́ tsiiñe apííchówu nééne íévéhóówari. 7-meváa níjkyéjɨ múnaa bóhówaavé Píívyéébe icyáyobáávaténe nihñéré mɨ́amúnáadi páhduváré ɨ́cúbáhráíñéhjɨma tsáámeé. 2 Áhdurée ó ájtyumɨ́ éhne múúne tsane nújpacyo ávyeta ‘raúráú’ néhdu nééné pañétú cúújuwa péétécunúne. Ááné úníuríi diitye iyáábécóbá níjcyotáa dúúrúvahíjcyatúmé téhdure dííbye mémema íjcyatúme. 3 Aamée Píívyéébe diityéké ájcúné cumúbáánema íjcyame májtsivá dííbyé ɨɨcúve múnáajpi Moitséeúvú majtsíjyú Obééjáwuúdú néébedítyú íllu nééjuú: Panévatúré ɨ́htsútuube Píívyéébe apáábyéré ɨ́mɨáábé u íjcyaabe u állíúútuube páné avyéjuubéré ú ijcyáhi. Áábeke uke panévá iñújɨ́ɨ́ne múnaa iávyejúúlléne duurúvahíjcyáhi. Muurá waajácúmé ɨ́mɨáábé u íjcyánéllii muhdú u néhdújuco u méénune. Ehdúu nééju májtsiváme. 5 Ááné boonée idyé ó ájtyumɨ́ Píívyéébé duurúvájá pañétú páñétúeho mɨ́jcoho páyúcuuvéné dííbyé taúhbajúúné cáátuváné tééhó pañe íjcyaho. 6 Téhdurée tééjá pañétú diitye 7-meva níjkyéjɨ múnaa ijchívyé Píívyéébe mɨ́amúnáadi ɨ́cúbáhráíñéhjɨma. Áámé wajyámúúnée ávyéta ‘namɨ́námɨ́’ néémé ocájɨ́mɨɨhéné óórómɨɨhéné diityéké ɨ́jpɨ́ujɨ́ɨ́nevújuco íjcyane. 7 Áámekée diitye 4-meva iyámédú néémedítyú tsaapi ajcú diityé tujkévevu óórótu méénúmeíihllójɨvu. Áihllójɨ́ pañée teene Píívyéébe múijyú muhdú íjcyáítyuube mɨ́amúnáadi ɨ́cúbáhraíñe. 8 Áánáacáa dííbyé ɨhtsútú ojtsódú nééne wahpécunú duurúvájá pañe. Áijyúu tsá múha tééjá pañévú úcáávetú diitye níjkyéjɨ múnaa mɨ́amúnáadi ɨɨ́cúbahráné nɨ́jkévátúné hajchóta.
1 Áánáacáa tééjá pañétú tsaapi kéévánécoba diitye 7-meva níjkyéjɨ múnáake nééhií: —Ííñujɨ́vú mepééne eene éihllójɨ́ pañe íjcyane Píívyéébe mɨ́amúnáá wáábyuta méénune mécahpíñú ditye ɨɨ́cúbáhrámeíki. 2 Ahdújucóo tsaapi ipyééne ihñéíhlló pañe íjcyane cáhpíóneri pámeere iyáábécóbá níjcyotáa dúúrúvahíjcyámé téhdure dííbye mémema íjcyame áhllávatéhi. 3 Ááné boonétúu tsijpi ihñéíhlló pañe íjcyane móóácóbá pañévú cáhpíóneri éhne múúne dsɨ́jɨ́vémé tujpácyódú nújpacyo íjcyáneri pámeere téjpacyó pañe íjcyame dsɨ́jɨvéhi. 4 Ááné boonétúu idyé tsijpi ihñéíhlló pañe íjcyane íayáhíhjí pañévú cáhpíóneri nújpacyo píívyeté tújpacyóvuréjuco. 5 Áánemáa neébe: —Tehdújuco ihdyu Píívyéébe ɨ́mɨáábé iíjcyadúré u íjcyaabe mɨ́amúnáake u ɨ́cúbahráne. 6 Muuráhjáa díhjyú uubálle múnáama tsijtye ímí uke cáhcújtsómé tujpácyó waagóóme. Áánéllii tehdújuco diityéké tújpacyóvú u íjchone. 7 Ááné boonée tsijpi Píívyéébé ɨɨcúvé waɨ́jɨ́ ijcyátsihdyu nééhií: —Tehdújuco ihdyu Píívyéébe panévatúré ɨ́htsútuube ávyéjuube u íjcyaabe mɨ́amúnáake u ɨ́cúbahráne. 8 Átsihdyúu idyé tsijpi ihñéíhlló pañe íjcyane cóójɨ́ejpi núhbá hallúvú cáhpíóneri nuhba éhnííñevu állóócoténé mɨ́amúnáake áiúcúhi. 9 Áánej tsáríi nehníwu Píívyéébedítyú iíhjyúváne ímityúné imyéénuhíjcyánetu tsá ditye ímílletú ɨɨ́hveténe. Áánemáa tsá dííbyeke ditye ávyejúúlletúne. 10 Átsihdyúu idyé tsijpi ihñéíhlló pañe íjcyane diibye iyáábécoba eenée móóá pañétú íjchíívyéébé avyéjú ijyáwá hallúvú cáhpíóneri dííbyé avyéjú tútávaavéhi. Áijyúu mɨ́amúnaa ávyeta ɨɨ́cúbáhrámeíñe ávyeri ɨ́hnɨ́jɨwááñé ɨhdóhi. 11 Aamée éhnííñevúré nehníwu ihjyúvá níjkyéjɨri íjcyaabe Píívyéébedítyú ahlláháñema tsíñéhjɨri ɨɨ́cúbáhrámeíñé déjúcotu. Áánemáa tsá ditye ɨ́hvéjtsotú ímityúné imyéénuhíjcyáne. 