1

A²wãn³txi³khai³su² jah¹la², ka³te̱³na² si³yxau³tãu³su² nxe³jau³su²

1 Txa²wã¹si³kxã³nãu³u¹tai²na² A²wãn³txi³khai³su² jah¹la² yxau³ta¹hxai²hẽ¹la². A²yen³kxa² yũ²nxa³ha²kxai³ a²nũ²a² yũ²nxa³ha²kxai³ nxe³tãu³u¹tai²na² jah¹la² so¹lxi³ yxau³ta¹hxai²hẽ¹la². A²wãn³txi³khai³su² Jah¹la² sa²kxai³lu² Txa²wã¹sũ̱³na² Si³yxau³tãu³la³ yxau³ya³ta¹hxai²hẽ¹la². 2 Nxe³sxã³ A²wãn³txi³khai³su² Jah¹la² sa²kxai³lu² yxau², Txa²wã¹sũ̱³na² Si³yxau³tãu³la³ yxau², txa²wã¹si³kxã³nãu³u¹tai²na² nxe³ya³yhu¹ta¹hxai²hẽ¹la². A²wãn³txi³khai³su² Jah¹lain²txi³, Txa²wã¹sũ̱³na² Si³yxau³tãu³ain²txi³ nxe³ta¹hxai²hẽ¹la². 3 A²nxe³jah¹la² hxi²ka² a²yen³kxa² yxo²ha³kxa¹ wet1sa²sai¹ta¹hxai²hẽ¹la². A²yen³kxa² we¹txa³kxe³su² wã³ko³kxe³su² ta¹hxai²nxa³hẽ¹la². 4 A²wãn³txi³khai³su² Jah¹la² sa²kxai³lu² ka³te̱³na² si³yxau³tãu³su² tãu³a² sa²kxai³lu² nxe³ta¹hxai²hẽ¹la². A²nxe³jah¹la² sa²kxai³lu¹ ka³te̱³na² wi¹tãu³a¹ ũ³hũ¹nhẽ³lha²kxai³, tĩh³na² wain³tĩh³na² so¹lxi³ wi¹tĩh³na² so¹lxi³ ĩ³yau¹ũ³nẽ³lha²kxai³, nxe³sxã³ sa²ha²te¹kxi²nẽ³jut3sũ̱³nxe² a²nũ²a² yxo²ha³kxa¹ nxe³te²ki̱³na¹xai²na¹ sa²hau³ko³tẽ³ta¹hxai²hẽ¹la². 5 Nxe³sxã³ sa²ha²te¹jah¹lai²na² sa²kxai³lu² ka³nxah³ju³ta² sa²ha²tet1sa²tẽ³na³la². Nxe³kxan²ta² hxi²kan¹txi³ a²ta³a² hxi²ka², ka³nxah³ta² a²wa³kxẽn³yah³la² hxi²ka², ko̱³nxe³ti³ kãi³si¹nhẽ³jah¹la² hxi²ka², wxa²nũ¹li²nxa³wa². Ha³lo²a² nxe³jut3sũ̱³na³la². 6 Nxe³nxa²ha¹te¹ in³txa² Jo³ãu² Ba³tis²jah³lo²su² ta¹hxai²hẽ¹la². A²nxe³jah¹la² Txa²wã¹sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a¹ ĩ³sa²si¹hã³kxe³su² jah¹la² ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³ha²kxai³ txa²wã¹ha³lo²ai²na² wxã³ta¹hxai²hẽ¹la². 7 Wxã³nũ²la² sa²ha²te¹kxi²nẽ³jah¹lai²na² sa²kxai³lu², Je³su²jah³lo²su² te²kxai³lu² ũ³yhe³ka¹tẽ³te³lhxã³ wxã³ta¹hxai²hẽ¹la². A²nũ²a² hãi¹nxe³ti³xa¹ Sũ̱³na² sa²yxo²wet1si¹nhẽ³jau³nũ³su² Jo³ãu² Ba³tis²jah³la² wxã³ta¹hxai²hẽ¹la². 8 Hai³txi³ Jo³ãu² Ba³tis²jah³lo²la³ sa²ha²te¹kxi²nẽ³jah¹lo²su² ta¹hxai²nxa³hẽ¹la². Hãi¹nxe³sxã³ sa²ha²te¹kxi²nẽ³jah¹la² ũ³yhe³ka¹tẽ³te³lhxã³ Jo³ãu² Ba³tis²jah³la² wxã³ta¹hxai²hẽ¹la². 9 Yxãn¹ta¹ kwẽn¹tai²na² sa²ha²te¹kxi²nẽ³jah¹lo²khai³xa², a²nũ²a² yxo²ha³kxa¹ sa²ha²te¹kxi²nẽ³jah¹lo²su² jah¹la², txa²wã¹ha³lo²ai²na² ã³wxã³te³lhxã³ ta¹hxai²hẽ¹la². 10-11 A²nxe³jah¹la² sa²kxai³lu² ha³lo²ai²na² yuh³xan¹ko³xai²na² yãn³tai²na² wet1sa²sai¹ta¹hxai²hẽ¹la². Yxãn¹ta¹ kwẽn¹tai²na² ha³lo²ai²na² wxã³ye²yhain¹kxan²ti³ hxi²kan¹kxan²ti³ ha³lo²an¹tũ̱³ka̱³txi³la³ hãi¹nxe³sxã³ wã̱³txi³nũ¹yhain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Jã¹nxe³kxan²ti³ a²ka³lxa¹ta² sxi²ha² ã³wxã³ye²yhain¹kxan²ti³ a²ka³lxa¹ti³su² te²la³ Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txi³la³ha²kxai³ ã³yxo²o³tũ²ain¹to³ta¹hxai²nxa³hẽ¹la². 12 Ain¹nxa²ha¹te¹ a²nũ²a² ka³na³ki² o̱n³tãu³su² tãu³a¹ ã³yxo²o³tũ²yah³lxi³ka³tu̱³ sa²we¹tain¹ta¹hxai²hẽ¹la².—A²nxe³tãu³su² tãu³a¹ yxo²ha³kxa¹ Sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a¹ wẽ³ha³lxai²la¹i¹. Je³su²jah³la² wãn³txa² hxi²kan¹txi³ ĩ³wẽ³ha³lxi³lo³tain¹jau³su² yain¹ta¹hxai²hẽ¹la². 13 Sũ̱³na² wẽ³ha³lxa² wẽ³ha³lxi³lo³tẽ³ju³ta²sa¹: Hãi¹nxe³sxã³ Sũ̱³na² wẽ³ha³lxi³lo³kxe³su² te²nãu³xa² so¹lxi³ Sũ̱³na² wẽ³ha³lxin³te²ju²hẽ³la². Yxãn¹ta¹ a²nũ²a² hxi²kan¹khai¹nxe³kxan²ti³ a²wẽ³sa² we¹kxa² yuh³xai²nãn¹te² wẽ³sa² so¹lxi³ wet1sa²kxai³, a²nũ²a² a²ẽ¹nãu³a¹ wẽ³nhĩ²nha²kxan²ti³ yuh³xai²nãn¹te² wẽ³sa² so¹lxi³ wet1sa²kxai³, in³txa² txu¹ha² ten³nha²yu³kxan²ti³ yuh³xai²nãn¹te² wẽ³sa² so¹lxi³ wet1sa²kxai³ te²ju²hẽ³la². Jã¹nxe³sxã³ Sũ̱³na² wẽ³ha³lxi³lo³kxe³su² te²a² a²nũ²a² Je³su²jah³la² sa²we¹tain¹te²su² te²nãu³xa² so¹lxi³ wẽ³ha³lxi³lo³tain¹ta¹hxai²hẽ¹la². 14 Nxe³nxa²ha¹te¹ A²wãn³txi³khai³su² jah¹lai²na² sa²kxai³lu² Je³su²jah³lo²su² te²kxai³lu¹ ha³lo²ai²na² wxã³ta¹hxai²hẽ¹la². Txa²wã¹nũ²ãin²ti³ wen¹nũ²la² a²nũ²khai³su² wen¹nũ²la² ha³lo²a² yuh³xan¹ko³xai²na² wxã³ta¹hxai²hẽ¹la². Jũ¹nxe² kxãn³su² yxau³ya³nhẽ³ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³ju³ta² a²ya̱³li³nãu³xa² a²ye³na² ĩ²ain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Ĩ²ain¹ju³ta²su¹: A²wãn³txi³khai³su² jah¹lai²na² wxi²kin³ti³ton³ta¹hxai²hẽ¹la². Txa²wã¹wĩ³na² si³yxau³jah¹lo²khai³xa² a²ki³lha³lxa² hãi¹nxe³te²a², hãi¹nxe² we¹kxe³su² te²a² sa²kxai³lu² wxi²kin³ti³ton³khaix1ta¹hxai²hẽ¹la². A²nxe³jah¹lo²su² te²kxai³lu¹ kãin² hãun²ya¹ta² wi¹lhin¹jah¹lo²su² nxe³ha²kxai³ a²ya³la³lyau³tu̱³ a²si³yxau³tãu³su² nxe³ha²kxai³ ta¹hxai²hẽ¹la². 15 Nxe³nxa²ha¹te¹ Jo³ãu² Ba³tis²jah³la² ĩ³kaix1sxã³, Je³su²jah³la² hxi²kan¹khaix1ju³ta² ĩ³yau¹ũ³nhẽ³te³lhxã³ ĩ³kaix1te³nah¹lxi¹: —Jah¹lai²na² txa²si³yo³na¹ wxã³jah¹lai²la¹i¹. Yxãn¹ta¹ sa²sen³sai¹sa²sxã³ hxi²kan¹khaix1jah¹lai²la¹i¹, yãn³ta² yũ³sa²nxa³hĩ¹nu¹tai²na² yxau²xai³jah¹lo²su² ha²kxai³lu¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². 16 Jah¹lai²na² kãin² hãun²ya¹ta² wi¹lhin¹jah¹lo²su² ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³ha²kxai³ kãin² hãun²ya¹ta² wi¹lhin¹sxã³ a²nũ²a² yxo²ha³kxa¹ ki̱³na¹xai²na² whãi²na¹, sa²hau³ko³tẽ³ta¹hxai²hẽ¹la². 17 Jã¹nxe³ju³ta²sa¹ Moi³se²ah³lu¹tai²na² Sũ̱³na² wã²nxa³kxa² so¹jah¹lo²su² ta¹hxai²ti³ai¹ti²tu³wa². A²nxe³jah¹lu¹tai²na² Sũ̱³na² wãn³txa² ĩ³kwa³na³nẽ³jau³xu¹tai²na² tẽ³nũ²la² txa²wã¹si³yah³la²nãu³u¹tai²na² ĩ³yau¹ũ³nyhain¹ta¹hxai²ti³ai¹ti²tu³wa². Nxa²ha¹te¹ Je³su²jah³lai²na² Sũ̱³na² A²hxi²kan¹ta² Si³yxau³tãu³lo³jah¹lo²su² te²la¹wa². A²nxe³jah¹la²kxai³lu² Sũ̱³na² a³lxi²nẽ³kxe³su² ĩ³yau¹ũ³nhẽ³lha²kxai³ Sũ̱³na² yen³nãu³a¹ ã³wa²sut1sxã³ yxau²xai³la³kxi²nẽ³jau³nũ³su² ya²la³lyau³xan²tu̱³ ĩ³yau¹ũ³nhẽ³lha²kxai³ nxe³jah¹lai²la¹wa². 18 Jã¹nxe³jau³su² Sũ̱³na² Si³yxau³tãu³la³ hxi²kan¹txi³ yuh³xai²nãn¹tu̱³ka̱³txi³ki̱³na¹xai²na² ĩ²ki̱³jah¹lo²sxa³wa². Yxãn¹ta¹, A²ta²ha² hãi¹nxe³te²a² so¹lxi³, Txa²wã¹wĩ³na² A²ta²ha² so¹lxi³ a³lxi²khaix1nxe³kxe³su² te²a² so¹lxi³ yxau²xai³ya³nhẽ³lain¹sxã³ Sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a¹ wxa²ye³ka¹tũ¹nhẽ³lain¹ta¹hxai²hẽ¹la².

Jo³ãu² Ba³tis²jah³la² a²wãn³txi³su² ĩ³yau¹ũ³jau³su²

19 Nxe³nxa²ha¹te¹ Jo³ãu² Ba³tis²jah³lo²su² te²kxai³la¹ Be³tãn²ya³thĩ³na² he¹ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³ka³tu̱³ta¹ a²nũ²a² nũ̱³ka̱³txa² wã³nxĩn¹te² nũ̱³ka̱³txi³su² ã³nhai¹tũn³tũ̱³ka̱³txa², Le³vi²ta³ nũ̱³ka̱³txi³su² ã³nhai¹tũn³tũ̱³ka̱³txa² ã³wxã³ain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txa² a²hxi²kan¹txi³nãu³xa² Je³ru³sa³lẽ²thĩ³nãn¹te²nãu³xa² hi²sen³kxai³lu² ĩ³sa²si¹hã³kxain¹ta¹hxai²hẽ¹la². A²nxe³te² nũ̱³ka̱³txa² sa²kxai³lu² Jo³ãu² Ba³tis²jah³lai²na² sa²kxai³lu² ĩ³ha¹txain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Ĩ³ha¹txain¹sxã³ ĩ³wã̱³txain¹te³nah¹lxi¹: —Wxãi²na² Sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a¹ A²hxi²kan¹ta² Si³yxau³tãu³lo³jah¹lo²su² ta̱³nxa² a²nũ²a² ã̱³su² ta̱³nxa² nhĩn¹te²la¹xã³? Ta¹hxai²hẽ¹la². 20 Nxe³nxa²ha¹te¹ Jo³ãu² Ba³tis²jah³lai²na² sa²kxai³lu¹ wai³wain³ki²txi³ ĩ³ye³kxain¹te³nah¹lxi¹: —Ti³he¹nxẽ²nxa³wi¹. Hai³txi³ Sũ̱³na² A²hxi²kan¹ta² Si³yxau³tãu³lo³jah¹lo²su² te²txã³wi¹, txai²li¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². 21 Nxe³nxa²ha¹te¹ tũ̱¹ka̱³txai²na² wãn³txi³kxai³lu¹: —Wxãi²na² E³li²ah³la² nhĩn¹ji¹wi¹? Ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³nxa²ha¹te¹ Jo³ãu² Ba³tis²jah³lai²na² wãn³txi³kxai³lu¹: —Ti³hex1te²txã³wi¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³nxa²ha¹te¹ tũ̱¹ka̱³txai²na² wãn³txi³kxai³lu¹: —Sũ̱³na² wãn³txa² ĩ³hen³txi³jah¹lo²su² nhĩn¹ji¹wi¹? Ju¹ta² Moi³se²ah³lu¹tai²na² kxã³nhxĩ¹nu¹tai²na² e³ain¹jau³xa² a²nũ²a² wxã³nũ¹nhẽ³jah¹lo²nu³su² e³kxi²ta¹hxai²ti³ai¹ti²tu³wi¹. A²nxe³jah¹lo²su² nhĩn¹ji¹wi¹? Ta¹hxai²hẽ¹la². Yxãn¹ta¹: —Ti³hex1te²txã³wi¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². 22 Nxe³nxa²ha¹te¹ a²nũ²a² nũ̱³ka̱³txa² wãn³txi³kxai³lu¹: —Ĩh¹nxe³ju³ta̱n¹nũ²su²khaix3nhĩn¹ji¹wi¹? Ĩ³wa²lũ³xi²sa²sĩ¹nhẽ³li¹. Sa¹nhĩn¹kxai²nãn²tu̱³ a²nũ²a² ĩ³sa²si¹hã³sain¹sĩn¹tũ̱³ka̱³txa² ĩ³wa²lũ³xain¹nha¹txai²li¹. Ĩh¹nxe³kãi³jah¹lo²sa²nhĩn¹te²la¹xã³? Ta¹hxai²hẽ¹la². 23 Nxe³nxa²ha¹te¹ Jo³ãu² Ba³tis²jah³lai²na² wãn³txi³kxai³lu¹, ĩ³wa²lũ³xain¹te³nah¹lxi¹: —Txai²li¹ ha³lo²ai²na² a²nũ²a² yxau³ai¹nxa³ko³nãu³a² ai³sxã³ ĩ³ye³kxi²jah¹lo²sa¹wi¹. Ĩ³ye³kxi²na¹te³nah¹lxi¹: “A²nũ²a² hxi²kan¹jah¹lo²su² wxã³ju³ta²nũ³a² yũ³kxai²nãn²tu̱³ ã³wxã³tĩh³na²nũ³a² wxa²hau³ko³tain¹te²ju²hẽ³li¹. Nxe³kxa² yã¹nxe³sxã³ Txa²wã¹hxi²kan¹ta² Si³yxau³jah¹la² wxã³ju³ta²nũ³a² wxa²ẽ¹nãu³ai²na² wxa²hau³ko³nha¹jah³lxi³hẽ¹li¹.”Nxe³jau³xai²na² kxã³nhxĩ¹nãu³u¹tai²na² I³sa³i²ah³lu¹tai²na² Sũ̱³na² wãn³txa² ĩ³hen³txi³jah¹lu¹tai²na² jau³xau³hxai²tẽx1ta² nxe³ta¹hxai²hẽ¹li¹. Jo³ãu² Ba³tis²jah³la² ta¹hxai²hẽ¹la². 24-25 Nxe³nxa²ha¹te¹ wxã³yain¹tũ̱³ka̱³txai²na² sa²kxai³lu¹ fa³ri³se²a² ye²te²nũ̱³ka̱³txa² ĩ³sa²si¹hã³kxe³nũ̱³ka̱³txai²na² sa²kxai³lu² ĩ³ye³kxain¹te³nah¹lxi¹: —Nxet3si¹lxi¹. “Sũ̱³na² A²hxi²kan¹ta² Si³yxau³tãu³lot3sa²jah¹lo²su² te²txã³wi¹.” Nhĩ¹nha²kxai³: “E³li²ah³lo²su² te²txã³wi¹.” Nhĩ¹nha²kxai³: “Sũ̱³na² wãn³txa² ĩ³hen³txi³jah¹lo²su² te²txã³wi¹.” Nhĩ¹nha²kxai³, nhi¹lxi¹. Nhĩn¹kxai²nãn²tu̱³, ĩh¹nxe³kxa²ya̱n³ti³ta̱³ a²nũ²a² ĩ̱³yau³xa² ũ³hũ̱¹kxi²sa²sai¹yhu¹ju³ta² kãi³nhĩn¹ji¹wi¹? Ta¹hxai²hẽ¹la². 26-27 Nxe³nxa²ha¹te¹ Jo³ãu² Ba³tis²jah³lai²na² ĩ³wa²lũ³xain¹jau³xa²sa¹: —Txai²li² ĩ̱³yau³xa² so¹lxi³ a²nũ²a² ũ³hũ¹kxi²sa²sai¹yhu¹to³ha¹wi¹. Yxãn¹ta¹ jah¹la² wxa²nũ̱³ka̱³txi³nãu³a¹ yxau²xai³ya³nx2ti³jah¹la², txa²si³yo³na¹ wxã³ya³nx2ti³tu¹wi¹. Jah¹la² ĩ²ain¹yah³lxi³te²sxã³lxi¹. A²nxe³jah¹la² sa²sen³sai¹sa²sxã³ hxi²kan¹khaix1jah¹lai²la¹wi¹. Nxe³te²sa²jau³su² jah¹lai²na² wã²la² yu̱³hẽ²ta³lxi³nha²ka³lo³a² hai³txi³ txai²li² hxi²kan¹txi³ sa²yxo²thu¹nha²sxã³ sa²yu̱³ta²la³kxi²te²nũ³nhũ̱³te²txã³wi¹, hxi²kan¹jah¹lo²sin²nxa³ha²kxai³lu¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². 28 Nxe³jau³xai²na² sa²kxai³lu², Jo³ãu² Ba³tis²jah³lai²na² sa²kxai³lu² a²nũ²a² nũ̱³ka̱³txa² ã³tĩ̱³xain¹tũ̱³ka̱³txa² ĩ³ye³kxain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³hĩ¹na¹ Jo³ãu² Ba³tis²jah³lai²na² sxi²je³na² Be³tãn²ya³thĩ³na² Jor³tãu²yau³xa² a²yan¹yxo²ha³ti³nhãn¹je³na² yxau³sxã³ a²nũ²a² ã̱³xa² ĩ̱³yau³xa² ũ³hũ̱¹kxi²sa²sai¹yhu¹ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³tãu³a¹ wãn³txai²na² ĩ³ye³kxain¹ta¹hxai²hẽ¹la².

Je³su²jah³la² O³ve²a² Wẽn³sũ̱³jah¹lo²su² ĩ³yau¹ũ³jau³su²

29 Nxe³nxa²ha¹te¹ ka³nxa³ha²ta³kxai³lu¹ Je³su²jah³la² ãn³tĩ̱³yhain¹nxa²ha¹te¹ Jo³ãu² Ba³tis²jah³lai²na² wãn³txi³kxai³lu¹ e³te³nah¹lxi¹: —Jah¹lai²na² wi¹lĩ²jah¹lxi³hẽ¹li¹. Txa²wã¹sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a¹ ĩ³sa²si¹hã³ũ¹nhẽ³kxah¹lo²su² na³li¹. Ye³jen¹na² ya³lu²kxi²nẽ³tu¹wi¹. Txa²wã¹ko̱³nxe³ti³ kãi³ki̱³ju³ta² ã³wa²su¹tẽ³txai²li¹. Ka³yxuh³xa² hũ̱³sxã³ O³ve²a² Wẽn³sũ̱³jah¹lai²la¹i¹. O³ve²a² Wẽ³sa² ĩ³ya²lu¹ki̱³te²jai¹ti²tu³wi¹. Jã¹nxe³kxe³hũ̱³nxe² ye³jen¹na² a²nũ²a² ã̱³xa² ĩ³ya²lu¹tain¹tu¹wi¹, jah¹lai²na²su¹. 30 A²nxe³jah¹lai²na², ha³la³je³nai³tã² ĩ³ye³kxi¹nx2ta¹tai¹ti²ti¹. Na¹te³nah¹lxi¹: “Txa²si³yo³na¹ wxã³jah¹lo²nũ³su² sa²sen³sai¹sa²sxã³ hxi²kan¹khaix1jah¹lai²la¹wi¹, yãn³ta² txai²na² a³li³la¹nhxa³hĩ¹nu¹tai²na² yxau²xai³jah¹lo²su² ha²kxai³lu¹.” Nxe³nx2ta¹tai¹ti²tu³wi¹. 31-34 “Je³su²jah³lai²na² hxi²kan¹khaix1jah¹lai²la¹xã¹.” Na¹ta¹ kxãn³su² a³la³kxi²sa²hxai²nxa³hẽ¹li¹. Yxãn¹ta¹ kwẽn¹tai²na² a³la³kxi²na¹nhai¹. Ha³la³je¹nai³tã² Je³su²jah³la² a²hxi²kan¹ju³ta² ye³kan¹sxã³ a³la³kxi²na¹hẽ³li¹. Nxe³na¹ju³ta²sa¹: Kxã³nxai³tã² Txa²wã¹sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a¹ ĩ³sa²si¹hã³sa²sxã³, a²nũ²a² ĩ̱³yau³xa² ũ³hũ̱¹kxi²sa²sai¹te³lhxã³ ĩ³sa²si¹hã³sa³na²hẽ³li¹. Ĩ³sa²si¹hã³sa²sxã³ ĩ³ye³kxi²sa²te²an¹jau³kxai³la¹: “A²hxi²kan¹khaix1jah¹lo²nũ³a² ye³kan¹txa²hẽ³li¹. Ye³ka¹nĩn¹ju³ta³nũ³a²sa¹: Ye³jen¹nãu³a¹ Txa²yãu³ka³jxah³la² Wi¹lhin¹jah¹la² a³ka³nxi²xi²sxã³ kwa³sxa³hũ̱³sxã³ a³ka³nxi²xi²ka³tu̱³ a²nũ²a² ka³na³ka³na³jah¹la² so¹lxi³ ã³ka³la³ki³we̱³kxi²tu¹wi¹. Nxe³kxe³su² jah¹la² sa²kxai³lu² kwa³sxa³hũ̱³sxã³ ã³ka³la³ki³we̱³kxi²kah³lo²su² jah¹la² sa²kxai³lu² hxi²kan¹khaix1jah¹lai²la¹wi¹. Te²a² ye³kan¹txa²hẽ³li¹. A²nxe³jah¹lai²na² sa²kxai³ wxa²nũ̱³ka̱³txi³ ĩ³nxai²na² sa²hau³ko³nx2ti³sxã³ Txa²yãu³ka³jxah³la² ã³nxũ²kwa̱i³wi¹ti³hi¹txa²lxi³tu¹wi¹.” Sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a¹ wãn³txa² ĩ³sa²si¹hã³sa²te²an¹jau³su², sain¹na²hẽ³li¹. Jo³ãu² Ba³tis²jah³lai²na² wãn³txa² ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³ka³tu̱³ta¹ Jo³ãu² Ba³tis²jah³la² wãn³txi³kxai³la¹, ãh¹ ĩ³ye³te²an¹jau³kxai³la¹: —Sain¹na²hẽ³li¹. Sain¹ka³tu̱³ta¹ ha³lo²a² nxe²xai³nũ²la², hã²wxãn³txa³ ten³sa²ka²la¹sxã³ ĩ²a¹hẽ³li¹. Ĩ²a¹tãu³ Txa²wã¹sũ̱³na² Yãu³ka³jxah¹la² kwa³sxa³hũ̱³sxã³ a³ka³nxi²xi²ka³tu̱³, Je³su²jah³lai²na² a²ka³la³ki³nãu³ai²na² sa²kxai³lu² ã³ka³la³ki³we̱³kxain¹na²hẽ³li¹. Ju¹ta² ĩ²a¹hẽ³li¹. Ĩ²a¹ka³tu̱³: “Hã³xã¹, Je³su²jah³lai²na² hxi²kan¹khaix1jah¹lai²la¹xã¹.” Nxe³jau³xai²na² a³la³kxi²na¹hẽ³li¹. Na¹ha²kxai³ Je³su²jah³lai²na² a²hxi²kan¹khaix1nxe³ju³ta² ye³ka¹na¹hẽ³li¹. Na¹ha²kxai³ ĩ³ye³kxi¹nx2ta¹te³nah¹lxi¹: “Je³su²jah³lai²na² hxi²kan¹khaix1jah¹lai²la¹i¹. Txa²wã¹sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a¹ A²ta²hai²la¹i¹. Ya³nx2ta¹i¹.” Jo³ãu² Ba³tis²jah³la² wãn³txa² a²sa³wi³ha³lxa² ta¹hxai²hẽ¹la².

Je³su²jah³la² a²wi¹lhĩ¹na² a²sa³wi³ha³lxi³lo³jau³su²

35-36 Nxe³nxa²ha¹te¹ ka³nxa³ha²ta³kxai³lu¹ Jo³ãu² Ba³tis²jah³lai²na² yxau², a²sa³wi³ha³lxa² ha¹lin¹te²a² yxau³yai¹ni², nxa²ha¹te¹ Je³su²jah³lo²su² te²kxai³lu¹ ai³sxã³ wxa²ha³nãu³hain¹na³na¹. Nxe³te²i³, Jo³ãu² Ba³tis²jah³lai²na² sa²kxai³lu² ten³sa²yxo²ka²la¹nha²tãu³ ĩ²ju³tan¹jau³kxai³lu¹: —Jah¹la² wi¹lĩ²jah¹lxi³hẽ¹li¹. Sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a¹ ĩ³sa²si¹hã³ũ¹nhẽ³kxah¹lo²su² na³li¹. O³ve²a² Wẽn³sũ̱³jah¹lai²la¹i¹. Jo³ãu² Ba³tis²jah³la² wãn³txa² ta¹hxai²hẽ¹la². 37-38 Ain¹nxa²ha¹te¹ a²sa³wi³ha³lxa² ha¹lin¹te²a² wãn³txai²na², ain³kxi²te³na¹ ã³na¹yah³sxã³, Je³su²jah³la² aun³ti² ĩ³hi¹txai³li²ya³ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³ya³te³na¹ Je³su²jah³lai²na² sa²kxai³lu² ã³yxo²o³tã³xi²sxã³ ten³sa²wa²nha²tãu³, ĩ³hi¹txai²ya³jah¹lo²nãu³xai²na² ĩ²tãu³, ĩ³wã̱³txain¹te³nah¹lxi¹: —Yã¹te² ã³ten³sxã³ ĩ³hi¹txai³lxi²sa¹hin¹ji¹? Je³su²jah³la² wãn³txa² ta¹hxai²hẽ¹la². Te³nah¹lxi¹: —Txa²hxi²kan¹jah¹lãi³. Ĩ¹ti¹la³ta̱³ yxau³nhĩn¹ji¹? Ha¹lin¹jah¹lo²nãu³xa² wãn³txa² ta¹hxai²hẽ¹la². 39 Te³nah¹lxi¹: —Wxã³sxĩ²sa²hẽ³li¹. Je³su²jah³la² ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³hĩ¹na² ã³yãn³wa²su¹ta¹hxai²hẽ¹la². Ya³ka³tu̱³ ai³sxã³ Je³su²jah³la² sxi²ha² yxau³thĩ³na² ĩ²ya³sxã³, ã³yã³sũ²na³kxi²ya³ta¹hxai²hẽ¹la². 40 Nxe³ju³tai²na² ha¹lin¹jah¹lo²nãu³xai²nãn¹jah¹la², a²ĩ³lxa² Ãn³tre²ah³la², Si³mãu² Pe²jah³la² a²lon³yah³lo²su² ta¹hxai²hẽ¹la². A²nxe³jah¹la², Jo³ãu² Ba³tis²jah³la² wãn³txa² ain³kxain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Ain³kxain¹nũ²la² Je³su²jah³la² ã³si³tẽ³la³kxain¹ta¹hxai²hẽ¹la². 41 Nxe³nxa²ha¹te¹ kwẽn¹ta²kxai³lu¹ Ãn³tre²ah³lai²na² sa²kxai³lu² ã³sxã³, a²lon³yah³la² Si³mãu²ah³lan²tu̱³ ãn³ten³sxã³, ã³yã³nã³tĩ³xi²yhu¹te²ka³ka¹: —Txa²wã¹sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a¹ A²hxi²kan¹ta² Si³yxau³tãu³lo³jah¹lo²nũ³su² jah¹la² ĩ³ha¹txi²sĩ¹na¹li¹. Ãn³tre²ah³la² wãn³txa² ta¹hxai²hẽ¹la². 42 Ain¹ka³tu̱³ a²lon³yah³lai²na² tẽ³sxã³ Je³su²jah³la² a³ya³txi¹xi²ya³ta¹hxai²hẽ¹la². Ain¹sxã³, Je³su²jah³lai²na² sa²kxai³lu² Si³mãu²ah³lai²na² wi¹wi¹nxe² ĩ²ain¹sxã³ ĩ³ye³kxi²te³nah¹lxi¹: —Wxãi²na², Si³mãu²ah³lo²si¹lxi¹. Jo³ãu²ah³la² tah²si¹lxi¹. Yxãn¹ta¹ Se²fah³lo²su² ĩ³yĩ¹li²nhãn¹tu¹wi¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³te²ĩ³lxai²na², Se²fah³lo²su² nxe³te²ĩ³lxain²txi³, Pe²jah³lo²su² nxe³te²ĩ³lxain²txi³, ka³na³ka³na³te²si³yxau³tãu³a¹ so¹lxi³ te²ju²hẽ³la². Ĩ³yĩ¹li²nha²jau³xa² a²si³yxau³tãu³a¹, Tah³lxi³hũ̱³jah¹lo²su², nxe³te²ju²hẽ³la².

Je³su²jah³la²kxai³ Fi³li²pah³la² Na³ta³na³e²lah³la² ĩ³kaix1so¹ain¹jau³su²

43-44 Nxe³nxa²ha¹te¹ ka³nxa³ha²ta³kxai³lu¹ Je³su²jah³la² sa²kxai³lu¹: —Ka³li³le²a²ko³xa² ã³nxai³la¹tũ¹xã¹. Nxe²xai³te²i³ Fi³li²pah³lai²na² ne³khau²ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³ju³ta² Fi³li²pah³lain²txi³ Bet3sa³i²ta³thĩ³na² yxau³jah¹lo²su² ha²kxai³, Ãn³tre²ah³lain²txi³ Bet3sa³i²ta³thĩ³na² yxau³jah¹lo²su² ha²kxai³, Pe²jah³lain²txi³ Bet3sa³i²ta³thĩ³na² yxau³jah¹lo²su² ha²kxai³, ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³nxa²ha¹te¹ Je³su²jah³lai²na² wãn³txi³kxai³lu¹ Fi³li²pah³lai²na² a³ya³ti²te²an¹jau³kxai³lu²: —ósi³tẽ³la³kxi²sẽ¹li¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². 45 Nxe³te³na² Fi³li²pah³lai²na² sa²kxai³lu² ai³sxã³ Na³ta³na³e²lah³la² sa²kxai³lu² ĩ³ha¹txi²sxã³ ĩ³ye³kxi²te³nah¹lxi¹: —A²nũ²a² a³ti²sĩ¹na¹li¹. Je³su²jah³lo²su² na³li¹. Na³sa³re²thĩ³na² yxau³jah¹lo²su² ha²kxai³, Jo³se²ah³la² tah²yah³lo²su² ha²kxai³ nx2na³li¹. A²nxe³jah¹lai²na² sa²kxai³lu² kxã³nhxĩ¹nu¹tai²na² Moi³se²ah³lu¹tain²txi³ ũ³wha²li¹la³kxi²nẽ³te³nah¹lxi¹: “A²nũ²a² wxã³nũ¹nhẽ³jah¹lo²nũ³su² na³li¹.” Nxe³ha²kxai³, ha³na³ka³lxi³ Txa²wã¹sũ̱³na² wãn³txa² ĩ³hen³txi³nũ̱³ka̱³txu¹tain²txi³ ũ³wha²li¹la³kxi²nẽ³te³nah¹lxi¹: “A²nũ²a² wxã³nũ¹nhẽ³jah¹lo²nũ³su² na³li¹.” Nxe³ha²kxai³ ta¹hxai²ti³ai¹ti²ti¹. Ũ³wha²li¹la³kxi²nẽ³kxah¹lo²su² Je³su²jah³lo²su² na³li¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². 46 Ta¹ ĩ³wa²lũ³xi²te³nah¹lxi¹: —Ko̱³nxe²nx3nhai¹. Na³sa³re²thĩ³na² to̱n¹tũ̱³ka̱³txa², a²nũ²a² wi¹lhin¹te²la³ yũ³te²la¹ku², nxa¹nhai¹. Na³ta³na³e²lah³lai²na² wãn³txa² ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³tẽ³na¹ Fi³li²pah³la² wãn³txi³kxai³lu¹: —ówxã³sxĩ²txa²sa̱³ku¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². 47 Nxe³nxa²ha¹te¹ Na³ta³na³e²lah³lai²na² ã³wxã³nxa²ha¹te¹, Je³su²jah³lai²na² wãn³txi³kxai³lu¹, ten³sa²ka²la¹sxĩ²sxã³ ĩ³ye³te³nah¹lxi¹: —Wi¹lhin¹khaix1jah¹lo²su² wxã²na³li¹. Ta²ko¹ta²kon¹txi³ ĩ³ye³kxi²nĩn¹nha²jah¹lo²sxa³i¹. I³sa³e² nũ̱³ka̱³txi³khai³yah³lai²la¹i¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². 48 Nxe³te³na¹ Na³ta³na³e²lah³lai²na² wãn³txi³kxai³lu¹: —Ĩh¹nxe³ju³ta² ĩ²sa²te²sin¹ji¹ku¹, nxa²ha¹nhai¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². Yxãn¹ta¹: —Fi³li²pah³lai²na² ĩ³kaix1txa²nxa³hĩ¹na¹, ha³lu³ha³lu²ka³ta² yu̱³hẽ³na¹ yxaun¹nhĩ¹na¹, ĩ²nxa²ha¹li¹. Je³su²jah³la² wãn³txa² ta¹hxai²hẽ¹la². 49 Nxe³nxa²ha¹te¹ Na³ta³na³e²lah³lai²na² wãn³txi³kxai³lu¹: —Txa²hxi²kan¹jah¹lãi³. Wxãi²na² Txa²wã¹sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a¹ A²tah²si¹lxi¹. I³sa³e² nũ̱³ka̱³txai²na² a²hxi²kan¹ta² si³yxau³ka̱t3si¹lxi¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². 50 Nxe³nxa²ha¹te¹ Je³su²jah³la² wãn³txi³kxai³lu¹, ĩ³wa²lũ³xi²te³nah¹lxi¹: —“Ha³lu³ha³lu²ka³ta² yu̱³hẽ³na² yxau¹nhĩ¹na¹ ĩ²nxa²ha¹li¹.” Nxe³nxa²ha¹li¹. Nxe³nxa²ha¹jau³xai²na² so¹lxi³ ain³kxi²san¹ka³tu̱³ yxo²ĩ²sa¹lxi¹. Yxo²ĩ²sa¹nha²kxai³ a²yen³kxa² ã²la² nũ̱³kxũn³khai¹nxe³ju³ta² ĩ²in¹tu¹wi¹. 51 A²ya³la³tu̱³ wãn³txi³tu̱³ e³kxi¹nx2ta¹i¹. Yxan¹nãu³a¹ oh³sĩ̱³nãu³nũ¹ka³nãu³a¹ ã³nxũ²kwa̱i³ha̱i¹sxã³, oh³xan¹ta² nũ̱³ka̱³txai²na² sa²kxai³lu¹ ka³nxi²xi²sxã³ Txa²wã¹sũ̱³na² Hxi²kan¹ta² Si³yxau³tãu³lot3sa²jah¹lo²na¹xai²na² yxau³na¹tãu³a¹ ka³nxi²xi²sxã³ a³ya³ti², wa̱³li² ka³la³xi², jã¹nxe³to³hi², nxe³kxi²sain¹to³tu¹wi¹. Nxe³kxi²sain¹ju³ta² wxãi²na² ĩ²yah³lxin¹tu¹wi¹. Je³su²jah³la² wãn³txa² ta¹hxai²hẽ¹la².

2

Ka²na³thĩ³na², in³txa² txu¹ha² wa²ko̱³li²nyha¹jau³su²

1 Nxe³nxa²ha¹te¹ ye³ha¹li¹ ka³na³ki¹ a³la²ni²ka³tu̱³, nũ¹ã¹thĩ³na² a²ĩ³lxa² Ka²na³thĩ³na², Ka³li³le²a²ko³xa² nxũ²kwa̱i³ye³lan¹thĩ³na² ta¹hxai²hẽ¹la². A²nxe³thĩ³nãu³a¹ a²nũ²a² txu¹ha² wa²ko̱³li²ta¹hxai²hẽ¹la². Wa²ko̱³li²ju³tan¹te²ka³ya̱³tu̱³txi¹ a²nũ²a² ka³lxa¹tũ̱³ka̱³txa² yain³txa² ĩ³yai³ni², yain³txa³yau³xa² ĩ³na², nxe³te³lhxã³ ka²la¹tain¹sxã³ ĩ³kaix1tain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³ju³ta² Je³su²jah³la² a²hã³ka³nũ²la³ he¹yain¹nũn³ta¹hxai²hẽ¹la². 2 Ain¹ka³tu̱³, a²wa³kxẽn³yah³la² sa²kxai³lu² ĩ³yain³te³lhxã³, Je³su²jah³lain²txi³ ĩ³ka²la¹ti², Je³su²jah³la² a²sa³wi³ha³lxi³nãu³xain²txi³ whãi²na¹, ĩ³ka²la¹ti² yhain¹ta¹hxai²hẽ¹la². 3 Nxe³te³na¹ ĩ³yai³nain¹te³na¹ a²yain³txi³yau³xa² hxan³kxain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Hxan³kxain¹nxa²ha¹te¹ Je³su²jah³lai²na² a²hã³ka³nũ²su² te²kxai³lu¹ a²ki³lha³lxa² ĩ³ye³kxi²te³nah¹lxi¹: —A²yain³txi³yau³la³ hxan³kxain¹na³li¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². Ta¹: 4 —Hã³ka³nãi³. Nxe³sa¹nxi¹. Ĩ³kwa³na³sa²sãn²txa³hẽ¹ni¹. Txa²ha³lo²a² hau³ko³nxa³xi¹. Je³su²jah³la² wãn³txa² ta¹hxai²hẽ¹la². 5 Nxe³nxa²ha¹te¹, a²hã³ka³nai²na² wãn³txi³kxai³lu¹, sxi²ha² wa³kxẽn³yah³la² a²sa³wi³ha³lxa² ĩ³ye³kxain¹te³nah¹lxi¹: —Je³su²jah³lai²na² wãn³txa² a²ten³jau³jau¹xai²na² ĩ³ye³kxi¹nx2ti³kxai²nãn²tu̱³ sa²yxo²we¹txain¹yah³lxi³hẽ¹li¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². 6 Nxe³ju³ta², kwa³ta³la² tah³lxẽn³su², nẽ³nha¹li¹ nẽ³nha¹li¹ nẽ³nha¹li¹ ye²ta¹hxai²hẽ¹la². Kãin²khai¹nxe³tẽn³su² tam3bo²rẽ³tẽn³yã¹nxe³tẽn³su², ĩ̱³yau³xa² Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txa² wxa²hi̱³la³kxi²nha²jau³nũ³su² wxe³tẽn³su² ta¹hxai²hẽ¹la². 7 Nxe³nxa²ha¹te¹, Je³su²jah³la² wãn³txi³kxai³lu¹, sxi²ha² a²wa³kxẽn³yah³la² a²sa³wi³ha³lxai²na² ĩ³kwa³na³te³nah¹lxi¹: —Ĩ̱³yau³xa² ũ³whi¹sai¹sxã³, tẽ¹nai²na² yxo²ha³kxa¹ ã³nẽ¹ne³ki¹jah¹lxi³hẽ¹li¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³ka³tu̱³ ã³nẽ¹ne³ki¹ki¹khaix1ain¹ta¹hxai²hẽ¹la². 8 Ain¹ka³tu̱³ta¹: —Tẽ¹nai²nãn¹jau³xa² ũ³whi¹sai¹jah³lxi³sxã³, ĩ³yai³nain¹tũ̱³ka̱³txai²na² wxa²hau³ko³jah¹la², tẽ³sxã³ ũ³hũ¹jah³lxi³hẽ¹li¹. Je³su²jah³la² wãn³txa² ta¹hxai²hẽ¹la². Nain¹ka³tu̱³ sxi²hai²na² a²sa³wi³ha³lxi³nãu³xai²na² sa²kxai³lu², jã¹nxain¹ta¹hxai²hẽ¹la². 9 Ain¹ka³tu̱³, ĩ³yai³nain¹tũ̱³ka̱³txai²na² wa²hau³ko³jah¹lai²na² a²yau³xai²na² ĩ³na²sain³tãu³: —Yain³txi³yau³xa² wi¹jau³xai²la¹i¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². Yxãn¹ta¹, ĩ̱³yau³xa² so¹lxi³ Je³su²jah³la² sa²yat1sxã³ sa²we¹jau³su², ta¹hxai²hẽ¹la². Yxãn¹ta¹, ju¹tai²na² a³la³kxain¹nxa³kxe³su² wxa²hau³ko³jah¹lai²na² ĩ³na²ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³ju³ta², a²sxi²ha² a²sa³wi³ha³lxi³nãu³xai²na² so¹lxi³ a³la³kxain¹ta¹hxai²hẽ¹la². 10 Nxe³nxa²ha¹te¹, wxa²hau³ko³jah¹lo²su² te²kxai³lu¹, ĩ³ye³sxã³ a²wẽ³sãi¹yah³la² ĩ³kaix1sxã³ ĩ³ye³kxi²te³nah¹lxi¹: —Nxet3sã¹lxi¹. A²yain³txi³yau³xa² wi¹khai¹nxe³jau³xai²la¹i¹. A²nũ²a² ã̱³xa² o²la³kxain¹jut3su² nxe³te³nah¹lxi¹: A²wi¹lhĩn¹khai¹xa² a²yain³txi³yau³xa² wi¹khai¹nxe³jau³xa² ũ³hũ¹nẽ³sãn²ka³tu̱³, hã²wxãn³txa³, kãin² ĩ³na²nũ²la², ã³ta³lo³hẽ²ti²jau³xan²tu̱³, kũ³we²ki²la² o³nxa³jau³xan²tu̱³, ĩ³na²te³lhxã³ ũ³hũ¹nẽ³te²ju²hẽ³li¹. Yxãn¹ta¹ wxãi²li² nxe²nxã̱³lxi¹. A²yain³txi³yau³xa² wi¹khai¹nxe³jau³xa² ũh³wxe³sã²nĩn¹ka³tu̱³, hã²wxãn³txa³ kwẽn¹tai²na² so¹lxi³ wi¹khai¹nxe³jau³xai²na² ũ³hũ¹sa¹nhĩn¹te¹ni²ti¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². 11 Nxe³ju³ta², Je³su²jah³la² Ka²na³thĩ³na² Ka³li³le²a²ko³xa² nxũ²kwa̱i³ye³lan¹thĩ³na² yxau³sxã³ nũ̱³kxũn³txi³ kãi³ju³tai²na², nũ̱³kxũn³ ã³si³wxe³ta¹hxai²hẽ¹la². Kãi³ain¹te³na¹, Je³su²jah³la² a²wxi²kin³ti³ton³ju³ta² a²nũ²a² yxo²ha³kxa¹ ĩ²i², a²sa³wi³ha³lxi³nãu³xa² sa²kxai³lu² Je³su²jah³la² yxo²ĩ²i² nain¹ta¹hxai²hẽ¹la². 12 Nũ²la², ye³jen³nãu³a¹ Je³su²jah³la² a²hã³ka³na² a²lon³ti³tãu³xa² a²sa³wi³ha³lxi³nãu³xa² ain¹sxã³ Ka³far³na³ũ²thĩ³na² tẽ³li³yhu¹sxã³ aun³ti² si³ka³la³hxi²sxã³ ã³wi¹hain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Yxãn¹ta¹ ye³ka³lxa¹txi³ a³la²nain¹ta¹hxai²nxa³hẽ¹la².

Je³su²jah³la² Txa²wã¹sũ̱³na² sxi²ha² ã³wih¹sxã³ o²la³kxi²jau³su²

13 Nũ²la² Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txa² ã³yãn³ki³nũ²kxi²xi²sxã³ ĩ³yain³yah³lxi³ju³ta² ha³lo²a² ya̱u³son³ye²ta¹hxai²hẽ¹la². Yãn³tai²na², Txa²wã¹sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a¹ ã³wa²to²hi²sxã³ nũ̱³kxũn³txi³ sa²hau³ko³tain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³ju³tu¹ta²kxai³lu² sa²wa²lha²so¹xi²sxã³ ain³kxi¹xi²te³lhxã³ ĩ³yain³yah³lxi³to³ta¹hxai²hẽ¹la². A²nxe³je³na³kxa² a²ĩ³lxa² Pas²kwa²nxe³je³na³kxa², ha³lo²a² yain³te³lhxã³ ah³lxi³je³na³kxa³, ya̱u³son³ye²yah³lxi³ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³nxa²ha¹te¹, Je³su²jah³lo²su² te²kxai³lu¹, Je³ru³sa³lẽ²thĩ³na² wa²li³nhẽ¹ka³tu̱³, Txa²wã¹sũ̱³na² sxi²ha² ã³wi¹hain¹ta¹hxai²hẽ¹la². 14 Ain¹ka³tu̱³ ka³yxuh³xa² ũ³yho²hain¹tũ̱³ka̱³txa² yxau³sxã³, po¹na² ũ³yho³hi², o³ve²a² ũ³yho³hi², kwa³sxa³xa² ũ³yho³hi², nxe³ju³ta² Je³su²jah³la² ĩ²ha²kxai³ a²nũ²a² ã̱³xa² ũ³yho³hi²ki̱³ta³ka³lo³nũ³a² sa²yat1sxã³ o²la³kxi², nxe³ju³ta² Je³su²jah³la² ĩ²ha²kxai³ ta¹hxai²hẽ¹la². 15 Ĩ²ain¹tãu³ Je³su²jah³lo²su² te²kxai³lu¹ hu³kxẽ¹ha² wẽ³sa² so¹sxã³, ka³yxuh³xa² ĩ³si³wxai¹ki̱³tĩ³nha²nũ³a² sa²xu³kxi²sxã³ we¹ta¹hxai²hẽ¹la². Wet1sãn²nũ²la² a²nũ²a² nũ̱³ka̱³txai²na² yxo²ha³kxa¹ ĩ³yo²la²tã³ha³lo²sai¹xain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Ka³yxuh³xa² yxo²ha³kxa¹ ĩ³yo²la²tã³ha³lo²sai¹xi², ũ³yho³hi²ki̱³ta³ka³lo³a² sa²ya¹tũ̱³ka̱³txa² yxau³ain¹ta³ka³lo³a² nũ̱³kxũn³txi³ wxa²wa²yat1sa²tã³si³ka³la²kã¹kxai¹ni², ũ³yho³hi²ta³ka³lo²ai²na² wxa²sa²tã³yxu¹kã³kxai¹ni², yain¹ta¹hxai²hẽ¹la². 16 Nxe³ka³tu̱³ kwa³sxa³xa² ũ³yho³hi²tũ̱³ka̱³txa² yxo²xũn³txi³ ĩ³ye³kxain¹te³nah¹lxi¹: —Ĩ²sah¹lxi³sã²lxi¹. A²yen³kxai²na² yxo²ha³kxa¹ sa²so¹sxã³ ha³lo²a² wa²li³jah³lxi³hẽ¹li¹. Txa²wĩ³na² sxi²ha² ã³yat1jah³lxi¹lxi¹. Thĩ³nã̱³xa² ũ³yho³hi²yah³lxin¹thĩ³na² ĩ³ya¹kxah¹lxi¹lxi¹. Hxai²kxi²ai¹jã¹nxe³yah³lxi³txa³hẽ¹li¹. Je³su²jah³lai²na² wãn³txa² nxe²e³kxi²nha²ta¹hxai²hẽ¹la². 17 Nxe³ju³ta², a²sa³wi³ha³lxi³nãu³xai²na² sa²kxai³lu² ĩ²ain¹ka³tu̱³, Txa²wã¹sũ̱³na² a²ha³te̱h³nxã³nxãn¹jau³xa² sa²wa²lho¹xi²sxã³ ain³kxi¹xain¹ta¹hxai²hẽ¹la².—Txa²wĩ³na² sxi²ha² a³lxi²khaix1sa³nhai¹, ĩ³ya²lut1sain¹kxa²ha³ta̱³nxãn²ti³nũ¹. Ta¹hxai²ti³ai¹ti²ti¹. Nxe³jau³xau³hxai²tẽx1tã² a²sa³wi³ha³lxi³nãu³xai²na² ain³kxi¹xi²te³nah¹lxi¹: —Nxe²na³na¹. Je³su²jah³lai²na² nxe³jau³xau³hxai²tẽx1 jã¹nxe³sxã³ a²wĩ³na² sxi²ha² a³lxi²khaix1jah¹lo²su² na³na¹. Nxe²e³kxi²nha²ta¹hxai²hẽ¹la². 18 Nxe³nxa²ha¹te¹ Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txa² ã³nhai¹tũn³te²nãu³xa² wãn³txi³kxai³lu¹, Je³su²jah³la² ũ³sa²nũ̱¹xain¹jau³xa²sa¹: —Ĩh¹te²ta̱³ hxi²kan¹txi³lo³txa²ha²kxai³ kãi³in¹thi²li¹? Wã³nxĩn¹sxã³ kãi³ju³ta² kãi³sxã³ ũ³hũ¹sa²sĩ¹nhẽ³li¹, wxa²hxi²ka¹nhĩn¹ju³ta² ũ³yhe³kat1sa²sĩn¹sax3ku¹. Ain¹ta¹hxai²hẽ¹la². 19 Nxe³nxa²ha¹te¹ Je³su²jah³la² wãn³txi³kxai³lu¹ ĩ³wa²lũ³xain¹te³nah¹lxi¹: —Txa²wã¹sũ̱³na² sxi²hai²na² sa²nai¹hxat3jah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³, ye³ha¹li¹ ka³na³ki¹ a³la²ni²ka³tu̱³, sxi²ha² ta²hĩ³na² sa²ton³ta³lu²na¹tu¹wi¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². 20 Nxe³nxa²ha¹te¹ Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txa² ã³nhai¹tũn³te²nãu³xa² wãn³txi³kxai³lu¹: —Kwa²nhi¹lxi¹. Ye³ko³ Txa²wã¹sũ̱³na² sxi²hai²na² kãin²yãx1sĩn¹na³lai². Nxe³thĩ³na² ton³ki̱³ju³ta²sa¹: In³txa² wẽ³sa² a³li³la¹hĩ¹na¹ sxi²hai²na² ton³ãn³si³wxe³ki̱³kxai²nãn²tu̱³, hau³hau³kon³sxã³ wẽ³sain²txi³ to̱¹ni², sxi²hain²txi³ a²nũ²a² ka³lxa¹tũ̱³ka̱³txa² to³ni², nxe²xai³ki̱³kxai²nãn²tu̱³ta¹ hu³, hã²wxãn³txa³ wẽ³sai²na² a³li³la¹jah¹lain²txi³ yah³lo¹ni², sxi²hain²txi³ ta³lu²ni² nxe³hĩ̱³nx2na³li¹. Jã¹nxe³ta¹hxai²hẽ¹li¹. Nxe³ha²kxai³, Je³su²jah³la² ĩ³nxai²na², ye³ha¹li¹ ka³na³ki¹ a³la²ni²sxã³ wa³ko³nĩn¹kxai²nãn²tu̱³, ton³ta³lun²ti³he¹nxe³sĩ¹nxãn³tho³li¹. Ki³han³nhi¹lxi¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². 21 Yxãn¹ta¹ Je³su²jah³la² wãn³txa² hãi³jau³xa² ĩ³ye³ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³jau³xai²na² a²si³yxau³tãu³khai³xa²sa¹: —Txa²nũ²ai²na² Txa²wã¹sũ̱³na² sxi²hũ̱³na³li¹. Na¹kxai²nãn²tu̱³ ya³lu²na¹kxai²nãn²tu̱³, ye³ha¹li¹ ka³na³ki¹ a³la²ni²ka³tu̱³, ka³te̱n³su² ĩ³sa²yxau³xi²na¹tu¹wi¹, a²si³yxau³tãu³a²su¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². A²nxe³jau³xa² hãi³jau³xai²na², a²nũ²a² ain³kxi²te²su² te²nũ̱³ka̱³txa² ã³ne³wxe³ain¹ta¹hxai²nxa³hẽ¹la². 22 Yxãn¹ta¹ kxã³nxũn³tãu³a¹ Je³su²jah³la² ya³lu²ju³ta² ka³te̱n³su² ĩ³sa²yxau³xi²ta³lun²tãu³a¹ a²sa³wi³ha³lxi³nãu³xai²na² sa²kxai³lu² wãn³txai²na² sa²wa²lho¹xi²sxã³ ain³kxi¹xain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Ain¹ka³tu̱³ ha³te̱h³nxã³nxãn¹jau³xai²na² yxo²ĩ²i², Je³su²jah³la² wãn³txai²na² yxo²ĩ²i² ain¹ta¹hxai²hẽ¹la².

Je³su²jah³la², a²nũ²a² a²ẽ¹nãn¹jau³xa² a³la³kxi²jau³su²

23 Nxe³nxa²ha¹te¹ Pas²kwa²nxe³je³na³kxa², Je³ru³sa³lẽ²thĩ³na² Je³su²jah³la² yxau³hĩ¹na², yxau³sxã³ wã³nxĩn¹sxã³ kãi³ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³ju³ta² a²nũ²a² ka³lxa¹tũ̱³ka̱³txa² ĩ²ain¹ka³tu̱³, Je³su²jah³la² wãn³txa² yxo²ĩ²ain¹ta¹hxai²hẽ¹la². 24-25 Ain¹ta¹ Je³su²jah³la² a²ẽ¹nãu³a¹ wi¹ko̱³nha²sxã³ a³la³kxi²te²an¹jau³kxai³lu¹: —Tũ̱¹ka̱³txai²na² yxo²ĩ²ũ¹hain¹nxa³lho³na¹. Na¹ju³ta² a²nũ²a² yxo²ha³kxa¹ a̱u³txi³ a²ẽ¹nãn¹jau³su² jau³xa² wã²nxũ̱h¹ a³la³kxi²ta³lu²na¹nhã¹. Na¹ha²kxai³ na¹xã¹. Nxe³na¹jut3su², hai³txi³ a²nũ²a² ã̱³xa² ĩ³hen³txi³sa²ju³ta³la³ yũ³sa²nxa³kxan²ti³ a³la³kxi²khai¹nxe³hĩ̱³na¹nhã¹, txai²lã¹. Nxe³nha²ta¹hxai²hẽ¹la².

3

Je³su²jah³la² Ni³ko³tẽ²yah³la² ĩ³ye³kxi²nyhu¹jau³su²

1 Nxe³nxa²ha¹te¹ in³txa² a²ĩ³lxa² Ni³ko³tẽ²yah³lo²su² ta¹hxai²hẽ¹la². Fa³ri³se²a² nũ̱³ka̱³txi³sain¹ta¹hxai²hẽ¹la². A²nxe³jah¹la² Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txa² a²hxi²kan¹txi³su² ta¹hxai²hẽ¹la². 2 Nxe³nxa²ha¹te¹ Ni³ko³tẽ²yah³lo²su² te²kxai³lu¹, ka³nxah³ti³na² wxã³sxã³, Je³su²jah³la² ĩ³ye³kxi²te²an¹jau³kxai³lu¹: —Nxet3sã²lxi¹. Hxi²kan¹txi³si¹lxi¹. Wãn³txa² wi¹jau³xa² ĩ³yau¹ũ³sa²nhĩn¹jah¹lo²si¹lxi¹. Nxe³te³lhxã³, Txa²wã¹sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a¹ ĩ³sa²si¹hã³nxa²kxah³lo²sin¹tai¹. Nxe³te²sin¹jau³su², wxãi²na² yxau³ye²sa²sĩn¹sxã³, wã³nxĩn¹sxã³ kãi³ye²sa²sĩ¹nhxai¹nhẽ³li¹. Nhĩn¹ju³ta² Sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a¹ yxau³ya³nxa²kxe³su² wã³nxĩn¹sxã³ kãi³sĩ¹nxai¹nhẽ³li¹. Yxãn¹ta¹ Sũ̱³na² yxau³ya³nxa²nxa³kxai²nãn²tu̱³ hxi²kan¹nxa²hĩ̱³nx2nxa³i¹. Wã³nxĩn¹sxã³ kãi³in¹kxu¹jã¹nxe³te²la³, hxi²kan¹txi³ kãi³hĩ̱³nx2nxã³lxi¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². 3 Nxe³nxa²ha¹te¹ Je³su²jah³la² wãn³txi³kxai³lu¹ ĩ³ye³kxi²te³nah¹lxi¹: —Ĩ¹ne³ka²sai¹. Wãn³txi³khai³xa² ĩ³ye³kxi¹nxa²ha¹i¹. “Sũ̱³na² wẽn³su² na¹tũ¹xã¹.” Nĩn¹kxai²nãn²tu̱³ ã̱h¹ a³li³la¹sxã³ to̱n¹txa²hẽ³li¹. Yxãn¹ta¹ ã̱h¹ a³li³la¹sxã³ to̱¹nxãn³kxai²nãn²tu̱³ hai³txi³ Sũ̱³na² wẽn³su² ti³he¹nxe²nxãn³tho³li¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². 4 Nxe³to³ta¹ Ni³ko³tẽ²yah³lai²na² wãn³txi³kxai³lu¹: —Ko̱³nxe²nxãn³nhai¹. Ĩh¹nxe³te²sin²ta²ku², nxa²ha¹nhai¹. Yah³lon¹sa³nhai¹, txai²li¹. Na¹ha²kxai³ hxi²kan¹txi³ ãn³ta³lo³hẽ²ti²sxã³ ã̱h¹ a³li³lah¹xin²nxa³lho³li¹. Ko̱³nxe² txa²hã³ka³na² ẽ¹nãu³a¹ ã³wa²lih²xi²sxã³ ãn³ta³lo³hẽ²ti²sxã³ ã̱h¹ a³li³lah¹xin²nxa³lho³li¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². 5 Nxe³nxa²ha¹te¹ Je³su²jah³la² wãn³txi³kxai³lu¹: —Ĩ̱³yau³xa² ũ³hũ̱¹kxi²sa²sai¹nxa²ha²kxai³, Txa²wã¹sũ̱³na² Yãu³ka³jxah¹la² wi¹lhin¹jah¹la² ã³nxũ²kwa̱i³wih¹nxa²ha²kxai³, nĩn¹kxai²nãn²tu̱³, ã̱h¹ a³li³la¹nhĩn¹ju³ta² yũ³hĩ̱³nx2na³li¹. Nĩn¹kxai²nãn²tu̱³, Sũ̱³na² wẽn³su² hĩ̱³nxa¹lxi¹. Ta¹, nxe²nxãn³kxai²nãn²tu̱³, Sũ̱³na² wẽn³su² ti³hex1hĩ̱³nx2nxa³lxi¹. 6-7 “Ã̱h¹ to̱n¹txa²hẽ³li¹.” Ye¹nxa²ha¹li¹. Nxe³na¹jau³xai²na² ĩ³wã̱³txa³kxi²nha²txa³hẽ¹li¹. Jã¹nxa¹jau³su² txa²wã¹sĩ̱³na² so¹lxi³ a³li³la¹nhẽ³kxai²nãn²tu̱³, yuh³xai²nãn¹te²a² so¹lxi³ yxau²xai³lhĩ̱³ki̱³tã³li¹. Yxãn¹ta¹ Txa²wã¹sũ̱³na² Yãu³ka³jxah¹la² wi¹lhin¹jah¹la² we¹tẽ³kxai²nãn²tu̱³, a²nũ²a² tah²lxi³ wi¹we¹tẽ³lhĩ̱³nx2na³li¹. 8 Jã¹nxa¹jau³su² it3ti³su² a²ten³tãu³a¹ sa²xit3te²jai¹ti²ti¹. Nxe³ka³tu̱³ it3ta²nxon³jau³xa² ain³kxi²te²si¹lxi¹. Yxãn¹ta¹ a²si³yxau³tãu³la³ ko̱³nxe³te²sxã̱¹lxi¹. “Ĩh¹nũ¹la³ta̱³ ai³te²la¹ku². Ĩh¹nũ¹la³ta̱³ wxã³te²la¹ku².” Nxe³te²si¹lxi¹. Jã¹nxe³jut3sũ̱³nxe² Txa²wã¹sũ̱³na² Yãu³ka³jxah¹la² wxa²we¹tẽ³ju³ta² te²yã¹nxe³te²hũ̱³te²lxi³ wxa²we¹tẽ³te²ju²hẽ³li¹. Nxe³ha²kxai³ ko̱³nxe³te²sxa³lxi¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². 9 Nxe³nxa²ha¹te¹ Ni³ko³tẽ²yah³lai²na² wãn³txi³kxai³lu¹: —A²yen³kxai²na² ĩ³ye³kxin¹kxai²na², ĩh¹nxet3sxã³ yũ³hĩ̱³te²sin²ta²ku², nxa²ha¹nhai¹. 10 Nxe³nxa²ha¹te¹ Je³su²jah³la² wãn³txi³kxai³lu¹: —Wxãi²na² I³sa³e² a²nũ̱³ka̱³txa² a²hxi²kan¹te²si¹lxi¹. Yxãn¹ta¹ hxi²kan¹te²xa³lhũ̱³nxe² a²yen³kxai²na² ã³ne³wxe³te²sxã̱³lxi¹. 11 A²ya³la³tu̱³ wãn³txi³tu̱³ e³kxi¹nxa²ha¹i¹. Ha³lo²a² e³kxi¹nxa²ha¹kxai²na² a³la³kxi²khaix1sĩ¹na¹ha²kxai³, ĩ²ta³lun²sĩ¹na¹ha²kxai³ nxe³sĩ¹nhxai²na¹hẽ³li¹. Nxe³na¹kxe³a² so¹lxi³ e³kxi¹nx2ti³sĩ¹na¹i¹. Nxe³nx2ti³sĩ¹na¹ta¹ ten³ti³he¹yxah³lxi³sĩ¹nxã̱³lxi¹. 12 A²yen³kxa² yuh³xai²nãn¹te² yen³kxa² so¹lxi³ ĩ³ye³kxi²ya³nx2ta¹i¹. Na¹ta¹ ain³kxi² yxau²xai³ti³he¹nxe³syah¹lxa³lxi¹. Jã¹nxa¹kxai²nãn²tu̱³ ha³na³ka³lxi³ oh³nãu³u¹tai²nãn¹te² yen³kxai²lẽ¹. Ĩ³ye³kxi¹nx2ta¹kxai²nãn²tu̱³ ain³kxi²yah³lxi³hĩ̱³nxãn¹ji¹ku¹. Nxe³nx2ta¹nhai¹. 13 Jã¹nxa¹jau³su² hai³txi³ a²nũ²la³ oh³nãu³nũ¹ka³nãu³a¹ ĩ³ka³la³sxã³ ĩ²ki̱³te²sxa³yu²hẽ³li¹. Yxãn¹ta¹ Txai²na², Txa²wã¹sũ̱³na² Hxi²kan¹txa² Si³yxau³tãu³lot3sa²jah¹lo² na¹xai²na² so¹lxi³, ĩ²to³hxai²na¹hẽ³li¹. Na¹ha²kxai³ kwẽn¹tai²na² ĩ³ka³nxi²xi²sxã³ yuh³xai²nãn¹ko³xai²na² wxã³ye¹nx2ta¹i¹. 14 Kxã³nhxĩ¹nu¹tai²na² I³sa³e² nũ̱³ka̱³txa² ha³lo²a² a²nũ²a² yxau²xai³lai¹nxa³ko³xa² ho²xai³lain¹ta¹hxai²ti³ai¹ti²ti¹. Nxe³hĩ¹nu¹tai²na² Moi³se²ah³lu¹tai²na², txih³xa² yãu³ka³txa², kwa³thi³la² we¹kxa², tẽ³sxã³ hi³sa³ka³txa² kĩ³txi³ ũ³kũ¹tain¹ta¹hxai²ti³ai¹ti²ti¹. A²nũ²a² wĩx3txa² ĩ³te²a² ten³sa²tã³kxai²nãn²tu̱³ ĩ³we²nxi²si¹hain¹jau³su², ta¹hxai²ti³ai¹ti²ti¹. Ju¹tau³hxai²tẽx1 jã¹nxe³sxã³, Txai²na² Txa²wã¹sũ̱³na² Hxi²kan¹txa² Si³yxau³tãu³lot3sa²jah¹lo²na¹xai²na² hi³sa³ka³txa² ũ³kũt1sain¹tu¹wi¹. Hi³sa³ka³txa² ĩ³hxi²kĩ¹la³kxi²sa²sxã³ ũ³kũt1sain¹tu¹wi¹. 15 Sain¹ju³tan¹te²kxa³ya̱n³tu̱³ a²nũ²a² a²ten³te²su² te²an²tu̱³, yxo²ĩ²sain¹kxai²nãn²tu̱³, te²nãn²tu̱³ Txa²wã¹sũ̱³na² ĩ³xa̱n³txi³ju³ta² yxau²sa²tẽ³ai¹nxa³kxe³su² ka³te̱³na² wi¹tãu³su² tãu³a¹ yxau²sa²tẽ³ain¹tu¹wi¹. Je³su²jah³lai²na² wãn³txa² nxe³ta¹hxai²hẽ¹la². 16 Jã¹nxe³ju³kxai³lu² Txa²wã¹sũ̱³na² Hi²sen³kxai³lu² a³lxi²nẽ³na³la². A²nũ²a² yuh³xai²nãn¹tũ̱³ka̱³txi³ ki̱³nãu³xai²na² whãi²na¹, Txa²wã¹sũ̱³na² Hi²sen³kxai³lu² a³lxi²nẽ³na³la². A³lxi²nẽ³jau³su², A²ta²hai²na² hãi¹nxe² wet1sa²te²na² ĩ³sa²si¹hã³ũ¹nhẽ³na²hẽ³la². Nxe³ha²kxai³ a²nũ²a² a²ten³te²su² te² ĩ̱³nxãn²tu̱³, yxo²ĩ²in¹kxai²nãn²tu̱³, Txa²wã¹sũ̱³na² ĩ³xa̱n³txi³ju³ta² yxau²sa²tẽ³nxãn³tho³la². Nxe³te² ĩ³nxa²kxai³, Txa²wã¹sũ̱³na² ĩ³xa̱n³txi³ju³ta² yxau²sa²tẽ³nxãn³kxe³su², ka³te̱³na² wi¹tãu³a¹ hãi¹nxe² yxau²sa²tẽ³in¹tu¹wa². 17 Jã¹nxe³te³lhxã³, Txa²wã¹sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a¹, ha³lo²a² yuh³xai²nãn¹ko³xai²na² A²ta²hai²li² Je³su²jah³lan²tu̱³ ĩ³sa²si¹hã³na²hẽ³la². Nxe³ju³ta²sa¹, hai³txi³ a²nũ²a² yxo²ha³kxa¹ nxe³te² ĩ³nxai²na², ko̱³nxe³te²la³ ĩ³yĩ¹li²si¹nx2ti³jau³la³, wxã³hĩ̱³nxã²nxa³wa². Yxãn¹ta¹ wxa²ko̱³nxe³ti³ kãi³yah³lxin¹ju³ta² wxa²wa²su¹kxi¹nx2ti³te³lhxã³ wxã³na²hẽ³la². 18 Nxe³ha²kxai³ a²nũ²a² Je³su²jah³la² yxo²ĩ²te²su² te²an²tu̱³, hai³txi³ Sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a¹ ko̱³nxe³te²la³ ĩ³yĩ¹li²kxah³lo²su² hĩ̱³nx2nxa³wa². “Ko̱³nxe³thin¹te²si¹lxi¹.” Sũ̱³na² wãn³txi³la³, ai¹nhĩ̱³nx2nxa³wa². Yxãn¹ta¹, a²nũ²a² Je³su²jah³la² yxo²ĩ²xa³kxai²nãn²tu̱³, te²lẽ¹ Sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a¹ ko̱³nxe³te²la³ ĩ³yĩ¹li²kxe³su² yxau²xai³lhĩ̱³nx2na³la², kwẽn¹tai²nah¹lxi¹ Sũ̱³na² Ta²hai²na² hãi¹nxe³te²na² sa²yxo²ã³ha²kxai³la². 19 A²ko̱³nxe³te²la³ ĩ³yĩ¹lain¹ju³ta²sa¹: Je³su²jah³la² A²ha²te¹jah¹lai²na² ha³lo²a² ko³xai²na² wxã³sxã³ yxau³yain¹to³kxan²ti³, A²ha²te¹jah¹lai²na² te³nai¹nxa³kxe³tu̱³, hãi¹nxe³sxã³ a²ka³nxah³ju³ta² so¹lxi³ te³nain¹na³la². Ko̱³nxe³ti³ kãi³ain¹to³ha²kxai³, ain¹na³la². 20 A²nũ²a² ĩ³lxi³thi¹nxa³te²su² te²an²tu̱³, ha³lo²a² a²ha²te¹ju³ta² yxo²kwĩn¹kxain¹jau³su² hãi³a² yxau³yain¹na³la². A²ko̱³nxe³ti³ kãi³ain¹ju³ta², a²nũ²a² ã̱³xa² ĩ²ain¹kxa²ya̱n³ti³su², ain¹na³la². 21 Yxãn¹ta¹ a²nũ²a² wain³txi³ kãi³to³te²su² te²an²tu̱³, a²ha²te¹ju³ta² wxã³sxã³ yxau³sxĩ²yxau²xai³lain¹na³la². Ain¹sxã³ Txa²wã¹sũ̱³na² sa²yxo²wet1sxã³ wain³txi³ kãi³ain¹ju³ta² wxa²ye³ka¹tẽ³lain¹na³la².

Je³su²jah³la² Jo³ãu² Ba³tis²jah³la² nxe³nyha¹jau³su²

22 Nxe³nxa²ha¹te¹ ye³jen¹nãu³kxai³lu¹ Je³su²jah³lo²su² te²kxai³lu¹ a²sa³wi³ha³lxi³nãu³xa² tẽ³ain¹sxã³ whãi²na¹ Ju³te²a²ko³xa² ã³wi¹hain¹ka³tu̱³, kan²txi³ yxau³ain¹ka³tu̱³, a²nũ²a² ĩ̱³yau³xa² ũ³hũ̱¹kxi²sa²sai¹yhain¹ta¹hxai²hẽ¹la². 23-24 Hau³hau³kon³sxã³ Jo³ãu² Ba³tis²jah³lai²na² ha³lo²a² yu³tã̱³lxi³ yxau³sxã³ a²nũ²a² ũ³hũ̱¹kxi²sa²sai¹yhain¹nũn³ta¹hxai²hẽ¹la². Nũ¹ã¹, E³nãu²je³na² Sa³lĩ²thĩ³na² un²ta³kxi²nxa³je³na², ĩ̱³yau³xa² kãin² yũ³jen³su² ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³ha²kxai³ nũ¹ã¹ Jo³ãu² Ba³tis²jah³lai²na² yxau³sxã³ o²la³kxi²ta¹hxai²hẽ¹la². Ain¹sxã³ a²nũ²a² ka³lxa¹tũ̱³ka̱³txa² ũ³hũ̱¹kxi²sa²sai¹yhain¹to³ta¹hxai²hẽ¹la². Yãn³tai²na² Jo³ãu² Ba³tis²jah³lai²na² sxi²ha² kan²thĩ³na² ũ³tĩ̱¹kxain¹sã²nxa³hĩ¹na¹ ũ³hũ̱¹kxi²sa²sai¹yhain¹to³ta¹hxai²hẽ¹la². 25 Nxe³nxa²ha¹te¹ Jo³ãu² Ba³tis²jah³lai²na² a²sa³wi³ha³lxa² ã³nhai¹tũ³tũ̱³ka̱³txa² sa²kxai³lu² Ju³te²a² in³txa² sa²kxai³lu² ĩ³yi²lho¹kxi²yhu¹sxã³ ĩ³ye³kxi²yhain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Ĩ̱³yau³xa² ũ³hũ̱¹kxi²sa²sai¹ain¹ju³ta² Txa²wã¹sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a¹ a²yen³nãu³a¹ ĩ³wi¹lhin¹nẽ³nha²si¹hain¹ju³ta² ĩ³ye³ ĩ³yi²lho¹kxi²yhu¹sxã³ ĩ³ye³kxi²yhain¹ta¹hxai²hẽ¹la². 26 Nxe³ain¹te³na¹ a²sa³wi³ha³lxi³nãu³xai²na² sa²kxai³lu¹ wxã³sxã³ Jo³ãu² Ba³tis²jah³lai²na² ĩ³ye³kxain¹te³nah¹lxi¹: —Txa²hxi²kan¹jah¹lãi³. Ha³la³je¹nai³tã² Jor³tãu²yau³xa² a²yxo²ha³tih³nãu³a¹ yxaun¹nhĩn¹nai³tã² in³txa² he¹ye¹nxa²sĩn¹tai¹ti²ti¹. A²nxe³jah¹lai²na², a²ĩ³lxa² Je³su²jah³la², ĩ³ye³kxi²sa²nhĩn¹tai¹ti²ti¹. Yxãn¹ta¹ a²hĩ¹nai²na² Je³su²jah³lai²na² a²nũ²a² ĩ̱³yau³xa² ũ³hũ̱¹kxi²sa²sai¹ain¹sĩn¹na³li¹. Ai¹nha²kxai³ a²nũ²a² yxo²ha³kxa¹ ãn³si³tẽ³la³kxain¹sĩn¹na³li¹. Yxãn¹ta¹ wxãi²na² ã³si³tẽ³la³kxi¹nxain¹sĩ¹nxa³i¹, hĩ¹na²su¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². 27 Nxe³nxa²ha¹te¹ Jo³ãu² Ba³tis²jah³lai²na² wãn³txi³kxai³lu¹, ĩ³wa²lũ³xain¹te³nah¹lxi¹: —Hã³xã¹, Je³su²jah³lai²na² hxi²kan¹khai¹nx2na³li¹. Yxãn¹ta¹ txa²wã¹ki̱³na¹xai²na² yuh³xai²nãn¹tũ̱³ka̱³txi³ki̱³na¹xai²na¹: “Hxi²ka¹na¹xã¹.” Nxe³ki̱³kxai²nãn²tu̱³ hãi¹nxe³sxã³ Txa²wã¹sũ̱³na² Si³yxau³tãu³u¹tai²na² hxi²kan¹txi³lox3tẽ³ju³ta² so¹lxi³ hxi²ka¹nhĩ̱³ki̱³tã³li¹. Yxãn¹ta¹ hxi²kan¹txi³lox3tẽ³lxa³kxai²nãn²tu̱³, hai³txi³ hxi²kan¹txi³he¹nxe³hĩ̱³ki̱³sxa³i¹. 28 Na¹ha²kxai³, txai²li¹ hai³txi³ Sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a¹ A²hxi²kan¹ta² Si³yxau³tãu³lot3sa²kah³lo²txã³i¹. Yxãn¹ta¹, Sũ̱³na² A²hxi²kan¹ta² Si³yxau³tãu³lo³kxah³lo²khai³jah¹la² a²ne³hẽ³txa² yxau³si¹sain¹jau³su² ĩ³sa²si¹hã³sa³na²hẽ³li¹. Sa³ha²kxai³ wxã³ain¹ju³ta³nũ³a² a²ha³ta̱³nxa² a̱in³sxã³ e³ya³nx2ta¹i¹. Jã¹nxe³te³lhxã³ ĩ³sa²si¹hã³sa³na²hẽ³li¹. Ya³nx2ti³to³hxai²na¹tai¹ti²ti¹. 29 Na¹ha²kxai³ txa²yxau²xai³la¹jut3sũ̱³ju³ta² e³ya³nx2ta¹i¹. Na¹kxai²nãn²tu̱³: a²wẽ³sãi¹yah³la², a²sxe³xa³ka³lxa² wa²ko̱³li²yhu¹kxai²nãn²tu̱³, a²wẽ³sãi¹ah³lai²na² so¹lxi³, txu¹hai²na² a²wa³kxẽn³yah³lo²la³ hĩ̱³nx2na³li¹. Jah¹la² kãin² ĩ³ka³li³hĩ̱³nx2na³li¹. Yxãn¹ta¹ a²nũ²a² ã̱³su² te²an²tu̱³, a²wẽ³sãi¹ah³lai²na² a²ya̱³lxa²khai³su² te²an²tu̱³, hai³txi³ a²wa³kxẽn³yah³lo²su² hĩ̱³nx2nxa³i¹. Hãi¹nxe³sxã³ a²ya̱³lxa² hĩ̱³nx2na³li¹. “Hãi¹nxe³sxã³ a²wẽ³sãi¹ah³lai²na² ã³nhxi²nũ¹te³lhxã³ nxa¹nhã¹.” Nxe³jah¹lo²su² hĩ̱³nx2na³li¹. A²nxe³jah¹lo²su² te²an²tu̱³ a²wẽ³sãi¹yah³la² wãn³txa² kãin² ka³lih³jau³xa² ain³kxain¹kxai²nãn²tu̱³, te²yã¹nxe³sxã³ ĩ³ka³li³khai¹nxe³hĩ̱³nx2na³li¹. “A²wẽ³sãi¹ah³lai²na² txu¹ha² wa²ko̱³li²yhu¹sxã³ kãin² ĩ³ka³li³nha³na¹. Nxe³ha²kxai³ txai²li² te²yã¹nxe³sxã³ ka³li³sa²nũ³nhã¹.” A²ya̱³lxa² a²ẽ¹nãn¹jau³su² nxe³hĩ̱³nx2na³li¹. Jã¹nxe³jut3sũ̱³nxe² Je³su²jah³la² so¹lxi³ a²wẽ³sãi¹ah³lo²hũ̱³jah¹lo²su² hĩ̱³nx2na³li¹. Hxi²kan¹khaix1jah¹lai²la¹i¹. Yxãn¹ta¹ txai²na² Jo³ãu² Ba³tis²jah³lo²na¹xai²na² hãi¹nxe³sxã³ a²ya̱³lxah³lo²hũ̱³jah¹lo²sa¹i¹. Hxi²kan¹jah¹lo²txã³i¹, txai²li¹. Na¹ha²kxai³ Je³su²jah³lai²na² wãn³txa² wi¹jau³xa², txai²na¹xai²na² ain³kxai¹na¹kxai²nãn²tu̱³ ã³ka³li³khai¹nxe³sa³nhai¹. A²ya̱³lxah³lo²su² ĩ³ka³li³khaix1ya³kxa²yã¹nxe² nxe³na¹nhai¹. 30 Nxe³ju³ta² Je³su²jah³la² so¹lxi³ hxi²kan¹kãi²non³sxã³ yxau²xai³sa²tẽ³tu¹wi¹. Yxãn¹ta¹ txai²na¹xai²na² hau³hau³kon³sxã³ hxi²kan¹kãi²nxa³ton³sxã³ yxau²xai³sa²tẽ³a¹tu¹wi¹. Ju¹ta² wain³na³li¹. Nxe³ha²kxai³ ka³li³sa³nhai¹.

Oh³nãu³a¹ ka³nxi²xi²sxã³ wxã³nũ¹nhẽ³jah¹lo²su² nxe³jau³su²

31 Nxe³ha²kxai³ jah¹lai²na² oh³nãu³u¹tai²na² ka³nxi²xi² wxã³nũ¹nhẽ³jah¹lai²na² so¹lxi³ hxi²kan¹ta²si³yxau³khai³jah¹lai²la¹i¹. Yxãn¹ta¹ a²nũ²a² ã̱³xa² yxo²ha³kxa¹ hxi²kan¹ki̱³sxa³i¹. A²nũ²a² yuh³xai²nãn¹ta³ko³xai²na² yxau³sxã³ to̱n¹tũ̱³ka̱³txi³ki̱³na¹xai²na² yuh³xai²nãn¹tũ̱³ka̱³txi³su² ki̱³tã³li¹. Ki̱³sa²kxai³ yuh³xai²nãn¹jau³xa² so¹lxi³ e³tũ̱³ka̱³txi³su² ki̱³tã³li¹. 32 Yxãn¹ta¹ oh³nãu³u¹tai²na² ka³nxi²xi² wxã³nũ¹nhẽ³te²su² te²an²tu̱³, oh³nãu³a¹ ha³lo²a² ĩ²ta³lu²ni², ain³kxi²ta³lu²ni² nxe³jah¹lo²sain¹na³li¹. Nxe³jau³xa² so¹lxi³ ĩ³hen³txi³nẽ³lain¹na³li¹. Nxe³nẽ³lain¹jau³xai²na² hai³txi³ a²nũ²a² ã̱³xa² ain³kxi²te²la³ ka³lxa²ai¹nxa³wi¹. 33 Yxãn¹ta¹ ĩ³hen³txi³nẽ³lain¹jau³xai²na² a²nũ²a² ĩ²te²hũ̱³te²su² te²an²tu̱³, sa²yxo²we¹kxai²nãn²tu̱³, a²nxe³te²su² kxai²nãn²tu̱³, “Txa²wã¹sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a¹ wi¹le³jah¹lai²la¹xã¹. A²ya³la³tu̱³ jau³tu̱³ wi¹le³jah¹lai²la¹xã¹.” Nxe³jau³xai²na² sa²ye³ka¹tẽ³lhĩ̱³nx2na³li¹. 34-35 Txa²wã¹sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a¹ a²ẽ¹nãn¹jau³kxai³lu¹: “Txa²ki³lha³lxa², a²ĩ³lxa² Je³su²jah³la² ĩ³sa²si¹hã³a¹tũ¹xã¹. A³lxi²khaix1na¹nha¹. Na¹ha²kxai³ Txa²yãu³ka³jxah³la² yxo²ha³kxa¹, kãin² ũ³hũ¹khaix1ai¹na¹xã¹. Kwa² ĩ³ta²ta²na̱x3kxain¹nxa³lho³nã¹. A²nxe³jah¹la² txa²wãn³txa² so¹lxi³ e³tũ¹xã¹. A²yen³kxa² yxo²ha³kxa¹ kãin² hxi²kan¹txi³lox3tai¹na¹xã¹.” Sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a¹ nxe³nha²ta¹hxai²hẽ¹li¹. 36 Nxe³ha²kxai³ a²nũ²a² ĩ²li³te²su² te²an²tu̱³: “Txa²wã¹sũ̱³na² A²ta²ha² yxo²ĩ²a¹xã¹.” Nxe²yxau²xai³jah¹lo²su² kxai²nãn²tu̱³ ka³te̱³na² wi¹tãu³a¹ yxau²xai³lain¹tu¹wi¹. Yxãn¹ta¹: “Txa²wã¹sũ̱³na² A²ta²ha² sa²yxo²ã³a¹xã¹.” Nxe²yxau²xai³jah¹lo²su² kxai²lẽ¹. Hai³txi³ ka³te̱n³nãu³la³ ĩ²ai¹nxa³lho³li¹. “A²nxe³jah¹la² a̱n³ta³kxai¹na¹nhã¹. A̱n³ta³kxai¹na¹ju³ta² so¹lxi³ yxau²sa²tẽ³ain¹tũ¹xã¹.” Txa²wã¹sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a¹ a²ẽ¹nãn¹jau³su² nxe³hĩ̱³nx2na³li¹. Ta¹hxai²hẽ¹la².

