The New Testament of our Lord and Saviour Jesus Christ

Mateo 1

1 Jesucristo ñekʉ̃sãmarã iripoegue marã ãsũ ããrĩnerã ããrĩmá. Jesucristo, David parãmi ããrĩturiagʉ ããrĩdi ããrĩmí. David, Abraham parãmi ããrĩturiagʉ ããrĩdi ããrĩmí. 2 Abraham Isaac pagʉ, Isaac Jacob pagʉ, Jacob Judásã pagʉ ããrĩdi ããrĩmí. 3 Judá pũrã Fares, Zara wãĩkʉrã ããrĩnerã ããrĩmá. Ĩgʉ̃sã pago Tamar wãĩkʉdeo ããrĩmó. Fares Esrom pagʉ, Esrom Aram pagʉ, 4 Aram Aminadab pagʉ, Aminadab Naasón pagʉ, Naasón Salmón pagʉ, 5 Salmón Booz pagʉ ããrĩdi ããrĩmí. Ĩgʉ̃ pago Rahab wãĩkʉdeo ããrĩmó. Booz, Obed pagʉ ããrĩdi ããrĩmí. Ĩgʉ̃ pago Rut wãĩkʉdeo ããrĩmó. Obed Isaí pagʉ ããrĩdi ããrĩmí. 6 Isaí Israel bumarã opʉ David pagʉ ããrĩdi ããrĩmí. David, Urías marãpo ããrĩdeo merã Salomón wãĩkʉgʉre pũrãkʉdi ããrĩmí. 7 Salomón Roboam pagʉ, Roboam Abías pagʉ, Abías Asa pagʉ, 8 Asa Josafat pagʉ, Josafat Joram pagʉ, Joram Uzías pagʉ, 9 Uzías Jotam pagʉ, Jotam Acaz pagʉ, Acaz Ezequías pagʉ, 10 Ezequías Manasés pagʉ, Manasés Amón pagʉ, Amón Josías pagʉ, 11 Josías, Jeconíasã pagʉ ããrĩdi ããrĩmí. Ĩgʉ̃sã ããrĩripoere Israel bumarãrẽ Babilonia marã gapʉ ñeã, ĩgʉ̃sãya nikũgue ãĩãnerã ããrĩmá. 12 Irasirigʉ, Jeconías Babilonia nikũgue Salatiel wãĩkʉgʉre pũrãkʉdi ããrĩmí. Salatiel Zorobabel pagʉ, 13 Zorobabel Abiud pagʉ, Abiud Eliaquim pagʉ, Eliaquim Azor pagʉ, 14 Azor Zadoc pagʉ, Zadoc Aquim pagʉ, Aquim Eliud pagʉ, 15 Eliud Eleazar pagʉ, Eleazar Matán pagʉ, Matán Jacob pagʉ, 16 Jacob, José pagʉ ããrĩdi ããrĩmí. José, María marãpʉ ããrĩdi ããrĩmí. María, Jesús masakare taubu “Cristo” wãĩkʉgʉ pago ããrĩdeo ããrĩmó. 17 Abraham merã keopʉrori, Daviguere marĩ keotũnumakʉ̃, ããrĩpererã Abraham parãmerã ããrĩturiarã catorce burigora masãporewãgãnerã ããrĩmá. David merã ĩgʉ̃ parãmerã ããrĩturiarãrẽ keomakʉ̃, Babiloniague Israel bumarãrẽ ĩgʉ̃sã ãĩaburo dupuyuro keotũnumakʉ̃, catorce burigora masãporewãgãnerã ããrĩmá. Dupaturi Babiloniague ĩgʉ̃sã ejadero pʉrʉ, ĩgʉ̃sã parãmerã ããrĩturiarãrẽ keopʉrorimakʉ̃, Cristo deyoadero pʉrʉ keotũnumakʉ̃, catorce burigora masãporewãgãnerã ããrĩmá doja. 18 Jesucristo deyoaburi ãsũ waayuro. Ĩgʉ̃ pago María, José merã marãpʉkʉbo iriyupo. Ĩgʉ̃sã suro merã ããrĩrikʉburo dupuyuro Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ turari merã nijĩpo ããrĩnʉgãsiayupo. 19 José igo merã mojõsiabu diayemarẽ irigʉ ããrĩyupʉ. Irasirigʉ, igo nijĩpo ããrĩrĩ́rẽ masĩgʉ̃, masaka ĩũrõgue igore: “Ñerõ irideo ããrĩmó”, ãrĩ weresãdʉabi, ĩgʉ̃sã masĩbirimakʉ̃ta igore béobu iriadiyupʉ. 20 Irire ĩgʉ̃ gũñaripoe Marĩpʉre wereboegʉ, kẽrõgue ĩgʉ̃rẽ deyoa, ãsũ ãrĩyupʉ: —José, David parãmi ããrĩturiagʉ, Maríare ñerõ gũñabirikõãka! Igo, Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ turari merã nijĩpo ããrĩnʉgãsiamo. Irasirigʉ güiro marĩrõ igo merã mojõsiaka! 21 Igo majĩgʉ̃rẽ pũrãkʉgokumo. Ĩgʉ̃ ĩgʉ̃yarã masakare ĩgʉ̃sã ñerĩ iridea wajare taubu ããrĩgʉkumi. Irasirigʉ ĩgʉ̃rẽ “Jesús” 22 I ããrĩpereri Marĩpʉ ĩgʉ̃ya kerere weredupuyudire gojadorederosũta waayuro. Ãsũ ãrĩ gojasũdero ããrĩbú̶: 23 Sugo nomeõ ʉ̃mú̶ʉ merã ããrĩbirikerego, sugʉ majĩgʉ̃ pũrãkʉgokumo. Ĩgʉ̃ “Emanuel” wãĩkʉgʉkumi, ãrĩ gojasũdero ããrĩbú̶. “Emanuel”, ãrĩrõ: “Marĩpʉ marĩ merãta ããrĩ́mi”, ãrĩdʉaro yáa. 24 José kãrĩadi yobeja, pʉrʉ Marĩpʉre wereboegʉ ĩgʉ̃rẽ doreaderosũta María merã mojõsiayupʉ. 25 Irasirikeregʉ, igo magʉ̃rẽ pũrãkʉburo dupuyuro igore marãpokʉbi irirosũ ããrĩkõãyupʉ. Igo pũrãkʉadero pʉrʉ, majĩgʉ̃rẽ “Jesús” wãĩyeyupʉ.

Mateo 2

1 Herodes wãĩkʉgʉ, Judea nikũ marã opʉ ããrĩripoe Jesús iri nikũma makã Belẽ́gue deyoayupʉ. Ĩgʉ̃ deyoadero pʉrʉ, abe mʉrĩriro gapʉ marã neñukãrẽ õãrõ masĩrĩmasã Jerusalẽ́gue ejañurã. 2 Irogue eja, iri makã marãrẽ sẽrẽñañurã: —Sugʉ majĩgʉ̃ deyoadi judío masaka opʉ ããrĩbu, ¿noógue ããrĩ́rĩ? Gʉaya nikũgue gʉa ããrĩmakʉ̃, abe mʉrĩriro gapʉ neñukãmʉ ĩgʉ̃ deyoarire ĩmugʉ̃ boyopʉrorimakʉ̃ ĩãbú̶. Irasirirã ĩgʉ̃rẽ bʉremurã aarirã́ iriabʉ, ãrĩñurã. 3 Opʉ Herodes ĩgʉ̃sã irasũ ãrãdeare pébokagʉ, bʉro gũñarikʉyupʉ. Ããrĩpererã Jerusalén marãde gũñarikʉñurã. 4 Irasirigʉ Herodes ããrĩpererã paía oparãrẽ, Moisés doredeare buerimasãdere siiu neeõ, ĩgʉ̃sãrẽ sẽrẽñayupʉ: —Cristo, Marĩpʉ iriubu, ¿noógue deyoabu ããrãyuri? ãrĩyupʉ. 5 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃, ãsũ ãrĩ yʉjʉñurã: —Judea nikũma makã Belẽ́gue deyoagʉkumi. Iripoegue Marĩpʉya kerere weredupuyudi ãsũ ãrĩ gojadi ããrĩmí: 6 Belén wãĩkʉri makãgue sugʉ Opʉ deyoagʉkumi. Ĩgʉ̃ Marĩpʉyarã Israel bumarãrẽ korebu ããrĩgʉkumi. Irasiriro Belén Judea nikũ ããrĩrĩ́ makãrĩ watope ubu ããrĩrĩ́ makã ããrĩkerero, gaji makãrĩ nemorõ ããrĩrokoa, ãrĩ gojadi ããrĩmí, ãrĩ wereñurã Herodere. 7 Ĩgʉ̃sã irasũ ãrĩmakʉ̃ pégʉ, Herodes masĩrĩmasãrẽ siiu, masaka péberogue sẽrẽñayupʉ: —¿Naásũ ããrĩmakʉ̃ neñukãmʉ deyoari? ãrĩyupʉ. 8 “Irinʉgue deyoami”, ãrĩ yʉjʉmakʉ̃ pégʉ, ĩgʉ̃sãrẽ Belẽ́gue ãsũ ãrĩ iriuyupʉ: —Iro marãrẽ: “¿Noógue ããrĩ́rĩ, majĩgʉ̃ deyoadi?” ãrĩ sẽrẽñarã waaka! Ĩgʉ̃rẽ bokajarã, õõta goedujarika, yʉre ĩgʉ̃ ããrĩrṍrẽ weremurã! Yʉde ĩgʉ̃rẽ bʉremugʉ̃ waadʉakoa, ãrĩyupʉ ĩgʉ̃sãrẽ. 9 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pé, Belẽ́gue waakõãñurã. Maague waamakʉ̃, neñukãmʉ, abe mʉrĩriro gapʉ boyoadi ĩgʉ̃sã dupuyuro waadupuyuyupʉ, ĩgʉ̃sã waarí maarẽ́ ĩmugʉ̃. Ĩgʉ̃sã neñukãmʉrẽ ĩãrã, bʉro ʉsʉyañurã. Neñukãmʉ ĩgʉ̃sã dupuyuro waa, majĩgʉ̃ ĩgʉ̃ ããrĩrĩ́ wii weka dujanʉgãjayupʉ. 11 Irasirirã iri wiigue ñajãrã, majĩgʉ̃rẽ, ĩgʉ̃ pago María merã ããrĩgṹ̶rẽ bokajañurã. Ĩgʉ̃rẽ ĩã, ĩgʉ̃ pʉro ñadʉkʉpuri merã ejamejã: “Õãtarimi”, ãrĩ bʉremuñurã. Ĩgʉ̃sã ãĩadea kũmarĩrẽ tũpã: oro, incienso, mirra wãĩkʉri sʉ̃rõrĩ wajaparire ĩgʉ̃rẽ sĩñurã. 12 Pʉrʉ ĩgʉ̃sã kãrĩripoe Marĩpʉ kẽrõgue wereyupʉ: —Mʉsãya makãgue goedujáarã, Herodes pʉro waarí maarẽ́ dujáabirikõãka! Gaji maa gapʉ dujáaka! ãrĩ wereyupʉ. Irasirirã gaji maa gapʉ goedujáañurã. 13 Masĩrĩmasã goedujáadero pʉrʉ, Marĩpʉre wereboegʉ Josére kẽrõgue deyoa, ãsũ ãrĩ wereyupʉ: —Yobeka! Majĩgʉ̃rẽ, ĩgʉ̃ pago merã Egipto nikũgue ãĩduriwãgãka! Yʉ mʉrẽ: “Dujarika!” ãrĩ weremakʉ̃gue dujarika! Herodes majĩgʉ̃rẽ ãmabu yámi ĩgʉ̃rẽ wẽjẽbu, ãrĩ wereyupʉ. 14 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pégʉ, José yobe, majĩgʉ̃rẽ ãĩ, pago merã ñamita Egiptogue waakõãyupʉ. 15 Herodes okaropã irogue ããrĩñurã. Irasiriro Marĩpʉya kerere weredupuyudi Marĩpʉ magʉ̃rẽ ĩgʉ̃ ãrĩdeare gojaderosũta waayuro. Marĩpʉ ãsũ ãrĩdi ããrĩmí: “Yʉ magʉ̃rẽ Egiptogue ããrĩgṹ̶rẽ siiubʉ”. 16 Herodes, masĩrĩmasã ĩgʉ̃ pʉro goedujáabirimakʉ̃ ĩãgʉ̃, guatariakõãyupʉ. Irasirigʉ Belén marãrẽ, iri makã tʉro ããrĩrã́dere ʉ̃ma pũrãgãrẽ wẽjẽpeokõãdoreyupʉ. Masĩrĩmasã ãrĩdeare gũñagʉ̃: “Õõpãta majĩgʉ̃ masãkumi”, ãrĩ gũñayupʉ. Irasirigʉ pe bojori oparãrẽ, pe bojori doka oparãrẽ wẽjẽbéodoreyupʉ. 17 Ĩgʉ̃ irasiriri Jeremías Marĩpʉya kerere weredupuyudi gojaderosũta waayuro. Ãsũ ãrĩ gojadi ããrĩmí: 18 Ramá wãĩkʉrogue bʉro bʉjawereri merã dʉjaritua, orerãkuma. Raquel parãmerã ããrĩturiarã Israel bumarã nome ĩgʉ̃sã pũrãrẽ bʉro orerãkuma. Ĩgʉ̃sã pũrãrẽ wẽjẽmakʉ̃ ĩãrã, bʉjawereduúbirimakʉ̃, gajerã ĩgʉ̃sãrẽ gũñaturamakʉ̃ irimasĩbirikuma, ãrĩ gojadi ããrĩmí. 19 Herodes boadero pʉrʉ, Marĩpʉre wereboegʉ Josére Egiptogue ããrĩgṹ̶rẽ kẽrõgue deyoa, ãsũ ãrĩyupʉ doja: 20 —Majĩgʉ̃rẽ wẽjẽdʉanerã boapereakõãma. Irasirigʉ majĩgʉ̃rẽ, pago merã Israel bumarãya nikũgue ãĩ dujáaka doja! ãrĩyupʉ. 21 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pégʉ, José yobe, majĩgʉ̃rẽ, pago merãta Israel bumarãya nikũgue ãĩãkõãyupʉ. 22 José gapʉ Judea nikũgue ejagʉ, Herodes magʉ̃ Arquelao wãĩkʉgʉ ĩgʉ̃ pagʉ dagʉre gorawayudi ããrĩ́mi, ãrĩrĩ kerere pégʉ, güiyupʉ. Irasirigʉ, kẽrõgue Marĩpʉ ĩgʉ̃rẽ werederosũta Judea nikũrẽ taria, Galilea nikũgue waakõãyupʉ. 23 Iri nikũguere Nazaret wãĩkʉri makãgue eja, ããrĩyupʉ. Irasiriro Marĩpʉya kerere weredupuyunerã gojaderosũta waayuro. Ãsũ ãrĩ gojanerã ããrĩmá: “‘Cristo, Marĩpʉ iriudi Nazaretmʉta ããrĩ́mi’, ãrĩrãkuma masaka”, ãrĩ gojanerã ããrĩmá.

Mateo 3

1 Iripoere Juan masakare wãĩyerimasʉ̃ Judea nikũ masaka marĩrõgue ĩgʉ̃ pʉro ejarãrẽ Marĩpʉyare buenʉgãyupʉ. 2 Ãsũ ãrĩ werenayupʉ: —Mʉsã ñerõ iririre bʉjawereka! Mʉsã gũñarĩrẽ gorawayuka! Mérõ dʉyáa, Marĩpʉ ĩgʉ̃yarãrẽ doreri ejaburo, ãrĩ werenayupʉ. 3 Iripoeguemʉ Isaías Marĩpʉya kerere weredupuyudi, Juan iriburire ãsũ ãrĩ gojadi ããrĩmí: Sugʉ, masaka marĩrõgue bʉro gainírĩ merã: “Marĩ Opʉ aariburi dupuyuro ĩgʉ̃ aariburi maarẽ́ diayema maa õãrĩ maa ãmurã́ irirosũ diayemarẽ irika!” ãrĩ weregʉkumi, ãrĩ gojadi ããrĩmí. 4 Juãya suríro camellu poari merã suadea suríro ããrĩyuro. Ĩgʉ̃ya yʉjʉwẽñarĩdade waibʉ gasiro merã irideada ããrĩyuro. Poreroa, mume makãnú̶ʉ marãyare baarikʉyupʉ. 5 Jerusalén marã, ããrĩperero Judea nikũ marã, dia Jordán wãĩkʉdiya tʉro marãde ĩgʉ̃rẽ pérã ejañurã. 6 Ĩgʉ̃sã ñerõ irideare bʉjawere, Marĩpʉre weretarimakʉ̃ ĩãgʉ̃, ĩgʉ̃sãrẽ deko merã wãĩyeyupʉ dia Jordán wãĩkʉdiyague. 7 Juan, wárã fariseo bumarã, saduceo bumarã ĩgʉ̃rẽ wãĩyedorerã ejamakʉ̃ ĩãgʉ̃, ãsũ ãrĩyupʉ: —Mʉsã ãña irirosũ ñerã ããrã. ¿Noã mʉsãrẽ õõguere aaridoreari? “Marĩpʉ, gʉa ñerõ iriri waja gʉare wajamoãbirikõãburo”, ãrĩrã, ¿yʉre wãĩyedorerã aarari? 8 Mʉsã: “Gʉa ñerõ irideare bʉjawere, gũñarĩrẽ gorawayuabʉ”, ãrĩrã, mʉsã ñerõ irideare piri, õãrĩ gapʉre irika! Mʉsã irasirimakʉ̃, Marĩpʉ mʉsãrẽ wajamoãbirikumi. 9 Mʉsã: “Gʉa Abraham parãmerã ããrĩturiarã ããrĩmakʉ̃, Marĩpʉ gʉare wajamoãbirikumi”, ãrĩ gũñabirikõãka! Yʉ mʉsãrẽ ãsũ ãrã: “Mʉsã gũñarĩrẽ gorawayubirimakʉ̃, mʉsã Abraham parãmerã ããrĩturiari wajamáa. Marĩpʉ i ʉ̃tãyeri merã Abraham parãmerã ããrĩturiarã waamakʉ̃ irimasĩmi”. 10 Mʉsã ñerĩ iririre piribirimakʉ̃ ĩãgʉ̃, Marĩpʉ mʉsãrẽ béogʉkumi. Sugʉ yukʉ ñerĩ dʉkakʉdire ĩã, kõme merã nugũrĩgue merãta diti, peamegue soebéorosũ mʉsãrẽ béogʉkumi. 11 Mʉsã ñerõ irideare bʉjawere, mʉsã gũñarĩrẽ gorawayumakʉ̃ ĩãgʉ̃, yʉ mʉsãrẽ deko merã wãĩyegʉkoa. Yʉ pʉrʉ aarigú̶, yʉ nemorõ turagʉ ããrĩ́mi. Yʉ gapʉ ubu ããrĩgṹ̶, ĩgʉ̃rẽ neõ sʉropebirikoa. Ĩgʉ̃ mʉsãrẽ Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ merã, peame merã wãĩyegʉkumi. Irasirigʉ Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃rẽ mʉsã merã ããrĩnímakʉ̃ irigʉkumi, ñerĩrẽ soebéorosũ mʉsãrẽ ñerĩrẽ béoburo, ãrĩgʉ̃. 12 Trigo gasirire korobéogʉ irirosũ ããrĩ́mi. Gasirire koro odo, iri yerire baari duripíri wiigue duripígʉ irirosũ õãrõ irirãrẽ ĩgʉ̃ pʉrogue ãĩagʉkumi. Gasiri gapʉre peamegue soebéogʉ irirosũ ñerõ irirãrẽ peamegue béogʉkumi. Iri peame neõ yaribirikoa, ãrĩ werenayupʉ Juan masakare. 13 Juan masakare dia Jordán wãĩkʉdiyague deko merã wãĩyeripoe Jesús Galileague ããrãdi ĩgʉ̃rẽ wãĩyedoregʉ waayupʉ. 14 Irogue ejamakʉ̃, Juan ĩgʉ̃rẽ wãĩyedʉabiradiyupʉ: —¿Mʉ gapʉ yʉre wãĩyerono irigʉ yʉre wãĩyedoregʉ aaríri? ãrĩyupʉ. 15 Jesús gapʉ ĩgʉ̃rẽ yʉjʉyupʉ: —Yʉre wãĩyeka! Marĩrẽ ããrĩpereri Marĩpʉ dorederosũta iriro gããmea. Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pégʉ: “Jáʉ”, ãrĩ, Jesúre wãĩyeyupʉ. Wãĩye odomakʉ̃, Jesús diague níadi majãnʉgãmakʉ̃ta, ʉ̃mʉgasi tũpãkõãyuro. Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ buja irirosũ deyogʉ dijari, ĩgʉ̃ weka ejabejamakʉ̃ ĩãyupʉ. 17 Marĩpʉ ʉ̃mʉgasigue ããrĩgṹ̶ ãsũ ãrĩyupʉ Jesúre: —Ĩĩ yʉ magʉ̃, yʉ maĩgʉ̃ ããrĩ́mi. Ĩgʉ̃ merã bʉro ʉsʉyáa, ãrĩyupʉ.

Mateo 4

1 Pʉrʉ Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ Jesúre masaka marĩrõgue ãĩayupʉ, wãtĩ ĩgʉ̃rẽ ãrĩmesãburo, ãrĩgʉ̃. 2 Iroguere Jesús cuarenta nʉrĩ, cuarenta ñamĩrĩgora baabiriyupʉ. Pʉrʉ ʉaboakõãyupʉ. 3 Ĩgʉ̃ ʉaboamakʉ̃ ĩãgʉ̃, wãtĩ ĩgʉ̃ pʉro eja, ãsũ ãrĩyupʉ: —Diayeta Marĩpʉ magʉ̃ ããrĩgṹ̶, mʉ turaro merã i ʉ̃tãyerire pã́ duparu waamakʉ̃ irika! ãrĩyupʉ. 4 Jesús gapʉ ĩgʉ̃rẽ yʉjʉyupʉ: —Yʉpʉya werenírĩ gojadea pũgue: “Baari dita masakare okamakʉ̃ iribea. Ããrĩpereri Marĩpʉya werenírĩ gapʉ ĩgʉ̃sãrẽ okamakʉ̃ yáa”, ãrĩ gojasũdero ããrĩbú̶, ãrĩ wereyupʉ Jesús wãtĩrẽ. 5 Pʉrʉ wãtĩ Marĩpʉya makã Jerusalẽ́gue Jesúre ãĩa, Marĩpʉya wii wekague ãĩmʉrĩa, 6 ĩgʉ̃rẽ ãsũ ãrĩyupʉ: —Diayeta Marĩpʉ magʉ̃ ããrĩgṹ̶, yebague parimadijaka! Ĩgʉ̃ya werenírĩ gojadea pũgue: Marĩpʉ ĩgʉ̃rẽ wereboerãrẽ mʉrẽ koredoregʉkumi, neõ ʉ̃tãyegue meébejabirikõãburo, ãrĩgʉ̃, ãrĩ gojasũdero ããrĩbú̶, ãrĩ wereyupʉ wãtĩ Jesúre. 7 Jesús ĩgʉ̃rẽ yʉjʉyupʉ: —Yʉpʉya werenírĩ gojadea pũgue: “Bʉremurĩ marĩrõ Marĩpʉre: ‘Mʉ turari merã yʉre gajino iri ĩmuka!’ ãrĩbirikõãka!” ãrĩ gojasũdero ããrĩbú̶, ãrĩ wereyupʉ Jesús wãtĩrẽ. 8 Pʉrʉ wãtĩ Jesúre ʉ̃marĩ buúru wekague ãĩmʉrĩayupʉ doja. Irogue ããrĩpereri i ʉ̃mʉma makãrĩrẽ, masaka oparidere ĩmupeokõãyupʉ. 9 Irire ĩmupeo, Jesúre ãsũ ãrĩyupʉ: —Mʉ ñadʉkʉpuri merã ejamejãja, yʉre: “Mʉ, yʉ Opʉ ããrã”, ãrĩ bʉremumakʉ̃, i ããrĩpererire mʉrẽ sĩgʉra, ãrĩyupʉ. 10 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃, Jesús ãsũ ãrĩyupʉ: —Satanás, yʉ pʉrore wirika! Yʉpʉya werenírĩ gojadea pũgue: “Marĩpʉ direta bʉremuka! Ĩgʉ̃ doreri direta irika!” ãrĩ gojasũdero ããrĩbú̶, ãrĩ wereyupʉ Jesús wãtĩrẽ. 11 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pégʉ, wãtĩ waakõãyupʉ. Ĩgʉ̃ waadero pʉrʉ, Marĩpʉre wereboerã Jesúre iritamurã ejañurã. 12 Juãrẽ peresu iridea kerere pégʉ, Jesús Galilea nikũgue waakõãyupʉ. 13 Iro ããrĩrĩ́ makã Nazarere tariwãgã, Capernaum wãĩkʉri makãgue ejayupʉ. Galilea wãĩkʉri ditaru tʉro ããrĩbú̶ Capernaum. Iri makã Zabulón bumarãya nikũ, Neftalí bumarãya nikũ ããrĩunadero ããrĩbú̶. 14 Jesús irogue ejagʉ, iripoeguemʉ Marĩpʉya kerere weredupuyudi Isaías gojaderosũta iriyupʉ. Ãsũ ãrĩ gojadi ããrĩmí: 15 Zabulón bumarãya nikũ, Neftalí bumarãya nikũ ããrĩunadero, judío masaka ããrĩmerãya nikũ ããrã. Ditaru tʉro, dia Jordán wãĩkʉdiya abe ñajãrõgue Galilea wãĩkʉri nikũ ããrã. 16 Iro marã, naĩtĩãrõgue ããrĩrã́ irirosũ Marĩpʉyare masĩbema. Ĩgʉ̃sã masĩbiri waja peamegue waabonerã ããrĩ́ma. Irasũ ããrĩkererã, sĩãgorire ĩãrã irirosũ ĩgʉ̃sãrẽ taubure ĩãrãkuma. Ĩgʉ̃ta ĩgʉ̃sãrẽ Marĩpʉre masĩmakʉ̃ irigʉ aarigʉkumi. Irasirirã boyorogue ããrĩrã́ irirosũ ããrĩrãkuma, ãrĩ gojadi ããrĩmí. 17 Jesús irogue ããrĩgṹ̶, masakare ãsũ ãrĩ buenʉgãyupʉ: —Mʉsã ñerĩ iririre bʉjawereka! Mʉsã gũñarĩrẽ gorawayuka! Mérõ dʉyáa, Marĩpʉ ĩgʉ̃yarãrẽ doreri ejaburo, ãrĩyupʉ. 18 Jesús Galilea wãĩkʉri ditaru tʉrogue ejagʉ, Simṍrẽ, ĩgʉ̃ pagʉmʉ Andrére bokajayupʉ. Simṍta “Pedro” wãĩkʉyupʉ. Ĩgʉ̃sã waaí wẽjẽrĩmasã ããrĩñurã. Ditarugue ĩgʉ̃sãya buidire meéyorã iriñurã. 19 Jesús ĩgʉ̃sãrẽ: —Náka, yʉ merã! Daporare mʉsãrẽ waaí wẽjẽrĩmasã ããrĩrĩ́rẽ piri, Marĩpʉya kerere wererimasã ããrĩmakʉ̃ irigʉkoa, ãrĩyupʉ. 20 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pérã, mata ĩgʉ̃sãya buiriyukure píkõã, Jesús merã waakõãñurã. 21 Pʉrʉ Jesús yoaweyaro waa, Santiagore, ĩgʉ̃ pagʉmʉ Juãrẽ bokajayupʉ. Ĩgʉ̃sã Zebedeo wãĩkʉgʉ pũrã ããrĩñurã. Ĩgʉ̃sãya doódirugue ĩgʉ̃sã pagʉ merã ĩgʉ̃sãya buiriyukure ãmurã́ iriñurã. Jesús ĩgʉ̃sãrẽ: “Náka, yʉ merã!” ãrĩ siiuyupʉ. 22 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pérã: “Jáʉ”, ãrĩ, ĩgʉ̃sãya doódirure, pagʉre píkõã, Jesús merã waakõãñurã. 23 Jesús ããrĩperero Galilea nikũrẽ judío masaka nerẽrĩ wiirigue buegorenayupʉ. Õãrĩ kerere, Marĩpʉ ĩgʉ̃yarãrẽ doregʉ ããrĩrĩ́rẽ bueyupʉ. Irasũ ããrĩmakʉ̃ pũrĩrikʉrãrẽ ããrĩpereri ĩgʉ̃sã pũrĩrĩrẽ tauyupʉ. 24 Ĩgʉ̃ irasiriri kerere ããrĩperero Siria nikũ marã masĩpereakõãñurã. Irasirirã gajerosũperi sĩrĩrĩ oparãrẽ, pũrĩrikʉrãrẽ, wãtẽa ñajãsũnerãrẽ, ñamasĩrĩrĩ oparãrẽ, waamasĩmerãdere Jesús pʉrogue ãĩãñurã. Irasirigʉ ããrĩpererãrẽ tauyupʉ Jesús. 25 Ĩgʉ̃ irasirimakʉ̃ ĩãrã, wárã Galilea nikũ marã, Decápolis wãĩkʉri nikũma makãrĩ marã, Jerusalén marã, Judea nikũ marã, dia Jordán wãĩkʉdiya abe mʉrĩriro gapʉ marã ĩgʉ̃ merã waañurã.

Mateo 5

1 Jesús, masaka wárã ĩgʉ̃ pʉro ejamakʉ̃ ĩãgʉ̃, buúrugue mʉrĩa, eja doayupʉ. Ĩgʉ̃ irogue doamakʉ̃, ĩgʉ̃ buerã ĩgʉ̃ pʉro nerẽnʉgãjañurã. 2 Ĩgʉ̃sã nerẽnʉgãjamakʉ̃ ĩãgʉ̃, Jesús ĩgʉ̃sãrẽ ãsũ ãrĩ buepʉroriyupʉ: 3 —“Marĩpʉ iritamubirimakʉ̃, ĩgʉ̃ gããmerĩrẽ irimasĩña marĩbokoa”, ãrĩ gũñarãno, ʉ̃mʉgasigue Marĩpʉ ĩgʉ̃yarãrẽ dorerogue waarãkuma. Iroguema ĩgʉ̃sãya ããrã. Irasirirã ʉsʉyama. 4 ’Bʉjawereri merã ããrĩrã́rẽ Marĩpʉ ĩgʉ̃sãrẽ gũñaturamakʉ̃ irigʉkumi. Irasirirã ʉsʉyama. 5 ’“Gajerã nemorõ ããrã”, ãrĩ gũñamerã, Marĩpʉ ĩgʉ̃sãrẽ: “I nikũrẽ sĩgʉra”, ãrĩdeare oparãkuma. Irasirirã ʉsʉyama. 6 ’Marĩpʉ gããmerĩrẽ iridʉarã, ʉaboarã baadʉarã, ñemesiburã iirídʉarã irirosũ ããrĩ́ma. Marĩpʉ ĩgʉ̃sãrẽ iritamugʉkumi, ĩgʉ̃ gããmerĩrẽ iriburo, ãrĩgʉ̃. Ĩgʉ̃sãrẽ iritamugʉ̃, iirí, baayapianerã irirosũ ããrĩmakʉ̃ irigʉkumi. Irasirirã ʉsʉyama. 7 ’Gajerãrẽ bopoñarĩ merã ĩãrãrẽ Marĩpʉ ĩgʉ̃sãrẽ bopoñarĩ merã ĩãgʉkumi. Irasirirã ʉsʉyama. 8 ’Ñerĩ opamerã Marĩpʉre ĩãrãkuma. Irasirirã ʉsʉyama. 9 ’Gajerãrẽ õãrõ siuñajãrĩ merã ããrĩmakʉ̃ iridʉarãrẽ Marĩpʉ ĩgʉ̃sãrẽ: “Yʉ pũrã ããrĩ́ma”, ãrĩgʉkumi. Irasirirã ʉsʉyama. 10 ’Marĩpʉ gããmerĩrẽ iriri waja, gajerã ĩgʉ̃sãrẽ ñerõ tarimakʉ̃ irisũrã ʉ̃mʉgasigue Marĩpʉ ĩgʉ̃yarãrẽ dorerogue waarãkuma. Iroguema ĩgʉ̃sãya ããrã. Irasirirã ʉsʉyama. 11 ’Yʉre mʉsã bʉremurĩ waja gajerã mʉsãrẽ ñerõ wereníkerepʉrʉ, mʉsãrẽ ñerõ irikerepʉrʉ, ããrĩpereri gajerosũperi ñerĩ kere ãrĩkerepʉrʉ, ʉsʉyaka! 12 Marĩpʉya kerere weredupuyunerãrẽ mʉsã dupuyuro ããrĩnerãrẽ ãsũta ñerõ irinerã ããrĩmá. Irasirirã mʉsãrẽ ñerõ irikerepʉrʉ, õãrõ ʉsʉyari merã ããrĩrikʉka! Pʉrʉguere wáro õãrĩ oparãkoa ʉ̃mʉgasiguere, ãrĩyupʉ Jesús. 13 Irasũ ãrĩ odo, Jesús ãsũ ãrĩ buenemoyupʉ: —Mʉsã i ʉ̃mʉguere Marĩpʉyare irirã moã okari irirosũ ããrã. Moã okadea okabirimakʉ̃, dupaturi okamakʉ̃ irimasĩbirikoa. Béokõãkoa. Béoadero pʉrʉ, masaka kʉrawasiribéokõãkuma. Irasirirã mʉsã moã okari irirosũ Marĩpʉyare iriníkõãka! 14 ’Mʉsã i ʉ̃mʉ marãrẽ sĩãgori irirosũ ããrã. Irasirirã Marĩpʉyare mʉsã irimakʉ̃ ĩãrã, ĩgʉ̃rẽ masĩrãkuma. Buúru wekague ããrĩrĩ́ makãrẽ duúmasĩña máa. 15 Masaka sĩãgodirure sĩãgorã, dupa kũma dokague píbirikuma. Sĩãgo, wii dekogue siukuma, iri wii marã ããrĩpererã õãrõ boyorogue ããrĩburo, ãrĩrã. 16 I irirosũ mʉsãde Marĩpʉyare õãrõ iriri merã masakare mʉsã ĩgʉ̃yarã ããrĩrĩ́rẽ masĩmakʉ̃ irika, ĩgʉ̃rẽ ʉ̃mʉgasigue ããrĩgṹ̶rẽ: “Õãtarigʉ ããrĩ́mi”, ãrĩ bʉremuburo, ãrĩrã! 17 ’Mʉsã yʉre ãsũ ãrĩ gũñabirikõãka: “Marĩpʉ Moisére doreri pídeare, irasũ ããrĩmakʉ̃ Marĩpʉya kerere weredupuyunerã gojadeare béogʉ aarigú̶ irikumi”, ãrĩ gũñabirikõãka! Irire béogʉ aarigú̶ meta iribʉ. Iri ããrĩpererire keoro iriyuwarikʉgʉ aarigú̶ iribʉ. 18 Diayeta mʉsãrẽ werea. Ũ̶mʉgasi, i nikũ ããrĩrṍpãta Marĩpʉ neõ mérõgã su wãĩ ĩgʉ̃ doreri pídeare béobirikumi. Ããrĩpereri ĩgʉ̃: “Ãsũ irigʉra”, ãrĩdeare keoro iriyuwarikʉgʉkumi. 19 Iri dorerire su wãĩrẽ tarinʉgãrãno, gajerãrẽ: “Gʉa irirosũ irika!” ãrĩ buerã, ʉ̃mʉgasigue Marĩpʉ ĩgʉ̃yarãrẽ dorerogue ĩgʉ̃ ĩãmakʉ̃ ubu ããrĩrã́ ããrĩrãkuma. Gajerã gapʉ iri dorerire õãrõ irirã, gajerãrẽ ĩgʉ̃sã irirosũ iridorerã, ʉ̃mʉgasigue ĩgʉ̃yarãrẽ dorerogue ĩgʉ̃ ĩãmakʉ̃ oparã irirosũ ããrĩrãkuma. 20 Ire mʉsãrẽ werea. Mʉsã, Moisés doredeare buerimasã, fariseo bumarã nemorõ Marĩpʉ gããmerĩrẽ iribirikererã, Marĩpʉ ĩgʉ̃yarãrẽ doreroguere neõ waabirikoa. 21 ’Marĩpʉ mʉsã ñekʉ̃sãmarãrẽ doredeare mʉsã pénerã ããrĩbú̶. Ĩgʉ̃sãrẽ ãsũ ãrĩdi ããrĩmí: “Masakare wẽjẽbirikõãka! Gajigʉre wẽjẽdinorẽ wajamoãka, ĩgʉ̃ wẽjẽdea waja!” 22 Yʉ gapʉ mʉsãrẽ werea. Sugʉ ĩgʉ̃yagʉ merã guagʉ, wajamoãsũgʉkumi. Ĩgʉ̃yagʉre: “Mʉ wajamáa”, ãrĩ bʉridagʉnorẽ marĩ oparã wajamoãrãkuma. Ĩgʉ̃yagʉre: “Waibʉ irirosũ pémasĩrĩ opabea mʉ”, ãrĩgʉ̃norẽ peamegue waamagoegoráa. 23 ’Irasirirã Marĩpʉya wiima soepeorogue ĩgʉ̃rẽ bʉremurã gajino pírã waamurã: “Yaagʉ yʉ merã guami”, ãrĩ gũñabokarã, 24 Marĩpʉre sĩburire píkõã, mʉsãyagʉ pʉrogue waa: “Yʉ mʉrẽ ñerõ irideare kãtika!” ãrĩ sẽrẽka ĩgʉ̃rẽ! Mʉsã gãme ãmuadero pʉrʉ, dupaturi Marĩpʉya wiigue mʉsã sĩdʉadeare ĩgʉ̃rẽ sĩrã waaka! 25 ’Sugʉ mʉsãrẽ weresãdʉagʉ, weresãrĩrẽ beyerimasʉ̃ pʉrogue mʉsãrẽ ãĩdʉamakʉ̃, mata maague ĩgʉ̃ merã waarã́, ĩgʉ̃ mʉsãrẽ weresãrĩrẽ ãmuka! Ĩgʉ̃ merã õãrõ ãmubirimakʉ̃, beyerimasʉ̃guere mʉsãrẽ weresãgʉkumi. Ĩgʉ̃ mʉsãrẽ weresãmakʉ̃ pégʉ, beyerimasʉ̃ mʉsãrẽ suraraguere wia, peresu iridoregʉkumi. 26 Diayeta mʉsãrẽ werea. Beyerimasʉ̃ mʉsãrẽ wajaridoredeare wajaripeobirimakʉ̃, neõ mʉsãrẽ wiubirikumi. 27 ’Iripoegue marã weredeare mʉsã pénerã ããrĩbú̶. Ãsũ ãrĩnerã ããrĩmá: “Gajigʉ marãpo merã ñerõ iribirikõãka!” 28 Yʉ gapʉ mʉsãrẽ werea. Sugʉ nomeõrẽ ñerõ iridʉari merã ĩãgʉ̃, ĩgʉ̃ gũñarĩgue igo merã ñerõ irisiami. 29 ’Irasirirã mʉsãya koyeru diaye gapʉmarũ merã ĩã, ñerõ irirã, irirure goreweabéorosũ iri ñerõ iririre pirika! Mʉsã koyerure béomakʉ̃, iriru dita dediria. Ñerõ iririre pirimerã ããrĩpereri mʉsãya dupʉ merã peamegue béosũrãkoa. 30 Mʉsãya diayema mojõ merã ñerõ irirã, iri mojõrẽ dititá béorosũ iri ñerõ iririre pirika! Mʉsãya mojõrẽ béomakʉ̃, iri mojõ dita dediria. Ñerõ iririre pirimerã ããrĩpereri mʉsãya dupʉ merã peamegue béosũrãkoa. 31 ’Iripoegue marã idere ãrĩnerã ããrĩ́ma: “Sugʉ ĩgʉ̃ marãpore béodʉagʉ: ‘I waja merã mʉrẽ béoa’, ãrĩ gojari pũrẽ sĩrõ gããmea”, ãrĩnerã ããrĩmá. 32 Yʉ gapʉ mʉsãrẽ werea. Sugʉ, ĩgʉ̃ marãpo gajigʉ merã ñerõ iribirikerepʉrʉ igore béogʉ, igore gajigʉ merã marãpʉkʉmakʉ̃ irigʉ, igore ñerõ irimakʉ̃ irikumi. Irasũ ããrĩmakʉ̃, ĩgʉ̃ béodeo merã marãpokʉgʉde ñerõ irigʉ irikumi. 33 ’Iripoegue marãrẽ weredeare mʉsã pénerã ããrĩbú̶. Ãsũ ãrĩ werenerã ããrĩmá ĩgʉ̃sãrẽ: “‘Marĩpʉ wãĩ merã ãsũ irigʉra’, ãrĩderosũta marĩ Opʉ ĩũrõ keoro irika!” 34 Yʉ gapʉ mʉsãrẽ werea. Mʉsã gajerãrẽ: “Ãsũ irigʉra”, ãrĩrã, Marĩpʉre wãĩpeobirikõãka! “Ũ̶mʉgasima merã ãsũ irigʉra”, ãrĩbirikõãka! Ũ̶mʉgasi, Marĩpʉ doaro ubu ããrĩrṍ meta ããrã. 35 I nikũma merãdere wãĩpeobirikõãka! I nikũ Marĩpʉya nikũ ããrã. Irasirio ĩgʉ̃ kʉraña doanírõ irirosũ ããrã. Jerusalén merãdere wãĩpeobirikõãka! Jerusalén marĩ Opʉ turatarigʉya makã ããrã. 36 “Yaa dipuru merã ãsũ irigʉra”, ãrĩ wãĩpeobirikõãka! Mʉsã irasũ ãrĩrĩ merã neõ mʉsãya dipuruma poarire ñírĩda, o borerida waamakʉ̃ irimasĩbirikoa. 37 “Ãsũ irigʉra”, o “Ãsũ iribirikoa”, ãrĩrã, wãĩpeoro marĩrõ su diayeta wereka! Wãĩpeori merã: “Ãsũ irigʉra”, ãrĩrã, wãtĩ gããmerĩrẽ irirã yáa. 38 ’Iripoegue marã weredeare mʉsã pénerã ããrĩbú̶. Ãsũ ãrĩnerã ããrĩmá: “Mʉrẽ gajigʉ mʉya koyerure pátĩãderosũta mʉde ĩgʉ̃ya koyerure pátĩã gãmika! Mʉya guikarure ĩgʉ̃ pánuaderosũta mʉde ĩgʉ̃ya guikarure pánua gãmika!” ãrĩnerã ããrĩmá. 39 Yʉ gapʉ mʉsãrẽ werea. Mʉsãrẽ ñerõ iridire irasũ ĩãkõãka! Ĩgʉ̃rẽ ñerõ iri gãmibirikõãka! Sugʉ mʉsãya wayupãrã diaye gapʉre pámakʉ̃, kúgapʉma wayupãrãdere pádoreka! 40 Sugʉ mʉrẽ weresãrĩrẽ beyerimasʉ̃ pʉro ãĩa: “Ĩgʉ̃ya surírore sĩdoreka, ĩgʉ̃ yʉre ñerõ iridea waja”, ãrĩ weresãmakʉ̃, iriñerẽ sĩka! Irasũ ããrĩmakʉ̃, mʉya wekamañedere sĩnemoka ĩgʉ̃rẽ! 41 Sugʉ surara gajinorẽ su kilómetro mʉrẽ ãĩwãgãdoremakʉ̃, gaji kilómetro ãĩwãgãnemobosaka doja! 42 Sugʉ mʉrẽ gajinorẽ sẽrẽmakʉ̃, sĩka ĩgʉ̃rẽ! Gajino mʉrẽ wayumakʉ̃ sĩka ĩgʉ̃rẽ! “Wayubirikoa”, ãrĩbirikõãka! 43 ’Gaji iripoegue marã weredeare mʉsã pénerã ããrĩbú̶. Ãsũ ãrĩnerã ããrĩmá: “Mʉsã merãmarãrẽ maĩka! Mʉsãrẽ ĩãturirã gapʉre ĩãturi doo, gãmika!” ãrĩnerã ããrĩmá. 44 Yʉ gapʉ mʉsãrẽ werea. Mʉsãrẽ ĩãturirãrẽ maĩka! Mʉsãrẽ ñerõ werenírãrẽ: “Õãrõ ããrĩburo”, ãrĩka! Mʉsãrẽ ĩãturi doorãrẽ õãrõ irika! Mʉsãrẽ ñerõ ãrĩ bʉridamakʉ̃, mʉsãrẽ ñerõ irimakʉ̃, ĩgʉ̃sãya ããrĩburire Marĩpʉre sẽrẽbosaka! 45 Irasirirã Marĩpʉ ʉ̃mʉgasigue ããrĩgṹ̶ pũrã ããrĩrãkoa. Marĩpʉ ñerãrẽ, õãrãdere abe asimakʉ̃ yámi. Ĩgʉ̃ dorerire irirã pʉro, irimerã pʉrodere deko merẽmakʉ̃ yámi. Irasirirã mʉsãde ĩgʉ̃ irirosũta masakare sʉrosũ õãrõ irika! 46 Mʉsãrẽ maĩrã direta maĩrã, ¿ñeénorẽ ʉ̃mʉgasigue wajatabokuri? Romano marã opʉre niyeru wajaseabosarimasãde ñerã ããrĩkererã, ĩgʉ̃sãrẽ maĩrãrẽ maĩma. 47 Mʉsãyarã direta õãrõ bokatĩrĩñeãrã, ¿ñeéno õãrĩrẽ gajerã nemorõ iribokuri? Marĩpʉre masĩmerãde ĩgʉ̃sãyarãrẽ õãrõ bokatĩrĩñeãma. 48 Irasirirã, Marĩpʉ ʉ̃mʉgasigue ããrĩgṹ̶ neõ ñerĩ marĩgʉ̃ ããrĩrṍsũta mʉsãde neõ ñerĩ marĩrã ããrĩka! ãrĩ wereyupʉ Jesús.

Mateo 6

1 Jesús ãsũ ãrĩ werenemoyupʉ: —“Õãrĩrẽ irirã ããrã”, ãrĩrã, masaka ĩũrõ mʉsã iririre iri ĩmubirikõãka! Mʉsã irire irasirimakʉ̃, Marĩpʉ ʉ̃mʉgasigue ããrĩgṹ̶ mʉsã irasiridea wajare sĩbirikumi. 2 Irasirirã boporãrẽ iritamurã, ããrĩpererãrẽ werebirikõãka! Irigatorimasã irirosũ iribirikõãka! Ĩgʉ̃sã boporãrẽ iritamurã, marĩ nerẽrĩ wiirigue nerẽanerã, makã dekogue ããrĩrã́ ĩũrõ: “Õãrã ããrĩ́ma”, ãrĩburo, ãrĩrã, iri ĩmuma. Diayeta mʉsãrẽ werea. Masaka ĩgʉ̃sãrẽ õãrõ ãrĩrĩ merã wajatari opasiama. 3 Mʉsã gapʉ boporãrẽ gajino sĩrã, masaka ĩãberogue sĩka! 4 Marĩpʉ, mʉsã irasirimakʉ̃ ĩãgʉ̃, mʉsãrẽ õãrõ wajatamakʉ̃ irigʉkumi. 5 ’Marĩpʉre sẽrẽrã, irigatorimasã irirosũ iribirikõãka! Ĩgʉ̃sã marĩ nerẽrĩ wiirigue, makã dekogue masaka ĩãburo, ãrĩrã, sẽrẽ ĩmuma. Diayeta mʉsãrẽ werea. Masaka ĩgʉ̃sãrẽ ĩãrĩ merã wajatari opasiama. 6 Mʉsã gapʉ Marĩpʉre sẽrẽrã, mʉsãya taribugue ñajãa, disipʉro bia, gajerã ĩãberogue ĩgʉ̃rẽ sẽrẽka! Ĩgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ ããrĩkeregʉ, mʉsã merã ããrĩgʉkumi. Irasirigʉ, gajerã ĩãberogue mʉsã ĩgʉ̃rẽ sẽrẽmakʉ̃ ĩãgʉ̃, mʉsãrẽ õãrõ wajatamakʉ̃ irigʉkumi. 7 ’Marĩpʉre sẽrẽrã, ubu ããrĩrĩ́ werenírĩ merã dupaturi sẽrẽdujabirikõãka! Marĩpʉre masĩmerã irasũ yáma. “Wári werenírĩ merã gʉa sẽrẽmakʉ̃, gʉare pégʉkumi”, ãrĩ gũñama. 8 Ĩgʉ̃sã irirosũ iribirikõãka! Mʉsã sẽrẽburo dupuyuro Marĩpʉ mʉsã gããmerĩrẽ masĩsiami. 9 Irasirirã ãsũ ãrĩ sẽrẽrõ gããmea Marĩpʉre: Gʉapʉ ʉ̃mʉgasigue ããrĩgṹ̶, ããrĩpererã mʉrẽ goepeyari merã bʉremuburo. 10 Mʉ ããrĩpererãrẽ doreri aariburo. Ũ̶mʉgasigue marã mʉ gããmerõ irirosũta i nikũ marãde iriburo. 11 Ũ̶mʉrikʉ gʉare baari sĩka! 12 Gajerã gʉare ñerõ irideare gʉa kãtirosũta mʉde gʉa ñerõ irideare kãtika! 13 Gʉa ñerõ iridʉamakʉ̃ kãmutaka! Ñegʉ̃ gʉare ñerĩ ãrĩmesãrĩrẽ tau kãmutaka! Mʉ sugʉta gʉare doregʉ, turatarigʉ, gʉa bʉremugʉ̃ ããrĩnígʉkoa, ãrĩ sẽrẽka Marĩpʉre! 14 ’Gajerã mʉsãrẽ ñerõ irideare mʉsã kãtimakʉ̃ ĩãgʉ̃, Marĩpʉ ʉ̃mʉgasigue ããrĩgṹ̶ mʉsã ñerõ irideare kãtigʉkumi. 15 Gajerã mʉsãrẽ ñerõ irideare mʉsã kãtibirimakʉ̃, Marĩpʉ mʉsã ñerõ irideare kãtibirikumi. 16 ’Marĩpʉre bʉremurã bererã, irigatorimasã irirosũ iribirikõãka! Ĩgʉ̃sã bererã, ĩgʉ̃sãya diapure bʉjawererã irirosũ iri ĩmuma, masaka ĩgʉ̃sã bererire ĩãmasĩburo, ãrĩrã. Diayeta mʉsãrẽ werea. Masaka ĩgʉ̃sãrẽ ĩãrĩ merã wajatari opasiama. 17 Mʉsã gapʉ bererã, mʉsã irinarõsũta irika! Mʉsãya diapure waakoe, õãrõ wʉʉapukõãka! 18 Mʉsã irasirimakʉ̃, gajerã mʉsã bererire masĩbirikuma. Marĩpʉ gapʉ deyomarĩgʉ̃ ããrĩkeregʉ, mʉsã merã ããrĩ́mi. Ĩgʉ̃ dita mʉsã gajerã ĩãberogue iririre ĩãgʉ̃, mʉsãrẽ õãrõ wajatamakʉ̃ irigʉkumi. 19 ’Wári i nikũmarẽ sea neeõ duripíbirikõãka! I nikũma borewiji boakõãrokoa. Boabirimakʉ̃, burua baadediukõãrãkuma. Baadediubirimakʉ̃, yajarimasã ñajãa, yajakõãrãkuma. 20 Irasirirã mʉsã ʉ̃mʉgasima opaburi gapʉre gũñaka! Ũ̶mʉgasima neõ borewiji boabirikoa. Iroguere burua mʉsã opaburire neõ baadediubirikuma. Yajarimasãde neõ ñajãa, yajabirikuma. 21 Mʉsã i ʉ̃mʉma direta: “Opadʉakoa”, ãrĩ gũñarã, irire bʉro maĩrãkoa. Ũ̶mʉgasima gapʉre: “Opadʉakoa”, ãrĩ gũñarã, irire bʉro maĩrãkoa. 22 ’Mʉsãya koye mʉsãya gũñarĩguere sĩãgodiru irirosũ ããrã. Mʉsã õãrĩ koye oparã irirosũ ããrĩmakʉ̃, mʉsãya gũñarĩguere õãrõ sĩãgoro irirosũ ããrã. Irasirirã Marĩpʉyare masĩa. 23 Mʉsã ñerĩ koye oparã irirosũ ããrĩmakʉ̃, mʉsãya gũñarĩguere naĩtĩãrõ irirosũ ããrã. Marĩpʉyare masĩbea. I naĩtĩãrĩ, ñetaria. Irire masĩbirimakʉ̃ ñegoráa. 24 ’Neõ sugʉ moãboerimasʉ̃ pẽrã oparãrẽ moãboemasĩbirikumi. Sugʉ opʉre maĩgʉ̃, gajigʉ gapʉre maĩbirikumi, o sugʉ opʉre bʉremugʉ̃, gajigʉ gapʉre yʉjʉbirikumi. Niyerudere maĩtarigʉ, Marĩpʉ gapʉre maĩbemi. 25 ’Irasirigʉ mʉsãrẽ ire weregʉra. Mʉsã ããrĩrikʉrire gũñarã, “¿Ñeénorẽ baarãkuri, ñeénorẽ iirírãkuri, ñeénorẽ sãñarãkuri?” ãrĩ gũñarikʉbirikõãka! Marĩ okari gapʉ, baari nemorõ wajakʉa. Marĩya dupʉ, surí nemorõ wajakʉa. 26 Mirãrẽ ʉ̃marõgue wú̶rãrẽ ĩãka! Ĩgʉ̃sã baadʉarã, otebema. Otedea dʉkare seabema. Baari duripíri wiiridere opabema. Marĩpʉ ʉ̃mʉgasigue ããrĩgṹ̶ gapʉ ĩgʉ̃sãrẽ baari sĩmi. Mʉsã gapʉ, mirã nemorõ wajakʉtarinʉgãa. 27 Mʉsã bʉro gũñarikʉri merã neõ mérõgã masãnemobirikoa. Mʉsã irasũ gũñarikʉri wajamáa. 28 ’Irire masĩkererã, ¿nasirirã mʉsã surí sãñaburire gũñarikʉri? Makãnú̶ʉma goori masãrĩrẽ gũñaka! Iri moãbirikerero, suabirikerero õãrĩ surí sãñarõ irirosũ deyoa. 29 Mʉsãrẽ werea. Opʉ Salomón surí õãrĩ sãñadero nemorõ iri goori gapʉ õãrĩ deyoa. 30 Iri goorire Marĩpʉ õãrĩ goori deyomakʉ̃ irikerepʉrʉ, mérõgã pʉrʉ ñaĩdija pereakõãa. Gajinʉ gapʉ peamegue soebéokõãsũa. Iri mata pereburi ããrĩkerepʉrʉ, Marĩpʉ iri goorire õãrĩ deyomakʉ̃ yámi. Iri goorire õãrĩ ããrĩmakʉ̃ irirosũ nemorõ mʉsãrẽ õãrõ irigʉkumi. Suríre sĩgʉkumi. Mʉsã gapʉ ĩgʉ̃rẽ mérõgã bʉremurĩ opáa. 31 Irasirirã: “¿Ñeénorẽ baarãkuri, ñeénorẽ iirírãkuri, ñeénorẽ sãñarãkuri?” ãrĩ gũñarikʉbirikõãka! 32 Marĩpʉre masĩmerã bʉro gũñarikʉri merã irire ãmaníkõãma. Marĩpʉ ʉ̃mʉgasigue ããrĩgṹ̶ gapʉ ããrĩpereri mʉsã gããmerĩrẽ masĩsiami. Irire mʉsãrẽ sĩgʉkumi. 33 Irasirirã, Marĩpʉ mʉsã Opʉ ããrĩrĩ́rẽ, ĩgʉ̃ gããmerĩrẽ, ĩgʉ̃ dorerire, ããrĩpereri nemorõ gããmepʉrorika! Mʉsã irasirimakʉ̃, ããrĩpereri mʉsã baa, iiríburire, mʉsã surí sãñaburidere sĩwekapeogʉkumi. 34 Irasirirã: “¿Naásũ waarokuri ñamigãrẽ?” ãrĩ gũñarikʉbirikõãka! Gajinʉmarẽ mʉsã ñerõ tariburire gũñarikʉdupuyubirikõãka! Dapagãma direta gũñaka! Dapagãrẽ mʉsã ñerõ tariburi ããrĩsiáa, ãrĩ wereyupʉ Jesús.

Mateo 7

1 Jesús irire ãrĩ odo, ãrĩnemoyupʉ doja: —Gajerãrẽ: “Ñerã ããrĩ́ma”, ãrĩ werewʉabirikõãka! Mʉsã werewʉabirimakʉ̃ ĩãgʉ̃, Marĩpʉ mʉsãrẽ: “Ñerã ããrĩ́ma”, ãrĩ ĩãbirikumi. 2 Gajerãrẽ: “Õãrõ iribema”, ãrĩ ĩãrõsũta Marĩpʉ mʉsãrẽ ĩãgʉkumi. Gajerãrẽ: “Ãsũ ããrĩ́ma”, ãrĩ ĩãrõsũta Marĩpʉ mʉsãrẽ ĩãgʉkumi. 3 Mʉsã ñerõ iridea, koyerugue wári turu oparosũ ñetariri ããrĩrĩ́rẽ gũñabirikererã, mʉsãyagʉ ñerõ iridea, koyerugue nikũyegã oparosũ ããrĩrĩ́rẽ: “Ñegoráa”, ãrĩ gũñáa. 4 Irasirirã mʉsã ñerõ iridea, koyerugue wári turu oparosũ ããrĩrã́, mʉsãyagʉre ĩgʉ̃ya koyerugue ããrĩrĩ́ nikũyegãrẽ: “¿Ãĩbéosi?” ãrĩmasĩbea. 5 Mʉsã ñerõ iririkʉrã, irigatorikʉrã ããrã. Mʉsãya koyerugue ããrĩrĩ́ turu gapʉre ãĩbéopʉroriro irirosũ mʉsã ñerõ iririre piripʉrorika! Irasiri odo, mʉsãyagʉre: “Mʉ ñerõ iririre pirikõãka!” ãrĩ masĩa. 6 ’Marĩpʉre ñerõ ãrĩ bʉridarãrẽ ĩgʉ̃ya kerere werebirikõãka! Ĩgʉ̃sãrẽ wererã, diayéare õãrĩrẽ sĩrã, o yeseare ñaguĩda wajaparidare sĩrã irirosũ iribokoa. Diayéa guarã, õãrĩ sĩkerepʉrʉ, gãmenʉgã kũrĩkõãkuma. Yesea iridare noó gããmerõ kʉrawasiribéokuma. Ĩgʉ̃sã irirosũ ããrĩrã́rẽ, ubugorata Marĩpʉya kerere werebirikõãka! 7 ’Marĩpʉre sẽrẽka! Ĩgʉ̃rẽ sẽrẽmakʉ̃, sĩgʉkumi. Õãrĩrẽ ãmarã́, bokarãkoa. Wiigue ñajãdʉarã oemakʉ̃, Marĩpʉ disipʉro tũpã ñajãdoregʉ irirosũ mʉsã sẽrẽrĩrẽ pégʉkumi. 8 Ĩgʉ̃rẽ sẽrẽrãnorẽ sĩgʉkumi. Ãmarã́no, bokarãkuma. Wiigue ñajãdʉarã oerã irirosũ ĩgʉ̃rẽ sẽrẽmakʉ̃ ĩãgʉ̃, ĩgʉ̃sãrẽ ñajãdoregʉ irirosũ ĩgʉ̃sã sẽrẽrĩrẽ õãrõ pégʉkumi. 9 ’Mʉsã pũrã pã́rẽ sẽrẽmakʉ̃, ʉ̃tãyere sĩbirikoa. 10 Waaí sẽrẽmakʉ̃dere, ãñarẽ sĩbirikoa. 11 Ñerã ããrĩkererã, mʉsã pũrãrẽ õãrĩrẽ sĩmasĩa. Marĩpʉ ʉ̃mʉgasigue ããrĩgṹ̶ gapʉ, mʉsã nemorõ õãrĩrẽ sĩmasĩmi. Irasirigʉ ĩgʉ̃rẽ sẽrẽrãrẽ irire sĩgʉkumi. 12 ’Mʉsã, gajerã mʉsãrẽ õãrõ irimakʉ̃ gããmerõsũta mʉsãde ĩgʉ̃sãrẽ õãrõ irika! Moisés gojadea pũgue, Marĩpʉya kerere weredupuyunerã gojadea pũguedere irasũta iridoredero ããrĩbú̶. 13 ’Marĩpʉ pʉrogue ñajãdʉarã ĩgʉ̃yare irika! Irogue ñajãmakʉ̃ diasagoráa. Eyabiri disipʉro ñajãrõ irirosũ ããrã. Peamegue waaró gapʉ eyari disipʉro ñajãrõ, eyari maarẽ́ waaró irirosũ ããrã. Iri maarẽ́ waamakʉ̃ diasabea. Irasirirã wárã masaka irogue waarã́ yáma. 14 Marĩpʉ pʉro gapʉre waamakʉ̃ diasagoráa. Irasirirã mérãgãta masaka, eyabiri disipʉro ñajãrõrẽ, irogue eyabiri maarẽ́ bokama. Irogue waarã́, Marĩpʉ merã õãrõ ããrĩrãkuma. 15 ’Õãrõ pémasĩka! “Marĩpʉya kerere weredupuyurimasã ããrã”, ãrĩgatorãrẽ pébirikõãka! Ĩgʉ̃sã oveja guamerã, õãrĩrẽ irirã irirosũ mʉsã pʉrogue ejarãkuma. Irasirikererã, ĩgʉ̃sã gũñarĩguere diayéa makãnú̶ʉ marã guarã irirosũ, ñerã ããrĩ́ma. 16 Ĩgʉ̃sã ñerõ irimakʉ̃ mʉsã ĩgʉ̃sãrẽ: “Ñerã ããrĩ́ma”, ãrĩ ĩãmasĩrãkoa. Poragʉ iguire dʉkakʉbirikoa. Ñaagʉ̃de higo wãĩkʉrire dʉkakʉbirikoa. 17 Õãdi yukʉ õãrĩrẽ dʉkakʉa. Ñedi gapʉ ñerĩrẽ dʉkakʉa. 18 Yukʉ õãdi ñerĩrẽ dʉkakʉbirikoa. Ñedide õãrĩrẽ dʉkakʉbirikoa. 19 Õãrĩ dʉkakʉbiridire pábéo, peamegue soekõãma. 20 Irasirirã: “Marĩpʉya kerere weredupuyurimasã ããrã”, ãrĩgatorãrẽ ĩgʉ̃sã iriri merã: “Ãrĩgatorikʉrã ããrĩ́ma”, ãrĩ ĩãmasĩrãkoa mʉsã. 21 ’Wárã yʉre: “Mʉta ããrã gʉa Opʉ”, ãrĩkererã, ããrĩpererã ʉ̃mʉgasigue Yʉpʉ ĩgʉ̃yarãrẽ dorerogue ñajãbirikuma. Yʉpʉ ʉ̃mʉgasigue ããrĩgṹ̶ gããmerĩrẽ irirã dita ĩgʉ̃ ããrĩrṍguere ñajãrãkuma. 22 Yʉpʉ ããrĩpererã ñerãrẽ wajamoãrĩnʉ ejamakʉ̃, wárã yʉre: “Gʉa Opʉ, mʉyare masakare buebʉ. Mʉ wãĩ merã wãtẽãrẽ béowiu, wári õãrĩrẽ iri ĩmubʉ”, ãrĩrãkuma. 23 Ĩgʉ̃sã irasũ ãrĩkerepʉrʉ: “Mʉsãrẽ neõ masĩbiribʉ. Ñerĩrẽ irirã ããrã mʉsã. Irasirirã yʉ pʉrore wirika!” ãrĩgʉkoa. 24 ’Yʉ werenírĩrẽ péduripígʉno, yʉ dorerire irigʉno, õãrõ pémasĩgʉ̃ ããrĩ́mi. Sugʉ ʉ̃tãyegue ʉ̃kʉ̃ãrĩ goberi máñajãa, wii õãrõ núdi irirosũ ããrĩ́mi. 25 Pʉrʉ deko merẽ, dia wáro yura, mirũ bʉro wẽjẽpukerepʉrʉ, iri wii ʉ̃kʉ̃ãrõ núdea wii ããrĩsĩã, neõ mirũabirikoa. 26 Yʉ werenírĩrẽ pékeregʉ, yʉ dorerire iribi gapʉ sugʉ ĩmiparogue wii iridi irirosũ ããrĩ́mi. 27 Pʉrʉ deko merẽ, dia wáro yura, mirũ bʉro wẽjẽpumakʉ̃, mata õjẽdija, kõmopereakõãkoa, ãrĩ wereyupʉ Jesús. 28 Ĩgʉ̃ bue odomakʉ̃, masaka ĩgʉ̃ buerire pégʉkari merã: “Õãtariro buemi”, ãrĩ gũñañurã. 29 Moisés gojadeare buerimasã irirosũ buebiriyupʉ. Sugʉ doregʉ irirosũ bueyupʉ Jesús.

Mateo 8

1 Jesús buúrugue ããrãdi dijarimakʉ̃ ĩãrã, wárã masaka ĩgʉ̃rẽ tʉyañurã. 2 Sugʉ kãmi boagʉ Jesúre ĩãgʉ̃, ĩgʉ̃ pʉro ñadʉkʉpuri merã ejamejã, ĩgʉ̃rẽ sẽrẽyupʉ: —Yʉ Opʉ, mʉ yʉ pũrĩrikʉrire taudʉagʉ taumasĩa, ãrĩyupʉ. 3 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pégʉ, Jesús ĩgʉ̃ya mojõ merã ĩgʉ̃rẽ moãñayupʉ. —Mʉrẽ taugʉra. Kãmi marĩgʉ̃ dujaka! ãrĩyupʉ. Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ta, kãmi yariakõãyuro. 4 Irasirigʉ Jesús ĩgʉ̃rẽ ãrĩyupʉ: —Gajerã masakare mʉ tariadeare werebirikõãka! Paí pʉrogue mʉrẽ kãmi yariadeare ĩgʉ̃rẽ ĩmugʉ̃ waaka, ĩgʉ̃ mʉrẽ: “Kãmi marĩgʉ̃ ããrĩ́mi”, ãrĩburo, ãrĩgʉ̃. Ĩgʉ̃ irasũ ãrãdero pʉrʉ, Moisés gojadea pũgue sĩdoredeare sĩka! Mʉ irire irimakʉ̃ ĩãrã, masaka mʉrẽ kãmi yariadeare masĩrãkuma, ãrĩyupʉ Jesús ĩgʉ̃rẽ. 5 Pʉrʉ Jesús Capernaugue ejamakʉ̃, romano marã surara opʉ ĩgʉ̃ pʉro ejanʉgã, ĩgʉ̃rẽ iritamurĩ sẽrẽyupʉ: 6 —Gʉa Opʉ, yʉre moãboegʉ bʉro pũrĩrikʉgʉ yaa wiigue oyami. Bʉari merã bʉro pũrĩsũgʉ̃ iriami, ãrĩyupʉ. 7 Jesús ĩgʉ̃rẽ ãrĩyupʉ: —Ĩgʉ̃rẽ taugʉ waagʉra. 8 Surara opʉ ĩgʉ̃rẽ yʉjʉyupʉ: —Yʉ Opʉ, yaa wiire mʉrẽ: “Ñajãrika!” ãrĩ masĩbirikoa. Yʉ ubu ããrĩgṹ̶ ããrã. Irasirigʉ mʉ õõgueta doreri merã yʉre moãboegʉ tarigʉkumi. 9 Gajerã oparã yʉre dorema. Yʉde gajerã surarare dorea. Yʉ sugʉre: “Waaka!” ãrĩmakʉ̃, waami. Gajigʉre: “Aarika!” ãrĩmakʉ̃, aarími. Yʉ, yʉre moãboegʉre: “Ire irika!” ãrĩmakʉ̃, irire yámi, ãrĩyupʉ. 10 Jesús surara opʉ irasũ ãrĩrĩrẽ pégʉ, pégʉkakõãyupʉ. Ĩgʉ̃rẽ tʉyarãrẽ ãsũ ãrĩyupʉ: —Diayeta mʉsãrẽ werea. Ĩĩ surara opʉ Israel bumʉ ããrĩbirikeregʉ, yʉre bʉremumi. Ĩĩ irirosũ yʉre bʉremugʉ̃ neõ sugʉ Israel bumʉrẽ bokajabiribʉ. 11 Mʉsãrẽ werea. Wárã masaka ĩĩ irirosũ yʉre bʉremurãkuma. Ĩgʉ̃sã ããrĩperero marã judío masaka ããrĩmerã ããrĩkererã, ʉ̃mʉgasigue Marĩpʉ ĩgʉ̃yarãrẽ dorerogue eja, marĩ ñekʉ̃sãmarã Abraham, Isaac, Jacob merã doa, baarãkuma. 12 Gajerã judío masaka: “Gʉa Opʉ ããrĩrṍgue waamurã ããrã”, ãrĩkerepʉrʉ, ĩgʉ̃sã bʉremubiri waja Marĩpʉ ĩgʉ̃sãrẽ naĩtĩãrõgue béodediugʉkumi. Iroguere pũrĩsũrã bʉro ore, bʉjawereri merã ĩgʉ̃sãya guikare kũrĩduútúrãkuma, ãrĩyupʉ Jesús. 13 Irasũ ãrĩ odo, surara opʉre ãrĩyupʉ: —Dujáaka mʉya wiigue! Mʉ bʉremurõsũta waarokoa mʉrẽ moãboegʉre, ãrĩyupʉ. Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩripoeta, ĩgʉ̃rẽ moãboegʉre pũrĩrĩ tariakõãyuro. 14 Pʉrʉ Jesús Pedroya wiigue waayupʉ. Iri wiigue ñajãgʉ̃, Pedro mú̶ñekõrẽ peyarogue bʉro nimakʉrikʉgo oyagore bokajayupʉ. 15 Irasirigʉ igoya mojõrẽ moãñayupʉ. Ĩgʉ̃ moãñamakʉ̃ta, nimakʉri tariakõãyuro. Iri tarimakʉ̃ wãgãnʉgã, ĩgʉ̃sãrẽ baari ejoyupo. 16 Naĩmejãripoe ããrĩmakʉ̃, masaka wárã wãtẽa ñajãsũnerãrẽ Jesús pʉrogue ãĩjañurã. Ĩgʉ̃ werenírĩ merã wãtẽa ĩgʉ̃sãguere ñajãnerãrẽ béowiuyupʉ. Irasũ ããrĩmakʉ̃, ããrĩpererã pũrĩrikʉrãrẽ tauyupʉ. 17 Irire irigʉ, iripoeguemʉ Marĩpʉya kerere weredupuyudi Isaías gojaderosũta iriyupʉ. Ãsũ ãrĩ gojadi ããrĩmí: “Marĩ turabirire, marĩ sĩrĩrĩrẽ marĩrẽ taubosami”, ãrĩ gojadi ããrĩmí. 18 Jesús wárã masaka ĩgʉ̃ pʉro nerẽmakʉ̃ ĩãgʉ̃, ĩgʉ̃ buerãrẽ: —Náka, ditaru sikoepʉgue taribujarã! ãrĩyupʉ. 19 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃, sugʉ Moisés gojadeare buerimasʉ̃ Jesús pʉro eja, ãrĩyupʉ: —Buegʉ, mʉ noó waaró mʉrẽ tʉyagʉra, ãrĩyupʉ. 20 Jesús ĩgʉ̃rẽ yʉjʉyupʉ: —Makãnú̶ʉ marã diayéa ĩgʉ̃sã kãrĩrĩ toreri opama. Mirãde ĩgʉ̃sã kãrĩrõ opama. Yʉ ããrĩpererã tĩ́gʉ̃ gapʉ kãrĩrõ opabea, ãrĩyupʉ. 21 Gajigʉ ĩgʉ̃ buerire tʉyagʉ ĩgʉ̃rẽ ãrĩyupʉ: —Yʉ Opʉ, yʉpʉ boamakʉ̃ ĩgʉ̃rẽ yáa odo, mʉrẽ tʉyagʉra, ãrĩyupʉ. 22 Jesús ĩgʉ̃rẽ yʉjʉyupʉ: —Yʉre tʉyadʉagʉ, daporata yʉ merã aarika! Yʉre bʉremumerã, boanerã irirosũ ããrĩrã́ta boanerãrẽ yáaburo, ãrĩyupʉ. 23 Irasũ ãrĩ odo, doódirugue ĩgʉ̃ buerã merã mʉrĩñajãyupʉ. 24 Ĩgʉ̃sã mʉrĩñajãa, taribujaripoe ditarure mirũ bʉro waayuro. Makũrĩ doódirure páñajãmiũkõãdiyuro. Irasũ waaripoere Jesús gapʉ kãrĩgʉ̃ iriyupʉ. 25 Irasirirã ĩgʉ̃rẽ yobeñurã: —Gʉa Opʉ, gʉare tauka! Marĩ mirĩmurã yáa, ãrĩñurã. 26 Ĩgʉ̃sã irasũ ãrĩmakʉ̃, Jesús yʉjʉyupʉ: —¿Nasirirã bʉro güiri mʉsã? Yʉre mérõgã bʉremurĩ opáa mʉsã, ãrĩyupʉ. Irasũ ãrĩgʉ̃ta wãgãnʉgã: “Mirũ, makũrĩ iropãta, toeaka!” ãrĩyupʉ. Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃, mirũ, makũrĩde toedijapereakõãyuro. 27 Ĩgʉ̃ irasirimakʉ̃ ĩãgʉka, ãsũ ãrĩ gãme wereníñurã: —¿Ñeémʉno masakʉ ããrĩ́rĩ ĩĩ? Mirũ, makũrĩde ĩgʉ̃rẽ tarinʉgãbea, ãrĩñurã. 28 Pʉrʉ Jesús ditarure taribuja, Gadara marãya nikũgue ejayupʉ. Irogue ejamakʉ̃, pẽrã ʉ̃ma masãgoberi watopegue ããrãnerã ĩgʉ̃rẽ bokatĩrĩñurã. Ĩgʉ̃sã wãtẽa ñajãsũnerã goerã ããrĩñurã. Irasirirã iro waarí maarẽ́ masaka neõ waabiriñurã. 29 Ĩgʉ̃rẽ bokatĩrĩ, ãsũ ãrĩ gainíñurã: —Jesús, ʉ̃mʉgasigue marã Opʉ magʉ̃, ¿nasirigʉ aarigú̶ yári mʉ gʉa pʉroguere? ¿Ĩgʉ̃ ããrĩpererã ñerãrẽ wajamoãrĩnʉ ejabirikerepʉrʉ, gʉare poyarikʉmakʉ̃ irigʉ aaríri mʉ? ãrĩñurã. 30 Ĩgʉ̃sã koregue wárã yesea ãma baarã iriñurã. 31 Irasirirã wãtẽa Jesúre ãsũ ãrĩ sẽrẽñurã: —Gʉare béowiugʉ, sĩĩsã yeseaguere ñajãdoreka! ãrĩñurã. 32 —Jáʉ, ĩgʉ̃sãrẽta ñajãrã waaka! ãrĩyupʉ Jesús. Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃, ĩgʉ̃sã pẽrã ʉ̃maguere ããrãnerã yeseaguere ñajãñurã. Ĩgʉ̃sã ñajãmakʉ̃ta, yesea dupatʉrʉgue ũma mirẽbuáa, ditarugue meébia dijáa, mirĩ boapereakõãñurã. 33 Irasũ waamakʉ̃ ĩãrã, yeseare korerimasã gʉkari merã makãgue ũmadujáa, ããrĩpereri ĩgʉ̃sã ĩãdeare, irasũ ããrĩmakʉ̃ wãtẽa ñajãsũnerãrẽ waadeare wereñurã. 34 Irire pérã, iri makã marã ããrĩpererã Jesús pʉrogue waa, ĩgʉ̃rẽ ĩãrã, turaro merã ĩgʉ̃sãya nikũrẽ wiridoreñurã.

Mateo 9

1 Irasirigʉ Jesús doódirugue mʉrĩñajãa, ditarure taribuja, ĩgʉ̃ya makãgue ejayupʉ. 2 Iroguere sugʉ dupʉ bʉadire ĩgʉ̃ peyaro merã Jesús pʉro ãĩjañurã. Jesús, ĩgʉ̃sã ĩgʉ̃rẽ bʉremumakʉ̃ ĩãgʉ̃, dupʉ bʉadire ãsũ ãrĩyupʉ: —Gũñaturaka! Yʉ, mʉ ñerõ irideare kãtia, ãrĩyupʉ. 3 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pérã, surãyeri Moisés gojadeare buerimasã ãsũ ãrĩ gũñañurã: “Ĩgʉ̃ werenírĩ merã Marĩpʉre ñerõ wereními”. 4 Jesús gapʉ ĩgʉ̃sã gũñarĩrẽ ĩãmasĩ, ãsũ ãrĩyupʉ: —¿Nasirirã yʉre ñerõ gũñarĩ mʉsã? 5 ¿Naásũ ãrĩrĩ gapʉ diasaberi ĩĩ bʉadire: “Yʉ, mʉ ñerõ irideare kãtia”, ãrĩrĩ, o “Wãgãnʉgã, waaka!” ãrĩrĩ gapʉ diasaberi? 6 Yʉ ããrĩpererã tĩ́gʉ̃ i ʉ̃mʉgue ããrĩrã́rẽ ĩgʉ̃sã ñerõ irideare Marĩpʉ dorero merã kãtimasĩa. Irasirigʉ ĩĩ bʉadire taugʉra, mʉsãrẽ irire masĩdoregʉ, ãrĩyupʉ. Irasũ ãrĩ odo, bʉadire ãrĩyupʉ: —Wãgãnʉgã, mʉ oyaderore ãĩ, mʉya wiigue waaka! ãrĩyupʉ. 7 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pégʉ, bʉadi ããrãdi wãgãnʉgã, ĩgʉ̃ya wiigue waakõãyupʉ. 8 Masaka, ĩgʉ̃ irasũ waaríre ĩãrã, ĩãgʉkakõãñurã. Marĩpʉre: “Õãtaria, mʉ turari masakʉre sĩrĩ”, ãrĩ, ʉsʉyari sĩñurã. 9 Pʉrʉ Jesús iro merã waa, yʉre ĩãbokami. Yʉ Mateo, romano marã opʉre niyeru wajaseabosagʉ ããrĩbú̶. Jesús, yʉ moãrĩ taribugue doagʉre ĩã, yʉre: “Náka, yʉ merã!” ãrĩmi. Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pégʉ, wãgãnʉgã, ĩgʉ̃ merã waakõãbʉ. 10 Pʉrʉ yaa wiigue Jesús ĩgʉ̃ buerã merã baaripoe wárã niyeru wajaseabosarimasã, gajerã ñerõ irirãde baarã ejama. 11 Ĩgʉ̃sã merã ĩgʉ̃ baamakʉ̃ ĩãrã, fariseo bumarã gapʉ ĩgʉ̃ buerãrẽ sẽrẽñama: —¿Nasirigʉ mʉsãrẽ buegʉ niyeru wajaseabosarimasã, ñerõ irirã merã baari? ãrĩma. 12 Ĩgʉ̃sã irasũ ãrĩmakʉ̃ pégʉ, Jesús ãrĩmi: —Pũrĩrĩ marĩrã kúririmasʉ̃rẽ ãmabema. Pũrĩrikʉrã gapʉ ĩgʉ̃rẽ ãmama. 13 Marĩpʉya werenírĩ gojadea pũgue ĩgʉ̃sã gojadeare buerã waaka! Ãsũ ãrĩ gojasũdero ããrĩbú̶ iri pũguere: “Yʉre bʉremurã, waimʉrãrẽ wẽjẽ soepeomakʉ̃ gããmebea. Gajerãrẽ mʉsã bopoñarĩ merã ĩãmakʉ̃ gããmea”, ãrĩmi Marĩpʉ, ãrĩ gojasũdero ããrĩbú̶. “Õãrã ããrã”, ãrĩ gũñarãrẽ siiugʉ aaribiribʉ. “Ñerõ irirã ããrã”, ãrĩ gũñarã direta siiugʉ aarigú̶ iribʉ, ĩgʉ̃sã ñerõ irideare bʉjawere, gũñarĩrẽ gorawayuburo, ãrĩgʉ̃, ãrĩmi Jesús fariseo bumarãrẽ. 14 Pʉrʉ Juan masakare wãĩyegʉ buerire tʉyarã Jesúre sẽrẽñarã ejama: —Gʉa Marĩpʉre bʉremurã berea. Irasũ ããrĩmakʉ̃ fariseo bumarãde berema. ¿Nasirirã mʉ buerã gapʉ gʉa irirosũ iriberi? ãrĩma. 15 Jesús ĩgʉ̃sãrẽ yʉjʉmi: —Sugʉ mojõsiadi bosenʉ irimakʉ̃, ĩgʉ̃ siiuanerã ĩgʉ̃ merã ããrĩrã́ bʉjawerebirikuma. Pʉrʉ ĩgʉ̃rẽ gajerã ãĩãmakʉ̃, bʉjawereri merã bererãkuma. 16 ’Masaka maama suríro gasiro merã bʉgʉñerẽ seretúbirikuma. Irasũ seretúmakʉ̃, maama gasiro ĩgʉ̃sã koeadero pʉrʉ, tʉ̃ãneeõ, bʉgʉñerẽ wári gobe yeguenemomakʉ̃ irikoa. 17 Waimʉrã gasiri merã iridea ajuri bʉgʉ ajurigue maama igui dekore diribirikuma. Irasũ dirimakʉ̃, maama igui deko pãmu, bʉgʉ ajuro sẽrãturabiri ooreakõãkoa. Irasiriro igui deko, ajurode kõmokoa. Irasirirã maama igui dekore maama ajurogue diriro gããmea, ãrĩmi Jesús ĩgʉ̃sãrẽ. 18 Jesús ĩgʉ̃sãrẽ wereripoe judío masaka nerẽrĩ wii opʉ Jesús pʉro eja, ñadʉkʉpuri merã ejamejã, ĩgʉ̃rẽ ãrĩmi: —Yʉ magõ daporata kõmoakõãmo. Igore mʉya mojõ merã ñapeogʉ aarika! Irasirimakʉ̃, dupaturi okagokumo, ãrĩmi. 19 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pé, Jesús wãgãnʉgã, ĩgʉ̃ merã waami. Gʉa ĩgʉ̃ buerãde ĩgʉ̃ merã waabʉ. 20 Gʉa maague waaripoe sugo nomeõ Jesús pʉrʉpʉ gapʉ eja, ĩgʉ̃ya suríro yuware moãñayupo. Igo pe mojõma pere su gubu peru pẽrẽbejari bojorigora dí wiriri merã pũrĩrikʉgo ããrĩyupo. 21 Ãsũ ãrĩ gũñayupo: “Ĩgʉ̃ya surírore yʉ moãñarĩ merã dita yʉ pũrĩrikʉri tarirokoa”, ãrĩ gũñayupo. 22 Igo moãñamakʉ̃ péña, Jesús gãmenʉgã, igore ĩã, ãrĩmi: —Gũñaturaka! Mʉ yʉre bʉremurĩ opáa. Irasirigo mʉ pũrĩrikʉrire tausũa, ãrĩmi. Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ta, pũrĩrĩ marĩgõ dujamo. 23 Pʉrʉ Jesús Jairoya wiigue ejami. Irogue ñajãjagʉ, majĩgõ boadeore yáaburo dupuyuro bayapeorimasãrẽ, gajerã bʉro ore, gainírãrẽ bokaja, 24 ĩgʉ̃sãrẽ ãsũ ãrĩmi: —Wiriaka mʉsã! Majĩgõ boabemo. Kãrĩgõ yámo. Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pérã, ĩgʉ̃rẽ bʉrima. 25 Jesús ĩgʉ̃sãrẽ wiriadore, boadeo ããrĩrĩ́ taribugue ñajãa, igoya mojõrẽ ñeãyupʉ. Ĩgʉ̃ ñeãmakʉ̃ta masãbeja, wãgãnʉgãyupo. 26 Masaka ããrĩperero iro ããrĩrã́ Jesús iriadea kerere pépereakõãñurã. 27 Jesús iro ããrãdi wiriamakʉ̃, pẽrã koye ĩãmerã ĩgʉ̃rẽ gainí tʉyama: —David parãmi ããrĩturiagʉ, gʉare bopoñaka! ãrĩma. 28 Jesús, wiigue ñajãmakʉ̃, koye ĩãmerãde ñajãa, ĩgʉ̃ pʉrogue ejanʉgãma. Irasirigʉ Jesús ĩgʉ̃sãrẽ sẽrẽñami: —¿Yʉ mʉsãrẽ koye ĩãmakʉ̃ irimasĩrĩrẽ bʉremurĩ? ãrĩmi. —Gʉa Opʉ, bʉremua, ãrĩ yʉjʉma. 29 Ĩgʉ̃sã irasũ ãrĩmakʉ̃ pégʉ, ĩgʉ̃sãya koyere ñapeomi: —Mʉsã bʉremurõsũta mʉsãrẽ ĩãmakʉ̃ irigʉra, ãrĩmi. 30 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃, ĩgʉ̃sã õãrõ ĩãkõãma. Irasirigʉ Jesús ĩgʉ̃sãrẽ ãrĩmi: —Yʉ mʉsãrẽ taurire gajerãrẽ werebirikõãka! ãrĩmi. 31 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩkerepʉrʉ, ããrĩperero iro marãrẽ Jesús ĩgʉ̃sãrẽ iriadeare werewasiripeokõãñurã. 32 Koye ĩãmerã ããrãnerã iri wiire wiriaripoeta, gajerã sugʉ wereníbi wãtĩ ñajãsũdire Jesús pʉro ãĩjama. 33 Jesús ĩgʉ̃rẽ ĩã, wãtĩ ĩgʉ̃guere ñajãdire béowiumi. Ĩgʉ̃ wãtĩrẽ béowiumakʉ̃ta, wereníbiradi werenínʉgãmi. Ĩgʉ̃ irasirimakʉ̃ ĩãrã, ããrĩpererã ĩãgʉka: —Marĩ õõ Israel nikũrẽ ãsũ iririnorẽ neõ ĩãbiribʉ, ãrĩma. 34 Fariseo bumarã gapʉ Jesúre: —Ĩĩ, wãtẽa opʉ turari merã wãtẽãrẽ béowiumi, ãrĩ werewʉama. 35 Jesús ããrĩpereri makãrĩrẽ judío masaka nerẽrĩ wiirigue masakare buegorenagʉ̃ waami. Õãrĩ kerere, Marĩpʉ ĩgʉ̃yarãrẽ doregʉ ããrĩrĩ́marẽ buenami. Irasũ ããrĩmakʉ̃, pũrĩrikʉrãrẽ ããrĩpereri gajerosũperi sĩrĩrĩ oparãrẽ taunami. 36 Masakare ĩãgʉ̃, bopoñarĩ merã ĩgʉ̃sãrẽ ĩãmi. “Ĩgʉ̃sã bʉjawererã, gũñaturamerã, oveja sugʉ ĩgʉ̃sãrẽ korerimasʉ̃ opamerã irirosũ ããrĩ́ma”, ãrĩ gũñayupʉ. 37 Irasirigʉ ãsũ ãrĩmi gʉare ĩgʉ̃ buerãrẽ: —Marĩpʉyare neõ pémerã, pooegue oteri dʉka bʉribejadea irirosũ wárã ããrĩ́ma. Ĩgʉ̃sãrẽ ĩgʉ̃yare weremurã gapʉ iri pooere moãrĩmasã irirosũ mérãgã ããrĩ́ma. 38 Irasirirã marĩ Opʉre iri pooe opʉ irirosũ ããrĩgṹ̶rẽ: “Gajerã mʉyare weremurãrẽ iriuka!” ãrĩ sẽrẽka! ãrĩmi Jesús gʉare.

Mateo 10

1 Pʉrʉ Jesús gʉare pe mojõma pere su gubu peru pẽrẽbejarã ĩgʉ̃ buerã ããrĩmurãrẽ siiu, gʉare ĩgʉ̃ turarire sĩmi, ããrĩpereri pũrĩrĩrẽ tau, wãtẽa masakare ñajãnerãdere béowiuburo, ãrĩgʉ̃. 2 Ãsũ wãĩkʉrã ããrĩbú̶ gʉa Jesús beyenerã: Simón wãĩkʉgʉ ããrĩmí. Ĩgʉ̃rẽta “Pedro” wãĩyemi Jesús. Simón pagʉmʉ Andrés wãĩkʉmi. Gajigʉ Santiago ããrĩmí. Ĩgʉ̃ pagʉmʉ Juan wãĩkʉmi. Ĩgʉ̃sã Zebedeo pũrã ããrĩmá. 3 Gajerã Felipe, Bartolomé, Tomás ããrĩmá. Yʉ Mateo, romano marã opʉre niyeru wajaseabosarimasʉ̃ ããrĩdi ããrĩbú̶. Gajigʉ Santiago, Alfeo magʉ̃ ããrĩmí. Gajigʉ Tadeo ããrĩmí. Ĩgʉ̃ta Lebeo wãĩkʉmi. 4 Gajigʉ Simón, celote wãĩkʉri bumʉ ããrĩmí. Gajigʉ Judas Iscariote wãĩkʉgʉ ããrĩmí. Ĩgʉ̃ta Jesúre wẽjẽdʉarãguere ĩgʉ̃rẽ ĩmubu ããrĩmí. 5 Jesús gʉare ĩgʉ̃ buerã pe mojõma pere su gubu peru pẽrẽbejarãrẽ turarire sĩ odo, ãsũ ãrĩ were iriumi: —Judío masaka ããrĩmerã pʉroguere waabirikõãka! Irasũ ããrĩmakʉ̃, Samaria nikũma makãrĩguedere waabirikõãka! 6 Israel bumarã Marĩpʉyare masĩmerã, oveja dedirinerã irirosũ ããrĩrã́ pʉro gapʉ waaka! 7 Ĩgʉ̃sãrẽ ãsũ ãrĩ wererã waaka: “Mérõ dʉyáa, Marĩpʉ ĩgʉ̃yarãrẽ doreri ejaburo”, ãrĩka! 8 Pũrĩrikʉrãrẽ tauka! Boanerãrẽ masũka! Kãmi boarãdere tauka! Wãtẽa masakare ñajãnerãrẽ béowiuka! Yʉ turarire mʉsãrẽ wajamarĩrõ sĩa. Irasirirã, yʉ mʉsãrẽ wajamarĩrõ sĩrõsũta wajamarĩrõ ĩgʉ̃sãrẽ tauka! 9 ’Waarã́, neõ niyeru oro, plata, cobrere, 10 mʉsãya aju ãĩabirikõãka! Surí, sapatu mʉsã sãñarĩ merã dita waaka! Tuariyukure ãĩabirikõãka! Moãrĩmasã ĩgʉ̃sã moãrĩ waja merã wajata baama. Irasirirã mʉsã masakare bueri waja baari mʉsãrẽ sĩrãkuma. 11 ’Makãrẽ ejarã, iri makã marã: “Ĩĩta õãrõ irigʉ ããrĩ́mi”, ĩgʉ̃sã ãrĩgʉ̃ pʉro dujaka! Mʉsã iro ããrĩrṍpã ĩgʉ̃ya wiire ããrĩka! Waarã́gue iri wiire wirika! 12 Iri wiire ñajãrã, wii marãrẽ: “Marĩpʉ mʉsãrẽ siuñajãrĩ sĩburo”, ãrĩ õãdoreka! 13 Mʉsãrẽ õãrõ bokatĩrĩñeãmakʉ̃, ĩgʉ̃sãrẽ: “Marĩpʉ siuñajãrĩ sĩrĩ merã õãrõ ããrĩrikʉka!” ãrĩka! Mʉsãrẽ gããmemerã, i siuñajãrĩ merã ããrĩbirikuma. 14 Mʉsãrẽ ĩgʉ̃sã ñeãbirimakʉ̃, mʉsã buerire pédʉabirimakʉ̃ ĩãrã, ĩgʉ̃sãya wiire, o ĩgʉ̃sãya makãrẽ wiriarã, nikũwera mʉsãya guburigue tuadeare mojẽbéoka, ĩgʉ̃sãrẽ wajamoãburire ĩmurã! 15 Diayeta mʉsãrẽ werea. Marĩpʉ ããrĩpererã ñerãrẽ wajamoãrĩnʉ ejamakʉ̃ Sodoma, Gomorra marãrẽ wajamoãrõ nemorõ mʉsãrẽ gããmemerãrẽ wajamoãgʉkumi. 16 ’Yʉre õãrõ péka! Ovejare makãnú̶ʉ marã diayéa guarã watopegue iriurosũ ñerã masaka watopegue mʉsãrẽ iriua. Irasirirã õãrõ pémasĩka! Ĩgʉ̃sã watopegue ñerõ iriro marĩrõ ããrĩrikʉka! 17 Pémasĩka! Masaka mʉsãrẽ ĩgʉ̃sã oparãrẽ wiarãkuma, mʉsãrẽ wajamoãdorerã. Judío masaka ĩgʉ̃sã nerẽrĩ wiiriguedere mʉsãrẽ tãrãrãkuma. 18 Irasũ ããrĩmakʉ̃, mʉsã yʉre bʉremurĩ waja, ĩgʉ̃sãya makãrĩ marã oparã pʉrogue, ĩgʉ̃sãya nikũ marã oparã pʉrogue ãĩãrãkuma mʉsãrẽ wajamoãdoremurã. Irasirirã mʉsãrẽ irogue ãĩãmakʉ̃, oparãrẽ, judío masaka ããrĩmerãdere yaa kerere wererãkoa mʉsã. 19 Mʉsãrẽ oparã pʉrogue ãĩãmakʉ̃: “¿Naásũ ãrĩrãkuri ĩgʉ̃sãrẽ?” ãrĩ gũñarikʉbirikõãka! Oparã mʉsãrẽ sẽrẽñamakʉ̃, Marĩpʉ gũñarĩ sĩrĩ merã wererãkoa. 20 Irasirirã mʉsã gũñarĩ merã werebirikoa. Marĩpʉ, Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ merã mʉsãrẽ masĩrĩ sĩrĩ merã werenírãkoa. 21 ’Iripoere masaka, ĩgʉ̃sãyarã yʉre bʉremumakʉ̃ ĩãrã, ĩgʉ̃sãrẽ oparãguere wẽjẽdorerã wiarãkuma. Pagʉsãmarã ĩgʉ̃sã pũrãrẽ oparãguere wẽjẽdorerã wiarãkuma. Gajerã, ĩgʉ̃sã pagʉsãmarãrẽ ĩãturi, oparãguere wẽjẽdorerã wiarãkuma. 22 Irasirirã masaka ããrĩperero i ʉ̃mʉ marã yʉre mʉsã bʉremurĩ waja mʉsãrẽ ĩãturi doorãkuma. Marĩpʉ gapʉ yʉre piriro marĩrõ bʉremugʉ̃rẽ taugʉkumi. 23 Su makã marã mʉsãrẽ ñerõ irimakʉ̃, gaji makãgue duriwãgãka! Diayeta mʉsãrẽ werea. Ããrĩpereri Israel nikũma makãrĩrẽ mʉsã buegorena odoburo dupuyuro, yʉ ããrĩpererã tĩ́gʉ̃ Marĩpʉ iriudi i ʉ̃mʉgue dupaturi aarigʉkoa doja. 24 ’Neõ sugʉ buegʉ, ĩgʉ̃rẽ buegʉ nemorõ ããrĩbemi. Moãboerimasʉ̃de ĩgʉ̃ opʉ nemorõ ããrĩbemi. 25 Sugʉ buegʉ ĩgʉ̃rẽ buedi irirosũ dujadʉamakʉ̃ õãgoráa. Moãboerimasʉ̃de ĩgʉ̃ opʉ irirosũ dujadʉamakʉ̃ õãgoráa. Masaka yʉre mʉsã Opʉre: “Ĩĩ Beelzebú, wãtẽa opʉ ããrĩ́mi”, ãrĩrã, mʉsã yaarãdere ñerõ ãrĩ werenírãkuma. 26 ’Irasirirã mʉsãrẽ ñerõ iridʉarãrẽ güibirikõãka! Ããrĩpereri gajerã ĩãberogue irideare, durirogue irideadere pʉrʉgue masĩsũrokoa. 27 Yʉ mʉsãrẽ masaka péberogue weredeare ĩgʉ̃sã pérogue wereka! Yʉ mʉsãrẽ gajerã ĩãberogue werenídeare makã dekogue bʉro bʉsʉro merã wereka! 28 Mʉsãrẽ wẽjẽrã mʉsãya dupʉ direta boamakʉ̃ irirãkuma. Mʉsãya yʉjʉpũrãrĩ gapʉre boamakʉ̃ irimasĩbirikuma. Irasirirã güibirikõãka! Marĩpʉ gapʉre güika! Ĩgʉ̃ gapʉ mʉsãya dupʉ, mʉsãya yʉjʉpũrãrĩrẽ peamegue béomasĩmi. Irasirirã ĩgʉ̃rẽ güiri merã bʉremuka! 29 ’Masaka pẽrã mirã wajarirã, su niyeru tigã, mérõgã wajakʉri tigãrẽ sĩkuma. Ĩgʉ̃sã mérõgã wajakʉkerepʉrʉ, Marĩpʉ gapʉ ĩgʉ̃sãrẽ õãrõ koremi. Ĩgʉ̃sãrẽ: “Boaburo”, ãrĩbirikerepʉrʉ, neõ sugʉgã yebague yuridija, boabemi. 30 Marĩpʉ ããrĩpereri mʉsã ããrĩrikʉrire masĩgʉ̃, mʉsãya poarire: “Irikʉ ããrã”, ãrĩ masĩpeokõãmi. 31 Irasirirã güibirikõãka! Mʉsã, mirã nemorõ wajakʉa. Irasirigʉ Marĩpʉ mirãrẽ korero nemorõ mʉsãrẽ koregʉkumi. 32 ’Sugʉ, masaka péuro: “Jesúyagʉ ããrã”, ãrĩ weremakʉ̃, yʉde Yʉpʉ ʉ̃mʉgasigue ããrĩgṹ̶ péuro ĩgʉ̃rẽ: “Yaagʉ ããrĩ́mi ĩĩ”, ãrĩ weregʉra. 33 Sugʉ yʉre masĩkeregʉ, masaka péuro: “Ĩgʉ̃rẽ masĩbea”, ãrĩ weremakʉ̃, yʉde Yʉpʉ ʉ̃mʉgasigue ããrĩgṹ̶ péuro: “Yʉde ĩgʉ̃rẽ masĩbea”, ãrĩ weregʉra, ãrĩmi Jesús. 34 Irasũ ãrĩ odo, masakare ãsũ werenemomi: —Mʉsã yʉre: “Ĩgʉ̃ i ʉ̃mʉguere aarigú̶, masakare siuñajãrĩ merã ããrĩmakʉ̃ irigʉ aarimí”, ãrĩ gũñabirikõãka! Irasirigʉ aarigú̶ meta iribʉ. Yʉ ejarita, masakare ĩgʉ̃sã basi gãme dʉkawarimakʉ̃ yáa. Irasirirã surãyeri yʉre bʉremurãkuma. Gajerã yʉre bʉremumerã gapʉ ĩgʉ̃sãrẽ ĩãturirãkuma. 35 Sugʉ yʉre bʉremurĩ waja, ĩgʉ̃ magʉ̃ ĩgʉ̃rẽ ĩãturigʉkumi. Sugo yʉre bʉremurĩ waja, igo magõ igore ĩãturigokumo. Sugo mú̶ñekõ yʉre bʉremurĩ waja, igo bepo igore ĩãturigokumo. 36 Irasirirã su wii marã ĩgʉ̃sãyagʉ yʉre bʉremumakʉ̃ ĩãrã, ĩgʉ̃rẽ ĩãturirãkuma. 37 ’Sugʉ yʉre maĩrõ nemorõ ĩgʉ̃ pagʉsãmarã gapʉre maĩtarinʉgãgʉ̃, yaagʉ ããrĩmasĩbirikumi. Yʉre maĩrõ nemorõ ĩgʉ̃ pũrã gapʉre maĩtarinʉgãgʉ̃de, yaagʉ ããrĩmasĩbirikumi. 38 Sugʉ yʉre tʉyadʉari waja curusague pábiatú wẽjẽsũbu irirosũ ããrĩkeregʉ, neõ piriro marĩrõ yʉre tʉyaníkõãburo. Yʉre tʉyadʉabi, yaagʉ ããrĩmasĩbirikumi. 39 Sugʉ i ʉ̃mʉgue ĩgʉ̃ okarire maĩgʉ̃, peamegue béosũgʉkumi. Gajigʉ yʉre tʉyari waja gajerã ĩgʉ̃rẽ wẽjẽkerepʉrʉ, Marĩpʉ gapʉ ĩgʉ̃rẽ taugʉkumi, ĩgʉ̃ pʉrogue ĩgʉ̃ merã ããrĩburo, ãrĩgʉ̃. 40 ’Sugʉ mʉsãrẽ yaarãrẽ õãrõ bokatĩrĩñeãgʉ̃, yʉdere bokatĩrĩñeãmi. Yʉre bokatĩrĩñeãgʉ̃, yʉre iriudidere bokatĩrĩñeãgʉkumi. 41 Marĩpʉ ĩgʉ̃ya kerere weregʉre õãrĩ wajatamakʉ̃ irigʉkumi. Sugʉ Marĩpʉya kerere weregʉ ããrĩrĩ́rẽ ĩãmasĩ, ĩgʉ̃rẽ õãrõ bokatĩrĩñeãgʉ̃, ĩgʉ̃ irirosũ õãrĩ wajatagʉkumi. Sugʉ gajigʉ ĩgʉ̃ õãgʉ̃ ããrĩrĩ́rẽ ĩãmasĩ, ĩgʉ̃rẽ õãrõ bokatĩrĩñeãgʉ̃, ĩgʉ̃ irirosũ ĩgʉ̃de õãrĩ wajatagʉkumi. 42 Sugʉ ubu ããrĩgṹ̶ yʉre tʉyagʉre gajigʉ ĩgʉ̃rẽ iritamudʉagʉ deko yʉsari tĩãmakʉ̃ ĩãgʉ̃, Marĩpʉ ĩgʉ̃dere õãrõ irigʉkumi, ãrĩ weremi Jesús.

Mateo 11

1 Jesús gʉare pe mojõma pere su gubu peru pẽrẽbejarã ĩgʉ̃ buerãrẽ irasũ ãrãdero pʉrʉ, Galilea nikũgue ããrĩrĩ́ makãrĩ marãrẽ buegorenagʉ̃ waakõãmi. 2 Juan masakare wãĩyerimasʉ̃ peresugue ããrĩyupʉ. Irogue ããrĩgṹ̶, Cristo iriri kerere pégʉ, ĩgʉ̃ buerire tʉyarãrẽ Jesúre ãsũ ãrĩ sẽrẽñarã waaka: 3 —“¿Mʉta ããrĩ́rĩ, Cristo masakare taugʉ aaribu iriayupʉ, ĩgʉ̃sã ãrĩdi, o gajigʉre yúrãkuri gʉa?” ãrĩ sẽrẽñarã waaka! ãrĩ iriuyupʉ. 4 Irasirirã, Jesús pʉrogue ejarã, Juan sẽrẽñadoredeare ĩgʉ̃rẽ sẽrẽñama. Jesús ĩgʉ̃sãrẽ yʉjʉmi: —Mʉsã périre, mʉsã ĩãrĩrẽ Juãrẽ wererã waaka! 5 Koye ĩãbiranerã õãrõ ĩãma. Waamasĩbiranerã waamasĩakõãma. Kãmi boanerã yaripereakõãsũama. Gãmipũ pébiranerã péakõãma. Boanerãde masãkõãma. Boporã, Marĩpʉ masakare tauri kerere weremakʉ̃ péma. 6 “Yʉre bʉremurĩrẽ piribi, ʉsʉyari opagʉkumi”, ãrĩ wererã waaka Juãrẽ! ãrĩmi Jesús. 7 Ĩgʉ̃sã waadero pʉrʉ, Jesús Juãyamarẽ masakare ãsũ ãrĩ werenʉgãmi: —Mʉsã masaka marĩrõgue Juãrẽ ĩãrã waarã́, güigʉre gũñaturabire ĩãrã waarã́ meta irikuyo. Ĩgʉ̃ turabi, mirũ táborere wẽjẽpubéorosũ ããrĩbemi. 8 Irasũ ããrĩmakʉ̃, mʉsã ĩgʉ̃rẽ irogue ĩãrã waarã́, õãrĩ surí sãñagʉ̃rẽ ĩãrã waarã́ meta irikuyo. Õãrĩ surí sãñarãno oparãya wiirigue ããrĩkuma. Juan ĩgʉ̃sã irirosũ ããrĩbemi. 9 Mʉsã irogue ĩgʉ̃rẽ ĩãrã waarã́, Marĩpʉya kerere weredupuyurimasʉ̃rẽ ĩãrã waarã́ iriyo. Mʉsãrẽ werea. Diayeta Juan Marĩpʉya kerere weredupuyunerã nemorõ ããrĩ́mi. 10 Marĩpʉya werenírĩ gojadea pũgue gojasũdero ããrĩbú̶ Juan iriburire. Irasirigʉ Marĩpʉ ĩgʉ̃ magʉ̃rẽ ãsũ ãrĩdi ããrĩmí: Mʉ waaburo dupuyuro yaa kerere weredupuyurimasʉ̃rẽ iriugʉra mʉ waaburore ãmuyudoregʉ, ãrĩ gojasũdero ããrĩbú̶. 11 ’Mʉsãrẽ diayeta werea. Juan aariburi dupuyuro neõ sugʉ ĩgʉ̃ nemorõ yaamarẽ masĩgʉ̃ marĩdi ããrĩmí. Irasũ ããrĩkerepʉrʉ, sugʉ Marĩpʉ ʉ̃mʉgasigue ããrĩgṹ̶yagʉ gapʉ Juan nemorõ yaamarẽ masĩgʉ̃ ããrĩgʉkumi. Ããrĩpererã nemorõ ubu ããrĩgṹ̶ ããrĩkeregʉ, masĩgʉ̃ ããrĩgʉkumi. 12 ’Juan masakare wãĩyedi buenʉgãdeapoegueta, daporaguedere masaka ʉ̃mʉgasigue Marĩpʉ ĩgʉ̃yarãrẽ dorerogue ñajãdʉarãrẽ bʉro ñerõ tarimakʉ̃ yáma. Ĩgʉ̃sã turari merã ĩgʉ̃sãrẽ peremakʉ̃ iridʉarã iriadima. 13 Juan aariburo dupuyuro ããrĩpererã Marĩpʉya kerere weredupuyunerã ĩgʉ̃sã gojadea merã, Moisés gojadea merã Marĩpʉ ĩgʉ̃yarãrẽ doreri kerere werenerã ããrĩmá. 14 Iripoegue Marĩpʉ ĩgʉ̃ya gojadea pũgue: “Yaa kerere weredupuyurimasʉ̃rẽ Elías irirosũ ããrĩbure iriugʉra”, ãrĩdi ããrĩmí. Juan irasũ ãrĩsũdita ããrĩ́mi. Irire bʉremurõ gããmea. 15 Gãmipũrĩ oparã, yʉ wererire õãrõ péka! 16 ’Masaka dapora marã, ¿ñeémarãno irirosũ ããrĩ́rĩ? Majĩrã makã dekogue ĩgʉ̃sã merãmarã merã bira gainí doanírã irirosũ ããrĩ́ma. Ãsũ ãrĩ gainíma: 17 “Gʉa tẽrẽdiru purimakʉ̃, bayabirabʉ. Bʉjawereri merã gʉa bayamakʉ̃, orebirabʉ”, ãrĩma. 18 Juan masakare wãĩyerimasʉ̃ pã́ baabiri, igui deko pãmudeare iiríbirimi. Ĩgʉ̃ irasirimakʉ̃ ĩãrã: “Wãtĩ ñajãsũdi ããrĩ́mi ĩĩ”, ãrĩbʉ mʉsã ĩgʉ̃rẽ. 19 Pʉrʉ yʉ ããrĩpererã tĩ́gʉ̃ baa, iirímakʉ̃ ĩãrã: “Baapagʉ, iirípagʉ ããrĩ́mi”, ãrĩbʉ. “Romano marã opʉre niyeru wajaseabosarimasã merãmʉ, ñerõ irirã merãmʉ ããrĩ́mi”, ãrĩbʉ mʉsã yʉre. Mʉsã gʉare bʉremubirikererã, gʉa iririre ĩãrã: “Marĩpʉ ĩgʉ̃sãrẽ masĩrĩ sĩmi”, ãrĩ masĩbokoa, ãrĩmi Jesús. 20 Pʉrʉ Jesús iroma makãrĩ marãrẽ turimi. Ĩgʉ̃sã wári ĩgʉ̃ Marĩpʉ turari merã iririre iri ĩmumakʉ̃ ĩãkererã, ĩgʉ̃sã ñerõ iririre bʉjawerebiri, neõ piribirima. Irasirigʉ ĩgʉ̃sãrẽ ãsũ ãrĩmi: 21 —Mʉsã Corazín marã, Betsaida marãde ñerõ tarirãkoa. Iripoegue marã Tiro, Sidón marã, mʉsã ĩũrõ Marĩpʉ ĩgʉ̃ turari merã iri ĩmurõsũ iri ĩmumakʉ̃ ĩãrã, ĩgʉ̃sã ñerõ irideare piribonerã ããrĩmá. Ĩgʉ̃sã ñerõ irideare bʉro bʉjawererire ĩmurã, bʉjawereri surí sãña, nitĩrẽ dipuru weka mawasiripeobonerã ããrĩmá. Mʉsã gapʉ Marĩpʉ turari merã yʉ iri ĩmurĩrẽ ĩãkererã, mʉsã ñerõ iririre neõ piribea. 22 Irasirigʉ mʉsãrẽ werea. Marĩpʉ ããrĩpererã ñerãrẽ ĩgʉ̃ wajamoãrĩnʉ ejamakʉ̃, Tiro, Sidón marãrẽ wajamoãrõ nemorõ mʉsãrẽ wajamoãgʉkumi. 23 Mʉsã Capernaum marãde: “Ũ̶mʉgasigue mʉrĩãrãkoa”, ãrĩ gũñadáa. Iroguere neõ waabirikoa. Boanerã ããrĩrṍgue béodijusũrãkoa. Sodoma marãrẽ yʉ mʉsãrẽ Marĩpʉ ĩgʉ̃ turari merã iri ĩmuderosũta iri ĩmumakʉ̃, iri makã daporadere ããrĩbokoa dapa. 24 Irasirigʉ mʉsãrẽ werea. Marĩpʉ ããrĩpererã ñerãrẽ ĩgʉ̃ wajamoãrĩnʉ ejamakʉ̃, Sodoma marãrẽ wajamoãrõ nemorõ mʉsã gapʉre wajamoãgʉkumi, mʉsã ñerõ iririre piribiri waja, ãrĩmi Jesús. 25 Iripoere Jesús ĩgʉ̃ Pagʉre ãsũ ãrĩmi: —Aʉ, yʉ mʉrẽ: “Õãtaria mʉ”, ãrĩ, ʉsʉyari sĩa. Mʉ ʉ̃mʉgasi marã, i nikũ marã Opʉ ããrã. Irasirigʉ: “Masĩtarinʉgãrã, ããrĩpererire pémasĩa”, ãrĩ gũñarãrẽ mʉyare masĩmakʉ̃ iribea. Majĩrã irirosũ mʉrẽ bʉremurã gapʉre mʉyare masĩmakʉ̃ yáa. 26 Aʉ, irasũta ããrã. Mʉ gããmederosũta ʉsʉyari merã irasũ yáa, ãrĩmi Jesús ĩgʉ̃ Pagʉre. 27 Pʉrʉ masakare ãsũ ãrĩ werenemomi: —Yʉpʉ yʉre ããrĩpereri irimasĩrĩrẽ sĩmi. Neõ sugʉ masakʉ yʉ ããrĩrikʉrire masĩbemi. Yʉpʉ dita yʉre masĩmi. Neõ sugʉ masakʉ Yʉpʉ ããrĩrikʉrire masĩbemi. Yʉ dita ĩgʉ̃rẽ masĩa. Yʉ ĩgʉ̃rẽ masĩdorerãde ĩgʉ̃rẽ masĩma. 28 Mʉsã Marĩpʉre tʉyadʉarã nʉkʉ̃rĩ ũũma õẽrã irirosũ ããrĩrã́ yʉ pʉro aarika! Yʉ mʉsãrẽ siuñajãrĩ sĩgʉra. 29 Mʉsã yʉ iridoreri gapʉre irika! Yʉ iririkʉrire masĩka! Yʉ mʉsãrẽ bopoñarĩ merã ĩã, iritamugʉ̃ ããrã. Irasirirã yʉ iridorerire irirã, yʉ merã õãrõ siuñajãrĩ bokarãkoa. 30 Yʉ iritamurõ merã yaare mʉsã irimakʉ̃ diasabea. Irasirirã yʉ dorerire irirã, nʉkʉ̃biri kãrãwʉririre ũũmarõsũ ããrĩrãkoa, ãrĩmi Jesús.

Mateo 12

1 Iripoere judío masaka siuñajãrĩnʉ ããrĩmakʉ̃, Jesús trigo otedero watope waamakʉ̃, gʉa ĩgʉ̃ buerã ʉaboasĩã, trigo yerire tʉ̃rĩ koro baabʉ. 2 Gʉa irasirimakʉ̃ ĩãrã, fariseo bumarã Jesúre ãsũ ãrĩma: —Ĩãka! ¿Nasirirã siuñajãrĩnʉrẽ moãdorebirikerepʉrʉ, mʉ buerã irasũ yári? ãrĩma. 3 Jesús ĩgʉ̃sãrẽ ãrĩmi: —¿Iripoeguemʉ David, ĩgʉ̃ merãmarã merã ʉaboagʉ, ĩgʉ̃ irideare mʉsã buebiriri? 4 Ĩgʉ̃ merãmarã merã Marĩpʉya wiigue ñajãa, Marĩpʉ ĩũrõ peyari pã́ duparure baadi ããrĩmí. Marĩpʉ paía ããrĩmerãrẽ: “Iri pã́ duparure baabirikõãka!” ãrĩdi ããrĩmí. David gapʉ paí ããrĩbirikeregʉ, irire baagʉ, Marĩpʉ ĩũrõ ĩgʉ̃ dorerire tarinʉgãgʉ̃ meta iridi ããrĩmí. 5 Paía Marĩpʉya wiigue moãrã, siuñajãrĩnʉrĩrẽ siuñajãbema. Siuñajãbirikererã, Marĩpʉ dorerire tarinʉgãbema. ¿Irire buebiriri mʉsã, Marĩpʉ Moisére doreri pídea pũguere? 6 Mʉsãrẽ werea. Marĩpʉya wiire bʉremurõ nemorõ yʉ gapʉre bʉremurõ gããmea. 7 Marĩpʉ ĩgʉ̃ya werenírĩ gojadea pũgue ãsũ ãrĩdi ããrĩmí: “Yʉre bʉremurã waimʉrãrẽ wẽjẽ soepeomakʉ̃ gããmebea. Gajerãrẽ mʉsã bopoñarĩ merã ĩãmakʉ̃ gããmea”, ãrĩdi ããrĩmí. Mʉsã irire pémasĩrã yʉ buerã ñerõ iribirikerepʉrʉ, ĩgʉ̃sãrẽ: “Ñerõ yáma”, ãrĩbiribokoa. 8 Yʉ ããrĩpererã tĩ́gʉ̃ ããrĩsĩã, siuñajãrĩnʉrẽ masaka gajino ĩgʉ̃sã iriburire doremasĩa, ãrĩmi Jesús. 9 Irasũ ãrĩ odo, waa, judío masaka nerẽrĩ wiigue ñajãmi. 10 Iro sugʉ masakʉ mojõ diíweredi ããrĩmí. Irasirirã fariseo bumarã Jesúre: “Ñerõ yámi”, ãrĩ weresãdʉarã, ĩgʉ̃rẽ sẽrẽñama: —¿Siuñajãrĩnʉ ããrĩmakʉ̃, sugʉ pũrĩrikʉgʉre taudoreri ããrĩ́rĩ? ãrĩma. 11 Jesús yʉjʉmi ĩgʉ̃sãrẽ: —Siuñajãrĩnʉ ããrĩkerepʉrʉ, mʉsãyagʉ oveja gobegue meéñajãmakʉ̃ ĩãrã, ĩgʉ̃rẽ ãĩ wiukõãkoa. 12 Marĩpʉ sugʉ masakʉre, oveja nemorõ maĩtarinʉgãmi. Irasirirã siuñajãrĩnʉrẽ masakare õãrõ irirã, Moisés doredeare tarinʉgãrã meta yáa, ãrĩmi. 13 Irasũ ãrĩ odo, mojõ diíweredire ãrĩmi: —Mʉya mojõrẽ soeoka! Ĩgʉ̃ya mojõrẽ soeomakʉ̃ta, gaji mojõ irirosũ õãrĩ mojõ dujabʉ. 14 Ĩgʉ̃ irasirimakʉ̃ ĩãrã, fariseo bumarã gua wiria: “¿Nasirisĩã, marĩ Jesúre wẽjẽrãkuri?” ãrĩ gãme wereníñurã. 15 Jesús ĩgʉ̃sã ĩgʉ̃rẽ wẽjẽdʉarire masĩ, waakõãmi. Ĩgʉ̃ waamakʉ̃, wárã masaka ĩgʉ̃rẽ tʉyama. Irasirigʉ ããrĩpererã pũrĩrikʉrãrẽ taumi. 16 Ĩgʉ̃sãrẽ taugʉ: “Yaamarẽ gajerãrẽ werebirikõãka!” ãrĩmi. 17 Jesús irasirigʉ, Marĩpʉya kerere weredupuyudi Isaías gojaderosũta irimi. Ãsũ ãrĩ gojadi ããrĩmí: 18 Ãsũ ãrĩmi Marĩpʉ: “Ĩĩ yʉre moãboegʉ, yʉ beyedi, yʉ maĩgʉ̃ ããrĩ́mi. Ĩgʉ̃ merã ʉsʉyáa. Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃rẽ ĩgʉ̃rẽ sĩgʉra. Irasirigʉ yʉ turari merã ããrĩpererã masakare diayema iririre weregʉkumi. 19 Ĩgʉ̃ guaseo, gainíbirikumi. Ĩgʉ̃ makã dekogue bʉro gainígorenamakʉ̃ neõ pébirikuma. 20 Turamerãrẽ bopoñarĩ merã ĩã, iritamugʉkumi. Irasirigʉ, ĩgʉ̃sã miũmerẽñu biu peaboadiñu irirosũ ããrĩmakʉ̃ ĩãgʉ̃, peabéogʉ irirosũ ĩgʉ̃sãrẽ iribirikumi. Bʉjawererãrẽ gũñaturamakʉ̃ irigʉkumi. Irasirigʉ, ĩgʉ̃sã sĩãgodiru yauboadiru irirosũ ããrĩmakʉ̃ ĩãgʉ̃, yaubéogʉ irirosũ ĩgʉ̃sãrẽ iribirikumi. Ĩgʉ̃ Opʉ ñajãburi dupuyuro ĩgʉ̃sãrẽ irasirigʉkumi. Ĩgʉ̃ Opʉ ñajãdero pʉrʉ, masakare diayema iririre irimakʉ̃ irigʉkumi. 21 Irasirirã ããrĩperero marã ĩgʉ̃ doreburire ʉsʉyari merã yúrãkuma”, ãrĩmi, ãrĩ gojadi ããrĩmí Isaías. 22 Pʉrʉ masaka wãtĩ ñajãsũdire Jesúre taudorerã ãĩjama. Ĩgʉ̃ wãtĩ ñajãsũdi: wereníbi, koye ĩãbi ããrĩmí. Ĩgʉ̃sã ãĩjamakʉ̃ ĩã, Jesús ĩgʉ̃rẽ taumi. Ĩgʉ̃ irasirimakʉ̃, õãrõ ĩã, wereními. 23 Ããrĩpererã masaka, ĩgʉ̃ tarimakʉ̃ ĩãgʉka, ãsũ ãrĩ gãme sẽrẽñama: —¿Ĩĩ David parãmi ããrĩturiagʉ masakare taubu meta ããrĩkuri? ãrĩma. 24 Ĩgʉ̃sã irasũ ãrĩmakʉ̃ pérã, fariseo bumarã gapʉ ãsũ ãrĩma: —Ĩĩ wãtẽa opʉ Beelzebú turari merã wãtẽãrẽ béowiumi, ãrĩma. 25 Jesús ĩgʉ̃sã gũñarĩrẽ masĩsĩã, ĩgʉ̃sãrẽ ãsũ ãrĩmi: —Su nikũ marã ĩgʉ̃sã basi dʉkawari gãmekẽãrã, pereakõãkuma. Su makã marã, o su wii marã ĩgʉ̃sã basi dʉkawari gãmekẽãrã, pereakõãkuma. 26 Irasũta wãtẽa opʉ ĩgʉ̃yarã wãtẽãrẽ béowiugʉ, ĩgʉ̃ basita ĩgʉ̃yarãrẽ dʉkawari pereakõãmakʉ̃ iribokumi. Irasirigʉ, ¿noãrẽ dorenemobokuri? 27 Mʉsã yʉre: “Wãtẽa opʉ Beelzebú turari merã wãtẽãrẽ béowiumi”, ãrĩ werewʉáa. Mʉsã buerire tʉyarã gapʉ wãtẽãrẽ béowiurã, ¿noã turari merã béowiukuri? Mʉsã ĩgʉ̃sãrẽ: “Marĩpʉ turari merã wãtẽãrẽ béowiuma”, ãrã. Irasiriro mʉsã yʉre werewʉari diaye ããrĩbea. 28 Yʉ Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ turari merã wãtẽãrẽ béowiua. Irasiriro Marĩpʉ ĩgʉ̃yarãrẽ doreri mʉsã pʉroguere ejasiáa, ãrĩ masĩsũa. 29 ’Irire keori merã mʉsãrẽ werenemogʉra. Neõ sugʉ masakʉ, turagʉya wiire ĩgʉ̃rẽ siapʉroribirikeregʉ, ĩgʉ̃ oparire ẽmagʉ̃ ñajãmasĩbirikumi. Ĩgʉ̃rẽ siadero pʉrʉgue merẽ ĩgʉ̃yare ẽmamasĩkumi, ãrĩmi. 30 Irasũ ãrĩ odo, ãsũ ãrĩnemomi: —Yʉre gããmemerã, yʉre ĩãturirã ããrĩ́ma. Masakare yʉre siiu neeõtamumerã, ĩgʉ̃sãrẽ waawasirimakʉ̃ irirã ããrĩ́ma. 31 ’Mʉsãrẽ diayeta werea. Marĩpʉ ããrĩpereri masaka ñerõ iririre, ñerõ ãrĩ werenírĩdere kãtimasĩmi. Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃rẽ ĩgʉ̃sã ñerõ ãrĩ werenímakʉ̃ tamerãrẽ neõ kãtibirikumi. 32 Yʉ ããrĩpererã tĩ́gʉ̃rẽ ĩgʉ̃sã ñerõ ãrĩ werenímakʉ̃, Marĩpʉ irire kãtimasĩmi. Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ gapʉre ĩgʉ̃sã ñerõ ãrĩ werenímakʉ̃, irire neõ kãtibirikumi. Dapora, i ʉ̃mʉ peredero pʉrʉguedere ĩgʉ̃sã irasũ ãrĩdeare neõ kãtibirikumi, ãrĩmi Jesús. 33 Irasũ ãrĩ odo, Jesús gaji keori merã buenemomi: —Õãdi yukʉ õãrĩrẽ dʉkakʉa. Ñedi yukʉ ñerĩrẽ dʉkakʉa. Yukʉre irigʉ dʉka merã ĩãmasĩsũa. 34 Mʉsã ãña irirosũ ñerã ããrã. Mʉsã ñerã ããrĩsĩã, õãrĩrẽ werenímasĩbea. Marĩ gũñarõsũta marĩ werenírĩ wirikõãa. 35 Õãgʉ̃ õãrĩ gũñarĩ opami. Irasirigʉ õãrĩrẽ wereními. Ñegʉ̃ ñerĩ gũñarĩ opami. Irasirigʉ ñerĩrẽ wereními. 36 Mʉsãrẽ werea. Marĩpʉ ããrĩpererã ñerãrẽ wajamoãrĩnʉ ejamakʉ̃, ããrĩpereri masaka noó gããmerõ werenímoãmadeare ĩgʉ̃sãrẽ masĩmakʉ̃ irigʉkumi. 37 Mʉsã õãrõ werenídea waja Marĩpʉ mʉsãrẽ: “Waja opabema”, ãrĩgʉkumi. Mʉsã ñerõ werenídea waja mʉsãrẽ: “Waja opama”, ãrĩgʉkumi, ãrĩmi Jesús fariseo bumarãrẽ. 38 Pʉrʉ surãyeri fariseo bumarã, Moisés gojadeare buerimasã ĩgʉ̃rẽ ãrĩma: —Buegʉ, Marĩpʉ turari merã gʉare iri ĩmuka! ãrĩma. “Ĩgʉ̃ irire irimasĩbi, Marĩpʉ iriudi meta ããrĩ́mi”, ãrĩdʉarã irasũ ãrĩñurã. 39 Jesús yʉjʉmi: —Mʉsã dapora marã masaka ñerã, Marĩpʉre gããmemerã ããrã. Mʉsã yʉre Marĩpʉ turari merã gajino iri ĩmudorea. Mʉsã irasiridorekerepʉrʉ, Marĩpʉya kerere weredupuyudi Jonás iridea direta weregʉra. 40 Jonás ʉrenʉ, ʉre ñami waaí wágʉya paru poekague ããrĩderosũta yʉde ããrĩpererã tĩ́gʉ̃ ʉrenʉ, ʉre ñami yeba poekague ããrĩgʉkoa. 41 Iripoegue Nínive marã Jonás Marĩpʉya kerere weremakʉ̃ pérã, ĩgʉ̃sã ñerõ irideare bʉjawere, ĩgʉ̃sã gũñarĩrẽ gorawayunerã ããrĩmá. Dapora yʉ Jonás nemorõ masĩgʉ̃ õõgue mʉsã merã ããrã. Yʉ Marĩpʉya kerere werekerepʉrʉ, mʉsã ñerõ iririkʉrire bʉjawerebea. Irasirirã, Marĩpʉ ããrĩpererã ñerãrẽ wajamoãrĩnʉ ejamakʉ̃, Nínive marã mʉsã dapora marãrẽ: “Ñegorabʉ”, ãrĩrãkuma. 42 Marĩpʉ ããrĩpererã ñerãrẽ wajamoãrĩnʉ ejamakʉ̃, sugo iripoeguemo Sabá nikũ marã opo mʉsã dapora marãrẽ: “Ñegorabʉ”, ãrĩgokumo. Yoaromogue ããrĩkerego, õõgue i nikũgue aarideo ããrĩmó, marĩ ñekʉ̃sãmarã opʉ Salomón wári masĩrĩ merã wererire pégo aarigó. Dapora yʉ Salomón nemorõ masĩgʉ̃ õõgue mʉsã merã ããrã. Yʉ mʉsã merã ããrĩkerepʉrʉ, mʉsã gapʉ yʉ wererire pédʉabea, ãrĩmi Jesús. 43 Irasũ ãrĩ odo, keori merã werenemomi doja: —Wãtĩ masakʉguere ããrãdi wiri, pʉrʉ deko marĩrõgue ĩgʉ̃ siuñajãburore ãmagorenagʉ̃ waakumi. 44 Irore bokabi, ãsũ ãrĩ gũñakumi: “Yʉ wiridi, yaa wii irirosũ ããrĩmí. Dupaturi yʉ wiridiguereta goeñajãgʉra doja”, ãrĩ gũñakumi. Irasirigʉ ĩgʉ̃guere dupaturi goeñajãgʉ̃, gajino marĩrĩ wii, õãrõ ãmu, ooaweadea wiire irirosũ bokajakumi. 45 Irasirigʉ gajerã wãtẽa su mojõma pere gaji mojõ peru pẽrẽbejarã ĩgʉ̃ nemorõ ñerãrẽ siiu, ĩgʉ̃sã ããrĩpererã merã masakʉguere ããrĩníkõãkumi. Irasirigʉ masakʉ ĩgʉ̃ dupuyuro ããrĩrikʉdero nemorõ ñerõ ããrĩkumi. Dapora marã Marĩpʉre gããmemerã, yʉre pédʉamerã irasũta ñerõ waarãkuma, ãrĩmi Jesús. 46 Jesús masakare wereripoe ĩgʉ̃ pago, ĩgʉ̃ pagʉpũrã merã ĩgʉ̃ ããrĩrĩ́ wii disipʉro ejayupo ĩgʉ̃ merã werenídʉago. 47 Sugʉ igore ĩã, Jesúre weremi: —Mʉpo, mʉ pagʉpũrã disipʉro níama, mʉ merã werenídʉarã, ãrĩmi. 48 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pégʉ, Jesús ĩgʉ̃rẽ ãrĩmi: —¿Noã ããrĩ́rĩ yʉpo, yʉ pagʉpũrã? ãrĩmi. 49 Irasũ ãrĩgʉ̃, gʉare ĩgʉ̃ buerãrẽ soepu, ãsũ ãrĩmi: —Ĩĩsã, yʉpo, yʉ pagʉpũrã irirosũ ããrĩ́ma. 50 Yʉpʉ ʉ̃mʉgasigue ããrĩgṹ̶ gããmerĩrẽ irirãno, yʉ pagʉmʉ, yʉ pagʉmo, yʉpo irirosũ ããrĩ́ma, ãrĩmi Jesús.

Mateo 13

1 Irinʉta Jesús wiigue ããrãdi ditarugue waa, iri ditaru tʉro eja doami. 2 Masaka wárã ĩgʉ̃ pʉro nerẽmakʉ̃ ĩãgʉ̃, doódirugue mʉrĩñajãa, eja doami. Ããrĩpererã masaka ĩmiparogue dujanʉgãma ĩgʉ̃ buerire pémurã. 3 Irasirigʉ wári keori merã ĩgʉ̃sãrẽ ãsũ ãrĩ buemi: —Sugʉ oterimasʉ̃ ĩgʉ̃ya oteri yerire meéwasirigʉ waakumi. 4 Ĩgʉ̃ meéwasiriwãgãmakʉ̃, gaji yeri maague yurikoa. Iro yuriadea yerire mirã eja, baapeokõãkuma. 5 Gaji yeri ʉ̃tãyerikʉrogue yurikoa. Iro sĩmerẽrõgã nikũ ããrĩmakʉ̃, iro yuriadea yeri mata puriadikoa. 6 Iri nikũ sĩmerẽrõgã ããrĩmakʉ̃, puriñajãdi, pʉrʉ abe asimakʉ̃, nugũrĩ marĩsĩã, ñaĩ, boakõãkoa. 7 Gaji yeri pora watopegue yurikoa. Pora gapʉ puritarimʉrĩa, oteri gapʉre wẽjẽkõãkoa. 8 Gaji yeri õãrĩ nikũgue yurikoa. Iri yeri puri, õãrõ dʉkakʉkoa. Suñu cien yeri, gajiñu sesenta yeri, gajiñu treinta yeri dʉkakʉkoa. 9 Mʉsã gãmipũrĩ oparã, yʉ wererire péduripíka! ãrĩmi Jesús. 10 Pʉrʉ gʉa ĩgʉ̃ buerã ĩgʉ̃ pʉro waa, ĩgʉ̃rẽ sẽrẽñabʉ: —¿Nasirigʉ masakare keori merã bueri? ãrĩbʉ. 11 Jesús gʉare yʉjʉmi: —Marĩpʉ ĩgʉ̃yarãrẽ doregʉ ããrĩrĩ́rẽ, iripoegue masĩbirideare mʉsãrẽ masĩmakʉ̃ yámi. Gajerã ĩgʉ̃rẽ bʉremumerã gapʉre irasiribemi. 12 Ĩgʉ̃yare masĩrãnorẽ masĩnemomakʉ̃ irigʉkumi. Irasirirã wáro masĩrĩ oparãkuma. Gajerã ĩgʉ̃rẽ bʉremumerã ĩgʉ̃yare masĩmerãrẽ ĩgʉ̃sã mérõ masĩadideare pémasĩbirimakʉ̃ irigʉkumi. 13 Irasirigʉ yʉ ĩgʉ̃sãrẽ keori merã buea. Ĩgʉ̃sã Marĩpʉ iririre ĩãkererã, ĩãmasĩbema. Ĩgʉ̃yare pékererã, péduripíbema. Neõ pémasĩbema. 14 Irasirirã Marĩpʉya kerere weredupuyudi Isaías gojaderosũta yáma. Ãsũ ãrĩ gojadi ããrĩmí: Ãsũ ãrĩmi Marĩpʉ: “Yaare pékererã, mʉsã neõ pémasĩbea. Yʉ iririre ĩãkererã, mʉsã neõ ĩãmasĩbea. 15 Yaa werenírĩrẽ pédʉabirisĩã, mʉsã neõ pémasĩbea. Gãmipũrĩ pémerã, koye ĩãmerã irirosũ ããrã. Mʉsã irasũ ããrĩmerã, yaare ĩãmasĩ, õãrõ pémasĩbokoa. Yʉ pémasĩrĩ sĩrĩrẽ oparã yʉre bʉremubokoa. Irasirigʉ mʉsãrẽ taubokoa”, ãrĩmi Marĩpʉ, ãrĩ gojadi ããrĩmí Isaías. 16 Gʉa gapʉre ãrĩmi: —Mʉsã gapʉ pémasĩa. Irasirirã ʉsʉyáa. Yʉ iririre ĩãrã, yʉ wererire pérã, yʉre bʉremua. 17 Diayeta mʉsãrẽ werea. Wárã iripoegue marã Marĩpʉya kerere weredupuyunerã, gajerã Marĩpʉre bʉremunerã mʉsã dapora ĩãrĩrẽ bʉro ĩãdʉanerã ããrãdima. Irire ĩãdʉakererã, irire ĩãbirinerã ããrĩmá. Mʉsã dapora périre bʉro pédʉakererã, pébirinerã ããrĩmá. 18 ’Irasirirã õãrõ péka! Yʉ oterimasʉ̃ keori merã bueadeare mʉsãrẽ weregʉra. Iri ãsũ ãrĩdʉaro yáa. Marĩpʉ ʉ̃mʉgasigue ããrĩgṹ̶ ĩgʉ̃yarãrẽ doreri kere, oteri yeri irirosũ ããrã. 19 Surãyeri masaka iri kerere pékererã, pémasĩbema. Maa bʉriri maa irirosũ ããrĩ́ma. Iri kerere péadero pʉrʉ, oteri yeri iri maague yuridea yerire mirã baapeoderosũ, wãtĩ aari, ĩgʉ̃sã péadideare ẽmapeokõãmi. 20 Gajerã masaka ʉ̃tãyerikʉri yeba irirosũ ããrĩ́ma. Iri kerere pérã, mata ʉsʉyari merã: “Õãgoráa”, ãrĩ gũñama. Irire pékererã, oteri yeri ʉ̃tãyerikʉrogue yuriadero pʉrʉ, puri, nugũrĩ puriñajãbiriderosũ waama. Mérõgã pʉrʉ ĩgʉ̃sã Marĩpʉyare pédʉari waja gajerã ĩgʉ̃sãrẽ ñerõ irimakʉ̃ ĩãrã, o ñerõ tarisĩã, mata ĩgʉ̃yare pirikõãma. 22 Gajerã masaka porakʉri yeba irirosũ ããrĩ́ma. Iri kerere pékererã, oteri yeri porakʉrogue yuriadero pʉrʉ, pora gapʉ puritarimʉrĩa wẽjẽderosũ, i ʉ̃mʉmarẽ bʉro gũñarikʉma. Doebiridere bʉro gããmenemoma. Irasirirã Marĩpʉyare kãtima. Otediñu dʉka marĩdiñu irirosũ dujama. 23 Gajerã masaka õãrĩ nikũ irirosũ ããrĩ́ma. Marĩpʉya kerere pérã, õãrõ pémasĩma. Irasirirã oteri yeri õãrĩ nikũgue yuriadero pʉrʉ, puri õãrõ dʉkakʉderosũ õãrĩrẽ yáma. Surãyeri cien yeri, gajerã sesenta yeri, gajerã treinta yeri dʉkakʉrosũ irirã ããrĩ́ma, ãrĩmi Jesús. 24 Jesús irasũ ãrĩ odo, gaji keori merã gʉare buemi: —Marĩpʉ ʉ̃mʉgasigue ããrĩgṹ̶ ĩgʉ̃yarãrẽ doreri i irirosũ ããrã. Sugʉ pooe opʉ ĩgʉ̃ya pooegue õãrĩ yerire otekumi. 25 Su ñami merã ããrĩpererã kãrĩripoe ĩgʉ̃rẽ ĩãturigʉ pooegue eja, ĩgʉ̃ trigo oteadea watopegue ñerĩ táre otekumi. Ote odo, waakõãkumi. 26 Trigo yeri puriwiriadero pʉrʉ, ñerĩ táde purikoa. Pʉrʉ trigo dʉkakʉkoa. Iri dʉkakʉmakʉ̃ ĩãrã, iri pooe opʉre moãboerimasã ñerĩ tá ããrĩmakʉ̃ ĩãmasĩkuma. 27 Irasirirã iri pooe opʉre wererã waakuma: —Gʉa opʉ, ¿nasiriro õãrĩ yeri direta mʉya pooere otesũdero ããrĩkerepʉrʉ, ñerĩ táde puriyuri? ãrĩkuma. 28 Ĩgʉ̃sã irasũ ãrĩmakʉ̃ pégʉ, ãsũ ãrĩkumi: —Yʉre ĩãturigʉ iri ñerĩ táre otekumi, ãrĩkumi. Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pérã, ĩgʉ̃rẽ moãboerimasã sẽrẽñakuma doja: —¿Ñerĩ táre gʉa taáseabéorã waamakʉ̃ gããmekuri mʉ? ãrĩkuma. 29 —Taáseabirikõãka! Ñerĩ táre taásearã trigodere duuabokoa. 30 Iri, ñerĩ tá merãta puri masãkõãburo. Trigo ñaĩmakʉ̃, gajerã dʉka seaboerimasãrẽ ãsũ ãrĩ iriugʉra: “Ñerĩ táre taáseapʉrori, dupa dotori siaka, irire soemurã! Pʉrʉ trigore seaka, irire yʉ duripíri wiigue duripímurã!” ãrĩgʉra, ãrĩkumi, ãrĩmi Jesús. 31 Irasũ ãrĩ odo, gaji keori merã buemi: —Marĩpʉ ʉ̃mʉgasigue ããrĩgṹ̶ ĩgʉ̃yarãrẽ doreri sugʉ masakʉ ĩgʉ̃ya pooegue suye oteriye mostaza wãĩkʉri yegãrẽ oterosũ ããrã. 32 Iri oteri yegã ããrĩpereri oteri yeri nemorõ mérĩ yegã ããrĩkoa. Irasũ ããrĩkerero, otemakʉ̃, pʉrʉ yukʉ wádi irirosũ puri masãkoa. Irasirirã wú̶rã irigʉ dʉpʉrigue ĩgʉ̃sãya surí suakuma, ãrĩmi Jesús. 33 Pʉrʉ gaji keori merã buemi: —Marĩpʉ ʉ̃mʉgasigue ããrĩgṹ̶ ĩgʉ̃yarãrẽ doreri i irirosũ ããrã. Sugo nomeõ pã́ duparure iribo, mérõgã pã́ wemasãmakʉ̃ iriri poga merã trigo pogare morẽkumo. Irire wemasãseyaburo, ãrĩgõ, irasirikumo. Irasiriro Marĩpʉ ĩgʉ̃yarãrẽ doreri iri pã́ wemasãrĩ morẽrĩ poga irirosũ ããrã, ãrĩmi. 34 Jesús masakare i ããrĩpereri buerire weregʉ, keori merã dita buenami. Keori marĩrõ ĩgʉ̃sãrẽ buenabirimi. 35 Irasirigʉ Marĩpʉya kerere weredupuyudi gojaderosũta irimi. Ãsũ ãrĩ gojadi ããrĩmí Jesús masakare wereburimarẽ: Keori merã weregʉkoa. Iri merã weregʉ, Marĩpʉ i ʉ̃mʉrẽ iridero pʉrʉgue marã neõ masĩbirideare dapora marãrẽ weregʉra, ãrĩ gojadi ããrĩmí. 36 Pʉrʉ Jesús masakare seretu odo, wiigue ñajãmi. Ĩgʉ̃ ñajãmakʉ̃ ĩã, gʉa ĩgʉ̃ buerã ĩgʉ̃ pʉrogue ñajãa, ĩgʉ̃rẽ sẽrẽñabʉ: —Trigo otedea watopegue ñerĩ tá puri masãdea keorire werenemoka! ¿Naásũ ãrĩdʉaro iriari? ãrĩbʉ. 37 Gʉa irasũ ãrĩmakʉ̃ pégʉ, Jesús yʉjʉmi: —Yʉ ããrĩpererã tĩ́gʉ̃, iri pooe opʉ õãrĩ yeri otedi irirosũ ããrã. 38 Pooe gapʉ i ʉ̃mʉ irirosũ ããrã. Marĩpʉ ĩgʉ̃yarãrẽ dorerogue ããrĩmurã gapʉ õãrĩ yeri irirosũ ããrĩ́ma. Wãtĩyarã ñerĩ tá irirosũ ããrĩ́ma. 39 ’Wãtĩ pooe opʉre ĩãturigʉ irirosũ ããrĩ́mi. I ʉ̃mʉ pererinʉ iri otedea dʉkare searinʉ irirosũ ããrã. Marĩpʉre wereboerã, pooe opʉre dʉka seaboerimasã irirosũ ããrĩ́ma. 40 ’Iri ñerĩ táre ĩgʉ̃sã taáseadeare peamegue soebéoderosũta i ʉ̃mʉ pererinʉ ejamakʉ̃ waarokoa. 41 Irasũ waaripoe yʉ ããrĩpererã tĩ́gʉ̃, yʉre wereboerãrẽ iriugʉkoa. Irasirirã ĩgʉ̃sã masakare ñerĩ irimakʉ̃ irirãrẽ, Marĩpʉ dorerire tarinʉgãrãdere neeõrãkuma. 42 Neeõ odo, perebiri peamegue ĩgʉ̃sãrẽ béorãkuma. Irogue bʉro pũrĩsũrã ĩgʉ̃sãya guikare kũrĩduútú orerãkuma. 43 Marĩpʉ gããmerĩrẽ irirã gapʉ ʉ̃mʉgasigue ĩgʉ̃yarãrẽ dorerogue ããrĩrã́, abe ʉ̃mʉmʉ irirosũ gosewasirirãkuma. Mʉsã gãmipũrĩ oparã, yʉ wererire péduripíka! 44 ’Gaji mʉsãrẽ werea. Marĩpʉ ʉ̃mʉgasigue ããrĩgṹ̶ ĩgʉ̃yarãrẽ doreri i irirosũ ããrã. Sugʉ masakʉ wáro niyeru gajigʉya nikũ poekague yáapídeare bokakumi. Irire bokagʉ, bʉro ʉsʉyakumi. Irasirigʉ ĩgʉ̃ bokadeare bʉro gããmesĩã, dupaturi yáapíkõãkumi doja. Irasirigʉ ããrĩpereri ĩgʉ̃yare gajerãrẽ duakumi. Ĩgʉ̃ duadea waja merã iri nikũrẽ wajarikumi. 45 ’Gaji mʉsãrẽ werea doja. Marĩpʉ ʉ̃mʉgasigue ããrĩgṹ̶ ĩgʉ̃yarãrẽ doreri i irirosũ ããrã. Sugʉ wajaririmasʉ̃ wajapari yeri perla wãĩkʉri yerire ãma wajaridʉakumi. 46 Iri yerire ãmagṹ̶, wajapatariri yere bokakumi. Iri yere bʉro gããmesĩã, ããrĩpereri ĩgʉ̃yare duakumi. Ĩgʉ̃ duadea waja merã iri yere wajarikumi. 47 ’Gaji mʉsãrẽ werea doja. Marĩpʉ ʉ̃mʉgasigue ããrĩgṹ̶ ĩgʉ̃yarãrẽ doreri, waaí wẽjẽrĩmasã buidi meéyo, ããrĩpererã waaí ããrĩrã́kʉ ñeãrõ irirosũ ããrã. 48 Ĩgʉ̃sãya buidire waaí ʉtʉrimakʉ̃ ĩãrã, waaí wẽjẽrĩmasã ĩmiparogue tʉ̃ãmajã, waairé beyekuma. Õãrã waairé ĩgʉ̃sãya puuirigue seasãkuma. Ñerãrẽ béokõãkuma. 49 I ʉ̃mʉ pererinʉ ããrĩmakʉ̃, masakare ãsũta waarokoa. Marĩpʉre wereboerã õãrãrẽ, ñerãrẽ beyerã aarirãkuma. 50 Beye odo, ñerãrẽ perebiri peamegue béorãkuma. Irogue bʉro pũrĩsũrã ĩgʉ̃sãya guikare kũrĩduútú orerãkuma, ãrĩmi Jesús. 51 Pʉrʉ gʉare sẽrẽñami: —¿I ããrĩpererire pémasĩrĩ mʉsã? ãrĩmi. —Ṹ̶ʉ̃, pémasĩa, ãrĩ yʉjʉbʉ. 52 Gʉa irasũ ãrĩmakʉ̃, ãrĩmi: —Sugʉ Moisés gojadeare buerimasʉ̃ Marĩpʉ ʉ̃mʉgasigue ããrĩgṹ̶ ĩgʉ̃yarãrẽ doregʉ ããrĩrĩ́marẽ masĩgʉ̃, wii opʉ irirosũ ããrĩgʉkumi. Irasirigʉ wii opʉ, iripoegue ĩgʉ̃ opadeare, maama ĩgʉ̃ oparidere ãĩwiugʉ irirosũ, maama buerire, iripoeguema bueridere õãrõ masĩrĩ merã weregʉkumi, ãrĩmi Jesús gʉare. 53 Jesús iri keori merã were odo, iro ããrãdi waa, 54 ĩgʉ̃ masãdea makãgue ejami. Irogue eja, judío masaka nerẽrĩ wiigue buemi. Masaka, ĩgʉ̃ buemakʉ̃ pérã, pégʉkakõãma. Ãsũ ãrĩ gãme wereníma: —¿Noógue bueyuri, ĩĩ iropã masĩbu? ¿Nasirisĩã, iri ĩmurĩrẽ irimasĩyuri? 55 Ĩĩ taboa moãdi magʉ̃ ããrĩ́mi. Ĩgʉ̃ pago María wãĩkʉmo. Santiago, José, Simón, Judas ĩgʉ̃ pagʉpũrã ããrĩ́ma. 56 Ĩgʉ̃ pagʉpũrã nomede i makã marãta ããrĩ́ma. Ĩgʉ̃ marĩ irirosũ ããrĩkeregʉ, ¿nasirisĩã, i ããrĩpererire masĩrĩ? ãrĩma. 57 Irasirirã ĩgʉ̃rẽ bʉremudʉabirima. Jesús gapʉ ĩgʉ̃sãrẽ ãrĩmi: —Ããrĩpererogue sugʉ Marĩpʉya kerere weredupuyugʉre gajerã bʉremuma. Ĩgʉ̃ya nikũ marã, ĩgʉ̃ya wii marã gapʉ ĩgʉ̃rẽ bʉremubema, ãrĩmi. 58 Irasirigʉ Jesús, ĩgʉ̃sã ĩgʉ̃rẽ bʉremubirimakʉ̃ ĩãgʉ̃, iri makãrẽ wári Marĩpʉ turari merã iri ĩmubirimi.

Mateo 14

1 Iripoere Herodes Galilea nikũ marã opʉ, Jesús iriri kerere péyupʉ. 2 Irire pégʉ, ĩgʉ̃rẽ moãboerãrẽ ãsũ ãrĩyupʉ: —Ĩgʉ̃ irire irasũ irigʉ, Juan masakare wãĩyerimasʉ̃ta boadigue masãdi ããrĩkumi. Irasirigʉ wári iri ĩmurĩrẽ irikumi, ãrĩyupʉ. 3 Juan boaburi dupuyuro Herodes ĩgʉ̃ pagʉmʉ Felipe marãpo Herodías wãĩkʉgore ẽma, marãpokʉmakʉ̃ ĩãgʉ̃, 4 ãsũ ãrĩdi ããrĩmí: —Mʉ pagʉmʉ marãpore marãpokʉgʉ, Marĩpʉ dorerire tarinʉgãgʉ̃ yáa, ãrĩdi ããrĩmí. Irasirigʉ Herodes ĩgʉ̃rẽ ñeã, peresu iridi ããrĩmí. 5 Ĩgʉ̃ Juãrẽ wẽjẽdʉadi ããrĩmí. Judío masaka gapʉ: “Ĩĩ Juan Marĩpʉya kerere weredupuyurimasʉ̃ ããrĩ́mi”, ãrĩ gũñanerã ããrĩmá. Irasirigʉ Herodes: “Juãrẽ yʉ wẽjẽmakʉ̃ yʉ merã guabokuma”, ãrĩgʉ̃, ĩgʉ̃sãrẽ güidi ããrĩmí. 6 Pʉrʉ Herodes ĩgʉ̃ deyoadea bosenʉ irigʉ iridi ããrĩmí. Ĩgʉ̃ irasiririnʉrẽ Herodías magõ ĩgʉ̃ siiuanerã ĩũrõ baya ĩmudeo ããrĩmó. Igo baya ĩmumakʉ̃ ĩãgʉ̃, Herodes bʉro ʉsʉyadi ããrĩmí. Irasirigʉ igore: 7 “Ãrĩgatoro marĩrõ, mʉ yʉre sẽrẽrĩnorẽ sĩgʉra”, ãrĩdi ããrĩmí. 8 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pégo, igo pagore: “¿Ñeénorẽ sẽrẽgokuri yʉ?” ãrĩdeo ããrĩmó. Irasirigo igo pago sẽrẽdoreaderosũta ĩgʉ̃rẽ sẽrẽdeo ããrĩmó: —Juan masakare wãĩyerimasʉ̃ya dipurure dititá, soropa wáripa merã ĩgʉ̃ya dipurure yʉre sĩka! ãrĩdeo ããrĩmó. 9 Igo irasũ ãrĩmakʉ̃ pégʉ, Herodes bʉro bʉjaweredi ããrĩmí. Ĩgʉ̃ siiuanerã péuro: “Ãrĩgatoro marĩrõ, mʉ yʉre sẽrẽrĩnorẽ sĩgʉra”, ãrãdi ããrĩsĩã, gʉyasĩrĩgʉ̃, igore: “Mʉrẽ sĩbirikoa”, ãrĩmasĩbiridi ããrĩmí. Irasirigʉ, igo ĩgʉ̃rẽ sẽrẽrõsũta iridi ããrĩmí. 10 Irasirigʉ, ĩgʉ̃yagʉ surara Juan peresugue ããrĩgṹ̶ pʉro waa, ĩgʉ̃ya dipurure dititádi ããrĩmí. 11 Pʉrʉ soropa merã ĩgʉ̃ya dipurure ãĩri, Herodías magõrẽ wiadi ããrĩmí. Ĩgʉ̃ wiamakʉ̃ ñeã, igo pagore ãĩa sĩdeo ããrĩmó. 12 Juan boadero pʉrʉ, ĩgʉ̃ buerire tʉyanerã ĩgʉ̃ya dupʉre ãĩwãgã, yáarã waanerã ããrĩmá. Yáa odo, Juan boadeare Jesúre wererã ejama. 13 Juãrẽ wẽjẽadea kerere pégʉ, Jesús doódirugue mʉrĩñajãa, masaka marĩrõgue gʉa ĩgʉ̃ buerã merã waakõãmi. Ĩgʉ̃ irogue waaríre pérã, masaka ĩgʉ̃sãya makãrĩrẽ wiri, ĩgʉ̃ dupuyuro maague waa, ejasianerã ããrĩmá. 14 Gʉa ditaru gaji koepʉgue taribujaja, Jesús doódirugue sãñadi majãnʉgã, wárã masakare bokajami. Irasirigʉ ĩgʉ̃sãrẽ bopoñarĩ merã ĩã, pũrĩrikʉrã ĩgʉ̃sã ãĩrianerãrẽ taumi. 15 Naĩmejãwãgãripoe gʉa Jesús buerã ĩgʉ̃ pʉro waa, ãsũ ãrĩbʉ ĩgʉ̃rẽ: —Naĩmejãrõgue yáa. Õõ masaka marĩrõgue ããrã. Irasirigʉ masakare waadoreka! Makãrĩgue ĩgʉ̃sã baaburire wajarirã waaburo, ãrãdibʉ. 16 Gʉa irasũ ãrĩmakʉ̃ pégʉ, Jesús ãrĩmi: —Waabirikõãburo. Mʉsã ĩgʉ̃sãrẽ baari sĩka! ãrĩmi. 17 Gʉa ĩgʉ̃rẽ ãrĩbʉ: —Su mojõma pã́ duparu, waaídere pẽrãta opáa, ãrĩbʉ. 18 —Irire yʉre ãĩrika! ãrĩmi Jesús. 19 Pʉrʉ masakare tá weka doadoremi. Irasirigʉ su mojõma pã́ duparure, pẽrã waairé ãĩ, ʉ̃mʉgasigue ĩãmu, Marĩpʉre: “Mʉrẽ ʉsʉyari sĩa”, ãrĩmi. Ãrĩ odo, iri pã́ duparure pea, gʉare ĩgʉ̃ buerãrẽ sĩmi masakare gueredoregʉ. Irasirirã gʉa ĩgʉ̃sãrẽ irire guerebʉ. 20 Irasirirã ããrĩpererã baayapiakõãma. Pʉrʉ ĩgʉ̃sã baadʉáadeare pe mojõma pere su gubu peru pẽrẽbejari puuirigora seasã, ʉtʉudobobʉ. 21 Iro baanerã: nome, majĩrã keoña márĩrõ ʉ̃ma direta keomakʉ̃ cinco mil gora ããrĩmá. 22 Pʉrʉ Jesús gʉa ĩgʉ̃ buerãrẽ doódirugue mʉrĩñajãdore, ditarugue ĩgʉ̃ dupuyuro taribujadoremi. Ĩgʉ̃ gapʉ irogue dujami dapa masakare seretubu. 23 Seretu odo, buúru wekague sugʉta waayupʉ Marĩpʉre sẽrẽgʉ̃ waagú̶. Ñami ejaripoe sugʉta ããrĩyupʉ iroguere. 24 Gʉa gapʉ ditaru dekogue ããrĩbú̶. Mirũ bʉro waabʉ. Irasiriro makũrĩ doódirure pátúpaukõãbʉ. Irasirirã taribujajabiribʉ dapa. 25 Pʉrʉ ãgãbo wereripoe Jesús ditarugue buaja, gʉa pʉrogue deko weka aarimí. 26 Ĩgʉ̃ deko weka aarimakʉ̃, gʉa ĩgʉ̃rẽ ĩãmasĩbirisĩã, ĩãgʉkakõãbʉ. Güiri merã: “Masakʉ boadi wãtĩ ããrĩ́mi”, ãrĩ gainíbʉ. 27 Gʉa güimakʉ̃ ĩãgʉ̃, Jesús gʉare ãsũ ãrĩmi: —Gũñaturaka! Yʉta ããrã. Güimerãta! ãrĩmi. 28 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pégʉ, Pedro ãrĩmi ĩgʉ̃rẽ: —Mʉ, yʉ Opʉ ããrĩgṹ̶, yʉre deko weka waa, mʉ pʉrogue aaridoreka! ãrĩmi. 29 —Jáʉ, aarika! ãrĩmi Jesús. Irasũ ãrĩmakʉ̃ pégʉ, Pedro doódirugue sãñadi dujinʉgã, deko weka Jesús pʉrogue waami. 30 Ĩgʉ̃ irasũ waakeregʉ, mirũ bʉro wẽjẽpumakʉ̃ ĩãgʉ̃, güigorami. Irasirigʉ mirĩdijagʉ: —Yʉ Opʉ, yʉre tauka! ãrĩ gainími. 31 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ta, Jesús ĩgʉ̃ya mojõrẽ ñeã: “Yʉre mérõgã bʉremurĩ opáa. ¿Nasirigʉ yʉre bʉremuturaberi?” ãrĩmi. 32 Pʉrʉ Jesús Pedro merã doódirugue aari, mʉrĩñajãmakʉ̃, mirũ waadea toeakõãbʉ. 33 Irasũ waamakʉ̃ ĩãrã, gʉa doódirugue ããrĩrã́ ñadʉkʉpuri merã Jesús pʉro eja doa, ĩgʉ̃rẽ: —Mʉ diayeta Marĩpʉ magʉ̃ ããrã, ãrĩ bʉremubʉ. 34 Pʉrʉ taribujaja, Genesaret wãĩkʉri nikũgue ejabʉ. 35 Iro marã Jesúre ĩãmasĩsĩã, ããrĩpererã iro ããrĩrã́rẽ ĩgʉ̃ ejari kerere wereñurã. Irasirirã ããrĩpererã pũrĩrikʉrãrẽ taudorerã ĩgʉ̃ pʉrogue ãĩjama. Ĩgʉ̃rẽ ãsũ ãrĩ sẽrẽma: 36 —Mʉya suríro yuwa direta ĩgʉ̃sãrẽ moãñadoreka! ãrĩma. Irasirirã ããrĩpererã pũrĩrikʉrã ĩgʉ̃ya surírore moãñanerã ĩgʉ̃sã sĩrĩrĩ opadeare tarisũma.

Mateo 15

1 Pʉrʉ surãyeri fariseo bumarã, Moisés gojadeare buerimasãde Jerusalẽ́gue ããrãnerã Jesús pʉro eja, ĩgʉ̃rẽ sẽrẽñama: 2 —¿Nasirirã mʉ buerã, marĩ ñekʉ̃sãmarã iriunaderosũ iriberi? Marĩ ñekʉ̃sãmarã baaburi dupuyuro mojõkoederosũ iribema, ãrĩma. 3 Jesús ĩgʉ̃sãrẽ yʉjʉmi: —Yʉde mʉsãrẽ sẽrẽñagʉra. ¿Nasirirã Marĩpʉ doreri gapʉre irirono irirã, mʉsã ñekʉ̃sãmarã iriunadeare yári? 4 Marĩpʉ ãsũ ãrĩdi ããrĩmí: “Mʉpʉre, mʉpore bʉremuka! Sugʉ ĩgʉ̃ pagʉsãmarãrẽ ñerõ werenígʉ̃ wẽjẽdoresũgʉkumi”, ãrĩdi ããrĩmí. 5 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩkerepʉrʉ, mʉsã gapʉ masakare ĩgʉ̃sã pagʉsãmarãya ããrĩburire buerã, ãsũ ãrã: “Sugʉ ĩgʉ̃ pagʉre, o ĩgʉ̃ pagore: ‘Yʉ mʉsãrẽ sĩboadeare Marĩpʉre sĩpeokõãbʉ. Irasirigʉ mʉsãrẽ iritamumasĩbirikoa’, ãrĩmakʉ̃ õãgoráa”, ãrĩ buea. 6 Irasũ buerã, masakare ĩgʉ̃sã pagʉsãmarãrẽ iritamubirimakʉ̃, Marĩpʉ dorerire ubu ĩãbéomakʉ̃ yáa, mʉsã ñekʉ̃sãmarã iriunadeare iritʉyadorerã. 7 Masaka ĩũrõ dita õãrõ yáa mʉsã. Ĩgʉ̃sã ĩãberogue ñerõ iririkʉrã ããrã. Iripoegue Marĩpʉya kerere weredupuyudi Isaías diayeta gojadi ããrĩmí mʉsã irigatorire gojagʉ. Ãsũ ãrĩ gojadi ããrĩmí: 8 Ĩĩsã masaka ĩgʉ̃sãya disi merã yʉre õãrõ wereníkererã, ĩgʉ̃sãya yʉjʉpũrãrĩgue yʉre neõ bʉremubema. 9 Irasiriro ĩgʉ̃sã yʉre bʉremurã nerẽrĩ wajamáa. Ĩgʉ̃sã bueri, yʉ doreri meta ããrã. Masaka doreri ããrã, ãrĩ gojadi ããrĩmí, ãrĩ yʉjʉmi Jesús fariseo bumarãrẽ. 10 Irasũ ãrĩ odo, masakare ĩgʉ̃ pʉro siiu, ãsũ ãrĩmi: —Yʉ wererire õãrõ pékũĩnú péka! 11 Sugʉ masakʉya disigue baari ñajãri, ĩgʉ̃rẽ ñegʉ̃ waamakʉ̃ iribea. Ĩgʉ̃ya disigue wiriri gapʉ, ĩgʉ̃rẽ ñegʉ̃ waamakʉ̃ yáa, ãrĩmi. 12 Ĩgʉ̃ irasũ ãrãdero pʉrʉ, gʉa ĩgʉ̃ buerã ĩgʉ̃ pʉro waa, ĩgʉ̃rẽ ãrĩbʉ: —¿Mʉ masĩrĩ? Mʉ irasũ ãrãdeare pérã, fariseo bumarã guakõãma, ãrĩbʉ. 13 Gʉa irasũ ãrĩmakʉ̃, Jesús ãsũ ãrĩ yʉjʉmi: —Yʉpʉ ʉ̃mʉgasigue ããrĩgṹ̶ ããrĩpereri ĩgʉ̃ otebirideare nugũrĩ merãta duua béogʉ irirosũ ĩgʉ̃sãrẽ béogʉkumi. 14 Irasirirã ĩgʉ̃sãrẽ irasũ ĩãkõãka! Ĩgʉ̃sã Marĩpʉyare masĩbirikererã, gajerã ĩgʉ̃yare masĩmerãrẽ buema. Irasirirã koye ĩãmerã gajerã koye ĩãmerãrẽ tʉ̃ãdupuyurã irirosũ ããrĩ́ma. Sugʉ koye ĩãbi gajigʉ koye ĩãbire tʉ̃ãdupuyuwãgãgʉ̃, ĩgʉ̃sã pẽrãgueta gobegue meéñajãkõãrãkuma, ãrĩmi Jesús. 15 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pégʉ, Pedro gapʉ Jesúre ãrĩmi: —Gʉare wereka! Masakʉ ĩgʉ̃ya disi wiriri keori, ¿naásũ ãrĩdʉaro yári? ãrĩmi. 16 Jesús yʉjʉmi: —¿Mʉsãde pémasĩberi dapa? 17 Ããrĩpereri marĩ baari, marĩya disigue ñajãa, parugue waa, pʉrʉ tariwereakõãa. 18 Masaka werenírĩ, ĩgʉ̃sãya disi wiriri ããrã. Ĩgʉ̃sã gũñarĩgue ñerĩrẽ oparã ñerõ wereníma. Iri ĩgʉ̃sãrẽ ñerã waamakʉ̃ yáa. 19 Ĩgʉ̃sã gũñarĩgue ñerĩ oparã ãsũ ããrĩ́ma. Ñerĩ gũñarã, masakare wẽjẽbéorã, gajigʉ marãpo, gajego marãpʉ merã ñerõ irirã, ʉ̃ma nome merã, nome ʉ̃ma merã ñerõ gãmebirarã, yajarã, ãrĩgatorã, masakare ñerõ kere wererã ããrĩ́ma. 20 Iri ñerĩ ĩgʉ̃sã gũñarĩgue opari, ĩgʉ̃sãrẽ ñerã waamakʉ̃ yáa. Masaka ĩgʉ̃sã ñekʉ̃sãmarã iriunaderosũ baaburi dupuyuro mojõkoebirimakʉ̃, ĩgʉ̃sãrẽ ñerã waamakʉ̃ iribea, ãrĩmi Jesús. 21 Pʉrʉ Jesús Tiro, Sidón wãĩkʉri makãrĩ ããrĩrṍgue waami. 22 Irogue ejamakʉ̃, sugo nomeõ Canaán nikũmo irogue ããrĩgṍ Jesús pʉro gainíjamo: —Yʉ Opʉ, David parãmi ããrĩturiagʉ yʉre bopoñaka! Yʉ magõ wãtĩ ñajãsũdeo bʉro ñerõ tarigo yámo, ãrĩmo. 23 Igo irasũ ãrĩmakʉ̃ pékeregʉ, Jesús igore yʉjʉbirimi. Irasirirã gʉa ĩgʉ̃ buerã ĩgʉ̃rẽ ãrĩbʉ: —Waadoreka igore! Marĩrẽ ñerõ gainí tʉyawãgãrimo, ãrĩbʉ. 24 Gʉa irasũ ãrĩmakʉ̃ pégʉ, Jesús igore ãrĩmi: —Yʉpʉ yʉre, Israel bumarã oveja dedirinerã irirosũ ããrĩrã́ direta iritamudoregʉ iriumi, ãrĩmi. 25 Igo Israel bumo ããrĩbirikerego, Jesús guburi pʉro ñadʉkʉpuri merã ejamejã, ãsũ ãrĩmo: —Yʉ Opʉ, yʉre iritamuka! ãrĩmo. 26 Jesús igore yʉjʉmi: —Wii opʉ ĩgʉ̃ pũrã baarire ẽma, diayéare ejomakʉ̃ õãbea, ãrĩmi. 27 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩkerepʉrʉ, igo gapʉ ĩgʉ̃rẽ ãrĩmo doja: —Yʉ Opʉ, irasũ ããrĩkerepʉrʉ, diayéa gapʉ wii marã baawasiridijurire baaboema, ãrĩmo. 28 Igo irasũ ãrĩmakʉ̃, Jesús igore yʉjʉmi: —Mʉ yʉre bʉremurĩ opataria. Mʉ sẽrẽrõsũta waarokoa, ãrĩmi. Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩripoeta, igo magõguere wãtĩ ñajãdi wiriakõãyupʉ. Irasirigo tariyupo. 29 Jesús irogue ããrãdi waa, Galilea wãĩkʉri ditaru tʉro tariwãgãmi. Pʉrʉ buúrugue mʉrĩa, eja doami. 30 Ĩgʉ̃ iro doamakʉ̃, wárã masaka ejama. Waamasĩmerãrẽ, koye ĩãmerãrẽ, werenímasĩmerãrẽ, poyarimasãrẽ, wárã gajerã pũrĩrikʉrãrẽ ĩgʉ̃ pʉro ãĩjapíma. Irasirigʉ Jesús ĩgʉ̃sãrẽ taumi. 31 Irasirimakʉ̃ ĩãrã, masaka ĩãgʉkakõãma. Werenímasĩbirinerã werenímakʉ̃ ĩãrã, poyarimasã ããrĩñerã tarimakʉ̃ ĩãrã, waamasĩbirinerã waamasĩmakʉ̃ ĩãrã, koye ĩãbirinerã ĩãmakʉ̃ ĩãrã, ĩãgʉkakõãma. Irasirirã Marĩpʉre: “Marĩ Israel bumarã Opʉ, turatarigʉ ããrĩ́mi”, ãrĩ, ʉsʉyari sĩma. 32 Pʉrʉ Jesús gʉare ĩgʉ̃ buerãrẽ siiu, ãrĩmi: —Ĩĩsã masakare bopoñarĩ merã ĩãa. Yʉ merã ʉrenʉgora ããrĩsiama. Ĩgʉ̃sãrẽ baari pereakõãa. Ĩgʉ̃sãrẽ ʉa merã ĩgʉ̃sãya wiirigue goedujáamakʉ̃ gããmebirikoa. Ĩgʉ̃sã baamerãta waarã́, maa dekota turari perea kõmoakõãbokuma, ãrĩmi. 33 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃, gʉa ĩgʉ̃ buerã ĩgʉ̃rẽ ãrĩbʉ: —¿Nasirisĩã, marĩ õõ masaka marĩrõgue ĩĩsã wárã masaka baaburire bokabokuri? ãrĩbʉ. 34 Jesús gʉare sẽrẽñami: —¿Diíkʉ pã́ duparure opari mʉsã? ãrĩmi. —Su mojõma pere gaji mojõ peru pẽrẽbejari duparu, irasũ ããrĩmakʉ̃ waaí mérãgã opáa, ãrĩ yʉjʉbʉ. 35 Irasirigʉ Jesús masakare yebague doadore, 36 su mojõma pere gaji mojõ peru pẽrẽbejari pã́ duparure, waaigã́dere ãĩ, Marĩpʉre ʉsʉyari sĩmi. Odo, pã́ duparure, waaigã́dere pea, gʉare sĩmi. Irasirirã gʉa irire masakare guerebʉ. 37 Irasirirã ããrĩpererã irire baayapiakõãma. Pʉrʉ ĩgʉ̃sã baadʉáadeare su mojõma pere gaji mojõ peru pẽrẽbejari puuirigora seasã, ʉtʉudobobʉ. 38 Iro baanerã: nome, majĩrã keoña marĩrõ ʉ̃ma direta keomakʉ̃, cuatro mil gora ããrĩmá. 39 Pʉrʉ Jesús masakare seretu odomakʉ̃, doódirugue mʉrĩñajãa, Magdala wãĩkʉrogue ĩgʉ̃ merã waakõãbʉ.

Mateo 16

1 Jesús Magdala wãĩkʉrogue ejadero pʉrʉ, fariseo bumarã, saduceo bumarã ĩgʉ̃rẽ ĩãrã ejarã: “Marĩpʉ turari merã iri ĩmurĩrẽ irika!” ãrĩma. “Ĩgʉ̃ irire irimasĩbi, diayeta Marĩpʉ iriudi meta ããrĩ́mi”, ãrĩdʉarã, irasũ ãrĩma. 2 Jesús gapʉ ĩgʉ̃sãrẽ yʉjʉmi: —Mʉsã ñamika abe õãrõ diiañajãmakʉ̃ ĩãrã: “Õãrĩ ñami ããrĩrokoa”, ãrã. 3 Boyoripoe ñípimakʉ̃ ĩãrã: “Dekonʉ ããrĩrokoa”, ãrã. Ũ̶marõmarẽ ĩãrã: “Ãsũ waarokoa”, ãrĩ masĩa. Irire õãrõ masĩkererã, inʉ Marĩpʉ turari merã yʉ iri ĩmurĩ gapʉre ĩãrã, neõ õãrõ pémasĩbea. 4 Dapora marã masaka ñerã, Marĩpʉre gããmemerã ããrĩ́ma. Yʉre Marĩpʉ turari merã gajino iri ĩmudorema. Ĩgʉ̃sã irasiridorekerepʉrʉ, Marĩpʉya kerere weredupuyudi Jonás iridea direta weregʉra, ãrĩmi. Irasũ ãrĩ odo, ĩgʉ̃sãrẽ béowãgã, gajerogue waakõãmi. 5 Pʉrʉ gʉa ditarugue taribujarã, pã́rẽ kãtikõãnerã ããrĩbú̶. 6 Irasirigʉ Jesús gʉare ãrĩmi: —Fariseo bumarã, saduceo bumarã ĩgʉ̃sã pã́ wemasãrĩ morẽrĩrẽ õãrõ pémasĩka! ãrĩmi. 7 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩrĩrẽ gʉa gapʉ pémasĩbiribʉ. Irasirirã gʉa basi gãme ãsũ ãrĩ wereníbʉ: —Marĩ pã́rẽ ãĩribiradeare ĩãgʉ̃, irasũ ãrĩkumi, ãrĩbʉ. 8 Gʉa irasũ ãrĩrĩrẽ masĩsĩã, gʉare sẽrẽñami: —¿Nasirirã: “Pã́rẽ ãĩribirabʉ”, ãrĩ gãme werenírĩ mʉsã? Yʉre mérõgã bʉremurĩ opáa mʉsã. 9 ¿Mʉsã pémasĩberi dapa? ¿Yʉ cinco mil ʉ̃marẽ su mojõma pã́ duparure dʉkawa ejodeare gũñaberi mʉsã? Ĩgʉ̃sã baayapiadero pʉrʉ, ¿diíkʉ puuirigora ĩgʉ̃sã baadʉáadeare mʉsã seasã ʉtʉudobori? 10 ¿Pʉrʉ yʉ su mojõma pere gaji mojõ peru pẽrẽbejari pã́ duparure dʉkawa, cuatro mil ʉ̃marẽ ejodeadere gũñaberi mʉsã? Ĩgʉ̃sã baayapiadero pʉrʉ, ¿diíkʉ puuirigora ĩgʉ̃sã baadʉáadeare mʉsã seasã ʉtʉudobori? 11 ¿Nasirirã mʉsã yʉ wererire pémasĩberi? Yʉ: “Fariseo bumarã, saduceo bumarã pã́ wemasãrĩ morẽrĩrẽ õãrõ pémasĩka!” ãrĩgʉ̃, pã́rẽ ãrĩgʉ̃ meta iriabʉ, ãrĩmi. 12 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pérã, gʉa pémasĩbʉ. Pã́ wemasãrĩ morẽrĩrẽ ãrĩgʉ̃ meta irimi. Fariseo bumarã, saduceo bumarã ãrĩgatori merã bueri gapʉre: “Õãrõ pémasĩka!” ãrĩgʉ̃ irimi. 13 Pʉrʉ Jesús Cesarea Filipo wãĩkʉri makã pʉrogue waami. Irogue eja, gʉare ĩgʉ̃ buerãrẽ sẽrẽñami: —Masaka yʉre ããrĩpererã tĩ́gʉ̃rẽ, ¿naásũ ãrĩ gũñarĩ? ãrĩmi. 14 Gʉa ĩgʉ̃rẽ yʉjʉbʉ: —Surãyeri mʉrẽ: “Juan masakare wãĩyerimasʉ̃ ããrĩ́mi”, ãrĩma. Gajerã: “Elías ããrĩ́mi”, gajerã: “Jeremías ããrĩ́mi, o gajigʉ Marĩpʉya kerere weredupuyurimasʉ̃ ããrĩ́mi”, ãrĩma, ãrĩbʉ. 15 Irasũ ãrĩmakʉ̃, Jesús gʉare sẽrẽñami: —Mʉsãkoa yʉre, ¿naásũ ãrĩ gũñarĩ? ãrĩmi. 16 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pégʉ, Simón Pedro ĩgʉ̃rẽ ãrĩmi: —Mʉ, Marĩpʉ iriudi, Cristo ããrã. Marĩpʉ okanígʉ̃ magʉ̃ ããrã mʉ, ãrĩmi. 17 Irasũ ãrĩmakʉ̃, Jesús ĩgʉ̃rẽ yʉjʉmi: —Simón, Jonás magʉ̃, mʉ yʉre yʉjʉri, masaka mʉrẽ weredea meta ããrã. Yʉpʉ ʉ̃mʉgasigue ããrĩgṹ̶ irire mʉrẽ masĩmakʉ̃ yámi. Irasirigʉ mʉ ʉsʉyari opáa. 18 Mʉrẽ werea. Mʉ “Pedro” wãĩkʉa. I ʉ̃tãye weka turari wiire iriboderosũ yʉ mʉ merã yaarãrẽ yʉre bʉremuturarã ããrĩmakʉ̃ irigʉkoa. Irasirigʉ wãtĩ ĩgʉ̃ turari merã yʉre bʉremurãrẽ neõ tarinʉgãbirikumi. 19 Yʉ mʉrẽ Marĩpʉ ĩgʉ̃yarãrẽ doreroguema sawire sĩgʉkoa, mʉ iroguemarẽ iridoreburire. Irasirigʉ mʉ Marĩpʉ ʉ̃mʉgasigue ããrĩgṹ̶ dorerosũta: “I ʉ̃mʉguere ãsũ waabirikõãburo”, ãrĩmakʉ̃, irire waabirimakʉ̃ irigʉkumi. Mʉ ĩgʉ̃ dorerosũta: “I ʉ̃mʉguere ãsũ waaburo”, ãrĩmakʉ̃, irire waamakʉ̃ irigʉkumi, ãrĩmi Jesús. 20 Jesús irasũ ãrãdero pʉrʉ, gʉare ãrĩmi: —Gajerã masakare yʉre: “Marĩpʉ iriudi, Cristo ããrĩ́mi ĩĩ”, ãrĩ werebirikõãka! ãrĩmi. 21 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩrĩnʉ merãta Jesús gʉare ĩgʉ̃ buerãrẽ ĩgʉ̃ boaburire werenʉgãmi: —Yʉre Jerusalẽ́gue waaró ããrã. Irogue marã: judío masaka mʉrã, paía oparã, Moisés gojadeare buerimasã yʉre bʉro ñerõ tarimakʉ̃ irirãkuma. Yʉre wẽjẽrãkuma. Ĩgʉ̃sã irasirikerepʉrʉ, ʉrenʉ waaró merã Marĩpʉ yʉre masũgʉkumi, ãrĩmi. 22 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pégʉ, Pedro Jesúre yoaweyarogue ãĩa, ĩgʉ̃rẽ ãsũ ãrĩmi: —Yʉ Opʉ, irire ãrĩbirikõãka! Marĩpʉ, mʉ ãrĩrõsũ mʉrẽ waamakʉ̃ kãmutaburo. Mʉ ãrĩrõsũ mʉrẽ waabirikõãburo, ãrĩmi. 23 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pégʉ, Jesús gãmenʉgã, ĩgʉ̃rẽ ãsũ ãrĩmi: —Satanás, yʉ pʉrore wirika! Mʉ, Marĩpʉ yʉre dorerire iribirimakʉ̃ iridʉagʉ yáa. Marĩpʉ gããmerĩrẽ gũñabea. Masaka gũñarõsũ gũñáa mʉ, ãrĩmi. 24 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩ odo, gʉare ãrĩmi: —Sugʉ yʉre tʉyadʉagʉ ĩgʉ̃ iridʉarire piriburo. Irasirigʉ yʉre tʉyadʉari waja curusague pábiatú wẽjẽsũbu irirosũ ããrĩkeregʉ, neõ piriro marĩrõ yʉre tʉyaníkõãburo. 25 Sugʉ i ʉ̃mʉgue ĩgʉ̃ya okari direta maĩgʉ̃ peamegue béosũgʉkumi. Gajigʉ gapʉ yʉre tʉyari waja gajerã ĩgʉ̃rẽ wẽjẽkerepʉrʉ, Marĩpʉ pʉrogue ĩgʉ̃ merã ʉsʉyari bokagʉkumi. 26 Sugʉ masakʉ i ʉ̃mʉmarẽ ããrĩpereri opakeregʉ, ĩgʉ̃ boari pʉrʉ waaburi gapʉre gũñabiri waja peamegue waagú̶, õãrĩrẽ neõ wajatabirikumi. Irasirigʉ i ʉ̃mʉgue opari direta gũñagʉ̃, ĩgʉ̃ boadero pʉrʉ, peamegue béosũgʉkumi. Iroguere ĩgʉ̃ wiridʉagʉ i ʉ̃mʉgue opari merã neõ wajarimasĩbirikumi. 27 Yʉ ããrĩpererã tĩ́gʉ̃, Yʉpʉ gosewasiriri merã, ĩgʉ̃rẽ wereboerã merã i ʉ̃mʉguere dupaturi aarigú̶, ããrĩpererã masakare ĩgʉ̃sã irideakʉ keoro wajarigʉkoa. 28 Diayeta werea yʉ. Surãyeri mʉsã õõguere ããrĩrã́ mʉsã boaburo dupuyuro yʉ ããrĩpererã tĩ́gʉ̃, Opʉ ñajãmakʉ̃ ĩãrãkoa, ãrĩmi Jesús.

Mateo 17

1 Su mojõma pere gaji mojõ suru pẽrẽbejarinʉrĩ pʉrʉ, Jesús Pedrore, Santiagore, ĩgʉ̃ pagʉmʉ Juãrẽ ʉ̃marĩ buúrugue siiu mʉrĩãmi. 2 Iri buúru wekague ĩgʉ̃sã mʉrĩjadero pʉrʉ, ĩgʉ̃sã ĩũrõ ĩgʉ̃ deyori gorawayuakõãyupʉ. Ĩgʉ̃ diapu abe ʉ̃mʉmʉ irirosũ gosewasiriyuro. Ĩgʉ̃ya suríro goseriñe, õãrõ borero waayuro. 3 Irasũ waaripoeta iripoegue marã Moisés, Elías Jesús merã weretamunímakʉ̃ ĩãñurã. 4 Ĩgʉ̃sãrẽ ĩãgʉ̃, Pedro Jesúre ãrĩyupʉ: —Gʉa Opʉ, marĩ õõ ããrĩmakʉ̃ õãtaridʉáa. Mʉ gããmemakʉ̃, õõguere ʉre wiigã irigʉra. Mʉya wii, Moiséya wii, Elíaya wii irigʉra, ãrĩyupʉ. 5 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩ wereníripoe, õãrõ gosewasiriri mikãyebo ĩgʉ̃sãrẽ túbiakõãyuro. Iri yebo poekague Marĩpʉ ãsũ ãrĩ werenímakʉ̃ péñurã: —Ĩĩ yʉ magʉ̃, yʉ maĩgʉ̃ ããrĩ́mi. Ĩgʉ̃ merã bʉro ʉsʉyáa. Õãrõ péka ĩgʉ̃rẽ! ãrĩyupʉ. 6 Irasũ ãrĩmakʉ̃ pérã, Jesús buerã bʉro güiri merã, ejamejã, ĩgʉ̃sãya diapurire yebague moomejãkõãñurã. 7 Ĩgʉ̃sã irasirimakʉ̃ ĩãgʉ̃, Jesús ĩgʉ̃sã pʉro waa, ĩgʉ̃sãrẽ moãña: —Wãgãnʉgãka! Güibirikõãka! ãrĩyupʉ. 8 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ ĩũrã, gajerãrẽ ĩãbiriñurã. Jesús direta ĩãñurã. 9 Pʉrʉ buúrugue ããrãnerã dijariñurã. Irogue dijarigʉ Jesús ĩgʉ̃sãrẽ turaro merã ãrĩyupʉ: —Dapora mʉsã ĩãdeare gajerãrẽ werebirikõãka! Yʉ ããrĩpererã tĩ́gʉ̃ boa, masãdero pʉrʉgue irire wereka! ãrĩyupʉ. 10 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃, ĩgʉ̃ buerã ĩgʉ̃rẽ sẽrẽñañurã: —¿Nasirirã Moisés gojadeare buerimasã: “Cristo, Marĩpʉ iriubu aariburo dupuyuro Elías aaripʉrorigʉkumi”, ãrĩrĩ? ãrĩ sẽrẽñañurã. 11 Jesús ĩgʉ̃sãrẽ yʉjʉyupʉ: —Mʉsã ãrĩrõsũta Elías aaripʉrorigʉkumi ããrĩpererire ãmuyubu. 12 Yʉ gapʉ ãsũ ãrĩ weregʉra mʉsãrẽ. Elías ejasiami. Ĩgʉ̃ ejakerepʉrʉ, masaka ĩgʉ̃rẽ ĩãmasĩbirima. Irasirirã ĩgʉ̃sã gããmerõ iridʉarire ĩgʉ̃rẽ ñerõ irima. Ĩgʉ̃rẽ iriderosũta yʉ ããrĩpererã tĩ́gʉ̃rẽ ñerõ irirãkuma, ãrĩyupʉ. 13 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pérãgue, pémasĩñurã. “Ĩgʉ̃: ‘Elías ejasiami’, ãrĩgʉ̃, Juan masakare wãĩyedire ãrĩgʉ̃ yámi”, ãrĩ masĩñurã pama. 14 Pʉrʉ ĩgʉ̃sã buúrugue ããrãnerã wárã masaka pʉro dijajama. Ĩgʉ̃sã dijajamakʉ̃ ĩãgʉ̃, sugʉ masakʉ aari, Jesús pʉro ñadʉkʉpuri merã ejamejã, ĩgʉ̃rẽ ãrĩmi: 15 —Yʉ Opʉ, yʉ magʉ̃rẽ bopoñaka! Ĩgʉ̃ ñamasĩrĩrĩ opagʉ ããrĩ́mi. Bʉro ñerõ tarinami. Irasirigʉ peamegue meémejãma, diaguedere meébianokõãmi. 16 Irasirigʉ ĩgʉ̃rẽ mʉ buerã pʉrogue ãĩjadabʉ. Ĩgʉ̃sã ĩgʉ̃rẽ taumasĩbirama, ãrĩmi. 17 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pégʉ, Jesús yʉjʉmi: —Mʉsã dapora marã, yʉre bʉremurĩ opamerã, diayemarẽ neõ pémasĩmerã ããrã. ¿Noópã yoaripoe mʉsã merã ããrĩgʉkuri? ¿Noópã yoaripoe mʉsã yʉre bʉremubirire gũñaturagʉkuri? Majĩgʉ̃rẽ õõ gapʉ ãĩrika! ãrĩmi. 18 Ĩgʉ̃rẽ ãĩjamakʉ̃, Jesús wãtĩ majĩgʉ̃guere ããrĩgṹ̶rẽ: “Wirika ĩgʉ̃rẽ!” ãrĩmi. Jesús ĩgʉ̃rẽ béowiumakʉ̃ta, majĩgʉ̃ tariakõãmi. 19 Pʉrʉ gʉa Jesús buerã gajerã péberogue ĩgʉ̃rẽ sẽrẽñabʉ: —¿Nasirirã gʉa gapʉ wãtĩrẽ béowiumasĩbirayuri? ãrĩbʉ. 20 Jesús yʉjʉmi: —Mʉsã Marĩpʉre mérõgã bʉremurĩ opasĩã, ĩgʉ̃rẽ béowiumasĩbirabʉ. Diayeta mʉsãrẽ werea. Mʉsã bʉremurĩ opari mostaza wãĩkʉri yegãpã irirosũ ããrĩkerepʉrʉ, i buúrure: “Sõõgue waaburo”, ãrĩ masĩbokoa. Mʉsã irasũ ãrĩmakʉ̃, i buúru mʉsã dorerosũta waabokoa. Marĩpʉre bʉremurĩ oparã ããrĩpererire irimasĩa. 21 Ĩĩno wãtĩrẽ béowiudʉarã, bereri merã Marĩpʉre bʉro sẽrẽrõ gããmea, ãrĩmi. 22 Pʉrʉ Galilea nikũgue gʉa waagorenabʉ. Irogue Jesús gʉare ãrĩmi: —Masaka yʉre ããrĩpererã tĩ́gʉ̃rẽ ñeã, gajerãguere wiarãkuma. 23 Ĩgʉ̃sã yʉre wẽjẽrãkuma. Yʉre wẽjẽadero pʉrʉ, ʉrenʉ waaró merã Marĩpʉ yʉre masũgʉkumi, ãrĩmi. “Yʉre wẽjẽrãkuma”, ãrĩmakʉ̃ pérã, gʉa bʉro bʉjawerebʉ. 24 Pʉrʉ gʉa Jesús merã Capernaugue waabʉ. Irogue ejadero pʉrʉ, Marĩpʉya wiima ããrĩburire niyeru wajaseabosarimasã Pedro pʉro eja, ĩgʉ̃rẽ sẽrẽñama: —¿Mʉsãrẽ buegʉ Marĩpʉya wiima ããrĩburire niyeru wajariri? ãrĩma. 25 Pedro ĩgʉ̃sãrẽ yʉjʉmi: —Wajarimi, ãrĩmi. Pʉrʉ Pedro wiigue ñajãa, Jesúre sẽrẽñaburipoeta Jesús gapʉ ĩgʉ̃rẽ sẽrẽñapʉrorimi: —Simón, ¿naásũ gũñarĩ mʉ? I ʉ̃mʉ marã oparã masakare niyeru wajaseadʉarã, ¿noã gapʉre wajaseakuri? ¿Ĩgʉ̃sãyarãrẽ, o gajero marã ĩgʉ̃sãya nikũgue ejanerã gapʉre wajaseakuri? ãrĩmi. 26 —Gajero marã gapʉre wajaseakuma, ãrĩ yʉjʉmi Pedro. Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃, Jesús ãrĩmi: —Irasirigʉ sugʉ opʉ ĩgʉ̃yarãrẽ wajaseabirikumi. 27 Marĩpʉyarã marĩ ããrĩkererã, Marĩpʉya wiima ããrĩburire niyeru wajaseabosarãrẽ marĩ merã guamakʉ̃ iribirikoa. Irasirirã wajarirãkoa. Wejerida ãĩ, ditarugue waaí wẽjẽgʉ̃ waaka! Baapʉrorigʉre túwea ãĩka! Ĩgʉ̃ya disigue niyeru tire bokagʉkoa. Pʉrʉ iriti merã marĩ pẽrãyare Marĩpʉya wiima ããrĩburire wajarigʉ waaka! ãrĩmi.

Mateo 18

1 Iripoere gʉa Jesús buerã ĩgʉ̃ pʉro eja, sẽrẽñabʉ: —Ũ̶mʉgasigue Marĩpʉ ĩgʉ̃yarãrẽ doreroguere, ¿noã gʉa watopere ããrĩpererã nemorõ ããrĩgʉkuri? ãrĩbʉ. 2 Gʉa irasũ ãrĩmakʉ̃, Jesús majĩgʉ̃rẽ siiu, ĩgʉ̃rẽ gʉa watopegue ãĩnú, ãrĩmi: 3 —Diayeta mʉsãrẽ werea. “Majĩgʉ̃ irirosũ ããrã, gajerã nemorõ ããrĩbea”, ãrĩ gũñaka! Mʉsã: “Gajerã nemorõ ããrã”, ãrĩ gũñarĩrẽ gorawayumerã, ʉ̃mʉgasigue Marĩpʉ ĩgʉ̃yarãrẽ doreroguere neõ waabirikoa. 4 Sugʉ ĩgʉ̃ basi: “Yʉ ubu ããrĩgṹ̶, majĩgʉ̃ irirosũ ããrã”, ãrĩ gũñagʉ̃, Marĩpʉ ʉ̃mʉgasigue ããrĩgṹ̶ ĩũrõ gajerã nemorõ ããrĩ́mi. 5 Sugʉ yaagʉre, ĩĩ majĩgʉ̃ irirosũ ããrĩgṹ̶rẽ õãrõ bokatĩrĩñeãgʉ̃ yʉdere bokatĩrĩñeãmi. 6 ’Sugʉ yʉre bʉremurãrẽ ĩĩ majĩgʉ̃ irirosũ ããrĩrã́rẽ ñerõ irimakʉ̃ irigʉno, bʉro wajamoãsũgʉkumi. Irasiriro ĩgʉ̃ gajerãrẽ ñerõ irimakʉ̃ iriburi dupuyuro masaka ĩgʉ̃rẽ wáriye ʉ̃tãye merã wṹ̶nugũgue siasiu, wádiyague meéyomakʉ̃ õãbokoa. 7 I ʉ̃mʉguere masakare ñerõ irimakʉ̃ iriri ããrã. Irasirirã ñerõ tarima. I ĩgʉ̃sãrẽ ñerõ irimakʉ̃ iriri ããrĩníkõãrokoa. Gajerãrẽ ñerõ irimakʉ̃ irigʉno gapʉ ñetariro tarigʉkumi. 8 ’Irasirirã mʉsãya mojõ, o gubu merã ñerõ irirã, iri mojõrẽ, o iri gubure dititá béorosũ iri ñerõ iririre pirika! Su mojõ, o su gubu opakererã, Marĩpʉ pʉrogue waamakʉ̃ õãtarirokoa. Ñerõ iririre pirimerã gapʉ perebiri peamegue béosũrãkuma. Ĩgʉ̃sã pe mojõ, o pe gubu opakererã, peamegue waamakʉ̃ ñetarirokoa. 9 Mʉsãya koyeru merã ĩã, ñerõ irirã, irirure goreweabéorosũ iri ñerõ iririre pirika! Su koyeru opakererã, Marĩpʉ pʉrogue waamakʉ̃ õãtarirokoa. Ñerõ iririre pirimerã gapʉ perebiri peamegue béosũrãkuma. Ĩgʉ̃sã pe koyeru opakererã, peamegue waamakʉ̃ ñetarirokoa. 10 ’Neõ sugʉ ĩĩsã majĩrãrẽ ubu ĩãbéobirikõãka! Mʉsãrẽ werea. Ũ̶mʉgasigue Yʉpʉre wereboerã ĩgʉ̃sãrẽ korerã ĩgʉ̃ merã ããrĩníkõãma, ĩgʉ̃sãrẽ ĩgʉ̃ iritamudorerire irimurã. 11 Yʉ ããrĩpererã tĩ́gʉ̃ dediribonerãrẽ taugʉ aarigú̶ iribʉ. 12 ’Yʉ wererire, ¿naásũ gũñarĩ? Ovejare korerimasʉ̃ cien oveja opagʉ, sugʉ oveja dedirimakʉ̃ ĩãgʉ̃, gajerã noventa y nueve ovejare makã tʉro ĩgʉ̃sã baarogue duripíkõã, dediriadire ãmagṹ̶ waakumi. 13 Diayeta mʉsãrẽ werea. Ĩgʉ̃rẽ bokagʉ, gajerã noventa y nueve dediribiranerã nemorõ ĩgʉ̃rẽ ʉsʉyakumi. 14 Ãsũta Marĩpʉ ʉ̃mʉgasigue ããrĩgṹ̶ ĩĩsã majĩrã irirosũ ããrĩrã́rẽ dedirimakʉ̃ gããmebemi, ãrĩmi Jesús. 15 Irasũ ãrĩ odo, ãsũ ãrĩ werenemomi: —Mʉyagʉ mʉrẽ ñerõ irimakʉ̃, gajerã péberogue ĩgʉ̃ merã irire wereníka! Ĩgʉ̃ irire õãrõ merã ãmudʉagʉ: “Mʉrẽ ñerõ iribʉ! Kãtika yʉ irideare!” ãrĩmakʉ̃, mʉsã dupaturi ʉsʉyari merã gãme wapikʉrãkoa. 16 Ĩgʉ̃ irire ãmudʉabirimakʉ̃, sugʉ o pẽrãrẽ siiu, dupaturi ĩgʉ̃ pʉro waaka! Ĩgʉ̃sã péurogue ĩgʉ̃ mʉrẽ ñerõ irideare wereka! Irasiriro Marĩpʉya werenírĩ gojadea pũgue dorederosũta pẽrã o ʉrerã iri ñerõ irideare wererire pédero pʉrʉ: “Diayeta irasũ waabʉ”, ãrĩ masĩrãkuma. 17 Mʉrẽ ñerõ iridi ĩgʉ̃sã péurogue ãmudʉabirimakʉ̃, ããrĩpererã yʉre bʉremurã merã nerẽ, ĩgʉ̃sãrẽ ĩgʉ̃ ñerõ irideare wereka! Ĩgʉ̃sã péuroguedere ãmudʉabirimakʉ̃ ĩãrã, ĩgʉ̃rẽ: “Marĩpʉre bʉremubi, o romano marã opʉre ñegʉ̃ niyeru wajaseabosarimasʉ̃ irirosũ ããrĩ́mi”, ãrĩ ĩãka! 18 ’Diayeta mʉsãrẽ werea. Mʉsã Marĩpʉ ʉ̃mʉgasigue ããrĩgṹ̶ dorerosũta: “I ʉ̃mʉguere ãsũ waabirikõãburo”, ãrĩmakʉ̃, irire waabirimakʉ̃ irigʉkumi. Mʉsã ĩgʉ̃ dorerosũta: “I ʉ̃mʉguere ãsũ waaburo”, ãrĩmakʉ̃, irire waamakʉ̃ irigʉkumi. 19 ’Gajidere mʉsãrẽ werea. Mʉsã pẽrã sʉrosũ gũñarĩ merã: “Ãsũ Marĩpʉre sẽrẽrã!” ãrĩmakʉ̃, Yʉpʉ ʉ̃mʉgasigue ããrĩgṹ̶ mʉsã sẽrẽrõsũta irigʉkumi. 20 Pẽrã, o ʉrerã yʉre bʉremurã nerẽmakʉ̃, yʉde ĩgʉ̃sã watopegue ããrã, ãrĩmi Jesús. 21 Irasũ ãrĩmakʉ̃ pégʉ, Pedro Jesús pʉro ejanʉgã, ãsũ ãrĩ sẽrẽñami ĩgʉ̃rẽ: —Yʉ Opʉ, ¿diíkʉgora yaagʉ yʉre ĩgʉ̃ ñerõ irimakʉ̃ kãtigʉkuri? ¿Su mojõma pere gaji mojõ peru pẽrẽbejarigora ĩgʉ̃ yʉre ñerõ irimakʉ̃ kãtigʉkuri? ãrĩmi. 22 Jesús ĩgʉ̃rẽ yʉjʉmi: —“Su mojõma pere gaji mojõ peru pẽrẽbejarigora ĩgʉ̃ yʉre ñerõ irimakʉ̃ kãtigʉkoa”, ãrĩbirikõãka! Ĩgʉ̃ ñerõ irinarikʉ kãtika! ãrĩmi. 23 Irasũ ãrĩ odo, keori merã buemi gʉare Jesús: —Irasiriro Marĩpʉ ʉ̃mʉgasigue ããrĩgṹ̶ ĩgʉ̃yarãrẽ doreri ãsũ ããrã. Sugʉ opʉ ĩgʉ̃rẽ moãboerimasãrẽ ĩgʉ̃sã ĩgʉ̃rẽ wajamorĩrẽ wajaridorekumi. 24 Ĩgʉ̃sã ĩgʉ̃rẽ wajamorĩrẽ ãmunʉgãripoe gajerã ĩgʉ̃yarã sugʉ wáro wajamogʉ̃rẽ ĩgʉ̃ pʉro ãĩakuma. 25 Ĩgʉ̃ wajamorĩrẽ wajarimasĩbirimakʉ̃ ĩãgʉ̃, ĩgʉ̃ opʉ ĩgʉ̃yarãrẽ: “Ĩgʉ̃rẽ, ĩgʉ̃ marãpore, ĩgʉ̃ pũrãrẽ ĩgʉ̃ opari ããrĩpereri merã gajerãguere duarã waaka!” ãrĩkumi. “Irasirigʉ ĩgʉ̃sãrẽ duari waja merã ĩgʉ̃ yʉre wajamorĩrẽ wajarigʉkumi”, ãrĩkumi. 26 ’Irasũ ãrĩmakʉ̃ pégʉ, wáro wajamogʉ̃ gapʉ ñadʉkʉpuri merã ejamejã, ĩgʉ̃ opʉre bʉro sẽrẽkumi: “Yʉ opʉ, gʉare gajerãguere duabirikõãka! Yúka dapa! Bopoñaka yʉre! Mʉrẽ yʉ wajamorĩ ããrĩpererire wajaripeokõãgʉkoa”, ãrĩkumi. 27 ’Irasũ ãrĩmakʉ̃ pégʉ, ĩgʉ̃rẽ bopoñarĩ merã ĩã, ĩgʉ̃rẽ wiukumi. “Ĩgʉ̃ wajamodea pereakõãa”, ãrĩ, irire kãtipeokõãkumi. 28 Ĩgʉ̃ irasiriadero pʉrʉ, wáro wajamodi waa, gajigʉ ĩgʉ̃ merãmʉ ĩgʉ̃ opʉre moãboerimasʉ̃rẽ bokajakumi. Ĩgʉ̃ merãmʉ gapʉ ĩgʉ̃rẽ mérõgã wajamokumi. Ĩgʉ̃rẽ bokajagʉ, mata ĩgʉ̃ya wṹ̶nugũrẽ bʉro ñeã: “Murĩgora, yʉre mʉ wajamorĩrẽ wajaripurumuka!” ãrĩkumi. 29 ’Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃, ĩgʉ̃ merãmʉ gapʉ ñadʉkʉpuri merã ejamejã, ĩgʉ̃rẽ bʉro sẽrẽkumi: “Yúka dapa! Bopoñaka yʉre! Mʉrẽ yʉ wajamorĩ ããrĩpererire wajaripeokõãgʉkoa”, ãrĩkumi. 30 Ĩgʉ̃ bʉro sẽrẽmakʉ̃ pékeregʉ, ĩgʉ̃rẽ yʉjʉbirikumi. Irasirigʉ ĩgʉ̃rẽ peresugue iridorekumi. “Yʉre ĩgʉ̃ wajamorĩrẽ wajaripeomakʉ̃gue wiuka!” ãrĩkumi. 31 ’Wáro wajamodi ĩgʉ̃rẽ mérõgã wajamogʉ̃rẽ irasirimakʉ̃ ĩãrã, gajerã moãboerimasã bʉro bʉjawereri merã ĩgʉ̃ iriadea ããrĩpererire ĩgʉ̃sã opʉre wererã waakuma. 32 Irire pégʉ, ĩgʉ̃sã opʉ wáro wajamodire siiu, ãsũ ãrĩkumi: “Mʉ ñetaria. Mʉ yʉre bʉro sẽrẽmakʉ̃, mʉ yʉre wajamodeare kãtipeokõãbʉ. 33 Yʉ irasirikerepʉrʉ, mʉ gapʉ mʉ merãmʉrẽ ĩgʉ̃ mʉrẽ mérõgã wajamodeare kãtibirayuro. Mʉ yʉre wajamodeare yʉ kãtiderosũta ĩgʉ̃ mʉrẽ wajamodeadere mʉ kãtimakʉ̃ õãtariboakuyo. ¿Nasirigʉ ĩgʉ̃rẽ bopoñabirari mʉ?” ãrĩkumi. 34 ’Irasũ ãrĩ odo, ĩgʉ̃ merã bʉro guagʉ, ĩgʉ̃rẽ peresu irikumi bʉro wajamoãdoregʉ. Ĩgʉ̃ wajamorĩrẽ wajaripeobi neõ wiribirikumi, ãrĩ weremi Jesús. 35 Pʉrʉ ãsũ ãrĩnemomi: —Yʉpʉ ʉ̃mʉgasigue ããrĩgṹ̶ mʉsãrẽ irasũta wajamoãgʉkumi, mʉsãyarã ĩgʉ̃sã mʉsãrẽ ñerõ irideare mʉsã õãrõ merã kãtibirimakʉ̃, ãrĩmi.

Mateo 19

1 Jesús irire wereadero pʉrʉ, Galilea nikũgue ããrãdi gʉa ĩgʉ̃ buerã merã Judea nikũgue waa, dia Jordán wãĩkʉdiya gaji koepʉgue waami. 2 Irogue waamakʉ̃ ĩãrã, wárã masaka ĩgʉ̃rẽ tʉyama. Irasirigʉ irogue pũrĩrikʉrãrẽ taumi. 3 Irasirimakʉ̃ ĩãrã, surãyeri fariseo bumarã Jesús pʉro eja, ĩgʉ̃rẽ ñerĩ ĩgʉ̃ werenímakʉ̃ iridʉarã, sẽrẽñama: —¿Sugʉ masakʉ ĩgʉ̃ gããmerõ ĩgʉ̃ marãpore béomakʉ̃, marĩ doreri ããrĩkuri? ãrĩma. 4 Jesús ĩgʉ̃sãrẽ yʉjʉmi. —¿Marĩpʉya werenírĩ gojadea pũrẽ buebiriri mʉsã? Ãsũ ãrĩ gojasũdero ããrĩbú̶: “Neõgoraguere Marĩpʉ i ʉ̃mʉrẽ irigʉ, ʉ̃mú̶ʉ, nomeõ iridi ããrĩmí”, ãrĩ gojasũdero ããrĩbú̶. 5 Ãsũ ãrĩ gojanemosũdero ããrĩbú̶ doja: “Sugʉ ʉ̃mú̶ʉ ĩgʉ̃ pagʉsãmarãrẽ wiri, ĩgʉ̃ marãpo merã ããrĩgʉkumi. Irasirirã ĩgʉ̃sã pẽrã ããrĩkererã, Marĩpʉ ĩũrõ su dupʉta irirosũ ããrĩrãkuma”, ãrĩ gojasũdero ããrĩbú̶. 6 Irasirirã pẽrã irirosũ ããrĩbema. Su dupʉta irirosũ ããrĩ́ma. Marĩpʉ ĩgʉ̃sãrẽ su dupʉta irirosũ ããrĩmakʉ̃ iridero pʉrʉ, gajigʉ ĩgʉ̃sãrẽ gãme béomakʉ̃ iribirikõãrõ gããmea, ãrĩmi Jesús. 7 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pérã, fariseo bumarã sẽrẽñama doja: —Mʉ irasũ ãrĩkerepʉrʉ, Moisés gapʉ ãsũ ãrĩ gojadi ããrĩmí: “Sugʉ ĩgʉ̃ marãpore béodʉagʉ: ‘I waja merã mʉrẽ béoa’, ãrĩ gojari pũrẽ sĩrõ gããmea”, ãrĩ gojadi ããrĩmí. ¿Nasirigʉ irasũ ãrĩ gojayuri? ãrĩma. 8 Jesús ĩgʉ̃sãrẽ yʉjʉmi: —Mʉsã ñekʉ̃sãmarã Marĩpʉ dorerire iridʉabirimakʉ̃ ĩãgʉ̃: “Mʉsã marãposã nomerẽ béomasĩa”, ãrĩ gojadi ããrĩmí Moisés. Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩ gojakerepʉrʉ, neõgoragueta Marĩpʉ mʉsã marãposã nomerẽ béomakʉ̃ gããmebiridi ããrĩmí. 9 Mʉsãrẽ werea. Sugo marãpʉkʉgo gajigʉ merã ñerõ iribirikerepʉrʉ, igo marãpʉ gapʉ igore béo, gajegore marãpokʉgʉ, igo merã ñerõ irigʉ yámi. Gajigʉ béodeore marãpokʉgʉde igo merã ñerõ irigʉ yámi, ãrĩmi. 10 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pérã, gʉa ĩgʉ̃ buerã ãrĩbʉ: —Ĩgʉ̃sã marãposã nomerẽ béo, gajego merã ããrĩmakʉ̃ õãbea. Irasirirã marãpo marĩmakʉ̃ õãbokoa, ãrĩbʉ. 11 Jesús gʉare yʉjʉmi: —Ããrĩpererã masaka marãpo, o marãpʉ marĩrãta ããrĩbokatĩũbirikuma. Marĩpʉ marãpokʉdorebirinerã, o marãpʉkʉdorebirinerã dita bokatĩũmasĩma. 12 Surãyeri ʉ̃ma marãpokʉmasĩbema. Ĩgʉ̃sã watopegue surãyeri ʉ̃ma deyoarãgueta poyarimasã ããrĩnerã nomerẽ marãpokʉmasĩbema. Masaka gajerã ʉ̃marẽ marãpokʉmasĩbirimakʉ̃ yáma. Gajerã ʉ̃ma, Marĩpʉ ʉ̃mʉgasigue ããrĩgṹ̶ ĩgʉ̃yarãrẽ doregʉya direta iridʉarã marãpokʉbema. Irasirirã marãpo, o marãpʉ marĩrã ããrĩbokatĩũdʉarã, ãsũta ããrĩníkõãburo, ãrĩmi Jesús. 13 Pʉrʉ masaka majĩrãrẽ Jesús pʉro ãĩjama, ĩgʉ̃sãrẽ ñapeo, Marĩpʉre ĩgʉ̃sãya ããrĩburire sẽrẽbosadorerã. Ĩgʉ̃sã ãĩjamakʉ̃ ĩãrã, gʉa ĩgʉ̃ buerã ĩgʉ̃sãrẽ bokatĩrĩ: “Ĩgʉ̃rẽ garibobirikõãka!” ãrĩbʉ. 14 Jesús gapʉ gʉare ãrĩmi: —Majĩrã yʉ pʉrogue aariburo. Kãmutabirikõãka ĩgʉ̃sãrẽ! Ũ̶mʉgasigue Marĩpʉ ĩgʉ̃yarãrẽ dorerogue ããrĩmurã, ĩĩsã majĩrã yʉre ʉsʉyari merã bokatĩrĩñeãrã irirosũ ããrĩ́ma, ãrĩmi. 15 Irasirigʉ majĩrãrẽ ñapeo, Marĩpʉre ĩgʉ̃sãya ããrĩburire sẽrẽbosa odo, gajerogue waakõãmi doja. 16 Pʉrʉ sugʉ maamʉ Jesús pʉrogue eja, ĩgʉ̃rẽ sẽrẽñami: —Õãgʉ̃ buegʉ, yʉ ʉ̃mʉgasigue perebiri okari opadʉagʉ, ¿ñeéno õãrĩrẽ irigʉkuri? ãrĩmi. 17 Jesús ĩgʉ̃rẽ ãrĩmi: —¿Nasirigʉ yʉre: “Õãgʉ̃ ããrã”, ãrĩrĩ? Marĩpʉ sugʉta õãgʉ̃ ããrĩ́mi. Mʉ ʉ̃mʉgasigue perebiri okari opadʉagʉ, Marĩpʉ dorerire irika! ãrĩmi. 18 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pégʉ, maamʉ ãsũ ãrĩ sẽrẽñami doja: —¿Dií gapʉre irigʉkuri? ãrĩmi. Jesús ĩgʉ̃rẽ yʉjʉmi: —Masakare wẽjẽbirikõãka! Gajigʉ marãpo merã ñerõ iribirikõãka! Yajabirikõãka! Gajerãyamarẽ ãrĩgatori merã werebirikõãka! 19 Mʉpʉ, mʉpore goepeyari merã bʉremuka! Mʉ basi maĩrõsũta mʉ pʉro ããrĩrã́rẽ maĩka! ãrĩmi. 20 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃, maamʉ Jesúre ãrĩmi doja: —Iri doreri ããrĩpererire majĩgʉ̃gueta neõ tarinʉgãbiribʉ yʉ. ¿Ñeéno dʉyari, yʉre yʉ irinemoburi? ãrĩmi. 21 Jesús ĩgʉ̃rẽ ãrĩmi: —Mʉ, Marĩpʉ ĩũrõ ĩgʉ̃ dorerire iripeodʉagʉ, mʉ oparire duagʉ waaka! Mʉ duadea wajare boporãrẽ sĩka! Irasirigʉ ʉ̃mʉgasiguere wári õãrĩ opagʉkoa. Irasiri odo, yʉ merã aarika! ãrĩmi. 22 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pégʉ, maamʉ ĩgʉ̃ wári oparire maĩsĩã, bʉro bʉjawereri merã waakõãmi. 23 Ĩgʉ̃ bʉjawereri merã waamakʉ̃ ĩãgʉ̃, Jesús gʉare ĩgʉ̃ buerãrẽ ãrĩmi: —Diayeta mʉsãrẽ werea. Wári doebiri oparãrẽ Marĩpʉ ʉ̃mʉgasigue ããrĩgṹ̶ ĩgʉ̃yarãrẽ doreroguere waamakʉ̃ diasagoráa. 24 Mʉsãrẽ dupaturi werea. Camellu awiru gobegãrẽ ñajãtariweremasĩbirikumi. I nemorõ wári doebiri opagʉre Marĩpʉ ĩgʉ̃yarãrẽ doreroguere waamakʉ̃ diasáa, ãrĩmi. 25 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pérã, gʉa ĩgʉ̃ buerã pégʉka, ãsũ ãrĩ gãme sẽrẽñabʉ: —Iro merẽ, ¿noã gapʉ Marĩpʉ tausũmurã ĩgʉ̃ pʉrogue waamurã ããrĩbokuri? ãrĩbʉ. 26 Jesús gʉare ĩã, ãrĩmi: —Masaka ĩgʉ̃sã basi ĩgʉ̃sã iriri merã Marĩpʉ pʉrogue waamasĩbema. Marĩpʉ dita masakare ĩgʉ̃ pʉro ããrĩmurã waamakʉ̃ irimasĩmi. Ããrĩpererire irimasĩmi, ãrĩmi. 27 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pégʉ, Pedro ĩgʉ̃rẽ ãrĩmi: —Gʉa Opʉ, gʉa mʉrẽ tʉyarã, ããrĩpereri gʉa opadeare pípeokõãbʉ. Irasirirã gʉa gapʉ, ¿ñeénorẽ oparãkuri? ãrĩmi. 28 Jesús gʉare ãsũ ãrĩ yʉjʉmi: —Diayeta mʉsãrẽ werea. I ʉ̃mʉ peredero pʉrʉ ããrĩpereri maama gorawayuripoe yʉ ããrĩpererã tĩ́gʉ̃ ʉ̃mʉgasi gosewasirirogue Opʉ doarogue doagʉkoa. Yʉ iro doamakʉ̃, mʉsãde yʉre tʉyarã, pe mojõma pere su gubu peru pẽrẽbejari oparã doarigue doarãkoa. Irasirirã mʉsã Israel bumarãrẽ pe mojõma pere su gubu peru pẽrẽbejari buri marãrẽ dorerãkoa. 29 Yʉ merã waarã́, ĩgʉ̃sãya wiirire, ĩgʉ̃sã pagʉpũrãrẽ, pagʉsãmarãrẽ, pũrãrẽ, ĩgʉ̃sãya pooerire pípeorã, wári õãrĩ wajatarãkuma. Ĩgʉ̃sã iro dupuyuro opaderosũ cien nemorõ opanemorãkuma. Irasũ ããrĩmakʉ̃ Marĩpʉ merã perebiri okari oparãkuma. 30 Wárã daporare oparã ããrĩrã́, pʉrʉguere ubu ããrĩrã́ dujarãkuma. Wárã daporare ubu ããrĩrã́ gapʉ, pʉrʉguere oparã ããrĩrãkuma, ãrĩ weremi Jesús gʉare ĩgʉ̃ buerãrẽ.

Mateo 20

1 Irasirigʉ dupaturi Jesús keori merã buemi doja: —Marĩpʉ ʉ̃mʉgasigue ããrĩgṹ̶ ĩgʉ̃yarãrẽ doreri ãsũ ããrã. Sugʉ igui pooe opʉ boyodujimejãripoe ĩgʉ̃ya pooere moãmurãrẽ siiugʉ waakumi. Ãsũ ãrĩkumi: 2 “Sunʉ moãrĩ waja suti niyeru ti wajarigʉra”, ãrĩkumi ĩgʉ̃sãrẽ. Pʉrʉ ĩgʉ̃sãrẽ ĩgʉ̃ya pooegue moãdoregʉ iriukumi. 3 Pʉrʉ goeripoe dupuyuro nueve hora ããrĩmakʉ̃, makã dekogue waa, gajerã moãrĩ opamerãrẽ bokajakumi. 4 Ĩgʉ̃sãrẽ bokaja, ãrĩkumi: “Mʉsãde yaa pooere moãrã waaka! Keoro wajarigʉra”, ãrĩkumi. Irasirirã ĩgʉ̃ya pooegue moãrã waakuma. 5 Pʉrʉ pooe opʉ goeripoe ããrĩmakʉ̃, ñamika tres hora ããrĩmakʉ̃dere gajerãrẽ moãdorekumi doja. 6 Pʉrʉ ñamikague cinco hora ããrĩmakʉ̃, makã dekogue waakumi doja. Irogue eja, gajerã moãrĩ opamerãrẽ bokaja, ĩgʉ̃sãrẽ sẽrẽñakumi: “¿Nasirirã dapagãrẽ moãbirikererã doaneãkõãrĩ mʉsã?” ãrĩkumi. 7 “Neõ sugʉ gʉare: ‘Moãrã waaka!’ ãrĩbirami”, ãrĩ yʉjʉkuma. Irasirigʉ pooe opʉ ĩgʉ̃sãrẽ: “Mʉsãde yaa pooere moãrã waaka! Keoro wajarigʉra”, ãrĩkumi. Irasirirã ĩgʉ̃sãde ĩgʉ̃ya pooere moãrã waakuma. 8 ’Abe ñajãripoegue ããrĩmakʉ̃, pooe opʉ ĩgʉ̃ya pooere siiu moãgʉ̃rẽ ãsũ ãrĩkumi: “Moãrãrẽ siiu, moãrã ejatũnunerãrẽ wajaripʉrori, ĩgʉ̃sã ejaburi dupuyuro ejanerãrẽ wajari odo, ejapʉrorianerãrẽ wajaritũnuka!” ãrĩkumi. 9 Irasirigʉ, cinco hora ããrĩmakʉ̃ moãnʉgãnerãrẽ sunʉ moãrĩ wajataropã suti niyeru ti wajarikumi. 10 Ĩgʉ̃ irasũ wajarimakʉ̃ ĩãrã, moãpʉrorianerã: “Gʉa gapʉre ĩgʉ̃sã nemorõ wajarigʉkumi”, ãrĩ gũñadikuma. Ĩgʉ̃sãdere sʉrosũta wajarikõãkumi. 11 Irasũ wajarimakʉ̃ ĩãrã, pooe opʉ merã gua, ĩgʉ̃rẽ ãrĩkuma: 12 “Ĩĩsã gʉa pʉrʉgue ejanerã gapʉ su horata moãama. Gʉa gapʉ sunʉ õãrõ moãneãkõãbʉ. Bʉro abe asiripoe moãbʉ. Gʉa irasũ moãneãkerepʉrʉ, sʉrosũ wajarikõãbʉ mʉ”, ãrĩkuma. 13 Ĩgʉ̃sã irasũ ãrĩmakʉ̃ pégʉ, pooe opʉ gapʉ sugʉ ĩgʉ̃sã watope ããrĩgṹ̶rẽ ãrĩkumi: “Yʉ merãmʉ, yʉ mʉrẽ ñerõ irigʉ meta yáa. Yʉ mʉrẽ: ‘Suti niyeru ti wajarigʉra’, ãrĩmakʉ̃ pégʉ: ‘Jáʉ’, ãrãbʉ mʉ. Irasirigʉ yʉ ãrãderosũta mʉrẽ keoro wajariabʉ. 14 Irasirigʉ yʉ wajariadeare ãĩ, waakõãka! Ĩĩrẽ mʉ pʉrʉgue ejadidere mʉrẽ wajariaderopãta wajarigʉra. 15 I yaa niyeru ããrã. Irasirigʉ yʉ gããmerõ wajarimasĩa. Gajerãrẽ yʉ õãrõ sĩmakʉ̃ ĩãgʉ̃, ¿yʉre ĩãturiri mʉ?” ãrĩkumi pooe opʉ. 16 ’I keori ãrĩrõsũta Marĩpʉ ĩgʉ̃yarã ããrĩpʉrorinerãrẽ, ĩgʉ̃sã pʉrʉ ĩgʉ̃yarã ããrĩrã́dere sʉrosũ õãrĩrẽ sĩgʉkumi, ãrĩ weremi Jesús gʉare. 17 Jesús Jerusalén waarí maague waagú̶, gʉare pe mojõma pere su gubu peru pẽrẽbejarã ĩgʉ̃ buerãrẽ gajerã péberogue siiuwãgã, ãrĩmi: 18 —Õãrõ péka! Marĩ Jerusalẽ́gue waarã́ yáa. Irogue yʉ ããrĩpererã tĩ́gʉ̃, paía oparãguere, irasũ ããrĩmakʉ̃ Moisés gojadea buerimasãguere wiasũgʉkoa. Ĩgʉ̃sã yʉre: “Boaburo”, ãrĩrãkuma. 19 Irasirirã judío masaka ããrĩmerãguere yʉre wiarãkuma. Ĩgʉ̃sã yʉre bʉrida, tãrã, curusague pábiatú wẽjẽrãkuma. Ĩgʉ̃sã yʉre wẽjẽadero pʉrʉ, ʉrenʉ waaró merã masãgʉkoa, ãrĩmi Jesús. 20 Pʉrʉ Zebedeo marãpo igo pũrã Santiago, Juan merã Jesús pʉrogue eja, ĩgʉ̃rẽ sẽrẽbo ñadʉkʉpuri merã ejamejãmo. 21 Igo irasirimakʉ̃, Jesús igore sẽrẽñami: —¿Ñeénorẽ gããmerĩ mʉ? ãrĩmi. Igo ĩgʉ̃rẽ yʉjʉmo: —Mʉ, Opʉ ñajãgʉ̃, ĩĩsã yʉ pũrã pẽrãrẽ mʉ merã doremurã sóoka! Sugʉre mʉ diaye gapʉ, gajigʉre kúgapʉ doadoreka! ãrĩmo Jesúre. 22 Igo irasũ ãrĩmakʉ̃ pégʉ, Jesús igo pũrãrẽ ãrĩmi: —Mʉsã yʉre sẽrẽrĩrẽ pémasĩbea. Yʉ bʉro ñerõ tarigʉkoa. ¿Yʉ ñerõ tarirosũ mʉsãde ñerõ tarirã, bokatĩũrãkuri? ãrĩmi. Ĩgʉ̃sã yʉjʉma: —Bokatĩũkõãrãkoa, ãrĩma. 23 Jesús ĩgʉ̃sãrẽ ãrĩmi: —Diayeta ããrã. Yʉ irirosũ mʉsãde ñerõ tarirãkoa. Yʉ gapʉ mʉsãrẽ yʉ diaye, kúgapʉ doamurãrẽ beyemasĩbea. Yʉpʉ ãmusiadi ããrĩmí irire. Irasirirã ĩgʉ̃ beyenerã dita yʉ diaye, kúgapʉ doarãkuma, ãrĩmi. 24 Gʉa pe mojõmarã ĩgʉ̃ buerã gapʉ Santiago, Juan ĩgʉ̃sã Jesúre sẽrẽrĩrẽ pérã, ĩgʉ̃sã merã guabʉ. 25 Gʉa guamakʉ̃ ĩãgʉ̃, Jesús ããrĩpererãrẽ gʉare siiu neeõ, ãsũ ãrĩ weremi: —I nikũ marã oparã Marĩpʉre bʉremumerã gapʉ ĩgʉ̃sãyarãrẽ dorerã, turaro merã dorema. Ĩgʉ̃sã doka marãde irasũta dorema. Irire masĩa mʉsã. 26 Mʉsã tamerã ĩgʉ̃sã irirosũ iribirikoa. Mʉsã watopeguere opʉ ããrĩdʉagʉ, mʉsãrẽ moãboegʉ irirosũ ããrĩburo. 27 Sugʉ mʉsã watopegue ããrĩgṹ̶, gajerã nemorõ ããrĩdʉagʉ, moãboegʉ irirosũ ããrĩburo. 28 Yʉde irasũta ããrã. Yʉ ããrĩpererã tĩ́gʉ̃ masaka yʉre iritamuburo, ãrĩgʉ̃ meta aaribú̶. Yʉ gapʉ ĩgʉ̃sãrẽ iritamugʉ̃ aaribú̶. Irasirigʉ wárã masakare yʉ boari merã ĩgʉ̃sã ñerõ iridea wajare wajaribosagʉ aarigú̶ iribʉ, ãrĩmi Jesús gʉare. 29 Pʉrʉ Jericógue ããrãnerã gʉa wirimakʉ̃, wárã masaka Jesúre tʉyama. 30 Gʉa waarí maa tʉro, pẽrã koye ĩãmerã doama. Jesús iro tariwãgãrĩrẽ péñarã ãsũ ãrĩ gainíma: —Gʉa Opʉ, David parãmi ããrĩturiagʉ, gʉare bopoñaka! ãrĩma. 31 Ĩgʉ̃sã irasũ ãrĩ gainímakʉ̃, masaka gapʉ ĩgʉ̃sãrẽ: “Toeaka!” ãrĩma. Ĩgʉ̃sã irasũ ãrĩkerepʉrʉ, ĩgʉ̃sã gainíadero nemorõ gainínemoma: —Gʉa Opʉ, David parãmi ããrĩturiagʉ, gʉare bopoñaka! ãrĩma. 32 Ĩgʉ̃sã irasũ ãrĩmakʉ̃ pé, Jesús dujanʉgãja, ĩgʉ̃sãrẽ siiu, ãsũ ãrĩ sẽrẽñami: —¿Ñeénorẽ yʉ mʉsãrẽ irimakʉ̃ gããmerĩ? ãrĩmi. 33 —Gʉa Opʉ, gʉare koye ĩãmakʉ̃ irika! ãrĩ yʉjʉma. 34 Ĩgʉ̃sã irasũ ãrĩmakʉ̃, Jesús ĩgʉ̃sãrẽ bopoña, ĩgʉ̃sãya koyere moãñami. Ĩgʉ̃ moãñamakʉ̃ta, ĩãkõãma. Irasirirã Jesúre tʉyama.

Mateo 21

1 Gʉa Jesús merã Jerusalẽ́gue ejaburo dupuyuro Betfagé wãĩkʉri makãgue ejapʉroribʉ. Betfagé, buúru Olivos wãĩkʉri buúru pʉro ããrĩbú̶. Jesús irogue ejagʉ, gʉa merãmarã pẽrãrẽ 2 ãsũ ãrĩ iriumi: —Si makã marĩ bokatĩũrõ ããrĩrĩ́ makãgue waaka! Irogue ejarã, burra ĩgʉ̃sã sianúadeore majĩgʉ̃ merã bokajarãkoa. Ĩgʉ̃sãrẽ bokajarã, ĩgʉ̃sã siadeadare kura, ãĩrika! 3 Mʉsãrẽ: “¿Nasirimurã ĩgʉ̃sãrẽ kurari?” ãrĩmakʉ̃ pérã: “Marĩ Opʉ gããmeami. Dapora wiagʉkumi doja”, ãrĩka! ãrĩ iriumi. 4 Ire irasũ irigʉ, Marĩpʉya kerere weredupuyudi gojaderosũta irimi. Ãsũ ãrĩ gojadi ããrĩmí: 5 Jerusalén marãrẽ ãsũ ãrĩ wereka: “Mʉsã Sión marã ĩãka! Mʉsã Opʉ mʉsã pʉrogue mʉsãrẽ iritamugʉ̃ aarími. Ubu ããrĩgṹ̶ irirosũ burra majĩgʉ̃ weka peyawãgãrimi”, ãrĩ gojadi ããrĩmí. 6 Irasirirã Jesús iriuanerã iri makãgue waa, ĩgʉ̃ iridoreaderosũta iriñurã. 7 Burrore, pago merã Jesús pʉrogue ãĩjamakʉ̃, gʉaya surí wekamarẽ túwea, ĩgʉ̃sã weka peobʉ. Gʉa irasiriadero pʉrʉ, Jesús, majĩgʉ̃ wekague mʉrĩbejami. 8 Mʉrĩbeja, Jesús Jerusalẽ́gue peyawãgãmakʉ̃ ĩãrã, masaka wárã ĩgʉ̃sãya weka sãñarĩ suríre túwea ãĩ, ĩgʉ̃ waarí maarẽ́ sẽõpídupuyuma ĩgʉ̃rẽ bʉremurã. Irasũ ããrĩmakʉ̃, gajerã yuku dʉpʉri pũrikʉrire diti ãĩ, maarẽ́ pídupuyuma, ĩgʉ̃ waarí maa õãrĩ maa ããrĩburo, ãrĩrã. 9 Irasirirã ĩgʉ̃ dupuyuro waarã́, ĩgʉ̃ pʉrʉ tʉyarã ãsũ ãrĩ gainíma: —Opʉ David parãmi ããrĩturiagʉre ʉsʉyari sĩrã! Ĩĩ Marĩpʉ marĩrẽ taugʉ iriudi õãrõ aariburo. Marĩpʉre: “Õãtaria mʉ ããrĩpererã Opʉ ʉ̃mʉgasigue ããrĩgṹ̶”, ãrĩ, ʉsʉyari sĩrã! ãrĩma. 10 Jesús Jerusalẽ́gue ejamakʉ̃, irogue ããrĩrã́ ĩãgʉkapereakõãma. Wárã ĩgʉ̃sã basi ãsũ ãrĩ gãme sẽrẽñama: —¿Noã ããrĩ́rĩ ĩĩ? ãrĩma. 11 Gajerã masaka yʉjʉma ĩgʉ̃sãrẽ: —Ĩĩ Marĩpʉya kerere weregʉ Jesús wãĩkʉgʉ ããrĩ́mi. Galilea nikũma makã Nazaretmʉ ããrĩ́mi, ãrĩma. 12 Pʉrʉ Jesús Marĩpʉya wiigue ñajãmi. Ñajãa, doebiri duarãrẽ, ĩgʉ̃sã duarire wajarirãdere bokajagʉ, ĩgʉ̃sãrẽ béowiumi. Niyeru gorawayurimasãya niyeru sãñarĩ kũmarĩrẽ yomeéwiunokõãmi. Bujare dua doanírãya doaripẽrĩdere irasũta irimi. 13 Ĩgʉ̃sãrẽ ãsũ ãrĩmi: —Marĩpʉ ĩgʉ̃ya werenírĩ gojadea pũgue ãsũ ãrĩdi ããrĩmí: “Yaa wii, yʉre bʉremurã yʉre sẽrẽrĩ wii ããrã”, ãrĩdi ããrĩmí. Mʉsã gapʉ yajarimasãya wii irirosũ ããrĩmakʉ̃ yáa, ãrĩmi. 14 Jesús Marĩpʉya wiigue ããrĩripoe koye ĩãmerã, waamasĩmerãde ĩgʉ̃ pʉrogue ejama. Ĩgʉ̃sã ejamakʉ̃ ĩãgʉ̃, ĩgʉ̃sãrẽ taumi. 15 Paía oparã, Moisés gojadeare buerimasã gapʉ ĩgʉ̃ turari merã iri ĩmumakʉ̃ ĩãrã, iri wiigue majĩrã ĩgʉ̃rẽ: “Opʉ David parãmi ããrĩturiagʉ õãtaria mʉ”, ãrĩ gainímakʉ̃ pérã, ĩgʉ̃ merã guama. 16 Irasirirã Jesúre ãsũ ãrĩma: —¿Ĩĩsã majĩrã ãrĩrĩrẽ péri mʉ? ãrĩma. Jesús yʉjʉmi: —Péa. ¿Marĩpʉya werenírĩ gojadea pũrẽ ire buebiriri mʉsã? Ãsũ ãrĩ gojasũdero ããrĩbú̶: Mʉ majĩrãrẽ, mirĩrãgãrẽ õãrõ ʉsʉyari merã mʉrẽ bayapeomakʉ̃ iribʉ, ãrĩ gojasũdero ããrĩbú̶, ãrĩmi Jesús ĩgʉ̃sãrẽ. 17 Irasũ ãrĩ odo, ĩgʉ̃sãrẽ béowãgã, Betania wãĩkʉri makãgue waakõãmi. Irogue eja, kãrĩmi. 18 Gajinʉ boyoripoe Jesús Jerusalẽ́gue goedujáagʉ, ʉaboakõãmi. 19 Irasũ ʉaboagʉ, maa tʉro nídi higuera wãĩkʉdire ĩãgʉ̃, irigʉ dʉkare ãmagṹ̶ waadimi. Dʉka marĩbʉ irigʉ gapʉ. Pũrĩ dita ããrĩbú̶. Dʉka marĩmakʉ̃ ĩãgʉ̃, Jesús ãsũ ãrĩmi: —Igʉ yukʉ neõ dupaturi dʉkakʉbirikoa, ãrĩmi. Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩrĩ merãta, irigʉ ñaĩnʉgãkõãbʉ. 20 Irigʉ irasũ waamakʉ̃ ĩãrã, gʉa ĩgʉ̃ buerã ĩãgʉkakõãbʉ. —¿Nasiriro mata irigʉ ñaĩakõãrĩ? ãrĩ sẽrẽñabʉ Jesúre. 21 Jesús gʉare yʉjʉmi: —Diayeta mʉsãrẽ werea. Mʉsã: “Marĩpʉ ãsũ irimasĩbirikumi”, ãrĩ gũñarõ marĩrõ ĩgʉ̃rẽ bʉremurã, yʉ irigʉre ñaĩmakʉ̃ iriaderosũ mʉsãde irimasĩrãkoa. Irigʉre yʉ iriadero nemorõ diasarire irimasĩrãkoa. Irasirirã Marĩpʉre: “I buúrure dia wádiyague béoka!” ãrĩmakʉ̃, mʉsã ãrĩrõsũta waarokoa. 22 Mʉsã Marĩpʉre bʉremurĩ merã sẽrẽmakʉ̃, mʉsã sẽrẽrõsũta Marĩpʉ mʉsãrẽ irigʉkumi, ãrĩmi Jesús. 23 Pʉrʉ Jesús Marĩpʉya wiigue ñajãmi. Ĩgʉ̃ irogue bueripoe paía oparã, gajerã judío masaka mʉrã ĩgʉ̃ pʉrogue waa, ĩgʉ̃rẽ sẽrẽñama: —¿Noã mʉrẽ doreri, mʉ irire irasirimakʉ̃? ¿Noã mʉrẽ: “Ãsũ irika!” ãrĩrĩ? ãrĩma. 24 Jesús ĩgʉ̃sãrẽ yʉjʉmi: —Yʉde mʉsãrẽ sẽrẽñagʉra. Mʉsã yʉjʉmakʉ̃, yʉde mʉsãrẽ yʉjʉgʉra. 25 Juan masakare deko merã wãĩyemakʉ̃, ¿noã ĩgʉ̃rẽ wãĩyedoregʉ iriuri, Marĩpʉ, o masaka? ãrĩmi. Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pérã, ĩgʉ̃sã basi ãsũ ãrĩ gãme wereníma: —¿Naásũ ãrĩ yʉjʉrãkuri marĩ? “Marĩpʉ Juãrẽ doredi ããrĩmí”, marĩ ãrĩmakʉ̃, Jesús marĩrẽ: “¿Nasirirã ĩgʉ̃ weredeare bʉremubiriri mʉsã?” ãrĩbokumi. 26 Ããrĩpererã masaka: “Juan Marĩpʉya kerere weredupuyudi ããrĩmí”, ãrĩ gũñama. Marĩ: “Masaka Juãrẽ wãĩyedorenerã ããrĩmá”, ãrĩmakʉ̃, masaka marĩ merã guabokuma, ãrĩma. 27 Irasirirã Jesúre ãsũ ãrĩ yʉjʉma: —Juãrẽ wãĩyedoredire gʉa masĩbea, ãrĩma. Ĩgʉ̃sã irasũ ãrĩmakʉ̃, Jesús ĩgʉ̃sãrẽ ãrĩmi: —Mʉsã yʉre: “¿Noã mʉrẽ irire iridoreri?” ãrĩ sẽrẽñadeare yʉde mʉsãrẽ yʉjʉbea, ãrĩmi. 28 Jesús irasũ ãrĩ odo, ĩgʉ̃sãrẽ keori merã buemi: —¿Naásũ ãrĩ gũñarĩ, yʉ ãsũ ãrĩ weremakʉ̃ pérã? Sugʉ pẽrã pũrã opakumi. Sugʉre ãsũ ãrĩkumi: “Makʉ, igui otedea pooegue moãgʉ̃ waaka!” ãrĩkumi. 29 “Waabea”, ãrĩ yʉjʉkumi. Pʉrʉ: “Waagʉra”, ãrĩ gũña, pooegue moãgʉ̃ waakumi. 30 Pʉrʉ ĩgʉ̃sã pagʉ gajigʉ ĩgʉ̃ magʉ̃ pʉro waakumi. Ĩgʉ̃ ãrãderosũta ĩgʉ̃dere: “Pooegue moãgʉ̃ waaka!” ãrĩkumi. Ĩgʉ̃: “Jáʉ”, ãrĩkeregʉ, waabirikumi. 31 ¿Nií gapʉ pagʉ dorerire iriyuri? ãrĩ sẽrẽñami Jesús. —Ĩgʉ̃ moãdorepʉroriadi gapʉ iriyupʉ, ãrĩ yʉjʉma. Ĩgʉ̃sã irasũ ãrĩmakʉ̃, Jesús ãrĩmi: —Mʉsãrẽ diayeta werea. Mʉsã romano marã opʉre niyeru wajaseabosarimasãrẽ, ʉ̃ma merã gãmebira wajatarimasã nomerẽ: “Ñerã ããrĩ́ma”, ãrĩkerepʉrʉ, ĩgʉ̃sã gapʉ mʉsã nemorõ Marĩpʉ ĩgʉ̃yarãrẽ doreroguere waarãkuma. 32 Juan masakare wãĩyedi mʉsãrẽ: “Ãsũ irika, Marĩpʉ dorerire irirã!” ãrĩ buegʉ aarikerepʉrʉ, mʉsã ĩgʉ̃ buerire neõ bʉremubiribʉ. Ĩĩsã romano marã opʉre niyeru wajaseabosarimasã, ʉ̃ma merã gãmebira wajatarimasã nome gapʉ ĩgʉ̃ buerire pérã, irire bʉremuma. Ĩgʉ̃sã irasirimakʉ̃ ĩãkererã, mʉsã gapʉ mʉsã ñerõ iririre bʉjawere, mʉsã gũñarĩrẽ neõ gorawayubiribʉ. Ĩgʉ̃ buerire neõ bʉremubiribʉ, ãrĩmi Jesús. 33 Jesús dupaturi ãsũ ãrĩ werenemomi: —Gaji keori merã yʉ weremakʉ̃ péka doja! Sugʉ masakʉ ĩgʉ̃ya nikũrẽ pooe opakumi. Iri pooere iguidarire otekumi. Ote odo, iri pooe tʉrore sãrĩsãkõãkumi. Iro ʉ̃tãyegue igui kʉrabipiri gobere irikumi. Wii ʉ̃marĩ wiigãrẽ irikumi, iri pooere korerã õãrõ ĩã koreburo, ãrĩgʉ̃. Irasiri odo, gajerãrẽ iri pooere wayukumi. “Yaa oteri dʉkare deko merã sĩrãkoa, yʉ mʉsãrẽ iri pooere wayuri waja”, ãrĩkumi. Irasũ ãrĩ odo, gajerogue waakõãkumi. 34 Pʉrʉ igui ñíripoe ejamakʉ̃, ĩgʉ̃rẽ moãboerãrẽ ĩgʉ̃ya pooere moãrã pʉrogue ĩgʉ̃ya oteri dʉkare deko merã sẽrẽdoregʉ iriukumi. 35 Iri pooere moãrã gapʉ ĩgʉ̃ iriuanerã irogue ejamakʉ̃ ĩãrã, ĩgʉ̃sãrẽ ñerõ irikuma. Sugʉre bʉro pá, gajigʉre wẽjẽ, gajigʉre ʉ̃tãyeri merã deakuma. 36 Ĩgʉ̃sã irasiriadeare pégʉ, iri pooe opʉ gajerã ĩgʉ̃rẽ moãboerãrẽ ĩgʉ̃ iriupʉrorianerã nemorõ iriukumi. Ĩgʉ̃sã ejamakʉ̃ ĩãrã, iri pooere moãrã ĩgʉ̃sãdere irasũta ñerõ irikuma doja. 37 ’Ĩgʉ̃sã irasiriadero pʉrʉ, pooe opʉ ĩgʉ̃ magʉ̃rẽ iriukumi. “Yʉ magʉ̃ gapʉre bʉremurãkuma”, ãrĩ gũñadikumi. 38 Iri pooere moãrã gapʉ ĩgʉ̃ magʉ̃ ejamakʉ̃ ĩãrã, ĩgʉ̃sã basi ãsũ ãrĩ gãme wereníkuma: “Ĩĩ pʉrʉguere i pooere opabu ããrĩ́mi. Ĩgʉ̃rẽ wẽjẽkõãrã! Irasirirã marĩ basi i pooere oparãkoa”, ãrĩkuma. 39 Irasirirã ĩgʉ̃rẽ ñeã, pooe tʉrogue ãĩwãgã, wẽjẽbéokõãkuma, ãrĩmi Jesús. 40 Irasũ ãrĩ odo, judío masaka oparãrẽ sẽrẽñami: —Iri pooere moãrã ĩgʉ̃ magʉ̃rẽ wẽjẽadero pʉrʉ, pooe opʉ irogue ejagʉ, ¿nasirigʉkuri ĩgʉ̃sãrẽ? ãrĩmi. 41 Ĩgʉ̃rẽ yʉjʉma: —Ĩgʉ̃sã ñerãrẽ bopoñarõ marĩrõ wẽjẽkõãgʉkumi. Pʉrʉ gajerãrẽ ĩgʉ̃ya pooere wayugʉkumi. Ĩgʉ̃sã gapʉ ĩgʉ̃ igui oteri dʉkare deko merã ĩgʉ̃rẽ sĩrãkuma, ãrĩma. 42 Ĩgʉ̃sã irasũ ãrĩmakʉ̃, Jesús ãsũ ãrĩmi ĩgʉ̃sãrẽ: —¿Mʉsã Marĩpʉya werenírĩ gojadea pũrẽ ire buebiriri? Ãsũ ãrĩ gojasũdero ããrĩbú̶: Suye ʉ̃tãye wii iririmasã ĩgʉ̃sã béoadeaye merã gajigʉ gapʉ õãrõ turari wii irigʉkumi. Marĩpʉ irasiridi ããrĩmí. Marĩ ĩgʉ̃ irasirideare ĩãrã: “Õãtaria”, ãrĩ gũñáa, ãrĩ gojasũdero ããrĩbú̶. 43 Irasirigʉ mʉsãrẽ werea yʉ. Marĩpʉ ĩgʉ̃yarãrẽ dorerogue ããrĩmurãrẽ ĩgʉ̃ õãrĩ sĩrĩrẽ mʉsãrẽ sĩbirikumi. Mʉsãrẽ ĩgʉ̃ sĩboadeare gajerã ĩgʉ̃ dorerire irirã gapʉre sĩgʉkumi. 44 Sugʉ i ʉ̃tãye weka meémejãgʉ̃, mʉtãkõãgʉkumi. I ʉ̃tãye gapʉ ĩgʉ̃ weka meébejaro, ĩgʉ̃rẽ õãrĩ pogagãgue meémutũbéokõãrokoa, ãrĩmi Jesús. ((Jesús i keori merã weregʉ: “Sugʉ yʉre gããmebi wajamoãsũgʉkumi”, ãrĩgʉ̃ irimi.)) 45 Paía oparã, fariseo bumarã iri keori merã Jesús irasũ ãrĩ weremakʉ̃ pérã: “Marĩrẽ ãrĩgʉ̃ irasũ ãrĩkumi”, ãrĩñurã. 46 Irasirirã ĩgʉ̃rẽ ñeãdʉadiñurã peresu irimurã. Irasũ ñeãdʉakererã, ãsũ ãrĩ gũñañurã: “Masaka Jesúre: ‘Marĩpʉya kerere weredupuyugʉ ããrĩ́mi’, ãrĩma”, ãrĩñurã. Irasirirã ĩgʉ̃sãrẽ güisĩã, Jesúre ñeãmasĩbiriñurã.

Mateo 22

1 Jesús dupaturi gaji keori merã ĩgʉ̃sãrẽ buenemomi. Ãsũ ãrĩmi: 2 —Marĩpʉ ʉ̃mʉgasigue ããrĩgṹ̶ ĩgʉ̃yarãrẽ doreri ãsũ ããrã. Su nikũ marã opʉ ĩgʉ̃ magʉ̃ mojõsiari bosenʉ irikumi. 3 Irasirigʉ opʉ ĩgʉ̃rẽ moãboerãrẽ: “Yʉ magʉ̃ mojõsiari bosenʉ ĩãrã aarika!” ĩgʉ̃ ãrĩnerãrẽ siiudoregʉ iriukumi. Ĩgʉ̃sã siiumakʉ̃ ĩgʉ̃sã gapʉ: “Waabea”, ãrĩkõãkuma. 4 Irasirigʉ opʉ gajerã ĩgʉ̃rẽ moãboerãrẽ iriukumi doja. “Yʉ siiunerãrẽ ãsũ ãrĩ wererã waaka: ‘Yʉre moãboerãrẽ yaarã wekʉare, gajerã yaarã ejorã õãrõ diíkʉrãrẽ wẽjẽdoresiabʉ. Ããrĩpereri yʉ magʉ̃ mojõsiari bosenʉ baaburi ãmu odosiabʉ. Irasirirã: Bosebaarã aarika!’ ãrĩ wereka ĩgʉ̃sãrẽ!” ãrĩ iriukumi. 5 Ĩgʉ̃ siiunerã gapʉ irire pékererã, bosenʉrẽ ĩãrã waabirikuma. Sugʉ ĩgʉ̃ya pooegue waakõã, gajigʉ ĩgʉ̃ moãrĩrẽ ĩãgʉ̃ waakõãkumi. 6 Gajerã gapʉ opʉre moãboerãrẽ ñeã, pá, wẽjẽbéokõãkuma. 7 Ĩgʉ̃sã irasiririre pégʉ, opʉ bʉro guakumi. Irasirigʉ ĩgʉ̃yarã surarare iriukumi, ĩgʉ̃sãrẽ wẽjẽanerãrẽ wajamoãdoregʉ. Irasirirã ĩgʉ̃yarã surara ĩgʉ̃sãrẽ wẽjẽpeokõã, ĩgʉ̃sãya makãrẽ soebéokõãkuma. 8 Pʉrʉ opʉ gajerã ĩgʉ̃rẽ moãboerãrẽ ãsũ ãrĩkumi: “Yʉ magʉ̃ mojõsiari bosenʉmarẽ ãmusiabʉ. Yʉ siiunerã gapʉ ñerã ããrĩsĩã, aaribirikuma. 9 Irasirirã ããrĩpererã makã dekoma maarĩ́gue ããrĩrã́rẽ mʉsã bokajarãrẽ siiurã waaka!” ãrĩkumi. 10 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃, ĩgʉ̃rẽ moãboerã waa, ããrĩpererã ĩgʉ̃sã bokajarãrẽ: ñerãrẽ, õãrãrẽ siiu, opʉya wiigue ãĩakuma. Irasirirã, ĩgʉ̃ bosenʉ iriri taribure ʉtʉriakõãkuma. 11 ’Pʉrʉ opʉ ĩgʉ̃sãrẽ ĩãgʉ̃ ñajãgʉ̃, sugʉre mojõsiari bosenʉma suríro sãñabire ĩãkumi. 12 Irasirigʉ ĩgʉ̃rẽ ãsũ ãrĩ sẽrẽñakumi: “Yʉ merãmʉ, ¿nasirigʉ mojõsiari bosenʉma suríro sãñabirikeregʉ, ñajãriari mʉ?” ãrĩkumi. Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩ sẽrẽñamakʉ̃ pégʉ, ĩgʉ̃ gapʉ yʉjʉbirikumi. 13 Ĩgʉ̃ yʉjʉbirimakʉ̃ ĩãgʉ̃, opʉ ĩgʉ̃rẽ moãboerãrẽ ãsũ ãrĩkumi: “Ĩĩrẽ ñeã, ĩgʉ̃ya mojõrĩrẽ, guburidere sia, ãĩ wiria, naĩtĩãrõgue ĩgʉ̃rẽ béorã waaka! Irogue bʉro pũrĩsũgʉ̃ ĩgʉ̃ya guikare kũrĩduútú oregʉkumi”, ãrĩkumi, ãrĩ weremi Jesús. 14 Irasũ ãrĩ odo, ãsũ ãrĩnemomi: —Ĩĩ opʉ keori irirosũ Marĩpʉ wárã siiukerepʉrʉ, ĩgʉ̃ beyerã gapʉ mérãgã ããrĩ́ma, ãrĩmi. 15 Jesús irasũ ãrãdero pʉrʉ, fariseo bumarã waakõãma. Ĩgʉ̃rẽ weresãdʉarã: “Ĩgʉ̃rẽ diaye yʉjʉbirimakʉ̃ irimurã ire sẽrẽñarã!” ãrĩ gãme wereníñurã. 16 Irasirirã surãyeri ĩgʉ̃sã buerire tʉyarãrẽ, Herodeya bumarã merã Jesús pʉrogue iriuñurã. Ĩgʉ̃sã Jesús pʉrogue ejarã, ĩgʉ̃rẽ ãrĩma: —Buegʉ, gʉa mʉ iririkʉrire masĩa. Mʉ ãrĩgatoro marĩrõ werenía. “¿Naásũ gũñarĩ masaka yʉre?” ãrĩ gũñarõ marĩrõ Marĩpʉyare diayeta ĩgʉ̃sãrẽ buea. Oparãrẽ, ubu ããrĩrã́dere ããrĩpererãrẽ sʉrosũta ĩãa. 17 Irasirigʉ gʉare wereka! ¿Naásũ gũñarĩ mʉ? Romano marã opʉ marĩrẽ niyeru wajasearire marĩ wajarimakʉ̃, ¿õãgorari, o õãberi? ãrĩma Jesúre. 18 Jesús gapʉ ĩgʉ̃sã ĩgʉ̃rẽ ñerõ iridʉarire masĩsĩã, ãsũ ãrĩmi: —Irigatorikʉrã ããrã mʉsã. ¿Nasirirã yʉre ñerõ yʉjʉmakʉ̃ iridʉari mʉsã? 19 Niyeru tire mʉsã romano marã opʉre wajariburi tire ãĩrika! ãrĩmi. Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pérã, sunʉ moãrĩ waja wajataropã wajakʉri tire ãĩãma. 20 Ĩgʉ̃sã iri tire ãĩjamakʉ̃, ĩgʉ̃sãrẽ sẽrẽñami: —I tiguere, ¿noãya diapu keori, noãya wãĩ tuuyari? ãrĩmi. 21 —Romano marã opʉya diapu keori, ĩgʉ̃ya wãĩta tuuyáa, ãrĩ yʉjʉma. Ĩgʉ̃sã irasũ ãrĩmakʉ̃ pégʉ, Jesús ĩgʉ̃sãrẽ ãsũ ãrĩmi: —Iro merẽ romano marã opʉya ããrĩrĩ́rẽ ĩgʉ̃rẽ sĩka! Marĩpʉya gapʉre Marĩpʉre sĩka! ãrĩmi. 22 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pérã, pégʉka, ĩgʉ̃rẽ piriwãgãkõãma. 23 Irinʉrẽta surãyeri saduceo bumarã Jesús pʉrogue ejama. Ĩgʉ̃sã: “Masaka boanerãgue masãbirikuma”, ãrĩ bʉremurã ããrĩmá. Irasirirã Jesúre ãsũ ãrĩma: 24 —Buegʉ, Moisés ãsũ ãrĩdi ããrĩmí: “Sugʉ marãpokʉdi pũrã marĩkeregʉ ĩgʉ̃ marãpore boaweomakʉ̃, ĩgʉ̃ pagʉmʉ igore dúunorẽgʉkumi. Irasirirã, igo merã ĩgʉ̃ pũrãkʉrã, ĩgʉ̃ tĩ́gʉ̃ dagʉ pũrã irirosũta ããrĩrãkuma”, ãrĩdi ããrĩmí. 25 Iripoegue gʉa watopeguere sugʉ pũrã su mojõma pere gaji mojõ peru pẽrẽbejarã ããrĩunanerã ããrĩmá. Ĩgʉ̃sã tĩ́gʉ̃ gapʉ marãpokʉ, pũrã marĩgʉ̃ta boakõãyupʉ. Irasirigʉ ĩgʉ̃ dagʉ dokamʉta ĩgʉ̃ marãpo ããrĩdeore dúunorẽyupʉ. 26 Ĩgʉ̃de ĩgʉ̃ tĩ́gʉ̃ dagʉ irirosũta pũrã marĩgʉ̃ta boakõãyupʉ. Ĩgʉ̃sã pẽrã dokamʉde pũrã marĩgʉ̃ta boakõãyupʉ. Irasũ dita pũrã marĩrãta boapereakõãñurã. 27 Ĩgʉ̃sã pʉrʉ ĩgʉ̃sã marãpode boakõãyupo pama. 28 Ĩgʉ̃sã su mojõma pere gaji mojõ peru pẽrẽbejarã ʉ̃ma ããrĩpererã igore marãpokʉñurã. Irasirirã boanerã masãmakʉ̃, ¿niíno marãpogora ããrĩgokuri? ãrĩ sẽrẽñama. 29 Jesús ĩgʉ̃sãrẽ yʉjʉmi: —Mʉsã diaye gũñabea. Marĩpʉya werenírĩ gojadeare, Marĩpʉ turaridere masĩbea. 30 Boanerã ĩgʉ̃sã masãdero pʉrʉ, ĩgʉ̃sã ʉ̃mʉgasigue Marĩpʉre wereboerã irirosũ ããrĩrãkuma. Iroguere marãpokʉbirikuma. Ĩgʉ̃sã pũrã nomedere nomesubirikuma. 31 ¿Marĩpʉya werenírĩ gojadea pũgue boanerã ĩgʉ̃sã masãburire mʉsã buebiriri? Ãsũ ãrĩdi ããrĩmí: 32 “Yʉ Abraham, Isaac, Jacob Opʉ ããrã”, ãrĩdi ããrĩmí. Irasirirã ĩgʉ̃sã boanerã ããrĩkererã, Marĩpʉ merã okarã ããrĩ́ma. Irasirigʉ Marĩpʉ okarã Opʉ ããrĩ́mi. Boanerã neõ dupaturi masãbirikõãmurã Opʉ ããrĩbemi, ãrĩmi Jesús. 33 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pérã, masaka: “Õãrõ buemi”, ãrĩ pégʉkakõãma. 34 Jesús saduceo bumarãrẽ ĩgʉ̃sã ĩgʉ̃rẽ sẽrẽñanemomasĩbirimakʉ̃ iririre pérã, fariseo bumarã nerẽma. 35 Irasirigʉ sugʉ ĩgʉ̃sã merãmʉ, Moisés gojadeare buerimasʉ̃ Jesúre diaye yʉjʉbirimakʉ̃ iridʉagʉ, ãsũ ãrĩ sẽrẽñami: 36 —Buegʉ, ¿dií gapʉ Marĩpʉ doreri gaji doreri nemorõ ããrĩ́rĩ? ãrĩmi. 37 Jesús ĩgʉ̃rẽ yʉjʉmi: —Mʉya yʉjʉpũrã merã, mʉ ããrĩrikʉri merã, ããrĩpereri mʉ gũñarĩ merã Marĩpʉre mʉ Opʉre maĩka! 38 I doreri, gaji nemorõ ããrĩtarinʉgãrĩ ããrã. 39 I doreri pʉrʉma ãsũ ãrã: “Mʉ basi maĩrõsũta mʉ pʉro ããrĩrã́rẽ maĩka!” 40 Marĩ i pe dorerire irirã, ããrĩpereri Moisés doredeare, Marĩpʉya kerere weredupuyunerã buedeare irirã yáa, ãrĩmi Jesús. 41 Fariseo bumarã irogue nerẽanerã ããrĩripoe Jesús ĩgʉ̃sãrẽ sẽrẽñami: 42 —¿Naásũ gũñarĩ mʉsã Cristo, Marĩpʉ iriudire? ¿Noã magʉ̃ ããrĩ́rĩ ĩgʉ̃? ãrĩmi. —Cristo, David parãmi ããrĩturiagʉ ããrĩ́mi, ãrĩ yʉjʉma. 43 Ĩgʉ̃sã irasũ ãrĩmakʉ̃ pégʉ, Jesús ĩgʉ̃sãrẽ ãrĩmi: —David, Cristo ñekʉ̃ ããrĩkeregʉ, ¿nasirigʉ Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ ĩgʉ̃rẽ weredorederosũta Cristore: “Yʉ Opʉ ããrĩ́mi”, ãrĩyuri? David ãsũ ãrĩ gojadi ããrĩmí: 44 Marĩpʉ yʉ Opʉre ãsũ ãrĩmi: “Õõ, yʉ diaye gapʉ doaka, yʉ merã dorebu! Irasiriripoe mʉrẽ ĩãturirãrẽ mʉ dorerire tarinʉgãnemobirimakʉ̃ irigʉra”, ãrĩmi. 45 David, Cristo ñekʉ̃ ããrĩkeregʉ, ĩgʉ̃rẽ: “Yʉ Opʉ ããrĩ́mi”, ãrĩdi ããrĩmí. ¿Nasirigʉ, Cristo, David parãmi ããrĩturiagʉ ããrĩkerepʉrʉ, David ĩgʉ̃rẽ irasũ ãrĩyuri? ãrĩmi Jesús. 46 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩrĩrẽ pérã, neõ ĩgʉ̃rẽ yʉjʉmasĩbirima. Irasirirã güirã, ĩgʉ̃rẽ dupaturi sẽrẽñanemobirima.

Mateo 23

1 Pʉrʉ Jesús masakare, gʉa ĩgʉ̃ buerãdere ãrĩmi: 2 —Moisés gojadeare buerimasã, fariseo bumarã, Marĩpʉ Moisére doreri pídeare: “Ãsũ ãrĩdʉaro yáa”, ãrĩ wererã ããrĩ́ma. 3 Irasirirã ĩgʉ̃sã wererire õãrõ iritʉyaka mʉsã! Ĩgʉ̃sã iririkʉri gapʉre ĩãkũĩbirikõãka! Ĩgʉ̃sã wererosũta iribema. 4 Masakare dorerã: “Ãsũ irika!” ãrĩrã, ĩgʉ̃sãrẽ gajino bʉro nʉkʉ̃rĩ kõãtãrĩrã irirosũ ããrĩmakʉ̃ yáma. Masaka ĩgʉ̃sã dorerire bokatĩũbirikerepʉrʉ, ĩgʉ̃sãrẽ neõ iritamubema, ĩgʉ̃sã dorerire iriburo, ãrĩrã. 5 ’Masaka ĩãmakʉ̃ dita õãrĩrẽ iri ĩmuma. Marĩpʉya werenírĩ ĩgʉ̃sã gojadea pũrĩ sãrĩ kũmarĩgã gajerãya nemorõ eyari kũmarĩgãrẽ ĩgʉ̃sãya diapuserorire, ĩgʉ̃sãya dʉkaridere siatúma, masaka ĩgʉ̃sãrẽ: “Marĩpʉyare õãrõ masĩma”, ãrĩdorerã. Irasũ ããrĩmakʉ̃, ĩgʉ̃sãya dipuru peyari gasirore gajerãya nemorõ yoari yuradari opari gasirire peyama, masaka ĩgʉ̃sãrẽ: “Marĩpʉre bʉremutarima”, ãrĩdorerã. 6 Bosenʉrĩ ããrĩmakʉ̃, oparã doarigue dita doadʉama. Marĩ nerẽrĩ wiiriguedere ñajãrã, õãrĩ doaripẽrĩgue dita doadʉama. 7 Makã dekoguere masakare õãrõ bʉremurĩ merã ĩgʉ̃sãrẽ bokatĩrĩ õãdoremakʉ̃ gããmema. Gajerãrẽ ĩgʉ̃sãrẽ: “Gʉare buerã ããrĩ́ma”, ãrĩmakʉ̃ gããmema. 8 ’Ĩgʉ̃sã irasũ ãrĩkerepʉrʉ, mʉsã gapʉ masakare: “Mʉsã gʉare buerã ããrã”, ãrĩdorebirikõãka! Mʉsã sugʉ pũrãta ããrã. Yʉ mʉsãrẽ buegʉ sugʉta ããrã. 9 I ʉ̃mʉguere neõ sugʉ masakʉre: “Gʉapʉ ããrĩ́mi”, ãrĩbirikõãka! Ũ̶mʉgasigue ããrĩgṹ̶ dita Marĩpʉ ããrĩ́mi. 10 Neõ sugʉ mʉsã watopegue ããrĩgṹ̶rẽ: “Marĩ opʉ ããrĩ́mi”, ãrĩbirikõãburo. Yʉ, Marĩpʉ iriudi Cristo, sugʉta mʉsã Opʉ ããrã. 11 Mʉsã watopegue ããrĩgṹ̶ gajerã nemorõ ããrĩgṹ̶, mʉsãrẽ moãboerimasʉ̃ irirosũ mʉsãrẽ iritamugʉ̃ ããrĩgʉkumi. 12 Sugʉ ĩgʉ̃ basi: “Gajerã nemorõ ããrã”, ãrĩ gũñagʉ̃norẽ Marĩpʉ ĩgʉ̃rẽ ubu ããrĩgṹ̶ dujamakʉ̃ irigʉkumi. Gajigʉ: “Gajerã nemorõ ããrĩbea”, ãrĩ gũñagʉ̃ gapʉre Marĩpʉ ĩgʉ̃sã opʉ ããrĩmakʉ̃ irigʉkumi. 13 ’Mʉsã Moisés gojadeare buerimasã, fariseo bumarã irigatorikʉrã ããrã. Mʉsã bueri merã masakare ʉ̃mʉgasigue Marĩpʉ ĩgʉ̃yarãrẽ dorerogue waabonerãrẽ kãmutarã yáa. Mʉsãde iroguere waabirikoa. Gajerã iroguere waadʉarãdere kãmutáa. Irasirirã ñerõ tarirãkoa. 14 ’Mʉsã Moisés gojadeare buerimasã, fariseo bumarã irigatorikʉrã ããrã. Wapiweyarã nome wajamomakʉ̃ ĩã, ĩgʉ̃sãya wiirire ẽmanokõãa. Ĩgʉ̃sãrẽ bopoñabirikererã, yoaripoe Marĩpʉre sẽrẽ ĩmugatoa, masaka mʉsãrẽ: “Marĩpʉre õãrõ bʉremuma”, ãrĩburo, ãrĩrã. Irasirirã ñerõ tarirãkoa. Marĩpʉ mʉsãrẽ gajerã nemorõ wajamoãgʉkumi. 15 ’Mʉsã Moisés gojadeare buerimasã, fariseo bumarã irigatorikʉrã ããrã. Dia wádiyague taribuja, yoaroma makãrĩgue mʉsã buerire tʉyabure ãmarã́ waáa. Ĩgʉ̃rẽ boka, mʉsã bueri merã ĩgʉ̃rẽ mʉsã nemorõ perebiri peamegue waabu ããrĩmakʉ̃ yáa. Irasirirã ñerõ tarirãkoa. 16 ’Mʉsã koye ĩãmerã gajerãrẽ tʉ̃ãdupuyuwãgãmasĩmerã irirosũ masakare Marĩpʉyare keoro buebea. Irasirirã ñerõ tarirãkoa. Ĩgʉ̃sãrẽ ãsũ ãrĩ buea: “Sugʉ: ‘Marĩpʉya wii merã ãsũ irigʉra’, ãrĩ wãĩpeodeare iribirimakʉ̃, waja opabemi”, ãrã. Idere ãsũ ãrĩ buea: “Gajigʉ: ‘Marĩpʉya wiima oro merã ãsũ irigʉra’, ãrĩ wãĩpeodeare iribirimakʉ̃, waja opami”, ãrã. 17 Koye ĩãmerã irirosũ Marĩpʉyare diaye gũñamerã, pémasĩmerã ããrã mʉsã. Marĩpʉ ĩgʉ̃ya wiire, iri wiima oro nemorõ õãrĩ ããrĩtarinʉgãmakʉ̃ yámi. Irasirigʉ marĩrẽ, ¿dií gapʉre bʉremurĩ merã gũñamakʉ̃ gããmerĩ, orore, o ĩgʉ̃ya wii gapʉre? 18 Mʉsã idere ãsũ ãrĩ buea: “Sugʉ: ‘Marĩpʉya wiima soepeoro merã ãsũ irigʉra’, ãrĩ wãĩpeodeare iribirimakʉ̃, waja opabemi”, ãrã. Idere ãsũ ãrĩ buea: “Gajigʉ: ‘Iri soepeoro weka peodea merã ãsũ irigʉra’, ãrĩ wãĩpeodeare iribirimakʉ̃, waja opami”, ãrã. 19 Koye ĩãmerã irirosũ Marĩpʉyare diaye gũñamerã, pémasĩmerã ããrã mʉsã. Marĩpʉ ĩgʉ̃ya wiima soepeorore, marĩ iro weka peodea nemorõ õãrĩ ããrĩtarinʉgãmakʉ̃ yámi. Irasirigʉ marĩrẽ, ¿dií gapʉre bʉremurĩ merã gũñamakʉ̃ gããmerĩ, soepeorore, o iro weka peodea gapʉre? 20 Irasirigʉ sugʉ: “Marĩpʉya wiima soepeoro merã ãsũ irigʉra”, ãrĩ wãĩpeogʉ, ããrĩpereri iri soepeoro weka peyari merãdere wãĩpeogʉ irikumi. 21 Sugʉ: “Marĩpʉya wii merã ãsũ irigʉra”, ãrĩ wãĩpeogʉ, Marĩpʉ iri wiigue ããrĩgṹ̶ merãdere wãĩpeogʉ irikumi. 22 Sugʉ: “Ũ̶mʉgasima merã ãsũ irigʉra”, ãrĩ wãĩpeogʉde, Marĩpʉ irogue Opʉ doarogue doagʉ merãdere wãĩpeogʉ irikumi. 23 ’Mʉsã Moisés gojadeare buerimasã, fariseo bumarã irigatorikʉrã ããrã. Irasirirã ñerõ tarirãkoa. Mʉsã oteri mʉtãrĩgã: menta, anís, comino wãĩkʉri baari morẽrĩnorẽ sea neeõ, dʉkawa, pe mojõma diruri irikoa. Sudiru Marĩpʉya wiigue ãĩakoa, ĩgʉ̃ dorerire irimurã. Irasirikererã, iri nemorõ õãrĩ gapʉre iribea. Diayema iririre, gajerãrẽ bopoñarĩ merã ĩãrĩrẽ, Marĩpʉre bʉremurĩrẽ neõ iribea. Irasirirã mʉsã oterire Marĩpʉre sĩduúro marĩrõ diayemadere irika! Gajerãrẽ bopoñaka! Marĩpʉre bʉremuka! 24 Koye ĩãmerã gajerãrẽ tʉ̃ãdupuyuwãgãmasĩmerã irirosũ masakare Marĩpʉyare keoro buebea. Ããrĩpereri mʉsã doreri gapʉre irikererã, iri nemorõ doreri gapʉre neõ iribea. 25 ’Mʉsã Moisés gojadeare buerimasã, fariseo bumarã irigatorikʉrã ããrã. Irasirirã ñerõ tarirãkoa. Mʉsã masaka ĩũrõgue dita õãrõ irirã, soropa weka gapʉ dita õãrõ koeadeapa irirosũ ããrã. Irasirirã mʉsã basi wári opadʉarã gajerãyare yajarã, iripa poekague koeña marĩrĩpa gʉrari ʉtʉriripa irirosũ ããrã. 26 Mʉsã fariseo bumarã, koye ĩãmerã irirosũ, Marĩpʉyare pémasĩmerã ããrã. Irasirirã mʉsã gũñarĩrẽ gorawayupʉrorika, soropa poeka gapʉre õãrõ koeadeapa irirosũ ããrĩmurã. Irasirirã, soropa weka gapʉdere õãrõ koeadeapa irirosũ ããrĩrãkoa. 27 ’Mʉsã Moisés gojadeare buerimasã, fariseo bumarã irigatorikʉrã ããrã. Irasirirã ñerõ tarirãkoa. Mʉsã masãgoberi irirosũ ããrã. Masaka, iri masãgoberire ʉ̃tã majĩrĩ boreri merã õãrõ wʉ̃kãdea majĩrĩ merã biamakʉ̃ ĩãrã: “Õãrõ deyoa”, ãrĩ ĩãma. Iri õãrõ deyokerepʉrʉ, poekague boanerãya gõãrĩ́, ããrĩpereri ñerĩ boadea sãñakoa. 28 Mʉsãde i irirosũta ããrã. Masaka mʉsãrẽ ĩãmakʉ̃, õãrã irirosũ ããrã. Irasũ ããrĩkererã, poekague mʉsã gũñarĩguere ñerĩrẽ opataria. Irasirirã irigatorikʉrã, ñerõ iririkʉrã ããrã. 29 ’Mʉsã Moisés gojadeare buerimasã, fariseo bumarã irigatorikʉrã ããrã. Irasirirã ñerõ tarirãkoa. Mʉsã, iripoegue marã Marĩpʉya kerere weredupuyunerãya masãgoberire õãrõ ãmua. Gajerã õãrõ irinerãya masãgoberi weka weanúdeadere õãrõ ãmua. 30 Ãmu odo, ãsũ ãrĩ werenía: “Marĩ ñekʉ̃sãmarã darã Marĩpʉya kerere weredupuyunerãrẽ wẽjẽnerã ããrĩmá. Gʉa ĩgʉ̃sã ããrĩdeapoegue ããrĩnerã tamerã ĩgʉ̃sãrẽ wẽjẽtamubiribokuyo”, ãrã. 31 Mʉsã irire irasũ ãrĩrã, mʉsã basita: “Gʉa Marĩpʉya kerere weredupuyunerãrẽ wẽjẽnerã parãmerã ããrĩturiarã ããrã”, ãrĩrã yáa. 32 Irasirirã mʉsã ñekʉ̃sãmarã ñerõ iripʉroriwãgãriderosũta iriyuwarikʉkõãka mʉsãde! 33 ’Mʉsã ñerõ iririkʉrã ãña irirosũ ããrã. Mʉsã ñerõ iriri waja Marĩpʉ mʉsãrẽ peamegue béoburire neõ duribirikoa. 34 Irasirigʉ yʉ mʉsã pʉrogue Marĩpʉya kerere weredupuyurãrẽ, ĩgʉ̃yare masĩrãrẽ, mʉsãrẽ buerimasãdere iriugʉra. Yʉ irasũ iriukerepʉrʉ, mʉsã gapʉ surãyerire wẽjẽrãkoa. Gajerãrẽ curusague pábiatú wẽjẽrãkoa. Gajerãrẽ mʉsã nerẽrĩ wiirigue tãrã, noó ĩgʉ̃sã waarí makãrĩ waamakʉ̃ tʉyagorenarãkoa ĩgʉ̃sãrẽ ñerõ iridʉarã. 35 Irasirirã ããrĩpererã masaka õãrãrẽ wẽjẽdea waja, mʉsã waja opáa. Mʉsã ñekʉ̃sãmarã Abel diayemarẽ iridire wẽjẽpʉroriwãgãrirã, Zacarías Berequías magʉ̃guere wẽjẽtũnunerã ããrĩmá. Ĩgʉ̃rẽ Marĩpʉya wiima soepeoro Marĩpʉ ããrĩrĩ́ taribu watopegue wẽjẽnerã ããrĩmá. 36 Diayeta mʉsãrẽ werea. Ããrĩpererãrẽ ĩgʉ̃sã wẽjẽdea waja dapora marã wajakʉrãkuma. 37 ’Mʉsã Jerusalén marã, Marĩpʉya kerere weredupuyurãrẽ wẽjẽkõãa. Marĩpʉ iriunerãrẽ ʉ̃tãyeri merã dea wẽjẽa. Wári yʉ mʉsãrẽ ãgãbo igo pũrãrẽ igoya kẽdʉpʉri merã neeõnúrõsũ neeõnú koredʉadibʉ. Mʉsã gapʉ yʉ irasũ irimakʉ̃ neõ gããmebiribʉ. 38 Irasiriro mʉsã ããrĩrĩ́ makã, béodea makã dujarokoa. 39 Diayeta mʉsãrẽ werea. Dapora merãta mʉsã yʉre ĩãnemobirikoa. Pʉrʉgue mʉsã: “Marĩpʉ iriudi õãtarigʉ ããrĩ́mi, õãrõ aariburo”, ãrĩrãgue, yʉre dupaturi ĩãrãkoa doja, ãrĩmi Jesús.

Mateo 24

1 Jesús Marĩpʉya wiigue ããrãdi wiriadero pʉrʉ, gʉa ĩgʉ̃ buerã ĩgʉ̃ pʉro waa, ãsũ ãrĩbʉ: —Ĩãka i wiire! Õãrĩ wii, wári wii ããrã, ãrĩbʉ. 2 Jesús gapʉ yʉjʉmi: —Mʉsã i wiire daporare ĩãdáa. Diayeta mʉsãrẽ werea. I wiima ããrĩpereri mʉsã ĩãdea, i ʉ̃tãyeride mʉtãdijapereakõãrokoa. Neõ suye ʉ̃tãye gajiye weka weamʉrĩadeade dujabirikoa, ãrĩmi. 3 Pʉrʉ Olivos wãĩkʉri buúrugue eja, irogue doami Jesús. Iro ĩgʉ̃ doamakʉ̃, gʉa ĩgʉ̃ buerã ĩgʉ̃ pʉrogue eja, gajerã péberogue sẽrẽñabʉ: —Gʉare wereka! ¿Naásũ ããrĩmakʉ̃, mʉ ãrãderosũ waarokuri? ¿Ñeéno iri ĩmugʉkuri, mʉ dupaturi aarigú̶? ¿Naásũ waarokuri, i ʉ̃mʉ pereburi dupuyuro? ãrĩbʉ. 4 Jesús yʉjʉmi: —Õãrõ pémasĩka! Gajerã mʉsãrẽ ãrĩgatorire pébirikõãka! 5 Wárã ãrĩgatorimasã aarirãkuma. “Marĩpʉ iriudi, Cristo ããrã yʉ”, ãrĩrãkuma. Ĩgʉ̃sã ãrĩgatomakʉ̃ pérã, wárã masaka ĩgʉ̃sãrẽ bʉremurãkuma. 6 Masaka mʉsã pʉro gãmewẽjẽrĩrẽ pérã, yoarogue marã gãmewẽjẽrĩ kerere pérã, gʉkabirikõãka! Irasũta waarokoa. Irasũ waakerepʉrʉ, i ʉ̃mʉ pereburo dʉyarokoa dapa. 7 Su bumarã gaji bumarã merã gãmekẽãrãkuma. Su nikũ marã gaji nikũ marã merã gãmewẽjẽrãkuma. Masaka wárã ʉaboari merã boarãkuma. Gajerã pũrĩrikʉ ñerõ tarirãkuma. Wári makãrĩguere nikũ ñomerokoa. 8 I ããrĩpereri merã masaka ñerõ taripʉroriwãgãrirãkuma. 9 ’Irasirirã gajerã mʉsãrẽ ñeã, ãĩa, oparãguere ñerõ iridorerã wiarãkuma. Mʉsãrẽ wẽjẽrãkuma. Yʉre bʉremurĩ waja ããrĩpererã i ʉ̃mʉ marã mʉsãrẽ ĩãturi doorãkuma. 10 Irasũ waaripoe wárã yʉre bʉremuadinerã bʉremuduúrãkuma. Irasirirã gãme ĩãturi doo, ĩgʉ̃sã merãmarã ããrãdinerãrẽ ĩgʉ̃sãrẽ ĩãturirãguere wiarãkuma. 11 Wárã: “Marĩpʉya kerere weredupuyurimasã ããrã”, ãrĩgatorãkuma. Irasirirã wárã masaka ĩgʉ̃sãrẽ bʉremurãkuma. 12 Masaka iro dupuyuro ñerõ iridero nemorõ ñerõ irirãkuma. Irasirirã wárã ĩgʉ̃sã gãme maĩrĩrẽ pirirãkuma. 13 Ĩgʉ̃sã mʉsãrẽ ñerõ irikerepʉrʉ, mʉsã yʉre neõ bʉremuduúbirimakʉ̃, Marĩpʉ mʉsãrẽ taugʉkumi, ĩgʉ̃ pʉro ããrĩníkõãburo, ãrĩgʉ̃. 14 Marĩpʉyare wererã ããrĩpererã i ʉ̃mʉ marãrẽ ĩgʉ̃yarãrẽ doregʉ ããrĩrĩ́ kerere wererãkuma, ããrĩpereri bumarã irire masĩburo, ãrĩrã. Ĩgʉ̃sã ããrĩpererã iri kerere péperedero pʉrʉ, i ʉ̃mʉ pererokoa. 15 ’Iripoegue Marĩpʉya kerere weredupuyudi Daniel i ʉ̃mʉ pereburo dupuyuro waaburire ãsũ ãrĩ gojadi ããrĩmí: “Ñegʉ̃ Marĩpʉre ĩãturigʉ Marĩpʉya wii ñerĩ marĩrĩ wiigue ñajãgʉkumi”, ãrĩ gojadi ããrĩmí. ((Irasirirã iri wiigue ĩgʉ̃ ããrĩmakʉ̃ ĩãrã, i pũrẽ buerãno: “I ʉ̃mʉ pereburo yáa”, ãrĩ masĩrãkuma.)) 16 Ñegʉ̃ irogue ããrĩmakʉ̃ ĩãrã, Judea nikũ marã buurígue ũmaduriburo. 17 Sugʉ ĩgʉ̃ya wii wekague ããrĩgṹ̶, wii poekague ĩgʉ̃yare ãĩgʉ̃ ñajãbita ũmaduriburo. 18 Sugʉ ĩgʉ̃ya pooegue ããrĩgṹ̶de, ĩgʉ̃ya suríre wiigue ãĩgʉ̃ dujáabita ũmaduriburo. 19 Irasũ waarínʉrĩrẽ nijĩpagosã nome, ĩgʉ̃sã pũrã mirĩrãgã oparã nomede ñerõ tarirãkuma. 20 Irasirirã Marĩpʉre ãsũ ãrĩ sẽrẽka: “Puibʉre, siuñajãrĩnʉ ããrĩmakʉ̃, gʉare i irasũ waabirikõãburo”, ãrĩka ĩgʉ̃rẽ! 21 Irasũ waarínʉrĩrẽ masaka bʉro ñerõ tarirãkuma. Marĩpʉ i ʉ̃mʉrẽ iripʉroridero pʉrʉre masaka ñerõ taridero nemorõ ñerõ tarirãkuma. I ĩgʉ̃sãrẽ ñerõ waaburi neõ dupaturi irasũ waanemobirikoa. 22 Irasirigʉ Marĩpʉ masakare i ñerõ waaríre: “Yoaripoe waabirikõãburo”, ãrĩgʉkumi. Ĩgʉ̃ irasiribirimakʉ̃, neõ sugʉ masakʉ taribiribokumi. Irasirigʉ ĩgʉ̃ beyenerãrẽ bopoñasĩã, ĩgʉ̃sãrẽ ñerõ waaríre: “Iropãta waaburo”, ãrĩgʉkumi. 23 Gajerã mʉsãrẽ: “Ĩãka! Õõta Cristo ããrĩ́mi”, ãrĩmakʉ̃ pérã, o gajerã mʉsãrẽ: “Cristo sõõgue ããrãmi”, ãrĩmakʉ̃ pérã, bʉremubirikõãka! 24 Wárã ãrĩgatorimasã aarirãkuma. Surãyeri: “Yʉ Cristo ããrã”, ãrĩrãkuma. Gajerã: “Marĩpʉya kerere weredupuyurimasʉ̃ ããrã”, ãrĩrãkuma. Mʉsãrẽ ĩgʉ̃sã ãrĩgatorire bʉremudorerã, wári gajino iri ĩmurãkuma. Irasirikererã, Marĩpʉ beyenerãrẽ ĩgʉ̃rẽ bʉremuduúmakʉ̃ irimasĩbirikuma. 25 Iri waaburi dupuyuro yʉ mʉsãrẽ weresiáa, irire masĩburo, ãrĩgʉ̃. 26 Irasirirã gajerã masaka mʉsãrẽ: “Cristo sõõ masaka marĩrõgue ããrãmi”, ãrĩmakʉ̃ pérã, ĩãrã waabirikõãka! Gajerã mʉsãrẽ: “Ĩãka! I wiima taribugue ããrĩ́mi”, ãrĩmakʉ̃ pérã, ĩgʉ̃sãrẽ bʉremubirikõãka! 27 Yʉ ããrĩpererã tĩ́gʉ̃ gũñaña marĩrõ i ʉ̃mʉgue dupaturi aarigʉkoa. Ũ̶marõgue, abe mʉrĩriro gapʉ, ĩgʉ̃ ñajãrõ gapʉ bupu miãrõ irirosũ aarigʉkoa. 28 Mimua nerẽmakʉ̃ ĩãrã, masaka sugʉ waibʉ boadi ããrĩrṍrẽ masĩkuma. I irirosũ yʉ aarimakʉ̃ ĩãrã, ĩgʉ̃sã wajamoãsũburire masĩrãkuma, ãrĩ weremi Jesús. 29 Irasũ ãrĩ odo, gʉare ãsũ ãrĩnemomi: —Masaka ñerõ taririnʉrĩ pʉrʉta abe ʉ̃mʉmʉ naĩtĩãkõãgʉkumi. Abe ñamimʉ boyonemobirikumi. Neñukã ʉ̃mʉgasigue ããrĩrã́ yuridijarirãkuma. Ũ̶marõgue marã turarãde naradari merã béosũrãkuma. 30 Irasũ waaripoere masaka yʉ ããrĩpererã tĩ́gʉ̃ ʉ̃mʉgasigue merã aarimakʉ̃ ĩãrãkuma. Irasirirã ããrĩpereri i ʉ̃mʉma makãrĩ marã yʉ wári Marĩpʉ turari merã, ĩgʉ̃ gosewasiriri merã mikãyebori weka aarimakʉ̃ ĩãrã, güirã orerãkuma. 31 Yʉ aarigú̶, yʉre wereboerãrẽ ããrĩperero i ʉ̃mʉguere iriugʉkoa. Puridiru bʉro bʉsʉmakʉ̃, ĩgʉ̃sã yʉ beyenerãrẽ ããrĩpererogue ããrĩrã́rẽ neeõrãkuma. 32 ’Ire mʉsã masĩburo, ãrĩgʉ̃, higueragʉ keori merã weregʉra. Irigʉ pũ maamamakʉ̃ ĩãrã: “Bojori waaburo mérõgã dʉyáa”, ãrĩ masĩa. 33 Irigʉ waarósũta i ããrĩpereri yʉ ãrĩrĩ irasũ waamakʉ̃ ĩãrã: “Cristo dupaturi aariburo mérõgã dʉyáa”, ãrĩ masĩrãkoa. 34 Diayeta mʉsãrẽ werea. I ããrĩpereri yʉ ãrĩrĩ, dapora marã pereburo dupuyuro irasũ waarokoa. 35 Ũ̶mʉgasi, i nikũde pereakõãrokoa. Yʉ werenírĩ gapʉ neõ perebirikoa. Ããrĩpereri yʉ ãrĩrõsũta waayuwarikʉrokoa. 36 ’Yʉ dupaturi aariburinʉrẽ, iri horare neõ sugʉ masĩbirikumi. Marĩpʉre wereboerã ʉ̃mʉgasigue ããrĩrã́de masĩbema. Yʉ Marĩpʉ magʉ̃de masĩbea. Yʉpʉ sugʉta masĩmi. 37 ’Noé ããrĩdeapoe marãrẽ waaderosũta yʉ ããrĩpererã tĩ́gʉ̃ aariburo dupuyurogãrẽ waarokoa. 38 Iripoere i nikũ Marĩpʉ miũburo dupuyuro masaka õãrõ baa, iirí, mojõsia, ĩgʉ̃sã pũrã nomerẽ nomesu ããrĩrikʉnerã ããrĩmá. Noésã doódirugue ñajãrĩnʉguedere irasũta iriníkõãnerã ããrĩmá. 39 Gũñaña marĩrõ merã wáro deko merẽ, i nikũ mirĩpereakõãdero ããrĩbú̶. Ĩgʉ̃sãde mirĩpereakõãnerã ããrĩmá. Irasũta yʉ ããrĩpererã tĩ́gʉ̃de gũñaña marĩrõ merã i ʉ̃mʉguere dupaturi aarigʉkoa. 40 Irasũ waaripoere pẽrã pooegue moãrã ããrĩrãkuma. Sugʉ yʉre bʉremugʉ̃ ãĩãsũgʉkumi. Gajigʉ yʉre bʉremubi irogueta béowãgãsũgʉkumi. 41 Nomede pẽrã nome ojodʉka biurã ããrĩrãkuma. Sugo yʉre bʉremugõ ãĩãsũgokumo. Gajego yʉre bʉremubeo irogueta béowãgãsũgokumo. 42 ’Õãrõ pémasĩka! Yʉ mʉsã Opʉ dupaturi aariburi horare neõ masĩbea mʉsã. 43 Ire õãrõ masĩka! Wii opʉ ĩgʉ̃ya wiire sugʉ yajarimasʉ̃ ñami merã ejaburi horare masĩgʉ̃, kãrĩrõ marĩrõ korekumi, ĩgʉ̃ya wiire ñajãburire kãmutabu. 44 Yʉ ããrĩpererã tĩ́gʉ̃ gũñaña marĩrõ aarigʉkoa. Irasirirã, wii opʉ irirosũ mʉsãde yʉ aariburire õãrõ yúro gããmea, ãrĩmi Jesús. 45 Pʉrʉ Jesús gaji keori merã gʉare buenemomi: —Sugʉ moãboegʉ ĩgʉ̃ opʉre bʉremugʉ̃, pémasĩgʉ̃ ãsũ irikumi. Ĩgʉ̃ opʉ gajerogue waagú̶, ĩgʉ̃rẽ ĩgʉ̃ya wiire gajerãrẽ ĩgʉ̃rẽ moãboerãrẽ koredoregʉ píkumi. Irasirigʉ ĩgʉ̃rẽ ĩgʉ̃sãrẽ baarire keoro siiu baadoregʉ píkumi. 46 Irasirigʉ ĩgʉ̃ opʉ ĩgʉ̃ya wii goedujajamakʉ̃ ĩãgʉ̃, ĩgʉ̃rẽ moãboegʉ ĩgʉ̃ dorederosũta iridi ããrĩsĩã, ʉsʉyakumi. 47 Diayeta mʉsãrẽ werea. Ĩgʉ̃ píderosũta ĩgʉ̃ keoro irideare ĩãgʉ̃, ĩgʉ̃ opʉ ĩgʉ̃rẽ ããrĩpereri ĩgʉ̃yare koredoregʉ pígʉkumi. 48 Ĩgʉ̃rẽ moãboegʉ ñegʉ̃ gapʉ ãsũ irikumi. “Yʉ opʉ mata goebirikumi”, ãrĩ gũñagʉ̃, gajerã ĩgʉ̃ opʉre moãboerãrẽ ñerõ pábira, mejãrikʉrã merã iirí baagorenakumi. 50 Ĩgʉ̃ irasirigorenarĩnʉrẽ gũñaña marĩrõ ĩgʉ̃ opʉ goejakumi. Ĩgʉ̃rẽ moãboegʉ gapʉ: “Ĩgʉ̃ iri hora goegʉkumi”, ãrĩ masĩbirikumi. 51 Ĩgʉ̃ opʉ goejagʉ ĩgʉ̃rẽ moãboegʉ ñerõ irideare pégʉ, ĩgʉ̃rẽ bʉro wajamoãgʉkumi. Irasirigʉ irigatorikʉrãrẽ béorogue ĩgʉ̃rẽ béogʉkumi. Iroguere ĩgʉ̃ bʉro pũrĩsũgʉ̃ ĩgʉ̃ya guikare kũrĩduútú oregʉkumi, ãrĩmi Jesús.

Mateo 25

1 Pʉrʉ Jesús dupaturi keori merã gʉare ãsũ ãrĩ buemi doja: —Marĩpʉ ʉ̃mʉgasigue ããrĩgṹ̶ ĩgʉ̃yarãrẽ doreri ãsũ ããrã. Pe mojõmarã nóome ããrĩkuma. Su ñami ĩgʉ̃sãya sĩãgori duparu merã mojõsiadire bokatĩrĩrã waakuma. 2 Su mojõmarã nome sĩãgori duparu ĩgʉ̃sã ãĩaburire õãrõ ãmuyubirikuma. Gajerã su mojõmarã nome gapʉ ĩgʉ̃sã ãĩaburire õãrõ ãmuyukuma. 3 Ãmuyumerã nome ĩgʉ̃sãya sĩãgori duparure ãĩakererã, ĩgʉ̃sã gorawayuburire ʉye ãĩabirikuma. 4 Ãmuyurã nome gapʉ ĩgʉ̃sãya sĩãgori duparure ãĩ, gaji ʉye ĩgʉ̃sã gorawayuburire ãĩakuma. 5 Irasirirã, mojõsiadi mata ejabirimakʉ̃, ĩgʉ̃sãrẽ wʉja ejamakʉ̃ kãrĩakõãkuma. 6 Pʉrʉ ñami deko ããrĩmakʉ̃, gajerã masaka: “Mojõsiadi aarisiami. Ĩgʉ̃rẽ bokatĩrĩrã aarika!” ãrĩ gainímakʉ̃ pékuma. 7 Ĩgʉ̃sã gainímakʉ̃ pérã, yobe, ĩgʉ̃sãya sĩãgori duparure ãmukuma. 8 Ʉye gorawayuburire ãĩabiranerã nome gapʉ, gajerã gaji ʉye ãĩãnerã nomerẽ ãsũ ãrĩkuma: “Gʉaya sĩãgori duparu yariro yáa. Irasirirã mérõgã mʉsãya ʉyere gʉadere sĩka!” ãrĩ sẽrẽadikuma. 9 Ãmuyuanerã nome gapʉ ãsũ ãrĩ yʉjʉkuma: “Gʉaya ʉye mʉsãrẽ sĩmakʉ̃, mʉsãrẽ, gʉadere ejabiribokoa. Irasirirã ʉye duarã pʉro mʉsã basi wajarirã waaka!” ãrĩkuma. 10 Irasirirã ãmuyubiranerã nome ʉye wajarirã waakõãkuma. Ĩgʉ̃sã waadero pʉrʉ, mojõsiadi ejakumi. Ĩgʉ̃ ejamakʉ̃ ĩãrã, ãmuyuanerã nome gapʉ ĩgʉ̃rẽ bokatĩrĩkuma. Irasirirã ĩgʉ̃ merã bosenʉ iriri wiigue ĩãrã ñajãkõãkuma. Ĩgʉ̃sã ñajãperemakʉ̃, iri wii marã disipʉrore biakõãkuma. 11 Pʉrʉgue ãmuyubiranerã nome gapʉ ejakuma. “Gʉa Opʉ, gʉadere tũpãsóoka!” ãrĩkuma. 12 Ĩgʉ̃sã irasũ ãrĩmakʉ̃ pégʉ, mojõsiadi ãsũ ãrĩ yʉjʉkumi: “Diayeta yʉ mʉsãrẽ masĩbea”, ãrĩkumi ĩgʉ̃sã nomerẽ, ãrĩ weremi Jesús. 13 Irasũ ãrĩ odo, gʉare ãrĩmi: —Yʉ ããrĩpererã tĩ́gʉ̃ dupaturi aariburinʉrẽ, iri horadere neõ masĩbea mʉsã. Irasirirã ãmuyunerã nome mojõsiadire bokatĩrĩrã waamurã ĩgʉ̃sãya sĩãgori duparure ãmuyuderosũ mʉsãde yʉ aariburire õãrõ ãmuyuka! ãrĩmi Jesús. 14 Irasũ ãrĩ odo, gaji keori merã gʉare ĩgʉ̃ buerãrẽ buenemomi doja: —Marĩpʉ ĩgʉ̃yarãrẽ doregʉ, sugʉ wii opʉ irirosũ ããrĩ́mi. Wii opʉ gaji nikũgue waabu, ĩgʉ̃rẽ moãboerãrẽ siiu, ĩgʉ̃ya niyerure koredoregʉ píkumi. 15 ’Irasirigʉ, ĩgʉ̃sãrẽ: “Õõpã merã wajatanemorãkuma”, ãrĩ ĩãmasĩsĩã, ĩgʉ̃ya niyeru wajapari tirire dʉkawakumi. Sugʉre su mojõma tiri, gajigʉre pe ti, gajigʉre su ti sĩkumi. Ĩgʉ̃sãrẽ sĩ odo, waakõãkumi. 16 Irasirigʉ su mojõma tiri opagʉ, mata iri tiri merã gajino wajari, dua, gaji su mojõma tiri wajatanemokumi. Irasirigʉ pe mojõma tiri opakumi. 17 Pe ti opagʉde irasũta gaji pe ti wajatanemokumi. Irasirigʉ wapikʉri tiri opakumi. 18 Su ti opagʉ gapʉ yebague gobe má, iri gobegue ĩgʉ̃ opʉ sĩadea tire yáapíkõãkumi. 19 ’Yoadero pʉrʉ, wii opʉ goekumi. Goeja, ĩgʉ̃ya niyeru tiri merã ĩgʉ̃sã wajatanemodeare ãmubu, ĩgʉ̃rẽ moãboerãrẽ siiukumi. 20 Irasirigʉ su mojõma tiri sĩsũdi ĩgʉ̃ opʉ pʉrogue eja, pe mojõma tiri ĩgʉ̃rẽ wiakumi. “Yʉ opʉ, su mojõma tiri yʉre sĩbʉ mʉ”, ãrĩkumi. “Ĩãka! Iri tiri merã gaji su mojõma tiri wajatanemobʉ”, ãrĩkumi ĩgʉ̃ opʉre. 21 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pégʉ, ĩgʉ̃ opʉ ãrĩkumi: “Õãgoráa. Mʉ yʉre moãboegʉ õãgʉ̃ ããrã. Yʉ dorederosũta yʉ mérõgã mʉrẽ pídea merã õãrõ iriyo. Irasirigʉ wári yaare koredoregʉ pígʉra. Yʉ merã ããrĩgṹ̶, ʉsʉyari merã ããrĩka!” ãrĩkumi ĩgʉ̃ opʉ ĩgʉ̃rẽ. 22 Pʉrʉ pe ti sĩsũdide ĩgʉ̃ opʉ pʉrogue eja, ĩgʉ̃rẽ ãsũ ãrĩkumi: “Yʉ opʉ, pe ti yʉre sĩbʉ mʉ. Ĩãka! Iri tiri merã gaji pe ti wajatanemobʉ”, ãrĩkumi. 23 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pégʉ, ĩgʉ̃ opʉ ãrĩkumi: “Õãgoráa. Mʉ yʉre moãboegʉ õãgʉ̃ ããrã. Yʉ dorederosũta yʉ mérõgã mʉrẽ pídea merã õãrõ iriyo. Irasirigʉ wári yaare koredoregʉ pígʉra. Yʉ merã ããrĩgṹ̶, ʉsʉyari merã ããrĩka!” ãrĩkumi ĩgʉ̃ opʉ ĩgʉ̃rẽ. 24 Pʉrʉ su ti sĩsũdi gapʉ, ĩgʉ̃ opʉ pʉrogue eja, ĩgʉ̃rẽ ãsũ ãrĩkumi: “Yʉ opʉ, mʉrẽ moãboerãrẽ bʉro turaro merã moãdoregʉ ããrã. Mʉ basi moãbirikeregʉ, ĩgʉ̃sãrẽ oterire otedore, ĩgʉ̃sãrẽ oteri dʉkare seadore, irire mʉ basita opáa. Mʉrẽ moãboerãya moãrĩ merã wajatarire mʉ basita opáa. Irire masĩa yʉ. 25 Irasirigʉ mʉrẽ güigʉ, yebague gobe má, iri gobegue mʉya niyeru tire yáapíkõãbʉ. Ĩãka! I ti ããrã mʉya niyeru ti”, ãrĩkumi ĩgʉ̃ opʉre. 26 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pégʉ, ĩgʉ̃ opʉ ãrĩkumi: “Mʉ yʉre moãboegʉ ñegʉ̃ ããrã. Térikʉgʉ ããrã. Mʉ yʉre ãsũ ãrã: ‘Mʉ basi moãbirikeregʉ, mʉrẽ moãboerãrẽ oterire otedore, ĩgʉ̃sãrẽ oteri dʉkare seadore, irire mʉ basita opáa. Mʉrẽ moãboerãya moãrĩ merã wajatarire mʉ basita opáa. Irire masĩa yʉ’, ãrã mʉ yʉre. 27 Mʉ irasũ ãrĩgʉ̃, ¿nasirigʉ, yʉ mʉrẽ sĩdea tire niyeru duripíri wiigue duripíbiriri? Irogue duripímakʉ̃, i wii moãrã iri ti merã wáro wajatanemobosabokuma mʉrẽ. Irasirigʉ, yʉ goejamakʉ̃, mʉ yʉre ĩgʉ̃sã iriri merã wajatanemobosadeare wiaboakuyo”, ãrĩkumi ĩgʉ̃ opʉ ĩgʉ̃rẽ. 28 Irasũ ãrĩ odo, gajerãrẽ irogue ããrĩrã́rẽ ãrĩkumi: “Ĩgʉ̃rẽ niyeru tire ẽma, pe mojõma tiri opagʉ gapʉre sĩka! 29 Sugʉ wári opagʉ sĩnemosũgʉkumi. Irasirigʉ ĩgʉ̃ wári opadero nemorõ opagʉkumi. Gajigʉ opabi ĩgʉ̃ mérĩgã opadideare ẽmapeokõãsũgʉkumi. 30 Ĩĩ yʉre moãboegʉ keoro iribire naĩtĩãrõgue béokõãka! Iroguere bʉro pũrĩsũgʉ̃ ĩgʉ̃ya guikare kũrĩduútú oregʉkumi”, ãrĩkumi ĩgʉ̃sã opʉ, ãrĩ weremi Jesús. 31 Irasũ ãrĩ odo, gʉare ãrĩnemomi: —Yʉ ããrĩpererã tĩ́gʉ̃, ããrĩpererã yʉre wereboerã merã i ʉ̃mʉ marãrẽ doregʉ aarigú̶, gosewasiriri merã Opʉ doarogue doagʉkoa. 32 Yʉ irogue doamakʉ̃, yʉre wereboerã ããrĩpereri buri marã masakare yʉ diaye neeõrãkuma. Ĩgʉ̃sãrẽ neeõ odomakʉ̃, sugʉ ejorã koregʉ ovejare, cabrare boje dʉkawanúrõsũ yʉ ĩgʉ̃sãrẽ dʉkawanúgʉkoa. 33 Yʉre bʉremurãrẽ oveja irirosũ ããrĩrã́rẽ yʉ diaye gapʉ núgʉkoa. Yʉre bʉremumerãrẽ cabra irirosũ ããrĩrã́rẽ yʉ kúgapʉ núgʉkoa. 34 Yʉ irasiriadero pʉrʉ, yʉ ããrĩpererã Opʉ, yʉ diaye gapʉ nírãrẽ ãsũ ãrĩ weregʉkoa: “Yʉpʉ mʉsãrẽ õãrõ irisiami. I ʉ̃mʉrẽ irigʉgueta mʉsãya ããrĩburire ĩgʉ̃yarãrẽ doreroguere ãmuyusiami. Irasirirã ĩgʉ̃ merã ããrĩrã́ aarika! 35 Yʉ ʉaboamakʉ̃ ĩãrã, mʉsã yʉre baari ejobʉ. Yʉ ñemesibumakʉ̃, mʉsã yʉre iiríri tĩãbʉ. Yʉ mʉsã pʉro gãmeñajãgʉ̃ ejamakʉ̃, yʉre kãrĩrõ wayubʉ. 36 Surí marĩgʉ̃ yʉ ããrĩmakʉ̃ ĩãrã, mʉsã yʉre suríre sãbʉ. Pũrĩrikʉmakʉ̃, mʉsã yʉre ĩãrã ejabʉ. Peresugue yʉ ããrĩmakʉ̃dere yʉre ĩãrã ejabʉ”, ãrĩgʉkoa. 37 Yʉ irasũ ãrĩmakʉ̃ pérã, yʉ diaye gapʉ nírã Yʉpʉ: “Õãrã, waja opamerã ããrĩ́ma”, ãrĩ ĩãnerã yʉre sẽrẽñarãkuma: “Gʉa Opʉ, ¿naásũ ããrĩmakʉ̃, mʉ ʉaboamakʉ̃ gʉa mʉrẽ baari ejori? ¿Naásũ ããrĩmakʉ̃, mʉ ñemesibumakʉ̃ mʉrẽ iiríri tĩãrĩ? 38 ¿Naásũ ããrĩmakʉ̃, mʉ gʉa pʉro gãmeñajãgʉ̃ ejamakʉ̃, kãrĩrõ wayuri? ¿Naásũ ããrĩmakʉ̃, mʉ surí marĩgʉ̃ ããrĩmakʉ̃ gʉa mʉrẽ surí sãrĩ? 39 ¿Naásũ ããrĩmakʉ̃, mʉ pũrĩrikʉmakʉ̃, o peresugue mʉ ããrĩmakʉ̃dere gʉa mʉrẽ ĩãrã ejari?” ãrĩrãkuma yʉre. 40 Ĩgʉ̃sã irasũ ãrĩmakʉ̃ pégʉ, yʉ ããrĩpererã Opʉ, ĩgʉ̃sãrẽ ãsũ ãrĩ yʉjʉgʉkoa: “Diayeta mʉsãrẽ werea. Mʉsã sugʉ yaarã watopegue ããrĩpererã nemorõ ubu ããrĩgṹ̶rẽ õãrõ irirã, yʉreta õãrõ irirã iribʉ”, ãrĩgʉkoa ĩgʉ̃sãrẽ. 41 ’Ĩgʉ̃sãrẽ irasũ ãrĩ odo, yʉ kúgapʉ nírãrẽ ãsũ ãrĩ weregʉkoa: “Yʉpʉ wajamoãsũmurã ããrã mʉsã. Yʉ pʉrore wirika! Perebiri peamegue waaka! Yʉpʉ iri peamerẽ wãtẽa opʉ, ĩgʉ̃yarã merã ããrĩburore ãmuyusiami. 42 Yʉ ʉaboamakʉ̃ ĩãrã, mʉsã yʉre baari ejobiribʉ. Yʉ ñemesibumakʉ̃, mʉsã yʉre iiríri tĩãbiribʉ. 43 Yʉ mʉsã pʉro gãmeñajãgʉ̃ ejamakʉ̃, yʉre kãrĩrõ wayubiribʉ. Surí marĩgʉ̃ yʉ ããrĩmakʉ̃, mʉsã yʉre surí sãbiribʉ. Yʉ pũrĩrikʉmakʉ̃, peresugue yʉ ããrĩmakʉ̃dere mʉsã yʉre ĩãrã ejabiribʉ”, ãrĩgʉkoa ĩgʉ̃sãrẽ. 44 Yʉ irasũ ãrĩmakʉ̃ pérã, ĩgʉ̃sã yʉre sẽrẽñarãkuma: “Gʉa Opʉ, ¿naásũ ããrĩmakʉ̃, mʉ ʉaboamakʉ̃, ñemesibumakʉ̃, gʉa pʉro gãmeñajãgʉ̃ ejamakʉ̃, surí opabirimakʉ̃, pũrĩrikʉmakʉ̃, peresugue mʉ ããrĩmakʉ̃ gʉa mʉrẽ iritamubiriri?” ãrĩrãkuma yʉre. 45 Ĩgʉ̃sã irasũ ãrĩmakʉ̃, yʉ ããrĩpererã Opʉ ĩgʉ̃sãrẽ ãsũ ãrĩ weregʉkoa: “Diayeta mʉsãrẽ werea. Mʉsã sugʉ yaarã watopegue ããrĩpererã nemorõ ubu ããrĩgṹ̶rẽ iritamumerã, yʉreta iritamumerã iribʉ”, ãrĩgʉkoa ĩgʉ̃sãrẽ. 46 Pʉrʉ ĩgʉ̃sã perebiri peamegue wajamoãsũrãkuma. Yʉpʉ: “Õãrã, waja opamerã ããrĩ́ma”, ãrĩ ĩãnerã gapʉ ĩgʉ̃ pʉrogue perebiri okarire oparãkuma, ãrĩ weremi Jesús.

Mateo 26

1 Jesús iri ããrĩpererire bue odo, gʉare ĩgʉ̃ buerãrẽ ãrĩmi: 2 —Penʉ dʉyáa, pascua bosenʉ ejaburo. Irire mʉsã masĩa. Iri bosenʉ ããrĩmakʉ̃, yʉ ããrĩpererã tĩ́gʉ̃rẽ ñeã, oparãguere wiarãkuma, curusague pábiatú wẽjẽdoremurã, ãrĩmi. 3 Iripoere paía oparã, Moisés gojadeare buerimasã, judío masaka mʉrãde Caifás paía opʉya wii disipʉroma yebague nerẽñurã. 4 Irogue nerẽrã, ĩgʉ̃sã Jesúre ãrĩgatori merã ñeã, wẽjẽburire ãmuñurã. 5 Irire ãmurã́: —Bosenʉ ããrĩmakʉ̃, ĩgʉ̃rẽ ñeãbirikõãrã! Masaka marĩ merã guarã, marĩrẽ gainí turibokuma, ãrĩñurã. 6 Ĩgʉ̃sã ĩgʉ̃rẽ wẽjẽburire ãmuripoere Jesús Betania wãĩkʉri makãgue Simón kãmi boadiya wiigue ããrĩmí. 7 Irogue ĩgʉ̃ ããrĩmakʉ̃, sugo nomeõ suru sʉ̃rõdiru opago, Jesús pʉro ejamo. Igo opadiru “alabastro” wãĩkʉri ʉ̃tãye merã iridiru, sʉ̃rõrĩ wajapari opadiru ããrĩbú̶. Jesús baa doaníripoe ĩgʉ̃ya dipurure iri sʉ̃rõrĩrẽ piupeomo. 8 Igo irasũ piupeomakʉ̃ ĩãrã, gʉa Jesús buerã guarã ãsũ ãrĩbʉ: —¿Nasirigo igo irire irasiriwasiribéokõãrĩ? 9 Iri sʉ̃rõrĩrẽ duago, wáro niyerure wajataboakumo. Iri niyeru merã boporãrẽ iritamuboakumo, ãrĩbʉ. 10 Jesús, gʉa irasũ ãrĩmakʉ̃ pégʉ, gʉare ãrĩmi: —¿Nasirirã igore garibori mʉsã? Ire yʉre irasirigo, õãrĩrẽ irigo yámo. 11 Boporã mʉsã watopeguere ããrĩníkõãrãkuma. Yʉ tamerãrẽ mʉsã merã ããrĩnímakʉ̃ ĩãbirikoa. 12 Igo i sʉ̃rõrĩ yʉre piupeogo, yaa dupʉre ĩgʉ̃sã yʉre yáaburo dupuyuro ãmuyugo irirosũ irigo yámo. 13 Diayeta mʉsãrẽ werea. Marĩpʉ masakare tauri kerere wererã ããrĩperero i ʉ̃mʉgue waagorenarã, igo yʉre irideadere gajerãrẽ wererãkuma, igore gũñaburo, ãrĩrã, ãrĩmi Jesús gʉare. 14 Jesús irasũ ãrãdero pʉrʉ, sugʉ gʉa Jesús buerã pe mojõma pere su gubu peru pẽrẽbejarã watopemʉ Judas Iscariote wãĩkʉgʉ paía oparã merã werenígʉ̃ waayupʉ. 15 Ĩgʉ̃sãrẽ ãrĩyupʉ: —Yʉ Jesúre mʉsãrẽ wiamakʉ̃, ¿noópã niyeru wajarirãkuri yʉre? ãrĩyupʉ. Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pérã, ĩgʉ̃rẽ treinta niyeru tiri plata merã iridea tirire wajariñurã. 16 Ĩgʉ̃sã wajarimakʉ̃, Judas: “¿Naásũ ããrĩmakʉ̃ ĩgʉ̃sãrẽ yʉ Jesúre wiamakʉ̃ õãkuri?” ãrĩ gũñayupʉ. 17 Pʉrʉ pã́ wemasãrĩ morẽña marĩrĩ baari bosenʉ pʉroririnʉ ããrĩmakʉ̃, gʉa Jesús buerã ĩgʉ̃ pʉrogue waa, ĩgʉ̃rẽ sẽrẽñabʉ: —¿Noógue mʉ pascua bosenʉ baaburire ãmumakʉ̃ gããmekuri? ãrĩbʉ. 18 Ĩgʉ̃ gʉare ãrĩmi: —Jerusalẽ́gue waaka! Iro mʉsã bokajagʉre ãsũ ãrĩka: “Gʉare buegʉ mʉrẽ ãsũ ãrĩ weredoreami: ‘Yʉ ñerõ tariburo mérõgã dʉyáa. Pascua bosenʉ ããrĩmakʉ̃, yʉ buerã merã mʉya wiigue baagʉkoa’, ãrãmi”, ãrĩka! ãrĩmi Jesús. 19 Irasirirã, pascua bosenʉ ããrĩmakʉ̃, Jesús doreaderosũta gʉa baaburire ãmunerã ããrĩmá. 20 Naĩmejãripoe Jesús gʉa ĩgʉ̃ buerã pe mojõma pere su gubu peru pẽrẽbejarã merã baa doaními. 21 Gʉa baaripoe gʉare ãrĩmi: —Diayeta mʉsãrẽ werea. Sugʉ mʉsã watope ããrĩgṹ̶ yʉre wẽjẽdʉarãguere yʉre ĩmugʉkumi, ãrĩmi. 22 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pérã, gʉa bʉro bʉjawereri merã sugʉno dita ĩgʉ̃rẽ sẽrẽñayobʉ: —Gʉa Opʉ, ¿yʉ ããrĩ́rĩ mʉrẽ ĩmubu? ãrĩbʉ. 23 Gʉa irasũ ãrĩ sẽrẽñamakʉ̃, gʉare yʉjʉmi: —Yʉ merã i pare pã́ yosa baagʉta ããrĩ́mi yʉre wẽjẽdʉarãguere yʉre ĩmubu. 24 Marĩpʉya werenírĩ gojadea pũgue gojaderosũta yʉ ããrĩpererã tĩ́gʉ̃rẽ waaró yáa. Yʉre ĩmubu gapʉre ñetariro waarokoa. Ĩgʉ̃ deyoabirimakʉ̃ õãboyo, ãrĩmi Jesús. 25 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃, Judas Jesúre wẽjẽdʉarãguere ĩgʉ̃rẽ ĩmubu sẽrẽñami: —Gʉare buegʉ, ¿yʉ mʉrẽ ĩmubu ããrĩ́rĩ? ãrĩmi. Jesús ĩgʉ̃rẽ yʉjʉmi: —Ṹ̶ʉ̃, mʉta ããrã, ãrĩmi. 26 Irasũ ãrĩ odo, gʉa baaripoe Jesús pã́rẽ ãĩ, Marĩpʉre: “Mʉrẽ ʉsʉyari sĩa”, ãrĩ, pã́rẽ pea, gʉare ĩgʉ̃ buerãrẽ ãsũ ãrĩ gueremi: —Ire baaka! Yaa dupʉ ããrã, ãrĩmi. 27 Pʉrʉ iiríripare ãĩ, Marĩpʉre: “Mʉrẽ ʉsʉyari sĩa”, ãrĩ, gʉare iripare sĩu, ãsũ ãrĩmi: —Mʉsã ããrĩpererã ire iiríka! 28 I yaa dí ããrã. Yʉ boagʉ, dí béori merã wárã masaka ñerõ iridea wajare wajaribosagʉkoa. Irasirigʉ yaa dí béori merã Yʉpʉ ĩgʉ̃sãrẽ: “Õãrõ irigʉra”, ãrĩdeare iriyuwarikʉgʉkumi. Irasirigʉ ĩgʉ̃sã ñerõ irideare kãtigʉkumi. 29 Mʉsãrẽ werea. Igui dekore marĩ dapora iirírosũ yʉ dupaturi neõ iirínemobirikoa. Pʉrʉ Yʉpʉ ĩgʉ̃yarãrẽ dorerogue mʉsã merã maama igui dekore iirígʉkoa, ãrĩmi Jesús gʉare. 30 Pʉrʉ Marĩpʉre bayapeo odo, gʉa iri wiigue ããrãnerã wiria, Olivos wãĩkʉri buúrugue waabʉ. 31 Irogue ejagʉ, Jesús gʉare ãrĩmi: —Dapagã ñami mʉsã ããrĩpererã gũñaturaro marĩrõ yʉre béowãgãpereakõãrãkoa. Mʉsã irasiriburire Marĩpʉya werenírĩ gojadea pũgue ãsũ ãrĩ gojasũdero ããrĩbú̶: “Yʉ oveja koregʉre wẽjẽmakʉ̃ irigʉkoa. Irasirimakʉ̃, ĩgʉ̃yarã oveja ũmawasiriakõãrãkuma”, ãrĩ gojasũdero ããrĩbú̶. 32 Yʉ boadigue masãdero pʉrʉ, mʉsã dupuyuro Galileague waadupuyugʉkoa, ãrĩmi gʉare. 33 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pégʉ, Pedro ãsũ ãrĩ yʉjʉmi: —Gajerã ããrĩpererã mʉrẽ béowãgãkerepʉrʉ, yʉ gapʉ mʉrẽ neõ béowãgãbirikoa, ãrĩmi. 34 Jesús Pedrore ãrĩmi: —Diayeta mʉrẽ werea. Dapagã ñami ãgãbo wereburo dupuyuro mʉ yʉre masĩkeregʉ, ʉrea gajerãrẽ: “Masĩbea”, ãrĩgatogʉkoa, ãrĩmi. 35 Pedro ĩgʉ̃rẽ ãrĩmi: —Yʉ mʉ merã boabu ããrĩkeregʉ: “Masĩbea”, ãrĩgatobirikoa, ãrĩmi. Ããrĩpererã gʉa ĩgʉ̃ buerã, Pedro ĩgʉ̃ ãrĩrõsũta ãrĩbʉ Jesúre. 36 Pʉrʉ Jesús gʉa ĩgʉ̃ buerã merã waa, Getsemaní wãĩkʉrogue eja, gʉare ãrĩmi: —Õõta doaka mʉsã dapa! Sõõgue Marĩpʉre sẽrẽgʉ̃ waagú̶ yáa, ãrĩmi. 37 Irasũ ãrĩ odo, Pedrore, Zebedeo pũrã pẽrãguereta siiuwãgãmi. Ĩgʉ̃ bʉro gũñarikʉ, bʉjawereyupʉ. 38 Irasũ bʉjaweregʉ, ĩgʉ̃ siiuwãgãnerãrẽ ãrĩyupʉ: —Bʉro bʉjawereri merã kõmoma goero péñakoa. Õõta dujaka! Mʉsãde yʉ kãrĩberosũta kãrĩmerãta yʉre yúka! ãrĩyupʉ. 39 Irasũ ãrĩ odo, yoaweyaro waanemo, yebague ĩgʉ̃ya diapure moomejã, Marĩpʉre ãsũ ãrĩ sẽrẽyupʉ: —Aʉ, yʉ ñerõ tariburire taudʉagʉ taumasĩa. Yʉ irasũ ãrĩkerepʉrʉ, yʉ gããmerõsũ iribirikõãka! Mʉ gããmerõsũ gapʉ yʉre waaburo, ãrĩyupʉ. 40 Irasũ ãrĩ sẽrẽ odo, ʉrerã ĩgʉ̃ buerã pʉrogue ejagʉ, ĩgʉ̃sã kãrĩrãrẽ bokaja, Pedrore ãrĩyupʉ: —¿Nasirirã su horanogãgora mʉsã yʉre kãrĩmerãta yúmasĩberi? 41 Kãrĩmerãta! Marĩpʉre sẽrẽka, wãtĩ ãrĩmesãrĩrẽ iribokoa, ãrĩrã! Mʉsã gũñarĩ merã õãrĩrẽ iridʉadáa. Irire iridʉakererã, bokatĩũbea, ãrĩyupʉ. 42 Irasũ ãrĩ odo, dupaturi waa, Marĩpʉre sẽrẽyupʉ doja: —Aʉ, i yʉ ñerõ tariburire taudʉabi, mʉ gããmerõsũ irika! ãrĩyupʉ. 43 Pʉrʉ ĩgʉ̃ buerã ʉrerã pʉro dupaturi ejagʉ, kãrĩrãrẽta bokajayupʉ doja. Ĩgʉ̃sãrẽ wʉja pũrĩtariyuro. 44 Ĩgʉ̃sãrẽ ĩãkõã, dupaturi Marĩpʉre sẽrẽgʉ̃ waayupʉ doja. Ĩgʉ̃ sẽrẽaderosũta sẽrẽyupʉ. 45 Pʉrʉ ĩgʉ̃sã pʉro eja, ãrĩyupʉ: —¿Mʉsã siuñajã, kãrĩrã yári dapa? Yʉre ããrĩpererã tĩ́gʉ̃rẽ ñerãguere ĩgʉ̃sã wiari hora ejasiáa. 46 Wãgãnʉgãka! Náka, waarã́! Yʉre wẽjẽdʉarãguere yʉre ĩmubu aarisiami, ãrĩyupʉ Jesús. 47 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩ wereripoe Judas, gʉa Jesús buerã pe mojõma pere su gubu peru pẽrẽbejarã watopemʉ ããrãdi ejami. Wárã masaka sareri majĩrĩ, yukʉ dʉkari oparã ĩgʉ̃ merã ejama. Ĩgʉ̃sã paía oparã, judío masaka mʉrã ĩgʉ̃sã iriuanerã ããrĩmá. 48 Ĩgʉ̃sã ejaburi dupuyuro Judas ĩgʉ̃sãrẽ Jesúre ĩmubu ãsũ ãrĩ weredi ããrĩmí: “Yʉ ĩgʉ̃ya wayupãrã mimigʉ̃ta ããrĩgʉkumi. Ĩgʉ̃rẽ ñeãka!” ãrĩdi ããrĩmí. 49 Irasirigʉ Jesús pʉro ejagʉ, ĩgʉ̃rẽ ãrĩmi: —Gʉare buegʉ, ¿ããrĩ́rĩ mʉ? ãrĩ, ĩgʉ̃ya wayupãrãrẽ mimimi. 50 Ĩgʉ̃ irasirimakʉ̃ ĩãgʉ̃, Jesús ĩgʉ̃rẽ ãrĩmi: —Yʉ merãmʉ, ¿nasirigʉ aarigú̶ iriari? Mʉ irigʉra, ãrãdeare irika! ãrĩmi. Irasirirã masaka Jesús pʉro eja, ĩgʉ̃rẽ ñeãwãgãkõãma. 51 Ĩgʉ̃sã ĩgʉ̃rẽ ñeãwãgãripoe sugʉ ĩgʉ̃ buegʉ ĩgʉ̃ya sareri majĩrẽ tʉ̃ãwea ãĩ, paía opʉre moãboegʉya gãmipũrẽ dititá dijukõãmi. 52 Ĩgʉ̃ irasirimakʉ̃ ĩãgʉ̃, Jesús gapʉ ĩgʉ̃rẽ ãrĩmi: —Mʉya sareri majĩrẽ duripíkõãka! Sareri majĩ merã gajerã merã gãmewẽjẽrãno, sareri majĩ merãta wẽjẽsũrãkuma. 53 ¿Mʉsã masĩberi? Yʉpʉre yʉ sẽrẽmakʉ̃, daporata ĩgʉ̃rẽ wereboerãrẽ pe mojõma pere su gubu peru pẽrẽbejari burigora yʉre iritamumurãrẽ iriubokumi. 54 Yʉ sẽrẽmakʉ̃, Marĩpʉya werenírĩ gojadea pũgue gojaderosũ waabiribokoa, ãrĩmi Jesús. 55 Irasũ ãrĩ odo, masakare ãrĩmi: —¿Nasirirã sareri majĩrĩ merã, yukʉ dʉkari merã sugʉ yajarimasʉ̃rẽ ñeãrã aarirã́ irirosũ yʉre ñeãrã aaríri? Ũ̶mʉrikʉ Marĩpʉya wiigue yʉ mʉsãrẽ bue doanímakʉ̃, mʉsã yʉre neõ ñeãbiribʉ. 56 Daporare i ããrĩpereri mʉsã yʉre irasirirã, Marĩpʉya kerere weredupuyunerã gojaderosũta irirã yáa, ãrĩmi Jesús. Ĩgʉ̃rẽ ñeãmakʉ̃ ĩãrã, gʉa ĩgʉ̃ buerã ĩgʉ̃rẽ sugʉreta ũmaweonúwãgãkõãbʉ. 57 Irasirirã Jesúre ñeãnerã paía opʉ Caifáya wiigue ãĩãñurã. Iri wiiguere Moisés gojadeare buerimasã, judío masaka mʉrãde nerẽsiañurã. 58 Pedro gapʉ yoaweyaro Jesúre tʉyañajãa, Caifáya wii disipʉro ñajãrõma yebague eja, Marĩpʉya wiire korerã surara merã doayupʉ. “¿Naásũ iriyuwarikʉrãkuri?” ãrĩgʉ̃, irogue ĩã doaníyupʉ. 59 Paía oparã, judío masaka mʉrã, ããrĩpererã oparã irogue nerẽanerã Jesúre ãrĩgatori merã weresãmurãrẽ ãmarã́ iriñurã ĩgʉ̃rẽ wẽjẽmurã. 60 Ĩgʉ̃sã pʉrogue wárã masaka ãrĩgatori merã ĩgʉ̃rẽ weresãrã ejakererã: “Ĩgʉ̃ i ñerõ iridea waja boaburo”, ãrĩ weresãrĩrẽ neõ bokabiriñurã. Pʉrʉ gajerã pẽrã ĩgʉ̃rẽ ãrĩgatori merã weresãrã ejañurã. 61 Ãsũ ãrĩñurã: —Ĩĩ ãsũ ãrĩmi: “Marĩpʉya wiire béomasĩa. Ʉrenʉ waaró merãta iri wiire dupaturi iri odomasĩa”, ãrĩmi, ãrĩñurã. 62 Ĩgʉ̃sã irasũ ãrĩmakʉ̃ pégʉ, paía opʉ wãgãnʉgã, Jesúre ãrĩyupʉ: —¿Ĩgʉ̃sãrẽ yʉjʉberi mʉ? ¿Nasirirã mʉrẽ irasũ ãrĩ weresãrĩ? ãrĩyupʉ. 63 Jesús gapʉ yʉjʉbiriyupʉ. Ĩgʉ̃ yʉjʉbirimakʉ̃ ĩãgʉ̃, paía opʉ ĩgʉ̃rẽ ãrĩyupʉ: —Marĩpʉ okanígʉ̃ péuro diaye wereka! ¿Mʉta ããrĩ́rĩ, Cristo Marĩpʉ magʉ̃? ãrĩyupʉ. 64 Jesús ĩgʉ̃rẽ ãrĩyupʉ: —Ĩgʉ̃ta ããrã mʉ ãrĩrõsũta. Idere mʉsãrẽ werea. Pʉrʉ yʉ ããrĩpererã tĩ́gʉ̃rẽ Yʉpʉ turagʉ diaye gapʉ doamakʉ̃ ĩãrãkoa. Ũ̶mʉgasima mikãyebori weka yʉ aarimakʉ̃dere ĩãrãkoa, ãrĩyupʉ. 65 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pégʉ, paía opʉ ĩgʉ̃ guarire ĩmugʉ̃, ĩgʉ̃ya surírore tʉ̃ãyegue, ãsũ ãrĩyupʉ: —Ĩĩ irasũ ãrĩ werenígʉ̃, Marĩpʉre ñerõ ãrĩgʉ̃ yámi. ¿Nasirimurã gajerã ĩgʉ̃rẽ weresãrĩrẽ neõ pénemobokuri marĩ? Mʉsã, ĩgʉ̃ basita Marĩpʉre ñerõ ãrĩrĩrẽ pésiáa. 66 ¿Naásũ gũñarĩ? ãrĩyupʉ. —Marĩpʉre ĩgʉ̃ ñerõ ãrĩrĩ waja boaburo, ãrĩ yʉjʉñurã. 67 Irasũ ãrĩ odo, ĩgʉ̃ diapure síku eotú, ĩgʉ̃rẽ doteñurã. Gajerã ĩgʉ̃ya diapure pá, 68 ãsũ ãrĩñurã: —Mʉ Cristo ããrĩgṹ̶, ãrĩbokaka: “¿Noã mʉrẽ pári?” ãrĩñurã. 69 Iri wii poekague ĩgʉ̃sã irasiriripoere Pedro disipʉro ñajãrõma yebague doaníyupʉ. Ĩgʉ̃ irogue doamakʉ̃, sugo paía opʉre moãboego ĩgʉ̃ pʉro eja, ĩgʉ̃rẽ ãrĩyupo: —Mʉde Jesús Galileamʉ merã ããrĩdita ããrã, ãrĩyupo. 70 Igo irasũ ãrĩmakʉ̃ pégʉ, Pedro ããrĩpererã iro ããrĩrã́ péurogue ãrĩgatori merã: —Mʉ irasũ ãrĩrĩrẽ pémasĩbirikoa yʉ, ãrĩyupʉ. 71 Pʉrʉ iri wii tʉroma sãrĩrõ disipʉrogue waayupʉ. Irogue gajego ĩgʉ̃sãrẽ moãboego ĩgʉ̃rẽ ĩãgõ, iro ããrĩrã́rẽ ãrĩyupo: —Jesús Nazaretmʉ merã ããrĩdita ããrĩ́mi ĩĩ, ãrĩyupo. 72 Pedro ãrĩgatori merã dupaturi yʉjʉyupʉ: —Marĩpʉ péuro diayeta werea. Yʉ ĩgʉ̃rẽ masĩbea, ãrĩyupʉ. 73 Mérõgã pʉrʉta masaka irogue ããrĩrã́ Pedro pʉrogue waa, ĩgʉ̃rẽ ãrĩñurã: —Mʉ diayeta Jesús buerã merãmʉta ããrã. Pémasĩrõta ĩgʉ̃sã irirosũ werenía, ãrĩñurã. 74 Ĩgʉ̃sã irasũ ãrĩmakʉ̃, Pedro yʉjʉyupʉ: —Marĩpʉ péuro diayeta werea. Yʉ mʉsãrẽ diaye werebirimakʉ̃, Marĩpʉ yʉre wajamoãburo. Ĩgʉ̃rẽ neõ masĩbea yʉ, ãrĩyupʉ. Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩripoeta ãgãbo wereyupʉ. 75 Pedro, ãgãbo weremakʉ̃ pégʉ, Jesús ĩgʉ̃rẽ: “Ãgãbo wereburo dupuyuro mʉ yʉre masĩkeregʉ, ʉrea: ‘Masĩbea’, ãrĩgatogʉkoa”, ãrãdeare gũñabokayupʉ. Irire gũñaboka, wiria, bʉjawereri merã bʉro oreyupʉ.