12 Átsihdyúu idyé tsijpi ihñéíhlló pañe íjcyane Eoparááté pañévú cáhpíóneri teehi áraavé ávyéjujte nuhba tsáhícyánéjcutu ítsodáhómuma méénujcátsivu tsááme tsíñejcúehívú ipájtyeki. 13 Áánáacáa diibye níhbácobádú néébeé, tsijpi iyáábécobádú néébeé, Píívyéébé ihjyú uubálle múnáájpidi díllómeííbyee, éhdúmé ihjyúháñetu naavémú ahcómúdú némehjɨ cájtume méénúráítyúronéhjɨ́ méénuhíjcyáhi. 14 Aamée panévá iñújɨ́ɨ́ne múnáake íavyéjujtémá pihjyúcú ɨ́htsútuube Píívyéébe muhdú ditye ícyahíjcyáné diityémá ímibájchócooca dííbyema imyéénújcatsíki. 15 Áánáacáa Jetsóó oke nééhií: —Peecútétsihdyúré muurá ó bóhdɨɨ́ múha ɨ́jtsótúnáa éhne múúne naní múnáajpi tsáhduú. Aane ihdyu ɨ́jtsome maímijyu tsá ɨ́ɨ́nerí núcójpɨ́véityú éhne múúne íévejte íjcyame núcójpɨvédu. 16 Aanée diitye naavémú tsúúca pihjyúcú pámeekéré mɨ́amúnáake íavyéjujtémájuco tsátsihvu heeberéómú ihjyúrí ‘Amagedóo’ némeítsihvu. 17 Átsihdyúu idyé nihñéejpíyé ihñéíhlló pañe íjcyane íévéhoowávú cáhpíóné tujkéveri Píívyéébe níjkyéjɨtu ídyuurúvájá pañétú kéévánécoba nééhií: —Áyu ícyooca ihdyu tsúúca páneere nɨjkéváhi. 18 Áánáacáa ávyétá ɨhnáhó chíjchímuba dóvájaavéné ‘roríhrórí’ nééné tujkéveri ávyétá ɨhnáhó ííñujɨ váúmeí ɨ́hdée ivááúmeíhíjcyáné ehnííñevu. 19 Ááneríi Babiróónia ɨ́htsútu cóómí íjcyárocóómí wáhcabá 3-neva panéjcuvávu. Ehdúu técoomí múnaa ímityúné méénuhíjcyáné déjúcotu Píívyéébe icyáyobáávaténe ávyétá ɨhnáhó diityédí ɨ́cúbahráhi. Áhdurée páneere ííñújɨri íjcyácoomíjɨ́ wáhcávyabáhi. 20 Áhdurée páneere móáñéj pɨɨne íjcyáhbaújɨma íjchí iiñújɨ́ caméwajúné tsáhájuco íjcyatúne. 21 Áijyúu Píívyéébedítyú nehníwu mɨ́amúnaa uhbá dibye diityé hallúvú nújpácyówácobáné dójcótsóneri ɨɨ́cúbáhrámeíñé déjúcotu.
1 Átsihdyúu tsaapi diitye níjkyéjɨ múnaa 7-meva íjcyámedítyú oke nééhií: —Dícha uke o úújétso aalle eene nújpácyó hallúrí íjcyalle ɨ́htsútulle nahtsɨ́wamééwá muhdú ɨ́cúbáhrámeíiñe. 2 Muurá panévá iñújɨ́ɨ́ne múnaa íavyéjujtémáyé ímityúné dííllema imyéénúneri ɨ́ɨ́jtsaméí tútávajtsóhi. 3 Ehdúu naavédú nééne o ɨ́ɨ́téné pañe oke iñééne tsajtyéébé ɨ́ɨ́néubárá píívyétúné iiñújɨvu. Áhullée ó ájtyumɨ́ tújpáábyécoba néébe iyáábeke íhñíwaúúné 7-uva íjcyáábej tóóné 10-jtoova íjcyáábeke. Áábedítyúu mítyane meméháñé caatúvá nehníwu Píívyéébedítyú íhjyuváne. 4 Áábé hallúríi diille walle ácuúcunúllé wajyámú ávyéta ímí duujɨ́nuúdú nééja tsániiñe tújpájaúvu. Aallée ícyaavé tsaímíyé óórótu, péérátu, páhduváré imíwu nééné newáyúúnetu, méénúmeíñehjɨ́vu. Aallée ejécunú óóróíhlló pañe páhduváré nééné imítyuháñé imyéénuhíjcyanéhjɨ́ wáhpécunúne. 5 Áállé úmɨ́cotúu caatúváné ɨɨnáhjáubáhjáa nééiyóné íllúu: “Ɨ́htsútu cóómí Babiróónia pámeere nahtsɨ́wamééwámúj tsɨɨ́ju; téhdure páneere ímítyunéhjɨ́ ííñújɨri íjcyánéj tsɨɨju técoómi.” 6 Áállekée o ɨ́ɨ́téne ó waajácú Píívyéébeéjté ímí Jetsóoke iúráávyéné déjúcotu dsɨ́jɨ́vehíjcyámé tujpácyori dille llíyíícyavéne. 7 Ááneríi mítyane o úllévenúúbeke oke níjkyéjɨ múnáajpi nééhií: —¿Ɨ́veekí ayájú ɨhnáhórá u úllévenúne? Cáhawáá eene dííbyé hallúrí dille íjcyáné iyáábé 7-uva íhñíwaúúné íjcyáábej tóóné 10-jtoova íjcyáábema diityétsidítyú uke o úúbálleki. 8 Muurá diibye tsáhájuco íjcyájúcootúne. Ároobe tsiiñe ibóhɨ́ɨ́ne wáhyéjúcóbá pañétú ijchívyeé múijyú tsiiñe ibóhɨ́júcóóítyúhullévú iwágóóóveki. Áábedi mɨ́amúnaa ullévénuú ííñujɨ́ɨ ípívyéévéijyújuco pájtyetéme mémeháñé cáátúváné waajácúháámɨtu imyémeháñé íjcyatúme. 