4

Je³su²jah³la² Sa³ma³ri³tã²nãn¹ta¹ka³lxa² e³kxi²nyhu¹jau³su²

1 Nxe³nxa²ha¹te¹ fa³ri³se²a² nũ̱³ka̱³txa² a²ne³nxẽ³na² ain³kxain¹te³nah¹lxi¹: —Je³su²jah³la² a²nũ²a² ka³lxa¹txi³ a²sa³wi³ha³lxi³lo³ti², ka³lxa¹txi³ ĩ̱³yau³xa² ũ³hũ̱¹kxi²sa²sai¹yhu¹i², ain¹na³li¹. Yxãn¹ta¹ hai³txi³ Jo³ãu² Ba³tis²jah³lo²la³ a²nũ²a² a²sa³wi³ha³lxi³lot3sxã³ ĩ̱³yau³xa² ũ³hũ̱¹kxi²sa²sai¹yhu¹kxe³la³ ka³lxa²nxa³wi¹. Nxe³jau³xai²na² ain³kxain¹ta¹hxai²hẽ¹la². 2 Nxe³yãn¹ta¹, a²ya³la³tu̱³ Je³su²jah³la² a²kxã³nxa¹ a²sa³wi³ha³lxi³nũ̱³ka̱³txi³su² te²a² so¹lxi³, a²nũ²a² ã̱³xa² hxi²ka² ũ³hũ̱¹kxi²sa²sai¹yhain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Hai³txi³ Je³su²jah³lo² hxi²ki³la³, a²nũ²a² ũ³hũ̱¹kxi²sa²sai¹yhain¹ta¹hxai²nxa³hẽ¹la². 3 Nxe³nxa²ha¹te¹, fa³ri³se²a² nũ̱³ka̱³txa² a²ne³nxẽ³na² ain³kxain¹jau³xai²na², Je³su²jah³la² ain³kxi²sxã³ a³la³kxi²ka³tu̱³, Ju³te²a²ko³nãu³a¹ ã³na¹sxã³ wa²li³ta¹hxai²hẽ¹la². Wa²li³ka³tu̱³, nũ¹ã¹ Ka³li³le²a²ko³xa² a³wa̱³li²te³lhxã³ ai³ta¹hxai²hẽ¹la². 4 Nxe³ka³tu̱³, ka̱³nxũ³nxãn¹ko³xa² Sa³ma²ri²a²ko³xa² ã³ha³tih³sa²sai¹sãn²te³lhxã³ ai³ta¹hxai²hẽ¹la². 5 A²nxe³ko³xa² ã³nxai³ka³tu̱³, Si³ka²thĩ³na², Sa³ma²ri²a²ko³xai²na² nxũ²kwa̱i³ye³lan¹thĩ³na² ya̱u³so³nxi²ta¹hxai²hẽ¹la². A²nxe³thĩ³nai²na² kxã³nhxĩ¹nu¹ta²kxai³ Ja³ko²ah³lu¹ta²kxai³ yxau³ta³ko³u¹ta²kxai³ u̱n²ta³kxi²nxa³thĩn³su² ta¹hxai²hẽ¹la². A²nxe³ko³u¹ta²kxai³ Ja³ko²ah³lu¹ta²kxai³ yxau³sxã³, a²ki³lha³lxa² Jo³se²ah³la² ũ³si³wxẽ̱³no̱³tũ¹hain¹ko³su² ta¹hxai²hẽ¹la². 6 Nxe³thĩ³nai²na² Si³ka²thĩ³nai²na², kxã³nxu¹ta²kxai³ ĩ̱³yau³xẽ¹na² po²su²tẽ³na² u¹khai¹nxe³tẽ³na², Ja³ko²ah³lu¹tai²na² u̱³sxã³ we¹ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³nxa²ha¹te¹, Je³su²jah³lo²su² te²kxai³lu¹, u²lxã³nxai³nxa²ha¹te¹, ai³hxi²tha³nha²ka³tu̱³ ĩ̱³yau³xẽ¹nai²na² a²yxo²ka³te̱h³xa² ã³wxe³ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³ka³kat3sxã³ ã³wxe³ta¹hxai²hẽ¹la². 7 ówxe³tẽ³na¹, txu¹ha² Sa³ma²ri²a²ko³xan¹ta¹ka³lxu³su² te²kxai³lu¹ tĩ̱³xi²ta¹hxai²hẽ¹la². Ũ³whi¹sai¹te³lhxã³ tĩ̱³xi²ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³nxa²ha¹te¹ Je³su²jah³lai²na² wãn³txi³kxai³lu¹ txu¹ha³ka³lxai²na² ĩ³ye³kxi²te³nah¹lxi¹: —Ĩ̱³yau³xa² ũ³hũ¹sẽ¹ni¹. Ĩ³na²te³lhxã³ nxa¹nhi¹. Nain¹ta¹hxai²hẽ¹la². 8 Nxe³hĩ¹na², Je³su²jah³lai²na² a²sa³wi³ha³lxi³nãu³xa² he¹yain¹ta¹hxai²nxa³hẽ¹la². Yain³txa² yo³hi²sxã³ so¹kxi²te³lhxã³, sxi²jen³nãu³a² aun³ta² hxa³nain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³ha²kxai³ Je³su²jah³la² so¹lxi³ nũ̱h¹ yxau³ta¹hxai²hẽ¹la². 9 Nxe³nxa²ha¹te¹, Sa³ma²ri²a²thĩ³nãn¹ta¹ka³lxai²na² wãn³txi³kxai³lu¹ Je³su²jah³lai²na² ĩ³ye³kxi²te³nah¹lxi¹: —Wxãi²na² Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txi³yah³lo²si¹lxi¹. Txai²lẽ¹. Nxẽn²nxa³i¹. Sa³ma²ri²a²thĩ³nãn¹ta¹ka³lxu³sa¹i¹. Nxe³ki̱³sa²kxai³, ĩh¹nxe³kxa²ya̱n³ti³ta̱³ ĩ̱³yau³xa³ ĩ³na²kxi²sa²te³lhxã³, nĩn¹ji¹wi¹? Hai³txi³, Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txi³ ĩ³nxa² Sa³ma²ri²a² nũ̱³ka̱³txi³na¹xai²na² wi¹lĩ³we¹yhu¹ki̱³ju³ta³la³ yũ²nxa³i¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². 10 Nxe³nxa²ha¹te¹, Je³su²jah³la² wãn³txi³kxai³lu¹, ĩ³wa²lũ³xain¹te³nah¹lxi¹: —Nxet3sã¹nxi¹. Txa²wã¹sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a² a²yen³kxa² wi¹te²a² ũ³hũ¹nxa²ti³ten³na³ni¹. Ta¹, ã³ne³wxe²nxã̱³nxi¹. Hai³txi³ wxãi²li² ĩ²sa²te²sxã³nxi¹. Ĩ²sa²te²sin¹kxai²nãn²tu̱³, ĩ̱³yau³xa² ĩ³na²kxi¹nxa²te³lhxã³ nxe³na¹te³na¹xai²na², ĩ²sa²te²sin¹kxai²nãn²tu̱³, Sũ̱³na² yen³kxa² a³la³kxin¹kxai²nãn²tu̱³ ĩ³ye³kxi²sa²hĩ̱³nxã̱¹nxi¹. “Ĩ³na²te³lhxã³ ũ³hũ¹sẽ¹li¹.” Nxe³sa²hĩ̱³nxa¹nxi¹. San¹kxai²nãn²tu̱³, Sũ̱³na² ĩ̱³yau³khai³xa² ũ³hũ¹nxa²hĩ̱³na¹xĩ¹. A²nxe³jau³xai²na² ĩ³nãn¹kxai²nãn²tu̱³, ka³te̱³na² wi¹tãu³a¹ yxau²xai³lhĩ̱³nxã̱¹nxi¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². 11 Nxe³nxa²ha¹te¹, txu¹ha³ka³lxai²na² wãn³txi³kxai³lu¹, ĩ³wa²lũ³xain¹te³nah¹lxi¹: —Hxi²kan¹jah¹lãi³. Ĩ̱³yau³xa² u¹khai¹nxe³sxã³ si³hẽ³ta³nĩ¹khai¹nxe³ha²kxai³, wxãi²na² kwa³ta³lẽn³ta³ ũ³whi¹sai¹ki̱³tẽn³ta³ yũ³nxãn²nxa³ha²kxai³, nxe²na³li¹. Nxe³kxa²yu³su², ĩh¹nũ¹la³ta³ Sũ̱³na² ĩ̱³yau³khai³xai²na² ũ³whi¹sai¹sxã³ ũ³hũ¹sa²hĩ̱³nxãn¹ji¹ku¹, nxa²ha¹nhai¹. 12 Kxã³nhxĩ¹nu¹tai²na² Ja³ko²ah³lu¹tai²na², txa²sũ̱³nu²su² sĩn¹ta¹hxai²ti³ai¹ti²ti¹. A²nxe³jah¹lo²nu¹tai²na² wxa²xu³sxã³ ĩ̱³yau³xẽ¹nai²na² wet1sxã³ ũ³hũ¹sain¹sĩn¹ta¹hxai²ti³ai¹ti²ti¹. A²nxe³jau³xai²na² jah¹lu¹tain²txi³ ĩ³na²ha²kxai³, a²wẽ³ha³lxi³nãu³xu¹tain²txi³ ĩ³na²kxai¹nha²kxai³, a²ka³yxuh³nãu³xu¹tai²na² a²wãi²lo³tain¹kxe³nãu³xu¹tain²txi³ ĩ³na²kxai¹nha²kxai³ ta¹hxai²ti³ai¹ti²ti¹. Ja³ko²ah³lu¹tai²na² hxi²kan¹khaix1ta¹hxai²ti³ai¹ti²ti¹. Nxe³kxan²ti³ a²wi¹lhĩ¹na², “Ĩ̱³yau³xa² ũ³whi¹sai¹na¹tũ¹xã¹.” Nain¹kxai²nãn²tu̱³, hãi¹sxã³ ĩ̱³yau³xẽ¹na² wxa²xu³sãn²sxã³ ũ³whi¹sai¹ain¹ta¹hxai²ti³ai¹ti²ti¹. Yxãn¹ta¹, wxãi²na² ã²la² hxi²kan¹khaix3nhĩ̱³nxãn¹te²la¹ku², nxa²ha¹nhai¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². 13 Nxe³nxa²ha¹te¹, Je³su²jah³lai²na² wãn³txi³kxai³lu¹, ĩ³wa²lũ³xi²te³nah¹lxi¹: —Ĩ̱³yau³xai²na² ũ³whi¹sain¹jau³xai²na² ĩ³nãn¹kxai²nãn²tu̱³, hã²wxãn³txa³ ya̱³lxu¹xi¹nxa²tũ¹xĩ¹. 14 Yxãn¹ta¹, a²nũ²a² ĩ²li³te²su² te²an²tu̱³, Sũ̱³na² ĩ̱³yau³khai³xa² ũ³hũ¹ai¹na¹jau³nũ³a² ĩ³na²kxi²sain¹kxai²nãn²tu̱³, a²ẽ¹nãu³nũ¹na² ĩ³na²wxe³nha³kxi²sain¹kxai²nãn²tu̱³, ĩ̱³nũ̱³sa³la³la³kxi³hũ̱³jau³la³ hãi¹nxe² ko̱n³jau³hũ̱³nxe² yen³kxi³hai¹nhĩ̱³nx2na³ni¹. A²ẽ¹nãu³a¹ yen³kxi³hai¹nhĩ̱³nx2na³ni¹. A²nxe³jah¹lo²su² kxai²nãn²tu̱³, ya̱³lxu²xi²ti³he¹nxa³ha²kxai³, ka³te̱³na² wi¹tãu³a¹ yxau²xai³lai¹nha²kxai³ ai¹nhĩ̱³nx2na³ni¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². 15 Nxe³nxa²ha¹te¹ txu¹ha³ka³lxai²na² wãn³txi³kxai³lu¹: —Hxi²kan¹jah¹lãi³. Nxe³jau³xai²na² ũ³hũ¹sẽ¹li¹. San¹kxai²nãn²tu̱³, ya̱³lxu¹xi²sa²nxa³kxe³su² ũ³whi¹sai¹xi²te³lhxã³ ã³wxã³ti³hex1toh³nxa³lho³li¹. Nxe³te³lhxã³ nxa¹i¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². 16 Nxe³nxa²ha¹te¹, Je³su²jah³lai²na² wãn³txi³kxai³lu¹: —Ĩ³txu¹ni¹. Nĩn¹ka³tu̱³, wxa²wẽ³sãi¹ah³la² ĩ³kaix1son¹ka³tu̱³, te²a² wxãi²na² wa̱³li¹ja³hẽ¹ni¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². 17 Nxe³to³ta¹: —Txa²in³txi³la³ yũ³te²txã³i¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². 18 Nxe³nxa²ha¹te¹, Je³su²jah³la² wãn³txi³kxai³lu¹, txu¹ha³ka³lxai²na² ĩ³ye³kxi²te³nah¹lxi¹: —Wxa²wãn³txai²na² a²wẽ³sãi¹yah³la² yũ³nxa²nxa³jau³xai²na² wãn³txi³khai¹xai²la¹xĩ¹. A²wẽ³sãi¹a² ha¹li¹ ha¹li¹ ka³na³kin¹jah³la², tẽ³sxã³ yxau²xai³li¹nhẽ³ni¹. Tẽ³sxã³ yxau²xai³lhxã³ ã³to³hi¹nhẽ³ni¹. Nĩn¹ka³tu̱³, a²ha² kwẽn¹tai²na² tẽ³in¹jah¹lai²na², hai³txi³ wxa²wẽ³sãi¹sxa³xĩ¹. Nxe³ha²kxai³ wãn³txi³tu̱³ ĩ³ye³i¹nxi¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². 19 Nxe³nxa²ha¹te¹, txu¹ha³ka³lxai²na² wãn³txi³kxai³lu¹: —Hxi²kan¹jah¹lãi³. Hĩ¹na² ĩ²a¹i¹. Txa²wã¹sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a² a²wãn³txa² ĩ³hen³txi³jah¹lo²su² ye¹lxi¹. 20 Jã¹nxa¹jau³su², Txa²wã¹sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a¹ ĩ³wi¹lxon³kxi²si¹ki̱³ju³ta² ĩ³yau¹ũ³sẽ¹li¹. Ĩh¹ti¹la³ta̱³ o²la³kxi²hĩ̱³ki̱³te²la¹ku², nha¹nhai¹. Nxe³ju³ta²su¹, kxã³nhxĩ¹nu¹tai²na² txa²sũ̱³nũ²nãu³xu¹tai²na² wã³la³ka³txai²na² so¹lxi³ o²la³kxain¹to³sĩn¹ta¹hxai²ti³ai¹ti²ti¹. Yxãn¹ta¹, wxa²nũ̱³ka̱³txi³ ĩ³nxai²na² Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txi³ ĩ³nxai²na² Je³ru³sa³lẽ²thĩ³na² so¹lxi³ ĩ³ye³kxi²yah³lxi³to³hin¹tai¹ti²ti¹, Txa²wã¹sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a¹ ĩ³wi¹lxon³kxi²si¹ki̱³ju³ta²su¹. Yah³lxi¹nha²kxai³: “Ĩ³wi¹lxon³kxi²si¹ki̱³jau³su² o²la³kxi²na¹tũ¹xã¹.” Nha¹kxai²nãn²tu̱³, ĩh¹ti¹la³ta̱³ wain³txi³ o²la³kxi²hĩ̱³nha¹te²la¹ku², nha¹nhai¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². 21 Nxe³nxa²ha¹te¹, Je³su²jah³la² wãn³txi³kxai³lu¹: —Nxet3sã¹nxi¹. Txa²wãn³txai²na² yxo²ĩ²sẽ¹ni¹. Ha³lo²a² hau³kon³tẽ³na³ni¹. Nxe³tãu³a¹: “Txa²wã¹wĩ³na² ĩ³wi¹lxon³kxi²si¹ki̱³jau³la³ o²la³kxi²na¹tũ¹xã¹.” Yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³, hai³txi³ wã³la³ka³ta²nãu³ai²na² so¹lxi³ o²la³kxah¹lxa³nha²kxai³, hai³txi³ Je³ru³sa³lẽ²thĩ³na² so¹lxi³ o²la³kxah¹lxa³nha²kxai³, yah³lxin¹tũ¹xĩ¹. Yxãn¹ta¹, ha³lo²a² ĩ²li³jut3sũ̱³ju³ta² he¹yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³, nxe³yah³lxin¹tãu³a¹ sa²wai³wait3sxã³ Txa²wã¹wĩ³na² ĩ³wi¹lxon³kxi²si¹yah³lxin¹jau³la³ o²la³kxah¹lxin¹tũ¹xĩ¹. 22 Yxãn¹ta¹, kwẽn¹tai²na² Sa³ma³ri³tã²na² nũ̱³ka̱³txi³ ĩ³nxai²na²: “Txa²wã¹wĩ³na² ĩ³wi¹lxon³kxi²si¹ki̱³jau³su² o²la³kxi²sĩ¹na¹xã¹.” Yah³lxin¹kxan²ti³, hai³txi³ Txa²wã¹wĩ³na² wi¹lĩ²tũ̱³ka̱³txi³sah²lxa³nxi¹. Yxãn¹ta¹, txa²nũ̱³ka̱³txi³na¹xai²na² Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txi³na¹xai²na² Txa²wã¹wĩ³na² wi¹lĩ²tũ̱³ka̱³txi³su² sĩ¹na¹xĩ¹. Nxe³sĩ¹na¹ju³ta²sa¹: Txa²wã¹wĩ³na² a²hxi²kan¹ta² Si³yxau³tãu³lo³jah¹lo²su² jah¹la² Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txi³jah¹lo²su² na³ni¹. A²nxe³jah¹la² wxa²ko̱³nxe³ti³ kãi³yah³lxin¹ju³ta² ha³lo²an¹tũ̱³ka̱³txi³ ĩ³nxai²na² a²ko̱³nxe³ti³ kãi³yah³lxin¹ju³ta² wxa²wa²su¹txa²lxi³tu¹xĩ¹. Nxe³ha²kxai³, Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txi³na¹xai²na² Txa²wã¹wĩ³na² wi¹lĩ²tũ̱³ka̱³txi³sĩ¹na¹xĩ¹. 23 Yxãn¹ta¹ ha³lo²a² hau³kon³tũ¹xĩ¹. A²ha¹kwẽn¹tai²na¹ hau³kon³na³ni¹. Nxe³kxai²nãn²tu̱³: “Txa²wã¹wĩ³na² wain³txi³ wi¹lxo³kxi²ti³hi¹ta¹tũ¹xã¹.” Nxe³ki̱³kxai²nãn²tu̱³, txa²wã¹ẽ¹nãu³a¹ wi¹la̱in³nha²sxã³ wi¹lxo³kxi², wãn³txi³tu̱³ wi¹lxo³kxi² nxe³ki̱³kxai²nãn²tu̱³, wain³txi³ wi¹lxo³kxi²ti³hit1hĩ̱³ki̱³tã³ni¹. Jã¹nxe³sxã³, wain³txi³ o²la³kxi²ti³hi¹ki̱³kxai²nãn²tu̱³ Txa²wã¹wĩ³na² ten³nẽ³kxe³su² hĩ̱³nx2na³ni¹. 24 Nxe³ju³ta² sa²kxai³lu¹, Txa²wã¹sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a¹ txa²wã¹ye³na² ĩ²ki̱³kxah³lo²su² nxa³xĩ¹, txa²wã¹sĩ̱³na² yũ²nxa³jah¹lo²su² ha²kxai³lu¹. Nxe³kxan²ti³, ka³te̱³na² a²si³yxau³tãu³su² ha²kxai³, txa²wã¹ẽ¹nãu³a¹ a̱u³txi³ ĩ²ta³lu²nẽ³jah¹lo²su² ha²kxai³, nx2na³na¹. Nxe³ha²kxai³: “Txa²wã¹sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a¹ wi¹lxon³kxi²txai²lã¹.” Nxe³ki̱³kxai²nãn²tu̱³, txa²wã¹ẽ¹nãu³a¹ whãi²na¹ wi¹la̱in³nha²sxã³ wi¹lxo³kxi², wãn³txi³tu̱³ wi¹lxo³kxi² nxe³si¹ki̱³jau³su² o²la³kxi²ya³sa³ni¹. Ju¹ta² so¹lxi³ wain³na³ni¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². 25 Nxe³nxa²ha¹te¹, txu¹ha³ka³lxai²na² wãn³txi³kxai³lu¹: —Txa²wã¹sũ̱³na² A²hxi²kan¹ta² Si³yxau³tãu³lo³jah¹lo²su² te²a², a²ĩ³lxa² Me³si²ah³la², wxã³nũ¹nhẽ³tu¹wi¹. Jau¹xai²na² so¹lxi³ ã³ne³wxe³sa³nhai¹. Wxã³nũ¹nhẽ³kxai²nãn²tu̱³ a²yen³kxa² yxo²ha³kxa¹ ĩ³yau¹ũ³nhẽ³tu¹wi¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². 26 Nxe³nxa²ha¹te¹, Je³su²jah³la² wãn³txi³kxai³lu¹.—Txai²na², ĩ³ye³kxi¹nxa²ha¹te³na¹xai²na² Txa²wã¹sũ̱³na² A²hxi²kan¹ta² Si³yxau³tãu³lot3sa²jah¹lo²sa¹xĩ¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². 27 Nxe³hĩ¹na¹, ĩ³ye³ta³lu²nxa³hĩ¹na¹ a²sa³wi³ha³lxi³nãu³xa² ã³wa̱³li² tĩ̱³xi²sxã³ Je³su²jah³lai²na² txu¹ha³ka³lxai²na² ĩ³ye³kxi²yhu¹ju³ta² ĩ²ain¹ka³tu̱³, a²sa³wi³ha³lxi³nãu³xa² sa²kxai³lu² ĩ³wã̱³txain¹kxan²ti³ ko̱n³ton³ti² yxau³yain¹ta¹hxai²hẽ¹la².—Yã¹te²ta³ ten³nxa²ji¹wi¹? Nxe³jau³xa² ĩ³ye³kxai¹nxa³ha²kxai³: —Ĩh¹nxe³kxa²ya̱n³ti³ta̱³ txu¹ha³ka³lxai²na² ĩ³ye³kxai¹nĩn¹ji¹ku¹, nxe³nxa²nha¹nhai¹. Nxe³jau³xa² ĩ³ye³kxai¹nxa³ha²kxai³, ta¹hxai²hẽ¹la². 28 Nxe³te³na¹, txu¹ha³ka³lxai²na² a²kwa³ta³lẽ³na² ã³sxã³ sxi²yhe³na² ĩ³xi²ka³tu̱³, a²nũ²a² sxi²yhe³nai²na² yxau³ain¹tũ̱³ka̱³txa² ĩ³ye³kxain¹te³nah¹lxi¹: 29 —Ne³ka²ki²sah¹lxi³sa¹lxi¹. Nũ¹ã¹ in³txa² yxau²na³li¹. A²nxe³jah¹la², txa²si³to¹na¹tãu³su² tãu³a¹ kãi³to³ha¹ju³ta² yxo²ha³kxa¹ ĩ³tih³nxe³sain¹na²li¹. Wxã³sxã³ ĩ²jah¹lxi³hẽ¹li¹. Txa²wã¹sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a¹ A²hxi²kan¹ta² Si³yxau³tãu³lo³jah¹lo²sin²ta²i¹, jah¹lai²na²su¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². 30 Nxe³te³na¹, tũ̱¹ka̱³txai²na² sa²kxai³lu² sxi²yhe³na² aun³ti² wa²li³ain¹ka³tu̱³, Je³su²jah³la² a³ya³tain¹ta¹hxai²hẽ¹la². 31 Nxe³nxa²ha¹te¹ a³ya³tain¹nxa³ta̱³lxa¹ a²sa³wi³ha³lxi³nãu³xai²na² sa²kxai³lu¹, Je³su²jah³la² ĩ³ye³kxain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Nxain¹te³nah¹lxi¹: —Txa²hxi²kan¹jah¹lãi³. Ĩ³yain³txa²sĩ¹nhẽ³li¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². 32 Yxãn¹ta¹: —Txa²yain³txi³la³ ĩ³yai³na¹tũ̱³la³ yũ²na³li¹. Yxãn¹ta¹, ã³ne³wxe³yah²lxa³lxi¹. Je³su²jah³la² wãn³txa² ta¹hxai²hẽ¹la². 33 Nxe³nxa²ha¹te¹, a²sa³wi³ha³lxi³nãu³xai²na² e³lain¹ti³an¹jau³kxai³lu¹: —A²nũ²a² ã̱³xa² yain³txa² tẽ³sxã³ ũ³hũ¹ain¹te²tãn²ku², ki̱³nhai¹. Nẽn³tain¹ta¹hxai²hẽ¹la². 34 Yxãn¹ta¹, Je³su²jah³la² ĩ³ye³kxain¹te³nah¹lxi¹: —“Ĩ³yain³sxã³ ũ³kxi²sa³nhã¹.” Na¹kxai²nãn²tu̱³, ka³li³sa²hĩ̱³nx2na³li¹. Ju¹ta² yã¹nxe³sxã³ Txa²wĩ³na² ĩ³sa²si¹hã³sa²jah¹la² a²ẽ¹nãu³a¹ a̱u³txi³ te³nain¹jau³su² sa²yxo²we¹tai¹na¹kxai²nãn²tu̱³ Txa²wĩ³na² wa³ka³li³yu³ta² ta³lu²na¹kxai²nãn²tu̱³, ka³li³sa²hĩ̱³nx2na³li¹. “Ĩ³yain³sxã³ ũ³kxi²sa³nhã¹.” Na¹ke³la³te²kxai³, ju¹ta² yã¹nxe² ai³sxã³ ka³li³sa²hĩ̱³nx2na³li¹. 35 Jã¹nxa¹jau³su², wxa²nũ̱³ka̱³txi³ ĩ³nxai²na² wãn³txi³kxai³lu¹ ĩ³ye³yah³lxin¹te³nah¹lxi¹: “I³la³kxa² ki³ha¹li¹ ki³ha¹li¹ sa²tã³tĩ¹tãu³a¹ so¹lxi³, ka³ya̱³txa² kan¹tãu³a¹ wxa²nãu²so¹jah³lxi³hẽ¹li¹.” Nxe³yah³lxi¹lxi¹. Yxãn¹ta¹, txa²wãn³txi³kxai³lu¹ ĩ³ye³kxi¹nx2ta¹jau³xa² sa²kxai³lu¹: “Ta¹wi¹. Ha³na³ka³lxi³ ten³sa²ka²la¹sxã³ ha³lo²ai²na² ĩ²sa²sai¹jah³lxi³hẽ¹li¹. A²nũ²a² ka³lxa¹tũ̱³ka̱³txa² wxã³ain¹na³li¹. Txa²wãn³txa² te³nain¹jau³su² wxã³ain¹na³li¹. Wãn³txi³khaix3tu̱³ ĩ³yau¹ũ³hain¹ki̱³kxai²nãn²tu̱³, tũ̱¹ka̱³txai²na² ye³jen¹na² sa²yxo²wet1sain¹tu¹wi¹. Yxãn¹ta¹, ha³lo²a² kã̱u³ki̱³jut3sxan³tai¹. Hau³kon³khai¹nx2na³li¹. Ka³ya̱³txa² kan¹ta³lun²sxã³ ĩ³si³sa³te³kxi²na³na¹. Nxe³kxa² yã¹nxe³sxã³, tũ̱¹ka̱³txai²na² sa²yxo²wet1sa²te³lhxã³, nxe³sain¹ju³ta³nũ³a² hau³kon³na³li¹.” 36 Jã¹nxa¹jau³su², yain³txa² wxa²nãu²so¹te²su² te²an²tu̱³, a²yo³ha² yũ³tu¹wi¹. Nxe³kxai²nãn²tu̱³ ka³lih³tu¹wi¹. Jã¹nxe³jut3sũ̱³nxe², a²nũ²a² sa²yxo²wet1si¹hain¹yah³lxin¹jau³nũ³su² o²la³kxi²yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³, a²nxe³tũ̱³ka̱³txa² sa²yxo²wet1sain¹tũ̱³ka̱³txi³nũ³a², ka³te̱³na² wi¹tãu³a² yxau²xai³lain¹tu¹wi¹. Nain¹kxai²nãn²tu̱³, wxãi²na² sa²kxai³lu² ka³lih³yah³lxin¹tu¹wi¹. Yain³txa² wxa²nãu²so¹te²su² te²a² ka³li³hain¹kxa² yã¹nxe² yah³lxin¹tu¹wi¹. 37 Txa²wã¹ki̱³na¹xai²na² Txa²wĩ³na² wa³ka³li³yu³ta² wa³kon³ki̱³jut3sũ̱³na³li¹. A²wi¹lhĩ¹nãn²tu̱³ txa²sa³wi³ha³lxi³su² te²an²tu̱³, txa²wãn³txa² wi¹jau³xa² ĩ³ye³sxã³ a²nũ²a² ĩ³yau¹ũ³hain¹sãn²kxai²nãn²tu̱³, hã²wxãn³txa³ a²si³yo³nãn²ta̱³ txa²sa³wi³ha³lxi³ ã̱³su² te²kxai³lu¹, te²yã¹nxe³sxã³ txa²wãn³txa² wi¹jau³xa² ãh¹ ĩ³ye³sxã³ ĩ³yau¹ũ³hain¹to³kxai²nãn³tu̱³, ha³lo²a² hau³kon³na³na¹, nxe³kxai²nãn²tu̱³, ain³kxain¹tũ̱³ka̱³txai²na² sa²yxo²wet1sain¹tu¹wi¹. Nxe³ju³ta² jut3sũ̱³nxe² txa²sa³wi³ha³lxa² a²wi¹lhĩ¹na² txa²wãn³txa² wi¹jau³xa² ĩ³ye³sxã³ a²nũ²a² ĩ³yau¹ũ³hain¹sãn²tũ̱³ka̱³txa² yain³txa³ki³a² ũ³whĩ̱¹tũ̱³ka̱³txi³hũ̱³tũ̱³ka̱³txi³sai¹nha²kxai³, hã²wxãn³txa³, ha³na³ka³lxi³ txa²sa³wi³ha³lxi³ ã̱³su² te²a² sa²kxai³lu¹, ãn³ta³lo³hẽt1sxã³ txa²wãn³txa² wi¹jau³xa² a²nũ²a² ãh¹ ĩ³yau¹ũ³hain¹ka³tu̱³, ain³kxain¹tũ̱³ka̱³txa² sa²yxo²wet1sain¹tu¹wi¹. A²nxe³te²a² sa²wi³ha³lxi³ ã̱³xa² ã³ta³lo³hẽt1sxã³ wãn³txa² wi¹jau³xa² e³te²su² te²nũ̱³ka̱³txa² ka³ya̱³txa² kan¹ta³lun²te²ki³a² wxa²nãu²so¹tũ̱³ka̱³txi³hũ̱³tũ̱³ka̱³txi³sai¹nha²kxai³ nxai¹nhĩ̱³nx2na³li¹. Nxe³kxai²nãn²tu̱³, txa²sa³wi³ha³lxa² yain³txa³ki³a² ũ³whĩ̱¹te²hũ̱³te²ain²txi³ ĩ³ka³li³hi², ha³na³ka³lxi³, txa²sa³wi³ha³lxi³ ã̱³xa² ka³ya̱³txa² kan¹ta³lun²te²ki³a² wxa²nãu²so¹te²hũ̱³te²ain²txi³ ĩ³ka³li³hi², nxe³hĩ̱³nx2na³li¹. Ha³lo²a², nxe³jut3sũ̱³na³li¹. Nxe³ju³tai²na², Sũ̱³na² wãn³txa², kxã³nxãn¹jau³xa² ã³si³wxẽ̱³no³tẽ³jau³xu¹tai²na², nxe³te³nah¹lxi¹: “A²nũ²a² yain³txa³ki³a² ũ³whĩ̱¹i², a²nũ²a² ã̱³su² te²an²tu̱³, yain³txa² wxa²nãu²so², ain¹tu¹wi¹.” Ta¹hxai²ti³ai¹ti²ti¹. Nxe³jau³xai²na², a²ya³la³lyau³tu̱³ jau³xai²la¹i¹. 38 Jã¹nxe³kxe³hũ̱³nxe², Sa³ma³ri³tã²na² nũ̱³ka̱³txai²na² txa²wãn³txa² wi¹jau³xa² ĩ³yau¹ũ³txain¹yah³lxi³hẽ¹li¹. Yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³, sa²yxo²wet1sain¹tu¹wi¹. A²nxe³tũ̱³ka̱³txai²na², kxãn³su² a²nũ²a² ã̱³lxi³tũ̱³ka̱³txa² wãn³txa² wi¹jau³xa² ĩ³yau¹ũ³hai¹nhxai²na²hẽ³li¹. Yxãn¹ta¹, kwẽn¹tai²na² so¹lxi³ ha³lo²a² hau³kon³yain¹na³li¹. Ain¹ka³tu̱³, wxa²wãn³txa² ain³kxi¹nx2tain¹ka³tu̱³, sa²yxo²wet1sain¹tu¹wi¹. Sain¹kxai²nãn²tu̱³, wxa²nũ̱³ka̱³txai²nãn²tu̱³, a²wi¹lhĩ¹na² o²la³kxah¹lxan³kxan²ti³, ha³lo²a² wi¹ju³ta² a²nũ²a² nũ̱³ka̱³txai²na² sa²yxo²wet1sain¹ju³ta³nũ³a² a³ya³ti²yah³lxin¹tu¹wi¹. Yah³lxin¹ju³ta² jut3sũ̱³nxe², a²nũ²a² ka³ya̱³txa² wxa²nãu²so¹te²hũ̱³nxe² a²yain³txa²ki³a² ũ³whĩ̱¹xa³kxan²ti³ wxa²nãu²so¹te²hũ̱³nxe², yah³lxin¹tu¹wi¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². 39 Nxe³nxa²ha¹te¹, ye³jen¹nãu³kxai³lu¹, a²nũ²a² ka³lxa¹tũ̱³ka̱³txa² Si³ka²thĩ³nai²na² yxau³ain¹tũ̱³ka̱³txa² ãn³yã³nhai¹tũn³tũ̱³ka̱³txi³su² te²kxai³lu¹, Je³su²jah³la² sa²yxo²we¹tain¹ta¹hxai²hẽ¹la². A²nxe³tũ̱³ka̱³txai²na² ha³la³je¹na² txu¹ha³ka³lxai²na² wãn³txa² ain³kxain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Ain³kxain¹jau³xa² sa²kxai³lu¹: —Je³su²jah³lai²na², txa²ha³lo²a² txa²wẽ³son³ti³na¹hĩ¹nãn²tu̱³ kãi³xi²yxau²xai³la¹ju³ta² hu³, yxo²ha³kxa² nũn²ta¹ ĩ³ye³kxi²tĩ̱¹li³ũ³sa³na²li¹. Txu¹ha³ka³lxai²na² wãn³txa² ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³jau³xai²na², a²nũ²a² nũ̱³ka̱³txai²na² ain³kxain¹ka³tu̱³, Je³su²jah³la² sa²yxo²we¹tain¹ta¹hxai²hẽ¹la². 40 Ain¹ka³tu̱³, Sa³ma³ri³tã²na² nũ̱³ka̱³txai²na² sa²kxai³lu², Je³su²jah³la² ĩ³ha¹txain¹ka³tu̱³, ĩ³ye³kxain¹te³nah¹lxi¹: —Kan²txi³, txa²sxi²ha² yxau³ya³sa²sãn²sĩ¹nhẽ³li¹. Yhain¹ka³tu̱³, Je³su²jah³lo²su² te²kxai³lu¹ ye³ha¹li¹ a³lan²yain¹ta¹hxai²hẽ¹la². 41 Yain¹ka³tu̱³, ha³na³ka³lxi³ Si³ka²thĩ³nai²na² wã³kon³tũ̱³ka̱³txa² ãn³yã³nhai¹txe̱³nũn³tũ̱³ka̱³txa² ka³lxa¹nũn³tũ̱³ka̱³txa² sa²kxai³lu², Je³su²jah³la² wãn³txa² ain³kxain¹ka³tu̱³, sa²yxo²we¹tain¹nũn³ta¹hxai²hẽ¹la². 42 Nxe³te³nah¹lxi¹, tũ̱¹ka̱³txai²na² wãn³txi³kxai³lu¹, txu¹ha³ka³lxai²na² ĩ³ye³kxain¹te³nah¹lxi¹: —Nxet3sãn²si¹nxi¹. Hĩ¹na² sa²yxo²we¹tain¹nha¹xĩ¹. Je³su²jah³la² a²yxo²wãn³txi³khai³xa² ain³kxain¹nha¹ka³tu̱³ sa²yxo²we¹tain¹nha¹xĩ¹. Kxãn³su², wxa²wãn³txa² so¹lxi³ ain³kxi¹nxa²to³nha¹tai¹ti²tu³ni¹. Yxãn¹ta¹, hĩ¹na² wxa²wãn³txain²txi³ ain³kxi², Je³su²jah³lai²na² wãn³txain²txi³ ain³kxi², nxe³sa²sĩn¹jau³su² wi¹wi¹nxe² sa²yxo²we¹tain¹nha¹xĩ¹. Nha¹ka³tu̱³, Je³su²jah³lai²na² Sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a¹ A²hxi²kan¹ta² Si³yxau³tãu³lo³jah¹lo²su² na³na¹. Yuh³xai²nãn¹tũ̱³ka̱³txi³ki̱³na¹xai²na² ko̱³nxe³thin¹ki̱³ju³ta² sa²wa²su¹tẽ³jah¹lo²su² na³na¹. Jau¹xa² a³la³kxi²nha¹xĩ¹. Ta¹hxai²hẽ¹la².

Je³su²jah³la² a²hxi²kan¹jah¹la² ki³lha³lxa² ĩ³we²txi²jau³su²

43 Nxe³nxa²ha¹te¹, ye³ha¹li¹ a³lan²ti³kxai³lu¹, Je³su²jah³la² wa²li³ka³tu̱³ ha³lo²a² Ka³li³le²a²ko³xa² ã³wih¹ta¹hxai²hẽ¹la². 44-45 Nxe³te³nah¹lxi¹: —Txa²wã¹sũ̱³na² wãn³txa² ĩ³hen³txi³jah¹lai²na², a²ha³lo²khai³xa² ã³wih¹sxã³ ĩ³xi²kxai²nãn²tu̱³, a²ka³lxa¹ti³khai³xa² ĩ³wet1si¹nyhain¹jau³la³ yũ³ai¹nxa³i¹. Jãx1sain¹nũn³na³li¹. Je³su²jah³la² wãn³txa², ta¹hxai²hẽ¹la². Ain¹sxã³, Ka³li³le²a²ko³xa² ã³wih¹ka³tu̱³, Ka³li³le²a²ko³xan¹tũ̱³ka̱³txa² sa²kxai³lu² ĩ³sa²nẽn¹kxain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Ĩ³sa²nẽn¹kxain¹ju³tai²na²sa¹: —Je³su²jah³lai²na² wi¹kãi³jah¹lo²su² na³na¹. Ha³la³je¹nhĩ¹nai³tã², a²nũ²a² yxo²ha³kxa¹ Je³ru³sa³lẽ²thĩ³na² ãn³yãn³ki³nũ²kxi¹xain¹sxã³ ĩ³yai³ni², Sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a¹ ĩ³ka²li¹te³lhxã³ o²la³kxi², ain¹tai¹ti²tu³na¹. Nxe³hĩ¹nai³tã² Je³su²jah³lai²na² yxau³ya³nhẽ³lain¹sxã³, ha³lo²a² nũ³kxũn³ju³ta² so¹lxi³ kãi³ya³nhẽ³lain¹tai¹tu³na¹. Ĩ²ta³lun²ki̱³tai¹tu³na¹. Wi¹kãi³jah¹lo²su² na³na¹. Ka³li³le²a²ko³xan¹tũ̱³ka̱³txai²na² wãn³txa², nxe³nha²ta¹hxai²hẽ¹la². Ain¹sxã³, Je³su²jah³lai²na² ĩ³sa²nẽn¹kxain¹ta¹hxai²hẽ¹la². 46 Nxe³nxa²ha¹te¹, Je³su²jah³lo²su² te²kxai³lu¹, sxi²yhe³na² Ka²na³thĩ³na² ã³wih¹xi²ta¹hxai²hẽ¹la². A²nxe³thĩ³nãu³ai²na², ha³la³je¹nhĩ¹nai³kxai³ Je³su²jah³la² ĩ̱³yau³khai³xa² ã³sa²yãt1sxã³ yain³txi³yau³ wi¹khaix1jau³xa² sa²wet1ta¹hxai²hẽ¹la². A²nxe³thĩ³nãu³a¹, hĩ¹na² ã³wih¹xi²ka³tu̱³, a²nũ²a² a²hxi²kan¹jah³lo²su² ta¹hxai²hẽ¹la². Ka³far³na³ũ²thĩ³na², Ka²na³thĩ³nai²na² kũ³we²ki²la² un²ta³kxi²nxa³thĩ³na² yxau³jah¹lo²su², ta¹hxai²hẽ¹la². A²nxe³jah¹la² a²ki³lha³lxa² ĩ³ton³kxi²ta¹hxai²hẽ¹la². 47 Nxe³nxa²ha¹te¹, a²wĩ³nai²na² sa²kxai³lu² a²ẽ¹nãn¹jau³su² te³nah¹lxi¹: —Hĩ¹na² wãn³txa² wi¹jau³xa² ain³kxi²na¹nhã¹. Je³su²jah³la² he¹na³na¹. Ju³te²a²ko³xa² a³li³ka³tu̱³ Ka³li³le²a²ko³xai²na² he¹na³na¹. Ĩ²sxã³ ĩ³ye³kxai¹na¹tũ¹xã¹. Ain¹ka³tu̱³ a²wĩ³nai²na² sa²kxai³lu² Je³su²jah³la² ĩ³ha¹txi²sxã³ kãin² ĩ³ye³kxi²te³nah¹lxi¹: —Txa²wẽ³sa² ya³lu²saun³kxi²sa²na³li¹. Kan³si²sxã³ ĩ²sxã³ we²txi²sxũ³xi²sẽ¹li¹. A²wĩ³na² wãn³txa² ta¹hxai²hẽ¹la². 48 Nxe³nxa²ha¹te¹, Je³su²jah³la² wãn³txi³kxai³lu², ĩ³ye³kxi²te³nah¹lxi¹: —A²yen³kxa² nũ̱³kxũn³te²a² ĩ²yah³lxan³kxai²nãn²tu̱³ yxo²ĩ²sah¹lxin¹ju³ta² ten³ti³hex1yah³lxa³lxi¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². 49 Nxe³nxa²ha¹te¹, a²hxi²kan¹jah³lai²na² wãn³txi³kxai³lu¹, ĩ³ye³kxi²te³nah¹lxi¹: —Txa²hxi²kan¹jah¹lãi³. Hĩ¹na² kan³sxã³ wxã³sẽ¹li¹. Kã̱u³kxi²txa³hẽ¹li¹. Txa²wẽ³sa² ya³lu²kxi²sa²ju³ta²ya̱n³txi³su², na¹nhai¹. 50 Yxãn¹ta¹: —ónxĩ³xi²txu¹li¹. Wã̱i³lxa² wi¹we²nxi²sxã³ wi¹yxau³ye³nx2na³li¹, hĩ¹na²su¹. Je³su²jah³la² wãn³txa² ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³jau³xai²na², a²wĩ³nai²na² sa²kxai³lu¹ ain³kxi²ka³tu̱³ ã³nxĩ³xi²te³lhxã³ nxe²xai³ta¹hxai²hẽ¹la². 51 Ai³ka³tu̱³, tĩh³na² kan³si²ka³tu̱³, a²sa³wi³ha³lxi³nãu³xa² sa²kxai³lu¹, a²hxi²kan¹jah³lai²na² sxi²ha² yxau³sxã³ a³li³ain¹te²nãu³xa² sa²kxai³lu¹, ĩ³ha¹txi²sxã³ ĩ³ye³kxain¹te³nah¹lxi¹: —Wxa²wẽ³sa² wi¹we²nxi²sxã³ ka³te̱n³ti³ yxau³na²li¹. Nain¹ta¹hxai²hẽ¹la². 52 Ain¹ka³tu̱³, a²hxi²kan¹jah³lai²na² wãn³txi³kxai³lu¹, ĩ³wã̱³txi³sxĩ³ye³kxain¹te³nah¹lxi¹: —Ĩh¹nxe³hĩ¹nai³tã¹ we²nxi²lhai¹li¹? Ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³nxa²ha¹te¹, ĩ³wa²lũ³xain¹te²an¹jau³kxai³lu¹: —Sũn²ta³tai³tã² u³je³na³ka² ã³ni²lã³ni²hĩ¹nai³tã² wẽ³sa² ĩ³sũ²kxi²sxã³ ĩ³we²nxi²khaix1sĩn¹na²hẽ³li¹. A²sa³wi³ha³lxi³nãu³xa² wãn³txa² ta¹hxai²hẽ¹la². 53 Nxe³ju³ta², a²wĩ³nai²na² ain³kxi¹xi²nha²ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³te³nah¹lxi¹: —Hã³xã¹. Sũn²ta³tai³tã² te²yã¹nxe³hĩ¹khai³xai³tã², ti¹kxai²na² son³txi³ai³tã², Je³su²jah³lai²na² ĩ³ye³kxi²sain¹na²hẽ³na¹. “ónxĩ³txu¹li¹. Wxa²wẽ³sa² we²nxi²sxã³, ka³te̱n³ti³ yxau²na³li¹.” Sain¹na²hẽ³na¹. Wain³na³na¹. Je³su²jah³la² yxo²ĩ²a¹xã¹. A²wĩ³na² a²ẽ¹nãn¹jau³la³ ĩ³ye³kxi²nha²ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³ha²kxai³ a²wĩ³nãin²txi³, Txa²wã¹sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a¹ yxo²ĩ²i², a²sxi²ha² ya̱³lxi³hain¹tũ̱³ka̱³txain²txi³ yxo²ha³kxa¹ Txa²wã¹sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a¹ yxo²ĩ²i², ain¹ta¹hxai²hẽ¹la². 54 Nxe³ju³tai²na² Je³su²jah³la² nũ³kxũn³txi³ kãi³ain¹ju³ta², Ju³te²a²ko³xa² wa²li³sxã³ Ka³li³le²a²ko³xa² ã³wih¹sxã³ yxau³hĩ¹na¹ kãi³ain¹ju³ta¹, ã³ta³lo³hẽ²ti²sxã³ nũ³kxũn³txi³ kãi³ain¹ta¹hxai²hẽ¹la².

5

Ĩ̱³ye³na² a²yxo²ka³te̱h³nãu³a¹ yxau³jah¹la² ĩ³we²txi²jau³su²

1 Nxe³nxa²ha¹te¹ kwẽn¹ta²kxai³lu¹ Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txa² ã³yã³nũ¹tain¹sxã³ ĩ³yai³ni², Sũ̱³na² ĩ³wã³nxĩn²kxi², nxe³ain¹je³nãu³wa³kxa² hau³kon³ye²ta¹hxai²hẽ¹la². Jã¹nxe³te³lhxã³, Je³su²jah³lo²su² te²kxai³lu¹, Je³ru³sa³lẽ²thĩ³na² wã²ka³la³sxã³ a³li³nhẽ¹ta¹hxai²hẽ¹la². 2 A²nxe³thĩ³nãu³a², sxih²yxo²a² o³ve²a³ nũ̱³ka̱³txa² ã³wi²xi²ta̱³yxo²a² yũ³ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³ta³yxo²a² a²yxo²ka³te̱h³nãu³a², ĩ̱³ye³na² a²ĩ³lxa² Be³te³sa²ta²yau³xa² ta¹hxai²hẽ¹la². A²nxe³je³nai²na² a²yxo²ka³te̱h³nãu³a², sxi²ha² ha¹li¹ ha¹li¹ ka³na³ki¹ thĩ³na² yũ³ta¹hxai²hẽ¹la². 3 A²nxe³thĩ³nãu³a¹, a²nũ²a²nãu³xa² ĩ³ton³tũ̱³ka̱³txa² ye³han³tũ̱³ka̱³txa², su³kan²ta³kxi²tũ̱³ka̱³txa², txa²wã¹nũ²ai²na² whãi²na¹ kan²ta³kxi²tũ̱³ka̱³txa² sxa²ho³hain¹to³ta¹hxai²hẽ¹la². 4 Nxe³te³nah¹lxi¹: —Sxa³sxã³ wah³nxe² sxa³na¹nhã¹. Na¹kxai²nãn²tu̱³, ha³lo²a² Sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a¹ wã²nxũ̱h¹ ĩ³yĩ¹li²nũ¹nhẽ³ju³ta² hau³kon³na³na¹. Nxe³kxai²nãn²tu̱³, Sũ̱³na² a²sa³wi³sa² oh³xan¹jah¹la² a³ka³nxi²xi²sxã³ wxã³nũ²la² ĩ̱³yau³xai²na² sa²ta³kãu³ta³kãu³nxe²na³na¹. Nxe³kxai²nãn²tu̱³, a²nũ²a² ĩ³ton³te²su² ĩ²li³te²su² te²an²tu̱³ ã³nxai³lhxã³, a²nũ²a² ã̱³xa² yxo²ha³kxa¹ ã³ne³ka²ta¹sai¹sxã³ ã³nxai³kxai²nãn²tu̱³, ĩ̱³yau³xa² ã³nũ̱¹nha²na³na¹. A²nxe³jah¹lo²su² kxai²nãn²tu̱³, we²nxi²ta³lu²nai¹nhĩ̱³nx2na³na¹. Kxãn³su² te²yã¹nxe³to³hxai²na²hẽ³na¹. Jã¹nxe³nẽ³tũ¹xã¹. Nxe³tãu³a¹, ĩ̱³yau³xa² ã³nũ̱¹sa²sxã³ we²nxi²sa²ju³ta², txai²li² ten³sa³nhã¹. A²nũ²a² ĩ³ton³tũ̱³ka̱³txa² wãn³txa², a²ẽ¹nãu³a¹ ĩ³ye³kxi²nha²sxã³, nxẽn³tain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Ain¹sxã³ sxa²ho³hain¹ta¹hxai²hẽ¹la². 5 A²nxe³tũ̱³ka̱³txai²na², in³jah³la² ye³ha¹li¹ ka³na³ki¹ hxi²ka² hxan³sxã³ ye³ha¹li¹ ye³ha¹li¹ wxa²sa²wa²li³ki²sxã³ nxe³ko³xa², kan²ta³kxi² sxa²xai³kwẽ³kon³ta¹hxai²hẽ¹la². A²nxe³jah¹la² a²nũ²a²nãu³xai²na² nxũ²kwa̱i³ye³ye³lo³tãu³a¹ sxa³ye²ta¹hxai²hẽ¹la². 6 Nxe³nxa²ha¹te¹, Je³su²jah³lo²su² te²kxai³lu¹ ya̱u³son³ye²ka³tu̱³, sxa³yain¹jah¹la² ĩ²i², a³lu²txi³ ĩ³ton³ju³ta² ã³ne³wxe², ai¹nha²kxai³ ĩ³wã̱³txi³te³nah¹lxi¹: —We²nxi²ti³ten³khai¹nxe³nxa²ji¹wi¹? Je³su²jah³la² wãn³txa² ta¹hxai²hẽ¹la². 7 Nxe³nxa²ha¹te¹: —Txa²hxi²kan¹jah¹lãi³. Nxet3sã¹lxi¹. We²nxi²txi³ ten³khaix1sa³nhai¹. Na¹ha²kxai³ yxau³sxã³ ĩ̱³yau³xai²na² ãn³ta³kãu³ta³kãu³ju³ta³nũ³a² wah³nxe³to³ha¹i¹. We²nxi²sa²txai²li¹. Na¹ta¹ a²nũ²a² ĩ²sa³te²la³ yũ²nxa³i¹. Sa²nxa³kxe³su², ĩ̱³yau³xai²na² ã³ta³kãu³ta³kãu³kxai²nãn²tu̱³, hai³txi³ a²nũ²a² sa²ha³lxo¹so¹sa²sxã³ ĩ̱³ye³na² ũ³nhũ̱¹sa²te²la³ yũ³sa²nxa³kxe³su², ã³nxai³lhxã³ ã³nũ̱¹a¹tũ¹xã¹. Nxe³na¹te²i³, a²nũ²a² ã̱³xa² so¹lxi³ ã³ne³ka²ta¹sain¹sxã³ ĩ̱³yau³xa² ã³nũ̱¹ain¹ka³tu̱³, we²nxain¹na³li¹. Yxãn¹ta¹ txai²na² ã³nũ̱¹sa²sxã³ we²nxi²sa³ju³ta³la³ yũ³sa²nxa³i¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². 8 Yxãn¹ta¹, Je³su²jah³la² wãn³txi³kxai³lu¹: —Ĩ³sa²yxau³sxã³ wxa²sxan¹ka³lo³ai²na² sa²sot1sxã³ ã³nxai³txu¹li¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². 9 Ai¹nha²kxai³, in³jah³lai²na² sa²kxai³lu² kwẽn¹ta²kxai³ we²nxi²ta³lu²ni²ka³tu̱³, a²sxa³ka³lo³a² wã²nxũ̱h¹ sa²so¹sxã³, a²yu³kxa² ã³nxai³ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³hĩ¹na¹, Sa²ba³to³ nxe³ju³ta², Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txa² ĩ³ye¹nxi²yhain¹to³ju³ta² ti³wa³ki³lon³ta¹hxai²hẽ¹la². 10 Nxe³nxa²ha¹te¹, Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txa² a²hxi²kan¹txi³nãu³xa² ã³nhai¹tũn³tũ̱³ka̱³txa² wãn³txi³kxai³lu¹, in³txa² we²nxi²jah¹lai²na² ĩ²sxã³ ĩ³ye³kxain¹te²an¹jau³kxai³lu¹: —Hĩ¹na² sa²ba³to³ nxe³ki̱³tã³li¹. Ki̱³sa²kxai³, ha³ya³kxa² wxa²sxan¹ka³lo³ai²na² tẽ³sxã³ ã³nxai³sĩn¹txa²hẽ¹li¹. On³sxã³ kãi³xa³lxi¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². 11 Yxãn¹ta¹, ĩ³wa²lũ³xain¹te²an¹jau³kxai³lu¹: —A²nũ²a² ĩ³we²txi²sa³jah¹la² ĩ³ye³kxi²sa²te³nah¹lxi¹: “Wxa²sxan¹ka³lo³ai²na² sa²so¹sxã³ ã³nxai³txu¹li¹.” Sain¹na²li¹. In³jah³lai²na² wãn³txa², ta¹hxai²hẽ¹la². 12 Nxe³nxa²ha¹te¹, Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txai²na² wãn³txi³kxai³lu¹: —Ĩh¹te²ta̱³ ĩ³ye³kxi¹nxain¹thi²li¹? “Wxa²sxan¹ka³lo³ai²na² sa²so¹sxã³ ã³nxai³sẽ¹li¹.” Nxe³nxain¹tẽ³nũ¹tai²li² ĩh¹te²khaix3ta̱³ ĩ³ye³kxi¹nxain¹thi²li¹? Ta¹hxai²hẽ¹la². 13 Yxãn¹ta¹, we²nxi²jah¹lai²na², Je³su²jah³la² a²ĩ³lxa² a³la³kxi²ta¹hxai²nxa³hẽ¹la². Nxe³ju³ta²sa¹: Ha³la³je¹nĩn³kxai³, a²nũ²a² ka³lxa¹tũ̱³ka̱³txa² ã³yãn³ki³nũ²kxai¹nha²kxai³, Je³su²jah³la² hãi³a² ĩ³ha²li²si³ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³ha²kxai³, Je³su²jah³la² he¹yai¹nxa³ha²kxai³, we²nxi²jah¹lai²na² sa²kxai³lu² ko̱³nxe² ĩ³yi¹li²hain¹ta¹hxai²nxa³hẽ¹la². 14 Nxe³nxa²ha¹te¹, ye³jen¹nãu³kxai³lu¹, Je³su²jah³lo²kxai³lu¹ Txa²wã¹sũ̱³na² sxi²ha²nãu³a¹ he¹ain¹tãu³kxai³lu¹, in³jah³lai²na² ĩ³ha¹txain¹ka³tu̱³, ĩ³ye³kxain¹te³nah¹lxi¹: —Hĩ¹nai²li² wi¹lain³kxi²nhãn¹nhai¹. Nĩ¹nha²kxai³, a²wẽ̱n³txa³ ko̱³nxe³ju³ta³la³ kãi³xi²sxã³ yxau²xai³txa³hẽ¹li¹. Kãi³in¹kxai²nãn²tu̱³, ha³lo²a² ã²la² khãuh³lxa³thin¹khai¹nxe³ju³ta² a³ya³tin¹kxa²ya̱n³ti³su² ya³nxa²ha¹i¹. Je³su²jah³lai²na² wãn³txa² ta¹hxai²hẽ¹la². 15 Nxe³ka³tu̱³, in³jah³lai²na² sa²kxai³lu² a³li³sxã³ Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txa² a²hãi¹tũn³te²nãu³xa² ĩ³ye³kxain¹te³nah¹lxi¹: —Ĩ³we²txi²sa³jah¹la² a²ĩ³lxa², Je³su²jah³lai²na² ĩ³we²txi²sa³hẽ²li¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². 16 Nxe³ju³kxai³lu¹, Je³su²jah³lai²na² sa²ba³to³ nxe³ju³ta² ĩ³we²txi²ju³kxai³lu¹, Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txa² a²hãi¹tũn³te²nãu³xa² sa²kxai³lu¹ kãin² ĩ³xa̱n³tain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Ĩ³xa̱n³tai¹nha²kxai³, Je³su²jah³la² khãuh³lxa³tain¹ju³ta² te³ni², Je³su²jah³la² ĩ³su²lhã³te³lhxã³ o²la³kxi², ain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³si¹hain¹jau³su², Je³su²jah³la² a³ya³tain¹ta¹hxai²hẽ¹la². 17 Nxe³nxa²ha¹te¹, Je³su²jah³la² wãn³txi³kxai³lu¹, ĩ³ye³kxain¹te³nah¹lxi¹: —Txa²wĩ³na² wa³kon³na²wi¹. Ha³ya³kxa² wa³kon³ti³he¹xai¹nxa³wi¹. Ai¹nha²kxai³, Txai²na² sa²kxai³lu² wa³kon³nũ³na¹wi¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². 18 Ain¹nxa²ha¹te¹, Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txa² ã³nhãi¹tũn³te²nãu³xai²na² sa²kxai³lu² Je³su²jah³la² ĩ³su²lhã³ti³ten³khaix1ain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³ain¹jau³xa²sa¹: —Je³su²jah³lai²na² sa²ba³to³ nxe³ju³ta² sa²yxo²ã³sxã³ wa³kon³nãn³khi³. Nain¹jau³su²: “Sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a¹ Txa²wĩ³nai²la¹i¹.” Ain¹na³li¹. Ain¹sxã³ te²yã¹nxe³te²lox3nha²sxã³ ã²la² ko̱³nxe³khai¹nxe³ju³ta² kãi³nãn³khi³. Nain¹jau³su², ĩ³su²lhã³te³lhxã³ ã²la² ten³khaix1ain¹ta¹hxai²hẽ¹la².

Je³su²jah³la² hxi²kan¹khai¹nxe³jau³su²

19 Nxe³nxa²ha¹te¹, Je³su²jah³la² wãn³txi³kxai³lu¹, ĩ³wa²lũ³xain¹te³nah¹lxi¹: —A²ya³la³tu̱³ wãn³txan²tu̱³ ĩ³ye³ya³nx2ta¹i¹. Hai³txi³ A²tah²na¹xai²na² a²yen³kxa² nũ̱h¹ kãi³a¹ju³ta² yũ²nxa³i¹. Hxi²kan¹txi³ nũ̱h¹ kãi³sa²hxai²nxa³hẽ¹li¹. Na¹ha²kxai³, hãi¹sxã³ Txa²wĩ³na² yen³kxa² kãi³ju³ta² so¹lxi³, A²tah²na¹xai²na² ĩ²sxã³ kãi³a¹i¹. Txa²wĩ³na² kãi³ju³ta² ha³kxa¹ kãi³hxi²so¹ya³nx2ta¹i¹. 20 Jã¹nxe³jau³su², Txa²wĩ³na² a²ẽ¹nãn¹jau³xa²sa¹: “Txa²ki³lha³lxa² a³lxi²na¹nhã¹. Na¹ha²kxai³, a²yen³kxa² kãi³a¹ju³ta² ha³kxa¹ ĩ³yau¹ũ³ai¹nhxai²na¹hẽ³na¹.” Sa²na³li¹. Nxe³sa²ju³ta², hĩ¹na² ĩ³ton³jah¹la² we²txi²ye¹nx2ta¹te¹ni²ti¹. Ye¹nx2ta¹ha²kxai³, a²yen³kxa² nũ̱³kxũn³te²a² kãi³ya³nx2ta¹te¹ni²ti¹. Yxãn¹ta¹, ye³jen¹na² a²yen³kxa² ã²la² nũ̱³kxũn³khai¹nxe³te²a² ka³lxa¹te²a², Txa²wĩ³na² ĩ³yau¹ũ³sa³tu¹wi¹. Sa³kxai²nãn²tu̱³, kãi³ya³nx2ta¹tu¹wi¹. Na¹ju³tai²nãn²tu̱³, wxa²nũ̱³ka̱³txai²nãn²tu̱³, ĩ²yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³: “Nũ̱³kxũn³khai¹nx2nxãn³ko¹. Jã¹nxũn³nxa³ko¹.” Wxãi²kxai³ yah³lxin¹tu¹wi¹. 21 Jãx1nha¹ju³tai²nãn²tu̱³ta¹, txa²nũ̱³kxũn³nha¹ju³tai²nãn²tu̱³ta¹: Txa²wĩ³na² hxi²ka², a²nũ²a² ya³lu²kxan²ti³, hxi²kan¹txi³ ĩ³we²ti¹xi²sxã³ ka³te̱n³su² ĩ³sa²yxau³xi²ye²ha²kxai³, ka³te̱n³su² we²txi²jah¹lai²la¹i¹. Jã¹nxe³sxã³ A²tah²na¹xai²na² a²nũ²a² a²te³na¹kxa² so¹lxi³, ya³lu²ju³ta² ka³te̱n³txi³ we²txi²jah¹lo²sa¹i¹. 22 Jã¹nxa¹jau³xai²nãn²tu̱³ta¹, txa²hxi²kan¹txi³ ha³lo²a² wã²nxũ̱¹ha̱in³nha¹ju³tai²nãn²tu̱³ta¹: A²nũ²a² ha³lo²ai²na² yxau³ai¹nhĩ¹na² kãi³yxau²xai³lain¹ju³tai²nãn²tu̱³, Txai²na² A²tah²na¹xai²na², yxan¹nãu³a¹ ha³lo²a² wã²nxũ̱¹hĩ²sxã³ wã²nxũ̱¹ha̱in³nha¹tu¹wi¹. Na¹ka³tu̱³, kãi³ain¹kxa² yã¹nxe³sxã³, wi¹lhin¹te²nũ̱³ka̱³txa² wi¹lhin¹sxã³ ĩ³yĩ¹li²na¹ha²kxai³, ha³na³ka³lxi³ ĩ³lxi³thi¹nxa³tũ̱³ka̱³txa² ĩ³lxi³sxã³ ĩ³yĩ¹li²nxa³ha²kxai³, a²nũ²a² yxo²ha³kxa¹ nxe²xai³lai¹na¹tu¹wi¹. Na¹kxai²nãn²tu̱³, Txa²wĩ³na² hxi²kan¹txi³lot3sa²sxã³ ha³lo²a² wã²nxũ̱¹ha̱in³nha¹tu¹wi¹. Nxe³ju³ta²su¹, Txa²wĩ³na² a²ẽ¹nãn¹jau³su² te³nah¹lxi¹: “Txai²li² hai³txi³ a²nũ²a² kãi³yxau²xai³lain¹ju³ta² ĩ³yĩ¹lain¹nxa³lho³na¹. Yxãn¹ta¹, Txa²tah²hai²na² so¹lxi³ ĩ³yĩ¹lain¹tũ¹xã¹.” Sain¹na³li¹. Sai¹nha²kxai³, ha³lo²a² hxi²kan¹txi³ wã²nxũ̱¹ha̱in³nha¹tu¹wi¹. 23 Na¹ha²kxai³ a²nũ²a² yxo²ha³kxa¹ ĩ³sa²nẽn¹kxi²sain¹tu¹wi¹. Txa²wĩ³na² ĩ³sa²nẽn¹kxain¹kxa² yã¹nxe³sain¹tu¹wi¹. Ju¹ta² Txa²wĩ³na² ten³na³li¹. Yxãn¹ta¹, a²nũ²a² ĩ²li³te²nãn²tu̱³, A²tah²na¹xai²na² ĩ³sa²nẽn¹kxi²sai¹nxa³kxai²nãn²tu̱³, te²yã¹nxe² Txa²wĩ³nãin²txi³ ĩ³sa²si¹hã³sa²jah¹lain²txi³ ĩ³sa²nẽn¹kxai¹nhĩ̱³nx2nxa³i¹. 24 A²ya³la³tu̱³ wãn³txi³tu̱³ e³kxi¹nx2ta¹i¹. A²nũ²a² a²ten³te²su² te²an²tu̱³, txa²wãn³txa² ain³kxi², Txa²wĩ³na² ĩ³sa²si¹hã³sa²jah¹lu¹tai²na² yxo²ĩ²i², nxe³sain¹sĩn¹kxai²nãn²tu̱³, ka³te̱³na² wi¹tãu³a¹ a²lhun³tu² yxau²xai³lain¹na³li¹, kwẽn¹tai²nah¹lxi¹. A²nxe³jah¹lo²su² kxai²nãn²tu̱³, wi¹wi¹nxe² kwẽn¹tai²na² ya³lu²tãu³ã¹ a³li³ã³ya¹ka³tu̱³, ka³te̱n³nãu³a² sa²kxai³lu² ã³sa²ha³ti³sa²sai¹sxã³ yxau³ain¹na³li¹. A²nxe³jah¹la², yxan¹nãu³a¹ hãi¹nxe³sxã³ wi¹lhin¹sxã³ ĩ³yĩ¹lain¹nha¹tu¹wi¹. A²hĩ¹na², kãi³ yxau²xai³lain¹ju³ta², ain¹nha¹tu¹wi¹. 25 A²ya³la³tu̱³ wãn³txi³tu̱³ ĩ³ye³kxi¹nx2ta¹i¹. A²nũ²a² ko̱³nxe³ti³ kãi³ain¹te²su² te²an²tu̱³, ya³lu²te²hũ̱³sxã³ Sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a¹ yxau²xai³lain¹tũ̱³ka̱³txi³sain¹na³li¹. Yxãn¹ta¹ ha³lo²a² hau³kon³tu¹wi¹. Nxe³tãu³a¹ a²nũ²a² ya³lu²te² yã¹nxe³tũ̱³ka̱³txai²nãn²tu̱³, Txa²wãn³txa² Sũ̱³na² Tah²na¹xai²na² wãn³txa² ain³kxi²sain¹kxai²nãn²tu̱³, a²ha¹ ain³kxi²sain¹te²a² whãi²na¹ tah²lxi³ ka³te̱n³su² yxau²xai³lain¹tu¹wi¹. Kwẽn¹tai²na² ha³lo²a² hau³kon³na³li¹. 26 Nxe³ju³ta² Txa²wĩ³na² ka³te̱³na² six3ka̱³ti³yah³lo²khai³xai²la¹i¹. Nxe³te²sa²kxan²ta¹ ai¹nha²kxai³, A²tah²na¹xai²na² ka³te̱³na² si³ka̱³ti³na²kxa² yã¹nxe³te²su² te²yã¹nxe³sxã³ ti³hit1sa³na²hẽ³li¹. 27 Jã¹nxa¹jut3su² Txa²wĩ³na² ĩ³ye³kxi²sa²te³nah¹lxi¹: “Wxãi²na² a²nũ²a² Tah²si¹lxi¹. Nxa²ha¹i¹. Nxa²ha¹ha²kxai³ hxi²kan¹txi³lo³txa²ha¹i¹.” Txa²wĩ³na² sa³na²hẽ³li¹. Sa³ha²kxai³ Txai²na² hxi²kan¹txi³ a²nũ²yxo²ha³kxa¹ kãi³yxau²xai³lain¹ju³ta² wã²nxũ̱¹ha̱in³nha²sxã³ ĩ³yĩ¹lai¹na¹tu¹wi¹. Txai²na² a²nũ²a² Tah²sa¹i¹. Txa²wĩ³na² Tah²nũn³sa¹i¹. Na¹ha²kxai³ ai¹na¹tu¹wi¹. 28 Txa²wãn³txai²na² ĩ³ye³kxi¹nx2ta¹jau³xai²na², ĩ³wã̱³wã̱³txi³yhah¹lxi³txa³hẽ¹li¹. “Ĩh¹nxe³jau³ta̱³ e³ji¹ku¹.” Sah¹lxi³txa³hẽ¹li¹. Ha³lo²a² nxe²xai³tu¹wi¹. Nxe³tãu³a¹ a²nũ²a² e³la² ya³lu²hã̱in¹kxi²te²su² te²a² txa²wãn³txa² ain³kxi²sain¹tu¹wi¹. Sain¹kxai²nãn²tu̱³ ka³te̱n³su² a³li³ain¹tu¹wi¹. 29 A³li³ain¹kxai²nãn²tu̱³, a²nũ²a² wi¹lhin¹sxã³ kãi³ain¹te²nũ̱³ka̱³txa² ka³te̱n³su² ĩ³sa²yxau³xi²sxã³ ka³te̱³na² wi¹tãu³a¹ yxau²xai³lain¹tu¹wi¹. Yxãn¹ta¹, a²nũ²a² ĩ³lxi³thi¹nxa³txi³ kãi³ain¹te²nũ̱³ka̱³txa² ha³na³ka³lxi³ ka³te̱n³su² ĩ³sa²yxau³xi²sxã³, Sũ̱³na² ĩ³hi³txain¹ju³ta² ã³yu¹kã³ain¹tu¹wi¹.

Je³su²jah³la² a²hxi²kan¹ju³ta² wxa²ye³ka¹tẽ³jau³su²

30 Txai²li² hxi²kan¹txi³ a²yen³kxa² nxũ¹hĩ²sxã³ kãi³te²txã³xi¹. Yxãn¹ta¹, Txa²wĩ³na² wãn³txa² ain³kxi²so¹sxã³ wã²nxũ̱¹ha̱in³nha²sxã³ ĩ³yĩ¹lai¹na¹i¹. Na¹ha²kxai³ wain³txi³ wã²nxũ̱¹ha̱in³nha¹i¹. Na¹ha²kxai³ hai³txi³ txa²ẽ¹nãu³a¹ a̱u³txi³ te³na¹jau³la³ o²la³kxi²te²txã³i¹. Yxãn¹ta¹ Txa²wĩ³na² ĩ³sa²si¹hã³sa²jah¹lo²nu¹tai²na² te³nain¹jau³xa² so¹lxi³ o²la³kxi²te²sa¹i¹. 31 Txa²yen³kxa² ĩ³yau¹ũ³nx2ti³te³lhxã³ na¹i¹. Wãn³txa² so¹lxi³ e³kxi¹nx2ta¹i¹. Yxãn¹ta¹: “Wxa²wãn³txa² wãn³txi³sxa³i¹.” Nxe³sah²lxin¹nhai¹. Nxe³na¹jau³xai²na² nũ̱h¹ txai²na² so¹lxi³ ĩ³ye³kxi¹nx2ta¹kxai²nãn²tu̱³, a²nũ²a² ã̱³xa² ĩ³ye³yxo²nũ¹sai¹nxa³kxe³su² ĩ³ye³kxi¹nx2ta¹kxai²nãn²tu̱³ ĩ³wã̱³ti³sah¹lxi³hĩ̱³nxa¹lxi¹. 32 Yxãn¹ta¹, a²nũ²a² ã̱³jah¹la² txa²yen³kxa² ĩ³hen³txi³nxa²lxi³si¹sain¹jau³su² e³na³li¹. A²nxe³jah¹lai²na² wãn³txa² ĩ³ye³kxi¹nx2ti³ye²sain¹jau³xa² wãn³txi³khai³xai²la¹i¹. 33 Jã¹nxa¹jau³su², Jo³ãu² Ba³tis²jah³lai¹tã² ĩ³ye³sxã³, txa²yen³kxa² ĩ³yau¹ũ³nx2ti³na²hẽ³li¹. Nxe³jut3su², ha³la³je¹nai³tã² wxa²sa³wi³ha³lxi³nãu³xa² ĩ³sa²si¹hã³ain¹yah³lxin¹tai¹ti²ti¹. A²nxe³tũ̱³ka̱³txa² Jo³ãu² Ba³tis²jah³lai¹tã² wãn³txa² ain³kxain¹tai¹ti²ti¹. 34 Yxãn¹ta¹ a²nũ²a² ĩ³ye³yxo²nũ¹si¹sain¹jau³su² yũ³sa²nxa³kxan²ti³ wain³txi³ e³a¹wi¹. Na¹ta¹ Jo³ãu² Ba³tis²jah³la² ĩ³ye³sxã³ txa²yen³kxa² ĩ³yau¹ũ³nx2ti³na²hẽ³li¹. Ya³nx2ta¹i¹. Nxe³na¹jau³xai²na² ain³kxi¹xi²si¹nx2ta¹jau³su² wxa²ko̱³nxe³ti³ kãi³yah³lxin¹ju³ta² sa²wa²sut1si¹nx2ta¹jau³su² e³kxi¹nx2ta¹i¹. 35 Jã¹nxa¹jau³su², Jo³ãu² Ba³tis²jah³lai¹tã² wi¹sa²ko²ko²kxi²nẽ³te²hũ̱³nxe² yxau²xai³la³kxi¹nx2tain¹to³tai¹ti²ti¹. Nxe³nx2txai¹nha²kxai³, jũ¹nxe² kxãn³su² wxa²sa²kĩ³kxi¹nx2tain¹ju³tai²na² wi¹lxon³kxi² yxau²xai³la³kxain¹yah³lxi³to³hin¹tai¹ti²ti¹. 36 A²nxe³jah¹la², txa²yen³kxa² ĩ³yau¹ũ³nx2ti³tai¹ti²ti¹. Na¹ka³tu̱³ Jo³ãu² Ba³tis²jah³lai²na² wãn³txa² hxi²kan¹ju³ta² yũ²na³li¹. Nxe³ju³ta²sa¹: Txai²na¹xai²na² ha³lo²a² kãi³ya³nx2ti³to³ha¹i¹. Txa²wĩ³na² wa³ka³li³yu³ta² kãi³ta³lun²si¹sa²jau³su² ĩ³sa²si¹hã³sa³na²hẽ³li¹. Nxe³si¹sa²jau³su² kãi³ya³nx2ti³to³ha¹i¹. Ya³nx2ta¹ha²kxai³ Txa²wĩ³na² ĩ³sa²si¹hã³sa²jau³xa² wxa²ye³ka¹txa²lxa¹i¹. Jo³ãu² Ba³tis²jah³lai²na² wãn³txa² txa²yen³kxa² ĩ³yau¹ũ³nx2ti³kxa² yã¹nxe², txa²kãi³a¹ju³ta² ã²la² hxi²kan¹khai¹nxe² wxa²ye³ka¹txa²lxa¹i¹. 37 Jã¹nxe³jut3su², Txa²wĩ³na² ĩ³sa²si¹hã³sa²jah¹lo²nu¹tai²na² ĩ³ye³sxã³ sa²wxi²kat1sa³na²hẽ³li¹. Txa²wĩ³na² sa²wxi²kat1si¹sa²jau³xai²na² ĩ³ye³kxi¹nx2ti³si¹sain¹to³nha²hẽ³li¹. Yxãn¹ta¹, wxa²nũ̱³ka̱³txi³ ĩ³nxai²na² Txa²wĩ³na² wãn³txa² ain³kxah¹lxa³nha²kxai³, Txa²wĩ³na² ĩ²yah³lxa³nha²kxai³ yah³lxi³hxai¹nhẽ³li¹. Yah³lxin¹kxan²ti³ ĩ³ye³kxi¹nx2ti³jah¹lai²la¹i¹. 38 Wxa²nũ̱³ka̱³txi³ ĩ³nxai²na², hai³txi³ Txa²wĩ³na² wãn³txi³la³ wxa²ẽ¹nãu³a¹ a̱u³txi³ ã³wih¹ti³he¹nxe³nx2ti³xa³i¹, Txa²wĩ³na² ĩ³sa²si¹hã³sa²kxah³lo²su² na¹xai²na² sa²yxo²wet1sah²lxa³nha²kxai³lu¹. 39-40 Jã¹nxa¹jau³su², wxa²nũ̱³ka̱³txi³ ĩ³nxai²na², Sũ̱³na² ha³te̱h³nxã³nxa² kxã³nxai³tã² ũ³wha²li¹la³kxi¹nx2ti³jau³xu¹tai²na², kãin² o²la³kxah¹lxi³to³hin¹tai¹ti²ti¹. “Txãx1ti³xai²na² a³la³kxi²ki̱³kxai²nãn²tu̱³ ka³te̱³na² wi¹tãu³a¹ a³ya³ti²ki̱³tũ¹xã¹.” Nxe³yah³lxi³to³hin¹tai¹ti²ti¹. Yxãn¹ta¹, nxe³ta³nxã³nxai²nãn¹jau³xa² nxe³te³nah¹lxi¹: “‘Ka³te̱³na² wi¹tãu³a¹ a³ya³ti²na¹tũ¹xã¹.’ Yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³, Sũ̱³na² A²hxi²kan¹ta² Si³yxau³tãu³lo³jah¹lo²su² te²a², wxã³sxã³ ĩ³ye³kxi¹txain¹yah³lxi³hẽ¹li¹.” Ta¹hxai²hẽ¹li¹. Nxe³ha²kxai³, wxa²yu³ta², wxã³sah¹lxin¹ke³la³te²kxai³, ka³te̱³na² wi¹tãu³a¹ ũ³yen³kxi¹nx2ti³hĩ̱³na¹i¹. Yxãn¹ta¹ wxã³ti³he¹yxah²lxan³tai¹ti²ti¹. Nxe³ha²kxai³ ka³te̱³na² wi¹tãu³a¹ ũ³yhen³kxi¹nx2ta¹ju³ta² yũ²nxa³i¹. 41 Txai²li² a²nũ²a² wi¹lhin¹si¹sa²jau³la³ yxo²kwa̱in³sa²nxa³nhai¹. 42 Na¹ta¹, wxa²ẽ¹nãn¹jau³la³ ĩ²ta³lun²nx2ta¹i¹, Txai²li². Wxa²ẽ¹nãu³a¹ a̱u³txi³, hai³txi³ Txa²wã¹sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a¹ a³lxi²ti³hex1yah³lxi³to³hxa³lxi¹. 43 Yah³lxi¹nha²kxai³, Txa²wĩ³na² ĩ³kwa³na³sa³ha²kxai³ wxã³sxã³ yxau³ya³nx2ta¹i¹. Ya³nx2ta¹kxa²ha³ta̱³nxãn²txi³ en²syah¹lxin¹tai¹ti²ti¹. Nxe³yãn¹ta¹, a²nũ²a² ã̱³lxi³te²su² te²an²tu̱³, nũ̱h¹ hxi²kan¹txi³lo³nha²jah¹lan²tu̱³ wxã³ya³nx2ti³kxai²nãn²tu̱³, te²su² ten³yah³lxi³hĩ̱³nxa¹lxi¹. 44 Wi¹lhin¹si¹nhyah¹lxin¹jau³xa² so¹lxi³ ten³kxi²nhyah¹lxi³to³hi¹lxi¹. Yah³lxin¹kxe³su², wi¹lhin¹si¹ye²yhu¹jau³su² wxa²yxo²a² so¹lxi³ e³yah³lxi¹lxi¹. Yah³lxin¹ta¹, Sũ̱³na² Si³yxau³ka³txa² ka³na³ka³nat3so¹lxin³jah¹la² wi¹lhin¹si¹nx2ti³jau³la³ ten³kxah¹lxi³to³hxa³lxi¹. Yah³lxi¹nha²kxai³, ko̱³nxe² Sũ̱³na² Si³yxau³ka³jah¹la² sa²yxo²we¹jah²lxan³tho³li¹. 45 Txai²li² wxa²ẽ¹nãn¹jau³su² yuh³lxa³kxi²nhyah¹lxin¹jau³su² a³la³kxi²na¹nhai¹. Nxe³yah³lxin¹jau³su² te³nah¹lxi¹: “Je³su²jah³lai²na² ĩ³ye³sxã³ Txa²wã¹sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a¹ a²yen³nãu³a¹ ko̱³nxe³thin¹si¹nhẽ³jau³la³ ĩ³ye³kxain¹tũ¹xã¹. Jã¹nxe³te³lhxã³ txã²nãn³khi³ ki̱³nhã¹.” Wxa²ẽ¹nãu³a¹ sah¹lxi³hxai¹nhẽ³li¹. Jã¹nxe³sah¹lxi³txa³hẽ¹li¹. Hai³txi³, txai²la³ ko̱³nxe³thin¹si¹nx2ta¹jau³la³, Txa²wĩ³na² ĩ³ye³kxain¹nxa³lho³li¹. Yãn¹ta¹, a²nũ²a² ã̱³xa² Moi³se²ah³lo²nu¹tai²na² on³si¹nx2txai¹nxa³jau³su² e³na³li¹. Nxe³ju³ta², wxa²ẽ¹nãn¹jau³su² te³nah¹lxi¹: “Wi¹lhin¹sxã³ yxau²xai³ki̱³tũ¹xã¹. Moi³se²ah³lo²nu¹tai²na² a²wãn³txa² o²la³kxi², a³la³kxi², to³ki̱³tã³na¹. Ki̱³sa²kxai³, ki̱³tã¹xã¹.” Yah³lxi³to³hi¹lxi¹. Jã¹nxe³yah³lxi³txa³hẽ¹li¹. Moi³se²ah³lu¹tai²na² on³si¹nx2txai¹nxa³jau³xa² e³na³li¹. Wxa²nũ̱³ka̱³txi³ ĩ³nxai²na² Moi³se²ah³lo²nu¹tai²na² wãn³txa² sa²yxo²ã³yah³lxi¹nha²kxai³ nx2na³li¹. 46 Nxe³ju³ta² sa²kxai³lu¹, kxã³nhxĩ¹nu¹tai²na² Moi³se²ah³lo²nu¹tai²na² sa²kxai³lu² ha³te̱h³nxã³nxa² ũ³wha²li¹lain¹jau³xa², Sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a¹ A²hxi²kan¹ta² Si³yxau³tãu³lot3sa²ju³ta² ũ³wha²li¹la³kxi¹nx2ti³ta¹hxai²ti³ai¹ti²ti¹. Yxãn¹ta¹ sa²yxo²ã³yah³lxi³hxai¹nhẽ³li¹. A²nxe³jau³xa² Moi³se²ah³lo²nu¹tai²na² wãn³txai²na² sa²yxo²we¹tain¹yah³lxin¹ke³la³te²kxai³ txa²wãn³txain²txi³ sa²yxo²wet1sah²lxi³nũ³nhĩ̱³nxa¹lxi¹. 47 Yxãn¹ta¹ Moi³se²ah³lo²nu¹tai²na² wãn³txa² sa²yxo²ã³yah³lxi³hxai¹nhẽ³li¹. Ain¹yah³lxin¹kxai²lẽ¹, hai³txi³ txa²wãn³txi³la³ sa²yxo²wet1sah²lxin¹ju³ta² yũ²nxa³i¹. Je³su²jah³la² wãn³txa² ta¹hxai²hẽ¹la².