Mateo 27

1 Boyodujimejãripoe ããrĩpererã paía oparã, judío masaka mʉrã merã nerẽ: “Ãsũ iri, Jesúre wẽjẽrã”, ãrĩ ãmuñurã. 2 Irasũ ãrĩ ãmu odo, Jesúre sia, ãĩwãgã, Poncio Pilato wãĩkʉgʉre Judea nikũ marã opʉre wiañurã. 3 Ĩgʉ̃sã Jesúre wẽjẽrãkuma, ãrĩrĩrẽ pégʉ, Judas gapʉ bʉro bʉjawereri merã ĩgʉ̃ Jesúre ĩmuadeare gũñayupʉ. Irasirigʉ treinta niyeru tiri plata merã iridea tiri ĩgʉ̃sã ĩgʉ̃rẽ wajaridea tirire paía oparãrẽ, judío masaka mʉrãrẽ wiagʉ waayupʉ. Irogue eja, ĩgʉ̃sãrẽ ãrĩyupʉ: 4 —Yʉ ñetariro iriakubʉ. Yʉ ñerĩ iribire oparãguere wiadire: “Boaburo”, ãrãñurã, ãrĩyupʉ. Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃, ĩgʉ̃rẽ yʉjʉñurã: —Mʉ irasiriadea gʉaya meta ããrã. Mʉya ããrã, ãrĩñurã. 5 Ĩgʉ̃sã irasũ ãrĩmakʉ̃ pégʉ, Judas Marĩpʉya wiigue niyeru tirire meéwasiribéo, waakõãyupʉ. Waa, pũgubudare siasiu, ĩgʉ̃ basi ĩgʉ̃ya wṹ̶nugũrẽ túsãnú, parimadija, boakõãyupʉ. 6 Paía oparã niyeru tirire sea neeõrã, ãsũ ãrĩñurã: —I niyeru ĩgʉ̃sã masakʉre wẽjẽburi waja wajariadea ããrã. Irasirirã i niyerure Marĩpʉya wiima duripíri kũmague pímasĩbirikoa. Marĩrẽ doreri irasiridorebea, ãrĩñurã. 7 Pʉrʉ ãsũ ãrĩñurã: “I niyeru merã diiari sorori weagʉya nikũrẽ wajarimakʉ̃ õãrokoa. Irasirirã gajero marã õõgue boamakʉ̃, iri nikũ ĩgʉ̃sãrẽ yáaburi nikũ ããrĩrokoa”, ãrĩñurã. 8 Irasirirã masaka iri nikũrẽ: “Dí béodea nikũ ããrã”, ãrĩ wãĩyema. Daporaguedere irasũta wãĩkʉkõãa. 9 Ĩgʉ̃sã irasirimakʉ̃, Jeremías Marĩpʉya kerere weredupuyudi gojaderosũta waabʉ. Ãsũ ãrĩ gojadi ããrĩmí: “Israel bumarã treinta niyeru tiri plata merã iridea tirire ĩgʉ̃rẽ wajarideare ãĩma. 10 Irasirirã iri tiri merã diiari sorori weagʉya nikũrẽ wajarima. Irasirirã, Marĩpʉ yʉre: ‘Ãsũ irirãkuma’, ãrĩ gojadorederosũta yáma”, ãrĩ gojadi ããrĩmí. 11 Pilato, Jesúre ĩgʉ̃ pʉrogue ĩgʉ̃sã ãĩjamakʉ̃, ĩgʉ̃rẽ sẽrẽñayupʉ: —¿Mʉta ããrĩ́rĩ judío masaka Opʉ? ãrĩyupʉ. —Mʉ ãrĩrõsũta ĩgʉ̃ta ããrã, ãrĩ yʉjʉyupʉ Jesús. 12 Paía oparã, judío masaka mʉrã ĩgʉ̃rẽ weresãrĩ gapʉre yʉjʉbiriyupʉ. 13 Irasirigʉ Pilato ĩgʉ̃rẽ ãrĩyupʉ: —¿Ããrĩpereri ĩgʉ̃sã mʉrẽ weresãrĩrẽ péberi mʉ? ãrĩyupʉ. 14 Jesús gapʉ neõ yʉjʉbiriyupʉ. Ĩgʉ̃ yʉjʉbirimakʉ̃ ĩãgʉ̃, Pilato ĩãgʉkakõãyupʉ. 15 Bojorikʉ pascua bosenʉ ããrĩmakʉ̃, Pilato sugʉ peresugue ããrĩgṹ̶rẽ masaka wiudoregʉre wiunayupʉ. 16 Iripoere sugʉ Barrabás wãĩkʉgʉ peresugue ããrĩyupʉ. Masaka ĩgʉ̃ ñerõ irideare masĩñurã. 17 Irasirigʉ ĩgʉ̃sã nerẽmakʉ̃ ĩãgʉ̃, Pilato ĩgʉ̃sãrẽ sẽrẽñayupʉ: —¿Nií gapʉre yʉ wiumakʉ̃ gããmerĩ mʉsã? ¿Barrabáre, o Jesús: “Cristo” ĩgʉ̃sã ãrĩgʉ̃ gapʉre? ãrĩyupʉ. 18 Wárã masaka Jesúre bʉremumakʉ̃ ĩãrã, oparã ĩgʉ̃rẽ ĩãturisĩã, Pilato pʉrogue ãĩãnerã ããrĩmá. Pilato gapʉ ĩgʉ̃sã ĩãturirire masĩkõãyupʉ. Irasirigʉ Jesúre wiudʉadiyupʉ. 19 Pʉrʉ Pilato masaka weresãrĩrẽ beyerimasʉ̃ doarogue doaripoe, ĩgʉ̃ marãpo ĩgʉ̃rẽ kere iriuyupo: “Ĩgʉ̃ diayema irigʉre gajerosũ neõ iribirikõãka! Dapagã ñami ĩgʉ̃rẽ waaburire bʉro goero kẽãkubʉ”, ãrĩ kere iriuyupo. 20 Paía oparã, judío masaka mʉrã gapʉ masakare ãsũ ãrĩdoreñurã: “‘Barrabáre wiuka, Jesús gapʉre wẽjẽka!’ ãrĩka!” ãrĩdoreñurã. 21 Pʉrʉ Pilato masakare dupaturi sẽrẽñayupʉ doja: —¿Ĩgʉ̃sã pẽrãrẽ nií gapʉre yʉ wiumakʉ̃ gããmerĩ mʉsã? ãrĩyupʉ. —Barrabás gapʉre wiuka! ãrĩ yʉjʉñurã. 22 Ĩgʉ̃sã irasũ ãrĩmakʉ̃ pégʉ, Pilato sẽrẽñayupʉ: —¿Nasirigʉkuri yʉ, ĩĩ Jesús: “Cristo” ĩgʉ̃sã ãrĩgʉ̃ gapʉre? ãrĩyupʉ. Ããrĩpererã: —Curusague pábiatú wẽjẽka ĩgʉ̃rẽ! ãrĩ yʉjʉñurã. 23 Irasirigʉ Pilato ãsũ ãrĩyupʉ: —¿Ñeéno ñerĩrẽ iriari ĩĩ, mʉsã irasũ ãrĩmakʉ̃? ãrĩyupʉ. Masaka gapʉ dupaturi gainínemoñurã: —Curusague pábiatú wẽjẽka ĩgʉ̃rẽ! ãrĩñurã. 24 Ĩgʉ̃sã ĩgʉ̃rẽ pédʉabirimakʉ̃, ĩgʉ̃sã guari merã gainímakʉ̃ pégʉ, Pilato dekore ãĩwãgãridoreyupʉ. Iri merã masaka ĩũrõ mojõkoe, ãsũ ãrĩyupʉ: —Ĩĩrẽ waja opabire wẽjẽdoreri, yʉ doreri meta ããrã. Mʉsã doreri ããrã, ãrĩyupʉ. 25 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pérã, ããrĩpererã masaka ãsũ ãrĩñurã: —Gʉa mʉrẽ ĩĩrẽ wẽjẽdoreri waja, gʉa, gʉa pũrã ããrĩpererã merã waja oparãkoa, ãrĩñurã. 26 Ĩgʉ̃sã irasũ ãrĩmakʉ̃ pégʉ, Pilato Barrabáre peresugue ããrĩgṹ̶rẽ wiuyupʉ. Pʉrʉ surarare Jesúre tãrãdore, ĩgʉ̃rẽ ĩgʉ̃sãrẽ wiayupʉ, ĩgʉ̃rẽ curusague pábiatú wẽjẽdoregʉ. 27 Irasirirã surara Jesúre Pilatoya wiima yebague ãĩjañurã. Irogue ããrĩpererã surarare Jesús pʉro neeõñurã. 28 Pʉrʉ ĩgʉ̃ya surírore túwea ãĩ, opʉya suríro irirosũ deyoriñe diiariñerẽ ĩgʉ̃rẽ sãñurã. 29 Pora merã iriadea berore ĩgʉ̃ya dipurure peoñurã. Irasiri odo, yukʉre diaye gapʉ moãsua, ĩgʉ̃ pʉro ñadʉkʉpuri merã ejamejã, ĩgʉ̃rẽ ãsũ ãrĩ bʉridañurã: —Bʉremurã aarika judío masaka Opʉre! ãrĩñurã. 30 Ĩgʉ̃rẽ síku eotú, ĩgʉ̃sã moãsuadire tʉ̃ãwea ãĩ, irigʉ merãta ĩgʉ̃ya dipurure pánañurã. 31 Ĩgʉ̃rẽ bʉrida odo, ĩgʉ̃sã sãdea surírore túwea, ĩgʉ̃ya suríro gapʉre sãñurã doja. Sã odo, curusague pábiatú wẽjẽmurã ĩgʉ̃rẽ ãĩ wiriakõãñurã. 32 Ĩgʉ̃sã ĩgʉ̃rẽ ãĩwãgãrã, sugʉ masakʉre Simón wãĩkʉgʉ Cirenemʉrẽ bokatĩrĩma. Ĩgʉ̃rẽ Jesús kõãdea curusare kõãdorema. 33 Ĩgʉ̃rẽ irasũ ãĩwãgãrã, Gólgota wãĩkʉrogue ãĩjama. “Gólgota”, ãrĩrõ: “Masakʉ dipuru boaweadea pero”, ãrĩdʉaro yáa. 34 Irogue eja, igui deko sʉ̃ĩrĩ merã morẽdeare Jesúre tĩãdima. Jesús irire iiríña, pʉrʉ iiríbirimi. 35 Ĩgʉ̃rẽ curusague pábiatú ãĩwãgũnú odo, surara ĩgʉ̃ surí sãñadeare: “Ubu ãrĩboka birarã: ‘¿Noãrẽ dujarokuri?’” ãrĩma, irire ĩgʉ̃sã basi gãme dʉkawamurã. Ĩgʉ̃sã irasirirã, Marĩpʉya kerere weredupuyudi gojaderosũta irima. Ãsũ ãrĩ gojadi ããrĩmí: “Yaa suríre ĩgʉ̃sã basi ãrĩboka bira dʉkawarãkuma”, ãrĩ gojadi ããrĩmí. 36 Irasiriadero pʉrʉ, surara curusa pʉro eja doama, Jesúre korerã. 37 “Ĩĩ ãsũ iridea waja boami”, ãrĩrã: “Ĩĩta judío masaka Opʉ ããrĩ́mi”, ãrĩ gojadea majĩrẽ curusague Jesúya dipuru weka pábiatúma. 38 Pẽrã yajarimasãdere curusarigue pábiatú ãĩwãgũnúma. Sugʉre ĩgʉ̃ diaye gapʉ, gajigʉre ĩgʉ̃ kúgapʉ pábiatú ãĩwãgũnúma. 39 Masaka Jesús pʉro tariwãgãnarã, ñerõ ãrĩ bʉrida, ĩgʉ̃sãya dipure yure, ãrĩma: 40 —Mʉ ãsũ ãrĩ wereníbʉ: “Marĩpʉya wiire béo, pʉrʉ ʉrenʉ waaró merãta iri wiire dupaturi iri odogʉkoa”, ãrĩbʉ. Irasirigʉ mʉ basi tauka! Mʉ diayeta Marĩpʉ magʉ̃ ããrĩgṹ̶, curusague merã dijarika! ãrĩma. 41 Irasũta paía oparã, Moisés gojadeare buerimasã, fariseo bumarã, judío masaka mʉrãde ãrĩ bʉridama. Ãsũ ãrĩ gãme wereníma: 42 —Gajerã gapʉre taumi. Ĩgʉ̃ basi gapʉ taumasĩbemi. “Israel bumarã Opʉ ããrã”, ãrĩmi. Irasirirã, curusague merã ĩgʉ̃ dijarimakʉ̃ ĩãrã, marĩ ĩgʉ̃rẽ bʉremurãkoa. 43 Ĩgʉ̃: “Marĩpʉre bʉremua, ĩgʉ̃ magʉ̃ ããrã”, ãrĩmi. Irasirigʉ ĩgʉ̃ ãrĩderosũta Marĩpʉ ĩgʉ̃rẽ maĩgʉ̃, iritamuburo, ãrĩ bʉridama. 44 Yajarimasã Jesús pʉro curusarigue pábiatú ãĩwãgũnúsũanerãde irasũta ĩgʉ̃rẽ ñerõ ãrĩ bʉridama. 45 Goeripoe ããrĩmakʉ̃, i nikũ ããrĩpererogue naĩtĩãkõãbʉ. Ʉre hora gora naĩtĩãbʉ. 46 Ʉre hora ejamakʉ̃ta Jesús bʉro gainími: —Elí, Elí, ¿lama sabactani? ãrĩmi. Irasũ ãrĩgʉ̃: “Yʉ Opʉ, yʉ Opʉ, ¿nasirigʉ yʉre béori mʉ?” ãrĩgʉ̃ irimi. 47 Surãyeri irogue ããrĩrã́, ĩgʉ̃ irasũ ãrĩ gainímakʉ̃ pérã: —Marĩpʉya kerere weredupuyudire Elíare siiugʉ yámi, ãrĩma. 48 Mata sugʉ ĩgʉ̃sã merãmʉ ũmawãgã, igui deko piari yosadea yʉsʉre yukʉ yuwague siatú, ãĩwãgã, Jesúre iiríburo, ãrĩgʉ̃, soemuúmi. 49 Ĩgʉ̃ irasirimakʉ̃ ĩãrã, gajerã gapʉ ãsũ ãrĩma: —Iropãta irika! Elías ĩgʉ̃rẽ taugʉ aarimakʉ̃ ĩãñarã dapa marĩ, ãrĩma. 50 Jesús dupaturi bʉro gainínemo, kõmoakõãmi. 51 Ĩgʉ̃ kõmomakʉ̃ta, Marĩpʉya wii poekama taribu disipʉro kãmutari gasiro ʉ̃marõ gapʉ merã yegue dijari, deko merã yeguesiajayuro. Nikũ bʉro ñomebʉ. Ũ̶tãyeri pagayeride waariakõãbʉ. 52 Masãgoberi tũpãkõãyuro. Wárã Marĩpʉre bʉremurã boanerã masãñurã. 53 Jesús masãdero pʉrʉ, ĩgʉ̃sã masãgoberigue ããrĩnerã wiria, Marĩpʉya makãgue Jerusalẽ́gue waañurã. Ĩgʉ̃sã irogue ejamakʉ̃, masaka wárã ĩgʉ̃sãrẽ ĩãñurã. 54 Romano marã surara opʉ ĩgʉ̃yarã surara merã Jesúre koreanerã, nikũ ñomemakʉ̃, ããrĩpereri irasũ waaríre ĩãrã, bʉro gʉka, güiri merã ãsũ ãrĩma: —Ĩĩ diayeta Marĩpʉ magʉ̃ ããrãdañumi, ãrĩma. 55 Wárã nome yoaweyarogue Jesúre ĩũníma. Ĩgʉ̃sã Galileague Jesúre iritamugorenanerã nome ããrĩmá. 56 Ĩgʉ̃sã nome watopeguere María Magdalena wãĩkʉgo, gajego María wãĩkʉgo Santiago, José pago, gajego Zebedeo marãpo ããrĩmá. 57 Pʉrʉ naĩmejãripoe ããrĩmakʉ̃, José wári opagʉ, Arimatea wãĩkʉri makãmʉ irogue ejami. Ĩgʉ̃ Jesús buerire tʉyagʉ ããrĩmí. 58 Irasirigʉ Pilato pʉrogue waa, Jesúya dupʉre yáabu sẽrẽyupʉ. Ĩgʉ̃ ãrĩ sẽrẽmakʉ̃ pégʉ, Pilato surarare Jesúya dupʉre sĩdoreyupʉ ĩgʉ̃rẽ. 59 Irasirigʉ José waa, Jesúya dupʉre ãĩdiju, õãrĩ suríro gasiro gʉrari marĩrĩ gasiro merã ĩgʉ̃ya dupʉre õmayupʉ. 60 Õma odo, ĩgʉ̃rẽ yáabodea masãgobegue píyupʉ. Iri gobe, maama gobe ʉ̃tãyegue mádea gobe ããrĩyuro. Irogue Jesúya dupʉre pí odo, wári majĩ ʉ̃tã majĩ merã iro ñajãrõrẽ õãrõ biakõã, waakõãyupʉ. 61 Ĩgʉ̃ irasiriripoe María Magdalena, gajego María merã iri gobe bokatĩũrõ ĩũdoaníñurã. 62 Gajinʉ gapʉ judío masaka siuñajãrĩnʉ ããrĩmakʉ̃, paía oparã, fariseo bumarã Pilato pʉrogue waañurã. 63 Ãsũ ãrĩñurã Pilatore: —Gʉa opʉ, sõõ ããrĩdi okagʉgue ãrĩgatorikʉgʉ ãrĩdeare gʉa gũñáa. Ãsũ ãrĩmi: “Yʉ boa, ʉrenʉ pʉrʉ masãgʉkoa”, ãrĩmi. 64 Irasirigʉ mʉyarã surarare ʉrenʉgora ĩgʉ̃ya dupʉre píaderogue koredoregʉ iriuka, ĩgʉ̃ buerã ñami merã ĩgʉ̃ya dupʉre yajabirikõãburo, ãrĩgʉ̃! Ĩgʉ̃sã yajadero pʉrʉ masakare: “Jesús boadigue masãkõãmi”, ãrĩbokuma. Irasiriro ĩgʉ̃ ãrĩgatodea nemorõ ĩgʉ̃sã ãrĩgatori gapʉ ñetarirokoa, ãrĩñurã. 65 Ĩgʉ̃sã irasũ ãrĩmakʉ̃, Pilato yʉjʉyupʉ: —Jáʉ, ĩĩsã yaarã surara õõgue ããrĩ́ma. Ĩgʉ̃sãrẽ ãĩaka, iri masãgobe gajerosũ waari, ãrĩrã! Irasirirã mʉsã bokatĩũrõ ĩgʉ̃sãrẽ koredoreka! ãrĩyupʉ. 66 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃, ĩgʉ̃sã waa, iri gobe biadea ʉ̃tã majĩrẽ õãrõ wĩtãbiatoñurã, masaka ĩgʉ̃sã ñajãdeare ĩãmasĩrãra, ãrĩrã. Irasũ ããrĩmakʉ̃, surarare iri gobere õãrõ koredoreñurã.

Mateo 28

1 Judío masaka siuñajãrĩnʉ pʉrʉ, gajinʉ boyodujimejãripoe gaji semana ñajãrĩnʉ ããrĩmakʉ̃, María Magdalena, gajego María merã Jesúre pídea gobere ĩãrã waañurã. 2 Gũñaña marĩrõ nikũ bʉro ñomeyuro. Irasũ waaripoe marĩ Opʉre wereboegʉ ʉ̃mʉgasigue merã dijari, masãgobere ĩgʉ̃sã biadea ʉ̃tã majĩrẽ tũpã, iri majĩ weka doayupʉ. 3 Ĩgʉ̃ bupu miãrõsũ õãrõ gosewasirigʉ ããrĩyupʉ. Ĩgʉ̃ya suríro õãrõ borero ããrĩyuro. 4 Surara iri gobere koreanerã ĩgʉ̃rẽ ĩãrã, bʉro güiri merã narada, kõmorã irirosũ waañurã. 5 Pʉrʉ Marĩpʉre wereboegʉ irogue ĩãrã waanerã nomerẽ ãrĩyupʉ: —Güibirikõãka! Yʉ masĩa, mʉsã Jesús ĩgʉ̃sã curusague pábiatú wẽjẽadire ãmarã́ yáa. 6 Ĩgʉ̃ õõrẽ mámi. Ĩgʉ̃ ãrĩderosũta masãsiami. Ĩgʉ̃ya dupʉre ĩgʉ̃sã píaderore ĩãrã aarika! 7 Pʉrʉ mumurõ merã ĩgʉ̃ buerãrẽ: “Ĩgʉ̃ boadi ããrĩkeregʉ, masãmi. Mʉsã dupuyuro Galileague waagʉkumi. Irogue ĩgʉ̃rẽ ĩãrãkoa”, ãrĩ wererã waaka! Irire mʉsãrẽ weregʉ aarigú̶ iriabʉ, ãrĩyupʉ Marĩpʉre wereboegʉ. 8 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pérã, masãgobere ĩãrã waanerã nome güikererã, mumurõ merã ʉsʉyari merã Jesús buerãrẽ wererã ũmadujáañurã. 9 Ĩgʉ̃sã ũmadujáarã nomerẽ Jesús ĩgʉ̃sãrẽ bokatĩrĩ, õãdoreyupʉ. Ĩgʉ̃rẽ ĩãrã, ĩgʉ̃ pʉro ñadʉkʉpuri merã ejamejã, ĩgʉ̃ya guburire ñeã, ĩgʉ̃rẽ bʉremuñurã. 10 Jesús ĩgʉ̃sãrẽ ãsũ ãrĩyupʉ: —Güibirikõãka! Yaarã yʉ buerãrẽ: “Galileague waaka!” ãrĩ wererã waaka! Irogue yʉre ĩãrãkuma, ãrĩyupʉ. 11 Ĩgʉ̃sã nome Jesús buerãrẽ wererã waaripoe surãyeri surara masãgobere koreanerã Jerusalẽ́gue waañurã. Irogue eja, paía oparãrẽ ããrĩpereri masãgobegue waadeare werepeokõãñurã. 12 Ĩgʉ̃sã irasũ ãrĩ weremakʉ̃ pérã, paía oparã, judío masaka mʉrã merã nerẽñurã. Irasirirã ĩgʉ̃sã: “¿Nasirirãkuri?” ãrĩ ãmu odo, surarare wáro niyerure sĩ, 13 ãsũ ãrĩñurã: —Masakare ãsũ ãrĩka: “Ñami merã gʉa kãrĩripoe Jesús buerã masãgobegue eja, ĩgʉ̃ya dupʉre yajakõãnerã ããrãma”, ãrĩka! 14 Pilato mʉsã irasũ ãrĩ kerere pémakʉ̃, gʉa ĩgʉ̃ merã werenírãkoa, mʉsãrẽ wajamoãbirikõãburo, ãrĩrã, ãrĩñurã. 15 Ĩgʉ̃sã irasũ ãrĩmakʉ̃ pérã, surara niyerure ñeã, waakõãñurã. Pʉrʉ paía oparã ĩgʉ̃sãrẽ weredoreaderosũta gajerãrẽ wereñurã. Irasirirã, ĩgʉ̃sã irasũ ãrĩrĩ kerere wárã judío masaka pénerã ããrĩmá. Daporaguedere ĩgʉ̃sã ãrĩgatodeare bʉremukõãma dapa. 16 Pʉrʉ gʉa Jesús buerã pe mojõma pere su gubu suru pẽrẽbejarã Galileague waa, buúrugue ĩgʉ̃ gʉare waadoredea buúrugue waabʉ. 17 Irogue eja, Jesúre ĩãrã, ĩgʉ̃rẽ bʉremubʉ. Surãyeri gʉa merã waanerã gapʉ: “¿Ĩgʉ̃ta ããrĩkuriye ĩĩ?” ãrĩ gũñama. 18 Irasirigʉ Jesús gʉa pʉro aari ejanʉgã, ãsũ ãrĩmi: —Yʉpʉ yʉre ããrĩpererogue i nikũ, ʉ̃mʉgasiguedere dorebure sóosiami. 19 Irasirirã ããrĩpereri buri marã masakare yaa kerere buerã waaka, ĩgʉ̃sãde mʉsã irirosũta yaa buerire tʉyaburo, ãrĩrã! Yʉpʉ wãĩ merã, yʉ wãĩ merã, Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ wãĩ merã ĩgʉ̃sãrẽ deko merã wãĩyeka! 20 Ããrĩpereri yʉ mʉsãrẽ doredeare ĩgʉ̃sãrẽ bueka, irire iriburo, ãrĩrã! Ire masĩka mʉsã! Yʉ mʉsã merã ããrĩníkõãgʉkoa. I ʉ̃mʉ pereadero pʉrʉguedere mʉsã merã ããrĩníkõãgʉkoa, ãrĩ weremi gʉare Jesús. Iropãta ããrã.

Marcos 1

1 Marĩpʉ magʉ̃ Jesucristoya kere wereri, ãsũ nʉgãdero ããrĩbú̶: 2 Iripoegue Isaías Marĩpʉya kerere weredupuyudi, Marĩpʉ ĩgʉ̃ magʉ̃rẽ ãrĩdeare gojadi ããrĩmí. Marĩpʉ ĩgʉ̃ magʉ̃rẽ ãsũ ãrĩdi ããrĩmí: Mʉ waaburo dupuyuro yaa kerere weredupuyubure iriugʉkoa, mʉ waaburore ãmuyudoregʉ. 3 Ĩgʉ̃ masaka marĩrõgue bʉro gainírĩ merã ãsũ ãrĩ weregʉkumi: “Marĩ Opʉ aariburi dupuyuro ĩgʉ̃ aariburi maarẽ́ diayema maa õãrĩ maa ãmurã́ irirosũ diayemarẽ irika!” ãrĩ gainígʉkumi, ãrĩ gojadi ããrĩmí. 4 Irasirigʉ Juan masaka marĩrõgue masakare wãĩyepʉroriwãgãrigʉ, ãsũ ãrĩ werenayupʉ ĩgʉ̃sãrẽ: —Mʉsã ñerõ irideare bʉjawereka! Mʉsã gũñarĩrẽ gorawayuka! Deko merã wãĩyesũanerã dujaka! Irasirirã mʉsã ñerõ irideare kãtisũrãkoa. 5 Ããrĩpererã Judea nikũ marã, Jerusalén marãde ĩgʉ̃ wererire pérã ejañurã. Ĩgʉ̃sã ñerõ irideare Marĩpʉre weretaripeomakʉ̃ ĩãgʉ̃, Juan ĩgʉ̃sãrẽ dia Jordán wãĩkʉdiyague wãĩyeyupʉ. 6 Juãya surí camellua poari merã suadea ããrĩyuro. Ĩgʉ̃ya yʉjʉwẽñarĩda waibʉ gasiro merã irideada ããrĩyuro. Poreroa, mume makãnú̶ʉ marãyare baarikʉyupʉ. 7 Masakare ãsũ ãrĩ werenayupʉ: —Gajigʉ yʉ pʉrʉ aaribu, yʉ nemorõ turagʉ ããrĩ́mi. Yʉ gapʉ ubu ããrĩgṹ̶, ĩgʉ̃rẽ neõ sʉropebirikoa. 8 Yʉ mʉsãrẽ deko merã wãĩyea. Ĩgʉ̃ gapʉ Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ merã wãĩyegʉkumi. Irasirigʉ Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ mʉsã merã ããrĩníkõãgʉkumi mʉsãrẽ iritamubu, ãrĩyupʉ. 9 Iripoere Jesús Galilea nikũma makã, Nazaret wãĩkʉri makãgue ããrãdi, Juan pʉrogue ejayupʉ. Ĩgʉ̃ ejamakʉ̃, Juan ĩgʉ̃rẽ dia Jordán wãĩkʉdiyague wãĩyeyupʉ. 10 Ĩgʉ̃ wãĩye odomakʉ̃, Jesús diague ããrãdi majãnʉgãgʉ̃ta ʉ̃mʉgasi tũpãmakʉ̃ ĩãyupʉ. Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ buja irirosũ deyogʉ ĩgʉ̃ weka dijariyupʉ. 11 Irasũ waaripoe Marĩpʉ ʉ̃mʉgasigue merã Jesúre ãsũ ãrĩ wereníyupʉ: —Mʉ yʉ magʉ̃, yʉ maĩgʉ̃ ããrã. Mʉ merã bʉro ʉsʉyáa, ãrĩyupʉ. 12 Jesúre Juan wãĩyeri pʉrʉgãta Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ masaka marĩrõgue ãĩayupʉ. 13 Irasirigʉ Jesús irogue waa, cuarenta nʉrĩgora makãnú̶ʉ marã waimʉrã guarã watopegue ããrĩyupʉ. Ĩgʉ̃ irogue ããrĩmakʉ̃, wãtẽa opʉ Satanás wãĩkʉgʉ ĩgʉ̃rẽ ãrĩmesãdiyupʉ. Marĩpʉre wereboerã ĩgʉ̃rẽ iritamurã ejañurã. 14 Herodes Juãrẽ peresugue sóodobodero pʉrʉ, Jesús Galilea nikũgue masakare Marĩpʉya kerere weregorenagʉ̃ wãgãyupʉ. 15 Ãsũ ãrĩ werenayupʉ: —Marĩpʉ iripoegue: “Ãsũ waarokoa”, ãrĩdea ejasiáa. Daporare mérõgã dʉyáa, ĩgʉ̃yarãrẽ doreri ejaburo. Irasirirã mʉsã ñerõ iririre bʉjawereka! Mʉsã gũñarĩrẽ gorawayuka! Ĩgʉ̃ masakare tauri kere gapʉre bʉremuka! ãrĩyupʉ Jesús. 16 Pʉrʉ Jesús Galilea wãĩkʉri ditaru tʉro waagú̶, Simṍrẽ, ĩgʉ̃ pagʉmʉ Andrére bokajayupʉ. Ĩgʉ̃sã waaí wẽjẽrĩmasã ããrĩsĩã, ditarugue ĩgʉ̃sãya buidire meéyorã iriñurã. 17 Jesús ĩgʉ̃sãrẽ ãsũ ãrĩyupʉ: —Náka, yʉ merã! Daporare mʉsãrẽ waaí wẽjẽrĩmasã ããrĩrĩ́rẽ piri, masakare Marĩpʉya kerere wererimasã ããrĩmakʉ̃ irigʉkoa. 18 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pérã, mata ĩgʉ̃sãya buiriyukure irota píkõã, ĩgʉ̃ merã waakõãñurã. 19 Pʉrʉ Jesús yoaweyaro waa, Zebedeo pũrã Santiagore, ĩgʉ̃ pagʉmʉ Juãrẽ doódirugue ĩgʉ̃sãya buiriyukure ãmu sãñanímakʉ̃ ĩãyupʉ. 20 Jesús ĩgʉ̃sãrẽ siiuyupʉ. Ĩgʉ̃ siiumakʉ̃ pérã: “Jáʉ”, ãrĩ, ĩgʉ̃sãya doódirugue ĩgʉ̃sã pagʉ Zebedeore, ĩgʉ̃rẽ iritamurã merã pí, Jesús merã waakõãñurã. 21 Ĩgʉ̃ merã waa, Capernaum wãĩkʉri makãgue ejañurã. Irogue judío masaka siuñajãrĩnʉ ããrĩmakʉ̃, Jesús ĩgʉ̃sã nerẽrĩ wiigue ñajãa, masakare buenʉgãyupʉ. 22 Moisés gojadeare buerimasã irirosũ buebiriyupʉ. Õãrõ doreri opagʉ irirosũta bueyupʉ. Ĩgʉ̃ irasũ buemakʉ̃ pérã, pégʉkakõãñurã. 23 Iri wiiguere ĩgʉ̃sã merã sugʉ wãtĩ ñajãsũdi ããrĩyupʉ. Ãsũ ãrĩ gainíyupʉ: 24 —Jesús Nazaretmʉ, ¿nasiribu gʉa pʉro aaríri? ¿Gʉare peamegue béogʉ aarigú̶ yári? Yʉ mʉrẽ ĩãmasĩkõãa. Mʉ, Mʉpʉ iriudi, õãtarigʉ ããrã, ãrĩyupʉ. 25 Jesús wãtĩrẽ: —Wereníbita! Wirika ĩgʉ̃rẽ! ãrĩyupʉ. 26 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pégʉ, wãtĩ masakʉre meémejã, naradamakʉ̃ iri, bʉro gainí, wiriakõãyupʉ. 27 Jesús wãtĩrẽ béowiumakʉ̃ ĩãrã, ããrĩpererã masaka ĩãgʉka, ĩgʉ̃sã basi ãsũ ãrĩ gãme sẽrẽñañurã: —¿Ñeéno ããrĩ́rĩ, ñeéno maama bueri ããrĩ́rĩ i? Ĩĩ wãtẽãrẽ ĩgʉ̃ turaro merã wiridoremakʉ̃, neõ ĩgʉ̃rẽ tarinʉgãbema, ãrĩñurã. 28 Mérõgã pʉrʉta ããrĩperero Galilea nikũ marã Jesús iriadea kerere péseyakõãñurã. 29 Jesús nerẽrĩ wiigue ããrãdi Santiago, Juan merã wiria, Simón, Andréya wiigue waayupʉ. 30 Simón mú̶ñekõ bʉro nimakʉrikʉgo peyarogue oyayupo. Irasirirã Jesúre: “Sĩrĩgõ yámo”, ãrĩ wereñurã. 31 Irasũ ãrĩmakʉ̃ pégʉ, Jesús igo pʉro ejanʉgã, igoya mojõrẽ ñeã tʉ̃ãwãgũnúmakʉ̃ta nimakʉri tariakõãyuro. Iri tarimakʉ̃, ĩgʉ̃sãrẽ baari ejoyupo. 32 Abe ñajãdero pʉrʉ naĩmejãripoe iri makã marã ããrĩpererã pũrĩrikʉrãrẽ, wãtẽa ñajãsũnerãdere Jesús pʉrogue ãĩjañurã. 33 Irasirirã ããrĩpererã iri makã marã ĩgʉ̃ ããrĩrĩ́ wii disipʉrogue nerẽñurã. 34 Jesús wárã pũrĩrikʉrãrẽ tauyupʉ. Wárã wãtẽa masakare ñajãnerãdere béowiuyupʉ. Wãtẽa, Jesús Marĩpʉ magʉ̃ ããrĩrĩ́rẽ masĩñurã. Irasirigʉ Jesús: “Werenímerãta!” ãrĩyupʉ. 35 Jesús gajinʉ gapʉ naĩtĩãweyaripoegãta yobe, iri makã tʉro masaka marĩrõgue Marĩpʉre sẽrẽgʉ̃ waayupʉ. 36 Simón, ĩgʉ̃ merãmarã merã Jesús marĩmakʉ̃ ĩãgʉ̃, ĩgʉ̃rẽ ãmagṹ̶ waayupʉ. 37 Ĩgʉ̃rẽ bokagʉ: —Ããrĩpererã masaka mʉrẽ ãmarã́ iriama, ãrĩyupʉ. 38 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃, Jesús ãsũ ãrĩyupʉ: —Náka, gaji makãrĩ õõ pʉro weya ããrĩrĩ́ makãrĩ marãdere buegʉ waadʉakoa. Ire iributa i ʉ̃mʉguere aaribú̶. 39 Irasirigʉ ããrĩperero Galilea nikũgue judío masaka nerẽrĩ wiirigue buegorenagʉ̃, wãtẽa masakare ñajãnerãrẽ béowiunayupʉ. 40 Jesús irasiriripoe sugʉ kãmi boagʉ ĩgʉ̃ pʉro eja, ñadʉkʉpuri merã ejamejãja, ĩgʉ̃rẽ sẽrẽyupʉ: —Mʉ, yʉ pũrĩrikʉrire taudʉagʉ taumasĩa, ãrĩyupʉ. 41 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pégʉ, Jesús bʉro bopoñarĩ merã ĩgʉ̃rẽ ĩã, ĩgʉ̃ya mojõ merã moãña, ãsũ ãrĩyupʉ: —Mʉrẽ taugʉra. Kãmi marĩgʉ̃ dujaka! 42 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩrĩ merãta kãmi yaripereakõãyuro. Irasirigʉ kãmi marĩgʉ̃ dujayupʉ. 43 Jesús ĩgʉ̃rẽ turaro merã ãsũ ãrĩyupʉ: —Gajerã masakare mʉ tariadeare werebirikõãka! Paí pʉrogue mʉya kãmi yariadeare ĩgʉ̃rẽ ĩmugʉ̃ waaka, ĩgʉ̃ mʉrẽ: “Õãa, kãmi marĩgʉ̃ ããrã”, ãrĩburo, ãrĩgʉ̃! Ĩgʉ̃ irasũ ãrãdero pʉrʉ, Moisés gojadea pũgue sĩdoredeare sĩka! Mʉ irire irimakʉ̃ ĩãrã, masakade mʉya kãmi yariadeare masĩrãkuma. 45 Jesús ĩgʉ̃rẽ: “Gajerãrẽ yʉ mʉrẽ tauadeare werebirikõãka!” ãrĩkerepʉrʉ, kãmi boadi gapʉ irire masaka ããrĩperero marãrẽ werepʉroriyupʉ. Irasirigʉ Jesús masaka ĩũrõ makãrĩguere ñajãmasĩbiriyupʉ. Makã tʉrogue dita waanayupʉ. Irogue ĩgʉ̃ ããrĩkerepʉrʉ, masaka ããrĩperero marã ĩgʉ̃ pʉrogue ĩãrã ejanañurã.

Marcos 2

1 Mérõgã pʉrʉ Jesús dupaturi Capernaugue goedujáayupʉ. Ĩgʉ̃ goejadero pʉrʉ, iro marã masaka ĩgʉ̃ wiigue ããrĩrĩ́rẽ masĩñurã. 2 Irasirirã mata wárã masaka iri wiire nerẽ, disipʉrogueta ʉtʉriwirinʉgãjakõãñurã. Jesús ĩgʉ̃sãrẽ Marĩpʉya kerere weregʉ iriyupʉ. 3 Ĩgʉ̃ wereripoe wapikʉrã ʉ̃ma dupʉ bʉadire Jesús pʉrogue ãĩjañurã. 4 Masaka wárã ããrĩmakʉ̃, ĩgʉ̃rẽ ãĩñajãmasĩbiriñurã. Irasirirã iri wii wekague mʉrĩa, Jesús weka su gobe ãĩwea, ĩgʉ̃ oyaro merãta ĩgʉ̃rẽ dijuñurã. 5 Jesús, ĩgʉ̃sã ĩgʉ̃rẽ bʉremumakʉ̃ ĩãgʉ̃, bʉadire ãsũ ãrĩyupʉ: —Yʉ, mʉ ñerõ irideare kãtia. 6 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pérã, surãyeri Moisés gojadeare buerimasã iri wiigue doarã Jesúre ãsũ ãrĩ gũñañurã: 7 “¿Nasirigʉ ĩĩ ĩgʉ̃ werenírĩ merã Marĩpʉre ñerõ ãrĩrĩ? Masaka ñerõ irideare neõ sugʉ masakʉ kãtimasĩbirikumi. Marĩpʉ sugʉta masĩkumi”, ãrĩ gũñañurã. 8 Jesús ĩgʉ̃sã gũñarĩrẽ ĩãmasĩ, ãsũ ãrĩyupʉ: —¿Nasirirã irasũ gũñarĩ mʉsã? 9 ¿Naásũ ãrĩrĩ gapʉ diasaberi ĩĩ bʉadire: “Yʉ, mʉ ñerõ irideare kãtia”, ãrĩrĩ, o “Wãgãnʉgã, mʉ oyarore ãĩkõã waaka!” ãrĩrĩ gapʉ diasaberi? 10 Yʉ ããrĩpererã tĩ́gʉ̃ i ʉ̃mʉgue ããrĩrã́rẽ ĩgʉ̃sã ñerõ irideare Marĩpʉ dorero merã kãtimasĩa. Irasirigʉ ĩĩ bʉadire taugʉra, mʉsãrẽ irire masĩdoregʉ, ãrĩyupʉ. Irasũ ãrĩ odo, bʉadire ãrĩyupʉ: 11 —Yʉ mʉrẽ ãsũ ãrã: Wãgãnʉgã, mʉ oyaderore ãĩkõã, mʉya wiigue waaka! 12 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩrĩ merãta ããrĩpererã masaka ĩũrõ wãgãnʉgã, ĩgʉ̃ oyaderore ãĩ, waakõãyupʉ. Irasiririre ĩãrã, ĩãgʉka, Marĩpʉre: “Õãtaria mʉ, neõ ãsũ iririnorẽ ĩãñamerã ããrĩbú̶”, ãrĩ, ʉsʉyari sĩñurã. 13 Pʉrʉ Jesús dupaturi ditaru tʉrogue waayupʉ. Irogue wárã masaka ĩgʉ̃ pʉro nerẽmakʉ̃ ĩãgʉ̃, ĩgʉ̃sãrẽ bueyupʉ. 14 Pʉrʉ iro ããrãdi waa, Alfeo magʉ̃rẽ Leví wãĩkʉgʉre ĩgʉ̃ moãrĩ taribugue doagʉre ĩãyupʉ. Ĩgʉ̃ romano marã opʉre niyeru wajaseabosagʉ ããrĩyupʉ. Jesús ĩgʉ̃rẽ ĩã: —Náka, yʉ merã! ãrĩyupʉ. Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pégʉ, Leví wãgãnʉgã, ĩgʉ̃ merã waakõãyupʉ. 15 Jesús Levíya wiigue waamakʉ̃ ĩãrã, wárã niyeru wajaseabosarimasã, gajerã ñerõ irirãde ĩgʉ̃rẽ tʉyañurã. Levíya wiigue eja, Jesús ĩgʉ̃sã merã ĩgʉ̃ buerã merã baa doaníyupʉ. 16 Jesús ĩgʉ̃sã merã baa doanímakʉ̃ ĩãrã, fariseo bumarã, Moisés gojadeare buerimasãde Jesús buerãrẽ ãsũ ãrĩñurã: —¿Nasirigʉ mʉsãrẽ buegʉ niyeru wajaseabosarimasã, ñerõ irirã merã iirí, baari? 17 Ĩgʉ̃sã irasũ ãrĩmakʉ̃ pégʉ, Jesús ãrĩyupʉ: —Pũrĩrĩ marĩrã kúririmasʉ̃rẽ ãmabema. Pũrĩrikʉrã gapʉ ĩgʉ̃rẽ ãmama. Yʉ: “Õãrã ããrã”, ãrĩ gũñarãrẽ siiugʉ aaribiribʉ. “Ñerõ irirã ããrã”, ãrĩ gũñarã gapʉre siiugʉ aaribú̶, ãrĩyupʉ. 18 Juan buerã, fariseo bumarãde bererã iriñurã. Irasirirã gajerã masaka Jesús pʉro eja, ĩgʉ̃rẽ sẽrẽñañurã: —Juan buerã, fariseo bumarã buerire tʉyarãde Marĩpʉre bʉremurã berenama. ¿Nasirirã mʉ buerã gapʉ ĩgʉ̃sã irirosũ iriberi? 19 Jesús ĩgʉ̃sãrẽ yʉjʉyupʉ: —Sugʉ mojõsiadi bosenʉ irimakʉ̃, ĩgʉ̃ siiuanerã ĩgʉ̃ merã ããrĩrã́, berebirikuma. 20 Pʉrʉ ĩgʉ̃rẽ gajerã ãĩãmakʉ̃, bʉro bʉjawereri merã bererãkuma. 21 ’Masaka maama suríro gasiro merã bʉgʉñerẽ seretúbirikuma. Irasũ seretúmakʉ̃, maama gasiro ĩgʉ̃sã koeadero pʉrʉ, tʉ̃ãneeõ, bʉgʉñerẽ wári gobe yeguenemomakʉ̃ irikoa. 22 Waimʉrã gasiri merã iridea ajuri bʉgʉ ajurigue maama igui dekore diribirikuma. Irasũ dirimakʉ̃, maama igui deko pãmu, bʉgʉ ajuro sẽrãturabiri, ooreakõãkoa. Irasiriro igui deko, ajurode kõmokoa. Irasirirã maama igui dekore maama ajurogue diriro gããmea, ãrĩyupʉ. 23 Sunʉ, judío masaka siuñajãrĩnʉ ããrĩmakʉ̃, Jesús trigo otedero watope waamakʉ̃, ĩgʉ̃ buerã trigo yerire tʉ̃rĩ, koro, baawãgãñurã. 24 Fariseo bumarã, Jesús buerã irasirimakʉ̃ ĩãrã, Jesúre ãrĩñurã: —Ĩãka! ¿Nasirirã siuñajãrĩnʉrẽ moãdorebirikerepʉrʉ, mʉ buerã irasũ yári? 25 Jesús ĩgʉ̃sãrẽ yʉjʉyupʉ: —¿Iripoegue opʉ David ĩgʉ̃ merãmarã merã ʉaboagʉ, ĩgʉ̃ irideare buebiriri? 26 Ĩgʉ̃ merãmarã merã Marĩpʉya wiigue ñajãa, Marĩpʉ ĩũrõ peyari pã́ duparure baadi ããrĩmí. Abiatar paía opʉ ããrĩripoe irasiridi ããrĩmí. Marĩpʉ paía ããrĩmerãrẽ: “Iri pã́ duparure baabirikõãka!” ãrĩdi ããrĩmí. David gapʉ paí ããrĩbirikeregʉ, irire baagʉ, Marĩpʉ ĩũrõ ĩgʉ̃ dorerire tarinʉgãgʉ̃ meta iridi ããrĩmí, ãrĩyupʉ. 27 Irasũ ãrĩ odo, ãsũ ãrĩyupʉ doja: —Iripoegue Marĩpʉ masakaya ããrĩburire siuñajãrĩnʉrẽ ĩgʉ̃sãrẽ pídi ããrĩmí. Masaka gapʉ inʉnorẽ ĩgʉ̃sã iriburire doremasĩbema. 28 Yʉ ããrĩpererã tĩ́gʉ̃ ããrĩsĩã, siuñajãrĩnʉrẽ masakare gajino ĩgʉ̃sã iriburire doremasĩa, ãrĩyupʉ Jesús.

Marcos 3

1 Gajinʉ Jesús judío masaka nerẽrĩ wiigue ñajãyupʉ doja. Iri wiigue sugʉ masakʉ diayema mojõ gapʉ diíweredi ããrĩyupʉ. 2 Fariseo bumarã, Moisés gojadeare buerimasã Jesúre ĩãduripítʉya: “Siuñajãrĩnʉ ããrã, irasirirã ĩĩ mojõ diíweredire ĩgʉ̃ taumakʉ̃ ĩgʉ̃rẽ weresãrã!” ãrĩ gũñañurã. 3 Jesús mojõ diíweredire: —Wãgãnʉgã, masaka ĩũrõgue ejanʉgãgʉ̃ aarika! ãrĩyupʉ. 4 Irasũ ãrĩ odo, gajerã iri wii ããrĩrã́rẽ ãsũ ãrĩ sẽrẽñayupʉ: —¿Siuñajãrĩnʉrẽ Marĩpʉ marĩrẽ ñeénorẽ iridoreyuri, õãrĩrẽ, o ñerĩrẽ, masakare taurire, o wẽjẽrĩrẽ? Ĩgʉ̃sã gapʉ ĩgʉ̃rẽ yʉjʉbiriñurã. 5 Irasirigʉ Jesús ĩgʉ̃sãrẽ guari merã ĩãyupʉ. Ĩgʉ̃sã pémasĩdʉabirimakʉ̃ ĩãgʉ̃, bʉjawereyupʉ. Irasirigʉ mojõ diíweredire: —Mʉya mojõrẽ soeoka! ãrĩyupʉ. Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pégʉ, soeoyupʉ. Ĩgʉ̃ soeomakʉ̃, ĩgʉ̃ya mojõ õãkõãyuro. 6 Irire ĩãrã, fariseo bumarã iri wiigue ããrãnerã wiria, Herodes merãmarã merã nerẽ: “¿Nasirisĩã, marĩ ĩgʉ̃rẽ wẽjẽrãkuri?” ãrĩ gãme wereníñurã. 7 Jesús gapʉ ĩgʉ̃ buerã merã ditaru tʉrogue waakõãyupʉ. Gajerã masaka Galilea nikũ marã wárã ĩgʉ̃rẽ tʉyañurã. 8 Judea nikũ marã, Jerusalén marã, Idumea nikũ marã, dia Jordán wãĩkʉdiya gaji koepʉ marã, gajerã Tiro, Sidón wãĩkʉri makãrĩ tʉro marãde Jesús iriri kerere pérã, ĩgʉ̃rẽ ĩãrã ejañurã. 9 Jesús wárã pũrĩrikʉrãrẽ taugʉ iriyupʉ. Ĩgʉ̃ irasũ taumakʉ̃ ĩãrã, ããrĩpererã pũrĩrikʉrã ĩgʉ̃ pʉrogue ejanʉgãñurã ĩgʉ̃rẽ moãñamurã. Irasirigʉ, ĩgʉ̃sã wárãgora ããrĩmakʉ̃ ĩãgʉ̃, Jesús ĩgʉ̃ buerãrẽ suru doódirure ãmudoreyupʉ, masaka ĩgʉ̃rẽ kʉ̃ñarõgãgora ejanʉgãbirikõãburo, ãrĩgʉ̃. 11 Wãtẽa ĩgʉ̃rẽ ĩã, ĩgʉ̃ ĩũrõ ñadʉkʉpuri merã ejamejã: —Mʉ ʉ̃mʉgasigue marã Opʉ magʉ̃ ããrã, ãrĩ gainíñurã. 12 Ĩgʉ̃sã irasũ ãrĩmakʉ̃, Jesús wãtẽãrẽ turaro merã: —Yaamarẽ werenímerãta! ãrĩyupʉ. 13 Gajinʉ Jesús buúru wekague mʉrĩa, ĩgʉ̃ gããmerãrẽ siiuyupʉ. Ĩgʉ̃ siiumakʉ̃ pé, ĩgʉ̃ pʉro nerẽñurã. 14 Irasirigʉ Jesús pe mojõma pere su gubu peru pẽrẽbejarã ĩgʉ̃ merã ããrĩmurãrẽ, Marĩpʉya kerere ĩgʉ̃ buedoremurãrẽ beyeyupʉ. 15 Ĩgʉ̃sãrẽ ĩgʉ̃ turarire sĩyupʉ, pũrĩrikʉrãrẽ tau, wãtẽa masakare ñajãnerãdere béowiuburo, ãrĩgʉ̃. 16 Ãsũ wãĩkʉrã ããrĩñurã: Simón wãĩkʉgʉ ããrĩyupʉ. Ĩgʉ̃rẽta “Pedro” wãĩyeyupʉ Jesús. 17 Gajigʉ Santiago, ĩgʉ̃ pagʉmʉ Juan ĩgʉ̃sã Zebedeo wãĩkʉgʉ pũrã ããrĩñurã. Jesús ĩgʉ̃sãrẽ “Boanerges” wãĩyeyupʉ. “Boanerges”, ãrĩrõ: “Bupua masã”, ãrĩdʉaro yáa. 18 Gajerã: Andrés, Felipe, Bartolomé, Mateo, Tomás, Santiago ããrĩñurã. Santiago, Alfeo magʉ̃ ããrĩyupʉ. Gajerã: Tadeo, Simón ããrĩñurã. Simón, celote wãĩkʉri bumʉ ããrĩyupʉ. 19 Gajigʉ Judas Iscariote wãĩkʉgʉ ããrĩyupʉ. Ĩgʉ̃ta Jesúre wẽjẽdʉarãguere ĩgʉ̃rẽ ĩmubu ããrĩyupʉ. 20 Dupaturi wárã masaka ĩgʉ̃ pʉro nerẽñurã doja. Irasirigʉ Jesús, ĩgʉ̃ buerã merã baamasĩbiriyupʉ. 21 Jesúya wererã irasũ waaríre pérã: “Niãrõtãrĩakõãkumi”, ãrĩñurã. Irasirirã gajerogue ĩgʉ̃rẽ ãĩadʉarã ejadiñurã. 22 Gajerã Moisés gojadeare buerimasã Jerusalẽ́gue merã aaranerã ãsũ ãrĩñurã: —Ĩĩ, wãtẽa opʉ Beelzebú ñajãsũdi ããrĩ́mi. Irasirigʉ Beelzebú turari merã wãtẽãrẽ béowiumi, ãrĩñurã. 23 Ĩgʉ̃sã irasũ ãrĩmakʉ̃ pégʉ, Jesús masakare siiu, su keori merã ãsũ ãrĩ wereyupʉ: —¿Nasirigʉ Satanás ĩgʉ̃ basita béowiubokuri? 24 Su nikũ marã ĩgʉ̃sã basi dʉkawari gãmekẽãrã, pereakõãkuma. 25 Su wii marã ĩgʉ̃sã basi dʉkawari gãmekẽãrã, pereakõãkuma. 26 Satanás ĩgʉ̃yarã merã dʉkawari gãmekẽãgʉ̃, ĩgʉ̃ basita yuwarikʉdijakõãkumi. 27 ’Neõ sugʉ masakʉ, turagʉya wiire ĩgʉ̃rẽ siapʉroribirikeregʉ, ĩgʉ̃ oparire ẽmagʉ̃ ñajãmasĩbirikumi. Ĩgʉ̃rẽ siadero pʉrʉgue merẽ ĩgʉ̃yare ẽmamasĩkumi, ãrĩyupʉ. Jesús wãtĩ nemorõ turagʉ ããrã, ãrĩgʉ̃, irasũ ãrĩyupʉ. 28 Pʉrʉ ãsũ ãrĩnemoyupʉ: —Mʉsãrẽ diayeta werea. Marĩpʉ ããrĩpereri masaka ñerõ iririre, ĩgʉ̃sã ñerõ ãrĩ werenírĩdere kãtimasĩmi. 29 Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃rẽ ĩgʉ̃sã ñerõ ãrĩ werenímakʉ̃ tamerãrẽ neõ kãtibirikumi. Irasũ waja opaníkõãrãkuma, ãrĩyupʉ. 30 Ĩgʉ̃sã ĩgʉ̃rẽ: “Wãtĩ ñajãsũdi ããrĩ́mi ĩĩ”, ãrĩ werewʉari waja irasũ ãrĩyupʉ Jesús. 31 Ĩgʉ̃ iro ããrĩripoe Jesús pago, ĩgʉ̃ pagʉpũrã merã ejayupo. Ĩgʉ̃ ããrĩrĩ́ wii disipʉrogueta ejanʉgãja, iro ããrĩrã́rẽ Jesúre siiudoreñurã. 32 Irasirirã Jesús pʉro doarã ĩgʉ̃rẽ ãrĩñurã: —Mʉpo, mʉ pagʉpũrã disipʉrogue mʉrẽ ãmarã́ ejañurã. 33 Jesús gapʉ ãsũ ãrĩyupʉ: —¿Noã ããrĩ́rĩ yʉpo, yʉ pagʉpũrã? 34 Irire ãrĩ odo, ĩgʉ̃ pʉro doarãrẽ ĩã, ãsũ ãrĩyupʉ: —Ĩĩsã, yʉpo, yʉ pagʉpũrã irirosũ ããrĩ́ma. 35 Marĩpʉ gããmerĩrẽ irirãno, yʉ pagʉmʉ, yʉ pagʉmo, yʉpo irirosũ ããrĩ́ma, ãrĩyupʉ.

Marcos 4

1 Gajinʉ Jesús ditaru tʉrogue buenʉgãyupʉ doja. Masaka wárã ĩgʉ̃ pʉro nerẽñurã. Ĩgʉ̃sã wárã nerẽmakʉ̃ ĩã, Jesús doódirugue mʉrĩñajãa, eja doayupʉ. Masaka ĩmiparogue dujanʉgãñurã ĩgʉ̃ buerire pémurã. 2 Irasirigʉ wári keori merã ĩgʉ̃sãrẽ ãsũ ãrĩ bueyupʉ: 3 —Õãrõ péka! Sugʉ oterimasʉ̃ ĩgʉ̃ oterire otegʉ waakumi. 4 Ĩgʉ̃ irire meéwasiriwãgãmakʉ̃, gaji yeri maague yurikoa. Iro yuriadea yerire mirã eja, baapeokõãkuma. 5 Gaji yeri ʉ̃tãyerikʉrogue yurikoa. Iro nikũ sĩmerẽrõgã ããrĩmakʉ̃, iri yeri mata puriadikoa. 6 Puriñajãdi, pʉrʉ abe asimakʉ̃ nugũrĩ marĩsĩã, ñaĩ, boakõãkoa. 7 Gaji yeri pora watopegue yurikoa. Pora gapʉ puritarimʉrĩa, iro yuridea yerire wẽjẽkõãkoa. Irasiriro dʉka marĩrĩta boakõãkoa. 8 Gaji yeri õãrĩ nikũgue yurikoa. Iri yeri puri, masã, õãrõ dʉkakʉkoa. Suñu treinta yeri, gajiñu sesenta yeri, gajiñu cien yeri dʉkakʉkoa, ãrĩyupʉ. 9 Irire were odo: —Gãmipũrĩ oparã, yʉ wererire péduripíka! ãrĩyupʉ Jesús. 10 Masaka waadero pʉrʉ, Jesús sugʉta ããrĩmakʉ̃ ĩãrã, ĩgʉ̃ buerã pe mojõma pere su gubu peru pẽrẽbejarã, gajerã ĩgʉ̃ merã ããrĩrã́de iri keori merã bueadeare: —¿Naásũ ãrĩdʉaro iriari, gʉare mʉ bueadea? ãrĩñurã. 11 Irasũ ãrĩmakʉ̃ pégʉ, Jesús ĩgʉ̃sãrẽ ãrĩyupʉ: —Marĩpʉ ĩgʉ̃yarãrẽ doregʉ ããrĩrĩ́rẽ iripoegue masĩbirideare mʉsãrẽ masĩmakʉ̃ yámi. Yʉ gajerãrẽ ĩgʉ̃rẽ bʉremumerã gapʉre keori merã dita buea. 12 Irasirirã Marĩpʉ iririre ĩãkererã, ĩãmasĩbema. Ĩgʉ̃yare pékererã, õãrõ pémasĩbema. Marĩpʉ, ĩgʉ̃sã ñerõ iriri gapʉre pirimakʉ̃ ĩãgʉ̃, kãtibokumi, ãrĩyupʉ. 13 Jesús gaji ĩgʉ̃sãrẽ ãrĩnemoyupʉ doja: —¿Mʉsã, iri keori merã yʉ bueadeare pémasĩberi? Irire pémasĩmerã, ¿nasiri gaji gapʉre pémasĩbokuri? 14 Marĩpʉya kerere weregʉ, oteri yerire otegʉ irirosũ ããrĩ́mi. 15 Surãyeri masaka bʉriri maa irirosũ ããrĩ́ma. Marĩpʉya kerere péadero pʉrʉ, oteri yeri iri maague yuridea yerire mirã baapeoderosũ, wãtẽa opʉ Satanás aari, ĩgʉ̃sã péadideare ẽmapeokõãmi. 16 Gajerã masaka ʉ̃tãyerikʉri yeba irirosũ ããrĩ́ma. Ĩgʉ̃sã Marĩpʉya kerere ʉsʉyari merã péma. Irire pékererã, oteri yeri ʉ̃tãyerikʉrogue yuriadero pʉrʉ, puri nugũrĩ puriñajãbiriderosũ waama. Irasirirã mérõgã pʉrʉ ĩgʉ̃sã Marĩpʉyare pédʉari waja gajerã ĩgʉ̃sãrẽ ñerõ irimakʉ̃ ĩãrã, o ñerõ tarirã, ĩgʉ̃sã péadeare pirikõãma. 18 Gajerã masaka porakʉri yeba irirosũ ããrĩ́ma. Marĩpʉya kerere péma. Irire pékererã, oteri yeri porakʉrogue yuriadero pʉrʉ, pora gapʉ puritarimʉrĩa wẽjẽderosũ, 19 i ʉ̃mʉma gapʉre bʉro gũñarikʉma. “Wári oparã õãrõ ããrĩrãkoa”, ãrĩ gũñarĩ, gajinorẽ bʉro gããmenemorĩ Marĩpʉya kerere péadideare kãtimakʉ̃ yáa. Otediñu dʉka marĩdiñu irirosũ dujama. Irasirirã Marĩpʉyare iribema. 20 Gajerã masaka õãrĩ nikũ irirosũ ããrĩ́ma. Marĩpʉya kerere õãrõ péduripíma. “Õãgoráa”, ãrĩ, Marĩpʉyare õãrõ yáma. Irasirirã otediñu wári dʉkakʉrosũ ããrĩ́ma. Surãyeri treinta yeri, gajerã sesenta yeri, gajerã cien yeri dʉkakʉrosũ ããrĩ́ma, ãrĩyupʉ Jesús. 21 Gaji Jesús ãrĩnemoyupʉ doja: —Masaka sĩãgodirure ãĩa, dupa kũma dokague, o kãrĩrõ dokaguedere píbirikuma. Ubu gapʉ ʉ̃marõgue siukuma, õãrõ sĩãgoburo, ãrĩrã. 22 Masaka ĩãberogue duripídeare sĩãgorogue ĩãmasĩrõ irirosũ ããrĩpereri masaka masĩbirideare masĩsũrokoa. Irasiriro yayedea irirosũ neõ ããrĩbirikoa. 23 Gãmipũrĩ oparã, yʉ wererire õãrõ péduripíka! 24 Irasũ ãrĩ odo, ãsũ ãrĩnemoyupʉ doja: —Mʉsã périre õãrõ pémasĩka! Mérõgã pémasĩdʉarã, mérõgã pémasĩrãkoa. Wáro pémasĩdʉarã, wáro pémasĩrãkoa. Marĩpʉ ĩgʉ̃ya kerere mʉsã pémasĩdʉaropã pémasĩrĩrẽ sĩgʉkumi. Irasũ ããrĩmakʉ̃, wáro pémasĩdʉarãrẽ sĩnemogʉkumi. 25 Irasirigʉ ĩgʉ̃ya kerere õãrõ pémasĩrãrẽ wári pémasĩrĩ sĩnemogʉkumi. Gajerã pémasĩmerã gapʉre ĩgʉ̃sã pémasĩadideare ẽmasũrãkuma. Irasirirã neõ pémasĩmerã ããrĩrãkuma, ãrĩyupʉ. 26 Irasũ ãrĩ odo, gaji keori merã bueyupʉ doja: —Marĩpʉ ĩgʉ̃yarãrẽ doreri ãsũ ããrã. Sugʉ masakʉ ĩgʉ̃ya pooegue oteri yerire meéwasirigʉ irirosũ ããrã. 27 Ĩgʉ̃ irasũ meéwasiriadero pʉrʉ, ñami merã kãrĩkumi. Pʉrʉ boyoripoe yobekumi. Ũ̶mʉrĩ, ñamirĩ tarikoa. Ĩgʉ̃ oteadea yeri puri masãkoa. Ĩgʉ̃ gapʉ irire: “Irasũ waakoa”, ãrĩ masĩbirikumi. 28 Iri yeri yeba poekague ããrĩsĩã, puri, pũrĩ wiripʉrori, pʉrʉ dupañerĩgã wiri, dʉka yeri deyoakoa. Pʉrʉgue pama õãrõ dʉka bʉribejakoa. 29 Iri bʉribeja odomakʉ̃ ĩã, ĩgʉ̃rẽ moãboerãrẽ irire sea duripímurãrẽ iriukumi, ãrĩyupʉ Jesús. 30 Irasũ ãrĩ odo, gaji ãrĩnemoyupʉ doja: —Marĩpʉ ĩgʉ̃yarãrẽ doreri, ¿ñeéno irirosũ ããrĩkuri? ¿Ñeéno keori merã weregʉkuri? 31 I irirosũ ããrã. Suye oteriye mostaza wãĩkʉri yegãrẽ oterosũ ããrã. Iri oteri yegã ããrĩpereri oteri yeri nemorõ mérĩ yegã ããrã. 32 Irasũ ããrĩkerero, otemakʉ̃, pʉrʉ yukʉ wádi dʉpʉri padi masãkoa. Irasirirã mirã irigʉ dʉpʉrigue, yʉsʉrogue ĩgʉ̃sãya surí suakuma, ãrĩyupʉ Jesús ĩgʉ̃ buerãrẽ, ĩgʉ̃sã merã ããrĩrã́dere. 33 Jesús masakare ãsũ buenayupʉ. Marĩpʉya kerere weregʉ, wári keori merã masaka pémasĩrõgueta buenayupʉ. 34 Ĩgʉ̃sãrẽ buegʉ, keori merã dita buenayupʉ. Ĩgʉ̃ buerã merã dita ããrĩgṹ̶ gapʉ: “Ãsũ ãrĩdʉaro yáa iri”, ãrĩ werenayupʉ ĩgʉ̃sãrẽ. 35 Jesús masakare oteri keori merã bueadeanʉ naĩmejãripoe ĩgʉ̃ buerãrẽ ãsũ ãrĩyupʉ: —Náka, ditaru sikoepʉgue taribujarã! 36 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pé, masakare seretu, ĩgʉ̃ sãñadea doódirugue mʉrĩñajãa, ĩgʉ̃rẽ ãĩ taribujakõãñurã. Gajerã gaji doóriduparu merã wapikʉwãgãñurã. 37 Ĩgʉ̃sã taribujaripoe mirũ bʉro waa, makũrĩ ĩgʉ̃sãya doódirure páñajãmiũakõãdiyuro. Bʉro goero waayuro ĩgʉ̃sãrẽ. 38 Jesús gapʉ wejaturoma doaripẽrõgue peyari gasiro merã ẽõtú kãrĩbejakõãyupʉ. Irasirirã ĩgʉ̃ buerã ĩgʉ̃rẽ ãsũ ãrĩ yobeñurã: —¿Gʉare buegʉ, mʉ ĩãberi? Marĩ mirĩmurã yáa, ãrĩñurã. 39 Ĩgʉ̃sã irasũ ãrĩmakʉ̃ pégʉ, Jesús wãgãnʉgã, mirũrẽ, makũrĩdere toedoreyupʉ: —Iropãta, toeaka! ãrĩyupʉ. Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃, mirũ, makũrĩ bʉro waadea toedijapereakõãyuro. 40 Pʉrʉ Jesús ĩgʉ̃ buerãrẽ ãrĩyupʉ: —¿Nasirirã güiri mʉsã? ¿Yʉre bʉremurĩ opaberi dapa mʉsã iropã güirã? 41 Ĩgʉ̃sã gapʉ bʉro gʉka, ãsũ ãrĩ gãme wereníñurã: —¿Ñeémʉno masakʉ ããrĩ́rĩ ĩĩ? Mirũ, makũrĩgueta ĩgʉ̃rẽ tarinʉgãbea, ãrĩñurã.

Marcos 5

1 Jesús ĩgʉ̃ buerã merã ditarure taribuja, Gerasa marãya nikũgue ejayupʉ. 2 Jesús doódirugue ããrãdi majãnʉgãripoe sugʉ masakʉ wãtĩ ñajãsũdi, masãgoberi watopegue ããrãdi Jesúre bokatĩrĩyupʉ. 3 Ĩgʉ̃ masãgoberi watopegue ããrĩgṹ̶ ããrĩyupʉ. Neõ sugʉ ĩgʉ̃rẽ pũguburi merã, kõmedari merãdere siapímasĩbiriñurã. 4 Wári ĩgʉ̃ya guburire, mojõrĩdere kõmedari merã siapínadiñurã. Ĩgʉ̃sã siapírikʉ, ĩgʉ̃sã siadeadarire tʉ̃ãtawasiri béonokõãyupʉ. Neõ sugʉ ĩgʉ̃rẽ tarinʉgãmasĩbiriñurã. 5 Ũ̶mʉrikʉ, ñamirikʉ buurígue, masãgoberi watopegue gainígorenayupʉ. Ĩgʉ̃ basita ʉ̃tãyeri merã ĩgʉ̃ya dupʉre pá kãmitúnayupʉ. 6 Jesúre yoarogueta ĩãgʉ̃, ũmawãgãri, ĩgʉ̃ ĩũrõ ñadʉkʉpuri merã ejamejãyupʉ. 7 Jesús ãrĩyupʉ: —Wãtĩ, mʉ ñajãdire wirika! Irasũ ãrĩmakʉ̃ pégʉ, bʉro gainírĩ merã ãsũ ãrĩyupʉ: —Jesús, ʉ̃mʉgasigue ããrĩpererã nemorõ turagʉ magʉ̃, ¿nasiribu yári mʉ yʉre? Mʉpʉ ʉ̃mʉgasigue ããrĩgṹ̶ péuro mʉrẽ sẽrẽa. Yʉre poyarikʉmakʉ̃ iribirikõãka! 9 Jesús ĩgʉ̃rẽ sẽrẽñayupʉ: —¿Naásũ wãĩkʉri mʉ? —Wárã ããrã gʉa. Irasirigʉ Legión wãĩkʉa yʉ, ãrĩyupʉ. 10 Irasũ ãrĩ odo, Jesúre bʉro sẽrẽyupʉ doja: —Gʉare i nikũrẽ béowiubirikõãka! ãrĩyupʉ. 11 Iro buúru pʉro wárã yesea ãma baarã iriñurã. 12 Ĩgʉ̃sãrẽ ĩãrã, wãtẽa Jesúre sẽrẽñurã: —Gʉare yeseaguere ñajãdoregʉ iriuka! 13 —Jáʉ, ĩgʉ̃sãrẽta ñajãrã waaka! ãrĩyupʉ Jesús wãtẽãrẽ. Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃, masakʉguere ããrãnerã wiria, yesea dos mil ããrĩrã́rẽ ñajãñurã. Ĩgʉ̃sã ñajãmakʉ̃, yesea ũma mirẽbuáa, ditarugue meébia dijáa, mirĩ boapereakõãñurã. 14 Irasũ waamakʉ̃ ĩãrã, yeseare korerimasã gʉkari merã ũmadujáa, ĩgʉ̃sãya makã marãrẽ, iri makã tʉro marãdere wererã waañurã. Ĩgʉ̃sã weremakʉ̃ pérã, masaka ããrĩpererã: “¿Naásũ waáayuri?” ãrĩ, ĩãrã ejañurã. 15 Jesús pʉro ejarã, wãtẽa ñajãsũdi ããrãdire iro doagʉre ĩãñurã. Suríro sãñadi, õãrõ pémasĩrĩ merã ããrĩyupʉ. Masaka ĩgʉ̃rẽ ĩãrã, bʉro güiñurã. 16 Jesús masakʉre wãtẽãrẽ béowiuadeare ĩãnerã yeseare waadeadere wereñurã. 17 Irire pérã, Gerasa marã Jesúre: “Waaka gʉaya nikũrẽ!” ãrĩñurã. 18 Ĩgʉ̃sã irasũ ãrĩmakʉ̃ pégʉ, Jesús doódirugue mʉrĩñajãyupʉ. Ĩgʉ̃ mʉrĩñajãmakʉ̃, wãtẽa ñajãsũdi ããrãdi Jesúre: “Yʉde mʉ merã waadʉakoa”, ãrĩ sẽrẽadiyupʉ. 19 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pégʉ, Jesús ĩgʉ̃rẽ ãsũ ãrĩyupʉ: —Yʉ merã waabirikõãka! Mʉya wiigue goedujáaka! Mʉrẽ mʉ Opʉ õãrõ iriadeare, ĩgʉ̃ bopoñarĩ merã ĩãdeare mʉya wii marãrẽ weregʉ waaka! ãrĩyupʉ. 20 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pégʉ, Decápolis wãĩkʉrogue waa, iroma makãrĩ marãrẽ ããrĩpereri Jesús ĩgʉ̃rẽ irideare werenʉgãyupʉ. Ããrĩpererã ĩgʉ̃ wererire pérã, pégʉkakõãñurã. 21 Jesús Gerasa marãya nikũgue ããrãdi doódirugue mʉrĩñajãa, gaji koepʉgue taribujakõãyupʉ. Ĩgʉ̃ irogue ejamakʉ̃ ĩã, ditaru tʉrogue wárã masaka ĩgʉ̃ pʉro nerẽñurã. 22 Ĩgʉ̃ irogue ããrĩripoe sugʉ judío masaka nerẽrĩ wii oparã merãmʉ Jairo wãĩkʉgʉ ejayupʉ. Jesúre ĩãgʉ̃, ĩgʉ̃ya guburi pʉro ñadʉkʉpuri merã ejamejãja, ĩgʉ̃rẽ bʉro sẽrẽyupʉ: 23 —Yʉ magõ kõmobogue iriamo. Mʉya mojõrĩ merã ñapeo, igore taugʉ aarika! Mʉ irasirimakʉ̃, okagokumo, ãrĩyupʉ. 24 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pégʉ, Jesús ĩgʉ̃ merã waayupʉ. Ĩgʉ̃ waamakʉ̃, wárã masaka ĩgʉ̃rẽ kʉ̃ñarõgã tuuyañurã. 25 Ĩgʉ̃sã watopegue sugo nomeõ pe mojõma pere su gubu peru pẽrẽbejari bojorigora dí wiriri merã pũrĩrikʉgo ããrĩyupo. 26 Wárã kúririmasã igore kúrikerepʉrʉ, neõ taribiriyuro. Igo niyeru opadideare ããrĩpereri ĩgʉ̃sãrẽ wajaripeokerepʉrʉ, sõõ gapʉ bʉro waayuro. 27 Igo, Jesús pũrĩrikʉrãrẽ taurire péyupo. Irasirigo masaka watopegue waa: “Ĩgʉ̃ya surírore yʉ moãñamakʉ̃, pũrĩrĩ yʉre tarirokoa”, ãrĩ gũñarĩ merã, Jesús pʉrʉpʉ gapʉ ejanʉgã, ĩgʉ̃ya surírore moãñayupo. 29 Mata igo dí wiriadea tariakõãyuro. “Yʉre pũrĩrĩ tarikoa”, ãrĩ péñayupo. 30 Igo moãñamakʉ̃ta, Jesús ĩgʉ̃ turaro merã sugo pũrĩrikʉgore tauadeare masĩkõãyupʉ. Irasirigʉ masakare gãmenʉgã ĩã: —¿Noã yaa surírore moãñarĩ? ãrĩyupʉ. 31 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pérã, ĩgʉ̃ buerã ĩgʉ̃rẽ ãrĩñurã: —¿Mʉ ĩãberi? Wárã masaka mʉrẽ kʉ̃ñarõgã tuuyama. ¿Nasirigʉ ĩgʉ̃sãrẽ: “¿Noã yʉre moãñarĩ?” ãrĩ sẽrẽñarĩ? 32 Jesús gapʉ masaka ããrĩpererãrẽ ĩãyupʉ, ĩgʉ̃rẽ moãñadeore ĩãbokabu. 33 Jesús igo pũrĩrikʉri tariadeare masĩmakʉ̃ ĩã, güi naradari merã ĩgʉ̃ya guburi pʉro ñadʉkʉpuri merã ejamejã, ããrĩpererire diaye ãrĩrĩ merã werepeokõãyupo. 34 Jesús igore ãrĩyupʉ: —Mʉ yʉre bʉremurĩ opáa. Irasirigo mʉ pũrĩrikʉrire tausũa. Ʉsʉyari merã waaka! Mʉ pũrĩrikʉadea tariakõãa, ãrĩyupʉ. 35 Jesús irasũ ãrĩripoe Jairoya wiigue ããrãnerã ejañurã: —Mʉ magõ kõmoakõãmo. Iropãta marĩrẽ buegʉre garibonemoka! ãrĩñurã. 36 Ĩgʉ̃sã irasũ ãrĩkerepʉrʉ, Jesús Jairore ãsũ ãrĩyupʉ: —Güibirikõãka! Bʉremurĩ opaka yʉre! 37 Irasirigʉ Jesús masakare: “Aaribirikõãka!” ãrĩ, Pedro, Santiago, ĩgʉ̃ pagʉmʉ Juãrẽ siiu, Jairoya wiigue ĩgʉ̃sã merã waayupʉ. 38 Iri wiigue ejagʉ, wárã masaka bʉro bʉsʉro orerãrẽ bokajayupʉ. 39 Jesús, wiigue ñajãa, ĩgʉ̃sãrẽ ãsũ ãrĩyupʉ: —¿Nasirirã mʉsã iropã bʉsʉro oreri? Igo majĩgõ boabemo. Kãrĩgõ yámo. 40 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pérã, ĩgʉ̃rẽ bʉriñurã. Irasirigʉ Jesús ããrĩpererãrẽ wiriadoreyupʉ. Ĩgʉ̃sã wiriadero pʉrʉ, majĩgõ pagʉsãmarãrẽ, ĩgʉ̃ merãmarãrẽ igo peyarogue siiu ñajãyupʉ. 41 Ñajãja, igoya mojõrẽ ñeã, igore: —Talita, cumi, ãrĩyupʉ. “Talita, cumi”, ãrĩrõ: “ ‘Majĩgõ, wãgãnʉgãka!’ ãrã”, ãrĩdʉaro yáa. 42 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ta, majĩgõ wãgãnʉgã, waamasĩyupo. Igo pe mojõma pere su gubu peru pẽrẽbejari bojori opago ããrĩyupo. Masaka, igo masãmakʉ̃ ĩãrã, ĩãgʉkatariakõãñurã. 43 Jesús gapʉ ĩgʉ̃sãrẽ turaro merã: —Igo masãdeare gajerãrẽ werebirikõãka! ãrĩyupʉ. Irasũ ãrĩ odo, igo pagʉsãmarãrẽ: “Igore baari ejoka!” ãrĩyupʉ.

Marcos 6

1 Pʉrʉ Jesús iro ããrãdi ĩgʉ̃ya nikũgue goedujáayupʉ. Ĩgʉ̃ buerãde ĩgʉ̃ merã waañurã. 2 Judío masaka siuñajãrĩnʉ ããrĩmakʉ̃, Jesús ĩgʉ̃sã nerẽrĩ wiigue ñajãa, masakare buenʉgãyupʉ. Wárã masaka iro ããrĩrã́ ĩgʉ̃ buemakʉ̃ pérã, pégʉkakõãñurã: —¿Noógue bueyuri ĩĩ iropã masĩbu? ¿Noã ĩgʉ̃rẽ iropã masĩrĩrẽ sĩyuri, ĩgʉ̃ turari merã iri ĩmuburire? 3 Ĩĩ taboa merã gajino irigʉ ããrĩ́mi. María magʉ̃, Santiago, José, Simón, Judasã tĩ́gʉ̃ ããrĩ́mi. Ĩgʉ̃ pagʉpũrã nomede õõ marĩya makãta ããrĩ́ma, ãrĩ gãme wereníñurã ĩgʉ̃sã basi. Irasirirã ĩgʉ̃rẽ bʉremudʉabiriñurã. 4 Jesús gapʉ ĩgʉ̃sãrẽ ãrĩyupʉ: —Ããrĩpererogue sugʉ Marĩpʉya kerere weredupuyugʉre gajerã bʉremuma. Ĩgʉ̃ya nikũ marã, ĩgʉ̃ya wererã, ĩgʉ̃ya wii marã gapʉ ĩgʉ̃rẽ bʉremubema, ãrĩyupʉ. 5 Irasirigʉ iro ããrĩgṹ̶, wári Marĩpʉ turari merã iri ĩmubiriyupʉ. Surãyerita pũrĩrikʉrãrẽ ĩgʉ̃ya mojõrĩ merã ñapeo tauyupʉ. 6 Iro marã ĩgʉ̃rẽ bʉremubirimakʉ̃ ĩãgʉ̃, gʉkatariakõãyupʉ. Pʉrʉ iri makã tʉroma makãrĩ marãrẽ buegʉ waayupʉ. 7 Irasirigʉ Jesús ĩgʉ̃ buerã pe mojõma pere su gubu peru pẽrẽbejarãrẽ siiu neeõ: “Yʉ turari merã wãtẽa masakare ñajãnerãrẽ béowiurã waaka!” ãrĩ, ĩgʉ̃sã ããrĩpererãrẽ pẽrã dita dʉkawa iriuyupʉ. 8 Ĩgʉ̃sãrẽ iriugʉ, gajino baari, aju, niyeru ãĩadorebiriyupʉ. Ĩgʉ̃sã tuari yuku direta ãĩadoreyupʉ. 9 Ĩgʉ̃sã sãñarĩ merã dita waadoreyupʉ. Gaji ĩgʉ̃sã surí sãñaburi ãĩadorebiriyupʉ. 10 Ãsũ ãrĩyupʉ: —Sugʉ mʉsãrẽ õãrõ bokatĩrĩñeãmakʉ̃, ĩgʉ̃ya wiita dujaka! Iri makãrẽ wiri waarã́gue iri wiire wirika! 11 Su makã marã mʉsãrẽ gããmebirimakʉ̃ ĩãrã, mʉsã werenírĩrẽ pédʉabirimakʉ̃ ĩãrã, iri makãrẽ tariwãgã, iri makãma nikũwera mʉsãya guburigue tuadeare mojẽbéokõãka! Ĩgʉ̃sã mʉsãrẽ gããmebiri waja irasirika, ĩgʉ̃sãrẽ Marĩpʉ wajamoãburire pémasĩburo, ãrĩrã! Yʉ mʉsãrẽ diayeta werea. Marĩpʉ ããrĩpererã ñerãrẽ wajamoãrĩnʉ ejamakʉ̃, Sodoma, Gomorra marãrẽ wajamoãrõ nemorõ ĩgʉ̃sãrẽ wajamoãgʉkumi, ãrĩyupʉ. 12 Ĩgʉ̃ irasũ ãrãdero pʉrʉ, waakõãñurã. Waa, masakare: “Mʉsã ñerõ irideare bʉjawereka! Mʉsã gũñarĩrẽ gorawayuka!” ãrĩñurã. 13 Irasũ ããrĩmakʉ̃, wárã wãtẽa masakare ñajãnerãrẽ béowiuñurã. Wárã pũrĩrikʉrãrẽ ʉye merã wʉ̃kã, tauñurã. 14 Ããrĩperero marã masaka Jesús ĩgʉ̃ iriri kerere péseyakõãñurã. Herodes, Galilea nikũ marã opʉde péyupʉ. Irire pégʉ, ãsũ ãrĩyupʉ: —Juan masakare wãĩyerimasʉ̃ boadigue masãdi ããrĩkumi. Irasirigʉ turari merã wári iri ĩmurĩrẽ irikumi, ãrĩyupʉ. 15 Gajerã gapʉ ãrĩñurã: —Ĩgʉ̃, Elías iripoegue Marĩpʉya kerere weredupuyudi ããrĩkumi. Gajerã ãrĩñurã: —Ĩgʉ̃, sugʉ iripoeguemʉ, Marĩpʉya kerere weredupuyudi irirosũ ããrĩgṹ̶ ããrĩkumi, ãrĩñurã. 16 Herodes irire pé, ãsũ ãrĩyupʉ: —Ĩgʉ̃, Juan ããrĩkumi. Yʉ ĩgʉ̃rẽta ĩgʉ̃ya dipurure dititádorebʉ. Daporare dupaturi masãkumi doja, ãrĩyupʉ. 17 Juan boaburi dupuyuro Herodes ĩgʉ̃ pagʉmʉ Felipe marãpore ẽma, igore marãpokʉdi ããrĩmí. Igo Herodías wãĩkʉdeo ããrĩmó. Ĩgʉ̃ irasirimakʉ̃ ĩã, Juan Herodere: —Mʉ pagʉmʉ marãpore marãpokʉgʉ, Marĩpʉ dorerire tarinʉgãgʉ̃ yáa, ãrĩdi ããrĩmí. Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩrĩ waja Herodes ĩgʉ̃yarã ʉ̃marẽ Juãrẽ peresu iridoredi ããrĩmí. 19 Herodías gapʉ Juãrẽ pũrĩsũgʉ̃ ĩãdeo ããrĩmó. Irasirigo ĩgʉ̃rẽ wẽjẽdʉadeo ããrãdimo. Herodes gapʉ Juãrẽ: “Õãrĩrẽ irigʉ, õãgʉ̃ ããrĩ́mi”, ãrĩ gũña, bʉremurĩ merã ĩgʉ̃rẽ güidi ããrĩmí. Juan weremakʉ̃ pégʉ, bʉro gũñarikʉdi ããrĩmí. Irasũ gũñarikʉkeregʉ, ʉsʉyari merã ĩgʉ̃ wererire pédi ããrĩmí. Irasirigʉ ĩgʉ̃rẽ wẽjẽdorebiridi ããrĩmí. Irasirigo Herodías ĩgʉ̃rẽ wẽjẽdʉakerego, wẽjẽdoremasĩbirideo ããrĩmó. 21 Pʉrʉ Herodías ĩgʉ̃rẽ wẽjẽdʉadeo ããrĩsĩã, õãrõ bokadeo ããrĩmó. Herodes ĩgʉ̃ deyoadeanʉ ããrĩmakʉ̃, ĩgʉ̃ya nikũ marã oparãrẽ, ĩgʉ̃yarã surara oparãrẽ, gajerã Galilea marã oparãdere siiu, ĩgʉ̃sã merã bosebaadi ããrĩmí. 22 Ĩgʉ̃ siiuanerã merã baari taribugue baaripoe Herodías magõ ñajãa, ĩgʉ̃sã ĩũrõ baya ĩmudeo ããrĩmó. Igo baya ĩmumakʉ̃ ĩãrã, Herodes, ĩgʉ̃ siiuanerãde ʉsʉyanerã ããrĩmá. Irasirigʉ Herodes igore ãrĩdi ããrĩmí: —Mʉ gããmerĩnorẽ sẽrẽka yʉre! Mʉ sẽrẽrĩrẽ mʉrẽ sĩgʉra, ãrĩdi ããrĩmí. 23 Irasirigʉ iro ããrĩrã́ péuro: “Ãrĩgatoro marĩrõ mʉ sẽrẽrõsũta mʉrẽ sĩgʉkoa. Yʉ opari, yaa nikũ ããrĩrĩ́ deko ejatuaropã mʉrẽ sĩgʉkoa”, ãrĩdi ããrĩmí. 24 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pégo, igo pago pʉro waa, sẽrẽñadeo ããrĩmó: —¿Ñeénorẽ sẽrẽgokuri yʉ? —Juan masakare wãĩyerimasʉ̃ya dipurure sẽrẽka! ãrĩ yʉjʉdeo ããrĩmó. 25 Igo pago irasũ ãrĩmakʉ̃ pégo, mata opʉ Herodes pʉrogue waa, ĩgʉ̃rẽ ãrĩdeo ããrĩmó: —Daporata Juan masakare wãĩyerimasʉ̃ya dipurure dititá, soropa wáripa merã sĩmakʉ̃ gããmekoa. 26 Igo irasũ ãrĩmakʉ̃, opʉ Herodes bʉro bʉjaweredi ããrĩmí. Ĩgʉ̃ siiuanerã péuro: “Mʉ sẽrẽrĩrẽ mʉrẽ sĩgʉra”, ãrãdi ããrĩsĩã, gʉyasĩrĩgʉ̃, igore: “Mʉ sẽrẽrĩrẽ sĩbirikoa”, ãrĩmasĩbiridi ããrĩmí. 27 Irasirigʉ mata ĩgʉ̃yagʉ surarare peresu iriri wiigue Juãya dipurure dititá ãĩwãgãridoregʉ iriudi ããrĩmí. 28 Irasirigʉ surara irogue waa, Juãya dipurure dititá, soropa merã ãĩadi ããrĩmí. Ãĩja, Herodías magõrẽ wiadi ããrĩmí. Ĩgʉ̃ igore iripare wiamakʉ̃, ñeã, igo pagore ãĩa sĩdeo ããrĩmó. 29 Juan buerã ĩgʉ̃rẽ waadea kerere pérã, irogue waa, ĩgʉ̃ya dupʉre ãĩwãgã, yáañurã. 30 Jesús ĩgʉ̃yare buedoregʉ iriuanerã ĩgʉ̃ pʉro goedujajarã, ĩgʉ̃sã iriadeare ĩgʉ̃sã masakare bueadeare werepeokõãñurã. 31 Ĩgʉ̃sã goedujajadero pʉrʉ, wárã masaka ĩgʉ̃sã pʉro gãmeñajãrã ejañurã. Irasirirã Jesús buerã baamasĩbiriñurã. Irasirigʉ Jesús ĩgʉ̃sãrẽ: —Náka, marĩ dita masaka marĩrõgue siuñajãrã! ãrĩyupʉ. 32 Irasirigʉ Jesús ĩgʉ̃ buerã merã doódirugue mʉrĩñajãa, ĩgʉ̃sã dita masaka marĩrõgue waakõãñurã. 33 Ĩgʉ̃sã waamakʉ̃ ĩãrã, wárã masaka Jesúre ĩãmasĩñurã. Irasirirã ããrĩpereri makãrĩ marã maague waa, Jesús ejaburogue ũmajasiañurã. 34 Jesús doódirugue sãñadi majãnʉgãja, wárã masakare ĩãyupʉ. Ĩgʉ̃sãrẽ ĩãgʉ̃: “Ĩĩsã oveja sugʉ ĩgʉ̃sãrẽ koregʉ opamerã irirosũ ããrĩ́ma”, ãrĩ gũñayupʉ. Irasirigʉ ĩgʉ̃sãrẽ bopoñarĩ merã ĩã, wári buenʉgãyupʉ. 35 Ñamika ããrĩmakʉ̃, Jesús buerã ĩgʉ̃ pʉro waa, ĩgʉ̃rẽ ãrĩñurã: —Õõ masaka marĩrõgue ããrã. Ñamikague ããrĩsiáa. 36 Irasirigʉ masakare waadoreka! Makãrĩgue, makãrĩ tʉroma wiirigue baari wajarirã waaburo. Marĩ õõguere baari opabea, ãrĩñurã. 37 Jesús gapʉ: —Mʉsã ĩgʉ̃sãrẽ baari sĩka! ãrĩyupʉ. Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pérã: —¿Gʉa ĩgʉ̃sã baaburire wajarirã waamakʉ̃ gããmekuri? Ĩgʉ̃sã baaburi doscientos nʉrĩ moã wajataropã wajakʉrokoa, ãrĩñurã. 38 Jesús ĩgʉ̃sãrẽ ãrĩyupʉ: —¿Diíkʉ pã́ duparu opari mʉsã? Ĩãrã waaka! —Jáʉ, ãrĩ, baarire ĩãrã waa: —Su mojõma pã́ duparu ããrã, waaí pẽrãta ããrĩ́ma, ãrĩñurã. 39 Irasirigʉ Jesús ĩgʉ̃sãrẽ ãrĩyupʉ: —Masakare tá weka boje yebori dita doayodoreka! 40 Irasirirã su yebore cien, gaji yebore cincuenta doajañurã. Ããrĩpererã irasũ dita doajañurã. 41 Ĩgʉ̃sã eja doaperemakʉ̃, Jesús su mojõma pã́ duparu, pẽrã waairé ãĩ, ʉ̃mʉgasigue ĩãmu, Marĩpʉre: “Mʉrẽ ʉsʉyari sĩa”, ãrĩyupʉ. Ãrĩ odo, iri pã́ duparure pea, ĩgʉ̃ buerãrẽ sĩyupʉ, masakare gueredoregʉ. Waaídere irasũta iriyupʉ, ããrĩpererãrẽ gueredoregʉ. 42 Irasirirã ããrĩpererã õãrõ baayapiakõãñurã. 43 Pʉrʉ ĩgʉ̃sã baadʉáadeare Jesús buerã seasãrã, pe mojõma pere su gubu peru pẽrẽbejari puuirigora ʉtʉudoboñurã. 44 Pã́ duparure baanerã: nome, majĩrã keoña marĩrõ ʉ̃ma direta keomakʉ̃, cinco mil gora ããrĩñurã. 45 Pʉrʉ Jesús ĩgʉ̃ buerãrẽ doódirugue mʉrĩñajãdore, Betsaida wãĩkʉri makãgue ĩgʉ̃ dupuyuro taribujadoreyupʉ. Ĩgʉ̃sã taribujaripoe Jesús masakare: “Õãrõ waaka!” ãrĩ seretuyupʉ. 46 Seretu odo, buúrugue Marĩpʉre sẽrẽgʉ̃ mʉrĩayupʉ. 47 Naĩwãgãriripoe Jesús sugʉta buúru wekague ããrĩyupʉ. Ĩgʉ̃ buerã gapʉ ditaru dekogora ããrĩñurã. 48 Mirũ ĩgʉ̃sãrẽ taribujamasĩña marĩrõ ĩgʉ̃sã diaye wẽjẽpumakʉ̃ ĩãyupʉ Jesús. Pʉrʉ boyo mʉrĩriripoe ditarugue buaja, deko weka ĩgʉ̃sã pʉro aari, ejanʉgã, ĩgʉ̃sãrẽ tariwãgãbu irirosũ iriyupʉ. 49 Ĩgʉ̃ irasũ deko weka ejanʉgãmakʉ̃ ĩãrã: “Masakʉ boadi wãtĩ ããrĩ́mi”, ãrĩ gũña, bʉro gʉkari merã gainíñurã. 50 Ããrĩpererã ĩgʉ̃rẽ ĩãrã, bʉro gʉkañurã. Ĩgʉ̃sã gʉkamakʉ̃ ĩãgʉ̃, mata Jesús ĩgʉ̃sãrẽ ãrĩyupʉ: —Gũñaturaka! Yʉta ããrã. Güimerãta! 51 Ĩgʉ̃ irasũ ãrãdero pʉrʉ, ĩgʉ̃sã sãñadiru doódirugue mʉrĩñajãyupʉ. Ĩgʉ̃ mʉrĩñajãmakʉ̃ta, mirũ toeakõãyuro. Irasũ waamakʉ̃ ĩãrã, ĩãgʉkatariakõãñurã. 52 Ĩgʉ̃ pã́ duparure Marĩpʉ turari merã iri ĩmuadeare pémasĩbiriñurã. Ĩgʉ̃yamarẽ õãrõ pémasĩturabiriñurã. 53 Jesús doódirugue mʉrĩñajãmakʉ̃, ĩgʉ̃ merã taribuja, Genesaret wãĩkʉri nikũgue eja, doódirure siatúpau majãkõãñurã. 54 Ĩgʉ̃sã majãmakʉ̃, mata masaka Jesúre ĩãmasĩñurã. 55 Irasirirã ĩgʉ̃sãya nikũ ããrĩpererogue ũmawãgã, pũrĩrikʉrãrẽ ĩgʉ̃sã peyari merãta ĩgʉ̃ ããrĩrṍgue ãĩjañurã. 56 Ããrĩperero ĩgʉ̃ waaró ĩgʉ̃ ejaburi dupuyuro paga makãrĩ marã, mʉtã makãrĩgã marã, makãrĩ tʉro marãde pũrĩrikʉrãrẽ wiiri disipʉrorigue ãĩwiupíñurã. Ĩgʉ̃sã pʉro ĩgʉ̃ ejamakʉ̃ ĩã, ĩgʉ̃rẽ: —Mʉya suríro yuwa direta ĩgʉ̃sãrẽ moãñadoreka! ãrĩ sẽrẽñurã. Irasirirã ããrĩpererã ĩgʉ̃ya surírore moãñarã ĩgʉ̃sã pũrĩrikʉadeare tarisũñurã.

Marcos 7

1 Pʉrʉ fariseo bumarã, Moisés gojadeare buerimasãde Jerusalẽ́gue ããrãnerã eja, Jesús pʉro nerẽñurã. 2 Irasũ nerẽrã, ĩgʉ̃sã: “Baaburi dupuyuro mojõkoeka!” ãrĩdeare surãyeri Jesús buerã mojõkoero marĩrõ baamakʉ̃ ĩãrã, ĩgʉ̃sãrẽ werewʉañurã. 3 Fariseo bumarã, ããrĩpererã judío masaka ĩgʉ̃sã ñekʉ̃sãmarã iriunaderosũ ĩgʉ̃sãya mojõrĩrẽ mojõkoepʉrori baanañurã. 4 Ĩgʉ̃sã baari duarogue ejanerãde mojõkoepʉrorisĩã, baanañurã. Wári gaji ĩgʉ̃sã ñekʉ̃sãmarã iriunadeare iritʉyañurã. Irasirirã ĩgʉ̃sã ñekʉ̃sãmarã: “Ãsũ dita irika!” ãrĩdeare irirã, ĩgʉ̃sã iiríriduparure, ĩgʉ̃sã iiríburi duripíriduparure, ĩgʉ̃sãya kõmesororire, ĩgʉ̃sã doaripẽrĩrẽ koenañurã. 5 Irasirirã fariseo bumarã, Moisés gojadeare buerimasãde Jesúre ãsũ ãrĩ sẽrẽñañurã: —¿Nasirirã mʉ buerã marĩ ñekʉ̃sãmarã iriunaderosũ baaburi dupuyuro mojõkoeberi? ãrĩñurã. 6 Jesús ĩgʉ̃sãrẽ ãrĩyupʉ: —Mʉsã masaka ĩãberogue ñerõ iririkʉrã, irigatorikʉrã ããrã. Iripoegue Marĩpʉya kerere weredupuyudi Isaías mʉsã dapora irigatorire gojagʉ, diayeta ãsũ ãrĩ gojadi ããrĩmí: Masaka ĩgʉ̃sãya disi merã yʉre õãrõ wereníkererã, ĩgʉ̃sãya gũñarĩgue yʉre neõ bʉremubema. 7 Irasiriro ĩgʉ̃sã yʉre bʉremurã nerẽrĩ wajamáa. Ĩgʉ̃sã bueri, yʉ doreri meta ããrã. Masaka doreri ããrã, ãrĩ gojadi ããrĩmí. 8 Irasirirã mʉsã ñekʉ̃sãmarã iriunaderosũ irimurã Marĩpʉ dorerire pirikõãa, ãrĩyupʉ Jesús. 9 Ãsũ ãrĩnemoyupʉ doja: —Mʉsã ñekʉ̃sãmarã doredeare iritʉyarã, Marĩpʉ doreri gapʉre béokõãa. 10 Iripoegue Moisés ãsũ ãrĩ gojadi ããrĩmí: “Mʉpʉre, mʉpore bʉremuka! Sugʉ ĩgʉ̃ pagʉsãmarãrẽ ñerõ werenígʉ̃ wẽjẽdoresũgʉkumi”, ãrĩ gojadi ããrĩmí. 11 Mʉsã gapʉ masakare ãsũ ãrĩ buea: “Sugʉ ĩgʉ̃ pagʉre, o ĩgʉ̃ pagore: ‘Yʉ mʉsãrẽ sĩboadeare Marĩpʉre sĩpeokõãbʉ. Irasirigʉ mʉsãrẽ iritamumasĩbirikoa’, ãrĩmakʉ̃ õãgoráa”, ãrĩ buea. 12 Mʉsã masakare irasũ ãrĩ buerã, masakare ĩgʉ̃sã pagʉsãmarãrẽ iritamubirimakʉ̃ yáa. 13 Irasirirã mʉsã ñekʉ̃sãmarã pídeare gajerãrẽ irire iritʉyadorerã, ĩgʉ̃sãrẽ Marĩpʉ doreri gapʉre ubu ĩãmakʉ̃ yáa. Gaji wári irinorẽ yáa, ãrĩyupʉ Jesús fariseo bumarãrẽ. 14 Irasũ ãrĩ odo, Jesús masakare siiu, ãsũ ãrĩyupʉ: —Yʉ wererire ããrĩpererã õãrõ pékũĩnú, péka! 15 Masakaya disigue ñajãri ĩgʉ̃sãrẽ ñerã waamakʉ̃ iribea. Ĩgʉ̃sãya disi wiriri gapʉ, ĩgʉ̃sãrẽ ñerã waamakʉ̃ yáa. 16 Gãmipũrĩ oparã, yʉ wererire péduripíka! ãrĩyupʉ. 17 Pʉrʉ Jesús masaka merã ããrãdi, wiigue ñajãkõãyupʉ. Irogue ĩgʉ̃ buerã ĩgʉ̃ keori merã wereadeare sẽrẽñañurã. 18 Ĩgʉ̃sã sẽrẽñamakʉ̃ pégʉ, ãrĩyupʉ: —¿Mʉsãde pémasĩberi dapa? Ããrĩpereri baari masakaya disigue ñajãri, ĩgʉ̃sãrẽ ñerã waamakʉ̃ irimasĩbea. ¿Irire pémasĩberi mʉsã? 19 Ĩgʉ̃sã baadea ĩgʉ̃sã gũñarĩgue ñajãbea. Ĩgʉ̃sãya paru gapʉ ñajãa, pʉrʉ tariwiria, ãrĩyupʉ. Irire ãrĩgʉ̃: “Ããrĩpereri baari õãrĩ ããrã”, ãrĩgʉ̃ iriyupʉ. 20 Gaji ãrĩnemoyupʉ doja: —Masaka ĩgʉ̃sã gũñarĩguere opari gapʉ, ĩgʉ̃sãrẽ ñerã waamakʉ̃ yáa. 21 Ĩgʉ̃sã gũñarĩgue ñerĩ oparã, ãsũ ããrĩ́ma. Ñerĩ gũñarã, gajerã marãposã nomerẽ gãmebirarã, nome merã ñerĩ iririkʉrã, masakare wẽjẽbéorã, 22 gajerãyare yajarã, gajigʉ oparinorẽ bʉro ʉaribejarã, gajerãrẽ ñerõ irirã, ãrĩgatorã, ñerã, gajino oparãrẽ ĩãturirã, gajerãrẽ ñerõ kere wererã, “Gajerã nemorõ ããrã yʉ”, ãrĩ gũñakererã pémasĩrĩ marĩrõ irirã ããrĩ́ma. 23 Iri ããrĩpereri ñerĩ masaka gũñarĩgue opari ĩgʉ̃sãrẽ ñerã waamakʉ̃ yáa, ãrĩyupʉ Jesús ĩgʉ̃ buerãrẽ. 24 Pʉrʉ Jesús iro ããrãdi waa, Tiro, Sidón wãĩkʉri makãrĩ tʉrogue ejayupʉ. Irogue eja, su wiigue ñajãyupʉ masaka ĩgʉ̃ ããrĩrṍrẽ masĩbirikõãburo, ãrĩgʉ̃. Irasirikeregʉ, masĩkõãsũyupʉ. 25 Sugo nomeõ wãtĩ ñajãsũdeo pago ĩgʉ̃ ejadeare pégo, mata ĩgʉ̃ pʉro waa, ĩgʉ̃ya guburi pʉro ñadʉkʉpuri merã ejamejãyupo. 26 Igo judío masako ããrĩbeo ããrĩyupo. Igo deyoadea makã Sirofenicia wãĩkʉri makã ããrĩyuro. Jesús pʉro ñadʉkʉpuri merã ejamejãja, ĩgʉ̃rẽ sẽrẽyupo: —Wãtĩrẽ béowiuka yʉ magõrẽ! ãrĩyupo. 27 Jesús igore ãrĩyupʉ: —Wii opʉ pũrã baarire ẽma, diayéare ejomakʉ̃ õãbea. 28 Igo ĩgʉ̃rẽ yʉjʉyupo: —Irasũta ããrã yʉ Opʉ. Irasũ ããrĩkerepʉrʉ, diayéagueta baari peyaro doka majĩrã baawasiridijurire baaboema, ãrĩyupo. 29 Jesús igore ãrĩyupʉ: —Mʉ õãrõ yʉjʉa. Irasirigo mʉya wiigue goedujáaka! Wãtĩ mʉ magõrẽ ñajãdi wirisiami, ãrĩyupʉ. 30 Ĩgʉ̃ irasũ ãrãdero pʉrʉ, igoya wiigue goedujáa, igo magõrẽ peyarogue oyagore bokajayupo. Wãtĩ igore ñajãdi wiriasiayupʉ. Irasirigo tariyupo. 31 Jesús Tiro wãĩkʉri makã tʉrogue ããrãdi dupaturi wiri, Sidón wãĩkʉri makãrẽ tariwãgã, Decápolis wãĩkʉri nikũrẽ tariwere, Galilea wãĩkʉri ditarugue ejayupʉ doja. 32 Irogue ejamakʉ̃ ĩã, iro marã sugʉ gãmipũ pébire werenírĩ kukugʉre Jesús pʉro ãĩa: —Mʉya mojõrĩ merã ñapeoka ĩgʉ̃rẽ! ãrĩ sẽrẽñurã. 33 Irasirigʉ Jesús masaka ĩãbero gapʉ ĩgʉ̃rẽ ãĩa, mojõsũrĩ merã pébiya gãmipũrĩrẽ soesóo, síku eopeo, ĩgʉ̃ya nedirure moãñayupʉ. 34 Pʉrʉ ʉ̃mʉgasigue ĩãmu, siuñajãnʉgãja, ãsũ ãrĩyupʉ: —Efata! ãrĩyupʉ. “Efata”, ãrĩrõ: “Toyoka!” ãrĩdʉaro yáa. 35 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ta, pébiya gãmipũrĩ toyoakõãyuro. Mata ĩgʉ̃ya nediru turadea niirõãmakʉ̃, õãrõ werenímasĩyupʉ. 36 Jesús gapʉ ĩgʉ̃rẽ taumakʉ̃ ĩãnerãrẽ: “Gajerãrẽ werebirikõãka!” ãrĩyupʉ. Ĩgʉ̃: “Werebirigorakõãka!” ãrĩkerepʉrʉ, ĩgʉ̃sã gapʉ gajerãrẽ werepeokõãñurã. 37 Bʉro ĩãgʉka, ʉsʉyari merã ãsũ ãrĩñurã: —Ããrĩpererire õãrõ yámi. Gãmipũ pémerãrẽ õãrõ pémakʉ̃ yámi. Werenímasĩmerãdere õãrõ werenímasĩmakʉ̃ yámi, ãrĩñurã.

Marcos 8

1 Pʉrʉ dupaturi wárã masaka Jesús pʉrogue nerẽanerãrẽ baari peremakʉ̃ ĩãgʉ̃, ĩgʉ̃ buerãrẽ siiu, ãrĩyupʉ: 2 —Ʉrenʉgora waáa, ĩĩsã masaka yʉ merã ããrĩrṍ. Ĩgʉ̃sãrẽ baari pereakõãa. Irasirigʉ ĩgʉ̃sãrẽ bopoñarĩ merã ĩãa. 3 Surãyeri yoarogue aarinerã ããrĩmá. Ĩgʉ̃sã baamerãrẽta ĩgʉ̃sãya wiirigue goedujáadoremakʉ̃, maa dekota turabiriakõãbokuma, ãrĩyupʉ. 4 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pérã, ĩgʉ̃ buerã yʉjʉñurã: —¿Nasirisĩã, õõ masaka marĩrõguere baari boka ejobokuri marĩ ĩgʉ̃sãrẽ? 5 Jesús ĩgʉ̃sãrẽ sẽrẽñayupʉ: —¿Diíkʉ pã́ duparu opari mʉsã? —Su mojõma pere gaji mojõ peru pẽrẽbejari duparu opáa, ãrĩ yʉjʉñurã. 6 Irasirigʉ Jesús masakare yebague doadore, iri pã́ duparure ãĩ, Marĩpʉre: “Mʉrẽ ʉsʉyari sĩa”, ãrĩyupʉ. Irasiri odo, pã́ duparure pea, ĩgʉ̃ buerãrẽ sĩyupʉ, masakare gueredoregʉ. 7 Waaigã́dere mérãgã opañurã. Jesús ĩgʉ̃sãgãrẽ ãĩ, Marĩpʉre: “Mʉrẽ ʉsʉyari sĩa”, ãrĩ, iridere ĩgʉ̃ buerãrẽ masakare gueredoreyupʉ. 8 Ããrĩpererã irire baayapiakõãñurã. Pʉrʉ ĩgʉ̃sã baadʉáadeare Jesús buerã su mojõma pere gaji mojõ peru pẽrẽbejari puuiri seasã ʉtʉudoboñurã. 9 Iro baanerã: nome, majĩrã keoña marĩrõ ʉ̃ma direta keomakʉ̃, cuatro mil gora ããrĩñurã. 10 Pʉrʉ Jesús ĩgʉ̃sãrẽ seretu, ĩgʉ̃ buerã merã doódirugue mʉrĩñajãa, Dalmanuta wãĩkʉri makã tʉrogue waayupʉ. 11 Pʉrʉ fariseo bumarã Jesús merã werenírã ejañurã. Irasũ ejarã: “Marĩpʉ turari merã iri ĩmurĩrẽ irika!” ãrĩñurã. “Ĩgʉ̃ irire irimasĩbi, Marĩpʉ iriudi meta ããrĩ́mi”, ãrĩdʉarã, irasũ ãrĩñurã. 12 Ĩgʉ̃sã irasiridoremakʉ̃ pégʉ, Jesús bʉro bʉjawereri merã siuñajãnʉgãja, ãrĩyupʉ: —Mʉsã dapora marã masaka, ¿nasirimurã Marĩpʉ turari merã iri ĩmurĩrẽ ĩãdʉari? Diayeta mʉsãrẽ werea. Marĩpʉ turari merã iri ĩmurĩrẽ mʉsã ĩũrõ neõ iribirikoa, ãrĩyupʉ. 13 Ĩgʉ̃sãrẽ irasũ ãrĩ odo, ĩgʉ̃sã iro nírõta, doódirugue mʉrĩñajãa, ditaru sikoepʉgue taribujakõãyupʉ ĩgʉ̃ buerã merã. 14 Irogue taribujarã, ĩgʉ̃sã baaburire kãtikõãñurã. Doódiruguere suruta pã́ opañurã. 15 Irasirigʉ Jesús ĩgʉ̃sãrẽ goepeyari merã wereyupʉ: —Fariseo bumarã, Herodeyarãya pã́ wemasãrĩ morẽrĩrẽ õãrõ pémasĩka! ãrĩyupʉ. 16 Ĩgʉ̃ buerã gapʉ ĩgʉ̃ irasũ ãrĩrĩrẽ pémasĩmerã, ĩgʉ̃sã basi ãsũ ãrĩ gãme wereníñurã: —Marĩ pã́ opabirimakʉ̃ ĩãgʉ̃, irasũ ãrĩkumi, ãrĩñurã. 17 Jesús, ĩgʉ̃sã irasũ ãrĩrĩrẽ masĩkõãyupʉ. Irasirigʉ ĩgʉ̃sãrẽ ãrĩyupʉ: —¿Nasirirã: “Pã́ opabea”, ãrĩ gãme werenírĩ? ¿Masĩberi? ¿Pémasĩberi mʉsã dapa? 18 ¿Koye opakererã, ĩãberi? ¿Gãmipũrĩ opakererã, péberi? ¿Yʉ irideare gũñaberi mʉsã? 19 ¿Yʉ cinco mil masaka ʉ̃marẽ pe mojõma pã́ duparure yʉ dʉkawa sĩdeare gũñaberi? Ĩgʉ̃sã baayapiadero pʉrʉ, ¿diíkʉ puuiri ĩgʉ̃sã baadʉáadeare seasã ʉtʉudobori? ãrĩyupʉ Jesús. —Pe mojõma pere su gubu peru pẽrẽbejari puuiri, ãrĩ yʉjʉñurã. 20 Ĩgʉ̃sã irasũ ãrĩmakʉ̃ pégʉ: —Pʉrʉ su mojõma pere gaji mojõ peru pẽrẽbejari pã́ duparure cuatro mil masakare yʉ sĩdero pʉrʉ, ¿diíkʉ puuiri ĩgʉ̃sã baadʉáadeare seasã ʉtʉudobori? —Su mojõma pere gaji mojõ peru pẽrẽbejari puuiri, ãrĩ yʉjʉñurã. 21 Ĩgʉ̃sã irasũ ãrĩ yʉjʉmakʉ̃, ĩgʉ̃sãrẽ: —¿Mʉsã irire gũñakererã, pémasĩberi dapa? ãrĩyupʉ Jesús. 22 Ditarure taribuja, pʉrʉ Betsaida wãĩkʉri makãrẽ ejañurã. Ĩgʉ̃sã irogue ejamakʉ̃ ĩãrã, iro marã sugʉ koye ĩãbire Jesús pʉro ãĩa: —Mʉya mojõ merã moãñaka, ĩgʉ̃rẽ taridoregʉ! ãrĩ, bʉro sẽrẽñurã. 23 Ĩgʉ̃sã irasũ ãrĩmakʉ̃ pégʉ, Jesús koye ĩãbiya mojõrẽ ñeã, iri makã tʉrogue ĩgʉ̃rẽ tʉ̃ãwãgã, síku merã ĩgʉ̃ya koyere eopeoyupʉ. Irasiri odo, ĩgʉ̃ya mojõrĩ merã ĩgʉ̃rẽ ñapeo: —¿Mʉrẽ gajino deyori? ãrĩ sẽrẽñayupʉ Jesús. 24 Ĩgʉ̃ ĩãpã, ĩãdiyupʉ. Irasirigʉ Jesúre: —Masakare ĩãdáa. Ĩgʉ̃sã yuku irirosũ deyorã waanamakʉ̃ ĩãa, ãrĩyupʉ. 25 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃, Jesús dupaturi ĩgʉ̃ya mojõrĩ merã ĩgʉ̃ya koyere ñapeoyupʉ doja. Iropãgueta ããrĩpereri õãrõ deyoyuro ĩgʉ̃ ĩãmakʉ̃. 26 Irasirigʉ Jesús ĩgʉ̃rẽ: —Mʉya wiigue diayeta goedujáakõãka! Makãguere waabirikõãka! I mʉrẽ yʉ iriadeare gajerã masakare iro ããrĩrã́rẽ werebirikõãka! ãrĩyupʉ. 27 Pʉrʉ Jesús ĩgʉ̃ buerã merã Cesarea Filipo wãĩkʉri makã tʉro ããrĩrĩ́ makãrĩgue waañurã. Maa waagú̶, ĩgʉ̃ buerãrẽ ãsũ ãrĩ sẽrẽñayupʉ: —Masaka yʉre, ¿naásũ ãrĩ gũñarĩ? ãrĩyupʉ. 28 Ĩgʉ̃ buerã ĩgʉ̃rẽ yʉjʉñurã: —Surãyeri mʉrẽ: “Juan, masakare wãĩyerimasʉ̃ ããrĩ́mi”, ãrĩma. Gajerã: “Elías ããrĩ́mi”, gajerã: “Marĩpʉya kerere weredupuyurimasã merãmʉ ããrĩ́mi”, ãrĩma, ãrĩñurã. 29 —Mʉsãkoa yʉre, ¿naásũ gũñarĩ? ãrĩ sẽrẽñayupʉ. Pedro ĩgʉ̃rẽ yʉjʉyupʉ: —Mʉ, Marĩpʉ iriudi, Cristo ããrã, ãrĩyupʉ. 30 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃, Jesús ĩgʉ̃sãrẽ: —Yʉ ããrĩrikʉrire gajerãrẽ werebirikõãka! ãrĩyupʉ. 31 Pʉrʉ ĩgʉ̃sãrẽ ãsũ ãrĩ buenʉgãyupʉ: —Yʉ ããrĩpererã tĩ́gʉ̃ bʉro ñerõ tarigʉkoa. Judío masaka mʉrã, paía oparã, Moisés gojadeare buerimasã yʉre gããmemerã yʉre wẽjẽrãkuma. Yʉre wẽjẽkerepʉrʉ, ʉrenʉ waaró merã masãgʉkoa doja, ãrĩyupʉ Jesús. 32 Ĩgʉ̃sãrẽ pémasĩma õãrõ wereyupʉ. Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pégʉ, Pedro gapʉ Jesúre gajero gapʉ ãĩjanʉgã, ĩgʉ̃rẽ turaro merã: “Irire ãrĩbirikõãka!” ãrĩyupʉ. 33 Jesús gapʉ gãmegoronʉgã, ĩgʉ̃ buerãrẽ ĩã, Pedrore ãrĩyupʉ: —Satanás, yʉ pʉrore wirika! Mʉ, Marĩpʉ yʉre dorerire kãmutadʉagʉ yáa. Mʉ gũñarĩ, Marĩpʉ gũñarĩ ããrĩbea. Masaka gũñarõsũ gũñáa mʉ, ãrĩyupʉ. 34 Irasũ ãrĩ odo, masakare, ĩgʉ̃ buerãrẽ siiu, ãrĩyupʉ: —Sugʉ yʉre tʉyadʉagʉ ĩgʉ̃ iridʉarire piriburo. Irasirigʉ yʉre tʉyari waja curusague pábiatú wẽjẽsũbu irirosũ ããrĩkeregʉ, neõ piriro marĩrõ yʉre tʉyaníkõãburo. 35 Sugʉ i ʉ̃mʉgue ĩgʉ̃ya okari direta maĩgʉ̃, peamegue waagʉkumi. Gajigʉ yʉre bʉremugʉ̃, Marĩpʉ masakare tauri kerere ĩgʉ̃ wereri waja gajerã ĩgʉ̃rẽ wẽjẽkerepʉrʉ, ĩgʉ̃ gapʉ tarigʉkumi. 36 Sugʉ masakʉ i ʉ̃mʉmarẽ ããrĩpereri opakeregʉ, ĩgʉ̃ boari pʉrʉ waaburi gapʉre gũñabiri waja peamegue waagú̶, õãrĩrẽ neõ wajatabirikumi. 37 Irasirigʉ peameguere wiridʉagʉ, i ʉ̃mʉ opari merã neõ wajarimasĩbirikumi. 38 Dapora marã ñerã Marĩpʉre gããmemerã ããrĩ́ma. Noó yʉre, yʉ werenírĩrẽ masĩkererã, gʉyasĩrĩrĩ merã yʉre: “Masĩbea”, ãrĩmakʉ̃, yʉde gʉyasĩrĩrĩ merã ĩgʉ̃sãrẽ: “Masĩbea”, ãrĩgʉkoa. Yʉ ããrĩpererã tĩ́gʉ̃, Yʉpʉ gosewasiriri merã, ĩgʉ̃rẽ wereboerã õãrã merã i ʉ̃mʉguere dupaturi aarigú̶, yʉre gʉyasĩrĩnerãrẽ yʉde gʉyasĩrĩgʉkoa, ãrĩ wereyupʉ Jesús ĩgʉ̃sãrẽ.

Marcos 9

1 Jesús ãrĩnemoyupʉ doja: —Diayeta mʉsãrẽ werea. Surãyeri mʉsã õõguere ããrĩrã́, mʉsã boaburo dupuyuro, Marĩpʉ ĩgʉ̃ turaro merã ĩgʉ̃yarãrẽ doreri aarimakʉ̃ ĩãrãkoa, ãrĩyupʉ. 2 Jesús, su mojõma pere gaji mojõ suru pẽrẽbejarinʉrĩ pʉrʉ Pedrore, Santiagore, Juãrẽ ʉ̃marĩ buúrugue ĩgʉ̃sã direta siiu mʉrĩayupʉ. Irogue ĩgʉ̃sã ĩũrõ ĩgʉ̃ deyori gorawayuakõãyupʉ. 3 Ĩgʉ̃ya suríro goseriñe, õãrõ borero waayuro. Neõ sugo nomeõ surí koego irasũ boreri waamakʉ̃ irimasĩgõ mámo. 4 Irasũ waaripoeta iripoegue marã Moisés, Elías deyoanʉgã, Jesús merã weretamunímakʉ̃ ĩãñurã. 5 Irasirirã bʉro güiñurã. Pedro naásũ ãrĩmasĩbirisĩã, Jesúre: —Gʉare buegʉ, marĩ õõ ããrĩmakʉ̃ õãtaridʉáa. Irasirirã ʉre wiigã irirãra. Mʉya wii, Moiséya wii, Elíaya wii irirãra, ãrĩyupʉ. 7 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩripoe su yebo mikãyebo dijari ĩgʉ̃sãrẽ túbiakõãyuro. Iri yebo poekague Marĩpʉ ãsũ ãrĩ werenímakʉ̃ péñurã: —Ĩĩ yʉ magʉ̃, yʉ maĩgʉ̃ ããrĩ́mi. Ĩgʉ̃rẽ õãrõ péka! 8 Irasũ ãrĩmakʉ̃, Pedrosã gãmenʉgã ĩũrã, Moisére, Elíare ĩãbiriñurã. Jesús direta nímakʉ̃ ĩãñurã. 9 Pʉrʉ Jesús buúru wekague ĩgʉ̃rẽ waamakʉ̃ ĩãdeare: “Gajerãrẽ werebirikõãka!” ãrĩ dijariyupʉ. —Yʉ ããrĩpererã tĩ́gʉ̃ boa, masãdero pʉrʉgue irire gajerãrẽ wereka! ãrĩyupʉ. 10 Irasirirã ĩgʉ̃ doreaderosũta gajerãrẽ werebirikererã, ĩgʉ̃sã basi gãme ãsũ ãrĩ sẽrẽñañurã: —“Yʉ boa, masãdero pʉrʉ”, ãrĩgʉ̃, ¿nasirigʉ irasũ ãrãyuri? ãrĩñurã. 11 Irasirirã Jesúre ãsũ ãrĩ sẽrẽñañurã: —¿Nasirirã Moisés gojadeare buerimasã: “Cristo, Marĩpʉ iriubu aariburi dupuyuro Elías aaripʉrorigʉkumi”, ãrĩrĩ? ãrĩ sẽrẽñañurã. 12 Jesús ĩgʉ̃sãrẽ yʉjʉyupʉ: —Mʉsã ãrĩrõsũta Elíata aaripʉrorigʉkumi, ããrĩpererire ãmuyubu. Marĩpʉya werenírĩ gojadea pũgue yʉre ããrĩpererã tĩ́gʉ̃rẽ waaburire ãsũ ãrĩ gojasũdero ããrĩbú̶: Ĩgʉ̃ta bʉro ñerõ tarigʉkumi. Masaka ĩgʉ̃rẽ gããmebirikuma, ãrĩ gojasũdero ããrĩbú̶. 13 Yʉ gapʉ mʉsãrẽ: “Elías ejasiami”, ãrã. Ĩgʉ̃ irasũ ejamakʉ̃, masaka ĩgʉ̃sã gããmerõ iridʉarire ĩgʉ̃rẽ ñerõ irima. Ĩgʉ̃rẽ waaburire iripoegue Marĩpʉya werenírĩ gojadea pũgue gojaderosũta ĩgʉ̃rẽ irisiama, ãrĩyupʉ Jesús Pedrosãrẽ. 14 Jesús Pedrosã merã buúrugue ããrãdi dijajagʉ, gajerã ĩgʉ̃ buerã pʉro wárã masaka nerẽanerãrẽ bokajayupʉ. Moisés gojadeare buerimasãde ããrĩñurã. Ĩgʉ̃ buerã merã gãme guaseorã iriñurã. 15 Pʉrʉ Jesúre ĩãrã, ããrĩpererã ĩãgʉka, ĩgʉ̃ pʉro ũmawãgã, ĩgʉ̃rẽ õãdoreñurã. 16 Jesús ĩgʉ̃ buerãrẽ: —¿Ñeénorẽ gãme guaseoari, mʉsã ĩgʉ̃sã merã? ãrĩ sẽrẽñayupʉ. 17 Ĩgʉ̃ sẽrẽñamakʉ̃ pégʉ, sugʉ ĩgʉ̃sã watope ããrĩgṹ̶ Jesúre ãrĩyupʉ: —Buegʉ, mʉrẽ yʉ magʉ̃rẽ wãtĩ ñajãsũdire ãĩriabʉ. Wãtĩ ĩgʉ̃rẽ wereníbirimakʉ̃ irinami. 18 Noó ĩgʉ̃ waaró wãtĩ ĩgʉ̃rẽ yebague ñeã meépiunokõãmi. Ĩgʉ̃ irasirimakʉ̃ ĩgʉ̃ya disigue sũmu wiri, ĩgʉ̃ya guikare kũrĩduútúa, bʉanokõãmi. Yʉ mʉ buerãrẽ: “Majĩgʉ̃rẽ wãtĩrẽ béowiubosaka!” ãrãdabʉ. Neõ bokatĩũbirama, ãrĩyupʉ. 19 Jesús ĩgʉ̃sãrẽ ãrĩyupʉ: —Mʉsã yʉre bʉremurĩ opabirigorakõãa. ¿Noópã yoaripoe mʉsã merã ããrĩgʉkuri? ¿Noópã yoaripoe mʉsã yʉre bʉremubirire gũñaturagʉkuri? Majĩgʉ̃rẽ õõ gapʉ ãĩrika! ãrĩyupʉ. 20 Irasirirã majĩgʉ̃rẽ Jesús pʉro ãĩãñurã. Ĩgʉ̃ pʉro ãĩjamakʉ̃, wãtĩ Jesúre ĩãgʉ̃, majĩgʉ̃rẽ narada, yebague tũrũjamejã, sũmutumakʉ̃ iriyupʉ. 21 Irasũ waamakʉ̃ ĩãgʉ̃, Jesús ĩgʉ̃ pagʉre sẽrẽñayupʉ: —¿Diípoegue ãsũ waanʉgãrĩ ĩgʉ̃? ãrĩyupʉ. Ĩgʉ̃ pagʉ yʉjʉyupʉ: —Majĩgʉ̃gãgueta irasũ ããrĩmí. 22 Wãtĩ ĩgʉ̃rẽ wẽjẽdʉagʉ peamegue meémejã, diaguedere meébiamakʉ̃ irinami. Irasirigʉ mʉ gʉare iritamumasĩgʉ̃, bopoñarĩ merã ĩã, gʉare iritamuka! ãrĩyupʉ Jesúre. 23 Jesús ãrĩyupʉ ĩgʉ̃rẽ: —Marĩpʉ, mʉ yʉre bʉremumakʉ̃ ĩãgʉ̃, mʉya ããrĩburire irigʉ, ããrĩpererire irimasĩmi, ãrĩyupʉ. 24 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pégʉ, majĩgʉ̃ pagʉ ãsũ ãrĩ gainíyupʉ: —Mʉrẽ bʉremua. Nemorõ bʉremumakʉ̃ irika yʉre! ãrĩyupʉ. 25 Jesús, wárã masaka ĩgʉ̃sã pʉro ũma nerẽmakʉ̃ ĩãgʉ̃, wãtĩrẽ wiridoreyupʉ: —Ĩĩ majĩgʉ̃rẽ wereníbirimakʉ̃, pébirimakʉ̃ iridi ĩgʉ̃rẽ wirika! Dupaturi ĩgʉ̃rẽ ñajãbita pama! ãrĩyupʉ. 26 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pégʉ, wãtĩ gainí, majĩgʉ̃rẽ bʉro naradari merã yebague tũrũjamejãmakʉ̃, kõmoadi irirosũ waamakʉ̃ irisĩã, ĩgʉ̃rẽ wiriyupʉ. Irasũ waamakʉ̃ ĩãrã, ããrĩpererã masaka: “Kõmoakõãmi”, ãrĩñurã. 27 Jesús ĩgʉ̃ya mojõrẽ ñeã, ĩgʉ̃rẽ tʉ̃ãwãgũnúmakʉ̃, wãgãnʉgãyupʉ. 28 Pʉrʉ Jesús, wiigue ñajãjamakʉ̃, ĩgʉ̃ buerã masaka péberogue ĩgʉ̃rẽ sẽrẽñañurã: —¿Nasirirã gʉa gapʉ wãtĩrẽ béowiumasĩbirayuri? 29 Jesús ĩgʉ̃sãrẽ yʉjʉyupʉ: —Ĩĩno wãtĩrẽ béowiudʉarã, bereri merã Marĩpʉre bʉro sẽrẽrõ gããmea, ãrĩyupʉ. 30 Pʉrʉ Jesús irogue ããrãdi ĩgʉ̃ buerã merã waa, Galilea nikũgue tariwerewãgãyupʉ. Ĩgʉ̃ waaróre gajerã masĩmakʉ̃ gããmebiradiyupʉ. Ĩgʉ̃ buerãrẽ buegʉ irasiriyupʉ. Ãsũ ãrĩ bueyupʉ ĩgʉ̃sãrẽ: —Masaka yʉre ããrĩpererã tĩ́gʉ̃rẽ ñeã, gajerãguere wẽjẽdorerã wiarãkuma. Ĩgʉ̃sã yʉre wẽjẽadero pʉrʉ, ʉrenʉ waaró merã masãgʉkoa doja, ãrĩyupʉ. 32 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩrĩrẽ ĩgʉ̃sã gapʉ pémasĩbiriñurã. Pémasĩbirikererã, ĩgʉ̃rẽ güirã: “¿Naásũ ãrĩdʉagʉ iriari, irasũ ãrĩgʉ̃?” ãrĩ sẽrẽñabiriñurã. 33 Jesús Capernaugue eja, pʉrʉ wiigue ñajãja, ĩgʉ̃ buerãrẽ sẽrẽñayupʉ: —Mʉsã maa aarirã́, ¿ñeénorẽ gãme werení guaseowãgãrirã iriari? ãrĩyupʉ. 34 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pérã, yʉjʉbiriñurã. Maa aarirã́, ĩgʉ̃sã basi: “¿Noã marĩ watopere ããrĩpererã nemorõ ããrĩgʉkuri?” ãrĩ werení guaseowãgãrirã iriñurã. Irasirirã Jesúre yʉjʉbiriñurã. 35 Ĩgʉ̃sã yʉjʉbirimakʉ̃ ĩãgʉ̃, Jesús eja doaja, ĩgʉ̃ buerã pe mojõma pere su gubu peru pẽrẽbejarãrẽ siiu, ãsũ ãrĩyupʉ: —Sugʉ ããrĩpererãrẽ doregʉ ããrĩdʉagʉ ããrĩpererãrẽ moãboegʉ irirosũ ããrĩpererãrẽ iritamurõ gããmea, ãrĩyupʉ. 36 Irasũ ãrĩ, majĩgʉ̃rẽ ĩgʉ̃sã dekogue ãĩnú, ĩgʉ̃rẽ kõã, ĩgʉ̃ya gosowekague ãĩpeo, ãrĩyupʉ: 37 —Sugʉ yaagʉre ĩĩ majĩgʉ̃ irirosũ ããrĩgṹ̶rẽ õãrõ bokatĩrĩñeãgʉ̃ yʉdere bokatĩrĩñeãmi. Yʉre bokatĩrĩñeãgʉ̃ yʉ direta bokatĩrĩñeãgʉ̃ meta yámi. Yʉpʉ yʉre iriudidere bokatĩrĩñeãmi, ãrĩyupʉ Jesús. 38 Pʉrʉ Juan Jesúre ãrĩyupʉ: —Gʉare buegʉ, sugʉ masakʉ mʉ wãĩ merã wãtẽãrẽ: “Wirika mʉsã ñajãdire!” ãrĩ béowiumakʉ̃ ĩãbʉ. Ĩgʉ̃, marĩ merã ããrĩbirimakʉ̃ ĩãrã, ĩgʉ̃rẽ: “Irire neõ irinemobirikõãka!” ãrãbʉ, ãrĩyupʉ. 39 Jesús gapʉ ãrĩyupʉ: —Kãmutabirikõãka ĩgʉ̃rẽ! Neõ sugʉ yʉ wãĩ merã gajino iri ĩmugʉ̃, pʉrʉ yʉre ñerõ wereníbirikumi. 40 Marĩrẽ ĩãturibi, marĩ merãmʉta ããrĩ́mi. 41 Diayeta mʉsãrẽ werea. Mʉsãrẽ: “Cristoyarã ããrĩ́ma”, ãrĩ, mʉsãrẽ deko tĩãrãnorẽ diayeta Marĩpʉ ĩgʉ̃sãrẽ wajatari opamakʉ̃ irigʉkumi. 42 ’Sugʉ yʉre bʉremurãrẽ ĩĩ majĩgʉ̃ irirosũ ããrĩrã́rẽ ñerõ irimakʉ̃ irigʉno, bʉro wajamoãsũgʉkumi. Irasiriro, ĩgʉ̃ gajerãrẽ ñerõ irimakʉ̃ iriburi dupuyuro masaka ĩgʉ̃rẽ wáriye ʉ̃tãye merã wṹ̶nugũgue siasiu, wádiyague meéyomakʉ̃ õãbokoa. 43 Irasirirã mʉsãya mojõ merã ñerõ irirã, iri mojõrẽ dititá béorosũ ñerõ iririre pirika! Su mojõ merãta Marĩpʉ pʉrogue waamakʉ̃ õãtarirokoa. Ñerõ iririre pirimerã gapʉ perebiri peamegue béosũrãkuma. Ĩgʉ̃sã pe mojõ opakererã, irogue waamakʉ̃ ñetarirokoa. Iroguere peame neõ yaribirikoa. 44 Beka irogue waarã́rẽ baaníkõãrãkuma. Neõ boabirikuma. Peame neõ yaribirikoa. 45 ’Mʉsãya gubu merã ñerõ irirã, iri gubure dititá béorosũ ñerõ iririre pirika! Su gubu merãta, Marĩpʉ pʉrogue waamakʉ̃ õãtarirokoa. Ñerõ iririre pirimerã gapʉ perebiri peamegue béosũrãkuma. Ĩgʉ̃sã pe gubu opakererã, irogue waamakʉ̃ ñetarirokoa. Iroguere peame neõ yaribirikoa. 46 Beka irogue waarã́rẽ baaníkõãrãkuma. Neõ boabirikuma. Peame neõ yaribirikoa. 47 ’Mʉsãya koyeru merã ĩã, ñerõ irirã, irirure gorewea, béorosũ ñerõ iririre pirika! Su koyeruta opakererã, Marĩpʉ ĩgʉ̃yarãrẽ dorerogue waamakʉ̃ õãtarirokoa. Ñerõ iririre pirimerã gapʉ perebiri peamegue béosũrãkuma. Ĩgʉ̃sã pe koyegueta opakererã, irogue waamakʉ̃ ñetarirokoa. 48 Beka irogue waarã́rẽ baaníkõãrãkuma. Neõ boabirikuma. Peame neõ yaribirikoa. 49 ’I ʉ̃mʉguere ããrĩpererã Marĩpʉre bʉremurã moã okari irirosũ ããrĩrã́, peamegue ʉ̃jʉ̃ pũrĩsũrõsũ ñerõ tariri merã õãrõ ããrĩrãkuma. 50 Moã okamakʉ̃ õãgoráa. Irasirirã gajerã merã õãrõ ããrĩrã́ moã okari irirosũ ããrã. Moã okadea okabirimakʉ̃, dupaturi okamakʉ̃ irimasĩbirikoa. Irasirirã moã okari irirosũ ããrĩka! Gajerã merã õãrõ ããrĩníkõãka! ãrĩ wereyupʉ Jesús ĩgʉ̃sãrẽ.

Marcos 10

1 Jesús Capernaugue ããrĩdi waa, Judea nikũgue eja, dia Jordán wãĩkʉdiya gaji koepʉgue ejayupʉ doja. Irogue wárã masaka ĩgʉ̃ pʉro nerẽmakʉ̃ ĩãgʉ̃, ĩgʉ̃ irinarõsũta dupaturi ĩgʉ̃sãrẽ bueyupʉ. 2 Ĩgʉ̃ bueripoe fariseo bumarã Jesúre ñerĩ werenímakʉ̃ iridʉarã, ãsũ ãrĩ sẽrẽñarã ejañurã: —Sugʉ masakʉ ĩgʉ̃ marãpore béomakʉ̃, ¿marĩ doreri ããrĩkuri? ãrĩñurã. 3 Jesús ĩgʉ̃sãrẽ yʉjʉyupʉ: —¿Naásũ doreyuri Moisés mʉsãrẽ? 4 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃, ĩgʉ̃rẽ ãsũ ãrĩñurã: —“Sugʉ masakʉ ĩgʉ̃ marãpore béodʉagʉ: ‘I waja mʉrẽ béoa’, ãrĩ gojari pũrẽ sĩrõ gããmea”, ãrĩ gojadi ããrĩmí, ãrĩñurã. 5 Ĩgʉ̃sã irasũ ãrĩmakʉ̃, ãsũ ãrĩyupʉ Jesús: —Mʉsã ñekʉ̃sãmarã Marĩpʉ dorerire iridʉabirimakʉ̃ ĩãgʉ̃: “Ĩgʉ̃sã marãposã nomerẽ béodʉarã, béokõãburo”, ãrĩ gojadi ããrĩmí Moisés. 6 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩ gojakerepʉrʉ, neõgoragueta Marĩpʉ i ʉ̃mʉrẽ irigʉ, ʉ̃mú̶ʉ, nomeõ iridi ããrĩmí. 7 Sugʉ ʉ̃mú̶ʉ ĩgʉ̃ pagʉsãmarãrẽ wiri, ĩgʉ̃ marãpo merã ããrĩgʉkumi. 8 Irasirirã ĩgʉ̃sã pẽrã ããrĩkererã, Marĩpʉ ĩũrõ su dupʉta irirosũ ããrĩrãkuma. Irasirirã pẽrã ããrĩbema. Su dupʉta irirosũ ããrĩ́ma. 9 Marĩpʉ ĩgʉ̃sãrẽ su dupʉta irirosũ ããrĩmakʉ̃ iridero pʉrʉ, gajigʉ ĩgʉ̃sãrẽ gãme béomakʉ̃ iribirikõãrõ gããmea, ãrĩyupʉ. 10 Jesús irasũ ãrĩ odo, ĩgʉ̃ buerã merã wiigue ñajãkõãyupʉ. Irogue ĩgʉ̃ buerã irire sẽrẽñanemoñurã doja. 11 Jesús ĩgʉ̃sãrẽ yʉjʉyupʉ: —Sugʉ masakʉ ĩgʉ̃ marãpore béodi gajego merã marãpokʉgʉ, igo merã ñerõ irigʉ yámi. 12 Nomeõde igo marãpʉre béogo, gajigʉ merã marãpʉkʉgo, ĩgʉ̃ merã ñerõ irigo yámo, ãrĩyupʉ. 13 Pʉrʉ masaka majĩrãrẽ Jesúre moãñadorerã ĩgʉ̃ pʉro ãĩjañurã. Ĩgʉ̃sã ãĩjamakʉ̃ ĩãrã, ĩgʉ̃ buerã gapʉ ĩgʉ̃sãrẽ bokatĩrĩ: “Ĩgʉ̃rẽ garibobirikõãka!” ãrĩñurã. 14 Ĩgʉ̃sã irasũ ãrĩmakʉ̃ pégʉ, Jesús ĩgʉ̃sã merã gua, ãsũ ãrĩyupʉ: —Majĩrã yʉ pʉrogue aariburo. Kãmutabirikõãka ĩgʉ̃sãrẽ! Marĩpʉ ĩgʉ̃yarãrẽ dorerogue ããrĩmurã ĩĩsã majĩrã yʉre ʉsʉyari merã bokatĩrĩñeãrã irirosũ ããrĩ́ma. 15 Diayeta mʉsãrẽ werea. Ĩĩsã majĩrã Marĩpʉre ĩgʉ̃sã Opʉre gããmerã irirosũ ããrĩmerãno, ĩgʉ̃yarãrẽ doreroguere waabirikuma, ãrĩyupʉ. 16 Irasũ ãrĩ odo, majĩrãrẽ ãĩ, kõã, ĩgʉ̃sãrẽ ñapeo, Marĩpʉre ĩgʉ̃sãya ããrĩburire sẽrẽbosayupʉ. 17 Jesús irogue ããrãdi waaripoe sugʉ maamʉ ũmaja, ĩgʉ̃ ñadʉkʉpuri merã Jesúya guburi pʉro ejamejãja, sẽrẽñayupʉ: —Õãgʉ̃ buegʉ, yʉ ʉ̃mʉgasigue perebiri okarire wajatadʉagʉ, ¿ñeénorẽ irigʉkuri? ãrĩyupʉ. 18 Jesús ĩgʉ̃rẽ yʉjʉyupʉ: —¿Nasirigʉ yʉre: “õãgʉ̃”, ãrĩrĩ? Marĩpʉ sugʉta õãgʉ̃ ããrĩ́mi. 19 Mʉ, ĩgʉ̃ doreri pídeare masĩa: “Masakare wẽjẽbirikõãka! Gajigʉ marãpo merã ñerõ iribirikõãka! Yajabirikõãka! Gajerã irideare ãrĩgatori merã werebirikõãka! Gajerãyare ãrĩgatori merã ãĩbirikõãka! Mʉ pagʉsãmarãrẽ goepeyari merã bʉremuka!” ãrĩ wereyupʉ Jesús ĩgʉ̃rẽ. 20 Maamʉ Jesúre yʉjʉyupʉ: —Buegʉ, iri doreri ããrĩpererire majĩgʉ̃gueta tarinʉgãbiribʉ yʉ, ãrĩyupʉ. 21 Jesús ĩgʉ̃rẽ maĩrĩ merã ĩã, ãsũ ãrĩyupʉ: —Mʉrẽ su wãĩ dʉyáa. Mʉ oparire duagʉ waaka! Mʉ duadea wajare boporãrẽ sĩka! Irasirigʉ ʉ̃mʉgasiguere wári õãrĩ opagʉkoa. Irasiri odo, yʉ merã aarika! ãrĩyupʉ. 22 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pégʉ, ĩgʉ̃ wári oparire maĩsĩã, bʉro bʉjawereri merã waakõãyupʉ. 23 Ĩgʉ̃ bʉjawereri merã waamakʉ̃ ĩãgʉ̃, Jesús ĩgʉ̃ buerãrẽ ĩã, ãrĩyupʉ: —Wári doebiri oparãrẽ Marĩpʉ ĩgʉ̃yarãrẽ doreroguere ĩgʉ̃sã waadʉamakʉ̃ diasagoráa, ãrĩyupʉ. 24 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃, ĩgʉ̃sã gapʉ pégʉka, pémasĩbiriñurã. Jesús dupaturi werenemoyupʉ doja ĩgʉ̃sãrẽ: —Yʉ buerã, mʉsãrẽ werea. Masaka: “Wári opari merã õãrõ waarokoa yʉre”, ãrĩ gũñarãrẽ Marĩpʉ ĩgʉ̃yarãrẽ doreroguere ĩgʉ̃sã waamakʉ̃ diasagoráa. 25 Camellu awiru gobegãgue ñajãtariweremasĩbirikumi. I nemorõ, wári doebiri opagʉre Marĩpʉ ĩgʉ̃yarãrẽ doreroguere waamakʉ̃ diasáa, ãrĩyupʉ. 26 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pérã, nemorõ pégʉka, ĩgʉ̃sã basi gãme sẽrẽñanurã: —Iro merẽ, ¿noã gapʉ Marĩpʉ tausũmurã ĩgʉ̃ pʉrogue waamurã ããrĩbokuri? ãrĩñurã. 27 Jesús ĩgʉ̃sãrẽ ĩã, ãrĩyupʉ: —Masaka ĩgʉ̃sã basi ĩgʉ̃sã iriri merã Marĩpʉ pʉrogue waamasĩbema. Marĩpʉ dita ĩgʉ̃sãrẽ ĩgʉ̃ pʉro ããrĩmurã waamakʉ̃ irimasĩmi. Ĩgʉ̃ dita ããrĩpererire irimasĩmi, ãrĩyupʉ. 28 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pégʉ, Pedro ĩgʉ̃rẽ ãrĩyupʉ: —Gʉa Opʉ, gʉa mʉrẽ tʉyarã, ããrĩpereri gʉa opadeare pípeokõãbʉ, ãrĩyupʉ. 29 Jesús yʉjʉyupʉ: —Diayeta mʉsãrẽ werea. Yʉ merã Marĩpʉya kerere wererã waarã́, ĩgʉ̃sãya wiirire, ĩgʉ̃sã pagʉpũrãrẽ, pagʉsãmarãrẽ, pũrãrẽ, ĩgʉ̃sãya pooerire pípeorã, wári õãrĩ wajatarãkuma. 30 Ĩgʉ̃sã iro dupuyuro opaderosũ i ʉ̃mʉguere cien nemorõ ĩgʉ̃sãya wiiri, ĩgʉ̃sã pagʉpũrã, pagosã nome, pũrã, ĩgʉ̃sãya pooeri oparãkuma. Ĩgʉ̃sã, yaarã ããrĩmakʉ̃ ĩãrã, gajerã ĩgʉ̃sãrẽ ñerõ tarimakʉ̃ irikerepʉrʉ, wári õãrĩ wajatarãkuma. I ʉ̃mʉ peremakʉ̃, ʉ̃mʉgasigue perebiri okari oparãkuma. 31 Wárã daporare wári oparã, pʉrʉguere neõ gajino opamerã dujarãkuma. Opamerã gapʉ, pʉrʉguere wári oparã dujarãkuma, ãrĩyupʉ Jesús. 32 Pʉrʉ Jesús Jerusalẽ́gue waarí maague ĩgʉ̃ buerã dupuyuro majãyupʉ. Ĩgʉ̃ dupuyumakʉ̃ ĩãrã, ĩãgʉkakõãñurã. “¿Marĩrẽ irogue naásũ waarokuri?” ãrĩ gũña, güiri merã ĩgʉ̃ pʉrʉ tʉyañurã. Irasirigʉ Jesús ĩgʉ̃ buerã pe mojõma pere su gubu peru pẽrẽbejarãrẽ siiu, ĩgʉ̃rẽ waaburire werenʉgãyupʉ doja: 33 —Õãrõ péka! Marĩ Jerusalẽ́gue waarã́ yáa. Irogue yʉ ããrĩpererã tĩ́gʉ̃, paía oparãguere, Moisés gojadeare buerimasãguere wiasũgʉkoa. Ĩgʉ̃sã yʉre: “Boaburo”, ãrĩrãkuma. Irasirirã judío masaka ããrĩmerãguere wiarãkuma. 34 Ĩgʉ̃sã yʉre bʉrida, síku eotúbira, bʉro tãrãrãkuma. Irasiri odo, yʉre wẽjẽrãkuma. Ĩgʉ̃sã yʉre wẽjẽadero pʉrʉ, ʉrenʉ waaró merã masãgʉkoa, ãrĩyupʉ Jesús. 35 Pʉrʉ Zebedeo pũrã Santiago, Juan Jesús pʉro waa ejanʉgã, ĩgʉ̃rẽ ãsũ ãrĩ sẽrẽñurã: —Gʉare buegʉ, gʉa sẽrẽrõsũta gʉare irika! ãrĩñurã. 36 Jesús ĩgʉ̃sãrẽ sẽrẽñayupʉ: —¿Ñeénorẽ yʉ irimakʉ̃ gããmerĩ mʉsã? 37 Ĩgʉ̃rẽ yʉjʉñurã: —Mʉ Opʉ ñajãgʉ̃, gʉadere mʉ merã doremurã sóoka! Sugʉre mʉ diaye gapʉ, gajigʉre kúgapʉ doadoreka! ãrĩñurã. 38 Jesús ĩgʉ̃sãrẽ ãrĩyupʉ: —Mʉsã yʉre sẽrẽrĩrẽ pémasĩbea. Yʉ bʉro ñerõ tarigʉkoa. ¿Yʉ ñerõ tarirosũ mʉsãde ñerõ tarirã, bokatĩũrãkuri? ¿Yʉre ĩgʉ̃sã wẽjẽrõsũ mʉsãdere ĩgʉ̃sã wẽjẽmakʉ̃, bokatĩũrãkuri? ãrĩyupʉ. 39 —Bokatĩũkõãrãkoa, ãrĩ yʉjʉñurã. Jesús ĩgʉ̃sãrẽ ãrĩyupʉ: —Yʉ irirosũ mʉsãde ñerõ tari, boarãkoa. 40 Yʉ gapʉ mʉsãrẽ yʉ diaye, kúgapʉ doamurãrẽ beyemasĩbea. Yʉpʉ ãmusiadi ããrĩmí irire. Irasirirã ĩgʉ̃ beyenerã dita yʉ diaye, kúgapʉ doarãkuma, ãrĩyupʉ. 41 Gajerã Jesús buerã pe mojõmarã gapʉ Santiago, Juan ĩgʉ̃sã Jesúre sẽrẽrĩrẽ pérã, ĩgʉ̃sã merã guañurã. 42 Ĩgʉ̃sã guamakʉ̃ ĩãgʉ̃, Jesús ĩgʉ̃sãrẽ ĩgʉ̃ pʉro siiu neeõ, ãrĩyupʉ: —I nikũ marã oparã Marĩpʉre bʉremumerã ĩgʉ̃sãyarãrẽ turaro merã dorema, ĩgʉ̃sã dorerire iridorerã. Irire masĩa mʉsã. 43 Mʉsã tamerã ĩgʉ̃sã irirosũ iribirikoa. Mʉsã watopeguere opʉ ããrĩdʉagʉ, mʉsãrẽ moãboegʉ irirosũ ããrĩrṍ gããmea. 44 Sugʉ mʉsã watopegue ããrĩgṹ̶ gajerã nemorõ ããrĩdʉagʉ, ããrĩpererãrẽ moãboegʉ irirosũ ããrĩburo. 45 Yʉde irasũta ããrã. Yʉ ããrĩpererã tĩ́gʉ̃ masaka yʉre iritamuburo, ãrĩgʉ̃ meta aaribú̶. Yʉ gapʉ ĩgʉ̃sãrẽ iritamugʉ̃ aaribú̶. Irasirigʉ wárã masakare yʉ boari merã ĩgʉ̃sã ñerõ iridea wajare wajaribosagʉ aarigú̶ iribʉ, ãrĩyupʉ Jesús. 46 Pʉrʉ Jesús ĩgʉ̃ buerã merã Jericógue ejayupʉ. Iri makãrẽ tariwãgãmakʉ̃, wárã masaka ĩgʉ̃sã merã waañurã. Ĩgʉ̃sã waarí maa tʉro sugʉ koye ĩãbi doayupʉ. Ĩgʉ̃ Bartimeo wãĩkʉgʉ, Timeo magʉ̃ ããrĩyupʉ. Ũ̶mʉrikʉ iri maa tʉro masakare niyeru sẽrẽ doanínayupʉ. 47 Masaka: “Jesús Nazaretmʉ aarími”, ãrĩmakʉ̃ pégʉ, ãsũ ãrĩ gainínʉgãyupʉ: —Jesús, David parãmi ããrĩturiagʉ, yʉre bopoñarĩ merã ĩãka! ãrĩyupʉ. 48 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩ gainímakʉ̃ pérã, wárã masaka: “Toeaka!” ãrãdiñurã. Ĩgʉ̃sã irasũ ãrĩkerepʉrʉ, ĩgʉ̃ gapʉ ĩgʉ̃ gainíadero nemorõ: —David parãmi ããrĩturiagʉ, yʉre bopoñarĩ merã ĩãka! ãrĩ gainíyupʉ. 49 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pé, Jesús dujanʉgãja, masakare: —Siiurika ĩgʉ̃rẽ! ãrĩyupʉ. Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pérã, gajerã ĩgʉ̃rẽ siiu: “Ʉsʉyaka! Wãgãnʉgãka! Mʉrẽ siiumi”, ãrĩñurã. 50 Ĩgʉ̃sã irasũ ãrĩmakʉ̃ pé, ĩgʉ̃ya suríro wekamañerẽ túweapí, pari wãgãnʉgã, Jesús pʉro ejanʉgãjayupʉ. 51 Jesús ĩgʉ̃rẽ sẽrẽñayupʉ: —¿Ñeénorẽ yʉ mʉrẽ irimakʉ̃ gããmerĩ? ãrĩyupʉ. Bartimeo yʉjʉyupʉ: —Buegʉ, yʉre koye ĩãmakʉ̃ irika! ãrĩyupʉ. 52 Jesús ĩgʉ̃rẽ ãrĩyupʉ: —Mʉ yʉre bʉremurĩ opáa. Irasirigʉ tausũa, ãrĩyupʉ. Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ta, koye ĩãbiradi õãrõ ĩãmasĩakõãyupʉ. Pʉrʉ maague Jesúre tʉyawãgãyupʉ.

Marcos 11

1 Pʉrʉ Jesús ĩgʉ̃ buerã merã Jerusalẽ́gue ejaburo dupuyuro, Betfagé, Betania wãĩkʉri makãrĩ pʉro ejapʉroriyupʉ. Iri makãrĩ Olivos wãĩkʉri buúru ããrĩdujimejãrõ ããrĩyuro. Irogue ejagʉ, Jesús pẽrã ĩgʉ̃ buerãrẽ ãsũ ãrĩ iriuyupʉ: 2 —Si makã marĩ bokatĩũrõ ããrĩrĩ́ makãgue waaka! Irogue ejarã, sugʉ burrore ĩgʉ̃sã sianúadire neõ suñarõ peyasũña marĩgʉ̃rẽ bokajarãkoa. Ĩgʉ̃rẽ kura, ãĩrika! 3 Sugʉ mʉsãrẽ: “¿Nasirimurã yári?” ãrĩmakʉ̃: “Marĩ Opʉ gããmeami. Dapora wiagʉkumi doja”, ãrĩka! ãrĩ iriuyupʉ. 4 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃, pẽrã waa, maa tʉro ããrĩrĩ́ wii disipʉro burrore ĩgʉ̃sã sianúadire bokaja, ĩgʉ̃rẽ kurañurã. 5 Ĩgʉ̃sã irasirimakʉ̃ ĩãrã, iro ããrĩrã́ sẽrẽñañurã: —¿Nasirirã yári? ¿Nasirimurã burrore kurari? ãrĩñurã. 6 Ĩgʉ̃sã irasũ ãrĩmakʉ̃ pérã, Jesús ãrãderosũta wereñurã. Ĩgʉ̃sã irasũ ãrĩ weremakʉ̃ pérã: “Ãĩaka!” ãrĩ yʉjʉñurã. 7 Pʉrʉ burrore Jesús pʉrogue ãĩãñurã. Ãĩja, ĩgʉ̃sãya wekama suríre túwea, burro weka peoñurã. Jesús ĩgʉ̃ wekague mʉrĩbeja waayupʉ. 8 Masaka wárã ĩgʉ̃sãya wekama suríre túwea ãĩ, ĩgʉ̃ waaburi maarẽ́ sẽõpídupuyuñurã ĩgʉ̃rẽ bʉremurã. Gajerã yukʉ dʉpʉri pũrikʉrire diti, maarẽ́ pídupuyuñurã, ĩgʉ̃ waarí maa õãrĩ maa ããrĩburo, ãrĩrã. 9 Irasirirã ĩgʉ̃ dupuyuro waarã́, ĩgʉ̃ pʉrʉ tʉyarãde ãsũ ãrĩ gainíñurã: Marĩ Opʉre ʉsʉyari sĩrã! Ĩĩ Marĩpʉ marĩrẽ taugʉ iriudi õãrõ aariburo. 10 Marĩ Opʉ ñajãburi õãrõ aariburo. Marĩ ñekʉ̃ David opʉ ããrĩderosũta õãrõ ããrĩburo. Marĩpʉre: “Õãtaria mʉ ããrĩpererã Opʉ ʉ̃mʉgasigue ããrĩgṹ̶”, ãrĩ, ʉsʉyari sĩrã! ãrĩñurã. 11 Irasirigʉ Jesús Jerusalẽ́gue eja, Marĩpʉya wiigue ñajãa, ããrĩpereri iri wiimague ããrĩrĩ́rẽ ĩãpeokõãyupʉ. Ĩã odo, Betaniague ĩgʉ̃ buerã pe mojõma pere su gubu peru pẽrẽbejarã merã waayupʉ. Ĩgʉ̃sã irogue waaripoere ñamikague ããrĩsiayuro. 12 Gajinʉ gapʉ Betaniague ããrãnerã Jerusalẽ́gue goedujáañurã doja. Jesús irogue goedujáagʉ, ʉaboakõãyupʉ. 13 Yoarogue merã higuera wãĩkʉdire õãrõ pũrikʉdire ĩã: “Dʉkakʉkoa”, ãrĩgʉ̃ ĩãgʉ̃ waadiyupʉ. Irigʉ gapʉ dʉka marĩyuro. Dʉkakʉripoe ããrĩbiriyuro. Irasirigʉ pũrĩ direta bokajayupʉ. 14 Irigʉ dʉka marĩmakʉ̃ ĩãgʉ̃, Jesús ãsũ ãrĩyupʉ: —Igʉ dʉkare masaka neõ dupaturi baabirikuma. Neõ dʉkakʉbirikoa, ãrĩyupʉ. Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃, ĩgʉ̃ buerã péñurã. 15 Pʉrʉ Jerusalẽ́gue eja, Jesús Marĩpʉya wiigue ñajãyupʉ. Irogue doebiri duarãrẽ, wajarirãdere béowiuyupʉ. Niyeru gorawayurimasãya niyeru sãñarĩ kũmarĩrẽ yomeéwiunokõãyupʉ. Bujare dua doanírãya doaripẽrĩdere irasũta iriyupʉ. 16 “Neõ duari ãĩ ñajãbirikõãka, Marĩpʉya wiiguere!” ãrĩyupʉ Jesús masakare. 17 Ãsũ ãrĩ bueyupʉ ĩgʉ̃sãrẽ: —Marĩpʉ ĩgʉ̃ya werenírĩ gojadea pũgue ãsũ ãrĩdi ããrĩmí: “Yaa wii, yʉre bʉremurã yʉre sẽrẽrĩ wii wãĩkʉrokoa. Irasirirã ããrĩpereri nikũ marã i wiigue yʉre sẽrẽrã aarirãkuma”, ãrĩdi ããrĩmí. Mʉsã gapʉ, ĩgʉ̃ irasũ ãrĩkerepʉrʉ, yajarimasãya wii irirosũ ããrĩmakʉ̃ yáa, ãrĩyupʉ Jesús. 18 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃, ããrĩpererã masaka pégʉkakõãñurã. Irasirirã paía oparã, Moisés gojadeare buerimasãde ĩgʉ̃rẽ güiñurã. “¿Nasiri ĩĩrẽ wẽjẽrãkuri?” ãrĩ gũñamañurã. 19 Pʉrʉ naĩmejãripoe Jesús ĩgʉ̃ buerã merã iri makãrẽ wiriwãgãkõãyupʉ doja. 20 Gajinʉ boyoripoe maague waarã́, higueragʉ nugũrĩgue merãta ñaĩnʉgãdire ĩãñurã. 21 Pedro irigʉre Jesús ãrãdeare gũña, ĩgʉ̃rẽ ãrĩyupʉ: —Buegʉ, ĩãka! Igʉ higueragʉ mʉ boadoredi boakõãsiayo, ãrĩyupʉ. 22 Jesús yʉjʉyupʉ: —Marĩpʉre bʉremuka! 23 Diayeta mʉsãrẽ werea. Sugʉ Marĩpʉre bʉremugʉ̃, ĩgʉ̃rẽ: “I buúrure dia wádiyague béoka!” ãrĩmakʉ̃, ĩgʉ̃ ãrãderosũta waarokoa. Mʉsã: “Marĩpʉ ãsũ irimasĩbirikumi”, ãrĩ gũñarõ marĩrõ: “Ĩgʉ̃rẽ yʉ sẽrẽaderosũta waarokoa”, ãrĩ bʉremumakʉ̃, Marĩpʉ diayeta irasirigʉkumi. 24 Irasirigʉ mʉsãrẽ irire weregʉra doja. Marĩpʉre sẽrẽrã: “Yʉ sẽrẽrõsũta waarokoa yʉre”, ãrĩ bʉremumakʉ̃, mʉsã sẽrẽrõsũta irigʉkumi. 25 Irasirirã Marĩpʉre mʉsã sẽrẽburo dupuyuro gajerã mʉsãrẽ ñerõ iridea waja ĩgʉ̃sã merã guarire pirika! Ĩgʉ̃sã ñerõ irideare kãtika! Irasirimakʉ̃ ĩãgʉ̃, Mʉsãpʉ ʉ̃mʉgasigue ããrĩgṹ̶ mʉsã ñerõ irideare kãtigʉkumi. 26 Gajerã mʉsãrẽ ñerõ irideare mʉsã kãtibirimakʉ̃ ĩãgʉ̃, ĩgʉ̃de mʉsã ñerõ irideare kãtibirikumi, ãrĩyupʉ Jesús. 27 Ĩgʉ̃ irasũ ãrãdero pʉrʉ, dupaturi Jerusalẽ́gue waañurã doja. Irogue eja, Jesús Marĩpʉya wiigue waanamakʉ̃ ĩãrã, paía oparã, Moisés gojadeare buerimasãde, judío masaka mʉrã merã ĩgʉ̃ pʉrogue waa ejanʉgã, 28 ĩgʉ̃rẽ sẽrẽñañurã: —¿Noã mʉrẽ doreri mʉ irasirimakʉ̃? ¿Noã mʉrẽ: “Ãsũ irika!” ãrĩrĩ? ãrĩñurã. 29 Jesús ĩgʉ̃sãrẽ yʉjʉyupʉ: —Yʉde mʉsãrẽ sẽrẽñagʉra. Mʉsã yʉjʉmakʉ̃, yʉde mʉsãrẽ yʉjʉgʉra. 30 ¿Noã Juãrẽ masakare deko merã wãĩyedoregʉ iriuyuri, Marĩpʉ, o masaka? Yʉjʉka! ãrĩyupʉ Jesús. 31 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pérã, ĩgʉ̃sã basi ãsũ ãrĩ gãme wereníñurã: —“Marĩpʉ Juãrẽ doredi ããrĩmí”, marĩ ãrĩmakʉ̃, Jesús marĩrẽ: “¿Nasirirã ĩgʉ̃ weredeare bʉremubiriri mʉsã?” ãrĩbokumi. 32 Ããrĩpererã masaka: “Diayeta Juan Marĩpʉya kerere weredupuyudi ããrĩmí”, ãrĩ gũñama. Marĩ: “Masaka Juãrẽ wãĩyedorenerã ããrĩmá”, ãrĩmakʉ̃, masaka marĩ merã guabokuma, ãrĩñurã. Masakare güisĩã, irire irasũ ãrĩñurã. 33 Irasirirã: “Masĩbirikoa”, ãrĩ yʉjʉñurã Jesúre. Irasirigʉ Jesús ĩgʉ̃sãrẽ ãrĩyupʉ: —Mʉsã yʉre: “¿Noã mʉrẽ irire doreri?” ãrĩ sẽrẽñadeare yʉde mʉsãrẽ yʉjʉbea, ãrĩyupʉ.

Marcos 12

1 Pʉrʉ Jesús paía oparãrẽ, Moisés gojadeare buerimasãrẽ, judío masaka oparãrẽ keori merã ãsũ ãrĩ wereyupʉ: —Sugʉ masakʉ ĩgʉ̃ya pooegue iguidarire otekumi. Ote odo, iri pooe tʉro ʉ̃tãyeri merã sãrĩsãkumi. Ũ̶tãyegue igui kʉrabipiri gobere irikumi. Wii ʉ̃marĩ wiigãrẽ irikumi, iri pooere korerã õãrõ ĩã koreburo, ãrĩgʉ̃. Irasiri odo, gajerãrẽ iri pooere wayu: “Yaa oteri dʉkare yʉre deko merã sĩrãkoa, yʉ mʉsãrẽ iri pooere wayuri waja”, ãrĩkumi. Irasũ ãrĩ odo, gajerogue waakõãkumi. 2 Pʉrʉ igui ñíripoe ejamakʉ̃, ĩgʉ̃rẽ moãboegʉre ĩgʉ̃ya pooere moãrã pʉrogue iriukumi, ĩgʉ̃ya pooema oteri dʉkare deko merã sẽrẽdoregʉ. 3 Iri pooere moãrã gapʉ ĩgʉ̃ irogue ejamakʉ̃ ĩãrã, ĩgʉ̃rẽ ñeã, pákuma. Neõ gajino sĩrõ marĩrõ ĩgʉ̃rẽ iridujukuma. 4 Pʉrʉ iri pooe opʉ gajigʉ ĩgʉ̃rẽ moãboegʉre iriukumi doja. Ĩgʉ̃rẽ dipurure pá, kãmitúkuma. Ĩgʉ̃rẽ bʉrida, iridujukuma. 5 Iri pooe opʉ gajigʉre iriukumi doja. Ĩgʉ̃rẽ wẽjẽkõãkuma. Pʉrʉ wárã iriukumi doja. Surãyerire pá, gajerãrẽ wẽjẽkõãkuma. 6 ’Irasirigʉ iri pooe opʉ magʉ̃, ĩgʉ̃ bʉro maĩgʉ̃ dita dʉyakumi. “Yʉ magʉ̃rẽ bʉremurãkuma”, ãrĩ gũñarĩ merã ĩgʉ̃rẽ iriutũnuadikumi. 7 Iri pooere moãrã gapʉ ĩgʉ̃ magʉ̃ ejamakʉ̃ ĩãrã, ĩgʉ̃sã basi ãsũ ãrĩ gãme wereníkuma: “Ĩĩta pʉrʉguere i pooere opabu ããrĩ́mi. Ĩgʉ̃rẽ wẽjẽkõãrã! Irasirirã marĩ basi i pooere oparãkoa”, ãrĩkuma. 8 Irasirirã ĩgʉ̃rẽ ñeã, wẽjẽ, pooe tʉrogue ĩgʉ̃ya dupʉre ãĩwãgã béokõãkuma, ãrĩyupʉ Jesús. 9 Irasũ ãrĩ odo, ĩgʉ̃sãrẽ sẽrẽñayupʉ: —Iro merẽ pooe opʉ, ¿nasirigʉkuri ĩgʉ̃ya pooere moãrãrẽ? Ãsũ irigʉkumi. Irogue waa, ĩgʉ̃sãrẽ wẽjẽ, ĩgʉ̃ya pooere gajerã gapʉre sĩgʉkumi. 10 ’¿Mʉsã Marĩpʉya werenírĩ gojadea pũrẽ ire buebiriri? Ãsũ ãrĩ gojasũdero ããrĩbú̶: Suye ʉ̃tãye wii iririmasã ĩgʉ̃sã béoadeaye merã gajigʉ gapʉ õãrõ turari wii irigʉkumi. 11 Marĩpʉ irasiridi ããrĩmí. Marĩ ĩgʉ̃ irasirideare ĩãrã: “Õãtaria”, ãrĩ gũñáa, ãrĩ gojasũdero ããrĩbú̶, ãrĩ wereyupʉ Jesús ĩgʉ̃sãrẽ. 12 Judío masaka oparã ĩgʉ̃ i keori merã irasũ ãrĩ weremakʉ̃ pérã: “Marĩrẽ: ‘Ĩgʉ̃sã irirosũ ñerã ããrã’, ãrĩgʉ̃ irikumi”, ãrĩ pémasĩ, ĩgʉ̃rẽ ñeã, peresu iridʉadiñurã. Irasiridʉakererã: “Masaka ĩgʉ̃rẽ marĩ irasirimakʉ̃ ĩãrã, marĩ merã guabokuma”, ãrĩ gũñañurã. Irasirirã ĩgʉ̃sãrẽ güi, Jesúre pirikõã, gajerogue waakõãñurã. 13 Pʉrʉ Jesúre weresãdʉarã, surãyeri fariseo bumarãrẽ, Herodeya bumarãdere Jesús pʉrogue ĩgʉ̃rẽ wári sẽrẽña, diaye yʉjʉbirimakʉ̃ iridorerã iriuñurã. 14 Ĩgʉ̃sã iriuanerã Jesús pʉrogue ejarã, ãsũ ãrĩñurã: —Buegʉ, mʉ iririkʉrire masĩa. Mʉ ãrĩgatoro marĩrõ werenía. Marĩpʉyare diayeta buea. “¿Naásũ gũñarĩ masaka yʉre?” ãrĩ gũñarõ marĩrõ diayeta ĩgʉ̃sãrẽ werea. Oparãrẽ, ubu ããrĩrã́dere ããrĩpererãrẽ sʉrosũta ĩãa. Irasirigʉ gʉare wereka! Romano marã opʉ marĩrẽ niyeru wajasearire marĩ wajarimakʉ̃, ¿õãgorari, o õãberi? ¿Wajariro gããmerĩ, o wajaribirikõãrõ gããmerĩ? ãrĩñurã. 15 Jesús gapʉ ĩgʉ̃sã irigatori merã ĩgʉ̃rẽ ñerõ iridʉarire masĩsĩã, ãsũ ãrĩyupʉ: —¿Nasirirã yʉ ñerõ yʉjʉmakʉ̃ iridʉari mʉsã? Niyeru tire yʉre ãĩrika! Iri tire ĩãmurã! ãrĩyupʉ. 16 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pérã, suti ãĩãñurã. Jesús ĩgʉ̃sãrẽ sẽrẽñayupʉ: —I tiguere, ¿noãya diapu keori, noãya wãĩ tuuyari? ãrĩyupʉ. —Romano marã opʉya diapu keori, ĩgʉ̃ wãĩta tuuyáa, ãrĩ yʉjʉñurã. 17 Irasirigʉ Jesús ĩgʉ̃sãrẽ ãrĩyupʉ: —Iro merẽ romano marã opʉya ããrĩrĩ́rẽ ĩgʉ̃rẽ sĩka! Marĩpʉya gapʉre Marĩpʉre sĩka! ãrĩyupʉ. Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pégʉkakõãñurã. 18 Pʉrʉ surãyeri saduceo bumarã Jesús pʉrogue ejañurã. Ĩgʉ̃sã: “Masaka boanerãgue masãbirikuma”, ãrĩ bʉremurã ããrĩñurã. Irasirirã Jesúre ãsũ ãrĩñurã: 19 —Buegʉ, Moisés marĩrẽ ãsũ ãrĩ gojapídi ããrĩmí: “Sugʉ marãpokʉdi pũrã marĩkeregʉ igore boaweomakʉ̃, ĩgʉ̃ pagʉmʉ igore dúunorẽgʉkumi. Irasirirã, ĩgʉ̃ igo merã pũrãkʉrã ĩgʉ̃ tĩ́gʉ̃ dagʉ pũrã irirosũta ããrĩrãkuma”, ãrĩdi ããrĩmí. 20 Iripoeguere sugʉ pũrã su mojõma pere gaji mojõ peru pẽrẽbejarã ããrĩunanerã ããrĩmá. Ĩgʉ̃sã tĩ́gʉ̃ gapʉ marãpokʉ, pũrã marĩgʉ̃ta boakõãyupʉ. 21 Irasirigʉ ĩgʉ̃ dagʉ dokamʉta ĩgʉ̃ marãpo ããrĩdeore dúunorẽyupʉ. Ĩgʉ̃de, ĩgʉ̃ tĩ́gʉ̃ dagʉ irirosũta pũrã marĩgʉ̃ta boakõãyupʉ. Ĩgʉ̃sã pẽrã dokamʉde pũrã marĩgʉ̃ta boakõãyupʉ. 22 Irasũ dita pũrã marĩrãta boapereakõãñurã. Ĩgʉ̃sã pʉrʉ ĩgʉ̃sã marãpode boakõãyupo pama. 23 Ĩgʉ̃sã su mojõma pere gaji mojõ peru pẽrẽbejarã ʉ̃ma igore marãpokʉadiñurã. Irasirirã boanerã masãmakʉ̃, ¿niíno marãpogora ããrĩgokuri? ãrĩñurã. 24 Jesús ĩgʉ̃sãrẽ yʉjʉyupʉ: —Mʉsã diaye gũñabea. Marĩpʉya werenírĩ gojadeare, ĩgʉ̃ turaridere mʉsã neõ masĩbea. 25 Boanerã ĩgʉ̃sã masãdero pʉrʉ, ĩgʉ̃sã ʉ̃mʉgasigue Marĩpʉre wereboerã irirosũ ããrĩrãkuma. Iroguere marãpokʉbirikuma. Ĩgʉ̃sã pũrã nomedere nomesubirikuma. 26 ¿Moisés gojadea pũguere boanerã ĩgʉ̃sã masãburire buebiriri? Iripoeguere yukʉgãgue ʉ̃jʉ̃rõgue Marĩpʉ Moisére ãsũ ãrĩdi ããrĩmí: “Yʉ Abraham, Isaac, Jacob Opʉta ããrã”, ãrĩdi ããrĩmí. 27 Irasirirã ĩgʉ̃sã boanerã ããrĩkererã, Marĩpʉ merã okarã ããrĩ́ma. Irasirigʉ Marĩpʉ boanerã dupaturi masãbirimurã Opʉ ããrĩbemi. Okarã, boanerãgue dupaturi masãmurã Opʉ ããrĩ́mi. Irasirirã mʉsã: “Boanerã masãbirikuma”, ãrĩ gũñarã, diaye gũñabea, ãrĩyupʉ Jesús. 28 Ĩgʉ̃sã Jesús merã wereníripoe sugʉ Moisés gojadeare buerimasʉ̃ ĩgʉ̃sã pʉro ejayupʉ. Jesús ĩgʉ̃ õãrõ yʉjʉrire pé, ãsũ ãrĩ sẽrẽñayupʉ ĩgʉ̃rẽ: —¿Dií gapʉ Marĩpʉ doreri gaji doreri nemorõ ããrĩ́rĩ? 29 Jesús ĩgʉ̃rẽ yʉjʉyupʉ: —Gaji doreri nemorõ ããrĩrĩ́ i ããrã: “Israel bumarã õãrõ péka! Marĩpʉ sugʉta mʉsã Opʉ ããrĩ́mi. 30 Irasirirã mʉsãya yʉjʉpũrãrĩ merã, mʉsã ããrĩrikʉri merã, ããrĩpereri mʉsã gũñarĩ merã, mʉsã turari merã Marĩpʉre mʉsã Opʉre maĩka!” 31 I doreri pʉrʉma ãsũ ãrã: “Mʉ basi maĩrõsũta mʉ pʉro ããrĩrã́rẽ maĩka!” I pe dorerita gaji ããrĩpereri doreri nemorõ ããrã, ãrĩyupʉ Jesús. 32 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃, Moisés gojadeare buerimasʉ̃ ãsũ ãrĩ yʉjʉyupʉ: —Buegʉ, irasũta ããrã. Mʉ ãrĩrĩ diayeta ããrã. Marĩpʉ sugʉta ããrĩ́mi. Gajigʉ ĩgʉ̃ irirosũ ããrĩgṹ̶ mámi. 33 Marĩrẽ marĩya yʉjʉpũrãrĩ merã, marĩ gũñarĩ merã, ããrĩpereri marĩ turari merã Marĩpʉre maĩrõ gããmea. Marĩ basi maĩrõsũta gajerãrẽ maĩrõ gããmea. Marĩpʉre bʉremurã ĩgʉ̃ ĩũrõ waimʉrã wẽjẽ soepeomakʉ̃ õãgoráa. I nemorõ Marĩpʉre, masakadere marĩ maĩmakʉ̃ õãtaria, ãrĩyupʉ. 34 Ĩgʉ̃ pémasĩrĩ merã õãrõ yʉjʉmakʉ̃ ĩã, Jesús ĩgʉ̃rẽ ãrĩyupʉ: —Mérõ dʉyáa, Marĩpʉ mʉ Opʉ ããrĩrĩ́rẽ mʉ pémasĩburo, ãrĩyupʉ. Jesús irire irasũ ãrãdero pʉrʉ, neõ sugʉ ĩgʉ̃rẽ sẽrẽñanemobiriñurã. 35 Jesús Marĩpʉya wiigue buegʉ, ãsũ ãrĩ sẽrẽñayupʉ: —¿Nasirirã Moisés gojadeare buerimasã: “Cristo, David parãmi ããrĩturiagʉ ããrĩ́mi”, ãrĩrĩ? 36 David, Cristo ñekʉ̃ ããrĩkeregʉ, Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ ĩgʉ̃rẽ weredorederosũta ãsũ ãrĩ gojadi ããrĩmí: Marĩpʉ yʉ Opʉre ãsũ ãrĩmi: “Õõ, yʉ diaye gapʉ doaka, yʉ merã dorebu! Irasiriripoe mʉrẽ ĩãturirãrẽ mʉ dorerire tarinʉgãnemobirimakʉ̃ irigʉra”, ãrĩmi, ãrĩ gojadi ããrĩmí David. 37 David, Cristo ñekʉ̃ ããrĩkeregʉ, ĩgʉ̃rẽ: “Yʉ Opʉ ããrĩ́mi”, ãrĩdi ããrĩmí. ¿Nasirigʉ, Cristo, David parãmi ããrĩturiagʉ ããrĩkerepʉrʉ, David ĩgʉ̃rẽ irasũ ãrĩyuri? ãrĩyupʉ Jesús. Wárã masaka iri wiigue ããrĩrã́ ĩgʉ̃ wererire ʉsʉyari merã péñurã. 38 Jesús ãsũ ãrĩ buenemoyupʉ: —Moisés gojadeare buerimasã ñerõ iririre õãrõ pémasĩka! Oparã irirosũ surí yoari sãña, masaka ĩũrõgue waagorenama. Makã dekoguere masakare õãrõ bʉremurĩ merã ĩgʉ̃sãrẽ bokatĩrĩ õãdoremakʉ̃ gããmema. 39 Marĩ nerẽrĩ wiiriguere ñajãrã, õãrĩ doaripẽrĩgue dita doadʉama. Bosenʉrĩ ããrĩmakʉ̃dere oparã doarigue dita doadʉama. 40 Wapiweyarã nome wajamomakʉ̃ ĩã, ĩgʉ̃sãya wiirire ẽmanokõãma. Ĩgʉ̃sãrẽ bopoñarĩ merã ĩãbirikererã, yoaripoe Marĩpʉre sẽrẽ ĩmugatoma, masaka ĩgʉ̃sãrẽ: “Marĩpʉre õãrõ bʉremuma”, ãrĩburo, ãrĩrã. Ĩgʉ̃sã irasiriri waja, Marĩpʉ ĩgʉ̃sãrẽ gajerãrẽ wajamoãrõ nemorõ wajamoãgʉkumi, ãrĩyupʉ Jesús. 41 Pʉrʉ Jesús Marĩpʉya wiima ĩgʉ̃sã ãmuburi niyeru neeõrĩ kũma pʉro masaka ĩgʉ̃sã niyeru sãmakʉ̃ ĩã doaníyupʉ. Wári doebiri oparã iri kũmaguere wáro niyeru sãñurã. 42 Sugo wapiweyo iri kũma pʉro ejanʉgã, pe tigã mérõgã wajakʉri tirigãrẽ sãyupo. 43 Iri tirire igo sãmakʉ̃ ĩãgʉ̃, Jesús ĩgʉ̃ buerãrẽ siiu, ãrĩyupʉ: —Diayeta mʉsãrẽ werea. Igo wapiweyo bopogo niyeru sĩgõ, Marĩpʉ ĩũrõ gajerã ããrĩpererã sĩadero nemorõ sĩamo. 44 Gajerã wári doebiri oparã wáro sĩkerepʉrʉ, ĩgʉ̃sãya wáro dʉyáa. Igo gapʉ bopogo ããrĩkerego, igo baari wajariboadeare ããrĩpereri sĩpeokõãmo Marĩpʉre bʉremugõ, ãrĩyupʉ Jesús.

Marcos 13

1 Jesús Marĩpʉya wiigue ããrãdi wiriaripoe sugʉ ĩgʉ̃ buegʉ ãsũ ãrĩyupʉ: —Gʉare buegʉ, ĩãka i wiire pagari ʉ̃tãyeri merã iridea wii miẽrẽ, ãrĩyupʉ. 2 Jesús ĩgʉ̃rẽ yʉjʉyupʉ: —Mʉsã i wiire wári wiire daporare ĩãdáa. Pʉrʉgue neõ suye ʉ̃tãye gajiye weka weamʉrĩadeade dujabirikoa. Ããrĩpereri mʉtãdijapereakõãrokoa, ãrĩyupʉ Jesús. 3 Pʉrʉ Jesús ĩgʉ̃ buerã merã Olivos wãĩkʉri buúru Marĩpʉya wii bokatĩũrõ ããrĩrĩ́ buúrugue waayupʉ. Jesús irogue eja doamakʉ̃, Pedro, Santiago, Juan, Andrés ĩgʉ̃rẽ ĩgʉ̃sã seyaro sẽrẽñañurã: 4 —Gʉare wereka! ¿Naásũ ããrĩmakʉ̃, mʉ ãrãderosũ waarokuri? ¿Ñeéno iri ĩmugʉkuri, iri ããrĩpereri irasũ waaburi dupuyuro? ãrĩñurã. 5 Jesús ĩgʉ̃sãrẽ yʉjʉyupʉ: —Õãrõ pémasĩka! Gajerã mʉsãrẽ ãrĩgatorire pébirikõãka! 6 Wárã ãrĩgatorimasã aarirãkuma. “Yʉ Marĩpʉ iriudi Cristo ããrã”, ãrĩrãkuma. Ĩgʉ̃sã irasũ ãrĩgatomakʉ̃ pérã, wárã masaka ĩgʉ̃sãrẽ bʉremurãkuma. 7 ’Masaka mʉsã pʉro gãmewẽjẽrĩrẽ pérã, yoarogue marã gãmewẽjẽrĩ kerere pérã, gʉkabirikõãka! Irasũta waarokoa. Irasũ waakerepʉrʉ, i ʉ̃mʉ pereburo dʉyarokoa dapa. 8 Su bumarã, gaji bumarã merã gãmewẽjẽrãkuma. Su nikũ marã, gaji nikũ marã merã gãmewẽjẽrãkuma. Wári makãrĩguere nikũ ñomerokoa. Masaka wárã ʉaboari merã boarãkuma. I ããrĩpereri merã masaka ñerõ taripʉroriwãgãrirãkuma. 9 ’Gajerã mʉsãrẽ ñeã, ãĩa, oparãguere ñerõ iridorerã wiarãkuma. Mʉsã judío masaka nerẽrĩ wiirigue ããrĩmakʉ̃, mʉsãrẽ párãkuma. Mʉsã yʉre bʉremurĩ waja makãrĩ marã oparã pʉrogue, iri nikũ marã oparã pʉrogue ãĩãsũrãkoa. Irasirimakʉ̃, mʉsã Marĩpʉya õãrĩ kerere wererãkoa ĩgʉ̃sãrẽ. Irasirirã mʉsã basi õãrõ pémasĩka! 10 I ʉ̃mʉ pereburo dupuyuro Marĩpʉyare wererã ããrĩpereri buri marãrẽ ĩgʉ̃ya kerere wererãkuma. 11 Masaka mʉsãrẽ oparã pʉrogue ãĩãmakʉ̃: “¿Naásũ ãrĩrãkuri ĩgʉ̃sãrẽ?” ãrĩ gũñarikʉmerãta waaka! Oparã mʉsãrẽ sẽrẽñamakʉ̃, Marĩpʉ gũñarĩ sĩrĩ merã wererãkoa. Irasirirã mʉsã basi wereníbirikoa. Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ iritamurĩ merã, ĩgʉ̃ werenírĩ sĩrĩ merã wererãkoa. 12 ’I ʉ̃mʉ pereburo dupuyuro masaka ĩgʉ̃sã pagʉpũrãrẽ, ĩgʉ̃sã tĩ́rãrẽ oparãguere wẽjẽdorerã wiarãkuma. Pagʉsãmarã ĩgʉ̃sã pũrãrẽ, pũrã ĩgʉ̃sã pagʉsãmarãrẽ oparãguere wẽjẽdorerã wiarãkuma. 13 Yʉre mʉsã bʉremurĩ waja ããrĩperero marã masaka mʉsãrẽ ĩãturi doorãkuma. Mʉsãrẽ ĩgʉ̃sã ñerõ irikerepʉrʉ, yʉre bʉremurĩrẽ piribirimakʉ̃, Marĩpʉ mʉsãrẽ taugʉkumi. 14 ’I ʉ̃mʉ pereburo dupuyuro ñegʉ̃rẽ Marĩpʉre ĩãturigʉre ĩãrãkoa. Marĩpʉya wiigue ĩgʉ̃rẽ ããrĩdorebiridea wiigue nímakʉ̃ ĩãrãkoa. Iripoegue Marĩpʉya kerere weredupuyudi Daniel ĩgʉ̃rẽ gojadi ããrĩmí. Ĩgʉ̃ gojadeare buegʉno, pémasĩburo. Ãsũ ãrĩ gojadi ããrĩmí: “Iro ĩgʉ̃ nímakʉ̃ ĩãrã, Judea nikũgue ããrĩrã́ buurígue ũmaduriburo”. 15 Irasũ waaripoere masakare ñerõ waarokoa. Sugʉ ĩgʉ̃ya wii wekague ããrĩgṹ̶ wii poekague ĩgʉ̃yare ãĩgʉ̃ ñajãbirikõãburo. 16 Sugʉ ĩgʉ̃ya pooerigue ããrĩgṹ̶de ĩgʉ̃ya suríre wiigue ãĩgʉ̃ dujáabirikõãburo. 17 Irasũ waarínʉrĩrẽ nijĩpagosã nome, gajerã ĩgʉ̃sã pũrã mirĩrãgã oparã nomede bʉro ñerõ tarirãkuma. 18 Irasirirã Marĩpʉre ãsũ ãrĩ sẽrẽka: “Puibʉ ããrĩmakʉ̃, irasũ waabirikõãburo”, ãrĩ sẽrẽka! 19 ’Irasũ waarínʉrĩrẽ masaka ñerõ tarirãkuma. Marĩpʉ i ʉ̃mʉrẽ iripʉroridero pʉrʉre masaka ñerõ taridero nemorõ ñerõ tarirãkuma. I ĩgʉ̃sãrẽ ñerõ waaburi neõ dupaturi irasũ waanemobirikoa. 20 Irasirigʉ Marĩpʉ masakare i ñerõ waaríre: “Yoaripoe waabirikõãburo”, ãrĩgʉkumi. Ĩgʉ̃ irasiribirimakʉ̃, neõ sugʉ masakʉ taribiribokumi. Irasirigʉ ĩgʉ̃ beyenerãrẽ bopoñasĩã, ĩgʉ̃sãrẽ ñerõ waaríre: “Iropãta waaburo”, ãrĩgʉkumi. 21 ’Irasũ ñerõ waaripoere gajerã mʉsãrẽ: “Ĩãka! Õõta Cristo ããrĩ́mi”, o “Sõõ ããrãmi Cristo”, ãrĩmakʉ̃ pérã, bʉremubirikõãka! 22 Wárã ãrĩgatorikʉrã aarirãkuma. Surãyeri: “Yʉ Marĩpʉ iriudi Cristo ããrã”, o “Marĩpʉya kerere weredupuyurimasã ããrã”, ãrĩrãkuma. Irasirirã masakare ĩgʉ̃sã ãrĩgatorire bʉremudorerã, wári gajino iri ĩmurãkuma. Irasirikererã, Marĩpʉ beyenerãrẽ ĩgʉ̃rẽ bʉremuduúmakʉ̃ irimasĩbirikuma. 23 Iri irasũ waaburi dupuyuro mʉsãrẽ i ããrĩpererire weresiáa. Irasirirã õãrõ pémasĩka! ãrĩ wereyupʉ Jesús ĩgʉ̃ buerãrẽ. 24 Jesús ãsũ ãrĩ werenemoyupʉ ĩgʉ̃sãrẽ: —Irasũ ñerõ waarínʉrĩ pʉrʉ, abe ʉ̃mʉmʉ naĩtĩãkõãgʉkumi. Ñamimʉde boyonemobirikumi. 25 Neñukã ʉ̃mʉgasigue ããrĩrã́ yuridijarirãkuma. Ũ̶marõgue marã turarãde naradari merã béosũrãkuma. 26 Irasũ waaripoere masaka yʉ ããrĩpererã tĩ́gʉ̃, bʉro turari merã, gosewasiriri merã mikãyebogue i nikũguere dupaturi aarimakʉ̃ ĩãrãkuma. 27 Yʉre wereboerãrẽ ããrĩperero i nikũguere iriugʉra. Irasirirã yaarãrẽ Marĩpʉ beyenerãrẽ ããrĩpererogue ããrĩrã́rẽ yʉ pʉrogue neeõrãkuma. 28 ’Ire mʉsã masĩburo, ãrĩgʉ̃, higueragʉ keori merã weregʉra. Irigʉ pũ maamamakʉ̃ ĩãrã: “Bojori waaburo mérõgã dʉyáa”, ãrĩ masĩa. 29 Irigʉ waarósũta i ããrĩpereri yʉ ãrĩrĩ irasũ waamakʉ̃ ĩãrã: “Marĩpʉ iriudi dupaturi aariburo mérõgã dʉyáa”, ãrĩ masĩrãkoa. 30 Diayeta mʉsãrẽ werea. I ããrĩpereri yʉ ãrĩrĩ, dapora marã ĩgʉ̃sã boapereburo dupuyuro irasũ waarokoa. 31 Ũ̶mʉgasi, i nikũde pereakõãrokoa. Yʉ werenírĩ gapʉ neõ perebirikoa. Ããrĩpereri yʉ mʉsãrẽ ãrĩrõsũta waayuwarikʉrokoa. 32 ’Yʉ dupaturi aariburinʉrẽ, iri horare neõ sugʉ masĩbemi. Marĩpʉre wereboerã ʉ̃mʉgasigue ããrĩrã́de masĩbema. Yʉ Marĩpʉ magʉ̃de masĩbea. Yʉpʉ sugʉta masĩmi. 33 ’Mʉsãde yʉ aariburinʉrẽ masĩbea. Irasirirã õãrõ pémasĩrĩ merã yúka! “Gʉare iritamuka!” ãrĩ sẽrẽka Marĩpʉre! 34 I keori merã mʉsãrẽ weregʉra. Wii opʉ yoarogue gãmeñajãgʉ̃ waaburi dupuyuro ĩgʉ̃rẽ moãboerãrẽ ĩgʉ̃ya wiire koredorekumi. Surãyerire ĩgʉ̃ moãrĩrẽ píkumi. Gajigʉre wii disipʉro koredorekumi, ĩgʉ̃ dujariburire õãrõ yúdoregʉ. 35 Irasiri odo, waakõãkumi. Ĩgʉ̃rẽ moãboerã gapʉ ĩgʉ̃ dujariburinʉrẽ neõ masĩbirikuma. Ñamika, o ñami deko, ãgãbo wereripoe, o boyoripoe aaribokumi. Ĩgʉ̃sã õãrõ yúbirimakʉ̃, ĩgʉ̃ gũñaña marĩrõ aarigú̶, ĩgʉ̃sãrẽ kãrĩrãrẽ bokajagʉkumi. Wii opʉre moãboerã ĩgʉ̃ dujariburinʉrẽ ĩgʉ̃sã masĩbiriderosũta mʉsãde yʉ dupaturi aariburinʉrẽ masĩbea. 36 Gũñaña marĩrõ yʉ aariburire masĩrã, yʉre õãrõ pémasĩrĩ merã yúka! Sugʉ kãrĩgʉ̃ irirosũ ããrĩgṹ̶ yʉre õãrõ yúbirikumi. Ĩgʉ̃ irirosũ ããrĩbirikõãka! 37 Yʉ mʉsãrẽ ãrĩrĩrẽ ããrĩpererãrẽ ãrĩgʉra. Õãrõ pémasĩrĩ merã yúka! ãrĩ wereyupʉ Jesús ĩgʉ̃ buerãrẽ.

Marcos 14

1 Penʉ pascua bosenʉ, judío masaka pã́ wemasãrĩ morẽña marĩrĩ baari bosenʉ dʉyaripoe paía oparã, Moisés gojadeare buerimasã nerẽñurã. Jesúre ãrĩgatori merã ĩgʉ̃sã ĩgʉ̃rẽ ñeã, wẽjẽburire ãmuñurã. 2 Irire ãmurã́, ãsũ ãrĩñurã: —I bosenʉ ããrĩmakʉ̃ ĩgʉ̃rẽ ñeãbirikõãrã! Masaka marĩ merã guarã, marĩrẽ gainí turibokuma, ãrĩñurã. 3 Jesús Betania wãĩkʉri makãgue, Simón kãmi boadiya wiigue ããrĩyupʉ. Ĩgʉ̃ iri wiigue ããrĩrã́ merã baa doaníripoe sugo nomeõ suru sʉ̃rõdiru opago Jesús pʉro ejanʉgãyupo. Igo opadiru “alabastro” wãĩkʉri ʉ̃tãye merã iridiru, sʉ̃rõrĩ “nardo” wãĩkʉri wajapari opadiru ããrĩyuro. Irirure tũpã, Jesúya dipurure piupeoyupo. 4 Gajerã iri wiigue ããrĩrã́ igo irasirimakʉ̃ ĩãrã, gua, ãsũ ãrĩ gãme wereníñurã: —¿Nasirigo iri sʉ̃rõrĩrẽ irasiriwasiribéokõãrĩ? 5 Igo irire duamakʉ̃, trescientos niyeru tiri su bojori moã wajataropã wiriboakuyo. Iri waja merã boporãrẽ iritamuboakumo, ãrĩñurã. Igo irasiririre suyubiriñurã. 6 Jesús gapʉ ĩgʉ̃sãrẽ ãrĩyupʉ: —Igore garibobirikõãka! ¿Nasirirã igore garibori? Igo yʉre õãrĩrẽ yámo. 7 Boporã mʉsã watopeguere ããrĩníkõãrãkuma. Irasirirã ĩgʉ̃sãrẽ iritamudʉarã iritamumasĩa. Yʉ tamerãrẽ mʉsã merã ããrĩnímakʉ̃ ĩãbirikoa. 8 Igo õãrõ iridʉaro bokatĩũrõ yʉre õãrõ iriamo. Yaa dupʉre masãgobegue ĩgʉ̃sã píburi dupuyuro ãmuyugo, yʉre sʉ̃rõrĩ piupeosiamo. 9 Diayeta mʉsãrẽ werea. Marĩpʉ masakare tauri kerere wererã ããrĩperero i ʉ̃mʉgue waagorenarã, igo yʉre irideadere gajerãrẽ wererãkuma, igore gũñaburo, ãrĩrã, ãrĩyupʉ Jesús. 10 Pʉrʉ Judas Iscariote wãĩkʉgʉ sugʉ Jesús buerã pe mojõma pere su gubu peru pẽrẽbejarã watopemʉ paía oparã pʉrogue waa, ĩgʉ̃ Jesúre ĩgʉ̃sãguere ĩgʉ̃rẽ ĩmuburire wereníyupʉ. 11 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pérã, ʉsʉyari merã: “Ĩgʉ̃rẽ mʉ gʉare ĩmumakʉ̃, niyeru mʉrẽ wajarirãkoa”, ãrĩñurã. Irasirigʉ Judas: “¿Naásũ ããrĩmakʉ̃ ĩgʉ̃sãrẽ yʉ Jesúre wiamakʉ̃ õãkuri?” ãrĩ gũñayupʉ. 12 Pʉrʉ judío masaka pã́ wemasãrĩ morẽña marĩrĩ baari bosenʉ pʉroririnʉ ããrĩmakʉ̃, Marĩpʉ ĩũrõ oveja majĩrãrẽ wẽjẽ baañurã. Irinʉta Jesús buerã ĩgʉ̃rẽ ãsũ ãrĩ sẽrẽñañurã: —¿Noógue mʉ pascua bosenʉ baaburire ãmumakʉ̃ gããmekuri? ãrĩñurã. 13 Ĩgʉ̃sã irasũ ãrĩmakʉ̃ pé, Jesús ĩgʉ̃ buerã pẽrãrẽ ãsũ ãrĩ iriuyupʉ: —Jerusalẽ́gue waaka! Irogue sugʉ dekosoro kõãwãgãgʉ̃ mʉsãrẽ bokatĩrĩgʉkumi. Ĩgʉ̃rẽ tʉyaka! 14 Ĩgʉ̃, wiigue ñajãmakʉ̃, iri wii opʉre: “Gʉare buegʉ, ãsũ ãrĩ sẽrẽñadoreami: ‘¿Dií taribugue yʉ buerã merã i pascua bosenʉrẽ baagʉkuri?’ ãrãmi”, ãrĩka! 15 Mʉsã irasũ ãrĩmakʉ̃ pé, wári taribu ʉ̃marõgue ãmuadea taribuguere ĩmugʉkumi. Irogue marĩ baaburire ãmuka! ãrĩyupʉ Jesús. 16 Irasirirã iri makãgue waa, irogue eja, Jesús wereaderosũta bokaja, pascua bosenʉ baaburire ãmuñurã. 17 Pʉrʉ naĩmejãripoe Jesús ĩgʉ̃ buerã pe mojõma pere su gubu peru pẽrẽbejarã merã iri taribugue baagʉ ejayupʉ. 18 Ĩgʉ̃sã baa doaníripoe Jesús ĩgʉ̃sãrẽ ãrĩyupʉ: —Diayeta mʉsãrẽ werea. Sugʉ mʉsã watopemʉ yʉ merã baa doanígʉ̃ta yʉre wẽjẽdʉarãguere yʉre ĩmugʉkumi, ãrĩyupʉ. 19 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pérã, bʉro bʉjawereri merã sugʉno dita ĩgʉ̃rẽ sẽrẽñayoñurã: —¿Yʉ ããrĩ́rĩ mʉrẽ ĩmubu? ãrĩñurã. Gajerãde irasũ dita ããrĩñurã. 20 Jesús ĩgʉ̃sãrẽ yʉjʉyupʉ: —Sugʉ mʉsã pe mojõma pere su gubu peru pẽrẽbejarã watopemʉ yʉ merã baagʉta ããrĩ́mi. 21 Marĩpʉya werenírĩ gojadea pũgue gojaderosũta yʉre ããrĩpererã tĩ́gʉ̃rẽ waaró yáa. Yʉre ĩmubu gapʉre ñetariro waarokoa. Ĩgʉ̃ deyoabirimakʉ̃ õãboyo, ãrĩyupʉ. 22 Jesús, ĩgʉ̃sã baaripoe pã́rẽ ãĩ, Marĩpʉre: “Mʉrẽ ʉsʉyari sĩa”, ãrĩ, pea, ĩgʉ̃sãrẽ ãsũ ãrĩ guereyupʉ: —Ire baaka! Yaa dupʉ ããrã, ãrĩyupʉ. 23 Pʉrʉ iiríripare ãĩ, Marĩpʉre: “Mʉrẽ ʉsʉyari sĩa”, ãrĩ, ĩgʉ̃sãrẽ iripare sĩyupʉ. Irasirirã ããrĩpererã iiríñurã. 24 Ĩgʉ̃sãrẽ ãsũ ãrĩyupʉ: —I yaa dí ããrã. Yʉ masakare boabosagʉ yaa dí béori merã wárãrẽ Yʉpʉ: “Ĩgʉ̃sãrẽ õãrõ irigʉra”, ãrĩdeare iriyuwarikʉgʉkoa. 25 Diayeta mʉsãrẽ werea. Igui dekore marĩ dapora iirírosũ yʉ dupaturi neõ iirínemobirikoa. Pʉrʉ Yʉpʉ ĩgʉ̃yarãrẽ dorerogue mʉsã merã maama igui dekore iirígʉkoa, ãrĩyupʉ Jesús ĩgʉ̃ buerãrẽ. 26 Pʉrʉ Marĩpʉre bayapeo odo, Olivos wãĩkʉri buúrugue waakõãñurã doja. 27 Irogue Jesús ĩgʉ̃sãrẽ ãrĩyupʉ: —Mʉsã ããrĩpererã gũñaturaro marĩrõ yʉre béowãgãpereakõãrãkoa. Mʉsã irasiriburire Marĩpʉya werenírĩ gojadea pũgue ãsũ ãrĩ gojasũdero ããrĩbú̶: Yʉ oveja koregʉre wẽjẽmakʉ̃ irigʉkoa. Irasirimakʉ̃, ĩgʉ̃yarã oveja ũmawasiriakõãrãkuma, ãrĩ gojasũdero ããrĩbú̶. 28 Yʉ boadigue masãdero pʉrʉ, mʉsã dupuyuro Galileague waadupuyugʉkoa, ãrĩyupʉ. 29 Pedro gapʉ Jesúre ãrĩyupʉ: —Ĩgʉ̃sã ããrĩpererã mʉrẽ béowãgãkerepʉrʉ, yʉ gapʉ mʉrẽ neõ béowãgãbirikoa, ãrĩyupʉ. 30 Jesús ĩgʉ̃rẽ yʉjʉyupʉ: —Mʉrẽ diayeta werea. Dapagã ñami ãgãbo pea wereburi dupuyuro mʉ yʉre masĩkeregʉ ʉrea gajerãrẽ: “Masĩbea”, ãrĩgatogʉkoa, ãrĩyupʉ. 31 Pedro ĩgʉ̃rẽ ãrĩyupʉ: —Yʉ mʉ merã boabu ããrĩkeregʉ: “Masĩbea”, ãrĩgatobirikoa, ãrĩyupʉ. Ããrĩpererã ĩgʉ̃ buerã Pedro ãrĩrõsũ dita ãrĩñurã. 32 Pʉrʉ Getsemaní wãĩkʉrogue ejañurã. Irogue Jesús ĩgʉ̃ buerãrẽ: —Õõta doaka mʉsã dapa! Marĩpʉre sẽrẽgʉ̃ waagú̶ yáa, ãrĩyupʉ. 33 Irasũ ãrĩ odo, Pedro, Santiago, Juãrẽ siiuwãgãyupʉ. Ĩgʉ̃ bʉro gũñarikʉ, bʉjawereyupʉ. 34 Ĩgʉ̃sãrẽ ãrĩyupʉ: —Bʉro bʉjawereri merã kõmoma goero péñakoa. Kãrĩmerãta õõ doa yúka! ãrĩyupʉ. 35 Irasũ ãrĩ odo, yoaweyaro waanemo, yebague moomejãja, Marĩpʉre ãsũ ãrĩ sẽrẽyupʉ: —Aʉ, ããrĩpererire irimasĩa mʉ. I yʉ ñerõ tariburire taudʉagʉ tauka! Yʉ irasũ ãrĩkerepʉrʉ, yʉ gããmerõsũ iribirikõãka! Mʉ gããmerõsũ gapʉ yʉre waaburo, ãrĩyupʉ. 37 Pʉrʉ ĩgʉ̃sã pʉrogue ejagʉ, ĩgʉ̃sã kãrĩrãrẽ bokajayupʉ. Pedrore ãrĩyupʉ: —Simón, ¿kãrĩgʉ̃ yári? ¿Nasirigʉ su horanogora yʉre kãrĩbita yúmasĩberi? 38 Kãrĩmerãta! Marĩpʉre sẽrẽka, wãtĩ ãrĩmesãrĩrẽ iribokoa, ãrĩrã! Mʉsã gũñarĩ merã õãrĩrẽ iridʉadáa. Irire iridʉakererã, bokatĩũbea, ãrĩyupʉ. 39 Irasũ ãrĩ odo, Marĩpʉre ĩgʉ̃ sẽrẽaderosũta dupaturi sẽrẽgʉ̃ waayupʉ doja. 40 Dupaturi ĩgʉ̃sã pʉro ejagʉ, kãrĩrãrẽta bokajayupʉ doja. Ĩgʉ̃sãrẽ wʉja pũrĩtariyuro. Irasirirã, naásũ ãrĩ yʉjʉmasĩbiriñurã. 41 Ʉreagora kãrĩrãrẽ bokajagʉ, Jesús ĩgʉ̃sãrẽ ãrĩyupʉ: —Siuñajã, kãrĩka pama! Iropãta ejáa. Yʉre ããrĩpererã tĩ́gʉ̃rẽ ñerãguere wiari hora ejasiáa. 42 Wãgãnʉgãka! Náka, waarã́! Yʉre wẽjẽdʉarãguere yʉre ĩmubu aarisiami, ãrĩyupʉ Jesús. 43 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩ wereripoe Judas, Jesús buerã pe mojõma pere su gubu peru pẽrẽbejarã watopemʉ ããrãdi ejayupʉ. Wárã masaka sareri majĩrĩ, yukʉ dʉkari opanerã Jesús pʉrore ĩgʉ̃ merã ejañurã. Ĩgʉ̃sã paía oparã, Moisés gojadeare buerimasã, judío masaka mʉrã iriuanerã ããrĩñurã. 44 Ĩgʉ̃sã Jesús pʉro ejaburi dupuyuro Judas ĩgʉ̃sãrẽ ãsũ ãrĩ weredi ããrĩmí: “Yʉ ĩgʉ̃ya wayupãrãrẽ mimigʉ̃ta ããrĩgʉkumi. Ĩgʉ̃rẽ ñeã, õãrõ sia, ãĩaka!” ãrĩdi ããrĩmí. 45 Judas, Jesús pʉro ejagʉta: “Gʉare buegʉ”, ãrĩ, ĩgʉ̃ya wayupãrãrẽ mimiyupʉ. 46 Ĩgʉ̃ mimimakʉ̃ ĩãrã, Judas merã aaranerã Jesúre turaro merã ñeãwãgãñurã. 47 Sugʉ Jesús buegʉ gapʉ paía opʉre moãboegʉre sareri majĩ merã ĩgʉ̃ya gãmipũrẽ dititá dijukõãyupʉ. 48 Jesús gapʉ ĩgʉ̃sãrẽ ãrĩyupʉ: —¿Nasirirã sareri majĩrĩ merã, yukʉ dʉkari merã sugʉ yajarimasʉ̃rẽ ñeãrã aarirã́ irirosũ yʉre ñeãrã aaríri? 49 Ũ̶mʉrikʉ Marĩpʉya wiigue mʉsã watopegue buebʉ. Iroguere mʉsã yʉre neõ ñeãbiribʉ. Mʉsã irasiriri Marĩpʉya werenírĩ gojadea pũgue gojaderosũta waaró yáa yʉre, ãrĩyupʉ Jesús. 50 Jesúre ñeãmakʉ̃ ĩãrã, ããrĩpererã ĩgʉ̃ buerã sugʉreta ũmaweonúwãgãkõãñurã. 51 Sugʉ maamʉ ĩgʉ̃ õmasiariñe merã dita Jesúre tʉyayupʉ. Ĩgʉ̃dere ñeãkõãñurã. 52 Ĩgʉ̃sã ĩgʉ̃rẽ ñeãmakʉ̃, ĩgʉ̃ õmasiariñerẽ meépí, surí marĩgʉ̃ ũmaduriwãgãkõãyupʉ. 53 Pʉrʉ Jesúre paía opʉ pʉrogue ãĩjañurã. Iroguere paía oparã, Moisés gojadeare buerimasã, judío masaka mʉrã ããrĩpererã nerẽñurã. 54 Pedro gapʉ yoaweyaro Jesúre tʉyañajãa, paía opʉya wii disipʉro ñajãrõma yebague eja, Marĩpʉya wiire korerã surara merã peame tʉro sũma doaníyupʉ. 55 Paía oparã, judío masaka mʉrã, ããrĩpererã irogue nerẽanerã Jesúre ãrĩgatori merã weresãmurãrẽ ãmarã́ iriñurã ĩgʉ̃rẽ wẽjẽmurã. Irasirikererã, bokabiriñurã. 56 Wárã gajerã ãrĩgatori merã Jesúre weresãkerepʉrʉ, keoro ejabiriyuro. 57 Gajerãde wãgãnʉgãja, ãrĩgatori merã ãsũ ãrĩ weresãñurã: 58 —Gʉa, ĩgʉ̃ ãsũ ãrĩmakʉ̃ pébʉ: “Marĩpʉya wii masaka iridea wiire béokõãgʉra. Pʉrʉ ʉrenʉ waaró merã gaji wii, masaka iribiri wiire irigʉra”, ãrĩmi, ãrĩñurã. 59 Ĩgʉ̃sã irasũ ãrĩrĩde keoro ejabiriyuro. 60 Irasirigʉ paía opʉ ĩgʉ̃sã watopegue wãgãnʉgãja, Jesúre sẽrẽñayupʉ: —¿Ĩgʉ̃sãrẽ yʉjʉberi mʉ? ¿Nasirirã mʉrẽ irasũ ãrĩ weresãrĩ? ãrĩyupʉ. 61 Jesús gapʉ yʉjʉbiriyupʉ. Ĩgʉ̃ yʉjʉbirimakʉ̃ ĩã, paía opʉ dupaturi sẽrẽñayupʉ doja: —¿Mʉ Marĩpʉ õãtarigʉ magʉ̃ Cristota ããrĩ́rĩ? 62 Jesús ĩgʉ̃rẽ ãrĩyupʉ: —Yʉ ĩgʉ̃ta ããrã. Yʉ ããrĩpererã tĩ́gʉ̃rẽ Yʉpʉ turagʉ diaye gapʉ doamakʉ̃ ĩãrãkoa. Ũ̶mʉgasima mikãyebori weka yʉ aarimakʉ̃dere ĩãrãkoa, ãrĩyupʉ Jesús. 63 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pégʉ, paía opʉ ĩgʉ̃ guarire ĩmugʉ̃, ĩgʉ̃ya surírore tʉ̃ãyegue, ãsũ ãrĩyupʉ: —¿Nasirimurã gajerã ĩgʉ̃rẽ weresãrĩrẽ pénemobokuri marĩ? 64 Mʉsã, ĩgʉ̃ basita Marĩpʉre ñerõ ãrĩrĩrẽ pésiáa. ¿Naásũ gũñarĩ? ãrĩyupʉ. Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pérã, ããrĩpererã ãsũ ãrĩñurã: —Marĩpʉre ĩgʉ̃ ñerõ ãrĩrĩ waja boaburo, ãrĩñurã. 65 Irasirirã surãyeri Jesúre síku eotú, suríro gasiro merã ĩgʉ̃ya koyere siabiato, ĩgʉ̃rẽ pá: —“¿Noã mʉrẽ pári?” ãrĩbokaka! ãrĩñurã. Marĩpʉya wiire korerã Jesúre ãĩa, ĩgʉ̃ya diapure bʉro pánañurã. 66 Pedro gapʉ paía opʉya wii disipʉro ñajãrõma yebague doaníyupʉ. Iro ĩgʉ̃ doaripoe sugo nomeõ paía opʉre moãboego ejayupo. 67 Ĩgʉ̃ peame tʉro sũma doanímakʉ̃ ĩãgõ, ĩgʉ̃rẽ ãsũ ãrĩyupo: —Mʉde Jesús Nazaretmʉ merã ããrĩdita ããrã, ãrĩyupo. 68 Pedro ãrĩgatori merã ãsũ ãrĩ yʉjʉyupʉ igore: —Ĩgʉ̃rẽ masĩbea. Mʉ irasũ ãrĩrĩrẽ pémasĩbirikoa yʉ, ãrĩyupʉ. Irasũ ãrĩ, iri wii tʉroma sãrĩrõ disipʉrogue wiriaripoeta ãgãbo wereyupʉ. 69 Moãboego Pedrore dupaturi ĩã, iro ããrĩrã́rẽ ãrĩyupo doja: —Ĩĩ, Jesús merãmʉta ããrĩ́mi, ãrĩyupo. 70 Pedro dupaturi igore ãrĩgatoyupʉ doja: —Ããrĩbea yʉ, ãrĩyupʉ. Mérõgã pʉrʉta iro ããrĩrã́ Pedrore ãrĩñurã doja: —Mʉ diayeta Jesús buerã merãmʉta ããrã. Mʉ Galileamʉta ããrã. Pémasĩrõta ĩgʉ̃sã irirosũ werenía, ãrĩñurã. 71 Ĩgʉ̃sã irasũ ãrĩmakʉ̃, Pedro ãrĩyupʉ: —Marĩpʉ péuro diayeta werea. Yʉ mʉsãrẽ diaye werebirimakʉ̃, Marĩpʉ yʉre wajamoãburo. Yʉ mʉsã werenígʉ̃rẽ masĩbea, ãrĩyupʉ. 72 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩripoeta dupaturi ãgãbo wereyupʉ. Pedro, ãgãbo weremakʉ̃ pégʉ, Jesús ĩgʉ̃rẽ: “Ãgãbo pea wereburo dupuyuro mʉ yʉre masĩkeregʉ, ʉrea: ‘Masĩbea’, ãrĩgatogʉkoa”, ãrãdeare gũñaboka, bʉro oreyupʉ.

Marcos 15

1 Boyodujimejãripoe ããrĩpererã judío masaka oparã, paía oparã, mʉrã, Moisés gojadeare buerimasã nerẽ: “¿Nasirirãkuri marĩ Jesúre?” ãrĩ wereníñurã. Werení odo, ĩgʉ̃rẽ sia, ãĩwãgã, Pilatore wiañurã. 2 Pilato Jesúre sẽrẽñayupʉ: —¿Mʉta ããrĩ́rĩ judío masaka Opʉ? ãrĩyupʉ. —Mʉ ãrĩrõsũta ĩgʉ̃ta ããrã, ãrĩ yʉjʉyupʉ Jesús. 3 Paía oparã Jesúre: “Ĩĩ ñerõ iridi ããrĩ́mi”, ãrĩ, wári weresãñurã. 4 Ĩgʉ̃sã irasũ ãrĩmakʉ̃ pégʉ, Pilato dupaturi Jesúre ãsũ ãrĩ sẽrẽñayupʉ: —¿Neõ yʉjʉberi? Péka! Ĩgʉ̃sã mʉrẽ wári weresãrã yáma, ãrĩyupʉ. 5 Jesús gapʉ neõ yʉjʉbiriyupʉ. Irasirigʉ Pilato ĩãgʉkakõãyupʉ. 6 Bojorikʉ pascua bosenʉ ããrĩmakʉ̃, Pilato sugʉ peresugue ããrĩgṹ̶rẽ masaka wiudoregʉre wiunayupʉ. 7 Iripoere Barrabás wãĩkʉgʉ gajerã romano marã oparãrẽ béodʉarã masakare wẽjẽnerã merã peresugue ããrĩyupʉ. 8 Iri bosenʉ ããrĩmakʉ̃, Pilato pʉrogue wárã masaka nerẽ: —Mʉ bojorikʉ irinarõsũta irika doja! ãrĩ sẽrẽñurã. 9 Pilato ĩgʉ̃sãrẽ yʉjʉyupʉ: —¿Mʉsã judío masaka Opʉre yʉ wiumakʉ̃ gããmerĩ? ãrĩyupʉ. 10 Pilato, paía oparã Jesúre ĩãturisĩã, ĩgʉ̃sã ĩgʉ̃rẽ wiamakʉ̃ masĩgʉ̃, irasũ ãrĩyupʉ. 11 Paía oparã gapʉ masakare: “Barrabáre wiuka!” ãrĩ gainídoreñurã. 12 Ĩgʉ̃sã irasũ ãrĩmakʉ̃ pé, Pilato ĩgʉ̃sãrẽ sẽrẽñayupʉ: —Mʉsã judío masaka Opʉ, ãrĩgʉ̃ merã gapʉre, ¿nasirimakʉ̃ gããmekuri? 13 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃, bʉro gainírĩ merã: —Curusague pábiatú wẽjẽka ĩgʉ̃rẽ! ãrĩñurã. 14 Pilato ĩgʉ̃sãrẽ ãrĩyupʉ: —¿Ñeéno ñerĩrẽ iriari ĩgʉ̃, mʉsã irasũ ãrĩmakʉ̃? Ĩgʉ̃sã gapʉ dupaturi: —Curusague pábiatú wẽjẽka ĩgʉ̃rẽ! ãrĩ gainíñurã. 15 Irasirigʉ Pilato ĩgʉ̃sã ĩgʉ̃ merã õãrõ dujamakʉ̃ iridʉagʉ, ĩgʉ̃sã gããmerõsũta Barrabáre wiuyupʉ. Jesús gapʉre tãrãdore, pʉrʉ surarare wiayupʉ, ĩgʉ̃rẽ curusague pábiatúdoregʉ. 16 Irasirirã surara Jesúre Pilatoya wii disipʉroma yebague ãĩjañurã. Irogue ããrĩpererã surarare Jesús pʉro neeõñurã. 17 Pʉrʉ suríro bʉro diiariñerẽ ĩgʉ̃rẽ sãñurã. Ĩgʉ̃ya dipurure pora bero ĩgʉ̃sã iriadea berore peoñurã. 18 Pʉrʉ: “Bʉremurã aarika judío masaka Opʉre!” ãrĩ gainíñurã. 19 Ĩgʉ̃ya dipurure yukʉ dʉka merã pá, ĩgʉ̃rẽ síku eotúbiranañurã. Ĩgʉ̃rẽ bʉridarã ñadʉkʉpuri merã ejamejãjanañurã. 20 Pʉrʉ irasiri bʉrida odo, suríro diiariñerẽ túwea, ĩgʉ̃ya surírore sãñurã doja. Irasiri odo, ĩgʉ̃rẽ curusague pábiatú wẽjẽmurã ãĩãkõãñurã. 21 Ĩgʉ̃rẽ ãĩãrã, sugʉ Cirenemʉ Simón wãĩkʉgʉre pooegue ããrãdi dujarigʉre bokatĩrĩñurã. Ĩgʉ̃ Alejandro, Rufo wãĩkʉrã pagʉ ããrĩyupʉ. Ĩgʉ̃rẽ bokatĩrĩ, Jesús kõãdea curusare kõãdoreñurã. 22 Gólgota wãĩkʉrogue Jesúre ãĩjañurã. “Gólgota”, ãrĩrõ: “Masakʉ dipuru boaweadea pero”, ãrĩdʉaro yáa. 23 Irogue eja, Jesúre igui deko mirra wãĩkʉri merã morẽadeare tĩãdiñurã. Jesús gapʉ iiríbiriyupʉ. 24 Pʉrʉ irogue ñamigãgã nueve hora ããrĩmakʉ̃ Jesúre curusague pábiatú ãĩwãgãnúkõãñurã pama. Odo, ĩgʉ̃ya suríre: “¿Noãrẽ dujarokuri?” ãrĩboka birañurã, irire ĩgʉ̃sã basi gãme dʉkawamurã. 26 “Ĩĩ ãsũ iridea waja boami”, ãrĩrã: “Ĩĩta judío masaka Opʉ ããrĩ́mi”, ãrĩ gojadea majĩrẽ curusague ĩgʉ̃ weka pábiatúñurã. 27 Jesús merã pẽrã yajarikʉrãrẽ gaji curusarigue pábiatú ãĩwãgũnúñurã. Sugʉre ĩgʉ̃ diaye gapʉ, gajigʉre kúgapʉ pábiatú ãĩwãgũnúñurã. 28 Jesúre ĩgʉ̃sã irasirimakʉ̃, Marĩpʉya werenírĩ gojadea pũgue gojaderosũta waayuro: “Ĩgʉ̃ ñerĩ irigʉ irirosũ ñerã merã wẽjẽsũgʉkumi”, ãrĩ gojasũdero ããrĩbú̶. 29 Masaka irogue ããrĩrã́ Jesús pʉro ejanʉgãja, bʉridari merã ĩgʉ̃rẽ ĩgʉ̃sãya dipure sagui, ñerõ wereníñurã. —Jʉ̃ṹ̶, mʉ Marĩpʉya wiire béo, pʉrʉ ʉrenʉ waaró merãta iri wiire dupaturi iri odogʉkoa, ãrĩ wereníbʉ. 30 Irasirigʉ mʉ basi tauka! Curusague merã dijarika! ãrĩñurã. 31 Paía oparã, Moisés gojadeare buerimasãde ĩgʉ̃rẽ ãsũ ãrĩ bʉridañurã: —Gajerã gapʉre taumi. Ĩgʉ̃ basi gapʉ taumasĩbemi. 32 Diayeta Cristo, Israel bumarã Opʉ ããrĩgṹ̶, curusague merã ĩgʉ̃ dijarimakʉ̃ ĩãrã, marĩ ĩgʉ̃rẽ bʉremurãkoa, ãrĩ bʉridañurã. Ĩgʉ̃ merã pábiatú ãĩwãgũnúsũanerãde irasũta ãrĩ bʉridañurã. 33 Goeripoe ããrĩmakʉ̃, i nikũ ããrĩpererogue naĩtĩãkõãyuro. Ʉre hora gora naĩtĩãyuro. 34 Ʉre hora ejamakʉ̃ta Jesús bʉro gainíyupʉ: —Eloi, Eloi, ¿lama sabactani? ãrĩyupʉ. Irasũ ãrĩgʉ̃: “Yʉ Opʉ, yʉ Opʉ ¿nasirigʉ yʉre béori mʉ?” ãrĩgʉ̃ iriyupʉ. 35 Surãyeri iro ããrĩrã́, ĩgʉ̃ irasũ ãrĩ gainímakʉ̃ pérã: —Péka! Marĩpʉya kerere weredupuyudire Elíare siiugʉ yámi, ãrĩñurã. 36 Sugʉ ĩgʉ̃sã merãmʉ ũmawãgã, igui deko piari yosadea yʉsʉre yukʉ yuwague siatú, Jesúre iiríburo, ãrĩgʉ̃ soemuúyupʉ. Irasũ soemuúgʉ̃, ãsũ ãrĩyupʉ: —Ĩãñarã marĩ, ĩgʉ̃ curusague ããrĩgṹ̶rẽ Elías ãĩdijugʉ aarimakʉ̃, ãrĩyupʉ. 37 Jesús bʉro gainí, kõmoakõãyupʉ. 38 Ĩgʉ̃ kõmomakʉ̃ta Marĩpʉya wii poekama taribu disipʉro kãmutari gasiro ʉ̃marõ gapʉ merã yegue dijari, deko merã yeguesiajayuro. 39 Jesús boamakʉ̃ ĩãgʉ̃, romano surara opʉ: —Ĩĩ diayeta Marĩpʉ magʉ̃ ããrãdañumi, ãrĩyupʉ. 40 Nomede yoaweyarogue Jesúre ĩũníñurã. Ĩgʉ̃sã nome watopeguere María Magdalena ããrĩyupo. Gajego María Santiago, ĩgʉ̃ tĩ́gʉ̃ José pago ããrĩyupo. Gajego Salomé ããrĩyupo. 41 Jesús Galileague ããrĩmakʉ̃, ĩgʉ̃rẽ iritamunerã nome ããrĩñurã. Gajerã nome wárã ããrĩñurã, Jerusalẽ́gue ĩgʉ̃ merã waanerã nome. 42 Naĩmejãripoe ããrĩmakʉ̃, judío masaka siuñajãrĩnʉ ñajãburo dupuyuro José, Arimatea wãĩkʉri makãmʉ Pilato pʉrogue ejayupʉ. Judío masaka oparã watopemʉ ããrĩyupʉ. Ĩgʉ̃ Marĩpʉ ĩgʉ̃yarãrẽ doreburire yúgʉ iriyupʉ. Irasirigʉ güiro marĩrõ Pilato pʉro eja, Jesúya dupʉre yáabu sẽrẽyupʉ. 44 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩ sẽrẽmakʉ̃, Pilato pégʉkakõãyupʉ. Irasirigʉ surara opʉre siiu: —¿Jesús ããrĩrṍta boakõãrĩ? ãrĩ sẽrẽñayupʉ. 45 Surara opʉ ĩgʉ̃rẽ: “Boakõãmi”, ãrĩ yʉjʉmakʉ̃ pégʉ, Pilato Josére Jesúya dupʉre ãĩdijudoreyupʉ. 46 Irasirigʉ José õãrĩ suríro gasiro wajari, Jesúya dupʉre ãĩdiju, iri gasiro merã õmayupʉ. Pʉrʉ su gobe masãgobe ʉ̃tãyegue mádea gobegue píyupʉ. Irasiri odo, iri gobere ʉ̃tã majĩ merã biayupʉ. 47 Ĩgʉ̃ Jesúya dupʉre yáamakʉ̃, María Magdalena, gajego María José pago ĩãñurã.

Marcos 16

1 Judío masaka siuñajãrĩnʉ tariadero pʉrʉ, María Magdalena, gajego María, Santiago pago, gajego Salomé, sʉ̃rõrĩ wajariñurã Jesúya dupʉre piupeomurã. 2 Semana ããrĩpʉroririnʉrẽ ĩgʉ̃sã nome ñamigãgã, abe mʉrĩriripoe Jesúya dupʉre yáadea masãgobegue waañurã. 3 Irogue waarã́: —¿Noã marĩrẽ iri masãgobe biadea ʉ̃tã majĩrẽ tũpãbosarãkuri? ãrĩ wereníwãgãñurã. 4 Irogue ejarã, iri gobere biadea ʉ̃tã majĩ miẽrẽ gajerogue oyamakʉ̃ ĩãñurã. 5 Irasirirã iri gobegue ñajãa, sugʉ maamʉ diayemapãrẽ gapʉ suríro yoaro õãrõ borero sãñadi doamakʉ̃ ĩãñurã. Ĩgʉ̃rẽ ĩãrã, ĩãgʉkakõãñurã. 6 Ĩgʉ̃ gapʉ ĩgʉ̃sãno merẽ ãrĩyupʉ: —Gʉkabirikõãka! Mʉsã Jesús Nazaretmʉrẽ, ĩgʉ̃sã curusague pábiatú wẽjẽadire ãmarã́ yáa. Masãsiami. Õõrẽ mámi. Ĩãka, ĩgʉ̃sã ĩgʉ̃rẽ píaderore! 7 Ĩgʉ̃ buerãrẽ, irasũ ããrĩmakʉ̃ Pedrore wererã waaka! Ĩgʉ̃ mʉsã dupuyuro Galileague waasiami. Irogue mʉsã ĩgʉ̃rẽ ĩãrãkoa ĩgʉ̃ ãrĩderosũta, ãrĩyupʉ. 8 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pé, bʉro gʉka naradari merã waakõãñurã. Bʉro güisĩã, gajerãrẽ ĩgʉ̃sã ĩãdeare werebiriñurã. 9 Jesús semana ããrĩpʉroririnʉ boyoripoe, ĩgʉ̃ masãdero pʉrʉ María Magdalenarẽ deyoapʉroriyupʉ. Igo su mojõma pere gaji mojõ peru pẽrẽbejarã wãtẽãrẽ ĩgʉ̃ béowiusũdeo ããrĩyupo. 10 Jesús igore deyoadero pʉrʉ, ĩgʉ̃ buerãrẽ igo ĩãdeare werego waayupo. Ĩgʉ̃sã bʉro bʉjawereri merã orerã iriñurã. 11 Igo ĩgʉ̃sãrẽ: “Jesús okami, ĩgʉ̃rẽ ĩãbʉ”, ãrĩ wererire pérã, bʉremubiriñurã. 12 Pʉrʉ Jesús gajerã pẽrãrẽ makã tʉrogue waarã́rẽ deyoayupʉ. Ĩgʉ̃ deyoapʉrorigʉ, deyoderosũ deyobiriyupʉ. Irasirirã ĩgʉ̃rẽ ĩãmasĩbiriñurã. 13 Ĩgʉ̃rẽ ĩãmasĩ, pʉrʉ ĩgʉ̃ buerã ããrĩrṍgue waa, Jesús ĩgʉ̃sãrẽ deyoadeare wereñurã. Ĩgʉ̃sãdere bʉremudʉabiriñurã. 14 Jesús ĩgʉ̃ boa, masãdero pʉrʉ, ĩgʉ̃ buerã pe mojõma pere su gubu suru pẽrẽbejarãrẽ ĩgʉ̃sã baa doanírõgue deyoa, ãrĩyupʉ: —¿Nasirirã, yʉ masãdea kerere pékererã, bʉremuberi, ĩgʉ̃sã mʉsãrẽ werekerepʉrʉ? Bʉremurĩ opabea mʉsã, ãrĩyupʉ. 15 Pʉrʉ ĩgʉ̃sãrẽ ãsũ ãrĩyupʉ doja: —Ããrĩpererogue marãrẽ Marĩpʉ masakare tauri kerere wererã waaka! 16 Yʉre bʉremurã, deko merã wãĩyesũrã tausũrãkuma. Yʉre bʉremumerã gapʉ peamegue béosũrãkuma. 17 Yʉre bʉremurã yʉ wãĩ merã, yʉ turaro merã wãtẽãrẽ masakaguere ñajãnerãrẽ béowiurãkuma. Gaji masã ya ĩgʉ̃sã dupuyuro werenímasĩbirideare werenírãkuma. 18 Ãñarẽ ñeãmakʉ̃, ĩgʉ̃sãrẽ ñerõ waabirikoa. Nima iirímakʉ̃dere pũrĩbirikoa. Pũrĩrikʉrãrẽ ĩgʉ̃sãya mojõrĩ merã ñapeomakʉ̃, ĩgʉ̃sãrẽ pũrĩrĩ tarirokoa, ãrĩyupʉ Jesús ĩgʉ̃ buerãrẽ. 19 Marĩ Opʉ Jesús irasũ ãrĩ were odoadero pʉrʉ, Marĩpʉ ĩgʉ̃rẽ ʉ̃mʉgasigue ãĩmʉrĩayupʉ. Irasirigʉ irogue ejagʉ, Marĩpʉ diaye gapʉ eja doayupʉ. 20 Ĩgʉ̃ buerã ĩgʉ̃ masakare tauri kerere ããrĩpererogue wererã waañurã. Ĩgʉ̃sã irasũ weregorenamakʉ̃, marĩ Opʉ Jesús ĩgʉ̃sãrẽ iritamuníkõãyupʉ. Irasirigʉ ĩgʉ̃ turari merã ĩgʉ̃sãrẽ iri ĩmurĩrẽ irimakʉ̃ irinayupʉ, masakare ĩgʉ̃sã wererire: “Diayeta ããrã”, ãrĩ bʉremudoregʉ. Iropãta ããrã.

Lucas 1

1 Opʉ Teófilo, yʉ mʉrẽ õãdorea. Gʉa watopere Jesús irinʉgãdeare ĩãnerã gʉare ĩgʉ̃ya kerere buema. Wárã gajirã, ĩgʉ̃sã gʉare buederosũta keoro gojanʉgãsianerã ããrĩmá. 3 Yʉde ããrĩpereri Jesús irinʉgãdeare masĩpeodʉagʉ, õãrõ buebʉ. Irasirigʉ mʉrẽ gajirã buedeare: “Diayeta ããrã”, ãrĩ masĩburo, ãrĩgʉ̃, irire keoro gojáa. 5 Herodes, Judea nikũ marã opʉ ããrĩripoe sugʉ paí Zacarías wãĩkʉgʉ ããrĩyupʉ. Ĩgʉ̃, paí Abías wãĩkʉgʉya bumʉ ããrĩyupʉ. Ĩgʉ̃ marãpo Isabel wãĩkʉgo, paí Aarón wãĩkʉgʉ parãmeõ ããrĩturiagogue ããrĩyupo. 6 Ĩgʉ̃sã pẽrãgueta Marĩpʉ ĩũrõrẽ diayemarẽ irirã, Moisére doreri pídeadere tarinʉgãbiriñurã. Irasirirã gajirã ĩgʉ̃sãrẽ: “Ñerĩ irirã ããrĩ́ma”, ãrĩmasĩbiriñurã. 7 Isabel pũrã marĩgõno ããrĩyupo. Irasirirã pũrã marĩrãta, muñuakõãñurã. 8 Sunʉ Zacaríaya bumarãrẽ Marĩpʉya wiigue Marĩpʉ ĩũrõ moãrĩ ããrĩyuro. Irasirirã, ĩgʉ̃ paíare iridorederosũta irirã irogue waañurã. 9 Irogue ejadero pʉrʉ, ĩgʉ̃sã paía irinarõsũ Zacaríare sʉ̃rõrĩ soemubure beyebokañurã. Irasirigʉ Zacarías Marĩpʉya wiima taribugue soemugʉ̃ ñajãyupʉ. 10 Ĩgʉ̃ irire soemuripoe iri taribu wirinʉgãrõgue wárã masaka Marĩpʉre sẽrẽrã iriñurã. 11 Ĩgʉ̃ soemuripoe sugʉ Marĩpʉre wereboegʉ sʉ̃rõrĩ soemurõ diaye gapʉ Zacaríare deyoayupʉ. 12 Zacarías ĩgʉ̃rẽ ĩãgʉ̃, ĩãgʉka, nasirimasĩbiriyupʉ. Bʉro güiyupʉ. 13 Ĩgʉ̃ güimakʉ̃ ĩãgʉ̃, Marĩpʉre wereboegʉ gapʉ ãsũ ãrĩyupʉ: —Zacarías, güibirikõãka! Marĩpʉ mʉ sẽrẽrĩrẽ pémi. Mʉ marãpo Isabel sugʉ majĩgʉ̃ pũrãkʉgokumo. Ĩgʉ̃rẽ “Juan” wãĩyeka! 14 Ĩgʉ̃ merã bʉro ʉsʉyagʉkoa. Wárã gajirã ĩgʉ̃ deyoamakʉ̃, ʉsʉyarãkuma. 15 Ĩgʉ̃ Marĩpʉ ĩũrõrẽ ubu ããrĩgṹ̶ meta ããrĩgʉkumi. Igui deko pãmurĩrẽ, siburidere neõ iiríbirikumi. Ĩgʉ̃ deyoaburi dupiyurogueta Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃rẽ opatarisiagʉkumi. 16 Wárã Israel bumarãrẽ Marĩpʉre gũñaduúnerãrẽ dupaturi gũñamakʉ̃ irigʉkumi doja. 17 Marĩ Opʉ aariburi dupiyuro Elías Marĩpʉya kerere weredupiyudi werederosũta Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ turari merã masakare weregʉkumi. Pagʉsãmarã ĩgʉ̃sã pũrã merã õãrõ ããrĩburo, ãrĩgʉ̃; tarinʉgãrĩmasãdere oparã dorerire õãrõ yʉjʉburo, ãrĩgʉ̃, Marĩpʉyare weregʉkumi. Irasirigʉ masaka marĩ Opʉre õãrõ ʉsʉyari merã bokatĩrĩñeãburo, ãrĩgʉ̃, irire weregʉkumi, ãrĩyupʉ Marĩpʉre wereboegʉ Zacaríare. 18 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pégʉ, Zacarías sẽrẽñayupʉ: —¿Nasirigʉ yʉ ire: “Diayeta ããrã”, ãrĩmasĩbukuri? Yʉ bʉgʉrogora ããrã. Yʉ marãpode bú̶ro ããrĩ́mo, ãrĩyupʉ. 19 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pégʉ, ãsũ ãrĩ yʉjʉyupʉ: —Yʉ Marĩpʉre wereboegʉ, Gabriel wãĩkʉgʉ, Marĩpʉ pʉro ããrĩgṹ̶ ããrã. Ĩgʉ̃ta yʉre iriuami, mʉrẽ i õãrĩ kerere weredoregʉ. 20 Dapagorare yʉ wererire mʉ bʉremubiri waja, wereníbi dujagʉkoa. Mʉ magʉ̃ deyoadero pʉrʉ, werenígʉkoa doja. Marĩpʉ: “Irasũ waaburo”, ãrĩmakʉ̃, yʉ mʉrẽ ãrãderosũta waarokoa, ãrĩyupʉ Gabriel Zacaríare. 21 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩ wereripoere masaka, iri taribu wirinʉgãrõgue ããrĩrã́ Zacaríare yúrã iriñurã. “¿Naásũ waayuri, ĩgʉ̃ iropa yoaripoe deyomarĩgʉ̃?” ãrĩ gũñañurã. 22 Zacarías iri taribugue ããrãdi wirijagʉ, ĩgʉ̃sãrẽ weredʉagʉ, neõ werenímasĩbiriyupʉ. Irasirigʉ ĩgʉ̃ya mojõrĩ merã irikeoyupʉ. Masaka, ĩgʉ̃ irasirimakʉ̃ ĩãrã: “Iri taribugue Marĩpʉ ĩmuadeare ĩãgʉkakõãkumi”, ãrĩ gũñañurã. 23 Zacarías Marĩpʉya wiigue Marĩpʉ ĩũrõ moãrĩrẽ iripeo, ĩgʉ̃ya wiigue goedujáakõãyupʉ. 24 Pʉrʉ ĩgʉ̃ marãpo Isabel nijĩpo ããrĩnʉgãyupo. Su mojõmarã abe neõ wiriro marĩrõ igoya wiigue ããrĩkõãyupo. 25 Ãsũ ãrĩ gũñayupo: “Marĩpʉ, yʉ pũrã marĩgõ ããrĩdeore iritamugʉ̃ irasũ yámi, masaka yʉre ĩãbéobirikõãburo, ãrĩgʉ̃”. 26 Isabel nijĩpo ããrĩnʉgãdero pʉrʉ, su mojõma pere gaji mojõ suru pẽrẽbejari abe waaró merã Marĩpʉ ĩgʉ̃rẽ wereboegʉ Gabriere Galilea nikũma makã Nazaret wãĩkʉri makãgue, 27 sugo nomeõ María wãĩkʉgo, neõ sugʉ ʉ̃mú̶ʉ merã ããrĩbeo pʉrogue iriuyupʉ. Igo, José wãĩkʉgʉ opʉ David parãmi ããrĩturiagʉ merã marãpʉkʉbo iriyupo. 28 Gabriel, igo ããrĩrṍgue ñajãa, igore: —Mʉrẽ õãdorea. Marĩpʉ mʉrẽ õãrõ irigʉ ããrĩ́mi. Ĩgʉ̃ marĩ Opʉ mʉ merã ããrĩ́mi. Ããrĩpererã nome nemorõ mʉrẽ õãrõ iritarinʉgãgʉkumi, ãrĩ õãdoreyupʉ. 29 María, ĩgʉ̃rẽ ĩãgõ, ĩgʉ̃ irasũ ãrĩrĩrẽ pégo, pégʉkakõãyupo. “¿Naásũ ãrĩdʉaro irikuri ĩgʉ̃ yʉre õãdoreri?” ãrĩ, bʉro gũñayupo. 30 Igo gʉkamakʉ̃ ĩãgʉ̃, Marĩpʉre wereboegʉ ãrĩyupʉ: —María, güibirikõãka! Marĩpʉ ĩũrõrẽ mʉ õãrĩ bokabʉ. Mʉ merã ʉsʉyami. 31 Irasirigo mʉ dapagorare nijĩpo ããrĩnʉgãgokoa. Sugʉ majĩgʉ̃ pũrãkʉgokoa. Ĩgʉ̃rẽ “Jesús” wãĩyegokoa. 32 Ĩgʉ̃ ubu ããrĩgṹ̶ meta ããrĩgʉkumi. Marĩpʉ ããrĩpererã nemorõ turagʉ, ĩgʉ̃rẽ: “Yʉ magʉ̃ ããrã mʉ”, ãrĩgʉkumi. David, mʉ magʉ̃ ñekʉ̃, Israel bumarã opʉ ããrĩdi ããrĩmí. Marĩpʉ Davire opʉ píderosũta mʉ magʉ̃dere Opʉ pígʉkumi Israel bumarãrẽ doreníbure. Ĩgʉ̃ doreri neõ perebirikoa, ãrĩyupʉ. 34 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pégo, María ĩgʉ̃rẽ sẽrẽñayupo: —¿Nasiriro yʉre irasũ waabukuri, yʉ neõ sugʉ ʉ̃mú̶ʉ merã ããrĩbirikeremakʉ̃? ãrĩyupo. 35 Igo irasũ ãrĩmakʉ̃ pégʉ, ãsũ ãrĩyupʉ: —Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ mʉguere dijarigʉkumi. Marĩpʉ ããrĩpererã Opʉ turari, su ĩĩmikãyebo túbiaro irirosũ ejarokoa mʉrẽ. Irasirigʉ mʉ magʉ̃ deyoabu, Marĩpʉyagʉ õãgʉ̃ ããrĩgʉkumi. Masaka ĩgʉ̃rẽ: “Marĩpʉ magʉ̃ ããrĩ́mi”, ãrĩrãkuma. 36 Mʉ basudeo Isabede, bú̶ro ããrĩkerego, sugʉ majĩgʉ̃ pũrãkʉgokumo. Masaka igore: “Pũrã marĩgõ ããrĩ́mo”, ãrĩkeremakʉ̃, su mojõma pere gaji mojõ suru pẽrẽbejari abegora opasiamo. 37 Marĩpʉre ĩgʉ̃ iridʉari, neõ diasabea, ãrĩyupʉ. 38 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pégo, María ãrĩyupo: —Yʉ marĩ Opʉre moãboego ããrã. Marĩpʉ, mʉ ãrĩrõsũta iriburo yʉre, ãrĩyupo. Igo irasũ ãrãdero pʉrʉ, Marĩpʉre wereboegʉ waakõãyupʉ. 39 Irinʉrĩta María mumurõ merã Judea nikũ ʉ̃tãyuku watopegue ããrĩrĩ́ makãgue waayupo. 40 Irogue eja, Zacaríaya wiigue ñajãa, Isabere õãdoreyupo. 41 Igo õãdorerire pémakʉ̃, Isabel magʉ̃ igoya patoregue ããrĩgṹ̶ bʉro gãmeñayupʉ. Igo, Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃rẽ opatariyupo. 42 Irasirigo turaro merã ãsũ ãrĩyupo: —Marĩpʉ ããrĩpererã nome nemorõ mʉrẽ õãrõ iritarinʉgãmi. Mʉ magʉ̃dere õãrõ yámi. 43 Mʉ, yʉ Opʉ pago yʉre ĩãgõ ejamakʉ̃ õãtaria. 44 Mʉ õãdorerire yʉ pémakʉ̃ta, yʉ magʉ̃ yaa patoregue ããrĩgṹ̶ bʉro ʉsʉyari merã gãmeñami. 45 Marĩpʉre wereboegʉ mʉrẽ wereadeare: “Keoro waarokoa”, ãrĩ bʉremusĩã, õãrõ ʉsʉyari merã ããrã, ãrĩyupo Isabel Maríare. 46 Irasirigo María ãsũ ãrĩyupo: Yaa yʉjʉpũrãgue yʉ Opʉre: “Õãtaria mʉ”, ãrĩ, ʉsʉyari sĩa. 47 Marĩpʉ yʉre taugʉ merã bʉro ʉsʉyáa. 48 Yʉ ubu ããrĩgṍ ããrĩkeremakʉ̃, Marĩpʉ yʉre ĩgʉ̃rẽ moãboegore gũñami. Irasirirã dapagora merã masaka yʉre: “Marĩpʉ igore õãrõ iridea merã bʉro ʉsʉyadeo ããrĩmó”, ãrĩníkõãrãkuma. 49 Marĩpʉ turatarigʉ yʉre wári õãrĩrẽ yámi. Ĩgʉ̃ õãtarigʉ, neõ ñerĩ opabi ããrĩ́mi. 50 Ããrĩpererã goepeyari merã ĩgʉ̃rẽ bʉremurãrẽ bopoñaníkõãgʉkumi. 51 Ĩgʉ̃ turari merã wári õãrĩrẽ iri ĩmumi. “Gʉa gajirã nemorõ ããrã”, ãrĩ gũñarãnorẽ ubu ããrĩrã́ dujamakʉ̃ yámi. 52 Oparãrẽ ubu ããrĩrã́ dujamakʉ̃ yámi. Ubu ããrĩrã́: “Gajirã nemorõ ããrĩbea”, ãrĩ gũñarã gapʉre oparã dujamakʉ̃ yámi. 53 Ʉaboarimasãrẽ wári õãrĩ sĩmi. Wári oparã gapʉre neõ gajino opamerã dujamakʉ̃ yámi. 54 Marĩ ñekʉ̃sãmarãrẽ: “Iritamugʉra”, ãrĩderosũta Abrahãrẽ, ĩgʉ̃ parãmerã ããrĩturiarãdere iritamuníkõãmi. Irasirigʉ marĩ Israel bumarãrẽ, ĩgʉ̃rẽ moãboerãrẽ ĩgʉ̃ ãrĩdeare neõ kãtiro marĩrõ bopoñarĩ merã iritamuníkõãmi, ãrĩyupo María. 56 María, Isabel merã ʉrerã abegora ããrĩyupo. Pʉrʉ igoya wiigue goedujáakõãyupo. 57 Pʉrʉ Isabel majĩgʉ̃ deyoarinopoe nijĩwãgũdero pʉrʉ, igo magʉ̃ deyoayupʉ. 58 Irasirirã igo pʉro ããrĩrã́, igoyarã, Marĩpʉ igore õãrõ iridea kerere pérã, igore ʉsʉyatamurã waañurã. 59 Igo magʉ̃ deyoadero pʉrʉ, su mojõma pere gaji mojõ ʉreru pẽrẽbejarinʉrĩ waaró merã majĩgʉ̃rẽ ĩgʉ̃ya dʉpʉma gasirogãrẽ wiirirã waañurã. Ĩgʉ̃rẽ ĩgʉ̃ pagʉ “Zacarías” wãĩrẽ wãĩyedʉadiñurã. 60 Isabel gapʉ ĩgʉ̃sãrẽ: —Ããrĩbea. Ĩgʉ̃: “Juan” wãĩkʉgʉkumi, ãrĩyupo. 61 Igo irasũ ãrĩmakʉ̃ pérã, igore: —¿Nasirigʉ irasũ wãĩkʉbukuri? Neõ mʉyarã irasũ wãĩkʉrã máma, ãrĩñurã. 62 Irasirirã Zacaríare: “¿Mʉ naásũ wãĩyedʉakuri?” ãrĩrã, mojõrĩ merã irikeo, sẽrẽñañurã. 63 Irasirigʉ Zacarías su taboa majĩ sẽrẽ, iri majĩgue: —“Juan wãĩkʉgʉkumi”, ãrĩ gojayupʉ. Ĩgʉ̃ gojarire ĩãrã, gʉkakõãñurã. 64 Irire gojagʉta Zacarías wereníbi ããrãdi wereníakõãyupʉ doja. Irasirigʉ Marĩpʉre: “Õãtaria mʉ”, ãrĩ, ʉsʉyari sĩyupʉ. 65 Ããrĩpererã Zacarías pʉro ããrĩrã́, ĩgʉ̃ werenímakʉ̃ pérã, gʉkakõãñurã. Ããrĩpererogue Judea nikũ marã ʉ̃tãyuku watopegue ããrĩrã́rẽ Juan deyoadeare wereñurã. 66 Ĩgʉ̃ deyoadea kerere pérã, ããrĩpererã gũña, ãsũ ãrĩ gãme sẽrẽñañurã: —Ĩĩ majĩgʉ̃ bʉgʉro waagú̶, ¿naásũ ããrĩrikʉgʉkuri Marĩpʉ turari merã deyoadi? ãrĩñurã. 67 Zacarías, Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃rẽ opatarigʉ Marĩpʉ ĩgʉ̃rẽ weredorerire ãsũ ãrĩ wereyupʉ: 68 Marĩpʉre Israel bumarã Opʉre ʉsʉyari sĩrã! Marĩ ĩgʉ̃yarã pʉrogue marĩrẽ taugʉ aarími. 69 Irasirigʉ marĩrẽ taubure turatarigʉre iriugʉkumi. Ĩgʉ̃, David Marĩpʉre moãboerimasʉ̃ ããrĩdi parãmi ããrĩturiagʉgue ããrĩ́mi. 70 Iripoegue Marĩpʉ, ĩgʉ̃ya kerere weredupiyurimasã ñerĩ marĩrã merã marĩrẽ tauburire ãsũ ãrĩ weredi ããrĩmí: 71 “Ããrĩpererã mʉsãrẽ ĩãturirãrẽ, wajarãkʉrãrẽ, mʉsãrẽ tariweremakʉ̃ irigʉra”, ãrĩ weredi ããrĩmí. 72 Irasirigʉ marĩ ñekʉ̃sãmarãrẽ: “‘Mʉsãrẽ bopoñarĩ merã ĩãgʉ̃, õãrõ irigʉra’, ãrĩdeare neõ kãtibirikoa”, ãrĩ weredi ããrĩmí. 73 Irire Marĩpʉ marĩ ñekʉ̃ Abrahãrẽ weredi ããrĩmí. 74 Irasirigʉ marĩrẽ ĩãturirãrẽ wijatagʉkumi, güiri marĩrõ ĩgʉ̃ dorerire iritʉyaburo, ãrĩgʉ̃. 75 Ããrĩperero marĩ okaro bokatĩũrõ marĩrẽ ĩgʉ̃yarã, diayemarẽ irirã ããrĩmakʉ̃ irigʉkumi, ãrĩyupʉ Zacarías. Irasũ ãrĩ odo, ĩgʉ̃ magʉ̃gãrẽ ãrĩyupʉ: 76 Makʉ, masaka mʉrẽ: “Marĩpʉ ããrĩpererã nemorõ turagʉya kerere weredupiyurimasʉ̃ ããrĩ́mi”, ãrĩrãkuma. Mʉ, marĩ Opʉ aariburi dupiyuro ĩgʉ̃ aariburi maarẽ́ diayema maa ãmugṹ̶ irirosũ ĩgʉ̃yare weregʉ waagʉkoa. 77 Marĩpʉyarãrẽ ãsũ ãrĩ weregʉkoa: “Marĩpʉre: ‘Gʉa ñerõ irideare kãtika!’ ãrĩ sẽrẽmakʉ̃, mʉsãrẽ kãtigʉkumi. Irasirigʉ mʉsãrẽ perebiri peamegue waabonerãrẽ taugʉkumi”, ãrĩgʉkoa. 78 Marĩpʉ marĩrẽ bopoñarĩ merã maĩsĩã, ʉ̃mʉ, maamanʉ boyoro irirosũ waamakʉ̃ irigʉkumi, ʉ̃mʉgasigue merã marĩrẽ taubure iriugʉ. 79 Naĩtĩãrõgue ããrĩrã́rẽ boyori sĩgʉkumi perebiri peamegue waabonerãrẽ ĩgʉ̃rẽ masĩburo, ãrĩgʉ̃. Irasirigʉ marĩrẽ ĩgʉ̃ merã õãrõ siñajãrĩ bokamakʉ̃ irigʉkumi, ãrĩ wereyupʉ Zacarías. 80 Majĩgʉ̃ õãrĩ gũñarĩ merã, Marĩpʉ turari merã masãyupʉ. Masaka marĩrõgue yoaripoe ããrĩyupʉ. Irogue ããrĩgṹ̶ta Israel bumarãrẽ buenʉgãyupʉ.

Lucas 2

1 Marĩpʉ magʉ̃ deyoaburi dupiyuro romano marã opʉ Augusto wãĩkʉgʉ ĩgʉ̃ya nikũ marãrẽ ããrĩpererãrẽ keoñabu, ĩgʉ̃sã wãĩrẽ gojatúdoreyupʉ. 2 Irasirirã ããrĩpererã masaka ĩgʉ̃sã ñekʉ̃sãmarã deyoadea makãrĩgue ĩgʉ̃sã wãĩrẽ gojatúrã waañurã. Siria nikũ marã opʉ Cirenio wãĩkʉgʉ ããrĩripoe gojatúnʉgãñurã. 4 Irasirigʉ Joséde, Galilea nikũma makã Nazaretgue ããrãdi, Judea nikũma makã Belẽ́gue waayupʉ. Belén, David deyoadea makã ããrĩyuro. Ĩgʉ̃, David parãmi ããrĩturiagʉ ããrĩsĩã, irogue waayupʉ. 5 Ĩgʉ̃ marãpo ããrĩbo María merã ĩgʉ̃ wãĩrẽ gojatúgʉ waayupʉ. María gapʉ nijĩpo ããrĩyupo. 6 Irasirigo irogue ããrĩgṍ, nijĩwãgũyupo. 7 Kãrĩrĩ wii ʉtʉrimakʉ̃ ĩã, José, María merã wekʉa wiigue kãrĩrã waañurã. Iri wiigue María neõ pũrãkʉbeo ããrĩdeo, majĩgʉ̃ pũrãkʉnʉgãyupo. Ĩgʉ̃ deyoamakʉ̃, surí gasiri merã õma, wekʉa baari korogue ĩgʉ̃rẽ sãyupo. 8 Belén tʉrogue ovejare korerimasã ããrĩñurã. Ñamirikʉ irogue dita ĩgʉ̃sãyarã ovejare koreboyoanañurã. 9 Irogue ĩgʉ̃sãrẽ gũñaña marĩrõ sugʉ Marĩpʉre wereboegʉ deyoayupʉ. Ĩgʉ̃ deyoamakʉ̃, Marĩpʉ gosesiriri ĩgʉ̃sãrẽ boyoyuro. Irasũ waamakʉ̃ ĩãgʉka, bʉro güiñurã. 10 Marĩpʉre wereboegʉ ãsũ ãrĩyupʉ ĩgʉ̃sãrẽ: —Güibirikõãka! Mʉsãrẽ õãrĩ kerere ãĩrigʉ yáa, ããrĩpererã masaka ʉsʉyaburire. 11 Dapagã ñami, David deyoadea makãguere mʉsãrẽ taubu deyoami. Ĩgʉ̃ Marĩpʉ iriudi, Cristo mʉsã Opʉ ããrĩ́mi. 12 Mʉsã majĩgʉ̃rẽ ĩãrã waarã́, surí gasiri merã õmadire, wekʉa baari korogue sãñagʉ̃rẽ bokajarãkoa. Irasirirã ĩgʉ̃rẽ ĩãrã: “Diayeta ããrãñumi”, ãrĩrãkoa, ãrĩyupʉ. 13 Ĩgʉ̃ irire ãrĩripoeta gajirã wárã Marĩpʉre wereboerã deyoa, Marĩpʉre bʉremurã ãsũ ãrĩ bayañurã: 14 Marĩpʉ ʉ̃mʉgasigue ããrĩgṹ̶rẽ: “Õãtaria mʉ”, ãrĩ, ʉsʉyari sĩrã! I ʉ̃mʉgue ĩgʉ̃ merã õãrõ ããrĩrã́ siñajãrĩ opaburo, ãrĩ bayañurã. 15 Marĩpʉre wereboerã ʉ̃mʉgasigue mʉrĩadero pʉrʉ, ovejare korerimasã ĩgʉ̃sã basi gãme wereníñurã: —Náka, dapagorata Belẽ́gue! Marĩpʉre wereboegʉ marĩrẽ wereaderosũta ĩãrã waarã́! ãrĩñurã. 16 Irasirirã mumurõ merã ĩãrã waañurã. Irogue eja, Josére, Maríare bokajañurã. Majĩgʉ̃ gapʉre wekʉa baari korogue sãñagʉ̃rẽ ĩãñurã. 17 Ĩgʉ̃rẽ ĩãrã, iro ããrĩrã́rẽ Marĩpʉre wereboegʉ majĩgʉ̃yamarẽ wereadeare wereñurã. 18 Ĩgʉ̃sã irire weremakʉ̃ pérã, ããrĩpererã pégʉkakõãñurã. 19 María gapʉ ããrĩpereri ĩgʉ̃sã wererire pégo, igoya yʉjʉpũrãgueta gũñaduripíyupo. 20 Ovejare korerimasã Marĩpʉre wereboegʉ wereaderosũta ããrĩpereri ĩgʉ̃sã péadea, ĩãdea keoro waamakʉ̃ ĩãrã, Marĩpʉre: “Õãtaria mʉ”, ãrĩ, ʉsʉyari merã goedujáakõãñurã. 21 Pʉrʉ su mojõma pere gaji mojõ ʉreru pẽrẽbejarinʉrĩ waaró merã majĩgʉ̃rẽ ĩgʉ̃ya dʉpʉma gasirogãrẽ wiiriñurã. Wiiri odo, Marĩpʉre wereboegʉ Maríare, igo nijĩpo ããrĩburo dupiyuro ãrĩderosũta ĩgʉ̃rẽ “Jesús” wãĩyeñurã. 22 Pʉrʉ Moisés: “Ãsũ irika ʉ̃mú̶ʉrẽ pũrãkʉadero pʉrʉ!” ãrĩdeare iripeo, José, María merã Jesúre Jerusalẽ́gue ãĩãñurã, Marĩpʉya wiigue Marĩpʉre: “Mʉyagʉ ããrĩ́mi”, ãrĩ ĩmurã waarã́. 23 Irire irirã, Marĩpʉ dorederosũta iriñurã. Ãsũ ãrĩ gojasũdero ããrĩbú̶ Marĩpʉ doreri gojadea pũgue: “Ããrĩpererã ʉ̃ma deyoapʉrorirã Marĩpʉyarã ããrĩburo”, ãrĩ gojasũdero ããrĩbú̶. 24 Irasirirã José, María merã Jerusalẽ́gue Marĩpʉ dorederosũta irirã waañurã. Ãsũ ãrĩ gojasũdero ããrĩbú̶ doja: “Pẽrã buja, o ĩgʉ̃sã marĩmakʉ̃ buja irirosũ deyorãgã pẽrã sĩka, Marĩpʉ ĩũrõ wẽjẽ soepeoburo, ãrĩrã”. 25 Iripoere Jerusalẽ́guere sugʉ bʉgʉro Simeón wãĩkʉgʉ ããrĩyupʉ. Ĩgʉ̃ õãgʉ̃, Marĩpʉre bʉremugʉ̃ ããrĩyupʉ. Israel bumarãrẽ taugʉ aaribure yúgʉ iriyupʉ. Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ ĩgʉ̃ merã ããrĩníkõãyupʉ. 26 Iripoegue Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ ĩgʉ̃rẽ ãsũ ãrĩ weredi ããrĩmí: “Cristo, Marĩpʉ iriubure ĩãbita boabirikoa mʉ”, ãrĩdi ããrĩmí. 27 Jesúre ĩgʉ̃ pagʉsãmarã Jerusalẽ́gue ãĩjarinʉrẽ Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ Simeṍrẽ Marĩpʉya wiigue waadoreyupʉ. Marĩpʉ dorederosũta Jesúre iri wiigue ãĩjamakʉ̃ ĩã, Simeón ĩgʉ̃rẽ kõã, Marĩpʉre ʉsʉyari sĩ, ãsũ ãrĩyupʉ: 29 Yʉ Opʉ, mʉ iripoegue ãrĩderosũta keoro yáa. Irasirigʉ dapagorare yʉ mʉrẽ moãboegʉ ʉsʉyari merã boamasĩa. 30 Ĩĩ majĩgʉ̃rẽ masakare taubure yaa koye merã ĩãa. 31 Ĩgʉ̃rẽ masĩdoregʉ, ããrĩpererã masaka ĩũrõgue iriubʉ. 32 Ĩgʉ̃ta judío masaka ããrĩmerãrẽ mʉrẽ masĩmakʉ̃ irigʉ, sĩãgori sĩgʉ̃ irirosũ irigʉkumi. Ããrĩpererã masaka: “Marĩpʉ ĩgʉ̃yarã Israel bumarãrẽ õãrõ iritamumi”, ãrĩrãkuma, ãrĩyupʉ Simeón. 33 Simeón majĩgʉ̃yamarẽ irasũ ãrĩmakʉ̃ pérã, ĩgʉ̃ pagʉsãmarã pégʉkakõãñurã. 34 Simeón ĩgʉ̃sãrẽ: “Marĩpʉ mʉsãrẽ õãrõ iriburo”, ãrĩ odo, Jesús pagore ãsũ ãrĩyupʉ: —Ĩĩ majĩgʉ̃ Marĩpʉ beyedi ããrĩ́mi. Wárã Israel bumarã ĩgʉ̃rẽ bʉremumerã perebiri peamegue béodijusũrãkuma. Ĩgʉ̃rẽ bʉremurã gapʉ ʉ̃mʉgasigue ãĩmʉrĩãsũrãkuma. Marĩpʉ turari merã ĩgʉ̃ iri ĩmumakʉ̃ ĩãrã, wárã masaka ñerõ werenírãkuma ĩgʉ̃rẽ. 35 Irasiriri merã ããrĩpererã masaka ĩgʉ̃sãya yʉjʉpũrãrĩgue gũñarĩrẽ masĩsũrokoa. Mʉ gapʉ i merã mʉya yʉjʉpũrãrẽ sareri majĩ merã saremakʉ̃ pũrĩsũrõsũ bʉro bʉjaweregokoa, ãrĩyupʉ Simeón Maríare. 36 Gajigo Marĩpʉya wiiguere Marĩpʉya kerere weredupiyugode ããrĩyupo. Igo Ana wãĩkʉgo, Fanuel magõ, Aser bumo, bú̶ro ããrĩyupo. Maamogora marãpʉkʉdeo ããrãdimo. Pʉrʉ, su mojõma pere gaji mojõ peru pẽrẽbejari bojori waaró merã igo marãpʉ boakõãyupʉ. 37 Irasirigo wapiweyo dujayupo. Ĩgʉ̃sã Jesúre Marĩpʉya wiigue ãĩjaripoere ochenta y cuatro bojorigora opayupo. Iri wiiguere ʉ̃mʉrikʉ, ñamirikʉ bereri merã Marĩpʉre sẽrẽnayupo. 38 Jesúre ãĩjamakʉ̃ ĩãgõ, ĩgʉ̃ pʉro aari ejanʉgã, Marĩpʉre ʉsʉyari sĩyupo. Pʉrʉ ããrĩpererã Jerusalén marãrẽ taubure yúrãrẽ Jesús deyoadeare wereyupo. 39 José, María Jerusalẽ́gue ããrãnerã, Marĩpʉ dorederosũta ããrĩpereri iripeo, Galilea nikũ ĩgʉ̃sãya makã Nazaretgue goedujáakõãñurã. 40 Irogue majĩgʉ̃ turagʉ õãrõ masĩgʉ̃ masãyupʉ. Marĩpʉ ĩgʉ̃rẽ õãrõ iritamuyupʉ. 41 Bojorikʉ Jesús pagʉsãmarã pascua bosenʉrĩ ããrĩmakʉ̃, Jerusalẽ́gue waanañurã. 42 Jesús pe mojõma pere su gubu peru pẽrẽbejari bojori oparipoe ĩgʉ̃sã irinarõsũ ĩgʉ̃ merã iri bosenʉrẽ irogue taurã waañurã. 43 Iri bosenʉ tariadero pʉrʉ, ĩgʉ̃sãya makãgue Nazaretgue goedujáakõãñurã. Jesús gapʉ Jerusalẽ́gueta dujakõãyupʉ. Ĩgʉ̃ pagʉsãmarã ĩgʉ̃ irogue dujarire masĩbiriñurã. 44 “Gajirã marĩ merãmarã merã aarikumi”, ãrĩ gũñadiñurã. Pʉrʉ Jerusalẽ́rẽ ĩgʉ̃sã wiriadeanʉ ñamika ããrĩmakʉ̃, ĩgʉ̃sã merãmarã watopegue ĩgʉ̃rẽ ãmadiñurã. 45 Ãma, ĩgʉ̃rẽ bokabiri, maa deko merãta gãme dujáakõãñurã doja Jerusalẽ́gue ãmarã́ waarã́. 46 Ʉrenʉ pʉrʉ Marĩpʉya wiigue Moisés gojadeare buerimasã watopegue doagʉre bokañurã. Ĩgʉ̃sã werenírĩrẽ pé, ĩgʉ̃sãrẽ sẽrẽñanayupʉ. 47 Ĩgʉ̃ masĩrĩ merã wererire, ĩgʉ̃ õãrõ yʉjʉrire pérã, ããrĩpererã pégʉkakõãñurã. 48 Ĩgʉ̃ irogue doamakʉ̃ ĩãrã, ĩgʉ̃ pagʉsãmarã ĩãgʉkakõãñurã. Pago ĩgʉ̃rẽ ãrĩyupo: —Makʉ, ¿nasirigʉ gʉare irasiriari mʉ? Yʉ, mʉpʉ merã bʉro gũñarikʉri merã mʉrẽ ãmaabʉ, ãrĩyupo. 49 Jesús pagore ãsũ ãrĩ yʉjʉyupʉ: —¿Nasirirã yʉre ãmaarĩ? Yʉpʉyare yʉre iriro gããmea ĩgʉ̃ya wiiguere. ¿Irire masĩberi mʉsã? ãrĩyupʉ. 50 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩrĩrẽ ĩgʉ̃ pagʉsãmarã gapʉ pémasĩbiriñurã. 51 Pʉrʉ Jesús ĩgʉ̃sã merã Nazaretgue goedujáakõãyupʉ. Ĩgʉ̃ irinírõsũta ĩgʉ̃sã dorerire tarinʉgãrõ marĩrõ yʉjʉnayupʉ. Ĩgʉ̃ pago gapʉ ããrĩpereri ĩgʉ̃ Jerusalẽ́gue iriadeare igoya yʉjʉpũrãgue gũñaduripíyupo. 52 Jesús wári masĩrĩ merã masãyupʉ. Marĩpʉ ĩgʉ̃rẽ: “Õãgʉ̃ ããrĩ́mi”, ãrĩ ĩãyupʉ. Masakade ããrĩpererã irasũta ãrĩ ĩãñurã.

Lucas 3

1 Pe mojõma pere su gubu pẽrẽbejari bojori Tiberio wãĩkʉgʉ romano marã opʉ ããrĩrĩ́ ñajãdero pʉrʉ, gajirã ĩgʉ̃ dokamarã ĩĩsãkʉ ããrĩñurã: Poncio Pilato, Judea nikũ marã opʉ ããrĩyupʉ. Herodes, Galilea nikũ marã opʉ ããrĩyupʉ. Ĩgʉ̃ pagʉmʉ Felipe: Iturea, Traconite, pe nikũ marã opʉ ããrĩyupʉ. Gajigʉ Lisanias, Abilinia nikũ marã opʉ ããrĩyupʉ. 2 Gajirã pẽrã: Anás, Caifás wãĩkʉrã paía oparã ããrĩñurã. Ĩgʉ̃sã oparã ããrĩripoere Zacarías magʉ̃ Juãrẽ masaka marĩrõgue ããrĩgṹ̶rẽ Marĩpʉ ĩgʉ̃yare weredoreyupʉ. 3 Irasirigʉ Juan ããrĩperero dia Jordán wãĩkʉdiya tʉrogue masaka irogue ejarãrẽ: —Mʉsã ñerõ irideare bʉjawereka! Mʉsã gũñarĩrẽ gorawayu, wãĩyedoreka! Irasirimakʉ̃, mʉsãrẽ Marĩpʉ mʉsã ñerõ irideare kãtigʉkumi, ãrĩ werenayupʉ. 4 Juan irire irigʉ, iripoegue Marĩpʉya kerere weredupiyudi Isaías gojaderosũta iriyupʉ. Ãsũ ãrĩ gojadi ããrĩmí: Masaka marĩrõgue sugʉ bʉro gaguinírĩ merã weregʉkumi: “Marĩ Opʉ aariburi dupiyuro ĩgʉ̃ aariburi maarẽ́ diayema maa õãrĩ maa ãmurã́ irirosũ diayemarẽ irika! 5 Dupa tʉrʉri ããrãdeare yasurope piusũrokoa. Ũ̶tãyuku ããrãdeade keoro dujarokoa. Maarĩ́ dupaberori ããrãdeade diayema maarĩ́ dujarokoa. Goberikʉri maarĩ́de su báparogueta dujarokoa. 6 Marĩpʉ marĩrẽ taubure iriumakʉ̃, ããrĩpererã masaka ĩãrãkuma”, ãrĩ gojadi ããrĩmí. 7 Wárã masaka Juan pʉrogue wãĩyedorerã ejañurã. Juan ĩgʉ̃sãrẽ ãrĩyupʉ: —Mʉsã ãña irirosũ ñerã ããrã. ¿Noã mʉsãrẽ õõguere aaridoreari? Marĩpʉ, gʉa ñerõ iriri waja wajamoãbirikõãburo, ãrĩrã, ¿mʉsã yʉre wãĩyedorerã aarari? 8 Mʉsã: “Gʉa ñerõ irideare bʉjawere, gũñarĩrẽ gorawayuabʉ”, ãrĩrã, mʉsã ñerõ irideare piri, õãrĩ gapʉre irika! Mʉsã: “Gʉa Abraham parãmerã ããrĩturiarã ããrĩmakʉ̃, Marĩpʉ gʉare wajamoãbirikumi”, ãrĩ gũñabirikõãka! Yʉ mʉsãrẽ ãsũ ãrã: “Mʉsã gũñarĩrẽ gorawayubirimakʉ̃, mʉsã Abraham parãmerã ããrĩturiari wajamáa. Marĩpʉ i ʉ̃tãyeri merã Abraham parãmerã ããrĩturiarã waamakʉ̃ irimasĩmi”. 9 Mʉsã ñerĩ iririre piribirimakʉ̃ ĩãgʉ̃, Marĩpʉ mʉsãrẽ béogʉkumi. Sugʉ yukʉ ñerĩ dʉkakʉdire ĩã, kõme merã nugũrĩgue merãta diti, peamegue soebéorosũ mʉsãrẽ béogʉkumi, ãrĩyupʉ Juan. 10 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pérã, Juãrẽ sẽrẽñañurã: —¿Gʉare nasiriro gããmerĩ? 11 Juan ĩgʉ̃sãrẽ yʉjʉyupʉ: —Sugʉ peñe suríro opagʉ, opabire suñe sĩburo. Baari opagʉ, baari opabire dʉkawaburo, ãrĩyupʉ. 12 Gajirã romano marã oparãrẽ niyeru wajaseabosarã, Juan pʉro wãĩyedorerã ejañurã. Ĩgʉ̃sãde Juãrẽ sẽrẽñañurã: —Gʉare buegʉ, ¿gʉare nasiriro gããmerĩ? 13 Ĩgʉ̃sã irasũ ãrĩmakʉ̃, Juan ãrĩyupʉ: —Mʉsã oparã mʉsãrẽ wajaseadoreaderopata wajaseaka! Ĩgʉ̃sã doreadero nemorõ wajaseabirikõãka! ãrĩyupʉ. 14 Gajirã surara Juãrẽ sẽrẽñañurã: —¿Gʉakoare nasiriro gããmerĩ? ãrĩñurã. Ĩgʉ̃sã irasũ ãrĩmakʉ̃, ãsũ ãrĩ yʉjʉyupʉ: —Gajirã oparire ẽmabirikõãka! Ĩgʉ̃sãrẽ niyeru ẽmadʉarã ãrĩkatori merã ĩgʉ̃sã iribirideaguereta weresãbirikõãka! Mʉsã moã wajatari merã ʉsʉyaka! ãrĩyupʉ. 15 Masaka: “¿Naásũ ããrĩmakʉ̃ Marĩpʉ iriubu aarigʉkuri?” ãrĩ gũñarã iriñurã. Irasirirã, Juan wererire pérã: “¿Ĩĩ Juan, Cristo ããrĩkuri?” ãrĩ gũñañurã. 16 Juan ããrĩpererã masakare ãsũ ãrĩyupʉ: —Yʉ mʉsãrẽ deko merã wãĩyea. Gajigʉ yʉ pʉrʉ aarigú̶, yʉ nemorõ turagʉ ããrĩ́mi. Yʉ gapʉ ubu ããrĩgṹ̶, ĩgʉ̃rẽ neõ sʉropebirikoa. Ĩgʉ̃ aarigú̶, mʉsãrẽ Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ merã, peame merã wãĩyegʉkumi. Irasirigʉ mʉsãrẽ Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ mʉsã merã ããrĩnímakʉ̃ irigʉkumi, ñerĩrẽ soebéorosũ mʉsãrẽ ñerĩrẽ béoburo, ãrĩgʉ̃. 17 Trigo gasirire korobéogʉ irirosũ ããrĩ́mi. Gasirire koro odo, iri yerire baari duripíri wiigue duripígʉkumi. Iri gasiri gapʉre peamegue soebéokõãgʉkumi. Iri peame neõ yaribirikoa, ãrĩyupʉ. 18 Juan gaji wári irasũ wereri merã masakare: “Ãsũ irika!” ãrĩ werenayupʉ. Irasirigʉ iri merã Marĩpʉya õãrĩ kerere werenayupʉ. 19 Iripoere opʉ Herodes ĩgʉ̃ pagʉmʉ Felipe marãpore Herodías wãĩkʉgore ẽma, marãpokʉyupʉ. Iri waja, gaji wári ñerõ iridea waja, Juan ĩgʉ̃rẽ: “Mʉ irasirimakʉ̃ ñetaria”, ãrĩ wereyupʉ. 20 Herodes, Juan wererire pérono irigʉ, ñerõ irinemo, ĩgʉ̃rẽ peresu iriri wiigue sóodoreyupʉ. 21 Juan peresu iriri wiigue sóosũburi dupiyuro ããrĩpererã masaka ĩgʉ̃ pʉro wãĩyedorerã ejarãrẽ wãĩyeyupʉ. Jesúde ĩgʉ̃ pʉrogue wãĩyedoregʉ ejayupʉ. Juan ĩgʉ̃rẽ wãĩye odomakʉ̃, Jesús Marĩpʉre sẽrẽripoe ʉ̃mʉgasi tũpãkõãyuro. 22 Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃, buja irirosũ deyogʉ dijari, Jesús weka ejabejayupʉ. Marĩpʉ ʉ̃mʉgasigue ããrĩgṹ̶ ãsũ ãrĩyupʉ Jesúre: —Mʉ yʉ magʉ̃, yʉ maĩgʉ̃ ããrã. Mʉ merã bʉro ʉsʉyáa, ãrĩyupʉ. 23 Jesús treinta bojori opagʉ masakare buenʉgãyupʉ. Masaka Jesúre: “José magʉ̃ ããrĩ́mi ĩĩ”, ãrĩ gũñadiñurã. José, Elí magʉ̃ ããrĩyupʉ. 24 Elí Matat magʉ̃, Matat Leví magʉ̃, Leví Melqui magʉ̃, Melqui Jana magʉ̃, Jana José magʉ̃, José Matatías magʉ̃, 25 Matatías Amós magʉ̃, Amós Nahum magʉ̃, Nahum Esli magʉ̃, Esli Nagai magʉ̃, Nagai Maat magʉ̃, 26 Maat Matatías magʉ̃, Matatías Semeí magʉ̃, Semeí José magʉ̃, José Judá magʉ̃, 27 Judá Joana magʉ̃, Joana Resa magʉ̃, Resa Zorobabel magʉ̃, Zorobabel Salatiel magʉ̃, Salatiel Neri magʉ̃, Neri Melqui magʉ̃, 28 Melqui Adi magʉ̃, Adi Cosam magʉ̃, Cosam Elmodam magʉ̃, Elmodam Er magʉ̃, Er Josué magʉ̃, 29 Josué Eliezer magʉ̃, Eliezer Jorim magʉ̃, Jorim Matat magʉ̃, Matat Leví magʉ̃, 30 Leví Simeón magʉ̃, Simeón Judá magʉ̃, Judá José magʉ̃, José Jonán magʉ̃, Jonán Eliaquim magʉ̃, Eliaquim Melea magʉ̃, 31 Melea Mainán magʉ̃, Mainán Matata magʉ̃, Matata Natán magʉ̃, Natán opʉ David magʉ̃ ããrĩdi ããrĩmí. 32 David Isaí magʉ̃, Isaí Obed magʉ̃, Obed Booz magʉ̃, Booz Salmón magʉ̃, Salmón Naasón magʉ̃, 33 Naasón Aminadab magʉ̃, Aminadab Aram magʉ̃, Aram Esrom magʉ̃, Esrom Fares magʉ̃, Fares Judá magʉ̃, Judá Jacob magʉ̃ ããrĩdi ããrĩmí. 34 Jacob Isaac magʉ̃, Isaac Abraham magʉ̃ ããrĩdi ããrĩmí. Abraham Taré magʉ̃, Taré Nacor magʉ̃, Nacor Serug magʉ̃, 35 Serug Ragau magʉ̃, Ragau Peleg magʉ̃, Peleg Heber magʉ̃, Heber Sala magʉ̃, 36 Sala Cainán magʉ̃, Cainán Arfaxad magʉ̃, Arfaxad Sem magʉ̃, Sem Noé magʉ̃ ããrĩdi ããrĩmí. Noé Lamec magʉ̃, Lamec Matusalén magʉ̃, 37 Matusalén Enoc magʉ̃, Enoc Jared magʉ̃, Jared Mahalaleel magʉ̃, Mahalaleel Cainán magʉ̃, Cainán Enós magʉ̃, Enós Set magʉ̃, Set Adán magʉ̃ ããrĩdi ããrĩmí. 38 Adán neõgorague Marĩpʉ iridi, ĩgʉ̃ magʉ̃ ããrĩdi ããrĩmí.

Lucas 4

1 Jesús Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃rẽ opatariakõãyupʉ. Irasirigʉ Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ ĩgʉ̃ dia Jordán wãĩkʉdiyague ããrãdire masaka marĩrõgue ãĩayupʉ. 2 Irogue Jesús cuarenta nʉrĩgora ããrĩyupʉ. Irogue ããrĩripoe wãtĩ ĩgʉ̃rẽ ãrĩmesãgʉ̃ ejayupʉ. Iri cuarenta nʉrĩrẽ Jesús neõ baabiriyupʉ. Irasirigʉ ʉaboakõãyupʉ. 3 Ĩgʉ̃ ʉaboamakʉ̃ ĩãgʉ̃, wãtĩ Jesúre ãsũ ãrĩyupʉ: —Diayeta Marĩpʉ magʉ̃ ããrĩgṹ̶, mʉ turaro merã i ʉ̃tãyere pã́ waamakʉ̃ irika! ãrĩyupʉ. 4 Jesús ĩgʉ̃rẽ yʉjʉyupʉ: —Yʉpʉya werenírĩ gojadea pũgue: “Baari dita masakare okamakʉ̃ iribea. Ããrĩpereri Marĩpʉya werenírĩ gapʉ ĩgʉ̃sãrẽ okamakʉ̃ yáa”, ãrĩ gojasũdero ããrĩbú̶, ãrĩ wereyupʉ Jesús wãtĩrẽ. 5 Pʉrʉ wãtĩ Jesúre ʉ̃tãʉ̃ wekague ãĩmʉrĩayupʉ. Irogue suñarõta ããrĩpereri i ʉ̃mʉma makãrĩrẽ ĩmupeokõãyupʉ. 6 Irire ĩmupeo odo, ãsũ ãrĩyupʉ: —I yʉre sĩdea ããrã. Irasirigʉ yʉ sĩdʉagʉre sĩgʉkoa, ĩgʉ̃ i ããrĩpereri opʉ ããrĩburo, ãrĩgʉ̃. 7 Mʉ yʉre ñadʉkʉpuri merã ejamejãja, bʉremumakʉ̃, i ããrĩpereri mʉrẽ sĩgʉra, ãrĩ wereyupʉ wãtĩ Jesúre. 8 Jesús ĩgʉ̃rẽ yʉjʉyupʉ: —Satanás, yʉ pʉrore wirika! Yʉpʉya werenírĩ gojadea pũgue: “Marĩpʉ ditare bʉremuka! Ĩgʉ̃ doreri ditare irika!” ãrĩ gojasũdero ããrĩbú̶, ãrĩ wereyupʉ Jesús wãtĩrẽ. 9 Pʉrʉ wãtĩ Jesúre Jerusalẽ́gue ãĩa, Marĩpʉya wii wekague ãĩmʉrĩa, ĩgʉ̃rẽ ãsũ ãrĩyupʉ doja: —Diayeta Marĩpʉ magʉ̃ ããrĩgṹ̶, õõgue merã yebague parimadijaka! 10 Marĩpʉya werenírĩ gojadea pũgue ãsũ ãrĩ gojasũdero ããrĩbú̶: Marĩpʉ ĩgʉ̃rẽ wereboerãrẽ mʉrẽ koredoregʉkumi, neõ ʉ̃tãyegue meébejabirikõãburo, ãrĩgʉ̃, ãrĩ gojasũdero ããrĩbú̶, ãrĩ wereyupʉ wãtĩ Jesúre. 12 Jesús ĩgʉ̃rẽ ãrĩyupʉ: —Yʉpʉya werenírĩ gojadea pũgue: “Bʉremurĩ marĩrõ Marĩpʉre: ‘Mʉ turari merã yʉre gajino iri ĩmuka!’ ãrĩbirikõãka!” ãrĩ gojasũdero ããrĩbú̶, ãrĩ wereyupʉ Jesús wãtĩrẽ. 13 Irasirigʉ wãtĩ Jesúre gaji ãrĩmesãrĩ bokabiri, waakõãyupʉ dapa. 14 Pʉrʉ Jesús masaka marĩrõgue ããrãdi Galilea nikũgue goedujáayupʉ. Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ turarire opatariyupʉ. Ããrĩperero Galilea nikũ marã ĩgʉ̃ iridea kerere masĩpereakõãñurã. 15 Jesús irogue ejagʉ, makãrĩkʉ judío masaka nerẽrĩ wiirigue buenayupʉ. Ĩgʉ̃ buemakʉ̃ pérã, ããrĩpererã: “Õãrõ buemi”, ãrĩ bʉremuñurã. 16 Pʉrʉ Jesús Nazaretgue ĩgʉ̃ masãdea makãgue goedujáayupʉ. Ĩgʉ̃ irinarõsũta judío masaka siñajãrĩnʉ ããrĩmakʉ̃, ĩgʉ̃sã nerẽrĩ wiigue waa, ñajãyupʉ. Iri wiigue Marĩpʉya werenírĩ gojadea pũrẽ bue ĩmubu wãgãnʉgãyupʉ. 17 Irasirigʉ iri wii koregʉ Jesúre Marĩpʉya kerere weredupiyudi Isaías gojadea pũrẽ sĩyupʉ. Ĩgʉ̃ sĩmakʉ̃, Jesús iri pũgue ãsũ ãrĩ gojadeare boka, bue ĩmuyupʉ: 18 Yʉ Opʉ, Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ yʉ merã ããrĩmakʉ̃ yámi, ĩgʉ̃ dorerire iriburo, ãrĩgʉ̃. Ĩgʉ̃yare iridoregʉ yʉre beyepídi ããrĩmí. Irasirigʉ boporãrẽ ĩgʉ̃ya kerere weredoregʉ, bʉro bʉjawererãrẽ ʉsʉyamakʉ̃ iridoregʉ, peresugue ããrĩrã́rẽ taudoregʉ, koye ĩãmerãrẽ ĩãmakʉ̃ iridoregʉ, ñerõ irisũrãrẽ taudoregʉ yʉre iriudi ããrĩmí. 19 Marĩ Opʉ ĩgʉ̃yarãrẽ taugʉ aariburire weredoredi ããrĩmí, ãrĩ gojadi ããrĩmí Isaías, ãrĩ bue ĩmuyupʉ Jesús. 20 Bue ĩmu odo, ĩgʉ̃ bueadea pũrẽ tũrã, iri wii koregʉre wia, eja doayupʉ. Ããrĩpererã iri wiigue ããrĩrã́ ĩgʉ̃rẽ ĩãduúbiriñurã. 21 Jesús ãsũ ãrĩ werenʉgãyupʉ ĩgʉ̃sãrẽ: —Dapagã merã yʉ mʉsãrẽ bue ĩmumakʉ̃, Isaías gojaderosũta waáa. 22 Jesús irasũ ãrĩmakʉ̃ pérã, ããrĩpererã pégʉkakõãñurã. “Õãrĩ werenírĩ merã weremi”, ãrĩ gũñañurã. Irasũ gũñakererã, ĩgʉ̃sã basi gãme sẽrẽñañurã: —¿Ĩĩ José magʉ̃ meta ããrĩ́rĩ? ãrĩñurã. 23 Jesús, ĩgʉ̃sã irasũ ãrĩmakʉ̃ pégʉ, ĩgʉ̃sãrẽ ãsũ ãrĩyupʉ: —Masaka ĩgʉ̃sã ãrĩnarõsũ mʉsã yʉre: “Mʉ õãrõ kúrigʉ ããrĩrĩ́rẽ ĩmugʉ̃, mʉ basita kúrika!” ãrĩkoa. Gajidere ãrĩkoa: “Gʉa, mʉ Capernaugue iri ĩmudea kerere pébʉ. Irasirigʉ iroguere mʉ iriderosũta i makã, mʉ masãdea makãdere iri ĩmuka!” ãrĩkoa, ãrĩyupʉ. 24 Irasũ ãrĩ odo, ãsũ ãrĩnemoyupʉ: —Diayeta mʉsãrẽ werea. Neõ sugʉ Marĩpʉya kerere weredupiyurimasʉ̃rẽ ĩgʉ̃ya nikũ marã õãrõ bokatĩrĩñeãbema. 25 Irasirigʉ mʉsãrẽ ire õãrõ masĩmakʉ̃ gããmea. Iripoegue Elías Marĩpʉya kerere weredupiyudi ããrĩdeapoere masaka Marĩpʉre bʉremubiri waja, ʉre bojori gaji bojori dekogora neõ deko merẽbiridero ããrĩbú̶. Ããrĩpereroguere baaride marĩdero ããrĩbú̶. Marĩya nikũrẽ wárã wapiweyarã nome ããrĩnerã ããrĩmá. 26 Ĩgʉ̃sã wárã ããrĩkeremakʉ̃, Marĩpʉ Elíare ĩgʉ̃sãrẽ iritamudoregʉ neõ iriubiridi ããrĩmí. Gaji nikũmo Sarepta wãĩkʉri makãmo Sidón pʉro ããrĩgṍ gapʉre iritamudoregʉ Elíare iriudi ããrĩmí. 27 Eliseo Marĩpʉya kerere weredupiyudi ããrĩdeapoedere wárã kãmi boarã marĩya nikũrẽ ããrĩunanerã ããrĩmá. Ĩgʉ̃sã wárã ããrĩkeremakʉ̃, Marĩpʉ Eliseore ĩgʉ̃sãrẽ taudoregʉ neõ iriubiridi ããrĩmí. Siria nikũmʉ Naamán wãĩkʉgʉ gapʉre taudoregʉ Eliseore iriudi ããrĩmí, ãrĩ wereyupʉ Jesús. 28 Jesús irasũ ãrĩmakʉ̃ pérã, ããrĩpererã iri wiigue ããrĩrã́ ĩgʉ̃ merã bʉro guañurã. 29 Irasirirã wãgãnʉgã, ĩgʉ̃rẽ ñeã, ãĩãkõãñurã. Iri makã ʉ̃tãʉ̃ weka iridea makã ããrĩyuro. Irasirirã iri makã tʉrogue ĩgʉ̃rẽ ãĩa, túmeédijudʉarã iriadiñurã. 30 Jesús gapʉ ĩgʉ̃sã watopeta tariwerewãgãkõãyupʉ. 31 Pʉrʉ Jesús Capernaugue waayupʉ. Iri makã Galilea nikũgue ããrĩyuro. Irogue eja, judío masaka siñajãrĩnʉ ããrĩmakʉ̃, ĩgʉ̃sã nerẽrĩ wiigue ĩgʉ̃sãrẽ bueyupʉ. 32 Sugʉ doregʉ irirosũ õãrõ masĩrĩ merã ĩgʉ̃ buemakʉ̃ pérã, pégʉkakõãñurã. 33 Iri wiiguere ĩgʉ̃sã merã sugʉ wãtĩ ñajãsũdi ããrĩyupʉ. Ãsũ ãrĩ gaguiníyupʉ: 34 —Jesús Nazaretmʉ, ¿nasiribu gʉa pʉro aaríri? ¿Gʉare peamegue béogʉ aarigú̶ yári? Yʉ mʉrẽ ĩãmasĩkõãa. Mʉ, Marĩpʉ iriudi, õãtarigʉ ããrã, ãrĩyupʉ. 35 Jesús wãtĩrẽ: —Wereníbita! Wirika ĩgʉ̃rẽ! ãrĩyupʉ. Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃, wãtĩ masaka ĩũrõ ĩgʉ̃ ñajãdire yebague túmeépí, ñerõ iriro marĩrõ wiriakõãyupʉ. 36 Jesús wãtĩrẽ béowiumakʉ̃ ĩãrã, ããrĩpererã masaka ĩãgʉka, ĩgʉ̃sã basi ãsũ ãrĩ gãme wereníñurã: —¿Ñeéno werenírĩ ããrĩ́rĩ i? Ĩgʉ̃ turaro merã wãtẽãrẽ wiriadoremakʉ̃, mata wirianokõãma, ãrĩñurã. 37 Pʉrʉ Jesús iriadeare ããrĩperero iri makã tʉro marãrẽ weresiriñurã. 38 Jesús, nerẽrĩ wiigue ããrãdi wiria, Simṍya wiigue waayupʉ. Simón mú̶ñekõ bʉro nimakʉrikʉgo iriyupo. Jesús ejamakʉ̃ ĩãrã, igore taudorerã ĩgʉ̃rẽ sẽrẽñurã. 39 Ĩgʉ̃sã irasũ sẽrẽmakʉ̃ pégʉ, Jesús igo pʉro waa ejanʉgã: “Pũrĩrĩ tarika igore!” ãrĩyupʉ. Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩrĩ merãta igore nimakʉri ããrãdea tariakõãyuro. Irasirigo wãgãnʉgã, ĩgʉ̃sãrẽ baari ejoyupo. 40 Ñamika, abe ñajãdero pʉrʉ, iri makã marã ããrĩpererã gajirosũperi pũrĩrikʉrãrẽ Jesús pʉrogue ãĩjañurã. Jesús pũrĩrikʉrãrẽ, ĩgʉ̃ya mojõrĩ merã ñapeo, tauyupʉ. 41 Wárã wãtẽa masakare ñajãnerãdere béowiuyupʉ. Wãtẽa wirirã, Jesúre ãsũ ãrĩ gaguiníñurã: —Mʉ, Marĩpʉ magʉ̃ ããrã, ãrĩñurã. Ĩgʉ̃sã Jesúre, ĩgʉ̃ Cristo, Marĩpʉ iriudi ããrĩrĩ́rẽ masĩñurã. Irasirigʉ Jesús wãtẽãrẽ werenídorebiriyupʉ. 42 Gajinʉ boyoripoe Jesús makã tʉro masaka marĩrõgue waayupʉ. Ĩgʉ̃ waadero pʉrʉ, masaka ĩgʉ̃rẽ ãma, ĩgʉ̃ pʉrogue ejañurã. Ĩgʉ̃rẽ: “Gʉa merã dujaka dapa!” ãrãdiñurã. 43 Jesús gapʉ ĩgʉ̃sãrẽ ãrĩyupʉ: —Marĩpʉ ĩgʉ̃yarã Opʉ ããrĩrĩ́rẽ yʉre weredoregʉ iriudi ããrĩmí. Irasirigʉ gaji makãrĩ marãdere ire weregʉ waagʉra, ãrĩyupʉ. 44 Irasirigʉ ããrĩperero Galilea nikũ marãrẽ judío masaka nerẽrĩ wiirigue buegorenayupʉ.

Lucas 5

1 Gajinʉ Jesús Genesaret wãĩkʉri ditaru tʉrogue ããrĩmakʉ̃, wárã masaka ĩgʉ̃ pʉrore ʉtʉrinʉgãjañurã Marĩpʉya kerere pédʉarã. 2 Jesús iri ditaru tʉro waaí wẽjẽrĩmasãya doóriduparu peru masaka marĩrĩ payamakʉ̃ ĩãyupʉ. Waaí wẽjẽrĩmasã gapʉ ĩgʉ̃sãya buiriyukure koerã iriñurã. 3 Jesús Simṍyarugue mʉrĩñajãa, ĩgʉ̃rẽ soewijudoreyupʉ. Soewijupau odomakʉ̃ ĩã, Jesús irirugue eja doa, masakare buenʉgãyupʉ. 4 Bue odo, Simṍrẽ ãsũ ãrĩyupʉ: —Doódiru merã ditaru deko ʉ̃kʉ̃ãrõgue wija, mʉsãya buiriyukure meéyoka waaí ñeãmurã, ãrĩyupʉ. 5 Simón ĩgʉ̃rẽ yʉjʉyupʉ: —Gʉare buegʉ, dapagã ñamirẽ wẽjẽboyoakõãdabʉ. Neõ wẽjẽbirakubʉ. Mʉ dorerosũta buidire meéyoñagʉra doja, ãrĩyupʉ. 6 Ĩgʉ̃sã meéyomakʉ̃, waaí wárã ñajãa, buidire ooreakõãdiñurã. 7 Wárã ñajãmakʉ̃ ĩã, ĩgʉ̃sã merãmarã gajiru doódirugue ããrĩrã́rẽ bʉadeañurã, ĩgʉ̃sãrẽ ñeãtamudorerã. Irasirirã ĩgʉ̃sã eja, waairé seasãmakʉ̃, perugueta mirĩboyakõãyuro. 8 Irasũ waamakʉ̃ ĩãgʉ̃, Simón Pedro Jesús pʉro ñadʉkʉpuri merã ejamejãja, ĩgʉ̃rẽ ãrĩyupʉ: —Yʉ Opʉ, mʉ õãtarigʉ ããrã. Yʉ gapʉ ñegʉ̃ ããrã. Irasirigʉ yʉ pʉrore ããrĩbirikõãka! ãrĩyupʉ. 9 Simón, wárã waaí ñajãmakʉ̃ ĩãgʉkagʉ, irasũ ãrĩyupʉ. Ĩgʉ̃ merã ããrĩrã́de ĩãgʉkakõãñurã. 10 Gajiru doódiru ããrĩrã́ ĩgʉ̃ merãmarã Zebedeo pũrã Santiago, Juan ããrĩñurã. Ĩgʉ̃sãde ĩãgʉkakõãñurã. Jesús gapʉ Simṍrẽ ãrĩyupʉ: —Güibirikõãka! Dapagorare mʉ waaí wẽjẽrĩmasʉ̃ ããrĩrĩ́rẽ piri, Marĩpʉya kerere masakare wererimasʉ̃ ããrĩgʉkoa, ãrĩyupʉ. 11 Irasirirã ĩgʉ̃sãya doóriduparure ditaru tʉro tʉ̃ãmajũpíkõã, ããrĩpereri ĩgʉ̃sãyare píkõã, Jesús merã waakõãñurã. 12 Pʉrʉ Jesús su makãgue ããrĩripoe sugʉ kãmi boagʉ ejayupʉ. Jesúre ĩãgʉ̃, ĩgʉ̃ pʉro ñadʉkʉpuri merã ejamejã, ĩgʉ̃ya diapure yebague moomejãja, ĩgʉ̃rẽ sẽrẽyupʉ: —Yʉ Opʉ, mʉ yʉ pũrĩrikʉrire taudʉagʉ taumasĩa, ãrĩyupʉ. 13 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pégʉ, Jesús ĩgʉ̃ya mojõ merã ĩgʉ̃rẽ moãña, ãsũ ãrĩyupʉ: —Mʉrẽ taugʉra. Kãmi marĩgʉ̃ dujaka! ãrĩyupʉ. Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩrĩ merãta kãmi yaripereakõãyuro. 14 Irasirigʉ turaro merã Jesús ĩgʉ̃rẽ ãrĩyupʉ: —Gajirã masakare mʉ tariadeare werebirikõãka! Paíre mʉrẽ kãmi yariadeare ĩmugʉ̃ waaka! Ĩgʉ̃ mʉrẽ ĩãgʉ̃: “Kãmi marĩgʉ̃ ããrã”, ãrĩgʉkumi. Pʉrʉ Moisés gojadea pũgue sĩdoredeare sĩka! Mʉ irire irimakʉ̃ ĩãrã, ããrĩpererã masaka mʉrẽ kãmi yariadeare masĩrãkuma, ãrĩyupʉ. 15 Jesús ĩgʉ̃rẽ: “Gajirãrẽ mʉ tariadeare werebirikõãka!” ãrĩkeremakʉ̃, ããrĩpererogue marã masaka Jesús ĩgʉ̃rẽ iriadeare pépereakõãñurã. Irasirirã wárã masaka ĩgʉ̃ pʉrogue ĩgʉ̃ buerire pérã, ĩgʉ̃sã pũrĩrikʉridere taudorerã, ejañurã. 16 Jesús gapʉ masaka marĩrõgue Marĩpʉre sẽrẽgʉ̃ waanayupʉ. 17 Sunʉ Jesús buemakʉ̃, surãyeri fariseo bumarã gajirã Moisés gojadeare buerimasãde irogue doañurã. Ĩgʉ̃sã ããrĩperero Galilea nikũma makãrĩ marã, Judea nikũma makãrĩ marã, Jerusalén marã ããrĩñurã. Jesús pũrĩrikʉrãrẽ taubu, Marĩpʉ turarire opayupʉ. 18 Ĩgʉ̃ bueripoe gajirã iro marã sugʉ dʉpʉ bʉadire ĩgʉ̃ oyaro merãta ãĩjañurã. Ĩgʉ̃rẽ wiigue ãĩñajãa, Jesús pʉrogue pídʉarã iriadiñurã. 19 Masaka wárã ããrĩmakʉ̃, ãĩñajãmasĩbiri, iri wii wekague mʉrĩa, su gobe ãĩwea, ĩgʉ̃rẽ masaka watopegue ĩgʉ̃ oyaro merãta Jesús pʉro dijuñurã. 20 Jesús, ĩgʉ̃sã ĩgʉ̃rẽ bʉremumakʉ̃ ĩãgʉ̃, bʉadire ãrĩyupʉ: —Yʉ, mʉ ñerõ irideare kãtia. 21 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pérã, fariseo bumarã, Moisés gojadeare buerimasã ãsũ ãrĩ gũñañurã: “¿Ñeémʉno masakʉ ããrĩ́rĩ ĩĩ? Ĩgʉ̃ werenírĩ merã Marĩpʉre ñerõ ãrĩmi. Masaka ñerõ irideare neõ sugʉ masakʉ kãtimasĩbirikumi. Marĩpʉ sugʉta masĩkumi”, ãrĩñurã. 22 Jesús ĩgʉ̃sã gũñarĩrẽ ĩãmasĩ, ãsũ ãrĩyupʉ: —¿Nasirirã irasũ gũñarĩ mʉsã? 23 ¿Naásũ ãrĩrĩ gapʉ diasaberi ĩĩ bʉadire: “Yʉ, mʉ ñerõ irideare kãtia”, ãrĩrĩ, o “Wãgãnʉgã, waaka!” ãrĩrĩ gapʉ diasaberi? 24 Yʉ ããrĩpererã tĩ́gʉ̃ i ʉ̃mʉgue ããrĩrã́rẽ ĩgʉ̃sã ñerõ irideare Marĩpʉ dorero merã kãtimasĩa. Irasirigʉ ĩĩ bʉadire taugʉra, mʉsãrẽ irire masĩdoregʉ, ãrĩyupʉ. Irasũ ãrĩ odo, bʉadire ãrĩyupʉ: —Yʉ mʉrẽ ãsũ ãrã. Wãgãnʉgã, mʉ oyaderore ãĩ, mʉya wiigue waaka! ãrĩyupʉ. 25 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩrĩ merãta ĩgʉ̃sã ĩũrõ wãgãnʉgã, ĩgʉ̃ oyaderore ãĩ, ĩgʉ̃ya wiigue waagú̶, Marĩpʉre: “Õãtaria mʉ”, ãrĩ, ʉsʉyari sĩyupʉ. 26 Masaka, Jesús irasiririre ĩãgʉka, ĩgʉ̃sãde Marĩpʉre: “Õãtaria mʉ”, ãrĩ, ʉsʉyari sĩñurã. Bʉro güiri merã ãsũ ãrĩñurã: —Dapagãrẽ neõ marĩ ĩãbirideare ĩãa, ãrĩñurã. 27 Pʉrʉ Jesús iro merã waa, Leví wãĩkʉgʉre bokajayupʉ. Leví romano marã opʉre niyeru wajaseabosagʉ ããrĩyupʉ. Ĩgʉ̃ moãrĩ taribugue doamakʉ̃ ĩãgʉ̃, Jesús ĩgʉ̃rẽ ãrĩyupʉ: —Náka, yʉ merã! 28 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pégʉ, Leví wãgãnʉgã, ĩgʉ̃ moãdea ããrĩpererire pípeo, Jesús merã waakõãyupʉ. 29 Pʉrʉ Leví ĩgʉ̃ya wiigue eja, Jesúre bosenʉ iripeoyupʉ. Wárã niyeru wajaseabosarimasã, gajirã masaka ĩgʉ̃sã merã baa doaníñurã. 30 Jesús ĩgʉ̃sã merã doamakʉ̃ ĩãrã, fariseo bumarã, Moisés gojadeare buerimasã Jesús buerãrẽ ãsũ ãrĩ werewʉañurã: —¿Nasirirã niyeru wajaseabosarimasã, ñerõ irirã merã iirí, baari mʉsã? ãrĩñurã. 31 Jesús ĩgʉ̃sãrẽ yʉjʉyupʉ: —Pũrĩrĩ marĩrã kúririmasʉ̃rẽ ãmabema. Pũrĩrikʉrã gapʉ ĩgʉ̃rẽ ãmama. 32 Yʉ: “Õãrã ããrã”, ãrĩ gũñarãrẽ siiugʉ aaribiribʉ. “Ñerõ irirã ããrã”, ãrĩ gũñarã ditare siiugʉ aarigú̶ iribʉ, ĩgʉ̃sã ñerõ irideare bʉjawere, gũñarĩrẽ gorawayuburo, ãrĩgʉ̃, ãrĩyupʉ. 33 Jesús irasũ ãrĩmakʉ̃ pérã, ĩgʉ̃rẽ sẽrẽñañurã: —Juan buerã, fariseo bumarã buerire tʉyarãde Marĩpʉre bʉremurã bere, ĩgʉ̃rẽ sẽrẽnama. ¿Nasirirã mʉ buerã gapʉ õãrõ iirí, baari? ãrĩñurã. 34 Jesús ĩgʉ̃sãrẽ yʉjʉyupʉ: —¿Sugʉ mojõsʉadi bosenʉ irimakʉ̃, mʉsã ĩgʉ̃ siiuanerãrẽ ĩgʉ̃ merã ããrĩrã́rẽ bʉjawereri merã beremakʉ̃ irimasĩbukuri? 35 Pʉrʉ ĩgʉ̃rẽ gajirã ãĩãmakʉ̃, bʉjawereri merã bererãkuma, ãrĩyupʉ. 36 Irire ãrĩ odo, keori merã ĩgʉ̃sãrẽ ãsũ ãrĩ wereyupʉ doja: —Masaka neõ suríro maamañerẽ tábirikuma bʉgʉñerẽ seretúmurã. Irasũ seretúrã, maamañerẽ poyanorẽrã irikuma. Maama gasiro merã bʉgʉñerẽ seretúadero õãrõ deyobirikoa. 37 Waimʉrã gasiri merã iridea ajuri bʉgʉ ajurigue maama igui dekore diribirikuma. Irasũ dirimakʉ̃, maama igui deko pãmu, bʉgʉ ajuri sẽrãturabiri, ooreakõãkoa. Irasiriro igui deko, ajuride kõmokoa. 38 Irasirirã maama igui dekore maama ajurigue diriro gããmea. 39 Masaka igui deko pãmurĩrẽ iirírã, maama igui dekore gããmebirikuma, maama buerire pédʉaberosũ. “Igui deko pãmudea gapʉ, maama igui deko nemorõ õãa”, ãrĩrãkuma, ãrĩyupʉ Jesús ĩgʉ̃sãrẽ.

Lucas 6

1 Gajinʉ, judío masaka siñajãrĩnʉ ããrĩmakʉ̃, Jesús trigo otedero watope waamakʉ̃, ĩgʉ̃ buerã trigo yerire tʉ̃rĩ koro baawãgãñurã. 2 Ĩgʉ̃sã irasirimakʉ̃ ĩãrã, surãyeri fariseo bumarã ĩgʉ̃sãrẽ sẽrẽñañurã: —¿Nasirirã siñajãrĩnʉrẽ moãdorebirikeremakʉ̃, irasũ yári mʉsã? ãrĩñurã. 3 Jesús ĩgʉ̃sãrẽ yʉjʉyupʉ: —¿Mʉsã iripoeguemʉ David ĩgʉ̃ merãmarã merã ʉaboagʉ, ĩgʉ̃ irideare buebiriri? 4 Ĩgʉ̃ merãmarã merã Marĩpʉya wiigue ñajãa, Marĩpʉ ĩũrõ peyari pã́ duparure baadi ããrĩmí. Marĩpʉ paía ããrĩmerãrẽ: “Iri pã́ duparure baabirikõãka!” ãrĩdi ããrĩmí. David gapʉ paí ããrĩbirikeregʉ, irire baagʉ, Marĩpʉ ĩũrõ ĩgʉ̃ dorerire tarinʉgãgʉ̃ meta iridi ããrĩmí, ãrĩyupʉ. 5 Irasũ ãrĩ odo, ãsũ ãrĩyupʉ doja: —Yʉ ããrĩpererã tĩ́gʉ̃ ããrĩsĩã, siñajãrĩnʉrẽ masaka gajino ĩgʉ̃sã iriburire doremasĩa, ãrĩyupʉ Jesús. 6 Gajinʉ siñajãrĩnʉ ããrĩmakʉ̃, Jesús judío masaka nerẽrĩ wiigue ñajãa, ĩgʉ̃sãrẽ bueyupʉ. Iri wiigue sugʉ masakʉ diayema mojõ gapʉ diíweredi ããrĩyupʉ. 7 Fariseo bumarã, Moisés gojadeare buerimasã Jesúre bʉro ĩãduripítʉya: “Siñajãrĩnʉ ããrã, irasirirã ĩĩ mojõ diíweredire ĩgʉ̃ taumakʉ̃, ĩgʉ̃rẽ weresãrãra”, ãrĩ gũñañurã. 8 Jesús ĩgʉ̃sã gũñarĩrẽ ĩãmasĩ, mojõ diíweredire: —Wãgãnʉgã, masaka ĩũrõgue ejanʉgãgʉ̃ aarika! ãrĩyupʉ. Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pégʉ, mojõ diíweredi wãgãnʉgã, Jesús pʉro ejanʉgãyupʉ. 9 Ĩgʉ̃ ejanʉgãmakʉ̃, Jesús gajirã irogue ããrĩrã́rẽ ãsũ ãrĩyupʉ: —Mʉsãrẽ sẽrẽñadʉakoa. ¿Siñajãrĩnʉrẽ Marĩpʉ marĩrẽ ñeénorẽ iridoreyuri, õãrĩrẽ, o ñerĩrẽ, masakare taurire, o wẽjẽrĩrẽ? ãrĩyupʉ. 10 Sẽrẽña odo, masaka ããrĩpererãrẽ ĩã, mojõ diíweredire ãrĩyupʉ: —Mʉya mojõrẽ soeuka! Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pégʉ, soeuyupʉ. Ĩgʉ̃ soeumakʉ̃, ĩgʉ̃ya mojõ õãkõãyuro. 11 Ĩgʉ̃ irasirimakʉ̃ ĩãrã, fariseo bumarã, Moisés gojadeare buerimasã bʉro guañurã: “¿Nasirirãkuri marĩ ĩĩrẽ?” ãrĩ gãme wereníñurã. 12 Irinʉrĩrẽ Jesús ʉ̃tãʉ̃gue Marĩpʉre sẽrẽgʉ̃ waayupʉ. Irogue iri ñamirẽ Marĩpʉre sẽrẽboyoakõãyupʉ. 13 Boyoripoe ĩgʉ̃ buerire tʉyarãrẽ siiu neeõ, ĩgʉ̃sã watopegue ããrĩrã́rẽ pe mojõma pere su gubu peru pẽrẽbejarã ʉ̃marẽ beyeyupʉ: “Mʉsãrẽ yaa kerere buegorenamurãrẽ beyepía”, ãrĩyupʉ. 14 Ĩĩsãkʉ ããrĩñurã: Simón wãĩkʉgʉ ããrĩyupʉ. Ĩgʉ̃rẽta “Pedro” wãĩyeyupʉ Jesús. Simón pagʉmʉ Andrés; gajirã: Santiago, Juan, Felipe, Bartolomé, 15 Mateo, Tomás, Santiago ããrĩñurã. Santiago, Alfeo magʉ̃ ããrĩyupʉ. Gajigʉ Simón ããrĩyupʉ. Ĩgʉ̃ celote wãĩkʉri bumʉ ããrĩyupʉ. 16 Gajigʉ Judas ããrĩyupʉ. Ĩgʉ̃ Santiago magʉ̃ ããrĩyupʉ. Gajigʉ Judas Iscariote wãĩkʉgʉ ããrĩyupʉ. Ĩgʉ̃ta Jesúre wẽjẽdʉarãguere ĩgʉ̃rẽ ĩmubu ããrĩyupʉ. 17 Jesús iri ʉ̃tãʉ̃gue ããrãdi ĩgʉ̃sã merã dijija, iri ʉ̃tãʉ̃ ããrĩdijimejãrõgue ããrĩyupʉ. Ĩgʉ̃ beyeanerã, gajirã wárã ĩgʉ̃ buerire tʉyarã merã ããrĩyupʉ. Gajirã wárã ããrĩperero Judea nikũ marã, Jerusalén marã, wádiya tʉro marã Tiro, Sidón marã ããrĩñurã. Ĩgʉ̃sã Jesús pʉro ĩgʉ̃ buerire pérã, ĩgʉ̃sã pũrĩrikʉrire taudorerã ejanerã ããrĩñurã. 18 Jesús wãtẽa ñajãsũnerãdere tauyupʉ. 19 Ĩgʉ̃ ããrĩpererãrẽ Marĩpʉ turaro merã taumakʉ̃ ĩãrã, ããrĩpererã masaka ĩgʉ̃rẽ moãñadʉañurã. 20 Pʉrʉ Jesús ĩgʉ̃ buerãrẽ ĩã, ãsũ ãrĩyupʉ: —Marĩpʉ mʉsã Opʉ ããrĩ́mi. Irasirirã boporã ããrĩkererã, ʉsʉyaka! 21 ’Dapagorare mʉsã ʉaboari merã ããrĩrã́, pʉrʉguere yapirãkoa. Irasirirã ʉsʉyaka! ’Dapagorare bʉro bʉjawereri merã orerã, pʉrʉguere ʉsʉyari merã bʉrirãkoa. Irasirirã ʉsʉyaka! 22 ’Mʉsã yʉre ããrĩpererã tĩ́gʉ̃rẽ bʉremumakʉ̃ ĩãrã, gajirã mʉsãrẽ ĩãturi doorãkuma. Mʉsãrẽ: “Gʉa merã ããrĩmerãta!” ãrĩ béorãkuma. Mʉsãrẽ ñerõ werenírãkuma. “Ñerã ããrĩ́ma”, ãrĩ werewʉarãkuma. Ĩgʉ̃sã irasũ ãrĩkeremakʉ̃, ʉsʉyari merã ããrĩrikʉka! 23 Iripoegue marĩ ñekʉ̃sãmarã Marĩpʉya kerere weredupiyunerãrẽ irasũta iriunanerã ããrĩmá. Irasirirã dapagora marã mʉsãrẽ mʉrãrõta ñerõ irimakʉ̃ ĩãrã, bʉro ʉsʉyaka! Bʉro ʉsʉyari merã ããrĩrikʉka! Mʉsã ʉ̃mʉgasigue waamakʉ̃, Marĩpʉ õãrĩ wáro wajatari sĩgʉkumi mʉsãrẽ. 24 ’Mʉsã i ʉ̃mʉmarẽ wári oparã gapʉ ʉsʉyari bokasiáa. Pʉrʉguere ʉsʉyari neõ bokabirikoa. Irasiriro mʉsãrẽ ñegoráa. 25 ’Mʉsã dapagorare yapirã, pʉrʉguere bʉro ʉaboarãkoa. Ʉsʉyari neõ bokabirikoa. Irasiriro mʉsãrẽ ñegoráa. ’Dapagorare Marĩpʉyare bʉridarã, pʉrʉguere bʉro bʉjawereri merã orerãkoa. Ʉsʉyari neõ bokabirikoa. Irasiriro mʉsãrẽ ñegoráa. 26 ’Masaka ããrĩpererã mʉsãrẽ: “Õãrã ããrĩ́ma”, ãrĩkeremakʉ̃, ʉsʉyari neõ bokabirikoa. Iripoegue mʉsã ñekʉ̃sãmarã Marĩpʉyare ãrĩkatori merã wererimasãrẽ: “Õãrã ããrĩ́ma”, ãrĩunanerã ããrĩmá. 27 ’Yʉ werenírĩrẽ õãrõ péduripírãnorẽ ãsũ ãrĩ weregʉra. Mʉsãrẽ ĩãturirãrẽ maĩka! Mʉsãrẽ doorãrẽ õãrõ irika! 28 Mʉsãrẽ: “Ñerõ waaburo”, ãrĩrãrẽta õãdoreka! Mʉsãrẽ ñerõ ãrĩ bʉridarãrẽta Marĩpʉre ĩgʉ̃sã õãrõ ããrĩburire sẽrẽbosaka! 29 Sugʉ masakʉ mʉsãya wayupãrãrẽ pámakʉ̃, gajipãrẽ gapʉdere pádoreka! Mʉsãya suríro wekamañerẽ ẽmamakʉ̃, mʉsãya camisadere sĩka! 30 Ããrĩpererã mʉsãrẽ gajino sẽrẽrãnorẽ sĩka! Sugʉ masakʉ mʉsã oparire ãĩãmakʉ̃, ĩgʉ̃rẽ: “Wiaka!” ãrĩbirikõãka! 31 Gajirã mʉsãrẽ õãrõ irimakʉ̃ gããmerõsũta mʉsãde ĩgʉ̃sãrẽ õãrõ irika! 32 ’Mʉsãrẽ maĩrã ditare maĩmakʉ̃ õãbea. Mʉsã irasũ maĩrĩ wajamáa. Gajirã, ñerã ããrĩkererã, ĩgʉ̃sãrẽ maĩrãrẽ maĩkuma. 33 Mʉsãrẽ õãrõ irirã ditare õãrõ irimakʉ̃ õãbea. Mʉsã irasiriri wajamáa. Ñerãde ĩgʉ̃sãrẽ õãrõ irirãrẽ õãrõ irikuma. 34 Gajirãrẽ wayurã ĩgʉ̃sãrẽ: “Gʉa wayuadeare keoro wiaka doja!” ãrĩmakʉ̃ õãbea. Mʉsã irasiriri wajamáa. Ñerõ irirãde gajirã ñerãrẽ wayukuma. Ĩgʉ̃sã wayuadeare: “Ããrĩpereri wiarãkuma doja”, ãrĩ gũñakuma. 35 Irasirirã ñerã irirosũ iribirikõãka! Mʉsãrẽ ĩãturirãdere maĩka! Ĩgʉ̃sãrẽ õãrõ irika! Ĩgʉ̃sãrẽ wayurã, mʉsã wayuadeare: “Wiaka doja!” ãrĩbirikõãka! Irasirirã wári õãrĩ wajatari bokarãkoa. Marĩpʉ ããrĩpererã nemorõ turagʉ pũrã ããrĩrãkoa. Masaka Marĩpʉre ʉsʉyari sĩbirikeremakʉ̃, ĩgʉ̃sãrẽ bopoñarĩ merã ĩãmi dapa. Ñerã ããrĩkeremakʉ̃, ĩgʉ̃sãrẽ irasũ ĩãmi dapa. 36 Irasirirã mʉsãde Mʉsãpʉ ʉ̃mʉgasigue ããrĩgṹ̶ masakare bopoñarĩ merã ĩãrõsũta gajirãrẽ bopoñarĩ merã ĩãka! 37 ’Gajirãrẽ: “Ñerã ããrĩ́ma”, ãrĩ werewʉabirikõãka! Mʉsã werewʉabirimakʉ̃ ĩãgʉ̃, Marĩpʉ mʉsãrẽ: “Ñerã ããrĩ́ma”, ãrĩ ĩãbirikumi. Gajirã mʉsãrẽ ñerõ irimakʉ̃ ĩãrã: “Marĩpʉ ĩgʉ̃sãrẽ wajamoãburo”, ãrĩbirikõãka! Mʉsã irasũ ãrĩbirimakʉ̃, Marĩpʉ mʉsãrẽ: “Wajamoãgʉra”, ãrĩbirikumi. Gajirã mʉsãrẽ ñerõ irideare kãtika! Mʉsã kãtimakʉ̃, Marĩpʉde mʉsã ñerõ irideare kãtigʉkumi. 38 Gajirãrẽ sĩka! Mʉsã sĩmakʉ̃, Marĩpʉ mʉsãrẽ wári õãrĩ sĩgʉkumi. Ajuro wári ajuro gajino ʉtʉriri ajuro õãrõ ñadiuadea ajuro irirosũ sĩgʉkumi. Mʉsã gajirãrẽ sĩderopata Marĩpʉ mʉsãrẽ sĩgʉkumi, ãrĩyupʉ Jesús. 39 Irasũ ãrĩ odo, keori merã wereyupʉ doja: —Sugʉ masakʉ koye ĩãbi gajigʉ koye ĩãbire tʉ̃ãdupiyuwãgãmasĩbirikumi. Ĩgʉ̃sã pẽrãgueta maarẽ́ ĩãmerã gobegue meéñajãkõãkuma. 40 Sugʉ buerimasʉ̃ ĩgʉ̃ buerã nemorõ masĩkumi. Ĩgʉ̃ buerãde ĩgʉ̃ buederosũ buepeosĩã, ĩgʉ̃sãrẽ buedi masĩderosũta ĩgʉ̃sãde masĩrãkuma. 41 ’Mʉsã ñerõ iridea, koyerugue wári turu oparosũ ñetariri ããrĩrĩ́rẽ gũñabirikererã, mʉsãyagʉ ñerõ iridea, koyerugue nikũyegã oparosũ ããrĩrĩ́rẽ: “Ñegoráa”, ãrĩ gũñáa. 42 Irasirirã mʉsã ñerõ iridea, koyerugue wári turu oparosũ ããrĩrã́, mʉsãyagʉre ĩgʉ̃ya koyerugue ããrĩrĩ́ nikũyegãrẽ: “¿Ãĩbéosi?” ãrĩmasĩbea. Mʉsã ñerõ iririkʉrã, irikatorikʉrã ããrã. Mʉsãya koyerugue ããrĩrĩ́ turu gapʉre ãĩbéopʉroriro irirosũ mʉsã ñerõ iririre piripʉrorika! Irasiri odo, mʉsãyagʉre: “Mʉ ñerõ iririre pirikõãka!” ãrĩ masĩa, ãrĩyupʉ Jesús. 43 Irasũ ãrĩ odo, gaji keori merã wereyupʉ doja: —Yukʉ õãdi ñerĩ dʉkakʉbirikoa. Yukʉ ñedide õãrĩ dʉkakʉbirikoa. 44 Ããrĩpereri yukure dʉka merã ĩãmasĩsũa. Poragʉ higo wãĩkʉrire dʉkakʉbirikoa. Ñaagʉ̃de iguire dʉkakʉbirikoa. 45 Irasirigʉ sugʉ masakʉ õãgʉ̃, yukʉ õãrĩ dʉkakʉdi irirosũ ããrĩ́mi. Ĩgʉ̃ gũñarĩgue õãrĩ gũñarĩ opasĩã, õãrĩrẽ yámi. Gajigʉ ñegʉ̃, ĩgʉ̃ gũñarĩgue ñerĩ gũñasĩã, ñerĩrẽ yámi. Marĩ gũñarĩgue gũñarõsũta werenírãkoa. Irasirirã masaka ñerĩ gũñarĩ oparã, ñerĩ werenírãkuma. Õãrĩ gũñarĩ oparã gapʉ õãrĩ werenírãkuma. 46 ’¿Nasirirã mʉsã yʉre: “Yʉ Opʉ ããrã mʉ”, ãrĩkererã, yʉ dorerire neõ iriberi? 47 Sugʉ yʉ pʉro eja, yʉ werenírĩrẽ péduripí, pʉrʉ yʉ dorerire irigʉ, ãsũpero irigʉ irirosũ ããrĩ́mi. 48 Sugʉ ʉ̃tãyegue ʉ̃kʉ̃ãrĩ goberi máñajãa, wii õãrõ nugũdi irirosũ ããrĩ́mi. Pʉrʉ dia wáro yura, ĩgʉ̃ya wiiguere deko ũma meétúkeremakʉ̃, neõ mirũabirikoa. 49 Yʉ werenírĩrẽ pékeregʉ, yʉ dorerire iribi gapʉ sugʉ ĩmiparogue wii iridi irirosũ ããrĩ́mi. Dia wáro yuraro, ĩgʉ̃ya wiire ũmabéokõãkoa. Irasiriro ããrĩpereri kõmopereakõãkoa, ãrĩ wereyupʉ Jesús masakare.