9 Aane ihdyu óvíi wájácúnejcúmé waajácú ɨ́ɨ́nerí tene íhjyuváne. Muurá eene 7-baúvá cáméhbaúné hallúrí diille walle ácuúcunúhbaújɨ́ nééiyóné eene 7-uva íhñíwaúúne. 10 Áhdure 7-meva ávyéjujte íjcyane nééiyóne. Áámedítyú ícyooca tsaapi ávyéjuube ijcyáhi. Áánetu 5-meva tsúúca téénetu pajtyéhi. Áánetu tsijpi nihñéejpíyé ávyéjúúteé wahájchotáwuúre. 11 Áábedítyú diibye iyáábécoba tsúúcajáa dsɨ́jɨvéroobe tsiiñe bóhɨɨbe cámááveéhi. Áábema 8-mevájúcooi teene 7-neva íjcyáné avyéjutu pájtyeíñe. Ároobe bóónétu ávyétá wágoóóveréjuco méénuíñe. 12 Áábema tsijtye 10-meva wahájchotáwu ávyéjuutéiñe nééiyóné eene 10-jtoova íjtyóóne íjcyane. 13 Aame ipítyácójcatsíñe dííbyeke pɨ́ááboó dibye éhnííñevu ɨɨ́htsútúúveki. 14 Aame Obééjáwuúdú néébema méénújcatsíyómeke tsanéjcuúré táhjáiibye pámeere ávyéjujté ehnííñevu ɨ́htsútuube ávyéjuube íjcyaábe. Áánetu ihdyu ípyée ityújkevééllémeke dibye újcume ímí dííbyeke úráávyehíjcyámé dííbyema íjcyaáhi. Ehdúu oke neebe níjkyéjɨ múnáajpi. 15 Átsihdyúu idyé tsiiñe oke neébe: —Muurá eene nahtsɨ́wamééwá nújpácyó hallúrí ácuúcunújpácyó ú ájtyumɨ́ mítyane mɨ́amúnaa panévá iñújɨ́ɨ́ne múnaa páhduváré íhjyuvámé dóbééveíñé nééiyóne. 16 Áánetu eene iyáábé 10-jtoova íjtyóóne íjcyáábema téhduméré ávyéjujte íjcyame diille nahtsɨ́wamééwake nehnílleéhi. Aame díílleke ityútávájtsóne ɨ́hvéjtsolle íjcyaá ɨ́ɨ́cúvérátulléréjuco. Áálleke bóónétu ílluréjuco ditye cóvájtsoíñe. 17 Píívyéébere diityéké tééné ɨ́jtsaméivu ájcuú dibye muhdú néhdújuco tene ipájtyeki. Áánéllii diitye ávyéjujte 10-meva íyáábeke ɨ́htsútúúvétsoó dííbyere Píívyéébe néhdújuco. 18 Áánetu diille wálleeke u ájtyumɨ́né panévá iñújɨ́ɨ́né avyéjú comíñé nééiyóne. Ehdúu oke neebe níjkyéjɨ múnáajpi.
1 Átsihdyúu idyé ó ájtyumɨ́ tsijpi ɨ́htsútuube íjcyaabe cáámetu níítyéébé ámɨ́tsaráhcó ííñujɨ ájchúcunúúbeke. 2 Aabée kéévánécoba nééhií: —Tsúúca Babiróónia ɨ́htsútu cóómí íjcyárocóómí wágóóóvéné boone téápajyúrí naavémuréjuco nehníwu nééné wahpéjtema. Aane ihdyu óvi tehdújuco técoomi wágóoovéne. 3 ¿Ɨ́veekí panévá iñújɨ́ɨ́ne múnáake ímítyunévú ɨ́búwátsohíjcyacóómi? Téhdure ¿ɨ́veekí técoomíyí álliúré úwáábómeíñé íñujɨ́ɨ́né avyéjujte icyáhcújtsóne ávyétá imítyúné méénuhíjcyáhi? Áhdure técóómi múnaa mítyane iéhnéváíyóneri iíjyácunúne panévá iñújɨ́ɨ́né nahjɨ́he múnáake mítyane dsɨɨdsɨ́nuhíjcyáhi. 4 Ehdúu dibye néénáa idyé tsijpi téhullétúré cáámetu nééhií: —Méijchívyé écoomítyú múhdumé tahñéjté íjcyame técoomí múnaa ímityúné méénuhíjcyáné ámuha meméénútuki, áhdure tééné hallútú ditye ɨ́cúbáhrámeídyú ámuha meɨ́cúbáhrámeítyuki. 5 Muurá técoomí múnáá imítyúcoba éhnííñevúré llíyaaténé oo Píívyéébe múhdurá o ɨ́jtsúcunúnéllii tééné déjúcotu diityéké ó ɨ́cúbáhraáhi. 6 Ahdícyane óvi ihdyu diityéké ó ɨ́cúbahrá muhdúhjáa ditye tsíjtyeke ɨ́cúbáhrahíjcyáne áhdó ditye iwáájácuki. 7 Muurá ɨ́ɨ́búwá pañe imítyájkímyeíñe nehíjcyámé ɨ́htsutúmé íjcyámeke múijyú kímóóve pájtyéityúne. Áhdure nehíjcyámé múijyú muhdú íhcyóómi íjcyáityúne. Áámeke ihdyu tééne áhdó óvi o kímóvejtsómé ɨ́cúbáhrámeí ájyáháñema dsɨjɨ́veri. Muurá panévatúré ɨ́htsútuube Píívyéébe o íjcyaabe diityé imítyú déjúcotu diityéké o ɨ́cúbáhráme cóómí áíívyeéhi. 