6

Je³su²jah³la² a²nũ²a² ka³lxa¹tũ̱³ka̱³txa² ũ³yhai²ta³lxain¹jau³su²

1 Nxe³nxa²ha¹te¹ ye³jen¹nãu³kxai³lu¹ Je³su²jah³lo²su² te²kxai³lu¹, ĩ̱³ye³na² Ka³li³le²a²ye³na² a²ĩ³lxi³ ã̱³xa² Ti³be³ri²a³ti²ye³na² ã³yxo²ha³ti³sai¹ta¹hxai²hẽ¹la². 2 Ain¹ka³tu̱³, a²nũ²a² ka³lxa¹tũ̱³ka̱³txa² ãn³si³tẽ³la³kxain¹ta¹hxai²hẽ¹la².—Je³su²jah³la² nũ̱³kxũn³txi³, a²nũ²a² ĩ³ton³te²su² te²a² ĩ³we²txi²na³na¹. Nxe³ju³ta² ĩ²ti³ten³sa³nhã¹. Ain¹sxã³ Je³su²jah³la² ã³si³tẽ³la³kxain¹ta¹hxai²hẽ¹la². 3 Ain¹nxa²ha¹te¹, Je³su²jah³lai²na² sa²kxai³lu¹ wã³la³ka³txa² txi²ta³lo³kxa² wa²li³nhẽ¹ta³nũ²ti²sxã³ a²sa³wi³ha³lxi³nãu³xa² whãi²na¹ ã³wxe³yain¹ta¹hxai²hẽ¹la². 4 Nxe³hĩ¹na², Pas²kwa²tũ̱³xa² ĩ³yai³nain¹ju³ta³nũ³a² ya̱u³son³yain¹ta¹hxai²hẽ¹la². A²nxe³je³na³kxa² Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txa² ã³yãn³ki³nũ²kxi¹xi²sxã³, kxã³nhxĩ¹nu¹ta²kxai³ Sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a¹ nũ̱³kxũn³txi³ sa²hau³ko³tain¹ju³tu¹ta²kxai³ sa²wa²lho¹xi²sxã³ ain³kxi¹xi²te³lhxã³ o²la³kxain¹to³ta¹hxai²hẽ¹la². A²nxe³je³na³kxa² hĩ¹na² ya̱u³son³yain¹ta¹hxai²hẽ¹la². 5 Nxe³nxa²ha¹te¹, Je³su²jah³lo²su² te²kxai³lu¹ ten³sa²ka²la¹sxã³, a²nũ²a² ka³lxa¹tũ̱³ka̱³txai²na² wxã³yain¹tũ̱³ka̱³txai²na² ĩ²ain¹ka³tu̱³, ĩ³ye³sxã³ Fi³li²pah³la² ĩ³wã̱³txain¹te³nah¹lxi¹: —Ĩ¹ti¹la³ta̱³ yain³txi³nũ̱³xa² ũ³yho³hi²sxã³ so¹kxi²ki̱³te³ji¹wi¹? A²nũ²a² kãi²li³tũ̱³ka̱³txai²na² ũ³yhai¹tain¹ki̱³txai²li¹. Je³su²jah³la² wãn³txa² ta¹hxai²hẽ¹la². 6 Yxãn¹ta¹, Je³su²jah³lai²na² a²ẽ¹nãn¹jau³su² te³nah¹lxi¹: —Ha³lo²a² a³la³kxi²na¹nhã¹. Txa²kãi³a¹ju³ta³nũ³a² a³la³kxi²na¹nhã¹. Yxãn¹ta¹, Fi³li²pah³lai²na² ĩ³wã̱³txai¹na¹tũ¹xã¹. Jah¹lai²na² ye³kan¹txi³ yxo²ĩ²sa²ta̱³nxa², sa²nxa³ta̱³nxa², nxe³sa²ju³ta² ĩ³wa³ka³nxe³sxã³ ĩ²a¹tũ¹xã¹. Nxe³sxã³ Je³su²jah³la² ĩ³ye³sxã³ Fi³li²pah³lai²na² ĩ³wã̱³txain¹ta¹hxai²hẽ¹la². 7 Nxe³nxa²ha¹te¹, Fi³li²pah³lai²na² wãn³txi³kxai³lu¹, ĩ³wa²lũ³xi²te³nah¹lxi¹: —A²yain³txi³nũ̱³xa² hxi²kan¹txi³ ũ³yho³hxi²sxã³ so¹kxi²ki̱³sxa³lho³li¹. Nxe³ju³ta², a²nũ²a² ka³na³ka³na³jah¹lo²na¹xai²na², kwẽ³kxa² hãi¹nxe³ti³xa² wa³ko³ni² yxau²xai³lhxã³ wa³kon³sa²tẽ³na¹kxai²nãn²tu̱³, hxi²kan¹txi³ ũ³yho³hin²nxa³lho³li¹. A²nũ²a² ka³lxa¹tũ̱³ka̱³txai²na² yain³txa² jũ¹nxe³tũ̱³xa² he³la³ko³ ũ³hũ²xai³ki̱³txai²li¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². 8 Nxe³ain¹tãu³, a²sa³wi³sxa² a²ĩ³lxa² Ãn³tre²ah³la², Si³mãu² Pe²jah³la² a²lon³yah³la² te²wãn³txi³kxai³lu¹: 9 —Txa²hxi²kan¹jah¹lãi³. In³txa² wẽn³su² na³li¹. A²nxe³jah¹la² yain³txi³nũ̱³xa² nũ̱³ha¹li¹ nũ̱³ha¹li¹ ka³na³ki¹ yũ², a̱i³na² ha¹li¹ yu̱², nx2na³li¹. Yxãn¹ta¹, a²nũ²a² ka³lxa¹tũ̱³ka̱³txai²la¹i¹. Wi¹lhit1sxã³ yain³txai²na² ũ³hũ²xai³ki̱³kxe³su² te²la¹ku¹, na¹nhai¹. 10 Yxãn¹ta¹ Je³su²jah³la² wãn³txa² nxe³te³nah¹lxi¹: —Nxe²nxa³i¹. ówxe³si¹hain¹yah³lxin¹jau³su² a²nũ²a² yxo²ha³kxa¹ ĩ³ye³kxi¹txain¹yah³lxi³hẽ¹li¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². A²nxe³ko³xa², ha³lo²a² si³sa² au³nũ¹lhi²ko³xa² kãin²ko³xa² ye²ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³ha²kxai³ in³txi³nũ̱³ka̱³txa² wa̱³li̱³kha³lhon¹tũ̱³ka̱³txa² 5 .[000 nxe² wa̱³li̱³kha³lhon¹tũ̱³ka̱³txi³su² ta¹hxai²hẽ¹la². A²nxe³tũ̱³ka̱³txai²na² ã³wxe²xai³ain¹ta¹hxai²hẽ¹la². 11 ówxe²xai³ain¹ka³tu̱³ Je³su²jah³lai²na² sa²kxai³lu², a²yain³txi³nũ̱³xai²na² sa²so¹sxã³ Txa²wã¹sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a¹ ĩ³wi¹lxo³kxi²ki̱³jau³xa² ĩ³ye³ta³lun²ka³tu̱³, a²nũ²a² ã³wxe³yain¹tũ̱³ka̱³txai²na² sa²kxai³lu² ũ³hũ²xai³ain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Jã¹nxe³te²hũ̱³nxe² a̱i³na² ũ³hũ²xai³ain¹ta¹hxai²hẽ¹la². 12 Nxe³sxã³, a²nũ²a² wa̱³li̱³kha³lhon¹tũ̱³ka̱³txai²na² yxo²ha³kxa¹ ũ³ki²lã³ain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Ũ³ki²ta³lu²nain¹te²ka³ka¹: —A²yain³txa² a²wã³kon³kxa²kxai³, wxa²sa²wxe³jah³lxi³hẽ¹li¹. Kwa²ãn³tĩ¹kxi²nẽ³lha³tai¹. Je³su²jah³lai²na² wãn³txa² a²sa³wi³ha³lxi³nãu³xa² nxe³yain¹ta¹hxai²hẽ¹la². 13 Jã¹nxain¹te²ka³ka¹, yain³txi³nũ̱³xai²na² ha¹li¹ ha¹li¹ ka³na³ki¹ nxe³tũ̱³xai²na² wxa²sa²so¹xi²nũn³sxã³ ha³ti²a² hxi²ka² hxan³sxã³ ha¹li¹ wxa²sa²so¹xi²nũn³tẽ³na², ne³ki²lhain¹ta¹hxai²hẽ¹la². 14 Nxe³nxa²ha¹te¹, a²nũ²a² nũ̱³ka̱³txai²na² wãn³txi³kxai³lu¹, ha³lo²a² nũ̱³kxũn³ju³tai²na² ĩ²ain¹ka³tu̱³, ĩ³ye³kxi² nxe² ka³li³yhain¹te³nah¹lxi¹: —A²ya³la³tu̱³, Je³su²jah³lai²na² Txa²wã¹sũ̱³na² Si³yxau³tãu³u¹tai²na² wãn³txa² ĩ³hen³txi³nẽ³jah¹la² Sũ̱³na² hxi²ka² ĩ³sa²si¹hã³ũ¹nhẽ³kxah³lai²la¹i¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². 15 Ain¹ka³tu̱³: —Je³su²jah³la² i³a¹tũ¹xã¹. Hxi²kan¹txi³lot3si¹kxi³jau³su² i³a¹tũ¹xã¹. A²nũ²a² ka³lxa¹tũ̱³ka̱³txai²na² a²ẽ¹nãu³a¹ ain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Yxãn¹ta¹ Je³su²jah³la² wã²nxũ̱h¹ a³la³kxi²kxe³su², wã²nxũ̱h¹ wa²li³sxã³ wã³la² kĩn³ka³ta² wa²li¹nhẽ³ta¹hxai²hẽ¹la².

Je³su²jah³la² ĩ̱³ye³na² a²ne³ka³na²ha² wxã³jau³su²

16-17 Nxe³nxa²ha¹te¹, ĩ³yxo²ka²nxah¹ti³kxai³lu¹, a²sa³wi³ha³lxi³nãu³xai²na² sa²kxai³lu² ĩ̱³ye³na² ka³nain¹ka³tu̱³, ka²no¹a² hã̱u¹ta³ka³lo³a² kan³sxã³ ã³wi¹hain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Ain¹ka³tu̱³, Ka³far³na³ũ²thĩ³na² ãn³yxo²ha³ti³sai¹te³lhxã³ ai³ain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Ka³nxah¹hain¹kxan²ta², Je³su²jah³la² he¹yai¹nxa³kxan²txa¹, ai³ain¹ta¹hxai²hẽ¹la². 18 Nũ²la², kãin² sa²it3ti², ĩ̱³ye³na² kãin² sa²ta³kãu³hi², yain¹ta¹hxai²hẽ¹la². 19 Nũ²la², u²lxũ³kwa³lxĩ¹nha² ai³nũ²la², a²sa³wi³ha³lxi³nũ̱³ka̱³txi³su² te²kxai³lu¹, ten³sa²tã³ain¹tãu³, Je³su²jah³la² ĩ²ain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Ĩ̱³ye³na² ne³ka³nah²nãu³a¹ ti³ne³wxe³yxau²xai³sxã³, ka²no¹ai²na² ãn³tĩ̱³xi²yain¹ta¹hxai²hẽ¹la². O²khaix1nxain¹ta¹hxai²hẽ¹la².—Ĩh¹nxe³khai³hĩ̱n³te²la¹ku², ki̱³nhai¹. A²sa³wi³ha³lxi³nãu³xa² ta¹hxai²hẽ¹la². 20 Yxãn¹ta¹: —Txain²txi³na¹we¹. Ha³ya³kxa² yuh³lxi³jah³lxi³hẽ¹le¹. Je³su²jah³la² ĩ³kaix1tain¹jau³xa² ta¹hxai²hẽ¹la². 21 Ai¹nha²kxai³, a²sa³wi³ha³lxi³nãu³xai²na² sa²kxai³lu¹ ĩ³ye³sxã³ Je³su²jah³la² ka²no¹ai²na² ã³wi¹hũ³si¹hain¹jau³su² ĩ³ye³kxain¹ka³tu̱³, Je³su²jah³lai²na² sa²kxai³lu² ã³wi¹hũ³ain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Ain¹ka³tu̱³, a²ha² kwẽn¹tai²na² ha³lo²a² ã³yxo²ha³ti³sai¹sxã³ a³ya³tain¹ko³nũ³a² a³tain¹ta¹hxai²hẽ¹la².

A²nũ²a² ka³lxa¹tũ̱³ka̱³txa² Je³su²jah³la² ã³te³nain¹jau³su²

22-24 Nxe³nxa²ha¹te¹, ka³nxa³ha²ta³kxai³lu¹, a²si³yo³nãn¹tũ̱³ka̱³txa² sa²kxai³lu² ĩ̱³ye³nai²na² a²yxo²ha³tih³nãu³a¹ hãi¹nxe³sxã³ yxau³tũ̱³ka̱³txa² sa²kxai³lu¹ kãi²li³tũ̱³ka̱³txa² sa²kxai³lu¹, Je³su²jah³la² ãn³te³nain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³lain¹te³nah¹lxi¹: —Je³su²jah³la² ãh¹ ĩ²ti³ten³sa³nhã¹. Ti¹ai²na² sũn²ta³tai³tã² Je³su²jah³lai¹tã² yxau³ye²nẽ³lhxã³ yain³txi³nũ̱³xa² ũ³hũ¹nhẽ³tai¹tu³na¹. A²nxe³tũ̱³xa², Txa²wã¹sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a¹ ĩ³wi¹lxo³kxi²sãn²sxã³ ũ³hũ¹nhẽ³tũ̱³xai²na², ĩ³yain³sxã³ ũ³ki²ki̱³tai¹tu³na¹, ti¹ai²na²sã¹. Yxãn¹ta¹, hĩ¹na² Je³su²jah³lain²txi³ he¹ai¹nxa³ha²kxai³, a²sa³wi³ha³lxain²txi³ he¹ai¹nxa³ha²kxai³, ain¹na³na¹. Ĩh¹nũ¹ai²la³ta̱³ he¹ai¹nhĩ̱³te²la¹ku², ai¹na¹nhã¹. Sũn²ta³tai³tã², ka²no¹a² ka³lo³ka³na³ka³nat3sxã³ so¹lxi³ a³li³sxã³ ã³yxo²ha³ti³sai¹ain¹na²hẽ³nã¹. A²nxe³ka³lo³ai²na² a²sa³wi³ha³lxi³nãu³xa² so¹lxi³ a³li³ain¹na²hẽ³na¹. Hai³txi³ Je³su²jah³lo²la³, ka²lo¹ai²na² ã³nxai³ai¹nxa³hẽ³na¹. Ĩh¹nũ¹ai²la³ta̱³ yxau³ain¹te²la¹ku², ãn³yxo²ha³tih³nãn¹thĩ³na² Ka³far³na³ũ²thĩ³na² yxau³ain¹te²la¹ku², ai¹na¹nhã¹. Yxãn¹ta¹, kwẽn¹tai²na² ka²no¹a² kãin²ka³lo³a² ka³lo³ha¹li¹ yũ³nẽ³na³na¹. Nũ¹ã¹, Ti³be³ri²a³ti²thĩ³na² a³li³sxã³ ti¹ai²na² ã³wi¹hũ³nẽ³lain¹ka³lo³a² nĩn²ju²na¹. A²nxe³ka³lo³ai²na² kan³sxã³ ã³wih¹sxã³ ã³yxo²ha³ti³sai¹na¹tũ¹xã¹. Nũ¹ka³nãu³a¹, Ka³far³na³ũ²thĩ³na² ã³nxai³sxã³, Je³su²jah³la² ãn³te³nxi²na¹tũ¹xã¹. Kãi²li³tũ̱³ka̱³txai²na² ain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Ain¹ka³tu̱³, te²yã¹nxe³sxã³ ka²no¹ai²na² kãin²ka³lo³ai²na² kan³sxã³ ã³yxu¹kxã³wi¹hain¹ka³tu̱³, ã³yxo²ha³ti³sai¹ain¹ta¹hxai²hẽ¹la².

Je³su²jah³la² yain³txi³nũ̱³hũ̱³nxe² yxau³ya³nhẽ³jah¹lo²su² jau³su²

25 Ain¹ka³tu̱³, yxan¹yxo²ha³tih³nãu³a¹ Je³su²jah³la² ĩ³ha¹txain¹ka³tu̱³ ĩ³ye³kxain¹te³nah¹lxi¹: —Txa²hxi²kan¹jah¹lãi³. Ĩh¹nxe³hĩ¹nai³tã² wxãn¹thai¹li¹? Kãi²li³tũ̱³ka̱³txai²na² wãn³txa², ta¹hxai²hẽ¹la². 26 Nxe³nxa²ha¹te¹, Je³su²jah³la² wãn³txi³kxai³lu¹, ĩ³wa²lũ³xain¹te³nah¹lxi¹: —Ĩh¹nxe³kxa²ya̱n³ti³ta̱³ ã³ten³sah¹lxin¹ji¹? A²ya³la³tu̱³ wãn³txi³tu̱³ e³kxi¹nx2ta¹i¹. Sũn²ta³tai³tã² Txa²wã¹sũ̱³na² wã³nxĩn¹ju³ta² kãi³ya³nx2ta¹tai¹ti²ti¹. Ju¹ta² ĩ²yah³lxin¹tai¹ti²ti¹. Yah³lxin¹kxan²ti³ Txa²wã¹sũ̱³na² wã³nxĩn¹ju³ta² ye³kan¹yah³lxa³nha²kxai³: “Je³su²jah³lai²na² Sũ̱³na² A²hxi²kan¹ta² Si³yxau³tãu³lo³jah¹lo²su²na³na¹.” Sah²lxa³nha²kxai³, hãi¹nxe³sxã³ kwa² yain³txi³nũ̱³xa² so¹lxi³ ũ³ki¹khai¹yxah³lxin¹kxa² yã¹nxe³te³lhxã³ ã³ten³sah¹lxi¹lxi¹. 27 Ne³ka²sah¹lxi³sa¹lxi¹. A²yain³txi³nũ̱³xa² ãn³ten³yah³lxin¹tũ̱³xa² wa³su³txi³ ãn³khot3sxã³ hxan³tũ̱³xai²la¹i¹. A²nxe³tũ̱³xai²na² so¹lxi³ wa³kon³yah³lxi³txa³hẽ¹li¹. Yxãn¹ta¹, yain³txi³nũ̱³xã̱³xa² a²yain³txi³nũ̱³khai³xa² hxan³ti³he¹nx2nxa³tũ̱³xa², kxã¹nxa² ha³ta̱³nxãn²txi³ yxau²sa²tẽ³tũ̱³xa², yũ³nũn³na³li¹. A²nxe³tũ̱³xai²na² ĩ³yain³yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³ a²ka³te̱³na² wi¹tãu³a¹ yxau²sa²tẽ³yah³lxin¹tu¹wi¹. Nxe³ha²kxai³ a²yain³txi³nũ̱³khai³xai²na² wa³kon³jah¹lxi³hẽ¹li¹. Nxe³tũ̱³xai²na², txai²na² Sũ̱³na² A²hxi²kan¹ta² Si³yxau³tãu³lot3sa²kah³lo²na¹xai²na² ũ³hũ¹nx2ta¹tu¹wi¹. Nxe³si¹nx2ta¹jau³su² Txa²wĩ³nu²khai³xa² hxi²kan¹txi³lot3sa³na²hẽ³li¹. Sa³ha²kxai³ txa²hxi²ka¹na¹ju³ta² wxa²ye³ka¹nx2ti³tai¹ti²ti¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². 28 Nxe³nxa²ha¹te¹, a²nũ²a² kãi²li³tũ̱³ka̱³txai²na² wãn³txi³kxai³lu¹: —Txa²wã¹sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a¹ wa³ka³li³yu³ta² wa³kon³ti³ten³sa²sĩn¹nhai¹. Nha¹kxai²nãn²tu̱³, ĩh¹nxet3sxã³ kãi³sĩn¹te³la¹ji¹wi¹? Ain¹ta¹hxai²hẽ¹la². 29 Nxe³nxa²ha¹te¹, Je³su²jah³la² wãn³txi³kxai³lu¹: —“Txa²wã¹sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a¹ a²wa³ka³li³yu³ta² wa³kon³ti³ten³sa³nhã¹.” Yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³ Sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a¹ ĩ³sa²si¹hã³sa²kxah³lo²na¹xai²na² sa²yxo²wet1sah¹lxi³hẽ¹li¹. Sah¹lxin¹kxai²nãn²tu̱³ Txa²wã¹sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a¹ a²wa³ka³li³yu³ta² kãi³yah³lxi³hĩ̱³nxa¹lxi¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². 30 Nxe³nxa²ha¹te¹, kãi²li³tũ̱³ka̱³txai²na² wãn³txi³kxai³lu¹: —A²yen³kxa² wã³nxĩn¹ju³ta² kãi³ũ¹sa²sĩ¹nhẽ³li¹. Ju¹ta² ĩ²nha¹kxai²nãn²tu̱³ sa²yxo²we¹txa²nha¹tu¹wi¹. Nxe³ju³ta², yã¹te² wa³ka³li³yu³ta² kãi³jah¹lo²sa²nhĩn¹ji¹wi¹? 31 Jãx1nha¹jau³su², kxã³nhxĩ¹nu¹tai²na² txa²sũ̱³na²nãu³xu¹tai²na² ha³lo²a² a²nũ²a² yxau²xai³lxa³ko³xa² yxau²xai³lain¹to³ta¹hxai²ti³ai¹ti²ti¹. Nxe³hĩ¹nu¹tai²na², yain³txi³nũ̱³xa² ma²na³tũ̱³xa², Moi³se²ah³lo²nu¹tai²na² ũ³hũ¹ain¹to³ta¹hxai²ti³ai¹ti²ti¹. A²nxe³tũ̱³xu¹tai²na², ĩ³yai³nain¹to³ta¹hxai²ti³ai¹ti²ti¹. Nxe³ju³tu¹tai²na², Sũ̱³na² ha³te̱h³nxã³nxa² ũ³wha²li¹jau³xa²sa¹: “Yain³txa² oh³nãu³u¹tai²nãn²tũ̱³xa², ĩ³yain³si¹hain¹jau³su² ũ³hũ¹ain¹ta¹hxai²hẽ¹li¹.” Nxe³ta¹hxai²ti³ai¹ti²ti¹. Nxe³jau³xau³hxai²tẽx1 jã¹nxe³sxã³ kãi³ta¹hxai²ti³ai¹ti²ti¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². 32 Nxe³nxa²ha¹te¹, Je³su²jah³lai²na² wãn³txi³kxai³lu¹: —Ta¹wi¹. Txa²wã¹sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a² hi²sen³su² so¹lxi³ a²yain³txi³nũ̱³xa², ma²na³tũ̱³xa², ũ³hũ¹nx2ti³ta¹hxai²ti³ai¹ti²ti¹. Hai³txi³ Moi³se²ah³lo²nu¹tai²nãn²ta̱³ ma²na³tũ̱³lxa³ ũ³hũ¹nx2ti³ta¹hxai²nxa³ti³ai¹ti²ti¹. A²nxe³tũ̱³xu¹tai²na² wxa²sũ̱³na²nãu³xu¹tai²na² Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txi³ ĩ³nxu¹tai²na² ĩ³yain³yah³lxi³to³hxain¹ta¹hxai²ti³ai¹ti²ti¹. Yxãn¹ta¹, hai³txi³ oh³nãu³u¹tai²nãn¹tũ̱³khai³su² ta¹hxai²nxa³hẽ¹li¹. Hãi¹nxe³sxã³ khon³sxã³ hxan³tũ̱³su² ta¹hxai²hẽ¹li¹. Yxãn¹ta¹, kwẽn¹tai²na² Txa²wĩ³nu¹tai²na² ũ³hũ¹nx2ti³tũ̱³xa², ã²la² wi¹khai¹nxe³tũ̱³xa², a²yain³txi³nũ̱³khai³xa² oh³nãu³u¹tai²nãn¹te² yain³txi³khai³su², ũ³hũ¹nx2ti³na³li¹. 33 A²nxe³tũ̱³xa² a²yain³txi³nũ̱³khai³xa² Txa²wĩ³nu¹tai²na² ũ³hũ¹nx2ti³tũ̱³xa², oh³nãu³a¹ ĩ³sa²si¹ka³ti²nũ¹nx2ti³ha²kxai³, ka³nxi²nũ¹nx2ti³na³li¹. Nxe³ha²kxai³, nxe³tũ̱³xai²na² ha³lo²an¹tũ̱³ka̱³txi³ ĩ³nxai²na² ĩ³yain³yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³, ka³te̱³na² wi¹tãu³a¹ yxau²xai³yah³lxin¹tu¹wi¹. Je³su²jah³la² ta¹hxai²hẽ¹la². 34 Nxe³nxa²ha¹te¹, kãi²li³tũ̱³ka̱³txai²na² wãn³txi³kxai³lu¹: —Txa²hxi²kan¹jah¹lãi³. A²yain³txi³nũ̱³khai³xai²na² wa³su³txi³ ãn³si³wi¹wi¹sxã³ ũ³hũ²sa²tẽ³kxi²sa²to³sĩ¹nhẽ³li¹. Ten³khaix1sa²sĩn¹nhai¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². 35 Nxe³nxa²ha¹te¹, Je³su²jah³la² wãn³txi³kxai³lu¹ ĩ³wa²lũ³xain¹te³nah¹lxi¹: —Txai²na² yain³txi³nũ̱³khaix3hũ̱³nxe², ã²la² wi¹khai¹nxe³tũ̱³hũ̱³nxe² yxau³ya³nx2ta¹i¹. Nxe³ya³nx2ta¹jut3sũ̱³ju³ta¹, “Heh³sa³nhã¹.” Yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³, yain³txi³nũ̱³xa² ĩ³yain³yah³lxi³hĩ̱³nxa¹lxi¹. Yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³, ũ³ki²sxã³ ĩ³ka³li³hi², ka³te̱n³su² yxau²xai³li², yah³lxi³hĩ̱³nxa¹lxi¹. Jã¹nxe³jut3sũ̱³nxe², wxãi²na² wxã³sxã³ sa²yxo²wet1sah¹lxin¹kxai²nãn²tu̱³, ka³te̱³na² wi¹tãu³a¹ yxau²xai³sa²tẽ³yah³lxin¹tu¹wi¹. Yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³, wxa²yxau²xai³lyah³lxin¹jut3sũ̱³ju³ta¹ heh³nxa²lxi³xa³ha²kxai³, ya̱³lxu¹nxa²lxi³xa³ha²kxai³, yah³lxin¹jut3sũ̱³nxe², wa²su¹wa²sun¹khai¹nxe², ka³lih³khai¹nxe², ka³te̱³na² wi¹tãu³a¹ yxau²xai³yah³lxi³hĩ̱³nxa¹lxi¹. 36 Yxãn¹ta¹, wxa²nũ̱³ka̱³txi³ ĩ³nxai²na² wã³nxĩn¹ti³ kãi³ya³nx2ta¹ju³ta² ha³ta̱³nxãn²txi³ wxa²ye³na² ĩ²sah²lxin¹kxa²ha³ta̱³nxãn²txi³ sa²yxo²wet1sah¹lxa³lxi¹. Ya³nx2ta¹i¹. 37 A²nũ²a², Txa²wĩ³na² wxa²sa²hait1sa²so¹sxã³ ũ³hũ¹sain¹kxe³su² te²a² yxo²ha³kxa¹ ãn³si³tẽ³la³kxi² wxã³sain¹tu¹wi¹. Na¹ha²kxai³, a²nũ²a² ĩ²te²hũ̱³te²a² ã³si³tẽ³la³kxi² wxã³sain¹kxai²nãn²tu̱³ ĩ³sa²si¹wha²lxain¹nxa³lho³li¹. 38 Nxe³ju³ta² Txai²na² oh³nãu³a¹ ka³nxi³xi²sxã³ wxã³ya³nx2ta¹i¹. Na¹tẽ³na¹xai²na¹, txa²ẽ¹nãu³a¹ yxo²kwa̱i³na¹jau³su² e³kxi²nha¹jau³su² kãi³te²txã³i¹. Yxãn¹ta¹, Txa²wĩ³na² ĩ³sa²si¹hã³sa²jah¹lo²nu¹tai²na² te³nain¹tãu³lai¹nhĩ̱³nx2na³li¹. Nxe³jau³xa² sa²wai³wait3sxã³ kãi³te²sa¹wi¹. 39 Txa²wĩ³na² ĩ³sa²si¹hã³sa²jah¹lu¹tai²na² ten³ju³ta²sa¹: A²nũ²a² ũ³hũ¹sa²te²nũ̱³ka̱³txa² yxo²ha³kxa¹ yxan¹nãu³a¹ yuh³xai²nãn¹ta³ko³xai²na² hxan³tãu³a¹ ka³te̱n³su² ĩ³sa²yxau³xi²ti¹hi¹tain¹si¹sa²jau³nũ³su² te³ni², hai³txi³ ka³na³ka³na³te² he³la³ko³ tau³ton³sxã³ ãn³tĩ̱¹kxi²sa²si¹hxa³jau³nũ³su² te³ni² Txa²wĩ³na² nx2na³li¹. 40 A²nũ²a² nũ̱³ka̱³txa², Sũ̱³na² Tah²na¹xai²na² yxo²ĩ²sa²sxã³ sa²yxo²wet1sain¹tũ̱³ka̱³txa² yxo²ha³kxa¹, ka³te̱³na² wi¹tãu³a¹ yxau²xai³lain¹ju³ta², Txa²wĩ³na² te³ni², yxan¹nãu³a¹ yuh³xai²nãn¹ta³ko³xai²na² hxan³tãu³a¹ ka³te̱n³su² ĩ³sa²yxau³xi²si¹hai¹na¹ju³ta³nũ³a² Txa²wĩ³na² te³ni², nx2na³li¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². 41 Ain¹ka³tu̱³, Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txai²na² ã³nhai¹tũn³te²nãu³xai²na² sa²kxai³lu² ĩ³we¹tai¹nxa³jau³su² ĩ³he³son³txain¹ta¹hxai²hẽ¹la².—Txai²li², yain³txi³nũ̱³khaix3hũ̱³nxe² oh³nãu³a¹ kã³nxa² wxã³ya³nx2ti³jah¹lo²sa¹i¹. Nxe³jau³xai²na². Je³su²jah³la² wãn³txai²na², ĩ³we¹tain¹ta¹hxai²nxa³hẽ¹la². 42 Ĩ³we¹tai¹nxa³te³nah¹lxi¹: —Je³su²jah³lai²na² a²nũ²so¹lxin³na³li¹. Jo³se²ah³la² a²ki³lha³lxai²la¹i¹. A²wĩ³na² ĩ²i², a²hã³ka³na² ĩ²i², nxe³te²sa²ki̱³tã³li¹. Ain¹ki̱³sa²kxai³, ĩh¹nxe³jau³xa²ya̱n³ti³ta̱³ wãn³txai²na² oh³nãu³a¹ kã³nxa² wxã³ya³nhẽ³jau³xai²na² e³kxi²nẽ³te²sin²tã³? Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txa² ta¹hxai²hẽ¹la². 43 Nxe³nxa²ha¹te¹, Je³su²jah³la² wãn³txi³kxai³lu¹, ĩ³wa²lũ³xain¹te³nah¹lxi¹: —Ha²ya̱³kxa² ĩ³wet1sah¹lxan³jau³xa² ĩ³he³son³kxi²sah¹lxi³hẽ¹li¹. 44 A²nũ²a² kwa²to³toh³lxi³ ã³si³tẽ³la³kxi²sa²jah¹la² yũ²nxa³i¹. Nxe³ju³ta² ĩ³sa²si¹hã³sa²jah¹la² Txa²wĩ³nai²la¹i¹. Nxe³ha²kxai³ txa²wĩ³nai²na² ĩ³kaix1tain¹kxe³su² te²a² so¹lxi³ ã³si³tẽ³la³kxi²sain¹tu¹wi¹. Ãn³si³tẽ³la³kxi²sain¹kxai²nãn²tu̱³ yan¹nãu³a¹ ha³lo²ai²na² ne³ki³son³tãu³a¹ ka³te̱n³su² ĩ³sa²yxau³xi²ti³hi¹tai¹na¹tu¹wi¹. Yxãn¹ta¹ Txa²wĩ³na² hi²se³na² te³nai¹nxa³kxe³su² te²la³ ã³si³tẽ³la³kxi²sai¹nxa³lho³li¹. 45 Jã¹nxa¹jau³su² e³a¹i¹. Ha³te̱h³nxã̱³nxãn¹jau³xu¹ta²kxai³lu¹, kxã³nhxĩ¹nu¹tai²na² a²nũ²a² Sũ̱³na² wãn³txa² ĩ³hen³txi³tũ̱³ka̱³txu¹ta²kxai³lu¹, ũ³wha²li¹la³kxi²nẽ³te³nah¹lxi¹: “Txa²wã¹sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a¹ a²nũ²a² yxo²ha³kxa¹ a²ya³la³lyau³tu̱³ ĩ³yau¹ũ³hain¹tu¹wi¹.” Kxã³nxu¹tai²nãn¹jau³la³ ta¹hxai²ti³ai¹ti²ti¹. A²nxe³jau³xau³hxai²tẽx1 jã¹nxe³sxã³ kwẽn¹tai²nãn²tu̱³, Txa²wĩ³nai²nãn²tu̱³ a²ya³la³lyau³tu̱³ ĩ³yau¹ũ³nx2ti³na³li¹. Yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³, Txa²wĩ³na² wãn³txai²na² ain³kxi², ã³ne³wxe², nxe³yah³lxin¹te²su² te² ĩ³nxa² so¹lxi³ ã³si³tẽ³la³kxi²sah¹lxin¹tu¹wi¹. 46 A²nũ²a² yuh³xai²nãn¹te²la³ hai³txi³ Txa²wĩ³na² ĩ²te²sxa³yu²hẽ³li¹. Yxãn¹ta¹, Txai²na¹xai²na² Txa²wĩ³na² a²yen³nãu³a¹ ĩ²yxau³na¹ju³ta² wxã³na¹hẽ³li¹. Na¹ha²kxai³, Txai²na² so¹lxi³ Txa²wĩ³na² ĩ²te²sa¹i¹. 47 Jã¹nxa¹jau³su², a²ya³la³tu̱³ wãn³txi³tu̱³ e³ya³nx2ta¹i¹. A²nũ²a² sa²yxo²wet1sain¹te²su² te²an²tu̱³ a²ka³te̱³na² wi¹tãu³a¹ yxau²xai³lain¹tu¹wi¹. 48 Nxe³na¹ju³ta², txai²na² yain³txi³nũ̱³khaix3hũ̱³nxe² yxau³ya³nx2ta¹i¹. Sa²yxo²wet1sah¹lxin¹kxai²nãn²tu̱³, heh³nx2ti³xa³jut3sũ̱³nxe², wi¹wi¹nxe² yxau²xai³lyah¹lxin¹tu¹wi¹. 49 Jã¹nxa¹jau³su², wxa²sũ̱³na²nãu³xu¹tai²na² ha³lo²ai²na² a²nũ²a² yxau²xai³lai¹nxa³ko³nãu³u¹tai²na² yxau²xai³lain¹tãu³u¹tai²na², yain³txi³nũ̱³xa² ma²na³tũ̱³xa² ĩ³yai³nain¹to³kxa²ha³ta̱³nxãn²txi³, hãi¹nxe³sxã³ ya²lun¹txi³hxa³nain¹ta¹hxai²ti³ai¹ti²ti¹. 50 Yxãn¹ta¹ oh³nãu³u¹tai²na² ka³nxi²nũ¹nx2ti³tũ̱³xa² ĩ³ye³kxi¹nx2ta¹i¹. A²nxe³tũ̱³xai²na², a²nũ²a² ĩ²li³te²la³ ĩ³yain³kxai²nãn²tu̱³ ya³lu²nx3tho³li¹. 51 Txai²na² yain³txi³nũ̱³hũ̱³nxe² oh³nãu³u¹tai²na² ka³nxi³xi²sxã³ a³ti¹nx2ta¹i¹. Nxe³tũ̱³xai²na², a²nũ²a² ĩ²te²hũ̱³te²su² te² ĩ³nxa² ĩ³yain³kxi²sah¹lxin¹kxai²nãn²tu̱³, a²ka³te̱n³yu³ta² so¹lxi³ yxau²xai³lha²tẽ³yah³lxin¹tu¹wi¹. Nxe³tũ̱³xa² ũ³hũ¹nx2ta¹tũ̱³xai²na² txa²sĩ̱³nai²la¹i¹. Txa²sĩ̱³nai²na² yuh³xai²nãn¹tũ̱³ka̱³txi³ ĩ³nxai²na² whãi²na¹ ũ³hũ¹nx2ta¹i¹. A²ka³te̱n³yu³ta² yxau²xai³lyah³lxi³sih¹nx2ta¹jau³su² ya³nx2ta¹i¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². 52 Nxe³jau³xai²na² Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txa² ã³nhai¹tũn³te²nãu³xai²na² sa²kxai³lu² ain³kxi²yah³lxi³ka³tu̱³ ĩ³xa̱n³ta³kxah¹lxi³ta¹hxai²hẽ¹la². Ain¹ka³tu̱³ ã³kwa³lxi²wi²kxi² ĩ³wã̱³txa³kxi²nhah¹lxi³te³nah¹lxi¹: —Ko̱³txi³hi¹ki̱³sxa³nhai¹. Ĩh¹nxet3sxã³, Je³su²jah³lai²na² a²sĩ̱³na², ĩ³yain³si¹nhẽ³jau³su² ũ³hũ¹nẽ³lain¹te²la¹ku¹, ki̱³nhai¹. Yah³lxi³ta¹hxai²hẽ¹la². 53-54 Nxe³nxa²ha¹te¹ Je³su²jah³la² wãn³txi³kxai³lu¹, ĩ³ye³kxain¹te³nah¹lxi¹: —A²ya³la³tu̱³ wãn³txi³tu̱³ ĩ³ye³kxi¹nx2ta¹i¹. Txai²na², Sũ̱³na² A²hxi²kan¹ta² Si³yxau³tãu³lot3sa²jah¹lo²sa¹i¹. Na¹te³na¹xai²na¹, a²nũ²a² a²ten³te²su² te² ĩ³nxai²nãn²tu̱³, txa²sĩ̱³nai²na² ĩ³yai³ni², txa²ti³ha²yau³xai²na² ĩ³na², nxe³yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³, ka³te̱³na² wi¹tãu³a¹ hĩ¹na² yũ³nx2ti³ha²kxai³, yxan¹nãu³a¹ ha³lo²ai²na² hxan³tãu³a¹ ka³te̱n³su² ĩ³sa²yxau³xi²si¹nx2ta¹ha²kxai³, nxe³nx2ta¹tu¹wi¹. Yxãn¹ta¹, txa²sĩ̱³nai²na² ĩ³yain³yah³lxan³kxai²nãn²tu̱³, txa²ti³ha²yau³xai²na² ĩ³na²yah³lxan³kxai²nãn²tu̱³, hai³txi³ ka³te̱³na² wi¹tãu³la³ yũ³nx2ti³xa³lho³li¹. 55 Wxãi²na² yain³txi³nũ̱³xa² wi¹tũ̱³xa² ĩ³yai³ni², ĩ̱³yau³xa² wi¹jau³xa² ĩ³na², yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³, ũ³ki²sxã³ ka³lih³yah³lxi³hĩ̱³nxa¹lxi¹. Yxãn¹ta¹, ha³lo²a² ã²la² wi¹te²a² yũ²na³li¹. Nxe³ju³ta²sa¹: Txa²sĩ̱³nai²na² yain³txi³khai³su² ha²kxai³, txa²ti³ha²yau³xai²na² ĩ³na²ki̱³jau³khai³su² ha²kxai³, nxe²na³li¹. A²nxe³te²a² ĩ³yai³ni², ĩ³na², nxe³kxi²sah¹lxin¹kxai²nãn²tu̱³, te²yã¹nxe³sxã³ ãn³sen³sai¹khai¹nxe³sxã³ kãin² ĩ³ka³lih³yah³lxi³hĩ̱³nxa¹lxi¹. 56 A²nũ²a², txa²sĩ̱³nai²na² ĩ³yai³ni², txa²ti³ha²yau³xai²na² ĩ³na², nxe³sain¹te²su² te²an²tu̱³, ã³nũ²ti²sa²sxã³ nxũ²kwa̱i³yxau³sai¹nha²kxai³, nxũ²kwa̱i³yxau³ai¹na¹ha²kxai³, ya³sai¹nhĩ̱³nx2na³li¹. 57 Jã¹nxa¹jau³su², Txa²wĩ³nu¹tai²na² ka³te̱³na² si³ka³ti³lyah³lai²la¹i¹. A²nxe³jah¹la², ĩ³sa²si¹hã³sa³na²hẽ³li¹. Sa³ha²kxai³, Txa²wĩ³na² a²ka³te̱n³yu³ta² ũ³hũ¹sa²kxa² so¹lxi³ yxau²xai³to³ha¹i¹. Nha¹ha²kxai³, te²yã¹nxe³sxã³, a²nũ²a² txa²sĩ̱³na² ĩ³yain³kxi²sain¹kxai²nãn²tu̱³, txa²ka³te̱³na¹ju³ta² ũ³hũ¹ai¹na¹kxa² so¹lxi³ ka³te̱n³su² yxau²xai³lain¹tu¹wi¹. 58 Kxã³nhxĩ¹nu¹tai²na², wxa²sũ̱³nũ²nãu³xu¹tai²na² ma²na³tũ̱³xu¹tai²na² so¹lxi³ ĩ³yai³nain¹to³ta¹hxai²ti³ai¹ti²ti¹. Ain¹to³kxan²ti³, hãi¹nxe³sxã³ ya²lun¹ti²hxa³nain¹ta¹hxai²ti³ai¹ti²ti¹. Yxãn¹ta¹, txa²sĩ̱³nai²na² oh³nãu³u¹tai²na² ka³nxĩ³xi²nũ¹nx2ti³tũ̱³xai²la¹i¹. Hai³txi³ ma²na³tũ̱³xa² yã¹nxe³tũ̱³sxa³i¹. Yxãn¹ta¹, ã²la² wi¹khai¹nxe³tũ̱³xai²la¹i¹. A²nxe³tũ̱³xai²na², a²nũ²a² ĩ³yain³kxi²sain¹kxai²nãn²tu̱³, hxa³nxa³kxe³su² ka³te̱n³su² so¹lxi³ yxau²xai³sa²tẽ³ain¹tu¹wi¹. 59 Nxe³jau³xai²na² Je³su²jah³la², sxi²ha² Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txa² ã³nũ²kxain¹thĩ³na² yxau³sxã³ ĩ³yau¹ũ³hain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Ka³far³na³ũ²thĩ³na² nxũ²kwa̱i³ye³lan¹thĩ³na² yxau³yain¹sxã³ ĩ³yau¹ũ³hain¹ta¹hxai²hẽ¹la².—Je³su²jah³la² wãn³txa² ka³te̱n³yau³la²na³li¹. Nxe³jau³su² 60 Nxe³jau³xai²na² sa²kxai³lu², Je³su²jah³la² ã³si³tẽ³la³kxain¹tũ̱³ka̱³txa² ã³nhai¹tũn³tũ̱³ka̱³txa² sa²kxai³lu² ka³lxa¹tũ̱³ka̱³txa² sa²kxai³lu² wãn³txai²na² ain³kxain¹ka³tu̱³, ĩ³xa̱n³ta³kxain¹sxã³ ĩ³ye³kxi²yhain¹te³nah¹lxi¹: —Je³su²jah³lai²na² wãn³txa² a̱n³txi³si¹nhẽ³jau³xai²la¹i¹. On³jau³sxa³i¹. Ain³kxa¹sah¹lxi³txa³hẽ¹li¹. 61 Ain¹jau³xai²na², Je³su²jah³la² a²ẽ¹nãu³a¹ wã²nxũ̱h¹ a³la³kxi²nũ²la², ain³kxain¹ta¹hxai²hẽ¹la². A²sa³wi³ha³lxi³nãu³xai²na² a̱n³ta³kxain¹jau³xa² ĩ³he³son³kxi²yhain¹jau³xa² wã²nxũ̱h¹ a³la³kxi²ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³ka³tu̱³, ĩ³ye³kxain¹te³nah¹lxi¹: —Txa²wãn³txai²na² ĩ³ye³kxi¹nx2ta¹jau³xai²na² ĩ³xa̱n³ta³kxi²sah¹lxin¹tã̱²na³li²? 62 Yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³, ye³jen¹na² ĩ³sa²yxau³sxã³ ĩ³na¹tu¹wi¹. Ha³lo²a² kxãn³su² yxau³na¹tãu³u¹tai²na² ka³la³xi²sxã³ ĩ³na¹tu¹wi¹. Na¹kxai²nãn²tu̱³ ĩ³na¹ju³ta³nũ³a² ĩ²yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³ ĩh¹nxet3sxã³ kãi³yah³lxi³te³lin¹ji¹? 63 Jã¹nxa¹jau³su² e³a¹i¹. Txa²wã¹sũ̱³na² Yãu³ka³jxah¹la² so¹lxi³ a²ka³te̱³na² wi¹tãu³a¹ ũ³hũ¹nx2ti³jah¹lai²la¹i¹. Yxãn¹ta¹, txa²wã¹sĩ̱³na² so¹lxi³ a²ka³te̱³na² wi¹tãu³a¹ yũ²nxa³i¹. Ya³nx2ta¹i¹. Yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³, txa²wãn³txa² ĩ³ye³kxi¹nx2ta¹jau³xai²na² yxo²ĩ²sah²lxin¹kxai²nãn²tu̱³, Txa²wã¹sũ̱³na² Yãu³ka³jxah¹la² yxau³ya³nx2ti³ha²kxai³, ka³te̱³na² wi¹tãu³a¹ yxau³yah³lxin¹tu¹wi¹. 64 Yxãn¹ta¹, wxa²yu³ta² ã³yã³nhai¹jah³lxin¹tũ̱³ka̱³txa² yxo²ĩ²sah²lxa³lxi¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³ju³ta² Je³su²jah³la² a²wi¹lhĩ¹nãn¹ju³tai²na² ta²nũ² a³la³kxi²ta³lun²ta¹hxai²hẽ¹la². A²nũ²a² yxo²ĩ²ai¹nxa³te²su² te²a² a³la³kxi², ye³jen¹nãu³a¹ ko¹ko¹xa² hxi²ka²nãu³a¹ ã³yũ³jah¹lo²nũ³a² a³la³kxi², ta¹hxai²hẽ¹la². 65 Nxe³ha²kxai³ Je³su²jah³lai²na² ĩ³ye³kxi²te³nah¹lxi¹: —Txa²wĩ³nai²na² ĩ³kaix1tain¹kxe³su² te²a² so¹lxi³, wxã³sxã³ ã³si³tẽ³la³kxi²sain¹tu¹wi¹. Yxãn¹ta¹ ĩ³kaix1tai¹nxa³ke³la³te²kxai³, te²la³ wxã³ti³hex1sai¹nxa³lho³li¹. Ye¹nx2ta¹ten¹ti¹. Kwẽn¹tai²na² yxo²ĩ²sah²lxan³ju³tai²na², ha³la³je¹nhĩ¹nĩ³na² a³la³kxi²ye¹nx2ta¹li¹, txai²li¹. Na¹ha²kxai³ ye¹nx2ta¹li¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². 66 Nxe³ju³tan¹te²kxa³ya̱n³tu̱³ nxe³hĩ¹nãn¹te²tu̱³ ãn³si³tẽ³la³kxain¹tũ̱³ka̱³txa² ã³nhai¹tũn³tũ̱³ka̱³txai²na² sa²kxai³lu² ka³lxa¹tũ̱³ka̱³txai²na² sa²kxai³lu², Je³su²jah³la² ã³na¹sxã³ ha³ya³kxa² ã³si³tẽ³la³kxain¹ta¹hxai²hẽ¹la². 67 Nxa²ha¹te¹ Je³su²jah³la² wãn³txi³kxai³lu¹, a²sa³wi³ha³lxi³khai³xai²na² hxi²ka² hxan³sxã³ ha¹li¹ wxa²sa²so¹xi²nũn³tũ̱³ka̱³txa² ĩ³wã̱³txain¹te³nah¹lxi¹: —Wxa²nũ̱³ka̱³txe² ĩ³nxai²na² ã³na¹sah¹lxi³nũn³te³lin¹ji¹wi¹? Ta¹hxai²hẽ¹la². 68-69 Nxe³nxa²ha¹te¹, Si³mãu² Pe²jah³la² ĩ³wa²lũ̱³xain¹te³nah¹lxi¹: —Txa²hxi²kan¹jah¹lãi³. A²nũ²a² ã̱³lxi³te²la³ ãn³si³tẽ³la³kxi²sĩn¹nxa³lho³li¹. Wxa²wãn³txai²na² so¹lxi³ ka³te̱n³yau³la³ sĩn¹na³li¹. Nha¹ha²kxai³ yxo²ĩ²nxa²nha¹nhai¹. Sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a¹ Wi¹lhin¹ta² Si³yxau³tãu³lo³kxah³lo²su² nhi¹lxi¹. Jau¹xai²na² yxo²ĩ²i², a³la³kxi² sĩ¹na¹nhai¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². 70 Nxe³nxa²ha¹te¹, Je³su²jah³la² wãn³txi³kxai³lu¹, ĩ³wã²lũ³xain¹te³nah¹lxi¹: —Wxa²yu³ta² hxi²ka² hxan³sxã³ ha¹li¹ wxa²sa²so¹xi²nũn³tũ̱³ka̱³txa² ĩ³nxai²na² ĩ²sxã³ sa²so¹nxa²lxa¹tai¹ti²ti¹. Na¹kxa²ha³ta̱³nxãn²ti³, wxa²nũ̱³ka̱³txi³nãu³ai²na² ka³na³ka³na³tin¹te²a², a²ta³hũ̱³te²si¹lxi¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². 71 Nxe³jau³xai²na² a²si³yxau³tãu³a²su¹: Ju³ta²sah³la², Si³mãu²ah³la² Ki³lo²ko³xa² yxau³nũ¹jah¹la² a²ki³lha³lxa², ĩ³ye³kxi²ta¹hxai²hẽ¹la². A²nxe³jah¹lai²na² Ju³ta²sah³lai²na² ye³jen¹su² ko¹ko¹xa² hxi²ka² Je³su²jah³la² ã³yũ³hũ¹te³lhxã³ ta¹hxai²hẽ¹la²: —A²sa³wi³ha³lxi³su² na¹xã¹. Hxi²ka² hxan³sxã³ ha¹li¹ wxa²sa²so¹xi²sa²tũ̱³ka̱³txi³su² na¹xã¹. Ain¹kxa²ha³ta̱³nxãn²txi³, ĩ³ko̱x1ko̱¹son²kxain¹ta¹hxai²hẽ¹la².

7

Je³su²jah³la² a²wã³tã̱³nãu³xa² e³kxi²nyhain¹jau³su²

1 Nxe³nxa²ha¹te¹ Je³su²jah³la² Ka³li³le²a²ko³xa² so¹lxi³ yxau²xai³to³ta¹hxai²hẽ¹la². Hai³txi³ Ju³te²a²ko³nãu³a¹ yxau²xai³ta¹hxai²nxa³hẽ¹la². Nxe³ju³ta², Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txa² ã³nhai¹tũn³te²nãu³xai²na² ĩ³su²lhã³ti³ten³ta¹hxai²hẽ¹la². Jã¹nxe³kxa²ya̱n³ti³su² ta¹hxai²hẽ¹la². 2-3 Nxe³hĩ¹na², Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txa² sxi²ha² wẽ³sa² sa²ton³sxã³ yxau³sxã³ ĩ³yain³yah³lxi³te³lhxã³ nxe³je³na³kxa² ya̱u³son³ye²yah³lxi³ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³nxa²ha¹te¹, Je³su²jah³la² a²wã³tã̱³nãu³xa² wãn³txi³kxai³lu¹: —Ai³nhxu¹lxi¹. Ju³te²a²ko³nãu³ai³tã² ai³nhxu¹lxi¹. Nhĩn¹kxai²nãn²tu̱³, wã³nxĩn¹ti³ kãi³in¹ju³ta² wxa²sa³wi³ha³lxi³nãu³xa² ĩ³yau¹ũ³txain¹sĩ¹nhẽ³li¹. 4 “A²nũ²a² yxo²ha³kxa¹ sa²yxo²wet1sa³txai²lã¹.” Nhĩn¹kxai²nãn²tu̱³, hãi³a² yxau³sxã³ kãi³sĩn¹txa³hẽ¹li¹. E³lẽ³na² yxau²xai³sxã³ kãi³je¹txain¹sĩ¹nhẽ³li¹. 5 Nxe³jau³xai²na², a²wã³tã̱³nãu³xa² yxo²ĩ²ai¹nxa³jau³su² ĩ³ye³kxain¹ta¹hxai²hẽ¹la². 6-7 Nxe³nxa²ha¹te¹, Je³su²jah³la² wãn³txi³kxai³lu¹: —Nxe²nxa³wi¹. Txa²hxi²kĩ³li³la³ hau³ko³nxa³i¹. Yxãn¹ta¹ wxa²nũ̱³ka̱³txa² hxi²kĩ³la² hau³kon³na³li¹. Nxe³ha²kxai³ yuh³xan¹tũ̱³ka̱³txai²na² yxo²kwĩn¹kxi¹nx2txai¹nxa³lho³li¹. Yxãn¹ta¹ Txai²li² yxo²kwĩn¹kxi²sain¹na³li¹, a²ko̱³nxe³ti³ kãi³ain¹ju³ta² ĩ³tih³nxai¹na¹ha²kxai³lu¹. 8-9 Wxãi²na² ai³jah³lxi³sxã³ ã³yãn³kxi²nũ²kxi¹xi²sxã³ ĩ³yain³ja¹hain¹yah³lxi³hẽ¹li¹. Nxe³yãn¹ta¹, Txai²li² ain²nxa³lho³li¹, txa²hxi²kĩ³li³la³ hau³ko³nxa³ha²kxai³lu¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². Yhain¹ka³tu̱³, Je³su²jah³la² Ka³li³le²a²ko³xa² kan²txi³ yxau³ta¹hxai²hẽ¹la².

Sxi²ha² wẽ³sa² sa²ton³sxã³ yxau³yah³lxi³jau³su²

10 Yxau³ta¹, a²lon³ti³tãu³xa² ai³kxa² si³yo³nãn²tu̱³, Je³su²jah³lo²su² te²kxai³lu² hãi³txen³su² ai³sxã³ ã³yãn³ki³nũ²kxi²yhain¹tũ̱³ka̱³txa² ã³nũ²kxain¹ta¹hxai²hẽ¹la². 11 Nxe³hĩ¹na², Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txa² ã³nhai¹tũn³te²nãu³xa² hi²sen³su² Je³su²jah³la² ãn³te³nain¹ta¹hxai²hẽ¹la². óte³nain¹te²an¹jau³kxai³lu¹: —Ĩh¹ti¹la³ta̱³ he¹ain¹ji¹, Je³su²jah³la²su¹? Ta¹hxai²hẽ¹la². 12 Ain¹sxã³, a²nũ²a² kãi²li³tũ̱³ka̱³txai²na² kãin² ĩ³he³son³kxain¹jau³kxai³lu¹: —Wi¹lhin¹jah¹lai²la¹i¹. A²nũ²a² kwa² ha²ya̱³kxa² ka³lxa²nxa³tũ̱³ka̱³txa² wãn³txa² nxe³ha²kxai³: —Nxe²nxa³i¹. Jah¹la² wãn³txa² a²nũ²a² ã̱³xa² tĩh³na² wi¹tĩh³na² ã³na¹sxã³ ko̱¹tĩh³na² so¹lxi³ ã³ke̱x3te³lhxã³ e³sĩn¹na³li¹. Ĩ³we¹ki̱³jau³sa²sĩ¹nxa³i¹. Kwa² ha²ya̱³kxa² ka³lxa²nũ³nxa³tũ̱³ka̱³txa² wãn³txa² nxe³ha²kxai³, ta¹hxai²hẽ¹la². 13 Nain¹ta¹, hai³txi³ a²nũ²a² e³lẽ³na² ĩ³ye³kxain¹ta¹hxai²nxa³hẽ¹la². Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txa² yuh³lxi³yhu¹jau³su² ta¹hxai²hẽ¹la². 14 Nxe³nxa²ha¹te¹, Je³su²jah³lai²na² sa²kxai³lu² a²nũ²a² nũ̱³ka̱³txa² ĩ³yai³nxai³lain¹ju³ta² ĩ³yai³nã³wi³ti³lox3tai¹nhĩ¹na¹, Txa²wã¹sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a¹ sxi²ha² ã³wih¹ka³tu̱³, wãn³txa² wi¹jau³xa² hxi²kan¹jau³xa² a²nũ²a² yxo²ha³kxa¹ ĩ³yau¹ũ³hain¹ta¹hxai²hẽ¹la². 15 Nain¹jau³xai²na² sa²kxai³lu², Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txa² sa²kxai³lu² ĩ³wã̱³txi³sxã³ ĩ³hxi²ka¹tai¹nxa³ha²kxai³, ĩ³ye³kxain¹te³nah¹lxi¹: —Jah¹lai²na², hai³txi³ ha³te̱h³nxã³yu³ta³la³ o²la³kxi²ki̱³kxa² yã¹nxain¹hxai²nxa³te³nai¹ti²ti¹. Nxe³kxan²ti³, wã²nxũ̱h¹ a³la³kxi²na³li¹. Ĩh¹nxe³khai³nxe³sxã³ a³la³kxi²khai³nxe³sxã³ ĩ³ye³ain¹te²la¹xã³? Ta¹hxai²hẽ¹la². 16 Nxe³nxa²ha¹te¹, Je³su²jah³lai²na² wãn³txi³kxai³lu¹, ĩ³ye³kxain¹te³nah¹lxi¹: —Wãn³txai²na² ĩ³yau¹ũ³nx2ta¹jau³xai²na², hai³txi³ txa²wãn³txi³khai³sxa³i¹. Nxe³jau³xai²na² Txa²wĩ³na² ĩ³sa²si¹hã³sa²jah¹la² wãn³txai²la¹i¹. 17 Jã¹nxa¹jau³su², wxa²nũ̱³ka̱³txi³ ĩ³nxai²nãn²tu̱³, “Txa²wã¹wĩ³na² a²ẽ¹nãu³a¹ a̱u³ti³ te³nain¹jau³su² jau³xa² so¹lxi³, sa²yxo²we¹ti³ten³sa³nhã¹.” Nxe³yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³, a²hxi²kĩ³lxa² a³la³kxi²yah³lxi³hĩ̱³nxa¹lxi¹. Yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³, txa²wãn³txai²nãn²tu̱³ ĩ³yau¹ũ³nx2ta¹jau³xai²nãn²tu̱³ Txa²wĩ³na² Si³yxau³tãu³a² wãn³txi³khai³xa², nxe³kxai²nãn²tu̱³ ha³na³ka³lxi³ a̱in³nha²sxã³ a³la³kxi², kwa² txa²ẽ¹nãn¹jau³khai³xa² so¹lxi³ nxe³kxai²nãn²tu̱³ ha³na³ka³lxi³ a̱in³nha²sxã³ a³la³kxi² yah³lxi³hĩ̱³nxa¹lxi¹. 18 Nxe³ju³ta², wã²nxũ̱h¹ Txai²li² hxi²kan¹txi³lo³nha²sxã³ ĩ³ye³kxi¹nx2ta¹ke³la³te²kxai³, wi¹lhin¹si¹sah¹lxin¹jau³nũ³su² ten³hĩ̱³na¹i¹. Yxãn¹ta¹, Txai²li² hai³txi³ te²txã³xi¹. Txa²wĩ³na² ĩ³sa²si¹hã³sa²jah¹lu¹tai²na² wi¹lhin¹si¹sain¹jau³xa² so¹lxi³ ten³sa³nhai¹. Na¹ha²kxai³, wi¹lhin¹ki³lxo³nha²sxã³ e³jah¹lo²txã³i¹. Wãn³txi³khai³xa² so¹lxi³ ĩ³ye³kxi¹nx2ti³to³ha¹i¹. 19 Jã¹nxa¹jau³su² kxã³nhxĩ¹nu¹tai²na² Moi³se²ah³lu¹tai²na² ĩ³kwa³na³nx2tain¹jau³xa² ũ³wha²li¹la³kxi¹nx2tain¹ta¹hxai²ti³ai¹ti²ti¹. Nxe³kxa²ha³ta̱³nxãn²ti³ wxa²nũ̱³ka̱³txi³ ĩ³nxa² yxo²ha³kxa¹ sa²yxo²ã³yah³lxi³hxain¹tai¹ti²ti¹. Hãi¹nxe³sxã³ ĩ³ha̱³nũ̱x3sah¹lxi¹lxi¹. Ĩh¹nxe³kxa²ya̱n³ti³ta̱³ su²lhã³sah²lxun¹yah³lxin¹ji¹? Ta¹hxai²hẽ¹la². 20 Nxe³nxa²ha¹te¹, ka³lxa¹tũ̱³ka̱³txai²na² wãn³txi³kxai³lu¹ ĩ³wa²lũ³xain¹te³nah¹lxi¹: —Ko̱³nxe³te²yãu³ka³txa² nxũ²kwa̱i³yxau³nxa²jah¹lo²sa²nhi¹lxi¹. Nxe³ha²kxai³ e³wen¹nhĩ¹lxi¹. A²nũ²a² ĩ³su²lhã³nxa²ti³ten³te²la³ yũ³sĩ¹nxa³i¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². 21 Nxe³nxa²ha¹te¹, Je³su²jah³la² wãn³txi³kxai³lu¹, ĩ³ye³kxain¹te³nah¹lxi¹: —Nxe²nxa³i¹. Ĩ³wã̱³txa³kxi²nhyah¹lxi¹lxi¹. Txa²wã³nxĩ¹na¹ju³ta² ye³ka³na³ka³na³ta² so¹lxi³ sa²ba³to³ nxe³ju³ta² hãi¹nxe² ĩ³ye¹nxi²to³ki̱³ju³ta² kãi³ya³nx2ta¹tai¹ti²ti¹. Kãi³ya³nx2ta¹ha²kxai³ ĩ³wã̱³txi³sxã³ ĩ³xa̱n³ta³kxi²sah¹lxi¹lxi¹. 22-23 Txa²wãn³txa² wi¹lĩ²jah¹lxi³hẽ¹li¹. Kxã³nhxĩ¹nu¹tai²na², Moi³se²ah³lu¹tai²na² ĩ³kwa³na³nx2ti³ta¹hxai²ti³ai¹ti²ti¹. In³txa² wẽ³sa² ũ³sa³si³tũ³ko¹kxã¹si¹nx2ti³jau³su² ĩ³kwa³na³nx2ti³ta¹hxai²ti³ai¹ti²ti¹. Nxe³te³nah¹lxi¹: “In³txa² wẽ³sa² a³li³lah¹kxai²nãn²tu̱³, ye³ha¹li¹, ye³ha¹li¹, ye³ha¹li¹, ye³ha¹li¹ a³la²ni²ka³tu̱³ ha³lo²a² hau³kon³na³li¹. Nxe³tãu³a¹, wẽ³sai²na² ũ³sa³si³tũ³ko¹kxã¹jah¹lxi³hẽ¹li¹.” Ta¹hxai²ti³ai¹ti²ti¹. Yxãn¹ta¹, ũ³sa³si³tũ³ko¹kxã¹yah³lxin¹ju³ta² hai³txi³ Moi³se²ah³lu¹tai²nãn²ta̱³ ãn³si³wxe³ain¹ta¹hxai²nxa³hẽ¹li¹. A²nxe³jah¹lu¹tai²na² hãi¹nxe³sxã³ ain³kxi¹xi²yah³lxin¹te³lhxã³ ĩ³kwa³na³nx2ti³ta¹hxai²hẽ¹li¹. Yxãn¹ta¹, kxã³nhxĩ¹nu¹tai²na² Moi³se²ah³la² yũ³ti³he¹nxa³hĩ¹nũ¹tai²na² wxa²sũ̱³nũ²nãu³xu¹tai²na² kãi³ ã³si³wxe³ain¹ta¹hxai²hẽ¹li¹. Yah³lxi³nha²kxai³, “A²hxi²kĩ³li³yu³ta² ã³nhau³ko³tã³na¹. Hĩ¹na² wẽ³sa² ye³ha¹li¹ ye³ha¹li¹ ye³ha¹li¹ ye³ha¹li¹ a³la²ni²na³na¹.” Yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³, kwẽn¹ta²kxai³, ũ³sa³si³tũ³ko¹kxã¹yah³lxi³hxain¹tai¹ti²ti¹. Yah³lxi³nha²kxai³, “A²hxi²kĩ³lxa² hau³kon³na³na¹.” Nxe³kxai²nãn²tu̱³, “Sa²ba³to³ nxe³ju³ta² ĩ³ye¹nxi²to³ki̱³ju³ta³la²na³na¹.” Yah³lxin¹kxa²ha³ta̱³nxãn²txi³, in³txa² wẽ³sa² ũ³sa³si³tũ³ko¹kxã¹yah³lxi¹hxain¹tai¹ti²ti¹. Ãn³kã̱u³kã̱u³la³kxah¹lxi³hxai²nxãn³tai¹ti²ti¹. Moi³se²ah³lu¹tai²na² a²wãn³txa² ũ³sa³si³tũ³ko¹kxã¹si¹nx2ti³jau³xu¹tai²na² sa²yxo²ã³yah³lxin¹kxa²ya̱n³txi³su² yah³lxi³hxain¹tai¹ti²ti¹. Ju¹ta², wi¹kãi³yah³lxi³hxain¹tai¹ti²ti¹. Yxãn¹ta¹, txai²na¹xai²na² sa²ba³to³ nxe³ju³tai²na² a²nũ²a² ĩ³ton³jah¹la² sa²we²txi²sxã³, txa²wã¹nũ²na² whãi²na¹ sa²we²txi² ta³lu²nai¹na¹tai¹ti²ti¹. Nxe² kãi³a¹ju³ta², ã²la² wi¹ju³ta², ã²la² wã³nxĩn¹ju³ta² kãi³ya³nx2ta¹tai¹ti²ti¹. Nxe³ya³nx2ta¹ha²kxai³, ĩh¹nxe³kxa²ya̱n³ti³ta̱³, ĩ³xa̱n³ta³kxi²sah¹lxin¹ji¹wi¹? 24 Jã¹nxa¹jau³su², wxa²nũ̱³ka̱³txi³ ĩ³nxai²na² txa²hxi²kĩ³li³la³ txa²kãi³a¹ju³ta² a³la³kxi²yah³lxa³lxi¹. Yah²lxan³kxan²ti³, ko̱³nxe³thin¹te²la³ ĩ³yĩ¹li²sah¹lxi¹lxi¹. Jã¹nxe³sah¹lxi³txa³hẽ¹li¹. Ju¹ta² wai³nxa³i¹. A²nũ²a² ã̱³xa², a²hxi²kĩ³lxa² kãi³ain¹ju³ta² a³la³kxi²ta³lun²yah³lxan³kxai²nãn²tu̱³, kwa²to³toh³lxi³, ko̱³nxe³thin¹te²la³ ĩ³yĩ¹lain¹yah³lxi³txa³hẽ¹li¹. Ju¹ta², wai³nxa³i¹. Yxãn¹ta¹: “A²nũ²a² ã̱³xa², a²hxi²kĩ³lxa² kãi³ain¹ju³ta², wain³txi³ ĩ³yĩ¹lai¹na¹tũ¹xã¹.” Yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³: “Ye³ka¹ka¹nha² ĩ²sxã³ a³la³kxi²ta³lu²nain¹sxã³ ĩ³yĩ¹lai¹na¹tũ¹xã¹.” Yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³, wain³txi³ ĩ³yĩ¹lain¹yah³lxi³hĩ̱³nxa¹lxi¹. Jã¹nxe³jah³lxi³hẽ¹li¹. Ta¹hxai²hẽ¹la².

Je³su²jah³la² Sũ̱³na² A²hxi²kan¹ta² Si³yxau³tãu³lo³jah¹lo²sain¹ji¹?

25 Nxe³nxa²ha¹te¹, Je³ru³sa³lẽ²thĩ³nãn¹tũ̱³ka̱³txa² ã³nhai¹tũ³tũ̱³ka̱³txa² ka³lxa²nxa³tũ̱³ka̱³txa² wã²nxũ̱h¹ ĩ³ye³li³yah³lxi³te³nah¹lxi¹: —Je³su²jah³lai²na², fa³ri³se²a² nũ̱³ka̱³txa² ĩ³su²lhã³lhu¹nain¹kxah³lo²nũ³su² ta²lu¹i¹. 26 Ain¹kxa²ha³ta̱³nxãn²txi³, e³lẽ³na² e³ti²tu³wi¹. Ta¹, fa³ri³se²a² nũ̱³ka̱³txai²na² ko̱n³to³nxe² yxau²xain³tain¹na³li¹. Nxe³ain¹ka³tu̱³: “Je³su²jah³lai²na² Sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a¹ A²hxi²kan¹ta² Si³yxau³tãu³lo³jah¹lo²su² na³na¹.” Nxe³jau³xai²na² fa³ri³se²a² nũ̱³ka̱³txa² hxi²kan¹txi³nũ̱³ka̱³txa² a³la³kxi²sxã³ ko̱n³ton³tain¹ji¹ku¹, ki̱³nhai¹. 27 Yxãn¹ta¹, ti³hex1te²sxa³yu²hẽ³li¹. Je³su²jah³lai²na² yxau³sxã³ to̱¹nain¹ko³xa² ĩ²ta³lun²ki̱³tã³li¹. Yxãn¹ta¹, Sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a¹ A²hxi²kan¹ta² Si³yxau³tãu³lo³jah¹lo²nũ³su² jah¹la² wxã³ya³nhẽ³kxai²nãn²tu̱³, yxau³sxã³ to̱¹nain¹ko³nũ³a² ĩ²ti³he¹nxe³hĩ̱³ki̱³sxa³i¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². 28 Nxe³ain¹nxa²ha¹te¹ Je³su²jah³la² Txa²wã¹sũ̱³na² sxi²ha² yuh³xai²nãn¹thĩ³na² yxau³sxã³ kãin²kait1sxã³ ĩ³hen³txain¹te³nah¹lxi¹: —Wxa²nũ̱³ka̱³txi³ ĩ³nxai²na² ĩ²sah¹lxi³te²jah³lin¹ji¹wi¹? Na¹ju³ta², hai³txi³ kwa² hxi²kan³ti³lo³nha²sxã³, Txai²li² wxã³hĩ̱³nã²nxa³i¹. Yxãn¹ta¹, a²ya³la³tu̱³ a²si³ka³ti³yah³lu¹tai²na² ĩ³sa²si¹hã³sa³ha²kxai³, wxã³na¹hẽ³li¹. A²nxe³jah¹lu¹tai²na² ĩ²ain¹te²jah³lxa³lxi¹. 29 Yxãn¹ta¹, Txai²li² ĩ²ain¹te²sa¹i¹. Jah¹la² txa²si³yxau³na¹tãu³u¹tai²la²na³li¹. Ĩ³sa²si¹hã³sa²jah¹lo²sain¹na³li¹. Nxe³ha²kxai³, ĩ²ain¹te²sa¹i¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². 30 Nxe³sxã³ i³sxã³ sa²so¹ti³te³nain¹ta¹, hxi²ka¹nxa³to³tain¹ta¹hxai²nxa³hẽ¹la², Je³su²jah³la² a²hxi²kĩ³lxi³la³ A²wĩ³na² ĩ³yĩ¹li²nũ¹ju³ta² hau³kon³ye²nxa³ha²kxai³la². 31 Ain¹ka³tu̱³, ãn³yãn³ni²la³kxã¹ain¹nũn³tũ̱³ka̱³txa² sa²kxai³lu² Je³su²jah³la² sa²yxo²we¹tain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³ain¹te³nah¹lxi¹: —Je³su²jah³lai²na² wã³nxĩn¹ju³ta² ka³lxa¹ju³ta² kãi³sĩn¹na³li¹. Sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a¹ A²hxi²kan¹ta² Si³yxau³tãu³lo³jah¹lo²su² sĩn¹na³li¹. A²hxi²kan¹ta² Si³yxau³tãu³lo³txa³ke³la³te²kxai³, a²nũ²a² ã̱³xa² Sũ̱³na² A²hxi²kan¹ta² Si³yxau³tãu³lo³ke³la³te²kxai³, wxã³ya³nhẽ³ke³la³te²kxai³, te²su² hxi²kan¹txi³ a²hxi²kĩ³la² ã²la² wã³nxĩn¹ju³ta³la³ ã²la² ka³lxa¹ju³ta³la³ kãi³ya³nhẽ³lhĩ̱³nx2nxa³i¹. Ta¹hxai²hẽ¹la².

Fa³ri³se²a² nũ̱³ka̱³txa² Je³su²jah³la² ĩ³sa²so¹te³lhxã³ ĩ³kwa³na³jau³su²

32 Nxe³nxa²ha¹te¹, a²nũ²a² nũ̱³ka̱³txa² wãn³txai²na², Je³su²jah³la² a²hxi²kĩ³lxa² kãi³ju³ta² ĩ³he³son³ti³sxã³ ĩ³ye³lain¹jau³xai²na² sa²kxai³lu¹, fa³ri³se²a² nũ̱³ka̱³txai²na² sa²kxai³lu² ain³kxi²yhain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Yhain¹ka³tu̱³, fa³ri³se²a² nũ̱³ka̱³txai²na² sa²kxai³lu² wã³nxĩn¹te² si³yxau³tũ̱³ka̱³txa² sa²kxai³lu² whãi²na¹ nũ²la², po³li²sa² nũ̱³ka̱³txa² ĩ³kaix1sxã³ ĩ³sa²si¹hã³ain¹te³nah¹lxi¹: —Je³su²jah³la² ĩ³sa²so¹sxã³ ã³wa²la¹sah¹lxi³sĩ¹nhẽ³li¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². 33 Nxe³nxa²ha¹te¹, Je³su²jah³lo²su² te²kxai³lu¹ a²nũ²a² yxo²ha³kxa¹ ĩ³ye³kxain¹te²an¹jau³kxai³lu¹: —Jũ¹nxe² kxãn³su² yxau³ya³nx2ta¹ka³tu̱³, hã²wxãn³txa³ ã³nxĩ³na¹tu¹wi¹. Ĩ³sa²si¹hã³sa²jah¹lu¹tai²na² yxau³tãu³a¹ ã³nxĩ³na¹tu¹wi¹. 34 Na¹kxai²nãn²tu̱³, ã³ten³sah¹lxin¹kxa²ha³ta̱³nxãn²txi³ a³ti¹xi²sah¹lxan³tho³li¹. Hxi²kan¹txi³ ĩ³hi²txi²sa²sxã³ ai³la³kxi²sah¹lxan³tho³li¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². 35-36 Nxe³nxa²ha¹te¹ Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txai²na² e³kxi²yhu¹ah³lxi³te³nah¹lxi¹: —Ĩh¹nũ¹la³ta̱³ ã³nxĩ³te³lhxã³ nain¹ji¹? Ĩh¹nũ¹la³ta̱³ ã³nxĩ³ai¹nha²kxai³, hxi²kan¹txi³ ĩ³hi²txi²sxã³ ĩ³ha¹txi²xain¹ki̱³sxa³jau³la³ e³ain¹ji¹? Nũ¹ã¹ ha³lo²a² wa³ka³li³ko³u¹tai²na² Kre²ka² nũ̱³ka̱³txa² yxau³ain¹ta³ko³xu¹tai²la²na³li¹. A²nxe³ko³xu¹tai²na² txa²wã¹nũ̱³ka̱³txi³su² te²ki̱³na¹xai²na² ã³nhai¹tain¹nũn³tũ̱³ka̱³txa² ã³yãn³kwa̱³li²wi²kxi²sxã³ yxau³ya³yhai¹nhai¹. Nũ¹ka³nãn¹ta³ko³nãu³a¹ ã³nxĩ³si¹jau³nũ³su² e³ji¹ku¹, ã³yãn³kwa̱³li²wi²kxain¹tũ̱³ka̱³txu¹tai²na² ta̱³nxa² ã³nxĩ³sxã³ ĩ³hen³txain¹te³lhxã³ e³ji¹ku¹, Kre²ka² nũ̱³ka̱³txi³khai³xu¹tai²na² ta̱³nxa² ĩ³hen³txain¹te³lhxã³ e³ji¹ku¹, ki̱³nhai¹. Jah¹la² wãn³txa², “Ãn³ten³sah¹lxin¹kxa²ha³ta̱³nxãn²txi³, ĩ³ha¹txi²sah¹lxan³tho³li¹. Hxi²kan¹txi³ ĩ³hi²txi²sa²sxã³ ai³la³kxi²sah¹lxan³tho³li¹.” Nxe³ain¹jau³xai²na² ĩh¹nxe² a²si³yxau³tãu³khai³su² ji¹ku¹, ki̱³nhai¹. A²nũ²a² nũ̱³ka̱³txai²na² wãn³txa², ta¹hxai²hẽ¹la².

Ĩ̱³yau³xa² wi¹jau³xa² ka³wã³lxa² wxa²ẽ¹nãu³a¹ ha³li³kan³nih¹nx2ti³ti³hũ̱³ju³ta³nũ³a² ĩ³yau¹ũ³jau³su²

37 Nxe³nxa²ha¹te¹, a²nũ²a² ã³yãn³ki³nũ²kxi²yhain¹sxã³ ĩ³yain³ye²yhain¹ju³ta², ĩ³yain³ ne³ki³so³te³lhxã³ hxi²kan¹khai¹nxe³te² a³la²ni²tãu³a¹, Je³su²jah³lo²su² te²kxai³lu¹ ĩ³sa²yxau³sxã³ kãin² ĩ³kaix1te³nah¹lxi¹: —A²nũ²a² ĩ²te²hũ̱³te²su² te² ĩ³nxãn²tu̱³: “Ya̱³lxu²sa³nhã¹.” Yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³, wxã³sxã³ ĩ³na²kxi²sah¹lxi³hẽ¹li¹. 38 Sa²yxo²wet1sah¹lxin¹kxai²nãn²tu̱³, ĩ̱³yau³xa² wi¹jau³xa² ĩ³na²wxe³nhyah¹lxin¹kxai²nãn²tu̱³, nxe³jau³xai²nãn²tu̱³, hxan³ya³nx2ti³xa³lho³li¹. Yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³ wxãi²na² ya̱³lxu²yah³lxa³nha²kxai³, a²nũ²a² ã̱³xa² ya̱³lxu²te²su² te²a² ĩ³na²kxi¹nx2txai¹nha²kxai³, yah³lxin¹tu¹wi¹. Yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³, nxe³jau³xai²na², hxa³nxa³jau³xai²na², wi¹jau³xai²na² ka³wã³lxa² ka³lxa¹jau³xa², wxa²ẽ¹nãu³a¹ ha³li³kan³nih¹nx2ti³ti³hũ̱³nxe² nxe³ye¹nx2ti³tu¹wi¹. A²nũ²a² ã̱³xa² ya̱³lxu²te²su² te²a² ĩ³na²kxi¹nx2ti³si¹hai¹na¹jau³su² ya³nx2ta¹i¹. Wãn³txai²na² Sũ̱³na² ha³te̱h³nxã³nxãn¹jau³su² ta¹hxai²ti³ai¹ti²ti¹. Nxe³ha²kxai³ wãn³txi³khai³xai²la¹i¹. Sa²yxo²wet1sah¹lxin¹kxai²nãn²tu̱³, wxã³sxã³ yxau²xai³lyah³lxin¹ju³ta², nxe³jau³xau³hxai²tẽx1 jã¹yxah³lxin¹tu¹wi¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². 39 A²nxe³ jau³jau¹xai²na², Je³su²jah³lai²na² e³jau³xai²na², Txa²wã¹sũ̱³na² A²yãu³ka³jxah¹la² ã³nxũ²kwa̱i³yxau³kxi²nẽ³ju³ta³nũ³a² e³ta¹hxai²hẽ¹la². Je³su²jah³lai²na² wãn³txa² yxo²ĩ²sxã³ yxau²xai³ki̱³te²su² te²na² whãi²na¹ Txa²wã¹sũ̱³na² A²yãu³ka³jxah¹la² ã³nxũ²kwa̱i³yxau³kxi²nẽ³ju³ta³nũ³su² ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³hĩ¹na¹, Txa²wã¹sũ̱³na² A²yãu³ka³jxah¹la² ũ³hũ¹nẽ³lxa³hĩ¹na¹, Je³su²jah³la² wãn³txai²na² e³ta¹hxai²hẽ¹la². Yxãn¹ta¹, ye³jen¹nãu³a¹, Je³su²jah³la² ka³te̱n³su² ĩ³sa²yxau³xi²sxã³ oh³nãu³a¹ ka³la³xi²tãu³a¹ wxi²kin³ti³to³tain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Ain¹ka³tu̱³, Jũ¹nxe² ye³jen¹nũn³tãu³a¹, Txa²wã¹sũ̱³na² Yãu³ka³jxah¹la² ũ³hũ¹nẽ³ta¹hxai²hẽ¹la². Yxãn¹ta¹, yãn³tai²na² ũ³hũ¹nẽ³lxa³hĩ¹na¹, wãn³txai²na² Je³su²jah³la² e³ta¹hxai²hẽ¹la².

A²nũ²a² nũ̱³ka̱³txa² ĩ³yxo²nũ¹yhai¹nxa³jau³su²

40 E³ka³tu̱³ta¹, a²nũ²a² ã³yãn³nũ²kxain¹tũ̱³ka̱³txai²na² ã³nhai¹tũ³tũ̱³ka̱³txa² nxe³jau³xai²na² ain³kxain¹ka³tu̱³, e³te³nah¹lxi¹: —Jah¹lai²na², Sũ̱³na² ĩ³sa²si¹hã³ũ¹nhẽ³jah¹lo²khai³sin²tai¹. Ai¹nha²kxai³. 41-42 A²nũ²a² ã̱³lxi³tũ̱³ka̱³txa² ĩ³ye³te³nah¹lxi¹: —Jah¹lai²na², Txa²wã¹sũ̱³na² Si³yxau³ka³txa² A²hxi²kan¹ta² Si³yxau³tãu³lo³jah¹lo²sin²tai¹. Ain¹ta¹, a²nũ²a² ã̱³lxi³te²nãu³xa² e³te³nah¹lxi¹: —Nxe²nxa³i¹. Je³su²jah³lai²na² Ka³li³le²a²ko³xa² a³li³la¹sxã³ to̱n¹jah¹lai²la¹i¹. Yxãn¹ta¹ Sũ̱³na² ha³te̱h³nxã³nxãn¹jau³su² te³nah¹lxi¹: “Sũ̱³na² A²hxi²kan¹ta² Si³yxau³tãu³lo³jah¹lo²su² jah¹la², Ta³vi²yah³lu¹tai²na² a²sa³wit3su² ha²kxai³, te²su² Be³lẽ²thĩ³na² Ta³vi²yah³lu¹tai²na² to̱n¹kxu¹jã¹nxe³thĩ³na² to̱n¹jah¹lo²su² ha²kxai³, nxe³tu¹wi¹.” Ta¹hxai²ti³ai¹ti²ti¹. Hai³txi³, Txa²wã¹sũ̱³na² A²hxi²kan¹ta² Si³yxau³tãu³lo³jah¹lo²la³ Ka³li³le²a²ko³xa² a³li³la¹te²sxa³jai¹ti²ti¹. Yhain¹ta¹hxai²hẽ¹la². 43 Yhain¹ka³tu̱³ yxo²nũ¹yhain¹ju³ta³la² yũ³ta¹hxai²nxa³hẽ¹la². 44 Nxe³sxã³ Je³su²jah³la² i³te³lhxã³ ain¹ta¹, hai³txi³ hxi²ki³ain¹ta¹hxai²nxa³hẽ¹la².

Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txa² a²hxi²kan¹txi³nãu³xa² yxo²ĩ²ai¹nxa³jau³su²

45 Nxe³hĩ¹na¹, so³ta²to² nũ̱³ka̱³txai²na² sa²kxai³lu² Je³su²jah³lai²na² i³sxã³ so¹ai¹nxa³kxe³su², aun³ta² wa̱³lain¹ka³tu̱³ wã³nxĩn¹te² si³yxau³ka̱³ta³nãu³xa² ĩ³xi²ye²yhu¹ha²kxai³ fa³ri³se²a² nũ̱³ka̱³txa² ĩ³xi²ye²yhu¹ha²kxai³ nxe³ye²yhain¹nũ²la²: —Ĩh¹nxe³ju³ta²ya̱n³ti³ta̱³ i³sxã³ so¹sxã³ tẽ³ain¹yah²lxan³kxe³su², hãi¹nxe³sxã³ aun³ta² wa̱³lxa²xĩ³xi²yah³lxin¹thi²li¹? Fa³ri³se²a² nũ̱³ka̱³txai²na² wãn³txa², wã³nxĩn¹te² si³yxau³ka̱³ta³nãu³xa² wãn³txa², ain¹ta¹hxai²hẽ¹la². 46 Nxe³ta¹, ĩ³wa²lũ³xain¹te³nah¹lxi¹: —Je³su²jah³lai²na² wãn³txa² ain³kxain¹nha¹jau³xan²tu̱³, hxi²kan¹txi³ a²nũ²a² so¹lxin³ke³la³te²kxai³ e³hĩ̱³sĩ¹nxa³i¹. So³ta²to² nũ̱³ka̱³txa² wãn³txa² ta¹hxai²hẽ¹la². 47-49 Nxe³nxa²ha¹te¹, fa³ri³se²a² nũ̱³ka̱³txai²na² wãn³txi³kxai³lu¹ ĩ³wa²lũ³xain¹te³nah¹lxi¹: —Jah¹la² ki³han³jau³xa² yxo²ĩ²yah³lxi³nũ³nhĩn¹tan²tai²? Ĩ²sah¹lxi³sĩ¹nhẽ³li¹. Fa³ri³se²a² nũ̱³ka̱³txi³na¹xain²txi³ yxo²ĩ²nha¹te²la³ yũ³ti³hex1sĩn¹nxa³ha²kxai³, a²hxi²kan¹txi³nãu³xain²txi³ yxo²ĩ²ain¹te²la³ yũ³ti³hex1sĩn¹nxa³ha²kxai³, nha¹nhai¹. Nxe³ta¹, a²nũ²a² nũ̱³ka̱³txai²na² ha³nxe¹khin¹tũ̱³ka̱³txai²na² ha³te̱h³nxã³nxa² ã³ne³wxe³ti³he¹nxe²nxa³tũ̱³ka̱³txai²na² so¹lxi³ yxo²ĩ²ain¹na³li¹. Te²su² khãuh³lxa³thin¹tũ̱³ka̱³txai²la¹i¹. Yhain¹ta¹hxai²hẽ¹la². 50-51 Ain¹ka³tu̱³, Ni³ko³tẽ²yah³lo²su² te²kxai³lu¹, fa³ri³se²a² nũ̱³ka̱³txain²txi³ nxe³te²su² te²kxai³lu¹, ha³la³je¹nhĩ¹nai³kxai³ ka³nxah³ta² Je³su²jah³la² ĩ²te³lhxã³ wxã³ta¹hxai²hẽ¹la². A²nxe³jah¹lo²su² te²kxai³lu¹, kwẽn¹ta²kxai³ ĩ³ye³te³nah¹lxi¹: —Je³su²jah³la² ko̱³nxe³te²la³ kwa²lox3ki̱³ten¹tu³wi¹. Hai³txi³ wãn³txa² e³ain¹jau³xa² ain³kxi²ki̱³sxa³ha²kxai³, ha³lo²a² kãi³ain¹ju³ta² ĩ²ki̱³sxa³ha²kxai³, nxe³ki̱³kxe³su² ĩ³lxi³thin¹si¹ki̱³sxa³jau³su² kwa² ox3ki̱³ten¹tu¹wi¹. Nxe³ki̱³ju³ta² wi¹te²sĩ³lxi²nxa³i¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². 52 Yxãn¹ta¹, fa³ri³se²a² nũ̱³ka̱³txa² wãn³txi³kxai³lu¹, ĩ³wa²lũ³xain¹te³nah¹lxi¹: —Kwa²nhi¹lxi¹. Ĩh¹nxe³kxa²ya̱n³ti³ta̱³, Je³su²jah³lai²na² ten³nxa²sĩn¹ji¹? Je³su²jah³lai²na², Ka³li³le²a²ko³xa² to̱n¹jah¹lo²su² na³li¹. Nxe³ha²kxai³, hxi²kan¹txi³hex1jah¹lo²sxa³i¹. Wxãi²na² Ka³li³le²a²ko³xa² to̱n¹jah¹lo²nũn³sĩn¹ji¹? Ĩ²sa²sĩ¹nhẽ³li¹. Ka³li³le²a²ko³xa² to̱n¹jah¹lo²nũ̱³ka̱³txa², hai³txi³ Txa²wã¹sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a¹ a²wãn³txa² ĩ³hen³txi³nẽ³jah¹la² yũ²nxa³i¹. Hai³txi³ ka³na³ka³na³te² he³la³ko³ yũ²nxa³i¹. Sũ̱³na² ha³te̱h³nxã³nxa², wi¹wi¹nxe² ĩ²txa²sĩ¹nhẽ³li¹. Nhĩn¹kxai²nãn²tu̱³, nxe³nha¹jau³xai²na² wxa²ye³ka¹nhat1sĩ¹nhẽ³li¹. Fa³ri³se²a² nũ̱³ka̱³txa² wãn³txa² ta¹hxai²hẽ¹la². 53 Ain¹ka³tu̱³, ĩ³ye³ ã³na¹ain¹ka³tu̱³, ha³na³ka³lxi³ sxi²lho³ta² ai³thĩ³na² aun³ti² ĩ²yxau³ain¹ta¹hxai²hẽ¹la².