Lucas 7

1 Jesús masakare irire were odo, Capernaugue waakõãyupʉ. 2 Iroguere romano marã surara opʉ ããrĩyupʉ. Ĩgʉ̃rẽ moãboegʉ sĩrĩgʉ̃ kõmorĩ pʉrogãgue ããrĩyupʉ. Surara opʉ ĩgʉ̃rẽ bʉro maĩyupʉ. 3 Irasirigʉ, Jesús iridea kerere pégʉ, judío masaka mʉrãrẽ Jesús pʉrogue iriuyupʉ, ĩgʉ̃rẽ moãboegʉre taugʉ aaridoregʉ. 4 Ĩgʉ̃sã Jesús pʉrogue ejarã, ĩgʉ̃rẽ turaro merã ãsũ ãrĩ sẽrẽñurã: —Surara opʉ gʉare mʉ pʉro iriuadi, õãgʉ̃ ããrĩ́mi. Irasirigʉ ĩgʉ̃rẽ iritamuka! 5 Ĩgʉ̃ judío masakʉ ããrĩbirikeregʉ, marĩya nikũ marãrẽ bʉro maĩmi. Ĩgʉ̃ta ĩgʉ̃ya niyeru merã gʉa nerẽrĩ wiire moãdoremi. Irasirigʉ ĩgʉ̃rẽ iritamuka! ãrĩñurã. 6 Irire pégʉ, Jesús ĩgʉ̃sã merã waayupʉ. Surara opʉ, ĩgʉ̃ya wii pʉro ĩgʉ̃sã ejawãgãrimakʉ̃ ĩãgʉ̃, ĩgʉ̃ merãmarãrẽ Jesúre ãsũ ãrĩ weredoregʉ iriuyupʉ: —Yʉ Opʉ, mʉrẽ garibonemodʉabirikoa. Yʉ ubu ããrĩgṹ̶ ããrĩsĩã, yaa wiire mʉ ñajãrimakʉ̃, bʉro gʉyasĩrĩkoa. 7 Irasirigʉ yʉde mʉ pʉrogue waabea. Mʉ werenírĩ turari merã yʉre moãboegʉre: “Sĩrĩrĩ tarika ĩgʉ̃rẽ!” ãrĩmakʉ̃ tarigʉkumi. 8 Gajirã oparã yʉre dorema. Yʉde gajirã surarare dorea. Yʉ sugʉre: “Waaka!” ãrĩmakʉ̃, waami. Gajigʉre: “Aarika!” ãrĩmakʉ̃, aarími. Yʉ, yʉre moãboegʉre: “Ire irika!” ãrĩmakʉ̃, irire yámi, ãrĩka Jesúre! ãrĩ iriuyupʉ. 9 Ĩgʉ̃ weredoreadeare ĩgʉ̃sã weremakʉ̃ pégʉ, Jesús gʉkakõãyupʉ. Ĩgʉ̃rẽ tʉyarãrẽ gãmenʉgã ĩã, ãsũ ãrĩyupʉ: —Mʉsãrẽ werea. Sĩĩ surara opʉ Israel bumʉ ããrĩbirikeregʉ, yʉre bʉremumi. Israel bumarã watopeguere sĩĩ irirosũ yʉre bʉremugʉ̃rẽ neõ bokajabiribʉ, ãrĩyupʉ Jesús. 10 Ĩgʉ̃ irasũ ãrãdero pʉrʉ, surara opʉ iriuanerã ĩgʉ̃ya wiigue goedujáañurã. Irogue goedujajarã, sĩrĩgʉ̃ ããrãdire tariadiguere bokajañurã. 11 Pʉrʉ Jesús Capernaugue ããrãdi Naín wãĩkʉri makãgue waayupʉ. Ĩgʉ̃ buerã, gajirã masaka wárã ĩgʉ̃ merã waañurã. 12 Iri makãrẽ ejaripoe iri makã marã, sugʉ masakʉ boadire kõãwãgãriñurã ĩgʉ̃rẽ yáarã waarã́. Ĩgʉ̃ wapiweyo magʉ̃, sugʉ ããrĩgṹ̶ ããrãdiyupʉ. Ĩgʉ̃ pago ĩgʉ̃rẽ yáamurã merã waamakʉ̃, wárã masaka wapikʉwãgãriñurã. 13 Igore ĩãgʉ̃, marĩ Opʉ Jesús bʉro bopoñarĩ merã ĩã, ãsũ ãrĩyupʉ: —Orebirikõãka! 14 Irasirigʉ Jesús masãpore pʉro ejanʉgã, moãñayupʉ. Ĩgʉ̃ moãñamakʉ̃ ĩãrã, iri porere kõãrã dujanʉgãñurã. Jesús boadire ãsũ ãrĩyupʉ: —Yʉ mʉrẽ ãrã: “Wãgãnʉgãka!” 15 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃, boadi wãgãdoa, werenínʉgãyupʉ. Irasirigʉ Jesús ĩgʉ̃rẽ pagore wiayupʉ. 16 Irire ĩãrã, ããrĩpererã masaka ĩãgʉkakõãñurã. Marĩpʉre: “Õãtaria mʉ”, ãrĩ, ʉsʉyari sĩñurã. Ĩgʉ̃sã basi ãsũ ãrĩ gãme wereníñurã: —Ĩĩ Marĩpʉya kerere wererimasʉ̃, turatarigʉ, marĩ watopeguere ejami. Idere ãrĩñurã: —Marĩpʉ ĩĩrẽ iriuñumi ĩgʉ̃yarãrẽ iritamudoregʉ, ãrĩñurã. 17 Irasirirã ããrĩpererogue Judea nikũ marã, iri nikũ tʉro marãde Jesús ĩgʉ̃rẽ masũdea kerere pépereakõãñurã. 18 Juan masakare wãĩyerimasʉ̃ peresugue ããrĩripoe ĩgʉ̃ buerire tʉyarã ããrĩpereri Jesús irideare ĩgʉ̃rẽ wererã waañurã. Juan irire pégʉ, ĩgʉ̃sã merãmarã pẽrãrẽ siiu: 19 —Jesúre ãsũ ãrĩ sẽrẽñarã waaka! “¿Mʉta ããrĩ́rĩ Cristo gʉare taugʉ aaribu iriayupʉ, ĩgʉ̃sã ãrĩdi, o gajigʉre yúrãkuri gʉa?” ãrĩ sẽrẽñarã waaka! ãrĩ iriuyupʉ. 20 Irasirirã, Jesús pʉro ejarã, ĩgʉ̃rẽ ãrĩñurã: —Juan masakare wãĩyerimasʉ̃ gʉare mʉrẽ ãsũ ãrĩ sẽrẽñadoreami: “¿Mʉta ããrĩ́rĩ Cristo gʉare taugʉ aaribu iriayupʉ, ĩgʉ̃sã ãrĩdi, o gajigʉre yúrãkuri gʉa?” 21 Ĩgʉ̃sã ejaripoere Jesús wárã pũrĩrikʉrãrẽ, wãtẽa ñajãsũnerãrẽ, koye ĩãmerãdere taugʉ iriyupʉ. 22 Irasirigʉ Jesús ãsũ ãrĩ yʉjʉyupʉ Juan iriuanerãrẽ: —Mʉsã ĩãrĩrẽ, mʉsã périre, Juãrẽ wererã waaka! Koye ĩãbiranerã õãrõ ĩãma. Waamasĩbiranerã waamasĩakõãma. Kãmi boanerã yaripereakõãsũama. Gãmipũ pébiranerã péakõãma. Boanerãde masãkõãma. Boporã, Marĩpʉ masakare tauri kerere weremakʉ̃ péma. 23 “Yʉre bʉremurĩrẽ piribi, ʉsʉyari opagʉkumi”, ãrĩ wererã waaka Juãrẽ! ãrĩyupʉ Jesús. 24 Ĩgʉ̃sã waadero pʉrʉ, Jesús Juãyamarẽ masakare ãsũ ãrĩ werenʉgãyupʉ: —Mʉsã masaka marĩrõgue Juãrẽ ĩãrã waarã́, güigʉre gũñaturabire ĩãrã waarã́ meta irikuyo. Ĩgʉ̃ turabi, mirũ táborere wẽjãpubéorosũ ããrĩbemi. 25 Irasũ ããrĩmakʉ̃, mʉsã ĩgʉ̃rẽ irogue ĩãrã waarã́, õãrĩ surí sãñagʉ̃rẽ ĩãrã waarã́ meta irikuyo. Õãrĩ surí sãñarãno oparãya wiirigue ããrĩkuma. Juan ĩgʉ̃sã irirosũ ããrĩbemi. 26 Mʉsã irogue ĩgʉ̃rẽ ĩãrã waarã́, Marĩpʉya kerere weredupiyurimasʉ̃rẽ ĩãrã waarã́ iriyo. Mʉsãrẽ werea. Juan diayeta Marĩpʉya kerere weredupiyunerã nemorõ ããrĩ́mi. 27 Marĩpʉya werenírĩ gojadea pũgue gojasũdero ããrĩbú̶ Juan iriburire. Irasirigʉ Marĩpʉ ĩgʉ̃ magʉ̃rẽ ãsũ ãrĩdi ããrĩmí: Mʉ waaburo dupiyuro yaa kerere weredupiyubure iriugʉra, mʉ waaburore ãmuyudoregʉ, ãrĩ gojasũdero ããrĩbú̶. 28 ’Mʉsãrẽ werea. Juan aariburi dupiyuro neõ sugʉ ĩgʉ̃ nemorõ yaamarẽ masĩgʉ̃ marĩdi ããrĩmí. Irasũ ããrĩkerepʉrʉ, sugʉ Marĩpʉ ʉ̃mʉgasigue ããrĩgṹ̶yagʉ gapʉ Juan nemorõ yaamarẽ masĩgʉ̃ ããrĩgʉkumi. Ããrĩpererã nemorõ ubu ããrĩgṹ̶ ããrĩkeregʉ, masĩgʉ̃ ããrĩgʉkumi, ãrĩyupʉ Jesús. 29 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩrĩrẽ pérã, ããrĩpererã masaka, romano marã opʉre niyeru wajaseabosarimasãde Juan wãĩyesũnerã ããrĩsĩã: “Marĩpʉ diayeta irigʉ ããrĩ́mi”, ãrĩ masĩñurã. 30 Fariseo bumarã, Moisés gojadeare buerimasã gapʉ Juãrẽ wãĩyedorebirinerã ããrĩsĩã, Marĩpʉ ĩgʉ̃sãrẽ iridʉarire gããmebiriñurã. 31 Irasirigʉ marĩ Opʉ Jesús ãsũ ãrĩnemoyupʉ: —Masaka dapagora marã, ¿ñeémarãno irirosũ ããrĩ́rĩ? 32 Majĩrã makã dekogue ĩgʉ̃sã merãmarã merã bira gaguiní doanírã irirosũ ããrĩ́ma. Ãsũ ãrĩ gaguiníma: “Gʉa tẽrẽdiru purimakʉ̃, bayabirabʉ. Bʉjawereri merã gʉa bayamakʉ̃, orebirabʉ”, ãrĩma. 33 Juan masakare wãĩyerimasʉ̃ pã́ baabirimakʉ̃, igui deko pãmudeare iiríbirimakʉ̃ ĩãrã, ĩgʉ̃rẽ: “Wãtĩ ñajãsũdi ããrĩ́mi ĩĩ”, ãrĩbʉ mʉsã. 34 Pʉrʉ yʉ ããrĩpererã tĩ́gʉ̃ baa, iirímakʉ̃ ĩãrã: “Baapagʉ, iirípagʉ ããrĩ́mi”, ãrĩbʉ. “Romano marã opʉre niyeru wajaseabosarimasã merãmʉ, ñerõ irirã merãmʉ ããrĩ́mi”, ãrĩbʉ mʉsã yʉre. 35 Mʉsã yaamarẽ, Juãyamarẽ masĩbirikeremakʉ̃, gʉare masĩrã gapʉ: “Diayeta Marĩpʉ iriunerã ããrĩ́ma”, ãrĩ masĩma, ãrĩyupʉ Jesús. 36 Ĩgʉ̃ irasũ ãrãdero pʉrʉ, sugʉ fariseo bumʉ Jesúre ĩgʉ̃ya wiigue baadoregʉ siiuayupʉ. Irasirigʉ Jesús ĩgʉ̃ya wiigue waa, eja, baari peoro pʉro eja, doayupʉ. 37 Sugo nomeõ iri makãmo, ñerõ iririmasõ, Jesús fariseoya wiigue baagʉ ejadea kerere pé, irogue waayupo. Suru borewariru “alabastro” wãĩkʉri ʉ̃tãye merã iridirure õãrõ sʉ̃rõrĩ opadirure ãĩayupo. 38 Ãĩa, Jesús pʉrʉpʉ gapʉ ejanʉgãja, igo ñerõ irideare bʉro bʉjawereri merã gũña, ore, Jesús pʉro meédoaja, ĩgʉ̃ya guburi wekare igoya kódeko meébejamakʉ̃ ĩã, igoya poañapu merã túkoe bojoyupo. Túkoe bojo, bʉremurĩ merã ĩgʉ̃ya guburire mimi, igo sʉ̃rõrĩ ãĩadea merã ĩgʉ̃ya guburire pípeoyupo. 39 Igo irasirimakʉ̃ ĩãgʉ̃, fariseo bumʉ Jesúre baadoregʉ siiuadi ĩgʉ̃ basi gũñayupʉ: “Igo ĩgʉ̃ya guburire moãñagõ ñerõ iririmasõ ããrĩ́mo. Ĩĩ diayeta Marĩpʉya kerere weregʉ ããrĩgṹ̶, irire masĩsiabukumi”, ãrĩ gũñayupʉ. 40 Jesús ĩgʉ̃ gũñarĩrẽ ĩãmasĩ, ĩgʉ̃rẽ ãrĩyupʉ: —Simón, yʉ mʉrẽ gajino weredʉakoa, ãrĩyupʉ. —Buegʉ, wereka yʉre! ãrĩyupʉ Simón. 41 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pégʉ, Jesús i keori merã wereyupʉ ĩgʉ̃rẽ: —Sugʉ masakare niyeru wayurimasʉ̃ ããrĩkumi. Pẽrã ʉ̃ma wajamokuma ĩgʉ̃rẽ. Sugʉ wári niyeru koeri quinientos moãrĩnʉrĩ wajataropa wajamokumi. Gajigʉ mérĩ koerigã cincuenta moãrĩnʉrĩ wajataropa wajamokumi. 42 Ĩgʉ̃sã pẽrã, ĩgʉ̃sã wajamorĩrẽ wajariri opabirimakʉ̃ ĩãgʉ̃, niyeru wayudi ĩgʉ̃sãrẽ pẽrãguereta: “Iropata, mʉsã wajamorĩ pereburo. Irire kãtigʉkoa”, ãrĩkumi. Irasirimakʉ̃, ¿nií gapʉ niyeru wayudire bʉro maĩkuri? wáro wajamodi, o mérõgã wajamodi gapʉ, ãrĩyupʉ Jesús. 43 Simón yʉjʉyupʉ: —Wáro wajamodi gapʉ bʉro maĩbukumi, ãrĩyupʉ. —Diayeta yʉjʉa mʉ, ãrĩyupʉ Jesús ĩgʉ̃rẽ. 44 Irasũ ãrĩ odo, Jesús nomeõrẽ ĩã, Simṍrẽ ãrĩyupʉ: —¿Igo yʉre iriadeare ĩãrĩ mʉ? Mʉya wiigue yʉ ñajãjamakʉ̃, mʉ yʉre yaa guburi koeburire deko sĩbirabʉ. Igo gapʉ yaa guburire igoya kódeko merã koe, igoya poañapu merã túkoe bojoamo. 45 Yʉ õãdoremakʉ̃, mʉ yʉre bokatĩrĩ pábʉa, mimibirabʉ. Igo gapʉ yʉ ñajãjadero pʉrʉgue yaa guburire mimiadeo neõ mimiduúbemo. 46 Mʉ gapʉ yaa dipurure ʉye õãrĩ sʉ̃rõrĩ merã pípeobirabʉ. Igo gapʉ yaa guburire sʉ̃rõrĩ pípeoamo. 47 Irasirigʉ Simón, yʉ mʉrẽ werea. Igo ñerõ iridea wári ããrĩkeremakʉ̃, yʉ irire kãtia. Yʉ irasirimakʉ̃, yʉre bʉro maĩmo. Gajigʉ gapʉ, yʉ ĩgʉ̃ ñerõ irideare kãtimakʉ̃: “Yʉ mérõgãta ñerõ irideare opáa”, ãrĩ gũñasĩã, yʉre sĩrũta maĩmi, ãrĩyupʉ Jesús. 48 Ĩgʉ̃rẽ irasũ ãrĩ odo, nomeõrẽ ãsũ ãrĩyupʉ: —Mʉ ñerõ irideare kãtia yʉ, ãrĩyupʉ. 49 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pérã, gajirã masaka iri wiigue ĩgʉ̃ merã baadoregʉ siiuanerã ãsũ ãrĩ gãme wereníñurã: —¿Ñeémʉno masakʉ ããrĩ́rĩ ĩĩ, irasũ ñerõ irideare kãtigʉ? ãrĩñurã. 50 Jesús gapʉ nomeõrẽ ãrĩyupʉ doja: —Yʉre bʉremusĩã, perebiri peamegue waabodeo tausũsiáa. Irasirigo õãrõ siñajãrĩ merã waaka! ãrĩyupʉ.

Lucas 8

1 Pʉrʉ Jesús paga makãrĩ marãrẽ, mʉtã makãrĩgã marãdere Marĩpʉ ĩgʉ̃yarãrẽ doreri kerere weregorenagʉ̃ waayupʉ. Ĩgʉ̃ buerã pe mojõma pere su gubu peru pẽrẽbejarã ĩgʉ̃ merã waañurã. 2 Nomede ĩgʉ̃ merã waañurã. Pũrĩrikʉrã ããrĩnerã Jesús taunerã nome ããrĩñurã. Gajirã nome, wãtẽa ñajãnerãrẽ Jesús béowiusũnerã ããrĩñurã. Sugo María Magdalena wãĩkʉgo ããrĩyupo. Igo su mojõma pere gaji mojõ peru pẽrẽbejarã wãtẽãrẽ Jesús béowiusũdeo ããrĩyupo. 3 Gajigo Juana wãĩkʉgo, Cuza wãĩkʉgʉ marãpo ããrĩyupo. Cuza Herodeya wiigue moãboerimasã opʉ ããrĩyupʉ. Gajigo Susana wãĩkʉgo ããrĩyupo. Gajirã nomede wárã Jesús merã waañurã ĩgʉ̃ buerire pédʉarã. Ĩgʉ̃sã nome, ĩgʉ̃sã opari merã Jesúre, ĩgʉ̃ buerãdere iritamuñurã. 4 Wárã masaka wári makãrĩ marã Jesús pʉro ĩgʉ̃rẽ ĩãdʉarã nerẽñurã. Ĩgʉ̃sã wárã nerẽmakʉ̃, Jesús i keori merã ãsũ ãrĩ bueyupʉ ĩgʉ̃sãrẽ: 5 —Sugʉ oterimasʉ̃ ĩgʉ̃ya oteri yerire meésirigʉ waakumi. Ĩgʉ̃ meésiriwãgãmakʉ̃, gaji yeri maague yurikoa. Masaka iri maague waarã́, iro yuriadea yerire kʉramutũkõãkuma. Mirãde iri yerire boka, baapeokõãkuma. 6 Gaji yeri ʉ̃tãyerikʉrogue yurikoa. Iri yeri puriadikoa. Puriadi, deko marĩmakʉ̃ ñaĩ, boakõãkoa. 7 Gaji yeri pora watopegue yurikoa. Pora gapʉ puritarimʉrĩa, oteri gapʉre wẽjẽkõãkoa. 8 Gaji yeri õãrĩ nikũgue yurikoa. Iri yeri õãrõ puri, wári dʉkakʉkoa. Su dupañu cien yerigora dʉkakʉkoa, ãrĩyupʉ. Iri keori merã were odo, ĩgʉ̃sãrẽ turaro merã ãsũ ãrĩyupʉ doja: —Mʉsã gãmipũrĩ oparã, yʉ wererire péduripíka! ãrĩyupʉ Jesús masakare. 9 Pʉrʉ ĩgʉ̃ buerã ĩgʉ̃rẽ sẽrẽñañurã: —¿Naásũ ãrĩdʉaro iriari, gʉare mʉ wereadea? ãrĩñurã. 10 Jesús ĩgʉ̃sãrẽ yʉjʉyupʉ: —Marĩpʉ ĩgʉ̃yarãrẽ doregʉ ããrĩrĩ́rẽ iripoegue masĩbirideare dapagorare mʉsãrẽ masĩmakʉ̃ yámi. Gajirã gapʉre keori merã dita buea. Irasirirã ĩgʉ̃sã Marĩpʉ iririre ĩãkererã, ĩãmasĩbirikuma. Ĩgʉ̃yare pékererã, pémasĩbirikuma. 11 ’Yʉ iri keori merã bueadea ãsũ ãrĩdʉaro yáa. Iri oteri yeri Marĩpʉya werenírĩ irirosũ ããrã. 12 Surãyeri masaka Marĩpʉya werenírĩrẽ pékererã, pémasĩbema. Maa bʉriri maa irirosũ ããrĩ́ma. Ĩgʉ̃ya werenírĩrẽ péadero pʉrʉ, oteri yeri iri maague yuridea yerire mirã baapeoderosũ, wãtĩ ĩgʉ̃sã gũñarĩgue eja, ĩgʉ̃sã péadideare ẽmapeokõãmi. Ĩgʉ̃sã Marĩpʉre bʉremubiri, tausũbirikõãburo, ãrĩgʉ̃, irasũ yámi. 13 Gajirã masaka ʉ̃tãyerikʉri yeba irirosũ ããrĩ́ma. Ĩgʉ̃sã Marĩpʉya werenírĩrẽ ʉsʉyari merã pékeremakʉ̃, oteri yeri ʉ̃tãyerikʉrogue yuriadero pʉrʉ, nugũrĩ marĩderosũ ĩgʉ̃sãrẽ waáa. Irasirirã yoaweyaripoe bʉremuadima. Pʉrʉ Marĩpʉyare iridʉari waja gajirã ĩgʉ̃sãrẽ ñerõ irimakʉ̃ ĩãrã, mata ĩgʉ̃yare pirikõãma. 14 Gajirã masaka porakʉri yeba irirosũ ããrĩ́ma. Marĩpʉya werenírĩrẽ pékererã, oteri yeri porakʉrogue yuriadero pʉrʉ, pora gapʉ puritarimʉrĩa, wẽjẽderosũ, i ʉ̃mʉmarẽ bʉro gũñarikʉma. Irasirirã wári oparire gũñataria, ĩgʉ̃sã gããmerõ iridʉasĩã, Marĩpʉya werenírĩrẽ kãtima. 15 Gajirã masaka õãrĩ nikũ irirosũ ããrĩ́ma. Irasirirã Marĩpʉya werenírĩrẽ õãrõ pérã, péduripíma. Õãrĩ gũñarĩrẽ oparã, Marĩpʉyare iridʉarã ããrĩ́ma. Gajirã ĩgʉ̃sãrẽ ñerõ irikeremakʉ̃, ĩgʉ̃yare piribema. Wári õãrĩ dʉkakʉdiñu irirosũ ããrĩ́ma, ãrĩyupʉ. 16 Pʉrʉ gaji keori merã bueyupʉ doja: —Masaka sĩãgodirure sĩãgorã, kõmesoro merã muúpíbirikuma. Kãrĩrõ dokaguedere dobobirikuma. Ũ̶marõ, wii dekogue siukuma. Irasirirã gajirã iri wiire ñajãrã, sĩãgodiru ʉ̃jʉ̃gorore õãrõ ĩã, ñajãkuma. 17 Ããrĩpereri masaka iripoegue masĩbirideare masĩsũrokoa. Masaka ĩãberogue duripídeare sĩãgoro ããrĩrṍgue ĩãmasĩrõ irirosũ masĩsũrokoa. Yayedea irirosũ neõ ããrĩbirikoa. 18 ’Irasirirã Marĩpʉya werenírĩrẽ pérã, õãrõ pémasĩka! Irire õãrõ péduripígʉnorẽ Marĩpʉ wári pémasĩrĩ sĩnemogʉkumi. Gajigʉ õãrõ pébirikeregʉ: “Masĩa yʉ”, ãrĩ gũñami. Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩ gũñakeregʉ, õãrõ pémasĩbemi. Ĩgʉ̃ pémasĩadideare ẽmasũgʉkumi. Irasirigʉ neõ pémasĩbi dujagʉkumi pama, ãrĩyupʉ Jesús. 19 Pʉrʉ Jesús pago, ĩgʉ̃ pagʉpũrã merã ĩgʉ̃rẽ ĩãgõ ejayupo. Masaka wárã ĩgʉ̃ pʉrogue ããrĩmakʉ̃, ejamasĩbiriyupo. 20 Irasirigʉ sugʉ irogue ããrĩgṹ̶ Jesúre wereyupʉ: —Mʉpo, mʉ pagʉpũrã merã mʉrẽ ĩãdʉarã, masaka pʉrʉpʉgue níama, ãrĩyupʉ. 21 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pégʉ, Jesús ãsũ ãrĩ yʉjʉyupʉ: —Marĩpʉya werenírĩrẽ õãrõ péduripírã, ĩgʉ̃yare õãrõ iritʉyarã, yʉpo, yʉ pagʉpũrã irirosũ ããrĩ́ma, ãrĩyupʉ. 22 Sunʉ Jesús ditaru tʉrogue ããrĩgṹ̶, ĩgʉ̃ buerã merã doódirugue mʉrĩñajãa, ĩgʉ̃sãrẽ: —Náka, ditaru sipãrẽgue taribujarã! ãrĩyupʉ. —Jáʉ, ãrĩ, waakõãñurã. 23 Iro taribujagʉ, Jesús kãrĩñajãkõãyupʉ. Pʉrʉ ditaruguere bʉro mirũ waayuro. Doódiruguere makũrĩ páñajãa, miũkõãdiyuro. Bʉro goero waayuro ĩgʉ̃sãrẽ. 24 Irasũ waamakʉ̃ ĩãrã, Jesúre yobeñurã: —Gʉare buegʉ, marĩ mirĩmurã yáa, ãrĩ gaguiníñurã. Ĩgʉ̃sã irasũ ãrĩmakʉ̃ pégʉ, Jesús yobe, mirũ, makũrĩrẽ toedoreyupʉ. Ĩgʉ̃ toedoremakʉ̃, mirũ, makũrĩ bʉro waadea toedijapereakõãyuro. 25 Pʉrʉ ĩgʉ̃ buerãrẽ ãrĩyupʉ: —¿Mʉsã yʉre bʉremurĩ opaberi? Ĩgʉ̃sã gapʉ gʉkanerã ããrĩsĩã, ĩãgʉka, ĩgʉ̃sã basi gãme sẽrẽñañurã: —¿Ñeémʉno masakʉ ããrĩ́rĩ ĩĩ? Ĩgʉ̃ mirũrẽ, makũrĩrẽ toedoremakʉ̃ toedijakõãa, neõ tarinʉgãbea ĩgʉ̃rẽ, ãrĩñurã. 26 Pʉrʉ Galilea nikũ bokatĩũrõ, Gadara wãĩkʉrogue taribujajañurã. 27 Jesús doódirugue ããrãdi majãnʉgãmakʉ̃, sugʉ masakʉ iri makãmʉ ĩgʉ̃ pʉro ejanʉgãyupʉ. Ĩgʉ̃ wãtẽa ñajãsũdero pʉrʉ yoakõãyuro. Neõ surí sãñabi, wiiguere ããrĩbi, masãgoberi watopegue dita ããrĩgṹ̶ ããrĩyupʉ. 28 Wãtĩ masakʉre wári ñeã meémejãnayupʉ. Irasirirã masaka ĩgʉ̃rẽ ñeã, ĩgʉ̃ya mojõrĩrẽ, guburidere kõmedari merã sʉanadiñurã ĩgʉ̃rẽ biadobomurã. Ĩgʉ̃ gapʉ ĩgʉ̃sã sʉarikʉ, tʉ̃ãtanokõãyupʉ. Irasirigʉ wãtĩ ĩgʉ̃rẽ masaka marĩrõgue waamakʉ̃ irinayupʉ. Jesús wãtĩrẽ: “Wirika mʉ ñajãdire!” ãrĩyupʉ. Masakʉ Jesúre ĩãgʉ̃, ĩgʉ̃ pʉro ñadʉkʉpuri merã ejamejã, bʉro gaguiníyupʉ: —Jesús, ʉ̃mʉgasigue marã Opʉ ããrĩpererã nemorõ turagʉ magʉ̃, ¿nasiribu yári mʉ yʉre? “Yʉre poyarikʉmakʉ̃ iribirikõãka!” ãrĩ, bʉro sẽrẽa, ãrĩyupʉ. 30 Jesús ĩgʉ̃rẽ sẽrẽñayupʉ: —¿Ñeémʉ wãĩkʉri mʉ? ãrĩyupʉ. —“Legión” wãĩkʉa yʉ, ãrĩ yʉjʉyupʉ. “Legión”, ãrĩrõ: “wárã”, ãrĩdʉaro yáa. Wárã wãtẽa ñajasũdi ããrĩsĩã, irasũ wãĩkʉyupʉ. 31 Wãtẽa masakʉguere ñajãnerã Jesúre: —Gʉare bʉro ʉ̃kʉ̃ãrĩ gobegue waadorebirikõãka! ãrĩ sẽrẽñurã. 32 Iro ʉ̃tãʉ̃gue wárã yesea ãma baarã iriñurã. Ĩgʉ̃sãrẽ ĩãrã, wãtẽa Jesúre sẽrẽñurã: —Yeseaguere gʉare ñajãdoreka! —Jáʉ, ĩgʉ̃sãguereta ñajãrã waaka! ãrĩyupʉ. 33 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃, wãtẽa masakʉguere ããrãnerã wirirã, yeseaguere ñajãñurã. Ĩgʉ̃sã ñajãmakʉ̃, yesea ũma mirẽbuáa, ditarugue meébia dijáa, mirĩ boapereakõãñurã. 34 Irasũ waamakʉ̃ ĩãrã, yeseare korerimasã gʉkari merã ũmadujáa, ĩgʉ̃sãya makã marãrẽ, iri makã tʉro marãdere wererã waañurã. 35 Irire pérã: “¿Naásũ waáayuri?” ãrĩ, Jesús pʉro ĩãrã waañurã. Irogue eja, wãtẽa béowiusũadire bokajañurã. Jesús pʉro, suríro sãñadi, õãrõ pémasĩrĩ merã doayupʉ. Masaka ĩgʉ̃rẽ ĩãrã, bʉro güiri merã ĩãñurã. 36 Wãtẽãrẽ béowiumakʉ̃ ĩãnerã irogue ejarãrẽ irire wereñurã. 37 Irire pérã, ããrĩpererã Gadara nikũ marã bʉro güisĩã, Jesúre: “Waaka õõrẽ!” ãrĩñurã. Ĩgʉ̃sã waadoremakʉ̃ pégʉ, Jesús doódirugue mʉrĩñajãyupʉ. 38 Ĩgʉ̃ mʉrĩñajãmakʉ̃ ĩãgʉ̃, wãtẽa béowiusũadi Jesúre: —Yʉde mʉ merã waadʉakoa, ãrĩ sẽrẽadiyupʉ. Jesús gapʉ ĩgʉ̃rẽ ãrĩyupʉ: —Yʉ merã waabirikõãka! 39 Mʉya wiigue goedujáaka! Ããrĩpereri Marĩpʉ mʉrẽ õãrĩ iriadeare weregʉ waaka! ãrĩyupʉ. Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pégʉ, ĩgʉ̃ya makãgue waakõãyupʉ. Irogue eja, Jesús ĩgʉ̃rẽ õãrĩ iriadeare ããrĩpererã ĩgʉ̃ya makã marãrẽ wereyupʉ. 40 Jesús Gadara nikũgue ããrĩripoe wárã masaka Galilea nikũgue ĩgʉ̃rẽ yúrã iriñurã. Irasirirã, ĩgʉ̃ taribujajamakʉ̃ ĩãrã, bʉro ʉsʉyari merã bokatĩrĩñurã. 41 Iripoere sugʉ judío masaka nerẽrĩ wii opʉ Jairo wãĩkʉgʉ Jesús pʉrogue ejayupʉ. Eja, Jesúya guburi pʉro ñadʉkʉpuri merã ejamejãja, ĩgʉ̃rẽ: “Yaa wiigue waaka!” ãrĩ, bʉro sẽrẽyupʉ. 42 Ĩgʉ̃ magõ bʉro sĩrĩgõ kõmorĩ pʉrogãgue ããrĩyupo. Igo sugota ããrĩyupo. Pe mojõma pere su gubu peru pẽrẽbejari bojori opayupo. Jesús Jairoya wiigue waamakʉ̃, wárã masaka ĩgʉ̃rẽ kʉ̃ñarõgã tuuyañurã. 43 Ĩgʉ̃sã watopegue sugo nomeõ pe mojõma pere su gubu peru pẽrẽbejari bojorigora dí wiriri merã pũrĩrikʉgo ããrĩyupo. Irasirigo igo opadea niyerure kúririmasãrẽ wajari peremejãkõãyupo. Ĩgʉ̃sã kúrikeremakʉ̃ta, igo pũrĩrikʉri neõ taribiriyuro. 44 Jesús iro waamakʉ̃ ĩãgõ, ĩgʉ̃ pʉrʉpʉ gapʉ waa ejanʉgã, ĩgʉ̃ya suríro yuware moãñayupo. Igo moãñamakʉ̃ta, igo dí wiririadea tariakõãyuro. 45 Irasirigʉ Jesús sẽrẽñayupʉ: —¿Noã yʉre moãñarĩ? ãrĩyupʉ. Ããrĩpererã: “Gʉa neõ moãñabea”, ãrĩñurã. Pedro, ĩgʉ̃ merãmarã merã: —Gʉare buegʉ, ¿nasirigʉ irasũ ãrĩ sẽrẽñarĩ? Masaka wárã kʉ̃ñarõgã tuuyama mʉrẽ, ãrĩñurã. 46 Jesús gapʉ ĩgʉ̃sãrẽ ãrĩyupʉ: —Sugo nomeõ moãñañumo yʉre. Igo moãñamakʉ̃, yʉ turari merã igo pũrĩrikʉrire tauayo. Irire masĩa yʉ, ãrĩyupʉ. 47 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pégo: “Yʉ iriadeare masĩmi”, ãrĩ gũña, bʉro güi naradari merã ĩgʉ̃ guburi pʉro ñadʉkʉpuri merã ejamejãja, ããrĩpererã péuro Jesúre: “Yʉ mʉya surírore moãñamakʉ̃ta yʉ pũrĩrikʉadea tariakõãbʉ”, ãrĩ wereyupo. 48 Jesús igore ãrĩyupʉ: —Mʉ yʉre bʉremurĩ opáa. Irasirigo mʉ pũrĩrikʉrire tausũa. Ʉsʉyari merã waaka! ãrĩyupʉ. 49 Jesús irasũ ãrĩripoe sugʉ masakʉ Jairoya wii ããrãdi ejayupʉ, Jairore weregʉ ejagʉ: —Mʉ magõ kõmoakõãmo. Marĩrẽ buegʉre garibonemobirikõãka! ãrĩyupʉ. 50 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pégʉ, Jesús Jairore ãsũ ãrĩyupʉ: —Güibirikõãka! Bʉremurĩ opaka yʉre! Mʉ magõ tarigokumo, ãrĩyupʉ. 51 Irasirigʉ Jairoya wiigue eja, gajirãrẽ ñajãdorebiriyupʉ. Pedrore, Juãrẽ, ĩgʉ̃ tĩ́gʉ̃ Santiagore, boadeo pagʉsãmarã ditare siiu ñajãyupʉ. 52 Ĩgʉ̃sã ñajãjaripoere ããrĩpererã iri wiigue ããrĩrã́ bʉro orerã iriñurã. Jesús ãrĩyupʉ ĩgʉ̃sãrẽ: —Orebirikõãka! Majĩgõ boabemo. Kãrĩgõ yámo. 53 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pérã, oreanerã gapʉ ĩgʉ̃rẽ bʉriñurã. “Igo boadeare masĩa gʉa”, ãrĩ gũñañurã. 54 Jesús gapʉ boadeo pʉro ejanʉgã, igoya mojõrẽ ñeã, turaro merã igore ãsũ ãrĩyupʉ: —Majĩgõ, wãgãnʉgãka! 55 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃, igoya yʉjʉpũrã goeyuro. Irasirigo mata wãgãdoakõãyupo. Jesús igo pagʉsãmarãrẽ: “Baari ejoka igore!” ãrĩyupʉ. 56 Igo okamakʉ̃ ĩãrã, igo pagʉsãmarã gʉkatariakõãñurã. Jesús igore ĩgʉ̃ masũadeare gajirãrẽ weredorebiriyupʉ.

Lucas 9

1 Pʉrʉ Jesús ĩgʉ̃ buerãrẽ pe mojõma pere su gubu peru pẽrẽbejarãrẽ siiu neeõ, ĩgʉ̃ turarire sĩyupʉ: “Iri turari merã ããrĩpererã wãtẽãrẽ béowiumasĩrãkoa. Pũrĩrĩdere taumasĩrãkoa”, ãrĩyupʉ. 2 Irasirigʉ ĩgʉ̃sãrẽ Marĩpʉ ĩgʉ̃yarãrẽ doreri kerere weredoregʉ, pũrĩrikʉrãdere taudoregʉ ãsũ ãrĩ iriuyupʉ: 3 —Waarã́, gajinorẽ neõ ãĩabirikõãka! Mʉsã tuadire, ajuro, baari, niyeru, gaji surí mʉsã gorawayuburidere ãĩabirikõãka! 4 Makã ejarã, mʉsã ejadea wiita ããrĩkõãka! Iri makãrẽ waarã́gue iri wiire wirika! 5 Gaji makã marã masaka mʉsãrẽ gããmebirimakʉ̃, iri makãrẽ diayeta tariakõãka! Irasũ tariarã, nikũwera mʉsãya guburigue tuadeare mojẽbéokõãka! Ĩgʉ̃sã mʉsãrẽ gããmebiri waja Marĩpʉ ĩgʉ̃sãrẽ wajamoãburire masĩburo, ãrĩrã, irasirika! ãrĩyupʉ Jesús. 6 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩ odoadero pʉrʉ, waakõãñurã. Irasirirã ããrĩpereri makãrĩgue Marĩpʉ masakare tauri kerere weregorenarã, pũrĩrikʉrãdere taugorenarã waañurã. 7 Iripoere Galilea nikũ marã opʉ Herodes ããrĩpereri Jesús iriri kerere péyupʉ. Gajirã Jesúre masĩmerã: “Ĩgʉ̃, Juan masakare wãĩyerimasʉ̃ta boadigue masãdi ããrĩkumi”, ãrĩñurã. Herodes gapʉ irire pégʉ: “¿Nasiriro irasũ waáari?” ãrĩ, bʉro gũñarikʉyupʉ. 8 Gajirã: “Elías iripoegue ããrĩunadi deyoakumi”, ãrĩñurã. Gajirã: “Sugʉ Marĩpʉya kerere weredupiyudi iripoegue ããrĩunadi masãkumi”, ãrĩñurã. 9 Herodes gapʉ ãsũ ãrĩyupʉ: “Yʉta Juãrẽ ĩgʉ̃ya dipurure dititádorebʉ. ¿Niíno gapʉ ããrĩbukuri iropa wári werenísũgʉ̃?” ãrĩyupʉ. Irasirigʉ Jesúre bʉro ĩãdʉadiyupʉ. 10 Jesús ĩgʉ̃ buerã buedoregʉ iriunerã goedujajarã, ĩgʉ̃sã irideare werepeokõãñurã ĩgʉ̃rẽ. Pʉrʉ Jesús ĩgʉ̃sãrẽ masaka marĩrõgue Betsaida wãĩkʉri makã tʉrogue siiuayupʉ. 11 Ĩgʉ̃sã irogue waarí kerere pérã, wárã masaka Jesúre tʉyañurã. Jesús ĩgʉ̃sãrẽ õãdore, Marĩpʉ ĩgʉ̃yarãrẽ doreri kerere wereyupʉ. Pũrĩrikʉrã ĩgʉ̃rẽ taudorerãrẽ tauyupʉ. 12 Ñamika ããrĩmakʉ̃, Jesús buerã pe mojõma pere su gubu peru pẽrẽbejarã ĩgʉ̃ pʉro eja, ĩgʉ̃rẽ ãrĩñurã: —Masakare waadoreka! Õõ pʉro ããrĩrĩ́ makãrĩma wiirigue ĩgʉ̃sã kãrĩrĩ, baari ãmarã́ waaburo. Õõ marĩ ããrĩrṍguere neõ gajino máa, ãrĩñurã. 13 Jesús gapʉ ãrĩyupʉ: —Mʉsã ĩgʉ̃sãrẽ baari sĩka! Ĩgʉ̃sã yʉjʉñurã: —Gʉa pã́ duparu su mojõma duparuta, waaídere pẽrãta opáa. Mérõgã baari ããrã. Masaka gapʉ wárãgora ããrĩ́ma. Irasirirã gʉa gaji baari wajarirã waamerã ĩgʉ̃sãrẽ ejobirikoa, ãrĩñurã. 14 Wárã masaka ããrĩñurã ĩgʉ̃sã merã. Ũ̶ma ditare keomakʉ̃, cinco mil ããrĩñurã. Irasirigʉ Jesús ĩgʉ̃ buerãrẽ ãrĩyupʉ: —Masaka ããrĩpererãrẽ boje yebori cincuenta dita dʉkawa, ĩgʉ̃sãrẽ doadoreka! ãrĩyupʉ. 15 Irasirirã ĩgʉ̃ buerã ĩgʉ̃ ãrĩrõsũta ããrĩpererã masakare doadoreñurã. 16 Masaka doaperemakʉ̃, Jesús su mojõma pã́ duparure, pẽrã waairé ãĩ, ʉ̃mʉgasigue ĩãmu, Marĩpʉre ʉsʉyari sĩ, irire peayupʉ. Pea, ĩgʉ̃ buerãrẽ masakare gueredoregʉ sĩyupʉ. 17 Irasirirã ããrĩpererã masaka irire baayapiakõãñurã. Pʉrʉ ĩgʉ̃sã baadʉáadeare Jesús buerã pe mojõma pere su gubu peru pẽrẽbejari puuirigora seasã ʉtʉudoboñurã. 18 Gajinʉ Jesús ĩgʉ̃ sugʉta Marĩpʉre sẽrẽgʉ̃ iriyupʉ. Ĩgʉ̃ buerã ĩgʉ̃ merã ããrĩñurã. Irasirigʉ Jesús ĩgʉ̃sãrẽ ãsũ ãrĩ sẽrẽñayupʉ: —Masaka yʉre, ¿naásũ ãrĩ gũñarĩ? ãrĩyupʉ. 19 Ĩgʉ̃sã yʉjʉñurã: —Surãyeri mʉrẽ: “Juan, masakare wãĩyerimasʉ̃ ããrĩ́mi”, ãrĩma. Gajirã: “Elías iripoegue ããrĩunadi ããrĩ́mi”, gajirã: “Sugʉ Marĩpʉya kerere weredupiyudi iripoegue ããrĩunadi, masãdi ããrĩ́mi”, ãrĩma, ãrĩñurã. 20 Irasũ ãrĩmakʉ̃, Jesús ĩgʉ̃sãrẽ sẽrẽñayupʉ: —Mʉsãkoa yʉre, ¿naásũ ãrĩ gũñarĩ? ãrĩyupʉ. Pedro ãrĩyupʉ ĩgʉ̃rẽ: —Mʉ, Marĩpʉ iriudi, Cristo ããrã, ãrĩyupʉ. 21 Pedro irasũ ãrĩrĩrẽ pégʉ, Jesús ĩgʉ̃ buerãrẽ bʉro turaro merã: “Gajirãrẽ ire werebirikõãka!” ãrĩyupʉ. 22 Irasũ ãrĩ odo, ãsũ ãrĩyupʉ doja: —Yʉre ããrĩpererã tĩ́gʉ̃rẽ bʉro ñerõ tariro ããrã. Judío masaka mʉrã, paía oparã, Moisés gojadeare buerimasã yʉre gããmebirisĩã, gajirãrẽ yʉre wẽjẽdorerãkuma. Ĩgʉ̃sã yʉre wẽjẽadero pʉrʉ, ʉrenʉ waaró merã Marĩpʉ yʉre masũgʉkumi, ãrĩyupʉ. 23 Pʉrʉ ããrĩpererã masakare ãrĩyupʉ: —Yʉre tʉyadʉarãno ĩgʉ̃sã iridʉarire piriburo. Irasirirã yʉre tʉyari waja curusague pábiatú, wẽjẽsũmurã irirosũ ããrĩkererã, piriro marĩrõ yʉre tʉyaníkõãburo. 24 I ʉ̃mʉgue ĩgʉ̃sãya okari ditare maĩrãno perebiri peamegue béosũrãkuma. Gajirã gapʉ yʉre tʉyari waja, masaka ĩgʉ̃sãrẽ wẽjẽkeremakʉ̃, Marĩpʉ pʉrogue waarãkuma, ĩgʉ̃ merã õãrõ ããrĩnímurã. 25 Sugʉ masakʉ i ʉ̃mʉmarẽ ããrĩpereri opakeregʉ, ĩgʉ̃ boari pʉrʉ waaburi gapʉre gũñabiri waja peamegue waagú̶, õãrĩrẽ neõ wajatabirikumi. 26 Masaka yʉre, yaa kerere gʉyasĩrĩmakʉ̃, yʉde ĩgʉ̃sãrẽ gʉyasĩrĩgʉkoa. Yʉ ããrĩpererã tĩ́gʉ̃ yʉ gosesiriri merã, Yʉpʉ, ĩgʉ̃rẽ wereboerã õãrã gosesiriri merã dupaturi aarigʉkoa. Irasũ aarigú̶, yʉre gʉyasĩrĩnerãrẽ gʉyasĩrĩgʉkoa. 27 Diayeta mʉsãrẽ werea. Surãyeri mʉsã õõgue ããrĩrã́, mʉsã boaburi dupiyuro Marĩpʉ ĩgʉ̃yarãrẽ doregʉ ããrĩrĩ́rẽ ĩãrãkoa, ãrĩyupʉ Jesús. 28 Ĩgʉ̃ irasũ ãrãdero pʉrʉ su mojõma pere gaji mojõ ʉreru pẽrẽbejarinʉrĩ waadero pʉrʉ, Jesús ʉ̃tãʉ̃ wekague Marĩpʉre sẽrẽgʉ̃ waagú̶, Pedro, Santiago, Juãrẽ siiu mʉrĩayupʉ. 29 Irogue Marĩpʉre sẽrẽripoe ĩgʉ̃ya diapu deyori gorawayuakõãyuro. Ĩgʉ̃ya suríro bʉro borero kũmijũrĩñe waayuro. 30 Irasũ waaripoe ĩgʉ̃ pʉro ʉ̃ma pẽrã deyoa, ĩgʉ̃ merã weretamuníñurã. Ĩgʉ̃sã iripoegue marã Moisés, Elías ããrĩñurã. 31 Ĩgʉ̃sãde gosesiriri merã deyoañurã. Iripoegue: “Ĩgʉ̃rẽ ãsũ waarokoa”, ãrĩderosũta Jerusalẽ́gue ĩgʉ̃ boaburire Jesús merã wereníñurã. 32 Pedrosã bʉro wʉjakʉkererã, kãrĩrõ marĩrõ Jesús gosesiririre, ĩgʉ̃ merã ããrĩrã́rẽ ĩãñurã. 33 Moisés, Elías Jesús pʉro ããrãnerã waaripoe Pedro ãrĩyupʉ: —Gʉare buegʉ, marĩ õõgue ããrĩmakʉ̃ õãtaridʉáa. Irasirirã ʉre wiigã irirãra. Mʉya wii, Moiséya wii, Elíaya wii irirãra, ãrĩyupʉ. Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩkeregʉta, ĩgʉ̃ ãrĩrĩrẽ neõ pémasĩbiriyupʉ. 34 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩripoe su yebo ĩĩmikãyebo túbiayuro ĩgʉ̃sãrẽ. Iri ĩgʉ̃sãrẽ túbiamakʉ̃, bʉro güiñurã. 35 Marĩpʉ ĩĩmikãyebo poekague ãsũ ãrĩ werenímakʉ̃ péñurã: —Ĩĩ yʉ magʉ̃, yʉ beyedi ããrĩ́mi. Ĩgʉ̃rẽ õãrõ péka! ãrĩyupʉ. 36 Marĩpʉ wereníadero pʉrʉ, Jesús ditare ĩãñurã. Pedrosã gapʉ Jesús i nikũgue ããrĩrĩ́nʉrĩrẽ neõ sugʉ masakʉre ĩgʉ̃sã ĩãdeare werebiriñurã. 37 Gajinʉ gapʉ ĩgʉ̃sã ʉ̃tãʉ̃gue ããrãnerã dijijadero pʉrʉ, wárã masaka Jesúre bokatĩrĩñurã. 38 Sugʉ masakʉ ĩgʉ̃sã watopegue ããrĩgṹ̶ turaro merã ãrĩyupʉ: —Gʉare buegʉ, yʉ mʉrẽ bʉro sẽrẽa. Yʉ magʉ̃ sugʉta ããrĩgṹ̶rẽ bopoñarĩ merã ĩãka! 39 Wãtĩ ĩgʉ̃rẽ ñeã, gũñaña marĩrõ gaguiní, naradamakʉ̃ irinami. Irasirigʉ majĩgʉ̃ ĩgʉ̃ya disigue sũmu wirisũnami. Wãtĩ ĩgʉ̃rẽ bʉro ñerõ tarimakʉ̃ irinami. Ĩgʉ̃rẽ neõ piridʉabemi. 40 Mʉ buerãrẽ wãtĩrẽ bʉro béowiudoreadabʉ. Ĩgʉ̃sã neõ bokatĩũbirama, ãrĩyupʉ. 41 Jesús yʉjʉyupʉ: —Mʉsã dapagora marã, yʉre bʉremurĩ opamerã, diayemarẽ neõ pémasĩmerã ããrã. ¿Noópa yoaripoe mʉsã merã ããrĩgʉkuri? ¿Noópa yoaripoe mʉsã yʉre bʉremubirire gũñaturagʉkuri? ãrĩyupʉ. Irasũ ãrĩ odo, wãtĩ ñajãsũdi pagʉre: —Mʉ magʉ̃rẽ ãĩrika! ãrĩyupʉ. 42 Majĩgʉ̃ Jesús pʉro waa ejanʉgãmakʉ̃, wãtĩ ĩgʉ̃rẽ yebague túmeépíkõãyupʉ. Ĩgʉ̃rẽ dupaturi bʉro naradamakʉ̃ iriyupʉ. Jesús gapʉ wãtĩrẽ: “Majĩgʉ̃rẽ wirika!” ãrĩ, tauyupʉ. Irasiri odo, ĩgʉ̃rẽ pagʉre wiayupʉ. 43 Masaka ããrĩpererã Marĩpʉ wári turari merã iririre ĩãrã, ĩãgʉkakõãñurã. 44 —Yʉ mʉsãrẽ wererire õãrõ péduripíka! Kãtibirikõãka! Masaka yʉre ããrĩpererã tĩ́gʉ̃rẽ ñeã, gajirãguere wiarãkuma, ãrĩyupʉ. 45 Ĩgʉ̃sã gapʉ ĩgʉ̃ irasũ ãrĩrĩrẽ õãrõ pémasĩbiriñurã. Marĩpʉ ĩgʉ̃sãrẽ irire pémasĩmakʉ̃ iribiriyupʉ dapa. Irasirirã Jesúre güirã: “¿Naásũ ãrĩdʉagʉ iriari, mʉ irasũ ãrĩgʉ̃?” ãrĩ sẽrẽñabiriñurã. 46 Pʉrʉ ĩgʉ̃ buerã ãsũ ãrĩ guaseonʉgãñurã: “Marĩ watopere, ¿noã marĩ ããrĩpererã nemorõ ããrĩ́rĩ?” ãrĩñurã. 47 Jesús ĩgʉ̃sã gũñarĩrẽ ĩãmasĩkõãyupʉ. Irasirigʉ sugʉ majĩgʉ̃rẽ ĩgʉ̃ pʉro ãĩnú, ãrĩyupʉ: 48 —Sugʉ yaagʉre, ĩĩ majĩgʉ̃ irirosũ ããrĩgṹ̶rẽ õãrõ bokatĩrĩñeãgʉ̃, yʉdere bokatĩrĩñeãmi. Yʉre õãrõ bokatĩrĩñeãgʉ̃, yʉre iriudidere bokatĩrĩñeãmi. Sugʉ mʉsã watopemʉ: “Gajirã nemorõ ããrĩbea”, ãrĩ gũñagʉ̃, gajirã nemorõ ããrĩ́mi, ãrĩyupʉ. 49 Pʉrʉ Juan Jesúre ãrĩyupʉ: —Gʉare buegʉ, sugʉ masakʉ mʉ wãĩ merã wãtẽãrẽ: “Wirika mʉsã ñajãdire!” ãrĩ béowiumakʉ̃ ĩãbʉ. Ĩgʉ̃, marĩ merãmʉ ããrĩbirimakʉ̃ ĩãrã, ĩgʉ̃rẽ: “Irire neõ irinemobirikõãka!” ãrãbʉ, ãrĩyupʉ. 50 Jesús gapʉ ãrĩyupʉ: —Kãmutabirikõãka ĩgʉ̃rẽ! Sugʉ marĩrẽ ĩãturibi, marĩ merãmʉta ããrĩ́mi, ãrĩyupʉ. 51 Pʉrʉ Jesús ʉ̃mʉgasigue mʉrĩaburi dupiyuro ejawãgãriripoe: “Jerusalẽ́gue waagʉra”, ãrĩyupʉ. 52 Ĩgʉ̃ waaburi dupiyuro gajirãrẽ Samaria nikũgue ããrĩrĩ́ makãgue ĩgʉ̃ kãrĩburore ãmayudoregʉ iriuyupʉ. 53 Samaria marã gapʉ judío masaka merã gãmesʉribirisĩã, Jesús Jerusalẽ́gue waaburire pérã, ĩgʉ̃rẽ bokatĩrĩñeãdʉabiriñurã. 54 Jesús buerã Santiago, Juan Samaria marã ĩgʉ̃rẽ bokatĩrĩñeãdʉabirimakʉ̃ ĩãrã, ãsũ ãrĩñurã: —Gʉa Opʉ, ¿iripoegue Elías Marĩpʉya kerere weredupiyudi iriderosũ, ʉ̃mʉgasima peamerẽ diju, ĩgʉ̃sãrẽ wẽjẽdoremakʉ̃ gããmekuri? ãrĩñurã. 55 Ĩgʉ̃sã irasũ ãrĩmakʉ̃ pé, Jesús ĩgʉ̃sãrẽ gãmenʉgã, ĩã, ãrĩyupʉ: —Irasũ ãrĩbirikõãka! Mʉsãrẽ irasũ werenímakʉ̃ irigʉre masĩbea. Mʉsã werenírĩ Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ wereri ããrĩbea. 56 Yʉ ããrĩpererã tĩ́gʉ̃ masakare béogʉ aaribiribʉ. Ĩgʉ̃sãrẽ taugʉ aarigú̶ iribʉ, ãrĩyupʉ. Irasũ ãrĩ odo, gaji makãgue waakõãyupʉ doja. 57 Ĩgʉ̃sã maague waamakʉ̃, sugʉ masakʉ ĩgʉ̃sã pʉro eja, Jesúre ãrĩyupʉ: —Yʉ Opʉ, mʉ noó waaró mʉrẽ tʉyagʉra, ãrĩyupʉ. 58 Jesús ĩgʉ̃rẽ yʉjʉyupʉ: —Makãnú̶ʉ marã diayéa ĩgʉ̃sã kãrĩrĩ toreri opama. Mirãde ĩgʉ̃sã kãrĩrõ opama. Yʉ ããrĩpererã tĩ́gʉ̃ gapʉ kãrĩrõ opabea, ãrĩyupʉ. 59 Pʉrʉ Jesús gajigʉre ãrĩyupʉ: —Náka, yʉ merã! Ĩgʉ̃ gapʉ yʉjʉyupʉ: —Yʉ Opʉ, yʉpʉ boamakʉ̃ ĩgʉ̃rẽ yáa odo, mʉrẽ tʉyagʉra, ãrĩyupʉ. 60 Jesús ĩgʉ̃rẽ yʉjʉyupʉ: —Yʉre bʉremumerã, boanerã irirosũ ããrĩrã́ta boanerãrẽ yáaburo. Mʉ gapʉ Marĩpʉ ĩgʉ̃yarãrẽ doreri kerere weregʉ aarika! ãrĩyupʉ. 61 Gajigʉ Jesúre ãrĩyupʉ: —Yʉ Opʉ, mʉrẽ tʉyagʉra. Yʉ mʉrẽ tʉyaburi dupiyuro yaa wii marãrẽ seretugʉ waadʉakoa dapa, ãrĩyupʉ. 62 Jesús ĩgʉ̃rẽ ãrĩyupʉ: —Sugʉ masakʉ moãnʉgãgʉ̃ waadi, moãdʉabi gãmenʉgãdujáagʉ, moãbirikumi. Marĩpʉ dorerire iritʉyanʉgãgʉ̃, ĩgʉ̃ gããmerĩrẽ piribi, gãmenʉgãdujáagʉ irirosũ ããrĩkumi. Irasirigʉ Marĩpʉyare õãrõ iritʉyabirikumi, ãrĩyupʉ.

Lucas 10

1 Pʉrʉ marĩ Opʉ Jesús gajirã setenta y dos ʉ̃marẽ beye, pẽrã dita dʉkawa, ĩgʉ̃sãrẽ ããrĩpereri ĩgʉ̃ waaburi makãrĩguere 2 ãsũ ãrĩ iriuyupʉ: —Wárã masaka Marĩpʉyare neõ pémerã, pooegue oteri dʉka bʉribejadea irirosũ ããrĩ́ma. Ĩgʉ̃sãrẽ Marĩpʉyare weremurã gapʉ, iri pooere moãrĩmasã irirosũ mérãgã ããrĩ́ma. Irasirirã marĩ Opʉre: “Gajirã mʉyare weremurãrẽ iriuka!” ãrĩ sẽrẽka! 3 Mʉsãde Marĩpʉyare wererã waaka! Oveja majĩrãrẽ makãnú̶ʉ marã diayéa watopegue iriurosũ yʉ mʉsãrẽ ñerã ããrĩrṍguere iriua, Marĩpʉyare weredoregʉ. 4 Mʉsãya ajuri, niyeru ãĩabirikõãka! Gubu surí, mʉsã sãñarĩ merã dita waaka! Maague masakare bokajarã, õãdore yoaripoe weretamuníbirikõãka! 5 ’Su wiino ñajãrã, iri wii marãrẽ: “Marĩpʉ mʉsãrẽ siñajãrĩ sĩburo”, ãrĩ õãdorepʉrorika! 6 Iri wii marã Marĩpʉ siñajãrĩ sĩrĩrẽ opadʉarã mʉsãrẽ õãrõ bokatĩrĩñeãrã, Marĩpʉ siñajãrĩ sĩrĩ merã õãrõ ããrĩrikʉrãkuma. Mʉsãrẽ gããmemerã, i siñajãrĩ merã ããrĩbirikuma. 7 Mʉsã ejadea wiita dujaka! Iri wii marã mʉsãrẽ ejorire baa, iiríka! Sugʉ moãrĩmasʉ̃ ĩgʉ̃ moãrĩ waja keoro wajatakumi. Mʉsã Marĩpʉyare buerã, moãrĩmasã irirosũ ããrã. Mʉsãrẽ iri wii marã ejori, mʉsã ĩgʉ̃sãrẽ Marĩpʉyare bueri waja ããrã. Irasirirã gaji wiirigue ããrĩgorenabirikõãka! 8 Mʉsã su makãgue ejarã, iro marã mʉsãrẽ õãrõ bokatĩrĩñeã, ĩgʉ̃sã baari ejomakʉ̃, õãrõ baaka! 9 Iri makã marã pũrĩrikʉrãrẽ tauka! Ãsũ ãrĩ wereka: “Mérõ dʉyáa, Marĩpʉ doreri mʉsã pʉrogue aariburo”, ãrĩka! 10 ’Gaji makãgue mʉsã ejamakʉ̃, iro marã mʉsãrẽ bokatĩrĩñeãbirimakʉ̃, wiriwãgãrã, ãsũ ãrĩka ĩgʉ̃sãrẽ: 11 “Mʉsãya makãma nikũwera gʉaya guburire tuadeare mojẽbéoa. Mʉsã gʉare gããmebiri waja Marĩpʉ mʉsãrẽ wajamoãburire masĩmakʉ̃ irirã, irasũ yáa. Ire õãrõ pémasĩka! Mʉsã gʉare gããmebirikeremakʉ̃, mérõ dʉyáa, Marĩpʉ doreri aariburo”, ãrĩka ĩgʉ̃sãrẽ! 12 Mʉsãrẽ werea. Marĩpʉ ããrĩpererã ñerãrẽ wajamoãrĩnʉ ejamakʉ̃, mʉsãrẽ gããmebirinerãrẽ Sodoma marãrẽ wajamoãrõ nemorõ wajamoãgʉkumi, ãrĩyupʉ Jesús. 13 Pʉrʉ Jesús gaji makãrĩ marãrẽ ãsũ ãrĩyupʉ: —Mʉsã Corazín marã, Betsaida marãde ñerõ tarirãkoa. Iripoegue marã Tiro, Sidón marã, mʉsã ĩũrõ Marĩpʉ ĩgʉ̃ turari merã iri ĩmurõsũ iri ĩmumakʉ̃ ĩãrã, ĩgʉ̃sã ñerõ irideare piribonerã ããrĩmá. Ĩgʉ̃sã ñerõ irideare bʉro bʉjawererire ĩmurã, bʉjawereri surí sãña, nitĩkʉrogue doabonerã ããrĩmá. Ĩgʉ̃sã ñerõ irideare piri, õãrĩ gapʉre iribonerã ããrĩmá. Mʉsã gapʉ Marĩpʉ turari merã iri ĩmurĩrẽ ĩãkererã, mʉsã ñerõ iririre neõ piribea. 14 Irasirigʉ mʉsãrẽ werea. Marĩpʉ ĩgʉ̃ ããrĩpererã ñerãrẽ wajamoãrĩnʉ ejamakʉ̃, Tiro, Sidón marãrẽ wajamoãrõ nemorõ mʉsãrẽ wajamoãgʉkumi. 15 Mʉsã Capernaum marã: “Ũ̶mʉgasigue mʉrĩãrãkoa”, ãrĩ gũñadáa. Iroguere neõ waabirikoa. Boanerã ããrĩrṍgue béodijusũrãkoa, ãrĩyupʉ. 16 Irasũ ãrĩ odo, ĩgʉ̃ buerãrẽ ãrĩyupʉ: —Mʉsã wererire péduripírãno yʉ wereridere péduripíma. Mʉsãrẽ gããmemerãno yʉdere gããmebema. Yʉre gããmemerãno yʉre iriudidere gããmebema, ãrĩyupʉ. 17 Pʉrʉ Jesús setenta y dos iriunerã bʉro ʉsʉyari merã goejañurã: —Gʉa Opʉ, wãtẽãrẽ mʉ dorero merã, mʉ wãĩ merã gʉa béowiumakʉ̃, õãrõ yʉjʉama, ãrĩñurã. 18 Jesús ãrĩyupʉ ĩgʉ̃sãrẽ: —Bupu miãrõ irirosũ wãtẽa opʉ Satanás ʉ̃mʉgasigue ããrãdi, yurimadijarimakʉ̃ ĩãbʉ. 19 Õãrõ péka! Yʉ mʉsãrẽ turari sĩbʉ, ãñarẽ, korebabare kʉrapeo, ããrĩpereri wãtĩ turaridere neõ ñerõ irisũrõ marĩrõ tarinʉgãburo, ãrĩgʉ̃. 20 Mʉsã wãtẽãrẽ wiridoremakʉ̃ ĩgʉ̃sã õãrõ yʉjʉadeare ʉsʉyabirikõãka! Mʉsã Marĩpʉyarã ããrĩmakʉ̃, ʉ̃mʉgasigue mʉsã wãĩ gojatúsũdero ããrĩbú̶. Iri gapʉre ʉsʉyaka! ãrĩyupʉ. 21 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩripoe Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ Jesúre bʉro ʉsʉyamakʉ̃ iriyupʉ. Irasirigʉ Jesús ĩgʉ̃ Pagʉre ãsũ ãrĩyupʉ: —Aʉ, yʉ mʉrẽ: “Õãtaria mʉ”, ãrĩ, ʉsʉyari sĩa. Mʉ ʉ̃mʉgasi marã, i nikũ marã Opʉ ããrã. Irasirigʉ: “Masĩtarinʉgãrã, ããrĩpererire pémasĩa”, ãrĩ gũñarãrẽ mʉyare masĩmakʉ̃ iribea. Majĩrã irirosũ mʉrẽ bʉremurã gapʉre mʉyare masĩmakʉ̃ yáa. Aʉ, irasũta ããrã. Mʉ gããmederosũta ʉsʉyari merã irasũ yáa, ãrĩyupʉ. 22 Pʉrʉ masakare ãrĩyupʉ: —Yʉpʉ yʉre ããrĩpereri irimasĩrĩrẽ sĩmi. Neõ sugʉ masakʉ yʉ ããrĩrikʉrire masĩbemi. Yʉpʉ dita masĩmi. Neõ sugʉ masakʉ Yʉpʉ ããrĩrikʉrire masĩbemi. Yʉ dita masĩa. Yʉ ĩgʉ̃rẽ masĩdorerãde ĩgʉ̃rẽ masĩma, ãrĩyupʉ. 23 Irasũ ãrĩ odo, ĩgʉ̃ buerãrẽ ĩã, ĩgʉ̃sã ditare ãsũ ãrĩyupʉ: —Mʉsãya koye merã yʉre ĩãa. Irasirirã ʉsʉyáa. 24 Mʉsãrẽ werea. Wárã iripoegue marã Marĩpʉya kerere weredupiyunerã, irasũ ããrĩmakʉ̃ oparã iripoegue ããrĩnerã mʉsã dapagora ĩãrĩrẽ ĩãdʉanerã ããrãdima. Irire ĩãdʉakererã, ĩãbirinerã ããrĩmá. Mʉsã dapagora périre pédʉakererã, pébirinerã ããrĩmá, ãrĩyupʉ. 25 Pʉrʉ sugʉ Moisés gojadeare buerimasʉ̃ Jesúre diaye yʉjʉbirimakʉ̃ iridʉagʉ wãgãnʉgã, ĩgʉ̃rẽ ãsũ ãrĩ sẽrẽñayupʉ: —Buegʉ, ¿ñeénorẽ yʉre iriro gããmerĩ, ʉ̃mʉgasigue perebiri okari opabu? ãrĩyupʉ. 26 Jesús ĩgʉ̃rẽ yʉjʉyupʉ: —¿Naásũ ãrĩ gojasũyuri, Moisés gojadea pũgue? Mʉ irire buegʉ, ¿naásũ péñarĩ? ãrĩyupʉ. 27 Moisés gojadeare buerimasʉ̃ ĩgʉ̃rẽ yʉjʉyupʉ: —Ãsũ ãrĩ gojasũdero ããrĩbú̶: “Marĩpʉ mʉ Opʉre bʉro maĩka! Mʉya yʉjʉpũrã merã, mʉ ããrĩrikʉri merã, mʉ turari, ããrĩpereri mʉya gũñarĩ merã ĩgʉ̃rẽ maĩka! Mʉ basi maĩrõsũta mʉ pʉro ããrĩrã́dere maĩka!” ãrĩ gojasũdero ããrĩbú̶, ãrĩyupʉ. 28 Irire pégʉ, Jesús ĩgʉ̃rẽ ãrĩyupʉ: —Diayeta yʉjʉa mʉ. Irire irigʉ, ʉ̃mʉgasigue perebiri okarire opagʉkoa, ãrĩyupʉ. 29 Moisés gojadeare buerimasʉ̃ gapʉ masaka ĩgʉ̃rẽ: “Õãgʉ̃ ããrĩ́mi”, ãrĩ gũñamakʉ̃ gããmegʉ̃, Jesúre sẽrẽñayupʉ doja: —¿Noã ããrĩ́rĩ, yʉ pʉro ããrĩrã́? ãrĩyupʉ. 30 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pégʉ, Jesús keori merã wereyupʉ ĩgʉ̃rẽ: —Sugʉ masakʉ Jerusalẽ́gue ããrãdi Jericó waarí maague buáakumi. Ĩgʉ̃ irogue buáamakʉ̃, yajarimasã ĩgʉ̃rẽ bokatĩrĩ, ñeã, ĩgʉ̃ opadea ããrĩpererire ẽmapeo, ĩgʉ̃ya surídere túwea, ãĩ, ĩgʉ̃rẽ bʉro pá, kãmitú, waakõãkuma. 31 Ĩgʉ̃sã irasũ iriadero pʉrʉ, sugʉ paí iri maarẽ́ waakumi. Ĩgʉ̃rẽ ĩãkeregʉ, yoarogue ĩãtariakõãkumi. 32 Ĩgʉ̃ pʉrʉ, gajigʉ Levíya bumʉ iri maarẽ́ waakumi. Ĩgʉ̃de ĩgʉ̃rẽ ĩãkeregʉ, yoarogue ĩãtariakõãkumi. 33 Pʉrʉ sugʉ Samariamʉ iri maarẽ́ waakumi. Ĩgʉ̃rẽ ĩãboka, bʉro bopoñarĩ merã ĩgʉ̃rẽ ĩãkumi. 34 Irasirigʉ ĩgʉ̃ pʉro waa ejanʉgã, ĩgʉ̃ya kãmirẽ ʉye, igui deko pãmudea merã pípeo, surí gasiri merã õmakumi. Õma odo, ĩgʉ̃yagʉ burro wekague ãĩpeo, ĩgʉ̃rẽ ãĩãkõãkumi. Ãĩa, su wii naarĩmasã kãrĩrĩ wiigue eja, irogue ĩgʉ̃rẽ korekumi dapa. 35 Gajinʉ gapʉ ĩgʉ̃ya niyeru penʉ moã wajataropa iri wii opʉre sĩkumi. “Õãrõ koreka ĩĩrẽ!” ãrĩkumi. “Dupaturi aarigú̶, mʉrẽ wajarinemogʉra ĩĩrẽ koreri waja”, ãrĩkumi, ãrĩyupʉ Jesús. 36 Irire were odo, Moisés gojadeare buerimasʉ̃rẽ sẽrẽñayupʉ: —¿Naásũ gũñarĩ mʉ irire pégʉ? ¿Niíno gapʉ ĩĩsã ʉrerã watopemʉ yajarimasã pádire ĩgʉ̃ pʉro ããrĩgṹ̶rẽ irirosũ õãrõ iriyuri? ãrĩyupʉ. 37 Moisés gojadeare buerimasʉ̃ yʉjʉyupʉ: —Ĩgʉ̃rẽ bopoñarĩ merã ĩã iritamudi gapʉ, ãrĩyupʉ. Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃, Jesús ĩgʉ̃rẽ ãrĩyupʉ: —Mʉde ĩĩ bopoñarĩ merã ĩãdi iriderosũta gajirãrẽ irigʉ waaka! ãrĩyupʉ. 38 Pʉrʉ Jesús ĩgʉ̃ buerã merã waa, su makãgue ejayupʉ. Iri makãguere sugo Marta wãĩkʉgo ĩgʉ̃rẽ bokatĩrĩñeã, igoya wiigue ñajãdoreyupo. 39 Jesús iri wiigue ñajãjamakʉ̃, Marta pagʉmo María wãĩkʉgo ĩgʉ̃ya guburi pʉro eja doayupo ĩgʉ̃ werenírĩrẽ pédʉago. 40 Marta gapʉ ããrĩpereri igo moãrĩrẽ bʉro gũñarikʉyupo. Irasirigo igo pagʉmo Jesúya guburi pʉro doamakʉ̃ ĩãgõ, ĩgʉ̃ pʉro waa, ĩgʉ̃rẽ ãrĩyupo: —Gʉa Opʉ, yʉ sugota ããrĩpererire moãgõ irikõãdáa. ¿Mʉ ĩãberi, yʉ pagʉmo yʉre neõ iritamubirimakʉ̃? Igore iritamudoreka yʉre! ãrĩyupo. 41 Igo irasũ ãrĩmakʉ̃ pégʉ, Jesús yʉjʉyupʉ: —Marta, mʉ wári gajino moãrĩrẽ gũñarikʉa. 42 Su wãĩrẽta iriro gããmea marĩrẽ. María i õãrĩrẽ beyemo. Irasirirã, yʉ werenírĩrẽ igo pédʉamakʉ̃, gajirã neõ igore irire pirimakʉ̃ iribirikuma, ãrĩyupʉ.

Lucas 11

1 Sunʉ Jesús gajirogue Marĩpʉre sẽrẽgʉ̃ iriyupʉ. Ĩgʉ̃ sẽrẽ odomakʉ̃, sugʉ ĩgʉ̃ buegʉ ãrĩyupʉ ĩgʉ̃rẽ: —Gʉa Opʉ, Juan masakare wãĩyerimasʉ̃ ĩgʉ̃ buerãrẽ Marĩpʉre sẽrẽrĩrẽ buederosũ gʉadere bueka! ãrĩyupʉ. 2 Jesús ĩgʉ̃sãrẽ ãrĩyupʉ: —Marĩpʉre sẽrẽrã, ãsũ ãrĩka: “Gʉapʉ ʉ̃mʉgasigue ããrĩgṹ̶, ããrĩpererã mʉrẽ goepeyari merã bʉremuburo. Mʉ ããrĩpererãrẽ doreri aariburo. Ũ̶mʉgasigue marã mʉ gããmerõ irirosũta i nikũ marãde iriburo. 3 Ũ̶mʉrikʉ gʉare baari sĩka! 4 Gajirã gʉare ñerõ irideare gʉa kãtirosũta mʉde gʉa ñerõ irideare kãtika! Gʉa ñerõ iridʉamakʉ̃ kãmutaka! Ñegʉ̃ gʉare ñerĩ ãrĩmesãrĩrẽ tau kãmutaka!” ãrĩka Marĩpʉre sẽrẽrã! ãrĩyupʉ Jesús. 5 Irasũ ãrĩ odo, keori merã wereyupʉ ĩgʉ̃sãrẽ: —Yʉ ire weremakʉ̃ pérã, ¿naásũ gũñarĩ mʉsã? Ñami deko ããrĩmakʉ̃, sugʉ masakʉ ĩgʉ̃ merãmʉya wiigue waa, ĩgʉ̃rẽ ãsũ ãrĩ sẽrẽkumi: “Yʉ merãmʉ, ʉreru pã́ duparu sĩka yʉre! 6 Gajigʉ yʉ merãmʉ yaa wiigue naagʉ̃ ejáami. Yʉ ĩgʉ̃rẽ gajino mérõ ejorino neõ opabirakubʉ. Irasirigʉ mʉrẽ sẽrẽgʉ̃ aarabʉ”, ãrĩkumi. 7 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pékeregʉ, wii poekague ããrĩgṹ̶ gapʉ ãsũ ãrĩ yʉjʉkumi: “Yʉre garibobirikõãka! Makãpʉrore õãrõ biakõãsiabʉ. Yʉ pũrã yʉ merã kãrĩrãgue yáma. Wãgãnʉgã, mʉrẽ sĩgʉ̃ waasubirikoa”, ãrĩkumi ĩgʉ̃rẽ. 8 Ire mʉsãrẽ werea. Ĩgʉ̃ merãmʉ ããrĩkeremakʉ̃, ĩgʉ̃rẽ sĩbirikumi. Sĩbirikeregʉ, ĩgʉ̃rẽ piriro marĩrõ sẽrẽmakʉ̃ ĩã, ĩgʉ̃rẽ: “Garibonemobirikõãburo”, ãrĩgʉ̃, ããrĩpereri ĩgʉ̃ gããmerĩrẽ sĩkõãkumi pama. 9 Irasirigʉ mʉsãrẽ werea. Marĩpʉre sẽrẽka! Mʉsã sẽrẽmakʉ̃, sĩgʉkumi. Õãrĩrẽ ãmarã́, bokarãkoa. Wiigue ñajãdʉarã oemakʉ̃, Marĩpʉ makãpʉro tũpã ñajãdoregʉ irirosũ mʉsã sẽrẽrĩrẽ pégʉkumi. 10 Ĩgʉ̃rẽ sẽrẽrãnorẽ sĩgʉkumi. Ãmarã́no bokarãkuma. Wiigue ñajãdʉarã oerã irirosũ ĩgʉ̃rẽ sẽrẽmakʉ̃ ĩãgʉ̃, ĩgʉ̃sãrẽ ñajãdoregʉ irirosũ ĩgʉ̃sã sẽrẽrĩrẽ õãrõ pégʉkumi. 11 Mʉsã pũrã pã́rẽ sẽrẽmakʉ̃, ʉ̃tãyere sĩbirikoa. Waaí sẽrẽmakʉ̃dere ãñarẽ sĩbirikoa. 12 Ãgãbo diu sẽrẽmakʉ̃, korebabare sĩbirikoa. 13 Ñerã ããrĩkererã, mʉsã pũrãrẽ õãrĩrẽ sĩmasĩa. Marĩpʉ ʉ̃mʉgasigue ããrĩgṹ̶ gapʉ mʉsã nemorõ õãrĩrẽ sĩmasĩmi. Irasirigʉ Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃rẽ sĩgʉkumi ĩgʉ̃rẽ sẽrẽrãrẽ, ãrĩyupʉ Jesús. 14 Pʉrʉ Jesús wãtĩ masakʉre werenímasĩbirimakʉ̃ irigʉre béowiugʉ iriyupʉ. Wãtĩrẽ béowiumakʉ̃, wereníbiradi wereníakõãyupʉ. Masaka, ĩgʉ̃ irasirimakʉ̃ ĩãrã, ĩãgʉkakõãñurã. 15 Gajirã gapʉ Jesúre ãsũ ãrĩ werewʉañurã: —Ĩĩ wãtẽa opʉ Beelzebú turaro merã wãtẽãrẽ béowiumi, ãrĩñurã. 16 Gajirãde ĩgʉ̃rẽ: —Mʉ diayeta turari opagʉ, iri turari merã gajino ʉ̃mʉgasimarẽ iri ĩmuka! ãrĩñurã. 17 Jesús gapʉ ĩgʉ̃sã gũñarĩrẽ masĩsĩã, ãsũ ãrĩyupʉ: —Su nikũ marã ĩgʉ̃sã basi dʉkawari gãmekẽãrã, pereakõãkuma. Su wii marã ĩgʉ̃sã basi dʉkawari gãmekẽãrã, pereakõãkuma. 18 Mʉsã yʉre: “Wãtẽa opʉ Beelzebú turari merã wãtẽãrẽ béowiumi”, ãrĩ werewʉáa. Yʉre ĩgʉ̃ turari merã wãtẽãrẽ béowiudoregʉ, ĩgʉ̃ basi ĩgʉ̃yarãrẽ béobukumi. Irasirirã ĩgʉ̃sã basi dʉkawari gãmekẽãrã, pereakõãbukuma. 19 Iri irasũ ããrĩmakʉ̃, mʉsã buerire tʉyarã gapʉ wãtẽãrẽ béowiurã, ¿noã turari merã béowiukuri? Mʉsã ĩgʉ̃sãrẽ: “Marĩpʉ turari merã wãtẽãrẽ béowiuma”, ãrã. Irasiriro mʉsã yʉre werewʉari diaye ããrĩbea. 20 Yʉ gapʉ Marĩpʉ turari merã wãtẽãrẽ béowiumakʉ̃, Marĩpʉ doreri mʉsã pʉroguere ejasiáa, ãrĩ masĩsũa. 21 ’Sugʉ wii opʉ turagʉ ããrĩpereri mojõkʉgʉ, ĩgʉ̃ya wiimarẽ õãrõ koremasĩkumi. Gajirã ĩgʉ̃ oparire ẽmamasĩbirikuma. 22 “I mojõkʉsĩã, yaa wiire õãrõ koremasĩa”, ãrĩ gũñakeremakʉ̃, gajigʉ ĩgʉ̃ nemorõ turagʉ gapʉ ĩgʉ̃rẽ tarinʉgã, ããrĩpereri ĩgʉ̃ mojõkʉrire ẽmagʉkumi. Irasirigʉ ĩgʉ̃ oparire ãĩpeo, ĩgʉ̃ merãmarãrẽ gueregʉkumi. 23 Yʉre gããmemerã, yʉre ĩãturirã ããrĩ́ma. Masakare yʉre siiu neeõtamumerã, ĩgʉ̃sãrẽ waasirimakʉ̃ irirã ããrĩ́ma, ãrĩyupʉ. 24 Irasũ ãrĩ odo, gaji keori merã ĩgʉ̃sãrẽ wereyupʉ doja: —Wãtĩ masakʉguere ããrãdi wiri, pʉrʉ deko marĩrõgue ĩgʉ̃ siñajãburore ãmagorenagʉ̃ waakumi. Irore bokabi, ãsũ ãrĩ gũñakumi: “Yʉ wiridi, yaa wii irirosũ ããrĩmí. Dupaturi yʉ wiridiguereta goeñajãgʉra doja”, ãrĩ gũñakumi. 25 Irasirigʉ ĩgʉ̃guere dupaturi goeñajãgʉ̃, gajino marĩrĩ wii, õãrõ ãmu, ooaweadea wiire irirosũ bokajakumi. 26 Irasirigʉ gajirã wãtẽa su mojõma pere gaji mojõ peru pẽrẽbejarã ĩgʉ̃ nemorõ ñerãrẽ siiu, ĩgʉ̃sã ããrĩpererã merã masakʉguere ããrĩníkõãkumi. Irasirigʉ masakʉ ĩgʉ̃ dupiyuro ããrĩrikʉdero nemorõ ñerõ ããrĩkumi, ãrĩyupʉ Jesús. 27 Jesús irire wereripoe sugo nomeõ masaka watopegue ããrĩgṍ gaguiníyupo: —Mʉrẽ pũrãkʉ masũdeo ʉsʉyatarikumo, ãrĩyupo Jesúre. 28 Jesús gapʉ igore ãrĩyupʉ: —Marĩpʉya werenírĩrẽ pérã, ĩgʉ̃ dorerire irirã gapʉ õãrõ ʉsʉyarãkuma, ãrĩyupʉ. 29 Pʉrʉ Jesús ĩgʉ̃ pʉro masaka wárã nerẽwãgãriripoe ãsũ ãrĩ wereyupʉ ĩgʉ̃sãrẽ: —Dapagora marã masaka ñetarirã ããrĩ́ma. Yʉre Marĩpʉ turari merã gajino iri ĩmudorekeremakʉ̃, Marĩpʉya kerere weredupiyudi Jonás iridea ditare weregʉra. 30 Iripoegue Marĩpʉ Jonárẽ Nínive wãĩkʉri makã marãrẽ weredorederosũ yʉre ããrĩpererã tĩ́gʉ̃rẽ dapagora marã masakare weredoremi. 31 Marĩpʉ ããrĩpererã ñerãrẽ wajamoãrĩnʉ ejamakʉ̃, sugo iripoeguemo Sabá nikũ marã opo mʉsã dapagora marãrẽ: “Ñegorabʉ”, ãrĩgokumo. Yoaromogue ããrĩkerego, õõgue i nikũgue aarideo ããrĩmó, marĩ ñekʉ̃sãmarã opʉ Salomón wári masĩrĩ merã wererire pégo aarigó. Dapagora yʉ Salomón nemorõ masĩgʉ̃ õõgue mʉsã merã ããrĩkeremakʉ̃, mʉsã gapʉ yʉ wererire pédʉabea. 32 Iripoegue Nínive marã Jonás Marĩpʉya kerere weremakʉ̃ pérã, ĩgʉ̃sã ñerõ irideare bʉjawere, ĩgʉ̃sã gũñarĩrẽ gorawayunerã ããrĩmá. Dapagora yʉ Jonás nemorõ masĩgʉ̃ õõgue mʉsã merã ããrã. Yʉ Marĩpʉya kerere werekeremakʉ̃, mʉsã ñerõ iririkʉrire bʉjawerebea. Irasirirã, Marĩpʉ ããrĩpererã ñerãrẽ wajamoãrĩnʉ ejamakʉ̃, Nínive marã mʉsã dapagora marãrẽ: “Ñegorabʉ”, ãrĩrãkuma, ãrĩyupʉ. 33 Irasũ ãrĩ odo, gaji keori merã wereyupʉ: —Masaka sĩãgodirure sĩãgorã, deyomarĩrõgue duúbirikuma. Dupa kũma dokaguedere píbirikuma. Sĩãgo, wii dekogue siukuma, gajirã iri wiire ñajãrã iri sĩãgodiru boyorore õãrõ ĩã ñajãburo, ãrĩrã. 34 Mʉsãya koye mʉsãya gũñarĩguere sĩãgodiru irirosũ ããrã. Mʉsã õãrĩ koye oparã irirosũ ããrĩmakʉ̃, mʉsãya gũñarĩguere õãrõ sĩãgoro irirosũ ããrã. Irasirirã Marĩpʉyare masĩa. Mʉsã ñerĩ koye oparã irirosũ ããrĩmakʉ̃, mʉsã gũñarĩguere naĩtĩãrõ irirosũ ããrã. Marĩpʉyare masĩbea. 35 Irasirirã pémasĩka, mʉsãya gũñarĩgue sĩãgori, naĩtĩãrĩ waabirikõãburo, ãrĩrã! 36 Mʉsãya gũñarĩgue sĩãgori, naĩtĩãrõ marĩrõ irirosũ ããrĩmakʉ̃, ããrĩpereri Marĩpʉyare pémasĩrãkoa. Irasirirã sĩãgori boyorogue ĩãrõsũ õãrõ pémasĩrĩ merã ĩgʉ̃yare iritʉyarãkoa, ãrĩyupʉ Jesús. 37 Jesús irasũ ãrĩ odoadero pʉrʉ, sugʉ fariseo bumʉ ĩgʉ̃ya wiigue baadoregʉ siiuayupʉ ĩgʉ̃rẽ. Irasirigʉ Jesús ĩgʉ̃ merã waa, ĩgʉ̃ya wiigue ñajãa, eja doayupʉ ĩgʉ̃ merã baabu. 38 Fariseo bumʉ gapʉ judío masaka irinírõsũ Jesús baaburi dupiyuro ĩgʉ̃ mojõkoebirimakʉ̃ ĩãgʉ̃, ĩãgʉkakõãyupʉ. 39 Ĩgʉ̃ ĩãgʉkamakʉ̃ ĩãgʉ̃, marĩ Opʉ Jesús ĩgʉ̃rẽ ãrĩyupʉ: —Mʉsã fariseo bumarã masaka ĩũrõgue dita õãrõ irirã, soropa weka gapʉ dita õãrõ koeadeapa irirosũ ããrã. Irasirirã gajirãyare yajadʉarã, ñerĩ ditare iridʉarã ããrĩsĩã, iripa poekague gʉrari ʉtʉriro irirosũ ããrã. 40 Irasirirã neõ pémasĩbea. Marĩpʉ, marĩya dʉpʉre irigʉ, marĩ gũñarĩdere iridi ããrĩmí. ¿Irire pémasĩberi mʉsã? 41 Mʉsã oparire gajirãrẽ sĩrã, õãrõ gũñarĩ merã sĩka! Irasirirã soropa poeka gapʉdere koeadeapa irirosũ ããrĩrãkoa. 42 ’Mʉsã fariseo bumarã bʉro ñerõ tarirãkoa. Mʉsã oteri mʉtãrĩgã: menta, ruda wãĩkʉri baari morẽrĩnorẽ, ããrĩpereri oteridari dʉkakʉrinogãdere sea neeõ, keoro dʉkawa, pe mojõma diruri irikoa. Sudiru Marĩpʉya wiigue ãĩa: “Ĩgʉ̃rẽ yʉ sĩrĩ ããrã”, ãrĩ, irogue píkoa, ĩgʉ̃ dorerire irimurã. Irasirikererã, gajirãrẽ diayema iririre iribea. Marĩpʉre maĩbea. Irasirirã mʉsã oterire ĩgʉ̃rẽ sĩduúro marĩrõ diayemadere irika! Marĩpʉre maĩrĩ merã bʉremuka! 43 ’Mʉsã fariseo bumarã bʉro ñerõ tarirãkoa. Mʉsã nerẽrĩ wiiriguere nerẽrã, õãrĩ doarigue dita doadʉáa. Makã dekoguere masakare mʉsãrẽ goepeyari merã bokatĩrĩ õãdoremakʉ̃ gããmea. 44 ’Mʉsã Moisés gojadeare buerimasã, fariseo bumarãde bʉro ñerõ tarirãkoa. Mʉsã masãgoberi irirosũ ããrã. Irasirirã masaka iri goberi ããrĩrṍ weka tãpítariarã, iri goberi poekague ããrĩrĩ́rẽ masĩberosũ mʉsã ñerõ oparire masĩbema, ãrĩyupʉ Jesús. 45 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pégʉ, sugʉ Moisés gojadeare buerimasʉ̃ ãrĩyupʉ ĩgʉ̃rẽ: —Buegʉ, mʉ fariseo bumarãrẽ irasũ ãrĩgʉ̃, gʉadere ãrĩ turigʉ yáa, ãrĩyupʉ. 46 Jesús gapʉ ĩgʉ̃rẽ ãsũ ãrĩyupʉ: —Mʉsãde, Moisés gojadeare buerimasã bʉro ñerõ tarirãkoa. Mʉsã gajirãrẽ: “Ãsũ irika!” ãrĩ, dorerã, ĩgʉ̃sãrẽ gajino bʉro nʉkʉ̃rĩ kõãtãrĩrã irirosũ ããrĩmakʉ̃ yáa. Irasirirã iri dorerire bokatĩũbema. Ĩgʉ̃sã mʉsã dorerire bokatĩũbirikeremakʉ̃, ĩgʉ̃sãrẽ neõ iritamubea iri dorerire iriburo, ãrĩrã. 47 ’Irasirirã mʉsã bʉro ñerõ tarirãkoa. Iripoegue marã Marĩpʉya kerere weredupiyunerã masãgoberi weka weanúdeare mʉsã ãmua. Ĩgʉ̃sãrẽta mʉsã ñekʉ̃sãmarã wẽjẽnerã ããrĩmá. 48 Ĩgʉ̃sã irasũ wẽjẽdero pʉrʉgue, dapagora mʉsã ĩgʉ̃sã iripoegue irideare iriwekabejakõãa, ĩgʉ̃sã wẽjẽnerãya masãgoberi weka weanúdeare ãmurã́. Irasirirã mʉsã ĩgʉ̃sã wẽjẽdeare: “Ñegorabʉ”, ãrĩ gũñabea. Mʉsã ñekʉ̃sãmarã Marĩpʉya kerere weredupiyunerãrẽ gããmebiriderosũ mʉsãde yʉre gããmebea. 49 ’Irasirigʉ iripoegue Marĩpʉ ĩgʉ̃ masĩrĩ merã ãsũ ãrĩdi ããrĩmí: “Yaa kerere weredupiyurimasãrẽ, yaare buerimasãdere iriugʉra. Irire buemakʉ̃ ĩã, surãyerire masaka wẽjẽrãkuma. Gajirãrẽ ñerõ iridʉarã, noó ĩgʉ̃sã waaró tʉyagorenarãkuma”, ãrĩdi ããrĩmí Marĩpʉ. 50 Marĩpʉ i ʉ̃mʉrẽ iriadero pʉrʉ, Abere ĩgʉ̃ tĩ́gʉ̃ wẽjẽdi ããrĩmí. Pʉrʉ Marĩpʉya kerere weredupiyunerãrẽ wẽjẽnerã ããrĩmá. Pʉrʉ Zacaríadere Marĩpʉya wiima soepeoro Marĩpʉ ããrĩrĩ́ taribu watopegue wẽjẽnerã ããrĩmá. Irasirigʉ Marĩpʉ ããrĩpererãrẽ ĩgʉ̃sã wẽjẽdea waja dapagora marãrẽ wajamoãgʉkumi. 52 ’Mʉsã Moisés gojadeare buerimasã bʉro ñerõ tarirãkoa. Mʉsã Marĩpʉyare masĩkererã, mʉsã basi irire iridʉabea. Irasirirã gajirãrẽ irire masĩdʉarãrẽ masĩbirimakʉ̃ yáa, ãrĩyupʉ Jesús. 53 Ĩgʉ̃ irasũ ãrãdero pʉrʉ, Moisés gojadeare buerimasã, fariseo bumarãde ĩgʉ̃ merã guatariakõãñurã. Irasirirã bʉro ĩgʉ̃rẽ werewʉa, wári ĩgʉ̃rẽ sẽrẽñanʉgãñurã. 54 Ĩgʉ̃ diaye yʉjʉbirimakʉ̃ pérã, ĩgʉ̃rẽ weresãdʉarã, irasiriñurã.

Lucas 12

1 Ĩgʉ̃sã irasiriripoe Jesús pʉro masaka wárã nerẽñurã. Ĩgʉ̃sã wárã ããrĩsĩã, gãme kʉratĩãnokõãñurã. Jesús ĩgʉ̃ buerãrẽ ãsũ ãrĩ werenʉgãyupʉ: —Fariseo bumarã irikatorire õãrõ pémasĩka! Ĩgʉ̃sã irikatori pã́ wemasãrĩ morẽrĩ irirosũ ããrã. 2 Ããrĩpereri gajirã ĩãberogue irideare, durirogue irideadere pʉrʉgue masĩsũrokoa. 3 Mʉsã naĩtĩãrõgue irirosũ gajirã péberogue werenídeare boyorogue irirosũ Marĩpʉ ĩgʉ̃sãrẽ pémakʉ̃ irigʉkumi. Mʉsã wii poekague yayero werenídeadere makã dekogue gaguinírõsũ gajirãrẽ õãrõ pémakʉ̃ irigʉkumi. 4 ’Mʉsãrẽ yʉ merãmarãrẽ werea. Mʉsãrẽ wẽjẽrã, mʉsãya dʉpʉ ditare boamakʉ̃ irirãkuma. Pʉrʉguere mʉsãrẽ neõ ñerõ irinemobirikuma. Irasirirã mʉsãrẽ wẽjẽdʉarãrẽ güibirikõãka! 5 Yʉ mʉsã goepeyari merã güibure weregʉra. Marĩpʉ gapʉre güiri merã bʉremuka! Masakare ĩgʉ̃sã okarire ẽmamasĩmi. Ĩgʉ̃ ẽmadero pʉrʉ, ĩgʉ̃sãrẽ perebiri peamegue béomasĩmi. Irasirirã ĩgʉ̃ gapʉre güiri merã bʉremuka! 6 ’Masaka su mojõmarã mirã wajarirã, pe niyeru koegã, mérõgã wajakʉri koerigãrẽ sĩkuma. Ĩgʉ̃sã mérõgã wajakʉkeremakʉ̃, Marĩpʉ gapʉ ĩgʉ̃sãrẽ õãrõ koremi. Neõ sugʉre kãtibemi. 7 Marĩpʉ ããrĩpereri mʉsã ããrĩrikʉrire masĩgʉ̃, mʉsãya poarire: “Irikʉ ããrã”, ãrĩ masĩpeokõãmi. Irasirirã güibirikõãka! Mʉsã, mirã nemorõ wajakʉa. Irasirigʉ Marĩpʉ mirãrẽ korero nemorõ mʉsãrẽ koregʉkumi. 8 ’Mʉsãrẽ werea. Sugʉ, masaka péuro: “Jesúyagʉ ããrã”, ãrĩ weremakʉ̃, yʉ ããrĩpererã tĩ́gʉ̃de Marĩpʉre wereboerã péuro: “Yaagʉ ããrĩ́mi ĩĩ”, ãrĩ weregʉkoa. 9 Sugʉ yʉre masĩkeregʉ, masaka péuro: “Ĩgʉ̃rẽ masĩbea”, ãrĩ weremakʉ̃, yʉ ããrĩpererã tĩ́gʉ̃de Marĩpʉre wereboerã péuro: “Yʉde ĩgʉ̃rẽ masĩbea”, ãrĩ weregʉkoa. 10 ’Sugʉ yʉre ããrĩpererã tĩ́gʉ̃rẽ ñerõ ãrĩ werenímakʉ̃, Marĩpʉ kãtimasĩmi. Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ gapʉre ñerõ ãrĩ werenímakʉ̃, neõ kãtibirikumi. 11 ’Masaka mʉsãrẽ ĩgʉ̃sã nerẽrĩ wiiri oparã pʉrogue, weresãrĩrẽ beyerimasã pʉrogue, o makãrĩ marãrẽ dorerã pʉrogue mʉsãrẽ ĩgʉ̃sã weresãmurã ãĩmakʉ̃: “¿Naásũ yʉjʉrãkuri, o naásũ ãrĩrãkuri ĩgʉ̃sãrẽ?” ãrĩ, bʉro gũñarikʉbirikõãka! 12 Ĩgʉ̃sã mʉsãrẽ sẽrẽñamakʉ̃ta, Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ masĩrĩ sĩrĩ merã ĩgʉ̃sãrẽ wererãkoa, ãrĩyupʉ Jesús. 13 Pʉrʉ sugʉ masaka watopegue ããrĩgṹ̶ Jesúre ãrĩyupʉ: —Buegʉ, gʉapʉ boagʉ ĩgʉ̃ opadeare gʉare pími. Irasirigʉ yʉ tĩ́gʉ̃rẽ irire keoro dʉkawa, yʉdere sĩdoreka! ãrĩyupʉ. 14 Jesús gapʉ ĩgʉ̃rẽ yʉjʉyupʉ: —Mʉsãpʉ pídeare mʉsãrẽ dʉkawabu ããrĩbea yʉ, ãrĩyupʉ. 15 Irasũ ãrĩ odo, ããrĩpererãrẽ ãrĩyupʉ: —Pémasĩka mʉsã! Doebirire, gajinodere wáro gããmebirikõãka! Masaka wári oparã, õãrĩ okari gapʉre opabema, wári opari ditare gũñarã, ãrĩyupʉ. 16 Irasũ ãrĩ odo, keori merã wereyupʉ ĩgʉ̃sãrẽ: —Sugʉ masakʉ wári doebiri opakumi. Ĩgʉ̃ otedeade wárigora dʉkakʉkoa. 17 Irasirigʉ ĩgʉ̃ basi gũñakumi: “¿Nasirigʉkuri? Yaa oteri dʉka sea duripíburi wii máa”, ãrĩkumi. 18 Pʉrʉ gũñakumi doja: “Ãsũ irigʉra. Yʉ gajino duripíri wii ããrĩpʉroridea wiire béo, nemorõ wári wii irigʉra. Iri odo, iri wiigue yaa oteri dʉkare ããrĩpereri, yaa doebiridere duripígʉra. 19 Pʉrʉ yʉ basi ãsũ ãrĩgʉra: ‘Wári doebiri opáa. Wári bojorima baaburidere opáa. Irasirigʉ siñajã, baa, iirí, ʉsʉyagʉra’”, ãrĩkumi. 20 Marĩpʉ gapʉ ĩgʉ̃rẽ ãrĩkumi: “Mʉ neõ pémasĩbi ããrã. Dapagã ñamita boagʉkoa. Mʉ boamakʉ̃, ¿noã oparãkuri mʉ duripíadeare?” ãrĩkumi. 21 Irasũta waarãkuma, masaka ĩgʉ̃sãya doebiri ditare gũñarã. Ĩgʉ̃sãya ããrĩburi ditare gũña, wári doebirire duripírãkuma. Irasirikererã, Marĩpʉre gũñamerã, ĩgʉ̃ ĩũrõrẽ boporã irirosũ ããrĩrãkuma, ãrĩyupʉ Jesús. 22 Pʉrʉ Jesús ĩgʉ̃ buerãrẽ ãsũ ãrĩyupʉ doja: —Irasirigʉ mʉsãrẽ ire weregʉra. Mʉsã ããrĩrikʉrire gũñarã: “¿Ñeénorẽ baarãkuri, ñeénorẽ iirírãkuri, ñeénorẽ sãñarãkuri?” ãrĩ, bʉro gũñarikʉbirikõãka! 23 Marĩ okari gapʉ, baari nemorõ wajakʉa. Marĩya dʉpʉ, surí nemorõ wajakʉa. Irasiriro mʉsã ããrĩrikʉri, mʉsã opari nemorõ wajakʉa. 24 Mirãrẽ gũñaka! Ĩgʉ̃sã baadʉarã, otebema. Otedea dʉkare seabema. Baari duripíri wiiridere opabema. Marĩpʉ gapʉ ĩgʉ̃sãrẽ baari sĩmi. Mʉsã gapʉ, mirã nemorõ wajakʉtarinʉgãa. 25 Mʉsã bʉro gũñarikʉri merã neõ mérõgã masãnemobirikoa. 26 Mʉsã irasũ gũñarikʉri wajamarĩkeremakʉ̃, ¿nasirirã gajinorẽ bʉro gũñarikʉri? Mʉsã gũñarikʉri merã ããrĩpererire neõ irimasĩbirikoa. 27 ’Makãnú̶ʉma goori masãrĩrẽ gũñaka! Iri moãbirikerero, suabirikerero, õãrĩ surí sãñarõ irirosũ deyoa. Mʉsãrẽ werea. Opʉ Salomón surí õãrĩ sãñadero nemorõ iri goori gapʉ õãrĩ deyoa. 28 Iri goori makãnú̶ʉgue mata puridea goori ããrĩkeremakʉ̃, Marĩpʉ õãrĩ goori deyomakʉ̃ irikeremakʉ̃, mérõgã pʉrʉ ñaĩdija pereakõãa. Gajinʉ gapʉ peamegue soebéokõãsũa. Iri mata pereburi ããrĩkeremakʉ̃, Marĩpʉ iri goorire õãrĩ deyomakʉ̃ yámi. Iri goorire õãrĩ ããrĩmakʉ̃ irirosũ nemorõ mʉsãrẽ õãrõ irigʉkumi. Mʉsã ĩgʉ̃rẽ mérõgã bʉremukeremakʉ̃, mʉsãrẽ surí sĩgʉkumi. 29 Irasirirã ʉ̃mʉrikʉ mʉsã baaburire, mʉsã iiríburire bʉro gũñarikʉri merã ãmabirikõãka! 30 I ʉ̃mʉ marã Marĩpʉre bʉremumerã bʉro gũñarikʉri merã irire ãmaníkõãma. Ĩgʉ̃sã irasũ ããrĩkeremakʉ̃, Marĩpʉ mʉsã gããmerĩrẽ masĩsiami. Irire mʉsãrẽ sĩgʉkumi. 31 Irasirirã mʉsã Marĩpʉre masĩrã, ĩgʉ̃ mʉsã Opʉ ããrĩrĩ́rẽ gããmepʉrorika! Mʉsã irasirimakʉ̃, mʉsã baa, iiríburire, mʉsã surí sãñaburidere sĩwekapeogʉkumi. 32 ’Mʉsã yaarã, mérãgã, oveja su yebo marã irirosũ ããrã. Irasũ ããrĩkererã, güibirikõãka! Mʉsãpʉ ʉ̃mʉgasigue ããrĩgṹ̶ ĩgʉ̃yarãrẽ dorerogue mʉsã ĩgʉ̃ merã ããrĩmakʉ̃ gããmemi, ĩgʉ̃ merã doreburo, ãrĩgʉ̃. 33 Irasirirã mʉsã oparire duaka! Iri duadea wajare niyerure boporãrẽ sĩka! Ũ̶mʉgasiguemarẽ gũñaka! Irasirirã irogue perebiri wajatarire, ajurogue doebiri neõ perebirire oparosũ oparãkoa. Irogue wajatarire yajarimasã ñajãa, ãĩmasĩbirikuma. Buruade baadedeubirikuma. 34 Mʉsã i ʉ̃mʉma ditare: “Opadʉakoa”, ãrĩ gũñarã, irire bʉro maĩrãkoa. Ũ̶mʉgasima gapʉre: “Opadʉakoa”, ãrĩ gũñarã, irire bʉro maĩrãkoa. 35 ’Yʉ i ʉ̃mʉgue dupaturi aariburi dupiyuro õãrõ ãmuyuanerãgue ããrĩka! Sĩãgodirure sĩãgoanerã irirosũ yʉre yúka! 36 Sugʉ masakʉ, mojõsʉadi pʉrogue mojõsʉari bosenʉ waamakʉ̃, ĩgʉ̃rẽ moãboerã ĩgʉ̃ dujariburire yúkuma. Ĩgʉ̃sã opʉ ĩgʉ̃ya wiigue goedujaja, ñajãdʉagʉ makãpʉrore ĩgʉ̃ dotemakʉ̃ pérã, ĩgʉ̃rẽ moãboerã mata tũpãkuma. Ĩgʉ̃sã yúrosũta mʉsãde yʉ dujariburire yúka! 37 Ĩgʉ̃sã opʉ goemakʉ̃, ĩgʉ̃ doreaderosũta irirã, ʉsʉyarãkuma. Ĩgʉ̃sã irasirimakʉ̃ ĩãgʉ̃, ĩgʉ̃sã opʉ ĩgʉ̃sãrẽ moãboegʉ irirosũ ĩgʉ̃sãrẽ: “Baari peoro pʉro doarã aarika!” ãrĩgʉkumi ĩgʉ̃sãrẽ baari ejobu. 38 Ĩgʉ̃rẽ moãboerã ĩgʉ̃ ñami deko ããrĩmakʉ̃, o boyoripoe ããrĩmakʉ̃, ĩgʉ̃ goeburire õãrõ yúanerã ããrĩsĩã, ʉsʉyarãkuma. 39 Ire masĩka! Sugʉ wii opʉ ĩgʉ̃ya wiigue yajarimasʉ̃ ejaburi horare masĩgʉ̃, ĩgʉ̃rẽ yúkumi ĩgʉ̃ya wiigue ñajãburire kãmutabu. 40 Irasirirã mʉsãde õãrõ yúka! Yʉ ããrĩpererã tĩ́gʉ̃ gũñaña marĩrõ aarigʉkoa. Irasirirã yaare iririre neõ piriro marĩrõ yʉre yúka mʉsã! ãrĩyupʉ Jesús. 41 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃, Pedro gapʉ sẽrẽñayupʉ: —Gʉa Opʉ, i keori merã weregʉ, ¿gʉa ditare weregʉ yári, o ããrĩpererãrẽ wereri? ãrĩyupʉ. 42 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃, Jesús gaji keori merã ãsũ ãrĩ wereyupʉ ĩgʉ̃sãrẽ doja: —Sugʉ moãboerimasʉ̃ ĩgʉ̃ opʉre bʉremugʉ̃ õãrõ pémasĩgʉ̃ ãsũ irikumi. Ĩgʉ̃ opʉ gajirogue waagú̶, ĩgʉ̃rẽ: “Yaa wii marãrẽ õãrõ koreka!” ãrĩ píkumi. Irasirigʉ baaripoe ããrĩmakʉ̃, gajirã moãboerimasãrẽ baarire keoro ejokumi. 43 Irasirigʉ, ĩgʉ̃ opʉ ĩgʉ̃ya wii goedujajamakʉ̃ ĩãgʉ̃, ĩgʉ̃ opʉ dorederosũta iriadi ããrĩsĩã, õãrõ ʉsʉyakumi. 44 Diaye mʉsãrẽ werea. Ĩgʉ̃ irasirimakʉ̃ ĩãgʉ̃, ĩgʉ̃ opʉ ããrĩpereri ĩgʉ̃yare ĩgʉ̃rẽ koredoregʉ pígʉkumi. 45 Gajigʉ moãboerimasʉ̃ ñegʉ̃ gapʉ ãsũ irikumi. “Yʉ opʉ yoaripoe deyobemi”, ãrĩ gũñagʉ̃, gajirã ĩgʉ̃ opʉre moãboerãrẽ ʉ̃marẽ, nomedere ñerõ pábira, baa, iirí, mejãkumi. 46 Ĩgʉ̃ irasiriripoe gũñaña marĩrõ ĩgʉ̃ opʉ goejakumi. Ĩgʉ̃rẽ moãboegʉ gapʉ: “Ĩgʉ̃ iri hora goegʉkumi”, ãrĩmasĩbirikumi. Irasirigʉ ĩgʉ̃ opʉ goejagʉ, ĩgʉ̃ ñerõ irideare pégʉ, ĩgʉ̃rẽ bʉro wajamoãgʉkumi. Marĩpʉre bʉremumerãrẽ béorogue ĩgʉ̃rẽ béogʉkumi. 47 ’Irasirigʉ sugʉ moãboerimasʉ̃ ĩgʉ̃ opʉ iridorerire masĩkeregʉ, õãrõ ãmubiri, irire neõ iribirimakʉ̃ ĩãgʉ̃, ĩgʉ̃ opʉ ĩgʉ̃rẽ wajamoã, bʉro tãrãgʉkumi. 48 Gajigʉ moãboerimasʉ̃ gapʉ ĩgʉ̃ opʉ iridorerire masĩbi, irire iribirimakʉ̃ ĩãgʉ̃, ĩgʉ̃ opʉ ĩgʉ̃rẽ sĩrũweyata tãrãgʉkumi. Marĩpʉ masakare ĩgʉ̃ iridorerire masĩmakʉ̃ yámi. Irasirigʉ õãrõ masĩgʉ̃rẽ ĩgʉ̃ iridorerire õãrõ iridoremi. Pʉrʉ ĩgʉ̃rẽ masĩnemomakʉ̃ irigʉ, ĩgʉ̃ iridea nemorõ õãrĩrẽ iridoremi, ãrĩyupʉ Jesús. 49 Pʉrʉ Jesús ĩgʉ̃sãrẽ ãrĩyupʉ doja: —Béoadeare peame merã soebéorosũ i ʉ̃mʉ marã ñerõ iririre béogʉ aarigú̶ iribʉ. Dapagoragãta iri ñerĩ ããrĩpererire soebéomakʉ̃ ĩãdʉasiadáa. 50 Yʉ ñerõ tarigʉkoa. Yʉ ñerõ tariburire gũñagʉ̃, bʉro bʉjawereri merã ããrĩrikʉa. Irasirigʉ irire tariwerepeogʉgue bʉro ʉsʉyagʉkoa. 51 Mʉsã yʉre: “Ĩgʉ̃ i nikũguere aarigú̶, masakare siñajãrĩ merã gãme ããrĩrikʉmakʉ̃ irigʉ aarimí”, ¿ãrĩ gũñarĩ? Irasũ ããrĩbea. Mʉsãrẽ werea. Masakare ĩgʉ̃sã basi gãme dʉkawarimakʉ̃ irigʉ aaribú̶. Irasirirã surãyeri yʉre bʉremurãkuma. Gajirã yʉre bʉremubirikuma. 52 Dapagã merã su wii marã su mojõ marã yaa kerere péadero pʉrʉ, ĩgʉ̃sã basi gãme dʉkawarirãkuma. Ʉrerã, pẽrã merã, pẽrã, ʉrerã merã gãme ĩãturirãkuma. 53 Surãyeri masaka yʉre bʉremunʉgãdero pʉrʉ, gajirã yʉre bʉremubiridero pʉrʉ, ãsũ waarãkuma. Sugʉ ĩgʉ̃ magʉ̃rẽ ĩãturigʉkumi yʉre bʉremumakʉ̃ ĩãgʉ̃. Gajigʉ ĩgʉ̃ pagʉre ĩãturigʉkumi. Gajigo igo magõrẽ ĩãturigokumo. Gajigo igo pagore ĩãturigokumo. Sugo mú̶ñekõ igo bepore ĩãturigokumo. Sugo bepo igo mú̶ñekõrẽ ĩãturigokumo yʉre bʉremumakʉ̃ ĩãgõ, ãrĩyupʉ Jesús. 54 Pʉrʉ Jesús masakare ãsũ ãrĩ wereyupʉ doja: —Mʉsã abe ñajãrõ gapʉ ĩĩmikãyeborire ĩãrã: “Deko merẽburo yáa”, ãrã. Mʉsã ãrãderosũta waáa. 55 Sur gapʉ merã mirũ aarimakʉ̃: “Asirinʉ ããrĩrokoa”, ãrã. Mʉsã ãrãderosũta asirinʉ ããrã. 56 Mʉsã irikatorikʉrã, i nikũmarẽ, ʉ̃marõmarẽ ĩãrã: “Õãrĩnʉ, o ñerĩnʉ waarokoa”, ãrĩ masĩa. Irire õãrõ masĩkererã, ¿nasirirã inʉrĩrẽ Marĩpʉ turari merã yʉ iri ĩmurĩ gapʉre ĩãrã, neõ õãrõ pémasĩberi? ãrĩyupʉ. 57 Irasũ ãrĩ odo, ãsũ ãrĩnemoyupʉ doja: —¿Mʉsã diayema iririre ĩã beyemasĩberi dapa? 58 Sugʉ mʉsãrẽ weresãdʉamakʉ̃, ĩgʉ̃ merã oparã pʉrogue waarã́, ĩgʉ̃rẽ: “Dupaturi irasũ iribirikoa”, ãrĩ gãme ãmuka! Mʉsã ĩgʉ̃rẽ ãmubirimakʉ̃, weresãrĩrẽ beyerimasʉ̃guere mʉsãrẽ weresãgʉkumi. Pʉrʉ beyerimasʉ̃ mʉsãrẽ peresu iridoregʉ, suraraguere wiagʉkumi. 59 Mʉsãrẽ werea. Beyerimasʉ̃ mʉsãrẽ wajaridorerire mʉsã wajaripeobirimakʉ̃, neõ mʉsãrẽ wiubirikumi, ãrĩyupʉ.

Lucas 13

1 Jesús irasũ ãrĩripoe gajirã ĩgʉ̃rẽ ãsũ ãrĩ wereñurã: —Galilea marã Marĩpʉ ĩũrõ waibʉre wẽjẽ, soepeo bʉremuripoe Pilato gapʉ ĩgʉ̃sãrẽ wẽjẽyupʉ. Ĩgʉ̃ irasũ wẽjẽmakʉ̃, waibʉ dí merã masaka dí morẽãkõãyuro, ãrĩñurã. 2 Ĩgʉ̃sã irasũ ãrĩmakʉ̃ pégʉ, Jesús ãrĩyupʉ: —Pilato wẽjẽnerãrẽ, ¿naásũ gũñarĩ? ¿Ĩgʉ̃sã irasũ wẽjẽsũrã, gajirã Galilea marã nemorõ ñerã ããrĩdea waja boayuri? 3 Ããrĩbea. Mʉsãrẽ werea. Mʉsãde ñerĩ iririre bʉjaweremerã, mʉsã gũñarĩrẽ gorawayumerã, boarã, perebiri peamegue waarãkoa. 4 Irinʉgue gajirã dieciocho masakare Siloé wãĩkʉri wii ʉ̃marĩ wii ĩgʉ̃sã weka tʉridija, tãũ wẽjẽyuro. ¿Naásũ gũñarĩ mʉsã ĩgʉ̃sãrẽ waadeare? ¿Ĩgʉ̃sã irasũ boarã, gajirã Jerusalén marã nemorõ ñerã ããrĩdea waja boayuri? 5 Ããrĩbea. Mʉsãrẽ werea. Mʉsãde ñerĩrẽ bʉjaweremerã, mʉsã gũñarĩrẽ gorawayumerã, boarã, perebiri peamegue waarãkoa, ãrĩyupʉ Jesús. 6 Jesús ĩgʉ̃sãrẽ irasũ ãrĩ odo, keori merã wereyupʉ: —Pooe opʉ ĩgʉ̃ya pooegue ĩgʉ̃ otedi higueragʉ wãĩkʉdire opakumi. Sunʉ: “Dʉkakʉkoa”, ãrĩ, ĩãgʉ̃ waakumi. Neõ bokabirikumi. Dʉka marĩkoa. 7 Bokabirisĩã, iri pooe moãgʉ̃rẽ werekumi: “Ĩãka! Ʉre bojorigora igʉ dʉkare ãmadáa. Dʉka máa. Irasirigʉ irigʉre pábéokõãka! Dʉka marĩkerero, gajino oteboaderore kãmutanía”, ãrĩkumi. 8 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pégʉ, ĩgʉ̃rẽ moãboegʉ ãsũ ãrĩkumi: “Yʉ opʉ, i bojorigora tamerãrẽ níñaburo dapa. Yʉ irigʉ pʉrore nikũrẽ sea odo, waibʉ gʉra merã ũjãtũñagʉra. 9 Yʉ irasũ iriadero pʉrʉ, gajipoe iriro dʉkakʉbukoa. Dʉka marĩmakʉ̃ ĩãgʉ̃, pábéodoreka!” ãrĩkumi, ãrĩ wereyupʉ Jesús. 10 Sunʉ judío masaka siñajãrĩnʉ ããrĩmakʉ̃, Jesús ĩgʉ̃sã nerẽrĩ wiigue buegʉ iriyupʉ. 11 Iro sugo nomeõ dieciocho bojorigora pũrĩrikʉgo ããrĩyupo. Wãtĩ igore dupamutĩrõ nímakʉ̃ iriyupʉ. Irasirigo diaye nímasĩbiriyupo. 12 Igo irasũ ããrĩmakʉ̃ ĩãgʉ̃, Jesús igore: “Aarika!” ãrĩ siiuyupʉ: —Nomeõ, mʉ pũrĩrikʉri tausũsiáa, ãrĩyupʉ. 13 Irasũ ãrĩgʉ̃ta, igore ĩgʉ̃ya mojõrĩ merã ñapeoyupʉ. Ĩgʉ̃ ñapeomakʉ̃ta, diaye níyupo. Pʉrʉ Marĩpʉre: “Õãtaria mʉ”, ãrĩ, ʉsʉyari sĩnʉgãyupo. 14 Jesús siñajãrĩnʉ igore taumakʉ̃ ĩãgʉ̃, iri nerẽrĩ wii opʉ gapʉ ĩgʉ̃ merã guayupʉ. Irasirigʉ, masakare ãsũ ãrĩyupʉ: —Semanarikʉ, marĩ moãrĩnʉrĩ, su mojõma pere gaji mojõ suru pẽrẽbejarinʉrĩ ããrã. Irasirirã mʉsã pũrĩrikʉrã taudoredʉarã, irinʉrĩrẽ taudorerã aarika! Dapagãno marĩ siñajãrĩnʉrẽ irinorẽ iribirikõãrõ gããmea, ãrĩyupʉ. 15 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pégʉ, marĩ Opʉ Jesús ãsũ ãrĩyupʉ: —Mʉsã irikatorikʉrã ããrã. Mʉsã wekʉre, o burrore oparã siñajãrĩnʉ ããrĩkeremakʉ̃, ĩgʉ̃sãrẽ sʉadeadarire kura, ĩgʉ̃sãrẽ deko iirídorerã ãĩbuáa. 16 Igore Abraham parãmeõ ããrĩturiagore wãtẽa opʉ Satanás dieciocho bojorigora pũrĩrikʉmakʉ̃ irimi. Iro merẽ siñajãrĩnʉ ããrĩmakʉ̃, ¿igore taubirikõãrõ gããmeadayuri? ãrĩyupʉ Jesús. 17 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pérã, Jesúre ĩãturirã ããrĩpererã gʉyasĩrĩpereakõãñurã. Gajirã gapʉ ããrĩpereri Jesús õãrĩ iririre ĩãrã, ʉsʉyañurã. 18 Pʉrʉ ãrĩyupʉ doja: —Marĩpʉ ĩgʉ̃yarãrẽ doreri, ¿ñeéno irirosũ ããrĩkuri? ¿Ñeéno keori merã weregʉkuri? 19 I irirosũ ããrã. Suye oteriye mostaza wãĩkʉri yegãrẽ oterosũ ããrã. Iri yegãrẽ sugʉ masakʉ ĩgʉ̃ya pooegue otekumi. Ĩgʉ̃ oteadero pʉrʉ, yukʉ wádi irirosũ puri, masãkoa. Irasirirã mirã wárã irigʉ dʉpʉrigue ĩgʉ̃sãya surí suakuma, ãrĩyupʉ. 20 Dupaturi keori merã werenemoyupʉ: —Marĩpʉ ĩgʉ̃yarãrẽ dorerire, ¿ñeéno keori merã werenemogʉkuri? 21 I irirosũ ããrã. Pã́ wemasãrĩ morẽrĩ poga irirosũ ããrã. Sugo nomeõ pã́ irigo, mérõgã pã́ wemasãmakʉ̃ iriri poga merã trigo pogare morẽkumo. Igo irasũ morẽadero pʉrʉ, iri poga mérõgã ããrĩkerero, wemasãseyakõãkoa, ãrĩyupʉ. 22 Pʉrʉ Jesús Jerusalẽ́gue waagú̶, paga makãrĩrẽ, mʉtã makãrĩgãdere buetariwãgãyupʉ. 23 Irogue sugʉ masakʉ ĩgʉ̃rẽ ãsũ ãrĩ sẽrẽñayupʉ: —Yʉ Opʉ, ¿Marĩpʉ perebiri peamegue waabonerãrẽ taumurã mérãgã ããrĩkuri? ãrĩyupʉ. Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pégʉ, Jesús i keori merã wereyupʉ: 24 —Marĩpʉ pʉrogue ñajãdʉarã, ĩgʉ̃yare irika! Mʉsãrẽ werea. Wárã ĩgʉ̃ pʉrogue ñajãdʉakererã, ñajãmasĩbirikuma. Irogue ñajãdʉamakʉ̃ diasagoráa. Eyabiri makãpʉro ñajãrõ irirosũ ããrã. 25 Marĩpʉ, sugʉ wii opʉ irirosũ ããrĩ́mi. Wii opʉ wãgãnʉgã, makãpʉrore biadero pʉrʉ, mʉsã gapʉ makãpʉrogue ããrĩrã́ ĩgʉ̃ya wiire ñajãdʉarã, ãsũ ãrĩrãkoa ĩgʉ̃rẽ: “Gʉa opʉ, gʉare tũpãsóogʉ aarika!” ãrĩrãkoa. Irasũ ãrĩkeremakʉ̃, wii opʉ gapʉ: “Mʉsãrẽ masĩbea. Noó marã ããrĩrã́ ããrĩkoa”, ãrĩgʉkumi. 26 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃, mʉsã gapʉ ãsũ ãrĩrãkoa: “Gʉa mʉ merãta baa, iirí iribʉ. Gʉaya makãguedere buegorenabʉ”, ãrĩrãkoa. 27 Mʉsã irasũ ãrĩmakʉ̃, ãsũ yʉjʉgʉkumi: “‘Mʉsãrẽ masĩbea. Noó marã ããrĩrã́ ããrĩkoa’ ãrĩsiáa. Mʉsã ñerõ irirã ããrã. Irasirirã ããrĩpererã waaka! Yʉ pʉrore wirika!” ãrĩgʉkumi wii opʉ mʉsãrẽ. 28 Irasirirã, Abraham, Isaac, Jacob, ããrĩpererã Marĩpʉya kerere weredupiyunerã merã Marĩpʉ ĩgʉ̃yarãrẽ dorerogue ããrĩmakʉ̃ ĩãrã, mʉsã gapʉ makãpʉrogue béosũnerã ããrĩsĩã, pũrĩsũrã mʉsãya guikare kũrĩduútú orerãkoa. 29 Irasũ waaripoere norte marã, sur marã, abe mʉrĩriro marã, abe ñajãrõ marã Marĩpʉ ĩgʉ̃yarãrẽ dorerogue eja, ʉsʉyari merã baa doanírãkuma. 30 Irasirirã dapagorare ubu ããrĩrã́, pʉrʉguere oparã dujarãkuma. Dapagorare: “Oparãgora ããrã”, ãrĩrã gapʉ pʉrʉguere ubu ããrĩrã́ dujarãkuma, ãrĩyupʉ Jesús. 31 Jesús irasũ ãrĩripoe surãyeri fariseo bumarã ĩgʉ̃ pʉrogue eja, ãsũ ãrĩñurã: —Herodes mʉrẽ wẽjẽdʉami. Irasirigʉ gajirogue waaka! ãrĩñurã. 32 Jesús gapʉ ĩgʉ̃sãrẽ yʉjʉyupʉ: —Ãsũ ãrĩ wererã waaka, ĩgʉ̃ ãrĩkatorikʉgʉre: “Dapagãrẽ, ñamigãdere ãsũta irigʉra. Wãtẽãrẽ béowiugʉkoa. Pũrĩrikʉrãrẽ taugʉkoa. Irasirigʉ ñamigã sinʉ gapʉ odogʉkoa”, ãrãmi, ãrĩ wereka ĩgʉ̃rẽ! 33 Dapagã, ñamigã, ñamigã sinʉ gapʉdere Jerusalẽ́gue waagʉra. Iro marã Marĩpʉya kerere weredupiyunerãrẽ wẽjẽnerã ããrĩmá. Irasirigʉ yʉre Marĩpʉya kerere weredupiyugʉre ĩgʉ̃sã wẽjẽbure iri makãgue ããrĩrṍ gããmea. 34 ’Mʉsã Jerusalén marã Marĩpʉya kerere weredupiyurimasãrẽ wẽjẽkõãa. Ĩgʉ̃ iriunerãrẽ ʉ̃tãyeri merã dea wẽjẽa. Wári yʉ mʉsãrẽ, ãgãbo igo pũrãrẽ, igoya kẽdʉpʉri merã neeõnúrõsũ neeõnúdʉadibʉ. Mʉsã gapʉ yʉ irasũ irimakʉ̃ neõ gããmebiribʉ. 35 Irasiriro mʉsã ããrĩrĩ́ makã, béodea makã dujarokoa. Mʉsãrẽ diayeta werea. Mʉsã yʉre dupaturi ĩãbirikoa. Pʉrʉgue mʉsã: “Marĩpʉ iriudi õãtarigʉ õãrõ aariburo”, ãrĩrã, yʉre dupaturi ĩãrãkoa doja, ãrĩyupʉ Jesús.

Lucas 14

1 Sunʉ Jesús, judío masaka siñajãrĩnʉ ããrĩmakʉ̃, sugʉ fariseo bumarã opʉya wiigue baagʉ waayupʉ. Irogue ããrĩrã́ gajirã fariseo bumarã ĩgʉ̃rẽ ĩãnʉrʉ̃níkõãñurã. 2 Ĩgʉ̃sã baaro pʉrogue sugʉ masakʉ bijiri pũrĩrikʉgʉ Jesús diaye ããrĩyupʉ. 3 Irasirigʉ Jesús, Moisés gojadeare buerimasãrẽ, fariseo bumarãdere ãsũ ãrĩ sẽrẽñayupʉ: —Siñajãrĩnʉ ããrĩmakʉ̃, ¿sugʉ pũrĩrikʉgʉre taudoreri, o taudoreberi? ãrĩyupʉ. 4 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pérã, neõ yʉjʉbiriñurã. Ĩgʉ̃sã yʉjʉbirimakʉ̃ ĩãgʉ̃, Jesús bijiri pũrĩrikʉgʉre tauyupʉ. Odo, ĩgʉ̃rẽ: “Õãrõ waaka!” ãrĩyupʉ. 5 Pʉrʉ ĩgʉ̃sãrẽ sẽrẽñayupʉ doja: —Siñajãrĩnʉ ããrĩkeremakʉ̃, mʉsãyagʉ burro, o mʉsãyagʉ wekʉ gobegue meéñajãdire ĩãrã, ¿mata ãĩ wiubiribukuri? ãrĩyupʉ. 6 Ĩgʉ̃sã gapʉ, ĩgʉ̃ irasũ ãrĩ sẽrẽñarĩrẽ yʉjʉmasĩbiriñurã. 7 Jesús fariseo bumarã opʉya wiigue ããrĩgṹ̶, iri wiimʉ siiuanerã ejamakʉ̃ ĩãyupʉ. Ĩgʉ̃sã õãrĩ doaripẽrĩrẽ beyeñurã, oparã irirosũ doamurã. Ĩgʉ̃sã irasirimakʉ̃ ĩãgʉ̃, Jesús i keori merã wereyupʉ ĩgʉ̃sã ããrĩpererãrẽ: 8 —Sugʉ wii opʉ mojõsʉari bosenʉ irigʉ mʉsãrẽ siiuadero pʉrʉ, mʉsã ĩgʉ̃ya wiigue ejarã, oparã doarire beye doabirikõãka! Iri wii opʉ gajirã ĩgʉ̃ siiuanerãrẽ mʉsã nemorõ goepeyarã ejamakʉ̃ ĩãgʉ̃, mʉsãrẽ ãsũ ãrĩgʉkumi: “Ĩĩsã gapʉre mʉsã doarire sĩka! Mʉsã gapʉ sõõgue doarã waaka!” ãrĩgʉkumi. Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pérã, mʉsã gʉyasĩrĩrĩ merã ubu ããrĩrã́ doarigue doarã waarãkoa. 10 Irasirirã, wii opʉ mʉsãrẽ siiumakʉ̃, ubu ããrĩrã́ doarigue doaka! Mʉsã irasirimakʉ̃ ĩãgʉ̃, iri wii opʉ mʉsãrẽ: “Oparã doarigue doarã aarika!” ãrĩgʉkumi. Ĩgʉ̃ irasirimakʉ̃ ĩãrã, gajirã ĩgʉ̃ siiuanerã mʉsãrẽ bʉremurĩ merã ĩãrãkuma. 11 Sugʉ ĩgʉ̃ basi: “Gajirã nemorõ ããrã”, ãrĩ gũñagʉ̃norẽ Marĩpʉ ĩgʉ̃rẽ ubu ããrĩgṹ̶ dujamakʉ̃ irigʉkumi. Gajigʉ: “Gajirã nemorõ ããrĩbea”, ãrĩ gũñagʉ̃ gapʉre Marĩpʉ ĩgʉ̃rẽ gajirã nemorõ ããrĩmakʉ̃ irigʉkumi, ãrĩyupʉ. 12 Irasũ ãrĩ odo, ĩgʉ̃rẽ siiuadire ãsũ ãrĩyupʉ: —Mʉ bosenʉ irigʉ, mʉ merãmarãrẽ, mʉ pagʉpũrãrẽ, mʉyarãrẽ, doebiri oparãrẽ siiubirikõãka! Mʉ ĩgʉ̃sãrẽ siiumakʉ̃, mʉrẽ ĩgʉ̃sãde siiu gãmibukuma. Ĩgʉ̃sã irasiriri merã ĩgʉ̃sã baadeare mʉrẽ ejo gãmibukuma. 13 Mʉ bosenʉ irigʉ, boporãrẽ, poyarimasãrẽ, guburi bʉanerãrẽ, koye ĩãmerãrẽ siiuka! 14 Mʉ irasirimakʉ̃, Marĩpʉ mʉrẽ õãrõ irigʉkumi. Ĩgʉ̃sãrẽ mʉ siiudea waja, ĩgʉ̃sã mʉrẽ siiu gãmibirikuma. Irasirigʉ Marĩpʉ diayemarẽ irirã boanerãrẽ masũrĩnʉ ããrĩmakʉ̃, mʉrẽ õãrĩrẽ wajarigʉkumi, ãrĩyupʉ Jesús. 15 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pégʉ, sugʉ irogue baa doanígʉ̃ ĩgʉ̃rẽ ãrĩyupʉ: —Marĩpʉ ĩgʉ̃yarãrẽ dorerogue ĩgʉ̃ pʉro baa doanírã bʉro ʉsʉyarãkuma, ãrĩyupʉ. 16 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃, Jesús keori merã wereyupʉ ĩgʉ̃rẽ: —Sugʉ wári bosebaarinʉ irigʉ wárã masaka siiukumi. 17 Ĩgʉ̃ siiuadero pʉrʉ, bosenʉ ããrĩrĩ́nʉrẽ ĩgʉ̃rẽ moãboegʉre ĩgʉ̃ siiuanerãrẽ weredoregʉ iriukumi. “Aarika! Ããrĩpereri bosenʉmarẽ ãmusiami”, ãrĩ weredorekumi. 18 Ĩgʉ̃ irire weremakʉ̃ pérã, ããrĩpererã: “Masĩña máa, waabirikoa”, ãrĩkuma. Ĩgʉ̃ siiupʉrorisũadi moãboegʉre ãsũ ãrĩkumi: “Dapagorata nikũ wajari odoa. Irore ĩãgʉ̃ waabu yáa. Irasirigʉ mʉ opʉre: ‘Masĩña máa, waabirikoa’, ãrãmi, ãrĩ wereka!” ãrĩkumi. 19 Gajigʉ ãsũ ãrĩkumi: “Wekʉa pe mojõmarã wajariabʉ. Ĩgʉ̃sãrẽ keoñagʉ̃ waabu yáa. Irasirigʉ mʉ opʉre: ‘Masĩña máa, waabirikoa’, ãrãmi, ãrĩ wereka!” ãrĩkumi. 20 Gajigʉ ãsũ ãrĩkumi: “Yʉ dapagorata mojõsʉa odoa. Irasirigʉ iri bosenʉrẽ waabirikoa”, ãrĩkumi. 21 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃, moãboegʉ gapʉ goedujáa, ĩgʉ̃ opʉre ĩgʉ̃sã ãrãdeare werekumi. Ĩgʉ̃ weremakʉ̃ pégʉ, opʉ bʉro gua, ãsũ ãrĩkumi ĩgʉ̃rẽ moãboegʉre: “Murĩgoráa. Makã dekoma maarĩ́gue ããrĩrã́rẽ ãmagṹ̶ waaka! Irasirigʉ boporãrẽ, poyarimasãrẽ, koye ĩãmerãrẽ, gubu bʉanerãrẽ mumurõ merã yaa wiigue ãĩrika!” ãrĩkumi. 22 Pʉrʉ moãboegʉ ĩgʉ̃ opʉre werekumi: “Yʉ opʉ, mʉ doreaderosũta masakare siiuabʉ. Wii gapʉre ʉtʉribema dapa”, ãrĩkumi. 23 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pégʉ, ĩgʉ̃ opʉ ĩgʉ̃rẽ dorekumi doja: “Maarĩ́gue waaka! Paga maarĩ́gue, mʉtã maarĩ́gãgue mʉ bokajarãrẽ turaro merã siiuwãgãrika! Irasirimakʉ̃, yaa wiire ʉtʉrirãkuma. 24 Diayeta mʉrẽ werea. Neõ sugʉ yʉ siiupʉroriadinerã baaboadideare mérõgã baabirikuma”, ãrĩkumi opʉ ĩgʉ̃rẽ moãboegʉre, ãrĩ wereyupʉ Jesús. 25 Wárã masaka Jesúre tʉyañurã. Irasirigʉ ĩgʉ̃sãrẽ gãmenʉgã ĩã, ãsũ ãrĩyupʉ: 26 —Sugʉ yaa buerire buetʉyadʉagʉ, ĩgʉ̃ pagʉre, pagore, marãpore, pũrãrẽ, pagʉpũrãrẽ, pagʉpũrã nomerẽ, ĩgʉ̃ basi maĩrõ nemorõ yʉ gapʉre maĩrõ gããmea. 27 Sugʉ yʉre tʉyadʉari waja curusague pábiatú wẽjẽsũbu irirosũ ããrĩkeregʉ, yʉre neõ piriro marĩrõ yʉre tʉyaníkõãburo. Yʉre tʉyadʉabi, yʉ buegʉ ããrĩmasĩbirikumi. 28 Sugʉ, mʉsã watopegue ããrĩgṹ̶, ʉ̃marĩ wiire iriburo dupiyuro: “¿Ñeéno merã iripeogʉkuri?” ãrĩ gũñagʉ̃, iri wiire iriburi wajakʉburire keopʉrorikumi. 29 Wajakʉburire keopʉroribi, iri wiire iripeobirikumi. Ĩgʉ̃ iripeobirimakʉ̃ ĩãrã, gajirã ĩgʉ̃rẽ bʉridakuma. 30 “Ĩãka! Ĩĩ wiire iriadiñumi. Iripeomasĩbiriñumi”, ãrĩ bʉridakuma ĩgʉ̃rẽ. 31 Su nikũ marã opʉ, gajigʉ opʉ merã gãmewẽjẽburo dupiyuro ĩgʉ̃yarã surarare keopʉrorikumi. “¿Yʉ diez mil surara merã, gajigʉ veinte mil surara opagʉ merã gãmewẽjẽgʉ̃ waagú̶ bokatĩũbukuri?” ãrĩ gũñakumi. 32 Keoña: “Bokatĩũbirikoa”, ãrĩkumi. Irasirigʉ, gajigʉ opʉ ĩgʉ̃yarã surara merã gãmewẽjẽgʉ̃ aarimakʉ̃, yoarogue ĩgʉ̃ ããrĩmakʉ̃ta: “Gãmewẽjẽbirikõãrã”, ãrĩ kere iriukumi ĩgʉ̃yagʉre. 33 I irirosũta yʉ buerã ããrĩdʉarã mʉsã iriburire õãrõ gũñadupiyuro gããmea. Ãsũ ããrã. Mʉsã gããmerĩrẽ piridʉamerã yʉ buerã ããrĩmasĩbea. 34 ’Moã õãrõ okari ããrĩmakʉ̃ õãgoráa. Moã okadea okabirimakʉ̃, dupaturi okamakʉ̃ irimasĩña máa. 35 Moã okabirimakʉ̃ õãbea. Béokõãrõ gããmea. Irasirirã mʉsã moã okabirimakʉ̃ béosũburi irirosũ neõ ããrĩbirikõãka! Gãmipũrĩ oparã, ire õãrõ péka! ãrĩ wereyupʉ Jesús.

Lucas 15

1 Gajinʉ wárã romano marã opʉre niyeru wajaseabosarimasã, ñerõ iririmasãde Jesús pʉro ĩgʉ̃ buerire pérã ejañurã. 2 Ĩgʉ̃sã irasũ ejamakʉ̃ ĩãrã, fariseo bumarã, Moisés gojadeare buerimasãde Jesúre ãsũ ãrĩ werewʉañurã: —Ĩĩ ñerãrẽ bokatĩrĩñeã, ĩgʉ̃sã merã baami, ãrĩñurã. 3 Ĩgʉ̃sã irasũ ãrĩmakʉ̃ pégʉ, Jesús i keori merã wereyupʉ ĩgʉ̃sãrẽ: 4 —Oveja korerimasʉ̃ cien oveja opagʉ, sugʉ oveja dederimakʉ̃ ĩãgʉ̃, noventa y nueve ovejare makã tʉro ĩgʉ̃sã baarogue duripíkõã, dederiadire ãmagṹ̶ waakumi. Ĩgʉ̃rẽ bokagʉgue ãmuduúkumi. 5 Ĩgʉ̃rẽ bokagʉ, ʉsʉyari merã ĩgʉ̃rẽ ãĩkõã, 6 ĩgʉ̃ya wiigue ãĩ dujáakõãkumi. Ãĩ dujaja, ĩgʉ̃ pʉro ããrĩrã́rẽ, ĩgʉ̃yarãrẽ siiu neeõkumi. “Yaagʉ oveja dederiadire bokáabʉ. Irasirirã yʉ merã ʉsʉyaka!” ãrĩkumi. 7 ’Mʉsãrẽ werea. Sugʉ ñerõ irigʉ, oveja dederiadi irirosũ ããrĩ́mi. Irasirigʉ ĩgʉ̃ ñerõ iririre bʉjawere, ĩgʉ̃ gũñarĩrẽ gorawayumakʉ̃, Marĩpʉ pʉro ããrĩrã́ bʉro ʉsʉyama. Gajirã wárã masaka ĩgʉ̃sã noventa y nueve oveja, makã tʉrogue duripínerã irirosũ ããrĩrã́, ãsũ ãrĩ gũñadima: “Ñerõ iribea gʉa gapʉ. Irasirirã gʉa ñerõ iririre bʉjawereri opabea”, ãrĩ gũñama. Ĩgʉ̃sã irasũ ãrĩ gũñamakʉ̃, Marĩpʉ pʉro ããrĩrã́ ʉsʉyabema. 8 ’Sugo nomeõ pe mojõma niyeru koeri wajapari koeri opakumo. Su koe dederimakʉ̃ ĩãgõ, sĩãgodirure sĩãgo, wiire ooa, õãrõ ãmapeokumo. Iri koere bokagogue ãmaduúkumo. 9 Iri koere bokago, igo pʉro ããrĩrã́rẽ, igoyarãrẽ siiu neeõkumo. “Yaa niyeru koe, dederiadea koere bokáabʉ. Irasirirã yʉ merã ʉsʉyaka!” ãrĩkumo. 10 Mʉsãrẽ werea. Sugʉ ñerĩrẽ irigʉ ĩgʉ̃ ñerĩ iririre bʉjawere, ĩgʉ̃ gũñarĩrẽ gorawayumakʉ̃, Marĩpʉre wereboerã bʉro ʉsʉyarãkuma. Ĩgʉ̃ dederiboadi dederibirimakʉ̃ ĩãrã, bʉro ʉsʉyarãkuma, ãrĩyupʉ Jesús. 11 Irasũ ãrĩ odo, Jesús gaji keori merã bueyupʉ doja: —Sugʉ masakʉ pẽrã ʉ̃ma pũrãkʉkumi. 12 Sunʉ pagʉmʉ gapʉ pagʉre ãsũ ãrĩkumi: “Aʉ, mʉ boagʉ, yʉre sĩburire dapagorata yʉre sĩweoka!” ãrĩkumi. Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pégʉ, ĩgʉ̃ pũrã pẽrãguereta ĩgʉ̃ oparire dʉkawa, sĩkumi. 13 Mérõgã pʉrʉta, pagʉmʉ gapʉ ĩgʉ̃ pagʉ sĩadeare ããrĩpereri duapeokõãkumi. Pʉrʉ ĩgʉ̃ duadea waja niyeru merã yoarogue gaji nikũgue waakõãkumi. Irogue eja, ĩgʉ̃ya niyerure ñerõ iriri merã irisiripeokõãkumi. 14 Ĩgʉ̃ya niyeru irisiribéoadero pʉrʉ, iri nikũguere baari pereakõãkoa. Irasirigʉ bʉro ʉaboapʉrorinʉgãkumi. 15 Irasirigʉ, sugʉ iri nikũmʉ pʉro, moãrĩ ãmagṹ̶ waakumi. Ĩgʉ̃ gapʉ ĩgʉ̃rẽ ĩgʉ̃ya moãrĩ ããrĩrṍgue yeseare koredoregʉ iriukumi. 16 Yapidʉagʉ, yeasea baarireta baadʉadikumi. Neõ gajirã ĩgʉ̃rẽ baari ejobirikuma. 17 Irasirigʉ ãsũ ãrĩ gũñanʉgãkumi: “Yʉpʉya wiire wárã ĩgʉ̃rẽ moãboerã ããrĩkeremakʉ̃, baari wáro dʉyanabʉ. Yʉ gapʉ õõguere bʉro ʉaboari merã kõmogʉ̃gue irikoa. 18 Irasirigʉ yʉpʉ pʉrogue goedujáagʉra doja. Ãsũ ãrĩgʉra ĩgʉ̃rẽ: ‘Aʉ, yʉ Marĩpʉ ĩũrõrẽ ñerõ irikubʉ. Mʉdere irasũta irikubʉ’, ãrĩgʉra. 19 ‘Ñegʉ̃ ããrã. Yʉre: “Yʉ magʉ̃ ããrã”, ãrĩbirikõãka! Irasirigʉ yʉre sugʉ mʉrẽ moãboegʉ irirosũ opaka!’ ãrĩgʉra yʉpʉre”, ãrĩ gũñakumi. 20 Irasũ ãrĩ gũña, maague waa, ĩgʉ̃ pagʉya wiigue goedujáakõãkumi. ’Ĩgʉ̃ yoarogue aarimakʉ̃ta, ĩgʉ̃ pagʉ ĩgʉ̃rẽ ĩã, bʉro bopoñakumi. Pʉrʉ ũmawãgã, ĩgʉ̃rẽ bokatĩrĩ, pábʉa, mimi irikumi. 21 Irasirigʉ ĩgʉ̃ pagʉre ãrĩkumi: “Aʉ, yʉ Marĩpʉ ĩũrõrẽ ñerõ irikubʉ. Mʉdere irasũta irikubʉ. Ñegʉ̃ ããrã. Yʉre: ‘Yʉ magʉ̃ ããrã’, ãrĩbirikõãka! Irasirigʉ yʉre sugʉ mʉrẽ moãboegʉ irirosũ opaka!” ãrĩkumi ĩgʉ̃ pagʉre. 22 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩkeremakʉ̃, ĩgʉ̃ pagʉ gapʉ ĩgʉ̃rẽ moãboerãrẽ ãrĩkumi: “Murĩgoráa. Surí õãrĩrẽ ãĩrã waa, sãka! Mojõsũrũ túsãrĩ berodere sãka! Gubu surídere sãka! 23 Wekʉ majĩgʉ̃ õãrõ diíkʉgʉre ãĩrã waa, wẽjẽka, ĩgʉ̃rẽ baa, yʉ magʉ̃ goejari bosenʉ irimurã. 24 Ĩĩ yʉ magʉ̃ boakõãkumi, ãrãdi goejami. Okami. Dederidire marĩ bokáa”, ãrĩkumi. Pʉrʉ bosenʉ irinʉgãkuma. 25 ’Ĩgʉ̃sã bosenʉ iriripoe, masã tĩ́gʉ̃ gapʉ pooegue ããrĩkumi. Irogue ããrãdi goedujarigʉ, wii pʉro ejagʉ, ĩgʉ̃sã bayarire pékumi. 26 Ĩgʉ̃sã bayamakʉ̃ pégʉ, sugʉ ĩgʉ̃ pagʉre moãboegʉre siiu, sẽrẽñakumi: “¿Naásũ waáari wiiguere?” ãrĩkumi. 27 “Mʉ pagʉmʉ pũrĩrĩ marĩgʉ̃, õãgʉ̃ goejami. Irasirigʉ mʉpʉ ʉsʉyari merã wekʉ majĩgʉ̃ diíkʉgʉre wẽjẽdoreami”, ãrĩ yʉjʉkumi moãboegʉ ĩgʉ̃rẽ. 28 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩ weremakʉ̃ pégʉ, masã tĩ́gʉ̃ gapʉ bʉro guakumi. Wiigue ñajãbirikumi. Ĩgʉ̃ ñajãbirimakʉ̃ ĩãgʉ̃, ĩgʉ̃ pagʉ wiria, ĩgʉ̃rẽ: “Ñajãrika!” ãrãdikumi. 29 “Aʉ, péka! Yʉ wári bojori mʉ dorerire neõ suñarõ tarinʉgãrõ marĩrõ mʉrẽ moãbosabʉ. Yʉ irasirikeremakʉ̃, neõ sugʉ waibʉ sĩbiribʉ, yʉ merãmarã merã bosenʉ iriburo, ãrĩgʉ̃. 30 Ĩĩ mʉ magʉ̃ gapʉ ñerã nome merã mʉyare irisiribéodi ããrĩmí. Irire irisiribéo odo, ĩgʉ̃ goejamakʉ̃, wekʉ diíkʉgʉre ĩgʉ̃rẽ wẽjẽ, ejoa”, ãrĩkumi ĩgʉ̃ pagʉre. 31 “Makʉ, mʉ yʉ merã ããrĩníkõãa. Irasiriro ããrĩpereri yʉ opari mʉya dita ããrã. 32 Ĩĩ mʉ pagʉmʉ boakõãkumi, ãrãdi goejami. Okami. Dederidire marĩ bokáa. Irasirirã ĩgʉ̃ goejamakʉ̃, marĩ bosenʉ iri ʉsʉyamakʉ̃ õãgoráa”, ãrĩkumi ĩgʉ̃ magʉ̃rẽ, ãrĩ wereyupʉ Jesús.

Lucas 16

1 Jesús irasũ ãrĩ odo, ĩgʉ̃ buerãrẽ i keori merã wereyupʉ: —Sugʉ masakʉ wári doebiri opagʉ ããrĩkumi. Irasirigʉ, ĩgʉ̃yare koregʉre opakumi. Gajirã gapʉ ĩgʉ̃ õãrõ korebirimakʉ̃ ĩãrã, ĩgʉ̃ opʉguere: “Mʉya niyerure irisirigʉ iriami”, ãrĩ weresãkuma. 2 Ĩgʉ̃sã weresãmakʉ̃ pégʉ, ĩgʉ̃yare koregʉre siiu: “Gajirã yaa niyeru mʉ irisiririre weresãma. Yaare mʉ moãrĩrẽ gojatúri pũrẽ yʉre ĩmuka! Irasirigʉ yaare korenemobirikõãka pama!” ãrĩkumi ĩgʉ̃ opʉ ĩgʉ̃rẽ. 3 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃, niyeru koregʉ ãsũ ãrĩ gũñakumi: “Yʉ opʉ yʉre béowiubu yámi. Yʉ turabea. Irasirigʉ turaro moãrĩrẽ bokatĩũbirikoa. Gajirãrẽ niyeru sẽrẽ doanígʉ̃, gʉyasĩrĩgorakoa. ¿Nasirigʉkuri yʉ?” ãrĩ gũñakumi. 4 Pʉrʉ gũñanemokumi doja: “Dapagorare yʉ iriburire masĩsiáa. Yʉre moãrĩ marĩmakʉ̃, yʉ ãsũ irimakʉ̃ ĩãrã, yʉre gajirã ĩgʉ̃sãya wiirigue ñajãdorerãkuma”, ãrĩ gũñakumi. 5 Irasirigʉ, ĩgʉ̃ opʉre wajamorãrẽ sugʉno ditare siiu, sẽrẽñakumi ejapʉrorigʉre: “¿Yʉ opʉre noópa wajamorĩ mʉ?” ãrĩ sẽrẽñakumi. 6 Wajamogʉ̃ ĩgʉ̃rẽ yʉjʉkumi: “Cien dʉkari olivo wãĩkʉdi ʉyere wajamokoa”, ãrĩkumi. Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩ weremakʉ̃, ãsũ ãrĩkumi ĩgʉ̃rẽ: “Doaka, murĩgoráa! Mʉ wajamorĩrẽ gojatúdea pũ, i pũ ããrã. Iri pũrẽ ãĩ, gaji pũguere cincuenta dʉkarita gojatúka!” ãrĩkumi. 7 Pʉrʉ gajigʉre sẽrẽñakumi: “¿Mʉkoa, noópa wajamorĩ?” ãrĩkumi. Wajamogʉ̃ ĩgʉ̃rẽ yʉjʉkumi: “Cien trigo ajuri wajamokoa”, ãrĩkumi. Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃, ãsũ ãrĩkumi ĩgʉ̃rẽ: “Mʉ wajamorĩrẽ gojatúdea pũ, i pũ ããrã. Iri pũrẽ ãĩ, gaji pũguere ochenta ajurita gojatúka!” ãrĩkumi. 8 Ĩgʉ̃ opʉ, ĩgʉ̃ irasũ õãrõ irikatomerẽmakʉ̃ ĩãgʉ̃: “Mʉ ñegʉ̃ ããrĩkeregʉ, mʉ masĩrĩ merã õãrõ niyerure moãmasĩa”, ãrĩkumi. I ʉ̃mʉgue marã Marĩpʉre masĩbirikererã, Marĩpʉyarã ĩgʉ̃sãya niyerure moãmasĩrõ nemorõ moãmasĩma, ãrĩ wereyupʉ Jesús. 9 Irasũ ãrĩ odo, ãsũ ãrĩ werenemoyupʉ: —Mʉsã i ʉ̃mʉma oparire boporãrẽ sĩka, mʉsãrẽ maĩburo, ãrĩrã! Mʉsã irasũ sĩmakʉ̃, mʉsã opadea pereadero pʉrʉ ʉ̃mʉgasigue mʉsã ejamakʉ̃, irogue ããrĩrã́ mʉsãrẽ ʉsʉyari merã bokatĩrĩñeãrãkuma. 10 ’Sugʉ mérĩgã opari merã õãrõ irigʉ, wári opari merãdere õãrõ irigʉkumi. Gajigʉ mérĩgã opari merã õãrõ iribi, wári opari merãdere õãrõ iribirikumi. 11 Mʉsã i ʉ̃mʉma merã õãrõ iribirimakʉ̃, ¿noã Marĩpʉyare diaye õãrĩ oparire sĩbukuri mʉsãrẽ? 12 Gajigʉyare mʉsã õãrõ iribirimakʉ̃, ¿noã mʉsã õãrõ ããrĩburire sĩbukuri mʉsãrẽ? 13 ’Neõ sugʉ moãrĩmasʉ̃ pẽrã oparãrẽ moãboemasĩbirikumi. Sugʉ opʉre maĩgʉ̃, gajigʉ gapʉre maĩbirikumi, o sugʉ opʉre bʉremugʉ̃, gajigʉ gapʉre yʉjʉbirikumi. Ĩgʉ̃sã irirosũta niyerure maĩtarigʉ, Marĩpʉ gapʉre maĩbemi, ãrĩyupʉ Jesús. 14 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pérã, fariseo bumarã gapʉ niyerure maĩrã ããrĩsĩã, ĩgʉ̃rẽ bʉridañurã. 15 Ĩgʉ̃sã irasũ bʉridamakʉ̃ pégʉ, Jesús ĩgʉ̃sãrẽ wereyupʉ: —Mʉsã, masaka ĩũrõrẽ õãrõ iriadáa. Ĩgʉ̃sã, mʉsã iririre ĩãrã: “Õãrã diayemarẽ irirã ããrĩ́ma”, ãrĩrĩrẽ bʉro pédʉáa. Marĩpʉ gapʉ mʉsã gũñarĩrẽ masĩmi. Masaka ĩgʉ̃sã basi iririre: “Õãtaria”, ãrĩ gũñadima. Marĩpʉ gapʉ ĩgʉ̃sã iririre: “Ñetaria”, ãrĩ ĩãmi. 16 ’Juan masakare wãĩyedi ejaburo dupiyuro Marĩpʉ ĩgʉ̃ Moisére doreri pídea merã, ĩgʉ̃ya kerere weredupiyunerã buedea merã marĩrẽ doredi ããrĩmí. Dapagora gapʉre Juan ejadero pʉrʉ, Marĩpʉya õãrĩ kerere, ĩgʉ̃yarãrẽ dorerire yʉ werea. Yʉ irire weremakʉ̃ pérã, masaka ĩgʉ̃sã turari merã ĩgʉ̃yarãrẽ doreroguere bʉro ñajãdʉama. 17 ’Ũ̶mʉgasi, i nikũde pererokoa. Iri perekeremakʉ̃, Marĩpʉ Moisére doreri pídeare neõ béobirikumi. Iri doreri merã ããrĩpereri ĩgʉ̃: “Ãsũ irigʉra”, ãrĩdeare iriyuwarikʉgʉkumi ĩgʉ̃ ãrĩderosũta, ãrĩyupʉ Jesús. 18 Irasũ ãrĩ odo, ãsũ ãrĩnemoyupʉ: —Sugʉ ĩgʉ̃ marãpore béo, gajigo merã marãpokʉgʉ, igo merã ñerõ irigʉ yámi. Gajigʉ béodeore marãpokʉgʉde igo merã ñerõ irigʉ yámi, ãrĩyupʉ. 19 Pʉrʉ Jesús gaji keori merã wereyupʉ doja: —Sugʉ wári doebiri opagʉ ããrĩdi ããrĩmí. Surí wajaparire sãñadi ããrĩmí. Irasirigʉ wári opagʉ ããrĩsĩã, ʉ̃mʉrikʉ bosenʉ irigʉ irirosũ õãrĩ ditare baarikʉdi ããrĩmí. 20 Gajigʉ bopogʉ Lázaro wãĩkʉgʉ, ĩgʉ̃ya dʉpʉ ããrĩperero kãmikʉgʉ wári doebiri opagʉya wii makãpʉro doanadi ããrĩmí. 21 Wári doebiri opagʉ baamakʉ̃, bopogʉ gapʉ ĩgʉ̃ baasiridijuri pogare baayapidʉagʉ, sea, baadi ããrĩmí. Ĩgʉ̃ iro doaripoe diayéa ĩgʉ̃ pʉro eja, ĩgʉ̃ya kãmirẽ neerẽnerã ããrĩmá. 22 ’Pʉrʉ bopogʉ boakõãdi ããrĩmí. Ĩgʉ̃ boamakʉ̃, Marĩpʉre wereboerã paraíso wãĩkʉrogue Abraham ããrĩrṍgue ĩgʉ̃rẽ ãĩmʉrĩãnerã ããrĩmá. Mérõgã pʉrʉ wári doebiri opagʉde boakõãdi ããrĩmí. Ĩgʉ̃ boamakʉ̃, ĩgʉ̃rẽ yáanerã ããrĩmá. 23 Irasirigʉ doebiri opagʉ ããrãdi boanerã ããrĩrṍgue ejagʉ, bʉro poyari merã ããrĩdi ããrĩmí. Ĩgʉ̃ irogue ããrĩgṹ̶, ʉ̃mʉgasigue ĩãmu, Abrahãrẽ yoarogue ããrĩmakʉ̃ ĩãdi ããrĩmí. Lázarodere ĩgʉ̃ merã ããrĩmakʉ̃ ĩãdi ããrĩmí. 24 Irasirigʉ bʉro gaguinídi ããrĩmí: “Yʉ ñekʉ̃ Abraham, bopoñarĩ merã ĩãka yʉre! Lázarore iriuka! Ĩgʉ̃ yʉre ĩgʉ̃ya mojõsũrũ merã dekore yosa, yaa nedirure yʉsañajãmakʉ̃ irigʉ aariburo. Yʉ i peameguere bʉro poyagʉ irikoa”, ãrĩdi ããrĩmí. 25 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩkeremakʉ̃, Abraham gapʉ ĩgʉ̃rẽ ãsũ ãrĩdi ããrĩmí: “Makʉ, okagʉ ããrĩgṹ̶gue ããrĩpererire õãrĩrẽ opabʉ mʉ. Lázaro gapʉre ʉ̃mʉrikʉ ñerõ waabʉ. Dapagorare mʉ ñerõ tariripoere ĩgʉ̃ gapʉ õõguere ʉsʉyari merã ããrĩkõãgʉ̃ yámi. 26 ’Gaji ãsũ ããrã. Ũ̶kʉ̃ãrĩ gobe miẽ ããrã. Irasirirã õõguere ããrĩrã́ mʉ pʉroguere waamasĩbema. Mʉ pʉrogue ããrĩrã́ õõgue aaridʉakererã, aarimasĩbema”, ãrĩdi ããrĩmí Abraham. 27 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃, doebiri opadi ãsũ ãrĩdi ããrĩmí: “Yʉ ñekʉ̃ Abraham, mʉrẽ bʉro sẽrẽa. Lázarore yʉpʉya wiigue iriuka! 28 Yʉ su mojõma pererã pagʉpũrãkʉa. Lázarore weredoregʉ iriuka, ĩgʉ̃sãrẽ õõguere ñerõ waaróguere aaribirikõãburo, ãrĩgʉ̃”, ãrĩdi ããrĩmí. 29 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃, Abraham gapʉ yʉjʉdi ããrĩmí: “Marĩpʉ ĩgʉ̃ dorerire Moisére pídeare, Marĩpʉya kerere weredupiyunerã gojadeadere opama mʉ pagʉpũrã. Irasirirã irire bue, bʉremuburo”, ãrĩdi ããrĩmí. 30 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃, doebiri opadi gapʉ yʉjʉdi ããrĩmí: “Yʉ ñekʉ̃ Abraham, ĩgʉ̃sã irire opakererã, õãrõ bʉremubirikuma. Lázaro boadigue masã, ĩgʉ̃sã pʉro waa, ĩgʉ̃sãrẽ weremakʉ̃, ĩgʉ̃sã ñerõ iririre bʉjawere, ĩgʉ̃sã gũñarĩrẽ gorawayurãkuma. Irasirirã õãrĩ gapʉre irirãkuma pama yʉ pagʉpũrã”, ãrĩdi ããrĩmí. 31 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃, Abraham gapʉ ĩgʉ̃rẽ ãsũ ãrĩ weredi ããrĩmí: “Mʉ pagʉpũrã Marĩpʉ ĩgʉ̃ dorerire Moisére pídeare, ĩgʉ̃ya kerere weredupiyunerã gojadeadere bʉremumerã, Lázaro boadigue masã, ĩgʉ̃sãrẽ weremakʉ̃dere Marĩpʉre bʉremubirikuma”, ãrĩdi ããrĩmí Abraham, ãrĩ wereyupʉ Jesús.

Lucas 17

1 Jesús ĩgʉ̃ buerãrẽ ãsũ ãrĩ wereyupʉ: —Masakare ñerõ irimakʉ̃ iriri, ããrĩníkõãrokoa. Gajirãrẽ ñerõ irimakʉ̃ irigʉno gapʉ ñetariro tarigʉkumi. 2 Sugʉ yʉre bʉremugʉ̃rẽ majĩgʉ̃ irirosũ ããrĩgṹ̶rẽ ñerõ irimakʉ̃ irigʉ, bʉro wajamoãsũgʉkumi. Irasiriro, ĩgʉ̃ gajigʉre ñerõ irimakʉ̃ iriburi dupiyuro masaka ĩgʉ̃rẽ wáriye ʉ̃tãye merã wṹ̶nugũgue sʉasiu, wádiyague meéyomakʉ̃ õãbukoa. 3 Irasirirã õãrõ pémasĩka mʉsã! Mʉyagʉ mʉrẽ ñerõ irimakʉ̃ ĩãgʉ̃: “Irinorẽ iribirikõãka!” ãrĩka ĩgʉ̃rẽ! Irasirigʉ ĩgʉ̃ ñerõ iriadeare bʉjawere, ĩgʉ̃ gũñarĩrẽ gorawayumakʉ̃ ĩãgʉ̃, ĩgʉ̃ ñerõ iriadeare kãtika! 4 Irasirigʉ sunʉrẽ su mojõma pere gaji mojõ peru pẽrẽbejarigora mʉrẽ ñerõ irimakʉ̃ ĩãgʉ̃, irikʉta mʉrẽ kãtiri sẽrẽgʉ̃ ejamakʉ̃, kãtika! ãrĩyupʉ. 5 Jesús irasũ ãrĩmakʉ̃ pérã, ĩgʉ̃ buerã ãsũ ãrĩñurã: —Gʉare Marĩpʉre bʉremunemomakʉ̃ irika! 6 Ĩgʉ̃sã irasũ ãrĩmakʉ̃, marĩ Opʉ Jesús ãrĩyupʉ: —Marĩpʉre mʉsã bʉremurĩ opari, mostazayegã irirosũ mérõgã ããrĩkeremakʉ̃, igʉ sicómoro wãĩkʉdire: “Tʉ̃ãduuawãgã, wádiyague ejanʉgãrõ waaka!” ãrĩbukoa. Mʉsã bʉremurĩ merã doremakʉ̃, mʉsã ãrĩrõsũta waakoa, ãrĩyupʉ. 7 Irasũ ãrĩ odo, ãsũ ãrĩnemoyupʉ doja: —Mʉsã watopegue ããrĩgṹ̶ sugʉ moãboegʉre opakumi. Ĩgʉ̃ pooegue moãkumi, o wekʉare korekumi. ¿Ĩgʉ̃ moã odo, wiigue dujajamakʉ̃ ĩãrã, ĩgʉ̃rẽ: “Murĩgora, baagʉ aarika!” ãrĩbukuri? 8 Ãrĩbirikoa. Ãsũ gapʉ ãrĩkoa: “Yʉ baaburire ãmuka! Pʉrʉ yʉ baa, iirí iriripoere yʉre baari sĩnemobu yúka! Yʉ baa odoadero pʉrʉ, mʉde baagʉkoa pama”, ãrĩkoa mʉsãrẽ moãboegʉre. 9 ¿Ĩgʉ̃ mʉsã moãdorerire õãrõ irimakʉ̃ ĩãrã, ĩgʉ̃rẽ: “Õãa, mʉ merã ʉsʉyáa”, ãrĩbukuri? Ãrĩbirikoa. 10 Mʉsãde ĩgʉ̃ irirosũta ããrĩpereri Marĩpʉ dorerire iri odo, ãsũ ãrĩka! “Gʉa ĩgʉ̃rẽ moãboerã, ubu ããrĩrã́ ããrã. Ĩgʉ̃ doreri gʉare pídea ditare iriabʉ”, ãrĩka! ãrĩyupʉ. 11 Gajinʉ Jesús Jerusalẽ́gue waagú̶, Samaria nikũ, Galilea nikũ watope tariwãgãyupʉ. 12 Iro ããrĩrĩ́ makãgue ĩgʉ̃ ejaripoe pe mojõmarã ʉ̃ma kãmi boarã ĩgʉ̃rẽ bokatĩrĩrã aariñurã. Kãmi boarã ããrĩsĩã, yoaweyarogue dujanʉgã, suro merã gaguiníñurã: 13 —Jesús, buegʉ, gʉare bopoñarĩ merã ĩãka! ãrĩñurã. 14 Jesús ĩgʉ̃sãrẽ ĩãgʉ̃, ãsũ ãrĩyupʉ: —Paíare mʉsãya dʉpʉre ĩmurã waaka! ãrĩyupʉ. Ĩgʉ̃sã maague waaripoe ĩgʉ̃sãya kãmi yaripereakõãyuro. Kãmi marĩrã dujañurã. 15 Irasirigʉ sugʉ ĩgʉ̃sã watopemʉ ĩgʉ̃ya kãmi yarimakʉ̃ ĩãgʉ̃, Jesús pʉrogue gãmedujarigʉ, bʉsʉro merã Marĩpʉre: “Õãtaria mʉ”, ãrĩ, ʉsʉyari sĩyupʉ. 16 Jesús pʉro ejagʉ, ĩgʉ̃ya guburi pʉro ñadʉkʉpuri merã ejamejãja, ĩgʉ̃ya diapure yebague moomejãja, Jesúre: “Õãa”, ãrĩ, ʉsʉyari sĩyupʉ. Ĩgʉ̃ Samariamʉ ããrĩyupʉ. 17 Jesús, ĩgʉ̃ sugʉta irasirimakʉ̃ ĩãgʉ̃, ãsũ ãrĩyupʉ: —Pe mojõmarã ããrãma kãmi tausũanerã. ¿Gajirã su mojõma pere gaji mojõ wapikʉdiru pẽrẽbejarã gapʉ noógue ããrĩkuri? 18 Ĩĩ gʉaya nikũmʉ ããrĩbi dita Marĩpʉre ʉsʉyari sĩgʉ̃ gãmedujariañumi. ¿Nasirirã gajirã ĩgʉ̃ merã ããrãnerã gapʉ aaribirayuri? ãrĩyupʉ. 19 Irasũ ãrĩ odo, ĩgʉ̃rẽ ãsũ ãrĩyupʉ: —Wãgãnʉgã, waaka! Mʉ Marĩpʉre bʉremurĩ opasĩã, kãmi marĩgʉ̃ dujabʉ, ãrĩyupʉ. 20 Iro ããrĩrã́ fariseo bumarã Jesúre ãsũ ãrĩ sẽrẽñañurã: —¿Naásũ ããrĩmakʉ̃, Marĩpʉ ĩgʉ̃yarãrẽ doreri ejarokuri? ãrĩñurã. Ĩgʉ̃sã irasũ ãrĩmakʉ̃ pégʉ, yʉjʉyupʉ: —Marĩpʉ ĩgʉ̃yarãrẽ doreri ejamakʉ̃, mʉsã ĩãmasĩbea. 21 “Marĩpʉ ĩgʉ̃yarãrẽ doreri õõgue ããrãbʉ, o sõõgue ããrã”, ãrĩmasĩña máa. Ĩgʉ̃yarãrẽ doreri mʉsã watopegue ããrĩsiáa, ãrĩyupʉ. 22 Irasũ ãrĩ odo, ĩgʉ̃ buerãrẽ ãsũ ãrĩyupʉ: —Pʉrʉgue yʉ ããrĩpererã tĩ́gʉ̃ i ʉ̃mʉgue dupaturi aariburire bʉro ĩãdʉarãkoa. Yʉ aariburi dupiyuro sunʉ yʉre ĩãdʉakererã, neõ sunʉ ĩãbirikoa. 23 Gajirã mʉsãrẽ ãsũ ãrĩrãkuma. “Ĩãka! Cristo õõta ããrĩ́mi”, o gajirã: “Cristo sõõgue ããrãmi”, ãrĩrãkuma. Ĩgʉ̃sã irasũ ãrĩkeremakʉ̃, ĩgʉ̃sãrẽ neõ tʉyabirikõãka! 24 Yʉ ããrĩpererã tĩ́gʉ̃ i ʉ̃mʉguere dupaturi aarigú̶, bupu ããrĩperero ʉ̃marõrẽ gũñaña marĩrõ miãrõsũ, gũñaña marĩrõ aarigʉkoa. 25 Yʉ dupaturi aariburo dupiyuro yʉre bʉro ñerõ tariro ããrã. Dapagora marã yʉre gããmebirikuma. 26 Noé ããrĩdeapoe marãrẽ waaderosũta yʉ ããrĩpererã tĩ́gʉ̃ aariburo dupiyurogãrẽ waarokoa. 27 Noé ããrĩdeapoere masaka baa, iirí, mojõsʉaunanerã ããrĩmá. Ĩgʉ̃sã pũrã nomerẽ nomesunanerã ããrĩmá. Noé doódiru wádirugue ñajãrĩnʉguedere irasũta iriníkõãunanerã ããrĩmá. Pʉrʉ Marĩpʉ ĩgʉ̃sã ããrĩpererãrẽ miũbéopeokõãdi ããrĩmí. Irasũta waarokoa yʉ dupaturi aarimakʉ̃dere. 28 Lot ããrĩdeapoedere mʉrãrõta iriunanerã ããrĩmá. Baa, iirí, wajari, dua, ote, wiirire iriunanerã ããrĩmá. 29 Ĩgʉ̃sã irasũ iriripoe ĩgʉ̃sãya makã Sodoma wãĩkʉri makãrẽ Lot wirideanʉrẽ deko merẽrõsũ, ʉ̃mʉgasima peame, azufre wãĩkʉri poga ʉ̃jʉ̃dijari, ĩgʉ̃sãrẽ wẽjẽpeokõãdero ããrĩbú̶. 30 Yʉ ããrĩpererã tĩ́gʉ̃ gũñaña marĩrõ i ʉ̃mʉgue dupaturi aarirínʉrẽ masakare irasũta waarokoa. 31 ’Irasũ waaripoere sugʉ ĩgʉ̃ya wii wekague ããrĩgṹ̶, wii poekague ĩgʉ̃yare ãĩgʉ̃ dijabirikõãburo. Mʉrãrõta gajigʉ ĩgʉ̃ya pooegue ããrĩgṹ̶, ĩgʉ̃ya wiigue dujáabirikõãburo. 32 Lot marãpo igoya makãrẽ ĩãgãmedujugo, moã turu irirosũ poyanʉgãdeare gũñaka! 33 Sugʉ ĩgʉ̃ya ããrĩburi ditare gũñagʉ̃ perebiri peamegue waadederigʉkumi. Gajigʉ yaare gũñagʉ̃ tarigʉkumi. Marĩpʉ pʉrogue waagʉkumi ĩgʉ̃ merã õãrõ ããrĩníbu. 34 ’Mʉsãrẽ werea. Irasũ waaburi ñamirẽ, pẽrã peyarogue kãrĩrãkuma. Sugʉ yʉre bʉremugʉ̃ ãĩsũgʉkumi. Gajigʉ yʉre bʉremubi dujagʉkumi. 35 Nomede pẽrã ojodʉka biurã ããrĩrãkuma. Sugo yʉre bʉremugõ ãĩsũgokumo. Gajigo yʉre bʉremubeo dujagokumo. 36 Pẽrã pooeguere moãrã ããrĩrãkuma. Sugʉ ãĩsũgʉkumi. Gajigʉ dujagʉkumi, ãrĩyupʉ. 37 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pérã, ĩgʉ̃ buerã sẽrẽñañurã: —Gʉa Opʉ, ¿noógue irasũ waarokuri? ãrĩñurã. Jesús yʉjʉyupʉ: —Mimua nerẽmakʉ̃ ĩãrã, masaka sugʉ waibʉ boadi ããrĩrṍrẽ masĩkuma. I irirosũ yʉ aarimakʉ̃ ĩãrã, ĩgʉ̃sã wajamoãsũburire masĩrãkuma, ãrĩ wereyupʉ Jesús.

Lucas 18

1 Pʉrʉ Jesús ĩgʉ̃ buerãrẽ buegʉ, ãsũ ãrĩyupʉ: “Mʉsã Marĩpʉre sẽrẽrã, piriro marĩrõ gũñaturari merã sẽrẽka!” ãrĩyupʉ. Irasirigʉ i keori merã wereyupʉ. 2 Ãsũ ãrĩyupʉ: —Su makãrẽ sugʉ weresãrĩrẽ beyerimasʉ̃ ããrĩkumi. Ĩgʉ̃ Marĩpʉre, masakadere bʉremubirikumi. 3 Iri makãrẽta sugo wapiweyo ããrĩkumo. Igo ĩgʉ̃ pʉrogue ĩgʉ̃rẽ iritamurĩ sẽrẽgõ waanakumo: “Yʉre ĩãturigʉre wajamoãdoreka!” ãrĩnakumo. 4 Igo irasũ ãrĩrikʉ, igore: “Iribirikoa”, ãrĩnakumi. Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩkeremakʉ̃, wári ĩgʉ̃rẽ sẽrẽ, garibokumo. Igo gariborire piribirimakʉ̃ ĩãgʉ̃, ãsũ ãrĩ gũñakumi ĩgʉ̃ basi: “Yʉ Marĩpʉre, masakadere bʉremubi ããrĩkeremakʉ̃, 5 igo yʉre garibotarimo. Yʉre irasũ garibogo yʉre gariboreamakʉ̃ yámo. Irasirigʉ igore ĩãturigʉre igo weresãrĩrẽ pé, ĩgʉ̃rẽ wajamoãdoregʉkoa pama”, ãrĩkumi, ãrĩ wereyupʉ Jesús. 6 Irasũ ãrĩ odo, marĩ Opʉ werenemoyupʉ: —Ĩĩ weresãrĩrẽ beyerimasʉ̃ ñegʉ̃ ããrĩkeregʉ, igo sẽrẽnírĩrẽ pékumi. Ĩgʉ̃ irasirideare õãrõ pémasĩka mʉsã! 7 Ĩgʉ̃ nemorõ Marĩpʉ gapʉ ĩgʉ̃ beyenerãrẽ ʉ̃mʉrĩ, ñamirĩ ĩgʉ̃rẽ bʉro sẽrẽnírãrẽ iritamugʉkumi. “Iritamubirikoa”, ãrĩbirikumi ĩgʉ̃sãrẽ. 8 Mʉsãrẽ werea. Marĩpʉ gajirã ĩgʉ̃sãrẽ ñerõ irimakʉ̃ ĩãgʉ̃, ĩgʉ̃sã sẽrẽrĩrẽ pé, yooboro marĩrõ ĩgʉ̃sãrẽ iritamugʉkumi. ¿Ĩgʉ̃ irasũ õãrõ pégʉ ããrĩkeremakʉ̃, yʉ ããrĩpererã tĩ́gʉ̃ i ʉ̃mʉgue dupaturi aarigú̶, Marĩpʉre bʉremurãrẽ ĩgʉ̃rẽ sẽrẽrãrẽ bokagʉkuri? ãrĩyupʉ. 9 Jesús irasũ ãrĩ odo, gaji keori merã bueyupʉ. “Gʉa gapʉ õãrã ããrã. Gajirã gapʉ ñerõ irirã ããrĩ́ma”, ãrĩ gũñarãrẽ i keori merã ãsũ ãrĩ wereyupʉ: 10 —Pẽrã ʉ̃ma Marĩpʉya wiigue ĩgʉ̃rẽ sẽrẽrã waakuma. Sugʉ fariseo bumʉ, gajigʉ romano marã opʉre niyeru wajaseabosarimasʉ̃ ããrĩkuma. 11 Fariseo bumʉ gapʉ ejanʉgã, ĩãmu, ãsũ ãrĩ wereníkumi: “Gʉapʉ, yʉ mʉrẽ ʉsʉyari sĩa. Yʉ, gajirã yajarimasã, ñerĩ iririmasã, nome merã ñerõ iririmasã irirosũ ããrĩbea. Irasũ ããrĩmakʉ̃, neõ ĩĩ romano marã opʉre niyeru wajaseabosarimasʉ̃ irirosũ ããrĩbea. Irasirigʉ mʉrẽ ʉsʉyari sĩa. 12 Semanarikʉ penʉ berea mʉrẽ bʉremugʉ̃. Pe mojõma niyeru koeri wajatagʉ, su koe mʉrẽ sĩa. Ããrĩpereri yʉ wajatarire mʉrẽ irasũ dita sĩa”, ãrĩkumi. 13 Niyeru wajaseabosarimasʉ̃ gapʉ neõ ñajãrõgue dujanʉgã, muúsiunʉgãja, ĩgʉ̃ ñerĩ oparire gũña, bʉjawere, ʉ̃mʉgasigue neõ ĩãmurõ marĩrõ ĩgʉ̃ya koretibire pá, ãsũ ãrĩkumi Marĩpʉre: “Yʉ ñegʉ̃ ããrã, irasirigʉ yʉre bopoñarĩ merã ĩãka!” ãrĩkumi. 14 Mʉsãrẽ werea. Ĩĩ niyeru wajaseabosarimasʉ̃, Marĩpʉ ĩũrõ õãgʉ̃gue ĩgʉ̃ya wiigue dujáakumi. Fariseo bumʉ gapʉ, Marĩpʉ ĩũrõ waja opagʉta ĩgʉ̃ya wiigue dujáakõãkumi. Ãsũ ããrã. Sugʉ ĩgʉ̃ basi: “Gajirã nemorõ õãgʉ̃ ããrã”, ãrĩ gũñagʉ̃norẽ Marĩpʉ ĩgʉ̃rẽ ubu ããrĩgṹ̶ ããrĩmakʉ̃ irigʉkumi. Gajigʉ Marĩpʉre: “Ñerõ iriabʉ, irasirigʉ yʉre bopoñarĩ merã ĩãka!” ãrĩgʉ̃ gapʉre Marĩpʉ ĩgʉ̃ ĩũrõ õãgʉ̃ ããrĩmakʉ̃ irigʉkumi, ãrĩ wereyupʉ Jesús. 15 Pʉrʉ masaka majĩrãgãrẽ Jesúre moãñadorerã ĩgʉ̃ pʉro ãĩjañurã. Ĩgʉ̃sã ãĩjamakʉ̃ ĩãrã, Jesús buerã ĩgʉ̃sãrẽ bokatĩrĩ: “Ĩgʉ̃rẽ garibobirikõãka!” ãrĩñurã. 16 Jesús gapʉ majĩrãgãrẽ ĩgʉ̃ pʉro siiu, ĩgʉ̃ buerãrẽ ãrĩyupʉ: —Majĩrã yʉ pʉrogue aariburo. Kãmutabirikõãka ĩgʉ̃sãrẽ! Marĩpʉ ĩgʉ̃yarãrẽ dorerogue ããrĩmurã, ĩĩsã majĩrã yʉre ʉsʉyari merã bokatĩrĩñeãrã irirosũ ããrĩ́ma. 17 Diayeta mʉsãrẽ werea. Ĩĩsã majĩrã Marĩpʉre ĩgʉ̃sã Opʉre gããmerã irirosũ ããrĩmerãno, ĩgʉ̃yarãrẽ doreroguere waabirikuma, ãrĩyupʉ. 18 Pʉrʉ sugʉ judío masaka oparã merãmʉ Jesúre sẽrẽñayupʉ: —Õãgʉ̃ buegʉ, yʉ ʉ̃mʉgasigue perebiri okarire wajatadʉagʉ, ¿ñeénorẽ irigʉkuri? ãrĩyupʉ. 19 Jesús ĩgʉ̃rẽ ãrĩyupʉ: —¿Nasirigʉ yʉre: “õãgʉ̃”, ãrĩrĩ? Marĩpʉ sugʉta õãgʉ̃ ããrĩ́mi. 20 Mʉ, ĩgʉ̃ doreri pídeare masĩa: Gajigʉ marãpo merã ñerõ iribirikõãka! Masakare wẽjẽbirikõãka! Yajabirikõãka! Gajirãyamarẽ ãrĩkatori merã werebirikõãka! Mʉ pagʉsãmarãrẽ goepeyari merã bʉremuka! ãrĩyupʉ. 21 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pégʉ, Jesúre yʉjʉyupʉ: —Iri doreri ããrĩpererire majĩgʉ̃gãgueta iripeosiabʉ yʉ, ãrĩyupʉ. 22 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pégʉ, Jesús ĩgʉ̃rẽ ãsũ ãrĩyupʉ: —Mʉrẽ su wãĩ dʉyáa. Ããrĩpereri mʉ oparire duagʉ waaka! Mʉ duadea wajare boporãrẽ guereka! Irasirigʉ ʉ̃mʉgasiguere wári õãrĩ opagʉkoa. Odo, yʉ merã aarika! ãrĩyupʉ. 23 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pégʉ, ĩgʉ̃ gapʉ ĩgʉ̃ wári oparire maĩsĩã, bʉro bʉjawereri merã ããrĩnʉgãyupʉ. 24 Ĩgʉ̃ bʉjaweremakʉ̃ ĩãgʉ̃, Jesús ãsũ ãrĩyupʉ: —Wári doebiri oparãrẽ Marĩpʉ ĩgʉ̃yarãrẽ dorerogue ĩgʉ̃sã waadʉamakʉ̃ diasatariakõãa. 25 Camellu awiru gobegãgue ñajãtariweremasĩbirikumi. I nemorõ wári doebiri opagʉre Marĩpʉ ĩgʉ̃yarãrẽ dorerogue waamakʉ̃ diasáa, ãrĩyupʉ. 26 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pérã, masaka ãsũ ãrĩñurã: —Iro merẽ, ¿noã gapʉ Marĩpʉ tausũmurã ĩgʉ̃ pʉrogue waamurã ããrĩbukuri? ãrĩñurã. 27 Jesús ĩgʉ̃sãrẽ ãrĩyupʉ: —Masaka ĩgʉ̃sã basi ĩgʉ̃sã iriri merã Marĩpʉ pʉrogue waamasĩbema. Marĩpʉ dita ĩgʉ̃sãrẽ ĩgʉ̃ pʉro ããrĩmurã waamakʉ̃ irimasĩmi, ãrĩyupʉ. 28 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pégʉ, Pedro ĩgʉ̃rẽ ãrĩyupʉ: —Gʉa Opʉ, gʉa mʉrẽ tʉyarã, ããrĩpereri gʉa opadeare pípeokõãbʉ, ãrĩyupʉ. 29 Ĩgʉ̃rẽ Jesús ãsũ ãrĩ yʉjʉyupʉ: —Diayeta mʉsãrẽ werea. Marĩpʉ ĩgʉ̃yarãrẽ doreri kerere wererã waarã́, ĩgʉ̃sãya wiirire, marãposã nomerẽ, ĩgʉ̃sã pagʉpũrãrẽ, pagʉsãmarãrẽ, pũrãrẽ pípeorã, wári õãrĩ wajatarãkuma. 30 Ĩgʉ̃sã iro dupiyuro opaderosũ i ʉ̃mʉguere nemorõ wári õãrĩ wajatarãkuma. Pʉrʉ i ʉ̃mʉ peremakʉ̃, ʉ̃mʉgasigue perebiri okari oparãkuma Marĩpʉ merã ããrĩnímurã, ãrĩyupʉ. 31 Pʉrʉ Jesús ĩgʉ̃ buerãrẽ pe mojõma pere su gubu peru pẽrẽbejarã ditare siiuwãgã, ãrĩyupʉ: —Õãrõ péka! Marĩ Jerusalẽ́gue waarã́ yáa. Irogue ããrĩpereri Marĩpʉya kerere weredupiyunerã yʉre ããrĩpererã tĩ́gʉ̃rẽ gojaderosũta yʉre waarokoa. 32 Irasirirã yʉre ñeã, judío masaka ããrĩmerãguere wiarãkuma. Ĩgʉ̃sã yʉre bʉrida, ñerõ werení, síku eotúbirarãkuma. 33 Yʉre bʉro tãrãrãkuma. Irasiri odo, wẽjẽrãkuma. Ĩgʉ̃sã yʉre wẽjẽadero pʉrʉ, ʉrenʉ waaró merã masãgʉkoa, ãrĩyupʉ. 34 Ĩgʉ̃ buerã ĩgʉ̃ irasũ ãrĩ wererire ããrĩpererire neõ pémasĩbiriñurã. Marĩpʉ irire ĩgʉ̃sãrẽ pémasĩmakʉ̃ iribiriyupʉ dapa. 35 Pʉrʉ Jesús Jericó wãĩkʉri makã tʉrogue ejaripoe ĩgʉ̃ waarí maa tʉro sugʉ koye ĩãbi niyeru sẽrẽ doaníyupʉ. 36 Irasirigʉ masaka wárã ĩgʉ̃ pʉro tariwãgãnamakʉ̃ pégʉ, iro ããrĩrã́rẽ sẽrẽñayupʉ: “¿Nasirirã masaka wárã tariwãgãnarĩ?” ãrĩyupʉ. 37 —Jesús Nazaretmʉ aarigú̶ yámi, ãrĩñurã. 38 Ĩgʉ̃sã irasũ ãrĩmakʉ̃ pégʉ, ãsũ ãrĩ gaguiníyupʉ: —Jesús, David parãmi ããrĩturiagʉ, yʉre bopoñarĩ merã ĩãka! ãrĩyupʉ. 39 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩ gaguinímakʉ̃, masaka ĩgʉ̃ dupiyuro ããrĩrã́ gapʉ ĩgʉ̃rẽ: “Toeaka!” ãrĩñurã. Ĩgʉ̃sã irasũ ãrĩkeremakʉ̃, ĩgʉ̃ gaguiníadero nemorõ gaguinínemoyupʉ: —David parãmi ããrĩturiagʉ, yʉre bopoñarĩ merã ĩãka! ãrĩyupʉ. 40 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pé, Jesús dujanʉgãja, masakare: “Ãĩrika ĩgʉ̃rẽ!” ãrĩyupʉ. Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pérã, gajirã ĩgʉ̃rẽ ãĩwãgãñurã. Ĩgʉ̃ pʉrogue ãĩjamakʉ̃, Jesús ĩgʉ̃rẽ sẽrẽñayupʉ: 41 —¿Neénorẽ yʉ mʉrẽ irimakʉ̃ gããmerĩ? ãrĩyupʉ. —Yʉ Opʉ, yʉre koye ĩãmakʉ̃ irika! ãrĩ yʉjʉyupʉ. 42 —Jáʉ, ĩãka pama! Mʉ yʉre bʉremurĩ opáa. Irasirigʉ tausũa, ãrĩyupʉ Jesús ĩgʉ̃rẽ. 43 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ta, õãrõ ĩãmasĩakõãyupʉ. Irasirigʉ Jesúre tʉyawãgã, Marĩpʉre: “Õãtaria mʉ”, ãrĩ, ʉsʉyari sĩyupʉ. Ããrĩpererã ĩgʉ̃rẽ irasũ waamakʉ̃ ĩãrãde, Marĩpʉre ʉsʉyari sĩñurã.

Lucas 19

1 Pʉrʉ Jesús Jericógue eja, iri makãrẽ tariwãgãgʉ̃ iriyupʉ. 2 Irore sugʉ masakʉ Zaqueo wãĩkʉgʉ wári doebiri opagʉ, romano marã opʉre niyeru wajaseaboerimasã opʉ ããrĩyupʉ. 3 Ĩgʉ̃ Jesúre ĩãdʉadiyupʉ. Masaka wárã watopeguere ʉ̃mabi ããrĩsĩã, Jesúre neõ ĩãbokabiriyupʉ. 4 Irasirigʉ ũmadupiyuwãgã, Jesús tariwãgãburo pʉromʉ yukʉ sicómoro wãĩkʉdigue mʉrĩayupʉ ĩgʉ̃rẽ: “Ĩãgʉra”, ãrĩgʉ̃. 5 Jesús irigʉ pʉro tariagʉ, ʉ̃marõgue peyagʉre ĩãboka, ĩgʉ̃rẽ ãsũ ãrĩyupʉ: —Zaqueo, murĩgora, dijirika! Yʉ dapagãrẽ mʉya wiita dujagʉkoa, ãrĩyupʉ. 6 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pé, Zaqueo mumurõ merã dijiri, Jesúre bʉro ʉsʉyari merã bokatĩrĩgʉ̃ waayupʉ. 7 Ĩgʉ̃ irasirimakʉ̃ ĩãrã, ããrĩpererã masaka werewʉañurã: “¿Nasirigʉ Jesús ñegʉ̃ya wiigue dujagʉ waáari?” ãrĩñurã. 8 Irasirigʉ Zaqueo ĩgʉ̃ya wiigue ejadero pʉrʉ, wãgãnʉgã, marĩ Opʉ Jesúre ãrĩyupʉ: —Yʉ Opʉ, péka! Gajino boporãrẽ yʉ oparire deko merã dʉkawagʉra. Yʉ gajirãrẽ ãrĩkatori merã yajadeare wapikʉri ããrĩnemorõ ĩgʉ̃sãrẽ wiagʉra, ãrĩyupʉ. 9 Jesús irire pégʉ, iri wii ããrĩrã́rẽ ãsũ ãrĩyupʉ: —Dapagã merã ĩgʉ̃, ĩgʉ̃ya wii marã, ĩgʉ̃sã ñerõ iridea wajare tausũma. Ĩgʉ̃de Abraham parãmi ããrĩturiagʉ, yʉre bʉremugʉ̃ ããrĩ́mi. 10 Yʉ ããrĩpererã tĩ́gʉ̃ perebiri peamegue waadederibonerãrẽ ãma, taugʉ aarigú̶ iribʉ, ãrĩyupʉ. 11 Jesús Zaqueo merã werenímakʉ̃ masaka péñurã. Ĩgʉ̃ Jerusalén tʉrogue ããrĩmakʉ̃ ĩãrã, ãsũ gũñañurã: “Gũñaña marĩrõ Marĩpʉ ĩgʉ̃yarãrẽ dorero ejaburo yáa”, ãrĩ gũñañurã. Irasirigʉ Jesús keori merã ĩgʉ̃sãrẽ 12 ãsũ ãrĩ wereyupʉ: —Sugʉ masakʉ, opʉ ñajãburo dupiyuro yoarogue gaji nikũgue waakõãkumi. Ĩgʉ̃rẽ opʉ sóoadero pʉrʉ, ĩgʉ̃ya nikũrẽ goekumi. 13 Ĩgʉ̃ waaburo dupiyuro ĩgʉ̃rẽ moãboerã pe mojõmarãrẽ siiukumi. Siiu, ĩgʉ̃sãkʉ su koe wajapari niyeru koe sĩ, ĩgʉ̃sãrẽ ãsũ ãrĩkumi: “Yʉ irogue ããrĩripoe i niyeru koe merã gajino wajari, duaka, gaji niyeru koeri wajatanemomurã!” ãrĩkumi. 14 Irasũ ãrĩ odo, opʉ ñajãbu waakõãkumi pama. Ĩgʉ̃ya nikũ marã gapʉ ĩgʉ̃rẽ gããmebirikuma. Irasirirã, ĩgʉ̃ waadero pʉrʉ, gajirãrẽ ĩgʉ̃rẽ weredorerã iriukuma. Irasirirã ĩgʉ̃rẽ: “Mʉ, gʉa opʉ ããrĩmakʉ̃ gããmebea”, ãrĩkuma. 15 Ĩgʉ̃sã ĩgʉ̃rẽ gããmebirikeremakʉ̃, ĩgʉ̃sã opʉ ñajãkumi. Opʉ ñajãa odo, ĩgʉ̃ya nikũgue goedujáakumi. Irasũ goedujajagʉ, ĩgʉ̃rẽ moãboerãrẽ ĩgʉ̃sã niyeru koe merã wajatanemoadeare masĩbu, ĩgʉ̃sãrẽ siiukumi. 16 Ĩgʉ̃ pʉro ejapʉrorigʉ ãsũ ãrĩkumi: “Yʉ opʉ, mʉ niyeru koe yʉre sĩdea koe merã gaji pe mojõma koeri wajatanemobʉ”, ãrĩkumi. 17 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pégʉ, ĩgʉ̃ opʉ ãrĩkumi: “Õãgoráa. Mʉ yʉre moãboegʉ õãgʉ̃ ããrã. Yʉ dorederosũta yʉ mérõgã mʉrẽ pídea merã õãrõ iriyo. Irasirigʉ pe mojõma makãrĩrẽ doregʉ ããrĩgʉkoa”, ãrĩkumi ĩgʉ̃ opʉ ĩgʉ̃rẽ. 18 Pʉrʉ gajigʉ ãsũ ãrĩkumi: “Yʉ opʉ, mʉ niyeru koe yʉre sĩdea koe merã gaji su mojõma koeri wajatanemobʉ yʉde”, ãrĩkumi. 19 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pégʉ, ĩgʉ̃ opʉ ãrĩkumi: “Su mojõma makãrĩrẽ doregʉ ããrĩgʉkoa”, ãrĩkumi. 20 ’Pʉrʉ gajigʉ ãsũ ãrĩkumi: “Yʉ opʉ, mʉya niyeru koe õõ ããrã. Iri koere suríro gasiro merã õma, duripíbʉ. 21 Mʉ gajirãrẽ bʉro turaro merã moãdoregʉ ããrã. Mʉ basi moãbirikeregʉ, otebi ããrĩkeregʉ, mʉrẽ moãboerãrẽ oterire otedore, ĩgʉ̃sãrẽ oteri dʉkare seadore, irire mʉ basita opáa. Irasirigʉ mʉrẽ güiabʉ”, ãrĩkumi ĩgʉ̃ opʉre. 22 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pégʉ, ĩgʉ̃ opʉ ãrĩkumi: “Mʉ yʉre moãboegʉ ñegʉ̃ ããrã. Irasirigʉ mʉrẽ wajamoãgʉra. Mʉ yʉre wereri merãta mʉrẽ weregʉra. Mʉ yʉre ãsũ ãrã: ‘Mʉ gajirãrẽ bʉro turaro merã moãdoregʉ ããrã. Mʉ basi moãbirikeregʉ, otebi ããrĩkeregʉ, mʉrẽ moãboerãrẽ oterire otedore, ĩgʉ̃sãrẽ oteri dʉkare seadore, irire mʉ basita opáa’, ãrã mʉ yʉre. 23 Mʉ irasũ ãrĩgʉ̃, ¿nasirigʉ yʉ mʉrẽ sĩdea koere niyeru duripíri wiigue duripíbiriri? Irogue duripímakʉ̃, i wii moãrã iri koe merã wáro wajatanemobosabukuma mʉrẽ. Irasirigʉ, yʉ goejagʉ, mʉ yʉre ĩgʉ̃sã iriri merã wajatanemobosadeare ñeãboakuyo”, ãrĩkumi ĩgʉ̃ opʉ ĩgʉ̃rẽ. 24 Irasũ ãrĩ odo, gajirãrẽ ĩgʉ̃ pʉro ããrĩrã́rẽ ãrĩkumi: “Ĩgʉ̃rẽ niyeru koere ẽma, pe mojõma koeri opagʉ gapʉre sĩka!” ãrĩkumi. 25 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃, ĩgʉ̃sã ãsũ ãrĩkuma ĩgʉ̃rẽ: “Gʉa opʉ, pe mojõma koeri opagʉ opasiami”, ãrĩkuma. 26 Ĩgʉ̃sã irasũ ãrĩmakʉ̃, opʉ ãsũ ãrĩ yʉjʉkumi: “Mʉsãrẽ werea. Ããrĩpererã ĩgʉ̃sã opari merã õãrõ irirã õãrĩrẽ sĩnemosũrãkuma. Gajirã õãrõ irimerã ĩgʉ̃sã mérõgã opadideare ẽmapeokõãsũrãkuma. 27 Dapagorata yʉre ĩãturirãrẽ yʉre opʉ ñajãmakʉ̃ gããmemerãrẽ yʉ pʉrogue ãĩrika! Yʉ ĩũrõ wẽjẽka ĩgʉ̃sãrẽ!” ãrĩkumi opʉ ĩgʉ̃rẽ moãboerãrẽ, ãrĩ wereyupʉ Jesús. 28 Irasũ ãrĩ odo, gajirã dupiyuro Jerusalẽ́gue waayupʉ doja. 29 Irogue waa, Betfagé, Betania wãĩkʉri makãrĩ pʉro ejapʉroriyupʉ. Iri makãrĩ, Olivos wãĩkʉdi ʉ̃tãʉ̃ ããrĩdujimejãrõgue ããrĩyuro. Irogue ejagʉ, ĩgʉ̃ buerã pẽrãrẽ ãsũ ãrĩ iriuyupʉ: 30 —Si makã marĩ bokatĩũrõ ããrĩrĩ́ makãgue waaka! Iro ejarã, sugʉ burrore ĩgʉ̃sã sʉanúadire neõ suñarõ peyasũña marĩgʉ̃rẽ bokajarãkoa. Ĩgʉ̃rẽ kura, õõgue ãĩrika! 31 Sugʉ mʉsãrẽ: “¿Nasirimurã ĩgʉ̃rẽ kurari?” ãrĩmakʉ̃: “Marĩ Opʉ gããmeami”, ãrĩka! ãrĩ iriuyupʉ. 32 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃, ĩgʉ̃ buerã pẽrã makãgue waañurã. Irogue Jesús ĩgʉ̃ ãrãderosũta waayuro. 33 Irasirirã burrore ĩgʉ̃sã kuramakʉ̃ ĩãrã, ĩgʉ̃ oparã ĩgʉ̃sãrẽ sẽrẽñañurã: —¿Nasirimurã burrore kurari? ãrĩñurã. 34 Ĩgʉ̃sã irasũ ãrĩmakʉ̃ pérã, ãsũ ãrĩ yʉjʉñurã: —Marĩ Opʉ ĩgʉ̃rẽ gããmeami, ãrĩñurã. 35 Pʉrʉ burrore Jesús pʉrogue ãĩãñurã. Ãĩja, ĩgʉ̃sãya wekama suríre túwea, burro weka peo, Jesúre ĩgʉ̃ wekague mʉrĩbejamakʉ̃ iriñurã. 36 Jesús peyawãgãrimakʉ̃, masaka ĩgʉ̃sãya wekama suríre túwea ãĩ, ĩgʉ̃ waaburi maarẽ́ sẽõpídupiyuñurã ĩgʉ̃rẽ bʉremurã. 37 Irasirirã Jerusalén pʉrogue eja, Olivos wãĩkʉdi ʉ̃tãʉ̃ dijarirã, ããrĩpererã Jesúre bʉremurã ĩgʉ̃rẽ irogue tʉyanerã ããrĩpereri ĩgʉ̃ Marĩpʉ turaro merã iri ĩmumakʉ̃ ĩãdeare gũñarã, ʉsʉyari merã Marĩpʉre: “Õãtaria mʉ”, ãrĩ, bʉro gaguiníñurã ĩgʉ̃rẽ bʉremurã. 38 Ãsũ ãrĩñurã: Marĩ Opʉre ʉsʉyari sĩrã! Ĩĩ Marĩpʉ marĩrẽ taugʉ iriudi õãrõ aariburo. Ũ̶mʉgasigue ããrĩrã́ siñajãburo. Ĩgʉ̃sãde Marĩpʉre: “Õãtaria mʉ ããrĩpererã Opʉ ããrĩgṹ̶”, ãrĩ, ʉsʉyari sĩburo, ãrĩñurã. 39 Ĩgʉ̃sã irasũ ãrĩmakʉ̃ pérã, surãyeri fariseo bumarã irogue ããrĩrã́ Jesúre ãrĩñurã: —Buegʉ, mʉ buerãrẽ wereka! Toedoreka ĩgʉ̃sãrẽ! ãrĩñurã. 40 Ĩgʉ̃sã irasũ ãrĩmakʉ̃, Jesús ĩgʉ̃sãrẽ yʉjʉyupʉ: —Mʉsãrẽ werea. Ĩgʉ̃sã ʉsʉyari merã wereníbirimakʉ̃, Marĩpʉ i ʉ̃tãyerire gaguinímakʉ̃ iribukumi, ãrĩyupʉ. 41 Pʉrʉ Jesús Jerusalén tʉro eja, iri makãrẽ ĩã, oreyupʉ. 42 Ãsũ ãrĩyupʉ: —Jerusalén marã, dapagã Marĩpʉ mʉsãrẽ õãrõ siñajãrĩ sĩdʉarire pémasĩmakʉ̃ õãtariboakuyo. Marĩpʉ irasũ sĩdʉakeremakʉ̃, mʉsã irire neõ pémasĩdʉabea. Irasirigʉ Marĩpʉ mʉsãrẽ irire pémasĩdorebemi. 43 Irasiriro mʉsãrẽ ñerõ waarínʉ ejarokoa. Mʉsãrẽ ĩãturirã mʉsãya makã tʉrore wea kãmutamejãjarãkuma. Mʉsã wiriboadeare ããrĩpererogue biapeokõãrãkuma mʉsãrẽ ñeãmurã. 44 Irasirirã mʉsãrẽ yebague wẽjẽmeépírãkuma. Mʉsãrẽ iri makã marã ããrĩpererãrẽ wẽjẽpeokõãrãkuma. Ũ̶tãyeri weadeade neõ gajiye weka dujabirikoa. Mʉsãrẽ Marĩpʉ ĩgʉ̃ taudʉarinʉ ejakeremakʉ̃, mʉsã ĩgʉ̃rẽ ĩãmasĩbiridea waja, ĩgʉ̃rẽ béodea waja irasũ waarokoa, ãrĩ wereyupʉ Jesús. 45 Pʉrʉ Jerusalẽ́gue ejagʉ, Jesús Marĩpʉya wiigue ñajãyupʉ. Irogue ñajãa, doebiri duarãrẽ, ĩgʉ̃sã duarire wajarirãdere bokaja, ĩgʉ̃sãrẽ béowiuyupʉ. 46 Ĩgʉ̃sãrẽ ãsũ ãrĩyupʉ: —Marĩpʉ ĩgʉ̃ya werenírĩ gojadea pũgue ãsũ ãrĩdi ããrĩmí: “Yaa wii, yʉre bʉremurã yʉre sẽrẽrĩ wii ããrã”, ãrĩdi ããrĩmí. Mʉsã gapʉ yajarimasãya wii irirosũ ããrĩmakʉ̃ yáa, ãrĩyupʉ Jesús. 47 Ũ̶mʉrikʉ Jesús Marĩpʉya wiigue masakare buegʉ waanayupʉ. Ĩgʉ̃ irasũ buegʉ ejamakʉ̃ ĩã, Moisés gojadeare buerimasã, paía oparã, gajirã judío masaka oparãde: “¿Nasiri ĩgʉ̃rẽ wẽjẽrãkuri?” ãrĩ gũñamañurã. 48 Ĩgʉ̃sã ĩgʉ̃rẽ wẽjẽdʉakeremakʉ̃, masaka ããrĩpererã ĩgʉ̃ werenírĩrẽ õãrõ pénʉrʉ̃ñurã. Irasirirã Jesúre wẽjẽdʉarã: “Ãsũ irirã, ĩgʉ̃rẽ wẽjẽmurã”, ãrĩ, ãmumasĩbiriñurã.

Lucas 20

1 Gajinʉ Jesús Marĩpʉya wiigue ããrĩrã́rẽ Marĩpʉ masakare tauri kerere buegʉ iriyupʉ. Ĩgʉ̃ irasũ buemakʉ̃, paía oparã, Moisés gojadeare buerimasã, judío masaka mʉrã merã ĩgʉ̃ pʉrogue eja, 2 ĩgʉ̃rẽ sẽrẽñañurã: —Wereka gʉare! ¿Noã mʉrẽ doreri, mʉ irasirimakʉ̃? ¿Noã mʉrẽ: “Ãsũ irika!” ãrĩrĩ? ãrĩñurã. 3 Jesús ĩgʉ̃sãrẽ yʉjʉyupʉ: —Yʉde mʉsãrẽ sẽrẽñagʉra. Yʉjʉka yʉdere! 4 Juan masakare deko merã wãĩyemakʉ̃, ¿noã ĩgʉ̃rẽ wãĩyedoregʉ iriuyuri, Marĩpʉ, o masaka? ãrĩyupʉ. 5 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pérã, ĩgʉ̃sã basi ãsũ ãrĩ gãme wereníñurã: —¿Naásũ ãrĩ yʉjʉrãkuri marĩ? “Marĩpʉ Juãrẽ doredi ããrĩmí”, marĩ ãrĩmakʉ̃, Jesús marĩrẽ: “¿Nasirirã ĩgʉ̃ weredeare bʉremubiriri mʉsã?” ãrĩbukumi. 6 Ããrĩpererã masaka: “Diayeta Juan Marĩpʉyare weredupiyudi ããrĩmí”, ãrĩ gũñama. Marĩ: “Masaka Juãrẽ wãĩyedorenerã ããrĩmá”, ãrĩmakʉ̃, masaka marĩrẽ ʉ̃tãyeri merã dearãkuma, ãrĩñurã. 7 Irasirirã Jesúre ãsũ ãrĩ yʉjʉñurã: —Juãrẽ wãĩyedoredire gʉa masĩbea, ãrĩñurã. 8 Ĩgʉ̃sã irasũ ãrĩmakʉ̃, Jesús ĩgʉ̃sãrẽ ãrĩyupʉ: —Iro merẽ mʉsã yʉre: “¿Noã mʉrẽ irire doreri?” ãrĩ sẽrẽñadeare yʉde mʉsãrẽ yʉjʉbea, ãrĩyupʉ. 9 Pʉrʉ Jesús i keori merã masakare ãsũ ãrĩ buenʉgãyupʉ: —Sugʉ masakʉ ĩgʉ̃ya pooegue iguidarire otekumi. Ote odo, gajirãrẽ iri pooere wayu: “Yʉ otedea dʉkare deko merã sĩrãkoa, yʉ mʉsãrẽ iri pooere wayuri waja”, ãrĩkumi. Irasũ ãrĩ odo, gajirogue waakõãkumi. Yoaripoe deyomarĩkumi. 10 Pʉrʉ igui ñíripoe ããrĩmakʉ̃, ĩgʉ̃rẽ moãboegʉre ĩgʉ̃ya pooema oteri dʉkare deko merã sẽrẽdoregʉ iriukumi. Pooere moãrã gapʉ ĩgʉ̃ iriuadire irogue ejamakʉ̃ ĩãrã, ĩgʉ̃rẽ pákuma. Neõ sutõ iguitõ sĩrõ marĩrõ ĩgʉ̃rẽ iridujukuma. 11 Pʉrʉ pooe opʉ gajigʉ ĩgʉ̃rẽ moãboegʉre iriuadikumi doja. Pooere moãrã gapʉ ĩgʉ̃dere pá, ñerõ irikuma. Neõ gajino sĩrõ marĩrõ ĩgʉ̃dere iridujukuma. 12 Pʉrʉ pooe opʉ gajigʉ ĩgʉ̃rẽ moãboegʉre iriuadikumi doja. Pooere moãrã gapʉ ĩgʉ̃rẽ kãmitú, iri pooe tʉrogue béokõãkuma. 13 ’Ĩgʉ̃sã irasiriadero pʉrʉ, pooe opʉ ãsũ ãrĩ gũñakumi: “¿Nasirigʉkuri yʉ?” ãrĩkumi. “Ãsũ irigʉra. Yʉ magʉ̃ yʉ maĩgʉ̃rẽ iriugʉra. Ĩgʉ̃rẽ iriumakʉ̃, ĩgʉ̃rẽ bʉremurãkuma”, ãrĩ gũñadikumi. 14 Irasirigʉ ĩgʉ̃ magʉ̃rẽ iriukumi. Ĩgʉ̃ irogue ejamakʉ̃ ĩãrã, pooe moãrã gapʉ ĩgʉ̃sã basi ãsũ ãrĩ gãme wereníkuma: “Ĩĩta pʉrʉguere i pooere opabu ããrĩ́mi. Ĩgʉ̃rẽ wẽjẽkõãrã! Irasirirã marĩ basi i pooere oparãkoa”, ãrĩkuma. 15 Irasirirã ĩgʉ̃rẽ ñeã, pooe tʉrogue ãĩwãgã, wẽjẽbéokõãkuma, ãrĩyupʉ Jesús. Irasũ ãrĩ odo, ĩgʉ̃sãrẽ sẽrẽñayupʉ: —Mʉsã péñamakʉ̃, ĩgʉ̃ magʉ̃rẽ wẽjẽadero pʉrʉ, ¿nasirigʉkuri pooe opʉ ĩgʉ̃ya pooere moãrãrẽ? Ãsũ irigʉkumi. 16 Irogue waa, ĩgʉ̃sãrẽ wẽjẽ, iri pooere gajirã gapʉre sĩgʉkumi, ãrĩyupʉ Jesús. Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pérã, masaka gapʉ ãsũ ãrĩñurã: —Neõ marĩrẽ irasũ waabirikõãburo, ãrĩñurã. 17 Jesús gapʉ ĩgʉ̃sãrẽ ĩã, ãsũ ãrĩ sẽrẽñayupʉ: —Marĩpʉya werenírĩ gojadea pũgue ãsũ ãrĩ gojasũdea, ¿naásũ ãrĩdʉaro yári? Ãsũ ãrĩ gojasũdero ããrĩbú̶: Suye ʉ̃tãyere wii iririmasã béoadeaye merã gajigʉ gapʉ õãrõ turari wii irigʉkumi. 18 Sugʉ i ʉ̃tãye weka meémejãgʉ̃, mʉtãkõãgʉkumi. I ʉ̃tãye gapʉ ĩgʉ̃ weka meébejaro ĩgʉ̃rẽ õãrĩ pogagãgue meémutũbéokõãrokoa, ãrĩyupʉ Jesús. 19 Paía oparã, Moisés gojadeare buerimasãde ĩgʉ̃ i keori merã irasũ ãrĩ weremakʉ̃ pérã: “Marĩrẽ: ‘Pooe moãrã irirosũ ñerã ããrã’, ãrĩgʉ̃ irikumi”, ãrĩ péña, ĩgʉ̃rẽ peresu irimurã bʉro ñeãdʉadiñurã. Irasũ ñeãdʉakererãta: “Masaka, ĩgʉ̃rẽ marĩ irasirimakʉ̃ ĩãrã, marĩ merã guarãkuma”, ãrĩñurã. Irasirirã ĩgʉ̃sãrẽ güisĩã, ñeãmasĩbiriñurã. 20 Irasirirã: “Gajinʉ ĩgʉ̃rẽ ñeãrãra”, ãrĩ, ĩãnʉrʉ̃tʉyañurã. Ĩgʉ̃ ñerõ yʉjʉmakʉ̃ weresãmurã pédʉarã iriadiñurã. Irasirirã gajirãrẽ irikatorãrẽ ĩgʉ̃ pʉro iriuñurã ĩgʉ̃ werenírĩrẽ pédorerã. “Ĩgʉ̃rẽ sẽrẽñarã waarã́, masaka ĩũrõrẽ diaye irirã irirosũ ããrĩka!” ãrĩ, ĩgʉ̃sãrẽ iriuñurã. “Jesús ñerõ werenímakʉ̃ pérã, iri nikũ marã opʉ pʉrogue peresu iridorerã ãĩwãgãrãra”, ãrĩrã, ĩgʉ̃sãrẽ iriuadiñurã. 21 Ĩgʉ̃sã Jesús pʉrogue ejarã, ãsũ ãrĩñurã: —Buegʉ, mʉ iririkʉrire masĩa. Mʉ ãrĩkatoro marĩrõ werenía. Marĩpʉyare diayeta buea. “¿Naásũ gũñarĩ masaka yʉre?” ãrĩ gũñarõ marĩrõ diayeta ĩgʉ̃sãrẽ werea. Oparãrẽ, ubu ããrĩrã́dere ããrĩpererãrẽ surosũta ĩãa. 22 Irasirigʉ gʉare wereka! Romano marã opʉ marĩrẽ niyeru wajasearire marĩ wajarimakʉ̃, ¿õãgorari, o õãberi? ãrĩñurã Jesúre. 23 Jesús gapʉ ĩgʉ̃sã ñerõ iridʉarire masĩsĩã, ĩgʉ̃sãrẽ ãrĩyupʉ: 24 —Niyeru koere ãĩrika! I koeguere, ¿noãya diapu keori, noãya wãĩ tuuyari? ãrĩyupʉ. —Romano marã opʉya diapu keori, ĩgʉ̃ wãĩta tuuyáa, ãrĩ yʉjʉñurã. 25 Ĩgʉ̃sã irasũ ãrĩmakʉ̃ pégʉ, Jesús ĩgʉ̃sãrẽ ãsũ ãrĩyupʉ: —Iro merẽ romano marã opʉya ããrĩrĩ́rẽ ĩgʉ̃rẽ sĩka! Marĩpʉya gapʉre Marĩpʉre sĩka! ãrĩyupʉ. 26 Irasirirã masaka péuro neõ ĩgʉ̃rẽ ñerõ ãrĩ werenímakʉ̃ irimasĩbiriñurã. Ubu gapʉ ĩgʉ̃ yʉjʉrire pérã pégʉka, toekõãñurã. 27 Pʉrʉ surãyeri saduceo bumarã Jesús pʉrogue ejañurã. Ĩgʉ̃sã: “Masaka boanerãgue masãbirikuma”, ãrĩ bʉremurã ããrĩñurã. Irasirirã Jesúre ãsũ ãrĩñurã: 28 —Buegʉ, Moisés marĩrẽ ãsũ ãrĩ gojapídi ããrĩmí: “Sugʉ marãpokʉdi pũrã marĩkeregʉ igore boaweomakʉ̃, ĩgʉ̃ pagʉmʉ igore dúunorẽgʉkumi. Irasirirã, ĩgʉ̃ igo merã pũrãkʉrã ĩgʉ̃ tĩ́gʉ̃ dagʉ pũrã irirosũta ããrĩrãkuma”, ãrĩ gojapídi ããrĩmí. 29 ’Iripoeguere sugʉ pũrã, su mojõma pere gaji mojõ peru pẽrẽbejarã ããrĩunanerã ããrĩmá. Ĩgʉ̃sã tĩ́gʉ̃ gapʉ marãpokʉ, pũrã marĩgʉ̃ta boakõãyupʉ. 30 Irasirigʉ ĩgʉ̃ dagʉ dokamʉta ĩgʉ̃ marãpo ããrĩdeore dúunorẽyupʉ. Ĩgʉ̃de, ĩgʉ̃ tĩ́gʉ̃ dagʉ irirosũta pũrã marĩgʉ̃ta boakõãyupʉ. 31 Ĩgʉ̃sã pẽrã dokamʉde pũrã marĩgʉ̃ta boakõãyupʉ. Irasũ dita pũrã marĩrãta boapereakõãñurã. 32 Ĩgʉ̃sã pʉrʉ ĩgʉ̃sã marãpode boakõãyupo pama. 33 Ĩgʉ̃sã su mojõma pere gaji mojõ peru pẽrẽbejarã ʉ̃ma igore marãpokʉadiñurã. Irasirirã boanerã masãmakʉ̃, ¿niíno marãpogora ããrĩgokuri? ãrĩñurã. 34 Jesús ĩgʉ̃sãrẽ yʉjʉyupʉ: —I ʉ̃mʉgue ããrĩrã́, ʉ̃ma, nome merã marãpokʉma. Ĩgʉ̃sã pũrã nomedere nomesuma. 35 Ĩgʉ̃sã irasirikeremakʉ̃, ʉ̃mʉgasigue ããrĩmurã gapʉ irasũ ããrĩbirikuma. Marĩpʉ: “Õãrã ããrĩ́ma”, ãrĩ ĩãrã, boanerãgue masã, pʉrʉ ĩgʉ̃ pʉrogue mʉrĩãrãkuma. Iroguere marãpokʉbirikuma. Ĩgʉ̃sã pũrã nomedere nomesubirikuma. 36 Marĩpʉre wereboerã irirosũ neõ dupaturi boabirimurã ããrĩsĩã, irasiribirikuma. Ĩgʉ̃sã Marĩpʉ masũnerã, ĩgʉ̃ pũrã ããrĩrãkuma. 37 Iripoeguere Moisés ĩgʉ̃ yukʉgãgue ʉ̃jʉ̃rõgue waadeare gojadi ããrĩmí. Ĩgʉ̃ irogue ããrĩmakʉ̃, Marĩpʉ ãsũ ãrĩdi ããrĩmí ĩgʉ̃rẽ: “Yʉ Abraham, Isaac, Jacob Opʉta ããrã”, ãrĩdi ããrĩmí. I merã boanerã masãburire marĩ masĩa. 38 Abraham, Isaac, Jacob boanerã ããrĩkererã, Marĩpʉ merã okarã ããrĩ́ma. Irasirigʉ Marĩpʉ boanerã dupaturi masãbirimurã Opʉ ããrĩbemi. Okarã Opʉ ããrĩ́mi. Ããrĩpererã masaka boakererã, Marĩpʉ ĩũrõ okarã ããrĩ́ma, ãrĩyupʉ Jesús. 39 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pérã, surãyeri Moisés gojadeare buerimasã ãsũ ãrĩñurã: —Buegʉ, mʉ õãrõ yʉjʉa, ãrĩñurã. 40 Irasirirã neõ dupaturi gaji ĩgʉ̃rẽ sẽrẽñadʉabiriñurã. 41 Jesús gapʉ ãsũ ãrĩyupʉ: —¿Nasirirã Moisés gojadeare buerimasã: “Cristo, David parãmi ããrĩturiagʉ ããrĩ́mi”, ãrĩrĩ? 42 David, Salmos wãĩkʉri gojadea pũgue ãsũ ãrĩ gojadi ããrĩmí: Marĩpʉ, yʉ Opʉre ãsũ ãrĩmi: “Õõ, yʉ diaye gapʉ doaka yʉ merã dorebu! 43 Irasiriripoe mʉrẽ ĩãturirãrẽ mʉ dorerire tarinʉgãnemobirimakʉ̃ irigʉra”, ãrĩmi, ãrĩ gojadi ããrĩmí David. 44 David, Cristo ñekʉ̃ ããrĩkeregʉ, ĩgʉ̃rẽ: “Yʉ Opʉ ããrĩ́mi”, ãrĩdi ããrĩmí. ¿Nasirigʉ, Cristo, David parãmi ããrĩturiagʉ ããrĩkeremakʉ̃, David ĩgʉ̃rẽ irasũ ãrĩyuri? ãrĩyupʉ Jesús. 45 Ããrĩpererã masaka péurogue Jesús ĩgʉ̃ buerãrẽ ãsũ ãrĩyupʉ: 46 —Moisés gojadeare buerimasã ñerõ iririre õãrõ pémasĩka! Oparã irirosũ surí yoari sãña, masaka ĩũrõgue waagorenama. Makã dekoguere masakare õãrõ bʉremurĩ merã bokatĩrĩ õãdoremakʉ̃ gããmema. Nerẽrĩ wiiriguere ñajãrã, õãrĩ doaripẽrĩgue dita doadʉama. Bosenʉrĩ ããrĩmakʉ̃dere oparã doarigue dita doadʉama. 47 Wapiweyarã nome wajamomakʉ̃ ĩã, ĩgʉ̃sãya wiirire ẽmanokõãma. Ĩgʉ̃sãrẽ bopoñarĩ merã ĩãbirikererã, yoaripoe Marĩpʉre sẽrẽ ĩmukatoma, masaka ĩgʉ̃sãrẽ: “Marĩpʉre õãrõ bʉremuma”, ãrĩburo, ãrĩrã. Ĩgʉ̃sã irasiriri waja Marĩpʉ ĩgʉ̃sãrẽ gajirã nemorõ wajamoãgʉkumi, ãrĩyupʉ Jesús.

Lucas 21

1 Jesús Marĩpʉya wiigue ããrĩgṹ̶, iri wiima ĩgʉ̃sã ãmuburi niyeru neeõrĩ kũmague wári doebiri oparã ĩgʉ̃sã niyeru sãmakʉ̃ ĩãyupʉ. 2 Sugo wapiweyo bopogode iri kũmague pe koegã, mérõgã wajakʉri koerigãrẽ sãmakʉ̃ ĩãyupʉ. 3 Iri koerire igo sãmakʉ̃ ĩãgʉ̃, ãsũ ãrĩyupʉ: —Diayeta mʉsãrẽ werea. Igo wapiweyo bopogo i kũmague niyeru sãgõ, Marĩpʉ ĩũrõ gajirã ããrĩpererã ĩgʉ̃sã sĩadero nemorõ sãamo. 4 Gajirã wári doebiri oparã wáro sĩkeremakʉ̃, ĩgʉ̃sãya wáro dʉyáa. Igo gapʉ bopogo ããrĩkerego, igo baari wajariboadeare sĩpeokõãmo Marĩpʉre bʉremugõ, ãrĩyupʉ. 5 Surãyeri ĩgʉ̃ buerã Marĩpʉya wiimarẽ ĩãrã, ãsũ ãrĩñurã: —Õãrĩ ʉ̃tãyeripa merã iridea wii ããrã. Masaka iri wiire ĩgʉ̃sã sĩdeade õãrĩ ããrã, ãrĩñurã. Ĩgʉ̃sã irasũ ãrĩmakʉ̃ pégʉ, Jesús ĩgʉ̃sãrẽ ãrĩyupʉ: 6 —Mʉsã i wiimarẽ dapagorare ĩãdáa. Sunʉ i wiima ããrĩpereri marĩ ĩãdea, i ʉ̃tãyeride mʉtãdijapereakõãrokoa. Neõ suye ʉ̃tãye gajiye weka weamʉrĩadeade dujabirikoa, ãrĩyupʉ. 7 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pérã, ĩgʉ̃rẽ sẽrẽñañurã: —Gʉare buegʉ, ¿naásũ ããrĩmakʉ̃ mʉ ãrãderosũ waarokuri? ¿Ñeéno iri ĩmugʉkuri, iri irasũ waaburi dupiyuro? ãrĩñurã. 8 Jesús yʉjʉyupʉ: —Õãrõ pémasĩka! Gajirã wárã ãrĩkatorimasã aarirãkuma. “Yʉ Marĩpʉ iriudi, Cristo ããrã”, ãrĩrãkuma. “Dapagorare i ʉ̃mʉ pereburo aarisiáa”, ãrĩrãkuma. Ĩgʉ̃sã ãrĩkatorire pébirikõãka! 9 Masaka mʉsã pʉro gãmewẽjẽrĩrẽ pérã, gajirogue marã ĩgʉ̃sã oparãrẽ béori kerere pérã, gʉkabirikõãka! I ʉ̃mʉ pereburi dupiyuro irasũ waapʉrorirokoa. Irasũ waakeremakʉ̃, i ʉ̃mʉ pereburo dʉyarokoa dapa, ãrĩyupʉ. 10 Irasũ ãrĩ odo, ĩgʉ̃sãrẽ ãsũ ãrĩnemoyupʉ doja: —Su bumarã, gaji bumarã merã gãmewẽjẽrãkuma. Su nikũ marã, gaji nikũ marã merã gãmewẽjẽrãkuma. 11 Wári makãrĩguere nikũ bʉro ñomerokoa. Masaka wárã ʉaboari merã boarãkuma. Pũrĩrikʉri merã ñerõ tarirãkuma. Ũ̶mʉgasiguere bʉro goeri, wári gajino deyoarire ĩãrã, masaka bʉro güirãkuma. 12 ’I ããrĩpereri irasũ waaburo dupiyuro mʉsã yʉre bʉremurĩ waja gajirã mʉsãrẽ ñeã, ñerõ irirãkuma. Irasirirã marĩ judío masaka nerẽrĩ wiirigue mʉsãrẽ weresã, peresu irirãkuma. Makãrĩ marã oparã pʉrogue ãĩãnarãkuma mʉsãrẽ wajamoãdorerã. 13 Ĩgʉ̃sã irogue mʉsãrẽ ãĩjamakʉ̃, mʉsã gapʉ Marĩpʉya õãrĩ kerere wererãkoa ĩgʉ̃sãrẽ. 14 Ĩgʉ̃sã mʉsãrẽ oparã pʉrogue ãĩwãgãmakʉ̃ ĩãrã, oparãrẽ yʉjʉburire gũñarikʉbirikõãka! “¿Naásũ ãrĩrãkuri ĩgʉ̃sãrẽ?” ãrĩ gũñarikʉbirikererãta ããrĩka! 15 Mʉsã werenímakʉ̃ iritamugʉra. Mʉsãrẽ irasũ iritamugʉ̃, masĩrĩ merã õãrĩ werenírĩ merã weremakʉ̃ irigʉra. Mʉsã irasũ weremakʉ̃ pérã, mʉsãrẽ ĩãturirã gapʉ mʉsã werenírĩrẽ bokatĩũbirikuma. “Iri diaye ããrĩbea”, ãrĩmasĩbirikuma. 16 Surãyeri mʉsã pagʉsãmarã, mʉsã pagʉpũrã, mʉsãya makã marã, mʉsã merãmarãde mʉsãrẽ oparãguere wẽjẽdorerã wiarãkuma. Irasirirã mʉsãrẽ surãyerire wẽjẽrãkuma. 17 Yʉre mʉsã bʉremurĩ waja ããrĩperero marã masaka mʉsãrẽ ĩãturi doorãkuma. 18 Ĩgʉ̃sã irasirikeremakʉ̃, sudagã mʉsãya poadagã neõ dederibirikoa. 19 Irasirirã mʉsãrẽ ñerõ irikeremakʉ̃, yʉre bʉremurĩrẽ pirimerã, Marĩpʉ pʉrogue perebiri okari oparãkoa. 20 ’Irasirirã wárã surara Jerusalén tʉro gãmegorobiatúmakʉ̃ ĩãrã, iri makãrẽ ĩgʉ̃sã béoburo mérõgã dʉyáa, ãrĩ masĩrãkoa. 21 Irasũ waamakʉ̃ ĩãrã, Judea nikũgue ããrĩrã́ ʉ̃tãyukugue ũmaduriburo. Jerusalẽ́gue ããrĩrã́de iri makãrẽ wiriburo. Iri makã tʉro ããrĩrã́ Jerusalẽ́guere dupaturi goedujáabirikõãburo. 22 Irasũ waarínʉrĩ Marĩpʉ ñerãrẽ wajamoãrĩnʉrĩ ããrĩrokoa. Irasiriro ããrĩpereri ĩgʉ̃ya werenírĩ gojadea pũgue gojaderosũta waarokoa. 23 I nikũ marã bʉro pũrĩrõ péñarãkuma. Marĩpʉ ĩgʉ̃sãrẽ bʉro wajamoãgʉkumi. Irasũ waamakʉ̃, nijĩpagosã nome, ĩgʉ̃sã pũrã mirĩrãgã oparã nomede bʉro ñerõ tarirãkuma. 24 Surãyeri i makã marã gãmewẽjẽrõgue boarãkuma. Boamerã gapʉre ããrĩpereri nikũgue ãĩwãgã, peresu irirãkuma. Judío masaka ããrĩmerã Jerusalẽ́rẽ ñerõ irirãkuma. Irasirirã iri makã marãrẽ tarinʉgãrãkuma. Marĩpʉ, judío masaka ããrĩmerãrẽ: “Iri makã marãrẽ neõ opabirikõãka pama!” ãrĩmakʉ̃gue opaduúrãkuma. 25 ’I ʉ̃mʉ pereburi dupiyuro abe ʉ̃mʉmʉ, abe ñamimʉ, neñukãde deyori gorawayuakõãrãkuma. Wádiya turaro bʉsʉri, makũrĩ nikũguere bʉro ejarokoa. Irasirirã i ʉ̃mʉ marã ããrĩpererã bʉro gʉkari merã diaye gũñamasĩbirikuma. 26 Ũ̶marõgue marã turarã naradari merã béosũrãkuma. Irasũ waamakʉ̃ ĩãrã, masaka i ʉ̃mʉ pereburire: “¿Aarisiakuri?” ãrĩ gũñarã, bʉro güiri merã kõmorã irirosũ neõ gũñajabirikuma. 27 Irasũ waaripoere masaka yʉ ããrĩpererã tĩ́gʉ̃, wáro Marĩpʉ turari merã, ĩgʉ̃ gosesiriri merã ĩĩmikãyebogue i nikũguere yʉ dupaturi aarimakʉ̃ ĩãrãkuma. 28 Yʉ ãrĩderosũta iri goerire waapʉrorimakʉ̃ ĩãrã, mʉsã yaarã ããrĩrã́ güibirikõãka! Gũñaturari merã ʉ̃mʉgasigue ĩãmuka! Mérõgã dʉyáa, Marĩpʉ mʉsãrẽ perebiri peamegue waabonerãrẽ tauri ejaburo, ãrĩyupʉ Jesús. 29 Irasũ ãrĩ odo, i keori merã ĩgʉ̃sãrẽ werenemoyupʉ: —Higueragʉ, o gajigʉ yukʉ noó gããmedire ĩãka! 30 Irigʉ pũ maamamakʉ̃ ĩãrã: “Bojori waaburo mérõgã dʉyáa”, ãrĩ masĩa. 31 Irigʉ waarósũta i ããrĩpereri yʉ ãrĩrĩ irasũ waamakʉ̃ ĩãrã: “Marĩpʉ ĩgʉ̃yarãrẽ doreri aariburo mérõgã dʉyáa”, ãrĩ masĩrãkoa. 32 Diayeta mʉsãrẽ werea. I ʉ̃mʉ marã boapereburo dupiyuro i ããrĩpereri yʉ ãrĩrĩ irasũ waarokoa. 33 Ũ̶mʉgasi, i nikũde pereakõãrokoa. Yʉ werenírĩ gapʉ neõ perebirikoa. Ããrĩpereri yʉ ãrĩrõsũta waayuwarikʉrokoa. 34 ’Yʉ dupaturi aariburinʉrẽ neõ masĩbea mʉsã. Irasirirã õãrõ pémasĩka! Bosenʉrĩrẽ irirã, ñerĩrẽ iribirikõãka! Mejãbirikõãka! I ʉ̃mʉmarẽ bʉro gũñarikʉbirikõãka! Mʉsã ire irasirimerã, gũñaña marĩrõ i ʉ̃mʉguere yʉ aarimakʉ̃ ĩãrã, gʉkabirikoa. Waibʉ gũñaña marĩrõ weadeadague ĩgʉ̃ meésiajarosũta gũñaña marĩrõ yʉ aarirínʉ masakare ããrĩpereri nikũ marãrẽ waarokoa. 36 Irasirirã õãrõ pémasĩrĩ merã yúka! Marĩpʉre ãsũ ãrĩ sẽrẽníkõãka! “I ʉ̃mʉ peremakʉ̃, gʉare iritamuka! Turarire sĩka, gʉare õãrõ tariburo, ãrĩgʉ̃! Irasirirã gʉa ããrĩpererã tĩ́gʉ̃rẽ güiro marĩrõ bokatĩrĩrãkoa”, ãrĩ sẽrẽka ĩgʉ̃rẽ! ãrĩyupʉ Jesús. 37 Jesús ʉ̃mʉrikʉ Marĩpʉya wiigue buenayupʉ. Ñamirikʉ bue odogʉ, Olivos wãĩkʉdi ʉ̃tãʉ̃gue waa, irogue ããrĩboyoanayupʉ. 38 Boyoripoe ããrĩmakʉ̃, ããrĩpererã masaka Marĩpʉya wiigue ĩgʉ̃ buerire pérã waanañurã.

Lucas 22

1 Iripoere judío masaka pã́ wemasãrĩ morẽña marĩrĩ baari bosenʉ, mérõgã dʉyayuro. Iri bosenʉ pascua wãĩkʉyuro. 2 Paía oparã, Moisés gojadeare buerimasã Jesúre wẽjẽdʉarã: “¿Nasiri ĩgʉ̃rẽ wẽjẽrãkuri marĩ?” ãrĩñurã. Ĩgʉ̃sã Jesúre wẽjẽdʉakererã, masakare güiñurã. 3 Iripoere wãtĩ, Judas Iscariote wãĩkʉgʉguere ñajãyupʉ ñerõ iridoregʉ. Judas, Jesús buerã pe mojõma pere su gubu peru pẽrẽbejarã watopemʉ ããrãdiyupʉ. 4 Wãtĩ ñajãdero pʉrʉ, Judas paía oparã, Marĩpʉya wiire korerã surara oparã pʉro waayupʉ. Irogue eja, ĩgʉ̃ Jesúre ĩmuburire ĩgʉ̃sã merã wereníyupʉ. 5 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pérã, ʉsʉyari merã: “Ĩgʉ̃rẽ mʉ gʉare ĩmumakʉ̃, mʉrẽ niyeru wajarirãkoa”, ãrĩñurã. 6 Judas: “Jáʉ”, ãrĩ, pʉrʉ: “¿Naásũ ããrĩmakʉ̃, masaka ĩãberogue oparãguere yʉ Jesúre wiamakʉ̃ õãrokuri?” ãrĩ gũñayupʉ. 7 Pʉrʉ pã́ wemasãrĩ morẽña marĩrĩ baari bosenʉ ããrĩnʉgãrĩnʉ ããrĩyuro. Irinʉ pascua bosenʉ iririnʉ ããrĩmakʉ̃, Marĩpʉ ĩũrõ oveja majĩgʉ̃rẽ ĩgʉ̃sã wẽjẽrĩnʉ ããrĩyuro. 8 Irinʉta Jesús Pedrore, Juãrẽ ãsũ ãrĩ iriuyupʉ: —Marĩ pascua bosenʉ baaburire ãmurã́ waaka! 9 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pérã, ãsũ ãrĩ sẽrẽñañurã: —¿Noógue marĩ pascua bosenʉ baaburire ãmumakʉ̃ gããmekuri? ãrĩñurã. 10 Jesús ĩgʉ̃sãrẽ yʉjʉyupʉ: —Jerusalẽ́gue waaka! Irogue sugʉ dekosoro kõãwãgãgʉ̃rẽ bokajarãkoa. Ĩgʉ̃rẽ tʉyaka! Ĩgʉ̃ ñajãri wiigue ejarã, iri wii opʉre: “Gʉare buegʉ, ãsũ ãrĩ sẽrẽñadoreami: ‘¿Dií taribugue yʉ buerã merã i pascua bosenʉrẽ baagʉkuri?’ ãrãmi”, ãrĩka! 12 Mʉsã irasũ ãrĩmakʉ̃ pé, wári taribu, ʉ̃marõgue ĩgʉ̃sã ãmu odoadea taribure ĩmugʉkumi. Irogue marĩ baaburire ãmuka! ãrĩyupʉ Jesús. 13 Irasirirã iri makãgue waa, irogue eja, Jesús wereaderosũta bokaja, pascua bosenʉ baaburire ãmuñurã. 14 Ĩgʉ̃sã baaripoe ejamakʉ̃, Jesús ĩgʉ̃ buerã pe mojõma pere su gubu peru pẽrẽbejarã merã baa doaníyupʉ. 15 Irogue baa doanígʉ̃, ĩgʉ̃sãrẽ ãrĩyupʉ: —Yʉ boaburo dupiyuro i pascua bosenʉ baarire mʉsã merã bʉro baadʉáa. 16 Mʉsãrẽ werea. I bosenʉrẽ marĩ dapagora irirosũ yʉ dupaturi neõ irinemobirikoa. Pʉrʉ Yʉpʉ ĩgʉ̃yarãrẽ dorerogue dupaturi iriyuwarikʉgʉkoa, ãrĩyupʉ. 17 Irasũ ãrĩ odo, iiríripare ãĩ, Marĩpʉre: “Mʉrẽ ʉsʉyari sĩa”, ãrĩ, ĩgʉ̃sãrẽ ãsũ ãrĩyupʉ: —Ire ãĩ, dʉkawa iiríka! 18 Mʉsãrẽ werea. I igui dekore marĩ dapagora iirírosũ yʉ dupaturi neõ iirínemobirikoa. Yʉpʉ ĩgʉ̃yarãrẽ doreri ejadero pʉrʉgue dupaturi iirígʉkoa doja, ãrĩyupʉ. 19 Pʉrʉ pã́rẽ ãĩ, Marĩpʉre: “Mʉrẽ ʉsʉyari sĩa”, ãrĩ, pã́rẽ pea, ĩgʉ̃sãrẽ ãsũ ãrĩ guereyupʉ: —I yaa dʉpʉ ããrã. Yʉ mʉsã ñerõ iridea waja boagʉkoa. Irasirirã mʉsã dapagora iriaderosũ nerẽ, pã́rẽ baarikʉ, yʉ mʉsãrẽ boabosarire gũñaka! ãrĩyupʉ. 20 Ĩgʉ̃sã baa odoadero pʉrʉ, pã́rẽ ãĩaderosũta iiríripadere ãĩ, ĩgʉ̃sãrẽ ãsũ ãrĩyupʉ: —Yʉ mʉsãrẽ boabosagʉ, yaa dí béori merã Yʉpʉ mʉsãrẽ: “Õãrõ irigʉra”, ãrĩdeare iriyuwarikʉgʉkoa. 21 ’Dapagorare yʉre wẽjẽdʉarãguere yʉre ĩmubu õõ yʉ merã baa doaními. 22 Marĩpʉ ãrĩderosũta yʉre ããrĩpererã tĩ́gʉ̃rẽ waaró yáa. Yʉre ĩmubu gapʉre ñetariro waarokoa, ãrĩyupʉ. 23 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pérã, ĩgʉ̃sã basi ãsũ ãrĩ gãme sẽrẽñañurã: —¿Noã marĩ watopeguere irasiribukuri? ãrĩñurã. 24 Pʉrʉ Jesús buerã ãsũ ãrĩ gãme guaseoñurã: —Marĩ watopere, ¿noã ããrĩpererã nemorõ ããrĩgʉkuri? ãrĩñurã. 25 Jesús gapʉ ĩgʉ̃sãrẽ ãrĩyupʉ: —I nikũ marã oparã Marĩpʉre bʉremumerã gapʉ ĩgʉ̃sãyarãrẽ dorerã, turaro merã dorema. Irasirirã ĩgʉ̃sã oparãrẽ: “Masakare õãrõ iritamurã ããrĩ́ma”, ãrĩma. 26 Mʉsã tamerã i nikũ marã oparã irirosũ iribirikõãka! Ãsũ gapʉ irika! Mʉsã watopeguere sugʉ gajirã nemorõ ããrĩdʉagʉ, mʉsã nemorõ ubu ããrĩgṹ̶ maamʉ irirosũ ããrĩburo. Mʉsãrẽ doredʉagʉ, moãboegʉ irirosũ mʉsãrẽ iritamugʉ̃ ããrĩburo. 27 Mʉsã gũñamakʉ̃, ¿niíno gapʉ gajigʉ nemorõ ããrĩgṹ̶ ããrĩ́rĩ? ¿Baa doanígʉ̃ gapʉ, o ĩgʉ̃rẽ baari ejogʉ gapʉ ããrĩ́rĩ? Ãsũ ããrã. Baa doanígʉ̃ gajigʉ nemorõ ããrĩ́mi. Yʉ gapʉ mʉsã watopegue ããrĩgṹ̶, mʉsãrẽ moãboegʉ irirosũta mʉsãrẽ iritamugʉ̃ aaribú̶. 28 ’Masaka yʉre ñerõ irikeremakʉ̃, mʉsã yʉ merã ããrĩníkõãbʉ. 29 Irasirigʉ, Yʉpʉ yʉre ĩgʉ̃yarã Opʉ píderosũ, yʉ mʉsãdere oparã sóogʉra. 30 Irasirirã, yʉ ĩgʉ̃yarã Opʉ ããrĩrṍgue mʉsãde, yʉ merã iirí, baa doanírãkoa. Irogue mʉsã pe mojõma pere su gubu peru pẽrẽbejari oparã doarire doarãkoa. Irasirirã Israel bumarãrẽ pe mojõma pere su gubu peru pẽrẽbejari buri marãrẽ dorerãkoa, ãrĩyupʉ. 31 Irasũ ãrĩ odo, marĩ Opʉ Jesús Pedrore ãsũ ãrĩyupʉ: —Simón, yʉre péka! Wãtẽa opʉ Satanás Yʉpʉre sẽrẽadami, trigo gasirire koro, yʉsasiribéoro irirosũ mʉsãrẽ yʉre bʉremurĩrẽ pirimakʉ̃ iridʉagʉ. 32 Ĩgʉ̃ irasũ iridʉakeremakʉ̃, yʉ gapʉ mʉya ããrĩburire Yʉpʉre sẽrẽbosabʉ, mʉ yʉre bʉremurĩrẽ piribirikõãburo, ãrĩgʉ̃. Irasirigʉ yʉre dupaturi õãrõ gũñaturadero pʉrʉ, mʉyarã yʉre bʉremurãrẽ gũñaturamakʉ̃ irika! ãrĩyupʉ. 33 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pégʉ, Pedro ãrĩyupʉ: —Yʉ Opʉ, mʉrẽ peresu irirã, yʉdere mʉ merãta peresu iriburo. Mʉrẽ wẽjẽrã, yʉdere mʉ merãta wẽjẽburo, ãrĩyupʉ. 34 Jesús ĩgʉ̃rẽ ãrĩyupʉ: —Pedro, mʉrẽ werea. Dapagã ñami ãgãbo wereburo dupiyuro yʉre masĩkeregʉ ʉrea gajirãrẽ: “Masĩbea”, ãrĩkatogʉkoa, ãrĩyupʉ. 35 Irasũ ãrĩ odo, Jesús ĩgʉ̃ buerãrẽ ãsũ ãrĩ sẽrẽñayupʉ doja: —¿Sõõ ããrĩdeapoere mʉsã niyeru, surí ãĩãrĩ ajuri, gubu surí opamerã mʉsãrẽ yʉ iriudeapoere ñeénorẽ gããmenemorĩ? —Neõ gajino gããmenemobiribʉ, ãrĩ yʉjʉñurã. 36 Ĩgʉ̃sã irasũ ãrĩmakʉ̃, ãrĩyupʉ doja: —Dapagora gapʉre surí, niyeru ãĩãrĩ ajuri oparã, irire ãĩaka! Mʉsãrẽ sareri majĩrĩ marĩmakʉ̃ ĩãrã, mʉsãya surí wekamarẽ dua, su majĩ wajarika! 37 Ire mʉsãrẽ werea. Marĩpʉya werenírĩ gojadea pũgue gojaderosũta yʉre waaró yáa. Ãsũ ãrĩ gojasũdero ããrĩbú̶: “‘Ĩgʉ̃de ñegʉ̃ irirosũ ñerã watopeguere ããrĩdi ããrĩ́mi’, ãrĩsũgʉkumi”, ãrĩ gojasũdero ããrĩbú̶, ãrĩyupʉ. Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pẽrã, ĩgʉ̃ buerã ĩgʉ̃rẽ ãrĩñurã: 38 —Gʉa Opʉ, pe majĩ sareri majĩrĩ opáa, ãrĩñurã. —Õãsiáa, ãrĩ yʉjʉyupʉ Jesús. 39 Pʉrʉ Jesús ĩgʉ̃ irinarõsũ Olivos wãĩkʉdi ʉ̃tãʉ̃gue waakõãyupʉ. Ĩgʉ̃ buerãde ĩgʉ̃ merã waañurã. 40 Irogue ejagʉ, Jesús ĩgʉ̃sãrẽ ãrĩyupʉ: —Marĩpʉre sẽrẽka, wãtĩ ãrĩmesãrĩrẽ iribukoa, ãrĩrã, ãrĩyupʉ. 41 Irasũ ãrĩ odo, ĩgʉ̃ sugʉta yoaweyaro waa, ñadʉkʉpuri merã ejamejãja, Marĩpʉre ãsũ ãrĩ sẽrẽyupʉ: 42 —Aʉ, yʉ ñerõ tariburire taudʉagʉ, tauka! Yʉ irasũ ãrĩkeremakʉ̃, yʉ gããmerõsũ iribirikõãka! Mʉ gããmerõsũ gapʉ yʉre waaburo, ãrĩyupʉ. 43 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃, Marĩpʉre wereboegʉ ʉ̃mʉgasigue ããrãdi Jesúre deyoayupʉ ĩgʉ̃rẽ gũñaturamakʉ̃ irigʉ. 44 Jesús bʉro pũrĩsũgʉ̃ Marĩpʉre sẽrẽadero nemorõ ĩgʉ̃rẽ sẽrẽnemoyupʉ doja. Ĩgʉ̃ ñajãsʉririta dí yeri pagayeri wiri, yebague yuriyuro. 45 Marĩpʉre irasũ ãrĩ sẽrẽ odo, wãgãnʉgã, ĩgʉ̃ buerã pʉrogue ejagʉ, bʉro bʉjawereri merã kãrĩrãrẽ bokajayupʉ. 46 Irasirigʉ ĩgʉ̃sãrẽ ãrĩyupʉ: —¿Nasirirã kãrĩrĩ? Yobeka! Marĩpʉre sẽrẽka, wãtĩ ãrĩmesãrĩrẽ iribukoa, ãrĩrã, ãrĩyupʉ. 47 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩ wereripoe masaka wárã ejañurã. Judas pe mojõma pere su gubu peru pẽrẽbejarã buerã watopemʉ ããrãdi masakare dupiyuyupʉ. Jesús pʉro eja, ĩgʉ̃rẽ bokatĩrĩ, ĩgʉ̃ya wayupãrãrẽ mimiyupʉ. 48 Ĩgʉ̃ irasũ mimimakʉ̃ ĩãgʉ̃, Jesús gapʉ ĩgʉ̃rẽ ãrĩyupʉ: —Judas, ¿yʉre ããrĩpererã tĩ́gʉ̃rẽ yʉre ĩãturirãguere wiagʉ, yaa wayupãrãrẽ mimirĩ mʉ? ãrĩyupʉ. 49 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃, Jesús buerã ĩgʉ̃rẽ masaka ñeãburire masĩrã: “Gʉa Opʉ, ¿gʉa sareri majĩrĩ merã ĩgʉ̃sã merã gãmekẽãsi?” ãrĩñurã. 50 Irasũ ãrĩ, sugʉ Jesús buegʉ ĩgʉ̃ya sareri majĩ merã paía opʉre moãboagʉre diaye gapʉma gãmipũrẽ dititá dijukõãyupʉ. 51 Ĩgʉ̃ irasirimakʉ̃ ĩãgʉ̃, Jesús ãrĩyupʉ: —Iropata irika! Inorẽ irinemobita! ãrĩyupʉ. Ãrĩ odo, gãmipũ ããrãderore moãñayupʉ. Ĩgʉ̃ moãñamakʉ̃, ĩgʉ̃ya gãmipũ õãkõãyuro doja. 52 Irasiri odo, ĩgʉ̃rẽ ñeãmurãrẽ: paía oparãrẽ, Marĩpʉya wiire korerã surara oparãrẽ, judío masaka mʉrãdere ãrĩyupʉ: —¿Nasirirã sareri majĩrĩ merã, yukʉ dʉkari merã sugʉ yajarimasʉ̃rẽ ñeãrã aarirã́ irirosũ yʉre ñeãrã aaríri? 53 Ũ̶mʉrikʉ Marĩpʉya wiigue mʉsã merã yʉ ããrĩmakʉ̃, yʉre neõ ñeãbiribʉ. Irasũ ããrĩkeremakʉ̃, dapagora mʉsã yʉre ñerõ iriripoe ejasiáa. Wãtĩ naĩtĩãrõgue ããrĩgṹ̶ mʉsãrẽ dorerire irirã yáa mʉsã, ãrĩyupʉ. 54 Pʉrʉ Jesúre ñeã, paía opʉya wiigue ãĩãñurã. Ĩgʉ̃sã ĩgʉ̃rẽ ãĩãmakʉ̃, Pedro ĩgʉ̃sãrẽ yoaweyarogue tʉyayupʉ. 55 Irogue ejarã, makãpʉro ñajãrõma yeba dekogue peame diiuñurã. Irasirirã irime tʉro sũma doaníñurã. Pedro ĩgʉ̃sã pʉro eja, ĩgʉ̃sã watopegue doayupʉ. 56 Sugo moãboerimasõ, ĩgʉ̃ peame tʉro doamakʉ̃ ĩãgõ, ĩgʉ̃rẽ õãrõ ĩã, gajirãrẽ ãsũ ãrĩ wereyupo: —Ĩĩde ĩgʉ̃ merã ããrĩdita ããrãmi, ãrĩyupo. 57 Igo irasũ ãrĩmakʉ̃ pégʉ, Pedro ãrĩkatori merã: —Yʉ ĩgʉ̃rẽ neõ masĩbea, ãrĩ yʉjʉyupʉ. 58 Mérõgã pʉrʉ gajigʉ ĩgʉ̃rẽ ĩã, ãsũ ãrĩyupʉ: —Mʉde Jesús buerã merãmʉta ããrã, ãrĩyupʉ. —Neõ ããrĩbea yʉ, ãrĩyupʉ Pedro. 59 Su hora pʉrʉ gajigʉ gajirãrẽ ãsũ ãrĩ wereyupʉ: —Ĩĩ diayeta ĩgʉ̃ merã ããrĩdita ããrĩ́mi. Galileamʉta ããrĩ́mi, ãrĩyupʉ. 60 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃, Pedro yʉjʉyupʉ: —Yʉ, mʉ werenígʉ̃rẽ masĩbea, pémasĩbirikoa, ãrĩyupʉ. Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩripoeta ãgãbo wereyupʉ. 61 Ĩgʉ̃ weremakʉ̃, marĩ Opʉ Jesús yoaweyarogue ããrĩgṹ̶ Pedrore ĩã gãmeuyupʉ. Ĩgʉ̃ irasũ ĩãmakʉ̃, Pedro, Jesús ĩgʉ̃rẽ: “Dapagã ñami ãgãbo ĩgʉ̃ wereburo dupiyuro mʉ yʉre masĩkeregʉ, ʉrea: ‘Masĩbea’, ãrĩkatogʉkoa”, ãrĩdeare gũñabokayupʉ. 62 Irire gũñaboka, wiria, bʉjawereri merã bʉro oreyupʉ. 63 Jesúre korerã surara ĩgʉ̃rẽ bʉrida, páñurã. 64 Irasũ ĩgʉ̃rẽ párã, suríro gasiro merã ĩgʉ̃ya koyere sʉabiato: —¿Noã mʉrẽ pári? Ãrĩbokaka! ãrĩñurã. 65 Wári gaji ñerõ ãrĩ bʉridañurã. 66 Gajinʉ gapʉ boyodujimejãripoe judío masaka mʉrã, paía oparã, Moisés gojadeare buerimasãde nerẽñurã. Pʉrʉ ĩgʉ̃sã nerẽrõgue Jesúre ãĩja, ãsũ ãrĩ sẽrẽñañurã: 67 —Wereka gʉare! ¿Mʉ, Marĩpʉ iriudi Cristota ããrĩ́rĩ? ãrĩñurã. Jesús ĩgʉ̃sãrẽ yʉjʉyupʉ: —Mʉsãrẽ: “Yʉ ĩgʉ̃ta ããrã”, ãrĩmakʉ̃, yʉre bʉremubirikoa. 68 Mʉsãrẽ gajinorẽ yʉ sẽrẽñamakʉ̃, yʉre yʉjʉbirikoa. 69 Mʉsã yʉre bʉremubirikeremakʉ̃, mérõgã pʉrʉ Yʉpʉ turatarigʉ yʉre ããrĩpererã tĩ́gʉ̃rẽ ĩgʉ̃ diaye gapʉ doamakʉ̃ irigʉkumi, ãrĩyupʉ. 70 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pérã, ããrĩpererã ĩgʉ̃rẽ sẽrẽñañurã: —¿Irasũ ãrĩgʉ̃, Marĩpʉ magʉ̃ta ããrĩ́rĩ mʉ? ãrĩñurã. —Ĩgʉ̃ta ããrã mʉsã ãrĩrõsũta, ãrĩ yʉjʉyupʉ Jesús. 71 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃, ãsũ ãrĩñurã: —Nasirimurã gajirã ĩgʉ̃rẽ weresãrĩrẽ pénemobirikoa marĩ! Ĩgʉ̃ werenírĩrẽ marĩ basita pésiáa, ãrĩñurã.

Lucas 23

1 Irasũ ãrĩ odo, ããrĩpererã wãgãnʉgã, Jesúre opʉ Pilato wãĩkʉgʉ pʉrogue ãĩãñurã. 2 Jesúre irogue ãĩjarã, ãsũ ãrĩ weresãnʉgãñurã: —Ĩĩ marĩya nikũ marãrẽ ñerõ iridoremakʉ̃ péabʉ. Romano marã opʉ niyeru wajasearire: “Wajaribirikõãka!” ãrĩrĩrẽ péabʉ. Gajidere: “Yʉ judío masaka Opʉ, Cristo ããrã”, ãrãmi, ãrĩñurã. 3 Ĩgʉ̃sã irasũ ãrĩmakʉ̃ pégʉ, Pilato Jesúre sẽrẽñayupʉ: —¿Mʉta ããrĩ́rĩ, judío masaka Opʉ? —Mʉ ãrĩrõsũta ĩgʉ̃ta ããrã, ãrĩ yʉjʉyupʉ Jesús. 4 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃, Pilato paía oparãrẽ, masaka irogue ããrĩrã́rẽ ãrĩyupʉ: —Ĩĩrẽ neõ ñerĩ iridea máa, yʉ ĩãmakʉ̃, ãrĩyupʉ. 5 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩkeremakʉ̃, ĩgʉ̃sã gapʉ bʉro weresãnemoñurã: —Ĩgʉ̃ bueri merã masaka oparãrẽ tarinʉgãmakʉ̃ iriami. Galilea nikũgue irire irinʉgãmi. Dapagorare i makãguedere irasũta irigʉ ejáami, ãrĩñurã. 6 Ĩgʉ̃sã irasũ ãrĩmakʉ̃ pégʉ, Pilato gapʉ sẽrẽñayupʉ: —¿Ĩĩ Galileamʉta ããrĩ́rĩ? ãrĩyupʉ. 7 “Iromʉta ããrĩ́mi”, ãrĩ, ĩgʉ̃sã yʉjʉmakʉ̃ pégʉ, Pilato surarare: “Jesúre Galilea nikũ marã opʉ Herodes pʉro ãĩaka!” ãrĩyupʉ. Iripoere Herodes Jerusalẽ́gue ããrĩyupʉ. 8 Iro dupiyuro Herodes Jesús iridea kerere pédi ããrĩmí. Irasirigʉ yoaripoe ĩgʉ̃rẽ bʉro ĩãdʉagʉ iriadiyupʉ. Jesús ĩgʉ̃ turari merã iri ĩmumakʉ̃ ĩãdʉagʉ iriadiyupʉ. Irasirigʉ ĩgʉ̃ pʉro ĩgʉ̃sã Jesúre ãĩjamakʉ̃ ĩãgʉ̃, bʉro ʉsʉyayupʉ. 9 Wári Jesúre sẽrẽñadiyupʉ. Ĩgʉ̃ sẽrẽñakeremakʉ̃, Jesús gapʉ ĩgʉ̃rẽ neõ yʉjʉbiriyupʉ. 10 Paía oparã, Moisés gojadeare buerimasãde Herodes pʉro ejanerã, Jesúre turaro merã weresãñurã. 11 Pʉrʉ Herodes ĩgʉ̃ya surara merã Jesúre bʉrida, ñerõ iriñurã. Ĩgʉ̃rẽ bʉridarã, õãrĩ surírore opʉyañerẽ sãñurã. Irasiri odo, Herodes: “Ĩgʉ̃rẽ Pilato pʉrogue ãĩaka doja!” ãrĩyupʉ. 12 Herodes, Pilato merã iro dupiyuroguere gãme ĩãdʉabirinerã ããrĩkererã, irinʉ merã gãmesʉriñurã. 13 Pʉrʉ Pilato paía oparãrẽ, judío masaka oparãrẽ, masakadere siiu neeõ, 14 ãsũ ãrĩyupʉ: —Mʉsã ĩĩrẽ yʉ pʉro ãĩjarã: “Ĩĩ masakare ñerõ iridoremi”, ãrãbʉ mʉsã yʉre. Mʉsã ĩũrõ, yʉ ĩĩrẽ sẽrẽñapeoabʉ. Mʉsã ĩĩrẽ weresãkeremakʉ̃, ĩĩ ñerõ iridea máa, yʉ ĩãmakʉ̃. 15 Herodede: “Ĩĩrẽ neõ ñerĩ iridea máa”, ãrãyupʉ. Dupaturi ĩĩrẽ yʉ pʉro iriuañumi doja. Irasiriro ĩĩrẽ wẽjẽdoreri máa. Mʉsãde ire masĩa. 16 Irasirigʉ yʉ ĩgʉ̃rẽ tãrãdoregʉkoa. Pʉrʉ ĩgʉ̃rẽ wiugʉra, ãrãdiyupʉ Pilato. 17 Pilato, bojorikʉ pascua bosenʉ ããrĩmakʉ̃, sugʉ peresugue ããrãdire ĩgʉ̃sã wiudoregʉre wiunayupʉ. 18 Irasirirã, Pilato: “Jesúre wiugʉra”, ĩgʉ̃ ãrĩmakʉ̃ pérã, ããrĩpererã masaka suro merã ãsũ ãrĩ gaguinínʉgãñurã: —Jesúre wẽjẽkõãka! Barrabás gapʉre wiuka! ãrĩñurã. 19 Ĩĩ Barrabáre iro dupiyuro Jerusalẽ́gue oparãrẽ ĩgʉ̃ béodʉadea waja, gajirãrẽ ĩgʉ̃ wẽjẽdea waja, peresu irinerã ããrĩmá. 20 Pilato Jesús gapʉre wiudʉadiyupʉ. Irasirigʉ masakare ĩgʉ̃rẽ wiuburire dupaturi sẽrẽñayupʉ doja. 21 Ĩgʉ̃ Jesúre wiudʉakeremakʉ̃, ĩgʉ̃sã gaguiníadero nemorõ gaguiníñurã doja: —Curusague pábiatú wẽjẽka ĩgʉ̃rẽ! Wẽjẽkõãka ĩgʉ̃rẽ! ãrĩñurã. 22 Ĩgʉ̃sã irasũ ãrĩmakʉ̃, Pilato ʉrea waaró merã ĩgʉ̃sãrẽ ãsũ ãrãdiyupʉ doja: —¿Ñeéno ñerĩrẽ iriari ĩĩ, mʉsã irasũ ãrĩ gaguinímakʉ̃? Yʉ ĩãmakʉ̃, neõ ĩgʉ̃rẽ ñerĩ iridea máa. Irasiriro ĩĩrẽ wẽjẽdoreri máa. Irasirigʉ ĩgʉ̃rẽ tãrãdore, wiugʉra, ãrãdiyupʉ. 23 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃, masaka, paía oparãde bʉro gaguinínemo: “Curusague pábiatú wẽjẽka ĩgʉ̃rẽ!” ãrĩñurã. Pilato, ĩgʉ̃sã irasũ ãrĩ gaguinímakʉ̃ neõ bokatĩũbiri: “Mʉsã gããmerõ irika!” ãrĩyupʉ. 24 Irasirigʉ, ĩgʉ̃sã ãrĩrõsũta Jesúre curusague pábiatú wẽjẽdoreyupʉ. 25 Pʉrʉ ĩgʉ̃sã sẽrẽrõsũta Barrabáre peresugue ããrĩgṹ̶rẽ, oparãrẽ béodʉadire, masakare wẽjẽdi gapʉre wiuyupʉ. Irasiri odo, Pilato: “Mʉsã gããmerõsũ irika Jesúre!” ãrĩyupʉ. 26 Jesúre curusague wẽjẽmurã ĩgʉ̃sã ãĩwãgãripoe sugʉ Simón wãĩkʉgʉ Cirene wãĩkʉri makãmʉ Jerusalén tʉrogue ããrãdi goedujariyupʉ. Irasirirã ĩgʉ̃rẽ bokatĩrĩ, ñeã, Jesús kõãdea curusare kõãtʉyadoreñurã. 27 Wárã masaka Jesúre waaburire ĩãrã ĩgʉ̃rẽ tʉyañurã. Ĩgʉ̃sã watopegue nome ĩgʉ̃rẽ ĩãrã, gaguiní bʉjawereri merã oretʉyañurã. 28 Ĩgʉ̃sã oremakʉ̃ pégʉ, Jesús ĩgʉ̃sãrẽ ĩãgãmeu, ãsũ ãrĩyupʉ: —Jerusalén marã nome yʉre orebirikõãka! Mʉsã basi, mʉsã pũrãya ããrĩburire oreka! 29 Pʉrʉgue masaka ñetariro tarirãkuma. Ãsũ ãrĩrãkuma: “Neõ pũrãkʉmerã, miũñamerã nome ããrĩmakʉ̃ õãtaribuyo”, ãrĩrãkuma. 30 Ũ̶tãyukure ãsũ ãrĩrãkuma: “Gʉare tãũ wẽjẽ, dedeukõãburo”, ãrĩrãkuma. 31 Masaka yʉre waja opabire ñerõ irimakʉ̃, waja oparã gapʉ ñetariro tarirãkuma, ãrĩyupʉ. 32 Jesúre ãĩwãgãrã, pẽrã ñerõ iririmasãdere ĩgʉ̃ merã wẽjẽsũmurãrẽ ãĩwãgãñurã. 33 Ĩgʉ̃sãrẽ ãĩwãgãrã, masakʉ dipuru boaweadea pero wãĩkʉrogue eja, Jesúre curusague pábiatú ãĩwãgũnúñurã. Ñerõ iririmasãdere curusarigue pábiatú ãĩwãgũnúñurã. Sugʉre ĩgʉ̃ diaye gapʉ, gajigʉre ĩgʉ̃ kúgapʉ pábiatú ãĩwãgũnúñurã. 34 Ĩgʉ̃sã Jesúre curusague pábiatú ãĩwãgũnúmakʉ̃, Jesús ãrĩyupʉ: —Aʉ, ĩgʉ̃sã ñerõ iririre kãtika! Ĩgʉ̃sã yʉre irasiririre pémasĩbema, ãrĩyupʉ. Surara ĩgʉ̃ surí sãñadeare: “Ubu ãrĩboka birarã: ‘¿Noãrẽ dujarokuri?’” ãrĩñurã irire ĩgʉ̃sã basi gãme dʉkawamurã. 35 Masaka irogue ããrĩrã́ ĩãníñurã. Oparãgueta Jesúre ãsũ ãrĩ bʉridañurã: —Gajirã gapʉre taumi. Irasirigʉ diayeta Cristo, Marĩpʉ beyedi ããrĩgṹ̶ ĩgʉ̃ basi tauburo, ãrĩñurã. 36 Surarade ĩgʉ̃rẽ bʉridañurã. Ĩgʉ̃ pʉro waa ejanʉgãrã, igui deko sʉ̃ĩrĩrẽ ĩgʉ̃rẽ iirídoreadiñurã. 37 Irire irirã, ĩgʉ̃rẽ ãsũ ãrĩñurã: —Mʉ diayeta judío masaka Opʉ ããrĩgṹ̶, mʉ basi tauka! ãrĩñurã. 38 “Ĩĩ ãsũ iridea waja boami”, ãrĩrã: “Ĩĩta judío masaka Opʉ ããrĩ́mi”, ãrĩ gojadea majĩrẽ curusague ĩgʉ̃ weka pábiatúñurã. Griego ya merã, latín ya merã, hebreo ya merã gojasũyuro. 39 Sugʉ ñerõ iridi, Jesús merã ĩgʉ̃sã pábiatú ãĩwãgũnúdi Jesúre ñerõ ãrĩ turiyupʉ: —Mʉ diayeta Cristo ããrĩgṹ̶, mʉ baside tau, gʉadere tauka! ãrĩyupʉ. 40 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pégʉ, gajigʉ gapʉ ĩgʉ̃rẽ ãsũ ãrĩyupʉ: —Irasũ ãrĩbirikõãka! ¿Marĩpʉre güiberi irasũ ãrĩgʉ̃? Marĩrẽ suro merã wajamoãma. 41 Marĩ gapʉre marĩ ñerĩ iridea waja diayeta wajamoãma. Ĩĩ gapʉ ñerĩrẽ neõ iribi ããrĩ́mi, ãrĩyupʉ. 42 Irasũ ãrĩ odo, Jesúre ãsũ ãrĩyupʉ: —Jesús, mʉyarã Opʉ ñajãgʉ̃, yʉdere gũñaka! ãrĩyupʉ. 43 —Diayeta mʉrẽ werea. Dapagãta yʉ merã paraíso wãĩkʉrogue ããrĩgʉkoa, ãrĩyupʉ Jesús ĩgʉ̃rẽ. 44 Pʉrʉ goeripoe ããrĩmakʉ̃, i nikũ ããrĩpererogue naĩtĩãkõãyuro. Ʉre hora gora naĩtĩãyuro. 45 Abede deyomarĩyupʉ irasũ waaripoere. Marĩpʉya wii poekama taribu makãpʉro kãmutari gasiro deko merã yeguesiajakõãyuro. 46 Irasirigʉ Jesús turaro merã ãsũ ãrĩ gaguiníyupʉ: —Aʉ, yaa yʉjʉpũrãrẽ mʉrẽ wiáa, ãrĩyupʉ. Irasũ ãrĩgʉ̃ta, kõmoakõãyupʉ. 47 Romano marã surara opʉ irasũ waamakʉ̃ ĩãgʉ̃, Marĩpʉre ʉsʉyari sĩyupʉ. Ãsũ ãrĩyupʉ: —Diayeta ĩĩ ñerõ iribi ããrãdañumi, ãrĩyupʉ. 48 Ããrĩpererã masaka iro Jesúre waaríre ĩãrã ejanerã ĩgʉ̃ boamakʉ̃ ĩãrã, bʉro bʉjawereri merã ĩgʉ̃sãya koretibirire páwãgã, ĩgʉ̃sãya wiirigue dujáakõãñurã. 49 Ããrĩpererã Jesús merãmarã, Galileague ĩgʉ̃rẽ tʉyanerã nomede yoarogue Jesúre irasũ waaríre ĩãníñurã. 50 Irogue sugʉ José wãĩkʉgʉ Judea nikũmʉ, Arimatea wãĩkʉri makãmʉ ããrĩyupʉ. Ĩgʉ̃ õãgʉ̃, diayemarẽ irigʉ, Marĩpʉ ĩgʉ̃yarãrẽ doreri ejaburire yúgʉ ããrĩyupʉ. Ĩgʉ̃ judío masaka oparã watopemʉ ããrĩkeregʉ, Jesúre ĩgʉ̃sã: “Wẽjẽka!” ãrĩmakʉ̃ pégʉ: “Jáʉ”, ãrĩbiridi ããrĩmí. 52 Irasirigʉ Pilato pʉrogue waa, Jesúya dʉpʉre yáabu sẽrẽyupʉ. 53 Sẽrẽ odo, Jesúya dʉpʉre curusague ããrĩrĩ́ dʉpʉre ãĩdiju, õãrĩ surí gasiro merã õmayupʉ. Õma odo, ʉ̃tãyegue mádea gobegue píyupʉ. Iri gobe neõ sugʉ boadire yáasũña marĩrĩ gobe ããrĩyuro. 54 José Jesúre yáarinʉ judío masaka siñajãrĩnʉma ããrĩburire ĩgʉ̃sã ãmuyurinʉ ããrĩyuro. I siñajãrĩnʉ ñajãburo mérõgã dʉyayuro. 55 Galileague Jesúre tʉyanerã nome masãgobegue José waamakʉ̃ ĩãrã, waañurã. Iri gobegue Jesúya dʉpʉre ĩgʉ̃ pímakʉ̃ ĩãñurã. 56 Ĩgʉ̃sã irasũ ĩãdero pʉrʉ, ĩgʉ̃sã ããrĩrĩ́ wiigue dujáakõãñurã. Dujaja, sʉ̃rõrĩrẽ ĩgʉ̃ya dʉpʉre pípeoburire ãmuñurã. Ãmu odo, siñajãrĩnʉ ããrĩmakʉ̃, Moisés dorederosũta siñajãñurã.

Lucas 24

1 Semana ããrĩpʉroririnʉ ããrĩmakʉ̃, boyodujimejãripoe ĩgʉ̃sã nome dupaturi Jesúya dʉpʉre yáadea masãgobegue waañurã. Ĩgʉ̃sã sʉ̃rõrĩ ãmuadeare ãĩãñurã. Gajirã nomede ĩgʉ̃sã merã wapikʉwãgãñurã. 2 Irogue ejarã, iri gobe biadea ʉ̃tã majĩrẽ gajirogue oyamakʉ̃ ĩãñurã. 3 Irire ĩãrã, diayeta ñajãkõãñurã. Irogue ñajãjarã, neõ marĩ Opʉ Jesúya dʉpʉre bokabiriñurã. 4 Irasirirã bʉro gʉka, naásũ irimasĩbiriñurã. “¿Naásũ waáayuri?” ãrĩ gũñaripoeta gũñaña marĩrõ pẽrã ʉ̃ma surí gosesiriri sãñarã ĩgʉ̃sã pʉro nímakʉ̃ ĩãñurã. 5 Ĩgʉ̃sãrẽ ĩãrã, bʉro güiri merã muúsiañurã. Ĩgʉ̃sã irasirimakʉ̃ ĩãrã, ʉ̃ma ĩgʉ̃sãrẽ ãrĩñurã: —¿Nasirimurã boanerãrẽ yáarogue okagʉre ãmarĩ? 6 Õõrẽ mámi. Masãsiami. Gũñaka, ĩgʉ̃ mʉsã merã Galileague ããrĩgṹ̶ mʉsãrẽ ãrĩdeare! 7 Ãsũ ãrĩmi: “Yʉ ããrĩpererã tĩ́gʉ̃ ããrĩgṹ̶ masaka ñerãguere wiasũgʉkoa. Ĩgʉ̃sã yʉre curusague pábiatú wẽjẽmakʉ̃, ʉrenʉ waaró merã Marĩpʉ yʉre masũgʉkumi”, ãrĩmi, ãrĩñurã. 8 Ĩgʉ̃sã irasũ ãrĩmakʉ̃ pérã, Jesús ãrĩdeare gũñabokañurã. 9 Irasirirã masãgobegue ããrãnerã goedujajarã, ããrĩpereri ĩgʉ̃sã ĩãdeare Jesús buerã pe mojõma pere su gubu suru pẽrẽbejarãrẽ wereñurã. Irasũ ããrĩmakʉ̃, gajirãrẽ Jesúre bʉremurã ããrĩpererãrẽ irire wereñurã. 10 Jesús buerãrẽ iri kerere wererã ejanerã nome ĩĩsãkʉ ããrĩñurã: María Magdalena, Juana, gajigo María Jacob pago, irasũ ããrĩmakʉ̃ gajirã nome ããrĩñurã. 11 Ĩgʉ̃sã ĩãdeare werekeremakʉ̃, Jesús buerã gapʉ bʉremubiriñurã. “Irasũ ãrĩkõãrã yáma ĩĩsã nome”, ãrĩ gũñañurã. 12 Pedro gapʉ masãgobegue ĩãgʉ̃ ũmawãgãyupʉ. Iri gobegue ĩãgʉ̃ ejagʉ, Jesúya dʉpʉre õmadea gasiro gajiro gapʉ túpeoadea gasiro ditare ĩãyupʉ. Irire ĩãgʉka: “¿Naásũ waáayuri?” ãrĩ gũña, ĩgʉ̃ ããrĩrĩ́ wiigue dujáakõãyupʉ. 13 Jesús masãdeanʉrẽta pẽrã ĩgʉ̃ buerire tʉyarã Emaús wãĩkʉri makã waarí maague waarã́ iriñurã. Emaúgue waaró, Jerusalén merã wiriwãgãmakʉ̃ pe mojõma pere su gubu suru pẽrẽbejari kilómetro yoaro ããrĩyuro. 14 Maa waarã́, ããrĩpereri Jesúre waadeare wereníñurã. 15 Irire wereníripoe Jesús ĩgʉ̃sã pʉro aari, ĩgʉ̃sã merã waayupʉ. 16 Ĩgʉ̃, ĩgʉ̃sã merã waamakʉ̃ ĩãkeremakʉ̃, gajino ĩgʉ̃sãrẽ ĩgʉ̃rẽ ĩãmasĩbirimakʉ̃ iriyuro. 17 Jesús ĩgʉ̃sãrẽ sẽrẽñayupʉ: —¿Ñeénorẽ werenírã yári, mʉsã maa waarã́? ãrĩyupʉ. Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pérã, bʉro bʉjawereri merã maa deko dujanʉgãñurã. 18 Cleofas wãĩkʉgʉ Jesúre ãsũ ãrĩ yʉjʉyupʉ: —Ããrĩpererã inʉrĩ Jerusalẽ́gue waadeare masĩma. ¿Mʉ sugʉta irogue ããrãdi irasũ waadeare masĩberi? ãrĩyupʉ. 19 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃, Jesús ĩgʉ̃sãrẽ: —¿Naásũ waáari? ãrĩyupʉ. Ĩgʉ̃rẽ ãrĩñurã: —Jesús Nazaretmʉrẽ ĩgʉ̃sã iriadeare werenírã iriabʉ. Ĩgʉ̃ Marĩpʉya kerere weregʉ ããrãdimi. Ããrĩpererã masaka ĩũrõ, Marĩpʉ ĩũrõguedere ĩgʉ̃ turari sĩrĩ merã irigʉ, ĩgʉ̃yare weregʉ ããrãdimi. 20 Paía oparã, gajirã marĩ oparã merã ĩgʉ̃rẽ wẽjẽdorerã, romano marã oparãrẽ wiáama. Ĩgʉ̃sã irasũ wiamakʉ̃, curusague pábiatú wẽjẽama. 21 “Ĩgʉ̃ marĩrẽ taubu, marĩ Israel bumarã Opʉ ããrĩbu, marĩ yúdi ããrĩ́mi”, ãrĩ gũñadibʉ gʉa ĩgʉ̃rẽ. Irasiriro dapagã merã ʉrenʉ waáa, ĩgʉ̃rẽ wẽjẽadero pʉrʉ. 22 Surãyeri gʉa merãmarã nome, ĩgʉ̃sã wereri merã gʉare gʉkamakʉ̃ iriama. Dapagã ñamigãgora ĩgʉ̃rẽ yáaderogue ejañurã. 23 Irogue eja, ĩgʉ̃ya dʉpʉre bokamerãta, gʉa pʉrogue goedujajama. “Irogue gʉare kẽrõ irirosũ waamakʉ̃, Marĩpʉre wereboerãrẽ ĩãbʉ”, ãrãma. Marĩpʉre wereboerã ĩgʉ̃sãrẽ: “Jesús okami”, ãrãdeadere wereama gʉare ĩgʉ̃sã nome. 24 Pʉrʉ gajirã gʉa merãmarã ĩgʉ̃rẽ yáaderogue eja, ĩgʉ̃sã nome ãrãderosũta ĩãñurã. Ĩgʉ̃sãde Jesúre ĩãbirañurã, ãrĩ wereñurã Cleofasã Jesúre. 25 Ĩgʉ̃sã irasũ ãrĩmakʉ̃ pégʉ, Jesús ĩgʉ̃sãrẽ ãrĩyupʉ: —Mʉsã pémasĩmerã ããrã. ¿Noópa yoaripoe Marĩpʉya kerere weredupiyunerã gojadeare õãrõ pémasĩrĩ merã bʉremubirikõãrĩ mʉsã? 26 Marĩpʉ iriudi Cristo ĩgʉ̃ ʉ̃mʉgasigue mʉrĩaburo dupiyuro, ĩgʉ̃yarã Opʉ ñajãburo dupiyuro ĩgʉ̃rẽ ñerõ tarigʉkumi, ãrĩ gojanerã ããrĩmá. ¿Ire masĩberi mʉsã? ãrĩyupʉ. 27 Jesús irasũ ãrĩ odo, Marĩpʉya kerere weredupiyunerã gojadea pũgue ããrĩpereri ĩgʉ̃sã ĩgʉ̃rẽ gojayudeare: “Ãsũ ãrĩdʉaro yáa”, ãrĩ wereyupʉ ĩgʉ̃sãrẽ. Moisés gojadeare werenʉgãyupʉ. Pʉrʉ ããrĩpererã Marĩpʉya kerere weredupiyunerã gojadeare wereyupʉ. 28 Pʉrʉ ĩgʉ̃sã waaró Emaúgue ejamakʉ̃, Jesús iri makãrẽ tariwãgãgʉ̃ irirosũ iriyupʉ. 29 Ĩgʉ̃ irasũ tariwãgãmakʉ̃ ĩãrã, ĩgʉ̃rẽ ãsũ ãrĩñurã: —Gʉa merã dujaka! Ñamikague ããrã. Naĩmejãrõgue yáa, ãrĩñurã. Irasirigʉ Jesús ĩgʉ̃sã merã waa, ĩgʉ̃sãya wiigue ñajãkõãyupʉ ĩgʉ̃sã merã dujagʉ. 30 Pʉrʉ ĩgʉ̃sã merã baa doanígʉ̃, pã́rẽ ãĩ, Marĩpʉre: “Mʉrẽ ʉsʉyari sĩa”, ãrĩ, pã́rẽ pea, ĩgʉ̃sãrẽ guereyupʉ. 31 Ĩgʉ̃ irasirimakʉ̃ ĩãrãgueta: “Jesúta ããrĩ́mi”, ãrĩ ĩãmasĩñurã. Ĩgʉ̃sã ĩãmasĩmakʉ̃ta, dederiakõãyupʉ ĩgʉ̃sãrẽ. 32 Ĩgʉ̃ irasũ dederiadero pʉrʉ, ĩgʉ̃sã basi ãsũ ãrĩ gãme wereníñurã: —Maague ĩgʉ̃ marĩrẽ: “Marĩpʉya werenírĩ gojadeare: ‘Ãsũ ãrĩdʉaro yáa’”, ãrĩ weremakʉ̃ pérã, bʉro ʉsʉyari merã: “Õãtaria”, ãrĩ péñabʉ, ãrĩñurã. 33 Irasirirã mata Jerusalẽ́gue gãme dujáakõãñurã. Irogue eja, Jesús buerã, pe mojõma pere su gubu suru pẽrẽbejarã nerẽanerãrẽ, gajirã ĩgʉ̃sã merãmarãdere bokajañurã. 34 Ĩgʉ̃sã ejamakʉ̃ ĩãrã, iro nerẽanerã ãsũ ãrĩñurã: —Diayeta marĩ Opʉ masãñumi. Simṍrẽ deyoayupʉ, ãrĩñurã. 35 Ĩgʉ̃sã irasũ ãrĩmakʉ̃ pérã, Emaúgue waanerãde ĩgʉ̃sãrẽ maague waadeare wereñurã. Jesús pã́rẽ pea, ĩgʉ̃sãrẽ ĩgʉ̃ sĩmakʉ̃, ĩgʉ̃rẽ ĩãmasĩadeare wereñurã iro nerẽanerãrẽ. 36 Ĩgʉ̃sã irire irasũ ãrĩ wereníripoe Jesús ĩgʉ̃sãrẽ deyoa, ãsũ ãrĩ õãdoreyupʉ: —¿Ããrĩ́rĩ mʉsã? Siñajãrĩ merã ããrĩrikʉka! ãrĩyupʉ. 37 Ĩgʉ̃ deyoamakʉ̃, ĩãgʉkakõãñurã. “Boadi yʉjʉpũrã deyoamakʉ̃ ĩãrã irikoa marĩ”, ãrĩ gũñañurã. Irasirirã bʉro güiñurã. 38 Ĩgʉ̃sã güimakʉ̃ ĩãgʉ̃, Jesús ĩgʉ̃sãrẽ ãrĩyupʉ: —¿Nasirirã ĩãgʉkari mʉsã? ¿Nasirirã yʉre ĩãrã: “Ĩgʉ̃ boadi dupaturi okabiribukumi”, ãrĩ gũñarĩ mʉsã? Irire gũñabirikõãka! 39 Ĩãka, yaa mojõrĩrẽ, yaa guburidere! Yʉta ããrã. Yʉre moãñaka! Irasirirã masĩrãkoa yʉ ããrĩrĩ́rẽ. Sugʉ boadi ĩgʉ̃ yʉjʉpũrã merã deyoagʉ dʉpʉ opabemi. Dií, gõãrĩ́ opabi ããrĩkumi. Yʉ gapʉ diíre, gõãrĩ́rẽ opáa, ãrĩyupʉ Jesús. 40 Irasũ ããrĩgṹ̶ta, ĩgʉ̃ya mojõrĩrẽ soeu, ĩgʉ̃ya guburidere ĩmuyupʉ ĩgʉ̃sãrẽ. 41 Ĩgʉ̃sã gapʉ mérõgã bʉremurĩ opakererã, bʉro ʉsʉyari merã: “¿Diayeta ĩgʉ̃ta ããrĩkuri?” ãrĩ gũñañurã. Ĩgʉ̃sã irasũ mérõgã bʉremurĩ opamakʉ̃, Jesús masĩkõãyupʉ. Irasirigʉ ĩgʉ̃sãrẽ sẽrẽñayupʉ: —¿Mʉsã baari opari õõrẽ? ãrĩyupʉ. 42 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pé, waaí mupũadea dʉkare sĩñurã. Mume dekodere ĩgʉ̃rẽ sĩñurã baaburo, ãrĩrã. 43 Irire sĩmakʉ̃, ĩgʉ̃sã ĩũrõ ãĩ baayupʉ. 44 Baa odo, Jesús ĩgʉ̃sãrẽ wereyupʉ doja: —Sõõ ããrĩdeapoe mʉsã merã ããrĩgṹ̶, yʉ mʉsãrẽ werederosũta dapagorare yʉre waabʉ. Moisés yaamarẽ gojaderosũta yʉre waabʉ. Marĩpʉya kerere weredupiyunerã gojaderosũta, Salmos wãĩkʉri pũrẽ gojanerãde ĩgʉ̃sã yʉre gojaderosũta waabʉ. Ããrĩpereri Marĩpʉ ĩgʉ̃sãrẽ irasũ gojadorederosũta yʉre waabʉ, ãrĩyupʉ Jesús. 45 Irasũ ãrĩ odo, Marĩpʉya werenírĩ gojadeare ĩgʉ̃sãrẽ pémasĩmakʉ̃ iriyupʉ. 46 Ãsũ ãrĩyupʉ: —Iripoegue Marĩpʉya kerere weredupiyunerã gojadea pũgue ãsũ gojasũdero ããrĩbú̶: “Cristo, Marĩpʉ iriudi boakõãgʉkumi. Ĩgʉ̃ boagʉ, ʉrenʉ waaró merã masãgʉkumi doja. 47 Ĩgʉ̃ masãdero pʉrʉ, ĩgʉ̃rẽ bʉremurã ĩgʉ̃ya wãĩ, ĩgʉ̃ turaro merã ããrĩpereri nikũ marãguere ĩgʉ̃ya kerere weregorenarãkuma. Jerusalén marãrẽ werepʉroriwãgãrãkuma. Ãsũ ãrĩ wererãkuma: ‘Mʉsã ñerĩ iririre bʉjawereka! Mʉsã gũñarĩrẽ gorawayuka! Irasirigʉ Marĩpʉ mʉsã ñerĩ irideare kãtigʉkumi’”, ãrĩrãkuma, ãrĩ gojasũdero ããrĩbú̶. 48 Mʉsã i ããrĩpereri yʉre waadeare ĩãnerã ããrã. Irasirirã irire gajirãrẽ wererãkoa. 49 Yʉpʉ iripoegue ãrĩderosũta yʉ mʉsãrẽ Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃rẽ iriugʉra, ĩgʉ̃ mʉsãguere ããrĩníkõãburo, ãrĩgʉ̃. Irasirirã õõ Jerusalẽ́ta dujaka dapa, ĩgʉ̃ mʉsãrẽ ʉ̃mʉgasima turarire sĩgʉ̃ aarimakʉ̃, ãrĩyupʉ Jesús. 50 Pʉrʉ Jesús ĩgʉ̃sãrẽ Betania wãĩkʉri makã tʉrogue ãĩayupʉ. Irogue eja, Jesús ĩgʉ̃ya mojõrĩ soemu: “Yʉpʉ mʉsãrẽ õãrõ iritamuburo”, ãrĩyupʉ. 51 Irasũ ãrĩgʉ̃ta ĩgʉ̃sãrẽ píkõã, ʉ̃mʉgasigue ãĩmʉrĩãkõãsũyupʉ. 52 Ĩgʉ̃sã, ĩgʉ̃ mʉrĩãmakʉ̃ ĩãrã: “Õãtarigʉ ããrĩ́mi”, ãrĩ bʉremuñurã. Pʉrʉ bʉro ʉsʉyari merã Jerusalẽ́gue goedujáakõãñurã. 53 Ũ̶mʉrikʉ Marĩpʉya wiigue ĩgʉ̃rẽ: “Õãtaria mʉ”, ãrĩ, ʉsʉyari sĩnañurã. Ãsũ ããrã. Irasũta ããrĩburo. Lucas

Juan 1

1 Neõgoragueta i ʉ̃mʉ ããrĩburi dupiyuro Jesucristo Marĩpʉya werenírĩrẽ weregʉ ããrĩsiadi ããrĩmí. Marĩpʉ merã ããrĩgṹ̶, Marĩpʉta ããrĩ́mi. 2 Neõgoragueta ĩgʉ̃ Marĩpʉ merã ããrĩsiadi ããrĩmí. 3 Irasirigʉ Marĩpʉ ĩgʉ̃ merã i ʉ̃mʉma ããrĩburi ããrĩpererire iridi ããrĩmí. Irasiriro i ʉ̃mʉma ããrĩpereri Marĩpʉ ĩgʉ̃ merã iridea ããrã. 4 Jesucristo, Marĩpʉ merã perebiri okarire sĩgʉ̃ ããrĩ́mi. I okari merã masakare sĩãgori sĩgʉ̃ ããrĩ́mi. Irasirigʉ ĩgʉ̃sãrẽ Marĩpʉre masĩmakʉ̃ yámi. 5 Marĩpʉre masĩmerã naĩtĩãrõgue ããrĩrã́ irirosũ ããrĩ́ma. Jesucristo sĩãgori sĩgʉ̃ ããrĩgṹ̶ ĩgʉ̃sãrẽ Marĩpʉre masĩmakʉ̃ yámi. Naĩtĩãrĩ sĩãgorire neõ yaumasĩbea. 6 Jesucristo i ʉ̃mʉgue aariburi dupiyuro Marĩpʉ Juan wãĩkʉgʉre iriudi ããrĩmí. 7 Juan, Jesús masakare sĩãgori sĩgʉ̃ ããrĩgṹ̶ ĩgʉ̃ i ʉ̃mʉgue aariburire weremi, ããrĩpererã irire pérã ĩgʉ̃rẽ bʉremuburo, ãrĩgʉ̃. 8 Juan masakare sĩãgori sĩgʉ̃ ããrĩgṹ̶ meta ããrĩmí. Ĩgʉ̃sãrẽ Jesucristo aariburi gapʉre weredupiyudi ããrĩmí. 9 Jesucristo diayeta ããrĩpererã masakare sĩãgori sĩgʉ̃ ããrĩgṹ̶ i ʉ̃mʉgue ããrĩrã́rẽ Marĩpʉre masĩmakʉ̃ irigʉ aaridi ããrĩmí. 10 Jesucristo i ʉ̃mʉguere ããrĩdi ããrĩmí. Marĩpʉ ĩgʉ̃ merã i ʉ̃mʉrẽ irikeremakʉ̃, i ʉ̃mʉ marã gapʉ ĩgʉ̃rẽ neõ masĩbirinerã ããrĩmá. 11 Ĩgʉ̃ya nikũgue aarikeremakʉ̃, ĩgʉ̃ya nikũ marã gapʉ ĩgʉ̃rẽ bokatĩrĩñeãbirinerã ããrĩmá. 12 Ĩgʉ̃rẽ bokatĩrĩñeã, bʉremurã gapʉre Marĩpʉ pũrã ããrĩmakʉ̃ yámi. 13 Ĩgʉ̃sã pagʉsãmarã ĩgʉ̃sãrẽ pũrãkʉrã, Marĩpʉ pũrã ããrĩmakʉ̃ iribema. Irasũ ããrĩmakʉ̃, ĩgʉ̃sã pagʉ ĩgʉ̃ gããmerõ iriri merã ĩgʉ̃sãrẽ Marĩpʉ pũrã ããrĩmakʉ̃ iribemi. Marĩpʉ gapʉ ĩgʉ̃sãrẽ ĩgʉ̃ pũrã ããrĩmakʉ̃ yámi. 14 Jesucristo, Marĩpʉya werenírĩrẽ weregʉ marĩ irirosũ dʉpʉkʉgʉ ããrĩnʉgãdero pʉrʉ, i ʉ̃mʉgue gʉa merã ããrĩgṹ̶, masakare bʉro maĩrĩ merã, diaye werenígʉ̃ ããrĩmí. Gʉa ĩgʉ̃ gosesiririre ĩãbʉ. Ĩgʉ̃ Marĩpʉ magʉ̃ sugʉ ããrĩgṹ̶, ĩgʉ̃ irirosũta turagʉ, õãgʉ̃ ããrĩ́mi. 15 Juan masakare wãĩyedi Jesucristore ĩãgʉ̃, gʉare ãsũ ãrĩ weremi: —Ĩĩ ããrĩ́mi yʉ mʉsãrẽ weredi. Mʉsãrẽ ãsũ ãrĩ werebʉ: “Ĩgʉ̃ yʉ pʉrʉ aarikeregʉ, yʉ deyoaburo dupiyuro ããrĩsiadi ããrĩmí. Irasirigʉ yʉ nemorõ ããrĩ́mi”. 16 Jesucristo marĩrẽ maĩtarigʉ ããrĩsĩã, marĩ ããrĩpererãrẽ õãrõ iritamuníkõãmi. 17 Marĩpʉ ĩgʉ̃ dorerire Moisés merã marĩrẽ pídi ããrĩmí. Jesucristo merã gapʉre Marĩpʉ ĩgʉ̃ marĩrẽ maĩrĩrẽ, ĩgʉ̃ werenírĩ diaye ããrĩrĩ́rẽ ĩmumi. 18 Neõ sugʉ masakʉ Marĩpʉre ĩãdi mámi. Jesucristo ĩgʉ̃ magʉ̃ sugʉ ããrĩgṹ̶ gapʉ ĩgʉ̃ Pagʉ merã ããrĩsĩã, marĩrẽ ĩgʉ̃rẽ masĩmakʉ̃ yámi. 19 Judío masaka oparã Jerusalén ããrĩrã́ paíare, Levíya bumarãdere Juan pʉrogue ĩgʉ̃rẽ: “¿Noã ããrĩ́rĩ mʉ?” ãrĩ sẽrẽñadorerã iriuñurã. 20 Ĩgʉ̃sã irasũ ãrĩ sẽrẽñarã ejamakʉ̃, Juan ĩgʉ̃sãrẽ pémasĩma õãrõ ãsũ ãrĩ yʉjʉmi: —Yʉ, Cristo Marĩpʉ masakare taudoregʉ iriudi ããrĩbea, ãrĩmi. 21 Irasirirã ĩgʉ̃rẽ dupaturi sẽrẽñama doja: —Iro merẽ, ¿niíno gapʉ ããrĩ́rĩ? ¿Iripoeguemʉ Marĩpʉya kerere weredupiyudi Elías ããrĩ́rĩ? ãrĩma. Juan ĩgʉ̃sãrẽ yʉjʉmi: —Ããrĩbea, ãrĩmi. Ĩgʉ̃ irasũ yʉjʉmakʉ̃ pérã, dupaturi ĩgʉ̃rẽ sẽrẽñama doja: —¿Mʉ, sõõ ããrĩdeapoe masaka Marĩpʉya kerere weredupiyugʉ aaribu ããrãyupʉ, ĩgʉ̃sã ãrĩdi ããrĩ́rĩ? ãrĩma. Juan yʉjʉmi: —Ããrĩbea. 22 Irasirirã ĩgʉ̃rẽ ãsũ ãrĩma: —¿Niíno gapʉ ããrĩ́rĩ? Gʉare iriuanerã ĩgʉ̃sã pʉrogue mʉ yʉjʉrire gʉa ãĩãmakʉ̃ gããmema. Irasirigʉ wereka gʉare! Mʉ basi, ¿naásũ ãrĩ gũñarĩ? ãrĩma. 23 Irasirigʉ Juan iripoeguemʉ Isaías Marĩpʉya kerere weredupiyudi gojadea merã ĩgʉ̃sãrẽ ãsũ ãrĩ yʉjʉmi: —Masaka marĩrõgue sugʉ bʉro bʉsʉro merã were gaguinígorenagʉ̃ ãsũ ãrĩ werea: “Marĩ Opʉ aariburi dupiyuro ĩgʉ̃ aariburi maarẽ́ diayema maa õãrĩ maa ãmurã́ irirosũ diayemarẽ irika!” ãrĩ werea, ãrĩmi Juan. 24 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩ yʉjʉmakʉ̃ pérã, fariseo bumarã iriuanerã ĩgʉ̃rẽ sẽrẽñama doja: —Mʉ, Cristo Marĩpʉ iriudi, o Elías, o sõõ ããrĩdeapoe Marĩpʉya kerere weredupiyudi ããrã, ãrĩbi, ¿nasirigʉ masakare wãĩyeri? 26 Juan ĩgʉ̃sãrẽ ãrĩmi: —Yʉ masakare deko merã wãĩyea. Sugʉ mʉsã watopeguere mʉsã masĩbi ããrĩ́mi. 27 Ĩgʉ̃, yʉ pʉrʉ aarikeregʉ, yʉ nemorõ ããrĩ́mi. Yʉ ubu ããrĩgṹ̶, ĩgʉ̃rẽ neõ sʉropebirikoa, ãrĩmi. 28 Juan ĩgʉ̃ masakare wãĩyenarõgue Betania wãĩkʉro, dia Jordán wãĩkʉdiya abe mʉrĩriro gapʉ i ããrĩpererire ĩgʉ̃sãrẽ weremi. 29 Gajinʉ gapʉ Juan, Jesús ĩgʉ̃ pʉro aarimakʉ̃ ĩãgʉ̃, gʉare ãsũ ãrĩmi: —Ĩãka! Ĩĩ Marĩpʉ iriudi, oveja majĩgʉ̃ irirosũ ããrĩ́mi. Ĩgʉ̃ boari merã i ʉ̃mʉ marãrẽ ĩgʉ̃sã ñerõ iridea wajare peremakʉ̃ irigʉkumi. 30 Ĩĩta ããrĩ́mi yʉ mʉsãrẽ iro dupiyuro ãsũ ããrĩ́mi, ãrĩ weredi. “Ĩgʉ̃ yʉ pʉrʉ aarikeregʉ, yʉ deyoaburo dupiyuro ããrĩsiadi ããrĩmí. Irasirigʉ yʉ nemorõ ããrĩ́mi”, ãrĩ werebʉ. 31 Yʉde ĩgʉ̃rẽ: “Marĩpʉ iriudi ããrĩ́mi”, ãrĩmasĩbiribʉ. Ĩgʉ̃rẽ masĩbirikeregʉ, Israel bumarã masakare deko merã wãĩyegʉ aarigú̶ iribʉ, ĩgʉ̃sã ĩgʉ̃rẽ masĩburo, ãrĩgʉ̃, ãrĩmi. 32 Irasũ ãrĩ odo, Juan ãsũ ãrĩ werenemomi doja: —Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ ʉ̃mʉgasigue merã buja irirosũ deyogʉ dijari, Cristo weka ejamakʉ̃ ĩãbʉ. 33 Marĩpʉ yʉre masakare deko merã wãĩyedoredi dupiyurogue ãsũ ãrĩmi: “Mʉ Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ dijari, sugʉ masakʉ weka ejamakʉ̃ ĩãgʉkoa. Ĩgʉ̃ta masakare Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ merã wãĩyegʉkumi, ĩgʉ̃ ĩgʉ̃sã merã ããrĩníkõãburo, ãrĩgʉ̃”, ãrĩmi Marĩpʉ yʉre. 34 Irasũ waamakʉ̃ ĩãgʉ̃: “Ĩgʉ̃ta Marĩpʉ magʉ̃ ããrĩ́mi”, ãrĩ masĩbʉ. Irasirigʉ mʉsãrẽ irire werea, ãrĩmi Juan. 35 Gajinʉ gapʉ irogueta Juan dupaturi ããrĩmí doja. Gʉa pẽrã ĩgʉ̃ buerã ĩgʉ̃ merã ããrĩbú̶. 36 Jesús gʉa pʉro tariamakʉ̃ ĩãgʉ̃, Juan ãsũ ãrĩmi: —Ĩãka! Ĩĩ oveja majĩgʉ̃ irirosũ Marĩpʉ iriudi ããrĩ́mi. 37 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pérã, gʉa pẽrã Juan buerã Jesúre tʉyabʉ. 38 Irasirigʉ, gʉa ĩgʉ̃rẽ tʉyamakʉ̃ gãmenʉgã ĩã: —¿Ñeénorẽ gããmerĩ? ãrĩmi. Gʉa ĩgʉ̃rẽ ãrĩbʉ: —¿Buegʉ, noógue ããrãrĩ mʉ? 39 Ĩgʉ̃ gʉare ãrĩmi: —Ĩãrã aarika! Irasirirã gʉa ĩgʉ̃ merã waa, ĩgʉ̃ kãrĩrõgue ñamika cuatro hora ããrĩmakʉ̃ ejabʉ. Irogue eja, iri ñamirẽ ĩgʉ̃ merã ããrĩbú̶. 40 Gʉa pẽrã: yʉ, Andrés merã Juan weredeare pénerã ããrĩsĩã, Jesúre tʉyabʉ. Andrés, Simón Pedro pagʉmʉ ããrĩmí. 41 Gajinʉ gapʉ, Andrés ĩgʉ̃ tĩ́gʉ̃ Simón Pedrore ãmapurumugʉ̃ waami. Ĩgʉ̃ pʉrogue eja, ĩgʉ̃rẽ ãrĩyupʉ: —Marĩpʉ iriudi Mesíare bokajabʉ, ãrĩyupʉ. “Mesías”, ãrĩrõ: “Cristo”, ãrĩdʉaro yáa. 42 Irasirigʉ Andrés Simṍrẽ Jesús pʉrogue ãĩjami. Jesús ĩgʉ̃rẽ ĩãgʉ̃, ãsũ ãrĩmi: —Mʉ, Simón wãĩkʉgʉ Jonás magʉ̃ ããrã. Pʉrʉ mʉ “Cefas” wãĩkʉgʉkoa, ãrĩmi. “Cefas”, ãrĩrõ: “Pedro”, ãrĩdʉaro yáa. 43 Gajinʉ gapʉ Jesús: “Galilea nikũgue waagʉra”, ãrĩ, Felipere bokaja: —Náka, yʉ merã! ãrĩmi. 44 Felipe Betsaida wãĩkʉri makãmʉ ããrĩmí. Pedro, Andrésãde iri makã marãta ããrĩmá. 45 Jesús ĩgʉ̃rẽ: “Náka!” ãrĩmakʉ̃ pégʉ, Felipe Natanaere siiugʉ waami. Ĩgʉ̃ pʉrogue eja, ĩgʉ̃rẽ ãrĩyupʉ: —Moisés ĩgʉ̃ya doreri gojadea pũgue ĩgʉ̃ gojadire bokajabʉ. Marĩpʉya kerere weredupiyunerãde ĩgʉ̃rẽta gojanerã ããrĩmá. Ĩgʉ̃sã gojadi Jesús Nazaretmʉ, José magʉ̃ ããrãmi, ãrĩyupʉ Felipe. 46 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pégʉ, Natanael gapʉ ĩgʉ̃rẽ ãrĩyupʉ: —Neõ sugʉ Nazaretmʉ õãrõ irigʉ mámi, ãrĩyupʉ. Felipe gapʉ ĩgʉ̃rẽ ãrĩyupʉ: —Náka, ĩmusi. 47 Jesús, Natanael ĩgʉ̃ pʉro ejarimakʉ̃ ĩãgʉ̃, ãsũ ãrĩmi: —Ĩĩ õãgʉ̃, diayeta Israel bumʉgora, ãrĩkatori marĩgʉ̃ ããrĩ́mi. 48 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pégʉ, Natanael ĩgʉ̃rẽ sẽrẽñami: —¿Naásũpero merã yʉre masĩrĩ mʉ? Jesús ãrĩmi: —Felipe, mʉrẽ siiuburi dupiyuro higueragʉ doka mʉ ããrĩmakʉ̃ ĩãbʉ, ãrĩmi. 49 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pégʉ, Natanael ĩgʉ̃rẽ ãrĩmi: —Buegʉ, mʉ Marĩpʉ magʉ̃, Israel bumarã Opʉ ããrã, ãrĩmi. 50 Jesús ĩgʉ̃rẽ ãrĩmi: —Yʉ mʉrẽ: “Higueragʉ doka mʉ ããrĩmakʉ̃ ĩãbʉ”, ãrĩrĩ ditare pésĩã, yʉre bʉremua. Pʉrʉguere i nemorõ Marĩpʉ turari merã yʉ iri ĩmurĩrẽ ĩãgʉkoa, ãrĩmi. 51 Ãsũ ãrĩnemomi doja: —Diayeta mʉsãrẽ werea. Pʉrʉguere ʉ̃mʉgasi tũpãmakʉ̃ ĩãrãkoa. Irasũ tũpãmakʉ̃, Marĩpʉre wereboerã yʉ ããrĩpererã tĩ́gʉ̃ pʉrore mʉrĩãna, dijarina irimakʉ̃ ĩãrãkoa, ãrĩmi Jesús.

Juan 2

1 Jesús Felipere, Natanaere siiudero pʉrʉ, ʉrenʉ waaró merã, Galilea nikũguere Caná wãĩkʉri makãrẽ sugʉ mojõsʉadiya bosenʉ ããrĩbú̶. Jesús pagode iri bosenʉrẽ ĩãgõ waamo. 2 Gʉa Jesús buerãdere, ĩgʉ̃ merã iri bosenʉrẽ ĩãdorerã siiuma. 3 Pʉrʉ iri bosenʉma igui deko peremakʉ̃ ĩãgõ, Jesús pago ĩgʉ̃rẽ ãrĩmo: —Igui deko pereakõãbʉ ĩgʉ̃sãrẽ. 4 Igo irasũ ãrĩmakʉ̃ pégʉ, Jesús ãrĩmi: —¿Nasirigo irire yʉre wereri mʉ? Masaka yʉre masĩburo dʉyakõãa dapa, ãrĩmi. 5 Igo gapʉ, ĩgʉ̃ irasũ ãrĩkeremakʉ̃, tĩãboerãrẽ ãrĩmo: —Yʉ magʉ̃ mʉsãrẽ dorerosũta irika! 6 Iri wiiguere su mojõma pere gaji mojõ suru pẽrẽbejari sorori ʉ̃tãyeri merã iridea sorori ããrĩbú̶. Judío masaka Marĩpʉ dorederosũ irirã ĩgʉ̃sã gʉrari koeburi deko duripíri sorori ããrĩbú̶. Sororikʉ wáro deko cincuenta o setenta litros ejari sorori ããrĩbú̶. 7 Jesús tĩãboerãrẽ ãrĩmi: —I sororire deko piusã ʉtʉudobopeokõãka! ãrĩmi. Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pérã, iri sororire piusã, ʉtʉudobopeokõãma. 8 Ĩgʉ̃sã odomakʉ̃, Jesús ãrĩmi: —Mérõ ãĩsĩã, bosenʉ siiu irigʉre tĩãrã waaka! ãrĩmi. “Jáʉ” ãrĩ, ãĩãma. 9 Iri bosenʉ siiu irigʉ Jesús dekoreta igui deko iriadeare masĩbirimi. Tĩãboerã dita irire masĩma. Irasirigʉ iri bosenʉ siiu irigʉ irire iiríñagʉ̃, mojõsʉadire siiu, ãsũ ãrĩmi: 10 —Gajirã igui deko õãrĩrẽ tĩãdorepʉrorikuma. Pʉrʉ ĩgʉ̃sã siiuanerã wáro iiríadero pʉrʉ, igui deko ubu ããrĩrĩ́rẽ tĩãdorekuma pama. Mʉ gapʉ igui deko õãrĩrẽ duripíayo gʉare tĩãtũnubu, ãrĩmi. 11 Jesús Galilea nikũma makã Caná wãĩkʉri makãgue irire irigʉ, Marĩpʉ turaro merã iri ĩmupʉrorimi. Ĩgʉ̃ irasirimakʉ̃ ĩãrã, gʉa ĩgʉ̃ buerã: “Diayeta Marĩpʉ iriudi ããrĩ́mi”, ãrĩ bʉremubʉ. 12 Pʉrʉ Jesús Capernaum wãĩkʉri makãgue waakõãmi. Ĩgʉ̃ pago, ĩgʉ̃ pagʉpũrã, gʉa ĩgʉ̃ buerãde ĩgʉ̃ merãta waabʉ. Iri makãgue eja, yoaweyaripoe ããrĩbú̶. 13 Pascua bosenʉ mérõ dʉyaripoe Jesús Jerusalén wãĩkʉri makãgue waami. 14 Irogue ejagʉ, Marĩpʉya wiigue ñajãa, wekʉa, oveja, buja duarimasãrẽ bokajami. Irasũ ããrĩmakʉ̃, niyeru gorawayurimasã ĩgʉ̃sãya kũmarĩ pʉro doarãrẽ bokajami. 15 Ĩgʉ̃sã irasirimakʉ̃ ĩãgʉ̃, pũgubu merã tãrãridari iri, ĩgʉ̃sãrẽ, ĩgʉ̃sãyarã ovejare, wekʉare makãgue tãrãnʉrʉ̃wiumi. Niyeru gorawayurimasãrẽ ĩgʉ̃sãya niyeru kũmarĩrẽ túmeépísirimi. 16 Irasiri odo, buja duarimasãrẽ ãsũ ãrĩmi: —Ĩĩsãrẽ ãĩwiriaka! Yʉpʉya wiire doebiri duari wii iribirikõãka! ãrĩmi Jesús. 17 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pérã, gʉa ĩgʉ̃ buerã Marĩpʉya werenírĩ gojadea pũgue ãsũ ãrĩ gojadeare gũñabokabʉ: Yʉ Opʉ, mʉya wiire bʉro maĩa. Ĩgʉ̃sã iri wiire ñerõ irimakʉ̃ ĩãgʉ̃, bʉro bʉjawereri merã ããrã, ãrĩ gojasũdero ããrĩbú̶. 18 Judío masaka oparã Jesús irasirimakʉ̃ ĩãrã, ĩgʉ̃rẽ sẽrẽñama: —¿Nasirigʉ ĩgʉ̃sãrẽ béowiuari? Marĩpʉ irire mʉrẽ iridoremakʉ̃, ĩgʉ̃ turari merã iri ĩmuka, gʉa masĩma õãrõ! ãrĩma. 19 Jesús ĩgʉ̃sãrẽ ãrĩmi: —I wiire mʉsã béomakʉ̃, ʉrenʉ merãta yʉ dupaturi odonúgʉkoa doja, ãrĩmi. 20 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pérã, ãrĩma: —I wiire irirã, cuarenta y seis bojorigora irima. ¿Nasiribu mʉ gapʉ ʉrenʉ merãta odobukuri? 21 Jesús iri wiire weregʉ, ĩgʉ̃ya dʉpʉ gapʉre weregʉ irimi. 22 Jesús boa, masãdero pʉrʉ, gʉa ĩgʉ̃ buerã ĩgʉ̃ irasũ ãrĩdeare gũña, pémasĩbʉ. Irasirirã Marĩpʉya werenírĩ gojadea pũgue ĩgʉ̃rẽ gojadeare, ĩgʉ̃ weredeadere: “I diayeta ããrĩyo”, ãrĩ bʉremubʉ. 23 Pascua bosenʉ ããrĩmakʉ̃, Jesús Jerusalẽ́gue ããrĩmí. Masaka ĩgʉ̃ Marĩpʉ turari merã iri ĩmumakʉ̃ ĩãrã, wárã: “Marĩpʉ iriudi ããrĩ́mi”, ãrĩ bʉremuma. 24 Ĩgʉ̃sã irasũ bʉremukeremakʉ̃, Jesús gapʉ ããrĩpererã ĩgʉ̃sã gũñarĩrẽ ĩãmasĩkõãmi. Irasirigʉ ĩgʉ̃sãrẽ: “Yʉre gũñaturari merã bʉremuníkõãrãkuma”, ãrĩ ĩãbirimi. 25 Masaka gũñarĩrẽ õãrõ ĩãmasĩgʉ̃ ããrĩsĩã: “¿Naásũ gũñarĩ ĩgʉ̃sã?” ãrĩ sẽrẽñabirikeregʉ, ĩãmasĩmi.

Juan 3

1 Sugʉ judío masaka oparã merã fariseo bumʉ Nicodemo wãĩkʉgʉ ããrĩmí. 2 Su ñami Jesúre ĩãgʉ̃ ejayupʉ. Ĩgʉ̃ pʉrogue eja, ĩgʉ̃rẽ ãrĩyupʉ: —Buegʉ, Marĩpʉ mʉ merã ããrĩ́mi. Irasirigʉ ĩgʉ̃ turari merã mʉ iri ĩmumasĩa. Mʉ iri ĩmurĩrẽ ĩãrã, gʉa masĩa. Marĩpʉ mʉrẽ iriudi ããrĩmí gʉare buedoregʉ, ãrĩyupʉ. 3 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pégʉ, Jesús ĩgʉ̃rẽ ãrĩyupʉ: —Diayeta mʉrẽ werea. Sugʉ masakʉ dupaturi deyoagʉ irirosũ ããrĩgṹ̶ dita Marĩpʉ ĩgʉ̃yarãrẽ dorerogue waamasĩmi, ãrĩyupʉ. 4 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pégʉ, Nicodemo Jesúre sẽrẽñayupʉ: —¿Nasiri irasũ waabukuri? Sugʉ masakʉ bʉgʉrogue dupaturi deyoabu, ĩgʉ̃ pagoya patoreguere ñajãmasĩbirikumi, ãrĩyupʉ. 5 Jesús ĩgʉ̃rẽ yʉjʉyupʉ: —Diayeta mʉrẽ werea. Sugʉ masakʉ deko merã, Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ merã deyoagʉ dita Marĩpʉ ĩgʉ̃yarãrẽ dorerogue waamasĩmi. 6 Masaka pũrãkʉmakʉ̃, ĩgʉ̃sã pũrã masakata ããrĩ́ma. Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ ĩgʉ̃ merã deyoarã gapʉre Marĩpʉ pũrã ããrĩmakʉ̃ yámi. 7 Irasirigʉ mʉ: “Ããrĩpererã dupaturi deyoarã irirosũ ããrĩrṍ gããmea”, ãrĩrĩrẽ pégʉ, pégʉkabirikõãka! 8 Mirũ noó gããmerõ wẽjãpuwãgãa. Iri bʉsʉrire péa. Irire pékererã, sõõ merã aara, iro waaró yáa, ãrĩ masĩña máa. Irasũta ããrã, Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ ĩgʉ̃ merã deyoarãrẽ Marĩpʉ pũrã ããrĩmakʉ̃ iriri ãsũ waaró yáa, ãrĩ masĩña máa, ãrĩyupʉ Jesús. 9 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pégʉ, Nicodemo ãsũ ãrĩ sẽrẽñayupʉ Jesúre doja: —¿Nasiriro irasũ ããrĩbukuri? ãrĩyupʉ. 10 Jesús ĩgʉ̃rẽ yʉjʉyupʉ: —¿Mʉ Israel bumarãrẽ Marĩpʉyare buegʉ ããrĩkeregʉ, ire masĩberi? 11 Diayeta mʉrẽ werea. Gʉa masĩrĩrẽ, gʉa ĩãdeare mʉsãrẽ werea. Mʉsã gapʉ irire bʉremubea. 12 Yʉ i ʉ̃mʉma ubu ããrĩrĩ́rẽ weremakʉ̃ mañurẽ bʉremubea. ¿Nasirimurã ʉ̃mʉgasimarẽ yʉ wereri gapʉre bʉremubukuri? 13 ’Neõ sugʉ masakʉ ʉ̃mʉgasiguere mʉrĩa, pʉrʉ dijaridi mámi. Yʉ sugʉta ããrĩpererã tĩ́gʉ̃ ʉ̃mʉgasigue ããrĩdi õõ i ʉ̃mʉgue dijaribʉ. 14 ’Iripoegue masaka marĩrõgue Moisés kõme merã ãña keori irideare yukʉgue ãĩsiu, ãĩwãgũnúdi ããrĩmí. I ãña keorire yukʉgue ãĩsiu, ãĩwãgũnúderosũ masaka yʉre ããrĩpererã tĩ́gʉ̃rẽ curusague pábiatú, ãĩwãgũnúrãkuma. 15 Irasirirã ããrĩpererã yʉre bʉremurãno perebiri peamegue waabirikuma. Ũ̶mʉgasigue perebiri okari gapʉre oparãkuma. 16 ’Marĩpʉ i ʉ̃mʉ marãrẽ bʉro maĩsĩã, ĩgʉ̃ magʉ̃ sugʉ ããrĩgṹ̶rẽ iriudi ããrĩmí. Ĩgʉ̃rẽ bʉremurãno perebiri peamegue waabirikuma. Ũ̶mʉgasigue Marĩpʉ merã perebiri okari gapʉre oparãkuma. 17 Marĩpʉ ĩgʉ̃ magʉ̃rẽ masakare peamegue waabonerãrẽ taudoregʉ i ʉ̃mʉguere ĩgʉ̃rẽ iriudi ããrĩmí. Masakare wajamoãdoregʉ meta i ʉ̃mʉguere ĩgʉ̃rẽ iriudi ããrĩmí. 18 ’Marĩpʉ ĩgʉ̃ magʉ̃rẽ bʉremurãrẽ neõ wajamoãbirikumi. Ĩgʉ̃rẽ bʉremumerã gapʉre: “Wajamoãgʉra”, ãrĩ weresiami. Ĩgʉ̃ magʉ̃rẽ sugʉta ããrĩgṹ̶rẽ bʉremubiridea waja ĩgʉ̃sãrẽ wajamoãgʉkumi. 19 Marĩpʉ magʉ̃ i ʉ̃mʉguere aarimí, masakare Marĩpʉre masĩmakʉ̃ iribu. Irasirigʉ ĩgʉ̃sãrẽ sĩãgori sĩgʉ̃ ããrĩ́mi. Ĩgʉ̃rẽ bʉremumerã gapʉ ĩgʉ̃rẽ gããmebema. Ĩgʉ̃sã ñerĩ iriri gapʉre bʉro gããmema. Irasirirã boyorogue ããrĩmerã, naĩtĩãrõgue ããrĩdʉarã irirosũ ããrĩ́ma. Irasirigʉ Marĩpʉ ĩgʉ̃sãrẽ wajamoãgʉkumi. 20 Ããrĩpererã ñerõ irirã Marĩpʉ magʉ̃rẽ gããmebema. Boyorogue ããrĩdʉamerã irirosũ ããrĩ́ma, gajirã ĩgʉ̃sã ñerõ iririre masĩbirikõãburo, ãrĩrã. 21 Marĩpʉyare keoro irirã gapʉ ĩgʉ̃ magʉ̃rẽ gããmema. Boyorogue ããrĩdʉarã irirosũ ããrĩ́ma, gajirã ĩgʉ̃sã õãrĩrẽ irimakʉ̃ ĩãrã: “Marĩpʉ ĩgʉ̃sãrẽ iritamumi”, ãrĩ masĩburo, ãrĩrã, ãrĩ wereyupʉ Jesús. 22 Pʉrʉ Jesús gʉare ĩgʉ̃ buerãrẽ Judea nikũgue siiuwãgãmi. Irogue eja, iro marã merã yoaweyaripoe ããrĩ, ĩgʉ̃sãrẽ wãĩyerã iribʉ. 23 Juãde masakare Enón wãĩkʉri makãgue wãĩyeyupʉ. Enón, Salim wãĩkʉri makã pʉro ããrĩbú̶. Irogue dia wádiya ããrĩbú̶. Irasirirã masaka ĩgʉ̃ pʉrogue wãĩyedorerã waanañurã. 24 Gajirã ĩgʉ̃rẽ peresu iriburi dupiyuro ããrĩyuro. 25 Iripoere surãyeri Juan buerã sugʉ judío masakʉ merã ĩgʉ̃sã koerikʉri merã guaseopʉroriñurã. 26 Pʉrʉ Juan pʉrogue waa, ĩgʉ̃rẽ ãsũ ãrĩ wereñurã: —Buegʉ, dia Jordán wãĩkʉdiya gaji koepʉgue mʉ merã ããrĩdi, gʉare mʉ weredi, dapagorare masakare wãĩyegʉ iriami. Ããrĩpererã ĩgʉ̃ pʉrogue waarã́ iriama, ãrĩñurã. 27 Ĩgʉ̃sã irasũ ãrĩmakʉ̃ pégʉ, Juan ãrĩyupʉ: —Sugʉ masakʉ Marĩpʉ turari merã õãrĩrẽ iriri, Marĩpʉ ĩgʉ̃rẽ pídea ããrã. 28 Mʉsã yʉ weredeare pébʉ. “Marĩpʉ iriudi Cristo ããrĩbea yʉ”, ãrĩbʉ. Yʉ Cristo ããrĩbirikeremakʉ̃, Marĩpʉ gapʉ Cristo aariburi dupiyuro yʉre ĩgʉ̃yare weredupiyudoregʉ iriumi. 29 Ãsũ ããrã. Sugʉ mojõsʉamakʉ̃, nomeõ ĩgʉ̃ merã ããrĩgṍ waakumo. Ĩgʉ̃ merãmʉ, mojõsʉamakʉ̃ ĩãgʉ̃, ĩgʉ̃ werenímakʉ̃ pégʉ, bʉro ʉsʉyakumi. Irasirigʉ mojõsʉadi merãmʉ ʉsʉyaderosũta masaka Cristo merã waamakʉ̃ ĩãgʉ̃, yʉde ʉsʉyari opataria. 30 Masaka Cristore tʉyaro gããmea. Yʉ gapʉre tʉyaduúkõãrõ gããmea, ãrĩyupʉ Juan. 31 Irasũ ãrĩ odo, Juan ãsũ ãrĩnemoyupʉ doja: —Ũ̶mʉgasigue merã dijaridi ããrĩpererã nemorõ masĩgʉ̃ ããrĩ́mi. Sugʉ masakʉ i ʉ̃mʉmʉ, i ʉ̃mʉmarẽ wereníkumi. Ũ̶mʉgasigue merã dijaridi gapʉ ããrĩpererã nemorõ masĩgʉ̃ ããrĩ́mi. 32 Ĩgʉ̃ ĩãdeare, ĩgʉ̃ pédeare weremi. Ĩgʉ̃ irire werekeremakʉ̃, neõ sugʉ ĩgʉ̃ wererire bʉremubemi. 33 Ĩgʉ̃ wererire bʉremurã gapʉ: “Marĩpʉ diaye ããrĩrĩ́marẽ ãrĩkatori marĩrõ ãrĩgʉ̃ ããrĩ́mi”, ãrĩ ĩmuma. 34 Marĩpʉ Cristore ĩgʉ̃ iriudire Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃rẽ opatarimakʉ̃ iridi ããrĩmí. Irasirigʉ Cristo Marĩpʉya werenírĩrẽ weremi. 35 Marĩpʉ ĩgʉ̃ magʉ̃ Cristore bʉro maĩmi. Irasirigʉ ĩgʉ̃rẽ ããrĩpereri, ããrĩpererãrẽ doregʉ ããrĩmakʉ̃ iridi ããrĩmí. 36 Marĩpʉ magʉ̃rẽ bʉremurã ʉ̃mʉgasigue ĩgʉ̃ merã perebiri okarire opama. Ĩgʉ̃ magʉ̃rẽ bʉremudʉamerã gapʉ iri okarire neõ opabirikuma. Marĩpʉ ĩgʉ̃sãrẽ bʉro wajamoãgʉkumi, ãrĩyupʉ Juan.