9 Aane muurá panévá iñújɨ́ɨ́né avyéjujte técoomí múnáama ímityúné méénuhíjcyámé tsaímíyé ímíjyuuri íjcyarómé técoomi ámópácyoovéné iájtyúmɨ́cooca kímóóveéhi. 10 Aame tééneri iíllityéne tsíhyullétúré ɨ́ɨ́teme neéhi: —¡Máɨdáátsoju muhdú ɨ́veekí ɨ́htsú cóómijɨ́ɨ́ Babiróónia ɨɨná pajtyej! ¡Ávyeta muhdú meɨ́jtsótútsihdyu peecútéré tsúúca wágóóóvecóómi! Ehdu neeímye. 11 Ááneri panévá iñújɨ́ɨ́né nahjɨ́he múnaa mítyane kímóóveé ihñénéhjɨ́ kiá iñáhjɨ́henújúcóóítyúneri. 12 Muurá técoomi nahjɨ́hénuhíjcyámé óóroó, páráátaá, bóróótseé, iééroó, pééraá, tsíñehjɨ panéváré mítyane áhdómeíñé néwayúúnee, íjcyane. Téhdure nahjɨ́hénuhíjcyámé ɨ́mɨá wajyámúúné ríínoó, tséédaá, íjcyane tújpájáhjɨúvú néénema duujɨ́nuúdúnéjahjɨ. Áhdure nahjɨ́hénuhíjcyámé páhduváré nénehjɨ imyéwu cúvááné uméhéénema imíwu nééné néwáyúúnetu méénúmeíñéhjɨ. 13 Áhdure páhduváré nééné pacúúcuháñé imyéwu cúvanéhjɨ́ mííraá, ijtsiéétsoo, íjcyane nahjɨ́hénuhíjcyáme. Majchóháñé nahjɨ́hénuhíjcyámé bíínoó, dúúrubaa, haríínaa, tríígoó, íjcyane. Téhdure teene majchó uménú nahjɨ́hénuhíjcyámé canéérama tsíñehjɨ. Téhdure nahjɨ́hénuhíjcyámé jéémú ocájímuu, obééjámuu, ɨ́ɨ́jumuu, íjchíemɨ́ɨ́nee, mɨ́amúnaa, íjcyane. Ánehjɨ kiá iñáhjɨ́henújúcóóítyúneri kímóóveímye. 14 Aame técoomíúvutu neéhi: —¿Kiávújuco ícyooca técoomíúvú ɨhtsútuj? Tsúúca páneemáyé técoomi wágóoovéné tsá múijyú maájtyumɨ́júcóóityúne. 15 Aame tééneri iíllityéne técoomíúvú ijcyátsíí kémuélletúré ɨ́ɨ́teme ikímóóvéne neéhi: —¡Máɨdáátsoju ɨ́veekí ɨ́htsú cóómijɨ́ɨ́ Babiróónia muhdú ijcya éhne múúne walle imíwu nééné wajyámúúnema íjcyalle tsaímíyé icyáávellédú nécoómi! ¡Ávyeta muhdú meɨ́jtsótútsihdyu peecútéré tsúúca wágóóóvecóómi! Ehdu neeímye. 17 Aane muurá muhdú técoomi wágóoovéné cújúwamɨ́ɨ́neri úllehíjcyámé pámeere íavyéjujtémá íwákimyéi múnaa ájtyúmɨɨ́hi. 18 Aame técoomi áiivyéné ámópácyoúcunúné ɨɨ́ɨ́téne neéhi: —¿A íjcyacóómí tsícyoomi écoomíuvúdú nécoómij? 19 Aame ikímóóvéne íhñíwaúúné ibállííñúmeíñe neéhi: —¡Máɨdáátsoju muhdú ɨ́veekí écoomi ɨ́htsú cóómijɨ́ɨ́ ɨɨná pajtye técoomívújuco múúhá wákimyéí cújúwamɨ́ɨ́neri muha metsájtyéné hallúvú medsɨ́ɨ́dsɨ́vahíjcyacóómi! Ácoomi ¿ɨ́veekí peecútéré tsúúca wágóoovéhi? 20 Ehdu ditye kímóóvénáa pámeere níjkyéjɨ múnáama múhdumé tahñéjté íjcyame táuwááboju úwáábohíjcyámé imíjyuúhi. Áánetu técoomí múnáadi ó ɨ́cúbáhraá tahñéjteke dibye ímityúné dárɨ́ɨ́vehíjcyáné déjúcotu. Ehdúu Píívyéébe nééhií. 21 Átsihdyúu idyé o ɨ́ɨ́ténáa tsijpi ɨ́htsútuube níjkyéjɨ múnáajpi nééwáyúcoba móóá pañévú iwááóne nééhií: —Eene móóá pañévú nééwayu o wááodu muurá ɨ́htsútu cóómí Babiróónia wágóóóvecóómí tsáhájuco múijyú maájtyúmɨ́ityúne. 22 Tsáhájuco múijyú técoomí múnaa iwáñehjɨ́vaténe cúmubáánema chiiyóró llíjchune melléébóityúne. Téhdure tsáhájuco técoomíyí ípyée imyéénuhíjcyádú panévá wákimyéí ditye méénune maájtyúmɨ́ityúne. 23 Tsáhájuco múijyú técoomi tsaímíyé péétécunúityúne. Tsáhájuco técoomívú ditye ityáábávájcatsíñé wañéhjɨ́né méénúityúne. Páneere técoomí ɨhtsútú nɨjkévaáhi. Muuráhjáa técoomí nahjɨ́he múnaa ɨ́htsutúmé tsíjtyé nahjɨ́he múnáá ehnííñevu íjcyame panévá iñújɨ́ɨ́ne múnáake mútátsohíjcyá waabyénujúúneri. 24 Áhdurée técoomívú Píívyéébé ihjyú uubálle múnáama pámeere dííbyeéjteke dsɨ́jɨ́vetsóme. Ehdúu níjkyéjɨ múnáajpi néé naavédú nééne o ɨ́ɨ́téné pañe.