8

Txu¹ha² ko̱³nxe³ti³ kãi³ta¹ka³lxa² ĩ³so¹ain¹jau³su²

1 Yxãn¹ta¹, Je³su²jah³la² wã³la³ka³txa² O³li³ve²ra³ka³txa² ã³nxai³ta¹hxai²hẽ¹la². 2 Nxe³nxa²ha¹te¹, ka³nxa³ha²ta³kxai³lu¹, Txa²wã¹sũ̱³na² sxi²ha² yuh³xai²nãn¹thĩ³na² ã³wi²xi²ka³tu̱³, a²nũ²a² ka³lxa¹txi³ ã³wa̱³nxẽ̱²kxain¹ka³tu̱³, Je³su²jah³lai²na² ã³wxe³yain¹sxã³ Sũ̱³na² wãn³txa² ĩ³yau¹ũ³hain¹ta¹hxai²hẽ¹la². 3-4 Nxe³nxa²ha¹te¹, ha³te̱h³nxã³nxa² hoh³lxi³su² nũ̱³ka̱³txa² ã³nhai¹tũn³tũ̱³ka̱³txa², fa³ri³se²a² nũ̱³ka̱³txa² ã³nhai¹tũn³tũ̱³ka̱³txa² nũ²la², txu¹ha² so¹sxã³ nxe³te²a² whãi²na¹ ã³wi²kxain¹ka³tu̱³, a²nũ²a² nũ̱³ka̱³txai²na² a²nxũ²kwa̱i³ye³la³nãu³a¹ fa³ri³se²a² nũ̱³ka̱³txai²na² sa²kxai³ txu¹ha³ka³lxai²na² ũh³wxe³ain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Ũh³wxe³ain¹te²an¹jau³kxai³lu¹, fa³ri³se²a² nũ̱³ka̱³txa² wãn³txa² Je³su²jah³lai²na² ĩ³ye³kxain¹te³nah¹lxi¹: —Txa²hxi²kan¹jah¹lãi³. Nxet3sã¹lxi¹. Txu¹ha³ka³lxai²na² ha³la³je¹nhĩ¹nĩ³na² in³txa² wa³ka³lxa² kwa² sxa³te²su² te²a² ũ³whĩn¹ti³sĩn¹na²li¹. A²nxe³ta¹ka³lxai²na² ko̱³nxe³ti³ kãi³ju³tan¹te²kxa²ya̱³lhu² ĩ³so¹sxã³ tẽ³sxã³ wxã³sĩ¹na¹li¹. Ko̱³nxe³thin¹ta¹ka³lxu³su² sĩn¹na³li¹. Ĩh¹nxe³ kãi³nha¹lhon³ku² nha¹hẽ²li¹. 5 Nxe³ju³ta², Moi³se²ah³lu¹tai²na² ũ³wha²li¹la³kxi²nẽ³jau³xa²sa¹: “Tah³lxa³ka³ta² so¹sxã³ ã³nan³sxã³ txu¹ha² ko̱³nxe³thin¹ta¹ka³lxai²na² ã³ya²lu¹jah¹lxi³hẽ¹li¹.” Moi³se²ah³la² wãn³txa² sĩn¹ta¹hxai²ti³ai¹ti²ti¹. Yxãn¹ta¹, wxãi²na² Je³su²jah³la² ĩ³nxai²na² ĩh¹nxe² kãi³sĩ¹na¹ju³ta² ĩ³ye³kxi²sa²sĩn¹te³lin¹ji¹? Fa³ri³se²a² nũ̱³ka̱³txa² wãn³txa² ta¹hxai²hẽ¹la². 6 Nxe³jau³xai²na², ta²ko¹ta²kon¹jau³xai²na², fa³ri³se²a² nũ̱³ka̱³txai²na² ĩ³ye³ain¹sxã³: —Je³su²jah³la² ko̱³nxe³ti³ e³txai²lã¹. Nxain¹jau³su², ĩ³wa³ka³nxe³sai³nain¹te³lhxã³ ĩ³ye³kxain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³yãn¹ta¹, Je³su²jah³lai²na² sa²kxai³lu² ã³si³ka³tã³wxe³sxã³, kĩ̱h³nxa² wxa²wha²li¹lhẽn¹jain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Ain¹ka³tu̱³, fa³ri³se²a² nũ̱³ka̱³txai²na² ã̱h¹ ĩ³ye³ye³lin³tain¹to³tãu³: —Ĩh¹nxe³ju³ta³ kãi³kxi²ki̱³te³ji¹? Ĩ³yau¹ũ³sa²sĩ¹nhẽ³li¹. Nxe³ain¹to³tãu³, 7-8 Je³su²jah³lai²na² sa²kxai³lu² ĩ³sa²yxau³yain¹sxã³ ĩ³ye³kxain¹te³nah¹lxi¹: —Wxa²nũ̱³ka̱³txi³nãu³xai²na² kuh³lxa³txi³ kãi³ti³he¹nxe²nxãn³jah¹lo²su² te² ĩ³nxa², tah³lxa³ka³ta² a²wi¹lhĩ¹nãn¹ka³ta² sa²so¹sxã³, txu¹ha³ka³lxai²na² ã³nan³jah¹lxi³sã²nhẽ³li¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². Ain¹sxã³ ã̱h¹ ãn³si³ka³tã³wxe³sxã³ kĩ̱h³nxa² ã̱h¹ wxa²wha²li¹lhẽn¹jain¹ta¹hxai²hẽ¹la². 9 Nxe³nxa²ha¹te¹, fa³ri³se²a² nũ̱³ka̱³txai²na² sa²kxai³lu², Je³su²jah³lai²na² wãn³txai²na² ain³kxain¹ka³tu̱³, a²hxi²kan¹ta² a²wi¹lhĩ¹na² ta²nũ², tah³lxa³ka³ta² ã³na³nxa³kxe³su² hãi¹nxe³sxã³ wa²li³yhu¹sãn²nũ²la² hã²wxãn³txa³ a²wã³kon³tũ̱³ka̱³txai²li² ha³na³ka³lxi³ ka³na³ka³nat3sxã³ ai³lxa² wa²li³i², ã̱³la³te²la³ ha³na³ka³lxi³ ka³na³ka³nat3sxã³ ai³lxa² ã³to³hi², jã¹nxe², jã¹nxe² nxe³ka³tu̱³, wax3ta̱³, ai³lxa² ã³sxã³ ĩn²hxan³kxain¹ta¹hxai²hẽ¹la².—Kuh³lxa³txi³ kãi³jah¹lo²sa¹xã¹. Nxain¹jau³su², Je³su²jah³la² wãn³txa² ain³kxi¹xain¹jau³su², hãi¹nxe³sxã³ ai³lxa² ã³sxã³, ĩn²hxan³kxain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Ain¹ka³tu̱³, Je³su²jah³la² so¹lxi³ yxau², txu¹ha³ka³lxai²na² so¹lxi³ sax3nũn³sxã³ yxau², nxe³ya³ta¹hxai²hẽ¹la². 10 Nxe³nxa²ha¹te¹ Je³su²jah³lai²na² sa²kxai³lu¹, ã̱h¹ ĩ³sa²yxau³sxã³, ĩ³ye³te³nah¹lxi¹: —Nxe³nxi¹. A²nũ²a² ĩn²hxan³kxi¹nxai¹nĩn²ju²ni¹. Ĩ³ya²lu¹txa²te³lhxã³ nxe³nxain¹tũ̱³ka̱³txa² ĩn²hxan³kxi¹nxai¹nĩn²ju²ni¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². 11 Yxãn¹ta¹: —Txa²hxi²kan¹jah¹lãi³. Ĩ³ya²lut1sain¹te³lhxã³ nxe³tũ̱³ka̱³txa² yũ²nxa³i¹. Txu¹ha³ka³lxai²na² wãn³txa² ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³nxa²ha¹te¹, Je³su²jah³lai²na² wãn³txi³kxai³lu¹: —Hai³txi³ Txai²li² ĩ³ya²lu¹txa²lxa¹ju³ta³nũ³la³ ten³sa²nxa³nhi¹. Ĩ³txu¹ni¹. Nĩn¹kxai²nãn²tu̱³, ã̱h¹ ko̱³nxe³ti³ kãi³sxã³ yxau²xai³txa³hẽ¹ni¹. Ta¹hxai²hẽ¹la².

“Txai²na² ha²te¹te²hũ̱³jah¹lo²sa¹i¹.” Nxe³jau³su²

12 Nxe³nxa²ha¹te¹, Je³su²jah³la² wãn³txi³kxai³lu¹, a²nũ²a² nũ̱³ka̱³txa² ã̱h¹ ĩ³ye³kxain¹te³nah¹lxi¹: —Txai²na² Sũ̱³na² yen³kxa² ĩ³yau¹ũ³nx2ti³jah¹lo²sa¹i¹. Na¹ha²kxai³, sa²yxo²wet1sah¹lxin¹kxai²nãn²tu̱³, a²ya³la³tu̱³ wãn³txi³tu̱³ a³la³kxi², ka³te̱³na² wi¹tãu³a¹ yxau²xai³li² yah³lxin¹tu¹wi¹. Na¹ha²kxai³ ha²te¹te²hũ̱³jah¹lo²sa¹i¹. Na¹te³na¹xai²na², ãn³si³tẽ³sah¹lxin¹kxai²nãn²tu̱³, hai³txi³ a²ta³a² ha³lo²la³ ka³nxah³jut3sũ̱³ju³ta³la³ yxau²xai³yah²lxa³nha²kxai³, hai³txi³ ko̱³nxe³ti³ kãi³sxã³ yxau²xai³yah²lxa³nha²kxai³, yah³lxin¹tu¹wi¹. Yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³, hãi¹nxe³sxã³ ha²te¹jut3sũ̱³ju³ta² so¹lxi³, ka³te̱³na² wi¹tãu³a¹ so¹lxi³, yxau²xai³yah³lxin¹tu¹wi¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². 13 Nxe³nxa²ha¹te¹, fa³ri³se²a² nũ̱³ka̱³txa² ã³nhai¹tũn³tũ̱³ka̱³txa² wãn³txi³kxai³lu¹, ĩ³wa²lũ³xain¹jau³xa²sa¹: —Wã²nxũ̱h¹ wxãi²na² so¹lxi³ e³nhi¹lxi¹. A²nũ²a² ã̱³xa² ĩ³ye³yxo²nũ¹nxa²nxa³kxe³su² e³nhi¹lxi¹. Nhĩ¹nha²kxai³, wãn³txi³khai³xa² e³sĩn¹nxã̱³lxi¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². 14 Yxãn¹ta¹, Je³su²jah³la² wãn³txi³kxai³lu¹: —Nxe²nxa³i¹. Txai²na², a²nũ²a² ã̱³xa² ĩ³ye³yxo²nũ¹sa²nxa³kxe³su² e³a¹kxan²ti³, wãn³txi³khai³xa² e³a¹i¹. Na¹ha²kxai³, txa²si³yxau³na¹tãu³a¹ ĩ²nha², yxan¹nãu³a¹ ĩ³te³lhxã³ na¹tãu³a¹ ĩ²nha², te²sa¹i¹. Nxe³te³sa¹jau³su², wi¹la³la³kxi²te³sa¹jau³su², wãn³txi³tu̱³ e³a¹i¹. Yxãn¹ta¹, wxãi²na² txa²si³yxau³na¹tãu³a¹ ĩ²sah¹lxa³nha²kxai³, yxan¹nãu³a¹ ĩ³te³lhxã³ na¹tãu³a¹ ĩ²sah¹lxa³nha²kxai³, nxe³sah²lxin¹tũ̱³ka̱³txi³su² syah¹lxi¹lxi¹. 15 Wxa²nũ̱³ka̱³txi³ ĩ³nxai²na², txa²ẽ¹nãu³a¹ a̱u³txi³ e³a¹jau³la³ a³la³kxi²sah¹lxi³hxai²nxã³nhẽ³li¹. Sah²lxan³kxan²ti³ wã²nxũ̱h¹ wxã̱in²txi³ o̱n³si¹sah¹lxan³jau³su² a̱in³sxã³ e³kxi²sah¹lxi¹lxi¹. Yxãn¹ta¹, txain²txi³, a²nũ²a² ã̱³xa² ĩ³lxi³thi¹nxa³te²la³ ox3tain¹te²txã³i¹. 16 Na¹kxan²ti³, ĩ³lxi³thi¹nxa³te²la³ ox3tai¹na¹ke³la³te²kxai³: “Ĩ³lxi³thin¹te²sxã³lxi¹.” Nai¹na¹ke³la³te²kxai³, wãn³txi³su² so¹lxi³ e³kxai¹nhĩ̱³na¹i¹. Hai³txi³ ki³ha³nhĩ̱³nxã²nxa³i¹. Na¹ha²kxai³, txa²wĩ³na², ĩ³sa²si¹hã³sa²jah¹lu¹tai²na² whãi²na¹ a̱in³nha²ya³sa²na³li¹. Ya³sa³ha²kxai³, wain³txi³ ox3ja³sain¹na³li¹. Hai³txi³ Txai²na² so¹lxi³ nũ̱¹ha̱in³nha¹ju³ta³la³ yũ²nxa³i¹. 17 Nxe³ju³tai²na², Moi³se²ah³lu¹tai²na² ũ³wha²li¹la³kxi²nẽ³jau³xau³hxai²tẽx1tã² wxa²nũ̱³ka̱³txi³ ĩ³nxai²na² a³la³kxi²yah³lxin¹jau³xa², nxe³te³nah¹lxi¹: “Ha³lo²a² yxau²xai³ju³ta², a²nũ²a² ha¹li¹ ĩ²sxã³ ĩ³we²txi²yhain¹jau³xa² ĩ³ye³kxi²nẽ³kxai²nãn²tu̱³, nxe³jau³xai²na² so¹lxi³ wãn³txi³khai³xai²la¹i¹. Yxo²ĩ²yhu¹ki̱³jau³sin²tai¹. Yxãn¹ta¹, a²nũ²a² ka³na³ka³na³jah¹la² so¹lxi³, ha³lo²a² ĩ²sxã³ ĩ³ye³kxi²nẽ³kxai²nãn²tu̱³, nxe³jau³xai²na² so¹lxi³ yxo²ĩ²yhu¹ki̱³jau³nũ³su² te²sin²ta²ku² nxe³hĩ̱³ki̱³tã³li¹.” Ta¹hxai²ti³ai¹ti²ti¹. 18 Ju¹ta²yã¹nxe³sxã³, Txai²na¹xain²txi³ txa²yen³kxa² ĩ³yau¹ũ³nx2ta¹ha²kxai³, Txa²wĩ³na² ĩ³sa²si¹hã³sa²jah¹lu¹tain²txi³ ĩ³yau¹ũ³nx2ti³nũ³nha²kxai³, nxe³ya³nx2ti³to³nha¹nhai¹. Nha¹ha²kxai³, ha¹lin¹te³na¹xai²na² ĩ³we¹txi²yhu¹nha¹jau³xai²na² wãn³txi³khai³su² sĩn¹na³li¹. Yxo²ĩ²yhu¹ki̱³jau³su² sĩn¹na³li¹. Nxe³ta¹hxai²hẽ¹la². 19 Nxe³nxa²ha¹te¹, a²nũ²a² nũ̱³ka̱³txai²na² wãn³txi³kxai³lu¹, ĩ³wã̱³txain¹te³nah¹lxi¹: —Ĩh¹nũ¹la³ta̱³ wxa²wĩ³na² yxau³sĩn¹te²la¹xã³? Ain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Yxãn¹ta¹, Je³su²jah³la² wãn³txi³kxai³lu¹, ĩ³wa²lũ³xain¹te³nah¹lxi¹: —Wxa²nũ̱³ka̱³txi³ ĩ³nxai²na² Txain²txi³ ĩ²sah¹lxi³te²sxa³nha²kxai³, Txa²wĩ³nãin²txi³ ĩ²yah³lxi³te²sxa³nha²kxai³, nxe³yah³lxi³hxai¹nhẽ³li¹. Ĩ²sah¹lxin¹ke³la³te²kxai³, Txa²wĩ³na² ĩ²yah³lxi³nũ³nhĩ̱³te²si¹lxi¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². 20 Nxe³jau³xai²na², Je³su²jah³la² ĩ³ye³sxã³, Txa²wã¹sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a¹ sxi²ha² yuh³xai²nãn¹thĩ³nãu³a² yxau³sxã³, kwa³ta³lẽ³na² kãin²tẽ³na², Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txa² ũ³yho²hi²ki̱³ki³nũ³a² ũ³ha̱¹ain¹tẽ³na² u²lxi³ yxau²nxa³sxã³ ĩ³ye³jau³xai²na², a²nũ²a² yxo²ha³kxa¹ ĩ³yau¹ũ³te³lhxã³ ĩ³ye³kxain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³jau³xai²na² Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txa² a²hxi²kan¹txi³nãu³xa² ĩ³xa̱n³tain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Yxãn¹ta¹, i³sxã³ sa²so¹ain¹ta¹hxai²nxa³hẽ¹la². A²hxi²kĩ³lxa² A²wĩ³na² ĩ³yĩ¹li²nũ¹je³na² hau³kon³ye²nxa³ha²kxai³ ta¹hxai²hẽ¹la².—ónxĩ³na¹tãu³a¹ ã³si³tẽ³la³kxi²sah²lxan³tho³li¹. Nxe³jau³su² 21 Nxe³nxa²ha¹te¹, Je³su²jah³la² wãn³txi³kxai³lu¹, ã̱h¹ ĩ³ye³kxain¹te³nah¹lxi¹: —Ye³jen¹na² ĩ³na¹tu¹wi¹. Na¹kxai²nãn²tu̱³, ãn³te³nxi²sah¹lxin¹kxa²ha³ta̱³nxãn²txi³ a³ti²sah¹lxan³tho³li¹. Yah³lxin¹ka³tu̱³, wxa²ko̱³nxe³ti³ kãi³yah³lxin¹ju³ta² sa²wa²su¹nyhah¹lxan³kxe³tu̱³, hãi¹nxe³sxã³ ya²lun¹jah³lxin¹tu¹wi¹. ónxĩ³na¹tãu³a¹ wxa²yu³ta² hxi²kan¹txi³ ãn³si³tẽ³la³kxi²sah¹lxan³tho³li¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². 22 Yxãn¹ta¹, Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txa² wãn³txi³kxai³lu¹: —Jah¹la² e³jau³xa², “Ĩ³na¹tãu³a¹ hxi²kan¹txi³ ã³si³tẽ³la³kxi²sah²lxan³tho³li¹.” Sĩn¹ten¹tu³wi¹. Nxe³jau³xai²na² a²si³yxau³tãu³a¹ ko̱³nũ¹ki̱³sxa³nhai¹. Ĩ³ya²lu¹nha²te³lhxã³ e³ji¹ku¹ ki̱³nhai¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². 23 Nxe³nxa²ha¹te¹, Je³su²jah³la² wãn³txi³kxai³lu¹: —Wxa²si³yxau³yah³lxin¹tãu³a¹ ha³lo²ai²na² yuh³xan¹ko³xai²la²na³li¹. Yxãn¹ta¹ txa²si³yxau³na¹tãu³a¹ oh³nãn¹ko³xu¹tai²la²na³li¹. Wxãi²na², ha³lo²ai²na² yuh³xan¹tũ̱³ka̱³txi³sah¹lxi¹lxi¹. Yxãn¹ta¹ Txai²li² ha³lo²ai²na² yuh³xai²nãn¹te²sin²nxa³i¹. 24 Na¹ha²kxai³, oh³nãn¹jah¹lo²na¹xai²na² hxi²ka¹na¹jau³xa² ĩ³ye³kxi¹nx2ta¹ten¹ti¹. “Wxa²ko̱³nxe³ti³ kãi³yah³lxin¹kxa² yo³ha² sa²wa²su¹nhyah¹lxan³kxe³su². Ya²lun¹jah³lxin¹tu¹wi¹. Ya³nx2ta¹ten¹ti¹.” Yxãn¹ta¹, “Txa²ko̱³nxe³ti³ kãi³a¹kxa² yo³ha² sa²wa²su¹nha²ti³ten³sa³nhã¹.” Yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³: “Je³su²jah³lai²na² Txa²wã¹sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a¹ txa²ko̱³nxe³ti³ kãi³a¹kxa² yo³ha² sa²wa²su¹nha²sa²kxah³lo²su² na³na¹.” Nxe³sah¹lxi³hẽ¹li¹. Sah²lxan³kxai²lẽ¹. Hãi¹nxe³sxã³ wxa²ko̱³nxe³ti³ kãi³yah³lxin¹kxa² yo³ha² sa²wa²su¹nhyah¹lxan³kxe³su² ya²lun¹jah³lxin¹tu¹wi¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². 25 Nxe³nxa²ha¹te¹ Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txa² wãn³txi³kxai³lu¹: —Ĩh¹ju³tan¹nũ²su² nhĩn¹te²sin²tã³? Ta¹hxai²hẽ¹la². Yxãn¹ta¹ Je³su²jah³la² wãn³txi³kxai³lu¹, ĩ³wa²lũ³xain¹te³nah¹lxi¹: —Nxe²nxa³i¹. Txa²si³yxau³na¹tãu³a² kxã³nxai³tã² ĩ³ye³kxi¹nx2ta¹tai¹ti²ti¹. Na¹ka³tu̱³, a²wi¹lhĩn¹nãn¹jau³xai²na² ye³ka³lxa¹txi³ ĩ³ye³ya³nx2ti³to³hxai²na¹tai¹ti²ti¹. 26 Jã¹nxa¹jau³su² wxa²ko̱³nxe³ti³ kãi³yah³lxin¹ju³ta² ĩ³tih³nxe³nx2ta¹jau³nũ³a² kãin² wã³kon³na³li¹. Nxe³jau³xai²na² ĩ³ye³kxi¹nx2ta¹kxai²nãn²tu̱³ wãn³txa² so¹lxi³ ĩ³ye³kxi¹nx2ti³hĩ̱³na¹i¹. Yxãn¹ta¹ ĩ³sa²si¹hã³sa²jah¹lu¹tai²na² a²ya³la³lyau³tu̱³ jau³tu̱³ e³jah¹lai²la¹i¹. Nxe³jau³xai²na² ain³kxi²so¹kxi²na¹ka³tu̱³, a²nũ²a² ha³lo²an¹tũ̱³ka̱³txai²na² ã̱h¹ ĩ³hen³txain¹to³ha¹i¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². 27 Yxãn¹ta¹ hai³txi³ Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txi³la³ ã³ne³wxe³ain¹ta¹hxai²nxa³hẽ¹la². Je³su²jah³la² ĩ³sa²si¹hã³jah¹la² a²ĩ³lxa², Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txa² a²hxi²kan¹txi³nãu³xa² ã³ne³wxe³ain¹ta¹hxai²nxa³hẽ¹la².—Txa²wĩ³na² ĩ³sa²si¹hã³sa³na²hẽ³li¹. Je³su²jah³la² wãn³txa², yhain¹to³ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³jau³xai²na², kwẽn¹tai²na² ha³ta̱³nxãn²txi³, hai³txi³ Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txa² a²hxi²kan¹ti³nãu³xa² ã³ne³to³hain¹ta¹hxai²nxa³hẽ¹la². 28 Ai¹nha²kxai³, Je³su²jah³lo²su² te²kxai³lu¹ ĩ³ye³kxain¹te³nah¹lxi¹: —Nxe³jah³lxi³sã²lxi¹. Txa²hxi²kĩ³la² kwẽn¹tai²na² ã³ne³wxe³nx2ti³xa³i¹. Yxãn¹ta¹ ye³jen¹nãu³a¹ sa²ka²la¹hẽt1so¹sa²sxã³ ĩ³hxi²kĩ¹la³kxi²sah¹lxin¹tu¹wi¹. Nxe³tãu³a¹ ã³ne³wxe³yah³lxin¹tu¹wi¹. Nxe³yah³lxin¹jau³nũ³a²sa¹: “Je³su²jah³lai²na², Sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a¹ A²hxi²kan¹ta² Si³yxau³tãu³lo³jah¹lo²su² na³li¹. Hai³txi³ wã²nxũ̱h¹ hxi²kan¹txi³lo³nha²sxã³ wã²nxũ̱h¹ o²la³kxi²jah¹lo²sxa³i¹. A²wĩ³na² wãn³txa² ĩ³yau¹ũ³hain¹jau³xa² so¹lxi³ sa²wai³wait3sxã³ e³jah¹lo²su² na³li¹.” Sah¹lxin¹tu¹wi¹. Sah¹lxin¹kxai²nãn²tu̱³ txa²ha³lo²a² ã³ne³wxe³yah³lxin¹tu¹wi¹. 29 Na¹ha²kxai³ ĩ³sa²si¹hã³sa²jah¹lu¹tai²na² whãi²na¹ yxau³ya³to³ha¹i¹. Nũ̱h¹ yxau³ye²na¹ju³ta²ya̱n³ti³su², Txa²wĩ³na² ã³na¹sa²ju³ta² yũ²nxa³i¹, a²yen³kxa² ĩ³ka³li³si¹hai¹na¹jau³su² sa²wai³wait3sxã³ kãi³to³ha¹ha²kxai³lu¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². 30 Nxe³nxa²ha¹te¹, Nxe³jau³xai²na² Je³su²jah³la² ĩ³ye³kxain¹nxa²ha¹te¹, a²nũ²a² ka³lxa¹tũ̱³ka̱³txa² hi²sen³kxai³lu¹ yxo²ĩ²ain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³ha²kxai³ Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txa² a²hxi²kan¹txi³nãu³xa² ã³nhait1so¹tũ̱³ka̱³txa² wãn³txi³kxai³lu¹, ĩ³ye³lain¹te³nah¹lxi¹: —Je³su²jah³lai²na², Txa²wã¹sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a¹ ĩ³sa²si¹hã³kxah³lo²sin²tai¹. Wãn³txa² so¹lxi³ e³jah¹lo²sin²tai¹. Ta¹hxai²hẽ¹la².

Wa²su¹wa²sun¹khai¹nxe² yxau²xai³yah³lxin¹tu¹wi¹. Nxe³jau³su²

31 Nxe³nxa²ha¹te¹, Je³su²jah³la² wãn³txi³kxai³lu¹, Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txa² a²hxi²kan¹txi³nãu³xa² ã³nhait1so¹tũ̱³ka̱³txai²na² ĩ³ye³kxain¹te³nah¹lxi¹: —Txa²wãn³txa² jau¹xai²na² a²lhun³tu² sa²wai³wait3sxã³ sa²yxo²wet1sa²tẽ³sah¹lxin¹kxai²nãn²tu̱³, txa²sa³wi³ha³lxi³nãu³khai³sah¹lxi³hĩ̱³nxa¹lxi¹. 32 Yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³, a²ya³la³tu̱³khai³nxe² ã³ne³wxe³yah³lxin¹tu¹wi¹. Yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³, wa²su¹wa²su¹ yxau²xai³yah³lxin¹tu¹wi¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². 33 Nxe³nxa²ha¹te¹, ĩ³wa²lũ³xain¹te²an¹jau³kxai³lu¹: —Txa²yu³tai²na², Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txi³na¹xai²na² A³bra³ãu²ah³lu¹tai²na² a²ne³tah²nãu³su² nha¹i¹. Hxi²kan¹nha¹i¹. Nha¹ha²kxai³, hai³txi³ a²nũ²a² ĩ²li³te²su² te²a² ĩ³kwa³na³sain¹sĩn¹ju³ta² wa³ka³li³lot3sxã³ yxau²xai³ti³hex1sĩ¹nhxain²nxa³hẽ³li¹. Wa²su¹wa²su¹ yxau²xai³tũ̱³ka̱³txi³su² sĩ¹nhxai²na¹hẽ³li¹. Nha¹ha²kxai³, ĩh¹nxe³kxa²ya̱n³ti³ta̱³: “Wa²su¹wa²sun¹yah³lxin¹tu¹wi¹.” Sa²nhĩn¹thi²li¹? Ta¹hxai²hẽ¹la². 34 Nxe³nxa²ha¹te¹, Je³su²jah³la² wãn³txi³kxai³lu¹: —A²ya³la³tu̱³ wãn³txi³tu̱³ ĩ³ye³kxi¹nx2ta¹i¹. A²nũ²a² a²te³nĩn¹kxa² ko̱³nxe³ti³ kãi³yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³, wxa²ko̱³nxe³ti³ kãi³yah³lxin¹ju³ta³lot3sxã³ yxau²xai³yah³lxi³hĩ̱³nxa¹lxi¹. Hxi²kan¹txi³ ã³na¹yah³lxi³hĩ̱³nx2nxã̱³lxi¹. A²nũ²a² yxo²ha³nxe¹lxi³txi³su² te²a² ĩ³kwa³na³nx2ti³ju³ta³lot3sxã³ yxau²xai³yah³lxin¹jut3sũ̱³nxe² yxau²xai³yah³lxi³hĩ̱³nxa¹lxi¹. Hai³txi³ wa²su¹wa²su¹ yxau²xai³ti³hex1yah³lxi³hĩ̱³nx2nxa³lxi¹, ko̱³nxe³ti³ kãi³yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³ti¹. 35 Jã¹nxa¹jau³su², sxi²ha² a²nũ²a² yxau³ju³ta²sa¹: a²wa³kxẽn³yah³la² a²ta²ha² so¹lxi³, kan²txi³ a²wa³kxẽn³yah³la² sxi²ha² yxau³ya³tu¹wi¹. Yxãn¹ta¹, a²nũ²a² ã̱³xa², a²wa³kxẽn³yah³lai²na² kwa² wa³ka³li³yu³ta³lo³kxe³su² te²a², kan²txi³ yxau²nxa³lho³li¹, hxi²ka¹nxa³ha²kxai³lu¹. 36 Jã¹nxa¹jau³su², wxãi²na² sa²kxai³lu² wxa²ko̱³nxe³ti³ kãi³yah³lxin¹ju³ta³lot3sxã³ yxau²xai³yah³lxi³to³hi¹lxi¹. Yxãn¹ta¹, A²tah²na¹xai²na² hxi²kan¹txi³na¹xai²na² wxa²wa²su¹txa²lxa¹kxai²nãn²tu̱³ wa²su¹wa²sun¹khai¹nxe³sxã³ yxau³yah³lxin¹tu¹wi¹. Hai³txi³ wxa²ko̱³nxe³ti³ kãi³yah³lxin¹ju³ta³lot3sxã³ yxau²xai³yah²lxan³tho³li¹. 37 Wxa²nũ̱³ka̱³txa², A³bra³ãu²ah³lu¹tai²na² a²ne³tah²nãu³sah¹lxin¹ti²ti¹. Yah³lxin¹kxa²ha³ta̱³nxãn²txi³, ĩ³su²lhã³sa²ti³ten³yah³lxi¹lxi¹. Txa²wãn³txa² yxo²ĩ²sah²lxan³kxe³su² yah³lxi¹lxi¹. 38 Nxe³ju³ta², txa²wãn³txa² ĩ³ye³kxi¹nx2ta¹jau³xa², a²yen³kxa² Txa²wĩ³na² ĩ³yau¹ũ³sa²kxa² so¹lxi³ ĩ³ye³kxi¹nx2ta¹i¹. Te²yã¹nxe³sxã³, wxa²nũ̱³ka̱³txi³ ĩ³nxai²na² kãi³yah³lxin¹ju³ta², wxa²sũ̱³na² ĩ³yau¹ũ³nx2ti³ju³ta² so¹lxi³ kãi³yah³lxi³to³hi¹lxi¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². 39-40 Nxe³nxa²ha¹te¹, Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txa² wãn³txi³kxai³lu¹, ĩ³wa²lũ³xain¹te³nah¹lxi¹: —Nxe²nxa³i¹. A³bra³ãu²ah³lu¹tai²na² txa²sũ̱³nu²su² sĩn¹ta¹hxai²ti³ai¹ti²ti¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². Yxãn¹ta¹, Je³su²jah³la² wãn³txi³kxai³lu¹: —A³bra³ãu²ah³lu¹tai²na² a²ne³tah²nãu³sah¹lxi¹lxi¹. Yah³lxin¹kxan²ti³, sa²yxo²we¹tain¹yah³lxi³hxai²nxã³nhẽ³li¹. Sa²yxo²we¹tain¹yah³lxin¹ke³la³te²kxai³ wi¹kãi³yah³lxi³hĩ̱³nxa¹lxi¹. Wxa²kãi³yah³lxin¹ju³ta² A³bra³ãu²ah³lu¹tai²na² kãi³ain¹ju³ta² yã¹nxe³sxã³ wi¹kãi³yah³lxi³hĩ̱³nxa¹lxi¹. Yxãn¹ta¹, yah³lxi³to³hxa³lxi¹. Ã̱³lxi³yah³lxi¹lxi¹. Ĩ³su²lhã³sa²ti³ten³yah³lxi¹lxi¹. Txai²na², a²ya³la³tu̱³ wãn³txi³tu̱³: “Txa²wã¹sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a¹ ain³kxi²so¹na¹jau³xa² so¹lxi³ ĩ³ye³kxã¹nxe³nx2ta¹xã¹.” Na¹ta¹ ĩ³su²lhã³sa²ti³ten³yah³lxi¹lxi¹. Ju¹ta² yã¹nxe³ju³tan²ta̱³, hai³txi³ A³bra³ãu²ah³lu¹tai²nãn²ta̱³ ten³ta¹hxai²nxa³hẽ¹li¹. Yxãn¹ta¹, wxa²nũ̱³ka̱³txai²na² wxa²sũ̱³na² ã̱³yah³la² kãi³jut3sũ̱³nxe² yxau²xai³yah³lxi¹lxi¹. 41 Nxe³nxa²ha¹te¹, Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txai²na² a²hxi²kan¹txi³nãu³xa² wãn³txi³kxai³lu¹, Je³su²jah³la² ĩ³ye³kxain¹te³nah¹lxi¹: —Ti³he¹nxe²nxa³i¹. Txa²nũ̱³ka̱³txai²na², hai³txi³ a²nũ²a² wa³ka³lxa² a²wẽ³ha³lxi³su² ti³hex1sĩn¹nxa³i¹. Txa²wĩ³na² ka³na³ka³na³jah¹lo²su² sĩn¹na³li¹. Sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a¹ oh³nãu³u¹tai²nãn¹jah¹la² txa²wĩ³nu²su² sĩn¹na³li¹. 42-43 Yxãn¹ta¹, Je³su²jah³la² wãn³txa² nxe³te³nah¹lxi¹: —Txa²wã¹sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a¹ wxa²wĩ³nu²su² ke³la³te²kxai³, a³lxi²sah¹lxi³hĩ̱³nxa¹lxi¹. Yxãn¹ta¹, sah¹lxi³to³hxa³lxi¹. Txa²si³yxau³na¹tãu³su² tãu³a¹, Txa²wã¹sũ̱³na² Si³yxau³tãu³la²na³li¹. Nũ¹ã¹, yxau³na¹ka³tu̱³, a³li³sxã³ ko¹xai²na² wxã³na¹hẽ³li¹. Txa²wĩ³na² ĩ³sa²si¹hã³sa³na²hẽ³li¹. Hai³txi³, txa²ẽ¹nãu³a¹ wã²nxũ̱h¹ ĩ³ye³kxi²nha²sxã³: “Wxã³na¹tũ¹xã¹.” Nxe³sxã³ wxãn²nxa³hẽ³li¹. Yxãn¹ta¹, wxãi²na² hai³txi³ txa²wãn³txi³la³ ã³ne³to³nx2ti³to³hxa³i¹, ain³kxi²ti³ten³sah¹lxa³nha²kxai³lu¹. 44 Wxa²sũ̱³nu²khai³xa², Sa³ta³na²jah¹lo²la³ sũ̱³nu̱²lo³jah³lxi¹lxi¹. Yah³lxin¹jau³su², wxa²sũ̱³nai²na² a²ẽ¹nãu³a¹ ko̱³nxe³ti³ kãi³ti³ten³na³li¹. Jã¹xah³lxin¹jau³su², kãi³yah³lxi¹lxi¹. A²nxe³jah¹la² Sa³ta³na²jah¹la², txa²wã¹si³kxã³nãu³u¹tai²nãn²tu̱³ ha²ya̱³kxa² a²nũ²a² ĩ³su²lhã³ai¹nhxai²nxa³hẽ³li¹. Hai³txi³ a²ya³la³tu̱³ wãn³txa² e³ti³he¹xai¹nhxai²nxa³hẽ³li¹, a²wãn³txa² wi¹le³jau³la³ a²ẽ¹nãu³a² yũ²nxa³ha²kxai³lu¹. Ĩ³ye³ki³ha¹kxi²nẽ³kxai²nãn²tu̱³, a²ẽ¹nãu³a² a²ko̱³nxe³ti³ e³jau³su² sa²sai¹nha²sxã³ e³kxi²nẽ³na³li¹, ki³han³ta² a²si³yxau³tãu³khai³jah¹lo²su² ha²kxai³lu¹. 45 Yxãn¹ta¹ Txai²na² a²ya³la³lyau³tu̱³ jau³tu̱³ so¹lxi³ e³to³ha¹i¹. Na¹ha²kxai³ wxãi²na² sa²kxai³lu² yxo²ĩ²sah¹lxi³to³hxa³lxi¹. 46 Txai²li² wi¹lhin¹jah¹lo²sa¹i¹. Na¹ha²kxai³, wxa²nũ̱³ka̱³txa² hxi²kan¹txi³ txa²ko̱³nxe³ti³ kãi³a¹ju³ta³la³ a³ya³ti²kxi²sah¹lxan³tho³li¹, yũ³sa²nxa³ha²kxai³lu¹. “A³ya³ti²na¹xã¹.” Yah³lxin¹ke³la³te²kxai³, ũ³yhe³kat1sah¹lxi³hẽ¹li¹. Yxãn¹ta¹, ko̱³nxe³ju³ta² yũ³sa²nxa³kxai²nãn²tu̱³, wãn³txa² so¹lxi³ e³a¹kxai²nãn²tu̱³, ĩh¹nxe³kxa²ya̱n³ti³ta̱³ yxo²ĩ²sah¹lxi³to³hxan³ji¹? 47 Nxe³ju³ta², wxa²yu³tai²na²: “Txa²wã¹sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a¹ a²wẽ³ha³lxi³su² nha¹xã¹.” Yah³lxin¹ke³la³te²kxai³, Sũ̱³na² wãn³txa² ain³kxain¹yah³lxi³hĩ̱³nxa¹lxi¹. Yxãn¹ta¹, wxãi²na² Sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a¹ a²wẽ³ha³lxi³sah¹lxa³lxi¹. Yah³lxin¹jau³su² Sũ̱³na² wãn³txa² ain³kxain¹yah³lxi³hxai²nxã̱³nhẽ³li¹. Ta¹hxai²hẽ¹la².

Je³su²jah³la² A³bra³ãu²ah³la², nxe³jau³su²

48 Nxe³nxa²ha¹te¹, Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txa² a²hxi²kan¹txi³nãu³xa² wãn³txi³kxai³lu¹: —Ĩh¹nxe³kxa²ya̱n³ti³ta̱³: “Sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a¹ a²wẽ³ha³lxi³sah¹lxa³lxi¹.” Sa²nhĩn¹ji¹? Wxãi²na² ko̱³nxe³thin¹tũ̱³ka̱³txi³sa²nhi¹lxi¹. Sa³ma³ri³tã²na² nũ̱³ka̱³txi³sa²nhi¹lxi¹. Ko̱³nxe³te²na² yãu³ka³txa² nxũ²kwa̱i³wxe³nha²jah¹lo²sa²nhi¹lxi¹. Wãn³txi³su² e³sĩn¹nxa³ji¹? Ta¹hxai²hẽ¹la². 49 Nxe³nxa²ha¹te¹, Je³su²jah³la² wãn³txi³kxai³lu¹.—Txa²nxũ²kwa̱i³nãu³a¹, hai³txi³ ko̱³nxe³te² yãu³ka³txi³la³ yũ³sa²nxa³i¹. Na¹ha²kxai³ Txa²wĩ³na² wi¹lhin¹si¹ha¹jau³xa² e³a¹i¹. Yxãn¹ta¹ wxãi²li² on³si¹sah¹lxan³jau³su² ĩ³ye³kxi²sah¹lxi³to³hi¹lxi¹. 50 Na¹ta¹, wi¹lhin¹si¹sah¹lxin¹jau³su² yũ³sa²nxa³kxan²ti³ Txai²li¹ wi¹na³li¹. Txa²wĩ³na² ka³na³ka³na³jah¹la² wi¹lhin¹si¹sa²jau³xa² e³na³li¹. Jã¹nxe³ha²kxai³, jah¹la² e³kxi¹nx2ti³te³nah¹lxi¹: “Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txi³ ĩ̱³nxai²na², Je³su²jah³la² wi¹lhin¹si¹yhah³lxin¹jau³su² e³jah¹lxi³hẽ¹li¹.” Txa²wĩ³na² nxe³nx2ti³na³li¹. Nxe³nx2ti³ha²kxai³, nxe³si¹sah¹lxin¹jau³su² ĩ³ye³kxi²sah¹lxin¹kxai²nãn²tu̱³, Txa²wĩ³na² wi¹lhin¹te²la³ ĩ³yĩ¹li²nx2ti³hĩ̱³nx2na³li¹. Yxãn¹ta¹, sah²lxan³kxai²lẽ¹. Ĩ³lxi³sxã³ ĩ³yĩ¹li²nx2ti³hĩ̱³nx2nxa³i¹. 51 A²ya³la³tu̱³ e³kxi¹nx2ta¹i¹. A²nũ²a² txa²wãn³txai²na² sa²yxo²wet1sain¹kxai²nãn²tu̱³, hai³txi³ ya³lu²ain¹ju³ta³la³ a³ya³ti²xai¹nxa³lho³li¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². 52 Nxe³nxa²ha¹te¹, Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txa² wãn³txi³kxai³lu¹: —Hã³xã¹. A²ta³a² nxũ²kwa̱i³yxau³nxa²sĩn¹na³li¹. Nxe³nxa²sĩ¹nha²kxai³, e³nhi¹lxi¹. “A²nũ²a², Txa²wãn³txa² sa²yxo²wet1sain¹kxai²nãn²tu̱³ ya³lu²ain¹ju³ta³la³ a³ya³tai¹nxa³lho³li¹.” Nhi¹lxi¹. Nhĩn¹jau³xai²na² a²ta³a² wãn³txai²la¹i¹. Ne³kxa¹sa²sĩ¹nhẽ³li¹. A³bra³ãu²ah³lu¹tai²na² ya³lu²ju³ta² a³ya³ti²ha²kxai³, a²nũ²a² Txa²wã¹sũ̱³na² wãn³txa² ĩ³hen³txi³nẽ³tũ̱³ka̱³txain²txi³ ya³lu²ju³ta² a³ya³ti²sxã³ ya²lun¹ti³hxa³nai¹nha²kxai³, nxe³sĩn¹ta¹hxai²ti³ai¹ti²ti¹. Ki³ha³nhi¹lxi¹. 53 A³bra³ãu²ah³lu¹tai²na², txa²sũ̱³nũ¹tai²na² ya³lu²jah¹lu¹tai²na² kãin²khai¹xain¹sĩn¹ta¹hxai²ti³ai¹ti²ti¹. Wxãi²na² ã³sen³sai¹nhĩn¹ji¹? Txa²wã¹sũ̱³na² wãn³txa² ĩ³hen³txi³nẽ³tũ̱³ka̱³txa² ya²lun¹ti³hxa³nain¹nũn³sĩn¹ta¹hxai²ti³ai¹ti²ti¹. Ĩh¹nxe³ju³tan¹jah¹lo²su² nhĩn¹ji¹? “A³bra³ãu²ah³lu¹tai²na² ã³sen³sai¹na¹ha²kxai³, Sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a¹ wãn³txa² ĩ³hen³txi³nẽ³tũ̱³ka̱³txa² ã³sen³sai¹na¹ha²kxai³, na¹xã¹.” Nhĩn¹ji¹? Ta¹hxai²hẽ¹la². 54 Nxe³nxa²ha¹te¹, Je³su²jah³la² wãn³txi³kxai³lu¹, ĩ³wa²lũ³xain¹te³nah¹lxi¹: —Txai²li², kwa² wxi²kin³ti³to³nha¹ju³ta³la³ yũ²nxa³i¹. Kwa² wxi²kin³ti³to³nha¹kxai²nãn²tu̱³, txa²wãn³txi³la³ ĩ³wã̱³txi³sah¹lxin¹kxai²nãn²tu̱³, wain³txi³ ĩ³wã̱³txi³sah¹lxi³hĩ̱³nxa¹lxi¹. Yxãn¹ta¹, Txa²wĩ³nu¹tai²na² wxi²kin³ti³tot3sa²jah¹lu¹tai²la²na³li¹. A²nxe³jah¹lu¹tai²na² wxa²nũ̱³ka̱³txi³ ĩ³nxai²na² ĩ³ye³kxi²yah³lxin¹te³nah¹lxi¹: “Txa²wã¹sũ̱³nu²su² sĩn¹na³li¹.” Yah³lxi³hxai¹nhẽ³li¹. 55 Yah³lxin¹kxa²ha³ta̱³nxãn²txi³, ĩ²ain¹yah³lxi³te²sxã³lxi¹. Yxãn¹ta¹, Txai²li² Txa²wĩ³nu¹tai²na² ĩ²ain¹te²sa¹i¹. Na¹kxai²nãn²tu̱³: “Ĩ²te²txã³i¹.” Nxe³na¹kxai²nãn²tu̱³ ki³ha³nhĩ̱³na¹i¹. Ki³han³yah³lxin¹kxa² yã¹nxe³jah¹lo²su² hĩ̱³na¹i¹. Yxãn¹ta¹, Txai²li² Txa²wĩ³na² ĩ²i², Txa²wĩ³na² wãn³txa² sa²yxo²we¹ti² nxe³jah¹lo²sa¹i¹. A²ya³la³tu̱³ wãn³txi³tu̱³ e³a¹i¹. 56 Jã¹nxa¹jau³su², wxa²sũ̱³nũ¹tai²na² A³bra³ãu²ah³lu¹tai²na², txa²hxi²kĩ³la² ĩ²i² txa²wxã³na¹ju³tai²na² ĩ²i², kxã³nhxĩ¹nãu³u¹tai²na² ĩ²sa³na²hẽ³li¹. Nxe³sa³ha²kxai³ ka³lih³kxi²khaix1na²hẽ³li¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². 57 Nxe³ta¹, Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txa² ĩ³wa²lũ³xain¹te³nah¹lxi¹: —Kwa²nhi¹lxi¹. Yah³lon¹te²sxã³lxi¹. Wxa²yxaun¹ju³ta² A³bra³ãu²ah³lu¹tai²na² ĩ²lxa²nxa³hẽn³khi³, nxa²nha¹nhai¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². 58 Nxe³nxa²ha¹te¹, Je³su²jah³la² wãn³txi³kxai³lu¹: —A²ya³la³tu̱³ wãn³txi³tu̱³ e³a¹i¹. Kxã³nxu¹tai²na² A³bra³ãu²ah³lu¹tai²na² to̱n¹ti³he¹nxa³hĩ¹nũ¹tai²na² yxau³to³ha¹i¹, Txai²li¹. Je³su²jah³la² wãn³txa², Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txa² a²hxi²kan¹txi³nãu³xa² ta¹hxai²hẽ¹la². 59 Yxãn¹ta¹, Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txai²na² a²hxi²kan¹txi³nãu³xai²na² sa²kxai³lu¹ tah³lxa³ka³ta² so¹sxã³: —Je³su²jah³la² ã³na³na¹tũ¹xũ³. Kxe³sxan³thai¹le¹. Je³su²jah³la² hãi³a² ĩ³ha²li¹sxã³ Txa²wã¹sũ̱³na² sxi²nhãu³a¹ wa²li³ã¹sxã³ ha³lo²a² ã³waix3txi²ta¹hxai²hẽ¹la².

9

Ye³han³sxã³ wen¹jah¹la² Je³su²jah³la² ye³we²txi²jau³su²

1 Nxe³nxa²ha¹te¹ Je³su²jah³lo²su² te²kxai³lu¹, a²sa³wi³ha³lxi³nãu³xai²na² whãi²na¹, ã³nxai³ain¹te³na¹, in³jah³la² ye³han³jah¹la², a³li³la¹hĩ¹nũ¹tai²na² ye³han³sxã³ wen¹jah¹la², ĩ²ain¹ta¹hxai²hẽ¹la². 2 Nxe³ka³tu̱³ta¹, a²sa³wi³ha³lxi³nãu³xa² wãn³txi³kxai³lu¹, ĩ³wã̱³txain¹te²an¹jau³kxai³la¹: —Txa²hxi²kan¹jah¹lãi³. Jah¹la² ĩh¹nxe³ju³ta² ye³han³sxã³ a³li³la¹sĩn¹te²sin²tai¹? Jah¹la² ta̱³nxa², a²wĩ³nu²su² ta̱³nxa² a²hã³ka³nũ²su² ta̱³nxa², a²ko̱³nxe³ju³ta² kãi³ai¹nha²kxai³, jah¹la² ye³han³sxã³ a³li³la¹sĩn¹te²sin²tai¹? Ain¹ta¹hxai²hẽ¹la². 3 Yxãn¹ta¹, Je³su²jah³la² wãn³txi³kxai³lu¹, ĩ³wa²lũ³xain¹te²an¹jau³kxai³lu¹: —Nxe²nxa³i¹. A²wĩ³nai²la³ ta̱³nxa², a²hã³ka³nai²la³ ta̱³nxa², a²wẽ³sai²la³ ta̱³nxa², hai³txi³ ko̱³nxe³ti³ kãi³ai¹nha²kxai³ ye³han³si¹hain¹ju³ta³la³ yũ²nxa³i¹. Yxãn¹ta¹, Txa²wã¹sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a¹ nũ̱³kxũn³khaix1ju³ta² ye³we²txi²tu¹wi¹. Nxe³kxai²nãn²tu̱³, Sũ̱³na² nũ̱³kxũn³ju³tai²nãn²tu̱³, a²nũ²a² yxo²ha³kxa¹ ĩ²ain¹tu¹wi¹. Jã¹nxe³te³lhxã³, kxã³nãu³ai³tã² jah¹la² ye³han³sxã³ a³li³la¹nha²hẽ³li¹. 4-5 Na¹ha²kxai³, hĩ¹na² wa³ko³na¹tu¹wi¹. Txai²na¹xai²na² yuh³xai²nãn¹ta³ko³xai²na² yxau³na¹tãu³a² sa²ha²te¹jah¹lo²hũ̱³nxe² yxau³yai¹na¹i¹. Na¹ha²kxai³, hĩ¹na² ha²te¹jut3sũ̱³nhĩ¹na¹ wa³ko³na¹tu¹wi¹. Txa²wĩ³nu¹tai²na² ĩ³sa²si¹hã³sa²jah¹lu¹tai²na² a²wa³ka³li³yu³ta² wa³ko³na¹tu¹wi¹. Yxãn¹ta¹, jũ¹nxe² ye³jen¹nãu³a¹, Txa²wĩ³na² yxau³tãu³a¹ ã³nxĩ³na¹tu¹wi¹. Txai²na² ha²te¹jah¹lo²na¹xai²na² ã³nxĩ³na¹tu¹wi¹. Na¹kxa²si³yo³na¹, yuh³xai²nãn¹ta³ko³xai²na² ka³nxah³jut3sũ̱³ju³ta² yxau³ain¹tu¹wi¹. Nxe³tãu³a¹, hxi²kan¹txi³ wa³kon³ki̱³sxa³lho³li¹. Jã¹nxe³kxa²ya̱n³ti³su², a²hĩ¹nai²na², ha³lo²a² ha²te¹jut3sũ̱³nhĩ¹nai²na² wa³ko³na¹tu¹wi¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². 6-7 Nxe³ka³tu̱³, wãn³txai²na² ĩ³ye³ta³lun²ka³tu̱³, yuh³xa² ĩ³ka³su³hã¹ka³tu̱³, a²nũ̱³xa² wxa²we¹ka³tu̱³, ye³han³jah¹la² a²ye³na² wxa²sa²ye³to¹ka³tu̱³, ĩ³ye³kxi²te³nah¹lxi¹: —Ĩ³txu¹li¹. Ĩn¹ka³tu̱³, ĩ̱³ye³na² a²ĩ³lxa² Si³lo³e²ye³na² wxa²ye³hi̱³lxi³nhã¹nhu¹li¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². A²nxe³te² ĩ³lxa² a²si³yxau³tãu³khai³xa², ĩ³sa²si¹hã³kxe³su² nxe³te²ju²hẽ³la². Nxe³nxa²ha¹te¹, in³txai²na² sa²kxai³lu² ĩ³te³na¹, wxa²ye³hi̱³nha²ka³tu̱³, wi¹ ĩ³ye³ten³nha²sxã³ ten³sa²tã³ta¹hxai²hẽ¹la². 8-9 Nxe³nxa²ha¹te¹, in³txai²na² we²nxi²nxa²ha¹te¹, a²nũ²a² nũ̱³ka̱³txa² sa²kxai³lu² in³txai²na² ĩ²sxã³ ĩ³ye³ain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³sxã³, a²nũ²a² kxãn³su² ĩ²ain¹to³tũ̱³ka̱³txai²na² kwẽn¹tai²na² ĩ²sxã³ ĩ³ye³i², ã̱³nũ̱³ka̱³txa² in³txai²na² a²sxi²yhe³na² kxãn³su² yxau³kxi²yhain¹tũ̱³ka̱³txan²ta³ kwẽn¹tai²na² ĩ²sxã³ ĩ³ye³i², nxe² ĩ³ye³lain¹te³nah¹lxi¹: —Jah¹lai²na² sa²kxai³lu², kxãn³su² ye³han³jah¹lo²sin²tai¹? Kxãn³su² a²yen³kxa² so¹te³lhxã³ hãi¹nxe³sxã³ ĩ³yai³nxũ³hain¹to³jah¹lo²sin²tai¹? Nxe³nxa²ha¹te¹, ha³na³ka³lxi³, a²nũ²a² ã̱³nũn³tũ̱³ka̱³txa² wãn³txi³kxai³lu¹, ĩ³ye³lain¹te³nah¹lxi¹: —Hã³xã¹. Jah¹la²khai³xai²la¹i¹. Nxe³nxa²ha¹te¹, ha³na³ka³lxi³, ã̱³nũn³tũ̱³ka̱³txa² wãn³txi³kxai³lu¹, ĩ³ye³lain¹te³nah¹lxi¹: —Nxe²nxa³i¹. Yxãn¹ta¹ nxe³jah¹lo²hũ̱³na³li¹. Nain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Yxãn¹ta¹, ye³han³jah¹lo²nũ¹tai²na² wãn³txi³kxai³lu¹: —Txai²la³na¹i¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². 10 Nxe³nxa²ha¹te¹, a²nũ²a²nãu³xai²na² wãn³txi³kxai³lu¹, ye³han³sxã³ we²nxi²jah¹la² ĩ³wã̱³txain¹te³nah¹lxi¹: —Ĩh¹nxet3sxã³ wxa²ye³na² ĩ³ye³we²txi²nhãn¹thi²li¹? Ta¹hxai²hẽ¹la². 11 Nxe³nxa²ha¹te¹, ĩ³wa²lũ³xain¹te³nah¹lxi¹: —In³txai²na², a²ĩ³lxa² Je³su²jah³la², wxã³sxã³ a²nũ̱³xa² wet1sxã³ wxa²ye³to¹lhain¹na²li¹. Sain¹ka³tu̱³, ĩ³ye³kxi²sa²te³nah¹lxi¹: “Ĩ³txu¹li¹. Ĩn¹kxai²nãn²tu̱³, Si³lo³e²ye³na² wxa²ye³hi̱³nha̱¹sẽ¹li¹.” Sain¹na²li¹. Sain¹ka³tu̱³, txai²na² sa²kxai³lu² ĩ³na¹ka³tu̱³ wxa²ye³hi̱³lxi³nha¹li¹. Na¹ka³tu̱³, txa²wã¹ye³nai²na² whãi²na¹ ĩ³ye³ten³nha¹li¹. Ye³han³jah¹la² wãn³txa², ta¹hxai²hẽ¹la². 12 Nxe³nxa²ha¹te¹, a²nũ²a²nãu³xai²na² wãn³txi³kxai³lu¹, ĩ³ye³kxain¹te³nah¹lxi¹: —Ye³we²txi¹nxa²jah¹lai²na², ĩh¹ti¹la³ta̱³ yxau³ain¹ji¹wi¹? Ta¹hxai²hẽ¹la². Yxãn¹ta¹: —Ko̱³xain¹nxa³nhai¹. In³txai²na² wãn³txa², ta¹hxai²hẽ¹la².

Fa³ri³se²a² nũ̱³ka̱³txa² kãin² ĩ³wã̱³txain¹jau³su²

13-14 Nxe³ju³ta², Je³su²jah³la² a²nũ̱³xai²na² wet1sxã³ in³txai²na² ĩ³ye³we²txain¹ju³ta², Sa²ba³to³ nxe³ju³ta², Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txa² wa³kon³ti³he¹nxain¹to³hxa³je³na³kxa² ĩ³ye³we²txain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³nxa²ha¹te¹, a²nũ²a² nũ̱³ka̱³txai²na² sa²kxai³lu², in³txa² ye³han³sxã³ a³li³lah¹jah¹lai²na² tẽ³sxã³, fa³ri³se²a² nũ̱³ka̱³txa² ã³nhai¹tũn³tũ̱³ka̱³txa² a²yen³nãu³a¹ ã³yxo²o³tũ¹yhain¹ta¹hxai²hẽ¹la². 15 Nxe³te³nah¹lxi¹, ã̱h¹ ĩ³wã̱³txain¹te³nah¹lxi¹: —Ĩh¹nxet3sxã³ ĩ³ye³ten³nhãn¹yu²lhai¹li¹? Fa³ri³se²a² nũ̱³ka̱³txai²na² wãn³txa², ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³nxa²ha¹te¹, in³jah³lai²na² wãn³txi³kxai³lu¹: —A²nũ²a² hi²sen³su² a³lũ³nũ̱³xai²na² wxa²ye³to¹lhain¹na²hẽ³li¹. Sai¹nha²kxai³, wxa²ye³hi̱³nha¹ka³tu̱³, ĩ³ye³ten³nha¹hẽ¹li¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². 16 Nxe³nxa²ha¹te¹, fa³ri³se²a² nũ̱³ka̱³txai²na² ĩ²li³te²a² e³te³nah¹lxi¹: —Jah¹lai²na², hai³txi³ Txa²wã¹sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a¹ ĩ³sa²si¹hã³kxah³lo²sxa³i¹, Sa²ba³to³ nxe³ju³ta² hãi¹nxe³sxã³ ĩ³ye¹nxi²to³ki̱³ju³ta² sa²yxo²ã³jah¹lo²su² ha²kxai³lu¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². Yxãn¹ta¹, fa³ri³se²a² nũ̱³ka̱³txa² ĩ²li³tũ̱³ka̱³txa² ã̱³lxi³tũ̱³ka̱³txa² wãn³txi³kxai³lu¹: —Nxe²nxa³i¹. Jah¹lai²na² wi¹lhin¹jah¹lai²la¹i¹. Ĩ³lxi³thi¹nxa³kxai²nãn²tu̱³, hxi²kan¹txi³ wã³nxĩn¹khai¹nxe³ju³tai²na² kãi³ai¹nhĩ̱³nx2nxa³i¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³ain¹sxã³, hai³txi³ ĩ³wi¹lhi²nxain¹ju³ta³la³ yũ³ti³hex1ain¹ta¹hxai²nxa³hẽ¹la². 17 Nxe³nxa²ha¹te¹, fa³ri³se²a² nũ̱³ka̱³txai²na² sa²kxai³lu², in³txai²na² ye³han³sxã³ we²nxi²jah¹lai²na² ãh¹ ĩ³wã̱³txain¹te³nah¹lxi¹: —“Je³su²jah³lai²na² ĩ³ye³we²txi²sa³hẽ¹li¹.” Nhi¹lxi¹. Nhĩ¹nha²kxai³, jah¹lai²na² ĩh¹nxe³ju³ta̱n¹nũ²su² hĩ̱³nhĩn¹te²la¹xã³? Ain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³nxa²ha¹te¹, in³txai²na² wãn³txi³kxai³lu¹, ĩ³wa²lũ³xain¹te³nah¹lxi¹: —Nxe²nxa³i¹. Je³su²jah³lai²na², Txa²wã¹sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a¹ wãn³txa² ĩ³hen³txi³nẽ³jah¹lai²la¹i¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². 18-19 Yxãn¹ta¹, Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txai²na² ã³ne³to³hain¹ta¹hxai²nxa³hẽ¹la². In³txai²na² kxãn³su² ye³han³sxã³ yxau²xai³ju³ta², ã³ne³to³hai¹nxa³ha²kxai³, ha³la³je¹nĩn³kxai³ ĩ³ye³we²txi²ju³ta² ã³ne³to³hai¹nxa³ha²kxai³, Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txa² ta¹hxai²hẽ¹la². Ai¹nxa³kxe³su², a²wĩ³na² ĩ³kaix1so², a²hã³ka³na² ĩ³kaix1so², ain¹ka³tu̱³, ĩ³wã̱³txain¹te³nah¹lxi¹: —Jah¹lai²na², wxa²ki³lha³lxa²sĩn¹te²la¹xã³? “Ye³han³sxã³ a³li³la¹jah¹lai²la¹i¹.” Ya³nhi¹lxi¹. Ya³hxin¹jau³su², ĩh¹nxet3sxã³ wi¹ten³sa²tã³sĩn¹ji¹wi¹, hĩ¹na²su¹? Ta¹hxai²hẽ¹la². 20-21 Nxe³nxa²ha¹te¹, a²wĩ³na² a²hã³ka³na² wãn³txi³kxai³lu¹, ĩ³wa²lũ³xain¹te³nah¹lxi¹: —Jah¹lai²na², txa²wẽt3su² sĩn¹na³li¹. Ye³han³sxã³ a³li³la¹sĩn¹na²hẽ³li¹. Jau¹xai²na² so¹lxi³ ã³ne³wxe³nha¹nhai¹. Yxãn¹ta¹, ĩh¹nxet3sxã³, kwẽn¹tai²na² wi¹ten³sa²tã³te²sin²ta²ku², ĩh¹nxe³te²ta̱³ ye³we²txain¹te²sin²ta²ku², sĩ¹na¹nhai¹. Nxe³jau³xa² ko̱³txi³hex1sĩn¹nxa³nhai¹. Jah¹lai²na² in³txai²la¹i¹. Wẽn³sxa³i¹. Nxe³te²na² ĩ³ye³kxi²sxã³ ĩ³hau³ko³txa²lxain¹tu¹wi¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². 22 Nxe³jau³xai²na², a²wĩ³na² a²hã³ka³na² wãn³txai²na², fa³ri³se²a² nũ̱³ka̱³txai²na² yuh³lxi³khaix1nẽn³tain¹jau³su² ĩ³ye³ain¹ta¹hxai²hẽ¹la². A²wĩ³nai²na², a²hã³ka³nai²na² a²ẽ¹nãu³a² yuh³lxain¹jau³xa²sa¹: —Ĩ³hen³txain¹ki̱³sxa³lho³na¹. “Je³su²jah³lai²na², Txa²wã¹sũ̱³na² A²hxi²kan¹ta² Si³yxau³tãu³lo³jah¹lo²su² na³li¹.” Nxe³ki̱³kxai²nãn²tu̱³, fa³ri³se²a² nũ̱³ka̱³txai²na² sa²kxai³lu² Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txa² ã³nũ²kxi²ki̱³thĩ³na² ũ³nhũ̱³sa²tã³ha³lo²sai¹nẽ³lhĩ̱³nx2na³na¹. Nxe³ju³tai²na², fa³ri³se² nũ̱³ka̱³txa² wã²nxũ̱¹ha̱in³nhain¹te³nai¹ti²tu³na¹. Jã¹nxẽn³kxa²ya̱n³ti³su² ĩ³hen³txain¹ki̱³sxa³lho³na¹. A²wĩ³na² a²hã³ka³na² a²ẽ¹nãn¹jau³su², ta¹hxai²hẽ¹la². 23 Nain¹jau³su², ĩ³wa²lũ³xain¹te³nah¹lxi¹: —Ko̱³sĩn¹nxa³nhai¹. Jah¹lai²na² wẽn³sxa³i¹. Ĩ³ye³kxi¹txain¹yah³lxi³hẽ¹li¹. A²wĩ³na² a²hã³ka³na² wãn³txa² fa³ri³se²a² nũ̱³ka̱³txa² yhain¹ta¹hxai²hẽ¹la². 24 Nxe³ju³tan¹te²kxa³ya̱³tu̱³ti¹, fa³ri³se²a² nũ̱³ka̱³txai²na² sa²kxai³lu¹ ãn³ta³lo³hẽt1sxã³ in³txa² ye³han³jah¹lai²na² ĩ³kaix1tain¹sxã³ ũh³yxo¹tu³nha²sxã³ ĩ³ye³kxain¹te³nah¹lxi¹: —Ye³we²txi²nxa²ju³ta², Txa²wã¹sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a¹ so¹lxi³ sa²nẽn¹kxi¹txain¹sĩ¹nhẽ³li¹. Yxãn¹ta¹, Je³su²jah³lai²na² ĩ³lxi³thin¹jah¹lo²sxa³i¹. Sa²nẽn¹kxi²sĩn¹txa³hẽ¹li¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². 25 Yxãn¹ta¹, in³txai²na² wãn³txi³kxai³lu¹, ĩ³wa²lũ³xain¹te³nah¹lxi¹: —Je³su²jah³lai²na² wi¹lhin¹jah¹lo²su² ta̱³nxa², ĩ³lxi³thi¹nxa³jah¹lo²su² ta̱³nxa², nxe³yah³lxin¹jau³su², ko̱³nxe²nx2ti³nxa³nhai¹. Yxãn¹ta¹, kxãn³su² ye³han³sxã³ yxau³hxai²na¹hẽ³li¹. Hĩ¹na² wi¹ten³sa²tã³a¹nhai¹. Jau¹xai²na² so¹lxi³ ã³ne³wxe³na¹nhai¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². 26 Nxe³nxa²ha¹te¹, fa³ri³se²a² nũ̱³ka̱³txai²na² wãn³txi³kxai³lu¹: —Ĩh¹nxe³ju³ta² kãi³kxi¹nxain¹sĩn¹thai¹li¹? Ĩh¹nxe³sxã³ ã³ye³wex2nhĩn¹thai¹li¹? Ta¹hxai²hẽ¹la². 27 Yxãn¹ta¹, in³jah³lai²na² wãn³txi³kxai³lu¹: —Jau¹xai²na² ĩ³hen³txi³nx2ta¹te¹ni²ti¹. Yxãn¹ta¹ ain³kxi²sah¹lxan³te¹ni²ti¹. Nxe³jaux3jau¹xai²na² ĩh¹nxe³kxa²ya̱n³ti³ta̱³ ãh¹ ãn³ta³lo³hẽ¹ti² ne³ka¹te³lhxã³ ten³yah³lxin¹ji¹wi¹? “Je³su²jah³lai²na² a²sa³wi³ha³lxi³su² sĩ¹na¹tũ¹xã¹.” Yah³lxi³nũ³nĩn¹ji¹wi¹? Ta¹hxai²hẽ¹la². 28-29 Nxe³nxa²ha¹te¹, fa³ri³se²a² nũ̱³ka̱³txai²na² sa²kxai³lu¹, yxo²a̱n³ta³ti³ on³sih¹xa³jau³su² ĩ³ye³kxain¹te³nah¹lxi¹: —Wxãi²na² so¹lxi³, Je³su²jah³la² a²sa³wit3su² nhi¹lxi¹. Txa²nũ̱³ka̱³txai²na² Moi³se²ah³lu¹tai²na² a²sa³wi³ha³lxi³su² sĩ¹na¹i¹. Kxã³nhxĩ¹nu¹tai²na² Txa²wã¹sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a¹ Moi³se²ah³lu¹tai²na² ĩ³ye³kxi²sĩn¹ta¹hxai²ti³ai¹ti²ti¹. Yxãn¹ta¹, Je³su²jah³lai²na² ĩh¹nxe³ju³tu¹tai²nãn¹te²nũ²su² te²sin²ta²ku², nha¹nhai¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². 30-31 Nxe³nxa²ha¹te¹, in³txai²na² wãn³txi³kxai³lu¹: —Nxe²nxa³i¹. Jah¹lai²na² txa²ye³na² ye³we²txi²sain¹na²hẽ³li¹. Nxe³kxan²ti³: “Ĩh¹nxe³ju³tu¹tai²nãn¹te²nũ²su² te²sin²ta²ku².” Yah³lxi¹lxi¹. Yxãn¹ta¹: “Ĩh¹nxe³ju³ta²ya̱n³ti³ta̱³ ĩ³wã̱³txa³kxi²yah³lxin¹ji¹ku¹.” Ye¹nx2ta¹i¹. Ĩ¹ne³ka²sah¹lxi³hẽ¹li¹. A²nũ²a² wi¹lhin¹jah¹lo²su² kxai²nãn²tu̱³, “Txa²wã¹sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a¹ sa²nẽn¹kxi²na¹xã¹. Sa²yxo²hau³ko³ta¹xã¹.” Nxe³kxai²nãn²tu̱³, a²nxe³jah¹la² wãn³txa² so¹lxi³, Txa²wã¹sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a¹ ain³kxai¹nhĩ̱³nx2na³li¹. Yxãn¹ta¹ ko̱³nxe³thin¹jah¹lo²su² wãn³txi³la³, hai³txi³ Txa²wã¹sũ̱³na² Si³yxau³tãu³la³ ain³kxi²txi³hex1jau³sxa³i¹. 32-33 Jã¹nxa¹jau³su², Je³su²jah³lai²na² txa²ye³nai²na² whãi²na¹ ye³we²txi²sa³na²hẽ³li¹. Nxe³ha²kxai³, wi¹lhin¹jah¹lai²la¹i¹. Jah¹lai²na² wãn³txa², Sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a¹ ain³kxi²na³li¹. Nxe³ha²kxai³, ye³we²txi²sa³na²hẽ³li¹. Je³su²jah³lai²na² ãn³si³wxe³tãu³a¹ Txa²wã¹sũ̱³na² Si³yxau³tãu³sin²tai¹. Nxe²nxa³ke³la³te²kxai³, hxi²kan¹txi³he¹xai¹nhĩ̱³nx2nxa³i¹. Hxi²kan¹txi³ sa²hau³kot3sai¹nhĩ̱³nx2nxa³i¹. Jã¹nxa¹jau³su², txa²wã¹ha³lo²a² ko¹xai²na², ãn³si³wxe³hĩ¹nu¹tai²nãn²tu̱³ta¹, kxãn³su² nxe²xai³ka³tu̱³ta¹, hai³txi³ a²nũ²a² ye³han³sxã³ a³li³la¹jah¹lo²su² ye³we²txi²ju³ta³la³, yũ³ti³hex1ta¹hxai²nxa³ti³ai¹ti²ti¹. Yxãn¹ta¹, kwẽn¹tai²na² so¹lxi³, Je³su²jah³lai²na² ye³we²txi²sa³na²hẽ³li¹. Jah¹lai²na², wi¹lhin¹jah¹lai²la¹i¹. Ya³nx2ti³to³ha¹i¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². 34 Nxe³nxa²ha¹te¹, fa³ri³se²a² nũ̱³ka̱³txai²na² wãn³txi³kxai³lu¹: —Ko̱³nxe³thin¹jah¹lo²su² nhi¹lxi¹. Yãn³tai²na², wxa²hã³ka²ẽ¹nãu³a¹ a³li³la¹xan³ta̱³lxa² ko̱³nxe³ti³ kãi³nhĩn¹nũ²hẽ³li¹. Nhĩ¹nha²kxai³, ye³han³sxã³ a³li³la¹jah¹lo²su² nhi¹lxi¹. Ko̱³nxe³thin¹jah¹lo²su² nhi¹lxi¹. Wãn³txai²na² ĩ³tih³nxe³sa²nhĩn¹te²ji¹khi³. Nxe³nxa²ha¹nhai¹. Nxe³ain¹ka³tu̱³, Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txai²na² sa²kxai³lu² Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txa² ã³nũ²kxain¹thĩ³na² ũ³nhũ̱³sa²tã³ha³lo²sai¹xain¹ta¹hxai²hẽ¹la².

A²nũ²a² ye³han³te²hũ̱³nxe² yxau²xai³tũ̱³ka̱³txi³su² ĩ³yau¹ũ³jau³su²

35 Nxe³ju³ta², ũ³nhũ̱³sa²tã³ha³lo²sai¹xain¹ju³tai²na² a²ha³ta̱³nxa², Je³su²jah³lai²na² ain³kxi²te³na¹, ĩ³ha¹txi²ka³tu̱³ ĩ³wã̱³txi³te³nah¹lxi¹: —Txa²wã¹sũ̱³na² A²hxi²kan¹ta² Si³yxau³tãu³lo³jah¹la² yxo²ĩ²in¹ji¹wi¹? Je³su²jah³la² wãn³txa², ta¹hxai²hẽ¹la². 36 Nxe³nxa²ha¹te¹, in³jah³lai²na² wãn³txi³kxai³lu¹: —Hxi²kan¹jah¹lãi³. Ĩh¹jah¹lo²ta̱n³te²la¹xã³? Yxo²ĩ²ti³ten³sa³nhai¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². 37 Ai¹nha²kxai³, Je³su²jah³la² wãn³txi³kxai³lu¹: —Txai²na² ĩ²sa¹lxi¹. Nxe³te²na¹xai²na² ĩ³ye³kxi¹nxa²ha¹jah¹lo²na¹xai²na², Txa²wã¹sũ̱³na² A²hxi²kan¹ta² Si³yxau³tãu³lot3sa²jah¹lo²sa¹wi¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². 38 Nxe³nxa²ha¹te¹, in³jah³lai²na² wãn³txi³kxai³lu¹: —Txa²hxi²kan¹jah¹lãi³. Yxo²ĩ²nxa²ha¹nhai¹. Ain¹sxã³: “Je³su²jah³lai²na² hxi²kan¹khai¹nx2na³nã¹. Ye³ka¹na¹nhã¹, hĩ¹na²sã¹.” Ain¹ka³tu̱³, ã³ka³tih³wxe³kxain¹ta¹hxai²hẽ¹la². 39 Nxe³nxa²ha¹te¹, Je³su²jah³lai²na² wãn³txi³kxai³lu¹: —Txai²na¹xai²na² wxa²ha³lo²ai²na² wxã³na¹hẽ³li¹. Na¹ka³tu̱³, txa²wãn³txa² wi¹jau³xai²na² a²nũ²a² yxo²ha³kxa¹ ĩ³ye³kxain¹to³ha¹i¹. Ai¹na¹ka³tu̱³, txa²wãn³txai²na² sa²yxo²wet1sain¹tũ̱³ka̱³txa² yũ², ha³na³ka³lxi³ sa²yxo²wet1sai¹nxa³tũ̱³ka̱³txa² yũ², nxe³tu¹wi¹. Nxe³ju³ta², a²nũ²a² yxo²ha³kxa¹ wã²nxũ̱¹ha̱in³nha¹ain¹tu¹wi¹. Nain¹ju³ta²sa¹: A²nũ²a² nxe³te²hũ̱³te²la³: “Ye³han³te²hũ̱³nxe² yxau²xai³la¹xã¹. Wãn³txi³khai¹lxa³ a³la³kxi²sa²nxã³nhã¹. Yxãn¹ta¹, ten³khaix1sa³nhã¹.” Nxe³te²su² te²an²tu̱³, sa²yxo²wet1sain¹kxai²nãn²tu̱³, wãn³txi³khai¹lxa³ a³la³kxain¹tu¹wi¹. Sain¹kxai²nãn²tu̱³, wi¹ten³sa²tã³te²hũ̱³nxe² yxau²xai³lain¹tu¹wi¹. Yxãn¹ta¹, a²nũ²a² ã̱³su² te²hũ̱³te²la³: “Wãn³txi³khai¹lxa³ wi¹la³la³kxi²na¹nhã¹. Wi¹ten³sa²tã³te²hũ̱³na¹xã¹.” Nxe³te²su² kxai²lẽ¹. Sa²yxo²ã³sain¹tũ̱³ka̱³txi³su² hĩ̱³nx2na³li¹. Te²lẽ¹. Wãn³txi³khai¹lxa³ a³la³kxi²nxa³kxe³su², hãi¹nxe³sxã³ ye³han³te²hũ̱³nxe² yxau²xai³tũ̱³ka̱³txi³su² hĩ̱³nx2na³li¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². 40 Nxe³jau³xai²na² sa²kxai³lu², fa³ri³se²a² nũ̱³ka̱³txa², kwa² yxau³yain¹tũ̱³ka̱³txa² ka³lxa²nxa³tũ̱³ka̱³txa² sa²kxai³lu² ain³kxi²te³na¹, ĩ³ye³kxain¹te³nah¹lxi¹: —Txa²nũ̱³ka̱³txai²na² ha³ta̱³nxãn²txi³ ye³han³te²hũ̱³nxe² yxau²xai³tũ̱³ka̱³txi³sa²nũn³sĩn¹te³ji¹wi¹? Ta¹hxai²hẽ¹la². 41 Nxe³nxa²ha¹te¹, Je³su²jah³lai²na² wãn³txi³kxai³lu¹: —Nxe²nxa³i¹. “Wi¹ten³sa²tã³te²hũ̱³na¹xã¹.” Yah³lxi¹hxai¹nhẽ³li¹. Nxe³ju³ta²su¹: “Ye³han³te²hũ̱³na¹xã¹. Wãn³txi³khai¹lxa³ a³la³kxi²nhã²nx3nhã¹.” Yah³lxin¹ke³la³te²kxai³, ko̱³nxe³te²la³ ĩ³yĩ¹li¹nx2ta¹ju³ta³la² yũ³nx2ti³hĩ̱³nx2nxa³i¹. Yxãn¹ta¹, wxa²yu³ta² yah³lxi³hxai²nxã³nhẽ³li¹. “Wi¹ten³sa²tã³te²hũ̱³nha¹nhai¹.” Yah³lxi³hxai¹nhẽ³li¹. Yah³lxin¹kxai²lẽ¹. Wãn³txi³khai¹lxa³ a³la³kxi²yah³lxan³kxe³su², wxa²ko̱³nxe³ju³ta² so¹lxi³ yxau²xai³yah³lxi³to³hi¹nha²kxai³, Txai²li² ko̱³nxe³te²la³ ĩ³yĩ¹li¹nx2ta¹ha²kxai³, nx2na³li¹. Je³su²jah³la² wãn³txa², ta¹hxai²hẽ¹la².