Juan 4

1 Jesús buerã, Juan buerã nemorõ wárã ããrĩrĩ́ kerere, Jesús, Juan nemorõ masakare wãĩyeri kerere, fariseo bumarã péñurã. 2 Ĩgʉ̃sã iri kerere pékeremakʉ̃, Jesús gapʉ ĩgʉ̃ basi masakare wãĩyebirimi. Gʉa ĩgʉ̃ buerã gapʉ ĩgʉ̃sãrẽ wãĩyebʉ. 3 Fariseo bumarã iri kerere péadeare masĩgʉ̃, Jesús Judea nikũgue ããrãdi, Galilea nikũ gapʉ gʉare siiu, goedujáami. 4 Galileague goedujáagʉ, Samaria nikũgue tariwãgãmi. 5 Iro tariwãgãgʉ̃, iri nikũma makã Sicar wãĩkʉri makãgue ejami. Iri makã, Jacob iripoeguemʉ ĩgʉ̃ magʉ̃ Josére sĩdea nikũ pʉro ããrĩbú̶. 6 Iroguere deko gobe Jacob iridea gobe ããrĩbú̶. Jesús yoaro aaradi, garibore, iri gobe pʉro siñajã eja doami. Goeripoe ejaburi dupiyuro ããrĩbú̶. 7 Ĩgʉ̃ irogue doaripoeta gʉa ĩgʉ̃ buerã makãgue baari wajarirã waabʉ. Gʉa waadero pʉrʉ, iri gobeguere sugo nomeõ Samariamo deko wágo ejayupo. Igo irogue ejamakʉ̃ ĩãgʉ̃, Jesús igore ãrĩyupʉ: —Yʉre deko tĩãka! 9 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pégo, ĩgʉ̃rẽ ãrĩyupo: —¿Nasirigʉ mʉ judío masakʉ ããrĩkeregʉ, yʉre Samariamorẽ: “Deko tĩãka!” ãrĩ sẽrẽrĩ? ãrĩyupo. Iripoere judío masaka Samaria marã merã neõ gãmesʉribirima. Irasirigo irasũ ãrĩyupo ĩgʉ̃rẽ. 10 Igo irasũ ãrĩmakʉ̃, Jesús ãrĩyupʉ: —Mʉ Marĩpʉ masakare sĩrĩrẽ masĩgõ, yʉdere masĩgõ, yʉre: “Okari sĩrĩ dekore sĩka”! ãrĩ sẽrẽboakuyo. Mʉ sẽrẽmakʉ̃, yʉ iri dekore sĩboakuyo, ãrĩyupʉ. 11 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃, ĩgʉ̃rẽ ãrĩyupo doja: —Mʉ deko ãĩburi sorore opabea, i gobe ʉ̃kʉ̃ãgoráa. ¿Noógue mʉ i okari sĩrĩ deko bokagʉkuri? 12 Iripoegue marĩ ñekʉ̃ Jacob i gobema dekore iirídi ããrĩmí. Ĩgʉ̃ pũrã, ĩgʉ̃yarã ejorãde iirínerã ããrĩmá. Ĩgʉ̃ marĩrẽ i gobere pídi ããrĩmí. ¿Mʉ gapʉ ĩgʉ̃ nemorõ masĩgʉ̃ ããrĩ́rĩ? ãrĩyupo. 13 Jesús igore yʉjʉyupʉ: —Ããrĩpererã i gobema deko iirírã, dupaturi ñemesiburi oparãkuma. 14 Yʉ sĩburi gapʉre iirírã, neõ ñemesiburi opabirikuma. Ĩgʉ̃sãrẽ ĩgʉ̃sãya yʉjʉpũrãrĩguere deko ũmayoro irirosũ ããrĩrokoa. Irasirirã i merã perebiri okari oparãkuma, ãrĩyupʉ. 15 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pégo, ĩgʉ̃rẽ ãrĩyupo: —Iri dekore sĩka yʉre! Mʉ yʉre sĩmakʉ̃, yʉ neõ dupaturi ñemesiburi opabirikoa. Irasũ ããrĩmakʉ̃, i gobeguere neõ dupaturi deko wágo aaribirikoa pama, ãrĩyupo. 16 Jesús igore ãrĩyupʉ: —Mʉ marãpʉre siiugo waaka! Ĩgʉ̃rẽ siiu, õõgue ĩgʉ̃ merã dupaturi aarika! ãrĩyupʉ. 17 Igo ĩgʉ̃rẽ yʉjʉyupo: —Yʉ, marãpʉ marĩgõ ããrã. Jesús igore ãrĩyupʉ: —Mʉ yʉre: “Marãpʉ marĩgõ ããrã”, ãrĩgõ, diayeta yʉjʉa. 18 Mʉ su mojõmarã ʉ̃ma merã marãpʉkʉsiadibʉ. Dapagora mʉ merã ããrĩgṹ̶ mʉ marãpʉ diaye ããrĩbemi, mʉ ĩgʉ̃rẽ neõ mojõsʉabiribʉ. Irasiriro mʉ yʉjʉri diayeta ããrã. 19 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pégo, ãrĩyupo: —“Mʉ Marĩpʉya kerere weredupiyurimasʉ̃ ããrĩkoa”, ãrĩ gũñáa yʉ. 20 Gʉa ñekʉ̃sãmarã Samaria marã sigʉ ʉ̃tãʉ̃gue Marĩpʉre bʉremunerã ããrĩmá. Mʉsã judío masaka gapʉ gʉare: “Jerusalẽ́gue Marĩpʉre bʉremurõ ããrã. Irogue Marĩpʉre bʉremurã waaka!” ãrã gʉare mʉsã, ãrĩyupo. 21 Igo irasũ ãrĩmakʉ̃ pégʉ, Jesús ãsũ ãrĩyupʉ: —Yʉ werenírĩrẽ péka! Pʉrʉgue mʉsã i ʉ̃tãʉ̃guere, Jerusalẽ́guedere Marĩpʉre bʉremurã waabirikoa. Mʉsã irasiriburo mérõgã dʉyáa. 22 Mʉsã Samaria marã mʉsã bʉremugʉ̃rẽ masĩbea. Gʉa judío masaka gapʉ gʉa bʉremugʉ̃rẽ õãrõ masĩa. Ĩgʉ̃ masakare taubu judío masakʉ ããrĩ́mi. 23 Marĩpʉre diayeta bʉremurã ĩgʉ̃sãya yʉjʉpũrãrĩgue bʉremurãkuma. Marĩpʉ ĩgʉ̃rẽ bʉremurãrẽ ãsũta bʉremurõ gããmemi. Ĩgʉ̃rẽ ãsũ bʉremuripoe ejaro, dapagorare ejasiáa. 24 Marĩpʉ deyomarĩgʉ̃ ããrĩ́mi. Irasirigʉ ĩgʉ̃rẽ bʉremurãya yʉjʉpũrãrĩgue ããrĩ́mi. Irasirirã ĩgʉ̃sãya yʉjʉpũrãrĩgue diayeta ĩgʉ̃rẽ bʉremurõ gããmea ĩgʉ̃sãrẽ, ãrĩyupʉ. 25 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃, ĩgʉ̃rẽ ãrĩyupo: —Yʉ masĩa. Mesías, Marĩpʉ iriudi Cristo aarigʉkumi. Ĩgʉ̃ aarigú̶, marĩrẽ ããrĩpererire weregʉkumi, ãrĩyupo. 26 Igo irasũ ãrĩmakʉ̃ pégʉ, ãsũ ãrĩ deyoromuyupʉ: —Yʉ mʉ merã werenígʉ̃ Marĩpʉ iriudita ããrã, ãrĩyupʉ Jesús. 27 Ĩgʉ̃sã irasũ weretamuripoe gʉa baari wajarirã ejanerã Jesús pʉrogue goedujajabʉ. Ĩgʉ̃ sugo nomeõ Samariamo merã werenímakʉ̃ ĩãrã, ĩãgʉkakõãbʉ. Ĩgʉ̃rẽ neõ: “¿Ñeénorẽ gããmeari? o ¿ñeénomarẽ igo merã wereníari?” ãrĩ sẽrẽñabiribʉ Jesúre. 28 Pʉrʉ nomeõ igo deko wárisorore irota béodobokõã, makãgue waakõãmo. Irogue ejago, masakare wereyupo: 29 —Náka, mʉsãde ĩãrã aarika! Sõõ sugʉ ʉ̃mú̶ʉ ããrãmi. Ĩgʉ̃ ããrĩpereri yʉ irideare masĩpeokõãmi, irire werepeokõãmi yʉre. ¿Ĩgʉ̃ Cristo, Marĩpʉ iriudi ããrĩkuri? ãrĩyupo igoya makã marãrẽ. 30 Igo irasũ ãrĩmakʉ̃ pérã, Jesús pʉrogue ĩgʉ̃rẽ ĩãrã waañurã. 31 Ĩgʉ̃sã ĩgʉ̃ pʉro aariburi dupiyuro gʉa ĩgʉ̃rẽ ãrĩbʉ: —Buegʉ, gʉa mʉrẽ ãĩriadea baarire baaka! ãrĩ sĩadibʉ. 32 Jesús gapʉ gʉare ãrĩmi: —Yʉ baari opáa, irire mʉsã masĩbea. 33 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pérã, gʉa basi ãsũ ãrĩ gãme sẽrẽñapʉroribʉ: —¿Gajipoe irirã gajirã ĩgʉ̃rẽ baari ejoayuri? ãrĩbʉ. 34 Jesús gapʉ gʉare ãrĩmi: —Yʉre iriudi gããmerĩrẽ irigʉ, ĩgʉ̃ yʉre moãdoredeare iriyuwarikʉgʉ, baayapigʉ irirosũ ããrã. 35 Mʉsã ãsũ ãrã: “Wapikʉrã abe dʉyáa, ĩgʉ̃sã otedea dʉka sĩburo”. Yʉ gapʉ mʉsãrẽ ãsũ ãrã: “Ĩgʉ̃sã otederore ĩãka! Dʉka borerire searipoe ejasiáa”. 36 Sugʉ otedea dʉkare searimasʉ̃ ĩgʉ̃ moãdea wajare wajatami. Marĩpʉya werenírĩrẽ weregʉ ĩgʉ̃ irirosũ ããrĩ́mi. Ĩgʉ̃ wererire pérã, yʉre bʉremuma. Irasirirã ʉ̃mʉgasigue perebiri okarire oparãkuma. Ĩgʉ̃sã, ĩgʉ̃ otedea dʉka seari irirosũ ããrĩ́ma. Irasirirã oterimasʉ̃, ĩgʉ̃ otedea dʉkare searimasʉ̃ irirosũ ããrĩrã́, ʉsʉyama, masaka yʉre bʉremumakʉ̃ ĩãrã. 37 Masaka ãsũ ãrĩ werewʉakuma: “Sugʉ masakʉ otekumi. Pʉrʉ gajigʉ i otedea dʉkare seakumi”, ãrĩkuma. Ĩgʉ̃sã irasũ ãrĩ werewʉadea diayeta ããrã. 38 Iripoegue Marĩpʉya werenírĩrẽ weredupiyunerã oterimasã irirosũ ããrĩnerã ããrĩmá. Dapagora yʉ mʉsãrẽ iriua. Mʉsã ĩgʉ̃sã iripoegue otedea dʉkare searimasã irirosũ ããrã. Irasirirã ĩgʉ̃sã moãdea wajare mʉsã wajatarã irirosũ ããrã. Ĩgʉ̃sã moãderoguere moãwekabejarã irirosũ irirã yáa, ãrĩmi Jesús. 39 Samariamo makãgue ejadero pʉrʉ: “Sõõ ããrãdi ããrĩpereri yʉ irideare masĩpeokõãmi”, ãrĩmakʉ̃ pérã, wárã iri makã marã Jesúre bʉremuñurã. 40 Irasirirã Jesús pʉro aarirã́, ĩgʉ̃rẽ: “Gʉa merã dujaka!” ãrĩ sẽrẽma. Ĩgʉ̃sã irasũ ãrĩmakʉ̃ pégʉ, Jesús ĩgʉ̃sã merã penʉ dujami. 41 Ĩgʉ̃ wererire pérã, gajirãde wárã ĩgʉ̃rẽ bʉremuma. 42 Irasirirã nomeõrẽ ãrĩma: —Gʉa mʉ wereadea ditare pérã, Jesúre bʉremuadabʉ. Dapagora tamerãrẽ gʉa basi ĩgʉ̃ wererire pésĩã, ĩgʉ̃rẽ bʉremua. Gʉa masĩa. Ĩgʉ̃ diayeta Marĩpʉ iriudi, i ʉ̃mʉ marãrẽ peamegue waabonerãrẽ taugʉ ããrĩ́mi, ãrĩma. 43 Jesús penʉ Samariague ããrãdi, Galilea nikũgue waami. 44 Iro dupiyuro Jesús ãsũ ãrĩdi ããrĩmí: “Marĩpʉya kerere weredupiyugʉre ĩgʉ̃ya nikũ marã ĩgʉ̃rẽ bʉremubema”, ãrĩdi ããrĩmí. 45 Galileague ejamakʉ̃, iro marã ĩgʉ̃rẽ õãrõ bokatĩrĩñeãma. Iro dupiyuro ĩgʉ̃sãde Jerusalẽ́gue pascua bosenʉ ĩãrã ejanerã ããrĩmá. Irasirirã ããrĩpereri Jesús irogue irideare ĩãnerã ããrĩmá. 46 Jesús Galileague ejadero pʉrʉ, Caná wãĩkʉri makãgue ĩgʉ̃ dekoreta igui deko iridea makãgue goemi. Iri makãguere sugʉ Galilea marã opʉ dokamʉ ããrĩmí. Ĩgʉ̃ magʉ̃ Capernaum wãĩkʉri makãgue ããrĩgṹ̶, pũrĩrikʉgʉ iriyupʉ. 47 Irasirigʉ opʉ dokamʉ, Jesús Judeague ããrãdi ĩgʉ̃ Galileague ejari kerere pégʉ, Jesús pʉro aarimí. Ãsũ ãrĩ sẽrẽmi ĩgʉ̃rẽ: —Yʉ magʉ̃ boabu iriami. Ĩgʉ̃rẽ taubosagʉ aarika! ãrĩmi. 48 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pégʉ, Jesús ãrĩmi: —Marĩpʉ turari merã yʉ iri ĩmurĩrẽ ĩãbirikererã, neõ yʉre bʉremubea mʉsã, ãrĩmi. 49 Opʉ dokamʉ gapʉ Jesúre ãrĩmi: —Gʉa Opʉ, yʉ magʉ̃ boaburo dupiyuro aarika! 50 Jesús ĩgʉ̃rẽ ãrĩmi: —Mʉya wiigue dujáaka! Mʉ magʉ̃ okagʉkumi, ãrĩmi. Opʉ dokamʉ, ĩgʉ̃ irasũ ãrĩrĩrẽ pégʉ, bʉremurĩ merã ĩgʉ̃ya wiigue dujáakõãmi. 51 Ĩgʉ̃ya wiigue ejawãgãriripoe ĩgʉ̃rẽ moãboerã bokatĩrĩ wereñurã: —Mʉ magʉ̃ okami, ãrĩñurã. 52 Ĩgʉ̃sã irire ãrĩmakʉ̃ pégʉ: “¿Naásũ ããrĩmakʉ̃ õãrĩ?” ãrĩ sẽrẽñayupʉ. Ĩgʉ̃sã ĩgʉ̃rẽ ãrĩñurã: —Ñamika goeripoe pʉrʉgãta nimakʉri tariabʉ ĩgʉ̃rẽ, ãrĩñurã. 53 Irasũ ãrĩmakʉ̃ pégʉ, ĩgʉ̃ pagʉ ãrĩyupʉ: “Jesús yʉre: ‘Mʉ magʉ̃ okagʉkumi’, ãrĩ wereripoeta nimakʉri tariakuyo”, ãrĩyupʉ. Irasirigʉ, ããrĩpererã ĩgʉ̃ya wii marã merã Jesúre bʉremuyupʉ. 54 Jesús Judea ããrãdi dupaturi Galileague ejadero pʉrʉ, opʉ dokamʉ magʉ̃rẽ ĩgʉ̃ tauadea merã Caná wãĩkʉri makãgue pea Marĩpʉ turari merã iri ĩmumi.

Juan 5

1 Pʉrʉ Jesús Jerusalẽ́gue judío masaka bosenʉ ĩãgʉ̃ waami. 2 Iri makã tʉro sãrĩrõgue su makãpʉro “Oveja” wãĩkʉri makãpʉro pʉro wári gobe deko gobe ĩgʉ̃sã iridea gobe ããrĩbú̶. Iri gobe hebreo ya merã “Betzata” wãĩkʉbʉ. Iri gobe tʉroguere su mojõma taridupabu tiiaña marĩrĩ ããrĩbú̶. 3 Iri taridupabugue wárã masaka pũrĩrikʉrã oyama. Koye ĩãmerã, waamasĩmerã, guburi bʉasũnerã ããrĩmá. Gajipoere Marĩpʉre wereboegʉ iri gobegue dijajanayupʉ. Irogue dijajagʉ, dekore gãmeñamakʉ̃ irinayupʉ. Ĩgʉ̃ irasiriadero pʉrʉ, iri gobegue buañajãpʉrorigʉno ĩgʉ̃ sĩrĩrĩrẽ tarisũnayupʉ. Irasirirã deko gãmeñaburire yúrã irogue oyama. 5 Irogue sugʉ dʉpʉ bʉadi oyami. Ĩgʉ̃ treinta y ocho bojorigora pũrĩrikʉgʉ ããrĩyupʉ. 6 Jesús iri gobe tʉro tariwãgãgʉ̃, ĩĩ bʉadi oyagʉre ĩãmi. “Yoaripoe pũrĩrikʉgʉ ããrĩ́mi”, ãrĩ masĩkõãmi. Irasirigʉ ĩgʉ̃rẽ ãsũ ãrĩ sẽrẽñami: —¿Mʉ pũrĩrikʉrire taumakʉ̃ gããmerĩ? ãrĩmi. 7 Ĩgʉ̃ Jesúre yʉjʉmi: —Yʉ Opʉ, sugʉ yʉre iritamugʉ̃ neõ mámi. Deko gãmeñamakʉ̃, yʉ iri gobe ñajãdʉamakʉ̃, gajirã yʉ dupiyuro ñajãpʉrorinama, ãrĩmi. 8 Jesús ĩgʉ̃rẽ ãrĩmi: —Wãgãnʉgãka! Mʉ oyarore ãĩaka! ãrĩmi. 9 Irasũ ãrĩmakʉ̃ta, ĩgʉ̃ pũrĩrikʉri taribʉ. Irasirigʉ wãgãnʉgã, ĩgʉ̃ oyarore tuútũrã, ãĩãkõãmi. Jesús ĩgʉ̃rẽ tauadeanʉ judío masaka siñajãrĩnʉ ããrĩbú̶. 10 Irasirirã judío masaka oparã Jesús tausũadi ĩgʉ̃ oyarore ãĩãmakʉ̃ ĩãrã, ĩgʉ̃rẽ ãrĩñurã: —Dapagã marĩ siñajãrĩnʉ ããrã. Mʉ oyarore kõãgʉ̃, marĩ dorerire tarinʉgãgʉ̃ yáa, ãrĩñurã. 11 Ĩgʉ̃ ĩgʉ̃sãrẽ yʉjʉyupʉ: —Yʉre tauadi: “Mʉ oyarore ãĩaka!” ãrãmi. 12 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pérã, ĩgʉ̃rẽ ãsũ ãrĩ sẽrẽñañurã: —Irire mʉrẽ irasũ ãrãdi, ¿noãno ããrãrĩ? 13 Jesús bʉadire tauadero pʉrʉ, iro ããrĩrã́ masaka wárã watopegue waakõãmi. Irasirigʉ bʉadi ããrãdi ĩgʉ̃rẽ tauadire: “Ĩgʉ̃ta ããrĩ́mi”, ãrĩ masĩbiriyupʉ. 14 Pʉrʉ Jesús Marĩpʉya wiigue ĩgʉ̃rẽ bokajagʉ, ãrĩmi: —Pémasĩka! Dapagorare mʉ pũrĩrikʉri marĩgʉ̃ ããrã. Irasirigʉ ñerĩrẽ irinemobirikõãka! Dupaturi ñerĩrẽ irigʉ, mʉ pũrĩrikʉdero nemorõ ñerõ tarigʉkoa, ãrĩmi. 15 Ĩgʉ̃ irasũ ãrãdero pʉrʉ, bʉadi ããrãdi judío masaka oparã pʉrogue waa, ĩgʉ̃sãrẽ wereyupʉ: —Yʉre tauadi Jesús wãĩkʉgʉ ããrĩ́mi, ãrĩyupʉ. 16 Irire pérã, judío masaka oparã ĩgʉ̃sã siñajãrĩnʉ ããrĩmakʉ̃ Jesús bʉadire tauadea waja ĩgʉ̃rẽ ñerõ iripʉrori, wẽjẽdʉadiñurã. 17 Ĩgʉ̃sã ĩgʉ̃rẽ ñerõ iridʉamakʉ̃ ĩãgʉ̃, Jesús ĩgʉ̃sãrẽ ãrĩmi: —Yʉpʉ piriro marĩrõ moãgʉ̃ yámi. Yʉde moãa, ãrĩmi. 18 Ĩgʉ̃ irire ãrĩmakʉ̃ pérã, judío masaka oparã dupiyuro ĩgʉ̃rẽ wẽjẽdʉadero nemorõ wẽjẽdʉadiñurã. Ĩgʉ̃sã siñajãrĩnʉ ããrĩmakʉ̃ bʉadire ĩgʉ̃ tauadea waja, ĩgʉ̃ Marĩpʉre: “Yʉpʉ”, ãrĩrĩ waja ĩgʉ̃rẽ irasũ wẽjẽdʉadiñurã. “Ĩgʉ̃: ‘Yʉpʉ’, ãrĩgʉ̃, ĩgʉ̃ basi: ‘Yʉ Marĩpʉ suro merã ããrã’, ãrĩgʉ̃ yámi”, ãrĩ gũñañurã. 19 Irasirigʉ Jesús ĩgʉ̃sãrẽ ãsũ ãrĩ weremi: —Diayeta mʉsãrẽ werea. Yʉ Marĩpʉ magʉ̃ yʉ gããmerõ neõ iribea. Yʉpʉ iririre ĩãgʉ̃, iri ditare yáa. 20 Yʉpʉ yʉre ĩgʉ̃ magʉ̃rẽ maĩmi. Irasirigʉ ããrĩpereri ĩgʉ̃ iririre yʉre ĩmumi. I dapagorare ĩgʉ̃ turari merã yʉ iridea nemorõ gajire yʉre iridoregʉkumi. Ĩgʉ̃ turari merã irire yʉ iri ĩmumakʉ̃ ĩãrã, ĩãgʉkarãkoa mʉsã. 21 Yʉpʉ boanerãrẽ masũ, okari sĩrõsũta yʉde yʉ okari sĩdʉarãrẽ sĩgʉkoa. 22 Yʉpʉ masaka ñerõ iridea waja ĩgʉ̃sãrẽ wajamoãbemi. Yʉ gapʉre ããrĩpereri ĩgʉ̃ turarire pími, ĩgʉ̃sãrẽ wajamoãbure. 23 Ããrĩpererã ĩgʉ̃rẽ bʉremurõsũta yʉdere bʉremuburo, ãrĩgʉ̃, yʉre irasiridoremi. Yʉre ĩgʉ̃ magʉ̃rẽ bʉremumerã Yʉpʉdere bʉremubema. Ĩgʉ̃ yʉre iriudi ããrĩ́mi. 24 ’Diayeta mʉsãrẽ werea. Yʉ werenírĩrẽ pérã, yʉre iriudire bʉremurã, ʉ̃mʉgasigue Yʉpʉ merã perebiri okari opama. Wajamoãsũbirikuma. Ĩgʉ̃sã perebiri peamegue waabonerã tarisiama. 25 Diayeta mʉsãrẽ werea. Peamegue waabonerã yʉ Marĩpʉ magʉ̃ werenímakʉ̃ péripoe dapagorare ejasiáa. Yʉ wererire pérã, yʉre bʉremurã Marĩpʉ merã okarãkuma. 26 Yʉpʉ masakare okari sĩgʉ̃ ããrĩ́mi. Irasirigʉ yʉ ĩgʉ̃ magʉ̃rẽ ĩgʉ̃ irirosũta ĩgʉ̃sãrẽ okari sĩmakʉ̃ yámi. 27 Yʉ ããrĩpererã tĩ́gʉ̃ ããrã. Irasirigʉ Yʉpʉ yʉre masaka ñerõ iridea waja ĩgʉ̃sãrẽ wajamoãdoremi. 28 Mʉsã ire pérã, pégʉkabirikõãka! Sunʉ boanerã ããrĩpererã yʉ werenímakʉ̃ pérãkuma. 29 Ĩgʉ̃sã, yʉ werenímakʉ̃ pérã, masãgoberigue ããrĩnerã masã, wiripereakõãrãkuma. Õãrĩrẽ irinerã masãrãkuma, ʉ̃mʉgasigue perebiri okari opamurã. Ñerĩ irinerã gapʉ masãrãkuma, perebiri peamegue wajamoãsũmurã. 30 ’Yʉ gããmerõ neõ irimasĩbea. Yʉpʉ yʉre iriudi gããmerĩrẽ, ĩgʉ̃ yʉre masakare wajamoãdorerosũta yáa. Irasirigʉ ĩgʉ̃sãrẽ wajamoãgʉ̃ diayeta yáa. 31 Yʉ basi: “Yʉ Marĩpʉ magʉ̃ ĩgʉ̃ iriudi ããrã”, ãrĩ weremakʉ̃: “Mʉ werenírĩ neõ diaye ããrĩbea”, ãrĩbukoa mʉsã. 32 Gajigʉ ããrĩ́mi yaamarẽ weregʉ. Ĩgʉ̃ Yʉpʉ ããrĩ́mi. Ĩgʉ̃ yaamarẽ wereri diayeta ããrã. Irire yʉ õãrõ masĩa. 33 Mʉsã gajirãrẽ Juãrẽ masakare wãĩyerimasʉ̃rẽ yaamarẽ sẽrẽñadorerã iriubʉ. Ĩgʉ̃de yaamarẽ diayeta weremi. 34 Yʉ gapʉ sugʉ masakʉre yʉre: “Marĩpʉ iriudi ããrĩmí”, ãrĩ werebure neõ ãmabea. Irasũ ãmabirikeregʉ, Juan yaamarẽ weredeare: “Diayeta ããrã”, ãrĩ werea, mʉsã yʉre bʉremu, peamegue waabirikõãburo, ãrĩgʉ̃. 35 Juan mʉsãrẽ sĩãgodiru irirosũ ããrĩmí. Ĩgʉ̃ wereri sĩãgodiru ʉ̃jʉ̃goro irirosũ ããrĩbú̶. Ĩgʉ̃ wererire pérã, yoaweyaripoe mʉsã ʉsʉyadibʉ. 36 Juan weredea nemorõ yʉ iriri merã yʉ ããrĩrikʉrire masĩsũa. Yʉpʉ turari merã ĩgʉ̃ yʉre iriyuwarikʉdoredeare irigʉ yáa. I merã yʉre ĩgʉ̃ iriudi ããrĩrĩ́rẽ masĩsũa. 37 Yʉpʉ yʉre iriudi, yaamarẽ õãrõ weremi. Ĩgʉ̃ irasũ werekeremakʉ̃, ĩgʉ̃ werenírĩrẽ mʉsã neõ pébea. Ĩgʉ̃ deyorire neõ ĩãbea. 38 Yʉre Yʉpʉ iriudire mʉsã neõ bʉremubea. Irasirirã ĩgʉ̃ya kerere neõ péduripíbea. 39 Yʉpʉya werenírĩ gojadea pũrẽ mʉsã õãrõ bueníkõãa. “Gʉa i pũrẽ buerã, Marĩpʉ merã perebiri okarire bokarãkoa”, ãrĩ gũñáa mʉsã. Iri pũguere yaamarẽta gojasũdero ããrĩbú̶. 40 Iri pũguere yaamarẽ irasũ gojasũkeremakʉ̃, mʉsã gapʉ yʉre gããmebea. Irasirirã i okari yʉ sĩrĩrẽ opabirikoa. 41 ’Masakare yaamarẽ õãrõ werenímurãrẽ ãmabea. 42 Yʉ mʉsã masaka ããrĩrikʉrire masĩa. Mʉsã Marĩpʉre maĩrã meta ããrã. 43 Yʉpʉ gããmerõsũta yʉ aarikeremakʉ̃, mʉsã yʉre gããmebea. Gajigʉ gapʉ ĩgʉ̃ basi ĩgʉ̃ gããmerõ aarimakʉ̃, mʉsã ĩgʉ̃rẽ gããmerãkoa. 44 ¿Nasirirã yʉre bʉremubukuri mʉsã? Mʉsã basi: “Õãrõ yáa”, ãrĩ gãme werenírĩrẽ gããmea. Marĩpʉ sugʉ ããrĩgṹ̶ mʉsãrẽ: “Õãrõ yáa”, ãrĩ werenírĩ gapʉre gããmebea. 45 Mʉsã yʉre gããmebiri waja: “Ĩgʉ̃ Pagʉguere gʉare weresãgʉkumi”, ãrĩ gũñabirikõãka! “Moisés dorerire irirã, Marĩpʉ merã õãrõ ããrĩrãkoa”, ãrĩ gũñakeremakʉ̃, Moisés gapʉ mʉsãrẽ weresãgʉkumi. 46 Moisés ĩgʉ̃ gojadea pũgue yaamarẽ gojadi ããrĩmí. Irasirirã ĩgʉ̃ gojadeare bʉremurã, yʉdere bʉremuboayo mʉsã. 47 Moisés gojadeare mʉsã bʉremumerã, ¿nasirirã yʉ wereri gapʉre bʉremubukuri? ãrĩmi Jesús.

Juan 6

1 Jesús Jerusalẽ́gue dʉpʉ bʉadire taudero pʉrʉ, gʉa ĩgʉ̃ buerã ĩgʉ̃ merã Galilea wãĩkʉri ditaru gaji koepʉgue taribujabʉ. Iri ditaruta “Tiberias” wãĩkʉbʉ. 2 Masaka Jesús ĩgʉ̃ turari merã pũrĩrikʉrãrẽ taumakʉ̃ ĩãsĩã, wárã ĩgʉ̃rẽ tʉyama. 3 Ditaru gaji koepʉgue ĩgʉ̃ ejadero pʉrʉ, gʉa merã ʉ̃tãʉ̃gue mʉrĩa, doami. 4 Irinʉ judío masaka bosenʉ, pascua bosenʉ ejaburo mérõgã dʉyabʉ. 5 Jesús wárã masaka ĩgʉ̃ pʉro aarimakʉ̃ ĩãgʉ̃, Felipere sẽrẽñami: —¿Noógue marĩ ĩĩsã masaka ããrĩpererã baaburire wajarirãkuri? ãrĩmi. 6 Jesús ĩgʉ̃ basi ĩgʉ̃ iriburire masĩkeregʉ: “Felipe yʉre, ¿naásũ yʉjʉgʉkuri?” ãrĩgʉ̃, irasũ ãrĩmi. 7 Felipe ĩgʉ̃rẽ yʉjʉmi: —Marĩ dosciento nʉrĩ moãdea waja wajataropa pã́ duparu wajari, masakare marĩ gueremakʉ̃, neõ ejabirikoa, ãrĩmi. 8 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pégʉ, gʉa merãmʉ Andrés, Simón Pedro pagʉmʉ Jesúre ãrĩmi: 9 —Õõ ĩĩ majĩgʉ̃ su mojõma pã́ duparu, pẽrã waaí opami. Masaka gapʉ wárãgora ããrĩ́ma. Irasiriro ĩgʉ̃sãrẽ baari neõ ejabirikoa. 10 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pégʉ, Jesús gʉare ĩgʉ̃ buerãrẽ ãrĩmi: —Masakare ããrĩpererãrẽ doadoreka! ãrĩmi. Iro õãrõ tákʉro ããrĩbú̶. Irasirirã iri weka doama. Ũ̶ma ditare keomakʉ̃, cinco mil gora ããrĩmá. 11 Ĩgʉ̃sã eja doaperemakʉ̃ ĩãgʉ̃, Jesús pã́ duparure ãĩ, Marĩpʉre: “Õãa”, ãrĩ, ʉsʉyari sĩmi. Irasiri odo, gʉare ããrĩpererã iro doarãrẽ irire gueredoremi. Waaídere gueredoremi. Irasirirã ããrĩpererãrẽ ĩgʉ̃sã baadʉaropa guereyobʉ. 12 Ĩgʉ̃sã yapimakʉ̃ ĩãgʉ̃, Jesús gʉare ĩgʉ̃ buerãrẽ ãrĩmi: —Ĩgʉ̃sã baadʉáarire seaka! Ubugorata kõmobukoa, ãrĩmi. 13 Su mojõma pã́ duparure masaka baadʉáadeare seasãrã, pe mojõma pere su gubu peru pẽrẽbejari puuirigora ʉtʉudobobʉ. 14 Masaka Jesús Marĩpʉ turari merã ĩgʉ̃sãrẽ baari sĩmakʉ̃ ĩãrã, ãsũ ãrĩma: —Diayeta ããrã. “Ĩĩ Marĩpʉya kerere weredupiyurimasʉ̃ i ʉ̃mʉgue aaribu ããrãyupʉ”, ĩgʉ̃sã ãrĩdita ããrĩ́mi. 15 Irasirirã Jesúre turaro merã ãĩa, ĩgʉ̃sã Opʉ ããrĩbure sóodʉarã iriadima. Ĩgʉ̃ gapʉ irire masĩkõãmi. Irasirigʉ dupaturi sugʉta ʉ̃tãʉ̃gue mʉrĩãkõãmi. 16 Naĩtĩãwãgãriripoe ããrĩmakʉ̃, gʉa ĩgʉ̃ buerã ditarugue buabʉ. 17 Buaja, doódirugue ñajãa, Capernaugue taribujapʉroribʉ. Naĩtĩãrõgue iribʉ. Jesús gʉa pʉrogue ejabirimi dapa. 18 Gʉa taribujamakʉ̃, mirũ bʉro wẽjãpuwãgãribʉ. Pagari makũrĩ wãgãbʉ. 19 Su mojõma kilómetro gʉa waadero pʉrʉ, gʉayaru pʉro Jesús deko wekague aarimakʉ̃ ĩãbʉ. Ĩgʉ̃ irasũ aarimakʉ̃ ĩãrã, bʉro güibʉ. 20 Jesús gapʉ gʉare ãrĩmi: —Yʉta ããrã. Güimerãta! 21 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pérã, gʉa ĩgʉ̃rẽ õãrõ bokatĩrĩ ñajãdorebʉ. Ĩgʉ̃ ñajãdero pʉrʉ, mata gʉa waaderoguere ejabʉ. 22 Gajinʉ gapʉ masaka ditaru gaji koepʉgue dujanerã iri ñamirẽ gʉayaru suru dujadiru merã gʉa taribujamakʉ̃, Jesús gʉa merã waabirideadere masĩñurã. 23 Irogue ĩgʉ̃sã ããrĩripoere gaji doóriduparu Tiberias wãĩkʉri makãgue ããrãdea duparu, Jesús Marĩpʉre: “Õãa”, ãrĩ, ʉsʉyari sĩ, masakare baari gueredero pʉroweyague ejayuro. 24 Irasirirã Jesús, gʉa ĩgʉ̃ buerã marĩmakʉ̃ ĩãrã, iri doóriduparugue ñajãa, Capernaugue taribujañurã Jesúre ãmarã́ waarã́. 25 Ditarure taribuja, Jesúre bokajarã, ĩgʉ̃rẽ sẽrẽñama: —Buegʉ, ¿naásũ ããrĩmakʉ̃ õõguere aarari mʉ? ãrĩma. 26 Jesús ĩgʉ̃sãrẽ ãrĩmi: —Diayeta mʉsãrẽ werea. Yʉ Marĩpʉ turari merã iri ĩmurĩrẽ ĩãkererã, ĩgʉ̃ iriudi yʉ ããrĩrĩ́rẽ bʉremubea. Irasirirã, yʉ mʉsãrẽ ejodeare baayapinerã dita ããrĩsĩã, yʉre ãmáa. 27 Mʉsã baari pereburi gapʉ ditare wajatamurã, moãbirikõãka! Gaji baari yʉ ããrĩpererã tĩ́gʉ̃ sĩburi gapʉre ãmaka! Iri baarire ãmarã́, Marĩpʉ merã perebiri okari oparãkoa. Yʉpʉ yʉre irire mʉsãrẽ sĩdoregʉ ããrĩ́mi. Ĩgʉ̃ iriudi yʉ ããrĩrĩ́rẽ mʉsãrẽ ĩmusiami, ãrĩmi. 28 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pérã, ĩgʉ̃rẽ sẽrẽñama: —¿Nasirirãkuri Marĩpʉ iridorerire õãrõ iriyuwarikʉmurã? 29 Jesús ĩgʉ̃sãrẽ yʉjʉmi: —Marĩpʉ mʉsãrẽ iridoreri ãsũ ããrã. Yʉre ĩgʉ̃ iriudire bʉremudoremi, ãrĩmi. 30 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pérã, ĩgʉ̃rẽ ãrĩma: —Gʉare mʉrẽ bʉremudoregʉ, ¿ñeénorẽ mʉ turari merã iri ĩmugʉkuri? ¿Naásũperire iri ĩmugʉkuri? 31 Masaka marĩrõgue marĩ ñekʉ̃sãmarã maná wãĩkʉrire baanerã ããrĩmá. Marĩpʉya werenírĩ gojadea pũgue ãrĩderosũta ʉ̃mʉgasima baarire ĩgʉ̃sãrẽ sĩdi ããrĩmí, ãrĩma Jesúre. 32 Ĩgʉ̃sã irasũ ãrĩmakʉ̃ pégʉ, Jesús ĩgʉ̃sãrẽ ãrĩmi: —Diayeta mʉsãrẽ werea. Moisés ʉ̃mʉgasima baarire mʉsãrẽ sĩbiridi ããrĩmí. Yʉpʉta baari ʉ̃mʉgasima, diayemarẽ mʉsãrẽ sĩgʉ̃ ããrĩ́mi. 33 Yʉ ʉ̃mʉgasigue ããrĩdi Marĩpʉ iriudi, ĩgʉ̃ baari irirosũ ããrĩgṹ̶, i ʉ̃mʉ marãrẽ okari sĩgʉ̃ ããrã, ãrĩmi. 34 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pérã, ĩgʉ̃rẽ ãrĩma: —Gʉa Opʉ, iri baarire gʉare sĩníkõãka! 35 Jesús ĩgʉ̃sãrẽ ãrĩmi: —Yʉ okarire sĩgʉ̃, baari irirosũ ããrĩgṹ̶ ããrã. Yʉre tʉyagʉ, neõ ʉaboabi irirosũ ããrĩgʉkumi. Yʉre bʉremugʉ̃, neõ ñemesibubi irirosũ ããrĩgʉkumi. 36 Dupiyuro yʉ mʉsãrẽ ãrĩderosũta, mʉsã gapʉ yʉre ĩãkererã, bʉremubea dapa. 37 Ããrĩpererã Yʉpʉ yʉre sĩnerã yʉre tʉyarãkuma. Ĩgʉ̃sãrẽ yʉ neõ béobirikoa. 38 Ũ̶mʉgasigue ããrĩdi yʉ gããmerĩrẽ irigʉ aarigú̶ meta iribʉ. Yʉre iriudi gããmerĩ gapʉre irigʉ aaribú̶. 39 Yʉre iriudi ãsũ gããmemi. Ĩgʉ̃ yʉre sĩnerãrẽ neõ sugʉre yʉ dedeubirimakʉ̃ gããmemi. I ʉ̃mʉ peremakʉ̃, yʉ ĩgʉ̃sãrẽ masũmakʉ̃ gããmemi. 40 Yʉpʉ yʉre iriudi ããrĩpererã yʉre ĩgʉ̃ magʉ̃rẽ ĩãrã, yʉre bʉremurã ĩgʉ̃ merã perebiri okarire opamakʉ̃ gããmemi. Irasirigʉ i ʉ̃mʉ peremakʉ̃, ĩgʉ̃sãrẽ masũgʉkoa, ãrĩmi Jesús. 41 Jesús: “Yʉ ʉ̃mʉgasigue merã dijaridea baari irirosũ ããrĩgṹ̶ ããrã”, ãrĩrĩrẽ pérã, judío masaka oparã ĩgʉ̃rẽ werewʉama. 42 Ãsũ ãrĩma: —¿Ĩĩ Jesús, José magʉ̃ ããrĩberi? Marĩ ĩgʉ̃ pagʉ, ĩgʉ̃ pagore masĩa. ¿Nasirigʉ ĩgʉ̃: “Ũ̶mʉgasigue ããrĩdi dijaribʉ”, ãrĩrĩ? 43 Ĩgʉ̃sã irasũ ãrĩmakʉ̃ pégʉ, Jesús ãsũ ãrĩ yʉjʉmi: —Mʉsã yʉre werewʉarire pirika! 44 Neõ sugʉ ĩgʉ̃ gããmerõ yʉre tʉyabirikumi. Yʉpʉ gapʉ yʉre iriudi masaka yʉre bʉremumakʉ̃ irigʉ ããrĩ́mi. I ʉ̃mʉ peremakʉ̃, yʉre bʉremurãrẽ masũgʉkoa. 45 Marĩpʉya kerere weredupiyunerã ãsũ ãrĩ gojanerã ããrĩmá: “Marĩpʉ ããrĩpererãrẽ buegʉkumi”. Irasirirã ããrĩpererã Yʉpʉya buerire pé bʉremurã, ĩgʉ̃yare masĩrã yʉre tʉyarãkuma. 46 ’Neõ sugʉ masakʉ Yʉpʉre ĩãgʉ̃ mámi. Yʉ sugʉta ĩgʉ̃ merã ããrĩdi ĩgʉ̃rẽ masĩa. 47 Diayeta mʉsãrẽ werea. Yʉre bʉremugʉ̃ Yʉpʉ merã perebiri okari opami. 48 Yʉ baari irirosũ ããrĩgṹ̶ okari sĩgʉ̃ ããrã. 49 Mʉsã ñekʉ̃sãmarã masaka marĩrõgue manárẽ baanerã ããrĩmá. Irire baakererã, boanerã ããrĩmá. 50 Yʉ ʉ̃mʉgasigue merã dijaridea baari gapʉre werea. Irire baagʉ, neõ boabirikumi. 51 Yʉ ʉ̃mʉgasigue merã dijaridea baari okari sĩrĩ irirosũ ããrĩgṹ̶ yʉta ããrã. I baarire baagʉ, Yʉpʉ merã okanígʉkumi. I baari yʉ sĩrĩ, yaa dʉpʉ ããrã. I ʉ̃mʉ marã Yʉpʉ merã okaníkõãburo, ãrĩgʉ̃, yaa dʉpʉre sĩgʉkoa, ãrĩmi Jesús. 52 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pérã, judío masaka oparã ĩgʉ̃sã basi gãme guaseo, ãsũ ãrĩma: —¿Nasirigʉ marĩrẽ ĩgʉ̃ya dʉpʉre baadoregʉ sĩbukuri? 53 Ĩgʉ̃sã irasũ ãrĩmakʉ̃ pégʉ, Jesús ãrĩmi: —Diayeta mʉsãrẽ werea. Yʉ ããrĩpererã tĩ́gʉ̃ ããrã. Mʉsã yaa dʉpʉre baamerã, yaa díre iirímerã okari opabea. 54 Yaa dʉpʉre baagʉ, yaa díre iirígʉ, Yʉpʉ merã perebiri okari opami. I ʉ̃mʉ peremakʉ̃, ĩgʉ̃rẽ masũgʉkoa. 55 Yaa dʉpʉ diayema baari ããrã. Yaa dí diayema iiríri ããrã. 56 Yaa dʉpʉre baagʉ, yaa díre iirígʉ yʉ merã õãrõ ããrĩ́mi. Yʉde ĩgʉ̃ merã õãrõ ããrã. 57 Yʉpʉ yʉre iriudi okanígʉ̃ ããrĩ́mi. Ĩgʉ̃ okanígʉ̃ ããrĩsĩã, yʉdere okanímakʉ̃ yámi. Irasirigʉ yʉre baagʉre yʉ irirosũ okanímakʉ̃ irigʉkoa. 58 Yʉ irire ãrĩgʉ̃, ʉ̃mʉgasigue merã dijaridea baarire werea. I baari, maná mʉsã ñekʉ̃sãmarã baadea irirosũ ããrĩbea. Ĩgʉ̃sã irire baakererã, boanerã ããrĩmá. Ũ̶mʉgasigue merã dijaridea baari gapʉre baagʉno, okaníkõãgʉkumi, ãrĩmi Jesús. 59 Jesús Capernaugue judío masaka nerẽrĩ wiigue buegʉ, irire weremi. 60 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩ buemakʉ̃ pérã, wárã Jesúre tʉyarã ãsũ ãrĩ gãme wereníma ĩgʉ̃sã basi: —Ĩgʉ̃ wereri marĩ pémakʉ̃, diasagoráa. ¿Noã ire bokatĩũbukuri? ãrĩma. 61 Ĩgʉ̃sã werenírĩrẽ Jesús pékõãmi. Irasirigʉ ĩgʉ̃sãrẽ sẽrẽñami: —¿Yʉ wererire pédʉabirikuri? 62 Yʉ ããrĩpererã tĩ́gʉ̃ yʉ ããrĩderogue mʉrĩãmakʉ̃ ĩãrã, ¿naásũ gũñabukuri mʉsã? 63 Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ masakare okarire sĩmi. Ĩgʉ̃sãya dʉpʉ gapʉ ĩgʉ̃sãrẽ okamakʉ̃ irimasĩña máa. Yʉ wererire pérã Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ okari sĩrĩrẽ opama. 64 Irasũ ããrĩkeremakʉ̃, gajirã mʉsã merãmarã gapʉ yʉre bʉremubema dapa, ãrĩmi Jesús. Neõgoraguere ĩgʉ̃rẽ bʉremumerã ããrĩmurãrẽ, irasũ ããrĩmakʉ̃ ĩgʉ̃rẽ wẽjẽdʉarãguere ĩgʉ̃rẽ ĩmubure masĩsiayupʉ. 65 Ãsũ ãrĩmi: —Ãsũ ãrĩ wereabʉ mʉsãrẽ. Neõ sugʉ ĩgʉ̃ gããmerõ yʉre tʉyabirikumi. Yʉpʉ, yʉre bʉremumakʉ̃ irigʉ ããrĩ́mi. Ĩgʉ̃ irasiribirimakʉ̃, neõ sugʉno yʉre bʉremubiribukumi, ãrĩmi Jesús. 66 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩrĩrẽ pérã, wárã Jesúre tʉyanerã neõ tʉyanemobirima. 67 Ĩgʉ̃sã irasirimakʉ̃ ĩãgʉ̃, Jesús gʉare pe mojõma pere su gubu peru pẽrẽbejarã ĩgʉ̃ buerãrẽ sẽrẽñami: —¿Mʉsãde yʉre tʉyaduúrã yári? ãrĩmi. 68 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pégʉ, Simón Pedro ĩgʉ̃rẽ yʉjʉmi: —Gʉa Opʉ, ¿noãrẽ gʉa tʉyabukuri? Mʉ wereri, gʉare Marĩpʉ merã perebiri okari opamakʉ̃ yáa. 69 Gʉa mʉrẽ bʉremusiáa. Gʉa ire masĩsiáa. Mʉ õãgʉ̃, Marĩpʉ iriudi ããrã, ãrĩmi. 70 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pégʉ, Jesús gʉare ãrĩmi: —Yʉ mʉsãrẽ pe mojõma pere su gubu peru pẽrẽbejarãrẽ beyebʉ. Yʉ irasirikeremakʉ̃, sugʉ mʉsã merã ããrĩgṹ̶ wãtĩyagʉ ããrĩ́mi. 71 Jesús irasũ ãrĩgʉ̃, Judare Simón Iscariote magʉ̃rẽ ãrĩgʉ̃ iriyupʉ. Judas pe mojõma pere su gubu peru pẽrẽbejarã gʉa merã ããrĩkeregʉ, Jesúre wẽjẽdʉarãguere ĩgʉ̃rẽ ĩmubu ããrĩmí.

Juan 7

1 Jesús masakare irire buedero pʉrʉ, Galilea nikũgue naagʉ̃ waami. Judío masaka oparã ĩgʉ̃rẽ wẽjẽdʉarire masĩgʉ̃, Judea nikũguere ããrĩdʉabirimi. 2 Iripoere judío masaka ñekʉ̃sãmarã masaka marĩrõgue ããrĩrã́, wiirigã irideare gũñarĩ bosenʉ ejaburo dupiyuro ããrĩbú̶. 3 Irasirirã Jesús pagʉpũrã ĩgʉ̃rẽ ãrĩma: —Õõrẽ dujabita, Judeague bosenʉrẽ ĩãgʉ̃ waaka! Irasirirã irogue mʉ buerã mʉ turari merã iri ĩmurĩrẽ ĩãrãkuma. 4 Masaka mʉrẽ masĩmakʉ̃ gããmegʉ̃, mʉ turari merã iri ĩmurĩrẽ ããrĩpererã ĩũrõ iri ĩmugʉ̃ waaka! Ĩgʉ̃sã ĩãberogue iribirikõãka! ãrĩma. 5 Ĩgʉ̃ pagʉpũrã ããrĩkererã, Jesúre bʉremubirima. 6 Irasirigʉ Jesús ĩgʉ̃sãrẽ ãrĩmi: —Masaka ĩgʉ̃sã yʉre masĩburo dʉyakõãa dapa. Mʉsãrẽ iri bosenʉrẽ ĩãrã waadʉamakʉ̃ õãgoráa. 7 I ʉ̃mʉ marã mʉsãrẽ ĩãturibema. Yʉ gapʉre ĩgʉ̃sã ñerõ irideare yʉ weremakʉ̃ ĩãturima. 8 Mʉsã bosenʉrẽ ĩãrã waaka! Yʉre yʉ waaburo dʉyakoa dapa. Irasirigʉ iri bosenʉrẽ ĩãgʉ̃ waabea dapa, ãrĩmi Jesús. 9 Ĩgʉ̃ irire ãrãdero pʉrʉ, Galileague dujami. 10 Ĩgʉ̃ pagʉpũrã bosenʉrẽ ĩãrã waadero pʉrʉ, Jesúde masaka ĩmurõ marĩrõ waami, ĩgʉ̃sã ĩgʉ̃ waaríre masĩbirikõãburo, ãrĩgʉ̃. 11 Iri bosenʉrẽ judío masaka oparã ĩgʉ̃rẽ ãmarã́ iriñurã. Ãsũ ãrĩ sẽrẽñañurã: —¿Noógue ããrĩkuri ĩgʉ̃? ãrĩñurã. 12 Wárã masaka Jesúyamarẽ werenírã iriñurã. Gajirã: “Õãgʉ̃ ããrĩ́mi”, ãrĩñurã. Gajirã gapʉ: “Õãgʉ̃ meta, masakare ãrĩkatorikʉgʉ ããrĩ́mi”, ãrĩñurã. 13 Judío masaka oparãrẽ güirã, ããrĩpererã péurogue: “Jesús ãsũ ããrĩ́mi”, ãrĩ werebiriñurã. 14 Jesús irogue eja, iri bosenʉ dekokʉaripoe Marĩpʉya wiigue ñajãa, masakare buemi. 15 Ĩgʉ̃ buemakʉ̃ pérã, judío masaka oparã pégʉka, ãsũ ãrĩma: —Ĩĩ buebiridi ããrĩkeregʉ, ¿nasirigʉ õãrõ masĩrĩ? 16 Ĩgʉ̃sã irasũ ãrĩmakʉ̃ pégʉ, Jesús ĩgʉ̃sãrẽ ãrĩmi: —Yʉ bueri, yaa meta ããrã. Yʉre iriudiya bueri gapʉ ããrã. 17 Marĩpʉ gããmerĩrẽ iridʉarã yʉ buerire pérã: “Marĩpʉ ĩgʉ̃rẽ buedorerosũta buemi. Ĩgʉ̃ gããmerõ werebemi”, ãrĩrãkuma. 18 Sugʉ ĩgʉ̃ gããmerõ weregʉ, gajirãrẽ: “Ĩgʉ̃ õãrõ weremi”, ãrĩ bʉremumakʉ̃ iridʉagʉ ããrĩ́mi. Gajigʉ Marĩpʉ ĩgʉ̃rẽ iriudi gããmerĩrẽ weregʉ gapʉ masakare: “Marĩpʉ õãtarimi”, ãrĩ bʉremumakʉ̃ yámi. Ĩgʉ̃ ãrĩkatori marĩrõ diayeta weregʉ ããrĩ́mi. 19 ’Moisés Marĩpʉ doreri gojadea pũrẽ mʉsãrẽ pídi ããrĩmí. Mʉsã gapʉ neõ sugʉ iri dorerire iribea. ¿Nasirirã mʉsã yʉre wẽjẽdʉari? ãrĩmi. 20 Masaka ĩgʉ̃rẽ ãrĩma: —Mʉ wãtĩ ñajãsũdi ããrã. ¿Noã mʉrẽ wẽjẽdʉari? 21 Jesús ĩgʉ̃sãrẽ ãrĩmi: —Suñarõ siñajãrĩnʉ ããrĩmakʉ̃ yʉ sugʉ pũrĩrikʉgʉre taumakʉ̃ ĩãrã, mʉsã ããrĩpererã ĩãgʉkakõãbʉ. 22 Iripoegue Moisés mʉsã pũrã ʉ̃marẽ ĩgʉ̃sãya dʉpʉma gasirogãrẽ wiiridoredi ããrĩmí. Ĩgʉ̃ irire doreburo dupiyuro mʉsã ñekʉ̃sãmarã irasirisianerã ããrĩmá. Irasirirã mʉsã majĩrãgãrẽ su mojõma pere gaji mojõ ʉreru pẽrẽbejarinʉrĩ waaró merã ĩgʉ̃sã deyoadero pʉrʉ siñajãrĩnʉ ããrĩkeremakʉ̃, ĩgʉ̃sãrẽ irasirináa. 23 Irasirirã Moisés dorederosũta irirã, siñajãrĩnʉ ããrĩkeremakʉ̃ mʉsã majĩrãgã ʉ̃marẽ ĩgʉ̃sãya dʉpʉma gasirogãrẽ wiiria. Siñajãrĩnʉ ããrĩmakʉ̃ yʉ sugʉre ããrĩpereri ĩgʉ̃ya dʉpʉmarẽ õãmakʉ̃ iribʉ. ¿Nasirimurã yʉ merã guari mʉsã? 24 Mʉsã yʉ irideare ĩãdero pʉrʉ: “Ñerõ irimi”, ãrĩ werewʉabirikõãka! Yʉ irideare õãrõ keoro pémasĩ odorãgue wereníka! ãrĩmi Jesús. 25 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩripoere gajirã Jerusalén marã ãsũ ãrĩ wereníma: —¿Ĩĩ marĩ oparã wẽjẽdʉagʉ meta ããrĩ́rĩ? 26 Ĩgʉ̃ ããrĩpererã ĩũrõgue buegʉ yámi. Sugʉno gapʉta ĩgʉ̃rẽ gajino neõ ãrĩbema. Gajipoe irirã marĩ oparã: “Ĩĩ diayeta Cristo, Marĩpʉ iriudi ããrĩ́mi”, ¿ãrĩ gũñabukuri? 27 Marĩ ĩĩ aariderore masĩa. Cristo, Marĩpʉ iriugʉ gapʉre aarimakʉ̃, ĩgʉ̃ ããrĩderoguere masĩbirikoa. Irasirigʉ Cristo ããrĩbirikumi ĩĩ, ãrĩma. 28 Jesús Marĩpʉya wiigue bueripoe ĩgʉ̃sã irasũ ãrĩ werenímakʉ̃ pégʉ, bʉro bʉsʉro merã ãsũ ãrĩ weremi: —Mʉsã yʉre masĩa, ãrã. Ĩgʉ̃ aariderodere masĩa, ãrã. Yʉ gããmerõ aaribiribʉ. Yʉre iriudi keoro irigʉ ããrĩ́mi. Mʉsã ĩgʉ̃rẽ masĩbea. 29 Yʉ ĩgʉ̃ pʉrogue ããrĩdi ããrĩsĩã, ĩgʉ̃rẽ masĩa. Ĩgʉ̃ta yʉre iriumi, ãrĩmi Jesús. 30 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pérã, ĩgʉ̃rẽ peresu iridʉakererã, ñeãbirima. Ĩgʉ̃ ñerõ tariburinʉ dʉyabʉ dapa. Irasirirã ĩgʉ̃rẽ ñeãbirima. 31 Gajirã wárã masaka ĩgʉ̃rẽ bʉremuma. Ãsũ ãrĩma: —Neõ sugʉ, ĩĩ nemorõ Marĩpʉ turari merã iri ĩmugʉ̃ mámi. Irasirigʉ ĩĩ Cristo, Marĩpʉ iriudi ããrĩ́mi. 32 Fariseo bumarã, masaka Jesúre: “Ĩĩ Marĩpʉ iriudi ããrĩ́mi”, ãrĩrĩrẽ péñurã. Irasirirã ĩgʉ̃sã paía oparã merã Marĩpʉya wiire korerã surarare ĩgʉ̃rẽ ñeã, peresu iridorerã iriuadiñurã. 33 Irasirigʉ Jesús masakare ãsũ ãrĩmi: —Yoaweyaripoe mʉsã merã ããrĩgʉkoa. Pʉrʉ yʉre iriudi pʉrogue waagʉkoa. 34 Yʉ ããrĩburore mʉsã waamasĩbirikoa. Irasirirã yʉre ãmakererã, neõ bokabirikoa. 35 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pérã, judío masaka oparã ĩgʉ̃sã basi ãsũ ãrĩ gãme sẽrẽñama: —Ĩgʉ̃ marĩrẽ: “Yʉre mʉsã neõ bokabirikoa”, ãrĩgʉ̃, ¿noógue waagʉkuri? ¿Ĩgʉ̃ judío masaka griego ããrĩrṍgue makãrĩ waanerã pʉrogue griego masakare buegʉ waabukuri? 36 Ĩgʉ̃ marĩrẽ: “Yʉ ããrĩburore mʉsã waamasĩbirikoa. Irasirirã yʉre ãmakererã, neõ bokabirikoa”, ãrĩrĩ, ¿naásũ ãrĩdʉaro iriayuri? ãrĩma. 37 Ĩgʉ̃sã bosenʉ iritũnurĩnʉ dupanʉgora ããrĩmakʉ̃, Jesús wãgãnʉgã, bʉro bʉsʉro merã masakare ãsũ ãrĩ weremi: —Ñemesiburã yʉ pʉrogue iirírã aarika! 38 Marĩpʉya werenírĩ gojadea pũgue ãsũ ãrĩ gojasũdero ããrĩbú̶: “Yʉre bʉremurãya yʉjʉpũrãrĩguere okari sĩrĩ deko ũmayoro irirosũ ããrĩníkõãrokoa”, ãrĩ gojasũdero ããrĩbú̶, ãrĩmi. 39 Jesús irire ãrĩgʉ̃: “Yʉre bʉremurã Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃rẽ oparãkuma”, ãrĩgʉ̃ irimi. Jesús ʉ̃mʉgasigue mʉrĩaburo dupiyuro Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ ejabirimi dapa. 40 Jesús ãrĩrĩrẽ pérã, gajirã ãsũ ãrĩma: —Ĩĩ diayeta Marĩpʉya kerere weredupiyurimasʉ̃: “Marĩ pʉro aaribu ããrãyupʉ”, ĩgʉ̃sã ãrĩdi ããrĩ́mi. 41 Gajirã ãsũ ãrĩma: —Ĩĩ, Cristo Marĩpʉ iriudi ããrĩ́mi. Gajirã gapʉ: —Cristo, ¿nasiribu Galileamʉ ããrĩbukuri? ãrĩma. 42 Marĩpʉya werenírĩ gojadea pũgue ãsũ gojasũdero ããrĩbú̶: “Cristo Marĩpʉ iriubu, opʉ David parãmi ããrĩturiagʉ ããrĩgʉkumi. David deyoadea makã Belén wãĩkʉri makãgue deyoagʉkumi”, ãrĩ gojasũdero ããrĩbú̶. 43 Irasirirã Jesúre surosũ gũñabirisĩã, gãme dʉkawariakõãma. 44 Surãyeri Jesúre ñeã, peresu iridʉakererã, iribirima. 45 Irasirirã Marĩpʉya wiire korerã surara Jesúre ñeãdorerã iriunerã, paía oparã, fariseo bumarã pʉrogue goedujáañurã. Ĩgʉ̃sã goedujajamakʉ̃ ĩãrã, ĩgʉ̃sãrẽ sẽrẽñañurã: —¿Nasirirã Jesúre ñeã, ãĩribirari? 46 Surara ĩgʉ̃sãrẽ yʉjʉñurã: —Neõ sugʉ ĩgʉ̃ irirosũ werenígʉ̃ mámi. 47 Ĩgʉ̃sã irasũ ãrĩmakʉ̃ pérã, fariseo bumarã ĩgʉ̃sãrẽ ãrĩñurã: —¿Mʉsãde ĩgʉ̃ ãrĩkatori merã weremakʉ̃: “Diayeta weremi”, ãrĩ bʉremurĩ? 48 Neõ sugʉ marĩ oparã, neõ sugʉ gʉa fariseo bumarã ĩgʉ̃rẽ bʉremugʉ̃ mámi. 49 Sĩĩsã masaka gapʉ ĩgʉ̃ wererire bʉremurã, Marĩpʉ Moisére doreri pídeare masĩbema. Wajamoãsũmurã ããrĩ́ma. 50 Nicodemo fariseo bumʉ iro dupiyuro ñami merã Jesúre ĩãgʉ̃ ejadi, ĩgʉ̃sã merã ããrĩyupʉ. Ĩgʉ̃sã irasũ ãrĩmakʉ̃ pégʉ, ĩgʉ̃sãrẽ ãrĩyupʉ: 51 —Marĩrẽ doreri ãsũ ãrã. Sugʉ masakʉ ĩgʉ̃ irideare weremakʉ̃ marĩ péburo dupiyuro ĩgʉ̃rẽ: “Ñerõ iribʉ”, ãrĩ wajamoãmasĩbea, ãrĩyupʉ. 52 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pérã, ãsũ ãrĩ yʉjʉñurã: —¿Mʉde ĩgʉ̃ irirosũ Galileamʉ ããrĩ́rĩ? Marĩpʉya werenírĩ gojadea pũrẽ bueka! Iri pũrẽ buegʉ: “Neõ sugʉ Galileamʉ Marĩpʉya kerere weredupiyurimasʉ̃ mámi”, ãrĩ masĩgʉkoa. 53 Ĩgʉ̃sã irasũ ãrãdero pʉrʉ, ĩgʉ̃sãya wiirigue dujáakõãñurã.

Juan 8

1 Jesús gapʉ ʉ̃tãʉ̃ Olivos wãĩkʉdigue waami. 2 Gajinʉ gapʉ boyoripoe ããrĩmakʉ̃, Marĩpʉya wiigue waami doja. Ĩgʉ̃ ejamakʉ̃ ĩãrã, masaka ããrĩpererã ĩgʉ̃ pʉro nerẽma. Irasirigʉ eja doa, ĩgʉ̃sãrẽ buenʉgãmi. 3 Moisés gojadeare buerimasã, fariseo bumarã sugo nomeõrẽ gajigʉ igo marãpʉ ããrĩbi merã igo ñerõ irigore bokajañurã. Irasirirã Jesús bueripoe iri wiigue ããrĩpererã masaka ĩũrõ igore ãĩñajãnú, Jesúre ãrĩma: 4 —Buegʉ, igo marãpʉkʉgo ããrĩkerego, gajigʉ merã ñerõ irigore bokajabʉ. 5 Moisés Marĩpʉ doreri gojadea pũgue igo nomeõ irirosũ irigonorẽ ʉ̃tãyeri merã dea wẽjẽdoredi ããrĩmí. Mʉkoa, ¿naásũ ãrĩrĩ? 6 “¿Naásũ yʉjʉgʉkuri?” ãrĩrã, ĩgʉ̃rẽ irasũ ãrĩ sẽrẽñadima. “Ĩgʉ̃ keoro yʉjʉbirimakʉ̃, marĩ oparãguere weresãrãkoa”, ãrĩ gũñañurã. Ĩgʉ̃sã irasũ sẽrẽñamakʉ̃ pégʉ, Jesús gapʉ muúbia doaja, nikũgue ĩgʉ̃ya mojõsũrũ merã gojami. 7 Ĩgʉ̃sã ĩgʉ̃rẽ sẽrẽñaduúbirimakʉ̃ pégʉ, Jesús wãgãnʉgã, ãsũ ãrĩmi: —Mʉsã merãmʉ ñerõ iribino igore ʉ̃tãye merã deapʉroriburo. 8 Irasũ ãrĩ odo, dupaturi muúbia doaja, nikũgue gojami doja. 9 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pérã, ĩgʉ̃sã ñerĩ irideare pémasĩ, gʉyasĩrĩrĩ merã, mʉrã sugʉ pʉrʉ, gajigʉ pʉrʉ wiriapʉrorima. Irasirirã Jesúre sugʉta nomeõ iro dujago merã píkõã, waakõãma. 10 Jesús wãgãnʉgã, igore ãrĩmi: —¿Noógue ããrĩ́rĩ mʉrẽ weresãnerã? ¿Neõ sugʉ mʉrẽ wajamoãdoregʉ márĩ? 11 —Mámi, yʉ Opʉ, ãrĩ yʉjʉmo. Igo irasũ ãrĩmakʉ̃, Jesús igore ãrĩmi: —Yʉde mʉrẽ wajamoãdorebea. Irasirigo waaka! Dupaturi ñerĩrẽ neõ irinemobirikõãka! 12 Jesús dupaturi masakare ãsũ ãrĩ weremi: —Yʉ i ʉ̃mʉ marãrẽ sĩãgori sĩgʉ̃ ããrã. Yʉre tʉyarã naĩtĩãrõgue ããrĩrã́ irirosũ ããrĩbema. Boyorogue ããrĩrã́ irirosũ ããrĩ́ma. Irasirirã yʉ okari sĩrĩrẽ oparãkuma. 13 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pérã, fariseo bumarã ãrĩma: —Mʉ basi mʉ ããrĩrikʉrire werea. Irasiriro mʉ werenírĩ neõ wajamáa. 14 Jesús ĩgʉ̃sãrẽ ãsũ ãrĩ yʉjʉmi: —Yʉ aariderore, yʉ waaburodere yʉ masĩa. Mʉsã gapʉ irire neõ masĩbea. Irasirigʉ yʉ basi yʉ ããrĩrikʉrire werekeremakʉ̃, yʉ werenírĩ diayeta ããrã. 15 Mʉsã i ʉ̃mʉ marã irirosũ yʉre werewʉáa. Yʉ gapʉ neõ sugʉre mʉsã irirosũ werewʉabea. 16 Yʉ masaka ããrĩrikʉrire: “I gapʉ õãa, i gapʉ õãbea”, ãrĩgʉ̃, keoro ãrã. Yʉ sugʉta yʉ gããmerõ irire ãrĩbea. Yʉpʉ yʉre iriudi merã irire irasũ yáa. 17 Mʉsãrẽ doreri gojadea pũgue ãsũ ãrã: “Pẽrã masaka ĩgʉ̃sã ĩãdeare surosũ weremakʉ̃: ‘Diayeta ããrã’, ãrĩ bʉremurõ gããmea”, ãrĩ gojasũdero ããrĩbú̶. 18 Yʉ basi yʉ ããrĩrikʉrire werea. Yʉpʉ yʉre iriudide yʉ ããrĩrikʉrire weremi, ãrĩmi. 19 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pérã, ĩgʉ̃rẽ sẽrẽñama: —¿Noógue ããrĩ́rĩ mʉpʉ? Jesús ĩgʉ̃sãrẽ yʉjʉmi: —Mʉsã yʉre, Yʉpʉdere masĩbea. Yʉre masĩrã, Yʉpʉdere masĩboayo. 20 Jesús irasũ ãrĩ weregʉ, Marĩpʉya wiigue ããrĩmí. Masaka niyeru sĩrã, ĩgʉ̃sã sãrĩ kũmarĩ pʉro ããrĩmí. Ĩgʉ̃ ñerõ tariburinʉ ejabiribʉ dapa. Irasirirã neõ sugʉ ĩgʉ̃rẽ ñeã, peresu iribirima. 21 Jesús dupaturi judío masaka oparãrẽ weremi: —Yʉ ããrĩderogue waagʉkoa. Yʉ waadero pʉrʉ, mʉsã yʉre ãmarãkoa. Mʉsã ñerĩ iridea waja, waja oparã boarãkoa. Yʉ waaburoguere mʉsã waamasĩbirikoa. 22 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pérã, gãme sẽrẽñama: —¿Nasirigʉ: “Yʉ waaburoguere mʉsã waamasĩbirikoa”, ãrĩrĩ? ¿Ĩgʉ̃ basi wẽjẽ boagʉkuri irasũ ãrĩgʉ̃? 23 Jesús ĩgʉ̃sãrẽ ãrĩmi: —Mʉsã gapʉ i ʉ̃mʉgue ããrĩrã́, i ʉ̃mʉ marã ããrã. Yʉ gapʉ ʉ̃mʉgasigue ããrĩdi, i ʉ̃mʉmʉ meta ããrã. 24 Irasirigʉ mʉsãrẽ: “Mʉsã ñerĩ iridea waja, waja oparã boarãkoa”, ãrãbʉ. Mʉsã: “Yʉ ĩgʉ̃ ããrã”, ãrĩ wereadeare bʉremubirisĩã, mʉsã ñerĩ iridea waja, waja oparã boarãkoa. 25 Irasũ ãrĩgʉ̃ pérã ĩgʉ̃rẽ sẽrẽñama: —¿Noãno ããrĩ́rĩ mʉ? Jesús ĩgʉ̃sãrẽ yʉjʉmi: —Buenʉgãgʉ̃gueta mʉsãrẽ: “Yʉ ĩgʉ̃ ããrã”, ãrĩ weresiabʉ. 26 Yʉ mʉsãyamarẽ, mʉsã ñerõ iridea waja mʉsãrẽ wajamoãburire weredʉari, wári ããrã. Yʉre iriudi gapʉ diaye weremi. Irasirigʉ ĩgʉ̃ weremakʉ̃ yʉ pédea ditare mʉsã i ʉ̃mʉ marãrẽ werea, ãrĩmi. 27 Jesús: “Yʉre iriudi”, ãrĩgʉ̃, ĩgʉ̃ Pagʉreta werenígʉ̃ irimi. Ĩgʉ̃sã gapʉ irire pémasĩbirima. 28 Irasirigʉ Jesús ĩgʉ̃sãrẽ ãrĩmi: —Yʉre ããrĩpererã tĩ́gʉ̃rẽ mʉsã curusague pábiatú ãĩwãgũnúrãkoa. Mʉsã irasũ irirã: “Yʉ ĩgʉ̃ ããrã”, ãrĩ wereadeare: “Diayeta ããrã”, ãrĩ masĩrãkoa. Yʉ gããmerõ neõ iribi, irasũ ããrĩmakʉ̃ Yʉpʉ yʉre buedea ditare yʉ weregʉ ããrĩrĩ́rẽ masĩrãkoa. 29 Yʉre iriudi yʉ merã ããrĩ́mi. Ĩgʉ̃ gããmerĩ ditare irinía. Irasirigʉ ĩgʉ̃ yʉre neõ béobemi. 30 Jesús irasũ ãrĩmakʉ̃ pérã, wárã masaka ĩgʉ̃rẽ bʉremuma. 31 Jesús, judío masaka: “Marĩpʉ iriudi ããrĩ́mi”, ãrĩ bʉremurãrẽ ãsũ ãrĩmi: —Yʉ werenírĩrẽ bʉremuduúmerã, diayeta yʉ buerã ããrã. 32 Irasirirã diayema ããrĩrĩ́rẽ masĩrãkoa. Irire masĩrã, ñerõ iririre pirirãkoa. Moãboeanerã mʉsã opʉre wirianerã irirosũ ããrĩrãkoa. 33 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pérã, ĩgʉ̃rẽ ãrĩma: —Gʉa Abraham parãmerã ããrĩturiarãgue ããrã. Irasirirã neõ gajirãyarã ĩgʉ̃sãrẽ moãboerã ããrĩbea. Irasirigʉ: “Moãboeanerã mʉsã opʉre wirianerã irirosũ ããrĩrãkoa”, ãrĩgʉ̃, ¿naásũ ãrĩdʉagʉ irasũ ãrĩrĩ mʉ? 34 Jesús ĩgʉ̃sãrẽ ãrĩmi: —Diayeta mʉsãrẽ werea. Ããrĩpererã ñerĩrẽ irirã, ñerĩrẽ iridoregʉyarã ĩgʉ̃ dokamarã irirosũ ããrĩ́ma. 35 Sugʉ moãboegʉ wii opʉ magʉ̃ irirosũ neõ ããrĩbemi. Wii opʉ magʉ̃ gapʉ ĩgʉ̃ pagʉya wiimʉ ããrĩníkõãkumi. 36 Yʉ, ʉ̃mʉgasigue ããrĩgṹ̶ magʉ̃ ããrã. Irasirigʉ mʉsãrẽ ñerĩrẽ iridoregʉyarã irirosũ ããrĩbirimakʉ̃ irigʉ, diayeta moãboeanerã mʉsã opʉre wirianerã irirosũ ããrĩmakʉ̃ irigʉkoa. 37 Yʉ mʉsã Abraham parãmerã ããrĩturiarire masĩa. Irasũ ããrĩkererã, mʉsã yʉ wererire pédʉabea. Irasirirã yʉre wẽjẽdʉáa. 38 Yʉpʉ yʉre masĩmakʉ̃ irideare mʉsãrẽ werea. Mʉsã gapʉ mʉsãpʉ dorerire yáa. 39 Ĩgʉ̃sã ĩgʉ̃rẽ ãrĩma: —Abraham gʉa ñekʉ̃ ããrĩdi ããrĩmí. Jesús gapʉ ĩgʉ̃sãrẽ ãrĩmi: —Mʉsã diayeta Abraham parãmerã ããrĩturiarã ããrĩrã́ ĩgʉ̃ iriunaderosũta iririkʉboayo. 40 Yʉpʉ yʉre diaye wererire mʉsãrẽ yʉ werekeremakʉ̃, yʉre wẽjẽdʉáa. Abraham gapʉ mʉsã irirosũ neõ irasiribiridi ããrĩmí. 41 Mʉsã mʉsãpʉ irirosũta yáa. Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pérã, ãrĩma: —Gʉa, pagʉ marĩrã irirosũ ããrĩbea. Marĩpʉ sugʉta gʉapʉ ããrĩ́mi. 42 Jesús ĩgʉ̃sãrẽ ãrĩmi: —Yʉpʉ diayeta mʉsãpʉ ããrĩmakʉ̃, mʉsã yʉre maĩboayo. Yʉ ĩgʉ̃ merã ããrĩdita õõ mʉsã pʉrogue aaribú̶. Yʉ gããmerõ aaribiribʉ. Yʉpʉ yʉre iriumi. 43 ¿Nasirirã yʉ wererire pémasĩberi mʉsã? Mʉsã yʉ wererire pédʉabirisĩã, pémasĩbea. 44 Mʉsãpʉ wãtĩ ããrĩ́mi. Mʉsã ĩgʉ̃yarã ããrã. Irasirirã ĩgʉ̃ gããmerĩrẽ iridʉáa. Neõgoragueta masakare wẽjẽbéodi ããrĩgṹ̶ yámi. Ĩgʉ̃guere diayema neõ máa. Irasirigʉ ĩgʉ̃ neõ diayemarẽ werebemi. Neõgoraguere masakare ãrĩkatopʉroridi ããrĩmí. Irasirigʉ ĩgʉ̃ irasũ ãrĩkatorikʉgʉ ããrĩsĩã, ãrĩkatori ditare weremi. 45 Yʉ gapʉ diayemarẽ werea. Irasirirã yʉ wererire pérã, mʉsã irire bʉremubea. 46 ¿Noã yʉre: “Mʉ ãsũ irigʉ, ñerõ iriabʉ”, ãrĩ masĩbukuri? Yʉ mʉsãrẽ diayemarẽ werekeremakʉ̃, ¿nasirirã yʉ wererire bʉremuberi? 47 Yʉpʉ pũrã ĩgʉ̃ werenírĩrẽ péma. Mʉsã gapʉ ĩgʉ̃ pũrã ããrĩbirisĩã, irire pédʉabea, ãrĩmi Jesús. 48 Jesús irasũ ãrĩmakʉ̃ pérã, judío masaka ĩgʉ̃rẽ ãrĩma: —Gʉa: “Mʉ Samariamʉ, wãtĩ ñajãsũdi ããrã”, ãrĩrã, diayeta ãrĩrã yáa. 49 Jesús ĩgʉ̃sãrẽ ãrĩmi: —Yʉ wãtĩ ñajãsũdi ããrĩbea. Yʉ iriri merã masaka Yʉpʉre: “Õãtaria mʉ”, ãrĩmakʉ̃ yáa. Mʉsã gapʉ yʉ iririre ĩãkererã: “Ñerĩrẽ irigʉ ããrĩ́mi”, ãrã. 50 Yʉre: “Õãrõ yáa”, ãrĩ bʉremurãrẽ ãmabea yʉ. Yʉpʉ gapʉ masakare yʉre bʉremumakʉ̃ gããmemi. Ĩgʉ̃ta yʉ iririre ĩãgʉ̃, yʉre: “Õãrõ yáa”, ãrĩmi. 51 Diayeta mʉsãrẽ werea. Yʉ wererire irigʉ neõ boabirikumi. 52 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pérã, ĩgʉ̃rẽ ãrĩma: —Dapagora gʉa ire masĩa. Mʉ wãtĩ ñajãsũdi ããrã. Abraham iripoegue boakõãdi ããrĩmí. Marĩpʉya kerere weredupiyunerãde boakõãnerã ããrĩmá. Mʉ gapʉ: “Yʉ wererire irigʉ neõ boabirikumi”, ãrã. 53 ¿Gʉa ñekʉ̃ Abraham nemorõ ããrĩ́rĩ mʉ? Ĩgʉ̃, Marĩpʉya kerere weredupiyunerãde boakõãnerã ããrĩmá. ¿Noã ããrĩ́rĩ mʉ irasũ ãrĩ weregʉ? 54 Jesús ĩgʉ̃sãrẽ ãrĩmi: —Yʉ, yʉ basi õãrõ werenírĩ wajamáa. Yʉpʉ gapʉ mʉsã: “Gʉapʉ ããrĩ́mi”, ãrĩgʉ̃ gapʉ yʉre õãrõ weremi. 55 Mʉsã gapʉ Yʉpʉre neõ masĩbea. Yʉ ĩgʉ̃rẽ masĩa. Yʉ: “Ĩgʉ̃rẽ masĩbea”, ãrĩgʉ̃, mʉsã irirosũ ãrĩkatorikʉgʉ ããrĩbukoa. Yʉ gapʉ ĩgʉ̃rẽ õãrõ masĩa. Irasũ ããrĩmakʉ̃, ĩgʉ̃ wererire yáa. 56 Mʉsã ñekʉ̃ Abraham yʉ i ʉ̃mʉgue aariburire masĩdi ããrĩmí. Irasirigʉ yʉ aarimakʉ̃ ĩãgʉ̃, bʉro ʉsʉyari merã ããrĩdi ããrĩmí. 57 Ĩgʉ̃sã Jesúre ãrĩma: —Mʉ cincuenta bojori opabirikeregʉ, ¿nasirigʉ Abrahãrẽ ĩãdi ããrĩbukuri? 58 Jesús ĩgʉ̃sãrẽ ãrĩmi: —Diayeta mʉsãrẽ werea. Abraham dupiyuro ããrĩdi yʉta ããrã. 59 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pérã, ĩgʉ̃sã ʉ̃tãyeri ãĩ, ĩgʉ̃rẽ dea wẽjẽdʉamakʉ̃, Marĩpʉya wiigue ããrãdi ĩgʉ̃sã watope duriwiriakõãmi.

Juan 9

1 Gajinʉ Jesús maague waagú̶, deyoagʉgueta koye ĩãmasĩbire bokajami. 2 Gʉa ĩgʉ̃rẽ ĩãrã, Jesúre sẽrẽñabʉ: —Buegʉ, ¿noã ñerõ iridea waja ĩgʉ̃ koye ĩãmasĩbi deyoayuri? ¿Ĩgʉ̃ pagʉsãmarã ñerõ iridea waja, o ĩgʉ̃ basi ĩgʉ̃ ñerõ iridea waja ĩgʉ̃rẽ irasũ waayuri? ãrĩbʉ. 3 Jesús gʉare ãrĩmi: —Ĩgʉ̃ ñerõ iridea, ĩgʉ̃ pagʉsãmarã ñerõ iridea ĩgʉ̃ deyoagʉgueta koye ĩãmasĩbi ããrĩmakʉ̃ iribiribʉ. Marĩpʉ ĩgʉ̃ turari merã ĩgʉ̃rẽ õãrĩ iririre masakare ĩmugʉkumi. Irasirigʉ ĩgʉ̃ koye ĩãmasĩbi deyoami. 4 Ũ̶mʉ merã masaka moãmasĩrã irirosũ dapagora Marĩpʉ yʉre iriugʉ pídeare marĩrẽ iriro gããmea. Ñami merã moãmasĩmerã irirosũ pʉrʉgue ĩgʉ̃ pídeare irimasĩbirikoa pama. 5 Yʉ i ʉ̃mʉguere ããrĩgṹ̶, masakare sĩãgori sĩgʉ̃ ããrã. Irasirigʉ ĩgʉ̃sãrẽ Marĩpʉre masĩmakʉ̃ yáa, ãrĩmi. 6 Irasũ ãrĩ odo, nikũgue síkure eomeépí, iri merã morẽ, koye ĩãmasĩbiya koyeguere túwʉ̃kãmi. 7 Irasiri odo, ĩgʉ̃rẽ ãrĩmi: —Siloé wãĩkʉri deko gobegue ĩgʉ̃sã iridea gobegue mʉya koyere koegʉ waaka! ãrĩmi. “Siloé”, ãrĩrõ: “Iriugʉ”, ãrĩdʉaro yáa. Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pégʉ, koye ĩãmasĩbi irogue ĩgʉ̃ya koyere koegʉ waakõãmi. Koe odo, koye ĩãmasĩgʉ̃gue dujariyupʉ. 8 Ĩgʉ̃ya wiigue dujajamakʉ̃, ĩgʉ̃ya wii pʉro ããrĩrã́, iro dupiyuro ĩgʉ̃ niyeru sẽrẽdi ããrĩmakʉ̃ ĩãnerã, sẽrẽñañurã: —¿Ĩĩ dupiyuro niyeru sẽrẽ doanídita ããrĩ́rĩ? 9 Gajirã ãrĩñurã: —Ĩgʉ̃ta ããrĩ́mi. Gajirã gapʉ ãrĩñurã: —Ĩgʉ̃ ããrĩbemi. Ĩgʉ̃ irirosũ deyogʉ ããrĩ́mi. Ĩgʉ̃sã irasũ ãrĩmakʉ̃ pégʉ, koye ĩãmasĩbi ããrãdi gapʉ ãsũ ãrĩyupʉ: —Ĩgʉ̃ta ããrã yʉ. 10 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃, masaka ĩgʉ̃rẽ sẽrẽñañurã: —Mʉ ĩãmasĩbiradi ããrĩgṹ̶, ¿nasirigʉ dapagorare irasũ ĩãmasĩrĩ? 11 Ĩgʉ̃sãrẽ yʉjʉyupʉ: —Jesús wãĩkʉgʉ ĩgʉ̃ya síku nikũ merã moãmorẽ, yʉ koyere túwʉ̃kãmi. Túwʉ̃kã odo, yʉre: “Siloé wãĩkʉri deko gobegue ĩgʉ̃sã iridea gobegue mʉya koyere koegʉ waaka!” ãrãmi. Yʉ irogue waa, koyere koe odo, ĩãmasĩpʉroriabʉ. 12 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃, ĩgʉ̃rẽ sẽrẽñañurã doja: —Mʉrẽ irasiriadi, ¿noógue ããrãrĩ? —Masĩbirikoa. Noó ããrĩgṹ̶ ããrĩkumi, ãrĩyupʉ. 13 Pʉrʉ ĩgʉ̃sã koye ĩãmasĩbiridire fariseo bumarã pʉrogue ãĩãñurã. 14 Jesús ĩgʉ̃ya síku nikũ merã moãmorẽ, koye ĩãmasĩbire taudeanʉ judío masaka siñajãrĩnʉ ããrĩbú̶. 15 Irasirirã fariseo bumarã koye ĩãmasĩbiridire sẽrẽñañurã: —¿Nasirigʉ dapagorare õãrõ ĩãrĩ? Ĩgʉ̃sãrẽ yʉjʉyupʉ: —Sugʉ ĩgʉ̃ya síku nikũ merã moãmorẽ, yaa koyere túwʉ̃kãmi. Irasirigʉ yaa koyere koeadero pʉrʉ, ĩãmasĩpʉroribʉ. 16 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃, surãyeri fariseo bumarã merãmarã ãrĩñurã: —Ĩgʉ̃rẽ irasiridi, marĩ siñajãrĩnʉrĩma dorerire iribi ããrĩ́mi. Irasirigʉ Marĩpʉ iriudi ããrĩbemi. Gajirã gapʉ ãrĩñurã: —Ĩgʉ̃ ñerõ irigʉno ããrĩgṹ̶, i iri ĩmurĩrẽ irimasĩbiriboayupʉ. Irasirirã ĩgʉ̃sã surosũ gũñabirisĩã, dʉkawariñurã. 17 Irasirirã dupaturi koye ĩãmasĩbiridire sẽrẽñañurã doja: —Mʉkoa, ¿naásũ ãrĩrĩ mʉrẽ koye ĩãmasĩmakʉ̃ iridire? Ĩgʉ̃ yʉjʉyupʉ: —Ĩgʉ̃ Marĩpʉ kerere weredupiyugʉ ããrĩ́mi, ãrã yʉ, ãrĩyupʉ. 18 Judío masaka oparã gapʉ: “Ĩĩ koye ĩãmasĩgʉ̃, dupiyuro koye ĩãmasĩbi ããrĩdi ããrĩbemi”, ãrĩ gũñadiñurã. Irasirirã ĩgʉ̃ pagʉsãmarãrẽ siiu, sẽrẽñañurã: —“¿Ĩĩ mʉ magʉ̃ neõ deyoagʉgueta koye ĩãmasĩbi ããrĩdi ããrĩ́mi”, ãrĩrĩ? Ĩgʉ̃ diayeta koye ĩãmasĩbiridi ããrĩgṹ̶, ¿nasiri dapagorare õãrõ ĩãmasĩrĩ? 20 Ĩgʉ̃ pagʉsãmarã yʉjʉñurã: —Ire gʉa masĩa. Ĩĩ gʉa magʉ̃ta ããrĩ́mi. Ĩgʉ̃ deyoagʉgueta koye ĩãmasĩbiridita ããrĩ́mi. 21 Ĩgʉ̃ dapagora koye ĩãmasĩrĩ gapʉre, ĩgʉ̃rẽ ĩãmakʉ̃ irididere masĩbea. Ĩgʉ̃rẽ sẽrẽñaka! Bʉgʉro ããrĩ́mi. Ĩgʉ̃ basi mʉsãrẽ yʉjʉmasĩmi. 22 Judío masaka oparã dupiyurogue ãsũ ãrĩñurã: —Jesúre: “Marĩpʉ iriudi Cristo ããrĩ́mi”, ãrĩgʉ̃norẽ marĩ nerẽrĩ wiirigue neõ ñajãdorebirikõãrã! ãrĩñurã. Irasirirã, ĩgʉ̃sã ãrĩdeare pénerã ããrĩsĩã, koye ĩãmasĩbiridi pagʉsãmarã ĩgʉ̃sãrẽ güigorañurã. 23 Irasirirã ĩgʉ̃sãrẽ: “Bʉgʉro ããrĩ́mi. Ĩgʉ̃rẽ sẽrẽñaka!” ãrĩñurã. 24 Judío masaka oparã irire pérã, dupaturi koye ĩãmasĩbiridire siiu, ĩgʉ̃rẽ ãrĩñurã doja: —Marĩpʉ mʉ wererire pémi. Irasirigʉ ĩgʉ̃ péurogue gʉare diaye wereka! Gʉa ire masĩa. Jesús ñerõ irigʉ ããrĩ́mi. 25 Ĩgʉ̃sã irasũ ãrĩmakʉ̃ pégʉ, ĩgʉ̃sãrẽ ãsũ ãrĩ yʉjʉyupʉ: —Jesúre ĩgʉ̃ ñegʉ̃, o õãgʉ̃ ããrĩrĩ́rẽ masĩbirikoa yʉ. I ditare masĩa. Yʉ dupiyuroguere koye ĩãmasĩbi ããrĩbú̶. Dapagorare ĩãa, ãrĩyupʉ. 26 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pérã, dupaturi ĩgʉ̃rẽ sẽrẽñañurã doja: —¿Nasiriri ĩgʉ̃ mʉrẽ? ¿Nasirigʉ ĩgʉ̃ mʉrẽ koye ĩãmasĩmakʉ̃ iriri? 27 Ĩgʉ̃ yʉjʉyupʉ ĩgʉ̃sãrẽ: —Irireta mʉsãrẽ weresiabʉ. Yʉ irasũ ãrĩ werekeremakʉ̃, mʉsã gapʉ yʉ wererire pédʉabirabʉ. ¿Nasirirã dupaturi yʉ irire weremakʉ̃ pédʉari? ¿Mʉsãde ĩgʉ̃ buerã ããrĩdʉakuri? 28 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pérã, ĩgʉ̃rẽ turiñurã: —Mʉ ĩgʉ̃ buegʉ ããrã. Gʉa gapʉ Moisés gojadeare buerã ããrã. 29 Ire gʉa masĩa. Marĩpʉ Moisére weredi ããrĩmí. Jesúre iriudi gapʉre gʉa masĩbea. 30 Ĩgʉ̃sã irasũ ãrĩmakʉ̃, ĩgʉ̃sãrẽ ãsũ ãrĩ yʉjʉyupʉ: —Mʉsã irasũ ãrĩmakʉ̃, pégʉkakõãkoa. Ĩgʉ̃ yʉre koye ĩãmasĩmakʉ̃ irikeremakʉ̃, mʉsã ĩgʉ̃rẽ iriudire masĩbea, ãrã. 31 Marĩ ire õãrõ masĩa. Marĩpʉ ñerõ irirã ĩgʉ̃rẽ sẽrẽmakʉ̃ pébemi. Ĩgʉ̃rẽ bʉremugʉ̃, ĩgʉ̃ dorerire irigʉre ĩgʉ̃ sẽrẽrĩ ditare pémi. 32 Marĩ neõ sugʉ deyoagʉgueta koye ĩãmasĩbire ĩãmakʉ̃ irigʉ ããrĩrĩ́rẽ pébea. 33 Marĩpʉ Jesúre iriubirimakʉ̃, yʉre koye ĩãmasĩmakʉ̃ iribiriboañumi, ãrĩyupʉ. 34 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pérã, ãrĩñurã: —Mʉ deyoagʉgueta ñerĩ merã deyoadi ããrĩkeregʉ, ¿irire weredʉari gʉare buebu? ãrĩñurã. Irasirirã judío masaka nerẽrĩ wiigue ĩgʉ̃rẽ ñajãdorebiriñurã. 35 Jesús koye ĩãmasĩbiridire ĩgʉ̃sã béowiuadeare pémi. Irasirigʉ ĩgʉ̃rẽ bokajagʉ, sẽrẽñami: —¿Marĩpʉ magʉ̃ ããrĩpererã tĩ́gʉ̃rẽ bʉremurĩ mʉ? 36 Ĩgʉ̃ Jesúre ãrĩmi: —Yʉ Opʉ, ¿noã ããrĩ́rĩ ĩgʉ̃? Wereka yʉre! Ĩgʉ̃rẽ masĩgʉ̃, bʉremugʉra. 37 Jesús ĩgʉ̃rẽ ãrĩmi: —Mʉ ĩgʉ̃rẽ ĩãsiáa. Yʉ mʉ merã werenígʉ̃, ĩgʉ̃ta ããrã. 38 Irire ãrĩmakʉ̃ pégʉ, Jesús pʉro ñadʉkʉpuri merã ejamejã, ĩgʉ̃rẽ: —Yʉ Opʉ, mʉrẽ bʉremua, ãrĩmi. 39 Pʉrʉ Jesús ãsũ ãrĩmi: —Yʉ masaka irideare: “I gapʉ õãa, i gapʉ õãbea”, ãrĩgʉ̃, i ʉ̃mʉguere aaribú̶. Yʉpʉ gããmerĩrẽ masĩmerã, koye ĩãmasĩmerã irirosũ ããrĩ́ma. Irasirigʉ koye ĩãmasĩmerã irirosũ ããrĩrã́rẽ ĩgʉ̃ gããmerĩrẽ masĩburo, ãrĩgʉ̃, “Gʉa õãrõ masĩa”, ãrĩ gũñarã gapʉre koye ĩãmasĩmerã irirosũ waaburo, ãrĩgʉ̃ aaribú̶. 40 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pérã, surãyeri fariseo bumarã ĩgʉ̃rẽ ãrĩma: —¿Mʉ irire ãrĩgʉ̃, gʉadere: “Koye ĩãmasĩmerã irirosũ ããrã”, ãrĩgʉ̃ yári? 41 Jesús ĩgʉ̃sãrẽ ãrĩmi: —Mʉsã koye ĩãmasĩmerã irirosũ Yʉpʉ gããmerĩrẽ masĩmerã ããrĩrã́, mʉsã ñerĩ iridea wajare opabiribukoa. “Gʉa õãrõ masĩa”, ãrĩrã ããrĩsĩã, mʉsã ñerõ iridea wajare opáa dapa, ãrĩmi.

Juan 10

1 Jesús irire ãrĩ odoadero pʉrʉ, keori merã ãsũ ãrĩ weremi: —Diayeta mʉsãrẽ werea. Oveja korerimasʉ̃ ĩgʉ̃sãrẽ duripíri sãrĩrõ makãpʉrore ñajãgʉ̃ irirosũ iribino, yajarimasʉ̃ ããrĩkumi. Makãpʉro marĩrõgue ñajãkumi. 2 Makãpʉro ñajãgʉ̃ gapʉ oveja korerimasʉ̃ ããrĩkumi. 3 Makãpʉrore koregʉ tũpãkumi, oveja korerimasʉ̃rẽ ñajãridoregʉ. Oveja korerimasʉ̃ ñajãmakʉ̃, oveja ĩgʉ̃ werenímakʉ̃ pékuma. Ĩgʉ̃yarãrẽ ĩgʉ̃sã wãĩ merã oekumi. Irasũ oegʉ, ĩgʉ̃sãrẽ siiu wiukumi. 4 Ĩgʉ̃yarã ããrĩpererãrẽ oe, siiu wiu odo, ĩgʉ̃sãrẽ dupiyuwãgãkumi. Oveja ĩgʉ̃ werenírĩrẽ masĩrã ããrĩsĩã, ĩgʉ̃rẽ tʉyakuma. 5 Gajigʉre ĩgʉ̃sã ĩãmasĩbire tʉyabirikuma. Ĩgʉ̃ werenírĩrẽ masĩmerã ããrĩsĩã, ĩgʉ̃rẽ güi ũmaduriwãgãkõãkuma. 6 Jesús iri keori merã ĩgʉ̃sãrẽ weremakʉ̃ pérã gapʉ pémasĩbirima. “Ãsũ ãrĩdʉaro irikoa i”, ãrĩmasĩbirima. 7 Irasirigʉ Jesús ĩgʉ̃sãrẽ werenemomi doja: —Diayeta mʉsãrẽ werea. Yʉ ovejare duripíri sãrĩrõ makãpʉro irirosũ ããrã. 8 Ããrĩpererã ñerã yʉ dupiyuro aarinerã, yajarimasã irirosũ ããrĩ́ma. Yaarã oveja irirosũ ããrĩrã́ gapʉ ĩgʉ̃sãrẽ pébema. 9 Yʉ makãpʉro irirosũ ããrã. Yʉre bʉremurã iri makãpʉrore ñajãrã irirosũ ããrĩ́ma. Ĩgʉ̃sãrẽ peamegue waabonerãrẽ taugʉkoa. Oveja güiro marĩrõ ĩgʉ̃sãrẽ duripíri sãrĩrõ makãpʉrore ñajãrã, wirirã ĩgʉ̃sã baaburi bokarã irirosũ ããrĩrãkuma. 10 ’Yajarimasã ovejare yajamurã, wẽjẽmurã, poyanorẽmurã aaríma. Yʉ gapʉ ĩgʉ̃sãrẽ okarire opamakʉ̃ irigʉ aaribú̶. Ããrĩpereri õãrĩrẽ opaburo, ãrĩgʉ̃, aaribú̶. 11 Yʉ ovejare õãrõ koregʉ irirosũ ããrã. Ovejare õãrõ koregʉ wẽjẽsũbu ããrĩkeregʉ, ĩgʉ̃sãrẽ béobirikumi. Ĩgʉ̃sã õãrõ ããrĩburire boabosagʉkumi. 12 Gajigʉ moãrĩmasʉ̃ gapʉ ĩgʉ̃ moãwajatari ditare gũñami. Ovejare õãrõ koregʉ irirosũ ããrĩbemi. Oveja ĩgʉ̃yarã ããrĩbema. Irasirigʉ makãnú̶ʉmʉ diayée ovejare ñeã wẽjẽgʉ̃ aarimakʉ̃ ĩãgʉ̃, ovejare béo, güi ũmaduriwãgãkõãmi. Ĩgʉ̃sãrẽ béowãgãdero pʉrʉ, makãnú̶ʉmʉ diayée ovejare ñeãmakʉ̃ ĩãrã, gajirã oveja ũmasiriwãgãkõãma. 13 Moãrĩmasʉ̃ ĩgʉ̃ moãwajatari ditare gããmemi. Irasirigʉ ovejare ĩgʉ̃sã õãrõ ããrĩburire gũñabemi. 14 ’Yʉ ovejare õãrõ koregʉ irirosũ ããrã. Yʉpʉ yʉre masĩmi. Yʉde Yʉpʉre masĩa. I irirosũ yaarã ovejare yʉ masĩa. Yaarãde yʉre masĩma. Irasirigʉ yʉ okarire maĩbea. Ĩgʉ̃sã õãrõ ããrĩburire boabosagʉkoa. 16 Gajirã oveja gaji duripíri sãrĩrõ marã irirosũ ããrĩ́ma. Ĩgʉ̃sãde yaarã ããrĩ́ma. Ĩgʉ̃sãdere ãĩgʉkoa. Yʉ werenírĩrẽ pérãkuma. Irasirirã yaarã ããrĩpererã su buta ããrĩrãkuma. Yʉ sugʉta ĩgʉ̃sãrẽ koregʉkoa. 17 ’Yaarã õãrõ ããrĩburire boabosagʉkoa. Yʉ okarire maĩbi ããrĩsĩã, irasirigʉkoa masã, dupaturi okabu. Yʉ irasiribu ããrĩmakʉ̃, Yʉpʉ yʉre maĩmi. 18 Yʉ gããmebirimakʉ̃, neõ sugʉ yʉre boamakʉ̃ irimasĩbiribukumi. Yʉ gããmerõ merã boagʉkoa. Yʉ turaro merã yʉ gããmerĩrẽ irimasĩgʉ̃ ããrĩsĩã, yʉ gããmerõ merã boa, pʉrʉ masãgʉkoa. Yʉpʉ yʉre irireta iridoremi, ãrĩmi Jesús. 19 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pérã, judío masaka dupaturi surosũ ĩgʉ̃rẽ gũñabirisĩã, dʉkawarima. 20 Gajirã wárã ĩgʉ̃sã merãmarãrẽ ĩgʉ̃yamarẽ ãrĩma: —Ĩgʉ̃ wãtĩ ñajãsũdi, niãsũgʉ̃ yámi. ¿Nasirirã ĩgʉ̃rẽ péri mʉsã? 21 Gajirã gapʉ ãrĩma: —Wãtĩ ñajãsũdi, ĩgʉ̃ irirosũ õãrõ wereníbiribukumi. Koye ĩãmasĩbidere ĩãmakʉ̃ irimasĩbiribukumi, ãrĩma. 22 Puibʉ ããrĩmakʉ̃, Jerusalẽ́gue judío masaka bosenʉ irima. Iripoegue marã Marĩpʉya wiire iripeodeare gũñarĩ bosenʉ ããrĩbú̶. 23 Iri bosenʉrẽ Jesús, Pórtico de Salomón wãĩkʉri taribu Marĩpʉya wii tʉro biaña marĩrĩ taribugue waagorenami. 24 Irogue ĩgʉ̃ ããrĩmakʉ̃ ĩãrã, judío masaka oparã ĩgʉ̃ pʉro nerẽ, ĩgʉ̃rẽ sẽrẽñama: —¿Naásũ ããrĩmakʉ̃ gʉare õãrõ diaye weregʉkuri? ¿Mʉ Cristo, Marĩpʉ iriudita ããrĩ́rĩ? 25 Jesús ĩgʉ̃sãrẽ yʉjʉmi: —Mʉsãrẽ weresiabʉ. Mʉsã gapʉ yʉ wererire bʉremubea. Yʉ, Yʉpʉ yʉre dorerosũta ĩgʉ̃ turari merã iri ĩmurĩrẽ irinagʉ̃ yáa. I merã yʉ ããrĩrikʉrire masĩsũa. 26 Yʉ ĩgʉ̃ turari merã iri ĩmurĩrẽ ĩãkererã, mʉsã gapʉ yʉre bʉremubea. Mʉsã yaarã ããrĩbirisĩã, yʉre bʉremubea. Yʉ dupiyuro werederosũta mʉsã gajigʉyarã oveja irirosũ ããrã. 27 Yaarã oveja yʉ werenírĩrẽ masĩma. Yʉ ĩgʉ̃sãrẽ masĩa. Irasirirã yʉre tʉyama. 28 Yʉ ĩgʉ̃sãrẽ ʉ̃mʉgasigue perebiri okari opamakʉ̃ yáa. Irasirirã perebiri peamegue neõ waabirikuma. Yʉ ĩgʉ̃sãrẽ korea. Gajirã ĩgʉ̃sãrẽ neõ yʉre ẽmamasĩbema. 29 Yʉpʉ ĩgʉ̃sãrẽ yʉre sĩdi ããrĩmí. Ĩgʉ̃ ããrĩpererã nemorõ turagʉ ããrĩ́mi. Ĩgʉ̃de ĩgʉ̃sãrẽ koremi. Gajirã ĩgʉ̃sãrẽ neõ ĩgʉ̃dere ẽmamasĩbema. 30 Yʉ, Yʉpʉ merã sugʉta ããrã, ãrĩmi Jesús. 31 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pérã, dupaturi judío masaka ʉ̃tãyeri ãĩma, ĩgʉ̃rẽ dea wẽjẽdʉarã. 32 Ĩgʉ̃sã irasiridʉamakʉ̃ ĩãgʉ̃, Jesús ĩgʉ̃sãrẽ ãrĩmi: —Yʉ, Yʉpʉ yʉre dorederosũta wári ĩgʉ̃ turari merã iri ĩmurĩrẽ iribʉ. Mʉsã irire ĩãbʉ. ¿Ñeéno yʉ iridea waja mʉsã yʉre ʉ̃tãyeri merã dea wẽjẽdʉari? 33 Ĩgʉ̃sã ĩgʉ̃rẽ ãrĩma: —Mʉ õãrõ iriri waja gʉa mʉrẽ ʉ̃tãyeri merã dea wẽjẽdʉabea. Mʉ Marĩpʉre ñerõ werenírĩ waja mʉrẽ ʉ̃tãyeri merã dea wẽjẽdʉáa. Mʉ masakʉ ããrĩkeregʉ: “Marĩpʉ ããrã yʉ”, ãrĩ werenía. 34 Ĩgʉ̃sã irasũ ãrĩmakʉ̃ pégʉ, Jesús ĩgʉ̃sãrẽ ãrĩmi: —Marĩpʉ ãsũ ãrĩdi ããrĩmí ĩgʉ̃ mʉsãrẽ doreri gojadea pũgue: “Mʉsã yʉ irirosũ ããrã”, ãrĩdi ããrĩmí. 35 Marĩ ire masĩa. Marĩpʉ ĩgʉ̃ya werenírĩ gojadea pũgue ãrĩrĩ diayeta ããrã. Marĩrẽ neõ irire: “Diaye ããrĩbea”, ãrĩ masĩña máa. Irasiriro iri pũguere ĩgʉ̃ya kerere pérãrẽ: “Yʉ irirosũ ããrĩ́ma”, ãrĩrĩ diayeta ããrã. 36 Marĩpʉ yʉre beyesĩã, i ʉ̃mʉguere iriumi. Irasũ ããrĩkeremakʉ̃: “Yʉ Marĩpʉ magʉ̃ ããrã”, ãrĩdea waja mʉsã gapʉ yʉre: “Marĩpʉre ñerõ wereními”, ãrã. ¿Nasirirã yʉre irasũ ãrĩrĩ mʉsã? 37 Yʉpʉ yʉre dorerosũta ĩgʉ̃ turari merã yʉ iri ĩmubirimakʉ̃ ĩãrã, yʉ wereri gapʉre bʉremubirikõãka! 38 Yʉpʉ yʉre dorerosũta yʉ iri ĩmumakʉ̃ ĩãrã, yʉ wererire bʉremubirikererã, yʉ iriri gapʉre: “Marĩpʉ turari merã iriri ããrã”, ãrĩ bʉremuka! Mʉsã irire ãrĩ bʉremurã, Yʉpʉ yʉguere õãrõ ããrĩrĩ́rẽ, irasũ ããrĩmakʉ̃ yʉ ĩgʉ̃ merã sugʉta ããrĩrĩ́rẽ masĩrãkoa. 39 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃, ĩgʉ̃rẽ peresu iridʉarã ñeãdʉarã iriadima doja. Ĩgʉ̃ gapʉ ĩgʉ̃sãrẽ duriwiriakõãmi. 40 Wiria, Juan masakare wãĩyepʉroriderogue dia Jordán wãĩkʉdiya gaji koepʉgue dupaturi waa, irogue dujami. 41 Masaka wárã ĩgʉ̃rẽ ĩãrã ejama. Ãsũ ãrĩma: —Juan masakare wãĩyedi Marĩpʉ turari merã iririre iri ĩmubirikeregʉ, ããrĩpereri Jesúyamarẽ weredea diayeta ããrã, ãrĩma. 42 Irasirirã wárã iroguere Jesúre bʉremuma.

Juan 11

1 Iripoere Betania wãĩkʉri makãmʉ Lázaro wãĩkʉgʉ pũrĩrikʉgʉ iriyupʉ. Iri makã, ĩgʉ̃ tĩ́rã nome María, Marta wãĩkʉrãya makã ããrĩbú̶. María marĩ Opʉ Jesúya gubure sʉ̃rõrĩ merã piupeo, igo poari merã túkoebo ããrĩmó. 3 Lázaro pũrĩrikʉmakʉ̃ ĩãrã, ĩgʉ̃ tĩ́rã nome gajirã merã Jesúre kere iriuñurã: —Gʉa Opʉ, mʉ maĩgʉ̃ pũrĩrikʉgʉ yámi, ãrĩ kere iriuñurã. 4 Jesús iri kerere pégʉ, ãrĩmi: —Iri pũrĩrĩ ĩgʉ̃rẽ boamakʉ̃ iriburi ããrĩbea. Iri merã Marĩpʉ masakare ĩgʉ̃ turarire ĩmugʉkumi. Ĩgʉ̃ irire ĩmugʉ̃, yʉ ĩgʉ̃ magʉ̃ ããrĩrĩ́rẽ, ĩgʉ̃ turari opagʉ ããrĩrĩ́dere ĩmugʉkumi. 5 Irasirigʉ Jesús Martare, igo pagʉmorẽ, Lázarore bʉro maĩsĩã, Lázaro pũrĩrikʉri kere péadero pʉrʉ, penʉ ĩgʉ̃ ããrĩrṍguere dujanemomi. 7 Penʉ pʉrʉ gʉare ĩgʉ̃ buerãrẽ ãrĩmi: —Náka, dupaturi Judea nikũgue waarã́ doja! 8 Gʉa ĩgʉ̃rẽ ãrĩbʉ: —Buegʉ, irinʉgue marĩ irogue ããrĩmakʉ̃, judío masaka mʉrẽ ʉ̃tãyeri merã dea wẽjẽdʉama. ¿Nasirigʉ mʉ irogue dupaturi waadʉari? 9 Gʉa irasũ ãrĩmakʉ̃, Jesús keori merã gʉare ãsũ ãrĩ weremi: —Sunʉrẽ pe mojõma pere su gubu peru pẽrẽbejari horagora ããrã. Irasirirã, i ʉ̃mʉguere sĩãgori ããrĩyumakʉ̃, iri boyori merã masaka noó waaró waarã́, gubutʉabirikuma. 10 Ñami merã sĩãgori marĩrõ waarã́ gapʉ gubutʉama. 11 Ĩgʉ̃ irire ãrĩ odo, gʉare ãrĩmi: —Marĩ merãmʉ Lázaro kãrĩakõãmi. Yʉ ĩgʉ̃rẽ yobegʉ waagʉkoa. 12 Gʉa ĩgʉ̃rẽ ãrĩbʉ: —Gʉa Opʉ, Lázaro kãrĩmakʉ̃, ĩgʉ̃ sĩrĩrĩ tarirokoa, ãrĩbʉ. 13 Jesús: “Kãrĩakõãmi”, ãrĩgʉ̃, ĩgʉ̃ kõmoadeare weregʉ iridi ããrĩmí. Gʉa gapʉ: “Ĩgʉ̃ kãrĩrĩrẽ weremi”, ãrĩ gũñadibʉ. 14 Irasirigʉ Jesús pémasĩma õãrõ gʉare weremi: —Lázaro boakõãmi. 15 Yʉ ʉsʉyáa, yʉ marĩrõ boami. Ĩgʉ̃ boari merã mʉsã yʉre bʉremunemorãkoa. Náka, marĩ ĩgʉ̃rẽ ĩãrã! ãrĩmi. 16 Jesús irire ãrĩmakʉ̃ pégʉ, Tomás “Sʉdʉadi” ĩgʉ̃sã ãrĩgʉ̃ gʉare ãrĩmi: —Marĩ Jesús merã waarã́! Ĩgʉ̃ irogue boamakʉ̃, marĩde ĩgʉ̃ merãta boakõãrã! 17 Jesús Betaniague ejamakʉ̃, iro marã ĩgʉ̃rẽ werema: —Wapikʉrinʉ taria, Lázaro dagʉre ĩgʉ̃sã yáadero pʉrʉ, ãrĩma. 18 Betania, Jerusalén pʉrogã, pe kilómetro gaji kilómetro deko yoaro ããrĩbú̶. 19 Irasirirã judío masaka wárã Lázaro boadea kerere pérã, Marta, Maríare ĩãrã waañurã, ĩgʉ̃sãrẽ ĩã gũñaturaburo, ãrĩrã. 20 Jesús ĩgʉ̃sã pʉro ejaburi kerere pégo, Marta ĩgʉ̃rẽ bokatĩrĩgõ aarimó. María gapʉ wiigueta dujakõãdeo ããrĩmó. 21 Marta Jesús pʉro ejago, ĩgʉ̃rẽ ãrĩmo: —Yʉ Opʉ, mʉ õõgue ããrĩmakʉ̃, yʉ pagʉmʉ boabiriboadi ããrãmi. 22 Yʉ masĩa. Mʉ Marĩpʉre sẽrẽmakʉ̃, ããrĩpereri mʉ sẽrẽrõsũta irigʉkumi. 23 Jesús igore ãrĩmi: —Mʉ pagʉmʉ dupaturi okagʉkumi. 24 Igo ĩgʉ̃rẽ ãrĩmo: —Yʉ masĩa. I ʉ̃mʉ peremakʉ̃ ããrĩpererã boanerã masãmakʉ̃, ĩgʉ̃de dupaturi okagʉkumi. 25 Igo irasũ ãrĩmakʉ̃, Jesús ãsũ ãrĩmi: —Yʉ boanerãrẽ masãmakʉ̃ irigʉ, ĩgʉ̃sãrẽ okari sĩgʉ̃ ããrã. Yʉre bʉremugʉ̃ boadigue ããrĩkeregʉ, okagʉkumi. 26 Irasirirã okarã yʉre bʉremurãno neõ boabirikuma. ¿Mʉ ire bʉremurĩ? 27 Igo ĩgʉ̃rẽ ãrĩmo: —Yʉ Opʉ, mʉrẽ bʉremua. Mʉ, Cristo Marĩpʉ magʉ̃, i ʉ̃mʉgue aarigʉkumi, ĩgʉ̃sã ãrĩdi ããrã. 28 Marta irasũ ãrĩ odo, igo pagʉmo Maríare siiugo waamo. Gajirã péberogã igore ãsũ ãrĩyupo: —Marĩrẽ buegʉ ejasiami. Mʉrẽ siiuami. 29 Igo irasũ ãrĩmakʉ̃ pégo, mata María ĩgʉ̃ pʉrogue mumurõ merã aarimó. 30 Jesús makãgue ejabirimi dapa. Marta ĩgʉ̃rẽ bokatĩrĩaderogueta ããrĩmí. 31 Judío masaka wiigue Maríare ĩã gũñaturaburo, ãrĩrã, igo merã ããrãnerã, igo mumurõ merã waamakʉ̃ ĩãrã, igore tʉyawãgãñurã. “Igo pagʉmʉ yáa masãgobegue orego waagó irikumo”, ãrĩ gũñañurã. 32 María Jesús pʉrogue ejago, ĩgʉ̃rẽ ĩã, ĩgʉ̃ guburi pʉro ñadʉkʉpuri merã ejamejã: —Yʉ Opʉ, mʉ õõgue ããrĩmakʉ̃, yʉ pagʉmʉ boabiriboadi ããrãmi, ãrĩmo. 33 Igo, igore tʉyanerã merã oremakʉ̃ ĩãgʉ̃, Jesús bʉro bopoña, bʉjawereri merã ĩgʉ̃sãrẽ ĩã: —¿Noógue ĩgʉ̃rẽ yáari mʉsã? ãrĩ sẽrẽñami. Ĩgʉ̃sã ĩgʉ̃rẽ ãrĩma: —Gʉa Opʉ, ĩãgʉ̃ aarika! 35 Jesús oremi. 36 Ĩgʉ̃ oremakʉ̃ ĩãrã, judío masaka ãrĩma: —Ĩãka! Noópagora ĩgʉ̃rẽ maĩayuriye! 37 Gajirã ĩgʉ̃sã merãmarã gapʉ ãrĩma: —Koye ĩãmasĩbire ĩãmakʉ̃ iridi ããrĩ́mi. ¿Lázaro boaburi dupiyuro ĩgʉ̃rẽ ĩãgʉ̃ taukõãboayuri? 38 Jesús bʉro bʉjawereri merã masãgobe pʉro waami. Iri gobe ʉ̃tãtore ããrĩbú̶. Iri gobe ñajãrõrẽ wári majĩ ʉ̃tã majĩ merã biasũbʉ. 39 Jesús ãrĩmi: —Ũ̶tã majĩrẽ ãĩ weanúka! Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pégo, Marta boadi tĩ́gõ ãrĩmo: —Yʉ Opʉ, ĩgʉ̃ya dʉpʉ daro ʉ̃rĩasiakuyo. Wapikʉrinʉ tarisiáa, ĩgʉ̃ boadero pʉrʉ. 40 Jesús gapʉ igore ãrĩmi: —Mʉrẽ wereabʉ: “Yʉre bʉremugõ Marĩpʉ turarire ĩãgokoa”, ãrãbʉ. 41 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩ odomakʉ̃, ĩgʉ̃sã ʉ̃tã majĩrẽ ãĩ weanúma. Jesús ʉ̃mʉgasigue ĩãmu, Marĩpʉre ãsũ ãrĩmi: —Aʉ, yʉ sẽrẽrĩrẽ mʉ pésiabʉ. Irasirigʉ mʉrẽ: “Õãa”, ãrĩ, ʉsʉyari sĩa. 42 Yʉ masĩa. Yʉ mʉrẽ sẽrẽrĩrẽ irasũ péníkõãa. Yʉ irire masĩkeregʉ, õõ nírã yʉ mʉ iriudi ããrĩrĩ́rẽ masĩburo, ãrĩgʉ̃, ĩgʉ̃sã péurogue mʉrẽ: “Yʉ sẽrẽrĩrẽ mʉ pésiabʉ”, ãrĩ werea. 43 Irasũ ãrĩ odo, Jesús bʉro bʉsʉro merã ãrĩmi: —Lázaro, irore wirika! 44 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ta, masãgobegue wiririmi. Ĩgʉ̃ya mojõrĩ, guburire surí gasiri merã dʉrasũdi, ĩgʉ̃ya diapure suríro gasiro merã õmasũdi ããrĩmí. Irasirigʉ Jesús ĩgʉ̃sãrẽ: —Kuranoka ĩgʉ̃ waamakʉ̃! ãrĩmi. 45 Wárã judío masaka María merã masãgobegue wapikʉnerã Jesús iriadeare ĩãrã, ĩgʉ̃rẽ bʉremuma. 46 Gajirã ĩgʉ̃sã merãmarã gapʉ fariseo bumarã pʉrogue waa, Jesús iriadeare ĩgʉ̃sãrẽ wereñurã. 47 Irasirirã fariseo bumarã, irasũ ããrĩmakʉ̃ paía oparã gajirã judío masaka oparã merã nerẽ, ãsũ ãrĩ wereníñurã: —¿Nasirirãkuri marĩ? Jesús wári turari merã iri ĩmugʉ̃ yámi. 48 Marĩ ĩgʉ̃rẽ: “Iropata irika!” ãrĩbirimakʉ̃, ããrĩpererã masaka ĩgʉ̃rẽ bʉremurãkuma. Irasirirã romano marã oparã aarirãkuma, Marĩpʉya wiire béo, marĩrẽ marĩya nikũrẽ ẽmamurã, ãrĩñurã. 49 Sugʉ ĩgʉ̃sã merãmʉ, Caifás wãĩkʉgʉ iri bojorire paía opʉ ããrĩmí. Ĩgʉ̃sã irire irasũ ãrĩmakʉ̃ pégʉ, ĩgʉ̃sãrẽ ãrĩyupʉ: —Mʉsã irima ããrĩpererire neõ masĩbea. 50 Ire pémasĩbea. Sugʉta marĩ judío masakaya ããrĩburire boabosamakʉ̃ õãrokoa. Ĩgʉ̃ boabirimakʉ̃, marĩ ããrĩpererã judío masaka gapʉ pereakõãbukoa. 51 Ĩgʉ̃ Jesús judío masakaya ããrĩburire boabosaburire weregʉ, ĩgʉ̃ basi gũñarĩ merã irasũ ãrĩbiriyupʉ. Iri bojorire ĩgʉ̃ paía opʉ ããrĩmakʉ̃, Marĩpʉ ĩgʉ̃rẽ irire ãrĩmakʉ̃ iriyupʉ. 52 Jesús boagʉ, judío masakaya ããrĩburire, irasũ ããrĩmakʉ̃ ããrĩpererã Marĩpʉ pũrã ããrĩperero ããrĩrã́dere ĩgʉ̃sãya ããrĩburidere boami, su buta ããrĩburo, ãrĩgʉ̃. 53 Caifás ĩgʉ̃sãrẽ irasũ ãrãdero pʉrʉ: “¿Nasiri Jesúre wẽjẽrãkuri marĩ?” ãrĩ werenírã iriñurã. 54 Jesús, ĩgʉ̃sã ĩgʉ̃rẽ wẽjẽdʉarire masĩkõãmi. Irasirigʉ judío masaka oparã ĩũrõgue neõ waagorenabirimi. Judea nikũma makã, masaka marĩrõ pʉro ããrĩrĩ́ makã Efraín wãĩkʉri makãgue waakõãmi. Irogue gʉa ĩgʉ̃ buerã merã dujami. 55 Iripoere pascua bosenʉ gʉa judío masaka bosenʉ ããrĩburo mérõgã dʉyabʉ. Irasirirã bosenʉ dupiyuro masaka wárã gaji makãrĩ marãde Jerusalẽ́gue iri bosenʉmarẽ baaburo dupiyuro Marĩpʉ dorederosũta koerã waama ĩgʉ̃ ĩgʉ̃sãrẽ: “Ñerĩ opamerã, õãrã ããrĩ́ma”, ãrĩ ĩãburo, ãrĩrã. 56 Ĩgʉ̃sã irogue ejarã, Jesúre ãmagorenañurã. Marĩpʉya wiigue ããrĩrã́, ãsũ ãrĩ gãme wereníñurã: —¿Naásũ gũñarĩ? ¿Bosenʉrẽ ĩãgʉ̃ aarigʉkuri, o aaribirikuri? 57 Paía oparã, fariseo bumarã masakare doreñurã. Ãsũ ãrĩñurã: —Jesús ããrĩrṍrẽ masĩrã, gʉare wereka! Ĩgʉ̃rẽ ñeã, peresu iridʉarã irasũ ãrĩñurã.

Juan 12

1 Su mojõma pere gaji mojõ suru pẽrẽbejarinʉrĩ pascua bosenʉ waaburi dupiyuro Jesús Betaniague waami. Iri makã, Lázaro boadiguere Jesús masũdiya makã ããrĩbú̶. 2 Irogue Jesúre bosenʉ iripeoma. Marta baarire gueremo. Lázaro ĩgʉ̃ merã baa doami. Gʉade ĩgʉ̃sã merã baabʉ. 3 Gʉa ĩgʉ̃sã merã baaripoe María suru sʉ̃rõdiru wádiru su litro deko opadirure Jesús pʉro ãĩja, ĩgʉ̃ya guburire piupeomo. Iri sʉ̃rõrĩ “nardo” wãĩkʉri sʉ̃rõrĩ, gajino merã morẽña marĩrĩ, wajapari sʉ̃rõrĩ ããrĩyuro. Irire piupeo odo, igoya poañapu merã ĩgʉ̃ya guburire túkoemo. Iri wii ããrĩperero sʉ̃rõseyakõãbʉ. 4 Igo irasirimakʉ̃ ĩãgʉ̃, gʉa Jesús buerã watopemʉ Jesúre wẽjẽdʉarãguere ĩgʉ̃rẽ ĩmubu Judas Iscariote ãsũ ãrĩmi: 5 —¿Nasirigo i sʉ̃rõrĩrẽ duabirari? Irire duago, trescientos nʉrĩ moãdea wajare wajataropa wajataboakuyo. Irasirigo iri niyerure boporãrẽ sĩboakuyo, ãrĩmi. 6 Yajarikʉsĩã, irasũ ãrĩmi. Boporãrẽ iritamudʉagʉ meta ããrĩmí. Ĩgʉ̃ gʉaya niyeru ajurore koregʉ ããrĩmí. Iri ajurogue gʉa niyeru duripírire yajanokõãmi. 7 Jesús ĩgʉ̃rẽ ãrĩmi: —Iropata ãrĩka! Igo iri sʉ̃rõrĩ duripíadeare yʉre piupeogo, ĩgʉ̃sã yʉre yáaburi dupiyuro iriburire irasũ yámo. 8 Boporã mʉsã merã ããrĩníkõãrãkuma. Yʉ gapʉ mʉsã pʉro ããrĩníbirikoa. 9 Jesús Betaniague ããrĩrĩ́ kerere pérã, judío masaka wárã irogue ĩgʉ̃rẽ ĩãrã aarirã́, ĩgʉ̃ ditare ĩãrã aaribirima. Lázaro boadiguere Jesús masũdidere ĩãrã aarimá. 10 Jesús ĩgʉ̃rẽ masũmakʉ̃ ĩãdero pʉrʉ, wárã judío masaka paía oparã bueri gapʉre tʉyanemobiri, Jesúre bʉremupʉroriñurã. Irasirirã paía oparã Jesúre wẽjẽdʉarosũta Lázarodere wẽjẽdʉañurã. 12 Gajinʉ gapʉ wárã masaka Jerusalẽ́gue pascua bosenʉrẽ ĩãrã ejanerã, Jesús irogue waaburi kerere péñurã. 13 Irasirirã beje pũ diti ãĩwãgã, ĩgʉ̃rẽ ãsũ ãrĩ gaguiní bokatĩrĩrã aarimá: —Marĩ Opʉre ʉsʉyari sĩrã! Ĩĩ Marĩpʉ marĩrẽ taugʉ iriudi õãrõ aariburo. Ĩgʉ̃ marĩ Israel bumarã Opʉta ããrĩ́mi, ãrĩma. 14 Jesús burrore bokaja, ĩgʉ̃ weka mʉrĩbejami. Irasirigʉ Marĩpʉya werenírĩ gojadea pũgue ãrĩderosũta irimi. Ãsũ ãrĩ gojasũdero ããrĩbú̶: 15 Jerusalén marã güibirikõãka! Ĩãka! Mʉsã Opʉ burro weka peyawãgãrimi, ãrĩ gojasũdero ããrĩbú̶. 16 Gʉa ĩgʉ̃ buerã iri gojadeare pémasĩbiribʉ. “Dapagora Jesús iri gojaderosũta irigʉ yámi”, ãrĩ gũñabiribʉ. Ũ̶mʉgasigue ĩgʉ̃ mʉrĩadero pʉrʉ, iri gojadeare gũñaboka, pémasĩbʉ. “Marĩpʉya werenírĩ gojadea pũgue ãrĩderosũta Jesúre waabʉ”, ãrĩ gũñabʉ. 17 Jesús Lázarore ĩgʉ̃sã yáadea gobere wiridore, ĩgʉ̃rẽ masũmakʉ̃ ĩãnerã gajirãrẽ ĩgʉ̃sã ĩãdeare wererã irima. 18 Irasirirã wárã masaka Lázarore Jesús masũdea kerere pénerã ããrĩsĩã, Jesúre bokatĩrĩrã aarimá. 19 Ĩgʉ̃sã irasirimakʉ̃ ĩãrã, fariseo bumarã ĩgʉ̃sã basi ãsũ gãme ãrĩ wereníñurã: —Ĩãka! Ããrĩpererã ĩgʉ̃ merã dita waarã́ yáma. Marĩ neõ ĩgʉ̃sã iririre kãmutamasĩbea. 20 Jerusalẽ́gue pascua bosenʉ ããrĩmakʉ̃, Marĩpʉre bʉremurã ejanerã watopere surãyeri griego masaka ããrĩmá. 21 Ĩgʉ̃sã Jesúre ĩãdʉarã, Felipere wererã aarimá. Felipe Betsaida wãĩkʉri makãmʉ ããrĩmí. Betsaida, Galilea nikũgue ããrĩrĩ́ makã ããrĩbú̶. Ãsũ ãrĩma ĩgʉ̃rẽ: —Jesúre ĩãdʉakoa gʉa. 22 Ĩgʉ̃sã irasũ ãrĩmakʉ̃ pégʉ, Felipe Andrére weregʉ waami. Irasirirã ĩgʉ̃sã pẽrãgueta Jesúre wererã waama. 23 Jesús, griego masaka ĩgʉ̃rẽ ĩãdʉarire pégʉ, gʉare ãrĩmi: —Mérõgã dʉyáa yʉ ããrĩpererã tĩ́gʉ̃ boa, masã, ʉ̃mʉgasigue mʉrĩaburo. 24 Diayeta mʉsãrẽ werea. Oteri yere otebirimakʉ̃, suyeta dujarokoa. Iri yere otedero pʉrʉ, yeba poekague boa, pʉrʉ puri wiri, wári dʉka sĩkoa. 25 Sugʉ ĩgʉ̃ i ʉ̃mʉgue okarire maĩgʉ̃no, perebiri peamegue waagʉkumi. Ĩgʉ̃ i ʉ̃mʉgue okarire maĩbi gapʉ ʉ̃mʉgasigue perebiri okari opagʉkumi. 26 Yʉ dorerire iridʉagʉ, yʉre tʉyaburo. Yʉre tʉyagʉ, yʉ ããrĩburoguere yʉ merã ããrĩgʉkumi. Yʉpʉ yʉ dorerire irigʉre: “Õãrõ irigʉ yámi”, ãrĩ, ĩgʉ̃rẽ õãrõ irigʉkumi. 27 ’Dapagorare yʉ bʉro bʉjawereri merã ããrã. ¿Naásũ ãrĩgʉkuri? “Aʉ, yʉ ñerõ tariburore tauka!” ¿ãrĩgʉkuri? Irire ãrĩbea. Ñerõ taributa i ʉ̃mʉguere aaribú̶, ãrĩmi. 28 Irasũ ãrĩ odo, ĩgʉ̃ Pagʉre: “Aʉ, mʉ turagʉ ããrĩrĩ́rẽ masakare ĩmuka!” ãrĩmi. Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃, Marĩpʉ ʉ̃mʉgasigue ããrĩgṹ̶ werenírĩrẽ pébʉ. Ãsũ ãrĩmi: —Yʉ turagʉ ããrĩrĩ́rẽ masakare ĩmusiabʉ. Irire dupaturi ĩmugʉra doja. 29 Masaka irogue ããrĩrã́ ĩgʉ̃ werenírĩrẽ pérã, ãrĩma: —Bupu bʉsʉkumi. Gajirã ãrĩma: —Marĩpʉre wereboegʉ Jesúre wereníami. 30 Jesús gapʉ ãsũ ãrĩmi: —Yʉpʉ irire werenígʉ̃, yʉre pédoregʉ meta wereníami. Mʉsã gapʉre pédoregʉ wereníami. 31 Dapagorare waarí merã, i ʉ̃mʉ marã ĩgʉ̃sã ñerĩ iridea waja wajamoãsũrãkuma. Irasũ ããrĩmakʉ̃, ñegʉ̃ i ʉ̃mʉ marãrẽ doregʉ béosũgʉkumi. 32 Curusague ĩgʉ̃sã yʉre pábiatú, ãĩwãgũnúmakʉ̃, ããrĩpererã masakare siiugʉkoa, yʉ merã ããrĩburo, ãrĩgʉ̃. 33 Irasũ ãrĩgʉ̃, ĩgʉ̃ curusague boaburire weregʉ irimi. 34 Ĩgʉ̃ ãrĩrĩrẽ pérã, masaka ĩgʉ̃rẽ ãrĩma: —Marĩpʉya werenírĩ gojadea pũgue ĩgʉ̃sã bue ĩmumakʉ̃ pébʉ. “Marĩpʉ iriudi Cristo okaníkõãgʉkumi”, ãrĩ bue ĩmuma. ¿Nasirigʉ mʉ gapʉ: “Ããrĩpererã tĩ́gʉ̃rẽ curusague pábiatú, ãĩwãgũnúrãkuma”, ãrĩrĩ? ¿Noã ããrĩ́rĩ ããrĩpererã tĩ́gʉ̃? 35 Ĩgʉ̃sã irasũ ãrĩmakʉ̃, Jesús ãrĩmi: —Yʉ masakare sĩãgori sĩgʉ̃ ããrã. Yoaweyaripoe mʉsã pʉrogue ããrĩgʉkoa dapa, Marĩpʉre masĩburo, ãrĩgʉ̃. Irasirirã sĩãgori merã õãrõ waamasĩrã irirosũ ããrĩka! Naĩtĩãrõgue waagorenagʉ̃no, ĩgʉ̃ waaburore neõ masĩbirikumi. 36 Yʉ mʉsãrẽ sĩãgori sĩgʉ̃ ããrĩgṹ̶ mʉsã merã ããrã, Marĩpʉre masĩburo, ãrĩgʉ̃. Irasirirã, mʉsã merã yʉ ããrĩtũnuburo dupiyuro yʉre bʉremuka! Yʉre bʉremurã, boyorogue ããrĩrã́ irirosũ, yaarã ããrĩrãkoa. Irasũ ãrĩ odo, ĩgʉ̃sãrẽ duriwãgãkõãmi. 37 Jesús wári Marĩpʉ turari merã iri ĩmumakʉ̃ ĩãkererã, ĩgʉ̃rẽ bʉremubirima. 38 Marĩpʉya werenírĩ gojadea pũgue Isaías gojaderosũta irima. Ãsũ ãrĩ gojadi ããrĩmí Isaías: Gʉa Opʉ, masaka gʉa mʉya kere wererire pékererã, bʉremubema. Mʉ turari merã mʉ iri ĩmurĩrẽ ĩãkererã: “Gʉa Opʉ iriri ããrã i”, ãrĩbema, ãrĩ gojadi ããrĩmí. 39 Ĩgʉ̃sã Marĩpʉre bʉremumasĩbirideadere Isaías gajirogue Marĩpʉya werenírĩ gojadea pũgue ãsũ ãrĩ gojadi ããrĩmí: 40 Marĩpʉ ĩgʉ̃sãrẽ koye ĩãmasĩmerã irirosũ ããrĩmakʉ̃ iridi ããrĩmí. Ĩgʉ̃yare pémasĩbirimakʉ̃ iridi ããrĩmí. Irasirirã ĩgʉ̃ turari merã iri ĩmurĩrẽ ĩãkererã, irire neõ ĩãmasĩbema. Ĩgʉ̃yare pékererã, irire neõ pémasĩbema. Ĩgʉ̃rẽ neõ bʉremudʉabema. Ĩgʉ̃rẽ bʉremumakʉ̃, ĩgʉ̃sãrẽ taubukumi, ãrĩ, Isaías Jesús turarire, ĩgʉ̃ gosesiririre ĩãdi ããrĩsĩã, irasũ ãrĩ gojadi ããrĩmí. 42 Gajirã Jesúre bʉremubirikeremakʉ̃, wárã judío masaka, ĩgʉ̃sã oparãgueta ĩgʉ̃rẽ bʉremuñurã. Irasũ bʉremukererã, fariseo bumarãrẽ güisĩã, gajirãrẽ Jesúre ĩgʉ̃sã bʉremurĩrẽ werebiriñurã. Fariseo bumarã ĩgʉ̃sãrẽ: “Neõ marĩ judío masaka nerẽrĩ wiigue ñajãnemobirikõãka!” ãrĩbukuma, ãrĩrã, irasiriñurã. 43 Irasirirã Jesúre bʉremukererã, gajirã masaka, Marĩpʉ nemorõ ĩgʉ̃sãrẽ: “Õãrã ããrĩ́ma”, ãrĩmakʉ̃ gããmeñurã. 44 Jesús masaka péburo, ãrĩgʉ̃, bʉro bʉsʉro merã ãsũ ãrĩ weremi: —Yʉre bʉremugʉ̃ yʉ ditare bʉremubemi. Yʉpʉ yʉre iriudidere bʉremumi. 45 Yʉre ĩãgʉ̃, yʉre iriudidere ĩãmi. 46 Yʉ sĩãgori sĩgʉ̃ ããrĩgṹ̶ i ʉ̃mʉguere yʉre bʉremurã yʉre iriudire masĩmerã irirosũ ããrĩbirikõãburo, ãrĩgʉ̃ aaribú̶. Irasirirã naĩtĩãrõgue ããrĩrã́ irirosũ ããrĩbirikuma. 47 Yʉ wererire pékererã, irire irimerãrẽ yʉ wajamoãbirikoa. Yʉ i ʉ̃mʉguere masakare wajamoãgʉ̃ aaribiribʉ. Ubu gapʉ taugʉ aaribú̶, ĩgʉ̃sã perebiri peamegue waabirikõãburo, ãrĩgʉ̃. 48 Yʉre gããmemerã, yʉ wererire pédʉamerã wajamoãsũrãkuma. Ĩgʉ̃sãrẽ wajamoãbu, Yʉpʉ ããrĩ́mi. I ʉ̃mʉ peremakʉ̃, yʉ ĩgʉ̃ya werenírĩ wererire pébiridea waja ĩgʉ̃sãrẽ wajamoãgʉkumi. 49 Yʉ gããmerõ werebea. Yʉpʉ yʉre iriudi ĩgʉ̃ weredorerosũta werea. Ĩgʉ̃ yʉre buedorerosũta buea. 50 Yʉpʉ dorerosũta irigʉno, ʉ̃mʉgasigue perebiri okarire opagʉkumi. Irasirigʉ Yʉpʉ yʉre weredorerosũta mʉsãrẽ werea, ãrĩmi Jesús.

Juan 13

1 Pascua bosenʉ waaburo mérõgã dʉyabʉ. Jesús i ʉ̃mʉrẽ wiri, ĩgʉ̃ Pagʉ pʉro waaburo mérõgã dʉyarire masĩsiami. Ĩgʉ̃yarã i ʉ̃mʉgue ããrĩrã́rẽ neõ maĩduúbirimi. Ĩgʉ̃sãrẽ bʉro maĩrĩrẽ ĩmuburo mérõgã dʉyabʉ. 2 Wãtĩ Judare Simón Iscariote magʉ̃rẽ ĩgʉ̃ya gũñarĩgue Jesúre wẽjẽdʉarãguere ĩgʉ̃rẽ ĩmudoresiadi ããrĩmí. Jesús ĩgʉ̃ Pagʉ pʉro merã aarideare, pʉrʉ ĩgʉ̃ irogue waaburire masĩmi. Marĩpʉ ĩgʉ̃ Pagʉ ããrĩpererãrẽ dorebure pídeadere masĩmi. Irasirigʉ gʉa ĩgʉ̃ buerã merã baa doaníadi, wãgãnʉgã, ĩgʉ̃ya suríro wekamañerẽ túwea, túkoeri gasiro merã ĩgʉ̃ya yʉjʉrure sʉami. 5 Sʉa odo, soropa merã deko piusã, gʉare ĩgʉ̃ buerãrẽ gʉaya guburire koenʉgãmi. Sugʉya guburire koe odo, ĩgʉ̃ sʉadea gasiro merã túkoemi. Gajirãya guburidere irasũ dita irimi. 6 Ĩgʉ̃ Simón Pedroya guburire koebu irimakʉ̃ ĩãgʉ̃, Pedro ĩgʉ̃rẽ ãrĩmi: —Yʉ Opʉ, ¿yaa guburire koeri mʉ? 7 Jesús ĩgʉ̃rẽ ãrĩmi: —Dapagora yʉ iririre mʉ pémasĩbea. Pʉrʉgue pémasĩgʉkoa. 8 Pedro ĩgʉ̃rẽ ãrĩmi: —Yaa guburire mʉ neõ koebirikoa. Jesús ĩgʉ̃rẽ ãrĩmi: —Mʉrẽ yʉ koebirimakʉ̃, yaagʉ ããrĩbirikoa. 9 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pégʉ, Simón Pedro ĩgʉ̃rẽ ãrĩmi: —Yʉ Opʉ, yaa guburi ditare koebirikõãka! Yaa guburire koegʉ, yaa mojõrĩ, yaa dipurudere koeka! 10 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃, Jesús ãsũ ãrĩmi: —Sugʉ masakʉ õãrõ guuadigue dupaturi guuabirikumi. Naagorena odoadero pʉrʉ, ĩgʉ̃ya guburi ditare koekumi. Ããrĩpererã mʉsã gʉrari marĩrã irirosũ ããrã. Irasũ ããrĩkeremakʉ̃, sugʉ mʉsã merãmʉ ñegʉ̃, gʉrarikʉgʉ irirosũ ããrĩ́mi. 11 Jesús, Judas ĩgʉ̃rẽ wẽjẽdʉarãguere ĩgʉ̃rẽ ĩmuburire masĩsiami. Irire masĩsĩã: “Sugʉ mʉsã merãmʉ ñegʉ̃, gʉrarikʉgʉ irirosũ ããrĩ́mi”, ãrĩgʉ̃ irimi. 12 Gʉaya guburire koe odo, ĩgʉ̃ya wekamañerẽ sãña, ĩgʉ̃ doaderogue dupaturi eja doaja, gʉare ãsũ ãrĩmi: —¿Yʉ mʉsãrẽ dapagora iririre pémasĩrĩ mʉsã? 13 Mʉsã yʉre: “Gʉare buegʉ, gʉa Opʉ ããrã”, ãrĩrã, keoro werea. Diayeta yʉ mʉsãrẽ buegʉ, mʉsã Opʉ ããrã. 14 Yʉ mʉsãrẽ buegʉ, mʉsã Opʉ ããrĩkeregʉ, mʉsãya guburire koeabʉ. Irasirirã mʉsãdere mʉsãya guburire gãme koero gããmea. 15 Mʉsã gãme iritamumakʉ̃ gããmegʉ̃, mʉsãrẽ irasiri ĩmuabʉ, yʉ mʉsãrẽ iriaderosũta iriburo, ãrĩgʉ̃. 16 Diayeta mʉsãrẽ werea. Neõ sugʉ moãboerimasʉ̃, ĩgʉ̃ opʉ nemorõ ããrĩbirikumi. Sugʉ iriusũdi, ĩgʉ̃rẽ iriudi nemorõ ããrĩbirikumi. 17 Mʉsã ire pémasĩrã, ire irirã, ʉsʉyari merã ããrĩrãkoa. 18 ’Yʉ irire ãrĩgʉ̃, mʉsã ããrĩpererãrẽ ãrĩbea. Yʉ beyenerãrẽ masĩa. Marĩpʉya werenírĩ gojadea pũgue ãrĩderosũta keoro waarokoa. Ãsũ ãrĩ gojasũdero ããrĩbú̶: “Yʉ merã baagʉta yʉre ĩãturigʉ dujami”, ãrĩ gojasũdero ããrĩbú̶. 19 I waaburi dupiyuro yʉ mʉsãrẽ werea. Irasirirã yʉ weredea keoro waadero pʉrʉ: “Ĩgʉ̃ ããrã yʉ”, ãrĩdeare bʉremurãkoa. 20 Diayeta mʉsãrẽ werea. Yʉ iriunerãrẽ õãrõ merã bokatĩrĩñeãgʉ̃no, yʉdere bokatĩrĩñeãmi. Yʉre õãrõ merã bokatĩrĩñeãgʉ̃, yʉre iriudidere bokatĩrĩñeãmi, ãrĩmi Jesús. 21 Irasũ ãrĩ odo, Jesús bʉro bʉjawereri merã ããrĩmí. Gʉare pémasĩma õãrõ ãsũ ãrĩ weremi: —Diayeta mʉsãrẽ werea. Sugʉ mʉsã merãmʉ yʉre wẽjẽdʉarãguere yʉre ĩmugʉkumi. 22 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pérã, gʉa: “¿Noãrẽ irasũ ãrĩrĩ?” ãrĩrã, gãme ĩã oya doaníbʉ. 23 Yʉ Juan, Jesús buegʉ ĩgʉ̃ maĩsũgʉ̃, ĩgʉ̃ pʉrogã doabʉ. 24 Simón Pedro ĩgʉ̃ya mojõ merã yʉre soepumi, Jesúre ĩgʉ̃ irasũ ãrĩrĩrẽ sẽrẽñadoregʉ. 25 Irasirigʉ yʉ Jesús pʉrogã gãme doaweya, ĩgʉ̃rẽ sẽrẽñabʉ: —Yʉ Opʉ, ¿noã ããrĩ́rĩ ĩgʉ̃? 26 Jesús yʉre ãrĩmi: —Yʉ pã́rũrẽ moãwa, yosa, ĩgʉ̃rẽ sĩgʉkoa. Ĩgʉ̃ta ããrĩ́mi yʉre ĩmubu. Irasũ ãrĩ odo, pã́rũrẽ moãwa, yosa, Judare Simón Iscariote magʉ̃rẽ sĩmi. 27 Judas ire ñeãmakʉ̃, mata wãtĩ ĩgʉ̃guere ñajãdi ããrĩmí. Irasirigʉ Jesús Judare ãrĩmi: —Mʉ iriburire iripurumuka! 28 Jesús ĩgʉ̃rẽ irasũ ãrĩrĩrẽ pékererã, gʉa irogue baa doanírã irire pémasĩbiribʉ. 29 Surãyeri gʉa ãsũ ãrĩ gũñabʉ: “Judas gʉa niyerure koregʉ ããrĩ́mi. Irasirigʉ Jesús ĩgʉ̃rẽ gʉa bosenʉ baaburire wajaridoregʉ iriuami, o boporãrẽ niyerure sĩdoregʉ iriuami”, ãrĩbʉ. 30 Judas iri pã́rũrẽ moãwa, yosadeare ñeã odogʉta gʉa pʉrogue ããrĩdi wiriakõãmi. Ĩgʉ̃ wiriaripoe ñamigue ããrĩbú̶. 31 Judas waadero pʉrʉ, Jesús gʉare ãrĩmi: —Dapagora Marĩpʉ yʉ ããrĩpererã tĩ́gʉ̃ yʉ turagʉ ããrĩrĩ́rẽ masakare ĩmugʉkumi. Irasũ ããrĩmakʉ̃, yʉ merã ĩgʉ̃ turagʉ ããrĩrĩ́dere ĩmugʉkumi. 32 Yʉ merã ĩgʉ̃ turagʉ ããrĩrĩ́rẽ ĩmugʉ̃, yʉ turagʉ ããrĩrĩ́dere ĩmugʉkumi. Dapagorata iripurumugʉkumi. 33 Yaarã, yʉre péka! Yoaweyaripoeta mʉsã merã ããrĩgʉkoa. Mʉsã yʉre ãmarãkoa. Irasirigʉ yʉ judío masakare dupiyurogue ãrĩderosũta dapagora mʉsãdere: “Yʉ waaburore mʉsã waamasĩbea”, ãrĩ werea. 34 Maama dorerire mʉsãrẽ pígʉra. Ãsũ ãrã. Gãme maĩka! Yʉ mʉsãrẽ maĩrõsũta gãme maĩka! 35 Mʉsã gãme maĩmakʉ̃ ĩãrã, ããrĩpererã masaka mʉsãrẽ yʉ buerã ããrĩrĩ́rẽ masĩrãkuma, ãrĩmi Jesús. 36 Simón Pedro Jesúre sẽrẽñami: —Yʉ Opʉ, ¿noógue waagʉkuri mʉ? ãrĩmi. Jesús ĩgʉ̃rẽ ãrĩmi: —Yʉ dapagora waaburoguere mʉ yʉ merã waamasĩbea. Pʉrʉ yʉ pʉrogue waagʉkoa. 37 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pégʉ, Pedro ĩgʉ̃rẽ ãrĩmi: —Yʉ Opʉ, ¿nasiribu dapagorata yʉ mʉ merã waamasĩbirikuri? Ĩgʉ̃sã yʉre wẽjẽdʉakeremakʉ̃, yʉ mʉrẽ béobirikoa. Mʉya ããrĩburire boabosagʉkoa. 38 Jesús ĩgʉ̃rẽ ãrĩmi: —“Mʉya ããrĩburire boabosagʉkoa”, ãrã mʉ. ¿Ããrĩrṍta yʉre iribosagʉkuri? Diayeta mʉrẽ werea. Ãgãbo wereburo dupiyuro mʉ yʉre ʉrea gajirãrẽ: “Ĩgʉ̃rẽ masĩbea”, ãrĩgʉkoa, ãrĩmi.

Juan 14

1 Jesús gʉare ãsũ ãrĩmi: —Bʉro gũñarikʉbirikõãka! Marĩpʉre bʉremuka! Yʉdere bʉremuka! 2 Yʉpʉ pʉroguere su wii wári taridupabu opari wii irirosũ ããrã. Irogue mʉsã ããrĩburore ãmuyugʉ waagʉkoa. Iri diaye ããrĩbirimakʉ̃, mʉsãrẽ irire werebiriboayo. 3 Mʉsã ããrĩburore ãmu odo, dupaturi aarigʉkoa mʉsãrẽ ãĩabu. Irasirirã mʉsãde yʉ pʉrogue yʉ merã ããrĩrãkoa. 4 Mʉsã yʉ waaburore, yʉ irogue waaburi maarẽ́ masĩa, ãrĩmi Jesús. 5 Tomás ĩgʉ̃rẽ ãrĩmi: —Gʉa Opʉ, mʉ waaburore masĩbea. ¿Nasiri mʉ waaburi maarẽ́ gʉa masĩrãkuri? 6 Jesús ĩgʉ̃rẽ ãrĩmi: —Yʉ dita Yʉpʉ pʉrogue waarí maa irirosũ ããrã. Yʉ diayema ããrĩrĩ́rẽ masakare masĩmakʉ̃ irigʉ, ĩgʉ̃sãrẽ okamakʉ̃ irigʉ ããrã. Yʉ merãta Yʉpʉ pʉrogue waarãkuma. 7 Mʉsã yʉre masĩrã, Yʉpʉdere masĩboayo. Dapagora merã ĩgʉ̃rẽ masĩsiáa. Ĩgʉ̃rẽ ĩãsiáa. 8 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃, Felipe ĩgʉ̃rẽ ãrĩmi: —Gʉa Opʉ, Marĩpʉre ĩmuka gʉare! Iropata gããmea gʉa. 9 Jesús ĩgʉ̃rẽ ãrĩmi: —Felipe, yʉ yoaripoe mʉsã merã ããrĩkeremakʉ̃, ¿yʉre masĩberi? Sugʉ yʉre ĩãgʉ̃no, Yʉpʉdere ĩãmi. ¿Nasirigʉ mʉ yʉre: “Marĩpʉre ĩmuka gʉare!” ãrĩrĩ? 10 ¿Yʉpʉ yʉguere ããrĩrĩ́rẽ, irasũ ããrĩmakʉ̃ yʉ ĩgʉ̃ merã ããrĩrĩ́rẽ bʉremuberi? Yʉ mʉsãrẽ weregʉ, yʉ gããmerõ werebea. Yʉpʉ yʉguere ããrĩgṹ̶ yʉ merã iri ĩmugʉ̃ yámi. 11 Yʉ mʉsãrẽ: “Yʉpʉ yʉguere ããrĩ́mi, irasũ ããrĩmakʉ̃ yʉ ĩgʉ̃ merã ããrã”, ãrĩ wererire: “Diayeta ããrã”, ãrĩ bʉremuka! Mʉsã yʉ wererire pédero pʉrʉ bʉremumerã, Yʉpʉ turari merã yʉ iri ĩmurĩ gapʉre gũñaka! Irire gũñarã, yʉ wereridere bʉremuka! 12 Diayeta mʉsãrẽ werea. Yʉre bʉremugʉ̃, yʉ iriderosũta irigʉkumi. Yʉ, Yʉpʉ pʉrogue waabu yáa. Yʉ waamakʉ̃, yʉre bʉremugʉ̃ yʉ nemorõ wári Yʉpʉ turari merã iri ĩmurĩrẽ irigʉkumi. 13 Mʉsã yʉre bʉremumakʉ̃, ããrĩpereri mʉsã yʉ wãĩ merã yʉre sẽrẽrĩrẽ pégʉkoa. Irasirigʉ mʉsã yʉre sẽrẽrõsũta irigʉkoa. Yʉ irasiriri merã mʉsãrẽ Yʉpʉ turagʉ ããrĩrĩ́rẽ masĩmakʉ̃ irigʉkoa. 14 Mʉsã yʉ wãĩ merã yʉre sẽrẽrõsũta irigʉkoa. 15 ’Mʉsã yʉre maĩrã, yʉ dorerire irirãkoa. 16 Yʉpʉre mʉsãya ããrĩburire sẽrẽbosagʉkoa. Irasirimakʉ̃, Yʉpʉ gajigʉre iriugʉkumi, mʉsãrẽ iritamuburo, ãrĩgʉ̃. Ĩgʉ̃ iriubu mʉsã merã ããrĩníkõãgʉkumi. 17 Ĩgʉ̃ Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ mʉsãrẽ diayemarẽ masĩmakʉ̃ irigʉ ããrĩ́mi. I ʉ̃mʉ marã yʉre bʉremumerã gapʉ ĩgʉ̃rẽ masĩbema. Irasirirã ĩgʉ̃rẽ bokatĩrĩñeãmasĩbema. Ĩgʉ̃ mʉsã merã ããrĩ́mi. Irasũ ããrĩmakʉ̃, mʉsãguere ããrĩníkõãgʉkumi. Irasirirã ĩgʉ̃rẽ masĩa. 18 Yʉ mʉsãrẽ béowãgãbirikoa. Mʉsã merãta ããrĩgṹ̶ aarigʉkoa doja. 19 Mérõgã dʉyáa yʉ waaburo. Yʉ waadero pʉrʉ, i ʉ̃mʉ marã yʉre bʉremumerã neõ ĩãbirikuma. Mʉsã gapʉ yʉre ĩãrãkoa. Yʉ okáa. Irasirirã mʉsãde okarãkoa. 20 Yʉ aariburinʉrẽ yʉ, Yʉpʉ merã sugʉta ããrĩrĩ́rẽ masĩrãkoa. Irasũ ããrĩmakʉ̃, mʉsã yʉ merã ããrĩrĩ́rẽ, yʉ mʉsãguere ããrĩrĩ́rẽ masĩrãkoa. 21 Yʉ dorerire masĩgʉ̃ irire irigʉ yʉre maĩgʉ̃ta ããrĩ́mi. Yʉpʉ yʉre maĩgʉ̃rẽ maĩgʉkumi. Yʉde ĩgʉ̃rẽ maĩgʉkoa. Ĩgʉ̃rẽ yaamarẽ õãrõ masĩmakʉ̃ irigʉkoa, ãrĩmi Jesús. 22 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃, gajigʉ Judas wãĩkʉgʉ Jesúre sẽrẽñami. Judas Iscariote meta ããrĩmí. —Gʉa Opʉ, ¿nasirigʉ gʉa ditare mʉ ããrĩrikʉrire masĩmakʉ̃ irigʉkuri? ¿Nasirigʉ i ʉ̃mʉ marã gapʉre irire masĩmakʉ̃ iribirikuri? 23 Jesús ĩgʉ̃rẽ ãrĩmi: —Yʉre maĩgʉ̃ yʉ dorerire irigʉkumi. Yʉpʉ ĩgʉ̃rẽ maĩgʉkumi. Yʉpʉ, irasũ ããrĩmakʉ̃ yʉ ĩgʉ̃ merã ããrĩrã́ aarirãkoa. 24 Yʉre maĩbi gapʉ yʉ dorerire iribemi. Yʉ mʉsãrẽ wereri, yaa werenírĩ ããrĩbea. Yʉpʉ yʉre iriudiya gapʉ werenírĩ ããrã. 25 ’Yʉ mʉsã merã ããrĩgṹ̶, i ããrĩpererire mʉsãrẽ werea. 26 Yʉ sẽrẽmakʉ̃, Yʉpʉ Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃rẽ mʉsãguere iriugʉkumi. Irasirigʉ Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ mʉsãrẽ iritamubu ããrĩsĩã, ããrĩpererire buegʉkumi. Ããrĩpereri yʉ mʉsãrẽ weredeare gũñamakʉ̃ irigʉkumi. 27 ’Yʉ mʉsãrẽ siñajãrĩ merã ããrĩmakʉ̃ irigʉkoa. Yʉ siñajãrĩ merã ããrĩgṹ̶ irirosũ mʉsãdere siñajãrĩ merã ããrĩmakʉ̃ irigʉkoa. Yʉ mʉsãrẽ siñajãrĩ merã ããrĩmakʉ̃ iriri, i ʉ̃mʉma irirosũ ããrĩbea. Bʉro gũñarikʉ, güibirikõãka! 28 Yʉ mʉsãrẽ: “Waa, dupaturi mʉsã merãta ããrĩgṹ̶ aarigʉkoa doja”, ãrĩ weremakʉ̃ pébʉ mʉsã. Yʉpʉ yʉ nemorõ ããrĩ́mi. Irasirirã ĩgʉ̃ pʉrogue yʉ waaburire pédero pʉrʉ, mʉsã yʉre diaye maĩrã, ʉsʉyari merã ããrĩboayo. 29 Yʉ mʉsãrẽ ire wereyugʉ iriabʉ. Irasirirã ire keoro waamakʉ̃, yʉ mʉsãrẽ weredeare: “Diayeta gʉare weremi”, ãrĩ bʉremurãkoa. 30 ’I ʉ̃mʉ marãrẽ doregʉ ñegʉ̃ ããrĩ́mi. Ĩgʉ̃ aaribu yámi. Irasirigʉ yʉ mʉsãrẽ mérõgã werenínemogʉra. Ĩgʉ̃ yʉre neõ doremasĩbemi. 31 Yʉ, Yʉpʉ gapʉre maĩa. Irasirigʉ ĩgʉ̃ yʉre doreri gapʉre yáa, yʉ ĩgʉ̃rẽ maĩrĩrẽ i ʉ̃mʉ marãrẽ masĩburo, ãrĩgʉ̃. Wãgãnʉgãka! Náka waarã́! ãrĩmi Jesús.

Juan 15

1 Jesús keori merã gʉare ãsũ ãrĩ weremi: —Yʉ diayeta iguida irirosũ ããrã. Yʉpʉ iridare koregʉ irirosũ ããrĩ́mi. 2 Yaarã iridama dʉpʉri irirosũ ããrĩ́ma. Yʉpʉ iguidare koregʉ dʉka marĩrĩ dʉpʉrire ditibéogʉ irirosũ yámi. Gaji dʉkakʉri dʉpʉri gapʉre ditiwea ãmugṹ̶ irirosũ yámi dʉkakʉnemoburo, ãrĩgʉ̃. 3 Mʉsã yʉ weredeare bʉremurã ããrã. Irasirigʉ Yʉpʉ mʉsãrẽ ñerĩ opamerã ããrĩmakʉ̃ irisiami. 4 Yʉ merã õãrõ ããrĩka! Irasirigʉ mʉsãguere õãrõ ããrĩníkõãgʉkoa. Su iguidama dʉpʉ iridaguere marĩrõ iri dʉpʉ seyaro dʉkakʉbirikoa. I irirosũta yʉ merã õãrõ ããrĩmerã neõ õãrĩ dʉka sĩbiri dʉpʉri irirosũ ããrĩ́ma. 5 ’Yʉ iguida irirosũ ããrã. Mʉsã yaarã iridama dʉpʉri irirosũ ããrã. Yʉ merã õãrõ ããrĩnírãno, yʉde ĩgʉ̃sãguere õãrõ ããrĩnímakʉ̃, ĩgʉ̃sã õãrõ dʉkakʉri dʉpʉri irirosũ ããrĩ́ma. Mʉsã yʉ merã õãrõ ããrĩmerã, õãrĩrẽ neõ irimasĩbea. 6 Yʉ merã õãrõ ããrĩmerã ditibéodea dʉpʉri bojegue ñaĩ oyanírĩ dʉpʉrire sea, peamegue soebéoro irirosũ ããrĩrãkuma. 7 ’Mʉsã yʉ merã õãrõ ããrĩnírã, yʉ buerire kãtimerã, mʉsã gããmerĩnorẽ Yʉpʉre: “Sĩka!” ãrĩ sẽrẽmakʉ̃, sĩgʉkumi. 8 Mʉsã wári õãrĩ dʉkakʉri dʉpʉri irirosũ ããrĩmakʉ̃ ĩãrã, gajirã masaka Yʉpʉre: “Õãtarigʉ ããrĩ́mi”, ãrĩ masĩrãkuma. Irasirirã mʉsã wári õãrĩ irirã, diayeta yʉ buerã ããrĩrĩ́rẽ gajirãrẽ masĩmakʉ̃ yáa. 9 Yʉpʉ yʉre maĩrõsũta yʉde mʉsãrẽ maĩa. Irasirirã yʉ mʉsãrẽ maĩgʉ̃ merã ããrĩníka, yʉ maĩrĩrẽ masĩmurã! 10 Yʉ, Yʉpʉ yʉre maĩgʉ̃ dorerire irigʉ, ĩgʉ̃ merã õãrõ ããrĩníkõãa. Irasũta mʉsãde yʉ dorerire irirã, yʉ mʉsãrẽ maĩgʉ̃ merã õãrõ ããrĩníkõãa. 11 ’Ire mʉsãrẽ werea mʉsã yʉ merã ʉsʉyaburo, ãrĩgʉ̃. Irasirirã ʉsʉyari opatarirãkoa. 12 Yʉ doreri ãsũ ãrã. Yʉ mʉsãrẽ maĩrõsũta gãme maĩka! 13 Sugʉ masakʉ ĩgʉ̃ merãmarãrẽ boabosagʉ, gajirã nemorõ ĩgʉ̃sãrẽ maĩmi. 14 Mʉsã yʉ dorerire irirã yʉ merãmarã ããrã. 15 Dapagorare yʉ mʉsãrẽ: “Yʉre moãboerã ããrã”, ãrĩbirikoa. Moãboerã ĩgʉ̃sã opʉ iririre masĩbirikuma. Yʉ gapʉ Yʉpʉ yʉre weredeare mʉsãrẽ werepeobʉ. Irasirigʉ mʉsãrẽ: “Yʉ merãmarã”, ãrã. 16 Mʉsã yʉre beyebiribʉ. Yʉ gapʉ mʉsãrẽ beyebʉ wári õãrĩrẽ irirã waaburo, ãrĩgʉ̃. Mʉsã õãrĩ iriri, õãrĩ dʉka neõ boabiri irirosũ ããrã. Irasirirã mʉsã yʉre bʉremumakʉ̃, Yʉpʉ mʉsã yʉ wãĩ merã ĩgʉ̃rẽ sẽrẽrõsũta mʉsãrẽ sĩgʉkumi. 17 Yʉ mʉsãrẽ dorea. Mʉsã basi gãme maĩka! 18 ’I ʉ̃mʉ marã mʉsãrẽ ĩãturimakʉ̃ ĩãrã, yʉre ĩãturipʉrorideare masĩka! 19 Mʉsã diayeta i ʉ̃mʉ marã ããrĩmakʉ̃, ĩgʉ̃sã merãmarãrẽ maĩrõsũta mʉsãdere maĩbukuma. Yʉ mʉsãrẽ i ʉ̃mʉ marã watopegue ããrĩrã́rẽ beyebʉ. Irasirirã i ʉ̃mʉ marãgora ããrĩbea. Mʉsã ĩgʉ̃sã irirosũ ããrĩbirimakʉ̃ ĩãrã, i ʉ̃mʉ marã mʉsãrẽ ĩãturima. 20 Yʉ mʉsãrẽ ãrĩdeare gũñaka! “Neõ sugʉ moãboerimasʉ̃, ĩgʉ̃ opʉ nemorõ ããrĩbirikumi”, ãrĩbʉ. Ĩgʉ̃sã yʉre ñerõ irirã, mʉsãdere ñerõ irirãkuma. Yʉ buerire pérã, mʉsã bueridere pérãkuma. 21 I ʉ̃mʉ marã yʉre iriudire masĩbema. Irasirirã mʉsã yʉre bʉremumakʉ̃ ĩãrã, mʉsãrẽ ããrĩpereri ñerĩ irirãkuma. 22 ’Yʉ ĩgʉ̃sãrẽ weregʉ aaribirimakʉ̃, neõ ñerĩ iridea wajare opabiribukuma. Dapagorare yʉ ĩgʉ̃sãrẽ weredero pʉrʉ: “Ñerĩ iridea wajare opabea gʉa”, ãrĩmasĩbema. 23 Yʉre ĩãturigʉ Yʉpʉdere ĩãturimi. 24 Yʉ, Yʉpʉ turari merã iri ĩmugʉ̃, gajirã neõ iribirideare iribʉ. Yʉ ĩgʉ̃ turari merã iri ĩmubirimakʉ̃, neõ waja opabiribukuma. Ĩgʉ̃sã yʉ iri ĩmurĩrẽ ĩãma. Irire ĩãdero pʉrʉ, yʉre, Yʉpʉdere ĩãturima. 25 I ĩãturiri, Marĩpʉya werenírĩ gojadea pũgue gojaderosũta keoro waaró yáa. Ãsũ ãrĩ gojasũdero ããrĩbú̶: “Ĩgʉ̃sã yʉre: ‘Ñerõ yámi’, ãrĩmasĩbirikererã, ĩãturima”, ãrĩ gojasũdero ããrĩbú̶. 26 ’Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃, mʉsãrẽ iritamugʉ̃ aarigʉkumi. Ĩgʉ̃ mʉsãrẽ diayema ããrĩrĩ́rẽ masĩmakʉ̃ irigʉkumi. Yʉ ĩgʉ̃rẽ Yʉpʉ merã ããrĩgṹ̶rẽ mʉsãrẽ iriugʉkoa. Ĩgʉ̃ yaamarẽ weregʉkumi mʉsãrẽ. 27 Yʉ mʉsãrẽ buepʉrorimakʉ̃gueta yʉ merã ããrĩbú̶. Irasirirã mʉsãde yaamarẽ wererãkoa, ãrĩmi Jesús.

Juan 16

1 Jesús gʉare ãsũ ãrĩnemomi doja: —Yʉ mʉsãrẽ irire wereabʉ, yʉre piribirikõãburo, ãrĩgʉ̃. 2 Judío masaka ĩgʉ̃sã nerẽrĩ wiirigue mʉsã ããrãnerãrẽ béowiurãkuma. Gajipoe gajirã mʉsãrẽ wẽjẽrã: “Marĩpʉ gããmerĩrẽ yáa”, ãrĩ gũñarãkuma. 3 Yʉre, Yʉpʉdere masĩmerã ããrĩsĩã, irasirirãkuma. 4 Yʉ irire werea mʉsã, ĩgʉ̃sã irasirimakʉ̃ ĩãrã: “Jesús gʉare irireta weremi”, ãrĩ gũñaburo, ãrĩgʉ̃. ’Yʉ neõgorague mʉsã merã ããrĩsĩã, ire werebiribʉ. 5 Dapagorare yʉre iriudi pʉrogue waagʉkoa. Yʉ mʉsãrẽ ire werekeremakʉ̃, neõ sugʉ yʉre: “¿Noógue waagʉkuri?” ãrĩ sẽrẽñabea. 6 Irasirirã yʉ waaburire weremakʉ̃ pérã, yʉ waaburo gapʉre sẽrẽñabirisĩã, bʉro bʉjawereri merã ããrã. 7 Diayeta mʉsãrẽ werea. Yʉ waadero pʉrʉ, õãrokoa mʉsãrẽ. Yʉ waabirimakʉ̃, Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ mʉsãrẽ iritamubu aaribiribukumi. Yʉ irogue waagú̶, ĩgʉ̃rẽ mʉsãrẽ iriugʉkoa, mʉsã merã ããrĩníkõãburo, ãrĩgʉ̃. 8 Ĩgʉ̃ aarigú̶, i ʉ̃mʉ marãrẽ ĩgʉ̃sã ñerõ irirã ããrĩrĩ́rẽ, yʉ diayema irigʉ ããrĩrĩ́rẽ, ĩgʉ̃sã ñerõ iridea waja Marĩpʉ ĩgʉ̃sãrẽ wajamoãburire masĩmakʉ̃ irigʉkumi. 9 Ĩgʉ̃sã yʉre bʉremubirisĩã, ñerã ããrĩ́ma. 10 Yʉ, Yʉpʉ pʉrogue waamakʉ̃, mʉsã yʉre ĩãnemobirikoa. Yʉ irogue waamakʉ̃, Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ aarigʉkumi, i ʉ̃mʉ marãrẽ yʉ diayema irigʉ ããrĩrĩ́rẽ masĩmakʉ̃ iribu. 11 I ʉ̃mʉ marãrẽ doregʉ ñegʉ̃ ĩgʉ̃sãrẽ ñerĩ iridoreri waja, Yʉpʉ ĩgʉ̃rẽ wajamoãdoresiami. Irasirigʉ Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ aarigú̶, ĩgʉ̃sãrẽ Yʉpʉ ĩgʉ̃rẽ wajamoãdoredeare masĩmakʉ̃ irigʉkumi. 12 ’Wári ããrã mʉsãrẽ yʉ wereburi. Dapagorare yʉ ire weremakʉ̃, mʉsã pémasĩbiribukoa. 13 Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ gapʉ aarigʉkumi. Ĩgʉ̃ mʉsãrẽ diayema ããrĩrĩ́rẽ masĩmakʉ̃ irigʉkumi. Irasirigʉ mʉsãrẽ i ããrĩpererire buegʉkumi. Ĩgʉ̃ gããmerõ werebirikumi. Yʉpʉ ĩgʉ̃rẽ weredorerire, pʉrʉgue waaburidere mʉsãrẽ weregʉkumi. 14 Yʉ ĩgʉ̃rẽ wererire pédeare mʉsãrẽ masĩmakʉ̃ irigʉ, yʉ õãrõ ããrĩrĩ́rẽ masĩmakʉ̃ irigʉkumi. 15 Ããrĩpereri Yʉpʉ opari, yaa ããrã. Irasirigʉ yʉ mʉsãrẽ: “Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ mʉsãrẽ yaamarẽ masĩmakʉ̃ irigʉkumi”, ãrãbʉ. 16 ’Mérõgã pʉrʉ mʉsã yʉre ĩãnemobirikoa. Yoaweyaripoe pʉrʉ yʉre ĩãrãkoa doja. I Yʉpʉ pʉrogue waadero pʉrʉ, irasũ waarokoa, ãrĩmi. 17 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pérã, gʉa surãyeri ãsũ ãrĩ gãme wereníbʉ: —¿Naásũ ãrĩdʉaro irikuri ĩgʉ̃ irasũ ãrĩrĩ? Ĩgʉ̃ marĩrẽ: “Mérõgã pʉrʉ mʉsã yʉre ĩãnemobirikoa. Yoaweyaripoe pʉrʉ yʉre ĩãrãkoa doja”. Ire ãrĩ odo: “I Yʉpʉ pʉrogue waadero pʉrʉ, irasũ waarokoa”, ãrĩmi. 18 Ĩgʉ̃ marĩrẽ: “Mérõgã pʉrʉ”, ãrĩmakʉ̃, ¿naásũ ãrĩdʉaro irikuri? Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩrĩrẽ marĩ pémasĩbea, ãrĩbʉ. 19 Jesús ĩgʉ̃rẽ gʉa sẽrẽñadʉarire masĩkõãmi. Irasirigʉ gʉare ãrĩmi: —Yʉ mʉsãrẽ: “Mérõgã pʉrʉ mʉsã yʉre ĩãnemobirikoa. Yoaweyaripoe pʉrʉ yʉre ĩãrãkoa doja”, ¿ãrĩ wererire gãme sẽrẽñarã yári? 20 Diayeta mʉsãrẽ werea. Yʉ boamakʉ̃ ĩãrã, bʉro bʉjawereri merã orerãkoa. I ʉ̃mʉ marã yʉre bʉremumerã gapʉ ʉsʉyari merã ããrĩrãkuma. Mʉsã bʉjawererã, pʉrʉ ʉsʉyarãkoa. 21 Ãsũ ããrã. Nomeõ majĩgʉ̃ kõãburo dupiyurogã, igore pũrĩrĩrẽ bʉjawereri merã gũñakumo. Majĩgʉ̃gã deyoadire ĩãgõ, ʉsʉyakumo. Igore pũrĩadeare gũñanemobirikumo. 22 Mʉsãde irasũta dapagorare bʉjawereri merã ããrã. Pʉrʉ yʉ mʉsãrẽ dupaturi ĩãgʉ̃ aarigʉkoa. Yʉ irasirimakʉ̃ ĩãrã, mʉsã ʉsʉyari opatarirãkoa. Mʉsã irasũ ʉsʉyari merã ããrĩmakʉ̃, gajirã mʉsãrẽ bʉjaweremakʉ̃ irimasĩbirikuma. 23 ’Irinʉrẽ yʉre neõ sẽrẽñabirikoa. Diayeta mʉsãrẽ werea. Mʉsã yʉre bʉremumakʉ̃ ĩãgʉ̃, Yʉpʉ ããrĩpereri mʉsã yʉ wãĩ merã ĩgʉ̃rẽ sẽrẽrĩrẽ pégʉ, mʉsã sẽrẽrõsũta sĩgʉkumi. 24 Iro dupiyurogue mʉsã yʉ wãĩ merã Yʉpʉre neõ sẽrẽbiribʉ. Dapagorare yʉ wãĩ merã ĩgʉ̃rẽ sẽrẽka! Mʉsã irasũ sẽrẽmakʉ̃, mʉsã sẽrẽrõsũta sĩgʉkumi. Irasirirã ʉsʉyari opatarirãkoa. 25 ’Yʉ keori merã mʉsãrẽ wereabʉ. Pʉrʉ keori merã werebirikoa. Irasirirã, Yʉpʉyamarẽ yʉ wererire õãrõ pémasĩrãkoa. 26 Mʉsã Yʉpʉyamarẽ õãrõ pémasĩrĩnʉrẽ yʉ wãĩ merã ĩgʉ̃rẽ sẽrẽrãkoa. Irasũ ãrĩgʉ̃: “Mʉsãya ããrĩburire yʉ ĩgʉ̃rẽ sẽrẽbosagʉkoa”, ãrĩgʉ̃ meta yáa. 27 Yʉpʉ mʉsãrẽ maĩmi. Irasirirã mʉsã yʉ wãĩ merã mʉsã basi ĩgʉ̃rẽ sẽrẽrãkoa. Mʉsã yʉre maĩa. Irasũ ããrĩmakʉ̃ mʉsã yʉre: “Marĩpʉ pʉrogue ããrĩdi, ĩgʉ̃ iriudi ããrã”, ãrĩ bʉremua. 28 Yʉ, Yʉpʉ pʉrogue ããrĩdi, i ʉ̃mʉguere aaribú̶. Dapagorare i ʉ̃mʉgue ããrãdi, Yʉpʉ pʉrogue waagʉkoa doja, ãrĩmi Jesús. 29 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pérã, gʉa ĩgʉ̃ buerã ĩgʉ̃rẽ ãrĩbʉ: —Dapagorare keori merã mʉ gʉare werebea. Irasirirã mʉ wererire pémasĩa. 30 Dapagorare gʉa masĩa. Mʉ ããrĩpererire masĩpeokõãa. Gajirã mʉrẽ sẽrẽñabirikeremakʉ̃, ĩgʉ̃sã gũñarĩgue sẽrẽñadʉarire mʉ masĩa. Irasirirã: “Marĩpʉ pʉrogue ããrĩdi, ĩgʉ̃ iriudi ããrã”, ãrĩ bʉremua, ãrĩbʉ. 31 Jesús gʉare ãrĩmi: —¿Dapagorare bʉremurĩ? 32 Mérõgã dʉyáa, mʉsã yʉre béowãgãburo. Mʉsãya wiirigue waasiri, yʉre sugʉta dujamakʉ̃ irirãkoa. Mʉsã irasirikeremakʉ̃, Yʉpʉ gapʉ yʉ merã ããrĩ́mi. Irasirigʉ yʉ sugʉta ããrĩbea. 33 Mʉsã yʉ merã õãrõ siñajãrĩ opaburo, ãrĩgʉ̃, mʉsãrẽ i ããrĩpererire wereabʉ. Mʉsã i ʉ̃mʉgue ããrĩripoe i ʉ̃mʉ marã mʉsãrẽ ñerõ tarimakʉ̃ irirãkuma. Ĩgʉ̃sã irasirikeremakʉ̃, yʉ merã gũñaturaka! Yʉ i ʉ̃mʉ marã ñerãrẽ tarinʉgãdigue ããrã. Irasirirã yʉ merã gũñatura ʉsʉyaka! ãrĩmi Jesús.

Juan 17

1 Jesús irasũ ãrĩ odo, ʉ̃mʉgasigue ĩãmu, ĩgʉ̃ Pagʉre ãsũ ãrĩmi: —Aʉ, dapagorare mʉ ãrĩderosũta yʉre waaburi ejasiáa. Irasirigʉ masakare yʉ mʉ magʉ̃, mʉ iriudi ããrĩrĩ́rẽ ĩmuka! Mʉ irasirimakʉ̃, yʉ mʉ turagʉ, mʉ õãgʉ̃ ããrĩrĩ́rẽ ĩgʉ̃sãrẽ ĩmugʉkoa. 2 Mʉ yʉre masaka ããrĩpererãrẽ doregʉ píbʉ, mʉ yʉre sĩnerãrẽ ʉ̃mʉgasigue perebiri okari opamakʉ̃ iridoregʉ. 3 Masaka mʉ diayeta Marĩpʉ sugʉ ããrĩgṹ̶ ããrĩrĩ́rẽ, irasũ ããrĩmakʉ̃ yʉ Jesucristo mʉ iriudi ããrĩrĩ́rẽ masĩrã, ʉ̃mʉgasigue perebiri okari opamurã ããrĩ́ma. 4 ’I ʉ̃mʉguere mʉ yʉre iridoredeare yʉ iriyuwarikʉbʉ. Irasirigʉ i ʉ̃mʉ marãrẽ mʉ turagʉ, õãgʉ̃ ããrĩrĩ́rẽ ĩmubʉ. 5 Aʉ, mʉ i ʉ̃mʉrẽ iriburo dupiyuro yʉ mʉ merã õãrõ ããrĩbú̶. Mʉ ããrĩrikʉrire opabʉ. Irasirigʉ dapagorare mʉ ããrĩrṍgue yʉ mʉ merã õãrõ ããrĩmakʉ̃ mʉrãrõta irika! 6 ’Mʉ yʉre sĩnerãrẽ i ʉ̃mʉ marã watope ããrĩrã́rẽ beyenerãrẽ mʉ ããrĩrikʉrire masĩmakʉ̃ iribʉ. Mʉ yʉre sĩnerã mʉyarã ããrĩ́ma. Mʉ dorerire irima. 7 Dapagorare masĩma. Ããrĩpereri yʉ opari, mʉ yʉre sĩdea ããrã. 8 Mʉ yʉre weredoredeare ĩgʉ̃sãrẽ werebʉ. Yʉ wererire pérã, bʉremuma. Yʉ diayeta mʉ pʉro ããrĩdi ããrĩrĩ́rẽ masĩma. Yʉ mʉ iriudi ããrĩrĩ́rẽ: “Diayeta ããrã”, ãrĩ bʉremuma. 9 ’Yʉ ĩgʉ̃sãya ããrĩburire sẽrẽbosáa. Gajirã i ʉ̃mʉ marã yʉre bʉremumerãya ããrĩburi gapʉre sẽrẽbosabea. Yʉre bʉremurã mʉ yʉre sĩnerã mʉyarã ããrĩ́ma. Irasirigʉ ĩgʉ̃sãya ããrĩburire sẽrẽbosáa. 10 Ããrĩpererã yaarã, mʉyarã ããrĩ́ma. Irasirirã mʉyarãde, yaarã ããrĩ́ma. Ĩgʉ̃sã yaarã ããrĩsĩã, yʉ õãrõ ããrĩrikʉrire masakare masĩmakʉ̃ yáma. 11 ’Yʉ i ʉ̃mʉguere dujabirikoa. Mʉ yʉre sĩnerã gapʉ i ʉ̃mʉguere dujarãkuma. Aʉ, mʉ õãgʉ̃ ããrã. Mʉ wãĩ merã mʉ turari merã ĩgʉ̃sãrẽ koreka, marĩ sugʉ ããrĩnírõsũta ĩgʉ̃sãde suro merã ããrĩníkõãburo, ãrĩgʉ̃. 12 Yʉ i ʉ̃mʉguere mʉ yʉre sĩnerã merã ããrĩgṹ̶, mʉ turari merã ĩgʉ̃sãrẽ õãrõ korebʉ. Neõ sugʉ dederibirima. Sugʉta peamegue waadederibu ããrĩ́mi. Mʉya werenírĩ gojadea pũgue ãrĩderosũta iri irasũ waabʉ. 13 ’Dapagorare yʉ mʉ pʉrogue waabu yáa. Yʉ waaburi dupiyuro i ʉ̃mʉgue ããrĩgṹ̶ i ããrĩpererire yʉre bʉremurãrẽ werea, ĩgʉ̃sãde yʉ irirosũta ʉsʉyari opatariburo, ãrĩgʉ̃. 14 Mʉya kerere ĩgʉ̃sãrẽ werebʉ. Yʉ i ʉ̃mʉmʉ ããrĩbea. Irasirirã yʉre bʉremurãde i ʉ̃mʉ marã irirosũ ããrĩbema. Irasirirã i ʉ̃mʉ marã yʉre ĩãturirosũta yʉre bʉremurãdere ĩãturima. 15 Yʉ mʉrẽ: “Yʉre bʉremurãrẽ i ʉ̃mʉrẽ ãĩaka!” ãrĩ sẽrẽbea. Ãsũ gapʉ ãrĩ sẽrẽa. Ĩgʉ̃sãrẽ õãrõ koreka, wãtĩ ñerĩ iridorerire pébirikõãburo, ãrĩgʉ̃! 16 Yʉ i ʉ̃mʉmʉ ããrĩbea. Irasirirã yʉre bʉremurãde i ʉ̃mʉ marã irirosũ ããrĩbema. 17 Mʉya kere diayema ããrã. Irasirigʉ iri merã ĩgʉ̃sãrẽ mʉ dorerire irirã ããrĩmakʉ̃ irika! 18 Mʉ yʉre mʉya kerere i ʉ̃mʉ marãrẽ weredoregʉ iriuderosũta yʉre bʉremurãrẽ mʉya kerere i ʉ̃mʉ marãrẽ weredoregʉ iriua. 19 Ĩgʉ̃sãya ããrĩburire mʉ dorerire irigʉ yáa, ĩgʉ̃sãde diayeta mʉ dorerire iriburo, ãrĩgʉ̃. 20 ’Yʉ ĩgʉ̃sãya ããrĩburi ditare sẽrẽbosabea. Ĩgʉ̃sã mʉya kere wererire pérã, gajirãde yʉre bʉremurãkuma. Irasirigʉ yʉ ĩgʉ̃sãya ããrĩburidere sẽrẽbosáa. 21 Yʉ irire sẽrẽbosáa, yʉre bʉremurã ããrĩpererã suro merã ããrĩburo, ãrĩgʉ̃. Aʉ, mʉ yʉguere õãrõ ããrã. Yʉ mʉ merã ããrã. Irasirirã marĩ ããrĩrṍsũta ĩgʉ̃sã marĩ merã õãrõ ããrĩburo. Ĩgʉ̃sãrẽ suro merã ããrĩmakʉ̃ irika, i ʉ̃mʉ marã yʉ mʉ iriudi ããrĩrĩ́rẽ bʉremuburo, ãrĩgʉ̃! 22 Mʉ ããrĩrikʉrire yʉre sĩbʉ. Irasirigʉ ĩgʉ̃sãrẽ yʉ irirosũ ããrĩrikʉmakʉ̃ iribʉ, yʉ mʉ merã sugʉ ããrĩrṍsũta ĩgʉ̃sãde suro merã ããrĩburo, ãrĩgʉ̃. 23 Yʉ ĩgʉ̃sãguere ããrã. Mʉ yʉguere ããrã. Marĩ ĩgʉ̃sã merã ããrã, ĩgʉ̃sã diayeta suro merã ããrĩburo, ãrĩrã. Ĩgʉ̃sã suro merã ããrĩmakʉ̃ ĩãrã, i ʉ̃mʉ marã yʉ mʉ iriudi ããrĩrĩ́rẽ, mʉ yʉre maĩrõsũta yʉre bʉremurãrẽ maĩrĩrẽ masĩrãkuma. 24 ’Aʉ, mʉ i ʉ̃mʉrẽ iriburo dupiyuro yʉre maĩbʉ. Irasirigʉ mʉ ããrĩrikʉrire yʉre sĩbʉ. Yʉre mʉ sĩnerãrẽ yʉ ããrĩburogue yʉ merã ããrĩmakʉ̃ gããmea mʉ yʉre ããrĩrikʉri sĩdeare masĩburo, ãrĩgʉ̃. 25 Aʉ, mʉ keoro irigʉ ããrã. I ʉ̃mʉ marã yʉre bʉremumerã mʉrẽ masĩbema. Yʉ gapʉ mʉrẽ masĩa. Yʉre bʉremurã yʉ mʉ iriudi ããrĩrĩ́rẽ masĩma. 26 Mʉ ããrĩrikʉrire ĩgʉ̃sãrẽ masĩmakʉ̃ iribʉ. Yʉ ĩgʉ̃sãguere ããrĩgṹ̶ mʉrẽ irasũ masĩmakʉ̃ iriníkõãgʉkoa, mʉ yʉre maĩrõsũta ĩgʉ̃sãde gãme maĩburo, ãrĩgʉ̃, ãrĩmi Jesús.

Juan 18

1 Jesús ĩgʉ̃ Pagʉre sẽrẽ odoadero pʉrʉ, gʉa ĩgʉ̃ buerã merã Jerusalẽ́rẽ wiri, Cedrón wãĩkʉri ũmayuridijari márẽ taribuja, olivos wãĩkʉri yuku otederogue waami. 2 Iro dupiyuro wári Jesús irogue gʉare siiuwãgãnami. Irasirigʉ Judas Jesúre ĩãturirãguere ĩgʉ̃rẽ ĩmubu irore masĩmi. 3 Jesús gʉa merã irogue ejadero pʉrʉ, Judas subu surara merã aarimí. Gajirã surara Marĩpʉya wiire korerãde ĩgʉ̃ merã aarimá. Ĩgʉ̃sã paía oparã, fariseo bumarã iriunerã surara ããrĩmá. Ĩgʉ̃sã mojõkʉri merã, sĩãgoriduparu, sĩãgori tururi merã aarimá. 4 Jesús ĩgʉ̃rẽ waaburire masĩsiami. Irasirigʉ, ĩgʉ̃sã ĩgʉ̃ pʉro ejarimakʉ̃, bokatĩrĩ sẽrẽñami: —¿Noãrẽ ãmarĩ mʉsã? 5 Ĩgʉ̃rẽ yʉjʉma: —Jesús Nazaretmʉrẽ ãmáa. Jesús ĩgʉ̃sãrẽ ãrĩmi: —Ĩgʉ̃ta ããrã yʉ. Judas Jesúre wẽjẽdʉarãguere ĩgʉ̃rẽ ĩmubu surara merã ããrĩmí. 6 Jesús: “Ĩgʉ̃ta ããrã yʉ”, ãrĩmakʉ̃ pérã, duusirimawãgã, yebague meémejãkõãma. 7 Jesús ĩgʉ̃sãrẽ dupaturi sẽrẽñami doja: —¿Noãrẽ ãmarĩ mʉsã? Ĩgʉ̃rẽ yʉjʉma: —Jesús Nazaretmʉrẽ ãmáa. 8 Jesús ĩgʉ̃sãrẽ ãrĩmi: —Yʉ mʉsãrẽ: “Yʉ ĩgʉ̃ta ããrã”, ãrĩ weresiabʉ. Yʉre ãmarã́, ĩĩsã yʉ merãmarãrẽ waadoreka! 9 Ĩgʉ̃: “Yʉpʉ yʉre sĩnerãrẽ neõ sugʉre dedeubiribʉ”, ãrĩdeare keoro waaburo, ãrĩgʉ̃, irire irasũ ãrĩmi. 10 Ĩgʉ̃sã Jesúre ñeãmurã irimakʉ̃ ĩãgʉ̃, Simón Pedro sareri majĩrẽ opagʉ tʉ̃ãwea ãĩ, paía opʉre moãboegʉre Malco wãĩkʉgʉre diaye gapʉma gãmipũrẽ dititá dijukõãmi. 11 Jesús gapʉ Pedrore ãrĩmi: —Mʉya sareri majĩrẽ duripíka! Yʉpʉ yʉre ñerõ taridorederosũta ñerõ tarigʉra, ãrĩmi. 12 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃, surara, ĩgʉ̃sã opʉ, Marĩpʉya wiire korerã surara Jesúre ñeã, sʉama. 13 Sʉa odo, ĩgʉ̃rẽ Anás wãĩkʉgʉya wiigue ãĩwãgãpʉrorima. Anás, Caifás wãĩkʉgʉ mú̶ñekʉ̃ ããrĩmí. Caifás iri bojorire paía opʉ ããrĩmí. 14 Ĩgʉ̃ta iro dupiyuro judío masaka oparãrẽ: “Sugʉta masakʉ marĩ judío masakaya ããrĩburire boabosamakʉ̃ õãrokoa”, ãrĩdi ããrĩmí. 15 Ĩgʉ̃sã Jesúre ãĩãmakʉ̃, yʉ, Simón Pedro merã Jesúre yoaweyarogue ĩãtʉyabʉ. Paía opʉ yʉre masĩmi. Irasirigʉ yʉ Jesúre ĩãtʉyawãgã, paía opʉya wii makãpʉroma yebague ñajãbʉ. 16 Pedro gapʉ iri wii tʉro ñajãri makãpʉrogue dujanʉgãmi. Ĩgʉ̃ iro dujanʉgãmakʉ̃ ĩãgʉ̃, yʉ iri makãpʉro korego merã werení, Pedrore siiu ñajãbʉ. 17 Ĩgʉ̃ ñajãmakʉ̃, makãpʉro korego Pedrore sẽrẽñamo: —¿Mʉ sĩĩ buerã merãmʉ ããrĩberi? Pedro igore ãrĩmi: —Ããrĩbea yʉ. 18 Yʉsagorabʉ. Irasirirã iri wii moãboerimasã, surara merã ĩgʉ̃sã peame diudeame tʉro sũma níma. Pedrode ĩgʉ̃sã pʉrota sũma ními. 19 Paía opʉ Anás Jesúre sẽrẽñayupʉ: —¿Noã ããrĩ́rĩ mʉ buerã? ¿Ñeénorẽ ĩgʉ̃sãrẽ bueri? ãrĩyupʉ. 20 Jesús ĩgʉ̃rẽ yʉjʉyupʉ: —Yʉ ããrĩpererã péurogue buebʉ. Marĩ judío masaka nerẽrĩ wiirigue, irasũ ããrĩmakʉ̃ Marĩpʉya wiiguedere masaka nerẽrõgue buebʉ. Gajirogue durisĩã, neõ buebiribʉ. 21 ¿Nasirigʉ yʉre sẽrẽñarĩ? Yʉ buerire sẽrẽñadʉagʉ, yʉre pénerãrẽ sẽrẽñaka! Ĩgʉ̃sã yʉ weredeare masĩma, ãrĩyupʉ. 22 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pégʉ, Marĩpʉya wii koregʉ surara ĩgʉ̃ mojõ merã Jesúya diapure pá, ĩgʉ̃rẽ ãrĩyupʉ: —¿Nasirigʉ irasũ yʉjʉri paía opʉre? Irasũ ãrĩbita ĩgʉ̃rẽ! 23 Jesús ĩgʉ̃rẽ yʉjʉyupʉ: —Yʉ ñerõ werenímakʉ̃: “Ñeéno werenía”, ãrĩka yʉre! Yʉ diayema gapʉre keoro weremakʉ̃, ¿nasirigʉ yʉre pári? 24 Jesús irasũ ãrãdero pʉrʉ, Anás ĩgʉ̃rẽ ĩgʉ̃sã sʉadire paía opʉ Caifás pʉrogue iriuyupʉ. 25 Irasiriripoe Simón Pedro peame tʉrota sũma níkõãmakʉ̃ ĩãrã, iro ããrĩrã́ ĩgʉ̃rẽ sẽrẽñama: —¿Mʉ sĩĩ buerã merãmʉ meta ããrĩ́rĩ? Pedro ĩgʉ̃sãrẽ ãrĩmi: —Ããrĩbea yʉ. 26 Ĩgʉ̃ irasũ ãrãdero pʉrʉ, sugʉ paía opʉre moãboegʉ Pedro ĩgʉ̃ya gãmipũ dititádiyagʉ Pedrore ãrĩmi: —Yʉ olivos otederogue mʉ ĩgʉ̃ merã ããrĩmakʉ̃ ĩãbʉ. 27 Pedro dupaturi: “Ããrĩbea, ĩgʉ̃ merã ããrĩbirabʉ”, ãrĩmi. Irire ãrĩripoeta, ãgãbo weremi. 28 Pʉrʉ Jesúre Caifáya wii ããrãdire Pilato pʉrogue ãĩãma. Boyoripoe ããrĩbú̶. Pilato romanomʉ judío masakare doregʉ ããrĩmí. Jesúre ĩgʉ̃ pʉrogue ãĩãrã, ĩgʉ̃ya wiiguere ñajãbirima. “Marĩ judío masaka, ĩgʉ̃ judío masakʉ ããrĩbiya wiiguere ñajãrã, marĩ dorerire tarinʉgãbukoa. Irasirirã pascua bosenʉ baaburire baabiribukoa”, ãrĩ gũñama. 29 Ĩgʉ̃sã ñajãbirimakʉ̃ ĩãgʉ̃, Pilato ĩgʉ̃sã merã werenígʉ̃ wiririmi. Ĩgʉ̃sãrẽ sẽrẽñami: —¿Neénorẽ iriari ĩĩ, mʉsã yʉre wajamoãdorerã aarimakʉ̃? 30 Ĩgʉ̃sã Pilatore ãrĩma: —Ĩĩ ñerĩ iribirimakʉ̃, mʉrẽ wiarã aaribiriboakuyo. 31 Ĩgʉ̃sã irasũ ãrĩmakʉ̃, Pilato ãrĩmi: —Ãĩaka! Mʉsãrẽ doreri ãrĩrõsũta mʉsã basi ĩgʉ̃rẽ wajamoãka! Ĩgʉ̃sã ĩgʉ̃rẽ ãrĩma: —Gʉa judío masaka sugʉre mʉ gʉare: “Wẽjẽka!” ãrĩrõ marĩrõ wẽjẽmasĩbea. 32 Ĩgʉ̃sã irire irasũ ãrĩrã, Jesúre ĩgʉ̃ curusague boaburire iro dupiyuro weredea keoro waamakʉ̃ irima. 33 Ĩgʉ̃sã irasũ ãrĩmakʉ̃ pégʉ, Pilato wiigue gãmenʉgã ñajãa, Jesúre siiu, sẽrẽñayupʉ: —¿Mʉta judío masaka Opʉ ããrĩ́rĩ? 34 Jesús ĩgʉ̃rẽ ãrĩyupʉ: —¿Mʉ basi gũñarõ merã yʉre irasũ sẽrẽñarĩ, o gajirã mʉrẽ yaamarẽ wereari? 35 Pilato ĩgʉ̃rẽ ãrĩyupʉ: —Yʉ judío masakʉ meta ããrã. Mʉya nikũ marã judío masaka, irasũ ããrĩmakʉ̃ paía oparã mʉrẽ õõ yʉ pʉrogue ãĩjama. ¿Ñeénorẽ iriari mʉ? 36 Jesús ãrĩyupʉ: —Yʉ Opʉ ããrĩrĩ́, i ʉ̃mʉma ããrĩbea. I ʉ̃mʉma ããrĩmakʉ̃, yaarã gãmekẽãbukuma, judío masaka yʉre ñeã, peresu iribirikõãburo, ãrĩrã. Yʉ Opʉ ããrĩrĩ́, gajiroguema ããrã. 37 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pégʉ, Pilato ĩgʉ̃rẽ ãrĩyupʉ: —¿Mʉ irasũ ãrĩgʉ̃: “Opʉ ããrã”, ãrĩrĩ? Jesús ĩgʉ̃rẽ ãrĩyupʉ: —Mʉ ãrĩrõsũta Opʉ ããrã. Yʉ deyoabʉ i ʉ̃mʉ marãguere diayemarẽ werebu. Ããrĩpererã diayema ããrĩrĩ́rẽ pédʉarã, yʉ wererire péma. 38 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃, Pilato ĩgʉ̃rẽ ãrĩyupʉ: —¿Ñeéno ããrĩ́rĩ diayema? 39 Bojorikʉ pascua bosenʉ ããrĩmakʉ̃, mʉsã irinarõsũta sugʉ peresu ããrĩgṹ̶rẽ yʉre wiudorea. ¿Mʉsã judío masaka Opʉre mʉsãrẽ wiumakʉ̃ gããmekuri? 40 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pérã, ĩgʉ̃sã gaguiníma: —Ĩgʉ̃rẽ wiubirikõãka! Barrabás gapʉre gʉare wiuka! ãrĩma. Barrabás yajarimasʉ̃ ããrĩmí.

Juan 19

1 Ĩgʉ̃sã irasũ ãrĩ gaguinímakʉ̃ pégʉ, Pilato ĩgʉ̃yarã surarare Jesúre tãrãdoreyupʉ. 2 Jesúre tãrã odo, pora bero iri, ĩgʉ̃ya dipurure peoñurã. Peo odo, opʉya suríro irirosũ deyoriñe diiañiweyariñerẽ ĩgʉ̃rẽ sãñurã. 3 Sã odo, ĩgʉ̃ pʉro ejanʉgã, ãsũ ãrĩ bʉridañurã: —Õãrõ ããrĩburo judío masaka Opʉ! ãrĩñurã, Irasũ ãrĩrãta, ĩgʉ̃sãya mojõrĩ merã ĩgʉ̃ya diapure páñurã. 4 Pilato dupaturi masakare weregʉ wiriri, ãsũ ãrĩmi: —Ĩgʉ̃rẽ neõ ñerĩ iridea máa yʉ ĩãmakʉ̃. Irasirigʉ mʉsãrẽ masĩburo, ãrĩgʉ̃, ĩgʉ̃rẽ siiu wiugʉra mʉsãrẽ ĩãdoregʉ. 5 Irasũ ãrĩ odo, Jesúre siiu wiumi. Irasirigʉ, Jesús pora berore peyadi, opʉya surírore sãñadi ĩgʉ̃ wiririmakʉ̃, Pilato masakare ãrĩmi: —Ĩãka! Ĩĩta ããrĩ́mi ĩgʉ̃. 6 Paía oparã, Marĩpʉya wii korerã surara Jesúre ĩãrã, gaguinínʉgãma: —Ĩgʉ̃rẽ curusague pábiatú wẽjẽka! Curusague pábiatú wẽjẽka! ãrĩ gaguiníma. Pilato ĩgʉ̃sãrẽ ãrĩmi: —Yʉ ĩãmakʉ̃, ĩgʉ̃rẽ neõ ñerĩ iridea máa. Irasirirã mʉsã ĩgʉ̃rẽ ãĩaka! Mʉsã basita ĩgʉ̃rẽ curusague pábiatú wẽjẽrã waaka! 7 Judío masaka oparã ĩgʉ̃rẽ ãrĩma: —Ĩgʉ̃: “Yʉ Marĩpʉ magʉ̃ ããrã”, ãrĩmi. Gʉare doreri irasũ ãrĩgʉ̃norẽ wẽjẽdorea. 8 Ĩgʉ̃sã: “Ĩgʉ̃: ‘Yʉ Marĩpʉ magʉ̃ ããrã’, ãrĩmi”, ãrĩmakʉ̃ pégʉ, Pilato ĩgʉ̃ dupiyuro güiadero nemorõ güimi. 9 Irasirigʉ Jesúre dupaturi siiu ñajãa, sẽrẽñayupʉ doja: —¿Noómʉ ããrĩ́rĩ mʉ? ãrĩyupʉ. Jesús gapʉ ĩgʉ̃rẽ neõ yʉjʉbiriyupʉ. 10 Ĩgʉ̃ yʉjʉbirimakʉ̃ ĩãgʉ̃, Pilato ĩgʉ̃rẽ ãrĩyupʉ: —¿Nasirigʉ yʉre yʉjʉberi? Yʉ yaarã surarare mʉrẽ peresu ããrĩgṹ̶rẽ wiudoremakʉ̃, mʉrẽ wiurãkuma, o ĩgʉ̃sãrẽ mʉrẽ curusague pábiatú wẽjẽdoremakʉ̃, mʉrẽ pábiatú wẽjẽrãkuma. ¿Irire masĩberi mʉ? 11 Jesús ĩgʉ̃rẽ yʉjʉyupʉ: —Mʉ yʉre irasũ iridoreri, Yʉpʉ ʉ̃mʉgasigue ããrĩgṹ̶ mʉrẽ pídea ããrã. Irasirigʉ yʉre mʉguere wiadi, mʉ nemorõ waja opami, ãrĩyupʉ. 12 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pégʉ, Pilato Jesúre: “¿Nasiri wiugʉkuri yʉ ĩgʉ̃rẽ?” ãrĩ pémaádiyupʉ. Ĩgʉ̃rẽ irasũ wiudʉamakʉ̃ ĩãrã, judío masaka gapʉ gaguiníma: —Mʉ ĩgʉ̃rẽ wiugʉ, romano marã opʉ merãmʉ ããrĩbirikoa. Sugʉ: “Yʉ judío masaka opʉ ããrã”, ãrĩgʉ̃no romano marã opʉre marĩrẽ doregʉre béodʉagʉ, ĩgʉ̃rẽ ĩãturigʉ yámi, ãrĩma. 13 Ĩgʉ̃sã irasũ ãrĩmakʉ̃ pégʉ, Pilato Jesúre wiigue ããrĩgṹ̶rẽ ʉ̃tã majĩrĩ merã ĩgʉ̃sã iridea yebague wiriridoremi. Ĩgʉ̃, masaka weresãrĩrẽ beyerimasʉ̃ doarogue eja doami. Iri ʉ̃tã majĩrĩ merã ĩgʉ̃sã iridea yeba, hebreo ya merã Gabata wãĩkʉbʉ. 14 Irasũ waarínʉ, gʉa pascua bosenʉma baaburi ãmurĩnʉ ããrĩbú̶. Goeripoe dupiyuro ããrĩbú̶. Pilato ĩgʉ̃ doarogue eja doa, judío masakare ãsũ ãrĩ weremi: —Ĩĩta ããrĩ́mi mʉsã Opʉ. 15 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pérã, judío masaka gaguiníma: —Boaburo ĩgʉ̃. Boaburo. Curusague pábiatú wẽjẽka ĩgʉ̃rẽ! ãrĩma. Pilato ĩgʉ̃sãrẽ ãrĩmi: —¿Yʉ yaarã surarare mʉsã Opʉre curusague pábiatú wẽjẽdoremakʉ̃ gããmerĩ mʉsã? Paía oparã ĩgʉ̃rẽ yʉjʉma: —Gʉa opʉ, romano marã opʉ ããrĩ́mi. Gajigʉ gʉa opʉ mámi. 16 Ĩgʉ̃sã irasũ ãrĩmakʉ̃ pégʉ, Pilato Jesúre ĩgʉ̃sãrẽ wiami, curusague pábiatú wẽjẽdoregʉ. Irasirirã ĩgʉ̃rẽ ãĩãkõãma. 17 Irasirigʉ Jesús curusare kõã, “Masakʉ dipuru boaweadea pero” wãĩkʉrogue waami. Hebreo ya merã Gólgota wãĩkʉbʉ. 18 Irogue eja, Jesúre curusague pábiatúma. Gajirã pẽrãrẽ pábiatúma. Sugʉre ĩgʉ̃ diaye gapʉ, gajigʉre ĩgʉ̃ kúgapʉ curusague pábiatú ãĩwãgũnúma. Jesúre ĩgʉ̃sã deko ãĩwãgũnúma. 19 Pilato taboa majĩrẽ ĩgʉ̃ gojadea majĩrẽ curusague Jesús dipuru weka pábiatúdoreyupʉ. Ãsũ ãrĩ gojasũdero ããrĩbú̶: “Ĩĩ Jesús Nazaretmʉ, judío masaka Opʉ ããrĩ́mi”. 20 Hebreo ya merã, latín ya merã, griego ya merã gojadea ããrĩbú̶. Jesúre curusague ĩgʉ̃sã pábiatú ãĩwãgũnúdero, makã pʉrogã ããrĩbú̶. Irasirirã wárã judío masaka irogue aari, iri gojadeare ĩã buema. 21 Paía oparã judío masaka ããrĩsĩã, Pilato gojadeare gããmebiriñurã. Irasirirã ĩgʉ̃rẽ wererã waañurã. Ãsũ ãrĩñurã: —Mʉ: “Ĩĩ judío masaka Opʉ ããrĩ́mi”, ãrĩ gojadeare gorawayuka! Ãsũ gapʉ gojaka: “Ĩĩ: ‘Judío masaka opʉ ããrã’, ãrĩmi”, ãrĩ gojaka! ãrĩñurã. 22 Pilato gapʉ ĩgʉ̃sãrẽ ãrĩyupʉ: —Yʉ gojadeare gorawayubirikoa, ãrĩyupʉ. 23 Jesúre curusague pábiatú ãĩwãgũnúadero pʉrʉ, wapikʉrã surara ĩgʉ̃ya surí ããrãdeare sea, ĩgʉ̃sãkʉ suñeno dita gãme dʉkawama. Suñe suríro su gasirota suadea suríro, eañeãña marĩrõ merã iridea gasiro ããrĩbú̶. 24 Iri suríro irasũ ããrĩmakʉ̃ ĩãrã, gãme ãrĩ wereníma: —Iñe surírore yeguebirikõãrã! Ubu ãrĩboka birarã! “¿Noãrẽ dujarokuri?” ãrĩma. Ĩgʉ̃sã irasirimakʉ̃, Marĩpʉya werenírĩ gojadea pũgue gojaderosũta keoro waabʉ. Ãsũ ãrĩ gojasũdero ããrĩbú̶: “Yaa suríre: ‘¿Noãrẽ dujarokuri?’ ãrĩboka birarãkuma, irire gãme ĩgʉ̃sã basi dʉkawamurã”, ãrĩ gojasũdero ããrĩbú̶. Iri pũgue gojaderosũta surara irasirima. 25 Jesúya curusa pʉro ĩgʉ̃ pago, igo tĩ́gõ, María Cleofas marãpo, María Magdalena níma. 26 Jesús, ĩgʉ̃ pagore, irasũ ããrĩmakʉ̃ yʉ ĩgʉ̃ maĩsũgʉ̃ igo pʉro nímakʉ̃ ĩãgʉ̃, igore ãrĩmi: —Meõ, ĩĩ mʉ magʉ̃ ããrĩ́mi. 27 Irasũ ãrĩ odo, yʉre: —Igo, mʉpo ããrĩ́mo, ãrĩmi. Irasirigʉ Jesús pagore yaa wiigue ãĩa opabʉ. 28 Jesús irasũ ãrĩ odo: “Ããrĩpereri Yʉpʉ yʉre iridoregʉ pídeare iripeo odosiáa”, ãrĩ masĩmi. Irasirigʉ ãsũ ãrĩmi: —Ñemesibukoa yʉre. Irire ãrĩgʉ̃, Marĩpʉya werenírĩ gojadea pũgue gojadeare iriyuwarikʉmi. 29 Irogue suru borewariru igui deko sʉ̃ĩrĩ deko ʉtʉudiru ããrĩbú̶. Irasirirã iro ããrĩrã́ Jesús irasũ ãrĩmakʉ̃ pérã, iri igui deko sʉ̃ĩrĩ merã yurayʉsʉ merã yosa, hisopo wãĩkʉdima dʉpʉ yuwague sʉatú, Jesúya disire soemuúma. 30 Jesús iri yurayʉsʉ igui deko sʉ̃ĩrĩ yosadeare mimimi. Mimi odo, ãsũ ãrĩmi: —Ããrĩpereri iripeo odosiáa, ãrĩmi. Ire ãrĩgʉ̃ta, ĩgʉ̃ya dipurure mumusiudija, ĩgʉ̃ya yʉjʉpũrãrẽ Marĩpʉre wia, boakõãmi. 31 Jesús boarinʉ gʉa pascua bosenʉma baaburire ãmurĩnʉ ããrĩbú̶. Gajinʉ gapʉ gʉa judío masaka siñajãrĩnʉ, irasũ ããrĩmakʉ̃ pascua bosenʉ gʉa iririnʉ, ubu ããrĩrĩ́nʉ meta ããrĩbú̶. Irinʉrẽ boanerã curusarigue ããrĩmakʉ̃ judío masaka oparã gããmebirima. Irasirirã Pilato pʉrogue ĩgʉ̃rẽ sẽrẽrã waañurã: “Mʉyarã surarare curusarigue pábiatúsũnerãrẽ mata boaburo, ãrĩrã, ĩgʉ̃sãya ñigã gõãrĩ́rẽ pánuadoreka! Pʉrʉ ĩgʉ̃sãya dʉpʉrire ãĩdiju, gajirogue pídoreka!” ãrĩñurã. 32 Irasirirã surara Jesús merã curusarigue pábiatúsũnerãya ñigã gõãrĩ́rẽ pánuama. Sugʉre irasũ iripʉrori, gajigʉdere irasũta irima. 33 Jesús pʉro waa ejanʉgãrã, boadiguere ĩãma. Irasirirã ĩgʉ̃ya ñigã gõãrĩ́rẽ pánuabirima. 34 Sugʉ surara ĩgʉ̃ya sareri merã Jesúre ĩgʉ̃ya arupãma doka saremi. Ĩgʉ̃ saremakʉ̃, mata ĩgʉ̃ya dí, deko merã wiribʉ. 35 Yʉ, i waamakʉ̃ ĩãbʉ. Irasirigʉ yʉ i pũrẽ gojagʉ, diayema ããrĩrĩ́rẽ mʉsãrẽ werea. Yʉ ire masĩa. Yʉ ĩãdea diayeta waabʉ. Yʉ wereri diayeta ããrã. Irasirigʉ mʉsãrẽ irire werea, mʉsãde Jesúre bʉremuburo, ãrĩgʉ̃. 36 Surara Jesúya ñigã gõãrĩ́rẽ pánuabirimakʉ̃, Marĩpʉya werenírĩ gojadea pũgue ãrĩderosũta waabʉ. Iri pũgue ãsũ ãrĩ gojasũdero ããrĩbú̶: “Ĩgʉ̃ya gõãrĩ́rẽ, neõ su gõãrẽ pánuabirima”, ãrĩ gojasũdero ããrĩbú̶. 37 Gajirogue Marĩpʉya werenírĩ gojadea pũgue ãsũ ãrĩ gojasũdero ããrĩbú̶: “Ĩgʉ̃sã saredire ĩãrãkuma”, ãrĩ gojasũdero ããrĩbú̶. 38 Jesús boadero pʉrʉ, José Arimatea wãĩkʉri makãmʉ Pilatore Jesúya dʉpʉre sẽrẽgʉ̃ waayupʉ. José judío masaka oparãrẽ güisĩã, Jesúre bʉremugʉ̃ ããrĩrĩ́rẽ gajirãrẽ werebiridi ããrĩmí. Pilato ĩgʉ̃rẽ: “Jáʉ, ĩgʉ̃ya dʉpʉre ãĩaka!” ãrĩmakʉ̃, José curusa pʉro waa, Jesúya dʉpʉre ãĩdijumi. 39 Nicodemode wári sʉ̃rõrĩrẽ treinta kilo nʉkʉ̃rĩrẽ ãĩjami, Jesúya dʉpʉre õãrõ ãmubu. Ĩgʉ̃ iro dupiyuro ñami merã Jesúre werenígʉ̃ ejadi ããrĩmí. Ĩgʉ̃ ãĩdea: mirra wãĩkʉri sʉ̃rõrĩ, áloes wãĩkʉri sʉ̃rõrĩ merã morẽdea ããrĩyuro. 40 Irasirirã ĩgʉ̃sã pẽrã Jesúya dʉpʉre iri sʉ̃rõrĩ merã piupeo, õãrĩ surí gasiri merã õmama. Judío masaka ĩgʉ̃sã boanerãya dʉpʉre yáaburi dupiyuro ãmunaderosũta irima. 41 Jesúre curusague pábiatú wẽjẽdero pʉro pooe ããrĩbú̶. Iri pooeguere masãgobe ʉ̃tãyegue mádea gobe ããrĩbú̶. Iri gobere neõ sugʉ boadire yáabirima dapa. 42 Gʉa judío masaka siñajãrĩnʉ ejaburo iribʉ. Irasirirã iri gobe curusa ãĩwãgũnúadero pʉrogã ããrĩmakʉ̃, Jesúya dʉpʉre irogue yáama.

Juan 20

1 Judío masaka siñajãrĩnʉ waadero pʉrʉ, boyoburo dupiyurogã María Magdalena ĩgʉ̃sã Jesúya dʉpʉre yáaderogue ĩãgõ waayupo. Irogue ejago, iri gobere biadea ʉ̃tã majĩrẽ bojegue ããrĩmakʉ̃ ĩãyupo. 2 Irasirigo, gʉa pẽrã Simón Pedro, irasũ ããrĩmakʉ̃ yʉ Jesús maĩsũgʉ̃ pʉrogue ũmawãgãrimo. Igo gʉa pʉrogue ejago, gʉare ãrĩmo: —Marĩ Opʉya dʉpʉre ãĩkõãnerã ããrãma. Ĩgʉ̃rẽ ĩgʉ̃sã píaderore marĩ masĩbea, ãrĩmo. 3 Igo irasũ ãrĩmakʉ̃ pérã, yʉ, Pedro merã ĩgʉ̃sã Jesúya dʉpʉre yáaderogue ĩãrã waabʉ. 4 Irogue waarã́, gʉa pẽrãgueta ũmawãgãbʉ. Yʉ gapʉ Pedrore ũmatariwãgã, masãgobegue ejapʉroribʉ. 5 Irogue ejagʉ, iri gobere muúbia ĩã sóobʉ. Irasũ ĩã sóogʉ, Jesúya dʉpʉre õmadea surí gasiri ditare ĩãbʉ. Iri gobegue ñajãbiribʉ. 6 Mérõgã pʉrʉ Simón Pedro ejami. Irogue eja, iri gobegue ñajãa, ĩgʉ̃de Jesúya dʉpʉre õmadea surí gasiri ditare ĩãmi. 7 Ĩgʉ̃ya dipurure ĩgʉ̃sã õmadea suríro gasirodere ĩãmi. Iri gasiro túpeasũbʉ. Gaji surí gasiri merã peyabiribʉ. 8 Pedro irasũ ñajãmakʉ̃ ĩãgʉ̃, yʉde iri gobegue ejapʉroridi ñajãa, iri ditare ĩãgʉ̃, bʉremubʉ. 9 Gʉa, Jesúya dʉpʉre masãgobegue marĩmakʉ̃ ĩãkererã, Marĩpʉya werenírĩ gojadea pũgue Jesús boadigue masãgʉkumi, ãrĩdeare pémasĩbiribʉ. Keoro waarokoa, ãrĩ gũñabiribʉ. 10 Irire ĩã odorã, gʉaya wiigue goedujáakõãbʉ. 11 María gapʉ masãgobegueta dujáa, bʉro oreyupo. Oregota, iri gobegue muúbia ĩã sóoyupo. 12 Irasũ ĩã sóogo, pẽrã Marĩpʉre wereboerãrẽ boreri surí sãñarãrẽ Jesúya dʉpʉ peyaderogue ĩgʉ̃sã doamakʉ̃ ĩãyupo. Sugʉ, ĩgʉ̃ya dipuru ããrĩdero gapʉ, gajigʉ, ĩgʉ̃ya guburi ããrĩdero gapʉ doañurã. 13 Ĩgʉ̃sã igore sẽrẽñañurã: —¿Nasirigo orego yári? Igo ĩgʉ̃sãrẽ ãrĩyupo: —Yʉ Opʉya dʉpʉre ãĩkõãnerã ããrãma. Ĩgʉ̃rẽ ĩgʉ̃sã píderore yʉ masĩbea, ãrĩyupo. 14 Irire ãrĩ odo, gãmenʉgã ĩãgõ, Jesúre iro nímakʉ̃ ĩãyupo. Ĩgʉ̃rẽ ĩãkerego: “Jesúta ããrĩ́mi”, ãrĩ ĩãmasĩbiriyupo. 15 Jesús igore ãrĩyupʉ: —¿Nasirigo orego yári? ¿Noãrẽ ãmarĩ? Igo gapʉ: “Ĩĩ, i pooere koregʉ ããrĩkumi”, ãrĩ gũñagõ, ĩgʉ̃rẽ ãrĩyupo: —Mʉ ĩgʉ̃ya dʉpʉre gajirogue ãĩadi, yʉre wereka! ¿Noógue píari? Mʉ weremakʉ̃, ĩgʉ̃ya dʉpʉre ãĩgõ waagoráa. 16 Igo irasũ ãrĩmakʉ̃, Jesús igore ãrĩyupʉ: —María. Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pégo, gãmenʉgã, hebreo ya merã ĩgʉ̃rẽ: —Rabuni, ãrĩyupo. “Rabuni”, ãrĩrõ, hebreo ya merã: “Buegʉ”, ãrĩdʉaro yáa. 17 Jesús igore ãrĩyupʉ: —Yʉre pirika! Yʉpʉ pʉrogue mʉrĩabea dapa. Gajirã yaarã pʉrogue waaka! Ĩgʉ̃sãrẽ ãsũ ãrĩ wereka: “Jesús ãrãmi: ‘Yʉpʉ pʉrogue waabu yáa. Ĩgʉ̃ mʉsãdere mʉsãpʉta ããrĩ́mi. Ĩgʉ̃ yʉ Opʉ, irasũ ããrĩmakʉ̃ mʉsãdere mʉsã Opʉta ããrĩ́mi’, ãrãmi”, ãrĩka ĩgʉ̃sãrẽ! 18 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pégo, María Magdalena gʉa Jesús buerã pʉrogue aari, gʉare igo marĩ Opʉre ĩãdeare, ĩgʉ̃ igore weredoreadeare weremo. 19 Irinʉ semana ããrĩpʉrorinʉta ñamigue gʉa Jesús buerã gʉaya wiigue nerẽrã, judío masaka oparãrẽ güirã, makãpʉrorire õãrõ biabʉ. Gʉa irogue ããrĩripoe Jesús gʉa dekogue deyoa, gʉare õãdoregʉ, ãsũ ãrĩmi: —Mʉsã õãrõ siñajãrĩ merã ããrĩrikʉka! 20 Irasũ ãrĩ odo, ĩgʉ̃ya mojõrĩrẽ, ĩgʉ̃rẽ arupãma doka sarederore gʉare ĩmumi. Gʉa ĩgʉ̃rẽ marĩ Opʉre ĩãrã, bʉro ʉsʉyabʉ. 21 Dupaturi Jesús gʉare ãrĩmi doja: —Õãrõ siñajãrĩ merã ããrĩrikʉka mʉsã! Yʉpʉ yʉre iriuderosũta yʉde mʉsãrẽ iriua, ãrĩmi. 22 Irasũ ãrĩ odo, gʉare puripeo, ãsũ ãrĩmi: —Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃rẽ bokatĩrĩñeãka, mʉsãrẽ iritamubure! 23 Mʉsã masakare ĩgʉ̃sã ñerõ irideare kãtimakʉ̃, ĩgʉ̃sã ñerõ irideare kãtisũrãkuma. Mʉsã gajirãrẽ ĩgʉ̃sã ñerõ irideare kãtibirimakʉ̃, ĩgʉ̃sã ñerõ irideare kãtisũbirikuma, ãrĩmi Jesús. 24 Jesús gʉare deyoamakʉ̃, Tomás Jesús buegʉ “Sʉdʉadi” ĩgʉ̃sã ãrĩdi gʉa merã ããrĩbirimi. 25 Pʉrʉ ĩgʉ̃ gʉa merã ããrĩmakʉ̃, ĩgʉ̃rẽ ãrĩbʉ: —Gʉa marĩ Opʉre ĩãbʉ. Tomás gapʉ gʉare ãrĩmi: —Ĩgʉ̃ya mojõrĩgue ĩgʉ̃sã pábiadea goberire ĩãbi, iri goberire yaa mojõsũrũ merã puuñabi, irasũ ããrĩmakʉ̃ ĩgʉ̃ arupãma dokare ĩgʉ̃sã saredea gobere yaa mojõ merã soesóoñabi, ĩgʉ̃ masãdea kerere neõ bʉremubirikoa. 26 Su semana Jesús gʉare deyoadero pʉrʉ, gʉa ĩgʉ̃ buerã dupaturi wiigue nerẽbʉ. Iripoere Tomás gʉa merã ããrĩmí. Iri wii biadea wii ããrĩkeremakʉ̃, Jesús ñajãa, gʉa dekogue deyoa, gʉare õãdoregʉ, ãsũ ãrĩmi: —Mʉsã siñajãrĩ merã õãrõ ããrĩrikʉka! 27 Irasũ ãrĩ odo, Tomárẽ ãrĩmi: —Ĩãka yaa mojõrĩrẽ! Mʉ mojõsũrũ merã yaa mojõrĩgue ĩgʉ̃sã pábiadea goberire puuñaka! Mʉ mojõ merã yʉ arupãma doka ĩgʉ̃sã saredea gobere soesóoñaka! Yʉ masãdeare: “Diaye ããrĩbea”, ãrĩbirikõãka! “Diaye ããrã”, ãrĩ bʉremuka! 28 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃, Tomás ãsũ ãrĩmi: —Mʉ, yʉ Opʉ, yʉ bʉremugʉ̃ ããrã. 29 Jesús ĩgʉ̃rẽ ãrĩmi: —Mʉ yʉre ĩãsĩã: “Diayeta boadigue masãdi ããrã”, ãrĩ bʉremua. Gajirã gapʉ yʉre ĩãbirikererã, yʉ boadigue masãdeare bʉremurãkuma. Irasirirã ĩgʉ̃sã bʉro ʉsʉyari merã ããrĩrãkuma, ãrĩmi. 30 Jesús gʉa merã ããrĩgṹ̶, wári gaji Marĩpʉ turari merã iri ĩmurĩrẽ irimi. Iri ããrĩpereri ĩgʉ̃ irideare i pũguere gojapeobiribʉ. 31 Irire gojapeobirikeregʉ, surãyeri Jesús irideare gojáa, ĩgʉ̃ Marĩpʉ iriudi Cristo ããrĩrĩ́rẽ, ĩgʉ̃ diayeta Marĩpʉ magʉ̃ ããrĩrĩ́rẽ bʉremuburo, ãrĩgʉ̃. Irasũ ããrĩmakʉ̃ mʉsã ĩgʉ̃rẽ bʉremurĩ merã okari opaburo, ãrĩgʉ̃, irasũ ãrĩ gojáa.

Juan 21

1 Pʉrʉ Jesús Tiberias wãĩkʉri ditaru tʉro dupaturi gʉare ĩgʉ̃ buerãrẽ deyoami. Gʉare deyoagʉ ãsũ irimi. 2 Gʉa irogue ããrĩrã́ ĩĩsãkʉ ããrĩbú̶: Simón Pedro, Tomás “Sʉdʉadi” ĩgʉ̃sã ãrĩdi, Natanael Galilea nikũma Caná wãĩkʉri makãmʉ, gʉa pẽrã Zebedeo pũrã, irasũ ããrĩmakʉ̃ gajirã pẽrã ããrĩbú̶. 3 Gʉa irogue ããrĩripoe Simón Pedro ãrĩmi: —Waaí wẽjẽgʉ̃ waagú̶ yáa. —Gʉade mʉ merã waarãra, ãrĩbʉ. Irasũ ãrĩ, buáa, doódiru merã waabʉ. Iri ñamirẽ waaí wẽjẽboyotamuakõãdibʉ. 4 Boyowãgãriripoe Jesús ditaru tʉro nímakʉ̃ ĩãbʉ. Ĩgʉ̃rẽ ĩãkererã, ĩãmasĩbirikubʉ. 5 Irasirigʉ gʉare ãrĩmi: —¿Waaí wẽjẽãrĩ? —Neõ wẽjẽbirakubʉ, ãrĩ yʉjʉbʉ. 6 Gʉa irasũ ãrĩmakʉ̃ pégʉ, Jesús ãrĩmi: —Doódiru diaye gapʉ buidire meéyoka! Iro gapʉ waaí wẽjẽrãkoa. Ĩgʉ̃ ãrĩrõsũta meéyomakʉ̃, wárã waaí ñajãma. Wárã waaí ñajãmakʉ̃, buidire doódirugue neõ ãĩsãturabiribʉ. 7 Irasũ waamakʉ̃ ĩãgʉ̃, yʉ Jesús maĩsũgʉ̃ Pedrore ãrĩbʉ: —Ĩgʉ̃ta marĩ Opʉ ããrĩ́mi. Yʉ irasũ ãrĩmakʉ̃ pégʉ, Simón Pedro ĩgʉ̃ya wekama surírore túweadi, sãña, ditarugue meébia báwãgãmi. 8 Gʉa ĩgʉ̃ merãmarã ditaru tʉrore cien metros yoaro payarã, buidire waaí wárã ñajãdire gʉayaru merã tʉ̃ãnumuabʉ. 9 Majãnʉgãrã, peame nitĩ dita gose oyanírĩme weka waairé Jesús mupũnugũnerãrẽ, pã́dere ĩãbʉ. 10 Jesús gʉare ãrĩmi: —Gajirã waaí, mérã mʉsã wẽjẽrãrẽ ãĩrika! 11 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃, Simón Pedro doódirugue ñajãa, buidire ĩmiparogue tʉ̃ãmajãmi. Pagarã waaí ñajãnerã ciento cincuenta y tres ããrĩmá. Wárã waaí ñajãnerã ããrĩkererã, buidire neõ yeguebirima. 12 Jesús gʉare ãrĩmi: —Baa yoberã aarika! Gʉa neõ sugʉno ĩgʉ̃rẽ: “¿Noãno ããrĩ́rĩ mʉ?” ãrĩ sẽrẽñabiribʉ. “Ĩgʉ̃ marĩ Opʉta ããrĩ́mi”, ãrĩ masĩbʉ. 13 Jesús peame pʉro waa, pã́, waairé ãĩ, gʉare gueremi. 14 Jesús boadigue masãdero pʉrʉ, pea gʉare deyoasiami. Irasirigʉ ditaru tʉrogue deyoagʉ, ʉrea gʉare ĩgʉ̃ buerãrẽ deyoagʉ irimi. 15 Gʉa baadero pʉrʉ, Jesús Simón Pedrore sẽrẽñami: —Simón, Jonás magʉ̃, ¿mʉ ĩĩsã nemorõ yʉre maĩrĩ? Pedro ĩgʉ̃rẽ ãrĩmi: —Yʉ Opʉ, mʉrẽ maĩa. Mʉ irire masĩa. Jesús ãrĩmi: —Irasirigʉ ovejare koregʉ oveja majĩrãrẽ õãrõ korerosũta yʉre bʉremurãrẽ majĩrã irirosũ ããrĩrã́rẽ õãrõ koreka! 16 Irasũ ãrĩ odo, dupaturi Simón Pedrore sẽrẽñami doja: —Simón, Jonás magʉ̃, ¿yʉre maĩrĩ mʉ? —Yʉ Opʉ, mʉrẽ maĩa. Mʉ irire masĩa, ãrĩmi. Jesús ãrĩmi doja: —Ovejare koregʉ ovejare õãrõ korerosũta yʉre bʉremurãrẽ õãrõ koreka! ãrĩmi. 17 Irasũ ãrĩ odo, dupaturi Simón Pedrore sẽrẽñami: —Simón, Jonás magʉ̃, ¿diayeta yʉre maĩrĩ mʉ? Ʉrea ĩgʉ̃rẽ irasũ sẽrẽñamakʉ̃ pégʉ, Simón Pedro bʉro bʉjawereri merã ããrĩmí. Ĩgʉ̃rẽ ãrĩmi: —Yʉ Opʉ, mʉ ããrĩpereri masĩa. Mʉrẽ yʉ maĩrĩrẽ masĩa. Irasirigʉ Jesús ĩgʉ̃rẽ ãrĩmi: —Ovejare koregʉ ovejare õãrõ kererosũta yʉre bʉremurãrẽ õãrõ koreka! 18 Diayeta mʉrẽ werea. Mʉ maamʉ ããrĩgṹ̶ suríre sãña, mʉ gããmerõ noó waadʉaro waaunabʉ. Pʉrʉ bʉgʉro ããrĩgṹ̶, mʉya mojõrĩrẽ soemugʉkoa. Gajigʉ mʉrẽ suríre sãgʉkumi. Mʉ waadʉaberogue mʉrẽ ãĩwãgãgʉkumi. 19 Jesús, Simón Pedro ĩgʉ̃ boaburi merã masakare Marĩpʉ turagʉ, õãgʉ̃ ããrĩrĩ́rẽ masĩmakʉ̃ iriburire irasũ ãrĩ weremi. Irire were odo, Jesús ĩgʉ̃rẽ ãrĩmi: —Yʉre tʉyaka! 20 Pedro gãmenʉgã, yʉ ĩgʉ̃sãrẽ tʉyawãgãmakʉ̃ ĩãmi. Yʉ, Jesús maĩgʉ̃, iro dupiyuro Jesús pʉro baa doanígʉ̃ ĩgʉ̃rẽ: “Yʉ Opʉ, ¿noã mʉrẽ wẽjẽdʉarãguere mʉrẽ ĩmubu ããrĩkuri?” ãrĩ sẽrẽñadi ããrĩbú̶. 21 Pedro yʉre ĩãgʉ̃, Jesúre sẽrẽñami: —Yʉ Opʉ, ¿naásũ waarokuri ĩgʉ̃rẽ? 22 Jesús ĩgʉ̃rẽ ãrĩmi: —Yʉ i ʉ̃mʉguere dupaturi aariripoeta ĩgʉ̃ okamakʉ̃ yʉ iridʉarire, o iridʉabirire mʉya meta ããrã. Irire gũñarikʉbirikõãka! Yʉre tʉyaka! 23 Jesús irasũ ãrĩrĩ kerere pérã, gajirã ĩgʉ̃rẽ bʉremurã: “Juan boabirikumi”, ãrĩ gãme weresirima. Jesús: “Juan boabirikumi”, ãrĩdi meta ããrĩmí. “Yʉ i ʉ̃mʉguere dupaturi aariripoeta ĩgʉ̃ okamakʉ̃ yʉ iridʉarire, o iridʉabirire mʉya meta ããrã”, ãrĩdi ããrĩmí. 24 Yʉ Jesús buegʉ, yʉ ĩãdeare i pũrẽ gojáa. Irasirirã mʉsã yʉ gojarire: “Diayeta ããrã”, ãrĩ masĩa. 25 Jesús wári gaji irimi. Iri ããrĩpererire yʉ gojapeomakʉ̃, wári pũrĩ ããrĩbukoa. Yʉ péñamakʉ̃, masaka iri pũrĩrẽ i ʉ̃mʉguere duripídʉamakʉ̃, ʉtʉriakõãbukoa. Iropata ããrã. Juan

Hechos 1

1 Opʉ Teófilo, yʉ mʉrẽ gojadupiyudea pũguere Jesús neõgorague irinʉgãdeare, ĩgʉ̃ buedea ããrĩpererire gojabʉ. 2 Ĩgʉ̃ ʉ̃mʉgasigue mʉrĩaburo dupiyuro Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ turaro merã ĩgʉ̃ buedoregʉ beyenerãrẽ: “Ãsũ irirãkoa”, ãrĩ weredeadere gojabʉ. 3 Jesús ĩgʉ̃ boa, masãdero pʉrʉ, ĩgʉ̃sãrẽ cuarenta nʉrĩgora deyoayupʉ. Irasirigʉ ĩgʉ̃ dupaturi okarire ĩgʉ̃sãrẽ õãrõ masĩmakʉ̃ iriyupʉ. Marĩpʉ ĩgʉ̃yarãrẽ doreri kerere ĩgʉ̃sãrẽ wereyupʉ. 4 Jesús ĩgʉ̃sã merã ããrĩgṹ̶, ĩgʉ̃sãrẽ ãsũ ãrĩyupʉ: —Jerusalẽ́ta dujaka dapa! Iripoegue Yʉpʉ: “Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃rẽ mʉsãrẽ iriugʉra”, ãrĩdeare yúka! Irire weresiabʉ. 5 Juan mʉsãrẽ deko merã wãĩyedi ããrĩmí. Yʉ gapʉ mérõgã pʉrʉ mʉsãrẽ Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ merã wãĩyegʉkoa, ĩgʉ̃ mʉsã merã ããrĩníkõãburo, ãrĩgʉ̃, ãrĩyupʉ. 6 Pʉrʉ ʉ̃tãʉ̃ Olivos wãĩkʉdigue Jesús merã nerẽ, ĩgʉ̃rẽ sẽrẽñañurã: —Gʉa Opʉ, ¿dapagorare gajigʉ gʉaya nikũmʉrẽ gʉare dorebure, opʉ pígʉkuri? ãrĩñurã. 7 Jesús ĩgʉ̃sãrẽ yʉjʉyupʉ: —Yʉpʉ sugʉta masĩmi. Ĩgʉ̃ irasũta waaburo, ãrĩmakʉ̃ irasũta waarokoa. Mʉsãya meta ããrã i. 8 Mérõgã pʉrʉ Yʉpʉ Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃rẽ iriugʉ, mʉsãrẽ ĩgʉ̃ turarire opamakʉ̃ irigʉkumi. Ĩgʉ̃ irasirimakʉ̃, mʉsã güiro marĩrõ gũñaturari merã masakare yaa kerere wererã waarãkoa. Jerusalén marãrẽ, Judea nikũ marãrẽ, Samaria nikũ marãrẽ, ããrĩperero i nikũgue ããrĩrã́rẽ wererã waarãkoa, ãrĩyupʉ Jesús ĩgʉ̃ buedoregʉ beyenerãrẽ. 9 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩ wereadero pʉrʉ, Marĩpʉ ʉ̃mʉgasigue ĩgʉ̃rẽ ãĩmʉrĩãkõãyupʉ. Ĩgʉ̃sã ĩgʉ̃rẽ ĩãmutʉyamakʉ̃, su yebo ĩĩmikãyebo túbiakõãyuro. Irasirirã ĩgʉ̃rẽ neõ ĩãnemobiriñurã. 10 Ĩgʉ̃sã ĩãmutʉyaripoe gũñaña marĩrõ pẽrã ʉ̃ma surí boreri sãñanerã ĩgʉ̃sã pʉro deyoa, 11 ãsũ ãrĩñurã: —Galilea marã, ¿nasirirã ʉ̃mʉgasire ĩãmunírĩ? Jesús ʉ̃mʉgasigue mʉrĩagʉta dupaturi i ʉ̃mʉguere aarigʉkumi doja. Mʉsã ĩgʉ̃rẽ mʉrĩãmakʉ̃ ĩãrõsũta aarimakʉ̃ ĩãrãkoa, ãrĩñurã. 12 Irasiri, pʉrʉ Jesús buedoregʉ beyenerã Olivos wãĩkʉdi ʉ̃tãʉ̃gue ããrãnerã dijáa, Jerusalẽ́gue dujáakõãñurã doja. Iri makã pʉrogã ããrĩyuro iri ʉ̃tãʉ̃. 13 Dujaja, ĩgʉ̃sã kãrĩrĩ taribu ʉ̃marõma taribugue ñajãkõãñurã. Ĩĩsãkʉ ããrĩñurã: Pedro, Santiago, Juan, Andrés, Felipe, Tomás, Bartolomé, Mateo, Simón celote wãĩkʉri bumʉ, Santiago Alfeo magʉ̃, Judas Santiago magʉ̃ ããrĩñurã. 14 Gajirãde ĩgʉ̃sã merã nerẽñurã: Jesús pagʉpũrã, Jesús pago María, gajirã nome ããrĩñurã. Ũ̶mʉrikʉ iri taribugue Marĩpʉre sẽrẽmurã nerẽnañurã. 15 Sunʉ ĩgʉ̃sã merã gajirã Jesúre bʉremurã ciento veinte gora nerẽñurã. Irasirigʉ Pedro ĩgʉ̃sã watopegue wãgãnʉgã, ĩgʉ̃sãrẽ ãsũ ãrĩyupʉ: 16 —Yaarã, gʉa Judas merã pe mojõma pere su gubu peru pẽrẽbejarãgora ããrãdibʉ. Jesús gʉare beyederosũta ĩgʉ̃dere beyeadimi, gʉa merã ĩgʉ̃ya kerere weredoregʉ. Judas gapʉ Jesúre peresugue ñeãwãgãmurãrẽ ĩgʉ̃rẽ ĩmumi. Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ Judas waaburire Davire iripoegue gojadorederosũta diayeta waabʉ. 18 Ĩgʉ̃ Jesúre oparãguere ĩmudea wajare ĩgʉ̃sãrẽ wia, makã ojarogue waa, dipuru gapʉ merã meémejã, ĩgʉ̃ya paru meé ooreakõã, gʉramisĩ wirisiri kõmoakõãyupʉ. Irasirirã oparã iri niyeru merã ĩgʉ̃ meémejãdea nikũrẽ wajariñurã. 19 Judas irasũ waadeare ããrĩpererã Jerusalén marã péperekõãñurã. Irasirirã, ĩgʉ̃ irasũ waaderore: “Acéldama” wãĩyeñurã. “Acéldama”, ãrĩrõ, ĩgʉ̃sã ya merã: “Dí béodero”, ãrĩdʉaro irikoa. 20 Iripoegue Salmos wãĩkʉri pũgue ãsũ ãrĩ gojasũdero ããrĩbú̶ Judare: Ĩgʉ̃ya wii ããrĩdero masaka marĩrõ dujaburo. Neõ sugʉ ĩgʉ̃ ããrĩderore dupaturi ããrĩbirikõãburo, ãrĩ gojasũdero ããrĩbú̶. Ãsũ ãrĩ gojasũdero ããrĩbú̶ doja: Gajigʉ ĩgʉ̃ya moãdeare gorawayuburo, ãrĩ gojasũdero ããrĩbú̶. 21 ’Irasirirã marĩrẽ sugʉ Judas gorawayugʉre beyero gããmea. Sugʉ, gʉa merã ããrĩdire, Juan marĩ Opʉ Jesúre deko merã wãĩyemakʉ̃ ĩãdire, ããrĩpereri Jesús irideare ĩãdire, Marĩpʉ ĩgʉ̃rẽ ʉ̃mʉgasigue ãĩmʉrĩãmakʉ̃ ĩãdire beyero gããmea. Irasirigʉ, Jesús boadigue masãdeare gʉa merã weregʉ waagʉkumi, ãrĩyupʉ Pedro. 23 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pé, pẽrãrẽ beyeñurã. Sugʉ José wãĩkʉyupʉ. Gajirã ĩgʉ̃rẽta “Justo”, gajirã “Barsabás” wãĩyenerã ããrĩmá. Gajigʉ Matías wãĩkʉyupʉ. 24 Beye odo, ãsũ ãrĩ sẽrẽñurã Marĩpʉre: —Gʉa Opʉ, mʉ ããrĩpererã masaka gũñarĩrẽ õãrõ masĩa. Judas ĩgʉ̃ dapagora ããrĩrṍgue waagú̶, mʉya kere weredoredeare pirikõãmi. Sugʉ ĩgʉ̃ gorawayubure beyesiabʉ mʉ. Irasirigʉ mʉ beyeadire ĩmuka gʉare! ãrĩñurã. 26 Irasũ ãrĩ odo, peye ʉ̃tãyegãgue Matías, José wãĩrẽ goja, puuigãgue sã, suye ãĩ ĩãñurã. Matías wãĩ gojatúadeayere ãĩ bokañurã. Irasirirã Matíare: “Gʉa pe mojõma pere su gubu suru pẽrẽbejarã ããrãnerã merã Jesúya kerere weregʉ waagʉkoa”, ãrĩñurã ĩgʉ̃rẽ.

Hechos 2

1 Pentecostés wãĩkʉri bosenʉ ããrĩmakʉ̃, ããrĩpererã Jesúre bʉremurã ĩgʉ̃sã nerẽdea wiigueta nerẽñurã. 2 Pʉrʉ gũñaña marĩrõ ʉ̃mʉgasigue mirũ bʉro aarirósũ, ĩgʉ̃sã ããrĩrṍguere bʉro bʉsʉ dijiriyuro. 3 Irasũ waaripoe peame ʉ̃jʉ̃rĩ pũrã dijari, nediru irirosũ deyori masakakʉre dipu weka deyoayuro. 4 Ããrĩpererã Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃rẽ opatari, ĩgʉ̃ iritamurĩ merã gaji masã ya ĩgʉ̃sã dupiyuro wereníbirideare werenínʉgãñurã. 5 Iripoere wárã judío masaka ããrĩpereri nikũ marã Jerusalẽ́gue ejanerã ããrĩmá. Ĩgʉ̃sã bʉremurĩrẽ õãrõ tʉyarimasã ããrĩñurã. 6 Irasũ bʉsʉrire pérã, Jesúre bʉremurã pʉrogue nerẽwãgãñurã. Irogue masakakʉ ĩgʉ̃sãya werenírĩ merã Jesúre bʉremurã werenímakʉ̃ péñurã. Irasũ waaríre pémasĩbiriñurã. 7 Irasirirã ĩãgʉka, ãsũ ãrĩ gãme wereníñurã: —¿Nasirirã ĩgʉ̃sã Galilea marã ããrĩkererã, marĩ yare õãrõ werenírĩ? Marĩ deyoadea nikũ marã irirosũ wereníma. 9 Marĩ gajiro marã ããrã. Partia marã, Media marã, Elam marã, Mesopotamia marã, Judea marã, Capadocia marã, Ponto marã, Asia marã, 10 Frigia marã, Panfilia marã, Egipto marã, Libia Cirene wãĩkʉri nikũ tʉro marã ããrã. Marĩ Roma marãde õõguere naarĩmasã ããrã. 11 Surãyeri judío masaka, gajirã judío masaka ããrĩbirikererã, judío masaka irirosũ bʉremurã õõguere ããrã. Creta marã, Arabia marãde marĩ merã ããrĩ́ma. Irasirirã marĩ ããrĩpererã gajiro marã ããrĩkererã, marĩ ya merã ĩĩsã õãrõ werenímakʉ̃ péa. Ĩgʉ̃sã Marĩpʉ õãrõ iridea kerere werenírã yáma, ãrĩñurã. 12 Irasirirã ããrĩpererã pégʉkakõãñurã. —¿Nasiriro irasũ waari? ãrĩ gãme wereníñurã. 13 Gajirã gapʉ: —Mejãrã yáma, ãrĩ bʉridañurã. 14 Ĩgʉ̃sã irasũ ãrĩmakʉ̃ pégʉ, Pedro gajirã pe mojõma pere su gubu suru pẽrẽbejarã Jesús buedoregʉ beyenerã merã wãgãnʉgã, bʉro bʉsʉro wereníyupʉ: —Mʉsã ããrĩpererã judío masaka õõgue Jerusalẽ́gue ããrĩrã́ õãrõ péka yʉ wererire! 15 Mʉsã gʉare: “Mejãrã yáma”, ãrĩ gũñarã, diaye gũñabea. Goeripoe dupiyuro ããrã dapa. Irasirirã gʉa mejãrã meta yáa. 16 Gʉa irasũ werenírĩrẽ Joel Marĩpʉya kerere weredupiyudi ãsũ ãrĩ gojadi ããrĩmí: 17 Marĩpʉ ãsũ ãrĩmi: “I ʉ̃mʉ pereburo dupiyuro Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃rẽ iriugʉra, masaka ããrĩpereri buri marãrẽ. Irasirirã mʉsã pũrã ʉ̃ma, nomede yaa kerere wererãkuma. Maamarã kẽrõ irirosũ, mʉrã kẽrõgue yʉ ĩmurĩrẽ ĩãrãkuma. Yʉ dorerire irirãrẽ ʉ̃marẽ, nomedere Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃rẽ iriugʉra. Irasirirã, yaa kerere wererãkuma. 19 Yʉ ʉ̃mʉgasiguere gajirosũperi deyoamakʉ̃ irigʉra. I nikũdere dí, peame, ĩĩmikã deyoamakʉ̃ irigʉra. 20 Abe ʉ̃mʉmʉ naĩtĩãgʉkumi. Abe ñamimʉ dí irirosũ deyogʉ waagʉkumi. Mʉsã Opʉ i ʉ̃mʉguere dupaturi aariburo dupiyuro irasũ waarokoa. Ĩgʉ̃ aarirínʉ goerinʉ ããrĩrokoa. Ubu ããrĩrĩ́nʉ ããrĩbirikoa. 21 ‘Yʉ Opʉ, tauka yʉre!’ ãrĩgʉ̃norẽ taugʉra”, ãrĩmi Marĩpʉ, ãrĩ gojadi ããrĩmí Joel. 22 ’Mʉsã Israel bumarã yʉ wererire õãrõ péka! Marĩpʉ Jesúre Nazaretmʉrẽ iriudi ããrĩmí. Jesús mʉsã pʉrogue ããrĩgṹ̶, Marĩpʉ turari merã pũrĩrikʉrãrẽ tau, wãtẽa masakare ñajãnerãrẽ béowiu, boanerãrẽ masũdi ããrĩmí. Irasirigʉ Jesús, Marĩpʉ iriudi ããrĩsĩã, ĩgʉ̃ turari merã irire iri ĩmudi ããrĩmí. Irire mʉsã õãrõ masĩa. 23 Mʉsã ñerãrẽ ĩgʉ̃rẽ curusague pábiatú wẽjẽdoremakʉ̃, Marĩpʉ iripoegue Jesúre irasũ waarokoa, ãrĩderosũta waabʉ. 24 Irasũ waakeremakʉ̃, Marĩpʉ gapʉ ĩgʉ̃ boadiguere masũkõãdi ããrĩmí. Boanerã ããrĩrṍrẽ ĩgʉ̃rẽ wiudi ããrĩmí. Irasirimakʉ̃, boari Jesúre tarinʉgãmasĩbiridero ããrĩbú̶. 25 Iripoegue David ãsũ ãrĩ gojadi ããrĩmí, Jesús Marĩpʉre wereníburire: Yʉ Opʉ, mʉrẽ ĩãníkõãa. Mʉ yʉ diaye gapʉ, yʉ merã ããrĩníkõãa. Irasirigʉ yʉ neõ güibea. 26 Yaa yʉjʉpũrãgue bʉro ʉsʉyari merã ããrã. Irasirigʉ ʉsʉyari merã werenía. Yʉ boamakʉ̃, boanerã ããrĩrṍgue béobirikoa. Yʉ masãgobegue ããrĩmakʉ̃, yaa dʉpʉ neõ boabirikoa. Yʉre dupaturi okamakʉ̃ irigʉkoa doja. Irasirigʉ yʉ güiro marĩrõ ããrĩgʉkoa. 28 Mʉ, yʉ dupaturi okaburire yʉre õãrõ masĩmakʉ̃ yáa. Irasirigʉ yʉ merã mʉ ããrĩmakʉ̃, bʉro ʉsʉyari merã ããrã, ãrĩ gojadi ããrĩmí David. 29 ’Yaarã, yʉ mʉsãrẽ diayeta weregʉra. Marĩ ñekʉ̃ David boadi ããrĩmí. Marĩ ñekʉ̃sãmarã ĩgʉ̃rẽ yáanerã ããrĩmá. Ĩgʉ̃ya masãgobe i makãguere ããrã dapa. 30 Iripoegue Marĩpʉ Davire ãsũ ãrĩ weredi ããrĩmí: Yʉ mʉrẽ diayeta werea: “Pʉrʉguere mʉ parãmi i nikũ marã Opʉ ããrĩgʉkumi. Yʉ mʉrẽ píderosũta pígʉkoa ĩgʉ̃dere”, ãrĩdi ããrĩmí. David Marĩpʉya kerere weredupiyugʉ ããrĩdi ããrĩmí. Irasirigʉ Jesúre Marĩpʉ píburire masĩsĩã, ãsũ ãrĩ weredi ããrĩmí ĩgʉ̃ masãburire: Ĩgʉ̃ boadero pʉrʉ, boanerã ããrĩrṍgue neõ béosũbirikumi. Ĩgʉ̃ya dʉpʉ masãgobegue neõ boabirikoa, ãrĩ gojadi ããrĩmí. 32 Marĩpʉ Jesúre boadiguere masũdi ããrĩmí. Ĩgʉ̃rẽ masũadero pʉrʉ, gʉa ããrĩpererã ĩgʉ̃rẽ ĩãbʉ. “Dupaturi okami”, ãrĩ masĩa. 33 Ĩgʉ̃ Pagʉ ĩgʉ̃rẽ masũ, ʉ̃mʉgasigue ãĩmʉrĩa, ĩgʉ̃ diaye gapʉ dobodi ããrĩmí. Ĩgʉ̃ ãrĩderosũta Jesúre Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃rẽ iriudi ããrĩmí. Irasirigʉ Jesús gʉare Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃rẽ iriumi. Irasirirã mʉsã, ĩgʉ̃ gʉaguere ejamakʉ̃ ĩãa. Ĩgʉ̃ iritamurĩ merã gʉa werenímakʉ̃ péa. 34 David gapʉ ĩgʉ̃ boadero pʉrʉ, Jesús mʉrĩaderosũ mʉrĩabiridi ããrĩmí. Ĩgʉ̃ boaburo dupiyuro ãsũ ãrĩ gojadi ããrĩmí, Marĩpʉ Jesúre ãrĩdeare gojagʉ: Marĩpʉ yʉ Opʉre ãsũ ãrĩmi: “Õõ yʉ diaye gapʉ doaka, yʉ merã dorebu! Irasiriripoe mʉrẽ ĩãturirãrẽ mʉ dorerire tarinʉgãnemobirimakʉ̃ irigʉra”, ãrĩmi, ãrĩ gojadi ããrĩmí. 36 ’Irasirirã mʉsã Israel bumarã ããrĩpererã õãrõ pémasĩka! Marĩpʉ Jesúre, mʉsã curusague pábiatú wẽjẽdire marĩ Opʉ ããrĩmakʉ̃ iridi ããrĩmí. Marĩpʉ ĩgʉ̃rẽ iriudi ããrĩmí, marĩrẽ tauburo, ãrĩgʉ̃, ãrĩ wereyupʉ Pedro masakare. 37 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pérã, ĩgʉ̃sãya yʉjʉpũrãrĩgue bʉro bʉjawereri merã gũñarikʉ, Pedrore, gajirã Jesús buedoregʉ beyenerãrẽ ãsũ ãrĩ sẽrẽñañurã: —Gʉayarã, ¿nasirirãkuri gʉa? 38 Pedro ĩgʉ̃sãrẽ yʉjʉyupʉ: —Mʉsã ñerõ irideare bʉjawere, mʉsã gũñarĩrẽ gorawayuka! Irasirirã mʉsã ããrĩpererã Jesucristore bʉremua, ãrĩ, gʉare deko merã wãĩyedoreka! Mʉsã irasirimakʉ̃, Marĩpʉ mʉsã ñerõ irideare kãtigʉkumi. Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃rẽ iriugʉkumi, mʉsã merã ããrĩníkõãburo, ãrĩgʉ̃. 39 Marĩpʉ ãrĩderosũta mʉsãrẽ, mʉsã pũrã ããrĩturiarãrẽ, gajiro marãdere ããrĩpererã ĩgʉ̃ beyenerãrẽ Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃rẽ iriugʉkumi, ãrĩyupʉ. 40 Irire ãrĩ odo, gaji wári werenemoyupʉ Pedro ĩgʉ̃sãrẽ: —Õãrõ pémasĩka mʉsã! I nikũ marã Jesúre wẽjẽnerã ñerã ããrĩ́ma. Ĩgʉ̃sã ñerõ iridea waja Marĩpʉ ĩgʉ̃sãrẽ wajamoãgʉkumi. Ĩgʉ̃sã ñerã irirosũ neõ irinemobirikõãka pama! Irasiribirimakʉ̃, Marĩpʉ ĩgʉ̃sãrẽ wajamoãgʉ̃, mʉsã gapʉre wajamoãbirikumi, ãrĩyupʉ. 41 Wárã ĩgʉ̃ wererire õãrõ péñurã. Irasirirã deko merã wãĩyesũñurã Jesúre bʉremurĩrẽ ĩmurã. Irasirirã Jesúre bʉremupʉrorinerã merã ããrĩnʉgãñurã. Pedro ĩgʉ̃sãrẽ wereadeanʉ merãta wárã tres mil gora masaka bʉremunʉgãñurã. 42 Irasirirã ʉ̃mʉrikʉ Jesúre bʉremupʉrorinerã merã nerẽnañurã, ĩgʉ̃ buedoregʉ beyenerã buerire pémurã. Irasũ nerẽnarã, Marĩpʉre sẽrẽ, pã́rẽ dʉkawa, siiu baanañurã. 43 Jesús buedoregʉ beyenerã ĩgʉ̃ iriderosũta wári Marĩpʉ turari merã iri ĩmunañurã. Irasirirã pũrĩrikʉrãrẽ tau, wãtẽa masakare ñajãnerãrẽ béowiu, boanerãrẽ masũnañurã. Ĩgʉ̃sã irasirimakʉ̃ ĩãrã, masaka ããrĩpererã ĩãgʉkanañurã. 44 Ããrĩpererã Jesúre bʉremurã su bumarã irirosũ õãrõ ããrĩrikʉñurã. Irasirirã ĩgʉ̃sã oparire gãme sĩnañurã. 45 Gajinorẽ oparã, irire dua, iri waja merã gajino opamerãrẽ sĩnañurã. 46 Ũ̶mʉrikʉ ããrĩpererã surosũ gũñarĩ oparã Marĩpʉya wiigue nerẽnañurã. Ĩgʉ̃sãya wiirigue pã́rẽ dʉkawa, õãrõ ʉsʉyari merã siiu baanañurã. 47 Marĩpʉre: “Õãtaria mʉ”, ãrĩ, ʉsʉyari sĩnañurã. Gajirã masaka ĩgʉ̃sãrẽ: “Õãrã ããrĩ́ma”, ãrĩ ĩãñurã. Ũ̶mʉrikʉ marĩ Opʉ Jesús gajirãrẽ ĩgʉ̃rẽ bʉremumakʉ̃ iriyupʉ. Irasirirã ĩgʉ̃rẽ bʉremurã wárã ããrĩñurã.

Hechos 3

1 Sunʉ, ñamika tres ããrĩmakʉ̃ Pedro, Juan merã Marĩpʉya wiigue waañurã. Iri horata masaka Marĩpʉre sẽrẽnañurã. 2 Iri wiima makãpʉrore sugʉ masakʉ deyoagʉgueta waamasĩbi ããrĩdi doayupʉ. Iri makãpʉro: “Õãrĩ makãpʉro” wãĩkʉyuro. Ũ̶mʉrikʉ ĩgʉ̃ merãmarã ĩgʉ̃rẽ ãĩwãgã, iri makãpʉrogue dobonañurã, iri wii ñajãrãrẽ niyeru sẽrẽ doanídorerã. 3 Pedrosã iri wii ñajãmurã iriripoe ĩgʉ̃sãrẽ ĩã, niyeru sẽrẽyupʉ. 4 Ĩgʉ̃sã pẽrãgueta ĩgʉ̃rẽ ĩã, Pedro gapʉ ĩgʉ̃rẽ ãrĩyupʉ: —Gʉare ĩãka! 5 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃: “Yʉre niyeru sĩmurã irikuma”, ãrĩ gũñarĩ merã bʉro ĩãyupʉ. 6 Pedro gapʉ ĩgʉ̃rẽ ãrĩyupʉ: —Niyerure opabea. Irire opabirikeregʉ, yʉ opari merã mʉrẽ iritamugʉra. Jesucristo Nazaretmʉ wãĩ merã, ĩgʉ̃ turaro merã wãgãnʉgã waaka! ãrĩyupʉ. 7 Pedro ĩgʉ̃rẽ irasũ ãrĩgʉ̃ta, diayema mojõrẽ ñeã, tʉ̃ãwãgũnúyupʉ. Irasirimakʉ̃ta, ĩgʉ̃ya guburi, ĩgʉ̃ya ãñagubuyeri turanʉgãjayuro. 8 Irasirigʉ pari wãgãnʉgãja, waapʉrori, pʉrʉ ĩgʉ̃sã merã Marĩpʉya wiigue Marĩpʉre: “Õãtaria mʉ”, ãrĩ gaguiní, pariñajãyupʉ. 9 Ĩgʉ̃ ʉsʉyari merã Marĩpʉre: “Õãtaria mʉ”, ãrĩ, pariñajãmakʉ̃ ĩãrã, iri wiigue ããrĩrã́ ããrĩpererã ĩgʉ̃rẽ ĩãmasĩ: —Ĩĩ, i wii õãrĩ makãpʉrogue niyeru sẽrẽ doaníadita ããrĩ́mi, ãrĩñurã. Irasirirã ĩgʉ̃ waamasĩmakʉ̃ ĩãrã, “¿Naásũ waari?” ãrĩ ĩãgʉkakõãñurã. 11 Waamasĩbiradi Pedrosãrẽ duúbirimakʉ̃, ããrĩpererã masaka iri wii ããrĩrã́ ĩãgʉkari merã, ĩgʉ̃sã pʉrogue “Pórtico de Salomón” wãĩkʉrogue ũmanerẽñurã. 12 Ĩgʉ̃sã irasũ ũmanerẽmakʉ̃ ĩãgʉ̃, Pedro ĩgʉ̃sãrẽ ãrĩyupʉ: —Mʉsã, Israel bumarã, ¿nasirirã iropa gʉkari? ¿Nasirirã gʉare bʉro ĩãrĩ? “Ĩgʉ̃sã Marĩpʉre bʉremurĩ merã, ĩgʉ̃sã turaro merã ĩĩrẽ waamasĩmakʉ̃ iriama”, ãrĩ gũñabirikõãka! 13 Jesús ĩgʉ̃ turaro merã ĩgʉ̃rẽ waamasĩmakʉ̃ iriami. Marĩ ñekʉ̃sãmarã Abraham, Isaac, Jacob Marĩpʉre ʉ̃mʉgasigue ããrĩgṹ̶rẽ bʉremunerã ããrĩmá. Marĩpʉ ĩgʉ̃ magʉ̃ Jesúre, ĩgʉ̃ doreri õãrõ iridire: “Õãtarigʉ ããrĩ́mi”, ãrĩdi ããrĩmí. Mʉsã gapʉ ĩgʉ̃rẽta oparãguere wiabʉ. Pilato ĩgʉ̃rẽ wiudʉakeremakʉ̃, mʉsã gapʉ gããmebiribʉ. 14 Jesús õãgʉ̃, ñerĩrẽ neõ iribi ããrĩkeremakʉ̃, ĩgʉ̃rẽ neõ wiudorebiribʉ. Sugʉ ñegʉ̃ masakare wẽjẽdi gapʉre wiudorebʉ mʉsã. 15 Irasirirã, Jesús marĩrẽ okari sĩgʉ̃ gapʉre wẽjẽdorebʉ. Ĩgʉ̃ boadero pʉrʉ, Marĩpʉ gapʉ ĩgʉ̃rẽ masũdi ããrĩmí. Gʉa ĩgʉ̃rẽ Marĩpʉ masũdire ĩãbʉ, ãrĩ masĩa. 16 Jesúta ĩgʉ̃ turaro merã ĩĩ waamasĩbiradire mʉsã ĩãmasĩgʉ̃rẽ waamasĩmakʉ̃ iriami. Gʉa Jesús taumasĩrĩrẽ bʉremumakʉ̃ ĩãgʉ̃, ĩgʉ̃rẽ tauami. Mʉsã ããrĩpererã ĩgʉ̃ tauadire ĩgʉ̃ waamasĩmakʉ̃ ĩãa. 17 ’Yaarã, mʉsã, mʉsã oparãde Jesúre: “Marĩpʉ magʉ̃ta ããrĩ́mi”, ãrĩ pémasĩbirisĩã, ĩgʉ̃rẽ wẽjẽdorebʉ. 18 Iripoegue Marĩpʉ ĩgʉ̃ya kerere weredupiyunerã ããrĩpererãrẽ: “Cristo yʉ iriubu ñerõ tarigʉkumi”, ãrĩderosũta Jesúre waabʉ. 19 Irasirirã mʉsã ñerõ irideare bʉjawere, mʉsã gũñarĩrẽ gorawayuka! Marĩpʉ dorerire irika! Irasirimakʉ̃, Marĩpʉ mʉsãrẽ mʉsã ñerõ irideare kãti, siñajãrĩ merã ããrĩrikʉmakʉ̃ irigʉkumi. 20 Irasirigʉ mʉsãrẽ Cristore dupaturi iriugʉkumi. Cristo, Marĩpʉ beyedi mʉsãrẽ taugʉ, Jesúta ããrĩ́mi. 21 Jesucristo ʉ̃mʉgasigue mʉrĩadi, irogueta ããrĩ́mi dapa. Marĩpʉ iripoegue ĩgʉ̃ iriburire ĩgʉ̃ya kerere weredupiyunerãrẽ weredorederosũta ããrĩpererire õãrõ ãmu, pʉrʉ Jesúre iriugʉkumi. 22 Iripoegue Moisés irimarẽ marĩ ñekʉ̃sãmarãrẽ ãsũ ãrĩdi ããrĩmí: Pʉrʉgue Marĩpʉ marĩ Opʉ sugʉ ĩgʉ̃ya kerere werebure iriugʉkumi. Yʉre iriuderosũta ĩgʉ̃dere iriugʉkumi. Ĩgʉ̃de marĩyagʉta ããrĩgʉkumi. Ããrĩpereri ĩgʉ̃ wererire péka! Ĩgʉ̃ dorerire õãrõ iritʉyaka! 23 Ĩgʉ̃ dorerire iritʉyamerã gapʉ béosũrãkuma. Irasirirã Marĩpʉyarã merã neõ ããrĩnemobirikuma pama, ãrĩdi ããrĩmí Moisés. 24 ’Ããrĩpererã iripoegue marã Marĩpʉya kerere weredupiyunerãkʉ, Samuel pʉrʉ marãde dapagora waaríre irasũta ãrĩ gojanerã ããrĩmá. 25 Iripoegue Marĩpʉ marĩ ñekʉ̃ Abrahãrẽ: “Yʉ, mʉ parãmi ããrĩturiagʉ merã i ʉ̃mʉ marã ããrĩpererãrẽ õãrõ irigʉra”, ãrĩdi ããrĩmí. Ĩgʉ̃ya kerere weredupiyunerãrẽ ĩgʉ̃ Abrahãrẽ ãrĩdeare weredoredi ããrĩmí marĩ ñekʉ̃sãmarãrẽ. Irasirigʉ Marĩpʉ ĩgʉ̃sãrẽ ãrĩderosũta mʉsãrẽ iridi ããrĩmí. 26 Irasirigʉ ĩgʉ̃ magʉ̃ Jesús boadiguere masũ, marĩrẽ judío masakare iriupʉroridi ããrĩmí, marĩrẽ õãrĩ gapʉre iri, marĩ ñerõ iririre piriburo, ãrĩgʉ̃, ãrĩ wereyupʉ Pedro ĩgʉ̃sãrẽ.

Hechos 4

1 Pedro, Juan merã masakare wereníripoe paía, Marĩpʉya wii korerã surara opʉ, gajirã saduceo bumarã ejañurã. Pedrosã masakare: “Jesús boadero pʉrʉ masãdi ããrĩmí. Irasirirã marĩde boadero pʉrʉ ããrĩpererã masãrãkoa”, ãrĩ buenañurã. Ĩgʉ̃sã irasũ ãrĩ buemakʉ̃ pérã, saduceo bumarã, masaka boanerã masãrĩrẽ bʉremubirisĩã, ĩgʉ̃sã merã bʉro guañurã. 3 Irasirirã abe ñajãripoe ããrĩmakʉ̃, Pedrosãrẽ ñeã, iri ñamirẽ peresu iriñurã. 4 Irasirikeremakʉ̃, gajirã wárã Jesúya kerere pénerã, ĩgʉ̃rẽ bʉremunʉgãrã ããrĩñurã. Irasirirã dupiyurogue Jesúre bʉremupʉrorinerã merã wárã ããrĩñurã. Ũ̶ma ditare keomakʉ̃, cinco mil ããrĩñurã. 5 Pedrosãrẽ peresu iriadero pʉrʉ, gajinʉ gapʉ Jerusalẽ́gue judío masaka oparã, gajirã mʉrã, gajirã Moisés gojadeare buerimasã nerẽñurã. 6 Gajirãde, paía opʉ Anás, Caifás, Juan, Alejandro, gajirã paía opʉyarã ĩgʉ̃sã merã ããrĩñurã. 7 Irogue nerẽ, Pedrosãrẽ ĩgʉ̃sã pʉro ãĩridore, ĩgʉ̃sã ejamakʉ̃: —¿Noã mʉsãrẽ doreri, noã mʉsãrẽ inorẽ irasiridoreri? ãrĩ sẽrẽñañurã. 8 Pedro Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃rẽ opatarisĩã, ãsũ ãrĩ yʉjʉyupʉ ĩgʉ̃sãrẽ: —¿Mʉsã judío masaka oparã, mʉrãde gʉare ĩĩ waamasĩbiradire õãrõ iriadeare, ĩgʉ̃rẽ tauadeare sẽrẽñarã yári? 10 Mʉsãrẽ ire weregʉra, ããrĩpererã Israel bumarã õãrõ pémasĩburo, ãrĩgʉ̃. Jesucristo Nazaretmʉ turaro merã, ĩgʉ̃ wãĩ merã ĩĩ waamasĩbiradi waamasĩami. Mʉsã ĩgʉ̃rẽta curusague pábiatú wẽjẽdorebʉ. Ĩgʉ̃ boadero pʉrʉ, Marĩpʉ gapʉ ĩgʉ̃rẽ masũ, dupaturi okamakʉ̃ iridi ããrĩmí. 11 Iripoegue Marĩpʉya kerere weredupiyudi ãsũ ãrĩ gojadi ããrĩmí: “Suye ʉ̃tãye wii iririmasã ĩgʉ̃sã béoadeaye merã gajigʉ gapʉ õãrõ turari wii irigʉkumi”, ãrĩ gojadi ããrĩmí. Jesús iri ʉ̃tãye ĩgʉ̃sã béoadeaye irirosũ ããrĩ́mi. Marĩpʉ ĩgʉ̃rẽ beyedi ããrĩmí marĩrẽ taubure. 12 I nikũguere Jesús sugʉta marĩrẽ taugʉ ããrĩ́mi. Gajigʉ marĩrẽ taugʉ neõ mámi. Marĩpʉ ĩgʉ̃rẽta iriudi ããrĩmí marĩrẽ taubure, ãrĩ wereyupʉ Pedro ĩgʉ̃sãrẽ. 13 Judío masaka oparã Pedro, Juan buebirinerã ããrĩkererã, õãrõ gũñaturari merã, pémasĩrĩ merã weremakʉ̃ pérã, pégʉkakõãñurã. Ĩgʉ̃sãrẽ: “Diayeta Jesús merãmarãta ããrĩ́ma”, ãrĩ ĩãmasĩñurã. 14 Waamasĩbiradi Pedrosã pʉro nímakʉ̃ ĩãrã, ĩgʉ̃sãrẽ: “Ñerõ irirã iriabʉ”, ãrĩ werewʉamasĩbiriñurã. 15 Irasirirã, ĩgʉ̃sãrẽ ĩgʉ̃sã nerẽrĩ taribugue ããrĩrã́rẽ wiriadoreñurã, ĩgʉ̃sã basi gãme werenímurã: 16 Ãsũ ãrĩñurã: —¿Nasirirãkuri ĩgʉ̃sãrẽ? Ĩĩ waamasĩbiradire ĩgʉ̃sã waamasĩmakʉ̃ iriadeare Jerusalén marã pépereakõãñurã. Irasirirã: “Iribirama”, ãrĩmasĩbirikoa marĩ. 17 Gajirãrẽ irire neõ pénemomakʉ̃ iribirikõãrõ gããmea marĩrẽ. Irasirirã: “Jesúyamarẽ gajirãguere neõ werenemobirikõãka pama!” ãrĩrã ĩgʉ̃sãrẽ, ãrĩ wereníñurã. 18 Irasũ ãrĩ werení odo, Pedrosãrẽ siiu, ãsũ ãrĩñurã: —Gajirãguere neõ Jesúyamarẽ werenemobirikõãka! Neõ ĩgʉ̃ya kerere buenemobirikõãka! ãrĩñurã. 19 Ĩgʉ̃sã irasũ ãrĩkeremakʉ̃, Pedro, Juan gapʉ ãsũ ãrĩ yʉjʉñurã ĩgʉ̃sãrẽ: —¿Marĩpʉ mʉsã gʉare dorerire irimakʉ̃ gããmerĩ, o ĩgʉ̃ doreri gapʉre gʉa irimakʉ̃ gããmerĩ? ¿Naásũ gũñarĩ mʉsã irire? 20 Gʉa ĩgʉ̃ dorerire iritʉyarã ããrã. Irasirirã gʉa ĩãdeare, gʉa pédeare neõ wereduúmasĩña máa, ãrĩñurã. 21 Ĩgʉ̃sã irasũ ãrĩmakʉ̃ pérã, judío masaka oparã gapʉ dupaturi ãrĩñurã: —Jesúyamarẽ neõ werenemomerãta pama! Irire pirimerã, wajamoãsũrãkoa, ãrĩñurã. Gajirã gapʉ ʉsʉyari merã Marĩpʉre: “Mʉ ĩĩ waamasĩbiradire tauadea õãtariabʉ”, ãrĩñurã. Ĩgʉ̃ cuarenta bojori nemorõ opagʉ ããrĩyupʉ. Irasirirã oparã gapʉ Pedrosãrẽ: “Ñerõ irirã iriama”, ãrĩmasĩbiri, wajamoãmerãta ĩgʉ̃sãrẽ wiukõãñurã. 23 Pedrosã irogue ããrãnerã wiria, ĩgʉ̃sã merãmarã pʉrogue waakõãñurã. Irogue eja, paía oparã, judío masaka mʉrã ĩgʉ̃sãrẽ ãrãdeare ĩgʉ̃sã merãmarãrẽ wereñurã. 24 Ĩgʉ̃sã weremakʉ̃ pérã, ããrĩpererã iro ããrĩrã́ Marĩpʉre sẽrẽñurã: —Gʉa Opʉ, mʉ diayeta ʉ̃mʉgasi, i nikũ, dia wádiya, i ʉ̃mʉma ããrĩpererire iridi ããrã. 25 Iripoegue gʉa ñekʉ̃ Davire mʉrẽ moãboegʉre Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ merã ãsũ ãrĩ weredoredi ããrĩbú̶: Judío masaka ããrĩmerã Marĩpʉ merã bʉro guama. Israel bumarãde Marĩpʉyare: “Gããmebea”, ãrĩ gũñadima. 26 I nikũ marã oparã Marĩpʉ merã gãmekẽãdʉarã nerẽrãkuma. Ĩgʉ̃ beyedi merãdere irasũta gãmekẽãrãkuma, ãrĩ weredoredi ããrĩbú̶. 27 ’Mʉ weredorederosũta diayeta waabʉ. I makãguere opʉ Herodes, Poncio Pilato, gajirã Israel bumarã, gajirã judío masaka ããrĩmerã nerẽma Jesús mʉ magʉ̃rẽ wẽjẽmurã. Ĩgʉ̃ õãgʉ̃, mʉ beyedi ããrĩ́mi. 28 Irasirirã, iripoegue mʉ turaro merã mʉ beyedire: “Irasũ waarokoa ĩgʉ̃rẽ”, ãrĩderosũta irima. 29 Gʉa Opʉ, dapagora paía oparã mʉya kerere: “Werebirikõãka! Mʉsã irire wererã, wajamoãsũrãkoa”, ãrãma gʉare. Ĩgʉ̃sã irasũ ãrãdeare gũñaka mʉ! Gʉa mʉrẽ moãboerã ããrã. Irasirigʉ gʉare mʉyare gajirãrẽ güiro marĩrõ weremakʉ̃ irika! 30 Gʉare mʉ turaro merã pũrĩrikʉrãrẽ taumakʉ̃ irika! Irasirigʉ gʉare mʉ turaro merã Jesús mʉ magʉ̃, õãgʉ̃ wãĩ merã iri ĩmurĩrẽ irimakʉ̃ irika! ãrĩ sẽrẽñurã Marĩpʉre. 31 Ĩgʉ̃sã irasũ ãrĩ sẽrẽadero pʉrʉ, ĩgʉ̃sã ããrĩrĩ́ wii gãmeñayuro. Ããrĩpererã Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃rẽ opatariñurã. Irasirirã, ĩgʉ̃ iritamurĩ merã güiro marĩrõ Marĩpʉya kerere wererã waañurã. 32 Irasirirã Jesús buedoregʉ beyenerã Marĩpʉ turaro merã masakare: “Marĩ Opʉ Jesús boadero pʉrʉ masãdi ããrĩmí. Ĩgʉ̃ dupaturi okadero pʉrʉ, gʉa ĩgʉ̃rẽ ĩãbʉ”, ãrĩ wereñurã. Ããrĩpererã Jesúre bʉremurã surosũ gũñañurã. Irasirirã ĩgʉ̃sã oparire: “Yaa ããrã”, ãrĩrõ marĩrõ gãme dʉkawañurã. Marĩpʉ ĩgʉ̃sãrẽ ããrĩpererãrẽ õãrõ iritamuyupʉ. 34 Irasirirã wiiri oparã, nikũ oparã, gajirãrẽ irire duañurã. Ĩgʉ̃sã duadea wajare Jesús buedoregʉ beyenerãrẽ sĩnañurã. Jesús buedoregʉ beyenerã irire ĩgʉ̃sã watope ããrĩrã́rẽ gajino opamerãrẽ dʉkawañurã. Irasirirã ĩgʉ̃sã watopegue boporã marĩñurã pama. 36 Iripoere sugʉ Jesúre bʉremugʉ̃ José wãĩkʉgʉ ããrĩyupʉ. Ĩgʉ̃ Chipre wãĩkʉri nʉgʉ̃rõmʉ, Levíya bumʉ ããrĩyupʉ. Jesús buedoregʉ beyenerã ĩgʉ̃rẽ “Bernabé” wãĩyeñurã. “Bernabé”, ãrĩrõ, griego ya merã: “Masakare õãrõ yʉjʉpũrãkʉmakʉ̃ irigʉ”, ãrĩdʉaro irikoa. 37 Ĩgʉ̃ nikũ opagʉ ããrĩsĩã, su pooe ejatuaro gajirãrẽ duayupʉ. Ĩgʉ̃ duadea wajare Jesús buedoregʉ beyenerãrẽ sĩpeokõãyupʉ.

Hechos 5

1 Gajigʉ Ananías wãĩkʉgʉ ĩgʉ̃ marãpo Safira merã su pooe ejatuaro nikũrẽ duayupʉ. 2 Ĩgʉ̃ duadea wajare ĩgʉ̃ basi deko merã duripíkõãyupʉ. Irasirigʉ ããrĩpereri niyerure Jesús buedoregʉ beyenerãrẽ sĩpeobirikeregʉ: “Iropata wajariama”, ãrĩkatoyupʉ. Ĩgʉ̃ marãpo ããrĩpereri ĩgʉ̃ irasiriadeare masĩyupo. 3 Pedro ãsũ ãrĩyupʉ ĩgʉ̃rẽ: —Ananías, ¿nasirigʉ wãtĩrẽ mʉya gũñarĩguere ñajãdoreari? Ĩgʉ̃ ñajãmakʉ̃ta, mʉya nikũ duadea wajare gʉare sĩpeobirikeregʉ, mʉ Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃rẽ ãrĩkatoa. 4 Iri nikũ mʉ duaburo dupiyuro mʉya nikũ ããrĩbú̶. Mʉ duadea waja mʉya niyeruta ããrã. Noó mʉ sĩdʉaropa sĩboakuyo. ¿Nasiribu irasũ ãrĩkatori? Gʉa ditare ãrĩkatogʉ meta yáa. Marĩpʉdere ãrĩkatoa mʉ, ãrĩyupʉ. 5 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pégʉ, mata Ananías meémejã kõmoakõãyupʉ. Ĩgʉ̃ irasũ waadea kerere pérã, ããrĩpererã bʉro güiñurã. 6 Ĩgʉ̃ kõmoadero pʉrʉ, gajirã maamarã ñajãja, ĩgʉ̃ya dʉpʉre suríro gasiro merã õma, ãĩwiriakõãñurã ĩgʉ̃rẽ yáarã waarã́. 7 Ʉre hora pʉrʉ, Ananías marãpo ããrãdeo ñajãjayupo. Ĩgʉ̃ boadeare neõ masĩbiriyupo. 8 Igo ñajãmakʉ̃ ĩãgʉ̃, Pedro igore sẽrẽñayupʉ: —Wereka yʉre! ¿Mʉsãya pooere duarã, iropata niyeru wajatari mʉsã? ãrĩyupʉ. Igo ĩgʉ̃rẽ yʉjʉyupo: —Iropata wajatabʉ, ãrĩyupo. 9 Pedro ãrĩyupʉ igore: —¿Nasirirã mʉsã, marĩ Opʉ Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃rẽ ãrĩkatoari? “Gʉa irasirimakʉ̃ masĩbirikumi”, ¿ãrĩ gũñadari mʉsã? Ĩãka! Mʉ marãpʉre yáarã ejanerã sĩĩsã dujarima. Mʉya dʉpʉdere ãĩwiriarãkuma, mʉ marãpʉya dʉpʉre ãĩwiriaderosũta, ãrĩyupʉ. 10 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ta, igode Pedroya guburi pʉro meémejã kõmoakõãyupo. Irasirirã maamarã igo kõmoadeoguere bokaja, igoya dʉpʉre ãĩwiria, igo marãpʉ dagʉre ĩgʉ̃sã yáadero pʉrogueta igodere yáañurã. 11 Irasirirã ããrĩpererã Jesúre bʉremurã, gajirãde Ananías, Safirare waadea kerere pérã, bʉro güiñurã. 12 Iripoere masaka watopegue Jesús buedoregʉ beyenerãrẽ Marĩpʉ ĩgʉ̃ turari merã wári iri ĩmurĩrẽ irimakʉ̃ iriyupʉ. Ããrĩpererã Jesúre bʉremurã Marĩpʉya wii tʉro biaña marĩrĩ taribu “Pórtico de Salomón” wãĩkʉri taribugue nerẽnañurã. 13 Masaka ĩgʉ̃sãrẽ: “Õãrã ããrĩ́ma”, ãrĩkeremakʉ̃, gajirã gapʉ ĩgʉ̃sãrẽ güiñurã. Ĩgʉ̃sã merã neõ nerẽdʉabiriñurã. 14 Gajirã gapʉ marĩ Opʉ Jesúre wárã ʉ̃ma, nomede bʉremuñurã. 15 Irasirirã pũrĩrikʉrãrẽ ĩgʉ̃sã peyari gasiri merã Pedro waaburi maa tʉro píñurã. “Pedro ĩgʉ̃sãrẽ ñapeobirikeremakʉ̃, ĩgʉ̃ wãtĩ meépíro ĩgʉ̃sã weka ejamakʉ̃, ĩgʉ̃sãrẽ pũrĩrĩ tarirokoa”, ãrĩ gũñarã, irasiriñurã. 16 Wárã Jerusalén tʉro marãde pũrĩrikʉrãrẽ, wãtẽa ñajãsũnerãrẽ irogue ãĩãnañurã. Irasirirã Jesús buedoregʉ beyenerã ĩgʉ̃sã ããrĩpererãrẽ taunañurã. 17 Irasirirã paía opʉ, gajirã ĩgʉ̃ merãmarã saduceo bumarãde Jesús buedoregʉ beyenerãrẽ bʉro ĩãturi, 18 ĩgʉ̃sã merã bʉro gua, ĩgʉ̃sãrẽ ñeã, peresu iriñurã. 19 Irasirikeremakʉ̃, sugʉ Marĩpʉre wereboegʉ iri ñamita peresu wii makãpʉrorire tũpã, ĩgʉ̃sã ããrĩrĩ́ taribugue ñajãja, ĩgʉ̃sãrẽ ãsũ ãrĩ ãĩwiriayupʉ: 20 —Marĩpʉya wiigue waaka! Irogue eja, Marĩpʉ Jesúre bʉremurãrẽ ĩgʉ̃ merã õãrõ ããrĩmakʉ̃ iriburi kerere wereka masakare! ãrĩyupʉ Marĩpʉre wereboegʉ ĩgʉ̃sãrẽ. 21 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pérã, ĩgʉ̃sã peresu ããrãnerã wiriakõãñurã. Gajinʉ gapʉ boyoripoe ããrĩmakʉ̃, Marĩpʉya wiigue ñajãa, masakare buenʉgãñurã, Marĩpʉre wereboegʉ ĩgʉ̃sãrẽ weredoreaderosũta. Ĩgʉ̃sã irogue bueripoe paía opʉ gapʉ, ĩgʉ̃ merãmarãde, Pedrosã peresu ããrãnerã wiriadeare masĩbiriñurã dapa. Irasirirã ĩgʉ̃sã Israel bumarã oparãrẽ ããrĩpererãrẽ neeõñurã. Ĩgʉ̃sã nerẽperemakʉ̃ ĩãrã, surarare peresu iriri wiigue Jesús buedoregʉ beyenerãrẽ ĩgʉ̃sã biadoboanerãrẽ ãĩridoreñurã. 22 Irasirirã surara ĩgʉ̃sãrẽ ãĩrã waadiñurã. Irogue eja, Pedrosãrẽ neõ bokabiriñurã. Ĩgʉ̃sãrẽ bokabirisĩã, oparãguere wererã dujáakõãñurã doja. 23 Dujaja, oparãrẽ: —Peresu iriri wii makãpʉrori õãrõ biadea makãpʉrori ããrãdabʉ. Irogue biadoboanerãrẽ korerãde iri makãpʉrorikʉ níadama. Irasũ ããrĩkeremakʉ̃, gʉa ĩgʉ̃sã ããrãdea taribure makãpʉro tũpãmakʉ̃ neõ marãma, ãrĩñurã. 24 Ĩgʉ̃sã irasũ ãrĩmakʉ̃ pérã, paía opʉ, Marĩpʉya wii marã surara opʉ, paía oparãde: “¿Naásũ waayuri ĩgʉ̃sãrẽ?” ãrĩ gũñarikʉñurã. 25 Ĩgʉ̃sã irasũ gũñarikʉripoe sugʉ masakʉ ĩgʉ̃sã pʉro eja: —Mʉsã peresu irianerã Marĩpʉya wiigue ããrãma. Masakare buerã iriama, ãrĩyupʉ. 26 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pérã, Marĩpʉya wii marã surara opʉ, ĩgʉ̃yarã surara merã ĩgʉ̃sãrẽ ñeãrã waañurã. Irogue eja, ĩgʉ̃sãrẽ ñeã, paía oparã pʉro ãĩãñurã doja. Masakare güisĩã, ĩgʉ̃sãrẽ tãrãbiriñurã. “Gʉa ĩgʉ̃sãrẽ tãrãmakʉ̃ ĩãrã, masaka gʉare ʉ̃tãyeri merã deabukuma”, ãrĩ gũñañurã. 27 Ĩgʉ̃sãrẽ judío masaka oparã pʉro ãĩjamakʉ̃, paía opʉ ĩgʉ̃sãrẽ turiyupʉ: 28 —Gʉa mʉsãrẽ: “Jesúyare neõ buenemobirikõãka!” ãrãdibʉ. Gʉa irasũ ãrĩkeremakʉ̃, mʉsã ããrĩperero Jerusalén marãrẽ buegorenáa. Jesús boadea waja gʉare waja opamakʉ̃ iridʉarã yáa mʉsã, ãrĩyupʉ. 29 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃, Pedro gajirã Jesús buedoregʉ beyenerã merã ĩgʉ̃rẽ ãsũ ãrĩ yʉjʉyupʉ: —Masaka doreri nemorõ Marĩpʉya gapʉre iriro gããmea. Gʉa mʉsã dorerire irirã, Marĩpʉ doreri gapʉre iribiribukoa. 30 Mʉsã Jesúre curusague pábiatú wẽjẽdoredire Marĩpʉ, marĩ ñekʉ̃sãmarã Opʉ gapʉ ĩgʉ̃rẽ masũdi ããrĩmí. 31 Ĩgʉ̃rẽ masũ odo, ʉ̃mʉgasigue ãĩmʉrĩagʉ, ĩgʉ̃ diaye gapʉ dobodi ããrĩmí. Marĩrẽ taubure, marĩ Opʉ ããrĩbure irasiridi ããrĩmí. Irasirigʉ marĩ judío masaka marĩ ñerõ irideare bʉjawere, gũñarĩrẽ gorawayumakʉ̃ kãtigʉkumi. 32 Gʉa ããrĩpereri Jesús irideare ĩãnerã ããrã. Irasirirã irire werea. Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃de gʉare irire pémasĩmakʉ̃ yámi. Irasirirã ĩgʉ̃ iritamurĩ merã werea. Marĩpʉ dorerire pérãnodere Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃rẽ iriugʉkumi, ãrĩ wereyupʉ Pedro paía opʉre. 33 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pérã, oparã gapʉ guataria, Pedrosãrẽ wẽjẽdʉadiñurã. 34 Sugʉ fariseo bumʉ Gamaliel wãĩkʉgʉ gapʉ wãgãnʉgãyupʉ ĩgʉ̃sãrẽ werebu. Ĩgʉ̃ judío masaka oparã merãmʉ Moisés gojadeare buerimasʉ̃ ããrĩyupʉ. Masaka ĩgʉ̃rẽ: “Õãgʉ̃ ããrĩ́mi”, ãrĩ bʉremuñurã. Ĩgʉ̃ wãgãnʉgã, surarare: “Ĩĩsãrẽ ãĩwiriaka dapa!” ãrĩyupʉ. 35 Ĩgʉ̃sãrẽ ãĩwiriadero pʉrʉ, oparãrẽ ãsũ ãrĩyupʉ: —Mʉsã Israel bumarã, mʉsã ĩgʉ̃sãrẽ iridʉarire õãrõ gũñaka! 36 Teudas wãĩkʉgʉ waadeare gũñaka! Irinʉguere ĩgʉ̃ masakare: “Masĩtarinʉgãgʉ̃ ããrã yʉ”, ãrĩdi ããrãdimi. Irasirirã wárã cuatrocientos ʉ̃ma ĩgʉ̃ merãmarã ããrĩnerã ããrãdima ĩgʉ̃ buerire pédʉarã. Pʉrʉ gajirã ĩgʉ̃rẽ wẽjẽkõãnerã ããrĩmá. Ĩgʉ̃rẽ wẽjẽadero pʉrʉ, ĩgʉ̃ merãmarã ããrãdinerã waasiriakõãnerã ããrĩmá. Irasũ waadero pʉrʉ, ĩgʉ̃ buedea pereakõãdero ããrĩbú̶. 37 Pʉrʉ i nikũ marãrẽ ĩgʉ̃sã keoripoe gajigʉ Judas wãĩkʉgʉ Galileamʉ ããrĩdi ããrãdimi. Wárã ĩgʉ̃ merãmarã ããrĩnerã ããrãdima. Pʉrʉ gajirã ĩgʉ̃dere wẽjẽkõãnerã ããrĩmá. Ĩgʉ̃rẽ wẽjẽadero pʉrʉ, ĩgʉ̃ merãmarã ããrãdinerã waasiripereakõãnerã ããrĩmá. 38 Irasirigʉ mʉsãrẽ werea. Sĩĩsãrẽ, marĩ peresugue biadoboanerãrẽ wiuka! Mʉsã ĩgʉ̃sãrẽ iridʉarire iribirikõãka! Ĩgʉ̃sã bueri, Marĩpʉya bueri ããrĩbero, pereakõãrokoa Teudas, Judas buedea perederosũta. 39 Ĩgʉ̃sã bueri, Marĩpʉya bueri ããrĩrṍ, neõ perebirikoa. Ĩgʉ̃sãrẽ irire pirimakʉ̃ iribirikoa. Irasirirã irire õãrõ pémasĩka! Ĩgʉ̃sã bueri, diayeta Marĩpʉya bueri ããrĩmakʉ̃, mʉsã ĩgʉ̃sãrẽ wẽjẽdʉarã, Marĩpʉ merã gãmekẽãdʉarã irirosũ iribukoa, ãrĩyupʉ Gamaliel. 40 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pérã: “Jáʉ, marĩrẽ diayeta weremi ĩĩ”, ãrĩ péñurã. Irasirirã Jesús buedoregʉ beyenerãrẽ siiu, surarare tãrãdoreñurã. “Jesúyare neõ werenemobirikõãka!” ãrĩñurã. Irasũ ãrĩ odo: “Waaka!” ãrĩ, wiuñurã ĩgʉ̃sãrẽ pama. 41 Irasirirã Jesús buedoregʉ beyenerã judío masaka oparã pʉro ããrãnerã waakõãñurã. “Marĩ Jesúyare bueri waja marĩrẽ tãrãdoreama gʉyasĩrĩburo, ãrĩrã”, ãrĩñurã. “Marĩpʉ gapʉ marĩrẽ: ‘Irire bokatĩũkõãma’, ãrĩ masĩmi”, ãrĩñurã. Irasirirã oparã ĩgʉ̃sãrẽ ñerõ irikeremakʉ̃, bʉro ʉsʉyañurã. 42 Irasirirã ʉ̃mʉrikʉ Marĩpʉya wiigue, wiiriguedere masakare: “Jesúta Marĩpʉ iriudi, Cristo ããrĩ́mi”, ãrĩ buenañurã.

Hechos 6

1 Irasirirã irinʉrĩrẽ wárã judío masaka Jesúre bʉremunʉgãñurã. Surãyeri hebreo ya merã wereníñurã. Gajirã griego ya merã wereníñurã. Ĩgʉ̃sã wapiweyarã nomerẽ ʉ̃mʉrikʉ ĩgʉ̃sã baarire keoro guerebirimakʉ̃ ĩãrã, hebreo ya merã werenírã gapʉre turiñurã. 2 Irasirirã Jesús buedoregʉ beyenerã Jesúre bʉremurãrẽ ããrĩpererãrẽ ĩgʉ̃sã pʉrogue siiu neeõ, ãsũ ãrĩ wereñurã: —Gʉa baarire guererã, Marĩpʉya kere gapʉre wereduúmakʉ̃ õãbiribukoa. 3 Irasirirã mʉsã gʉayarã, Jesúre bʉremurã mʉsã watope ããrĩrã́rẽ su mojõma pere gaji mojõ peru pẽrẽbejarãgora beyeka! “Õãrõ masĩrã, Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ turarire opatarirã ããrĩ́ma”, mʉsã ãrĩ ĩãrãrẽ beyeka! Mʉsã beye odomakʉ̃, gʉa ĩgʉ̃sãrẽ baari gueremurãrẽ sóorãkoa. 4 Irasirirã gʉa ʉ̃mʉrikʉ Marĩpʉre sẽrẽ, ĩgʉ̃yare buerãkoa, ãrĩñurã. 5 Ĩgʉ̃sã irasũ ãrĩmakʉ̃ pérã, ããrĩpererã: “Jáʉ, irasũta irirãra”, ãrĩ, Esteban wãĩkʉgʉre beyeñurã. Ĩgʉ̃ Jesúre õãrõ bʉremugʉ̃, Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃rẽ opatarigʉ ããrĩyupʉ. Gajirã Felipe, Prócoro, Nicanor, Timón, Parmenas, Nicolás wãĩkʉrãrẽ beyeñurã. Nicolás Antioquíamʉ judío masakʉ ããrĩbirikeregʉ, judío masaka irirosũ bʉremugʉ̃ ããrĩyupʉ. 6 Ĩgʉ̃sãrẽ beye odo, Jesús buedoregʉ beyenerã pʉro ãĩãñurã. Ĩgʉ̃sã ãĩjamakʉ̃ ĩãrã, Marĩpʉre: “Õãrõ iritamuka ĩgʉ̃sãrẽ!” ãrĩ sẽrẽbosa, ĩgʉ̃sãya dipu weka mojõrĩ merã ñapeoñurã. 7 Irasirirã Marĩpʉya kerere weregorenamakʉ̃, wárã masaka irire péñurã. Wárã Jerusalén marã masaka, paíade Jesúre bʉremunʉgãñurã. 8 Esteban Marĩpʉ iritamurĩ merã ĩgʉ̃ turaro merã pũrĩrikʉrãrẽ tau, gaji õãrĩ iri ĩmurĩrẽ iriyupʉ masaka wárã watopere. 9 Ĩgʉ̃ irasirimakʉ̃ ĩãrã, surãyeri judío masaka “Esclavos Libertado” wãĩkʉri bumarã ĩgʉ̃ merã guaseopʉroriñurã. Ĩgʉ̃sã: Cirene marã, Alejandría marã, Cilicia marã, Asia marã su wii judío masaka ĩgʉ̃sã nerẽrĩ wiigue nerẽnarã ããrĩñurã. 10 Esteban, Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ ĩgʉ̃rẽ õãrĩ masĩrĩ sĩrĩ merã werenímakʉ̃ pérã, ĩgʉ̃rẽ neõ werení bokatĩũbiriñurã. 11 Irasirirã masaka ĩãberogue gajirãrẽ niyeru wajari: “Ãsũ ãrĩkatoka masakare!” ãrĩñurã: —“Esteban Moisére, Marĩpʉre ñerõ werenímakʉ̃ péabʉ gʉa”, ãrĩka! ãrĩñurã. 12 Irasirirã ĩgʉ̃sã ãrĩkatodoresũanerã irire weremakʉ̃ pérã, iri makã marã, mʉrã, Moisés gojadeare buerimasãde Esteban merã bʉro gua, ĩgʉ̃rẽ ñeã, oparã pʉro ãĩãñurã. 13 Ĩgʉ̃rẽ irogue ãĩja, gajirãrẽ ãsũ ãrĩkatonemodoreñurã doja: —Ĩĩ ʉ̃mʉrikʉ Marĩpʉya wiire, Moisés gojadeadere ñerõ werenígorenami. 14 Masakare: “Jesús Nazaretmʉ, Marĩpʉya wiire béogʉkumi. Moisés marĩrẽ pídeadere gorawayugʉkumi”, ãrĩmakʉ̃ péabʉ gʉa, ãrĩkatoñurã oparãrẽ. 15 Ĩgʉ̃sã irasũ ãrĩmakʉ̃ pérã, oparã ããrĩpererã irogue doarã Estebãrẽ bʉro ĩãñurã. Ĩgʉ̃sã ĩãmakʉ̃, ĩgʉ̃ya diapu Marĩpʉre wereboegʉya diapu irirosũ deyoyuro.

Hechos 7

1 Ĩgʉ̃sã Estebãrẽ ĩãripoe paía opʉ ĩgʉ̃rẽ sẽrẽñayupʉ: —¿Diayeta ãrĩrĩ, ĩgʉ̃sã mʉrẽ weresãrã? ãrĩyupʉ. 2 Esteban yʉjʉyupʉ ĩgʉ̃rẽ: —Yaarã, yʉre õãrõ péka! Marĩ ñekʉ̃ Abraham, Harán wãĩkʉri makãgue waaburo dupiyuro Mesopotamiague ããrĩdi ããrĩmí Caldea masaka ããrĩrṍgue. Ĩgʉ̃ irogue ããrĩripoe Marĩpʉ õãrõ gosesiriri merã ĩgʉ̃rẽ deyoa, 3 ãsũ ãrĩdi ããrĩmí: “I nikũrẽ, mʉyarãrẽ béowãgãka! Mʉ waamakʉ̃, yʉ gaji nikũ mʉ ããrĩburi nikũrẽ ĩmugʉkoa”, ãrĩdi ããrĩmí Marĩpʉ Abrahãrẽ. 4 Marĩpʉ irasũ ãrĩmakʉ̃ pégʉ, Abraham Caldea nikũ ããrãdi Harã́gue waadi ããrĩmí. Irogue ejadero pʉrʉ, ĩgʉ̃ pagʉ boadi ããrĩmí. Ĩgʉ̃ boadero pʉrʉ, Marĩpʉ Abrahãrẽ wiridoredi ããrĩmí doja. Irasirigʉ Abraham õõ, marĩ ããrĩrĩ́ nikũrẽ ejadi ããrĩmí pama. 5 Ĩgʉ̃ õõgue ejamakʉ̃, Marĩpʉ ĩgʉ̃rẽ neõ nikũrẽ sĩbiridi ããrĩmí dapa. Sĩbirikeregʉ, ĩgʉ̃rẽ: “Pʉrʉgue mʉya, mʉ parãmerã ããrĩturiarãya nikũ ããrĩrokoa”, ãrĩdi ããrĩmí. Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩripoere Abraham neõ pũrã marĩdi ããrĩmí dapa. 6 Gaji Marĩpʉ ĩgʉ̃rẽ ãrĩnemodi ããrĩmí doja: “Mʉ parãmerã ããrĩturiarã gaji nikũgue waarãkuma dapa. Cuatrocientos bojorigora iri nikũ marãrẽ moãboerãkuma. Ĩgʉ̃sãrẽ moãdore, pábirarãkuma. 7 Yʉ gapʉ iri nikũ marãrẽ wajamoãgʉra ĩgʉ̃sã irasiriri waja. Yʉ ĩgʉ̃sãrẽ wajamoã odoadero pʉrʉ, mʉ parãmerã ããrĩturiarã iri nikũrẽ wirirãkuma. Wiri, yʉ ĩgʉ̃sãrẽ sĩburi nikũgue eja, yʉre bʉremurã yʉ dorerire irirãkuma”, ãrĩdi ããrĩmí Marĩpʉ Abrahãrẽ. 8 Ĩgʉ̃ irasũ ãrãdero pʉrʉ, ãsũ iridoredi ããrĩmí doja: “Ããrĩpererã ʉ̃marẽ ĩgʉ̃sãya dʉpʉma gasirogãrẽ wiirika! Irasirirã mʉsã yʉ werenírĩ bʉremurĩrẽ yʉre ĩmurãkoa”, ãrĩdi ããrĩmí. Irasirigʉ Abraham ĩgʉ̃ magʉ̃ Isaare su semana ĩgʉ̃ deyoadero pʉrʉ, ĩgʉ̃rẽ wiiridi ããrĩmí. Mʉrãrõta Isaade ĩgʉ̃ magʉ̃ Jacore iridi ããrĩmí. Jacode mʉrãrõta ĩgʉ̃ pũrãrẽ pe mojõma pere su gubu peru pẽrẽbejari buri ããrĩmurãrẽ iridi ããrĩmí. 9 ’Jacob pũrã marĩ ñekʉ̃sãmarã ĩgʉ̃sã pagʉmʉrẽ Josére ĩãturisĩã, Egiptogue waarã́rẽ duanerã ããrĩmá, iro marãrẽ moãboegʉ ããrĩburo, ãrĩrã. Marĩpʉ gapʉ ĩgʉ̃ merã ããrĩníkõãdi ããrĩmí ĩgʉ̃rẽ iritamugʉ̃. Ĩgʉ̃ ñerõ tarikeremakʉ̃, ããrĩpereri ĩgʉ̃ ñerõ taririre taudi ããrĩmí. Wári masĩrĩ sĩdi ããrĩmí. Irasirigʉ faraón Egiptomʉ i nikũ marã opʉ Josére beyedi ããrĩmí, ĩgʉ̃ dokamʉ opʉ ããrĩburo, ãrĩgʉ̃. Ĩgʉ̃ya wiimadere moãdoregʉ sóodi ããrĩmí. 11 ’Pʉrʉ ããrĩperero Egiptoguere, Canaán nikũguedere baari pereakõãdero ããrĩbú̶. Irasirirã masaka bʉro ñerõ tarinerã ããrĩmá. Marĩ ñekʉ̃sãmarã ʉaboanerã ããrĩmá. 12 Irasirigʉ Egiptogue trigo ããrĩrĩ́ kerere pégʉ, Jacob ĩgʉ̃ pũrãrẽ marĩ ñekʉ̃sãmarãrẽ: “Wajarirã waaka!” ãrĩ iriudi ããrĩmí. Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pérã, neõ waarã́ irinerã ããrĩmá iroguere. Irogue eja, baari wajari odo, gãme dujarikõãnerã ããrĩmá doja. 13 Ĩgʉ̃sã baari wajariadeare baapeo, dupaturi wajarirã waanerã ããrĩmá doja. Iripoeta pama José ĩgʉ̃sãrẽ: “Mʉsã pagʉmʉta ããrã yʉ”, ãrĩ weredi ããrĩmí. Irasirigʉ Egipto marã opʉ José tĩ́rãrẽ masĩdi ããrĩmí. 14 Pʉrʉ José ĩgʉ̃ tĩ́rã merã kerere iriudi ããrĩmí ĩgʉ̃ pagʉre. “Yʉpʉ, ĩgʉ̃yarã merã aariburo”, ãrĩ iriudi ããrĩmí. Jacoyarã setenta y cinco gora ããrĩnerã ããrĩmá. 15 José kere iriuadeare pégʉ, Jacob ĩgʉ̃ pũrã merã Egiptogue waadi ããrĩmí. Jacob irogue boadi ããrĩmí. Ĩgʉ̃ pũrã, marĩ ñekʉ̃sãmarãde boanerã ããrĩmá. 16 Pʉrʉgue ĩgʉ̃sã parãmerã ããrĩturiarã ĩgʉ̃sãya gõãrĩ́rẽ Siquem wãĩkʉri makãgue Abraham, Hamor pũrãrẽ ĩgʉ̃ ʉ̃tãgobe wajaridea gobegue pímurã ãĩãnerã ããrĩmá. 17 ’Marĩpʉ Abrahãrẽ: “Mʉ parãmerã ããrĩturiarãrẽ i nikũrẽ sĩgʉra”, ãrĩdero ejawãgãripoe Abraham parãmerã ããrĩturiarã Egiptogue ããrĩrã́ wárã masãporenerã ããrĩmá. 18 Ĩgʉ̃sã irogue ããrĩmakʉ̃, José boadero pʉrʉ yoadero pʉrʉ, gajigʉ iri nikũ marã opʉ ñajãdi ããrĩmí doja. Ĩgʉ̃, José õãrõ irideare õãrõ masĩbiridi ããrĩmí. 19 Irasirigʉ marĩ ñekʉ̃sãmarã wárã masãporemakʉ̃ ĩãgʉ̃, ĩgʉ̃sãrẽ tarinʉgãdʉagʉ, ñerõ iridi ããrĩmí. Ũ̶ma pũrã deyoarãrẽ boaburo, ãrĩgʉ̃, béodoredi ããrĩmí. 20 Iripoeta Moisés deyoadi ããrĩmí. Ĩgʉ̃ Marĩpʉ ĩũrõrẽ õãgʉ̃ ããrĩdi ããrĩmí. Irasirirã ĩgʉ̃ deyoadero pʉrʉ, ĩgʉ̃ pagʉsãmarã ĩgʉ̃sãya wiigue ʉrerã abegora duri merã ĩgʉ̃rẽ masũnerã ããrĩmá. 21 Ĩgʉ̃rẽ duúnemomasĩmerã, diague puui merã paubéonerã ããrĩmá. Pʉrʉ Egipto marã opʉ magõ ĩgʉ̃rẽ boka, igoya wiigue ãĩmajã, igo magʉ̃ diaye irirosũ masũdeo ããrĩmó. 22 Moisés iri wiigue masã, ããrĩpereri Egipto marã buerire buepeodi ããrĩmí. Irasirigʉ ĩgʉ̃ masĩrĩ merã werení, ããrĩpereri õãrõ iridi ããrĩmí. 23 ’Pʉrʉ cuarenta bojori opagʉ ĩgʉ̃yarãrẽ Israel bumarãrẽ ĩãdʉagʉ, ĩgʉ̃sã pʉrogue waadi ããrĩmí. 24 Irogue ejagʉ, sugʉ Egiptomʉ ĩgʉ̃yagʉre ñerõ irimakʉ̃ ĩãdi ããrĩmí. Irasirigʉ ĩgʉ̃rẽ gãmibosagʉ Egiptomʉrẽ wẽjẽkõãdi ããrĩmí. 25 Ĩgʉ̃ basi: “Marĩpʉ yaarãrẽ wijatadoregʉ iriuami, ĩgʉ̃sã irire õãrõ pémasĩkuma”, ãrĩ gũñadi ããrĩmí. Ĩgʉ̃sã gapʉ ĩgʉ̃ gũñarõsũ gũñabirinerã ããrĩmá. 26 Gajinʉ gapʉ Moisés ĩgʉ̃sã pʉrogue waadi ããrĩmí doja. Irogue ejagʉ, gajirã ĩgʉ̃yarã pẽrã ĩgʉ̃sã basi gãmekẽãmakʉ̃ ĩãdi ããrĩmí. “Iropata gãmekẽãka! ¿Nasirimurã su bumarã ããrĩkererã, iropa gãmekẽãkõãrĩ?” ãrĩdi ããrĩmí Moisés ĩgʉ̃sãrẽ. 27 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pégʉ, bʉro pádi gapʉ, Moisére túmeénú: “‘¿Noã mʉrẽ gʉa opʉ, gʉare dorebu ããrĩburo’, ãrĩ sóoari? 28 ¿Ñamika Egiptomʉrẽ mʉ wẽjẽaderosũ yʉdere wẽjẽdʉagʉ yári?” ãrĩdi ããrĩmí Moisére. 29 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pégʉka, Moisés Egiptore wiri, gaji nikũ Media wãĩkʉri nikũgue waadi ããrĩmí. Irogue ĩgʉ̃sã watopegue ããrĩgṹ̶, iromorẽ marãpokʉ, pẽrã ʉ̃ma pũrãkʉdi ããrĩmí. 30 ’Moisés cuarenta bojorigora iri nikũguere ããrĩdi ããrĩmí. Irikʉ bojori pʉrʉ Sinaí wãĩkʉdi ʉ̃tãʉ̃ pʉro, masaka marĩrõgue waadi ããrĩmí. Irogue sugʉ yukʉgã dʉpʉri watopegue peame ʉ̃jʉ̃makʉ̃ ĩãdi ããrĩmí. Marĩpʉre wereboegʉ iri peame ʉ̃jʉ̃rĩ pũrã dekogue deyoadi ããrĩmí ĩgʉ̃rẽ. 31 Moisés iri peame ʉ̃jʉ̃makʉ̃ ĩãgʉ̃, ĩãgʉkakõãdi ããrĩmí. “¿Naásũ waari?” ãrĩ, iri yukʉgã pʉrogãgue ĩãgʉ̃ waagú̶, marĩ Opʉ ãsũ ãrĩ werenímakʉ̃ pédi ããrĩmí: 32 “Yʉ, mʉ ñekʉ̃sãmarã: Abraham, Isaac, Jacob Opʉ ããrã”, ãrĩdi ããrĩmí. Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pégʉ, bʉro güi narada, neõ ĩãnemodʉabiridi ããrĩmí. 33 Marĩpʉ ĩgʉ̃rẽ: “Yʉ pʉrota nía mʉ. Irasirigʉ mʉya gubu suríre túweaka, yʉre bʉremurĩrẽ ĩmubu. 34 Yaarã Egiptogue ããrĩrã́rẽ bʉro poyamakʉ̃ ĩãa. Ĩgʉ̃sã bʉro bʉjawereri merã gaguinímakʉ̃ péa. Irasirigʉ ĩgʉ̃sãrẽ taubu dijijabʉ. Irasirigʉ mʉrẽ Egiptogueta iriugʉra ĩgʉ̃sãrẽ iritamudoregʉ”, ãrĩ weredi ããrĩmí Marĩpʉ Moisére. 35 ’Ĩĩ Moiséreta marĩ ñekʉ̃sãmarã ĩgʉ̃rẽ gããmemerã: “‘¿Noã mʉrẽ gʉa opʉ, gʉare dorebu ããrĩburo’, ãrĩ sóoari?” ãrĩnerã ããrĩmá. Marĩpʉ gapʉ ĩgʉ̃rẽ: “Ĩgʉ̃sã opʉ pígʉra mʉrẽ”, ãrĩ, ĩgʉ̃rẽ iriudi ããrĩmí ĩgʉ̃sãrẽ taudoregʉ. Marĩpʉ ĩgʉ̃rẽ wereboegʉ yukʉgã dʉpʉri watopegue peame ʉ̃jʉ̃derogue deyoadi merã ĩgʉ̃rẽ iriudi ããrĩmí. 36 Irasirigʉ Moisés Egiptogue eja, Marĩpʉ turaro merã wári iri ĩmurĩrẽ iridi ããrĩmí. Pʉrʉ marĩ ñekʉ̃sãmarãrẽ Egiptogue ããrãnerãrẽ siiuwãgã, wádiya deko diiadiyague eja, Marĩpʉ turaro merã irasũta iridi ããrĩmí doja. Pʉrʉ cuarenta bojorigora masaka marĩrõgue ĩgʉ̃sã waagorenamakʉ̃dere, irasũta iridi ããrĩmí doja. 37 Moiséta marĩ ñekʉ̃sãmarã Israel bumarãrẽ ãsũ ãrĩ weredi ããrĩmí: “Pʉrʉgue marĩyagʉre Marĩpʉ iriugʉkumi ĩgʉ̃ya kerere werebure. Yʉre ĩgʉ̃ iriuderosũta ĩgʉ̃dere iriugʉkumi. Ĩgʉ̃ wererire õãrõ péduripíka!” ãrĩ weredi ããrĩmí. 38 Marĩ ñekʉ̃sãmarã masaka marĩrõgue nerẽmakʉ̃, Moisés ĩgʉ̃sã merã ããrĩdi ããrĩmí. Irogue Sinaí wãĩkʉdi ʉ̃tãʉ̃gue Marĩpʉre wereboegʉ ĩgʉ̃rẽ weredi ããrĩmí. Ĩgʉ̃ irasũ weremakʉ̃ péadeare Moisés marĩ ñekʉ̃sãmarãrẽ weretaudi ããrĩmí. Marĩ irire pémakʉ̃, Marĩpʉ marĩrẽ ĩgʉ̃ merã õãrõ ããrĩmakʉ̃ yámi. Iri neõ perebirikoa. 39 ’Moisés irire werekeremakʉ̃, marĩ ñekʉ̃sãmarã gapʉ neõ bʉremubirinerã ããrĩmá. Ĩgʉ̃dere bʉremubiri: “Egiptogue dujáakõãrã”, ãrĩ gũñanerã ããrĩmá. 40 Irasirirã Moisés ʉ̃tãʉ̃gue ããrĩripoe ĩgʉ̃ tĩ́gʉ̃ Aarṍrẽ: “Marĩrẽ Egiptogue ããrĩrã́rẽ ãĩridi, ¿naásũ waayuri? Marĩ neõ masĩbea”, ãrĩnerã ããrĩmá. Irasirirã Aarṍrẽ: “Keori weabosaka gʉare! I keori weadea merã kõãdupiyurãkoa, marĩ waaburi maarẽ́ ĩmuburo, ãrĩrã”, ãrĩnerã ããrĩmá. 41 Irasũ ãrĩ odo, sugʉ wekʉ majĩgʉ̃ keori oro merã weanerã ããrĩmá. Pʉrʉ ĩgʉ̃sãyarã waimʉrã ejorãrẽ wẽjẽ, soepeonerã ããrĩmá iri weadeare bʉremurã. Pʉrʉ irire ʉsʉyari merã ĩãrã, bosenʉ irinʉgãnerã ããrĩmá. 42 Ĩgʉ̃sã weadeare bʉremumakʉ̃ ĩãgʉ̃, Marĩpʉ ĩgʉ̃sãrẽ béodi ããrĩmí, ĩgʉ̃sã gããmerõ iriburo, ãrĩgʉ̃. Irasirirã neñukãrẽ, abeare bʉremunʉgãnerã ããrĩmá. Marĩpʉya kerere weredupiyunerã ãsũ ãrĩ gojanerã ããrĩmá Marĩpʉ ãrĩdeare gojarã: Mʉsã, Israel bumarã masaka marĩrõgue cuarenta bojori ããrĩrã́, yʉ gapʉre mʉsãyarãrẽ waimʉrã ejorãrẽ wẽjẽ soepeo bʉremubiribʉ. 43 Irasirirã mʉsã Moloc wãĩkʉgʉ keorire bʉremurã, ĩgʉ̃rẽ bʉremurĩ wiire, mʉsã surí gasiri merã iridea wiire kõãgorenabʉ. Gajigʉ Refán wãĩkʉgʉ neñukãmʉ keori mʉsã weadeadere bʉremubʉ. Mʉsã iri keorire weabʉ bʉremudʉarã. Irasirigʉ, mʉsã yʉre bʉremubiridea waja mʉsãrẽ Babilonia wãĩkʉro koregue béogʉra, ãrĩ gojanerã ããrĩmá. 44 Irasũ ãrĩ odo, Esteban oparãrẽ Marĩpʉya wiima gapʉre wereyupʉ doja: —Marĩ ñekʉ̃sãmarã masaka marĩrõgue ããrĩrã́, Marĩpʉre bʉremurĩ wii, waimʉrã gasiri merã ĩgʉ̃sã iridea wiire opanerã ããrĩmá. Iri wiiguere Marĩpʉ pe mojõma doreri gojadea majĩ ʉ̃tã majĩ ããrĩdero ããrĩbú̶. Ĩgʉ̃sã iri wiire iriburo dupiyuro Marĩpʉ Moisére iri wii keorire: “Ãsũpero irika!” ãrĩdi ããrĩmí. Irasirirã marĩ ñekʉ̃sãmarã iri wiire Marĩpʉ dorederosũta keoro irinerã ããrĩmá. 45 Ĩgʉ̃sã boadero pʉrʉ, ĩgʉ̃sã pʉrʉ marã iri wiire opaturianerã ããrĩmá. Pʉrʉ Josué ĩgʉ̃sãrẽ siiuwãgãmakʉ̃, iri wiire ĩgʉ̃sã noó waaró ãĩãnanerã ããrĩmá. Ĩgʉ̃sã õõgue ejamakʉ̃, Marĩpʉ i nikũ marãrẽ judío masaka ããrĩbirinerãrẽ béokõãdi ããrĩmí. Yoaripoe marĩ ñekʉ̃sãmarã Marĩpʉre iri wiigue bʉremunerã ããrĩmá. David opʉ ñajãdero pʉrʉguedere opanerã ããrĩmá. 46 Marĩpʉ Davire ĩgʉ̃ ĩũrõ õãrõ iridire ʉsʉyari merã ĩãdi ããrĩmí. Irasirigʉ David Marĩpʉre ãsũ ãrĩdi ããrĩmí: “Gʉa ñekʉ̃ Jacob bʉremudi ããrã mʉ. Irasirigʉ yʉ mʉrẽ wári wii mʉ ããrĩburi wiire iribosasi”, ãrĩdi ããrĩmí. Ĩgʉ̃ irasiridʉakeregʉ, iri wiire iribiridi ããrĩmí. 47 Ĩgʉ̃ magʉ̃ Salomón gapʉ iri wiire iridi ããrĩmí pama. 48 Irasirikeremakʉ̃, Marĩpʉ gapʉ ããrĩpererãrẽ doregʉ ããrĩsĩã, masaka iridea wiirigue dita ããrĩbemi. Iripoegue ĩgʉ̃ya kerere weredupiyudi ãsũ ãrĩ gojadi ããrĩmí Marĩpʉ ãrĩdeare gojagʉ: 49 Yʉ, ããrĩpererã Opʉ ããrã. Ũ̶mʉgasi yʉ doaro irirosũ ããrã. I nikũ yaa guburi kʉraña doanírõ irirosũ ããrã. Irasirirã, yʉ ããrĩburi wiire irimasĩbea mʉsã. 50 Yʉta ããrĩpererire iribʉ, ãrĩmi Marĩpʉ, ãrĩ gojasũdero ããrĩbú̶. 51 Esteban irasũ ãrĩ odo, ãsũ ãrĩ werenemoyupʉ doja: —Mʉsã Marĩpʉ dorerire tarinʉgãa. Ĩgʉ̃rẽ masĩmerã irirosũ ĩgʉ̃ wererire neõ pédʉabea. Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ dorerire neõ iridʉabea. Marĩ ñekʉ̃sãmarã iriderosũta iririkʉkõãa. 52 Ĩgʉ̃sã ããrĩpererã Marĩpʉya kerere weredupiyunerãrẽ ñerõ waamakʉ̃ irinerã ããrĩmá. Gajirãrẽ: “Jesús marĩrẽ taubu, Marĩpʉ doreri iribu aarigʉkumi”, ãrĩ wererãrẽ wẽjẽnerã ããrĩmá. Ĩgʉ̃rẽta ĩgʉ̃ ejadero pʉrʉ, mʉsã gapʉ ñeã, gajirãrẽ wia wẽjẽdorebʉ. 53 Marĩpʉ ĩgʉ̃rẽ wereboerã merã ĩgʉ̃ dorerire marĩ ñekʉ̃sãmarãrẽ píkeremakʉ̃, mʉsã irire bʉro tarinʉgãa, ãrĩ wereyupʉ Esteban oparãrẽ. 54 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pérã, bʉro guari merã ĩgʉ̃sãya guikare kũrĩduútúñurã. 55 Esteban gapʉ Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃rẽ opatariyupʉ. Ũ̶mʉgasigue ĩãmu, Marĩpʉ gosesiririre ĩãyupʉ. Marĩpʉ diaye gapʉ Jesús nímakʉ̃ ĩãyupʉ. 56 Esteban ĩgʉ̃rẽ ĩãgʉ̃: “Ĩãka!” ãrĩyupʉ. “Ũ̶mʉgasi tũpãmakʉ̃ ĩãa. Jesús ããrĩpererã tĩ́gʉ̃ Marĩpʉ diaye gapʉ nímakʉ̃ ĩãa yʉ”, ãrĩyupʉ oparãrẽ. 57 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pédʉamerã, bʉro gaguiní, ĩgʉ̃sãya gãmipũrĩrẽ biañurã. Suro merã ũmawãgã, ĩgʉ̃rẽ ñeã, iri makã tʉrogue ãĩãñurã. Ĩgʉ̃sãya surí wekamarẽ túwea pí, sugʉ maamʉ Saulo wãĩkʉgʉre irire koredoreñurã. Odo, Estebãrẽ ʉ̃tãyeri merã dea wẽjẽñurã. 59 Ĩgʉ̃sã irasirimakʉ̃, Esteban ãsũ ãrĩ sẽrẽyupʉ: —Jesús yʉ Opʉ, yʉ kõmomakʉ̃, yaa yʉjʉpũrãrẽ ñeãka! ãrĩyupʉ. 60 Pʉrʉ ĩgʉ̃ya ñadʉkʉpuri merã ejamejãja, bʉro gaguinírĩ merã: —Yʉ Opʉ, kãtika, ĩĩsãrẽ yʉre ĩgʉ̃sã irasiririre, ãrĩyupʉ. Irasũ ãrĩ, kõmoakõãyupʉ pama.

Hechos 8

1 Saulo ĩgʉ̃sã Estebãrẽ dea wẽjẽmakʉ̃ ĩãgʉ̃: “Õãrõ irirã irasũ yáma”, ãrĩ gũñayupʉ. Irinʉta Jesúre bʉremumerã ĩgʉ̃rẽ bʉremurãrẽ Jerusalẽ́gue ããrĩrã́rẽ ñerõ irinʉgãñurã. Irasirimakʉ̃ ĩã, Jesúre bʉremurã gapʉ ããrĩpererã Judea nikũgue, Samaria nikũgue waasiriakõãñurã. Jesús buedoregʉ beyenerã dita Jerusalẽ́guere dujañurã. Gajirogue waabiriñurã. 2 Gajirã ʉ̃ma Marĩpʉre bʉremurã Estebãya dʉpʉre yáarã, bʉro ore bʉjawereñurã. 3 Saulo gapʉ neõ sugʉ Jesúre bʉremugʉ̃ marĩkõãburo, ãrĩgʉ̃, Jesúre bʉremurãya wiirigue ñajãa, ʉ̃marẽ, nomedere ñeã, peresu iribu ãĩãnayupʉ. 4 Ĩgʉ̃ irasirimakʉ̃, Jesúre bʉremurã Jerusalẽ́rẽ wirirã, noó ĩgʉ̃sã waaró Marĩpʉ masakare tauri kerere werenañurã. 5 Felipe wãĩkʉgʉ Samaria nikũ ããrĩrĩ́ makãgue waa, irogue eja, iro marãrẽ Jesucristoya kerere werenayupʉ. 6 Ĩgʉ̃ iri kerere weremakʉ̃ pérã, ĩgʉ̃ Marĩpʉ turaro merã iri ĩmumakʉ̃ ĩãrã, ĩgʉ̃ pʉro nerẽnañurã ĩgʉ̃ wererire õãrõ pémurã. 7 Wárã wãtẽa ñajãsũnerãrẽ tauyupʉ. Wãtẽa gapʉ ĩgʉ̃sãguere ããrĩnerã bʉro gaguinírĩ merã wiriñurã. Wárã dʉpʉ bʉarãrẽ, waamasĩmerãdere tauyupʉ. 8 Irasirimakʉ̃ ĩãrã, iri makã marã bʉro ʉsʉyañurã. 9 Iri makãrẽ sugʉ Simón wãĩkʉgʉ yé ããrĩyupʉ. Ĩgʉ̃ yoaripoe yéa iririkʉrire irigorenamakʉ̃ ĩãrã, Samaria marã ĩãgʉkanokõãñurã. “Yʉ masĩtarinʉgãgʉ̃ ããrã”, ãrĩ werenayupʉ ĩgʉ̃sãrẽ. 10 Irasirirã ããrĩpererã iri makã marã oparã, oparã ããrĩmerãde ĩgʉ̃rẽ: “Ĩĩ ʉ̃mʉgasigue marã Opʉ irirosũ turari opagʉ ããrĩkumi”, ãrĩ gũñadiñurã. 11 Ĩgʉ̃ sõõ gapʉ merã wári yéa iririkʉrire irimakʉ̃ ĩãrã, wárã masaka ĩgʉ̃rẽ bʉremuñurã. 12 Felipe gapʉ Samaria marãrẽ: “Marĩpʉ ããrĩpererã Opʉ ããrĩ́mi. Ĩgʉ̃ magʉ̃ Jesucristo marĩrẽ taugʉ ããrĩ́mi”, ãrĩ wereyupʉ. Ũ̶ma, nome, ĩgʉ̃ wererire pé bʉremumakʉ̃ ĩãgʉ̃, ĩgʉ̃sãrẽ deko merã wãĩyeyupʉ. 13 Simṍde Jesúre: “Bʉremua yʉ”, ãrĩmakʉ̃ pégʉ, Felipe ĩgʉ̃dere wãĩyeyupʉ. Pʉrʉ Felipe merã waagorenayupʉ. Felipe Marĩpʉ turaro merã iri ĩmumakʉ̃ ĩãgʉ̃, ĩãgʉkanokõãyupʉ. 14 Jesús buedoregʉ beyenerã Jerusalẽ́gue ããrĩrã́: “Samaria marã Marĩpʉyare õãrõ bʉremunʉgãñurã”, ãrĩrĩ kerere pérã, Pedro, Juãrẽ ĩãdorerã iriuñurã. 15 Irogue ejarã, Jesúre bʉremurãrẽ Marĩpʉre sẽrẽbosañurã, Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃rẽ bokatĩrĩñeãburo, ãrĩrã. 16 Ĩgʉ̃sã marĩ Opʉ Jesúre bʉremunʉgãdero pʉrʉ, ĩgʉ̃ wãĩ merã dita wãĩyesũñurã. Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ ĩgʉ̃sãrẽ ejabiriyupʉ dapa. 17 Irasirirã Pedrosã ĩgʉ̃sãya mojõrĩ merã Jesúre bʉremunʉgãnerãya dipu weka ñapeoñurã. Ĩgʉ̃sã ñapeomakʉ̃, Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ ĩgʉ̃sãguere ejayupʉ. 18 Pedrosã ñapeomakʉ̃, Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ ejamakʉ̃ ĩãgʉ̃, Simón gapʉ ĩgʉ̃sã turarire gããmegʉ̃, niyeru merã wajaridʉadiyupʉ. Ãsũ ãrĩyupʉ: 19 —Iri turarire sĩka yʉdere! Yʉ ñapeorãguere Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ ejamakʉ̃ iridʉakoa, ãrĩyupʉ. 20 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃, Pedro ĩgʉ̃rẽ yʉjʉyupʉ: —Mʉ Marĩpʉ turari sĩrĩrẽ: “Niyeru merã wajarigʉkoa” ãrĩ gũñarĩ waja, mʉya niyeru, mʉ merãta béosũrokoa. 21 Marĩpʉ ĩũrõrẽ mʉ gũñarĩ diaye ããrĩbea. Irasirigʉ gʉa irirosũ irimasĩbirikoa. 22 Mʉ ñerõ iririre iripautariadi ããrã. Irasirigʉ mʉ ñerõ iririre bʉjawere, mʉ gũñarĩrẽ gorawayuka! Marĩpʉre sẽrẽka, mʉ ñerõ gũñarĩrẽ kãtiburo, ãrĩgʉ̃. Gajipoe irigʉ irire kãtibukumi mʉ ĩgʉ̃rẽ sẽrẽmakʉ̃, ãrĩyupʉ. 24 Irasũ ãrĩmakʉ̃ pégʉ, Simón ĩgʉ̃sãrẽ ãrĩyupʉ: —Mʉsã Marĩpʉre sẽrẽbosaka, yʉre mʉsã ãrãdea waabirikõãburo, ãrĩrã, ãrĩyupʉ. 25 Pedrosã, Jesús irimakʉ̃ ĩãdeare, ĩgʉ̃ buemakʉ̃ pédeare iri makã marãrẽ were odo, Jerusalẽ́gue goedujáañurã. Goedujáarã, wárã masakare Samaria nikũ ããrĩrĩ́ makãrĩ marãdere Jesúya kerere werewãgãñurã. 26 Pʉrʉ sugʉ Marĩpʉre wereboegʉ Felipere ãsũ ãrĩyupʉ: —Jerusalén merã ããrĩnʉgãwãgãrĩ maa, Gaza wãĩkʉri makã buari maague waaka! Iri maa masaka marĩrõgue ããrĩwãgãa, ãrĩyupʉ. 27 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pé, Felipe iri maague buagʉ, sugʉ Etiopíamʉrẽ bokajayupʉ. Ĩgʉ̃ iri nikũ marã opo dokamʉ, ããrĩpereri igoya niyerure korerimasʉ̃ ããrĩyupʉ. Ĩgʉ̃ Jerusalẽ́gue Marĩpʉre bʉremugʉ̃ ejadi ããrĩyupʉ. 28 Irogue ejadi ĩgʉ̃ya nikũgue goedujáagʉ, ĩgʉ̃ya tũrũdiru caballua tʉ̃ãdiru wekague doagʉ, Isaías Marĩpʉya kerere weredupiyudi gojadea pũrẽ buegʉ iriyupʉ. 29 Ĩgʉ̃ bueripoe Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ Felipere: —Iriru pʉroweya waaka! ãrĩyupʉ. 30 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pé, Felipe iriru pʉro ũmawãgã, Etiopíamʉ Isaías gojadea pũrẽ buemakʉ̃ péyupʉ. Ĩgʉ̃ irire buemakʉ̃ pégʉ: —¿Mʉ buerire pémasĩrĩ? ãrĩ sẽrẽñayupʉ. 31 Ĩgʉ̃ gapʉ yʉjʉyupʉ: —¿Nasiri pémasĩbukuri, yʉ gajigʉ yʉre i irasũ ãrĩdʉaro yáa, ãrĩgʉ̃ marĩkeremakʉ̃? Mʉrĩñajãka, irire yʉre buebu, ãrĩyupʉ Felipere. 32 Ĩgʉ̃ bueri ãsũ ãrĩyuro: Ovejare ñeã wẽjẽderosũta ĩgʉ̃dere ñeã wẽjẽrãkuma. Oveja majĩgʉ̃rẽ ĩgʉ̃ya poarire ĩgʉ̃sã peramakʉ̃, ĩgʉ̃ gaguiníbiriderosũta ĩĩ masakʉde gaguiníbirikumi. 33 Masaka ĩgʉ̃rẽ bʉridarãkuma. Ĩgʉ̃ ñerõ iribirikeremakʉ̃, neõ sugʉ ĩgʉ̃rẽ: “Waja opabemi”, ãrĩbirikuma. Irasirirã, ĩgʉ̃ i nikũgue ããrĩripoe ĩgʉ̃ya nikũ marã ĩgʉ̃rẽ ñerõ iri, wẽjẽrãkuma. Ĩgʉ̃sã ñerõ irideare neõ sugʉ werepeomasĩbirikumi, ãrĩ gojadea ããrĩyuro. 34 Irire bue odo, Felipere sẽrẽñayupʉ: —Wereka yʉre! ¿Noãrẽ gojagʉ iriyuri Isaías, ĩgʉ̃ basi, o gajigʉguere? 35 Felipe ãsũ ãrĩ yʉjʉyupʉ ĩgʉ̃rẽ: —Iri Jesúre ãrĩ gojadea ããrã, ãrĩyupʉ. Irasirigʉ Jesúyare ĩgʉ̃ õãrõ iridea kerere wereyupʉ ĩgʉ̃rẽ. 36 Irasũ wereníwãgãrã, ditarugue ejañurã. Iri ditarure ĩãgʉ̃, Etiopíamʉ Felipere: —Ĩãka! Deko ããrã. ¿Mʉ yʉre wãĩyemakʉ̃ õãgorabukuri? ãrĩyupʉ. 37 Felipe gapʉ ĩgʉ̃rẽ: —Mʉ Jesucristore õãrõ bʉremumakʉ̃, mʉrẽ deko merã wãĩyegʉra, ãrĩyupʉ. Etiopíamʉ ĩgʉ̃rẽ ãrĩyupʉ doja: —Jesucristore bʉremua yʉ. Ĩgʉ̃ta Marĩpʉ magʉ̃ ããrĩ́mi, ãrĩyupʉ. 38 Irasirigʉ Etiopíamʉ ĩgʉ̃ya tũrũdiru wejatugʉre dujupídore, ĩgʉ̃sã pẽrã dijinʉgã, ditarugue ñumuwija, Felipe ĩgʉ̃rẽ deko merã wãĩyeyupʉ. 39 Ĩgʉ̃rẽ wãĩye odo, ñumuwãgãriripoe gũñaña marĩrõ merã Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ Felipere gajirogue ãĩãkõãyupʉ. Etiopíamʉ ĩgʉ̃rẽ dupaturi ĩãnemobirikeregʉ, ĩgʉ̃rẽ waadeare gũña, bʉro ʉsʉyari merã ĩgʉ̃ya makãgue dujáakõãyupʉ. 40 Felipe gapʉ Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ ĩgʉ̃rẽ ãĩadero pʉrʉ, Azote wãĩkʉri makãgue ejayupʉ. Irogue eja, makãrĩkʉ Jesúya kerere weregorenagʉ̃, Cesarea wãĩkʉri makãgue weretũnujayupʉ.