1 Átsihdyúu idyé tééné pañéré ó lleebó cáámetu mítyame mɨ́amúnaa kéévánécoba nééneé: Métsu Mépiivyéébé ɨ́htsútuube ávyéjuube íjcyáábedítyú pajtyéteju tsáábeke maávyéjújtsoki. 2 Muurá muhdú tene íjcyadújuco dibye muhdú mɨ́amúnaa ícyahíjcyáné ímíbajchóne. Muuráhjáa nahtsɨ́wamééwá panévá iñújɨ́ɨ́ne múnáake ímítyúneri ityútávájtsóne dííbyé ɨɨcúve múnáake dsɨ́jɨ́vétsóné déjúcotu díílledi ɨ́cúbáhraábe. 3 Átsihdyúu idyé tsiiñe néémeé: —¡Métsu maávyéjújtso Píívyéébeke! Muurá técoomi ɨ́htsútu cóómí áíívyéne ójtsó tsá múijyú ɨ́hvetéityúne. 4 Áhdurée idyé diitye 24-meva túkevéjtsojtémá 4-meva iyámédú nééme Píívyéébe íavyéjú ijyáwá hallúrí ácuúcunúúbé lliiñévú ɨmɨ́hmóúbáne nééhií: —¡Métsu maávyéjújtso Píívyéébeke! 5 Áhdurée idyé tsijpi tétsihyi íjcyaabe nééhií: Métsu pámeere ɨ́dáátsojtémá ɨ́htsútujte múhdumé Mépiivyéébé ɨɨcúve múnaa meíjcyame dibye ímillédú meíjcyame dííbyeke maávyéjújtsoki. 6 Átsihdyúu idyé tsiiñe ó lleebó éhne múúne teehi níívácunúné tujkéveri mítyane chíjchimu íhjyuvádú mɨ́amúnaa íhjyuváne. Íllúu néémeé: Panévatúré ɨ́htsútuube Ávyéjuube Píívyéébe íjcyáábeke ihdyu metsu maávyéjújtsóneri meímíjyuúki. Muurá Obééjáwuúdú néébe tsúúca ihñéjtema wáñehjɨ́váteé éhne múúne tsaapi ityáábáváné wañéhjɨ́ méénudu. Áánéllii tsúúca íjcyátsíiivyémé ɨ́mɨá wajyámúúné tsɨ́tsɨ́jahjɨ́vú iújcámeíñema. Ehdúu néémeé. Aane teene tsɨ́tsɨjáhjɨ́ Píívyéébeéjté ɨ́mɨáámé meíjcyane nééiyóne. 9 Átsihdyúu tsaapi níjkyéjɨ múnáajpi oke nééhií: —Íllu caatúnu: “¡Maímijyu ihdyu Obééjáwuúdú néébe méwadyu nééme ihñéjteke imíñútsómema wáñehjɨ́vaténej!” Átsihdyúu oke neébe: —Ehdu ɨ́mɨááné Píívyéébere nééhií. 10 Áánélliihyée dííbyé lliiñévú o mɨ́móúúvéne dííbyeke o dúúrúváíyónáa oke neébe: —¡Oke duurúvadíñe! Muurá ámuhádúré oo Píívyéébé ɨɨcúve múnáajpi eene ámuha díñahbémuma Jetsocríjtoke ímí meúraavyémé meíjcyadu. Áánéllii ihdyu dííbyekéré Píívyéébeke duurúvá dííbyé uwááboju Jetsóodi íjcyane ámuha meúwáábohíjcyáábeke. Ehdúu oke neebe níjkyéjɨ múnáajpi. 11 Átsihdyúu idyé ó ájtyumɨ́ níjkyéjɨri ɨɨju tsɨ́tsɨ́ɨ́beúvú néébeke. Áábé hallúríi ácuúcunúúbe mémé Ɨ́mɨáábé Állíúútuúbe. Tsiiñée dííbye mémé Píívyéébé Ihjyu. Aabe muurá mɨ́amúnaa muhdú meícyahíjcyáné mééma ímíbájchoó muhdú meícyahíjcyádújuco. Aabée íchahíwáánema íjcyáábé hálluúúcú cúújúwayúdú peetécunúhi. Áánetúu imyémé dííbyedítyú cáátúnúmeíñé ɨɨná nééiyóné tsá múha wáájácutúne. Apáábyérée diibye waajácúhi. 14 Áábekée mítyame mɨ́amúnaa tsɨ́tsɨjte ɨ́ɨ́júmudi úraavyé ɨ́mɨá wajyámúúné tsɨ́tsɨjáánema íjcyame. 15 Aabée tsuhjɨ́váwu nééwa nɨɨtsúwá dɨ́beúcunú tééwari panévá iñújɨ́ɨ́ne múnáake ɨɨ́cúbáhráiwa. Áábedítyúu íwajyámutuu, íjcyúbatuu, caatúváné íllu nééneé: “Páné avyéjujté éhnííñevu ɨ́htsútuube avyéjuúbe.” Aane muurá dííbyé hójtsɨ́ pañe panévá iñújɨ́ɨ́ne múnaa íjcyaáhi. Áhdure dííbyej tééveri ɨ́htsútuube Píívyéébe icyáyobáávaténe mɨ́amúnáadi ɨ́cúbáhraá éhne múúne óóva íjtyúhari ditye dótsuhcúdu. 17 Átsihdyúu idyé ó ájtyumɨ́ níjkyéjɨ múnáajpi cóójɨ́ejpi núhbá hallúrí íjyócunúúbeke. Aabée wahpéjteke kéévánécoba nééhií: —Píívyéébe néé pámeekéré ɨ́dáátsojtékee, ɨ́htsútujtékee, ɨ́ɨ́júmuke diityédí méénújcatsímyéhjɨmáyé ámuha medóókií. Áámeke wa metsááne medóóvaj. Ehdúu neebe níjkyéjɨ múnáajpi wahpéjteke. 19 Átsihdyúu idyé ó ájtyumɨ́ diibye iyáábécóbama ihyájkímú panévá iñújɨ́ɨ́né avyéjujte píhcyaavéné diibye ɨ́ɨ́jú hallúrí íjcyaabe téhdure ihyájkímuma íjcyáábema imyéénújcatsíki. 20 Árónáacáa diibye iyáábécóbama Píívyéébé ihjyú uubálle múnáájpidíi díllómeííbyé méénúráítyuróné méénúúbema tsúúca diityétsikye ékeevéme. Diibyée eene Píívyéébé ihjyú uubálle múnáájpidi díllómeííbyé íllure állihíjcyá mɨ́amúnáake diibye iyáábécóba mémema íjcyame dííbyé níjcyota dúúrúvahíjcyámeke. Áromútsíi bóhɨɨmútsíyé wágóoové ávyétá ɨhnáhó atsóóperémá péétécunúné cuujúwá pañévu. 21 Áánetúu tsijtye ímunáajtéké diibye ɨ́ɨ́jú hallúrí ácuúcunúúbé ɨ́nɨɨtsúwari dsɨ́jɨ́vétsómeke diitye wahpéjté dóóhií.