10

O³ve²a² nũ̱³ka̱³txi³hũ̱³tũ̱³ka̱³txi³su² ĩ³yau¹ũ³jau³su²

1-2 Nxe³nxa²ha¹te¹ nxe³hĩ¹na² Je³su²jah³lai²na² sa²kxai³lu², wãn³txa² ĩ³yau¹ũ³jau³xa² ĩ³ye³ta¹hxai²hẽ¹la². Ĩ³ye³sxã³ ha³lo²a² Je³su²jah³la² a²sa³wi³ha³lxa² yxau²xai³ye²yhu¹ju³ta³la³ ĩ³yau¹ũ³nẽ³te³lhxã³ ĩ³ye³ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³jau³xa²sa¹: —Txa²sa³wi³ha³lxi³nãu³xa² ka³yxuh³xa² o³ve²a³ nũ̱³ka̱³txi³hũ̱³tũ̱³ka̱³txi³su² ha²kxai³, Txai²na¹xai²na² o³ve²a² a²wa³kxẽn³yah³lo²hũ̱³jah¹lo²sa¹ha²kxai³, nx2na³li¹. Nxe³jau³xai²na² ĩ³ye³sxã³ ĩ³yau¹ũ³hain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³te³nah¹lxi¹: —Nxe³jah³lxi³sa²lxi¹. O³ve²a² a²wa³kxẽn³yah³lo²su² nxe³kxai²nãn²tu̱³: “O³ve²a² sxi²ha² ã³wi¹ha¹tũ¹xã¹.” Nxe³kxai²nãn²tu̱³, wain³txi³ sxih²yxo²a² so¹lxi³ ã³wi¹hĩ̱³nx2na³li¹. Yxãn¹ta¹, a²nũ²a² ko̱³nxe³thin¹te²su² te²a² o³ve²a² kãi³sa²no¹jah¹lo²su² te²a², hãi¹nxe³sxã³ hãi³a² yu³tã̱³lxi³ ĩ³ka³la³sxã³ sxi²ha² ã³wi¹hai¹nhĩ̱³nx2na³li¹. Yxãn¹ta¹, a²wa³kxẽn³yah³lo²su² te²kxai³lu¹, sxih²yxo²a² so¹lxi³ ã³wi¹hai¹nhĩ̱³nx2na³li¹. 3 “ówi¹ha¹tũ¹xã¹.” Nain¹kxai²nãn²tu̱³, a²nũ²a² ã̱³xa² sxih²yxo²a² yxo²ĩ²jah¹la² sa²yxo²than²kxai¹nhĩ̱³nx2na³li¹. Ain¹nũ²la², a²wa³kxẽn³yah³lai²na² a²o³ve²a² ĩ³kaix1tain¹kxai²nãn²tu̱³, a²wa³kxẽ³na² a²yxo²wãn³txa² a²o³ve²ai²na² ain³kxai¹nhĩ̱³nx2na³li¹. Nxe³ha²kxai³, a²wa³kxẽn³yah³lai²na² sa²kxai³lu² a²o³ve²a² nũ̱³ka̱³txai²na² ka³na³ka³nat3sxã³ yau³ã̱³lxi³ ĩ³yĩ¹li²xai³ain¹sxã³, ĩ³kaix1tai¹nha²kxai³, ã³ne³ka²ta¹sxã³ ãn³tẽ³ain¹sxã³ wa²li³ai¹nhĩ̱³nx2na³li¹. 4 Tũ̱¹ka̱³txai²na² yxo²ha³kxa¹ wa²li³ta³lu²nain¹ka³tu̱³, a²wa³kxẽn³yah³lai²nãn²tu̱³ ã³ne³ka²ta¹sxã³ ai³lai¹nha²kxai³, a²o³ve²a² nũ̱³ka̱³txai²na² sa²kxai³lu² a²yon³nãn²ta̱³ ã³naun³ti² hi¹tai¹nha²kxai³, nxe³ai¹nhĩ̱³nx2na³li¹. A²wa³kxẽn³yah³la² a²yxo²wãn³txa² a²ne³nxẽ³kxai³ ain³kxain¹sxã³ ã³naun³ti² hi¹tai¹nhĩ̱³nx2na³li¹. 5 Yxãn¹ta¹, hai³txi³ a²nũ²a² toh³lxa³ti³su² te²la³ o³ve²a² nũ̱³ka̱³txa² ã³naun³ti² hi¹tai¹nhĩ̱³nx2nxa³i¹. Hãi¹nxe³sxã³ ã³naun³ti¹kxai¹nhĩ̱³nx2na³li¹. A²nũ²a² toh³lxa³ti³su² te²yxo²wãn³txa² ne³nxẽ³kxai³ ain³kxi¹xai¹nxa³kxe³su² ã³naun³ti¹kxai¹nhĩ̱³nx2na³li¹. 6 Nxe³jau³xai²na² ĩ³yau¹ũ³jau³xai²na², Je³su²jah³la² ĩ³ye³kxain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Yxãn¹ta¹, a²si³yxau³tãu³a¹ a²nũ²a² nũ̱³ka̱³txa² ã³ne³wxe³ain¹ta¹hxai²nxa³hẽ¹la².—Txai²na² wi¹lhin¹te² wa³kxẽn³yah³lo²hũ̱³te²sa¹i¹. Nxe³jau³su² 7 óne³wxe³ai¹nxa³ha²kxai³, Je³su²jah³la² wãn³txi³kxai³lu¹, ã̱h¹ ĩ³ye³kxain¹te³nah¹lxi¹: —A²ya³la³tu̱³ ĩ³ye³kxi¹nx2ta¹i¹. Txai²li² o³ve²a² yxau³thĩ³na² sxih²yxo²hũ̱³te²sa¹i¹. 8 Na¹ha²kxai³, a²nũ²a² ã̱³xa² ã³ne³ka²ta¹sain¹sxã³ wxã³ye¹nx2tain¹tai¹ti²ti¹. Wxã³ye¹nx2tain¹sxã³ ĩ³ki³ha¹kxi¹nx2tain¹tai¹ti²ti¹. Yxãn¹ta¹, txa²nũ̱³ka̱³txai²na² ain³kxai¹nxa³tai¹ti²ti¹. Ĩ³ki³ha¹kxi¹nx2tain¹tũ̱³ka̱³txa², ko¹ko¹xa² a²o³ve²a² kãi³sa²no¹jah¹lo²su² kãi³jut3sũ̱³nxe² ĩ³ki³ha¹kxi¹nx2tain¹tai¹ti²ti¹. Yxãn¹ta¹, txa²nũ̱³ka̱³txa² ain³kxai¹nxa³sxã³ a²o³ve²a² a²nũ²a² toh³lxa³ti³su² te²yxo²wãn³txa² ain³kxai¹nxa³jut3sũ̱³nxe², a²ki³han³jau³xai²na² txa²nũ̱³ka̱³txa² ain³kxai¹nxa³tai¹ti²ti¹. 9 Yxãn¹ta¹, Txai²li² sxih²yxo²hũ̱³te²sa¹i¹. Na¹kxai²nãn²tu̱³, o³ve²a² sxih²yxo²a² ã³wi¹hain¹kxai²nãn²tu̱³, wa²su¹wa²su¹ yxau²xai³lai¹nhĩ̱³nx2na³li¹. Wi¹lha²hau³ko³kxe³su² te²a² wa²su¹wa²su¹ wa²li³i², ã³yã³wi²hi², jã¹nxe², si³sa² wi¹ju³ta² yain³te³lhxã³ a³ti², ai¹nhĩ̱³nx2na³li¹. Te²yã¹nxe³te²hũ̱³nxe², a²nũ²a² a²ten³te²su² te²an²tu̱³, Txai²na² yxo²ĩ²sain¹kxai²nãn²tu̱³, ka³te̱³na² wi¹tãu³a¹ wa²su¹wa²su¹ yxau²xai³lain¹tu¹wi¹. 10 Jã¹nxa¹jau³su², a²nũ²a² kãi³sa²no¹jah¹lo²su² kxai²nãn²tu̱³, sxi²ha² ã³wxã³kxai²nãn²tu̱³, hãi¹nxe³sxã³ a²o³ve²a² kãi³i², ĩ³su²lhã³i² wxa²kho³ti², nxe³te³lhxã³ wxã³hĩ̱³nx2na³li¹. Yxãn¹ta¹, Txai²na¹xai²na² ha³lo²ai²na² wxã³na¹ju³tai²na², txa²ka³te̱³na² wi¹la¹tãu³a¹, a²nũ²a² ũ³hũ¹te³lhxã³, kãin² ũ³hũ¹te³lhxã³ wxã³na¹hẽ³li¹. Na¹ha²kxai³, wa²su¹wa²sun¹khai¹nxe² ka³te̱³na² wi¹tãu³a¹ yxau²xai³lain¹tu¹wi¹. 11 Txai²li² wi¹lhin¹te² wa³kxẽn³yah³lo²hũ̱³te²sa¹i¹. A²wi¹lhin¹te² wa³kxẽn³yah³la² a²o³ve²a² a³lxi²khai¹nxe³te²su² na³li¹. Ain¹sxã³, ya³lu²kai¹nhĩ̱³nx2na³li¹. Te²yã¹nxe³te²hũ̱³nxe², Txai²na¹xai²na² txa²nũ̱³ka̱³txa² a³lxi²khai¹nxe³te²su² te³na¹xai²na², ya³lu²kxain¹te²su² na¹i¹. Txa²ka³te̱³na¹yu³ta² ã³na¹ũ³hain¹jah¹lo²su² na¹i¹. 12 Yxãn¹ta¹, a²nũ²a² o³ve²a² wa³kxẽn³sxa³te²su² te²an²tu̱³, kwa² a²yo³ha² so¹lxi³ yxo²kwa̱in³jau³su² wa³kon³te²su² te²an²tu̱³, hai³txi³ a²o³ve²a² ya³lu²kxain¹jah¹lo²su² ti³he¹nx2nxa³i¹. A²nxe³jah¹lo²su² kxai²nãn²tu̱³: “Ha̱u³xa² ya̱u³son³na³na¹.” Nxe³kxai²nãn²tu̱³, o³ve²ai²na² ã³na¹sxã³ yuh³lxa³txi³ ã³ni³hai¹nhĩ̱³nx2na³li¹. Nxe³kxai²nãn²tu̱³, a²si³yo³nãn²ta̱³ ha̱u³xai²na² sa²kxai³lu² ã³wxã³kxai²nãn²tu̱³, o³ve²a² a³li²sin³sxã³ i³sxã³ sa²so², sa²tã³ ãn³ka³txe²ta³lxai¹ni², nxe³ai¹nhĩ̱³nx2na³li¹. 13 Jah¹lai²na², kwa² yo³ha² so¹lxi³ yxo²kwa̱in³jau³su² wa³kon³jah¹lai²na² yuh³lxa³txi³ ã³ni³hain¹ju³ta², a²yo³ha² so¹lxi³ yxo²kwa̱in³jau³su², hai³txi³ o³ve²a² a³lxi²nxa³jau³su², ã³na¹sxã³ yuh³lxa³txi³ ã³ni³hai¹nhĩ̱³nx2na³li¹. 14 Yxãn¹ta¹, a²wi¹lhin¹te² wa³kxẽn³yah³lo²su² te²ain²txi³ a²o³ve²a² ye³ka¹nai¹nha²kxai³, a²o³ve²ain²txi³ a²wa³kxẽn³yah³la² ye³ka¹nai¹nha²kxai³ yu³hain¹na³li¹. Jã¹nxe³kxe³hũ̱³nxe², Txai²na¹xain²txi³ txa²nũ̱³ka̱³txa² ye³ka¹nai¹na¹ha²kxai³, txa²nũ̱³ka̱³txain²txi³ ye³kan¹sai¹nha²kxai³ yu³sain¹na³li¹. 15 Txai²na² Txa²wĩ³na² ye³ka¹na²waun¹nyhu¹a³sa²na³li¹. Sa³kxa² yã¹nxe², txa²nũ̱³ka̱³txa² ye³ka¹na²waun¹nyhu¹a³sa²na³li¹. Na¹ka³tu̱³, txa²nũ̱³ka̱³txa² a³lxi²na¹kxe³su² na¹ha²kxai³, txa²ka³te̱³na¹ju³ta² ã³na¹ũ¹hain¹sxã³ ya³lu²kxai¹na¹jah¹lo²su² na¹i¹. 16 Na¹ha²kxai³, a²o³ve²a² wa³kxẽn³yah³la² ka³na³ka³na³jah¹lo²su² nxe³kxan²ti³, hai³txi³ o³ve²a² ka³na³ka³na³tũ̱³ka̱³txa² so¹lxi³ wãi²lo³tain¹te²sxa³yu²hẽ³li¹. Yxãn¹ta¹, ã̱³lxi³tũ̱³ka̱³txi³nãu³xa² ha³lo²a² yu³tã̱³lxi³ yu³ta² ka³lxa¹ju³ta² yxau³tũ̱³ka̱³txi³nãu³xa² yxo²ha³kxa¹ wãi²lo³tain¹te²ju²hẽ³li¹. Jã¹nxe³kxe³hũ̱³nxe², txa²nũ̱³ka̱³txa² yu³tã̱³lxi³ yu³ta² ka³lxa¹ju³ta² yxau³tũ̱³ka̱³txi³nãu³xa² yxo²ha³kxa¹, Txai²na¹xai²na² a³lxi²nũ³na¹tũ̱³ka̱³txi³nãu³xai²la¹i¹. A²nxe³tũ̱³ka̱³txi³nãu³xai²na² sa²so¹ti³ten³sa³nhai¹. Te²su², txa²wãn³txa² ain³kxi²sain¹nũn³tu¹wi¹. Sain¹kxai²nãn²tu̱³, Txai²na² a³lxi²sai¹nha²kxai³, a³lxi²wau¹nyhai¹nha²kxai³ ya³sain¹tu¹wi¹. Ya³sain¹kxai²nãn²tu̱³, ha³lo²a² yu³tã̱³lxi³ yu³ta² ka³lxa¹ju³ta² yxau³ain¹tũ̱³ka̱³txi³su² kxa²ha³ta̱³nxãn²ti³, a²jut1so¹lxi³ yxau³jut3sũ̱³nxe² nxe³tũ̱³ka̱³txi³nũ³ai²la¹i¹. Nxe³sxã³, a²hxi²kan¹jah³lo²na¹xai²na² ka³na³ka³na³jah¹lo²na¹xai²na² so¹lxi³ na¹ha²kxai³, txa²nũ̱³ka̱³txai²na² sa²kxai³lu² txa²ka³lxa¹ti³hũ̱³tũ̱³ka̱³txi³su² nxe³ha²kxai³, ai¹nhĩ̱³na¹i¹. 17 Txai²li², txa²ka³te̱³na¹yu³ta² hxi²kan¹txi³ ã³na¹a¹kxai²nãn²tu̱³, hã²wxãn³txa³ sa²so¹xi²na¹tu¹wi¹. Na¹kxai²nãn²tu̱³, ka³te̱³na² wi¹tãu³a¹ so¹lxi³ yxau²sa²tẽ³a¹tu¹wi¹. Na¹ha²kxai³, ã³na¹a¹kxai²nãn²tu̱³, sa²so¹xi²te³lhxã³ ã³na¹sã²na¹tu¹wi¹. Nxe³na¹ha²kxai³, Txa²wĩ³na² a³lxi²sain¹na³li¹. 18 Hai³txi³ a²nũ²a² ã̱³xa² hxi²kan¹txi³ txa²ka³te̱n³yu³ta³la³ sa²so¹kxi²sa²nxa³lho³li¹. Yxãn¹ta¹. Txai²na¹xai²na² txa²ẽ¹nãu³a¹ te³na¹jau³xa² so¹lxi³ hxi²ka¹ka¹nhe²la² txa²ka³te̱n³yu³ta² ã³na¹a¹ka³tu̱³, ya³lu²na¹tu¹wi¹. Hxi²kan¹txi³ txa²ka³te̱n³yu³ta² ã³na¹ũ³sxã³ ya³lu²na¹ha²kxai³, hã²wxãn³txa³, hxi²kan¹txi³ sa²so¹xi²sxã³ ka³te̱n³su² ĩ³sa²yxau³xi²na¹ha²kxai³, na¹tu¹wi¹. Nxe³na¹jau³xai²na², Txa²wĩ³na² a³lxi²sa³ha²kxai³, ĩ³kwa³na³sa²jau³xai²la¹i¹. Je³su²jah³la² wãn³txa², ta¹hxai²hẽ¹la². 19 Wãn³txai²nãn²tu̱³, Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txai²na² ain³kxain¹ka³tu̱³, wi¹ ĩ³we¹yhu¹xa³kxe³sxu², a²ẽ¹nãu³a¹ e³kxi²nĩ¹nha²sxã³ ã³nhai¹tã³yhain¹sxã³ yxau³ye²yhain¹ta¹hxai²hẽ¹la². 20 Nxe³te³nah¹lxi¹, ã³nhait1so¹tũ̱³ka̱³txa² ka³lxa¹tũ̱³ka̱³txa² e³te³nah¹lxi¹: —Hã³xã¹. Ko̱³nxe³te² yãu³ka³txa² nxũ²kwa̱i³yxau³jah¹lai²la¹i¹. Wen¹sxã³ e³jah¹lo²txã³li¹. Ain³kxain¹ya³sah¹lxi³txa³hẽ¹li¹. 21 Yxãn¹ta¹, ã³nhait1so¹tũ̱³ka̱³txa² ã̱³xa² e³te³nah¹lxi¹: “Nxe²nxa³i¹. Jah¹lai²na² wi¹lhin¹jah¹lai²la¹i¹.” E³ain¹jau³xa², hai³txi³ ko̱³nxe³te² yãu³ka³txa² nxũ²kwa̱i³yxau³jah¹la² wãn³txi³sxa³i¹. Jã¹nxe³kxa¹, ko̱³nxe³te² yãu³ka³txa² nxũ²kwa̱i³yxau³jah¹lo²su²kxa¹, hxi²kan¹txi³ ye³han³jah¹lo²su² a²ye³na² ye³we²ti²ti³hex1hĩ̱³nx2nxa³i¹. Ta¹hxai²hẽ¹la².

Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txa² hi²sen³su² Je³su²jah³la² e²nain¹jau³su²

22 Nxe³nxa²ha¹te¹, wa̱³txi²tãu³a¹, ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³hĩ¹na¹, Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txa² Je³ru³sa³lẽ²thĩ³na² ã³yãn³ki³nũ²kxain¹sxã³ ĩ³yain¹tai¹ni², ĩ³ka³li³hai¹ni², Sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a¹ ĩ³ka³li³si¹hain¹jau³su² ĩ³ye³kxi², ain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Yãn³tai²na², Sũ̱³na² sxi²ha² yuh³xai²nãn¹thĩ³nũ¹tai²na², ko¹ko¹xa² nũ̱³ka̱³txa² sa²kho³tain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Yxãn¹ta¹, Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txu¹tai²na² ã̱h¹ sa²hau³ko³txi¹xi²ta¹hxai²hẽ¹la². A²kxã³nxu¹tai²na² sa²hau³ko³txi¹xi²ju³tu¹tai²na², kwẽn¹tai²na² a²nũ²a² nũ̱³ka̱³txai²na² ain³kxi¹xi²te³lhxã³ ã³yãn³ki³nũ²kxi², ĩ³ka³li³hi², ĩ³yain³ti² ain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Ain¹sxã³, sa²hau³ko³txi¹xi²ju³tu¹tai²na² ain³kxi¹xi²te³lhxã³ ta¹hxai²hẽ¹la². 23 Nxe³tãu³a¹, Je³su²jah³lo²su² te²kxai³lu¹, Txa²wã¹sũ̱³na² sxi²ha² a²ti²ta³lo³kxan¹thĩ³na², Sa³lo³mãu²yah³lu¹tai²na² ton³thĩ³na² ã³nxai³lha²the³ta¹hxai²hẽ¹la². 24 Nxe³te³nah¹lxi¹, Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txa² ã³nhai¹tũn³te²nãu³xa² ãn³ki³ka³ti³kxain¹sxã³ ĩ³ye³kxain¹te³nah¹lxi¹: —Nxet3si¹lxi¹. Kxãn³su² ĩ³wã̱³wã̱³ta³kxi²sa²sĩ¹nhxai¹nhẽ³li¹. Jã¹nxe³sa²sĩn¹txa³hẽ¹li¹. Si³ka³ka³kxi² ĩ³ye³kxi²sa²sĩ¹nhẽ³li¹. Nhĩn¹kxai²nãn²tu̱³: “Txa²wã¹sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a¹ A²hxi²kan¹ta² Si³yxau³tãu³lo³jah¹lo²su² na¹xã¹.” Nhĩn¹kxai²nãn²tu̱³, ĩ³wa²su¹wa²sut1sxã³ ĩ³yau¹ũ³sa²sĩ¹nhẽ³li¹. “Nxe³sa²kxah³lo²sa¹i¹.” Nxe³sa²sĩ¹nhẽ³li¹. Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txa² a²hxi²kan¹txi³nãu³xa², ta¹hxai²hẽ¹la². 25 Nxe³nxa²ha¹te¹, Je³su²jah³la² wãn³txi³kxai³lu¹, ĩ³wa²lũ³xain¹te³nah¹lxi¹: —A²lau³ya³nx2ti³to³ha¹tai¹ti²ti¹. Na¹ta¹, yxo²ĩ²sah²lxan³tai¹. Jã¹nxa¹jau³su², txa²wa³ka³li³yu³tai²na² kãi³ya³nx2ta¹ju³tai²na², Txa²wĩ³nu¹tai²na² hxi²kan¹txi³lot3sa³ha²kxai³ kãi³ya³nx2ti³to³ha¹tai¹ti²ti¹. Na¹ha²kxai³, txa²hxi²ka¹na¹ju³ta² ã³ye³yxo²nũ¹sa²sxã³ ĩ³yau¹ũ³nx2ti³to³ha¹tai¹ti²ti¹. 26 Nxe³ya³nx2ta¹kxa²ha³ta̱³nxãn²txi³, yxo²ĩ²sah²lxan³tai¹. Wxãi²na² txa²nũ̱³ka̱³txi³sah¹lxa³lxi¹. Nxe³ha²kxai³, yxo²ĩ²sah²lxan³tai¹. 27 Yxãn¹ta¹, txa²nũ̱³ka̱³txa² ha³na³ka³lxin³na³li¹. Txa²wãn³txa² ain³kxi²sain¹tũ̱³ka̱³txi³su² na³li¹. Sain¹ju³ta², ka³yxuh³xa² o³ve²a² nũ̱³ka̱³txa² ain³kxi²sxã³, a²wa³kxẽn³yah³la² a²yxo²wãn³txa² so¹lxi³ ain³kxain¹kxe³hũ̱³nxe², txa²nũ̱³ka̱³txa² ain³kxi²sain¹na³li¹. Ĩ²lxa²ta³lu²nai¹na¹tũ̱³ka̱³txi³su² na³li¹. Nai¹nha²kxai³, ãn³si³tẽ³la³kxi²sa²tũ̱³ka̱³txi³su² na³li¹. 28 Ka³te̱³na² wi¹tãu³a¹ ũ³hũ¹ai¹na¹i¹. Na¹ha²kxai³ ĩ³xa̱n³ta³kxai¹nĩn¹ju³ta² yxau²sa²tẽ³ti³he¹nxai¹nx3tho³li¹. Txai²li², txa²nũ̱³ka̱³txa² nũ̱³kxũn³txi³ sa²hau³ko³jah¹lo²sa¹i¹. Na¹ha²kxai³, a²nũ²a² ko̱³nxe³thin¹jah¹lo²su² kxai²nãn²tu̱³: “Je³su²jah³la² a²sa³wi³sxa² sa²so¹kxi²na¹tũ¹xã¹.” Nxe³kxan²ti³, txa²hxi²ka³nãu³a¹ sa²so¹kxi²sa²nyhain¹ju³ta³la³ yũ²nxa³i¹. 29 Jã¹nxa¹jau³su², txa²nũ̱³ka̱³txai²na² Txa²wĩ³na² ũ³hũ¹sa²tũ̱³ka̱³txai²la¹i¹. Txa²wĩ³na² hxi²ka²nãu³a¹ yxau³tũ̱³ka̱³txi³su² na³li¹. Nxe³ha²kxai³, a²nũ²a² ko̱³nxe³thin¹jah¹lo²su² kxai²nãn²tu̱³: “Je³su²jah³la² a²sa³wi³sxa² sa²so¹kxi²na¹tũ¹xã¹.” Nxe³kxan²ti³ Txa²wĩ³na² hxi²ka²nãu³a¹ sa²so¹kxi²nyhain¹ju³ta³la³ yũ²nxa³i¹. Txa²wĩ³na² kãin² nũ̱³kxũn³khaix1jah¹lai²la¹i¹. òla² kãin² nũ̱³kxũn³te²la³ yũ²nxa³i¹. Nxe³ha²kxai³, Txa²wĩ³na² nyhai¹nxa³lho³li¹. 30 Txai²na² A²tah²na¹xai²na², Txa²wĩ³nãin²txi³te²sa¹i¹. Je³su²jah³la² wãn³txa², ta¹hxai²hẽ¹la². 31 Nxe³te³na¹ Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txa² ã³nhai¹tũn³te²nãu³xai²na² sa²kxai³lu¹, tah³lxa³ka³ta² sa²so¹sxã³ tẽ³ain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Je³su²jah³la² ã³nan³sxã³ ã³ya²lu¹te³lhxã³ ain¹ta¹hxai²hẽ¹la². 32 Ain¹ta¹, Je³su²jah³la² wãn³txi³kxai³lu¹ ĩ³wa²lũ³xain¹te³nah¹lxi¹: —Txa²wĩ³na² wa³ka³li³yu³ta² wi¹ju³ta² ka³lxa¹txi³ kãi³sxã³ ĩ³yau¹ũ³nx2ti³to³ha¹tai¹ti²ti¹. Ĩh¹nxe² kãi³a¹ju³ta² ĩ³xa̱n³ta³kxi²sa²sxã³ su²lhã³sa²te³lhxã³ yah³lxin¹ji¹? Ta¹hxai²hẽ¹la². 33 Nxe³te³na¹, Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txa² wãn³txi³kxai³lu¹: —Hai³yo¹. Wi¹kãi³nhi¹lxi¹. Wi¹kãi³nhĩn¹ju³ta²kxai³, su²lhã³nxa²hĩ̱³sĩn¹nxa³i¹. Yxãn¹ta¹, wxa²yxo²a² ko̱³nxe³ti³ e³nhi¹lxi¹. Txa²wã¹sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a¹ ko̱³nxe³te²lo³jau³su² e³kxi²nhĩ¹lxi¹. Wxãi²na² a²nũ² so¹lxin³nhĩ¹lxi¹. Nhĩn¹kxan²ti³, Txa²wã¹sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a¹ hi¹nha²nhi¹lxi¹. “Txai²na² txa²wĩ³nãin²txi³te²sa¹i¹.” Nhi¹lxi¹. Nhĩ¹nha²kxai³, su²lhã³nxa²sĩ¹na¹ju³ta³nũ³a² wain³na³li¹. Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txa² a²hxi²kan¹txi³nãu³xa² ta¹hxai²hẽ¹la². 34 Nxe³nxa²ha¹te¹, Je³su²jah³la² wãn³txi³kxai³lu¹, Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txa² a²hxi²kan¹txi³nãu³xai²na² ĩ³wa²lũ³xain¹te³nah¹lxi¹: —Nxe³jah³lxi³sa²lxi¹. Txa²wã¹sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a¹ a²ha³te̱h³nxã³nxa² wi¹ko̱³nha²sxã³ a³la³kxah¹lxi¹lxi¹. Nxe³jau³xai²na²sa¹: “Txai²na¹xai²na² Sũ̱³na² Si³yxau³te³na¹xai²na² e³kxi¹nx2ta¹te³nah¹lxi¹: ‘Wxa²nũ̱³ka̱³txi³ ĩ³nxai²na², txa²nũ̱³ka̱³txa² a²hxi²kan¹txi³sah¹lxi¹lxi¹. Yah³lxi¹nha²kxai³, sũ̱³nãin²jah³lxi¹lxi¹. Ya³nx2ta¹i¹.’ ” Txa²wã¹sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a² wãn³txa² ta¹hxai²ti³ai¹ti²ti¹. 35 Wãn³txi³khai³xai²la¹i¹. Hai³txi³ sa²yxo²ã³ki̱³jau³sxan³tai¹. Nxe³ju³ta² Sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a¹, nxe³te³nah¹lxi¹: “Wxa²nũ̱³ka̱³txi³ ĩ³nxai²na², txa²wãn³txai²na² ũ³hũ¹nx2ta¹tai¹ti²ti¹. Yah³lxi¹nha²kxai³ sũ̱³nãin²jah³lxi¹lxi¹.” Ta¹hxai²ti³ai¹ti²ti¹. “Sũ̱³nãin²tain¹na³na¹. Txai²yã¹nxain¹na³na¹.” Sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a¹, a²ẽ¹nãn¹jau³su², yhain¹ta¹hxai²hẽ¹li¹. 36 Jã¹nxa¹jau³su², Txai²na² Je³su²jah³lo²na¹xai²na² Txa²wĩ³na² Si³yxau³tãu³a¹ A²hxi²kan¹ta² Si³yxau³tãu³lot3sa²kah³lo²sa¹i¹. Nxe³sa²sxã³ yuh³xai²nãn¹ko³xai²na² ĩ³sa²si¹hã³sa³na²hẽ³li¹. Na¹ha²kxai³, Txa²wĩ³na² a²wa³ka³li³yu³ta² kãi³te³lhxã³ wxã³na¹hẽ³li¹. Jã¹nxe³sa²ju³tan¹te²ka³ya̱³tu̱³: “Txa²wã¹sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a¹ A²tah²sa¹i¹.” Ya³nx2ta¹i¹. Na¹ha²kxai³, hai³txi³ Sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a¹ ko̱³nxe³te²lo³jau³su² e³nxa³i¹. Ĩh¹nxe³kxa²ya̱n³ti³ta̱³: “Sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a¹ ko̱³nxe³te²lo³jau³su² e³nhi¹lxi¹.” Sah¹lxin¹ji¹wi¹? 37-38 Txa²kãi³a¹ju³ta², Txa²wĩ³na² kãi³kxa²yã¹nxe³sxã³ kãi³ya³nx2ta¹i¹. Na¹kxai²nãn²tu̱³, txa²kãi³a¹ju³tai²na² ĩ²sah¹lxi³sxã³ wxa²ẽ¹nãu³a¹ a̱u³txi³ yxo²ĩ²sah¹lxi³hẽ¹li¹. Sah¹lxin¹kxai²nãn²tu̱³: “Je³su²jah³la² yxo²wãn³txa² yxo²ĩ²nxa³lho³na¹.” Yah³lxin¹kxan²ti³, txa²kãi³a¹ju³ta² so¹lxi³ ĩ²sah¹lxi³hẽ¹li¹. Sah¹lxin¹kxai²nãn²tu̱³: “Txa²wã¹sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a¹ kãi³kxa² yã¹xain¹na³na¹, Je³su²jah³lo²su¹.” Nxe³sah¹lxi³hẽ¹li¹. Sah¹lxin¹kxai²nãn²tu̱³, ha³lo²a² a³la³kxi²yah³lxin¹tu¹wi¹. “Sũ̱³nãin²txi³na¹xã¹. Txa²wã¹sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a¹ nxũ²kwa̱i³yxau³na¹ha²kxai³, nxũ²kwa̱i³yxau³sa³ha²kxai³ ya³ha¹xã¹.” Nxe³na¹jau³su² a³la³kxi²yah³lxin¹tu¹wi¹. Yxãn¹ta¹, txa²kãi³a¹ju³ta², Txa²wĩ³na² kãi³kxa² yã¹nxẽn²nxa³ke³la³te²kxai³, ki³ha³nhĩ̱³na¹i¹. Na¹ke³la³te²kxai³, txa²yxo²wãn³txai²na² sa²yxo²ã³sah¹lxin¹ju³ta² wai³nhĩ̱³nx2na³li¹. Yxãn¹ta¹, nxe²nxa³i¹. Ki³han³jah¹lo²txã³i¹. Txa²wĩ³na² kãi³kxa² yãx1jah¹lo²sa¹i¹. Je³su²jah³la² wãn³txa² ta¹hxai²hẽ¹la². 39 Nxe³ka³tu̱³, Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txa² a²hxi²kan¹txi³nãu³xai²na² ĩ³xa̱n³ta³kxain¹sxã³ ĩ³sa²so¹te³lhxã³ ãh¹ o²la³kxain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Ain¹ta¹ Je³su²jah³lai²na² au³nain¹ta¹hxai²hẽ¹la². 40 Nxe³nxa²ha¹te¹, Je³su²jah³lo²su² te²kxai³lu¹, ã³ain¹sxã³ Jor³tãu²yau³xa² ãn³yxo²ha³ti³sai¹ain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Ain¹ka³tu̱³, nũ¹ã¹ ha³lo²a² a²wi¹lhĩ¹nhĩ¹nai³tã² Jo³ãu² Ba³tis²jah³lai¹tã² a²nũ²a² ĩ̱³yau³xa² ũ³hũ̱¹kxi²sa²sai¹yhu¹ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³tãu³a¹, kwẽn¹tai²na² Je³su²jah³la² ã³wi¹hain¹sxã³ yxau³ain¹ta¹hxai²hẽ¹la². 41 Ain¹te³na¹, a²nũ²a² ka³lxa¹tũ̱³ka̱³txa² ã³tĩ̱³yhain¹sxã³ a³ya³txain¹sxã³ ĩ³ye³te³nah¹lxi¹: —Je³su²jah³lai²na² wã³nxĩn¹khaix1jah¹lai²la¹i¹. Jah¹lai²na² a²nũ̱³kxũn³ju³ta², kxã³nhxĩ¹nai³tã² Jo³ãu² Ba³tis²jah³lai¹tã² ĩ³yau¹ũ³ta³lun²nẽ³te³nai¹ti²ti¹. Hai³txi³ Jo³ãu² Ba³tis²jah³lai¹tãn³ta̱³, ha³lo²a² wã³nxĩn¹ju³ta³la³ kãi³ya³nhẽ³lhĩ¹nxa³tai¹ti²ti¹. Nxe³kxan²ti³, wãn³txi³khai³xa² so¹lxi³ ĩ³ye³kxi²nẽ³lhxã³ Je³su²jah³lai²na² wã³nxĩn¹sxã³ kãi³ju³ta² ĩ³yau¹ũ³nhẽ³lhĩn¹te³nai¹ti¹ti¹. A²nũ²a² ka³lxa¹tũ̱³ka̱³txai²na² wãn³txa² ta¹hxai²hẽ¹la². 42 Ain¹kxe³tu̱³ a²nũ²a² kãi²li³tũ̱³ka̱³txa² Je³su²jah³la² sa²yxo²we¹tain¹ta¹hxai²hẽ¹la².

11

La²sa³ro³jah³la² ya³lu²jau³su²

1-2 Nxe³nxa²ha¹te¹ a²nũ²a² a²ĩ³lxa² La²sa³ro³jah³la² ta¹hxai²hẽ¹la². Sxi²je³na² Be³tãn²ya³thĩ³na² yxau³jah¹lo²su² ta¹hxai²hẽ¹la². A²nxe³te²a² a²ha³lĩ³ta³ka³lxa² Mar²ta³ka³lxa² yxau², a²ha³lĩ³ta³ka³lxa² ã̱³xa² Ma³ri²a³ka³lxa² yxau² nxe³yain¹ta¹hxai²hẽ¹la². A²nxe³ta¹ka³lxa² Ma³ri²a³ka³lxai²na² sa²kxai³lu², ye³je¹nhĩ¹kxai³lu², ĩ³ka³li³sxã³ hĩ³ne³kxa² wi¹lũ³tẽ³kxa² sa²so¹sxã³, Je³su²jah³la² a²yu³kxa² whãi²na¹ ũ³yhu̱³to¹la³kxi²ka³tu̱³, a²ne³kĩ̱³sa³nãu³a¹ ne³kĩ̱³sa³lu²kxi²kxe³su² wxa²so¹sxã³ Je³su²jah³lai²na² a²yu³kxa² ũ³yhu̱³ho³la³kxi², ta¹ka³lu³nũ³su² ta¹hxai²hẽ¹la². Yxãn¹ta¹, a²hĩ¹nai²na¹ ũ³yhu̱³to¹la³kxi²nxa³hĩ¹na¹, Ma³ri²a³ka³lxai²na² a²lon³yah³la² La²sa³ro³jah³la², kãin² ĩ³ton³yain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³hĩ¹na², Je³su²jah³la² u²yxau³yain¹ta¹hxai²hẽ¹la². 3 Kãin² ĩ³ton³ju³tan¹te²ka̱³ya̱³tu̱³ti¹, a²ha³lĩ³ti³nãu³xai²na² wãn³txi³kxai³lu¹, Je³su²jah³la² u²lxi³ ĩ³ye³kxi²ti³hi¹nyha¹te³nah¹lxi¹: —Txa²hxi²kan¹jah¹lãi³. Txa²wã³tã̱³xai²na² a³lxin¹kxah³lo²su² te²a² ĩ³ton³kxi²sa¹sa²na³li¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². 4 Nxe³jau³kxai³lu¹, Je³su²jah³la² sa²kxai³lu¹, ain³kxi²sxã³ ĩ³ye³te³nah¹lxi¹: —Ĩ³ton³ta¹hẽ²li¹. Nxe³yãn¹ta¹, hai³txi³ ya³lu²ju³ta² wa³ka³li³yu³ta³lot3sxã³ yxau²nx3tho³li¹. Nxe³ju³ta², Sũ̱³na² Si³yxau³jah¹lu¹tain²txi³ wxi²kin³ti³ton³te²la³ ti³hi¹nha²ha²kxai³, txain²txi³ Sũ̱³na² Tah²na¹xain²txi³ wxi²kin³ti³ton³te²la³ hi¹sa³ha²kxai³, nha¹tu¹wi¹. Nxe³nha¹ju³ta² a²nũ²a² yxo²ha³kxa¹ ĩ²sain¹sĩn¹tu¹wi¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². 5 Nxe³ju³ta², Je³su²jah³la² Mar²ta³ka³lxain²txi³ a³lxi², Mar²ta³ka³lxai²na² a²ha³lĩn³ta³ka³lxain²txi³ a³lxi², La²sa³ro³jah³lain²txi³ a³lxi², ain¹to³ta¹hxai²hẽ¹la². 6-7 Ai¹nha²kxai³, wãn³txai²na² La²sa³ro³jah³lai²na² ĩ³ton³ju³ta² a²ha³ta̱³nxa² ain³kxi²nha²ka³tu̱³, hãi¹nxe³sxã³ yxau³ta¹hxai²hẽ¹la². Ye³ha¹li¹ a³lan²ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³nũ²la² ye³ha¹li¹ a³lan²nũ²la² yxau²ta³lun²te²ka³kxah¹lxi¹, Je³su²jah³lo²su² te²kxai³lu¹, a²sa³wi³ha³lxi³nãu³xa² ĩ³ye³kxain¹te³nah¹lxi¹: —Ju³te²a²ko³nãu³a¹ ã³nxai³ki̱³kai³ jãx1yah³sah¹lxi³hẽ¹li¹. La²sa³ro³jah³la² ĩ²ki̱³txai²li¹. Je³su²jah³la² wãn³txa², ta¹hxai²hẽ¹la². 8 Nxe³nxa²ha¹te¹, a²sa³wi³ha³lxi³nãu³xai²na² wãn³txi³kxai³lu¹: —Txa²hxi²kan¹jah¹lãi³. Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txa² ã³nhai¹tũn³te²nãu³xai²na² ha³la³je¹nai³tã² su²lhã³nxain¹te³lhxã³, tah³lxa³ka³ta² ã³nan³nxain¹ju³ta² ten³khaix1ain¹to³tai¹ti²ti¹. Jã¹nxe³nxain¹kxa²ya̱n³ti³su², nũ¹ã¹ Ju³te²a²ko³nãu³a¹ ã³nxai³lin¹ju³ta³nũ³a² wi¹khai¹nxe³hĩ̱³te²la¹ku², nha¹nhai¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². 9-10 Nxe³nxa²ha¹te¹, Je³su²jah³la² wãn³txi³kxai³lu¹, ĩ³wa²lũ³xain¹te²an¹jau³kxai³lu¹: —Ne³ka²ki²sah¹lxi³hẽ¹li¹. Txai²li² yuh³lxi³sa²nxã³nhai¹. Txa²ha³lo²a² yut3sũ̱³ju³ta² ĩ³yau¹ũ³nx2ta¹i¹. U³je³na³kai²li², a³li³xi¹nxa²ha¹te¹, ĩ³ha²te¹te²jai¹ti²ti¹. A²ha²te¹ju³ta², ã³nxai³ki̱³kxai²nãn²tu̱³, hxi²ka¹ka¹nhe² ai³lhĩ̱³ki̱³tã³li¹. Hai³txi³ ã³sa²tã³yxo²thu²kã¹hĩ̱³ki̱³sxa³i¹, txa²wã¹ha³lo²a² ha²te¹ju³ta² wi¹lĩ²ki̱³sa²kxai³lu¹. Nxe³yãn¹ta¹, ka³nxa³hi²nẽ³na³na¹. Ha²te¹ju³ta² ne³ki³son³na³na¹. Nxe³ki̱³kxai²nãn²tu̱³, ka³nxah³ju³ta² ã³nxai³ki̱³kxai²nãn²tu̱³, ãn³sa²tã³yxo²thu²kã¹hĩ̱³ki̱³tã³li¹. Ha²te¹ju³ta³la³ yũ²nxa³ha²kxai³ ye³ka³nxa³nhẽ³ha²kxai³, nxe³hĩ̱³ki̱³tã³li¹. Jã¹nxe³jut3sũ̱³nxe² kwẽn¹tai²na² Twa²wĩ³na² a²hxi²kĩ³lxa² ĩ³yĩ¹li²nũ¹sa²ju³ta² hau³ko³nxa³i¹. Hau³ko³nxa³ta̱³lxa¹ Txai²na¹xai²na² ha²te¹jut3sũ̱³ju³ta² ã³nxai³lhĩ̱³na¹i¹. Na¹ha²kxai³, hxi²ka¹ka¹nhe² Ju³te²a²ko³nãu³a¹ ã³nxai³la¹tu¹wi¹. Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txa² a²hxi²kan¹txi³nãu³xa² su²lhã³sa²ti³te³nain¹na³li¹. Sain¹kxan²ti³ yuh³lxi³sa²nxã³nhai¹. Txa²wĩ³na² ĩ³yĩ¹li²nũ¹sa²ju³ta² hau³ko³nxa³ta̱³lxa², hai³txi³ Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txi³la³ hxi²kan¹txi³ su²lhã³sai¹nxa³lho³li¹. 11 Na¹ha²kxai³, txa²wã¹ya̱³la² La²sa³ro³jah³la², ãu³xi²na³li¹. Ju¹ta¹ wxa²yũn³kxi²te³lhxã³ ã³nxai³la³kxi²na¹tu¹wi¹. Je³su²jah³la² wãn³txa² ta¹hxai²hẽ¹la². 12-13 Nxe³nxa²ha¹te¹, a²sa³wi³ha³lxi³nãu³xa² wãn³txi³kxai³lu¹: —Txa²hxi²kan¹jah¹lãi³. Jah¹lai¹tã² ãu³xi²ke³la³te²kxai³ we²nxi²tu¹wi¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². Yxãn¹ta¹ ã³ne³to³hain¹ta¹hxai²nxa³hẽ¹la². Je³su²jah³lai²na² e³jau³xai²na², La²sa³ro³jah³la² ya³lu²jau³su² ĩ³ye³ta¹hxai²hẽ¹la². Yxãn¹ta¹, a²sa³wi³ha³lxi³nãu³xai²na² ã³ne³to³hain¹ta¹hxai²nxa³hẽ¹la². La²sa³ro³jah³la² ãu³xi²sxã³ ĩ³ye¹nxi²sxã³ nxe³te²an¹jau³xa² so¹lxi³, ain³kxi²nhain¹ta¹hxai²hẽ¹la². 14-15 Nxe³nxa²ha¹te¹, Je³su²jah³la² wãn³txi³kxai³lu¹ sa²wai³wait3sxã³ ĩ³ye³kxain¹jau³xa²sa¹: —La²sa³ro³jah³la² ya³lu²na³li¹. He¹sxĩ²nxa³kxa²yu³hxa² ya³lu²na³li¹. Nxe³ju³ta² Txai²na² wi¹na³li¹. Ha³lo²a² wã³nxĩn¹ju³ta² ĩ²yah³lxin¹tu¹wi¹. Yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³, Txa²wã¹sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a¹ yxo²ĩ²yah³lxin¹tu¹wi¹. Yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³ wi¹lxon³kxi¹nx2ti³tu¹wi¹. Ju¹ta² ka³li³sa³nhai¹. Yxãn¹ta¹ ã³nxai³la³kxa¹sah¹lxi³hẽ¹li¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². 16 Ai¹nha²kxai³, To³me²ah³la² ha¹lin¹ti̱³xa¹ to̱n²txi³ya³ta¹hxai²hẽ¹la². A²nxe³jah¹la² wãn³txi³kxai³lu¹, a²sa³wi³ha³lxi³nãu³xa² ĩ³ye³kxain¹te³nah¹lxi¹: —ónxai³ya³sah²lxi³nũ³nhẽ¹li¹. Txa²wã¹hxi²kan¹ta² ya³lu²kxai²nãn²tu̱³, ya³lu²kxa¹sah¹lxi³nũ³nhẽ¹li¹. Yhain¹ta¹hxai²hẽ¹la².

Ya³lu²ju³ta² ka³te̱n³su² ĩ³sa²yxau³xi²ti³hi¹khai³jah¹lo²su²

17 Nxe³nxa²ha¹te¹, nũ¹ã¹ko³xa² Je³su²jah³la² ya̱u³son³nxa²ha¹te¹, wãn³txa² La²sa³ro³jah³lai²na² ya³lu²sxã³ ye³ha¹li¹ ye³ha¹li¹ a³lan²nxe³hĩ¹nai³kxai³ sa²nĩ̱³kxain¹jau³su², ain³kxain¹ta¹hxai²hẽ¹la². 18 Nxe³thĩ³na² Be³tãn²ya³thĩ³na², a²ha³lĩn³ti³tãu³xa² ha¹lin¹te²nãu³xa² Mar²ta³ka³lxa² Ma³ri²a³ka³lxa² nxe³ta¹ka³lxu³nãu³xa² yxau³ain¹thĩn³su² ta¹hxai²hẽ¹la². A²nxe³thĩ³na² hai³txi³ Je³ru³sa³lẽ²thĩ³na² kũ³we²ki²la² un²ta³kxi²nxa³thĩn³su² ta¹hxai²hẽ¹la². 19 Nxe³ha²kxai³, Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txa² ka³lxa¹tũ̱³ka̱³txa² Je³ru³sa³lẽ²thĩ³nai²na² a³li³ka³tu̱³, a²ha³lĩn³ti³tãu³xa² ai³la³kxi²nyhain¹ta¹hxai²hẽ¹la². A²lon³yah³la² ya³lu²kxain¹ju³ta² sa²ye³kwẽ²kxi¹xi²yhain¹te³lhxã³, tĩ̱³yhain¹ta¹hxai²hẽ¹la². 20 Nxe³ju³ta², Mar²ta³ka³lxai²na², a²wãn³txa² Je³su²jah³la² tĩ̱³yhain¹jau³su² ain³kxi²te³na¹, sxi²ha² a³li³ka³tu̱³, ã³ne³khauh²sxã³ ĩ³ha¹txi²ka³tu̱³, hau³hau³kon³sxã³ Ma³ri²a³ka³lxai²na² sa²kxai³lu² sxi²ha² kan²txi³ yxau³ha²kxai³, ain¹ta¹hxai²hẽ¹la². 21-22 Ai¹nha²kxai³, Mar²ta³ka³lxai²na² wãn³txi³kxai³lu¹, ĩ³ha¹txi²sxã³ ĩ³ye³kxi²te²an¹jau³kxai³lu¹: —Txa²hxi²kan¹jah¹lãi³. Wxãi²na² he¹in¹ke³la³te²kxai³ txa²wã³tã̱³xa² ya³lu²hĩ̱³nx2nxa³i¹. Yxãn¹ta¹, ya³lu²kxa²ha³ta̱³nxãn²txi³, hĩ¹na² a²yen³kxa² a²te³nĩn¹kxa² Txa²wã¹sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a¹ ĩ³wã̱³txai¹nĩn¹kxai²nãn²tu̱³, te²su² ũ³hũ¹nxain¹tu¹wi¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². 23 Nxe³ka³tu̱³, Je³su²jah³la² wãn³txi³kxai³lu¹: —Wxa²wã³tã̱³xai²na² ka³te̱n³su² ĩ³sa²yxau³xi²tũ¹xĩ¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². 24 Yxãn¹ta¹, Mar²ta³ka³lxai²na² wãn³txi³kxai³lu¹: —Yxan¹nãu³a¹ a²yen³kxa² yxo²ha³kxa¹ ne³ki³son³tãu³a¹, a²nũ²a² yxo²ha³kxa¹ ka³te̱n³su² ĩ³sa²yxau³xain¹tu¹wi¹. Nxe³ki̱³tãu³a¹, txa²wã³tã̱³xai²na² ka³te̱n³su² ĩ³sa²yxau³xi²nũn³tu¹wi¹. Jau¹xai²na² wi¹ko̱³nha¹i¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². 25 Nxe³nxa²ha¹te¹, Je³su²jah³la² wãn³txi³kxai³lu¹, ĩ³ye³kxi²te²an¹jau³kxai³lu¹: —Txai²na², ya³lu²ju³ta² Ka³te̱n³su² ĩ³sa²yxau³xi²ti³hi¹khaix3jah¹lo²sa¹ha²kxai³, txa²wã¹ka³te̱n³nãu³a¹ a²si³yxau³jah¹lo²sa¹ha²kxai³ sa¹xi¹. Txai²na² a²nũ²a² yxo²ha³kxa¹ ka³te̱³na² wi¹tãu³a¹ ũ³hũ¹ai¹na¹jah¹lo²sa¹xi¹. Na¹ha²kxai³, a²nũ²a² a²ten³te²su² te²an²tu̱³ yxo²ĩ²sa³kxai²nãn²tu̱³, ya³lu²kxan²ti³ ka³te̱n³sa²tũ¹xĩ¹. 26 Jã¹nxe³jut3su², a²nũ²a² a²ten³te²su² te²an²tu̱³, yxo²ĩ²sa³sxã³ yxau²xai³kxai²nãn²tu̱³, te²su² ya³lu²nxa³lho³ni¹. Txa²wãn³txai²na² ain³kxi²sa²sxã³ yxo²ĩ²san¹ji¹xi¹? Ta¹hxai²hẽ¹la². 27 Nxe³nxa²ha¹te¹, ta¹ka³lxai²na² wãn³txi³kxai³lu¹: —Txa²hxi²kan¹jah¹lãi³. Nxe³nxa²ha¹nhai¹. Wxãi²na² Txa²wã¹sũ̱³na² Tah²si¹lxi¹. Txa²wã¹sũ̱³nu²khai³xa² A²hxi²kan¹ta² Si³yxau³tãu³lo³txa²kah³lo²si¹lxi¹. Txa²ha³lo²ai²na² yuh³xai²nãn¹ko³xai²na² ã³wxã³kxi²sa²jah¹lo²sa²nhi¹lxi¹. Jau¹xai²na² yxo²ĩ²nxa²ha¹i¹. Ta¹hxai²hẽ¹la².

Je³su²jah³la² ĩ³nã̱n³jau³su²

28 Nxe³nxa²ha¹te¹, ĩ³ye³kxi²ta³lun²nxa²ha¹te¹, ta¹ka³lxai²na² ai³nũ²la², a²ha³lĩn³ta³ka³lxa² Ma³ri²a³ka³lxa² ĩ³kaix1ka³tu̱³, ha³na³ka³lxi³ so¹sxã³ ĩ³ye³kxi²te³nah¹lxi¹: —Txa²wã¹hxi²kan¹jah¹la² he¹na³ni¹. Ĩ³kaix1txa²na³ni¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². 29 Ai¹nha²kxai³, nxe³jau³xai²na² sa²kxai³lu² Ma³ri²a³ka³lxai²na² sa²kxai³lu² ain³kxi²te³na¹ ĩ³sa²yxau²ã³sxã³ Je³su²jah³la² ĩ³ha¹txi²te³lhxã³ ã³nxai³ta¹hxai²hẽ¹la². 30-31 Nxe³hĩ¹na¹, Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txa² sxi²nhãu³a² yxau³yain¹tũ̱³ka̱³txa², Ma³ri²a³ka³lxai²na² ãin²ti³ju³ta² wxa²ye³kwxẽn²ki¹xain¹te³lhxã³ yxau³yain¹ta¹hxai²hẽ¹la². A²nxe³tũ̱³ka̱³txai²na² sa²kxai³lu² Ma³ri²a³ka³lxai²na² ĩ³sa²yxau²ã³sxã³ a³li³ju³ta² ĩ²ain¹ka³tu̱³, aun³ta² ĩ³hi¹txain¹ta¹hxai²hẽ¹la².—Kwã̱³kxa² ĩ³nã̱n³te³lhxã³ a³li³sxã³ ai²na³li¹. Ain¹sxã³, ĩ³hi¹txain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³tãu³a¹ Je³su²jah³la² sxi²yhen³nãu³ai²nãn²ta̱³ a³li³xa³kxe³su², hãi¹nxe³sxã³ ha³lo²a² Mar²ta³ka³lxai²na² ĩ³ha¹txain¹tãu³a¹ he¹ain¹ta¹hxai²hẽ¹la². 32-33 Nxe³nxa²ha¹te¹, Ma³ri²a³ka³lxai²na² sa²kxai³lu¹ ã³nxai³ka³tu̱³ Je³su²jah³la² ĩ³ha¹txi²ju³tan¹te²kxa³ya̱³tu̱³ti¹, Je³su²jah³la² yu̱³kxa² ã³yu̱³nẽ³ka³la³kxi²te³nah¹lxi¹: —Txa²hxi²kan¹jah¹lãi³. A²kxã³nxai³tã² wxa²he¹ũ³xi²san¹ke³la³te²kxai³, txa²wã³tã̱³xai³tã² ya³lu²kxi²sa²hĩ̱³nx2nxa³nhai¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³sxã³, ta¹ka³lxain²txi³ ĩ³nã̱³nha²kxai³, Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txa² ta¹ka³lxai²na² ã³sa²si³hẽ¹yhu¹tũ̱³ka̱³txain²txi³ ĩ³nã̱³nai¹nha²kxai³, nxe³ain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³ain¹ju³ta² Je³su²jah³lo²su² te²kxai³lu¹ ĩ²sa²tẽ³kxi²nha²sxã³ ĩ³yat1sai¹kxi²nha²sxã³, a̱u³txi³ a²ẽ¹nãu³a² ãin²ti³khaix1ta¹hxai²hẽ¹la². 34 Nxe³te³nah¹lxi¹, ĩ³ye³kxain¹te³nah¹lxi¹: —Ĩh¹ti¹la³ta̱³ sa²nĩ̱³kxah¹lin¹thai¹? Ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³nxa²ha¹te¹, ĩ³wa²lũ³xain¹te³nah¹lxi¹: —Txa²hxi²kan¹jah¹lãi³. Wxã³sxĩ²txa²sĩ¹nhẽ³li¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². 35 Ain¹ka³tu̱³, Je³su²jah³la² ĩ³nã̱n³ta¹hxai²hẽ¹la². 36 Nxe³ju³tan¹te²kxa³ya̱³tu̱³ti¹, Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txai²na² wãn³txi³kxai³lu¹: —Kãin² a³lxi²khaix1nai¹nhxai²na²hẽ³li¹. Ĩ²jah¹lxi³hẽ¹li¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². 37 Yxãn¹ta¹, a²nũ²a² kũ³we²ki²la² ka³lxa²nxa³tũ̱³ka̱³txa² e³te³nah¹lxi¹: —Jah¹lai²na² a²nũ²a² ye³han³tũ̱³ka̱³txa² ye³we²txain¹jah¹lo²su² te³nai¹ti²ti¹. Yxãn¹ta¹, La²sa³ro³jah³lai²na² ya³lu²te³lhxã³ nxe³ju³ta² hxi²kan¹txi³ sa²hau³ko³tain¹hĩ̱³te²la¹ku², hxi²ka¹nxa³te²la¹ku², ki̱³nhai¹. Ta¹hxai²hẽ¹la².

La²sa³ro³jah³la² ka³te̱n³su² ĩ³sa²yxau³xi²jau³su²

38 Nxe³nxa²ha¹te¹, Je³su²jah³lai²na² sa²kxai³lu¹ a²ẽ¹nãu³a¹ a̱u³txi³ kãin² ãin²ti³ha²kxai³, sa²nĩ̱³kxain¹ti³xa² tĩ̱³xain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Tah³lxẽ³na² tah³lxa³ka³txa² a²ne³tã̱³lxa² ũ³nhe³tĩ̱¹kxi²wi¹hain¹ta¹hxai²hẽ¹la². 39 Tĩ̱³xain¹ka³tu̱³ ĩ³ye³kxain¹te³nah¹lxi¹: —Tah³lxa³ka³txai²na², sa²ne³than²kxi¹jah³lxi³hẽ¹li¹. Yxãn¹ta¹, Mar²ta³ka³lxai²na² ya³lu²jah¹lai²na² a²ha³lĩn³ta³ka³lxai²na² wãn³txi³kxai³lu¹: —Txa²hxi²kan¹jah¹lãi³. Hĩ¹na² ka³lu²sxã³ ũn³nhai¹. Ye³ha¹li¹, ye³ha¹li¹ a³lan²hĩ¹nai³tã² ya³lu²na²hẽ³li¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². 40 Yxãn¹ta¹, Je³su²jah³la² wãn³txi³kxai³lu¹: —Hãi¹nxe³sxã³, Txa²wã¹sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a¹ yxo²ĩ²txain¹yah³lxi³hẽ¹li¹. Yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³, Sũ̱³na² wxi²kin³ti³ton³ju³ta² ĩ²yah³lxin¹tu¹wi¹. Ya³nx2ta¹li¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². 41-42 Ain¹sxã³, a²nũ²a² nũ̱³ka̱³txai²na² tah³lxa³ka³tai²na² sa²ne³than²kxain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³ju³kxai³lu¹, Je³su²jah³la² wãn³txi³kxai³lu¹, sa²yxo²ka²la¹nha²sxã³ ĩ³ye³te³nah¹lxi¹: —Wĩ³na² nxe³txi¹. Txa²wãn³txai²na² ain³kxi²san¹te¹ni²ti¹. San¹ju³ta² ka³lih³khaix1sa³nhai¹. Txa²wãn³txa² yxo²ha³kxa¹ wxãi²na² ain³kxi²sa²jah¹lo²si¹lxi¹. Yxãn¹ta¹, a²nũ²a² nũ̱³ka̱³txai²na² ã³nũ̱²kxi²sxã³ he¹ya³sain¹tũ̱³ka̱³txai²na² a²yxo²ha³kxa¹, ain³kxi²sa²si¹hai¹na¹jau³su², Wĩ³na² ĩ̱³nxai²na² ĩ³si²si¹hã³san¹ju³ta² a²nũ²a² yxo²ha³kxa¹ yxo²ĩ²sa²si¹hai¹na¹jau³su², wãn³txai²na² e³a¹li¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². 43 Ain¹te³na¹ kãin² ĩ³kaix1te³nah¹lxi¹: —La²sa³ro³jah³lãi³. Yã²ha³we¹. Wa²li³txu¹le¹. Kxe³sxan³thai¹le¹. 44 A²nũ²a² ya³lu²te³nũ¹ta²kxai³lu² wa²li³ka³tu̱³, wã²la²ka³lo³a² sa²hxi²tai³kxi²nha²ha²kxai³, sa²yu̱³tai³kxi²nha²ha²kxai³, a²yen³nãu³a¹ wã²la²ka³lo³a² sa²ye³wa²lãu¹kxi²nha²ha²kxai³, nxe³sxã³ wa²li³ta¹hxai²hẽ¹la². A³li³ka³tu̱³: —Sa²ta²lhon¹ta³kxi²sxã³ a²nũ² so¹lxi³ ã³na¹jah¹lxi³hẽ¹li¹. ónxai³txai²li¹. Je³su²jah³la² wãn³txa², ta¹hxai²hẽ¹la².

Je³su²jah³la² hãi³a² wxa²i³so¹si¹hain¹jau³su²

45 Nxe³ju³ta², Je³su²jah³lai²na² a²nũ²a² ya³lu²te²a² sa²yxo²ka³ta³wxe³xi²ju³ta², Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txa² Ma³ri²a³ka³lxai²na² ha³la³ka³lxa³lon³kxi²tũ̱³ka̱³txa² ã³nhait1so¹tũ̱³ka̱³txa² sa²kxai³lu² ka³lxa¹tũ̱³ka̱³txa² sa²kxai³lu² ĩ²ain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Ĩ²ain¹tẽ³na¹, Je³su²jah³la² yxo²ĩ²ain¹ta¹hxai²hẽ¹la². 46 Yxãn¹ta¹, kwa² ha²ya̱³kxa² ha¹lin¹te²a² ã³sxã³ fa³ri³se²a² nũ̱³ka̱³txa² ã³nhai¹tũn³tũ̱³ka̱³txa² ĩ³hen³txain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Je³su²jah³lai²na² kãi³ju³tai²na² ĩ³hen³txain¹ta¹hxai²hẽ¹la². 47-48 Ain¹ka³tu̱³ta¹, wã³nxĩn¹te² si³yxau³ka³khai³nãu³xa² sa²kxai³lu², fa³ri³se²a² nũ̱³ka̱³txa² sa²kxai³lu² whãi²na¹ nũ²la², a²hxi²kan¹ti³nãu³xa² so¹lxi³ ãn³yãn³ki³nũ²kxi¹xi²ti³hi¹tain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Ain¹te³nah¹lxi¹: —Ĩh¹nxet3sxã³ kãi³ki̱³te³ji¹? Je³su²jah³lai²na² wã³nxĩn¹sxã³ kãi³ju³ta² ha²ya̱³kxa² kãi³ti³he¹te³sxa³i¹. Nxe³ha²kxai³, hãi¹nxe² ã³ain¹ki̱³ju³ta² wi¹lxa³i¹. Hãi¹nxe² ã³ain¹ki̱³kxai²nãn²tu̱³, a²nũ²a² yxo²ha³kxa¹ yxo²ĩ²ain¹tu¹wi¹. “Je³su²jah³la² so¹lxi³ sa²yxo²we¹jah³lxi³hẽ¹li¹. Yxãn¹ta¹, ko¹ko¹xa² nũ̱³ka̱³txa² ĩ³kwa³na³nẽ³tũ̱³ka̱³txa² Ro³ma²no³ nũ̱³ka̱³txa² sa²yxo²ã³ya³sah¹lxi³hẽ¹li¹.” A²nũ²a² yxo²ha³kxa¹ nain¹tu¹wi¹. Jã¹nxain¹kxa²ya̱n³ti³su², ki̱³nhai¹. Jã¹nxain¹kxai²lẽ¹. Ro³ma²no³ nũ̱³ka̱³txai²na² sa²kxai³lu², ĩ³xa̱n³ta³kxi²nẽ³kxai²nãn²tu̱³: “Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txai²na² sa²yxo²ã³sain¹nãn³khi³.” Nẽ³lain¹kxai²nãn²tu̱³, nũ̱³kxũn³txi³ Txa²wã¹sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a¹ sxi²hxain²txi³ wi¹khai¹nxe³thĩ³nãin²txi³, sun²tã¹hxa³ti², txa²wã¹nũ̱³ka̱³txain²txi³ sun²tã¹hxa³ti², nxe³nẽ³lain¹tu¹wi¹. Jã¹nxe³nẽ³lain¹kxa²ya̱n³ti³su², ha³lo²a² ko̱³nxe³khai¹nxe³ju³ta³nũ³ai²na² ũ³hũ¹nẽ³kxa²ya̱n³ti³su² ki̱³nhai¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². 49-52 Yxãn¹ta¹ a²nxe³te²a² kwẽ³kon³tãu³a¹ wã³nxĩn¹te² si³yxau³ka̱³khaix3jah¹la², ka³na³ka³na³jah¹la², Kai³fa²sah³la², a²wãn³txi³kxai³lu¹, ĩ³ye³te³nah¹lxi¹: —Ta¹wi¹. Ko̱³nha²sxã³ e³yah²lxa³lxi¹. Wã³nxi̱n¹jau³su² sa²nẽn¹nha²sxã³ e³yah³lxi¹lxi¹. Ha³lo²a² ĩ³yau¹ũ³nx2ta¹tu¹wi¹. Nxe³ju³ta²su¹, a²nũ²a² ka³na³ka³na³te²a² so¹lxi³ ya³lu²kxi²nẽ³kxai²nãn²tu̱³ txa²wã¹ki̱³na¹xai²na² yxo²ha³kxa¹ ka³te̱n³su² yxau²xai³lhĩ̱³ki̱³tã³li¹. Ju¹ta² wi¹lhĩ̱³nx2na³li¹. Yxãn¹ta¹, jah¹la² ya³lu²kxi²nẽ³lxa³kxai²lẽ¹. Txa²wã¹ki̱³na¹xai²na² Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txi³ki̱³na¹xai²na² yxo²ha³kxa¹ ko¹ko¹xa² nũ̱³ka̱³txa² sun²tã¹hxa³tẽ³tu¹wi¹. Ju¹ta² wi¹lxa³i¹. Jã¹nxe³ka²ya̱n³ti³su², ya³nx2ta¹i¹. óne³wxe³yah²lxan³ji¹? Kai³fa²sah³la² a²yxo²wãn³txa² ta¹hxai²hẽ¹la². A²nxe³jau³xai²na², Kai³fa²sah³lai²na² yxo²a² e³kxan²ti³, Txa²wã¹sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a¹ a²wãn³txi³khai³xa², ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³te³nah¹lxi¹, Txa²wã¹sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a¹ a²ẽ¹nãn¹jau³su²: —Txa²wãn³txa², wã³nxĩn¹te² si³yxau³ka³khai³xa² Kai³fa²sah³la² a²nxũ²kwa̱i³nãu³a¹, ã³nxũ²kwa̱i³wxe³nũ¹hai¹na¹tũ¹xã¹. Ai¹na¹ka³tu̱³, Kai³fa²sah³lai²na² sa²kxai³lu² a³la³kxi²nxa³kxe³tu̱³, a²yxo²a² so¹lxi³, wãn³txai²na² e³tũ¹xã¹. Txa²wã¹sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a¹ ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³jau³xai²na² a²si³yxau³tãu³khai³xa²sa¹: —Ye³jen¹na² Je³su²jah³lai²na² ya³lu²tũ¹xã¹. Ya³lu²kxai²nãn²tu̱³, Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txain²txi³ sa²hau³ko³ti², te²yã¹nxe³sxã³ Txa²wã¹sũ̱³na² a²wẽ³ha³lxa² yxo²ha³kxa¹ ha³lo²a² ĩ²li³ko³nãu³a¹ ãn³kax3te²kax3te²nũh¹lxi²kxi²tũ̱³ka̱³txain²txi³ ã³yãn³sa²ki³nũ²kxi² ain¹tũ¹xã¹. Jã¹nxe³te³lhxã³ Je³su²jah³la² ya³lu²tũ¹xã¹. Kai³fa²sah³lai²na² a²wãn³txa² a²si³yxau³tãu³a² ta¹hxai²hẽ¹la². 53 Nxe³ka³tu̱³, Kai³fa²sah³lai²na² ĩ³ye³ta³lun²ka³tu̱³, ain³kxain¹tũ̱³ka̱³txa² wãn³txi³kxai³lu¹, wi¹lĩ³we¹yhu¹sxã³ ĩ³ye³lain¹te³nah¹lxi¹: —Hai³yo¹. Je³su²jah³lai²na² ya³lu²ju³ta³nũ³a² wain³na³li¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³hĩ¹nãn¹te²tu̱³, su²lhã³si¹jau³nũ³su² ĩ³ne³wa³kon³nhain¹ta¹hxai²hẽ¹la². 54 Nxe³ha²kxai³, hai³txi³ Ju³te²a²ko³xa² e³lẽ³na² Je³su²jah³lo²la³ ãh¹ yxau²xai³ta¹hxai²nxa³hẽ¹la². Yxãn¹ta¹, ko¹xai²na² ã³ka³tu̱³ ã³nxai³ka³tu̱³, ha³lo²ai²na² a²nũ²a² yxau³ai¹nxa³ko³xai²na², yxo²ka³teh³xan¹thĩn³su² thĩ³na² ã³nxai³ka³tu̱³, sxi²yhe³na² E³fra³ĩ²thĩ³na² ã³wih¹sxã³ a²sa³wi³ha³lxi³nãu³xa² whãi²na¹, yxau³nũ¹hah³lxi³ta¹hxai²hẽ¹la². 55 Nũ²la², Pas²kwa²nxe³je³na³kxa² ya̱u³son³nũ²la² a²nũ²a² ha³lo²a² yxau³ain¹tũ̱³ka̱³txa² ka³lxa¹tũ̱³ka̱³txa² Je³ru³sa³lẽ²thĩ³na² aun³ta² ã³tĩ̱³xain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Ha³lo²an¹je³na³kxa² ã³nĩ¹li²nxa³hĩ¹na¹ aun³txa² ã³tĩ̱³xain¹ta¹hxai²hẽ¹la². A²nxã̱³ta² a²ko̱³nxe³thi¹nain¹ju³ta² wxa²han³kxi²ti³nha²te³lhxã³ nxain¹ta¹hxai²hẽ¹la². 56 A²nxe³tũ̱³ka̱³txai²na² sa²kxai³lu², Je³su²jah³la² ã³te³nain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³te³nah¹lxi¹, Txa²wã¹sũ̱³na² sxi²ha² yuh³xai²nãn¹thĩ³na² yxau³sxã³ ĩ³wã̱³txi³sxã³ ĩ³ye³li³yah³lxi³te³nah¹lxi¹: —óyãn³ki³nũ²kxi¹xi²sxã³ ĩ³yain³te³lhxã³ nxe³ki̱³tãu³nũ³ã¹, Je³su²jah³lai²na² wxã³ai¹nhĩ̱³te²la¹ku² ain¹ki̱³nhai¹. Ĩh¹nxe³tin¹jau³la³ e³in¹ji¹ku¹, nxa²ha¹nhai¹. Nxe³yhu¹ah³lxi³ta¹hxai²hẽ¹la². 57 Nxe³ju³tai²na², ha³na³ka³lxi³ wã³nxĩn¹te² si³yxau³tũ̱³ka̱³txa² fa³ri³se²a² nũ̱³ka̱³txa² ain¹sxã³, ĩ³kwa³na³ain¹te³nah¹lxi¹: —A²nũ²a² kwa² ĩ²te²hũ̱³te²su² te² ĩ̱³nxãn²tu̱³, Je³su²jah³la² he¹tãu³la³ wi¹ko̱³nha²te²la³ na¹nhã¹. Yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³, ĩ³hen³txi³sah¹lxi³sĩ¹nhẽ³li¹. Je³su²jah³lai²na² i³sxã³ sa²so¹si¹hai¹nha¹jau³nũ³su² nha¹i¹. Ta¹hxai²hẽ¹la².

12

Je³su²jah³la² Be³tãn²ya³thĩ³na² yxau³jau³su²

1 Nxe²xai³nũ²la² Pas²kwa²je³na³kxa² ya̱u³son³nxe³hĩ¹na¹, ye³ha¹li¹ ye³ha¹li¹ ye³ha¹li¹ a³la²ni²sxã³ ãn³te²ti²xai²nxa³hĩ¹na¹, Je³su²jah³lo²su² te²kxai³lu¹ Be³tãn²ya³thĩ³na² ã³wih¹ta¹hxai²hẽ¹la². A²nxe³thĩ³na² La²sa³ro³jah³lo²su² te²a², ha³la³je¹nai³kxai³ ya³lu²ju³ta² Je³su²jah³la² a²hxi²ka² sa²yxo²ka³ta³wxe³xi²kxah³lo²su² te²a² a²yxau³thĩn³su², ta¹hxai²hẽ¹la². 2 Nxe³nxa²ha¹te¹, a²nxe³thĩ³nãn¹tũ̱³ka̱³txa² yain³txa² wxa²we¹tain¹sxã³ Je³su²jah³la² ĩ³yain³yain¹te³lhxã³ ĩ³ka²la¹tain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Ĩ³ka³li³kxi²sxã³ ĩ³sa²nẽn¹kxain¹te³lhxã³ ĩ³ka²la¹tain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³ju³ta² La²sa³ro³jah³lai²na² ĩ³yain³yain¹nũ³nha²kxai³, Mar²ta³ka³lxai²na² a²yain³txa² wet1sxã³ ũ³ai¹nha²kxai³ ta¹hxai²hẽ¹la². 3 Ĩ³yai³nai¹nhĩ¹na¹ Ma³ri²a³ka³lxai²na² sa²kxai³lu² hĩ³ne³kxa² ha³nẽ³yau³xa² wi¹lũ³khai¹nxe³jau³xa² a³lxi²khai¹nxe³jau³xa² Nar²tu³khai³nxe³jau³xa², tẽ³sxã³ Je³su²jah³la² a²yu³kxa² whãi²na¹ ã³yu̱³kẽ¹kxi², ta¹ka³lxai²na² a²nẽ³kĩ̱³sa³na¹ Je³su²jah³la² a²yu³kxa² ĩ³yu̱³ya³na³ta³kxi², nxe³kxain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³tãu³a¹ sxi²nhãu³ai²na² whãi²na¹ wi¹lũ³ne³yhain¹ta¹hxai²hẽ¹la². 4 Yxãn¹ta¹, Ju³ta²sah³lo²su² Ki³lo²thĩ³na² to̱n¹jah¹lo²su², Je³su²jah³lai²na² a²sa³wit3su² ye³jen¹na² ko¹ko¹xa² hxi²ka² ãn³yũ³hũ¹ain¹jah¹lo²nũ³su² jah¹la²kxai³lu² e³ta¹hxai²hẽ¹la². 5 E³te³nah¹lxi¹: —Hĩ³ne³ka³yau³xai²na² a³lxi²khaix1nxe³jau³xai²la¹i¹. A²nxe³jau³xai²na² ũ³yho³hi²ki̱³kxai²nãn²tu̱³, ũ³yho³hi²ki̱³txã³nxa² kãin²khaix1nxe³txã³nxa² 300 nxe³txã³nxa² so¹kxi²hĩ̱³ki̱³tã³li¹. Nxe³ki̱³kxai²nãn²tu̱³ a²nũ²a² yen³ki³txa²khai¹nxe³tũ̱³ka̱³txa² ã³yxu¹nũ³ai¹nhĩ̱³ki̱³tã³li¹. Yxãn¹ta¹ nxe³ki̱³sxa³wi¹. Ĩh¹nxe³kxa²ya̱n³ti³ta̱³ ã³yxu¹nũ³ain¹ki̱³sxa³ji¹? Na¹nhai¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². 6 Yxãn¹ta¹, ki³han³ta¹hxai²hẽ¹la². Hai³txi³ a²nũ²a² yen³ki³txa²tũ̱³ka̱³txa² a³lxi²yhu¹si¹jau³su², Ju³ta²sah³la² a²ẽ¹nãu³a¹ a̱u³txi³ ĩ³ye³kxi²nha²ta¹hxai²nxa³hẽ¹la². Yxãn¹ta¹, Ju³ta²sah³lai²na² kãi³ũ³o¹jah¹lo²su² ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³ju³ta²sa¹: —Txa²wã¹ũ³yho³hi²ki̱³txã³nxũ³a² wi¹wi¹nxe² ũ³ha̱¹kxi²sa²sĩ¹nhẽ³li¹. Ye³jen¹na² a²yen³kxa² ũ³yho³hi²ki̱³txai²li¹. Je³su²jah³la² wãn³txa² ĩ³ye³sxã³ Ju³ta²sah³lai²na² ĩ³ye³kxain¹kxan²ti³, hãi¹nxe³sxã³ ũ³ha̱¹te³lhxã³ ũ³hũ¹yhain¹txã³nxũ³a², Ju³ta²sah³la² kãi³ũ³o¹kxain¹to³ta¹hxai²hẽ¹la². 7 Nxe³nxa²ha¹te¹, Je³su²jah³la² wãn³txi³kxai³lu¹, ĩ³wa²lũ³xain¹te³nah¹lxi¹: —Hãi¹nxã¹txain¹yah³lxi³hẽ¹li¹, Ma³ri²a³ka³lxai²na²su¹. Ye³jen¹nãu³a¹ ya³lu²na¹tu¹wi¹. Na¹ka³tu̱³ a²nũ²a² sa²nĩ̱³kxi²sain¹tu¹wi¹. Nxe³sa²ju³ta³nũ³su², a²ha² ka³te̱n³su² yxau²xai³la¹hĩ¹nai²na², ta¹ka³lxai²na² txa²nũ²ai²na² ya³lu²na¹jut3sũ̱³nxe², hĩ³ne³kxa² wi¹khai¹nxe³jau³xa² ũ³hẽn¹ta³kxi²sa²sxã³ sa²hau³kot3sye²nx2ti³te¹ni²ti¹. Hãi¹nxã¹txain¹yah³lxi³hẽ¹li¹. 8 Jã¹nxa¹jau³su², a²nũ²a² yen³ki³txa²tũ̱³ka̱³txa² kan²txi³ yxau³ya³nx2tain¹tu¹wi¹. Yxãn¹ta¹, Txai²li² hai³txi³ kan²txi³ yxau³ya³nx2ti³nxa³lho³li¹. Nxe³ha²kxai³ yxau³ya³nx2ta¹hĩ¹nai²na² ta¹ka³lxai²na² sa²hau³kot3sain¹ju³tai²na² wain³na³li¹. Ta¹hxai²hẽ¹la².

La²sa³ro³jah³la² su²lhã³te³lhxã³ jau³su²

9 Nxe³nxa²ha¹te¹, Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txa² ka³lxa¹tũ̱³ka̱³txa² sa²kxai³lu² Je³su²jah³la² a²yxau³ju³ta² a²ha³ta̱³nxa² ain³kxai¹nha²kxai³, wxã³sxĩ²ain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Je³su²jah³lain²txi³ wxã³sxĩ²i², La²sa³ro³jah³la² Je³su²jah³la² hxi²ka² ya³lu²ju³ta² ka³te̱n³su² ĩ³sa²yxau³xi²si¹kxah³lo²su² jah¹lain²txi³ wxã³sxĩ²i², nxe³ain¹ta¹hxai²hẽ¹la². 10-11 Ain¹ka³tu̱³, ya³lu²ju³ta² ka³te̱n³su² ĩ³sa²yxau³xi²si¹kxah³lai²na² ĩ²ai¹nha²kxai³, ã³nhai¹tũ³tũ̱³ka̱³txa² sa²kxai³lu² ka³lxa¹nũn³tũ̱³ka̱³txa² sa²kxai³lu², Je³su²jah³la² yxo²ĩ²ain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³ju³tan¹te²kxa³ya̱³kxai³lu¹, wã³nxĩn¹te² si³yxau³ka³txa² nũ̱³ka̱³txa² sa²kxai³lu¹ La²sa³ro³jah³lai²na² ĩ³su²lhã³te³lhxã³ ĩ³nẽ³wa³kon³nhain¹ta¹hxai²hẽ¹la².—Je³su²jah³lain²txi³ ĩ³su²lhã³i², La²sa³ro³jah³lain²txi³ ĩ³su²lhã³i², ju¹ta² wi¹na³li¹. A²nũ²a² yxo²ha³kxa¹ sa²yxo²we¹tain¹kxa²ya̱n³ti³su² ki̱³nhai¹. Ta¹hxai²hẽ¹la².

Je³su²jah³la² Je³ru³sa³lẽ²thĩ³na² ã³wih¹jau³su²

12-19 Nxe³nxa²ha¹te¹, a²ka³nxa³ha²ta³kxai³lu¹, a²nũ²a² ka³lxa¹tũ̱³ka̱³txa², Pas²kwa²nxe³je³na³kxa² ĩ³yain³si¹jau³nũ³su² ã³yãn³ki³nũ²kxain¹tũ̱³ka̱³txi³su², ta¹hxai²hẽ¹la². A²nxe³tũ̱³ka̱³txai²na² sa²kxai³lu², Je³su²jah³la² Je³ru³sa³lẽ²thĩ³na² ya̱u³son³ju³ta² a²ha³ta̱³nxa² ain³kxain¹ka³tu̱³, he³la³nxã³nxa² sa²nãu²so¹sxã³ ĩ³ne³khau²hain¹ka³tu̱³, ĩ³kaix1tain¹te³nah¹lxi¹: —Ĩ³sa²nẽn¹kxi²sĩn¹nxa²ha¹tu¹wi¹. Nxe³ha²kxai³, wxãi²na² Je³su²jah³lo² ĩ³nxai²na², Txa²wã¹sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a¹ A²hxi²kan¹ta² Si³yxau³tãu³lo³txa²kah³lo²su² te² ĩ³nxai²na², wxã³nhi¹lxi¹. Txa²nũ̱³ka̱³txi³na¹xai²na² I³sa³e² nũ̱³ka̱³txi³na¹xai²na², Txa²hxi²kan¹ta² Si³yxau³tãu³su² nhi¹lxi¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³ka³tu̱³, Je³su²jah³la² ju³mẽn²ta² wẽ³sa² a³ti²sxã³ ka³tih³ya̱u³kxi²sxã³ wxã³yain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Wxã³yain¹ju³tai²na², Sũ̱³na² ha³te̱h³nxã³nxãn¹jau³xau³hxai²tẽx1tã² e³te³nah¹lxi¹: —Si³ãu²thĩ³na² yxau³tũ̱³ka̱³txa² nxe³txi¹. Ha²ya̱³kxa² yuh³lxi³sẽ¹li¹. Wxa²hxi²kan¹txa² Si³yxau³tãu³a¹ wxã³tu¹wi¹. Ju³mẽn²ta² wẽn³su² ka³ti̱h³ya̱u³kxi²sxã³ wxã³tu¹wi¹. Ĩ²txa²hẽ³li¹.Kxã³nxãn¹jau³xa² ta¹hxai²ti³ai¹ti²tu³wa². A²nxe³jau³xau³hxai²tẽx1 jã¹nxe³sxã³ hĩ¹na² Je³su²jah³la² wxã³yain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Wxã³yain¹nxa²ha¹te¹ a²nũ²a² kãi²li³tũ̱³ka̱³txai²na² Je³su²jah³la² ĩ³sa²nẽn¹kxain¹ju³ta² a²ha³ta̱³nxa², fa³ri³se²a² nũ̱³ka̱³txa² ã³nhai¹tũn³tũ̱³ka̱³txa² sa²kxai³lu² ain³kxain¹nũ²la² kãin² ĩ³xa̱n³txi³sxã³ ĩ³ye³kxi²nyhu¹ah³lxi³te³nah¹lxi¹: —Ĩ²sah¹lxi³hẽ¹li¹. Je³su²jah³la² hxi²kan¹ti³hex1nẽ³lxa³nhai¹. A²nũ²a² yxo²ha³kxa¹ ã³si³tẽ³la³kxain¹na³li¹. óna¹nẽ³lain¹sxã³ Je³su²jah³lai²na² so¹lxi³ sa²yxo²we¹tain¹te³ji¹khi³. Na¹nhai¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². Yxãn¹ta¹, Je³su²jah³la² a²sa³wi³ha³lxi³nãu³xai²na² ha³lo²ai²na² ã³ne³wxe³ain¹ta¹hxai²nxa³hẽ¹la². óne³wxe³ai¹nxa³ju³ta²sa¹: —Ĩh¹nxe³kxa²ya̱n³ti³ta̱³ kãi²li³tũ̱³ka̱³txai²na² Je³su²jah³lai²na² kãin² ĩ³sa²nẽn¹kxain¹te²la¹ku², ĩh¹nxe³ju³khai³ta̱³ kãi³ain¹ji¹ku², na¹nhã¹. A²sa³wi³ha³lxi³nãu³xa² a²ẽ¹nãn¹jau³su² ta¹hxai²hẽ¹la². Kwẽn¹tai²na² ta¹hxai²hẽ¹la². Yxãn¹ta¹, yxan¹nãu³a¹ Je³su²jah³la² ya³lu²sxã³ ka³te̱n³su² ĩ³sa²yxau³xi²sxã³ wxi²kin³ti³ton³te²la³ ne³ti³hi¹nha²tãu³a¹ ha³lo²ai²na² ã³sa²wa²la³kxi¹xain¹sxã³ ã³ne³wxe³ain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Ain¹te³nah¹lxi¹: —Hai³yo¹. Hĩ¹na² ã³ne³wxe³sa³nhã¹. Je³su²jah³la² Sũ̱³na² A²hxi²kan¹ta² Si³yxau³tãu³lo³kxah³lo²su² na³na¹. Nxe³ha²kxai³, Sũ̱³na² ha³te̱h³nxã³nxãn¹jau³xa², “Wxa²hxi²kan¹txa² Si³yxau³tãu³a¹ wxã³tu¹wi¹.” Nxe³jau³xai²na² wain³txi³ ĩ³ye³i², ha³na³ka³lxi³ kxã³nxai³tã² a²nũ²a² kãi²li³tũ̱³ka̱³txai³tã² Je³su²jah³la² kãin² ĩ³sa²nẽn¹kxain¹ju³tai³tã² wain³txi³ ĩ³sa²nẽn¹kxi² ain¹na²hẽ³na¹. A²sa³wi³ha³lxi³nãu³xa² nha²ta¹hxai²hẽ¹la².

Kre²ka² nũ̱³ka̱³txa² Je³su²jah³la² ã³te³nain¹jau³su²

20 Nxe³nxa²ha¹te¹, nxe³hĩ¹na² a²nũ²a² ka³lxa¹khaix1nxe³tũ̱³ka̱³txa² Je³ru³sa³lẽ²thĩ³na² ã³yãn³ki³nũ²kxi¹xi²sxã³ ĩ³yain³yah³lxi³te³lhxã³ Sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a¹ ĩ³ka³li³si¹jau³xa² ĩ³ye³yah³lxi³te³lhxã³ wxã³yah³lxi³ta¹hxai²hẽ¹la². Yah³lxi³ha²kxai³, Kre²ka² nũ̱³ka̱³txa² yau³xã̱³li³ e³ain¹tũ̱³ka̱³txa² kwa² ha²ya̱³kxa² ka³la²nxa³tũ̱³ka̱³txa² sa²kxai³lu², a²nũ²a² ka³lxa¹khai¹nxe³tũ̱³ka̱³txa² ã³nũ²kxi²yhu¹sxã³ ã³ya̱³lxi²yhu¹sxã³ tĩ̱³nhaun¹nain¹nũn³sxã³ wxã³ain¹nũn³ta¹hxai²hẽ¹la². 21 A²nxe³tũ̱³ka̱³txai²na² Kre²ka² nũ̱³ka̱³txai²na² sa²kxai³lu² Fi³li²pah³lai²na² a³ya³ti²sxã³ ĩ³ye³kxain¹ta¹hxai²hẽ¹la². A²nxe³jah¹lai²na², Fi³li²pah³lai²na², Bet3sa³i²ta³thĩ³na² Ka³li³le²a²ko³xa² wi³wi³to³thĩ³na² yxau³sxã³ to̱n¹jah¹lo²su² ta¹hxai²hẽ¹la². Ĩ³ye³te³nah¹lxi¹: —Nxet3si¹lxi¹. Je³su²jah³la² ĩ²ti³ten³sa²sĩn¹nhai¹. Kre²ka² nũ̱³ka̱³txa² wãn³txa² ta¹hxai²hẽ¹la². 22 Nxe³te³na¹, Fi³li²pah³lai²na² sa²kxai³lu² ain³kxain¹sxã³ wxe²ã³ain¹nũ²la², Ãn³tre²ah³la² a³ya³ti¹xi²yha¹nũ²la² ĩ³ye³kxi²yha¹nũ²la², ha¹lin¹jah¹lai²na² sa²kxai³lu² ã³tĩ̱³xi²ya³nhũ²la², Je³su²jah³la² ĩ³ye³kxain¹ta¹hxai²hẽ¹la². 23 Ain¹ka³tu̱³, Je³su²jah³la² wãn³txi³kxai³lu¹, ĩ³wa²lũ³xain¹te³nah¹lxi¹: —Kwẽn¹tai²na² wxi²kin³ti³to³ti³hit1sa³tu¹wi¹. Hĩ¹na² ye³jen¹na² ya³lu²na¹ju³ta² yũ³tu¹wi¹. Hã²wxãn³txa³ ka³te̱n³su² ĩ³sa²yxau³xi²sxã³ oh³xan¹ko³xa² wa̱³li²na¹tu¹wi¹. Nxe³na¹hĩ¹na¹ wxi²kin³ti³to³ti³hit1sa²ju³ta³nũ³a² yũ³tu¹wi¹, Txai²na² Txa²wã¹sũ̱³na² A²hxi²kan¹ta² Si³yxau³tãu³lot3sa²kah³lo²su² te²sa¹ha²kxai³lu¹. 24 Jã¹nxa¹ju³ta² sa²kxai³lu¹ a²ya³la³tu̱³ wãn³txi³tu̱³ ĩ³ye³kxi¹nx2ta¹i¹. Ha³lo²a², nxe³jut3sũ̱³ju³ta²sa¹: Ka³yã̱³ki³a² kĩ̱h³nũ̱³xa² ũ³whĩ̱¹ki̱³kxai²nãn²tu̱³, hau³hau³kon³sxã³ a²ki³ai²na² wa³lu³lon³sxã³ hxan³ka³tu̱³, a²nxã³nxa² tah²nxã³nxa² ã³kwa³lxi²xi²sxã³ wi¹ka³lũ̱³sxã³ ki³ka³lxa¹txi³ ã³ki³i²te²jai¹ti²ti¹. Nxe³yãn¹ta¹, nxe³ki³ai²na² hxa³nxa³kxai²lẽ¹. Tah²nxã³ta³ ũ³sai¹nxa³kxe³su² hãi¹nxe³sxã³ nũ̱h¹ yxau³te²jai¹ti²ti¹. Jã¹nxe³jut3sũ̱³nxe², Txai²na¹xai²na² ya³lu²na¹kxai²nãn²tu̱³, a²nũ²a² ka³lxa¹tũ̱³ka̱³txa² ka³te̱³na² wi¹tãu³a¹ tah²lxi³ ũ³hũ¹ai¹na¹tu¹wi¹. 25 Jã¹nxa¹jau³su², wxãi²na² sa²kxai³lu² ĩ³ye³kxi²nhyah¹lxin¹kxai²nãn²tu̱³: “Yuh³xai²na² ti¹ai²na² yxau³na¹hĩ¹na² txa²wi¹la¹tãu³a¹ so¹lxi³ a³lxi²sa³nhã¹.” Je³su²jah³lai²na² wãn³txa² sa²yxo²ã³a¹kxan²ti³ ya³lu²ju³ta² ten³sa²nxa³nha¹. Nxe³nhyah¹lxin¹kxai²nãn²tu̱³ Txa²wã¹sũ̱³na² ha³lo²a² yxau²xai³lyah²lxan³tho³li¹. Yxãn¹ta¹: “Yuh³xai²na² yxau³na¹hĩ¹na¹ txa²wi¹la¹tãu³la³ a³lxi²sa²nxa³nhã¹. Je³su²jah³lai²na² wãn³txa² yxo²ĩ²a¹ju³tan¹te²kxa³ya̱³lhu² su²lhã³sain¹kxan²ti³ yxo²ĩ²a¹ju³ta² ã³na¹nxa³lho³na¹.” Nxe³yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³, ka³te̱³na² a²wi¹lxon³kxi²tãu³a¹ kan²txi³ yxau²xai³lyah³lxin¹tu¹wi¹. 26 Jã¹nxa¹jau³su², a²nũ²a² ĩ²li³te²su² te² ĩ³nxãn²tu̱³: “Je³su²jah³la² a²sa³wit3so¹na¹tũ¹xã¹.” Nxe³yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³, sa²wai³wait3sxã³ ã³si³tẽ³la³kxi²sah¹lxi³hẽ¹li¹. Sah²lxin¹kxai²nãn²tu̱³, ha³lo²a² ĩ²li³jut3sũ̱³ju³ta² he¹a¹kxai²nãn²tu̱³, txa²sa³wi³ha³lxi³ ĩ³nxai²na² whãi²na¹ ã³nho³yha³sah¹lxin¹tu¹wi¹. A³sah¹lxin¹kxai²nãn²tu̱³, sa²yxo²wet1sah²lxin¹kxai²nãn²tu̱³, Txa²wĩ³na² wi¹lhin¹si¹nx2ti³jau³la³ ĩ³ye³kxi¹nx2ti³tu¹wi¹.