Hechos 9

1 Felipe buegorenaripoe Saulo gapʉ Jesúre bʉremurãrẽ ĩãturigʉ: “Wẽjẽpeokõãgʉra”, ãrĩrĩrẽ piribirisĩã, paía opʉ pʉrogue waa, ãsũ ãrĩyupʉ: 2 —Yʉre papera pũ ãmubosaka, Damascogue waaburire. Iri pũrẽ marĩ nerẽrĩ wiiri marã oparãrẽ wiabu yáa. Iri makã marã Jesúre bʉremurãrẽ ʉ̃ma, nomerẽ, noó yʉ bokajarãrẽ ñeã ãĩrigʉra Jerusalẽ́gue peresu iribu, ãrĩ sẽrẽyupʉ Saulo paía opʉre. 3 Iri pũrẽ sĩadero pʉrʉ, Saulo gajirã merã Damascogue waakõãyupʉ. Ĩgʉ̃ iri makã ejabu iriripoe gũñaña marĩrõ ʉ̃mʉgasigue merã bʉro kũmijũrõ ĩgʉ̃ pʉrore gosesiridijuyuro. 4 Irasũ waamakʉ̃, Saulo yebague meémejãgʉ̃, ãsũ ãrĩ werenímakʉ̃ péyupʉ: —Saulo, ¿nasirigʉ yʉre ñerõ yári mʉ? 5 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pégʉ: “¿Noã ããrĩ́rĩ mʉ?” ãrĩyupʉ. —Yʉ Jesús, mʉ ñerõ irigʉta ããrã. Mʉ yʉre ñerõ irigʉ, mʉ basita ñerõ yáa, ãrĩyupʉ. 6 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃, Saulo bʉro güi naradari merã: —Yʉ Opʉ, ¿naásũpero gapʉ yʉ irimakʉ̃ gããmerĩ? ãrĩyupʉ. Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃, ĩgʉ̃rẽ: —Wãgãnʉgã, makãgue waaka! Irogue sugʉ yʉ mʉrẽ iridoreburire weregʉkumi, ãrĩyupʉ Jesús Saulore. 7 Saulo merã waanerãde Jesús werenírĩrẽ pérã gʉka, werenímasĩbiriñurã. Irire pékererã, Jesús gapʉre neõ ĩãbiriñurã. 8 Saulo yebague oyadi wãgãnʉgãja, ĩãpãgʉ̃, neõ ĩãbiriyupʉ. Irasirirã ĩgʉ̃ merãmarã ĩgʉ̃rẽ tʉ̃ãwãgãñurã Damascogue waarã́. 9 Irogue eja, ʉrenʉgora koye ĩãbiri, neõ baabiri, iiríbiri iriyupʉ. 10 Damascoguere sugʉ Jesúre bʉremugʉ̃ Ananías wãĩkʉgʉ ããrĩyupʉ. Kẽrõ irirosũgue Jesús ĩgʉ̃rẽ wereníyupʉ: —¿Ananías, ããrĩ́rĩ mʉ? —Yʉ Opʉ, õõta ããrã, ãrĩ yʉjʉyupʉ. 11 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃, Jesús ĩgʉ̃rẽ: —Wãgãnʉgãka! “Diayema maa” wãĩkʉri maague waaka! Iri maague waagú̶, Judaya wiigue ñajãa, sugʉ Tarsomʉrẽ Saulo wãĩkʉgʉre sẽrẽñaka! Dapagorare ĩgʉ̃ yʉre sẽrẽgʉ̃ yámi. 12 Ĩgʉ̃dere neãgue kẽrõ irirosũ ããrĩrĩ́ merã ĩmuabʉ. Mʉ ĩgʉ̃ pʉro ñajãa, ĩgʉ̃ya dipurure ñapeori merã dupaturi ĩgʉ̃ya koye ĩãburire ĩmuabʉ. Mʉ wãĩdere ĩmuabʉ ĩgʉ̃rẽ, ãrĩyupʉ Jesús Ananíare. 13 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pégʉ, ãsũ ãrĩyupʉ: —Yʉ Opʉ, ĩgʉ̃ mʉrẽ bʉremurãrẽ Jerusalẽ́gue ããrĩrã́rẽ ñerõ iriadeare wárã masaka yʉre wereama. 14 I makã marãdere mʉrẽ bʉremurãrẽ ããrĩpererã mʉ wãĩ merã Marĩpʉre sẽrẽrãrẽ peresu iribu, paía oparã: “Ãsũ irika!” ãrĩ iriuadea pũ merã ejáayupʉ, ãrĩ wereyupʉ. 15 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩkeremakʉ̃, Jesús gapʉ: —Ĩgʉ̃ pʉrogue waaka! Ĩgʉ̃ yʉ beyesũdi ããrĩ́mi. Irasirigʉ yaa kerere gaji nikũ marãrẽ, ĩgʉ̃sã oparãrẽ, Israel bumarãdere weregʉkumi. 16 Irire weregorenagʉ̃, bʉro ñerõ tarigʉkumi. Yʉ basi ĩgʉ̃rẽ weregʉra, ãrĩyupʉ. 17 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pé, Ananías Judaya wiigue waa, iri wiigue ñajãa, Saulore bokaja, ĩgʉ̃ya dipurure ñapeo, ãsũ ãrĩyupʉ: —Yaagʉ Saulo, péka yʉre! Marĩ Opʉ Jesúta mʉrẽ maague deyoadi yʉre iriuami, mʉrẽ dupaturi koye ĩãburo, ãrĩgʉ̃. Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃dere opatariburo, ãrĩgʉ̃, iriuami, ãrĩyupʉ. 18 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩripoeta Sauloya koyeguere waaí nʉtʉ̃rĩ irirosũ deyori tuuyadea yurisiridijakõãyuro. Õãrõ ĩãkõãyupʉ doja. Irasirigʉ wãgãnʉgã, deko merã wãĩyesũadi dujayupʉ. 19 Pʉrʉ baa, turakõãyupʉ. Iri makãguere yoaweyaripoe Jesúre bʉremurã merã dujayupʉ dapa. 20 Iro ããrĩgṹ̶, judío masaka nerẽrĩ wiirigue waa, irogue ããrĩrã́rẽ: “Jesús, Marĩpʉ magʉ̃ ããrĩ́mi”, ãrĩ werenayupʉ. 21 Ĩgʉ̃ weremakʉ̃ pérã, ããrĩpererã pégʉka, ĩgʉ̃sã basi ãsũ ãrĩ gãme wereníñurã: —Ĩĩ Jerusalẽ́gue Jesúre bʉremurãrẽ ĩgʉ̃ wãĩ merã Marĩpʉre sẽrẽrãrẽ wẽjẽdoredita ããrĩ́mi. Dapagorare i makãguedere õõ marãrẽ Jesúre bʉremurãrẽ ñeãgʉ̃ aarigú̶ iriañumi Jerusalẽ́gue ãĩa, paía oparãguere wiabu, ãrĩñurã. 22 Ĩgʉ̃sã irasũ ãrĩkeremakʉ̃, Saulo gapʉ ʉ̃mʉrikʉ judío masakare, Damascogue ããrĩrã́rẽ güiro marĩrõ õãrõ merã: “Jesús diayeta Marĩpʉ iriudi, Cristo ããrĩ́mi”, ãrĩ werenayupʉ. Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩ weremakʉ̃ pérã, ĩgʉ̃rẽ: “Ãrĩkatogʉ yámi ĩĩ”, ãrĩmasĩbiriñurã. 23 Yoadero pʉrʉ, surãyeri judío masaka Saulore ĩgʉ̃sã wẽjẽburire werenímurã nerẽñurã. 24 Irasirirã ʉ̃mʉrikʉ, ñamirikʉ makã tʉro ĩgʉ̃sã ʉ̃tã koeri merã weadea sãrĩrõ makãpʉrore korenañurã ĩgʉ̃rẽ wẽjẽdʉarã. Saulo gapʉ ĩgʉ̃sã ĩgʉ̃rẽ wẽjẽdʉarire masĩkõãyupʉ. 25 Irasirirã su ñami Jesúre bʉremurã wári puui merã ĩgʉ̃rẽ iri sãrĩrõma gobegue yótaudijuñurã. Ãsũ irisĩã, Saulo iri makãrẽ wiriyupʉ. 26 Pʉrʉ Jerusalẽ́gue goedujayupʉ doja. Irogue ejagʉ, Jesúre bʉremurã merã ããrĩdʉadiyupʉ. Ĩgʉ̃sã gapʉ ĩgʉ̃rẽ güigorañurã. “Jesúre bʉremugʉ̃ ããrĩbemi ĩĩ”, ãrĩñurã. 27 Ĩgʉ̃sã irasirimakʉ̃ ĩãgʉ̃, Bernabé gapʉ Saulore Jesús buedoregʉ beyenerã pʉro ãĩayupʉ. Irogue eja, ĩgʉ̃sãrẽ Saulo maague waagú̶ ĩgʉ̃ Jesúre ĩãdeare, Jesús ĩgʉ̃ merã wereníadeare, ĩgʉ̃ Damascogue Jesúya kerere güiro marĩrõ merã wereadeadere ĩgʉ̃sãrẽ wereyupʉ. 28 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩ wereadero pʉrʉ, Saulo ĩgʉ̃sã merã ããrĩnʉgãyupʉ. Irasirigʉ ĩgʉ̃sã merã Jerusalẽ́gue güiro marĩrõ marĩ Opʉ Jesúya kerere weregorenayupʉ. Iri kerere weregorenagʉ̃, surãyeri judío masaka, griego ya merã werenírãrẽ were, ĩgʉ̃sã merã gãme wereníyupʉ. Ĩgʉ̃sã gapʉ ĩgʉ̃ wererire pédʉabirisĩã, ĩgʉ̃rẽ wẽjẽdʉadiñurã. 30 Irasirirã ĩgʉ̃sã wẽjẽdʉamakʉ̃ ĩãrã, Jesúre bʉremurã gapʉ ĩgʉ̃rẽ Cesarea wãĩkʉri makãgue ãĩa, irogue eja, ĩgʉ̃ya makã Tarsogue iriukõãñurã pama. 31 Ĩgʉ̃ irogue waadero pʉrʉ, ããrĩpererã Jesúre bʉremurã Judea marã, Galilea marã, Samaria marã siñajãrĩ merã dujañurã. Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ iritamurõ merã bʉremunemoñurã. Jesúyare goepeyari merã iritʉyañurã. Gajirã wárã ĩgʉ̃rẽ bʉremunʉgãñurã. 32 Pedro ããrĩpereri makãrĩ marãrẽ Jesúre bʉremurãrẽ ĩãgorenagʉ̃ waagú̶, Lida wãĩkʉri makãguedere ejayupʉ. 33 Irogue eja, sugʉ Eneas wãĩkʉgʉre bokajayupʉ. Su mojõma pere gaji mojõ ʉreru pẽrẽbejari bojorigora ĩgʉ̃ya wiiguere dʉpʉ bʉadi peyayupʉ. 34 Pedro ĩgʉ̃rẽ ãrĩyupʉ: —Eneas, Jesucristo mʉrẽ taugʉkumi. Wãgãnʉgã, mʉ peyaderore ãmu duripíka! Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ta, Eneas wãgãnʉgãkõãyupʉ. 35 Ããrĩpererã Lida marã, Sarón marãde ĩgʉ̃rẽ ĩãrã, iripoegue ĩgʉ̃sã bʉremunadeare piri, Jesús gapʉre bʉremunʉgãñurã. 36 Gaji makã Jope wãĩkʉri makãgue sugo nomeõ Jesúre bʉremugõ “Tabita” wãĩkʉgo ããrĩyupo. Griego ya merã “Dorcas” wãĩkʉyupo. Igo õãrĩrẽ irigo, boporãrẽ õãrõ iritamugõ ããrĩyupo. 37 Iripoere Pedro Lidague ããrĩripoe igo pũrĩrikʉ kõmoakõãyupo. Igo kõmoadero pʉrʉ, ĩgʉ̃sã irinaderosũta igo merãmarã igoya dʉpʉ darore koeñurã. Koe odo, ʉ̃marõma taribugue píñurã. 38 Jope, Lida pʉrogã ããrĩyuro. Irasirirã Jope marã Jesúre bʉremurã Pedro Lidague ããrĩmakʉ̃ pérã, ʉ̃ma pẽrãrẽ ĩgʉ̃ pʉrogue iriuñurã. Irogue ejarã, ĩgʉ̃rẽ: —Mumurõ merã Jopegue waaka! ãrĩñurã. 39 Ĩgʉ̃sã irasũ ãrĩmakʉ̃ pégʉ, mata Pedro ĩgʉ̃sã merã Jopegue waayupʉ. Irogue ejarã, ĩgʉ̃rẽ Dorcas boadeo peyari taribugue siiu mʉrĩãñurã. Ĩgʉ̃ iri taribugue ejamakʉ̃, wapiweyarã nome Pedro pʉro nerẽnʉgãjañurã. Orerãta, igo ĩgʉ̃sãrẽ surí eabosadeare ĩmuñurã ĩgʉ̃rẽ. 40 Pedro iri taribugue ããrĩrã́rẽ ããrĩpererãrẽ wiriadoreyupʉ. Ĩgʉ̃sã wiriadero pʉrʉ, ñadʉkʉpuri merã ejamejãja, Marĩpʉre sẽrẽyupʉ. Sẽrẽ odo, boadeore gãmenʉgã ĩã: —Tabita, wãgãnʉgãka! ãrĩyupʉ. Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ta, koye ĩãpã, Pedrore ĩãgõta wãgãdoayupo. 41 Pedro igoya mojõgue ñeã, tʉ̃ãwãgũnú, pʉrʉ wapiweyarã nomerẽ gajirã Jesúre bʉremurãdere siiumu, ĩgʉ̃sãrẽ wiayupʉ igore. 42 Ããrĩpererã Jope marã igore ĩgʉ̃ masũadea kerere pépereakõãñurã. Irasirirã wárã Jesúre bʉremunʉgãñurã. 43 Pedro yoaripoe Jopeguere sugʉ Simón wãĩkʉgʉ, waimʉrã gasirire ãmurĩmasʉ̃ya wiigue ããrĩyupʉ.

Hechos 10

1 Cesareaguere Cornelio wãĩkʉgʉ wárã surara, “Italiano” wãĩkʉri bumarã opʉ ããrĩyupʉ. 2 Cornelio, ããrĩpererã ĩgʉ̃ya wii marã merã Marĩpʉre goepeyari merã bʉremuñurã. Irasirigʉ judío masaka boporãrẽ iritamugʉ̃ wári niyeru sĩnayupʉ. Ũ̶mʉrikʉ Marĩpʉre sẽrẽnayupʉ. 3 Sunʉ ñamika tres ããrĩmakʉ̃, kẽrõ irirosũgue sugʉ Marĩpʉre wereboegʉ deyoa, ĩgʉ̃ pʉro ñajãmakʉ̃ ĩãyupʉ. Ñajãa, ĩgʉ̃rẽ: —Cornelio, ãrĩyupʉ. 4 Cornelio bʉro güiri merã ĩgʉ̃ ditare ĩã: —Yʉ Opʉ, ¿ñeénorẽ gããmerĩ? ãrĩyupʉ. Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃, Marĩpʉre wereboegʉ ĩgʉ̃rẽ ãrĩyupʉ: —Marĩpʉ mʉ sẽrẽrĩrẽ pémi. Mʉ boporãrẽ niyeru sĩrĩdere ĩãmi. 5 Irasirigʉ Simón Pedro wãĩkʉgʉre siiudoregʉ, Jopegue iriuka mʉyarã ʉ̃marẽ! 6 Ĩgʉ̃ gajigʉ Simón wãĩkʉgʉ waimʉrã gasirire ãmurĩmasʉ̃ya wiigue ããrĩ́mi. Iri wii wádiya tʉro ããrã, ãrĩyupʉ. 7 Marĩpʉre wereboegʉ irasũ ãrĩ odo, waadero pʉrʉ, Cornelio ĩgʉ̃rẽ moãboerã pẽrãrẽ, gajigʉ surara ĩgʉ̃rẽ iritamugʉ̃rẽ Marĩpʉre goepeyari merã bʉremugʉ̃rẽ siiuyupʉ. 8 Ĩgʉ̃sãrẽ siiu, ããrĩpereri Marĩpʉre wereboegʉ ĩgʉ̃rẽ wereadeare wereyupʉ. Were odo, ĩgʉ̃sãrẽ Jopegue iriukõãyupʉ. 9 Ĩgʉ̃sã waadeanʉ gajinʉ gapʉ goeripoe ããrĩmakʉ̃, Jopegue ejamurã iriripoe Pedro ĩgʉ̃ ããrĩrĩ́ wii wekague Marĩpʉre sẽrẽgʉ̃ mʉrĩayupʉ. 10 Ĩgʉ̃ irogue ããrĩgṹ̶ bʉro ʉaboa, baadʉadiyupʉ. Iri wii marã ĩgʉ̃sã baari ãmuripoe kẽrõ irirosũ waasũ, ʉ̃mʉgasi tũpãmakʉ̃ ĩãyupʉ. 11 Irasũ tũpãmakʉ̃, suñe suríro irirosũ deyori gasiro wapikʉri tʉrori sʉadea gasiro miẽ, yebague dijarimakʉ̃ ĩãyupʉ. 12 Iri gasiro poekaguere ããrĩpererã waimʉrã: paárã, yebague sĩgʉ̃wãgãrã, wú̶rã sãñañurã. 13 Marĩpʉ ĩgʉ̃rẽ: —Pedro, wãgãnʉgã, ĩĩsãrẽ wẽjẽ baaka! ãrĩyupʉ. 14 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃: —Yʉ Opʉ, yʉ ĩgʉ̃sãnorẽ neõ baañabea. Ñerãrẽ, mʉ gʉare baadorebirinerãrẽ neõ baabea, ãrĩyupʉ. 15 Marĩpʉ ĩgʉ̃rẽ dupaturi ãrĩnemoyupʉ doja: —Yʉ: “Õãrã ããrĩ́ma”, ãrĩrãrẽ, ĩgʉ̃sãrẽ: “Ñerã, baaya marĩrã ããrĩ́ma”, ãrĩbirikõãka! 16 Ʉrea ĩgʉ̃rẽ irire ĩmuadero pʉrʉ, iri gasirore ʉ̃mʉgasigue ãĩmʉrĩãkõãyupʉ doja. 17 Pedro: “¿Naásũ ãrĩdʉaro irikuri iri yʉre ĩmuadea?” ãrĩ gũñarikʉripoe Cornelio iriuanerã ĩgʉ̃ ããrĩrĩ́ wii makãpʉro: “¿Simṍya wii noógue ããrĩ́rĩ?” ãrĩ sẽrẽñarã ejañurã. 18 Irogue eja, iri wii marãrẽ: “¿Õõta ããrĩ́rĩ, Simón Pedro wãĩkʉgʉ?” ãrĩ oeñurã. 19 Pedro ĩgʉ̃ ĩãdeare gũñagʉ̃ iriyupʉ dapa. Ĩgʉ̃ irire gũñaripoe Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ ĩgʉ̃rẽ: —Ĩãka! Ũ̶ma ʉrerã ãmarã́ yáma mʉrẽ. 20 Murĩgora dijapurumuka! “¿Naásũ waarokuri yʉre?” ãrĩ, neõ gũñarikʉro marĩrõ ĩgʉ̃sã merã waaka! Yʉ ĩgʉ̃sãrẽ iriuabʉ mʉrẽ, ãrĩyupʉ Pedrore. 21 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pégʉ, Pedro dija, ĩgʉ̃sãrẽ: —Yʉta ããrã mʉsã ãmagṹ̶. ¿Nasirirã aarari? ãrĩyupʉ. 22 Ĩgʉ̃sã ĩgʉ̃rẽ ãrĩñurã: —Surara opʉ Cornelio wãĩkʉgʉ gʉare iriuami. Ĩgʉ̃ õãrĩrẽ irigʉ, Marĩpʉre goepeyari merã bʉremugʉ̃ ããrĩ́mi. Ããrĩpererã judío masaka ĩgʉ̃rẽ: “Õãgʉ̃ ããrĩ́mi”, ãrĩ ĩãma. Sugʉ Marĩpʉre wereboegʉ mʉrẽ ĩgʉ̃ya wiigue waadoregʉ siiudoreayupʉ. Mʉ ĩgʉ̃ pʉro waamakʉ̃, mʉ wererire pégʉkumi. Irasirirã mʉrẽ siiurã aarirã́ iriabʉ, ãrĩñurã. 23 Ĩgʉ̃sã irasũ ãrĩmakʉ̃ pégʉ, Pedro: “Ñajãrika! Õõ kãrĩka dapagã ñamirẽ!” ãrĩyupʉ. Gajinʉ gapʉ ĩgʉ̃sã merã waakõãyupʉ. Gajirãde Jope marã Jesúre bʉremurã ĩgʉ̃sã merã wapikʉwãgãñurã. 24 Gajinʉ gapʉ Cesareaguere ejañurã. Cornelio gapʉ, ĩgʉ̃yarãrẽ, ĩgʉ̃ merãmarãdere ĩgʉ̃ya wiigue siiu neeõ, Pedrore yúyupʉ. 25 Pedro ĩgʉ̃ya wii ejamakʉ̃, Cornelio makãpʉrogue bokatĩrĩgʉ̃ wiria, ñadʉkʉpuri merã ejamejãyupʉ ĩgʉ̃rẽ bʉremugʉ̃. 26 Ĩgʉ̃ irasirimakʉ̃ ĩã, Pedro gapʉ ĩgʉ̃rẽ tʉ̃ãwãgũnú: —Wãgãnʉgãka! Yʉde mʉ irirosũta masakʉ ããrã, ãrĩyupʉ. 27 Ĩgʉ̃ya wiigue weretamu ñajãrã, Pedro wárã masaka irogue nerẽanerãrẽ bokajayupʉ. 28 Irasũ bokajagʉ, ĩgʉ̃sãrẽ ãrĩyupʉ: —Gʉa judío masaka ããrĩrã́, judío masaka ããrĩmerãya wiiriguere ñajãrã, Moisés gʉare pídeare tarinʉgãbukoa. Mʉsã irire õãrõ masĩa. Marĩpʉ gapʉ gaji bumarãrẽ: “Ñerã ããrĩ́ma”, ãrĩdorebirami yʉre. 29 Irasirigʉ mʉ iriuanerã yʉre siiurimakʉ̃, “Waabea”, ãrĩrõ marĩrõ mata aarabʉ. Dapagora yʉ õõgue ejasĩã, mʉsãrẽ: “¿Nasiribu yʉre siiuari?” ãrĩ sẽrẽñadʉakoa, ãrĩyupʉ. 30 Cornelio ĩgʉ̃rẽ ãrĩyupʉ: —Wapikʉrinʉ taria i horanota tres ããrĩmakʉ̃, i wii yʉ bere, Marĩpʉre sẽrẽripoe gũñaña marĩrõ sugʉ ʉ̃mʉ suríro bʉro goseriñe sãñagʉ̃ deyoa: 31 “Cornelio, Marĩpʉ mʉ sẽrẽrĩrẽ pémi. Mʉ boporãrẽ iritamurĩdere ĩãmi”, ãrĩmi yʉre. 32 “Mʉyarã ʉ̃marẽ iriuka, Jopegue Simón Pedro wãĩkʉgʉre siiudoregʉ. Ĩgʉ̃ gajigʉ Simón wãĩkʉgʉ waimʉrã gasirire ãmugṹ̶ya wiigue wádiya tʉro ããrĩrĩ́ wiigue ããrĩ́mi. Ĩgʉ̃ mʉ pʉro ejagʉ, mʉrẽ weregʉkumi”, ãrĩ weremi yʉre. 33 Irasirigʉ mata yaarã ʉ̃marẽ mʉrẽ siiudoregʉ iriuabʉ. Irasirigʉ mʉ gʉa pʉro õãrõ aarayo. Marĩ ããrĩpererã õõrẽ Marĩpʉ ĩũrõ ããrã. Irasirirã ããrĩpereri mʉrẽ Marĩpʉ weredorerire mʉ gʉare weremakʉ̃ pédʉakoa, ãrĩyupʉ Cornelio Pedrore. 34 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pégʉ, Pedro ãsũ ãrĩ werenʉgãyupʉ ĩgʉ̃sãrẽ: —Yʉ dapagoragueta pémasĩa. Diayeta ããrã. Marĩpʉ marĩ ããrĩpererãrẽ surosũ ĩãmi. 35 Irasirigʉ ããrĩpereri bumarã ĩgʉ̃rẽ bʉremu, õãrĩrẽ irirãnorẽ ĩãbéobirikumi. 36 Marĩpʉ ĩgʉ̃ya kerere judío masakare pídi ããrĩmí. “Jesucristo merã siñajãrĩ bokarãkuma”, ãrĩdi ããrĩmí. Ĩgʉ̃ta ããrĩpererã Opʉ ããrĩ́mi. 37 Ããrĩpereri gʉa judío masaka ããrĩrĩ́ nikũgue waadeare õãrõ masĩkoa mʉsã. Juan masakare bue, ĩgʉ̃sãrẽ deko merã wãĩyemi. Ĩgʉ̃ irasiriadero pʉrʉ, Jesús Galileague buenʉgãmi. 38 Idere masĩkoa mʉsã. Ĩĩ Jesús Nazaretmʉrẽ Marĩpʉ Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ merã ĩgʉ̃rẽ turarire sĩdi ããrĩmí. Marĩpʉ ĩgʉ̃ merã ããrĩníkõãdi ããrĩmí. Irasirigʉ Jesús masakare õãrĩrẽ irigorenami. Noó ĩgʉ̃ waaró ããrĩpererã wãtĩ doreri irirãrẽ taumi. 39 Gʉa judío masaka ããrĩrĩ́ nikũgue Jerusalẽ́guedere ããrĩpereri ĩgʉ̃ irideare ĩãbʉ. Irogue ĩgʉ̃rẽ curusague pábiatú wẽjẽma. 40 Ĩgʉ̃sã wẽjẽkeremakʉ̃, ʉrenʉ waaró merã Marĩpʉ gapʉ ĩgʉ̃rẽ masũkõãdi ããrĩmí. Ĩgʉ̃rẽ masũ, pʉrʉ gʉare deyoamakʉ̃ irimi, ĩgʉ̃ dupaturi okarire masĩburo, ãrĩgʉ̃. 41 Jesús ããrĩpererã masakare deyoabiridi ããrĩmí. Gʉa ditare deyoami. Ĩgʉ̃ deyoamakʉ̃, gʉa ĩgʉ̃ merã baa, iiríbʉ. Iripoegueta Marĩpʉ gʉare beyedi ããrĩmí, Jesúre ĩgʉ̃ masũadire ĩãmurãrẽ. 42 Marĩpʉ Jesúreta masaka ããrĩpererã okarãrẽ, boanerãdere: “Õãrãrẽ taugʉkoa, ñerã gapʉre wajamoãgʉkoa!” ãrĩ beyebure pídi ããrĩmí. Irire masakare weredoremi gʉare Jesús. 43 Ããrĩpererã Jesúre bʉremurãrẽ Marĩpʉ ĩgʉ̃sã ñerõ irideare kãtigʉkumi, ãrĩrĩrẽ gojanerã ããrĩmá ããrĩpererã Marĩpʉya kerere weredupiyunerã, ãrĩ wereyupʉ Pedro Cornelioya wii nerẽanerãrẽ. 44 Pedro werenírĩrẽ pérãguere Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ dijijayupʉ. 45 Ĩgʉ̃ ejadero pʉrʉ, ĩgʉ̃sã gajirã ya merã werenímasĩbirideare werenínʉgã, ʉsʉyari merã Marĩpʉre: “Õãtarigʉ ããrã mʉ”, ãrĩ bʉremuñurã. Ĩgʉ̃sã irasũ ãrĩmakʉ̃ pérã, Pedro merã irogue ejanerã judío masaka Jesúre bʉremurã pégʉkakõãñurã. “Marĩpʉ Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃rẽ iriumi judío masaka ããrĩmerãdere”, ãrĩñurã. 47 Irasirigʉ Pedro ĩgʉ̃ merãmarãrẽ ãrĩyupʉ: —Marĩpʉ Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃rẽ marĩ judío masakare iriuderosũta ĩĩsãdere iriumi. Irasirirã ĩgʉ̃sã Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃rẽ opamakʉ̃ ĩãrã, marĩ ĩgʉ̃sãrẽ deko merã wãĩyebirikõãrã, ãrĩmasĩña máa. 48 Irasirirã: “Mʉsã Jesucristore bʉremurã ĩgʉ̃yarã ããrã”, ãrĩ wãĩyeka ĩgʉ̃sãrẽ! ãrĩ wereyupʉ Pedro ĩgʉ̃ merãmarãrẽ. Ĩgʉ̃sãrẽ wãĩyeadero pʉrʉ, Pedrosãrẽ: “Yoaweyaripoe dujaka gʉa merã dapa!” ãrĩñurã.

Hechos 11

1 Jesús buedoregʉ beyenerã, gajirã ĩgʉ̃rẽ bʉremurã Judeague ããrĩrã́: “Judío masaka ããrĩmerãde Marĩpʉyare bʉremuma”, ãrĩrĩ kerere péñurã. 2 Pedro Cesareague ããrãdi Jerusalẽ́gue dujajamakʉ̃ ĩãrã, iro marã judío masaka Jesúre bʉremurã ĩgʉ̃rẽ ãsũ ãrĩ werewʉa, sẽrẽñañurã: 3 —¿Nasirigʉ judío masakʉ ããrĩkeregʉ, judío masaka ããrĩmerãya wiigue ñajãa, ĩgʉ̃sã merã baáari? 4 Ĩgʉ̃sã irasũ ãrĩmakʉ̃, Pedro ããrĩpereri ĩgʉ̃rẽ irogue waadeare ãsũ ãrĩ wereyupʉ: 5 —Yʉ Jopegue ããrĩgṹ̶, Marĩpʉre sẽrẽripoe kẽrõ irirosũ waabʉ yʉre. Ũ̶mʉgasigue suñe suríro irirosũ deyori gasiro wapikʉri tʉrori sʉadea gasiro miẽ, yʉ pʉro dijarimakʉ̃ ĩãbʉ. 6 Yʉ iri gasiro poekaguere: “¿Ñeéno ããrĩ́rĩ?” ãrĩ, õãrõ ĩãgʉ̃, ããrĩpererã waimʉrã: paárã, makãnú̶ʉ marã, yebague sĩgʉ̃wãgãrã, wú̶rã sãñamakʉ̃ ĩãbʉ. 7 Yʉ ĩgʉ̃sãrẽ ĩãníripoe Marĩpʉ yʉre: “Pedro, wãgãnʉgãka! Ĩgʉ̃sãrẽ wẽjẽ baaka!” ãrĩmakʉ̃ pébʉ. 8 Yʉ gapʉ ĩgʉ̃rẽ yʉjʉbʉ: “Baabea yʉ Opʉ. Gajirã waimʉrã gʉa judío masaka baaya marĩrã ããrĩ́ma. Neõ suñarõ ĩgʉ̃sãnorẽ baañabi ããrĩkubʉ”, ãrĩbʉ ĩgʉ̃rẽ. 9 Yʉ irasũ ãrĩmakʉ̃, Marĩpʉ ʉ̃mʉgasigue ããrĩgṹ̶ dupaturi ãrĩmi doja: “Yʉ baadorerãrẽ: ‘Baaya marĩrã ããrĩ́ma’”, ãrĩbirikõaka! ãrĩmi yʉre. 10 Ʉrea ĩgʉ̃ irire ĩmuadero pʉrʉ, iri gasirore ããrĩpererã merã ʉ̃mʉgasigue ãĩmʉrĩãkõãmi doja. 11 Irasiriripoeta ʉrerã ʉ̃ma Cesarea marã yʉre siiudorerã iriuanerã yʉ ããrĩrĩ́ wiiguere ejama. 12 Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ yʉre: “‘Ĩgʉ̃sã judío masaka ããrĩmerã merã waabea’, ãrĩ gũñabita waaka!” ãrĩmi. Irasirigʉ yʉ Jope marã Jesúre bʉremurã su mojõma pere gaji mojõ suru pẽrẽbejarã merã waa, Cesareaguere eja, gʉa ããrĩpererã Cornelioya wiigue ñajãbʉ. 13 Gʉa iro ñajãjamakʉ̃, Cornelio gʉare: “Sugʉ Marĩpʉre wereboegʉ yaa wii ñajãjamakʉ̃ ĩãbʉ. Ĩgʉ̃ yʉre: ‘Jopegue ʉ̃ma mʉyarãrẽ iriuka, Simón Pedro wãĩkʉgʉre siiudoregʉ!’ ãrĩmi”, ãrĩ weremi. 14 “‘Ĩgʉ̃ mʉrẽ Marĩpʉyare weremakʉ̃ bʉremugʉ̃, mʉ, mʉyarã ããrĩpererã õãrõ tarirãkoa. Ũ̶mʉgasiguere Marĩpʉ merã õãrõ ʉsʉyari bokarãkoa’, ãrĩ weremi yʉre Marĩpʉre wereboegʉ”, ãrĩmi Cornelio. 15 Irasirigʉ yʉ ĩgʉ̃sãrẽ werenʉgãripoe Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ marĩrẽ neõgora ĩgʉ̃ dijijaderosũta ĩgʉ̃sãguere dijijami. 16 Irasirimakʉ̃ ĩãgʉ̃, Jesús ãrĩdeare gũñabokabʉ. Ãsũta ãrĩmi: “Juan mʉsãrẽ deko merã wãĩyedi ããrĩmí. Yʉ gapʉ mʉsãrẽ Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ merã wãĩyegʉkoa, ĩgʉ̃ mʉsã merã ããrĩníkõãburo, ãrĩgʉ̃”. 17 Marĩpʉ marĩrẽ iriuderosũta Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃rẽ iriumi, judío masaka ããrĩmerãdere, marĩ Opʉ Jesucristore ĩgʉ̃sã bʉremumakʉ̃. Ĩgʉ̃ irasirimakʉ̃ ĩãgʉ̃, Marĩpʉre: “Irasiribirikõãka ĩgʉ̃sãrẽ!” ãrĩmasĩbiribʉ yʉ, ãrĩ wereyupʉ Pedro iro ããrĩrã́rẽ. 18 Ĩgʉ̃ wereadero pʉrʉ, toeperea: —Marĩpʉ judío masaka ããrĩmerãdere ĩgʉ̃sã ñerõ irideare bʉjawere, piridoremi, ĩgʉ̃sãde ʉ̃mʉgasigue ĩgʉ̃ merã õãrõ ʉsʉyari bokaburo, ãrĩgʉ̃, ãrĩ, ʉsʉyari sĩñurã Marĩpʉre. 19 Estebãrẽ wẽjẽadero pʉrʉ, Jesúre bʉremurãrẽ ñerõ iriñurã. Irasirirã surãyeri Feniciague, gajirã Chipre nʉgʉ̃rõgue, gajirã Antioquíague duriwãgãñurã. Ĩgʉ̃sã irogue ejarã, Jesúya kerere wereñurã judío masaka ditare. 20 Surãyeri Jesúre bʉremurã Chipre marã, Cirene marã ããrĩñurã. Ĩgʉ̃sã Antioquíague eja, judío masaka ããrĩmerãrẽ Jesúya kerere wereñurã. “Jesús, marĩrẽ taugʉ, ããrĩpererã Opʉ ããrĩ́mi”, ãrĩ wereñurã ĩgʉ̃sãrẽ. 21 Marĩpʉ irasũ ãrĩ wererãrẽ õãrõ iritamuyupʉ. Irasirirã ĩgʉ̃sã weremakʉ̃ pérã, iro marã wárã Jesúre bʉremunʉgãñurã. Ĩgʉ̃sã dupiyuro bʉremudeare pirikõãñurã. 22 “Ĩgʉ̃sãde Jesúre bʉremuma”, ãrĩrĩ kerere pérã, Jerusalén marã Jesúre bʉremurã Bernabére Antioquíague iriuñurã: “‘¿Naásũ waáari?’ ãrĩ ĩãgʉ̃ waaka!” ãrĩrã. 23 Irasirigʉ irogue eja, Marĩpʉ ĩgʉ̃sãrẽ ĩgʉ̃ iritamuadeare ĩã, bʉro ʉsʉyari merã: —Marĩ Opʉ Jesúre õãrõ bʉremuníka! Ĩgʉ̃rẽ bʉremurĩrẽ neõ piribirikõãka! ãrĩ wereyupʉ ĩgʉ̃sãrẽ. 24 Bernabé Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃rẽ opatarigʉ, õãgʉ̃, Jesúre õãrõ bʉremugʉ̃ ããrĩyupʉ. Irasirirã ĩgʉ̃ weremakʉ̃ pérã, wárã masaka Jesúre bʉremuñurã. 25 Pʉrʉ Bernabé Antioquíague ããrãdi Saulore Tarsogue ããrĩgṹ̶rẽ ãmagṹ̶ waayupʉ. 26 Ĩgʉ̃rẽ bokaja, ĩgʉ̃sã pẽrãgueta Antioquíague goedujaja, Jesúre bʉremurã merã su bojorigora iri makãguere ããrĩñurã. Iroguere wárã masakare Jesúyare bueñurã. Iripoe merãta iro marãrẽ Jesúre bʉremurãrẽ: “Cristoyarã, Cristiano ããrĩ́ma”, ãrĩ wãĩyepʉroriñurã. 27 Bernabé, Saulo merã Antioquíague ããrĩripoe gajirã Jerusalén marã Marĩpʉya kerere weredupiyurã iroguere waañurã. 28 Sugʉ ĩgʉ̃sã merã, Agabo wãĩkʉgʉ ããrĩyupʉ. Ĩgʉ̃ irogue eja, Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ masĩrĩ sĩrĩ merã iro marãrẽ: —Ããrĩpereroguere masaka ʉaboarãkuma, ãrĩ wereyupʉ ĩgʉ̃sãrẽ. Claudio wãĩkʉgʉ romano marã opʉ ñajãdero pʉrʉ Agabo ĩgʉ̃ ãrĩdea waayuro. 29 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pérã, Antioquía marã Jesúre bʉremurã ãsũ ãrĩñurã: —Marĩ Judeague ããrĩrã́rẽ Jesúre bʉremurãrẽ marĩ niyeru oparire, marĩ sĩrõ bokatĩũrõ iriurã! ãrĩñurã. 30 Irasirirã niyeru neeõ, Bernabé, Saulo merã: “Jesús buedoregʉ beyenerãrẽ iritamurãrẽ wiaka!” ãrĩ iriuñurã.

Hechos 12

1 Iripoere Herodes wãĩkʉgʉ Judea marã opʉ, surãyeri Jesúre bʉremurã Jerusalẽ́gue ããrĩrã́rẽ ñerõ irinʉgãyupʉ. 2 Irasirigʉ ĩgʉ̃yarã surarare Santiagore Juan tĩ́gʉ̃rẽ sareri majĩ merã wẽjẽdoreyupʉ. 3 Ĩgʉ̃rẽ wẽjẽmakʉ̃ ĩãrã, judío masaka ʉsʉyañurã. Herodes ĩgʉ̃sã ʉsʉyamakʉ̃ ĩãgʉ̃, Pedrore ñeãdore, peresu iriyupʉ. Irasiriripoe pã́ wemasãrĩ morẽña marĩrĩ baari bosenʉ pascua bosenʉ ããrĩyuro. 4 Ĩgʉ̃rẽ peresu iriadero pʉrʉ, wapikʉri bu surarare gorawayu koredoreyupʉ. Iri burikʉ wapikʉrã dita ããrĩñurã. “Pascua bosenʉ pʉrʉ, ãĩwiugʉra masaka ĩũrõgue ĩgʉ̃rẽ wẽjẽdorebu”, ãrĩ gũñadiyupʉ Herodes. 5 Irasirirã Pedrore surara õãrõ koreníkõãñurã. Ĩgʉ̃ irogue ããrĩripoe Jesúre bʉremurã gapʉ Marĩpʉre bʉro sẽrẽbosaníkõãñurã. 6 Herodes Pedrore masaka ĩũrõgue ĩgʉ̃rẽ ãĩwiuburi ñamirẽ pẽrã surara watopegue peda kõmeda merã sʉasũadi kãrĩyupʉ. Gajirã surara pẽrã makãpʉro wiriarore koreñurã. 7 Ããrĩpererã kãrĩripoe gũñaña marĩrõ sugʉ Marĩpʉre wereboegʉ Pedro ããrĩrĩ́ taribugue deyoayupʉ. Irasiriro iri taribu poekague õãrõ boyosiriakõãyuro. Marĩpʉre wereboegʉ Pedroya dʉkare túkare, ĩgʉ̃rẽ yobeyupʉ. —Murĩgora wãgãnʉgãka! ãrĩyupʉ. Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ta, Pedroya mojõrĩrẽ ĩgʉ̃sã kõmedari sʉadea kuradijakõãyuro. 8 Marĩpʉre wereboegʉ ĩgʉ̃rẽ: —Yʉjʉtúka! Mʉya gubu suríre sãñaka! ãrĩyupʉ. Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pégʉ, yʉjʉtú, ĩgʉ̃ya gubu suríre sãñayupʉ. Ĩgʉ̃ sãña odomakʉ̃, ãrĩyupʉ doja: —Wekamañe surírore sãñaka! Náka, yʉ merã! ãrĩyupʉ. 9 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pégʉ, Pedro ĩgʉ̃rẽ tʉyawiriayupʉ. “¿Diayeta Marĩpʉre wereboegʉ yʉre ãĩwiriagʉ irikuri? Gajipoe irigʉ kẽgʉ̃ iribukoa”, ãrĩ gũñayupʉ. 10 Marĩpʉre wereboegʉ, Pedro merã surara korerã ããrĩpʉrorirãrẽ tari, pʉrʉ gajirãrẽ tari, iri wii ñajãpʉroriri kõme makãpʉrogue ejañurã. Iro ĩgʉ̃sã ejamakʉ̃, iri makãpʉro basi tũpãkõãyuro. Iri makãpʉrore tariwiria, yoaweyaro waa, Marĩpʉre wereboegʉ dederiakõãyupʉ. Pedro sugʉta dujayupʉ pama. 11 Marĩpʉre wereboegʉ dederiadero pʉrʉ, Pedro ĩgʉ̃rẽ waadeare õãrõ pémasĩ: —Diayeta Marĩpʉ yʉre wijatadoregʉ, ĩgʉ̃rẽ wereboegʉre iriuañumi Herodes yʉre ñerõ iribirikõãburo, ãrĩgʉ̃, gaji ããrĩpereri judío masaka yʉre ñerõ iridʉarire kãmutadoregʉ, ãrĩ gũñayupʉ. 12 Irire gũñawãgã, Maríaya wiigue ejayupʉ. Igo, Juan Marcos wãĩkʉgʉ pago ããrĩyupo. Iri wiiguere masaka wárã nerẽ, Marĩpʉre sẽrẽbosarã iriñurã ĩgʉ̃rẽ. 13 Irogue ejagʉ, Pedro iri wii tʉro ñajãri makãpʉrore doteyupʉ. Ĩgʉ̃ dotemakʉ̃ pégo, sugo Rode wãĩkʉgo iri wii marãrẽ moãboego: “¿Noã ããrĩ́rĩ?” ãrĩ ĩãgõ waayupo. 14 Ĩgʉ̃ werenírĩrẽ pémasĩ, makãpʉrore tũpãbeota ʉsʉyari merã ũmañajãa, iro nerẽanerãrẽ: “Pedro makãpʉro ããrĩgṹ̶ kárinami”, ãrĩ wereyupo. 15 Igo irasũ ãrĩmakʉ̃ pérã, igore: “Mʉ irasũ ãrĩmoãmakõãgõ yáa”, ãrĩ, igo wererire bʉremubiriñurã. Igo gapʉ ĩgʉ̃sãrẽ: “Diayeta ãrã yʉ”, ãrĩyupo. “Iro merẽ Pedroya yʉjʉpũrã ããrĩkoa”, ãrĩñurã. 16 Pedro gapʉ makãpʉrore dotegʉ iriyupʉ dapa. Irasirimakʉ̃ waa, iri makãpʉrore tũpã, ĩgʉ̃ iro nímakʉ̃ ĩãrã, gʉkakõãñurã. 17 Ĩgʉ̃ gapʉ ĩgʉ̃ya mojõ merã irikeo, ĩgʉ̃sãrẽ toedoreyupʉ. Pʉrʉ wiigue ñajãja, ĩgʉ̃ peresu ããrĩgṹ̶rẽ Marĩpʉ ĩgʉ̃rẽ ãĩwiriadeare wereyupʉ ĩgʉ̃sãrẽ: —Irire wereka, Santiagore, gajirã Jesúre bʉremurãrẽ! ãrĩ were odo, gajirogue waakõãyupʉ. 18 Pʉrʉ boyoripoe peresu korerã Pedro marĩmakʉ̃ ĩãrã: “¿Naásũ waáayuri?” ãrĩ gãme gaguiníñurã ĩgʉ̃sã basi. 19 Irasirigʉ Herodes ĩgʉ̃yarã surarare Pedrore ãmadoreyupʉ. Ĩgʉ̃sã bokabirimakʉ̃ ĩãgʉ̃, Pedrore koreadinerãrẽ bʉro sẽrẽña, ĩgʉ̃sã yʉjʉbirimakʉ̃, ĩgʉ̃sãrẽ wẽjẽdoreyupʉ. Pʉrʉ Judeare wiri, Cesareague ããrĩgṹ̶ waayupʉ Herodes. 20 Iripoere Herodes Tiro, Sidón wãĩkʉri makãrĩ marã merã bʉro guayupʉ. Iri makãrĩ marã baari, Herodeya nikũ marã duadea ããrĩyuro. Irasirirã, ĩgʉ̃ guamakʉ̃ ĩãrã: “Gʉare baari duabiribukumi”, ãrĩ, ĩgʉ̃ pʉrogue irire ãmurã́ waañurã. Irogue eja, Herodeya wii koregʉ Blasto wãĩkʉgʉre: “Iritamuka gʉare!” ãrĩñurã. Ĩgʉ̃: “Jáʉ”, ãrĩmakʉ̃ pérã: “Herodere wereníbosaka, ĩgʉ̃ gʉa merã guanemobirikõãburo, ãrĩgʉ̃!” ãrĩñurã ĩgʉ̃rẽ. 21 Irasirigʉ Herodes ĩgʉ̃sã merã werenídʉarinʉ ejamakʉ̃, opʉ sãñarĩ suríre sãña, masaka ĩũrõ opʉ doarogue doa, ĩgʉ̃sãrẽ wereníyupʉ. 22 Ĩgʉ̃ irasũ werenímakʉ̃ pérã, masaka gaguiníñurã: —Ĩĩ õõ werenígʉ̃ masakʉ ããrĩbemi. Ũ̶mʉgasigue marã Opʉ ããrĩ́mi, ãrĩñurã. 23 Ĩgʉ̃sã irasũ ãrĩmakʉ̃ pégʉ, Herodes ĩgʉ̃sãrẽ: “Masakʉta ããrã yʉ”, ãrĩbiriyupʉ. Irasirigʉ Marĩpʉre bʉremubiri waja, mata Marĩpʉre wereboegʉ Herodere pũrĩrikʉmakʉ̃ iriyupʉ. Irasirigʉ Herodes beka baaweasũ boakõãyupʉ. 24 Iri irasũ waadero pʉrʉ, Jesúre bʉremurã Marĩpʉya kerere ããrĩpereroguere weregorenañurã. Wárã masaka irire péñurã. 25 Bernabé, Saulo merã Jerusalẽ́gue gajirã Jesúre bʉremurãrẽ iritamu odo, Antioquíague gãme dujáañurã. Juan Marcos wãĩkʉgʉde ĩgʉ̃sã merã waayupʉ.

Hechos 13

1 Antioquíaguere Jesúre bʉremurã watopegue surãyeri Marĩpʉya kerere weredupiyurã, gajirã masakare buerimasã ããrĩñurã. Bernabé ĩgʉ̃sã merãmʉ ããrĩyupʉ. Gajigʉ Simón wãĩkʉgʉ ããrĩyupʉ. Ĩgʉ̃rẽta masaka: “Ñígʉ̃” ãrĩ wãĩyeñurã. Gajigʉ Lucio wãĩkʉgʉ Cirenemʉ ããrĩyupʉ. Gajigʉ Manaén wãĩkʉgʉ, Herodes Galilea marã opʉ dagʉ merã suro merã masãdi ããrĩyupʉ. Gajigʉ Saulo ããrĩyupʉ. 2 Sunʉ ĩgʉ̃sã bere, Marĩpʉre sẽrẽripoe Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ ĩgʉ̃sãrẽ wereyupʉ: —Bernabére, Saulore beyepíka! Ĩgʉ̃sã yʉre moãboemurã, yʉ beyesũnerã ããrĩ́ma, ãrĩyupʉ. 3 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pérã, ĩgʉ̃sã bere, Marĩpʉre sẽrẽ odo, ĩgʉ̃sãya dipure ñapeo, seretu iriuñurã. 4 Pʉrʉ Bernabé, Saulo merã Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ ĩgʉ̃sãrẽ iriuderosũta Seleucia wãĩkʉri makãgue waa, irogue eja, doódiru merã Chipre wãĩkʉri nʉgʉ̃rõgue waañurã. 5 Iri nʉgʉ̃rõma makã Salamina wãĩkʉri makãrẽ eja, judío masaka nerẽrĩ wiirigue Marĩpʉya kerere wereñurã. Juan Marcode ĩgʉ̃sãrẽ iritamugorenayupʉ. 6 Pʉrʉ iri nʉgʉ̃rõrẽ tariwerewãgã, Pafos wãĩkʉri makãgue ejañurã. Irogue ejarã, sugʉ judío masakʉre yé ããrĩgṹ̶rẽ bokajañurã. Ĩgʉ̃ Barjesús wãĩkʉgʉ ããrĩyupʉ. Griego ya merã Elimas wãĩkʉyupʉ. Iri makã marãrẽ: “Ũ̶mʉgasigue marã Opʉya kerere weredupiyurimasʉ̃ ããrã yʉ”, ãrĩkatogorenayupʉ. 7 Sergio Paulo wãĩkʉgʉ merãmʉ ããrĩyupʉ. Sergio Paulo iri nʉgʉ̃rõ marã opʉ, wári masĩgʉ̃ ããrĩyupʉ. Ĩgʉ̃ Marĩpʉya kerere pédʉagʉ, Bernabé, Saulore siiudoreyupʉ. 8 Irasirirã ĩgʉ̃sã ĩgʉ̃ pʉrogue wererã waañurã. Elimas, yé ããrĩgṹ̶ gapʉ Sergio Paulo Jesúre bʉremumakʉ̃ gããmebiriyupʉ. Irasirigʉ ĩgʉ̃sã wererire kãmutadʉadiyupʉ. 9 Irasirimakʉ̃, Saulo Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃rẽ opatarigʉ, ĩgʉ̃rẽ bʉro ĩãyupʉ. Saulota, “Pablo” wãĩkʉyupʉ. 10 Ãsũ ãrĩyupʉ: —Mʉ ãrĩkatorikʉgʉ, ñegʉ̃, ããrĩpereri õãrõ iririre kãmutadʉagʉ, wãtĩ irirosũ ããrã. Marĩ Opʉya diayemarẽ gorawayudʉagʉ ããrã. 11 Mʉ irasiriri waja marĩ Opʉ mʉrẽ wajamoãgʉkumi. Irasirigʉ mʉ koye ĩãbi dujagʉkoa. Marĩ Opʉ mʉrẽ wajamoãrõpa abe gosesiririre ĩãbirikoa, ãrĩyupʉ Pablo ĩgʉ̃rẽ. Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩrĩ merãta ĩgʉ̃rẽ naĩtĩãkõãyuro. Neõ koye ĩãbi dujayupʉ. Irasirigʉ ĩgʉ̃rẽ tʉ̃ãwãgãbure ãmayupʉ. 12 Ĩgʉ̃ irasũ waamakʉ̃ ĩãgʉ̃, Sergio Paulo marĩ Opʉ Jesúya buerire pégʉkakõãyupʉ. Irasirigʉ Jesúre bʉremuyupʉ. 13 Pʉrʉ Pablo ĩgʉ̃ merãmarã merã Pafogue ããrãnerã wiri taribuja, Perge wãĩkʉri makãgue ejañurã. Iri makã Panfilia wãĩkʉri nikũgue ããrĩyuro. Ĩgʉ̃sã Pergegue ejamakʉ̃, Juan Marcos gapʉ ĩgʉ̃sãrẽ iro pí, Jerusalẽ́gue gãme dujáakõãyupʉ doja. 14 Pʉrʉ Pergegue ããrãnerã gaji makã Antioquía wãĩkʉri makãgue waañurã. Iri makã Pisidia wãĩkʉri nikũgue ããrĩyuro. Irogue eja, judío masaka siñajãrĩnʉ ããrĩmakʉ̃ ĩgʉ̃sã nerẽrĩ wiigue ñajãa, doañurã. 15 Iri wii marã oparã Moisés gojadeare, Marĩpʉya kerere weredupiyunerã gojadeare bueadero pʉrʉ, Pedrosãrẽ siiu: —Gʉayarã, masakare weredʉarã, wereka, ĩgʉ̃sãrẽ õãrõ ããrĩrikʉburo, ãrĩrã! ãrĩñurã. 16 Ĩgʉ̃sã irasũ ãrĩmakʉ̃ pégʉ, Pablo wãgãnʉgã, ĩgʉ̃ya mojõ merã irikeo, ĩgʉ̃sãrẽ wereyupʉ: —Mʉsã Israel bumarã, gajirã ĩgʉ̃sã irirosũ Marĩpʉre bʉremurã, õõ ããrĩrã́, yʉ wererire õãrõ péka! 17 Marĩpʉ, gʉa judío masaka Israel bumarã bʉremugʉ̃, gʉa ñekʉ̃sãmarãrẽ beyedi ããrĩ́mi. Irasirigʉ iripoegue ĩgʉ̃sã Egiptogue ããrĩrã́rẽ wárã masãporemakʉ̃ iridi ããrĩmí. Pʉrʉ iri nikũgue ããrĩrã́rẽ ĩgʉ̃ turaro merã ãĩwiridi ããrĩmí. 18 Ĩgʉ̃sã Egiptore wiridero pʉrʉ, cuarenta bojorigora masaka marĩrõgue waagorenanerã ããrĩmá. Irogue ĩgʉ̃sã ĩgʉ̃ dorerire tarinʉgãkeremakʉ̃, Marĩpʉ ĩgʉ̃sãrẽ õãrõ koredi ããrĩmí. 19 Pʉrʉ ĩgʉ̃sã Canaán nikũgue ejamakʉ̃, iri nikũ marãrẽ su mojõma pere gaji mojõ peru pẽrẽbejari buri marãrẽ Marĩpʉ béosĩã, gʉa ñekʉ̃sãmarãrẽ pídi ããrĩmí iro ããrĩdoregʉ. 20 Marĩpʉ ĩgʉ̃sãrẽ iri nikũgue pídero pʉrʉ, cuatrocientos cincuenta bojorigora ããrĩnerã ããrĩmá. Ĩgʉ̃sã irogue ããrĩmakʉ̃, Marĩpʉ ĩgʉ̃sãrẽ doremurãrẽ pídi ããrĩmí. Ĩgʉ̃sã Samuel wãĩkʉgʉ Marĩpʉya kerere weredupiyudi ĩgʉ̃ ããrĩnʉgãripoegue doretũnunerã ããrĩmá. 21 Gʉa ñekʉ̃sãmarã Samuere: “Sugʉ gʉa opʉ gããmekoa”, ãrĩ sẽrẽmakʉ̃ pégʉ, Marĩpʉ ĩgʉ̃sã opʉ ããrĩbure Saúre pídi ããrĩmí. Saúl, Cis wãĩkʉgʉ magʉ̃, Benjamĩ́ya bumʉ ããrĩdi ããrĩmí. Ĩgʉ̃ cuarenta bojorigora ĩgʉ̃sã opʉ ããrĩdi ããrĩmí. 22 Pʉrʉ Marĩpʉ Saúre Israel bumarã opʉ ããrĩrĩ́rẽ béo, David wãĩkʉgʉre ĩgʉ̃sã opʉ ããrĩbure pídi ããrĩmí. Ãsũ ãrĩdi ããrĩmí ĩgʉ̃rẽ: “Davire Isaí magʉ̃rẽ bokabʉ. Bʉro ʉsʉyáa ĩgʉ̃ merã. Ããrĩpereri yʉ gããmerĩrẽ irigʉkumi”, ãrĩdi ããrĩmí. 23 “Sugʉ David parãmi ããrĩturiagʉ, mʉsãrẽ Israel bumarãrẽ taugʉ aarigʉkumi”, ãrĩ weredi ããrĩmí Marĩpʉ gʉa ñekʉ̃sãmarãrẽ. Irasirigʉ ĩgʉ̃ ãrĩderosũta Jesúre iriudi ããrĩmí. 24 Jesús masakare buenʉgãburi dupiyuro Juan ããrĩpererã Israel bumarãrẽ: “Mʉsã ñerõ irideare bʉjawere, mʉsã gũñarĩrẽ gorawayuka! Mʉsã irasirimakʉ̃ ĩãgʉ̃, mʉsãrẽ deko merã wãĩyegʉkoa”, ãrĩ buedi ããrĩmí. 25 Ĩgʉ̃ buetũnuburi dupiyuro ĩgʉ̃sãrẽ ãrĩdi ããrĩmí: “Mʉsã yʉre: ‘Gʉare taugʉ ããrĩ́mi’, ãrĩ gũñadáa. Ããrĩbea yʉ. Yʉ pʉrʉ gajigʉ aarigʉkumi. Yʉ gapʉ ubu ããrĩgṹ̶, ĩgʉ̃rẽ neõ sʉropebirikoa”, ãrĩdi ããrĩmí. 26 ’Yaarã, Abraham parãmerã ããrĩturiarã, gajirã ĩgʉ̃sã irirosũ Marĩpʉre bʉremurã õõ ããrĩrã́de õãrõ péka! Marĩpʉ marĩrẽ: “Taugʉra”, ãrĩ kere iriudi ããrĩmí. 27 Jerusalén marã, ĩgʉ̃sã oparãde Jesús marĩrẽ taugʉre ĩãmasĩbirinerã ããrĩmá. Siñajãrĩnʉrikʉ Marĩpʉya kerere weredupiyunerã gojadeare buekererã, neõ pémasĩbirinerã ããrĩmá. Pémasĩbirisĩã, Jesúre wẽjẽdorerã, Marĩpʉya werenírĩ gojadea pũgue ãrĩderosũta irinerã ããrĩmá. 28 Jesús ĩgʉ̃ ñerõ irideare bokabirikererã, Pilatore: “Wẽjẽka ĩgʉ̃rẽ!” ãrĩ sẽrẽñurã. 29 Irasirirã iripoegue Marĩpʉya kerere weredupiyunerã gojadea pũgue ãrĩderosũta Jesúre ããrĩpererire iri odo, ĩgʉ̃rẽ curusague boadire ãĩdiju, masãgobe ʉ̃tãyegue mádea gobegue pínerã ããrĩmá. 30 Ĩgʉ̃rẽ wẽjẽkeremakʉ̃, Marĩpʉ gapʉ boadiguere masũdi ããrĩmí. 31 Ĩgʉ̃ masãdero pʉrʉ, wárinʉrĩ deyoadi ããrĩmí ĩgʉ̃ merãmarãrẽ. Dupiyurogue ĩgʉ̃sã ĩgʉ̃ merã Galileague wiri, Jerusalẽ́gue wapikʉgorenarã waanerã ããrĩmá. Dapagorare ĩĩsãta ĩgʉ̃ masãdire ĩãnerã, ĩgʉ̃yare werema gʉayarãrẽ. 32 ’Irasirirã yʉ, yʉ merãmʉ Bernabé mʉsãrẽ Jesúya kerere wererã aaribú̶. Iripoegue Marĩpʉ ĩgʉ̃ Jesús merã õãrõ iriburire weredi ããrĩmí gʉa ñekʉ̃sãmarãrẽ. Ĩgʉ̃ ãrĩderosũta gʉare ĩgʉ̃sã parãmerã ããrĩturiarãrẽ irasiridi ããrĩmí Jesúre boadiguere masũgʉ̃. Salmos wãĩkʉri gojadea pũgue ãsũ ãrĩ gojasũdero ããrĩbú̶: “Yʉ magʉ̃ ããrã mʉ. Dapagã mʉrẽ masãmakʉ̃ yáa”, ãrĩdi ããrĩmí Marĩpʉ. 34 Gaji pũgue Marĩpʉ ãsũ ãrĩdi ããrĩmí, Jesúre boadiguere masũburire, ĩgʉ̃ dʉpʉ boabiriburire: “Iripoegue yʉ Davire: ‘Õãrõ irigʉra’, ãrĩderosũta mʉrẽ irigʉkoa”, ãrĩdi ããrĩmí. 35 Gaji Salmos pũ David ĩgʉ̃ gojadea pũgue ãsũ ãrĩ gojadi ããrĩmí: “Mʉ dorerire õãrõ iridiya dʉpʉre neõ boadorebirikoa”, ãrĩ gojadi ããrĩmí. 36 Diayeta werea. David okagʉ, Marĩpʉ gããmederosũta ĩgʉ̃ ããrĩdeapoe marãrẽ iritamuníkõãdi ããrĩmí. Ĩgʉ̃ boadero pʉrʉ, ĩgʉ̃ ñekʉ̃sãmarã darãrẽ yáaderogueta gajirã ĩgʉ̃rẽ yáanerã ããrĩmá. Ĩgʉ̃rẽ yáadero pʉrʉ, ĩgʉ̃ya dʉpʉ boakõãyuro. 37 Jesús Marĩpʉ masũdiya dʉpʉ gapʉ neõ boabiridero ããrĩbú̶. 38 Mʉsã ããrĩpererã Jesúya kerere yʉ weremakʉ̃, õãrõ péka! Ĩgʉ̃ merã marĩ ñerõ irideare kãtiri bokarãkoa. Ĩgʉ̃rẽ bʉremurãnorẽ ĩgʉ̃sã ñerõ irideare Marĩpʉ kãtigʉkumi. Moisés doreri iriri merã neõ kãtiri bokabirikoa. 40 Irasirirã mʉsã dapagora marã õãrõ pémasĩka! Mʉsã õãrõ pémasĩbirimakʉ̃, iripoegue marã Marĩpʉya kerere weredupiyunerã gojaderosũta mʉsãdere waarokoa. 41 Ãsũ ãrĩ gojanerã ããrĩmá Marĩpʉya werenírĩ gojadea pũgue: Õãrõ péka, yʉre bʉridarimasã! Mʉsã okarinʉrĩrẽ mʉsãrẽ gajino bʉro goerire ĩmugʉra. Gajirã mʉsãrẽ irire weremakʉ̃ pékererã, bʉremubirikoa. Irasirirã mʉsã bʉremubiridea waja béosũrãkoa, ãrĩ gojanerã ããrĩmá, ãrĩ wereyupʉ Pablo Antioquía marãrẽ. 42 Pablosã irire were odo, wiriamakʉ̃, judío masaka ããrĩmerã iri wiigue nerẽanerã ĩgʉ̃sãrẽ: —Gaji siñajãrĩnʉ ããrĩmakʉ̃, gʉare irireta werenemoka doja! ãrĩ sẽrẽñurã. 43 Irasirirã iri wii nerẽanerã wiriamakʉ̃, wárã judío masaka, judío masaka irirosũ bʉremurãde Pablosã wererire bʉremusĩã, ĩgʉ̃sãrẽ tʉyañurã. Irasirirã Pablosã ĩgʉ̃sãrẽ: “Marĩpʉ mʉsãrẽ bʉro maĩrĩ merã ĩãgʉ̃rẽ bʉremurĩrẽ neõ piribirikõãka!” ãrĩñurã. 44 Gaji semana siñajãrĩnʉ ããrĩmakʉ̃, wárã iri makã marã Marĩpʉya kerere pémurã iri wiigue nerẽñurã doja. 45 Ĩgʉ̃sã wárã nerẽmakʉ̃ ĩãrã, judío masaka Pablore bʉro ĩãturiñurã. Irasirirã ñerõ werenírĩ merã Pablo wererire: “Diaye ããrĩbea”, ãrĩñurã. 46 Ĩgʉ̃sã irasũ ãrĩmakʉ̃ pérã, Pablo, Bernabé güiro marĩrõ merã ĩgʉ̃sãrẽ ãrĩñurã: —Marĩpʉ dorederosũta gʉa mʉsãrẽ judío masakare ĩgʉ̃ya kerere werepʉroriadabʉ. Mʉsã gapʉ irire neõ gããmebea. Marĩpʉ pʉro perebiri okari opaburidere gããmebea. Irasirirã gʉa judío masaka ããrĩmerã gapʉre iri kerere wererãkoa. 47 Ãsũta doredi ããrĩmí Marĩpʉ ĩgʉ̃ya werenírĩ gojadea pũguere: Mʉsãrẽ judío masaka ããrĩmerãrẽ yaa kerere weredoregʉ pígʉkoa. Irasirigʉ ĩgʉ̃sãrẽ ããrĩpererã i nikũ marã mʉsã irire weremakʉ̃ pérãnorẽ taugʉkoa perebiri peamegue waabonerãrẽ, ãrĩdi ããrĩmí Marĩpʉ, ãrĩ wereñurã. 48 Ĩgʉ̃sã irasũ ãrĩmakʉ̃ pérã, judío masaka ããrĩmerã bʉro ʉsʉyari merã: “Marĩpʉya kere gapʉ õãrĩ ããrã”, ãrĩñurã. Irasirirã Marĩpʉ beyesũnerã, ĩgʉ̃ pʉrogue perebiri okari ĩgʉ̃ sĩsũmurã, Jesúre bʉremuñurã. 49 Irasirirã Marĩpʉyare ããrĩpererogue iri nikũ marãrẽ weregorenañurã. 50 Irasirimakʉ̃ ĩãrã, surãyeri judío masaka Pablosãrẽ ñerõ wereníñurã. Ĩgʉ̃sã wererire pérã, gajirã wáro niyeru oparã judío masaka iririkʉrire bʉremurã nome Pablosã merã guañurã. Iri makã marã oparãde ĩgʉ̃sã merã guañurã. Irasirirã ĩgʉ̃sãrẽ ñerõ irinʉgã, ĩgʉ̃sãya nikũrẽ béowiukõãñurã. 51 Irasirirã Pablo, Bernabé ĩgʉ̃sãya gubu suríre tuadea nikũwerare mojẽbéoñurã, iri makã marã ĩgʉ̃sã ñerĩ iriri waja ĩmurã. Irasiri odo, Iconiogue waakõãñurã. 52 Ĩgʉ̃sã waakeremakʉ̃, Jesúre bʉremurã gapʉ irogue ããrĩrã́ Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃rẽ opatari, bʉro ʉsʉyari merã dujañurã.

Hechos 14

1 Pablo, Bernabé merã Iconiogue eja, judío masaka nerẽrĩ wiigue ñajãa, Jesúya kerere wereñurã. Ĩgʉ̃sã weremakʉ̃ pérã, judío masaka, gajirã judío masaka ããrĩmerãde wárã Jesúre bʉremunʉgãñurã. 2 Judío masaka Jesúyare pédʉamerã gapʉ, Jesúre bʉremurãrẽ ñerõ wereníñurã. Judío masaka ããrĩmerãrẽ, Jesúre bʉremurã merã guamakʉ̃ iriñurã. Irasirirã judío masaka ããrĩmerã Jesúre bʉremurãrẽ ñerõ gũñañurã. 3 Ĩgʉ̃sã irasũ gũñamakʉ̃ ĩãrã, Pablosã gapʉ yoaripoe irore duja, güiro marĩrõ merã: “Marĩpʉ masakare bʉro maĩrĩ merã ĩãmi”, ãrĩ bueñurã. Ĩgʉ̃sã buemakʉ̃, Marĩpʉ ĩgʉ̃yare: “Diayeta buema”, ãrĩgʉ̃, ĩgʉ̃ turaro merã iri ĩmurĩrẽ ĩgʉ̃sã irimakʉ̃ iritamuyupʉ. 4 Irasirirã iri makã marã dʉkawariñurã. Surãyeri judío masaka buerire gããmerã, gajirã Pablosã buerire gããmerã dujañurã. 5 Jesúya kerere gããmemerã: judío masaka, judío masaka ããrĩmerãde, oparã merã nerẽ, Pablosãrẽ ñerõ ãrĩ, ʉ̃tãyeri merã dea wẽjẽdʉañurã. 6 Ĩgʉ̃sã irasũ wẽjẽdʉarire pérã, Pablo, Bernabé merã Licaonia nikũgue duriwãgãñurã. Irogue eja, iro marãrẽ Jesúya kerere buegorenañurã. Ĩgʉ̃sã irasũ buegorenarã, iri nikũ ããrĩrĩ́ makãrĩ Listra, Derbe wãĩkʉri makãrĩgue ejañurã. 8 Listrague eja, sugʉ neõ deyoagʉgueta waamasĩbiridire iro doagʉre bokajañurã. 9 Irasirigʉ irogue doagʉ, Pablo buemakʉ̃ péyupʉ. Ĩgʉ̃ pémakʉ̃, Pablo su diayeta ĩãyupʉ ĩgʉ̃rẽ. “Ĩĩ Jesúre bʉremumi. ‘Ĩgʉ̃ yʉre taumasĩmi’, ãrĩ gũñakumi”, ãrĩ gũñayupʉ Pablo ĩgʉ̃rẽ ĩãgʉ̃. 10 Irasirigʉ turaro merã: —Wãgãnʉgãka! ãrĩyupʉ ĩgʉ̃rẽ. Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pégʉ, pariwãgãnʉgã waayupʉ. 11 Pablo ĩgʉ̃rẽ irasirimakʉ̃ ĩãrã, Licaonia marã ĩgʉ̃sã ya merã ãsũ ãrĩ gaguiníñurã: —Marĩ bʉremurã ʉ̃marõgue ããrãnerã ʉ̃ma irirosũ deyorã marĩ pʉrogue dijajama, ãrĩ gaguiníñurã. 12 Irasirirã Bernabére: “Marĩ bʉremurã opʉ Zeus wãĩkʉgʉ ããrĩ́mi”, ãrĩ wãĩyeñurã. Pablo gapʉre ĩgʉ̃sãrẽ werepʉroridi ããrĩmakʉ̃: “Marĩ bʉremugʉ̃ Hermes wãĩkʉgʉ ããrĩ́mi”, ãrĩ wãĩyeñurã. 13 Iri makã ñajãrõ tʉro Zeure bʉremurĩ wii ããrĩyuro. Sugʉ paí iri wiire koregʉ wekʉare, goori ĩgʉ̃ ãmuadeare ãĩwãgãyupʉ. Ĩgʉ̃, iro marã merã wekʉare wẽjẽ soepeodʉadiyupʉ Pablosãrẽ bʉremudʉagʉ. 14 Ĩgʉ̃sã irasũ iridʉamakʉ̃ ĩãrã, Pablosã ĩgʉ̃sãya suríre yegue, iro ããrĩrã́ watopegue ũmawãgã, ãsũ ãrĩ gaguiníñurã: 15 —Mʉsã gʉare, ¿nasirimurã irasũ yári? Gʉade mʉsã irirosũta masaka ããrã. Gʉa mʉsãrẽ Marĩpʉya kerere ãsũ ãrĩ wererã aaribú̶. Keori weadeare béokõãka! Marĩpʉ okagʉ gapʉre bʉremuka! Ĩgʉ̃ta ʉ̃mʉgasi, i nikũ, dia, ããrĩpererã i ʉ̃mʉgue ããrĩrã́rẽ iridi ããrĩ́mi. 16 Iripoegue ããrĩpereri buri marãrẽ ĩgʉ̃sã gããmerõ irimakʉ̃ kãmutabiridi ããrĩmí. 17 Masaka ĩgʉ̃rẽ bʉremubirikeremakʉ̃, marĩrẽ õãrõ irigʉ, ĩgʉ̃ õãrõ ããrĩrikʉrire ĩmumi ããrĩpererãrẽ. Irasirigʉ deko merẽmakʉ̃ yámi. Marĩ oterire dʉkakʉmakʉ̃ yámi marĩ baaburire sĩgʉ̃. Irasirigʉ ʉsʉyari merã ããrĩmakʉ̃ yámi marĩrẽ, ãrĩñurã Pablosã ĩgʉ̃sãrẽ. 18 Ĩgʉ̃sã irasũ ãrĩmakʉ̃ pékererã, Pablosãrẽ bʉremudʉarã, wekʉare wẽjẽ soepeodʉadiñurã dapa. Pablosã gapʉ ĩgʉ̃sãrẽ: “Iropata irika! Iririre pirikõãka!” ãrĩmakʉ̃ pérã, irire pirikõãñurã pama. 19 Pʉrʉ gajirã judío masaka, Antioquía marã, Iconio marãde Listrague ejañurã. Irogue ejarã, Pablore ñerõ wereníñurã. Ĩgʉ̃sã irasũ ãrĩmakʉ̃ pérã, iro marãde ĩgʉ̃ merã gua, ĩgʉ̃rẽ ʉ̃tãyeri merã deañurã. Dea odo: “Ĩĩ kõmoakõãmi”, ãrĩ, iri makã tʉrogue tʉ̃ãwãgã meépíbéokõãñurã. 20 Ĩgʉ̃sã irasirikeremakʉ̃, Jesúre bʉremurã gapʉ ĩgʉ̃ pʉro nerẽjañurã. Ĩgʉ̃sã nerẽjamakʉ̃, wãgãnʉgã, ĩgʉ̃sã merã makãgue dujáakõãyupʉ doja. Gajinʉ gapʉ Bernabé merã Derbegue waayupʉ. 21 Irogue eja, Jesúya kerere wereñurã. Ĩgʉ̃sã weremakʉ̃ pérã, wárã iro marã Jesúre bʉremuñurã. Irire were odo, Listrague goedujáañurã. Iro eja, Iconiogue waañurã. Pʉrʉ Pisidiama makã Antioquíague ejañurã. 22 Iri makãrĩgue weregorenarã, Jesúre bʉremurãrẽ õãrõ ããrĩrikʉmakʉ̃ iriñurã. “Jesúre bʉremurĩrẽ neõ piribirikõãka! Marĩpʉ ĩgʉ̃yarãrẽ doreroguere waadʉarã, õõguere wári poyari merã ããrĩrãkoa”, ãrĩ bueñurã ĩgʉ̃sãrẽ. 23 Pʉrʉ iri makãrĩkʉ marãrẽ Jesúre bʉremurãrẽ iritamumurãrẽ beyeñurã. Beye odo, bere, ãsũ ãrĩ sẽrẽñurã Marĩpʉre ĩgʉ̃sã bʉremugʉ̃rẽ: —Gʉa Opʉ, ĩĩsã mʉyarãrẽ iritamuka! ãrĩñurã. 24 Ĩgʉ̃sã Pisidia nikũgue weregorenadero pʉrʉ, Panfilia nikũgue ejañurã. 25 Iri nikũma makã Pergere Marĩpʉya kerere were odoadero pʉrʉ, Atalia wãĩkʉri makãgue waañurã. 26 Iri makã ããrãnerã Antioquíague dujáarã, doódiru merã waañurã. Iripoegue iri makã marã Jesúre bʉremurã Pablosãrẽ iriupʉrorirã, Marĩpʉre ĩgʉ̃sãya ããrĩburire ãsũ ãrĩ sẽrẽbosanerã ããrĩmá: “Gʉapʉ, mʉ maĩrĩ merã ĩĩsãrẽ mʉyare buegorenamakʉ̃, õãrõ koreka!” ãrĩ sẽrẽnerã ããrĩmá. Irasirirã Pablo, Bernabé merã ĩgʉ̃sã buedoreadeare buepeo, iri makãrẽ goeñurã doja. 27 Irasirirã iri makãrẽ goejarã, gajirã Jesúre bʉremurã merã nerẽ, ããrĩpereri ĩgʉ̃sã Marĩpʉ turari merã iriadeare, Marĩpʉ judío masaka ããrĩmerãdere Jesúre bʉremumakʉ̃ iriadeare wereñurã ĩgʉ̃sãrẽ. 28 Yoaripoe iroguere Jesúre bʉremurã merã ããrĩñurã.

Hechos 15

1 Pablo, Bernabé Antioquíague ããrĩripoe gajirã Judea nikũ marã irogue eja, Jesúre bʉremurãrẽ ãsũ ãrĩ buenʉgãñurã. —Moisés dorederosũta ããrĩpererã mʉsãya dʉpʉma gasirogãrẽ wiiribirimakʉ̃, Marĩpʉ mʉsãrẽ taubirikumi, ãrĩñurã. 2 Ĩgʉ̃sã irire ãrĩmakʉ̃ pérã, Pablosã ĩgʉ̃sã merã bʉro gãme guaseoñurã. Irasirirã Antioquía marã Jesúre bʉremurã Pablore, Bernabére, gajirã iro marãdere Jerusalẽ́gue waamurãrẽ beyeñurã. Ãsũ ãrĩñurã: “Jerusalẽ́gue waaka! Jesús buedoregʉ beyenerãrẽ, ĩgʉ̃sãrẽ iritamurãdere: ‘¿Judea marã buerire diayeta ããrĩ́rĩ?’ ãrĩ sẽrẽñarã waaka!” ãrĩ iriuñurã. 3 Irasirirã Jesúre bʉremurã ĩgʉ̃sãrẽ iriuadero pʉrʉ, Pablo, Bernabé merã Fenicia nikũ waa, pʉrʉ Samaria nikũrẽ tariwãgã, judío masaka ããrĩmerã ĩgʉ̃sã ñekʉ̃sãmarã bʉremunadeare piri, Marĩpʉya gapʉre bʉremunʉgãrĩ kerere wererã iriñurã Jesúre bʉremurãrẽ. Irire pérã, ããrĩpererã bʉro ʉsʉyañurã. 4 Pablosã Jerusalẽ́gue ejamakʉ̃ ĩãrã, Jesúre bʉremurã, Jesús buedoregʉ beyenerã, ĩgʉ̃sãrẽ iritamurãde õãrõ ʉsʉyari merã bokatĩrĩñurã. Irasirirã Pablo, Bernabé merã ããrĩpereri ĩgʉ̃sã Marĩpʉ turari merã irideare wereñurã. 5 Iroguere surãyeri fariseo bumarã Jesúre bʉremurã ããrĩñurã. Pablosã weremakʉ̃ pékererã, ĩgʉ̃sã gapʉ wãgãnʉgã, ãsũ ãrĩñurã: —Judío masaka ããrĩmerã Jesúre bʉremurã, ĩgʉ̃sãya dʉpʉma gasirogãrẽ wiiriburo. “Moisés doredeare irika mʉsãde!” ãrĩrõ gããmea ĩgʉ̃sãrẽ, ãrĩñurã. 6 Ĩgʉ̃sã irasũ ãrĩmakʉ̃ pé, Jesús buedoregʉ beyenerã, gajirã ĩgʉ̃sãrẽ iritamurã nerẽ, irire ãmudʉarã wereníñurã. 7 Ĩgʉ̃sã yoaripoe wereníadero pʉrʉ, Pedro wãgãnʉgã, wereyupʉ ĩgʉ̃sãrẽ: —Yaarã, õãrõ péka yʉre! Iripoegue, yʉ mʉsã merã ããrĩgṹ̶rẽ Marĩpʉ beyedi ããrĩmí, yʉre ĩgʉ̃ya kerere judío masaka ããrĩmerãrẽ weredoregʉ. Irasirigʉ ĩgʉ̃ masakare tauri kerere werea, Jesúre bʉremuburo, ãrĩgʉ̃. 8 Marĩpʉ ããrĩpererã gũñarĩrẽ masĩgʉ̃, judío masaka ããrĩmerãrẽ Jesúre bʉremurãrẽ: “Yaarã ããrĩ́ma”, ãrĩ ĩmubu, ĩgʉ̃sãdere Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃rẽ iriumi marĩrẽ iriuderosũta. 9 Irasirigʉ marĩrẽ ĩgʉ̃sã merã surosũ ĩãmi. Ĩgʉ̃sã Jesúre bʉremumakʉ̃, ĩgʉ̃sãdere ĩgʉ̃sã gũñarĩgue õãrõ ããrĩrikʉmakʉ̃ yámi. 10 Marĩpʉ Moisére doreri pídeare marĩ ñekʉ̃sãmarã bokatĩũbirinerã ããrĩmá. Marĩde ĩgʉ̃sã irirosũ bokatĩũbirikererã, ¿nasirimurã Jesúre bʉremurãrẽ judío masaka ããrĩmerãrẽ irire iridorebukuri? ¿Nasirimurã Marĩpʉ judío masaka ããrĩmerãrẽ ĩgʉ̃yarã ããrĩmakʉ̃ iririre: “Iro ããrĩbea”, ãrĩ gũñabukuri? 11 Ãsũ gapʉ gũñarõ gããmea. Marĩ Opʉ Jesús marĩrẽ maĩrĩ merã, Marĩpʉ marĩrẽ taumi. Irasirigʉ marĩrẽ taurosũta judío masaka ããrĩmerãdere taumi, ãrĩyupʉ Pedro ĩgʉ̃sãrẽ. 12 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pérã, ããrĩpererã toepereakõãñurã. Irasirirã Pablo, Bernabé merã judío masaka ããrĩmerã watopegue Marĩpʉ turari merã ĩgʉ̃sã iri ĩmudeare weremakʉ̃ õãrõ péñurã. 13 Ĩgʉ̃sã irire were odoadero pʉrʉ, Santiagode wereyupʉ: —Yaarã, péka yʉre! 14 Marĩpʉ judío masaka ããrĩmerãrẽ ĩgʉ̃yarã ããrĩnʉgãmakʉ̃ neõ irideare weresiami Simón Pedro mʉsãrẽ. 15 Marĩpʉya kerere weredupiyunerã werederosũta waabʉ judío masaka ããrĩmerãrẽ. Marĩpʉya werenírĩ gojadea pũgue ãsũ ãrĩ gojanerã ããrĩmá ĩgʉ̃ ãrĩdeare gojarã: 16 Pʉrʉ Daviya bumarã ĩgʉ̃sã oparã ããrĩdea pereadero pʉrʉgue dupaturi ĩgʉ̃ parãmi ããrĩturiagʉre ĩgʉ̃sã Opʉ sóogʉra doja. Irasirigʉ ĩgʉ̃yarãrẽ ĩgʉ̃sã õãrõ ããrĩrikʉmakʉ̃ irigʉkoa. 17 Irasirirã ããrĩpererã judío masaka ããrĩmerã yʉ beyenerã, yʉre ĩgʉ̃sã Opʉre bʉremurãkuma, ãrĩmi Marĩpʉ masakare irire masĩdoregʉ, ãrĩ gojanerã ããrĩmá. 19 ’Irasirigʉ ãsũ gũñáa yʉ. Judío masaka ããrĩmerãrẽ Jesúre bʉremunʉgãrãrẽ wári: “Ãsũ irika!” ãrĩ garibobirikõãrõ gããmea marĩrẽ. 20 Irasirirã marĩ ĩgʉ̃sãrẽ ãsũ ãrĩ gojarã: “Keori weadea pʉro baari pídeare baabirikõãka! Nome merã ñerõ iribirikõãka! Nomede ʉ̃ma merã ñerõ iribirikõãka! Waimʉrã wṹ̶nugũ biu wẽjẽanerãya díkʉri diíre baabirikõãka! Díre iiríbirikõãka!” ãrĩ gojarã! 21 Iripoegueta marĩ nerẽrĩ wiirigue siñajãrĩnʉrikʉ Marĩpʉ Moisére doreri pídeare masaka buema. Irasirirã ããrĩpereri makãrĩ marã iri dorerire masĩkuma. Irasirirã yʉ ãrãdea ditare gojarã! ãrĩyupʉ Santiago ĩgʉ̃sãrẽ. 22 Irasirirã Jesús buedoregʉ beyenerã, ĩgʉ̃sãrẽ iritamurã, gajirã ããrĩpererã Jesúre bʉremurã merã Santiago ãrãdeare: “Irasũta irirã!” ãrĩ, ĩgʉ̃sã merãmarã pẽrãrẽ beyeñurã Antioquíague Pablo, Bernabé merã waamurãrẽ. Irasirirã Judare, Silare beyeñurã. Judata, “Barsabás” wãĩkʉyupʉ. Ĩgʉ̃sã Jesúre bʉremurã watopegue ããrĩrã́ oparã irirosũ ããrĩrã́ ããrĩñurã. 23 Pʉrʉ ĩgʉ̃sã gojadea pũrẽ ĩgʉ̃sã merã iriuñurã. Ãsũ ãrĩ gojañurã: Gʉa, Jesús buedoregʉ beyenerã, gʉare iritamurã, gajirã Jesúre bʉremurã õõgue ããrĩrã́ õãdorea mʉsãrẽ. Ããrĩpererã judío masaka ããrĩmerã Antioquíague, Siriague, Ciliciague ããrĩrã́rẽ Jesúre bʉremurãrẽ õãdorea. 24 Gajirã gʉa merãmarã mʉsã pʉrogue ejarã, mʉsãrẽ garibogorenañurã. Mʉsãya dʉpʉma gasirogãrẽ wiiridore: “Ããrĩpereri Moisés doredeare irika!” ãrĩgorenañurã. Gʉa gapʉ ĩgʉ̃sãrẽ irire: “Buerã waaka!” ãrĩbiradibʉ. 25 Irasirirã gʉa ããrĩpererã nerẽ, gʉa merãmarã Judas, Silas wãĩkʉrãrẽ beyeabʉ mʉsã pʉrogue iriumurã. Ĩgʉ̃sã marĩ maĩrã Pablo, Bernabé merã waarãkuma. 26 Masaka Pablosãrẽta Jesucristo marĩ Opʉya kerere güiro marĩrõ merã buemakʉ̃ wẽjẽboyaunanerã ããrĩmá. Mérõgã tarinerã ããrĩmá. 27 Judasã mʉsã pʉrogue ejarã, gʉa gojadeare wererãkuma. 28 Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ gʉare gũñarĩ sĩrõsũta: “Gaji dorerire píbirikoa mʉsãrẽ”, ãrĩ gũñáa. Irasirirã i doreri ditare pírãkoa: 29 “Keori weadea pʉro baari pídeare baabirikõãka! Díre iiríbirikõãka! Waimʉrã wṹ̶nugũ biu wẽjẽanerãya díkʉri diíre baabirikõãka! Nome merã ñerõ iribirikõãka! Nomede ʉ̃ma merã ñerõ iribirikõãka!” I gʉa dorerire irirã, õãrĩrẽ irirãkoa mʉsã. Iropata ããrã mʉsãrẽ gʉa weredʉari, ãrĩ gojañurã Jesúre bʉremurã Jerusalẽ́gue ããrĩrã́. 30 Iri pũrẽ goja odo, Pablosãrẽ: “Õãrõ waaka!” ãrĩ seretuñurã. Pʉrʉ Pablosã Antioquíague waañurã. Irogue eja, Jesúre bʉremurãrẽ siiu neeõ, iri pũrẽ wiañurã. 31 Iri pũrẽ bue odo, õãrĩ ĩgʉ̃sã were gojadeare ĩãrã, bʉro ʉsʉyañurã. 32 Judas, Silas merã Marĩpʉya kerere weredupiyurã ããrĩñurã. Irasirirã Jesúre bʉremurãrẽ Marĩpʉ ĩgʉ̃sãrẽ weredoredeare wereñurã. Ĩgʉ̃sã weremakʉ̃ pérã, Jesúre bʉremurã gapʉ ʉsʉya, õãrõ gũñaturari merã dujañurã. 33 Judas iroguere yoaweyaripoe ããrĩ: “Dujáagʉ yáa”, ãrĩ seretuyupʉ iro marãrẽ. Irasũ ãrĩmakʉ̃ pé: “Õãrõ waaka! Bʉro siñajãrĩ merã dujáaka Jerusalẽ́gue. Õãburo iro marã, mʉsãrẽ iriuanerã”, ãrĩ dujuñurã. Ĩgʉ̃sã irasũ ãrãdero pʉrʉ, Judas, gajirã merã Jerusalẽ́gue dujáakõãyupʉ doja. 34 Silas gapʉ: “Õõgue dujagʉra”, ãrĩ gũñasĩã, Antioquíague dujakõãyupʉ dapa. 35 Pablo, Bernabé merã yoaweyaripoe iroguere dujañurã. Irasirirã wárã gajirã merã iro marãrẽ bue, marĩ Opʉ Jesúya kerere weregorenañurã. 36 Mérõgã pʉrʉ Pablo Bernabére wereyupʉ: —Náka, ããrĩpereri makãrĩ marĩ Opʉ Jesúya kerere marĩ buegorenadea makãrĩ marãrẽ: “¿Naásũ ããrĩrikʉri?” ãrĩ, ĩãgorenarã! ãrĩyupʉ. 37 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pégʉ, Bernabé gapʉ Juan Marcore ãĩadʉadiyupʉ. 38 Dupiyurogue Juan Marcos ĩgʉ̃sã merã Panfiliague ããrĩgṹ̶, ĩgʉ̃sã moãrĩrẽ bokatĩũbiridea waja Pablo dupaturi ĩgʉ̃rẽ ãĩadʉabiriyupʉ. Irasirigʉ Bernabére: “Ĩgʉ̃rẽ ãĩabirimakʉ̃dere õãrokoa”, ãrĩyupʉ. 39 Irasirirã ĩgʉ̃sã basi irire bʉro gãme guaseo, dʉkawariakõãñurã. Irasirigʉ Bernabé gapʉ Juan Marcore ãĩayupʉ, doódiru merã Chipre nʉgʉ̃rõgue waagú̶. 40 Pablode Silare beyeyupʉ ĩgʉ̃ merã waabure. Ĩgʉ̃sã buerã waaburi dupiyuro Jesúre bʉremurã ĩgʉ̃sãrẽ: “Marĩ Opʉ mʉsãrẽ maĩgʉ̃ õãrõ koreburo”, ãrĩ sẽrẽbosa, iriuñurã. 41 Irasirirã Siria nikũ, Cilicia nikũdere tariwãgã, Jesúre bʉremurãrẽ ĩgʉ̃yare bue, õãrõ gũñaturamakʉ̃ iriñurã ĩgʉ̃sãrẽ.

Hechos 16

1 Pʉrʉ Pablo, Silas merã Derbegue, Listrague ejañurã. Irogue ejarã, Timoteore Jesúre bʉremugʉ̃rẽ bokajañurã. Ĩgʉ̃ pagode Jesúre bʉremugõ, judío masako ããrĩyupo. Pagʉ gapʉ griego masakʉ ããrĩyupʉ. 2 Jesúre bʉremurã Listra marã, Iconio marãde Timoteore: “Õãgʉ̃ ããrĩ́mi”, ãrĩ ĩãñurã. 3 Irasirigʉ Pablo Timoteore ĩgʉ̃rẽ wapikʉbure ãĩadʉayupʉ. Judío masaka iri nikũ marã gapʉ Timoteo pagʉ griego masakʉ ããrĩrĩ́rẽ masĩñurã. Irasirigʉ Pablo ĩgʉ̃sã merã guamakʉ̃ iridʉabi, Timoteoya dʉpʉma gasirogãrẽ wiiriyupʉ judío masaka irinarõsũ irigʉ. 4 Pʉrʉ Pablo, Timoteo merã waa, ĩgʉ̃sã gojadea pũmarẽ Jesúre bʉremurãrẽ ĩgʉ̃sã ejari makãrĩ marãrẽ wereñurã. Iri pũ Jerusalẽ́gue Jesús buedoregʉ beyenerã, ĩgʉ̃sãrẽ iritamurã: “Ãsũ irika!” ãrĩ gojadea pũ ããrĩyuro. 5 Ĩgʉ̃sã irire weremakʉ̃ pérã, Jesúre bʉremurã: “Jáʉ”, ãrĩ, gũñaturari merã Jesúre bʉremunemoñurã. Gajirãde ʉ̃mʉrikʉ Jesúre bʉremubirinerã, bʉremunemowãgãñurã. 6 Pʉrʉ Pablosã Asia nikũgue Jesúya kerere buerã waadʉarãrẽ Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ waadorebiriyupʉ. Irasirirã ĩgʉ̃sã Frigia nikũrẽ taria, Galacia nikũdere taria, Misia nikũ tʉrogue eja, Bitinia nikũgue waadʉadiñurã. Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ gapʉ iroguedere waadorebiriyupʉ. 8 Irasirirã Misia nikũ tʉrore tariwãgã, Troas wãĩkʉri makãgue buajañurã. 9 Irogue iri ñamirẽ Pablo kẽrõgue irirosũ sugʉ Macedonia nikũmʉ ĩgʉ̃ pʉro nímakʉ̃ ĩãyupʉ. “Gʉare Macedonia marãrẽ iritamugʉ̃ aarika!” ãrĩ siiuyupʉ. 10 Pablo kẽrõ irirosũ waadeare gʉare weremakʉ̃ pérã: “Marĩpʉ iri nikũ marãrẽ ĩgʉ̃ya kerere weredoregʉ iriugʉ irikumi marĩrẽ”, ãrĩ gũña, gʉayare ãmu, Macedoniague waakõãbʉ. ((Yʉ Lucas i pũrẽ gojabude ĩgʉ̃sã merã waabʉ.)) 11 Irasirirã Troague ããrãnerã doódiru merã Samotracia wãĩkʉri nʉgʉ̃rõgue taribuja, gajinʉ gapʉ Neápoligue waabʉ. 12 Iri makãrẽ taria, Filipo romano marãya makãgue ejabʉ. Iri makãta Macedonia nikũma makãrĩrẽ doreri makã ããrĩbú̶. Iroguere yoaweyaripoe ããrĩbú̶. 13 Judío masaka siñajãrĩnʉ ããrĩmakʉ̃, ĩgʉ̃sã Marĩpʉre sẽrẽrã nerẽnarõrẽ ãmarã́ waarã́, iri makã tʉro, dia wekague waabʉ. Irogue eja, iro nerẽanerã nomerẽ Jesúya kerere were doaníbʉ. 14 Iroguere sugo Tiatira wãĩkʉri makãmo, Lidia wãĩkʉgo õãrĩ surí diiari suríre duarimasõ ããrĩmó. Marĩpʉre bʉremugõ ããrĩmó. Irasirigʉ Marĩpʉ igore Pablo wererire õãrõ pémasĩrĩ merã pé bʉremumakʉ̃ irimi. 15 Irasirigʉ Pablo igore, igoya wii marã ããrĩpererãrẽ deko merã wãĩyemi. Ĩgʉ̃ wãĩyeadero pʉrʉ, ãsũ ãrĩmo: —Mʉsã yʉre: “Diayeta Jesúre bʉremugõ ããrĩ́mo”, ãrĩ gũñarã, yaa wiigue dujaka! ãrĩmo gʉare. Igo irasũ ãrĩmakʉ̃ pérã, igoya wiigue dujabʉ. 16 Sunʉ iro marã Marĩpʉre sẽrẽrã nerẽnarõgue dupaturi waarã́, wãtĩ ñajãsũdeore bokajabʉ. Igo gajirãrẽ moãboego ããrĩmó. Irasirigo wãtĩ masĩrĩ sĩrĩ merã masakare: “Ãsũ waarokoa mʉsãrẽ”, ãrĩboka, wáro niyeru wajatabosamo igo oparãrẽ. 17 Igo gʉa noó waaró gʉa merã waagó, ãsũ ãrĩ gaguinímo: —Ĩgʉ̃sã Marĩpʉ ããrĩpererãrẽ doregʉre moãboerimasã ããrĩ́ma. Marĩpʉ marĩrẽ tauri kerere werema mʉsãrẽ, ãrĩ gaguinímo. 18 Wárinʉrĩ gʉare garibomakʉ̃, Pablo gãmenʉgã, wãtĩ igoguere ããrĩgṹ̶rẽ ãsũ ãrĩmi: —Jesucristo wãĩ merã, ĩgʉ̃ turari merã mʉrẽ: “Igore iropata wirika!” ãrĩmi. Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ta, wãtĩ igore wiriakõãmi. 19 Wãtĩ igore wiriadero pʉrʉ, masakare: “Ãsũ waarokoa”, ãrĩ weremasĩbiri, igo oparãrẽ niyeru wajatanemobosabirimo pama. Irasirirã, igo oparã gapʉ Pablo, Silare ñeã, iri makã marã oparã pʉrogue ãĩãma. 20 Pʉrʉ weresãrĩrẽ beyerimasã pʉrogue ĩgʉ̃sãrẽ ãĩja, ãsũ ãrĩma: —Ĩĩsã judío masaka ããrĩ́ma. Marĩya makã marãrẽ gariborã yáma. 21 Ĩgʉ̃sã marĩrẽ buerã, marĩ romano marã iririkʉrire iridorebema. Irasirirã ĩgʉ̃sã buerire gããmebea. Ĩgʉ̃sã doreridere irimasĩbea, ãrĩma. 22 Ĩgʉ̃sã irasũ ãrĩmakʉ̃ pérã, masaka wárã irogue ããrĩrã́ Pablosã merã guama. Weresãrĩrẽ beyerimasã gapʉ Pablosãya suríre túweadore, yuku merã tãrãdorema. 23 Ĩgʉ̃sãrẽ bʉro tãrã odo, peresu irima. Ĩgʉ̃sãrẽ korebure õãrõ ĩãduripídorema. 24 Irasirigʉ ĩgʉ̃sãrẽ koregʉ gapʉ iri wii dekoma taribugue ĩgʉ̃sãrẽ ĩgʉ̃sãya guburire taboa majĩrĩma goberigue sʉadobo, õãrõ biadobokõãyupʉ. 25 Pʉrʉ ñami deko ããrĩmakʉ̃, Pablosã Marĩpʉre sẽrẽ, bayapeoñurã. Ĩgʉ̃sã irasũ bayamakʉ̃, gajirã peresugue ããrĩrã́ péñurã. 26 Ĩgʉ̃sã bayaripoe gũñaña marĩrõ nikũ bʉro ñomeyuro. Irasiriro iri wiide bʉro gãmeña, suro merã ããrĩpereri iri wiima makãpʉrori tũpãpereakõãyuro. Peresugue ããrĩrã́rẽ ĩgʉ̃sã kõmedari merã sʉadeadaride kurakõãyuro. 27 Irasũ waamakʉ̃, ĩgʉ̃sãrẽ koregʉ yobe, iri wiima makãpʉrori toyomakʉ̃ ĩãgʉ̃: “Peresu ããrãnerã duriwiriapereakõãñuma”, ãrĩ gũñayupʉ. Irasirigʉ ĩgʉ̃ya sareri majĩrẽ ãĩ, ĩgʉ̃ basi sareboadʉagʉ iriadiyupʉ. 28 Ĩgʉ̃ irasirimakʉ̃ ĩãgʉ̃, Pablo ĩgʉ̃rẽ gaguiníyupʉ: —Mʉ basi ñerõ neõ iribirikõãka! Ããrĩperekõãa gʉa, ãrĩyupʉ. 29 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pégʉ, sĩãgodore, Pablosã pʉro ũmawãgã, ĩgʉ̃sãya guburi pʉro naradari merã ejamejãyupʉ. 30 Pʉrʉ ĩgʉ̃sãrẽ ãĩwiu, ãsũ ãrĩ sẽrẽñayupʉ: —¿Nasirigʉkuri, yʉ Marĩpʉ yʉre taumakʉ̃ gããmegʉ̃? 31 Pablosã yʉjʉñurã: —Marĩ Opʉ Jesucristore bʉremuka! Mʉya wii marãde ĩgʉ̃rẽ bʉremuburo. Mʉsã ĩgʉ̃rẽ bʉremumakʉ̃ ĩãgʉ̃, Marĩpʉ mʉsãrẽ taugʉkumi, ãrĩñurã. 32 Irasũ ãrĩ odo, ĩgʉ̃ya wii marãdere Jesúya kerere wereñurã. 33 Ñami deko pʉrʉ ĩgʉ̃sãrẽ koreadi ĩgʉ̃sãya kãmirẽ koeyupʉ. Ĩgʉ̃ koe odoadero pʉrʉ, Pablosã ĩgʉ̃rẽ, ĩgʉ̃ya wii marãdere deko merã wãĩyeñurã. 34 Ĩgʉ̃sãrẽ wãĩyeadero pʉrʉ, Pablosãrẽ ĩgʉ̃ya wiigue ãĩa, baari ejoyupʉ. Ĩgʉ̃, ĩgʉ̃ya wii marã merã Marĩpʉre bʉremusĩã, bʉro ʉsʉyañurã. 35 Boyoripoe oparã surarare iriuñurã, peresu wii koregʉre Pablosãrẽ wiudorerã. 36 Iri wii koregʉ irire pégʉ, Pablosãrẽ ãrĩyupʉ: —Oparã mʉsãrẽ wiridoreañurã. Irasirirã güiro marĩrõ ʉsʉyari merã wirika! ãrĩyupʉ. 37 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pégʉ, Pablo gapʉ ãrĩyupʉ surarare: —Oparã gʉa ñerõ irideare bokabirikererã, masaka wárã ĩũrõ gʉare tãrãdoreama. Ĩgʉ̃sã, gʉa romano marã ããrĩkeremakʉ̃, tãrãdoreama. Pʉrʉ peresu iriama. ¿Dapague gʉare masaka ĩãbero wiudʉari? Ããrĩbea. Ĩgʉ̃sã basita wiurã aariburo gʉare, ãrĩyupʉ Pablo. 38 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pérã, surara Pablo ãrãdeare oparãrẽ wererã waañurã. Pablo, Silas romano marã ããrĩ́ma, ãrĩrĩ kerere pérã, oparã güigorañurã. 39 Irasirirã Pablosã pʉro ejarã, ãsũ ãrĩñurã: —Kãtika, gʉa mʉsãrẽ peresu iriadeare! Irasũ ãrĩ odo, ĩgʉ̃sãrẽ peresugue ããrãnerãrẽ wiu: “Gʉaya makãrẽ wirika!” ãrĩñurã. 40 Irasirirã Pablosã peresugue ããrãnerã wiria, Lidiaya wiigue waañurã. Irogue eja, Jesúre bʉremurã nerẽanerãrẽ bokajarã, õãrõ gũñaturanemomakʉ̃ iriñurã. Pʉrʉ waakõãñurã.

Hechos 17

1 Pablo, Silas merã waarã́, Anfípolire, Apoloniare taria, Tesalónicague ejañurã. Iri makãguere judío masaka nerẽrĩ wii ããrĩyuro. 2 Irogue eja, Pablo iri wiigue waayupʉ ĩgʉ̃ gaji makãrĩrẽ irinaderosũta. Ʉre semana judío masaka siñajãrĩnʉrĩ ããrĩmakʉ̃, iro marãrẽ Marĩpʉyare werenayupʉ. 3 Ãsũ ãrĩ bueyupʉ: —Marĩpʉ iriudi, Cristo ããrĩ́mi. Marĩ ñerõ iridea waja ñerõ taridi ããrĩmí. Ĩgʉ̃ boadero pʉrʉ, Marĩpʉ gapʉ ĩgʉ̃rẽ masũdi ããrĩmí marĩ õãrõ ããrĩburire. Ĩĩ Jesús yʉ ãsũ ãrĩ weregʉ, ĩgʉ̃ta Cristo ããrĩ́mi marĩrẽ taugʉ. Ãsũta ãrĩ werea, Marĩpʉya kerere ĩgʉ̃sã gojadea pũguere, ãrĩ wereyupʉ. 4 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pérã, surãyeri judío masaka ĩgʉ̃ wererire: “Diayeta ããrã”, ãrĩ bʉremuñurã. Irasirirã Pablosã merã waañurã. Gajirã wárã griego masaka Marĩpʉre bʉremurĩmasã, oparã nomede, Pablo wererire pérã, bʉremuñurã. Irasirirã ĩgʉ̃sãde ĩgʉ̃sã merã waañurã. 5 Gajirã judío masaka irasirimakʉ̃ ĩãrã, Pablosãrẽ ĩãturi, wárã ñerã moãmerãrẽ siiu neeõ: “Pablo ĩgʉ̃ merãmarã merã ñerõ irigʉ yámi”, ãrĩ gaguinírã waaka i makã marãrẽ, ãrĩ iriuñurã. Irasũ ãrĩ gaguinírã, ããrĩpererã iri makã marãrẽ Pablosã merã guamakʉ̃ iriñurã. Irasirirã Jesúre bʉremugʉ̃ Jasón wãĩkʉgʉya wiima makãpʉrore turaro merã tʉ̃ãkoro, ñajãa, Pablosãrẽ ãmadiñurã masakaguere wiadʉarã. 6 Ĩgʉ̃sãrẽ bokabirisĩã, Jasṍrẽ, gajirã Jesúre bʉremurãdere ñeã tʉ̃ãwãgã, iri makã marã oparã pʉrogue ãĩa, irogue eja, gaguiníñurã: —Pablosã ããrĩpererogue masakare gariborã iriama. Dapagorare marĩya makãrẽ ejasiama. 7 Ĩĩ Jasón ĩgʉ̃sãrẽ ĩgʉ̃ya wiigue ñajãdoreami. Ĩĩsã ããrĩpereri marĩ romano marã opʉ dorerire tarinʉgãma. “Gajigʉ mʉsã Opʉ, Jesús wãĩkʉgʉ ããrĩ́mi”, ãrĩ buema masakare, ãrĩ gaguiníñurã oparãrẽ. 8 Ĩgʉ̃sã irasũ ãrĩ gaguinímakʉ̃ pérã, ããrĩpererã iri makã marã, ĩgʉ̃sã oparãde Pablosã merã guañurã. “¿Naásũ waáari?” ãrĩ gaguinísirikõãñurã. 9 Irasirirã oparã Jasṍrẽ, ĩgʉ̃ merãmarãdere peresu waadoremerã: “Dupaturi Pablosãrẽ iritamubirikõãka!” ãrĩ, niyeru wajaridore, wiukõãñurã. 10 Pʉrʉ iri ñamita Jesúre bʉremurã Pablosãrẽ Bereague iriukõãñurã. Irogue eja, judío masaka nerẽrĩ wiigue waañurã. 11 Judío masaka Berea marã gapʉ Tesalónica marã nemorõ Jesúya kerere õãrõ pédʉañurã. Irasirirã irire: “¿Diayeta ããrĩ́rĩ?” ãrĩ masĩdʉarã, ʉ̃mʉrikʉ Marĩpʉya werenírĩ gojadea pũmarẽ bueníkõãñurã. 12 Irasirirã wárã Jesúre bʉremuñurã. Gajirã griego masakade, iri makã marã oparã nomede bʉremuñurã. 13 Pablo, Berea marãrẽ Marĩpʉyare wereri kerere pérã, Tesalónica marã judío masaka ejañurã. Irore eja, Berea marãrẽ kere ãrĩ, Pablosã merã guamakʉ̃ iriñurã. 14 Ĩgʉ̃sã irasirimakʉ̃ ĩãrã, Jesúre bʉremurã Pablore mumurõ merã dia wádiya tʉrogue iriuñurã. Ĩgʉ̃ merãmarã gapʉ Silas, Timoteo merã Bereague dujañurã. 15 Pablore ãĩwãgãnerã Atenas wãĩkʉri makãgue eja, ĩgʉ̃rẽ irogue pí, Bereague gãme dujáakõãñurã doja. Irogue dujajarã, Pablo ĩgʉ̃: “Murĩgora Silas, Timoteode õõgue aariburo”, ãrĩ kere iriuadeare wereñurã ĩgʉ̃sãrẽ. 16 Pablo Atenague Silas, Timoteore yúgʉ, iri makã marã keori weadeare wári opamakʉ̃ ĩãgʉ̃, bʉro bʉjawereyupʉ. 17 Irasirigʉ judío masaka nerẽrĩ wiigue ĩgʉ̃sã merã werenígʉ̃ waayupʉ. Iroguere gajirã judío masaka ããrĩmerã Marĩpʉre bʉremurã ããrĩñurã. Ĩgʉ̃sã merãdere wereníyupʉ. Ũ̶mʉrikʉ iri makã marã ĩgʉ̃ bokajarã merã wereníyupʉ. 18 Gajirã ʉ̃made Epicúreos wãĩkʉri bumarãyare buerimasã, gajirã Estoicos wãĩkʉri bumarãyare buerimasã Pablo merã wereníñurã. Ĩgʉ̃ weremakʉ̃ pérã, ãsũ ãrĩ gãme sẽrẽñañurã: —¿Naásũ ãrĩ weredʉagʉ yári, ĩĩ iropa werenígʉ̃? ãrĩñurã. Pablo Jesúyare, ĩgʉ̃ masã mʉrĩadeare weremakʉ̃ pérã, gajirã ãsũ ãrĩñurã: —Gajiro marã ĩgʉ̃sã bʉremurãyare weregʉ irikumi, ãrĩñurã. 19 Irasirirã ĩgʉ̃sã nerẽrõ Areópago wãĩkʉrogue Pablore ãĩãñurã. Irogue ãĩja, ĩgʉ̃rẽ ãrĩñurã: —Gʉa maama bueri mʉ wererire masĩdʉakoa. 20 Mʉ bueri gajirosũ ããrã. Irasirirã gʉa: “¿Naásũ ãrĩdʉaro yári iri?” ãrĩ masĩdʉakoa, ãrĩñurã Pablore. 21 Ããrĩpererã Atenas marã, gajiro marã iri makã ejanerãde maama bueri ditare werenídʉañurã. 22 Irasirigʉ Pablo Areópagogue ĩgʉ̃rẽ ãĩjadero pʉrʉ, wãgãnʉgã, ãsũ ãrĩ wereyupʉ ĩgʉ̃sãrẽ: —Keori weadeare mʉsã ããrĩpererã õãrõ bʉremua. Irire masĩa yʉ. 23 I makã mʉsãya makãrẽ naagorenagʉ̃, mʉsã bʉremurõrẽ ĩãbʉ. Sugʉ mʉsã bʉremugʉ̃rẽ sĩdea soepeorogue gojatúdeadere ĩãbʉ. “Ũ̶mʉgasigue marã Opʉ marĩ masĩña marĩgʉ̃rẽ bʉremurõ ããrã”, ãrĩ gojatúdeare ĩãbʉ. Mʉsã ĩgʉ̃rẽ masĩbirikeremakʉ̃, ĩgʉ̃rẽta werea yʉ mʉsãrẽ, ãrĩyupʉ Pablo. Irasũ ãrĩ odo, ãrĩnemoyupʉ doja: 24 —Marĩpʉ i ʉ̃mʉrẽ ããrĩpereri iridi ããrĩmí. Ũ̶mʉgasi, i nikũ Opʉ ããrĩ́mi. Masaka iridea wiirire ããrĩbemi. 25 Marĩ iritamurĩrẽ gããmebemi. Ĩgʉ̃ gapʉ marĩrẽ iritamumi. Marĩ ããrĩrikʉrire, ããrĩpereri gajinodere sĩmi. Okari opamakʉ̃ yámi. Yʉjʉãĩmakʉ̃ yámi marĩrẽ. 26 ’Marĩpʉ sugʉ ʉ̃mú̶ʉ merãta ããrĩpereri buri marã ããrĩmakʉ̃ iridi ããrĩmí, ĩgʉ̃sãrẽ i nikũ ããrĩpereroguere ããrĩburo, ãrĩgʉ̃. “Õõpa yoaripoe okarãkuma ĩgʉ̃sã ããrĩrṍguere”, ãrĩ pídi ããrĩmí. 27 Marĩpʉ: “Yʉre ãmarã́ bokaburo”, ãrĩgʉ̃, irasiridi ããrĩmí. Ĩgʉ̃rẽ marĩ bokaburo, ãrĩgʉ̃, yoarogue ããrĩbemi. Marĩ merãta ããrĩ́mi. 28 Marĩpʉ marĩrẽ ããrĩmakʉ̃ yámi. Ĩgʉ̃ marĩmakʉ̃ marĩbukuyo. Marĩ okari, marĩ irimasĩrĩ, marĩ ããrĩrikʉrire sĩgʉ̃ ããrĩ́mi. Mʉsã bayarire gojarimasãde ãsũ ãrĩ gojanerã ããrĩmá: “Marĩde ʉ̃mʉgasigue marã Opʉ pũrã ããrã”, ãrĩ gojanerã ããrĩmá. 29 Irasirirã marĩ ĩgʉ̃ pũrã ããrĩrã́, keori masaka weadeare ĩgʉ̃sã gũñarõ merã irideare: “Marĩpʉ irirosũ ããrĩ́mi”, ãrĩ gũñabirikõãrã! Marĩpʉ, masaka oro, plata, ʉ̃tãyeri merã keori weadea irirosũ ããrĩbemi. 30 Marĩpʉ iripoegue marã ĩgʉ̃rẽ masĩmerã ĩgʉ̃rẽ bʉremubirimakʉ̃ irasũ ĩãkõãdi ããrĩmí. Irasirigʉ, dapaguere pama marĩrẽ ããrĩpererã i nikũgue ããrĩrã́rẽ: “Mʉsã ñerõ irideare bʉjawereka! Mʉsã gũñarĩrẽ gorawayuka!” ãrĩmi. 31 Pʉrʉ Marĩpʉ ããrĩpererã ñerãrẽ wajamoãrĩnʉ ejamakʉ̃, ĩgʉ̃ beyedi Jesús merã ããrĩpererã i nikũgue ããrĩrã́rẽ diayeta irigʉkumi õãrãrẽ beye, ñerã gapʉre béobu. Jesús boadero pʉrʉ, Marĩpʉ ĩgʉ̃rẽ masũgʉ̃, ĩgʉ̃ beyedi ããrĩrĩ́rẽ ĩmudi ããrĩmí ããrĩpererãrẽ, ãrĩ wereyupʉ Pablo Atenas marãrẽ. 32 Ĩgʉ̃ Jesús boadigue masãdeare weremakʉ̃ pérã, gajirã ĩgʉ̃rẽ ubu bʉrikõãñurã. Gajirã gapʉ: —Dupaturi ire mʉ weremakʉ̃ pédʉakoa doja, ãrĩñurã. 33 Pablo ĩgʉ̃sãrẽ piri waakõãyupʉ. 34 Gajirã, ĩgʉ̃ wererire pénemodʉarã ĩgʉ̃ merã waañurã. Irasirirã Jesúre bʉremunʉgãñurã. Ĩgʉ̃sã merã sugʉ Dionisio wãĩkʉgʉ Areópagogue oparã merã nerẽrĩmasʉ̃ ããrĩyupʉ. Gajigo Dámaris wãĩkʉgode gajirã merã Jesúre bʉremunʉgãyupo.

Hechos 18

1 Pʉrʉ Pablo Atenague ããrãdi waa, Corinto wãĩkʉri makãgue ejayupʉ. 2 Irogue judío masakʉ Aquila wãĩkʉgʉre Ponto nikũmʉrẽ bokajayupʉ. Aquila, ĩgʉ̃ marãpo Priscila merã Italia nikũgue ããrĩnerã ããrãdima. Ĩgʉ̃sã irogue ããrĩripoe romano marã opʉ Claudio wãĩkʉgʉ ããrĩpererã judío masakare Romarẽ wiridoremakʉ̃, Aquila ĩgʉ̃ marãpo merã Corintogue ejanerã ããrĩmá. Ĩgʉ̃sã irogue ããrĩmakʉ̃, Pablo ĩgʉ̃sãrẽ ĩãgʉ̃ waayupʉ. 3 Ĩgʉ̃de ĩgʉ̃sã moãrikʉrinorẽta moãgʉ̃ ããrĩyupʉ. Irasirigʉ dujakõãyupʉ ĩgʉ̃sã merã moãbu. Ĩgʉ̃sã surí gasiri merã wiiri irirã ããrĩñurã. 4 Pablo, judío masaka siñajãrĩnʉrikʉ ĩgʉ̃sã nerẽrĩ wiigue waa, judío masakare, judío masaka ããrĩmerãdere Jesúya kerere werenayupʉ, ĩgʉ̃sã iri kerere: “Diayeta ããrã”, ãrĩ gũñaburo, ãrĩgʉ̃. 5 Timoteo, Silas merã Macedoniague ããrãnerã Pablo pʉrogue ĩgʉ̃sã ejadero pʉrʉ, Pablo surí gasiri merã wiiri moãrĩrẽ piri, ʉ̃mʉrikʉ judío masakare Jesúya kerere diaye ãrĩrĩ merã bueyupʉ: —Jesús ããrĩ́mi marĩ yoaripoe yúdi. Ĩgʉ̃ta Marĩpʉ iriudi, Cristo ããrĩ́mi, ãrĩyupʉ. 6 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩ buekeremakʉ̃, judío masaka gapʉ ĩgʉ̃rẽ pédʉabiriñurã. Irasirigʉ ĩgʉ̃sã ñerõ werenírĩ merã ĩgʉ̃rẽ werewʉamakʉ̃ pégʉ, Pablo ĩgʉ̃sãrẽ: “Buenemobirikoa”, ãrĩ ĩmugʉ̃ ĩgʉ̃ya suríre iroma nikũ tuadeare pásiri, ãsũ ãrĩyupʉ: —Marĩpʉ dorederosũta mʉsãrẽ bueabʉ. Mʉsã gapʉ yʉre pédʉabea. Irasirirã mʉsã pédʉabiri waja perebiri peamegue waarãkoa. Irasirigʉ yʉ mʉsãrẽ bueadeare pirigʉkoa. Dapagorare judío masaka ããrĩmerãrẽ buegʉ waagʉra, ãrĩyupʉ. 7 Irasũ ãrĩ, iri wiigue ããrãdi wiria, Ticio Justo wãĩkʉya wiigue waayupʉ. Ĩgʉ̃ya wii judío masaka nerẽrĩ wii tʉro ããrĩyuro. Ĩgʉ̃ Marĩpʉre bʉremugʉ̃ ããrĩyupʉ. 8 Nerẽrĩ wii opʉ Crispo wãĩkʉgʉ, ããrĩpererã ĩgʉ̃ya wii marãde Jesúre bʉremuñurã. Gajirã Corinto marãde wárã Jesúya kerere pérã, ĩgʉ̃rẽ bʉremunʉgãñurã. Irasirirã deko merã wãĩyesũñurã, ĩgʉ̃sã Jesúre bʉremurĩrẽ ĩmurã. 9 Su ñami Pablore kẽrõgue irirosũ marĩ Opʉ ĩgʉ̃rẽ ãsũ ãrĩ wereyupʉ: —Güibirikõãka! Neõ piriro marĩrõ yaa kerere bueníkõãka i makã marãrẽ! 10 Yʉ, mʉ merã ããrã. Irasirirã masaka mʉrẽ ñerõ irimasĩbema. I makãrẽ wárã yaarã ããrĩ́ma, ãrĩyupʉ. 11 Irasirigʉ Pablo iro marã merã su bojori gaji bojori deko ããrĩyupʉ Marĩpʉya kerere buegʉ. 12 Iripoere romanomʉ Galión wãĩkʉgʉ Acaya nikũ marã opʉ ããrĩripoe judío masaka suro merã nerẽ, Pablore ñeã, Galión pʉrogue ãĩja, 13 ãsũ ãrĩñurã: —Ĩĩ masakare: “Ãsũ gapʉ irika, Marĩpʉre bʉremurã!” ãrĩ buegʉ, i nikũma doreri gapʉre béodoremi, ãrĩñurã Galiṍrẽ. 14 Ĩgʉ̃sã irasũ ãrĩmakʉ̃, Pablo ĩgʉ̃sãrẽ werebu iriripoeta Galión gapʉ judío masakare ãrĩyupʉ: —Ĩgʉ̃ ñerõ iriadero pʉrʉ tamerãrẽ yʉ péboakuyo mʉsã judío masaka weresãrĩrẽ. 15 Mʉsã dorerire tarinʉgãmakʉ̃, mʉsã basi ãmuka! Ire masĩbea yʉ. Irasirigʉ irire: “Irasũta irika!” ãrĩmasĩbirikoa, ãrĩyupʉ. 16 Irasũ ãrĩgʉ̃ta ĩgʉ̃yarã surarare Pablore weresãrãrẽ béowiudoreyupʉ. 17 Irasirimakʉ̃ ĩãrã, ããrĩpererã iri wii ããrĩrã́ Sóstenẽrẽ judío masaka nerẽrĩ wii opʉre ñeã, Galión ĩũrõ páñurã. Ĩgʉ̃sã pámakʉ̃ ĩãgʉ̃, Galión gapʉ: “Ĩgʉ̃sã gããmerõ iriburo”, ãrĩ ĩãkõãyupʉ. 18 Pablo Corintogue yoaripoe ããrĩyupʉ dapa. Pʉrʉ Jesúre bʉremurãrẽ: “Waagú̶ yáa”, ãrĩ odo, doódiru merã Priscila, Aquila merã Siriama makãgue waakõãñurã. Ĩgʉ̃ doódiru merã waaburi dupiyuro Cencreague ããrĩgṹ̶, Marĩpʉre: “Ãsũ irigʉra mʉrẽ bʉremugʉ̃”, ãrĩderosũta ĩgʉ̃ya poarire wʉʉapeokõãdoreyupʉ. 19 Pʉrʉ ĩgʉ̃sã merã waa, Efeso wãĩkʉri makãgue eja, Priscila, Aquilare píkõã, judío masaka nerẽrĩ wiigue waayupʉ. Iri wiigue eja, judío masaka iro nerẽanerã merã Marĩpʉyare wereyupʉ. 20 Ĩgʉ̃ irasũ weremakʉ̃ pérã, ĩgʉ̃rẽ: “Yoaripoe dujaka gʉa merã!” ãrãdiñurã. Ĩgʉ̃ gapʉ: “Dujabea mʉsã merã”, 21 ãrĩgʉ̃ta ĩgʉ̃sãrẽ seretuyupʉ: —Jerusalẽ́gue bosenʉ ĩãgʉ̃ waagú̶ yáa. Marĩpʉ gããmemakʉ̃ dupaturi ĩãgʉ̃ dujaribukoa mʉsãrẽ, ãrĩyupʉ. Irasũ ãrĩ odo, Efesogue ããrãdi doódiru merã waakõãyupʉ. 22 Irasirigʉ Cesareare tariwãgã, Jerusalẽ́gue eja, iro marã Jesúre bʉremurãrẽ õãdoregʉ ejayupʉ. Pʉrʉ Antioquíague waayupʉ doja. 23 Irore yoaweyaripoe ããrĩ, pʉrʉ Galaciama makãrĩgue Frigiama makãrĩrẽ dupaturi eja, iri makãrĩ marãrẽ Jesúre bʉremurãrẽ bue, ĩgʉ̃sãrẽ õãrõ ʉsʉyari merã ããrĩrikʉmakʉ̃ iriyupʉ. 24 Iripoere judío masakʉ Apolos wãĩkʉgʉ, Alejandría wãĩkʉri makãmʉ Efesogue ejayupʉ. Ĩgʉ̃ õãrõ weregʉ, Marĩpʉya werenírĩ gojadeare masĩgʉ̃ ããrĩyupʉ. 25 Gajirã ĩgʉ̃rẽ marĩ Opʉ Jesúya kerere weresianerã ããrĩmá. Irasirigʉ ʉsʉyari merã Jesús irideare diaye ãrĩrĩ merã wereyupʉ. Irasirikeregʉ, Juan masakare deko merã wãĩyedea ditare masĩyupʉ. 26 Güiro marĩrõ judío masaka nerẽrĩ wiigue ããrĩrã́rẽ buenʉgãyupʉ. Ĩgʉ̃ buerire péanerã Priscila, Aquila ĩgʉ̃sãya wiigue ĩgʉ̃rẽ ãĩa, irogue õãrõ diaye ãrĩrĩ merã wereñurã ĩgʉ̃ Marĩpʉyare masĩbirire. 27 Pʉrʉ Apolos Acayague waadʉamakʉ̃, Jesúre bʉremurã ĩgʉ̃rẽ su pũ gojabosañurã. Irasirirã Jesúre bʉremurãrẽ Acayague ããrĩrã́rẽ: “Apolore õãrõ bokatĩrĩñeãka!” ãrĩrĩ pũrẽ ĩgʉ̃ merã iriuñurã. Irasirigʉ Apolos irogue ejamakʉ̃, Marĩpʉ ĩgʉ̃sãrẽ maĩgʉ̃, ĩgʉ̃ merã õãrõ iritamuyupʉ. 28 Irasirigʉ Apolos ããrĩpererã ĩũrõ judío masakare õãrõ turari merã: —Marĩpʉ iriudi, mʉsã yoaripoe yúdi, Cristo ããrĩ́mi. Ĩgʉ̃ta Jesús ããrĩ́mi, ãrĩyupʉ. Irasirirã Marĩpʉya werenírĩ gojadea pũrẽ keoro weremakʉ̃ pérã, judío masaka: “Diaye ããrĩbea”, ãrĩmasĩbiriñurã.

Hechos 19

1 Apolos Corintogue ããrĩripoe Pablo gapʉ ʉ̃tãyuku watopegue taria, Efesogue eja, wárã Jesúre bʉremurãrẽ bokajayupʉ. 2 Bokaja, ĩgʉ̃sãrẽ sẽrẽñayupʉ: —¿Mʉsã Jesúre bʉremurã, Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃rẽ bokatĩrĩñeãrĩ? ãrĩyupʉ. Ĩgʉ̃rẽ yʉjʉñurã: —“Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ ããrĩ́mi”, ãrĩmakʉ̃, neõ pébiribʉ gʉa. 3 Pablo ĩgʉ̃sãrẽ sẽrẽñayupʉ doja: —¿Noãya buerire pédero pʉrʉ, deko merã wãĩyeri mʉsãrẽ? ãrĩyupʉ. Ĩgʉ̃sã gapʉ yʉjʉñurã: —Juãya buerire gʉa pédero pʉrʉ, gʉare wãĩyema, ãrĩñurã. 4 Pablo ãsũ ãrĩyupʉ doja: —Juan masakare ĩgʉ̃sã ñerĩ irideare bʉjawere, gũñarĩrẽ gorawayurãrẽ wãĩyedi ããrĩmí. Irasũ wãĩyekeregʉ: “Yʉ pʉrʉ aaribure bʉremuka!” ãrĩ buedi ããrĩmí. Irasũ ãrĩgʉ̃: “Jesúre Marĩpʉ iriudire bʉremuka mʉsã!” ãrĩgʉ̃ iridi ããrĩmí, ãrĩyupʉ Pablo. 5 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pérã, marĩ Opʉ Jesús wãĩ merã wãĩyesũñurã ĩgʉ̃rẽ bʉremurĩrẽ ĩmurã. 6 Pʉrʉ Pablo ĩgʉ̃sãya dipu weka ĩgʉ̃ya mojõrĩ merã ñapeomakʉ̃, Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ dijijayupʉ ĩgʉ̃sãrẽ. Ĩgʉ̃ dijijamakʉ̃, gaji masã ya werenírĩ merã ĩgʉ̃sã werenímasĩbirideare wereníñurã. Marĩpʉ ĩgʉ̃sãrẽ weredorerire wereñurã. 7 Ĩgʉ̃sã ããrĩpererã pe mojõma pere su gubu peru pẽrẽbejarãgora ããrĩñurã. 8 Pablo iri makãguere ʉrerã abe ããrĩgṹ̶, judío masaka nerẽrĩ wiigue ñajãa, güiro marĩrõ Marĩpʉ marĩ Opʉ ããrĩrĩ́ kerere masakare werenayupʉ. Irire gũñaturari merã weremakʉ̃ pérã: “I diayeta ããrã”, ãrĩñurã. 9 Gajirã gapʉ Marĩpʉyare pédʉamerã, ĩgʉ̃ wererire bʉremubiriñurã. Irasirirã masaka péurogue marĩ Opʉya bueri: “Ñegoráa”, ãrĩ wereñurã. Ĩgʉ̃sã irasũ ãrĩmakʉ̃ pégʉ, Pablo gapʉ Jesúre bʉremurãrẽ siiu wiria, Tiranno wãĩkʉgʉya bueri wiigue waayupʉ. Iroguere ʉ̃mʉrikʉ masakare buenayupʉ. 10 Pe bojorigora bueyupʉ ĩgʉ̃sãrẽ iri wiiguere. Ĩgʉ̃ irasũ buemakʉ̃, ããrĩpererã Asia nikũ marã judío masaka, judío masaka ããrĩmerãde marĩ Opʉyare pépereakõãñurã. 11 Pablo iri makãgue ããrĩmakʉ̃, Marĩpʉ ĩgʉ̃ turari merã ĩgʉ̃rẽ wári iri ĩmurĩrẽ irimakʉ̃ iriyupʉ. 12 Irasirimakʉ̃ ĩãrã, masaka surí gasiri, Pabloya dʉpʉ pẽrẽadea gasirire pũrĩrikʉrã pʉro ãĩãnañurã. Ĩgʉ̃sã ãĩãmakʉ̃, pũrĩrikʉrã iri gasirire moãña, tarinañurã. Wãtẽa ñajãsũnerãde irire moãña, wirisũnañurã. 13 Iripoere gajirã judío masaka wãtẽãrẽ béowiugorenarã iriñurã. Ĩgʉ̃sã Esceva wãĩkʉgʉ pũrã su mojõma pere gaji mojõ peru pẽrẽbejãrãgora ããrĩñurã. Esceva paía opʉ ããrĩyupʉ. Ĩgʉ̃ pũrã Pablo irirosũta marĩ Opʉ Jesús wãĩ merã wãtẽãrẽ béowiudʉarã, ãsũ ãrĩñurã: —Jesús, Pablo weredi wãĩ merã dorea mʉsãrẽ. Wirika mʉsã ñajãdire! ãrĩ béowiuadiñurã. 15 Ĩgʉ̃sã irasũ ãrĩkeremakʉ̃, wãtĩ masakʉguere ñajãdi ãsũ ãrĩyupʉ: —Jesúre, Pablore masĩa. Mʉsã gapʉre masĩbea. ¿Niísãno ããrĩ́rĩ mʉsã? ãrĩyupʉ. 16 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ta, wãtĩ ñajãsũdi gapʉ pari meébeja, bʉro turaro merã ĩgʉ̃sã ããrĩpererãrẽ ñeã, tarinʉgãyupʉ. Ĩgʉ̃sãrẽ pá, kãmitú, ĩgʉ̃sãya suríre yeguepeokõãyupʉ. Irasirirã surí marĩrã, kãmikʉrãgue ũmawiriañurã. 17 Ĩgʉ̃sã irasũ waadea kerere pérã, ããrĩpererã Efeso marã, judío masaka, judío masaka ããrĩmerãde pégʉka, bʉro güiñurã. Irasirirã marĩ Opʉ Jesús wãĩrẽ õãrõ goepeyari merã bʉremuñurã pama. 18 Irasirirã wárã dupiyuro Jesúre bʉremunʉgãnerã gapʉ ĩgʉ̃sã ñerõ irideare masaka péurogue weretarirã ejañurã. 19 Ĩgʉ̃sã merã wárã yéa ããrĩrã́ ããrĩñurã. Irasirirã ĩgʉ̃sã bayirima gojadea papera turirire irogue ãĩa, masaka ĩũrõ irire soebéokõãñurã. Ããrĩpereri iri wajakʉdeare ĩgʉ̃sã keoñamakʉ̃, cincuenta mil niyeru koeri wajakʉadiyuro. 20 Ĩgʉ̃sã irasirimakʉ̃ ĩãdero pʉrʉ, ʉ̃mʉrikʉ wárã masaka Marĩpʉya kerere pérã, ĩgʉ̃ turari merã Jesúre bʉremunʉgãñurã. 21 Irasũ waadero pʉrʉ, Pablo ãsũ ãrĩ gũñayupʉ: “Macedonia nikũ waapʉrori, iri nikũrẽ taria, Acaya nikũdere taria, Jerusalẽ́gue waagʉra. Iro merãta Romarẽ ĩãgʉ̃ waagʉra”, ãrĩ gũñayupʉ. 22 Irasirigʉ ĩgʉ̃ waaburi dupiyuro pẽrã ĩgʉ̃rẽ iritamurãrẽ Erasto, Timoteore iriuyupʉ Macedoniague. Pablo gapʉ sugʉta dujayupʉ dapa Asiaguere. 23 Pablo Efesogue ããrĩripoe gajirã iro marã bʉro werenírĩ merã ĩgʉ̃rẽ ĩãturiñurã, masaka wárã Jesúre bʉremumakʉ̃ ĩãrã. 24 Sugʉ plata wãĩkʉri kõme merã moãrĩmasʉ̃ Demetrio wãĩkʉgʉ Pablore ĩãturiwãgũyupʉ. Ĩgʉ̃ plata merã iro marã bʉremugõ Artemisa wãĩkʉgo bʉremurĩ keori wiirigãrẽ weanayupʉ. Ĩgʉ̃, gajirã moãrã merã ĩgʉ̃sã weadeare masakare duarã, wáro wajatanañurã. 25 Irasirigʉ Demetrio ĩgʉ̃ merã moãrãrẽ, gajirã ĩgʉ̃ irirosũ plata moãrãrẽ siiu neeõ, ãsũ ãrĩyupʉ: —Yʉ merãmarã, õãrõ péka! Irire masĩa mʉsã. Marĩ weadeare duari merã wáro wajata, õãrõ ããrĩkõãa. 26 Pablo buedeadere masĩa. Ãsũ ãrĩ buegorenami: “Masaka bʉremurã keori weadea, turari oparã irirosũ ããrĩbea. Ũ̶mʉgasigue marã Opʉ irirosũ neõ ããrĩbea, keori weadea ããrã”, ãrĩ buemi. Irire pérã, wárã masaka õõ marã, ããrĩperero Asia marãde ĩgʉ̃ buedeare: “Diayeta ããrã”, ãrĩ gũñama. 27 I marĩrẽ bʉro goea. Marĩya moãrĩ wajamarĩãkõãburo yáa. Marĩ bʉremugõ Artemisaya wiide ubu ããrĩrĩ́ wii dujakõãrokoa. Dapagueta ããrĩperero Asia marã bʉremuadima igore. Masaka Pablo wererire bʉremurã sõõ gapʉ merã igore bʉremunemobirikuma pama, ãrĩyupʉ Demetrio ĩgʉ̃sãrẽ. 28 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pérã, bʉro guari merã: —Artemisa, Efeso marã bʉremugõ turago ããrĩ́mo, ãrĩ gaguinípʉroriñurã. 29 Ĩgʉ̃sã gaguinímakʉ̃, gajirã wárã Efeso marã: “¿Naásũ waari?” ãrĩ pémasĩbirikererã, ĩgʉ̃sãde gaguinípereakõãñurã. Irasũ gaguinírãta Gayore, Aristarcore ñeã, iri makã marã nerẽrõgue ĩgʉ̃sãrẽ tʉ̃ãwãgãñurã. Gayo, Aristarco Macedonia marã, Pablore wapikʉwãgãnerã ããrĩñurã. 30 Ĩgʉ̃sãrẽ ñeãmakʉ̃ ĩãgʉ̃, Pablo gapʉ masaka wárã watopegue ĩgʉ̃sãrẽ weregʉ waadʉadiyupʉ. Jesúre bʉremurã gapʉ waadorebiriñurã. 31 Gajirã iri nikũ marã oparãde, Pablo merãmarã ĩgʉ̃rẽ: “Gʉa mʉrẽ dorea: ‘Ĩgʉ̃sã nerẽrõgue waabirikõãka!’” ãrĩ kere iriuñurã. 32 Irogue nerẽanerã bʉro gaguinírã iriñurã dapa. “¿Nasirirã marĩ õõgue nerẽrĩ?” ãrĩmasĩmerã ĩgʉ̃sã gããmerõ gaguinímirẽkõãñurã. 33 Irasirirã judío masaka ĩgʉ̃sãyagʉre Alejandro wãĩkʉgʉre gaguinírã ĩũrõgue túmeénúñurã ĩgʉ̃sãrẽ weredorerã. Irasirigʉ ĩgʉ̃ gapʉ ĩgʉ̃ya mojõ merã irikeo: “Iropata gaguiníka, toeaka!” ãrĩdʉadiyupʉ. “Gʉa judío masaka ñerõ iribea”, ãrĩ weredʉadiyupʉ. 34 Ĩgʉ̃ judío masakʉ ããrĩrĩ́rẽ ĩãmasĩrã, ããrĩpererã suro merã pe hora gaguiníñurã: —Artemisa, Efeso marã bʉremugõ turago ããrĩ́mo, ãrĩ gaguiníñurã. 35 Ĩgʉ̃sã bʉro gaguinímakʉ̃ ĩãgʉ̃, sugʉ iri makã marã oparãrẽ iritamugʉ̃ masakare toedore, ãsũ ãrĩyupʉ: —Mʉsã, Efeso marã õãrõ péka! Artemisa, marĩ bʉremugõ turago ããrĩ́mo. Igore bʉremurĩ wiire, igo keori ʉ̃mʉgasigue dijarideadere korerã ããrã marĩ. Irire ããrĩperero marã õãrõ masĩma. 36 “I diaye ããrĩbea”, ãrĩmasĩbema. Irasirirã iropata gaguiníka, toeaka! Gaguinínemobirikõãka pama! Diaye gũñaka mʉsãde! Noó gããmerõ pémasĩrĩ marĩrõ gajinorẽ iribirikõãka! 37 Ĩĩsã mʉsã ñeãnerã marĩ bʉremurĩ wiirimarẽ neõ yajabirama. Marĩ bʉremugõrẽ ñerõ neõ ãrĩ wereníbirama. Ĩgʉ̃sã ñerõ iribirikeremakʉ̃, ĩgʉ̃sãrẽ ñeã, õõgue ãĩriayo. 38 Demetrio, ĩgʉ̃ merã moãrã ĩgʉ̃sãrẽ weresãdʉarã, weresãrĩrẽ beyerimasã pʉrogue waaburo. Irogue i nikũ marã oparã ĩũrõgue ĩgʉ̃sãrẽ weresãdeare ãmumasĩma. 39 Oparã i makã marãrẽ siiu neeõmakʉ̃ ĩãrã, gajino sẽrẽdʉarã, werenírã aarika! 40 Dapagã mʉsã guari merã gaguiníadea kerere marĩ oparã pérã: “Marĩrẽ tarinʉgãdʉarã yáma”, ãrĩ weresãbukuma. Irasirirã marĩ bʉro gaguiníadea waja marĩrẽ weresãmakʉ̃ neõ yʉjʉmasĩbiribukoa, ãrĩyupʉ oparãrẽ iritamugʉ̃ ĩgʉ̃sãrẽ. 41 Irire were odo: “Iropata ããrã. Waaka mʉsãya wiirigue!” ãrĩyupʉ.

Hechos 20

1 Ĩgʉ̃sã irasũ ãrĩ gaguinímirẽdero pʉrʉ, Pablo gapʉ Jesúre bʉremurãrẽ siiu neeõ, ĩgʉ̃sãrẽ õãrõ ããrĩrikʉdoregʉ, wereyupʉ. Were odo, mojõ ñeã, ĩgʉ̃sãrẽ seretu, Macedoniague waakõãyupʉ. 2 Irogue eja, iroma makãrĩ marãrẽ Jesúre bʉremurãrẽ ĩgʉ̃ werenírĩ merã õãrõ gũñaturamakʉ̃ iriyupʉ. Pʉrʉ Greciague waayupʉ. 3 Irore ʉrerã abegora ããrĩyupʉ. Pʉrʉ Siria nikũgue doódiru merã taribujabu iriripoe judío masaka: “Mʉrẽ ñerõ iridʉarã iriama”, ãrĩrĩ kerere péyupʉ. Irasirigʉ: “Maa merã Macedoniagueta dujáagʉra doja”, ãrĩ gũñayupʉ. 4 Gʉa, ĩgʉ̃ merã waaburi dupiyuro gajirã ĩgʉ̃ merãmarã Troas wãĩkʉri makãgue waa, gʉare yúñurã. Ĩĩsãkʉ ããrĩmá: Sópater wãĩkʉgʉ Bereamʉ, Pirro wãĩkʉgʉ magʉ̃ ããrĩmí. Gajirã Tesalónica marã pẽrã Aristarco, Segundo wãĩkʉrã ããrĩmá. Gajigʉ Derbemʉ Gayo wãĩkʉgʉ, gajigʉ Timoteo, gajirã Asia marã Tíquico, Trófimo ããrĩmá. 6 Ĩgʉ̃sã yúripoe gʉa gapʉ pã́ wemasãrĩ morẽña marĩrĩ baari bosenʉ pʉrʉ, Filipogue ããrãnerã doódiru merã su mojõma nʉrĩ taribuja, Troague ejabʉ. Irogue ĩgʉ̃sãrẽ bokaja, ĩgʉ̃sã merã su semana dujabʉ. 7 Siñajãrĩnʉ ããrĩmakʉ̃, gajirã Jesúre bʉremurã merã pã́rẽ dʉkawa baamurã nerẽbʉ. Pablo gajinʉ gapʉ waabu ããrĩsĩã, yoaripoe buemi ĩgʉ̃sãrẽ. Ñami deko ããrĩmakʉ̃ bue odobirimi dapa. 8 Gʉa nerẽrĩ taribu, ʉre kaya wekama taribu, sĩãgori wári opari taribu ããrĩbú̶. Pablore iro ããrĩrã́ péripoe sugʉ maamʉ Eutico wãĩkʉgʉ ventanague doami. Pablo ĩgʉ̃sãrẽ yoaripoe buemakʉ̃, ĩgʉ̃rẽ wʉja ejayuro. Irasirigʉ kãrĩtari, yebague yuridijakõãmi. Ĩgʉ̃ yuridijamakʉ̃ ĩãrã, ĩgʉ̃ pʉro waa, kõmoadiguere ãĩwãgũ doboma. 10 Ĩgʉ̃sã irasũ irimakʉ̃ ĩãgʉ̃, Pablo dijari, maamʉrẽ pábʉa ãĩwãgũnú, ĩgʉ̃sãrẽ weremi: —Gʉkabirikõãka! Okami dapa, ãrĩmi. 11 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃, maamʉ kõmoadigue ããrĩkeregʉ, masãkõãmi. Ĩgʉ̃ masãmakʉ̃ ĩãgʉ̃, Pablo dupaturi mʉrĩa, pã́rẽ dʉkawa, ĩgʉ̃sã merã baami. Ĩgʉ̃ irasiriadero pʉrʉ, yoaripoe buenemomi doja. Boyoburo dupiyurogã ĩgʉ̃sãrẽ bue odo, wiriakõãmi. 12 Ĩgʉ̃ wiriadero pʉrʉ, irogue nerẽanerã Eutico kõmoadigue masãdire ʉsʉyari merã ĩgʉ̃ya wiigue ãĩãma. 13 Pablo gʉare ãrĩderosũta doódiru merã ĩgʉ̃ dupiyuro Asogue waabʉ. Ĩgʉ̃ gapʉ ĩgʉ̃ waadʉaderosũta maague waami. 14 Asogue gʉare bokaja, gʉa merã doódirugue ñajãa, Mitilenegue waami. 15 Gajinʉ iro merã waarã́, Quío wãĩkʉri nʉgʉ̃rõ bokatĩũrõgue ejabʉ. Gajinʉ waarã́, Samogue ejabʉ doja. Iro merã waa, Trogilio wãĩkʉrogue kãrĩbʉ. Pablo, Pentecostés bosenʉ dupiyuro Jerusalẽ́guere ejadʉagʉ, gʉare: “Asiare yoaripoe ããrĩdʉabirikoa yʉ”, ãrĩmi. “Irasirirã Efesore diayeta taria, Miletogue waapurumurã!” ãrĩmi. Irasirirã gajinʉ gapʉ waa, Miletogue ejabʉ. 17 Pablo Miletogue ããrĩgṹ̶, Efeso marã Jesúre bʉremurã oparãrẽ kere iriumi ĩgʉ̃ pʉro aaridoregʉ. 18 Ĩgʉ̃sã ĩgʉ̃ pʉro ejamakʉ̃, ĩgʉ̃sãrẽ ãrĩmi: —Asiague ejagʉ, mʉsã merã neõgora yʉ irideare õãrõ masĩa mʉsã. 19 Mʉsã merã ããrĩgṹ̶, marĩ Opʉyare iribʉ. Irasirigʉ mʉsãrẽ neõ tarinʉgãbiribʉ. Masaka Jesúre bʉremubirimakʉ̃ ĩãgʉ̃, orebʉ. Judío masaka yʉre wẽjẽdʉakeremakʉ̃, mʉsãrẽ buebʉ. 20 Mʉsã nerẽrõgue, mʉsãya wiiriguedere ããrĩpereri mʉsã õãrõ ããrĩrikʉburire buebʉ. 21 Judío masakare, judío masaka ããrĩmerãdere irireta buebʉ. “Õãrõ péka! Mʉsã ñerõ iririre piri, Marĩpʉya gapʉre õãrõ irinʉgãka! Marĩ Opʉ Jesúre bʉremuka!” ãrĩ buebʉ. 22 Irasirigʉ dapagorare Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ dorederosũta Jerusalẽ́gue waagú̶ yáa. Irogue yʉre ãsũ waarokoa, ãrĩmasĩbirikoa dapa. 23 Yʉ ejadea makãrĩkʉ Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ ãsũ ãrĩmi yʉre: “Mʉ irogue waamakʉ̃, masaka mʉrẽ peresu iri, ñerõ tarimakʉ̃ irirãkuma”, ãrĩmi. Iri ditare masĩa. 24 Irire masĩkeregʉ, güibea. Yaa okaridere maĩbea. Marĩpʉ masaka ããrĩpererãrẽ maĩrĩ merã ĩãmi, ãrĩrĩ kerere marĩ Opʉ Jesús weredoremi yʉre. I ditare ĩgʉ̃ yʉre moãrĩ pídeare iripeodʉáa. 25 ’Yʉ mʉsã merã ããrĩgṹ̶, Marĩpʉ ĩgʉ̃yarãrẽ doreri kerere weregorenabʉ. Dapagorare mʉsã neõ dupaturi yʉre ĩãnemobirikoa. Irire masĩa yʉ. 26 Irasirigʉ dapagãrẽ irire werea mʉsãrẽ. Ããrĩpereri Marĩpʉyare ĩgʉ̃ yʉre weredoredeare werebʉ mʉsãrẽ. Irasirirã mʉsã ããrĩpererã irire: “Neõ pébea yʉ”, ãrĩmasĩbirikoa. Perebiri peamegue waamakʉ̃, ĩgʉ̃sã pédʉabiridea waja ããrĩrokoa. Yaa waja ããrĩbirikoa. 28 Irasirirã Marĩpʉyare õãrõ péduripíka! Mʉsã Jesúre bʉremurãrẽ, Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ mʉsãrẽ koredorerãdere: “Õãrõ péka mʉsãde!” ãrĩ wereka! Ĩgʉ̃ magʉ̃ boagʉ dí béodea merã Marĩpʉ ĩgʉ̃sãrẽ ĩgʉ̃yarã ããrĩmakʉ̃ iridi ããrĩmí. Irasirirã ĩgʉ̃sãrẽ õãrõ koreka, oveja korerã ĩgʉ̃sãyarã ovejare õãrõ korederosũta! 29 Yʉ waadero pʉrʉ, gajirã ãrĩkatorimasã, makãnú̶ʉ marã diayéa ovejare wẽjẽdʉarã irirosũ mʉsã pʉro ejarãkuma. Ĩgʉ̃sã bueri merã mʉsãrẽ dʉkawarimakʉ̃ iridʉarãkuma. 30 Pʉrʉguere gajirã mʉsã merãmarãta mʉsãrẽ Jesúre bʉremurãrẽ ãrĩkatorãkuma ĩgʉ̃sã buerire pédorerã. 31 Irasirirã õãrõ pémasĩka! Ʉre bojorigora ʉ̃mʉrĩ, ñamirĩ oreri merã mʉsã ããrĩpererãrẽ werebʉ. Irasirirã yʉ weredeare gũñaníkõãka! 32 ’Dapagorare Marĩpʉre sẽrẽbosagʉra mʉsãrẽ koreburo, ãrĩgʉ̃. Ĩgʉ̃ mʉsãrẽ maĩrĩ merã ĩãrĩ kerere buerã, õãrõ ããrĩrikʉrãkoa. Ũ̶mʉrikʉ ĩgʉ̃ turari merã mʉsãrẽ ĩgʉ̃rẽ bʉremunemomakʉ̃ yámi. Mʉsãrẽ ĩgʉ̃yarãrẽ ããrĩpererãrẽ õãrĩrẽ sĩgʉkumi ĩgʉ̃ iripoegue ãrĩderosũta. 33 Yʉ mʉsã merã ããrĩgṹ̶, mʉsãya niyerure, mʉsãya surídere: “Yʉre sĩka!” neõ ãrĩbiribʉ. 34 Yʉ basi moãdea waja merã, yʉ gããmerĩrẽ, yʉ merãmarã gããmerĩdere bokabʉ. Irire õãrõ masĩa mʉsã. 35 Marĩ moã wajatadea merã gajino opamerãrẽ iritamurõ gããmea. Ire mʉsãrẽ iri ĩmubʉ: “Ãsũ iririkʉka mʉsãde!” ãrĩgʉ̃. Marĩ Opʉ Jesús ãrĩdeare gũñaka! Ãsũ ãrĩyupʉ: “Sugʉ gajino sĩgʉ̃ gapʉ ĩgʉ̃ sĩrĩrẽ ñeãgʉ̃ nemorõ ʉsʉyami”, ãrĩ weremi Pablo Efeso marã Jesúre bʉremurãrẽ. 36 Irasũ ãrĩ odo, Pablo ĩgʉ̃sã merã ñadʉkʉpuri merã ejamejã, Marĩpʉre sẽrẽmi. 37 Sẽrẽ odo: “Mʉsã dupaturi neõ ĩãnemobirikoa yʉre”, ĩgʉ̃ ãrĩdeare gũñarã, bʉro bʉjawereri merã dujama. Irasirirã ããrĩpererã ĩgʉ̃rẽ pábʉa, orema. Pʉrʉ ĩgʉ̃rẽ perague tʉyabuajama gʉa doódiru merã waamakʉ̃ ĩãtʉyarã.

Hechos 21

1 Gʉa Efeso marãrẽ Jesúre bʉremurãrẽ seretu odo, doódiru merã Cos wãĩkʉri nʉgʉ̃rõgue diaye waakõãbʉ. Gajinʉ Rodas wãĩkʉri nʉgʉ̃rõrẽ taria, Pátara wãĩkʉri makãgue ejabʉ. 2 Irogue eja, doódiru Feniciague waaburidirure bokaja, iriru merã waabʉ doja. 3 Waa, Chipre wãĩkʉri nʉgʉ̃rõrẽ tariarã, iri nʉgʉ̃rõ kúgapʉ dujamakʉ̃ ĩãbʉ. Irore taria, Siria nikũrẽ eja, Tiro wãĩkʉri makãma perague ejabʉ. Irogue doódirure moãrã iriruma doebirire píma. 4 Irogue eja, Jesúre bʉremurãrẽ bokaja, su mojõma pere gaji mojõ peru pẽrẽbejarinʉrĩ ĩgʉ̃sã merã ããrĩbú̶. Ĩgʉ̃sã Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ masĩrĩ sĩsũnerã ããrĩsĩã, Pablore: “Jerusalẽ́gue waabirikõãka mʉrẽ wẽjẽrĩ!” ãrĩ werema. 5 Ĩgʉ̃sã irasũ ãrĩkeremakʉ̃, su mojõma pere gaji mojõ peru pẽrẽbejarinʉrĩ pʉrʉ, waakõãbʉ. Gʉa waamakʉ̃, ããrĩpererã Jesúre bʉremurã, ĩgʉ̃sã marãposã nome, ĩgʉ̃sã pũrã iri makã tʉrogue gʉare ĩãtʉyarã ejama. Irasirirã gʉa ããrĩpererã ĩgʉ̃sã merã perague buáa, iroma ĩmiparogue ñadʉkʉpuri merã ejamejãja, Marĩpʉre sẽrẽbʉ. 6 Pʉrʉ ĩgʉ̃sãrẽ pábʉa seretu odo, doódiru merã waakõãbʉ. Ĩgʉ̃sã gapʉ ĩgʉ̃sãya wiirigue majãkõãma. 7 Irasirirã gʉa Tirore ããrãnerã waa, Tolemaida wãĩkʉri makãgue ejabʉ. Irogue eja, Jesúre bʉremurãrẽ õãdore, sunʉ ĩgʉ̃sã merã ããrĩbú̶. 8 Gajinʉ gapʉ Pablo gʉa merã maague waami, Cesarea wãĩkʉri makãgue waagú̶. Irogue eja, Felipe wãĩkʉgʉ Jesúya kerere weregorenagʉya wiigue waa, ĩgʉ̃ merã ããrĩbú̶. Felipe Jesúre bʉremurã su mojõma pere gaji mojõ peru pẽrẽbejarã baari guerenerã watope ããrĩdi ããrĩmí. 9 Felipe pũrã wapikʉrã nóome, marãpʉ marĩrã nome ããrĩmá. Ĩgʉ̃sã Marĩpʉ weredorederosũta ĩgʉ̃ya kerere wereturiarã nome ããrĩmá. 10 Gʉa irore yoaweyaripoe ããrãdero pʉrʉ, Agabo wãĩkʉgʉ Marĩpʉya kerere weredupiyugʉ Judeague ããrãdi gʉare ĩãgʉ̃ ejami. 11 Ĩgʉ̃ gʉa pʉro eja, Pabloya yʉjʉwẽñarĩdare ãĩ, ĩgʉ̃ basi ĩgʉ̃ya guburire, ĩgʉ̃ya mojõrĩrẽ sʉami. Sʉa odo, gʉare ãrĩmi: —Ãsũ ãrĩmi Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ yʉre: “Idare opagʉ Jerusalẽ́gue ejamakʉ̃, mʉ basi ida merã sʉaderosũta judío masaka sʉarãkuma ĩgʉ̃rẽ. Sʉa odo, judío masaka ããrĩmerãrẽ ĩgʉ̃rẽ wiarãkuma”, ãrĩmi yʉre, ãrĩ weremi Agabo gʉare. 12 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pérã, gʉa Cesarea marã merã Pablore: “Jerusalẽ́guere waabirikõãka!” ãrĩ werebʉ. 13 Pablo gapʉ gʉare ãrĩmi: —¿Nasirimurã iropa ore, yʉre bʉro bʉjaweremakʉ̃ yári? Jerusalẽ́gue ĩgʉ̃sã yʉre sʉa, peresu irimakʉ̃ õãrokoa. Marĩ Opʉ Jesúya kerere weredea waja yʉ boamakʉ̃ õãrokoa. Ñerõ yʉre ããrĩkeremakʉ̃ waagʉra, ãrĩmi. 14 Irasirirã gʉa ĩgʉ̃rẽ: “Waabirikõãka!” ãrãnerã pirikõãbʉ pama. Ãsũ ãrĩbʉ: —Marĩ Opʉ ĩgʉ̃ gããmerõsũta iriburo, ãrĩkõãbʉ. 15 Pʉrʉ gʉayare ãmu, Jerusalẽ́gue waakõãbʉ. 16 Irogue waamakʉ̃, gajirã Cesarea marã Jesúre bʉremurã gʉa merã waama. Ĩgʉ̃sã merãmʉ Mnasón wãĩkʉgʉ Chipremʉ ããrĩdi, yoaripoe Jesúre bʉremugʉ̃ ããrĩmí. Irasirirã Jerusalẽ́gue eja, ĩgʉ̃ya wiigue ĩgʉ̃ merã ããrĩbú̶. 17 Gʉa Jerusalẽ́gue ejamakʉ̃, iro marã Jesúre bʉremurã ʉsʉyari merã bokatĩrĩma. 18 Gajinʉ Pablo gʉa merã Santiagore ĩãgʉ̃ waami. Ĩgʉ̃ pʉroguere ããrĩpererã Jesúre bʉremurã oparã, nerẽnerã ããrĩmá. 19 Pablo ĩgʉ̃sãrẽ õãdore odo, judío masaka ããrĩmerãrẽ ããrĩpereri Marĩpʉ ĩgʉ̃ merã irideare weremi. 20 Ĩgʉ̃ weremakʉ̃ pérã, Marĩpʉre: “Õãtaria mʉ”, ãrĩ, ʉsʉyari sĩma. Pʉrʉ ãsũ ãrĩma Pablore: —Gʉayagʉ, ire õãrõ masĩa mʉ. Wárã judío masaka Jesúre bʉremukererã, ããrĩpererã: “Moisés doredeadere iriro gããmea dapa”, ãrĩma. 21 Gajirã masaka ãsũ ãrĩ werewʉama mʉrẽ: “Ĩgʉ̃ judío masaka ããrĩmerã ããrĩrṍgue ããrĩgṹ̶, judío masaka irogue ããrĩrã́rẽ Moisés doredeare iridorebemi. Ĩgʉ̃sã pũrãrẽ ĩgʉ̃sãya dʉpʉma gasirogãrẽ wiiridorebemi. Marĩ judío masaka iririkʉrire iridorebemi”, ãrĩ werewʉama. 22 Ĩgʉ̃sã mʉ õõrẽ ejayupʉ, ãrĩrĩ kerere pérã, nerẽ, mʉrẽ turirãkuma. Iro tamerãrẽ, ¿nasirigʉkuri mʉ? 23 Ãsũ irika! Õõrẽ wapikʉrã ʉ̃ma ããrĩ́ma. “Marĩpʉre bʉremurã, ãsũ irirãra!” ãrĩnerã ããrĩ́ma. 24 Ĩgʉ̃sã merã Marĩpʉya wiigue waaka! Mʉde ĩgʉ̃sã irirosũta irika! Moisés doredeare irirã waamurã yáma. Irasirigʉ Marĩpʉ ĩũrõrẽ ĩgʉ̃sã iriri wajare wajaribosaka! Mʉ irasiriadero pʉrʉ, ĩgʉ̃sãya poarire wʉʉadorerãkuma. Mʉ irasirimakʉ̃ ĩãrã, ããrĩpererã masaka mʉrẽ werewʉadeare: “Ãrĩkatorã iriñuma”, ãrĩrãkuma. “Ĩgʉ̃de Moisés doredeare õãrõ irigʉ ããrĩ́mi”, ãrĩrãkuma. 25 Judío masaka ããrĩmerãrẽ Jesúre bʉremurãrẽ gʉa gojadea pũrẽ iriusiabʉ. Ãsũ ãrĩ gojabʉ: “Keori weadea pʉro baari pídeare, waimʉrã wṹ̶nugũ biu wẽjẽanerãya díkʉri diíre baabirikõãka! Díre iiríbirikõãka! Nome merã ñerõ iribirikõãka! Nomede ʉ̃ma merã ñerõ iribirikõãka!” ãrĩ gojabʉ gʉa, ãrĩma Pablore. 26 Irasirigʉ Pablo gajinʉ gapʉ wapikʉrã ʉ̃ma merã Marĩpʉ ĩũrõ Moisés doredeare irigʉ waayupʉ. Pʉrʉ Marĩpʉya wiigue ñajãa, Pablo paíre ãrĩyupʉ: “Su semana dʉyáa, gʉa Moisés doredeare iri odoburo. Gʉa odorinʉ ããrĩmakʉ̃, gʉakʉ waimʉrã ejorãrẽ ãĩrĩrãkoa. Marĩpʉ ĩũrõ ĩgʉ̃sãrẽ wẽjẽ soepeoka! ãrĩrã!” ãrĩyupʉ. 27 Ĩgʉ̃sã Moisés doredeare iri odoburipoe Asia marã judío masaka Pablore Marĩpʉya wiigue ããrĩgṹ̶rẽ ĩãñurã. Irasirirã gajirãrẽ iri wii ããrĩrã́rẽ ĩgʉ̃ merã guamakʉ̃ iri, Pablore ñeã, ãsũ ãrĩ gaguiníñurã: 28 —Gʉayarã Israel bumarã, gʉare iritamuka! Ĩĩta ããrĩ́mi, ããrĩpereroguere marĩrẽ ñerõ ãrĩ werenígorenagʉ̃. “Judío masaka ñegorama. Moisés doredea wajamáa. I wiide ñegoráa”, ãrĩ buegorenami masakare. Gajire griego masakare i wiigue ãĩñajãgʉ̃ ñerõ irigʉ yámi i wiire, ãrĩñurã. 29 Pablo iro dupiyuro Trófimo merã makãgue ããrĩmakʉ̃ ĩãnerã ããrĩsĩã, Pablo ĩgʉ̃rẽ Marĩpʉya wiigue ãĩñajãgʉ̃ irikumi, ãrĩ gũñañurã. Trófimo Efesomʉ judío masakʉ ããrĩbi ããrĩyupʉ. Irasiriro ĩgʉ̃norẽ iri wiiguere ñajãmasĩña marĩyuro. 30 Pablore weresã gaguinímakʉ̃ pérã, iri makã marã ããrĩpererã bʉro guañurã. Irasirirã ũmañajãa, Pablore ñeã tʉ̃ãwiria, iri wii makãpʉrorire mata biakõãñurã. 31 Ĩgʉ̃sã Pablore wẽjẽmurã iriripoe gajirã surara opʉguere wererã waañurã. Ĩgʉ̃ pʉrogue eja: “Ããrĩpererã Jerusalén marã nerẽ, bʉro guari merã gaguinírã iriama”, ãrĩ wereñurã. 32 Ĩgʉ̃sã irasũ ãrĩmakʉ̃ pégʉ, surara opʉ ĩgʉ̃yarã surarare, ĩgʉ̃sãrẽ dorerãdere siiu neeõ, ĩgʉ̃sã merã Pablore wẽjẽdʉarã pʉrogue ũmawãgãyupʉ. Ĩgʉ̃sã ejamakʉ̃ ĩãrã, Pablore pánerã piriñurã. 33 Surara opʉ Pablo pʉrogue eja, ĩgʉ̃yarã surarare ĩgʉ̃rẽ ñeãdore, pe kõmeda merã sʉadoreyupʉ. Ĩgʉ̃sã sʉa odomakʉ̃ ĩãgʉ̃, surara opʉ masakare sẽrẽñayupʉ: —¿Niíno ããrĩ́rĩ ĩĩ? ¿Nasiriari, ĩgʉ̃ mʉsã irasirimakʉ̃? ãrĩ sẽrẽñayupʉ. 34 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃, masaka gapʉ: “Ãsũ iriami”, ãrĩ, gajirã gajirosũ, gajirã gajirosũ gaguinímirẽkõãñurã. Ĩgʉ̃sã irasũ gaguinímakʉ̃, surara opʉ neõ diaye pébiriyupʉ. Irasirigʉ ĩgʉ̃yarã surara ããrĩrĩ́ wiigue Pablore ãĩadoreyupʉ. 35 Ĩgʉ̃sã irogue ĩgʉ̃rẽ ãĩãmakʉ̃ ĩãrã, wárã masaka: “Wẽjẽkõãka ĩgʉ̃rẽ!” ãrĩ gaguiní, tʉyañurã. Irasirirã surara ĩgʉ̃sãya wii makãpʉro mʉrĩaro ejarã, Pablore ãĩkõã mʉrĩãñurã, masaka ĩgʉ̃rẽ wẽjẽrĩ, ãrĩrã. 37 Iri wiigue eja, ĩgʉ̃rẽ peresu irimurã iriripoe surara opʉre: —Yʉ, mʉ merã werenídʉakoa, ãrĩyupʉ. Pablo griego ya merã werenímakʉ̃ pégʉ, surara opʉ gapʉ ãrĩyupʉ: —¿Mʉ griego yare masĩrĩ? 38 ¿Sõõ ããrãdi, Egiptomʉ meta ããrĩ́rĩ mʉ? Ĩgʉ̃ romano marã oparã merã gãmekẽãdʉagʉ, wárã cuatro mil wẽjẽrĩmasãrẽ siiu neeõ, masaka marĩrõgue ãĩayupʉ. ¿Ĩgʉ̃ meta ããrĩ́rĩ mʉ? 39 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pégʉ, Pablo yʉjʉyupʉ: —Yʉ, ĩgʉ̃ meta ããrã. Judío masakʉ ããrã. Tarso, Cilicia nikũ ããrĩrĩ́ makã deyoabʉ. Ubu ããrĩrĩ́ makãmʉ ããrĩbea. Irasirigʉ mʉrẽ sẽrẽa. Ĩĩsã masaka merã werenídoreka yʉre! ãrĩyupʉ. 40 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pégʉ, surara opʉ: “Jáʉ, wereníka!” ãrĩyupʉ. Irasirigʉ Pablo mʉrĩrogue mʉrĩnʉgã, ĩgʉ̃ya mojõ merã masakare toeburo, ãrĩgʉ̃, irikeoyupʉ. Ĩgʉ̃ irasirimakʉ̃ ĩãrã, toekõãñurã. Ĩgʉ̃sã toemakʉ̃, Pablo hebreo ya merã wereyupʉ ĩgʉ̃sãrẽ:

Hechos 22

1 —Yaarã, yʉ irideare mʉsãrẽ weremakʉ̃, õãrõ péka! ãrĩyupʉ Pablo. 2 Ĩgʉ̃ hebreo ya merã werenímakʉ̃ pérã, masaka toepereakõãñurã. Irasirigʉ Pablo ĩgʉ̃sãrẽ ãsũ ãrĩ wereyupʉ: 3 —Yʉ judío masakʉta ããrã. Cilicia nikũ Tarso wãĩkʉri makãgue deyoabʉ. Iro deyoadi ããrĩkeregʉ, õõ Jerusalén masãbʉ. Gamaliel wãĩkʉgʉ buemi yʉre. Irasirigʉ marĩ ñekʉ̃sãmarãrẽ Moisés doreri pídeare õãrõ masĩa. Irasirigʉ mʉsã irirosũta yʉde Marĩpʉ doredeare õãrõ yáa. 4 Iripoeguere Jesúre bʉremurãrẽ ñerõ iriunabʉ. Surãyerire wẽjẽdorebʉ. Ũ̶marẽ, nomedere ñeã, peresu iriunabʉ. 5 Paía opʉ, ããrĩpererã judío masaka oparã yʉ ãrĩrĩrẽ: “Irasũta iriunami”, ãrĩ weremasĩma mʉsãrẽ. Ĩgʉ̃sãta yʉre su pũ gojabosama marĩyarã Damasco marãrẽ Jesúre bʉremurãrẽ ñeãdorerã. Irasirigʉ iri pũ merã Jesúre bʉremurãrẽ ñeãgʉ̃ waadibʉ, õõ Jerusalẽ́gue ĩgʉ̃sãrẽ ãĩja peresu iribu. 6 ’Goeripoe ããrĩmakʉ̃, yʉ Damascogue ejabu iriripoe gũñaña marĩrõ ʉ̃mʉgasi bʉro kũmijũrõ yʉ pʉrore gosesiribʉ. 7 Irasũ waamakʉ̃, yebague meémejã, pʉrʉ ãsũ ãrĩ werenímakʉ̃ pébʉ. “Saulo, ¿nasirigʉ yʉre ñerõ yári mʉ?” 8 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pégʉ: “¿Noã ããrĩ́rĩ mʉ?” ãrĩ sẽrẽñabʉ. Ĩgʉ̃ gapʉ: “Yʉ, Jesús Nazaretmʉ mʉ ñerõ irigʉta ããrã”, ãrĩmi yʉre. 9 Yʉ merã ããrĩnerã iri gosesiririre ĩãgʉkakõãma. Irire ĩãkererã, Jesús yʉre werenímakʉ̃ pébirima. 10 Pʉrʉ: “Yʉ Opʉ, ¿nasirigʉkuri yʉ?” ãrĩ sẽrẽñabʉ ĩgʉ̃rẽ. Ĩgʉ̃ yʉre yʉjʉmi: “Wãgãnʉgã, Damascogue waaka! Irogue sugʉ ããrĩpereri yʉ mʉrẽ iridoreburire mʉrẽ weregʉkumi”, ãrĩmi. 11 Bʉro kũmijũrõ waadea yaa koyere neõ deyomarĩmakʉ̃ irikubʉ. Irasirirã yʉ merãmarã yaa mojõgue ñeã, Damascogue ãĩãma. 12 ’Yʉ iro ejadero pʉrʉ, Ananías wãĩkʉgʉ, Marĩpʉre bʉremugʉ̃, Moisés doredeare õãrõ irigʉ yʉre ĩãgʉ̃ ejami. Ĩgʉ̃ iro marã judío masaka ããrĩpererã bʉremugʉ̃ ããrĩmí. 13 Ĩgʉ̃ yʉ pʉro ejanʉgãja: “Yaagʉ Saulo, mʉ dupaturi koye ĩãgʉkoa doja”, ãrĩmi. Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ta, dupaturi ĩãbʉ doja. Irasirigʉ Ananías yʉ pʉro nímakʉ̃ õãrõ ĩãbʉ. 14 Yʉ ĩãmasĩadero pʉrʉ, yʉre ãrĩmi doja: “Iripoegue Marĩpʉ marĩ ñekʉ̃sãmarã bʉremudi mʉrẽ beyesiadi ããrĩmí, ĩgʉ̃ dorerire õãrõ iribure, ĩgʉ̃ magʉ̃rẽ ñerĩ opabire ĩãbure, ĩgʉ̃ werenírĩrẽ pébure. 15 Irasirigʉ ããrĩpererã masakare mʉ ĩãdeare, mʉ pédeare weregorenagʉkoa. 16 Dapagorare yoaripoe yúbirikõãka! Wãgãnʉgã, deko merã wãĩyedoreka, mʉ marĩ Opʉ Jesúre bʉremurĩrẽ ĩmugʉ̃! Marĩpʉre: ‘Jesúre bʉremua, irasirigʉ yʉ ñerõ irideare kãtika!’ ãrĩ sẽrẽka, mʉ ñerõ irideare kãtiburo, ãrĩgʉ̃!” ãrĩmi Ananías yʉre. 17 ’Pʉrʉ Damascogue ããrãdi i makã Jerusalẽ́gue dujajagʉ, Marĩpʉya wiigue ĩgʉ̃rẽ sẽrẽgʉ̃ waabʉ. Irogue kẽrõ irirosũ waaríre ĩãbʉ. 18 Irogue Jesús yʉre deyoa, weremi: “Jerusalén marã yaare mʉ weremakʉ̃ pédʉabema. Irasirigʉ murĩgora gajirogue waaka!” ãrĩmi. 19 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pégʉ, ĩgʉ̃rẽ ãrĩbʉ: “Yʉ Opʉ, Jerusalén marã yʉ irideare õãrõ masĩma. Yʉ judío masaka nerẽrĩ wiirigue ããrĩrã́rẽ mʉrẽ bʉremurãrẽ ñeã pá, peresu iribʉ. 20 Mʉya kerere weredi Estebãrẽ ĩgʉ̃sã wẽjẽmakʉ̃, ĩgʉ̃rẽ wẽjẽrãya surí wekamarẽ korebosabʉ. ‘Õãrõ irirã, wẽjẽma’, ãrĩ gũñabʉ”, ãrĩ werebʉ yʉ Opʉre. 21 Yʉ irasũ ãrĩmakʉ̃ pégʉ, yʉ Opʉ weremi: “Yoarogue waaka! Judío masaka ããrĩmerãrẽ buedoregʉ iriugʉra mʉrẽ”, ãrĩmi, ãrĩ wereyupʉ Pablo ĩgʉ̃sãrẽ. 22 Pablo: “Yʉ Opʉ Jesús judío masaka ããrĩmerãrẽ buedoregʉ iriugʉra”, ãrĩrĩrẽ pérã, bʉro guari merã gaguiníñurã: —Dapagorare ĩĩ ããrĩnemobirikõãburo. Dapagorata boaburo, ãrĩ gaguiníñurã. 23 Irasũ ãrĩ gaguinírã, ĩgʉ̃sãya surí wekamarẽ wẽjãsiri, nikũwera merã meésiriñurã. 24 Irasirimakʉ̃ ĩãgʉ̃, surara opʉ ĩgʉ̃yarãrẽ Pablore ĩgʉ̃sãya wiigue ãĩñajãadoreyupʉ. Pablore: “¿Nasirirã masaka mʉrẽ guari merã gaguinírĩ?” ãrĩ masĩdʉagʉ ĩgʉ̃rẽ tãrãdoreyupʉ. 25 Irasirirã ĩgʉ̃rẽ sʉa, tãrãmurã iriripoe Pablo gapʉ ĩgʉ̃ pʉro nígʉ̃rẽ surarare doregʉre ãrĩyupʉ: —Yʉ romano marãya nikũmʉ ããrã. Irasirirã weresãrĩrẽ beyerimasʉ̃ yʉre: “Ãsũ iriami ñerõ irigʉ”, ãrĩ weresãbirikeremakʉ̃, ubugorata tãrãmasĩbea mʉsã yʉre, ãrĩyupʉ. 26 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pégʉ, surarare doregʉ ĩgʉ̃ opʉre weregʉ waayupʉ: —Õãrõ pémasĩka! “Romano marãya nikũmʉ ããrã yʉ”, ãrãmi. Irasirigʉ ñerõ iribirikõãka ĩgʉ̃rẽ! ãrĩyupʉ. 27 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃, surara opʉ Pablore sẽrẽñagʉ̃ waayupʉ: —¿Diayeta romano marãya nikũmʉ ããrĩ́rĩ mʉ? Wereka yʉre! Pablo gapʉ ĩgʉ̃rẽ: —Ĩgʉ̃ta ããrã, ãrĩ yʉjʉyupʉ. 28 Surara opʉ ĩgʉ̃rẽ ãrĩyupʉ: —Yʉ romanomʉ ããrĩdʉagʉ wáro niyeru wajaribʉ. Pablo ĩgʉ̃rẽ ãrĩyupʉ doja: —Yʉ tamerã romanoma makãgue deyoabʉ. Irasirigʉ deyoagʉgueta romanomʉ ããrĩdi ããrã yʉ. 29 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pérã, ĩgʉ̃rẽ tãrãboanerã güi wiriakõãñurã. Surara opʉde Pablo romanomʉ ããrĩrĩ́rẽ pégʉ, kõmedari merã ĩgʉ̃rẽ sʉa tãrãdoreadeare gũñagʉ̃, güiyupʉ. 30 Irasirigʉ gajinʉ gapʉ judío masaka Pablore weresãdeare masĩdʉagʉ, paía oparãrẽ, gajirã ããrĩpererã judío masaka oparãrẽ siiu neeõyupʉ. Ĩgʉ̃sã nerẽmakʉ̃ ĩãgʉ̃, Pablore ĩgʉ̃sã sʉadea kõmedarire kura, ãĩ, ĩgʉ̃sã ĩũrõ doboyupʉ.

Hechos 23

1 Pablo judío masaka oparãrẽ ĩãbokatĩũnʉgãja, ãsũ ãrĩyupʉ: —Yaarã, yʉ okaro bokatĩũrõ Marĩpʉ ĩũrõ õãrõ ããrĩrikʉa, ãrĩ péñáa. Irasirigʉ gũñarikʉro marĩrõ ããrĩkõãa. 2 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pégʉ, paía opʉ Ananías Pablo werenírĩrẽ pédʉabi ĩgʉ̃ pʉro ããrĩrã́rẽ ĩgʉ̃ya disire pádoreyupʉ. 3 Irasirigʉ Pablo Ananíare ãsũ ãrĩyupʉ: —Marĩpʉ mʉrẽ wajamoãgʉkumi gajirãrẽ mʉ yʉre pádoreri waja. Mʉ irikatorikʉgʉ ããrã. Yʉre: “Moisés doredeare tarinʉgãa”, ãrĩ ĩãkeregʉ, mʉ gapʉ iri dorerire tarinʉgãa, gajirãrẽ yʉre pádoregʉ, ãrĩyupʉ. 4 Irasũ ãrĩmakʉ̃ pérã, iro ããrĩrã́ ãsũ ãrĩñurã Pablore: —Ñerõ ãrĩ wereníbirikõãka paía opʉre Marĩpʉ beyedire! 5 Ĩgʉ̃sã irasũ ãrĩmakʉ̃ pégʉ, Pablo ãrĩyupʉ doja: —Yaarã, yʉ masĩbirakubʉ ĩgʉ̃ paía opʉ ããrĩrĩ́rẽ. Masĩgʉ̃ irasũ ãrĩbiriboakuyo. Marĩpʉya werenírĩ gojadea pũguere: “Mʉsãya makã marã opʉre ñerõ ãrĩ wereníbirikõãka!” ãrĩ gojasũdero ããrĩbú̶. 6 Irogue ããrĩrã́: Saduceo bumarã, gajirã fariseo bumarã ããrĩñurã. Irasirigʉ ĩgʉ̃sãrẽ ĩãgʉ̃, Pablo bʉsʉro wereníyupʉ: —Yaarã, yʉde fariseota ããrã. Fariseo bumʉ magʉ̃ta ããrã. Irasirirã masaka boanerã masãrĩrẽ yʉ bʉremurĩ waja yʉre wajamoãdʉakoa, ãrĩyupʉ. 7 Ĩgʉ̃ boanerã masãrĩrẽ weremakʉ̃ pérã, fariseo, saduceo bumarã merã gãme guaseonʉgãñurã. Irasirirã iri wiigue suro merã ããrãnerã ããrĩkererã, gãme dʉkawariakõãñurã. 8 Saduceo bumarã: “Masaka boanerã masãbirikuma. Marĩpʉre wereboerã marĩkuma. Masaka boanerã yʉjʉpũrãrĩde marĩkoa”, ãrĩ wererã ããrĩñurã. Fariseo bumarã gapʉ ããrĩpereri irimarẽ bʉremurã ããrĩñurã. 9 Irasirirã irimarẽ gãme guaseo, bʉro gaguinínʉgãñurã. Irasirirã surãyeri fariseo bumarã Moisés doredeare buerimasã wãgãnʉgã, wereñurã: —Masakʉ boadi, o Marĩpʉre wereboegʉ diayeta ĩĩ merã wereníakumi. Irasirirã ĩgʉ̃rẽ ñerõ iriami, neõ ãrĩmasĩbea. Ĩgʉ̃rẽ wajamoãrã, Marĩpʉre ñerõ irirã iribukõãa marĩ, ãrĩñurã. 10 Ĩgʉ̃sã bʉro gaguinímakʉ̃ ĩãgʉ̃, surara opʉ gapʉ Pablore güisãyupʉ. “Ĩgʉ̃rẽ ñeã, tʉ̃ãwẽjãsiribéokõãbukuma”, ãrĩgʉ̃, ĩgʉ̃yarã surarare: “Pablore ãĩaka, dupaturi marĩ ããrĩrĩ́ wiigue!” ãrĩ iriuyupʉ. 11 Iri ñamita marĩ Opʉ Jesús Pablore deyoa, wereyupʉ: —Gũñaturaka! Güibirikõãka! I makã Jerusalén marãrẽ yaa kerere wereaderosũta Roma marãdere weregʉ waaka! ãrĩyupʉ. 12 Gajinʉ gapʉ surãyeri judío masaka Pablore wẽjẽdʉarã nerẽ, ãsũ ãrĩñurã: —Dapagã merã neõ baabiri, iiríbirikõãrã! Ĩgʉ̃rẽ wẽjẽmerã ʉamerãta boarã! Ĩgʉ̃rẽ wẽjẽbirimakʉ̃, Marĩpʉ marĩrẽ wajamoãburo, ãrĩñurã. 13 Irasũ ãrĩ werenírã cuarenta nemorõ ããrĩñurã. 14 Pʉrʉ paía oparã, gajirã judío masaka oparã pʉrogue wererã waañurã: —“Dapagã merã neõ baabirikõãrã! Ĩgʉ̃rẽ wẽjẽmerã ʉamerãta boarã! Ĩgʉ̃rẽ wẽjẽbirimakʉ̃, Marĩpʉ marĩrẽ wajamoãburo”, ãrãbʉ, ãrĩñurã. 15 Irasirirã mʉsã, mʉsã merãmarã oparãde ãrĩkatori merã kere iriuka surara opʉguere! “Ñamigã Pablore dupaturi ĩgʉ̃ irideare weremakʉ̃ pédʉakoa”, ãrĩka ĩgʉ̃rẽ! Surara opʉ iri kerere pégʉ, Pablore õõgue ãĩwãgãridoregʉkumi. Irasirirã maague yúrã, ĩgʉ̃ õõrẽ ejaburo dupiyuro ĩgʉ̃rẽ wẽjẽmurã, ãrĩñurã. 16 Pablo tĩ́gõ magʉ̃ gapʉ ĩgʉ̃sã irasũ ãrĩ werenímakʉ̃ péyupʉ. Irasirigʉ Pablore surara ããrĩrĩ́ wiigue ããrĩgṹ̶rẽ weregʉ waayupʉ. 17 Pablo irire pégʉ, sugʉ surarare siiu wereyupʉ: —Ĩĩ maamʉ mʉ opʉre gajino weredʉayupʉ. Irasirigʉ ĩgʉ̃ pʉrogue ãĩaka! ãrĩyupʉ. 18 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pégʉ, surara Pablo tĩ́gõ magʉ̃rẽ ĩgʉ̃ opʉ pʉrogue ãĩja, ãrĩyupʉ: —Pablo peresugue ããrĩgṹ̶ yʉre ĩĩ maamʉrẽ mʉ pʉro iriuami. Ĩgʉ̃ mʉrẽ gajino weregʉ aarigú̶ iriami, ãrĩyupʉ. 19 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pégʉ, surara opʉ maamʉrẽ ĩgʉ̃ya mojõrẽ ñeã tʉ̃ãwãgã, masaka péberogue sẽrẽñayupʉ: —¿Naásũ ãrĩbu iriari mʉ yʉre? 20 Maamʉ gapʉ ĩgʉ̃rẽ ãrĩyupʉ: —Judío masaka oparã mʉrẽ ĩgʉ̃sã pʉrogue Pablore ãĩadorerãkuma. Mʉrẽ ãsũ ãrĩ wereníama: “Ñamigãrẽ dupaturi Pablore sẽrẽñadʉakoa ĩgʉ̃ irideare õãrõ masĩmurã”, ãrĩkatorãkuma. 21 Irasirigʉ ĩgʉ̃sãrẽ yʉjʉbirikõãka! Ũ̶ma cuarenta nemorõ maague Pablore wẽjẽmurã duriri merã yúsiama. “Dapagã merã neõ baabirikõãrã! Ĩgʉ̃rẽ wẽjẽmerã ʉamerãta boarã! Ĩgʉ̃rẽ wẽjẽbirimakʉ̃, Marĩpʉ marĩrẽ wajamoãburo”, ãrãma, ãrĩ wereyupʉ maamʉ surara opʉre. 22 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pégʉ, surara opʉ gapʉ: —Waaka doja! Irire gajirãrẽ neõ werebirikõãka! ãrĩyupʉ ĩgʉ̃rẽ. 23 Maamʉ waadero pʉrʉ, opʉ pẽrã ĩgʉ̃yarã surarare dorerãrẽ siiu wereyupʉ: —Yaarã surarare doscientos gubu merã waamurãrẽ, setenta caballu weka peyamurãrẽ, doscientos sareri yuku oparãdere Cesareague waamurãrẽ ĩgʉ̃sãyare ãmudorerã waaka! Ĩgʉ̃sã ãmu odomakʉ̃, dapagã ñami nueve ããrĩmakʉ̃, ĩgʉ̃sãrẽ siiuaka! 24 Pablo peyamurã caballuadere ãmubosaka! Irasirigʉ õãrõ waagʉkumi. Õãrõ pírã waaka, ĩgʉ̃rẽ opʉ Félix pʉro Cesareague! ãrĩyupʉ surara opʉ ĩgʉ̃ dokamarãrẽ. 25 Irasũ ãrĩ odo, Félire su papera pũ ãsũ ãrĩ gojayupʉ: 26 Yʉ, Claudio Lisias, mʉrẽ opʉ Félire yʉ bʉremugʉ̃rẽ õãdorea. 27 Judío masaka ĩĩ Pablo wãĩkʉgʉre ñeã, wẽjẽadima. Ĩgʉ̃ romano marã nikũmʉ ããrĩrĩ́rẽ masĩgʉ̃, yʉ gapʉ ĩgʉ̃rẽ ĩgʉ̃sã wẽjẽboadire yaarã surara merã wijatagʉ ejabʉ. 28 Irasirigʉ ĩgʉ̃rẽ ĩgʉ̃sã weresãdeare masĩdʉagʉ judío masaka oparã pʉro ãĩjabʉ. 29 Judío masakaya doreri ditare ĩgʉ̃ tarinʉgãdea waja ĩgʉ̃sã weresãmakʉ̃ pégʉ, ĩgʉ̃rẽ peresu iribiribʉ. Ñeéno waja wẽjẽmasĩña marĩbʉ ĩgʉ̃rẽ. 30 Irasirigʉ judío masaka ĩgʉ̃rẽ wẽjẽkõãrã, ãrĩrĩ kerere pégʉ, mʉ pʉrogue iriua. Ĩgʉ̃rẽ weresãnerã mʉ pʉrogueta waa, mʉrẽ weresãrã waaburo, ãrĩbʉ ĩgʉ̃sãrẽ. Iropata ããrã, ãrĩ gojayupʉ surara opʉ Félire. 31 Irasirirã surara ĩgʉ̃sã opʉ doreaderosũta iri ñami merã Pablore Antípatris wãĩkʉri makãgue ãĩãñurã. 32 Gajinʉ gapʉ surara gubu merã waanerã iro merãta ĩgʉ̃sã ããrĩrĩ́ wiigue gãme dujáakõãñurã. Caballua weka waanerã dita Pablore Cesareague ãĩ tariañurã. 33 Pʉrʉ Cesareague Pablore ãĩja, surara opʉ ĩgʉ̃ iriuadea pũrẽ Félire wiañurã. Irasirirã Pablore Félix pʉrogueta píkõãñurã. 34 Félix iri pũrẽ bueña odo, ãsũ ãrĩ sẽrẽñayupʉ: —¿Dií nikũmʉ ããrĩ́rĩ ĩĩ? —Cilicia nikũmʉ ããrĩ́mi, ãrĩ yʉjʉñurã. 35 Félix Pablore ãrĩyupʉ: —Mʉrẽ weresãnerã õõrẽ ejamakʉ̃, mʉ wererire pégʉra, ãrĩyupʉ. Irasũ ãrĩ odo, opʉ Herodes dagʉya wiigue Pablore pí, ĩgʉ̃yarã surarare koredoreyupʉ.

Hechos 24

1 Su mojõma nʉrĩ tariadero pʉrʉ, paía opʉ Ananías Cesareague waayupʉ. Ĩgʉ̃ merã gajirã judío masaka oparã, gajigʉ masakare wereníbosarimasʉ̃ Tértulo wãĩkʉgʉde opʉ Félire Pablore weresãrã waañurã. 2 Pablore ĩgʉ̃sã nerẽrõgue ãĩjamakʉ̃, Tértulo ĩgʉ̃rẽ Félire ãsũ ãrĩ weresãnʉgãyupʉ: —Gʉa opʉ, wári masĩrĩ merã gʉare i nikũ marãrẽ doregʉ ããrã mʉ. Mʉ doreri merãta i nikũ õãrĩ gorawayuro yáa. Gãmekẽãrõ marĩrõ õãrõ ããrĩkõãa. 3 Irasirirã gʉa ããrĩperero marãgue mʉ merã õãrõ ʉsʉyáa. 4 Yoaripoe mʉ merã wereníbirikoa. Irasirigʉ yʉ mʉ merã mérõgã werenímakʉ̃ péka dapa! 5 Gʉa ire weredʉakoa mʉrẽ. Ĩĩ Pablo wãĩkʉgʉ gʉare garibotarimi. Ããrĩpereri nikũgue judío masakare guari merã gaguiní, ĩgʉ̃sã basi gãme dʉkawarimakʉ̃ irigorenami. “Nazarenos” wãĩkʉri bumarã opʉ ããrĩ́mi. 6 Marĩpʉya wiire ĩgʉ̃ ñerõ iridʉamakʉ̃ ĩãrã, ĩgʉ̃rẽ peresu irimurã ñeãbʉ, gʉa judío masakaya dorerire ĩgʉ̃ tarinʉgãrĩ waja ĩgʉ̃rẽ wajamoãdʉarã. 7 Gʉa irasiridʉamakʉ̃ ĩãgʉ̃, surara opʉ Lisias wãĩkʉgʉ gapʉ gʉa pʉro eja, ĩgʉ̃rẽ turaro merã ẽmakõãmi. 8 Pʉrʉ Lisias, gʉa ĩgʉ̃rẽ weresãnerãrẽ mʉ pʉrogue iriuami. Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pérã, õõgue aarabʉ. Mʉ basita ĩgʉ̃rẽ sẽrẽñagʉ̃, ããrĩpereri gʉa ĩgʉ̃rẽ weresãrĩrẽ diayeta ãrĩma, ãrĩgʉkoa, ãrĩyupʉ Tértulo Félire. 9 Gajirã judío masaka iro ããrĩrã́de: “Tértulo diayeta wereními”, ãrĩñurã. 10 Ĩgʉ̃sã irasũ ãrĩmakʉ̃ pégʉ, opʉ Félix Pablore mojõ merã irikeo, weredoreyupʉ. Pablo ãrĩyupʉ ĩgʉ̃rẽ: —Wári bojori i nikũ marãrẽ mʉ dorerire õãrõ masĩa yʉ. Irasirigʉ yaamarẽ ʉsʉyari merã mʉrẽ weregʉra. 11 Pe mojõma pere su gubu peru pẽrẽbejarinʉrĩta taria, yʉ Jerusalẽ́gue Marĩpʉre bʉremugʉ̃ ejadero pʉrʉ. Irire diaye masĩdʉagʉ, gajirãrẽ sẽrẽñaka! 12 Yʉ iri makãgue ããrĩmakʉ̃, yʉre weresãnerã yʉ gajirã merã guaseomakʉ̃ neõ ĩãbirama. Marĩpʉya wiire, judío masaka nerẽrĩ wiiriguedere, noó gajiro iri makã marãrẽ gua gaguinímakʉ̃ iribirabʉ. 13 Irasirirã yʉre weresãnerã: “Ãsũ iriami, irasirigʉ waja opami”, ãrĩmasĩbema. 14 Mʉrẽ gaji gapʉre weregʉra. Gʉa ñekʉ̃sãmarã Marĩpʉre, Moisés doreri pídeare, Marĩpʉya kerere weredupiyunerã gojadeare bʉremuderosũta yʉ bʉremua. Irire bʉremukeregʉ, Jesús buedeadere bʉremua. Yʉre weresãnerã: “Jesús buedea ãrĩkatori ããrã”, ãrĩ wereníma. 15 Ĩgʉ̃sã: “Marĩpʉ ããrĩpererã masaka boanerãrẽ õãrãrẽ, ñerãdere masũgʉkumi”, ãrĩ gũñarõsũta yʉde gũñáa. 16 Irasirigʉ yʉ Marĩpʉ ĩũrõ, masaka ĩũrõdere yʉ turaro bokatĩũrõ õãrõ iridʉakoa. 17 ’Yaa makã Jerusalẽ́rẽ yʉ wiriadero pʉrʉ, wári bojori gajirogue naagorena, pʉrʉ irogueta dujáabʉ. Irogue eja, yaarã boporãrẽ niyeru sĩgʉ̃ ejabʉ. Irogue ããrĩgṹ̶, Marĩpʉ ĩũrõ waibʉre soepeodʉadibʉ ĩgʉ̃rẽ bʉremugʉ̃. 18 Marĩpʉya wiigue waa, ĩgʉ̃ ĩũrõ Moisés doredeare yʉ iriripoe judío masaka Asia marã yʉre bokajama. Yʉ merã gajirã masaka mérãgã ããrĩmá. Neõ ĩgʉ̃sãrẽ gua gaguinímakʉ̃ iribiribʉ. 19 Judío masaka Asia marã yʉ Marĩpʉya wiigue irideare ĩãnerã, yʉre: “Ñerõ iriami”, ãrĩ weresãdʉarã, õõgue mʉ ĩũrõgue weresãrã aariburo. 20 Ĩgʉ̃sã aaribirimakʉ̃, judío masaka oparã õõgue ããrĩrã́ yʉ ĩgʉ̃sã oparãrẽ wereadeare péanerã: “Ãsũ ããrã”, ãrĩ weresãdʉarã, weresãburo. 21 I tamerãrẽ yʉre weresãmasĩma. Yʉ ĩgʉ̃sã merã ããrĩgṹ̶, bʉro turaro merã: “‘Boanerã masãrãkuma’, ãrĩdea waja yʉre wajamoãdʉakoa”, ãrĩbʉ ĩgʉ̃sãrẽ, ãrĩ wereyupʉ Pablo Félire. 22 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pégʉ, Félix gapʉ Jesúre bʉremurã iririkʉrire õãrõ masĩsĩã, ãsũ ãrĩyupʉ Pablore: —Iropata pégʉra. Surara opʉ Lisias ejadero pʉrʉ, mʉrẽ yʉ iriburire weregʉkoa, ãrĩyupʉ. 23 Irasũ ãrĩ odo, Pablore koregʉre: “Peresugue õãrõ koreka ĩgʉ̃rẽ! Iri wiigueta naáa ããrĩkõãburo. Ĩgʉ̃ merãmarã ĩgʉ̃rẽ iritamudʉamakʉ̃ kãmutabirikõãka!” ãrĩyupʉ. 24 Yoaweyaripoe tariadero pʉrʉ, Félix ĩgʉ̃ marãpo judío masako Drusila wãĩkʉgo merã eja, Pablore ãĩridoreyupʉ, Jesucristore ĩgʉ̃ bʉremurĩrẽ weremakʉ̃ pédʉarã. 25 Pablo ĩgʉ̃sãrẽ ãsũ ãrĩyupʉ: “Marĩpʉ masakare diayemarẽ irimakʉ̃, ĩgʉ̃sã basi ñerõ iridʉarire iribirimakʉ̃ gããmemi. I ʉ̃mʉ peremakʉ̃, Marĩpʉ ããrĩpererã ñerãrẽ wajamoãgʉkumi”, ãrĩ weremakʉ̃, Félix gapʉ pégʉka, güi, “Waaka!” ãrĩyupʉ ĩgʉ̃rẽ: —Gajipoe yʉre gajino moãrĩ marĩmakʉ̃ siiugʉra doja mʉrẽ, ãrĩyupʉ. 26 Félix irasũ ãrĩkeregʉ: “Pablo yʉre niyeru sĩburo”, ãrĩgʉ̃, ĩgʉ̃ merã werenígʉ̃ wári ĩgʉ̃rẽ siiunayupʉ. “Gajipoe irigʉ niyeru sĩmakʉ̃ ĩgʉ̃rẽ wiubukoa”, ãrĩ gũñadiyupʉ. 27 Pe bojori pʉrʉ, Porcio Festo wãĩkʉgʉ Félire gorawayugʉ, opʉ ñajãyupʉ. Irasirigʉ Félix gapʉ ĩgʉ̃ opʉ ããrĩrĩ́rẽ wirigʉ, judío masaka merã õãrõ ããrĩdʉagʉ, Pablore peresugueta ããrĩdorekõãyupʉ dapa.

Hechos 25

1 Ʉrenʉ ĩgʉ̃ opʉ ããrĩrĩ́ ñajãdero pʉrʉ, Festo Cesareague ããrãdi, Jerusalẽ́gue waayupʉ. 2 Ĩgʉ̃ irogue ejadero pʉrʉ, paía oparã, gajirã judío masaka oparã Pablore ĩgʉ̃sã weresãdeare Festoguere wererã waañurã. 3 Ĩgʉ̃ pʉro eja, turaro merã: “Gʉare iritamuka! Pablore õõ Jerusalẽ́gue ãĩridoreka!” ãrĩ sẽrẽñañurã. Ĩgʉ̃sã ĩgʉ̃rẽ maague aarigú̶re: “Wẽjẽkõãrã!” ãrĩ ãmuyusiadiñurã. 4 Festo gapʉ ĩgʉ̃sãrẽ yʉjʉyupʉ: —Pablo Cesareague peresu ããrĩ́mi dapa. Mérõgã pʉrʉ irogue goedujáagʉkoa doja. 5 Pablo ñerõ iririkʉgʉ ããrĩmakʉ̃ ĩãrã, mʉsã oparã Cesareague yʉ merãta waa, ĩgʉ̃rẽ weresãrã waaburo, ãrĩyupʉ. 6 Irasirigʉ Festo su semana pere, gaji semana ʉrenʉ waaró merã Jerusalẽ́gue ããrãdi Cesareague goedujáakõãyupʉ. Ĩgʉ̃ dujajadero pʉrʉ, gajinʉ gapʉ weresãrĩrẽ beyeri wiigue waayupʉ. Iro eja, opʉ doarogue doa, Pablore ãĩridoreyupʉ. 7 Pablo irogue ejamakʉ̃ ĩãrã, judío masaka Jerusalén merã aaranerã ĩgʉ̃ pʉro waa ejanʉgã, ĩgʉ̃rẽ wári ñerĩ weresãdiñurã. Irasũ ãrĩ weresãkererã: “Ãsũ irimakʉ̃ ĩãbʉ”, neõ ãrĩmasĩbiriñurã. 8 Pʉrʉ Pablo ĩgʉ̃ irideare wereyupʉ: —Judío masaka dorerire, Marĩpʉya wiima dorerire, romano marã opʉ doreridere neõ tarinʉgãbiribʉ yʉ, ãrĩyupʉ. 9 Festo gapʉ judío masaka merã õãrõ ããrĩdʉagʉ, Pablore sẽrẽñayupʉ: —¿Jerusalẽ́gue waadʉakuri? Irogue mʉ irideare yʉre weremakʉ̃, ĩgʉ̃sã mʉrẽ weresãdeare weremakʉ̃ pédʉakoa, ãrĩyupʉ. 10 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃, Pablo yʉjʉyupʉ: —Yʉ õõ romano marãrẽ weresãrĩrẽ beyerogue ããrĩsiáa. Irasirigʉ Jerusalẽ́guere waadʉabirikoa. Õõta yʉre irire beyero gããmea. Judío masakare neõ ñerõ iribiribʉ. Mʉ irire õãrõ masĩkoa. 11 Yʉ ñerõ iridi tamerã: “Yʉre wẽjẽbirikõãka!” ãrĩbiriboakuyo. Ĩgʉ̃sã yʉre ãrĩkatori merã weresãdea ããrĩmakʉ̃, neõ sugʉ opʉguere wiamasĩña máa. Yʉ irideare romano marã opʉre beyemakʉ̃ gããmekoa, ãrĩyupʉ Pablo Festore. 12 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pégʉ, Festo ĩgʉ̃ merãmarã merã werení odo, Pablore ãrĩyupʉ doja: —Mʉ irideare romano marã opʉre weredʉamakʉ̃, ĩgʉ̃ pʉrogue iriugʉra mʉrẽ, ãrĩyupʉ. 13 Yoaweyaripoe pʉrʉ Festo opʉ ñajãdero pʉrʉ, Judea marã opʉ Agripa wãĩkʉgʉ, ĩgʉ̃ tĩ́gõ Berenice merã Cesareague Festore õãdorerã waañurã. 14 Agripa irore yoaripoe ããrĩmakʉ̃, Festo Pablore ĩgʉ̃sã irideare wereyupʉ ĩgʉ̃rẽ: —Õõrẽ sugʉ ããrĩ́mi Félix peresu iridi. 15 Yʉ Jerusalẽ́gue ããrĩmakʉ̃, paía oparã, gajirã judío masaka oparã ĩgʉ̃rẽ yʉre weresãrã ejama. “Ĩgʉ̃ ñerõ iridea waja wẽjẽdoreka!” ãrĩ sẽrẽma yʉre. 16 Yʉ gapʉ: “Gʉa romano marã ubugorata gajirãrẽ neõ wẽjẽdorebea. Irasirirã sugʉ masakʉre weresãnerã ĩgʉ̃sã weresãdi merã weresãrĩrẽ beyerimasʉ̃ ĩũrõ gãme wereníbirikererã: ‘Wẽjẽkõãka!’ ãrĩmasĩbema”, ãrĩ yʉjʉbʉ. 17 Irasirigʉ ĩgʉ̃rẽ weresãnerã yʉ merã õõgue ĩgʉ̃sã ejadero pʉrʉ, yooboro marĩrõ gajinʉ gapʉ weresãrĩrẽ beyeri wiigue waabʉ. Iro eja, opʉ doarogue doa, ĩgʉ̃sã weresãdire ãĩridorebʉ. 18 Ĩgʉ̃ yʉ pʉro ejamakʉ̃ ĩãrã, ĩgʉ̃rẽ weresãnerã wãgãnʉgãma. Ĩgʉ̃sã wãgãnʉgãmakʉ̃ ĩãgʉ̃: “Ĩgʉ̃ ñerĩ irideare wári weremurã yáma”, ãrĩ gũñadibʉ. Ĩgʉ̃sã gapʉ: “Ĩgʉ̃ ñerĩ irimakʉ̃ ĩãbʉ”, ãrĩ neõ weremasĩbirima. 19 Judío masaka bʉremurĩ ditare weresãma. “Jesús wãĩkʉgʉ boa, pʉrʉ masãdi ããrĩmí”, ĩgʉ̃ ãrĩdea waja weresãma ĩgʉ̃rẽ. 20 Nasirimasĩbirisĩã, ĩgʉ̃rẽ sẽrẽñabʉ: “¿Jerusalẽ́gue mʉde yʉ merã waadʉakuri? Irogue yʉ merã waasĩã, mʉ irideare wereaso yʉre”, ãrĩbʉ ĩgʉ̃rẽ. 21 Yʉ irasũ ãrĩmakʉ̃ pégʉ: “Iroguere waadʉabirikoa, Romano marã opʉ gapʉre yʉ irideare weregʉ waadʉakoa”, ãrĩmi. Irasirigʉ yʉ gapʉ ĩgʉ̃rẽ õõta píkõãbʉ dapa. “Yʉ mʉrẽ iriumakʉ̃, romano marã opʉ Augusto pʉro waagʉkoa mʉ”, ãrĩbʉ ĩgʉ̃rẽ, ãrĩ wereyupʉ Festo Agripare. 22 Agripa Festore ãrĩyupʉ: —Yʉde ĩgʉ̃ weremakʉ̃ pédʉakoa. —Jáʉ, ñamigãta ĩgʉ̃rẽ pégʉkoa mʉ, ãrĩyupʉ. 23 Gajinʉ gapʉ Agripa, ĩgʉ̃ tĩ́gõ Berenice merã iri makã marã nerẽrĩ taribugue waañurã. Irogue ñajãrã, oparã sãñarĩ surí merã ñajãñurã. Gajirã surara oparã, iri makã marã oparãde ĩgʉ̃sã merã ñajãñurã. Ĩgʉ̃sã nerẽadero pʉrʉ, Festo Pablore ãĩridoreyupʉ. 24 Pablo ĩgʉ̃sã pʉrogue ñajãjamakʉ̃, Festo iro ããrĩrã́rẽ ãrĩyupʉ: —Opʉ Agripa, ããrĩpererã i taribugue nerẽanerã õãrõ péka yʉre! Wárã judío masaka Jerusalén marã, i makã marãde ĩĩrẽ weresãma yʉre. “Wẽjẽkõãka ĩgʉ̃rẽ!” ãrĩ gaguiníma. 25 Ĩgʉ̃sã irasũ ãrĩkeremakʉ̃, yʉ gapʉ ĩgʉ̃sã ĩgʉ̃rẽ wẽjẽrõ gããmea, ãrĩrĩ wajare bokabiribʉ. Irasirigʉ opʉ Augustore ĩgʉ̃ irideare weregʉ waadʉakoa, ãrĩmakʉ̃: “Ĩgʉ̃ pʉrogue iriugʉra”, ãrĩ gũñabʉ. 26 Yʉ gapʉ ĩgʉ̃rẽ ĩgʉ̃sã weresãdeare õãrõ masĩbirisĩã, opʉ Augustore irimarẽ gojabiribʉ dapa. Irasirigʉ ĩgʉ̃rẽ ãĩridoreabʉ, ĩgʉ̃ irideare mʉsã péuro weredoregʉ. Opʉ Agripa, ĩgʉ̃ irideare weremakʉ̃ mʉ péadero pʉrʉ, ĩgʉ̃rẽ sẽrẽña, pʉrʉ yʉ õãrõ gojagʉkoa pama marĩ opʉ Augustore. 27 Sugʉ masakʉre ĩgʉ̃ ñerõ irideare masĩbirikererã, marĩ opʉ Augusto pʉrogue iriumasĩña máa. Ĩgʉ̃rẽ weresãdeare õãrõ masĩbirikererã ĩgʉ̃rẽ iriurã, ubugorata iriubukoa, ãrĩyupʉ Festo Agripare.

Hechos 26

1 Irasirigʉ Agripa Pablore: —Wereka yʉre mʉ irideare! Ĩgʉ̃sã mʉrẽ weresãdeare mʉ yʉjʉmakʉ̃ pédʉakoa, ãrĩyupʉ. Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pégʉ, Pablo ĩgʉ̃ya mojõrẽ soemu, ĩgʉ̃ irideare werenʉgãyupʉ: 2 —Opʉ Agripa, dapagorare mʉ yʉre weredoremakʉ̃, bʉro ʉsʉyáa. Irasirigʉ yʉ irideare, judío masaka yʉre weresãdeare ããrĩpererire mʉrẽ weregʉra. 3 Gʉa judío masaka iririkʉrire gʉa gãme werenírĩdere õãrõ masĩkoa. Irasirigʉ bopoñarĩ merã yʉ weremakʉ̃, õãrõ péka! 4 ’Ããrĩpererã judío masaka yaa nikũ marã, Jerusalén marãde yʉ majĩgʉ̃gueta ĩgʉ̃sã merã ããrĩdeare masĩma. 5 Yʉ maamʉgueta fariseo bumʉ ããrĩdi ããrĩbú̶. Mʉrẽ irire weredʉarã, weremasĩma. Ããrĩpererã gʉa judío masaka watopeguere fariseo bumarã gʉa bʉremurĩrẽ gajirã nemorõ õãrõ yáma. 6 Marĩpʉ gʉa ñekʉ̃sãmarãrẽ masaka boanerãrẽ masũgʉra, ãrĩdeare yʉ bʉremurĩ waja yʉre weresãrã õõgue iriuma wajamoãburo, ãrĩrã. 7 Gʉa judío masaka, Israel bumarã pe mojõma pere su gubu peru pẽrẽbejari buri marãgora, Marĩpʉ marĩ boadero pʉrʉ masũburire ʉsʉyari merã yúa. Irasirirã ʉ̃mʉrĩ, ñamirĩ Marĩpʉre bʉremuníkõãa. Opʉ Agripa, gʉa irire yúkeremakʉ̃, surãyeri judío masaka weresãma yʉ irire bʉremurĩ waja. 8 Mʉsã gapʉ, ¿nasirirã Marĩpʉ boanerãrẽ masũburire bʉremuberi? 9 ’Iripoegue Jesús Nazaretmʉrẽ bʉremurãrẽ yʉ bokatĩũrõ ñerõ iridʉadibʉ. 10 Jerusalẽ́guere paía oparã dorero merã wárã Jesúre bʉremurãrẽ peresu iribʉ. Irasirigʉ oparã ĩgʉ̃sãrẽ wẽjẽdoremakʉ̃, yʉde neõ kãmutabiribʉ. 11 Ããrĩpereri ĩgʉ̃sã nerẽrĩ wiirigue ñajãa, Jesúre bʉremurãrẽ ñerõ iriunabʉ, ĩgʉ̃rẽ bʉremurĩrẽ piriburo, ãrĩgʉ̃. Ĩgʉ̃sã merã bʉro guabʉ. Gaji makãrĩguedere irasũta ñerõ irigorenabʉ. 12 ’Irasirigʉ Damascogue Jesúre bʉremurãrẽ ñerõ irigʉ waadibʉ, paía oparã yʉre: “Gʉa dorero merã waaka!” ãrĩmakʉ̃ pégʉ. 13 Opʉ Agripa, yʉ maague waamakʉ̃, ãsũ waabʉ. Goeripoe ããrĩmakʉ̃, ʉ̃mʉgasigue abe ʉ̃mʉmʉ gosero nemorõ gosesiribʉ yʉ pʉro, yʉ merã waanerã pʉrodere. 14 Gʉa ããrĩpererã yebague meémejãbʉ. Sugʉ yʉre hebreo ya merã werenímakʉ̃ pébʉ. “Saulo, ¿nasirigʉ yʉre ñerõ yári mʉ? Mʉ yʉre ñerõ irigʉ, mʉ basita ñerõ yáa”, ãrĩmi yʉre. 15 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pégʉ, yʉ gapʉ: “¿Noã ããrĩ́rĩ mʉ?” ãrĩ sẽrẽñabʉ. Marĩ Opʉ gapʉ ãsũ ãrĩmi: “Yʉ, Jesús, mʉ ñerõ irigʉta ããrã. 16 Wãgãnʉgãka! Yʉ mʉrẽ deyoa, yʉre moãboegʉ ããrĩburo, ãrĩgʉ̃. Irasirigʉ mʉ yʉre ĩãdeare, pʉrʉgue yʉ mʉrẽ ĩmuburidere gajirãrẽ weregʉkoa. 17 Yʉ mʉrẽ judío masaka ããrĩmerãrẽ buebure iriugʉra. Judío masaka, judío masaka ããrĩmerãde mʉrẽ ñerõ irimakʉ̃ wijatagʉra. 18 Yʉ mʉrẽ judío masaka ããrĩmerãrẽ buedoregʉ iriugʉkoa, yaa kerere masĩburo, ãrĩgʉ̃. Irasirirã ñerĩrẽ pirirãkuma. Koye ĩãpãmerã, naĩtĩãrõgue ããrĩrã́ irirosũ ããrĩbirikuma. Boyorogue ããrĩrã́ irirosũ ããrĩrãkuma. Wãtĩ ĩgʉ̃sã opʉ ããrĩbirikumi pama. Marĩpʉ gapʉ ĩgʉ̃sã Opʉ ããrĩgʉkumi. Irasirigʉ, ĩgʉ̃sã yʉre bʉremumakʉ̃ ĩãgʉ̃, Marĩpʉ ĩgʉ̃sã ñerĩ irideare kãtigʉkumi. Ĩgʉ̃sãrẽ ĩgʉ̃yarã ããrĩmakʉ̃ irigʉkumi”, ãrĩmi Jesús yʉre. 19 ’Opʉ Agripa, ʉ̃mʉgasigue Jesús yʉre werenídeare tarinʉgãbiribʉ. 20 Irasirigʉ Damasco marãrẽ ĩgʉ̃ya kerere werepʉroribʉ. Pʉrʉ Jerusalén marãrẽ, ããrĩpererogue Judea marãrẽ werebʉ. Judío masaka ããrĩmerãdere werebʉ. “Mʉsã ñerõ irideare bʉjawere, mʉsã gũñarĩrẽ gorawayuka! Marĩpʉ gããmerĩ gapʉre irika! Irasirirã mʉsã gũñarĩ gorawayuadeare ĩmurãkoa”, ãrĩ buebʉ ĩgʉ̃sãrẽ. 21 Yʉ irire buedea waja judío masaka Marĩpʉya wiigue yʉ ããrĩgṹ̶rẽ ñeã wẽjẽdʉarã irima. 22 Ĩgʉ̃sã irasirikeremakʉ̃, Marĩpʉ gapʉ yʉre iritamuníkõãmi. Irasirigʉ ããrĩpererã oparãrẽ, ubu ããrĩrã́dere yʉ ĩgʉ̃ya kerere wererire neõ piribea. Iripoegue Moisés, gajirã Marĩpʉya kerere weredupiyunerã, pʉrʉgue ãsũ waarokoa, ãrĩdeare werea. Ãsũ ãrĩ gojanerã ããrĩmá: 23 “Cristo, Marĩpʉ iriudi bʉro ñerõ tarigʉkumi. Ĩgʉ̃ boadero pʉrʉ, ĩgʉ̃ta masãpʉrori, neõ dupaturi boabirikumi. Irasirigʉ ĩgʉ̃ masakare taugʉ ããrĩrĩ́rẽ judío masakare judío masaka ããrĩmerãdere masĩmakʉ̃ irigʉkumi”, ãrĩ gojanerã ããrĩmá, ãrĩ wereyupʉ Pablo Agripare. 24 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩripoeta Festo gaguiníyupʉ: —Pablo, mirẽgʉ̃ yáa. Wári buetarisĩã, mirẽrĩmasʉ̃ waáa, ãrĩyupʉ. 25 Pablo gapʉ Festore ãrĩyupʉ: —Yʉ opʉ, mirẽbea. Yʉ wereri diayeta ããrã. Irasirigʉ ire goepeyaro merã werea. 26 Opʉ Agripa gapʉ, yʉ wereri ããrĩpererire õãrõ masĩkumi. Irire masĩa yʉ. Irasirigʉ ĩgʉ̃rẽ güiro marĩrõ werea. Yʉ Jesúyare weregʉ, yayerogue werebea, ãrĩyupʉ Pablo Festore. Irasũ ãrĩ odo, ãsũ ãrĩyupʉ Agripare: 27 —Opʉ Agripa, Marĩpʉya kerere weredupiyunerã gojadeare bʉremua mʉ. Mʉ irire bʉremurĩrẽ masĩa yʉ, ãrĩyupʉ. 28 Agripa ĩgʉ̃rẽ yʉjʉyupʉ: —Iropagã werekeregʉ, ¿yʉre Jesúre bʉremumakʉ̃ iridʉari? ãrĩyupʉ. 29 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pégʉ, Pablo yʉjʉyupʉ ĩgʉ̃rẽ: —Jesúyare wári, o mérõgã weregʉ, mʉsã ããrĩpererãrẽ yʉ irirosũ ĩgʉ̃rẽ bʉremumakʉ̃ gããmea. Marĩpʉguere irire sẽrẽbosáa. Yʉ peresugue ããrĩgṹ̶ irirosũ mʉsã ããrĩmakʉ̃ tamerãrẽ gããmebea, ãrĩyupʉ. 30 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pérã, Agripa, Festo, Berenice gajirã ĩgʉ̃sã merã doanerãde wãgãnʉgã, gaji taribugue waa, ĩgʉ̃sã basi ãsũ ãrĩ gãme wereníñurã: —Ĩgʉ̃rẽ i waja wẽjẽrõ gããmea, ãrĩrĩ máa. I waja peresu iriro gããmea, ãrĩrĩde máa, ãrĩ gãme wereníñurã. 32 Irasirigʉ Agripa ãsũ ãrĩyupʉ Festore: —Pablo romano marã opʉre yʉ irideare weredʉakoa, ĩgʉ̃ ãrĩbirimakʉ̃, marĩ ĩgʉ̃rẽ peresugue ããrĩgṹ̶rẽ wiukõãboakuyo, ãrĩyupʉ.

Hechos 27

1 Irasirirã Pablore, gajirã peresu ããrĩrã́dere doódiru merã Italia nikũma makã Romague gʉa merã iriuma. Julio wãĩkʉgʉ surara opʉdere iriuma ĩgʉ̃sãrẽ koredorerã. Ĩgʉ̃sã romano marã opʉ Augusto wãĩkʉgʉyarã surara ããrĩmá. 2 Gʉa Adramitio wãĩkʉri makã marãya doódiru Asia nikũma perague waadiru merã waabʉ. Gajigʉ Aristarco wãĩkʉgʉ Macedonia nikũma makã Tesalónica wãĩkʉri makãmʉde gʉa merã waami. 3 Gajinʉ gapʉ Sidón wãĩkʉri makãma perague ejabʉ. Irogue ejadero pʉrʉ, Julio Pablore bopoñarĩ merã ĩã, ĩgʉ̃rẽ ĩgʉ̃ merãmarã pʉro naadoregʉ iriumi, ĩgʉ̃sã ĩgʉ̃ gããmerĩrẽ sĩburo, ãrĩgʉ̃. 4 Gʉa iri makãgue ããrãnerã doódiru merã waamakʉ̃, bʉro mirũ gʉare gajipãrẽgue wẽjãputaribujubʉ. Irasirirã Chipre wãĩkʉri nʉgʉ̃rõ kúgapʉ dujamakʉ̃ taribʉ. Iro gapʉ mirũ wẽjãpubiriweyabʉ. 5 Ciliciare, Panfiliadere taribʉ. Pʉrʉ Licia nikũma makã Mira wãĩkʉri makãgue ejabʉ. 6 Gʉa irogue ejamakʉ̃, surara opʉ gajiru doódiru bokajami. Iriru Alejandríague aaradiru, Italiague waaburidiru ããrĩbú̶. Irasirigʉ gʉare irirugue ñajãdoremi. 7 Iriru merã waarã́, mirũ gʉare bʉro wẽjãpu kãmutamakʉ̃, yoaripoe yoobobʉ. Bʉro ñerõ tariri merã waa, Gnido wãĩkʉri makã bokatĩũrõ ejabʉ. Irore gʉa tarimakʉ̃, mirũ dupaturi bʉro wẽjãpubʉ. Gʉa waaderoguere ejamasĩbiribʉ. Irasirirã Creta wãĩkʉri nʉgʉ̃rõgue waa, Salmón wãĩkʉri ñorõrẽ tariadero pʉrʉ, mirũ gʉare neõ wẽjãputaribujubiribʉ pama. 8 Iri nʉgʉ̃rõ tʉro taria, gariboretarianerãgue “Õãrĩ pera” wãĩkʉrogue ejabʉ. Iri pera Lasea wãĩkʉri makã pʉrogue ããrĩbú̶. 9 Gʉa yoaripoe yooboadea waja puibʉ waaburo mérõgã dʉyabʉ. Irasirigʉ Pablo doódiru moãrãrẽ weremi: 10 —Péka! Marĩ dapagora waamakʉ̃, iru doódiru, doebiride dederibukoa. Marĩdere mirĩboama goegoráa, ãrãdimi. 11 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩkeremakʉ̃, surara opʉ Pablo wererire pébirimi. Doódiru opʉ, iriru wejatugʉ wereri gapʉre bʉremʉmi. 12 Ĩgʉ̃sã ejadea pera gapʉ puibʉ tamumakʉ̃, ñegorayuro. Irasirirã: “Fenice wãĩkʉri makãgue waakõãdorea. Gajipoe irirã irogue puibʉ tamubukoa”, ãrĩma. Fenice, Creta nʉgʉ̃rõma makã abe ñajãrõ gapʉ ããrĩrĩ́ makã ããrĩyuro. Iri makãma pera gapʉre mirũ wẽjãpubiriweyayuro. 13 Irasirirã sur gapʉ mirũ wẽjãpuweyamakʉ̃ ĩãrã, doódiru moãrã: “Õãrĩnʉ ããrĩrokoa”, ãrĩ gũñadima. Gʉa irirure ñajãa, Creta nʉgʉ̃rõ tʉro waabʉ Fenicegue waadʉarã. 14 Mérõgã pʉrʉ bʉro mirũ nordeste wãĩkʉri aaribú̶. 15 Irasiriro gʉaya doódirure mirũ wẽjãpubéokõãbʉ. Mirũ iro wẽjãpumakʉ̃ gãme goroamasĩbiri, mirũ wẽjãpuro gapʉta waabʉ. 16 Gʉa Cauda wãĩkʉri nʉgʉ̃rõgã tʉrogue ejamakʉ̃, mirũ wẽjãpubiriweyabʉ. Irasirirã gʉa bʉro moãtarianerãgue doódirumarũ médiru kũmagãrẽ õãrõ tʉ̃ãmu sʉapeobʉ. Iriru wádiru mirĩmakʉ̃, ĩgʉ̃sã ñajãburidirugã ããrĩbú̶. 17 Irirugãrẽ sʉapeo odo, wádirure pũgubudari merã sʉanemoma mirũ merã waaríri, ãrĩrã. Pʉrʉ güi, Sirte wãĩkʉri ĩmiparo miẽgue marĩrẽ mirũ ãĩãrĩ, ãrĩrã, ĩgʉ̃sã mirũ ñeãrĩ gasiri sʉatúdea gasirire kuradijukõãma. Ĩgʉ̃sã kuradijuadero pʉrʉ, mirũ wẽjãpuro gapʉta waabʉ. 18 Gajinʉ gapʉ mʉrãrõta bʉro mirũ wẽjãpumakʉ̃ ĩãrã, iriruma doebirire diague béobʉ. 19 Gajinʉ gapʉdere iriruma ããrĩrĩ́rẽ diague béobʉ. 20 Yoaripoe ñípirinʉrĩ ããrĩmakʉ̃, abe ʉ̃mʉmʉ, neñukãde neõ deyomarĩma. Bʉro mirũ wẽjãpubʉ dapa. Irasirirã: “Iro diaye waakõãa”, ãrĩ masĩña marĩbʉ gʉare. “Mirĩ boakõãrãkoa”, ãrĩ gũñabʉ. 21 Irasirigʉ yoaripoe gʉa baabirimakʉ̃ ĩãgʉ̃, Pablo gʉa watopegue ããrãdi wãgãnʉgã, ããrĩpererãrẽ ãrĩmi: —Mʉsã yʉ Cretague weredeare pémakʉ̃ õãgorabukuyo. Marĩ iro wirimerã, irure poyanorẽ, doebiridere dedeubiriboakuyo. 22 Irasirirã dapagorare yʉ weremakʉ̃ péka! Gũñaturaka! Güibirikõãka! Neõ sugʉ boabirikoa. Iru doódiru dita dederirokoa. 23 Yʉ Marĩpʉyagʉ ããrã. Ĩgʉ̃rẽ bʉremua. Dapagã ñami ĩgʉ̃rẽ wereboegʉ yʉre deyoami. 24 Ãsũ ãrãmi: “Pablo, neõ güibirikõãka! Mʉ romano marã opʉre mʉ irideare weregʉkoa. Marĩpʉ mʉrẽ maĩrĩ merã ĩãgʉ̃, mʉ sẽrẽaderosũta mʉrẽ, mʉ merãmarã irugue ããrĩrã́dere taugʉkumi”, ãrãmi. 25 Irasirirã gũñaturaka! Marĩpʉ ĩgʉ̃rẽ wereboegʉ yʉre ãrãderosũta waamakʉ̃ irigʉkumi, ãrĩ bʉremua. 26 Irasiriro marĩrẽ nʉgʉ̃rõgue mirũ wẽjãpumeétúrokoa, ãrĩ weremi Pablo. 27 Su ñami, pe semana gʉa Cretare wiriadero pʉrʉ, wádiya Adria wãĩkʉdiya mirũ bʉro wẽjãpuro gapʉta waabʉ dapa. Ñami deko ããrĩmakʉ̃, doódiru moãrã: “Marĩ nikũgue ejarã irisuyua”, ãrĩma. 28 Irasirirã pũgubudague kõmerũrẽ sʉatúdiju keoñama. Ĩgʉ̃sã keoñamakʉ̃, treinta y seis metrogora ʉ̃kʉ̃ãbʉ. Mérõta waa, dupaturi keoñamakʉ̃, veintisiete metrogora ʉ̃kʉ̃ãbʉ. 29 Irasirirã ñami ããrĩyomakʉ̃, ʉ̃tãyerigue meétuabukoa, ãrĩ güirã, ãsũ irima. Wapikʉri majĩ kõme majĩrĩpare iriyaburigue pũgubudari merã sʉatúadeare wejaturo gapʉ meéyoma irirure tʉ̃ãñeãpauburo, ãrĩrã. Irasiri odo: “Murĩgora boyoro gããmeadáa”, ãrĩ gũñarikʉma. 30 Iri ñamita irirure moãrã gapʉ duridʉarã irima. Irasiri gaji kõme majĩrĩrẽ wejadupiyuro gapʉ meéyomurã yáa, ãrĩkato, doódirumarũ médirugãrẽ ãĩdiju, iriru merã duridʉarã irima. 31 Ĩgʉ̃sã duridʉamakʉ̃ ĩãgʉ̃, Pablo surara opʉre ĩgʉ̃yarã suraradere weremi: —Ĩĩsã iru moãrã médirugã merã waamakʉ̃, mʉsã ããrĩpererã taribirikoa, ãrĩmi. 32 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pérã, surara gapʉ médirugã ĩgʉ̃sã sʉadeadarire dititá, diague béokõãma. 33 Boyoburi dupiyuro Pablo ĩgʉ̃sãrẽ baadoregʉ, ãsũ ãrĩmi: —Pe semanagora waáa, mʉsã baamerãta bʉro gũñarikʉro. 34 Irasirigʉ taridʉarã baaka! ãrĩ, bʉro sẽrẽa. Neõ sugʉ mʉsã dederibirikoa. Mʉsãya poadaride neõ dederibirikoa, ãrĩmi. 35 Irasũ ãrĩ odo, Pablo pã́rẽ ãĩ, ããrĩpererã ĩũrõ Marĩpʉre: “Mʉ merã ʉsʉyáa”, ãrĩ, irire dʉkawa baami. 36 Ĩgʉ̃ baamakʉ̃ ĩãrã, ĩgʉ̃sãde ããrĩpererã gũñatura baama. 37 Gʉa irirugue ããrĩrã́ ããrĩpererã doscientos setenta y seis gora ããrĩbú̶. 38 Irasirirã ĩgʉ̃sã ããrĩpererã baayapi, pʉrʉ irirugue ããrĩrĩ́, wári trigore diague béoma, kãrãwʉridiru dujaburo, ãrĩrã. 39 Boyoripoe doódiru moãrã nʉgʉ̃rõrẽ ĩãboka: “Ãsũ wãĩkʉri nʉgʉ̃rõ ããrã”, ãrĩ ĩãmasĩbirima. Dupatʉ̃gʉ̃guere ĩmiparo ããrĩmakʉ̃ ĩãrã: “Sõõ bʉanumuarã! Gajipoe irirã iro majãbukoa”, ãrĩma. 40 Irasirirã kõme majĩrĩrẽ ĩgʉ̃sã sʉadeadarire ditimeédijubéokõãma. Iri odo, wejadupabu wejaturi ĩgʉ̃sã sʉadeadarire kurama. Pʉrʉ iriru wejadupiyuro gapʉ ããrĩrĩ́ surí gasirore ãĩwãgũnúma mirũ ãĩaburo, ãrĩrã. Irasiriro ĩmiparo pʉro gapʉ numuabʉ. 41 Numua, wejadupiyuro gapʉ ĩmiparo ʉ̃kʉ̃ãberogue soemʉrĩbejabʉ. Neõ soebumasĩña marĩbʉ. Iriru wejaturo gapʉ makũrĩ pagari meétuamakʉ̃ waariakõãbʉ. 42 Irasũ waamakʉ̃ ĩãrã, surara gapʉ ãrĩma: —Iru mirĩmakʉ̃, marĩ peresu irianerã bánumuã, duriakõãbukuma. Irasirirã ĩgʉ̃sãrẽ wẽjẽpeokõãrã! ãrĩ wereníma ĩgʉ̃sã basi. 43 Ĩgʉ̃sã opʉ gapʉ Pablore taudʉagʉ: “Neõ sugʉre wẽjẽbirikõãka! Ããrĩpererã bámasĩrã mata nʉgʉ̃rõ tʉrogue bánumuaka!” ãrĩmi. 44 “Gajirã taboa majĩrĩ merã, gaji iriruma waariadea majĩrĩ merã payanumuaka!” ãrĩmi. Irasirirã ããrĩpererã iri merã bánumuã, õãrõ tariperekõãbʉ.

Hechos 28

1 Ããrĩpererã tʉrogue majãnʉgãdero pʉrʉ iri nʉgʉ̃rõrẽ ĩãmasĩbʉ. Malta wãĩkʉri nʉgʉ̃rõ ããrĩdero ããrĩbú̶. 2 Iri nʉgʉ̃rõ marã masaka gʉare õãrõ irima. Deko merẽmakʉ̃, gʉare bʉro yʉsakubʉ. Irasirirã gʉare peame diubosa, sũmadorema. 3 Pablode pea bojoñajãri seagʉ waa, seatĩãmi. Ĩgʉ̃ seatĩãripoe ãña ĩgʉ̃ seadeague ããrãdi peame asiri güiwirigʉ, Pablore ĩgʉ̃ya mojõgue kũrĩmeésiami. 4 Ĩgʉ̃rẽ kũrĩmeésiamakʉ̃ ĩãrã, iri nʉgʉ̃rõ marã ĩgʉ̃sã basi ãsũ ãrĩ gãme wereníma: —Ĩĩ masakare wẽjẽdi ããrĩkumi. Ĩgʉ̃ dia wádiyare tariadi ããrĩkeremakʉ̃, marĩ bʉremugõ masakare wajamoãdorego ĩgʉ̃rẽ okadorebirikumo, ãrãdima. 5 Pablo gapʉ ãñarẽ peamegue wẽjãsiri meépeokõãmi. Neõ pũrĩsũbirimi. 6 Irasirimakʉ̃ ĩãrã, iro marã gapʉ: “Bijiakõãrokoa”, ãrĩma. Ĩgʉ̃rẽ bijibirimakʉ̃ ĩãrã: “Gũñaña marĩrõ kõmoakõãgʉkumi”, ãrĩma doja. Yoaripoe ĩgʉ̃ pũrĩsũbirimakʉ̃ ĩãrã: “Ĩĩ sugʉ ʉ̃mʉgasigue marã opʉ ããrĩkumi”, ãrĩma. 7 Gʉa majãdero pʉro iri nʉgʉ̃rõ marã opʉ Publio wãĩkʉya nikũ ããrĩbú̶. Gʉare ĩgʉ̃ya wiigue siiuami. Irasirirã gʉa ʉrenʉ ĩgʉ̃ merã ããrĩmakʉ̃, gʉare õãrõ irimi. 8 Publio pagʉ nimakʉri yojo merã sĩrĩgʉ̃ ĩgʉ̃ kãrĩrõgue peyami. Irasirigʉ Pablo ĩgʉ̃rẽ ĩãgʉ̃ waa, ĩgʉ̃ya taribugue ñajãa, Marĩpʉre sẽrẽ odo, ĩgʉ̃ya mojõrĩ merã ĩgʉ̃ weka ñapeo, taumi. 9 Ĩgʉ̃rẽ taumakʉ̃ ĩãrã, ããrĩpererã gajirã iri nʉgʉ̃rõ marã pũrĩrikʉrã Pablo pʉro ejama. Ĩgʉ̃sã ejamakʉ̃ ĩãgʉ̃, Pablo ĩgʉ̃sãdere taumi. 10 Ĩgʉ̃ irasirimakʉ̃ ĩãrã, wári gajino sĩma, gʉare ĩgʉ̃sã bʉremurĩrẽ ĩmurã. Pʉrʉ gʉa waaburi dupiyurogã ããrĩpereri gʉa gããmerĩ, gʉa baaburidere doódirugue durisãbosama. 11 Gʉa iri nʉgʉ̃rõgue ʉrerã abe ããrãdero pʉrʉ, doódiru Alejandríague aaradiru merã waabʉ doja. Iriru iri nʉgʉ̃rõgue puibʉ tamudero ããrĩbú̶. Iriru wejadupiyurore pẽrã masaka bʉremurã Cástor, Pólux wãĩkʉrã keori weadea ããrĩbú̶. 12 Gʉa iriru merã waa, Siracusa wãĩkʉri makãma perague ejabʉ. Irore ʉrenʉ ããrĩbú̶. 13 Iri makãrẽ wiriwãgã, iri nʉgʉ̃rõ tʉro taria, Regio wãĩkʉri makãgue ejabʉ. Gajinʉ gapʉ gʉa waaripoe gʉa pʉrʉ gapʉ mirũ wẽjãpuwãgãribʉ. Irasirirã gajinʉ gapʉta Puteoli wãĩkʉri makãgue ejabʉ. 14 Irogue gajirã Jesúre bʉremurãrẽ bokajabʉ. Ĩgʉ̃sã gʉare: “Su semana gʉa merã dujaka!” ãrĩmakʉ̃ pérã, su semanagora ĩgʉ̃sã merã dujabʉ. Pʉrʉ Romague waarã́, maa merã waabʉ. 15 Gajirã Roma marã Jesúre bʉremurã gʉa waarí kerere pérã, Apio wãĩkʉri makãgue gʉare bokatĩrĩrã ejama. Iri makã doebiri duari makã ããrĩbú̶. Pʉrʉ maague yoaweyaro waaripoe naarã kãrĩrĩ wiiri, ʉre wii ããrĩrṍgora gajirã gʉare bokatĩrĩrã ejama. Ĩgʉ̃sã bokatĩrĩrã ejamakʉ̃ ĩãgʉ̃, Pablo ʉsʉyari merã Marĩpʉre: “Mʉrẽ ʉsʉyari sĩa”, ãrĩ, siñajã gũñaturakõãmi. 16 Romague gʉa ejadero pʉrʉ, surara opʉ peresu ããrĩrã́rẽ Pablo merã ãĩãnerãrẽ iro marã peresu ããrĩrã́rẽ korerã opʉre wiami. Pablo gapʉre: “Sugʉta ããrĩdʉamakʉ̃ õãrokoa”, ãrĩ, sugʉ surara ĩgʉ̃rẽ korebure pími. 17 Ʉrenʉ pʉrʉ Pablo judío masaka oparãrẽ iro ããrĩrã́rẽ siiu neeõmi. Ĩgʉ̃sã nerẽperemakʉ̃ ĩãgʉ̃, ãsũ ãrĩmi: —Yaarã, yʉ marĩyarãrẽ, marĩ ñekʉ̃sãmarã iriunadeadere tarinʉgãbirikeremakʉ̃, Jerusalén marã yʉre ñeã, romano marã oparãguere wia, yʉre peresu irima. 18 Romano marã oparã gapʉ yʉre sẽrẽña wiudʉadima wẽjẽrõ gããmea, ãrĩrĩ bokabirisĩã. 19 Marĩyarã judío masaka gapʉ neõ yʉre wiudʉabirima. Ĩgʉ̃sã irasirimakʉ̃ ĩãgʉ̃: “Romano marã opʉre yʉ irideare weredorerã iriuka!” ãrĩ sẽrẽbʉ. Irire sẽrẽgʉ̃, yʉ gapʉ marĩyarãrẽ: “Ñerõ irima”, ãrĩ weresãbiribʉ. 20 Irasirigʉ mʉsãrẽ ire werebu siiuabʉ. Marĩ judío masaka yoaripoe yúdi, marĩrẽ taugʉ, Jesucristo ããrĩ́mi. Yʉ ĩgʉ̃rẽ bʉremurĩ waja peresugue i kõmeda merã sʉasũdi ããrã, ãrĩ weremi Pablo judío masaka oparãrẽ. 21 Ĩgʉ̃sã ĩgʉ̃rẽ ãrĩma: —Neõ su papera pũ, marĩyarã Judea marã, mʉyamarẽ gojadea pũrẽ ñeãbea. Ĩgʉ̃sã õõgue naarã ejanerãde mʉrẽ neõ ñerõ ãrĩ weresãbirima. Gajirãde: “Ñerõ irimi”, ãrĩ werebirima gʉare. 22 I ditare masĩa. Ããrĩpererogue marã masaka mʉ merãmarãrẽ: “Ĩgʉ̃sã bueri ñegoráa”, ãrĩ wereníma. Irasirirã mʉ buerire pédʉakoa, ãrĩma. 23 Irasirirã sunʉ irire wereníburinʉrẽ beye odo, waakõãma. Pʉrʉ irinʉ ejamakʉ̃ ĩãrã, wárã masaka Pablo ããrĩrĩ́ wiigue ejama. Irasirigʉ boyoripoe ããrĩmakʉ̃, ĩgʉ̃sãrẽ buenʉgãdi, bueneãkõãmi. Marĩpʉ ĩgʉ̃yarãrẽ doreri kerere buemi. Moisés gojadeare, Marĩpʉya kerere weredupiyunerã gojadeadere buemi, Jesúre bʉremuburo, ãrĩgʉ̃. 24 Surãyeri ĩgʉ̃ buerire bʉremuma. Gajirã gapʉ neõ pédʉabirima. 25 Irasirirã surosũ gũñabiri, wirianokõãma. Ĩgʉ̃sã wiriaripoe Pablo ãrĩmi: —Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ Marĩpʉya kerere weredupiyugʉ Isaías merã marĩ ñekʉ̃sãmarãrẽ diayeta weredi ããrĩmí. Ãsũ ãrĩ weredi ããrĩmí: 26 Masakare ãsũ ãrĩ weregʉ waaka: “Ũ̶mʉrikʉ mʉsã yaare pékererã: ‘Irasũ ãrĩdʉaro irikoa’, ãrĩ neõ pémasĩbea. Ũ̶mʉrikʉ yʉ õãrõ iririre ĩãkererã: ‘Irasũ ãrĩdʉaro irikoa’, ãrĩ neõ ĩãmasĩbea”, ãrĩ wereka ĩgʉ̃sãrẽ! 27 Yaa werenírĩrẽ pémerã diayeta pémasĩbema. Irasirirã gãmipũrĩ pémerã, koye ĩãpãmerã irirosũ ããrĩ́ma. Irasũ ããrĩmerã ĩãmasĩ, õãrõ pémasĩbukuma. Irasirirã yʉ pémasĩrĩ sĩrĩrẽ oparã yʉre bʉremubukuma. Irasirigʉ ĩgʉ̃sãrẽ tauboakuyo, ãrĩdi ããrĩmí. 28 ’Irasirirã mʉsã yʉre pédʉabiri waja dapagora merã Marĩpʉ masakare tauri kerere judío masaka ããrĩmerã gapʉre wererã waarãkoa. Ĩgʉ̃sã gapʉ pérãkuma, ãrĩmi Pablo judío masaka ĩgʉ̃ pʉro nerẽanerãrẽ. 29 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pérã, ĩgʉ̃sã basi bʉro gãme turi wiriama. 30 Pe bojorigora Pablo iro marã ĩgʉ̃rẽ wayudea wiigue ããrĩmí. Ĩgʉ̃ iri wiigue ããrĩrĩ́ waja ĩgʉ̃sãrẽ niyeru merã wajarinami. Iri wiigue ããrĩgṹ̶, ĩgʉ̃rẽ ĩãrã ejanarãrẽ ʉsʉyari merã bokatĩrĩñeãnami. 31 Güiro marĩrõ Marĩpʉ ĩgʉ̃yarãrẽ doreri kerere, Jesucristoya keredere buenami. Neõ sugʉ ĩgʉ̃rẽ: “Buebirikõãka!” ãrĩbirima. Iropata ããrã. Lucas

Romanos 1

1 Yʉ Pablo, Jesucristore moãboegʉ ããrã. Marĩpʉ yʉre ĩgʉ̃ masakare tauri kerere buedoregʉ beyepími. 2 Iripoegue Marĩpʉ ĩgʉ̃yare weredupuyunerãrẽ iri kerere weredi ããrĩmí. Irasirirã irire ĩgʉ̃ya werenírĩ gojadea pũgue gojanerã ããrĩmá. 3 Ĩgʉ̃sã gojadea, Marĩpʉ magʉ̃ marĩ Opʉ Jesucristoya kere ããrã. Ĩgʉ̃ta i ʉ̃mʉguere marĩ irirosũ dupʉkʉgʉ deyoagʉ, David parãmi ããrĩturiagʉ ããrĩdi ããrĩmí. 4 Ĩgʉ̃, Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃rẽ opagʉ ããrĩ́mi. Ĩgʉ̃ boadero pʉrʉ, Marĩpʉ ĩgʉ̃ turari merã ĩgʉ̃rẽ masũdi ããrĩmí ããrĩpererãrẽ: “Diayeta yʉ magʉ̃ ããrĩ́mi”, ãrĩ ĩmugʉ̃. 5 Ĩgʉ̃ta gʉare õãrõ irigʉ, Jesucristo merã ĩgʉ̃yare weredoregʉ pími, ããrĩpereri buri marãrẽ ĩgʉ̃rẽ bʉremurãno ĩgʉ̃ dorerire iriburo, ãrĩgʉ̃. 6 Mʉsãdere Jesucristoyarã ããrĩburo, ãrĩgʉ̃, beyedi ããrĩmí. 7 Irasirigʉ yʉ mʉsãrẽ Marĩpʉ beyenerãrẽ ããrĩpererã Roma marãrẽ õãdorea. Marĩpʉ ããrĩnígʉ̃, marĩ Opʉ Jesucristo mʉsãrẽ õãrõ iritamu, siuñajãrĩ merã ããrĩrikʉmakʉ̃ iriburo. 8 Ire mʉsãrẽ werepʉrorigʉra. Ããrĩperero marã masaka, mʉsã Jesucristore bʉremurĩrẽ werenípereakõãma. Irire pégʉ, Jesucristo iritamurĩ merã Marĩpʉre ʉsʉyari sĩa. 9 Ããrĩpereri yʉ turari merã Marĩpʉ yʉre dorerosũta masakare ĩgʉ̃ magʉ̃ya kerere werea. Irasirigʉ ĩgʉ̃rẽ sẽrẽrikʉ, mʉsãya ããrĩburire sẽrẽbosaníkõãa. Marĩpʉ irire masĩmi. 10 Irasirigʉ Marĩpʉre: “Mʉ yʉre Romague iriudʉagʉ, yʉ waaburire ãmuyuka!” ãrĩ sẽrẽnáa. 11 Mʉsã pʉro ejagʉ, gũñaturari merã Jesúre bʉremunemoburo, ãrĩgʉ̃, ĩgʉ̃yare weredʉakoa, Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ yʉre iritamurõsũta mʉsãdere iritamuburo, ãrĩgʉ̃. 12 Marĩ Jesúre bʉremurã ããrã. Irasirirã mʉsã, yʉ ĩgʉ̃rẽ bʉremumakʉ̃ ĩãrã, nemorõ gũñaturarãkoa. Yʉde, mʉsã ĩgʉ̃rẽ bʉremumakʉ̃ ĩãgʉ̃, gũñaturagʉkoa. 13 Yaarã, yʉ mʉsã pʉro waadʉarire masĩmakʉ̃ gããmekoa. Gajero marã masaka yʉ Jesúya kerere weremakʉ̃ pérã, ĩgʉ̃rẽ bʉremuma. Irasirigʉ mʉsãya makã marãdere irire weregʉ waadʉakoa, ĩgʉ̃sãde ĩgʉ̃rẽ bʉremuburo, ãrĩgʉ̃. 14 Marĩpʉ yʉre ããrĩpererãrẽ iri kerere weredoremi. Paga makãrĩ marãrẽ, mʉtã makãrĩ marãrẽ, masĩrãrẽ, masĩmerãdere weredoremi. 15 Irasirigʉ mʉsãya makã marãrẽ Jesúre bʉremumerãrẽ ĩgʉ̃ya kerere bʉro weredʉakoa. 16 Masaka iri kerere pérã, ĩgʉ̃rẽ bʉremunʉgãrãkuma. Irasirigʉ Marĩpʉ ããrĩpererã Jesúre bʉremurãrẽ ĩgʉ̃ turari merã taugʉkumi, perebiri peamegue waabirikõãburo, ãrĩgʉ̃. Judío masaka, judío masaka ããrĩmerãde iri kerere pé, ĩgʉ̃rẽ bʉremumakʉ̃, Marĩpʉ ĩgʉ̃sãrẽ taugʉkumi. Irasirigʉ yʉ, gʉyasĩrĩrĩ marĩrõ gũñaturari merã iri kerere werea. 17 Iri kere ãsũ ãrã. Marĩpʉ Jesucristore bʉremurã direta: “Õãrã ããrĩ́ma”, ãrĩ ĩãmi. Marĩpʉya kerere gojadea pũguedere ãsũ ãrĩ gojasũdero ããrĩbú̶: “Marĩpʉ irasũ bʉremurãrẽ: ‘Õãrã ããrĩ́ma’, ãrĩ ĩãmi. Irasirirã ĩgʉ̃ merã ããrĩníkõãrãkuma”, ãrĩ gojasũdero ããrĩbú̶. 18 Marĩpʉ masakare ĩgʉ̃yamarẽ õãrõ masĩmakʉ̃ yámi. Ĩgʉ̃ irire masĩmakʉ̃ irikerepʉrʉ, ñerĩrẽ yáma. Irasirirã Marĩpʉya diayemarẽ masĩmerã dujama. Irasirigʉ Marĩpʉ ʉ̃mʉgasigue ããrĩgṹ̶ ããrĩpererã diayemarẽ irimerãrẽ, ñerõ irirãrẽ ĩgʉ̃ bʉro wajamoãburire masĩmakʉ̃ yámi. 20 Marĩpʉ deyomarĩgʉ̃ ããrĩkerepʉrʉ, ĩgʉ̃ neõgorague i ʉ̃mʉrẽ ããrĩpereri iridea merã ĩgʉ̃ perebiri turarire, ĩgʉ̃yamarẽ masĩsũa. Irasirirã masaka ĩgʉ̃rẽ: “Masĩbirisĩã, waja opabea”, ãrĩmasĩbirikuma. 21 Marĩpʉyamarẽ masĩkererã, ĩgʉ̃rẽ: “Õãtaria mʉ”, ãrĩ bʉremubema. Ĩgʉ̃ õãrõ irikerepʉrʉ, ĩgʉ̃rẽ: “Õãa”, ãrĩ, ʉsʉyari sĩbema. Irasirirã ĩgʉ̃yare pémasĩmerã dujama. Ñerĩ direta gũñarĩ opama. Irasiriro ĩgʉ̃sã gũñarĩguere naĩtĩãrõ irirosũ ããrã. 22 “Gʉa masĩrã ããrã”, ãrĩkererã, Marĩpʉyare neõ pémasĩmerã waama. 23 Irasirirã Marĩpʉ ããrĩnígʉ̃ gapʉre bʉremubema. Pʉrʉgue boaburi gapʉre: masaka keorire, mirã, waimʉrã paárã, pĩrũa keori ĩgʉ̃sã weadeare bʉremuma. 24 Irasirigʉ Marĩpʉ ĩgʉ̃sãrẽ ĩgʉ̃sã ñerĩrẽ ʉaribejari direta irinaburo, ãrĩgʉ̃, béomi. Irasirirã gʉyasĩũrõ ñerĩrẽ gãme iriníkõãma. 25 Marĩpʉya diayema gapʉre bʉremubema. Ãrĩgatori direta õãrõ péma. Irasirirã Marĩpʉ ããrĩpereri i ʉ̃mʉmarẽ iridi gapʉre bʉremumerã, ĩgʉ̃ iridea gapʉre bʉremuma. Ĩgʉ̃sã ĩgʉ̃rẽ bʉremubirikerepʉrʉ, marĩ gapʉ ĩgʉ̃rẽ: “Õãtaria mʉ”, ãrĩ, ʉsʉyari sĩníkõãrõ gããmea. Irasũta irirã! 26 Ĩgʉ̃sã bʉremubiri waja Marĩpʉ ĩgʉ̃sãrẽ béomi, ĩgʉ̃sã gããmerõ gʉyasĩũrõ ñerĩrẽ iriburo, ãrĩgʉ̃. Irasirirã nome ʉ̃marẽ marãpʉkʉdʉabema. Nome basita gãme marãpʉkʉdʉarã irirosũ ããrĩ́ma. Irasirirã ĩgʉ̃sã nome seyaro ñerõ yáma. 27 Ũ̶made irirosũta yáma. Nomerẽ marãpokʉdʉabema. Ũ̶ma basita gãme marãpokʉdʉarã irirosũ ããrĩ́ma. Ĩgʉ̃sã ʉ̃ma seyaro ñerõ yáma. Irasirirã ĩgʉ̃sã basita ñerõ iriri waja ĩgʉ̃sãya dupʉrire poyanorẽma. 28 Ĩgʉ̃sã Marĩpʉre masĩdʉabiri waja ĩgʉ̃sãrẽ béomi, ñerĩ gũñarĩ direta opaburo, ãrĩgʉ̃. Irasirirã noó gããmerõ ñerĩrẽ iriníkõãma. 29 Ããrĩpereri ñerĩrẽ iririkʉma. Ũ̶ma nome merã, nome ʉ̃ma merã ñerõ iririkʉma. Ñetariro iririkʉma. Gajerãyare bʉro gããmema. Gajerãrẽ ñerõ iridʉama. Gajerã gajino opamakʉ̃ ĩãrã, ĩgʉ̃sãrẽ ĩãturima. Gãmewẽjẽrikʉrã, gãmekẽãrikʉrã, ãrĩgatorikʉrã, ñerõ ããrĩrikʉrã, bʉro kerekʉrã ããrĩ́ma. 30 Gajerãrẽ ãrĩgatori merã ñerõ ãrĩ wereníma. Marĩpʉre gããmemerã dooma. Gajerãrẽ ĩãmuĩrikʉma. “Gajerã nemorõ ããrã”, ãrĩ gũñarã: “Õãrõ yáa”, ãrĩ weregorenama. Gajerosũperi ñerĩ iririre iribokadʉama. Ĩgʉ̃sã pagʉsãmarãrẽ tarinʉgãrikʉma. 31 Õãrĩrẽ pémasĩdʉabema. Gajerãrẽ: “Ãsũ irirãra”, ãrĩdeare neõ keoro iribema. Neõ sugʉnorẽ maĩrĩ merã ĩãbema. Ĩgʉ̃sãrẽ gajerã ñerõ irideare neõ kãtimasĩbema. Gajerãrẽ bopoñabema. 32 Marĩpʉ irasirirãrẽ: “Wajamoãgʉra”, ãrĩderosũta irigʉkumi. Perebiri peamegue béogʉkumi. Ĩgʉ̃sãrẽ béoburire masĩkererã, ñerĩrẽ neõ piribema. Gajerã ĩgʉ̃sã irirosũ ñerĩrẽ irimakʉ̃ ĩãrã, õãrõ ʉsʉyari merã ĩãma.

Romanos 2

1 Irasirirã gajerãrẽ werewʉarã ĩgʉ̃sã irirosũ irikererã, mʉsã basita werewʉarã yáa. Ĩgʉ̃sãrẽ: “Ĩgʉ̃sã ñerõ iriri waja, waja opama”, ãrĩrã, mʉsã basita: “Gʉade waja opáa”, ãrĩrã irirosũ ãrĩrã yáa. 2 Marĩpʉ ñerĩ irirãrẽ: “Ĩgʉ̃sã ñerĩ iriri waja, wajamoãgʉra”, ãrĩgʉ̃, diayeta ãrĩgʉ̃ yámi. Irire masĩa marĩ. 3 Mʉsã gajerãrẽ: “Ñerõ yáma”, ãrĩ werewʉarã, ĩgʉ̃sã irirosũ irikererã: “Marĩpʉ gʉa gapʉre wajamoãbirikumi”, ¿ãrĩ gũñarĩ? Irire irasũ ãrĩ gũñabirikõãka! Marĩpʉ mʉsãdere mʉsã ñerõ iriri waja, wajamoãgʉkumi. 4 Mʉsã ñerĩ irirã: “Marĩpʉ gʉare bʉro bopoñarĩ merã ĩãgʉ̃, mata wajamoãbemi”, ãrĩ gũñabirikõãka! Õãrõ pémasĩka! Mʉsã ñerõ iririre bʉjaweremakʉ̃ ĩãdʉagʉ, mʉsã gũñarĩrẽ gorawayumakʉ̃ ĩãdʉagʉ, mata wajamoãbemi. 5 Mata wajamoãbirikeregʉ, mʉsã ĩgʉ̃rẽ neõ pébirimakʉ̃ ĩãgʉ̃, ñerõ iririre neõ piridʉabirimakʉ̃ ĩãgʉ̃, mʉsã merã guanemomi. Irasirigʉ pʉrʉgue ããrĩpererã ñerãrẽ ĩgʉ̃ wajamoãrĩnʉ ejamakʉ̃, mʉsãrẽ bʉro wajamoãgʉkumi. Ĩgʉ̃ irasirimakʉ̃ ĩãrã, ããrĩpererã: “Diayeta ĩgʉ̃sãrẽ wajamoãgʉ̃ta yámi”, ãrĩ masĩrãkuma. 6 Irinʉrẽ Marĩpʉ masakakʉre ĩgʉ̃sã irideare ĩã beye, keoro wajarigʉkumi. 7 Õãrĩrẽ irinírã gapʉ: Marĩpʉ merã ããrĩdʉarã: “Mʉsã õãrõ yáa”, ãrĩmakʉ̃ pédʉarã, ĩgʉ̃ pʉrogue perebiri okarire opadʉarã ããrĩ́ma. Irasirigʉ ĩgʉ̃sãrẽ perebiri okarire sĩgʉkumi, ĩgʉ̃ merã ããrĩníkõãburo, ãrĩgʉ̃. 8 Ĩgʉ̃sã gããmerõ irirã gapʉ diayemarẽ iridʉabema. Ñerĩ direta iridʉama. Irasirigʉ Marĩpʉ ĩgʉ̃sã merã gua, bʉro ĩgʉ̃sãrẽ wajamoãgʉkumi. 9 Ããrĩpererã ñerĩ irirã ñerõ tari, bʉro gũñarikʉrãkuma. Judío masakare waapʉrorirokoa. Judío masaka ããrĩmerãdere irasũta waarokoa. 10 Marĩpʉ ããrĩpererã õãrĩ irirã gapʉre: “Õãrõ yáma”, ãrĩ ĩãgʉkumi. Ĩgʉ̃sãrẽ ĩgʉ̃ merã õãrõ ããrĩmakʉ̃ irigʉkumi. Irasirigʉ siuñajãrĩ opamakʉ̃ irigʉkumi. Judío masakare irire iripʉrorigʉkumi. Judío masaka ããrĩmerãdere irasũta irigʉkumi. 11 Marĩpʉ marĩ ããrĩpererãrẽ: judío masakare, judío masaka ããrĩmerãdere sʉrosũta ĩãmi. 12 Judío masaka ããrĩmerã, Marĩpʉ Moisére doreri pídeare opabirikererã ñerĩ irimakʉ̃ ĩãgʉ̃, Marĩpʉ ĩgʉ̃sãrẽ perebiri peamegue béogʉkumi. Judío masaka ĩgʉ̃ doreri pídeare oparãde ñerĩ irimakʉ̃ ĩãgʉ̃, ĩgʉ̃sãdere irire tarinʉgãrĩ waja, wajamoãgʉkumi. 13 Ĩgʉ̃ Moisére doreri pídeare pékererã irire iribirimakʉ̃ ĩãgʉ̃, ĩgʉ̃sãrẽ: “Õãrã ããrĩ́ma”, ãrĩ ĩãbemi. Irire irirã gapʉre: “Õãrã ããrĩ́ma”, ãrĩ ĩãmi. 14 Judío masaka ããrĩmerã Marĩpʉ Moisére doreri pídeare opabirikererã õãrõ irirã, Marĩpʉ dorederosũta yáma. Irasirirã ĩgʉ̃sã basi Marĩpʉ doredeare oparã irirosũ irire yáma. 15 Marĩpʉ ĩgʉ̃sã gũñarĩgue ĩgʉ̃ doredeare masĩmakʉ̃ iridi ããrĩmí. Irasirirã ĩgʉ̃ dorederosũta irirã, irire masĩrã irirosũ yáma. Õãrõ irirã, o ñerõ irirã, ĩgʉ̃sã gũñarĩ merã ĩgʉ̃sã irideare masĩma. Ñerĩrẽ irianerã: “Waja opáa”, ãrĩ gũñama. Irasũta õãrĩrẽ irianerãde: “Waja opabea”, ãrĩ gũñama. 16 Irasirigʉ Marĩpʉ ããrĩpererã ñerãrẽ wajamoãrĩnʉ ejamakʉ̃, Jesucristore: “Ããrĩpererã gũñarĩrẽ, ĩgʉ̃sã gajerã ĩãberogue irideare ĩã beyeka!” ãrĩgʉkumi. Irasirigʉ Jesucristo ñerĩ gũñarĩ oparãrẽ, ñerĩ iririkʉrãrẽ: “Wajamoãgʉra”, ãrĩgʉkumi. Õãrĩ gũñarĩ oparãrẽ, õãrõ iririkʉrãrẽ: “Wajamoãbirikoa”, ãrĩgʉkumi. Marĩpʉ masakare tauri kerere buegʉ, irireta buea yʉ. 17 Mʉsã gapʉ: “Gʉa judío masaka Marĩpʉ Moisére doreri pídeare bʉremusĩã, gajerã nemorõ Marĩpʉyarã ããrã”, ãrĩ gũñadáa. 18 Gajire ãsũ ãrĩ gũñáa: “Gʉa Marĩpʉ gããmerĩrẽ, ĩgʉ̃ Moisére doreri pídeare masĩrã ããrĩsĩã, õãrĩ direta beyemasĩa. 19 Irasirirã koye ĩãmerãrẽ tʉ̃ãdupuyuwãgãrã irirosũ Marĩpʉyare masĩmerãrẽ buemasĩa. Naĩtĩãrõgue ããrĩrã́rẽ sĩãgoro irirosũ diayema iririre masĩmerãrẽ diayema gapʉre ĩgʉ̃sãrẽ iridorea. 20 Marĩpʉ Moisére doreri pídeare opasĩã, diayema iririre õãrõ masĩa. Irasirirã masĩmerãrẽ, majĩrã irirosũ ããrĩrã́rẽ buerimasã ããrã”, ãrĩ gũñadáa mʉsã. 21 Gajerãrẽ irasũ ãrĩ buekererã, ¿nasirirã mʉsã basi bueberi? “Yajabirikõãka!” ãrĩ buekererã, ¿nasirirã yajari mʉsã? 22 “Gajigʉ marãpo, gajego marãpʉ merã ñerõ iribirikõãka!” ãrĩ buekererã, ¿nasirirã irasũ yári? Masaka bʉremurĩ keori weadeare dookererã, ¿nasirirã ĩgʉ̃sã bʉremurĩ wiirimarẽ yajari, irire opamurã? 23 “Marĩpʉ Moisére doreri pídeare opasĩã, gajerã nemorõ ããrã”, ãrĩ gũñakererã, iri dorerire tarinʉgãrã, gajerãdere ĩgʉ̃rẽ bʉremubirimakʉ̃ irirã yáa. 24 Marĩpʉya werenírĩ gojadea pũgue mʉsã irasiririre ãsũ ãrĩ gojasũdero ããrĩbú̶: “Mʉsã judío masaka, judío masaka ããrĩmerãrẽ Marĩpʉre ñerõ ãrĩ werenímakʉ̃ yáa”, ãrĩ gojasũdero ããrĩbú̶. 25 Mʉsã judío masaka Marĩpʉ Moisére doreri pídeare irirã, mʉsãya dupʉma gasirogãrẽ wiirisũnerã ããrĩmakʉ̃ õãgoráa. Marĩpʉ mʉsãrẽ: “Yaarã ããrĩ́ma”, ãrĩ ĩãmi. Irire tarinʉgãrã, mʉsãya dupʉma gasirogãrẽ wiirisũbirinerã irirosũ ããrã. 26 Judío masaka ããrĩmerã irasũ wiirisũbirinerã ããrĩkerepʉrʉ, Marĩpʉ Moisére doreri pídeare irimakʉ̃: “Yaarã ããrĩ́ma”, ãrĩ ĩãgʉkumi. Judío masakadere ĩgʉ̃sã irire irimakʉ̃, irasũta ãrĩ ĩãgʉkumi. 27 Judío masaka ããrĩmerã gapʉ ĩgʉ̃sãya dupʉma gasirogãrẽ wiirisũbirinerã ããrĩkererã, Marĩpʉ doredeare irirã, mʉsãrẽ judío masakare iri doredeare oparãrẽ mʉsã irire tarinʉgãrĩ waja: “Waja opama”, ãrĩrãkuma. 28 Sugʉ judío masakʉ irasũ wiirisũdi: “Marĩpʉyagʉ ããrã”, ãrĩ gũñakeregʉ, Marĩpʉre bʉremubi, diayeta Marĩpʉyagʉ, judío masakʉgora ããrĩbemi. 29 Marĩpʉyarã gapʉ irasũ wiirisũnerã dita ããrĩbema. Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ ĩgʉ̃sãya gũñarĩgue õãrĩ merã gorawayumakʉ̃ iridero pʉrʉ, ĩgʉ̃sã Marĩpʉyarã, judío masakagora ããrĩ́ma. Masaka ĩgʉ̃sãrẽ: “Õãrã ããrĩ́ma”, ãrĩ ĩãbirikerepʉrʉ, Marĩpʉ gapʉ: “Õãrã ããrĩ́ma”, ãrĩ ĩãmi.

Romanos 3

1 Mʉsã, yʉ irasũ ãrĩmakʉ̃ pérã: “¿Gʉa judío masaka, gʉaya dupʉma gasirogãrẽ wiirisũnerã ããrĩrĩ́ wajamarĩkuri?” ¿ãrĩ gũñarĩ? 2 Gʉa judío masaka ããrĩmakʉ̃ õãgoráa. Marĩpʉ gʉare wári õãrĩrẽ sĩdi ããrĩmí. Irasirigʉ gʉare ĩgʉ̃ya kerere pípʉroridi ããrĩmí, irire gajerãrẽ weredoregʉ. 3 Yʉ irasũ ãrĩmakʉ̃ pérã: “Judío masaka surãyeri Marĩpʉ ĩgʉ̃sãrẽ: ‘Ãsũ irigʉra’, ãrĩdeare bʉremubirimakʉ̃, irire iribirikumi” ¿ãrĩ gũñarĩ? 4 Neõ irasũ ãrĩ gũñabirikõãka! Ããrĩpererã masaka ãrĩgatokerepʉrʉ, Marĩpʉ gapʉ neõ ãrĩgatobemi. Ĩgʉ̃ya werenírĩ gojadea pũgue ãsũ ãrĩ gojasũdero ããrĩbú̶: Gʉapʉ, mʉ werenírĩ merã masakare mʉ diayema iririre masĩmakʉ̃ yáa. Mʉ ãrĩderosũta keoro irimakʉ̃, neõ sugʉ masakʉ mʉrẽ: “Diaye iribemi”, ãrĩmasĩbirikumi, ãrĩ gojasũdero ããrĩbú̶. 5 Gajerã irire pérã, ãsũ ãrĩmoãmabokuma: “Gʉa ñerõ iriri merã Marĩpʉ diaye iriri masakare masĩmakʉ̃ yáa. Gʉa irasirikerepʉrʉ, Marĩpʉ gʉare wajamoãgʉ̃, diaye iribemi”, ãrĩbokuma. 6 Neõ irasũ ããrĩbea. Ĩgʉ̃sã irasũ ãrĩrĩ keoro ããrĩmakʉ̃, Marĩpʉ neõ sugʉnorẽ ĩgʉ̃sã ñerõ irikerepʉrʉ, wajamoãbiribokumi. 7 Gajerã idere ãrĩmoãmabokuma: “Gʉa ãrĩgatori merã Marĩpʉ ãrĩgatobi ããrĩrĩ́rẽ masakare masĩmakʉ̃ yáa. Irasirirã ĩgʉ̃rẽ: ‘Õãtarimi’, ãrĩ bʉremuma. Gʉa irasirikerepʉrʉ, Marĩpʉ gʉare wajamoãgʉ̃, diaye iribemi”, ãrĩbokuma. 8 Ãsũ ãrĩbokuma doja: “Gʉa ñerĩ irimakʉ̃, gajerã Marĩpʉ õãgʉ̃ ããrĩrĩ́ gapʉre masĩnemorãkuma”, ãrĩbokuma. Surãyeri gʉare ñerõ gũñarĩ merã: “Pablosãde irasũta ãrĩ buema”, ãrĩ wereníma. Ĩgʉ̃sã irasũ ãrĩrĩ waja Marĩpʉ ĩgʉ̃sãrẽ wajamoãgʉ̃, diayeta irigʉkumi. 9 ¿Naásũ ãrĩ gũñarĩ? ¿Marĩpʉ ĩũrõ marĩ judío masaka, gajerã nemorõ õãrã ããrĩ́rĩ? Neõ irasũ ããrĩbea. Marĩ ããrĩpererã judío masaka, judío masaka ããrĩmerãde ñerõ irirã ããrĩsĩã, waja oparã dita ããrã. Irire yʉ mʉsãrẽ weresiabʉ. 10 Marĩpʉya werenírĩ gojadea pũgue ãsũ ãrĩ gojasũdero ããrĩbú̶: Neõ sugʉno õãgʉ̃ mámi. Neõ marĩgorakõãmi. 11 Neõ Marĩpʉyare pémasĩgʉ̃ mámi. Neõ sugʉno ĩgʉ̃rẽ masĩdʉagʉ mámi. 12 Ããrĩpererã Marĩpʉyare iritʉyamerã, dedirimurã dita ããrĩ́ma. Neõ sugʉno õãrĩrẽ irigʉ mámi. Neõ marĩgorakõãmi. 13 Masãgobe toyori gobe ʉ̃rĩwiurosũ ĩgʉ̃sã ñerĩ werenírĩ ããrã. Ãrĩgatorikʉma. Ãña disigue nima opagʉ irirosũ pũrĩrõ wereníma. 14 Ñerĩ direta werení, gajerãrẽ dojama. Bʉro turirikʉma. 15 Masakare wẽjẽbéodʉari direta opasʉrima. 16 Noó ĩgʉ̃sã waaró masakare poyanorẽ, ĩgʉ̃sãrẽ ñerõ tarimakʉ̃ yáma. 17 Gajerãrẽ siuñajãrĩ merã ããrĩmakʉ̃ neõ iribema. 18 Marĩpʉre goepeyari merã bʉremubema. Irasirirã ĩgʉ̃rẽ güibema, ãrĩ gojasũdero ããrĩbú̶. 19 Marĩ ire masĩa. Ããrĩpererã Moisés doreri gʉa judío masakare: “Ãsũ irika!” ãrĩ pídeare iripeobirisĩã: “Waja opabea”, ãrĩmasĩbema. Irasirirã ããrĩpererã judío masaka, judío masaka ããrĩmerãde waja opasĩã, Marĩpʉ wajamoãsũmurã dita ããrĩ́ma. 20 Neõ sugʉ masakʉ Moisés doredeare iripeomasĩbemi. Irasirigʉ: “Marĩpʉ yʉre: ‘Õãgʉ̃ ããrĩ́mi’, ãrĩ ĩãgʉkumi”, ãrĩmasĩbirikumi. Marĩpʉ iri dorerire pídea merãta marĩrẽ: “Ñerã ããrã”, ãrĩ masĩmakʉ̃ yámi. 21 Daporare Marĩpʉ marĩrẽ ire masĩmakʉ̃ yámi. Marĩ Jesucristore bʉremumakʉ̃, ĩgʉ̃ Moisére doreri pídeare iripeobirikerepʉrʉ, marĩrẽ: “Õãrã, waja opamerã ããrĩ́ma”, ãrĩ ĩãmi. Irasirigʉ marĩ ããrĩpererãrẽ Jesucristore bʉremurãrẽ sʉrosũta ĩãmi. Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩ ĩãburire Moisés, gajerã ĩgʉ̃yare weredupuyurimasãde ĩgʉ̃ya kerere gojadea pũgue gojanerã ããrĩmá. 23 Marĩ ããrĩpererã ñerĩ irirã dita ããrã. Irasirirã, Marĩpʉ: “Yʉ merã õãrõ ããrĩrãkoa”, ãrĩdeare marĩ basi neõ bokabirikoa. 24 Marĩ irasũ ããrĩkerepʉrʉ, Marĩpʉ marĩrẽ maĩgʉ̃ ĩgʉ̃ magʉ̃ Jesucristore iriudi ããrĩmí, marĩ ñerĩ iridea wajare wajaribosadoregʉ. Irasirigʉ, marĩrẽ Jesucristore bʉremurãrẽ: “Waja opamerã ããrĩ́ma”, ãrĩ ĩãmi. 25 Marĩpʉ Jesucristore ããrĩpererã masakare ĩgʉ̃sã ñerĩ iridea wajare wajaridoregʉ, ĩgʉ̃rẽ iriudi ããrĩmí. Irasirigʉ, Jesucristo boagʉ dí béodea merã ĩgʉ̃rẽ bʉremurãrẽ ĩgʉ̃sã ñerĩ iridea wajare kãtidi ããrĩmí. Bopoñagʉ̃ ããrĩsĩã, iripoegue marãdere ĩgʉ̃sã ĩgʉ̃: “Ãsũ irigʉra”, ãrĩdeare bʉremudea merã ĩgʉ̃sã ñerõ iridea wajare kãtidi ããrĩmí. Irire irigʉ, ĩgʉ̃ diaye irigʉ ããrĩrĩ́rẽ ĩmudi ããrĩmí. 26 Marĩpʉ dapora marãdere Jesús marĩ ñerĩ iridea wajare wajaribosadea merã ĩgʉ̃rẽ bʉremurãrẽ: “Õãrã, waja opamerã ããrĩ́ma”, ãrĩ ĩãmi. Irasirigʉ marĩrẽ ĩgʉ̃ diaye irigʉ ããrĩrĩ́rẽ masĩmakʉ̃ yámi. 27 Irasirirã Marĩpʉ ĩũrõ marĩ basita: “Õãrã ããrã, ĩgʉ̃ Moisére doreri pídeare iripeorã yáa”, ãrĩmasĩbea. Ãsũ gapʉ ãrĩ masĩa. Marĩpʉ, Jesúre marĩ bʉremumakʉ̃, marĩrẽ: “Õãrã ããrĩ́ma”, ãrĩ ĩãmi. 28 Ire masĩa. Marĩpʉ Moisére doreri pídeare marĩ irimakʉ̃ meta marĩrẽ: “Õãrã ããrĩ́ma”, ãrĩ ĩãmi. Marĩ Jesúre bʉremumakʉ̃, marĩrẽ: “Õãrã ããrĩ́ma”, ãrĩ ĩãmi. 29 ¿Marĩpʉ judío masaka direta Opʉ ããrĩ́rĩ? Neõ irasũ ããrĩbemi. Judío masaka, judío masaka ããrĩmerãdere ĩgʉ̃ sugʉta ããrĩpererã Opʉ ããrĩ́mi. Irasirigʉ, ĩgʉ̃sã Jesúre bʉremumakʉ̃: “Õãrã, waja opamerã ããrĩ́ma”, ãrĩ ĩãmi. 31 Irasirirã marĩ Jesúre bʉremurã, ¿Marĩpʉ Moisére doreri pídeare béorã yári? Ããrĩbea. Marĩ ĩgʉ̃rẽ bʉremurã Marĩpʉ dorerire nemorõ irinemowãgãrãkoa.

Romanos 4

1 Irasirirã, ¿naásũ ãrĩrãkuri Abrahãrẽ, marĩ ñekʉ̃ ããrĩpʉroridire? ¿Naásũ waayuri ĩgʉ̃rẽ? 2 Marĩpʉ Abrahãrẽ: “Õãrõ irigʉ ããrĩsĩã, õãgʉ̃ ããrĩ́mi”, ãrĩ ĩãbodi ããrĩkerepʉrʉ, Abraham ĩgʉ̃ basi: “Marĩpʉ ĩũrõ õãrõ yáa”, neõ ãrĩmasĩbiriunadi ããrĩmí. 3 Marĩpʉya werenírĩ gojadea pũgue ãsũ ãrĩ gojasũdero ããrĩbú̶: “Abraham Marĩpʉre bʉremumakʉ̃, Marĩpʉ ĩgʉ̃rẽ: ‘Õãgʉ̃ ããrĩ́mi’, ãrĩ ĩãdi ããrĩmí”, ãrĩ gojasũdero ããrĩbú̶. 4 Ãsũ ããrã. Sugʉ gajino moãdire wajarirã, irasũ sĩkõãrã meta irikuma. Ĩgʉ̃ moãdea waja wajarirã irikuma. 5 Marĩpʉ gapʉ irasiribemi. Ñerãrẽ, ĩgʉ̃sã õãrĩrẽ iribirikerepʉrʉ, ĩgʉ̃rẽ bʉremumakʉ̃: “Waja opamerã ããrĩ́ma”, ãrĩ ĩãmi. Irasirigʉ, marĩ ĩgʉ̃rẽ bʉremumakʉ̃: “Yʉ ĩũrõ õãrã ããrĩ́ma”, ãrĩ ĩãmi. 6 Iripoeguemʉ Davide yʉ ãrĩrõsũta gojadi ããrĩmí. Marĩpʉ masaka iririre ĩãgʉ̃: “Õãrã ããrĩ́ma”, ãrĩ ĩãgʉ̃ meta ããrĩ́mi. Ĩgʉ̃rẽ bʉremurã direta: “Õãrã ããrĩmá”, ãrĩ ĩãgʉ̃ ããrĩ́mi. Irasirirã ĩgʉ̃ merã õãrõ ʉsʉyama. 7 Irire ãsũ ãrĩ gojadi ããrĩmí David: Marĩpʉ dorerire tarinʉgãrãrẽ ĩgʉ̃sã ñerõ iridea wajare ĩgʉ̃ kãtimakʉ̃, õãrõ ʉsʉyama. 8 Marĩpʉ ĩgʉ̃sã ñerõ iridea wajare: “Neõ gũñabirikoa”, ãrĩmakʉ̃, õãrõ ʉsʉyama, ãrĩ gojadi ããrĩmí David. 9 Judío masaka ĩgʉ̃sãya dupʉma gasirogãrẽ wiirisũnerã dita ʉsʉyabirikuma. Judío masaka ããrĩmerãde ʉsʉyarãkuma. Abrahãrẽ dupaturi gũñaka! Ĩgʉ̃ Marĩpʉre bʉremumakʉ̃, Marĩpʉ ĩgʉ̃rẽ: “Õãgʉ̃, waja opabi ããrĩ́mi”, ãrĩ ĩãdi ããrĩmí. 10 ¿Naásũ ããrĩmakʉ̃, Marĩpʉ Abrahãrẽ: “Õãgʉ̃ ããrĩ́mi”, ãrĩ ĩãyuri? Ĩgʉ̃ya dupʉma gasirogãrẽ wiiridero pʉrʉ, ¿ĩgʉ̃rẽ irasũ ãrĩ ĩãyuri? Ããrĩbea. Ĩgʉ̃ irire iriburi dupuyurogueta: “Õãgʉ̃ ããrĩ́mi”, ãrĩ ĩãsiadi ããrĩmí. 11 Marĩpʉ ĩgʉ̃rẽ: “Õãgʉ̃ ããrĩ́mi”, ãrĩ ĩãdero pʉrʉ, ĩgʉ̃rẽ irasũ wiiridoredi ããrĩmí, ĩgʉ̃yagʉ ããrĩrĩ́rẽ ĩmudoregʉ. Irasirigʉ dupuyurogue ĩgʉ̃rẽ: “Õãgʉ̃ ããrĩ́mi”, ãrĩ ĩãdeare diaye masĩmakʉ̃ iridi ããrĩmí. Sugʉ Abraham bʉremuderosũta Marĩpʉre bʉremumakʉ̃, Marĩpʉ ĩgʉ̃rẽ: “Õãgʉ̃ ããrĩ́mi”, ãrĩ ĩãmi. Irasirigʉ Abraham ããrĩpererã Marĩpʉre bʉremurã ñekʉ̃ ããrĩpʉroridi ããrĩmí, ĩgʉ̃sãya dupʉma gasirogãrẽ wiirisũbirikerepʉrʉ. 12 Ããrĩpererã ĩgʉ̃sãya dupʉma gasirogãrẽ wiirisũnerã Marĩpʉre bʉremurã, diayeta Abraham parãmerã ããrĩ́ma. Abraham irasũ wiirisũburi dupuyuro Marĩpʉre bʉremuderosũ ĩgʉ̃sãde bʉremurã, diayeta Abraham parãmerã ããrĩ́ma. 13 Marĩpʉ Abrahãrẽ: “I nikũrẽ mʉrẽ, mʉ parãmerã ããrĩturiarãdere sĩgʉra”, ãrĩdi ããrĩmí. Ĩgʉ̃ doredeare irimakʉ̃ ĩãgʉ̃ meta irasũ ãrĩdi ããrĩmí. Ĩgʉ̃rẽ bʉremumakʉ̃: “Õãgʉ̃ ããrĩ́mi”, ãrĩ ĩãdi ããrĩmí. Irasirigʉ ĩgʉ̃rẽ: “I nikũrẽ sĩgʉra”, ãrĩdi ããrĩmí. 14 Marĩpʉ ĩgʉ̃ doredeare irirã direta: “Sĩgʉra”, ãrĩdeare sĩmakʉ̃, marĩ ĩgʉ̃rẽ bʉremurĩ wajamarĩbokuyo. Irasũ ããrĩmakʉ̃, ĩgʉ̃ Abrahãrẽ: “Sĩgʉra”, ãrĩdea ubu ããrĩrĩ́ta ããrĩyuwarikʉkõãbokuyo. 15 Marĩpʉ Moisére doreri pídeare masĩkererã, irire tarinʉgãrã, wajamoãsũrãkuma. Iri doreri marĩmakʉ̃, irire neõ tarinʉgãrĩ marĩbokuyo. 16 Irasirigʉ Marĩpʉ ĩgʉ̃rẽ bʉremurã direta ĩgʉ̃ Abrahãrẽ ãrĩderosũta sĩgʉkumi. Ĩgʉ̃ doreri pídeare irirã direta: “Sĩgʉra”, ãrĩbirikumi. Abraham Marĩpʉre bʉremuderosũ bʉremurãno ĩgʉ̃ parãmerã ããrĩturiarã ããrĩ́ma. Irasirigʉ Marĩpʉ Abrahãrẽ ãrĩdeare ĩgʉ̃sãrẽ ããrĩpererãrẽ wajamarĩrõ sĩgʉkumi. Abraham, marĩ ããrĩpererã Marĩpʉre bʉremurã ñekʉ̃ ããrĩdi ããrĩmí. 17 Marĩpʉ ĩgʉ̃ya werenírĩ gojadea pũgue Abrahãrẽ ãsũ ãrĩdi ããrĩmí: “Mʉrẽ wári buri marã ñekʉ̃ ããrĩbure píbʉ”, ãrĩdi ããrĩmí. Marĩpʉ irasũ ãrĩmakʉ̃ pégʉ, Abraham ĩgʉ̃rẽ bʉremudi ããrĩmí. Irasirigʉ Marĩpʉre bʉremugʉ̃, ĩgʉ̃ ĩũrõ marĩ ñekʉ̃ ããrĩdi ããrĩmí. Marĩpʉ boanerãrẽ masũgʉ̃ ããrĩ́mi. Ĩgʉ̃ werenírĩ merã dupuyurogue marĩdeare ããrĩmakʉ̃ irimasĩmi. 18 Marĩpʉ Abrahãrẽ: “Mʉ parãmerã ããrĩturiarã wárã ããrĩrãkuma”, ãrĩripoere Abraham gapʉ pũrã marĩdi ããrĩmí. Pũrã marĩkeregʉ: “Marĩpʉ ĩgʉ̃ yʉre ãrĩderosũta irigʉkumi”, ãrĩ bʉremudi ããrĩmí. Irasirigʉ Abraham wári buri marã ñekʉ̃ waadi ããrĩmí. 19 Ĩgʉ̃ cien bojori opakeregʉ, ĩgʉ̃ marãpode bú̶ro ããrĩkerepʉrʉ, Marĩpʉre bʉremusĩã: “Neõ pũrãkʉbirikoa”, ãrĩ gũñabiridi ããrĩmí. Ãsũ gapʉ ãrĩ gũñadi ããrĩmí: “Gʉare pẽrãguereta pũrãkʉboadero tarikerepʉrʉ, Marĩpʉ ĩgʉ̃ yʉre ãrĩderosũta irigʉkumi. Yʉ irire masĩa”, ãrĩdi ããrĩmí. 20 “Marĩpʉ ãrĩderosũta irigʉkumi”, ãrĩ bʉremurĩrẽ neõ piribiridi ããrĩmí. Irasirigʉ gũñatura, Marĩpʉre bʉremunemodi ããrĩmí. “Marĩpʉ turatarigʉ ããrĩ́mi”, ãrĩ, ʉsʉyari sĩdi ããrĩmí. 21 Irasirigʉ Abraham: “Marĩpʉ yʉre ãrĩderosũta diayeta ĩgʉ̃ turari merã iriyuwarikʉgʉkumi. Yʉ irire õãrõ masĩa”, ãrĩ bʉremudi ããrĩmí. 22 Ĩgʉ̃ bʉremumakʉ̃, Marĩpʉ ĩgʉ̃rẽ: “Õãgʉ̃ ããrĩ́mi”, ãrĩ ĩãdi ããrĩmí. 23 Irire Marĩpʉya werenírĩ gojadea pũguere gojasũdero ããrĩbú̶. Iri Abrahãyama direta gojadea meta ããrĩdero ããrĩbú̶. 24 Marĩpʉ Abrahãrẽ: “Õãgʉ̃ ããrĩ́mi”, ãrĩ ĩãderosũta marĩdere: “Õãrã ããrĩ́ma”, ãrĩ ĩãburire gojadea ããrĩdero ããrĩbú̶. Irasirigʉ Marĩpʉ, marĩ ĩgʉ̃rẽ bʉremumakʉ̃, marĩdere: “Õãrã ããrĩ́ma”, ãrĩ ĩãmi. Marĩ ñerĩ iridea waja Marĩpʉ Jesúre ĩgʉ̃rẽ wẽjẽmurãguere wiadi ããrĩmí, marĩrẽ boabosaburo, ãrĩgʉ̃. Marĩ Opʉ Jesús boadero pʉrʉ, Marĩpʉ marĩrẽ õãrã, waja opamerã ããrĩmakʉ̃ iribu, ĩgʉ̃rẽ masũdi ããrĩmí.

Romanos 5

1 Marĩ Opʉre Jesucristore marĩ bʉremumakʉ̃, Marĩpʉ marĩrẽ: “Õãrã, waja opamerã ããrĩ́ma”, ãrĩ ĩãmi. Irasirigʉ Marĩpʉ, Jesús marĩ ñerĩ iridea waja boabosadea merã marĩrẽ ĩgʉ̃ merã siuñajãrĩ opamakʉ̃ iridi ããrĩmí. 2 Marĩ Jesucristore bʉremurã, Marĩpʉ marĩrẽ maĩgʉ̃ merã õãrõ ããrã. Pʉrʉgue Marĩpʉ ĩgʉ̃ irirosũ marĩrẽ õãrã ããrĩmakʉ̃ irigʉkumi. Irasirirã gũñaturari merã, õãrõ ʉsʉyari merã ĩgʉ̃ õãrõ iriburire yúa. 3 Gajire masĩa. Marĩ ñerõ tarirã, Marĩpʉre marĩrẽ iritamugʉ̃rẽ gũñaturanemorãkoa. Irasirirã marĩ ñerõ tarikererã, ʉsʉyamasĩa. 4 Marĩ ĩgʉ̃rẽ gũñaturari merã ñerõ taririre bokatĩũmakʉ̃, Marĩpʉ marĩrẽ: “Õãrõ yáma”, ãrĩgʉkumi. Irasirirã, ĩgʉ̃ marĩrẽ õãrõ iriburire gũñaturari merã yúa. 5 Marĩpʉ marĩrẽ Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃rẽ iriudi ããrĩmí marĩ merã ããrĩdoregʉ. Irasirigʉ Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ merã marĩrẽ ĩgʉ̃ maĩrĩrẽ opatarimakʉ̃ yámi. Irasirirã: “Marĩpʉ marĩrẽ: ‘Õãrõ iritamugʉra’, ãrĩdeare keoro irigʉkumi”, ãrĩ masĩa. 6 Marĩ basi peamegue waaburire tarimasĩbirimakʉ̃, Marĩpʉ marĩrẽ tauripoe ejamakʉ̃, Cristo marĩ ñerãrẽ boabosadi ããrĩmí. 7 Marĩ gapʉ sugʉ boaboadeare boabosabirikoa, ĩgʉ̃ diayemarẽ irigʉ ããrĩkerepʉrʉ. Gajipoe irirã sugʉ õãgʉ̃ gapʉre boabosabokoa. 8 Marĩpʉ gapʉ marĩ ñerã ããrĩkerepʉrʉ ĩgʉ̃ marĩrẽ bʉro maĩrĩrẽ masĩmakʉ̃ iribu, Cristore iriudi ããrĩmí. Irasirigʉ Cristo marĩya ããrĩburire boabosadi ããrĩmí. 9 Cristo boagʉ ĩgʉ̃ya dí béodea merã Marĩpʉ marĩrẽ waja opamerã ããrĩmakʉ̃ iridi ããrĩmí. Ĩgʉ̃ irasiridero nemorõ ĩgʉ̃ ããrĩpererã ñerãrẽ wajamoãrĩnʉ ejamakʉ̃, Cristo merãta marĩrẽ taugʉkumi. 10 Marĩ Marĩpʉre gããmemerã ããrĩkerepʉrʉ, ĩgʉ̃ magʉ̃ marĩrẽ boabosadea merã ĩgʉ̃ merã siuñajãrĩ opamakʉ̃ iridi ããrĩmí. Ĩgʉ̃ irasiridero nemorõ Cristo marĩrẽ boabosa, dupaturi okadea merã marĩrẽ ĩgʉ̃ merã siuñajãrĩ oparãrẽ taugʉkumi. 11 I gaji ããrĩnemoa. Marĩpʉ, marĩ Opʉ Jesucristo merã marĩrẽ ĩgʉ̃ merã siuñajãmakʉ̃ irideare gũñarã, ĩgʉ̃ merã bʉro ʉsʉyáa. 12 Ãsũ ããrã. Neõgoraguere Adán ñerĩ iripʉroridi ããrĩmí. Ĩgʉ̃ ñerĩ iridea waja boadi ããrĩmí. Ĩgʉ̃ sugʉya waja merãta ããrĩpererã ĩgʉ̃ parãmerã ããrĩturiarãde ñerĩ iri, boamurã dita ããrĩ́ma. 13 Marĩpʉ Moisére ĩgʉ̃ doreri píburi dupuyurogueta masaka ñerĩ irisianerã ããrĩmá. Ĩgʉ̃sã ñerĩ irikerepʉrʉ iri doreri marĩmakʉ̃, Marĩpʉ ĩgʉ̃sãrẽ: “Iri dorerire tarinʉgãrĩ waja, waja opama”, ãrĩbiridi ããrĩmí dapa. 14 Irasũ ããrĩkerepʉrʉ, Adán parãmerã ããrĩturiarã Moisés ããrĩdeapoegue ããrĩnerãde boanerã ããrĩmá. Ĩgʉ̃sã Marĩpʉ doredeare Adán tarinʉgãderosũ iribirikererã, ĩgʉ̃sã ñerĩ iridea waja boanerã ããrĩmá. Adán i ʉ̃mʉrẽ ããrĩpʉrorigʉ, Marĩpʉ doredeare tarinʉgãpʉroridi ããrĩmí. Jesucristo gapʉ i ʉ̃mʉguere aarigú̶, Marĩpʉ dorerire tarinʉgãbiripʉroridi ããrĩmí. 15 Marĩ Adán tarinʉgãdeare, Marĩpʉ marĩrẽ maĩgʉ̃ õãrõ irideare masĩa. Adán sugʉya waja merãta masaka ããrĩpererã boamurã dita ããrĩ́ma. Marĩpʉ gapʉ marĩrẽ maĩgʉ̃, marĩrẽ taubure Jesucristore iriudi ããrĩmí. Irasirigʉ Jesucristo sugʉ ããrĩkeregʉ, ããrĩpererãya ããrĩburire wajamarĩrõ boabosadi ããrĩmí. Irasirigʉ Marĩpʉ Jesucristo merã marĩrẽ wáro õãrĩ iridi ããrĩmí. 16 Adán Marĩpʉ doredeare suñarõ tarinʉgãdea waja merãta ããrĩpererã masaka waja opama. Marĩ wári ñerĩ irikerepʉrʉ, Marĩpʉ marĩrẽ maĩgʉ̃, wajamarĩrõ Jesucristore iriudi ããrĩmí, marĩ ñerõ iridea wajare taudoregʉ. Irasirigʉ Jesús merã marĩrẽ waja opamerã ããrĩmakʉ̃ iridi ããrĩmí. 17 Adán sugʉ Marĩpʉ doredeare tarinʉgãdea waja merãta marĩ ããrĩpererã boamurã dita ããrã. Marĩpʉ gapʉ marĩrẽ bʉro maĩgʉ̃ Jesucristore iriudi ããrĩmí, marĩrẽ boabosadoregʉ. Irasirigʉ Jesucristo sugʉ marĩrẽ wajamarĩrõ boabosadea merã Marĩpʉ marĩrẽ: “Õãrã, waja opamerã ããrĩ́ma”, ãrĩ ĩãmi. Ĩgʉ̃ irasiridero nemorõ Jesucristo merã ĩgʉ̃ irasũ ãrĩ ĩãrãrẽ maama okari opamakʉ̃ irigʉkumi, ĩgʉ̃ turari merã ĩgʉ̃yare iriburo, ãrĩgʉ̃. 18 Adán, Marĩpʉ doredeare tarinʉgãdea waja merãta masaka ããrĩpererã ñerĩrẽ iriwekabejama. Irasirirã Marĩpʉ wajamoãsũmurã dita ããrĩ́ma. Jesucristo diayema irigʉ marĩ ñerĩ iridea waja boabosadea merã gapʉ Marĩpʉ marĩrẽ: “Õãrã, waja opamerã ããrĩ́ma”, ãrĩ ĩãmi, ĩgʉ̃ merã ããrĩníkõãburo, ãrĩgʉ̃. 19 Ãsũ ããrã. Adán, Marĩpʉ doredeare tarinʉgãdea waja merãta masaka ããrĩpererã ñerĩrẽ irirã dita ããrĩ́ma. Jesucristo Marĩpʉ dorerire iridea merã ããrĩpererã ĩgʉ̃rẽ bʉremurãnorẽ waja opamerã ããrĩmakʉ̃ iridi ããrĩmí. Irasirigʉ Marĩpʉ ĩgʉ̃sãrẽ: “Õãrã ããrĩ́ma”, ãrĩ ĩãmi. 20 Marĩpʉ ĩgʉ̃ dorerire pídi ããrĩmí, marĩrẽ iri dorerire tarinʉgãrĩrẽ masĩnemomakʉ̃ iribu. Wári ñerĩ marĩ irikerepʉrʉ, Marĩpʉ gapʉ marĩrẽ bʉro maĩgʉ̃, marĩ ñerĩ iriro nemorõ Jesucristo merã marĩrẽ õãtariro iridi ããrĩmí. 21 Marĩ ããrĩpererã ñerĩ iridea waja boamurã dita ããrĩunanerã ããrĩbú̶. Irasũ ããrĩkerepʉrʉ, Marĩpʉ marĩrẽ maĩgʉ̃, bopoñarĩ merã ĩãsĩã, marĩ Opʉ Jesucristo boabosadea merã marĩrẽ waja opamerã ããrĩmakʉ̃ iridi ããrĩmí, ĩgʉ̃ pʉro perebiri okarire opadoregʉ.

Romanos 6

1 Marĩpʉ marĩrẽ bopoñamakʉ̃ ĩãrã, ¿naásũ ãrĩrãkuri? Marĩrẽ ĩgʉ̃ bopoñanemomakʉ̃ ĩãdʉarã, ¿ñerĩrẽ irinemorãkuri? 2 Irasũ neõ ããrĩbea. Marĩ Jesucristo marĩrẽ boabosadi merã boanerã irirosũ ããrã. Irasirirã, boanerã ñerĩrẽ neõ irinemomasĩmerã irirosũ ñerĩrẽ irinemobirikõãrõ gããmea. 3 Mʉsã ire masĩa. Marĩ deko merã wãĩyesũrã, marĩ Jesucristoyarã ããrĩrĩ́rẽ ĩmubʉ. Marĩ ĩgʉ̃yarã ããrĩsĩã, ĩgʉ̃ boamakʉ̃, marĩde ĩgʉ̃ merã boanerã irirosũ waanerã ããrĩbú̶. 4 Marĩ wãĩyesũrã, ĩgʉ̃ boadero pʉrʉ yáasũmakʉ̃, marĩde ĩgʉ̃ merã yáasũnerã irirosũ waanerã ããrĩbú̶. Marĩpʉ ʉ̃mʉgasigue ããrĩgṹ̶ ĩgʉ̃ turari merã ĩgʉ̃rẽ masãgʉ̃, marĩdere ĩgʉ̃ merã masãnerã irirosũ ããrĩmakʉ̃ iridi ããrĩmí, ĩgʉ̃ merã maama okarire opaburo, ãrĩgʉ̃. 5 Marĩ Cristoyarã ããrĩsĩã, ĩgʉ̃ boaderosũta marĩde ĩgʉ̃ merã boanerã irirosũ waanerã ããrĩbú̶. Irasirirã, ĩgʉ̃ boadigue masãderosũta marĩde masãrãkoa. 6 Ãsũ masĩa. Cristo curusague boamakʉ̃, marĩ ñerĩ direta iririkʉnerã ĩgʉ̃ merã curusague boanerã irirosũ waanerã ããrĩbú̶. Irasiriro marĩ ñerĩrẽ ʉaribejari, marĩrẽ tarinʉgãmasĩbirikoa pama. 7 Masaka boadero pʉrʉ, ĩgʉ̃sã ñerĩ iririkʉrire neõ irinemobirikuma. 8 Marĩ Cristo merã boanerã irirosũ ããrĩrã́: “Ĩgʉ̃ merã õãrõ ããrĩníkõãrãkoa”, ãrĩ bʉremua. 9 Idere õãrõ masĩa. Cristo boadero pʉrʉ, Marĩpʉ ĩgʉ̃rẽ masũ, dupaturi okamakʉ̃ iridi ããrĩmí. Irasirigʉ Cristo dupaturi neõ boabirikumi pama. Boari neõ dupaturi ĩgʉ̃rẽ tarinʉgãmasĩbirikoa. 10 Ĩgʉ̃ suñarõta boari merã marĩ ñerĩ iridea wajare boa, wajaripeokõãdi ããrĩmí. Ĩgʉ̃ boadero pʉrʉ, Marĩpʉ ĩgʉ̃rẽ masũ, dupaturi okamakʉ̃ iridi ããrĩmí. Ĩgʉ̃rẽ masũ, dupaturi okamakʉ̃ iridero pʉrʉ, Marĩpʉ gããmerõsũta irigʉ Marĩpʉ merã õãrõ ããrĩníkõãmi. 11 Irasirirã mʉsã ãsũ ãrĩ gũñaka! “Gʉa Opʉ Jesucristo merã gʉa boanerã irirosũ ããrĩsĩã, gʉa ñerĩrẽ iriunaderosũ irinemobirikoa”, ãrĩ gũñaka! “Irasirirã ĩgʉ̃yarã ããrĩsĩã, Marĩpʉ gããmerõsũta iri, ĩgʉ̃ merã õãrõ ããrĩníkõãrã!” ãrĩ gũñaka! 12 Irasirirã mʉsãya dupʉ boaburi dupʉ merã ñerĩrẽ neõ irinemobirikõãka, mʉsã ñerĩrẽ ʉaribejari mʉsãrẽ tarinʉgãbirikõãburo, ãrĩrã! 13 Mʉsãya mojõrĩ, mʉsã gũñarĩ, ããrĩpereri mʉsãya dupʉgue ããrĩrĩ́ merã ñerĩrẽ iribirikõãka! Mʉsã Cristo merã boanerã dupaturi okarã irirosũ ããrã. Irasirirã ãsũ gapʉ irika! Ããrĩpereri mʉsãya dupʉgue ããrĩrĩ́rẽ Marĩpʉre wiaka, ĩgʉ̃ gããmerõsũta õãrĩ direta irimurã! 14 Marĩ irire irasirimakʉ̃, marĩ ñerĩ iridʉari marĩrẽ tarinʉgãmasĩbirikoa. Marĩpʉ marĩrẽ: “Yʉ Moisére doreri pídeare iribirimakʉ̃, mʉsãrẽ béogʉra”, ãrĩbemi. Ãsũ gapʉ marĩrẽ yámi. Ĩgʉ̃ marĩrẽ maĩgʉ̃ ããrĩsĩã, marĩrẽ iritamumi, ĩgʉ̃ doredeare iriburo, ãrĩgʉ̃. 15 Marĩpʉ marĩrẽ maĩmakʉ̃ ĩãrã: “Marĩ, Marĩpʉ doreri pídea merã ããrĩbea. Irasirirã ñerĩrẽ irirã!” ¿ãrĩrĩ? Irire neõ ãrĩbirikõãrã! 16 Mʉsã ire õãrõ masĩa. Marĩ sugʉ dorerire irirã, ĩgʉ̃yarã ĩgʉ̃rẽ moãboerã ããrĩrãkoa. Ĩgʉ̃ marĩ opʉ ããrĩgʉkumi. Iri irirosũta marĩ ñerĩ iridʉari, marĩ opʉ, marĩrẽ doregʉ irirosũ ããrĩrokoa. Irasirirã marĩ ñerĩ iririre pirimerã, Marĩpʉ merã perebiri okari bokabirikoa. Ĩgʉ̃ doreri gapʉre irirã ĩgʉ̃rẽ moãboerã diayemarẽ irinírãkoa. 17 Iripoegue ñerĩ iridoregʉyarã ĩgʉ̃rẽ moãboerã irirosũ mʉsã ñerĩ iridʉarire irinerã ããrĩbú̶. Marĩpʉ mʉsãrẽ ĩgʉ̃ya buerire pémasĩmakʉ̃ iridero pʉrʉ, ĩgʉ̃ doreri gapʉre mʉsã õãrõ iritʉyáa. Irasirirã ñerĩ iridoregʉyarã ĩgʉ̃rẽ moãboerã irirosũ neõ ããrĩbea pama. Ĩgʉ̃rẽ wirinerã irirosũ ããrĩrã́, Marĩpʉre moãboerã ñajãnerã ããrã, diayema gapʉre irimurã. Irasirirã irire gũñarã: “Mʉ gʉare irasiridea õãtaria”, ãrĩ, ʉsʉyari sĩka ĩgʉ̃rẽ! 19 Yʉ ire mʉsãrẽ pémasĩmakʉ̃ gããmegʉ̃, masaka ĩgʉ̃sã gũñarĩ merã wererosũ werea. Iripoegue ããrĩpereri mʉsãya dupʉgue ããrĩrĩ́ merã ʉ̃mʉrikʉ ñerĩ direta iriníkõãnerã ããrĩbú̶. Daporare ããrĩpereri mʉsãya dupʉgue ããrĩrĩ́rẽ Marĩpʉre wiaka, ĩgʉ̃rẽ moãboerã diayema direta irimurã! Irasirirã ĩgʉ̃ gããmerĩ direta iririkʉrãkoa. 20 Iripoegue mʉsã ñerĩ iridʉari direta irirã, Marĩpʉre moãboerã ĩgʉ̃ gããmerĩ direta iriro gããmekoa, ãrĩbirinerã ããrĩbú̶. 21 Mʉsã ñerĩrẽ irasirirã, ¿ñeéno õãrĩrẽ bokari? Dapora mʉsã ñerĩ iriunadeare gũñarã, bʉro gʉyasĩrĩa. Iri ñerĩrẽ mʉsã iridea waja perebiri peamegue waabokuyo. 22 Iripoegue marĩ ñerĩ direta iridoregʉre moãboerã irirosũ ããrĩunanerã ããrĩbú̶. Daporare Marĩpʉ marĩrẽ wiudero pʉrʉ, ĩgʉ̃rẽ moãboerã ããrã. Irasirirã ĩgʉ̃ gããmerĩrẽ iriwãgãrã, ĩgʉ̃ pʉro perebiri okarire opamurã ããrã. 23 Ñerĩ irirãno, ĩgʉ̃sã ñerĩ iriri waja, perebiri peamegue waaríre wajatarãkuma. Marĩpʉ, marĩ Opʉ Jesucristore bʉremurã gapʉre wajamarĩrõ ĩgʉ̃ pʉro perebiri okari opaburire sĩgʉkumi.

Romanos 7

1 Yaarã, mʉsã Marĩpʉ Moisére doreri pídeare õãrõ masĩa. Sugʉ masakʉ ĩgʉ̃ okarinʉrĩ direta iri dorerire irimasĩmi. 2 Marĩpʉ doreri pídea ãsũ ãrã. Sugo nomeõ igo mojõsiadero pʉrʉ, igo marãpʉ okaripoere igo ĩgʉ̃ merã ããrĩníkõãkumo. Ĩgʉ̃ boamakʉ̃, igo marãpʉ dagʉ merã ããrĩdea perekoa. Gajigʉ merã mojõsiamasĩkumo doja. 3 Igo marãpʉ okakerepʉrʉ gajigʉ merã marãpʉkʉgo, ĩgʉ̃ merã ñerõ irigo Marĩpʉ dorerire tarinʉgãgõ irikumo. Igo marãpʉ boadero pʉrʉgue dita gajigʉ merã marãpʉkʉmasĩkumo. Irasirigo ĩgʉ̃ merã ñerõ irigo meta irikumo. Marĩpʉ dorerire tarinʉgãbirikumo. 4 Yaarã, mʉsãde ãsũta ããrã. Iripoegue Marĩpʉ Moisére doreri pídea merã ããrĩnerã ããrĩbú̶. Jesucristo boamakʉ̃, ĩgʉ̃ merã boanerã irirosũ ããrĩsĩã, daporare iri doreri pídea merã ããrĩbea. Jesucristo boa, masãrĩ merã Marĩpʉ marĩrẽ ĩgʉ̃yarã ããrĩmakʉ̃ iridi ããrĩmí, ĩgʉ̃ gããmerĩrẽ iriburo, ãrĩgʉ̃. 5 Iripoeguere marĩ ñerĩrẽ ʉaribejari direta iriunanerã ããrĩbú̶. Marĩpʉ Moisére doreri pídeare masĩdero pʉrʉ, iri dorerire tarinʉgã, ããrĩpereri marĩya dupʉma merã ñerĩrẽ ʉaribejanemonerã ããrĩbú̶. Irasirirã perebiri peamegue waamurã dita ããrĩnerã ããrĩbú̶. 6 Daporare pama marĩ Cristo merã boanerã irirosũ ããrĩsĩã, Marĩpʉ Moisére doreri pídea merã ããrĩbea. Irire tariwerenerãgue ããrã. Irasirigʉ Marĩpʉ, Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ merã marĩrẽ maama okarire opamakʉ̃ yámi, ĩgʉ̃ gããmerĩrẽ iridoregʉ. 7 Irasirirã, Marĩpʉ Moisére doreri pídeare: “Ñegoráa”, ¿ãrĩrãkuri? Neõ irasũ ãrĩbirikõãrã! Irita yʉ ñerĩ iririkʉrire masĩmakʉ̃ iribʉ. Iri doreri pídea ãsũ ãrã. “Gajerãyare bʉro ʉaribejabirikõãka!” Irasirigʉ, iri doreri marĩmakʉ̃, yʉ gajerãyare ʉaribejarire masĩbiribokuyo. 8 Iri doreri: “Ãsũ iribirikõãka!” ãrĩdeare masĩdero pʉrʉ, iri yʉre ããrĩpereri ñerĩrẽ ʉaribejamakʉ̃ iribʉ. Iri doreri marĩmakʉ̃: “Irire tarinʉgãgʉ̃ irikoa”, ãrĩmasĩbiribokuyo. 9 Yʉ iri dorerire masĩburi dupuyuro: “Yʉ, Marĩpʉ merã õãrõ ããrĩkõãgʉ̃ irikoa”, ãrĩ gũñadibʉ. Iri dorerire masĩdero pʉrʉ, irire tarinʉgãgʉ̃: “Ñerõ irigʉ irikoa, Marĩpʉ merã õãrõ ããrĩbirikoa”, ãrĩ masĩbʉ pama. 10 Marĩ iri dorerire irirã, Marĩpʉ merã õãrõ ããrĩkõãbokoa. Yʉ gapʉ irire iripeomasĩbirisĩã, ñerĩ iridea waja, waja opagʉ, perebiri peamegue waabodi dujabʉ. 11 “Marĩpʉ dorerire irigʉ, ĩgʉ̃ merã õãrõ ããrĩkõãgʉ̃ irikoa”, ãrĩ gũñakerepʉrʉ, yʉ ñerĩ ʉaribejari, yʉre Marĩpʉ dorerire tarinʉgãmakʉ̃ iribʉ. Irasirigʉ iri dorerire tarinʉgãsĩã, ñerĩ iridea waja, waja opagʉ peamegue waabodi dujabʉ. 12 Irasũ ããrĩkerepʉrʉ, Marĩpʉ Moisére doreri pídea õãrĩ ããrã. Diayema doreri ããrã. Marĩpʉ irire pídi ããrĩmí marĩrẽ iritamubu. 13 Iro tamerãrẽ Marĩpʉ doreri õãrĩ ããrĩkerero, ¿marĩrẽ peamegue waabonerã dujamakʉ̃ irikuri? Neõ irasũ ããrĩbirikoa. Marĩ ñerĩ iriri gapʉ marĩrẽ peamegue waabonerã dujamakʉ̃ iribʉ. Irasiriro Marĩpʉ ĩgʉ̃ õãrĩ doreri pídea merã marĩ ñerõ iririre: “Ñegoráa”, ãrĩ masĩsũa. 14 Ire masĩa marĩ. Marĩpʉ ĩgʉ̃ dorerire Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ merã Moisére pídi ããrĩmí. Irasiriro õãrĩ dita ããrã. Marĩ gapʉ marĩ ñerĩrẽ ʉaribejari merã ñerĩ iridoregʉre duasũnerã irirosũ ããrã. Irasirirã ñerĩrẽ iririkʉrã ããrã. 15 Õãrĩrẽ iridʉakererã, iribea. Ñerĩrẽ iridʉabirikererã, iriníkõãa. Marĩ irasiririre pémasĩbea. 16 “Ñerĩrẽ iridʉabirikoa”, ãrĩkererã, irikõãa. Irasirikererã: “Ñerĩrẽ iridʉabirikoa”, ãrĩrã, Marĩpʉ dorerire: “Õãrĩ ããrã”, ãrĩ masĩa. 17 “Marĩ ñerĩrẽ dupaturi iribea pama”, ãrĩkererã, ñerĩrẽ irirã, marĩ basi meta irire yáa. Marĩguere ñerĩ ããrĩrĩ́ gapʉ marĩrẽ irire irimakʉ̃ yáa. 18 Marĩ ñerĩrẽ ʉaribejari merã ñerĩ direta irirã yáa. Irasirirã: “Marĩguere õãrĩ máa”, ãrĩ masĩa. Marĩ õãrĩrẽ iridʉakererã, bokatĩũbea. 19 Marĩ õãrĩ iridʉakererã, iribea. Ñerĩ iridʉabirikererã, iri gapʉre yáa. 20 Irasirirã marĩ basi: “Ñerĩrẽ dupaturi iribirikoa”, ãrĩkererã, irikõãa doja. Marĩguere ñerĩ ããrĩrĩ́ gapʉ marĩrẽ irire irimakʉ̃ yáa. 21 Irasiriro ãsũ waáa marĩrẽ. Õãrĩrẽ marĩ iridʉakerepʉrʉ, marĩguere ñerĩ ããrĩrĩ́ marĩrẽ ñerĩ direta irimakʉ̃ yáa. 22 Marĩ basi marĩ gũñarĩgue: “Marĩpʉ dorerire iridʉakoa”, ãrĩ gũñáa. 23 Iri dorerire iridʉakerepʉrʉ, marĩ ñerĩ iridʉari gapʉ marĩ gũñarĩgue õãrĩ iridʉarire tarinʉgãa. Irasirirã marĩ basi iri ñerĩ iridʉarire tarinʉgãmasĩbea. 24 Marĩ basi ñerĩ iridʉarire tarinʉgãmasĩmerã, bʉro bʉjawereri merã: “¿Noã marĩrẽ ñerĩ iridea wajare taugʉkuri, Marĩpʉ merã õãrõ ããrĩburo, ãrĩgʉ̃?” ãrĩ gũñáa. 25 Marĩpʉ dita Jesucristo marĩ Opʉ merã marĩrẽ taumasĩmi. Irasirirã Marĩpʉre: “Õãtaria mʉ”, ãrĩ, ʉsʉyari sĩa. Irasirirã marĩ gũñarĩgue: “Marĩpʉ dorerire iridʉakoa”, ãrĩ gũñáa. “Gʉa Opʉ ããrã mʉ”, ãrã ĩgʉ̃rẽ. Marĩ irasũ ãrĩkerepʉrʉ, marĩ ñerĩrẽ ʉaribejari, marĩrẽ ñerĩrẽ iridoregʉ irirosũ ããrĩkõãa dapa.

Romanos 8

1 Dapora Marĩpʉ marĩrẽ Jesucristoyarãrẽ ñerĩrẽ ʉaribejarire piri, Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ dorerosũ irirãrẽ: “Wajamoãgʉra”, ãrĩrĩno neõ máa. 2 Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃, marĩ Jesucristoyarã ĩgʉ̃ dorerosũ irimakʉ̃, marĩ ñerĩ iririkʉrire pirimakʉ̃ yámi. Irasirigʉ marĩrẽ, perebiri peamegue waabonerãrẽ Marĩpʉ merã õãrõ ããrĩmakʉ̃ yámi. 3 Marĩ ñerĩ iriri direta ʉaribejasĩã, Marĩpʉ Moisére doreri pídeare neõ iripeomasĩbirinerã ããrĩbú̶. Irasirigʉ Marĩpʉ gapʉ ĩgʉ̃ magʉ̃rẽ iriudi ããrĩmí, marĩ ñerĩ iridea wajare boa, wajaribosadoregʉ. Ĩgʉ̃ ñerĩrẽ iribirikeregʉ, marĩ ñerĩ iridea waja, waja oparã irirosũ dupʉkʉgʉ, marĩrẽ boabosadi ããrĩmí, marĩ ñerĩ iridea waja oparire wajarigʉ. 4 Marĩpʉ, marĩrẽ ĩgʉ̃ dorerire iriburo, ãrĩgʉ̃, irasiridi ããrĩmí. Irasirirã marĩ ñerĩ iririre ʉaribejabea. Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ dorerosũ irirã yáa. 5 Ñerĩ iririre ʉaribejarã, iri direta gũña, iridʉama. Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ dorerosũ irirã gapʉ, ĩgʉ̃ gããmerĩ direta gũña, iridʉama. 6 Ñerĩ direta gũña, iridʉarã, perebiri peamegue waarãkuma. Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ gããmerĩ direta gũña, iridʉarã gapʉ Marĩpʉ merã perebiri okari oparãkuma. Irasirirã siuñajãrĩ merã ããrĩrãkuma. 7 Ñerĩ direta gũña, iridʉarã, Marĩpʉre ĩãturirã ããrĩ́ma. Ĩgʉ̃ dorerire iridʉabiri, irire neõ irimasĩbema. 8 Irasirirã ñerĩ iriri direta ʉaribejarã, Marĩpʉre ʉsʉyamakʉ̃ irimasĩbema. 9 Mʉsã gapʉ ñerĩ iriri direta ʉaribejabea. Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ mʉsãguere ããrĩ́mi. Irasirirã ĩgʉ̃ turari merã ĩgʉ̃ dorerosũ yáa. Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃rẽ opamerã gapʉ, Cristoyarã ããrĩbema. 10 Marĩ ñerõ iridea waja marĩya dupʉ boaburi dupʉ ããrĩkerepʉrʉ, Cristo marĩguere ããrĩmakʉ̃, Marĩpʉ marĩrẽ: “Õãrã, waja opamerã ããrĩ́ma”, ãrĩ ĩãmi. Irasiriro marĩya dupʉ boakerepʉrʉ, marĩya yʉjʉpũrã ʉ̃mʉgasigue okaníkõãrokoa. 11 Marĩpʉ, Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ merã Jesucristore boadiguere masũ, dupaturi okamakʉ̃ iridi ããrĩmí. Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ marĩguere ããrĩmakʉ̃, Marĩpʉ Jesucristore masũdita marĩya dupʉ boadero pʉrʉ, marĩdere masũ, maama okari opamakʉ̃ irigʉkumi. 12 Yaarã: “Marĩpʉ marĩrẽ irasũta irigʉkumi”, ãrĩ masĩrã, ñerĩ iririre ʉaribejabirikõãrã! 13 Ñerĩ iriri direta ʉaribejarã, perebiri peamegue waarãkoa. Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ turari merã marĩ ñerĩrẽ ʉaribejarire pirirã, Marĩpʉ merã perebiri okarire oparãkoa. 14 Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ dorerosũ irirãno, Marĩpʉ pũrã ããrĩ́ma. 15 Marĩpʉ marĩrẽ Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃rẽ iriudi ããrĩmí. Ĩgʉ̃ marĩrẽ Marĩpʉ pũrã ããrĩmakʉ̃ yámi. Ĩgʉ̃ merã Marĩpʉ marĩrẽ wajamoãburire güiderosũ dupaturi güibea. Irasirirã ĩgʉ̃ iritamurĩ merã güiro marĩrõ Marĩpʉre: “Yʉpʉ”, ãrĩ masĩa. 16 Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ marĩ gũñarĩgue marĩrẽ: “Diayeta Marĩpʉ pũrã ããrã”, ãrĩ masĩmakʉ̃ yámi. 17 Irasirirã marĩ ĩgʉ̃ pũrã ããrĩsĩã: “Ããrĩpererire yʉ pũrãrẽ sĩgʉra”, ãrĩdeare Cristo merã irire oparãkoa. Marĩ Cristoyarã ããrĩsĩã, ĩgʉ̃ i ʉ̃mʉgue ñerõ tariderosũ marĩde ñerõ tarikererã, pʉrʉgue ʉ̃mʉgasigue ĩgʉ̃ ããrĩrṍsũta ĩgʉ̃ merã õãrõ ããrĩrãkoa. 18 Dapora marĩ i ʉ̃mʉgue ñerõ tarikererã, pʉrʉgue ʉ̃mʉgasigue Marĩpʉ marĩrẽ õãrĩ sĩburire gũñarã: “Bʉro ñerõ taribea”, ãrĩ masĩa. 19 Sunʉ Marĩpʉ marĩrẽ: “Ĩĩsã yʉ pũrã ããrĩ́ma”, ãrĩ, õãrĩrẽ sĩgʉkumi. Ĩgʉ̃ marĩrẽ sĩburire ããrĩpereri ĩgʉ̃ i ʉ̃mʉma iridea, masaka gajinorẽ bʉro ĩãdʉarã irirosũ yúro yáa. 20 Iripoegue Adán ñerĩrẽ iripʉroridea waja i ʉ̃mʉma poyakõãdero ããrĩbú̶. Iri gããmerõ poyabiridero ããrĩbú̶. Marĩpʉ dorederosũ poyadero ããrĩbú̶. Irasirikeregʉ, pʉrʉgue õãrĩ gorawayugʉkumi. 21 Irasirigʉ Marĩpʉ, i ʉ̃mʉma boapereburi ããrĩkerepʉrʉ, marĩrẽ ĩgʉ̃ pũrãrẽ õãrã gorawayurosũ, i ʉ̃mʉma ããrĩpererire õãrĩ dita gorawayugʉkumi doja. 22 Ire marĩ masĩa. Adán ñerĩrẽ iripʉroridero pʉrʉ, daporaguedere ããrĩpereri i ʉ̃mʉma Marĩpʉ iridea, nomeõ majĩgʉ̃ nijĩwãgũgõ pũrĩsũrõsũ ããrã. 23 I ĩgʉ̃ iridea irirosũta marĩde poyari merã ããrã. Marĩ ĩgʉ̃yarã ããrĩnʉgãmakʉ̃, Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃rẽ marĩrẽ sĩdi ããrĩmí. Daporare bʉro ñerõ tarikererã, pʉrʉgue ĩgʉ̃ marĩrẽ: “Yʉ pũrã ããrĩ́ma”, ãrĩ, boabiri dupʉre maama dupʉre sĩburire ʉsʉyari merã yúa. 24 “Marĩpʉ marĩrẽ: ‘Taugʉra’, ãrĩderosũta taugʉkumi”, ãrĩ yúmasĩa. Ĩgʉ̃ marĩrẽ taudero pʉrʉ, marĩ irire yúderosũ neõ yúnemobirikoa. 25 Marĩ gajinorẽ ĩãbirikererã gũñaturari merã: “Ĩãrãkoa”, ãrĩ yúrosũ, Marĩpʉ pʉrʉgue ĩgʉ̃ marĩrẽ tauburire gũñaturari merã yúro gããmea. 26 Marĩ Marĩpʉre: “¿Naásũ sẽrẽrõ gããmerĩ?” ãrĩ masĩbirimakʉ̃, Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ marĩrẽ iritamumi. Irasirigʉ, marĩ Marĩpʉre keoro sẽrẽmasĩbirimakʉ̃, Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ marĩya ããrĩburire Marĩpʉre õãrõ sẽrẽbosami. Masaka werenírõsũ sẽrẽbemi. Marĩrẽ bʉro bopoñarĩ merã, õãrõ masĩrĩ merã sẽrẽbosami. 27 Marĩpʉ gããmerõsũta Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ marĩ ĩgʉ̃yarã ããrĩburire sẽrẽbosami. Irasirigʉ Marĩpʉ, ããrĩpereri marĩ gũñarĩrẽ masĩpeogʉ, Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ marĩrẽ sẽrẽbosaridere õãrõ masĩmi. 28 Idere marĩ masĩa. Marĩpʉ ĩgʉ̃ gããmederosũta marĩrẽ beyedi ããrĩmí. Irasirigʉ ããrĩpereri marĩrẽ ĩgʉ̃rẽ maĩrãrẽ waaburire ãmumi õãrĩ direta iribu. 29 Neõgoragueta Marĩpʉ marĩrẽ ĩgʉ̃yarã ããrĩmurãrẽ masĩsiadi ããrĩmí. Marĩ neõ deyoaburo dupuyurogueta beyesiadi ããrĩmí, marĩrẽ ĩgʉ̃ magʉ̃ irirosũ ããrĩburo, ãrĩgʉ̃. Irasirigʉ ĩgʉ̃ magʉ̃ marĩ tĩ́gʉ̃ ããrĩ́mi. Marĩ ĩgʉ̃ pagʉpũrã wárã ããrã. 30 Neõgoragueta Marĩpʉ ĩgʉ̃yarã ããrĩmurãrẽ: “Yʉ pũrã ããrĩ́ma”, ãrĩ beyesiadi ããrĩmí. Irasirigʉ marĩrẽ ĩgʉ̃ beyenerãrẽ Jesúre bʉremunʉgãdoregʉ siiu: “Õãrã, waja opamerã ããrĩ́ma”, ãrĩ ĩãmi. Ĩgʉ̃ marĩrẽ irasũ ãrĩ ĩãrãrẽ ʉ̃mʉgasigue ĩgʉ̃ ããrĩrṍsũta ĩgʉ̃ merã õãrõ ããrĩmakʉ̃ irigʉkumi. 31 Marĩ irire masĩrã, ¿naásũ ãrĩrĩ? Ãsũ ãrã. Marĩpʉ marĩrẽ iritamumakʉ̃, gajerã marĩrẽ ĩãturikererã, neõ poyanorẽmasĩbema. 32 Marĩpʉ marĩ ñerĩ iridea waja boabosabure ĩgʉ̃ magʉ̃ Jesucristore iriudi ããrĩmí. “Yʉ magʉ̃rẽ maĩsĩã, iriubea”, ãrĩbiridi ããrĩmí. Irasirigʉ ĩgʉ̃ magʉ̃rẽ iriudi ããrĩsĩã, ããrĩpereri marĩya ããrĩburire õãrĩ direta sĩgʉkumi. 33 Marĩpʉ marĩrẽ ĩgʉ̃ beyenerãrẽ: “Õãrã, waja opamerã ããrĩ́ma”, ãrĩ ĩãmakʉ̃, gajerã marĩrẽ: “Ñerã ããrĩ́ma”, neõ ãrĩ weresãmasĩbema. 34 Cristo marĩ ñerĩ iridea wajare boabosa, masã, ʉ̃mʉgasigue mʉrĩadi ããrĩmí. Irasirigʉ Marĩpʉ diaye gapʉ doami. Marĩya ããrĩburire sẽrẽbosaníkõãmi. Irasirirã gajerã Marĩpʉre marĩrẽ: “Ĩĩsã ñerĩ iridea waja ĩgʉ̃sãrẽ wajamoãka!” neõ ãrĩmasĩbema. 35 Cristo marĩrẽ bʉro maĩmakʉ̃, gajerã ĩgʉ̃rẽ: “Neõ maĩnemobirikõãka ĩgʉ̃sãrẽ!” ãrĩmasĩbirikuma. Marĩ ñerõ tarikerepʉrʉ, marĩ diasaro péñakerepʉrʉ, gajerã marĩrẽ ñerõ irikerepʉrʉ, marĩ ʉaboakerepʉrʉ, surí marĩrã ããrĩkerepʉrʉ, goero marĩrẽ ããrĩkerepʉrʉ, gajerã marĩrẽ wẽjẽkerepʉrʉ, Cristo marĩrẽ maĩgʉ̃ marĩ merã ããrĩníkõãmi. Ĩgʉ̃ marĩrẽ maĩrĩrẽ neõ piribirikumi. 36 Marĩpʉya werenírĩ gojadea pũgue marĩ waaburire ãsũ ãrĩ gojasũdero ããrĩbú̶: Gʉa mʉyarã ããrĩrĩ́ waja gajerã gʉare ʉ̃mʉrikʉ wẽjẽdʉaníkõãma. Ovejare wẽjẽmurã wẽjẽrõgue ãĩãrã irirosũ gʉare yáma, ãrĩ gojasũdero ããrĩbú̶. 37 Marĩ gapʉ ñerõ tarikererã, Cristo marĩrẽ maĩgʉ̃ iritamurĩ merã, marĩ ããrĩpereri ñerĩrẽ tarinʉgãa. Irasirirã ĩgʉ̃ merãta gũñaturanemoa. 38 Irasirigʉ ire õãrõ masĩa. Marĩpʉ marĩrẽ bʉro maĩmi. Marĩ Opʉre Jesucristore iriugʉ, ĩgʉ̃ marĩrẽ maĩrĩrẽ masĩmakʉ̃ iridi ããrĩmí. Marĩ boamakʉ̃, o marĩ yoaripoe okamakʉ̃, marĩrẽ maĩgʉ̃ marĩ merã ããrĩníkõãmi. Marĩpʉre wereboerã, masaka oparã, wãtẽa oparãde Marĩpʉre marĩrẽ maĩrĩrẽ pirimakʉ̃ irimasĩbema. Marĩrẽ gajino irimakʉ̃, Marĩpʉ marĩrẽ maĩgʉ̃ marĩ merã ããrĩ́mi. Daporama ããrĩrĩ́, pʉrʉma ããrĩburide Marĩpʉre marĩrẽ maĩrĩrẽ pirimakʉ̃ irimasĩbirikoa. 39 Marĩ ʉ̃marõgue waamakʉ̃, o ʉ̃kʉ̃ãrõgue waamakʉ̃, marĩrẽ maĩgʉ̃ marĩ merã ããrĩ́mi. Gajinode Marĩpʉ iridea ããrã. Irasiriro iride ĩgʉ̃rẽ marĩrẽ maĩrĩrẽ pirimakʉ̃ irimasĩbea. Marĩrẽ marĩ Opʉ Jesucristoyarãrẽ ĩgʉ̃ maĩrĩ neõ perebirikoa.