1 Átsihdyúu idyé ó ájtyumɨ́ tsijpi níjkyéjɨ múnáajpi cáámetu ííñujɨ́vú níítyene ápíchó néheju wáhyéjúcóba lláávee, úwááñéhícyobaa, íjcyánema. 2 Aabée níhbácobádú néébeke dííbyere ííñimye íjcyaabe Naavéneke tééhiyi idyóhjɨ́núúbeke waaó teene wáhyéjúcóbá pañévu. 3 Áábé hallúvúu cóhpéj wátájcoobe dibye mɨ́amúnáake 1,000 píjcyá hajchótá iállíjyúcóótuki. Ááné boonétúu tsiiñe ácádsɨ́ɨ́veebe wahájchotáwuúréjuco. 4 Áhdurée ó ájtyumɨ́ muhdú mɨ́amúnaa ícyahíjcyáné ditye ímíbájchóiñévú Píívyéébe níwaavémé íavyéjú ijyáwááné hallúrí ácújcatyémeke. Téhdurée idyé ó ájtyumɨ́ Píívyéébé ihjyu Jetsóodi íjcyane úwáábohíjcyámeke tééné hallútúu ditye íhñíwaúúné kípíyúúcuhíjcyámeke. Diityée muurá tsá múijyú diibye iyáábécóbake íñíjcyotámá dúúrúvatúne. Áánélliihyée dííbye mémé tsá diityéké íúmɨcóónetu íhyójtsɨ́néúbatu íjcyatúne. Aamée tsiiñe bóhɨɨme Críjtoma ávyéjuuté téhdune 1,000 píjcyá hajchóta. 5 Aane cahcújtso múnaa dsɨ́jɨvémé bóhɨ́tujkénuíñé nééiyóne. Áánetúu tsijtye cáhcújtsotúmé téhdune 1,000 píjcyá boonéturéjuco bóhɨɨ́ne. 6 Maímijyu ihdyu tsaímíyé Píívyéébema ícyahíjcyámé tujkénú bóhɨ́ɨ́cunúiñej. Áámeke tsáhájuco bóónétu íjcyáné ɨ́cúbáhraméí dómájcóityúne. Aame Píívyéébema Críjtomútsí ijcyánéjcú lluuvájté íjcyame ávyéjúúteé ííñújɨri téhdune 1,000 píjcyá hajchóta. 7 Ááné boone tsiiñe Naavéné ácádsɨ́jcaáyóméiíhi. 8 Aabe ípyée imyéénuhíjcyádú tsiiñe páné iñújɨ́ɨ́ne múnáakéré iállíñe mújtátsoóhi. Ááne Góoó, Magóoo, íjcyáné iñújɨ́ɨ́cu múnaa ávyétá mityámé eevératu íjcyame Críjtoke néhníllehíjcyámema iúcújcatsíñe dííbyema méénújcatsíimye. 9 Aanée naavédú nééne o ɨ́ɨ́ténáa pahúllevátú tsááme Píívyéébe íhcyóómi wájyú nécoomi tsúúca mɨ́caavévá pámeere dííbyeéjteke ɨpɨ́rújtsóroki. Árónáacáa Píívyéébe cúújuwa cáámetu diityé hallúvú ɨ́jcaáyóné pámeekéré áiúcú tsáápíúbá coéváratu. 10 Áánetúu diibye Naavéné mɨ́amúnáake állihíjcyáábeke waagóoobe cúújuwa atsóóperémá péétécunúwá pañévú tééwá pañe tsúúca iyáábécobaa, iiye Píívyéébé ihjyú uubálle múnáájpidi díllómeíhíjcyaábee, íjcyamútsí íjcyáwá pañévu. Aamée tsúúca tééwá pañe ɨ́cúbáhrámeí múijyú nɨ́jkéváityúne. 11 Átsihdyúu idyé ó ájtyumɨ́ tsɨ́tsɨ́j nééné avyéjú ijyáwá hallúrí tsaapi ácuúcunúúbeke. Áábedítyúu ííñújɨma íévéhóówari íjcyanéhjɨ́ peíñú pevétsíiyéjuco. 12 Áijyúu dííbyé úmɨ́wari ɨ́htsútúméhjɨmáyé ɨ́dáátsojte dsɨ́jɨ́vehíjcyámé tsiiñe bóhɨ́ɨ́medívú pááyuube muhdú ditye ícyahíjcyáné cáátúváné waajácúhaamɨ́ne. Áhdurée paayúcuube pájtyetéme mémeháñé íjcyaháámɨ. Áánemáa diityémá ímíbájchoobe téhaamɨ́jɨ́ pañétú muhdú ditye ícyahíjcyáné cáátúnúmeídyújuco. 13 Téijyúu pámeere dsɨ́jɨvémé ijchívyécunú móáñé pañétuu, ííñújɨ́ pañétuu, íjcyane. Áámemáa ímíbájchoobe muhdúhjáa ditye ícyahíjcyánéhjɨ. 14 Áijyúu tsáhájuco dsɨjɨ́vé íjcyájúcootúne. Téhdurée ímityúmé dsɨ́jɨvémé úújetéhíjcyatsíí tsúúca wágóoové cúújúwá pañévú ditye wágóóóvéíwá pañévu. 15 Ááwá pañévúu wágóoovémé íñe múhdumé pájtyetéme mémeháñé íjcyáháámɨtu imyémé íjcyatúme.
1 Átsihdyúu idyé ó ájtyumɨ́ béhné iiñújɨ́ íévéhóówari íjcyánéhjɨma bóhówaavéné ɨ́hdéenéhjɨ́ tsúúca wágóóóvéné boóne. Árónáacáa tsáhájuco móañe íjcyatúne. 2 Áijyúu o ɨ́ɨ́ténáa béhné Jerotsaréé niityé níjkyéjɨtu Píívyéébedítyu. Ácoomíi tsaímíyé ɨ́ɨ́né imíjyaú éhne múúne walle ityájɨ́váné wañéhjɨ́ pañe ímíbájkímyeídyu. 3 Áánáacáa tsaapi níjkyéjɨtu kéévánécoba nééhií: —Ícyooca Píívyéébe ihñéjtéj pɨɨne íjcyaabéréjuco diityéké túkévéjtsoíñe. Áábema íjcyaímyé tsaímiyéjuco. 4 Áámema tsáhájuco kímóóve, dsɨjɨ́vé, panévá ɨ́cúbáhraméí, íjcyájúcóóityú tsúúca dibye páneere tsíhdyuréjuco cápáyoácónélliíhye. 