Je³su²jah³la² ya³lu²ju³ta³nũ³a², ĩ³yau¹ũ³jau³su²

27 Na¹ha²kxai³, txa²ẽ¹nãu³a¹ a̱u³txi³ hxi²waun³ta³kxi²nhã²ha²kxai³, ãin²ta³kxi²nhã²ha²kxai³ nha¹nhai¹. Nha¹ha²kxai³, ĩh¹nxe² Txa²wĩ³na² e³kxi²te³la¹ji¹wi¹? “Wĩ³na² nxe³txi¹. Ha³lo²a² khãuh³lxa³ti³hit1sa²ju³ta³nũ³a² nxe³sa²ju³ta²ya̱n³ti³su² sa²so¹xi²sẽ¹li¹.” Nxe³te³la¹ji¹? Yxãn¹ta¹, hxi²kan¹txi³ jau¹xai²na² ĩ³ye³kxin²nxa³lho³li¹. Txai²li² khãuh³lxa³ti³hit1sa²ju³ta³nũ³ai²na² ã³ne³khauh²kxi²si¹sa²jau³su² wxã³na¹hẽ³li¹. Nxe³sa²ju³ta³nũ³a² ã³na¹ti³ten³sa²nxãn³nhai¹. Je³su²jah³la² wãn³txa², ta¹hxai²hẽ¹la². 28 Nxe³nxa²ha¹te¹, Je³su²jah³la² wãn³txi³kxai³lu¹, e³lẽ³na² A²wĩ³na² e³te³nah¹lxi¹: —Wĩ³na², nxe³txi¹. Wxi²kin³ti³to³nhat1sxã³ ĩ³yĩ¹li²nhat1je¹txai¹nhu¹li¹. Je³su²jah³la² wãn³txa², ta¹hxai²hẽ¹la². Nxa²ha¹te¹, oh³nãu³a¹ yxau³jah¹la² wãn³txi³kxai³lu¹: —Wxi²kin³ti³to³nha²sxã³ ĩ³yĩ¹li²nha²yai²na¹li¹. Jã¹yxai¹na¹tu¹wi¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². 29 Nxe³jau³xai²na², a²nũ²a² ãn³yãn³nũ²kxain¹tũ̱³ka̱³txa² a²ne³nxẽ³na² ain³kxain¹ka³tu̱³, ha³lo²a² a³la³kxai¹nxa³kxe³su² e³ain¹te³nah¹lxi¹: —Ta²li¹na²li¹. Nxe³nxa²ha¹te¹, ã̱³lxi³te² nũ̱³ka̱³txa² e³ain¹te³nah¹lxi¹: —Oh³xan¹jah¹la² e³kxi²te²sin²ju²li¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². 30 Yxãn¹ta¹, Je³su²jah³la² wãn³txi³kxai³lu¹, a²nũ²a² nũ̱³ka̱³txai²na² ĩ³ye³kxain¹te³nah¹lxi¹: —Txa²wĩ³na² wãn³txi³na² ĩ³ye³kxi²nẽ³jau³xĩ³na² ain³kxi²si¹nx2ti³jau³su² e³na³li¹. Hai³txi³, Txai²na² so¹lxi³ ain³kxi²si¹sa²jau³su² e³xa³wi¹. 31 Kwẽn¹tai²na² yuh³xai²nãn¹tũ̱³ka̱³txa² ko̱³nxe³ti³ kãi³ain¹ju³ta² a²yo³ha² a̱in³nha²ta³lu²nain¹na³li¹. Txa²wã¹sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a¹ a̱in³nhain¹ka³tu̱³ ko̱³nxe³te²lo³tain¹tu¹wi¹. Kwẽn¹tai²na² ha³lo²a² hau³kon³na³li¹. Nxe³ha²kxai³, kwẽn¹tai²na² yuh³xai²nãn¹ko³xa² a²wa³kxẽn³yah³la² Sa³ta³na²jah¹la² ũ³nhũ̱³sa²tã³ain¹tu¹wi¹. 32 Ai¹nha²kxai³, Txai²na² Txa²wã¹sũ̱³na² A²hxi²kan¹ta² Si³yxau³tãu³lot3sa²kah³lo²na¹xai²na² sa²kxai³lu² sa²so¹sa²sxã³ sa²ka²la¹hẽt1sain¹sxã³ su²lhã³sain¹kxai²nãn²tu̱³, a²nũ²a² yxo²ha³kxa¹ ĩ³kaix1sa²so¹ai¹na¹tu¹wi¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². 33 Wãn³txai²na² Je³su²jah³lai²na² ĩ³ye³ka³tu̱³, ye³jen¹na² su²lhã³ain¹ju³ta³nũ³a², hi³sa³ka³txa² ũ³hxi²kĩ¹la³kxi²sxã³ ya²lu¹kxi²nẽ³lain¹ju³ta³nũ³a² ĩ³yau¹ũ³nha²yain¹ta¹hxai²hẽ¹la². 34 Nxe³nxa²ha¹te¹, a²nũ²a² ã³yãn³ki³nũ²kxi²xain¹tũ̱³ka̱³txai²na² wãn³txi³kxai³lu¹, ĩ³wa²lũ³xain¹te³nah¹lxi¹: —Txa²wã¹ha³te̱h³nxã³nxãn¹jau³xa² kxã³nxu¹tai²na² ũ³wha²li¹la³kxi²nẽ³jau³xu¹tai²na²sa¹: “Txa²wã¹sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a¹ A²hxi²kan¹ta² Si³yxau³tãu³lo³jah¹lo²su² jah¹la² kxã¹nãu³a¹ ha³ta̱³nxãn²txi³, ka³te̱³na² so¹lxi³ yxau²wa³to²hi²sa²tẽ³tu¹wi¹.” Ta¹hxai²ti³ai¹ti²ti¹. Jau¹xai²na² wain³jau³xai²la¹i¹. Yxãn¹ta¹, wxa²wãn³txi³kxai³lu¹: “Txai²na² Sũ̱³na² A²hxi²kan¹ta² Si³yxau³tãu³lot3sa²kah³lo²na¹xai²na² sa²ka²la¹hẽt1sain¹sxã³ su²lhã³sain¹tu¹wi¹.” Nxe³nhi¹lxi¹. Nhĩn¹kxai²nãn²tu̱³, ka³te̱n³su² yxau²wa³to²hi²sa²tẽ³hĩ̱³nx2nxã̱³lxi¹, Wxãi²li¹. Nhĩ¹nha²kxai³, Wxãi²na² Txa²wã¹sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a¹ A²hxi²kan¹ta² Si³yxau³tãu³lo³txa²kah³lo²su² nhĩn¹ji¹ku¹, ĩh¹nxe³ju³ta̱n¹nũ³su² nhĩn¹ji¹ku¹ nxa²nha¹nhai¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². 35 Nxe³nxa²ha¹te¹, Je³su²jah³lai²na² wãn³txi³kxai³lu¹: —Jũ¹nxe² hĩ¹na²kxai³, ha²te¹jah¹lo²na¹xai²na², Sũ̱³na² yen³kxa² ĩ³yau¹ũ³nx2ti³jah¹lo²na¹xai²na² yxau²xai³lya³nx2ta¹tu¹wi¹. Na¹ka³tu̱³, yxau³ya³nx2ta¹hĩ¹na¹ txa²wãn³txa² ain³kxi²sah¹lxi³hẽ¹li¹. A²ya³la³tu̱³ wãn³txan²tu̱³ a³la³kxah¹lxin¹txai²lã¹. Yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³, a²ha²te¹ju³ta² ã³nxai³ti³hũ̱³nxe², a²ya³la³lyau³tu̱³ wi¹la³la³kxah¹lxin¹tu¹wi¹. Jã¹nxa¹jau³su², ka³nxah³ju³ta² ã³nxai³ki̱³kxai²nãn²tu̱³: “Ĩh¹nũ¹la³ta̱³ ã³nxai³lah¹lon³ku².” Nxe³hĩ̱³ki̱³tã³li¹. Jã¹nxe³kxe³hũ̱³nxe², Txai²na¹xai²na², ha²te¹jah¹lo²na¹xai²na² ã³nxĩ³sxã³ he¹ya³nx2ti³nxa³kxai²nãn²tu̱³, na¹kxa²si³yo³na¹, ka³nxah³ju³ta² ai³yah³lxin¹jut3sũ̱³nxe²: “Ĩh¹nũ¹la³ta̱³ ai³na¹lhon³ku².” Nxe³yah³lxin¹jut3sũ̱³nxe², yxau²xai³yah³lxi³hĩ̱³nxa¹lxi¹. Yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³, hxi²kan¹txi³ txa²wãn³txa² ain³kxi²sah²lxan³tho³li¹. Sah²lxan³kxe³su², a²ya³la³lyau³tu̱³, a³la³kxi²yah³lxi³hĩ̱³nx2nxã̱³lxi¹. 36 Nxe³ha²kxai³, he¹ya³nx2ta¹hĩ¹na¹ txa²wãn³txai²na² ain³kxi², sa²yxo²we¹ti², nxe³sah¹lxi³hẽ¹li¹. Sah¹lxin¹kxai²nãn²tu̱³ Txai²yã¹xah¹lxin¹tu¹wi¹. Yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³, a²nũ²a² ã̱³xa² a²ya³la³lyau³xan²tu̱³ ĩ³yau¹ũ³hain¹yah³lxin¹tu¹wi¹. Yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³ sa²ha²te¹tain¹te²hũ̱³nxe² yxau²xai³yain¹yah³lxi³hĩ̱³nxa¹lxi¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³jau³xai²na² e³ta³lun²te²ka³ka¹ Je³su²jah³la² ã³na¹ain¹sxã³ ã³no¹wxe³yain¹ta¹hxai²hẽ¹la².

Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txa² Je³su²jah³la² sa²yxo²ã³ain¹jau³su²

37 Nxe³ju³ta², Je³su²jah³la² ha³lo²ai²na² yxau²xai³lhĩ¹na², wã³nxĩn¹sxã³ kãi³ju³ta² ka³lxa¹ju³ta² kãi³yain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Yain¹kxan²ti³, Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txa² a²hxi²kan¹txi³nãu³xa² sa²yxo²we¹tain¹ta¹hxai²nxa³hẽ¹la². 38 Ha³lo²a² sa²yxo²we¹tai¹nxa³ju³tai²na², yãn³tai²na² I³sa³i²ah³lu¹tai²na², Txa²wã¹sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a¹ wãn³txa² ĩ³hen³txi³nẽ³jah¹lu¹tai²na² e³te³nah¹lxi¹: —Sũ̱³nãi³. Txa²wã¹wãn³txain²txi³ ĩ³hen³txain¹ki̱³jau³xain²txi³ sa²yxo²we¹tẽ³lai¹nxa³ha²kxai³, Sũ̱³nu² ĩ̱³nxai²na² nũ̱³kxũ³nĩn¹ju³txain²txi³ ye³kan¹ti³he¹nxai¹nxa³ha²kxai³, nxe²na³li¹. Kxã³nxãn¹jau³su² ta¹hxai²ti³ai¹ti²ti¹.A²nxe³jau³xu¹ta²kxai³ nxe³je³na³kxa² ti¹ai²na² so¹lxi³, a²ya³la³tu̱³ nxe³jau³xau³hxai²tẽx1 jã¹nxe³sxã³, Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txa² a²hxi²kan¹txi³nãu³xa² Je³su²jah³la² sa²yxo²we¹tain¹ta¹hxai²nxa³hẽ¹la². 39 Jã¹nxain¹jut3su² Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txai²na² sa²kxai³lu¹ hxi²kan¹txi³ Je³su²jah³la² sa²yxo²we¹tai¹nxa³ju³ta² I³sa³i²ah³lu¹ta²kxai³ wãn³txa² yau³ã̱³lxi³ yãn³tai²na² e³te²an¹jau³kxai³lu¹: 40 —Txa²wã¹sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a² ĩ³ye³sxã³ a²nũ²a² ĩ³lxi³thin¹ti³he¹nxa³tũ̱³ka̱³txa² ĩ³ye³te³nah¹lxi¹: “Ĩ³lxi³thin¹ti³hex1yah³lxi¹hxai²nxãn³tai¹ti²ti¹. Yah³lxi¹nha²kxai³, ye³han³te²hũ̱³nxe² yxau², nex3kax3tũ̱³te²hũ̱³nxe² yxau², yah³lxin¹tu¹wi¹. Yah³lxin¹kxai²lẽ¹. Txa²nũ̱³kxũ³na¹ju³ta³la³ ye³kan¹txi³ ĩ²ti³hex1sah¹lxa³nha²kxai³, Txa²wãn³txa² wi¹jau³xa² nex3kan¹txi³ ã³ne³to³yhah²lxa³nha²kxai³, yah³lxin¹tu¹wi¹. Yah³lxin¹kxai²lẽ¹. Wxã³sxã³ wxa²ko̱³nxe³ti³ kãi³yah³lxin¹ju³ta² wxa²wa²su¹txa²txi³si¹sah¹lxin¹jau³la³ wxã³yah²lxan³tho³li¹. Jã¹yxah³lxin¹kxa²ya̱n³ti³su² ya³nx2ta¹i¹. Wxã³sah¹lxin¹ju³ta² ten³ti³hex1sa²nxãn³nhai¹, kãin² ĩ³lxi³thin¹ti³hex1yah³lxa³nha²kxai³lu¹.” Sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a¹ wãn³txa² na²hẽ³li¹.I³sa³i²ah³lu¹tai²na² ta¹hxai²hẽ¹la². 41 Nxe³jau³xau³hxai²tẽx1tã², I³sa³i²ah³lu¹ta²kxai³lu² kxã³nhxĩ¹nu¹ta²kxai³, Je³su²jah³la² ĩ²ain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Ain¹te³nah¹lxi¹: —Je³su²jah³lai²na² wxi²kin³ti³ton³khaix1jah¹lo²su² na³na¹. I³sa³i²ah³lu¹tai²na² a²ẽ¹nãn¹jau³la³, ta¹hxai²hẽ¹la². Ain¹sxã³: —Je³su²jah³la², ha³lo²ai²na² wxã³ju³ta²nũ³a² ĩ³ye³a¹tũ¹xã¹. Ain¹sxã³, wãn³txai²na², Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txa² a²hxi²kan¹txi³nãu³xa², Je³su²jah³la² sa²yxo²we¹tai¹nxa³jau³nũ³u¹tai²na² ĩ³ye³kxũ¹nẽ³ta¹hxai²hẽ¹la². 42-43 Nxe³kxa²ha³ta̱³nxãn²ti³, Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txai²na² a²hxi²kan¹txi³ nũ̱³ka̱³txa² ha³ta̱³nxãn²txi³ wxa²hait1so¹yhain¹tũ̱³ka̱³txa² ka³lxa¹tũ̱³ka̱³txa² Je³su²jah³la² sa²yxo²we¹tain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Yxãn¹ta¹, hai³txi³ sa²yxo²wet1si¹hain¹jau³la³ txa²wã¹ẽ¹nãu³a² ĩ³sai¹sxã³ e³lẽ³na² ĩ³ye³ain¹ta¹hxai²nxa³hẽ¹la², fa³ri³se²a² nũ̱³ka̱³txa² yuh³li³yhu¹jau³su² ha²kxai³la².—Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txa² ã³nũ²kxi²ki̱³thĩ³na² ũh³nũ̱n³sa²tã̱³ha³lo²sai¹nẽ³lain¹kxa²ya̱n³ti³su², ki̱³nhai¹. Ki̱³sa²kxai³ ko̱n³to³ni² yxau³ki̱³tũ¹xã¹. Fa³ri³se²a² nũ̱³ka̱³txa² ĩ³wi¹lhin¹si¹nhẽ³jau³xa² so¹lxi³ kãin² yxo²kwa̱in³ki̱³ta³nã¹, a²ẽ¹nãu³a²su¹. Ain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Ain¹kxai²lẽ¹. A²nũ²a² wi¹lhin¹si¹hain¹jau³su² so¹lxi³, kãin² yxo²kwa̱i³nain¹kxai²lẽ¹. Hai³txi³ Sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a¹ wi¹lhin¹si¹hain¹jau³la³ yxo²kwa̱i³nain¹ta¹hxai²nxa³hẽ¹la². Ain¹jau³su², hai³txi³ Je³su²jah³la² sa²yxo²wet1si¹hain¹jau³la³ e³lẽ³na² ĩ³ye³ain¹ta¹hxai²nxa³hẽ¹la².

Je³su²jah³la² wãn³txa², ko̱³nxe³te²la² ĩ³yĩ¹lain¹jau³su²

44 Nxe³nxa²ha¹te¹, Je³su²jah³la² wãn³txi³kxai³lu¹, kãin² ĩ³kaix1te³nah¹lxi¹: —A²nũ²a² a²ten³te²su² te²an²tu̱³, sa²yxo²wet1sain¹kxai²nãn²tu̱³, Txa²wĩ³na² ĩ³sa²si¹hã³sa²jah¹lu¹tai²na² sa²yxo²we¹tain¹nũ³nhĩ̱³nx2na³li¹. Hai³txi³ Txai²na² so¹lxi³ sa²yxo²wet1sai¹nhĩ̱³nx2nxa³i¹. 45 Jã¹nxa¹jau³su², Txain²txi³ a²nũ²a² yxo²ĩ²sain¹kxai²nãn²tu̱³ Txa²wĩ³na² ĩ³sa²si¹hã³sa²jah¹lain²txi³ yxo²ĩ²ain¹nũ³nhĩ̱³nx2na³li¹. 46 Txai²li² yuh³xai²nãn¹ko³xai²na² wxã³na¹ju³ta², a²nũ²a² yxo²ha³kxa¹ sa²ha²te¹te²hũ̱³nxe² wxã³na¹hẽ³li¹. Na¹kxai²nãn²tu̱³, a²nũ²a² sa²yxo²wet1sain¹kxai²nãn²tu̱³, hai³txi³ ko̱³nxe³ti³ kãi³kxa² wah³yu³ta³la³ ka³nxah³jut3sũ̱³ju³ta³la³ yxau²xai³lai¹nx3tho³li¹. 47 Yxãn¹ta¹, a²nũ²a² ĩ²li³te²la³ txa²wãn³txai²na² a²ne³nxẽ³na² so¹lxi³ ain³kxi²sain¹kxan²ti³, a²ẽ¹nãu³a¹ a̱u³txi³ sa²yxo²wet1sai¹nxa³kxai²nãn²tu̱³, hai³txi³ ko̱³nxe³te²la³ o̱x3tain¹nxa³lho³li¹, Txai²li¹. Na¹jut3su² a²nũ²a² yxo²ha³kxa¹ wxa²wa²sut1si¹hai¹na¹jau³su², ha³lo²ai²na² wxã³na¹hẽ³li¹. Hai³txi³ a²nũ²a² ko̱³nxe³te²la³ o̱x3tain¹te³lhxã³ nxe³jah¹lo²txã³i¹, Txai²li¹. 48 Yxãn¹ta¹, a²nũ²a² en²sa³ha²kxai³, txa²wãn³txa² sa²yxo²ã³sa³ha²kxai³, a²nxe³jah¹lo²su² kxai²nãn²tu̱³, ko̱³nxe³te²la³ ĩ³yĩ¹lain¹ju³ta³nũ³a² yũ³tu¹wi¹. Nxe³ju³ta²sa¹, txa²wãn³txai²nãn²tu̱³, hĩ¹na² ĩ³ye³kxai¹na¹jau³xai²nãn²tu̱³, yxau²sa²tẽ³xai³ka³tu̱³ hu³, yxan¹nãu³a¹ ha³lo²ai²na² hxan³tãu³a¹, a²nxe³jah¹la² txa²wãn³txai²na² wi¹jau³xai²na² ain³kxi¹xain¹tu¹wi¹. Ain¹kxai²nãn²tu̱³, “Je³su²jah³la² wãn³txa² wi¹jau³xa² kxã³nxa² sa²yxo²ã³a¹hẽ³li¹. Hĩ¹na² Sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a¹ ĩ³lxi³sxã³ ĩ³yĩ¹li²sa²nxa³lho³li¹.” Ain¹tu¹wi¹. 49 Txa²wãn³txa² e³a¹jau³xai²na², kwa² hxi²kan¹txi³lo³nha²sxã³ e³nxa³i¹. Nxe³yãn¹ta¹, Txa²wĩ³nu¹tai²na² ĩ³sa²si¹hã³sa²jah¹lu¹tai²na² ĩ³kwa³na³sa³na²hẽ³li¹. Nxe³sa²jau³xa² ĩ³wet1sa²so¹sxã³ e³a¹i¹. 50 Txa²wĩ³na² wãn³txa², ĩ³kwa³na³nẽ³jau³xa², ka³te̱³na² wi¹tãu³a¹ a²nũ²a² yxo²ha³kxa¹ yxau²xai³te³lhxã³ ĩ³kwa³na³nẽ³na³li¹. Nxe³ju³ta³, a³la³kxi²na¹nhai¹. Na¹ha²kxai³, Txa²wĩ³na² wãn³txa² ĩ³wet1sa²so¹na¹jau³xa² so¹lxi³ e³ya³nx2ta¹i¹. Je³su²jah³la² ta¹hxai²hẽ¹la².

13

Je³su²jah³la² a²sa³wi³ha³lxi³nãu³xa² wxa²yu̱³hi̱n³ta³kxã¹jau³su²

1 Nxe³nxa²ha¹te¹ Pas²kwa²nxe³je³na³kxa², Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txai²na² ã³yãn³ki³nũ²kxain¹sxã³ kãin² ĩ³yain³tai¹ni² Txa²wã¹sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a¹ ĩ³ka³li³si¹hain¹jau³su² ĩ³ye³kxai¹ni², nxe³je³na³kxa² ya̱u³son³kxain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³hĩ¹na², Je³su²jah³la² a²sa³wi³ha³lxa² whãi²na¹ sxi²ha² thĩ³nãu³xã¹ yxau³ain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Yxau³ain¹nxa²ha¹te¹, Je³su²jah³lai²na² sa²kxai³lu² a²ẽ¹nãn¹jau³kxai³lu¹: —Txa²hxi²kĩ³la², Txa²wĩ³na² ĩ³yĩ¹li²nũ¹sa²ju³ta² hau³kon³na³na¹. Yuh³xai²nãn¹ko³xai²na² wa²li³sxã³ Txa²wĩ³na² yxau³tãu³a¹ ĩ³na¹ju³ta³nũ³a² ya̱u³son³kxi²na³na¹. Na¹ha²kxai³, txa²sa³wi³ha³lxai²na² yuh³xai²nãn¹ko³xa² a²sa³wi³ha³lxi³ye²te²nũ̱³ka̱³txai²na² kxãn³su² a³lxi²hxai²na¹hẽ³nã¹. Ka¹txi³ a³lxi²sa²tẽ³hxai²na¹hẽ³na¹. Na¹ha²kxai³, kãin² a³lxai¹na¹ju³ta² txa²sa³wi³ha³lxai²na² ĩ³yau¹ũ³hai¹na¹tũ¹xã¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². 2 Yxãn¹ta¹, Ju³ta²sah³la² Je³su²jah³la² a²sa³wi³sxa² ha³la³je¹nai³kxai³tã² Sa³ta³na²jah¹la² wãn³txa² ain³kxain¹ta¹hxai²hẽ¹la².—Ju³ta²sah³lãi³. Je³su²jah³la² ĩ³ko̱x1ko̱¹son²kxi¹sẽ¹li¹. Sa³ta³na²jah¹la² yhain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Yxãn¹ta¹: —Hã³xã¹, na¹tu¹wi¹. Ju³ta²sah³la² yhain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³jau³xai²na² ĩ³ko̱x1ko̱¹son²kxi²si¹jau³nũ³su², Ju³ta²sah³lai²na² ain³kxi²so¹sxã³ a²ẽ¹nãu³a¹ wxa²sa²no¹kxin¹ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³kxe³su², Ju³ta²sah³lai²na² a²sa³wi³ha³lxi³nãu³xai²na² wã³kon³te²nãu³xai²na² whãi²na¹, yxau³yain¹ta¹hxai²hẽ¹la². 3 Nxe³ju³tan¹te²kxa³ya̱³tu̱³ti¹, Je³su²jah³lai²na² sa²kxai³lu¹ a²sa³wi³ha³lxi³nãu³xai²na² sa²kxai³lu¹ whãi²na¹ ã³yãn³ki³nũ²kxi¹xi²sxã³ ĩ³yai³nain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Yxãn¹ta¹, ha³lo²a² Je³su²jah³la² nũ̱h¹ a³la³kxi²ta³lun²ta¹hxai²hẽ¹la².—Txa²wĩ³na² hxi²kan¹txi³lot3sa³na²hẽ³nã¹. Na¹ha²kxai³ ha³lo²a² yxo²ha³kxa¹ hxi²ka¹na¹nhã¹. Kxã³nxa², Txa²wĩ³na² ye³na¹ a³li³sxã³ wxã³na¹hẽ³na¹. A¹hĩ¹na¹, Txa²wĩ³na² yxau³tãu³a¹ ĩ³na¹tũ¹xã¹. Yxãn¹ta¹, txa²sa³wi³ha³lxai²na² kãin² a³lxi²na¹nhã¹. Na¹ha²kxai³, hĩ¹na² ĩn²nxa³ta̱³lxa¹ txa²a³lxi²khaix1na¹ju³ta² ĩ³yau¹ũ³hai¹na¹tũ¹xã¹. Nxe²e³kxi²nha²ta¹hxai²hẽ¹la². 4-5 Nxe³ju³tan¹te²kxa³ya̱³tu̱³ti¹, Je³su²jah³lo²su² te²kxai³lu¹ ĩ³yain³ta³lun²sã²nxa³kxe³tu̱³, nũ̱h¹ ĩ³sa²yxau³sxã³ a²wã²la² wi²kxi²nha²ka³lo³a² sa²sai¹kxi²nha²sxã³ ũ³ha̱¹nũ²la², to³a²ya³ka³lo³a² wã²la²ka³lo³a² ũ³yhu̱³yã³na³kxi²nha²ki̱³ka³lo³nũ³a² so¹sxã³ sa²si³wa̱³lã̱u²kxi²nha²ka³tu̱³, ĩ̱³yau³xa² kwa³ta³lẽ³nãu³a¹ ã³nẽ¹so¹nũ²la², a²sa³wi³ha³lxi³nãu³xai²na² a²yu³kxa² sa²kxai³lu¹ wxa²yu³hi̱n³ta³kxi², wã²la²ka³lo³ai²na² sa²si³wa̱³lã̱u²kxi²nha²ka³lo³ai²na² ũ³yhu̱³yã³na³ta³lxi³kxi² ũ³yhu̱³ya³na³ta³kxi² nxe²xai³yain¹ta¹hxai²hẽ¹la². 6 Nxe²xai³yain¹nũ²la², Pe²jah³la² ã³wxã³nũ²la²: —Txa²hxi²kan¹jah¹lãi³. Ĩh¹nxe³kxa²ya̱n³ti³ta̱³ wxa²yu̱³hi̱n³ta³kxi²sa²te³lin¹ji¹? Pe²jah³lai²na² wãn³txa², ta¹hxai²hẽ¹la². 7 Nxe³ta¹, Je³su²jah³la² wãn³txi³kxai³lu¹: —Kãi³kxi¹nxa²ha¹ju³ta² kwẽn¹tai²na² ã³ne³wxe²nxã̱³lxi¹. Yxãn¹ta¹, a²yan¹nãu³a¹ wi¹lã³ne³wxe³nx2tu¹wi¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². 8 Nxe³nxa²ha¹te¹, Pe²jah³la² wãn³txi³kxai³lu¹: —Wxãi²na² ã³sen³sai¹sa²sxã³ hxi²kan¹khaix1te²si¹lxi¹. Nĩ¹nha²kxai³ wxa²yu̱³hi̱n³ta³kxi²sa²txa³hẽ¹li¹. A²nũ²a² hxi²kan¹te²su² te²a² a²sa³wi³ha³lxa² yu̱³kxa² wxa²yu̱³hi̱n³ta³kxi²ki̱³ju³ta² wai³nxa³i¹. Nxe³ha²kxai³ yu̱³kex3nũ³nxa²hxa³lho³li¹. Pe²jah³lai²na² ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³nxa²ha¹te¹, Je³su²jah³la² wãn³txi³kxai³lu¹, ĩ³wa²lũ³xain¹te³nah¹lxi¹: —Wxa²yu̱³hi̱³la³kxi¹nxa²hxa³kxai²nãn²tu̱³, txa²sa³wit3sa²hĩ̱³nx2nxa³lxi¹. ónhẽ¹txa²hĩ̱³nxãn²nxa³i¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². 9 Nxe³nxa²ha¹te¹, Pe²jah³lai²na² wãn³txa² te³nah¹lxi¹: —Txa²hxi²kan¹jah¹lãi³. Txa²hxi²ka³na² whãi²na¹ wxa²hxi²hi̱³la³kxi², txa²yu̱³ka³na² whãi²na¹ wxa²yu̱³hi̱n³ta³kxi², txa²ne³ka³nai²na² whãi²na¹ wxa²ne³hi̱³la³kxi², nxe³sẽ¹li¹. Txa²yu̱³kxa² so¹lxi³ wxa²yu̱³hi̱n³ta³kxi²sa²txa³hẽ¹li¹. Sah¹lxin¹kxai²nãn²tu̱³, wxa²sa³wi³sxa³khai³sa³tu¹wi¹. Ju¹ta² ten³sa³nhai¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². 10 Nxe³nxa²ha¹te¹, Je³su²jah³la² wãn³txi³kxai³lu¹: —Txa²wã¹nũ²a² whãi²na¹ ho³xi²han³kxi²te³nha², nxe³ki̱³kxai²nãn²tu̱³, hã²wxãn³txa³, txa²wã¹yu̱³kxa² so¹lxi³ nã̱³ti³nẽ³lhĩ̱³nx2na³li¹. Nxe³kxai²nãn²tu̱³, wxa²yu̱³hi̱n³ta³kxi²nha²ki̱³kxai²nãn²tu̱³, txa²wã¹nũ²a² whãi²na¹ han³kxi²ta³lun²nẽ³lhĩ̱³nx2na³li¹. Jã¹nxa¹jau³xai²na², wxa²nũ̱³ka̱³txi³ ĩ³nxai²na² han³ta³lun²nx2ti³kxe³hũ̱³nxe² wxa²ko̱³nxe³yah³lxin¹ju³ta² wxa²wa²su¹txa²lxa¹tai¹ti²ti¹. Yxãn¹ta¹, wxa²yu³ta² ka³na³ka³na³jah¹la² so¹lxi³ o̱n³yah³lxi¹lxi¹. A²nxe³jah¹la², ko̱³nxe³ju³ta² yxau²xai³lain¹na³li¹. Txa²wã¹nã̱³ta² han³kxi²nxa³te²hũ̱³nxe² a²ko̱³nxe³ju³ta² yxau²xai³lain¹na³li¹. 11 Nxe³jau³xai²na², Je³su²jah³la² ha³lo²a² a³la³kxi²kxe³su²: —Ju³ta²sah³lai²na² ye³jen¹na² ko¹ko¹xa² hxi²ka²nãu³a¹ ã³yũ³sain¹tũ¹xã¹. Nxe³nha²ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³jau³xai²na², a³la³kxi²ta³lun²kxe³su², ĩ³ye³sxã³: —Wxa²yu³ta² ka³na³ka³na³jah¹la² so¹lxi³ o̱n³yah³lxi¹lxi¹. A²nxe³jah¹la² ko̱³nxe³ju³ta² yxau²xai³lain¹na³li¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². 12 Nxe³nxa²ha¹te¹, wxa²yu̱³hi̱n³ta³kxain¹ta³lun²nxa²ha¹te¹, wã²la² ũ³whi²kxi¹xi²nhã²nũ²la², ã³wxe³xi²nũ²la², Je³su²jah³lo²su² te²kxai³lu¹ a²sa³wi³ha³lxi³nãu³xa² ĩ³ye³kxain¹te³nah¹lxi¹: —Wxa²yu̱³hi̱n³ta³kxi¹nx2ta¹ju³txai²na² a²si³yxau³tãu³a¹ ĩ³yau¹ũ¹nx2ta¹tu¹wi¹. óne³wxe³nx2ti³xa³ta²lu¹i¹. 13 Nxe³tãu³a² sa²kxai³lu¹: “Txa²sũ̱³nu²yah³lãi³, Txa²hxi²kan¹jah¹lãi³.” Nxe³sah¹lxi³to³hi¹lxi¹. Jau¹xai²na², wain³txi³ e³yah³lxi³to³hi¹lxi¹, wxa²sũ̱³nũ²sa¹ha²kxai³, wxa²hxi²kan¹txi³sa¹ha²kxai³, nxe³na¹i¹. 14 Yxãn¹ta¹, wxa²yu̱³hi̱n³ta³kxi²nẽ³ju³ta² a²sa³wi³sxa² so¹lxi³ a²wa³ka³li³yu³tai²la¹i¹. Hai³txi³ a²hxi²kan¹jah³la² a²sa³wi³ha³lxa² yu̱³kxa² wxa²yu̱³hi̱n³ta³kxi²ju³ta³la² yũ²nxa³i¹. Nxe³kxan²ti³, Txai²na¹xai²na² wxa²sũ̱³nu²su² na¹kxan²ti³, wxa²hxi²kan¹txi³su² na¹kxan²ti³, wxa²yu̱³hi̱n³ta³kxi¹nx2ta¹te¹ni²ti¹. Jã¹nxe³nhat1jah³lxi³hẽ¹li¹. 15 Kãi³kxi¹nx2ta¹ju³ta² ĩ³ye³ũh¹nx2ta¹i¹. Nxe³nx2ta¹ju³txai²na² kãi³kxi¹nx2ta¹kxa²yãx1nhat1jah³lxi³hẽ¹li¹. 16 Jã¹nxa¹jau³su², a²sa³wi³sxa² hxi²ka¹nxa³i¹. Yxãn¹ta¹ a²sũ̱³na²yah³la² hxi²kan¹te²lã²na³li¹. Jã¹nxe³sxã³, ĩ³kwa³na³nx2ta¹te²su² te³na¹xai²na² hxi²kan¹te²sa¹i¹. Yxãn¹ta¹ ĩ³kwa³na³nx2ta¹kxe³su² te² ĩ³nxai²na² hxi²kan¹nx2ti³hĩ̱³nx2nxa³i¹. 17 Nxe³na¹jau³xai²na², ã³ne³wxe³yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³, sa²yxo²wet1sa²sxã³ kãi³jah¹lxi³hẽ¹li¹. Yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³, wi¹lxon³kxi²yah³lxin¹tu¹wi¹. 18 Yxãn¹ta¹, txa²wãn³txai²na² ĩ³ye³kxi¹nx2ta¹jau³xai²na², wxa²yu³tai²na² ĩ²sxã³ ã³yũ³so¹nx2ta¹kxe³su² te² ĩ³nxai²na² so¹lxi³ ĩ³ye³kxi¹nx2ta¹i¹. Nxe³nx2ta¹kxe³su² te² ĩ³nxai²na² ye³kan¹txi³ ĩ²nx2ta¹jah¹lo²sa¹i¹. Yxãn¹ta¹, wxa²yu³tai²na² sa²yxo²ã³san¹jah¹lo²nũ³su² te² ĩ³nxa² yũ³ah³lxi¹lxi¹. A²nxe³jah¹lo²su², Sũ̱³na² ha³te̱h³nxã³nxãn¹jau³xa² kxã³nhxĩ¹nu¹tai²na² e³te³nah¹lxi¹: “A²nũ²a² yain³txi³nũ̱³xa² ĩ³yain³ya³sain¹jah¹lo²su² te²a² ha³ta̱³nxãn²txi³ ĩ³ko̱x1ko̱¹son²kxi²sain¹tu¹wi¹.” Ta¹hxai²ti³ai¹ti²ti¹. A²nxe³jau³xau³hxai²tẽx1 jã¹nxe³sxã³ ye³jen¹na² a²nũ²a² kãi³kxi²sain¹tu¹wi¹. Sain¹kxai²nãn²tu̱³, ha³te̱h³nxã³nxãn¹jau³xa² a²ya³la³tu̱³ ta³lun²tu¹wi¹. 19 Yxãn¹ta¹, Txai²na¹xai²na² ha³lo²a² ũ³hũ¹nx2ti³xa³ta̱³lxa² wãn³txai²na² ĩ³tih³nxe³nx2ta¹i¹. Nxe³nx2ta¹ka³tu̱³, hã²wxãn³txa³ ã³nhau³ko³khai¹nxe³tãu³a¹ ha³lo²a² ĩ²yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³, txa²wãn³txai²na² yxo²ĩ²sah¹lxin¹tu¹wi¹. “Hai³yo¹. Je³su²jah³la² wãn³txi³khai³xa² so¹lxi³ ĩ³ye³kxi²nẽ³tai¹ti²ti¹. Sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a¹ A²hxi²kan¹ta² Si³yxau³tãu³lo³kxah³lo²su² na³li¹.” Sah¹lxin¹tu¹wi¹. 20 A²ya³la³tu̱³ wãn³txi³tu̱³ e³kxi¹nx2ta¹i¹. A²nũ²a² ĩ²li³te²su² kxai²nãn²tu̱³, txa²sa³wi³sa² ĩ³sa²si¹hã³a¹kxe³su² te²a² sa²yxo²we¹tũ³sain¹kxai²nãn²tu̱³, a²nxe³jah¹lo²su² kxai²nãn²tu̱³, Txai²na² Je³su²jah³lo²na¹xai²na² sa²yo²wet1sain¹nũ³nhĩ̱³nx2na³li¹. Sain¹kxai²nãn²tu̱³, Txa²wĩ³nu¹tai²na² ĩ³sa²si¹hã³sa²jah¹lu¹tai²na² sa²yxo²we¹tain¹nũ³nhĩ̱³nx2na³li¹.—Ko¹ko¹xa² hxi²ka²nãu³a¹ ã³yũ³sai¹nĩn¹tu¹wi¹. Nxe³jau³su² 21 Nxe³nxa²ha¹te¹, ĩ³ye³ta³lun²nxa²ha¹te¹, Je³su²jah³la² a²ẽ¹nãu³a¹ a̱u³txi³ kãin² ĩ³ãin²ta³kxi²nha²ha²kxai³, ĩ³ye³te³nah¹lxi¹: —A²ya³la³tu̱³ wãn³txi³tu̱³ e³kxi¹nx2ta¹i¹. Wxa²yu³ta² ka³na³ka³na³tin¹te² ĩ³nxa² ko¹ko¹xa² hxi²ka²nãu³a¹ ã³yũ³sai¹nĩn¹tu¹wi¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². 22 Nxe³ju³tan¹te²kxa³ya̱³lhu², a²sa³wi³ha³lxi³nãu³xa² sa²kxai³lu² ĩ³wã̱³wã̱³ta³kxi²nha²sxã³ ã³nĩ²la³kxi² ta³lun²nhain¹te³nah¹lxi¹: —Ĩh¹nxe³te²la³ta̱³ ĩ³yxaih²kxi²ki̱³te²la³ji¹? A²ẽ¹nãu³a¹ nhain¹ta¹hxai²hẽ¹la². 23 A²nxe³tãu³a² a²sa³wi³sxa² Je³su²jah³la² a³lxi²khai¹nxe³kxah³lo²su² te²a² Je³su²jah³la² a²wi³lẽ³nãu³a¹ sa²nẽn¹kxi²khaix1nxe³je³nãu³a² ã³wxe³ain¹ta¹hxai²hẽ¹la². 24 Nxe³nxa²ha¹te¹, Pe²jah³lai²na² wãn³txi³kxai³lu¹, a²sa³wi³sxai²na² hãi³a² ĩ³ye³kxain¹te³nah¹lxi¹: —Ya²ha³we¹. Je³su²jah³la² ĩ³ye³kxi¹txai¹nhẽ³li¹. “Ĩh¹te²ta̱³ ĩ³ye³kxin¹te²la¹xã¹?” Nxe³txai¹nhẽ³li¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². 25 Nxe³nxa²ha¹te¹, a²sa³wi³sxai²na² Je³su²jah³la² sa²nẽn¹kxi²khaix1nxe³je³na² ã³wxe³jah¹lai²na² wãn³txi³kxai³lu¹, Je³su²jah³la² e³kxi²te³nah¹lxi¹: —Txa²hxi²kan¹jah¹lãi³. Ĩh¹te²ta̱n³te²la¹xã³? Yhain¹ta¹hxai²hẽ¹la². 26 Nxe³nxa²ha¹te¹, Je³su²jah³la² wãn³txi³kxai³lu¹ ĩ³wa²lũ³xi²te³nah¹lxi¹: —A²yain³txi³nũ̱³xa² sa²so¹sxã³ yain³txi³yau³xa² ũ³hũ̱¹kxi²sa²sai¹sã²na¹ka³tu̱³, ĩ³ko̱x1ko̱¹son²kxi²sa²jah¹lo²nũ³ai²na² ũ³hũ¹ai¹na¹tu¹wi¹. Nxe³jah¹lo²su² na³li¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³ka³tu̱³, Je³su²jah³lo²su² te²kxai³lu² yain³txi³nũ̱³xa² sa²so¹sxã³ a²yau³xa² ũ³hũ̱¹kxi²sa²sai¹sxã³ Ju³ta²sah³la² sa²kxai³lu², Ki³lo²ko³xa² to̱n¹jah¹la² sa²kxai³lu², Si³mãu²ah³la² a²tah²yah³la² sa²kxai³lu², ũ³hũ¹ain¹ta¹hxai²hẽ¹la². 27 Nxe³tũ̱³xai²na², Ju³ta²sah³lai²na² sa²so¹sxã³ ĩ³yai³nain¹tãu³ Sa³ta³na²jah¹la² sa²kxai³lu² Ju³ta²sah³lai²na² a²nxũ²kwa̱i³nãu³a¹ ã³nxũ²kwa̱i³wi¹hain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³nxa²ha¹te¹ Je³su²jah³la² wãn³txi³kxai³lu¹, Ju³ta²sah³la² ĩ³ye³kxi²te³nah¹lxi¹: —Ha³lo²a² kãi³te³lhxã³ nĩn¹ju³ta² hxi²wa³su³sẽ¹li¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². 28 Yxãn¹ta¹, wãn³txai²na² hãi³jau³xai²na² a²si³yxau³tãu³la³ hai³txi³ a²sa³wi³ha³lxi³nãu³xai²na² ã³wxe³yain¹tũ̱³ka̱³txai²na² a³la³kxain¹ta¹hxai²nxa³hẽ¹la². 29 A³la³kxai¹nxa³ju³ta²sa¹, a²sa³wi³ha³lxi³nãu³xai²na² a²ẽ¹nãn¹jau³xa² ĩ³ye³kxi²nha²jau³xa²sa¹: —Ju³ta²sah³lai²na², txa²wã¹yo³hi²ki̱³txã³nxũ³a² ũ³ha̱¹kxi²nẽ³jah¹lo²su² na³na¹. Nxe³ha²kxai³, Je³su²jah³lai²na² wãn³txai²na² Ju³ta²sah³la² ĩ³ye³kxain¹jau³xai²na²sa¹: “Yain³txi³nũ̱³xa² Pas²kwa²nxe³je³na³kxa² ĩ³yain³ki̱³tũ̱³nxũ³a² ũ³yho³hi²so¹kxi²si¹hain¹jau³su² ta̱³nxa², a²nũ²a² a²yen³kxi³hxa³te²su² te²a² txa²wã¹yo³hi²ki̱³txã³nxũ³a² ũ³hũ¹si¹hain¹jau³su² ta̱³nxa², nxe³hĩ̱³nx2na³na¹ Je³su²jah³la² wãn³txa²su¹.” A²sa³wi³ha³lxi³nãu³xa² a²ẽ¹nãn¹jau³su² ta¹hxai²hẽ¹la². 30 Nxe³ka³tu̱³, Ju³ta²sah³lai²na² a²yain³txi³nũ̱³xai²na² sa²so¹kxi²sxã³ ĩ³yain³ta³lun²ka³tu̱³, wa²li³ka³tu̱³ ka³nxah³ju³ta² wa²li³ta¹hxai²hẽ¹la².

Wãn³txa² tah²yau³xa² ĩ³kwa³na³jau³su²

31 Nxe³nxa²ha¹te¹, wa²li³nxa²ha¹te¹, Je³su²jah³la² wãn³txi³kxai³lu¹ a²sa³wi³ha³lxa² wã³kon³te²nãu³xa² ĩ³ye³kxain¹te³nah¹lxi¹: —Kwẽn¹tai²na² ha³lo²a² hau³kon³na³li¹. Na¹ha²kxai³, Txai²na² wxi²kin³ti³to³ti³hit1sa³tu¹wi¹. Nxe³sa²ju³ta², a²nũ²a² yxo²ha³kxa¹ ĩ²sain¹tu¹wi¹. Sain¹kxai²nãn²tu̱³, a²nũ²a² yxo²ha³kxa¹ txa²kãi³a¹ju³ta² ĩ²sain¹kxai²nãn²tu̱³: “Txa²wã¹sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a¹ wxi²kin³ti³ton³khai¹nx2na³li¹.” A²nũ²a² yxo²ha³kxa¹, sain¹tu¹wi¹. 32 Sain¹kxai²nãn²tu̱³, Txa²wã¹sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a¹ a²hxi²ka² wxi²kin³ti³to³ti³hit1sa³tu¹wi¹, kwẽn¹tai²nah¹lxi¹. Sa³kxai²nãn²tu̱³, a²nũ²a² yxo²ha³kxa¹ ĩ²sain¹kxai²nãn²tu̱³: “Hai³yo¹. Je³su²jah³lai²na² wi²kin³ti³ton³khai¹nx2na³li¹. Txa²wã¹sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a¹ wxi²kin³ti³ton³kxa² yã¹nx2na³li¹.” Sain¹tu¹wi¹. 33 Txa²wẽ³ha³lxãi³. Jũ¹nxe² kxãn³su² yxau³ya³nx2ta¹ka³tu̱³ ã³nxĩ³na¹tu¹wi¹. Na¹tãu³a¹, ã³ten³sah¹lxin¹tu¹wi¹. Sah¹lxin¹ta¹, ĩ³te³lhxã³ na¹tãu³a¹ hxi²kan¹txi³ ãn³si³tẽ³sah¹lxan³tho³li¹. Nxe³na¹jau³xai²na², Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txai³tã² ĩ³ye³kxai¹na¹tai¹ti²ti¹. Hĩ¹nai²na² jau³jau¹xai²na² yã¹nxe³jau³xa² ya³nx2ta¹i¹. 34 Na¹ha²kxai³, wãn³txa² tah²yau³xa² ĩ³kwa³na³nx2ta¹i¹. Nxe³jau³xa²sa¹, a³lxi²waun¹nhat1jah³lxi³hẽ¹li¹. A³lxi¹nx2ta¹kxa² yã¹nxe³nhat1jah³lxi³hẽ¹li¹. 35 Nxe³nhyah¹lxin¹kxai²nãn²tu̱³, txa²sa³wi³ha³lxi³lo³txa²lxa¹jau³xa² a²nũ²a² yxo²ha³kxa¹ ain³kxi²nx2tain¹tu¹wi¹. “Tũ̱¹ka̱³txai²na² Je³su²jah³la² a²sa³wi³ha³lxi³khai³nũ̱³ka̱³txai²la¹i¹.” Nxe³nyhain¹tu¹wi¹. Ta¹hxai²hẽ¹la².

Pe²jah³lai²na² Je³su²jah³la² sa²yxo²ã³jau³nũ³a² ĩ³yau¹ũ³jau³su²

36 Nxe³nxa²ha¹te¹, Si³mãu² Pe²jah³lai²na² wãn³txi³kxai³lu¹: —Txa²hxi²kan¹jah¹lãi³. Ĩh¹nũ¹la³ta̱³ ĩ³te³lin¹ji¹? Ta¹hxai²hẽ¹la². Yxãn¹ta¹: —Ĩ³te³lhxã³ na¹tãu³a¹ hxi²kan¹txi³ ãn³si³tẽ³kxi²sa²nxãn³tho³li¹, hĩ¹nai²na²su¹. Yxãn¹ta¹, yxan¹nãu³a¹ ãn³si³tẽ³kxi²san¹tu¹wi¹. Je³su²jah³la² wãn³txa², ta¹hxai²hẽ¹la². 37 Nxe³ta¹, Pe²jah³lai²na² wãn³txi³kxai³lu¹: —Txa²hxi²kan¹jah¹lãi³. Hĩ¹na² ã³si³tẽ³nxa²ha¹ju³ta² ten³khaix1sa³nhai¹. Ĩh¹nxe³kxa²ya̱n³ti³ta̱³ hĩ¹na² ã³si³tẽ³nxa²ha¹ju³ta³la³ yũ²nxa³te²la¹xã³? A³lxi²khai¹nxa²ha¹nhai¹. Na¹ha²kxai³, su²lhã³sain¹kxan²ti³ ã³nã¹nxa²hxa³lho³li¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². 38 Nxe³nxa²ha¹te¹, Je³su²jah³la² wãn³txi³kxai³lu¹: —“A³lxi¹nxa²ha¹jau³su² su²lhã³sain¹kxan²ti³ ã³nã¹nxa²hxa³lho³li¹.” Sah¹lxi¹lxi¹. Yxãn¹ta¹, ko̱³nhxa²sxã³ e³xa̱³lxi¹. A²ya³la³tu̱³, wãn³txi³tu̱³ e³kxi¹nxa²ha¹i¹. Ka³la³ka³la²a² ĩ³yai²li²nxa³ta̱³lxa¹, wxãi²na² ten³si¹sa²nxãn³jau³nũ³su² ye³ha¹li¹ ka³na³ki¹ nxe² ĩ³ye³xi²to³hin¹tu¹wi¹: “Je³su²jah³la² ĩ²ti³hex1te²txã³i¹.” Nxe³kxi²san¹tu¹wi¹. Jau³su² ya³nxa²ha¹i¹. Ta¹hxai²hẽ¹la².

14

Txa²wã¹wĩ³na² ĩ³la³kxi²si¹nhẽ³jau³su² ĩ³yau¹ũ³jau³su²

1 Nxe³nxa²ha¹te¹ Je³su²jah³la² wãn³txi³kxai³lu¹, a²sa³wi³ha³lxi³nãu³xa² ĩ³ye³kxain¹te³nah¹lxi¹: —Hxi²waun³ta³kxi²yhah¹lxi³txa³hẽ¹li¹. Txa²wã¹sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a¹ yxo²ĩ²jah³lxi³hẽ¹li¹. Jã¹nxe³sxã³ yxo²ĩ²sah¹lxi³hẽ¹li¹. 2 Txa²wĩ³na² sxi²nhãu³a¹ ka³lxa¹khai¹nxe³thĩ³na² yũ²na³li¹. Na¹ha²kxai³, nũ¹ka³nãu³a¹ wxa²ha³lo²su² ko³su² nũn³tãu³a¹ nũ¹ka³nãu³a¹ sa²hau³ko³kxi¹nx2ti³te³lhxã³ ã³nxĩ³na¹tu¹wi¹. Wxa²ha³lo²su² ko³su² nũ³ã¹ yũ²nxa³ke³la³te²kxai³ ĩ³hen³txi³nx2ti³hĩ̱³na¹i¹. “Yũ²nxa³i¹.” Nxe³nx2ti³hĩ̱³na¹i¹. Yxãn¹ta¹, yũ²na³li¹. 3 Na¹kxai²nãn²tu̱³, ĩ³na¹kxai²nãn²tu̱³, wxa²ha³lo²a² sa²hau³ko³ta³lun²kxi¹nx2ta¹kxai²nãn²tu̱³, ã³wa̱³li¹xi²na¹tu¹wi¹. Na¹kxai²nãn²tu̱³, ã³sa²so¹nx2ta¹tu¹wi¹. Kan²txi³ yxau³ya³sa²si¹nx2ta¹jau³su² nx2ta¹tu¹wi¹. Na¹kxai²nãn²tu̱³, ha³lo²a² ĩ²li³jut3sũ̱³ju³ta² he¹a¹tãu³a¹ yxau³ya³sah¹lxin¹tu¹wi¹. 4 Nxe³ju³ta², tĩh³na² ã³nxĩ³na¹tĩh³na²nũ³a² wi¹la³la³kxah¹lxi¹nha²kxai³, ha³lo²a² ã³nxĩ³te³lhxã³ na¹tãu³a¹ wi¹la³la³kxah¹lxi¹nha²kxai³, yah³lxi¹lxi¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². 5 Nxe³nxa²ha¹te¹, To³me²ah³la² wãn³txi³kxai³lu¹: —Txa²hxi²kan¹jah¹lãi³. Nxe²nxa³i¹. Ha³lo²a², ã³nxĩ³nhĩn¹ko³nũ³a² ko̱³nũ¹ti³he¹nxe³nxa³sĩn¹nxãn³nhai¹. Sĩn¹nxa³ha²kxai³, ĩh¹nxet3sxã³ tĩh³na² ã³nxĩ³nhĩn¹tĩ³nha²nũ³a² sa²kxai³lu² wi¹la³la³kxi²nha²hĩ̱³nha¹ji¹ku¹, nha¹nhai¹. 6 Nxe³nxa²ha¹te¹, Je³su²jah³la² wãn³txi³kxai³lu¹: —Txai²li² tĩ³nhũ²sa¹ha²kxai³, Txai²li² a²ya³la³tu̱³ te²sa¹ha²kxai³, Txai²li² ka³te̱³na² Si³yxau³tãu³sa¹ha²kxai³, te²sa¹i¹. A²nũ²a² a²ten³te²su² te²an²tu̱³, ã³si³tẽ³sa³kxai²nãn²tu̱³, Txa²wĩ³na² a³ya³ti²tu¹wi¹. Yxãn¹ta¹, ã³si³tẽ³sa²nxa³kxai²nãn²tu̱³, Txa²wĩ³na² a³ya³ti²sxĩ²ai¹nx3tho³li¹. 7 Wxa²yu³tai²na², kxãn³su² Txa²wĩ³na² ĩ²ain¹yah³lxi³hxai²nxã³nhẽ³li¹, Txai²li² ye³kan¹txi³ ĩ²sah¹lxi³nhxai²nxã³nha²kxai³lu¹. Wi¹lĩ²sah¹lxin¹ke³la³te²kxai³, Txa²wĩ³na² ye³kan¹txi³ ĩ²yah³lxi³nũ³nhĩ̱³nxa¹lxi¹. Yxãn¹ta¹, nxe³hĩ¹nãn¹te²tu̱³ wi¹lĩ²sah¹lxi¹lxi¹. Sah¹lxi¹nha²kxai³ Txa²wĩ³nãin²txi³ ye³kan¹txi³ wi¹lĩ²yah³lxi³nũ³nxa¹lxi¹. 8 Yxãn¹ta¹, Fi³li²pah³la² wãn³txi³kxai³lu¹: —Txa²hxi²kan¹jah¹lãi³. Wxa²wĩ³na² ĩ³yau¹ũ³sa²sĩ¹nhẽ³li¹. Ju¹tai²na² so¹lxi³ ten³sa²sĩn¹nhai¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². 9 Nxe³nxa²ha¹te¹, Je³su²jah³la² wãn³txi³kxai³lu¹: —Fi³li²pah³lãi³. Kxãn³su² yxau³ya³nx2ti³to³ha¹i¹. Ya³nx2ta¹kxan²ti³, txa²hxi²ka¹na¹ju³ta² ye³kan¹txi³ ĩ²sah¹lxan³ji¹wi¹? A²nũ²a² ĩ²sa²te²su² te²an²tu̱³, Txa²wĩ³na² ĩ²nũn³te²su² hĩ̱³nx2na³li¹. Nxe³ha²kxai³, ĩh¹nxe³kxa²ya̱n³ti³ta̱³: “Wxa²wĩ³na² ĩ³yau¹ũ³sa²sĩ¹nhẽ³li¹.” Nĩn¹ji¹wi¹? 10 Ne³ka²kxi²sah¹lxi³hẽ¹li¹. Txain²txi³, Txa²wĩ³na² nxũ²kwa̱i³nãu³a¹ nxũ²kwa̱i³yxau³na¹ha²kxai³, Txa²wĩ³nãin²txi³ nxũ²kwa̱i³yxau³sa³ha²kxai³, nha¹i¹. Nxe³na¹jau³xai²na² ã³ne³to³nxa²lxi³ta²lu¹i¹. Na²ha²kxai³, wãn³txai²na² ĩ³ye³kxi¹nx2ta¹jau³jau¹xai²na², hai³txi³ txa²ẽ¹nãu³nũ¹ai²na² wãn³txa² ã³si³wxe³jau³su² jau³sxa³wi¹. Yxãn¹ta¹, Txa²wĩ³na² nxũ²kwa̱i³yxau³sa²jah¹lai²na² ĩ³wet1sa²so¹sxã³, wãn³txa² wi¹jau³xain²txi³ ĩ³ye³i², ha³lo²a² nũ̱³kxũn³ju³txain²txi³ wxa²kãi³i², ya³nx2ta¹i¹. 11 Txa²wãn³txai²na² yxo²ĩ²sah¹lxi³hẽ¹li¹. Txain²txi³, Txa²wĩ³na² nxũ²kwa̱i³nãu³a¹ nxũ²kwa̱i³yxau³na¹jau³xain²txi³ yxo²ĩ²i², Txa²wĩ³nãin²txi³ nxũ²kwa̱i³yxau³sa²jau³xain²txi³ yxo²ĩ²i² nxe³sah¹lxi³hẽ¹li¹. Yxãn¹ta¹, jau¹xai²na² hxi²kan¹txi³ yxo²ĩ²sah²lxan³kxai²nãn²tu̱³, ha³lo²a² nũ̱³kxũn³txi³ kãi³a¹ju³ta² ĩ²sah¹lxi³sxã³, yxo²ĩ²sah¹lxi³hẽ¹li¹. 12 A²ya³la³tu̱³ wãn³txi³tu̱³ ĩ³ye³kxi¹nx2ta¹i¹. Na¹ha²kxai³, Txa²wĩ³na² yxau³tãu³a¹ ã³nxĩ³na¹tu¹wi¹. Na¹kxa²si³yo³na¹, a²nũ²a² sa²yxo²wet1sain¹te²su² te²an²tu̱³, hxi²kan¹txi³lox3tai¹na¹tu¹wi¹. Ai¹na¹kxai²nãn²tu̱³, ha³lo²a² nũ̱³kxũn³txi³ kãi³a¹kxa² yã¹nxe³sxã³ kãi³ain¹tu¹wi¹. òla² nũ̱³kxũn³khai¹nxe³te²su² sa²kãi³ain¹tu¹wi¹. 13 Jã¹nxa¹jau³su², a²yen³kxa² ĩ²li³te²la³, Txa²wĩ³na² ĩ³wã̱³jah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³, txa²ĩ³lxa² ĩ³yĩ¹li²sa²sxã³ ĩ³wã̱³jah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³, a²nxe³te² yen³kxa² yxo²ha³kxa¹ kãi³kxi¹nx2ta¹tu¹wi¹. Na¹kxai²nãn²tu̱³, a²nũ²a² yxo²ha³kxa¹ txa²kãi³a¹ju³ta² ĩ²sain¹kxai²nãn²tu̱³, Txa²wĩ³na² wxi²kin³ti³ton³ju³ta² ĩ²ain¹tu¹wi¹: “Txa²wã¹wĩ³na² wxi²kin³ti³ton³khai¹nx2na³li¹.” A²nũ²a² yxo²ha³kxa¹, nxe³ain¹tu¹wi¹. Jã¹nxe³te³lhxã³ kãi³a¹tu¹wi¹. 14 Jã¹nxa¹jau³su², a²yen³kxa² ĩ²li³te²lxi³, txa²ĩ³lxa² ĩ³yĩ¹li²sa²sxã³, Txa²wĩ³na² ĩ³wã̱³jah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³, a²nxe³te² yen³kxa² kãi³kxi¹nx2ta¹tu¹wi¹.

Sũ̱³na² A²yãu³ka³jxah¹la² kan²txi³ yxau³ya³nhẽ³jau³nũ³su²

15 Ne³ka²sah¹lxi³hẽ¹li¹. “Txa²hxi²kan¹jah¹la² a³lxi²na¹nhã¹.” Nxe³sah¹lxin¹kxai²nãn²tu̱³, Txa²wãn³txa² ĩ³kwa³na³nx2ta¹jau³xa² sa²yxo²wet1sah¹lxi³hẽ¹li¹. 16 Sah¹lxin¹kxai²nãn²tu̱³, Txa²wĩ³na² ĩ³ye³kxai¹na¹tu¹wi¹. Ĩ³ye³kxai¹na¹kxai²nãn²tu̱³, Txa²wĩ³nai²na² sa²kxai³lu² a²nũ²a² ã̱³xa² Txai²yã¹nxe³jah¹la² ĩ³sa²si¹hã³ũh¹nx2ti³tu¹wi¹. A²nxe³jah¹la² ã³nhxi²nũ¹nx2ti³jah¹lo²nũ³su² na³li¹. Nxe³sxã³ kan²txi³ yxau²sa²tẽ³ya³nx2ti³tu¹wi¹. óna¹nx2ti³xa³lho³li¹. 17 A²nxe³jah¹la² Txa²wã¹sũ̱³na² A²yãu³ka³jxah¹lai²la¹i¹. A²ya³la³tu̱³khai³jah¹lai²la¹i¹. Jah¹lai²na², hai³txi³ ko̱³nxe³thin¹ko³xai²nãn¹tu̱³ka̱³txi³la³ ĩ²ain¹tũ̱³ka̱³txi³sai¹nxa³ha²kxai³, ã³ye³wxe³ain¹tũ̱³ka̱³txi³sai¹nxa³ha²kxai³, nain¹na³li¹. Nai¹nha²kxai³, hai³txi³ ã³nxũ²kwa̱i³wi¹hain¹ju³ta³la³ hxi²kan¹txi³hex1tũ̱³ka̱³txi³sai¹nxa³i¹. Yxãn¹ta¹, wxãi²na² ĩ²yah³lxi³te²si¹lxi¹. Nxe³yah³lxi³te²sin¹jau³su², Sũ̱³na² Yãu³ka³jxah¹lai²na² ka³lu³sa³wxe³nha¹nx2ti³sxã³ yxau³ya³nx2ti³nha²kxai³, wxa²nxũ²kwa̱i³nãu³a¹ nxũ²kwa̱i³yxau³nx2ti³tu¹wi¹. Nxe³sxã³ ĩ²ki²la²khai³yah³lxi³te²si¹lxi¹. 18 Txai²li² hai³txi³ kwa²hãi¹nxe² ã³na¹nx2ti³nxa³lho³li¹. Sai³ki³hũ̱³sxã³ yxau³yah²lxan³tho³li¹. Txai²yã¹nxe³jah¹la² wxã³ya³nx2ti³sxã³ yxau³ya³nx2ti³tu¹wi¹. 19 Jũ¹nxe² ye³jen¹nũ³tãu³a¹ yuh³xai²nãn¹tũ̱³ka̱³txai²na² ĩ²sai¹nx3tho³li¹. Yxãn¹ta¹, wxãi²na² so¹lxi³ ĩ²sah¹lxin¹tu¹wi¹. Sah¹lxin¹kxai²nãn²tu̱³, Txai²na² ka³te̱³na² a²si³yxau³tãu³lo³khai³nxe³jah¹lo²sa¹i¹. Nxe³na¹ju³ta², wxãi²na² sa²kxai³lu² txa²ka³te̱n³sa²ju³ta² yxau²xai³lya³sah¹lxin¹tu¹wi¹. 20 Yxan¹nãu³a¹, Sũ̱³na² Yãu³ka³jxah¹la² yxau³ya³nx2ti³tãu³a¹, ha³lo²a² a³la³kxah¹lxin¹tu¹wi¹. Nxe³yah³lxin¹ju³ta²sa¹: Txain²txi³, Txa²wĩ³na² nxũ²kwa̱i³nãu³a¹ nxũ²kwa̱i³yxau³na¹ha²kxai³, wxãin²txi³ txa²nxũ²kwa̱i³nãu³a¹ nxũ²kwa̱i³yxau³sah¹lxi¹nha²kxai³, txain²txi³ nxũ²kwa̱i³yxau³nx2ta¹ha²kxai³, nxe³ki̱³ju³ta² a³la³kxah¹lxin¹tu¹wi¹. 21 A²nũ²a², txa²wãn³txa² ĩ³kwa³na³a¹jau³xa² ã³ne³wi¹sxã³ sa²yxo²wet1sa²jah¹lo²su² kxai²nãn²tu̱³, a³lxi²sa²jah¹lo²su² hĩ̱³nx2na³li¹. A³lxi²sa²ju³ta² nxe² ã³wxe²xai³nxa²ha¹te¹, Txa²wĩ³na² a²ẽ¹nãn¹jau³kxai³lu¹: “A²nũ²a², Txa²ki³lha³lxa² a³lxi²nyhu¹sa³nha¹. Nxe³ha²kxai³, Txai²na² a³lxi²yuh³na¹tũ¹xã¹.” Nxe³hĩ̱³nx2na³li¹. Nxe³kxai²nãn²tu̱³, Txai²na² sa²kxai³lu² Je³su²jah³lo²na¹xai²na² sa²kxai³lu² a³lxi²sa²jah¹lai²na² a³lxi²nũ³na¹tu¹wi¹. Na¹kxai²nãn²tu̱³, ĩ³yau¹ũ³nha²ye²na¹tu¹wi¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². 22 Nxe³nxa²ha¹te¹, Ju³ta²sah³la² ã̱³xa², Ki³lo²ko³xa² to̱¹nxa³jah¹la² wãn³txi³kxai³lu¹: —Txa²hxi²kan¹jah¹lãi³. Ĩh¹nxe³ju³ta²ya̱n³ti³ta̱³, txa²nũ̱³ka̱³txai²na² so¹lxi³ ĩ³yau¹ũ³nha²sa²sĩn¹te³lin¹ji¹wi¹? A²nũ²a² yuh³xai²nãn¹tũ̱³ka̱³txai²na² yxo²ha³kxa¹ ĩ³yau¹ũ³nha²yain¹sĩn¹te³lxan³ji¹wi¹? Ta¹hxai²hẽ¹la². 23 Nxe³nxa²ha¹te¹, Je³su²jah³la² wãn³txi³kxai³lu¹, ĩ³wa²lũ³xain¹te³nah¹lxi¹: —A²nũ²a² ĩ²li³te²hũ̱³te²an²tu̱³ a³lxi²sa²sxã³ yxau²xai³lain¹kxai²nãn²tu̱³, txa²wãn³txa² sa²yxo²wet1sain¹tu¹wi¹. A²nxe³jah¹lo²su² kxai²nãn²tu̱³ Txa²wĩ³na² hi²sen³kxai³lu² a³lxain¹tu¹wi¹. Ai¹nha¹kxai²nãn²tu̱³ ãn³tĩ̱³xain¹sxã³ yxau³yain¹nha¹tu¹wi¹. 24 Yxãn¹ta¹, a²nũ²a² a³lxi²sa²nxa³sxã³ yxau²xai³jah¹lo²su² kxai²nãn²tu̱³, txa²wãn³txa² sa²yxo²wet1sai¹nx3tho³li¹. Jã¹nxa¹jau³su² wãn³txai²na² ne³ka²ki²sah¹lxin¹jau³xai²na² hai³txi³ txa²wãn³txi³khai³sxa³wi¹. Nxe³jau³xai²na² Txa²wĩ³na² ĩ³sa²si¹hã³sa²jah¹la² a²wãn³txai²la¹i¹. 25 Nxe³na¹jau³xai²na² yxo²ha³kxa¹ yxau³kxi¹nx2ta¹kxa²yu³su² ĩ³hen³txi³nx2ta¹i¹. 26 Yxãn¹ta¹ ye³jen¹na² ĩ³na¹tu¹wi¹. Na¹kxa²si³yo³na¹ ã³nhxi²nũ¹nx2ti³jah¹lo²nũ³a² A²yãu³ka³txa² wi¹lhin¹jah¹la² wxã³nx2ti³sxã³, kan²txi³ yxau³ya³nx2ti³tu¹wi¹. A²nxe³jah¹la², Txa²wĩ³na² Si³yxau³tãu³su² tãu³a¹ sa²wet1sa²sxã³ ĩ³sa²si¹hã³ũh¹nx2ti³kxah³lai²la¹i¹. A²nxe³jah¹lo²su² te²kxai³lu¹ a²yen³kxa² yxo²ha³kxa¹ ĩ³yau¹ũ³nx2ti³ha²kxai³, txa²wãn³txai²na² ĩ³ye³kxi¹nx2ti³jau³xai²na² yxo²ha³kxa¹ ain³kxi²ta²hot3si¹nx2ti³jau³su² ĩ³ye³kxi¹nx2ti³ha²kxai³, Nxe³nx2ti³tu¹wi¹. 27 Txa²hãu²na¹ju³ta² ã³nhãu²no³txa²lxa¹i¹. Hĩ¹na² ĩn²nxa³ti³xa³ta̱³lxa¹ ã³nxũ²kwa̱i³lxũ¹nx2ta¹i¹. Nxe³nx2ta¹ha²kxai³ wi¹lhin¹sxã³ yxau²xai³jah¹lxi³hẽ¹li¹. Yuh³xai²nãn¹tũ̱³ka̱³txai²na² hãu²non³sxã³ yxau²xai³tũ̱³ka̱³txi³sxa³i¹. “Hãu²no³ta¹xã¹.” Nain¹kxan²ti³, hãi¹nxe², hxi²waut3ta³lxain¹sxã³ yxau²xai³yai¹nhĩ̱³nx2na³li¹. Yxãn¹ta¹, Txai²na¹xai²na² txa²hãu²na¹ju³ta² txa²wi¹lhin¹khaix1na¹ju³ta² ã³nxũ²kwa̱i³lxũ¹nxa²lxa¹i¹. Nxe³nx2ta¹ha²kxai³, hãu²non³sxã³ yxau²xai³la¹kxa²yã¹nxe² yah³lxin¹tu¹wi¹. Yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³, hxi²waut3ta³lxi³nhyah¹lxa³nha²kxai³, yuh³lxa³kxi²yah³lxa³nha²kxai³ nxe³jah³lxi³hẽ¹li¹. 28 Txa²wãn³txai²na²: “Ĩ³na¹tu¹wi¹. Na¹ka³tu̱³, ã³wa̱³la² ĩ³xi²sxã³ yxau³ya³nx2ta¹tu¹wi¹.” Nxe³na¹jau³xai²na² ain³kxi²sah¹lxi¹lxi¹. Nxe³na¹ju³ta³nũ³a², a³lxi²sah¹lxin¹kxai²nãn²tu̱³ ĩ³ka³li³kxi²sah¹lxi³hĩ̱³nxa¹lxi¹. Txa²wĩ³na² yxau³tãu³a¹ ĩ³na¹ju³ta³nũ³a² ĩ³ka³li³kxi²sah¹lxi³hĩ̱³nxã̱¹lxi¹, Txa²wĩ³na² ã³sen³sai¹sa²sxã³ hxi²kan¹khaix1jah¹lo²su² ha²kxai³lu¹. 29 Ha³lo²a² yan¹nãu³a¹ ai³ju³ta² ĩ³yau¹ũ³nx2ta¹i¹. Hĩ¹na², ha³lo²a² ũ³hũ¹nx2ti³xa³ta̱³lxa² ĩ³yau¹ũ³nx2ta¹i¹. Nxe³nx2ta¹kxai²nãn²tu̱³, hã²wxãn³txa³, ha³lo²ai²na² ũ³hũ¹nx2ti³kxai²nãn²tu̱³, txa²wãn³txai²na² ain³kxi¹xi²sah¹lxin¹tu¹wi¹. Sah¹lxin¹ka³tu̱³: “Hai³yo¹. Je³su²jah³la² wãn³txi³khai³xa² so¹lxi³ e³kxi²nẽ³te³nai¹ti²ti¹.” Yan¹nãu³a¹ nxe³sah¹lxin¹tu¹wi¹. 30 Jũ¹nxe² ye³jen¹nãu³a¹ so¹lxi³ ãh¹ ĩ³ye³kxi¹nx2ta¹tu¹wi¹. Ha³lo²a² ko̱³nxe³thin¹ko³xai²nãn¹tũ̱³ka̱³txa² a²wa³kxẽn³yah³la² Sa³ta³na²jah¹la² ya̱u³son³na³li¹. ósen³sai¹sa²te³lhxã³ ya̱u³son³kxi²sa²na³li¹. Yxãn¹ta¹, jah¹la² kũ³we²ki²la² hxi²ka¹nxa³i¹. Txai²na² so¹lxi³ hxi²kan¹khaix1jah¹lo²sa¹i¹. 31 Na¹kxan²ti³, Txa²wĩ³na² ĩ³kwa³na³sa²jau³xa² so¹lxi³ sa²wai³wait3sxã³ kãi³a¹i¹. “Ya³lu²na¹tũ¹xã¹.” Na¹kxan²ti³nũ¹. Na¹ha²kxai³, Txa²wĩ³na² a³lxi²na¹ju³ta², a²nũ²a² yxo²ha³kxa¹ wxa²ye³ka¹tai¹na¹tu¹wi¹. Nxe³ha²kxai³, ĩ³sa²yxau³sxã³ ã³nxai³yah³sah¹lxi³hẽ¹li¹. Je³su²jah³la² wãn³txa² ta¹hxai²hẽ¹la².

15

Je³su²jah³la² yain³tẽ¹ha² wi¹khai¹nxe³tẽ¹ha² te²hũ̱³ye²jau³su²

1 —Txai²li² yain³tẽ¹ha² u²vẽ¹nhu²khai³xa² wi¹khai¹nxe³tẽ¹ha² te²hũ̱³te²sa¹i¹. Txa²wĩ³nai²na² sa²kxai³lu², hai³sxa² wa³kxẽn³yah³lo²hũ̱³te²la¹i¹. Wxãi²na² sa²kxai³lu², u²va²nxũ̱³ki³hũ̱³te²syah¹lxi¹lxi¹. 2 Nxe³nxa²ha¹te¹, a²nũ̱³kxan²tu̱³ yain³txa³ki³a² ãn³ki³i²nxa³tũ̱³ka̱³txi³su² a²yxo²ha³kxan²tu̱³, Txa²wĩ³nai²na² ĩ³nũ̱³kxi²lho¹sxã³ ã³sxã³ ã³na¹te²ju²hẽ³li¹. Yxãn¹ta¹, a²nũ̱³kxa² yxo²ha³kxa¹ yain³txa³ki³a² ãn³ki³i²tũ̱³kxan²tu̱³, hãi¹nxe³sxã³ ũ³nhũ̱³we²kxi²te²ju²hẽ³li¹, ã²la² ka³lxa¹txi³ ã³ki³i²si¹jau³su². 3 Jã¹nxa¹jau³su², wãn³txa² ĩ³ye³kxi¹nx2ti³to³ha¹tai¹ti²ti¹. Nxe³nx2ta¹jau³su², wxa²ko̱³nxe³yah³lxin¹ju³ta² ã³wa²su¹txa²lxi³sxã³, hĩ¹na² wi¹lhin¹nxa²lxi³na³li¹. 4 Yah³lxi¹nha²kxai³, nxũ²kwa̱i³yxau³sah¹lxi³hẽ¹li¹. Yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³, Txai²na² sa²kxai³lu² nxũ²kwa̱i³yxau³nx2ta¹tu¹wi¹. Yain³txa³nũ̱³kxa², wã²nxũ̱h¹ ha³na³ka³lxi³ yxau³kxai²nãn²tu̱³, hxi²kan¹txi³ ã³ki³i²te²sxa³yu²hẽ³li¹. Yxãn¹ta¹, a²nũ̱³kxa² a̱u³txi³ nũ̱³yxau³kxai²nãn²tu̱³, wi¹ki³i²te²ju²hẽ³li¹. Jã¹nxe³kxe³hũ̱³nxe², wxa²nũ̱³ka̱³txai²nãn²tu̱³, nxũ²kwa̱i³yxau³sah¹lxan³kxai²nãn²tu̱³, hxi²kan¹txi³ a²yen³kxa² wi¹te²la³ kãi³yah²lxan³tho³li¹. 5 Txai²na² yain³tẽ¹ha² hũ̱³te²sa¹ha²kxai³, wxãi²na² a²nũ̱³kxa³nãu³hũ̱³te²jah³lxi¹nha²kxai³, ki̱³te²ju²hẽ³li¹. A²nũ²a² nxũ²kwa̱i³yxau³sa³kxai²nãn²tu̱³, Txai²na² nxũ²kwa̱i³yxau³na¹kxai²nãn²tu̱³, a²nxe³te²nãn²tu̱³, ha³lo²a² wi¹ju³ta² kãi³hĩ̱³nx2na³li¹. Yain³txa³nũ̱³kxa², wi¹ki³i²te²nũ̱³kxe³hũ̱³nxe², ha³lo²a² wi¹ju³ta² kãi³hĩ̱³nx2na³li¹. Yxãn¹ta¹, ã³na¹sa²sxã³ ha³na³ka³lxi³ yxau³yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³, hxi²kan¹txi³he¹yxah³lxan³tho³li¹. 6 A²nũ²a² nxũ²kwa̱i³yxau³sai¹nxa³kxai²nãn²tu̱³, Txa²wĩ³na² hi²sen³kxai³lu² on³si¹hai¹nxa³jau³su² ĩ³ye³kxai¹nhĩ̱³nx2na³li¹. Wa³lu³la³nxũ̱³kxa² o³nxa³tũ̱³kxa² wxa²sa²ki³nũ²ki²sxã³ ha³nxe²a² sa²ya̱³ki̱³te²ju²hẽ³li¹. Jã¹nxe³kxe³hũ̱³nxe², Txa²wĩ³na² on³si¹hai¹nxa³jau³su² ĩ³ye³kxai¹nhĩ̱³nx2na³li¹. 7 Yxãn¹ta¹, txa²nxũ²kwa̱i³nãu³a¹ nxũ²kwa̱i³yxau³sah¹lxi¹nha²kxai³, txa²wãn³txa² a̱u³txi³ wxa²ẽ¹nãu³a¹ yxau³ya³nx2ti³ha²kxai³, nxe³sah¹lxin¹kxai²nãn²tu̱³, a²yen³kxa² a²ten³yah³lxin¹kxa² yxo²ha³kxa¹ ĩ³wã̱³txi³sah¹lxin¹kxai²nãn²tu̱³, a²nxe³te²su² yen³kxi³ta³lun²yah³lxin¹tu¹wi¹. 8 Yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³, ha³lo²a² wi¹ju³ta² so¹lxi³ kãi³yah³lxin¹tu¹wi¹. Yain³tẽ¹ha² ki³ka³lxa¹txi³, ã³ki³i²tũ̱³kxe³hũ̱³nxe² wi¹kãi³yah³lxin¹tu¹wi¹. Yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³, a²nũ²a² yxo²ha³kxa¹ wxa²wi¹kãi³yah³lxin¹ju³ta² ĩ²nx2tain¹kxai²nãn²tu̱³, Txa²wĩ³na² ĩ³sa²nẽn¹kxain¹tu¹wi¹. “Txa²wã¹wĩ³na² wxi²kin³ti³ton³khai¹nx2na³li¹.” A²nũ²a² yxo²ha³kxa¹, ain¹tu¹wi¹. Ain¹kxai²nãn²tu̱³, wxãi²nãn²ta³, txa²sa³wi³ha³lxi³nãu³khai³syah¹lxin¹tu¹wi¹. 9 A³lxi¹nx2ta¹i¹. Txa²wĩ³na² a³lxi²sa³kxa² yã¹nxe³sxã³ a³lxi¹nx2ta¹i¹. Nxe³nx2ta¹ha²kxai³, a³lxi¹nx2ta¹jau³xai²na² ain³kxi¹xi²sah¹lxi³sxã³ yxau²sa²tẽ³jah¹lxi³hẽ¹li¹. 10 Txa²wãn³txa², ĩ³kwa³na³nx2ta¹jau³xai²na² sa²yxo²wet1sah²lxin¹kxai²nãn²tu̱³, txa²a³lxi²nx2ta¹jau³xai²na² yxau²xai³yah³lxi³nhĩ̱³nxa¹lxi¹. Txai²na² Txa²wĩ³na² wãn³txa² ĩ³kwa³na³sa³jau³xa² sa²yxo²we¹to³hxai²na¹tai¹ti²ti¹. Na¹ha²kxai³, Txa²wĩ³na² a³lxi²sa²jau³xai²na² yxau²sa²tẽ³to³hxai²na¹tai¹ti²ti¹. Jã¹nxe³sah¹lxi³hẽ¹li¹. 11 Txa²wãn³txai²na² ĩ³ye³kxi¹nx2ta¹i¹. Ĩ³ka³li³si¹nx2ta¹jau³su², nxe³nx2ta¹i¹. Txai²na² kãin²ka³lih³sxã³ yxau²xai³khai¹nxe³na¹kxa² yã¹nxe³si¹nx2ta¹jau³su², nxe³nx2ta¹i¹. 12 Txa²wãn³txa² ĩ³kwa³na³nx2ta¹jau³xa²sa¹: “A³lxi²waun¹nhat1jah³lxi³hẽ¹li¹. Txai²li² a³lxi¹nx2ta¹i¹. Nxe³nx2ta¹kxa² yã¹nxe³nhat1ju³yah³lxi³hẽ¹li¹.” 13 A³lxi²khaix3yhu¹ju³ta²sa¹, txa²ka³te̱³na² wi¹la¹tãu³a¹ ã³sxã³ txa²ya̱³lxa³nãu³ ĩ³nxai²na² ya³lu²kxi¹nx2ta¹tu¹wi¹. Ju¹tai²na², a³lxi²khaix3yhu¹ju³ta³la³ te²ju²hẽ³li¹. A³lxi²yhu¹ju³ta³la³, ã²la² wi¹ju³ta³la³ yũ³te²sxa³yu²hẽ³li¹. 14 Jã¹nxa¹jau³su², ĩ³kwa³na³nx2ta¹jau³xa² a²ha³kxa¹ sa²yxo²wet1sah¹lxin¹kxai²nãn²tu̱³, txa²ya̱³lxah¹lxi³hĩ̱³nxa¹lxi¹. 15 Hĩ¹na²: “Txa²ya̱³lxi³nãu³xa².” Nxe³nx2ta¹tu¹wi¹. Kxãn³su²: “Kwa²wa³ka³li³lo³kxi²sah²lxin¹te²nãu³xa².” Nxe³nx2ti³hxai²na¹tai¹ti²ti¹. Yxãn¹ta¹, hĩ¹na² nxe³nx2ti³nxa³lho³li¹. Kwa²wa³ka³li³lo³kxi²kxai²nãn²tu̱³, a²sũ̱³na² ha³lo²la³ a³la³kxi²nũ¹ti³he¹xai¹nhĩ̱³nx2nxa³i¹. Yxãn¹ta¹, wxãi²na² txa²ha³lo²a² a³la³kxah¹lxi¹lxi¹. 16 Hai³txi³ wxa²yu³tai²li² ka³na³ki² ĩ²sxã³ ã³yũ³so¹sah¹lxan³tai¹ti²ti¹. Yxãn¹ta¹, Txai²na¹xai²na² ĩ²sxã³ ã³yũ³so¹nxa²ta¹tai¹ti²ti¹. Ĩ²sxã³ ã³yũ³so¹nxa²ta¹ka³tu̱³, ha³lo²a² wi¹ju³ta² kãi³sa²tẽ³si¹nx2ta¹jau³su² ĩ³ka²lat1so¹nx2ta¹tai¹ti²ti¹. Nxe³nx2ta¹ha²kxai³, a²yain³txa²ki³a² wi¹ki³i²txi³hũ̱³nxe² wi¹kãi³yah³lxin¹tu¹wi¹. Jã¹nxe³sxã³ a²yain³txa²ki³a² wi¹te²ta³ki³a² ã³kho³txa³kxe³su² wi¹lxi³yxau³ki³ai²la¹wi¹. Jã¹nxe³kxe³hũ̱³nxe², wxa²wi¹kãi³yah³lxin¹ju³ta³nũ³a² wi¹kãi³sa²tẽ³yah³lxin¹tu¹wi¹. Jã¹nxe³si¹nx2ta¹jau³su² ĩ³ka²lat1so¹nx2ta¹ka³tu̱³ hxi²kan¹txi³lo³txa²lxa¹tai¹ti²tu³wi¹. Yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³, a²yen³kxa² Txa²wĩ³na² ĩ³wã̱³txain¹yah³lxin¹kxa² a²yxo²ha¹kxa¹, txa²ĩ³lxa² ĩ³yĩ¹li²sa²sxã³ ĩ³wã̱³txain¹yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³ ũ³hũ¹nx2tain¹tu¹wi¹. Jã¹nxe³si¹nx2ta¹jau³su² ĩ³ka²lat1so¹nxa²lxa¹tai¹ti²ti¹. 17 Jã¹nxa¹jau³su², a³lxi²waun¹nhat1jah³lxi³hẽ¹li¹. Nxe³na¹jau³xai²na² ĩ³kwa³na³nx2ta¹i¹.