Romanos 9

1 Yʉ, Cristore bʉremugʉ̃ ããrĩgṹ̶, diayeta werea mʉsãrẽ. Ãrĩgatobea. Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃de yʉ merã ããrĩgṹ̶, yʉ ãrĩrĩrẽ: “Diayeta ããrã”, ãrĩ masĩmakʉ̃ yámi. 2 Yaarã Israel bumarã Cristore bʉremubirimakʉ̃ ĩãgʉ̃, bʉro bʉjawereri merã gũñarikʉa. 3 Ĩgʉ̃sã ĩgʉ̃rẽ bʉremumakʉ̃ gããmegʉ̃, yʉ gapʉ gorawayudʉadáa: “Perebiri peamegue wajamoãsũbokuma”, ãrĩgʉ̃. Yʉ ĩgʉ̃sãrẽ irasiribosagʉ Cristore dʉkawarinʉgãjagʉ, ĩgʉ̃rẽ neõ dupaturi ĩãnemobiribokoa. 4 Ĩgʉ̃sã, Israel parãmerã ããrĩturiarã ããrĩ́ma. Marĩpʉ ĩgʉ̃sãrẽ: “Yʉ pũrã ããrã”, ãrĩdi ããrĩmí. Ĩgʉ̃ gosewasiriri merã ĩgʉ̃sã watope ããrĩdi ããrĩmí. Ĩgʉ̃sãrẽ: “Yʉ, mʉsã Opʉ ããrã. Mʉsã, yaarã ããrã”, ãrĩdi ããrĩmí. Ĩgʉ̃sãrẽ ĩgʉ̃ dorerire masĩburo, ãrĩgʉ̃, Moisére irire pídi ããrĩmí. “Yaa wiigue yʉre bʉremurã, ãsũ irika!” ãrĩ pídi ããrĩmí. “Mʉsã parãmerã ããrĩturiarãrẽ õãrõ iritamugʉra”, ãrĩdi ããrĩmí. 5 Israel pũrã pe mojõma pere su gubu peru pẽrẽbejarãgora, gʉa ñekʉ̃sãmarã ããrĩnerã ããrĩmá. Cristode marĩ irirosũ dupʉkʉgʉ deyoagʉ ĩgʉ̃sã parãmi ããrĩturiagʉ, Israel bumʉta ããrĩdi ããrĩmí. Ĩgʉ̃ ããrĩpererã, ããrĩpereri Opʉ ããrĩ́mi. Irasirirã ĩgʉ̃rẽ: “Õãtaria mʉ”, ãrĩ, ʉsʉyari sĩnírã! Irasũta irirã! 6 Israel bumarã ããrĩpererã diayeta Marĩpʉyarãgora ããrĩbema. Irasirigʉ Marĩpʉ Israel bumarãrẽ: “Yaarãrẽ ãsũ irigʉra”, ãrĩdeare ĩgʉ̃sãrẽ ããrĩpererãrẽ iribirimakʉ̃ ĩãgʉ̃: “Marĩpʉ ĩgʉ̃ ãrĩderosũta iribemi”, ãrĩ gũñabea yʉ. 7 Israel bumarã, ĩgʉ̃sã ñekʉ̃ Abraham parãmerã ããrĩturiarã ããrĩkerepʉrʉ, Marĩpʉ ĩgʉ̃sãrẽ ããrĩpererãrẽ: “Diayeta yʉ pũrã ããrĩ́ma”, ãrĩ ĩãbemi. Irasirigʉ Abrahãrẽ: “Mʉ magʉ̃ Isaac parãmerã ããrĩturiarã dita diayeta mʉ parãmerã ããrĩturiarã ããrĩrãkuma”, ãrĩdi ããrĩmí. 8 Marĩpʉ Abrahãrẽ ĩgʉ̃ magʉ̃ Isaac deyoaburire weregʉ, ãsũ ãrĩdi ããrĩmí: “Gaji bojori ipapoeta aarigʉra doja. Iripoeta mʉ marãpo Sara majĩgʉ̃rẽ pũrãkʉgokumo”, ãrĩdi ããrĩmí. Irasirigʉ Marĩpʉ ãrĩderosũta Abraham magʉ̃ deyoadi ããrĩmí. Irasirirã marĩ ire masĩa. Abraham parãmerã deyoaturiawãgãrã ããrĩpererã Marĩpʉ pũrã ããrĩbema. Marĩpʉ ãrĩdeare bʉremurã dita diayeta Abraham parãmerã ããrĩturiarã, Marĩpʉ pũrã ããrĩ́ma. 10 Gaji ãsũ ããrã. Isaac, Rebeca merã marãpokʉdero pʉrʉ, igo ʉ̃ma pẽrãgue pũrãkʉdeo ããrĩmó. Ĩgʉ̃sã pagʉ Isaac, gʉa ñekʉ̃ ããrĩdi ããrĩmí. 11 Ĩgʉ̃ pũrã deyoaburi dupuyuro, ĩgʉ̃sã õãrĩrẽ, o ñerĩrẽ iriburi dupuyuro Marĩpʉ ĩgʉ̃sã pago ããrĩbore ãsũ ãrĩdi ããrĩmí: “Ĩgʉ̃ tĩ́gʉ̃ ĩgʉ̃ pagʉmʉrẽ moãboegʉkumi”, ãrĩdi ããrĩmí. Ĩgʉ̃ igore irire ãrĩderosũta ĩgʉ̃ya werenírĩ gojadea pũgue ãsũ ãrĩ gojasũdero ããrĩbú̶: “Jacore beyebʉ. Esaú gapʉre beyebiribʉ”, ãrĩ gojasũdero ããrĩbú̶. Irasirigʉ Marĩpʉ Jacore beyederosũta ĩgʉ̃yarã ããrĩmurãrẽ beyegʉ, ĩgʉ̃sã gajino iriburi dupuyuro ĩgʉ̃ gããmederosũta ĩgʉ̃sãrẽ: “Yaarã ããrĩ́ma”, ãrĩdi ããrĩmí. 14 Irire pérã, ¿naásũ gapʉ ãrĩrãkuri marĩ? “Sugʉ gajino iriburi dupuyuro Marĩpʉ ĩgʉ̃rẽ beyegʉ, diaye iribemi”, ¿ãrĩrãkuri? Irasũ ãrĩbirikõãrã! Marĩpʉ diayeta irigʉ ããrĩ́mi. 15 Iripoegue Marĩpʉ Moisédere ãsũ ãrĩdi ããrĩmí: “Yʉ bopoñarĩ merã ĩãdʉarãrẽ bopoñarĩ merã ĩãgʉra. Yʉ maĩrĩ merã ĩãdʉarãrẽ maĩgʉra”, ãrĩdi ããrĩmí. 16 Irasirirã ire masĩa. Marĩpʉ, ĩgʉ̃ bopoñadʉarãrẽ bopoñarĩ merã ĩãmi. Masaka ĩgʉ̃rẽ bopoñadoremakʉ̃ meta, ĩgʉ̃sã õãrõ irimakʉ̃ meta ĩgʉ̃sãrẽ bopoñarĩ merã ĩãmi. 17 Marĩpʉ ĩgʉ̃ya werenírĩ gojadea pũgue ãsũ ãrĩdi ããrĩmí Egipto marã opʉre, faraṍrẽ: “Yʉ gããmerõsũta mʉrẽ Egipto marã opʉ ããrĩbure píbʉ, mʉ merã yʉ turarire ããrĩpererãrẽ ĩmubu. Ããrĩperero marãrẽ, yʉ turagʉ ããrĩrĩ́rẽ masĩdoregʉ, irasiribʉ”, ãrĩdi ããrĩmí. 18 Irasirigʉ ĩgʉ̃ bopoñadʉarãrẽ bopoñarĩ merã ĩãmi. Ĩgʉ̃ dorerire pédʉamerãrẽ nemorõ pédʉabirimakʉ̃ yámi. 19 Yʉ irasũ ãrĩrĩrẽ pérã, mʉsã ãsũ ãrĩbokoa: “Marĩpʉ ĩgʉ̃ basita masakare ĩgʉ̃ dorerire pédʉabirimakʉ̃ irikeregʉ, ¿nasirigʉ ĩgʉ̃sãrẽ wajamoãgʉkuri? ¿Nasirisĩã, ĩgʉ̃ gããmerõ irasiririre kãmutamasĩbokuri marĩ?” ãrĩ pũrĩwisi sẽrẽñabokoa. 20 Irire irasũ ãrĩbirikõãka! Marĩ masaka ubu ããrĩrã́, Marĩpʉ irinerã ããrã. Irasirirã ĩgʉ̃rẽ: “¿Nasirigʉ yʉre irasũ yári mʉ?” ãrĩ pũrĩwisi sẽrẽñamasĩbea. Diiarisoro irisoro weagore: “¿Nasirigo yʉre irasũ yári mʉ?” ãrĩberosũta marĩde Marĩpʉre irasũ ãrĩmasĩbea. 21 Sorori weago diiari merã igo iridʉaro irikumo. Irasirigo õãrĩ soro iridʉago, õãrĩ soro irikumo. Iri diiari merãta ubu ããrĩrĩ́ sorodere iridʉago, ubu ããrĩrĩ́ soro irikumo. Igo diiari merã irirosũta Marĩpʉde masakare ĩgʉ̃ iridʉarosũta yámi. 22 Marĩpʉ peamegue ĩgʉ̃ béomurãrẽ, ĩgʉ̃sãrẽ ĩgʉ̃ turari merã bʉro wajamoãburire masĩdoregʉ, ĩgʉ̃sã ñerõ iririre gũñatura, mumurõ marĩrõ ĩgʉ̃sãrẽ wajamoãbemi. 23 Marĩ ĩgʉ̃ bopoñarĩ merã ĩãrã gapʉre ĩgʉ̃ õãtarigʉ ããrĩrĩ́rẽ masĩburo, ãrĩgʉ̃, ĩgʉ̃sãrẽ irasirigʉ yámi. Neõgoragueta marĩrẽ ʉ̃mʉgasigue ĩgʉ̃ ããrĩrṍsũta ĩgʉ̃ merã õãrõ ããrĩmurãrẽ beyedi ããrĩmí. 24 Marĩrẽ beyegʉ, surãyeri judío masaka watopegue ããrĩrã́rẽ, gajerã judío masaka ããrĩmerã watopegue ããrĩrã́dere beyedi ããrĩmí, ĩgʉ̃yarã ããrĩburo, ãrĩgʉ̃. 25 Marĩpʉya werenírĩ gojadea pũgue ĩgʉ̃ya kerere weredupuyudi Oseas, judío masaka ããrĩmerãyamarẽ ãsũ ãrĩ gojadi ããrĩmí: Marĩpʉ ãsũ ãrĩmi: “Yaarã ããrĩbirinerãrẽ: ‘Yaarã ããrĩ́ma’, ãrĩgʉkoa. Yʉ maĩbirinerãrẽ: ‘Yʉ maĩrã ããrĩ́ma’, ãrĩgʉkoa”, ãrĩmi. 26 Marĩpʉ: “Mʉsã, yaarã meta ããrã”, ãrĩdea nikũ marãrẽ: “Yʉ okanígʉ̃ pũrãta ããrã”, ãrĩsũrãkuma, ãrĩ gojadi ããrĩmí. 27 Isaías, Israel bumarã gapʉre ãsũ ãrĩ gojadi ããrĩmí: “Marĩ Opʉ ĩgʉ̃ ãrĩderosũta i ʉ̃mʉ marãrẽ mumurõ merã diayeta wajamoãgʉkumi. Irasirirã Israel bumarã wádiyama ĩmipayeri irirosũ wárã ããrĩkererã, mérãgã tausũrãkuma”, ãrĩ gojadi ããrĩmí. 29 Ĩgʉ̃ta idere ãrĩ gojadi ããrĩmí doja: Marĩ Opʉ ããrĩpererã nemorõ turagʉ, marĩ ñekʉ̃sãmarã ããrĩturiarãrẽ mérãgãrẽ taubirimakʉ̃, marĩ judío masaka ããrĩpererã béosũbonerã ããrĩbú̶. Sodoma marãrẽ, Gomorra marãrẽ béoderosũta marĩdere béobodi ããrĩmí, ãrĩ gojadi ããrĩmí. 30 Irire pérã, ¿naásũ ãrĩrãkuri? Ãsũ ããrã. Judío masaka ããrĩmerã Marĩpʉ merã ĩgʉ̃sã õãrõ ããrĩburire ãmabirikererã, ĩgʉ̃sã Jesucristore bʉremurĩ merã irire bokama. Irasirigʉ Marĩpʉ ĩgʉ̃sãrẽ: “Õãrã ããrĩ́ma”, ãrĩ ĩãmi. 31 Judío masaka gapʉ: “Marĩpʉ Moisére doreri pídeare marĩ irimakʉ̃, marĩrẽ: ‘Õãrã, waja opamerã ããrĩ́ma’, ãrĩ ĩãgʉkumi”, ãrĩ gũñadima. Irasũ ãrĩ gũñakererã, iri dorerire iripeomasĩbirisĩã, Marĩpʉ merã õãrõ ããrĩbema. 32 ¿Nasirirã Marĩpʉ merã õãrõ ããrĩberi? Jesucristore bʉremurõ marĩrõ ĩgʉ̃sã basi Marĩpʉ Moisére doreri pídeare iridea merã gapʉ, Marĩpʉ merã õãrõ ããrĩdʉadima. Irasirirã Cristore Marĩpʉ iriudire bʉremumerã, Marĩpʉ pʉrogue neõ waabirikuma. Ĩgʉ̃sã ʉ̃tãye, maa deko píadeayegue gubu tʉameémejãnerã irirosũ ããrĩrãkuma. 33 Marĩpʉya werenírĩ gojadea pũgue Marĩpʉ ĩgʉ̃ magʉ̃rẽ iriburire ãsũ ãrĩ gojasũdero ããrĩbú̶: Sugʉ yʉ iriubure ʉ̃tãye irirosũ ããrĩgṹ̶rẽ Jerusalẽ́gue pígʉra. Ĩgʉ̃rẽ bʉremumerã, iri yegue gubu tʉameémejãrã irirosũ ããrĩrãkuma. Irasirirã yʉ pʉrogue neõ ejabirikuma. Ĩgʉ̃rẽ bʉremurã gapʉ: “Ĩgʉ̃rẽ ubugorata bʉremukubʉ”, ãrĩbirikuma. Yʉ pʉro ejarãkuma, ãrĩ gojasũdero ããrĩbú̶.

Romanos 10

1 Yaarã, yʉ Israel bumarãrẽ Marĩpʉ ĩgʉ̃ tauburire bʉro gããmea. Irasirigʉ ĩgʉ̃rẽ ĩgʉ̃sãya ããrĩburire bʉro sẽrẽbosáa. 2 Diayeta ĩgʉ̃sã Marĩpʉ gããmerĩrẽ bʉro iridʉakererã, ĩgʉ̃ gããmerĩrẽ õãrõ pémasĩbema. 3 Marĩpʉ marĩrẽ Jesucristore bʉremurĩ merã: “Õãrã ããrĩ́ma”, ãrĩ ĩãrĩrẽ masĩbema. Irasirirã ĩgʉ̃sã basi õãrĩrẽ iridʉakererã, Marĩpʉ Jesucristore bʉremudoregʉ iriudire bʉremubema. Irasirigʉ Marĩpʉ ĩgʉ̃sãrẽ: “Õãrã ããrĩ́ma”, ãrĩ ĩãbemi. 4 Cristo ããrĩpereri Marĩpʉ Moisére doreri pídeare iripeodi ããrĩmí. Irasirigʉ Marĩpʉ ããrĩpererã Cristore bʉremurãnorẽ: “Õãrã, waja opamerã ããrĩ́ma”, ãrĩ ĩãmi. 5 Moisés ãsũ ãrĩ gojadi ããrĩmí: “Marĩ, Marĩpʉ dorerire ããrĩpereri iripeomakʉ̃, Marĩpʉ marĩrẽ: ‘Õãrã, waja opamerã ããrĩ́ma, yʉ merã õãrõ ããrĩrãkuma’, ãrĩ ĩãgʉkumi”, ãrĩ gojadi ããrĩmí. 6 Marĩpʉ marĩrẽ: “Õãrã, waja opamerã ããrĩ́ma”, ãrĩ ĩãrĩ gapʉ ãsũ ããrã. Marĩ Cristore bʉremumakʉ̃, Marĩpʉ marĩrẽ: “Õãrã ããrĩ́ma”, ãrĩ ĩãgʉkumi. Irasirirã ãsũ ãrĩ gũñabirikõãka: “¿Noã Cristore ʉ̃mʉgasigue ããrĩgṹ̶rẽ ãĩdijugʉkuri marĩrẽ taudoregʉ?” ãrĩ gũñabirikõãka! Cristo i ʉ̃mʉguere marĩrẽ taugʉ ejasiadi ããrĩmí. 7 Irasirirã doja: “¿Noã, boanerã ããrĩrṍgue ʉ̃kʉ̃ãrĩ gobegue dijagʉkuri Cristore siiu mʉrĩribu?” ãrĩ gũñabirikõãka! Marĩ basi irire irimasĩña máa. Ĩgʉ̃ boa, masã, mʉrĩasiadi ããrĩmí. 8 Marĩpʉya werenírĩ gojadea pũgue ãsũ ãrĩ gojasũdero ããrĩbú̶: “Marĩpʉya kerere mʉsã pésiáa. Irire mʉsãya disi merã werenía. Mʉsãya gũñarĩgue: ‘Diayeta ããrã iri’, ãrĩ gũñáa”, ãrĩ gojasũdero ããrĩbú̶. Irire, marĩrẽ Jesucristo tauri kerere diayeta bʉremua. Irasirirã masakare irireta werea. 9 Irasirirã marĩya disi merã: “Jesús, yʉ Opʉ ããrĩ́mi”, ãrĩ werenímakʉ̃, marĩya gũñarĩgue: “Ĩgʉ̃ boadero pʉrʉ, Marĩpʉ ĩgʉ̃rẽ masũdi ããrĩmí”, ãrĩ bʉremumakʉ̃, Marĩpʉ marĩrẽ perebiri peamegue waabonerãrẽ taugʉkumi, ĩgʉ̃ merã õãrõ ããrĩníkõãburo, ãrĩgʉ̃. 10 Marĩpʉ, marĩ Jesucristore bʉremumakʉ̃, marĩrẽ: “Õãrã, waja opamerã ããrĩ́ma”, ãrĩ ĩãmi. Marĩ gajerãrẽ: “Jesucristo yʉre taugʉ ããrĩ́mi, ĩgʉ̃rẽ bʉremua”, ãrĩ weremakʉ̃, marĩrẽ peamegue waabonerãrẽ ĩgʉ̃ taumurã ããrĩmakʉ̃ yámi. 11 Marĩpʉya werenírĩ gojadea pũgue: “Neõ sugʉ ĩgʉ̃rẽ bʉremugʉ̃: ‘Ĩgʉ̃rẽ ubugorata bʉremukubʉ’, ãrĩbirikumi”, ãrĩ gojasũdero ããrĩbú̶. 12 Marĩpʉ, ããrĩpererã Opʉ ããrĩ́mi. Irasirigʉ judío masakare, judío masaka ããrĩmerãdere sʉrosũta ĩãmi. Irasirigʉ ããrĩpererãrẽ ĩgʉ̃rẽ bʉremurĩ merã sẽrẽrãrẽ õãrĩrẽ wári sĩgʉkumi. 13 Marĩpʉya werenírĩ gojadea pũgue ãsũ ãrĩ gojasũdero ããrĩbú̶: “‘Yʉ Opʉ, yʉ ñerõ irideare yʉre kãtika!’ ãrĩ sẽrẽrãno tausũrãkuma. Peamegue wajamoãsũbirikuma”, ãrĩ gojasũdero ããrĩbú̶. 14 Irasũ ããrĩkerepʉrʉ, marĩ Opʉre: “Diayeta marĩrẽ taugʉ ããrĩ́mi”, ãrĩ bʉremumerã, ĩgʉ̃rẽ sẽrẽmasĩbema. Ĩgʉ̃ya tauri kerere pémerã, ĩgʉ̃rẽ bʉremumasĩbema. Ĩgʉ̃ya kerere ĩgʉ̃sãrẽ weregʉ marĩmakʉ̃, irire masĩbirikuma. 15 Marĩpʉ ĩgʉ̃ya kerere weremurãrẽ iriubirimakʉ̃, irire wererã waabirikuma. Ĩgʉ̃ya werenírĩ gojadea pũgue ãsũ ãrĩ gojasũdero ããrĩbú̶: “Marĩpʉya õãrĩ kerere, ĩgʉ̃ merã õãrõ siuñajãrĩ opari kerere wererã ejamakʉ̃ ĩãrã, marĩ bʉro ʉsʉyáa”, ãrĩ gojasũdero ããrĩbú̶. 16 Iri Marĩpʉ masakare tauri kere ããrĩkerepʉrʉ, wárã pédʉabema. Isaías ãsũta ãrĩ gojadi ããrĩmí: “Gʉa Opʉ, ĩgʉ̃sã gʉa wererire pédʉabema”, ãrĩ gojadi ããrĩmí. 17 Irasirirã Cristoya kerere weremakʉ̃ péduripírã, ĩgʉ̃rẽ bʉremurãkuma. 18 Irasirigʉ ire sẽrẽñadʉakoa mʉsãrẽ. ¿Israel bumarã iri kerere pébiriyuri? Pénerã ããrĩmá. Marĩpʉya werenírĩ gojadea pũguedere irasũta ãrĩ gojasũdero ããrĩbú̶: Marĩpʉyare wererimasã ããrĩpererogue marãrẽ ĩgʉ̃ya kerere wererã waama. Irasiriro ĩgʉ̃sã wereri i ʉ̃mʉ ããrĩpererogue seyakõãa, ãrĩ gojasũdero ããrĩbú̶. 19 Dupaturi mʉsãrẽ sẽrẽñadʉakoa doja. ¿Israel bumarã pékererã, õãrõ pémasĩbiriyuri? Pémasĩnerã ããrãdima. Yʉ irire werenemogʉ̃, Moisés ãrĩdeare werepʉrorigʉra. Ãsũ ãrĩ gojadi ããrĩmí: Marĩpʉ Israel bumarãrẽ ãsũ ãrĩmi: “Ubu ããrĩrã́rẽ, yaare pémasĩmerãrẽ yaarã ããrĩmakʉ̃ irigʉra. Yʉ irasirimakʉ̃ ĩãrã, mʉsã gapʉ ĩgʉ̃sãrẽ ĩãturirãkoa. Irasirigʉ mʉsãrẽ ĩgʉ̃sã merã guamakʉ̃ irigʉkoa”, ãrĩmi, ãrĩ gojadi ããrĩmí Moisés. 20 Pʉrʉ Isaíade: “Irasũ ãrĩbokoa”, ãrĩ, güiri marĩrõ ãsũ ãrĩnemopeodi ããrĩmí: Ãsũ ãrĩmi Marĩpʉ: “Yʉre ãmamerã gapʉ yʉre bokama. Irasirigʉ yʉre masĩmerãrẽ yʉre masĩmakʉ̃ iribʉ”, ãrĩmi, ãrĩ gojadi ããrĩmí Isaías. Judío masaka ããrĩmerã Marĩpʉyarã ããrĩburire weregʉ irasũ ãrĩ gojadi ããrĩmí. 21 Israel bumarã gapʉre ãsũ ãrĩ gojadi ããrĩmí: “Ãsũ ãrĩmi Marĩpʉ: ‘Ũ̶mʉrikʉ yʉ merã õãrõ ããrĩdʉarã aarika!’ ãrãdibʉ ĩgʉ̃sãrẽ. ‘Ĩgʉ̃sã gapʉ yʉ dorerire tarinʉgãrã, yʉre pédʉabirima’, ãrĩmi”, ãrĩ gojadi ããrĩmí Isaías.

Romanos 11

1 Irasirigʉ mʉsãrẽ ire sẽrẽñagʉra. ¿Marĩpʉ Israel bumarãrẽ: “Yaarã ããrĩ́ma”, ãrĩdero pʉrʉ, ĩgʉ̃sãrẽ béokõãyuri? Béobiridi ããrĩmí. Yʉde Israel bumʉ, Abraham parãmi ããrĩturiagʉta Benjamĩ́ya bumʉ ããrã. 2 Iripoegue Marĩpʉ Israel bumarãrẽ ĩgʉ̃yarã ããrĩburo, ãrĩgʉ̃, beyedi ããrĩmí. Ĩgʉ̃ irasũ beyenerãrẽ béobemi. Mʉsã Marĩpʉya kerere weredupuyudi Elías ĩgʉ̃rẽ: “Israel bumarã waja opama”, ãrĩdeare masĩkoa. Irire Marĩpʉya werenírĩ gojadea pũgue ãsũ ãrĩ gojadi ããrĩmí: 3 “Yʉ Opʉ, Israel bumarã mʉya kerere weredupuyurimasãrẽ wẽjẽkõãma. Mʉrẽ sĩdea soepeorore tuúmeédijukõãma. Irasirigʉ ĩgʉ̃sã watope yʉ sugʉta mʉrẽ bʉremua. Yʉ irasũ ããrĩmakʉ̃ ĩãrã, yʉdere wẽjẽdʉama”, ãrĩ gojadi ããrĩmí. 4 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pégʉ, Marĩpʉ ãsũ ãrĩ yʉjʉdi ããrĩmí: “Mʉ, sugʉta ããrĩbea. Yaarã siete mil ããrĩ́ma. Ĩgʉ̃sãrẽ iritamubʉ. Irasirirã yʉre õãrõ bʉremuma. Baal wãĩkʉgʉ keori weadeare neõ bʉremubema. Irasirigʉ mʉrẽ wẽjẽdʉarãrẽ güibirikõãka!” ãrĩdi ããrĩmí. 5 Elías ããrĩripoe Marĩpʉ ĩgʉ̃ beyenerãrẽ iritamuderosũta daporadere Israel bumarã watopere surãyeri ĩgʉ̃ beyenerãrẽ iritamumi. Irasirirã ĩgʉ̃rẽ bʉremuma. Ĩgʉ̃sãrẽ bopoñarĩ merã ĩãsĩã, beyedi ããrĩmí. 6 Ĩgʉ̃sã iririkʉrire ĩãgʉ̃ meta beyedi ããrĩmí. Ĩgʉ̃sãrẽ bopoñagʉ̃ beyedi ããrĩmí. Ĩgʉ̃sã õãrõ iriadero pʉrʉ ĩgʉ̃sãrẽ beyegʉ, bopoñagʉ̃ meta iribokumi. Ĩgʉ̃sã õãrĩrẽ iridea waja ããrĩbokuyo. 7 Ãsũ ããrã. Israel bumarã ĩgʉ̃sã iriri merã, Marĩpʉ ĩgʉ̃sãrẽ: “Õãrã ããrĩ́ma”, ãrĩ ĩãmakʉ̃ gããmekererã, ĩgʉ̃sã Marĩpʉ merã õãrõ ããrĩburire neõ bokabema. Irasirirã Marĩpʉyare neõ pémasĩmerã dujama. Marĩpʉ beyenerã gapʉ ĩgʉ̃ merã õãrõ ããrĩ́ma. 8 Marĩpʉya werenírĩ gojadea pũgue ãsũ ãrĩ gojasũdero ããrĩbú̶: “Marĩpʉ ĩgʉ̃rẽ gããmemerãrẽ ĩgʉ̃yare pémasĩbirimakʉ̃ yámi. Irasirirã diayemarẽ pékererã, pémasĩbema. Ĩgʉ̃ iririre ĩãkererã, ĩãmasĩbema. Daporaguedere irasũta ããrĩníkõãma”, ãrĩ gojasũdero ããrĩbú̶. 9 Davide ãsũ ãrĩdi ããrĩmí Marĩpʉre: Israel bumarã bosenʉrĩ irirã ñerõ yáma. Irasirigʉ, ĩgʉ̃sã ñerĩrẽ iriri merã ĩgʉ̃sãrẽ wajamoãsũmurã ããrĩmakʉ̃ irika! 10 Ĩgʉ̃sãrẽ pémasĩmerã, koye ĩãmerã irirosũ waamakʉ̃ irika! Ũ̶mʉrikʉ nʉkʉ̃rĩ ũũmarã sũgũ pũrĩsũrã irirosũ ñerõ tarimakʉ̃ irika! ãrĩdi ããrĩmí David Marĩpʉre. 11 Gaji mʉsãrẽ sẽrẽñanemogʉra. ¿Judío masaka Jesucristore bʉremubirimakʉ̃, Marĩpʉ ĩgʉ̃sãrẽ béopeokõãyuri? Béopeobiridi ããrĩmí. Ĩgʉ̃sã Cristore irasũ bʉremubirimakʉ̃, daporare judío masaka ããrĩmerã gapʉ Marĩpʉ taumurã ããrĩ́ma. Ĩgʉ̃sãrẽ ĩgʉ̃yarã waamakʉ̃ yámi, judío masakade ĩgʉ̃sãrẽ ĩãkũĩ, ĩgʉ̃sãde Cristore bʉremuburo, ãrĩgʉ̃. 12 Judío masaka Cristore bʉremubirisĩã, Marĩpʉ ĩgʉ̃sãrẽ: “Yʉ pũrãrẽ õãrĩ sĩgʉra”, ãrĩdeare opabema. Irasirirã judío masaka ããrĩmerã gapʉ Cristore bʉremurã, irire oparãkuma. Pʉrʉ judío masaka Cristore bʉremumakʉ̃, ããrĩpererãrẽ i ʉ̃mʉ marãrẽ nemorõ õãrõ waarokoa. 13 Daporare mʉsãrẽ judío masaka ããrĩmerãrẽ weregʉra. Jesucristo yʉre mʉsãrẽ judío masaka ããrĩmerãrẽ ĩgʉ̃ya kerere weredoregʉ pími. Ire weregʉ, ubugora irigʉ meta yáa. 14 Ĩgʉ̃yare weregʉ, gajipoe irigʉ surãyeri yaarãrẽ judío masakare mʉsãrẽ ĩãkũĩmakʉ̃ iribokoa, ĩgʉ̃sãde Jesucristore bʉremuburo, ãrĩgʉ̃. Ĩgʉ̃rẽ bʉremurã, tausũrãkuma ĩgʉ̃ merã õãrõ ããrĩmurã. 15 Marĩpʉ judío masakare Cristore bʉremumerãrẽ béomakʉ̃, gajerã gapʉ ĩgʉ̃ merã siuñajãrĩ opama. Judío masakade ĩgʉ̃rẽ bʉremumakʉ̃, õãtarirokoa. Ĩgʉ̃sã boanerãgue masãnerã irirosũ Marĩpʉ merã perebiri okarire oparãkuma. 16 Ãsũ ããrã. Pã́ iriri merã suru iripʉroridiru Marĩpʉre sĩmakʉ̃, ããrĩpereri iri pã́ iriri Marĩpʉya ããrã. Yukʉ nʉgʉ̃rĩ Marĩpʉya ããrĩmakʉ̃, irigʉ dʉpʉride ĩgʉ̃ya ããrã. Gʉa ñekʉ̃ Abraham, irigʉ nʉgʉ̃rĩ irirosũ ããrĩdi ããrĩmí. Marĩ Jesucristore bʉremurã Abraham parãmerã ããrĩturiarã ããrã. Irasirigʉ Marĩpʉ ĩgʉ̃rẽ: “Yaagʉ ããrĩ́mi”, ãrĩ ĩãderosũta marĩdere: “Yaarã ããrĩ́ma”, ãrĩ ĩãmi. 17 Judío masaka olivogʉ dʉpʉri irirosũ ããrĩ́ma. Ĩgʉ̃sã irasũ ããrĩkerepʉrʉ, su dʉpʉrire ditibéoderosũ Marĩpʉ surãyeri ĩgʉ̃sãrẽ béodi ããrĩmí. Pʉrʉ iri dʉpʉri ããrĩderore gajigʉ olivo makãnú̶ʉmʉma dʉpʉrire puriñeãtuadoregʉ, wiiri, puúñeãturosũ iridi ããrĩmí. Irasiriderosũ mʉsãrẽ judío masaka ããrĩmerãrẽ ĩgʉ̃yarã ñajãmakʉ̃ iridi ããrĩmí. Irasirirã mʉsã judío masaka ããrĩbirikererã, ããrĩpereri Marĩpʉ Abraham parãmerã ããrĩturiarãrẽ õãrĩrẽ sĩgʉra, ãrĩdeare mʉsãde ñeãnerã ããrĩbú̶. 18 Mʉsãrẽ ĩgʉ̃ irasirimakʉ̃: “Gʉa judío masaka nemorõ õãrã ããrã”, ãrĩ gũñabirikõãka! Ire gũñaka! Judío masaka olivogʉ Marĩpʉ otedi irirosũ ããrĩ́ma. Mʉsã gapʉ irigʉgue ĩgʉ̃ ãĩtúdea dʉpʉri irirosũ ããrã. Irasirigʉ judío masaka merã mʉsãrẽ iritamumi. Mʉsã merã meta ĩgʉ̃sãrẽ iritamumi. 19 Mʉsã judío masaka ããrĩmerã gapʉ ãsũ ãrĩbokoa: “Surãyeri judío masakare, olivogʉ dʉpʉrire ditibéoderosũ Marĩpʉ ĩgʉ̃sãrẽ béodi ããrĩmí. Irasũ béogʉ, gaji dʉpʉrire irigʉgue ĩgʉ̃ ãĩtúderosũ marĩrẽ pídi ããrĩmí, ĩgʉ̃yarã ããrĩmurãrẽ”, ãrĩbokoa mʉsã. 20 Irasũta ããrã. Ĩgʉ̃sã Jesucristore bʉremubiridea waja Marĩpʉ ĩgʉ̃sãrẽ béodi ããrĩmí. Irasirigʉ mʉsãdere Cristore bʉremubirimakʉ̃, ĩgʉ̃yarã ããrĩmakʉ̃ iribiribodi ããrĩmí. Irasirirã: “Gʉa judío masaka nemorõ õãrã ããrã”, ãrĩ gũñabirikõãka mʉsã! Irasũ ãrĩmerãta Marĩpʉre õãrõ goepeyari merã bʉremuka! 21 Pʉrorima dʉpʉri irirosũ judío masaka Marĩpʉyarã ããrĩpʉrorinerã ããrĩmá. Mʉsã gapʉ ĩgʉ̃sã pʉrʉ ĩgʉ̃yarã waanerã ããrĩbú̶. Irasirigʉ Marĩpʉ ĩgʉ̃yarã ããrĩpʉrorinerã ĩgʉ̃rẽ bʉremubirimakʉ̃, ĩgʉ̃sãrẽ béodi ããrĩmí. Mʉsã ĩgʉ̃rẽ bʉremubirimakʉ̃, ĩgʉ̃sãrẽ béoderosũta mʉsãdere béogʉkumi. 22 Marĩpʉ õãrõ irigʉ bopoñarĩrẽ, ĩgʉ̃ turari merã wajamoãrĩrẽ pémasĩka! Ĩgʉ̃rẽ bʉremumerãrẽ wajamoãgʉkumi. Irasirikeregʉ, mʉsã piriro marĩrõ ĩgʉ̃rẽ bʉremunímakʉ̃, mʉsãrẽ õãrõ irigʉkumi. Ĩgʉ̃rẽ bʉremubirimakʉ̃, ñerĩ dʉpʉrire ĩgʉ̃ ditibéoderosũta mʉsãdere béogʉkumi. 23 Judío masaka ĩgʉ̃ béosũnerã Jesucristore bʉremumakʉ̃, ĩgʉ̃sãrẽ yukʉ dʉpʉrire ditibéodeare dupaturi irigʉgueta ãĩtúro irirosũ irigʉkumi, ĩgʉ̃yarã ñajãmakʉ̃ irigʉ. Ĩgʉ̃ sugʉta ĩgʉ̃ turari merã irire irimasĩmi. 24 Mʉsã judío masaka ããrĩmerã olivo makãnú̶ʉmʉma dʉpʉri irirosũ ããrã. Judío masaka gapʉ ĩgʉ̃ beyepʉrorinerã ããrĩmá. Olivogʉ Marĩpʉ otedi irirosũ ããrĩ́ma. Mʉsã irigʉgue ĩgʉ̃ ãĩtúdea dʉpʉri irirosũ ããrã. Irasirigʉ Marĩpʉ mʉsãrẽ ĩgʉ̃yarã ñajãmakʉ̃ iridi ããrĩmí. Mʉsãrẽ irasirikeregʉ, judío masakare ĩgʉ̃ beyepʉrorinerã gapʉre mʉsã nemorõ ĩgʉ̃yarã dupaturi ñajãmakʉ̃ irimasĩmi. 25 Yaarã, masaka iripoegue masĩbirideare, Marĩpʉ ĩgʉ̃ gũñaderosũta iriburire weregʉra mʉsãrẽ: “Gʉa judío masaka nemorõ masĩpeokõãa”, ãrĩ gũñabirikõãburo, ãrĩgʉ̃. Wárã judío masaka Marĩpʉyare pémasĩturabema dapa. Marĩpʉ judío masaka ããrĩmerãrẽ: “Bʉremurãkuma”, ãrĩnerãkʉta Cristore bʉremudero pʉrʉ, judío masakade bʉremurãkuma. 26 Ĩgʉ̃sã irasũ bʉremumakʉ̃, ããrĩpererã Israel bumarãrẽ Marĩpʉ ĩgʉ̃sã peamegue waabonerãrẽ taugʉkumi. Ĩgʉ̃ya werenírĩ gojadea pũgue ãsũ ãrĩ gojasũdero ããrĩbú̶: Jerusalẽ́gue, Sión wãĩkʉri makãgue, judío masakaya makãgue ĩgʉ̃sãrẽ taubu aarigʉkumi. Ĩgʉ̃sãrẽ Jacob parãmerã ããrĩturiarãrẽ ĩgʉ̃sã ñerĩrẽ béogʉkumi. 27 Marĩpʉ ãsũ ãrĩmi: “Ĩgʉ̃sãrẽ ñerĩrẽ béogʉ, yʉ ĩgʉ̃sãrẽ ãrĩdeare irigʉkoa”, ãrĩ gojasũdero ããrĩbú̶. 28 Inʉguere wárã judío masaka Jesucristoya kerere pédʉamerã, Marĩpʉre ĩãturirã ããrĩ́ma. Ĩgʉ̃sã irasũ ããrĩmakʉ̃, mʉsã judío masaka ããrĩmerã gapʉ Cristore bʉremunʉgãbʉ. Irasirigʉ Marĩpʉ judío masaka ñekʉ̃sãmarã ĩgʉ̃ beyenerã ĩgʉ̃sã ããrĩmakʉ̃, ĩgʉ̃sãrẽ ããrĩturiarãdere maĩmi. 29 “Ĩgʉ̃sãrẽ õãrĩrẽ sĩgʉra”, ãrĩ gũñadeare gorawayubemi. Ĩgʉ̃ ãrĩderosũta ĩgʉ̃ beyenerãrẽ õãrĩrẽ diayeta sĩgʉkumi. 30 Iripoeguere mʉsãde Marĩpʉ dorerire tarinʉgãnerã ããrĩbú̶. Inʉguere judío masaka Marĩpʉ dorerire ĩgʉ̃sã tarinʉgãmakʉ̃ ĩãgʉ̃, mʉsã gapʉre bopoñarĩ merã ĩãmi. 31 Daporare judío masaka ĩgʉ̃ dorerire tarinʉgãrã ããrĩ́ma. Ĩgʉ̃sã irasũ ããrĩkerepʉrʉ, Marĩpʉ mʉsãrẽ bopoñarĩ merã ĩãrõsũta, ĩgʉ̃sãdere bopoñarĩ merã ĩãmi. 32 Ãsũ ããrã. Marĩpʉ ããrĩpererã masakare ĩgʉ̃ dorerire ĩgʉ̃sã tarinʉgãmakʉ̃, ĩgʉ̃sãrẽ peresu irigʉ irirosũ iridi ããrĩmí, pʉrʉgue ĩgʉ̃ ããrĩpererãrẽ bopoñarĩ merã ĩãrĩrẽ masĩburo, ãrĩgʉ̃. 33 Marĩpʉ marĩrẽ bopoñatarigʉ, turatarigʉ, ããrĩpererire masĩpeogʉ ããrĩ́mi. Irasirirã marĩ ĩgʉ̃ gũñarĩrẽ, ĩgʉ̃ iriburire õãrõ pémasĩbea. 34 Ãsũ ãrĩ gojasũdero ããrĩbú̶ Marĩpʉya werenírĩ gojadea pũgue: “Masaka marĩ Opʉ gũñarĩrẽ õãrõ pémasĩbema. Irasirirã ĩgʉ̃rẽ: ‘Ãsũ irika!’ ãrĩ weremasĩbema. 35 Marĩpʉre gajino sĩ, pʉrʉ: ‘Marĩrẽ wajamomi’, neõ ãrĩmasĩbema”, ãrĩ gojasũdero ããrĩbú̶. 36 Marĩpʉ ããrĩpererire iridi ããrĩmí. Ĩgʉ̃ turari merã ããrĩpererire ããrĩmakʉ̃ iridi ããrĩmí. Irasiriro ããrĩpereri ĩgʉ̃ya dita ããrã. Irasirirã ããrĩpererã ĩgʉ̃rẽ: “Õãtaria mʉ”, ãrĩ, ʉsʉyari sĩníkõãrã! Irasũta irirã!

Romanos 12

1 Yaarã, Marĩpʉ marĩrẽ bʉro bopoñarĩ merã ĩãmi. Irasirirã marĩrẽ ĩgʉ̃rẽ bʉremurã waibʉ sĩunaderosũta daporare marĩ basita sĩrõ gããmea. Irasirirã marĩ okaro bokatĩũrõpã ĩgʉ̃yarã ããrĩrã́ ĩgʉ̃ dorerire õãrõ iriníkõãrã! Ĩgʉ̃rẽ marĩ merã ʉsʉyamakʉ̃ gããmerã, irasirirãkoa. Ãsũ iriro gããmea marĩrẽ ĩgʉ̃rẽ bʉremurãrẽ. 2 I ʉ̃mʉ marã ĩgʉ̃sã ñerĩ iririkʉrire neõ irinemobirikõãrã! Ãsũpero gapʉ ãrĩrã! Marĩpʉre: “Gʉa gũñarĩrẽ õãrĩ gapʉre gorawayuwãgãníkõãka!” ãrĩrã! Ĩgʉ̃ marĩrẽ gorawayumakʉ̃, marĩ ĩgʉ̃ gããmerĩrẽ: “Ãsũ ããrã”, ãrĩ masĩrãkoa. Ĩgʉ̃ gããmerĩ, õãrĩ dita ããrã. Iri, ñerĩ marĩrĩ ããrã. Marĩ ĩgʉ̃ gããmerĩrẽ irirã, ĩgʉ̃rẽ ʉsʉyamakʉ̃ irirãkoa. 3 Marĩpʉ yʉre õãrõ irigʉ, mʉsãrẽ ĩgʉ̃ya kerere weredoregʉ beyedi ããrĩmí. Irasirigʉ mʉsãrẽ ããrĩpererãrẽ ãsũ ãrĩ weregʉra. Neõ sugʉ irimasĩbirikeregʉ: “Yʉ irikõãmasĩa”, ãrĩ gũñabirikõãrõ gããmea. Marĩ irimasĩrĩ direta: “Diaye irimasĩa”, ãrĩ gũñarõ gããmea. Irasirirã marĩ masakakʉ ãsũ ãrĩ gũñarã: “Marĩpʉ yʉre irimasĩrĩ pídeare ĩgʉ̃rẽ yʉ bʉremurõ oparosũta yʉ bokatĩũrõ irimasĩa”, ãrĩ gũñarã! 4 Sugʉ masakʉya dupʉ ãsũ ããrã. Su dupʉ ããrĩkerero, wári opáa. Wári ããrĩkerero, sʉrosũ moãbea. 5 I irirosũta marĩ Jesucristore bʉremurã wárã ããrĩkererã, ĩgʉ̃ merã ããrĩrã́ sugʉya dupʉ irirosũ ããrã. Irasirirã marĩ ããrĩpererã su dupʉma moãrõ irirosũ yáa. 6 Irasirigʉ Marĩpʉ marĩrẽ maĩgʉ̃, marĩ masakakʉre gajerosũperi dita marĩ irimasĩburire pídi ããrĩmí. Irasirirã irire õãrõ iriro gããmea. Marĩrẽ ĩgʉ̃ya kerere weretaudoregʉ pímakʉ̃, marĩ ĩgʉ̃rẽ bʉremurõ oparosũta ĩgʉ̃yare gajerãrẽ õãrõ weretauro gããmea. 7 Marĩrẽ gajerãrẽ iritamudoregʉ pímakʉ̃, ĩgʉ̃sãrẽ õãrõ iritamurõ gããmea. Gajerãrẽ ĩgʉ̃yare buedoregʉ pímakʉ̃, ĩgʉ̃sãrẽ õãrõ buero gããmea. 8 Marĩrẽ gajerãrẽ gũñaturamakʉ̃ irimurãrẽ pímakʉ̃, irire õãrõ iriro gããmea. Marĩrẽ gajerãrẽ ĩgʉ̃sã gããmerĩrẽ sĩmurãrẽ pímakʉ̃, gajinorẽ sĩrã õãrõ ʉsʉyari merã sĩrõ gããmea. Marĩrẽ gajerãrẽ doremurãrẽ pímakʉ̃, õãrõ merã dorero gããmea. Marĩrẽ gajerãrẽ bopoñarĩ merã iritamumurãrẽ pímakʉ̃, ĩgʉ̃sãrẽ iritamurã ʉsʉyari merã iritamurõ gããmea. 9 Gajerãrẽ maĩrã, diayeta maĩka! Ñerĩrẽ dooka! Õãrĩ gapʉ direta iriwãgãníka! 10 Mʉsã Jesucristore bʉremurã, sugʉ pũrã gãme maĩrõsũta mʉsã merãmarã merã gãme maĩka! Ĩgʉ̃sãya ããrĩburire mʉsãya nemorõ gũñaka! Bʉremurĩ merã õãrõ gãme iritamuka! 11 Marĩ Opʉ dorerire irirã, neõ tébori marĩrõ õãrõ ʉsʉyari merã irika! 12 “Marĩpʉ õãrõ iritamugʉkumi yʉre”, ãrĩ, ʉsʉyari merã ĩgʉ̃ iritamuburire yúka! Irasirirã ñerõ tarirã, Marĩpʉre piriro marĩrõ sʉrosũ gũñaturari merã bʉremuníkõãka! Ĩgʉ̃rẽ irasũ sẽrẽníkõãka! 13 Jesucristore bʉremurã gajino gããmemakʉ̃ ĩãrã, mʉsã opari merã ĩgʉ̃sãrẽ iritamuka! Mʉsãya wiirigue ejarãrẽ õãrõ bokatĩrĩñeãka! 14 Mʉsãrẽ ñerõ irirãrẽ ĩgʉ̃sãya ããrĩburire Marĩpʉre sẽrẽbosaka! “Ĩgʉ̃sã yʉre ñerõ iriri waja ĩgʉ̃sãrẽ wajamoãka!” ãrĩ sẽrẽbirikõãka! 15 Gajerã ʉsʉyamakʉ̃ ĩãrã, ĩgʉ̃sã merã mʉsãde ʉsʉyaka! Gajerã oremakʉ̃ ĩãrã, mʉsãde ĩgʉ̃sã merã oreka! 16 Gajerã merã sʉrosũ ʉsʉyari merã ããrĩrikʉka! “Yʉ gajerã nemorõ õãgʉ̃ ããrã”, ãrĩ gũñabirikõãka! Ubu ããrĩrã́ merãdere õãrõ ããrĩrikʉka! “Masĩtarinʉgãgʉ̃ ããrã yʉ”, ãrĩ gũñabirikõãka! 17 Gajerã mʉsãrẽ ñerõ irikerepʉrʉ, ĩgʉ̃sãrẽ ñerõ iri gãmibirikõãka! Ñerĩ gapʉre irirono irirã, ããrĩpererã masaka ĩũrõrẽ õãrĩ gapʉre irika! 18 Ããrĩpererã merã mʉsã õãrõ ããrĩrikʉburosũta mʉsã bokatĩũrõ õãrĩrẽ irika! 19 Yaarã yʉ maĩrã, gajerã mʉsãrẽ ñerõ irikerepʉrʉ, ñerõ iri gãmibirikõãka! Mʉsã basi ĩgʉ̃sãrẽ wajarãkʉbirikõãka! Marĩpʉ gapʉ mʉsãrẽ ñerõ irinerãrẽ wajamoãgʉkumi. Ĩgʉ̃ya werenírĩ gojadea pũgue ãsũ ãrĩ gojasũdero ããrĩbú̶: “Marĩ Opʉ ãsũ ãrĩmi: ‘Yʉ gapʉ, masaka ñerõ iridea waja ĩgʉ̃sãrẽ wajamoãgʉ̃ ããrã. Ĩgʉ̃sãrẽ diayeta wajamoãgʉra’, ãrĩmi”, ãrĩ gojasũdero ããrĩbú̶. 20 Gaji ãsũ ãrĩ gojasũdero ããrĩbú̶: “Mʉrẽ ĩãturigʉ ʉaboamakʉ̃ ĩãgʉ̃, baari ejoka! Ĩgʉ̃ ñemesibusũmakʉ̃ ĩãgʉ̃, iiríri tĩãka! Mʉ irasirimakʉ̃, ĩgʉ̃ mʉrẽ ñerõ irideare gʉyasĩrĩgʉkumi”. 21 Irasirirã mʉsãrẽ ñerõ irinerãrẽ ñerõ iri gãmibirikõãka! Ñerĩ gapʉre irirono irirã, ĩgʉ̃sãrẽ õãrõ irika! Irasiriri merã ñerĩ iririre tarinʉgãrãkoa.

Romanos 13

1 Marĩpʉ dita i ʉ̃mʉ marã oparãrẽ sóomi. Ĩgʉ̃ pínerã ããrĩ́ma. Irasirirã ããrĩpererã ĩgʉ̃sãrẽ õãrõ yʉjʉka! 2 Sugʉ oparãrẽ tarinʉgãgʉ̃no, Marĩpʉ pínerãrẽ tarinʉgãgʉ̃ yámi. Marĩpʉ ĩgʉ̃sãrẽ tarinʉgãrãrẽ wajamoãgʉkumi. 3 Oparã, õãrõ irirãrẽ güimakʉ̃ iribema. Ñerõ irirã gapʉre güimakʉ̃ yáma. Güimerãta ããrĩrikʉdʉarã, õãrõ irika! Irasirimakʉ̃, oparã mʉsãrẽ: “Õãrõ yáa”, ãrĩrãkuma. 4 Marĩpʉ ĩgʉ̃sãrẽ mʉsãya ããrĩburire iritamudoregʉ pídi ããrĩmí. Irasirirã ñerõ irirã güika! Oparã, ñerĩ irirãrẽ wajamoãrã, Marĩpʉ dorero irirãta yáma. Marĩpʉ ñerõ irirãrẽ wajamoãdoregʉ oparãrẽ pídi ããrĩmí. 5 Irasirirã oparã marĩrẽ doremakʉ̃, bʉremurĩ merã ĩgʉ̃sã dorerire õãrõ yʉjʉro gããmea. Wajamoãrĩ, ãrĩrã dita yʉjʉbirikõãrõ gããmea. “Marĩpʉ ĩũrõ ĩgʉ̃ gããmerĩrẽ iridʉakoa”, ãrĩ gũñarĩ merã ĩgʉ̃sã dorerire õãrõ yʉjʉro gããmea. 6 Oparã ĩgʉ̃sã moãrĩrẽ õãrõ irirã, Marĩpʉre moãboerã irirosũ ããrĩ́ma. Irasirirã ĩgʉ̃sã wajasearopã keoro wajarika! 7 Ããrĩpererã oparã dorerosũta keoro irika! Ĩgʉ̃sã wajaseamakʉ̃ wajarika! Ĩgʉ̃sã gajinorẽ irimurã wajaseamakʉ̃de wajarika! Irasirirã mʉsã oparãrẽ bʉremuka! Ĩgʉ̃sãrẽ goepeyari merã ĩãka! 8 Neõ gajerãrẽ wajamorĩrẽ opabirikõãka! Ĩgʉ̃sãrẽ wajamorĩrẽ oparono irirã, maĩrĩ gapʉre opaka! Sugʉ ĩgʉ̃ bokajagʉnorẽ maĩrĩ merã iritamugʉ̃no, Marĩpʉ doreri pídeare keoro irigʉ yámi. 9 Ãsũ ãrã Marĩpʉ doreri pídea: “Gajigʉ marãpo merã, nomede gajego marãpʉ merã ñerõ iribirikõãka! Masakare wẽjẽbéobirikõãka! Yajabirikõãka! Gajerãyamarẽ ãrĩgatori merã werebirikõãka! Gajerãyare ʉaribejabirikõãka!” ãrĩ werea. Gaji ĩgʉ̃ doreri pídea ãsũ ãrã: “Mʉ basi maĩrõsũta mʉ pʉro ããrĩrã́dere maĩka!” ãrĩ werea. Mʉsã gajerãrẽ maĩrã, Marĩpʉ doreri pídea ããrĩpererire irirã yáa. 10 Gajerãrẽ maĩgʉ̃no, ĩgʉ̃sãrẽ neõ ñerõ iribemi. Irasirigʉ ĩgʉ̃sãrẽ maĩgʉ̃no, Marĩpʉ doreri pídeare iripeogʉ yámi. 11 I ããrĩpererire gũñaka! Irasirirã pémasĩka! Kãrĩrã irirosũ ããrĩbirikõãka! Marĩ iripoegue Jesucristoya kerere bʉremupʉrorirã, ʉ̃mʉgasigue marĩ waaburi dʉyataria, ãrãdibʉ. Daporare marĩ masĩa. Jesucristo dupaturi aariburo mérõ dʉyáa. 12 Irasiriro boyomʉrĩriro irirosũ ããrã. Irire masĩrã, ñerĩrẽ masaka naĩtĩãrõgue iririre pirirã! Õãrĩrẽ boyorogue masaka ĩũrõ iriri gapʉre irirã! Marĩ irasirirã, Marĩpʉ turari merã ñerĩ iririre pirikõãrãkoa. 13 Irasirirã masaka ʉ̃mʉ merã deyorogue õãrĩrẽ irirã irirosũ irirã! Bosenʉrĩ ããrĩmakʉ̃, mejã, gainíbirikõãrã! Nome merã ñerõ iribirikõãrã! Nomede ʉ̃ma merã ñerõ iribirikõãburo. Gajerã merã gãme guaseobirikõãrã! Gajerãyare ububirikõãrã! 14 Ãsũ gapʉ ããrĩrikʉrã! Marĩ Opʉ Jesucristo iritamurĩ merã ĩgʉ̃ irirosũ õãrõ ããrĩrikʉrã! Marĩ ñerĩ ʉaribejarire iridʉarire pirikõãrã!

Romanos 14

1 Sugʉ Jesucristore bʉremuturabi ããrĩkeregʉ, ĩgʉ̃ mʉsã merã ããrĩdʉamakʉ̃, ĩgʉ̃rẽ werewʉaro marĩrõ ñeãka! Ĩgʉ̃rẽ ñeãrã, Marĩpʉyare masĩbirimakʉ̃ ĩãrã, ĩgʉ̃ merã guaseobirikõãka! 2 Gajerã surãyeri Jesucristore bʉremurã: “Marĩ ããrĩpereri baamakʉ̃ õãgoráa”, ãrĩma. Gajerã gapʉ Jesucristore bʉremuturamerã: “Marĩ waibʉ dií baarã, Marĩpʉ dorerire tarinʉgãbokoa”, ãrĩ gũñama. Irasirirã oteri direta baarikʉma. 3 Ããrĩpererire baagʉ, oteri direta baagʉre irasũ ĩãbéobirikõãburo. Oteri direta baagʉde ããrĩpererire baagʉre: “Irasũ baamakʉ̃ ñegoráa”, ãrĩbirikõãburo. Marĩpʉ ããrĩpereri baagʉdere: “Yaagʉ ããrĩ́mi”, ãrĩ ĩãsiadi ããrĩmí. 4 Marĩ gajigʉre moãboegʉre: “Ñerõ yáa”, ãrĩmasĩbirikoa. Ĩgʉ̃ opʉ dita irasũ ãrĩmasĩmi. Marĩ Jesucristore bʉremurãde irasũta ããrã. Irasirirã marĩ gajerã Jesucristore bʉremurãrẽ: “Ñerõ yáa”, ãrĩmasĩbirikoa. Marĩpʉ ĩgʉ̃sã Opʉ ããrĩ́mi. Ĩgʉ̃ sugʉta ĩgʉ̃sãrẽ: “Õãrõ yáa, o ñerõ yáa”, ãrĩmasĩmi. Ĩgʉ̃ turagʉ ããrĩsĩã, ĩgʉ̃yarãrẽ ĩgʉ̃rẽ õãrõ bʉremuturamakʉ̃ irigʉkumi. 5 Gaji werenemogʉra mʉsãrẽ. Surãyeri: “Sunʉta gajinʉrĩ nemorõ Marĩpʉre bʉremurõ gããmea”, ãrĩ gũñama. Gajerã gapʉ: “Ããrĩpererinʉrĩ sʉrosũ, Marĩpʉya ããrã”, ãrĩ gũñama. Irasirirã masakakʉ: “Marĩpʉ yʉre ãsũ irimakʉ̃ gããmemi”, ãrĩ gũñarõ gããmea. 6 Sugʉ: “Irinʉno direta nerẽ, Marĩpʉre bʉremudorea”, ãrĩ gũñagʉ̃, Marĩpʉre bʉremubu irasũ ãrĩ gũñami. Gajigʉ ããrĩpererire baagʉde Marĩpʉre: “Yʉ baari, mʉ sĩdea ããrã”, ãrĩ, ʉsʉyari sĩmi. Irasirigʉ ĩgʉ̃de Marĩpʉre bʉremugʉ̃ta ããrĩ́mi. Gajigʉ gajinorẽ baabide Marĩpʉre bʉremumi. Ĩgʉ̃de Marĩpʉre: “Yʉ baari, mʉ sĩdea ããrã”, ãrĩ, ʉsʉyari sĩmi. 7 Marĩ okarã, boarãde marĩ basi: “Ãsũ irigʉra”, ãrĩmasĩña máa. 8 Marĩ, Jesucristoyarã marĩ okarinʉrĩrẽ ĩgʉ̃yare irimurã ããrã. Marĩ boadero pʉrʉguedere ĩgʉ̃yarã ããrĩníkõãrãkoa. Irasirigʉ marĩ okamakʉ̃, marĩ boamakʉ̃dere Cristo marĩ Opʉta ããrĩníkõãgʉkumi. 9 Irasũta ããrã. Cristo boa, pʉrʉ masãdi ããrĩmí ããrĩpererã okarã, boanerã Opʉ ããrĩbu. 10 Iro merẽ, ¿nasirirã mʉsã gajerã Jesucristore bʉremurãrẽ: “Ñerõ yáma”, ãrĩ werewʉari? ¿Nasirirã ĩgʉ̃sãrẽ irasũ ĩãbéokõãrĩ? Cristo marĩ ããrĩpererãrẽ ĩgʉ̃ diaye nídoregʉkumi marĩ irideare werebu. Irasirirã gajerã Jesucristore bʉremurãrẽ: “Ñerõ yáma”, ãrĩ werewʉabirikõãrõ gããmea. 11 Marĩpʉya werenírĩ gojadea pũgue ãsũ ãrĩ gojasũdero ããrĩbú̶: Ãsũ ãrĩmi marĩ Opʉ: “Yʉ okagʉ ããrã. Yʉ werenírĩ diayeta ããrã. Ããrĩpererã yʉ ĩũrõ ñadʉkʉpuri merã ejamejãrãkuma. Ããrĩpererã yʉre: ‘Mʉ, gʉa Opʉ õãgʉ̃, turagʉ ããrã’, ãrĩrãkuma”, ãrĩ gojasũdero ããrĩbú̶. 12 Irasirirã, Marĩpʉ marĩ irideare sẽrẽñamakʉ̃, marĩ masakakʉ ããrĩpereri marĩ irideare wererãkoa. 13 Irasirirã gãme werewʉanemobirikõãrã! Ãsũ gapʉ ãrĩ gũñarã! “Gʉa iriri merã gajerã Jesucristore bʉremurãrẽ ñerĩ irimakʉ̃ iridʉabirikoa”, ãrĩ gũñarã! 14 Yʉ, marĩ Opʉ Jesucristore bʉremugʉ̃, ãsũ õãrõ masĩa. Ããrĩpereri Marĩpʉ baari pídea õãgoráa yʉre. Gajigʉ gapʉ: “Yʉ irire baamakʉ̃, ñegoráa”, ãrĩ gũñamakʉ̃, ĩgʉ̃rẽ diayeta ñegoráa. 15 I diayeta ããrã. Gajigʉ Jesucristore bʉremugʉ̃, ĩgʉ̃ baabirire mʉsã baamakʉ̃ ĩãgʉ̃: “Iri Marĩpʉ baadorebiridea ããrã”, ãrĩ gũñakeregʉ, mʉsãrẽ ĩãkũĩ, baabokumi. Irasũ baagʉ: “Ñerõ iriabʉ”, ãrĩ gũñarikʉbokumi. Irasirirã, ĩgʉ̃ baabirire dupaturi baarã, ĩgʉ̃rẽ maĩrã meta yáa. Cristo ĩgʉ̃dere boabosadi ããrĩmí. Irasirirã mʉsã baari merã gajigʉ Cristore bʉremugʉ̃rẽ poyanorẽbirikõãka! 16 Irasirirã: “Gʉa ãsũ iriri õãgoráa”, ãrĩ gũñakerepʉrʉ, gajerã gapʉ mʉsãrẽ: “Ñerõ yáma”, ãrĩ werewʉamakʉ̃ pérã, dupaturi irire irinemobirikõãka! 17 Marĩpʉ ĩgʉ̃yarãrẽ doreri: baa, iiríri meta ããrã. I gapʉ ããrã. Diayemarẽ irinírĩ, ĩgʉ̃ merã siuñajãrĩ opari, ʉsʉyari merã ããrĩrĩ́ ããrã. Irire Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ iritamurĩ merã irisũa. 18 Sugʉ irasũta Cristoyare õãrõ irigʉ Marĩpʉre ʉsʉyamakʉ̃ yámi. Masakade ĩgʉ̃ õãrõ irimakʉ̃ ĩãrã, ĩgʉ̃rẽ: “Õãrõ yámi”, ãrĩrãkuma. 19 Marĩpʉ merã siuñajãrĩ opamurã, marĩ basi gãme iritamumurã irasiriro gããmea. Irire irirã, Jesucristore bʉremunemowãgãnírãkoa. 20 Marĩpʉ Jesucristore bʉremurãnorẽ ĩgʉ̃ merã õãrõ ããrĩmakʉ̃ yámi. Irasirirã, mʉsã baari merã Marĩpʉyare ĩgʉ̃sã iririre pirimakʉ̃ iribirikõãka! Diayeta ããrĩpereri Marĩpʉ baari pídea õãrĩ dita ããrã. Gajigʉ ĩgʉ̃ baabirire mʉsã baamakʉ̃ ĩãgʉ̃: “Iri Marĩpʉ baadorebiridea ããrã, irire baagʉ ñerõ iribokoa”, ãrĩ gũñakeregʉ, mʉsãrẽ ĩãkũĩ, baagʉ ñerõ iribokumi. Irasirirã mʉsã irire baarã, ĩgʉ̃rẽ ñerõ irimakʉ̃ iribokoa. Mʉsã irasiriri ñegoráa. 21 Gajigʉ Jesucristore bʉremugʉ̃rẽ marĩ iriri merã ĩgʉ̃rẽ ñerĩ irimakʉ̃ iribokoa, ãrĩrã, ãsũpero iriro gããmea. Ĩgʉ̃ waibʉ dií baabirimakʉ̃ ĩãrã, irire baabirikõãrõ gããmea. Igui deko pãmudeare ĩgʉ̃ iiríbirimakʉ̃ ĩãrã, irire iiríbirikõãrõ gããmea. Ĩgʉ̃rẽ Jesucristore bʉremuturabirimakʉ̃ iribirikõãrõ gããmea. 22 “Marĩpʉ ĩũrõ yʉ iriri õãgoráa”, ãrĩ bʉremugʉ̃no irimarẽ gajerã bʉremuturamerãrẽ guaseobirikõãburo. Sugʉ: “Marĩpʉ ĩũrõ ñerõ iribea, waja opabea, diayeta yáa”, ãrĩ gũñagʉ̃, ʉsʉyari merã ããrĩgʉkumi. 23 Gajigʉ gapʉ: “Iri baarire baagʉ, ñerõ iribokoa”, ãrĩ gũñarikʉkeregʉ irire baagʉ, waja opami. Irasirirã: “Marĩ ãsũ irirã, ñerõ iribokoa”, ãrĩ gũñarikʉkererã irire irirã, waja opáa. Ããrĩpereri marĩ irasiriri, ñerĩ iriri ããrã.

Romanos 15

1 Marĩ Jesucristore bʉremurã, ĩgʉ̃rẽ bʉremuturamerãrẽ iritamurõ gããmea. Marĩya ããrĩburi direta iribirikõãrõ gããmea. 2 Marĩ masakakʉ marĩ pʉro ããrĩrã́ya ããrĩburire gũñarõ gããmea, ĩgʉ̃sãde Jesucristore bʉremunemowãgãburo, ãrĩrã. 3 Cristode ĩgʉ̃yama direta iribiridi ããrĩmí. Marĩpʉya gapʉre iridi ããrĩmí. Irasiriro ĩgʉ̃rẽ waadeare Marĩpʉya werenírĩ gojadea pũgue ãsũ ãrĩ gojasũdero ããrĩbú̶: “Mʉrẽ ñerõ werenírã, yʉguere ãrĩmeétuma”. 4 Ããrĩpereri iripoegue Marĩpʉya werenírĩ gojadea marĩrẽ buedorero gojasũdero ããrĩbú̶. Irire buerã, gũñatura, õãrõ yʉjʉpũrãkʉrãkoa. Irasirirã ñerõ tarirã, Marĩpʉ iritamuburire ʉsʉyari merã yúa. 5 Marĩpʉ marĩrẽ gũñatura, õãrõ yʉjʉpũrãkʉmakʉ̃ irigʉ, Jesucristo gããmerõsũta mʉsãrẽ sugʉ pũrã irirosũ sʉrosũ ããrĩrikʉmakʉ̃ iriburo. 6 Irasirirã mʉsã ããrĩpererã suro merã Marĩpʉre marĩ Opʉ Jesucristo Pagʉre: “Õãtaria mʉ”, ãrĩ, ʉsʉyari sĩrãkoa. 7 Jesucristo ĩgʉ̃ marĩrẽ ñeãderosũta marĩde gajerãrẽ õãrõ gãme bokatĩrĩñeãrõ gããmea, ããrĩpererã Marĩpʉre: “Õãtaria mʉ”, ãrĩburo, ãrĩrã. 8 Mʉsãrẽ ire werea. Marĩpʉ gʉa ñekʉ̃sãmarãrẽ ĩgʉ̃: “Ãsũ irigʉra”, ãrĩdeare diaye iridi ããrĩmí. Irasirigʉ Jesucristo judío masakare iritamugʉ̃ i ʉ̃mʉguere aaridi ããrĩmí. Ĩgʉ̃ irasiriri merã ĩgʉ̃ Pagʉ ãrĩdeare iri ĩmupeodi ããrĩmí. 9 Irasũ ããrĩmakʉ̃, judío masaka ããrĩmerã: “Marĩpʉ gʉadere bopoñagʉ̃ õãtarimi”, ãrĩdoregʉ, aaridi ããrĩmí. Marĩpʉya werenírĩ gojadea pũgue gojaderosũta irasiridi ããrĩmí. Ãsũ ãrĩ gojasũdero ããrĩbú̶: Marĩpʉre ãsũ ãrĩmi: “Judío masaka ããrĩmerã watopegue mʉrẽ ʉsʉyari sĩgʉra. ‘Turatarigʉ ããrã’, ãrĩ bayapeogʉra mʉrẽ”, ãrĩmi, ãrĩ gojasũdero ããrĩbú̶. 10 Gajeroguedere ãsũ ãrĩ gojasũdero ããrĩbú̶: Mʉsã judío masaka ããrĩmerã Marĩpʉyarã judío masaka merã ʉsʉyaka! ãrĩ gojasũdero ããrĩbú̶. 11 Gajeroguedere ãsũ ãrĩ gojasũdero ããrĩbú̶: Ããrĩpererã judío masaka ããrĩmerã Marĩpʉre: “Õãtaria mʉ”, ãrĩ, ʉsʉyari sĩburo. Ããrĩperero marã masaka: “Ĩgʉ̃ turatarigʉ ããrĩ́mi”, ãrĩburo, ãrĩ gojasũdero ããrĩbú̶. 12 Isaíade ãsũ ãrĩ gojadi ããrĩmí David pagʉ, Isaí wãĩkʉgʉre gojagʉ: Isaí parãmi ããrĩturiagʉ aarigʉkumi. Irasũ aarigú̶, judío masaka ããrĩmerã Opʉ ããrĩgʉkumi. Ĩgʉ̃sã ĩgʉ̃rẽ: “Gʉare taubu ããrĩ́mi”, ãrĩ bʉremurãkuma, ãrĩ gojadi ããrĩmí. 13 Marĩpʉ marĩrẽ ĩgʉ̃ õãrõ iriburire ʉsʉyari merã yúmakʉ̃ irigʉ, mʉsãrẽ ĩgʉ̃rẽ bʉremurãrẽ ʉsʉyari, siuñajãrĩ sĩnemoburo. Irasirirã mʉsã Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ iritamurĩ merã nemorõ ʉsʉyari merã yúrãkoa. 14 Yaarã mʉsã, yʉ péñamakʉ̃, Jesucristore bʉremurã, gajerã merã õãrõ ããrĩrikʉa. Cristoyare õãrõ masĩa. Irasirirã mʉsã basi irire õãrõ gãme weremasĩa. 15 Mʉsã irasũ masĩkerepʉrʉ, i papera pũguere güiro marĩrõ irire gojáa, mʉsã masĩdeare kãtibirikõãburo, ãrĩgʉ̃. Marĩpʉ yʉre õãrõ irigʉ, mʉsãrẽ Jesucristoyare buedoregʉ pími. 16 Ĩgʉ̃ yʉre irasũ pímakʉ̃, paía Marĩpʉre gajino sĩrõ irirosũta yʉ judío masaka ããrĩmerãrẽ ĩgʉ̃rẽ wiadʉakoa, ĩgʉ̃yarã ããrĩburo, ãrĩgʉ̃. Irasirigʉ ĩgʉ̃sãrẽ Jesucristoya kerere buea. Yʉ irasũ buemakʉ̃ pérã, Jesúre bʉremurãkuma. Ĩgʉ̃sã irasũ bʉremumakʉ̃ ĩãgʉ̃, Marĩpʉ ĩgʉ̃sãrẽ: “Õãrã ããrĩ́ma”, ãrĩ ĩãgʉkumi. Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ ĩgʉ̃sãrẽ Marĩpʉyarã waamakʉ̃ irigʉkumi. Irasirigʉ Marĩpʉ ĩgʉ̃sãrẽ: “Yaarã ããrĩ́ma”, ãrĩ ñeãgʉkumi. 17 Yʉ Jesucristore bʉremugʉ̃, ĩgʉ̃ iritamurĩ merã Marĩpʉ yʉre pídeare õãrõ yáa. Irasirigʉ yʉ moãrĩ merã õãrõ péñáa. 18 Irasirigʉ Jesucristo yʉ merã iridea direta mʉsãrẽ weregʉra. Mʉsã judío masaka ããrĩmerãrẽ Marĩpʉre bʉremumakʉ̃ gããmesãgʉ̃, yʉre iritamumi. Irasirigʉ yʉ bueri merã, yʉ iriri merã mʉsã judío masaka ããrĩmerãrẽ Marĩpʉre bʉremumakʉ̃ irimi. 19 Yʉ, Marĩpʉ turari merã iri ĩmurĩ merã, Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ iritamurĩ merã mʉsãrẽ buebʉ. Irasũ buegʉ, Jesucristo masakare tauri kerere Jerusalén merã buepʉrori, pʉrʉ ããrĩpererogue buegorena, pʉrʉ Ilírico wãĩkʉri nikũgue iri kerere buetũnubʉ. 20 Gajerã buesũña marĩrõgue Jesucristoyare masĩmerãrẽ bʉro buedʉari merã buebʉ. Irasũ buegʉ, gajerã ĩgʉ̃sã buedeaguere buewekapeobiribʉ. 21 Irasũ buegʉ, Marĩpʉya werenírĩ gojadea pũgue gojasũderosũta iribʉ. Ãsũ ãrĩ gojasũdero ããrĩbú̶ Cristore masĩbirinerã masĩburire: Ĩgʉ̃ya kerere neõ pébirinerã weresũrãkuma. Ĩgʉ̃yare neõ pébirinerã õãrõ pémasĩrãkuma, ãrĩ gojasũdero ããrĩbú̶. 22 Yʉ gaji makãrĩ marãrẽ buegorenasĩã, wári mʉsãrẽ ĩãgʉ̃ waadʉakeregʉ, waamasĩbiribʉ dapa. 23 Dapagueta iri makãrĩguere yʉ moãrĩ peoa. Irasirigʉ iripoegueta mʉsã pʉrogue waadʉanídi ããrĩsĩã, pʉrʉ weya irogue waagʉra, mʉsã merã ããrĩbu. 24 Irasirigʉ Españague waagú̶, mʉsã pʉro eja, mʉsãrẽ ĩã, ʉsʉya, mʉsã merã mérõgã ããrĩ, pʉrʉ mʉsã yʉre iritamurĩ merã tariagʉra. 25 Daporare Jerusalẽ́gue waapʉroribu yáa dapa. Iro marãrẽ Jesucristore bʉremurãrẽ iritamugʉ̃, niyeru ãĩabu yáa. 26 Jesucristore bʉremurã Macedonia, Acaya marã Jerusalẽ́gue ããrĩrã́rẽ boporãrẽ gũña, niyerure neeõ, iriudʉama ĩgʉ̃sãrẽ iritamurã. Irasirigʉ irogue iri niyerure ĩgʉ̃sãrẽ sĩgʉ̃ waabu yáa. 27 Judío masaka ããrĩmerã Macedonia, Acayague ããrĩrã́, judío masaka Jerusalẽ́gue ããrĩrã́rẽ gũñama ĩgʉ̃sãrẽ iritamumurã. Ĩgʉ̃sã irasũ gũñarĩ õãgoráa. Judío masaka, judío masaka ããrĩmerã gapʉre Jesucristoya kerere werepʉrorima. Irasirirã judío masaka ããrĩmerã Jesucristore bʉremurã, Marĩpʉ judío masakare: “Sĩgʉra”, ãrĩdeare ĩgʉ̃sãde ñeãma. Irasirirã judío masaka ããrĩmerã ĩgʉ̃sã opari merã judío masakare boporãrẽ iritamurõ gããmea. 28 Irasirigʉ Jerusalén marãrẽ iri niyerure yʉ sĩ odoadero pʉrʉ, Españague waagú̶, mʉsãrẽ ĩãtariagʉra. 29 Yʉ mʉsã pʉrogue waagú̶, Jesucristoya kerere mʉsãrẽ weregʉkoa. Irasirirã mʉsã iri merã õãrõ yʉjʉpũrãkʉrãkoa. 30 Yaarã, mʉsã marĩ Opʉre Jesucristore bʉremua. Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ marĩrẽ gãme maĩmakʉ̃ yámi. Irasirigʉ yʉ mʉsãrẽ ãsũ irimakʉ̃ gããmea. Yʉre iritamurã, yaa ããrĩburire Marĩpʉre sẽrẽbosaka, yʉ moãrĩmarẽ! 31 Ĩgʉ̃rẽ yaa ããrĩburire ãsũ sẽrẽbosaka! Judea nikũ marã Jesúre bʉremumerã yʉre ĩgʉ̃sã ñerõ iridʉamakʉ̃, Marĩpʉ yʉre iritamuburire sẽrẽka! Jerusalén marãrẽ iri niyerure yʉ sĩmakʉ̃, ĩgʉ̃sã irire ʉsʉyari merã õãrõ ñeãburire sẽrẽka! 32 Mʉsã irasũ sẽrẽmakʉ̃, Marĩpʉ gããmemakʉ̃, ʉsʉyari merã mʉsã pʉro waagʉkoa. Irasirigʉ mʉsã merã ʉsʉya, siuñajãgʉkoa. 33 Marĩpʉ marĩrẽ siuñajãrĩ merã ããrĩmakʉ̃ irigʉ, mʉsã ããrĩpererã merã ããrĩburo. Irasũta ããrĩburo.

Romanos 16

1 Gʉa merãmo Jesucristore bʉremugõ Febe wãĩkʉgo mʉsã pʉrogue waabo yámo. Igo Cencrea wãĩkʉri makãgue Jesucristore bʉremurãrẽ iritamugõ ããrĩ́mo. 2 Mʉsã Jesucristore bʉremurã ʉsʉyari merã igore bokatĩrĩñeãka! Marĩrẽ Jesucristore bʉremurãrẽ irasũta õãrõ bokatĩrĩñeãrõ gããmea. Igo wárãrẽ iritamudeo ããrĩ́mo. Yʉdere iritamumo. Irasirirã, igo gajino gããmemakʉ̃ iritamuka! 3 Aquila, ĩgʉ̃ marãpo Priscilade õãburo. Jesucristoyare yʉ buemakʉ̃, ĩgʉ̃sãde yʉre buetamuma. 4 Gajerã yʉre wẽjẽdʉamakʉ̃, ĩgʉ̃sã yʉre iritamurĩ waja ĩgʉ̃sãdere mérõ wẽjẽboyama. Ĩgʉ̃sã yʉre irasũ õãrõ iritamurĩrẽ yʉ dita Marĩpʉre ʉsʉyari sĩbea. Judío masaka ããrĩmerã Jesucristore bʉremurã ããrĩpererã Marĩpʉre ʉsʉyari sĩma. 5 Jesucristore bʉremurã Aquilaya wiigue nerẽnarãde õãburo. Yʉ maĩgʉ̃ Epenetode õãburo. Ĩgʉ̃ta Asiaguere Cristore bʉremupʉrorinʉgãdi ããrĩmí. 6 Maríade õãburo. Igo mʉsã merã bʉro moãyupo. 7 Yaarã Andrónico, Juniade õãburo. Peresu yʉ ããrĩmakʉ̃, ĩgʉ̃sãta yʉ merã ããrĩmá. Yʉ Cristore bʉremuburi dupuyuro ĩgʉ̃sã gapʉ bʉremunʉgãsianerã ããrĩmá. Jesús buedoregʉ pínerã ĩgʉ̃sãrẽ: “Diayeta õãrã ããrĩ́ma”, ãrĩ wereníma. 8 Amplias yʉ maĩgʉ̃ Jesúre bʉremugʉ̃ õãburo. 9 Urbano õãburo. Ĩgʉ̃de gʉa merã moãmi, Jesucristoya kerere masakare buegʉ. Yʉ maĩgʉ̃ Estaquide õãburo. 10 Apelede õãburo. Ĩgʉ̃ diayeta Jesucristore õãrõ bʉremumi. Ĩgʉ̃ iririkʉrire ĩãrã: “Cristore õãrõ bʉremugʉ̃ ããrĩ́mi”, ãrĩ masĩa. Aristóbuloya wii marãde õãburo. 11 Gajigʉ yaagʉ judío masakʉ Herodiṍde õãburo. Narcisoya wii marã marĩ Opʉ Jesúre bʉremurãde õãburo. 12 Trifena, Trifosa õãburo. Ĩgʉ̃sã nome marĩ Opʉ Jesúyare moãma. Gʉa maĩgõ Pérsidade õãburo. Igode marĩ Opʉ Jesucristoyare bʉro moãmo. 13 Rufode õãburo. Ããrĩpererã ĩgʉ̃rẽ: “Jesucristore õãrõ bʉremumi”, ãrĩ ĩãma. Ĩgʉ̃ pagode õãburo. Igo, yʉpo irirosũta yʉre õãrõ irimo. 14 Asíncrito, Flegonte, Hermes, Patrobas, Hermas, gajerã Jesúre bʉremurã ĩgʉ̃sã merã ããrĩrã́de õãburo. 15 Filólogo, Julia, Nereo, ĩgʉ̃ pagʉmode Olimpas, gajerã Jesúre bʉremurã ĩgʉ̃sã merã ããrĩrã́de õãburo. 16 Mʉsã gãme õãdorerã, õãrõ ʉsʉyari merã, bʉremurĩ merã pábʉa õãdoreka! Ããrĩpererã Jesucristore bʉremurã mʉsãrẽ õãdoreri iriuma. 17 Yaarã mʉsã Jesucristore bʉremurã, surãyeri mʉsã watopegue ããrĩrã́ ĩgʉ̃sã iriri merã mʉsãrẽ ñerõ irimakʉ̃, mʉsãrẽ gãme dʉkawarimakʉ̃ iridʉama. Irasirirã, mʉsãrẽ Jesúyare buedeare goroweodʉama. Irasirirã irasũ ããrĩrã́rẽ wapikʉbirikõãka! 18 Ĩgʉ̃sã, marĩ Opʉ Jesucristo dorerire irirã meta ããrĩ́ma. Ñerĩrẽ ĩgʉ̃sã ʉaribejari direta irirã ããrĩ́ma. Ĩgʉ̃sã õãrõ péma õãrĩ werenírĩ merã pémasĩturamerãrẽ ãrĩgatoma. Ĩgʉ̃sã irasũ ãrĩgatomakʉ̃, ĩgʉ̃sãrẽ õãrõ pétʉyama. Irasirirã ãrĩgatorimasãrẽ wapikʉbirikõãka! 19 Ããrĩpererã masaka mʉsã Jesucristoyare õãrõ iririre masĩsiama. Irasirigʉ yʉ mʉsã merã bʉro ʉsʉyáa. Yʉ mʉsãrẽ õãrĩ gapʉre masĩmakʉ̃ gããmekoa. Neõ ñerĩ tamerãrẽ gããmesãbirikoa. 20 Marĩpʉ marĩrẽ õãrõ siuñajãrĩ merã ããrĩmakʉ̃ irigʉ, mérõgã pʉrʉ wãtẽa opʉ Satanárẽ béogʉkumi, mʉsãrẽ neõ tarinʉgãnemobirikõãburo, ãrĩgʉ̃. Marĩ Opʉ Jesucristo mʉsãrẽ õãrõ iritamuníkõãburo. 21 Timoteo yʉ merã Jesucristoya kerere weretamugorenagʉ̃ mʉsãrẽ õãdoremi. Yaarã Lucio, Jasón, Sosípater mʉsãrẽ õãdorema. 22 Yʉ, Tercio wãĩkʉgʉ i pũrẽ Pablore gojabosáa. Ĩgʉ̃ yʉre gojadorerire gojatúa. Irasirigʉ yʉde Jesucristore bʉremugʉ̃, mʉsãrẽ Jesucristore bʉremurãrẽ õãdorea. 23 Yʉ Pablo, Gayoya wii ããrã. Ĩgʉ̃ya wiigue Jesucristore bʉremurã nerẽnama. Ĩgʉ̃de mʉsãrẽ õãdoremi. Erasto, i makã marã oparãrẽ niyeru duripíboerimasʉ̃ mʉsãrẽ õãdoremi. Cuartode Jesucristore bʉremugʉ̃ mʉsãrẽ õãdoremi. 24 Marĩ Opʉ Jesucristo mʉsãrẽ ããrĩpererãrẽ õãrõ iritamuburo. Irasũta iriburo. 25 Daporare Marĩpʉre: “Õãtaria mʉ”, ãrĩ, ʉsʉyari sĩrã! Marĩpʉ, marĩ Opʉ Jesucristoya kere merã marĩrẽ ĩgʉ̃rẽ nemorõ bʉremumakʉ̃ yámi. Yʉ iri kerere, Marĩpʉ ĩgʉ̃ Cristo merã marĩrẽ tauri kerere werea mʉsãrẽ. Neõgoragueta Marĩpʉ ĩgʉ̃ masakare: “Taugʉra”, ãrĩdea ããrĩsiadero ããrĩbú̶. Irasũ ããrĩkerepʉrʉ, ããrĩpererã masaka gapʉ irire masĩbirinerã ããrĩmá. 26 Daporare Marĩpʉyare weredupuyunerã gojadea kere merã ĩgʉ̃ marĩrẽ: “Taugʉra”, ãrĩdeare marĩ masĩa pama. Marĩpʉ ããrĩnígʉ̃ ĩgʉ̃ dorerosũta ããrĩpereri buri marãrẽ iri kerere, masaka iripoegue masĩbirideare masĩmakʉ̃ yámi. Ããrĩpererã masakare ĩgʉ̃rẽ bʉremu, ĩgʉ̃ dorerire iriburo, ãrĩgʉ̃, irasũ yámi. 27 Marĩpʉ sugʉta ããrĩ́mi. Ĩgʉ̃ sugʉta ããrĩpererire masĩpeogʉ ããrĩ́mi. Irasirirã Jesucristo iritamurĩ merã ĩgʉ̃rẽ: “Õãtaria mʉ”, ãrĩ bʉremuníkõãrã! Irasũta irirã! Iropãta ããrã. Pablo

1 Corintios 1

1 Yʉ Pablo, Sóstenes merã mʉsãrẽ õãdorea. Marĩpʉ gããmederosũta Jesucristo yʉre ĩgʉ̃yare buedoregʉ beyepími. Sóstenes Jesúre bʉremugʉ̃, marĩyagʉta ããrĩ́mi. 2 Yʉ ĩgʉ̃ merã mʉsã Corinto marãrẽ gojáa. Mʉsã Jesucristore bʉremurã, ĩgʉ̃ merã õãrõ ããrĩsĩã, Marĩpʉyarã ããrã. Marĩpʉ mʉsãrẽ, gajerã ããrĩpererogue marã marĩ Opʉ Jesucristore: “Iritamuka yʉre!” ãrĩ sẽrẽrãrẽ siiudi ããrĩmí ĩgʉ̃yarã ããrĩburo, ãrĩgʉ̃. Jesucristo ĩgʉ̃sã Opʉ ããrĩ́mi. Irasũ ããrĩmakʉ̃, marĩdere marĩ Opʉta ããrĩ́mi. 3 Marĩpʉ ããrĩnígʉ̃, marĩ Opʉ Jesucristo mʉsãrẽ õãrõ iritamu, siuñajãrĩ merã ããrĩrikʉmakʉ̃ iriburo. 4 Ũ̶mʉrikʉ yʉ Marĩpʉre ʉsʉyari sĩníkõãa Jesucristo iridea merã ĩgʉ̃ mʉsãrẽ õãrõ iritamumakʉ̃ ĩãgʉ̃. 5 Mʉsã Cristo merã õãrõ ããrĩmakʉ̃, Marĩpʉ mʉsãrẽ ĩgʉ̃yamarẽ ããrĩpereri õãrĩrẽ sĩdi ããrĩmí. Irasirigʉ mʉsãrẽ õãrõ pémasĩrĩ merã ĩgʉ̃yare gajerãrẽ weremakʉ̃, irire masĩmakʉ̃ yámi. 6 Marĩpʉ irire sĩgʉ̃, yʉ mʉsãrẽ: “Cristo õãrõ iritamugʉkumi”, ãrĩderosũta irire iridi ããrĩmí. 7 Irasirirã marĩ Opʉ Jesucristo dupaturi aariburire yúrã Marĩpʉ sĩrĩrẽ opapeokõãa. 8 I ʉ̃mʉ peremakʉ̃guedere ĩgʉ̃ turari merã mʉsãrẽ Jesucristore bʉremunímakʉ̃ irigʉkumi. Irasirigʉ marĩ Opʉ Jesucristo dupaturi aarimakʉ̃, marĩrẽ waja opamerã ããrĩmakʉ̃ irigʉkumi. 9 Marĩpʉ, ĩgʉ̃: “Ãsũ irigʉra”, ãrĩdeare keoro irigʉ ããrĩ́mi. Ĩgʉ̃ta mʉsãrẽ beyedi ããrĩmí, ĩgʉ̃ magʉ̃ Jesucristo marĩ Opʉ merã õãrõ ããrĩburo, ãrĩgʉ̃. 10 Yaarã, yʉ marĩ Opʉ Jesucristo dorederosũta mʉsãrẽ ãsũ ãrĩ weregʉra. Sʉrosũ gũñarĩ merã wereníka! Mʉsã werenírĩ merã gãme dʉkawaribirikõãka! Ʉsʉyari merã werení, sʉrosũ gũñarĩ merã ããrĩrikʉka! 11 Yaarã, Cloéya wii marã yʉre mʉsã gãme werení guaseorire werema. 12 Mʉsã ãsũ ãrĩ gãme guaseoyuro: “Gʉa Pabloyarã ããrã”, ãrĩ guaseoyuro. Gajerã: “Apoloyarã ããrã”, gajerã: “Pedroyarã ããrã”, gajerã: “Cristoyarã ããrã”, ãrĩ gãme guaseoyuro. 13 Irasũ ãrĩ gãme guaseobirikõãka! Marĩ Cristore bʉremurã ããrã. Irasirirã ĩgʉ̃ sugʉyarãta ããrã. Gãme dʉkawarimasĩña máa. Yʉ, mʉsãya ããrĩburire curusague boabosabiribʉ. Mʉsã, yʉ wãĩ merã wãĩyesũbiribʉ. 14 Yʉ Marĩpʉre: “Õãa” ãrĩ, ʉsʉyari sĩa. Yʉ mʉsãrẽ deko merã wãĩyebiribʉ. Crispo, Gayosã direta wãĩyebʉ. 15 Irasirirã mʉsã: “Gʉa Pablo wãĩ merã wãĩyesũnerã ããrã”, ãrĩmasĩbea. 16 Gajerãrẽ Estéfanaya wii marãdere wãĩyebʉ, ãrĩ gũñabʉ. Gajerãgue tamerãrẽ wãĩyebʉ, ãrĩmasĩbirikoa. 17 Cristo yʉre wãĩyedoregʉ píbirimi. Ĩgʉ̃ masakare tauri kere gapʉre weredoregʉ pími. Irire yʉre pígʉ, masĩrĩmasã werenírõsũ werenídorebirimi. Yʉ, ĩgʉ̃sã irirosũ werenímakʉ̃, masaka Cristo curusague boabosadeare pémasĩbiribokuma. Irasirirã ĩgʉ̃ tauburire neõ masĩbiribokuma. 18 Jesucristore bʉremumerã peamegue béosũmurã, ĩgʉ̃ curusague boadea kerere pérã: “Pémasĩmerãya bueri ããrã”, ãrĩma. Marĩ ĩgʉ̃ tausũmurã gapʉre i kerere pémakʉ̃, Marĩpʉ ĩgʉ̃ turari merã marĩrẽ ĩgʉ̃rẽ bʉremumakʉ̃ yámi. 19 Marĩpʉya werenírĩ gojadea pũgue ãsũ ãrĩ gojasũdero ããrĩbú̶: I ʉ̃mʉ marã masĩrĩmasã ĩgʉ̃sã masĩrĩrẽ ubu ããrĩrĩ́ dujamakʉ̃ irigʉra. Gajinorẽ ẽmabéogʉ irirosũ ĩgʉ̃sã pémasĩrĩrẽ ẽmagʉra, ãrĩdi ããrĩmí Marĩpʉ. 20 Irasirirã: “Masĩpeokõãa”, ãrĩrã, ubu ããrĩrã́ dujama. Gajerã ĩgʉ̃sã gũñarõ buerimasãde irasũta dujama. I ʉ̃mʉmarẽ õãrõ werenímasĩrãde irasũta dujama. I ʉ̃mʉmarẽ: “Õãrõ masĩa”, ãrĩkerepʉrʉ, Marĩpʉ gapʉ ĩgʉ̃sã masĩrĩrẽ ubu ããrĩrĩ́ dujamakʉ̃ yámi. 21 Marĩpʉ masĩgʉ̃ ããrĩsĩã, i ʉ̃mʉ marãrẽ ĩgʉ̃sã masĩrĩ merã ĩgʉ̃rẽ masĩmakʉ̃ iribiridi ããrĩmí. Ãsũ gapʉ ãrĩdi ããrĩmí. Jesucristoya kerere bʉremurãrẽ: “Taugʉra”, ãrĩdi ããrĩmí. Ĩgʉ̃rẽ bʉremumerã gapʉ iri kerere pérã: “Pémasĩmerãya bueri ããrã”, ãrĩma. 22 Judío masaka iri kerere bʉremumerã: “Marĩpʉ turari merã gajino iri ĩmumakʉ̃ ĩãrãgue bʉremurãkoa”, ãrĩma. Judío masaka ããrĩmerã griego masakade i ʉ̃mʉma ĩgʉ̃sã masĩrĩ direta masĩdʉama. 23 Gʉa gapʉ Jesucristo curusague boadiya kerere werea. Judío masaka iri kerere pérã: “Ĩgʉ̃ gʉare taugʉ meta ããrĩ́mi”, ãrĩma. Judío masaka ããrĩmerãde iri kerere pérã: “Pémasĩmerãya bueri ããrã”, ãrĩma. 24 Marĩ gapʉ Marĩpʉ beyenerã ããrĩsĩã, iri kerere pérã: “Marĩpʉ masĩgʉ̃, turatarigʉ ããrĩsĩã, Cristo iridea merã marĩrẽ peamegue waabonerãrẽ taugʉkumi”, ãrĩ masĩa. Marĩ judío masaka, judío masaka ããrĩmerãde Cristore bʉremurã ããrĩsĩã, irire masĩa. 25 Cristore bʉremumerã gapʉ Marĩpʉ ĩgʉ̃ masĩrĩ merã, ĩgʉ̃ turari merã iririre ãsũ ãrĩ gũñama: “Ubu ããrĩrĩ́ ããrã”, ãrĩ gũñama. Ĩgʉ̃sã irasũ ãrĩ gũñakerepʉrʉ, Marĩpʉ masĩrĩ gapʉ masaka masĩrĩ nemorõ õãrĩ ããrĩtarinʉgãrĩ ããrã. Ĩgʉ̃ turari gapʉ, masaka turari nemorõ ããrã. 26 Yaarã, Marĩpʉ mʉsãrẽ ĩgʉ̃yarã ããrĩdoregʉ siiuburo dupuyuro mʉsã ããrĩrikʉdeare gũñaka! Mʉsã i ʉ̃mʉ marã masĩrĩmasã, dorerimasã, oparã pũrã irirosũ ããrĩrã́ mérãgã ããrĩnerã ããrĩbú̶. 27 Marĩpʉ, i ʉ̃mʉ marã masĩrãrẽ gʉyasĩũrõ taridoregʉ, ĩgʉ̃sã pémasĩmerã ããrĩ́ma, ãrĩrã gapʉre beyedi ããrĩmí. Irasũ ããrĩmakʉ̃, i ʉ̃mʉ marã oparãrẽ gʉyasĩũrõ taridoregʉ, ubu ããrĩrã́ gapʉre beyedi ããrĩmí. 28 Ubu ããrĩrã́ gapʉre, masaka ĩãdʉaña marĩrã gapʉre beyedi ããrĩmí ĩgʉ̃yarã ããrĩburo, ãrĩgʉ̃. Oparã irirosũ ããrĩrã́ gapʉre ubu ããrĩrã́ dujaburo, ãrĩgʉ̃, irasiridi ããrĩmí. 29 Irasirigʉ neõ sugʉ masakʉ: “Yʉ gajerã nemorõ masĩtarinʉgãgʉ̃ ããrĩmakʉ̃ ĩãgʉ̃, Marĩpʉ yʉre beyedi ããrĩmí”, ãrĩmasĩbirikumi. 30 Mʉsãrẽ Marĩpʉ basita Jesucristo merã õãrõ ããrĩmakʉ̃ iridi ããrĩmí. Irasirigʉ Marĩpʉ Cristo merã marĩrẽ ĩgʉ̃yare masĩmakʉ̃ yámi. Ĩgʉ̃ merã marĩrẽ: “Õãrã, waja opamerã ããrĩ́ma”, ãrĩ ĩãmi. Irasirirã marĩ ĩgʉ̃yarã, peamegue waabonerã ĩgʉ̃ tausũnerã ããrã. 31 Irasiriro Marĩpʉya werenírĩ gojadea pũgue ãsũ ãrĩ gojasũdero ããrĩbú̶: “Neõ sugʉ: ‘Gajerã nemorõ masĩtarinʉgãgʉ̃ ããrã’, ãrĩbirikõãburo. Irasũ ãrĩrõno irigʉ marĩ Opʉ gapʉre: ‘Turatarigʉ ããrĩsĩã, marĩrẽ õãtariro iridi ããrĩmí’, ãrĩburo”, ãrĩ gojasũdero ããrĩbú̶.

1 Corintios 2

1 Yaarã, yʉ mʉsã pʉrogue Marĩpʉya kerere, masaka masĩbirideare buegʉ ejagʉ, masĩrĩmasã diasari werenírĩ merã buerosũ buebiribʉ. 2 Yʉ mʉsã merã ããrĩgṹ̶: “Jesucristoya kerere, irasũ ããrĩmakʉ̃ ĩgʉ̃ curusague boadea direta buegʉra”, ãrĩ gũñabʉ. 3 Irasirigʉ mʉsã merã ããrĩgṹ̶, ubu ããrĩgṹ̶ irirosũ péñabʉ. “Gajipoe irigʉ yʉ iri kerere õãrõ buemasĩbiribokoa”, ãrĩgʉ̃, güi naradari merã ããrĩkubʉ. 4 Yʉ mʉsãrẽ iri kerere bʉremumakʉ̃ gããmegʉ̃, masĩrĩmasã werenírõsũ buebiribʉ. Irasirirã, Marĩpʉ turari, Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ iritamurĩ merã yʉ mʉsãrẽ iri kerere buemakʉ̃ pérã: “Diayeta ããrã”, ãrĩ bʉremubʉ. 5 “Masaka masĩrĩ merã ĩgʉ̃sã gʉare buemakʉ̃ bʉremua”, ãrĩ gũñamakʉ̃ gããmebiribʉ. “Marĩpʉ, ĩgʉ̃ turari merã gʉare Jesucristoya kerere bʉremumakʉ̃ yámi”, ãrĩ gũñamakʉ̃ gããmegʉ̃, irasũ buebʉ mʉsãrẽ. 6 Gʉa mʉsãrẽ Jesucristore õãrõ bʉremurĩ oparãrẽ buerã, Marĩpʉ wáro masĩrĩ sĩrĩ merã buea. Iri masĩrĩ i ʉ̃mʉma meta ããrã. Irasũ ããrĩmakʉ̃, i ʉ̃mʉ marã masakare dorerãya meta ããrã. I ʉ̃mʉma ĩgʉ̃sã basi masĩrĩ pereakõãrokoa. 7 Gʉa, Marĩpʉ ĩgʉ̃ masĩrĩ merã irideare, neõgorague masaka ĩgʉ̃sã masĩbirideare buea. I ʉ̃mʉ iriburo dupuyuro, Marĩpʉ: “Ãsũ irigʉra”, ãrĩ gũñasiadi ããrĩmí. Irasirigʉ marĩrẽ tauburire, marĩ ʉ̃mʉgasigue ĩgʉ̃ merã ããrĩníburire gũñasiadi ããrĩmí. 8 Ããrĩpererã i ʉ̃mʉ marã masakare dorerã gapʉ Marĩpʉ õãrõ gũñadeare pémasĩbirinerã ããrĩmá. Irire õãrõ pémasĩrãno ããrĩrã́, marĩ Opʉ Jesucristo õãtarigʉre curusague pábiatú wẽjẽbiribonerã ããrĩmá. 9 Ãsũ ãrĩ gojasũdero ããrĩbú̶ Marĩpʉya werenírĩ gojadea pũgue: Marĩpʉ ĩgʉ̃rẽ maĩrãya ããrĩburire õãrõ ãmuyusiadi ããrĩmí. I ĩgʉ̃ õãrĩ ãmubosadea, ĩgʉ̃sã neõ ĩãbiridea, pébiridea, neõ mérõgã gũñabiridea ããrã, ãrĩ gojasũdero ããrĩbú̶. 10 Marĩpʉ ĩgʉ̃ irideare, marĩ masĩbirideare Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ merã marĩrẽ masĩmakʉ̃ yámi. Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ Marĩpʉ gũñarĩrẽ masĩgʉ̃ ããrĩpererire masĩpeokõãmi. 11 Gajigʉ masakʉ gũñarĩrẽ marĩ neõ masĩbea. Ĩgʉ̃ basi ĩgʉ̃ gũñarĩrẽ masĩmi. Ĩgʉ̃ irirosũta Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ sugʉta Marĩpʉ gũñarĩrẽ masĩmi. 12 Marĩrẽ i ʉ̃mʉma direta gũñabirikõãburo, ãrĩgʉ̃, Marĩpʉ marĩrẽ Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃rẽ sĩdi ããrĩmí ĩgʉ̃ irirosũ gũñaburo, ãrĩgʉ̃. Marĩrẽ maĩgʉ̃, Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ merã ããrĩpereri ĩgʉ̃ sĩdeare masĩburo, ãrĩgʉ̃, irasiridi ããrĩmí. 13 Irasirirã gʉa mʉsãrẽ Marĩpʉyare buerã, Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ masĩrĩ sĩrĩ merã buea. Gʉa basi masĩrĩ merã buebea. Irasirirã, Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ gʉare buedorerosũta ĩgʉ̃rẽ oparãrẽ buea. 14 Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃rẽ opamerã, Marĩpʉ Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ masĩrĩ sĩrĩrẽ gããmebema. Irire gããmemerã: “Ubu ããrĩrĩ́ ããrã”, ãrĩma. Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ iritamurĩ merãta marĩ ĩgʉ̃yare pémasĩa. Ĩgʉ̃rẽ opamerã gapʉ ĩgʉ̃yare neõ pémasĩbema. 15 Marĩ Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃rẽ oparã, ĩgʉ̃ iritamurĩ merã ããrĩpereri ñerĩrẽ, õãrĩrẽ ĩã beyemasĩa. Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃rẽ opamerã gapʉ, marĩ ĩgʉ̃rẽ oparã iririre neõ ĩã beyemasĩbirikuma. 16 Marĩpʉya werenírĩ gojadea pũgue ãsũ ãrĩ gojasũdero ããrĩbú̶: “Neõ sugʉ marĩ Opʉ gũñarĩrẽ masĩgʉ̃ mámi. Neõ sugʉno ĩgʉ̃rẽ buemasibirikumi”, ãrĩ gojasũdero ããrĩbú̶. Marĩ gapʉ Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃rẽ oparã ããrĩsĩã, marĩ Opʉ Cristo gũñarĩrẽ masĩa.

1 Corintios 3

1 Yaarã, yʉ Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ doreri irirãrẽ buerosũ mʉsãrẽ buebiribʉ. I ʉ̃mʉ marã Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃rẽ opamerã irirosũ mʉsã ããrĩmakʉ̃ ĩãgʉ̃, irasiribʉ. Cristoyare mʉsã bʉremuturabirimakʉ̃ ĩãgʉ̃, majĩrãgãrẽ buerosũ mʉsãrẽ buebʉ. 2 Irasirigʉ, majĩrãgã baari baamasĩmerã, ũpĩku dita mirĩrã irirosũ mʉsã ããrĩmakʉ̃ ĩãgʉ̃, diasabiri direta mʉsãrẽ buebʉ. Daporadere mʉsã diasari buerire pémasĩbea dapa. 3 Mʉsã, Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃rẽ opamerã irirosũ gãme uburikʉrã, gãme ĩãdʉamerã, gãme dʉkawaridʉarã yáa. Irasirirã i ʉ̃mʉ marã ĩgʉ̃sã noó gããmerõ iridʉarosũ yáa. 4 Mʉsã: “Yʉ Pabloyagʉ ããrã”, gajigʉ: “Yʉ Apoloyagʉ ããrã”, ãrĩ werenía. Irasũ ãrĩrã, i ʉ̃mʉ marã masaka Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃rẽ opamerã irirosũ werenía. 5 Gʉa Apolos merã, ¿nasirirã ããrĩ́rĩ mʉsã ĩãmakʉ̃? Gʉa Marĩpʉre moãboerã ããrã. Gʉa ĩgʉ̃ iridorederosũta yáa. Irasirirã gʉa Jesucristoya kerere weremakʉ̃ pérã, mʉsã ĩgʉ̃rẽ bʉremunʉgãbʉ. 6 Yʉ neõgoraguere mʉsãrẽ buepʉroribʉ. Irasirigʉ sugʉ oteri yerire otegʉ irirosũ iribʉ. Irasiriadero pʉrʉ, Apolos mʉsãrẽ buenemogʉ̃, oterire koregʉ irirosũ iridi ããrĩmí. Marĩpʉ gapʉ oteri purimakʉ̃ irirosũ mʉsãrẽ Jesúre bʉremunʉgãmakʉ̃ iridi ããrĩmí. 7 Irasirirã oteri yerire oterimasã, korerimasãde ubu ããrĩrã́ ããrĩ́ma. Marĩpʉ gapʉ iri oterire purimakʉ̃ irigʉ ããrĩ́mi. Ĩgʉ̃ sugʉta irire irimasĩmi. 8 Otepʉroridi, pʉrʉ iri oteadeare koredi ĩgʉ̃sã suro merã moãboerimasã ããrĩ́ma. Marĩpʉ ĩgʉ̃sã moãderopã ĩgʉ̃sãrẽ keoro wajarigʉkumi. 9 Gʉa Marĩpʉyarã ĩgʉ̃rẽ moãboerã ããrã. Mʉsã gʉayarã ããrĩbea. Marĩpʉyarã ããrã. Irasirirã mʉsã ĩgʉ̃ya pooere otedea irirosũ ããrã. Irasũ ããrĩmakʉ̃, mʉsã ĩgʉ̃ wári wii irimʉrĩri wii irirosũ ããrã. 10 Wii irimerẽgʉ̃ borari keoro núpʉrorigʉ irirosũ, yʉ, Marĩpʉ iritamurõ merã mʉsãrẽ Jesucristoyare keoro buepʉroribʉ. Pʉrʉ gajerã mʉsãrẽ buenemorã, iri wiire peomʉrĩãrã irirosũ irirãkuma. Iri wiire odorã irirosũ mʉsãrẽ buenemorã, goepeyari merã keoro buero gããmea. 11 Marĩpʉ Jesucristore sugʉreta pídi ããrĩmí masakare tauburo, ãrĩgʉ̃. Irasirigʉ yʉ mʉsãrẽ buegʉ, Jesucristo masakare tauri kerere buepʉroribʉ. Neõ sugʉno iri kerere gorawayumasĩbirikumi. 12 Jesucristoyare õãrõ keoro buenemorã, oro, plata, gaji wajapari ʉ̃tãyeri merã wii irirã peomʉrĩãrã irirosũ irirãkuma. Gajerã gapʉ piriri yuku merã, tá merã, mijĩ pũ merã tiiamʉrĩãrã irirosũ irirãkuma. Ĩgʉ̃sã irirosũ gajerã mʉsãrẽ buenemorã, ubu ããrĩrĩ́rẽ, mata pererinorẽ buerãkuma. 13 I ʉ̃mʉ peremakʉ̃, Jesucristo masakare ĩgʉ̃sã buedeare: “I mʉsã buedea õãbʉ, i õãbiribʉ”, ãrĩ weregʉkumi. Oro, plata, wajapari ʉ̃tãyeri merã iridea gapʉ peamegue soemakʉ̃ ʉ̃jʉ̃birikoa. Yuku, tá, pũrĩ merã iridea gapʉ ʉ̃jʉ̃pereakõãrokoa. Irasirigʉ, gajinorẽ peamegue soegʉ, ¿dií ʉ̃jʉ̃rokuri, dií ʉ̃jʉ̃birikuri? ãrĩ beyerosũ, Jesucristo ĩgʉ̃sã õãrõ, ñerõ buedeare beyegʉkumi. Õãrõ keoro buedire keoro wajarigʉkumi. 15 Õãrõ keoro buebiridi gapʉre wajaribirikumi. Gajino ʉ̃jʉ̃rõsũ ĩgʉ̃ buedea waja, wajataboadea pereakõãrokoa. Ĩgʉ̃ wajatabirikeregʉ, peamegue waabirikumi. Tausũgʉkumi. Wii ʉ̃jʉ̃makʉ̃ duriwiriagʉ irirosũ mérõgã tarigʉkumi. 16 ¿Mʉsã masĩberi? Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ marĩguere ããrĩ́mi. Irasirirã Marĩpʉya wii irirosũ ããrã. 17 Ĩgʉ̃ya wii irirosũ ããrĩrã́, ĩgʉ̃yarã ããrã. Irasirigʉ Marĩpʉ ĩgʉ̃yarãrẽ poyanorẽrãnorẽ poyanorẽgʉkumi. 18 Mʉsã basi péwisibirikõãka! “Yʉ i ʉ̃mʉ marã buerire masĩtarinʉgãgʉ̃ ããrã”, ãrĩbirikõãka! Irire masĩmerã irirosũ ããrĩka! Irasirimakʉ̃, Marĩpʉ diayeta õãrõ masĩrã dujamakʉ̃ irigʉkumi. 19 I ʉ̃mʉ marã ĩgʉ̃sã masĩrĩ, Marĩpʉ ĩãmakʉ̃ ubu ããrĩrĩ́ ããrã. Marĩpʉya werenírĩ gojadea pũgue ãsũ ãrĩ gojasũdero ããrĩbú̶: “Marĩpʉ gapʉ masĩrĩmasã: ‘Ãsũ irirãra’, ãrĩ gũñaderosũ iridʉarire iribirimakʉ̃ yámi”, ãrĩ gojasũdero ããrĩbú̶. 20 Gajeroguedere ãsũ ãrĩ gojasũdero ããrĩbú̶: “Marĩ Opʉ, i ʉ̃mʉ marã masĩrĩmasã gũñarĩrẽ masĩmi. Irire masĩgʉ̃: ‘Ubu ããrĩrĩ́ ããrã iri’, ãrĩ ĩãmi”, ãrĩ gojasũdero ããrĩbú̶. 21 Irasirirã mʉsãrẽ buegʉre: “Gajigʉ nemorõ õãrõ buemi”, ãrĩbirikõãka! Marĩpʉ ããrĩpereri mʉsãya ããrĩburire sĩsiadi ããrĩmí. 22 Irasirigʉ yʉre, Apolore, Pedrore iriumi mʉsã õãrõ ããrĩburire buedoregʉ. Irasũ ããrĩmakʉ̃, i ʉ̃mʉma, mʉsãya ããrĩburire sĩdi ããrĩmí. Dapora mʉsã ããrĩburire, mʉsã boadero pʉrʉgue ããrĩburidere sĩdi ããrĩmí. I ããrĩpereri mʉsãya ããrã. 23 Irasũ ããrĩmakʉ̃, mʉsã Cristoyarã ããrã. Cristo Marĩpʉyagʉ ããrĩ́mi. Irasirirã mʉsã Cristo merã Marĩpʉyarã ããrã.

1 Corintios 4

1 Mʉsã gʉare: “Cristore moãboerimasã ããrĩ́ma”, ãrĩ gũñarõ gããmea. Gʉare Marĩpʉya kerere, masaka masĩbirideare buedoregʉ pídi ããrĩmí. 2 Moãrĩmasã ĩgʉ̃sã opʉ dorerire keoro irirã irirosũ gʉa Cristore moãboerimasãdere ĩgʉ̃ dorerire keoro iriro gããmea. 3 Mʉsã yʉre: “Marĩ Opʉyare õãrõ buemi, o õãrõ buebirimi”, ãrĩmakʉ̃, neõ bʉjawerebirikoa. Gajerã masaka, yʉ buerire: “Keoro ããrã, o keoro ããrĩbea”, ãrĩmakʉ̃dere neõ bʉjawerebirikoa. Yʉ baside yʉ buerire: “I gapʉre õãrõ buebʉ, i gapʉre õãrõ buebiribʉ”, ãrĩmasĩbirikoa. 4 Yʉ buedeare gũñagʉ̃: “Ñerõ buekubʉ”, ãrĩ gũñabea. Irasirigʉ: “Yʉ ñerõ buedea waja, waja opáa” ãrĩmasĩbea. Marĩ Opʉ sugʉta yʉ buerire: “Õãgoráa, o õãbea”, ãrĩ masĩmi. 5 Irasirirã marĩ Opʉ i ʉ̃mʉgue dupaturi aariburo dupuyuro gajerãrẽ: “Ĩgʉ̃ dorederosũ keoro iribema”, ãrĩ werewʉabirikõãka! Ĩgʉ̃ dupaturi aarigú̶, ããrĩpererãrẽ ĩgʉ̃sã iridea gajerã masĩbirideare masĩmakʉ̃ irigʉkumi. Ĩgʉ̃sã gũñarĩgue: “Ãsũ iridʉakoa”, ãrĩ gũñadeadere masĩmakʉ̃ irigʉkumi. Irasirigʉ Marĩpʉ õãrõ irirãrẽ: “Õãrõ iribʉ”, ãrĩgʉkumi. Ĩgʉ̃sã õãrõ irideropã ĩgʉ̃sãrẽ keoro irigʉkumi. 6 Yaarã, mʉsãya ããrĩburire gʉa Apolos merã iririkʉrire werebʉ, mʉsãde gʉa irirosũta iriburo, ãrĩgʉ̃. Marĩpʉya werenírĩ gojadea pũgue ĩgʉ̃ dorerire tarinʉgãbirikõãburo, ãrĩgʉ̃, mʉsãrẽ irire werebʉ. Irasirirã mʉsã gʉare ĩãkũĩrã: “Gʉare buegʉ gapʉ, mʉsãrẽ buegʉ nemorõ masĩtarinʉgãmi”, ãrĩbirikoa. 7 Mʉsã gajerã nemorõ masĩtarinʉgãrã ããrĩbea. Ããrĩpereri mʉsã opari, Marĩpʉ mʉsãrẽ sĩdea dita ããrã. Ĩgʉ̃ sĩdea ããrĩkerepʉrʉ, iro tamerãrẽ, ¿nasirirã mʉsã basi: “Ĩgʉ̃yare masĩpeokoa”, ãrĩrĩ? Ĩgʉ̃ mʉsãrẽ masĩrĩrẽ sĩbirimakʉ̃, neõ masĩbiribokoa. Ĩgʉ̃ mʉsãrẽ masĩmakʉ̃ iridea direta masĩa. 8 Mʉsã i gapʉre ãsũ ãrĩ gũñadáa: “Gʉa ããrĩpereri opáa. Marĩpʉyare masĩpeokõãa”, ãrĩ gũñadáa. Irasirirã gʉa mʉsãrẽ ĩgʉ̃yare buenemomakʉ̃ gããmebea. Mʉsã oparã irirosũ: “Ããrĩpereri masĩtarinʉgãrã ããrã”, ãrĩ gũñadáa. Mʉsã diayeta oparã irirosũ ããrĩpereri masĩtarinʉgãrã ããrĩmakʉ̃ õãtaribokoa. Irasirirã gʉa mʉsãrẽ buerãde mʉsã merã oparã irirosũ ããrĩbokoa. 9 Yʉ ãsũ ãrĩ péñáa: “Marĩpʉ gʉare Jesucristoyare buedoregʉ pígʉ, ããrĩpererã nemorõ ubu ããrĩrã́ irirosũ ããrĩdoregʉ pídi ããrĩmí”, ãrĩ péñáa. Irasirirã gʉa wẽjẽbéosũmurã irirosũ ããrã. Ããrĩpererã i ʉ̃mʉ marã masaka, Marĩpʉre wereboerã ĩũrõ gʉa ñerõ taria. 10 Jesucristoya kerere gʉa buemakʉ̃, masaka gʉare: “Pémasĩmerã ããrĩ́ma”, ãrĩma. Mʉsã gapʉ mʉsã basi: “Gʉa Cristoyare pémasĩpeorã ããrã”, ãrĩkoa. Gʉa, mʉsã ĩãmakʉ̃ta ubu ããrĩrã́ ããrã. Mʉsã gapʉ: “Gʉa oparã irirosũ ããrã”, ãrĩkoa. Masaka gʉa gapʉre ubu ĩãbéokõãma. Mʉsã gapʉre goepeyari merã ĩãma. 11 Gʉa neõgoragueta ñerõ taripʉrorimʉrĩrĩnerã, daporaguedere irasũta ããrĩkõãa. Ʉaboáa, ñemesibua, surí opabea. Jesucristore bʉremumerã gʉare bʉro ñerõ iribirama. Gʉa buegorenasĩã, wiiri opabea. 12 Irasũ ããrĩmakʉ̃, gʉaya ããrĩburire, gʉa baaburidere, gʉa basi moãpoyáa. Gajerã gʉare ñerõ werenímakʉ̃, gʉa gapʉ Marĩpʉre ĩgʉ̃sãya ããrĩburire sẽrẽbosáa. Gajerã gʉa noó waaró gʉare ñerõ irimakʉ̃, ubu péñakõãa. 13 Gajerã gʉare ñerõ ãrĩ werewʉamakʉ̃, gʉa gapʉ ĩgʉ̃sãrẽ ãmudʉarã, ĩgʉ̃sãrẽ õãrõ merã werea. I ʉ̃mʉmarẽ ĩgʉ̃sã gããmebirire ĩgʉ̃sã béodea irirosũ gʉare ĩãma. Neõgoragueta gʉare doopʉrorinerã, daporaguedere irasũta dooníkõãma. 14 Irire gojagʉ, mʉsãrẽ gʉyasĩrĩdoregʉ meta yáa. Yʉ mʉsãrẽ maĩgʉ̃, yʉ pũrãrẽ irirosũ werea. 15 Wárã gajerã diez mil gora mʉsãrẽ Cristoyare buebonerã ããrĩkerepʉrʉ, ĩgʉ̃ masakare tauri kerere buepʉroridi sugʉta ããrĩ́mi. Iri kerere mʉsãrẽ buepʉroridi yʉta ããrã. Yʉ iri kerere buemakʉ̃ pérã, mʉsã ĩgʉ̃rẽ bʉremunʉgãbʉ. Irasirigʉ yʉ mʉsãpʉ irirosũ ããrã. 16 Irasirigʉ mʉsãrẽ: “Yʉ iririkʉrire, majĩrã ĩgʉ̃sã pagʉre ĩãkũĩrõsũ ĩãkũĩtʉyaka!” ãrĩ werea. 17 Mʉsã irire irimakʉ̃ gããmegʉ̃, Timoteore mʉsã pʉrogue iriua. Ĩgʉ̃ yʉ buedi yʉ magʉ̃ irirosũ, yʉ maĩgʉ̃ ããrĩ́mi. Marĩ Opʉ gããmerõsũ keoro iriníkõãmi. Yʉ Cristore bʉremugʉ̃ iririkʉrire mʉsãrẽ gũñamakʉ̃ irigʉkumi mʉsãde irasũta iriburo, ãrĩgʉ̃. Irasirigʉ, ããrĩpererã Cristore bʉremurãrẽ ããrĩpererogue ããrĩrã́rẽ yʉ buederosũta mʉsãrẽ buegʉkumi. 18 Surãyeri mʉsã watope ããrĩrã́: “Pablo gʉa pʉro aaribirikumi”, ãrĩ gũñañurã. Irasirirã ĩgʉ̃sã basi: “Gʉa gajerã nemorõ masĩtarinʉgãrã ããrã”, ãrĩ, gũñaníkõãñurã. 19 Yʉ gapʉ ãsũ ãrĩ gũñáa: “Marĩ Opʉ gããmemakʉ̃, mata mʉsã pʉrogue waagʉra”, ãrĩ gũñáa. Irogue ejagʉ, masĩtarinʉgãrã ããrã, ãrĩ werenírãrẽ ĩãgʉra. Iri direta ĩãbirikoa. “¿Diayeta ĩgʉ̃sã marĩ Opʉ turari merã ĩgʉ̃yare irirãta yári?” ãrĩ ĩãgʉkoa. 20 Marĩpʉ ĩgʉ̃yarãrẽ doreri ãsũ ããrã. Marĩ ĩgʉ̃yare wereníkererã irire marĩ iribirimakʉ̃, marĩ werenírĩ wajamáa. Ĩgʉ̃ turari merã ĩgʉ̃yare irimakʉ̃ gããmemi. 21 ¿Ñeénorẽ gããmekuri mʉsã? ¿Mʉsã pʉrogue mʉsã ñerõ iriri waja mʉsãrẽ turigʉ waamakʉ̃ gããmekuri, o mʉsã õãrõ iriri waja gapʉre ʉsʉyari merã mʉsãrẽ weregʉ waamakʉ̃ gããmekuri?

1 Corintios 5

1 Gajerã ãsũ ãrĩ kere werema yʉre. Sugʉ mʉsã merãmʉ ĩgʉ̃ bú̶amorẽta marãpokʉayupʉ. Irire pégʉ, pégʉkakõãbʉ. Gajerã Marĩpʉre masĩmerã ããrĩkererã, irasũgora ñerõ iribema. 2 Ĩgʉ̃ ñerĩ irigʉ mʉsã merã ããrĩkerepʉrʉ, mʉsã gapʉ: “Gʉa gajerã nemorõ õãrã ããrã”, ãrĩ gũñadáa. Irasũ gũñarõno irirã, ĩgʉ̃ ñerĩ iriri gapʉre bʉro bʉjawereri merã gũñaka! Irasirirã, ĩgʉ̃ ñerõ iririre piribirimakʉ̃ ĩãrã, ĩgʉ̃rẽ béokõãka! Mʉsã merã nerẽdorebirikõãka! 3 Yʉ gapʉ mʉsã pʉrogue ããrĩbirikeregʉ, yʉ gũñarĩ merã mʉsã merã ããrĩgṹ̶ irirosũ ããrã. Irasirigʉ yʉ gũñarĩgue mʉsãrẽ: “Ĩgʉ̃ ñerõ irigʉre béokõãrõ gããmea”, ãrĩ gũñasiáa. 4 Irasirirã mʉsã, marĩ Opʉ Jesucristoyarã, ĩgʉ̃ dorero merã nerẽka! Yʉde, yʉ gũñarĩ merã mʉsã merã nerẽgʉ̃ irirosũ ããrĩgʉkoa. Marĩ Opʉ Jesúde ĩgʉ̃ turari merã mʉsã merã ããrĩgʉkumi. 5 Mʉsã irasũ nerẽrã, ĩgʉ̃ ñerõ irigʉre béokõãka, wãtẽa opʉ Satanás ĩgʉ̃ gããmerõ ĩgʉ̃rẽ iriburo, ãrĩrã! Irasirigʉ ñerõ tarigʉ, ĩgʉ̃ ñerõ iririre pirigʉkumi. Marĩ Opʉ Jesús i ʉ̃mʉgue dupaturi aarigú̶, ĩgʉ̃rẽ taugʉkumi. 6 Ĩgʉ̃ ñerõ irigʉre béomerã: “Gʉa gajerã nemorõ õãrã ããrã”, ãrĩ gũñabirikõãka! Mʉsã ĩgʉ̃ ñerõ iririre ubu ĩãkõãrã, ããrĩpererã mʉsãde ĩgʉ̃ ñerõ iririre pẽrẽbejarãkoa. ¿Mʉsã ãsũ ãrĩ wererire masĩberi? “Pã́rẽ irirã, mérõgã pã́ wemasãrĩ poga merã trigo pogare morẽkuma. Pʉrʉ iri wemasãseyakõãkoa”, ãrĩ werea. Iri poga wemasãseyarosũta ñerĩde mʉsãguere õãrõ seyakõãrokoa. 7 Irasirirã ĩgʉ̃ ñerĩ irigʉre béoka, gajerãde ñerõ iriri, ãrĩrã! Gʉayarã, judío masaka pascua bosenʉ irimurã pã́ wemasãmakʉ̃ iriri pogare béokuma. Irire béorosũta mʉsã ñerĩ iririre béoka, ñerĩrẽ opamerã ããrĩmurã! Pascua bosenʉ ããrĩmakʉ̃, judío masaka ovejare wẽjẽkuma ĩgʉ̃sã ñerĩ iridea wajare Marĩpʉre béodorerã. Oveja boaderosũta Cristo marĩ ñerõ iridea waja boabosadi ããrĩmí Marĩpʉ marĩrẽ: “Ñerĩ marĩrã ããrĩ́ma”, ãrĩ ĩãburo, ãrĩgʉ̃. 8 Irasirirã marĩ ñerĩ iririkʉdeare pirikõãrõ gããmea. Ñerĩrẽ iriro marĩrõ ããrĩrṍ gããmea. Irigatori marĩrõ, diayema õãrõ werenírĩ merã ããrĩrṍ gããmea. 9 Yʉ mʉsãrẽ iripoegue gojadea pũgue ãsũ ãrĩ gojabʉ: “Nomerẽ ñerõ gãmebirarikʉrãrẽ wapikʉbirikõãka!” ãrĩ gojabʉ. 10 Yʉ irasũ gojagʉ: “Ããrĩpererã ñerõ iririmasã i ʉ̃mʉgue ããrĩrã́rẽ neõ wapikʉbirikõãka!” ãrĩgʉ̃ meta iribʉ. I ʉ̃mʉguere noó mʉsã waaró Jesúre bʉremumerã ããrĩ́ma. Nomerẽ ñerõ gãmebirarikʉrã, gajerãyare bʉro gããmerã, yajarimasã, keori weadeare bʉremurĩmasã wárã ããrĩ́ma. Ĩgʉ̃sã ããrĩpererogue ããrĩmakʉ̃, ĩgʉ̃sãno marĩrõgue waamasĩña máa. 11 Ãsũ gapʉ ãrĩ gojabʉ: “Surãyeri mʉsã merã ããrĩrã́: ‘Jesúre bʉremua’, ãrĩkererã ñerĩ iririkʉmakʉ̃ ĩãrã, ĩgʉ̃sãrẽ wapikʉbirikõãka!” ãrĩ gojabʉ. “Irasirirã nomerẽ ñerõ gãmebirarikʉrãrẽ, gajerãyare bʉro gããmerãrẽ, keori weadeare bʉremurãrẽ, gajerãrẽ ñerõ kere wererãrẽ, mejãrikʉrãrẽ, yajarikʉrãrẽ wapikʉbirikõãka! Irasiririkʉrãno merã neõ baabirikõãka!” ãrĩ gojabʉ. 12 Marĩpʉ Jesúre bʉremumerãrẽ ĩgʉ̃sã ñerõ iridea waja wajamoãgʉkumi. Irasirigʉ yʉ mʉsãrẽ: “Wajamoãka ĩgʉ̃sãrẽ!” ãrĩbea. Mʉsã tamerã mʉsã merã ããrĩrã́rẽ ĩgʉ̃sã ñerõ irimakʉ̃ ĩãrã, ĩgʉ̃sãrẽ wajamoãka! Marĩpʉya werenírĩ gojadea pũgue gojaderosũta irika! Ãsũ ãrĩ gojasũdero ããrĩbú̶: “Sugʉ mʉsã merã ããrĩgṹ̶ ñerõ irimakʉ̃ ĩãrã, ĩgʉ̃rẽ béokõãka!” ãrĩ gojasũdero ããrĩbú̶. Irasirirã mʉsã merã ããrĩgṹ̶rẽ ĩgʉ̃ bú̶amorẽ ñerõ irigʉre béokõãka!

1 Corintios 6

1 Mʉsã basi gãme guaseorã, ¿nasirirã weresãrĩrẽ beyerimasã Jesúre bʉremumerã pʉrogue ãmudorerã waari? Jesúre bʉremurãrẽ mʉsã merãmarãrẽ weresãdʉarã, gajerã Jesúre bʉremurãrẽ irire ãmudorerã waaró gããmea. 2 ¿Ire mʉsã masĩberi? I ʉ̃mʉ peremakʉ̃, marĩ Jesúre bʉremurã Marĩpʉyarã ããrĩsĩã, Jesús merã i ʉ̃mʉ marãrẽ dorerã ããrĩrãkoa. Irasirirã ĩgʉ̃sãrẽ doremurã daporadere marĩ gãme guaseorire ãmudoremasĩa. 3 ¿Idere masĩberi mʉsã? Marĩ Jesús merã Marĩpʉre wereboerã ʉ̃mʉgasigue ããrĩrã́rẽ dorerãkoa. Irasirirã ĩgʉ̃sãrẽ doremurã ããrĩsĩã, i ʉ̃mʉmadere ãmudoremasĩa. 4 ¿Nasirirã i ʉ̃mʉmarẽ gãme guaseorã, Marĩpʉyare masĩmerã pʉrogue irire ãmudorerã waari? 5 Mʉsãrẽ gʉyasĩrĩburo, ãrĩgʉ̃, ire gojáa. ¿Mʉsã watopeguere neõ sugʉ masĩgʉ̃, mʉsã guaseorire ãmugṹ̶no marĩgorakõãrĩ? 6 Mʉsã merãmʉ masĩgʉ̃no gapʉre ãmudorerono irirã, gajigʉ Jesúre bʉremugʉ̃rẽ weresãdʉarã, Jesúre bʉremumerã pʉrogue ãmudorerã waáa. 7 Irasiriro, mʉsã gãme guaseorã, mʉsã basi ãmumasĩmerã, Jesúre bʉremumerã pʉrogue irire ãmudorerã waamakʉ̃ õãbea. Ĩgʉ̃sãrẽ weresãrõno irirã, gajerã Jesúre bʉremurã mʉsãrẽ diaye iribirideare, mʉsãrẽ yajadeare irasũ ĩãkõãmakʉ̃ nemorõ õãboakuyo. 8 Mʉsã Jesúre bʉremurã ããrĩkererã, gajerã mʉsãyarãrẽ diaye irimerã, mʉsãde ĩgʉ̃sãyare yajarã yáa. 9 ¿Ire mʉsã masĩberi? Ñerõ iririkʉrã Marĩpʉ ĩgʉ̃yarãrẽ doreroguere waabirikuma. Ire péwisibirikõãka! Ũ̶ma nomerẽ ñerõ gãmebirarikʉrã, keori weadeare bʉremurĩmasã, gajigʉ marãpore ẽma marãpokʉrã, gajego marãpʉ merã ñerõ iririkʉrã, ʉ̃ma seyaro ĩgʉ̃sã dupʉri merã ñerõ iririkʉrã, nomede ĩgʉ̃sã seyaro ñerõ iririkʉrã Marĩpʉ pʉroguere neõ waabirikuma. 10 Irasũ ããrĩmakʉ̃, yajarimasã, gajerãyare bʉro gããmerĩmasã, mejãrikʉrã, gajerãrẽ ñerõ kere wererimasã, ãrĩgatori merã gajerãyare yajarimasã neõ Marĩpʉ pʉrogue waabirikuma. 11 Iripoeguere mʉsã surãyeri irasiririkʉrã ããrĩnerã ããrĩbú̶. Irasiririkʉrã ããrĩkerepʉrʉ, Marĩpʉ mʉsã ñerĩ oparire koedi ããrĩmí ĩgʉ̃yarã ããrĩmakʉ̃ irigʉ. Irasirigʉ mʉsãrẽ: “Õãrã, waja opamerã ããrĩ́ma”, ãrĩ ĩãmi. Marĩ Opʉ Jesucristo iridea merã, Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ mʉsãguere ããrĩrĩ́ merã irasũ ãrĩ ĩãmi. 12 Masaka surãyeri ãsũ ãrĩ wereníma: “Marĩ iridʉarire noó gããmerõ irimasĩa”, ãrĩ wereníma. Irasũta ããrã, ãrĩrõ tamerã. Yʉ iridʉari gajerãrẽ iritamubirimakʉ̃ ĩãgʉ̃, irire iribea. Irasirigʉ irire piridʉagʉ, pirikõãrõ gããmea. 13 I masaka werenírĩ diayeta ããrã. Ãsũ ãrĩ wereníma: “Baari, marĩya paruma ããrĩburi ããrã. Marĩya paru, baari baasãdiru ããrã”, ãrĩ wereníma. Marĩpʉ gapʉ i pe wãĩrẽ peremakʉ̃ irigʉkumi. Irasiriro baari, marĩya paru irasũ ããrĩkõãrõ yáa. Ãsũ gapʉ ããrã. Marĩpʉ, marĩya dupʉ irigʉ, ñerĩrẽ ʉaribejaburi dupʉre iribiridi ããrĩmí. Marĩ Opʉ Jesucristo gããmerĩ gapʉre iriburi dupʉ ããrã. Ĩgʉ̃ta marĩ merã ããrĩgṹ̶ marĩya dupʉ Opʉ ããrĩ́mi irire õãrõ iribu. 14 Marĩpʉ ĩgʉ̃ turari merã marĩ Opʉ Jesucristo boadero pʉrʉ, ĩgʉ̃ya dupʉre masũdi ããrĩmí. Ĩgʉ̃rẽ masũderosũta marĩ boadero pʉrʉ, marĩya dupʉdere masũgʉkumi. 15 ¿Ire mʉsã masĩberi? Marĩ Cristoyarã ããrĩmakʉ̃, marĩya dupʉ, ĩgʉ̃ya dupʉma ããrĩrĩ́ irirosũ ããrã. Marĩ irasũ ããrĩrã́, nomeõ ʉ̃ma merã ñerõ iririkʉrimasõ merã ñerõ irimakʉ̃ õãbirigorakõãa. Irasirirã irinorẽ neõ iribirikõãdorea. 16 ¿Idere mʉsã masĩberi? Marĩpʉya werenírĩ gojadea pũgue ãsũ ãrĩ gojasũdero ããrĩbú̶: “Ũ̶mú̶ʉ, nomeõ merã marãpokʉgʉ, pẽrã ããrĩkererã, Marĩpʉ ĩãmakʉ̃ su dupʉ irirosũta ããrĩrãkuma”, ãrĩ gojasũdero ããrĩbú̶. Irasirigʉ sugʉ ñegõ merã marãpokʉmakʉ̃, ĩgʉ̃ya dupʉ igoya dupʉ merã ããrĩrṍ, su dupʉ irirosũta ããrã. 17 Irasũta sugʉ marĩ Opʉ Jesucristore bʉremugʉ̃ ĩgʉ̃ merã pẽrã ããrĩkererã, su dupʉ irirosũta ããrĩ́ma. Irasirirã su gũñarĩta opama. 18 Irasirirã ʉ̃ma nomerẽ gãmebirarire neõ iribirikõãka! Gaji marĩ ñerõ iririre irirã, marĩya dupʉguere ñerõ iribea. Ũ̶ma ĩgʉ̃sã marãposã nome ããrĩmerã nomerẽ gãmebirarã gapʉ ĩgʉ̃sã basi ĩgʉ̃sãya dupʉre ñetariro irirã yáma. Cristoya dupʉguere ñerõ irirã irirosũ yáma. 19 ¿Mʉsã ire masĩberi? Marĩpʉ marĩrẽ Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃rẽ sĩdi ããrĩmí. Irasirigʉ Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ marĩguere ããrĩmakʉ̃, marĩya dupʉ ĩgʉ̃ya wii irirosũ ããrã. Irasiriro marĩya dupʉ marĩya dupʉgora ããrĩbea. 20 Marĩpʉ marĩrẽ bʉro maĩgʉ̃, Jesucristore iriudi ããrĩmí marĩ ñerĩ iridea wajare wajaridoregʉ. Ĩgʉ̃yarã ããrĩburo, ãrĩgʉ̃, irasiridi ããrĩmí. Irasirirã marĩ ĩgʉ̃ wajarinerã ããrĩsĩã, marĩya dupʉ merã Marĩpʉ gããmerõsũta iriro gããmea gajerãde ĩgʉ̃rẽ bʉremuburo, ãrĩrã.

1 Corintios 7

1 Daporare mʉsã yʉre sẽrẽña gojadeare yʉjʉgʉra. Marãpokʉbirimakʉ̃, marãpʉkʉbirimakʉ̃, õãgoráa. 2 Irasũ ããrĩkerepʉrʉ, ããrĩpereroguere ʉ̃ma nomerẽ gãmebirari ããrã. Irasirirã ʉ̃ma ĩgʉ̃sãkʉ marãpokʉro gããmea, gajerã nome merã ñerõ iriri, ãrĩrã. Nomede ĩgʉ̃sãkʉ marãpʉkʉro gããmea, gajerã ʉ̃ma merã ñerõ iriri, ãrĩrã. 3 Marãpokʉgʉ ĩgʉ̃ marãpo merã õãrõ ããrĩrikʉro gããmea. Igode marãpʉ merã õãrõ ããrĩrikʉro gããmea. 4 Marãpʉkʉgore igoya dupʉ igoya dita ããrĩbea. Igo marãpʉ gããmerõsũta ĩgʉ̃ merã ããrĩrṍ gããmea. Igo marãpʉdere ĩgʉ̃ya dupʉ ĩgʉ̃ya dita ããrĩbea. Ĩgʉ̃ marãpo gããmerõsũta igo merã ããrĩrṍ gããmea. 5 Ãsũ iriburo. Igo marãpʉ igo merã ããrĩdʉamakʉ̃ yʉjʉburo. Ĩgʉ̃de igore yʉjʉburo. Ĩgʉ̃sã Marĩpʉre sẽrẽmurã: “Irikʉnʉrĩ marĩ iririkʉrinorẽ iribirikõãrã”, ãrĩ ãmuadero pʉrʉ merẽ irasũ iribirikõãburo. Marĩpʉre sẽrẽ odoadero pʉrʉ, dupaturi ĩgʉ̃sã ããrĩrikʉderosũta ããrĩburo doja. Ĩgʉ̃sã irasiribirimakʉ̃, wãtĩ ĩgʉ̃sãrẽ gajerã merã ñerõ irimakʉ̃ iribokumi. 6 Yʉ mʉsãrẽ ire dorerigora irirosũ werenígʉ̃ meta yáa. Mʉsã irasũ irimakʉ̃ õãrokoa, ãrĩgʉ̃, irasũ ãrã. 7 Yʉ ãsũ ãrĩ gũñáa. Ããrĩpererã mʉsã yʉ irirosũta marãpo marĩrã ããrĩmakʉ̃ gããmeadikoa. Marĩpʉ gapʉ marĩ ããrĩpererãrẽ sʉrosũ píbiridi ããrĩmí. Surãyerire marãpo marĩmurãrẽ, o marãpʉ marĩmurãrẽ pídi ããrĩmí. Gajerã gapʉre marãpokʉmurãrẽ, o marãpʉkʉmurãrẽ pídi ããrĩmí. 8 Irasirigʉ mʉsã marãpo marĩrãrẽ, marãpʉ marĩrãrẽ, wapiweyarã nomerẽ ãsũ ãrã. Yʉ irirosũ mʉsã marãpokʉbirimakʉ̃, o marãpʉkʉbirimakʉ̃ õãgoráa. 9 Ũ̶ma, nome merã ããrĩdʉarire nʉgãmerãno marãpokʉburo. Nomede irasũta iriburo. Ĩgʉ̃sã marãpokʉmakʉ̃, marãpʉkʉmakʉ̃ õãgoráa. Irasirirã ĩgʉ̃sã nome merã, ʉ̃ma merã ããrĩdʉari direta gũñaníbirikuma. 10 Marãpokʉrãrẽ, marãpʉkʉrãrẽ yʉ ãsũ dorea. I yʉ doreri ããrĩbea. Marĩ Opʉ ire doredi ããrĩmí. Ãsũ ãrĩ doredi ããrĩmí: “Nomeõ igo marãpʉre béobirikõãburo”. 11 Nomeõ igo marãpʉre béogo, gajigʉre marãpʉkʉbirikõãrõ gããmea. Igo marãpʉ ããrĩdi merã ãmubeo, sugota ããrĩkõãrõ gããmea. Ũ̶mú̶ʉde ĩgʉ̃ marãpore béobirikõãrõ gããmea. Ĩgʉ̃de ĩgʉ̃ marãpo ããrĩdeo merã ãmubi, marãpo marĩgʉ̃ta ããrĩkõãrõ gããmea. 12 Gajerãrẽ yʉ gũñarĩrẽ weregʉra marĩ Opʉ weredoredea ããrĩbirikerepʉrʉ. Ãsũ ãrã. Sugʉ Jesúre bʉremugʉ̃, Jesúre bʉremubeore marãpokʉadero pʉrʉ, igo ĩgʉ̃ merãta dujadʉamakʉ̃, igore béobirikõãrõ gããmea. 13 Nomeõde Jesúre bʉremugõ Jesúre bʉremubire marãpʉkʉgo, igo merã ĩgʉ̃ dujadʉamakʉ̃, ĩgʉ̃rẽ béobirikõãrõ gããmea. 14 Sugʉ Jesúre bʉremubi marãpo Jesúre bʉremugõ ããrĩmakʉ̃ ĩãgʉ̃, Marĩpʉ ĩgʉ̃rẽ: “Yaagʉ irirosũ ããrĩ́mi”, ãrĩ ĩãmi. Irasũta sugo Jesúre bʉremubeo marãpʉ Jesúre bʉremugʉ̃ ããrĩmakʉ̃ ĩãgʉ̃, Marĩpʉ igore: “Yaago irirosũ ããrĩ́mo”, ãrĩ ĩãmi. Ĩgʉ̃ irasũ ĩãbirimakʉ̃, ĩgʉ̃sã pũrã Jesúre bʉremumerã pũrã irirosũ ããrĩbokuma. Irasirigʉ ĩgʉ̃sã pũrãdere Jesúre bʉremurã pũrã irirosũ ĩãmi. 15 Jesúre bʉremubi gapʉ ĩgʉ̃ marãpo Jesúre bʉremugõrẽ béodʉagʉ, béoburo. Irasũta Jesúre bʉremubeo igo marãpʉ Jesúre bʉremugʉ̃rẽ béodʉago, béoburo. Marĩpʉ marĩrẽ gajerã merã gãmekẽãrõ marĩrõ ʉsʉyari merã ããrĩmakʉ̃ gããmemi. Irasirirã ĩgʉ̃sã béodʉamakʉ̃ õãgoráa. 16 Jesúre bʉremugõ, igo marãpʉ Jesúre bʉremubire: “Yʉ merã ããrĩgṹ̶, bʉremugʉkumi”, ãrĩmasĩña máa. Irasũta Jesúre bʉremugʉ̃, ĩgʉ̃ marãpo Jesúre bʉremubeore: “Yʉ merã ããrĩgṍ, bʉremugokumo”, ãrĩmasĩña máa. 17 Ãsũ iriro gããmea marĩrẽ ããrĩpererã marĩ Opʉ Jesucristoyarãrẽ. Marĩpʉ marĩrẽ Jesúre bʉremunʉgãdoregʉ siiudeapoe ĩgʉ̃ marĩrẽ: “Ãsũ irika!” ãrĩ píderosũta iriwãgãrõ gããmea. Yʉ irire ããrĩperero marãrẽ Jesúre bʉremurãrẽ dorea. 18 Marĩpʉ sugʉre ĩgʉ̃ya dupʉma gasirogãrẽ wiirisũdire siiumakʉ̃, irasũta dujaro gããmea. Irasũta wiirisũbire siiumakʉ̃, wiirisũbita dujaro gããmea. 19 Daporare wiirisũnerã ããrĩrĩ́, wiirisũbirinerã ããrĩrĩ́de wajamáa. Marĩpʉ dorerire marĩ iriri gapʉ wajakʉtarinʉgãa. 20 Irasirirã Marĩpʉ marĩrẽ masakakʉre siiudeapoe ĩgʉ̃ marĩrẽ píderosũta iriwãgãrõ gããmea. 21 Marĩpʉ mʉsãrẽ siiudeapoe surãyeri gajerãrẽ moãboerimasã ããrĩbú̶. Irasũ ããrĩkererã, mʉsã moãboerimasã ããrĩrĩ́rẽ gũñarikʉbirikõãka! Gajipoe mʉsã oparã mʉsãrẽ wiudʉamakʉ̃, wirika! 22 Marĩpʉ mʉsãrẽ marĩ Opʉ Jesucristore bʉremudoregʉ siiudi ããrĩmí. Irasirirã surãyeri mʉsã gajerãrẽ moãboerimasã ããrĩkererã, daporare Jesucristoyarã ĩgʉ̃ wiunerã irirosũ ããrã ĩgʉ̃yare irimurã. Mʉsã gajerãrẽ moãboerimasã ããrĩbirikererã, daporare Jesucristore moãboerã ããrã. 23 Marĩpʉ marĩrẽ ĩgʉ̃yarã ããrĩburo, ãrĩgʉ̃, ĩgʉ̃ magʉ̃ Jesucristo boagʉ dí béodea merã wajaridi ããrĩmí. Irasirirã masakare moãboerã irirosũ ããrĩbirikõãka! Masaka gããmerĩnorẽ iribirikõãka! Marĩpʉ gããmerĩ gapʉre irika! 24 Irasirirã, Marĩpʉ mʉsãrẽ Jesucristore bʉremunʉgãdoregʉ siiudeapoe mʉsãrẽ píderosũta ĩgʉ̃ merã õãrõ ããrĩníkõãka! 25 Daporare mʉsã marãpo marĩrãrẽ, marãpʉ marĩrãdere weredʉakoa. I yʉ wereburi marĩ Opʉ weredoredea ããrĩbea. Irasũ ããrĩbirikerepʉrʉ, yʉ basi gũñarĩ merã mʉsãrẽ weregʉra. Marĩ Opʉ yʉre bopoñarĩ merã ĩãsĩã, yʉre iritamumi. Irasirirã mʉsã yʉ wererire: “Irimakʉ̃ õãgoráa”, ãrĩ masĩrãkoa. 26 Daporare marĩrẽ wári ñerõ tariri ããrã. Irasirirã mʉsã ããrĩrikʉrosũta dujamakʉ̃ õãgoráa. 27 Marãpokʉrã, marãpʉkʉrã gãme béobirikõãka! Marãpo marĩrã, marãposã nome ãmabirikõãka! 28 Yʉ mʉsãrẽ irire werekerepʉrʉ, mʉsã marãpokʉrã, Marĩpʉ dorerire tarinʉgãrã meta yáa. Nomeõde marãpʉkʉgo, Marĩpʉ dorerire tarinʉgãgõ meta yámo. Irasũ ããrĩkerepʉrʉ, marãpokʉrã, marãpʉkʉrã gapʉ ĩgʉ̃sã okarinʉrĩrẽ poyari merã ããrĩrãkuma. Irasirigʉ yʉ irire: “Poyari merã ããrĩbokuma”, ãrĩgʉ̃: “Marãpo marĩrã, marãpʉ marĩrã ããrĩkõãka!” ãrã mʉsãrẽ. 29 Yaarã, yʉ mʉsãrẽ irasũ ãrĩgʉ̃, ãsũ ãrĩdʉagʉ yáa. Marĩ i ʉ̃mʉgue ããrĩrikʉri pereburo mérõ dʉyáa. Irasirirã daporare marãpo marĩrã Marĩpʉyare õãrõ moãrõsũta marãpokʉrãdere õãrõ moãrõ gããmea. Marãpʉkʉrã nomede irasũta Marĩpʉyare õãrõ iriro gããmea. 30 Marĩ orekererã, bʉjaweremerã irirosũ ããrĩrṍ gããmea. Ʉsʉyakererã, ʉsʉyari merã bosenʉ irimerã irirosũ ããrĩrṍ gããmea. Gajino wajarikererã: “I yaa ããrĩníkõãrokoa”, ãrĩ gũñabirikõãrõ gããmea. Irasirirã, marĩrẽ Marĩpʉyare õãrõ iriro gããmea. 31 I ʉ̃mʉma marĩ ĩãrĩ perewãgãrõ yáa. Irasirirã i ʉ̃mʉmarẽ iridʉarire bʉro gũñarikʉbirikõãrõ gããmea. 32 Yʉ mʉsãrẽ gũñarikʉro marĩrõ ããrĩmakʉ̃ gããmea. Marãpo marĩgʉ̃, marĩ Opʉyare õãrõ gũñami. Irasirigʉ ĩgʉ̃rẽ ʉsʉyamakʉ̃ gããmegʉ̃, ĩgʉ̃yare õãrõ yámi. 33 Marãpokʉgʉ gapʉ ĩgʉ̃ marãpo õãrõ ʉsʉyari merã ããrĩmakʉ̃ gããmegʉ̃, i ʉ̃mʉmarẽ gũñami. 34 Irasirigʉ marĩ Opʉ gããmerĩrẽ, ĩgʉ̃ marãpo ʉsʉyamakʉ̃ gããmerĩ gapʉdere gũñami. Nomedere irasũta ããrã. Marãpʉ marĩgõ marĩ Opʉyare õãrõ gũñamo. Igo gũñarĩ merã Marĩpʉyago õãrõ ããrĩdʉago, ĩgʉ̃ gããmerõsũta iridʉamo. Marãpʉkʉgo gapʉ igo marãpʉ õãrõ ʉsʉyari merã ããrĩmakʉ̃ gããmegõ, i ʉ̃mʉmarẽ gũñamo. 35 Yʉ mʉsãrẽ õãrõ waaburo, ãrĩgʉ̃, marĩ Opʉ gããmerĩ direta keoro iridoregʉ ire gojáa. Mʉsãrẽ marãpokʉrire, marãpʉkʉrire kãmutagʉ meta yáa. 36 Sugʉ ĩgʉ̃ magõ bú̶ro waamakʉ̃ ĩãgʉ̃, ãsũ ãrĩbokumi: “Yʉ magõrẽ õãrõ iribirikoa. Igo marãpʉkʉmakʉ̃ õãbokoa”, ãrĩbokumi. Irasũ ãrĩgʉ̃ nomesukõãburo. Irasiriri, ñerõ iriri ããrĩbea. 37 Gajigʉ gapʉ: “Nomesuro gããmekoa”, ãrĩbiribokumi. Ãsũ gapʉ ãrĩbokumi: “Yʉ magõ marãpʉkʉbirikõãburo”, ãrĩbokumi. Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃, igore õãrõ waabokoa. Ĩgʉ̃ irasũ iridʉari õãgorabokoa. 38 Magõrẽ marãpʉkʉdoregʉ, õãrõ irigʉ yámi. Irota marãpʉkʉdorebi gapʉ nemorõ õãrõ iritarinʉgãgʉ̃ yámi. Daporare marĩrẽ wári ñerõ tariri ããrã. Irasiriro marãpʉkʉbirimakʉ̃, marãpokʉbirimakʉ̃ nemorõ õãa. 39 Marĩpʉ marĩrẽ doreri ãsũ ãrã. Marãpʉkʉgo igo marãpʉ okamakʉ̃, ĩgʉ̃ merã ããrĩníkõãburo. Ĩgʉ̃ boadero pʉrʉgue, gajigʉ igo suyugʉre marãpʉkʉmasĩgokumo ĩgʉ̃ Jesúre bʉremugʉ̃ ããrĩmakʉ̃. 40 Yʉ gapʉ ãsũ ãrĩ gũñáa. Igo dupaturi marãpʉkʉbeo, nemorõ ʉsʉyabokumo. Yʉde, gajerã mʉsãrẽ buerimasã irirosũ Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃rẽ opáa. Irasirigʉ irire werea mʉsãrẽ.

1 Corintios 8

1 Dapora mʉsã: “¿Keori weadea pʉro baari pídeare baamakʉ̃ õãkuri?” ãrĩ sẽrẽñadeare yʉjʉgʉra. Mʉsã irire masĩa. Ĩgʉ̃sã bʉremurĩ weadea neõ wajamáa. Irasirirã: “Gʉa tamerã õãrõ masĩa”, ãrĩ gũñarã, gajerãrẽ masĩtarinʉgãdʉarã irirosũ yáa. Gajerãrẽ maĩrã, ãsũ gapʉ iriro gããmea. Nemorõ ĩgʉ̃sãrẽ Marĩpʉyare bʉremunemomakʉ̃ iriro gããmea. 2 Sugʉ: “Masĩpeokõãa”, ãrĩgʉ̃no, õãrõ masĩbemi. Wári dʉyáa ĩgʉ̃ masĩbiri. 3 Marĩpʉ ĩgʉ̃rẽ maĩgʉ̃ gapʉre masĩmi. “Yaagʉ ããrĩ́mi, ĩgʉ̃rẽ masĩa”, ãrĩmi. 4 Irasirigʉ yʉ mʉsãrẽ keori weadea pʉro baari pídea baarire weregʉra. Diayeta ããrã. Ĩgʉ̃sã bʉremurĩ weadea neõ wajamáa. Gajigʉ, Marĩpʉ irirosũ ããrĩgṹ̶ neõ mámi. Ĩgʉ̃ sugʉta ããrĩ́mi. 5 Gajerã masaka ĩgʉ̃rẽ bʉremumerã wárã gajerãnorẽ bʉremuma. Ũ̶marõgue ããrĩrã́rẽ, i ʉ̃mʉgue ããrĩrã́rẽ bʉremuma. “Marĩ bʉremurã, marĩ oparã ããrĩ́ma”, ãrĩ bʉremuma. 6 Marĩpʉ sugʉta ããrĩpererire iridi ããrĩmí. Irasirirã marĩ ĩgʉ̃yarã ããrĩsĩã, ĩgʉ̃ dorerire irimurã ããrã. Irasũ ããrĩmakʉ̃, Jesucristo sugʉta marĩ Opʉ ããrĩ́mi. Ĩgʉ̃ merã Marĩpʉ ããrĩpererire iridi ããrĩmí. Ĩgʉ̃ merã marĩdere ĩgʉ̃yarã ããrĩmakʉ̃ iridi ããrĩmí. Irasirirã ĩgʉ̃ merã ããrĩníkõãrãkoa. 7 Yʉ wereri diaye ããrĩkerepʉrʉ, surãyeri Jesúre bʉremurã irire masĩbema. Iripoegue keori weadeare bʉremunerã ããrĩsĩã, daporadere iri keori weadea pʉro baari pídeare baarã: “Marĩ bʉremunerã keori weadeare bʉremurã yáa”, ãrĩ gũñadima. Irasirirã õãrõ masĩmerã irire baarã: “Ñerõ irirã yáa”, ãrĩ gũñadima. Irasũ gũñakererã, irire baakõãma. 8 Marĩ irire baarã, Marĩpʉ merã nemorõ õãrõ ããrĩmasĩbirikoa. Gajerã nemorõ õãrã waabirikoa. Irire baamerãde, gajerã nemorõ ñerã waabirikoa. 9 Irasũ ããrĩkerepʉrʉ, õãrõ pémasĩka! Mʉsã noó gããmerõ baarã, gajigʉ Jesúre bʉremuturabire ñerõ irimakʉ̃ iribirikõãka! 10 Ãsũ ããrã. “Ĩgʉ̃sã bʉremurĩ keori weadea neõ wajamáa”, ãrĩ masĩa. Irasirirã iri keori weadeare bʉremurĩmasã baarogue baarã: “Õãbea”, ãrĩ gũñabea. Jesúre bʉremuturabi gapʉ, mʉsã irogue baamakʉ̃ ĩãgʉ̃: “Irogue baarã, Marĩpʉre bʉremubema”, ãrĩ gũñabokumi. Irasũ ãrĩ gũñakeregʉ, mʉsãrẽ ĩãkũĩ, ĩgʉ̃de baakõãbokumi. Irasũ baagʉ: “Ñerõ irigʉ yáa”, ãrĩ gũñabokumi. Ĩgʉ̃ irasũ gũñamakʉ̃, mʉsã ĩgʉ̃rẽ ñerõ irimakʉ̃ irirãkoa. 11 Mʉsã õãrõ masĩrã irogue baarã, gajigʉ õãrõ masĩbi gapʉre ñerõ irimakʉ̃ iribokoa. Cristo ĩgʉ̃dere boabosadi ããrĩmí. Irasirirã mʉsã baari merã Cristoyagʉre poyanorẽbokoa. 12 Irasũ ããrĩmakʉ̃, gajigʉ õãrõ masĩbire: “Irire baamakʉ̃ ñegoráa”, ãrĩ gũñakeregʉ irire baamakʉ̃ irirã, Cristodere ñerõ irirã yáa. 13 Irasirigʉ yʉ baari merã gajigʉ Cristoyagʉre ñerõ irimakʉ̃ iribokoa, ãrĩgʉ̃, iri baarire neõ dupaturi baabirikoa.

1 Corintios 9

1 Jesucristo yʉre ĩgʉ̃yare buedoregʉ pídi ããrĩmí. Irasirigʉ yʉde gajerã ĩgʉ̃ buedoregʉ pínerã irirosũta irimasĩa. Yʉde marĩ Opʉ Jesúre ĩãdita ããrã. Irasũ ããrĩmakʉ̃, yʉ mʉsãrẽ ĩgʉ̃ya kerere buemakʉ̃ pérã, ĩgʉ̃rẽ bʉremunʉgãbʉ. 2 Gajerã yʉre: “Ĩgʉ̃ Jesús buedoregʉ pídi meta ããrĩ́mi”, ãrĩ werewʉakerepʉrʉ, mʉsã gapʉ irasũ ãrĩbea. Yʉ buemakʉ̃ pérã, mʉsã Jesúre bʉremubʉ. Irasirirã ĩgʉ̃rẽ bʉremurã ããrĩsĩã, yʉre: “Ĩgʉ̃ Jesús buedoregʉ pídi ããrĩ́mi”, ãrĩ masĩa. 3 Yʉre werewʉarãrẽ ãsũ ãrĩ yʉjʉgʉra. 4 Yʉ mʉsãrẽ bueri waja, mʉsã yʉre baari ejo, iiríri tĩãmakʉ̃ ñeãmasĩa. 5 Gajerã Jesús buedoregʉ pínerã, ĩgʉ̃ pagʉpũrã, Pedrosã buegorenarã, ĩgʉ̃sã marãposã nomerẽ ãĩãnama. Ĩgʉ̃sã irirosũta yʉde Jesucristore bʉremugõrẽ marãpokʉgʉ ãĩãnabokoa. 6 ¿Naásũ gũñarĩ mʉsã? Gajerã Jesús buedoregʉ pínerã mʉsãrẽ buerã, ĩgʉ̃sã baaburire moã wajatabema. ¿Nasirirã yʉ, Bernabé mʉsãrẽ buerã, gʉa baaburire wajatadʉarã, moãduúmasĩbirikuri? 7 Surara ĩgʉ̃ baaburi waja ĩgʉ̃ basi wajaribirikumi. Ĩgʉ̃ surara moãrĩ waja ĩgʉ̃ oparã gapʉ irire wajaribosakuma. Iguidari otedi, ĩgʉ̃ otedea dʉkare tea, baamasĩkumi. Ovejare koregʉde, ĩgʉ̃sãya ũpĩkure bipi, iirímasĩkumi. 8 Yʉ mʉsãrẽ irasũ ãrĩgʉ̃, masaka gũñarĩ merã werebea. Yʉ ãrĩrõsũta Marĩpʉ doreri gojadea pũgue ãsũ ãrĩ gojasũdero ããrĩbú̶: 9 “Wekʉ trigo yeri gasirire ĩgʉ̃ya guburi merã kʉra koro, trigore baadʉagʉ baaburo. Ĩgʉ̃ya disi túsãrĩ berore túsãbirikõãka!” ãrĩ gojasũdero ããrĩbú̶. Marĩpʉ irire doregʉ, wekʉayama direta ãrĩgʉ̃ meta iridi ããrĩmí. 10 Irire doregʉ, gʉa ĩgʉ̃ya kerere buerãya ããrĩburire ãrĩgʉ̃ iridi ããrĩmí. Ãsũ ããrã. Sugʉ oteburore ãmukumi. Pʉrʉ gajigʉ iro otedea dʉkare seakumi. Irasirirã iri otedea dʉkare dʉkawaburire gũñarã, pẽrãgueta õãrõ moãkuma. 11 Gʉa mʉsãrẽ Marĩpʉya werenírĩrẽ buerã, oterimasʉ̃ ĩgʉ̃ oteri yerire otegʉ irirosũ iribʉ. Oterimasʉ̃ ĩgʉ̃ moãrĩ waja, ĩgʉ̃ otedea dʉkare seamasĩkumi ĩgʉ̃ya ããrĩburire. Irasiriro, gʉa mʉsãrẽ bueri waja, mʉsã gʉaya ããrĩburire gajino gʉare sĩmakʉ̃ õãbokoa. 12 Mʉsã gʉare sĩbirikererã, gajerã buerã mʉsãrẽ sẽrẽmakʉ̃, ĩgʉ̃sã gapʉre sĩyuro. Gʉa gapʉ ĩgʉ̃sã nemorõ sẽrẽmasĩa mʉsãrẽ bueri waja. Gʉa mʉsãrẽ: “Sĩka!” ãrĩbonerã ããrĩkererã, neõ irasũ ãrĩbea. “Ĩgʉ̃sã Cristoya kerere pédʉabiribokuma gʉa ĩgʉ̃sãrẽ gajinorẽ sẽrẽmakʉ̃”, ãrĩ gũñabʉ. Irasirirã gʉa gããmerĩrẽ opabirikerepʉrʉ, mʉsãrẽ neõ sẽrẽbiribʉ. 13 Mʉsã ire masĩa. Marĩpʉya wiigue moãrĩmasã, Marĩpʉre bʉremurã waibʉ dií ãĩri sĩdeare baama ĩgʉ̃sã irogue moãrĩ waja. Iri wiima waimʉrãrẽ wẽjẽ soepeoro pʉro moãrãde irireta baama. 14 I irirosũta marĩ Opʉ ĩgʉ̃ya kerere wererãya ããrĩburire ãsũ ãrĩdi ããrĩmí: “Ĩgʉ̃sã moãrĩ merã ĩgʉ̃sã baaburire wajata baaburo”, ãrĩdi ããrĩmí. 15 Irasũ ããrĩkerepʉrʉ, yʉ gapʉ mʉsãrẽ: “Sĩka!” neõ ãrĩbiribʉ. Daporadere gojagʉ, mʉsãrẽ gajino sẽrẽgʉ̃ meta gojáa. Ʉaboari merã boakeregʉ, mʉsãrẽ buedea waja neõ wajaseabirikoa. Irasirigʉ wajamarĩrõ mʉsãrẽ ʉsʉyari merã buea. Yʉ mʉsãrẽ buedea waja merã neõ wajata baabirikoa. 16 Marĩpʉ yʉre ĩgʉ̃ masakare tauri kerere weredoregʉ pídi ããrĩmí. Irasirigʉ yʉ iri kerere weregʉ: “Gajerã nemorõ masĩtarinʉgãgʉ̃ ããrã”, neõ ãrĩ gũñabea. Iri kerere werebi, bʉro bʉjawereri merã ñerõ taribokoa. 17 Iri kerere yʉ basi yʉ gũñarĩ merã buegʉ, wajatabokoa. Marĩpʉ yʉre dorederosũta iri kerere buegʉ, ĩgʉ̃ yʉre pídea gapʉre irigʉ yáa. Ĩgʉ̃ yʉre píderosũta iriro gããmea. Gaji gapʉre neõ irimasĩña máa. 18 Irasirigʉ Jesucristoya kerere buegʉ, yʉ bueri waja mʉsãrẽ: “Wajarika!” ãrĩ sẽrẽbuno ããrĩkeregʉ, irire neõ sẽrẽbiribʉ. Yʉ irasirimakʉ̃, yʉ wajatari ãsũ ããrã: “Jesucristo ĩgʉ̃rẽ bʉremurãrẽ taugʉkumi”, ãrĩrĩ kerere wajamarĩrõ buegʉ, õãrõ ʉsʉyari merã ããrã. Irita ããrã yʉ wajatari. 19 Masakare moãboegʉ neõ ããrĩbirikeregʉ, ããrĩpererãrẽ moãboegʉ irirosũ irigʉ yáa, ĩgʉ̃sã Jesucristoya kerere péburo, ãrĩgʉ̃. Wárã ĩgʉ̃rẽ bʉremumakʉ̃ gããmegʉ̃, irasũ yáa. 20 Irasirigʉ yaarã judío masaka merã ããrĩgṹ̶, ĩgʉ̃sã õãrĩ iririkʉrosũta yáa, ĩgʉ̃sã Jesúre bʉremumakʉ̃ gããmegʉ̃. Ãsũ ããrã. Ĩgʉ̃sã Moisés dorerire bʉremuma. Yʉ Moisés doreri direta bʉremugʉ̃ ããrĩbirikeregʉ, ĩgʉ̃sã merã ããrĩgṹ̶, ĩgʉ̃sã iririkʉrosũta yáa, yʉ buerire pémakʉ̃ gããmegʉ̃. 21 Moisés dorerire bʉremumerã merã ããrĩgṹ̶, ĩgʉ̃sã õãrĩ iririkʉrosũta yáa, ĩgʉ̃sãde Jesúre bʉremumakʉ̃ gããmegʉ̃. Irasirikeregʉ, Cristore bʉremusĩã, Marĩpʉ dorerire tarinʉgãbea. 22 Jesúre bʉremuturamerã merã ããrĩgṹ̶, ĩgʉ̃sã õãrĩ iririkʉrosũta yáa, ĩgʉ̃sãde Jesúre bʉremunemoburo, ãrĩgʉ̃. “Mʉsã nemorõ Jesúre bʉremugʉ̃, ĩgʉ̃yare masĩpeogʉ ããrã”, neõ ãrĩbea ĩgʉ̃sãrẽ. Irasirigʉ ããrĩpererã õãrĩ iririkʉrosũta yáa: “Surãyeri yʉ buerire pérã, tausũrãkuma”, ãrĩgʉ̃. 23 I ããrĩpererire irasũ yáa: “Jesucristo ĩgʉ̃rẽ bʉremurãrẽ taugʉkumi”, ãrĩrĩ kerere ĩgʉ̃sã õãrõ péburo, ãrĩgʉ̃. Ĩgʉ̃sã iri õãrĩ kerere bʉremumakʉ̃ ĩãgʉ̃, yʉ ĩgʉ̃sã merã bʉro ʉsʉyáa. 24 Mʉsãrẽ i keori merã ãsũ ãrĩ werea. Ũma birarimasã, ããrĩpererã ũmakererã, wajataperebirikuma. Ũmaturagʉ dita wajatakumi. Irasirirã, wajatadʉagʉ bʉro ũmaderosũta mʉsãde Marĩpʉ gããmerĩrẽ õãrõ irika, ĩgʉ̃ sĩburire wajatamurã! 25 Ããrĩpererã ũma biramurã ĩgʉ̃sã ũmaburi dupuyuro õãrõ ũma buekuma. Ããrĩpereri ĩgʉ̃sãya dupʉre poyanorẽrĩrẽ pirikõãkuma. Olivo wãĩkʉdima pũrĩ merã iridea berore wajatadʉarã, irasũ ũma buekuma. Pʉrʉ gajerãrẽ ĩmurã, wajatadiya dipurugue iri berore peokuma. Iri bero mata boakõãkoa. Marĩde Marĩpʉyare õãrõ buero gããmea. Ñerĩrẽ pirikõã, ĩgʉ̃ gããmerĩ gapʉre iriro gããmea, ĩgʉ̃ sĩburire wajatamurã. Ĩgʉ̃ sĩrĩ neõ boabirikoa. 26 Irasirigʉ yʉ gapʉ, ũma birarimasʉ̃ ĩgʉ̃ noó gããmerõ ũmagʉ̃ irirosũ iribea. Yʉ gããmerõ irimoãmabea. Marĩpʉyare masĩsĩã, ĩgʉ̃ gããmerĩrẽ irigʉ yáa. 27 Irasirigʉ yʉ iridʉarire, yʉ ʉaribejarire iribea. Yʉ iridʉarire irimakʉ̃, gajerãrẽ Marĩpʉyare buedi ããrĩkerepʉrʉ, Marĩpʉ yʉre: “Õãrõ iribʉ”, ãrĩbiribokumi.

1 Corintios 10

1 Yaarã, mʉsãrẽ irire masĩmakʉ̃ gããmea. Marĩpʉ, gʉa ñekʉ̃sãmarã merã ããrĩdi ããrĩmí ĩgʉ̃sãrẽ Egiptogue ããrĩrã́rẽ ãĩ wiugʉ. Ĩgʉ̃ iriudea mikãyebo merã ĩgʉ̃sãrẽ dupuyudi ããrĩmí. Ããrĩpererã ĩgʉ̃rẽ tʉyarã, dia wádiya, deko diiadiya wãĩkʉdiya dekogue, bojori maá ĩgʉ̃ iridea maague taribujanerã ããrĩmá. 2 Ĩgʉ̃sã Moisés merã mikãyebo doka, dia wádiyare taribujanerã ããrĩmá. Iro taribujarã, ããrĩpererã ĩgʉ̃ merã wádiya dekogue wãĩyesũrã irirosũ waanerã ããrĩmá. Iri merã ĩgʉ̃yarã ããrĩrĩ́rẽ ĩmunerã ããrĩmá. 3 Ĩgʉ̃sã ããrĩpererã Marĩpʉ sĩdea ʉ̃mʉgasima baarire baanerã ããrĩmá. 4 Ããrĩpererã Marĩpʉ ʉ̃tãyegue deko wiridoredeare iirínerã ããrĩmá. Cristo iri ʉ̃tãye irirosũ ããrĩdi ããrĩmí. Ĩgʉ̃ta okari sĩdi ããrĩmí. Irasirigʉ ĩgʉ̃ta ĩgʉ̃sãrẽ wapikʉwãgãdi ããrĩmí. 5 Marĩpʉ ĩgʉ̃sãrẽ õãrõ iritamukerepʉrʉ, wárã ĩgʉ̃ dorerire tarinʉgãnerã ããrĩmá. Ĩgʉ̃sã irasirimakʉ̃ ĩãgʉ̃, Marĩpʉ ĩgʉ̃sãrẽ ĩãsuyubiridi ããrĩmí. Irasirigʉ ĩgʉ̃sãrẽ masaka marĩrõgue boamakʉ̃ iridi ããrĩmí ĩgʉ̃ dorerire tarinʉgãdea waja. 6 Ããrĩpereri ĩgʉ̃sãrẽ waadea kere, marĩrẽ ĩgʉ̃sã iriderosũ ñerĩrẽ iribirikõãburo, ãrĩ keori pídea ããrã. 7 Irasirirã, keori weadeare surãyeri ĩgʉ̃sã bʉremuderosũ bʉremubirikõãka! Keori weadeare ĩgʉ̃sã bʉremudeare Marĩpʉya werenírĩ gojadea pũgue ãsũ ãrĩ gojasũdero ããrĩbú̶: “Masaka baa, iirí odo, bosenʉ irinʉgãnerã ããrĩmá”, ãrĩ gojasũdero ããrĩbú̶. 8 Pʉrʉ surãyeri ʉ̃ma nomerẽ ñerõ iri gãmebiranerã ããrĩmá. Ĩgʉ̃sã iriderosũ iribirikõãrõ gããmea marĩrẽ. Ĩgʉ̃sã ñerõ iriri waja, sunʉrẽ veintitrés mil masaka boanerã ããrĩmá. 9 Gajipoe gajerã: “Marĩpʉ gʉare õãrõ korebemi”, ãrĩ werewʉanerã ããrĩmá. Ĩgʉ̃sã ãrĩderosũ ãrĩbirikõãrõ gããmea marĩrẽ. Ĩgʉ̃sã ñerõ werenírĩ waja ĩgʉ̃sãrẽ ãña kũrĩ wẽjẽnerã ããrĩmá. 10 Gajipoe gajerã ĩgʉ̃sã Marĩpʉ irideare ñerõ ãrĩ werewʉamakʉ̃, Marĩpʉre wereboegʉ ĩgʉ̃sãrẽ wẽjẽdi ããrĩmí. Ĩgʉ̃sã ãrĩderosũ ãrĩbirikõãrõ gããmea marĩrẽ. 11 Marĩrẽ inʉ marãrẽ i ʉ̃mʉ pereburo mérõgã dʉyawãgãriro yáa. Irasirigʉ Marĩpʉ ĩgʉ̃ya werenírĩ gojadea pũgue gʉa ñekʉ̃sãmarãrẽ ĩgʉ̃ wajamoãdeare gojadoredi ããrĩmí, ĩgʉ̃sã iriderosũ ñerõ iribirikõãburo, ãrĩgʉ̃. 12 Sugʉ: “Yʉ tamerã Marĩpʉre õãrõ bʉremusĩã, ñerõ iribirikoa”, ãrĩ gũñagʉ̃no, õãrõ pémasĩka, iripoegue marã iriderosũ ñerĩrẽ iriri, ãrĩgʉ̃! 13 Gajipoere marĩ ããrĩpererã sugʉ dʉyaro marĩrõ ñerĩrẽ iridʉarã, wãtĩ ñerĩ ãrĩmesãsũrã, ñerõ tarirã ããrã. Irasũ ããrĩkerepʉrʉ, Marĩpʉ gapʉ ĩgʉ̃ ãrĩderosũta marĩrẽ iritamuníkõãmi ñerĩrẽ tarinʉgãburo, ãrĩgʉ̃. Marĩ ñerĩrẽ tarinʉgãnemomasĩbirimakʉ̃ ĩãgʉ̃, gaji ñerĩrẽ tau kãmutagʉkumi marĩrẽ poyanorẽrĩ, ãrĩgʉ̃. Irasirigʉ marĩrẽ ĩgʉ̃ merã gũñaturamakʉ̃ irigʉkumi ñerĩrẽ iribirikõãburo, ãrĩgʉ̃. 14 Yaarã yʉ maĩrã, yʉre péka! Neõ keori weadeare bʉremubirikõãka! 15 Mʉsã õãrõ pémasĩrã ããrĩmakʉ̃, irire mʉsãrẽ werea. Irasirirã yʉ ãrĩrĩrẽ: “Diayeta ããrã”, ãrĩ masĩa. 16 Marĩ nerẽ bokatĩrĩrã Marĩpʉre: “Õãa”, ãrĩ, ʉsʉyari sĩ odo, igui deko iiríripare iiría. Irasũ iirírã: “Cristo boagʉ, marĩ ñerĩ iridea wajare ĩgʉ̃ dí béodea merã wajaribosadi ããrĩmí”, ãrĩ ĩmua. Pã́rũrẽ marĩ dʉkawa baarã: “Cristo ĩgʉ̃ya dupʉ curusague boadea merã marĩrẽ ĩgʉ̃yarã ããrĩmakʉ̃ iridi ããrĩmí”, ãrĩ ĩmua. 17 Marĩ wárã ããrĩkererã, suru pã́rũrẽ dʉkawa baarã, ããrĩpererã marĩ Cristoyarã su dupʉta irirosũ ããrã. Irasirirã sugʉyarãta ããrã. 18 Gʉayarã Israel marã Moisés dorederosũta iririre gũñaka! Marĩpʉre bʉremurã, ĩgʉ̃ya wiigue waibʉre ãĩa wẽjẽ soema. Wẽjẽ soe odo, Marĩpʉ ĩũrõ diíre baama. Irasũ baarã: “Marĩpʉyarã ããrã”, ãrĩ ĩmuma. 19 Yʉ ire irasũ ãrĩgʉ̃: “Keori weadea wajakʉa, irasiriro iri keori weadea pʉro waibʉ dií pídea, gaji waibʉ dií nemorõ ããrã”, ãrĩgʉ̃ meta yáa. 20 Ãsũ gapʉ ãrĩ werea. Marĩpʉre masĩmerã, keori weadea pʉro waibʉ dií pírã, Marĩpʉre bʉremubema. Wãtẽa gapʉre bʉremurã yáma. Ĩgʉ̃sã irasũ bʉremumakʉ̃, ĩgʉ̃sã bʉremurĩ wiigue mʉsã ĩgʉ̃sã merã baarã: “Wãtẽayarã ããrã”, ãrĩ ĩmurã irirosũ yáa. Mʉsã irasirimakʉ̃, neõ gããmebea. 21 Marĩ Opʉ Jesucristoyarã ããrĩsĩã, ĩgʉ̃rẽ bʉremurã nerẽ bokatĩrĩrã, igui deko iiríripare iirí, pã́rũrẽ dʉkawa baáa. Gajerã ĩgʉ̃sã keori weadeare bʉremurã iiríri, waibʉ dií ĩgʉ̃sã baari, wãtẽaya ããrã. Irasirirã marĩ Opʉ Jesúyare baarã, wãtẽayare baamasĩbea. Irasũta wãtẽayare baarã, Jesúyare baamasĩbea. 22 Marĩ Opʉ ĩgʉ̃yarãrẽ ĩgʉ̃ direta bʉremumakʉ̃ gããmemi. Irasirirã marĩ wãtẽãrẽ bʉremurã, marĩ ĩgʉ̃rẽ guamakʉ̃ iribokoa. Ĩgʉ̃ guamakʉ̃, marĩ ĩgʉ̃rẽ tarinʉgãmasĩbirikoa. Marĩrẽ wajamoãburire kãmutamasĩbirikoa. 23 Masaka surãyeri ãsũ ãrĩ wereníma: “Marĩ iridʉarire noó gããmerõ irimasĩa”, ãrĩ wereníma. Ĩgʉ̃sã irire irasũ ãrĩkerepʉrʉ, ããrĩpereri marĩ iridʉarire irirã, gajerãrẽ iritamurã meta yáa. Noó marĩ gããmerõ irirã, gajerãrẽ Marĩpʉre bʉremunemomakʉ̃ iribiribokoa. 24 Marĩya ããrĩburi direta gũñabirikõãrõ gããmea. Gajerãya ããrĩburidere gũñarõ gããmea. 25 Irasirirã baari duarogue baarire wajarirã, noó gããmerõ wajari baaka! “¿I baari keori weadea pʉrogue pídea ããrĩ́rĩ?” ãrĩ sẽrẽñabirikõãka: “Irire baarã, ñerõ irirã yáa”, ãrĩ gũñarĩ, ãrĩrã! 26 Marĩpʉya werenírĩ gojadea pũgue ãsũ ãrĩ gojasũdero ããrĩbú̶: “Ããrĩpereri i ʉ̃mʉma, marĩ Opʉya ããrã”, ãrĩ gojasũdero ããrĩbú̶. Irasirirã ããrĩpereri ĩgʉ̃ baari pídeare baamasĩa. 27 Jesúre bʉremubi mʉsãrẽ baadoregʉ siiumakʉ̃, waadʉarã waaka! Baarã waarã́, mʉsãrẽ ĩgʉ̃ ejorire baaka! “¿I baari, keori weadea pʉrogue pídea ããrĩ́rĩ?” ãrĩ sẽrẽñabirikõãka: “Irire baarã, ñerõ irirã yáa”, ãrĩ gũñarĩ, ãrĩrã! 28 Gajigʉ iro ããrĩgṹ̶ ãsũ ãrĩbokumi mʉsãrẽ: “I baari, keori weadea pʉrogue pídea dií ããrã”, ãrĩbokumi. Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃, iri diíre baabirikõãka! Ĩgʉ̃, mʉsã baamakʉ̃: “Ñerĩrẽ irirã yáma”, ãrĩ gũñabokumi. Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩ gũñabirikõãburo, ãrĩrã, irire baabirikõãka! 29 Yʉ irire ãrĩgʉ̃, ĩgʉ̃ gũñarĩrẽ werenígʉ̃ yáa. Mʉsã gũñarĩrẽ wereníbea. Mʉsã gapʉ ãsũ ãrĩ sẽrẽñabokoa yʉre: “¿Nasirirã, gajigʉ diaye gũñabiri waja, gʉa iridʉarire gorawayubokuri? 30 Gʉa baarire Marĩpʉre: ‘Õãa’, ãrĩ, ʉsʉyari sĩmakʉ̃, gajigʉ gʉa baarire werewʉamasĩbemi”, ãrĩbokoa mʉsã yʉre. 31 Yʉ gapʉ ãsũ ãrĩ werea mʉsãrẽ. Mʉsã baa, iirírã, gajinorẽ irirãde, Marĩpʉ gããmerĩ direta irika, gajerãde ĩgʉ̃rẽ: “Õãtarigʉ ããrĩ́mi”, ãrĩ bʉremuburo, ãrĩrã! 32 Neõ mʉsã iriri merã judío masakare, judío masaka ããrĩmerãrẽ, Marĩpʉyarãdere ñerõ irimakʉ̃ iribirikõãka! 33 Yʉ irirosũ irika! Ããrĩpereri yʉ iriri merã masaka ããrĩpererãrẽ õãrõ iridʉáa. Irasirigʉ õãrõ yʉ ããrĩburi direta gũñabea. Gajerãya ããrĩburi gapʉre õãrõ gũñáa, ĩgʉ̃sãde Jesucristore bʉremuburo, ãrĩgʉ̃. Ĩgʉ̃rẽ bʉremumakʉ̃, ĩgʉ̃sãrẽ taugʉkumi, peamegue waabirikõãburo, ãrĩgʉ̃.

1 Corintios 11

1 Irasirirã yʉ Cristore iritʉyarosũta mʉsãde yʉre iritʉyaka! 2 Yaarã, yʉre mʉsã gũñamakʉ̃, ããrĩpereri yʉ buedeare keoro irimakʉ̃ ĩãgʉ̃, mʉsãrẽ: “Õãrõ yáa”, ãrĩ, ʉsʉyari merã werea. 3 Gaji mʉsãrẽ masĩmakʉ̃ gããmea. Cristo, ããrĩpererã ʉ̃ma dipuru ããrĩ́mi. Ũ̶mú̶ʉ, marãpore igo dipuru ããrĩ́mi. Marĩpʉ, Cristo dipuru ããrĩ́mi. 4 Mʉsã Marĩpʉre bʉremurã nerẽmakʉ̃, sugʉ Marĩpʉre sẽrẽgʉ̃, Marĩpʉ ĩgʉ̃rẽ weredoredeare weregʉ, ĩgʉ̃ya dipurure bʉʉabirikumi. Ĩgʉ̃ya dipurure bʉʉagʉ, gʉyasĩũrõ irigʉ iribokumi. Cristore ĩgʉ̃ Opʉre goepeyari merã bʉremubiribokumi. 5 Nomeõ gapʉ Marĩpʉre sẽrẽgõ, Marĩpʉ igore weredoredeare werego, igoya dipurure bʉʉakumo. Igoya dipurure bʉʉabeo, gʉyasĩũrõ irigo iribokumo. Marãpʉre igo dipurure goepeyari merã bʉremubiribokumo. Poari pera wʉʉabéodeo irirosũ ããrĩbokumo. 6 Igoya dipurure bʉʉadʉabirimakʉ̃, diayeta igoya poarire pera wʉʉabéokõãrõ gããmea. Igoya poarire pera wʉʉabéodʉabeo: “Gʉyasĩũgoráa”, ãrĩgõ, igoya dipurure bʉʉaburo. 7 Ũ̶mú̶ʉ gapʉ Marĩpʉ irirosũ opʉ ããrĩsĩã, ĩgʉ̃ya dipurure bʉʉabirikõãburo, Marĩpʉ yʉ Opʉ ããrĩ́mi, ãrĩ ĩmubu. Nomeõ gapʉ igoya dipurure bʉʉaburo, ʉ̃mú̶ʉ yʉ opʉ ããrĩ́mi, ãrĩ ĩmubo. 8 Neõgoraguere Marĩpʉ ʉ̃mú̶ʉrẽ irigʉ, nomeõya gõã merã iribiridi ããrĩmí. Nomeõ gapʉre ʉ̃mú̶ʉya gõã merã iridi ããrĩmí. 9 Irasirigʉ ʉ̃mú̶ʉrẽ irigʉ, nomeõrẽ iritamubure iribiridi ããrĩmí. Nomeõ gapʉre, ʉ̃mú̶ʉrẽ iritamubore iridi ããrĩmí. 10 Irasirirã mʉsã Marĩpʉre bʉremurã nerẽrõguere, nome ĩgʉ̃sãya dipure bʉʉaro gããmea. Irasũ bʉʉarã, ʉ̃mú̶ʉ dorerire õãrõ yʉjʉrire ĩmurãkuma. Ĩgʉ̃sã irasiririre Marĩpʉre wereboerã ĩãrãkuma. 11 Irasũ ããrĩkerepʉrʉ, marĩ Jesucristore bʉremurã gãme iritamua. Ũ̶ma, nome iritamurĩ marĩrõ ããrĩmasĩbirikuma. Nomede ʉ̃ma iritamurĩ marĩrõ ããrĩmasĩbirikuma. 12 Diayeta ããrã. Marĩpʉ nomeõrẽ ʉ̃mú̶ʉya gõã merã iridi ããrĩmí. Ide diayeta ããrã. Ũ̶ma, nome merã deyoama. Irasirirã ããrĩpererã masaka: ʉ̃ma, nomede Marĩpʉ irinerã ããrĩ́ma. 13 I ããrĩpereri diayeta ããrĩmakʉ̃, ¿mʉsã basi naásũ gũñarĩ? Mʉsã Marĩpʉre bʉremurã nerẽrõgue, nomeõ igoya dipurure bʉʉabeota, Marĩpʉre sẽrẽmakʉ̃ ¿õãrĩ, o õãberi? 14 Ũ̶mú̶ʉ poañapu ũmamakʉ̃ gʉyasĩũgoráa. Ããrĩpererã masaka irire masĩma. 15 Nomeõ poañapu ũmagõ ããrĩmakʉ̃: “Õãgoráa”, ãrã. Igo poañapu ũmamakʉ̃, igoya dipuru bʉʉaro irirosũ ããrã. 16 Yʉ werenírĩrẽ: “Irasũ ããrĩbea”, ãrĩ guaseodʉagʉnorẽ ãsũ ãrĩ weregʉra. Marĩ Jesúre bʉremurã, gajerã Marĩpʉyarãde irire irasũ dita yáa. 17 Dapora mʉsãrẽ gaji gojáa. Irire gojagʉ, yʉ mʉsãrẽ: “Õãrõ irirã yáa”, ãrĩbea. Mʉsã nerẽrã, õãrõ iriboanerã, ubu gapʉ poyanorẽayuro. 18 Irasirigʉ ãsũ ãrĩ werepʉrorigʉra mʉsãrẽ. Mʉsã nerẽrã, gãme guaseo dʉkawariayuro. Gajerã yʉre irire weremakʉ̃ pégʉ: “Diayeta ããrĩkoa”, ãrĩ gũñáa. 19 Mʉsã gãme dʉkawarirã, ãsũ ãrĩ gũñakoa: “Marĩrẽ gãme dʉkawariro gããmea. Irasirirã, ¿noã gapʉ Jesucristoyarãgora ããrĩ́rĩ? ãrĩ masĩrãkoa”, ãrĩkoa. 20 Irasirirã mʉsã gãme dʉkawariri waja, mʉsã marĩ Opʉ Jesucristo boadeare nerẽ gũñarã, ĩgʉ̃ buerã merã baatũnugʉ̃ dorederosũ keoro iirí, baabea. 21 Mʉsã nerẽ baarã, surãyeri noó gããmerõ baapʉrorikõãa. Gajerã ʉaboama. Gajerã mejãma. 22 Mʉsã noó gããmerõ iirí, baadʉarã, ¿nasirirã mʉsãya wiirigue baa, iiríberi? Mʉsã Marĩpʉyarã ããrĩkererã, noó gããmerõ baa, iirírã, mʉsã nerẽrĩrẽ wajamarĩrõsũ irirã yáa. Mʉsã watopegue ããrĩrã́ baari opamerãrẽ gʉyasĩũrõ tarimakʉ̃ irirã yáa. Mʉsã irasiriri kerere pégʉ, ¿naásũ ãrĩ weregʉkuri yʉ mʉsãrẽ? “Õãrõ irirã yáa”, ãrĩbirikoa. 23 Marĩ Opʉ Jesucristo yʉre buedeare yʉ mʉsãrẽ werebʉ. Iri ãsũ ããrã. Ĩgʉ̃rẽ wẽjẽdʉarãguere ĩgʉ̃rẽ Judas ĩmuburi dupuyuroma ñamita marĩ Opʉ Jesucristo pã́rũrẽ ãĩ, Marĩpʉre: “Mʉrẽ ʉsʉyari sĩa”, ãrĩ, irirure pea, ĩgʉ̃ buerãrẽ: “I yaa dupʉ ããrã”, ãrĩ gueredi ããrĩmí. “Irasirirã yʉ mʉsã merã dapora iriaderosũ nerẽ, pã́rũrẽ baarikʉ, yʉ mʉsãrẽ boabosarire gũñaka!” ãrĩdi ããrĩmí. 25 Ĩgʉ̃sã baa odoadero pʉrʉ, pã́rũrẽ ãĩderosũta iiríripare ãĩ, ãsũ ãrĩdi ããrĩmí: “Yʉ mʉsãrẽ boabosagʉ yaa dí béori merã Yʉpʉ mʉsãrẽ: ‘Õãrõ irigʉra’, ãrĩdeare iriyuwarikʉgʉkumi. Irasirirã mʉsã nerẽ, iiríripare iirírikʉ, yʉ dí béobosarire gũñaka!” ãrĩdi ããrĩmí. 26 Ĩgʉ̃ ãrĩderosũta irirã, marĩ nerẽrã, pã́rũrẽ baarikʉ, iiríripare iirírikʉ: “Marĩ Opʉ Jesucristo marĩrẽ boabosadi ããrĩmí”, ãrĩ ĩmurãkoa. Irire iriníkõãrõ gããmea. Ĩgʉ̃ i ʉ̃mʉgue dupaturi aarimakʉ̃, irire irinemobirikoa. 27 Marĩ Opʉ Jesucristo boadeare marĩ nerẽ gũñaripoe Marĩpʉre bʉremurĩ marĩrõ merã pã́rũrẽ baa, iiríripare iirígʉno ñerõ irigʉ yámi. Jesucristo marĩrẽ boabosagʉ dí béodeare ubu ããrĩrĩ́ irirosũ gũñami. 28 Irasirirã pã́rũrẽ baa, iiríripare iiríburi dupuyuro masakakʉ marĩ irideare: “Ñerõ irikubʉ”, ãrĩ gũñapʉroriro gããmea. 29 Marĩ Opʉ Jesucristoya dupʉ ããrĩrĩ́rẽ pémasĩrõ marĩrõ merã pã́rũrẽ baa, iiríripare iirímakʉ̃, Marĩpʉ marĩrẽ wajamoãgʉkumi. 30 Mʉsã irire pémasĩbiridea waja wárã mʉsã merãmarã pũrĩrikʉrã, turamerã ããrĩ́ma. Surãyeri boakõãsiama. 31 Marĩ baa, iiríburi dupuyuro marĩ irideare: “Ñerõ irikubʉ”, ãrĩ gũñapʉrorimakʉ̃, marĩ Opʉ marĩrẽ wajamoãbirikumi. 32 Marĩ Opʉ gapʉ marĩrẽ ĩgʉ̃yarãrẽ marĩ ñerĩ iririre piriburo, ãrĩgʉ̃, wajamoãmi. Irasirigʉ ĩgʉ̃rẽ bʉremumerãrẽ peamegue waadore, marĩ gapʉre ĩgʉ̃sã merã wajamoãbirikumi. 33 Irasirirã yaarã, mʉsã nerẽ baarã, suro merã baamurã gajerãdere yúka! 34 Ʉaboagʉno ĩgʉ̃ya wiigue baaburo. Irasirimakʉ̃, mʉsã õãrõ nerẽ baamakʉ̃, Marĩpʉ mʉsãrẽ wajamoãbirikumi. Gajire mʉsã pʉrogue waagú̶, õãrõ were ãmugʉra.

1 Corintios 12

1 Yaarã, Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ Marĩpʉyare marĩrẽ irimasĩmakʉ̃ irigʉ ããrĩ́mi. Yʉ irire mʉsãrẽ õãrõ masĩmakʉ̃ gããmea. 2 Mʉsã ire õãrõ masĩsiáa. Jesucristore bʉremuburi dupuyuro keori weadeare bʉremutʉyanerã ããrĩbú̶. Iri keori weadea okari opabea. Neõ wereníbea. 3 Irasirigʉ daporare yʉ mʉsãrẽ ire masĩmakʉ̃ gããmea. Neõ sugʉ Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ iritamurĩ merã weregʉ: “Jesúre ñerõ waanaburo”, ãrĩmasĩbirikumi. Gajigʉ Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ iritamurĩ marĩrõ merã weregʉ: “Jesús marĩ Opʉ ããrĩ́mi”, neõ ãrĩmasĩbirikumi. 4 Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ Marĩpʉyare marĩrẽ irimasĩmakʉ̃ iriri, wári ããrã. Ĩgʉ̃ sugʉta irire sĩgʉ̃ ããrĩ́mi. 5 Marĩ Opʉ Jesucristo marĩrẽ moãdoreri, wári ããrã. Ĩgʉ̃ sugʉta irire moãdoregʉ ããrĩ́mi. 6 Marĩpʉyare iriri, sʉrosũ ããrĩbea. Marĩpʉ sugʉta marĩ ããrĩpererãrẽ ĩgʉ̃yare õãrõ irimasĩmakʉ̃ irigʉ ããrĩ́mi. 7 Marĩpʉ Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃rẽ marĩ masakakʉre sĩrĩ merã ĩgʉ̃ marĩ merã ããrĩrĩ́rẽ ĩmumi, ããrĩpererã Jesucristore bʉremurãrẽ gãme iritamuburo, ãrĩgʉ̃. 8 Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ surãyerire õãrõ masĩrĩ merã Marĩpʉyare weremakʉ̃ yámi. Gajerãdere õãrõ pémasĩrĩ merã ĩgʉ̃yare weremakʉ̃ yámi. 9 Gajerãrẽ: “Marĩpʉ iritamurĩ merã marĩ õãrõ irimasĩa”, ãrĩ bʉremumakʉ̃ yámi. Irasũ ããrĩmakʉ̃, gajerãrẽ ĩgʉ̃ turarire sĩmi pũrĩrikʉrãrẽ tauburo, ãrĩgʉ̃. 10 Gajerãrẽ ĩgʉ̃ turari merã iri ĩmurĩrẽ irimasĩmakʉ̃ yámi. Gajerãrẽ Marĩpʉ ĩgʉ̃sãrẽ weredorerire õãrõ weremasĩmakʉ̃ yámi. Gajerãrẽ: “Wãtĩ turari merã, o Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ turari merã ãsũ yámi ĩĩ”, ãrĩ masĩrĩrẽ sĩmi. Gajerãrẽ gaji masã ya werenírĩ merã ĩgʉ̃sã dupuyurogue werenímasĩbirideare werenímasĩmakʉ̃ yámi. Gajerãrẽ, iri werenírĩrẽ masĩbirikererã, Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ iritamurĩ merã: “Ãsũ ãrĩdʉaro yáa i”, ãrĩ masĩmakʉ̃ yámi. 11 Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ marĩ masakakʉre gajerosũperi dita ĩgʉ̃ sĩdʉarire sĩmi. Ĩgʉ̃ sugʉta Marĩpʉyare marĩ irimasĩburire sĩgʉ̃ ããrĩ́mi. 12 Marĩya dupʉma wári ããrã. Wári ããrĩkerero, su dupʉta ããrã. Cristode irasũta ããrĩ́mi. Marĩ ĩgʉ̃rẽ bʉremurã wárã ããrĩkererã, su dupʉta irirosũ ããrã. 13 Mʉrãrõta marĩ ĩgʉ̃rẽ bʉremurã ããrĩpererã: judío masaka, judío masaka ããrĩmerã, gajerãrẽ moãboerã, moãboemerãde wárã ããrĩkererã, Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ sugʉ merãta wãĩyesũbʉ. Irasirigʉ marĩrẽ su dupʉta irirosũ ããrĩmakʉ̃ yámi. Irasirirã marĩ ããrĩpererã Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃rẽ opáa. 14 Marĩya dupʉma ããrĩrĩ́ su wãĩta ããrĩbea. Wári ããrĩkõãa. 15 Marĩya gubu werenírĩ gubu ããrĩrṍ ãsũ ãrĩbokoa: “Mojõ ããrĩbea. Irasiriro mʉya dupʉma ããrĩbea”, ãrĩbokoa. Marĩya gubu irasũ ãrĩkerero, marĩya dupʉmata ããrã. 16 Marĩya gãmipũ werenírĩ gãmipũ ããrĩrṍ ãsũ ãrĩbokoa: “Koyeru ããrĩbea. Irasiriro mʉya dupʉma ããrĩbea”, ãrĩbokoa. Marĩya gãmipũ irasũ ãrĩkerero, marĩya dupʉmata ããrã. 17 Marĩya dupʉ, koyeru dita ããrĩmakʉ̃, ¿nasirisĩã, pébokuri marĩ? Marĩya dupʉ, gãmipũ dita ããrĩmakʉ̃, ¿nasirisĩã, gajinorẽ wĩjĩbokuri marĩ? 18 Marĩpʉ marĩya dupʉre irigʉ, ããrĩpereri ĩgʉ̃ gããmerõsũta keoro iridi ããrĩmí. 19 Ããrĩpereri marĩya dupʉgue ããrĩrĩ́no su wãĩta ããrĩmakʉ̃, marĩya dupʉ marĩbokuyo. 20 Ãsũ ããrã. Marĩya dupʉgue ããrĩrĩ́ wári ããrĩkerepʉrʉ, su dupʉta ããrã. I irirosũta marĩ Jesúre bʉremurã wárã ããrĩkererã, su dupʉta irirosũ ããrã. 21 Irasiriro koyeru, mojõrẽ: “Mʉrẽ gããmebea”, ãrĩmasĩbirikoa. Dipuru, guburire: “Mʉrẽ gããmebea”, ãrĩmasĩbirikoa. 22 Ãsũ gapʉ ããrã. Gaji marĩya dupʉgue ããrĩrĩ́, turabiri ããrĩkerepʉrʉ, marĩ gapʉ irire bʉro gããmea. 23 Gaji marĩya dupʉgue ããrĩrĩ́rẽ: “Ubu ããrĩrĩ́ ããrã”, ãrĩ gũñáa. Irasirirã irire õãrõ deyoburo, ãrĩrã, õãrõ ãmua. Gaji marĩ gʉyasĩrĩsãrĩrẽ surí sãña kãmutáa masaka ĩãbirikõãburo, ãrĩrã. 24 Gaji marĩya dupʉgue ããrĩrĩ́rẽ õãrĩ deyori gapʉre ãmubea. Marĩpʉ marĩya dupʉgue ããrĩrĩ́rẽ ããrĩpererire õãrõ ãmudi ããrĩmí, su dupʉta õãrõ dupʉkʉburo, ãrĩgʉ̃. Irasirigʉ: “Ubu ããrĩrĩ́ ããrã”, marĩ ãrĩrĩ gapʉre õãrõ gããmemakʉ̃ yámi. Irasirirã marĩ neõ gajigʉ Jesúyagʉre: “Ubu ããrĩgṹ̶ ããrĩ́mi, irasirirã ĩgʉ̃rẽ gããmebea”, ãrĩbirikõãrõ gããmea. 25 Ãsũta ããrĩdoredi ããrĩmí, Marĩpʉ marĩya dupʉ suro merã iritamuburo, ãrĩgʉ̃. 26 Marĩya dupʉgue ããrĩrĩ́ su wãĩ ñerõ tarimakʉ̃, gajide ããrĩpereri ñerõ taria. Su wãĩrẽ õãrõ ãmumakʉ̃: “Marĩya dupʉ ããrĩperero õãrõ ããrã”, ãrĩ gũñáa. 27 Yʉ irire ãrĩgʉ̃, ãsũ ãrĩdʉagʉ yáa. Marĩ Cristore bʉremurã ĩgʉ̃ya dupʉ irirosũ ããrã. Irasirirã marĩ masakakʉ ĩgʉ̃ya dupʉgue ããrĩrã́ irirosũ ããrã. 28 Irasirigʉ Marĩpʉ marĩ Jesúre bʉremurãrẽ gãme iritamuburire pígʉ, ãsũ pídi ããrĩmí. Jesucristo buedoregʉ pínerãrẽ pípʉroridi ããrĩmí. Pʉrʉ Marĩpʉ gajerãrẽ ĩgʉ̃ weredorerosũ weremurãrẽ pídi ããrĩmí. Pʉrʉ gajerãrẽ ĩgʉ̃yare buemurãrẽ pídi ããrĩmí. Gajerãrẽ ĩgʉ̃ turaro merã iri ĩmumurãrẽ, gajerãrẽ pũrĩrikʉrãrẽ taumurãrẽ, gajerãrẽ masakare iritamumurãrẽ, gajerãrẽ dorerimasã ããrĩmurãrẽ, gajerãrẽ gaji masã ya merã ĩgʉ̃sã dupuyurogue neõ werenímasĩbirideare werenímasĩmurãrẽ pídi ããrĩmí. 29 Irasirigʉ marĩ ããrĩpererãrẽ sʉrosũ irimurãrẽ píbiridi ããrĩmí. Irasirirã marĩ ããrĩpererã Jesucristo buedoregʉ pínerã meta ããrã. Marĩ ããrĩpererã Marĩpʉ weredorerosũ wererã meta ããrã. Marĩ ããrĩpererã Marĩpʉyare buerã meta ããrã. Marĩ ããrĩpererã Marĩpʉ turaro merã iri ĩmumurã meta ããrã. 30 Marĩ ããrĩpererã pũrĩrikʉrãrẽ taumasĩrã meta ããrã. Marĩ ããrĩpererã gaji masã ya werenírĩ merã werenímasĩrã meta ããrã. Marĩ ããrĩpererã ĩgʉ̃sã werenírĩrẽ péadero pʉrʉ: “Ãsũ ãrĩdʉaro yáa”, ãrĩ wererã meta ããrã. 31 Irasirirã Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ Marĩpʉyare irimasĩrĩ sĩrĩrẽ gããmeka mʉsã! Yʉ mʉsãrẽ i ããrĩpereri nemorõ õãrĩrẽ weregʉra.

1 Corintios 13

1 Marĩ gaji masã ya werenírĩrẽ werenímasĩkererã, Marĩpʉre wereboerã ya werenírĩrẽ werenímasĩkererã, gajerãrẽ maĩbirimakʉ̃, marĩ werenírĩ wajamarĩbokoa. Kõme majĩ pábiramakʉ̃ bʉsʉrosũ marĩ werenírĩ bʉsʉkõãbokoa. 2 Marĩpʉ marĩrẽ weredorerosũ õãrõ weremasĩkererã, gajerãrẽ maĩbirimakʉ̃, marĩ wereri wajamarĩbokoa. Ããrĩpererire masĩkererã, Marĩpʉyare masaka dupuyurogue masĩbiridea ããrĩpererire pémasĩkererã, gajerãrẽ maĩbirimakʉ̃, marĩ masĩrĩ wajamarĩbokoa. Marĩpʉre bʉremurĩ marĩrẽ ĩgʉ̃ sĩrĩ merã buúrure gajerogue waadoremasĩkererã, gajerãrẽ maĩbirimakʉ̃, marĩ bʉremurĩ merã iriri wajamarĩbokoa. 3 Marĩ opari ããrĩpereri boporãrẽ sĩkererã, ĩgʉ̃sãrẽ maĩbirimakʉ̃, marĩ iriri wajamarĩbokoa. Marĩpʉyare marĩ iridea waja marĩya dupʉre masaka soekerepʉrʉ, marĩ gajerãrẽ maĩbirimakʉ̃, Marĩpʉ marĩrẽ: “Õãrõ iribʉ”, ãrĩbiribokumi. 4 Marĩ gajerãrẽ maĩrã, mata ĩgʉ̃sã merã guaña máa. Ĩgʉ̃sãrẽ bopoñarĩ merã õãrõ yáa. Ĩgʉ̃sãrẽ ĩãturiña máa. “Ĩgʉ̃sã nemorõ õãgʉ̃ ããrã”, ãrĩmasĩña máa. “Ĩgʉ̃sã nemorõ masĩtarinʉgãgʉ̃ ããrã”, ãrĩmasĩña máa. 5 Marĩ gajerãrẽ maĩrã, ĩgʉ̃sãrẽ bʉremurĩ merã keoro werea. Marĩya ããrĩburi direta gũñabea. Ĩgʉ̃sãya ããrĩburidere gũñáa. Ĩgʉ̃sãrẽ guari merã wereña máa. Ĩgʉ̃sã marĩrẽ ñerõ irimakʉ̃, yoaripoe ĩgʉ̃sã merã guaníña máa. 6 Gajerãrẽ maĩrã, ĩgʉ̃sã ñerõ irimakʉ̃ ĩãrã, ʉsʉyamasĩña máa. Diayema gapʉre ĩgʉ̃sã irimakʉ̃ ĩãrã, ʉsʉyáa. 7 Marĩ gajerãrẽ maĩrã, ĩgʉ̃sã ñerõ irimakʉ̃ ĩãrã, masakare neõ kere werebea. Gajerã ĩgʉ̃sãrẽ werewʉakerepʉrʉ, marĩ ĩgʉ̃sãrẽ bʉremurĩrẽ neõ piribirikoa. “Pʉrʉgue ĩgʉ̃sãde õãrĩ gapʉre irirãkuma”, ãrĩ gũñáa. Ĩgʉ̃sã iriri merã marĩ ñerõ tarikererã, ĩgʉ̃sãrẽ maĩsĩã, neõ piribea. 8 Marĩ gãme maĩrĩ neõ perebirikoa. Marĩpʉ weredorerosũ wereri gapʉ pererokoa. Gaji masã ya merã marĩ werenírĩde pererokoa. Marĩpʉyare masĩrĩ merã õãrõ wereride, pʉrʉgue pererokoa. Iri irasũ waamakʉ̃, marĩ masĩdero nemorõ ããrĩpererire masĩrãkoa. 9 Daporare marĩ ããrĩpereri Marĩpʉyare masĩbea. Ĩgʉ̃ weredorerosũta ĩgʉ̃ masĩrĩ sĩrĩ merã werekererã, ããrĩpereri ĩgʉ̃yare weremasĩbea. 10 Pʉrʉgue Jesucristo Marĩpʉyare masĩpeogʉ aarimakʉ̃, marĩ masĩbirideare masĩpeorãkoa. 11 Yʉ majĩgʉ̃ ããrĩgṹ̶, majĩrã irirosũ gũñarĩ marĩrõ werení, ĩgʉ̃sã irirosũta iriunabʉ. Yʉ bʉgʉro waagú̶, majĩrã irirosũ ããrĩdeare pirikõãbʉ. 12 Daporare Marĩpʉyare marĩ õãrõ masĩbea. Diuru bʉgʉru merã marĩ ãĩñamakʉ̃ õãrõ deyomarĩrõ irirosũ ããrã. Õãrõ deyobea. Pʉrʉ õãrõ deyorogue Marĩpʉre ĩãrãkoa. Daporare marĩ ĩgʉ̃rẽ sĩrũgã masĩa. Pʉrʉ Marĩpʉ marĩrẽ masĩpeorosũta marĩde masĩpeorãkoa. 13 Daporare ʉre wãĩ ããrã: Marĩpʉre bʉremurĩ, ĩgʉ̃ marĩrẽ õãrõ irigʉkumi, ãrĩ ʉsʉyari, marĩ gãme maĩrĩ ããrã. Iri ʉre wãĩ neõ perebirikoa. Gãme maĩrĩ gapʉ gaji nemorõ õãrĩ ããrã.

1 Corintios 14

1 Gajerãrẽ maĩnemoka! Irasũ ããrĩmakʉ̃, Marĩpʉyare Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ mʉsãrẽ irimasĩrĩ sĩrĩrẽ gããmeka! Ããrĩpereri ĩgʉ̃ irimasĩrĩ sĩrĩrẽ gũñarã, gaji nemorõ Marĩpʉ weredorerosũ weremasĩrĩ gapʉre bʉro gããmeka! 2 Sugʉ gaji masã ya werenírĩ merã werenímasĩbirikeregʉ werenímakʉ̃, Marĩpʉ dita ĩgʉ̃ werenírĩrẽ pémi. Masaka gapʉ ĩgʉ̃ werenírĩrẽ pébema. Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ turari merã Marĩpʉyare masĩña marĩdeare wereními. 3 Marĩpʉ weredorerosũ weregʉ gapʉ masakare weremi. Ĩgʉ̃ wereri pérãrẽ Jesucristore bʉremunemomakʉ̃ yámi. Ĩgʉ̃ wereri merã ĩgʉ̃sãrẽ õãrõ ããrĩrikʉmakʉ̃, õãrõ yʉjʉpũrãkʉmakʉ̃ yámi. 4 Gaji masã ya werenírĩ merã werenímasĩbirikeregʉ werenígʉ̃ ĩgʉ̃ basi Jesucristore bʉremunemogʉ̃ yámi. Marĩpʉ weredorerosũ weregʉ gapʉ gajerã Jesucristore bʉremurãrẽ ĩgʉ̃rẽ bʉremunemomakʉ̃ irigʉ yámi. 5 Gaji masã ya werenírĩ merã mʉsã werenímasĩbirideare ããrĩpererã mʉsã werenímasĩmakʉ̃ gããmea yʉ. Iri nemorõ Marĩpʉ weredorerosũ mʉsã weremakʉ̃ bʉro gããmea. Marĩpʉ weredorerosũ weregʉ gapʉ, gaji masã ya werenírĩ merã werenígʉ̃ nemorõ masakare iritamugʉ̃ ããrĩ́mi. Irasũ ããrĩkerepʉrʉ, gaji masã ya werenírĩrẽ pégʉ: “Ãsũ ãrĩdʉaro yáa”, ãrĩ weremakʉ̃ õãgoráa. Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩ weregʉ, Jesucristore bʉremurãrẽ ĩgʉ̃rẽ bʉremunemomakʉ̃ irigʉ yámi. 6 Yaarã, yʉ mʉsã pʉrogue waagú̶, gaji masã ya werenírĩ merã werenígʉ̃, mʉsãrẽ iritamubiribokoa. Marĩpʉ ĩgʉ̃yare yʉre masĩmakʉ̃ irideare weregʉ, ĩgʉ̃ya diayema kerere masĩrĩ merã weregʉ, ĩgʉ̃ yʉre weredorerire weregʉ, ĩgʉ̃yare mʉsãrẽ buegʉ, mʉsãrẽ iritamubokoa. 7 Keori merã mʉsãrẽ weregʉra. Tẽrẽdirure keoro puribirimakʉ̃, o arpa wãĩkʉro bʉapʉtẽrõde keoro bʉapʉtẽbirimakʉ̃, iri wãĩ bayari ããrĩkoa, ãrĩmasĩña máa. 8 Surara gãmewẽjẽrã waaburi dupuyuro sugʉ ĩgʉ̃sã merãmʉ puridirure keoro puribirimakʉ̃, gajerã surara ĩgʉ̃sã mojõkʉburire ãmubirikuma. 9 Mʉsãde irasũta ããrã. Mʉsã gaji masã ya werenírĩ merã werenímakʉ̃ pérã: “Ãsũ ãrĩrã irikuma ĩgʉ̃sã”, ãrĩmasĩbirikuma. Irasirirã mʉsã ubugorata werenímoãmakõãrã irikoa. 10 I ʉ̃mʉguere wári buri marã ããrĩ́ma. Ĩgʉ̃sã basi ĩgʉ̃sã werenírĩrẽ pémasĩma. 11 Yʉ gaji masã ya werenírĩ merã werenígʉ̃rẽ pébi: “Gajeromʉ ããrĩ́mi”, ãrĩ gũñagʉkoa. Ĩgʉ̃de yʉ gaji masã ya werenírĩ merã werenímakʉ̃ pébi yʉre: “Gajeromʉ ããrĩ́mi”, ãrĩ gũñagʉkumi. 12 Irasũta ããrã mʉsãdere. Mʉsã Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ turaro merã irimasĩrĩ sĩrĩrẽ gããmea. Irasirirã gajerã Jesucristore bʉremurãrẽ ĩgʉ̃rẽ bʉremunemomakʉ̃ irimasĩrĩrẽ bʉro gããmeka! 13 Irasirigʉ sugʉ gaji masã ya werenírĩ merã werenímasĩbirikeregʉ werenígʉ̃no Marĩpʉre: “Yʉ werenírĩrẽ gajerãrẽ: ‘Ãsũ ãrĩdʉaro yáa’, ãrĩ weremakʉ̃ iritamuka yʉre!” ãrĩ sẽrẽburo. 14 Yʉ gaji masã ya werenírĩ merã werenímasĩbirikeregʉ werenírĩ merã Marĩpʉre sẽrẽgʉ̃, Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ gũñarĩ sĩrĩ merã sẽrẽa. Irasũ sẽrẽkeregʉ, gũñarĩ merã yʉ sẽrẽadeare: “Ãsũ ãrĩdʉaro irikoa”, ãrĩ pémasĩbirikoa. 15 Irasirirã ãsũ iriro gããmea. Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ turari merã gaji masã ya werenírĩ merã Marĩpʉre sẽrẽrõ gããmea. Irasũ ããrĩmakʉ̃, pémasĩrĩ merã marĩ ya werenírĩ merã Marĩpʉre sẽrẽrõ gããmea. Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ turari merã gaji masã ya werenírĩ merã Marĩpʉre bayapeoro gããmea. Irasũ ããrĩmakʉ̃, pémasĩrĩ merã marĩ ya werenírĩ merã Marĩpʉre bayapeoro gããmea. 16 Marĩ Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ turari merã gaji masã ya werenírĩ merã Marĩpʉre ʉsʉyari sĩkerepʉrʉ, marĩ merã ããrĩrã́ pébiribokuma. Ĩgʉ̃sã irire pémerã: “Irasũta ããrã”, ãrĩ, marĩ merã Marĩpʉre ʉsʉyari sĩbiribokuma. 17 Marĩ gaji masã ya werenírĩ merã Marĩpʉre ʉsʉyari sĩrĩ õãgoráa. Irasũ ããrĩkerepʉrʉ, marĩ merã ããrĩrã́ gapʉ marĩ werenírĩrẽ pébirimakʉ̃, marĩ ĩgʉ̃sãrẽ Jesucristore bʉremunemomakʉ̃ iribirikoa. 18 Gaji masã ya werenírĩ merã werenímasĩbirikeregʉ werenírĩrẽ yʉta mʉsã ããrĩpererã nemorõ werenía. Irire irisĩã, Marĩpʉre ʉsʉyari sĩa. 19 Irasũ ããrĩkeregʉ, Jesúre bʉremurã nerẽrõgue gaji masã ya werenírĩ merã wári mʉsã pébirire yʉ weremakʉ̃ mʉsãrẽ õãbirikoa. Mʉsã pémasĩrĩrẽ yʉ mérĩgã weremakʉ̃ gapʉ, mʉsãrẽ õãrokoa. 20 Yaarã, majĩrã pémasĩmerã irirosũ gũñabirikõãka! Mʉrã irirosũ õãrõ pémasĩrĩ merã gũñaka! Ñerõ iriri gapʉre majĩrãgã gũñamerã irirosũ ããrĩka! 21 Marĩpʉya werenírĩ gojadea pũgue ãsũ ãrĩ gojasũdero ããrĩbú̶: “Marĩ Opʉ ãsũ ãrĩmi: ‘Gajero marãrẽ ĩgʉ̃sã ya werenírĩ merã i makã marãrẽ weredoregʉra. Yaare ĩgʉ̃sãrẽ irasũ weredorekerepʉrʉ, i makã marã yʉre neõ bʉremubirikuma’, ãrĩmi marĩ Opʉ”, ãrĩ gojasũdero ããrĩbú̶. 22 Irasirigʉ Marĩpʉ gajero marãrẽ ĩgʉ̃sã ya werenírĩ merã ĩgʉ̃rẽ bʉremurãrẽ weredoregʉ, ĩgʉ̃sã ĩgʉ̃rẽ bʉremubirire ĩmumi. Ĩgʉ̃rẽ bʉremurã gapʉre irasiribemi. Ĩgʉ̃yare ĩgʉ̃ weredorerosũ wererã merã ĩgʉ̃sãrẽ weremi. 23 Irasirirã mʉsã Jesúre bʉremurã nerẽrõgue gaji masã ya werenírĩ merã werenímasĩbirikererã werenírĩrẽ mʉsã ããrĩpererã wereníbokoa. Mʉsã irasũ werenímakʉ̃, Marĩpʉyare masĩmerã, gajerã Jesúre bʉremumerãde ñajãjabokuma. Mʉsã irasũ werenírĩrẽ pérã, mʉsãrẽ: “Niãrĩmasã ããrĩ́ma”, ãrĩbokuma. 24 Mʉsã ããrĩpererã Marĩpʉ weredorerosũ weremakʉ̃ Marĩpʉyare masĩbi, Jesúre bʉremubide ñajãri pégʉ, ĩgʉ̃ ñerõ irideare masĩgʉkumi. Irasirigʉ ĩgʉ̃ ñerĩ irideare bʉjaweregʉkumi. 25 Ĩgʉ̃ gũñarĩgue ñerõ: “Ñerĩrẽ gũñayo yʉ”, ãrĩ pémasĩgʉkumi. Irasirigʉ ñadʉkʉpuri merã ejamejã, Marĩpʉre: “Yʉ Opʉ ããrã”, ãrĩ bʉremugʉkumi. Irasũ ããrĩmakʉ̃: “Marĩpʉ diayeta mʉsã merã ããrĩ́mi”, ãrĩ masĩgʉkumi. 26 Yaarã, mʉsãrẽ ãsũ ãrĩ werea. Mʉsã nerẽmakʉ̃, surãyeri Marĩpʉre bayapeoma. Gajerã Marĩpʉyare buema. Gajerã Marĩpʉ ĩgʉ̃yare ĩgʉ̃sãrẽ masĩmakʉ̃ irideare werema. Gajerã gaji masã ya werenírĩ merã werenímasĩbirikererã wereníma. Gajerã iri werenírĩrẽ: “Ãsũ ãrĩdʉaro yáa”, ãrĩ werema. Irasirirã ããrĩpereri irire mʉsã Jesúre bʉremurã õãrõ keoro irika, mʉsã ĩgʉ̃rẽ bʉremunemoburosũta! 27 Irasirirã gaji masã ya werenírĩ merã werenímasĩbirikererã werenírã, pẽrã, o ʉrerã wereníburo. Sugʉ werení odoadero pʉrʉ, gajigʉ wereníburo. Pʉrʉ gajigʉ ĩgʉ̃sã werenírĩrẽ: “Ãsũ ãrĩdʉaro yáa”, ãrĩ wereburo. 28 Mʉsã nerẽmakʉ̃, ĩgʉ̃sã werenírĩrẽ: “Ãsũ ãrĩdʉaro yáa”, ãrĩ werebu marĩmakʉ̃, gaji masã ya merã wereníbirikõãburo. Ĩgʉ̃sã seyaro ĩgʉ̃sã gũñarĩgue Marĩpʉ merã wereníburo. 29 Marĩpʉ weredorerosũ wererãde, pẽrã, o ʉrerã wereburo. Irasũ keoro weremakʉ̃ pérã, gajerã ĩgʉ̃sã wererire: “Diayeta Marĩpʉya kereta ããrã”, ãrĩburo. 30 Mʉsã nerẽrõgue sugʉ weremakʉ̃, Marĩpʉ gajigʉre irogue doagʉre weredoremakʉ̃, werepʉroriadi gapʉ toeburo. 31 Mʉsã irasũ irirã, mʉsã ããrĩpererã Marĩpʉ weredorerosũ weremasĩrãkoa. Sugʉ werepʉroriadi were odoadero pʉrʉ, gajigʉ werewãgãnaburo. Irasirimakʉ̃, ããrĩpererã pé, õãrõ yʉjʉpũrãkʉrãkuma. 32 Marĩpʉ weredorerosũ wererã mʉsã wereburi dupuyuro: “¿Naásũ ããrĩmakʉ̃ irire wererãkuri?” ãrĩ gũñapʉroriro gããmea. 33 Marĩ nerẽmakʉ̃, Marĩpʉ marĩrẽ keoro irimakʉ̃ gããmemi. Noó gããmerõ iriro marĩrõ ʉsʉyari merã nerẽmakʉ̃ gããmemi. Ããrĩpererogue Jesúre bʉremurã nerẽrãrẽ irasũ dita irimakʉ̃ gããmemi. 34 Jesúre bʉremurã nerẽmakʉ̃, nome wereníbirikõãburo. Nomerẽ werenídoreri máa. Werenírõnorẽ irirã, Marĩpʉya werenírĩ gojadea pũgue dorederosũta õãrõ péro gããmea. 35 Jesúre bʉremurã nerẽmakʉ̃, sugo nomeõ werenígõ, gʉyasĩũrõ iribokumo. Irasirigo igo gajino õãrõ pébiradeare masĩdʉago igoya wiigue igo marãpʉre sẽrẽñaburo. 36 Ire mʉsã masĩka! Mʉsã Marĩpʉya kerere werepʉrorinerã ããrĩbea. Irasũ ããrĩmakʉ̃, mʉsã dita ĩgʉ̃yare bʉremurã ããrĩbea. Gajerãde ĩgʉ̃rẽ bʉremurã ããrĩ́ma. 37 Sugʉ mʉsã merãmʉ: “Yʉ Marĩpʉ weredorerosũ weregʉ ããrã”, ãrĩ gũñagʉ̃, o gajigʉ: “Yʉ Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ irimasĩrĩ sĩrĩrẽ opáa”, ãrĩ gũñagʉ̃, i yʉ mʉsãrẽ gojarire: “Marĩ Opʉ doreri ããrã”, ãrĩ masĩgʉkumi. 38 Yʉ gojarire: “Marĩ Opʉ doreri ããrĩbea”, ãrĩmakʉ̃, ĩgʉ̃rẽ: “Marĩpʉyare weregʉ ããrĩbemi”, ãrĩka! 39 Yaarã, Marĩpʉ weredorerosũ weremasĩrĩrẽ bʉro gããmeka mʉsã! Mʉsã merãmarãrẽ ĩgʉ̃sã gaji masã ya merã werenímasĩbirikererã werenímakʉ̃: “Werenímerãta!” ãrĩbirikõãka! 40 Mʉsã nerẽrã, noó gããmerõ iribirikõãka! Goepeyari merã ããrĩpereri mʉsã iririre õãrõ keoro irika!

1 Corintios 15

1 Yaarã, yʉ mʉsãrẽ iripoegue weredea, Jesucristo masakare tauri kerere daporare gũñamakʉ̃ gããmea. Mʉsã irire pérã, bʉremubʉ. Daporadere irire bʉremuníkõãa. 2 Mʉsã iri kerere bʉremusĩã, peamegue waamurã meta ããrã. Iri kerere mʉsãrẽ yʉ weredeare bʉremurĩrẽ piribirimakʉ̃, Marĩpʉ mʉsãrẽ taugʉkumi. Mʉsã iri kerere bʉremubirinerã, diayeta tausũbiribokoa. 3 Yʉre buedeare mʉsãrẽ weretaubʉ. Iri bueri, gaji bueri nemorõ õãtaria. Ãsũ ããrã. Marĩpʉya werenírĩ gojadea pũgue gojaderosũta Cristo marĩ ñerõ iridea waja marĩrẽ boabosadi ããrĩmí. 4 Ĩgʉ̃ boadero pʉrʉ, ĩgʉ̃rẽ yáanerã ããrĩmá. Pʉrʉ Marĩpʉya werenírĩ gojadea pũgue gojaderosũta ʉrenʉ waaró merã Marĩpʉ ĩgʉ̃rẽ masũdi ããrĩmí. 5 Ĩgʉ̃rẽ masũdero pʉrʉ, Cristo Pedrore deyoayupʉ. Pʉrʉ ĩgʉ̃ buedoregʉ pínerã, pe mojõma pere su gubu peru pẽrẽbejarãrẽ deyoayupʉ. 6 Pʉrʉ suñarõ wárã quinientos masaka nemorõ ĩgʉ̃rẽ bʉremurãrẽ deyoayupʉ. Wárã ĩgʉ̃rẽ ĩãnerã okama dapa. Gajerã boasianerã ããrĩmá. 7 Pʉrʉ Santiagore deyoayupʉ. Iro pʉrʉ ããrĩpererã ĩgʉ̃ buedoregʉ pínerãrẽ deyoayupʉ. 8 Ããrĩpererã gajerãrẽ ĩgʉ̃ deyoadero pʉrʉ, yʉdere deyoatũnumi pama. Majĩgʉ̃gã keoro deyoabigã deyoadi irirosũ yʉ ããrĩkeregʉ, Jesúre bʉremutʉyáa. 9 Ĩgʉ̃ yʉre deyoaburi dupuyurogue ĩgʉ̃rẽ bʉremurãrẽ ñerõ irigorenabʉ. Irasirigʉ gajerã Jesús buedoregʉ pínerã ããrĩpererã dokague ããrã. Masaka yʉre: “Ĩgʉ̃ Jesús buedoregʉ pídi ããrĩ́mi”, ãrĩmakʉ̃: “Yʉ Jesús buedoregʉ píbodi ããrĩbiradibʉ”, ãrĩ gũñáa. 10 Irasũ ããrĩkerepʉrʉ, Marĩpʉ yʉre õãrõ iritamumi. Irasirigʉ Jesucristo yʉre ĩgʉ̃yare buedoregʉ pími. Marĩpʉ yʉre ubugora õãrõ iritamugʉ̃ meta yámi. Yʉ ããrĩpererã gajerã Jesucristo buedoregʉ pínerã nemorõ moãa. Yʉ gũñarĩ merã irasiribea. Marĩpʉ yʉre õãrõ iritamugʉ̃, yʉ merã ããrĩníkõãmi. Yʉre ĩgʉ̃ iritamurĩ merã õãrõ moãmakʉ̃ yámi. 11 Yʉ bueri, gajerã Jesucristo buedoregʉ pínerã bueri irirosũta ããrã. Gʉa ããrĩpererã Jesucristo boa, masãdea kerere buea. I kerere pérã, mʉsã ĩgʉ̃rẽ bʉremunʉgãbʉ. 12 Gʉa, Cristo boa, masãdeare buekerepʉrʉ, gajerã mʉsã merã ããrĩrã́: “Boanerã neõ masãbirikuma”, ãrĩma. ¿Nasirirã irasũ ãrĩrĩ ire? 13 Boanerã masãburi marĩmakʉ̃, Cristode masãbiribodi ããrĩmí. 14 Cristo masãbirimakʉ̃, gʉa bueri neõ wajamarĩbokoa. Mʉsã ĩgʉ̃rẽ bʉremurĩde wajamarĩbokoa. 15 Marĩpʉ boanerãrẽ masũbi, Cristodere masũbiribodi ããrĩmí. Ĩgʉ̃ irasũ iribirimakʉ̃, gʉa: “Marĩpʉ Cristore masũdi ããrĩmí”, ãrĩrã, ãrĩgatorã iribokuyo. 16 “Boanerã masãbirikuma”, ĩgʉ̃sã ãrĩrĩ diaye ããrĩmakʉ̃, Cristode masãbiribodi ããrĩmí. 17 Cristo masãbirimakʉ̃, ĩgʉ̃rẽ mʉsã bʉremurĩ wajamarĩbokoa. Irasirirã mʉsã ñerĩ iridea waja, waja opakõãbokoa dapa. 18 Diayeta i irasũ ããrĩmakʉ̃, Cristore bʉremurã boanerã, ĩgʉ̃rẽ bʉremubirinerã peamegue waamurã irirosũ ããrĩbokuma. 19 Marĩ Cristore bʉremurã: “Marĩ okarinʉrĩ dita ĩgʉ̃ merã õãrõ ããrĩrãkoa. Marĩ boadero pʉrʉ masãburire masĩña máa”, ãrĩ gũñarã, ããrĩpererã masaka nemorõ boporã ããrĩbokoa. 20 “Cristo boadero pʉrʉ, masãdi ããrĩmí”, ãrĩrĩ gapʉ diaye ããrã. Marĩ ããrĩpererã masaka boadero pʉrʉ masãburi dupuyuro masãpʉroridi ããrĩ́mi. 21 Ãsũ ããrã. Neõgorague ããrĩpʉroridi Adán ñerĩ iripʉroridea waja marĩ masaka ããrĩpererã boamurã dita ããrã. Pʉrʉ Jesucristo õãrĩrẽ iripeodea waja marĩ boadero pʉrʉ masãrãkoa. 22 Marĩ masaka ããrĩpererã Adán parãmerã ããrĩturiarã ããrĩrĩ́ waja boamurã dita ããrã. Cristoyarã marĩ ããrĩmakʉ̃, marĩ boadero pʉrʉ, Marĩpʉ marĩ ããrĩpererãrẽ masũgʉkumi. 23 Marĩpʉ marĩrẽ keoro masũgʉkumi. Cristo masãsiadi ããrĩmí. Pʉrʉ ĩgʉ̃ i ʉ̃mʉgue dupaturi aarimakʉ̃, marĩ ĩgʉ̃yarã ããrĩsĩã, masãrãkoa. 24 Irasũ waamakʉ̃, i ʉ̃mʉ pereakõãrokoa. Irinʉrẽ Cristo ããrĩpererã ñerãrẽ: oparãrẽ, dorerãrẽ, turarãrẽ béogʉkumi. Ĩgʉ̃ irasiriadero pʉrʉ, ĩgʉ̃ Pagʉre ĩgʉ̃ ããrĩpererã Opʉ ããrĩrĩ́rẽ wiagʉkumi. 25 Ĩgʉ̃ wiaburi dupuyuro Marĩpʉ Cristore ĩãturirã ããrĩpererãrẽ béogʉkumi. Ĩgʉ̃sãrẽ béoburi dupuyuro Marĩpʉ gããmederosũta Cristo ããrĩpererã Opʉ ããrĩgʉkumi. 26 Ããrĩpererã ĩgʉ̃rẽ ĩãturirãrẽ béodero pʉrʉ, boaridere peremakʉ̃ irigʉkumi. 27 Marĩpʉ ĩgʉ̃ya werenírĩ gojadea pũgue ãrĩderosũta Cristore ããrĩpererãrẽ doregʉ, ããrĩpererire opagʉ ããrĩmakʉ̃ iridi ããrĩmí. Irasũ ãrĩrõ: “Marĩpʉ weka doregʉ Cristo ããrĩ́mi”, ãrĩdʉaro meta yáa. Marĩpʉta ããrĩpererire, ããrĩpererãrẽ Cristo dokague pídi ããrĩmí. 28 Marĩpʉ ĩgʉ̃rẽ irasiri ododero pʉrʉ, Cristo Marĩpʉ magʉ̃ ĩgʉ̃ ããrĩpererãrẽ doregʉ, ããrĩpereri opagʉ ããrĩrĩ́rẽ Marĩpʉre wiagʉkumi. Irasirigʉ Marĩpʉ ããrĩpereri, ããrĩpererã Opʉ ããrĩgʉkumi. 29 Gaji ããrã. “Boanerã masãbirikuma”, ĩgʉ̃sã ãrĩkerepʉrʉ, ¿nasirirã gajerã masaka boanerãya ããrĩburire wãĩyebosayuri? Ĩgʉ̃sã: “Boanerã masãbirikuma”, ãrĩrã, ĩgʉ̃sãya ããrĩburire wãĩyebosabiribokuma. 30 Gʉa: “Boanerã masãrãkuma”, ãrĩ bueri waja ʉ̃mʉrikʉ gajerã gʉare ñerõ iridʉama. Gʉare ĩgʉ̃sã ñerõ iridʉakerepʉrʉ, boanerã masãburire masĩsĩã, irire bueníkõãa. 31 Yaarã, i diayeta ããrã. Marĩ Opʉ Jesucristore mʉsã bʉremumakʉ̃ ĩãgʉ̃, yʉ bʉro ʉsʉyáa. Ide diayeta ããrã. Ũ̶mʉrikʉ: “Masaka yʉre wẽjẽkõãrãkuma”, ãrĩ péñáa. 32 Yʉ Jesucristoya kerere bueri waja Efesoguere makãnú̶ʉ marã yéa bʉro guarã irirosũ ããrĩrã́, yʉre ñerõ irima. “Boanerã masãbirikuma”, ĩgʉ̃sã ãrĩrĩ diaye ããrĩmakʉ̃, yʉ irogue bueri waja ñerõ taridea wajamarĩbokuyo. “Boanerã masãbirikuma”, ĩgʉ̃sã ãrĩrĩ diaye ããrĩmakʉ̃, marĩde gajerã irirosũ ãsũ ãrĩ wereníbokoa: “Náka baa, iirírã! Ñamigã boakõãbokoa. Irasirirã marĩ boaburi dupuyuro marĩ gããmerõ irirã!” ãrĩbokoa. 33 Gajerã ãrĩgatorire pébirikõãka! Masaka ãsũ ãrĩ werewʉakuma: “Ñerãrẽ wapikʉrã, mʉsã õãrõ iririkʉrire pirikõãrãkoa”. 34 Irasirirã mʉsã dupuyurogue goepeyari merã keoro iriderosũta irika doja! Ñerĩrẽ irinemobirikõãka! Mʉsã surãyeri Marĩpʉre masĩbea. Mʉsãrẽ gʉyasĩrĩdoregʉ irasũ ãrã. 35 Gajipoe sugʉ ãsũ ãrĩ sẽrẽñabokumi: “¿Nasiri boanerã masãrãkuri? ¿Naásũperi dupʉ oparãkuri?” ãrĩbokumi. 36 Irasũ sẽrẽñagʉ̃ pémasĩbi ããrĩ́mi. Marĩ oteri yeri otedero pʉrʉ, iri yeri puriburi dupuyuro yeba poekague boakõãkoa. Boa, pʉrʉ puri wirikoa. Boabirimakʉ̃, neõ puri wirimasĩbirikoa. 37 Marĩ oterã, puridiguere ãĩ otebea. Dupayeri direta otea. Iri yeri trigo yeri ããrĩrṍ, o gaji yeri ããrĩrṍ ããrĩkoa. 38 Iri yerire marĩ otedero pʉrʉ, Marĩpʉ gapʉ ĩgʉ̃ gããmederosũta iri yerire purimakʉ̃ yámi. Irasirigʉ ojodʉka yerire ojodʉkañu waamakʉ̃ yámi. Trigo yerire trigo sari waamakʉ̃ yámi. Irasũ dita yámi Marĩpʉ. 39 Ããrĩpererã okari oparã sʉrosũ dupʉkʉrã ããrĩbema. Masakaya dupʉ, waimʉrãya dupʉ irirosũ ããrĩbea. Mirãya dupʉ, waaiya dupʉ irirosũ ããrĩbea. 40 Ũ̶marõ marãya dupʉ, i ʉ̃mʉ marãya dupʉ irirosũ ããrĩbea. Ũ̶marõ marã õãrĩ dupʉ opama. I ʉ̃mʉ marã, ʉ̃marõ marã irirosũ ããrĩbirikererã, ĩgʉ̃sãde õãrĩ dupʉ opama. 41 Abe ʉ̃mʉmʉ kũmijũrĩ merã asimi. Ñamimʉ irirosũ boyobemi. Neñukãde gajerosũperi gosema. Neñukãrẽ marĩ ĩãmakʉ̃, gajerã sĩrũgã goserã deyoma. Gajerã bʉro goserã deyoma. 42 Marĩ boanerã masãrã ãsũ ããrĩrãkoa. Marĩ boamakʉ̃ yáadero pʉrʉ, marĩya dupʉ boarokoa. Pʉrʉ masãrã, gaji dupʉ neõ boabiri dupʉ oparãkoa. Irasirirã neõ dupaturi boabirikoa. 43 Marĩya dupʉre yáamakʉ̃, boanerãya dupʉ boari dupʉ, turabiri dupʉ daro ããrã. Marĩpʉ marĩrẽ masũmakʉ̃, marĩya dupʉ õãrĩ dupʉ, turari dupʉ ããrĩrokoa. 44 Marĩya dupʉre yáamakʉ̃, marĩya dupʉ i ʉ̃mʉma dupʉ ããrã. Marĩ boanerã masãmakʉ̃, marĩya dupʉ ʉ̃mʉgasima dupʉ ããrĩrokoa. Irasirirã ãsũ ãrĩ masĩa. Daporare marĩ i ʉ̃mʉma dupʉre opáa. Pʉrʉ ʉ̃mʉgasima dupʉre oparãkoa. 45 Marĩpʉya werenírĩ gojadea pũgue ãsũ ãrĩ gojasũdero ããrĩbú̶: “Marĩpʉ ĩgʉ̃ iripʉroridi Adã́rẽ okarire sĩdi ããrĩmí”, ãrĩ gojasũdero ããrĩbú̶. Adán pʉrʉmʉ Jesucristo gapʉ perebiri okarire sĩgʉ̃ ããrĩ́mi. 46 Marĩ i ʉ̃mʉma dupʉre opapʉroria. Pʉrʉguere ʉ̃mʉgasima dupʉre oparãkoa. 47 I ʉ̃mʉgue ããrĩpʉroridi Adán, nikũ merã irisũdi ããrĩmí. Ĩgʉ̃ pʉrʉmʉ marĩ Opʉ Jesucristo gapʉ ʉ̃mʉgasiguemʉ ããrĩ́mi. 48 Adán nikũ merã iridea dupʉ dupʉkʉderosũ marĩ ããrĩpererã nikũ merã iridea dupʉ dupʉkʉa. Irasũ ããrĩmakʉ̃, ʉ̃mʉgasiguemʉ Jesucristoyarã ããrĩsĩã, ĩgʉ̃ya dupʉ irirosũ dupʉkʉrãkoa. 49 Adán nikũ merã irisũdi ããrĩmí. Marĩ ĩgʉ̃ irirosũ dupʉkʉa. Pʉrʉ ʉ̃mʉgasiguemʉ Cristo irirosũ dupʉkʉrãkoa. 50 Yaarã, mʉsãrẽ ire werea. Marĩrẽ i ʉ̃mʉma dupʉ merã ʉ̃mʉgasigue Marĩpʉ ĩgʉ̃yarãrẽ dorerogue neõ waamasĩña máa. I ʉ̃mʉma boaburi dupʉ merã ʉ̃mʉgasigue perebiri okari ããrĩrṍguere neõ waamasĩña máa. 51 Masaka masĩbirideare daporare mʉsãrẽ weregʉra. Jesucristo i ʉ̃mʉgue dupaturi aariburi dupuyuro ããrĩpererã ĩgʉ̃yarã boabirikuma. Jesucristo aariripoe Marĩpʉre wereboegʉ puridiru puritũnugʉkumi. Irasũ puriadero pʉrʉ, mata kãrĩ yoberã irirosũ marĩ ããrĩpererã Jesucristore bʉremurã gorawayurãkoa. Marĩ boanerã gaji dupʉ boabiri dupʉ merã masãrãkoa. Irasirirã neõ dupaturi boabirikoa. Okarãde gaji dupʉ boabiri dupʉ oparãkuma. 53 Marĩpʉ marĩya dupʉ pereburi dupʉre gorawayugʉkumi, perebiri dupʉre opaburo, ãrĩgʉ̃. Marĩya dupʉ boaburi dupʉre gorawayugʉkumi, neõ boabiri dupʉre opaburo, ãrĩgʉ̃. 54 Marĩya dupʉ pereburi dupʉ, neõ perebiri dupʉre gorawayumakʉ̃, marĩ boaburi dupʉ, neõ boabiri dupʉre gorawayumakʉ̃, Marĩpʉya werenírĩ gojadea pũgue ãrĩderosũta waarokoa. Ãsũ ãrĩ gojasũdero ããrĩbú̶ iri pũguere: “Marĩpʉ boarire béokõãmi, dupaturi marĩrẽ neõ boabirikõãburo, ãrĩgʉ̃. 55 Marĩ boakõãrãkoa, ãrĩ güidea pereakõãa”, ãrĩ gojasũdero ããrĩbú̶. 56 Marĩ ñerõ iridea waja boamurã dita ããrã. Marĩpʉ Moisére doreri pídea merã marĩ ñerõ irideare masĩa. 57 Irasũ ããrĩkerepʉrʉ, Marĩpʉ marĩ Opʉ Jesucristo iridea merã marĩrẽ peamegue waabonerãrẽ taumi. Irasirirã Marĩpʉre: “Õãtaria mʉ”, ãrĩ, ʉsʉyari sĩa. 58 Irasirirã, yaarã yʉ maĩrã, mʉsãrẽ ãsũ ãrĩ weregʉra. Mʉsã marĩ Opʉ Jesucristore bʉremurĩrẽ neõ piribirikõãka! Gajerã mʉsãrẽ ĩgʉ̃yare béodoremakʉ̃, neõ béobirikõãka! Ũ̶mʉrikʉ ĩgʉ̃ moãdorerire õãrõ iriníkõãka! Ire marĩ masĩa. Ĩgʉ̃ merã marĩ õãrõ ããrĩrã́ ĩgʉ̃ marĩrẽ moãdorerire irimakʉ̃, marĩ moãrĩ, ubu ããrĩrĩ́ neõ ããrĩbea.

1 Corintios 16

1 Daporare mʉsãrẽ niyeru neeõ, mʉsã gajerã Jesúre bʉremurãrẽ sĩburire weregʉra. Yʉ gajerã Jesúre bʉremurãrẽ Galacia nikũgue ããrĩrã́rẽ dorederosũta mʉsãde irika! 2 Semanarikʉ siuñajãrĩnʉ ããrĩmakʉ̃, ããrĩpererã mʉsã gajerã Jesúre bʉremurãrẽ sĩburi niyerure dʉkawa duripíka! Mérõgã oparã mérõgã dʉkawa duripíka! Waaweyaro oparã waaweyaro dʉkawa duripíka! Irasirirã, yʉ mʉsã pʉrogue ejamakʉ̃, mʉsã sĩburire opasiarãkoa. 3 Yʉ mʉsã pʉrogue ejagʉ, mʉsã beyenerãrẽ Jerusalẽ́gue iriugʉkoa. Papera pũgue ãsũ ãrĩ gojagʉkoa: “Ĩĩsã ããrĩ́ma Corinto marã beyenerã”. Irasũ ãrĩ goja odo, ĩgʉ̃sã merã iri pũrẽ, mʉsã duripí neeõdea niyerure iriugʉkoa, Jesúre bʉremurã Jerusalẽ́gue ããrĩrã́rẽ sĩdoregʉ. 4 Mʉsã yʉre: “Ĩgʉ̃sã merã waamakʉ̃ gããmea”, ãrĩmakʉ̃, ĩgʉ̃sã yʉ merã waarãkuma. 5 Yʉ mʉsã pʉrogue waagú̶, Macedonia nikũgue waapʉrorigʉkoa. Irore tariwãgã, mʉsã pʉro waagʉkoa. 6 Gajipoe irigʉ yoaweyaripoe mʉsã merã ããrĩgʉkoa, o gajipoe irigʉ puibʉre ããrĩpeogʉ, ããrĩpeokõãbokoa. Irasirirã mʉsã yʉ gajerogue waaburire iritamumasĩrãkoa. 7 Yʉ mʉsãrẽ ĩãrĩ dita ĩãtariadʉabirikoa. Irasirigʉ marĩ Opʉ gããmemakʉ̃, yoaripoe mʉsã merã ããrĩgʉkoa. 8 Pentecostés bosenʉ ããrĩmakʉ̃, õõ Efesogueta taugʉkoa dapa. 9 Õõguere wári moãrĩ ããrã. Marĩ Opʉya kerere pédʉarã wárã ããrĩ́ma. Irasũ ããrĩmakʉ̃, yʉ irire weremakʉ̃ kãmutadʉarãde wárã ããrĩ́ma. 10 Timoteo mʉsã pʉrogue ĩgʉ̃ ejamakʉ̃, ĩgʉ̃rẽ õãrõ merã bokatĩrĩ, õãrõ ʉsʉyari merã ñeãka! Mʉsã irasirimakʉ̃, ĩgʉ̃ mʉsã merã bʉjawereri marĩrõ ããrĩgʉkumi. Ĩgʉ̃ yʉ irirosũ marĩ Opʉyare moãmi. 11 Irasirirã ĩgʉ̃rẽ irasũ ĩãbéomerãta õãrõ merã ĩgʉ̃rẽ iritamuka! Mʉsã irasirimakʉ̃, ĩgʉ̃ yʉ pʉrogue õãrõ ʉsʉyari merã goedujarigʉkumi. Gajerã Jesúre bʉremurã merã gʉa ĩgʉ̃rẽ yúrã yáa. Irasirirã, ĩgʉ̃ õõgue aariburire iritamuka! 12 Apolore marĩyagʉ Jesúre bʉremugʉ̃rẽ mʉsãrẽ ĩãgʉ̃ waamakʉ̃ bʉro gããmeadibʉ. Irasirigʉ ĩgʉ̃rẽ gajerã Jesúre bʉremurã merã waadoreadibʉ. Yʉ waadorekerepʉrʉ, ĩgʉ̃ daporare waadʉabemi. Pʉrʉ ĩgʉ̃rẽ gajino iriri marĩmakʉ̃, mʉsã pʉrogue waagʉkumi. 13 Õãrõ pémasĩka! Jesucristore bʉremurĩrẽ neõ piribirikõãka! Güiri marĩrõ õãrõ gũñaturarã ããrĩka! Marĩpʉ turari merã õãrõ ããrĩrikʉka! 14 Ããrĩpereri gajinorẽ irirã, gajerãrẽ maĩrĩ merã irika! 15 Yaarã, mʉsã masĩa. Acaya nikũguere Estéfanas wãĩkʉgʉya wii marã, gajerã iro marã Jesúre bʉremupʉroriburi dupuyuro ĩgʉ̃rẽ bʉremupʉrorinerã ããrĩ́ma. Ĩgʉ̃sã, gajerã Jesúre bʉremurãrẽ õãrõ iritamuníkõãma. 16 Ĩgʉ̃sã irirosũ irirãrẽ õãrõ ĩgʉ̃sã dorerire iritʉyaka! Gajerã ĩgʉ̃sã merã Jesucristoyare moãtamurãrẽ mʉsã õãrõ ĩgʉ̃sã dorerire iritʉyamakʉ̃ gããmea yʉ. 17 Mʉsã merãmarã Estéfanas, Fortunato, Acaico yʉ pʉrogue ejasiama. Ĩgʉ̃sã yʉ merã ããrĩmakʉ̃, bʉro ʉsʉyáa. Ĩgʉ̃sã mʉsã yʉre iritamuboadeare iritamuma. 18 Yʉre õãrõ yʉjʉpũrãkʉmakʉ̃ yáma. Mʉsãdere irasũta iriñurã. Mʉsãrẽ gajerã pérogue ĩgʉ̃sã irirosũ irirãrẽ: “Õãrõ irirã yáma”, ãrĩ werero gããmea. 19 Asia nikũ marã Jesúre bʉremurã mʉsãrẽ õãdorema. Aquila, Priscila, gajerã Jesúre bʉremurã ĩgʉ̃sãya wiigue nerẽnarãde mʉsãrẽ bʉro õãdorema. 20 Õõ marã Jesúre bʉremurã ããrĩpererã mʉsãrẽ õãdorema. Ʉsʉyari merã gãme bokatĩrĩ, õãrõ merã mojõ ñeãnaka! 21 Yʉ Pablo, yʉ basi: “Mʉsãrẽ õãdorea”, ãrĩ gojáa. 22 Marĩ Opʉre Jesucristore maĩbino wajamoãsũburo. “Gʉa Opʉ aarika!” 23 Marĩ Opʉ Jesucristo mʉsãrẽ õãrõ iritamuburo. 24 Marĩ ããrĩpererã Jesucristoyarã ããrã. Irasirigʉ yʉ mʉsã ããrĩpererãrẽ bʉro maĩa. Ãsũ ããrã. Irasũta ããrĩburo. Iropãta ããrã. Pablo

2 Corintios 1

1 Yʉ Pablo, marĩyagʉ Timoteo merã mʉsã Marĩpʉyarã Corinto marãrẽ, irasũ ããrĩmakʉ̃ ããrĩpererã Acaya nikũgue ããrĩrã́rẽ õãdorea. Marĩpʉ gããmederosũta Jesucristo yʉre ĩgʉ̃yare buedoregʉ pími. 2 Marĩpʉ ããrĩnígʉ̃, marĩ Opʉ Jesucristo mʉsãrẽ õãrõ iritamu, siuñajãrĩ merã ããrĩrikʉmakʉ̃ iriburo. 3 Marĩpʉ, marĩ Opʉ Jesucristo Pagʉ marĩrẽ bopoñarĩ merã ĩãmi. Ĩgʉ̃ sugʉta marĩrẽ gũñaturamakʉ̃ irigʉ ããrĩ́mi. Irasirirã ĩgʉ̃rẽ: “Õãtaria mʉ”, ãrĩ, ʉsʉyari sĩrã! 4 Marĩ ñerõ taririkʉ, Marĩpʉ marĩrẽ gũñaturamakʉ̃ yámi. Irasirirã gajerã ñerõ tarimakʉ̃ ĩãrã, Marĩpʉ marĩrẽ gũñaturamakʉ̃ iriderosũ marĩde ĩgʉ̃sãrẽ gũñaturamakʉ̃ irimasĩa. 5 Marĩde Cristoyarã ããrĩsĩã, ĩgʉ̃ ñerõ tariderosũ bʉro ñerõ taria. Marĩ ñerõ tariro nemorõ Marĩpʉ Cristo merã marĩrẽ iritamugʉ̃ õãrõ gũñaturamakʉ̃ irigʉkumi. 6 Gʉa Marĩpʉ mʉsãrẽ taurire gũñaturaburo, ãrĩrã, ñerõ taria. Gʉa ñerõ tarimakʉ̃, Marĩpʉ gʉare iritamumi gũñaturari merã tariburo, ãrĩgʉ̃. Mʉsã, gʉa irirosũ ñerõ tarimakʉ̃, Marĩpʉ mʉsãdere iritamumasĩmi gũñaturari merã tariburo, ãrĩgʉ̃. 7 Gʉa ire masĩa. Gʉa ñerõ tarirosũ mʉsãde gʉa merã ñerõ taria. Irasũ ñerõ tarimakʉ̃, Marĩpʉ gʉare gũñaturamakʉ̃ irirosũ mʉsãdere õãrõ gũñaturamakʉ̃ yámi. Irasirirã mʉsã gũñaturari merã ñerõ tariburire gʉa masĩa. 8 Gʉayarã, Asia nikũgue gʉare waadeare mʉsãrẽ masĩmakʉ̃ gããmea. Gʉa iroguere ããrĩrã́ bʉro ñerõ tarirã: “I ñerõ taririre neõ bokatĩũbirikoa. Boarãkoa. 9 Wẽjẽbéokõãrãkuma”, ãrĩ gũñadibʉ. Marĩpʉ direta gʉa gũñaturaburire irasũ ñerõ taribʉ. Irasirirã: “Marĩ basi neõ iritamumasĩbirikoa. Marĩpʉ boanerãrẽ masũgʉ̃ sugʉta marĩrẽ taumasĩmi”, ãrĩ gũñaturabʉ. 10 Gʉare bʉro wẽjẽdʉakerepʉrʉ, Marĩpʉ gʉare taumi. Irasirirã: “Daporadere, pʉrʉguedere taugʉkumi”, ãrĩ bʉremua. 11 Irasirirã mʉsã gajerã merã Marĩpʉre gʉaya ããrĩburire sẽrẽbosarosũta ĩgʉ̃ gʉare iritamumakʉ̃ ĩãrã, wárã ĩgʉ̃rẽ: “Pablosãrẽ õãrõ iritamubʉ”, ãrĩ, ʉsʉyari sĩrãkuma. 12 Gʉa irideare gũñarã, ʉsʉyari merã ãsũ ãrĩ gũñáa: “Gʉa i ʉ̃mʉguere Marĩpʉ ĩũrõ ãrĩgatori marĩrõ goepeyari merã masakare buebʉ”, ãrĩ gũñáa. Mʉsãdere irasũta iribʉ. Gʉa masĩrĩ merã buebiribʉ. Marĩpʉ gʉare maĩgʉ̃ ĩgʉ̃ turari merã iritamumi. 13 Gʉa mʉsãrẽ gojarã, pémasĩma õãrõ dita gojabʉ, õãrõ pémasĩmakʉ̃ gããmerã. 14 Irasirirã gʉa mʉsãrẽ gũñarã: “Gʉayamarẽ ĩgʉ̃sã pémasĩturabirideare pʉrʉgue õãrõ pémasĩrãkuma”, ãrĩ gũñáa. Irasirirã, marĩ Opʉ Jesús dupaturi aarimakʉ̃, gʉa mʉsã iridea merã ʉsʉyarosũta, mʉsãde gʉa iridea merã ʉsʉyarãkoa. 15 Irasũ ãrĩ gũñagʉ̃, Macedonia nikũgue waagú̶ mʉsãrẽ ĩãgʉ̃ waapʉroridʉadibʉ. Irasirigʉ mʉsãrẽ ĩãtariwãgã, gãme dujari, mʉsãrẽ dupaturi ĩãbokuyo. Pea yʉre mʉsã ĩãrĩ merã ʉsʉyamakʉ̃ iridʉagʉ, irasiridʉadibʉ. Mʉsã, irasirimakʉ̃, yʉ Judea nikũgue waaburire iritamubokuyo. 17 “Yʉ mʉsã pʉro waagʉra”, ãrĩkeregʉ, ejabirimakʉ̃ ĩãrã: “Pablo, gajerã masaka ĩgʉ̃sã gããmerõ irirosũ iriañumi”, ¿ãrĩ gũñarĩ? “Ĩgʉ̃ ãrĩderosũ iribirañumi”, ¿ãrĩ gũñarĩ? 18 Marĩpʉ ĩgʉ̃: “Ãsũ irigʉra”, ãrĩdeare yámi. Gʉade: “Ãsũ irirãkoa”, ãrĩdeare: “Iribirikoa” ãrĩrã meta yáa. Irire masĩmi Marĩpʉ. 19 Yʉ, Silvano, irasũ ããrĩmakʉ̃ Timoteo, Marĩpʉ magʉ̃ Jesucristoyare mʉsãrẽ werebʉ. Marĩpʉ: “Yʉ magʉ̃ merã ãsũ irigʉra”, ãrĩgʉ̃, diayeta irigʉno ããrĩ́mi. “Ĩgʉ̃ merã ãsũ irigʉra”, ãrĩ, pʉrʉ: “Iribirikoa”, ãrĩgʉ̃ meta yámi. 20 Irasirigʉ ããrĩpereri Marĩpʉ masakare: “Ãsũ irigʉra”, ãrĩdeare Jesucristo ĩgʉ̃ magʉ̃ merã iripeokõãdi ããrĩmí. Ĩgʉ̃ irasirimakʉ̃ ĩãrã, marĩ Jesucristoyarã Marĩpʉre: “Irasũta ããrã, mʉ magʉ̃ Jesucristo merã iridea õãtaria”, ãrĩ, ʉsʉyari sĩa. 21 Gʉare, irasũ ããrĩmakʉ̃ mʉsãdere Cristore piriro marĩrõ bʉremurã, ĩgʉ̃ merã õãrõ ããrĩmakʉ̃ irigʉ, Marĩpʉta ããrĩ́mi. Ĩgʉ̃ta marĩrẽ beyepídi ããrĩmí Cristoyarã ããrĩdoregʉ. 22 Irasirigʉ marĩrẽ ĩgʉ̃yarã ããrĩrĩ́rẽ masĩmakʉ̃ iridoregʉ, Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃rẽ marĩ merã ããrĩmakʉ̃ iridi ããrĩmí. Irasirigʉ ããrĩpereri ĩgʉ̃ marĩrẽ sĩburire ĩgʉ̃ merã masĩmakʉ̃ yámi. 23 Marĩpʉ yʉ wererire, yʉ gũñarĩrẽ masĩmi. Irasirigʉ yʉ mʉsã pʉrogue Corintoguere waabirideare diayeta weregʉra. Mʉsã ñerõ iridea waja turidʉabi, mʉsã pʉroguere waabiribʉ, mʉsãrẽ bʉjaweremakʉ̃ iribokoa, ãrĩgʉ̃. 24 Gʉa mʉsãrẽ bʉro doreri merã: “Jesucristore bʉremurã ãsũpero gapʉ iriro gããmea”, ãrĩrã meta ããrã. Piriro marĩrõ mʉsã ĩgʉ̃rẽ õãrõ bʉremua. Irasirirã, mʉsãrẽ ĩgʉ̃ merã nemorõ ʉsʉyamakʉ̃ gããmerã, õãrõ iritamudʉáa.

2 Corintios 2

1 Iro dupuyuro yʉ mʉsãrẽ ĩãgʉ̃ ejagʉ, yʉ wereri merã mʉsãrẽ bʉjaweremakʉ̃ iribʉ. Irasirigʉ: “‘Dupaturi ĩgʉ̃sãrẽ bʉjaweremakʉ̃ iribokoa’, ãrĩgʉ̃, daporare ĩgʉ̃sãrẽ ĩãgʉ̃ waabea”, ãrĩ gũñabʉ. 2 Mʉsãrẽ bʉjaweremakʉ̃ irigʉ, yʉde bʉjawerebokoa. Marĩ basi gãme bʉjaweremakʉ̃ irirã, gãme ʉsʉyamakʉ̃ irimasĩña marĩbokoa. 3 Irasirigʉ irinʉgue mʉsãrẽ su pũ gojabʉ yʉ mʉsã pʉrogue waaburi dupuyuro iririre ãmudoregʉ. Irire ãmuburi dupuyuro yʉ mʉsãrẽ ĩãgʉ̃ waamakʉ̃, yʉre ʉsʉyamakʉ̃ iriboanerã, yʉre bʉjaweremakʉ̃ iribokoa. Yʉ ãsũ ãrĩ gũñáa: Yʉ mʉsã merã ʉsʉyamakʉ̃, mʉsãde yʉ merã ʉsʉyarãkoa. Irasirigʉ mʉsã merã bʉjaweredʉabi: “Waabea dapa”, ãrĩ gojabʉ. 4 Mʉsãrẽ irire gojagʉ, bʉro gũñarikʉri merã, õãrõ yʉjʉpũrãkʉri marĩrõ merã, bʉro oreri merã mʉsãrẽ gojabʉ. Mʉsãrẽ bʉjawereburo, ãrĩgʉ̃ meta gojabʉ. Yʉ mʉsãrẽ bʉro maĩrĩrẽ masĩmakʉ̃ iridʉagʉ, gojabʉ. 5 Sugʉ mʉsãyagʉ ĩgʉ̃ ñerõ iridea merã yʉre bʉjaweremakʉ̃ irimi. Yʉ direta irasũ iribirimi. Mʉsãdere ããrĩpererãrẽ bʉjaweremakʉ̃ iridi ããrĩmí. Ĩgʉ̃ yʉre mʉsã nemorõ bʉjaweremakʉ̃ irikerepʉrʉ: “Ĩgʉ̃rẽ bʉro wajamoãka!” ãrĩgʉ̃ meta yáa. 6 Mʉsã nerẽnarõgue: “Ĩgʉ̃ ñerõ iridea waja marĩ merã neõ nerẽnemobirikõãburo”, ãrĩdeare irisiayuro. Irasirigʉ yʉ mʉsãrẽ: “Iropãta ĩgʉ̃rẽ wajamoãka!” ãrĩ gojáa. 7 Ĩgʉ̃ ñerõ irideare bʉjawerekeregʉ, ĩgʉ̃rẽ mʉsã wajamoãnemomakʉ̃, bʉro bʉjawereri merã dujabokumi. Irasirirã ĩgʉ̃ ñerõ irideare kãti, ĩgʉ̃rẽ iritamuka, gũñaturari merã ããrĩburo, ãrĩrã! 8 Irasirigʉ yʉ mʉsãrẽ: “Dupaturi ĩgʉ̃rẽ õãrõ bokatĩrĩñeãka, mʉsã dupuyurogue maĩderosũta ĩgʉ̃rẽ maĩrĩrẽ masĩburo, ãrĩrã!” ãrĩ gojáa. 9 Iro dupuyuro mʉsãrẽ gojagʉ: “¿Diayeta yʉ dorerire irirãkuri?” ãrĩ masĩdʉagʉ gojabʉ. 10 Mʉsã ĩgʉ̃ ñerõ irideare kãtirosũta, yʉde irire kãtia. Yʉre ñerõ iribirikerepʉrʉ, mʉsãrẽ iritamudʉagʉ: “Ĩgʉ̃ ñerõ irideare kãtia. Cristo marĩ ñerõ irideare kãtigʉ ĩũrõ, irasũ yáa”, ãrĩ gojáa. 11 Marĩ ĩgʉ̃ ñerõ irideare kãtimakʉ̃ ĩãgʉ̃, wãtẽa opʉ Satanás marĩrẽ ñerõ iridoredʉagʉ marĩrẽ tarinʉgãmasĩbirikumi. Ĩgʉ̃ marĩrẽ ñerĩ irimakʉ̃ gããmerĩrẽ õãrõ masĩa. 12 Yʉ Troas wãĩkʉri makãgue Jesucristoya kerere buegʉ ejamakʉ̃, marĩ Opʉ Jesucristo wárã irogue ããrĩrã́rẽ iri kerere pédʉamakʉ̃ iridi ããrĩmí. 13 Irasũ ããrĩkerepʉrʉ, marĩyagʉ Titore bokabirisĩã, bʉro bʉjawere gũñarikʉbʉ. Irasirigʉ iro marãrẽ: “Waagú̶ yáa”, ãrĩ, Macedonia nikũgue ĩgʉ̃rẽ ãmagṹ̶ waabʉ. 14 Yʉ gũñarikʉkeregʉ, Marĩpʉre: “Mʉ yʉre õãrõ iritamunía”, ãrĩ, ʉsʉyari sĩa. Marĩ Jesucristoyarã ããrĩmakʉ̃, Marĩpʉ marĩrẽ ĩgʉ̃ iritamurĩ merã ããrĩpereri wãtĩ ñerõ iridorerire tarinʉgãmasĩmakʉ̃ yámi. Marĩ Jesucristoya kerere bueri merã masakare ĩgʉ̃yamarẽ masĩmakʉ̃ yámi. Sʉ̃rõrĩ ããrĩpererogue sʉ̃rõ seyaro irirosũ ããrĩpererogue marãrẽ masĩmakʉ̃ yámi. 15 Ãsũ ããrã. Marĩpʉ, marĩ Jesucristoya kerere were, ĩgʉ̃yare iritʉyamakʉ̃ ĩãgʉ̃, õãrĩ sʉ̃rõrĩ ĩgʉ̃rẽ sĩdea soemurĩ merã ʉsʉyarosũ, marĩ merã ʉsʉyami. Sʉ̃rõrĩrẽ ĩgʉ̃ ĩũrõ soemumakʉ̃ sʉ̃rõ seyarosũ, marĩ noó waaró marĩ Jesucristoyarã ããrĩrĩ́rẽ ĩgʉ̃ taumurãrẽ, peamegue waamurãdere masĩmakʉ̃ yámi. 16 Peamegue waamurã Jesucristoya kerere marĩ weremakʉ̃ pérã, ĩgʉ̃rẽ gããmebiri waja irogue wajamoãsũburire masĩma. Jesucristo taumurã gapʉ iri kerere marĩ weremakʉ̃ pé bʉremurã, Marĩpʉ pʉro ĩgʉ̃ merã ããrĩburire masĩma. Marĩ basi iri kerere õãrõ weremasĩbea. Marĩpʉ iritamurĩ merã irire õãrõ weremasĩa. 17 Wárã gajerã Marĩpʉyare buegorenarã, niyeru direta wajatadʉama. Gʉa gapʉ ĩgʉ̃sã irirosũ iribea. Gʉa Cristore moãboerã, Marĩpʉ iriunerã ĩgʉ̃ ĩũrõ ĩgʉ̃ weredoredeare goepeyari merã werea.

2 Corintios 3

1 Gʉa mʉsãrẽ irire ãrĩrã, dupaturi gʉa basi õãrõ werenírã meta yáa. Gajerã buerimasã mʉsã pʉro ejaburi dupuyuro ĩgʉ̃sã buenerãrẽ su papera pũgue ĩgʉ̃sã buerire: “Keoro ããrã”, ãrĩrĩrẽ gojadoreñurã. Irasirirã mʉsã pʉro ejarã, iri pũrẽ mʉsãrẽ wiañurã. Mʉsã gʉare masĩsiáa. Irasirirã gʉa ĩgʉ̃sã irirosũ mʉsãrẽ iri pũnorẽ iriubea. Irasũ ããrĩmakʉ̃ gajerogue buerã waamurã, mʉsãrẽ iri pũnorẽ gojabosadorebea. 2 Gʉa iri pũnorẽ gããmebea. Mʉsã, gʉa Jesucristoya kerere weremakʉ̃ pérã, ĩgʉ̃rẽ bʉremu, ĩgʉ̃yare irinʉgãbʉ. Masaka, mʉsã irasirimakʉ̃ ĩãrã, gʉa buerire: “Keoro ããrã”, ãrĩ masĩrãkuma. Gʉade gʉa gũñarĩgue mʉsãrẽ: “Diayeta Jesucristore bʉremu, ĩgʉ̃yare iritʉyarã yáma”, ãrĩ masĩa. Mʉsã irasiriri merã masaka gʉare: “Õãgorama”, ãrĩ masĩrãkuma. Gʉayamarẽ gojadea pũ merã masĩrõsũ irire masĩrãkuma. 3 Jesucristo, gʉa ĩgʉ̃ya kerere weremakʉ̃, mʉsãrẽ ĩgʉ̃rẽ bʉremu, ĩgʉ̃yare iritʉyamakʉ̃ iridi ããrĩmí. Irasirirã masaka mʉsã ĩgʉ̃yare iririre ĩãrã, ĩgʉ̃yarã mʉsã ããrĩrĩ́rẽ gojadea pũ merã masĩrõsũ masĩrãkuma. Irasirirã mʉsã Cristo gojadea pũ irirosũ ããrã. Irire masĩdoregʉ, papera pũgue gojadi merã gojabiridi ããrĩ́mi. Marĩpʉ okanígʉ̃ gããmerõsũta Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ turari merã mʉsãya gũñarĩgue: “Ĩgʉ̃ iritamurĩ merã gʉa ãsũ ããrĩrikʉa”, ãrĩ masĩmakʉ̃ yámi. Irasirigʉ, iripoegue Marĩpʉ Moisére ĩgʉ̃ dorerire pídeare ʉ̃tã majĩrĩgue gojaderosũ iribiridi ããrĩmí. 4 Gʉa Cristo iritamurĩ merã Marĩpʉre gũñaturasĩã, mʉsãrẽ irire gojáa. 5 “Gʉa masĩrĩ merã i moãrĩrẽ yáa”, neõ ãrĩmasĩbea. Marĩpʉ iritamurĩ merãta Jesucristoya kerere werea. 6 Irasirigʉ gʉare iri kerere, ĩgʉ̃ masakare: “Õãrõ irigʉra mʉsãrẽ”, ãrĩrĩrẽ õãrõ buemakʉ̃ yámi. Iri kere, iripoegue Marĩpʉ Moisére ĩgʉ̃ doreri pídea irirosũ ããrĩbea. Marĩpʉ Jesucristo iridea merã, Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ iritamurĩ merã marĩrẽ ĩgʉ̃ merã õãrõ ããrĩmakʉ̃ iriri kere ããrã. Neõ sugʉ ĩgʉ̃ dorerire iripeogʉ mámi. Irasirirã marĩ irire iripeobiri waja peamegue waamurã dita ããrĩbokoa. Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ iritamurĩ merãta Marĩpʉ merã õãrõ ããrĩmasĩa. 7 Marĩpʉ Moisére ĩgʉ̃ doreri pídeare ʉ̃tã majĩrĩgue gojagʉ, ĩgʉ̃ ããrĩrṍgue gosewasiriri waamakʉ̃ iridi ããrĩmí. Irasiriro Moiséya diapu Marĩpʉ gosewasiriri merã kũmijũdero ããrĩbú̶. Iri gosewasiriri peredijakerepʉrʉ, Israel bumarã ĩgʉ̃rẽ ĩãmeétúmasĩbirinerã ããrĩmá. Marĩpʉ bʉro gosewasiriri merã deyoa, Moisére iri doreri pídea ããrĩkerepʉrʉ, iri doreri, masakare ĩgʉ̃sã irire iripeomasĩbiri waja peamegue waamurã dita ããrĩmakʉ̃ iridero ããrĩbú̶. 8 Irasirigʉ Marĩpʉ iri doreri merã iridea nemorõ, ĩgʉ̃ Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ iritamurĩ merã marĩrẽ ĩgʉ̃ merã õãrõ ããrĩmakʉ̃ iriri õãtaria. 9 Marĩpʉ, masaka Moisére ĩgʉ̃ doreri pídeare iripeobiri waja ĩgʉ̃sãrẽ: “Wajamoãgʉra”, ãrĩkerepʉrʉ, õãgoradero ããrĩbú̶. Iri nemorõ, Marĩpʉ Jesucristo iridea merã marĩrẽ: “Õãrã, waja opamerã ããrĩ́ma”, ãrĩ ĩãrĩ, õãtaria. 10 Irasiriro Marĩpʉ Moisére ĩgʉ̃ doreri pídea õãrĩ ããrĩkerepʉrʉ, Jesucristoya kere gapʉ, iri nemorõ õãtaria. Iri kere, iri dorerire ubu ããrĩrĩ́ dujamakʉ̃ yáa. 11 Marĩpʉ bʉro gosewasiriri merã Moisére ĩgʉ̃ dorerire píkerepʉrʉ, iri pereburi ããrĩdero ããrĩbú̶. Jesucristo ĩgʉ̃ iridea merã marĩrẽ tauri kere gapʉ õãtaria. Neõ ubu ããrĩrĩ́ ããrĩbirikoa. Neõ perebirikoa. 12 Irasirirã gʉa irire masĩsĩã, güiro marĩrõ merã pémasĩma õãrõ mʉsãrẽ Jesucristoya kerere werea. 13 Iri kere, Marĩpʉ Moisére ĩgʉ̃ doreri pídea perederosũ neõ perebirikoa. Irasirirã gʉa iri kerere wererã, Moisés iriderosũ irirã meta yáa. Moisés Marĩpʉ merã ããrĩdero pʉrʉ, ĩgʉ̃ya diapu Marĩpʉ gosewasiriri merã kũmijũdero ããrĩbú̶. Israel bumarã iri gosewasiriri peredijarire masĩrĩ, ãrĩgʉ̃, ĩgʉ̃ya diapure suríro gasiro merã bʉʉadi ããrĩmí. 14 Moisés irasirimakʉ̃, iri gosewasiriri peredijarire masĩbiriderosũ, Marĩpʉ doreri ĩgʉ̃rẽ pídeare: “Ãsũ ãrĩdʉaro irikoa”, ãrĩ pémasĩbirinerã ããrĩmá. Daporaguedere Israel bumarã irire buerã, pémasĩbema dapa. Cristoyarã dita irire pémasĩma. 15 Daporaguedere Israel bumarã Marĩpʉ Moisére ĩgʉ̃ doreri pídeare buekererã, pémasĩrĩ marĩrõ buema. 16 Sugʉ masakʉ marĩ Opʉre bʉremunʉgãmakʉ̃, marĩ Opʉta ĩgʉ̃yare pémasĩmakʉ̃ yámi. 17 Marĩ Opʉ, Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ merã sugʉta ããrĩ́mi. Irasirirã, Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ marĩ merã ããrĩmakʉ̃: “Marĩpʉ Moisére ĩgʉ̃ doreri pídeare marĩ tarinʉgãdea waja marĩrẽ wajamoãgʉkumi”, ãrĩ gũñabea. 18 Irasirirã marĩ Opʉyarã ããrĩsĩã, marĩ Opʉ õãtarigʉ ããrĩrĩ́rẽ masĩa. Gajerãde marĩ ĩgʉ̃yarã ããrĩrĩ́rẽ masĩma. Irasirigʉ marĩrẽ ĩgʉ̃ õãgʉ̃ ããrĩrṍsũ ããrĩmakʉ̃ gããmegʉ̃, ããrĩpereri marĩ okarinʉrĩrẽ gorawayumakʉ̃ yámi. Marĩ Opʉ, Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ merã sugʉta ããrĩ́mi. Ĩgʉ̃ta marĩrẽ irasũ yámi.

2 Corintios 4

1 Marĩpʉ gʉare bopoñarĩ merã ĩãgʉ̃, gʉare Jesucristoya kerere weremurãrẽ pídi ããrĩmí. Irasirirã piriro marĩrõ gũñaturari merã masakare iri kerere werea. 2 Gʉyasĩũrõ iririre, masaka ĩãberogue ñerĩ iririre doogoráa. Ãrĩgatori merã buebea. Marĩpʉya werenírĩrẽ gorawayuro marĩrõ buea. Marĩpʉ ĩũrõ diayema ããrĩrĩ́ direta pémasĩma õãrõ masakare werea, ããrĩpererã gʉare: “Keoro buema”, ãrĩburo, ãrĩrã. 3 Peamegue waamurã dita Marĩpʉ Jesucristo iridea merã masakare tauri kerere gʉa wererire pémasĩbema. 4 Ĩgʉ̃sã Jesucristore bʉremubiri waja, wãtĩ i ʉ̃mʉ marã ñerã opʉ ĩgʉ̃sãrẽ iri õãrĩ kerere pémasĩbirimakʉ̃ yámi. Koye ĩãmerã sĩãgorire ĩãmasĩmerã irirosũ ããrĩmakʉ̃ yámi. Irasirirã Cristo õãtarigʉ ããrĩrĩ́rẽ ĩãmasĩbema. Cristo, Marĩpʉ ããrĩrikʉrire opagʉ, Marĩpʉta ããrĩ́mi. 5 Gʉa Jesucristoya kerere wererã, masaka gʉare õãrõ gũñaburo, ãrĩrã meta yáa. Ĩgʉ̃sãrẽ: “Jesucristo marĩ Opʉta ããrĩ́mi. Ĩgʉ̃rẽta bʉremurõ gããmea”, ãrĩ werea. Gʉayamarẽ wererã: “Jesús gʉare maĩgʉ̃ ĩgʉ̃yare weredoredea merã gʉa mʉsãrẽ moãboerã irirosũ mʉsãrẽ iritamurã yáa”, ãrĩ werea. 6 Neõgoraguere ããrĩperero i ʉ̃mʉgue naĩtĩãrõ ããrĩmakʉ̃, Marĩpʉ: “Boyori waaburo”, ãrĩrĩ merãta boyori waamakʉ̃ iridi ããrĩmí. Ĩgʉ̃ta iriderosũ marĩya gũñarĩgue boyori ããrĩmakʉ̃ yámi. Irasirigʉ marĩrẽ ĩgʉ̃ õãtarigʉ ããrĩrĩ́rẽ masĩmakʉ̃ yámi. Marĩ Jesucristo õãtarigʉ ããrĩrĩ́rẽ masĩrã, Marĩpʉ õãtarigʉ ããrĩrĩ́dere masĩa. 7 Gʉa Marĩpʉ õãtarigʉ ããrĩrĩ́rẽ masĩrã, diiarisoro ubu ããrĩrĩ́ soro, õãtariri opari soro irirosũ ããrã. Irasirirã gajerã, gʉa Marĩpʉya kerere weremakʉ̃ pérã: “Marĩpʉ turatarigʉ iritamurĩ merãta marĩrẽ ĩgʉ̃yare werema ĩgʉ̃rẽ bʉremuburo, ãrĩrã”, ãrĩ gũñarãkuma. 8 Gʉa noó waaró ñerõ tarikerepʉrʉ, Marĩpʉ iritamumi, gajerã gʉare ĩgʉ̃yare wererire pirimakʉ̃ iribirikõãburo, ãrĩgʉ̃. Irasirirã: “¿Naásũ waarokuri?” ãrĩ gũñarikʉkererã: “Marĩpʉ marĩrẽ iritamubirikumi”, ãrĩ gũñabea. 9 Gajerã gʉare ñerõ irikerepʉrʉ, Marĩpʉ gʉare koregʉ neõ béowãgãbemi. Ĩgʉ̃sã gʉare wẽjẽdʉarã pámeépíkerepʉrʉ, Marĩpʉ ĩgʉ̃sãrẽ gʉare wẽjẽdorebemi. 10 Jesús i nikũgue ããrĩmakʉ̃, masaka ĩgʉ̃rẽ wẽjẽma. Irasirirã gʉa ĩgʉ̃yarã ããrĩrĩ́ waja ããrĩpereri gʉa okarinʉrĩrẽ ããrĩpererogue gʉa noó waaró gʉadere wẽjẽdʉama. Marĩpʉ gapʉ Jesúre dupaturi okamakʉ̃ iridi ããrĩmí. Irasirigʉ, gʉa boaburi dupʉre opakerepʉrʉ, gʉare Jesús okari sĩrĩrẽ opamakʉ̃ yámi gajerã irire masĩburo, ãrĩgʉ̃. 12 Irasirirã gʉa Jesúya kerere wereri waja gajerã gʉare wẽjẽma goero ããrĩkerepʉrʉ, mʉsã gapʉ iri kerere bʉremurã, Marĩpʉ pʉro perebiri okari opamurã ããrã. 13 Marĩpʉya werenírĩ gojadea pũgue ãsũ ãrĩ gojasũdero ããrĩbú̶: “Yʉ Marĩpʉre bʉremubʉ. Irasirigʉ ĩgʉ̃yare werebʉ”. Gʉade irasũta bʉremua. Irasirirã ĩgʉ̃yare werea. 14 Ire masĩa. Marĩpʉ, marĩ Opʉ Jesúre boadiguere masũdi ããrĩmí. Ĩgʉ̃rẽ masũderosũta marĩ Jesúyarã ããrĩmakʉ̃, marĩdere masũgʉkumi. Irasirigʉ marĩrẽ ĩgʉ̃ pʉrogue ãĩmʉrĩagʉkumi ĩgʉ̃ merã ããrĩdoregʉ. Gʉa irire masĩsĩã, mʉsãrẽ ĩgʉ̃yare werea. 15 Irasirirã mʉsãrẽ iritamudʉarã mʉsã õãrõ ããrĩburire i ããrĩpererire irirã ñerõ taria. Wárã gajerãdere gʉa wererire pérã Marĩpʉ Jesús merã õãrõ iririre masĩmakʉ̃ gããmerã, irasũ yáa. Irire masĩrã, ĩgʉ̃rẽ: “Õãtaria mʉ”, ãrĩ, ʉsʉyari sĩrãkuma. 16 Irasirirã gʉa ñerõ tarikererã, piriro marĩrõ gũñaturari merã masakare ĩgʉ̃yare werea. Ũ̶mʉrikʉ gʉaya dupʉma turari perewãgãkerepʉrʉ, Marĩpʉ gʉare gũñaturamakʉ̃ yámi. 17 Irasirirã gʉa Jesúya kerere wereri waja gʉa daporare ñerõ taririre, Marĩpʉ pʉrʉgue gʉare iriburire ãsũ ãrĩ gũñáa: “Marĩ ñerõ tariri, pereburi ããrã. Marĩpʉ pʉrʉgue nemorõ õãrĩ iriburi gapʉ neõ perebirikoa. Bʉro ʉsʉyari merã ĩgʉ̃ pʉro ããrĩníkõãrãkoa”. 18 Daporare gʉa i nikũmarẽ ĩãrĩrẽ gũñarikʉbea. Ũ̶mʉgasima ĩãña marĩrĩrẽ, irogue Marĩpʉ merã ããrĩburire gũñáa. Gʉa daporare i nikũmarẽ ĩãrĩ, pereakõãrokoa. Ũ̶mʉgasima ĩãña marĩrĩ gapʉ ããrĩníkõãrokoa.

2 Corintios 5

1 Marĩ ire masĩa. Marĩya dupʉ, marĩya wii irirosũ ããrã. Wii irirosũ marĩya dupʉ boamakʉ̃, Marĩpʉ gaji wii marĩrẽ sĩrõsũ gaji dupʉ ʉ̃mʉgasima dupʉre sĩgʉkumi. Iri dupʉ, masaka iridea dupʉ meta ããrĩrokoa. Irasiriro neõ boabiri dupʉ ããrĩrokoa. 2 Marĩ i nikũma dupʉre oparã yʉjʉpũrãkʉturabiri, bʉjawereri merã ñerõ taria. Maama wii marĩ õãrõ ããrĩburi wiire bʉro opadʉarosũ, ʉ̃mʉgasima dupʉre bʉro gããmea. 3 Suríro maamañerẽ sãñadʉarosũ iri dupʉre gããmea. Surí marĩrã ããrĩdʉamerã irirosũ, dupʉ marĩrã ããrĩdʉabea. 4 I nikũma dupʉre oparã yʉjʉpũrãkʉturabiri, gũñarikʉ, ñerõ taria. Ñerõ tarikererã, marĩya dupʉ, boaburi dupʉre béodʉarã meta yáa. Maama dupʉ, neõ boabiri dupʉ gapʉre bʉro opadʉáa. Iri dupʉre oparã, Marĩpʉ pʉro ĩgʉ̃ merã ããrĩníkõãrãkoa. 5 Marĩpʉ marĩrẽ maama dupʉre opamurã ããrĩmakʉ̃ iridi ããrĩmí ĩgʉ̃ pʉro õãrõ ããrĩburo, ãrĩgʉ̃. Marĩrẽ irire masĩburo, ãrĩgʉ̃, Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃rẽ marĩ merã ããrĩdoregʉ sĩdupuyudi ããrĩmí. 6 Irasirirã Marĩpʉre gũñaturaníkõãa. Ire masĩa. Marĩ i nikũma dupʉkʉrã, marĩ Opʉ pʉro ããrĩbea. 7 Ĩgʉ̃rẽ ĩãbirikererã: “Diayeta ĩgʉ̃ ãrĩderosũta irigʉkumi”, ãrĩ bʉremurĩrẽ neõ piribea. 8 Gũñaturari merã marĩya ããrĩburire ãsũ ãrĩ gũñáa: “Marĩ boarã, i nikũma dupʉre béorã, marĩ Opʉ pʉro bʉro ʉsʉyari merã ããrĩrãkoa. Irire bʉro gããmea marĩ”. 9 Irasirirã marĩ Opʉre marĩ merã ʉsʉyamakʉ̃ iridʉarã, i nikũgue ããrĩrã́, o ĩgʉ̃ pʉrogue ããrĩrã́, ĩgʉ̃ gããmerĩrẽ iridʉáa. 10 Marĩ Cristo pʉrogue waamakʉ̃, marĩ ããrĩpererãrẽ ĩgʉ̃ diaye nídoregʉkumi marĩ i nikũgue ããrĩrã́ irideare werebu. Irasirigʉ, marĩ õãrĩ irideare, o ñerĩ irideare keoro weregʉkumi. Marĩ, ĩgʉ̃ irasiriburire masĩrã, ĩgʉ̃ gããmerĩrẽ iridʉáa. 11 Irasirirã goepeyari merã marĩ Opʉ Jesucristore bʉremua. Gʉa masakare ĩgʉ̃sã ĩgʉ̃rẽ bʉremumakʉ̃ gããmerã, ĩgʉ̃yare werea. Marĩpʉ gʉa iririre masĩmi. Yʉ, mʉsãdere gʉa iririre: “Õãrõ yáma”, ãrĩ masĩmakʉ̃ gããmea. 12 Yʉ mʉsãrẽ gojagʉ, dupaturi gʉayamarẽ: “Õãgoráa”, ãrĩ gojagʉ meta yáa. Gʉare õãrõ masĩ, ʉsʉyari merã gũñaburo, ãrĩgʉ̃, mʉsãrẽ gojáa. Gajerã buerimasã: “Gajerã nemorõ õãrã ããrã”, ãrĩ gũñarã, masaka ĩũrõ direta õãrã irirosũ ããrĩ́ma. Ĩgʉ̃sã ããrĩrikʉri gapʉre pémasĩbema. Gʉare: “Keoro buebema”, ãrĩ werewʉamakʉ̃, mʉsã ĩgʉ̃sãrẽ õãrõ yʉjʉrãkoa. 13 Gajerã gʉa iririre ĩãrã: “Niãsũrã yáma”, ãrĩ ĩãkerepʉrʉ, niãsũrã meta yáa. Marĩpʉ gããmerĩrẽ irirã, irasũ yáa. Pémasĩrĩ merã mʉsãrẽ iritamurã yáa. 14 Cristo sugʉta marĩ ããrĩpererãrẽ maĩgʉ̃ marĩ ñerĩ iridea waja marĩrẽ boabosadi ããrĩmí. Irasirirã marĩ ããrĩpererã ĩgʉ̃ merã boanerã irirosũ dujabʉ. Gʉa irire gũñarã: “Diayeta ããrã”, ãrĩ gũñáa. Irasirirã ĩgʉ̃yare piriro marĩrõ yáa. 15 Ããrĩpererã marĩ ñerĩ iridea waja marĩrẽ boabosadi ããrĩmí, marĩ gããmerõ irinemobirikõãburo, ãrĩgʉ̃. Marĩ õãrõ ããrĩburire marĩrẽ boabosa, masãdi ããrĩmí ĩgʉ̃ gããmerĩrẽ iridoregʉ. 16 Irasirirã ĩgʉ̃rẽ masĩsĩã, i ʉ̃mʉ marã ĩgʉ̃rẽ masĩmerã gajerãrẽ werewʉari merã ĩãrã irirosũ neõ ĩãbea. Iripoeguere yʉ ĩgʉ̃rẽ: “Ubu ããrĩgṹ̶, i nikũmʉta ããrĩ́mi”, ãrĩ ĩãunabʉ. Dapora gapʉre ĩgʉ̃rẽ masĩa. 17 Marĩ Cristoyarã ñajãmakʉ̃, Marĩpʉ marĩrẽ maama ããrĩrikʉrire opamakʉ̃ iridi ããrĩmí. Irasirirã marĩ ĩgʉ̃yarã ããrĩburi dupuyurogue ããrĩrikʉunaderosũ neõ ããrĩbea. 18 Marĩpʉ marĩrẽ iri ããrĩpererire irasiridi ããrĩmí. Iripoeguere marĩ, Marĩpʉ merã õãrõ ããrĩbiriunanerã ããrĩbú̶. Irasirigʉ Marĩpʉ, Cristo boari merã marĩrẽ ĩgʉ̃ merã õãrõ ããrĩmakʉ̃ iridi ããrĩmí. Ããrĩpererã irasũ ããrĩmakʉ̃ gããmegʉ̃, gʉare ĩgʉ̃ya kerere weredoregʉ pídi ããrĩmí. 19 Iri kere ãsũ ãrã: “Marĩpʉ, Cristo boari merã ããrĩpererã i ʉ̃mʉ marãrẽ ĩgʉ̃ merã õãrõ ããrĩburire pídi ããrĩmí. Ĩgʉ̃sã ñerõ iridea wajare peremakʉ̃ iridi ããrĩmí”. Irasirigʉ ããrĩpererãrẽ ĩgʉ̃ merã õãrõ ããrĩmakʉ̃ gããmegʉ̃, gʉare iri kerere weredoregʉ pídi ããrĩmí. 20 Irasirirã Cristore wereboerã ĩgʉ̃ iriunerã ããrã. Gʉa ĩgʉ̃yare wererã, Marĩpʉ ĩgʉ̃ basi masakare wereboderosũta gʉa ĩgʉ̃sãrẽ ãsũ ãrĩ werea: “Cristore wereboerã ĩgʉ̃yare wererã yáa. Irasirirã mʉsãrẽ: ‘Marĩpʉ merã õãrõ ããrĩka!’” ãrĩ werea. 21 Cristo neõ ñerĩ iribirikerepʉrʉ, Marĩpʉ, marĩ ñerĩ iridea waja marĩrẽ wajamoãboderosũ ĩgʉ̃rẽ iridi ããrĩmí marĩrẽ Cristoyarã ããrĩdoregʉ. Ĩgʉ̃ gããmerõsũta ĩgʉ̃ irirosũ marĩrẽ diaye irirã ããrĩdoregʉ, irasiridi ããrĩmí.

2 Corintios 6

1 Gʉa Marĩpʉyare moãrã ããrĩsĩã, turaro merã mʉsãrẽ: “Marĩpʉ Cristo merã mʉsãrẽ õãrõ iritamudeare ubu ããrĩrĩ́rẽ irirosũ ĩãbéobirikõãburo, ãrĩrã, ĩgʉ̃yare iriníkõãka!” ãrĩ werea. 2 Marĩpʉ ĩgʉ̃ya werenírĩ gojadea pũgue ãsũ ãrĩdi ããrĩmí: Yʉ mʉsãrẽ: “Õãrõ iritamugʉra”, ãrĩdeare iriripoe ããrĩmakʉ̃, mʉsã sẽrẽrĩrẽ pébʉ. Yʉ tauripoe ããrĩmakʉ̃dere mʉsãrẽ iritamubʉ, ãrĩdi ããrĩmí. Irasirirã gʉa wererire õãrõ péka! Daporare masaka Marĩpʉre: “Yʉre iritamuka!” ãrĩ sẽrẽrãrẽ ĩgʉ̃ pédʉaripoe ããrã. Daporare ĩgʉ̃rẽ: “Yʉre tauka!” ãrĩ sẽrẽrãrẽ ĩgʉ̃ taudʉaripoe ããrã, ãrĩ werea. 3 Gʉa Marĩpʉyare buerire ñerõ werenírĩ, ãrĩrã, gʉa neõ sugʉnorẽ ñerõ iribea, ĩgʉ̃yare piribokumi, ãrĩrã. 4 Ããrĩpereri gʉa iriri merã Marĩpʉre moãboerã ããrĩrĩ́rẽ gajerãrẽ masĩmakʉ̃ gããmerã, ãsũ gapʉ yáa. Ĩgʉ̃yare buegorenarã, ñerõ taririre, gʉa gããmerĩrẽ opabirire, ñerõ gʉare waaríre õãrõ merã gũñatura, bokatĩũa. 5 Gajipoere gajerã gʉare tãrãma. Peresugue biadoboma. Gajipoere wárã masaka nerẽ, guari merã gainíma gʉare wẽjẽdʉarã. Gajipoere bʉro poyari merã moãbʉ. Kãrĩrõ marĩrõ, ʉaboari merã moãbʉ. 6 Gʉa Marĩpʉre moãboerã ããrĩrĩ́rẽ masakare masĩmakʉ̃ gããmerã, idere yáa. Ĩgʉ̃sãrẽ ĩgʉ̃yare buerã, õãrĩ direta iridʉari merã, diayema ããrĩrĩ́ masĩrĩ merã, bopoñarĩ merã, iritamudʉari merã, Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ gʉaguere ããrĩrĩ́ merã, diaye maĩrĩ merã, 7 diayema ããrĩrĩ́rẽ wereri merã, Marĩpʉ turari merã buea. Sugʉ masakʉ ĩgʉ̃ mojõkʉri merã ĩgʉ̃ merã gãmekẽãdʉagʉre kãmuta tarinʉgãgʉ̃ irirosũ gʉa diayema iriri merã ñerĩrẽ kãmuta tarinʉgãa. 8 Gʉa masakare buemakʉ̃, surãyeri gʉare bʉremurĩ merã ĩãma. Gajerã gʉare bʉremubema. Surãyeri gʉare õãrõ wereníma. Gajerã gʉare ñerõ wereníma. Diayema ããrĩrĩ́rẽ gʉa werekerepʉrʉ: “Ãrĩgatori merã buema”, ãrĩma. 9 Gajerã gʉare ĩãmasĩkererã: “Ubu ããrĩrã́ ããrĩ́ma”, ãrĩsĩã, ĩãmasĩmerã irirosũ ĩãma. Gʉa noó waaró gajerã gʉare wẽjẽdʉakerepʉrʉ, okáa dapa. Gʉare bʉro wajamoãkererã, wẽjẽbema. 10 Gʉa bʉjawereri merã ããrĩkererã, ʉsʉyaníkõãa. Boporã ããrĩkererã, gʉa buerire pérãrẽ wajaparire opamakʉ̃ irirosũ yáa. Wári i ʉ̃mʉmarẽ opabirikererã, Marĩpʉ merã ããrĩpereri õãrĩrẽ opáa. 11 Gʉayarã Corinto marã, gʉa mʉsãrẽ gojarã, gʉa gũñarĩrẽ diayeta gojáa. Mʉsãrẽ gʉa bʉro maĩrĩrẽ masĩmakʉ̃ gããmea. 12 Gʉa mʉsãrẽ maĩrĩrẽ neõ piribea. Mʉsã gapʉ gʉare maĩturabea. 13 Irasirigʉ sugʉ ĩgʉ̃ pũrãrẽ wererosũ, mʉsãrẽ ãsũ ãrĩ weregʉra. Yʉ mʉsãrẽ diaye maĩrõsũta yʉdere maĩka! 14 Cristore bʉremumerã merã sʉrosũ ããrĩbirikõãka! Sugʉ õãrĩrẽ irigʉ, ñerĩrẽ irigʉ merã õãrõ gãmesʉribemi. Boyorogue ããrĩrã́ irirosũ Marĩpʉre masĩrã, naĩtĩãrõgue ããrĩrã́ irirosũ Marĩpʉre masĩmerã gãme wapikʉmasĩbema. 15 Cristo, wãtẽa opʉ merã sʉrosũ gũñabemi. Cristore bʉremugʉ̃, Cristore bʉremubi merã sʉrosũ gũñarĩrẽ opabemi. 16 Marĩpʉre bʉremurĩ wii ĩgʉ̃ ããrĩrĩ́ wii, masaka ĩgʉ̃sã bʉremurĩ keori weadeare píburi wii ããrĩbea. Marĩ, Marĩpʉ okanígʉ̃ya wii irirosũ ããrĩsĩã, ĩgʉ̃ direta bʉremua. Ĩgʉ̃ya wiigue ããrĩrṍsũta marĩ merã ããrĩ́mi. Ĩgʉ̃ya werenírĩ gojadea pũgue irire ãsũ ãrĩ weredi ããrĩmí: Yʉ ĩgʉ̃sã merã ããrĩgṹ̶, ĩgʉ̃sã watopegue ããrĩníkõãgʉkoa. Yʉ ĩgʉ̃sã Opʉ ããrĩgʉkoa. Ĩgʉ̃sã, yaarã ããrĩrãkuma, ãrĩdi ããrĩmí. 17 Irasirigʉ marĩ Opʉ ãsũ ãrĩnemodi ããrĩmí: Ñerõ iririkʉrãrẽ wapikʉnemobirikõãka! Ĩgʉ̃sã ñerĩ iririre iribirikõãka! Ĩgʉ̃sã irirosũ ñerĩ iribirimakʉ̃, yʉ mʉsãrẽ õãrõ bokatĩrĩñeã, wapikʉníkõãgʉkoa. 18 Yʉ, Mʉsãpʉ ããrĩgʉkoa. Mʉsã yʉ pũrã ããrĩrãkoa, ãrĩdi ããrĩmí marĩ Opʉ ããrĩpererã nemorõ turagʉ.

2 Corintios 7

1 Yaarã yʉ maĩrã, mʉsãrẽ ire werea. Marĩ, i Marĩpʉ ãrĩdeare pérã, ããrĩpereri ñerõ iririre, ñerĩ gũñarĩdere pirirã! Irasirirã goepeyari merã ĩgʉ̃rẽ bʉremu, ĩgʉ̃ gããmerĩ direta irinírã! 2 Gʉare maĩka! Gʉa mʉsãrẽ neõ poyanorẽbiribʉ. Gʉa bueri merã mʉsãrẽ ñerõ irimakʉ̃ iribiribʉ. Neõ sugʉnorẽ mʉsã merãmʉrẽ ãrĩgatori merã ĩgʉ̃yare ãĩabiribʉ. 3 Yʉ irire irasũ ãrĩgʉ̃: “Mʉsã gʉare ñerõ werenídea waja opáa”, ãrĩgʉ̃ meta yáa. Gʉa mʉsãrẽ bʉro maĩrĩ merã gũñanía. Yʉ irire mʉsãrẽ weresiabʉ. Irasirirã marĩ okarã, o boarã, suro merãta ããrĩnírãkoa. 4 Yʉ, mʉsã õãrõ iriri kerere pégʉ: “Diayeta yáma”, ãrĩ gũñáa. Irasirigʉ ñerõ tarikeregʉ, gũñatura, bʉro ʉsʉyáa. 5 Gʉa Macedonia nikũgue ejarãgueta neõ siuñajãrĩ bokabiribʉ. Noó waaró ñerõ taribʉ. Gajerã gʉa merã gãme guaseodʉama. Mʉsãrẽ gʉa buenerãrẽ gũñarã, bʉro gũñarikʉbʉ. 6 Marĩpʉ, bʉjawereri merã ããrĩrã́rẽ gũñaturamakʉ̃ irigʉ gapʉ Tito gʉa pʉrogue ejari merã gʉare gũñaturamakʉ̃ irimi. 7 Ĩgʉ̃ gʉa pʉrogue ejari direta ʉsʉyabiribʉ. Mʉsã ĩgʉ̃rẽ gũñaturamakʉ̃ irideare ĩgʉ̃ weremakʉ̃ pérã, bʉro ʉsʉyabʉ. Mʉsã yʉre ĩãdʉarire, mʉsã yʉre werewʉadeare bʉjawereri merã ããrĩrĩ́rẽ, mʉsã yʉre gũñarikʉrire gʉare weremi. Yʉ irire pégʉ, bʉro ʉsʉyanemobʉ. 8 Yʉ mʉsã ñerõ irideare mʉsãrẽ gojadupuyudea pũ merã yoaweyaripoe bʉjaweremakʉ̃ iribʉ. Irasirigʉ: “Yʉ gojabirimakʉ̃ õãboyo”, ãrĩ gũñabʉ. Irasũ ãrĩ gũñakeregʉ, daporare: “Yʉ irire gojamakʉ̃ õãgorabʉ”, ãrĩ gũñáa. 9 Irasirigʉ daporare ʉsʉyagʉ, mʉsã bʉjaweredeare ʉsʉyagʉ meta yáa. Yʉ mʉsãrẽ gojadea pũrẽ buedero pʉrʉ, mʉsã ñerõ irideare gũña, Marĩpʉ gããmerõsũta bʉjawereyuro. Mʉsã gũñarĩrẽ gorawayu, ñerõ iririre piriyuro. Iri gapʉ yʉre ʉsʉyamakʉ̃ yáa. Mʉsãrẽ bʉjaweremakʉ̃ irikeregʉ, neõ poyanorẽbiribʉ. 10 Marĩ ñerõ irideare gũñarã, Marĩpʉ gããmerõsũta bʉjawere, marĩ gũñarĩrẽ gorawayu, ñerĩ iririre pirirã, peamegue waabonerã tausũrãkoa. Gajerã i ʉ̃mʉ marã Jesúre bʉremumerã gapʉ ĩgʉ̃sã ñerõ irideare bʉjawerekererã, ĩgʉ̃sã gũñarĩrẽ neõ gorawayubema. Ñerĩ iririre piribema. Irasirirã peamegue waamurã ããrĩ́ma. 11 Mʉsã gapʉ mʉsã ñerõ irideare gũñarã, Marĩpʉ gããmerõsũta bʉjawereyuro. Irasirirã mʉsã iririre goepeyari merã gũñanʉgãyuro. Mʉsã ñerõ irideare piririre gajerãrẽ bʉro masĩmakʉ̃ gããmeyuro. Mʉsã ñerõ irideare gũñarikʉ, bʉro bʉjawere, güiyuro. Irasirirã yʉre bʉro ĩãdʉayuro. Ñerĩ irigʉre wajamoãyuro, ĩgʉ̃ ñerõ irideare dupaturi iribirikõãburo, ãrĩrã. Ããrĩpereri mʉsã irasiriri merã mʉsã daporare diaye irirã ããrĩrĩ́rẽ gʉare ĩmua. 12 Irasirigʉ yʉ mʉsãrẽ gojadupuyugʉ, ñerõ iridire ĩgʉ̃ ñerõ irididere iritamudʉagʉ iribʉ. Mʉsãdere iritamubu, iri pũrẽ gojabʉ, Marĩpʉ ĩũrõ gʉare mʉsã õãrõ gũñarĩrẽ masĩburo, ãrĩgʉ̃. 13 Irasirirã mʉsã gʉare gũñaturamakʉ̃ yáa. Irasũ ããrĩmakʉ̃ mʉsã Titore õãrõ bokatĩrĩñeãrã ĩgʉ̃rẽ ʉsʉyamakʉ̃ iriyuro. Gʉa irire pérã, mʉsã merã ʉsʉyadero nemorõ ʉsʉyanemobʉ. Mʉsã ĩgʉ̃rẽ õãrõ ããrĩrikʉmakʉ̃ iriyuro. 14 Tito mʉsã pʉro waaburi dupuyuro yʉ mʉsã merã ʉsʉyarire ĩgʉ̃rẽ werebʉ. Ĩgʉ̃ irogue ejamakʉ̃, yʉ ãrĩderosũta ĩgʉ̃rẽ õãrõ iriyuro. Irasirigʉ yʉ ĩgʉ̃rẽ weredeare gʉyasĩrĩbea. Gʉa mʉsãrẽ diayema ããrĩrĩ́ direta wererosũta gʉa Titore mʉsãyamarẽ weredeade diayeta ããrĩbú̶. 15 Mʉsã pʉrogue ĩgʉ̃ ejamakʉ̃, ããrĩpererã bʉremurĩ merã ĩgʉ̃rẽ õãrõ bokatĩrĩñeãyuro. Goepeyari merã ĩgʉ̃ dorerire iriyuro. Mʉsã irasirideare gũñagʉ̃, mʉsãrẽ maĩdero nemorõ maĩnemomi. 16 Yʉ, mʉsã õãrõ iririre masĩsĩã, “Õãrõ yáma”, ãrĩ, bʉro ʉsʉyáa.

2 Corintios 8

1 Gʉayarã, gʉa mʉsãrẽ ire masĩmakʉ̃ gããmea. Marĩpʉ Jesúre bʉremurĩ buri marãrẽ Macedonia nikũgue ããrĩrã́rẽ õãrõ iritamumi. 2 Ĩgʉ̃sã bʉro ñerõ tarikererã, gajerãrẽ iritamuma. Bʉro bopokererã, ĩgʉ̃sãya niyerure maĩrõ marĩrõ, bʉro ʉsʉyari merã ĩgʉ̃sãrẽ sĩburire neeõnama. 3 Ĩgʉ̃sã gããmerõ ããrĩpereri ĩgʉ̃sã sĩrõ bokatĩũrõ sĩkererã, sĩnemonama. Yʉ, ĩgʉ̃sã irasirideare masĩa. Irasirigʉ mʉsãrẽ irire werea. 4 Marĩpʉyarãrẽ boporãrẽ iritamudʉarã, ĩgʉ̃sãrẽ sĩdʉarire gʉare: “Ãĩabosaka!” ãrĩ sẽrẽma. 5 Irasũ ãrĩrã, gʉa gũñadero nemorõ õãrõ yáma. Niyerure ĩgʉ̃sã sĩburire neeõburi dupuyuro marĩ Opʉre: “Mʉ gããmerĩ direta iridʉakoa”, ãrĩma. Pʉrʉ gʉare: “Marĩpʉ gããmerõsũta mʉsã dorerire irirãra” ãrĩma. 6 Ĩgʉ̃sã irasirideare ĩãrã, gʉa Titore mʉsã pʉro Corintogue waadorebʉ. Iro dupuyuro mʉsã pʉrogue ããrĩgṹ̶, boporãrẽ iritamuburire niyerure sẽrẽ, neeõnʉgãdi ããrĩmí. Irasirirã, mʉsã õãrõ irinʉgãderosũta irire odonúburo, ãrĩrã, ĩgʉ̃rẽ iriua. 7 Mʉsã Marĩpʉyare ããrĩpererire õãrõ yáa. Ĩgʉ̃rẽ diayeta bʉremua. Ĩgʉ̃ya kerere ĩgʉ̃ masĩrĩ sĩrĩ merã keoro buea. Ĩgʉ̃ gããmerõsũta gajerãrẽ õãrõ iritamudʉáa. Gʉare bʉro maĩa. Irasirirã mʉsã i ããrĩpererire õãrõ irirosũta mʉsã boporãrẽ sĩburi neeõrĩdere õãrõ irika! 8 Yʉ irire mʉsãrẽ irasũ ãrĩgʉ̃, turaro merã: “Ĩgʉ̃sãrẽ niyeru sĩka!” ãrĩgʉ̃ meta yáa. Macedonia marã boporãrẽ õãrõ iritamudeare werea, ĩgʉ̃sã irirosũ mʉsãde diayeta maĩrĩ merã boporãrẽ iritamudʉarire masĩdʉagʉ. 9 Ire mʉsã masĩa. Marĩ Opʉ Jesucristo marĩrẽ bʉro maĩgʉ̃, marĩrẽ õãrõ iritamudi ããrĩmí. Ããrĩpereri ʉ̃mʉgasiguema õãrĩrẽ opagʉ ããrĩkeregʉ, marĩya ããrĩburire i nikũguere aarigú̶, bopogʉ irirosũ aaridi ããrĩmí, marĩrẽ ããrĩpereri ʉ̃mʉgasiguema õãrĩrẽ opaburo, ãrĩgʉ̃. 10 Irasirigʉ yʉ mʉsãrẽ: “Ãsũ irimakʉ̃ õãgorabokoa”, ãrĩ gũñarĩrẽ weregʉra. Mʉsã gapʉ si bojori merã gaji makã marã dupuyuro boporãrẽ niyeru sĩburire ʉsʉyari merã neeõpʉrorisiabʉ. 11 Irasirirã mʉsã ʉsʉyari merã neeõpʉroriderosũta daporare sĩyuwarikʉka! Wáro oparã, wáro sĩka! Mérõgã oparã, mérõgã sĩka! 12 Ʉsʉyari merã mʉsã sĩdʉaropã sĩmakʉ̃, Marĩpʉ mʉsã merã ʉsʉyagʉkumi. Wáro opamerãrẽ wáro sĩdorebemi. 13 Yʉ mʉsãrẽ: “Boporãrẽ iritamuka!” ãrĩgʉ̃, “Ĩgʉ̃sã gapʉ wáro oparã dujaburo, mʉsã gapʉ boporã dujaka!” ãrĩgʉ̃ meta yáa. 14 Ããrĩpererã sʉrosũ ããrĩrikʉburo, ãrĩgʉ̃, irire irasũ ãrã. Daporare mʉsã opari merã ĩgʉ̃sãrẽ iritamumasĩa. Pʉrʉgue mʉsã gããmerĩrẽ opabirimakʉ̃, ĩgʉ̃sãde mʉsãrẽ iritamumasĩrãkuma. Mʉsã irasũ gãme sĩrã, mʉsã gããmerĩrẽ opapeokõãrãkoa. 15 Marĩpʉya werenírĩ gojadea pũgue marĩ gãme sĩrĩrẽ ãsũ ãrĩ gojasũdero ããrĩbú̶: “Wáro opadi gajigʉ nemorõ opabirimi. Mérõgã opadide mérõgã opakeregʉ, ĩgʉ̃ gããmerĩrẽ opapeokõãmi”, ãrĩ gojasũdero ããrĩbú̶. 16 Yʉ mʉsãrẽ bʉro iritamudʉarosũta Marĩpʉ Titore mʉsãrẽ iritamudʉamakʉ̃ yámi. Irasirigʉ Marĩpʉre ʉsʉyari sĩa. 17 Tito, gʉa ĩgʉ̃rẽ mʉsã pʉrogue waadoreburi dupuyurogueta mʉsãrẽ iritamugʉ̃ waadʉasiadi ããrĩmí. Irasirigʉ, gʉa ĩgʉ̃rẽ waadoremakʉ̃ pégʉ: “Jáʉ, waagʉra”, ãrĩ yʉjʉmi. 18 Ĩgʉ̃ merã gajigʉ marĩyagʉre iriua. Ããrĩpererogue Jesúre bʉremurĩ buri marã ĩgʉ̃rẽ: “Marĩpʉ masakare Jesucristo iridea merã tauri kerere õãrõ buemi”, ãrĩ wereníñurã. 19 Ĩgʉ̃rẽta beyenerã ããrĩmá, niyerure boporã pʉrogue gʉa ãĩãmakʉ̃ gʉare wapikʉburo, ãrĩrã. Iri niyerure mʉsã gajerã merã neeõdeare gʉa boporãrẽ sĩmakʉ̃ ĩãrã: “Marĩ Opʉ marĩrẽ õãrõ iritamugʉ̃ yámi”, ãrĩrãkuma. Marĩ ĩgʉ̃sãrẽ bʉro iritamudʉarire masĩrãkuma. 20 Gʉa iri niyerure wáro mʉsã neeõdeare õãrõ kore, boporãrẽ keoro sĩrãkoa, gajerã gʉare: “Keoro iribirima”, ãrĩ werewʉabirikõãburo, ãrĩrã. 21 Gʉa marĩ Opʉ ĩũrõ, masaka ĩũrõdere diayemarẽ iridʉáa. 22 Irasirirã Titosã merã gajigʉ marĩyagʉre iriua. Gʉa, ĩgʉ̃ gajerãrẽ õãrõ iritamumakʉ̃ wári ĩãbʉ. Irasirigʉ daporare mʉsã gajerãrẽ iritamudʉarire pésĩã, ĩgʉ̃ dupuyuro mʉsãrẽ iritamudʉadero nemorõ iritamugʉ̃ waadʉami. 23 Masaka Titoyamarẽ sẽrẽñamakʉ̃, ĩgʉ̃sãrẽ ãsũ ãrĩ yʉjʉka: “Pablo merãmʉ, ĩgʉ̃ merã moãgʉ̃ ããrĩ́mi mʉsãrẽ iritamubu”, ãrĩka! Gajerã ĩgʉ̃ merã waamurãrẽ sẽrẽñamakʉ̃, ãsũ ãrĩka: “Jesúre bʉremurĩ buri marã iriuanerã ããrĩ́ma. Cristoyare iriri merã gajerãrẽ Cristore: ‘Õãtarimi’, ãrĩ, ʉsʉyari sĩmakʉ̃ yáma”, ãrĩka! 24 Irasirirã gʉa Titosãrẽ: “Corinto marã mʉsãrẽ õãrõ bokatĩrĩñeãrãkuma”, ãrĩ wererosũta õãrõ bokatĩrĩñeãka! Mʉsã irasiririre pérã, ĩgʉ̃sãrẽ iriuanerã mʉsã ĩgʉ̃sãrẽ maĩrĩrẽ masĩrãkuma.

2 Corintios 9

1 Yʉ mʉsãrẽ gojagʉ: “Ĩgʉ̃sã gajerã Jesúre bʉremurãrẽ niyeru sĩburi neeõrĩrẽ masĩsiama. Irasirigʉ irire gojanemobea”, ãrĩ gũñáa. 2 Yʉ, gajerãrẽ mʉsã iritamudʉarire masĩsiáa. Irasirigʉ ʉsʉyari merã Macedonia nikũ marãrẽ ãsũ ãrĩ werebʉ: “Si bojorire Corinto marã Acaya nikũgue ããrĩrã́, gajerã Jesúre bʉremurãrẽ boporãrẽ iritamudʉasiama”, ãrĩbʉ. Irire pérã, wárã Macedonia nikũ marãde mʉsã irirosũ ʉsʉyari merã ĩgʉ̃sãrẽ iritamudʉama. 3 Yʉ Macedonia nikũ marãrẽ: “Corinto marã niyeru sĩrãkuma”, ãrĩderosũta waamakʉ̃ gããmea. Irasirigʉ iri niyeru mʉsã sĩdʉarire yʉ mʉsã pʉrogue ejaburi dupuyuro neeõ odosiaburo, ãrĩgʉ̃, Titosãrẽ iriua. 4 Yʉ Macedonia nikũ marã merã mʉsã pʉrogue ejagʉ, mʉsã sĩdʉarire neeõ odobirimakʉ̃ ĩãgʉ̃, gʉyasĩrĩbokoa. Yʉ ĩgʉ̃sãrẽ: “Corinto marã boporãrẽ sĩrãkuma”, ãrĩdero pʉrʉ mʉsã sĩbirimakʉ̃ ĩãgʉ̃, gʉyasĩrĩbokoa. Mʉsãde irasũta gʉyasĩrĩbokoa. 5 Irasirigʉ: “Yʉ mʉsã pʉrogue ejaburo dupuyuro Titosãrẽ iriupʉrorigʉra”, ãrĩ gũñáa. Ĩgʉ̃sã irogue ejarã, mʉsãrẽ iritamurãkuma mʉsã: “Sĩrãkoa”, ãrĩdeare iri odoburo, ãrĩrã. Irasirirã gʉa mʉsã pʉrogue ejamakʉ̃, gʉa mʉsãrẽ sĩdorero marĩrõ mʉsã gajerãrẽ sĩdʉarire bʉro iritamudʉari merã, neeõ odosiarãkoa. 6 Ire gũñaka! Mérĩ yeri otedi, mérĩgã dʉka seagʉkumi. Wári yeri otedi, wári dʉka seagʉkumi. Iri irirosũ marĩ boporãrẽ mérõgã sĩmakʉ̃, Marĩpʉ marĩrẽ mérõgã sĩgʉkumi. Wáro marĩ sĩmakʉ̃, wáro sĩgʉkumi. 7 Irasirirã mʉsã: “Õõpã sĩgʉra”, ãrĩ gũñaderosũta sĩka! “Sĩdʉabirikerepʉrʉ, yʉre sĩdorema. Irasirigʉ sĩgʉkoa”, ãrĩ gũñarõ marĩrõ sĩka! Marĩpʉ, ʉsʉyari merã sĩrãrẽ maĩmi. 8 Ããrĩpereri õãrĩrẽ mʉsãrẽ sĩmasĩmi mʉsã gããmerĩrẽ opapeokõãburo, gajerãdere mʉsã opari merã õãrõ iritamuníkõãburo, ãrĩgʉ̃. 9 Marĩpʉya werenírĩ gojadea pũgue irire ãsũ ãrĩ gojasũdero ããrĩbú̶: Õãgʉ̃ boporãrẽ wáro sĩmi. Ĩgʉ̃sãrẽ õãrõ iritamurĩ neõ perebirikoa. 10 Marĩpʉ, oterimasʉ̃rẽ oteri koyere ĩgʉ̃ oteburire opamakʉ̃ yámi. Oterimasʉ̃ irire otedero pʉrʉ, Marĩpʉ ĩgʉ̃ otedeare dʉkakʉmakʉ̃ yámi masaka baaburire. Irire irirosũ mʉsãrẽ ããrĩpereri mʉsã boporãrẽ sĩburire opamakʉ̃ irigʉkumi. Irire sĩdero pʉrʉ, mʉsã opadero nemorõ mʉsã boporãrẽ sĩnemoburire opamakʉ̃ irigʉkumi. 11 Marĩpʉ mʉsãrẽ ããrĩpereri õãrĩrẽ opamakʉ̃ irigʉkumi gajerãrẽ wáro sĩburo, ãrĩgʉ̃. Irasirirã gʉa iri niyerure mʉsã neeõdeare marĩyarã boporãrẽ sĩmakʉ̃ ĩãrã, Marĩpʉre ʉsʉyari sĩrãkuma. 12 Mʉsã ĩgʉ̃sãrẽ iritamurã, ĩgʉ̃sã gããmerĩ direta sĩrã meta yáa. Marĩpʉre: “Õãtaria, mʉ ĩgʉ̃sãrẽ gʉare sĩmakʉ̃ iriri”, ãrĩ, ʉsʉyari sĩmakʉ̃ yáa. 13 Mʉsã ĩgʉ̃sãrẽ iritamumakʉ̃ ĩãrã: “Corinto marã Cristoyare õãrõ yáma. Gʉare wáro sĩrã, gajerãdere õãrõ sĩma”, ãrĩrãkuma. Irasirirã Marĩpʉre bʉro ʉsʉyari sĩrãkuma. 14 Ĩgʉ̃ mʉsãrẽ õãrõ iritamurĩrẽ masĩrãkuma. Irasirirã mʉsãrẽ bʉro maĩrĩ merã mʉsãya ããrĩburire ĩgʉ̃rẽ sẽrẽbosarãkuma. 15 Marĩpʉ Jesucristo merã marĩrẽ õãtariro iridi ããrĩmí. Ĩgʉ̃ irasũ irideare marĩ werenírĩ merã weredʉarã, werepeomasĩña máa. Irasirirã ĩgʉ̃rẽ: “Õãtaria mʉ”, ãrĩ, ʉsʉyari sĩa.

2 Corintios 10

1 Yʉ Pablo mʉsãrẽ gaji weregʉra. Ire weregʉ, Cristo turiro marĩrõ bopoñarĩ merã werederosũta mʉsãrẽ weredʉáa. Surãyeri mʉsã pʉro ããrĩrã́, yʉre ãsũ ãrĩñurã: “Marĩ merã ããrĩgṹ̶, turabi ubu ããrĩgṹ̶ irirosũ marĩrẽ weremi. Gajerogue ããrĩgṹ̶, marĩrẽ bʉro turari merã were gojami”, ãrĩñurã. 2 Irasirigʉ mʉsãrẽ ãsũ ãrĩ werea. Yʉ mʉsã pʉrogue ejamakʉ̃, yʉre turaro merã weremakʉ̃ iribirikõãka! Gajerã mʉsã watopegue ããrĩrã́ gʉare: “I ʉ̃mʉ marã irirosũ ĩgʉ̃sã gããmerĩ direta irirã yáma”, ãrĩñurã. Irasũ ãrĩrãrẽ turaro doreri merã weregʉra. 3 Gʉa i ʉ̃mʉgue ããrĩkererã, gʉare ĩãturirãrẽ wererã, i ʉ̃mʉ marã irirosũ iribea. 4 I ʉ̃mʉ marã ĩgʉ̃sã turaro merã ĩgʉ̃sãrẽ ĩãturirãrẽ tarinʉgãmurã werema. Gʉa gapʉ Marĩpʉ doreri merã ĩgʉ̃sãrẽ werea, ĩgʉ̃yare ãrĩgatori merã gũñarĩrẽ: “Diaye ããrĩbea”, ãrĩ masĩburo, ãrĩrã. 5 Iri doreri merã Marĩpʉyare: “Diaye ããrĩbea”, ãrĩrãrẽ diayema ããrĩrĩ́rẽ masĩmakʉ̃ irimasĩa. “Masĩtaria”, ãrĩ gũñarãrẽ ããrĩpereri ĩgʉ̃sã gajerãrẽ Marĩpʉre masĩbirimakʉ̃ iririre pirimakʉ̃ irimasĩa. Iri doreri merã ããrĩpereri ĩgʉ̃sã gããmerõ gũñarĩrẽ pirimakʉ̃ irimasĩa, Cristo gapʉre gũña, ĩgʉ̃ gããmerĩ direta iriburo, ãrĩrã. 6 Mʉsã: “Ĩgʉ̃ dorerire tarinʉgãbirikoa”, ãrĩdero pʉrʉ, iri dorerire tarinʉgãgʉ̃norẽ gʉa wajamoãmasĩa. 7 Mʉsã gajerãrẽ ĩãrã, ĩgʉ̃sã iririkʉri direta ĩãrã yáa. Ĩgʉ̃sã gũñarĩ gapʉre neõ ĩãmasĩbea. “Cristoyagʉ ããrã”, ãrĩgʉ̃no gʉadere: “Cristoyarã ããrĩ́ma”, ãrĩ masĩdorea. 8 Yʉ mʉsãrẽ: “Marĩ Opʉ gʉare ĩgʉ̃yare buedoregʉ pími”, ãrĩ werekeregʉ, irire gʉyasĩrĩbea. Gʉare irasũ buedoregʉ, mʉsãrẽ iritamudoregʉ pími. Mʉsãrẽ poyanorẽdoregʉ meta pími. 9 Yʉ mʉsãrẽ gojagʉ, yʉ gojari merã gʉkamakʉ̃ iridʉagʉ meta yáa. 10 Surãyeri mʉsã watopegue ããrĩrã́ ãsũ ãrĩma: “Pablo marĩrẽ gojagʉ, bʉro turari merã doremi. Irasirikeregʉ, marĩ merã ããrĩgṹ̶, turabi ubu ããrĩgṹ̶ irirosũ marĩrẽ weremi”, ãrĩma. 11 Irire irasũ ãrĩgʉ̃norẽ ãsũ ãrĩ weregʉra: “Gʉa gajerogue ããrĩrã́, mʉsãrẽ: ‘Ãsũ irirãra’, ãrĩ gojaderosũta mʉsã pʉrogue ejarã, irire irirãkoa”. 12 Surãyeri mʉsã watopegue ããrĩrã́ ĩgʉ̃sã basi: “Marĩ gapʉ õãrõ masĩa, gajerã nemorõ ããrã”, ãrĩ gãme wereníma. Irasũ ãrĩ wereníkererã, masĩbema. Gʉa gapʉ ĩgʉ̃sã irirosũ gʉa basi gʉa iririre neõ wereníñabea. 13 Irasirirã gʉa mʉsãrẽ wererã, Marĩpʉ gʉare buedoregʉ pídea direta werea. Gajerãrẽ ĩgʉ̃ pídeare irirã meta yáa. Ĩgʉ̃ta gʉare pími mʉsãdere buedoregʉ. 14 Irasirirã, ĩgʉ̃ gʉare buedoregʉ píderosũta mʉsãrẽ Cristoya õãrĩ kerere buepʉrorirã ejabʉ. Irogue mʉsãrẽ buerã ejarã, ĩgʉ̃ gʉare dorederosũta iribʉ. 15 Ĩgʉ̃ gʉare buedoregʉ píderosũta iririre wererã, keoro werea. Gajerã iririre: “Gʉa iriri ããrã”, neõ ãrĩbea. Mʉsãrẽ buerã, mʉsãrẽ Cristore bʉremunemomakʉ̃ gããmea. Mʉsã bʉremunemomakʉ̃ ĩãrã, Marĩpʉ gʉare dorederosũta irirã, gajerã mʉsã pʉrogue ããrĩrã́dere buerãkoa Cristore bʉremuburo, ãrĩrã. 16 Pʉrʉ yoarogue marãrẽ Marĩpʉ Jesucristo merã masakare tauri kerere pémerãrẽ buerã waarãkoa. Gajerã iri kerere buederoguere buerã waa: “Gʉa bueri gapʉre pérã, Jesucristore bʉremunʉgãma”, ãrĩrã meta yáa. 17 Marĩpʉya werenírĩ gojadea pũgue ãsũ ãrĩ gojasũdero ããrĩbú̶: “Neõ sugʉ: ‘Gajerã nemorõ masĩgʉ̃ ããrã’, ãrĩbirikõãburo. Irasũ ãrĩrõno irigʉ marĩ Opʉ gapʉre: ‘Turatarigʉ ããrĩsĩã, marĩrẽ õãtariro iridi ããrĩmí’, ãrĩburo”, ãrĩ gojasũdero ããrĩbú̶. 18 Sugʉ ĩgʉ̃ basi: “Õãrõ yáa”, ãrĩ werenírĩ wajamáa. Marĩ Opʉ: “Õãrõ yámi”, ãrĩ ĩãsũgʉ̃ gapʉ diayeta õãrõ irigʉ ããrĩ́mi.