5 Ehdúu dibye nééné boone íavyéjú ijyáwá hallúrí ácuúcunúúbé nééhií: —Panéváré béhnéréjuco o ípívyejtsóne. Átsihdyúu oke neébe: —Cáátunu íñe úúma o íhjyuváne. Tsá álliu tene íjcyatúne. Muurá ɨ́mɨáánéré teéne. Aane múu cáhcujtsóhi. 6 Átsihdyúu tsiiñe oke neébe: —Áyu tsúúca páneere muhdú o néhdújuco pájtyene. Aabe panévatúré ɨ́htsútuube tapíívyema o íjcyátuube iíjcyadúré o íjcyaabe ímichi téhɨjpɨ oo páneerée o ípívyéjtsoóbe. Áhdure nɨ́jke oo páneere o nɨ́jkévátsóiíbye. Aabe áátsɨɨmédú nééme ímítyunévú táhjátsámeítyúmé tsaímíyé iíjcyáíyóneri tsúúrámeímyeke ó ájcuú ɨ́mɨá bóhɨɨvu áhdóratúne. Áámé Piivyéébé ó íjcyaáhi. 8 Áánetu oke iúráávyéné déjúcotu ɨɨ́cúbáhrámeííyóneri iíllityéne cáhcújtsotúmee, dsɨ́jɨvétso múnaa, íhdícyámema dómácócatsíhijcyámee, níjcyotájteke dúúrúvahíjcyámee, waabyénu múnaa, állíu múnaa, éhdume wágóóóveé cúújuwa atsóóperémá péétécunúwá pañévu. Ehdu botsíi ávyétá wágoóóveréjuco ditye méénuíñe. Ehdúu oke Píívyéébe nééhií. 9 Átsihdyúu tsaapi níjkyéjɨ múnáajpi éhnée 7-mevádítyú nihñéenéré ɨ́cúbáhraméí íjcyáíhlloma íjcyaabe oke nééhií: —Cáhawáá uke o úújétso Obééjáwuúdú néébé uráávye múnaa éhne múúne tsáápí taaba íjcyadu néémedívu. 10 Aanée teene naavédú nééne o ɨ́ɨ́téné pañe oke tsajtyéébé cáméhbáú nɨ́jcaúvu. Átsihdyúu oke úújétsoobe Píívyéébe cóómí Jerotsaréé imíwu nécoomi níjkyéjɨtu ííñujɨ́vú níítyécoomívu. 11 Ácoomítyúu ávyeta Píívyéébé ámɨ́tsaráhcó cádiúcunú éhne ‘jájpeé’ némeíñé neewáyú ‘raúráú’ nééu imíwu ‘rutúrútú’ néhduú. 12 Ácoomí mɨ́jcóo cáámé mɨ́jcócoba ávyéta pɨ́ɨ́mɨ́ némɨjcótú 12-wava lléhowááne. Panéjcuvátúu 3-wavátsá 4-tsɨhjɨ́vatu. Áwáhjɨtúu ijraéémú dohjɨ́bá 12-neva íjcyáne mémeháñé caatúvá téwavádu. Áwahjɨ́ɨ níjkyéjɨ múnaa tsáápiitsa tehméhi. 14 Áhdurée idyé témɨjcótú 12-uva néwáyúcobáné ímichi témɨjco éjkeúhjɨ. Áúhjɨtúu idyé téuvádú tsáápiitsa Obééjáwuúdú néébé mamyému mémeháñé caatúváhi. 15 Áijyúu diibye níjkyéjɨ múnáajpi óóma íhjyúváábedi óórówa eevéwá dibye tééwari técoomi iééve páneere témɨjco íllehówáánemájuco. 16 Ácoomíi ávyeta tsahdú cóómíyé páhijyáwá nécoomi muhdú mɨ́amúnaa meéévehíjcyádú panéjcuváré icyáámema íwatyúúve éhnéjcú ééveebe tsahájchotáré 2,200 kiróómetro. Áánetúu técoomí mɨjcój pɨ́ɨ́mɨ́ ééveebe 64 ééveta. 18 Ámɨjcóo méénúmeí tsanééré ‘jájpeé’ némeíñé newáyúúnetu. Áánetúu ipácóómí tsanééré óórótu méénúmeícyóómí mɨ́ɨ́cúmɨjɨ́dú ɨ́ɨ́né imíjyaú ‘rutúrútu’. 19 Ácoomí mɨjcóo ímichi éjkéné newáyúcobáné ícyáávétsámeí ‘jájpeé, tsapííroo, áágataa, ejmeráádaa, óónitsee, coonaríínaa, critsóóritoo, berííroo, topáátsioo, critsopráátsaa, jatsíjtoo, amatíjtaa’, némeíñé newáyúúné imíwu páhduváré néuhjɨ́tu. 21 Áánetúu técoomí mɨjcó llehówááné 12-wava méénúmeí téhdunéré 12-uva péérá newáyúúnetu. Áánetúu pañétúejɨ́jtó técoomí ulléjɨ́jtó téénere óórótu méénúmeíjɨ́jtó mɨ́ɨ́cúmɨjɨ́dú ímíwu ‘rutúrútu’. 22 Árónáacáa ihdyu tsá o ájtyúmɨtú duurúvaja técoomíyí panévatúré ɨ́htsútumútsí Obééjáwuúdú néébema Píívyéébemútsí tééjadu néémutsi íjcyánélliíhye. 23 Ácoomi muurá tsáhájuco núhbamútsí ájchúnej tééveri íjcyáityúne. Muurá ihdyu Píívyéébé ámɨ́tsaráhcoréjuco Obééjáwuúdú néébedítyú ájchúcunúnej tééveri técoomi íjcyaíñe. 24 Áábej tééveri pámeere mɨ́amúnaa panévá iiñújɨ́ɨ́né avyéjujtémá tsaímíyé íjcyame técoomi ávyéjújtsoóhi. 25 Ácoomí llehówááné tsá wátáhájcatyéityú tene múijyú ííjyunúítyúnélliíhye. 26 Muurá técoomívú panévá iñújɨ́ɨ́né avyéjú dóbééveéhi. 27 Ácoomíyí tsá ɨɨná ímityúné íjcyáityúne. Tsá núcójpɨ́tsó nénehjɨ méénúmema álliúúmé téhullévú úújetéityúne. Apáámyéré ihdyu múhdumé pájtyetéme mémeháñé Obééjáwuúdú néébedi íjcyáháámɨtu cáátuvámé técoomívú úújéteéhi.