“Yuh³xan¹ta³ko³xan¹tũ̱³ka̱³txai²na² yxo²kwĩn¹kxi¹nx2tain¹tu¹wi¹.” Nxe³jau³su²

18 Ne³ka²ki²sah¹lxi³hẽ¹li¹. Yuh³xan¹ta³ko³tan¹tũ̱³ka̱³txa² ko̱³nxe³thin¹ko³xai²nãn¹tũ̱³ka̱³txa² yxo²kwĩn¹kxi¹nx2tain¹na³li¹. Nxe³ju³ta² hxi²waut3ta³kxah³lxi³txa³hẽ¹li¹. A²nxe³tũ̱³ka̱³txa² kxãn³su² yxo²kwĩn¹kxi²sain¹to³hxai²tai¹ti²ti¹. Sai¹nha²kxai³, jã¹nxe³nx2tain¹na³li¹. Yãn³tai²na², yxo²kwĩn¹kxi¹nx2txai¹nxa³ta̱³lxa² yxo²kwĩn¹kxi²sain¹to³hxai²tai¹ti²ti¹. 19 Wxa²yu̱³tai²li²: “Yuh³xan¹ta³ko³xan¹tũ̱³ka̱³txi³sa¹xã¹.” Yah³lxin¹ke³la³te²kxai³, a³lxi¹nx2tai¹nhĩ̱³nx2na³li¹. “Hã³xa¹, txa²wã¹nũ̱³ka̱³txi³sain¹na³li¹. A³lxi²ki̱³tu¹wi¹.” Nxe³nx2txai¹nhĩ̱³nx2na³li¹. Yxãn¹ta¹, wxãi²na² yuh³xan¹ta³ko³xan¹tũ̱³ka̱³txi³sah¹lxa³lxi¹. Txai²na² yuh³xan¹ta³ko³xan¹tũ̱³ka̱³txa² ã³sa²hait1so¹nx2ta¹ha²kxai³ txa²nũ̱³ka̱³txi³sah¹lxi¹lxi¹. Nxe³nx2ta¹tai¹ti²ti¹. Nxe³ha²kxai³, yxo²kwĩn¹kxi¹nx2tain¹na³li¹. 20 Txa²wãn³txa², ĩ³ye³kxi¹nx2ta¹jau³xai²na² ain³kxi²sah¹lxi³hẽ¹li¹. Nxe³na¹jau³xa²sa¹: Kwa²wa³ka³li³lo³ah³lxin¹te² ĩ³nxai²na² kũ³we²ki²la² hxi²kan¹yah³lxa³lxi¹. Sũ̱³nu²na¹xai²na² so¹lxi³ ã²la² hxi²ka¹na¹wi¹. Yxãn¹ta¹, yuh³xan¹ta³ko³xan¹tũ̱³ka̱³txai²na² Sũ̱³nu²na¹xai²na² ha³ta̱³nxãn²txi³ ko̱³nxe³ju³ta² so¹lxi³ kãi³kxi²sain¹to³tai¹ti²ti¹. Ai¹nha²kxai³ kwa²wa³ka³li³lo³ah³lxin¹te² ĩ̱³nxãin²txi³ jã¹nxe³nx2tain¹tu¹wi¹. Jã¹nxain¹kxai²nãn²tu̱³, txa²wãn³txa² sa²yxo²ã³sain¹to³tai¹ti²ti¹. Te²yã¹nxe³sxã³ wxa²wãn³txain²txi³ sa²yxo²ã³nx2tain¹tu¹wi¹. 21 Yuh³xan¹ta³ko³xan¹tũ̱³ka̱³txai²na² sa²kxai³lu², Txa²wĩ³na² ĩ³sa²si¹hã³sa²jah¹lu¹tai²na² ĩ²ain¹tũ̱³ka³txi³sxai¹nxa³wi¹. Ĩ²ai¹nxa³jau³su² yxo²kwĩn¹kxi²sain¹na³li¹. Sai¹nha²kxai³, jã¹nxe³sxã³, Txai²li² sa²hẽ¹ta²lxa¹kxe³su² yxo²kwĩn¹kxi¹nx2tain¹nũn³tu¹wi¹, txa²sa³wi³ha³lxi³sah¹lxi¹nha²kxai³lu¹. 22 A²nxe³tũ̱³ka̱³txai²na², wãn³txa² wi¹jau³xa² ĩ³ye³kxai¹na¹tai¹ti¹tu³wi¹. Na¹kxan²ti³ sa²yxo²ã³sa²sxã³ ko̱³nxe³ti³ kãi³ai¹nhxai²tai¹ti²tu³wi¹. Ain¹ka³tu̱³, Txa²wĩ³na² ẽ¹nãn¹jau³kxai³lu¹: “Yuh³xan¹ta³ko³xan¹tũ̱³ka̱³txai²na² ã²la² kãin² ko̱³nxe³ti³ kãi³ain¹tũ̱³ka̱³txai²la¹xã¹.” Ain¹na³li¹. A²nxe³tũ̱³ka̱³txai²na² wxã³sxã³ Txa²wãn³txa² ĩ³ye³kxain¹nxa³ke³la³te²kxai³, sa²yxo²ã³sain¹ju³ta³la³ yũ³ai¹nhĩ̱³nx2nxa³i¹. Ain¹ke³la³te²kxai³, hai³txi³ Txa²wĩ³nu²la³ ko̱³nxe³thin¹tũ̱³ka̱³txi³la³ ĩ³yĩ¹lai¹nhĩ̱³nx2nxa³i¹. 23 A²nũ²a² yxo²kwĩn¹kxi²sain¹jah¹lo²su² kxai²nãn²tu̱³, Txa²wĩ³nãin²txi³ yxo²kwĩn¹kxain¹nũn³jah¹lo²su² hĩ̱³nx2na³li¹. 24 A²nxe³tũ̱³ka̱³txai²na², Txai²na² yxau³yain¹sxã³ ha³lo²a² nũ̱³kxũn³ju³ta² kãi³yain¹to³hxai²na¹tai¹ti²ti¹. Ha³lo²a² a²nũ²a² ã̱³xa² hxi²kan¹txi³ kãi³ti³he¹nxa³kxa², Txai²na¹xai²na² kãi³yain¹to³hxai²na¹tai¹ti²ti¹. Yai¹na¹ha²kxai³, yuh³xan¹ta³ko³xan¹tũ̱³ka̱³txai²na² Txain²txi³ ĩ²sai¹nha²kxai³, Txa²wĩ³nãin²txi³ ĩ²yhai¹nha²kxai³ ya³sai¹nhxai²tai¹ti²ti¹. Ya³sain¹kxan²ti³, ã³ne³to³ti³he¹xai¹nhxai²nxa³tai¹ti²ti¹. óne³to³hxai¹nxa³kxe³su², hãi¹sxã³ Txain²txi³ yxo²kwĩn¹kxi²sai¹nha²kxai³, Txa²wĩ³nãin²txi³ yxo²kwĩn¹kxi²yhai¹nha²kxai³, yuh³xan¹ko³xan¹tũ̱³ka̱³txai²na² ya³sai¹nhxai²tai¹ti²ti¹. Ai¹nha²kxai³, Txa²wĩ³nu²la³ ko̱³nxe³thin¹tũ̱³ka̱³txa² ĩ³yĩ¹lain¹tu¹wi¹. “Ko̱³nxe³thin¹tũ̱³ka̱³txi³khaix1syah¹lxi¹lxi¹.” Ain¹tu¹wi¹. Yxãn¹ta¹, Txa²wĩ³na² wi¹lhin¹khaix1jah¹lai²la¹i¹. Ain¹jut3su², yuh³xan¹ta³ko³xan¹tũ̱³ka̱³txai²na² wxã³sxã³, ha³lo²a² nũ̱³kxũn³ju³ta² kãi³yain¹nxa³ke³la³te²kxai³, txa²nũ̱³kxũ³na¹ju³ta² ĩ³yau¹ũ³hain¹nxa³ke³la³te²kxai³, tũ̱¹ka̱³txai²na² ĩ²sai¹nhĩ̱³nx2nxa³i¹. Sai¹nxa³ke³la³te²kxai³, sa²yxo²ã³sain¹ju³ta³la³ yũ³hĩ̱³nx2nxa³i¹. Ai¹nha²kxai³, hai³txi³ Txa²wĩ³nu²la³ ko̱³nxe³thin¹khai¹nxe³tũ̱³ka̱³txi³la³ ĩ³yĩ¹lai¹nhĩ̱³nx2nxa³i¹. “Tũ̱¹ka̱³txai²na², hai³txi³ txa²nũ̱³kxũ³na¹ju³ta³la³ ĩ³yau¹ũ³hain¹nxa³hẽ³na¹. Nxe³ha²kxai³ sa²yxo²ã³sain¹ju³ta³la³ yũ²nxa³xã¹.” Txa²wĩ³na² ai¹nhĩ̱³nx2na³li¹. Yxãn¹ta¹, nxe²nxa³i¹. Tũ̱¹ka̱³txai²na² ĩ²sain¹kxan²ti³ yxo²kwĩn¹kxi²sain¹na³li¹. 25 Yxo²kwĩn¹kxi²sain¹sĩn¹ju³tai²na², kxã³nhxĩ¹nu¹tai²na² yuh³xan¹ta³ko³xan¹tũ̱³ka̱³txai²na² a²ha³te̱h³nxã³nxãn¹jau³xau³hxai²tẽx1tã² e³te³nah¹lxi¹: “Txai²na¹xai²na², hãi¹nxe² wain³txi³ kãi³yai¹nhxai²na¹hẽ³li¹. Na¹kxan²ti³, kwa²hãi¹nxe² yxo²kwĩn¹kxi²sai¹nhxai²na²hẽ³li¹.” Kxã³nxãn¹jau³su² ta¹hxai²ti³ai¹ti²ti¹. Yxãn¹ta¹, kwẽn¹tai²na² nxe³jau³xau³hxai²tẽx1 jã¹nxe³sxã³, yuh³xan¹ta³ko³xan¹tũ̱³ka̱³txai²na² yxo²kwĩn¹kxi²sain¹to³hxai²tai¹ti²ti¹, kwẽn¹tai²na², kxã³nxãn¹jau³xa¹ a²ya³la³tu̱³ ta³lu²nain¹na³li¹. 26 Yxãn¹ta¹, ĩ²ũ¹nx2ti³jah¹la², A²ya³la³tu̱³jah¹la², A²yãu³ka³jxah¹la² ĩ³sa²si¹hã³ũh¹nx2ta¹tu¹wi¹. A²nxe³jah¹la² a²si³yxau³kax3khai³xa², Txa²wĩ³nai²la¹i¹. Txa²wĩ³na² a²yen³nãu³a¹ a³li³sxã³ ai³sxã³ tĩ̱³nx2tain¹tu¹wi¹. Ain¹ka³tu̱³, A²ya³la³tu̱³jah¹lai²na² sa²kxai³lu², Txai²na² a²nũ²a² yxo²ha³kxa¹ ĩ³yau¹ũ³hain¹ya³sa³tu¹wi¹. 27 Ai¹nha²kxai³, wxãi²na² sa²kxai³lu² te²yã¹nxe³sxã³ Txai²na², a²nũ²a² yxo²ha³kxa¹ ĩ³yau¹ũ³hain¹ya³sah¹lxin¹tu¹wi¹, a²wi¹lhĩ¹na² kxãn³su² ãn³si³tẽ³kxi²sah¹lxi³to³hi¹nha²kxai³lu¹. Ta¹hxai²hẽ¹la².

16

1 —Ne³ka²ki²sah¹lxi³hẽ¹li¹. Ye³jen¹nãu³a¹, yuh³xan¹ta³ko³xan¹tũ̱³ka̱³txai²na² ye³khãuh³lxa³ti³nx2tain¹tu¹wi¹. Nxe³tãu³a¹, ĩ³yxaih²kxi²sah¹lxi³sxã³ yxo²ĩ²sah¹lxin¹ju³tai²na² ã³na¹sah¹lxin¹kxa²ya̱n³ti³su² ĩ³ye³kxi¹nx2ta¹i¹. Kwẽn¹tai²na², ha³lo²a² ũ³hũ¹nx2ti³xa³ta̱³lxa¹ wãn³txai²na² ĩ³ye³kxi¹nx2ta¹i¹. 2 Na¹ka³tu̱³, Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txa² ã³nũ²kxain¹thĩ³na² ã³wih¹yah³lxin¹ju³ta² Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txa² ũ³nhũ̱³sa²tã³ha³lo²sai¹xi¹nx2tain¹tu¹wi¹. Yxãn¹ta¹, ha³na³ka³lxi³ yxan¹nãu³a¹ ha³lo²a² ã²la² ko̱³nxe³ju³ta² yũ³tu¹wi¹. Nxe³hĩ¹nãu³u¹tai²na² a²nũ²a² ĩ³su²lhã³nx2tain¹kxai²nãn²tu̱³, a²ẽ¹nãu³a¹ ĩ³ye³kxi²nha²te³nah¹lxi¹: “Jah¹lai²na² ko̱³nxe³thin¹jah¹lai²la¹xã¹. Na¹ha²kxai³ ĩ³su²lhã³ai¹na¹kxai²nãn²tu̱³, Txa²wã¹sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a¹ a²wa³ka³li³yu³ta² kãi³si¹sa²jau³su² ĩ³su²lhã³ai¹na¹xã¹, a²nũ²ai²na²sã¹.” Nxe³nhain¹tu¹wi¹. 3 Ko̱³nxe³ti³ kãi³kxi¹nx2ti³ju³ta³nũ³a², Txa²wĩ³nãin²txi³ ĩ²ai¹nxa³kxe³su², Txain¹txi³ ĩ²sai¹nxa³kxe³su², ko̱³nxe³ti³ kãi³kxi¹nx2tain¹tu¹wi¹. 4 Yxãn¹ta¹, hĩ¹na² ha³lo²a² ũ³hũ¹nx2ti³xa³ta̱³lxa² wãn³txai²na² ĩ³ye³kxi¹nx2ta¹i¹. Yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³, ha³lo²a² hau³kon³na³na¹ nxe³ye¹nx2ti³kxai²nãn²tu̱³, txa²wãn³txai²na² ain³kxi¹xi²sah¹lxin¹tu¹wi¹. “Ha³lo²ai²na² kxã³nxa² Je³su²jah³la² ĩ³hen³txi³nẽ³na²hẽ³na¹.” Sah¹lxin¹tu¹wi¹. Wãn³txai²na² a²wi¹lhĩ¹nhĩ¹nai³tã² ĩ³ye³kxi¹nx2ti³nxa³tai¹ti²ti¹, yxau³ya³nx2ta¹ha²kxai³lu¹.

Txa²wã¹sũ̱³na² Yãu³ka³jxah¹la² a²wa³ka³li³yu³ta² ĩ³yau¹ũ³jau³su²

5 Yxãn¹ta¹ hĩ¹na² ĩ³te³la¹i¹. Ĩ³sa²si¹hã³sa²jah¹lu¹tai²na² yxau³tãu³a¹ ĩ³te³la¹i¹. Na¹jau³xai²na²: “Ĩh¹nũ¹la³ ĩ³te³lin¹ji¹?” Nxe³sah¹lxa³lxi¹. 6 Yxãn¹ta¹ wãn³txai²na² ĩ³ye³kxi¹nx2ta¹jau³xai²na² wxa²ẽ¹nãu³a¹ kãin² ĩ³ãin²txi³nx2ti³na³li¹. 7 Nxe³kxan²ti³, a²ya³la³tu̱³ ĩ³ye³kxi¹nx2ta¹i¹. Txa²xĩ³na¹ju³ta³nũ³a² wi¹lxon³kxi¹nx2ti³si¹ha¹jau³su² ĩ³te³la¹i¹. Ĩn²nxa³kxai²nãn²tu̱³, hai³txi³ Hxi²nũ¹nx2ti³jah¹lo²la³ wxã³ye¹nx2ti³xa³lho³li¹. Yxãn¹ta¹ ĩ³na¹kxai²nãn²tu̱³ ĩ³sa²si¹hã³ũh¹nx2ta¹tu¹wi¹. Nxe³nx2ta¹kxai²nãn²tu̱³ ka³lih³nx2ti³tu¹wi¹. 8 Nxe³nx2ta¹kxai²nãn²tu̱³, wxã³ye¹nx2ti³kxai²nãn²tu̱³, Hxi²nũ¹nx2ti³jah¹lai²na² sa²kxai³lu² wãn³txa² yau³ha¹li¹ ka³na³ki¹ yuh³xan¹ta³ko³xan¹tũ̱³ka̱³txai²na² ĩ³yũ²kxain¹tu¹wi¹. Ha³na³ka³lxi³ a²ko̱³nxe³ti³ kãi³ain¹ju³tain²txi³ ĩ³yũ²kxai¹nha²kxai³, ha³na³ka³lxi³ txa²wai³na¹ju³ta² ĩ³yũ²kxai¹nha²kxai³, ha³na³ka³lxi³ a²nũ²a²: “Sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a¹ yxo²kwĩn¹kxi²na¹nhã¹.” Nxe² yxau²xai³te²su² kxai²nãn²tu̱³, yxan¹nãu³a¹ Txa²wã¹sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a¹ ko̱³nxe³ti³ ĩ³yĩ¹lain¹sxã³ ĩ³wai¹tain¹tu¹wi¹. Nxe³ju³ta²nũ³ain²txi³ ĩ³yũ²kxai¹nha²kxai³ ain¹tu¹wi¹. 9 Yuh³xan¹ta³ko³xan¹tũ̱³ka̱³txai²na² yxo²ĩ²ti³hex1sa²tũ̱³ka̱³txi³sai¹nxa³i¹. Yxo²ĩ²sai¹nxa³ju³tain²txi³sxã³ ko̱³nxe³ti³ kãi³ain¹ju³tai²la²na³li¹. Nxe³jau³xai²na² Hxi²nũ¹nx2ti³jah¹lai²na² ĩ³yũ²kxain¹tu¹wi¹. 10 Jã¹nxe³sxã³ ha³lo²ai²na² yxau³na¹hĩ¹na¹ txa²wai³na¹ju³ta² a²nũ²a² yxo²ha³kxa¹ ĩ³yau¹ũ³hai¹nhxai²na¹hẽ³li¹. Yxãn¹ta¹, ye³jen¹na² Txa²wĩ³na² yxau³tãu³a¹ ã³nxĩ³na¹tu¹wi¹. Na¹ka³tu̱³, wxãi²na² sa²kxai³lu¹ ĩ²sah¹lxan³tho³li¹. Yxãn¹ta¹, ĩ³na¹kxa²si³yo³na¹ Sũ̱³na² Yãu³ka³jxah¹lai²na² sa²kxai³lu² ha³lo²ai²na² ã³wxã³sxã³ wain³txi³ kãi³tu¹wi¹. Wain³txi³ kãi³a¹kxa² yã¹nxe³tu¹wi¹. Nxe³ha²kxai³, yuh³xan¹ta³ko³xan¹tũ̱³ka̱³txai²na² txa²wai³na¹ju³ta² ĩ³yũ²kxain¹tu¹wi¹. 11 Jã¹nxe³sxã³, yuh³xan¹ta³ko³xan¹tũ̱³ka̱³txai²na² ko̱³nxe³thin¹ko³xai²nãn¹tũ̱³ka̱³txai²na² a²wa³kxẽn³yah³la² sa²kxai³lu² Sa³ta³na²jah¹la² sa²kxai³lu² Txa²wã¹sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a¹ yxo²kwĩn¹kxi²khaix1jah¹lai²la¹i¹. Nxe³ha²kxai³, yxan¹nãu³a¹ ha³lo²ai²na² ne³ki³son³tãu³a¹ Txa²wã¹sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a¹ ko̱³nxe³ti³ ĩ³yĩ¹lain¹sxã³ ĩ³wai¹tain¹tu¹wi¹, Sa³ta³na²jah¹lai²na²su². Jã¹nxe³kxai²nãn²tu̱³ a²nũ²a² ã̱³xa² ĩ²li³te²su² te²an²tu̱³: “Txa²wã¹sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a¹ yxo²kwĩn¹kxi²na¹nhã¹.” Nxe²yxau²xai³jah¹lo²su² kxai²lẽ¹. Yxan¹nãu³a¹ Txa²wã¹sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a¹ ko̱³nxe³ti³ ĩ³yĩ¹lain¹sxã³ ĩ³wai¹tain¹nũn³tu¹wi¹. Jã¹nxe³ju³ta³nũ³a² Hxi²nũ¹nx2ti³jah¹lai²na² ĩ³yũ²kxain¹tu¹wi¹. 12 Wãn³txa² ka³lxa¹jau³xa² wã³kon³na³li¹. Yxãn¹ta¹, hĩ¹na² ĩ³ye³kxi¹nx2ti³nxa³lho³li¹. Ĩ³ye³kxi¹nx2ta¹ke³la³te²kxai³, wxãi²na² e³nxũ¹sah¹lxi³hĩ̱³nx2nxã̱³lxi¹. 13 Yxãn¹ta¹, A²yãu³ka³jxah¹la² A²ya³la³tu̱³jah¹la² wxã³ye¹nx2ti³kxai²nãn²tu̱³, a²ya³la³tu̱³jau³xa² yxo²ha³kxa¹ ĩ³yau¹ũ³ta³lu²ni¹nx2ti³tu¹wi¹. A²nxe³jah¹la² e³jau³xa² hai³txi³ a²ẽ¹nãu³a¹ ãn³si³wxe³jau³sxa³i¹. A²wãn³txa² Txa²wĩ³na² ain³kxi²sa²so¹kxi²jau³xa² so¹lxi³ A²yãu³ka³jxah¹lai²na² sa²kxai³lu² ĩ³ye³ya³nx2ti³tu¹wi¹. Ya³nx2ti³kxai²nãn²tu̱³, ha³lo²a² yxan¹nãu³a¹ ai³ju³ta² ĩ³yau¹ũ³nx2ti³tu¹wi¹. 14-15 A²nxe³jah¹lai²na², txa²wxi²kin³ti³to³na¹ju³ta² a²nũ²a² yxo²ha³kxa¹ ĩ³yau¹ũ³hain¹tu¹wi¹. Nxe³te³lhxã³, txa²ẽ¹nãn¹jau³xa² txa²wi¹lhi¹na¹jau³xa² ain³kxi²sa²so¹sxã³ wxa²yu³ta² ĩ³yau¹ũ³nx2ti³tu¹wi¹. Nxe³ju³ta², Txa²wĩ³na² a²ẽ¹nãn¹jau³xa² yxo²ha³kxa¹ txa²ẽ¹nãn¹jau³xai²la¹i¹. Nxe³ha²kxai³, txa²ẽ¹nãn¹jau³xai²na² ain³kxi²sa²so¹sxã³ ĩ³yau¹ũ³nx2ti³tu¹wi¹. Ya³nx2ta¹i¹.

“Ãin²ti³nx2ti³kxan²ti³ ã³yat1sxã³ ka³lih³nx2ti³tu¹wi¹.” Nxe³jau³su²

16 Jũ¹nxe² ye³jen¹nãu³a¹ ĩ²sah¹lxan³tho³li¹. Sah²lxan³kxai²nãn²tu̱³, hã²wxãn³txa³ ye³jen¹nũn³tãu³a¹ ĩ²xi²sah¹lxin¹tu¹wi¹. Je³su²jah³la² ta¹hxai²hẽ¹la². 17 Nxe³nxa²ha¹te¹, ĩ²li³te²a² a²sa³wi³ha³lxi³lo³kxa² wãn³txi³kxai³lu¹, ha³na³ka³lxi³ ĩ³ye³kxi²lã³yhain¹te³nah¹lxi¹: —Ĩh¹nxe³jau³ta̱³ ĩ³ye³te²sin²ta²ku²: “Jũ¹nxe² ye³jen¹nãu³a¹ ĩ²sah¹lxan³tho³li¹. Sah²lxan³kxai²nãn²tu̱³. Hã²wxãn³txa³ ye³jen¹nũ³tãu³a¹ ĩ²xi²sah¹lxin¹tu¹wi¹.” Nxe³jau³xai²na² a²si³yxau³tãu³khai³xa² ko̱³ki̱³sxa³ha²kxai³, wãn³txa² yau³xã̱³xa²: “Txa²wĩ³na² yxau³tãu³a¹ ĩ³na¹tu¹wi¹. Na¹ha²kxai³ na¹i¹.” Nxe³jau³xai²na² a²si³yxau³tãu³khai³xa² ko̱³nũn³ki̱³sxa³ha²kxai³, ki̱³nhai¹. 18 Jã¹nxe³sxã³, jah¹lai²na² wãn³txa²: “Jũ¹nxe³ ye³jen¹nãu³a¹.” Nxe³nẽ³lain¹ten¹ti¹. Nxe³jau³xai²na² a²si³yxau³tãu³a¹ ĩh¹nxe³jau³ta̱n³te²sin²ta²ku² ki̱³nhai¹. Je³su²jah³la² ĩ³wã̱³txi³sain³ti³ten³ki̱³tã³li¹. Nxe² ha³na³ka³lxi³ yxau³sxã³ nxe² ĩ³ye³lain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Ain¹kxan²ti³, hãi¹nxe³sxã³ ko̱n³ton³tain¹ta¹hxai²hẽ¹la². 19 Yxãn¹ta¹, a²sa³wi³ha³lxi³nãu³xa² ĩ³ye³lain¹jau³xai²na²sa¹: —Wãn³txa² ko̱³ki̱³sxa³nhai¹. Ĩ³wã̱³txi³sain³ti³ten³ki̱³nhai¹. Nxe³jau³xai²na², Je³su²jah³la² a³la³kxi²ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³ha²kxai³la¹ Je³su²jah³la² wãn³txa² ĩ³ye³kxain¹te³nah¹lxi¹: —Nxe³jah³lxi³sa²lxi¹. Txa²wãn³txai²na² a²si³yxau³tãu³a² ĩ³wã̱³txa³kxi²nhyah¹lxin¹tai¹. Txa²wãn³txai²na²: “Jũ¹nxe² ye³jen¹nãu³a¹ ĩ²sah¹lxan³tho³li¹. Sah²lxan³kxai²nãn²tu̱³, hã²wxãn³txa³ ye³jen¹nũn³tãu³a¹ ĩ²xi²sah¹lxin¹tu¹wi¹.” Nxe³nx2ta¹ten¹ti¹. Nxe³na¹jau³xai²na² ĩ³wã̱³wã̱³ta³kxi²nhyah¹lxin¹tai¹. 20 A²ya³la³tu̱³ ĩ³ye³kxi¹nx2ta¹i¹. Txai²li² ã³nxĩ³na¹tu¹wi¹. Na¹kxa²si³yo³na¹, wxãi²na² hxi²yen³txi² nã̱n³yah³lxin¹tu¹wi¹. A̱u³ti³ ãin²ti³nx2ti³tu¹wi¹. Yah³lxin¹ta¹, yuh³xan¹ta³ko³xan¹tũ̱³ka̱³txa² ĩ³ka³li³hain¹tu¹wi¹. Nain¹yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³, nã̱n³yah³lxin¹kxan²ti³, ãin²ti³nx2ti³ju³ta² ha³na³ka³lxi³ ãn³yãt1sxã³ ĩ³ka³li³yhah³lxin¹tu¹wi¹. 21 Wxa²ha³lo²a² nxe³jut3sũ̱³ju³ta²sa¹: Txu¹ha² wẽ³nhi³sxã³ a³li³lah¹te³lhxã³ nx2na³na¹. Nxe³kxai²nãn²tu̱³, ĩh³khaix1yain¹te²jai¹ti²ti¹. Kxãn³su² na³na¹, ha³lo²a² hau³kon³na³na¹, wẽ³sa² a³li³la¹ju³ta³nũ³a²su¹, te²jai¹ti²ti¹. Yxãn¹ta¹ wẽ³sa² a³li³lah¹ta³lun²kxai²nãn²tu̱³, ũ³hũ¹nẽ³kxai²nãn²tu̱³, kãin² ka³lih³khaix1nxe³te²sẽ¹li¹. Nxe³ha²kxai³, ãin²ti³ju³ta²kxai³ ne³wã²nẽ³te²sẽ¹li¹. Jã¹nxe³kxe³hũ̱³nxe² yxau²xai³lah³lxin¹tu¹wi¹. 22 Yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³, hĩ¹na² sa²kxai³ a̱u³txi³ wxa²ẽ¹nãu³a¹ ãin²ti³khaix1yah³lxi¹lxi¹, txa²xĩ³na¹ju³ta³nũ³a²su¹. Yxãn¹ta¹, ã³wa̱³li² ĩ³xi²sxã³ a³ti¹xi²nx2ta¹tu¹wi¹. Nxe³nx2ta¹ka³tu̱³, ĩ²yhu¹ki̱³tu¹wi¹. Nxe³tãu³a¹, ĩ³ka³lih³khaix1yah³lxin¹tu¹wi¹. Ka³lih³sa²tẽ³yah³lxin¹tu¹wi¹. Wxa²ka³lih³yah³lxin¹ju³ta³nũ³a² hxi²kan¹txi³ a²nũ²a² ã̱³xa² so¹kxi¹nx2ti³xa³lho³li¹. 23 Nxe³tãu³a¹, Txa²wã¹sũ̱³na² Yãu³ka³jxah¹la² ũ³hũ¹nx2ti³tãu³nũ³ã¹ hai³txi³ wãn³txi³la³ ĩ³wã̱³txi³sah¹lxan³tho³li¹. “Wãn³txai²na² ĩh¹nxe² a²si³yxau³tãu³su² ji¹ku¹.” Sah²lxan³tho³li¹. A²ya³la³tu̱³ ĩ³ye³kxi¹nx2ta¹i¹. A²yen³kxa² ĩ²li³te²la³ Txa²ĩ³lxa² ĩ³yĩ¹li²sa²sxã³ Txa²wĩ³na² ĩ³wã̱³txain¹yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³, ũ³yhen³kxi¹nx2tain¹tu¹wi¹. 24 A²si³ta³lo³nãu³hĩ¹nãn²tu̱³, Txa²wĩ³na² ĩ³ye³kxi²yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³, hai³txi³ Txa²ĩ³lxa² ĩ³yĩ¹li²sa²sxã³ a²yen³kxa² ĩ³wã̱³txi³yah³lxi³to³hxai²nxã³nhẽ³li¹. Yxãn¹ta¹, hĩ¹na² Txa²ĩ³lxa² ĩ³yĩ¹li²sa²sxã³, Txa²wĩ³na² ĩ³wã̱³txi³sxã³ ĩ³ye³kxi¹txain¹yah³lxi³hẽ¹li¹. Yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³, ũ³yhen³kxi¹nx2tain¹tu¹wi¹. Yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³, kãin² ka³lih³khaix1yah³lxin¹tu¹wi¹.

Yuh³xan¹ta³ko³xan¹tũ̱³ka̱³txai²na² ã³sen³sai¹ain¹sxã³ hxi²kan¹jah¹lo²su²

25 A²wi¹lhĩ¹nãn²tu̱³, kxãn³su² wãn³txa² hãi³jau³xa² so¹lxi³ ĩ³ye³kxi¹nx2ti³to³hxai²na¹tai¹ti²ti¹. Yxãn¹ta¹, ha³lo²a² hau³kon³tu¹wi¹. Nxe³tãu³a¹, e³lẽ³na¹ ĩ³ye³kxi¹nx2ta¹tu¹wi¹. Na¹kxai²nãn²tu̱³, wãn³txa² si³ka³kan³jau³xa² so¹lxi³ ĩ³ye³kxi¹nx2ta¹tu¹wi¹. Txa²wĩ³na² wãn³txa² si³ka³kan³jau³xa² so¹lxi³ ĩ³ye³kxi¹nx2ta¹tu¹wi¹. Txa²wĩ³na² ĩ³yau¹ũ³nx2ti³te³lhxã³ ĩ³ye³kxi¹nx2ta¹tu¹wi¹. 26 A²nxe³tãu³ai²nãn²tu̱³, wxãi²nãn²ta³ Txa²ĩ³lxa² ĩ³yĩ¹li²sa²sxã³ wi²ka¹ka¹nhe² Txa²wĩ³na² ĩ³wã̱³txain¹yah³lxin¹tu¹wi¹. Yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³, Txa²wĩ³na² hi²se³na² a³lxi¹nx2tain¹na³li¹. Nxe³nx2tain¹kxe³su² ain³kxi¹nx2tain¹ka³tu̱³, sa²hau³ko³nx2tain¹tu¹wi¹. Nxe³ha²kxai³, Txai²li² sa²hau³ko³kxi¹nx2ti³si¹hai¹na¹jau³la³ Txa²wĩ³na² ĩ³ye³kxain¹nxa³kxan²ti³, sa²hau³ko³kxi¹nx2txai¹nhĩ̱³nx2na³li¹. 27 Jã¹nxa¹jau³su², wxãi²na² sa²kxai³lu² Je³su²jah³lo²na¹xain²txi³ a³lxi², Txa²wãn³txa²: “Txa²wĩ³na² yxau³tãu³a¹ a³li³sxã³ ha³lo²ai²na² wxã³na¹hẽ³li¹.” Nxe³na¹jau³xai²na² yxo²ĩ²i² nxe³sah¹lxi³hxai¹nhẽ³li¹. Sah¹lxi¹nha²kxai³ Txa²wĩ³na² a³lxi¹nx2tain¹na³li¹. 28 Jã¹nxa¹jau³su² a²ya³la³tu̱³ Txai²li², Txa²wĩ³na² yxau³tãu³a¹ a³li³sxã³ ha³lo²ai²na² wxã³na¹hẽ³li¹. Na¹ha²kxai³, hĩ¹na² ha³lo²ai²na² a³li³sxã³ Txa²wĩ³na² yxau³tãu³a¹ ĩ³na¹tu¹wi¹. Ain¹ta¹hxai²hẽ¹la². 29 Nxe³nxa²ha¹te¹, a²sa³wi³ha³lxi³nãu³xai²na² wãn³txi³kxai³lu¹: —Hã³xã¹. Kwẽn¹tai²na² si³ka³ka³ni³ e³nhi¹lxi¹. Hai³txi³ hãi³jau³la² e³sĩn¹nxã̱³lxi¹. 30 Kwẽn¹tai²na² ain³kxi¹nx2nha¹nhai¹. A²yen³kxa² yxo²ha³kxa¹ a³la³kxi², a²nũ²a² ẽ¹nãn¹jau³xa² ha³ta̱³nxãn²txi³ a³la³kxi²ta³lu²ni², nxe³jah¹lo²su² nhi¹lxi¹, a²nũ²a² ã̱³xa² ĩ³ye³kxi¹nxa²hxa³kxan²ti³nũ¹. Nha¹ha²kxai³, Wxa²si³yxau³te²khai³xa² Txa²wã¹sũ̱³na² Si³yxau³tãu³ai²la¹xã¹. Nxe³nhĩn¹ju³ta² hĩ¹na² yxo²ĩ²nxa²nha¹nhai¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². 31 Nxe³nxa²ha¹te¹, Je³su²jah³la² wãn³txi³kxai³lu¹ ĩ³wa²lũ³xain¹te²an¹jau³kxai³lu¹: —“Hĩ¹na² yxo²ĩ²nxa²nha¹nhai¹.” Nxe³sah¹lxi¹lxi¹. 32 Yxãn¹ta¹, txa²wãn³txai²na² ain³kxi²sah¹lxi³hẽ¹li¹. Ha³lo²a² nxe²xai³tu¹wi¹. Hĩ¹na² ai²na³li¹. Wxa²nũ̱³ka̱³txai²na² ã³nih³sxã³ ĩ³hax3te̱¹hax3te̱n¹jah³lxin¹tu¹wi¹. Sxi²khai³xa² ãn³kẽ̱³nã¹la³kxi²yah³lxin¹tu¹wi¹. Sah¹lxin¹kxai²nãn²tu̱³, Txai²na² so¹lxi³ nũ̱h¹ yxau³na¹tu¹wi¹. Yxãn¹ta¹, nũ̱h¹ yxaun²nxa³lho³li¹. Txa²wĩ³na² whãi²na¹ yxau³kxi²sa³tu¹wi¹. 33 Txa²wãn³txai²na² hãi¹nxe³ti³xa² ĩ³yau¹ũ³nx2ta¹i¹. Yxo²ĩ²sa²sxã³, wxa²ẽ¹nãu³a¹ a̱u³txi³ ã³nhãu²no³si¹nx2ta¹jau³su² e³kxi¹nx2ta¹i¹. Yuh³xan¹ta³ko³xan¹tũ̱³ka̱³txai²na² yxo²kwĩn¹kxi²sain¹tũ̱³ka̱³txi³sain¹na³li¹. Sai¹nha²kxai³, ha³lo²ai²na² yxau³yah³lxi¹nhĩ¹na¹ ye³khãuh³lxa³ti³nx2tain¹tu¹wi¹. Yxãn¹ta¹, Txai²na² ãn³sen³sai¹ain¹sxã³ ã²la² hxi²kan¹khai¹nxa¹i¹. Na¹ha²kxai³, wxãi²na² hxi²ka¹ka¹nhe² yxau²xai³jah¹lxi³hẽ¹li¹. Je³su²jah³la² wãn³txa², a²sa³wi¹ha³lxi³nãu³xa² ĩ³ye³ta¹hxai²hẽ¹la².

17

Je³su²jah³la² A²wĩ³na² ĩ³ye³kxi²jau³su²

1 Nxe³nxa²ha¹te¹ wãn³txai²na² ĩ³ye³ta³lun²nxa²ha¹te¹, Je³su²jah³lo²su² te²kxai³lu¹ o³sĩ̱³nãu³a¹ sa²yxo²ka²la¹nha²sxã³ ĩ³ye³te³nah¹lxi¹: —Wĩ³na², nxe³txi¹. Ha³lo²a² hau³kon³na³li¹. Nxe³ha²kxai³, wxa²wẽ³sa³na¹xai²na² wxi²kin³ti³to³ti³hit1sẽ¹li¹. Wxi²kin³ti³to³nĩn¹kxa² yã¹nxe³ kãi³ti³hit1sẽ¹li¹. San¹kxai²nãn²tu̱³, wxi²kin³ti³to³nĩn¹kxa² yã¹nxe² kãi³a¹tu¹wi¹. Na¹kxai²nãn²tu̱³, a²nũ²a² yxo²ha³kxa¹ Wĩ³na² ĩ³nxai²na² sa²nẽn¹kxi¹nxain¹tu¹wi¹. 2 A²nũ²a² yxo²ha³kxa¹ a²wa³kxẽn³ta̱³ ti³hit1san¹tai¹ti²ti¹. Sa¹nha²kxai³, a²nũ²a² Wĩ³nu² ĩ³nxai²na² ũ³hũ¹san¹kxa² yxo²ha³kxa² so¹lxi³ ka³te̱³na² wi¹tãu³a¹ ũ³hũ¹ai¹na¹tu¹wi¹. Si¹san¹jau³su², ti³hit1san¹tai¹ti²ti¹. 3 A²nxe³ju³ta²su¹: A²nũ²a² wi¹lĩ²nẽ³lhxã³ sa²yxo²we¹tẽ³te²su² kxai²nãn²tu̱³, ka³te̱³na² wi¹tãu³a¹ yxau²xai³te²su² hĩ̱³nx2na³li¹. Nxe³kxai²nãn²tu̱³, wxãin²txi³ Sũ̱³na² Si³yxau³kat3su² te² ĩ̱³nxãin²txi³ hãi¹nxe²te² ĩ̱³nxãin²txi³ wi¹lĩ²nxa²sxã³ sa²yxo²we¹txai¹ni², Txai²na¹xain²txi³ Je³su²jah³lo²na¹xain²txi³ Hxi²kan¹ta² Si³yxau³tãu³lot3sa²sxã³ ĩ³sa²si¹hã³san¹kxah³lo²na¹xain²txi³ wi¹lĩ²sa²sxã³ sa²yxo²wet1sai¹ni², nẽ³lain¹kxai²nãn²tu̱³, ka³te̱³na² wi¹tãu³a¹ yxau²xai³lai¹nhĩ̱³nx2na³li¹. 4 Txai²na¹xai²na², wxa²wa³ka³li³yu³ta² ũ³hũ¹san¹ju³ta² kãi³ta³lu²na¹te¹ni²ti¹. Na¹ha²kxai³ wxi²kin³ti³to³nĩn¹ju³txai²na² a²nũ²a² a²yxo²ha³kxa¹ ĩ³yau¹ũ³hain¹to³hxai²na¹tai¹ti²ti¹. 5 Wĩ³na², nxe³ti¹. Jũ¹nxe³ ye³jen¹nãu³a¹ wxa²yxaun¹tãu³a¹ ĩ³xi²na¹tu¹wi¹. Na¹ka³tu̱³, wxa²yen³nãu³a¹ yxau³na¹tu¹wi¹. Na¹ka³tu̱³ ne³hĩ¹na¹ wxi²kin³ti³to³ti³hit1sẽ¹li¹. Yuh³xai²nãn¹ko³xai²na² yũ³ti³he¹nxe²nxa³hĩ¹nãu³u¹tai²na² wxi²kin³ti³ton³ki̱³kaix1 jã¹yxa³sẽ¹li¹. 6 Txa²nũ̱³ka̱³txi³su² ũ³hũ¹san¹tai²ti²ti¹. A²nũ²a² yuh³xan¹ta³ko³xan¹tũ̱³ka̱³txai²na² ã³yã³nhai¹tã³nũ¹san¹tai¹ti²ti¹. A²nxe³tũ̱³ka̱³txa² a²wi¹lhĩ¹na² wxa²nũ̱³ka̱³txi³sin¹tai¹ti²ti¹. Hã²wxãn³txa³ ũ³hũ¹san¹tai¹ti²ti¹. Nxe³ha²kxai³, hĩ¹na² txa²nũ̱³ka̱³txi³su² na³li¹. Wxa²yxo²wãn³txa² ain³kxi²so¹sxã³ sa²yxo²we¹txain¹tũ̱³ka̱³txi³su² ai¹nhxai²tai¹ti²ti¹. A²nxe³tũ̱³ka̱³txa² so¹lxi³, hxi²kan¹khai¹nxĩn¹ju³ta² ĩ³yau¹ũ³hai¹na¹tai¹ti²ti¹. 7 Wĩ³na², nxe³txi¹. A²yen³kxa² ũ³yhen³kxi²san¹kxa² yxo²ha³kxa¹ wxa²yen³kxi³su² hxai²tai¹ti²ti¹. Nxe³jau³xai²na² txa²nũ̱³ka̱³txai²na² hĩ¹na² a³la³kxain¹na³li¹. 8 Wxa²wãn³txa² ũ³hũ¹san¹jau³xa² ĩ³yau¹ũ³hain¹to³hxai²na¹tai¹ti²ti¹. Ai¹na¹ha²kxai³, a³la³kxain¹na³li¹. A²nxe³na¹jau³xai²na² ain³kxi²so¹kxi²sa²sxã³ a²ẽ¹nãu³a¹ sa²wi¹nhain¹to³tai¹ti²ti¹. Sai¹nha²kxai³, Wxãi²na² txa²si³yxau³kat3sin¹jau³su² ain³kxi²nha², Wxãi²na² ĩ³sa²si¹hã³san¹jau³su² ain³kxi²nha², txa²nũ̱³ka̱³txai²na², sain¹to³hxai²tai¹ti²ti¹. 9 Txa²nũ̱³ka̱³txai²na² so¹lxi³ sa²hau³ko³tain¹sih¹nxa²ha¹jau³su² ĩ³ye³kxi¹nxa²ha¹i¹. Hai³txi³ yuh³xan¹ta³ko³xan¹tũ̱³ka̱³txi³la³ yxo²ha³kxa¹ ĩ³ye³kxi¹nxa²hxa³i¹. Yxãn¹ta¹ txa²nũ̱³ka̱³txai²na² so¹lxi³ ũ³hũ¹san¹tũ̱³ka̱³txai²na² so¹lxi³ ĩ³ye³kxi¹nxa²ha¹i¹. Wxa²nũ̱³ka̱³txi³su² nũ³nha²kxai³ ya³nxa²ha¹i¹. 10 Txa²nũ̱³ka̱³txa² wxa²nũ̱³ka̱³txi³sah¹lxi¹nha²kxai³, wxa²nũ̱³ka̱³txa² sa²kxai³lu² txa²nũ̱³ka̱³txi³su² nha¹ha²kxai³, nxe³ki̱³te²jai¹ti²ti¹. A²nxe³tũ̱³ka̱³txai²na² sa²kxai³lu², e³lẽ³na² yxau³sxã³ wi¹kãi³yxau²xai³lain¹na³li¹. Wi¹kãi³yxau²xai³la¹kxa² yã¹xain¹na³li¹. Ain¹sxã³, txa²wxi²kin³ti³to³na¹ju³ta² a²nũ²a² yxo²ha³kxa¹ ĩ³yau¹ũ³hain¹na³li¹. 11 Na¹ha²kxai³, Txai²na² ĩ³xi²na¹tu¹wi¹. Na¹ka³tu̱³, yxau³ya³nxa²ha¹tu¹wi¹. Ha³lo²ai²na² yxaun²nxa³lho³li¹. Na¹kxa²si³yo³na¹ txa²nũ̱³ka̱³txai²na² ha³lo²ai²na² nũ̱h¹ yxau³ain¹tu¹wi¹. Wĩ³nãi³, hãi¹nxe² wi¹lhin¹khaix1jah¹lãi³. Nxe³txi¹. Wxãi²li² nũ̱³kxũn³khaix1te²sin¹jai¹ti²ti¹. Nxe³te²sin¹jau³su², a²nũ²a² ũ³hũ¹san¹kxa² ha³lo²ai²na² nũ̱h¹ yxau³ain¹tũ̱³ka̱³txi³nũ³a², nũ̱³kxũn³txi³ ã³non²ta³kxi¹tai¹nhẽ³li¹. 12 Yxau³yai¹na¹hĩ¹na², a²nũ²a² ũ³hũ¹san¹tũ̱³ka̱³txai²na² ã³non²ta³kxain¹to³hxai²na¹tai¹ti²ti¹. Wxãi²li² nũ̱³kxũn³khai¹nxi¹lxi¹. Nxĩ¹nha²kxai³, nũ̱³kxũn³ti³hit1san¹kxe³su² ã³non²ta³kxain¹to³hxai²na¹tai¹ti²ti¹. Hai³txi³ a²ta³a² hxi²ka² sa²so¹kxi²nẽ³lhxã³ tĩ̱¹kxi²nẽ³te²la³ yũ²nxa³i¹. Yxãn¹ta¹, ka³na³ka³na³jah¹la² so¹lxi³ tĩ̱¹kxi²nẽ³na³li¹. A²nxe³jah¹la², kxã³nxai³tã² Wĩ³na² ĩ³nxai²na² ha³te̱h³nxã³nxa² ũ³wha²li¹ti³hi¹tin¹te³nah¹lxi¹: “Jah¹la² ĩ³xa̱n³ta³kxai¹nĩn¹ju³ta² yxau²sa²tẽ³ain¹tu¹wi¹.” Ta¹hxai²ti³ai¹ti²ti¹. A²nxe³jau³xau³hxai²tẽx1ta² jã¹nxe³sxã³, ye³jen¹na² ka³na³ka³na³jah¹lai²na² so¹lxi³ ĩ³xa̱n³ta³kxai¹nĩn¹ju³ta² yxau²sa²tẽ³ain¹tu¹wi¹. 13 Ye³jen¹na² yxaun¹tãu³a¹ ĩ³xi²na¹tu¹wi¹. Yxãn¹ta¹, hĩ¹na¹, yuh³xai²nãn¹ta³ko³xai²na² yxau³na¹hĩ¹na¹, txa²nũ̱³ka̱³txai²na² a²yen³nãu³a¹ yxau³sxã³ txa²wãn³txai²na² ĩ³ye³kxi¹nxa²ha¹i¹. Na¹kxai²nãn²tu̱³, a²nxe³tũ̱³ka̱³txai²na² ain³kxi²sain¹sxã³, wi¹lxon³kxi²ta³lun²sa²kxa² yã¹nxe³si¹hai¹na¹jau³su² e³a¹i¹. 14 Txa²nũ̱³ka̱³txai²na², Wĩ³na² ĩ³nxai²na² wãn³txa² ĩ³yau¹ũ³hain¹to³hxai²na¹tai¹ti²ti¹. Ai¹na¹ha²kxai³, yuh³xan¹ta³ko³xan¹tũ̱³ka̱³txai²na² hi²sen³su² yxo²kwĩn¹kxain¹na³li¹. Yxo²kwĩn¹kxi²sain¹kxa² yã¹nxain¹na³li¹. Nxe³ju³ta², Txain²txi³ yuh³xan¹ta³ko³xan¹tũ̱³ka̱³txi³sin²nxa³ha²kxai³, txa²nũ̱³ka̱³txain²txi³ yuh³xan¹ta³ko³xan¹tũ̱³ka̱³txi³sai¹nxa³ha²kxai³, ya³sain¹na³li¹. Nxe³ha²kxai³, yuh³xan¹ta³ko³xan¹tũ̱³ka̱³txai²na² yxo²kwĩn¹kxi²sain¹sĩn¹na³li¹. 15 Ha³lo²ai²na², txa²nũ̱³ka̱³txai²na² sa²so¹sxã³ ũ³ho¹ain¹si¹nxa²ha¹jau³su² ĩ³ye³kxi¹nxa²hxa³lho³li¹. Yxãn¹ta¹, ĩ³lxi³thi¹nxa³jah¹la² a²si³yxau³ka³txa², Sa³ta³na²jah¹lai²na² txa²nũ̱³ka̱³txai²na² ã³non²ta³kxi¹txai¹nhẽ³li¹. Ye¹nxa²ha¹i¹. 16 Jã¹nxa¹jau³su², txa²nũ̱³ka̱³txai²na² yuh³xan¹ta³ko³xan¹tũ̱³ka̱³txi³sai¹nxa³i¹. Txai²li² yuh³xan¹ta³ko³xan¹tũ̱³ka̱³txi³sin²nxa³kxa² yã¹nxe², ain¹nũn³na³li¹. 17 Ai¹nha²kxai³, txa²nũ̱³ka̱³txai²na² sa²hait1so¹txain¹sxã³ a²ẽ¹nãu³a¹, wxa²wãn³txa² a²ya³la³tu̱³khaix1jau³xa² ũ³whi¹tai¹nhẽ³li¹. Wxãi²yã¹nxe³sxã³ wi¹lhin¹ti³hit1txai¹lxi¹. Wxa²wãn³txa² a²ya³la³tu̱³khaix1jau³xai²la¹i¹. 18-19 Wxãi²na² yuh³xan¹ta³ko³xai²na² ĩ³sa²si¹hã³san¹tai¹ti²ti¹. Jã¹xai¹na¹i¹. Txa²nũ̱³ka̱³txai²na²su¹ na¹i¹. Na¹ha²kxai³, Txai²na² wi¹lhi¹na¹i¹. Wxa²wa³ka³li³yu³ta² wi¹kãi³te³lhxã³ wi¹lhi¹na¹i¹. Na¹ha²kxai³, txa²nũ̱³ka̱³txai²na² wi¹lhin¹si¹hai¹na¹jau³su² na¹i¹. Wxa²wa³ka³li³yu³ta² wi¹kãi³ain¹txai²li¹. 20 Ain¹kxai²nãn²tu̱³, txa²nũ̱³ka̱³txai²na² ti¹ai²nãn¹tũ̱³ka̱³txai²na² wxa²wãn³txa² wi¹jau³xa² tah²yau³xa² ĩ³ye³ain¹tu¹wi¹. Nxe³ain¹jau³nũ³a², a²nũ²a² ã̱³xa² ain³kxain¹kxai²nãn²tu̱³, sa²yxo²wet1sain¹nũn³tu¹wi¹. Sain¹kxai²nãn²tu̱³ nxe³tãu³a¹ Txai²li² sa²yxo²wet1sain¹tũ̱³ka̱³txi³nũ³ai²na² yxo²ha³kxa¹, hĩ¹na² ĩ³ye³kxi¹nxa²ha¹i¹. Sa²hau³ko³tain¹sih¹nxa²ha¹jau³su², nxa²ha¹i¹. Hai³txi³ txa²nũ̱³ka̱³txai²na² ti¹ai²nãn¹tũ̱³ka̱³txai²na² so¹lxi³ sa²hau³ko³tain¹sih¹nxa²ha¹jau³la³ ĩ³ye³kxi¹nxa²hxa³i¹. 21 Ĩ³ye³kxi¹nxa²ha¹jau³xa²sa¹: Sa²yxo²wet1sain¹tũ̱³ka̱³txi³nũ³ai²na² yxo²ha³kxa¹ wi¹lĩ³we¹yhu¹khai¹nxe³sxã³ yxau²xai³lain¹te³lhxã³ ĩ³ye³kxi¹nxa²ha¹i¹. Ju¹ta² ten³khaix1sa³nhai¹. Wĩ³nu² ĩ³nxãin²txi³ nxũ²kwa̱i³yxau³sa²sxã³ wi¹lĩ³we¹sa¹nha²kxai³, nxe²yxau²xai³ki̱³tã³li¹. Nxe³ki̱³sa²kxai³ nxe³ki̱³kxa² yã¹nxe³sxã³ sa²yxo²wet1sain¹tũ̱³ka̱³txi³nũ³ai²na² nxũ²kwa̱i³yxau³nẽ³lain¹sxã³ wi¹lĩ³we¹te³lai¹nha²kxai³ wi¹lĩ³we¹yhai¹nha²kxai³, nxe² yxau²xai³la³nhẽ³lain¹ju³ta³nũ³a² ten³sa³nhai¹. Nxe³nẽ³lain¹ju³ta³nũ³ai²na² yuh³xan¹ta³ko³xan¹tũ̱³ka̱³txi³ tũ̱¹ka̱³txai²na² sa²kxai³lu² ĩ²nẽ³lain¹sxã³ ĩ³ye³ain¹te²an¹jau³kxai³lu¹: “Hã³xã¹. Je³su²jah³la² Txa²wã¹sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a¹ ĩ³sa²si¹hã³kxah³lo²khai³xai²la¹i¹.” Yuh³xan¹ta³ko³xan¹tũ̱³ka̱³txai²na² wãn³txa², nẽ³lain¹tu¹wi¹. 22 Wxi²kin³ti³to³ti³hi¹san¹tai¹ti²ti¹. Nxe³san¹kxa² yã¹nxe³sxã³ txa²nũ̱³ka̱³txai²na² wxi²kin³ti³to³ti³hi¹tai¹na¹tai¹ti²ti¹. Nai¹na¹ha²kxai³, wi¹lĩ³we¹yhu¹sxã³ yxau²xai³ki̱³kxa² yã¹xain¹tu¹wi¹. 23 Na¹kxai²nãn²tu̱³, sa²yxo²wet1sain¹tũ̱³ka̱³txain²txi³, wi¹lĩ³we¹tain¹sxã³ yxau³kxai¹na¹ha²kxai³, Wxãin²txi³ wi¹lĩ³we¹san¹sxã³ yxau³kxi¹sa¹nha²kxai³, nxe³nẽ³lain¹tu¹wi¹. Nxe³nẽ³lain¹kxai²nãn²tu̱³, yuh³xan¹ta³ko³xan¹tũ̱³ka̱³txai²na² wãn³txi³kxai³lu¹, ĩ²nẽ³lhxã³ ĩ³ye³kxi²nha²te³nah¹lxi¹: “Hai³yo¹. Je³su²jah³lai²na² Sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a¹ ĩ³sa²si¹hã³kxah³lai²la¹xã¹. A²ya³la³tu̱³ Sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a¹ Je³su²jah³lain²txi³, a³lxi², te²yã¹nxe³sxã³ a²sa³wi³ha³lxain²txi³ a³lxi², ain¹na³na¹.” Yuh³xan¹ta³ko³xan¹tũ̱³ka³txa² a²ẽ¹nãn¹jau³su², sain¹tu¹wi¹. Ju¹ta² ten³sa³nhai¹. 24 Wĩ³na², nxe³txi¹. Ũ³hũ¹san¹tũ̱³ka̱³txai²na² kan²txi³ ãn³si³tẽ³la³kxi²sain¹ju³ta² ten³sa²nũn³nhai¹. Txai²nãn²tu̱³ wxa²ha³lo²a² oh³xan¹ko³nãu³a² ha³lo²lot3sxã³ he¹a¹kxai²nãn²tu̱³, ãn³si³tẽ³la³kxi²sain¹ju³ta³nũ³a² ten³sa³nhai¹. Sain¹kxai²nãn²tu̱³, txa²wxi²kin³ti³to³na¹ju³ta² ũ³hũ¹san¹kxa² ĩ²ain¹tu¹wi¹. Nxe³ti³ten³sa³nhai¹. Ha³lo²ai²na² yuh³xai²nãn¹ko³xai²na² ã³si³wxe³ti³he¹nxa³hĩ¹nũ¹tai²nãn²tu̱³ a³lxi²sa²to³hxain¹tai¹ti²ti¹. San¹jau³su² wxi²kin³ti³to³ti³hit1san¹tai¹ti²ti¹. Nxe³na¹ju³ta², txa²nũ̱³ka̱³txai²na² yxo²ha³kxa¹ ĩ²ain¹kxai²nãn²tu̱³, ka³lih³khaix1sa³tu¹wi¹. Ju¹ta² ten³sa³nhai¹. 25 Wĩ³nãi³. Wain³te²si³yxau³ka̱³txãi³. Yuh³xan¹ta³ko³xan¹tũ̱³ka̱³txai²na², hai³txi³ ĩ²nxa²tũ̱³ka̱³txi³sai¹nxa³i¹. Nxain¹kxan²ti³, Txai²na² wi¹lĩ²nxa²te²sa¹i¹. Na¹ha²kxai³, txa²nũ̱³ka̱³txai²na² ũ³hũ¹san¹tũ̱³ka̱³txai²na² yxo²ĩ²sain¹na³li¹. Sai¹nha²kxai³: “Je³su²jah³lai²na², Sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a¹ ĩ³sa²si¹hã³kxah³lo²su² na³na¹.” Sain¹na³li¹. Nxe³jau³xai²na², txa²nũ̱³ka̱³txai²na² a³la³kxain¹na³li¹. 26 Txa²nũ̱³ka̱³txai²na², hxi²kan¹khaix1te²sin¹ju³ta² ĩ³yau¹ũ³hain¹to³hxai²na¹tai¹ti²ti¹. Jã¹xai¹na¹tu¹wi¹. Ai¹na¹kxai²nãn²tu̱³, ha³lo²a² a³la³kxain¹tu¹wi¹. Nxe³ju³tan¹te²kxa³ya̱n³tu̱³ a³lxi²san¹kxa² yã¹nxe² a³lxai¹nĩn¹ju³ta² yũ²na³li¹. Nxai¹nĩ¹nha²kxai³ Txai²na² Wxa²tah²na¹xai²na² nxũ²kwa̱i³yxau³ai¹na¹ju³ta² yũ³nũn³na³li¹. Je³su²jah³la² wãn³txa² ta¹hxai²hẽ¹la².

18

Ko̱³nxe³thin¹tũ̱³ka̱³txa² Je³su²jah³la² ĩ³sa²so¹ain¹jau³su²

1 Nxe³nxa²ha¹te¹ Je³su²jah³lo²kxai³lu² wãn³txai²na² ĩ³ye³ta³lun²ka³tu̱³, a²sa³wi³ha³lxi³nãu³xa² whãi²na¹ ãn³sa²si³wa³lu³lu²ne³kxi² ai³sxã³ tẽ³li³yhu¹sxã³, ĩ̱³nũ̱³kxa² Se³trõ²yau³xa² ã³yxo²ha³ti³sa²sai¹ain¹ka³tu̱³, sa³wxe³na² ã³wi¹hain¹ta¹hxai²hẽ¹la². 2 A²nxe³ko³xai²na², Je³su²jah³lai²na² a²sa³wi³ha³lxi³nãu³xai²na² a²kxã³nxa², ye³ka³lxa¹txi³ ã³nho³hain¹to³ta¹hxai²hẽ¹la². Nxain¹sxã³, wi¹lĩ²ain¹to³ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³ha²kxai³, a²sa³wi³sxa² Ju³ta²sah³la², sa³wxe³nai²na² wi¹lĩ²nũn³to³ta¹hxai²hẽ¹la². A²nxe³jah¹lai²na², ye³jen¹na², Je³su²jah³la² a²ko̱¹ko̱¹xa² hxi²ka² ã³yã³yũ²kxi²jah¹lo²nũ³su², ta¹hxai²hẽ¹la². 3 Nxe³ju³tan¹te²kxa³ya̱³tu̱³ti¹, Ju³ta²sah³lo²su² te²kxai³lu¹, fa³ri³se²a² nũ̱³ka̱³txain²txi³ ĩ³wã̱³txi², wã³nxĩn¹te² si³yxau³tũ̱³ka̱³txain²txi³ ĩ³wã̱³txi², ain¹te³nah¹lxi¹, so³ta²to² nũ̱³ka̱³txa² ã³nũ³so¹ain¹nũ²la² tẽ³sxã³ whãi²na¹ ai³nũ²la², sa³wxe³nai²na² Je³su²jah³la² kwẽn¹tai²na² yxau³ko³xai²na², ã³ya̱u³son³kxi² ai³lain¹ta¹hxai²hẽ¹la², yu̱³lxa² kãi²te²a² ã³tẽ³i², lã³pi³ãu²tẽ³na² tĩh³na² sa²kĩ̱³kxi²nẽ³tẽ³nũ³a² ã³tẽ³i², ya̱³wi̱³ta² ã³tẽ³i² nxe²xai³nũ²la², aun³ti² ã³ya̱u³son³kxi² ai³lain¹ta¹hxai²hẽ¹la². 4 Ain¹ka³tu̱³, Je³su²jah³lai²na² a²ẽ¹nãu³a¹, ha³lo²a² yxan¹nãu³a¹ ũ³hũ¹ain¹ju³ta³nũ³a², a³la³kxi²ta³lu²nain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³kxe³su² a³ya³tain¹sxã³ ĩ³ye³kxain¹te³nah¹lxi¹: —Ĩh¹te²la³ta̱³ ten³yah³lxin¹ji¹? Je³su²jah³la² wãn³txa², ta¹hxai²hẽ¹la². 5 Nxe³nxa²ha¹te¹, Ju³ta²sah³la² nũ̱³ka̱³txai²na² wãn³txi³kxai³lu¹, ĩ³wa²lũ³xain¹te³nah¹lxi¹: —Je³su²jah³la², Na³sa³re²thĩ³na² to̱n¹jah¹la², ten³yah³lxa¹nhai¹. Ain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³hĩ¹na², Ju³ta²sah³la² hi²sen³su², Je³su²jah³la² kox1ko¹xa² hxi²ka² ã³yũ³ain¹jah¹lo²nũ³su² jah¹la², he¹yain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³nxa²ha¹te¹, Je³su²jah³la² wãn³txi³kxai³lu¹, ĩ³ye³kxain¹te³nah¹lxi¹: —Txai²la³na¹i¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². 6 Ain¹tãu³, nxe³jau³xai²na², Ju³ta²sah³lai²na² nũ̱³ka̱³txai²na² ain³kxain¹tãu³, ã³si³tu³kxa² ai³sxã³, a²yu³hẽ³nãu³a¹ a³hain¹ta¹hxai²hẽ¹la². 7 Ain¹ka³tu̱³, ãh¹ ĩ³ye³kxain¹te³nah¹lxi¹: —Ĩh¹nxe³te³ta̱³ ten³yah³lxin¹ji¹? Ya³nx2ta¹i¹. Je³su²jah³la² wãn³txa², ta¹hxai²hẽ¹la². Ain¹ka³tu̱³: —Je³su²jah³la², Na³sa³re²thĩ³na² to̱n¹jah¹la² ã³ten³sĩ¹na¹nhai¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². 8 Nxe³nxa²ha¹te¹, Je³su²jah³la² wãn³txi³kxai³lu¹: —Txai²li² Je³su²jah³lo²sa¹i¹. Ya³nx2ta¹ten¹ti¹. Txai²na² so¹lxi³ ten³sah¹lxin¹kxai²nãn²tu̱³, tũ̱³ka̱³txai²na² ã³si³tẽ³kxi²sain¹tũ̱³ka̱³txai²na², hãi¹nxe² ã³txain¹yah³lxi³sã²nhẽ³li¹. ówa²to¹tain¹txai²li¹. Je³su²jah³la² wãn³txa², ta¹hxai²hẽ¹la². 9 Nxe³ju³ta², ha³la³je¹nai³kxai³ Je³su²jah³lai²na² ĩ³ye³sxã³ A²wĩ³na² ĩ³ye³kxain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³jau³xa²sa¹: —Wĩ³nãi³. Txa²sa³wi³ha³lxi³nãu³xai²na² ũ³hũ¹san¹tũ̱³ka̱³txai²na² tĩ̱¹kxi²sa³kxa², yũ²nxa³lho³li¹. Hai³txi³ ka³na³ka³na³te²a² ha³ta̱³nxãn²txi³ tĩ̱¹kxi²sa²nxa³lho³li¹. A²yxo²ha³kxa¹ he¹lain¹na³li¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³jau³xait3 jã¹nxe³sxã³, a²ya³la³tu̱³ hĩ¹na², Je³su²jah³la² a²sa³wi³ha³lxi³nãu³xa² wa²su¹wa²su¹ yxau²xai³lain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Hai³txi³ a²sa³wi³sxa² ka³na³ka³na³te²a² ha³ta̱³nxãn²txi³, so³ta²to² nũ̱³ka̱³txa² ĩ³sa²so¹ain¹ju³ta³la³, yũ³ta¹hxai²nxa³hẽ¹la². 10 Yxãn¹ta¹, Pe²jah³lai²na² sa²kxai³lu² a²ĩ³lxi³ ã̱³xa² Si³mãu²ah³lo²su² te²kxai³lu¹, yu̱³la² kãin²ta³wxi²a² sa²si̱³sai¹nha²sxã³, wã³nxĩn¹te² si³yxau³ka̱³khai³su² jah¹la² a²sa³wi³sxa², a²ĩ³lxa² Mau²kah³lo²su² nxe³jah¹la², txa²wã¹wi¹nẽ³tãu³a¹ a²ne³nxẽ³nãu³a¹ ĩ³ne³i²lã³kxain¹ta¹hxai²hẽ¹la². 11 Nxe³nxa²ha¹te¹, Je³su²jah³la² wãn³txi³kxai³lu¹, Pe²jah³lai²na² ĩ³ye³kxain¹te³nah¹lxi¹: —Wxa²yu̱³lai²na², ũ³si³wi²xi²nhat1sã²nhẽ³li¹. ónhe¹kxain¹txa³hẽ¹li¹. Txa²wĩ³na² ĩ³kwa³na³sain¹jau³xa², ye³khãuh³lxa³ti³sa²ju³ta³nũ³a² ĩ³kwa³na³sain¹na²hẽ³li¹. Nxe³sain¹jau³xai²na¹ sa²yxo²ã³ti³ten³sa²nxãn³nhai¹. Nxe³ha²kxai³, so³ta²to² nũ̱³ka̱³txai²na² ĩ³sa²so¹sain¹ju³ta³nũ³a², hãi¹nxe² ã³txai¹nhẽ³li¹. Ta¹hxai²hẽ¹la².

A³na²sah³la² ĩ³wã̱³txi³jau³su²

12-14 Ain¹ka³tu̱³, Ro³ma²no² nũ̱³ka̱³txai²na² a²hxi²kan¹jah³la² ĩ³kwa³na³ta¹hxai²hẽ¹la². Ain¹ka³tu̱³, a²so³ta²to³ nũ̱³ka̱³txai²na² nxe³ha²kxai³, Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txa² a²so³ta²to³ nũ̱³ka̱³txa² nxe³ha²kxai³, ain¹sxã³, Je³su²jah³lai²na² sa²kxai³ ĩ³sa²so¹sxã³ sa²tai³kxain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Ain¹ka³tu̱³, sxi²ha² kãin²thĩ³na² tẽ³sxã³ ã³nxai³ta¹hxai²hẽ¹la². Ain¹sxã³, wã³nxĩn¹te² si³yxau³ka̱³khai³su² jah¹la² a²ĩ³lxa² Kai³fa²sah³la² a²kũx3ka³nai²na² a²ĩ³lxa² A³na²sah³la² a²sxi²ha² sa²kxai³lu², tẽ³sxã³ ã³nxai³ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³ain¹sax3kũx1, ha³la³je¹nhĩ¹nai³kxai³lũx1, wã³nxĩn¹te² si³yxau³ka̱³khai³su² jah³lai²na² sa²kxai³lu² a²ĩ³lxa² Kai³fa²sah³lai²na² sa²kxai³lu¹, e³te³nah¹lxi¹: —A²nũ²a² ka³na³ka³na³jah¹la² so¹lxi³, Je³su²jah³lai²na² so¹lxi³ ya³lu²kxi²nẽ³ju³ta² wi¹na³li¹. Kai³fa²sah³lai²na² wãn³txa² Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txa² ã³nhai¹tũn³te²nãu³xa², ye²yhain¹ta¹hxai²hẽ¹la².

Pe²jah³la² a²yxo²wãn³txa² Je³su²jah³la² sa²yxo²ã³jau³su²

15 Nxe³nxa²ha¹te¹, so³ta²to² nũ̱³ka̱³txai²na² Je³su²jah³la² tẽ³sxã³ ã³nxai³nxa²ha¹te¹, Pe²jah³lain²txi³ Je³su²jah³la² a²si³tĩ³nha² u̱²lxi³ ãn³si³tẽ³kxi², a²sa³wi³sxa² ã̱³xain²txi³ Je³su²jah³la² a²si³tĩ³nha² ã³si³tẽ³kxi², ain¹ta¹hxai²hẽ¹la². A²nxe³te²a² sa³wi³sxa² ã̱³xai²na², wã³nxĩn¹te² si³yxau³ka³khai³xa² wi¹lĩ²ain¹kxah³lo²su² to³ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³ain¹kxe³su², a²sa³wi³sxa² ã̱³xai²na² sa²kxai³lu², Je³su²jah³lai²na² ãn³si³tẽ³la³kxi², wã³nxĩn¹te² si³yxau³ka³khai³xa² sxi²ha² wai²ha² yxo²tã̱³lxa² ã³wi¹hain¹ta¹hxai²hẽ¹la². 16 Yxãn¹ta¹, Pe²jah³lai²na² ha³lo²a² sxih²yxo²a² ã³yxo²wa³ti³kxi²sxã³ yxau³ain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³ha²kxai³, a²sa³wi³sxa² ã̱³xai²na² sa²kxai³lu² wã³nxĩn¹te² si³yxau³ka³khai³xa² wi¹lĩ²kxah³lo²su² te²kxai³lu¹, sxi²ha² a³li³ka³tu̱³, a²wãi²ta¹ka³lxa² sxih²yxo²a² wxa²hau³ko³ta¹ka³lxa², a³ya³ti²sxã³ ĩ³ye³kxain¹te³na¹, Pe²jah³lai²na² sa²kxai³lu² sa²so¹sxã³ tẽ³sxã³ whãi²na¹, sxi²ha² ã³wi¹hain¹ta¹hxai²hẽ¹la². 17 ówi¹hain¹ka³tu̱³, wãi²ta¹ka³lxai²na² sxih²yxo²a² wxa²hau³ko³ta¹ka³lxai²na² wãn³txi³kxai³lu¹, Pe²jah³lai²na² ĩ³ye³kxain¹te³nah¹lxi¹: —Wxãi²na², Je³su²jah³lai²na² a²sa³wit3sxan³ji¹wi¹? Ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³nxa²ha¹te¹, ki³han³jau³su² ĩ³wa²lũ³xain¹te³nah¹lxi¹: —Nxe²nxa³xĩ¹. Je³su²jah³la² a²sa³wit3sin²nxa³xĩ¹, txai²li¹. Pe²jah³la² wãn³txa², ta¹hxai²hẽ¹la². 18 Nxe³hĩ¹na², ha³lo²a² a̱³lxi³khaix1yain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³ha²kxai³, wã³nxĩn¹te² si³yxau³ka̱³txa² a²sa³wi³ha³lxi³nãu³xa² nxe³ha²kxai³, so³ta²to² nũ̱³ka̱³txa² a²hxi²kan¹txi³nãu³xa² nxe³ha²kxai³, ain¹sxã³, ha³nxe²a² sa²ya̱³tain¹tãu³a² ĩ³wa³nẽn³kxi²te³lhxã³ ã³nũ²kxa² yxau³ain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³ain¹tho³xa², Pe²jah³lai²na² sxa³yain¹sxã³ ĩ³wa³nẽn³kxi²te³lhxã³ sxa³yain¹nũn³ta¹hxai²hẽ¹la².

Wã³nxĩn¹te² si³yxau³ka³khai³xa² Je³su²jah³la² ĩ³wã̱³txain¹jau³su²

19 Nxe³nxa²ha¹te¹, wã³nxĩn¹te² si³yxau³ka³khai³xa² wãn³txi³kxai³lu¹, Je³su²jah³la² ĩ³ye³kxain¹te³nah¹lxi¹: —Ĩ²sa³wi¹. Wxa²sa³wi³ha³lxi³nãu³xai²na² ha³lo²a² o²la³kxain¹ju³tain²txi³ ĩ³yau¹ũ³hi², wxa²wãn³txa², a²nũ²a² yxo²ha³kxa¹ ĩ³ye³kxain¹to³hin¹jau³xain²txi³ ĩ³yau¹ũ³hi² nxe³sẽ¹li¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². 20 Nxe³nxa²ha¹te¹, Je³su²jah³la² wãn³txi³kxai³lu¹, ĩ³wa²lũ³xain¹te³nah¹lxi¹: —A²nũ²a² yxo²ha³kxa¹, e³lẽ³na² yxau³sxã³ ĩ³ye³kxain¹to³hxai²na¹tai¹ti²ti¹. Nxe³na¹ju³ta²sa¹, Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txa² ã³nũ²kxain¹thĩ³nãu³xain²txi³, kxãn³su² yxau³sxã³ ĩ³ye³kxai¹ni², Txa²wã¹sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a¹ sxi²khai³xa² yuh³xai²nãn¹thĩn³khai³xain²txi³ Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txa² yxo²ha³kxa¹ ã³nũ²kxa² he¹ain¹tãu³ain²txi³, kxãn³su² yxau³sxã³ ĩ³ye³kxai¹ni², ain³to³hxai²na¹tai¹ti²ti¹. Hai³txi³ hãi³a² yxau³sxã³ ĩ³ye³kxain¹to³hxain²nxa³tai¹ti²ti¹. 21 Ĩh¹nxe³kxa²ya̱n³ti³ta̱³, Txai²na² ĩ³wã̱³txi³san¹ji¹? A²nũ²a² Txa²wãn³txa² ain³kxi²sain¹tũ̱³ka̱³txa² ka³lxa¹khaix1nxe³tũ̱³ka̱³txai²la¹i¹. Ĩ³wã̱³txi³txai¹nhẽ³li¹. Tũ̱¹ka̱³txai²na² ã³ne³wxe³ain¹te²la¹i¹, Txa²wãn³txa² ĩ³ye³kxai¹na¹jau³xai²na²su¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². 22 Nxe³ka³tu̱³ta¹, so³ta²to² nũ̱³ka̱³txa² a²hxi²kan¹txi³nãu³xai²na² ka³na³ka³na³jah¹la² hi²sen³su², Je³su²jah³la² wxa²ne³su²lain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Wxa²ne³su²lain¹sxã³ ĩ³ye³kxain¹te²an¹jau³kxai³lu¹: —Wã³nxĩn¹te² si³yxau³ka³khai³xa² hxi²kan¹khaix1jah¹lai²la¹i¹. Yxãn¹ta¹, wxãi²lẽ¹. Ĩ³lxa³thi¹nxa³jau³xa² ĩ³ye³kxai¹ni¹lxi¹. Jã¹nxe³txa³hẽ¹li¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². 23 Nxe³nxa²ha¹te¹, Je³su²jah³la² wãn³txi³kxai³lu¹, ĩ³wa²lũ³xain¹te³nah¹lxi¹: —On³sxã³ ĩ³ye³nxa³ke³la³te²kxai³ ĩ³yau¹ũ¹sẽ¹li¹. Yxãn¹ta¹, wi¹lĩ³ye³a¹kxai²nãn²tu̱³ ĩh¹nxe³kxa²ya̱n³ti³ta̱³ wxa²ne³su²lhan¹ji¹? Ta¹hxai²hẽ¹la². 24 Nxe³ka³tu̱³, A³na²sah³lai²na² sa²kxai³lu², Je³su²jah³la² sa²tai³ki²ti³hi¹tain¹sxã³ ĩ³sa²si¹hã³sxã³, Kai³fa²sah³lai²na² sa²kxai³lu² wã³nxĩn¹te² si³yxau³ka̱³khai³sa²nũn³jah¹la² sa²kxai³lu², ĩ³sa²si¹hã³ũ¹hain¹ta¹hxai²hẽ¹la².

Pe²jah³la² ã³ta³lo³hẽt1sxã³ Je³su²jah³la² sa²yxo²ã³jau³su²

25 Nxe³nxa²ha¹te¹, hau³hau³kon³sxã³ Pe²jah³lai²na² sa²kxai³lu², sax3nũn³sxã³ wã³nẽn³kxi²ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³ju³ta², a²nũ²a²nãu³xa², ha³nxe²a² yxo²ki³sa³nãu³a² kwa² yxau³ain¹te²nãu³xa², wãn³txi³kxai³lu¹, ĩ³ye³kxain¹te³nah¹lxi¹: —Wxãi²na², Je³su²jah³la² sa³wit3su² nũ³nhĩn¹ji¹wi¹? Ta¹hxai²hẽ¹la². Yxãn¹ta¹, Pe²jah³lai²na² wãn³txa² ki³ha¹ki²ti³ãn¹jau³kxai³lu¹: —Ti³hex1te²txã³i¹. Hai³txi³ Je³su²jah³la² a²sa³wit3su² te²txa³i¹, txai²li¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². 26 Ain¹ka³tu̱³, wã³nxĩn¹te² si³yxau³ka̱³khai³xai²na² a²sa³wi³sxa² wãn³txi³kxai³lu¹, Pe²jah³lai²na² ĩ³ye³kxi²te³nah¹lxi¹: —Sa³wxe³nai²na² he¹yai¹nĩn¹te³nai¹ti²ti¹. Nxe³tãu³a¹, wxãin²txi³ ĩ²i², Je³su²jah³lain²txi³ ĩ²i², nxe³nx2ta¹tai¹ti²ti¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². A²nxe³jau³xai²na² e³jah¹la² a²wã³tã̱³su² te²a², ha³la³je¹nhĩ¹nai³kxai³ Pe²jah³lai²na² ĩ³ne̱³i²lã³kxi²kxah³lo²su² ta¹hxai²hẽ¹la². 27 Nxe³nxa²ha¹te¹, Pe²jah³lai²na² wãn³txi³kxai³lu¹, ãh¹ ĩ³ki³ha¹kxi²te³nah¹lxi¹: —Hai³txi³ txai²li² Je³su²jah³la² a²sa³wit3sin²nxa³i¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³ka³tu̱³ kwẽn¹ta²kxai³, ka³la³ka³la²a² ĩ³yai²lxi²ta¹hxai²hẽ¹la².

Pi³la²jah³la² ĩ³wã̱³txi³jau³su²

28 Nxe³nxa²ha¹te¹, Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txa² sa²kxai³lu² Je³su²jah³lai²na² tẽ³sxã³, whãi²na¹ Kai³fa²sah³la² a²sxi²ha² a³li³ain¹ka³tu̱³, a²nũ²a² Ro³ma²no² nũ̱³ka̱³txa² hxi²kan¹ta² si³yxau³tãu³a¹ sxi²ha² sa²kxai³lu² ã³tĩ̱³xain¹ta¹hxai²hẽ¹la², ĩ³yũ¹li²nxa³ta̱³lxa¹ ta¹hxai²hẽ¹la². Yxãn¹ta¹, hãi¹nxe³sxã³ sxih²yxo²a² ã³yxo²wxe³ain¹ta¹hxai²hẽ¹la². ówi¹hain¹ta¹hxai²nxa³hẽ¹la². ówi¹hai¹nxa³ju³ta²sa¹: —A²nũ²a² Ro³ma²no² nũ̱³ka̱³txa² sxi²ha² ã³wih¹ki̱³sxa³lho³na¹. ówih¹sxã³, Ro³ma²no² nũ̱³ka̱³txai²na² ãn³ka̱³li²wi²kxi²sxã³ he¹yain¹ki̱³kxai²nãn²tu̱³ ko̱³nxe³ti³hi¹te³kxa²ya̱n³ti³su², Pas²kwa²nxe³je³na³kxa² a²yain³txa² hxi²kan¹txi³ ĩ³yain³ki̱³sxa³kxa²ya̱n³ti³su², ki̱³nhã¹. Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txai²na² ta¹hxai²hẽ¹la². 29 ówi¹hai¹nxa³kxe³tu̱³, Ro³ma²no² nũ̱³ka̱³txa² a²hxi²kan¹te² si³yxau³ka̱³txa² sa²kxai³lu² a²ĩ³lxa² Pi³la²jah³la² sa²kxai³lu², wa²li³sxã³ ĩ³ha¹txain¹sxã³ ĩ³ye³kxain¹te³nah¹lxi¹: —Ĩh¹nxe³ju³ta² on³sxã³ kãi³ai¹nxa³lhai¹li¹, Je³su²jah³lai²na²su¹? Ta¹hxai²hẽ¹la². 30 Nxe³nxa²ha¹te¹, ĩ³wa²lũ³xain¹te²an¹jau³kxai³lu¹: —Jah¹lai²na² ko̱³nxe³thin¹jah¹lai²la¹i¹. Ko̱³nxe³thin¹sxã³ kãi³to³hxa³ke³la³te²kxai³ ã³yũ³nxa²sĩ¹nhĩ̱³nxa²nxa³i¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². 31 Nxe³nxa²ha¹te¹, Pi³la²jah³lai²na² wãn³txi³kxai³lu¹: —Ne³ka²sah¹lxi³sa²lxi¹. Je³su²jah³lai²na², sa²so¹jah³lxi³sxã³ a³li³jah¹lxi³hẽ¹li¹. Yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³, Moi³se²ah³lu¹tai²na² ũ³wha²li¹la³kxi¹nx2ti³jau³xu¹tai²na² ĩ³we¹jah³lxi³sxã³ wã²nxũ̱¹ha̱in³nha²sxã³, jah¹lai²na² kãi³kxi¹txain¹yah³lxi³hẽ¹li¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³nxa²ha¹te¹, Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txai²na² wãn³txi³kxai³lu¹, ĩ³wa²lũ³xain¹te³nah¹lxi¹: —Jah¹lai²na² ĩ³ya²lu¹nha¹ju³ta² wain³sĩ¹nhĩ̱³nx2na³li¹. Yxãn¹ta¹ hxi²kan¹sa²sĩ¹nxa³nhai¹. Wxa²nũ̱³ka̱³txai²na² ĩ³kwa³na³sah¹lxi³nhĩn¹jau³xai²na² a²nũ²a² su²lhã³nha¹ju³ta², hãi¹nxe² ã³sah¹lxi³to³sĩn¹nxãn³tai¹ti²ti¹. Wxa²nũ̱³ka̱³txai²na² so¹lxi³, a²nũ²a² kuh³lxa³thin¹te²a² hxi²kan¹txi³ su²lhã³ain¹sĩ¹nhĩ̱³nxa¹lxi¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². Ain¹ka³tu̱³, ye³jen¹nãu³a¹ Ro³ma²no² nũ̱³ka̱³txai²na² so¹lxi³ Je³su²jah³la² ĩ³hxi²kĩ¹la³kxi²te³lhxã³ ain¹ta¹hxai²hẽ¹la². 32 Yxãn¹ta¹, Je³su²jah³la², a²kxã³nxa² ha³lo²a² a³la³kxi²ta³lun²kxe³tu̱³, ĩ³ye³te³nah¹lxi¹: —Hi³sa³ka³txa² ĩ³hxi²kĩ¹la³kxi²sain¹sxã³ su²lhã³sain¹tu¹wi¹. Je³su²jah³la² wãn³txa² a²kxã³nxa², ta¹hxai²hẽ¹la². A²nxe³jau³xai³ jã¹nxe³sxã³ kwẽn¹tai²na² Ro³ma²no² nũ̱³ka̱³txai²na² Je³su²jah³lai²na² ĩ³hxi²kĩ¹la³kxi²sxã³ su²lhã³ain¹te³lhxã³, ta¹hxai²hẽ¹la². 33 Nxe³nxa²ha¹te¹, Pi³la²jah³lai²na² sa²kxai³lu² a²sxi²hai²na² ã³wi²xi²ka³tu̱³, Je³su²jah³lai²na² ĩ³kaix1tain¹sxã³ ĩ³ye³kxain¹te³nah¹lxi¹: —Wxãi²na² Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txai²na² a²hxi²kan¹ta² si³yxau³khaix3jah¹lo²sin¹ji¹wi¹? Pi³la²jah³la² wãn³txa², ta¹hxai²hẽ¹la². 34 Nxe³nxa²ha¹te¹, Je³su²jah³la² wãn³txi³kxai³lu², ĩ³wa²lũ³xain¹te³nah¹lxi¹: —Nxet3sã²lxi¹. Ĩ³ye³kxi²san¹jau³xai²na², wxa²wãn³txi³khai³su² ta̱³nxa², wa³ka³li³yau³su² ta̱³nxa², nxe³hĩ̱³te²la¹xã³? Ta¹hxai²hẽ¹la². 35 Nxe³nxa²ha¹te¹, Pi³la²jah³lai²na² wãn³txi³kxai³lu¹: —Ĩ²sa³wi¹. Txai²li², hai³txi³ Ju³te²an¹jah¹lo²sin²nxa³i¹. Nxe³ha²kxai³, ĩh¹nxet3sxã³ wxa²nũ̱³ka̱³txa² kãi³yah³lxin¹ju³ta² ã³ne³wxe³hĩ̱³na¹te²la¹ku², nxa²ha¹nhai¹. Yxãn¹ta¹, wxa²nũ̱³ka̱³txain²txi³, wxa²wã³nxĩn¹te² si³yxau³ka̱³ta²nãu³xain²txi³ ain¹sxã³, txa²hxi²kai²na² ã³yũ³sya¹nxain¹tai¹ti²ti¹. Nxe³ha²kxai³, ĩh¹nxe³ju³ta̱³ on³sxã³ kãi³xãn³thai¹li¹? Nxa²ha¹nhai¹? Pi³la²jah³la² wãn³txa², ta¹hxai²hẽ¹la². 36 Nxe³nxa²ha¹te¹, Je³su²jah³la² wãn³txi³kxai³lu¹, ĩ³wa²lũ³xain¹te³nah¹lxi¹: —Nxe²nxa³i¹. Txa²ha³lo²a² ĩ³yau¹ũ³nx2ta¹tu¹wi¹. Yxãn¹ta¹ yuh³xai²nãn¹ta³ko³xai²na² a²hxi²kan¹ta² si³yxau³jah¹lo²sxa³i¹. Nxe³na¹ke³la³te²kxai³ txa²sa³wi³ha³lxi³nãu³xai²na² ã³nhe¹kxain¹ti³hit1sĩ̱³na¹i¹. Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txa² hxi²ka² ã³yũ³sain¹kxa²ya̱n³ti³su² nxe³hĩ̱³na¹i¹. Yxãn¹ta¹, Txai²li¹ yuh³xai²nãn¹ta³ko³xai²na² hxi²kan¹te²lot3sai¹nxa³i¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². 37 Nxe³nxa²ha¹te¹, Pi³la²jah³lai²na² wãn³txi³kxai³lu¹: —Wxãi²na², hxi²kan¹txa² si³yxau³ka̱³khaix3sin¹tai¹? Ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³nxa²ha¹te¹, Je³su²jah³lai²na² wãn³txi³kxai³lu¹: —“Hxi²kan¹txa² si³yxau³ka̱³khai³sin¹tai¹?” Sa¹lxi¹. Yxãn¹ta¹, Txai²na¹xai²na², a²nũ²a² yxo²ha³kxa¹ a²ya³la³jau³tu̱³ ĩ³yau¹ũ³hain¹si¹ha¹jau³su², yuh³xai²nãn¹ta³ko³xai²na² wxã³na¹hẽ³li¹. Jã¹nxe³te³lhxã³, txa²hã³ka³na² ẽ¹nãu³a¹ a³li³la¹ha¹hẽ³li¹. Na¹ha²kxai³: “A²ya³la³jau³tu̱³ ten³sa³nha¹.” A²nũ²a² ĩ²li³te²su² nxe³kxai²nãn²tu̱³, Txa²wãn³txai²na² ain³kxi²sain¹na³li¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². 38-39 Nxe³nxa²ha¹te¹, Pi³la²jah³la² wãn³txi³kxai³lu¹ ĩ³ye³kxain¹te³nah¹lxi¹: —A²ya³la³jau³tu̱³ a²si³yxau³jau³tu̱³, ĩh¹nxe³te²la¹xã³? Ta¹hxai²hẽ¹la².