2 Corintios 11

1 Daporare mʉsãrẽ mérõgã yaamarẽ ãrĩmoãmagʉ̃ irirosũ were gojagʉra. Yʉ irasũ ãrĩ gojarire gariborero marĩrõ buemakʉ̃ gããmekoa. 2 Marĩpʉ mʉsãrẽ maĩrõsũta yʉde bʉro maĩa. Mʉsã yʉ magõ irirosũ ããrã. Cristo mʉsã marãpʉ ããrĩbu irirosũ ããrĩ́mi. Irasirigʉ, yʉ magõ gajerã ʉ̃ma merã neõ ñerõ iribeo sugʉreta marãpʉkʉmakʉ̃ gããmegʉ̃ irirosũ, yʉ mʉsãrẽ Cristoyarã dita ããrĩmakʉ̃ gããmea. 3 Irasũ gããmekeregʉ: “Evare iripoegue waaderosũ ĩgʉ̃sãdere waabokoa”, ãrĩ gũñarikʉa. Wãtĩ, pĩrũ irirosũ deyoa, ĩgʉ̃ masĩrĩ merã ãrĩgatomakʉ̃ pégo, Marĩpʉ dorerire tarinʉgãdeo ããrĩmó. Ĩgʉ̃ iriderosũ gajerã mʉsãrẽ ãrĩgatomakʉ̃ pérã, mʉsã gũñarĩgue Cristoya direta mʉsã iridʉarire piribokoa. 4 Mʉsã ãsũ yáa. Gajerã mʉsã pʉro ãrĩgatori merã buerã ejamakʉ̃, ĩgʉ̃sã buerire õãrõ pésuyua. Ĩgʉ̃sã Jesúyamarẽ, Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ mʉsã bokatĩrĩñeãdiyamarẽ, Marĩpʉ Jesús merã masakare tauri kerere gʉa mʉsãrẽ buedea irirosũ ĩgʉ̃sã buebirikerepʉrʉ, ĩgʉ̃sã buerire pé bʉremua. 5 Ĩgʉ̃sã mʉsãrẽ buerã: “Gʉa gajerã Jesús buedoregʉ pínerã nemorõ masĩa”, ãrĩ péñakuma. Yʉ gapʉ: “Jesús yʉre ĩgʉ̃yare buedoregʉ pími. Irasirirã yʉre masĩtarinʉgãbema”, ãrĩ péñáa. 6 Yʉ õãrõ wererimasʉ̃ irirosũ werebirikeregʉ, Marĩpʉ werenírĩrẽ õãrõ masĩa. Yʉ masĩrĩrẽ, ããrĩpereri yʉ ĩgʉ̃yare iriri merã mʉsãrẽ masĩmakʉ̃ iribʉ. 7 Yʉ mʉsãrẽ Marĩpʉ Jesús merã masakare tauri kerere buegʉ: “Niyeru sĩka!” neõ ãrĩ sẽrẽbiribʉ. Ubu ããrĩgṹ̶ irirosũ moã wajata baabʉ, mʉsãrẽ Marĩpʉyare õãrõ masĩburo, ãrĩgʉ̃. ¿Yʉ irasiridea õãberi? ¿Naásũ gũñarĩ? 8 Gajerã Jesúre bʉremurĩ buri marã yʉre niyeru sĩma mʉsãrẽ bueburo, ãrĩrã. Ĩgʉ̃sã sĩrĩrẽ ñeãbʉ mʉsãrẽ iritamubu. Irire ñeãgʉ̃, ĩgʉ̃sãya niyerure ẽmawãgãgʉ̃ irirosũ péñabʉ. 9 Mʉsã merã ããrĩgṹ̶, gajino yʉ gããmerĩrẽ opapeobirikeregʉ, mʉsãrẽ niyeru neõ sẽrẽbiribʉ. Marĩyarã Macedonia nikũ marã yʉ gããmerĩnorẽ ãĩjama. Irasirigʉ mʉsãrẽ: “Niyeru sĩka!” neõ ãrĩ garibobiribʉ. Pʉrʉguedere mʉsãrẽ neõ garibobirikoa. 10 “Cristo weregʉ, diayeta weredi ããrĩmí”, ãrĩ masĩa. Ĩgʉ̃ diaye werederosũta yʉde mʉsãrẽ niyeru sẽrẽbirideare diayeta werea. Neõ sugʉ ããrĩperero Acaya nikũgue ããrĩgṹ̶no i mʉsãrẽ yʉ sẽrẽbirideare wererire: “Diaye werebemi”, ãrĩmasĩbirikumi. 11 Mʉsãrẽ yʉ sẽrẽbirideare wererire pérã, ¿naásũ gũñarĩ mʉsã? “Pablo gʉare maĩbirisĩã, irasũ ãrĩ weremi”, ¿ãrĩ gũñarĩ? Ããrĩbea. Mʉsãrẽ maĩa. Marĩpʉ irire masĩmi. 12 Irasirigʉ yʉ mʉsãrẽ irinʉgãderosũta iriwãgãníkõãgʉra. “Gajerã Jesús buedoregʉ pínerã nemorõ masĩa”, ãrĩgatorã mʉsãrẽ bueri waja niyeru wajatadʉama. Gʉa gapʉ ĩgʉ̃sã irirosũ wajatadʉabea. Irasirirã ĩgʉ̃sã: “Gʉade Pablosã irirosũta yáa”, neõ ãrĩmasĩbema. 13 “Jesús buedoregʉ pínerã ããrã”, ãrĩrã, ãrĩgatorã yáma. “Diayeta Jesús buedoregʉ pínerã ããrĩ́ma”, ãrĩ gũñamakʉ̃ iridʉarã ããrĩsĩã, masakare ãrĩgatoma. 14 Yʉ gapʉ ĩgʉ̃sã irasirimakʉ̃ ĩãkeregʉ: “¿Nasirimurã irire irasũ yári?” ãrĩ gũñabea. Wãtẽa opʉ Satanáde Marĩpʉre wereboegʉ irirosũ deyoami masaka ĩgʉ̃ ãrĩgatorire: “Diayeta ããrã”, ãrĩ gũñamakʉ̃ iridʉagʉ. 15 Irasirirã ãrĩgatori merã buerimasã wãtĩrẽ moãboerã ĩgʉ̃ irirosũ yáma. Ñerã ããrĩkererã, ĩgʉ̃sã irigatori merã masakare: “Marĩpʉre moãboerã ããrĩ́ma, õãrõ yáma”, ãrĩ gũñamakʉ̃ iridʉama. Daporare masaka ĩgʉ̃sãrẽ: “Õãrã ããrĩ́ma”, ãrĩ gũñakerepʉrʉ, pʉrʉguere ããrĩpereri ĩgʉ̃sã ñerõ iridea waja bʉro wajamoãsũrãkuma. 16 Dupaturi mʉsãrẽ ire were gojagʉra. Neõ sugʉ yʉre: “Niãrĩmasʉ̃ ããrĩ́mi”, ãrĩ gũñabirikõãka! Irasũ ãrĩ gũñarã: “Niãrĩmasʉ̃ irirosũ wereníburo”, ãrĩka! Irasirigʉ mérõgã yʉ basi werenígʉra. 17 Yʉ irasũ werenígʉ̃, niãrĩmasʉ̃ irirosũ werenígʉ̃ yáa. Marĩ Opʉ yʉre: “Irire wereka!” ãrĩbirimi. 18 Wárã masaka i ʉ̃mʉma direta gũñakererã, ĩgʉ̃sã iririre: “Õãrõ yáa”, ãrĩma. Yʉde ĩgʉ̃sã irirosũ mʉsãrẽ yʉ õãrõ iririre weregʉra. 19 Mʉsã basi: “Masĩtaria”, ãrĩkererã, niãrĩmasã irirosũ werenírã bueri gapʉre gariborero marĩrõ péa. ¿Nasirirã ĩgʉ̃sãrẽ õãrõ péri? 20 Ĩgʉ̃sãrẽ moãboerãrẽ dorerosũ mʉsãrẽ bʉro dorekerepʉrʉ, ãrĩgatori merã mʉsãyare ãĩakerepʉrʉ, mʉsãrẽ oparã irirosũ dorerã ĩgʉ̃sã gããmerĩ direta gũñakerepʉrʉ, mʉsãrẽ: “Ubu ããrĩrã́ ããrĩ́ma”, ãrĩ ĩãbéokerepʉrʉ, mʉsãrẽ gʉyasĩrĩmakʉ̃ iridʉarã mʉsãya wayupãrãrĩrẽ pákerepʉrʉ, ããrĩpereri ĩgʉ̃sã irasiririre gariborebirikoa mʉsã. 21 Mʉsãrẽ irasirirã, ñerõ irirã yáma. Gʉa gapʉ ĩgʉ̃sã irirosũ mʉsãrẽ neõ irasiribiribokoa. Yʉ ĩgʉ̃sã irirosũ mʉsãrẽ ñerõ iribirikeregʉ, niãrĩmasʉ̃ ĩgʉ̃ iririre: “Õãrõ yáa”, ãrĩ werenígʉ̃ irirosũ mʉsãrẽ ãsũ ãrĩ weregʉra. 22 Ĩgʉ̃sã: “Hebreo masaka ããrã”, ãrĩma. Yʉde hebreo masakʉta ããrã. “Israel bumarã ããrã”, ãrĩma. Yʉde Israel bumʉta ããrã. Ĩgʉ̃sã: “Abraham parãmerã ããrã”, ãrĩma. Yʉde Abraham parãmita ããrã. 23 Ĩgʉ̃sã: “Cristore moãboerã ããrã”, ãrĩma. Yʉ tamerã ĩgʉ̃sã nemorõ Cristore moãboegʉ ããrã. Ĩgʉ̃yare õãrõ yáa. Yʉ basi niãrĩmasʉ̃ irirosũ wereníkeregʉ, yʉ õãrõ iririre ãsũ ãrĩ werenemogʉra. Yʉ Cristoyare irigʉ, ĩgʉ̃sã nemorõ moãtarinʉgãbʉ. Cristoya kerere wereri waja ĩgʉ̃sã nemorõ peresugue biadobosũbʉ. Ĩgʉ̃sã nemorõ tãrãsũbʉ. Wári masaka yʉre wẽjẽboyama. Irasirigʉ mérõgã merã taribʉ yʉ boaboderore. 24 Su mojõmagora judío masaka yʉre ñeãma. Ĩgʉ̃sã yʉre ñeãrikʉ, treinta y nueve gora tãrãnama. 25 Ʉrea gajerã yʉre ñeã, yuku merã páma. Suñarõ masaka ʉ̃tãyeri merã yʉre deama. Ʉrea doóriduparu merã mirĩbʉ. Suñarõ mirĩgʉ̃, sunʉ, su ñami taboa majĩ weka wádiyaguere bá payaníbʉ. 26 Yʉ wári makãrĩguere buegorenagʉ̃ waanabʉ. Yʉ buegorenamakʉ̃, goetaribʉ. Diarigue yʉ mirĩrĩ, yʉre yajari, yaa nikũ marã judío masaka, judío masaka ããrĩmerãde yʉre ñerõ iridʉari, makãrĩgue, masaka marĩrõgue yʉre wẽjẽdʉari, wádiyague mirĩboama goetaribʉ. “Mʉ merãmarã ããrã”, ãrĩgatorãde yʉre ñerõ irima goetarima. 27 Cristoya kerere weregʉ, bʉro moã wajata baabʉ. Irasũ moãgʉ̃, ñerõ taribʉ. Wʉja pũrĩkerepʉrʉ, irasũ moãníkõãbʉ. Gajipoere ʉaboabʉ. Ñemesibubʉ. Gajipoere baabiritaunokõãbʉ. Gajipoere bʉro yʉsamakʉ̃, gaji surí sãñanemoburi marĩbʉ. 28 Irasũ ããrĩmakʉ̃ ʉ̃mʉrikʉ Jesúre bʉremurĩ buri marãrẽ ããrĩpererogue ããrĩrã́rẽ gũñarikʉa. 29 Irasirigʉ sugʉ gũñaturabi ããrĩmakʉ̃ ĩãgʉ̃, yʉ basi gũñaturabi irirosũ péñáa. Jesúre bʉremugʉ̃rẽ ñerõ irimakʉ̃ irirã merã gua, Jesúre bʉremugʉ̃rẽ gʉyasĩrĩsãa. 30 Mʉsãrẽ yaamarẽ werenemogʉ̃, yʉ turabi ããrĩrĩ́rẽ masĩburo, ãrĩgʉ̃, yʉre waadeare weregʉra. 31 Marĩ Opʉ Jesús Pagʉ, yʉ mʉsãrẽ ãrĩgatori marĩrõ merã yaamarẽ wererire masĩmi. Ĩgʉ̃rẽta: “Turatarigʉ ããrã”, ãrĩ, ʉsʉyari sĩníkõãrõ gããmea. 32 Yʉ Damascogue ããrĩmakʉ̃, iro marã opʉ Areta wãĩkʉgʉ dokamʉ yʉre ñeãdʉadi ããrãdimi. Yʉre ñeãdʉagʉ, iri makã tʉrogue ĩgʉ̃sã ʉ̃tã majĩrĩ merã weadea sãrĩrõma disipʉrorikʉ surarare koredoredi ããrĩmí. 33 Yʉ merãmarã gapʉ puui wári puui merã iri sãrĩrõ ããrĩrĩ́ gobegue yʉre yótaudijuma. Irasirigʉ, ĩgʉ̃sã iritamurĩ merã yʉre ñerõ iridʉarãrẽ duriwãgãkõãbʉ.

2 Corintios 12

1 Marĩ basi: “Õãrõ masĩa”, ãrĩ werenígorenarĩ wajamarĩkerepʉrʉ, marĩ Opʉ Jesús kẽrõ irirosũ yʉre ĩmudeare, ĩgʉ̃ yʉre masĩmakʉ̃ irideare werenemogʉra. 2 Yʉ Cristore bʉremunʉgãdero pʉrʉ, Marĩpʉ yʉre ʉ̃mʉgasigue ĩgʉ̃ ããrĩrṍgue ãĩmʉrĩãmi. Irogue ãĩmʉrĩadero pʉrʉ, catorce bojorigora taria. Yʉ dupʉ merã, o yʉ yʉjʉpũrã merãta iroguere waagú̶ waakuyo, masĩbirikoa. Marĩpʉ dita masĩmi. 3 I gapʉre masĩa. Yʉre irogue ãĩmʉrĩagʉ, paraíso wãĩkʉrogue ãĩmʉrĩjami. Yʉ dupʉ merã, o yʉ yʉjʉpũrã merãta yʉre irogue ãĩagʉ, ãĩagʉkumi, masĩbirikoa. Marĩpʉ sugʉta irire masĩmi. Yʉ irogue ããrĩgṹ̶, ĩgʉ̃ masaka iripoegue neõ masĩbirideare werenírĩrẽ pébʉ. Iri, ĩgʉ̃ neõ sugʉ masakʉre weredoreri meta ããrĩbú̶. 5 Iroguere ĩgʉ̃ yʉre ãĩmʉrĩadeare gʉyasĩrĩrĩ marĩrõ mʉsãrẽ weremasĩa. Yaama gapʉre weregʉ, gʉyasĩrĩbokoa. Irasirigʉ yʉ turabi ããrĩrĩ́ direta werenemogʉra. 6 Yʉ basi yaamarẽ weredʉamakʉ̃, yʉ werenírĩ diaye ããrĩbokoa. Niãrĩmasʉ̃ werenírĩ irirosũ ããrĩbiribokoa. Yaamarẽ weremasĩkeregʉ, werebirikoa mʉsã yʉre: “Gajerã nemorõ õãmi”, ãrĩ gũñabirikõãburo, ãrĩgʉ̃. Yʉ iririkʉrire ĩãdero pʉrʉ, yʉ bueri gapʉre pédero pʉrʉ, mʉsã yʉre: “Õãgorami”, ãrĩ gũñamakʉ̃ gããmea. 7 Marĩpʉ yʉre ĩmudea õãtaribʉ. Yʉ irire gũñagʉ̃: “Gajerã nemorõ masĩa”, ãrĩ gũñabokuyo. Marĩpʉ gapʉ irire gũñabirikõãburo, ãrĩgʉ̃, wãtẽa opʉ Satanás yaa dupʉre pũrĩrikʉmakʉ̃ iririre kãmutabiridi ããrĩmí. Iri pũrĩrĩ poraru ñajãrõsũ pũrĩa. 8 Ʉrea yʉ marĩ Opʉre: “Yʉre i pũrĩrĩrẽ tauka!” ãrĩ sẽrẽadibʉ. 9 Ĩgʉ̃ gapʉ yʉre ãsũ ãrĩmi: “Mʉrẽ maĩsĩã, õãrõ iritamugʉra. Yʉ mʉrẽ iritamurĩ neõ perebirikoa. ‘Turabea’, ãrĩ gũñagʉ̃norẽ yʉ turari merã õãrõ iritamua gajerã yʉ turarire masĩnemoburo, ãrĩgʉ̃”, ãrĩmi. Irasirigʉ yʉ turabi ããrĩrĩ́rẽ ʉsʉyari merã weregʉkoa Cristo ĩgʉ̃ turari merã yʉre õãrõ iritamuníkõãburo, ãrĩgʉ̃. 10 Irasirigʉ Cristoyagʉ yʉ ããrĩrĩ́ waja pũrĩrĩ merã turabi ããrĩsĩã, ʉsʉyari merã irire bokatĩũa. Gajerã yʉre ñerõ wereníkerepʉrʉ, yʉ gããmerĩrẽ opabirikeregʉ, gajerã yʉre ñerõ irikerepʉrʉ, yʉre ñerõ waakerepʉrʉ, ʉsʉyari merã irire bokatĩũa. Ãsũ ããrã. Yʉ, turari opabirimakʉ̃, Cristo gapʉ yʉre ĩgʉ̃ turarire opamakʉ̃ yámi ñerõ taririre bokatĩũburo, ãrĩgʉ̃. Irasirigʉ ʉsʉyáa. 11 Yʉ basi yaamarẽ werenígʉ̃: “Niãrĩmasʉ̃ irirosũ werenígʉ̃ iribʉ”, ãrĩ gũñáa. Mʉsã gapʉ yʉre irasirimakʉ̃ iribʉ. Mʉsã yaamarẽ õãrõ werenímakʉ̃, õãgorabokuyo. Mʉsã yʉre õãrõ wereníbirikerepʉrʉ, “Ubu ããrĩgṹ̶ ããrĩ́mi”, ãrĩkerepʉrʉ: “Jesús buedoregʉ pínerã ããrã”, ãrĩgatorã yʉ nemorõ ããrĩbema. 12 Yʉ mʉsã pʉro ããrĩgṹ̶, mʉsãrẽ bʉro iritamudʉari merã, wári Marĩpʉ turari merã iririre iri ĩmubʉ, diayeta Jesús buedoregʉ pídi ããrĩrĩ́rẽ masĩburo, ãrĩgʉ̃. 13 Gajerã Jesúre bʉremurĩ buri marãrẽ, mʉsãdere sʉrosũ iribʉ. Yaa ããrĩburire mʉsãrẽ niyeru wajaseabiribʉ. Mʉsã péñamakʉ̃, ¿iri mʉsãrẽ ñegorari? Iri mʉsãrẽ ñemakʉ̃, mʉsãrẽ: “Irire kãtika!” ãrĩ sẽrẽa. 14 Pea mʉsã pʉrogue ejasiabʉ. Daporare dupaturi yʉ irogue waaburire ãmugṹ̶ yáa. Irogue ejagʉ, mʉsãrẽ: “Niyeru yʉre sĩka!” ãrĩ sẽrẽbirikoa. Mʉsãyare gããmebea. Cristoya gapʉre mʉsã iritʉyanemomakʉ̃ gããmea. Ãsũ ããrã. Pagʉsãmarã ĩgʉ̃sã pũrãrẽ masũrã, ĩgʉ̃sã gããmerĩrẽ sĩma. Pũrã gapʉ pagʉsãmarãrẽ ĩgʉ̃sã gããmerĩrẽ sĩbema. 15 Irasirigʉ mʉsãrẽ yʉ pũrã irirosũ ããrĩrã́rẽ iritamugʉ̃ ããrĩpereri yʉ oparire sĩmakʉ̃ õãrokoa. Mʉsãya ããrĩburire, ããrĩpereri yʉ turari merã mʉsãrẽ bʉro iritamudʉakoa. Mʉsãrẽ yʉ bʉro maĩkerepʉrʉ: “Ĩgʉ̃sã gapʉ yʉre sĩrũgã maĩma”, ãrĩ gũñáa. 16 Surãyeri mʉsã watopegue ããrĩrã́, yʉ mʉsãrẽ sẽrẽbirideare masĩkererã, ãsũ ãrĩma: “Gʉare sẽrẽbirikeregʉ, ãrĩgatori merã gʉayare ãĩadi ããrĩmí”, ãrĩma. 17 ¿Mʉsã pʉrogue yʉ iriunerã ãrĩgatori merã mʉsãyare yʉre ãĩriyuri? Mʉsã masĩkoa. Neõ gajino mʉsãyare ãĩribirinerã ããrĩmá. 18 Irinʉgue Titore mʉsã pʉrogue waadorebʉ. Gajigʉ marĩyagʉre ĩgʉ̃ merã iriubʉ. Tito mʉsã merã ããrĩgṹ̶, ¿gajino mʉsãyare ãrĩgatori merã ãĩãrĩ? Mʉsã masĩkoa. Neõ ãĩabiridi ããrĩmí. Ĩgʉ̃ yʉ irirosũta mʉsãrẽ iritamudʉagʉ ããrĩ́mi. 19 Gajipoe irirã, yʉ mʉsãrẽ gojarire buerã: “Pablosã ĩgʉ̃sãyamarẽ wereri merã gʉare: ‘Õãgorama ĩgʉ̃sã’, ãrĩ gũñadorerã yáma”, ãrĩ gũñabokoa. Ããrĩbea. Gʉa Cristoyarã ããrã. Irasirirã Marĩpʉ ĩũrõ mʉsãrẽ diayeta werea. Yaarã yʉ maĩrã, ããrĩpereri gʉa iriri merã mʉsãrẽ iritamudʉáa Cristoyare iritʉyanemoburo, ãrĩrã. 20 Yʉ mʉsãrẽ gũñarikʉa. Gajipoe irirã, yʉ mʉsã pʉrogue ejamakʉ̃, yʉ gããmerõsũ iribiribokoa. Irasirigʉ yʉde mʉsã gããmerõsũ iribiribokoa. Gajipoe irirã gãme guaseorikʉrã, gajerãrẽ ĩãturirikʉrã, mata guarikʉrã, mʉsãya ããrĩburi direta gũñarikʉrã, gajerãrẽ ñerõ kere wererikʉrã, ñerõ ãrĩ werewʉarikʉrã, “Gajerã nemorõ ããrã”, ãrĩ weregorenarã, mʉsã nerẽrõgue noó mʉsã gããmerõ iririkʉrã ããrĩbokoa. Gajipoe irigʉ irasũ ããrĩrã́rẽ bokajabokoa, ãrĩgʉ̃, irasũ ãrĩ gũñarikʉa. 21 Irasirigʉ yʉ mʉsã pʉrogue dupaturi ejamakʉ̃, Marĩpʉ mʉsã ñerõ iririkʉri waja yʉre gʉyasĩũrõ tarimakʉ̃ iribokumi. Wárã mʉsã iro dupuyurogue gũñarĩgue ñerĩ opadeare, ʉ̃ma nome merã, nome ʉ̃ma merã ñerõ irideare, mʉsã noó gããmerõ gʉyasĩũrĩ ñerĩ irideare piridʉaro marĩrõ iriwãgãmakʉ̃ ĩãgʉ̃, bʉro bʉjawereri merã oregʉkoa.

2 Corintios 13

1 Dapora yʉ mʉsã pʉrogue waarí merã ʉrea waarokoa. Irasirigʉ mʉsãrẽ: “Marĩpʉya werenírĩ gojadea pũgue gojaderosũta ããrĩpererire iriro gããmea”, ãrĩ werea. Iri pũgue ãsũ ãrĩ gojasũdero ããrĩbú̶: “Pẽrã, o ʉrerã sugʉ ñerõ irideare ĩãnerã oparãguere weresãrõ gããmea”, ãrĩ gojasũdero ããrĩbú̶. 2 Iro dupuyuro yʉ mʉsã pʉrogue ããrĩgṹ̶, mʉsã ããrĩpererã péurogue ñerõ irirãrẽ: “Wajamoãgʉra”, ãrĩ weresiabʉ. Pʉrʉ ejagʉ, mʉsãrẽ irireta werebʉ doja. Daporadere yoarogue ããrĩkeregʉ, goepeyaro merã irireta were gojáa doja. Mérõgã pʉrʉ mʉsã pʉro dupaturi waagú̶, yʉ werederosũta ñerõ irirãrẽ diayeta wajamoãgʉra pama. 3 Yʉ irasirimakʉ̃ ĩãrã, ire masĩrãkoa. Yʉ mʉsãrẽ Cristo yʉre gũñarĩ sĩrĩ merã werea. Cristo turabi ããrĩbemi. Ĩgʉ̃ turari merã mʉsã watopegue ñerõ irirãrẽ wajamoãgʉkumi, ĩgʉ̃sã ñerõ iririre piriburo, ãrĩgʉ̃. 4 Diayeta ããrã. Ĩgʉ̃ turari opabi irirosũ curusague pábiatũsũ, boadi ããrĩmí. Irasũ boakeregʉ, daporare Marĩpʉ turari merã okami. Gʉade ĩgʉ̃ ããrĩderosũta turamerã ããrã. Irasũ ããrĩkererã, Cristoyarã ããrĩsĩã, Marĩpʉya turari merã okáa ĩgʉ̃ turari merã mʉsãrẽ iritamumurã. 5 Irasirirã mʉsã basi: “¿Diayeta Jesucristore piriro marĩrõ bʉremurĩ yʉ?” ãrĩ gũñaka! Diayeta mʉsã Jesucristoyarã ããrĩmakʉ̃, ĩgʉ̃ mʉsã merã ããrĩ́mi. 6 Diayeta gʉa Jesucristoyarã, ĩgʉ̃ buedoregʉ pínerã ããrĩrĩ́rẽ mʉsãrẽ masĩmakʉ̃ gããmea. 7 Irasirirã ñerõ iribirikõãburo, ãrĩrã, Marĩpʉre mʉsãya ããrĩburire sẽrẽbosáa. Ĩgʉ̃rẽ sẽrẽrã, mʉsãrẽ gʉare õãrõ gũñadorerã meta yáa. Mʉsã gʉare õãrõ gũñabirikerepʉrʉ, Marĩpʉre mʉsãya ããrĩburire sẽrẽbosáa, ĩgʉ̃ iritamurĩ merã õãrĩrẽ iriburo, ãrĩrã. 8 Marĩpʉya, diayema ããrĩrĩ́ ããrã. Irasirirã ĩgʉ̃yare keoro irimakʉ̃ ĩãrã, gʉa mʉsãrẽ: “Irire iribirikõãka!” neõ ãrĩmasĩbirikoa. “Diayema direta irika!” ãrĩmasĩa. 9 Irasirirã mʉsã õãrõ yʉjʉpũrãkʉturari merã ĩgʉ̃yare keoro irimakʉ̃ õãgoráa. Gʉa bʉro turari merã mʉsãrẽ: “Ãsũ gapʉ irika!” ãrĩmasĩmerã, ʉsʉyáa. Marĩpʉre mʉsãya ããrĩburire sẽrẽbosaníkõãa, ĩgʉ̃yare keoro iriwãgãnemoburo, ãrĩrã. 10 Irasirigʉ mʉsã pʉrogue waaburi dupuyuro mʉsãrẽ i pũrẽ gojáa. Irogue ejagʉ, mʉsã ñerõ iririre piribirimakʉ̃ ĩãgʉ̃, marĩ Opʉ yʉre dorederosũta mʉsãrẽ bʉro wajamoãgʉra. Pirimakʉ̃ ĩãgʉ̃, wajamoãbirikoa. Marĩ Opʉ yʉre: “Yʉ dorerosũta irika!” ãrĩ pími. Mʉsã ĩgʉ̃rẽ bʉremunemomakʉ̃ gããmegʉ̃, irasirimi. Mʉsãrẽ poyanorẽmakʉ̃ gããmebemi. 11 Yaarã, iropãta ããrã yʉ mʉsãrẽ gojari. Õãrõ ããrĩrikʉka! Yʉ dorerire õãrõ yʉjʉpũrãkʉri merã keoro irika! Guaseori marĩrõ suro merã gũña, õãrõ siuñajãrĩ merã ããrĩka! Irasirigʉ Marĩpʉ mʉsãrẽ siuñajãrĩ sĩgʉ̃, mʉsãrẽ maĩgʉ̃ mʉsã merã ããrĩgʉkumi. 12 Mʉsã merãmarã merã õãrõ merã gãme mojõ ñeãka! 13 Ããrĩpererã Jesúre bʉremurã õõgue ããrĩrã́ mʉsãrẽ õãdorema. 14 Marĩ Opʉ Jesucristo marĩrẽ õãrõ iritamugʉ̃, Marĩpʉ marĩrẽ maĩgʉ̃, Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ marĩ merã ããrĩnígʉ̃ ããrĩpererã mʉsã merã õãrõ ããrĩburo. Iropãta ããrã. Pablo

Gálatas 1

1 Yʉ Pablo, ããrĩpererã marĩyarã yʉ merã ããrĩrã́ merã mʉsãrẽ Galacia nikũgue ããrĩrã́rẽ Jesúre bʉremurãrẽ õãdore, gojáa. Jesucristo yʉre ĩgʉ̃yare buedoregʉ beyepími. Irasũ ããrĩmakʉ̃, Marĩpʉ ĩgʉ̃rẽ boadiguere masũdi yʉre pídi ããrĩmí, ĩgʉ̃ magʉ̃yare bueburo, ãrĩgʉ̃. Masaka yʉre beyepíbirima. 3 Marĩpʉ ããrĩnígʉ̃, marĩ Opʉ Jesucristo mʉsãrẽ õãrõ iritamu, siuñajãrĩ merã ããrĩrikʉmakʉ̃ iriburo. 4 Jesucristo, Marĩpʉ gããmederosũta irigʉ, ĩgʉ̃ basi marĩ ñerĩ iridea waja boabosadi ããrĩmí, i ʉ̃mʉ marã ñerĩ irirã irirosũ irinemobirikõãburo, ãrĩgʉ̃. 5 Irasirirã ʉ̃mʉrikʉ Marĩpʉre: “Õãtaria mʉ”, ãrĩ, ʉsʉyari sĩníkõãrã! Irasũta irirã! 6 Marĩpʉ mʉsãrẽ maĩgʉ̃, Cristore bʉremunʉgãdoregʉ siiudi ããrĩmí mʉsãrẽ peamegue waabonerãrẽ taubu. Mʉsã gapʉ, ĩgʉ̃ irasirikerepʉrʉ, matagora ĩgʉ̃ Cristo merã masakare tauri kerere bʉremuduúrã irikoa. Gaji bueri gapʉre tʉyakoa. Mʉsã irasiririre pégʉ, bʉro pégʉkáa. 7 Gajerã mʉsãrẽ, mʉsã Cristoya kerere bʉremunʉgãdeare bʉremuduúdorerã: “Gaji ããrã marĩrẽ tauri kere”, ãrĩgato, werema. Marĩrẽ gaji tauri kere máa. Cristore bʉremurĩ merãta marĩ tarimasĩa. 8 Gʉa mʉsãrẽ Marĩpʉ Cristo merã marĩrẽ tauri kerere werebʉ. “Gaji ããrã marĩrẽ tauri kere”, ãrĩgato, wererãrẽ Marĩpʉ bʉro wajamoãburo. Yʉ, o Marĩpʉre wereboegʉ ʉ̃mʉgasiguemʉ mʉsãrẽ irasũ ãrĩgato, weremakʉ̃dere wajamoãburo. 9 Mʉsãrẽ ire weresiabʉ. Weredi ããrĩkeregʉ, dupaturi mʉsãrẽ werenemodʉakoa doja. Sugʉ, gʉa Marĩpʉ Cristo merã marĩrẽ tauri kerere mʉsãrẽ weredeare: “Diaye ããrĩbea, gaji ããrã marĩrẽ tauri kere”, ãrĩgato, weremakʉ̃, Marĩpʉ ĩgʉ̃rẽ perebiri peamegue wajamoãburo. 10 Yʉ ire weregʉ, Marĩpʉ gããmerõsũta buea. Masaka yʉre: “Õãrõ weremi”, ãrĩdoregʉ meta buea. Irasũ ãrĩdoregʉ tamerã Cristoyare iribiribokoa. Ĩgʉ̃rẽ moãboegʉ meta ããrĩbokoa. 11 Yaarã, mʉsãrẽ ire masĩmakʉ̃ gããmea. Yʉ mʉsãrẽ Marĩpʉ Cristo merã marĩrẽ tauri kerere bueri, masaka ĩgʉ̃sã basi ĩgʉ̃sã gũñarĩ merã bueri meta ããrã. 12 Iri kerere neõ sugʉ masakʉ yʉre werebirimi. Neõ sugʉ masakʉ yʉre irire buebirimi. Jesucristo ĩgʉ̃ basi yʉre irire masĩmakʉ̃ irimi. 13 Mʉsã, yʉ iripoegue judío masaka ĩgʉ̃sã bʉremurĩrẽ iririkʉdeare péunakuyo. Yʉ Marĩpʉyarãrẽ Jesúre bʉremurãrẽ ñerõ iridʉari merã ĩgʉ̃sãrẽ bʉro ĩãturitʉyaunabʉ. Ĩgʉ̃sã Jesúre bʉremurĩrẽ peodʉagʉ irasiriunabʉ. 14 Yʉ, judío masaka ĩgʉ̃sã bʉremurĩrẽ õãrõ iririkʉunakubʉ. Gajerã, yʉ merãmarã nemorõ gʉa ñekʉ̃sãmarã iririkʉunadeare iritarinʉgãunakubʉ. 15 Yʉ irasiririkʉkerepʉrʉ, Marĩpʉ, yʉ deyoaburi dupuyuro yʉre beyesiadi ããrĩmí ĩgʉ̃yagʉ ããrĩburo, ãrĩgʉ̃. Irasirigʉ ĩgʉ̃ yʉre bʉro maĩrĩ merã ĩgʉ̃ gããmerõsũ iridoregʉ siiumi. 16 Ĩgʉ̃ irasiriderosũta keoro ĩgʉ̃ magʉ̃rẽ yʉre masĩmakʉ̃ irimi, judío masaka ããrĩmerãrẽ ĩgʉ̃ magʉ̃ merã ĩgʉ̃sãrẽ tauri kerere weredoregʉ. I yʉre irasũ waadero pʉrʉ, gajerãrẽ: “¿Nasirigʉkuri yʉ?” ãrĩ sẽrẽñagʉ̃ waabiribʉ. 17 Jerusalẽ́gue ããrĩrã́rẽ Jesucristo yʉ dupuyuro ĩgʉ̃yare buedoregʉ beyepínerãdere sẽrẽñagʉ̃ waabiribʉ. Ubu gapʉ Arabia nikũgue diaye waakõãbʉ. Pʉrʉ Damasco goedujáabʉ doja. 18 Ʉre bojori tariadero pʉrʉ, Jerusalẽ́gue Pedrore ĩãgʉ̃ waabʉ. Pe semanata ĩgʉ̃ merã ããrĩbú̶. 19 Irogue ããrĩgṹ̶, gajerã Jesucristo ĩgʉ̃yare buedoregʉ beyepínerãrẽ neõ ĩãbiribʉ. Marĩ Opʉ Jesucristo pagʉmʉ Santiago direta ĩãbʉ. 20 Marĩpʉ ĩũrõ mʉsãrẽ gojáa. Yʉ gojari, ãrĩgatori meta ããrã. 21 Jerusalẽ́gue ããrĩdi Siria nikũgue, Cilicia nikũgue waabʉ. 22 Iripoere Judea nikũgue ããrĩrã́ Jesucristore bʉremurĩ buri marã yʉre ĩãmasĩbirima. 23 Yaa kere direta pénerã ããrĩmá. Ĩgʉ̃sãrẽ yaamarẽ wererã ãsũ ãrĩ werenerã ããrĩmá: “Sõõ ããrĩdeapoeguere marĩrẽ ñerõ iridʉari merã bʉro ĩãturitʉyadi, marĩ Jesucristore bʉremurĩrẽ peodʉadi daporague masakare: ‘Jesucristore bʉremuka!’ ãrĩ weregorenagʉ̃ iriayupʉ”, ãrĩ werenerã ããrĩmá. 24 Irasirirã Judea nikũgue ããrĩrã́ Jesucristore bʉremurã yʉ ĩgʉ̃rẽ bʉremurĩrẽ pérã, Marĩpʉre ʉsʉyari sĩnerã ããrĩmá.

Gálatas 2

1 Catorce bojori pʉrʉ, dupaturi Jerusalẽ́gue Bernabé merã waabʉ doja. Tito wãĩkʉgʉdere ãĩabʉ. 2 Marĩpʉ yʉre irogue waadoremi. Irasirigʉ irogue waabʉ. Iroguere eja, Jesúre bʉremurã oparã merã dita nerẽ, wereníbʉ. Judío masaka ããrĩmerãrẽ Marĩpʉ Cristo merã marĩrẽ tauri kerere yʉ buedeare ĩgʉ̃sãrẽ werebʉ. Yʉ neõgorague buenʉgãdeare, dapora yʉ buerire: “Diaye ããrã, õãgoráa”, ãrĩ masĩburo, ãrĩgʉ̃, irasũ ãrĩ werebʉ. Gajerã yʉ buerire: “Wajamáa”, ãrĩrĩ, ãrĩgʉ̃, irasũ ãrĩ werebʉ. 3 Titodere, ĩgʉ̃ judío masakʉ ããrĩbirikerepʉrʉ: “Gʉa judío masaka iririkʉrosũ dupʉma gasirogãrẽ wiiriro gããmea”, neõ ãrĩbirima. 4 Irire dorebirikerepʉrʉ, gajerã ubu ãrĩboerã gapʉ: “Moisés doredorederosũta dupʉma gasirogãrẽ wiiriro gããmea”, ãrĩma. Ĩgʉ̃sã Jesúre bʉremugatorã, irigatorimasã ããrĩmá. Irasirirã, gʉa judío masaka ããrĩkererã Jesúre bʉremurã iririre ĩãmurã gʉa nerẽrõgue gʉa merã nerẽnama. “Gʉare peamegue waabonerãrẽ tausũmurã, Jesucristore bʉremurõ gããmea. Moisés doredeare iriri merã tausũbirikoa”, ãrĩmakʉ̃ ĩãma. Irire ĩãrã: “Moisés doredeare irirã dita tausũrãkuma, irasirirã ĩgʉ̃ doredeare irika!” ãrĩma. Gʉare irire bʉremudorerã, irasũ ãrĩma. 5 Ĩgʉ̃sã gʉare irasũ dorekerepʉrʉ, neõ ĩgʉ̃sã dorerire iribiribʉ. Gʉa mʉsãrẽ Jesucristore bʉremurĩ merã dita tausũrãkoa, ãrĩrĩ kerere: “Diaye ããrã”, ãrĩ bʉremunímakʉ̃ gããmea. Irasirirã ĩgʉ̃sã dorerire neõ iribiribʉ. 6 Jesúre bʉremurã oparã yʉre: “Ãsũ gapʉ wereka!” ãrĩbirima. “Judío masaka ããrĩmerãrẽ: ‘Gʉa ñekʉ̃sãmarãrẽ Moisés iridoredeare iriro gããmea’, ãrĩ wereka!” ãrĩbirima. Ĩgʉ̃sãrẽ masaka bʉremukerepʉrʉ, Marĩpʉ ããrĩpererãrẽ sʉrosũ ĩãmi. Irasirigʉ: “Ĩĩsã oparã, yʉ nemorõ ããrĩ́ma”, ãrĩ gũñabiribʉ. “Marĩpʉ ĩgʉ̃sãrẽ beyederosũta yʉdere beyemi”, ãrĩ gũñabʉ. 7 Oparã irasũ yʉre: “Ãsũ gapʉ wereka!” ãrĩrõno irirã, yʉre ĩãmasĩ, ãsũ ãrĩma: “Mʉde, Marĩpʉ judío masaka ããrĩmerãrẽ Jesucristoya kerere weredoregʉ beyepídita ããrã. Marĩpʉ Pedrore judío masakare iri kerere weredorederosũta mʉdere iri kerere weredoreñumi”, ãrĩma yʉre. 8 Marĩpʉ Pedrore judío masakare Jesucristoya kerere weredoregʉ iriudi ããrĩmí. Ĩgʉ̃ta yʉdere judío masaka ããrĩmerã pʉro iri kerereta weredoregʉ iriumi. 9 Jerusalẽ́gue Jesúre bʉremurã ʉrerã oparã: Santiago, Pedro, Juan wãĩkʉrã ããrĩmá. Gajerã oparã nemorõ ããrĩmá. Ĩgʉ̃sã yʉre Marĩpʉ ĩgʉ̃ maĩrĩ merã beyepídi yʉ ããrĩmakʉ̃ ĩãmasĩ, yʉre, Bernabédere õãrõ bokatĩrĩ: “Marĩ sʉrosũ moãrãkoa”, ãrĩma. “Mʉsã Jesucristoya kerere judío masaka ããrĩmerãrẽ wererã waaka!” ãrĩma. “Gʉa gapʉ judío masakare wererãkoa”, ãrĩma. 10 Gʉare: “Bopoñarãrẽ iritamuka!” ãrĩrĩ direta werema. I dita ããrĩbú̶: “Yʉ õãrõ irigʉra”, ãrĩ, bʉro gũñadea. 11 Pʉrʉ gʉa Antioquía wãĩkʉri makãgue ããrĩripoe Pedro ejami. Ĩgʉ̃ irogue ejadero pʉrʉ keoro iribirimakʉ̃ ĩã, ĩgʉ̃guereta turaro merã werebʉ. 12 Iro dupuyuro ĩgʉ̃ irogue ããrĩgṹ̶, judío masaka ããrĩmerã Jesúre bʉremurã merã baa, ããrĩrikʉkõãyupʉ. Ĩgʉ̃ irasiriripoe gajerã judío masaka Santiago iriunerã ejañurã. Ĩgʉ̃sã ejamakʉ̃ ĩã, judío masaka ããrĩmerã merã ããrãdi ããrĩduúkõãyupʉ: “Yʉre turibokuma”, ãrĩgʉ̃. Irogue ejanerã judío masaka ããrĩmerãrẽ: “Moisés dorederosũta dupʉma gasirogãrẽ wiiriro gããmea”, ãrĩ weregorenarã iriñurã. Irasirigʉ Pedro, Antioquía marã ĩgʉ̃sãya dupʉma gasirogãrẽ wiirisũbirinerã ããrĩmakʉ̃, ĩgʉ̃sã merã baa, ããrĩrikʉadi duúkõãyupʉ. 13 Ĩgʉ̃ irasirimakʉ̃ ĩãrã, gajerã judío masaka Jesúre bʉremurã, ĩgʉ̃ irirosũta irigatori merã iriñurã. Judío masaka ããrĩmerã merã ããrĩrikʉanerã, ĩgʉ̃sã merã baanerã baanemobiriñurã. “Ĩgʉ̃sã merã baaduúmakʉ̃ õãbea”, ãrĩ masĩkeregʉ, Bernabéde ĩgʉ̃sã irirosũta iriyupʉ. 14 Ĩgʉ̃sã: “Jesucristore bʉremurĩ merã dita tausũrãkoa”, ãrĩrĩ kerere masĩkererã, keoro iribirima. Irasirigʉ, irire ĩã, Pedrore ããrĩpererã Jesucristore bʉremurã ĩũrõgue bʉro turaro merã ãsũ ãrĩ werebʉ: “Mʉ judío masakʉ ããrĩkeregʉ, judío masaka ããrĩmerã irirosũta ĩgʉ̃sã merã baa, ããrĩkõãbʉ. Mʉ irasirigʉ, Moisés marĩrẽ judío masakare iridorederosũ iribiribʉ. ¿Nasirigʉ judío masaka ããrĩmerã gapʉre: ‘Gʉa judío masaka iririkʉrire irika!’ ãrĩdʉari?” ãrĩbʉ ĩgʉ̃rẽ. 15 Gʉa neõ deyoarãgueta judío masaka ããrĩsianerã ããrĩbú̶. Gaji buri marã irirosũ Marĩpʉ Moisére doreri pídeare tarinʉgãbea. 16 Irasũ ããrĩkererã, ire masĩa. Marĩpʉ Moisére ĩgʉ̃ doreri pídeare masaka irimakʉ̃ meta ĩgʉ̃sãrẽ: “Õãrã, waja opamerã ããrĩ́ma”, ãrĩ ĩãmi. Masaka Jesucristore bʉremumakʉ̃, Marĩpʉ ĩgʉ̃sãrẽ: “Õãrã, waja opamerã ããrĩ́ma”, ãrĩ ĩãmi. Irasirirã gʉade Jesucristore bʉremunʉgãbʉ. Ĩgʉ̃rẽ bʉremumakʉ̃, Marĩpʉ gʉadere: “Õãrã, waja opamerã ããrĩ́ma”, ãrĩ ĩãmi. Marĩpʉ, iri doreri pídeare gʉa irimakʉ̃ meta gʉare irasũ ãrĩ ĩãmi. Neõ sugʉ masakʉ iri doreri pídeare iripeomasĩbemi. Irasirigʉ Marĩpʉ neõ sugʉre: “Yʉ dorerire iripeokõãmi, irasirigʉ ĩgʉ̃rẽ: ‘Õãgʉ̃ ããrĩ́mi’, ãrĩ ĩãa”, ãrĩbirikumi. 17 Irasirirã: “Gʉa Jesucristore bʉremumakʉ̃, Marĩpʉ gʉare: ‘Õãrã, waja opamerã ããrĩ́ma’, ãrĩ ĩãmi”, ãrĩrã: “Gʉa judío masakade Marĩpʉ Moisére doreri pídeare iripeobirikoa, irasirirã gʉade ñerõ yáa”, ãrĩ masĩa. ¿Irire irasũ ãrĩ masĩrã: “Jesucristore bʉremusĩã, ñerõ irikerepʉrʉ, õãgoráa”, ãrĩrã yári? Irire neõ ãrĩbea. Jesucristo gʉare ĩgʉ̃rẽ bʉremurãrẽ ñerõ siiu irigʉ meta ããrĩ́mi. 18 Irasirigʉ masakare ãsũ ãrĩ werea. “Jesucristore bʉremumakʉ̃, Marĩpʉ mʉsãrẽ: ‘Õãrã, waja opamerã ããrĩ́ma’, ãrĩ ĩãmi” ãrĩ werea. “Marĩpʉ Moisére ĩgʉ̃ doreri pídeare mʉsã irimakʉ̃, mʉsãrẽ: ‘Õãrã, waja opamerã ããrĩ́ma’, ãrĩ ĩãmi”, ãrĩgʉ̃ meta yáa. Ĩgʉ̃sãrẽ: “Marĩpʉ Moisére doreri pídeare mʉsã iriri merã Marĩpʉ ĩũrõ waja opabirikoa”, ãrĩgʉ̃, yʉde waja opabokoa irire iripeobirisĩã. 19 Iripoeguere: “Yʉ, Marĩpʉ Moisére doreri pídeare irigʉ, ĩgʉ̃ ĩũrõ waja opabi ããrĩgʉkoa”, ãrĩ gũñadibʉ. Irasũ ãrĩ gũñakeregʉ, bokatĩũbirikubʉ. Waja opagʉ, peamegue waabodi ããrĩbú̶. Daporare: “Iri dorerire iriri merã Marĩpʉ merã õãrõ ããrã”, neõ ãrĩ gũñanemobea. “Jesucristore bʉremusĩã, Marĩpʉ merã õãrõ ããrĩ, ĩgʉ̃ gããmerĩrẽ yáa”, ãrĩ masĩa. 20 Jesucristo Marĩpʉ magʉ̃ yʉre maĩgʉ̃ curusague boagʉ, yʉ ñerõ iridea wajare wajaribosadi ããrĩmí. Yʉ ĩgʉ̃yagʉ ããrĩsĩã, ĩgʉ̃ boaderosũta yʉde ĩgʉ̃ merã boadi irirosũ waadi ããrĩbú̶. Sugʉ boagʉ ĩgʉ̃ iridʉarire neõ irinemomasĩbi irirosũ waadi ããrĩbú̶. Irasirigʉ Cristore bʉremusĩã, yʉ iridʉarire piri, ĩgʉ̃ turaro merã ĩgʉ̃yare irigʉ yáa. 21 Yʉ: “Marĩpʉ Cristo merã marĩrẽ õãrõ iritamudi ããrĩmí”, ãrĩ bʉremurĩrẽ piridʉabea. Marĩpʉ Moisére ĩgʉ̃ doreri pídeare marĩ iriri merã waja opabirimakʉ̃, Cristo marĩ ñerõ iridea waja boabosadea wajamarĩbokuyo.

Gálatas 3

1 Mʉsã Galacia marã pémasĩmerã irirosũ irirã yáa. ¿Nasirirã ãrĩgatorimasã buerire pénʉgãrĩ? Ĩgʉ̃sã buerire pésĩã, Jesucristoya diayema kerere bʉremurĩrẽ pirirã yáa. Gʉa, mʉsã pʉrogue ããrĩrã́, mʉsãrẽ Jesucristo curusague boadea kerere diaye werebʉ. Iri gʉa wererire mʉsã õãrõ pébʉ. 2 Irasirigʉ mʉsãrẽ ire sẽrẽñadʉakoa. ¿Mʉsã Moisés doredeare iriri merã Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃rẽ opanʉgãrĩ? Ĩgʉ̃rẽ opabiribʉ. Jesucristoya kerere pérã, ĩgʉ̃rẽ bʉremunʉgãrã, Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃rẽ opanʉgãbʉ. 3 ¿Nasirirã daporare pémasĩmerã irirosũ irirã yári? Mʉsã Jesucristore bʉremurã Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ iritamurĩ merã Marĩpʉ dorerire irinʉgãbʉ. ¿Nasirirã daporare ĩgʉ̃ iritamurĩ marĩrõ mʉsã basi mʉsã turari merã iri dorerire iripeodʉari? 4 ¿Mʉsã Jesucristore bʉremunʉgãripoe gajerã mʉsãrẽ ñerõ tarimakʉ̃ irideare gũñaberi? Daporare ĩgʉ̃ya kerere bʉremuduúrã: “Ubugora irire bʉremubʉ”, ¿ãrĩ gũñarĩ? 5 Marĩpʉ mʉsãrẽ ĩgʉ̃yagʉre Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃rẽ iriudi ããrĩmí. Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ mʉsã merã ããrĩmakʉ̃, Marĩpʉ ĩgʉ̃ turari merã mʉsã watopeguere wári iri ĩmurĩrẽ irigʉ yámi. Mʉsã Moisés doredeare irimakʉ̃, ¿irasirigʉ yári? Iribemi. Mʉsã Jesucristoya kerere pé bʉremumakʉ̃ gapʉ irasũ yámi. 6 Abraham Marĩpʉre bʉremumakʉ̃, Marĩpʉ ĩgʉ̃rẽ: “Õãgʉ̃, waja opabi ããrĩ́mi”, ãrĩ ĩãdi ããrĩmí. 7 Irasirirã mʉsã ire masĩka! Abraham Marĩpʉre bʉremuderosũta bʉremurãno Abraham parãmerãgora ããrĩ́ma. 8 Marĩpʉya werenírĩ gojadea pũgue judío masaka ããrĩmerãdere ĩgʉ̃sã Marĩpʉre bʉremumakʉ̃, Marĩpʉ ĩgʉ̃sãrẽ: “Õãrã, waja opamerã ããrĩ́ma”, ãrĩ ĩãburire gojasiasũdero ããrĩbú̶. Marĩpʉ Abrahãrẽ irire weregʉ, ãsũ ãrĩdi ããrĩmí: “Yʉ, mʉ merã ããrĩpereri buri marãrẽ õãrõ irigʉra”, ãrĩdi ããrĩmí. 9 Abraham Marĩpʉre bʉremumakʉ̃, Marĩpʉ ĩgʉ̃rẽ õãrõ iridi ããrĩmí. Irasirigʉ daporadere ããrĩpererã ĩgʉ̃rẽ bʉremurãnorẽ õãrõ yámi. 10 “Moisés doredeare irimakʉ̃, Marĩpʉ marĩrẽ: ‘Õãrã, waja opamerã ããrĩ́ma’, ãrĩ ĩãgʉkumi”, ãrĩ gũñarãnorẽ Marĩpʉ wajamoãgʉkumi. Marĩpʉya werenírĩ gojadea pũgue irimarẽ ãsũ ãrĩ gojasũdero ããrĩbú̶: “Ããrĩpereri Moisés doredeare iripeomerãno wajamoãsũrãkuma”, ãrĩ gojasũdero ããrĩbú̶. 11 Neõ sugʉ Moisés doredeare iripeomasĩgʉ̃ mámi. Irasirigʉ Marĩpʉ neõ sugʉre: “Yʉ dorerire iripeokõãmi, irasirigʉ ĩgʉ̃rẽ: ‘Õãgʉ̃ ããrĩ́mi’, ãrĩ ĩãa”, ãrĩbirikumi. Irire marĩ masĩa. Marĩpʉya werenírĩ gojadea pũgue ãsũ ãrĩ gojasũdero ããrĩbú̶: “Marĩpʉ ĩgʉ̃rẽ bʉremurãrẽ: ‘Õãrã, waja opamerã ããrĩ́ma’, ãrĩ ĩãmi. Irasirirã ĩgʉ̃ merã õãrõ ããrĩníkõãrãkuma”, ãrĩ gojasũdero ããrĩbú̶. 12 Moisés doreri gojadea pũgue: “Marĩpʉre bʉremugʉ̃no Marĩpʉ ĩũrõ waja opabi ããrĩ́mi”, neõ ãrĩ gojasũbiribʉ. Ãsũ gapʉ ãrĩ gojasũdero ããrĩbú̶: “Ããrĩpereri Moisés doredeare iripeogʉno, Marĩpʉ merã õãrõ ããrĩníkõãgʉkumi”, ãrĩ gojasũdero ããrĩbú̶. Iri dorerire iripeobi gapʉre Marĩpʉ ĩgʉ̃rẽ: “Yʉ ĩũrõ waja opami, yʉ merã neõ õãrõ ããrĩbirikumi”, ãrĩ ĩãgʉkumi. 13 Irasirigʉ, marĩ ããrĩpererã Moisés doredeare iripeobirimakʉ̃, Marĩpʉ marĩrẽ: “Iri dorerire iripeobema”, ãrĩgʉ̃: “Waja opama”, ãrĩdi ããrĩmí. Irasirigʉ Jesucristo curusague pábiatúsũgʉ̃, waja opagʉ irirosũ marĩrẽ wajamoãbodeare boa, wajaridi ããrĩmí. Marĩpʉya werenírĩ gojadea pũgue ãsũ ãrĩ gojasũdero ããrĩbú̶: “Sugʉ yukʉgue siasiusũadi, Marĩpʉ wajamoãdoreadi ããrĩ́mi”, ãrĩ gojasũdero ããrĩbú̶. Jesucristo boari merã marĩ ñerõ iridea wajare taudi ããrĩmí. 14 Ĩgʉ̃ marĩ ñerõ iridea wajare boa, wajaribosadea merã Marĩpʉ Abrahãrẽ: “Irasũta irigʉra”, ãrĩderosũta judío masaka ããrĩmerãdere iridi ããrĩmí. Irasirigʉ ĩgʉ̃ ãrĩderosũta marĩrẽ Jesucristore bʉremurãrẽ: “Õãrã, waja opamerã ããrĩ́ma”, ãrĩ ĩã, Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃rẽ sĩdi ããrĩmí marĩ merã ããrĩburo, ãrĩgʉ̃. 15 Yaarã, masaka ĩgʉ̃sã iririkʉrire, su keori merã mʉsãrẽ weregʉra. Ĩgʉ̃sã: “Ãsũ irirã!” ãrĩ, oparã pʉro papera ãmukuma. Ĩgʉ̃sã irire ãmuadero pʉrʉ, neõ gajerã ĩgʉ̃sãrẽ: “I pũrẽ béokõãka! Ãsũ gapʉ gojaka!” ãrĩbirikuma. 16 Marĩpʉ Abrahãrẽ ĩgʉ̃ ãrĩdea, i irirosũta ããrã. Gajerã ĩgʉ̃ ãrĩdeare neõ béomasĩbema. Ãsũ ãrĩ weredi ããrĩmí ĩgʉ̃rẽ: “Mʉ parãmi ããrĩturiagʉ merã ããrĩpereri buri marãrẽ õãrõ irigʉra”, ãrĩdi ããrĩmí. “Mʉ parãmerã ããrĩturiarã merã õãrõ irigʉra”, ãrĩbiridi ããrĩmí. Ubu gapʉ: “Mʉ parãmi ããrĩturiagʉ sugʉ merãta irasirigʉra”, ãrĩdi ããrĩmí. Irasũ ãrĩgʉ̃, Jesucristore ãrĩgʉ̃ iridi ããrĩmí. 17 Yʉ mʉsãrẽ wereri ãsũ ãrĩdʉaro yáa. Marĩpʉ Abrahãrẽ masakare ĩgʉ̃ õãrõ iriburire weredi ããrĩmí. Pʉrʉ cuatrocientos treinta bojori pʉrʉ, Marĩpʉ ĩgʉ̃ doreri Moisére pídi ããrĩmí. Irire pígʉ, Abrahãrẽ: “Yʉ irasirigʉkoa”, ãrĩdeare peremakʉ̃ iribiridi ããrĩmí. 18 Marĩpʉ, Moisés doredeare irirã direta: “Yʉ merã õãrõ ããrĩrãkuma”, ãrĩmakʉ̃, ĩgʉ̃ Abrahãrẽ ãrĩdea wajamarĩbokuyo. Irasũ ããrĩbea. Marĩpʉ Abrahãrẽ maĩgʉ̃ wajamarĩrõ ĩgʉ̃: “Ãsũ irigʉra”, ãrĩdeare keoro iridi ããrĩmí. ((“Ããrĩpererã mʉ irirosũ yʉre bʉremurãrẽ yʉ merã õãrõ ããrĩmakʉ̃ irigʉra”, ãrĩdi ããrĩmí.)) 19 Iro merẽ, ¿nasirigʉ Marĩpʉ ĩgʉ̃ dorerire Moisére píyuri? Masaka ñerõ irirã, waja oparã ããrĩrĩ́rẽ ĩgʉ̃sãrẽ masĩdoregʉ irire pídi ããrĩmí. Abraham parãmi ããrĩturiagʉ Jesucristo aariripoegue Marĩpʉ masakare: “Ãsũ irika!” ãrĩ pítũnudi ããrĩmí. Jesucristo aarimakʉ̃, Marĩpʉ Abrahãrẽ: “Mʉ parãmi ããrĩturiagʉ merã ããrĩpereri buri marãrẽ õãrõ irigʉra”, ãrĩdea keoro waabʉ. Marĩpʉ ĩgʉ̃ dorerire ĩgʉ̃rẽ wereboerãrẽ Moisére weredoredi ããrĩmí. Irasirigʉ Moisés irire pégʉ, masakare wereturiadi ããrĩmí. 20 Marĩpʉ Abraham parãmi ããrĩturiagʉ merã masakare õãrõ iriburire gajerãgue merã Abrahãrẽ weredorebiridi ããrĩmí. Ĩgʉ̃ basita weredi ããrĩmí. ((Irasiriro Abrahãrẽ ĩgʉ̃ weredea gapʉ, Moisére ĩgʉ̃ dorerire pídea nemorõ ããrã.)) 21 Iro merẽ, Marĩpʉ Abrahãrẽ weredea, ĩgʉ̃ dorerire Moisére pídea nemorõ ããrĩmakʉ̃, ¿ĩgʉ̃ dorerire Moisére pídea gapʉ wajamarĩyuri? Irasũ ããrĩbiridero ããrĩbú̶. Ãsũ gapʉ ããrã. Masaka ããrĩpereri Moisés doredeare iripeori merã Marĩpʉ merã õãrõ ããrĩmasĩmakʉ̃, Marĩpʉ irire iripeorãrẽ: “Õãrã, waja opamerã ããrĩ́ma”, ãrĩ ĩãbodi ããrĩmí. 22 Marĩpʉya werenírĩ gojadea pũgue irimarẽ ãsũ ãrĩ gojasũdero ããrĩbú̶: “Masaka ããrĩpererã ñerõ irirã, waja oparã ããrĩ́ma”, ãrĩ gojasũdero ããrĩbú̶. Irasirigʉ Marĩpʉ Abrahãrẽ: “Mʉ parãmi ããrĩturiagʉ merã ããrĩpereri buri marãrẽ õãrõ irigʉra”, ãrĩderosũta irigʉkumi. Ããrĩpererã Jesucristore bʉremurãrẽ: “Õãrã, waja opamerã ããrĩ́ma”, ãrĩ ĩãgʉkumi. 23 Marĩ Jesucristoya kerere pé, ĩgʉ̃rẽ bʉremuburi dupuyuro Marĩpʉ ĩgʉ̃ dorerire Moisére pídea direta masĩnerã ããrĩbú̶. Irasirirã marĩ ñerõ iridea waja peresugue dobosũnerã marĩrẽ peresu iridi doreri direta masĩrã irirosũ ããrĩnerã ããrĩbú̶. 24 Marĩpʉ ĩgʉ̃ dorerire Moisére pídea merã marĩ iri dorerire iripeomerã ããrĩrĩ́rẽ masĩmakʉ̃ iridi ããrĩmí. Pʉrʉ Cristoyare masĩmakʉ̃ iridi ããrĩmí ĩgʉ̃rẽ bʉremumakʉ̃, marĩrẽ: “Õãrã, waja opamerã ããrĩ́ma”, ãrĩ ĩãbu. 25 Daporare Jesucristore bʉremua. Irasirirã ĩgʉ̃rẽ bʉremusĩã: “Marĩpʉ Moisére ĩgʉ̃ doreri pídeare marĩ irimakʉ̃ meta marĩrẽ: ‘Õãrã, waja opamerã ããrĩ́ma’, ãrĩ ĩãmi”, ãrĩ masĩa. 26 Irasirirã mʉsã ããrĩpererã Jesucristore bʉremurĩ merã ĩgʉ̃yarã ããrĩsĩã, Marĩpʉ pũrã ããrã. 27 Mʉsã ããrĩpererã deko merã wãĩyesũnerã ããrĩbú̶ mʉsã Cristoyarã ããrĩrĩ́rẽ ĩmumurã. Irasirirã ĩgʉ̃yarã ããrĩsĩã, ĩgʉ̃ irirosũ ããrĩrikʉa. 28 Marĩ ããrĩpererã ĩgʉ̃yarã ããrĩsĩã, sugʉyarãta ããrã. Irasirigʉ Marĩpʉ judío masakare, judío masaka ããrĩmerãdere, moãboerimasãrẽ, moãboemerãdere, ʉ̃marẽ, nomedere sʉrosũta ĩãmi. Irasiriro marĩrẽ Jesucristoyarãrẽ dʉkawari masĩña máa. 29 Marĩ Cristoyarã ããrĩsĩã, Abraham parãmerã ããrĩturiarã ããrã. Irasirigʉ Marĩpʉ Abrahãrẽ: “Mʉrẽ õãrõ irigʉra”, ãrĩderosũta marĩdere irigʉkumi. Marĩ Cristoyarã ããrĩmakʉ̃, marĩrẽ irasirigʉkumi.

Gálatas 4

1 Mʉsãrẽ i keori merã weredʉakoa. Sugʉ majĩgʉ̃ ããrĩpereri ĩgʉ̃ pagʉyare opaturiabu ããrĩkeregʉ, majĩgʉ̃ ããrĩsĩã, sugʉ moãboegʉ irirosũ ããrĩkumi. 2 Gajerã ĩgʉ̃rẽ, ĩgʉ̃ya ããrĩburidere ĩãduripíbosakuma. Irasirigʉ, ĩgʉ̃sã doreri doka ããrĩkumi. Sunʉ ĩgʉ̃ pagʉ, ĩgʉ̃ boaburi dupuyuro ĩgʉ̃ya ããrãdeare ĩgʉ̃ magʉ̃rẽ wiaburinʉrẽ werepíkumi. “Inʉ ejamakʉ̃, ããrĩpereri yaa ããrĩdeare yʉ magʉ̃rẽ wiaka!” ãrĩkumi. Irasirirã irinʉ ejamakʉ̃, ĩgʉ̃rẽ wiakuma pama. 3 Marĩde Jesucristore bʉremuburi dupuyuro marĩ ñekʉ̃sãmarã i ʉ̃mʉmarẽ buerire iritʉyarã, majĩgʉ̃ ĩgʉ̃ ããrĩderosũ marĩ ñekʉ̃sãmarã doreri doka ããrĩunanerã ããrĩbú̶. Irasirirã gajerãrẽ moãboerã irirosũ ããrĩnerã ããrĩbú̶. 4 Irasũ ããrĩkerepʉrʉ, Marĩpʉ gapʉ ĩgʉ̃: “Ãsũ irigʉra”, ãrĩdeanʉ ejamakʉ̃, keoro ĩgʉ̃ magʉ̃rẽ i ʉ̃mʉguere iriudi ããrĩmí. Ĩgʉ̃ iriumakʉ̃, sugo nomeõguere deyoadi ããrĩmí. Ĩgʉ̃ judío masakʉ ããrĩsĩã, Marĩpʉ doreri Moisére pídeare iridi ããrĩmí. 5 Marĩpʉ ĩgʉ̃ magʉ̃rẽ, marĩ iri dorerire iripeobiri wajare boa, wajaribosadoregʉ iriudi ããrĩmí ĩgʉ̃ pũrã waaburo, ãrĩgʉ̃. 6 Irasirigʉ Marĩpʉ marĩrẽ: “Yʉ pũrã ããrĩsiama”, ãrĩgʉ̃, ĩgʉ̃ magʉ̃ Jesucristo merã Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃rẽ iriudi ããrĩmí. Irasirirã Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ iritamurĩ merã Marĩpʉre: “Gʉapʉ”, ãrĩ masĩa. 7 Marĩ, Marĩpʉ pũrã ããrĩsĩã, moãboerimasã irirosũ ããrĩbea pama. Irasirirã ããrĩpereri Marĩpʉ ĩgʉ̃ magʉ̃ Cristo iridea merã marĩrẽ ĩgʉ̃ pũrãrẽ sĩburire ñeãrãkoa. 8 Iripoeguere mʉsã Marĩpʉre masĩbirisĩã, gajerãnorẽ bʉremunerã ããrĩbú̶. Ĩgʉ̃sãrẽ bʉremurã, ĩgʉ̃sã doreri doka ããrĩtuuyanírã irirosũ ããrĩnerã ããrĩbú̶. Marĩpʉgorare bʉremubirinerã ããrĩbú̶. 9 Dapora mʉsã Marĩpʉre masĩa. Ĩgʉ̃ mʉsãrẽ masĩgʉ̃ ĩgʉ̃rẽ masĩmakʉ̃ iridi ããrĩmí. Mʉsã ĩgʉ̃rẽ masĩsĩã, mʉsã iripoegue ubu ããrĩrĩ́rẽ bʉremudeare bʉremuduúkõãnerã ããrĩbú̶. Irasirikererã, daporare Moisés doredeare iripeodʉarã, mʉsã ubu ããrĩrĩ́rẽ bʉremupʉrorideare bʉremurã irirosũ irirã yáa. ¿Nasirirã irire irasirirã yári? ¿Nasirirã dupaturi moãboerimasã irirosũ ããrĩdʉari doja? 10 Mʉsãde, Marĩpʉ merã õãrõ ããrĩdʉarã, judío masaka bosenʉrĩ irinarõsũta iriadikoa. Iri bosenʉrĩrẽ irirã, siuñajãrĩnʉrikʉ, abe deyoarikʉ, gajinʉrĩ bosenʉrikʉ, bojorikʉ bosenʉrĩrẽ irikoa. 11 Mʉsã irasirimakʉ̃ pégʉ: “¿Yʉ ĩgʉ̃sãrẽ ubugora bueyuri?” ãrĩgʉ̃, bʉro mʉsãrẽ gũñarikʉa. 12 Yaarã, yʉ mʉsãrẽ ãsũ irimakʉ̃ gããmea. Mʉsã judío masaka ããrĩbirisĩã, Moisés doredeare iribirinerã ããrĩbú̶. Yʉde, judío masakʉ ããrĩkeregʉ, mʉsã iriderosũta iri dorerire iribea. Irasirigʉ dupaturi mʉsãdere yʉ irirosũ irimakʉ̃ gããmea. Marĩ Jesucristore bʉremusĩã, Marĩpʉ merã õãrõ ããrĩmasĩa. Yʉ mʉsãrẽ Jesucristoyare buemakʉ̃, mʉsã yʉre neõ ñerõ iribiribʉ. 13 Mʉsã masĩa. Yʉ, Jesucristo masakare tauri kerere mʉsãrẽ buepʉrorigʉ, pũrĩrikʉbʉ. 14 Yʉ pũrĩrikʉmakʉ̃ mʉsãrẽ diasagorabʉ. Irasũ ããrĩkerepʉrʉ, mʉsã yʉre ĩãturi doobiribʉ. Ubu gapʉ Marĩpʉre wereboegʉre irirosũ õãrõ bokatĩrĩñeãbʉ. Jesucristore irirosũ yʉre õãrõ iribʉ. 15 Mʉsã yʉ merã ʉsʉyari opadea, ¿naásũ waáari? Ire yʉ masĩa. Mʉsã irasirimasĩrã, mʉsãya koyere yʉre wea sĩbokuyo yʉre iritamumurã. 16 Yʉ mʉsãrẽ diayemarẽ weredea waja daporare yʉre: “Gʉare ĩãturigʉ irirosũ irigʉ yámi”, ¿ãrĩ ĩãrĩ? 17 Gajerã ãrĩgatori merã buerimasã gapʉ mʉsãrẽ bʉro iritamudʉarã irirosũ irikererã, õãrõ merã irirã meta ããrĩ́ma. Mʉsãrẽ gʉa buerire iritʉyarire piri, ĩgʉ̃sã bueri gapʉre iritʉyadorerã yáma. 18 Gajerã mʉsãrẽ iritamudʉamakʉ̃ õãgoráa. Ĩgʉ̃sã mʉsãrẽ iritamudʉarã, õãrõ gũñarĩ merã iritamuníkõãburo. Yʉ mʉsã merã ããrĩmakʉ̃ direta irasiribirikõãburo. 19 Mʉsã yʉ pũrã irirosũ ããrĩrã́rẽ mʉsãya ããrĩburire gũñagʉ̃, dupaturi bʉro pũrĩsũrĩ merã ñerõ tarigʉ irirosũ ããrã. Sugo nomeõ pũrãkʉburi dupuyuro pũrĩrĩ péñarõsũ péñakoa. Mʉsã Jesucristo irirosũ ããrĩrikʉmakʉ̃gue, irasũ poyarikʉtũnugʉkoa. 20 Yʉ mʉsã pʉro mʉsã merã bʉro ããrĩdʉadikoa. Mʉsãrẽ daporata turiro marĩrõ õãrõ pémasĩma õãrõ weredʉadikoa. Weredʉakeregʉ, ñeéno merã wereníumasĩbirikoa. 21 Mʉsã, Moisés doredeare iridʉakererã, ¿nasirirã iri dorerire õãrõ pémasĩberi? 22 Marĩpʉya werenírĩ gojadea pũgue ãsũ ãrĩ gojasũdero ããrĩbú̶: “Abraham pẽrã ʉ̃ma pũrãkʉdi ããrĩmí. Sugʉre ĩgʉ̃ marãpore moãboego Agar wãĩkʉgo merã pũrãkʉdi ããrĩmí. Gajigʉre ĩgʉ̃ marãpo diaye Sara merã pũrãkʉdi ããrĩmí. Igo, moãboego meta ããrĩdeo ããrĩmó”, ãrĩ gojasũdero ããrĩbú̶. 23 Abraham marãpore moãboego magʉ̃ marĩ masaka deyoarosũta deyoadi ããrĩmí. Abraham marãpo magʉ̃ gapʉ Marĩpʉ Abrahãrẽ: “Mʉ marãpo sugʉ majĩgʉ̃ pũrãkʉgokumo”, ãrĩderosũta deyoadi ããrĩmí. 24 Ĩgʉ̃sã pẽrã nomeya, pe keori irirosũ ããrã. Saraya: Abraham, Marĩpʉ ĩgʉ̃rẽ ãrĩdeare bʉremuderosũta Jesucristore bʉremurãya keori irirosũ ããrã. Agarya: Marĩpʉ Sinaí wãĩkʉri buúrugue Arabia nikũgue ĩgʉ̃ dorerire Moisére pídeare irirãya keori irirosũ ããrã. Agar, moãboego ããrĩsĩã, igo magʉ̃de moãboegʉ ããrĩdi ããrĩmí. Irasirirã Moisés doredeare irirã igo magʉ̃ irirosũ ããrĩ́ma. Moãboerã irirosũ iri doreri doka ããrĩ́ma. Daporare Jerusalén marã Moisés doredeare irirã, Agar magʉ̃ irirosũ ããrĩ́ma. Irasirirã, moãboerã irirosũ iri doreri doka ããrĩ́ma. 26 Saraya: Jerusalén ʉ̃mʉgasima makã marã Jesucristore bʉremurãya keori irirosũ ããrã. Sara, moãboego ããrĩbirimakʉ̃, igo magʉ̃de, moãboegʉ meta ããrĩdi ããrĩmí. Irasirirã marĩ Jesucristore bʉremurã, Sara magʉ̃ irirosũ ããrã. Moãboerã irirosũ Moisés doreri doka ããrĩrã́ meta ããrã. 27 Marĩpʉ ĩgʉ̃ya werenírĩ gojadea pũgue ãsũ ãrĩdi ããrĩmí: “Nomeõ, mʉ pũrã marĩkerego, ʉsʉyaka! Sugo nomeõ, pũrãkʉgo pũrĩrĩ péñarõsũ péñabirikerego, bʉro ʉsʉyaka! Mʉ pũrã marĩkerepʉrʉ, pʉrʉguere mʉ parãmerã ããrĩturiarã wárã ããrĩrãkuma. Gajego marãpʉkʉgo igo marãpʉ merã ããrĩgṍ parãmerã ããrĩturiarã nemorõ wárã ããrĩrãkuma”, ãrĩdi ããrĩmí Marĩpʉ. ((Iri ãrĩdea ãsũ ãrĩdʉaro yáa. Jesucristore bʉremurã Sara parãmerã ããrĩturiarã ããrĩ́ma. Ĩgʉ̃sã, Moisés doredeare irirã nemorõ wárã ããrĩrãkuma.)) 28 Irasirirã yaarã, marĩ Sara magʉ̃ Isaac irirosũ ããrã. Marĩpʉ pũrã Abrahãrẽ ãrĩderosũta Sara Isaare pũrãkʉdeo ããrĩmó. Irasirigʉ Marĩpʉ ĩgʉ̃ ãrĩderosũta marĩrẽ Jesucristore bʉremurãrẽ ĩgʉ̃ pũrã ããrĩmakʉ̃ iridi ããrĩmí. 29 Iripoeguere Agar magʉ̃ marĩ masaka deyoaderosũta deyoadi, Sara magʉ̃ Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ turari merã deyoadire ĩãturi, ñerõ iridi ããrĩmí. Daporadere irasũta ããrã. Moisés doredeare irirã, marĩrẽ Jesucristore bʉremurãrẽ ĩãturi, ñerõ irirã yáma. 30 Marĩpʉ ĩgʉ̃ya werenírĩ gojadea pũgue Abrahãrẽ ãsũ ãrĩdi ããrĩmí: “Moãboego magʉ̃ mʉ sĩburire opabirikumi. Mʉ marãpo diaye moãboego ããrĩbeo magʉ̃ gapʉ mʉ sĩburire opagʉkumi. Irasirigʉ moãboegore, igo magʉ̃ merãta béoka!” ãrĩdi ããrĩmí Marĩpʉ. 31 Irasirirã yaarã, marĩ Jesucristore bʉremurã, Sara parãmerã ããrĩturiarã ããrã. Moãboego parãmerã ããrĩturiarã meta ããrã. Sara magʉ̃ ĩgʉ̃ pagʉ sĩburire opaderosũta, marĩ Marĩpʉ ĩgʉ̃ pũrãrẽ sĩburire oparãkoa.

Gálatas 5

1 Jesucristo marĩrẽ Moisés doreri doka ããrĩnerãrẽ taudi ããrĩmí. Marĩ ñerõ iridea wajare ĩgʉ̃ boari merã wajaribosadi ããrĩmí, Marĩpʉ merã õãrõ ããrĩburo, ãrĩgʉ̃. Irasirirã mʉsã Marĩpʉ pũrã ããrĩsĩã, Jesucristoyare gũñaturari merã bʉremuníkõãka! Ãrĩgatori merã buerimasã mʉsãrẽ Moisés doredeare iridoremakʉ̃, ĩgʉ̃sãrẽ pébirikõãka! Iri dorerire irirã, moãboerã irirosũ ããrĩ́ma. Irasirirã iri doreri doka neõ ããrĩnemobirikõãka! 2 Õãrõ péka yʉre! Yʉ Pablo, mʉsãrẽ ire weregʉra. “Gʉaya dupʉma gasirogãrẽ wiirirã, Marĩpʉ merã õãrõ ããrĩrãkoa”, ãrĩ gũñabirikõãka! Mʉsã irasũ ãrĩ gũñamakʉ̃, mʉsãrẽ Jesucristo boabosadea wajamarĩboyo. 3 Irasirigʉ goepeyari merã mʉsãrẽ werea doja. Marĩpʉ merã õãrõ ããrĩburire ĩgʉ̃sãya dupʉma gasirogãrẽ wiirirãnorẽ Moisés doredeare ããrĩpererire iripeoro gããmea. 4 Mʉsã: “Moisés doredeare irimakʉ̃, Marĩpʉ gʉare: ‘Õãrã, waja opamerã ããrĩ́ma’, ãrĩ ĩãgʉkumi”, ãrĩ gũñarã, Jesucristore pirirã yáa. Mʉsã irasirirã, Marĩpʉ mʉsãrẽ maĩgʉ̃ õãrõ iritamurĩdere gããmebea. 5 Marĩ: “Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ iritamurĩ merã Jesucristore bʉremumakʉ̃, Marĩpʉ gʉare: ‘Õãrã, waja opamerã ããrĩ́ma’, ãrĩ ĩãmi”, ãrĩ masĩa. 6 Irasiriro, marĩ Jesucristoyarã ããrĩmakʉ̃, Marĩpʉ ĩũrõ dupʉma gasirogãrẽ wiirisũnerã ããrĩrĩ́, wiirisũbirinerã ããrĩrĩ́de wajamáa. Marĩpʉ ĩũrõ marĩ Jesucristore bʉremurã ããrĩrĩ́ gapʉ wajakʉa. Ĩgʉ̃rẽ bʉremusĩã, gajerãrẽ maĩa. 7 Mʉsã Jesucristore bʉremunʉgãrã, ĩgʉ̃yare õãrõ iritʉyanerã ããrĩbú̶. Dapora gapʉre gajerã mʉsãrẽ ĩgʉ̃ya diayemarẽ õãrõ iritʉyabirimakʉ̃ irirã yáma. 8 Ĩgʉ̃sã mʉsãrẽ irasirirã Marĩpʉ gããmerĩ gapʉre irirã meta yáma. Marĩpʉta mʉsãrẽ Jesucristore bʉremunʉgãdoregʉ siiudi ããrĩ́mi, Jesucristoyare õãrõ iritʉyaburo, ãrĩgʉ̃. 9 Masaka ãsũ ãrĩ werema: “Pã́rẽ irirã, mérõgã pã́ wemasãrĩ poga merã trigo pogare morẽkuma. Pʉrʉ iri wemasãseyakõãkoa”, ãrĩ werema. I irirosũ, ãrĩgatori merã buerimasã buerire surãyeri irire iritʉyarã, pʉrʉgue mʉsã ããrĩpererã ãrĩgatori buerire iritʉyarãkoa. 10 Yʉ gũñaturari merã marĩ Opʉ Jesucristore bʉremua. Mʉsãde, yʉ irirosũ ĩgʉ̃rẽ bʉremua. Irasirigʉ mʉsãya ããrĩburire ãsũ ãrĩ gũñáa: “Ĩgʉ̃sã ãrĩgatori merã buerimasã buerire iritʉyarire piri, dupaturi yʉ irirosũ Jesucristoya diayemarẽ iritʉyarãkuma doja”, ãrĩ gũñáa. Marĩpʉ, mʉsãrẽ ãrĩgatori merã buerã gapʉre wajamoãgʉkumi. 11 Yaarã, gajerã yʉre ãsũ ãrĩma: “Pablo masakare: ‘Marĩpʉ merã õãrõ ããrĩdʉarã, dupʉma gasirogãrẽ wiirika!’ ãrĩ buemi”, ãrĩma. Yʉ irire neõ irasũ ãrĩ buebea. Yʉ irasũ ãrĩ buemakʉ̃, judío masaka gajerãrẽ irire iridorerã yʉre ñerõ iribiribokuma. Yʉ, Jesucristo ĩgʉ̃ curusague boari merã masakare tauri kere gapʉre buea. Yʉ irire bueri waja judío masaka yʉre ñerõ tarimakʉ̃ yáma. 12 Yʉ, ĩgʉ̃sã ãrĩgatori merã buerimasã mʉsãrẽ dupʉma gasirogãrẽ wiiridorerãrẽ mʉsã pʉro neõ ããrĩnemobirimakʉ̃ gããmea. Mʉsãrẽ irasũ wiiridoredʉarã, ĩgʉ̃sã basi wiiri, pũrã marĩrã dujaburo. 13 Yaarã, Marĩpʉ mʉsãrẽ Moisés doreri doka ããrĩburo, ãrĩgʉ̃ meta siiudi ããrĩmí. Irasirirã: “Gʉa gããmerõ ñerĩ ʉaribejarire irimakʉ̃ õãrokoa”, ãrĩ gũñabirikõãka! Ãsũ gapʉ irika! Maĩrĩ merã gãme iritamuníka! 14 Mʉsã gajerãrẽ diaye maĩrã, Moisés doredeare ããrĩpererire irirã yáa. Irasũta ãrĩ gojasũdero ããrĩbú̶: “Mʉ basi maĩrõsũta mʉ pʉro ããrĩrã́dere maĩka!” ãrĩ gojasũdero ããrĩbú̶. 15 Irasirirã pémasĩka! Mʉsã gãme ĩãturiduúmerã, pũrĩsũrĩ sĩtĩrĩ wereníduúmerã, mʉsã basi gãme dʉkawaripereakõãrãkoa. 16 Yʉ mʉsãrẽ ãsũ ãrĩ werea. Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ gããmerĩrẽ iriníka! Mʉsã irasirirã, mʉsã gããmerõ ñerĩ ʉaribejarire iribirikoa. 17 Marĩ ñerĩ ʉaribejari, Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ gããmerĩ meta ããrã. Irasirirã marĩ ñerĩ ʉaribejarire irirã, Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ gããmerĩrẽ irirã meta yáa. Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ gããmerĩ gapʉre irirã, marĩ gããmerõ ñerĩ ʉaribejarire iribirikoa. 18 Marĩ Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ marĩrẽ iridorerire irirã, Moisés doreri doka ããrĩrã́ meta ããrã. “Marĩ Moisés doredeare irirã, Marĩpʉ merã õãrõ ããrĩrãkoa”, ãrĩ gũñabea. 19 Masaka ĩgʉ̃sã ñerĩ ʉaribejarire irimakʉ̃, marĩ õãrõ ĩãmasĩa. Ĩgʉ̃sã ñerĩ ʉaribejarire irirã, ãsũ yáma: Ũ̶ma, ĩgʉ̃sã marãposã nome ããrĩmerãrẽ; nomede, ĩgʉ̃sã marãpʉsãmarã ããrĩmerãrẽ ñerõ gãmebiragorenama. Ããrĩpereri gʉyasĩũrĩ, ñerõ iririre yáma. Gʉyasĩrĩrõ marĩrõ ñerõ iririre taubéokõãma. 20 Keori weadeare bʉremuma. Yéa iririre yáma. Gajerãrẽ ĩãturi dooma. Gãme guaseoma. Gãme ĩãturima. Gajerã merã mata gua, sĩtĩrĩ wereníma. Ĩgʉ̃sãya ããrĩburi direta gũñama. Ĩgʉ̃sã gããmerĩ direta iridʉarã, ĩgʉ̃sãya bumarãrẽ gãme dʉkawarimakʉ̃ yáma. 21 Gajerãrẽ gajinorẽ ĩgʉ̃sã opamakʉ̃, ĩãturima. Masakare wẽjẽbéoma. Mejãrikʉrã ããrĩ́ma. Bosenʉrĩrẽ irirã, mejãrã ñerĩrẽ yáma. Irasũ ããrĩmakʉ̃, wári gajino ñerĩdere yáma. Irasirigʉ yʉ mʉsãrẽ ãrĩderosũta goepeyari merã werea doja. Iri ñerĩrẽ irinígʉ̃no, Marĩpʉ ĩgʉ̃yarãrẽ doreroguere waabirikumi. 22 Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ gapʉ marĩrẽ ĩgʉ̃yare irimakʉ̃ yámi. Irasirirã ĩgʉ̃ iritamurĩ merã masakare maĩa. Ʉsʉyari opáa. Siuñajãrĩ merã ããrĩrikʉa. Gajerã marĩrẽ ñerõ irikerepʉrʉ, ĩgʉ̃sã merã guabea. Masakare bopoñarĩ merã ĩãa. Ĩgʉ̃sãrẽ õãrõ gũñarĩ merã iritamua. Piriro marĩrõ Marĩpʉ gããmerõsũ gajerãrẽ keoro õãrõ yáa. 23 “Gajerã nemorõ ããrã”, ãrĩ péñabea. Marĩ ñerĩ ʉaribejarire iridʉakererã, iribea. Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃yare irirã, irasũta yáa. Gajigʉ irasirirãnorẽ: “Irire irasiribirikõãka!” neõ ãrĩbemi. 24 Marĩ Jesucristoyarã ããrĩsĩã, marĩ ñerĩ ʉaribejarire piribʉ. Irasirirã marĩ gããmerĩrẽ, marĩ ñerõ iridʉarire iribea. 25 Marĩ, Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ iritamurĩ merã Marĩpʉ merã õãrõ ããrĩrikʉa. Irasirirã Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ marĩrẽ iridorerire ĩgʉ̃ iritamurĩ merã iriníkõãrõ gããmea. 26 Irasirirã marĩ: “Gajerã nemorõ ããrã”, ãrĩbirikõãrã! Marĩ werenírĩ merã gajerãrẽ gãme ĩãturimakʉ̃ iribirikõãrã! Gajerã õãrõ ããrĩrikʉrire ĩãturibirikõãka!

Gálatas 6

1 Yaarã, sugʉ Jesúre bʉremugʉ̃ ñerĩrẽ irimakʉ̃ ĩãrã, mʉsã Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ iridorerire irirã ĩgʉ̃rẽ iritamuka, ĩgʉ̃ iri ñerõ iririre piriburo, ãrĩrã! “Gʉa, ĩgʉ̃ nemorõ ããrã”, ãrĩ gũñarõ marĩrõ õãrõ merã ĩgʉ̃rẽ wereka! Irasũ iritamurã, õãrõ pémasĩka, mʉsãde ĩgʉ̃ irirosũta ñerĩrẽ iriri, ãrĩrã! 2 Mʉsã bʉjawererãnorẽ, gũñaturamerãnorẽ, ñerĩ ʉaribejarire tarinʉgãmasĩmerãnorẽ iritamuka! Mʉsã irasũ iritamurã, Jesucristo dorederosũta irirãkoa. 3 Sugʉ õãrĩrẽ iribirikeregʉ: “Yʉ õãrĩrẽ irigʉ ããrã”, ãrĩ gũñagʉ̃, ĩgʉ̃ basi ãrĩgatogʉ yámi. 4 Marĩ masakakʉ: “¿Õãrõ irigʉ yári?” ãrĩrã, marĩ basi marĩ iririre pémasĩrĩ merã gũñarõ gããmea. Irasiridero pʉrʉ, marĩ iriri õãrĩ ããrĩmakʉ̃: “Gajerã nemorõ ããrã”, ãrĩ gũñarõ marĩrõ ʉsʉyari merã: “Yʉ õãrĩrẽ yáa”, ãrĩ masĩrãkoa. 5 Irasirirã marĩ masakakʉ, Marĩpʉ ĩũrõ ĩgʉ̃: “Yaare irirã, ãsũ irika!” ãrĩ pídeare õãrõ iriro gããmea. 6 Mʉsã Jesúya kerere buerimasãrẽ iritamuka! Ĩgʉ̃sã mʉsãrẽ bueri waja, mʉsã õãrĩ oparire ĩgʉ̃sãrẽ dʉkawaka, ĩgʉ̃sã gããmerĩrẽ opaburo, ãrĩrã! 7 Mʉsã basi ãrĩgatobirikõãka! Marĩpʉre goepeyari marĩrõ merã: “Yʉ ñerõ irimakʉ̃, yʉre wajamoãbirikumi”, ãrĩ gũñabirikõãka! Marĩ õãrĩ oterã, pʉrʉgue õãrĩ dʉkare bokarosũ marĩ õãrĩ irirã, pʉrʉgue õãrĩrẽ bokarãkoa. Ñerĩrẽ irirã, pʉrʉgue ñerĩrẽ bokarãkoa. 8 Sugʉ ĩgʉ̃ ñerĩ ʉaribejarire irinígʉ̃no, ĩgʉ̃ ñerĩ iridea waja ñerĩrẽ bokagʉkumi. Perebiri peamegue wajamoãsũgʉkumi. Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ gããmerĩrẽ irigʉ gapʉ õãrĩrẽ bokagʉkumi. Marĩpʉ pʉro perebiri okari opagʉkumi. 9 Irasirirã Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ gããmerõsũ gariborero marĩrõ õãrĩrẽ iriníkõãrã! Marĩpʉ iridʉarinʉ ejamakʉ̃, marĩrẽ õãrĩ iririre pirimerãrẽ õãrĩrẽ sĩgʉkumi. 10 Irasirirã noó waaró ããrĩpererã marĩ bokajarãnorẽ õãrĩrẽ irirã! Marĩyarãrẽ Jesucristore bʉremurãrẽ neõ piriro marĩrõ ĩgʉ̃sãrẽ õãrĩrẽ iriníkõãrã! 11 Ĩãka! Yʉ basi mʉsãrẽ ire gojadʉakoa. Irasirigʉ i pagari gojari merã mʉsãrẽ ãsũ ãrĩ gojagʉ yáa. 12 Ĩgʉ̃sã mʉsãrẽ dupʉma gasirogãrẽ wiiridorerimasã, ĩgʉ̃sãrẽ gajerã judío masaka õãrõ gũñamakʉ̃ gããmerã, irasũ wiiridorema. Marĩ Jesucristo ĩgʉ̃ curusague boadea merã masakare tauri kerere bueri waja judío masaka marĩrẽ turi, ñerõ yáma. Mʉsãrẽ dupʉma gasirogãrẽ wiiridorerimasã gapʉ gajerã ĩgʉ̃sãrẽ turi, ñerõ irimakʉ̃ gããmemerã, mʉsãrẽ irasũ wiiridorema. 13 Ĩgʉ̃sã ĩgʉ̃sãya dupʉma gasirogãrẽ wiirisũnerã ããrĩkererã, ããrĩpereri Moisés doredeare iripeobema. Iri dorerire iripeobirikererã, gajerã judío masaka péuro: “Gʉa Moisés doredeare iridoremakʉ̃, Galacia marã, gʉa iridorederosũta irima”, ãrĩdʉarã, mʉsãrẽ irasũ wiiridorema. 14 Yʉ tamerã ĩgʉ̃sã irirosũ irasũ ãrĩrĩrẽ gajerã péuro neõ ãrĩbirikoa. Marĩ Opʉ Jesucristo ĩgʉ̃ curusague boari merã marĩ ñerõ iridea wajare wajaribosadea kere direta masakare weregʉkoa. Jesucristo yʉre yʉ ñerõ iridea wajare taudi ããrĩmakʉ̃, i ʉ̃mʉma ñerĩ ʉaribejari iririre piribʉ. I ʉ̃mʉ marã yʉre ĩgʉ̃sã irirosũ ñerĩ ʉaribejarire iridoremakʉ̃, neõ iribea. 15 Irasiriro, marĩ Jesucristoyarã ããrĩmakʉ̃, Marĩpʉ ĩũrõ dupʉma gasirogãrẽ wiirisũnerã ããrĩrĩ́, wiirisũbirinerã ããrĩrĩ́de wajamáa. Marĩ Jesucristoyarã ñajãmakʉ̃, Marĩpʉ marĩrẽ maama ããrĩrikʉrire opamakʉ̃ iridi ããrĩmí. Iri maama ããrĩrikʉrire opari dita wajakʉa. 16 Marĩpʉ ããrĩpererãrẽ yʉ Jesucristoyare buerire iritʉyarãrẽ bopoñarĩ merã ĩã, siuñajãrĩ merã ããrĩrikʉmakʉ̃ iriburo. Marĩpʉ ããrĩpererãrẽ ĩgʉ̃yarãrẽ irasiriburo. 17 Yʉ Jesucristoyare buedea waja gajerã yʉre pá, yaa dupʉre kãmitú, ñerõ tarimakʉ̃ irima. Ĩgʉ̃sã irasiridea merã yʉ Jesucristore moãboegʉ ããrĩrĩ́rẽ masĩsũa. Irasirirã dapora merã neõ sugʉ yʉre garibonemobirikõãburo. Yʉ buerire: “Diaye ããrĩbea”, ãrĩ, yʉre ñerõ werenínemobirikõãburo. 18 Yaarã, marĩ Opʉ Jesucristo mʉsãrẽ ããrĩpererãrẽ õãrõ iriburo. Irasũta iriburo. Iropãta ããrã. Pablo

Efesios 1

1 Yʉ Pablo, mʉsãrẽ õãdorea. Marĩpʉ gããmederosũta Jesucristo yʉre ĩgʉ̃yare buedoregʉ pími. Irasirigʉ mʉsãrẽ Efeso marãrẽ Marĩpʉyarãrẽ Jesucristore bʉremurãrẽ gojáa. 2 Marĩpʉ ããrĩnígʉ̃, marĩ Opʉ Jesucristo mʉsãrẽ õãrõ iritamu, siuñajãrĩ merã ããrĩrikʉmakʉ̃ iriburo. 3 Ʉsʉyari sĩrã marĩ Opʉ Jesucristo Pagʉre! Ĩgʉ̃ marĩrẽ Cristoyarãrẽ ããrĩpereri ʉ̃mʉgasimarẽ, marĩya yʉjʉpũrãrĩma õãrĩrẽ sĩdi ããrĩmí. 4 I ʉ̃mʉ iriburi dupuyuro marĩrẽ Cristoyarã ããrĩmurãrẽ beyedi ããrĩmí ĩgʉ̃ ĩũrõ õãrã, waja opamerã ããrĩburo, ãrĩgʉ̃. 5 Neõgoragueta ĩgʉ̃ marĩrẽ maĩgʉ̃ ĩgʉ̃ gããmederosũta Jesucristo iridea merã marĩrẽ: “Yʉ pũrã ããrĩmakʉ̃ irigʉra”, ãrĩ beyepísiadi ããrĩmí. 6 Marĩpʉ marĩrẽ bʉro bopoñarĩ merã ĩãsĩã, ĩgʉ̃ magʉ̃ ĩgʉ̃ maĩgʉ̃ merã marĩrẽ ĩgʉ̃yarãrẽ õãrõ iridi ããrĩmí. Irasirirã ĩgʉ̃rẽ ʉsʉyari sĩníkõãrã! 7 Ĩgʉ̃ magʉ̃ boagʉ, ĩgʉ̃ dí béori merã marĩ ñerĩ iridea wajare wajaribosadi ããrĩmí. Irasirigʉ Marĩpʉ marĩrẽ bʉro maĩgʉ̃, marĩrẽ bopoñarĩ merã ĩãgʉ̃, marĩ ñerĩ irideare kãtidi ããrĩmí. 8 Marĩrẽ irire masĩburo, ãrĩgʉ̃, ããrĩpereri masĩrĩ, pémasĩrĩdere sĩdi ããrĩmí. 9 Ĩgʉ̃ iriburire marĩ dupuyurogue masĩbirideare marĩrẽ masĩmakʉ̃ iridi ããrĩmí. Irasirigʉ marĩrẽ: “Yʉ gããmerõsũta ʉsʉyari merã ãsũ irigʉra”, ãrĩdeare masĩmakʉ̃ iridi ããrĩmí. 10 Ĩgʉ̃: “Ãsũ irigʉra”, ãrĩdeare iriripoe ejamakʉ̃, ããrĩpereri irigʉkumi. Irasirigʉ ããrĩpererã ʉ̃mʉgasi ããrĩrã́rẽ, i nikũ ããrĩrã́dere Cristore ĩgʉ̃sã Opʉ ããrĩmakʉ̃ irigʉkumi. 11 Iripoegueta Marĩpʉ gʉare Cristo merã õãrõ ããrĩmurãrẽ beyesiadi ããrĩmí ĩgʉ̃ sĩgʉra, ãrĩdeare opaburo, ãrĩgʉ̃. Ĩgʉ̃ gããmederosũta i ããrĩpererire õãrĩ irigʉra, ãrĩdeare irisiadi ããrĩmí. 12 Gʉare Cristore bʉremupʉrorinerãrẽ irasiridi ããrĩmí. Ĩgʉ̃ gʉare wári õãrĩrẽ irimakʉ̃ ĩãrã, ĩgʉ̃rẽ: “Õãtaria mʉ”, ãrĩ, ʉsʉyari sĩa. 13 Marĩpʉ, Cristo merã masakare tauri kerere mʉsãde pébʉ. Iri diayema kerere pérã, Cristore bʉremunʉgãbʉ. Irasirigʉ Marĩpʉ mʉsãrẽ Cristo merã õãrõ ããrĩmakʉ̃ iridi ããrĩmí. Ĩgʉ̃ iripoegue ãrĩderosũta Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃rẽ mʉsãrẽ iriudi ããrĩmí ĩgʉ̃ merã ĩgʉ̃yarã ããrĩrĩ́rẽ masĩdoregʉ. 14 Irasirigʉ Marĩpʉ marĩrẽ ĩgʉ̃yarãrẽ tariwereperemakʉ̃ iridero pʉrʉ, ĩgʉ̃ iripoegue: “Sĩgʉra”, ãrĩdeare sĩgʉkumi. Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ marĩ merã ããrĩgṹ̶, Marĩpʉ marĩrẽ: “Sĩgʉra”, ãrĩdeare marĩ opaburire masĩmakʉ̃ yámi. Irasirirã Marĩpʉre: “Õãtaria mʉ”, ãrĩ, ʉsʉyari sĩníkõãrã! 15 Yʉ mʉsã õãrõ iririkʉrire masĩa. Mʉsã marĩ Opʉ Jesúre õãrõ bʉremua. Mʉsã ããrĩpererã gajerã Marĩpʉyarãrẽ maĩa. 16 Irasirigʉ yʉ mʉsãrẽ gũñagʉ̃, Marĩpʉre: “Õãtaria ĩgʉ̃sã irasũ ããrĩmakʉ̃”, ãrĩ, ĩgʉ̃rẽ mʉsãya ããrĩburire sẽrẽníkõãa. 17 Marĩpʉ, marĩ Opʉ Jesucristo Pagʉ õãtarimi. Irasirigʉ yʉ ĩgʉ̃rẽ mʉsãya ããrĩburire ãsũ ãrĩ sẽrẽbosáa: “Gʉapʉ, Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ masĩrĩ sĩka, ĩgʉ̃sã mʉyamarẽ pémasĩrĩ merã masĩnemoburo, ãrĩgʉ̃!” 18 Marĩpʉ, ĩgʉ̃yarã ããrĩmurãrẽ iripoegue ãrĩderosũta mʉsãrẽ ĩgʉ̃ beyepínerãrẽ sĩgʉkumi. Õãtaria ĩgʉ̃ mʉsãrẽ sĩburi. Irasirigʉ yʉ Marĩpʉre: “Ĩgʉ̃sã gũñarĩgue ĩgʉ̃sãrẽ irire õãrõ pémasĩmakʉ̃ irika!” ãrĩ sẽrẽa. 19 Gajidere mʉsã õãrõ pémasĩburire sẽrẽbosáa. Marĩpʉ ããrĩpererã nemorõ turagʉ ããrĩ́mi. Ĩgʉ̃ turari merãta marĩ Jesucristore bʉremurãrẽ ĩgʉ̃ merã õãrõ ããrĩmakʉ̃ yámi. Ĩgʉ̃ iri turari merãta Cristo boadiguere masũ, ʉ̃mʉgasigue ĩgʉ̃ diaye gapʉ doamakʉ̃ iridi ããrĩmí ĩgʉ̃rẽ ããrĩpererã Opʉ ããrĩdoregʉ. 21 Ĩgʉ̃rẽ irogue doamakʉ̃ irigʉ, ããrĩpererã ʉ̃mʉgasi, i nikũgue turarãrẽ, dorerãrẽ, oparãrẽ, noó gajerãrẽ dorerãnorẽ doregʉ wekamʉ ããrĩmakʉ̃ iridi ããrĩmí. Irasirigʉ Cristo ããrĩpererã dapora marã oparãrẽ, pʉrʉgue marã oparãdere doregʉ ããrĩ́mi. 22 Marĩpʉ ããrĩpererire, ããrĩpererãrẽ Cristo doka dujamakʉ̃ iridi ããrĩmí. Irasirigʉ Cristo, ããrĩpererã marĩ ĩgʉ̃rẽ bʉremurĩ bumarã Opʉ, marĩ dipuru ããrĩ́mi. 23 Marĩ ĩgʉ̃rẽ bʉremurĩ bumarã, sugʉyarãta ããrĩsĩã, ĩgʉ̃ya dupʉ irirosũ ããrã. Ĩgʉ̃ ããrĩpererogue marĩ ããrĩpererã merã ããrĩnígʉ̃ marĩrẽ ããrĩpereri ĩgʉ̃yare opamakʉ̃ yámi.

Efesios 2

1 Iripoeguere Jesucristore bʉremuburo dupuyuro mʉsã ñerõ iririkʉ, Marĩpʉ dorerire tarinʉgãnerã ããrĩbú̶. Irasirirã, Marĩpʉ ĩũrõrẽ boanerã irirosũ ĩgʉ̃ merã õãrõ ããrĩbirinerã ããrĩbú̶. 2 Mʉsã i ʉ̃mʉ marã irirosũ ñerõ iriunanerã ããrĩbú̶. Wãtẽa opʉ dorerire iriunanerã ããrĩbú̶. Ĩgʉ̃ta i ʉ̃mʉ marã ããrĩpererã Marĩpʉ dorerire tarinʉgãrãrẽ doregʉ ããrĩ́mi. 3 Iripoeguere marĩ ããrĩpererã ñerĩ direta iriunanerã ããrĩbú̶. Irasirirã marĩ noó gããmerõ iridʉarire, ñerĩ gũñarĩrẽ iriunanerã ããrĩbú̶. Irasirirã marĩde Marĩpʉre bʉro wajamoãsũmurã ããrĩbonerã ããrĩbú̶. Gajerã peamegue wajamoãsũmurã irirosũ marĩde wajamoãsũmurã ããrĩbonerã ããrĩbú̶. 4 Marĩpʉ gapʉ marĩrẽ bʉro maĩgʉ̃, bopoñarĩ opatarigʉ ããrĩ́mi. 5 Marĩ ñerõ iridea waja ĩgʉ̃ ĩũrõrẽ marĩ boanerã irirosũ ããrĩkerepʉrʉ, marĩrẽ Cristo merã õãrõ ããrĩmakʉ̃ iridi ããrĩmí. Ĩgʉ̃ Cristore masũ, dupaturi okamakʉ̃ iriderosũta marĩdere ĩgʉ̃ pʉro perebiri okari sĩdi ããrĩmí. Irasirigʉ marĩrẽ bopoñarĩ merã ĩãsĩã, taudi ããrĩmí. 6 Marĩpʉ Jesucristo boadiguere masũdi ããrĩmí. Masũ, ʉ̃mʉgasigue ĩgʉ̃ merã doamakʉ̃ iridi ããrĩmí ããrĩpererãrẽ doregʉ ããrĩburo, ãrĩgʉ̃. Ĩgʉ̃rẽ masũderosũta marĩdere Cristoyarãdere masũ: “Ũ̶mʉgasigue doarã ĩgʉ̃ merã dorerã ããrĩ́ma”, ãrĩ ĩãdi ããrĩmí. 7 Ĩgʉ̃, Jesucristo merã marĩrẽ wáro maĩrĩrẽ ĩmudi ããrĩmí. Pʉrʉguere ããrĩpererãrẽ ĩgʉ̃ marĩrẽ bopoñarĩrẽ masĩmakʉ̃ gããmegʉ̃, irasiridi ããrĩmí. 8 Marĩpʉ marĩrẽ bopoñagʉ̃, Cristore bʉremumakʉ̃, marĩrẽ taudi ããrĩmí. Marĩ basi marĩ iridea merã neõ taribirikoa. Marĩpʉ marĩrẽ taudea: ĩgʉ̃ marĩrẽ wajamarĩrõ sĩdea, ĩgʉ̃ marĩrẽ iribosadea ããrã. 9 Marĩ õãrõ iririre ĩãgʉ̃ meta taudi ããrĩmí marĩrẽ. Irasirirã marĩ basi: “Yʉ õãrõ iridea waja Marĩpʉ yʉre taumi”, ãrĩmasĩbirikoa. 10 Marĩ, Marĩpʉ irinerã ããrã. Ĩgʉ̃ marĩrẽ Jesucristoyarã ããrĩdoregʉ, irasiridi ããrĩmí. Iripoegue marĩ õãrõ iriburire gũñasiadi ããrĩmí. Irasirigʉ marĩrẽ Jesucristoyarãrẽ ire pídi ããrĩmí õãrĩrẽ iridoregʉ. 11 Mʉsã iripoegue ããrĩrikʉdeare õãrõ gũñaka! Gʉa mʉsãrẽ, judío masaka ããrĩmerãrẽ, mʉsã ʉ̃maya dupʉma gasirogãrẽ wiiribiri waja: “Marĩpʉyarã ããrĩbea”, ãrĩ ĩãturiunanerã ããrĩbú̶. Gʉa judío masaka gapʉ irasũ wiirisũnerã: “Marĩpʉyarã ããrã”, ãrĩ gũñakerepʉrʉ, iri wiiridea marĩrẽ ĩgʉ̃yarã waamakʉ̃ iribea. 12 Iripoeguere Marĩpʉ iriudi Cristore mʉsã bʉremubirinerã ããrĩbú̶. Irasirirã mʉsã Israel bumarã merã ããrĩbirinerã ããrĩbú̶. Marĩpʉ Israel bumarãrẽ: “Ĩgʉ̃sãrẽ õãrõ irigʉra. Ĩgʉ̃sã Opʉ ããrĩgʉra. Yaarã ããrĩrãkuma”, ãrĩ pídeare opabirinerã ããrĩbú̶. Irasirirã mʉsã: “Marĩpʉ gʉare taugʉkumi”, ãrĩmasĩbirinerã ããrĩbú̶. Marĩpʉ merã õãrõ ããrĩbirinerã ããrĩbú̶. 13 Mʉsã iripoegue Marĩpʉre masĩbirinerã ããrĩkererã, daporare mʉsã Jesucristore bʉremurã ĩgʉ̃yarãta ããrã. Ĩgʉ̃ boari, ĩgʉ̃ dí béori merã Marĩpʉ mʉsãrẽ ĩgʉ̃rẽ masĩrã, ĩgʉ̃yarã waamakʉ̃ iridi ããrĩmí. 14 Gʉa judío masaka, mʉsã judío masaka ããrĩmerã merã pe bumarã ããrĩkerepʉrʉ, Cristo iridea merã marĩrẽ sugʉ pũrãta ããrĩmakʉ̃ iridi ããrĩmí. Irasirigʉ marĩ basi gãme ĩãturideare pirimakʉ̃ iridi ããrĩmí. Irasirigʉ Cristo marĩrẽ ĩgʉ̃yarãrẽ siuñajãmakʉ̃ yámi. 15 Cristo curusague boagʉ: “Marĩpʉ merã õãrõ ããrĩdʉarã, ããrĩpereri ĩgʉ̃ Moisére doreri pídeare iripeoka!” ãrĩdeare peremakʉ̃ iridi ããrĩmí. Irasirigʉ Cristo marĩrẽ ĩgʉ̃yarãrẽ pe bumarã ããrĩnerãrẽ su bumarãta ããrĩmakʉ̃ iridi ããrĩmí. Iri merãta marĩrẽ siuñajãrĩ merã õãrõ ããrĩmakʉ̃ iridi ããrĩmí. 16 Ĩgʉ̃ curusague boari merã marĩ pe bumarã gãme ĩãturideare pirimakʉ̃ iridi ããrĩmí. Irasirigʉ marĩrẽ pe bumarã ããrĩnerãrẽ, Marĩpʉyarã ĩgʉ̃ merã õãrõ ããrĩmakʉ̃ iridi ããrĩmí. 17 Cristo, Marĩpʉ merã marĩ õãrõ ããrĩburi kerere weregʉ aaridi ããrĩmí. Mʉsãrẽ judío masaka ããrĩmerã Marĩpʉre masĩbirinerãrẽ, gʉare judío masaka Marĩpʉ Moisére doreri pídea oparãdere weregʉ aaridi ããrĩmí, marĩ ããrĩpererã Marĩpʉ merã siuñajãrĩ bokaburo, ãrĩgʉ̃. 18 Irasirirã Cristo merã, irasũ ããrĩmakʉ̃ Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ iritamurĩ merã marĩ ããrĩpererã judío masaka, judío masaka ããrĩmerãde Marĩpʉ marĩ merã ããrĩmakʉ̃ ĩgʉ̃rẽ sẽrẽmasĩa. 19 Irasirirã daporare mʉsã gajero marã irirosũ ããrĩbea. Mʉsãya nikũrẽ ããrĩmerã irirosũ ããrĩbea. Mʉsã, gʉa merã su makã marã irirosũ, Marĩpʉyarãta ããrã. Irasirirã sugʉ pũrãta ããrã marĩ. 20 Mʉsã, gʉa merã Jesucristore bʉremurã, Marĩpʉ moãrĩ wii irirosũ ããrã. Iripoegue Marĩpʉya kerere weredupuyurimasã ĩgʉ̃yare gojapʉrorinerã ããrĩmá. Pʉrʉ Jesucristo buedoregʉ pínerã ĩgʉ̃yare werenerã ããrĩmá. Mʉsã, ĩgʉ̃sã gojadeare buedero pʉrʉ, ĩgʉ̃sã weredeare pédero pʉrʉ, Jesucristore bʉremunʉgãbʉ. Jesucristo, Marĩpʉya wiima weanúpʉroridea ʉ̃tãye irirosũ ããrĩ́mi. Marĩpʉyare gojapʉrorinerã, Jesucristo buedoregʉ pínerã, gaji weanúdea ʉ̃tãyeri irirosũ ããrĩ́ma. 21 Jesucristo gajerãdere ĩgʉ̃rẽ bʉremumakʉ̃ yámi Marĩpʉyarã ããrĩburo, ãrĩgʉ̃. Ũ̶tãyeri merã wiire peoturiamʉrĩagʉ keoro weanúrĩ wiire irirosũ irigʉ yámi. Irasirigʉ marĩrẽ gajerã Marĩpʉyarã merã õãrõ gãmesʉrimakʉ̃ yámi. Ããrĩpererã marĩ, ĩgʉ̃sã merã Marĩpʉyarã ããrĩsĩã, ĩgʉ̃ ããrĩrĩ́ wii irirosũ ããrĩrãkoa. 22 Irasũ ããrĩmakʉ̃ mʉsãde, gajerã Jesucristore bʉremurã ããrĩpererã merã Marĩpʉyarã ããrã. Irasirirã Marĩpʉ moãrĩ wii, ĩgʉ̃ ããrĩrĩ́ wii irirosũ marĩ ããrã. Marĩpʉ, Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ merã marĩ merã ããrĩ́mi.

Efesios 3

1 Yʉ Pablo, Jesucristoya kerere mʉsãrẽ judío masaka ããrĩmerãrẽ weredea waja peresugue ããrã. Marĩpʉ, Jesucristo merã mʉsãdere ĩgʉ̃yarã ããrĩmakʉ̃ yámi. Irasirigʉ yʉ mʉsãya ããrĩburire sẽrẽbosáa ĩgʉ̃rẽ. 2 Mʉsã ire masĩsiáa. Marĩpʉ mʉsãrẽ bopoñagʉ̃, Jesucristoya kerere buedoregʉ yʉre pími mʉsã õãrõ irigʉ. 3 Marĩpʉ, ĩgʉ̃ Cristo merã iriburire, iripoegue marã masĩbirideare yʉre masĩmakʉ̃ irimi. Mʉsãrẽ irire mérõ gojasiabʉ. 4 Yʉ gojadeare buerã, Marĩpʉ, ĩgʉ̃ Cristo merã iriburire yʉ masĩdeare mʉsãde masĩrãkoa. 5 Marĩpʉ, ĩgʉ̃ Cristo merã iriburire iripoegue marã gapʉre masĩmakʉ̃ iribiridi ããrĩmí. Dapora gʉa gapʉre Jesucristoyare wererimasãrẽ, ĩgʉ̃ya kerere weredupuyurimasãdere Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ merã masĩmakʉ̃ yámi. 6 Ãsũ ããrã Marĩpʉ iriburi, iripoegue marã masĩbiridea. Gʉa judío masaka, mʉsã judío masaka ããrĩmerãde Marĩpʉ masakare tauri kerere bʉremumakʉ̃, gʉare, mʉsãdere Jesucristoyarã ããrĩmakʉ̃ yámi. Marĩrẽ sugʉ pũrãta ããrĩmakʉ̃ yámi. Irasirigʉ Marĩpʉ judío masakare: “Ãsũ sĩgʉra”, ãrĩpʉroriderosũta marĩrẽ ããrĩpererã Cristoyarãrẽ õãrĩrẽ sĩgʉkumi. 7 Marĩpʉ Jesucristoya kerere buedoregʉ yʉre pídi ããrĩmí. Yʉre õãrõ iri, ĩgʉ̃ turarire sĩdi ããrĩmí iri kerere õãrõ wereburo, ãrĩgʉ̃. 8 Ããrĩpererã gajerã Marĩpʉyarã yʉ nemorõ ããrĩ́ma. Irasũ ããrĩkerepʉrʉ, Marĩpʉ yʉre õãrõ iri, judío masaka ããrĩmerãrẽ Jesucristoya kerere buedoregʉ pími. Irasirigʉ: “Cristo õãtarigʉ ããrĩ́mi, ĩgʉ̃ marĩrẽ sĩburi õãtariri ããrã”, ãrĩ werea ĩgʉ̃sãrẽ. Ire neõ pémasĩbokajaya máa marĩrẽ. 9 Marĩpʉ yʉre pígʉ: “Ãsũ taugʉkoa judío masaka ããrĩmerãdere”, ãrĩ gũñadupuyudeare yʉre weredoremi. Ĩgʉ̃ta ããrĩpereri i ʉ̃mʉmarẽ iridi, iripoegue marãrẽ ĩgʉ̃ judío masaka ããrĩmerãrẽ Cristo merã tauburire werebiridi ããrĩmí. Daporague yʉre weredoremi ããrĩpererã masakare irire masĩdoregʉ. 10 Marĩpʉ marĩrẽ Jesucristore bʉremurãrẽ su bumarã ĩgʉ̃yarãta ããrĩmakʉ̃ iririre ĩãrã, ʉ̃marõ marã dorerã ĩgʉ̃rẽ wereboerã, wãtẽade, ĩgʉ̃ ããrĩpereri masĩpeogʉ ããrĩrĩ́rẽ masĩrãkuma. Ĩgʉ̃sãrẽ irire masĩmakʉ̃ gããmemi Marĩpʉ. 11 I ʉ̃mʉ iriburo dupuyurogueta Marĩpʉ ĩgʉ̃ gããmederosũta marĩrẽ: “Yaarã ããrĩmurã ããrĩ́ma”, ãrĩdeare marĩ Opʉ Jesucristo merã iriyuwarikʉdi ããrĩmí. 12 Marĩ Cristore bʉremurã ĩgʉ̃ merã õãrõ ããrĩsĩã, güiro marĩrõ gũñaturari merã Marĩpʉre sẽrẽmasĩa. 13 Yʉ mʉsãrẽ Jesucristoya kerere weredea waja peresugue poyari merã ããrã. Mʉsã õãrõ ããrĩburire iri kerere werebʉ. Irasirirã mʉsã yʉ poyarire gũñarã, bʉjawereri merã ããrĩbirikõãka! Poyakeregʉ, Marĩpʉ mʉsãrẽ õãrõ irideare gajerãrẽ masĩmakʉ̃ yáa. 14 Irasirigʉ Marĩpʉ, marĩ Opʉ Jesucristo Pagʉ ããrĩpereri irideare yʉ gũñagʉ̃, ĩgʉ̃ ĩũrõrẽ yaa ñadʉkʉpuri merã ejamejã, ĩgʉ̃rẽ: “Õãtaria mʉ”, ãrĩ, ʉsʉyari sĩa. 15 Ĩgʉ̃ta ããrĩpererã ĩgʉ̃yarã ʉ̃mʉgasigue ããrĩrã́, i nikũgue ããrĩrã́ Pagʉ ããrĩ́mi. 16 Ĩgʉ̃ta turatarigʉ ããrĩ́mi. Irasirigʉ yʉ mʉsãya ããrĩburire ĩgʉ̃rẽ sẽrẽbosáa mʉsãguere Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ merã ĩgʉ̃ turarire opaburo, ãrĩgʉ̃. 17 Mʉsã Cristore bʉremumakʉ̃, ĩgʉ̃ mʉsãguere õãrõ ããrĩníkõãburo, ãrĩgʉ̃, sẽrẽa. Gaji sẽrẽbosáa Cristo mʉsãrẽ bʉro maĩrĩrẽ masĩsĩã, gajerãrẽ maĩburo, ãrĩgʉ̃. 18 Irasirigʉ mʉsãrẽ, ããrĩpererã gajerã ĩgʉ̃rẽ bʉremurãdere Cristo marĩrẽ bʉro maĩrĩrẽ pémasĩdoregʉ, sẽrẽbosáa. Cristo marĩrẽ maĩrĩrẽ neõ keomasĩña máa. “Õõpã eyaro, yoaro, ʉ̃marõ, ʉ̃kʉ̃ãrõ ããrã”, neõ ãrĩ masĩña máa. 19 Cristo marĩrẽ maĩrĩrẽ marĩ neõ masĩpeobirikerepʉrʉ, yʉ mʉsãya ããrĩburire Marĩpʉre sẽrẽbosagʉ: “Ire ĩgʉ̃sãrẽ õãrõ masĩnemomakʉ̃ irika!” ãrĩ sẽrẽa. Irasirirã marĩ ire masĩpeorã, Marĩpʉyamarẽ masĩpeorãkoa. 20 Irasirirã Marĩpʉre: “Ãsũ iribosaka gʉare!” ãrĩ sẽrẽmakʉ̃, marĩ sẽrẽrĩ nemorõ irimasĩmi. Marĩ basita: “Ãsũpero iriburo ĩgʉ̃”, ãrĩ gũñamakʉ̃, marĩ gũñarĩ nemorõ irimasĩmi. Ĩgʉ̃ turagʉ ããrĩsĩã, ĩgʉ̃ turari marĩrẽ sĩdea merã irire iribosami. 21 Irasirirã Jesucristoyamarẽ, ĩgʉ̃rẽ bʉremurĩ bumarã marĩ ããrĩrĩ́rẽ masĩrã, ããrĩpererinʉrĩ ããrĩpererã Marĩpʉre: “Õãtaria mʉ”, ãrĩ, ʉsʉyari sĩburo. Ããrĩpererã dapora marã, pʉrʉgue marãde neõ ĩgʉ̃rẽ ʉsʉyari sĩrĩrẽ piribirikõãburo. Irasũta ããrã.

Efesios 4

1 Yʉ marĩ Opʉya kerere weredea waja peresugue ããrĩgṹ̶, turaro merã ãsũ werea mʉsãrẽ doja. Marĩpʉ mʉsãrẽ siiudi ããrĩmí ĩgʉ̃yarã ããrĩburo, ãrĩgʉ̃. Irasirirã ĩgʉ̃ mʉsãrẽ: “Ãsũ irika, yaarã ããrĩsĩã!” ãrĩdeare õãrõ irika! 2 “Gajerã nemorõ ããrã”, ãrĩ gũñabirikõãka! Gajerãrẽ õãrõ merã irika! Guari marĩrõ gajerãrẽ bopoñarĩ merã ĩãka! Gajerã mʉsãrẽ garibokerepʉrʉ, ĩgʉ̃sãrẽ maĩrĩ merã ĩãka! 3 Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ iritamurĩ, ĩgʉ̃ mʉsãrẽ siuñajãrĩ píri merã suro merã õãrõ ããrĩrikʉka! Mʉsã irasũ ããrĩrĩ́rẽ piriro marĩrõ ããrĩníkõãka! 4 Marĩ Jesucristoyarã su bumarã ããrĩsĩã, ĩgʉ̃ya dupʉ irirosũ ããrã. Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ sugʉta ããrĩgṹ̶, ĩgʉ̃ sugʉ masakʉ merã ããrĩrṍsũ marĩ ããrĩpererã merã ããrĩ́mi. Marĩpʉ marĩ ããrĩpererãrẽ ʉ̃mʉgasigue perebiri okari sĩbu, siiudi ããrĩmí. 5 Marĩ Opʉ Jesucristo marĩ bʉremugʉ̃ sugʉta ããrĩ́mi. Marĩrẽ deko merã wãĩyeride su wãĩta ããrã marĩ ĩgʉ̃yarã ããrĩrĩ́rẽ ĩmuburi. 6 Marĩpʉ sugʉta marĩrẽ iridi ããrĩ́mi. Ĩgʉ̃ta marĩ ããrĩpererã Opʉ ããrĩ́mi. Marĩ ããrĩpererã merã ããrĩ́mi. Irasirigʉ ĩgʉ̃ gããmederosũta marĩ ããrĩpererã merã ããrĩpererire õãrõ yámi. 7 Marĩ su bumarã ããrĩkerepʉrʉ, Cristo marĩ ĩgʉ̃yarãrẽ masakakʉre Marĩpʉyare irimasĩburire dʉkawa pídi ããrĩmí. Irasirigʉ ĩgʉ̃ dʉkawa píderosũta keoro marĩ gãme iritamumakʉ̃ yámi. 8 Cristo ĩgʉ̃ i nikũgue aariburo dupuyuroguere ãsũ gojasũdero ããrĩbú̶ Marĩpʉya werenírĩ gojadea pũgue: Ĩgʉ̃rẽ ĩãturirãrẽ tarinʉgãdero pʉrʉ, ʉ̃mʉgasigue mʉrĩãkõãgʉkumi. Irasirigʉ masakare i nikũgue ããrĩrã́rẽ õãrĩrẽ sĩgʉkumi, ãrĩ gojasũdero ããrĩbú̶. 9 Ĩgʉ̃ ʉ̃mʉgasigue mʉrĩarire ãrĩ gojadea, ãsũ ãrĩdʉaro yáa. Jesucristo ʉ̃mʉgasigue mʉrĩaburi dupuyuro i nikũgue dijari, õõgue ããrĩdi ããrĩmí. 10 Ĩgʉ̃ta i nikũgue ããrĩdi, ʉ̃mʉgasigue Marĩpʉ ããrĩrṍgue mʉrĩãkõãdi ããrĩmí. Irasirigʉ ããrĩpererogue ããrĩgṹ̶, ããrĩpererãrẽ doregʉ ããrĩ́mi. 11 Irasirigʉ marĩ ĩgʉ̃yarãrẽ masakakʉre Marĩpʉyare irimasĩburire pídi ããrĩmí õãrõ gãme iritamuburo, ãrĩgʉ̃. Surãyerire beyepídi ããrĩmí ĩgʉ̃yare buedoregʉ. Gajerãrẽ Marĩpʉ weredoredeare wererimasã ããrĩmurãrẽ, ĩgʉ̃ masakare tauri kerere weregorenarĩmasã ããrĩmurãrẽ, ĩgʉ̃yarãrẽ korerimasã ããrĩmurãrẽ, ĩgʉ̃yarãrẽ buerimasã ããrĩmurãrẽ beyepídi ããrĩmí. 12 Irasũ beyepídi ããrĩmí marĩ ĩgʉ̃yarã gãme iritamuburo, ãrĩgʉ̃. Irasirirã marĩ ĩgʉ̃yarã su bumarã, ĩgʉ̃ya dupʉ irirosũ õãrõ turarã masãrõsũ ĩgʉ̃rẽ bʉremuturawãgãnemorãkoa. 13 Irasirirã marĩ ããrĩpererã sʉrosũ Cristore bʉremurã, masã odorã irirosũ ããrĩpereri ĩgʉ̃, Marĩpʉ magʉ̃ ããrĩrĩ́rẽ nemorõ õãrõ masĩrãkoa. Irasirirã marĩde Cristo irirosũ ããrĩrikʉrãkoa. 14 Majĩrãgã irirosũ ããrĩrã́ meta, pémasĩrãkoa. Irasirirã marĩrẽ ãrĩgatomerẽrã buemakʉ̃ pérã, diayema ããrĩrĩ́rẽ bʉremurĩrẽ pirimerã: “Ĩgʉ̃sã maama bueri, diaye ããrã”, ãrĩ bʉremubirikoa. 15 Marĩ gãme maĩrĩ merã diayema ããrĩrĩ́rẽ werero gããmea. Irasirirã majĩrãgã masã pémasĩrõsũta marĩde marĩ Opʉ Cristo marĩ dipuru ããrĩgṹ̶ merã Marĩpʉyare õãrõ pémasĩrãkoa. 16 Marĩ ĩgʉ̃yarã su bumarã ããrĩsĩã, ĩgʉ̃ya dupʉ irirosũ ããrã. Sugʉ masakʉ turagʉ masã, ããrĩpereri ĩgʉ̃ya dupʉma merã õãrõ irimasĩmi. I irirosũ, Cristo marĩ masakakʉre: “Ãsũ iriburo”, ãrĩ dʉkawa pídeare irirã, marĩ ããrĩpererã õãrõ gãme iritamumasĩa. Irasirirã gãme maĩrã, gãme iritamurã, nemorõ turaro merã Cristoyare õãrõ iriwãgãnemorãkoa. 17 Irasirigʉ yʉ marĩ Opʉ Cristo dorero merã mʉsãrẽ ãsũ ãrĩ werea. Marĩpʉre masĩmerã gapʉ noó gããmerõ gũñamoãmakõãma. Ĩgʉ̃sã irirosũ neõ irinemobirikõãka! 18 Ĩgʉ̃sã Marĩpʉyare pédʉabema. Irasirirã irire neõ pémasĩbirigorakõãma. Ĩgʉ̃sãya gũñarĩguere bʉro naĩtĩãrĩ oparã irirosũ ããrĩ́ma. Irasirirã Marĩpʉ merã õãrõ ããrĩburire ĩgʉ̃ sĩrĩrẽ neõ opabema. 19 Ñerĩrẽ irirã, neõ gʉyasĩrĩbirigorakõãma. Ããrĩpereri ñerĩ ʉaribejarire neõ piridʉaro marĩrõ ñerĩ direta iririkʉrã yáma. 20 Cristoya bueri gapʉ, mʉsãrẽ ĩgʉ̃sã irirosũ ñerõ iririre iridoreri máa. 21 Mʉsã ĩgʉ̃ya diayema buerire pérã: “Jesús diayeta ãsũ ããrĩ́mi, diayema ããrĩrĩ́rẽ buemi”, ãrĩ masĩkuyo. 22 Iripoeguere mʉsã ñerĩ ʉaribejari iririre: “Õãgoráa”, ãrĩ gũñarã, mʉsã basita ãrĩgatonerã ããrĩbú̶. Iri ñerĩrẽ irirã, mʉsã basita poyanorẽnerã ããrĩbú̶. Irasirirã mʉsã iripoegue ããrĩunaderosũta ããrĩnemobirikõãka! 23 Mʉsã ñerĩ direta gũñaunadeare pirikõãka! Õãrĩ gũñarĩ gapʉre gorawayuro gããmea mʉsãrẽ. 24 Marĩpʉ ĩgʉ̃ gããmederõsũta marĩrẽ maama ããrĩrikʉrire opamakʉ̃ iridi ããrĩmí ĩgʉ̃ irirosũ diayema irirã, ĩgʉ̃ ĩũrõ õãrã ããrĩburo, ãrĩgʉ̃. Irasirirã, suríro boari dariñe béo, maama suríro õãrĩñe gorawayu sãñarã irirosũ, iripoegue ñerĩ iriunadeare piri, maama iririkʉrire gorawayu irika! 25 Marĩ Cristoyarã ĩgʉ̃ dupʉ irirosũ ããrĩrã́, su bumarã ããrã. Irasirirã marĩ basi neõ gãme ãrĩgatonemobirikõãrã! Marĩ merãmarãrẽ ãrĩgatoro marĩrõ diaye wererã! 26 Gajerã merã guarã, ĩgʉ̃sãrẽ ñerõ iribirikõãka! Irinʉ merãta ĩgʉ̃sã merã guarire pirikõãka! 27 Wãtĩ mʉsãrẽ gajerã merã guamakʉ̃ iririre kãmutaka! 28 Yajarikʉgʉ ããrĩdi neõ dupaturi yajabirikõãburo. Õãrĩ moãrĩ gapʉre moãburo, ĩgʉ̃ moã wajatari merã gajerã boporãrẽ iritamubu. 29 Neõ ñerõ werenírĩrẽ wereníbirikõãka! Õãrĩ gapʉ direta wereníka! Mʉsã werenírĩ merã gajerãrẽ iritamuka! Irasirirã mʉsã õãrĩ werenírĩrẽ pérã, ĩgʉ̃sãde õãrõ ããrĩrikʉrãkuma. 30 Marĩ ñerĩrẽ irirã, ñerõ werenírã, Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃rẽ bʉjaweremakʉ̃ irirãkoa. Irire iribirikõãka! Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ marĩrẽ: “Marĩpʉyarã ããrã”, ãrĩ masĩmakʉ̃ yámi. Irasirirã marĩ masĩa. Marĩpʉ, Jesucristo merã marĩrẽ taurinʉ ejamakʉ̃gue õãrõ taugorakõãgʉkumi. 31 Irasirirã mʉsã gajerã merã suyubirire, ĩgʉ̃sã merã guataririre, ñerõ gainírĩ merã gãme turirire, ñerõ ãrĩ bʉridarire pirikõãka! Irasirirã ããrĩpereri ñerõ iririre pirika! 32 Ãsũ gapʉ irika! Bopoñarĩ merã gãme õãrõ iritamuka! Marĩpʉ marĩrẽ Cristo merã marĩ ñerĩ irideare kãtiderosũta mʉsãde gajerã mʉsãrẽ ñerõ irideare kãtika!

Efesios 5

1 Mʉsã Marĩpʉ pũrã, ĩgʉ̃ maĩrã ããrã. Irasirirã ĩgʉ̃ irirosũ ããrĩrikʉro gããmea. 2 Cristo marĩrẽ maĩrõsũta mʉsãde gajerãrẽ maĩka! Ĩgʉ̃ marĩrẽ maĩgʉ̃ ĩgʉ̃ basita ĩgʉ̃rẽ wẽjẽdʉarãguere wiadi ããrĩmí marĩrẽ boabosabu. Ĩgʉ̃ boabosagʉ, judío masaka oveja majĩgʉ̃rẽ wẽjẽ, Marĩpʉ ĩũrõrẽ soepeosũdi irirosũ ããrĩdi ããrĩmí. Irasirigʉ ĩgʉ̃ irasiriri merã Marĩpʉre ʉsʉyamakʉ̃ iridi ããrĩmí. 3 Irasirirã Marĩpʉyarã ããrĩrã́, mʉsã marãposã nome ããrĩmerãrẽ, marãpʉsãmarã ããrĩmerãrẽ neõ ñerõ gãmebiragorenabirikõãka! Ããrĩpereri gʉyasĩũrĩ ñerõ iririre neõ iribirikõãka! Gajerãyare ʉaribejabirikõãka! Neõ mérõgã ñerõ iririre iribirikõãka! 4 Gʉyasĩũrõ werenírĩrẽ wereníbirikõãka! Pémasĩmerã irirosũ werenímoãmabirikõãka! Ñerĩrẽ ãrĩ bʉridabirikõãka! Ãsũpero gapʉ wereníka! Marĩpʉre: “Õãrõ yáa mʉ gʉare”, ãrĩ, ʉsʉyari sĩka! 5 Ire õãrõ masĩka mʉsã! Gajigʉ marãpo merã ñerõ iririkʉrã, gajego marãpʉ merã ñerõ iririkʉrã, gʉyasĩũrõ ñerĩrẽ iririkʉrã, Marĩpʉyarã ããrĩbema. Gajerãyare ʉaribejarikʉrãde Marĩpʉyarã ããrĩbema. Ĩgʉ̃sã gajino gapʉre Marĩpʉre gããmerõ nemorõ gããmerã, keori weadeare bʉremurã irirosũ yáma. Marĩpʉ gapʉre bʉremubema. Irasirirã Marĩpʉ ĩgʉ̃yarãrẽ doreroguere neõ waabirikuma. Irogue Cristo merã neõ ããrĩbirikuma. 6 Gajerã mʉsãrẽ ĩgʉ̃sã ñerõ irideare: “Ãsũ irimakʉ̃ õãgoráa”, ãrĩgatorire pébirikõãka! Marĩpʉ, ĩgʉ̃sã irasũ ñerõ iri, ĩgʉ̃ dorerire tarinʉgãrĩ waja ĩgʉ̃sãrẽ perebiri peamegue wajamoãgʉkumi. 7 Ĩgʉ̃sã ñerĩ irirã merã neõ ñerĩrẽ iriwekabejabirikõãka! 8 Marĩ Opʉyarã mʉsã ããrĩburo dupuyuro ñerĩrẽ irirã, ĩgʉ̃rẽ masĩmerã naĩtĩãrõgue ããrĩrã́ irirosũ ããrĩnerã ããrĩbú̶. Dapora gapʉre ĩgʉ̃rẽ masĩrã ĩgʉ̃yarã ããrĩsĩã, boyorogue ããrĩrã́ irirosũ ããrã. Irasirirã ĩgʉ̃ ĩũrõ õãrĩrẽ iririkʉka! 9 Boyorogue ããrĩrã́no, õãrĩrẽ, Marĩpʉ dorerire, diayemarẽ irirãkuma. 10 Irasirirã marĩ Opʉyare õãrõ bueka, ĩgʉ̃rẽ ʉsʉyamakʉ̃ iririre irimurã! 11 Ñerĩ iririkʉrã, naĩtĩãrõgue ããrĩrã́ irirosũ ããrĩ́ma. Ĩgʉ̃sã irirosũ neõ iribirikõãka! Ãsũ gapʉ irika! Ĩgʉ̃sã ñerõ iririre: “Ñegoráa”, ãrĩ wereka, ĩgʉ̃sãrẽ irire masĩdorerã! Mʉsã wererire pérã, boyorogue ããrĩrã́ irirosũ ñerõ irideare piri, õãrĩ gapʉre irirã dujarãkuma. 12 Masaka ĩãberogue ĩgʉ̃sã ñerõ iriboedeare marĩ werenímakʉ̃ gʉyasĩũgoráa. 13 Boyorore ããrĩpereri ĩãmasĩsũa. Marĩ ĩgʉ̃sã ñerõ iririre: “Ñegoráa”, ãrĩmakʉ̃, ĩgʉ̃sã ñerõ iririkʉrire masĩrãkuma. 14 Irasirirã gajerã sugʉ ñerõ iririkʉgʉnorẽ ãsũ ãrĩ werema: Mʉ pémasĩbi, kãrĩgʉ̃ irirosũ ããrã. Yobe, pémasĩka! Cristo merã õãrõ ããrĩbi, boanerã merã ããrĩgṹ̶ irirosũ ããrã. Irasirigʉ wãgãnʉgã, ĩgʉ̃ merã õãrõ ããrĩka! Mʉ irasirimakʉ̃, Cristo mʉrẽ boyorogue ããrĩmakʉ̃ irirosũ ĩgʉ̃yare masĩmakʉ̃ irigʉkumi. 15 Irasirirã õãrõ pémasĩka, õãrĩrẽ irimurã! Marĩpʉyare masĩmerã irirosũ iribirikõãka! Ĩgʉ̃ya gapʉre õãrõ masĩka! 16 Dapora marã masaka ñerĩ iririkʉma. Irasirirã mʉsã okarinʉrĩrẽ Marĩpʉ gããmerĩ direta irika, gajerãde ĩgʉ̃yare masĩburo, ãrĩrã! 17 Pémasĩmerã irirosũ iririkʉbirikõãka! Marĩpʉ gããmerĩrẽ õãrõ pémasĩdʉaka, irire irimurã! 18 Irasirirã mejãbirikõãka! Mejãrã ĩgʉ̃sã basita poyanorẽma. Mejãrõnorẽ irirã, Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃rẽ opatarirã ããrĩka! 19 Mʉsã ĩgʉ̃rẽ opatarirã, Marĩpʉya bayari merã mʉsã basi gãme werenírãkoa. Salmos gojadea pũgue bayarire, gaji marĩ Opʉre bʉremu bayaridere ĩgʉ̃rẽ bayapeorãkoa. Mʉsãya yʉjʉpũrãrĩgue õãrõ ʉsʉyari merã bayapeorãkoa ĩgʉ̃rẽ: “Õãtaria mʉ”, ãrĩ bʉremurã. 20 Marĩpʉ ããrĩpererire marĩrẽ õãrõ yámi. Irasirirã marĩ Opʉ Jesucristoyarã ããrĩsĩã, ĩgʉ̃ wãĩ merã Marĩpʉre: “Mʉ iridea õãtaria”, ãrĩníkõãka! 21 Mʉsã ããrĩpererã Cristore goepeyari merã bʉremurã ããrĩsĩã, õãrõ gãme pé bʉremuka! 22 Mʉsã marãposã nomerẽ ãsũ ãrĩ weregʉra. Cristo marĩ Opʉre marĩ pé bʉremurõsũta mʉsã marãpʉsãmarãrẽ õãrõ pé bʉremuka! 23 Cristo marĩrẽ ĩgʉ̃yarãrẽ oparosũta, marãpʉsãmarã mʉsãrẽ ĩgʉ̃sã marãposã nomerẽ opama. Cristo marĩrẽ ĩgʉ̃rẽ bʉremurĩ bumarãrẽ taudi ããrĩmí. Irasirigʉ ĩgʉ̃ marĩ Opʉ ããrĩ́mi. Marĩrẽ doregʉ, marĩ dipuru ããrĩ́mi. Marĩ, ĩgʉ̃ya dupʉ irirosũ ããrã. 24 Irasirirã marĩ Cristore bʉremurĩ bumarã ĩgʉ̃rẽ pé bʉremurõsũta mʉsã marãpʉkʉrã nome mʉsã marãpʉsãmarãrẽ õãrõ pé bʉremuka! 25 Mʉsã marãpʉsãmarãdere weregʉra. Cristo marĩrẽ ĩgʉ̃yarãrẽ maĩgʉ̃, marĩya ããrĩburire boabosadi ããrĩmí. Irasirirã marĩrẽ ĩgʉ̃ maĩrõsũta mʉsãde mʉsã marãposã nomerẽ maĩka! 26 Cristo marĩrẽ boabosadi ããrĩmí ĩgʉ̃yarã ããrĩmakʉ̃ irigʉ. Irasirigʉ, marĩ ĩgʉ̃ werenírĩrẽ bʉremumakʉ̃, deko merã gʉrarire koebéoro irirosũ marĩrẽ ñerĩ opamerã ããrĩmakʉ̃ iridi ããrĩmí. 27 Ĩgʉ̃ irire irasirimakʉ̃, marĩ ĩgʉ̃ ĩũrõrẽ neõ mérõgã ñerĩ opamerã, gʉrari marĩrã õãrõ deyorã irirosũ ããrĩrãkoa. Ĩgʉ̃yarã õãrã dita ããrĩrãkoa. Irasirigʉ: “Yaarã ããrĩ́ma”, ãrĩ, ʉsʉyari merã marĩrẽ opagʉkumi. 28 Mʉsã marãpokʉrã mʉsã marãposã nomerẽ maĩrõ gããmea. Sugʉ ĩgʉ̃ marãpore maĩgʉ̃, ĩgʉ̃ baside maĩmi. Irasirigʉ Cristo marĩrẽ ĩgʉ̃ya dupʉ irirosũ ããrĩrã́rẽ maĩrĩ merã korerosũta mʉsã marãposã nomerẽ maĩrĩ merã õãrõ koreka! 29 Neõ marĩya dupʉre ñerõ waamakʉ̃ gããmebea. Marĩ basi marĩya dupʉre korea. Marĩ Cristoyarã ããrĩrã́ ĩgʉ̃ya dupʉ irirosũ ããrã. Irasirigʉ Cristo marĩrẽ õãrõ koremi. 31 Marĩpʉya werenírĩ gojadea pũgue ãsũ ãrĩ gojasũdero ããrĩbú̶: “Sugʉ ʉ̃mú̶ʉ nomeõrẽ marãpokʉgʉ, ĩgʉ̃ pagʉsãmarãrẽ wirigʉkumi ĩgʉ̃ marãpo merã ããrĩbu. Ĩgʉ̃sã pẽrã ããrĩkererã, Marĩpʉ ĩũrõrẽ su dupʉta ããrĩrãkuma”, ãrĩ gojasũdero ããrĩbú̶. 32 Iri gojadeare õãrõ pémasĩdʉamakʉ̃, diasagoráa marĩrẽ. Irasũ ããrĩkerepʉrʉ, yʉ irire: “Ãsũ ãrĩdʉaro yáa”, ãrĩ werea. Cristoyarã Marĩpʉ ĩũrõrẽ su dupʉta ããrĩ́ma. 33 Gaji i marẽ mʉsãrẽ ãrĩ werenemogʉra doja. Mʉsã basi korerosũta mʉsã marãposã nomedere maĩrĩ merã koreka! Mʉsã nomede mʉsã marãpʉsãmarãrẽ õãrõ goepeyaro merã pé bʉremuka!

Efesios 6

1 Mʉsã majĩrãrẽ ãsũ weregʉra. Mʉsã marĩ Opʉre bʉremurã mʉsã pagʉsãmarãrẽ õãrõ yʉjʉka! Irasiriri, õãrĩ ããrã. 2 Iripoegue Marĩpʉ ĩgʉ̃ pe mojõma dorerire pígʉ, su dorerire ãsũ ãrĩ pídi ããrĩmí: “Mʉsã pagʉsãmarãrẽ õãrõ bʉremuka!” ãrĩ pídi ããrĩmí. I dorerireta pígʉ, gajidere pídi ããrĩmí. “Ĩgʉ̃sãrẽ irasũ bʉremurã, i nikũguere yoaripoe ʉsʉyari merã ããrĩrãkoa”, ãrĩdi ããrĩmí. 4 Mʉsã pagʉsãmarãdere ãsũ ãrĩ weregʉra. Mʉsã pũrãrẽ bʉro turiri merã ĩgʉ̃sãrẽ guamakʉ̃ iribirikõãka! Ãsũ gapʉ irika! Ĩgʉ̃sãrẽ marĩ Opʉyare bueka, ĩgʉ̃rẽ bʉremuburo, ãrĩrã! Ĩgʉ̃sã, ĩgʉ̃ dorerire iribirimakʉ̃ ĩãrã, ĩgʉ̃sãrẽ: “Ãsũ gapʉ irika!” ãrĩ bueka! Irasirirã ĩgʉ̃sãrẽ õãrã masãmakʉ̃ irirãkoa. 5 Moãboerimasãdere ãsũ ãrĩ weregʉra. Mʉsã i nikũgue ããrĩrã́rẽ mʉsã oparãrẽ õãrõ yʉjʉka! Õãrõ bʉremurĩ, goepeyari merã moãboeka! Irasũ moãboerã, Cristore moãboerã irirosũ yáa. 6 Mʉsã oparã ĩũrõ moãrõsũta, ĩgʉ̃sã ĩãberoguedere moãka! Ĩgʉ̃sã ĩũrõ direta õãrõ moãrã, ĩgʉ̃sã mʉsãrẽ: “Õãrõ moãma”, ãrĩ gũñamakʉ̃ iridʉarã dita ããrĩbokoa. Irasirirã ĩgʉ̃sã ĩãberoguedere õãrõ moãka! Cristore moãboerã irirosũta Marĩpʉ gããmerõsũ õãrõ merã moãka! 7 Mʉsã masakare moãboerã ããrĩkererã: “Cristore moãboerã irirosũ ããrã”, ãrĩ gũñaka! Irasirirã ʉsʉyari merã moãboeka mʉsã oparãrẽ! 8 Irire masĩsiáa mʉsã. Marĩ Opʉ Cristo marĩrẽ õãrõ moãrãkʉre õãrĩ wajatamakʉ̃ irigʉkumi. Irasirigʉ moãboerimasã ããrĩrã́rẽ, ããrĩmerãdere marĩ õãrõ moãderopãta marĩrẽ õãrĩ wajatamakʉ̃ irigʉkumi. 9 Oparãdere ãsũ ãrĩ weregʉra. Mʉsãrẽ moãboerãrẽ õãrõ irika! Ĩgʉ̃sãrẽ wajamoãdʉari merã dorebirikõãka! Ire õãrõ pémasĩka! Marĩ Opʉ Cristo ʉ̃mʉgasigue ããrĩgṹ̶, mʉsã Opʉ ããrĩ́mi. Ĩgʉ̃ta mʉsãrẽ moãboerã Opʉ ããrĩ́mi. Marĩ ããrĩpererã ĩgʉ̃rẽ moãboerã ããrã. Irasirigʉ oparã ããrĩrã́rẽ, ããrĩmerãdere sʉrosũta ĩãmi marĩ ããrĩpererãrẽ. 10 Mʉsãrẽ ãsũ ãrĩ weretũnugʉra. Mʉsã, marĩ Opʉyarã ããrĩsĩã, ĩgʉ̃ merã õãrõ ããrã. Irasirirã ĩgʉ̃ya turari merã ĩgʉ̃rẽ gũñaturaka! 11 Wãtĩ ãrĩgatori merã mʉsãrẽ ñerõ iridoremakʉ̃, Marĩpʉ iritamurĩ merã ĩgʉ̃ ñerĩ ãrĩmesãrĩrẽ kãmutaka! Sugʉ surara kãmutari kõme suríro sãñadi irirosũ ããrĩka! 12 Marĩrẽ Marĩpʉ dorerire tarinʉgãmakʉ̃ iridʉarã, masakagora meta ããrĩ́ma. Wárã ñerã: ʉ̃marõ marã, oparã, turarã, i ʉ̃mʉma ñerĩrẽ iridorerã ããrĩ́ma. Deyomarĩrã, masakare gũñarĩgue ñerõ iridorerã ããrĩ́ma. 13 Irasirirã mʉsã, surara ĩgʉ̃ya kõme suríro sãñadero pʉrʉ, ĩgʉ̃ merã gãmekẽãdʉarãrẽ kãmuta tarinʉgãmasĩgʉ̃ irirosũ ããrĩka! Irasirirã, Marĩpʉ iritamurĩ merã wãtĩrẽ kãmuta tarinʉgãrãkoa. Ĩgʉ̃rẽ tarinʉgãrã, gũñaturarã dujarãkoa. 14 Ãsũ irika, wãtĩrẽ tarinʉgãmurã! Marĩpʉya werenírĩ diayema ããrĩrĩ́rẽ õãrõ péduripíka! Irasirirã mʉsã surara ĩgʉ̃ya surírore yʉjʉwẽñarĩda merã õãrõ yʉjʉwẽñadi irirosũ ããrĩrãkoa. Marĩpʉ iritamurĩ merã diayema irika! Irasirirã mʉsã surara ĩgʉ̃ya koretibi kãmutari kõme suríro sãñadi irirosũ ããrĩrãkoa. 15 Marĩpʉ masakare siuñajãrĩ sĩburi kerere weregorenarã waamurã õãrõ ãmuyuka! Irasirirã mʉsã surara sapatu sãñadero pʉrʉ, ĩgʉ̃ waaburire õãrõ ãmu ododi irirosũ ããrĩrãkoa. 16 I ããrĩpererire iri odo, gajidere irika, wãtĩrẽ tarinʉgãmurã! Mʉsã Cristore bʉremurĩrẽ neõ piribirikõãka! Irasirirã mʉsã surara ĩgʉ̃ kãmutari kõmeti opagʉ, iriti merã gãrʉ̃yuku peame opari yukure kãmutagʉ irirosũ ããrĩrãkoa. Irasirigʉ wãtĩ mʉsãrẽ bokatĩũbirikumi mʉsã Cristore bʉremumakʉ̃ ĩãgʉ̃. 17 “Cristo marĩrẽ taugʉkumi”, ãrĩ gũñaníkõãka! Irasirirã mʉsã surara ĩgʉ̃ya dipurugue kõme pero peyarosũ ããrĩrãkoa. Gajidere irika! Marĩpʉ werenírĩrẽ Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ mʉsãrẽ masĩrĩ sĩrĩ merã wereka! Irasirirã mʉsã surara ĩgʉ̃ya sareri majĩ opagʉ irirosũ ããrĩrãkoa. Iri merã wãtĩrẽ tarinʉgãrãkoa. 18 Irasirirã ʉ̃mʉrikʉ Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ gããmerõsũta Marĩpʉre sẽrẽníkõãka! Õãrõ gũñaka! Ĩgʉ̃rẽ sẽrẽrĩrẽ neõ piribirikõãka! Ããrĩpererã ĩgʉ̃yarãya ããrĩburidere sẽrẽbosaníkõãka! 19 Yʉdere Marĩpʉre ãsũ ãrĩ sẽrẽbosaka! “Ĩgʉ̃ weremakʉ̃ iritamuka, ĩgʉ̃ mʉyare güiro marĩrõ õãrõ wereburo, ãrĩgʉ̃”, ãrĩ sẽrẽka! Irasirigʉ Marĩpʉ masakare Cristo merã tauburire yʉ õãrõ weregʉkoa ĩgʉ̃sã iripoegue masĩbirideare masĩburo, ãrĩgʉ̃. 20 Marĩpʉ yʉre iriumi Cristoya kerere weredoregʉ. Yʉ irire weredea waja peresugue ããrã. Irasirirã Marĩpʉre: “Irogue ããrĩgṹ̶, güiro marĩrõ mʉyare wereburo”, ãrĩ sẽrẽka! 21 Tíquico, marĩyagʉ marĩ maĩgʉ̃, yʉ merã ããrĩ́mi. Ĩgʉ̃ marĩ Opʉyare õãrõ iritamuníkõãmi. Mʉsã pʉrogue ejagʉ, yʉ iririre mʉsãrẽ weregʉkumi. Irasirirã mʉsã yʉre: “Irasũta iriñumi”, ãrĩrãkoa. 22 Irasirirã gʉa ããrĩrikʉrire mʉsãrẽ weredorerã ĩgʉ̃rẽ iriua. Ĩgʉ̃ irire weregʉ, mʉsãrẽ ʉsʉyari merã ããrĩmakʉ̃ irigʉkumi. 23 Marĩpʉ ããrĩnígʉ̃, marĩ Opʉ Jesucristo ããrĩpererãrẽ mʉsãrẽ siuñajãmakʉ̃ iriburo. Mʉsãrẽ Cristore bʉremurĩ merã õãrõ gãme maĩmakʉ̃ iriburo. 24 Marĩpʉ ããrĩpererã marĩ Opʉ Jesucristore maĩnírãrẽ õãrõ iriburo. Irasũta iriburo. Iropãta ããrã. Pablo

Filipenses 1

1 Yʉ Pablo, Timoteo merã Jesucristore moãboerã ããrã. Irasirirã ããrĩpererãrẽ mʉsãrẽ Filipos marãrẽ Jesucristore bʉremurãrẽ õãdorea. Mʉsã oparãdere, ĩgʉ̃sãrẽ iritamurãdere õãdorea. 2 Marĩpʉ ããrĩnígʉ̃, marĩ Opʉ Jesucristo mʉsãrẽ õãrõ iritamu, siuñajãrĩ merã ããrĩrikʉmakʉ̃ iriburo. 3 Yʉ mʉsãrẽ gũñarikʉ, Marĩpʉre yʉ Opʉre ʉsʉyari sĩa. 4 Irasũ ããrĩmakʉ̃, yʉ mʉsãya ããrĩburire sẽrẽbosarikʉ, Marĩpʉre ʉsʉyari merã sẽrẽa. 5 Mʉsã neõgoragueta yʉ Jesúya kerere weremakʉ̃ pé bʉremunʉgãdero pʉrʉ, yʉre iritamunʉgãbʉ. Dapaguedere irasũta õãrõ iritamuníkõãa. 6 Irasirigʉ ire õãrõ masĩa. Marĩpʉ mʉsãrẽ õãrĩrẽ iridʉamakʉ̃ irinʉgãdi irasirigʉ yámi. Mʉsãrẽ ĩgʉ̃ irinʉgãderosũta Jesucristo i ʉ̃mʉgue dupaturi aarimakʉ̃gue iriyuwarikʉgʉkumi. 7 Yʉ mʉsãrẽ ããrĩpererãrẽ õãrõ gũñarĩ merã gũñamakʉ̃ õãgoráa. Mʉsãrẽ bʉro maĩa. Marĩpʉ yʉre iritamurõsũ mʉsãdere iritamumi. Irasirirã, yʉ oparãrẽ Jesús masakare tauri kerere: “Diayeta ããrã”, ãrĩ weremakʉ̃, mʉsã yʉre iritamubʉ. Peresu yʉ ããrĩmakʉ̃dere iritamubʉ. Irasirirã marĩ suro merã Marĩpʉ iritamurĩrẽ opáa. 8 Marĩpʉ ire masĩmi. Jesucristo mʉsãrẽ gũña maĩrõsũ yʉde mʉsãrẽ gũña maĩa. 9 Marĩpʉre mʉsãya ããrĩburire ãsũ ãrĩ sẽrẽbosáa. “Gʉapʉ, ĩgʉ̃sã mʉyare õãrõ masĩrĩ merã õãrõ pékũĩnúpeoburo, gajerãrẽ maĩdero nemorõ maĩnemoburo”, ãrĩ sẽrẽbosáa. 10 Irire irasirirã: “Marĩpʉ gããmerĩrẽ irirã, gajino nemorõ iririre irirã yáa”, ãrĩ, õãrĩrẽ beyemasĩrãkoa. Mʉsã irire beyemasĩrã, Cristo i ʉ̃mʉgue dupaturi aarimakʉ̃, õãrĩrẽ irinínerã, waja opamerã ããrĩrãkoa. 11 Jesucristo mʉsãrẽ Marĩpʉ gããmerĩ direta irimakʉ̃ irigʉkumi. Irasirirã õãrĩrẽ irinínerã ããrĩrãkoa. Gajerã ĩgʉ̃rẽ: “Marĩpʉ õãtarigʉ, turatarigʉ ããrĩ́mi”, ãrĩ, bʉremumakʉ̃ irirãkoa. 12 Yaarã, ire mʉsã masĩmakʉ̃ gããmea. Daporare yʉ peresugue ããrĩkerepʉrʉ, Jesucristo masakare tauri kere gapʉ pénemosũa. 13 Irasirirã ããrĩpererã surara romano marã opʉya wii korerã yʉ Cristoyagʉ ããrĩrĩ́ waja peresugue dobobiarire masĩperekõãma. Ããrĩpererã gajerãde irire masĩma. 14 Yʉ peresugue ããrĩkeregʉ marĩ Opʉ Jesúre gũñaturari merã bʉremumakʉ̃ ĩãrã, wárã marĩyarãde gũñaturari merã ĩgʉ̃rẽ bʉremunemoma. Irasũ bʉremurã, güiro marĩrõ Marĩpʉya kerere gajerãrẽ werema. 15 Surãyeri Cristoyare buerã ããrĩkererã, yʉre ĩãturima. Masakare yʉ buerire tʉyabirimakʉ̃ iridʉama. Gajerã gapʉ õãrõ gũñarĩ merã Cristoyare buema. 16 Jesucristo masakare tauri kerere: “Diaye ããrã”, ãrĩ wereburire Marĩpʉ yʉre pídeare õãrõ masĩma. Irasirirã yʉre maĩrã Cristoyare buema. Gajerã gapʉ yʉre ĩãturirã, masakare ĩgʉ̃sã gapʉre tʉyamakʉ̃ gããmerã ĩgʉ̃sãde Cristoyare buema. Yʉ peresugue ããrĩmakʉ̃, ĩgʉ̃sã yʉre bʉjaweremakʉ̃ iridʉarã, irasũ yáma. 18 Ĩgʉ̃sã yʉre maĩbirikerepʉrʉ õãrokoa. Õãrõ gũñarĩ marĩrõ Cristoyare buekerepʉrʉ õãgoráa. Gajerã õãrõ gũñarĩ merã ĩgʉ̃yare buemakʉ̃dere õãgoráa. Ããrĩpererã ĩgʉ̃sã Cristoyareta buerã yáma. Irasirigʉ ʉsʉyáa. Irasũ ʉsʉyaníkõãgʉkoa. 19 Ire masĩa. Marĩpʉre yaa ããrĩburire mʉsã sẽrẽbosadea merã, Jesucristo yʉre Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ sĩdi iritamurĩ merã Marĩpʉ yʉre õãrõ tarimakʉ̃ irigʉkumi. 20 Marĩpʉ iritamurĩ merã ãsũta iriníkõãdʉáa dapa. Yʉ irideare gʉyasĩrĩrõ marĩrõ gũñadʉáa. Irasirigʉ doyaro marĩrõ yʉ iriderosũta dapaguedere masaka Cristore: “Õãtarigʉ, turatarigʉ ããrĩ́mi”, ãrĩ bʉremumakʉ̃ iriníkõãdʉáa. Boagʉ, o okagʉgora yʉ boari merã, o yʉ okari merã irasũta iridʉakoa. 21 Yʉ okaro bokatĩũrõ Cristoyare iriníkõãgʉkoa dapa. Boagʉ, Cristo pʉro ĩgʉ̃ merã ããrĩmakʉ̃ õãtarirokoa. Yʉ okagʉ ããrĩdero nemorõ ããrĩgʉkoa. 22 Okagʉ, marĩ Opʉ Cristoyamarẽ irinemomasĩa. Irasirigʉ: “Boamakʉ̃, o okamakʉ̃ õãgorarokoa”, ãrĩmasĩbirikoa. 23 “Yʉ boadʉakoa, o okadʉakoa”, ãrĩ beyemakʉ̃ diasagoráa yʉre. Irasũ ããrĩkerepʉrʉ, boadʉakoa Cristo pʉro ĩgʉ̃ merã ããrĩbu. Irasirigʉ: “Yʉ boamakʉ̃ õãtarirokoa”, ãrĩ gũñáa. 24 Irasũ ããrĩkerepʉrʉ: “Okagʉ gapʉ mʉsãrẽ nemorõ iritamugʉkoa, irasiriro gããmea”, ãrĩ gũñáa. 25 Irire masĩgʉ̃, mʉsã merã yʉ ããrĩburidere masĩa. Mʉsã merã ããrĩgṹ̶, mʉsãrẽ iritamugʉkoa Cristoyare bʉremunemoburo, ãrĩgʉ̃. Irasirirã bʉremurĩ merã nemorõ ʉsʉyarãkoa. 26 Yʉ, mʉsã pʉrogue mʉsã merã dupaturi ããrĩmakʉ̃, ʉsʉyarãkoa. Irasirirã, Jesucristo yʉre iritamurĩrẽ masĩrã, ĩgʉ̃rẽ: “Turataria mʉ”, ãrĩ, ʉsʉyari sĩrãkoa. 27 I direta irika! Cristoya bueri ãrĩrõsũta ããrĩrikʉka! Gũñaturarã ããrĩka! Irasirirã gãme dʉkawariro marĩrõ ĩgʉ̃ masakare tauri kerere suro gũñarĩ merã bueka, gajerã ĩgʉ̃rẽ bʉremuburo, ãrĩrã! Yʉ mʉsã pʉro ĩãgʉ̃ waabirimakʉ̃, o yʉ ĩãgʉ̃ waamakʉ̃dere mʉsã irasirimakʉ̃ gããmea. Mʉsã suro gũñarĩ merã õãrõ ããrĩrikʉmakʉ̃ pédʉáa. 28 Mʉsãrẽ ĩãturirãrẽ neõ güibirikõãka! Mʉsã güibirimakʉ̃ ĩãrã, mʉsã Marĩpʉyarã ããrĩrĩ́rẽ masĩrãkuma. Irasirirã, Marĩpʉ ĩgʉ̃sãrẽ peamegue béoburire, ĩgʉ̃ mʉsãrẽ tauburidere masĩrãkuma. Marĩpʉ masakare ãsũta irire masĩmakʉ̃ yámi. 29 Marĩpʉta mʉsãrẽ Cristore bʉremudoregʉ pídi ããrĩmí. Irasũ ããrĩmakʉ̃: “Cristoyare mʉsã wereri waja ñerõ tarirãkoa”, ãrĩ pídi ããrĩmí. 30 Irasirirã marĩ Cristoyarã ããrĩrĩ́ waja gajerã marĩrẽ ñerõ yáma. Mʉsã merã yʉ ããrĩmakʉ̃, yʉre ĩgʉ̃sã ñerõ irasirimakʉ̃ ĩãbʉ. Daporadere ĩgʉ̃sã yʉre irasiririre pékoa mʉsã.

Filipenses 2

1 Cristo mʉsãrẽ ĩgʉ̃yarãrẽ gũñaturamakʉ̃ yámi. Ĩgʉ̃ mʉsãrẽ maĩgʉ̃ õãrõ yʉjʉpũrãkʉri merã ʉsʉyamakʉ̃ yámi. Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ mʉsã merã ããrĩ́mi. Marĩpʉ ĩgʉ̃ mʉsãrẽ maĩrĩrẽ, ĩgʉ̃ mʉsãrẽ bopoñarĩ merã ĩãrĩrẽ masĩmakʉ̃ yámi. 2 Irasirirã yʉre ʉsʉyari opatarimakʉ̃ irika! Sʉrosũ gũñarĩ merã õãrõ ããrĩrikʉka! Sʉrosũ gãme maĩka! Sʉrosũ õãrõ yʉjʉpũrãkʉri merã õãrõ ããrĩka! 3 Mʉsãyama direta gũñarikʉri marĩrõ: “Gajerã nemorõ ããrã”, ãrĩ gũñarĩ marĩrõ masakare õãrõ irika! Gajerã gapʉre: “Ĩgʉ̃sã nemorõ ããrĩbea”, ãrĩ gũñaka! Bʉremurĩ merã ĩgʉ̃sãrẽ: “Gʉa nemorõ õãrã ããrĩ́ma”, ãrĩ gũñaka! 4 Mʉsãya ããrĩburi direta gũñabirikõãka! Gajerãya ããrĩburidere gũñaka! Gãme iritamuka! 5 Jesucristo ĩgʉ̃yamarẽ gũñaderosũta mʉsãde mʉsãyamarẽ gũñaka! 6 Ĩgʉ̃ Marĩpʉ ããrĩrikʉrire opakeregʉ, i ʉ̃mʉgue aarigú̶, Marĩpʉre: “Yʉ ʉ̃mʉgasigue ããrĩrikʉrire piribirikoa”, ãrĩbiridi ããrĩmí. 7 Irasirigʉ ĩgʉ̃ Opʉ ããrĩrĩ́rẽ piri, i ʉ̃mʉgue aarigú̶ marĩ irirosũ dupʉkʉgʉ deyoa, moãrĩmasʉ̃ irirosũ ããrĩdi ããrĩmí. 8 Irasirigʉ marĩ irirosũ dupʉkʉgʉ ubu ããrĩgṹ̶ irirosũ waadi ããrĩmí. Ĩgʉ̃ Pagʉ ĩgʉ̃rẽ masakare boabosabu iriudeare masĩgʉ̃, ĩgʉ̃ Pagʉre yʉjʉgʉ tarinʉgãbiridi ããrĩmí. Curusague gʉyasĩũrõ boakeregʉ, ĩgʉ̃ Pagʉre tarinʉgãbiridi ããrĩmí. 9 Ĩgʉ̃ irasirimakʉ̃, Marĩpʉ ĩgʉ̃rẽ: “Ããrĩpererã Opʉ ããrĩbure sóobʉ, ĩgʉ̃ wãĩ yʉ ĩgʉ̃rẽ sĩdea wãĩ, ããrĩpererã gajerã wãĩ nemorõ ããrã”, ãrĩ pídi ããrĩmí. 10 Irasirirã ããrĩpererã ʉ̃mʉgasi marã, i nikũ marã, boanerã ããrĩrṍgue ããrĩrã́de Jesús wãĩrẽ pérã, ñadʉkʉpuri merã ejamejã, ĩgʉ̃rẽ bʉremurãkuma. 11 Ĩgʉ̃sã ããrĩpererã: “Jesucristo marĩ Opʉ ããrĩ́mi”, ãrĩrãkuma. Irasirirã Marĩpʉre bʉremurãkuma. 12 Irasirirã yʉ maĩrã, mʉsã merã yʉ ããrĩmakʉ̃, mʉsã Marĩpʉ dorerire iriderosũta daporadere yʉ yoarogue ããrĩmakʉ̃dere irire õãrõ irika! Marĩpʉ mʉsãrẽ peamegue waabonerãrẽ taudi ããrĩmí. Irasirirã, ĩgʉ̃ tausũnerã ããrĩsĩã: “Gajerã nemorõ ããrã”, ãrĩ gũñarõ marĩrõ goepeyari merã ĩgʉ̃yare iriníkõãka! 13 Ãsũ ããrã. Marĩpʉ mʉsãrẽ ĩgʉ̃ gããmerĩrẽ iridʉamakʉ̃ yámi. Irasũ ããrĩmakʉ̃, mʉsãrẽ iritamuníkõãmi, ĩgʉ̃ gããmerõsũta iriburo, ãrĩgʉ̃. Irasirirã, ĩgʉ̃: “Ãsũ irika!” ãrĩderosũta irimasĩa. 14 Ããrĩpererire gajerãrẽ guaseoro marĩrõ ʉsʉyari merã irika! 15 Mʉsã Marĩpʉ pũrã irasirirã, waja opamerã, ñerĩrẽ irimerã ããrĩrãkoa. I ʉ̃mʉ marã ñerã, Marĩpʉya diayemarẽ irimerã watopegue mʉsã ããrã. Ĩgʉ̃sã ñerã i ʉ̃mʉ marã naĩtĩãrõgue ããrĩrã́ irirosũ ããrĩ́ma. Ĩgʉ̃sã watopegue mʉsã Marĩpʉyare irirã, neñukã naĩtĩãrõgue boyorosũ irirã yáa. Ĩgʉ̃sãrẽ mʉsã Marĩpʉyarã ããrĩrĩ́rẽ masĩmakʉ̃ yáa. 16 Irasirirã Cristore bʉremurã Marĩpʉ merã perebiri okari opaburire ĩgʉ̃sãrẽ wererã yáa. Yʉ, mʉsã irire weremakʉ̃ ĩãgʉ̃: “Mʉsãrẽ buegʉ, ubugorata buebirikuyo”, ãrĩ masĩgʉkoa. Cristo i ʉ̃mʉgue dupaturi aarimakʉ̃, mʉsã merã ʉsʉyagʉkoa. 17 Yʉ mʉsãrẽ Cristoyare bueri waja yʉre ĩgʉ̃sã wẽjẽdʉakerepʉrʉ, ʉsʉyáa. Cristore mʉsã bʉremuturamakʉ̃, ĩgʉ̃yare irimakʉ̃ ĩãgʉ̃, Marĩpʉ, mʉsã ĩgʉ̃rẽ gajinorẽ sĩrĩ merã ʉsʉyarosũ mʉsã merã ʉsʉyami. Irasirigʉ yʉde mʉsã merã ʉsʉyáa. 18 Mʉsãde yʉre ʉsʉyatamuka! 19 Marĩ Opʉ Jesús gããmemakʉ̃, mata Timoteore mʉsã pʉrogue iriugʉra mʉsã ããrĩrikʉrire masĩbu. Mʉsã õãrõ ããrĩrĩ́ kerere pégʉgueta ʉsʉyagʉkoa. 20 Timoteo yʉ irirosũta mʉsã õãrõ ããrĩburire bʉro gũñami. Gajigʉ ĩgʉ̃ irirosũ mʉsã õãrõ ããrĩburire gũñagʉ̃ mámi. 21 Gajerã gapʉ ĩgʉ̃sã ããrĩburi direta gũñarikʉma. Jesucristo gããmerĩ gapʉre gũñabema. 22 Mʉsã, Timoteo õãrõ irinírĩrẽ masĩa. Sugʉ, pagʉ merã moãgʉ̃ irirosũ ĩgʉ̃ yʉ merã Jesucristoya kerere weretamumi. 23 Irasirigʉ: “Yʉre waaburire õãrõ masĩadero pʉrʉ, ĩgʉ̃rẽ mʉsã pʉrogue iriugʉra”, ãrĩ gũñáa. 24 Ĩgʉ̃rẽ iriudʉakeregʉ: “Marĩ Opʉ Jesús yʉdere iriugʉkumi, irasirigʉ mata mʉsã pʉrogue waagʉkoa”, ãrĩ gũñáa. 25 Idere ãrĩ gũñáa: “Epafroditodere mʉsã pʉrogue iriugʉra”, ãrĩ gũñáa. Mʉsã ĩgʉ̃rẽ yʉre iritamudorerã, yʉ pʉrogue iriunerã ããrĩbú̶. Ĩgʉ̃, yaagʉ yʉ merã moãgʉ̃, Marĩpʉyare yʉre weretamugʉ̃ ããrĩ́mi. 26 Ĩgʉ̃ mʉsãrẽ ããrĩpererãrẽ bʉro ĩãdʉami. Ĩgʉ̃ pũrĩrikʉdeare mʉsã masĩmakʉ̃ pégʉ: “Ĩgʉ̃sã yʉre gũña, bʉjawerekuma”, ãrĩ gũñarikʉmi. 27 Diayeta ããrã. Ĩgʉ̃ bʉro pũrĩrikʉmi. Mérõgã boaboyatarimi. Ĩgʉ̃ irasũ pũrĩrikʉkerepʉrʉ, Marĩpʉ ĩgʉ̃rẽ bopoña, tarimakʉ̃ irimi. Yʉdere: “Ĩgʉ̃ boamakʉ̃ bʉro bʉjawerebokumi”, ãrĩgʉ̃, Marĩpʉ bopoñarĩ merã ĩãmi. Irasirigʉ ĩgʉ̃rẽ tarimakʉ̃ irimi. 28 Irasirigʉ, ĩgʉ̃rẽ ĩã, ʉsʉya, gũñaturaburo, ãrĩgʉ̃, mʉsã pʉrogue dupaturi bʉro iridʉari merã iriua. Mʉsã ʉsʉyari kerere pégʉ, yʉde ʉsʉyagʉkoa. 29 Ĩgʉ̃ mʉsã pʉro ejamakʉ̃, ĩgʉ̃rẽ marĩ Opʉ Jesúyagʉre õãrõ ʉsʉyari merã bokatĩrĩñeãka! Gajerãrẽ ĩgʉ̃ irirosũ ããrĩrã́rẽ bʉremurĩ merã ĩãka! 30 Ĩgʉ̃ Cristoyare iridʉagʉ boakõãdimi. Mʉsã yʉre iritamumasĩbirire iridʉagʉ, irasũ waami. Irasirirã ĩgʉ̃rẽ õãrõ bokatĩrĩñeãka!

Filipenses 3

1 Yaarã, daporare mʉsã marĩ Opʉyarã ããrĩsĩã, ʉsʉyaka! Yʉ iro dupuyurogue mʉsãrẽ gojadeare dupaturi mʉsãrẽ gojamakʉ̃ õãgoráa, ãrĩ gũñáa. Ire dupaturi gojanemogʉ̃, mʉsãrẽ iritamugʉ̃ yáa. 2 Ñerõ irirãrẽ pémasĩka! Ĩgʉ̃sã ñerã keoro buemerã ããrĩ́ma. Ããrĩpererãrẽ ĩgʉ̃sãya dupʉma gasirogãrẽ wiiridorema. 3 Irasũ wiiridorerã: “Iri merã Marĩpʉre bʉremusĩã, peamegue waabirikoa”, ãrĩ gũñadima. Marĩ gapʉ Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ iritamurĩ merã diayeta Marĩpʉre bʉremua. “Marĩ Jesucristoyarã ããrĩsĩã, peamegue waabirikoa”, ãrĩ ʉsʉyáa. 4 Irasũ ããrĩkerepʉrʉ, yaamarẽ ĩgʉ̃sã irirosũ ãrĩdʉagʉ, ĩgʉ̃sãrẽ tarinʉgãkõãbokuyo. Gajerã ãsũta ãrĩ tarinʉgãkõãdʉama. Yʉ gapʉ ĩgʉ̃sã nemorõ ãrĩmasĩa. 5 Ãsũ ãrã yʉre. Su mojõma pere gaji mojõ ʉreru pẽrẽbejanʉrĩ waaró merã yʉ deyoadero pʉrʉ, yaa dupʉma gasirogãrẽ wiirinerã ããrĩmá. Yʉ Israemʉ, Benjamĩ́ya bumʉ ããrã. Yʉ pagʉsãmarãde hebreo masaka ããrĩnerã ããrĩmá. Irasirigʉ hebreo masakʉta ããrã. Moisés dorerire iripeodʉagʉ fariseo bumʉ ããrĩbú̶. 6 Iri dorerire tarinʉgãrõ marĩrõ iriunabʉ. Neõ sugʉ yʉre: “Iri dorerire keoro iribemi”, ãrĩmasĩbirimi. Irasirigʉ Jesúre bʉremurã gapʉre: “Moisés dorerire bʉremubema”, ãrĩ gũña, ĩgʉ̃sãrẽ ñerõ iriunabʉ. 7 Iripoeguere: “Yʉ ããrĩrikʉrire õãgoráa”, ãrĩ gũñaunadibʉ. Daporare: “Jesucristore bʉremusĩã, ããrĩpereri yʉ iripoegue iriunadeama wajamáa”, ãrĩ gũñáa. 8 Jesucristore yʉ Opʉre yʉ masĩmakʉ̃ õãtaria. “Gajino ããrĩpereri gapʉ wajamáa”, ãrĩ gũñáa. Irasirigʉ, masaka gajino gããmebirire béorosũ iri ããrĩpereri yʉ iriunadeare béobʉ. Cristore õãrõ masĩbu, ĩgʉ̃yagʉ ããrĩbu irasiribʉ. 9 Jesucristo yʉ merã ããrĩnímakʉ̃ gããmea. Marĩpʉ ĩgʉ̃ Moisére doreri pídeare yʉ iridea merã yʉre: “Waja opabi, õãgʉ̃ ããrĩ́mi”, ãrĩ ĩãbemi. Jesucristo gapʉre yʉ bʉremumakʉ̃: “Waja opabi, õãgʉ̃ ããrĩ́mi”, ãrĩ ĩãmi. Marĩ ĩgʉ̃rẽ bʉremumakʉ̃, Marĩpʉ marĩrẽ waja opamerã õãrã ããrĩmakʉ̃ yámi. 10 Irasirigʉ Cristore õãrõ masĩdʉakoa. Cristo ñerõ tarikeregʉ, Marĩpʉ gããmerĩrẽ iridi ããrĩmí. Irasirigʉ curusague boadi ããrĩmí. Ĩgʉ̃ iriderosũta yʉde ñerõ tarikeregʉ, Marĩpʉ gããmerĩrẽ iridʉakoa. Boagʉgue irire iridʉakoa. Marĩpʉ ĩgʉ̃ turari merã Cristo boadiguere masũdi ããrĩmí. Irasirigʉ iri turari merã Marĩpʉ gããmerĩrẽ iridʉakoa. 11 “Marĩpʉ ĩgʉ̃ boanerãrẽ masũrĩnʉ ejamakʉ̃, Cristore masũderosũta, yʉdere masũgʉkumi”, ãrĩ gũñáa. Yʉre irasirimakʉ̃ bʉro gããmea. 12 I ããrĩpereri irasũ ãrĩgʉ̃: “Cristo irirosũ Marĩpʉ gããmerĩrẽ iripeosiáa”, ãrĩgʉ̃ meta yáa. Yʉ irasiribirikerepʉrʉ, Cristo yʉre ĩgʉ̃yagʉ ããrĩmakʉ̃ irisiadi ããrĩmí. Irasirigʉ ĩgʉ̃ irirosũ ããrĩdʉagʉ turaro merã ĩgʉ̃yare yáa. 13 Yaarã, yʉ mʉsãrẽ irasũ ãrĩgʉ̃: “Cristo irirosũ ããrĩgṹ̶ ĩgʉ̃yare iripeosiáa”, ãrĩgʉ̃ meta yáa. Ãsũ gapʉ ãrĩgʉ̃ yáa. Yʉ iripoegue iriunadeare gũñabea. “Yʉ Opʉ, ¿naásũ irimakʉ̃ gããmerĩ yʉre?” ãrĩgʉ̃, bʉro ĩgʉ̃yare iritʉyáa. 14 Ũma birarimasʉ̃ ejapʉrorigʉ wajatadʉarosũ ĩgʉ̃yare bʉro iripeodʉáa. Marĩpʉ ĩgʉ̃ gããmerĩ direta iriburo, ãrĩgʉ̃, yʉre Jesucristoyagʉre ʉ̃mʉgasigue ĩgʉ̃ merã ããrĩdoregʉ siiudi ããrĩmí. Irasirigʉ irire bʉro iridʉagʉ Cristoyare turaro merã yáa. 15 Ããrĩpererã Cristore õãrõ bʉremurã yʉ ãrĩrõsũta gũñarõ gããmea. Mʉsã yʉ weredeare pédʉabirimakʉ̃, gajerosũ mʉsã gũñamakʉ̃, Marĩpʉ mʉsãrẽ diaye gũñamakʉ̃ iritamugʉkumi. 16 Irasirirã Cristoyare marĩ iritʉyaderosũta õãrõ gũña, iritʉyarã! 17 Yaarã, mʉsã ããrĩpererã yʉ iririkʉrire ĩãkũĩtʉyaka! Gajerã gʉa irirosũ irirãrẽ ĩgʉ̃sã iriridere ĩãkũĩka! 18 Yʉ mʉsãrẽ wári gajerã ñerõ iririre weresiabʉ. Daporadere oreri merã ĩgʉ̃sãrẽta werea mʉsãrẽ doja. Ĩgʉ̃sã ñerõ iriri merã: “Cristo, marĩ ñerõ iridea waja curusague boabosadi ããrĩmí”, ãrĩ buerire bʉremumerã ããrĩ́ma. 19 Ĩgʉ̃sã pʉrʉguere peamegue waadedirirãkuma. Marĩpʉre bʉremumerã ĩgʉ̃sã ʉaribejari direta irirã yáma. Gʉyasĩrĩrõ marĩrõ: “Marĩ iriri õãrĩ ããrã”, ãrĩtarinʉgãma. I ʉ̃mʉma direta gũñama. 20 Marĩ gapʉre marĩya makã ʉ̃mʉgasigue ããrã. Irogue merãta marĩrẽ taugʉ marĩ Opʉ Jesucristo dupaturi aarigʉkumi. Irasirirã ĩgʉ̃ aariburire ʉsʉyari merã yúrã yáa. 21 Marĩrẽ ĩgʉ̃ turari merã marĩya dupʉre ubu ããrĩrĩ́ dupʉre ĩgʉ̃ya dupʉ irirosũ õãrĩ ʉ̃mʉgasima dupʉ gorawayugʉkumi. Iri turari merã ããrĩpererãrẽ, ããrĩpererire doregʉkumi.

Filipenses 4

1 Irasirirã yaarã yʉ maĩrã, bʉro yʉ gũñarã, yʉre ʉsʉyamakʉ̃ irirã, neõ piriro marĩrõ gũñaturari merã marĩ Opʉre bʉremuníkõãka! 2 Evodiare, Síntiquere ire weregʉra: “Mʉsã Jesúyarã nome ããrã. Irasirirã mʉsã gãme guaseorire piri, õãrõ sʉrosũ gũñarĩ merã ããrĩrikʉka!” 3 Yʉ merãmʉ, mʉdere yʉ merã õãrõ moãgʉ̃rẽ weregʉra: “Ĩgʉ̃sã nomerẽ iritamuka!” Yʉ, Clemente merã, gajerã yʉ wapikʉrã merã Jesús masakare tauri kerere weremakʉ̃, ĩgʉ̃sã nome gʉare õãrõ iritamuma. Ĩgʉ̃sã wãĩrẽ, Marĩpʉ merã perebiri okari opamurã wãĩrẽ gojatúri pũgue gojatúsũnerã ããrĩ́ma. 4 Mʉsã marĩ Opʉyarã ããrĩsĩã, ĩgʉ̃ merã ʉsʉyaníkõãka! Dupaturi werenemogʉra doja. Piriro marĩrõ ʉsʉyaníkõãka! 5 Mʉsã gajerãrẽ bopoñarĩ merã õãrõ iritamurĩrẽ ããrĩpererã masaka ĩãmasĩburo. Marĩ Opʉ Jesucristo i ʉ̃mʉgue dupaturi aariburo mérõ dʉyáa. 6 Mʉsãrẽ gajerosũ waaríre bʉjawereri merã gũñarikʉbirikõãka! Ãsũ gapʉ irika! Ããrĩpereri mʉsãrẽ waaríre Marĩpʉre werepeokõãka! Mʉsã gããmerĩrẽ ĩgʉ̃rẽ sẽrẽka! Ĩgʉ̃rẽ sẽrẽrã: “Õãa”, ãrĩ, ʉsʉyari sĩka! 7 Mʉsã irasirimakʉ̃, Marĩpʉ mʉsãrẽ siuñajãrĩ merã ããrĩrikʉmakʉ̃ irigʉkumi. Ĩgʉ̃ irasũ iriri õãtaria. Marĩ irire neõ pémasĩpeobirikoa. Marĩ Jesucristoyarã ããrĩmakʉ̃, Marĩpʉ ĩgʉ̃ siuñajãrĩ sĩrĩ merã marĩrẽ õãrõ yʉjʉpũrãkʉmakʉ̃ irigʉkumi. Irasũ ããrĩmakʉ̃, marĩ gũñarĩguere õãrĩ gũñamakʉ̃ irigʉkumi. 8 Yaarã, mʉsãrẽ ire weretũnugʉra. Ããrĩpereri diayema ããrĩrĩ́rẽ, Marĩpʉyare goepeyari merã bʉremurĩrẽ, diayemarẽ iririre, õãrĩrẽ, Marĩpʉ: “Õãrĩ ããrã”, ãrĩ ĩãrĩrẽ, ĩgʉ̃ ĩũrõ keoro iririre, ĩgʉ̃rẽ: “Mʉ iriri, õãtariri ããrã”, ãrĩ, ʉsʉyari sĩrĩrẽ gũñaka! I ããrĩpererire gũñaka irire irimurã! 9 Yʉ mʉsã merã ããrĩgṹ̶, mʉsãrẽ yʉ buederosũta, yʉ werederosũta, yʉ iriderosũta iriníkõãka! Mʉsã irasirimakʉ̃, Marĩpʉ mʉsãrẽ siuñajãrĩ merã ããrĩrikʉmakʉ̃ irigʉ mʉsã merã ããrĩgʉkumi. 10 Mʉsã yoadero pʉrʉgue dupaturi yʉre gũñarã, mʉsã iritamurĩrẽ bʉro ʉsʉyagʉ, marĩ Opʉ Jesucristore: “Õãa”, ãrĩ, ʉsʉyari sĩa. “Mʉsã yʉre kãtiakõãbʉ”, ãrĩgʉ̃ meta yáa. Mʉsã yʉre iritamudʉakerepʉrʉ, iritamumasĩña marĩbʉ. 11 Mʉsãrẽ irasũ ãrĩgʉ̃: “Gajino yʉ gããmerĩrẽ opabea”, ãrĩgʉ̃ meta yáa. Yʉ opari merã ʉsʉyamasĩa. 12 Gajinorẽ opabide, wári opagʉde õãrõ ʉsʉyari merã ããrĩmasĩa. Noó waaró õãrõ ʉsʉyari merã ããrĩmasĩa. Ʉaboagʉde, yapigʉde, wári opatarigʉde, opabide ʉsʉyamasĩa. 13 Cristo yʉre turamakʉ̃ irigʉ merã ããrĩpererire yʉ irasũ waaríre bokatĩũmasĩa. 14 Yʉ irasũ ããrĩkerepʉrʉ, yʉ ñerõ tariripoe mʉsã yʉre iritamurã, õãrõ iribʉ. 15 Mʉsã Filipo marã ire masĩa. Yʉ Macedonia nikũ mʉsãya nikũ ããrĩdi Jesús masakare tauri kerere weregʉ waagorenanʉgãmakʉ̃, mʉsã dita yʉre iritamubʉ. Mʉsãrẽ yʉ Jesúyare buemakʉ̃, ʉsʉyari merã pébʉ. Irasirirã yʉre iritamubʉ. 16 Mʉsã, yʉ Tesalónicague ããrĩmakʉ̃, yʉre iritamunabʉ. Irasirirã gajino yʉ gããmerĩrẽ iriunabʉ. 17 Yʉ mʉsãrẽ gajino sĩuro dita gããmegʉ̃ meta yáa. Marĩpʉ ĩũrõ gajerãrẽ mʉsã iritamudea merã nemorõ ĩgʉ̃ya õãrĩ opanemomakʉ̃ gããmea. Mʉsã irasũ iritamumakʉ̃, Marĩpʉ mʉsãrẽ õãrõ iritamugʉkumi. 18 Mʉsã yʉre yʉ gããmerĩ ããrĩpereri sĩbʉ. Mʉsã Epafrodito merã yʉre iriudero pʉrʉ, nemorõ yʉ gããmerĩ ããrĩpererire opáa. Mʉsã yʉre sĩdea, Marĩpʉre sĩdea irirosũ ããrã. Mʉsã irasiriri merã Marĩpʉre õãrõ ʉsʉyamakʉ̃ yáa. 19 Marĩpʉ yʉ Opʉ ããrĩpereri mʉsã gããmerĩnorẽ mʉsãrẽ sĩgʉkumi. Ĩgʉ̃ wári õãrĩ oparire Jesucristo merã mʉsãrẽ sĩgʉkumi. Ĩgʉ̃ mʉsãrẽ sĩburi õãtaria. 20 Ũ̶mʉrikʉ piriro marĩrõ marĩ Opʉ Marĩpʉre ʉsʉyari sĩnírã! Irasũta irirã! 21 Ããrĩpererã Marĩpʉyarã Jesucristore bʉremurã õãburo. Marĩyarã Jesúre bʉremurã yʉ merã ããrĩrã́ mʉsãrẽ õãdorema. 22 Ããrĩpererã õõ marã Marĩpʉyarã mʉsãrẽ õãdorema. Marĩpʉyarã romano marã opʉya wii ããrĩrã́de bʉro õãdorema. 23 Marĩ Opʉ Jesucristo mʉsã ããrĩpererãrẽ õãrõ iritamuburo. Iropãta ããrã. Pablo

Colosenses 1

1 Yʉ Pablo, marĩyagʉ Timoteo merã mʉsãrẽ õãdorea. Marĩpʉ gããmederosũta Jesucristo yʉre ĩgʉ̃yare buedoregʉ pími. 2 Irasirigʉ mʉsãrẽ Colosas marãrẽ Marĩpʉyarãrẽ Jesúre gũñaturari merã bʉremurãrẽ gojáa. Marĩpʉ ããrĩnígʉ̃ mʉsãrẽ iritamu, siuñajãrĩ merã ããrĩrikʉmakʉ̃ iriburo. 3 Marĩpʉre marĩ Opʉ Jesucristo Pagʉre mʉsãya ããrĩburire sẽrẽbosarikʉ ʉsʉyari sĩa. 4 Gʉa, mʉsã Jesucristore bʉremurĩ kerere, gajerãrẽ Marĩpʉyarãrẽ ããrĩpererãrẽ maĩrĩ kerere pébʉ. 5 Iripoegue mʉsã Jesucristo masakare tauri kerere õãrõ péduripíbʉ. I diayema kerere pérã: “Marĩpʉ Jesucristo merã marĩrẽ taugʉkumi. Marĩrẽ taugʉ, ʉ̃mʉgasigue ĩgʉ̃ merã õãrõ ããrĩmakʉ̃ irigʉkumi”, ãrĩ masĩbʉ. Irasirirã Jesúre bʉremurã, gajerãrẽ Marĩpʉyarãrẽ maĩa. 6 Ããrĩpererogue Jesúya kerere weremakʉ̃ pérã, gajerãde mʉsã iriderosũta Jesúre bʉremunʉgãma. Irasirirã ĩgʉ̃yare irinʉgãma. Mʉsã iri kerere pépʉrorirãgueta: “Marĩpʉ marĩrẽ maĩsĩã, Jesús merã marĩrẽ taugʉkumi”, ãrĩ masĩbʉ. Irasirirã: “Iri kere diayeta ããrã”, ãrĩ masĩa. 7 Gʉa maĩgʉ̃ Epafras mʉsãrẽ iri kerere weremi. Ĩgʉ̃, gʉare moãtamugʉ̃, Cristore moãboegʉ, ĩgʉ̃yamarẽ mʉsãrẽ weregʉ ããrĩ́mi. Iri moãrĩrẽ neõ piribemi. 8 Ĩgʉ̃ta gʉare mʉsã gajerã Jesúyarãrẽ Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ iritamurĩ merã maĩrĩ kerere weremi. 9 Irasirirã Epafras mʉsãya kerere gʉare weredeanʉ merãta Marĩpʉre mʉsãya ããrĩburire sẽrẽbosanerã, inʉguedere ãsũ ãrĩ sẽrẽbosaníkõãa: “Gʉapʉ, ĩgʉ̃sãrẽ Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ mʉ gããmerĩrẽ masĩpeomakʉ̃ iriburo, mʉyare pémasĩpeomakʉ̃ iriburo”, ãrĩ sẽrẽbosáa. 10 Marĩpʉre mʉsã marĩ Opʉ Cristoyarã ããrĩsĩã, ĩgʉ̃ gããmerõsũta õãrõ iriníburire sẽrẽbosáa. Ĩgʉ̃ gããmerĩrẽ irirã, õãrĩ direta irirãkoa. Marĩpʉre masĩnemorãkoa. Mʉsã irasirimakʉ̃ ĩãgʉ̃, ʉsʉyagʉkumi. 11 Marĩpʉre turatarigʉre ĩgʉ̃ turari merã mʉsã õãrõ yʉjʉpũrãkʉturarã ããrĩburidere sẽrẽbosáa. Irasirirã, ñerõ tarikererã, ããrĩpereri mʉsãrẽ waaburire gũñaturari merã, ʉsʉyari merã ããrĩrikʉrãkoa. 12 Marĩpʉ marĩrẽ ĩgʉ̃yarã ããrĩmakʉ̃ iridi ããrĩmí. Irasirigʉ ĩgʉ̃yarãrẽ: “Yʉ gosewasiriri ããrĩrṍgue ãsũ sĩgʉra”, ãrĩdeare marĩrẽ opamurã ããrĩmakʉ̃ iridi ããrĩmí. Irasirirã, mʉsã Marĩpʉre: “Mʉ gʉare irasiriburi, õãtaria”, ãrĩ, ʉsʉyari sĩburidere ĩgʉ̃rẽ sẽrẽa. 13 Ĩgʉ̃ta marĩrẽ naĩtĩãrõgue ããrĩrã́ irirosũ ããrĩnerãrẽ taudi ããrĩmí, wãtĩ doresũnerã ããrĩnemobirikõãburo, ãrĩgʉ̃. Ĩgʉ̃ magʉ̃rẽ ĩgʉ̃ maĩgʉ̃rẽ marĩ Opʉ ããrĩburo, ãrĩgʉ̃, irasiridi ããrĩmí. 14 Ĩgʉ̃ magʉ̃ boari merã marĩ ñerõ iridea wajare taudi ããrĩmí. Irasirigʉ marĩ ñerĩ irideare kãtidi ããrĩmí. 15 Marĩpʉre ĩãña máa. Cristo ĩgʉ̃ magʉ̃, ĩgʉ̃ Pagʉ ããrĩrikʉrire ĩmudi ããrĩmí masakare. Ĩgʉ̃ magʉ̃ ããrĩpererã dupuyuro, ããrĩpereri dupuyuro ããrĩsiadi ããrĩmí. Irasirigʉ ããrĩpererã Marĩpʉ irinerã nemorõ Opʉ ããrĩ́mi. 16 Cristo merã Marĩpʉ ããrĩpererã ʉ̃mʉgasigue, i nikũgue ããrĩrã́, marĩ ĩãrãrẽ, marĩ ĩãmerãdere iridi ããrĩmí. Gaji marĩ ĩãrĩrẽ, marĩ ĩãbiridere iridi ããrĩmí. Oparãrẽ, dorerãrẽ, turarãrẽ, ʉ̃mʉgasigue ããrĩrã́rẽ, i nikũgue ããrĩrã́dere ããrĩpererãrẽ iridi ããrĩmí. Irasiriro ããrĩpererã, ããrĩpereri ĩgʉ̃ iridea ããrã. Irire irigʉ: “Yʉ magʉ̃ya ããrã”, ãrĩdi ããrĩmí. 17 Cristo ããrĩpererã, ããrĩpereri dupuyuro ããrĩsiadi ããrĩmí. Irasirigʉ ĩgʉ̃ turari merã ããrĩpererãrẽ, ããrĩpereridere i ʉ̃mʉguere ĩgʉ̃ gããmerõsũta keoro ããrĩmakʉ̃ iriními. 18 Marĩ ĩgʉ̃rẽ bʉremurĩ bumarã, ĩgʉ̃yarã ããrĩsĩã, ĩgʉ̃ya dupʉ irirosũ ããrã. Irasirigʉ marĩ dipuru, marĩ Opʉ ããrĩ́mi. Ĩgʉ̃ boadero pʉrʉ, marĩ ããrĩpererã dupuyuro ʉ̃mʉgasigue masã mʉrĩapʉroridi ããrĩmí ããrĩpererire, ããrĩpererãrẽ dorebu. 19 Marĩpʉ ĩgʉ̃ gããmederosũta ĩgʉ̃rẽ ãsũ ãrĩdi ããrĩmí: “Yʉ magʉ̃, yʉ irirosũta ããrĩburo”, ãrĩdi ããrĩmí. Irasirigʉ Cristo ããrĩpereri Marĩpʉ ããrĩrikʉrire opami. 20 Marĩpʉ ããrĩpereri i ʉ̃mʉmarẽ, ããrĩpererã i ʉ̃mʉgue ããrĩrã́dere ĩgʉ̃ merã õãrõ ããrĩmakʉ̃ gããmegʉ̃, Cristore iriudi ããrĩmí. Ĩgʉ̃ gããmederosũta Cristo curusague boagʉ dí béori merã ʉ̃mʉgasi marãrẽ, i nikũ marãdere: “Yʉ merã õãrõ ããrĩburo”, ãrĩgʉ̃, irasiridi ããrĩmí. 21 Iripoegue mʉsãde ñerĩrẽ iririkʉsĩã, Marĩpʉ merã õãrõ ããrĩbiri, ĩgʉ̃rẽ ĩãturi, ñerõ gũñaunanerã ããrĩbú̶. 22 Mʉsã irasũ ããrĩkerepʉrʉ, Marĩpʉ, Cristo boadea merã mʉsãrẽ ĩgʉ̃ merã õãrõ ããrĩmakʉ̃ iridi ããrĩmí. Cristo, marĩ irirosũ dupʉkʉgʉ ñerõ tari, boadi ããrĩmí. Irasirigʉ Cristo boadea merã Marĩpʉ mʉsãrẽ ĩgʉ̃ pʉrogue ĩgʉ̃yarã õãrã, waja opamerã ããrĩburire ãmudi ããrĩmí. 23 Mʉsã piriro marĩrõ gũñaturari merã Cristore bʉremumakʉ̃, ĩgʉ̃ mʉsãrẽ tauri kerere kãtibirimakʉ̃, Marĩpʉ mʉsãrẽ ĩgʉ̃ pʉrogue ĩgʉ̃ merã ããrĩmakʉ̃ irigʉkumi. Iri kerere mʉsã pédeare ããrĩperero i ʉ̃mʉ marã pépereakõãma. Yʉ Pablode iri kerere weretamugʉ̃ta ããrã. 24 Cristo marĩ ĩgʉ̃yarã ããrĩburire curusague boagʉ, bʉro ñerõ taridi ããrĩmí. Marĩ Cristore bʉremurĩ bumarã, ĩgʉ̃yarãta ããrĩsĩã, ĩgʉ̃ya dupʉ irirosũ ããrã. Irasirirã ĩgʉ̃yarã ããrĩrĩ́ waja ñerõ taria. Marĩ ñerõ tariburo dʉyáa dapa. Irasirigʉ yʉde ĩgʉ̃rẽ bʉremurãrẽ iritamudʉagʉ, ñerõ taria. Ñerõ tarikeregʉ, ʉsʉyáa. Pʉrʉgue marĩ ñerõ tariri pererokoa. 25 Marĩpʉ yʉre Jesúre bʉremurãrẽ iritamubure, mʉsãya ããrĩburire ĩgʉ̃ya kerere mʉsãrẽ werepeobure pími. 26 Iripoeguere wári buri marãrẽ iri kerere masĩpeomakʉ̃ iribiriunadi ããrĩmí. Dapora marãrẽ ĩgʉ̃yarãrẽ irire õãrõ masĩpeomakʉ̃ yámi. 27 Irasirigʉ iri kerere iripoegue marã masĩbirideare mʉsã judío masaka ããrĩmerãdere masĩmakʉ̃ gããmemi. Iri kere ãsũ ãrã: “Cristo ĩgʉ̃yarãguere ããrĩ́mi. Irasirirã ʉ̃mʉgasigue ĩgʉ̃ õãtariro ããrĩrṍgue ĩgʉ̃ merã ããrĩrãkuma”. 28 Gʉa Cristoyamarẽta werea. Ããrĩpererãrẽ ĩgʉ̃yare pémasĩdorerã, ããrĩpereri Marĩpʉ gʉare masĩrĩ sĩrĩ merã buea. Ĩgʉ̃ gããmerõsũta iridorerã, ĩgʉ̃ merã õãrõ ããrĩburo, ãrĩrã, werea. 29 Irita ããrã yʉ moãrĩ. Cristo turari sĩdero bokatĩũrõ masakare ĩgʉ̃yare bue, ĩgʉ̃sãya ããrĩburire Marĩpʉre sẽrẽbosáa.

Colosenses 2

1 Ire mʉsã masĩmakʉ̃ gããmea. Mʉsãya ããrĩburire, Laodicea marãya ããrĩburire, ããrĩpererã yʉre ĩãmerãya ããrĩburidere bʉro gũña, Marĩpʉre sẽrẽbosáa. 2 Ãsũ ãrĩ sẽrẽa Marĩpʉre: “Gʉapʉ, ĩgʉ̃sãrẽ õãrõ yʉjʉpũrãkʉmakʉ̃ irika! Õãrõ gãme maĩrĩ merã ããrĩrikʉmakʉ̃ irika! Ĩgʉ̃sãrẽ mʉ magʉ̃yamarẽ õãrõ pémasĩmakʉ̃ irika! Mʉ magʉ̃yamarẽ pémasĩrã, gũñaturari merã ããrĩrikʉrãkuma. Iripoegue marã masĩbirideare õãrõ masĩrãkuma”, ãrĩ sẽrẽbosáa. 3 Cristo dita ããrĩpererire õãrõ masĩgʉ̃, õãrõ pémasĩgʉ̃ ããrĩ́mi. Ĩgʉ̃ dita marĩrẽ ĩgʉ̃yamarẽ masĩmakʉ̃ irigʉ ããrĩ́mi. Irire masĩrã, õãtaririre masĩa. 4 Gajerã mʉsãrẽ õãrõ pésuyuri werenírĩ merã ãrĩgatobokuma, ãrĩgʉ̃, irire werea. 5 Yʉ mʉsã watopegue ããrĩbirikeregʉ, mʉsã merã ããrĩgṹ̶ irirosũ péñáa. Mʉsãrẽ bʉro gũñáa. Mʉsã Cristore gũñaturari merã õãrõ bʉremurĩrẽ mʉsã õãrõ ããrĩrikʉrire pégʉ, ʉsʉyáa. 6 Irasirirã marĩ Opʉ Jesucristore bʉremurã ĩgʉ̃rẽ mʉsã bʉremunʉgãderosũta: “Yʉre iritamugʉkumi”, ãrĩ bʉremuní, ʉ̃mʉrikʉ ĩgʉ̃ merã õãrõ ããrĩníkõãka! 7 Ĩgʉ̃rẽ õãrõ masĩrã, ĩgʉ̃yare irirã ããrĩka! Gajerã mʉsãrẽ buederosũta piriro marĩrõ gũñaturari merã ĩgʉ̃rẽ bʉremunemoka! Ũ̶mʉrikʉ Marĩpʉre: “Õãa”, ãrĩ, ʉsʉyari sĩka! 8 Õãrõ pémasĩka! Masaka ĩgʉ̃sã gããmerõ buerire, ĩgʉ̃sã ãrĩgatorire pébirikõãka! Ĩgʉ̃sã iripoegue marã ããrĩrikʉdeare, ĩgʉ̃sã basi i ʉ̃mʉmarẽ ĩgʉ̃sã gũñarĩrẽ buema. Gajerãrẽ Jesucristoyare buerã meta ããrĩ́ma. Ĩgʉ̃sã ĩgʉ̃yare pirimakʉ̃ iridʉarã, irasũ buema. 9 Cristo, marĩ irirosũ dupʉkʉgʉ ããrĩgṹ̶ ããrĩpereri Marĩpʉ ããrĩrikʉrire opagʉ ããrĩ́mi. 10 Mʉsã Cristoyarã ããrĩmakʉ̃, Marĩpʉ mʉsãrẽ ĩgʉ̃ irirosũ õãrã ããrĩmakʉ̃ yámi. Cristota ʉ̃mʉgasi marã, i nikũ marã, deyorã, deyomarĩrã ããrĩpererã oparã nemorõ Opʉ ããrĩ́mi. Irasirirã ãrĩgatori merã buerãrẽ pébirikõãka! 11 Cristoyarã ããrĩsĩã, dupʉma gasirogãrẽ wiirisũbirikererã, wiirinerã irirosũ ããrã. Masaka mʉsãrẽ irasũ ããrĩmakʉ̃ iribirima. Marĩpʉ gapʉ mʉsã Cristoyarã ããrĩmakʉ̃, mʉsãrẽ ĩgʉ̃ merã taudi ããrĩmí, mʉsã ñerĩ ʉaribejarire piriburo, ãrĩgʉ̃. 12 Mʉsã Cristoyarã ããrĩsĩã, deko merã wãĩyesũrã, Cristo boa, yáasũderosũta mʉsãde ĩgʉ̃ merã boa, yáasũnerã irirosũ waabʉ. Boanerã ñerĩrẽ neõ irinemomasĩbema. Irasirirã mʉsã wãĩyesũrã, mʉsã iripoegue ñerõ iriunadeare piririre ĩmurã iribʉ. Mʉsã irasũ wãĩyesũmakʉ̃, Marĩpʉ Cristo boadiguere masũderosũta mʉsãdere ĩgʉ̃ merã masũnerã irirosũ ããrĩmakʉ̃ iridi ããrĩmí. “Marĩpʉ ĩgʉ̃ turari merã Cristore masũdi ããrĩmí”, ãrĩ bʉremumakʉ̃, mʉsãrẽ irasiridi ããrĩmí õãrĩ gapʉre iriburo, ãrĩgʉ̃. 13 Iripoeguere mʉsã ñerõ iridea waja peamegue waabonerã ããrĩnerã ããrĩbú̶. Marĩpʉyarã ããrĩbirisĩã, irasũ ããrĩnerã ããrĩbú̶. Ĩgʉ̃ dorerire opabirisĩã, irire iribirinerã ããrĩbú̶. Daporare pama Marĩpʉ marĩrẽ ĩgʉ̃ merã irasũ õãrõ ããrĩnímurã ããrĩmakʉ̃ yámi. Cristo boadea merã irasũ yámi. Ĩgʉ̃ boadea merãta ããrĩpereri marĩ ñerĩ irideare kãtidi ããrĩmí. 14 Iripoegue Marĩpʉ ĩgʉ̃ dorerire marĩrẽ: “Ãsũ irika!” ãrĩ pídi ããrĩmí. Marĩ iri dorerire tarinʉgãnerã ããrĩkerepʉrʉ, Cristo curusague boadea merã marĩ ñerĩ iridea wajare kãtipeokõãdi ããrĩmí. 15 Irasũ ããrĩmakʉ̃, Cristo curusague boari merã wãtẽa oparãrẽ, ĩgʉ̃sãrẽ dorerã turarãrẽ tarinʉgãkõãdi ããrĩmí. Irasirigʉ ĩgʉ̃ ĩgʉ̃sãrẽ tarinʉgãdeare gajerãrẽ masĩmakʉ̃ iridi ããrĩmí. 16 Irasirirã gajerã mʉsãrẽ doredʉarã: “Irire baarã, irire iirírã ñerĩrẽ irirã yáa”, ãrĩ werewʉamakʉ̃ irasũ pékõãka! Bojorikʉ, abe deyoanarikʉ, semanarikʉ bosenʉrĩ ããrĩrĩ́nʉrĩrẽ ĩgʉ̃sã judío masaka irirosũ mʉsã iridʉabirimakʉ̃ werewʉaridere irasũ pékõãka! 17 Iripoegue Marĩpʉ marĩrẽ ĩgʉ̃ dorerire pídi ããrĩmí, ĩgʉ̃ marĩrẽ Cristo merã iritamuburire pémasĩburo, ãrĩgʉ̃. Daporare Cristo iri dorerire iripeogʉ ejadigue ããrĩmí marĩ ñerõ iridea wajare taubu. 18 Ĩgʉ̃sã mʉsãrẽ doredʉarã: “Gajerã nemorõ ããrã”, ãrĩ gũñakererã, masaka péurogue: “Gajerã nemorõ ããrĩbea”, ãrĩ weregorenama. Marĩpʉre wereboerãrẽ bʉremurã, ĩgʉ̃sãrẽ: “Iritamuka gʉare!” ãrĩ sẽrẽma. “Kẽrõ irirosũ Marĩpʉ gʉare ĩmudeare ĩãbʉ”, ãrĩmoãmarã: “Masĩtarinʉgãrã ããrã”, ãrĩ gũñadima. Ĩgʉ̃sã basi gũñarõsũ yáma. Irasirirã mʉsãrẽ: “Gʉa irirosũ iribirimakʉ̃, diayemarẽ iribea”, ãrĩ werewʉamakʉ̃ irasũ pékõãka! 19 Ĩgʉ̃sã Cristore bʉremubema. Marĩ gapʉ ĩgʉ̃rẽ bʉremurĩ bumarã, ĩgʉ̃yarã ããrĩsĩã, ĩgʉ̃ya dupʉ irirosũ ããrã. Ĩgʉ̃ta marĩrẽ doregʉ, marĩ dipuru ããrĩ́mi. Irasirigʉ, Marĩpʉ gããmerõsũta marĩrẽ ĩgʉ̃ya dupʉ irirosũ ããrĩrã́rẽ gãme iritamu, ĩgʉ̃rẽ bʉremunemomakʉ̃ yámi. 20 Mʉsã, Cristo boaderosũta ĩgʉ̃ merã boanerã irirosũ waanerã ããrĩsĩã, mʉsãrẽ doredʉarã i ʉ̃mʉmarẽ ĩgʉ̃sã gũñarõsũ buerire bʉremubirikõãka! Mʉsã ñerõ iririre pirikererã, Cristoya buerire bʉremukererã, ¿nasirirã ĩgʉ̃sã dorerire iridʉari dapa? 21 Ĩgʉ̃sã gããmerõsũ ãsũ ãrĩ buema: “Irinorẽ baabirikõãka! Irinorẽ ñeãbirikõãka!” ãrĩma. Ĩgʉ̃sã irire irasũ ãrĩmakʉ̃, ¿nasirirã ĩgʉ̃sã dorerire yʉjʉri? 22 Ĩgʉ̃sã doreri: i ʉ̃mʉma pereburi, masaka ĩgʉ̃sã gũñarĩ merã bueri ããrã. Irasiriro wajamáa. 23 Ĩgʉ̃sã dorerire irirã: “Marĩpʉyare õãrõ masĩrĩ merã ĩgʉ̃rẽ bʉremurã yáa”, ãrĩ gũñadima. Ĩgʉ̃sã dupʉre ñerõ tarimakʉ̃ irirã, “Goepeyari merã Marĩpʉre bʉremurã yáa”, ãrĩ gũñadima. Ĩgʉ̃sã dorerire irirã, masaka péurogue: “Gajerã nemorõ ããrĩbea”, ãrĩ weregorenakererã, diayemarẽ irirã irirosũ iriadima. Ĩgʉ̃sã dorerire irikererã, ĩgʉ̃sã ñerĩ ʉaribejarire piribema. Irasiriro ĩgʉ̃sã doreri wajamáa.

Colosenses 3

1 Marĩpʉ Cristore boadiguere masũderosũta mʉsãdere ĩgʉ̃ merã masũnerã irirosũ ããrĩmakʉ̃ iridi ããrĩmí õãrĩ gapʉre iriburo, ãrĩgʉ̃. Irasirirã mʉsã iro dupuyuro ñerĩ irideare piri, ʉ̃mʉgasimarẽ Cristoyare gããmeka! Irogue Cristo ĩgʉ̃ Pagʉ diaye gapʉ doagʉ ããrĩpererãrẽ doregʉ ããrĩ́mi. 2 Ũ̶mʉgasimarẽ gũñaníka! I ʉ̃mʉmarẽ gũñaníbirikõãka! 3 Mʉsã Cristoyarã ããrĩsĩã, ĩgʉ̃ boaderosũta mʉsãde ĩgʉ̃ merã boanerã irirosũ waanerã ããrĩbú̶. Irasirirã boanerã ñerĩrẽ neõ irinemomasĩmerã irirosũ mʉsã iripoegue ñerõ iriunadeare piribʉ. Daporare Cristo merã Marĩpʉ pʉrogue masaka ĩãberogue perebiri okari opamurã ããrã. 4 Irasirirã, Cristo marĩrẽ okari sĩgʉ̃ i ʉ̃mʉgue dupaturi aarimakʉ̃, ʉ̃mʉgasigue ĩgʉ̃ gosewasiri ããrĩrṍgue ĩgʉ̃ merã waarãkoa. 5 Irasirirã i ʉ̃mʉma ñerĩ iririre pirikõãka! Neõ sugʉ mojõsiabirikeregʉ, nomeõ merã ããrĩbirikõãka! Neõ sugo mojõsiabirikerego, ʉ̃mú̶ʉ merã ããrĩbirikõãka! Ñerã seyaro ñerõ irirã irirosũ iribirikõãka! Ñerĩ ʉaribejarire iribirikõãka! Gajinorẽ opadʉarã, bʉro gããmebirikõãka! Masaka Marĩpʉre gããmerõ nemorõ gajino gapʉre gããmerã, keori weadeare bʉremurã irirosũ yáma. 6 Iri ñerĩrẽ irirã, Marĩpʉ dorerire tarinʉgãrã ããrĩ́ma. Irasirigʉ ĩgʉ̃sãrẽ bʉro wajamoãgʉkumi. 7 Iripoeguere iri ñerĩrẽ irirã irirosũ mʉsã ããrĩunanerã ããrĩbú̶. 8 Dapora ããrĩpereri i ñerĩrẽ pirika! Guarire, sĩtĩrĩrẽ, gajerãrẽ ñerõ gũñarĩrẽ, gajerãrẽ ñerõ kere werenírĩrẽ, ñerĩ gʉyasĩũrĩ werenírĩrẽ pirikõãka! 9 Gãme ãrĩgatobirikõãka! Mʉsã Cristoyarã ããrĩsĩã, mʉsã ĩgʉ̃yarã ããrĩburi dupuyurogue ããrĩrikʉunaderosũ neõ ããrĩbea. Mʉsã ñerĩ iririkʉunadeare pirinerã ããrã. 10 Mʉsã Cristoyarã ñajãmakʉ̃, Marĩpʉ mʉsãrẽ maama ããrĩrikʉrire opamakʉ̃ iridi ããrĩmí. Irasirigʉ mʉsãrẽ ĩgʉ̃ õãgʉ̃ ããrĩrṍsũ ããrĩmakʉ̃ yámi. Mʉsãrẽ ĩgʉ̃rẽ õãrõ masĩnemoburo, ãrĩgʉ̃, irasũ yámi. 11 Irasirirã marĩ Cristoyarã ããrĩrã́: judío masaka, judío masaka ããrĩmerãde, dupʉma gasirogãrẽ wiirisũnerã, wiirisũbirinerãde, gaji nikũ marã, masĩmerãde, moãboerimasã, moãboerimasã ããrĩmerãde, Marĩpʉ ĩũrõrẽ sʉrosũ ããrã. Cristo marĩ ããrĩpererã Opʉ ããrĩ́mi. Irasirigʉ ããrĩpererã ĩgʉ̃yarã merã ããrĩ́mi. 12 Irasirirã mʉsã Marĩpʉ beyenerã, õãrã, ĩgʉ̃ maĩrã ããrĩrã́ ãsũ ããrĩrikʉka! Gajerãrẽ bopoñarĩ merã ĩãka! Ĩgʉ̃sãrẽ õãrõ ʉsʉyari merã iritamuka! “Gajerã nemorõ ããrã”, ãrĩ gũñabirikõãka! Mʉsãrẽ ñerõ irikerepʉrʉ, irasũ péñakõãka! Gũñaturaka! 13 Guari marĩrõ gajerãrẽ bopoñarĩ merã ĩãka! Gajerã merã gãme turianerã, ĩgʉ̃sã mʉsãrẽ ñerõ irideare ĩgʉ̃sãrẽ kãtika! Marĩ Opʉ mʉsã ñerĩ irideare kãtidi ããrĩmí. Ĩgʉ̃ kãtiderosũta mʉsãde mʉsã merãmarã mʉsãrẽ ñerõ irideare kãtika! 14 I doreri nemorõ mʉsãrẽ: “Gajerãrẽ bʉro maĩ bʉremuka!” ãrã. Mʉsã irasirirã ããrĩpererã gajerã merã õãrõ ããrĩrãkoa. 15 Marĩpʉ marĩrẽ siuñajãrĩ merã ããrĩrikʉmakʉ̃ yámi. Irasirirã mʉsã merãmarã merã õãrõ ããrĩka! Marĩ ĩgʉ̃yarã su bumarãta ããrã. Marĩpʉ marĩrẽ irasũ ããrĩmurãrẽ pídi ããrĩmí. Irasirirã ĩgʉ̃rẽ: “Õãa”, ãrĩ, ʉsʉyari sĩníkõãka! 16 Cristoya kerere gũñaníkõãka, irire masĩnemomurã! Õãrõ pémasĩrĩ merã ĩgʉ̃yare gajerãrẽ bueka! Goepeyari merã wereka, ĩgʉ̃sãde ĩgʉ̃yare õãrõ iriburo, ãrĩrã! Irasirirã Salmos wãĩkʉri gojadea pũgue Marĩpʉya bayarire, gaji ĩgʉ̃rẽ bʉremurĩ bayarire ĩgʉ̃rẽ bayapeoka! Õãrõ gũña bʉremurĩ merã bayapeoka! Irasirirã Marĩpʉre: “Õãa”, ãrĩ, ʉsʉyari sĩka! 17 Marĩ Opʉ Jesús ʉsʉyaburosũta ããrĩpereri mʉsã iririre, ããrĩpereri mʉsã werenírĩrẽ õãrõ yʉjʉpũrãkʉri merã irika! Irasirirã, Jesús iritamurĩ merã Marĩpʉre: “Õãa”, ãrĩ, ʉsʉyari sĩka! 18 Mʉsã marãpʉkʉrã nome, Cristo marĩ Opʉyarã nome ããrĩsĩã, mʉsã marãpʉsãmarãrẽ õãrõ yʉjʉka! 19 Mʉsã marãpokʉrã, mʉsã marãposã nomerẽ maĩ bʉremuka! Ĩgʉ̃sãrẽ turibirikõãka! 20 Mʉsã ĩgʉ̃sã pũrãde ããrĩpereri mʉsã pagʉsãmarã dorerire tarinʉgãbirikõãka! Mʉsã irasirimakʉ̃, marĩ Opʉ õãrõ ʉsʉyagʉkumi. 21 Mʉsã ĩgʉ̃sã pagʉsãmarãde mʉsã pũrãrẽ turi, ĩgʉ̃sãrẽ guamakʉ̃ iribirikõãka, bʉjawereri merã yʉjʉpũrãkʉri, ãrĩrã! 22 Moãboerimasã, ããrĩpereri mʉsã oparã i ʉ̃mʉ marã dorerire yʉjʉka! Ĩgʉ̃sã ĩũrõrẽ, ĩgʉ̃sã ĩãberoguedere õãrõ moãka! Ĩgʉ̃sã mʉsãrẽ õãrõ gũñaburire ĩgʉ̃sã ĩũrõ direta õãrõ moãmakʉ̃ õãbea. Mʉsã, marĩ Opʉre goepeyari merã bʉremurã ããrĩsĩã, mʉsã oparãdere õãrõ merã yʉjʉka! 23 Ããrĩpereri mʉsã iririre, õãrõ yʉjʉpũrãkʉri merã irika! Masakare moãboekererã, diayeta marĩ Opʉre Cristore moãboerã ããrã. Irasirirã mʉsã oparãrẽ õãrõ moãboeka! Irasũ moãboerã, Cristore moãboerã irirosũ yáa. 24 Mʉsã irasirimakʉ̃, Cristo mʉsãrẽ wajarigʉkumi. Ĩgʉ̃yarãrẽ: “Ãsũ sĩgʉra”, ãrĩdeare mʉsãrẽ sĩgʉkumi. Mʉsã irire masĩa. Mʉsã marĩ Opʉre Cristore moãboerã ããrã. Ĩgʉ̃ta mʉsã Opʉgora ããrĩ́mi. 25 Marĩpʉ ñerõ irirãrẽ ĩgʉ̃sã ñerõ iridea waja wajamoãgʉkumi. Ĩgʉ̃sãrẽ ããrĩpererãrẽ sʉrosũ ĩãgʉ̃, keoro wajamoãgʉkumi. Neõ sugʉ tariwerebirikumi.

Colosenses 4

1 Mʉsã oparã, mʉsãrẽ moãboerimasãrẽ diayemarẽ irika! Ĩgʉ̃sãrẽ õãrõ opaka! Ire mʉsã masĩa. Mʉsãde Opʉ opáa. Mʉsã Opʉ ʉ̃mʉgasigue ããrĩgṹ̶ Marĩpʉ ããrĩ́mi. 2 Ũ̶mʉrikʉ õãrõ gũña pémasĩ, Marĩpʉre sẽrẽníkõãka! Ĩgʉ̃rẽ: “Õãa”, ãrĩ, ʉsʉyari sĩka! 3 Marĩpʉre gʉaya ããrĩburidere sẽrẽbosaka! Gʉa Cristoya kerere iripoegue marã masĩbirideare gajerãrẽ buedʉakoa. Irasirirã Marĩpʉre gʉa ĩgʉ̃sãrẽ iri kerere õãrõ bueburire sẽrẽbosaka! Yʉ iri kerere wereri waja daporare peresugue ããrã. 4 Irasirigʉ Marĩpʉre yaa ããrĩburire mʉsã sẽrẽbosamakʉ̃ gããmea. Marĩpʉre ĩgʉ̃ dorederosũta Cristoya kerere gajerãrẽ pémasĩma õãrõ yʉ wereburire sẽrẽbosamakʉ̃ gããmea. 5 Jesúre bʉremumerãrẽ pémasĩrĩ merã õãrõ irika! Ĩgʉ̃sãrẽ ĩgʉ̃yare wereka! Ĩgʉ̃sã merã mʉsã ããrĩrṍpã ĩgʉ̃sãrẽ õãrõ irika, ĩgʉ̃sãde Jesúre bʉremuburo, ãrĩrã! 6 Gajerã merã weretamurã, õãrõ merã weretamuka! Õãrĩ direta wereníka! Mʉsã irasirirã gajerã ĩgʉ̃sã Jesúyamarẽ mʉsãrẽ sẽrẽñamakʉ̃, õãrõ masĩrĩ merã yʉjʉrãkoa ĩgʉ̃sãrẽ. 7 Tíquico, marĩyagʉ marĩ maĩgʉ̃, Jesúre bʉremugʉ̃ ããrĩ́mi. Ĩgʉ̃ yʉ ããrĩrikʉrire mʉsãrẽ weregʉkumi. Marĩ Opʉyare buegʉ, yʉ merã moãgʉ̃ ããrĩ́mi. Neõ iri moãrĩrẽ piribemi. 8 Mʉsã pʉrogue ĩgʉ̃rẽ iriua, gʉa ããrĩrikʉrire masĩ, mʉsãrẽ gũñatura, ʉsʉyamakʉ̃ iriburo, ãrĩgʉ̃. 9 Onésimo merã ĩgʉ̃rẽ iriua. Ĩgʉ̃de Jesúyare neõ piribemi. Mʉsãya makãmʉ, marĩyagʉ marĩ maĩgʉ̃ ããrĩ́mi. Ĩgʉ̃sã pẽrã gʉa naásũ waadeare ããrĩpererire wererãkuma mʉsãrẽ. 10 Aristarco yʉ merãmʉ, yʉ merã peresugue ããrĩgṹ̶ mʉsãrẽ õãdoremi. Marcode õãdoremi. Ĩgʉ̃ Bernabé pagʉmʉ ããrĩ́mi. Mʉsã pʉrogue ĩgʉ̃ ejamakʉ̃, õãrõ merã ĩgʉ̃rẽ bokatĩrĩñeãka, yʉ mʉsãrẽ werederosũta! 11 Jesús wãĩkʉgʉ, gajerã “Justo” wãĩyedi mʉsãrẽ õãdoremi. Ĩgʉ̃, Marcos, Bernabé merã yʉre moãtamurã ããrĩ́ma. Ĩĩsã ʉrerãta gajerã judío masaka Jesúre bʉremurã watopeguere yʉre moãtamuma, masaka Marĩpʉ ĩgʉ̃yarãrẽ doreri kerere péburo, ãrĩrã. Ĩgʉ̃sã yʉre iritamurĩ merã gũñatura, ʉsʉyáa. 12 Epafras mʉsãya makãmʉde mʉsãrẽ õãdoremi. Ĩgʉ̃ Cristoyagʉ ĩgʉ̃rẽ moãboegʉ ããrĩ́mi. Marĩpʉre sẽrẽgʉ̃, turaro mʉsãya ããrĩburire sẽrẽbosaníkõãmi. Marĩpʉre õãrõ gũñaturaní, ĩgʉ̃ gããmerõsũ iriburo, ãrĩgʉ̃, irasũ sẽrẽbosami. 13 Ĩgʉ̃ Marĩpʉre mʉsãya ããrĩburire turaro sẽrẽbosamakʉ̃ ĩãa. Laodicea marãya ããrĩburire, Hierápolis marãya ããrĩburidere turaro sẽrẽbosami. Ĩgʉ̃ irasirimakʉ̃ ĩãgʉ̃, mʉsãrẽ irire diaye werea. 14 Duturu Lucas, marĩ maĩgʉ̃ mʉsãrẽ õãdoremi. Demade õãdoremi. 15 Õãburo marĩyarã Laodicea marã. Ninfa wãĩkʉgode õãburo. Jesúre bʉremurã igoya wiigue nerẽrãde õãburo. 16 I pũrẽ yʉ gojadea pũrẽ mʉsã nerẽrõgue bue ĩmu odo, Laodicea marãdere iriuka, ĩgʉ̃sãde ĩgʉ̃sã nerẽrõgue bue ĩmuburo, ãrĩrã! Irasirirã ĩgʉ̃sãrẽ gaji yʉ gojadea pũrẽ ñeãrã, mʉsãde iri pũrẽ bue ĩmuka! 17 Ãsũ ãrĩka Arquipore: “Marĩ Opʉ Jesúyagʉ mʉ ããrĩmakʉ̃, mʉrẽ ĩgʉ̃ moãrĩrẽ pídi ããrĩmí. Irasirigʉ irire õãrõ moãyuwarikʉka!” ãrĩka ĩgʉ̃rẽ! 18 Yʉ Pablo, yaa mojõ merã ire gojáa: “Mʉsãrẽ õãdorea”. Peresugue yʉ ããrĩrĩ́rẽ gũña, Marĩpʉre yaa ããrĩburire sẽrẽbosaka! Õãrõ ããrĩka mʉsã! Marĩpʉ mʉsãrẽ õãrõ iritamuburo. Iropãta ããrã. Pablo

1 Tesalonicenses 1

1 Yʉ Pablo, yʉ merãmarã Silvano, Timoteo merã mʉsã Tesalónica marãrẽ Jesúre bʉremurãrẽ õãdorea. Mʉsã Marĩpʉyarã, marĩ Opʉ Jesucristoyarã ããrã. Irasirigʉ mʉsãrẽ i papera pũrẽ gojáa. Marĩpʉ ããrĩnígʉ̃, marĩ Opʉ Jesucristo mʉsãrẽ õãrõ iritamu, siuñajãrĩ merã ããrĩrikʉmakʉ̃ iriburo. 2 Gʉa Marĩpʉre mʉsãya ããrĩburire sẽrẽbosarã, mʉsã õãrõ iririre gũñáa. Irasirirã ĩgʉ̃rẽ: “Mʉ iritamurĩ merã õãrõ yáma”, ãrĩ, ʉsʉyari sĩníkõãa. 3 Ĩgʉ̃rẽ sẽrẽrã, ãsũ ãrĩ sẽrẽa: “Gʉapʉ, Tesalónica marã mʉ magʉ̃ Jesucristore bʉremusĩã, ĩgʉ̃yare õãrõ irirã yáma. Maĩrĩ merã gajerãrẽ õãrõ iritamuma. Marĩ Opʉ Jesucristo dupaturi aariburire ʉsʉyari merã yúsĩã, ñerõ tarikererã gũñaturama. Irasirigʉ ĩgʉ̃sãrẽ irire iriduúbirimakʉ̃ irika!” ãrĩ sẽrẽa. 4 Gʉayarã, Marĩpʉ mʉsãrẽ maĩmi. Ĩgʉ̃ta mʉsãrẽ beyedi ããrĩmí, ĩgʉ̃yarã ããrĩburo, ãrĩgʉ̃. Gʉa irire masĩa. 5 Mʉsãrẽ Jesús masakare tauri kerere wererã, gʉa masĩrĩ merã werebiribʉ. Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ turari merã gapʉ mʉsãrẽ iri kerere werebʉ. Gʉa mʉsãrẽ õãrõ iritamudeare masĩsĩã, gʉa iri kerere weremakʉ̃ pérã: “Diayeta ããrã”, ãrĩ masĩbʉ. 6 Irasirirã, gʉa irideare ĩãnerã ããrĩsĩã, gʉa iriderosũ, irasũ ããrĩmakʉ̃ Jesucristo iriderosũ irirã dujabʉ. Ñerõ tarikererã, Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ iritamurĩ merã Jesúya kerere ʉsʉyari merã pé, bʉremunʉgãbʉ. 7 Mʉsã irasirideare pérã, ããrĩpererã Jesúre bʉremurã, Macedonia nikũ marã, õõ Acaya nikũ marã: “Marĩdere ĩgʉ̃sã irirosũta ããrĩrikʉro gããmea”, ãrĩma. 8 Mʉsã merãta ããrĩpererogue marã marĩ Opʉ Jesúya kerere pépereakõãñurã. Macedonia marã, Acaya marã dita iri kerere pérã meta iriñurã. Ããrĩpererogue marã mʉsã Marĩpʉre bʉremurĩrẽ masĩsiañurã. Irasirirã gʉa ĩgʉ̃sãrẽ irire werenemobirikoa. 9 Ĩgʉ̃sã gapʉ gʉa mʉsã pʉro ejamakʉ̃, mʉsã gʉare õãrõ bokatĩrĩñeãdeare gajerãguere werema. Gaji mʉsã keori weadeare bʉremurĩrẽ pirikõã, Marĩpʉ gapʉre bʉremu, ĩgʉ̃ gããmerĩ direta irinʉgãdeare werema. Ĩgʉ̃ diayeta Marĩpʉ okanígʉ̃ ããrĩ́mi. 10 Mʉsã, ĩgʉ̃ magʉ̃ Jesús ʉ̃mʉgasigue ããrĩgṹ̶ i ʉ̃mʉgue dupaturi aariburire õãrõ ʉsʉyari merã yúrã iriayuro. Marĩpʉ Jesúre boadiguere masũdi ããrĩmí. Jesúta marĩrẽ peamegue bʉro wajamoãsũbonerãrẽ taugʉ ããrĩ́mi.

1 Tesalonicenses 2

1 Gʉayarã, mʉsã ire õãrõ masĩa. Gʉa mʉsã pʉro ããrĩrã́, ubu ããrĩrĩ́rẽ irirã meta iribʉ. Gʉa buerire pérã, wárã mʉsã Jesúre bʉremunʉgãbʉ. 2 Gʉa mʉsã pʉro waaburi dupuyuro Filipogue ããrĩbú̶. Gʉa irogue ããrĩmakʉ̃, iro marã gʉare ñerõ iri, ñerõ ãrĩ bʉridama. Mʉsã irire masĩa. Mʉsãya makã marãde gʉare ñerõ iridʉakerepʉrʉ, Marĩpʉ gʉare iritamumi. Irasirirã güiro marĩrõ gũñaturari merã ĩgʉ̃ masakare tauri kerere mʉsãrẽ werebʉ. 3 Gʉa mʉsãrẽ: “Iri kerere bʉremuka!” ãrĩ wererã, diayema ããrĩrĩ́rẽ bʉremumakʉ̃ gããmebʉ. Mʉsãrẽ ñerõ iridʉarã, ãrĩgatori merã buerire bʉremumakʉ̃ iridʉarã meta iribʉ. 4 Marĩpʉ ĩgʉ̃ gããmederosũta gʉare ĩgʉ̃ masakare tauri kerere weremurãrẽ beyepídi ããrĩmí. Irasirirã, masaka gʉa merã ʉsʉyaburo, ãrĩrã meta iri kerere werea. Marĩpʉ gããmerĩ gapʉre iridʉarã, irire werea. Ĩgʉ̃ta ããrĩpereri marĩ gũñarĩrẽ ĩãmasĩgʉ̃ ããrĩ́mi. 5 Mʉsã masĩa. Gʉa mʉsã pʉro ããrĩrã́, mʉsãrẽ õãrõ werenígatori merã gʉa gããmerĩrẽ irimakʉ̃ iridʉarã meta iribʉ. Mʉsãrẽ niyerure ãĩdʉarã ãrĩgatori merã wererã meta iribʉ. Marĩpʉde irire masĩmi. 6 Gʉa Marĩpʉya kerere wererã, mʉsã gʉare: “Õãrõ buema”, ãrĩmakʉ̃ iridʉarã meta yáa. Gajerãde gʉare irasũ ãrĩmakʉ̃ neõ gããmebea. 7 Gʉa, Cristo buedoregʉ beyepínerã ããrĩsĩã, mʉsãrẽ: “Gʉare iritamuka!” ãrĩbonerã ããrĩkererã, neõ irasũ ãrĩbiribʉ. Sugo pago igo pũrãrẽ maĩrĩ merã õãrõ korerosũta mʉsãrẽ maĩrĩ merã õãrõ korebʉ. 8 Mʉsãrẽ bʉro maĩsĩã, Marĩpʉya kerere õãrõ iridʉari merã buebʉ. Ããrĩpereri gʉa irimasĩrĩ merã mʉsãrẽ iritamubʉ. Mʉsãrẽ maĩsĩã, irasiribʉ. 9 Mʉsã gʉayarã, gʉa mʉsã merã ããrĩrã́ bʉro moãdeare gũñakoa. Mʉsãrẽ Marĩpʉya kerere buerã: “Gʉare iritamuka!” ãrĩdʉabirisĩã, gʉa baaburire wajarimurã ʉ̃mʉrĩ, ñamirĩ moãbʉ. 10 Gʉa iririkʉrire mʉsã masĩa. Marĩpʉde masĩmi. Gʉa, mʉsã Jesúre bʉremurã merã ããrĩrã́, gʉa mʉsãrẽ õãrõ irirã, diayema iribʉ. Irasirirã gajerã gʉare: “Ñerõ yáma, waja oparã ããrĩ́ma”, neõ ãrĩmasĩbirima. 11 Idere mʉsã masĩa. Sugʉ pagʉ ĩgʉ̃ pũrãrẽ õãrõ wereri merã ĩgʉ̃sãrẽ gũñaturamakʉ̃ irirosũta gʉa mʉsãdere ããrĩpererãrẽ irasiribʉ. 12 Marĩpʉ mʉsãrẽ ĩgʉ̃yarãrẽ dorerogue ĩgʉ̃ õãrõ gosewasirirogue mʉsã ããrĩmurãrẽ beyedi ããrĩmí. Irasirirã mʉsãrẽ ĩgʉ̃yarãrẽ: “Ĩgʉ̃yare õãrõ iriníkõãka!” ãrĩ werebʉ. 13 Gʉa mʉsãrẽ Marĩpʉya kerere weremakʉ̃ pérã, mʉsã: “I Marĩpʉya werenírĩgora ããrã”, ãrĩ bʉremubʉ. “Masakaya werenírĩ meta ããrã”, ãrĩbʉ. Gʉa, mʉsã irasirideare gũñarã, Marĩpʉre ʉsʉyari sĩníkõãa. Ĩgʉ̃ mʉsãrẽ ĩgʉ̃ya kerere bʉremurãrẽ iri merã mʉsã gũñarĩrẽ, mʉsã iririre õãrĩ gapʉre gorawayumakʉ̃ yámi. 14 Gʉayarã, mʉsã Jesucristore bʉremurã ããrĩmakʉ̃ ĩãrã, mʉsãya nikũ marã mʉsãrẽ ñerõ tarimakʉ̃ iriañurã. Mʉsãrẽ waarósũta Judea nikũ marãdere Marĩpʉyarãdere waaró iriayuro. Ĩgʉ̃sã Jesucristore bʉremurã ããrĩmakʉ̃ ĩãrã, ĩgʉ̃sãya nikũ marã judío masaka ĩgʉ̃sãrẽ ñerõ tarimakʉ̃ iriañurã. Judío masaka Jesúre gããmemerã ããrĩsĩã, ĩgʉ̃rẽ bʉremurãrẽ ñerõ tarimakʉ̃ iriañurã. 15 Ĩgʉ̃sã ñekʉ̃sãmarã Marĩpʉya kerere weredupuyunerãrẽ wẽjẽderosũ, marĩ Opʉ Jesúdere wẽjẽnerã ããrĩmá. Gʉadere gʉa mʉsãya makãgue ããrĩmakʉ̃, ñerõ iri, béowiuma. Marĩpʉ, ĩgʉ̃sã irasirideare neõ gããmebemi. Ĩgʉ̃sã ããrĩpererãrẽ gããmebema. 16 Judío masaka ããrĩmerãrẽ peamegue waabirikõãburo, ãrĩrã, gʉa ĩgʉ̃sãrẽ Jesúyare buedʉamakʉ̃, judío masaka Jesúre gããmemerã gʉare kãmutadʉadima. Gʉare ĩgʉ̃yare weredorebirima. Irasirirã ĩgʉ̃sã ñerõ iririre nemorõ irisĩã, wáro waja opama. Ĩgʉ̃sã daporata Marĩpʉ bʉro wajamoãsũmurã dujasiama. 17 Gʉayarã, gʉa mʉsã pʉrogue ããrãnerã wiridero pʉrʉ mérõgã tarikerepʉrʉ, mʉsãrẽ gũñaníkõã, dupaturi bʉro ĩãrã waadʉadibʉ. 18 Wári gʉa mʉsãrẽ ĩãrã waadʉadibʉ. Yʉ Pablo wári: “Irogue waagʉra”, ãrĩnadibʉ. Gʉa waadʉarikʉ, wãtĩ gapʉ gʉa waadʉarire kãmutanami. 19 Mʉsãta gʉare ʉsʉyamakʉ̃ irirã, gʉare mʉsã õãrõ iriburimarẽ gũñaturamakʉ̃ irirã ããrã. Irasirirã mʉsãrẽ ĩãrã waadʉadibʉ. Marĩ Opʉ Jesucristo i ʉ̃mʉgue dupaturi aarimakʉ̃, mʉsã õãrõ irideare gũñarã, gʉa ĩgʉ̃rẽ: “Ĩgʉ̃sãta ããrĩ́ma, gʉare bʉro ʉsʉyamakʉ̃ irinerã. Gʉa mʉyare buemakʉ̃ pérã, mʉrẽ bʉremunʉgãma. Mʉyare õãrõ iritʉyaníkõãma”, ãrĩ wererãkoa. Irasirirã mʉsã merã bʉro ʉsʉyáa.

1 Tesalonicenses 3

1 Mʉsãya kerere pédʉarã bokatĩũbirikubʉ. Irasirirã, Timoteore: “Ĩgʉ̃sãrẽ ĩãgʉ̃ waaka!” ãrĩ iriubʉ. “Gʉa gapʉ Atenague dujarãkoa”, ãrĩbʉ. Timoteo marĩyagʉ, Marĩpʉre moãboegʉ, gʉa merã Jesucristoya kerere buegʉ ããrĩ́mi. “Ĩgʉ̃ Jesúyare buemakʉ̃ pérã, gũñaturari merã ĩgʉ̃rẽ bʉremunemorãkuma”, ãrĩrã, ĩgʉ̃rẽ iriubʉ. 3 Mʉsã Jesucristore bʉremurĩ waja gajerã mʉsãrẽ ñerõ iriañurã. Irasirirã, mʉsã Jesúyare neõ piribirikõãburo, ãrĩrã, Timoteore mʉsã pʉrogue iriubʉ. Marĩ Jesúre bʉremurĩ waja gajerã marĩrẽ ñerõ irirãkuma. Irire masĩa mʉsã. 4 Iro dupuyuro gʉa irogue mʉsã merã ããrĩrã́, irire ãsũ ãrĩ weresiabʉ: “Marĩ Jesúre bʉremurĩ waja ñerõ tarirãkoa”, ãrĩbʉ. Gʉa ãrĩderosũta gajerã marĩrẽ ñerõ irirã yáma. Mʉsã irire masĩsiáa. 5 Irasirigʉ, mʉsãrẽ: “¿Jesúre gũñaturari merã bʉremuníkõãkuri?” ãrĩ sẽrẽña, mʉsãya kerere pédʉagʉ bokatĩũbirisĩã, Timoteore iriubʉ. “Gũñaturanerãrẽ gajipoe irigʉ wãtĩ ĩgʉ̃sãrẽ Jesúya buerire bʉremuduúmakʉ̃ irikumi, gʉa irire ubugora bueyo”, ãrĩ gũñarikʉbʉ. Irasirigʉ Timoteore mʉsã pʉrogue iriubʉ. 6 Daporare, Timoteo, mʉsãrẽ ĩãgʉ̃ ejadi õõguere goejasiami. Ĩgʉ̃ õãrĩ mʉsãyare kerekʉ goejami. Mʉsã piriro marĩrõ Jesúre õãrõ gũñaturari merã bʉremurĩrẽ, mʉsã gãme maĩrĩrẽ, gʉare were goejami. Gʉare maĩrĩ merã gũñaníkõãyuro. Gʉa mʉsãrẽ ĩãdʉarosũta, mʉsãde gʉare bʉro ĩãdʉayuro. 7 Irasirirã, mʉsã Jesúre bʉremurĩrẽ pérã, gʉa ñerõ tarikererã, õãrõ yʉjʉpũrãkʉri merã ʉsʉyáa. 8 Marĩ Opʉ Jesúre mʉsã bʉremunímakʉ̃ pérã, dapagueta siuñajãrĩ opáa. 9 Irasirirã mʉsãrẽ gũñarã, Marĩpʉre bʉro ʉsʉyari sĩa. Nasiri ʉsʉyari sĩbokatĩũmasĩña máa. 10 Ũ̶mʉrĩ, ñamirĩ Marĩpʉre: “Gʉa ĩgʉ̃sãrẽ ĩãrã waaburire ãmubosaka!” ãrĩ, bʉro sẽrẽa. Mʉsãrẽ Jesúya kerere wereyuwarikʉrã waadʉakoa, ĩgʉ̃rẽ õãrõ bʉremunemoburo, ãrĩrã. 11 Marĩpʉ ããrĩnígʉ̃, marĩ Opʉ Jesucristo gʉare iritamuburo. Gʉare mʉsãrẽ ĩãrã waaburire ãmu, iriuburo. 12 Marĩ Opʉ mʉsãrẽ nemorõ gãme maĩwãgãnímakʉ̃ iriburo. Gʉa mʉsãrẽ maĩrõsũta mʉsãde gajerã ããrĩpererãrẽ gãme maĩnemomakʉ̃ iriburo. 13 Mʉsãrẽ ĩgʉ̃rẽ piriro marĩrõ õãrõ gũñaturari merã bʉremunímakʉ̃ iriburo. Irasirirã, marĩ Opʉ Jesús ããrĩpererã ĩgʉ̃yarã merã i ʉ̃mʉgue dupaturi aarimakʉ̃, Marĩpʉ ããrĩnígʉ̃ ĩũrõgue ĩgʉ̃ iritamurĩ merã ñerĩ marĩrã, waja opamerã ããrĩrãkoa.

1 Tesalonicenses 4

1 Daporare marĩ Opʉ Jesús doreri merã mʉsãrẽ ãsũ ãrĩ werea: “Gʉa mʉsãrẽ: ‘Ãsũ iriro gããmea’, ãrĩ buederosũta irika, Marĩpʉ gããmerĩ direta irimurã! Daporare mʉsã ĩgʉ̃ gããmerĩrẽ irirã iriayuro. Irasirirã: ‘Irire nemorõ irinemoka!’” ãrĩ werea. 2 Gʉa buedeare mʉsã masĩa. Irire buerã, marĩ Opʉ Jesús doreri merã mʉsãrẽ buebʉ. 3 Marĩpʉ mʉsãrẽ ñerĩ marĩrã ããrĩmakʉ̃ gããmemi. Irasirirã: marãpo marĩrã, marãpokʉrã, marãpʉ marĩrã, marãpʉkʉrã gãmebirabirikõãka! 4 Mʉsãkʉ ñerõ iri ĩmurõ marĩrõ goepeyari merã mʉsã marãposã nomerẽ opaka! Gajerã mʉsã irasirimakʉ̃ ĩãrã: “Õãrõ yáma”, ãrĩ ĩãrãkuma. 5 Marĩpʉre masĩmerã irirosũ, nomerẽ ñerõ iridʉari merã ʉaribejabirikõãka! 6 Mʉyagʉ marãpore gãmebirarã, igo marãpʉdere ñerõ irikoa. Irinorẽ iribirikõãka! Marĩpʉ irasirirãnorẽ bʉro wajamoãgʉkumi. Gʉa mʉsãrẽ irire weresiabʉ. 7 Marĩpʉ marĩrẽ ñerĩrẽ iriburo, ãrĩgʉ̃ meta beyepídi ããrĩmí. Ĩgʉ̃ gããmerĩ direta iridoregʉ, marĩrẽ beyepídi ããrĩmí. 8 I buerire gããmemerã, gʉa direta gããmemerã meta yáma. Marĩpʉdere gããmebema. Marĩpʉ marĩrẽ ĩgʉ̃ gããmerĩ direta iridoregʉ, Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃rẽ iriudi ããrĩmí. Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ ñerĩ opabi ããrĩ́mi. 9 Mʉsã sugʉ pũrã irirosũ gãme maĩrĩ tamerãrẽ gojabea. Marĩpʉ ĩgʉ̃ basi mʉsãrẽ gãme maĩdoresiadi ããrĩmí. 10 Mʉsã irasũta iriayuro. Marĩpʉ mʉsãrẽ dorederosũta ããrĩperero Macedoniague ããrĩpererã Jesúre bʉremurãrẽ maĩayuro. Mʉsã gãme maĩrĩ merã ããrĩkerepʉrʉ: “Nemorõ gãme maĩnemoka!” ãrĩ werea. 11 Gãme ĩãturiro marĩrõ õãrõ ããrĩrikʉka! Gajerãya ããrĩrĩ́norẽ gũñarikʉ, ĩgʉ̃sãrẽ werewʉabirikõãka! Mʉsãyama ããrĩburi gapʉre gũña, õãrõ moãrikʉ, ããrĩkõãka! Gʉa mʉsã pʉrogue ããrĩrã́, ire mʉsãrẽ weresiabʉ. 12 Mʉsã õãrõ moãrã, gajerãrẽ baari sẽrẽbirikoa. Mʉsã moãrĩ merã mʉsã baaburire oparãkoa. Mʉsã irasirimakʉ̃ ĩãrã, Jesúre bʉremumerã goepeyari merã mʉsãrẽ ĩãrãkuma. 13 Gʉayarã, mʉsãrẽ boanerã waaburire weredʉakoa, irire masĩburo, ãrĩgʉ̃. Jesúre bʉremurã boarã, ĩgʉ̃ merã ããrĩnírã waarãkuma. Mʉsã irire masĩrã, mʉsãyarã Jesúre bʉremurã boamakʉ̃, bʉro bʉjawerebirikoa. Jesúre bʉremumerã gapʉ, ĩgʉ̃sãyarã boamakʉ̃, bʉro bʉjawererãkuma. Ĩgʉ̃sã irirosũ bʉro bʉjawerebirikoa. 14 Marĩ ire bʉremua. Jesús boadigue masãdi ããrĩmí. Ĩgʉ̃ dupaturi i ʉ̃mʉgue aarimakʉ̃, ĩgʉ̃rẽ bʉremurã boanerãrẽ Marĩpʉ ĩgʉ̃rẽ masũderosũta ĩgʉ̃sãrẽ masũgʉkumi. Masũ odo, ĩgʉ̃ ããrĩrṍgue ãĩmʉrĩagʉkumi. 15 Marĩ Opʉ Jesús weredeare mʉsãrẽ werea. Jesús dupaturi i ʉ̃mʉgue aarimakʉ̃, ĩgʉ̃rẽ bʉremurã boanerã masã, ãĩmʉrĩãsũrãkuma. Ĩgʉ̃sã pʉrʉ, marĩ Jesúre bʉremurã okarãde ãĩmʉrĩãsũrãkoa. 16 Ãsũ waarokoa. Marĩ Opʉ Jesús ĩgʉ̃ basita ʉ̃mʉgasigue ããrĩdi bʉro turaro werenírĩ merã aarigʉkumi. Ĩgʉ̃ aarimakʉ̃, Marĩpʉre wereboerã opʉde werenígʉkumi. Marĩpʉyaru puridirude bʉsʉrokoa. Irasũ waamakʉ̃, Jesúre bʉremurã boanerã masãpʉrorirãkuma. 17 Ĩgʉ̃sã pʉrʉ, marĩ okarãde Jesúre bʉremurã, ĩgʉ̃sã merã mikãyeborigue mʉrĩa, irogue Jesúre bokatĩrĩrãkoa. Ũ̶mʉgasigue ĩgʉ̃ merã ããrĩníkõãrãkoa. 18 Mʉsã basi irire gãme wereníka! Irasirirã gãme gũñaturamakʉ̃ irirãkoa.

1 Tesalonicenses 5

1 Irinʉ, iropã ããrĩmakʉ̃, Jesús dupaturi aarigʉkumi, ãrĩrĩ tamerã masĩña máa. Irasirigʉ iri tamerãrẽ gojabea. 2 Mʉsã masĩsiáa. Sugʉ yajarimasʉ̃ ñami merã gũñaña marĩrõ yajagʉ ejarosũ, Jesúde marĩ gũñabiriripoe ejagʉkumi. 3 Jesúre bʉremumerã ĩgʉ̃ dupaturi aariburi dupuyurogãrẽ: “Gʉa güiro marĩrõ õãrõ ããrĩkõãa”, ãrĩ gũñarãkuma. Ĩgʉ̃sã irasũ gũñaripoere ĩgʉ̃sãrẽ wári ñerĩ waarokoa. Sugo nomeõ nijĩpo ããrĩgṍ, majĩgʉ̃ nijĩwãgũgõ pũrĩsũrõsũ, Jesúre bʉremumerã irasũta gũñaña marĩrõ bʉro ñerõ tarirãkuma. Neõ sugʉ taribirikumi. 4 Masaka Jesúre bʉremumerã, naĩtĩãrõgue ããrĩrã́ irirosũ ããrĩ́ma. Mʉsã gapʉ ĩgʉ̃sã irirosũ ããrĩbea. Irasirirã Jesús dupaturi i ʉ̃mʉgue aarimakʉ̃, yajarimasʉ̃rẽ ĩãgʉkarã irirosũ waabirikoa. 5 Mʉsã ããrĩpererã Jesúyarã ããrã. Irasirirã ʉ̃mʉ boyorogue ããrĩrã́ ĩãmasĩrõsũ Jesús aariburire masĩa. Jesúre bʉremumerã gapʉ naĩtĩãrõgue ããrĩrã́ irirosũ ããrĩ́ma. Irasirirã ñami merã ĩãmasĩberosũ Jesús aariburire masĩbema. 6 Irasirirã ñami merã kãrĩrã irirosũ ããrĩbirikõãrã marĩ! Jesús dupaturi aariburire gũñamerã, kãrĩrã irirosũ ããrĩ́ma. Marĩ gapʉ ĩgʉ̃ aariburire pémasĩrĩ merã gũñaníkõãrã! Mejãrã irirosũ iribirikõãrã! Diayema gapʉre irirã! 7 Masaka ñamirẽ kãrĩkuma. Mejãrĩmasã ñamirẽ mejãkuma. 8 Marĩ Jesúyarã gapʉ ʉ̃mʉ boyorogue ããrĩrã́ irirosũ ããrã. Irasirirã õãrõ pémasĩrĩ merã diayemarẽ iriníkõãrã! Sugʉ surara gãmewẽjẽrõgue waabu, ĩgʉ̃ya koretibire kãmutagʉ, kõme surírore sãñakumi. Ĩgʉ̃ irirosũta marĩde Jesúre bʉremurĩ merã, marĩ gãme maĩrĩ merã, wãtĩrẽ ĩgʉ̃ marĩrẽ irire pirimakʉ̃ iridʉarire kãmutarã! Surara ĩgʉ̃ya dipurure kãmutagʉ, kõme perore peyakumi. Ĩgʉ̃ irirosũta marĩde, Jesús marĩrẽ taugʉ aariburire: “Diayeta aarigʉkumi”, ãrĩ masĩrĩ merã wãtĩrẽ ĩgʉ̃ marĩrẽ: “Irasũ waabirikoa”, ãrĩgatorire kãmutarã! 9 Marĩpʉ marĩrẽ wajamoãbu meta beyepídi ããrĩmí. Marĩ ñerõ iridea wajare marĩ Opʉ Jesucristo merã taubu, marĩrẽ beyepídi ããrĩmí. 10 Jesús ĩgʉ̃ merã ããrĩníkõãburo, ãrĩgʉ̃, marĩrẽ boabosadi ããrĩmí, marĩ ñerõ iridea wajare wajarigʉ. Irasirirã ĩgʉ̃ dupaturi aarimakʉ̃, ĩgʉ̃rẽ bʉremurã boanerã, marĩ okarãde ĩgʉ̃ merã ããrĩníkõãrãkoa. 11 Irire gũñarã, mʉsã irinírõsũ nemorõ gãme iritamu, gũñaturamakʉ̃ irika! Irasirirã Jesúre bʉremunemorãkoa. 12 Gʉayarã, mʉsãrẽ turaro merã ãsũ ãrĩ weredʉakoa. Marĩ Opʉya kerere mʉsãrẽ wererãrẽ goepeyari merã ĩãka! Marĩ Opʉ ĩgʉ̃sãrẽ mʉsãrẽ õãrõ doreburo, ãrĩgʉ̃, beyepídi ããrĩmí, mʉsãrẽ õãrõ ããrĩrikʉburire, õãrõ iririkʉburire buedoregʉ. 13 Ĩgʉ̃sã mʉsãrẽ irire buerã, marĩ Opʉyare õãrõ irirã yáma. Ĩgʉ̃sã irasirimakʉ̃ ĩãrã, ĩgʉ̃sãrẽ bʉro bʉremurĩ merã, bʉro maĩrĩ merã ĩãka! Gãme turiro marĩrõ õãrõ ããrĩrikʉka! 14 Gʉayarã, gaji mʉsãrẽ ãsũ ãrĩ weredʉakoa doja. Moãdʉamerãrẽ moãdoreka! Gũñaturamerãrẽ gũñaturamakʉ̃ irika! Jesúre bʉremuturamerãrẽ iritamuka, ĩgʉ̃rẽ bʉremunemoburo, ãrĩrã! Ããrĩpererã merã guaro marĩrõ bopoñarĩ merã õãrõ irika! 15 Mʉsãrẽ gajerã ñerõ irimakʉ̃, ĩgʉ̃sãrẽ gãmibirikoaka! Õãrĩ gapʉre mʉsãyarãrẽ, ããrĩpererã gajerãdere õãrõ iriníkõãka! 16 Mʉsã Jesúyarã ããrĩsĩã, ʉsʉyari merã ããrĩníkõãka! 17 Mʉsã noó waaró, mʉsã noó ããrĩrṍ, Marĩpʉre gũña, ĩgʉ̃rẽ mʉsãya ããrĩburire sẽrẽníkõãka! 18 Mʉsãrẽ gajinʉ ñerõ waamakʉ̃, õãrõ waamakʉ̃dere Marĩpʉre ʉsʉyari sĩníkõãka! Marĩpʉ, marĩ Jesucristore bʉremurãrẽ irire irimakʉ̃ gããmemi. 19 Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃, mʉsã gũñarĩgue ĩgʉ̃ weremakʉ̃, irire kãmutabirikõãka! Ĩgʉ̃ dorerire õãrõ yʉjʉka! 20 Sugʉ Jesúre bʉremugʉ̃ Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ masĩrĩ sĩrĩ merã, Marĩpʉ weredoredeare weremakʉ̃ pérã, irire doo bʉridabirikõãka! 21 Ubu gapʉ ĩgʉ̃sã weremakʉ̃, õãrõ pékũĩnú, gũñaka! “¿Diayeta wereri?” ãrĩ masĩdʉarã, irasirika! Õãrĩ bueri ããrĩmakʉ̃, iri gapʉre irika! 22 Noó ñerĩ ããrĩmakʉ̃, irire iribirikõãka! 23 Marĩpʉ siuñajãrĩ merã ããrĩrikʉmakʉ̃ irigʉ mʉsãrẽ õãrõ, ñerĩ marĩrõ, ĩgʉ̃ gããmerĩ direta iririkʉmakʉ̃ iriburo. Mʉsã ñerĩ opabirimakʉ̃, mʉsãya gũñarĩgue õãrĩ direta opamakʉ̃, mʉsãya dupʉri merã ñerõ iribirimakʉ̃ iriburo. Mʉsãrẽ waja opamerã ããrĩmakʉ̃ iriburo. Ĩgʉ̃ irasirimakʉ̃, marĩ Opʉ Jesucristo dupaturi aarigú̶, mʉsãrẽ waja opamerã ããrĩmakʉ̃ bokajagʉkumi. 24 Marĩpʉ mʉsãrẽ ĩgʉ̃yarã ããrĩburo, ãrĩgʉ̃, beyepídi, i ããrĩpereri ĩgʉ̃ mʉsãrẽ: “Ãsũ irigʉra”, ãrĩdeare diayeta irigʉkumi. 25 Gʉayarã, mʉsãde Marĩpʉre gʉaya ããrĩburire sẽrẽbosaka! 26 Ããrĩpererã iro marã Jesúre bʉremurãrẽ, ĩgʉ̃ marĩrẽ maĩrõsũta maĩrĩ merã õãdoreka! 27 Marĩ Opʉ Jesucristo doreri merã i pũrẽ ããrĩpererã ĩgʉ̃rẽ bʉremurãrẽ siiu neeõ, bue ĩmuka! 28 Marĩ Opʉ Jesucristo mʉsãrẽ õãrõ iritamuburo. Iropãta ããrã. Pablo

2 Tesalonicenses 1

1 Yʉ Pablo, yʉ merãmarã Silvano, Timoteo merã mʉsã Tesalónica marãrẽ Jesúre bʉremurãrẽ õãdorea. Mʉsã Marĩpʉyarã, marĩ Opʉ Jesucristoyarã ããrã. Irasirigʉ mʉsãrẽ i papera pũrẽ gojáa. 2 Marĩpʉ ããrĩnígʉ̃, marĩ Opʉ Jesucristo mʉsãrẽ õãrõ iritamu, siuñajãrĩ merã ããrĩrikʉmakʉ̃ iriburo. 3 Gʉayarã, mʉsã Jesucristore bʉremudero nemorõ ĩgʉ̃rẽ bʉremunemo, gãme maĩnemo iriayuro. Irasirirã gʉa mʉsãrẽ gũñarã, diayema irirã Marĩpʉre ʉsʉyari sĩníkõãrõ gããmea. Gʉa irasirimakʉ̃ õãrokoa. 4 Gʉa noó waaró, mʉsãyamarẽ gajerãrẽ Marĩpʉyarãrẽ ĩgʉ̃sã nerẽrõgue ʉsʉyari merã werea. Mʉsã Jesúre bʉremurĩ waja masaka mʉsãrẽ ñerõ irikerepʉrʉ, neõ ĩgʉ̃rẽ bʉremuduúbea. Mʉsãrẽ ñerõ waamakʉ̃dere gũñaturakõãa. Irire ĩgʉ̃sãrẽ werea. 5 I merãta marĩ masĩa. Mʉsã Marĩpʉyarã ããrĩrĩ́ waja gajerã mʉsãrẽ ñerõ irikerepʉrʉ, gũñaturaníkõãa. Irasirigʉ Marĩpʉ diayema irigʉ mʉsãrẽ: “Yaarãrẽ dorerogue aarika! Yaarã, õãrã ããrã”, ãrĩgʉkumi. 6 Marĩpʉ diayema irigʉ ããrĩsĩã, mʉsãrẽ ñerõ tarimakʉ̃ irinerãrẽ ñerõ tarimakʉ̃ irigʉkumi. 7 Mʉsãrẽ ñerõ tarinerãrẽ, gʉadere õãrõ siuñajãrĩ bokamakʉ̃ irigʉkumi. Marĩ Opʉ Jesús aarirínʉ ããrĩmakʉ̃ irasirigʉkumi. Jesús ʉ̃mʉgasigue merã aarigú̶, ĩgʉ̃rẽ wereboerã turarã merã, peame ʉ̃jʉ̃rĩ pũrã watopegue dijarigʉkumi. Ĩgʉ̃ya kerere pédʉamerãrẽ, Marĩpʉre gããmemerãrẽ bʉro wajamoãgʉ̃ aarigʉkumi. 9 Ĩgʉ̃sã ñerõ iridea waja perebiri peamegue béosũrãkuma. Irasirirã, marĩ Opʉ turagʉ ããrĩrṍgue neõ waabirikuma. Ĩgʉ̃ gosewasiririre neõ ĩãrõ marĩrõgue béodijusũrãkuma. 10 Ĩgʉ̃ aarirínʉrẽ ĩgʉ̃yarã ĩgʉ̃rẽ bʉremurã ããrĩpererã ĩgʉ̃rẽ ĩãrãkuma. Ĩgʉ̃rẽ ĩãrã: “Diayeta õãtarigʉ, turatarigʉ, ããrĩpererã oparã nemorõ Opʉ ããrĩ́mi”, ãrĩ, ĩãgʉka, bʉro ʉsʉyarãkuma. Mʉsãde, gʉa mʉsãrẽ ĩgʉ̃yare buedeare bʉremusĩã, ĩgʉ̃sã merã ʉsʉyarãkoa. 11 Gʉa irire gũñarã, Marĩpʉre mʉsãya ããrĩburire ãsũ ãrĩ sẽrẽbosanía: “Gʉapʉ, mʉ ĩgʉ̃sã yʉ gããmerĩ direta irirã ããrĩburo, ãrĩgʉ̃, ĩgʉ̃sãrẽ beyepídi ããrĩbú̶. Irasirigʉ ĩgʉ̃sãrẽ mʉ gããmerõsũta ããrĩrikʉmakʉ̃ irika! Ĩgʉ̃sã ããrĩpereri mʉrẽ bʉremurĩ merã õãrõ iridʉarire iriyuwarikʉburo. Ĩgʉ̃sãrẽ mʉ turari merã irasirimakʉ̃ irika!” ãrĩ sẽrẽbosáa. 12 Mʉsã irire irimakʉ̃ ĩãrã, gajerã, marĩ Opʉ Jesúre goepeyari merã ĩãrãkuma. Ĩgʉ̃ mʉsãrẽ: “Yaarã ããrĩ́ma, õãrõ yáma”, ãrĩ ĩãgʉkumi. Marĩpʉ, marĩ Opʉ Jesucristo mʉsãrẽ iritamu, bʉro maĩmakʉ̃, irasũ waarokoa.

2 Tesalonicenses 2

1 Gʉayarã, daporare marĩ Opʉ Jesucristo aariburire, ĩgʉ̃ marĩrẽ neeõnú, ĩgʉ̃ pʉrogue ãĩmʉrĩaburire weregʉra. 2 Gajerã mʉsãrẽ: “Marĩ Opʉ i ʉ̃mʉgue dupaturi aarirínʉ ejasiáa”, ãrĩmakʉ̃ gũñarikʉbirikõãka! Irire péwisibirikõãka! Gajerã: “Irire Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ yʉre irasũ ãrĩ wereami”, gajerã: “Sugʉ gʉare irasũ ãrĩ wereami”, gajerã: “Pablosã irasũ ãrĩ gojanerã ããrĩmá”, ãrĩbokuma. Irire pérã, gũñarikʉbirikõãka! 3 Ãrĩgatosũbirikõãka! Marĩ Opʉ Jesús aariburinʉ dupuyuro ãsũ waarokoa. Wárã masaka Marĩpʉ dorerire tarinʉgãrãkuma. Irasiriripoe sugʉ ñerõ iri, tarinʉgãgʉ̃gora deyoagʉkumi. Ĩgʉ̃ta perebiri peamegue béosũbu ããrĩgʉkumi. 4 Ĩgʉ̃ Marĩpʉre ĩãturigʉ, ããrĩpereri masaka Marĩpʉyare bʉremurĩrẽ ñerõ ãrĩ werenígʉkumi. Ĩgʉ̃ direta bʉremumakʉ̃ gããmegʉkumi. Irasirigʉ ĩgʉ̃rẽ bʉremudoregʉ: “Yʉta ããrã, ʉ̃mʉgasiguemʉ mʉsã Opʉ”, ãrĩgʉ̃, Marĩpʉya wiigue ñajãa, doanagʉkumi. 5 Yʉ, mʉsã pʉrogue ããrĩgṹ̶, irire mʉsãrẽ werebʉ. ¿Mʉsã irire gũñaberi? 6 Mʉsã ĩgʉ̃ ñegʉ̃ aariburire kãmutagʉre masĩa. Ĩgʉ̃ aariburire kãmutanemobirimakʉ̃ aarigʉkumi. 7 Ĩgʉ̃ wári ñerĩ iriburire marĩ masĩbirikerepʉrʉ, ñerĩ ĩgʉ̃ iririno ããrĩsiáa. Ĩgʉ̃ aariburire kãmutagʉ gajerogue ãĩãsũgʉkumi. Ĩgʉ̃rẽ ãĩadero pʉrʉ, ñegʉ̃ gapʉ aarigʉkumi. Ĩgʉ̃ ñerõ iriri masĩsũrokoa. Pʉrʉ marĩ Opʉ Jesucristo dupaturi i ʉ̃mʉgue aarigú̶, puriri merã, ĩgʉ̃ turari merã ñegʉ̃rẽ wẽjẽgʉkumi. Ĩgʉ̃ gosewasiriri merã aarigú̶, ĩgʉ̃rẽ béodediugʉkumi. 9 Ñegʉ̃ aarigú̶, wãtẽa opʉ Satanás iritamurĩ merã ejagʉkumi. Irasirigʉ wãtĩ turari merã wári iri ĩmugʉkumi. “Ũ̶mʉgasiguema turari merã iri ĩmugʉ̃ yáa”, ãrĩgatogʉkumi. 10 Wári ĩgʉ̃ ñerõ iriri merã perebiri peamegue waamurãrẽ ĩgʉ̃ ãrĩgatorire bʉremumakʉ̃ irigʉkumi. Ĩgʉ̃sã Marĩpʉya diayema ããrĩrĩ́rẽ bʉremubirisĩã, iri ãrĩgatorire bʉremurãkuma. Irasirirã tausũbirikuma. 11 Ĩgʉ̃sã diayema ããrĩrĩ́rẽ bʉremudʉabiri waja, Marĩpʉ ĩgʉ̃sãrẽ irire masĩbirimakʉ̃ irigʉkumi, ãrĩgatori gapʉre bʉremuburo, ãrĩgʉ̃. 12 Irasirirã ããrĩpererã ĩgʉ̃sã Marĩpʉya diayema ããrĩrĩ́rẽ bʉremudʉamerã ããrĩsĩã, ñerõ iririre bʉro iridʉanemorãkuma. Irasirigʉ Marĩpʉ ĩgʉ̃sãrẽ wajamoãdediugʉkumi. 13 Gʉayarã, mʉsã marĩ Opʉ Jesús maĩrã, Marĩpʉ beyenerã ããrã. Irasirirã gʉa mʉsãrẽ gũñarã, Marĩpʉre ʉsʉyari sĩníkõãrõ gããmea. Neõgoragueta mʉsãrẽ beyedi ããrĩmí peamegue waabonerãrẽ taugʉ. Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ turari merã mʉsãrẽ ĩgʉ̃yarã ããrĩmakʉ̃ iribu, mʉsã diayema ããrĩrĩ́rẽ bʉremuburo, ãrĩgʉ̃, beyedi ããrĩmí. Irasirirã tausũmurã ããrã. 14 Marĩpʉ ĩgʉ̃ tauri kerere gʉa mʉsãrẽ buedea merã mʉsãrẽ siiudi ããrĩmí, marĩ Opʉ Jesucristo õãrĩ oparire ĩgʉ̃ merã opaburo, ãrĩgʉ̃. 15 Irasirirã piriro marĩrõ gũñaturaka! Gʉa mʉsã pʉrogue ããrĩrã́ buedeare, irasũ ããrĩmakʉ̃ gʉa mʉsãrẽ gojadeare gũña, irire iritʉyaka! 16 Marĩ Opʉ Jesucristo basita, irasũ ããrĩmakʉ̃ Marĩpʉ ããrĩnígʉ̃ mʉsãrẽ ããrĩpereri mʉsã werenírĩ, mʉsã iririkʉrire gũñaturari merã õãrõ ããrĩrikʉmakʉ̃ iriburo. Marĩpʉ marĩrẽ bopoñarĩ merã maĩgʉ̃, perebiri gũñaturari opamakʉ̃ irigʉ, ĩgʉ̃ õãrĩ sĩburire: “Oparãkoa”, ãrĩ masĩmakʉ̃ irigʉ ããrĩ́mi.

2 Tesalonicenses 3

1 Gʉayarã, mʉsãrẽ ãsũ ãrĩ gojatũnua. Gʉaya ããrĩburire Marĩpʉre sẽrẽbosaka! Mʉsã, gʉa marĩ Opʉya kerere buedeare pé bʉremubʉ. Irasirirã, wárã masaka mʉsã iriderosũta gʉa buerire pé bʉremuburire, ĩgʉ̃sã gʉare õãrõ bokatĩrĩñeãburire Marĩpʉre sẽrẽbosaka! 2 Surãyeri masaka Jesúya kerere bʉremubema. Irasirirã masaka diayema irimerã ñerã gʉare ñerõ iribirikõãburo, ãrĩrã, Marĩpʉre serebosaka! 3 Marĩ Opʉ: “Ãsũ irigʉra”, ãrĩderosũta mʉsãrẽ gũñaturamakʉ̃ irigʉkumi. Ñegʉ̃rẽ, mʉsãrẽ ĩgʉ̃ ñerõ iridʉarire kãmutagʉkumi. 4 Gʉa mʉsãrẽ iridorederosũta irirã irikoa. “Irire marĩ Opʉ iritamurĩ merã õãrõ iriníkõãrãkuma”, ãrĩ bʉremua. 5 Marĩ Opʉ Jesucristo, Marĩpʉ mʉsãrẽ maĩrĩrẽ masĩnemomakʉ̃ iriburo. Ĩgʉ̃ ñerõ tarigʉ gũñaturaderosũta mʉsãdere gũñaturamakʉ̃ iriburo. 6 Gʉayarã, Jesucristo marĩ Opʉ wãĩ merã ĩgʉ̃ dorero merã mʉsãrẽ werea. Gajerã Jesúre bʉremurã moãdʉamerãrẽ, gʉa mʉsãrẽ buedeare iritʉyamerãrẽ wapikʉnemobirikõãka! 7 Mʉsã masĩa. Mʉsãdere gʉa iriderosũta iriro gããmea. Gʉa mʉsã merã ããrĩrã́, gajino iriro marĩrõ ããrĩbiribʉ. 8 Neõ sugʉre wajamarĩrõ sẽrẽ, baabiribʉ. Mʉsãrẽ garibodʉamerã, ʉ̃mʉrĩ, ñamirĩ gʉa baaburire moã wajatabʉ. 9 Gʉa mʉsãrẽ bueri waja: “Gʉare baari ejoka!” ãrĩbonerã ããrĩkererã, neõ irasũ ãrĩbiribʉ. Mʉsãrẽ: “Ãsũ iriro gããmea”, ãrĩ ĩmudʉarã gʉa basi moã wajata baabʉ. 10 Gʉa mʉsã merã ããrĩrã́, mʉsãrẽ ãsũ ãrĩbʉ: “Baaburi moã wajatadʉabino baabirikõãburo”, ãrĩbʉ. 11 Gajerã mʉsã iriri kerere gʉare ãsũ ãrĩ werema: “Surãyeri ĩgʉ̃sã merã moãmerã ããrĩ́ma. Moãbirikererã, wári irimoãmarĩ merã gajerãrẽ garibogorenarã yáma”, ãrĩma. 12 Gʉa marĩ Opʉ Jesucristo wãĩ merã ĩgʉ̃ dorero merã irasirirãnorẽ: “Irimoãmarĩrẽ iropãta irika! Mʉsã baaburire, mʉsã gããmerĩnorẽ moã wajataka!” ãrĩ werea. 13 Gʉayarã, gariborero marĩrõ õãrĩrẽ iriníkõãka! 14 Gʉa dorerire i pũgue gojarire tarinʉgãgʉ̃norẽ ĩãmasĩ, ĩgʉ̃rẽ gʉyasĩũrõ tariburo, ãrĩrã, wapikʉbirikõãka! 15 Ĩgʉ̃rẽ wapikʉbirikererã, mʉsãrẽ ĩãturigʉre irirosũ ĩãbirikõãka! Mʉsã pagʉmʉrẽ wererosũ ĩgʉ̃rẽ wereka, õãrĩrẽ iriburo, ãrĩrã! 16 Marĩ Opʉ ĩgʉ̃ basi marĩrẽ siuñajãrĩ merã õãrõ ããrĩrikʉmakʉ̃ irigʉ mʉsãrẽ ãsũ iriburo. Mʉsã noó waaró, mʉsãrẽ gajerosũ waamakʉ̃, siuñajãrĩ sĩníkõãburo. Mʉsã ããrĩpererã merã ããrĩburo. 17 Yʉ Pablo, yʉ basita i õãdorerire gojáa. Yʉ mʉsãrẽ gojanarõsũta gojáa. Irasirirã mʉsã: “Ĩgʉ̃ta gojañumi”, ãrĩ ĩãmasĩrãkoa. 18 Marĩ Opʉ Jesucristo mʉsã ããrĩpererãrẽ õãrõ iritamuburo. Irasũta iriburo. Iropãta ããrã. Pablo

1 Timoteo 1

1 Yʉ Pablo mʉrẽ õãdorea. Jesucristo, Marĩpʉ marĩrẽ peamegue waabonerãrẽ taugʉ dorederosũta yʉre pídi ããrĩmí ĩgʉ̃yare buedoregʉ. Ĩgʉ̃rẽta, ĩgʉ̃ marĩrẽ õãrõ iriburire yúrã yáa. 2 Mʉ diayeta yʉ magʉ̃ irirosũ ããrĩgṹ̶ ããrã. Irasirigʉ mʉrẽ ire gojáa. Marĩpʉ ããrĩnígʉ̃, marĩ Opʉ Jesucristo mʉrẽ iritamu, bopoñarĩ merã ĩã, siuñajãrĩ merã ããrĩrikʉmakʉ̃ iriburo. 3 Yʉ Macedonia nikũgue waagú̶, mʉrẽ Efesogue dujadorebʉ, irore surãyeri ãrĩgatori merã buerãrẽ: “Iropãta bueka!” ãrĩ weredoregʉ. 4 Ĩgʉ̃sãrẽ: “Iripoegue marã ĩgʉ̃sã basi ĩgʉ̃sã gũñarĩ merã kere wereunadeare, mʉsã ñekʉ̃sãmarã iririkʉunadeare gũñaníbirikõãka!” ãrĩ wereka! Marĩ irire gũñanírã, iri merã gãme guaseo, Marĩpʉ marĩrẽ iridorerire iribea. “Marĩpʉ yʉre iritamugʉkumi”, ãrĩ bʉremurĩ merãta ĩgʉ̃ marĩrẽ dorerire irimasĩa. 5 Marĩpʉ marĩrẽ: ñerĩrẽ opamerã, ĩgʉ̃ ĩũrõ waja opamerã ããrã, ãrĩ gũñarã, diaye Jesucristore bʉremurã ããrĩmakʉ̃ gããmemi. Irasirigʉ õãrĩrẽ doremi. Marĩ irasũ ããrĩrã́, ĩgʉ̃rẽ, gajerãdere õãrõ maĩrãkoa. 6 Surãyeri irire tʉyanemobema. Irasirirã gaji ubu ããrĩrĩ́rẽ gãme guaseoma. 7 Marĩpʉ Moisére doreri pídeare gajerãrẽ buerimasã ããrĩdʉakererã: “I ãsũ ãrĩdʉaro yáa”, ãrĩ buekererã, ĩgʉ̃sã buerire pémasĩbema. 8 Marĩ masĩa. Marĩpʉ Moisére doreri pídeare diaye buemakʉ̃ õãgoráa. Marĩpʉ, masakare iri dorerire tarinʉgãrĩrẽ masĩdoregʉ, irire pídi ããrĩmí. 9 Iri dorerire buerã, ire masĩrõ gããmea. Marĩpʉ iri dorerire pígʉ, diayema irirãrẽ diayema iridoregʉ meta pídi ããrĩmí. Iri dorerire irimerã gapʉre irire pídi ããrĩmí, diayema gapʉre masĩburo, ãrĩgʉ̃. Iri dorerire tarinʉgãrãrẽ, ñerãrẽ, ñerõ iririkʉrãrẽ, ĩgʉ̃rẽ bʉremumerãrẽ, ĩgʉ̃ya buerire gããmemerãrẽ, ĩgʉ̃sã pagʉsãmarãrẽ wẽjẽrãrẽ, masakare wẽjẽbéorãrẽ, 10 nome merã ñerõ irirãrẽ, ʉ̃ma merã ñerõ irirã nomerẽ, ʉ̃ma seyaro ñerõ irirãrẽ, nome seyaro ñerõ irirãrẽ, masakare ñeã gajerãguere duarãrẽ, ãrĩgatorikʉrãrẽ, ãrĩgatori merã: “Ãsũ irirãkoa”, ãrĩdeare irimerãnorẽ, ããrĩpererã õãrĩ buerire kãmutadʉarãrẽ iri dorerire pídi ããrĩmí. 11 I õãrĩ bueri, Marĩpʉ masakare tauri kerere wereri ããrã. Marĩpʉ õãtarigʉ yʉre i kerere masakare weredoregʉ pídi ããrĩmí. 12 Yʉ marĩ Opʉ Jesucristore ʉsʉyari sĩa. Ĩgʉ̃ yʉre: “Õãrõ buegʉkumi”, ãrĩ gũñagʉ̃ ĩgʉ̃yarãrẽ iritamudoregʉ beyepídi ããrĩmí. Irasirigʉ ĩgʉ̃ turarire yʉre sĩdi ããrĩmí. 13 Iro dupuyurogue yʉ Jesucristore ñerõ werení, ĩgʉ̃rẽ bʉremurãrẽ ñerõ iri: “Ĩgʉ̃ õãbemi”, ãrĩnabʉ. Yʉ ĩgʉ̃rẽ bʉremubirisĩã, yʉ ñerõ iririre: “Ñerõ irigʉ irikoa”, ãrĩ gũñabirisĩã, irasiribʉ. Irasirikerepʉrʉ, Marĩpʉ yʉre bopoñarĩ merã ĩãgʉ̃, beyedi ããrĩmí. 14 Marĩ Opʉ yʉre bʉro maĩgʉ̃ õãrõ irimi. Ĩgʉ̃ yʉre Jesucristore bʉremumakʉ̃, gajerãdere maĩmakʉ̃ irimi. Marĩrẽ Jesucristo merã ĩgʉ̃rẽ bʉremumakʉ̃, gajerãdere maĩmakʉ̃ irimi. 15 I yʉ wereburi diayeta ããrã. Ããrĩpererã irire bʉremurõ gããmea. Jesucristo ñerõ irirãrẽ ĩgʉ̃sã ñerĩ iridea wajare taugʉ, i ʉ̃mʉguere aaridi ããrĩmí. Yʉta ããrĩpererã nemorõ ñerõ iritarinʉgãdi ããrã. 16 Yʉ irasũ ããrĩkerepʉrʉ, Marĩpʉ yʉre bopoñarĩ merã ĩãmi. Irasirigʉ, Jesucristo yʉre neõ perebiri bopoñarĩrẽ masĩmakʉ̃ irimi. Gajerãrẽ Jesucristore bʉremurãrẽ ĩgʉ̃ yʉre bopoñarõsũta ĩgʉ̃sãdere bopoñarĩrẽ masĩmakʉ̃ irigʉkumi. Pʉrʉ ĩgʉ̃sãrẽ ĩgʉ̃ pʉro perebiri okari opamakʉ̃ irigʉkumi. 17 Irasirirã Marĩpʉre: “Õãtarigʉ, turatarigʉ ããrã”, ãrĩ, ʉsʉyari sĩníkõãrã! Ĩgʉ̃ta marĩ Opʉ ããrĩníkõãgʉkumi. Ĩgʉ̃ neõ boabirikumi. Ĩgʉ̃ sugʉta Marĩpʉ ããrĩ́mi. Deyomarĩgʉ̃, masĩtarigʉ ããrĩ́mi. Irasũta ããrĩ́mi. 18 Timoteo, mʉ yʉ magʉ̃ irirosũ ããrã. Irasirigʉ yʉ mʉrẽ: “Ãsũ irika!” ãrĩ werea. Iro dupuyuro Marĩpʉ marĩyarãrẽ mʉ iriburire mʉrẽ weredoredi ããrĩmí. Irasirigʉ, ĩgʉ̃sã mʉrẽ: “Marĩpʉyare ĩgʉ̃ turaro merã ãsũ irigʉkoa”, ãrĩ werederosũta ĩgʉ̃rẽ bʉremurĩrẽ piriro marĩrõ gũñaturari merã irika! “Marĩpʉ ĩũrõ ñerõ iridea waja opabea”, ãrĩ, õãrõ gũñagʉ̃ ããrĩka! Surãyeri: “Ñerĩrẽ iribirikõãrõ gããmea”, ãrĩ gũñakererã, ñerõ irima. Irasirirã Jesúyare bʉremurĩrẽ poyanorẽma. 20 I, Himeneorẽ, Alejandrore irasũta waabʉ. Irasirigʉ ĩgʉ̃sã pẽrãrẽ wãtẽa opʉ Satanás ĩgʉ̃ gããmerõ iriburo, ãrĩgʉ̃, Jesúre bʉremurã merã ããrĩnemodorebiribʉ. Marĩpʉre ñerõ ãrĩ werenínemobirikõãburo, ãrĩgʉ̃, irasiribʉ.

1 Timoteo 2

1 Mʉsãrẽ ãsũ iridorepʉroria. Ããrĩpererãya ããrĩburire Marĩpʉre sẽrẽbosaka! Ĩgʉ̃sãrẽ õãrõ iritamu, bopoñarĩ merã ĩãburo, ãrĩrã, ĩgʉ̃sãrẽ sẽrẽbosaka! Ĩgʉ̃rẽ: “Mʉ merã ʉsʉyáa”, ãrĩka! 2 Oparãya ããrĩburire, masakare dorerã ããrĩpererãya ããrĩburidere Marĩpʉre sẽrẽbosaka, õãrõ doreburo, ãrĩrã! Ĩgʉ̃sã õãrõ doremakʉ̃, goepeyari merã Marĩpʉre bʉremu, ĩgʉ̃ gããmerĩ direta iri, õãrõ siuñajãrĩ merã ããrĩrikʉrãkoa. 3 Marĩ gajerãya ããrĩburire Marĩpʉre sẽrẽbosamakʉ̃ õãgoráa. Irire marĩ irimakʉ̃ ĩãgʉ̃, Marĩpʉ marĩrẽ taugʉ ʉsʉyari merã marĩrẽ ĩãmi. 4 Ĩgʉ̃ta ããrĩpererã masakare perebiri peamegue waabirimakʉ̃ gããmemi. Diayema ããrĩrĩ́dere masĩmakʉ̃ gããmemi. 5 Ĩgʉ̃ sugʉta Marĩpʉ ããrĩ́mi. Jesucristo, Marĩpʉ merã marĩ masakare õãrõ ããrĩmakʉ̃ ãmubosagʉ sugʉta ããrĩ́mi. Ĩgʉ̃ marĩ irirosũ dupʉkʉgʉ ããrĩ́mi. 6 Ĩgʉ̃ curusague boari merã ããrĩpererã masakare ĩgʉ̃sã ñerĩ iridea wajare wajaribosadi ããrĩmí ĩgʉ̃sãrẽ taugʉ. Irasirigʉ Marĩpʉ ĩgʉ̃ masakare irire masĩmakʉ̃ iriripoe ejamakʉ̃, iri kerere wererãrẽ weredoremi ããrĩpererã masĩburo, ãrĩgʉ̃. 7 Jesucristo judío masaka ããrĩmerãrẽ iri kerere weredoregʉ, ĩgʉ̃sãrẽ ĩgʉ̃rẽ bʉremurĩrẽ, ĩgʉ̃yama diaye ããrĩrĩ́rẽ yʉre buedoregʉ pími. Irire diayeta mʉrẽ werea. Ãrĩgatogʉ meta yáa. 8 Yʉ ããrĩperero marã ʉ̃marẽ guaro marĩrõ, gãme guaseoro marĩrõ Marĩpʉyare õãrõ irirãrẽ mojõrĩ soemu, Marĩpʉre sẽrẽmakʉ̃ gããmea. 9 Nomerẽ, ʉ̃ma merã ñerõ irirã nome sãñarõsũpero sãñabirimakʉ̃ gããmea. Õãrõ keoro ĩgʉ̃sãrẽ ejari suríre sãñaburo. Gajerã ĩgʉ̃sãrẽ: “Õãrõ deyoma”, ãrĩ gũñamakʉ̃ iridʉarã, ĩgʉ̃sãya poañapure wʉʉapuwea nome ããrĩdʉari direta gũñarikʉbirikõãburo. Ĩgʉ̃sãya dupʉridere oro merã, perla wãĩkʉri yeri wajapari yeri merã iridea merã mamubirikõãburo. Wajapari surídere sãñabirikõãburo. 10 Masaka ĩgʉ̃sãrẽ: “Õãrã ããrĩ́ma”, ãrĩ gũñaburo, ãrĩrã, ãsũ gapʉ iriburo. Gajerã nome: “Marĩpʉre bʉremua”, ãrĩrã nome irirosũta õãrĩrẽ iriburo. 11 Jesúre bʉremurã nerẽrõgue nerẽrãrẽ Marĩpʉyare buerimasã bueripoere nome werenírõ marĩrõ bʉremurĩ merã péburo. 12 Mʉsã nerẽrõgue nerẽmakʉ̃, nome ʉ̃marẽ buebirikõãburo. Ĩgʉ̃sãrẽ dorebirikõãburo. Werenírõ marĩrõ buerimasã buerire péburo. 13 Ãsũ ããrã. Marĩpʉ Adã́rẽ iripʉroridi ããrĩmí. Pʉrʉ Evare iridi ããrĩmí. 14 Adán, wãtĩ ãrĩgatosũdi meta ããrĩdi ããrĩmí. Eva gapʉ wãtĩ ãrĩgatorire bʉremusĩã, Marĩpʉ dorerire tarinʉgãdeo ããrĩmó. 15 Irasũ ããrĩkerepʉrʉ, igo pũrãkʉdea merã Jesúre bʉremu, gajerãrẽ maĩ, ñerõ iribiri, diayema gapʉre irirãno tausũrãkuma.

1 Timoteo 3

1 I yʉ wereburi diayeta ããrã. Sugʉ Jesúre bʉremurã opʉ ããrĩdʉagʉ, õãrĩ moãrĩrẽ iridʉagʉ ããrĩ́mi. 2 Irasiridʉagʉno ãsũ ããrĩburo. Masaka: “Ñerõ irigʉ ããrĩ́mi”, ãrĩsũña marĩgʉ̃, sugoreta marãpokʉgʉ, pémasĩrĩ merã iririkʉgʉ, diayemarẽ irigʉ, masaka bʉremusũgʉ̃, ĩgʉ̃ya wii gãmeñajãrã ejarãrẽ õãrõ bokatĩrĩñeãgʉ̃, gajerãrẽ õãrõ buegʉ ããrĩburo. 3 Neõ mejãbi, gãmekẽãdʉabi, gajerã merã guaseobi, ñerõ iriri merã niyeru wajatadʉabi ããrĩburo. Irasirirono irigʉ: masakare bopoñarĩ merã iritamugʉ̃, niyerure ʉaribejabi ããrĩburo. 4 Ĩgʉ̃ya wii marãrẽ õãrõ doremasĩgʉ̃, ĩgʉ̃ pũrãrẽ bʉremurĩ merã ĩgʉ̃rẽ õãrõ yʉjʉmakʉ̃ irigʉ ããrĩburo. 5 Ĩgʉ̃ya wii marãrẽ doremasĩbi, Marĩpʉre bʉremurĩ bumarãrẽ irota nemorõ koremasĩbirikumi. 6 Sugʉ Jesúre bʉremurã opʉ ããrĩdʉagʉ maama bʉremunʉgãgʉ̃ ããrĩbirikõãburo. Maama bʉremunʉgãgʉ̃ gajipoe irigʉ ĩgʉ̃: “Gajerã nemorõ ããrã yʉ”, ãrĩ gũñabokumi. Irasũ ãrĩ gũñagʉ̃, wãtĩ gũñaderosũ gũñabokumi. Irasirigʉ Marĩpʉ wãtĩrẽ wajamoãderosũ ĩgʉ̃rẽ iribokumi. 7 Irasirigʉ Jesúre bʉremurã opʉ ããrĩbu Jesúre bʉremumerã: “Õãgʉ̃ ããrĩ́mi”, ãrĩsũgʉ̃ ããrĩburo. Ĩgʉ̃ õãrĩrẽ iribirimakʉ̃ ĩãrã, ĩgʉ̃rẽ ñerõ wereníbokuma. Wãtĩ ĩgʉ̃rẽ ñerĩ iridorerire iribokumi. 8 Jesúre bʉremurã oparãrẽ iritamurãde masaka bʉremusũrã ããrĩburo. Ãrĩgatori marĩrõ wererã, mejãmerã, ñerõ iriri merã niyerure wajatadʉamerã ããrĩburo. 9 Jesúya diayema ããrĩrĩ́rẽ Marĩpʉ marĩrẽ ĩmudeare piriro marĩrõ bʉremurã: “Marĩpʉ ĩũrõ waja opabea”, ãrĩ gũñarã ããrĩburo. 10 Ĩgʉ̃sãrẽ sóoburi dupuyuro ĩgʉ̃sã ããrĩrikʉrire õãrõ ĩãburo. Pʉrʉ ĩgʉ̃sã õãrõ ããrĩrikʉrire ĩã odo: “Waja opabema”, ãrĩ, ĩgʉ̃sãrẽ sóoburo. 11 Jesúre bʉremurã oparãrẽ iritamurã nomede irasũta masaka bʉremusũrã ããrĩburo. Gajerãrẽ ñerõ kere ãrĩ weremerã nome, pémasĩrĩ merã irirã nome, õãrĩrẽ irinírã nome ããrĩburo. 12 Sugʉ Jesúre bʉremurã oparãrẽ iritamugʉ̃ sugoreta marãpokʉgʉ, ĩgʉ̃ pũrãrẽ, gajerãrẽ ĩgʉ̃ya wii marãrẽ õãrõ doremasĩgʉ̃ ããrĩburo. 13 Jesúre bʉremurã oparãrẽ iritamurã õãrõ iritamumakʉ̃ ĩãrã, gajerã ĩgʉ̃sãrẽ: “Õãrõ yáma”, ãrĩrãkuma. Irasirirã güiro marĩrõ gʉyasĩrĩrĩ marĩrõ gũñaturari merã ĩgʉ̃sã Jesucristore bʉremurĩrẽ gajerãrẽ wererãkuma. 14 Mata yʉ mʉ pʉrogue waadʉadáa. Waadʉakeregʉ, gajipoe irigʉ waamasĩbiribokoa. Irasirigʉ i pũ merã mʉrẽ: “Marĩpʉ pũrã ãsũ iriburo”, ãrĩ were gojáa. Marĩpʉ pũrã Jesúre bʉremurĩ bumarã Marĩpʉ okanígʉ̃yarã ããrĩ́ma. Ĩgʉ̃sãta Marĩpʉya diayemarẽ bʉremurã, gajerãrẽ irire buerã ããrĩ́ma. 16 Marĩ: “I diayeta ããrã”, ãrĩ masĩa. Marĩpʉya diayema, marĩ dupuyuro masĩbiridea, ĩgʉ̃ marĩrẽ ĩmudea õãtaria. I ãsũ ããrã: Marĩpʉ magʉ̃ marĩ irirosũ dupʉkʉgʉ deyoadi ããrĩmí. Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃: “Ĩgʉ̃ diayema irigʉ ããrĩ́mi”, ãrĩrĩrẽ marĩrẽ masĩmakʉ̃ iridi ããrĩmí. Marĩpʉre wereboerã ĩgʉ̃rẽ ĩãnerã ããrĩmá. Ĩgʉ̃yarã ĩgʉ̃ya kerere ããrĩperero marãrẽ werenerã ããrĩmá. Irasirirã i ʉ̃mʉguere masaka ĩgʉ̃rẽ bʉremunerã ããrĩmá. Pʉrʉ Marĩpʉ ʉ̃mʉgasigue ĩgʉ̃rẽ ãĩmʉrĩadi ããrĩmí.

1 Timoteo 4

1 Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ ire pémasĩma õãrõ marĩrẽ weremi. I ʉ̃mʉ pereburi dupuyuro surãyeri masaka Jesúre bʉremudinerã ĩgʉ̃rẽ bʉremuduúrãkuma. Wãtẽa ãrĩgatorire, wãtẽaya buerire pétʉyarãkuma. 2 Irigatorikʉrã irire buemakʉ̃ pérã: “Õãrĩ bueri ããrã”, ãrĩ gũñarãkuma. Ãrĩgatori merã buekererã, ĩgʉ̃sã basi: “Ñerõ irirã yáa”, neõ ãrĩ gũñabirikuma. 3 Masakare: “Marãpokʉbirikõãka! I baarire baabirikõãka!” ãrĩma. Marĩpʉ ããrĩpereri marĩ baaburire iridi ããrĩmí. Irasirirã marĩ Jesúre bʉremurã diayemarẽ masĩrã, ĩgʉ̃rẽ: “Õãa”, ãrĩ, ʉsʉyari sĩ odo, baarire baamasĩa. 4 Ããrĩpereri Marĩpʉ iridea õãrĩ ããrã. Irasirirã ĩgʉ̃ irideare: “Gããmebea”, ãrĩbirikõãrã! Ĩgʉ̃rẽ: “Õãa”, ãrĩ, ʉsʉyari sĩ odo, baaro gããmea. 5 Marĩpʉ ĩgʉ̃ irideare: “Õãa”, ãrĩ weresiadi ããrĩmí. Irasirirã marĩ baaburi dupuyuro ĩgʉ̃rẽ: “Õãa”, ãrĩ, ʉsʉyari sĩmakʉ̃, marĩ baarire õãrĩ waamakʉ̃ yámi. 6 Mʉ, i yʉ weredeare Jesúre bʉremurãrẽ buegʉ, Jesucristore õãrõ moãboegʉ ããrĩgʉkoa. Irasirigʉ Marĩpʉya werenírĩ marĩ bʉremurĩrẽ, ĩgʉ̃yare õãrĩ buerire mʉ õãrõ iritʉyarire gũñaturari merã bʉremunemogʉkoa. 7 Masaka i ʉ̃mʉmarẽ ĩgʉ̃sã basi ĩgʉ̃sã gũñarĩ merã kere wererire pébirikõãka! Iri Marĩpʉya ããrĩbea. Marĩpʉ gããmerĩ direta iritʉyawãgãníka! 8 Marĩ õãrõ moãpaumakʉ̃ õãgoráa. I nemorõ Marĩpʉ gããmerĩrẽ õãrõ irimakʉ̃ õãtaria. Ĩgʉ̃ gããmerĩrẽ iripaurã, i ʉ̃mʉguere marĩ ĩgʉ̃ merã õãrõ ããrã. Pʉrʉ ʉ̃mʉgasiguedere ĩgʉ̃ merã ããrĩrãkoa. 9 Iri yʉ wereri diayeta ããrã. Ããrĩpererã irire: “Diayeta ããrã”, ãrĩ bʉremurõ gããmea. 10 Irasirirã marĩ gajerãrẽ Marĩpʉyare buerã, ñerõ tari, bʉro moãa. Marĩpʉ okanígʉ̃ marĩrẽ õãrõ iriburire ʉsʉyari merã yúsĩã, irasũ yáa. Ĩgʉ̃ ããrĩpererãrẽ taugʉ ããrĩ́mi. Jesúre bʉremurã direta taugʉkumi ĩgʉ̃ pʉro ããrĩburo, ãrĩgʉ̃. 11 Jesúre bʉremurãrẽ iri ããrĩpereri yʉ ãrĩrĩrẽ iridore, bueka! 12 Gajerã, mʉ maamʉ ããrĩmakʉ̃ ĩãrã, mʉrẽ pédʉabiribokuma. Irasirigʉ, Jesúre bʉremurãrẽ mʉrẽ péburo, ãrĩgʉ̃, õãrĩrẽ wereníka! Õãrõ iriníka! Gajerãrẽ maĩka! Jesúre bʉremutʉyaníkõãka! Marĩpʉ ĩũrõ ñerĩ marĩgʉ̃ ããrĩka! Mʉrẽ ĩãkũĩburo, ãrĩgʉ̃, irasirika! 13 Yʉ, mʉ pʉrogue ejaburo dupuyuro Jesúre bʉremurã nerẽrãrẽ Marĩpʉyare gojadea pũrẽ bue ĩmuka! Ĩgʉ̃sãrẽ: “Ãsũ ããrĩrikʉka!” ãrĩ wereka! Marĩpʉyare õãrõ bueka, ĩgʉ̃sã irire masĩnemoburo, ãrĩgʉ̃! 14 Iro dupuyuro Marĩpʉ Jesúre bʉremurã oparã mʉrãrẽ mʉrẽ weredoredi ããrĩmí. Irasirigʉ, ĩgʉ̃sãya mojõrĩ merã mʉrẽ ñapeomakʉ̃, ĩgʉ̃ turarire sĩdi ããrĩmí, ĩgʉ̃ weredorederosũta mʉ ĩgʉ̃yare irimasĩburo, ãrĩgʉ̃. Irasirigʉ, ĩgʉ̃ mʉrẽ irimasĩrĩ sĩrĩrẽ kãtibirikõãka! 15 Irire gũña, iriníka, ããrĩpererã mʉ Marĩpʉyare irimasĩnemowãgãrire ĩãburo, ãrĩgʉ̃! 16 “¿Õãrõ irigʉ yári?” ãrĩ gũñagʉ̃, mʉ iririkʉrire, gajerãrẽ mʉ buerire gũñaka! Õãrĩ direta iriníka! Irasirirã mʉ, mʉrẽ pénerãde tausũrãkoa.

1 Timoteo 5

1 Mʉrãrẽ turibirikõãka! Mʉpʉre mʉ õãrõ irirosũta mʉrãdere õãrõ bʉremurĩ merã wereka! Mʉ pagʉpũrãrẽ mʉ õãrõ irirosũta maamarãdere bʉremurĩ merã wereka! 2 Mʉpore mʉ õãrõ irirosũta mʉrã nomedere õãrõ bʉremurĩ merã wereka! Mʉ pagʉpũrã nomerẽ mʉ õãrõ irirosũta nóomedere ñerõ ʉaribejaro marĩrõ õãrõ bʉremurĩ merã wereka! 3 Wapiweyarã nome iritamusũña marĩrãrẽ iritamuka! 4 Wapiweyo pũrãkʉdeo ããrĩmakʉ̃, parãmerãkʉdeo ããrĩmakʉ̃dere ĩgʉ̃sã igore iritamuburo, igo ĩgʉ̃sãrẽ masũdea waja. Irasũ iritamurã, Marĩpʉ ĩgʉ̃sãyarãrẽ iritamudorederosũta irirã yáma. Ĩgʉ̃sã irasiriri merã Marĩpʉre ʉsʉyari merã ĩãmakʉ̃ yáma. 5 Bopogo wapiweyo igoyarã marĩgõ: “Marĩpʉ yʉre iritamugʉkumi”, ãrĩ gũñamo. Irasirigo ʉ̃mʉrĩ, ñamirĩ Marĩpʉre: “Iritamuka yʉre!” ãrĩ sẽrẽníkõãmo. 6 Gajego wapiweyo igo gããmerĩ direta irimoãmagõ, okago ããrĩkerego, boadeo irirosũ Marĩpʉ gããmerĩrẽ irimasĩbeo ããrĩ́mo. 7 Iri ããrĩpereri wapiweyarã nomerẽ iritamurĩmarẽ yʉ mʉrẽ gojarire Jesúre bʉremurãrẽ wereka, gajerã ĩgʉ̃sãrẽ: “Ñerõ yáma, ĩgʉ̃sãyarãrẽ iritamubema”, ãrĩ werewʉabirikõãburo, ãrĩgʉ̃! 8 Sugʉ ĩgʉ̃yarãrẽ, ĩgʉ̃ya wii marãdere õãrõ korebi: “Jesúre bʉremubea”, ãrĩgʉ̃ irirosũ yámi. Jesúre bʉremumerã nemorõ ñerõ irigʉ ããrĩ́mi. 9 Wapiweyarã nomerẽ iritamuburi dupuyuro, papera pũgue ãsũ ããrĩrã́ nomerẽ gojatúka! Bú̶ro, sesenta bojori nemorõ opago, sugʉreta marãpʉkʉdeo ããrĩburo. 10 Masaka: “Igo õãrĩrẽ irigo ããrĩ́mo”, ãrĩsũgõ, igo pũrãrẽ õãrõ masũdeo, igoya wiire gãmeñajãrã ejarãrẽ õãrõ bokatĩrĩñeãgõ, moãboego irirosũ Jesúre bʉremurãrẽ iritamugõ, ñerõ tarirãrẽ iritamugõ, ããrĩpererãrẽ bopoñarĩ merã ĩãgõ, gajino õãrĩrẽ irinígõ ããrĩburo. 11 Wapiweyarã nome, nóomeweya nome ããrĩmakʉ̃, i papera pũgue gojatúbirikõãka! Ĩgʉ̃sã Cristoyare iridʉaro nemorõ ʉ̃ma merã ããrĩdʉarã, dupaturi marãpʉkʉdʉabokuma. 12 Irasũ ĩgʉ̃sã dupaturi marãpʉkʉrã, ĩgʉ̃sã: “Marãpʉ marĩgõ, Cristoya direta irigokoa”, ãrĩdeare iribiribokuma. Irire iribiridea waja, waja opabokuma. 13 Ĩgʉ̃sã dupaturi marãpʉkʉmerã, térikʉrã, gajerãya wiirigue gãmeñajãgorenarã, gajerãrẽ ñerĩ kerere werenírã, gajerãrẽ ĩgʉ̃sãyamarẽ sẽrẽñarikʉrã, gajerã ĩgʉ̃sãrẽ weredorebirideareta masakare weregorenarã dujabokuma. 14 Irasirigʉ: “Ĩgʉ̃sãrẽ, gajerã wapiweyarã nome mʉrãrẽ iritamurõsũ iritamubirikõãrõ gããmea”, ãrĩ werea. Dupaturi marãpʉkʉ, pũrãkʉburo doja. Ĩgʉ̃sãya wii marãrẽ õãrõ koreburo. Ĩgʉ̃sã irasirimakʉ̃, ñegʉ̃ marĩrẽ ĩãturigʉ masakare ĩgʉ̃sãrẽ: “Ñerĩrẽ irirã yáma”, ãrĩ werewʉamakʉ̃ iribiribokumi. 15 Surãyeri wapiweyarã nome Cristoyare pirikõã, wãtẽa opʉ Satanáya gapʉre iritʉyasiama. 16 Jesúre bʉremurã, ĩgʉ̃sãyarã wapiweyarã nome ããrĩmakʉ̃ ĩgʉ̃sãrẽ iritamuburo. Jesúre bʉremurĩ bumarãguere ĩgʉ̃sãrẽ iritamudorebirikõãburo. Irasirirã Jesúre bʉremurĩ bumarã gajerã wapiweyarã nome iritamuña marĩrã gapʉre iritamumasĩma. 17 Jesúre bʉremurã oparã mʉrã ĩgʉ̃sãyarãrẽ õãrõ dorerãrẽ gajerãrẽ bʉremurõ nemorõ bʉremurõ gããmea. Ĩgʉ̃sã õãrõ moãrĩ waja õãrõ wajariburo. Surãyeri Marĩpʉyare wererã, ĩgʉ̃sãyarãrẽ buerã ããrĩ́ma. 18 Marĩpʉya werenírĩ gojadea pũgue, sugʉ moãgʉ̃rẽ marĩ wajariburire ãsũ ãrĩ gojasũdero ããrĩbú̶: “Wekʉ trigo yeri gasirire ĩgʉ̃ya guburi merã kʉra koro, trigore baadʉagʉ baaburo. Ĩgʉ̃ya disi túsãrĩ berore túsãbirikõãka!” ãrĩ gojasũdero ããrĩbú̶. Gajero ãsũ ãrĩ gojasũdero ããrĩbú̶: “Moãgʉ̃rẽ ĩgʉ̃ moãrĩ wajare wajariro gããmea”. 19 Sugʉta Jesúre bʉremurã opʉre: “Ñerĩrẽ iriami”, ãrĩ werewʉamakʉ̃ pébirikõãka! Pẽrã o ʉrerã ĩgʉ̃ irideare ĩãnerã ĩgʉ̃rẽ werewʉarire péka! 20 Jesúre bʉremurã nerẽrõgue ããrĩpererã péurogue ñerõ irigʉre: “Irire neõ irinemobirikõãka!” ãrĩ wereka, gajerã güirã, ĩgʉ̃ irirosũ iribirikõãburo, ãrĩgʉ̃! 21 Yʉ, Marĩpʉ ĩũrõ, Jesucristo ĩũrõ, irasũ ããrĩmakʉ̃ Marĩpʉre wereboerã ĩgʉ̃ beyenerã ĩũrõguedere mʉrẽ ãsũ ãrĩ weregʉra. Yʉ mʉrẽ dorerire irigʉ, ããrĩpererã Jesúre bʉremurãrẽ bʉremurĩ merã sʉrosũ ĩãka! Mʉsã surãyeri ĩgʉ̃sãrẽ õãrõ irirosũ, gajerã ĩgʉ̃sã watope marãdere sʉrosũ õãrõ irika! 22 Gajerãrẽ Jesúre bʉremurã oparã ããrĩmurãrẽ mʉya mojõrĩ merã ñapeo, ĩgʉ̃sãrẽ sóoburi dupuyuro ĩgʉ̃sã ããrĩrikʉrire õãrõ ĩãpʉrorika! Ñerĩrẽ irirãrẽ sóogʉ, ĩgʉ̃sã irirosũta mʉde ñerõ irigʉ ããrĩbokoa. Ããrĩpereri ñerĩrẽ iribita ããrĩrikʉka! 23 Mʉ paru pũrĩrĩ opagʉ ããrã. Irasirigʉ irire kúkʉgʉ, deko direta iiríbirikõãka! Mérõgã igui deko pãmudeadere iiríka! 24 Mʉ Jesúre bʉremurã oparã ããrĩmurãrẽ ĩgʉ̃sã ããrĩrikʉrire ĩãgʉ̃, ire õãrõ masĩka! Marĩpʉ ñerãrẽ wajamoãburi dupuyuro surãyeri masaka ĩgʉ̃sã ñerĩrẽ iririre marĩ ĩãmasĩa. Gajerã gapʉre ĩgʉ̃sã ñerĩ iririre ĩãmasĩbea. Marĩpʉ ããrĩpererã ñerãrẽ wajamoãrĩnʉ ããrĩmakʉ̃, ĩgʉ̃sã ñerĩ irideare masĩrãkoa. 25 Irasũta masaka ĩgʉ̃sã õãrĩ iririre ĩãmasĩsũa. Gajerã ĩgʉ̃sã õãrĩrẽ iririre daporare ĩãmasĩbirikererã, pʉrʉgue masĩrãkoa.

1 Timoteo 6

1 Moãrĩmasã Jesúre bʉremurã ĩgʉ̃sã oparã dorerire goepeyari merã iriburo. Ĩgʉ̃sã irasirimakʉ̃ ĩãrã, gajerã Marĩpʉre, marĩ bueridere ñerõ ãrĩ wereníbirikuma. 2 Ĩgʉ̃sã oparã Jesúre bʉremurã ããrĩmakʉ̃: “Ĩgʉ̃sã gʉare dorebirikõãrõ gããmea”, ãrĩ gũñabirikõãburo. Irasũ gũñarõno irirã ĩgʉ̃sã dorerire bʉremurĩ merã iriburo. “Marĩ oparã Jesúre bʉremurã ããrĩmakʉ̃, ĩgʉ̃sãrẽ maĩa, irasirirã ĩgʉ̃sãrẽ õãrõ moãboerãkoa”, ãrĩ gũñaburo. I yʉ were gojarire Jesúre bʉremurãrẽ bueka! 3 Masakare ãrĩgatori merã buerã marĩ Opʉ Jesucristoya diayema ããrĩrĩ́rẽ buedeare bʉremubema. Marĩpʉyare marĩ bʉremurĩrẽ gããmemerã ããrĩ́ma. 4 “Gajerã nemorõ masĩa”, ãrĩ gũñakererã, diayemarẽ neõ masĩbema. Pémasĩmerã irirosũ masaka werenírĩrẽ gãme guaseodʉarã ããrĩ́ma. Irasirirã gajerãrẽ gãme ĩãturi, gãme ĩãdʉabiri, ñerõ kere gãme ãrĩ were, ñerõ gãme gũñamakʉ̃ yáma. 5 Diaye gũñamerãrẽ gãme guaseonímakʉ̃ yáma. Ĩgʉ̃sã diayema ããrĩrĩ́rẽ masĩmerã ããrĩmakʉ̃, ĩgʉ̃sãrẽ: “Marĩpʉyare iritʉyarã, wáro niyerure wajatarãkoa”, ãrĩ gũñamakʉ̃ yáma. Ĩgʉ̃sãnorẽ wapikʉbirikõãka! 6 Marĩ, Marĩpʉyare bʉremurĩrẽ õãrõ iritʉyarã, wári õãrĩ oparã irirosũ ããrã. I merã ʉsʉyáa. 7 Marĩ i ʉ̃mʉguere deyoarã, neõ gajino merã deyoabiribʉ. Boarãde neõ gajinorẽ ãĩabirikoa. 8 Irasirirã surí, baari marĩ dapora opari merãta ʉsʉyaro gããmea. 9 Gajerã gapʉ wári opadʉasĩã, ĩgʉ̃sã ñerĩ iridʉarire pirimerã, pémasĩrĩ marĩrõ ñerĩrẽ ʉaribejarã dujama. Irasirirã iri merã ĩgʉ̃sã basita poyanorẽsĩã, peamegue béosũrãkuma. 10 Niyeru maĩrĩ, masakare ããrĩpereri ñerĩrẽ irinʉgãmakʉ̃ iriri ããrã. Surãyeri niyerure bʉro gããmerã, Jesúyare bʉremuadideare piri, ĩgʉ̃sã basita bʉro bʉjawereri bokama. 11 Mʉ tamerã Marĩpʉyagʉ i ããrĩpereri ñerĩrẽ ʉaribejabirikõãka! Diayema irigʉ, Marĩpʉ gããmerĩrẽ irigʉ, ĩgʉ̃yare: “Diaye ããrã”, ãrĩ bʉremugʉ̃, gajerãrẽ maĩgʉ̃, ñerõ tarikeregʉ gũñaturari merã Marĩpʉyare irigʉ, “Gajerã nemorõ ããrã”, ãrĩ gũñarõ marĩrõ ĩgʉ̃sãrẽ iritamugʉ̃ ããrĩka! 12 Marĩpʉ mʉrẽ siiudi ããrĩmí, ĩgʉ̃ pʉro perebiri okari opaburo, ãrĩgʉ̃. Irasirigʉ Jesucristore mʉ bʉremurĩrẽ wárã masaka péurogue werebʉ. Iri okarire opabu, ñerõ tarikeregʉ, ĩgʉ̃rẽ bʉremurĩrẽ piribirikõãka! 13 Yʉ, Marĩpʉ ããrĩpererãrẽ okari sĩgʉ̃ ĩũrõ, Jesucristo ĩgʉ̃yamarẽ Poncio Pilatore diaye weredi ĩũrõ ire mʉrẽ iridorea. 14 Jesucristo i ʉ̃mʉguere dupaturi aarimakʉ̃guedere ñerĩ marĩgʉ̃, masaka werewʉasũña marĩgʉ̃ ĩgʉ̃ doredeare gorawayuro marĩrõ iriníkõãka! 15 Marĩpʉ ĩgʉ̃: “Ãsũ irigʉra”, ãrĩdeare iririnʉ ejamakʉ̃, Jesucristore dupaturi iriugʉkumi. Ĩgʉ̃ sugʉta õãtarigʉ, turagʉ, ããrĩpererã oparã nemorõ Opʉ, ããrĩpererã dorerã nemorõ Doregʉ ããrĩ́mi. 16 Ĩgʉ̃ sugʉta neõ boabi ããrĩ́mi. Boyorogue neõ sugʉ masakʉ ejamasĩberogue ããrĩ́mi. Neõ sugʉ masakʉ ĩgʉ̃rẽ ĩãdi, ĩgʉ̃rẽ ĩãgʉ̃de mámi. Irasirirã neõ piriro marĩrõ ããrĩpererinʉrĩ ĩgʉ̃rẽ: “Turataria mʉ”, ãrĩ bʉremurã! Irasũta irirã! 17 I ʉ̃mʉmarẽ wári oparãrẽ ãsũ ãrĩ wereka: “‘Gajerã nemorõ ããrã’, neõ ãrĩ gũñabirikõãka! Mʉsã opari pereakõãrokoa. Irasirirã: ‘Yʉ wári opari merã õãrõ ããrĩgʉkoa’, ãrĩ gũñabirikõãka! ‘Marĩpʉ yʉre sĩrĩ merã õãrõ ããrĩgʉkoa’, ãrĩ gũñaka!” ãrĩka ĩgʉ̃sãrẽ! Marĩpʉ marĩrẽ ããrĩpereri marĩ oparire sĩmi, iri merã ʉsʉyaburo, ãrĩgʉ̃. 18 Wári oparã õãrĩrẽ iriburo. Ĩgʉ̃sã wári opari merã opamerãrẽ iritamuburo. Ĩgʉ̃sãrẽ iritamurã, ĩgʉ̃sã oparire õãrõ merã sĩburo. 19 Ĩgʉ̃sã irasirirã, wári ʉ̃mʉgasimarẽ opasiarãkuma. Irogue ããrĩrĩ́ neõ perebirikoa. Irasirirã irogue Marĩpʉ merã perebiri okari opaníkõãrãkuma. 20 Timoteo, Marĩpʉ mʉrẽ weredoregʉ pídeare piribirikõãka! Marĩpʉre gããmemerã i ʉ̃mʉma ubu ããrĩrĩ́ werenírĩrẽ, ĩgʉ̃sã noó gããmerõ werenímoãmarĩdere pétʉyabirikõãka! “Marĩ werenírĩ, masĩrĩmasã werenírĩ ããrã”, ãrĩkererã, Marĩpʉyare masĩrã irirosũ werenírã meta yáma. 21 Surãyeri ĩgʉ̃sã werenírĩrẽ pétʉyarã, Marĩpʉyare ĩgʉ̃sã bʉremuadideare pirinokõãma. Marĩpʉ mʉrẽ õãrõ iritamuburo. Irasũta iriburo. Iropãta ããrã. Pablo

2 Timoteo 1

1 Yʉ Pablo mʉrẽ õãdorea. Marĩpʉ gããmederosũta Jesucristo yʉre beyepídi ããrĩmí. Marĩpʉ: “Jesucristore bʉremurã yʉ merã õãrõ ããrĩrãkuma”, ãrĩdeare yʉre masakare buedoregʉ beyepídi ããrĩmí. 2 Mʉ diayeta yʉ magʉ̃ irirosũ ããrĩgṹ̶ ããrã. Irasirigʉ mʉrẽ ire gojáa. Marĩpʉ ããrĩnígʉ̃, marĩ Opʉ Jesucristo mʉrẽ iritamu, bopoñarĩ merã ĩã, siuñajãrĩ merã ããrĩrikʉmakʉ̃ iriburo. 3 Yʉ Marĩpʉre sẽrẽrikʉ, mʉrẽ gũñáa. Ũ̶mʉrikʉ, ñamirikʉ ĩgʉ̃rẽ: “Õãa”, ãrĩ, ʉsʉyari sĩ, mʉya ããrĩburire sẽrẽbosaníkõãa. Yʉ ñekʉ̃sãmarã ĩgʉ̃rẽ bʉremuderosũta: “Yʉ, ĩgʉ̃ ĩũrõ waja opabi ããrã”, ãrĩ masĩrĩ merã yʉde ĩgʉ̃rẽ bʉremua. 4 Yʉ, mʉ pʉrogue ããrãdi waamakʉ̃ mʉ oredeare gũñanísĩã, mʉrẽ ĩãdʉakoa doja, mʉ merã bʉro ʉsʉyadʉagʉ. 5 Mʉ Jesúre diayeta bʉremurĩrẽ gũñáa. Mʉ ĩgʉ̃rẽ bʉremuburi dupuyuro mʉ ñekõ Loida, mʉpo Eunicede Jesúre bʉremupʉrorima. Daporare yʉ õãrõ masĩa. Ĩgʉ̃sã ĩgʉ̃rẽ bʉremurĩ oparosũta mʉde opáa. 6 Irasirigʉ ire mʉrẽ gũñamakʉ̃ iridʉáa. Iro dupuyuro yaa mojõrĩ merã mʉrẽ yʉ ñapeomakʉ̃, Marĩpʉ ĩgʉ̃ turarire mʉrẽ sĩmi, ĩgʉ̃yare irimasĩburo, ãrĩgʉ̃. Daporare ĩgʉ̃ mʉrẽ iridorederosũta ĩgʉ̃ turari merã ĩgʉ̃yare iriwãgãníka! 7 Marĩpʉ marĩrẽ Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃rẽ sĩmi. Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ marĩrẽ güimakʉ̃ irigʉ meta ããrĩ́mi. Marĩpʉyare ĩgʉ̃ turari merã irirã, masakare maĩrã, pémasĩrĩ merã irirã ããrĩmakʉ̃ irigʉ ããrĩ́mi. 8 Irasirigʉ marĩ Opʉyare gajerãrẽ weregʉ, gʉyasĩrĩbirikõãka! Ĩgʉ̃yare gajerãrẽ yʉ weredea waja peresugue ããrĩmakʉ̃, yʉre gʉyasĩrĩsãbirikõãka! Mʉ Marĩpʉ masakare tauri kerere wereri waja yʉ irirosũ ñerõ tarigʉ: “Õãrokoa”, ãrĩ gũñaka! Marĩpʉ mʉrẽ turaro sĩrõpã irasirika! 9 Marĩpʉ marĩrẽ perebiri peamegue waabonerãrẽ taudi ããrĩmí. Õãrã ĩgʉ̃yarã ããrĩburo, ãrĩgʉ̃, marĩrẽ siiudi ããrĩmí. “Õãrĩrẽ yáma, irasirigʉ ĩgʉ̃sãrẽ siiubʉ”, ãrĩ gũñagʉ̃ meta siiudi ããrĩmí. Ĩgʉ̃ marĩrẽ Jesucristoyarãrẽ maĩgʉ̃ i ʉ̃mʉ iriburi dupuyuro: “Ĩgʉ̃sãrẽ taugʉra”, ãrĩ gũña, marĩrẽ beyedi ããrĩmí. 10 Irasirigʉ Jesucristore marĩrẽ taugʉre iriugʉ, ĩgʉ̃ marĩrẽ diayeta maĩrĩrẽ masĩmakʉ̃ iridi ããrĩmí. Jesucristo marĩrẽ ĩgʉ̃rẽ bʉremurãrẽ perebiri peamegue waamurã ããrĩmakʉ̃ neõ iribiridi ããrĩmí. Ĩgʉ̃ marĩrẽ tauri kerere weredeare bʉremurĩ merã marĩrẽ Marĩpʉ pʉro ĩgʉ̃ merã ããrĩníburire masĩmakʉ̃ iridi ããrĩmí. 11 Marĩpʉ yʉre iri kerere weredoregʉ beyedi ããrĩmí judío masaka ããrĩmerãrẽ Jesucristoyare buedoregʉ. 12 Irire bueri waja yʉ bʉro ñerõ taria. Ñerõ tarikeregʉ, Jesúre yʉ gũñaturari merã bʉremugʉ̃rẽ masĩa. Irasirigʉ peresugue ããrĩkeregʉ, gʉyasĩrĩrõ marĩrõ ããrĩkõãa. Jesúta turagʉ, yʉre ĩgʉ̃yare buedoregʉ pídi, yʉre õãrõ koregʉ ããrĩ́mi. Irasirigʉ dupaturi aarigú̶, ĩgʉ̃ yʉre buedoredea merã: “Ãsũ irigʉra”, ãrĩdeare iriyuwarikʉgʉkumi. Irire masĩa. 13 Yʉ mʉrẽ diayema buedeare: “Ãsũ iriro gããmea yʉre”, ãrĩ, Jesúre bʉremurĩ merã, gajerãrẽ maĩrĩ merã iriníkõãka! Marĩ Jesúyarã ããrĩsĩã, irasirimasĩa. 14 Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ marĩguere ããrĩgṹ̶ iritamurĩ merã Marĩpʉ mʉrẽ ĩgʉ̃ya kerere weredoredeare gorawayuro marĩrõ wereka! 15 Mʉ masĩsiáa. Yʉ peresugue ããrĩmakʉ̃ ĩãrã, ããrĩpererã Asia nikũ marã Jesúre bʉremurã yʉre béowãgãpereakõãma. Ĩgʉ̃sã watope ããrĩnerãde Figelo, Hermógenesãde béowãgãkõãma. 16 Onesíforo gapʉ irasiribirimi. Marĩ Opʉ ĩgʉ̃ya wii marãrẽ bopoñarĩ merã ĩãburo. Wári Onesíforo yʉre gũñaturamakʉ̃ irimi. Yʉ peresugue ããrĩmakʉ̃ ĩãgʉ̃, yʉre gʉyasĩrĩsãbirimi. 17 Irasirigʉ Romague ejagʉ, yʉre ãmaníkõãdi ããrĩmí. Yʉre bokagʉgue ãmuduúmi. 18 Marĩ Opʉ dupaturi aarigú̶, ĩgʉ̃rẽ bopoñarĩ merã ĩãburo. Efesoguedere ĩgʉ̃ marĩrẽ iritamudeare mʉ õãrõ masĩsiáa.