1 Átsihdyúu diibye níjkyéjɨ múnáajpi oke úújetsó tééhivu Obééjáwuúdú néébema Píívyéébemútsí avyéjú íjcyátsihdyu ííñécunúhí páñétúejɨ́jtó técoomí ulléjɨ́jtój pɨɨnétú níívahívu. Aahí nujpácyóo ávyéta ímí ‘raúráú’ néjpacyo meke bohɨ́ɨ́vú ajcúhi. 2 Ááhí úníuríi tsanéjcúcuri úmehééné meke medsɨ́jɨvéjúcóóítyúne bóhɨɨvu ájcuhéhjɨ́ ténuhbávádú néévahíjcyahéhjɨ. Áhéhjɨ́haamɨ́née panévá iñújɨ́ɨ́ne múnáake bohɨ́ɨ́vú ajcúhi. 3 Aane Obééjáwuúdú néébema Píívyéébemútsí avyéjú técoomí pañe íjcyánéllii tsá ɨ́ɨ́né imítyú íjcyáityú téhulle. Aane téhulle Píívyéébé ɨɨcúve múnaa íjcyame dííbyeke duurúvaáhi. 4 Aame dííbyeke ájtyúmɨɨ́ múhdumé dííbye mémé íúmɨcóónetu cáátuváme. Aame ávyéjúúteé dííbyema múijyú nɨ́jkéváityúne. 5 Tsáhájuco múijyú téhulle ííjyunúityúne. Áánéllii tsáhájuco peetéháñé íjcyáityúne. Áhdure tsáhájuco nuhba íjcyáityúne. Píívyéébe ɨ́htsútuube íjcyaabéréjuco peete íjcyaíñe. 6 Átsihdyúu diibye níjkyéjɨ múnáajpi oke nééhií: —Íñe uke o nééne muurá ávyeta ɨ́mɨááne. Tsá álliu tene íjcyatúne. Aane múu cáhcujtsóhi. Píívyéébe Íapííchoj tééveri íhjyú uubálle múnáake ɨɨná pájtyeíñé ɨ́hdétújuco wáájácútsohíjcyaabe oke wallóó téhdure dííbyé ɨɨcúve múnáake o úúbálle muhdú lléváhréjuco tene pájtyeíñe. 7 Muurá Jetsóó nééhií: “¡Lléváhréjuco o tsááiñe! Ahdícyane ihdyu maímijyu ditye íjcyaíñé íñe íhyaamɨ́ pañétú muhdú tene pájtyeíñé cáátuváné cáhcujtsóme.” Ehdúu oke neebe níjkyéjɨ múnáajpi. 8 Aanée ó ájtyumɨ́ ehdu páneere muhdú pájtyeíñé oke úúbállémeíñéhjɨ. Áánélliihyée diibye níjkyéjɨ múnáajpi oke ténehjɨ́vú úújétsóóbé lliiñévú o mɨ́móúúvéne dííbyeke o dúúrúváíyónáa oke neébe: —¡Oke duurúvadíñe! Muurá ámuhádúré oo Píívyéébé ɨɨcúve múnáajpi ámuha díñahbémuma dííbyé ihjyú uubálle múnaa meíjcyame íhyaamɨ́ pañe íjcyáné uwááboju ímí ámuha mecáhcujtsómé meíjcyadu. Áánéllii ihdyu dííbyekéré Píívyéébeke duurúva. 10 Átsihdyúu idyé oke neébe: —Tsá múu íñe u cáátúnuháámɨ́ páátánutúne. Muurá muhdú téhaamɨ́ pañe tene nééne lléváhréjuco pájtyeíñe. 11 Ahdícyane óvíi Píívyéébema ímí iíjcyáíyóneri tsúúrámeímyé ímíñeúvú ijcyá dííbyema. Áánetu ihdyu óvi ímityúmé iímillédú ijcyáhi. Ehdúu níjkyéjɨ múnáajpi oke nééhií. 12 Ááné boonétúu idyé Jetsóó oke nééhií: —¡Muurá lléváhréjuco o tsááiñe! Aabe ó ájcuú pámeekéré muhdú ditye ícyahíjcyáne áhdovu. 13 Aabe panévatúré ɨ́htsútuube o íjcyaabe tapíívyema o íjcyátuube ímichi téhɨjpɨ oo páneerée o ípívyéjtsoóbe. Áhdure nɨ́jke oo páneere o nɨ́jkévátsóiíbye. 14 Ahdícyane maímijyu ditye íjcyaíñé tsaímíyé ícyahíjcyáme. Muurá béhné Jerotsaréevu iúújetécooca bohɨ́ɨ́vú ájcúné uméhe néévá llééneímye. 15 Áánetu ímityúmé waabyénu múnaa, íhdícyámema dómácócatsíhijcyámee, dsɨ́jɨvétso múnaa, níjcyotájteke dúúrúvahíjcyámee, állíu múnaa, íjcyame tsá técoomívú úújetéityúne. 16 Aane íñe níjkyéjɨ múnáájpikye diéllevu ó wallóó dibye úhdivu ibóhówájtso páneere muhdú pájtyéiñéhjɨ́ uuréjuco tácahcújtso múnáake u wáájácútsoki. Muuráhjáa páneere o ípívyéétsóroobe Dabíiúvúj tsɨɨménémúhaabe ó ijcyá tsɨ́tsɨ́vé mɨɨcúruwádú o néébeé. Ehdúu Jetsóó oke nééhií. 17 Ahdícyane Píívyéébé Apííchó íhjyú uubálle múnáaj tééveri mɨ́amúnáake pɨ́uváhi. Áhdure Obééjáwuúdú néébé cahcújtso múnaa éhne múúne tsáápí taaba íjcyadu nééme mɨ́amúnáake pɨ́uváhi. Aane ihdyu óvíi lléébome itsááne adóvá bohɨ́ nujpácyotu áhdóratúne. 18 Aane íñe tsúúca íhyaamɨ́ pañe cáátúváné uwááboju lléébómeke o néé ditye éhnííñevu iiyéjuco tsíñehjɨ iáméjtsótuki. Muurá tehdu méénúmeke Píívyéébe ávyétá ɨhnáhó ɨ́cúbáhraá muhdú téhaamɨ́ pañétú tene néhdújuco. 19 Áhdure idyé tééné uwáábójutu tsane wáágóóme mémé páácyúiibye tsúúca pájtyetéme mémeháñé cáátúváháámɨtu. Aame tsá dííbyé cóómivu úújetéityú íñe íhyaamɨ́ pañétú úúbállémeícyoomívu. 20 Aanée diibye íhyaamɨ́ pañe dííbyé uwááboju íjcyaabe nééhií: —Ɨ́mɨááné lléváhréjuco o tsááiñe. Áánélliihyée dííbyeke o nééhií: —Juújuj, tehdújuco Ávyéjuube Jetsóoj, wa ɨ́ɨ́cúi tsaácoj. 21 Aabe ihdyu óvíi ámúhakye pɨ́aabó paíjyuváre. Áyu tehdújuco.