Pi³la²jah³la² Je³su²jah³la² su²lhã³si¹hain¹jau³su² kwa³na³jau³su²

Nxe³jau³xai²na² ĩ³ye³kxi²ta³lun²ka³tu̱³, Pi³la²jah³lai²na² sa²kxai³lu² wa²li³sxã³ Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txai²na² ĩ³ye³kxain¹te³nah¹lxi¹: —Je³su²jah³lai²na² ko̱³nxe³ti³ kãi³ha²kxai³ su²lhã³si¹ha¹jau³nũ³su² hxi²ki³ye²nx2ti³xa³wi¹. Yxãn¹ta¹, wxa² Pas²kwa²nxe³je³na³kxa² ya̱u³son³na³li¹. Nxe³ha²kxai³, a²nũ²a² sxi²ha² kan²thĩ³na² ũ³tĩ̱¹kxai¹na¹tũ̱³ka̱³txa² yũ²na³li¹. A²nxe³tũ̱³ka̱³txa² sa²kxai³lu², txai²na² sa²kxai³lu² Pas²kwa²nxe³je³na³kxai²na² ka³na³ka³na³jah¹la² so¹lxi³, than²kxi²sa²tã³sxã³ sa²nũ¹xi¹nx2ti³to³hxai²na¹tai¹ti²ti¹. Hĩ¹na² jã¹nxe³nx2ta¹tu¹wi¹. Yã¹jah¹lo²ta̱³ than²kxi²sa²tã³sxã³ sa²nũ¹xi¹nx2ti³te³la¹ji¹? Je³su²jah³lai²na², Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txai²na² a²si³yxau³ka³khai³xai²na² than²kxi²sa²tã³sxã³ sa²nũ¹xi¹nx2ta¹ju³ta³nũ³a² ten³nxa²lxi³xa³ji¹? Ta¹hxai²hẽ¹la². 40 Yxãn¹ta¹, Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txai²na² wãn³txi³kxai³lu¹, kãin² ĩ³wxan¹te³nah¹lxi¹: —Je³su²jah³lai²na² ten³ti³hex1sa²sĩn¹nxãn³nhai¹. Yxãn¹ta¹, Ba³ra³ba²sah³la² so¹lxi³ ten³sa²sĩn¹nhai¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². Yxãn¹ta¹, Ba³ra³ba²sah³la² kãi³su²lhã³jah¹lo²su² ta¹hxai²hẽ¹la².

19

1 Nxe³nxa²ha¹te¹ Pi³la²jah³lai²na² sa²kxai³lu² ĩ³kwa³na³ka³tu̱³, Je³su²jah³la² sa²so¹sxã³ ĩ³ta³lo³wai¹ti³hi¹tain¹ta¹hxai²hẽ¹la². 2 Ain¹ka³tu̱³, so³ta²to² nũ̱³ka̱³txai²na² sa²kxai³lu² wai³lxa² so¹sxã³, wxa²xu³kxain¹sxã³, Je³su²jah³lai²na² a²ne³ka² ũ³nhe³hẽn¹kxain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Ain¹ka³tu̱³, wã²la² sau¹saun¹ka³lo³a² a²hxi²kan¹ta² si³yxau³ka³txa² ũ³whi²kxi²nha²ka³lo³hũ̱³ka³lo³a² ũ³whi²kxain¹ta¹hxai²hẽ¹la². 3 Ain¹ka³tu̱³, ã³ya̱u³son³kxain¹ka³tu̱³, ĩ³sa²nẽn¹kxi²ki³lxot3sxã³ ĩ³wai³ka³si³xain¹te³nah¹lxi¹: —Wi¹lhin¹te²si¹lxi¹. Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txa² a²hxi²kan¹te² si³yxau³ka̱t3si¹lxi¹. Ain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Ain¹ka³tu̱³, ye³ka³lxa¹txi³ wxa²ne³su²lain¹to³ta¹hxai²hẽ¹la². 4 Nxe³nxa²ha¹te¹, Pi³la²jah³lai²na² wãn³txi³kxai²lu¹, a³li³xi²sxã³ Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txai²na² ãh¹ ĩ³ye³kxain¹te³nah¹lxi¹: —Ĩ³ne³ka²sah¹lxi³xi¹. Je³su²jah³lai²na² wxa²yen³nãu³a¹ wã²na³ũh¹xi¹nx2ta¹i¹. Jah¹lai²li² ko̱³nxe³ti³ kãi³ju³ta² hai³txi³ ĩ²a¹jah¹lo²sxa³i¹. Wi¹lhin¹jah¹lo²sye¹nx2ti³na³li¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². 5 Ain¹ka³tu̱³, Je³su²jah³lai²na² a³li³ye²ta¹hxai²hẽ¹la². Wai³lxa³ka³lo³ai²na² ne³hẽ¹nha²sxã³, wã²la² sau¹saun¹ka³lo³a² wi²kxi²nha²sxã³, a³li³ye²ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³te³nah¹lxi¹, Pi³la²jah³lai²na² wãn³txi³kxai³lu¹, Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txai²na² ĩ³ye³kxain¹te³nah¹lxi¹: —Nxe³jah³lxi³hẽ¹li¹. Jah¹lai²na² wi¹lĩ²jah¹lxi³hẽ¹li¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². 6 Yxãn¹ta¹, wã³nxĩn¹ta² si³yxau³ka̱³ti³nãu³xain²txi³, a²sa³wi³ha³lxi³nãu³xain²txi³, Je³su²jah³lai²na² ĩ²ain¹tãu³ kãin² ĩ³wxan¹te³nah¹lxi¹: —Hi³sa³ka³txa² ĩ³hxi²kĩ¹la³kxi²sxã³ su²lhã³txa²sĩ¹nhẽ³li¹. Hi³sa³ka³txa² ĩ³hxi²kĩ¹la³kxi²sxã³ su²lhã³txa²sĩ¹nhẽ³li¹. Ain¹to³ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³nxa²ha¹te¹, Pi³la²jah³lai²na² wãn³txi³kxai³lu¹: —Wxãi²na² so¹jah³lxi³sxã³ hi³sa³ka³txa² su²lhã³jah¹lxi³hẽ¹li¹. Yxãn¹ta¹, jah¹lai²li² ko̱³nxe³ti³ kãi³ju³ta² hai³txi³ ĩ²a¹jah¹lo²sxa³i¹. Wi¹lhin¹jah¹lo²sye¹nx2ti³na³li¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². 7 Nxe³nxa²ha¹te¹, Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txa² ã³nhai¹tũn³te²nãu³xai²na² wãn³txi³kxai³lu¹, ĩ³wa²lũ³xi²te³nah¹lxi¹: —Je³su²jah³lai²na² e³jau³xa² on³txi³hex1jau³sxa³i¹. “Txai²na², Txa²wã¹sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a¹ A²tah²sa¹i¹.” Ain¹sĩ¹nhxai²na²hẽ³li¹. Nxe³jau³xai²na², on³jau³sa²sĩ¹nxa³i¹. Nxe³ha²kxai³, su²lhã³tain¹sĩ¹na¹ju³ta² wain³sĩn¹na³li¹. Su²lhã³tain¹sĩ¹na¹ju³ta³nũ³a², Txa²wã¹sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a¹ a²ha³te̱h³nxã³nxa² ĩ³kwa³na³sa²sĩn¹ta¹hxai²hẽ¹li¹. Nxe³te³nah¹lxi¹: “A²nũ²a² Txa²wã¹sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a¹ te²yã¹nxe³te²lox3nha²sxã³ ĩ³ye³jah¹lo²su² kxai²nãn²tu̱³, su²lhã³tain¹yah³lxi³hẽ¹li¹.” Sa²sĩn¹ta¹hxai²hẽ¹li¹. Jãx1nha¹ju³ta² ten³sa²sĩn¹nhai¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². 8 Nxe³nxa²ha¹te¹, nxe³jau³xai²na² sa²kxai³lu² Pi³la²jah³lai²na² ain³kxain¹ka³tu̱³, ã²la² kãin² yuh³lxi³ta¹hxai²hẽ¹la². 9 Ain¹ka³tu̱³, sxi²hai²na² ã³wi²xi²ka³tu̱³, ĩ³ye³sxã³, Je³su²jah³la² ĩ³ye³kxain¹te³nah¹lxi¹: —Ĩh¹nũ¹la³ta̱³ yxau³jah¹lo²sin¹ji¹? Ain¹ta¹, Je³su²jah³lo²kxai³ wãn³txi³la³ yau³ka³na³ka³na³kxan²ti³ hai³txi³ ĩ³wa²lũ³xi²ta¹hxai²nxa³hẽ¹la². 10 Nxe³nxa²ha¹te¹, Pi³la²jah³lai²na² wãn³txi³kxai³lu¹, Je³su²jah³la² ĩ³ye³kxi²te³nah¹lxi¹: —Ĩh¹nxe³kxa²ya̱n³ti³ta̱³ ĩ³wa²lũ³xi²sa²nxãn³te²la¹xã³? Txai²na² hxi²kan¹te²sa¹i¹. Na¹ha²kxai³, ĩ³kwa³na³ai¹na¹kxai²nãn²tu̱³, su²lhã³nxa²si¹hai¹na¹jau³su² e³a¹kxai²nãn²tu̱³, su²lhã³nxain¹tu¹wi¹. Yxãn¹ta¹, sa²than²kxi²sa²tã³si¹hai¹na¹jau³su² e³a¹kxai²nãn²tu̱³, sa²than²kxi²sa²tã³nxain¹tu¹wi¹. Txai²na² hxi²kan¹khaix1te²sa¹i¹. Nxe³na¹ju³tai²na² ã³ne³wxen¹ji¹? Ta¹hxai²hẽ¹la². 11 Yxãn¹ta¹, Je³su²jah³la² wãn³txi³kxai³lu¹: —Nxet3sã¹lxi¹. Wxa²hxi²ka¹nĩn¹ju³tai²na², Txa²wã¹sũ̱³na² Si³yxau³tãu³u¹tai²na² oh³nãu³a¹ yxau³jah¹lu¹tai²na² ũ³hũ¹nxain¹ju³tai²la²na³li¹. Nxe²nxãn³ke³la³te²kxai³, hxi²ka¹nhĩ̱³nx2nxã̱³lxi¹. Nxe³ha²kxai³, wi¹kãi³txa²hẽ³li¹. Nxe²nxãn³kxai²nãn²tu̱³, Txa²wã¹sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a¹ ĩ³xa̱n³ta³kxi¹nxa²kxa²ya̱n³ti³su², nxe³nxa²ha¹nhai¹. Yxãn¹ta¹, Kai³fa²sah³lai²na² wã³nxĩn¹te² si³yxau³ka̱x3khai³su² jah¹lai²na², wxa²hxi²ka³nãu³a¹ ã³yũ³sya¹nxain¹te¹ni²ti¹. A²nxe³jah¹la², Txa²wã¹sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a¹ sa²yxo²ã³sxã³ kãi³sxã³ ã³yũ³sya¹nxain¹te³nai¹ti²ti¹. Ain¹jau³su², ã²la² ko̱³nxe³khai¹nxe³txi³ kãi³ain¹na³li¹. Jã¹nxain¹jau³su², ain¹na³li¹. 12 Nxe³jau³xai²na², Pi³la²jah³lai²na² hi²sen³kxai³lu² ain³kxain¹ka³tu̱³, Je³su²jah³la² sa²than²kxi²sa²tã³ti³ten³khai¹xain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Yxãn¹ta¹, Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txai²na² wãn³txi³kxai³lu¹ yxo²sa³te̱¹txi³ ĩ³ye³kxain¹te³nah¹lxi¹: —Jah¹la² sa²than²kxi²sa²tã³sĩn¹txa³hẽ¹la². Sa²than²kxi²sa²tã³in¹kxai²nãn²tu̱³, hai³txi³ txa²wã¹hxi²kan¹ta² si³yxau³ka³khai³xa² Se²sa³jah¹la², a²ya̱³lhxa³lxi¹. A²nũ²a² ĩ²lu³te²a² ĩ³ye³kxai²nãn²tu̱³: “Txai²na² hxi²kan¹txa² si³yxau³ka̱³khai³sa¹i¹.” A²nxe³jah¹lo²su² kxai²nãn²tu̱³, Se²sa³jah¹la² ĩ³ko̱x1ko̱¹son²kxi²jah¹lo²su² hĩ̱³nx2na³li¹. Jã¹nxe³jah¹lo²su² na³li¹, Je³su²jah³lo²su¹. Nxe³ha²kxai³, sa²than²kxi²sa²tã³sĩn¹txa³hẽ¹li¹. Ya³nxa²sĩ¹na¹i¹. Se²sa³jah¹la² ĩ³xa̱n³ta³kxi¹nxa²kxa²ya̱n³ti³su², nxa²sĩ¹na¹nhai¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². 13 A²nxe³jau³xai²na², Pi³la²jah³lai²na² ain³kxain¹ka³tu̱³, Je³su²jah³la² tẽ³sxã³, ha³lo²a² a³li³ka³tu̱³, tah³lxa³ka³txa² Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txa² wãn³txa² a²ĩ³lxa² Ka³ba³ta²ka³txa², ã³wxe³ta¹hxai²hẽ¹la². A²nxe³ka³txai²na², kxãn³su² Pi³la²jah³lai²na² ã³wxe³to³ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³sxã³, a²nũ²a² ĩ³lxa³thi¹nxa³te²a², ĩ²li³te²su² te²a², so³ta²to² nũ̱³ka̱³txa² ã³yũ³ain¹kxe³nũ³su² te²a², a²ha³lo²a² Pi³la²jah³lai²na² wã²nxũ̱¹ha̱in³nha²sxã³ ĩ³kwa³na³ain¹to³ta¹hxai²hẽ¹la². “Jah¹lai²na², su²lhã³txain¹yah³lxi³hẽ¹li¹.” Ta̱³nxa², “Sa²than²kxi²sa²tã³txain¹yah³lxi³hẽ¹li¹.” Ta̱³nxa², nxe³sxã³ Pi³la²jah³lai²na² wã²nxũ̱¹ha̱in³nha²sxã³ ĩ³kwa³na³ain¹to³ta¹hxai²hẽ¹la². Hĩ¹na², jã¹nxe³sxã³ Je³su²jah³la² ha³lo²a² wã²nxũ̱¹ha̱in³nha²te³lhxã³ Pi³la²jah³lai²na² ã³wxe³ta¹hxai²hẽ¹la². 14 Nxe³hĩ¹na², Pas²kwa²nxe³je³na³kxa² a³lan²ti³hĩ¹nai³tã² ĩ³yũ¹li²nxa³ta̱³lxa² ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³nxa²ha¹te¹, Pi³la²jah³lai²na² wãn³txi³kxai³lu¹, Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txai²na² ĩ³ye³kxain¹te³nah¹lxi¹: —Wxa²hxi²kan¹txa² si³yxau³ka̱³txa² ĩ²jah¹lxi³hẽ¹li¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². 15 Yxãn¹ta¹, Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txai²na² wãn³txi³kxai³lu¹: —Jah¹la² ũ³nhũ̱³ha³lo²sa²tã³sxã³, hi³sa³ka³txa² ĩ³hxi²kĩ¹la³kxi²sxã³ su²lhã³txa²sĩ¹nhẽ³li¹. Ain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³nxa²ha¹te¹, Pi³la²jah³lai²na² wãn³txi³kxai³lu¹: —Wxa²hxi²kan¹txa² si³yxau³ka̱³txa² hi³sa³ka³txa² ĩ³hxi²kĩ¹la³kxi²sxã³ su²lhã³a¹ju³ta³nũ³a² wain³te²la¹xã³? Ta¹hxai²hẽ¹la². Yxãn¹ta¹, wã³nxĩn¹ta² si³yxau³ka̱³ti³nãu³xai²na² wãn³txi³kxai³lu¹, ĩ³wa²lũ³xain¹te³nah¹lxi¹: —Kwa²nhi¹lxi¹. Txa²nũ̱³ka̱³txa² hxi²kan¹ta² si³yxau³ka̱³txa² Se²sa³jah¹lo²so¹lxin³sĩn¹na³li¹. Ã̱³xa² yũ³sĩ¹nxa³i¹. Ain¹ta¹hxai²hẽ¹la². 16 Ain¹ka³tu̱³, Pi³la²jah³la² hi²sen³kxai³lu¹, Je³su²jah³la² sa²so¹ti³hit1sxã³ Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txai²na² hxi²ka²nãu³a¹ ã³yũ³yhain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Hi³sa³ka³txa² ĩ³hxi²kĩ¹la³kxi²sxã³ su²lhã³ain¹ju³ta³nũ³a² ã³yũ³yhain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Nain¹ka³tu̱³, Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txai²na² hi²sen³kxai³lu¹, Je³su²jah³la² sa²so¹sxã³ tẽ³sxã³ a³li³ain¹ta¹hxai²hẽ¹la².

Hi³sa³ka³txa² ĩ³hxi²kĩ¹la³kxain¹jau³su²

17 Te³nah¹lxi¹, Je³su²jah³lo²kxai³lu¹ hi³sa³ka³txa² sa²ka³la³ki³hẽt1so¹nha²sxã³ ã³nxai³ta¹hxai²hẽ¹la². Ha³lo²a²ko³xa² a²ĩ³lxa² Txa²wã¹ne³ka³lo³a²je³na² Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txa² ĩ³yĩ¹li²jau³xa² Ko²ko³ta³jen³su² nxe³je³na² ã³nxai³ta¹hxai²hẽ¹la². 18 Nũ¹ã¹, hi³sa³ka³txa² ĩ³hxi²kĩ¹la³kxain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Ain¹ka³tu̱³, a²wi¹nẽ³tãu³a¹ a²nũ²a² ã̱³xa² ka³na³ka³nat3sxã³ ĩ³hxi²kĩ¹i², a²wã̱³tãu³a¹ a²nũ²a² ã̱³xa² ka³na³ka³nat3sxã³ ĩ³hxi²kĩ¹i², nain¹ka³tu̱³, wi³wi³tot3sxã³ Je³su²jah³la² ĩ³hxi²kĩ¹i², nxe³ain¹ta¹hxai²hẽ¹la². 19 Nxe³ju³ta², Pi³la²jah³la² ĩ³kwa³na³sxã³ wãn³txa² ĩ³yĩ¹li²jau³xa² hi³a³ka³lo³a² ũ³wha²li¹lhxã³ hi³sa³ka³txai²na² sa²kxai³lu² a²ne³ka̱³lo³ka³nãu³a¹ ĩ³yĩ¹ne³hẽ¹ta¹hxai²hẽ¹la². Ũ³wha²li¹lain¹jau³xai²na²sa¹: —Je³su²jah³lai²na² Na³sa³re²thĩ³na² to̱n¹jah¹lai²la¹i¹. Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txai²na² hxi²kan¹ta² si³yxau³ka̱³khai³xai²la¹i¹. Nxe³ta¹hxai²hẽ¹la². 20 Nxe³jau³xai²na², Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txa² wãn³txain²txi³ ũ³wha²li¹li², wãn³txa² yau³xã̱³xa² la³tĩ²yau³xain²txi³ ũ³wha²li¹li², ã̱³xa² wãn³txa² yau³xã̱³xa² Kre²ka² nũ̱³ka̱³txa² wãn³txain²txi³ ũ³wha²li¹li², ain¹ta¹hxai²hẽ¹la². A²nxe³je³na² ha³lo²a² Je³su²jah³la² ĩ³hxi²kĩ¹la³kxain¹je³na² Je³ru³sa³lẽ²thĩ³na² sxi²ha² kãin²khai¹nxe³thĩ³na² u̱n²ta³kxi²nxa³jen³su² ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³ha²kxai³, ũ³wha²li¹lain¹jau³xai²na² a²nũ²a² ka³lxa¹tũ̱³ka̱³txa² Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txi³su² te²nũ̱³ka̱³txa² ĩ²ain¹ta¹hxai²hẽ¹la². 21 Ĩ²ain¹ka³tu̱³, wã³nxĩn¹ta² si³yxau³ka̱³txa³nãu³xa² wãn³txi³kxai³lu¹, Pi³la²jah³lai²na² ĩ³ye³kxain¹te³nah¹lxi¹: —Wãn³txa² ũ³wha²li¹lin¹jau³xai²na² ũ³sa²ya¹txa²sĩ¹nhẽ³li¹. Ũ³sa²ya¹tin¹kxai²nãn²tu̱³, wãn³txa² tah²yau³xa² ũ³wha²li¹txa²sĩ¹nhẽ³li¹. “‘Txai²na² Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txa² hxi²kan¹ta² si³yxau³ka̱³khai³sa¹i¹.’ Jau¹xai²na² Je³su²jah³lai²na² e³ain¹sĩn¹na²hẽ³li¹.” Nxe³jau³xai²na² so¹lxi³, ũ³wha²li¹lhxã³ ĩ³yĩ¹li²nẽ³hẽt1ja³sain¹sĩ¹nhẽ³li¹. Ain¹ta¹hxai²hẽ¹la². 22 Yxãn¹ta¹, Pi³la²jah³lai²na² wãn³txi³kxai³lu¹, ĩ³wã²lũ³xain¹te³nah¹lxi¹: —Wãn³txa² ũ³wha²li¹la¹jau³xai²na², hãi¹nxe² yxau³tu¹wi¹. Ũ³sa²ya¹txã³lho³li¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². 23 Nxe³nxa²ha¹te¹, Je³su²jah³lai²na² ĩ³hxi²kĩ¹la³kxi²sxã³ ũh³wxe³ta³lu²nain¹ka³tu̱³, so³ta²to² nũ̱³ka̱³txa² sa²kxai³lu² ha¹li¹ ha¹li¹ jah¹la²nãu³xa² sa²kxai³lu², Je³su²jah³lai²na² a²wã²la²ka³lo³a² wi²kxi²nha²ka³lo³a² wxa²sa²so¹te²tu̱³ ai³ain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Yxãn¹ta¹, a²ha³la³se³nãn¹ta³ka³lo³a² wã³kon³kxain¹ta¹hxai²hẽ¹la². A²nxe³ka³lo³ai²na² hãi¹nxe³sxã³ wxa²xu³ka³lo³su² ta¹hxai²hẽ¹la². Ũh³yxã̱i¹ka³lo³su² ta¹hxai²nxa³hẽ¹la². 24 Ain¹ka³tu̱³, so³ta²to² nũ̱³ka̱³txai²na² ĩ³ye³lain¹te³nah¹lxi¹: —Ta³ka²lo¹ai²na² wã²la² wi¹khai¹nx2na³li¹. Sa²ten²txi³te²txai³ya³sah¹lxi³txa³hẽ¹li¹. Hãi¹nxe³sxã³ tah³lxa² wẽ³sa² o²la³kxi²sxã³ wã²nxũ̱¹ha̱in³nha²ki̱³tu¹wi¹. A̱in³nha²ki̱³jah¹lo²nũ³a² ka³na³ka³na³jah¹lo²nũ³a² a²wa³kxẽn³yah³lo²nũ³su² tu¹wi¹. Nxe³yhain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Yhain¹sxã³, jã¹nxain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Ain¹ka³tu̱³, Sũ̱³na² ha³te̱h³nxã³nxa² kxã³nhxĩ¹nu¹ta²kxai³ ũ³wha²li¹la³kxi²nẽ³ta¹hxai²ti³ai¹ti²tu³wa². Nxe³te³nah¹lxi¹: —Txa²wã²la³ka³lo³a² wxa²sa²so¹te²tu̱³ ai³li², txa²ha³la³sẽ³nãn¹ta³ka³lo³a² sa²kxai³lu² tah³lxa² wẽ³sa² o²la³kxi²sxã³ a²wa³kxẽn³yah³la² nũ̱¹ha̱in³nha², sain¹tu¹wi¹.Ta¹hxai²ti³ai¹ti²tu³wa². Nxe³jau³xau³hxai²tẽx1 jã¹nxe³sxã³ hĩ¹na² so³ta²to² nũ̱³ka̱³txai²na² kãi³ain¹ta¹hxai²hẽ¹la². 25 Yxãn¹ta¹, hi³sa³ka³txa² a²si³ka³lah³yu³ta² Je³su²jah³la² a²hã³ka³na² sax3nũ², a²hã³ka³na² ha³lĩn³ta³ka³lxa² sax3nũ², Ma³ri²a³ka³lxa² Klo²pah³la² sxe³xa³ka³lxa² sax3nũ², Ma³ri²a³ Ma³ta³lẽ²na³ka³lxa² sax3nũ² nxe³ain¹ta¹hxai²hẽ¹la². 26 Nxe³ka³tu̱³, Je³su²jah³lai²na² sa²kxai³lu¹ ĩ²sxã³ a²hã³ka³na² ĩ²ai¹nha²kxai³, a²sa³wi³sxa² a³lxi²khai¹nxe³kxah³lo²su² jah¹la² ĩ²ai¹nha²kxai³, ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³te³nah¹lxi¹: —Hã³ka² nxe³nxi¹, jah¹lai²na² wxa²wẽt3sũ̱³na³li¹. Ĩ²txu¹ni¹. Je³su²jah³la² wãn³txa², a²hã³ka³na², nxe³ta¹hxai²hẽ¹la². 27 Nxe³nũ²la² ha³na³ka³lxi³ ĩ³ye³te³nah¹lxi¹: —Nxe³txi¹. Ta¹ka³lxai²na² wxa²hã³ka³nu²hũ̱³na³li¹. Ĩ²txa²hẽ³li¹. Je³su²jah³lai²na² wãn³txa², a²sa³wi³sxai²na², nain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Nain¹sxã³ kwẽn¹ta²kxai³ a²sa³wi³sxai²na² sa²kxai³lu², Je³su²jah³la² a²hã³ka³nai²na² ã³tẽ³sxã³ sxi²ha² ã³wih¹sxã³ yxau³sxã³ sa²hau³kot3sa²tẽ³ain¹ta¹hxai²hẽ¹la².

Je³su²jah³la² ya³lu²ju³ta² ĩ³yau¹ũ³jau³su²

28 Nxe³nxa²ha¹te¹, Je³su²jah³lai²na² a²ẽ¹nãn¹jau³kxai³lu¹: —Hĩ¹na², txa²wa³ka³li³yu³ta² ta³lu²na¹xã¹. Nxe³ha²kxai³ a²yxo²a² e³te³nah¹lxi¹: —Ya̱³lxu²sa²na³li¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³ju³ta², kxã³nhxĩ¹nu¹tai²na² Txa²wã¹sũ̱³na² ha³te̱h³nxã³nxa² ũ³wha²li¹jau³xau³hxai²tẽx1 jã¹nxe³sxã³, Je³su²jah³la² e³ta¹hxai²hẽ¹la². 29 Nxe³ka³tu̱³ta¹, yain³txa² yau³xa², u²va²yau³xa² khon³sxã³ ka³yha²jau³xa² kwa³ta³lẽ³na² yxau³ye²ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³te³nah¹lxi¹, a²nũ²a² kwa² yxau³te²su² te²a² ĩ³yi²lho¹tũ̱³xa² sa²so¹sxã³ ka³yha²jau³xai²na² ũ³hũ̱¹kxa²sai¹sxã³, hi³sa³ka³txa² wa²tãi¹tãi¹ka³txa² ũ³ki³wi²kxa²so¹sxã³ tẽ³sxã³ Je³su²jah³la² a²yxo²a² ũh³yxo²tẽ³ũ¹hain¹ta¹hxai²hẽ¹la². 30 Ain¹ka³tu̱³, Je³su²jah³lai²na² sa²kxai³lu², ĩ³yi²la³kxi² ĩ³na²ta³lun²yain¹te²ka³ka¹: —Txa²wĩ³na² wa³ka³li³yu³ta² ta³lu²na¹i¹. Nxe³ka³tu̱³, ĩ³ku³thu²nha²sxã³, a²wi¹tãu³a¹ a³li³yain¹ta¹hxai²hẽ¹la².

Je³su²jah³la² ũ³txi²ta³nã³tau¹tain¹jau³su²

31 Nxe³hĩ¹na², sa²ba³to³ nxe³ju³ta² ã²la² hxi²kan¹khai¹nxe³te² sa²ba³to³ nxe³ju³ta² a²sũ²ta³ti³kxai³ ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³ha²kxai³, Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txa² a²hxi²kan¹txi³nãu³xa² hxi²waun³ta³kxain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Hxi²waun³ta³kxain¹te³nah¹lxi¹: —Ka³nxa³ha²txai²na² Sa²ba³to³ nxe³ki̱³ju³tũ³a² a²hxi²kan¹khaix1nxe³ki̱³ju³ta³nũ³a² ã³yo̱n³ki̱³tu¹wi¹. Ki̱³sa²kxai³, ya³lu²te²nãu³xa² nũ²a² hxi²kĩ¹la³kxi²sxã³ hi³sa³ka³txa² sa²ka²la¹hẽt1sxã³, Sa²ba³to³ nxe³ju³tai²na² e³lẽ³na² wxe³kxi²nẽ³te³ji¹khi³. Ha³lo²a² yxo²ha³kxai²na² ã³kho³kxi²nẽ³kxa²ya̱n³ti³su² nxe³nxa²ha¹nha²khi³. Ki̱³nhai¹. Ain¹jau³su², hxi²waun³ta³kxain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Jã¹nxain¹kxa²ya̱n³ti³su², ã³wxã³sxã³, Pi³la²jah³la² ĩ³wã̱³txain¹te³nah¹lxi¹: —A²nũ²a² ĩ³hxi²kĩ¹la³kã¹in¹kxah³lo²nãu³xa², txa²wã¹su³ya³ta³la³ka³txai²na² whãi²na¹ ĩ³su³ãu²la³kxã¹sxã³ su²lhã³ti³hi¹txa²sxã³ ya²lu²te²nãu³xa²nũ²a² sa²so¹ti³hi¹txa²sĩ¹nhẽ³li¹. Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txa² a²hxi²kan¹txi³nãu³xa² wãn³txa², ta¹hxai²hẽ¹la². Ain¹ka³tu̱³, Pi³la²jah³la² wãn³txi³kxai³lu¹: —Hai³yo¹. Jã¹nxa¹tu¹wi¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². 32 Nxa²ha¹te¹, Pi³la²jah³la² ĩ³kwa³na³nxa²ha¹te¹, so³ta²to² nũ̱³ka̱³txa² sa²kxai³lu¹ hi³sa³ka³txa² ã³tĩ̱³xain¹tãu³, a²nũ²a² ã̱³xa² ha¹lin¹te²nãu³xa² Je³su²jah³la² ĩ³hxi²kĩ¹la³kxi²yain¹kxah³lo²nãu³xa² yxau³tãu³a¹ ãn³tĩ̱³xain¹tãu³, a²wi¹lhi¹nãn¹jah¹lain²txi³ ĩ³su³ãu²la³kxã¹sxã³ ĩ³ya²lu¹ti², ãn³ta³lo³hẽn²ti²jah¹lain²txi³ ĩ³su³ãu²la³kxã¹sxã³ ĩ³ya²lu¹ti², ain¹ta¹hxai²hẽ¹la². 33 Ain¹ta¹, Je³su²jah³la² yxau³tãu³a¹ ã³tĩ̱³xain¹tãu³: —Ya³lun²tai¹. Ain¹sxã³ ĩ³su³ãu²la³kxã¹ain¹ta¹hxai²nxa³hẽ¹la². 34 Yxãn¹ta¹, so³ta²to² nũ̱³ka̱³txai²na² ka³na³ka³na³jah¹la² yu̱³la² a³lu²ta³wxi²a² tẽ³sxã³ Je³su²jah³lai²na² a²ti²ta³nã³yu³tai²na² ũ³txi²ta³nã³ja³lxu³kxi²sxã³ ũ³tau¹tain¹ka³tu̱³, kwẽn¹ta²kxai³ a²ti³ha²yau³xa² ha³li̱³ka³ni², ĩ̱³yau³xa² ha³li̱³ka³ni² ye²ta¹hxai²hẽ¹la². 35 Ha³lo²ai²na² a²nũ²a² ĩ²sxã³ ĩ³hen³txi³sa²sĩn¹na²hẽ³la². Nxe³sa²sĩn¹jau³su², ĩ³ye³kxi²ti³hi¹txa²lxi³sĩn¹na²hẽ³la². Wãn³txi³tu̱³ yxo²ĩ²si¹nx2ti³jau³nũ³su² ĩ³ye³kxi²ti³hi¹txa²lxi³sĩn¹na²hẽ³la². A²nxe³jah¹lai²na², ĩ³ye³kxi²sa²sĩn¹jah¹lai²na². Wãn³txi³khai³xa² so¹lxi³ e³jah¹lo²su² sĩn¹na³la².—Ha³lo²a² wi¹lĩ²sxã³ wãn³txi³tu̱³ ĩ³ye³kxi¹nx2ta¹i¹. Nxe³sa²sĩn¹na²hẽ³la². 36 Kxã³nhxĩ¹nu¹ta²kxai³, Txa²wã¹sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a¹ ha³te̱h³nxã³nxãn¹jau³kxai³lu¹: —Jah¹la², hai³txi³ txa²wã¹su³a²nãu³xa² su³ka³na³ka³na³te²su³a² ha³ta̱³nxãn²txi³ ĩ³su³ãu²la³kxai¹nxa³lho³li¹. Nxe³jau³xain²txi³ ha³te̱h³nxã³nxãn¹jau³su² ha²kxai³, ha³na³ka³lxi³: 37 —Ũ³tau¹tain¹kxah³la² ĩ²ain¹tu¹wi¹. Nxe³jau³xain²txi³ ha³te̱h³nxã³nxãn¹jau³su² ha²kxai³, ta¹hxai²ti³ai¹ti²tu³wa². Nxe³jau³xau³hxai²tẽx1 jã¹nxe³sxã³, kwẽn¹tai²na² a²ya³la³tu̱³ kãi³ain¹ta¹hxai²ti³ai¹ti²tu³wa².

Je³su²jah³la² tah³lxa³kẽ¹na² sa²nĩ̱³kxain¹jau³su²

38 Nxe³nxa²ha¹te¹, Jo³se²ah³la² A³ri³ma³te²a³thĩ³na² to̱n¹jah¹lo²su² ta¹hxai²hẽ¹la². Je³su²jah³la² a²sa³wit3sxu² ta¹hxai²hẽ¹la². Yxãn¹ta¹, Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txa² ã³nhai¹tũn³te²nãu³xa² yuh³lxi³yhu¹jau³su² hãi¹sũ̱³ni²ta¹hxai²hẽ¹la². A²nxe³jah¹lai²na² sa²kxai³lu², Pi³la²jah³lai²na² wxã³sxã³ ĩ³ye³kxi²te³nah¹lxi¹: —Je³su²jah³la²nũ²a² sa²ka³na³kxi²sah²lxun¹nhai¹. Hãi¹nxũ¹sẽ¹li¹. Jo³se²ah³la² wãn³txa², ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³ha²kxai³lu¹: —Hãi¹nxũ¹nxa²ha¹i¹. Jã¹nxe³sẽ¹li¹. Pi³la²jah³lai²na² wãn³txa², ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³sxã³ Jo³se²ah³lai²na² sa²kxai³lu², hi³sa³ka³txa² ã³tĩ̱³sxã³, Je³su²jah³la² nũ²a² sa²ta²la³kxi²sxã³ sa²ka³na³kxain¹ta¹hxai²hẽ¹la². 39-40 Nxe³ju³ta², Ni³ko³tẽ²yah³lo²su², kxã³nxai³kxai³ Je³su²jah³la² ka³nxah³ta² ha³la³ka³lxa³lon³kxi²jah¹lo²su² ta¹hxai²hẽ¹la². A²nxe³jah¹lo²su² te²kxai³lu¹, kwẽn¹tai²na² ã³wxã³sxã³, hĩ³ne³kxa² wi¹lũ³khai¹nxe³tẽ³kxa² ha³ti²a² kãin²tẽ³na² wxa²ne³ki¹sxã³ ah³sxã³ tẽ³sxã³, Jo³se²ah³la² ã³tĩ³xi²yha¹te²lon³ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³nxa²ha¹te¹, ha¹lin¹jah¹lo²nãu³xai²na² sa²kxai³lu², Je³su²jah³la² nũ²a² sa²so², hĩ³ne³kxai²na² wi¹lũ³tẽ³kxain³txi³ sa²so² ya³sxã³, whãi²na¹ wã²la² a³lu²khaix1ka³lo³a² sa²wa̱³lã̱u²kxi²ta³lun²ya³ta¹hxai²hẽ¹la². Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txa² a²nũ²a² ya³lu²te²a² sa²nĩ̱³kxi²kxa² yã¹nxe³te³lhxã³ kãi³ain¹ta¹hxai²hẽ¹la². 41 Nxe³ha²kxai³, ha³lo²a² ĩ³hxi²kĩ¹la³kxain¹ko³xa² ya̱³nũ̱³ta³ko³xa² ta¹hxai²hẽ¹la². A²nxe³ko³nãu³a¹, tah³lxẽ¹na² ta²hẽ³na² wa³nũn³tẽn³su² tẽ³na² a²nũ²a² ã̱³xa² nũ²a² sa²wi¹sxã³ sa²nĩ̱³kxai¹nxa³tẽ³na² ta¹hxai²hẽ¹la². A²nxe³tẽ³na², Je³su²jah³la²kxai³ sa²nĩ̱³kxain¹ta¹hxai²hẽ¹la². 42 —Ka³nxa³ha²txai²na², Pas²kwa²nxe³je³na³kxa² wa³kxẽ³no̱n³ki̱³tu¹wi¹. Tẽ¹nai²na² u²lxa³tẽ³na² sa²wi¹yha³sẽ¹li¹. Ain¹sxã³, Je³su²jah³la² sa²nĩ̱³kxi²ya³ta¹hxai²hẽ¹la².

20

Kwã̱³kxa² sxa³sxã³ yũ³nĩ¹yhe²nxa³jau³su²

1 Nxe³nxa²ha¹te¹ to³mĩn²ko³ nxe³hĩ¹na² ĩ³yũ¹li²nxa³ta̱³lxa¹, Ma³ri²a³ Ma³ta³lẽ²na³ka³lxa² kwã̱³kxai²na² ĩ²te³lhxã³ wxã³ta¹hxai²hẽ¹la². Wxã³ka³tu̱³ tah³lxa² ha³la³je¹nãu³a³kxai³tã² ã³yxo²tĩ̱¹a²ne³tĩ¹xa² yũ³ye²ta¹hxai²nxa³hẽ¹la². 2 Nxe³ha²kxai³lu¹, Ma³ri²a³ Ma³ta³lẽ²na³ka³lxu³kxai³lu¹ ĩ²ã³nũ²la² ã³ni³hi² ã³wa²lhxã³ Si³mãu³ Pe²jah³la² ĩ³ha¹txi², a²sa³wi³sxa² ã̱³xa² Je³su²jah³la² a³lxi²kxah³lo²su² jah¹la² ĩ³ha¹txi², nxe³yhain¹ka³tu̱³ ĩ³ye³kxain¹te³nah¹lxi¹: —Txa²wã¹hxi²kan¹ta² Si³yxau³jah¹lai¹tã² o²kxi²sa²tã³kxi²nẽ³lain¹te²nũn³sin²ju²li¹. Ĩh¹nũ¹la³ta̱³ sa²tã³kxi²nẽ³lain¹te²sin²ta²ku², na¹hẽ²li¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². 3-4 Nũ²la², Pe²jah³lai²na² sa²kxai³lu², a²sa³wi³sxa² ã̱³xai²na² sa²kxai³lu² ain¹sxã³ aun³ti² ã³ni³hi² kwã̱³kxa² yxau³tãu³a¹ tĩ̱³xain¹ta¹hxai²hẽ¹la². óni³hain¹nũ²la², a²sa³wi³sxa² ã̱³xa² sa²kxai³lu² ã³ne³ka²ta¹kxain¹ka³tu̱³, kwã̱³kxa² tĩ̱³xain¹nũ²la², 5 Tah³lxẽ¹nãu³a¹, a²yxo²we̱³sxã³ ãn³si³ka³tã³wxe³ain¹sxã³ ã³ye³ka³tit3sxã³ ĩ²ain¹tãu³, wã²la² wxa²ki³wã³lã̱u²kxi²nha²ka³lo³a² so¹lxi³ sxa³nih¹ta¹hxai²hẽ¹la². Yxãn¹ta¹, a²ẽ¹nãu³a¹ ã³wi¹hain¹ta¹hxai²nxa³hẽ¹la². 6-7 Nũ²la², Si³mãu² Pe²jah³lai²na² sa²kxai³lu² ĩ³hi²ti² tĩ̱³yhain¹ka³tu̱³ ã³wi¹sxĩ²khaix1nũ²la², wã²la² wxa²ki³wã³lã̱u²kxi²nha²ka³lo³ai²na² ha³na³ka³lxi³ a²yuh³nãu³a¹ sxa², ya³lu²te²a² ne³ka² wxa²ne³wã³lã̱u²kxi²nha²ta³ka³lo³ai²na² ha³na³ka³lxi³ a²yuh³nãu³a¹ sxa², nxe³ye²ta¹hxai²hẽ¹la². 8 Nxe³nxa²ha¹te¹, a²sa³wi³sxa² ã̱³xa² sa²kxai³lu² ã³ne³ka²ta¹sxã³ kwã̱³kxai²na² tĩ̱³jah¹lai²na² sa²kxai³lu², tah³lxẽ¹nãu³a¹ ã³wih¹nũn³ka³tu̱³, ha³lo²a² kwẽn¹tai²na² ĩ²ha²kxai³, Je³su²jah³la² ka³te̱n³su² ĩ³sa²yxau³xi²jau³xa² yxo²ĩ²ta¹hxai²hẽ¹la².—Hai³yo¹. Je³su²jah³la² ka³te̱n³su² ĩ³sa²yxau³xin²ju²na¹. Nxe²e³kxi²nha²ta¹hxai²hẽ¹la². 9 Ain¹ka³tu̱³ ha¹lin¹jah¹la²nãu³xai²na² sa²kxai³lu² ain³kxain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Ain³kxain¹sxã³, ĩ³ye³kxi²nhain¹te²an¹jau³kxai³lu¹: —Hĩ¹na² so¹lxi³ Sũ̱³na² ha³te̱h³nxã³nxãn¹jau³xau³hxai²tẽx1tã² ã³ne³wxe³na¹nhã¹. “Je³su²jah³la² ya³lu²kxan²ti³ ka³te̱n³su² ĩ³sa²yxau³xi²tu¹wi¹.” Nxe³ta¹hxai²hẽ¹na¹. Nxe³jau³xau³hxai²tẽx1tã², kxãn³su² ã³ne³wxe³hxain²nxa³hẽ³na¹. Kwẽn¹tai²na² so¹lxi³ ã³ne³wxe³na¹nhã¹. A²ya³la³tu̱³ Je³su²jah³la² ka³te̱n³su² ĩ³sa²yxau³xin²ju²na¹. Pe²jah³lain²txi³, a²sa³wi³sxa² ã̱³xain²txi³ a²ẽ¹nãn¹jau³la³ ta¹hxai²hẽ¹la². 10 Ain¹ka³tu̱³, a²sa³wi³ha³lxi³nãu³xai²na² sxi²ha² ã³wa̱³la² wi³xain¹ta¹hxai²hẽ¹la².

Je³su²jah³la² Ma³ri²a³ Ma³ta³lẽ²na³ka³lxa² ĩ²jau³su²

11 Yxãn¹ta¹, Ma³ri²a³ Ma³ta³lẽ²na³ka³lxai²na² sa²kxai³lu² nũ̱h¹ tah³lxẽ¹na² yxo²ka³teh³xa² yxau³sxã³ ĩ³nã̱n³ta¹hxai²hẽ¹la². Ĩ³nã̱n³ka³tu̱³, tah³lxa³ka³txa² ẽ¹nãu³a¹ ã³ye³ka³tit3sxã³ ĩ²tãu³, a²nũ²a² oh³xan¹jah¹la²nãu³xa² ha¹lin¹jah¹la²nãu³xa² sa²kxai³lu², wã²la² hãn³ta³ka³lo³a² wi²kxi²lã³nha²ya³jah¹la²nãu³xa² sa²kxai³lu² yxau³ye²ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³te²nãu³xa² ĩ²ta¹hxai²hẽ¹la². Hai³txi³ Je³su²jah³la² nũ²a² yxau³ye²ta¹hxai²nxa³hẽ¹la². 12 Yxãn¹ta¹, ka³na³ye²kxa² si³yo³na¹ yãn³tai²na² a²ne³ka³nãu³a¹ a²wa³yã³ka² ka³na³ka³na³jah¹la² ã³wxe², ha³na³ka³lxi³ a²yu³kxa³nãu³a¹ a²wa³yã³ka² ka³na³ka³na³jah¹la² ã̱³xa² ã³wxe² nxe³ye²ta¹hxai²hẽ¹la². 13 A²nxe³jah¹lo²nãu³xai²na² wãn³txi³kxai³lu¹: —Ĩh¹nxe³kxa²ya̱n³ti³ta̱³ ĩ³nã̱³nhĩn¹ji¹xĩ¹? Ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³nxa²ha¹te¹, ta¹ka³lxai²na² wãn³txi³kxai³lu¹, ĩ³wa²lũ³xain¹te³nah¹lxi¹: —Txa²hxi²kan¹ta² Si³yxau³tãu³ai³tã² o²kxi²sa²no¹kxi²sain¹te²nũn³sin²ju²li¹. Ĩh¹nũ¹la³ta̱³ sa²no¹kxi²sain¹te²sin²ta²ku², ai¹na¹nhai¹. Ko̱³nxe²nx3nhai¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². 14 Yxãn¹ta¹, hĩ¹na¹ Je³su²jah³la² sax3nũn³sxã³ yxau³yain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Nũ²la², ta¹ka³lxai²na² sa²kxai³lu² ĩ³ye³ta³lun²nũ²la², sa²wa³ti̱³nha²tãu³ Je³su²jah³la² ĩ²ta¹hxai²hẽ¹la². Yxãn¹ta¹, ã³ye³wxe³xi²ta¹hxai²nxa³hẽ¹la². 15 Nxe³nxa²ha¹te¹, Je³su²jah³la² wãn³txi³kxai³lu¹: —Txu¹hãi³. Nxet3sã¹nxi¹. Ĩh¹nxe³kxa²ya̱n³ti³ta̱³ nã̱³kxĩn¹ji¹xĩ¹? Ĩh¹te²ta̱³ ten³sxã³ nã̱³kĩn¹ji¹xĩ¹? Ta¹hxai²hẽ¹la². Yxãn¹ta¹ ta¹ka³lxai²na², hai³txi³ Je³su²jah³la² ãn³ye³wxe³xi²nxa³kxe³su²: —Hai³sxa³ wẽ³sa³ko³xai²na² wa³kxẽn³yah³lo²sin²tã¹. A²ẽ¹nãu³a¹ nxe²e³kxi²nha²ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³kxe³su², e³te³nah¹lxi¹: —Nxet3sã¹lxi¹. O²kxi²sa²no¹kxi²san¹kxai²nãn²tu̱³, a²hxi²kĩ³lxa² ĩ³yau¹ũ³sẽ¹li¹, sa²no¹in¹ju³ta²su¹. San¹kxai²nãn²tu̱³, ya³lu²te²nũ²a² sa²so¹xi²te³lhxã³ nxa¹nhai¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². 16 Nxe³nxa²ha¹te¹, Je³su²jah³lai²na² e³te³nah¹lxi¹: —Ma³ri²a³ka³lxãi³. Ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³ka³tu̱³, ta¹ka³lxai²na² sa²kxai³lu² sa²wa³ti̱³nha¹xi²tãu³, e³te³nah¹lxi¹: —Txa²hxi²kan¹jah¹lãi³. Ta¹hxai²hẽ¹la². 17 Nxe³nxa²ha¹te¹, Je³su²jah³la² wãn³txi³kxai³lu¹: —I³sa²txa³hẽ¹ni¹. A¹hĩ¹na² Txa²wĩ³na² yxau³tãu³u¹tai²na² ka³la³xi²sxã³ ã³wxe³ta³lun²nxa³xi¹. Na¹ha²kxai³, i³sa²txa³hẽ¹ni¹. Ye¹nxa²ha¹xĩ¹. Na¹ha²kxai³, Ĩ³txu¹ni¹. Nĩn¹kxai²nãn²tu̱³, txa²wã³tã̱³nãu³xa² a³ya³txi²sxã³ ĩ³ye³kxi¹txai¹nhẽ³ni¹. Ĩ³ye³kxai¹nĩn¹te³nah¹lxi¹: “Je³su²jah³la² wãn³txa², nxe³te³nah¹lxi¹: ‘Je³su²jah³lo²na¹xai²na² ka³la³xi²sxã³, Txa²wĩ³na² yxau³tãu³a¹ ã³nxĩ³na¹tu¹wi¹. Nxe³na¹ha²kxai³, Txa²wĩ³nu²su² ha²kxai³, Wxa²wĩ³nu²su² ha²kxai³, Txa²sũ̱³na² Si³yxau³tãu³su² ha²kxai³, Wxa²sũ̱³na² Si³yxau³tãu³su² ha²kxai³ a²nxe³jah¹la² yxau³tãu³a¹ ĩ³na¹tu¹wi¹.’ ” Nxe³na¹jau³xai²na² txa²wã³tã̱³nãu³xa² ĩ³ye³kxi¹txai¹nhẽ³ni¹. Je³su²jah³la² ta¹hxai²hẽ¹la². 18 Nxe³nxa²ha¹te¹, Ma³ri²a² Ma³ta³lẽ²na³ka³lxai²na² sa²kxai³lu², ã³nxĩ³nxa²ha¹te¹, a²sa³wi³ha³lxi³nãu³xã² ĩ³ha¹txi²sxã³ ĩ³ye³kxain¹te³nah¹lxi¹: —Nxe³jah³lxi³sa²lxi¹. Txa²wã¹hxi²kan¹jah¹la² ĩ²a¹li¹. Ĩ³ye³kxi²sain¹na²li¹. Sain¹te³nah¹lxi¹: “‘Je³su²jah³lo²na¹xai²na² ka³la³xi²sxã³ Txa²wĩ³na² yxau³tãu³a¹ ã³nxĩ³na¹tũ¹xĩ¹. Nxe³na¹ha²kxai³, Txa²wĩ³nu²su² ha²kxai³, Wxa²wĩ³nu²su² ha²kxai³, Txa²sũ̱³na² Si³yxau³tãu³su² ha²kxai³ Wxa²sũ̱³na² Si³yxau³tãu³su² ha²kxai³ nxe³jah¹la² yxau³tãu³a¹ ĩ³na¹tũ¹xĩ¹.’ Nxe³na¹jau³xai²na², txa²wã³tã̱³xai³tã² ĩ³ye³kxi¹txai¹nhẽ³ni¹.” Je³su²jah³la² sain¹na²li¹. Ma³ri²a² Ma³ta³lẽ²na³ka³lxai²na² wãn³txa², ta¹hxai²hẽ¹la².

A²sa³wi³ha³lxi³nãu³xa² Je³su²jah³la² ĩ²ain¹jau³su²

19 Nxe³hĩ¹na¹, to³mĩn²ko³ nxe³ju³ton³ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe²xai³kxa² ka³nxah³ti³kxai³lu¹ a²sa³wi³ha³lxi³nãu³xai²na² sxi²ha² ã³wi¹hain¹ka³tu̱³, Ju³te²a² nũ̱³ka̱³txa² yuh³lxi³yhu¹jau³su² sxih²yxo²ai²na² yxo²wĩ¹la³kxi²nha²ka³tu̱³, ã³yãn³nũ²ti²sxã³ yxau³ain¹nxa²ha¹te¹, Je³su²jah³lo²su² te²kxai³lu¹, sxih²yxo²a² yxo²wĩ¹la³kxi²nha²kxan²ti³ ã³wi¹hũ³ain¹ka³tu̱³, kax3nũ³kax3nũ³no³tẽ³na¹ sax3nũn³sxã³ ã³wxe³yain¹sxã³ ĩ³ye³kxain¹te³nah¹lxi¹: —ónhãu²no³jah¹lxi³hẽ¹li¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². 20 Yain¹ka³tu̱³, a²hxi²kain²txi³ whãi²na¹ ĩ³yau¹ũ³nha², a²ta³nã³tĩ³nhãin²txi³ ĩ³yau¹ũ³nha², nxe³yain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Yain¹te³na¹, a²sa³wi³ha³lxi³nãu³xai²na² sa²kxai³lu² A²hxi²kan¹jah³la² ĩ²ain¹te³na¹ wi¹lxon³kxi²khaix1ain¹ta¹hxai²hẽ¹la². 21 Nxe³te³nah¹lxi¹, Je³su²jah³lai²na² wãn³txi³kxai³lu¹, ãh¹ ĩ³ye³kxain¹te³nah¹lxi¹: —ónhãu²no³jah¹lxi³hẽ¹li¹. Ĩ³sa²si¹hã³nx2ta¹i¹. Txa²wĩ³na² ĩ³sa²si¹hã³sa²kxa² yã¹nxe³nx2ta¹i¹. Yain¹ta¹hxai²hẽ¹la². 22 Ain¹ka³tu̱³, ĩ³ye³i³ti³hã¹sxã³ ĩ³ye³kxain¹te³nah¹lxi¹: —Txa²wã¹sũ̱³na² A²yãu³ka³jxah¹la² ã³nxũ²kwa̱i³wi¹nx2ti³si¹hain¹jau³su² ĩ³ka²la¹txain¹yah³lxi³hẽ¹li¹. Yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³, ã³nxũ²kwa̱i³wi¹nx2tain¹tu¹wi¹. Yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³, a²nxũ²kwa̱i³wxe³nx2ti³jah³lo²nũ³ã² ĩ³wet1sa²so¹txain¹yah³lxi³hẽ¹li¹. 23 Yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³, a²nũ²a² ĩ²li³te²su² te²an²tu̱³, ĩ³ye³kxain¹yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³: “Hã³xã¹. Txa²wã¹sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a¹ wxa²ko̱³nxe³ti³ kãi³in¹ju³ta² wxa²wa²su¹txa²na³li¹.” Nxe³ain¹yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³, a²nxe³jah¹lo²su² kxai²nãn²tu̱³, Txa²wã¹sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a¹ ã²la² wxa²wa²su¹tain¹na²hẽ³li¹. Yxãn¹ta¹, a²nũ²a² ĩ²li³te²su² te²ã̱³xãn²tu̱³, ĩ³ye³kxain¹yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³: “Hai³txi³ Txa²wã¹sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a¹ wxa²ko̱³nxe³ti³ kãi³in¹ju³ta³la³ wxa²wa²su¹txa²nxa³i¹.” Nxe³ain¹yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³, a²ko̱³nxe³ju³ta² so¹lxi³ yxau²xai³lai¹nhĩ̱³nx2na³li¹. Ta¹hxai²hẽ¹la².

Je³su²jah³la² To³me²ah³la² nxe³nyha¹jau³su²

24 Yxãn¹ta¹, nxe³hĩ¹na¹ Je³su²jah³la² ã³yãn³te²tain¹sxã³ a²sa³wi³ha³lxi³nãu³xai²na² ã³yãn³te²tai¹nhĩ¹na¹, a²sa³wi³sxa² ka³na³ka³na³jah¹la² so¹lxi³ he¹yain¹ta¹hxai²nxa³hẽ¹la². A²nxe³jah¹la², a²ĩ³lxa² To³me²ah³lo²su² a²ĩ³lxi³ ã̱³xa² hau³hau³kon³sxã³ to̱n²txi³jah¹lo²su² nxe³ha²kxai³, Je³su²jah³la² a²sa³wi³ha³lxi³khai³su² tũ̱³ka̱³txi³su² jah¹lo²su² ha²kxai³, hxi²ka² hxan³sxã³ ha¹li¹ wxa²sa²so¹xi²nũn³tũ̱³ka̱³txi³su² jah¹lo²su² ha²kxai³, nxe³te²a² so¹lxi³ he¹yai¹nxa³sxã³ Je³su²jah³la² ĩ²ain¹ta¹hxai²nxa³hẽ¹la². 25 Nxe³kxan¹ta¹, a²sa³wi³ha³lxi³nãu³xa² wã³kon³tũ̱³ka̱³txa² wãn³txi³kxai³lu², To³me²ah³lai²na² a³ya³ti²sxã³ ĩ³ye³kxain¹te³nah¹lxi¹: —Txa²wã¹hxi²kan¹jah¹la² ĩ²sĩ¹na¹hẽ³li¹. Ain¹ta¹: —Yxo²ĩ²nx2ti³nxa³lho³li¹. A²hxi²ka² whãi²na¹ ũ³hxi²kĩ¹la³kxain¹jẽ³na¹ ĩ²i², txa²hxi²ka³wẽ³ha³lxa² wxa²hxi²ko̱¹li², a²ta³nã³tĩ³nha² ũ³txi²tau¹tain¹je³na² wxa²txi²xo̱¹i² nxe²nxa³ta̱³lxa¹ yxo²ĩ²nxa³lho³li¹. To³me²ah³la² wãn³txa², ta¹hxai²hẽ¹la². 26 Nxe³ha²kxai³lu¹, ye³ha¹li¹ ye³ha¹li¹ wxa²sa²wa²la³kxi²sxã³ a³lan²nũn³tãu³kxai³lu¹ a²sa³wi³ha³lxi³nãu³xai²na² sa²kxai³lu² sxi²ha²nãu³ai²na² ãh¹ he¹ye²yhai¹nha²kxai³, To³me²ah³lai²na² sa²kxai³lu² he¹yain¹nũ³nha²kxai³, ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³ju³ta² sxih²yxo²ai²na² yxo²wĩ¹la³kxi²nha²kxan²ti³ Je³su²jah³la² ã³yãn³te²txi²xain¹ka³tu̱³ yxau³yai¹nha²kxai³, ĩ³hen³txain¹te³nah¹lxi¹: —ónhãu²no³jah¹lxi³hẽ¹li¹. Je³su²jah³la² wãn³txa² ta¹hxai²hẽ¹la². 27 Nxe³ain¹ka³tu̱³, Je³su²jah³lo²kxai³lu² ĩ³ye³sxã³ To³me²ah³la² ĩ³ye³kxi²te³nah¹lxi¹: —To³me²ah³lãi³, wxa²hxi²ka³wẽ³ha³lxai²na² wxa²hxi²ko̱¹sa̱in³sa¹nha²kxai³, txa²hxi²kai²na² whãi²na¹ ĩ²sa¹nha²kxai³, ã³nxũ³sin²sxã³ wxa²hxi²ka² txa²ta³nã³ti³nhain²txi³ wxa²txi²xo̱¹sa̱in³sa¹nha²kxai³, nxe³sẽ¹li¹. San¹kxai²nãn²tu̱³, wã̱³txi³sa²txa³hẽ¹li¹. Hãi¹nxe³sxã³ yxo²ĩ²sẽ¹li¹. Je³su²jah³la² wãn³txa², ta¹hxai²hẽ¹la². 28 Ain¹ka³tu̱³, To³me²ah³lai²na² wãn³txi³kxai³lu¹: —Txa²hxi²kan¹jah¹lãi³. Txa²sũ̱³na² Si³yxau³ka³tãi³. Ta¹hxai²hẽ¹la². 29 Nxe³nxa²ha¹te¹, Je³su²jah³la² wãn³txi³kxai³lu¹, To³me²ah³lai²na² ĩ³ye³kxi²te³nah¹lxi¹: —Wxãi²na², To³me²ah³la² ĩ³nxa² kwẽn¹tai²na² so¹lxi³ sa²yxo²wet1sã̱¹lxi¹. Kwẽn¹tai²na² wxa²ye³na² ĩ²sa¹lxi¹. Nxe³san¹jau³su², sa²yxo²wet1sa¹lxi¹. Sa¹nha²kxai³ ka³li³hi¹lxi¹. Yxãn¹ta¹, yãn³txai²na² a²nũ²a² ã̱³lxi³te²su² te²a² ĩ²la³kxi² txa²ye³na² ye³ĩ²lxi² sai¹nxa³kxan²ti³ sa²yxo²wet1sain¹tu¹wi¹. Sain¹kxai²nãn²tu̱³, a²nxe³te²su² te²a² ã²la² wi¹lxon³kxi²sxã³ ka³lih³khai¹xain¹tu¹wi¹. Je³su²jah³la² wãn³txa², ta¹hxai²hẽ¹la².Sa²yxo²we¹jah³lxin¹si¹nx2ta¹jau³su² ũ³wha²li¹la³kxi¹nx2ta¹jau³su² 30 Hĩ¹na² txa²wãn³txa² ta³lu²na¹wa². Ha³lo²a² Je³su²jah³la² kãi³ain¹ju³ta² ũ³wha²li¹ta³lu²na¹wa². Yxãn¹ta¹, a²yen³kxi³ ã̱³xa² nũ̱³kxũn³te² ã̱³xa² ka³lxa¹te²a² kãi³ain¹nũn³ta¹hxai²hẽ¹la². A²nxe³te²su² te²a² txã̱¹nxai²na² ũ³wha²li¹nxa³hẽ³la². 31 Yxãn¹ta¹, jau¹xai²na² so¹lxi³ ũ³wha²li¹la³kxi¹nx2ta¹hẽ³la². A²ya³la³tu̱³ wãn³txi³tu̱³ sa²yxo²we¹jah³lxin¹si¹nx2ta¹jau³su² ũ³wha²li¹la³kxi¹nx2ta¹hẽ³la². Nxe³nx2ta¹ha²kxai³, Je³su²jah³la² Txa²wã¹sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a¹ A²hxi²kan¹ta² Si³yxau³tãu³lo³kxah³lo²su² na³na¹. Txa²wã¹sũ̱³na² Si³yxau³tãu³a¹ A²tah²hah³lo²su² na³na¹. Nxe³jau³xai²na², sa²yxo²we¹tain¹yah³lxin¹si¹nx2ta¹jau³su² nxe³ya³nx2ta¹hẽ³la². Sa²yxo²we¹tain¹yah³lxin¹kxai²nãn²tu̱³, ka³te̱³na² wi¹tãu³a¹ yxau²xai³yah³lxin¹tu¹wa². Jã¹nxe³te³lhxã³ ya³nx2ta¹wa².

21

A²sa³wi³ha³lxi³nãu³xa² Je³su²jah³la² ã³yãn³te²ti²jau³su²

1 Nxe³nxa²ha¹te¹ ye³jen¹nãu³kxai³lu¹ Je³su²jah³lo²su² te²kxai³lu¹ a³ya³txi²xain¹sxã³ ãh¹ a²sa³wi³ha³lxi³nãu³xai²na² ã³yãn³te²txi²xain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Ĩ̱³ye³na² Ti³be³ri²a³je³na² a²yxo²ka³te̱h³nãu³a¹ ãh¹ ã³yãn³te²txi²xain¹ta¹hxai²hẽ¹la². 2 Nxe³te³nah¹lxi¹, Si³mãu² Pe²jah³la² nxe³ha²kxai³, To³me²ah³la² hau³hau³kon³sxã³ to̱n¹jah¹la² nxe³ha²kxai³, Na³ta³na³e²lah³la² Ka²na³thĩ³na² Ka³li³le²a²ko³xa² nxũ²kwa̱i³ye³lan¹thĩ³na² to̱n¹jah¹la² nxe³ha²kxai³, Se³be³te²ah³la² a²tah²nãu³xa² ha¹lin¹ya³te²nãu³xa² nxe³ha²kxai³, a²sa³wi³ha³lxi³ ã̱³su² nũn³te²a² ha¹lin¹yah³nũn³te²a² nxe³ha²kxai³, ain¹ta¹hxai²hẽ¹la². 3 Nxe³sxã³ Si³mãu² Pe²jah³la² wãn³txi³kxai³lu¹: —A̱i³na² ã³na¹a¹tu¹wi¹. Nxa²ha¹te¹, a²sa³wi³ha³lxa² wã³kon³tũ̱³ka̱³txai²na² sa²kxai³lu² e³te³nah¹lxi¹: —Ten³sa²nũn³sĩn¹nhai¹. Ãn³si³tẽ³la³kxi¹nxa²nha¹tu¹wi¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². Ain¹ka³tu̱³, ka³nain¹ka³tu̱³, ka²no¹a² kãin²ta³ka³lo³a² kan³sxã³ ã³wi¹hain¹ka³tu̱³, a̱i³na² o²la³kxa¹ a³la²nain¹ta¹, hai³txi³ ka³na³ki² te²he³la³ko³ sai¹ti³he¹xain¹ta¹hxai²nxa³hẽ¹la². 4 Nxe³nxa²ha¹te¹, ãh¹ ka³nxa³ha²ta³kxai³lu¹ u̱³je³na³kxa² jũ¹nxe² ũ³nhe³sai¹xi²nh²ti̱³kxai³lu¹, Je³su²jah³lo²su² te²kxai³lu¹ ĩ̱³ye³nai²na² a²yxo²ka³te̱h³nãu³a¹ yxau³yain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Yxãn¹ta¹, a²sa³wi³ha³lxi³nãu³xai²na² ã³ye³wxe³ain¹ta¹hxai²nxa³hẽ¹la². 5 Nxe³ka³tu̱³, Je³su²jah³la² ĩ³kaix1sa²tã³yain¹te³nah¹lxi¹: —Txa²ya̱³lxa³nãu³xãi³. A̱i³na² sai¹yah¹lxin¹ta¹nxe³lhe¹? Je³su²jah³la² wãn³txa², ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³ta¹: —Sa²to³kxi²txi³he¹nxe³sĩn¹nxa³nha²we¹. A²sa³wi³ha³lxi³nãu³xa² wãn³txa², ta¹hxai²hẽ¹la². 6 Nxe³nxa²ha¹te¹, Je³su²jah³la² wãn³txi³kxai³lu¹: —Wxa²wi¹nx2ti³tãu³a¹ sa³we³la³ka³lo³tai²li² ã³na¹jxah¹lxu¹le¹? Ta¹hxai²hẽ¹la². Ai¹nha²kxai³ a²sa³wi³ha³lxi³nãu³xai²na² a²wi¹tãu³a¹ ã³na¹ai¹nha²kxai³, a̱i³na² ka³lxa¹khaix1sxã³ ã³ne³kih¹sxã³ ã³wi¹hũ³ain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Sa³txe̱¹khai¹nxe³yai¹nha²kxai³, hxi²kan¹txi³ sa³we³la³ka³lo³ai²na² sa²sai¹sxã³ ka²no¹a²ka³lo³a² a²ye³ẽ¹nãu³a¹ so¹sxã³ ũ³whi¹so¹ain¹ta¹hxai²nxa³hẽ¹la². 7 Nxe³nxa²ha¹te¹, a²sa³wi³sxa² Je³su²jah³la² a³lxi²kxah³lo²su² jah¹la² wãn³txi³kxai³lu¹ Pe²jah³la² ĩ³ye³kxi²te³nah¹lxi¹: —Jah¹lai²na² Txa²wã¹hxi²kan¹ta² Si³yxau³ka³txai²la¹i¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². Ai¹nha²kxai³, Si³mãu² Pe²jah³lai²na² sa²kxai³lu² a²nũ² so¹lxi³ nha²kxai³, wã²la² ha³la³sẽn³nãn¹ta³ka³lo³a² so¹lxi³ ũ³ha³la³wi²kxi²nha²ka³tu̱³, ka²no¹a² a³li²sin³sxã³ wa²li³sxã³, ĩ̱³yau³xa² ã³sa²yu̱³kũ̱³ain¹ka³tu̱³, Je³su²jah³la² yxau³tãu³a² sa²kxai³lu² ã³tĩ̱³xain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Ĩ̱³ye³na² u²lxa³ha²kxai³ ta¹hxai²hẽ¹la². Ain¹ka³tu̱³, a²wã³kon³tũ̱³ka̱³txa² sa²kxai³lu² ka²no¹a² yxau³sxã³ ha³lo²a² ai³ya̱u³son³ta¹hxai²hẽ¹la². 8 Ai¹nha²kxai³, sa³we³la³ka³lo³a² a̱i³na² ne³ki¹ta³ka³lo³a², ka²no¹a² sa²si³tai³kũ¹nha²sxã³ sa²sĩ̱³nxe² tẽ³sxã³ ai³ain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Ha³lo²a² yxo²hã³na³to̱³nha²kxai³, ta¹hxai²hẽ¹la². 9 Nain¹ka³tu̱³, ha³lo²a² a³tain¹ka³tu̱³, ha³nxe²a² i̱³tho³xa² ĩ²ain¹ta¹hxai²hẽ¹la². A²nxe³tho³xa² a²ne³ka³nah²nãu³a¹ a̱i³na² yxau², yain³txi³nũ̱³xa² yxau², nxe³yain¹ta¹hxai²hẽ¹la². 10 Nxe³nxa²ha¹te¹, Je³su²jah³la² e³te³nah¹lxi¹: —A̱i³na² sa²sai¹yah³lxin¹kxe³su² te²a² kwa² ha³ya³kxa² ha¹li¹ so¹sxã³ ũ³hũ¹sah¹lxi³hẽ¹li¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². 11 Ain¹ka³tu̱³, Si³mãu² Pe²jah³lai²na² sa²kxai³lu² ka²no¹ai²na² wxa²kan³si²sxã³ ã³wih¹sxã³ sa³we³la³ka³lo³ai²na² sa²kxai³lu² sa²ha³lo²sa²ta̱³ta¹hxai²hẽ¹la². A²nxe³ka³lo³ai²na² ne³ki³khaix1ne³ka³lo³a² nxe³kxa²ha³ta̱³nxãn²ti³, a̱i³na² ka³lxa¹khai¹nxe³tũ̱³ka̱³txa² 153 nxe³tũ̱³ka̱³txa² nxe³kxa²ha³ta̱³nxãn²ti³, hai³txi³ a²ka³lo³ai²na² sa²ten²txi³sxã³ ã³kho³ta¹hxai²nxa³hẽ¹la². 12 Nxe³nxa²ha¹te¹, Je³su²jah³la² wãn³txi³kxai³lu¹, ĩ³ye³kxain¹te³nah¹lxi¹: —Wxã³sxã³ ĩ³yain³jah¹lxi³hẽ¹li¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². Yxãn¹ta¹, a²sa³wi³ha³lxi³nãu³xai²na² hãi¹nxe³sxã³ ko̱n³to³nxe² yxau³yain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³ha²kxai³: —Txa²wã¹hxi²kan¹ta² Si³yxau³ka³txai²la¹xã¹. Nxe³jau³xai²na², a²ẽ¹nãu³a¹ ĩ³ye³kxi²nhain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Wxi²kan¹txi³ e³lẽ³na² ĩ³ye³kxain¹ta¹hxai²hẽ¹la².—Wxãi²na², yã¹jah¹lo²ta̱³nhĩn¹te²sin²tã³? Nxe³ain¹jau³nũ³xai²na², a²sa³wi³ha³lxi³nãu³xai²na², Je³su²jah³lai²na² ĩ³ye³kxain¹ta¹hxai²nxa³hẽ¹la². 13 Nxe³nxa²ha¹te¹ Je³su²jah³lai²na² sa²kxai³lu² ã³tĩ̱³xain¹sxã³, a²yain³txi³nũ̱³xai²na² sa²so¹sxã³ ũ³hũ¹ai¹ni², a̱i³nai²na² sa²so¹sxã³ ũ³hũ¹ai¹ni², ain¹ta¹hxai²hẽ¹la². 14 Nain¹ju³ta², Je³su²jah³lai²na² sa²kxai³lu² a²sa³wi³ha³lxi³nãu³xa² ã³yãn³te²txi²xain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Nain¹sxã³, Je³su²jah³la² ya³lu²ju³ta² ka³te̱n³su² ĩ³sa²yxau³xi²hĩ¹nãn¹te²tu̱³, ãn³yãn³ta³lo³hẽ²ti¹xi²nũn³sxã³, a²sa³wi³ha³lxa² ãn³yãn³te²txi¹xi²ju³ta², ta¹hxai²hẽ¹la².

Je³su²jah³la² Pe²jah³la² nxe³nha²jau³su²

15 Ĩ³yain³ta³lun²nũ²la², Je³su²jah³la² wãn³txi³kxai³lu¹, Si³mãu² Pe²jah³la² ĩ³ye³kxi²te³nah¹lxi¹: —Si³mãu²ah³lãi³. Jo³ãu²ah³la² ta²hãi³. Nxet3sã¹lxi¹. A²ya³la³tu̱³ a³lxi²khaix1san¹ta¹nxe³ji¹wi¹? Txa²sa³wi³ha³lxa² wã³kon³tũ̱³ka̱³txai²na² a³lxi²sain¹ju³ta² ãn³sen³sai¹khai¹xain¹sxã³ a³lxi²khaix1sa²tu³nxãn¹ji¹? Ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³nxa²ha¹te¹: —Txa²hxi²kan¹jah¹lãi³. óya̱³lxi¹nxa²ha¹nhai¹. óya̱³lxi¹nxa²ha¹ju³ta² a³la³kxi²sxã³ wi¹ko̱³nhã̱¹lxi¹. Pe²jah³la² wãn³txa² ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³nxa²ha¹te¹, Je³su²jah³la² wãn³txa² te³nah¹lxi¹: —Hã³xã¹. Txa²nũ̱³ka̱³txa² wãn³txa² wi¹jau³xa² ĩ³yau¹ũ³txai¹nhẽ³li¹. Wi¹lhin¹te² wa³kxẽn³yah³la² a²ka³yxuh³xa² wẽ³ha³lxa² ũ³yhai¹tain¹jut3sũ̱³nxe² txa²nũ̱³ka̱³txa² wãn³txa² wi¹jau³xa² ĩ³yau¹ũ³txai¹nhẽ³li¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². 16 Nxe³ka³tu̱³ta¹. óta³lo³hẽt1sxã³ Je³su²jah³la² ĩ³wã̱³txi³te³nah¹lxi¹: —Si³mãu²ah³lãi³, Jo³ãu²ah³la² ta²hãi³. A³lxi²san¹ta¹nxe³ji¹wi¹? Ta¹hxai²hẽ¹la². Ta¹: —Txa²hxi²kan¹jah¹lãi³. óya̱³lxi¹nxa²ha¹nhai¹. óya̱³lxi¹nxa²ha¹ju³ta² wi¹ko̱³nhã̱¹lxi¹. Pe²jah³la² wãn³txa² ta¹hxai²hẽ¹la². Te³nah¹lxi¹, Je³su²jah³la² wãn³txa² te³nah¹lxi¹: —Txa²nũ̱³ka̱³txa² wãn³txa² wi¹jau³xa² ĩ³yau¹ũ³txai¹nhẽ³li¹. Wi¹lhin¹te² wa³kxẽn³yah³la² a²o³ve²a² wi¹lũ³yhai¹tain¹jut3sũ̱³nxe², txa²nũ̱³ka̱³txa² wãn³txa² wi¹jau³xa² ĩ³yau¹ũ³txai¹nhẽ³li¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². 17 Nxe³ka³tu̱³ta¹, ĩ³ye³ãn³ta³lo³hẽ²ti²nũn³jau³xa² Je³su²jah³la² ĩ³ye³te³nah¹lxi¹: —Si³mãu²ah³lãi³. Jo³ãu²ah³la² ta²hãi³. óya̱³lxi²san¹ta¹nxe³ji¹wi¹? Ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³ju³ta², Pe²jah³lai²na² a²ẽ¹nãu³a² a̱u³txi³ ĩ³ãin²txi³ta¹hxai²hẽ¹la². Ĩ³ãin²txi³te³nah¹lxi¹: —“A²ya³la³tu̱³ ã³ya̱³lxi²san¹ji¹wi¹?” Nxe³jau³xai²na² Je³su²jah³la² e³kxi²sa³na²na¹. Na¹ha²kxai³, ãin²ti³sa³nhã¹. Pe²jah³la² nxe²e³kxi²nha²ta¹hxai²hẽ¹la². Ai¹nha²kxai³ e³te³nah¹lxi¹: —Txa²hxi²kan¹jah¹lãi³. A²yen³kxa² yxo²ha³kxa¹ a³la³kxi²te²si¹lxi¹. Jã¹nxe³te²sin¹jau³su², ã³ya̱³lxi¹nxa²ha¹ju³ta² wi¹ko̱³nha² a³la³kxi¹lxi¹. Pe²jah³lai²na² wãn³txa², ta¹hxai²hẽ¹la². Ain¹ka³tu̱³, Je³su²jah³la² wãn³txi³kxai³lu¹: —Txa²nũ̱³ka̱³txa² wãn³txa² wi¹jau³xa² ĩ³yau¹ũ³txai¹nhẽ³li¹. Wi¹lhin¹te² wa³kxẽn³yah³la² a²o³ve²a² wi¹lũ³yhai¹tain¹jut3sũ̱³nxe², txa²nũ̱³ka̱³txa² wãn³txa² wi¹jau³xa² ĩ³yau¹ũ³txai¹nhẽ³li¹. 18 Jã¹nxa¹jau³su², a²ya³la³tu̱³ wãn³txi³tu̱³ e³kxi¹nxa²ha¹i¹. Sa³nxe³la³ku³nĩ¹nhĩn¹nai³tã² sa²si³ĩ¹nha²ta³ka³lo³a² ũ³si³wi²kxi²nha²sxã³ ha³lo²a² a²te³nĩn¹ko³xa² ã³nxai³to³hxai¹nhẽ³li¹. Yxãn¹ta¹, yxan¹nãu³a¹: “Yah³lon¹sa³nhã¹.” Nĩn¹tãu³ãn¹tu̱³ ĩ³nũ̱³ha̱i¹la³kxi²nhã¹nha²kxai³ a²nũ²a² ã̱³su² te²su² te²a² kan²txi³ sa²tai³ta³lxi³kxi¹nxa²ka³tu̱³, ha³lo²a² ai³ti³ten³ti³he¹nxe²nxãn³tãu³nũ³ã¹ ã³te³nxa²sxã³ ã³nxai³nxain¹tu¹wi¹. Je³su²jah³la² wãn³txa² ta¹hxai²hẽ¹la². 19 A²nxe³jau³xai²na² a²si³yxau³tãu³a¹ nxe³te³nah¹lxi¹: —A²yan¹nãu³a¹ Pe²jah³la² ĩ³nxai²na² a²ya²lun¹ju³ta³nũ³a², hĩ¹na² ka³te̱n³su² yxau¹nhĩ¹na² ĩ³yau¹ũ³nxa²ha¹i¹. A²nũ²a² ã̱³su² te²su² te²a² ĩ³nũ̱³ha̱i¹la³kxi²nhã¹nha²kxai³ ĩ³hxi²kĩ¹la³kxi¹nxa²ka³tu̱³, su²lhã³nxain¹tu¹wi¹. Su²lhã³nxain¹kxai²nãn²tu̱³, Txa²wã¹sũ̱³na² a²wxi²kin³ti³ton³ju³ta², a²nũ²a² yxo²ha³kxa¹ ĩ³yau¹ũ³hai¹nĩn¹tu¹wi¹. Je³su²jah³la² wãn³txai²na² a²si³yxau³tãu³a¹, ta¹hxai²hẽ¹la². Ain¹sxã³, ãh¹ ĩ³ye³kxi²te³nah¹lxi¹: —ósi³tẽ³la³kxi¹sẽ¹li¹. Je³su²jah³la² wãn³txa² ta¹hxai²hẽ¹la².

Je³su²jah³la² a²sa³wi³sxa² ã̱³xa² nxe³nha²jau³su²

20 Ain¹ka³tu̱³, Je³su²jah³lain²txi³ ã³nxai³li², Pe²jah³lain²txi³ ãn³si³tẽ³la³kxi², ain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Ain¹te³nah¹lxi¹, Pe²jah³lai²na² sa²kxai³lu² sa²wa³ti̱³nha²sxã³ ĩ²tãu³, a²sa³wi³sxa² ã̱³xa² Je³su²jah³la² a³lxi²khaix1kxah³lo²su² jah¹la³, ã³si³tẽ³la³kxain¹ju³ta² ĩ²ain¹ta¹hxai²hẽ¹la². A²nxe³te²a² sa³wi³sxa² ã̱³xai²na² sa²kxai³lu², kxã³nhxĩ¹nai³kxai³lu² a²sa³wi³ha³lxi³nãu³xai²na² yxo²ha³kxa¹ sa²nẽn¹kxi²khaix1nxe³je³na² ã³wxe³sxã³ ĩ³yai³nain¹ti³wa̱³kxai²kxai³, Je³su²jah³la² a²wi³lẽ³nãu³a¹ sa²nẽn¹kxi²khaix1nxe³je³na² ã³wxe³sxã³ ĩ³wã̱³txain¹te³nah¹lxi¹: —Txa²hxi²kan¹jah¹lãi³. Ĩh¹nxe³te²khai³xan²tu̱³ ĩ³ko̱x1ko̱¹son²kxi¹nxain¹te³ji¹wi¹? Kxã³nhxĩ¹nai³kxai³, ta¹hxai²hẽ¹la². A²nxe³te² a²sa³wi³sxa² kwẽn¹tai²na² ã³si³tẽ³la³kxain¹ta¹hxai²hẽ¹la². 21 Ain¹te³na¹, Pe²jah³lai²na² wãn³txi³kxai³lu², Je³su²jah³la² ĩ³ye³kxi²te³nah¹lxi¹: —Txa²hxi²kan¹jah¹lãi³. Jah¹lai²na² yxan¹nãu³a¹ ha³lo²a² yxau²xai³tãu³a¹ ĩh¹nxe² sa²ko¹tai¹nhĩ̱³te²la¹ku¹, ka³te̱n³su² yxau²sa²tẽ³ai¹nhĩ̱³te²la¹ku², ai¹na¹nhai¹. Ĩ³ye³kxi¹sẽ¹li¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². 22 Nxe³ta¹, Je³su²jah³la² wãn³txi³kxai³lu¹, ĩ³wa²lũ³xain¹te³nah¹lxi¹: —Nxet3sã¹lxi¹. Jah¹lai²na² ĩ³kwa³na³ai¹na¹kxai²nãn²tu̱³: “Yxan¹nãu³a¹ yuh³xai²nãn¹ko³xai²na² ĩ³xi²na¹tãu³nũ³ã¹ wxãi²na² ka³te̱n³su² yxau³sxã³ wah³nxe³san¹tu¹wi¹.” Nxe³ai¹na¹jau³su², Je³su²jah³lo²na¹xai²na² jah¹lai²na² ĩ³kwa³na³ai¹na¹kxai²nãn²tu̱³, nxe² a²hxi²kĩ³lxi³su² kxai²nãn²tu̱³, jah¹lai²na² a²hxi²kĩ³lxi³khai³su² hĩ̱³nx2na³li¹. Hai³txi³ Pe²jah³lo² ĩ³nxai²na² wxa²hxi²kĩ³lxi³syu¹nx2nxa³i¹. Ta¹hxai²hẽ¹la². 23 A²nxe³jau³xai²na², a²nũ²a² Je³su²jah³la² ãn³si³tẽ³la³kxi²tũ̱³ka̱³txai²na² yxo²ha³kxa¹ ĩ³ye³kxi² sa²nẽ³sai¹yhu¹to³ta¹hxai²hẽ¹la². Nxe³te³nah¹lxi¹, a²sa³wi³sxai²na² ya³lu²ai¹nx3tho³li¹. Nxe³yhain¹ta¹hxai²hẽ¹la². Yxãn¹ta¹, tũ̱¹ka̱³txai²na² ha³lo²a² a³la³kxi²nxa³kxe³tu̱³, wain³txi³ ĩ³ye³ta¹hxai²nxa³hẽ¹la². Yãn³tai²na², Je³su²jah³la² e³jau³xa²: —Jah¹lai²na² ya³lu²ai¹nx3tho³li¹. Nxe³jau³xa² hai³txi³ Je³su²jah³la² e³ta¹hxai²nxa³hẽ¹la². Nxe³ju³ta², Je³su²jah³la² e³jau³xa²sa¹: —Jah¹lai²na² ĩ³kwa³na³ai¹na¹kxai²nãn²tu̱³: “Txa² ĩ³xi²na¹tãu³nũ³ã¹, wxãi²na² ka³te̱n³su² yxau³sxã³ wah³nxe³san¹tu¹wi¹.” Nxe³ai¹na¹kxai²nãn²tu̱³, nxe² a²hxi²kĩ³lxi³su² kxai²nãn²tu̱³, jah¹la² a²hxi²kĩ³lxi³khai³su² hĩ̱³nx2na³li¹. Jau¹xai²na² so¹lxi³ Je³su²jah³la² e³ta¹hxai²hẽ¹la². 24 A²nxe³te²a² a²sa³wi³sxai²na², Je³su²jah³la² a³lxi²khaix1kxah³lo²su² jah¹lai²na², a²hxi²kĩ³lxa² ĩ³yau¹ũ³hi², wãn³txai²na² yxo²ha³kxa¹ ũ³ha²li¹la³kxi² sa²sĩn¹na²hẽ³la². Wãn³txi³tu̱³ e³jah¹lo²su² sĩn¹na³la².

A²ne³ki³san¹jau³su²

25 Jã¹nxa¹jau³su², ha³lo²a² yu̱³tã̱³lxi³, Je³su²jah³la² ka³lxa¹txi³ kãi³sa²sai¹ta¹hxai²hẽ¹la². A²nxe³ju³ta² yxo²ha³kxa¹ hxi²kan¹txi³ ũ³wha²li¹ ũ³hau³ko³ta³lun²sa²so¹hĩ̱³ki̱³sxa³wa².—Ũ³wha²li¹ta³lu²na¹tũ¹xã¹. Nxe³ki̱³kxai²nãn²tu̱³, a²ha³te̱h³nxã³nxa² yuh³xai²nãn¹ta³ko³xai²nãn¹txã³nxai²na² yxo²ha³kxa¹ ũ³wha²li¹ãn³yxo²ka³tu̱³kxi²sa²so² wxa²nã¹la³kxi²nũ² nxe³ki̱³kxai²nãn²tu̱³, ha³te̱h³nxã³nxai²na² yxo²ha³kxa¹ hxan³khai¹nxe³tãu³a¹ ha³ta̱³nxãn²txi³, hxi²kan¹txi³ Je³su²jah³la² kãi³ju³ta² ka³lxa¹ju³ta² ha³kxa¹ ũ³hau³ko³ta³lun²sa²so¹hĩ̱³ki̱³sxa³wa². Ta³lu²na¹wa².