2 Timoteo 2

1 Mʉ, Jesucristoyagʉ diayeta yʉ magʉ̃ irirosũ ããrĩgṹ̶ ããrã. Irasirigʉ Jesucristo iritamurĩ merã ĩgʉ̃rẽ gũñaturari merã bʉremuníkõãka! 2 Yʉ wárã masaka péurogue buemakʉ̃ mʉ pédeare Jesucristoyare gũñaturarãrẽ bueturiaka! Irasirirã irire gajerãrẽ keoro buemasĩrãkuma. 3 Surara ñerõ tarikeregʉ gũñaturakumi. Ĩgʉ̃ irirosũ mʉ Jesucristoyagʉ gajerã ĩgʉ̃yarã merã ñerõ tarikeregʉ gũñaturaka! 4 Surara ĩgʉ̃ opʉ gããmerõsũ doreri direta irikumi. Surara ããrĩbi moãrõsũ iribirikumi. Irasirigʉ mʉ ĩgʉ̃ irirosũ marĩ Opʉ doreri direta irika! 5 I irirosũ ũma birarimasʉ̃de gajerã nemorõ ũmakeregʉ, oparã dorerire keoro iribi, ĩgʉ̃sã ĩgʉ̃rẽ sĩboadeare wajatabirikumi. Irasirigʉ marĩ Opʉ dorerire õãrõ irika, ĩgʉ̃ õãrĩ sĩburire wajatabu! 6 Pooere õãrõ moãgʉ̃ ĩgʉ̃ moãdea waja iri pooema oteri dʉkare opapʉrorikumi. Irasirigʉ ĩgʉ̃ irirosũ marĩ Opʉyare õãrõ moãgʉ̃, gajerãrẽ ĩgʉ̃yare bueri waja ĩgʉ̃ mʉrẽ sĩrĩrẽ opagʉkoa. 7 Yʉ wererire õãrõ gũñaka! Mʉ irasirimakʉ̃, marĩ Opʉ i ããrĩpererire masĩmakʉ̃ irigʉkumi. 8 Jesucristore gũñaka! Ĩgʉ̃, opʉ David parãmi ããrĩturiagʉ ããrĩ́mi. Ĩgʉ̃ta boadigue masãdi ããrĩmí marĩrẽ peamegue waabonerãrẽ taugʉ. Iri marĩrẽ tauri kerereta yʉ werea. 9 Iri kerere wereri waja ñerõ taria. Masaka yʉre ñerõ irigʉ irirosũ kõme dari merã sia, peresugue biadoboma. Ĩgʉ̃sã yʉre peresu irikerepʉrʉ, Marĩpʉya kerere ããrĩpererogue pésũrokoa. 10 Irasirigʉ yʉ ñerõ tarikeregʉ, gũñaturaníkõãa, Marĩpʉ beyenerã ĩgʉ̃ merã õãrõ ããrĩburo, ãrĩgʉ̃. Ĩgʉ̃sãde marĩ irirosũta Jesucristoyarã ããrĩ́ma. Irasirigʉ, ĩgʉ̃sãde peamegue waabirikõãburo, ãrĩgʉ̃, irasũ yáa. 11 I diayeta ããrã: Marĩ Jesucristore bʉremurĩ waja gajerã marĩrẽ wẽjẽmakʉ̃, ʉ̃mʉgasigue ĩgʉ̃ merã ããrĩníkõãrãkoa. 12 Marĩ ñerõ tarikererã gũñaturari merã marĩ ĩgʉ̃rẽ bʉremurĩrẽ pirimerã, ĩgʉ̃yarãrẽ dorerogue ĩgʉ̃ merã dorerã ããrĩrãkoa. Marĩ Jesúre masĩkererã gajerãrẽ: “Ĩgʉ̃rẽ masĩbea”, ãrĩmakʉ̃, ĩgʉ̃de marĩrẽ: “Mʉsãrẽ masĩbea”, ãrĩgʉkumi. 13 Marĩ, ĩgʉ̃: “Ãsũ irigʉra”, ãrĩdeare bʉremubirikerepʉrʉ, ĩgʉ̃ ãrĩdeare diayeta irigʉkumi. Ããrĩpereri ĩgʉ̃ ãrĩrĩ, diayeta ããrã. Neõ ãrĩgatomasĩbirikumi. 14 I yʉ were gojarire mʉ buerãrẽ gũñanímakʉ̃ irika! Marĩ Opʉ ĩũrõrẽ ĩgʉ̃sãrẽ turaro merã ãsũ ãrĩ wereka! Masaka werenírĩrẽ mʉsã gãme guaseori wajamáa. Irire pérãrẽ diaye gũñamerã dujamakʉ̃ yáa. 15 Mʉ gapʉ Marĩpʉ ĩũrõ ĩgʉ̃ya direta bʉro iridʉagʉ ããrĩka! Ĩgʉ̃ya diayema kerere pémasĩrĩ merã gajerãrẽ keoro bueka! Ĩgʉ̃ mʉrẽ: “Õãrõ yámi”, ãrĩ ĩãburo, ãrĩgʉ̃, õãrõ moãgʉ̃ ĩgʉ̃ moãdeare gʉyasĩrĩberosũ ããrĩbu, irasirika! 16 Masaka i ʉ̃mʉma ubu ããrĩrĩ́ werenírĩrẽ pébirikõãka! Irire irasũ werenírã nemorõ ñerĩrẽ iriwãgãnemorãkuma. 17 Ĩgʉ̃sã bueri, dupʉre kãmirõ boawãgãrõ irirosũ gajerãrẽ poyanorẽa. Ĩgʉ̃sã watopere Himeneo, Fileto ããrĩ́ma. 18 Ĩgʉ̃sã Marĩpʉya diayemarẽ buebema. “Jesúre bʉremurã boanerã ĩgʉ̃sã dupʉ merã masã, mʉrĩasianerã ããrĩmá, irasirirã i ʉ̃mʉ peremakʉ̃, ĩgʉ̃sã dupaturi masãbirikuma”, ãrĩ buema. Irasũ ãrĩrã, surãyeri Jesúre bʉremurãrẽ ĩgʉ̃ya diayema buerire bʉremuduúmakʉ̃ yáma. 19 Marĩpʉya werenírĩ, ĩgʉ̃ marĩrẽ pídea neõ gorawayubea. Wii neõ boabiriburi borari merã õãrõ núdea wii irirosũ ããrã. Neõ perebirikoa. Ãsũ ãrĩ gojasũdero ããrĩbú̶: “Marĩ Opʉ ĩgʉ̃yarãrẽ masĩmi. Ããrĩpererã: ‘Ĩgʉ̃yarã ããrã’, ãrĩrã ñerĩ iririre pirikõãburo”. 20 I keori merã ãsũ ãrĩ weregʉra. Sugʉ wári opagʉya wiiguere wári soropari ããrĩkoa. Bosenʉ ããrĩmakʉ̃ oro merã irideapari, plata merã irideapari baarogue peokuma. Diiari merã irideaparire, o kooáre ubu ããrĩrĩ́nʉrĩrẽ peokuma. 21 Marĩ õãrĩ pari irirosũ ããrĩdʉarã, ããrĩpereri ñerĩrẽ opamerã ããrĩníkõãrõ gããmea. Irasirirã, marĩ Opʉyarã ĩgʉ̃ irisũnerã ããrĩsĩã, ããrĩpereri ĩgʉ̃ iridorerire õãrõ irirã ããrĩrãkoa. 22 Irasirigʉ, maamarã ñerĩ ʉaribejarire iribirikõãka! Diayemarẽ iriníka! Jesúre bʉremuníka! Masakadere maĩka! Gajerã merã õãrõ ããrĩrikʉka! Irasũta ããrĩpererã ñerĩ opamerã marĩ Opʉre sẽrẽnírã merã ããrĩka! 23 Pémasĩmerã ubu ããrĩrĩ́rẽ gãme guaseorire pébirikõãka! Mʉ masĩa. Ĩgʉ̃sã irasũ gãme guaseo, pʉrʉ gãme turirãkuma. 24 Mʉ, marĩ Opʉre moãboegʉ ããrã. Irasirigʉ gajerã merã gãme turibirikõãka! Ãsũ gapʉ ããrĩka! Ããrĩpererã merã õãrõ ããrĩgṹ̶, ĩgʉ̃sãrẽ õãrõ buegʉ, bopoñarĩrẽ opagʉ ããrĩka! 25 Gajerã mʉ buerire gããmebirimakʉ̃, ĩgʉ̃sãrẽ bʉremurĩ merã õãrõ wereka! Marĩpʉ ĩgʉ̃sãrẽ ĩgʉ̃sã ñerĩ iririre bʉjawere, õãrĩ gapʉre gorawayumakʉ̃ irigʉkumi, ãrĩgʉ̃, irasirika! Irasirirã diayema ããrĩrĩ́rẽ masĩnʉgãrãkuma. 26 Irire masĩrã, pémasĩrãkuma. Wãtĩ ĩgʉ̃sãrẽ ĩgʉ̃ gããmerĩrẽ iridorerire pirirãkuma.

2 Timoteo 3

1 Ire masĩka! I ʉ̃mʉ pereburi dupuyuro wári ñerĩ aarirokoa. 2 Masaka ãsũ ããrĩrãkuma. Ĩgʉ̃sãya ããrĩburi direta gũñarã, niyerure ʉaribejarã: “Gajerã nemorõ ããrã”, ãrĩ werenírã, gajerãrẽ ñerõ turirã, Marĩpʉre ñerõ ãrĩ werenírã, pagʉsãmarãrẽ tarinʉgãrã, gajerã ĩgʉ̃sãrẽ sĩkerepʉrʉ: “Ĩgʉ̃sã gʉare õãrõ iriabʉ”, neõ ãrĩ, ʉsʉyari sĩmerã, goepeyari merã Marĩpʉyare bʉremumerã ããrĩrãkuma. 3 Gajerãrẽ maĩrĩ merã iritamumerã, bopoñarĩ merã ĩãmerã, ñerĩ kere wererã, ñerĩ ʉaribejarire pirimasĩmerã, gajerãrẽ ñerõ tarimakʉ̃ irirã, ããrĩpereri õãrĩrẽ doorã ããrĩrãkuma. 4 Ĩgʉ̃sã merãmarãrẽ ĩgʉ̃sãrẽ ñerõ iridʉarãguere wiarã, pémasĩrĩ marĩrõ ĩgʉ̃sã noó gããmerõ irirã, “Masĩpeorã ããrã”, ãrĩ gũñarã ããrĩrãkuma. Marĩpʉre gããmerõnorẽ irirã, ĩgʉ̃sã gããmerõ ʉaribejarire iri, ʉsʉyarã ããrĩrãkuma. 5 Masaka ĩũrõ Marĩpʉre bʉremurã irirosũ irikererã: “Marĩpʉ gããmerĩrẽ ĩgʉ̃ turari merãta irimasĩa”, ãrĩ gũñamerã ããrĩrãkuma. “Yʉ basi irire irimasĩa”, ãrĩ gũñarãkuma. Ĩgʉ̃sãnorẽ neõ wapikʉbirikõãka! 6 Ĩgʉ̃sãno ãsũ yáma. Masakaya wiirigue õãrõ werenígato, ñajãa, pémasĩmerã nomerẽ ĩgʉ̃sã ãrĩgatorire pé bʉremumakʉ̃ yáma. Ĩgʉ̃sã nome bʉro ñerĩrẽ irirã nome ããrĩsĩã, ããrĩpereri ñerĩ ʉaribejarire iridʉarã ããrĩ́ma. 7 Gajino buerire bueníkererã, Marĩpʉya diayema gapʉre neõ pémasĩbema. 8 Iripoegue marã Janes, Jambres yéa ããrĩnerã Moisés weredeare pédʉabiriderosũ, ĩgʉ̃sã ãrĩgatori merã buerã diayemarẽ neõ pédʉabema. Ñerĩ direta gũñapausĩã, Jesúre bʉremumerã ããrĩ́ma. 9 Irasũ ããrĩkererã, wárã masakare ĩgʉ̃sã ãrĩgatori merã buerire pé bʉremumakʉ̃ irimasĩbirikuma. Moisére pédʉabirinerã Janes, Jambrere waaderosũ ĩgʉ̃sãdere waarokoa. Irasirirã, ĩgʉ̃sãrẽ ãrĩgatorikʉrã, pémasĩmerã ããrĩrĩ́rẽ ããrĩpererã ĩãmasĩrãkuma. 10 Mʉ gapʉ yʉ buedeare õãrõ iriníkõãa. Yʉ ããrĩrikʉrire, yʉ: “Ãsũ irigʉra”, ãrĩ gũñarĩrẽ, Jesúre yʉ bʉremurĩrẽ, masakare bopoñarĩ merã yʉ iritamurĩrẽ, ĩgʉ̃sãrẽ yʉ maĩrĩrẽ, ñerõ tarikeregʉ yʉ gũñaturarire mʉ masĩa. 11 Jesucristoyare yʉ iridea waja masaka yʉre ñerõ irima. Bʉro ñerõ taribʉ. Yʉ Antioquíague, Iconiogue, Listrague ããrĩmakʉ̃, ããrĩpereri yʉre waadeare, iri makãrĩ marã yʉre ñerõ tarimakʉ̃ irideare mʉ masĩa. Yʉ ñerõ taririkʉ, marĩ Opʉ gapʉ yʉre iritamumi. 12 I diayeta ããrã. Ããrĩpererã Jesucristoyarã Marĩpʉ gããmerĩrẽ irinídʉarãnorẽ gajerã ĩgʉ̃sãrẽ ñerõ tarimakʉ̃ irirãkuma. 13 Ñerã, ãrĩgatorikʉrã, ĩgʉ̃sã ñerõ iridero nemorõ ñerõ irinemonírãkuma. Gajerãrẽ ĩgʉ̃sã ãrĩgatorire pé bʉremumakʉ̃ irirã, ĩgʉ̃sãde gajerã ãrĩgatorire pé bʉremurã ããrĩ́ma. 14 Mʉ gapʉ yʉ mʉrẽ buedeare iriníkõãka! Mʉ Marĩpʉyare: “Diayeta ããrã”, ãrĩ bʉremudeare piriro marĩrõ bʉremuníkõãka! Mʉ masĩa mʉrẽ buenerãrẽ. 15 Mʉ majĩgʉ̃gueta, Marĩpʉya werenírĩ gojadeare masĩnʉgãyuro. Irasirigʉ ĩgʉ̃yare masĩgʉ̃: “Marĩpʉ Jesucristore bʉremurãrẽ taumi, perebiri peamegue waabirikõãburo, ãrĩgʉ̃”, ãrĩ masĩa. 16 Ããrĩpereri Marĩpʉya werenírĩ gojadea, ĩgʉ̃ masĩrĩ sĩrĩ merã gojadea ããrã. Iri gojadeare buerã, diayemarẽ marĩ masĩa. Marĩ ñerõ irideare: “Ñegorabʉ”, ãrĩ, “Õãrĩ gapʉre iriro gããmea”, ãrĩ masĩa. Irasirirã iri pũgue gojadeare buerã, diayemarẽ irimasĩa. 17 Marĩpʉ ĩgʉ̃yarãrẽ ĩgʉ̃yare õãrõ masĩdoregʉ, ĩgʉ̃ya werenírĩ gojadeare marĩrẽ pídi ããrĩmí, ããrĩpereri õãrĩrẽ irimasĩburo, ãrĩgʉ̃.

2 Timoteo 4

1 Jesucristo ããrĩpererã Opʉ i ʉ̃mʉguere dupaturi aarigʉkumi. Irasũ aarigú̶, masaka okarãrẽ, boanerãdere: “¿Niísã waja oparã, niísã gapʉ waja opamerã ããrĩ́rĩ?” ãrĩ beyegʉkumi, waja oparãrẽ wajamoãbu. Irasirigʉ ĩgʉ̃ ĩũrõ, Marĩpʉ ĩũrõdere turaro merã mʉrẽ dorea. 2 Marĩpʉya kerere masakare ĩgʉ̃sã pédʉamakʉ̃, pédʉabirimakʉ̃dere wereka! Ĩgʉ̃sãrẽ ĩgʉ̃sã ñerĩ irideare masĩ, piridoregʉ, iri kerere wereka, õãrĩ gapʉre iriburo, ãrĩgʉ̃! Bʉro bopoñarĩ merã pémasĩma õãrõ ĩgʉ̃sãrẽ irire bueka! 3 Pʉrʉguere masaka Marĩpʉya õãrĩ buerire pédʉabirikuma. Irasirirã ĩgʉ̃sã gããmerĩrẽ irirã, ĩgʉ̃sã pédʉari direta buemurãrẽ wárã ãmarãkuma. 4 Marĩpʉya diayema ããrĩrĩ́rẽ béo, masaka ĩgʉ̃sã basi ĩgʉ̃sã gũñarĩ merã wererire pétʉyarãkuma. 5 Mʉ gapʉ pémasĩrĩ merã diayemarẽ iriníkõãka! Ñerõ tarikeregʉ, gũñaturaka! Õãrõ iridʉari merã Jesús masakare tauri kerere bueka, peamegue waabirikõãburo, ãrĩgʉ̃! Marĩpʉ mʉrẽ moãdoredeare õãrõ iri odonúkõãka! 6 Yʉ Marĩpʉyare iridea waja okanemosũbirikoa, yʉ boaburo mérõ dʉyáa, ãrĩ péñáa. 7 Yʉ Jesucristo yʉre buedoregʉ pídeare õãrõ bueyuwarikʉbʉ. Ĩgʉ̃ yʉre iridorerire õãrõ iri odonúbʉ. Ñerõ tarikeregʉ, ĩgʉ̃rẽ bʉremurĩrẽ neõ piribiribʉ. 8 Irasirigʉ dapora yʉ diayema iridea waja marĩ Opʉ yʉre yʉ wajatadeare sĩburire ʉsʉyari merã yúa. Ĩgʉ̃ta diayemarẽ irigʉ masakare: “¿Niísã waja oparã, niísã gapʉ waja opamerã ããrĩ́rĩ?” ãrĩ beyerinʉ ããrĩmakʉ̃, yʉ wajatadeare sĩgʉkumi. Yʉ direta sĩbirikumi. Ããrĩpererã ĩgʉ̃ aariburire bʉro ĩãdʉari merã, ĩgʉ̃rẽ maĩrĩ merã yúrãrẽ irire sĩgʉkumi. 9 Mʉ aariró bokatĩũrõ yʉre ĩãgʉ̃ aarika! 10 Demas i ʉ̃mʉmarẽ gããmesĩã, yʉre béo, Tesalónicague waakõãmi. Crescente Galacia nikũgue, Titode Dalmaciague marĩ Opʉyare buerã waama. 11 Lucas dita yʉ merã ããrĩ́mi. Irasirigʉ Marcore ãma, ĩgʉ̃rẽ ãĩrika! Ĩgʉ̃ yʉre iritamugʉkumi, marĩ Opʉyare õãrõ moãburo, ãrĩgʉ̃. 12 Yʉ Tíquicore Efesogue iriubʉ. 13 Mʉ õõgue aarigú̶, yʉ weka sãñarĩ surírore, Troas wãĩkʉri makã Carpoya wiigue yʉ pídeañerẽ ãĩrika! Yaa papera tũrũrĩrẽ ãĩrika! Waimʉrãya gasiri merã iridea tũrũrĩdere bʉro gããmea. Irasirigʉ iridere ãĩrika! 14 Alejandro kõme merã moãrĩmasʉ̃ yʉre ñetariro irimi. Ĩgʉ̃ yʉre irasiridea waja marĩ Opʉ ĩgʉ̃rẽ wajamoãgʉkumi. 15 Ĩgʉ̃ marĩ buerire neõ gããmebirigorami. Irasirigʉ ĩgʉ̃rẽ pémasĩka! 16 Oparã yʉre peresugue biadoborã yʉ irideare sẽrẽñapʉrorimakʉ̃, neõ sugʉ yʉre iritamubirimi. Ããrĩpererã yʉre béowãgãpereakõãma. Marĩpʉ ĩgʉ̃sã yʉre irasirideare kãtiburo. 17 Ĩgʉ̃sã yʉre béowãgãkerepʉrʉ, marĩ Opʉ yʉre iritamumi. Yʉre turari sĩmi, ĩgʉ̃ masakare tauri kerere õãrõ wereburo, ãrĩgʉ̃. Ããrĩpererã judío masaka ããrĩmerã iri kerere péburo, ãrĩgʉ̃, irasirimi. Ẽõkaye yʉre baabéobodire tariweremakʉ̃ irirosũ ñegʉ̃ yʉre wẽjẽbéobodire tariweremakʉ̃ irimi. 18 Irasũ ããrĩmakʉ̃, ããrĩpereri ñerã yʉre ñerõ iriburire yʉre tariweremakʉ̃ irigʉkumi. Ũ̶mʉgasigue ĩgʉ̃yarãrẽ dorerogue waaburo, ãrĩgʉ̃, yʉre õãrõ koregʉkumi. Marĩ Opʉre: “Õãtarigʉ, turatarigʉ ããrã”, ãrĩ, ʉsʉyari sĩníkõãrã! Irasũta irirã! 19 Priscila, igo marãpʉ Aquila, Onesíforoya wii marãde õãburo. 20 Erasto Corintogue dujami. Trófimo pũrĩrikʉakõãmi. Irasirigʉ Miletogue ĩgʉ̃rẽ píbʉ. 21 Mʉ puibʉ dupuyuro aaripurumuka! Eubulo, Pudente, Lino, Claudia, ããrĩpererã marĩyarã mʉrẽ õãdorema. 22 Marĩ Opʉ Jesucristo mʉ merã ããrĩburo. Marĩpʉ ããrĩpererãrẽ mʉsãrẽ õãrõ iritamuburo. Irasũta iriníkõãburo. Iropãta ããrã. Pablo

Tito 1

1 Yʉ Pablo, mʉrẽ õãdorea. Yʉ Marĩpʉre moãboegʉ ããrã. Jesucristo yʉre ĩgʉ̃ya kerere buedoregʉ pími. Marĩpʉ beyenerãrẽ ĩgʉ̃rẽ õãrõ bʉremumakʉ̃ gããmegʉ̃, ĩgʉ̃sãrẽ ĩgʉ̃yare õãrõ irimakʉ̃ gããmegʉ̃, yʉre iriumi, ĩgʉ̃ya diayema kerere masĩburo, ãrĩgʉ̃. 2 Irasirirã iri kerere masĩrã, ĩgʉ̃sã ʉ̃mʉgasigue perebiri okari opaburire masĩma. Marĩpʉ i ʉ̃mʉrẽ iriburo dupuyuro: “Perebiri okari sĩgʉra”, ãrĩdi ããrĩmí. Ĩgʉ̃ ãrĩgatobi ããrĩsĩã, ĩgʉ̃ ãrĩderosũta marĩrẽ sĩgʉkumi. 3 Daporare Marĩpʉ: “Ãsũ irigʉra”, ĩgʉ̃ ãrĩdeare iriripoe ejasiáa. Irasirigʉ ĩgʉ̃ya kerere wererãrẽ weredoremi marĩrẽ irire masĩburo, ãrĩgʉ̃. Ĩgʉ̃ marĩrẽ taugʉ, yʉdere iri kerere weredoregʉ pími. 4 Tito, yʉ mʉrẽ gojáa. Yʉ Jesúyare weremakʉ̃ pégʉ, mʉ ĩgʉ̃rẽ bʉremunʉgãbʉ. Irasirigʉ yʉ magʉ̃ irirosũ ããrã. Daporare marĩ pẽrãgueta Jesúre bʉremurã ããrã. Marĩpʉ ããrĩnígʉ̃, Jesucristo marĩrẽ taugʉ mʉrẽ õãrõ iritamu, siuñajãrĩ merã ããrĩrikʉmakʉ̃ iriburo. 5 Yʉ mʉrẽ Creta wãĩkʉri nʉgʉ̃rõgue píwãgãribʉ, mʉrẽ Jesúre bʉremurãrẽ yʉ iripeobirideare õãrõ ãmupeokõãburo, ãrĩgʉ̃. Irasirigʉ iri nʉgʉ̃rõma makãrĩrẽ waagorenagʉ̃, iri makãrĩkʉ yʉ mʉrẽ dorederosũta Jesúre bʉremurãrẽ ĩgʉ̃sã oparã ããrĩmurãrẽ sóoka! 6 Sugʉ ĩgʉ̃sã opʉ ããrĩbure sóogʉ, ãsũpero ããrĩgṹ̶rẽ sóoka! Masaka: “Ñerõ irigʉ ããrĩ́mi”, ãrĩ werewʉasũña marĩgʉ̃rẽ, sugoreta marãpokʉdire sóoka! Ĩgʉ̃ pũrãde Jesúre bʉremurãta ããrĩburo. Masaka ĩgʉ̃ pũrãrẽ: “Ñegorama, ĩgʉ̃sã pagʉsãmarãrẽ tarinʉgãgorama”, ãrĩ werewʉasũña marĩrã ããrĩburo. 7 Sugʉ Jesúre bʉremurã opʉ Marĩpʉre moãboegʉ ããrĩ́mi. Irasirigʉ masaka werewʉasũña marĩgʉ̃ ããrĩburo. Ĩgʉ̃ gããmerĩ direta gajerãrẽ iridorebino, mata gajerã merã guarikʉbi, mejãbi, gãmekẽãdʉabi, ñerõ iriri merã niyeru wajatadʉabi ããrĩburo. 8 Ãsũ gapʉ irigʉ ããrĩburo. Ĩgʉ̃ya wiigue gãmeñajãrã ejarãrẽ õãrõ bokatĩrĩñeãgʉ̃, õãrĩ gapʉre gããmegʉ̃, pémasĩrĩ merã iririkʉgʉ, diayemarẽ irigʉ, Marĩpʉyagʉ, noó gããmerõ iridʉarire iribi ããrĩburo. 9 Marĩpʉya diayema kerere, marĩ ĩgʉ̃rẽ buedea bʉremurĩrẽ piribi ããrĩburo. Irasirigʉ, ĩgʉ̃de gajerã Jesúre bʉremurãrẽ õãrĩ bueri merã ĩgʉ̃sãrẽ Marĩpʉyare gũñatura, õãrõ ããrĩrikʉmakʉ̃ irigʉkumi. Irire buegʉ, diayema buerire werewʉarãrẽ õãrõ yʉjʉmasĩgʉkumi, ĩgʉ̃sãde diaye gũñanʉgãburo, ãrĩgʉ̃. 10 Wárã ããrĩ́ma Marĩpʉ dorerire tarinʉgãrã. Ĩgʉ̃sã noó gããmerõ werenímoãmarĩ merã masakare ĩgʉ̃sã ãrĩgatorire bʉremumakʉ̃ yáma. Judío masaka surãyari irasũgora yáma. 11 Niyeru direta wajatadʉarã, ĩgʉ̃sã gããmerõ buemoãmakõãma. Irasirirã wiiri marãrẽ poyanorẽma. Irasirigʉ mʉ ĩgʉ̃sãrẽ kãmutakõãka! “Irire iropãta buenemoka!” ãrĩka ĩgʉ̃sãrẽ! 12 Iripoegue sugʉ iro Creta nʉgʉ̃rõmʉ õãrõ wererimasʉ̃ ãsũ ãrĩ wereyupʉ iro marãrẽ: I nʉgʉ̃rõ marã bʉro ãrĩgatorikʉma. Makãnú̶ʉ marã waimʉrã bʉro goerã irirosũ ããrĩ́ma. Baaparã, baari direta gũñarikʉrã, moãdʉamerã, bʉro térikʉrã ããrĩ́ma, ãrĩyupʉ. 13 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩgʉ̃, diayeta ãrĩ werenídi ããrĩmí. Daporare Creta marã iripoegue iriderosũta yáma. Irasirigʉ Tito, turaro merã ĩgʉ̃sãrẽ wereka, Marĩpʉya diayema buerire õãrõ gũñaturari merã bʉremuburo, ãrĩgʉ̃! 14 Ĩgʉ̃sãrẽ õãrõ bueka, judío masaka noó gããmerõ gũñaboka, weremoãmadea kerere, Marĩpʉya diayema kerere gããmemerã dorerire pénemobirikõãburo, ãrĩgʉ̃! 15 Marĩpʉyare bʉremurãrẽ õãrĩ gũñarĩ oparãrẽ, ããrĩpereri gajino ĩgʉ̃sãrẽ ñerĩrẽ gũñamakʉ̃ iribirikoa. Marĩpʉyare bʉremumerã gapʉre ñerĩ gũñarĩ direta oparãrẽ, ããrĩpereri gajino ĩgʉ̃sãrẽ ñerĩrẽ gũñamakʉ̃ yáa. Irasirirã ñerĩrẽ irirã: “Ñerõ iriakubʉ yʉ”, neõ ãrĩ bʉjawerebema. 16 “Marĩpʉre masĩa gʉa”, ãrĩkererã, ĩgʉ̃rẽ masĩbema. Ĩgʉ̃sã ñerõ iriri merã ĩgʉ̃rẽ masĩbema, ãrĩ masĩsũa. Gajerãrẽ ĩãturi dooma. Marĩpʉ dorerire tarinʉgãgorama. Ããrĩpereri õãrĩrẽ neõ irimasĩmerã, ñerãgora ããrĩ́ma.

Tito 2

1 Irasirigʉ Marĩpʉya diayema ããrĩrĩ́rẽ masakare keoro bueka! 2 Ãsũ ãrĩ wereka, mʉrã ʉ̃marẽ: “Mʉsã pémasĩrĩ merã iririkʉrã, masaka bʉremusũrã, diayemarẽ irirã, Marĩpʉre gũñaturari merã bʉremurã, gajerãrẽ maĩrã ããrĩka! Mʉsãrẽ ñerõ waamakʉ̃, gũñaturaníkõãka!” ãrĩ wereka ĩgʉ̃sãrẽ! 3 Mʉrã nomedere: “Mʉsã Marĩpʉre goepeyari merã bʉremuka! Gajerãrẽ ñerõ ãrĩ werewʉamerãta, wáro mejãrĩnorẽ iirímerãta ããrĩka! Maamarã nomerẽ õãrĩrẽ bueka, ĩgʉ̃sãrẽ irire irimasĩburo, ãrĩrã! Mʉsã irasũ buemakʉ̃ péduripírã, ĩgʉ̃sã marãpʉsãmarãrẽ, ĩgʉ̃sã pũrãdere õãrõ maĩrãkuma. 5 Diayemarẽ irirã, õãrĩ gũñarĩ oparã, ĩgʉ̃sãya wiirigue ããrĩrã́rẽ õãrõ korerã, gajerãrẽ iritamurã, ĩgʉ̃sã marãpʉsãmarãrẽ tarinʉgãmerã ããrĩrãkuma. Irasirirã ĩgʉ̃sã maamarã nome irire õãrõ irimakʉ̃ ĩãrã, gajerã Marĩpʉya kerere ñerõ werenímasĩbirikuma. ‘Iri kerere bʉremurã ñerõ yáma’, ãrĩ masĩbirikuma”, ãrĩ wereka ĩgʉ̃sãrẽ! 6 Maamarã ʉ̃madere: “Mʉsãde diayemarẽ irika!” ãrĩ wereka! 7 Mʉ õãrĩ direta irika! Mʉ irasirimakʉ̃ ĩãrã, gajerãde õãrĩrẽ irirãkuma. Masakare goepeyari merã diayema ããrĩrĩ́rẽ keoro bueka! 8 Õãrõ pémasĩrĩ merã wereníka, gajerã mʉrẽ werewʉabirikõãburo, ãrĩgʉ̃. Mʉ werenírĩrẽ pérã, mʉrẽ gããmemerã: “I diaye ããrĩbea”, ãrĩmasĩbirikuma. Irasirirã marĩrẽ werewʉanerã gʉyasĩrĩrãkuma. Marĩrẽ ñerĩ werenírĩ merã werewʉamasĩbirikuma. 9 Moãboerimasãdere: “Mʉsã oparã dorerire tarinʉgãbirikõãka! Ĩgʉ̃sã doremakʉ̃, ããrĩpereri ĩgʉ̃sã dorerire irika! Ĩgʉ̃sãrẽ mʉsã merã ʉsʉyamakʉ̃ irika! Ĩgʉ̃sã mʉsãrẽ doremakʉ̃: ‘Iribea’, ãrĩbirikõãka! 10 Ĩgʉ̃sã oparire neõ yajabirikõãka! Ĩgʉ̃sã oparire mʉsã õãrõ koremakʉ̃ ĩãrã: ‘Õãrõ yáma’, ãrĩrãkuma. Gajerãde mʉsã õãrõ iririre ĩãrã, marĩrẽ taugʉ Marĩpʉyare buerire: ‘Õãrĩ ããrã’, ãrĩ gũñarãkuma”, ãrĩ wereka ĩgʉ̃sãrẽ! 11 Marĩpʉ marĩrẽ maĩgʉ̃ ããrĩpererã i ʉ̃mʉ marã ĩgʉ̃sã ñerõ iridea wajare taudʉagʉ, Jesucristore iriudi ããrĩmí. 12 Marĩrẽ ĩgʉ̃ gããmebirinorẽ, i ʉ̃mʉma ñerõ ʉaribejarire piriburo, ãrĩgʉ̃, irasiridi ããrĩmí. Marĩ i ʉ̃mʉgue ããrĩrã́de õãrõ pémasĩrĩ merã diayemarẽ irirã, Marĩpʉ gããmerĩrẽ irirã ããrĩrṍ gããmea. 13 Marĩ Opʉ turatarigʉ marĩrẽ taugʉ Jesucristo dupaturi aariburire ʉsʉyari merã yúrã yáa. Ĩgʉ̃ ãrĩderosũta aarigʉkumi marĩrẽ õãrĩrẽ irigʉ aarigú̶. Ire marĩ masĩsĩã, ĩgʉ̃ gããmerĩrẽ iriro gããmea. 14 Marĩ ñerõ iridea wajare wajaribosabu, ĩgʉ̃rẽ wẽjẽrãrẽ kãmutaro marĩrõ boadi ããrĩmí. Irasirigʉ ããrĩpereri marĩ ñerõ iridea wajare taudi ããrĩmí, marĩrẽ neõ ñerĩrẽ opabirikõãburo, ãrĩgʉ̃. Marĩrẽ ĩgʉ̃yarã ããrĩburo, õãrĩrẽ õãrõ iriburo, ãrĩgʉ̃, irasiridi ããrĩmí. 15 Mʉ Jesúre bʉremurãrẽ irire õãrõ bueka, õãrĩrẽ ʉsʉyari merã iriburo, ãrĩgʉ̃! Marĩpʉ mʉrẽ irire weredoredi ããrĩmí. Irasirigʉ ĩgʉ̃ dorero merã irire iridʉamerãrẽ: “Ãsũ irika!” ãrĩ wereka! Neõ sugʉ masakʉ, mʉ weremakʉ̃, mʉrẽ irasũ ĩãbéobirikõãburo.

Tito 3

1 Irogue marã Jesúre bʉremurãrẽ ãsũ ãrĩ wereka: “Mʉsã oparãrẽ, mʉsãrẽ dorerãrẽ tarinʉgãbirikõãka! Ĩgʉ̃sã dorerire õãrõ péka! Õãrõ iririre irirã ããrĩka! 2 Neõ sugʉ masakʉre ñerõ ãrĩ werewʉabirikõãka! Masaka merã gãme turimerãta, ĩgʉ̃sã merã õãrõ ʉsʉyari merã ããrĩrikʉka! Gajerãrẽ maĩrĩ merã iritamuka! Ããrĩpererãrẽ bʉremurĩ merã gũña maĩka!” ãrĩ wereka ĩgʉ̃sãrẽ! 3 Iripoegue marĩ Jesúre bʉremubirisĩã, Marĩpʉyare pémasĩbiri, ĩgʉ̃ dorerire tarinʉgã, ãrĩgatorire bʉremu, dedirinerã ããrĩbú̶. Ããrĩpereri noó gããmerõ ʉaribejarire, ñerĩ iridʉarire pirimasĩbirinerã ããrĩbú̶. Gajerãrẽ uburikʉrã, ĩgʉ̃sãrẽ ñerõ irirã ããrĩnerã ããrĩbú̶. Gajerã marĩrẽ ĩãturi doonerã ããrĩmá. Marĩ baside gãme ĩãturi doonerã ããrĩbú̶. 4 Marĩ irasũ ããrĩkerepʉrʉ, Marĩpʉ marĩrẽ taugʉ gapʉ ĩgʉ̃ marĩrẽ maĩrĩrẽ, ĩgʉ̃ marĩrẽ iritamudʉarire marĩrẽ masĩmakʉ̃ iridi ããrĩmí. 5 Irasirigʉ marĩrẽ taudi ããrĩmí. Marĩ õãrĩrẽ neõ iribirikerepʉrʉ, marĩrẽ bʉro bopoñarĩ merã ĩãsĩã, marĩrẽ taudi ããrĩmí, perebiri peamegue waabirikõãburo, ãrĩgʉ̃. Marĩ ñerĩ oparire koedi ããrĩmí, Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ merã marĩrẽ majĩrã maama deyoarã irirosũ ããrĩburo, ãrĩgʉ̃. Irasirigʉ marĩrẽ maama okarire sĩdi ããrĩmí ĩgʉ̃ pũrã ããrĩburo, ãrĩgʉ̃. 6 Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃rẽ Jesucristo marĩ ñerõ iridea wajare taugʉ merã marĩrẽ iriudi ããrĩmí ĩgʉ̃ turarire opatarikõãburo, ãrĩgʉ̃. 7 Irasirigʉ marĩrẽ maĩgʉ̃: “Õãrã, waja opamerã ããrĩ́ma”, ãrĩ ĩãdi ããrĩmí. Irasirirã gũñaturari merã: “Ĩgʉ̃ marĩrẽ ĩgʉ̃ pũrãrẽ: ‘Ũ̶mʉgasigue perebiri okarire sĩgʉra’, ãrĩdeare oparãkoa”, ãrĩ masĩa. 8 Iri yʉ mʉrẽ wereri, diayema kere ããrã. Irasirigʉ Marĩpʉre bʉremurãrẽ irire õãrõ gũñaturari merã bueka, piriro marĩrõ õãrĩrẽ iriníkõãburo, ãrĩgʉ̃! I bueri õãgoráa. Irire péduripírãnorẽ õãrõ ããrĩrikʉmakʉ̃ iriri ããrã. 9 Gajerã merã ubu ããrĩrĩ́rẽ, gʉa ñekʉ̃sãmarã iriunadea kerere, Marĩpʉ Moisére doreri pídeare: “¿Naásũ ãrĩdʉaro yári?” ãrĩ sẽrẽñarĩrẽ gãme guaseobirikõãka! Irire gãme guaseori ñegoráa. Masakare õãrõ ããrĩrikʉmakʉ̃ iriri ããrĩbea. 10 Sugʉ masakʉ Jesúre bʉremurĩ bumarãrẽ gãme guaseo, dʉkawarimakʉ̃ irigʉnorẽ: “Irire iribirikõãka!” ãrĩ wereka! Mʉ suñarõ o péa ĩgʉ̃rẽ wereadero pʉrʉ ĩgʉ̃ pébirimakʉ̃ ĩãgʉ̃, Jesúre bʉremurã nerẽrõgue ĩgʉ̃sã merã ããrĩgṹ̶rẽ béowiuka! 11 Ĩgʉ̃sãrẽ gãme guaseo, dʉkawarimakʉ̃ iriri merã: “Ñegʉ̃, waja opagʉ ããrĩ́mi”, ãrĩ masĩsũa. 12 Yʉ Artemarẽ o Tíquicore mʉ pʉrogue iriugʉkoa. Mʉ pʉro ejamakʉ̃, Nicópolis wãĩkʉri makãgue yʉre bokatĩrĩgʉ̃ waapurumuka! Yʉ: “Irogue puibʉ tamugʉkoa”, ãrĩ gũñáa. 13 Mʉ iritamurõ bokatĩũrõ Zenas masakare wereníbosarimasʉ̃rẽ, Apolodere iritamuka! Ĩgʉ̃sã gajerogue waaburi dupuyuro ĩgʉ̃sã gããmerĩrẽ sĩka, iri ããrĩpererire opaburo, ãrĩrã! 14 Mʉ irasũ iritamumakʉ̃ ĩãrã, marĩyarãde õãrĩ iri, ĩgʉ̃sã basi gãme iritamurãkuma ĩgʉ̃sã gããmerĩrẽ opamurã. Irasirirã irimoãmamerãta ããrĩrãkuma. 15 Ããrĩpererã yʉ merã ããrĩrã́ mʉrẽ õãdorema. Marĩyarã Jesúre bʉremurãrẽ marĩrẽ maĩrãrẽ mʉ pʉro ããrĩrã́rẽ õãdoreka! Marĩpʉ mʉsãrẽ ããrĩpererãrẽ õãrõ iritamuburo. Iropãta ããrã. Pablo

Filemón 1

1 Yʉ Pablo, Jesucristoya kerere weredea waja peresugue ããrã. Marĩyagʉ Timoteo merã mʉrẽ õãdorea. Filemón, mʉ gʉa maĩgʉ̃, gʉa merã moãgʉ̃ ããrã. 2 Yʉ gajerã Jesúre bʉremurã mʉya wiigue nerẽrãrẽ, marĩyago Apia wãĩkʉgore, irasũ ããrĩmakʉ̃ Arquipodere õãdorea. Arquipo gʉa merã moãmi, gajerã Jesucristoya kerere péburo, ãrĩgʉ̃. 3 Marĩpʉ ããrĩnígʉ̃, marĩ Opʉ Jesucristo mʉsãrẽ õãrõ iritamu, siuñajãrĩ merã ããrĩrikʉmakʉ̃ iriburo. 4 Yʉ Marĩpʉre sẽrẽrikʉ mʉya ããrĩburire sẽrẽbosáa. Marĩ Opʉ Jesúre mʉ maĩrĩrẽ, ĩgʉ̃rẽ mʉ bʉremurĩrẽ, gajerã Marĩpʉyarãrẽ mʉ maĩrĩrẽ pébʉ. Irasirigʉ Marĩpʉre: “Õãa”, ãrĩ, ʉsʉyari sĩa. 6 Mʉ Jesúre bʉremusĩã, ĩgʉ̃rẽ bʉremurĩrẽ gajerãrẽ werea, ĩgʉ̃sãde ĩgʉ̃rẽ bʉremuburo, ãrĩgʉ̃. Irasirigʉ yʉ Marĩpʉre: “Ĩgʉ̃sãrẽ weregʉ, ããrĩpereri Jesucristo marĩrẽ õãrõ iririre masĩpeogʉ waaburo”, ãrĩ sẽrẽa. 7 Yaagʉ, mʉ Marĩpʉyarãrẽ õãrõ yʉjʉpũrãkʉmakʉ̃ iribʉ. Mʉ ĩgʉ̃sãrẽ maĩrĩrẽ pégʉ, yʉ mʉ merã õãrõ yʉjʉpũrãkʉ, ʉsʉyáa. 8 Irasirigʉ yʉ Jesucristo buedoregʉ pídi ããrĩsĩã, mʉrẽ doremasĩkeregʉ: “Ãsũ iriro gããmea, irasirigʉ irire irika!” ãrĩbirikoa. 9 Maĩrĩ merã gapʉ mʉrẽ sẽrẽdʉakoa. Yʉ Pablo bʉgʉro ããrã. Jesucristoya kerere weredea waja peresugue ããrã. 10 Irasirigʉ Onésimõyamarẽ mʉrẽ sẽrẽdʉakoa. Ĩgʉ̃, yʉ peresugue ããrĩgṹ̶ pʉro eja, yʉ Jesúyare weremakʉ̃ pégʉ, ĩgʉ̃rẽ bʉremunʉgãmi. Irasirigʉ yʉ magʉ̃ irirosũ ããrĩ́mi. 11 Jesúre bʉremuburi dupuyuro Onésimo mʉrẽ õãrõ moãboebirisĩã, béowãgãdi ããrĩmí. Dapora tamerãrẽ marĩ pẽrãguereta iritamumi. Yʉre õãrõ iritamugʉ̃ yámi. Mʉdere õãrõ iritamugʉkumi. 12 Irasirigʉ daporare mʉ pʉrogue ĩgʉ̃rẽ yʉ bʉro maĩgʉ̃rẽ iriua. Ĩgʉ̃rẽ õãrõ bokatĩrĩñeãka! 13 Yʉ Jesucristoya kerere weredea waja peresu ããrĩripoe mʉ yʉre iritamuboadeare iritamudoregʉ, õõgue ĩgʉ̃rẽ yʉ merã dujamakʉ̃ gããmeadáa. 14 Ĩgʉ̃, yʉ merã dujamakʉ̃ gããmekeregʉ, mʉ gããmerĩ direta iridʉakoa. Irasirigʉ mʉ yʉre: “Jáʉ”, ãrĩmakʉ̃ tamerãrẽ yʉ doreri meta ããrĩrokoa. Mʉ gããmerõsũ waarokoa. 15 “Gajipoe irigʉ Onésimo mʉrẽ béowãgãgʉ̃ yoaripoe ããrĩbu meta waakumi. Dupaturi mʉ merã õãrõ ããrĩníkõãbu irasirikumi”, ãrĩ gũñáa. Irasirigʉ ĩgʉ̃rẽ yʉ merã dujadorebirikoa. 16 Ĩgʉ̃ mʉrẽ moãboegʉ ããrĩkeregʉ, daporare Jesúre bʉremumi. Mʉya weregʉ irirosũ ããrĩ́mi. Yʉ ĩgʉ̃rẽ bʉro maĩa. Mʉ gapʉ yʉ nemorõ ĩgʉ̃rẽ maĩrõ gããmea. “Yʉre moãboegʉ ããrĩkeregʉ, Jesúre bʉremusĩã, yaa weregʉ irirosũ ããrĩ́mi, irasirigʉ ĩgʉ̃rẽ bʉro maĩa”, ãrĩ gũñarõ gããmea. 17 Irasirigʉ mʉ yʉre: “Yʉ merã moãgʉ̃ ããrĩ́mi gajerã Jesúyare péburo, ãrĩgʉ̃”, ãrĩ gũñagʉ̃, yʉre bokatĩrĩñeãrõsũta Onésimorẽ õãrõ bokatĩrĩñeãka! 18 Ĩgʉ̃ gajino mʉyare poyanorẽdi, o mʉrẽ wajamomakʉ̃, yʉre wereka! Yʉ mʉrẽ wajarigʉkoa. 19 Yʉ Pablo, yʉ basi ire mʉrẽ ãrĩ gojáa: “Yʉ wajarigʉra”. Irire irasũ ãrĩ gojakeregʉ, mʉrẽ gaji gũñamakʉ̃ irimasĩa. Jesúyare yʉ mʉrẽ weremakʉ̃ pégʉ, ĩgʉ̃rẽ bʉremunʉgãbʉ. Irasirigʉ, yʉ mʉrẽ weredea waja yʉre wáro wajamogʉ̃ irirosũ ããrã. 20 Irasirigʉ mʉrẽ yaagʉre ãsũ ãrĩ sẽrẽa: “Mʉ marĩ Opʉ Jesucristore bʉremugʉ̃ ããrĩsĩã, Onésimorẽ õãrõ bokatĩrĩñeãka!” Marĩ Cristoyarã ããrã. Irasirigʉ yʉre õãrõ yʉjʉpũrãkʉmakʉ̃ irika! 21 I yʉ mʉrẽ sẽrẽrĩrẽ: “Irigʉkumi”, ãrĩ masĩa. Irasirigʉ ire mʉrẽ gojáa. Idere masĩa. Yʉ sẽrẽrĩrẽ nemorõ mʉ õãrõ irigʉkoa. 22 Mʉrẽ gojagʉ, gajidere sẽrẽa. Yʉre wiuadero pʉrʉ, mʉsã pʉrogue waadʉakoa. Irasirigʉ yʉ irogue ejaburi dupuyuro yʉ kãrĩburi taribure ãmuyuka! Marĩpʉ mʉsã ĩgʉ̃rẽ sẽrẽrĩrẽ: “Jáʉ”, ãrĩmakʉ̃, mʉsã pʉrogue waagʉkoa. 23 Epafras mʉrẽ õãdoremi. Ĩgʉ̃ Jesucristoya kerere weredea waja yʉ merã peresugue ããrĩ́mi. 24 Yʉ merã moãrã Marcos, Aristarco, Demas, irasũ ããrĩmakʉ̃ Lucas mʉrẽ õãdorema. 25 Marĩ Opʉ Jesucristo mʉsãrẽ õãrõ iritamuburo. Irasũta iriburo. Iropãta ããrã. Pablo

Hebreos 1

1 Iripoegue Marĩpʉ ĩgʉ̃ya kerere weredupiyunerã merã marĩ ñekʉ̃sãmarãrẽ werenʉgãdi ããrĩmí. Yoaripoe wári ĩgʉ̃ turari merã iri ĩmurĩ, ĩgʉ̃ weredoreri, kẽrõgue ĩmurĩ merã ĩgʉ̃sãrẽ ĩgʉ̃yare masĩmakʉ̃ iridi ããrĩmí. 2 Dapagorare i ʉ̃mʉ pereburi dupiyuro ĩgʉ̃ magʉ̃ Jesucristo merã marĩrẽ ĩgʉ̃yare weremi. Neõgoraguere Marĩpʉ ĩgʉ̃ magʉ̃ merã i ʉ̃mʉrẽ iridi ããrĩmí, ããrĩpereri ĩgʉ̃ gããmerõsũta ããrĩburo, ãrĩgʉ̃. Irire iriburo dupiyuro ĩgʉ̃ magʉ̃rẽ pídi ããrĩmí, iri ããrĩpererire opabure. 3 Jesucristo, Marĩpʉ gosesiririre opagʉ, turatarigʉ, õãtarigʉ, Marĩpʉ ããrĩrikʉrire opagʉ ããrĩ́mi. Ĩgʉ̃ turaro doreri merã ããrĩpereri i ʉ̃mʉmarẽ ããrĩníkõãmakʉ̃ yámi. Marĩ ñerõ iridea wajare tau odo, pʉrʉ ʉ̃mʉgasigue Marĩpʉ turatarigʉ diaye gapʉ eja doadi ããrĩmí, ããrĩpererãrẽ doregʉ ããrĩbu. 4 Irasirigʉ Marĩpʉ magʉ̃ Jesucristo, Marĩpʉre wereboerã nemorõ turagʉ ããrĩ́mi. Marĩpʉ ĩgʉ̃rẽ: “Makʉ, mʉ yʉ magʉ̃ ããrã”, ãrĩdi ããrĩmí. Ángeles gapʉre: “Yʉre wereboerã ããrã”, ãrĩdi ããrĩmí. 5 Ĩgʉ̃ magʉ̃rẽ ãsũ ãrĩdi ããrĩmí: Yʉ magʉ̃ ããrã mʉ. Dapagã merã mʉ, yʉ magʉ̃ ããrĩrĩ́rẽ masakare masĩmakʉ̃ yáa, ãrĩdi ããrĩmí. Neõ sugʉ ĩgʉ̃rẽ wereboegʉre irasũ ãrĩbiridi ããrĩmí. Ĩgʉ̃ magʉ̃yamarẽ ãsũ ãrĩdi ããrĩmí doja: Yʉ, ĩgʉ̃ pagʉ ããrã. Ĩgʉ̃, yʉ magʉ̃ ããrĩ́mi, ãrĩdi ããrĩmí. Neõ sugʉ ĩgʉ̃rẽ wereboegʉre irasũ ããrĩbiridi ããrĩmí. 6 Ĩgʉ̃ magʉ̃rẽ sugʉ ããrĩgṹ̶rẽ i ʉ̃mʉgue iriugʉ, ãsũ gapʉ ãrĩdi ããrĩmí: Ããrĩpererã yʉre wereboerã, yʉ magʉ̃rẽ ejamejã, bʉremuburo, ãrĩdi ããrĩmí. 7 Ĩgʉ̃rẽ wereboerãyamarẽ ãsũ ãrĩdi ããrĩmí: Yʉre wereboerãrẽ mirũ wẽjãpu taurosũ, peame ʉ̃jʉ̃rĩ pũrã irirosũ waamakʉ̃ yáa, ãrĩdi ããrĩmí. 8 Ĩgʉ̃ magʉ̃ gapʉre ãsũ ãrĩdi ããrĩmí: Mʉ ããrĩpererã Opʉ ããrĩnígʉ̃ ããrã. Mʉyarãrẽ diayeta dorea. 9 Diayema iririre gããmea. Ñerõ iririre dooa. Irasirimakʉ̃ ĩãgʉ̃, yʉ mʉpʉ mʉrẽ ããrĩpererã Opʉ ããrĩbure beyebʉ. Irasirigʉ mʉrẽ ããrĩpererã mʉ merãmarã nemorõ ʉsʉyari merã ããrĩmakʉ̃ iribʉ, ãrĩdi ããrĩmí. 10 Idere ãrĩdi ããrĩmí Marĩpʉ ĩgʉ̃ magʉ̃rẽ: Mʉ ããrĩpererã Opʉ, neõgoragueta i nikũ, ʉ̃mʉgasidere iribʉ. 11 Gajipoe i ʉ̃mʉ mʉ iridea pereakõãrokoa. Mʉ gapʉ ããrĩníkõãgʉkoa. Ããrĩpereri mʉ iridea gapʉ suríro boarosũ, boapereakõãrokoa. 12 Irasirigʉ suríro bʉgʉñerẽ túwea béo, gajiñe maamañe gorawayurosũ, ããrĩpereri õãrĩ ditare gorawayugʉkoa. Mʉ gapʉ neõ gorawayubirikoa. Mʉrãrõta ããrĩníkõãgʉkoa, ãrĩdi ããrĩmí. 13 Irasirigʉ ĩgʉ̃ magʉ̃rẽ ãsũ ãrĩdi ããrĩmí doja: Yʉ diaye gapʉ doaka! Mʉ doaripoe mʉrẽ ĩãturirãrẽ mʉ dorerire neõ tarinʉgãnemobirimakʉ̃ irigʉra, ãrĩdi ããrĩmí. Ĩgʉ̃rẽ wereboerã gapʉre neõ irasũ ãrĩbiridi ããrĩmí. 14 Ããrĩpererã Marĩpʉre wereboerã deyomarĩrã, ĩgʉ̃rẽ moãboerã ããrĩ́ma. Marĩpʉ Jesucristo taurãrẽ iritamudoregʉ ĩgʉ̃sãrẽ iriumi.

Hebreos 2

1 Irasirirã Marĩpʉ magʉ̃ Jesucristoya kerere marĩ pédeare irasũ gũñaníkõãrõ gããmea, ĩgʉ̃rẽ bʉremurĩrẽ piriri, ãrĩrã. 2 Iripoegue Marĩpʉ ĩgʉ̃rẽ wereboerãrẽ ĩgʉ̃ya kerere weredoredi ããrĩmí. Irasirigʉ: “Ñerõ irirãnorẽ, yʉ dorerire tarinʉgãrãrẽ wajamoãgʉra”, ãrĩderosũta ĩgʉ̃sãrẽ diayeta wajamoãdi ããrĩmí. 3 Marĩpʉ masakare tauri kere õãtaria. Marĩ gapʉ irire pémerã, ĩgʉ̃ wajamoãrĩrẽ tausũbirikoa. Marĩ Opʉ Jesucristo iri kerere werepʉroridi ããrĩmí. Ĩgʉ̃ weredeare pérã: “Diayeta ããrã”, ãrĩ masĩnerã ããrĩmá. Irasirirã marĩdere wereturiama, irire masĩburo, ãrĩrã. 4 Marĩpʉ gaji irinemodi ããrĩmí. Iri kerere wererãrẽ ĩgʉ̃ turari merã wári iri ĩmurĩrẽ irimakʉ̃ iridi ããrĩmí. Irasũ ããrĩmakʉ̃ ĩgʉ̃ gããmederosũta ĩgʉ̃sãrẽ wári Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ iritamurĩ merã irimasĩrĩrẽ sĩdi ããrĩmí, iri kerere weremakʉ̃ pérã: “Diayeta ããrã”, ãrĩ masĩburo, ãrĩgʉ̃. 5 Marĩpʉ ĩgʉ̃rẽ wereboerãrẽ: “I ʉ̃mʉ peredero pʉrʉguere oparã ããrĩrãkoa mʉsã”, ãrĩ, neõ píbiridi ããrĩmí. 6 Ĩgʉ̃yare weredupiyudi ãsũ gapʉ ãrĩ gojadi ããrĩmí: Gʉa Opʉ, masaka ubu ããrĩrã́ ããrĩkeremakʉ̃, ¿nasirigʉ ĩgʉ̃sãrẽ gũñarĩ mʉ? Ĩgʉ̃sã boamurã dita ããrĩkeremakʉ̃, ¿nasirigʉ ĩgʉ̃sãrẽ iritamurĩ mʉ? 7 Yoabiripoegãta ĩgʉ̃sãrẽ mʉrẽ wereboerã doka ããrĩmakʉ̃ iridi ããrĩbú̶. Irasirikeregʉ, pʉrʉguere ĩgʉ̃sãrẽ oparã sóogʉ, mʉ turarire sĩbʉ, ĩgʉ̃sãrẽ ããrĩpereri opaburo, ãrĩgʉ̃, ãrĩ gojadi ããrĩmí. Marĩpʉ masakare irasũ sĩgʉ̃: “Ããrĩpererire dorerãkuma”, ãrĩ pídi ããrĩmí. Ĩgʉ̃sãrẽ irire píkeremakʉ̃, ããrĩpererire dorebema dapa. 9 Marĩ Jesúyama gapʉre: “Ããrĩpererã Opʉ ããrĩ́mi”, ãrĩ masĩa. Yoabiripoegãta ĩgʉ̃dere Marĩpʉ ĩgʉ̃rẽ wereboerã doka pídi ããrĩmí, ããrĩpererãya ããrĩburire boabosabure. Jesús marĩrẽ boabosamakʉ̃, Marĩpʉ ĩgʉ̃rẽ maĩgʉ̃, õãrõ iritamudi ããrĩmí. Irasirigʉ ĩgʉ̃ boadigue masãdero pʉrʉ, Marĩpʉ ĩgʉ̃rẽ turarire sĩ, Opʉ sóodi ããrĩmí, ããrĩpererã ĩgʉ̃rẽ bʉremuburo, ãrĩgʉ̃. 10 Marĩpʉ ĩgʉ̃ gããmederosũta ããrĩpereri i ʉ̃mʉmarẽ iridi ããrĩmí. Ããrĩpereri ĩgʉ̃ya dita ããrã. Ĩgʉ̃ pũrã ããrĩpererã ʉ̃mʉgasigue ĩgʉ̃ ããrĩrṍgue ĩgʉ̃ merã ããrĩmakʉ̃ gããmemi. Irasirigʉ ĩgʉ̃ magʉ̃ Jesúre iriudi ããrĩmí, marĩrẽ ĩgʉ̃ ñerõ tariri merã taubure. Ĩgʉ̃rẽ iriudi ããrĩmí, marĩ Opʉ ããrĩbure, marĩrẽ ʉ̃mʉgasigue ãĩmʉrĩabure. 11 Jesús marĩrẽ taugʉ, Marĩpʉyarã ããrĩmakʉ̃ iridi ããrĩmí. Irasirirã marĩ ĩgʉ̃yarã ããrĩsĩã, sugʉ pũrã irirosũ, Jesús marĩ tĩ́gʉ̃ merã Marĩpʉ pũrã ããrã. Irasirigʉ Jesús marĩrẽ: “Yʉ pagʉpũrã ããrĩ́ma”, ãrĩgʉ̃, neõ gʉyasĩrĩbemi. 12 Marĩpʉya werenírĩ gojadea pũgue Jesús ĩgʉ̃ Pagʉre weredeare gojasũdero ããrĩbú̶. Ãsũ ãrĩdi ããrĩmí ĩgʉ̃rẽ: Mʉ ããrĩrikʉrire, mʉyamarẽ weregʉkoa yʉ pagʉpũrãguere. Ĩgʉ̃sã nerẽnarõgue nerẽmakʉ̃, ĩgʉ̃sã merã: “Õãtaria mʉ”, ãrĩ bayapeogʉkoa mʉrẽ, ãrĩdi ããrĩmí. 13 Gaji ãrĩdi ããrĩmí doja: Yʉde mʉrẽ yʉ Opʉre bʉremuníkõãgʉra. Idere ãrĩdi ããrĩmí doja: Õõta ããrã Yʉpʉ pũrã ĩgʉ̃ yʉre pínerã merã, ãrĩdi ããrĩmí. 14 Marĩ, Marĩpʉ pũrã, dʉpʉkʉrã ããrã. Irasirigʉ Jesúde marĩ irirosũta dʉpʉkʉgʉ aaridi ããrĩmí. Ĩgʉ̃ curusague boari merã wãtĩrẽ, boarire güirã opʉre tarinʉgã béodi ããrĩmí. 15 Jesús ĩgʉ̃rẽ irasũ tarinʉgãgʉ̃, marĩ boaburire güiníkõãnerãrẽ taudi ããrĩmí. 16 Ãsũ ããrã. Jesucristo Marĩpʉre wereboerãrẽ iritamugʉ̃ meta aaridi ããrĩmí. Marĩ, Abraham parãmerã gapʉre ĩgʉ̃ Marĩpʉre bʉremuderosũta bʉremurãrẽ iritamugʉ̃ aaridi ããrĩmí. 17 Irasirigʉ marĩ irirosũta dʉpʉkʉgʉ aaridi ããrĩmí, ĩgʉ̃ boari merã marĩ ñerĩ iridea wajare wajaribosabu. I merã Marĩpʉre: “Waja opamerã ããrĩ́ma”, ãrĩ ĩãmakʉ̃ iridi ããrĩmí. Paía opʉ marĩya ããrĩburire Marĩpʉre sẽrẽbosarosũ, ĩgʉ̃de marĩrẽ õãrõ sẽrẽbosami. Irasirigʉ marĩrẽ bopoñarĩ merã ĩãgʉ̃ marĩrẽ õãrõ iritamuníkõãmi. 18 Wãtĩ ĩgʉ̃rẽ ñerõ iridoremakʉ̃, Jesús bʉro ñerõ tarikeregʉ, ĩgʉ̃ dorerire iribiridi ããrĩmí. Irasirigʉ wãtĩ marĩdere ñerĩ iridoremakʉ̃ ĩãgʉ̃, Jesús marĩrẽ iritamumasĩmi, ñerĩ iribirikõãburo, ãrĩgʉ̃.

Hebreos 3

1 Yaarã, mʉsã Marĩpʉ beyenerã, ĩgʉ̃yarã ããrã. Irasirirã Jesucristore: “Bʉremua mʉrẽ”, ãrĩnerã ããrĩsĩã, ĩgʉ̃rẽ õãrõ gũñaníkõãka! Marĩpʉ ĩgʉ̃rẽ iriudi ããrĩmí, ĩgʉ̃ya kerere werebure, paía opʉ irirosũ marĩya ããrĩburire sẽrẽbosabure. 2 Marĩpʉ ĩgʉ̃rẽ beyepídi ããrĩmí irire iribure. Irasirigʉ Moisés, Marĩpʉ ĩgʉ̃rẽ: “Ãsũ iridoreka yaarãrẽ!” ãrĩ pídeare õãrõ iriderosũta Jesúde Marĩpʉ ĩgʉ̃rẽ pídea ããrĩpererire õãrõ iridi ããrĩmí. 3 Irasirirã Moisére bʉremudero nemorõ Jesús gapʉre bʉremurõ gããmea marĩrẽ. Iri ãsũ ããrã. Wiire: “Õãrĩ wii ããrã”, ãrĩ ĩãrõ nemorõ iri wiire iridi gapʉre: “Õãtarimi”, ãrĩ bʉremurõ gããmea marĩrẽ. 4 Masaka gapʉ wiiri irirã ããrĩ́ma. Marĩpʉ gapʉ ããrĩpereri i ʉ̃mʉmarẽ iridi ããrĩmí. 5 Moisés gapʉ Marĩpʉyarãrẽ doregʉ, ĩgʉ̃sãrẽ õãrõ iritamudi ããrĩmí. “Ãsũ irika, Marĩpʉre bʉremurã!” ãrĩ weredi ããrĩmí, pʉrʉgue marã Marĩpʉya kerere pémasĩburo, ãrĩgʉ̃. 6 Cristo, Marĩpʉ magʉ̃ gapʉ Moisés nemorõ Marĩpʉyarãrẽ õãrõ doregʉ ããrĩ́mi. Irasirirã marĩ Marĩpʉyarã, gũñaturarire piriro marĩrõ ĩgʉ̃ tauburire ʉsʉyari merã yúnírã, ĩgʉ̃ya wii marã ããrã. 7 Irasirigʉ Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ ire ãsũ ãrĩ weredi ããrĩmí, Marĩpʉya werenírĩ gojadea pũgue: Dapagãrẽ mʉsã Opʉ mʉsãrẽ weremakʉ̃, pédʉamerã irirosũ ããrĩbirikõãka! 8 Õãrõ péka ĩgʉ̃rẽ! Iripoegue Israel bumarãrẽ masaka marĩrõgue ããrĩrã́rẽ ĩgʉ̃ werekeremakʉ̃, ĩgʉ̃ dorerire tarinʉgãma. “Marĩrẽ iritamumasĩbirikumi”, ãrĩrã, ĩgʉ̃rẽ bʉremubirima. 9 Irasirigʉ ãsũ ãrĩmi: “Iroguere cuarenta bojorigora yʉ turaro merã iririre iri ĩmuadibʉ ĩgʉ̃sãrẽ iritamugʉ̃. Yʉ irasirikeremakʉ̃: ‘Ĩgʉ̃ marĩrẽ iritamumasĩbirikumi’, ãrĩ gũñanama yʉre. 10 Irasirigʉ ĩgʉ̃sã merã gua, ãsũ ãrĩbʉ: ‘Yaa gapʉre neõ gũñatʉyabema. Yʉ dorerire iridʉabema’, ãrĩbʉ. 11 Irasirigʉ ĩgʉ̃sã merã guagʉ, goepeyaro merã ãsũ ãrĩ werebʉ: ‘Yʉ merã õãrõ siñajãrĩ bokabirikoa mʉsã yʉre bʉremubiri waja’”, ãrĩmi. 12 Irasirirã yaarã, õãrõ pémasĩka! Neõ sugʉ mʉsã watopemʉ ñerõ gũña, bʉremubi ããrĩbirikõãburo. Irasũ ããrĩgṹ̶no, Marĩpʉ ããrĩnígʉ̃rẽ béogʉ iribukumi. 13 Ãsũ gapʉ iriro gããmea. Ũ̶mʉrikʉ mʉsã basi Marĩpʉyare gãme wereníka, ñerĩrẽ iriri, ãrĩrã! Dapagã merã Marĩpʉya werenírĩ gojadea pũgue dorederosũta gãme wereníka! “Ñerĩ gapʉre irirã, ʉsʉyáa gʉa”, ãrĩ gũñarã, mʉsã basita ãrĩkatorã yáa. Ñerĩrẽ irirã, Marĩpʉ dorerire tarinʉgãrãkoa. 14 Cristore bʉremunʉgãderosũta marĩ okaro bokatĩũrõ bʉremuníkõãrã, ĩgʉ̃ ããrĩrṍgue ĩgʉ̃ merã ããrĩrãkoa. 15 Yʉ wererosũta Marĩpʉya werenírĩ gojadea pũgue ãsũ ãrĩ gojasũdero ããrĩbú̶: Dapagãrẽ Marĩpʉ mʉsãrẽ weremakʉ̃, ĩgʉ̃rẽ õãrõ péka! Iripoegue Israel bumarã ĩgʉ̃ dorerire tarinʉgãderosũ iribirikõãka! ãrĩ gojasũdero ããrĩbú̶. 16 Ĩgʉ̃sã Marĩpʉya werenírĩrẽ pékererã, ĩgʉ̃ dorerire tarinʉgãnerã ããrĩmá. Ããrĩpererã Egiptogue ããrĩrã́rẽ Moisés ãĩãsũnerã ããrĩkererã, Marĩpʉ dorerire tarinʉgãnerã ããrĩmá. 17 Ĩgʉ̃sã tarinʉgãdea waja cuarenta bojorigora Marĩpʉ ĩgʉ̃sã merã guadi ããrĩmí. Masaka marĩrõgue ĩgʉ̃sãrẽ ããrĩdoredi ããrĩmí. Irogueta boanerã ããrĩmá. 18 Ĩgʉ̃ dorerire tarinʉgãmakʉ̃ ĩãgʉ̃, goepeyaro merã ĩgʉ̃sãrẽ ãsũ ãrĩ weredi ããrĩmí: “Yʉ merã õãrõ siñajãrĩ bokabirimakʉ̃ irigʉra”, ãrĩdi ããrĩmí. 19 Irasirirã ire masĩa marĩ. Ĩgʉ̃sã Marĩpʉre bʉremubiridea waja ĩgʉ̃ merã õãrõ siñajãrĩ bokabirinerã ããrĩmá.

Hebreos 4

1 Marĩpʉ iripoegue marãrẽ: “Yʉ merã siñajãrĩ bokarãkoa”, ãrĩ píderosũta marĩdere pídi ããrĩmí. Irasirirã marĩde goepeyaro merã Marĩpʉre yʉjʉro gããmea, ĩgʉ̃ merã õãrõ siñajãrĩ bokamurã. 2 Marĩpʉ masakare tauri kerere iripoegue marã péderosũta marĩde pébʉ. Ĩgʉ̃sã gapʉ iri kerere pékererã, bʉremurĩ merã pébirinerã ããrĩmá. Irasirirã irire ubugorata péunanerã ããrĩmá. 3 Marĩ gapʉ Marĩpʉre bʉremurã ĩgʉ̃ merã õãrõ siñajãrĩ bokarãkoa. Ĩgʉ̃rẽ bʉremumerã gapʉre ãsũ ãrĩdi ããrĩmí: Yʉre bʉremubiri waja ĩgʉ̃sã merã guabʉ. Irasirigʉ ĩgʉ̃sãrẽ goepeyaro merã ãsũ ãrĩ werebʉ: “Yʉ merã õãrõ siñajãrĩ bokabirikuma”, ãrĩdi ããrĩmí. I ʉ̃mʉrẽ iri odo, siñajãdi ããrĩmí. Irasirigʉ masakadere ĩgʉ̃ merã siñajãburire pídi ããrĩmí. 4 Gaji ãsũ ãrĩ gojasũdero ããrĩbú̶, ĩgʉ̃ya werenírĩ gojadea pũgue: I ʉ̃mʉma ããrĩpererire iripeo odogʉ, su mojõma pere gaji mojõ peru pẽrẽbejarinʉrĩ waaró merã ĩgʉ̃ moãrĩrẽ piri, siñajãdi ããrĩmí. 5 Ĩgʉ̃rẽ bʉremumerã gapʉre ãsũ ãrĩdi ããrĩmí doja ĩgʉ̃ya werenírĩ gojadea pũgue: Yʉ merã õãrõ siñajãrĩ bokabirikuma, ãrĩdi ããrĩmí. 6 Iripoegue marã, ĩgʉ̃ masakare tauri kerere pépʉrorinerã, ĩgʉ̃ dorerire tarinʉgãdea waja ĩgʉ̃ merã õãrõ siñajãrĩ bokabirinerã ããrĩmá. Gajirã gapʉ ĩgʉ̃rẽ bʉremurã ĩgʉ̃ merã õãrõ siñajãrĩ bokarãkuma. 7 Irasirigʉ Marĩpʉ masakare ĩgʉ̃ merã siñajãburire pígʉ: “Dapagorare yʉre õãrõ péka!” ãrĩdi ããrĩmí. Israel bumarã ĩgʉ̃ dorerire tarinʉgãdero pʉrʉ, yoaripoe pʉrʉ irire Davire gojadoredi ããrĩmí. Irasirigʉ mʉsãrẽ dupaturi irire weregʉra doja. Ãsũ ãrĩ gojadi ããrĩmí David: Dapagorare Marĩpʉ mʉsãrẽ weremakʉ̃, õãrõ péka! Ĩgʉ̃rẽ pédʉamerã irirosũ ããrĩbirikõãka! ãrĩ gojadi ããrĩmí. 8 Iripoegue David irire gojaburi dupiyuro Josué Israel bumarãrẽ Marĩpʉ ĩgʉ̃sãrẽ sĩdea nikũgue ãĩjadi ããrĩmí. Iro gapʉre siñajãrĩ bokabirinerã ããrĩmá. Irasirigʉ Marĩpʉ ĩgʉ̃yarãrẽ gaji siñajãrĩ sĩburire weredi ããrĩmí. 9 Irasirirã, Marĩpʉ i ʉ̃mʉrẽ iri odo, ĩgʉ̃ siñajãderosũta marĩ ĩgʉ̃yarãde ĩgʉ̃ merã õãrõ siñajãrĩ bokarãkoa. 10 Marĩpʉ merã siñajãrã, marĩ gããmerõ moãrĩrẽ piri, ĩgʉ̃ gããmerĩ gapʉre iripʉrorirã, ĩgʉ̃ merã õãrõ siñajãníkõãrãkoa, ĩgʉ̃ i ʉ̃mʉmarẽ iri odo siñajãderosũta. 11 Irasirirã ĩgʉ̃rẽ õãrõ bʉremurõ gããmea, ĩgʉ̃ merã siñajãrĩ bokamurã. Iripoegue marã ĩgʉ̃rẽ bʉremubiridea waja ĩgʉ̃ merã neõ siñajãrĩ bokabirinerã ããrĩmá. Ĩgʉ̃sã iriderosũ iribirikõãrõ gããmea marĩrẽ. 12 Marĩpʉya werenírĩrẽ pérã, ĩgʉ̃ merã õãrõ ããrĩníkõãa. Sareri majĩ pe gapʉ usiri majĩ sareñajãrõ nemorõ Marĩpʉya werenírĩ marĩya yʉjʉpũrãrĩgue, marĩ gũñarĩgue ñajãrokoa. Irasirirã ĩgʉ̃ya werenírĩrẽ pérã, marĩya yʉjʉpũrãrĩmarẽ marĩ gũñarĩdere: “I gapʉ õãgoráa, o i gapʉ ñegoráa”, ãrĩ masĩrãkoa. 13 Marĩ masaka ããrĩpererã Marĩpʉ irinerã dita ããrã. Ĩgʉ̃ ĩãberogue neõ ããrĩbea. Ããrĩpereri marĩ ããrĩrikʉrire marĩ iririkʉrire masĩmi. Irasirirã õãrĩ gũñarĩ oparã õãrõ irirã, ĩgʉ̃ ĩũrõ marĩ irideare, marĩ gũñadeare weredoremakʉ̃, gʉyasĩrĩrõ marĩrõ weremasĩrãkoa. 14 Jesús, Marĩpʉ magʉ̃, paía opʉ nemorõ marĩya ããrĩburire Marĩpʉre sẽrẽbosagʉ ããrĩ́mi. Ĩgʉ̃ Marĩpʉ pʉrogue ããrĩ́mi. Irasirirã neõ piriro marĩrõ ĩgʉ̃rẽ bʉremuníkõãrã! 15 Jesús paía opʉ nemorõ, marĩ turamerãrẽ bopoñarĩ merã ĩãgʉ̃ marĩrẽ iritamugʉ̃ ããrĩ́mi. Wãtĩ marĩrẽ ñerĩrẽ iridorerosũta Jesúdere ããrĩpereri ñerĩrẽ iridoredi ããrĩmí. Jesús gapʉ ñerĩrẽ neõ iribiridi ããrĩmí. 16 Ĩgʉ̃ marĩya ããrĩburire sẽrẽbosagʉ ããrĩmakʉ̃ ĩãrã, Marĩpʉre güiri marĩrõ marĩ sẽrẽmasĩa. Ĩgʉ̃ ããrĩrṍgue ĩgʉ̃ merã ããrĩrã́ irirosũ sẽrẽmasĩa. Ĩgʉ̃ marĩrẽ maĩgʉ̃, marĩrẽ bopoñarĩ merã ĩãsĩã, marĩ ñerõ tariripoere diayeta iritamugʉkumi.

Hebreos 5

1 Marĩ ire masĩa. Sugʉ paía opʉ, masaka watope Marĩpʉ beyepísũdi ããrĩ́mi. Masakaya ããrĩburi ããrĩpererire Marĩpʉre sẽrẽbosagʉ ããrĩ́mi. Irasirigʉ Marĩpʉre ĩgʉ̃sã sĩdʉarire sĩbosagʉ ããrĩ́mi. “Ĩgʉ̃sã ñerĩ iridea waja ĩgʉ̃sãrẽ wajamoãbirikõãka!” ãrĩ sẽrẽgʉ̃, Marĩpʉ ĩũrõ waibʉre wẽjẽ soepeobosagʉ ããrĩ́mi. 2 Paía opʉ marĩ irirosũta ĩgʉ̃ turari merã ĩgʉ̃ ñerĩ iridʉarire tau kãmutamasĩbemi. Irasirigʉ pémasĩmerãrẽ, ñerõ irirãrẽ bopoñarĩ merã ĩãmasĩmi. 3 Turabi ããrĩsĩã, gajirãrẽ iribosarosũta ĩgʉ̃ basi ñerõ iridea waja Marĩpʉ ĩũrõ waibʉre wẽjẽ soepeomi. 4 Neõ sugʉ ĩgʉ̃ gããmerõ paía opʉ ñajãmasĩbemi. Marĩpʉ gapʉ ĩgʉ̃rẽ beyepími, iripoeguemʉ Aarṍrẽ ĩgʉ̃ beyepíderosũta. 5 Cristode ĩgʉ̃ gããmerõ paía opʉ ñajãbiridi ããrĩmí. Marĩpʉ ĩgʉ̃rẽ Opʉ pídi ããrĩmí. Ãsũ ãrĩdi ããrĩmí ĩgʉ̃rẽ: Yʉ magʉ̃ ããrã mʉ. Dapagã merã mʉ, yʉ magʉ̃ ããrĩrĩ́rẽ masakare masĩmakʉ̃ yáa, ãrĩdi ããrĩmí. 6 Gajirogue ĩgʉ̃ya werenírĩ gojadea pũgue ĩgʉ̃ magʉ̃rẽ ãsũ ãrĩdi ããrĩmí: Melquisedec paí ããrĩderosũta mʉ ããrĩníkõãgʉkoa, ãrĩdi ããrĩmí. 7 Cristo i ʉ̃mʉgue ããrĩgṹ̶, bʉro oreri gaguinírĩ merã Marĩpʉre ĩgʉ̃ turari merã ĩgʉ̃ boaburire taumasĩgʉ̃rẽ sẽrẽdi ããrĩmí. Ĩgʉ̃, Marĩpʉ gããmerĩ ditare iridʉamakʉ̃ ĩãgʉ̃, ĩgʉ̃ sẽrẽrĩrẽ pé, ĩgʉ̃rẽ gũñaturamakʉ̃ iridi ããrĩmí. 8 Cristo, Marĩpʉ magʉ̃ ããrĩkeregʉ, bʉro ñerõ taridi ããrĩmí. Ñerõ tarikeregʉ, Marĩpʉ dorerire tarinʉgãrõ marĩrõ ĩgʉ̃rẽ õãrõ yʉjʉri merã irire iritariweredi ããrĩmí. 9 Ĩgʉ̃ curusague boagʉ, ããrĩpereri Marĩpʉ ĩgʉ̃rẽ iridoredeare iripeodi ããrĩmí. Irasirigʉ ããrĩpererã marĩrẽ ĩgʉ̃rẽ yʉjʉrãrẽ taudi ããrĩmí, ĩgʉ̃ pʉro perebiri okari opaburo, ãrĩgʉ̃. 10 Irasirigʉ Marĩpʉ ĩgʉ̃rẽ: “Melquisedec paí ããrĩderosũta mʉ ããrĩníkõãgʉkoa”, ãrĩ pídi ããrĩmí, marĩya ããrĩburire sẽrẽbosabure. 11 Cristo paía opʉ nemorõ ããrĩrĩ́rẽ wári werenemodʉadáa. Mʉsã pémasĩturabirimakʉ̃, irire weremasĩbirikoa. 12 Mʉsã yoaripoe Cristore bʉremubʉ. Irasirirã dapagoraguere gajirãrẽ Marĩpʉyare buerimasã ããrĩbukoa. Mʉsã irasũ ããrĩbonerã, dapagoraguedere neõ buepʉrorirã irirosũta ããrĩkõãa. Õpĩkũ mirĩrã, baari baagamasĩmerã, majĩrãgã irirosũta ããrĩkõãa. Irasirirã gajirã buerimasã mʉsãrẽ buepʉrorideare dupaturi buero gããmea. 13 Õpĩkũ mirĩrã majĩrãgã irirosũ ããrĩrã́no, “I ñerĩ, i gapʉ õãrĩ ããrã”, ãrĩ beyemasĩbema. 14 Baari bʉriri gapʉ mʉrã baari ããrã. Mʉrã ããrĩrã́no, õãrõ buenerã, õãrĩrẽ, ñerĩrẽ beyemasĩrãgue ããrĩ́ma.

Hebreos 6

1 Irasirirã mʉrã pémasĩrã irirosũ Cristoyamarẽ õãrõ pémasĩrã dujarã, irire buenemorõ gããmea. Neõgorague ĩgʉ̃yare buepʉrorirã, marĩ ñerõ irideare bʉjawere, gũñarĩ gorawayurire buebʉ, Marĩpʉ marĩrẽ perebiri peamegue béori, ãrĩrã. Marĩ ñerõ iririkʉdeare piri, Marĩpʉre õãrõ bʉremurĩdere buebʉ. 2 Gajidere, deko merã, Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ merã wãĩyerire buebʉ. Marĩ oparã ĩgʉ̃sãya mojõrĩ merã marĩrẽ: “Marĩpʉ mʉrẽ iritamuburo”, ãrĩ ñapeoridere buebʉ. Boanerã masãburire, Marĩpʉ Cristore bʉremumerãrẽ perebiri peamegue wajamoãburidere buebʉ. 3 Irasirirã marĩ Cristore bʉremurã ĩgʉ̃yare buenemowãgãníkõãrãkoa, Marĩpʉ gããmemakʉ̃ ĩgʉ̃ iritamurĩ merã masĩnemorã. 4 Ãsũ ããrã. Masaka Jesucristoya kerere pémasĩkererã, Marĩpʉ ĩgʉ̃yarãrẽ õãrĩ sĩburire masĩkererã, Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃rẽ opakererã, 5 Marĩpʉ õãrĩ werenírĩrẽ pékererã, i ʉ̃mʉ peredero pʉrʉ ĩgʉ̃ turari merã iriburire masĩkererã, 6 iri gapʉre gããmemerã, neõ dupaturi ĩgʉ̃sã ñerõ irideare bʉjawereri merã pirimasĩbirikuma. Neõ dupaturi ĩgʉ̃sã gũñarĩrẽ õãrĩ gapʉ gorawayumasĩbirikuma. Irasirirã Marĩpʉyare gããmebiri waja, Marĩpʉ magʉ̃ Cristore bʉremumerã, ĩgʉ̃rẽ dupaturi curusague pábiatú wẽjẽrã irirosũ ããrĩrãkuma. Gajirãrẽ ĩgʉ̃rẽ masaka ĩũrõgue bʉridamakʉ̃ irirãkuma. 7 Ãsũ ããrã. Marĩ, su pooema nikũ irirosũ ããrã. Õãrĩ nikũrẽ ʉ̃mʉrikʉ deko merẽmakʉ̃, sibi ñajãnakoa. Irasiriro iri pooe opʉ otedea õãrõ puri dʉkakʉkoa. Irasirigʉ iri pooe opʉ dʉkare opakumi ĩgʉ̃ baaburire. Gajirã iri yebare õãrĩ dʉkakʉmakʉ̃ ĩãrã: “Marĩpʉ õãrõ dʉkakʉmakʉ̃ irikumi”, ãrĩkuma. Irasũta yámi Marĩpʉ ĩgʉ̃yare pérãrẽ. Gajirã ĩgʉ̃sã ĩgʉ̃yare õãrõ irimakʉ̃ ĩãrã: “Marĩpʉ ĩgʉ̃sãrẽ õãrõ iritamumi, irasirirã õãrõ yáma”, ãrĩrãkuma. 8 Iri pooere pora, ñerĩ tá dita puri dʉkakʉmakʉ̃, béokõãrõ gããmea. Irasũta yámi Marĩpʉ ĩgʉ̃yare pékererã irimerãrẽ. Perebiri peamegue béogʉkumi ĩgʉ̃sãrẽ wajamoãgʉ̃. 9 Yʉ, Marĩpʉ ĩgʉ̃sãrẽ béoburire weregʉ, mʉsãrẽ yʉ maĩrãrẽ: “Ĩgʉ̃ béosũmurã ããrã”, ãrĩgʉ̃ meta yáa. Marĩpʉ mʉsãrẽ Cristo merã taudi ããrĩmí, ĩgʉ̃yarã ããrĩburo, ãrĩgʉ̃. Irasirirã mʉsã õãrĩ yebague otedea õãrõ dʉkakʉrosũta õãrĩrẽ yáa. Irire yʉ masĩa. 10 Marĩpʉ diayema irigʉ ããrĩ́mi. Irasirigʉ ĩgʉ̃yare mʉsã õãrõ iririre kãtibirikumi. Mʉsã ĩgʉ̃rẽ maĩsĩã, gajirã ĩgʉ̃yarãrẽ iritamurĩdere kãtibirikumi. 11 Yʉ, mʉsã okaropa ʉsʉyari merã gajirãrẽ iritamunímakʉ̃ gããmea. Irasirirã Marĩpʉ ĩgʉ̃yarãrẽ: “Õãrĩrẽ sĩgʉra”, ãrĩdeare mʉsã yúrire, pʉrʉgue diayeta oparãkoa. 12 Irasirigʉ mʉsã Marĩpʉyare téri merã iritʉyamakʉ̃ gããmebea. Gajirã Marĩpʉ Jesucristo merã tauri kerere bʉremurã ñerõ tarikererã, Marĩpʉre: “Diayeta yʉre iritamugʉkumi”, ãrĩ bʉremuníkõãma. Ĩgʉ̃sã irasirimakʉ̃ ĩãgʉ̃, Marĩpʉ ĩgʉ̃yarãrẽ: “Õãrĩrẽ sĩgʉra”, ãrĩdeare ĩgʉ̃sãrẽ sĩgʉkumi. Irasirirã mʉsãde ĩgʉ̃sãrẽ ĩãkũĩ, ĩgʉ̃sã irirosũta iriníkõãka! 13 Iripoegue Marĩpʉ Abrahãrẽ ãsũ ãrĩ pídi ããrĩmí: “Diayeta mʉrẽ õãrĩrẽ irigʉra yʉ ãrĩderosũta. Mʉ parãmerã ããrĩturiarãrẽ wárã ããrĩmakʉ̃ irigʉra”, ãrĩ pídi ããrĩmí. Irasũ ãrĩ pígʉ, ĩgʉ̃ wãĩ merã wãĩpeodi ããrĩmí. Gajigʉ ĩgʉ̃ nemorõ ããrĩgṹ̶ neõ marĩmakʉ̃, ĩgʉ̃ wãĩ merã wãĩpeodi ããrĩmí. 15 Abraham, Marĩpʉ ĩgʉ̃rẽ ãrĩ pídeare õãrõ bʉremurĩ merã yúdi ããrĩmí. Irasirigʉ Marĩpʉ ĩgʉ̃ ãrĩderosũta ĩgʉ̃rẽ õãrõ iridi ããrĩmí. 16 Sugʉ masakʉ gajirã péuro: “Diayeta ãrĩgʉ̃ yáa”, ãrĩgʉ̃, ĩgʉ̃ nemorõ ããrĩgṹ̶ya wãĩ merã wãĩpeokumi. Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩ wãĩpeomakʉ̃ pérã: “Diayeta werekumi”, ãrĩ, ĩgʉ̃ merã neõ guaseomasĩbirikuma. 17 Irasirigʉ Marĩpʉ Abrahãrẽ: “Diayeta mʉrẽ õãrĩrẽ irigʉra”, ãrĩ pígʉ, ĩgʉ̃ wãĩ merã wãĩpeodi ããrĩmí. Marĩ ĩgʉ̃ irasũ wãĩpeo weredeare pérã: “Ĩgʉ̃ ãrĩderosũta diayeta irigʉkumi”, ãrĩ masĩa. “Ĩgʉ̃ ãrĩdeare neõ gorawayubirikumi”, ãrĩ masĩa. Irasirigʉ irire marĩrẽ õãrõ masĩburo, ãrĩgʉ̃, Abrahãrẽ ãrĩ pídeare weregʉ, ĩgʉ̃ wãĩ merã wãĩpeodi ããrĩmí. 18 Marĩpʉ neõ ãrĩkatobi ããrĩ́mi. Irasirigʉ ĩgʉ̃ ãrĩ pídea merã, ĩgʉ̃ wãĩpeodea merã, ĩgʉ̃ ãrĩdea neõ gorawayubiriburire marĩrẽ masĩmakʉ̃ iridi ããrĩmí. Marĩ irasirigʉre masĩrã, marĩ ñerõ irideare piri, ĩgʉ̃ marĩrẽ tauburire gũñaturari merã yúa. “Irasũta irigʉkumi”, ãrĩ masĩa. 19 Irasirigʉ Marĩpʉ marĩrẽ ĩgʉ̃ õãrõ iriburire yúrãrẽ ʉ̃mʉgasigue ĩgʉ̃ merã ããrĩmakʉ̃ irigʉkumi. Ĩgʉ̃ turatarigʉ ããrĩsĩã, irire diayeta irigʉkumi. Irire õãrõ masĩa marĩ. Ãsũ ããrã. Sugʉ paía opʉ Marĩpʉ ããrĩrĩ́ taribu poekague ñajãgʉ̃, iri taribu makãpʉro kãmutari gasiro tariñajãmi. Irasũ ñajãgʉ̃, masakaya ããrĩburire sẽrẽbosami Marĩpʉre. 20 Marĩpʉ ããrĩrĩ́ taribugorague ñajãrõsũ Jesús ʉ̃mʉgasigue Marĩpʉ ããrĩrṍgue ñajãdi ããrĩmí. Marĩ irogue ñajãburi dupiyuro ñajãsiadi ããrĩmí, paía opʉ nemorõ Marĩpʉre marĩya ããrĩburire sẽrẽbosaníkõãbu. Melquisedec paí ããrĩderosũta ããrĩníkõãgʉkumi.

Hebreos 7

1 Iripoegue Melquisedec wãĩkʉgʉ Salem wãĩkʉri makã marã opʉ ããrĩdi ããrĩmí. Ĩgʉ̃ paí ããrĩgṹ̶, masakaya ããrĩburire Marĩpʉre ããrĩpererãrẽ doregʉre sẽrẽbosagʉ ããrĩdi ããrĩmí. Abraham gajirã oparãrẽ wẽjẽ tarinʉgãgʉ̃ ejadi goedujáamakʉ̃, Melquisedec ĩgʉ̃rẽ bokatĩrĩgʉ̃ waadi ããrĩmí. Ĩgʉ̃rẽ bokatĩrĩgʉ̃, Marĩpʉre: “Gʉapʉ, ĩĩrẽ õãrõ irika!” ãrĩ sẽrẽbosadi ããrĩmí. 2 Abraham gajirã oparãrẽ wẽjẽ tarinʉgãsĩã, ĩgʉ̃sãya ããrĩdeare ãĩadi ããrĩmí. Irasirigʉ ĩgʉ̃ ãĩdeare pe mojõma buri dʉkawa pí, subu sĩdi ããrĩmí Melquisedere. “Melquisedec”, ãrĩrõ: “Opʉ diayeta irigʉ”, ãrĩdʉaro yáa. Ĩgʉ̃ Salem marãrẽ doregʉ ããrĩdi ããrĩmí. Ĩgʉ̃yarãrẽ õãrõ siñajãrĩ merã ããrĩmakʉ̃ iridi ããrĩmí. Irasiriro: “Salem”, ãrĩrõ: “Siñajãrĩ”, ãrĩdʉaro yáa. 3 Melquisedec pagʉsãmarãrẽ, ĩgʉ̃ ñekʉ̃sãmarãrẽ ĩgʉ̃sã were gojatúdea neõ máa. Ĩgʉ̃ deyoadeare, ĩgʉ̃ boadeare, ĩgʉ̃rẽ gorawayubure were gojatúdea neõ máa. Irasirigʉ ĩgʉ̃, Marĩpʉ magʉ̃ Jesucristo paí ããrĩníkõãgʉ̃ irirosũ ããrĩdi ããrĩmí. 4 Irasirirã Melquisedere gũñaka! Ubu ããrĩgṹ̶ meta ããrĩdi ããrĩmí. Marĩ ñekʉ̃ Abraham marĩya bumʉ ããrĩpʉroridi ããrĩkeremakʉ̃, Melquisedec, Abraham nemorõ ããrĩdi ããrĩmí. Irasirigʉ Abraham Melquisedere, gajirã oparãrẽ wẽjẽ tarinʉgãsĩã, ĩgʉ̃sãya ããrĩdea ãĩadeare pe mojõma buri dʉkawa pí, subu sĩdi ããrĩmí. 5 Ãsũ ããrã. Moisés dorederosũta ããrĩpererã gajirã Israel bumarã ĩgʉ̃sãyare, Leví parãmerã ããrĩturiarãrẽ paía ããrĩrã́rẽ keoro sĩma. Abraham Levíya bumarã ñekʉ̃ ããrĩdi ããrĩmí. Ĩgʉ̃ ããrĩpererã gajirã Israel bumarã ñekʉ̃ ããrĩdi ããrĩmí. Ĩgʉ̃, ĩgʉ̃sã ñekʉ̃ ããrĩdi ããrĩkeremakʉ̃, ĩgʉ̃sã gapʉ Moisés dorederosũta irirã, Leví parãmerã ããrĩturiarã ditare sĩma. 6 Melquisedec gapʉ Leví parãmi ããrĩturiagʉ ããrĩbiridi ããrĩmí. Abraham gapʉ Marĩpʉ: “Õãrõ irigʉra”, ãrĩ písũdi ããrĩkeregʉ, Melquisedere sĩdi ããrĩmí. Irasirigʉ Melquisedec Abrahãrẽ: “Marĩpʉ mʉrẽ õãrõ iriburo”, ãrĩdi ããrĩmí. 7 Irasirirã marĩ ire masĩa. Melquisedec Abrahãrẽ: “Marĩpʉ mʉrẽ õãrõ iriburo”, ãrĩgʉ̃, Abraham nemorõ ããrĩdi ããrĩmí. 8 Gajire masĩa. Paía, marĩ watope ããrĩrã́, marĩ irirosũta masaka ããrĩ́ma. Irasirirã boamurãta ããrĩ́ma. Moisés dorederosũta irirãno, ĩgʉ̃sãyare pe mojõma buri oparire subu sĩma paíare. Abraham Melquisedere sĩgʉ̃, ããrĩnígʉ̃ irirosũ ããrĩgṹ̶rẽ sĩdi ããrĩmí. Marĩpʉya werenírĩ gojadea pũgue Melquisedere: “Boakõãdi ããrĩmí”, ãrĩ gojadea neõ máa. 9 Masaka Moisés dorederosũta irirã, ĩgʉ̃sãyare pe mojõma buri oparire subu sĩma, Leví parãmerã ããrĩturiarãrẽ paíare. Iripoegue Leví deyoaburi dupiyuro Melquisedec Abrahãrẽ bokatĩrĩgʉ̃ waadi ããrĩmí. Ĩgʉ̃ bokatĩrĩmakʉ̃, Abraham ĩgʉ̃ ãĩdeare pe mojõma buri dʉkawa pí, subu sĩdi ããrĩmí Melquisedere. Leví, Abraham parãmi ããrĩdi ããrĩmí. Ĩgʉ̃ parãmerã ããrĩturiarãde Abraham parãmerãta ããrĩnerã ããrĩmá. Irasirirã, Abraham Melquisedere sĩdea merã ĩgʉ̃sãde ĩgʉ̃rẽ sĩnerã irirosũ ããrĩnerã ããrĩmá. Irasirigʉ Melquisedec ĩgʉ̃sã nemorõ ããrĩdi ããrĩmí. 11 Marĩpʉ Israel bumarãrẽ ĩgʉ̃ dorerire pígʉ, Aarón parãmerã ããrĩturiarã Levíya bumarãrẽ: “Paía ããrĩ́ma”, ãrĩ pídi ããrĩmí. Irasirirã ĩgʉ̃ dorederosũta paía waimʉrãrẽ wẽjẽ soepeo, Marĩpʉre masakaya ããrĩburire sẽrẽbosanerã ããrĩmá. Ĩgʉ̃sã irasiridea gapʉ masakare Marĩpʉ ĩũrõ õãrã waamakʉ̃ irimasĩbea. Irasirigʉ Marĩpʉ ĩgʉ̃sãrẽ gorawayubure Cristore iriudi ããrĩmí, paí ããrĩbure, marĩrẽ õãrã ããrĩmakʉ̃ iribure. Cristo gapʉ Levíya bumʉ, Aarón parãmi ããrĩturiagʉ ããrĩbemi. Melquisedec ããrĩderosũta paí ããrĩ́mi. 12 Irasirigʉ Marĩpʉ Cristore paíare gorawayubure iriugʉ, ĩgʉ̃ iripoegue doredeadere gorawayudi ããrĩmí. 13 Marĩpʉ ĩgʉ̃ iripoegue dorederosũta Levíya bumarã ditare paía sóounadi ããrĩmí. Marĩ Opʉ Jesucristo gapʉ Israel bumʉ ããrĩkeregʉ, Levíya bumʉ meta ããrĩ́mi. Judáya bumʉ ããrĩ́mi. Marĩpʉ Moisére ĩgʉ̃ dorerire pígʉ, neõ Judáya bumarãrẽ: “Paía ããrĩrãkuma”, ãrĩbiridi ããrĩmí. Irire masĩa marĩ. 15 Irire masĩrã, idere õãrõ pémasĩa. Cristo, Marĩpʉ paí sóodi, gajirã paíare gorawayugʉ, Melquisedec irirosũ ããrĩgṹ̶ ããrĩ́mi. 16 Marĩpʉ iripoegue dorederosũta Levíya bumarã dita paía ñajãunanerã ããrĩmá. Jesucristo gapʉ Marĩpʉ pídi gajirã paía irirosũ paí ñajãbiridi ããrĩmí. Marĩpʉ turari merã ããrĩnígʉ̃ ããrĩsĩã, paí ñajãdi ããrĩmí. 17 Marĩpʉ ĩgʉ̃ werenírĩ gojadea pũgue ĩgʉ̃ magʉ̃rẽ irire ãsũ ãrĩdi ããrĩmí: Melquisedec paí ããrĩderosũta mʉ ããrĩníkõãgʉkoa, ãrĩdi ããrĩmí. 18 Marĩpʉ Moisére doreri pípʉroridea marĩrẽ Marĩpʉ merã õãrõ ããrĩmakʉ̃ irimasĩbea. Irasirigʉ Marĩpʉ iri dorerire bojepíkõãdi ããrĩmí. 19 Marĩpʉ Moisére doreri pídea merã marĩ ĩgʉ̃ ĩũrõ õãrã neõ ããrĩmasĩbea. Irasirigʉ Marĩpʉ Jesucristo merã marĩrẽ õãrã ããrĩmakʉ̃ iriburire pídi ããrĩmí. Irasirirã marĩ Cristore bʉremurã, Marĩpʉ pʉrogue ñajãrã irirosũ ĩgʉ̃rẽ diayeta sẽrẽmasĩa. 20 Marĩpʉ Cristore paí sóogʉ: “Yʉ wãĩ merã mʉrẽ wãĩpeo pía”, ãrĩdi ããrĩmí. 21 Gajirã paía gapʉre ĩgʉ̃ wãĩ merã wãĩpeo píbiridi ããrĩmí. Cristo gapʉre wãĩpeo, paí pídi ããrĩmí. Ãsũ ãrĩ weredi ããrĩmí Marĩpʉ Cristore: Yʉ, mʉ Opʉ ããrã. Irasirigʉ yʉ wãĩ merã mʉrẽ wãĩpeogʉ, diayeta weregʉra. Irasirigʉ neõ gorawayuro marĩrõ mʉrẽ ãsũ ãrĩ werea: “Melquisedec paí ããrĩderosũta mʉ ããrĩníkõãgʉkoa”, ãrĩdi ããrĩmí Marĩpʉ ĩgʉ̃ magʉ̃rẽ. 22 Marĩpʉ irasũ ãrĩ weregʉ, ĩgʉ̃ Jesucristo merã marĩrẽ õãrã ããrĩmakʉ̃ iriburire pídi ããrĩmí. Iri ĩgʉ̃ Moisére doreri pípʉroridea nemorõ, marĩ õãrõ ããrĩburire pídea ããrã. 23 Ããrĩpʉrorinerã paía boamakʉ̃, gajirã gorawayu ñajãnerã ããrĩmá doja. Irasirirã wárã paía ñajãnanerã ããrĩmá. 24 Jesús gapʉ irasũ ããrĩníkõãmi. Irasirirã ĩgʉ̃rẽ gorawayurã paía neõ máma. 25 Irasirigʉ Marĩpʉre marĩya ããrĩburire sẽrẽbosaníkõãmi. Marĩpʉre masĩrãno, Jesúre bʉremurã ããrĩ́ma. Irasirigʉ ããrĩpererã marĩrẽ ĩgʉ̃rẽ bʉremurãrẽ taumasĩmi, Marĩpʉ merã õãrõ ããrĩníkõãburo, ãrĩgʉ̃. 26 Irasirigʉ Jesús paía opʉ nemorõ, ããrĩpereri marĩya ããrĩburire keoro iritamugʉ̃ ããrĩ́mi. Ĩgʉ̃rẽta marĩ bʉro gããmea. Ĩgʉ̃ õãtarigʉ, neõ ñerĩrẽ iribi, ñerĩ opabi ããrĩ́mi. Irasirigʉ Marĩpʉ ĩgʉ̃rẽ ñerã watope ããrĩdire ãĩ, ʉ̃mʉgasigue ããrĩpererã gajirã nemorõ Opʉ pídi ããrĩmí. 27 Gajirã paía oparã irirosũ ããrĩbemi. Ĩgʉ̃sã gapʉ ʉ̃mʉrikʉ waimʉrãrẽ wẽjẽ soepeo sẽrẽbosama, Marĩpʉre masaka ñerĩ iridea waja ĩgʉ̃sãrẽ wajamoãbirikõãburo, ãrĩrã. Paíade ĩgʉ̃sã ñerĩ iridea waja Marĩpʉ ĩũrõ ĩgʉ̃sã basi waimʉrãrẽ wẽjẽ soepeopʉrorima. Pʉrʉ gajirã ñerĩ ĩgʉ̃sã iridea waja waimʉrãrẽ wẽjẽ soepeobosama. Ũ̶mʉrikʉ irasirinama. Jesús gapʉ paía opʉ nemorõ ããrĩgṹ̶, marĩ ñerĩ iridea waja waimʉrãrẽ wẽjẽ soepeobiridi ããrĩmí. Suñarõta marĩ ããrĩpererãrẽ boabosadi ããrĩmí, marĩ ñerĩ iridea wajare taugʉ. 28 Marĩpʉ Moisére doreri pídea merã paía oparã sóosũma. Ĩgʉ̃sã irasũ sóosũkererã, õãrĩ ditare irimerã ããrĩ́ma. Iri dorerire pídero pʉrʉ, Marĩpʉ ĩgʉ̃ magʉ̃ gapʉre ĩgʉ̃ wãĩ merã wãĩpeo, paía opʉ nemorõ sóodi ããrĩmí. Irasirigʉ ĩgʉ̃rẽ sóogʉ, ĩgʉ̃ gããmerõsũta õãrĩ iripeogʉ ããrĩnímakʉ̃ iridi ããrĩmí.

Hebreos 8

1 Ããrĩpereri yʉ mʉsãrẽ wererire pérã, ire õãrõ pémasĩka! Jesucristo paía opʉ nemorõ ããrĩgṹ̶ ʉ̃mʉgasigue Marĩpʉ turatarigʉ diaye gapʉ doami ĩgʉ̃rẽ marĩya ããrĩburire sẽrẽbosabu. 2 Ũ̶mʉgasigue marĩ Opʉ iridea wii ĩgʉ̃ya wiigora ããrã. Iri wii, masaka iridea wii meta ããrã. Irasirigʉ Jesucristo irogue marĩya ããrĩburire Marĩpʉre sẽrẽbosagʉ, iri wiigueta sẽrẽbosami. 3 Marĩpʉ i nikũ marã paía oparãrẽ sóogʉ, ĩgʉ̃ ĩũrõ waimʉrãrẽ wẽjẽ soepeomurãrẽ, gajino ĩgʉ̃rẽ sĩmurãrẽ sóomi. Irasirigʉ Jesucristode ĩgʉ̃sã Marĩpʉre gajino sĩrã irirosũ irigʉ, ĩgʉ̃ basi marĩrẽ boabosadi ããrĩmí. 4 Jesucristo i nikũgue ããrĩgṹ̶, paí ããrĩbiribukumi. Gajirã paía Moisés dorederosũta Marĩpʉ ĩũrõ ĩgʉ̃rẽ gajinorẽ sĩrã ããrĩsiama. 5 I nikũ marã paía Marĩpʉya wiigue ĩgʉ̃ ĩũrõ moãma. Iri wii i nikũma wii ããrã. Marĩpʉya wiigora ʉ̃mʉgasigue ããrã. Irasiriro Marĩpʉya wii i nikũma wii, ʉ̃mʉgasima wii keori ããrã. Moisés i nikũma wiire iriburo dupiyuro Marĩpʉ ãsũ ãrĩdi ããrĩmí ĩgʉ̃rẽ: “Yʉ mʉrẽ ʉ̃tãʉ̃gue ĩmuderosũta yaa wiire irigʉkoa. Yʉ dorederosũta yaa wiire keoro irika!” ãrĩdi ããrĩmí. 6 Jesús gapʉre: “Paía opʉ nemorõ ããrã mʉ”, ãrĩ pídi ããrĩmí. Irasiriro Jesús ʉ̃mʉgasigue paí moãrĩ, i nikũ marã paía moãrĩ nemorõ õãrĩ ããrã. Iripoegue Marĩpʉ masakare: “Moisére yʉ doreri pídeare iripeorãrẽ õãrõ irigʉra”, ãrĩ werepídi ããrĩmí. Pʉrʉ Jesucristore iriugʉ: “Ĩgʉ̃rẽ bʉremurãrẽ yʉ merã õãrã ããrĩmakʉ̃ irigʉra”, ãrĩ werepídi ããrĩmí. Irasiriro ĩgʉ̃ iripoegue werepídea nemorõ õãrĩ ããrã. Irasirigʉ Jesucristo Marĩpʉ merã marĩ õãrõ ããrĩburire ãmubosagʉ ããrĩsĩã, paía opʉ nemorõ ããrĩ́mi. 7 Moisére Marĩpʉ doreri pídea, marĩrẽ Marĩpʉ merã õãrõ ããrĩmakʉ̃ iribiridero ããrĩbú̶. Iri doreri marĩrẽ õãrõ irimakʉ̃ tamerãrẽ Marĩpʉ dupaturi gaji werepíbiribodi ããrĩmí. 8 Ĩgʉ̃yarã, Israel bumarã ĩgʉ̃ doredeare iribiri waja ĩgʉ̃sãrẽ ãsũ ãrĩdi ããrĩmí ĩgʉ̃ya werenírĩ gojadea pũgue: Yʉ mʉsã Opʉ, ãsũ ãrã: “Õãrõ péka! Mʉsã Israel bumarãrẽ, Judáya bumarãdere pʉrʉguere gaji maama werepígʉkoa. 9 Iri, yʉ mʉsã ñekʉ̃sãmarãrẽ iripoegue werepídea irirosũ neõ ããrĩbirikoa. Yʉ basi ĩgʉ̃sãrẽ Egipto nikũgue ããrĩrã́rẽ õãrõ koreri merã wiubʉ. Wiu: ‘Yʉ dorerire irimakʉ̃, mʉsãrẽ õãrõ irigʉra’, ãrĩ werepíbʉ. Yʉ irasũ ãrĩdeare ĩgʉ̃sã gapʉ tarinʉgãma. Ĩgʉ̃sã tarinʉgãrĩ waja ĩgʉ̃sãrẽ béobʉ, ĩgʉ̃sã gããmerõ iriburo, ãrĩgʉ̃. 10 Irasirigʉ pʉrʉguere Israel bumarãrẽ ãsũ ãrĩ weregʉra: Yʉ dorerire ĩgʉ̃sãrẽ gũña pémasĩmakʉ̃ irigʉkoa. Yʉ dorerire ĩgʉ̃sãrẽ iridʉamakʉ̃ irigʉkoa. Irasirigʉ yʉ, ĩgʉ̃sã Opʉ ããrĩgʉkoa. Ĩgʉ̃sã, yaarã yʉ ditare bʉremurã ããrĩrãkuma. 11 Neõ sugʉ ĩgʉ̃yarãrẽ ĩgʉ̃ merãmarãrẽ, ĩgʉ̃ pagʉpũrãrẽ: ‘Marĩ Opʉre masĩka mʉsã!’ ãrĩ buebirikuma. Ããrĩpererã yʉre masĩrãkuma. Majĩrã, irasũ ããrĩmakʉ̃ mʉrã yʉre masĩrã dita ããrĩrãkuma. 12 Irasirigʉ ĩgʉ̃sã ñerĩ irideare kãtigʉkoa. Ĩgʉ̃sã ñerĩ irideare neõ gũñanemobirikoa. Ĩgʉ̃sãrẽ wajamoãbirikoa”, ãrĩdi ããrĩmí Marĩpʉ Israel bumarãrẽ. 13 Irasũ ãrĩ weregʉ, maama werepíri merã iripoegue ĩgʉ̃ masakare werepípʉrorideare peremakʉ̃ iridi ããrĩmí. Gajino bʉgʉre béo gorawayurosũ, maama merã ĩgʉ̃ werepípʉrorideare gorawayudi ããrĩmí.

Hebreos 9

1 Iripoegue Marĩpʉ Moisére ĩgʉ̃ dorerire pípʉrorigʉ, masaka ĩgʉ̃rẽ bʉremuburidere pídi ããrĩmí. Irasirigʉ ĩgʉ̃sãrẽ ĩgʉ̃rẽ bʉremuburi wii i nikũma wiire iridoredi ããrĩmí. 2 Iri wii waimʉrã gasiri merã ĩgʉ̃sã iridea wii, pe taribu opari wii ããrĩdero ããrĩbú̶. Ñajãnʉgãpʉroriri taribu Marĩpʉya taribu wãĩkʉdero ããrĩbú̶. Iri taribure sĩãgori yukʉ peodi, irasũ ããrĩmakʉ̃ baari peyaro ããrĩdero ããrĩbú̶. Iri peyaro weka Marĩpʉ ĩũrõ pã́ duparu peyadero ããrĩbú̶. 3 Iri taribu korema taribu suríro gasiro merã kãmutadea taribu ããrĩdero ããrĩbú̶. Iri taribu Marĩpʉ ããrĩrĩ́ taribugora wãĩkʉdero ããrĩbú̶. 4 Iri taribugue ñajãrõ pʉro sʉ̃rõrĩ soemurõ oro merã iridero ããrĩdero ããrĩbú̶. Iri taribu poekague oro merã õmabiadea kũma, Marĩpʉ ĩgʉ̃ doreri gojadea ʉ̃tã majĩrĩ opari kũma ããrĩdero ããrĩbú̶. Gaji soro oro merã iridea soro Marĩpʉ masakare ejodea maná wãĩkʉri poga oparisoro, irasũ ããrĩmakʉ̃ Aarṍyagʉ tuadi ñasãtuadi iri kũmague ããrĩdero ããrĩbú̶. 5 Marĩpʉ iri kũma bʉʉari majĩ weka pẽrã ĩgʉ̃rẽ wereboerã kẽdʉpʉrikʉrã keori weadea merã ĩgʉ̃ iri taribugue ããrĩrĩ́rẽ ĩmudi ããrĩmí. Ĩgʉ̃sãya kẽdʉpʉri merã iri kũma bʉʉari majĩrẽ sẽẽ kãmutadero ããrĩbú̶. Iri bʉʉari majĩ, Marĩpʉ masakare: “Ĩgʉ̃sã ñerõ iridea waja wajamoãbirikoa”, ãrĩdeare keori ããrĩdero ããrĩbú̶. Dapagorare ããrĩpereri iri wiimarẽ werenemomasĩbirikoa. 6 Iri wiimarẽ ãmu ododero pʉrʉ, ʉ̃mʉrikʉ paía ããrĩpʉroriri taribure ñajãunanerã ããrĩmá Marĩpʉ ĩũrõ ĩgʉ̃sã moãrĩrẽ irirã. 7 Paía opʉ dita gaji taribuguere ñajãunadi ããrĩmí. Bojorikʉ iri taribuguere suñarõta waimʉrã díre ãĩ ñajãunadi ããrĩmí. Dí marĩrõ neõ ñajãbiridi ããrĩmí. Ĩgʉ̃ basi ñerĩ iridea waja, irasũ ããrĩmakʉ̃ masaka ĩgʉ̃sã masĩña marĩrõ ñerõ iridea waja iri díre ãĩ ñajãdi ããrĩmí, Marĩpʉre: “Wajamoãbirikõãka gʉare! Gʉa ñerõ irideare kãtika!” ãrĩ sẽrẽgʉ̃. 8 I ããrĩpereri merã Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ marĩrẽ ire pémasĩmakʉ̃ yámi. Iri wii ããrĩdeapoe masaka Marĩpʉre bʉremurã, ĩgʉ̃ ããrĩrĩ́ taribugue ñajãbirinerã ããrĩmá. 9 I ããrĩpereri Marĩpʉ ĩgʉ̃rẽ bʉremurĩ wiimarẽ pídeare marĩ buesĩã: “Dapagoraguere marĩ ĩgʉ̃rẽ bʉremurĩ ãsũ ãrĩdʉaro yáa”, ãrĩ pémasĩa. Iro dupiyuro paía gajino Marĩpʉre sĩrĩ, waimʉrãrẽ wẽjẽ soepeori, masakare: “Marĩpʉ ĩũrõ waja opamerã ããrã gʉa”, neõ ãrĩ masĩmakʉ̃ iribiridero ããrĩbú̶. 10 Ãsũ ããrã. Marĩpʉ Moisére doreri pídea ĩgʉ̃ masakare baadoreri, iirídoreri, ĩgʉ̃ ĩũrõ koedoreri dita ããrã. Ĩgʉ̃sãya yʉjʉpũrãrĩma ããrĩbea. Irasiriro iri doreri marĩrẽ õãrã waamakʉ̃ iribea. Marĩpʉ iri dorerire masaka ĩgʉ̃sã iriburire pídi ããrĩmí. Irire Jesucristo merã gorawayuburo dupiyuro pídi ããrĩmí. 11 Cristo gapʉ paía opʉ nemorõ ããrĩgṹ̶ aarisiadi ããrĩmí. Irasirigʉ ĩgʉ̃ boadea merã marĩrẽ õãrõ iridi ããrĩmí. Marĩpʉ ĩũrõ marĩ ñerĩ iridea wajare peredoregʉ, Marĩpʉ ããrĩrṍgue ʉ̃mʉgasima wiigue ñajãdi ããrĩmí. I nikũma wiire ñajãbiridi ããrĩmí. Ũ̶mʉgasima wii, i nikũma wii nemorõ õãtariri wii, masaka iridea wii meta ããrã. 12 Irasirigʉ Cristo, Marĩpʉ ããrĩrṍgue ʉ̃mʉgasima wiigue suñarõta ñajãdi ããrĩmí. Irogue ñajãgʉ̃, paía oparã i nikũma wiigue Marĩpʉ ããrĩrĩ́ taribuguere cabraya díre, wekʉa majĩrãya díre ãĩ ñajãderosũ ãĩ ñajãbiridi ããrĩmí. Ĩgʉ̃ basi marĩ ñerĩ iridea waja boagʉ, ĩgʉ̃ya dí merã Marĩpʉ ããrĩrṍgue ñajãdi ããrĩmí, marĩrẽ Marĩpʉ merã õãrõ ããrĩníkõãburo, ãrĩgʉ̃. 13 Paía oparã cabraya, wekʉaya dí merã, wekʉgo majĩgõrẽ ĩgʉ̃sã soedea nitĩ merã masakare ĩgʉ̃sã ñerĩ iridea waja Marĩpʉya wiigue ñajãmasĩmerãrẽ wẽãsiripeoma. Ĩgʉ̃sãrẽ wẽãsiripeomakʉ̃, Marĩpʉ ĩũrõ ñerĩrẽ opamerã duja, Marĩpʉya wiigue dupaturi ñajãmasĩma doja. 14 Paía oparã wekʉaya dí merã, cabraya dí merã masakare iritamuma. Cristo gapʉ ĩgʉ̃sã nemorõ ĩgʉ̃ya dí merã marĩrẽ õãrõ iritamutarigʉ yámi. Ĩgʉ̃ ñerĩ marĩgʉ̃, Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ ããrĩnígʉ̃ iritamurĩ merã ĩgʉ̃ basi Marĩpʉre wiadi ããrĩmí curusague boabu. Paía waimʉrã Marĩpʉre wia, ĩgʉ̃ ĩũrõrẽ soepeorosũ ĩgʉ̃ basi irasũ wiadi ããrĩmí. Irasirigʉ marĩrẽ Marĩpʉ merã neõ õãrõ ããrĩbonerãrẽ taudi ããrĩmí, Marĩpʉ okanígʉ̃ dorerire õãrõ irimasĩburo, ãrĩgʉ̃. Irasirigʉ marĩ gũñarĩgue: “Marĩpʉ gʉare wajamoãgʉkumi gʉa ñerõ iridea waja”, ãrĩ gũñarikʉnemobirimakʉ̃ iridi ããrĩmí. 15 Irasirigʉ Jesucristo, Marĩpʉ ĩgʉ̃ beyenerãrẽ maama werepíderosũta iridi ããrĩmí marĩrẽ taubu. Marĩrẽ taugʉ, Marĩpʉyarã ĩgʉ̃ merã õãrõ ããrĩnímakʉ̃ iridi ããrĩmí. Irasirirã Marĩpʉ ĩgʉ̃yarãrẽ sĩburire oparãkoa. Moisés doreri dita ããrĩmakʉ̃, marĩ ñerĩ iridea waja, waja oparã dita ããrĩbukoa dapa. Cristo marĩrẽ curusague boabosadi ããrĩmí, marĩ ñerĩ iridea waja, waja opabonerãrẽ taubu. 16 Ãsũ ããrã. Sugʉ masakʉ ĩgʉ̃ boaburo dupiyuro ĩgʉ̃yarãrẽ: “Yʉ opari mʉsãrẽ dujarokoa”, ãrĩkumi. Irasirigʉ ĩgʉ̃ boaburo dupiyuro sĩbirikumi dapa. Ĩgʉ̃ boadero pʉrʉ, ĩgʉ̃yarãrẽ: “Mʉsãrẽ dujarokoa”, ãrĩderosũta ĩgʉ̃ opadeare ãĩkuma. 18 Irasiriro Marĩpʉ masakare: “Ãsũ irigʉra”, ãrĩ werepípʉroridea, waimʉrãrẽ wẽjẽ, ĩgʉ̃sãya dí béoro marĩrõ wajamarĩdero ããrĩbú̶. Waimʉrãrẽ wẽjẽ, ĩgʉ̃sãya díre béodero pʉrʉ, Marĩpʉ dorerire diayeta irinerã ããrĩmá. 19 Irasirigʉ Moisés, Marĩpʉ ĩgʉ̃ doreri pídeare masakare werepeodi ããrĩmí. Pʉrʉ cabraya díre, wekʉa majĩrãya díre deko merã morẽdi ããrĩmí. Morẽ odo, hisopo wãĩkʉdi dʉpʉ merã oveja poarire diiari merã ñimudea merã tũrãdi ããrĩmí. Iri dʉpʉ merã díre yosa, Marĩpʉ dorerire ĩgʉ̃ gojadea pũ weka, ããrĩpererã masaka wekadere wẽãsiripeodi ããrĩmí. 20 Pʉrʉ ĩgʉ̃sãrẽ ãsũ ãrĩdi ããrĩmí: “Marĩpʉ marĩrẽ ĩgʉ̃ doreri pídea, i dí merã diaye ããrĩmakʉ̃ masĩa. I díre ĩãrã, diayeta ĩgʉ̃ ãrĩderosũta ĩgʉ̃ marĩrẽ iriburire masĩa. Irasirigʉ Marĩpʉ: ‘Yʉ dorerire õãrõ irika!’ ãrĩmi”, ãrĩdi ããrĩmí Moisés. 21 Pʉrʉ masakare ĩgʉ̃ iriderosũta Marĩpʉre bʉremurĩ wii wiamʉrã gasiri merã ĩgʉ̃sã iridea wiire, ããrĩpereri iri wiigue ããrĩrĩ́dere wẽãsiripeodi ããrĩmí. 22 Ãsũ ããrã. Ĩgʉ̃ dorederosũta Marĩpʉre bʉremurĩ wiimarẽ dí merã wẽãsirimakʉ̃, Marĩpʉ irire: “Yʉ ĩũrõ õãrĩ ããrã”, ãrĩ ĩãdi ããrĩmí. Irasũ wẽãsiribirimakʉ̃: “Õãrĩ ããrã”, ãrĩ ĩãbiribodi ããrĩmí. Irasirigʉ dí béoro marĩrõ, marĩ ñerĩ iridea wajare marĩrẽ kãtimasĩbirikumi. 23 Irasirirã i nikũma wiire, iri wiigue ããrĩrĩ́dere paía: “Marĩpʉ ĩũrõ õãrĩ ããrã”, ãrĩrã, waimʉrã dí merã wẽãsiripeonerã ããrĩmá. I nikũma wii, ʉ̃mʉgasima wii keori dita ããrĩdero ããrĩbú̶. Irasiriro ʉ̃mʉgasima wiire, iri wiigue ããrĩrĩ́dere: “Marĩpʉ ĩũrõ õãrĩ dita ããrã”, ãrĩ, waimʉrã dí nemorõ Cristoya dí merã wẽãsiripeoro gããmea. 24 Irasirigʉ Cristo marĩya ããrĩburire Marĩpʉre sẽrẽbosagʉ, Marĩpʉre bʉremurĩ wii masaka iridea wiire ñajãbiridi ããrĩmí. Iri wii, ʉ̃mʉgasima wii keori ããrĩdero ããrĩbú̶. Marĩpʉya wiigora ʉ̃mʉgasigue ããrã. Irasirigʉ Cristo ʉ̃mʉgasima wiigue ñajãdi ããrĩmí, Marĩpʉ ĩũrõ marĩya ããrĩburire sẽrẽbosabu. 25 Bojorikʉ sugʉ paía opʉ i nikũma wiigue, Marĩpʉ ããrĩrĩ́ taribugue waimʉrã dí merã ñajãnadi ããrĩmí. Cristo gapʉ marĩrẽ boabosagʉ, suñarõta ʉ̃mʉgasima wiigue, Marĩpʉ ããrĩrṍgue ĩgʉ̃ya dí merã ñajãdi ããrĩmí. 26 Paía opʉ dí merã ñajãnaderosũ irigʉ, i ʉ̃mʉ ããrĩnʉgãdeapoegueta boa, masãdi tamerã irasũta boa, masãníkõãbodi ããrĩmí. Suñarõta i ʉ̃mʉ pererinʉ ejaburi dupiyuro i nikũguere deyoadi ããrĩmí, ĩgʉ̃ suñarõta boari merã marĩ ããrĩpererã ñerĩ iridea wajare béobu. 27 Ããrĩpererã marĩde suñarõta boarãkoa. Marĩ boadero pʉrʉ, Marĩpʉ ĩgʉ̃ ĩũrõrẽ marĩrẽ nídoregʉkumi ĩgʉ̃rẽ bʉremurãrẽ õãrõ iri, ĩgʉ̃rẽ bʉremubirinerãrẽ wajamoãbu. 28 Marĩ suñarõta boarosũ, Cristode suñarõta boadi ããrĩmí. Irasirigʉ ĩgʉ̃ boari merã wárã masaka ñerõ iridea wajare béobosadi ããrĩmí. Irasiri odo, ʉ̃mʉgasigue mʉrĩa, pʉrʉ i nikũgue dupaturi aarigʉkumi doja. Irasũ aarigú̶, masaka ñerõ iridea wajare béogʉ aarigú̶ meta irigʉkumi. Ĩgʉ̃rẽ ʉsʉyari merã yúrãrẽ taugʉ aarigʉkumi, ʉ̃mʉgasigue ĩgʉ̃ merã ããrĩburo, ãrĩgʉ̃.

Hebreos 10

1 Marĩpʉ Moisére ĩgʉ̃ doreri pídea, pʉrʉgue ĩgʉ̃ Cristo merã masakare õãrõ iriburi keori dita ããrĩdero ããrĩbú̶. Cristo masaka ñerĩ iridea wajare béodi ããrĩmí. Marĩpʉ Moisére doreri pídea gapʉ ĩgʉ̃sã ñerĩ iridea wajare béomakʉ̃ irimasĩbiridero ããrĩbú̶. Irasiriro iri dorederosũta paía bojorikʉ Marĩpʉ ĩũrõ waimʉrãrẽ wẽjẽ soepeorire irinakeremakʉ̃, masaka ñerĩ iridea wajare béomakʉ̃ irimasĩbiridero ããrĩbú̶. Ĩgʉ̃sãrẽ Marĩpʉ ĩũrõ õãrã ããrĩmakʉ̃ irimasĩbiridero ããrĩbú̶. 2 Iri doreri masakare õãrã ããrĩmakʉ̃ irimasĩmakʉ̃, suñarõta waimʉrã wẽjẽ soepeori merãta ĩgʉ̃sã ñerĩ iridea wajare béosũbonerã ããrĩmá. “Waja opamerã ããrã”, ãrĩ gũñabonerã ããrĩmá. Irasirirã, Marĩpʉ ĩũrõ ĩgʉ̃sã waimʉrã wẽjẽ soepeorire pirikõãbonerã ããrĩmá. 3 Ãsũ gapʉ ããrĩdero ããrĩbú̶. Marĩpʉ, bojorikʉ ĩgʉ̃sã waimʉrãrẽ wẽjẽ soepeodea merã ĩgʉ̃sã ñerõ irideare gũñamakʉ̃ iridi ããrĩmí. 4 Irasirirã wekʉaya dí, cabraya dí merã marĩ ñerĩ iridea wajare neõ béomasĩbea. 5 Irasirigʉ Cristo i nikũguere aariburo dupiyuro ĩgʉ̃ Pagʉre ãsũ ãrĩdi ããrĩmí: Mʉ ĩũrõ ĩgʉ̃sã waimʉrãrẽ wẽjẽ soepeorire, gajino ĩgʉ̃sã mʉrẽ sĩrĩdere gããmebea. Irasirigʉ yʉre dʉpʉkʉgʉ deyoamakʉ̃ irigʉkoa, ĩgʉ̃sã ñerõ iridea waja ĩgʉ̃sãrẽ boabosadoregʉ. 6 Masaka ĩgʉ̃sã ñerõ irideare kãtidoredʉarã, mʉ ĩũrõ ĩgʉ̃sã waimʉrãrẽ wẽjẽ soepeorire, gajino ĩgʉ̃sã mʉrẽ sĩrĩdere ʉsʉyari merã ĩãbea. 7 Irasirigʉ yʉ ãsũ ãrĩbʉ: “Mʉ, yʉ Opʉ ããrã. Irasirigʉ mʉya werenírĩ gojadea pũgue gojaderosũta mʉ gããmerĩrẽ irigʉ waagʉra”, ãrĩdi ããrĩmí Cristo ĩgʉ̃ Pagʉre. 8 Irire ãrĩgʉ̃, ire ãrĩpʉroridi ããrĩmí Marĩpʉre: “Mʉ ĩũrõ ĩgʉ̃sã waimʉrãrẽ wẽjẽ soepeorire, gajino ĩgʉ̃sã mʉrẽ sĩrĩdere gããmebea. Ĩgʉ̃sã irasũ iririre ʉsʉyari merã ĩãbea”, ãrĩdi ããrĩmí Marĩpʉ dorederosũ ĩgʉ̃sã irikeremakʉ̃. 9 Pʉrʉ ãsũ ãrĩnemodi ããrĩmí: “Mʉ, yʉ Opʉ ããrã. Irasirigʉ mʉ gããmerĩrẽ irigʉ waagʉra”, ãrĩdi ããrĩmí. Irasirigʉ Marĩpʉ ĩgʉ̃ masakare waimʉrãrẽ wẽjẽ soepeodoredeare béodi ããrĩmí. Irire béogʉ: “Cristo boari merã gapʉ masakare ĩgʉ̃sã ñerĩ iridea wajare taugʉra”, ãrĩ werepídi ããrĩmí. 10 Jesucristo, Marĩpʉ gããmederosũta ĩgʉ̃ basita Marĩpʉre wiadi ããrĩmí, marĩ ããrĩpererãrẽ suñarõta boabosagʉ. Irasirigʉ ĩgʉ̃ boari merã Marĩpʉ marĩrẽ ĩgʉ̃yarã õãrã, waja opamerã ããrĩmakʉ̃ iridi ããrĩmí. 11 Ããrĩpererinʉrĩ Marĩpʉ ĩũrõ judío masaka paía waimʉrãrẽ wẽjẽ soepeoníkõãma. Irasirikeremakʉ̃, marĩ ñerĩ iridea wajare neõ béomakʉ̃ irimasĩbea. 12 Jesucristo gapʉ suñarõta marĩrẽ boabosadi ããrĩmí, marĩ ñerĩ iridea wajare béobu. Irire irasiri odo, ʉ̃mʉgasigue Marĩpʉ diaye gapʉ doadi ããrĩmí marĩ Opʉ ããrĩgṹ̶. 13 Iroguere doagʉ, ĩgʉ̃rẽ ĩãturirãrẽ Marĩpʉ tarinʉgãbosaburire yúgʉ yámi. 14 Ĩgʉ̃ta suñarõta boari merã ĩgʉ̃yarãrẽ õãrã, waja opamerã ããrĩnímakʉ̃ iridi ããrĩmí. 15 Jesucristo irasũ irideare Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ marĩrẽ: “Irasũta ããrã”, ãrĩ masĩmakʉ̃ yámi. Ãsũ ãrĩ weredi ããrĩmí: 16 Mʉsã Opʉ ãsũ ãrĩmi: “Pʉrʉguere yaarãrẽ ãsũ ãrĩ weregʉra: ‘Yʉ dorerire ĩgʉ̃sãrẽ iridʉamakʉ̃ irigʉkoa. Yʉ dorerire gũña pémasĩmakʉ̃ irigʉkoa’”. 17 Idere ãrĩnemomi: “Ĩgʉ̃sã ñerõ irideare dupaturi neõ gũñanemobirikoa”, ãrĩmi, ãrĩ weredi ããrĩmí Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃. 18 Irasirirã marĩ ñerĩ irideare Marĩpʉ kãtisũnerã ããrã. Dupaturi marĩ ñerĩ iridea wajare waimʉrã wẽjẽ soepeorire gããmenemobea. 19 Irasirirã dapagorare marĩ ʉ̃mʉgasigue Marĩpʉya wiigue ĩgʉ̃ ããrĩrĩ́ taribugorague ñajãrã irirosũ güiro marĩrõ ĩgʉ̃rẽ diaye sẽrẽmasĩa. Jesucristo marĩrẽ boabosagʉ dí béodea merã irasirimasĩa. 20 Jesucristo boaburi dupiyuro Marĩpʉ ããrĩrĩ́ taribugoraguere paía opʉ dita iri taribu makãpʉro kãmutari gasirore tariñajãdi ããrĩmí, masakaya ããrĩburire Marĩpʉre sẽrẽbosabu. Jesucristo gapʉ ĩgʉ̃ boadea merã Marĩpʉ merã marĩ õãrõ ããrĩrĩ́rẽ kãmutadeare béodi ããrĩmí. Irasirirã dapagorare marĩ Jesucristo marĩrẽ boabosadea merã Marĩpʉ ããrĩrṍguere ñajãrã irirosũ marĩya ããrĩburire Marĩpʉre diaye sẽrẽmasĩa. 21 Jesucristo paía opʉ nemorõ paí ããrĩgṹ̶ Marĩpʉ ããrĩrṍgue marĩya ããrĩburire sẽrẽbosagʉ ããrĩ́mi. Irogue ĩgʉ̃ marĩrẽ Marĩpʉyarãrẽ õãrõ doregʉ ããrĩ́mi. 22 Irasirirã diaye gũñarĩ merã, bʉremurĩrẽ neõ piriro marĩrõ merã Marĩpʉ ããrĩrṍgue ñajãrã irirosũ marĩ ĩgʉ̃rẽ diaye sẽrẽrõ gããmea. Cristo ĩgʉ̃ boadea merã marĩrẽ waja opamerã ããrĩmakʉ̃ iridi ããrĩmí: “Ñerĩ iridea waja, waja oparã ããrã gʉa”, ãrĩ neõ gũñarikʉnemobirikõãburo, ãrĩgʉ̃. Irasirirã gʉrari marĩrĩ deko merã marĩya dʉpʉre túkoenerã irirosũ Marĩpʉ ĩũrõ õãrã ããrã. 23 Marĩpʉ marĩrẽ: “Taugʉra”, ãrĩderosũta irigʉkumi. Irasirirã marĩrẽ ĩgʉ̃ ãrĩdeare bʉremupʉroriderosũta piriro marĩrõ õãrõ ʉsʉyari merã bʉremuwãgãníkõãrã! 24 Gajirã Jesúre bʉremurãdere gũñarã! Irasirirã gãme iritamurã! Gãme maĩrĩ merã õãrõ irirã! 25 Piriro marĩrõ merã Marĩpʉyare nerẽ buerã! Surãyeri marĩ merã nerẽ buemerã irirosũ iribirikõãrã! Marĩ Opʉ i nikũguere dupaturi aariburo mérõ dʉyáa. Irasirirã irire masĩrã, gãme iritamurõ gããmea ĩgʉ̃rẽ bʉremunemomurã. 26 Marĩpʉ marĩrẽ Jesúya kerere: “Diayeta ããrã”, ãrĩ masĩmakʉ̃ iridero pʉrʉ, marĩ ñerĩ iridʉarire piriro marĩrõ iriwãgãníkõãrã, marĩ ñerõ iridea waja Jesucristo ĩgʉ̃ boadea merã marĩrẽ taudeare béobukoa. Irire béomakʉ̃, dupaturi ĩgʉ̃ marĩrẽ boabosari neõ máa. 27 Marĩ ĩgʉ̃ taudeare béomakʉ̃ ĩãgʉ̃, Marĩpʉ ããrĩpererã ĩgʉ̃rẽ ĩãturirãrẽ bʉro wajamoãgʉ̃, marĩdere ĩgʉ̃sã merã perebiri peamegue béogʉkumi. Irasirirã marĩrẽ gajirã ĩgʉ̃yare béonerã merã ĩgʉ̃ wajamoãburire bʉro güiri merã ããrĩbukoa. 28 Iripoegue marã Moisés dorerire tarinʉgãgʉ̃rẽ wajamoãnerã ããrĩmá. Ĩgʉ̃ ñerõ irideare pẽrã, o ʉrerã ĩã, ĩgʉ̃rẽ weresãdero pʉrʉ, Marĩpʉ dorederosũta neõ bopoñarĩ merã ĩãrõ marĩrõ ĩgʉ̃rẽ wẽjẽnerã ããrĩmá. 29 ¿Naásũ gũñarĩ mʉsã? Ĩgʉ̃rẽ wajamoãdero nemorõ Marĩpʉ magʉ̃rẽ ĩãturigʉnorẽ bʉro wajamoãgʉkumi. Ĩgʉ̃ magʉ̃ya dí béodea merã Marĩpʉ marĩrẽ: “Õãrã, waja opamerã ããrĩ́ma”, ãrĩ ĩãdi ããrĩmí. Iripoegue irire werepídi ããrĩmí. Irasirigʉ Jesucristoya dí béodeare: “Wajamáa”, ãrĩrãrẽ, Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃rẽ Marĩpʉ marĩrẽ maĩrĩrẽ masĩmakʉ̃ irigʉre ñerõ werenírãrẽ bʉro wajamoãgʉkumi. 30 Marĩ Opʉ ãrĩdeare masĩa marĩ. Ãsũ ãrĩdi ããrĩmí: “Yʉ ããrã, waja oparãrẽ wajamoãbu. Ĩgʉ̃sã ñerĩ iridea waja ĩgʉ̃sãrẽ wajamoãgʉra”, ãrĩdi ããrĩmí. Ãsũ ãrĩnemodi ããrĩmí doja: “Yaarã iririre ĩãgʉ̃, ĩgʉ̃sãrẽ diayemarẽ irigʉra”, ãrĩdi ããrĩmí. 31 Marĩpʉ okanígʉ̃ masakare wajamoãrĩ bʉro goeri ããrã. 32 Mʉsã iripoegue ããrĩdeare gũñaka! Marĩpʉ mʉsãrẽ Jesucristoya kerere masĩnʉgãmakʉ̃ iridero pʉrʉ, gajirã mʉsãrẽ ñerõ tarimakʉ̃ irinerã ããrĩmá. Irasirikeremakʉ̃, mʉsã gapʉ ĩgʉ̃rẽ bʉremurĩrẽ neõ piribirinerã ããrĩbú̶. 33 Masaka ĩũrõ gajirã surãyeri mʉsãrẽ ñerõ werení, ñerõ iribiranerã ããrĩmá. Gajipoe mʉsã merãmarãrẽ gajirã ñerõ iribiramakʉ̃ ĩãrã, ĩgʉ̃sãrẽ béobiri, mʉsãde ĩgʉ̃sã merã ñerõ iribirasũnerã ããrĩbú̶. 34 Surãyeri mʉsã merãmarã peresugue ããrĩmakʉ̃ ĩãrã, bopoñarĩ merã ĩã, ĩgʉ̃sãrẽ iritamunerã ããrĩbú̶. Gajirã mʉsãyare ẽmakeremakʉ̃, ʉsʉyari merã: “Õãrokoa”, ãrĩnerã ããrĩbú̶. I nikũma nemorõ õãrĩ perebiriburire ʉ̃magasiguere mʉsã opaburire masĩnerã ããrĩbú̶. Irasirirã mʉsã oparire ĩgʉ̃sã ẽmamakʉ̃, bʉjawerebirinerã ããrĩbú̶. 35 Irasirirã Jesucristore gũñaturaníkõãka! Ĩgʉ̃rẽ bʉremurĩrẽ neõ piribirikõãka! Ĩgʉ̃rẽ bʉremurã, wári õãrĩrẽ wajatarãkoa. 36 Mʉsãrẽ õãrõ gũñaturari merã Marĩpʉ gããmerĩrẽ iriníkõãrõ gããmea. Irasirirã, ĩgʉ̃: “Õãrĩrẽ sĩgʉra”, ãrĩdeare oparãkoa. 37 Marĩpʉ ãsũ ãrĩdi ããrĩmí ĩgʉ̃ya werenírĩ gojadea pũgue: Mérõ dʉyáa yʉ iriudi i ʉ̃mʉguere dupaturi aariburo. Yooboro marĩrõ ejagʉkumi. 38 Ĩgʉ̃rẽ bʉremurãrẽ: “Õãrõ irirã, yaarã ããrĩ́ma”, ãrĩ ĩãa. Yʉ merã ããrĩníkõãrãkuma. Ĩgʉ̃rẽ bʉremurĩrẽ pirirã gapʉre suyubirikoa, ãrĩdi ããrĩmí Marĩpʉ. 39 Marĩ gapʉ ĩgʉ̃rẽ bʉremurĩrẽ pirirã irirosũ ããrĩbea. Irasirirã perebiri peamegue waamurã ããrĩbea. Marĩ Jesucristore bʉremua. Irasirirã ĩgʉ̃ taunerã, ĩgʉ̃ pʉro waamurã ããrã.

Hebreos 11

1 Marĩpʉre bʉremurã: “Ĩgʉ̃ marĩrẽ: ‘Õãrĩrẽ sĩgʉra’, ãrĩdeare diayeta sĩgʉkumi”, ãrĩ bʉremua. Irire ĩãbirikererã, ĩãrã irirosũ: “Diayeta ããrã, ĩgʉ̃ ãrĩdeare oparãkoa”, ãrĩ bʉremua. 2 Iripoeguere marĩ ñekʉ̃sãmarã ĩgʉ̃rẽ bʉremumakʉ̃, ĩgʉ̃sãrẽ: “Õãrã ããrĩ́ma”, ãrĩ ĩãdi ããrĩmí. 3 Marĩpʉre bʉremurĩ merã: “Ĩgʉ̃ werenírĩ merã i ʉ̃mʉma ããrĩpereri ããrĩmakʉ̃ iridi ããrĩmí. Irasirigʉ iro dupiyuro neõ marĩdeare i ʉ̃mʉmarẽ ããrĩpereri marĩ dapagora ĩãrĩrẽ iridi ããrĩmí”, ãrĩ masĩa. 4 Iripoeguemʉ Abel Marĩpʉre bʉremusĩã, ĩgʉ̃ ĩũrõ oveja majĩgʉ̃rẽ wẽjẽ soepeogʉ, ĩgʉ̃ tĩ́gʉ̃ Caín sĩdea nemorõ sĩdi ããrĩmí. Marĩpʉ, Abel ĩgʉ̃rẽ bʉremurĩrẽ ĩãgʉ̃, ĩgʉ̃ sĩdeare: “Õãgoráa”, ãrĩdi ããrĩmí. Irasirigʉ ĩgʉ̃rẽ: “Õãgʉ̃ ããrĩ́mi”, ãrĩ ĩãdi ããrĩmí. Abel iripoegue boadi ããrĩkeremakʉ̃, ĩgʉ̃ Marĩpʉre bʉremurĩ merã irideare marĩde gũñáa. Irasirirã ĩgʉ̃ bʉremuderosũta marĩdere Marĩpʉre bʉremurõ gããmea. 5 Enoc Marĩpʉre bʉremusĩã, boabiridi ããrĩmí. Ĩgʉ̃ boabirikeremakʉ̃, Marĩpʉ ĩgʉ̃rẽ ãĩmʉrĩãkõãdi ããrĩmí. Masaka ĩgʉ̃rẽ ãmakererã, neõ bokabirinerã ããrĩmá. Marĩpʉya werenírĩ gojadea pũgue ãsũ ãrĩ gojasũdero ããrĩbú̶: “Marĩpʉ Enorẽ ãĩmʉrĩaburi dupiyuro ʉsʉyari merã ĩãdi ããrĩmí”. 6 Marĩpʉre marĩ bʉremumerã ĩgʉ̃rẽ ʉsʉyamakʉ̃ irimasĩbea. Ĩgʉ̃rẽ sẽrẽgʉ̃no: “Diayeta ĩgʉ̃ Marĩpʉgora ããrĩ́mi”, ãrĩ gũñarõ gããmea. “Marĩ ĩgʉ̃rẽ bʉremurĩ merã sẽrẽrĩrẽ õãrõ pémi”, ãrĩ gũñarõ gããmea. Marĩ irire gũñamerã ĩgʉ̃rẽ sẽrẽmasĩbea. 7 Noé Marĩpʉre bʉremusĩã, Marĩpʉ ĩgʉ̃rẽ: “Mʉ neõ ĩãbiridea merã i nikũ marãrẽ ĩgʉ̃sã yʉre bʉremubiri waja bʉro wajamoãgʉra”, ãrĩdeare bʉremudi ããrĩmí. Irasirigʉ, Marĩpʉ dorederosũta wádiru doódiru iridi ããrĩmí, ĩgʉ̃yarã merã dia mirĩburire taribu. Marĩpʉre bʉremusĩã, i nikũ marãrẽ ĩgʉ̃sã ĩgʉ̃rẽ bʉremubirire masĩmakʉ̃ iridi ããrĩmí. Marĩpʉ, ĩgʉ̃rẽ bʉremumakʉ̃: “Õãgʉ̃ ããrĩ́mi”, ãrĩ ĩãdi ããrĩmí. 8 Abraham Marĩpʉre bʉremusĩã: “Gaji nikũ yʉ mʉrẽ sĩburi nikũgue waaka!” ãrĩmakʉ̃ pégʉ, ĩgʉ̃rẽ yʉjʉdi ããrĩmí. “Irogue waagú̶ irikoa”, ãrĩmasĩbirikeregʉ, ĩgʉ̃ya nikũrẽ wiriwãgãdi ããrĩmí. 9 Marĩpʉ ĩgʉ̃rẽ: “Iri nikũrẽ sĩgʉra”, ãrĩdeare bʉremugʉ̃, iri nikũgue eja, ããrĩmejãjadi ããrĩmí. Iro ããrĩmejãjakeregʉ, gaji nikũmʉ irirosũ surí gasiri merã iridea wiiri merã naaunadi ããrĩmí mʉrãrõ ããrĩbirisĩã. Marĩpʉ ĩgʉ̃ magʉ̃ Isaare, ĩgʉ̃ parãmi Jacore: “Iri nikũrẽ sĩgʉra mʉsãdere”, ãrĩmakʉ̃, ĩgʉ̃sãde Abraham irirosũta iri nikũgue naaunanerã ããrĩmá. 10 Abraham iri nikũrẽ naagʉ̃, makãrĩ iribiridi ããrĩmí. Gaji makãgue Marĩpʉ ããrĩrĩ́ makãgue ʉ̃mʉgasigue ĩgʉ̃ waaburire yúgʉ iridi ããrĩmí. Iri makã Marĩpʉ iridea makã neõ perebiri makã ããrã. 11 Abraham marãpo Sara pũrã marĩdeo Marĩpʉre bʉremusĩã, bú̶rogora ããrĩkerego: “Marĩpʉ ãrĩderosũta yʉre irigʉkumi”, ãrĩ bʉremurĩ merã pũrãkʉdeo ããrĩmó. 12 Irasirigʉ Abraham bʉgʉrogora ããrĩkeregʉ, Sara merã majĩgʉ̃rẽ pũrãkʉdi ããrĩmí. Ĩgʉ̃ parãmerã ããrĩturiarã wárã ããrĩnerã ããrĩmá. Neñukãrẽ, ĩmipa yerire keo bokatĩũña marĩrõ irirosũ ĩgʉ̃sãrẽ keo bokatĩũmasĩña máa. 13 Ããrĩpererã, Marĩpʉ ĩgʉ̃sãrẽ: “Sĩgʉra”, ãrĩdeare neõ opamerãgue boanerã ããrĩmá. Irire opabirikererã, gũñaturari merã: “Marĩpʉ ĩgʉ̃ ãrĩderosũta pʉrʉgue sĩgʉkumi gʉare”, ãrĩ, ĩgʉ̃rẽ bʉremuníkõãnerã ããrĩmá. Irasirirã gajirãrẽ: “Gaji nikũ marã irirosũ i nikũgue naarã dita ããrã”, ãrĩ werenerã ããrĩmá. 14 Ĩgʉ̃sã irirosũta irire ãrĩrãno, gaji nikũ, ĩgʉ̃sãya nikũ ããrĩburire ãmarã́ yáma. Irire õãrõ masĩa marĩ. 15 Marĩ ñekʉ̃sãmarã: “Gaji nikũ marã ããrã”, ãrĩrã, ĩgʉ̃sã béowãgãdea nikũrẽ gũñabirinerã ããrĩmá. Irasũ ãrĩ gũñarã, goedujáakõãbonerã ããrĩmá. 16 I nikũ nemorõ ʉ̃mʉgasigue õãrĩ nikũ gapʉre: “Bʉro waadʉakoa”, ãrĩ gũñanerã ããrĩmá. Irasirigʉ Marĩpʉ ĩgʉ̃sã ĩgʉ̃rẽ: “Gʉa Opʉ ããrĩ́mi”, ãrĩmakʉ̃ pégʉ, gʉyasĩrĩrĩ marĩrõ: “Ĩgʉ̃sã Opʉ ããrã”, ãrĩdi ããrĩmí. Ĩgʉ̃ pʉro ĩgʉ̃sãya makã ããrĩburore ãmubosasiadi ããrĩmí. 17 Marĩpʉ Abrahãrẽ: “¿Diayeta yʉre bʉremugʉ̃ yári?” ãrĩ gũñagʉ̃, ĩgʉ̃rẽ: “Yʉ ĩũrõ mʉ magʉ̃ Isaare wẽjẽ soepeoka!” ãrĩdi ããrĩmí. Abraham gapʉ Marĩpʉre bʉremusĩã: “Neõ yʉ magʉ̃ sugʉ ããrĩgṹ̶rẽ wẽjẽ soepeobirikoa”, ãrĩbiridi ããrĩmí. 18 Iro dupiyurogue Marĩpʉ ĩgʉ̃rẽ: “Mʉ magʉ̃ Isaac merã mʉ parãmerã ããrĩturiarãrẽ opagʉkoa”, ãrĩsũdi ããrĩkeregʉ, Abraham Marĩpʉre: “Yʉ magʉ̃rẽ neõ wẽjẽ soepeobirikoa”, ãrĩbiridi ããrĩmí. 19 Abraham: “Marĩpʉ ĩgʉ̃ turari merã boanerãrẽ masũmasĩsĩã, yʉ magʉ̃rẽ wẽjẽkeremakʉ̃, masũgʉkumi”, ãrĩ gũñadi ããrĩmí. Irasirigʉ, Marĩpʉ Abrahãrẽ kãmutagʉ: “Mʉ magʉ̃rẽ wẽjẽbirikõãka!” ãrĩdi ããrĩmí. Irasirirã ire masĩa. Abraham ĩgʉ̃ magʉ̃rẽ boadigue masãdi irirosũ dupaturi opadi ããrĩmí. 20 Isaac Marĩpʉre bʉremusĩã, ĩgʉ̃ pũrã Jacore, Esaúre: “Pʉrʉgue Marĩpʉ mʉsãrẽ õãrõ irigʉkumi”, ãrĩdi ããrĩmí. 21 Jacob Marĩpʉre bʉremusĩã, ĩgʉ̃ boaburo dupiyurogã ĩgʉ̃ tuadi merã tuawãgãnʉgãja, Marĩpʉre sẽrẽ bʉremudi ããrĩmí. Irasirigʉ ĩgʉ̃ magʉ̃ José pũrãrẽ: “Marĩpʉ mʉsãrẽ õãrõ iritamuburo”, ãrĩdi ããrĩmí. 22 José Marĩpʉre bʉremusĩã, ĩgʉ̃ boaburo dupiyurogã ĩgʉ̃ pũrãrẽ ãsũ ãrĩ weredi ããrĩmí: “Marĩ parãmerã ããrĩturiarã Egiptogue ããrĩrã́ pʉrʉ wirirãkuma”, ãrĩdi ããrĩmí. “Irore wirirã, yaa gõãrĩ́rẽ ãĩaburo, ĩgʉ̃sã ejari nikũgue yáamurã”, ãrĩdi ããrĩmí. 23 Moisés pagʉsãmarã Marĩpʉre bʉremusĩã, Moisés deyoadero pʉrʉ, ĩgʉ̃ õãgʉ̃ ããrĩmakʉ̃ ĩãrã, ʉrerã abegora ĩgʉ̃rẽ duripínerã ããrĩmá. Egipto marã opʉ: “Israel bumarã majĩrã ʉ̃marẽ wẽjẽburo”, ãrĩ doregʉ ããrĩdi ããrĩmí. Moisés pagʉsãmarã gapʉ: “Marĩpʉ marĩrẽ iritamugʉkumi”, ãrĩ gũñarã, iri dorerire güiri marĩrõ tarinʉgãnerã ããrĩmá. 24 Pʉrʉ Moisés Egipto marã opʉ magõ masũdi ããrĩkeregʉ, Marĩpʉre bʉremusĩã: “Igo magʉ̃ ããrĩ́mi”, ĩgʉ̃sã ãrĩmakʉ̃ pédʉabiridi ããrĩmí. 25 Ãsũ gapʉ iridʉadi ããrĩmí. Marĩpʉyarã Israel bumarã merã ñerõ taridʉadi ããrĩmí. Egipto marã merã wári opakeregʉ, ĩgʉ̃sã merã ããrĩdʉabiridi ããrĩmí. Ĩgʉ̃sã ñerĩ iriri gapʉ iridʉabiridi ããrĩmí. 26 Irasirigʉ ñerõ tarikeregʉ, Egipto marã opari nemorõ Cristo Marĩpʉ iriubuyarã merã ñerõ tariburire suyudi ããrĩmí. Pʉrʉgue Marĩpʉ ĩgʉ̃rẽ õãrĩrẽ sĩburire masĩgʉ̃, ĩgʉ̃sã merã ñerõ taridʉadi ããrĩmí. 27 Moisés Marĩpʉre bʉremusĩã, Egipto marã opʉ ĩgʉ̃ merã guamakʉ̃ ĩãgʉ̃: “Marĩpʉ yʉre iritamugʉkumi”, ãrĩ, irore ããrĩdi güiri marĩrõ wiridi ããrĩmí. Irasirigʉ Marĩpʉ deyomarĩgʉ̃rẽ ĩãgʉ̃ irirosũ ĩgʉ̃: “Marĩpʉ iritamurĩ merã ãsũ irigʉra”, ãrĩrĩrẽ neõ gorawayuro marĩrõ iridi ããrĩmí. 28 Moisés Marĩpʉre bʉremusĩã, Israel bumarãrẽ Egiptogue ããrĩrã́rẽ ãĩwiuburi dupiyuro pascua wãĩkʉri bosenʉ iripʉroridi ããrĩmí. Irasirigʉ Marĩpʉ dorederosũta Moisés Israel bumarãrẽ oveja majĩrãrẽ wẽjẽdore, ĩgʉ̃sãya dí merã makãpʉrorire wʉ̃kãdoredi ããrĩmí. Irire ĩãgʉ̃, Marĩpʉre wereboegʉ Egipto marã masã tĩ́rã ʉ̃marẽ wẽjẽgʉ̃, Israel bumarã masã tĩ́rã gapʉre wẽjẽbiridi ããrĩmí. 29 Israel bumarã Marĩpʉre bʉremusĩã, dia wádiya deko diiadiya deko dʉkawanʉgãdea maa bojoñajãri maarẽ́ taribujanerã ããrĩmá. Ĩgʉ̃sã irasũ taribujamakʉ̃ ĩãrã, Egipto marã gapʉ ĩgʉ̃sãrẽ tʉya taribujanerã, mirĩ boakõãnerã ããrĩmá. 30 Israel bumarã Marĩpʉre bʉremusĩã, Jericó tʉroma sãrĩrõrẽ ʉ̃tã majĩrĩ merã iridea sãrĩrõrẽ su mojõma pere gaji mojõ peru pẽrẽbejarinʉrĩ iri makãrẽ ĩgʉ̃sã gãmegorodero pʉrʉ, iri sãrĩrõ meémejãdero ããrĩbú̶. 31 Iro dupiyuro iri makãmo ʉ̃ma merã ñerõ irideo, Rahab wãĩkʉgo Marĩpʉre bʉremusĩã, Israel bumarã iri makãrẽ ĩãdurirã ejarãrẽ iritamudeo ããrĩmó. Irasirigo iri makã marã Marĩpʉ dorerire tarinʉgãrã merã boabirideo ããrĩmó. 32 ¿Ñeénorẽ werenemogʉkuri yʉ? Gajirã Marĩpʉre bʉremurã: Gedeón, Barac, Sansón, Jefté, David, Samuel irideare, irasũ ããrĩmakʉ̃ Marĩpʉya kerere weredupiyunerã irideare weregʉ, werepeobiribukoa. 33 Ĩgʉ̃sã Marĩpʉre bʉremusĩã, gaji nikũgue ããrĩrĩ́ makãrĩ marãrẽ gãmewẽjẽ, tarinʉgãnerã ããrĩmá. Ĩgʉ̃sãyarã masakare diaye dorenerã ããrĩmá. Marĩpʉ: “Mʉsãrẽ õãrõ iritamugʉra”, ãrĩderosũta ĩgʉ̃sãrẽ õãrõ iritamudi ããrĩmí. Ẽõkayea ĩgʉ̃sãrẽ baabonerãrẽ disirire biamakʉ̃ irinerã ããrĩmá. 34 Surãyeri peame bʉro asirogue béosũkererã, ʉ̃jʉ̃birinerã ããrĩmá. Gajirã, sareri majĩrĩ merã sare wẽjẽdʉamakʉ̃, tarinerã ããrĩmá. Turamerã ããrĩkererã, Marĩpʉre bʉremusĩã, turarã waanerã ããrĩmá. Irasirirã gaji nikũ marã ĩgʉ̃sãrẽ ĩãturirãrẽ gãmewẽjẽ tarinʉgãnerã ããrĩmá. 35 Surãyeri nome ĩgʉ̃sãyarã boanerãgue dupaturi okamakʉ̃ ĩãnerã ããrĩmá. Gajirã Marĩpʉre ĩgʉ̃sã bʉremurĩrẽ piridʉabiri waja peresugue bʉro ñerõ iribirari merã boanerã ããrĩmá. Ĩgʉ̃sã pʉrʉgue masã, Marĩpʉ merã ʉ̃mʉgasigue õãrõ ããrĩburire gããmesĩã, ĩgʉ̃rẽ bʉremurĩrẽ piridʉabirinerã ããrĩmá. 36 Gajirã Marĩpʉre bʉremurã, bʉridari merã bʉro tãrãsũnerã ããrĩmá. Gajirã ĩgʉ̃sãya guburi, mojõrĩrẽ kõme dari merã sʉa, peresugue biadobosũnerã ããrĩmá. 37 Gajirã ʉ̃tãyeri merã dea wẽjẽsũnerã ããrĩmá. Gajirã ĩgʉ̃sãya dʉpʉre wiiriro merã wiritá wẽjẽsũnerã ããrĩmá. Gajirã sareri majĩrĩ merã wẽjẽsũnerã ããrĩmá. Gajirã surí marĩrã, oveja gasiri, cabra gasiri merã suríkʉrã waagorenanerã ããrĩmá. Bʉro boporo tarinerã ããrĩmá. 38 I nikũgue ããrĩkererã, i nikũ marã ñerã irirosũ neõ ããrĩbirinerã ããrĩmá. Õãrã ããrĩnerã ããrĩmá. Surãyeri wiiri marĩrã, masaka marĩrõgue, ʉ̃tãyukugue waagorenanerã ããrĩmá. Ũ̶tãyukugue ããrĩrĩ́ goberigue, yebague ããrĩrĩ́ goberiguedere kãrĩgorenanerã ããrĩmá. 39 Marĩpʉ ĩgʉ̃rẽ bʉremurãrẽ ããrĩpererãrẽ: “Õãrõ yáma”, ãrĩ ĩãdi ããrĩmí. Ĩgʉ̃rẽ õãrõ bʉremukererã, ĩgʉ̃ ããrĩpereri ĩgʉ̃sãrẽ: “Ãsũ irigʉra”, ãrĩdeare ĩgʉ̃sã boaburi dupiyuro bokabirinerã ããrĩmá dapa. 40 Marĩpʉ ãsũ ãrĩ gũñasiadi ããrĩmí: “Ĩgʉ̃sãrẽ, pʉrʉgue marã yʉre bʉremurãdere suro merã yʉ merã õãrõ ããrĩmakʉ̃ irigʉra”, ãrĩdi ããrĩmí. Ĩgʉ̃ ãrĩderosũta irigʉkumi. Irasiriro ĩgʉ̃ iro dupiyuro iridero nemorõ, ĩgʉ̃ Jesucristo merã iridea ĩgʉ̃sãrẽ, marĩdere õãtariro ããrĩrokoa.

Hebreos 12

1 Iripoegue marã wárã yʉ werenerã ĩgʉ̃sã iridea merã ĩgʉ̃sã Marĩpʉre bʉremurĩrẽ ĩmunerã ããrĩmá. Irasirirã marĩ, ĩgʉ̃sã ĩãnígãmegorosũrã irirosũ sugʉ ũma birarimasʉ̃ õãrõ ũmadʉagʉ ããrĩpereri nʉkʉ̃rĩrẽ pirirosũ, õãrõ iridʉarã ããrĩpereri ñerõ iririre piriro gããmea. Irire pirirã, Marĩpʉ gããmederosũta õãrĩ gapʉre gũñaturari merã iriwãgãníkõãrõ gããmea. 2 Irasirirã Jesúre ĩãkũĩ gũñaníkõãrã! Ĩgʉ̃ta marĩrẽ Marĩpʉre bʉremunʉgãmakʉ̃ iridi, marĩrẽ piriro marĩrõ ĩgʉ̃rẽ bʉremuwãgãníkõãmakʉ̃ irigʉ ããrĩ́mi. Bʉro poyari merã ñegʉ̃ irirosũ curusague boagʉ, gʉyasĩrĩbodi ããrĩkeregʉ, ĩgʉ̃ pʉrʉgue ʉsʉyaburire masĩsĩã, gʉyasĩrĩbiridi ããrĩmí. Masã mʉrĩadero pʉrʉ, dorebu Marĩpʉ diaye gapʉ doadi ããrĩmí. 3 Irasirirã Jesús waadeare gũñaka! Ñerã ĩgʉ̃rẽ bʉro ñerõ tarimakʉ̃ irinerã ããrĩmá. Irasirirã mʉsãde ñerõ tarirã, õãrõ yʉjʉpũrãkʉ, piriro marĩrõ ĩgʉ̃rẽ gũñaturaníkõãka! 4 Ñerã ñerĩrẽ iridorerire mʉsã tarinʉgãdʉamakʉ̃ ĩãrã, mʉsãrẽ wẽjẽñabema dapa. 5 ¿Marĩpʉ mʉsãrẽ ĩgʉ̃ pũrãrẽ weredeare kãtiakõãrĩ? Ĩgʉ̃ya werenírĩ gojadea pũgue ãsũ ãrĩdi ããrĩmí: Yʉ magʉ̃, yʉ mʉ Opʉ, mʉrẽ õãrõ iriburo, ãrĩgʉ̃, wajamoãrĩrẽ pémasĩka! Mʉrẽ: “Ñerĩrẽ iropata irika!” ãrĩmakʉ̃ pégʉ, bʉjawerebirikõãka! 6 Ãsũ ããrã. Yʉ maĩrãrẽ: “Ñerĩrẽ irimerãta!” ãrĩ, pũrĩrõ páro irirosũ werea. Yʉ pũrã ããrĩpererãrẽ wajamoãa õãrõ iridoregʉ, ãrĩdi ããrĩmí. 7 Marĩpʉ mʉsãrẽ wajamoãmakʉ̃ ĩãrã, ĩgʉ̃rẽ õãrõ yʉjʉka! Sugʉ pagʉ ĩgʉ̃ magʉ̃ ñerõ irimakʉ̃ ĩãgʉ̃, ĩgʉ̃rẽ wajamoãkumi. Irasũta Marĩpʉ, marĩ ñerõ irimakʉ̃ ĩãgʉ̃, marĩrẽ ĩgʉ̃ pũrãrẽ pũrĩrõ páro irirosũ weregʉkumi õãrõ iriburo, ãrĩgʉ̃. 8 Marĩpʉ ããrĩpererã ĩgʉ̃ pũrãrẽ ĩgʉ̃sã ñerõ iridea waja pũrĩrõ páro irirosũ weremi. Ĩgʉ̃ werebirimakʉ̃, mʉsã ĩgʉ̃ pũrã ããrĩbiribukoa. Pagʉ marĩrã, ñerõ irisĩã bokasũnerã irirosũ ããrĩbukoa. 9 Marĩ majĩrã ããrĩmakʉ̃, marĩ pagʉsãmarã marĩ ñerõ iriri waja pũrĩrõ páro irirosũ weremakʉ̃, ĩgʉ̃sãrẽ bʉremubʉ. Irasirirã marĩ pagʉsãmarãrẽ bʉremurĩ merã yʉjʉro nemorõ, Marĩpʉ ʉ̃mʉgasigue ããrĩgṹ̶rẽ bʉremurĩ merã õãrõ yʉjʉro gããmea. Ĩgʉ̃rẽ bʉremurã, ĩgʉ̃ merã õãrõ ããrĩrãkoa. 10 Marĩ ñerõ irimakʉ̃, marĩ pagʉsãmarã ĩgʉ̃sã gããmerõsũ yoabiripoe wajamoãma. Marĩpʉ gapʉ diayema merã wajamoãmi, marĩrẽ ĩgʉ̃ irirosũ õãrã ããrĩmakʉ̃ irigʉ. 11 Diayeta ããrã. Marĩpʉ marĩrẽ wajamoãmakʉ̃, ʉsʉyabea. Marĩ bʉjawerekererã, ĩgʉ̃ marĩrẽ wajamoãdero pʉrʉ, marĩ ĩgʉ̃rẽ õãrõ yʉjʉrã, diayema iririre iri, ĩgʉ̃ merã siñajãrĩ oparãkoa. 12 Irasirirã mʉsã Marĩpʉre bʉremuturamerã ããrĩbirikõãka! Ĩgʉ̃rẽ õãrõ gũñaturanemoka! Ĩgʉ̃yare piriro marĩrõ õãrõ iritʉyaka! 13 Õãrõ diayema irika! Gajirã Marĩpʉre gũñaturamerã, mʉsã irasirimakʉ̃ ĩãkũĩrã, gũñaturari merã ĩgʉ̃yare iritʉyarãkuma. 14 Ããrĩpererã masaka merã gãmekẽãrõ marĩrõ õãrõ ããrĩrikʉka! Ñerõ iriro marĩrõ ããrĩka! Ñerĩ marĩrã dita marĩ Opʉ Jesucristore ĩãrãkuma. 15 Õãrõ pémasĩka! Marĩpʉ mʉsãrẽ iritamurĩrẽ: “Gããmebirikoa”, ãrĩbirikõãka! Ñerĩ tá puri masã, õãrĩ oteri gapʉre poyanorẽrokoa. Mʉsãde ñerĩrẽ irirã, gajirãrẽ poyanorẽrãkoa. Irasirirã ñerĩrẽ iribirikõãka! 16 Sugʉ ĩgʉ̃ marãpo ããrĩbeo merã, neõ sugo igo marãpʉ ããrĩbi merã ñerõ iribirikõãburo. Marĩpʉyadere gããmemerã irirosũ neõ ããrĩbirikõãka! Iripoeguemʉ Esaú Marĩpʉyare gããmebiridi ããrĩmí. Ĩgʉ̃ masã tĩ́gʉ̃ ããrĩsĩã, ĩgʉ̃ pagʉyare ĩgʉ̃ boadero pʉrʉ opabu ããrĩkeregʉ, sunʉ bʉro ʉaboa, baari merã ĩgʉ̃ pagʉmʉrẽ ĩgʉ̃ opabodeare gorawayudi ããrĩmí. 17 Ĩgʉ̃ irasiridero pʉrʉ waadeare masĩa mʉsã. Esaú, ĩgʉ̃ pagʉ ĩgʉ̃rẽ: “Yʉ sĩburi merã õãrõ ããrĩgʉkoa”, ãrĩburire pédʉakeremakʉ̃, ĩgʉ̃ pagʉ gapʉ ĩgʉ̃rẽ: “Mʉ pagʉmʉrẽ sĩsiabʉ irire”, ãrĩdi ããrĩmí. Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pégʉ, Esaú bʉro oreri merã ĩgʉ̃ pagʉre: “Sĩka yʉre!” ãrĩ sẽrẽkeregʉ, ĩgʉ̃ pagʉ ĩgʉ̃rẽ sĩmakʉ̃ neõ irimasĩbiridi ããrĩmí. 18 Marĩpʉ ĩgʉ̃ dorerire Moisére pímakʉ̃guere marĩ ñekʉ̃sãmarã Israel bumarã Marĩpʉ ããrĩrṍgue ejanʉgãmakʉ̃ goegoradero ããrĩbú̶. Dapagorare mʉsã gapʉre irasũ ããrĩbea. Marĩpʉ ĩgʉ̃ dorerire Moisére pígʉ, Sinaí wãĩkʉdi ʉ̃tãʉ̃gue ããrĩdi ããrĩmí. Irasiriro irogue ĩgʉ̃sã ejanʉgãburipoe iri ʉ̃tãʉ̃guere peame bʉro ʉ̃jʉ̃rõ, naĩtĩãrõ, ĩĩmikãyebori, mirũ bʉro wẽjãpuro ããrĩdero ããrĩbú̶. 19 Irogue puridiru bʉro bʉsʉmakʉ̃ pénerã ããrĩmá. Pʉrʉ Marĩpʉ ĩgʉ̃sãrẽ werenímakʉ̃ pénerã ããrĩmá. Marĩpʉ goero merã ãsũ ãrĩdi ããrĩmí ĩgʉ̃sãrẽ: “Iri ʉ̃tãʉ̃rẽ ñapeorãnorẽ ʉ̃tãyeri merã dea wẽjẽka, o sareri majĩ merã sare wẽjẽka!” ãrĩdi ããrĩmí. “Waimʉrãdere irasũta irika!” ãrĩdi ããrĩmí. Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩ werenímakʉ̃ pérã, güiri merã Moisére: “Iropata gʉare wereburo”, ãrĩ, bʉro sẽrẽnerã ããrĩmá. 21 Moisés ããrĩpererire ʉ̃tãʉ̃guere goero ããrĩrĩ́rẽ ĩãgʉ̃: “Bʉro güiri merã naradagʉ yáa”, ãrĩdi ããrĩmí. 22 Mʉsã gapʉ iripoegue marã Sinaí wãĩkʉdi ʉ̃tãʉ̃gue ejanʉgãnerã irirosũ ããrĩbea. Ũ̶mʉgasigue Marĩpʉ ããrĩrṍgue Sión wãĩkʉdi ʉ̃tãʉ̃gue mʉrĩjarosũ diaye ĩgʉ̃ merã werenímasĩa. Irogue Marĩpʉ okanígʉ̃ya makã, Jerusalén wãĩkʉri makã ããrã. Iroguere Marĩpʉre wereboerã wárãgora ããrĩ́ma. 23 Ĩgʉ̃sã ʉsʉyari merã nerẽrã, Marĩpʉre: “Õãtaria mʉ”, ãrĩ bʉremuma. Irogue Marĩpʉ pũrãde ʉ̃mʉgasima gojadea pũgueta ĩgʉ̃sã wãĩrẽ gojatúsũnerã nerẽma. Marĩpʉ ããrĩpererã iririre: “I gapʉ õãa, i gapʉ õãbea”, ãrĩ weregʉ ããrĩ́mi. Marĩde ĩgʉ̃ merã õãrõ ããrã. Irasirirã irogue marã merã nerẽrãsũta ããrã. Marĩpʉ ĩgʉ̃sãrẽta ñerĩ opamerã ããrĩmakʉ̃ irisiadi ããrĩmí. 24 Marĩ Jesúre bʉremurã ããrã. Iripoegue Marĩpʉ marĩrẽ: “Õãrõ irigʉra”, ãrĩ werepídi ããrĩmí. Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩ werepíderosũta Jesús iridi ããrĩmí. Ĩgʉ̃ya díre béo boadea merã marĩrẽ taudi ããrĩmí. Iripoeguemʉ Abel ĩgʉ̃ya dí béodeare ĩãgʉ̃, Marĩpʉ ĩgʉ̃rẽ wẽjẽdire wajamoãdi ããrĩmí. Jesucristoya dí béodea gapʉre ĩãgʉ̃, marĩrẽ waja opamerã ããrĩmakʉ̃ iridi ããrĩmí. Irasiriro Cristo dí béodea, Abel dí béodea nemorõ wajakʉa. 25 Irasirirã õãrõ pémasĩka! Marĩpʉyare weregʉre pédʉamerã irirosũ ããrĩbirikõãka! Iripoegue i nikũmʉ Moisés Marĩpʉyare weremakʉ̃ pérã, wárã irire pédʉabirinerã ããrĩmá. Ĩgʉ̃sã irire pédʉabiridea waja Marĩpʉ ĩgʉ̃sãrẽ wajamoãdi ããrĩmí. Ĩgʉ̃sã nemorõ Cristore pédʉamerã gapʉre bʉro wajamoãgʉkumi. Cristo ʉ̃mʉgasiguemʉ Marĩpʉyare weregʉ ããrĩ́mi. 26 Iripoegue Marĩpʉ ĩgʉ̃ dorerire Moisére pígʉ, ĩgʉ̃ werenírĩ merã nikũ ñomemakʉ̃ iridi ããrĩmí. Dapagorare ãsũ ãrĩmi: “Sunʉ i nikũ ñomemakʉ̃ irigʉ, suñarõta gajino irinemogʉra. I nikũ dita ñomemakʉ̃ iribi meta ããrĩgʉkoa. Ũ̶mʉgasiguedere ñomemakʉ̃ irigʉra”, ãrĩmi. 27 “Sunʉ i nikũ ñomemakʉ̃ irigʉ, suñarõta gajino irinemogʉra”, ãrĩgʉ̃: “Ããrĩpereri yʉ irideare béogʉkoa”, ãrĩgʉ̃ yámi. Ĩgʉ̃yarãrẽ doregʉ ããrĩrĩ́ gapʉre béobirikumi. Irasiriro ĩgʉ̃ irideare béomakʉ̃, ĩgʉ̃yarãrẽ doregʉ ããrĩrĩ́ dita dujarokoa. 28 Marĩpʉ ĩgʉ̃yarãrẽ dorerogue marĩrẽ ĩgʉ̃ merã ããrĩmakʉ̃ irigʉkumi. Irasirirã ĩgʉ̃yarẽrẽ doregʉ ããrĩrĩ́rẽ béosũbirimakʉ̃ ĩãrã, Marĩpʉre: “Mʉ merã ʉsʉyáa”, ãrĩrõ gããmea. Irasirirã bʉremurĩ, goepeyaro merã ĩgʉ̃yare iritʉyaro gããmea. Irasũ irirã, marĩ ĩgʉ̃rẽ ʉsʉyamakʉ̃ irirãkoa. 29 Peame ʉ̃jʉ̃rõ goerosũ Marĩpʉ goero wajamoãgʉ̃ ããrĩ́mi. Irasirirã ĩgʉ̃rẽ goepeyaro merã bʉremurã!

Hebreos 13

1 Marĩ Jesucristore bʉremurã sugʉ pũrã irirosũ ããrã. Irasirirã gãme maĩrĩrẽ neõ piribirikõãka! 2 Mʉsã pʉro ejarãrẽ õãrõ merã mʉsãya wiirigue ñajãridoreka! Irire kãtibirikõãka! Iripoegue gajirã irasirirã, Marĩpʉre wereboerãrẽ ĩgʉ̃sãya wiigue ñajãdorenerã ããrĩmá. “Marĩpʉre wereboerã ããrĩ́ma”, ãrĩmasĩbirinerã ããrĩmá. 3 Peresugue ããrĩrã́rẽ bopoñarĩ merã gũñaka! Ĩgʉ̃sã merã peresugue ããrĩrã́ irirosũ péñaka! Gajirã ñerõ tarirãdere bopoñarĩ merã gũñaka! Ĩgʉ̃sã merã mʉsãde ñerõ tarirã irirosũ péñaka! Iritamuka ĩgʉ̃sãrẽ! 4 Ããrĩpererã marãpokʉrã, marãpʉkʉrã gãme goepeyari merã ĩãburo. Ũ̶ma ĩgʉ̃sã marãposã nome merã õãrõ ããrĩrikʉburo. Nomede ĩgʉ̃sã marãpʉsãmarã merã õãrõ ããrĩrikʉburo. Marãpʉ marĩrã, marãpʉkʉrãde gajirã ʉ̃ma merã ñerõ irimakʉ̃ ĩãgʉ̃, marãpo marĩrã, marãpokʉrãde gajirã nome merã ñerõ irimakʉ̃ ĩãgʉ̃, Marĩpʉ ĩgʉ̃sãrẽ wajamoãgʉkumi. 5 Niyerure maĩbirikõãka! Mʉsã opari merã ʉsʉyaka! Marĩpʉ ãsũ ãrĩdi ããrĩmí: “Mʉsãrẽ neõ béobirikoa. Mʉsã merã ããrĩnígʉkoa mʉsãrẽ iritamubu”, ãrĩdi ããrĩmí. 6 Irasirirã gũñaturari merã ãsũ ãrĩ masĩa: Marĩ Opʉ yʉre iritamugʉ̃ ããrĩ́mi. Neõ sugʉ masakʉ yʉre ñerõ iridʉarire güibea, ãrĩ masĩa. 7 Mʉsãrẽ õãrõ siiu, Marĩpʉya kerere werenerãrẽ gũñaka! Ĩgʉ̃sã okaro bokatĩũrõ õãrõ ããrĩrikʉdeare gũñaka! Irasũ gũñarã, Jesucristore ĩgʉ̃sã bʉremuderosũta mʉsãde bʉremuka! 8 Jesucristo marĩrẽ iritamugʉ̃, neõ gorawayubirikumi. Iripoegue, dapagoradere, pʉrʉguedere ĩgʉ̃ ããrĩderosũta ããrĩníkõãgʉkumi. 9 Gajirã gajirosũ buerire pénemobirikõãka, Marĩpʉya diayema buerire béori, ãrĩrã! Ĩgʉ̃sã marĩrẽ: “Ire baaka! I gapʉre baabirikõãka!” ãrĩ buemoãmakõãma. Iri buerire tʉyamakʉ̃ marĩrẽ iritamubea. Marĩpʉyare marĩrẽ gũñaturamakʉ̃ iribea. Marĩpʉ dita ĩgʉ̃ marĩrẽ maĩrĩ merã marĩrẽ gũñaturamakʉ̃ yámi. 10 Iripoegue Marĩpʉya wiigue paía waimʉrãrẽ wẽjẽ soepeonerã ããrĩmá. Irasirikererã, iri merã masakare ĩgʉ̃sã ñerõ iridea wajare neõ taumasĩbirinerã ããrĩmá. Jesucristo gapʉ ĩgʉ̃ boari merã marĩ ñerõ iridea wajare taudi ããrĩmí. 11 Paía opʉ waimʉrã wẽjẽ, Marĩpʉ ããrĩrĩ́ taribugorague ĩgʉ̃sãya díre ãĩ ñajãdi ããrĩmí. Irogue Marĩpʉre masaka ĩgʉ̃sã ñerõ iridea wajare: “Béoka!” ãrĩ sẽrẽbosadi ããrĩmí. Ĩgʉ̃ wẽjẽnerã waimʉrãya dʉpʉri gapʉre makã tʉrogue soebéokõãdi ããrĩmí. 12 Irire iriderosũta Jesúdere makã tʉrogue wẽjẽbéonerã ããrĩmá. Irasirikeremakʉ̃, ĩgʉ̃ya dí béori merã marĩrẽ waja opamerã ããrĩmakʉ̃ iridi ããrĩmí. 13 Jesús makã tʉrogue curusague boari: “Gʉyasĩũgoráa”, ãrĩsũdero ããrĩbú̶. Ĩgʉ̃ boamakʉ̃, masaka ĩgʉ̃rẽ turi, bʉridanerã ããrĩmá. Ĩgʉ̃rẽ irasiriderosũta masaka marĩdere turi, bʉridakeremakʉ̃, piriro marĩrõ ĩgʉ̃rẽ tʉyaro gããmea. 14 I nikũgue marĩ ããrĩburi makã máa. Gaji makã, marĩ pʉrʉgue ããrĩburi makãrẽ ʉ̃mʉgasima makãrẽ yúrã yáa. 15 Irasirirã Jesucristo iritamurĩ merã Marĩpʉre bʉremurã, iro dupiyuro ĩgʉ̃rẽ gajino sĩunaderosũ, dapagorague ĩgʉ̃rẽ ʉsʉyari sĩníkõãrã! Ĩgʉ̃rẽ: “Gʉapʉ, õãtarigʉ ããrã”, ãrĩ bʉremurã! 16 Gajirãrẽ õãrõ irika! Mʉsã oparire opamerãrẽ guereka! Irire kãtibirikõãka! Mʉsã irasirirã, Marĩpʉre sĩrã irirosũ irirãkoa. Ĩgʉ̃rẽ ʉsʉyamakʉ̃ irirãkoa. 17 Mʉsã oparãrẽ õãrõ péka! Ĩgʉ̃sã dorerire bʉremurĩ merã iritʉyaka! Marĩpʉ pídi ããrĩmí, ĩgʉ̃sãrẽ mʉsãrẽ õãrõ koredoregʉ. Irasirirã mʉsãrẽ ĩgʉ̃yare õãrõ bueníkõãma, ĩgʉ̃rẽ bʉremurĩrẽ piribirikõãburo, ãrĩrã. Pʉrʉgue Marĩpʉ ĩgʉ̃sãrẽ: “Wereka yʉre! ¿Naásũ bueri?” ãrĩ sẽrẽñamakʉ̃, ĩgʉ̃rẽ yʉjʉrãkuma. Irire masĩsĩã, õãrõ buedʉama. Irasirirã ĩgʉ̃sã buerire mʉsã õãrõ pémakʉ̃, ʉsʉyari merã moãrãkuma. Mʉsã pébirimakʉ̃ gapʉ bʉjawererãkuma. Mʉsã ĩgʉ̃sãrẽ tarinʉgãrã, õãrõ ããrĩrikʉbirikoa. 18 Mʉsã Marĩpʉre sẽrẽrã, gʉaya ããrĩburire sẽrẽbosaníka! Gʉa õãrĩ ditare iridʉáa. Marĩpʉ ĩũrõ: “Õãrĩrẽ irirã, waja opamerã ããrã”, ãrĩ péñáa. 19 Yʉre Marĩpʉre sẽrẽbosarã, ãsũ ãrĩ sẽrẽka: “Mérõgã pʉrʉta ĩgʉ̃ gʉa pʉrogue dupaturi aariburire ãmuka!” ãrĩ sẽrẽka! 20 Marĩpʉ marĩrẽ ĩgʉ̃ merã õãrõ siñajãrĩ sĩgʉ̃ marĩ Opʉ Jesucristo boadiguere masũdi ããrĩmí. Jesucristo ovejare korerimasʉ̃ irirosũ marĩrẽ õãrõ koregʉ ããrĩ́mi. Iripoegue Marĩpʉ marĩrẽ: “Õãrõ irigʉra”, ãrĩ werepídi ããrĩmí. Ĩgʉ̃ werepídeare Jesús boagʉ ĩgʉ̃ya dí béodea merã marĩrẽ iriyuwarikʉdi ããrĩmí. Irire neõ béobirikumi. 21 Irasirigʉ Marĩpʉ mʉsãrẽ iritamuníkõãburo. Iri iritamunírĩ merã ããrĩpereri õãrĩrẽ, ĩgʉ̃ gããmerĩ ditare irimakʉ̃ iriburo. Ĩgʉ̃ gããmerõsũta Jesucristo merã marĩ ããrĩpererãrẽ irasiriburo. Irasirirã Cristore: “Õãtaria mʉ”, ãrĩ bʉremuníkõãrã! Irasũta irirã! 22 Yaarã, i pũgue yʉ mʉsãrẽ: “Ãsũ irika!” ãrĩ gojarire õãrõ merã péka! Yʉ mʉsãrẽ wárigora gojabodi ããrĩkeregʉ, mérĩgã were gojabʉ. Irasirirã irire õãrõ bueka! 23 Idere mʉsãrẽ weregʉra. Marĩyagʉ Timoteore peresugue ããrãdire wiuañurã. Dapagorare ĩgʉ̃ aarimakʉ̃, yʉ ĩgʉ̃ merã mʉsãrẽ ĩãgʉ̃ waagʉra. 24 Mʉsã oparãrẽ, gajirã Jesucristore bʉremurãrẽ ããrĩpererã iro ããrĩrã́rẽ õãdorea gʉa. Gʉa merãmarã Italia marã mʉsãrẽ õãdorema. 25 Marĩpʉ mʉsã ããrĩpererãrẽ õãrõ iritamuburo. Irasũta iriburo. Iropata ããrã.

Santiago 1

1 Yʉ Santiago i pũ merã mʉsãrẽ õãdorea. Yʉ Marĩpʉre, irasũ ããrĩmakʉ̃ marĩ Opʉ Jesucristore moãboegʉ ããrã. Mʉsãrẽ Israel bumarãrẽ pe mojõma pere su gubu peru pẽrẽbejari buri marãrẽ ããrĩpererogue waasirinerãrẽ gojáa. 2 Yaarã, mʉsãrẽ wári gajirosũperi ñerĩ waamakʉ̃, gajipoe gũñaña marĩrõ ñerõ tarirã, õãrõ ʉsʉyari merã ããrĩníkõãka! 3 Mʉsã ire masĩa. Ñerõ tarirã: “Marĩpʉ yʉre iritamugʉkumi”, ãrĩ bʉremurĩrẽ pirimerã, gũñaturari merã ĩgʉ̃rẽ bʉremunemorãkoa. 4 Mʉsãrẽ Marĩpʉre bʉremurĩrẽ neõ piriro marĩrõ gũñaturaníkõãrõ gããmea. Gũñaturanírã, õãrõ pémasĩrã, Marĩpʉ ĩgʉ̃ masĩrĩ sĩrĩrẽ oparã ããrĩrãkoa. 5 Mʉsã masĩrĩrẽ opamerã, Marĩpʉre sẽrẽka! Mʉsã sẽrẽmakʉ̃ pégʉ, mʉsãrẽ sĩgʉkumi. Neõ turiro marĩrõ merã ããrĩpererã ĩgʉ̃rẽ sẽrẽrãrẽ wári masĩrĩ sĩgʉkumi. 6 Irasirirã irire sẽrẽrã: “¿Yʉre sĩgʉkuri?” ãrĩ gũñamerãta bʉremurĩ merã sẽrẽka! Sugʉ: “¿Yʉre sĩgʉkuri, o sĩbirikuri?” ãrĩ gũñarikʉgʉ, dia wádiyama makũrĩ gorawayuro irirosũ ĩgʉ̃ gũñarĩrẽ gorawayunakumi. 7 Irasirigʉ: “¿Yʉre sĩgʉkuri, o sĩbirikuri?” ãrĩ gũñagʉ̃: “Marĩ Opʉre sẽrẽrĩrẽ opagʉkoa”, neõ ãrĩ gũñabirikõãburo. 8 Sunʉrẽ gajirosũ, gajinʉrẽ gajirosũ gũñami. Irasirigʉ: “Ãsũ irigʉra”, ãrĩ gũñabirisĩã, keoro neõ irimasĩbemi. 9 Sugʉ ubu ããrĩgṹ̶ ããrĩkeregʉ, Jesúre bʉremusĩã, Marĩpʉ ĩũrõrẽ ubu ããrĩgṹ̶ meta ããrĩ́mi. Ĩgʉ̃yagʉ ããrĩ́mi. Irasirigʉ ʉsʉyaburo. 10 Gajigʉ wári doebiri opagʉ, ĩgʉ̃ya doebiri peremakʉ̃ ĩãkeregʉ, Jesúre bʉremusĩã, ʉsʉyaburo. Marĩpʉ ĩũrõrẽ ĩgʉ̃ya doebiri ubu ããrĩrĩ́ ããrã. Tá goori irirosũ pererokoa. 11 Abe mʉrĩja, bʉro asimakʉ̃, tá ñaĩa, iri gooride ñaĩdijakoa. Iri goori õãrĩ ããrĩkerero, pereakõãkoa. Ãsũta waakoa doebiri opagʉre. Ĩgʉ̃ moãrĩ merãta boakumi. 12 Jesúre bʉremugʉ̃ ñerõ tarikeregʉ: “Marĩpʉ yʉre iritamugʉkumi”, ãrĩ bʉremurĩrẽ piribi, ʉsʉyami. Ĩgʉ̃ gũñaturari merã tariweredero pʉrʉ, Marĩpʉ ĩgʉ̃rẽ: “Õãrõ irimi”, ãrĩgʉkumi. Irasirigʉ ĩgʉ̃rẽ ʉ̃mʉgasigue perebiri okari sĩgʉkumi. Ããrĩpererã ĩgʉ̃rẽ maĩrãrẽ: “Iri okarire sĩgʉra”, ãrĩdi ããrĩmí. 13 Sugʉ ñerĩrẽ iridʉagʉ: “Marĩpʉ yʉre ñerõ iridʉamakʉ̃ yámi”, ãrĩ gũñabirikõãburo. Marĩpʉ neõ ñerĩrẽ iridʉabemi. Irasũ ããrĩmakʉ̃, neõ marĩrẽ ñerõ iridʉamakʉ̃ iribemi. 14 Ãsũ gapʉ ããrã. Masaka ĩgʉ̃sã ñerĩ ʉaribejari gũñarĩrẽ piribirimakʉ̃, iri gũñarĩ ĩgʉ̃sãrẽ ñerõ iridʉamakʉ̃ yáa. 15 Irasirirã ĩgʉ̃sã ñerĩ ʉaribejari gũñarĩrẽ pirimerã, pʉrʉ iri ñerĩ ʉaribejarire irirãkuma. Iri ñerĩ iririre pirimerã, pʉrʉ perebiri peamegue waarãkuma. 16 Yaarã yʉ maĩrã, diayeta gũñaka! “Marĩpʉ yʉre ñerõ iridʉamakʉ̃ yámi”, neõ ãrĩ gũñabirikõãka! 17 Marĩpʉ ʉ̃mʉgasigue ããrĩgṹ̶ marĩrẽ õãrĩ, diayema ditare sĩmi. Ĩgʉ̃ abe ʉ̃mʉmʉrẽ, ñamimʉrẽ, neñukãdere iridi ããrĩ́mi. Neõ gorawayubemi. Irasirigʉ ĩgʉ̃ ããrĩderosũta ããrĩníkõãgʉkumi. 18 Ĩgʉ̃ gããmederosũta ĩgʉ̃ya kere diayema ããrĩrĩ́ merã marĩrẽ ĩgʉ̃yarã ããrĩmakʉ̃ iridi ããrĩmí, ĩgʉ̃ pũrã ããrĩpʉroriburo, ãrĩgʉ̃. 19 Yaarã yʉ maĩrã, ire masĩka! Mʉsã ããrĩpererãrẽ Marĩpʉya kerere õãrõ péro gããmea. Gajirã mʉsãrẽ weremakʉ̃ pérã, õãrõ gũña odorãgue ĩgʉ̃sãrẽ wereka! Mata guabirikõãka! 20 Sugʉ noó gããmerõ guagʉ, Marĩpʉ gããmerĩrẽ iribemi. 21 Irasirirã ããrĩpereri mʉsã ñerõ gũñarĩrẽ, ñerĩ iririre pirikõãka! Marĩpʉya kerere mʉsã pédeare bʉremurĩ merã õãrõ irika! Ĩgʉ̃ya kerere pémakʉ̃, ĩgʉ̃ turari merã mʉsãrẽ peamegue waabonerãrẽ taugʉkumi. 22 Ĩgʉ̃ya kere pédeare õãrõ irika! Iri kerere pékererã, irire irimerã, mʉsã basi ãrĩkatori merã: “Õãrõ yáa”, ãrĩ gũñarãkoa. 23 Mʉsã Marĩpʉya kerere pékererã, irire irimerã, sugʉ masakʉ ĩgʉ̃ya diapure diuru merã ãĩñagʉ̃ irirosũ ããrã. 24 Ĩgʉ̃ya diapure ãĩñadero pʉrʉ, gajirogue waa, ĩgʉ̃ deyorire mata kãtiakõãkumi. Irasirirã, ĩgʉ̃ kãtiderosũta Marĩpʉya kerere péadero pʉrʉ, mata kãtikõãa. 25 Gajigʉ gapʉ Marĩpʉya kere péadeare gũñanígʉ̃, kãtibirikumi. Irasirirã, ĩgʉ̃ irirosũ irirã, marĩ péadeare kãtibirikoa. Marĩpʉ dorerire irinírãkoa. Irasirigʉ Marĩpʉ marĩrẽ marĩ iriri merã ʉsʉyamakʉ̃ irigʉkumi. Ĩgʉ̃ doreri keoro ããrã. Irire marĩrẽ pídi ããrĩmí, iri merã ĩgʉ̃ gããmerĩrẽ irimasĩburo, ãrĩgʉ̃. 26 Sugʉ: “Marĩpʉre bʉremua”, ãrĩ gũñakeregʉ, gajirãrẽ werewʉarire, ĩgʉ̃sãrẽ ñerõ werenírĩrẽ piribirimakʉ̃, ĩgʉ̃: “Marĩpʉre bʉremua”, ãrĩrĩ wajamáa. Ĩgʉ̃ basita ãrĩkatogʉ yámi. 27 Marĩ diayeta Marĩpʉ ããrĩnígʉ̃rẽ bʉremurã, ãsũ iriro gããmea. Pagʉsãmarã marĩrãrẽ, wapiweyarãdere ĩgʉ̃sã ñerõ tarimakʉ̃ ĩãrã, ĩgʉ̃sãrẽ iritamurõ gããmea. I ʉ̃mʉ marã ñerĩ irirã irirosũ iribirikõãrõ gããmea.

Santiago 2

1 Yaarã, mʉsãrẽ Jesucristo marĩ Opʉ õãtarigʉre bʉremurã masakare surosũ ĩãrõ gããmea. Surãyeri masakare õãrõ irirã, gajirãdere õãrõ irika! 2 Mʉsãrẽ i keori merã weregʉra. Wári doebiri opagʉ oro merã iridea mojõsũrĩ túsãrĩ beroríre opagʉ õãrĩ surí sãñagʉ̃, mʉsã Jesúre bʉremurã nerẽrõgue aarimakʉ̃ ĩãrã, ĩgʉ̃rẽ õãrõ merã: “Õõ, i õãrĩ doaripẽrõgue doaka!” ãrĩbukoa. Gajigʉ bopogʉ boaro daro suríro sãñagʉ̃ aarimakʉ̃ ĩãrã, ĩgʉ̃ gapʉre õãrõ bokatĩrĩñeãbiribukoa. Gajipoe irirã ĩgʉ̃rẽ: “Irota dujaka!” o “Õõ yebague doaka!” ãrĩbukoa. 4 Mʉsã ĩgʉ̃sãrẽ surosũ ĩãmerã, ñerõ gũñarĩ merã: “Wári doebiri opagʉ, bopogʉ nemorõ ããrĩ́mi”, ãrĩrã yáa. 5 Yaarã yʉ maĩrã, yʉre péka! Marĩpʉ i ʉ̃mʉgue: “Boporã ããrĩ́ma”, masaka ãrĩrãrẽ beyedi ããrĩmí, ĩgʉ̃rẽ wáro bʉremurĩ opamurãrẽ. Ĩgʉ̃rẽ maĩrãrẽ: “Sĩgʉra”, ãrĩdeare ĩgʉ̃yarãrẽ dorerogue opaburo, ãrĩgʉ̃, ĩgʉ̃sãrẽ beyedi ããrĩmí. 6 Marĩpʉ boporãrẽ beyekeremakʉ̃, mʉsã gapʉ ĩgʉ̃sãrẽ bʉremubea. Doebiri oparã gapʉ mʉsãrẽ bʉro poyari merã moãdorenama. Ĩgʉ̃sãta mʉsãrẽ weresãrĩrẽ beyerimasã pʉroguere weresãmurã ãĩwãgãnama. 7 Mʉsã: “Jesús õãgʉ̃yarã ããrĩ́ma”, ãrĩsũrã ããrã. Doebiri oparã gapʉ ĩgʉ̃yamarẽ ñerõ werenírã ããrĩ́ma. 8 Marĩpʉ marĩrẽ doregʉ ĩgʉ̃ dorerire gojadea pũgue ãsũ ãrĩdi ããrĩmí: “Mʉ basi maĩrõsũta mʉ pʉro ããrĩrã́dere maĩka!” Mʉsã i dorerire irirã, õãrĩrẽ irirã yáa. 9 Mʉsã gajirãrẽ surosũ ĩãmerã ñerõ irirã yáa. Marĩpʉ doreri gojadea pũgue irasirirãrẽ ãsũ ãrĩ gojasũdero ããrĩbú̶: “Marĩpʉ dorerire tarinʉgãrã ããrĩ́ma”. 10 Sugʉ ããrĩpereri Marĩpʉ dorerire irikeregʉ, su wãĩrẽ tarinʉgãgʉ̃, ñerõ iridea wajare opami. Irasirigʉ ããrĩpereri Marĩpʉ dorerire tarinʉgãgʉ̃ irirosũ ããrĩ́mi. 11 Marĩpʉ ãsũ ãrĩdi ããrĩmí: “Gajigʉ marãpo merã ñerõ iribirikõãka!” Gajidere ãrĩdi ããrĩmí: “Masakare wẽjẽbirikõãka!” Irasirigʉ sugʉ, gajigʉ marãpo merã ñerõ iribirikeregʉ, masakʉre wẽjẽgʉ̃, Marĩpʉ dorerire tarinʉgãgʉ̃ ããrĩ́mi. Ñerõ iridea waja, waja opami. 12 Marĩpʉ ĩgʉ̃ dorerire marĩrẽ pídi ããrĩmí, iri merã ĩgʉ̃ gããmerĩrẽ irimasĩburo, ãrĩgʉ̃. Ĩgʉ̃ masakare ĩgʉ̃sã ñerõ iridea waja, wajamoãgʉ̃ ããrĩ́mi. Ĩgʉ̃ dorerire marĩ irideare: “Õãgorabʉ”, marĩ iribirideare: “Ñegorabʉ”, ãrĩ beyegʉkumi. Irasirirã ĩgʉ̃ dorerire irika! Ĩgʉ̃ gããmerõsũta wereníka! 13 Marĩpʉ ĩgʉ̃ ããrĩpererã ñerãrẽ peamegue wajamoãrĩnʉ ejamakʉ̃, masakare bopoñarĩ merã ĩãmerãrẽ bopoñarĩ merã ĩãbirikumi. Gajirãrẽ bopoñarĩ merã ĩãrã gapʉre bopoñarĩ merã ĩãgʉkumi. Ĩgʉ̃sãrẽ wajamoãbirikumi. 14 Yaarã, ire péka! Sugʉ õãrĩrẽ iribi: “Jesúre bʉremua”, ãrĩrĩ wajamáa. Irire ãrĩrĩ merã dita tausũbirikumi. Peamegue waagʉkumi. 15 Jesúre bʉremugʉ̃, o Jesúre bʉremugõ, surí gorawayumerã, baari mérõgã opamakʉ̃ ĩãrã, ¿nasirirãkuri mʉsã? 16 Ĩgʉ̃sãrẽ: “Õãrõ waaburo mʉsãrẽ. Õãrĩ surí bokarã, baayapirã waaka!” ãrĩrã, ĩgʉ̃sã gããmerĩ gapʉre sĩbirimakʉ̃, mʉsã ãrĩrĩ neõ wajamáa. 17 I irirosũ ããrã. Sugʉ: “Jesúre bʉremua”, ãrĩgʉ̃, õãrĩ gapʉre iribirimakʉ̃, ĩgʉ̃: “Jesúre bʉremua”, ãrĩrĩ neõ wajamáa. 18 Gajipoe irigʉ yʉ wererire pédʉabi gapʉ yʉre ãsũ ãrĩbukumi: “Sugʉ Jesúre bʉremurĩ opami. Gajigʉ gapʉ Jesúre bʉremubirikeregʉ, õãrĩrẽ yámi”, ãrĩbukumi. Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pégʉ, yʉ ĩgʉ̃rẽ ãsũ ãrĩbukoa: “Masaka sugʉ õãrĩ iririre neõ ĩãbirikererã, ĩgʉ̃rẽ: ‘Jesúre bʉremugʉ̃ ããrĩ́mi’, ãrĩmasĩbirikuma. Gajigʉ gapʉ ĩgʉ̃ õãrĩ iriri merã gajirãrẽ ĩgʉ̃ Jesúre bʉremugʉ̃ ããrĩrĩ́rẽ masĩmakʉ̃ yámi”, ãrĩbukoa. 19 Mʉsã: “Marĩpʉ sugʉta ããrĩ́mi”, ãrĩ bʉremua. Mʉsã irasũ ãrĩ bʉremumakʉ̃ õãgoráa. Wãtẽa õãrĩrẽ neõ irimerãde irire bʉremuma. Ĩgʉ̃sã Marĩpʉ ããrĩrikʉrire masĩma. Irasirirã ĩgʉ̃rẽ güirã, naradama. 20 Mʉsã pémasĩmerã ããrã. Irasirigʉ ire mʉsãrẽ werenemogʉra, pémasĩdoregʉ. Sugʉ: “Jesúre bʉremua”, ãrĩgʉ̃ õãrĩ gapʉre iribirimakʉ̃, ĩgʉ̃: “Jesúre bʉremua”, ãrĩrĩ neõ wajamáa. Jesúre bʉremugʉ̃ meta ããrĩ́mi. 21 Iripoeguemʉ marĩ ñekʉ̃ Abraham irideare gũñaka! “¿Diayeta ĩgʉ̃ yʉre bʉremurĩ?” ãrĩgʉ̃, Marĩpʉ ĩgʉ̃ magʉ̃ Isaare ʉ̃tãyeri merã iridea soepeorogue wẽjẽ soepeodoredi ããrĩmí. Irasirigʉ Abraham Marĩpʉ dorederosũta ĩgʉ̃ magʉ̃rẽ ãĩ wẽjẽbu iridi ããrãdimi. Marĩpʉ ĩgʉ̃ dorerire Abraham tarinʉgãbirimakʉ̃ ĩãgʉ̃, ĩgʉ̃rẽ: “Mʉ magʉ̃rẽ wẽjẽbirikõãka!” ãrĩdi ããrĩmí. Irasirigʉ ĩgʉ̃rẽ: “Diayeta yʉre bʉremumi, õãgʉ̃ ããrĩ́mi”, ãrĩ ĩãdi ããrĩmí. 22 Irasirirã mʉsã ire masĩa. Abraham Marĩpʉre bʉremusĩã, ĩgʉ̃ doredeare iridi ããrĩmí. Irasũ ããrĩmakʉ̃ ĩgʉ̃ doredeare irisĩã, Marĩpʉre bʉremurĩ opatarigʉ dujadi ããrĩmí. 23 Irasiriro Marĩpʉya werenírĩ gojadea pũgue Abraham irideare gojaderosũta waadero ããrĩbú̶. Ãsũ ãrĩ gojasũdero ããrĩbú̶: “Abraham Marĩpʉre bʉremudi ããrĩmí. Ĩgʉ̃ bʉremumakʉ̃ ĩãgʉ̃: Marĩpʉ ĩgʉ̃rẽ: ‘Õãgʉ̃ ããrĩ́mi’, ãrĩ ĩãdi ããrĩmí”, ãrĩ gojasũdero ããrĩbú̶. Irasũ ããrĩmakʉ̃, Marĩpʉ ĩgʉ̃rẽ: “Abraham, yʉ merãmʉ ããrĩ́mi”, ãrĩdi ããrĩmí. 24 Irasirirã Abrahãyamarẽ gũñarã, mʉsã ire masĩa. Sugʉ: “Marĩpʉre bʉremua”, ãrĩgʉ̃, õãrĩ gapʉre iribirimakʉ̃ ĩãgʉ̃, Marĩpʉ ĩgʉ̃rẽ: “Õãgʉ̃ ããrĩ́mi”, ãrĩ ĩãbemi. Gajigʉ gapʉ diayeta Marĩpʉre bʉremugʉ̃ õãrĩrẽ yámi. Irasirimakʉ̃ ĩãgʉ̃, Marĩpʉ ĩgʉ̃rẽ: “Õãgʉ̃ ããrĩ́mi”, ãrĩ ĩãmi. 25 Gaji iripoeguemo ʉ̃ma merã ñerõ irideo Rahab wãĩkʉgo irideare gũñaka! Josué iriunerã igoya makãgue ĩãdurirã ejamakʉ̃, ĩgʉ̃sãrẽ iritamudeo ããrĩmó. Igoya makã marã ĩgʉ̃sãrẽ boka wẽjẽrĩ, ãrĩgõ, igoya wiigue ĩgʉ̃sãrẽ duúdeo ããrĩmó. Pʉrʉ ĩgʉ̃sã duri dujariri maarẽ́ ĩmudeo ããrĩmó. Igo Marĩpʉyarãrẽ iritamurĩ merã Marĩpʉre igo bʉremurĩrẽ ĩmudeo ããrĩmó. Irasirimakʉ̃ ĩãgʉ̃, Marĩpʉ igore: “Õãgõ ããrĩ́mo”, ãrĩ ĩãdi ããrĩmí. 26 Ãsũ ããrã. Masakʉ yʉjʉpũrã marĩmakʉ̃, ĩgʉ̃ya dʉpʉ okabirikoa. Sugʉ: “Marĩpʉre bʉremua”, ãrĩgʉ̃, õãrĩ gapʉre iribi, diayeta Marĩpʉre bʉremubemi. Irasiriro ĩgʉ̃: “Marĩpʉre bʉremua”, ãrĩrĩ neõ wajamáa. Yʉjʉpũrã marĩrĩ dʉpʉ, boari dʉpʉ irirosũ ããrã.

Santiago 3

1 Yaarã, ire mʉsã masĩa. Marĩpʉ gʉa ĩgʉ̃yare buerimasã buerire, gajirã moãrĩmasã iriri nemorõ ĩã beyegʉkumi. Ĩgʉ̃yare keoro buebirimakʉ̃ ĩãgʉ̃, gajirã nemorõ gʉare wajamoãgʉkumi. Irasirirã mʉsã watopegue ããrĩrã́ mérãgã dita gajirãrẽ buerimasã ããrĩburo. 2 Marĩ ããrĩpererã wári õãrõ iribirire yáa. Sugʉ ñerĩ neõ wereníbi: õãgʉ̃ Marĩpʉ gããmerĩ ditare irigʉ ããrĩ́mi. Gaji ñerõ iriridere neõ iribemi. Ĩgʉ̃ ñerĩ werenírĩ ĩgʉ̃ya disi wiririre kãmutamasĩgʉ̃, ããrĩpereri ĩgʉ̃ya dʉpʉgue ããrĩrĩ́ merã gaji ñerõ iriridere kãmutamasĩmi. 3 Marĩ werenírĩmarẽ keori merã weremakʉ̃ i irirosũ ããrã. Marĩ kõme berore caballuya disire túsãkoa. Irasirirã i berogã merã, ĩgʉ̃ wágʉ waibʉ ããrĩkeremakʉ̃, tʉ̃ãgãmenú, marĩ waadʉaro waamakʉ̃ irikoa. 4 Doódirude irasũta ããrã. Iriru wádiru ããrĩkeremakʉ̃, mirũ bʉro wẽjãpukeremakʉ̃, wejatugʉ mérĩ majĩgã merã dita iriru waaróre wejatukumi. 5 Marĩ werenírĩ irasũta ããrã. Marĩya nediru médirugã ããrĩkeremakʉ̃, marĩya disi wári: “Masĩtaria”, ãrĩ werenírĩ wiria. Ãsũ ããrã. Peame marĩ mérĩmegã diiukeremakʉ̃, wári makãnú̶ʉrẽ ʉ̃jʉ̃makʉ̃ irikoa. 6 Irasiriro marĩya disi nediru merã ñerĩ werenírĩ, i peame irirosũ ããrã. Marĩya dʉpʉgue, marĩya nediru su wãĩgã ããrĩkeremakʉ̃, marĩ ñerĩ werenírĩ marĩrẽ ããrĩpereri gajirosũperi ñerĩrẽ irimakʉ̃ irikoa. Irasiriro peame gajinorẽ ʉ̃jʉ̃wãgã, poyanorẽrõ irirosũ, marĩ ñerĩ werenírĩ, marĩ i ʉ̃mʉgue okarinʉrĩrẽ õãrõ ããrĩrĩ́rẽ poyanorẽmakʉ̃ yáa. Marĩ ñerĩ werenírã, wãtĩ ñerĩ iridorerire irirã yáa. 7 Masaka ĩgʉ̃sãyarã ejorãrẽ kãmutarosũ ããrĩpererã makãnú̶ʉ marã waimʉrãrẽ, wú̶rãrẽ, pĩrũãrẽ, dia marãrẽ kãmutamasĩma. Neõgoraguedere ĩgʉ̃sãnorẽ kãmutamasĩsianerã ããrĩmá. 8 Ĩgʉ̃sãrẽ kãmutamasĩkeregʉ, neõ sugʉ masakʉ ĩgʉ̃ basi ĩgʉ̃ werenírĩrẽ kãmutamasĩbemi. Irasirirã marĩ ñerĩrẽ werenídʉabirikererã, ñerĩ werenía. Ãña kũrĩmakʉ̃ ĩgʉ̃ya nima merã masakare wẽjẽrõ irirosũ, marĩ ñerĩ werenírĩ merã gajirãrẽ ñetariro yáa. 9 Marĩ werenírĩ merã Marĩpʉ marĩ Opʉre: “Õãtaria”, ãrĩ, ʉsʉyari sĩa. Marĩ werenírĩ merãta masakare: “Ñerõ waaburo ĩgʉ̃sãrẽ”, ãrĩ werenía. Marĩpʉ marĩ masaka ããrĩpererãrẽ ĩgʉ̃ irirosũ ããrĩmakʉ̃ irikeremakʉ̃, marĩ gãme ñerõ werenía. 10 Su disita õãrĩ werenírĩ, irasũ ããrĩmakʉ̃ ñerĩ werenírĩ wiria. Yaarã, irasiribirikõãrõ gããmea. 11 Deko wiriri gobere õãrĩ wiriro, ñerĩ wiribirikoa. 12 Yaarã, mʉsã ire masĩa. Higueragʉ, igui dʉkakʉbirikoa. Iguigʉ, higuera dʉkakʉbirikoa. Misõrĩ deko wiriri gobere moãkʉri dekode wiribirikoa. Marĩde i irirosũ õãrĩ ditare werenírõ gããmea. 13 Mʉsã watopegue sugʉ õãrõ masĩgʉ̃ ããrĩgṹ̶no, õãrĩrẽ iriníkõãburo. “Gajirã nemorõ masĩtarinʉgãa”, ãrĩbi, ĩgʉ̃ masĩrĩ merã õãrĩrẽ iriburo. Irasirimakʉ̃ ĩãrã, gajirã ĩgʉ̃rẽ: “Õãrõ masĩmi”, ãrĩrãkuma. 14 Mʉsã gajinorẽ oparãrẽ bʉro ubu ĩãturirã, ĩgʉ̃sã nemorõ ããrĩdʉarã, mʉsãya ããrĩburi ditare iridʉarã: “Masĩtarinʉgãa”, ãrĩ gũñabirikõãka! Mʉsã irasũ ãrĩ gũñarã, ãrĩkatorikʉrã, diayema ããrĩrĩ́rẽ keoro werenírã meta yáa. 15 Mʉsã: “Masĩtarinʉgãa”, ãrĩ gũñarĩ, Marĩpʉ gũñarĩ sĩrĩ ããrĩbea. I ʉ̃mʉ marã gũñarĩ, wãtĩya ããrã. 16 Masaka gajirãrẽ ubu ĩãturi, ĩgʉ̃sãya ããrĩburi ditare iridʉarã, gãme guaseonírã ããrĩ́ma. Ããrĩpereri gajirosũperi ñerĩrẽ yáma. 17 Marĩpʉ masĩrĩ sĩrĩ oparã gapʉ õãrã ããrĩ́ma. Gãme guaseodʉamerã, gajirãrẽ iritamurã, gajirã wererire bʉremurĩ merã pérã, bopoñarĩ merã ĩãrã, õãrĩrẽ irirã, masakare surosũ ĩãrã, irikatoro marĩrõ irinírã ããrĩ́ma. 18 Gajirã merã õãrõ ããrĩdʉarã, gãmekẽãrõ marĩrõ õãrõ siñajãrĩ merã ããrĩmakʉ̃ iridʉarã, diayema iririre irinírã ããrĩ́ma.

Santiago 4

1 ¿Nasirirã gãme guaseo, gãmekẽãrĩ mʉsã? Ãsũ ããrã. Mʉsã gũñarĩgue mʉsã ñerĩrẽ iridʉari, õãrĩrẽ iridʉari merã gãmekẽãrĩ irirosũ ããrã. 2 Gajinorẽ mʉsã gããmea. Irasirirã irire opabirisĩã, masakare wẽjẽa, ĩgʉ̃sãyare ẽmadʉarã. Gajigʉ gajinorẽ opamakʉ̃ ĩãrã, ĩgʉ̃rẽ ubu ĩãturia. Irasirirã ĩgʉ̃yare opabirisĩã, gãme guaseo, gãmekẽãa. Mʉsã Marĩpʉre sẽrẽbirisĩã, mʉsã gããmerĩrẽ opabea. 3 Gajipoere gajinorẽ sẽrẽkererã, ñerõ gũñarĩ merã sẽrẽa. Mʉsã basi mʉsã ñerĩ ʉaribejari ditare iridʉarã sẽrẽa. Irasirigʉ Marĩpʉ mʉsã sẽrẽrĩrẽ sĩbemi. 4 Mʉsã sugo nomeõ marãpʉkʉgo ããrĩkerego gajigʉre gããmegõ irirosũ ããrã. ¿Mʉsã ire masĩberi? Sugʉ i ʉ̃mʉ marã ñerĩrẽ irirã irirosũ iridʉagʉ, Marĩpʉre gããmebemi. I ʉ̃mʉ marã ñerĩrẽ irimakʉ̃ ĩãgʉ̃: “Ĩgʉ̃sã irirosũ irigʉra”, ãrĩ gũñagʉ̃, Marĩpʉre ĩãturigʉ dujami. 5 Marĩpʉya werenírĩ gojadea pũgue irire ãsũ ãrĩ gojasũdero ããrĩbú̶: “Marĩpʉ Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃rẽ marĩrẽ pídi ããrĩmí marĩ merã ããrĩbure. Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ marĩrẽ maĩgʉ̃, marĩ ñerĩrẽ iridʉamakʉ̃ gããmebemi”, ãrĩ gojasũdero ããrĩbú̶. Iri gojadea ubu ããrĩrĩ́ meta ããrã. Ããrĩrṍma ããrã. 6 Irasirigʉ Marĩpʉ marĩ ñerĩrẽ irinemobirikõãburo, ãrĩgʉ̃, marĩrẽ bopoñarĩ merã ĩã, õãrõ iritamumi. Irasiriro ĩgʉ̃ya werenírĩ gojadea pũgue ãsũ ãrĩ gojasũdero ããrĩbú̶: “‘Gajirã nemorõ ããrã’, ãrĩ gũñagʉ̃rẽ Marĩpʉ iritamubemi. ‘Yʉ ubu ããrĩgṹ̶ ããrã, yʉre iritamuka!’ ãrĩgʉ̃ gapʉre õãrõ iritamumi”, ãrĩ gojasũdero ããrĩbú̶. 7 Irasirirã Marĩpʉ dorerire bʉremurĩ merã irika! Wãtĩ dorerire iribirikõãka! Mʉsã ĩgʉ̃rẽ pébirimakʉ̃ ĩãgʉ̃, mʉsãrẽ piri, duriwãgãkõãgʉkumi. 8 Marĩpʉ pʉrogue ĩgʉ̃rẽ: “Yʉ merã ããrĩka!” ãrĩ ejanʉgãrã irirosũ irika, ĩgʉ̃rẽ masĩnemodʉarã! Irasirimakʉ̃ ĩãgʉ̃, mʉsã pʉrogue ejanʉgãgʉ̃ irirosũ irigʉkumi mʉsãrẽ iritamunemobu. Mʉsã ñerõ irirã ããrã. Irasirirã ñerõ iririre pirika! Mʉsã Marĩpʉyare irirã, o i ʉ̃mʉ marã irirosũ irirã: “Õãgoráa”, ãrĩ gũñadáa. Ire irasũ ãrĩ gũñabirikõãka! I ʉ̃mʉ marã irirosũta ñerĩrẽ irimakʉ̃, ñegoráa. Marĩpʉya ditare irimakʉ̃, õãa. 9 Mʉsã ñerõ iririre gũñarã, ʉsʉyari merã bʉrirono irirã, bʉjawereri merã oreka! Mʉsã ñerõ iririre gʉyasĩrĩrĩ merã, bʉjawereka! 10 Marĩ Opʉre: “Mʉ ĩũrõrẽ yʉ ñegʉ̃, ubu ããrĩgṹ̶ ããrã, irasirigʉ yʉre iritamuka!” ãrĩ sẽrẽka! Mʉsã irasũ ãrĩ sẽrẽmakʉ̃: “Mʉrẽ iritamugʉra, yaagʉ, õãgʉ̃ ããrã”, ãrĩ ĩãgʉkumi. 11 Yaarã, mʉsã Jesúre bʉremurã mʉsã basi gãme werewʉabirikõãka! Gajirãrẽ ñerĩ werenírã, o ĩgʉ̃sãrẽ werewʉarã, Marĩpʉ marĩrẽ gãme maĩdoredeare tarinʉgãrã yáa. Irire tarinʉgãrã: “Iri doreri õãbea”, ãrĩrã irirosũ yáa. Irasirirã Marĩpʉ dorerire: “Õãbea”, ãrĩ werewʉarã: “Yʉ Marĩpʉ nemorõ doremasĩa”, ãrĩrã irirosũ yáa. 12 Marĩpʉ sugʉta masakare ĩgʉ̃ dorerire pídi ããrĩmí. Ĩgʉ̃ sugʉta ĩgʉ̃sã iririre ĩã beyemasĩmi. Masakare taumasĩmi, o peamegue béomasĩmi. Irasirirã mʉsã gapʉ: “Gajirã masakare werewʉamasĩa”, ãrĩ gũñabirikõãka! 13 Dapagorare gajire weremakʉ̃, õãrõ péka! Mʉsã surãyeri: “Dapagã, o ñamigã gaji makãgue su bojori moã, wáro niyeru wajatarãkoa”, ãrĩ werenía. Irasũ ãrĩ werenírãrẽ ãsũ ãrĩ weregʉra. 14 Mʉsãrẽ ñamigãgue waaburire neõ masĩbea. Marĩ i ʉ̃mʉgue okari, ĩĩmikã boyoripoe duji, mérõgã pʉrʉ perero irirosũ ããrã. Marĩ i ʉ̃mʉgue ããrĩ, mérõgã pʉrʉ boakõãrãkoa. 15 Irasirirã mʉsãrẽ ãsũ ãrĩ werenírõ gããmea: “Marĩpʉ gããmemakʉ̃, okarãkoa ire, o gajire irimurã”. 16 Mʉsã gapʉ: “Marĩ masĩa, irasirirã marĩ gããmerõ ãsũ irirãkoa”, ãrĩ werenía. Iri ããrĩpereri mʉsã irasũ ãrĩ werenírĩ, ñegoráa. 17 Irasirirã: “Marĩ ãsũ irirã, õãrĩrẽ irirãkoa”, ãrĩ masĩkererã, irire irimerã, ñerĩrẽ irirã yáa.

Santiago 5

1 Mʉsã wári doebiri oparã yʉre péka! Mʉsã ñerõ tarirãkoa. Irasirirã ire gũña, bʉro bʉjawereri merã gaguiní oreka! 2 Mʉsãya doebiri boakõãrokoa. Mʉsãya suríre burua baarãkuma. 3 Mʉsã niyeru koeri, oro, plata merã iridea koeri mʉsã duripídea gʉrawijiakõãrokoa. Irasũ waamakʉ̃, mʉsã niyerure maĩsĩã, duripídeare masĩsũrokoa. I niyeru mʉsã maĩrĩ, peame gajinorẽ soebéorosũ mʉsãrẽ poyanorẽmakʉ̃ irirokoa. Dapagorare mʉsã, i ʉ̃mʉ pererinʉ ejaburo dupiyuro, wáro niyerure duripírã yáa. Irire duripíri waja bʉro wajamoãsũrãkoa. 4 Mʉsãya pooerire moãnerãrẽ wajaribea. Irasirirã mʉsãrẽ: “Gʉare mʉsã ãrãderosũta wajarika!” ãrĩ gaguiníma. Ĩgʉ̃sã irasũ ãrĩ gaguinírĩrẽ marĩ Opʉ ĩgʉ̃rẽ wereboerãrẽ doregʉ pémi. 5 Mʉsã i ʉ̃mʉgue okarã, wári doebiri opáa. Mʉsã opari merã mʉsã gããmerĩ ditare yáa. Mʉsã irasiriri waja wajamoãsũrãkoa. Wekʉre ĩgʉ̃sã wẽjẽburi dupiyuro õãrõ baa, diíkʉgʉ irirosũ ããrã. 6 Mʉsã ñerõ irimerãrẽ: “Ñerõ yáma”, ãrĩ, peresugue ãĩwãgã: “Wẽjẽka!” ãrã, mʉsã ĩgʉ̃sãrẽ iririre kãmutamasĩña marĩrõ. 7 Irasirirã yaarã, marĩ Opʉ Jesucristo i ʉ̃mʉgue dupaturi aariburire gũñaturari merã õãrõ yúka! Pooe opʉ ĩgʉ̃ otedea dʉkakʉburire õãrõ yúkumi. Ĩgʉ̃ya pooere otedero pʉrʉ, deko merẽburire, irasũ ããrĩmakʉ̃ ĩgʉ̃ otedea puri, masãburire õãrõ yúkumi. 8 Mʉsãde ĩgʉ̃ irirosũta õãrõ yúka! Marĩ Opʉ dupaturi aariburo mérõ dʉyáa. Irasirirã gũñaturari merã ĩgʉ̃rẽ bʉremurĩrẽ neõ piriro marĩrõ merã ĩgʉ̃ aariburire õãrõ yúníkõãka! 9 Yaarã, Marĩpʉ mʉsãrẽ wajamoãrĩ, ãrĩrã, gãme turibirikõãka! Ĩgʉ̃ ããrĩpererã ñerãrẽ wajamoãgʉ̃ aariburo mérõ dʉyáa. 10 Yaarã, iripoegue marãrẽ marĩ Opʉya kerere weredupiyunerãrẽ gũñaka! Marĩ Opʉyare weredea waja gajirã ĩgʉ̃sãrẽ ñerõ irinerã ããrĩmá. Ĩgʉ̃ya kerere weredupiyunerã gapʉ ñerõ tarikererã, ĩgʉ̃yare wereduúbirinerã ããrĩmá. Ĩgʉ̃sãrẽ ñerõ irirãrẽ ñerõ iribirinerã ããrĩmá. Irasirirã mʉsãde ĩgʉ̃sã iriderosũta irika! 11 Ñerõ tarikererã marĩ Opʉre bʉremurĩrẽ neõ piribirinerãrẽ gũñarã: “Marĩ Opʉ õãrõ iritamunerã, ʉsʉyari bokanerã ããrĩ́ma”, ãrĩ gũñáa. Iripoeguemʉ Job wãĩkʉgʉ ñerõ taridea kerere mʉsã pébʉ. Ĩgʉ̃ bʉro ñerõ tarikeregʉ, marĩ Opʉre bʉremurĩrẽ piribiridi ããrĩmí. Irasirigʉ ĩgʉ̃ ñerõ taridero pʉrʉ, marĩ Opʉ ĩgʉ̃rẽ maĩgʉ̃ ĩgʉ̃rẽ bopoñarĩ merã ĩãsĩã, wári õãrĩrẽ iridi ããrĩmí. Irasirirã, ĩgʉ̃ marĩdere maĩrĩrẽ, ĩgʉ̃ marĩdere bopoñarĩ merã ĩãrĩrẽ mʉsã masĩa. 12 Yaarã, gaji yʉ wererire goepeyari merã õãrõ péka! Mʉsã gajirãrẽ wererã, ãsũ ãrĩ werebirikõãka: “Ũ̶mʉgasima merã ãsũ irigʉra”, o “I nikũma merã ãsũ irigʉra”, ãrĩbirikõãka! Mʉsã gajirãrẽ wererã, ãrĩkatori marĩrõ su diayeta wereka! Gajinorẽ irianerã: “Iriabʉ”, ãrĩka! “Ãsũ irirãra”, ãrĩrã, irika! “Ãsũ iribirikoa”, ãrĩrã, iribirikõãka! Marĩpʉ wajamoãbirikõãburo, ãrĩrã, irasirika! 13 Mʉsã ñerõ tarirã, Marĩpʉre: “Iritamuka yʉre!” ãrĩ sẽrẽka! Ʉsʉyari merã ããrĩrã́, bayapeori merã ĩgʉ̃rẽ: “Õãtaria mʉ”, ãrĩ, ʉsʉyari sĩka! 14 Sugʉ pũrĩrikʉgʉ, Jesúre bʉremurã oparãrẽ siiuburo. Ĩgʉ̃sã ĩgʉ̃rẽ ʉye merã piupeo, marĩ Opʉre: “Jesús, ĩĩ mʉrẽ bʉremugʉ̃rẽ tauka!” ãrĩ sẽrẽbosarãkuma. 15 Ĩgʉ̃sã marĩ Opʉre bʉremurĩ merã sẽrẽmakʉ̃, marĩ Opʉ ĩgʉ̃rẽ taugʉkumi. Irasirigʉ ĩgʉ̃rẽ pũrĩrĩ marĩgʉ̃ dujamakʉ̃ irigʉkumi. Pũrĩrikʉadi ñerõ iridi ããrĩmakʉ̃, Marĩpʉ ĩgʉ̃ ñerõ irideare kãtigʉkumi. 16 Irasirirã mʉsã ñerõ irideare gãme weretarika! Irasũ ããrĩmakʉ̃, Marĩpʉre mʉsãya ããrĩburire gãme sẽrẽbosaka! Irasirika, Marĩpʉ mʉsãrẽ pũrĩrĩ marĩrã ããrĩburo, ãrĩrã! Õãrĩrẽ iririkʉgʉ bʉro bʉremurĩ merã gajirãya ããrĩburire Marĩpʉre sẽrẽbosamakʉ̃, Marĩpʉ ĩgʉ̃ sẽrẽrõsũta irigʉkumi. 17 Iripoeguemʉ Marĩpʉya kerere weredupiyudi Elías wãĩkʉgʉ marĩsũta masakʉ ããrĩdi ããrĩmí. Ĩgʉ̃ ããrĩdeapoegue marã ñerõ irimakʉ̃ ĩãgʉ̃, Marĩpʉre: “Deko merẽbirimakʉ̃ irika!” ãrĩ, bʉro bʉremurĩ merã sẽrẽdi ããrĩmí. Marĩpʉ ĩgʉ̃ sẽrẽrĩrẽ pé, ʉre bojori gaji bojori dekogora, ĩgʉ̃sãya nikũrẽ deko merẽbirimakʉ̃ iridi ããrĩmí. 18 Pʉrʉ Marĩpʉre: “Deko merẽmakʉ̃ irika doja!” ãrĩ sẽrẽdi ããrĩmí. Ĩgʉ̃ sẽrẽmakʉ̃, deko merẽdero ããrĩbú̶. Irasũ waamakʉ̃, ĩgʉ̃sãya nikũrẽ dupaturi oteri puri dʉkakʉdero ããrĩbú̶. 19 Yaarã, sugʉ mʉsã merãmʉ diayema ããrĩrĩ́rẽ irinemobirimakʉ̃ ĩãrã, dupaturi Marĩpʉyare irimakʉ̃ irirã, ĩgʉ̃rẽ õãrõ irirã irikoa. 20 Ire masĩka! Mʉsã sugʉ ñerõ irigʉre ĩgʉ̃ ñerõ iririre pirimakʉ̃ irirã, ĩgʉ̃rẽ õãrõ irirã irikoa. Marĩpʉ ĩgʉ̃rẽ peamegue waabodire taugʉkumi. Ĩgʉ̃ wári ñerĩ irideare kãtigʉkumi.

1 Pedro 1

1 Yʉ Pedro mʉsãrẽ õãdorea. Jesucristo yʉre ĩgʉ̃yare buedoregʉ beyemi. Irasirigʉ mʉsãrẽ, mʉsãya nikũrẽ wiri, gajirogue Ponto, Galacia, Capadocia, Asia, Bitinia wãĩkʉri nikũgue waasirinerãrẽ i pũrẽ gojáa. 2 Marĩpʉ ããrĩnígʉ̃ dupiyurogue mʉsãrẽ: “Yaarã ããrĩ́ma”, ãrĩderosũta beyedi ããrĩmí. Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ merã mʉsãrẽ ĩgʉ̃yarã ããrĩmakʉ̃ iridi ããrĩmí, Jesucristo gããmerĩrẽ iriburo, ãrĩgʉ̃. Jesucristo dí béori merã ñerĩrẽ koesũnerã ããrĩburo, ãrĩgʉ̃, irasiridi ããrĩmí. Mʉsãrẽ õãrõ iritamu, siñajãrĩ merã ããrĩdero nemorõ ããrĩrikʉmakʉ̃ iriburo. 3 Marĩpʉre, marĩ Opʉ Jesucristo Pagʉre: “Õãtaria mʉ”, ãrĩ, ʉsʉyari sĩrã! Ĩgʉ̃ marĩrẽ bʉro bopoñasĩã, Jesucristore boadiguere masũrĩ merã marĩrẽ dupaturi deyoarã irirosũ ĩgʉ̃ pũrã ñajãmakʉ̃ iridi ããrĩmí. Irasirigʉ ĩgʉ̃ merã marĩ õãrõ ããrĩníkõãburire masĩmakʉ̃ yámi. 4 Irasirirã, ĩgʉ̃yarãrẽ: “Õãrĩrẽ sĩgʉra”, ãrĩdeare marĩ opaburire ʉsʉyari merã yúrã yáa. Ĩgʉ̃ marĩrẽ sĩburi: ĩgʉ̃ ʉ̃mʉgasigue õãrĩ opari, neõ pereburi, boaburi meta ããrã. 5 Marĩpʉ marĩrẽ ĩgʉ̃rẽ bʉremurãrẽ ĩgʉ̃ turari merã koremi. Irasirigʉ, i ʉ̃mʉ peremakʉ̃, ĩgʉ̃ marĩrẽ peamegue waabonerãrẽ: “Taugʉra, yʉ merã ããrĩníkõãrãkuma”, ãrĩdeare iriyuwarikʉrire masĩmakʉ̃ irigʉkumi. 6 Marĩ mérõgã i ʉ̃mʉgue ããrĩrṍpa wári gajirosũperi ñerõ tarikererã, ʉ̃mʉgasigue Marĩpʉ marĩrẽ sĩburire gũñarã, bʉro ʉsʉyari merã ããrã. 7 Ñerõ tarikererã, marĩ diayeta Marĩpʉre õãrõ bʉremunírĩ, oro nemorõ wajakʉa. Oro wajakʉkerero, pereburi ããrã. Masaka irire peamegue soekuma õãrĩ oro dita dujaburo, ãrĩrã. Irasũta marĩ ñerõ tariri merã diayeta Marĩpʉre õãrõ bʉremunírã dujarãkoa. Irasirigʉ, Jesucristo dupaturi aarimakʉ̃, Marĩpʉ marĩrẽ: “Õãrõ iribʉ, irasirirã yʉ pʉro yʉ merã ããrĩníkõãrãkoa”, ãrĩgʉkumi. 8 Mʉsã Jesucristore ĩgʉ̃ i ʉ̃mʉgue ããrĩmakʉ̃ ĩãbirinerã ããrĩkererã, ĩgʉ̃rẽ maĩa. Dapagoradere ĩgʉ̃rẽ ĩãbirikererã, gũñaturari merã ĩgʉ̃rẽ bʉremua. Mʉsã ĩgʉ̃rẽ irasũ bʉremunímakʉ̃, Marĩpʉ mʉsãrẽ peamegue waabonerãrẽ tarimakʉ̃ irigʉkumi. Irasirirã mʉsã Marĩpʉ pʉrogue waaburire gũñarã, irogue eja, ʉsʉyarosũ bʉro ʉsʉyáa. I ʉsʉyari oparire werenírĩ merã weremasĩña máa. 10 Iripoegue Marĩpʉya kerere weredupiyunerã ĩgʉ̃ mʉsãrẽ õãrõ iritamugʉ̃ tauburire werenerã ããrĩmá. Irire werekererã, pémasĩbirinerã ããrĩmá. Irasirirã irire masĩdʉarã, bue, gũñamanerã ããrĩmá. 11 Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ Cristo ĩgʉ̃sãrẽ iriudi iritamurĩ merã Cristo ñerõ tari, boadigue masã, ʉ̃mʉgasigue mʉrĩa, pʉrʉ ããrĩpererã Opʉ ããrĩburire weredupiyunerã ããrĩmá. Irasirirã: “¿Noã irasũ waagʉkuri, ñaásũ ããrĩmakʉ̃ irasũ waarokuri?” ãrĩ masĩdʉarã, irire bue, gũñamanerã ããrĩmá. 12 Marĩpʉ ĩgʉ̃sã masĩmakʉ̃ gããmegʉ̃, ĩgʉ̃sãrẽ ãsũ ãrĩdi ããrĩmí: “Mʉsã ããrĩripoe i irasũ waabirikoa dapa. Pʉrʉ marã gapʉ irire ĩãrãkuma”, ãrĩdi ããrĩmí. Dapagorare Marĩpʉ marĩrẽ tauri kerere wererã ĩgʉ̃sã iripoegue weredeareta mʉsãrẽ werema. Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ Marĩpʉ ʉ̃mʉgasigue merã iriudi iritamurĩ merã mʉsãrẽ irire werema. Marĩpʉ Jesucristo iridea merã marĩrẽ taurire Marĩpʉre wereboerãde bʉro masĩdʉama. 13 Irasirirã mʉsã iriburire õãrõ pémasĩrĩ merã gũñaka! Jesucristo i ʉ̃mʉgue dupaturi aarimakʉ̃, Marĩpʉ mʉsãrẽ õãrõ iritamugʉ̃ mʉsã peamegue waabonerãrẽ tauburire gũñaníkõãka! Irire gũñarã, bʉro ʉsʉyari merã yúka! 14 Iripoegue mʉsã Marĩpʉre masĩburi dupiyuro ñerõ ʉaribejarire iriunaderosũta dapagorare neõ irinemobirikõãka! Majĩrã ĩgʉ̃sã pagʉsãmarã dorerire tarinʉgãmerã irirosũ Marĩpʉ dorerire tarinʉgãbirikõãka! 15 Marĩpʉ mʉsãrẽ ĩgʉ̃yarã ããrĩdoregʉ siiudi, ñerĩ marĩgʉ̃ ããrĩ́mi. Irasirirã, ĩgʉ̃ irirosũ mʉsãde ñerĩ marĩrãta õãrĩ ditare irika! 16 Marĩpʉya werenírĩ gojadea pũgue irasũta ãrĩ gojasũdero ããrĩbú̶. Ãsũ ãrĩdi ããrĩmí: “Yʉ õãgʉ̃, ñerĩ marĩgʉ̃ ããrã. Irasirirã mʉsãde ñerĩ marĩrã ããrĩka!” ãrĩdi ããrĩmí. 17 Marĩpʉ ããrĩpererãrẽ surosũ ĩãgʉ̃, ĩgʉ̃sã irideare: “Iri õãbʉ, iri õãbiribʉ”, ãrĩ weregʉ ããrĩ́mi. Irasirirã ĩgʉ̃rẽ: “Gʉapʉ”, ãrĩrã, i ʉ̃mʉgue mʉsã ããrĩrṍpa goepeyari merã ĩgʉ̃yare irika! 18 Mʉsã ñekʉ̃sãmarã Marĩpʉyare iribirinerã ããrĩmá. Mʉsã ĩgʉ̃sã iriderosũ iriri wajamáa. Irasirigʉ Marĩpʉ mʉsãrẽ ĩgʉ̃sã iriderosũ iriunanerãrẽ taudi ããrĩmí ĩgʉ̃yare iriburo, ãrĩgʉ̃. Mʉsã ire masĩa. Marĩpʉ marĩrẽ taugʉ, marĩ ñerõ iridea wajare wajaribosadi ããrĩmí. Irasũ wajaribosagʉ, niyeru, oro merã wajaribosabiridi ããrĩmí. Niyeru, oro pereburi ããrã. 19 Irasirigʉ iri wajakʉro nemorõ marĩ ñerĩ iridea wajare wajaribosadi ããrĩmí. Ĩgʉ̃ magʉ̃ Cristo boagʉ dí béodea merã gapʉ marĩ ñerĩ iridea wajare wajaribosadi ããrĩmí. Oveja majĩgʉ̃ masaka Marĩpʉre bʉremurã wẽjẽ soepeobu õãgʉ̃ ããrĩderosũta Cristo õãgʉ̃ ñerĩ marĩgʉ̃ ããrĩ́mi. 20 Marĩpʉ i ʉ̃mʉrẽ ĩgʉ̃ iriburo dupiyurogueta Cristo ĩgʉ̃ boagʉ dí béoburire masĩsiadi ããrĩmí. Ipapoere i ʉ̃mʉ pereburi dupiyuro Cristore i ʉ̃mʉgue iriudi ããrĩmí, ĩgʉ̃ya dí béori merã mʉsãrẽ iritamuburo, ãrĩgʉ̃. 21 Irasirirã Cristo iritamurĩ merã Marĩpʉre bʉremua. Marĩpʉ Cristore boadiguere masũ, ʉ̃mʉgasigue ãĩmʉrĩa, ããrĩpererã Opʉ sóodi ããrĩmí. Irasirirã Marĩpʉre: “Gʉare õãrõ irigʉ ããrĩ́mi”, ãrĩ bʉremu, ĩgʉ̃ merã õãrõ ããrĩníburire õãrõ masĩa. 22 Cristoya diayema kerere pé bʉremusĩã, mʉsã ñerĩ iririkʉrire pirinerã ããrĩbú̶. Dapagorare diayeta mʉsãyarãrẽ maĩmasĩa. Irasirirã mʉsãya yʉjʉpũrãrĩ, ããrĩpereri mʉsã turari merã gãme maĩka! 23 Mʉsã Marĩpʉya werenírĩrẽ bʉremurã, dupaturi deyoarã irirosũ waabʉ. Irasirirã ĩgʉ̃ pũrã waabʉ. Marĩ pagʉsãmarã merã deyoa, pʉrʉ boakõãrãkoa. Iri irirosũ ããrĩbea Marĩpʉ pũrã waamakʉ̃. Ĩgʉ̃ya werenírĩ, perebiri werenírĩ ããrã. Irasirirã iri werenírĩ merã ĩgʉ̃ pʉro ĩgʉ̃ merã ããrĩníkõãrãkoa. 24 Ĩgʉ̃ya werenírĩ gojadea pũgue ãsũ ãrĩ gojasũdero ããrĩbú̶: Ããrĩpererã masaka tá irirosũ ããrĩ́ma. Ĩgʉ̃sã õãrĩ oparide tá goori irirosũ ããrã. Tá masã, boakõãa. Gooride boakõãa. Iri irirosũta marĩ masakade boarãkoa. 25 Marĩ Opʉ werenírĩ gapʉ neõ perebirikoa. Ĩgʉ̃ ãrĩderosũta waarokoa. Ããrĩpereri ĩgʉ̃: “Ãsũ irigʉra”, ãrĩdeare iriyuwarikʉgʉkumi, ãrĩ gojasũdero ããrĩbú̶. Iri õãrĩ bueri, mʉsãrẽ ĩgʉ̃sã weredea, Jesucristo marĩrẽ tauri kerere bueri ããrã.

1 Pedro 2

1 Irasirirã ããrĩpereri gajirosũperi ñerĩ iririre: ãrĩkatorire, irikatorire, gajirã gajino opamakʉ̃ ĩãturirire, gajirãrẽ ñerõ ãrĩ werewʉarire pirika! 2 Mʉsã, marĩ Opʉ mʉsãrẽ õãrõ iririre sĩrũ masĩsiáa. Irasirirã neõ deyoarãgã õpĩkũrẽ gããmerõsũ mʉsãde marĩ Opʉyare diayemarẽ bʉro gããmeka! Irire gããmerã, ĩgʉ̃rẽ bʉremunemorãkoa. Mʉsã irasirimakʉ̃, mʉsãrẽ taugʉkumi. 4 Cristo marĩrẽ okari sĩgʉ̃ suye ʉ̃tãye masaka ĩgʉ̃sã béoadeaye irirosũ ããrĩgṹ̶ ããrĩ́mi. Ĩgʉ̃sã ĩgʉ̃rẽ gããmebirikeremakʉ̃, Marĩpʉ ĩgʉ̃ Pagʉ gapʉ ĩgʉ̃rẽ: “Õãtarigʉ, ããrĩpererã Opʉ ããrĩ́mi”, ãrĩ beyedi ããrĩmí. Irasirirã ĩgʉ̃rẽ: “Õãgʉ̃ ããrĩ́mi”, ãrĩ bʉremua. 5 Marĩde Cristo merã okari oparã ʉ̃tãyeri irirosũ ããrã. Marĩpʉ, sugʉ ʉ̃tãyeri merã wii irigʉ irirosũ marĩ merã irigʉ yámi. Irasirigʉ marĩrẽ ĩgʉ̃yarãrẽ ĩgʉ̃ya wiima irirosũ ããrĩmakʉ̃ yámi. Ĩgʉ̃yarã paía ĩgʉ̃rẽ bʉremurã, ĩgʉ̃ dorederosũta gajino sĩma. Marĩrẽ ĩgʉ̃sã irirosũ ããrĩmakʉ̃ yámi, Jesucristo iritamurĩ merã ĩgʉ̃rẽ ʉsʉyari sĩburo, ãrĩgʉ̃. Irasirirã ĩgʉ̃yare irirã, ĩgʉ̃rẽ ʉsʉyamakʉ̃ irirãkoa. 6 Marĩpʉ ĩgʉ̃ya werenírĩ gojadea pũgue ãsũ ãrĩdi ããrĩmí: Yʉ beyedire yaa wiima weanúpʉroridea ʉ̃tãye irirosũ ããrĩgṹ̶rẽ Jerusalẽ́gue pígʉra. Ĩgʉ̃, yʉ beyedi õãtarigʉ, ããrĩpererã Opʉ ããrĩ́mi. Ĩgʉ̃rẽ bʉremurãno, bʉro ʉsʉyarãkuma. “Ubugorata ĩgʉ̃rẽ bʉremukubʉ”, ãrĩ gũñabirikuma, ãrĩdi ããrĩmí. 7 Mʉsãde ĩgʉ̃rẽ bʉremurã: “Õãtarigʉ ããrĩ́mi”, ãrĩ ĩãa. Ĩgʉ̃rẽ bʉremumerã gapʉre Marĩpʉya werenírĩ gojadea pũgue ãsũ ãrĩ gojasũdero ããrĩbú̶: Marĩpʉ beyedi suye ʉ̃tãye wii iririmasã béoadeaye irirosũ ããrĩkeremakʉ̃, Marĩpʉ gapʉ ĩgʉ̃rẽ iri wiima weanúpʉroridea ʉ̃tãye irirosũ ããrĩmakʉ̃ iridi ããrĩmí. Irasirigʉ ĩgʉ̃rẽ ããrĩpererã Opʉ pídi ããrĩmí, ãrĩ gojasũdero ããrĩbú̶. 8 Gaji Marĩpʉya werenírĩ gojadea pũgue ãsũ ãrĩ gojasũdero ããrĩbú̶: Marĩpʉ beyedire bʉremumerã, iri ʉ̃tãyegue gubutʉameémejãnerã irirosũ ããrĩ́ma. Irasirirã Marĩpʉ pʉrogue neõ waabirikuma, ãrĩ gojasũdero ããrĩbú̶. Ĩgʉ̃ya kerere bʉremubiri waja ʉ̃tãyegue gubutʉameémejãnerã irirosũ ããrĩ́ma. Marĩpʉ pʉrogue ejabirikuma. Ĩgʉ̃sãrẽ irasũ waaburire Marĩpʉ iripoegueta: “Irasũ waarokoa”, ãrĩsiadi ããrĩmí. 9 Mʉsã gapʉ Marĩpʉ pũrã ĩgʉ̃ beyenerã ããrã. Marĩ Opʉyarã paía irirosũ ĩgʉ̃yare moãrã, Marĩpʉya bumarã ĩgʉ̃ ĩũrõ ñerĩ marĩrã ĩgʉ̃yarã ããrã. Mʉsãrẽ naĩtĩãrõ ããrĩrã́ irirosũ ĩgʉ̃yare neõ masĩbirinerãrẽ masĩdoregʉ siiudi ããrĩmí. Irasirigʉ mʉsãrẽ boyorogue ããrĩrã́ irirosũ irire õãrõ masĩrã ããrĩmakʉ̃ iridi ããrĩmí. Mʉsãrẽ ĩgʉ̃ õãrõ irideare gajirãrẽ weredoregʉ, irasiridi ããrĩmí. 10 Mʉsã iro dupiyurogue Marĩpʉ pũrã ããrĩbiribʉ. Dapagorare Marĩpʉ pũrã ããrã pama. Mʉsã iro dupiyurogue bopoñarĩ merã ĩãsũña marĩbʉ. Dapagorare mʉsãrẽ Marĩpʉ bopoñarĩ merã ĩãmi. 11 Yaarã yʉ maĩrã, mʉsã i ʉ̃mʉrẽ naagorenarĩmasã mʉsãya makãgue ããrĩmerã irirosũ, Marĩpʉ pʉro waamurãta ããrã. Irasirigʉ mʉsãrẽ ire turaro werea. Mʉsã ñerĩ ʉaribejarire iribirikõãka! Mʉsãrẽ ñerõ irimakʉ̃ iridʉarã irirosũ mʉsã ñerĩ ʉaribejari mʉsãrẽ ñerõ irimakʉ̃ iridʉaro yáa. 12 Marĩpʉre masĩmerã watopegue ããrĩrã́ õãrõ irirã ããrĩka, mʉsãrẽ werewʉari, ãrĩrã! Mʉsã irasirimakʉ̃ mʉsãrẽ werewʉadʉakererã, Marĩpʉ ĩgʉ̃sãrẽ ĩgʉ̃yare masĩmakʉ̃ iriripoe mʉsã õãrõ iririre ĩãnerã ããrĩsĩã, ĩgʉ̃rẽ: “Õãgʉ̃, turagʉ ããrĩ́mi”, ãrĩ bʉremurãkuma. 13 Marĩ Opʉre bʉremusĩã, ããrĩpererã i nikũ marã oparãrẽ õãrõ merã yʉjʉka! I nikũ marã oparã opʉ ããrĩgṹ̶dere yʉjʉka! 14 Ĩgʉ̃ dokamarã oparãdere yʉjʉka! Ĩgʉ̃sãrẽ ĩgʉ̃ doreri tarinʉgãrãrẽ wajamoãmurãrẽ pídi ããrĩmí. Ĩgʉ̃ dorerire irirãrẽ: “Õãrõ iriabʉ mʉsã”, ãrĩdoregʉ pídi ããrĩmí. Irasirirã ĩgʉ̃sãrẽ yʉjʉka! 15 Marĩpʉ, mʉsã õãrõ irimakʉ̃ gããmemi. Mʉsã irasirimakʉ̃ ĩãrã, pémasĩmerã mʉsãrẽ werewʉadʉakererã, werewʉamasĩbema. 16 Mʉsã, Marĩpʉ tausũnerã ããrĩsĩã, gajirãrẽ moãboerimasãgora ããrĩbea. Marĩpʉ tausũnerã ããrĩkererã, “Gʉare doreri máa. Irasirirã gʉa gããmerõ ñerĩrẽ irirãkoa”, ãrĩ gũñabirikõãka! Ãsũ gapʉ irika! “Marĩpʉre moãboerã ããrã gʉa”, ãrĩ gũñaka! Irasũ ãrĩ gũñarã, ĩgʉ̃ dorerire irika! 17 Ããrĩpererã masakare bʉremurĩ merã ĩãka! Marĩyarãrẽ Jesúre bʉremurãrẽ maĩka! Marĩpʉre goepeyari merã bʉremuka! I nikũ marã opʉdere bʉremurĩ merã ĩãka! 18 Moãboerimasã, õãrõ bʉremurĩ merã mʉsã oparãrẽ yʉjʉka! Mʉsãrẽ õãrõ irirã ditare yʉjʉbirikõãka! Mʉsãrẽ turaro merã dorerãdere yʉjʉka! 19 Mʉsã ñerõ iribirikeremakʉ̃, mʉsã oparã mʉsãrẽ wajamoãbukuma. Mʉsã, Marĩpʉ ĩũrõ diayemarẽ iridʉamakʉ̃, ĩgʉ̃sã wajamoãrĩrẽ bokatĩũmakʉ̃, Marĩpʉ mʉsãrẽ: “Õãrõ yáma”, ãrĩ ĩãgʉkumi. 20 Mʉsã ñerõ iriri waja gapʉ ĩgʉ̃sã mʉsãrẽ wajamoãmakʉ̃, irire mʉsã bokatĩũkeremakʉ̃, Marĩpʉ mʉsãrẽ: “Õãrõ yáma”, ãrĩ ĩãbirikumi. Mʉsã õãrõ irikeremakʉ̃ ĩgʉ̃sã mʉsãrẽ wajamoãmakʉ̃, mʉsã õãrõ merã guaro marĩrõ bokatĩũmakʉ̃, Marĩpʉ mʉsãrẽ: “Õãrõ yáma”, ãrĩ ĩãgʉkumi. 21 Irasiriburo, ãrĩgʉ̃, Marĩpʉ mʉsãrẽ ĩgʉ̃yarã ããrĩdoregʉ siiudi ããrĩmí. Cristode mʉsãya ããrĩburire ñerõ tarimi, mʉsãde ĩgʉ̃ iriderosũ iritʉyaburo, ãrĩgʉ̃. 22 Ĩgʉ̃ neõ suñarõ ñerõ iribirimi. Gajirãrẽ ãrĩkatori merã neõ wereníbirimi. 23 Masaka ĩgʉ̃rẽ turimakʉ̃, ĩgʉ̃sãrẽ neõ turi gãmibirimi. Ĩgʉ̃rẽ ĩgʉ̃sã ñerõ irikeremakʉ̃: “Mʉsãrẽ ñerõ irigʉra”, neõ ãrĩbirimi. Ĩgʉ̃ Pagʉ gapʉre: “Yʉpʉ diayemarẽ irigʉ, yʉre ñerõ irirãrẽ diayeta wajamoãgʉkumi. Ĩgʉ̃gue ãmugʉkumi”, ãrĩ gũñadi ããrĩmí. Irasirirã marĩdere ĩgʉ̃ ãrĩderosũ ãrĩrõ gããmea. 24 Cristo, marĩ irirosũ dʉpʉkʉgʉ ĩgʉ̃ basi marĩ ñerĩ iridea wajare wajaribosagʉ curusague boami. Marĩ okaropa ñerĩ iririre piri, Marĩpʉya diayema gapʉre iriburo, ãrĩgʉ̃, boami. Ĩgʉ̃ marĩrẽ peamegue waabonerãrẽ taugʉ, bʉro kãmikʉ, bʉro ñerõ tarimi. 25 Oveja dederinerã irirosũ mʉsãde peamegue dederibonerã ããrĩbú̶. Dapagorare Cristore bʉremusĩã, ĩgʉ̃yarã ããrã. Irasirigʉ ovejare koregʉ irirosũ Cristo mʉsãrẽ koremi. Mʉsã õãrõ ããrĩrikʉburo, ãrĩgʉ̃, mʉsãrẽ õãrõ koremi.

1 Pedro 3

1 Moãboerimasãrẽ yʉ werederosũta mʉsã marãposã nomerẽ weregʉra. Mʉsã marãpʉsãmarãrẽ õãrõ merã yʉjʉka! Ĩgʉ̃sã dorerosũ irika! Surãyeri mʉsã marãpʉsãmarã Marĩpʉya kerere bʉremumerã ããrĩ́ma. Irasirirã ĩgʉ̃yare mʉsã ĩgʉ̃sãrẽ werebirikererã, ĩgʉ̃yare õãrõ iririkʉka! Õãrĩ ditare irika! Mʉsã marãpʉsãmarã mʉsãrẽ dorerire bʉremurĩ merã yʉjʉka! Mʉsã irasirimakʉ̃ ĩãrã, ĩgʉ̃sãde Marĩpʉya kerere bʉremubukuma. 3 Mʉsãya dʉpʉre wári mamarikʉbirikõãka! Mʉsãya dʉpʉre gajirãrẽ ĩãsuyumakʉ̃ iribirikõãka! Mʉsãrẽ: “Õãrõ deyoma”, ãrĩ ĩãmakʉ̃ iribirikõãka! Irasirirã mʉsãya poañapure wʉʉapuwea mamuanerã nome, oro merã iridea dari bʉyanerã nome, wajapari surí sãñanerã nome ããrĩdʉari ditare gũñarikʉbirikõãka! 4 Ãsũ gapʉ ããrĩka, õãrã, õãrõ deyorã nome ããrĩdʉarã! Õãrĩ gũñarĩ oparã nome, gajirãrẽ turiro marĩrõ goepeyaro merã weretamurã nome, siñajãrĩ merã ããrĩrikʉrã nome ããrĩka! Õãrõ ããrĩrikʉri, dʉpʉre mamarĩ õãrõ deyori pereburosũ neõ perebirikoa. Mʉsã õãrõ ããrĩrikʉri, Marĩpʉ ĩũrõrẽ õãtariri ããrã. 5 Iripoeguere Marĩpʉyarã nome ãsũta ããrĩunanerã ããrĩmá. Ĩgʉ̃sã nome: “Marĩpʉ ãrĩderosũta yʉre õãrõ irigʉkumi”, ãrĩ bʉremurã, ĩgʉ̃sã marãpʉsãmarã dorerire õãrõ yʉjʉnerã ããrĩmá. 6 Ãsũta Sara igo marãpʉre Abrahãrẽ õãrõ merã yʉjʉdeo ããrĩmó. Irasirigo ĩgʉ̃rẽ: “Yʉ opʉ”, ãrĩunadeo ããrĩmó. Irasirirã mʉsã õãrõ irirã, güiro marĩrõ ããrĩrikʉrã, Sara ããrĩderosũ ããrĩrãkoa. 7 Ãsũta mʉsã marãpokʉrãde mʉsã marãposã nomerẽ pémasĩrĩ merã õãrõ irika! Nome, marĩ ʉ̃ma irirosũ turarã ããrĩbema. Irasirirã ĩgʉ̃sãrẽ bʉremurĩ merã iritamuka! Marĩpʉ mʉsãrẽ bopoña, ĩgʉ̃ pʉro perebiri okari sĩburosũta nomedere bopoña, perebiri okari sĩgʉkumi. Irasirirã mʉsã marãposã nomerẽ õãrõ koreka! Marĩpʉ mʉsã sẽrẽrĩrẽ yʉjʉburosũta ĩgʉ̃sã nomerẽ õãrõ irika! 8 I merã mʉsã ããrĩpererãrẽ weretũnugʉra. Suro merã õãrõ ããrĩrikʉka! Mʉsã merãmarãrẽ bopoñarĩ merã ĩãka! Sugʉ pũrã irirosũ gãme maĩrikʉka! Õãrõ merã gãme iritamuka! “Gʉa, gajirã nemorõ ããrĩbea”, ãrĩ gũñaka! 9 Gajirã mʉsãrẽ ñerõ irimakʉ̃, ĩgʉ̃sãrẽ gãmibirikõãka! Mʉsãrẽ ĩgʉ̃sã ñerõ ãrĩ werenímakʉ̃, ĩgʉ̃sãrẽ ñerõ ãrĩ gãmibirikõãka! Ãsũ gapʉ irika! Ĩgʉ̃sãya ããrĩburire Marĩpʉre sẽrẽbosaka! Marĩpʉ mʉsãrẽ õãrõ iribu, irire irimurãrẽ pídi ããrĩmí. 10 Marĩpʉya werenírĩ gojadea pũguere ãsũta ãrĩ gojasũdero ããrĩbú̶: Mʉsã okaropa õãrõ ʉsʉyari merã ããrĩdʉarã, neõ ñerõ wereníbirikõãka! Neõ ãrĩkatobirikõãka! 11 Ããrĩpereri ñerĩ iririre pirikõãka! Õãrĩ gapʉre irika! Gãme ĩãturiro marĩrõ siñajãrĩ merã ããrĩrikʉka! Irire bʉro gããmeka! 12 Diayemarẽ irirãrẽ marĩ Opʉ irasũ koreníkõãmi. Ĩgʉ̃sã ĩgʉ̃rẽ sẽrẽrĩrẽ irasũ péníkõãmi. Ñerõ irirã gapʉre gããmebemi, ãrĩ gojasũdero ããrĩbú̶. 13 Õãrĩ ditare iridʉamakʉ̃, ¿noã mʉsãrẽ poyanorẽbukuri? 14 Diayemarẽ mʉsã irikeremakʉ̃, gajirã mʉsãrẽ ñerõ irimakʉ̃, Marĩpʉ gapʉ mʉsãrẽ õãrõ yámi. Irasirirã ʉsʉyáa. Mʉsãrẽ ñerõ iridʉarãrẽ güibirikõãka! Ĩgʉ̃sã mʉsãrẽ iriburire gũñarikʉbirikõãka! 15 Ãsũ gapʉ irika! Cristore: “Gʉa Opʉ ããrĩ́mi”, ãrĩ bʉremuka! Mʉsãrẽ: “¿Nasirirã Cristore bʉremurĩ?” ãrĩ sẽrẽñarãnorẽ pémasĩrĩ merã õãrõ yʉjʉka! Ĩgʉ̃sã mʉsãrẽ sẽrẽñaburo dupiyuro ĩgʉ̃sãrẽ yʉjʉburire õãrõ gũñayuka! Irasirirã ĩgʉ̃sãrẽ Cristo mʉsãrẽ tauburire õãrõ yʉjʉrãkoa. 16 Turiro marĩrõ õãrõ bʉremurĩ merã ĩgʉ̃sãrẽ yʉjʉka! Õãrõ irika! Irasirirã: “Marĩpʉ ĩũrõ waja opabea”, ãrĩ gũñarãkoa. Cristore mʉsã bʉremurã ĩgʉ̃yare õãrõ irirã ããrĩmakʉ̃ gajirã mʉsãrẽ: “Ñerõ yáma”, ãrĩ werewʉanerã ĩgʉ̃sã mʉsãrẽ werewʉadea diaye ããrĩbirimakʉ̃ ĩãrã, gʉyasĩrĩrãkuma. 17 Marĩ ñerõ iriri waja gajirã marĩrẽ ñerõ tarimakʉ̃ iribukuma. Marĩpʉ gããmemakʉ̃, marĩ õãrõ iriri waja gajirã marĩrẽ ñerõ tarimakʉ̃ iriri gapʉ õãgoráa. 18 Irasũta Cristo õãgʉ̃ ããrĩkeregʉ, ñerõ tarimi. Suñarõta ããrĩpererã ñerĩ iridea wajare boa, wajaribosadi ããrĩmí. Marĩ ñerã ããrĩmakʉ̃, marĩya ããrĩburire ñerõ tarimi, marĩrẽ Marĩpʉyarã waamakʉ̃ iribu. Ĩgʉ̃, marĩ irirosũ dʉpʉkʉgʉ ããrĩsĩã, ĩgʉ̃ya dʉpʉgora tamerã boakõãmi. Ĩgʉ̃ boakeremakʉ̃, ĩgʉ̃ya yʉjʉpũrã merã okakõãdi ããrĩmí. 19 Irasirigʉ ĩgʉ̃ya yʉjʉpũrã merã boanerã ĩgʉ̃sã peresu irisũnerã ããrĩrṍgue waa, ĩgʉ̃sãya yʉjʉpũrãrĩrẽ Marĩpʉyare weredi ããrĩmí. 20 Ĩgʉ̃sã iripoeguere Marĩpʉ dorerire tarinʉgãunanerã ããrĩmá. Noé ããrĩdeapoeguere ĩgʉ̃ wádiru doódirure dooripoe Marĩpʉ ĩgʉ̃rẽ bʉremumakʉ̃ gããmedi ããrãdimi. Irasirigʉ: “Gajipoe irirã yʉre bʉremubukuma”, ãrĩ, ĩgʉ̃sãrẽ yoaripoe yúdi ããrãdimi. Ĩgʉ̃sã gapʉ neõ bʉremubiriunanerã ããrĩmá. Irasirigʉ Marĩpʉ ĩgʉ̃sãrẽ wajamoãdi ããrĩmí. Noé ĩgʉ̃ya wii marã merã dita: su mojõma pere gaji mojõ ʉreru pẽrẽbejarã dia mirĩrĩrẽ tariweredi ããrĩmí. 21 Marĩpʉ i nikũrẽ miũgʉ̃ ĩgʉ̃sãrẽ taudea, marĩrẽ deko merã wãĩyeri irirosũ ããrã. Irasiriro marĩ peamegue waabonerãrẽ tauburire ĩmua. Deko merã marĩrẽ wãĩyemakʉ̃, marĩya dʉpʉre gʉrarire koerosũ ããrĩbea. Marĩ wãĩyesũrã, Marĩpʉre: “Gʉare mʉ ĩũrõ ñerĩ marĩrã ããrĩmakʉ̃ irika!” ãrĩ sẽrẽa. Irasirirã, Jesucristo masãdea merã marĩ peamegue waabonerã tarimurã ããrã. 22 Jesucristo masãdero pʉrʉ, ʉ̃mʉgasigue mʉrĩadi ããrĩmí. Irasirigʉ Marĩpʉ diaye gapʉ doami ĩgʉ̃ merã dorebu. Ĩgʉ̃ Marĩpʉre wereboerã nemorõ, ʉ̃marõ marã oparã nemorõ, ããrĩpererã dorerã nemorõ doregʉ ããrĩ́mi.

1 Pedro 4

1 Jesucristo, marĩ irirosũ dʉpʉkʉgʉ ñerõ tarimi. Irasirirã: “Ĩgʉ̃ ñerõ tarikeregʉ Marĩpʉ gããmerĩrẽ iriderosũ marĩde ñerõ tarikererã Marĩpʉ gããmerĩrẽ irirãkoa”, ãrĩ gũñarõ gããmea. Marĩde, ĩgʉ̃ ñerõ tariderosũ ñerõ tarirã, ñerõ iririre pirikõãa. 2 Irasũ pirirã, i ʉ̃mʉ marĩ ããrĩrṍpa dupaturi ñerĩ ʉaribejarire iribirikoa. Marĩpʉ gããmerĩrẽ irinírãkoa. 3 Iripoegue, Marĩpʉre masĩmerã ñerĩrẽ iridʉarire iriderosũta mʉsãde ñerĩrẽ iriunanerã ããrĩbú̶. Irasirirã gʉyasĩrĩrõ marĩrõ ñerĩrẽ iririkʉrã, ñerĩ ʉaribejarire iririkʉrã, mejãrikʉrã, bosenʉrĩ irirã mejã, gaguinírikʉrã ããrĩnerã ããrĩbú̶. Marĩpʉ dorerire tarinʉgãrã keori weadeare bʉremunerã ããrĩbú̶. Irasirirã iropata iri ñerĩrẽ irika! 4 Dapagorare irire mʉrãrõta irirã gapʉ mʉsã iri ñerĩrẽ ĩgʉ̃sã merã iribirimakʉ̃ ĩãrã, ĩãgʉkakõãma. Irasirirã mʉsãrẽ ĩãturi, ñerõ wereníma. 5 Marĩpʉ ĩgʉ̃sãrẽ: “Mʉsã irasũ ñerĩ irideare werepeoka!” ãrĩgʉkumi. Ĩgʉ̃ta okarãrẽ, boanerãdere: “Ire irimakʉ̃ õãgorabʉ, iri gapʉre irimakʉ̃ õãbiribʉ”, ãrĩ beyebu ããrĩ́mi. 6 I ʉ̃mʉrẽ ããrĩpererã masaka boamurã dita ããrĩkeremakʉ̃, Marĩpʉ ĩgʉ̃ya kerere wererãrẽ ĩgʉ̃sãrẽ irire weredoredi ããrĩmí, boadero pʉrʉ ĩgʉ̃ irirosũ ĩgʉ̃ pʉro okaníkõãburo, ãrĩgʉ̃. 7 Ããrĩpereri i ʉ̃mʉma pereburo mérõ dʉyanʉgãwãgãrisiáa. Irasirirã õãrõ pémasĩrĩ merã diayemarẽ iriníkõãka! Irasirirã Marĩpʉre bʉremurĩ merã sẽrẽrãkoa. 8 Ããrĩpereri gajino iriri nemorõ diayeta gãme maĩka! Neõ gãme maĩduúbirikõãka! Marĩ gajirãrẽ maĩrã, marĩrẽ ĩgʉ̃sã ñerõ irikeremakʉ̃, mata ĩgʉ̃sã ñerõ iriadeare kãtiakõãkoa. 9 Mʉsã merãmarã mʉsãya wiirigue ejamakʉ̃, õãrõ ʉsʉyari merã ĩgʉ̃sãrẽ bokatĩrĩñeãka! 10 Marĩpʉ ĩgʉ̃yarãkʉre ĩgʉ̃yare irimasĩburire pídi ããrĩmí. Irasirirã iri merã õãrõ gãme iritamuka! Marĩpʉ mʉsãkʉre mʉsã ĩgʉ̃yare irimasĩburire pídea merã ĩgʉ̃ gããmerõsũ gãme iritamurã, õãrõ gãme iritamurã yáa. 11 Irasirirã Marĩpʉyare wererã, ĩgʉ̃ weredorederosũta wereka! Gajirãrẽ iritamurãde ĩgʉ̃ turari sĩrõ bokatĩũrõ iritamuka! Ããrĩpereri mʉsã iririre Marĩpʉre masaka ʉsʉyari sĩburosũ irika! Jesucristo iritamurĩ merã irasirika! Marĩpʉre ããrĩpererinʉrĩ bʉremuka! Marĩ ããrĩpererã ĩgʉ̃rẽ: “Õãtarigʉ, turatarigʉ ããrã”, ãrĩ, ʉsʉyari sĩrã! Irasũta irirã! 12 Yaarã yʉ maĩrã, mʉsã Jesúre bʉremurĩ waja ñetariro tarirã, diayeta ĩgʉ̃rẽ bʉremurĩrẽ masĩsũa. Irasirirã: “¿Nasiriro yʉre irasũ waari? Gajirosũ waakoa”, ãrĩ gʉkabirikõãka! 13 Ãsũ gapʉ irika! Ñerõ tarirã: “Cristo ñerõ tariderosũ gʉade ñerõ taria”, ãrĩ ʉsʉyaka! Irasirirã Cristo dupaturi i ʉ̃mʉgue ĩgʉ̃ gosesiriri merã, ĩgʉ̃ turari merã aarimakʉ̃ ĩãrã, bʉro ʉsʉyarãkoa. 14 Cristoyarã mʉsã ããrĩrĩ́ waja gajirã mʉsãrẽ ñerõ ãrĩ bʉridamakʉ̃, mʉsãrẽ ñerõ werenímakʉ̃dere ire masĩka! Marĩpʉyagʉ Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ mʉsã merã ããrĩ́mi. Ĩgʉ̃ turatarigʉ mʉsãrẽ iritamumi. Irasirirã ʉsʉyáa. 15 Masakare wẽjẽbéorimasã, yajarimasã, noó waaró ñerõ iririmasã, gajirãrẽ ĩgʉ̃sãyamarẽ sẽrẽñarikʉrã ñerõ tarirãkuma. Ĩgʉ̃sã irirosũ iribirikõãka! Õãrĩ iridea waja merã gapʉ ñerõ tarimakʉ̃ õãgoráa. 16 Cristoyarã mʉsã ããrĩrĩ́ waja gajirã mʉsãrẽ ñerõ tarimakʉ̃ irirã yáma. Ĩgʉ̃sã irasirimakʉ̃, gʉyasĩrĩbirikõãka! Ubu gapʉ Marĩpʉre: “Mʉ gʉare Jesucristoyarã ããrĩmakʉ̃ iridi ããrã, irasirirã mʉrẽ ʉsʉyari sĩa”, ãrĩka! 17 Marĩpʉ marĩrẽ ĩgʉ̃yarãrẽ marĩ irideare: “I gapʉre irimakʉ̃ õãgorabʉ, i gapʉre irimakʉ̃ õãbiribʉ”, ãrĩ beyeripoe ejasiáa. Ããrĩpererãrẽ marĩrẽ ĩgʉ̃yarãrẽ marĩ irideare irasũ ãrĩ beyepʉrorigʉkumi. Ĩgʉ̃yarãrẽ irasũ beyepʉrorigʉ, ¿nasirigʉkuri ĩgʉ̃yarã ããrĩmerã gapʉre? Ĩgʉ̃ya kerere gããmebiri waja ĩgʉ̃sãrẽ bʉro wajamoãgʉkumi. 18 Marĩpʉya werenírĩ gojadea pũgue ãsũ ãrĩ gojasũdero ããrĩbú̶: “Õãrã Marĩpʉyarã bʉro ñerõ taridero pʉrʉ, Marĩpʉ ĩgʉ̃sãrẽ tau, ĩgʉ̃ pʉro ãĩagʉkumi. Ñerã ĩgʉ̃rẽ gããmemerã gapʉ ñetariro tarirãkuma. Peamegue waadederirãkuma”, ãrĩ gojasũdero ããrĩbú̶. 19 Irasirirã Marĩpʉ gããmerõsũ marĩ ñerõ tarirã, õãrĩ iririre iriníkõãrõ gããmea. Marĩya ããrĩburire Marĩpʉre marĩrẽ iridire wiaro gããmea. Ããrĩpereri ĩgʉ̃: “Mʉsãrẽ õãrõ irigʉra”, ãrĩdeare diayeta irigʉkumi. Irasirirã ĩgʉ̃rẽ: “Mʉ gããmerõ yʉre irika!” ãrĩrõ gããmea.

1 Pedro 5

1 Dapagorare mʉsãrẽ Jesúre bʉremurã oparã mʉrãrẽ weregʉra. Yʉde Jesúre bʉremurãrẽ doregʉ ããrã. Cristo ñerõ tarimakʉ̃ ĩãbʉ. Ĩgʉ̃ gosesiri merã, ĩgʉ̃ turari merã dupaturi i ʉ̃mʉgue aarimakʉ̃, yʉde ããrĩpererã ĩgʉ̃rẽ bʉremurã merã ĩãgʉkoa. 2 Marĩpʉyarã oveja irirosũ ããrĩ́ma. Mʉsã ĩgʉ̃yarãrẽ dorerã ovejare korerã irirosũ ããrã. Irasirirã Marĩpʉ mʉsãrẽ ĩgʉ̃ pínerãrẽ ĩgʉ̃yarãrẽ õãrõ koreka! Marĩpʉ gããmerõsũ õãrõ yʉjʉpũrãkʉri merã ĩgʉ̃sãrẽ koreka! Ĩgʉ̃sãrẽ korerã: “Niyerure wajatarãkoa”, ãrĩ gũñabirikõãka! 3 Ĩgʉ̃sãrẽ korerã, pũrĩrõ merã dorebirikõãka! Õãrõ iririkʉka! Irasirirã mʉsã iririkʉrire ĩãkũĩrã, ĩgʉ̃sãde õãrõ iririkʉrãkuma. 4 Mʉsã irasũ õãrõ iririkʉrã, Cristo marĩrẽ ããrĩpererã korerã Opʉ dupaturi i ʉ̃mʉgue aarigú̶, mʉsãrẽ: “Õãrõ iribʉ”, ãrĩgʉkumi. Irasirirã, ĩgʉ̃ pʉro gosesirirogue ĩgʉ̃ õãtariri sĩburire wajatarãkoa. Iri neõ perebirikoa. 5 Yʉ mʉsã oparãrẽ wererosũ mʉsã maamarãdere weregʉra. “Mʉrãrẽ bʉremurĩ merã yʉjʉka!” ãrĩ werea. Irasirirã mʉsã Jesúre bʉremurã ããrĩpererã: “Gajirã nemorõ ããrã”, ãrĩ gũñarõ marĩrõ gãme iritamuka! Marĩpʉya werenírĩ gojadea pũgue ãsũ ãrĩ gojasũdero ããrĩbú̶: “Gajirã nemorõ ããrã”, ãrĩ gũñagʉ̃rẽ Marĩpʉ iritamubemi. “Yʉ ubu ããrĩgṹ̶ ããrã, yʉre iritamuka!” ãrĩgʉ̃ gapʉre õãrõ iritamumi, ãrĩ gojasũdero ããrĩbú̶. 6 Irasirirã: “Gajirã nemorõ ããrã”, ãrĩ gũñabirikõãka! Marĩpʉ turagʉ mʉsãrẽ doremakʉ̃, yʉjʉka! Mʉsã irasirimakʉ̃, Marĩpʉ ĩgʉ̃: “Ãsũ irigʉra”, ãrĩrĩnʉ ejamakʉ̃, masaka ĩũrõ mʉsãrẽ: “Yʉ maĩrã, yʉ iritamurã ããrĩ́ma”, ãrĩ ĩmugʉkumi. 7 Marĩpʉ bʉro maĩrĩ merã mʉsãrẽ koremi. Irasirirã ããrĩpereri mʉsã gũñarikʉrire ĩgʉ̃rẽ wereka! Ĩgʉ̃ mʉsãrẽ iritamugʉkumi. 8 Õãrõ pémasĩrĩ merã diaye gũñaka! Wãtĩ mʉsãrẽ ĩãturigʉ mʉsãrẽ ñerĩ irimakʉ̃ iridʉagʉ ẽõkaye guagʉ waibʉre baadʉagʉ ãmagorenagʉ̃ irirosũ mʉsãrẽ poyanorẽdʉagʉ ãmagorenami. 9 Ire masĩa. Mʉsã ñerõ tarirosũta ããrĩpererogue gajirã Jesúre bʉremurã ñerõ tarirã yáma. Irasirirã ñerõ tarikererã, wãtĩrẽ neõ yʉjʉbirikõãka! Jesús gapʉre gũñaturaníkõãka! Ĩgʉ̃rẽ bʉremurĩrẽ neõ piribirikõãka! 10 Mʉsã i ʉ̃mʉgue ããrĩrṍpa dita ñerõ tarirãkoa. Pʉrʉ Marĩpʉ mʉsãrẽ gũñaturarã, õãrã, turarã ããrĩmakʉ̃ irigʉkumi. Marĩpʉta neõ piriro marĩrõ marĩrẽ iritamunígʉ̃ Jesucristore bʉremunʉgãdoregʉ siiudi ããrĩmí, marĩrẽ ĩgʉ̃ merã ĩgʉ̃ gosesirirogue ããrĩníkõãburo, ãrĩgʉ̃. 11 Irasirirã ĩgʉ̃rẽ: “Mʉ turatarigʉ, ããrĩpererã Opʉ ããrã”, ãrĩ, ʉsʉyari sĩnírã! Irasũta irirã! 12 Silvano iritamurĩ merã i pũguere yʉ mʉsãrẽ mérĩgã gojáa. Ĩgʉ̃, yʉ ĩãmakʉ̃, Jesúre bʉremugʉ̃ marĩyagʉ diayemarẽ irigʉ ããrĩ́mi. Irasirigʉ ĩgʉ̃ iritamurĩ merã mʉsãrẽ gũñatura, ʉsʉyamakʉ̃ irigʉ, Marĩpʉ marĩrẽ diayeta maĩgʉ̃ ããrĩ́mi, ãrĩgʉ̃, i pũrẽ mʉsãrẽ gojáa. Marĩpʉ marĩrẽ maĩrĩrẽ masĩrã ĩgʉ̃rẽ irasũ bʉremuníkõãka! 13 Babilonia marã Jesúre bʉremurã mʉsãrẽ õãdorema. Ĩgʉ̃sãde, mʉsã irirosũta Marĩpʉ beyenerã ããrĩ́ma. Marcos yʉ magʉ̃ irirosũ ããrĩgṹ̶de mʉsãrẽ õãdoremi. 14 Mʉsã merãmarãrẽ bokatĩrĩrã, maĩrĩ merã, õãrõ ʉsʉyari merã mojõ ñeãka! Marĩpʉ ããrĩpererã mʉsãrẽ Jesucristoyarãrẽ õãrõ siñajãrĩ merã ããrĩrikʉmakʉ̃ iriburo. Irasũta iriburo. Iropata ããrã. Pedro

2 Pedro 1

1 Yʉ Simón Pedro, Jesucristore moãboegʉ, ĩgʉ̃ buedoregʉ pídi, mʉsãrẽ i pũrẽ gojáa. Marĩ Opʉ Jesucristo marĩrẽ taugʉ diayemarẽ irigʉ ããrĩ́mi. Irasirigʉ Marĩpʉ Jesucristo merã gʉare iriderosũta mʉsãdere ĩgʉ̃rẽ bʉremumakʉ̃ iridi ããrĩmí. Marĩ Jesucristore bʉremurĩ opamakʉ̃ õãtaria. 2 Mʉsã Marĩpʉre, irasũ ããrĩmakʉ̃ marĩ Opʉ Jesúre masĩa. Irasirigʉ Marĩpʉ ĩgʉ̃ mʉsãrẽ õãrõ iritamurĩrẽ, ĩgʉ̃ mʉsãrẽ siñajãrĩ sĩrĩrẽ masĩnemomakʉ̃ iriburo. 3 Marĩpʉ marĩrẽ ĩgʉ̃rẽ masĩmakʉ̃ iridi ããrĩmí. Irasirigʉ ĩgʉ̃ turari merã marĩrẽ ããrĩpereri õãrĩrẽ sĩdi ããrĩmí ĩgʉ̃ merã õãrõ ããrĩ, ĩgʉ̃ gããmerĩrẽ iriburo, ãrĩgʉ̃. Ĩgʉ̃ õãtarigʉ, ããrĩpereri õãrõ irigʉ marĩrẽ siiudi ããrĩmí, ĩgʉ̃yarã ããrĩdoregʉ. 4 Ĩgʉ̃ õãgʉ̃, õãrõ irigʉ ããrĩsĩã, marĩrẽ: “Yʉ turari merã mʉsãrẽ wári õãtaririre irigʉra”, ãrĩdi ããrĩmí. Irasirigʉ ĩgʉ̃ ãrĩderosũta marĩrẽ yámi, ĩgʉ̃ irirosũ õãrĩrẽ iriburo, ãrĩgʉ̃. Marĩrẽ i ʉ̃mʉma ñerĩrẽ ʉaribejarire piriburo, ãrĩgʉ̃, irasirimi. 5 Ĩgʉ̃ marĩrẽ irasirimakʉ̃ ĩãrã, mʉsã Jesúre bʉremurã ããrĩpereri mʉsã turari merã ire irinemoka! Õãrĩ irika! Õãrĩ irirã, õãrõ pémasĩrĩ merã irika! 6 Pémasĩrĩ merã irirã, mʉsã ñerõ iridʉarire iribirikõãka! Ñerõ iridʉarire irimerã ñerõ tarikererã, Marĩpʉre gũñaturaníkõãka! Irasũ gũñaturanírã, Marĩpʉre bʉremurĩ merã ĩgʉ̃ gããmerĩrẽ iririkʉka! 7 Ĩgʉ̃ gããmerĩrẽ iririkʉrã, sugʉ pũrã irirosũ mʉsã basi gãme iritamuka! Gãme iritamurã ããrĩpererã gajirãdere maĩ bʉremuka! 8 Mʉsã irasiriwãgãrã, õãrõ irirãkoa. Irasirirã marĩ Opʉ Jesucristore masĩrã, ĩgʉ̃ gããmerĩrẽ õãrõ irinírãkoa. Ubu ããrĩrĩ́rẽ iribirikoa. 9 Sugʉ õãrõ iriwãgãbi gapʉ koye ĩãbi, o koye õãrõ ĩãjabi ĩgʉ̃ waaburire masĩbi irirosũ ããrĩ́mi. Marĩpʉyare masĩbi: “Ĩgʉ̃yare iriro gããmea”, ãrĩ gũñabemi. Ĩgʉ̃ ñerõ iridea wajare Marĩpʉ koebéodeare gũñabemi. 10 Yaarã, ire péka! Marĩpʉ mʉsãrẽ siiu, beyedi ããrĩmí, ĩgʉ̃yarã ããrĩburo, ãrĩgʉ̃. Irasirirã ĩgʉ̃yarã ããrĩsĩã, ĩgʉ̃ gããmerĩrẽ neõ piriro marĩrõ merã iridʉarã ããrĩka! Irasiridʉarã, ĩgʉ̃yarã ããrĩmerã ñerĩrẽ iririkʉrã irirosũ neõ ããrĩbirikoa. 11 Marĩpʉ ĩgʉ̃ gããmerĩrẽ marĩ irimakʉ̃ ĩãgʉ̃, marĩ Opʉ marĩrẽ taugʉ Jesucristo ĩgʉ̃yarãrẽ perebiri dorerogue marĩrẽ õãrõ bokatĩrĩñeã: “Õõ, yʉ merã õãrõ ããrĩníkõãka!” ãrĩ ñajãdoregʉkumi. 12 Mʉsã yʉ wererire masĩsiáa. Irasũ ããrĩmakʉ̃, diayema ããrĩrĩ́rẽ mʉsã pédeare piriro marĩrõ õãrõ yáa. Mʉsã irire masĩkeremakʉ̃, yʉ wererire kãtiri, ãrĩgʉ̃, gũñanímakʉ̃ irigʉra. 13 Marĩ Opʉ Jesucristo yʉre: “Mérõgã dʉyáa mʉ boaburo”, ãrĩ weresiami. Irasirigʉ yʉ okaro ejatuaro mʉsãrẽ: “Ãsũ irika!” ãrĩ weredeare mʉsãrẽ gũñamakʉ̃ irigʉra. “Irasiriro gããmekoa yʉre”, ãrĩ gũñáa. 15 Irasirigʉ yʉ boadero pʉrʉ, yʉ weredeare neõ kãtibirikõãburo, ãrĩgʉ̃, ããrĩpereri yʉ iridʉaropa merã mʉsãrẽ irire gojapígʉra. 16 Gʉa marĩ Opʉ Jesucristo turarire, irasũ ããrĩmakʉ̃ ĩgʉ̃ dupaturi i ʉ̃mʉgue aariburire mʉsãrẽ weresiabʉ. Irire wererã, sugʉ masakʉ ĩgʉ̃ gããmerõ gũñaboka weredeare wererã meta iribʉ. Gʉa basi ĩgʉ̃ turagʉ ããrĩrĩ́rẽ ĩãbʉ. Irasirirã ire mʉsãrẽ werebʉ. 17 Marĩpʉ ããrĩnígʉ̃ Jesucristo turatarigʉ, gosesirigʉ ããrĩrĩ́rẽ gʉare ĩmumakʉ̃ ĩãbʉ. Irire ĩmugʉ̃, ʉ̃mʉgasigue merã ãsũ ãrĩ wereními: “Ĩĩ yʉ magʉ̃, yʉ maĩgʉ̃ ããrĩ́mi. Ĩgʉ̃ merã bʉro ʉsʉyáa”, ãrĩmi. 18 Ũ̶mʉgasigue merã irasũ ãrĩ werenírĩrẽ pérã, ʉ̃tãʉ̃ wekague marĩ Opʉ Jesús merã ããrĩbú̶. Irigʉgue ããrĩgṹ̶ta ʉ̃mʉgasiguema gosesiriri merã ĩgʉ̃ deyomakʉ̃ ĩãbʉ. 19 Gʉa irire ĩãnerã ããrĩsĩã: “Marĩpʉya kerere weredupiyunerã gojadea diayeta ããrã”, ãrĩ masĩa. Irasirirã mʉsã ĩgʉ̃sã gojadeare õãrõ péka! Ĩgʉ̃sã gojadea mʉsãrẽ sĩãgodiru irirosũ ããrã. Naĩtĩãrõgue sĩãgodiru merã marĩ waaróre sĩãgowãgãrã irirosũ ĩgʉ̃sã gojadea merã Marĩpʉyare masĩa. Irasirirã Jesucristo dupaturi aarimakʉ̃guedere irire bueníkõãka! Ĩgʉ̃ neñukãmʉ boyodiru õãrõ boyoro irirosũ ããrĩgṹ̶, marĩrẽ maama ʉ̃mʉrẽ píbu ããrĩ́mi. Irasirigʉ aarigú̶, marĩrẽ Marĩpʉyare masĩbirideare õãrõ masĩmakʉ̃ irigʉkumi. 20 I gapʉre masĩpʉrorika! Marĩpʉya kerere weredupiyunerã ĩgʉ̃ya werenírĩ gojadea pũgue ĩgʉ̃yare gojarã, ĩgʉ̃sã masĩrĩ merã ĩgʉ̃sã basi gũñarĩ merã gojarã meta irinerã ããrĩmá. 21 Ĩgʉ̃sã Marĩpʉya kerere weredupiyudea, ĩgʉ̃sã gããmerõ ĩgʉ̃sã gũñarĩ merã weredea meta ããrã. I ĩgʉ̃sã weredupiyudea, Marĩpʉ ĩgʉ̃sãrẽ weredoredea ããrã. Irasirirã ĩgʉ̃sã Marĩpʉyarã, Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ iritamurĩ merã Marĩpʉyare were, irire gojanerã ããrĩmá.

2 Pedro 2

1 Iripoegue Israel bumarã surãyeri: “Marĩpʉya kerere weredupiyurimasã ããrã”, ãrĩkatonerã ããrĩmá. Ĩgʉ̃sã iriderosũta dapagoradere ãrĩkatori merã buerimasã mʉsã pʉro aarirãkuma. Mʉsãrẽ masĩña marĩrõ diayema ããrĩbirire buerãkuma. Marĩ Opʉ Jesucristore ĩgʉ̃sã ñerõ iridea waja ĩgʉ̃ boari merã wajaribosadire: “Gʉa Opʉ ããrĩbemi”, ãrĩrãkuma. Ĩgʉ̃sã irasiriri waja gũñaña marĩrõ Marĩpʉ ĩgʉ̃sãrẽ peamegue béogʉkumi. 2 Ĩgʉ̃sã ãrĩkatori merã buerire pérã, ĩgʉ̃sã ñerĩ ʉaribejari iririre ĩãrã, wárã mʉsã watopegue ããrĩrã́ ĩgʉ̃sãrẽ ĩãkũĩrãkuma. Ĩgʉ̃sãrẽ ĩãkũĩmakʉ̃ ĩãrã, gajirã mʉsã Jesúre bʉremurã watopegue ããrĩmerã Jesúyamarẽ ñerõ ãrĩ werenírãkuma. 3 Ãrĩkatori merã buerimasã niyerure bʉro gããmesĩã, mʉsãrẽ ãrĩkatori bueri merã mʉsã ĩgʉ̃sãrẽ niyeru sĩmakʉ̃ irirãkuma. Iripoegue Marĩpʉ gapʉ: “Ĩgʉ̃sã irasiriri waja ĩgʉ̃sãrẽ wajamoãgʉra”, ãrĩsiadi ããrĩmí. Irasirigʉ ĩgʉ̃ ãrĩderosũta ĩgʉ̃sãrẽ peamegue béogʉkumi. 4 Irasirigʉ yʉ mʉsã masĩdeare dupaturi gũñamakʉ̃ iridʉáa. Iripoegue Marĩpʉ ĩgʉ̃rẽ wereboerã ããrãdinerã ĩgʉ̃sã ñerõ irimakʉ̃ peamegue peresu iribéodi ããrĩmí. Naĩtĩãrõgue kõmedari merã siadobobéodi ããrĩmí. Ããrĩpererã ñerãrẽ wajamoãrĩnʉ ejamakʉ̃, ĩgʉ̃sã ñerõ iridea waja ĩgʉ̃sãrẽ wajamoãgoragʉkumi. 5 Noé ããrĩdeapoegue marãrẽ ĩgʉ̃sã ñerõ iridea waja ĩgʉ̃sãrẽ wajamoãdi ããrĩmí. Irasirigʉ i nikũ ããrĩperero miũgʉ̃, ĩgʉ̃sãrẽ mirĩboaperemakʉ̃ iridi ããrĩmí. Noé ditare, marãpo, ĩgʉ̃ pũrã ʉ̃ma ʉrerã, ĩgʉ̃sã marãposã nomerẽ taudi ããrĩmí. Noé masakare: “Diayemarẽ irika!” ãrĩ weregʉ ããrĩdi ããrĩmí. 6 Marĩpʉ Sodoma, Gomorra wãĩkʉri makãrĩ marãdere wajamoãdi ããrĩmí. Ĩgʉ̃sã ñetariro iriri waja ĩgʉ̃sãya makãrĩrẽ peame merã soebéogʉ, nitĩ poga dita dujamakʉ̃ iridi ããrĩmí. Pʉrʉgue gajirã ñerãrẽ wajamoãburire masĩburo, ãrĩgʉ̃ irasiridi ããrĩmí. 7 Iri makãrĩ marãrẽ wajamoãgʉ̃, Lot diayema irigʉ ditare taudi ããrĩmí. Lot Sodomamʉ, gajirã ĩgʉ̃ya makã marã Marĩpʉ dorerire irimerã ñerĩ iririkʉmakʉ̃ ĩãgʉ̃, bʉro gariboredi ããrĩmí. 8 Ĩgʉ̃ õãgʉ̃, ĩgʉ̃sã watope ããrĩgṹ̶, ʉ̃mʉrikʉ ĩgʉ̃sã ñerõ iririre ĩãgʉ̃, ĩgʉ̃sã ñerõ werenírĩrẽ pégʉ, ĩgʉ̃ya yʉjʉpũrãgue bʉro bʉjawereri merã poyadi ããrĩmí. 9 Irasirirã, iripoegue marã waadeare marĩ masĩsĩã, idere masĩa. Marĩ Opʉ ĩgʉ̃rẽ gããmerãrẽ ñerõ tarimakʉ̃ taumasĩmi. Ñerã gapʉre: “Wajamoãgʉra”, ãrĩdeare pídi ããrĩmí. Irasirigʉ ããrĩpererã ñerãrẽ wajamoãrĩnʉ ejamakʉ̃, ĩgʉ̃sãrẽ wajamoãgʉkumi. 10 Gajirã ñerã nemorõ ñerĩ ʉaribejari iririkʉrãrẽ, ĩgʉ̃ Opʉ ããrĩrĩ́rẽ gããmemerãrẽ wajamoãgʉkumi. Ĩgʉ̃sã mʉsãrẽ ãrĩkatori merã buerã noó gããmerõ yáma. “Gajirã nemorõ õãrõ masĩa”, ãrĩ gũñama. Güiri marĩrõ turari oparãrẽ ñerõ ãrĩ bʉridama. 11 Marĩpʉre wereboerã gapʉ ãrĩkatori merã buerimasã nemorõ turarã ããrĩkererã, Marĩpʉ ĩũrõ neõ ñerõ ãrĩ bʉridari merã turari oparãrẽ: “Ñerã ããrĩ́ma”, ãrĩ weresãbema. 12 Ãrĩkatori merã buerimasã gapʉ waimʉrã pémasĩmerã iririkʉrosũ noó gããmerõ iridʉari ditare yáma. Ĩgʉ̃sã pémasĩbirideare ñerõ wereníma. Masaka waimʉrãrẽ ñeã, wẽjẽkuma. Ãrĩkatori merã buerimasã, waimʉrã irirosũ boamurã dita ããrĩ́ma. Boadero pʉrʉ peamegue béosũrãkuma. 13 Irasirirã gajirãrẽ ñerõ tarimakʉ̃ iriri waja, ñerõ tarirãkuma. Ũ̶mʉrĩ, masaka ĩũrõgue noó gããmerõ ĩgʉ̃sã ñerĩ ʉaribejarire iri, ʉsʉyama. Mʉsã merã bosebaarã, ñerõ gʉyasĩũrĩ iririkʉrã ããrĩ́ma. 14 Nomerẽ ĩãrã, ĩgʉ̃sã merã ñerõ iridʉama. Ĩgʉ̃sã merã ñerõ iririre neõ piribema. Marĩpʉyare gũñaturamerãrẽ ĩgʉ̃sã irirosũ ñerõ iridʉamakʉ̃ yáma. Ĩgʉ̃sã bʉro opadʉarire: “Ãsũ irirãra opamurã”, ãrĩ gũñarã ããrĩ́ma. Irasirirã Marĩpʉ wajamoãsũmurã ããrĩ́ma. 15 Diayemarẽ piri, iripoeguemʉ Balaam iriderosũ ñerõ yáma. Balaam, Beor wãĩkʉgʉ magʉ̃ ããrĩdi ããrĩmí. Ĩgʉ̃ ñerĩ iriri merã niyerure wajatadʉagʉ ããrĩdi ããrĩmí. 16 Ĩgʉ̃ irasiribu maague waamakʉ̃, ĩgʉ̃yago burra ĩgʉ̃rẽ turideo ããrĩmó. Marĩpʉ igore masako irirosũ werenímakʉ̃ iridi ããrĩmí. Igo werenímakʉ̃ pégʉ, Balaam ĩgʉ̃ pémasĩbi irirosũ iriboadideare pirikõãdi ããrĩmí. 17 Masaka deko ããrĩrĩ́ gobegue deko bokarãkoa, ãrĩ gũñama. Ãrĩkatori merã buerimasã gapʉ deko ããrĩrĩ́ gobegue deko marĩrõ irirosũ ããrĩ́ma. Ĩĩmikãyebori mirũ wẽjãpuri merã eja, otederogue deko merẽrõ marĩrõ tariaro irirosũ neõ masakare iritamubema. Irasirigʉ Marĩpʉ: “Ĩgʉ̃sãrẽ ãsũ wajamoãgʉra”, ãrĩderosũta gajiro nemorõ naĩtĩãrõgue ããrĩnímakʉ̃ irigʉkumi. 18 Ãrĩkatori merã buerimasã werenírĩ, ĩgʉ̃sã: “Masĩtarinʉgãa”, ãrĩrĩ neõ wajamáa. Jesúre bʉremunʉgãrãrẽ ñerõ iririkʉrã iririre piriwãgãrãrẽ: “Marĩ noó gããmerõ irimakʉ̃ õãgoráa”, ãrĩ buema. Irire irasũ ãrĩ buerã, Jesúre bʉremunʉgãrãrẽ ñerõ ʉaribejarire dupaturi iridʉamakʉ̃ yáma. 19 Ĩgʉ̃sãrẽ: “Marĩ noó gããmerõ irimasĩa”, ãrĩ buema. Irasũ ããrĩkeremakʉ̃, ĩgʉ̃sã ñerõ ʉaribejari, ĩgʉ̃sãrẽ ñerõ irimakʉ̃ yáa. Ñerõ iririre neõ pirimasĩbema. Irasirirã ñerõ iridoregʉre moãboerã, ĩgʉ̃ doreri ditare irirã irirosũ ããrĩ́ma. 20 Marĩ Opʉ Jesucristore marĩrẽ taugʉre masĩnʉgãrã i ʉ̃mʉma ñerĩrẽ pirikõãma. Iri ñerĩrẽ piridero pʉrʉ, dupaturi piriro marĩrõ irinemomakʉ̃, ñegorakoa. Ĩgʉ̃sã Jesucristore masĩburo dupiyuro ĩgʉ̃sã ããrĩpʉroridero nemorõ ñerõ dujama. 21 Ñerĩrẽ irasiririkʉrãrẽ diayeta Jesucristoyare diayema iririre masĩbirimakʉ̃ õãbukuyo. Marĩpʉ doreri ĩgʉ̃sãrẽ ĩgʉ̃ pídeare masĩdero pʉrʉ irire gããmemerã, ñetariro dujama. 22 Irasirirã dupaturi ñerĩrẽ piriro marĩrõ irinemorã, masaka ãrĩnarõsũ irirã yáma. Ãsũ ãrĩnama: “Diayée doka, pʉrʉ ĩgʉ̃ dokadeareta baakumi doja. Irasũ ããrĩmakʉ̃ yesede guua, pʉrʉ ñerĩ sóoberogue oyakumi doja”, ãrĩma.

2 Pedro 3

1 Yaarã yʉ maĩrã, mʉsãrẽ su pũ gojasiabʉ. Yʉ iri dupiyurogue gojadea pũ, irasũ ããrĩmakʉ̃ i pũ merã mʉsãrẽ: “Ãsũ irika!” ãrĩrĩrẽ õãrõ gũñamakʉ̃ iridʉagʉ yáa. 2 Iripoegue marã õãrã Marĩpʉya kerere weredupiyunerã gojadeare, irasũ ããrĩmakʉ̃ marĩ Opʉ marĩrẽ taugʉ dorerire gũñaka! Iri dorerire gʉa ĩgʉ̃ buedoregʉ pínerã mʉsãrẽ buebʉ. 3 Ire gũñapʉrorika! I ʉ̃mʉ pereburi dupiyuro masaka Marĩpʉyare bʉridarãkuma. Ñerõ ʉaribejarire iririkʉrãkuma. 4 Bʉridari merã: “Cristo: ‘Dupaturi aarigʉra’, ĩgʉ̃ ãrĩdea, ¿naásũ waari? Marĩ ñekʉ̃sãmarã boanerã ããrĩmá. Neõgorague i ʉ̃mʉ ããrĩnʉgãdero pʉrʉ, ããrĩpereri mʉrãrõta ããrĩníkõãa. Irasirigʉ Cristo neõ aaribirikumi”, ãrĩrãkuma. 5 I gapʉre neõ gũñadʉabema. Iripoeguere Marĩpʉ i nikũ, ʉ̃mʉgasire ããrĩmakʉ̃ iridi ããrĩmí. Ĩgʉ̃ werenírĩ merã dorederosũta deko ããrĩrṍgue nikũ deyoamakʉ̃ iridi ããrĩmí. Irasũ ããrĩmakʉ̃ deko merã i nikũ ããrĩmakʉ̃ iridi ããrĩmí. 6 Pʉrʉ deko merãta i nikũrẽ miũdi ããrĩmí. Irire miũgʉ̃, i nikũma ããrĩdeare peremakʉ̃ iridi ããrĩmí. 7 Dapagorare ĩgʉ̃ werenírĩ merã dorerosũta ʉ̃mʉgasi, i nikũ ããrĩnímakʉ̃ yámi. Pʉrʉguere ããrĩpererã ñerãrẽ wajamoãrĩnʉ ejamakʉ̃, i ããrĩpererire peame merã peremakʉ̃ irigʉkumi. Irinʉ ããrĩmakʉ̃, ñerãrẽ peamegue béogʉkumi ĩgʉ̃sãrẽ wajamoãgʉ̃. 8 Yaarã yʉ maĩrã, i gapʉre gũñaka! Marĩ: “Mil bojori tariri yoataria”, ãrĩ gũñáa. Marĩ Opʉ gapʉ gũñamakʉ̃, mil bojori tariri, sunʉ tariro irirosũ ããrã. Sunʉ tariride mil bojori tariri irirosũ ããrã ĩgʉ̃rẽ. 9 Surãyeri masaka marĩ Opʉ ĩgʉ̃: “Dupaturi aarigʉkoa”, ãrĩdeare gũñarã: “Yoobotarimi, aaribiribukumi”, ãrĩ gũñama. Ĩgʉ̃sã irasũ gũñarĩ diaye ããrĩbea. Masakare bopoñarĩ merã ĩãsĩã, mata aaribirikumi. Neõ sugʉ masakʉre peamegue waamakʉ̃ gããmebemi. Ããrĩpererã ĩgʉ̃sã ñerõ iririre bʉjawere, gũñarĩrẽ gorawayumakʉ̃ gããmemi. Irasirigʉ aaribemi dapa. 10 Marĩ Opʉ dupaturi i ʉ̃mʉgue aarirínʉ ããrĩmakʉ̃, yajarimasʉ̃ gũñaña marĩrõ yajagʉ aarigú̶ irirosũ gũñaña marĩrõ aarigʉkumi. Ĩgʉ̃ aarimakʉ̃, bʉro bʉsʉro merã ʉ̃mʉgasi pereakõãrokoa. I ʉ̃mʉma ʉ̃jʉ̃pereakõãrokoa. Nikũ, irasũ ããrĩmakʉ̃ ããrĩpereri i nikũgue ããrĩrĩ́ ʉ̃jʉ̃pereakõãrokoa. 11 Marĩpʉ i ããrĩpereri peremakʉ̃ iriburire pérã, marĩ ñerõ iririre piri, Marĩpʉ gããmerĩ gapʉre iriro gããmea marĩrẽ. 12 Marĩ Opʉ dupaturi i ʉ̃mʉgue aarirínʉrẽ yúrãta Marĩpʉ gããmerĩrẽ iriri merã ĩgʉ̃ aarimakʉ̃ iriyuwarikʉpurumurã! Irinʉrẽ ʉ̃mʉgasima ʉ̃jʉ̃pereakõãrokoa. I ʉ̃mʉgue ããrĩrĩ́ ʉ̃jʉ̃ sebepereakõãrokoa. 13 Marĩ gapʉ Marĩpʉ ĩgʉ̃: “Maama ʉ̃mʉgasi, maama nikũrẽ irigʉra”, ãrĩderosũta ĩgʉ̃ iriburire yúa. Ĩgʉ̃ maama dita iriadero pʉrʉguere õãrã diayema irirã dita ããrĩrãkuma. 14 Irasirirã mʉsã yʉ maĩrã, marĩ Opʉ aariburire yúrãta, bʉro iridʉari merã õãrĩ ditare irika! Irasirimakʉ̃, ĩgʉ̃ aarigú̶, mʉsãrẽ ĩgʉ̃ merã õãrõ siñajãrĩ oparã, Marĩpʉ ĩũrõ ñerĩ marĩrã, waja opamerãrẽ bokajagʉkumi. 15 Mʉsã ire masĩka! Marĩ Opʉ masakare bopoñarĩ merã ĩãgʉ̃, ĩgʉ̃sã peamegue waabirimakʉ̃ gããmegʉ̃, mata aaribirikumi. Ĩgʉ̃sã ñerõ iririre bʉjawereri merã gũña, ĩgʉ̃rẽ bʉremunʉgãmakʉ̃ yámi. Marĩyagʉ Pablo marĩ maĩgʉ̃, Marĩpʉ masĩrĩ sĩrĩ merã ãsũta mʉsãrẽ gojadi ããrĩmí. 16 Ããrĩpereri ĩgʉ̃ gojadea pũgue marĩ Opʉ dupaturi aariburimarẽ gojadi ããrĩmí. Irire marĩ pémasĩdʉamakʉ̃ diasagoráa marĩrẽ. Marĩpʉyare masĩmerã, irasũ ããrĩmakʉ̃ ĩgʉ̃yare gũñaturamerã: “Pablo gojadea ãsũ ãrĩdʉaro yáa”, ãrĩ buerã, keoro buebema. Ãrĩkatori merã buema. Gaji Marĩpʉya werenírĩ gojadea pũgue gojadeare buerãde irasũta yáma. Irasiriri waja peamegue béosũrãkuma. 17 Yaarã yʉ maĩrã, yʉ mʉsãrẽ ãrĩkatori merã buerimasã iririre weresiabʉ. Irasirirã ñerã mʉsãrẽ ãrĩkatori merã buerire pémasĩka! Ĩgʉ̃sã Marĩpʉ dorerire irimerã irirosũ ããrĩbirikõãka! Irasũ ããrĩmakʉ̃, mʉsã ĩgʉ̃yare gũñaturari merã bʉremurĩrẽ neõ piribirikõãka! 18 Marĩ Opʉ Jesucristo marĩrẽ taugʉ gapʉre, irasũ ããrĩmakʉ̃ ĩgʉ̃ marĩrẽ maĩrĩ gapʉre masĩnemoka! Dapagorare, pʉrʉguedere neõ piriro marĩrõ marĩ ĩgʉ̃rẽ bʉremuníkõãrã! “Õãtaria mʉ”, ãrĩrã ĩgʉ̃rẽ! Irasũta ãrĩrã! Iropata ããrã. Pedro

1 Juan 1

1 Gʉa mʉsãrẽ Jesucristoyamarẽ gojáa. Neõgoragueta i ʉ̃mʉ ããrĩburi dupiyuro ããrĩsiadi ããrĩmí. I ʉ̃mʉgue deyoadero pʉrʉ, ĩgʉ̃rẽ gʉaya koye merã ĩã, ĩgʉ̃ werenírĩrẽ pébʉ. Ĩgʉ̃ ããrĩrĩ́rẽ ĩãmasĩ, gʉaya mojõrĩ merã ĩgʉ̃rẽ moãñabʉ. Ĩgʉ̃ marĩrẽ Marĩpʉ merã ããrĩnímakʉ̃ irigʉ Marĩpʉya werenírĩrẽ weregʉ ããrĩ́mi. 2 Ĩgʉ̃, Marĩpʉ merã ããrĩnígʉ̃, i ʉ̃mʉgue deyoadi ããrĩmí, marĩrẽ Marĩpʉ merã ããrĩnímakʉ̃ iribu. Ĩgʉ̃ deyoadero pʉrʉ, gʉare ĩgʉ̃ Pagʉ merã perebiri okarire sĩgʉ̃ ããrĩrĩ́rẽ masĩmakʉ̃ irimi. Gʉa ĩgʉ̃rẽ ĩãsĩã, gʉa ĩãdeare mʉsãrẽ werea. 3 Gʉa Marĩpʉ merã, irasũ ããrĩmakʉ̃ ĩgʉ̃ magʉ̃ Jesucristo merã õãrõ ããrã. Irasirirã gʉa ĩã, pédeare mʉsãrẽ werea, mʉsãde gʉa irirosũta Marĩpʉ merã, Jesucristo merã õãrõ ããrĩ, gʉa merãdere õãrõ ããrĩburo, ãrĩrã. 4 Irireta gʉa mʉsãrẽ gojáa, bʉro ʉsʉyari opaburo, ãrĩrã. 5 Jesucristo gʉare ĩgʉ̃ya kere buedeare mʉsãrẽ werea. Ãsũ ãrĩmi: “Marĩpʉ ããrĩrĩ́, boyorigora ããrã. Ĩgʉ̃guere naĩtĩãrĩ neõ máa. Irasirigʉ õãrĩ ditare opagʉ, ñerĩrẽ neõ opabi ããrĩ́mi”. 6 Ñerĩrẽ irirã naĩtĩãrõgue ããrĩrã́ irirosũ ããrĩ́ma. Marĩ, ĩgʉ̃sã irirosũ ñerĩrẽ iririkʉkererã, “Marĩpʉ merã õãrõ ããrĩ, õãrõ yáa”, ãrĩrã, ãrĩkatorã yáa. Diayemarẽ iribea. 7 Marĩpʉ õãrĩ ditare irigʉ irirosũ marĩ õãrĩrẽ iririkʉrã, boyorogue ããrĩrã́ irirosũ ããrã. Irasirirã, Marĩpʉ merã õãrõ ããrĩrã́, marĩ baside õãrõ ããrĩrã́ yáa. Jesucristo, Marĩpʉ magʉ̃ curusague boagʉ ĩgʉ̃ya dí béodea merã marĩ ñerĩ opari ããrĩpererire koeníkõãmi. 8 Marĩ ñerĩrẽ irirã: “Ñerĩrẽ irirã meta ããrã”, ãrĩrã, marĩ basita ãrĩkatorã yáa. Diayema ããrĩrĩ́rẽ masĩbea. 9 Marĩ ñerõ irideare Marĩpʉre weretaripeomakʉ̃, ĩgʉ̃ ãrĩderosũta diayemarẽ irigʉ ããrĩsĩã, marĩ ñerõ irideare kãtipeokõãgʉkumi. Ããrĩpereri marĩ ñerĩ oparire koepeokõãgʉkumi. 10 Marĩpʉ: “Ããrĩpererã masaka ñerĩrẽ irirã ããrĩ́ma”, ãrĩdi ããrĩmí. Irasirirã marĩ: “Neõ ñerĩrẽ iribea”, ãrĩrã: “Marĩpʉ ãrĩkatogʉ ããrĩ́mi”, ãrĩrã irirosũ ããrã. Ĩgʉ̃ werenírĩrẽ gããmemerã irirosũ ããrã.

1 Juan 2

1 Yaarã, mʉsã yʉ pũrã irirosũ ããrã. Yʉ mʉsãrẽ ire gojáa, ñerĩrẽ iribirikõãburo, ãrĩgʉ̃. Marĩ ñerõ irimakʉ̃, Jesucristo diayemarẽ irigʉ ĩgʉ̃ Pagʉre marĩya ããrĩburire ãsũ ãrĩ sẽrẽbosami: “Ĩgʉ̃sã ñerõ irideare kãtika, ĩgʉ̃sãrẽ wajamoãbirikõãka!” ãrĩmi. 2 Jesucristo ĩgʉ̃ boari merã marĩ ñerõ iridea wajare marĩrẽ wajaribosadi ããrĩmí. Marĩ ñerõ iridea waja ditare wajaribosabiridi ããrĩmí. Ããrĩpererã i ʉ̃mʉ marãrẽ ĩgʉ̃sã ñerõ iridea wajare wajaribosadi ããrĩmí. 3 Marĩpʉ dorerire marĩ irirã: “Marĩpʉre diayeta masĩa”, ãrĩ masĩa. 4 Sugʉ Marĩpʉ dorerire iribi: “Yʉde Marĩpʉre masĩa”, ãrĩgʉ̃, ãrĩkatogʉ yámi. Diayema ããrĩrĩ́rẽ masĩbemi. 5 Marĩpʉ dorerire irigʉ gapʉ Marĩpʉre bʉro maĩmi. Irasirigʉ: “Yʉ Marĩpʉ merã õãrõ ããrã”, ãrĩ masĩmi. 6 Irasirirã marĩ: “Marĩpʉ merã õãrõ ããrã”, ãrĩrã, Jesucristo ĩgʉ̃ iririkʉderosũta iriro gããmea. 7 Yaarã, yʉ mʉsãrẽ dapagora gojari, maama doreri meta ããrã. I doreri, mʉsã Jesúya kerere bʉremunʉgãdeapoegue pédeata ããrã. Irasirirã mʉsã iri dorerire pésiabʉ. 8 Iri doreri: “Gãme maĩka!” ãrã. Irasiriro iri doreri, iripoeguema doreri ããrĩkerero, maama doreri irirosũ ããrã. Iri dorerire irimerã naĩtĩãrõgue ããrĩrã́ irirosũ ããrĩ́ma. Iro dupiyuro mʉsã iri dorerire iribirinerã ããrĩbú̶. Dapagorare Cristo irirosũ mʉsãde irire irirã yáa. Irasirirã naĩtĩãrõgue ããrĩrã́ irirosũ ããrĩbea. Boyorogue ããrĩnʉgãrã irirosũ irirã yáa. 9 Sugʉ gajigʉ ĩgʉ̃yagʉre ĩãturi dookeregʉ: “Marĩpʉ dorerire irigʉ ããrã”, ãrĩgʉ̃, naĩtĩãrõgue ããrĩgṹ̶ irirosũ ããrĩ́mi dapa. 10 Gajirãrẽ ĩgʉ̃yarãrẽ maĩgʉ̃ gapʉ boyorogue ããrĩgṹ̶ irirosũ ããrĩ́mi. Ĩgʉ̃guere neõ ñerĩ opari ĩgʉ̃rẽ ñerõ irimakʉ̃ iriri máa. 11 Gajirãrẽ ĩgʉ̃yarãrẽ ĩãturi doorikʉgʉ gapʉ naĩtĩãrõgue waagorenagʉ̃ irirosũ ñerĩrẽ iririkʉgʉ ããrĩ́mi. Ĩgʉ̃ ñerĩrẽ iririkʉri waja, koye ĩãbi ĩgʉ̃ waaburore masĩbi irirosũ Marĩpʉ dorerire neõ masĩbi ããrĩ́mi. 12 Yʉ mʉsãrẽ yʉ pũrã irirosũ ããrĩrã́rẽ gojáa. Marĩpʉ, Jesucristo ĩgʉ̃ boari merã mʉsã ñerõ iridea wajare wajaribosari merã mʉsã ñerĩ irideare kãtidi ããrĩmí. Irasirigʉ mʉsãrẽ gojáa. 13 Mʉsã pagʉsãmarã, mʉsã Cristore neõgoragueta ããrĩdire masĩa. Irasirigʉ mʉsãdere gojáa. Mʉsã maamarã, wãtĩrẽ tarinʉgãnerã ããrã. Irasirigʉ mʉsãrẽ gojáa. 14 Mʉsã Marĩpʉre masĩa. Irasirigʉ mʉsãrẽ yʉ pũrã irirosũ ããrĩrã́rẽ gojáa. Mʉsã pagʉsãmarã, mʉsã Cristore neõgoragueta ããrĩdire masĩa. Irasirigʉ mʉsãrẽ gojáa. Mʉsã maamarã, Marĩpʉre gũñaturarã ĩgʉ̃ werenírĩrẽ gããmerã, wãtĩrẽ tarinʉgãnerã ããrã. Irasirigʉ mʉsãrẽ gojáa. 15 I ʉ̃mʉrẽ, i ʉ̃mʉma ñerĩrẽ maĩbirikõãka! Sugʉ i ʉ̃mʉmarẽ maĩgʉ̃no, Marĩpʉre maĩbemi. 16 I ʉ̃mʉma ãsũ ããrã. Masaka noó gããmerõ ñerĩ ʉaribejari, gajinorẽ ĩã bʉro gããmerĩ, gajirã nemorõ opari merã ʉsʉyari ããrã. Iri Marĩpʉyama ããrĩbea. I ããrĩpereri i ʉ̃mʉma dita ããrã. 17 I ʉ̃mʉ pereburo yáa. Ããrĩpereri masaka ĩgʉ̃sã i ʉ̃mʉma ñerĩ ʉaribejaride pereakõãrokoa. Marĩpʉya gapʉ neõ perebirikoa. Irasirirã, Marĩpʉ gããmerĩrẽ irirã ĩgʉ̃ merã ããrĩníkõãrãkuma. 18 Mʉsã yʉ pũrã irirosũ ããrĩrã́, i ʉ̃mʉ pereburo mérõ dʉyáa. I ʉ̃mʉ pereburo dupiyuro Cristore ĩãturigʉ aarigʉkumi. Mʉsã irire pésiabʉ. Dapagoradere gajirã Cristore ĩãturirã wárã ããrĩsiama. Irasirirã marĩ i ʉ̃mʉ pereburo mérõ dʉyarire masĩa. 19 Ĩgʉ̃sã Cristore ĩãturirã marĩ merã ããrĩnerã ããrĩkererã, marĩyarã diaye ããrĩbema. Irasirirã ããrĩpererã marĩrẽ béo wiriama. Ĩgʉ̃sã irasirimakʉ̃ ĩãrã, masĩa. Ĩgʉ̃sã marĩyarã ããrĩnerã, marĩ merã dujabonerã ããrĩmá. 20 Cristo mʉsãrẽ Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃rẽ sĩsiadi ããrĩmí masĩrĩ opadoregʉ. Irasirirã mʉsã ããrĩpererã Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ merã Jesucristoya kere diayema ããrĩrĩ́rẽ masĩa. 21 Irasirigʉ yʉ mʉsãrẽ gojagʉ: “Diayema ããrĩrĩ́rẽ masĩbea mʉsã”, ãrĩ gojagʉ meta yáa. Mʉsã diayema ããrĩrĩ́rẽ masĩsĩã: “Jesucristoya kere, diayema ããrĩrĩ́, neõ ãrĩkatori kere meta ããrã”, ãrĩ masĩa. Irasirigʉ mʉsãrẽ gojáa. 22 Ãrĩkatorikʉrã gapʉ ãsũ ãrĩma: “Jesús, Marĩpʉ iriudi Cristo ããrĩbemi”, ãrĩma. Irire irasũ ãrĩrã Cristore ĩãturirã ããrĩ́ma. Ĩgʉ̃rẽ Marĩpʉ magʉ̃ ããrĩrĩ́rẽ bʉremubirisĩã, ĩgʉ̃ Pagʉdere bʉremubema. 23 Noó: “Jesús, Marĩpʉ magʉ̃ ããrĩbemi”, ãrĩrãno ĩgʉ̃ Pagʉ merãdere õãrõ ããrĩbema. “Jesús, Marĩpʉ magʉ̃ ĩgʉ̃ iriudi Cristo ããrĩ́mi”, ãrĩrã gapʉ ĩgʉ̃ Pagʉ merãdere õãrõ ããrĩ́ma. 24 Irasirirã, Jesucristoya kerere mʉsã bʉremunʉgãdeapoegue pédeare õãrõ gũñaduripíka! Irire gũñaduripírã, Jesucristo merã, ĩgʉ̃ Pagʉ merãdere neõ piriro marĩrõ õãrõ ããrĩníkõãrãkoa. 25 Jesucristo marĩrẽ ãsũ ãrĩ weresiami: “Yʉpʉ merã perebiri okari sĩgʉkoa mʉsãrẽ”, ãrĩmi. 26 Gajirã mʉsãrẽ ãrĩkatori merã buedʉama. Irasirigʉ mʉsãrẽ irire gojáa, ĩgʉ̃sã ãrĩkatorire péri, ãrĩgʉ̃. 27 Ĩgʉ̃sã mʉsãrẽ irasũ ãrĩkatokeremakʉ̃, Jesucristo gapʉ mʉsãrẽ Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃rẽ sĩsiadi ããrĩmí masĩrĩ opadoregʉ. Irasirigʉ Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ mʉsã merã ããrĩnísĩã, neõ ãrĩkatori marĩrõ ããrĩpereri diayema ããrĩrĩ́rẽ mʉsãrẽ masĩmakʉ̃ yámi. Irasirimakʉ̃ ĩãrã: “Gajirã gʉare diayema ããrĩrĩ́rẽ buemakʉ̃ gããmea”, ãrĩbirikõãdorea. Irasirirã, Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ mʉsãrẽ buerosũta Cristo merã õãrõ ããrĩníkõãka! 28 Irasirigʉ yʉ mʉsãrẽ yʉ pũrã irirosũ ããrĩrã́rẽ: “Cristo merã õãrõ ããrĩníkõãka!” ãrĩ werea. Marĩ irasirirã, Cristo i ʉ̃mʉgue dupaturi aarimakʉ̃, neõ güiri marĩrõ ĩgʉ̃ ĩũrõrẽ gʉyasĩrĩrĩ marĩrõ gũñaturari merã ĩgʉ̃rẽ õãrõ bokatĩrĩñeãrãkoa. 29 Jesucristo Marĩpʉ magʉ̃ diayemarẽ irigʉ ããrĩrĩ́rẽ mʉsã masĩa. Irasirirã, ããrĩpererã diayemarẽ irirãno Marĩpʉ pũrã ããrĩ́ma. Idere mʉsã masĩa.

1 Juan 3

1 Marĩpʉ marĩrẽ maĩtarimi. Irasirigʉ marĩrẽ: “Yʉ pũrã ããrĩ́ma”, ãrĩmi. Irasirirã ĩgʉ̃ pũrã ããrã marĩ. I ʉ̃mʉ marã ñerã Marĩpʉre masĩbema. Irasirirã marĩdere ĩgʉ̃ pũrãdere masĩbema. 2 Yaarã yʉ maĩrã, yʉ mʉsãrẽ werea. Marĩpʉ pũrã ããrã marĩ. Pʉrʉgue marĩ ããrĩburire marĩ õãrõ masĩbea dapa. Cristo dupaturi aarimakʉ̃gue diayeta irire masĩrãkoa. Ĩgʉ̃ aarimakʉ̃ ĩãrã: “Ãsũta ããrĩ́mi”, ãrĩ masĩrãkoa. Irasirirã, Cristo aarimakʉ̃gue, marĩ ĩgʉ̃ irirosũ ããrĩrãkoa. 3 Ĩgʉ̃ irirosũ ããrĩburire gũñarãno: “Ĩgʉ̃ irirosũta õãrĩrẽ iriro gããmea marĩrẽ”, ãrĩrã, ñerĩ iririre piri, õãrĩ gapʉre irirã yáma. 4 Ããrĩpererã ñerĩrẽ irirã, Marĩpʉ dorerire tarinʉgãrã ããrĩ́ma. Ñerõ iriri, Marĩpʉ dorerire tarinʉgãrĩ ããrã. 5 Jesucristo marĩ ñerõ iridea wajare peremakʉ̃ iribu i ʉ̃mʉgue aaridi ããrĩmí. Ĩgʉ̃rẽ ñerĩ opari neõ máa. Mʉsã irire masĩa. 6 Irasirirã ããrĩpererã ĩgʉ̃ merã õãrõ ããrĩnírã, ñerĩrẽ irinírã meta ããrĩ́ma. Ñerĩrẽ irinírã gapʉ ĩgʉ̃rẽ neõ masĩbiri, ĩgʉ̃ ããrĩrikʉridere masĩbema. 7 Yaarã, yʉ pũrã irirosũ ããrĩrã́, õãrõ pémasĩka! Gajirã mʉsãrẽ ãrĩkatomakʉ̃, ĩgʉ̃sãrẽ pébirikõãka! Sugʉ diayemarẽ irigʉno, Jesucristo irirosũ õãgʉ̃ ããrĩ́mi. 8 Ñerĩrẽ irinígʉ̃ wãtĩyagʉ ããrĩ́mi. Wãtĩ neõgoragueta ñerĩrẽ irinʉgãdi ããrĩ́mi. Irasirigʉ Marĩpʉ magʉ̃ Jesucristo wãtĩ ñerĩ iririre béogʉ i ʉ̃mʉgue aaridi ããrĩmí. 9 Marĩpʉ ĩgʉ̃ pũrãrẽ ĩgʉ̃ irirosũ ããrĩrikʉmakʉ̃ iridi ããrĩmí. Irasirirã ñerĩrẽ iriníbema. Marĩpʉ pũrã ããrĩsĩã, ñerĩ ditare irinímasĩbema. 10 Marĩpʉ pũrãrẽ, wãtĩ pũrãdere ãsũ ĩãmasĩa. Wãtĩ pũrã, Marĩpʉ pũrã irirosũ ããrĩbema. Diayemarẽ irinímerã, gajirã ĩgʉ̃sãyarãrẽ maĩmerã, Marĩpʉ pũrã ããrĩbema. 11 “Marĩrẽ gãme maĩrõ gããmea”, ãrĩ bueri, mʉsã Jesúya kerere bʉremunʉgãdeapoegue pédeata ããrã. 12 Irasirirã marĩ Caín iripoeguemʉ iriderosũ iribirikõãrã! Caín wãtĩyagʉ ããrĩsĩã, ĩgʉ̃ pagʉmʉrẽ wẽjẽbéokõãdi ããrĩmí. ¿Nasirigʉ ĩgʉ̃rẽ wẽjẽyuri? Ĩgʉ̃ ñerĩrẽ irinídi ããrĩmí. Ĩgʉ̃ pagʉmʉ gapʉ diayemarẽ irinídi ããrĩmí. Ĩgʉ̃ irasũ iriri waja, Caín ĩgʉ̃rẽ ĩãturi doo, wẽjẽbéokõãdi ããrĩmí. 13 Yaarã, i ʉ̃mʉ marã ñerõ iririkʉrã marĩ õãrĩrẽ iriri waja marĩrẽ ĩãturi doomakʉ̃ ĩãrã: “¿Nasiriro irasũ waáari yʉre?” ãrĩ gũñabirikõãka! 14 Iripoeguere marĩ peamegue waamurã dita ããrĩnerã ããrãdibʉ. Dapagora gapʉre marĩyarãrẽ maĩsĩã: “Marĩpʉ marĩrẽ ĩgʉ̃ ããrĩrṍgue waamurã ããrĩmakʉ̃ iridi ããrĩmí”, ãrĩ masĩa. Sugʉ gajigʉ ĩgʉ̃yagʉre maĩbino, peamegue waabu ããrĩ́mi dapa. 15 Ĩgʉ̃sãyarãrẽ ĩãturi doorãno Marĩpʉ ĩũrõrẽ masakare wẽjẽbéorã irirosũ ããrĩ́ma. Masakare wẽjẽbéorã Marĩpʉ merã perebiri okari opamerã ããrĩ́ma. Irire mʉsã masĩa. 16 Jesucristo marĩya ããrĩburire marĩrẽ boabosadeare gũñarã, ĩgʉ̃ marĩrẽ bʉro maĩrĩrẽ masĩa. Irasirirã marĩde marĩyarãrẽ maĩrã, ĩgʉ̃sãya ããrĩburire boamurã ããrĩkererã, ĩgʉ̃sãrẽ iritamurõ gããmea. 17 Sugʉ wári ĩgʉ̃ ããrĩburire opagʉ gapʉ ĩgʉ̃yagʉre bopogʉre ĩãkeregʉ, ĩgʉ̃rẽ bopoña sĩbi, Marĩpʉ maĩrõsũ maĩbemi. 18 Yaarã yʉ maĩrã: “Marĩ gajirãrẽ maĩa”, ãrĩ werenírã, ĩgʉ̃sãrẽ iritamurõ gããmea. Ĩgʉ̃sãrẽ iritamurã, marĩ ĩgʉ̃sãrẽ diaye maĩrĩrẽ masĩmakʉ̃ yáa. 19 Gajirãrẽ maĩrã: “Marĩ diayeta Marĩpʉ pũrã ããrã”, ãrĩ masĩa. Irasirirã, ĩgʉ̃ ĩũrõ güiro marĩrõ ããrĩmasĩa. 20 Marĩ basi: “Ñerõ iriakubʉ, irasirigʉ waja opakoa”, ãrĩ gũñarikʉkeremakʉ̃, Marĩpʉ ããrĩpererire masĩgʉ̃, marĩ nemorõ marĩ ããrĩrikʉrire masĩmi. Irasirigʉ marĩrẽ õãrõ ããrĩrikʉmakʉ̃ irimasĩmi. 21 Yaarã yʉ maĩrã: “Marĩpʉ ĩũrõ marĩ ñerĩ iridea wajare opabea”, ãrĩ gũñarã, ĩgʉ̃ ĩũrõ güiro marĩrõ gũñaturari merã ããrĩmasĩa. 22 Irasũ ããrĩmakʉ̃ ĩgʉ̃ dorerire ĩgʉ̃ gããmerĩrẽ marĩ irimakʉ̃ ĩãgʉ̃, ĩgʉ̃rẽ marĩ sẽrẽrĩrẽ sĩgʉkumi. 23 Ĩgʉ̃ marĩrẽ doregʉ, ãsũ ãrĩmi: “Yʉ magʉ̃ Jesucristore bʉremuka! Irasũ ããrĩmakʉ̃, ĩgʉ̃ mʉsãrẽ dorederosũta gãme maĩka!” ãrĩmi. 24 Marĩ ĩgʉ̃ dorerire irirã, ĩgʉ̃ merã õãrõ ããrĩníkõãa. Ĩgʉ̃de marĩguere ããrĩníkõãmi. Ĩgʉ̃ marĩrẽ Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃rẽ sĩsiami. Irasirigʉ ĩgʉ̃ marĩguere ããrĩnírĩrẽ Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ merã marĩrẽ masĩmakʉ̃ yámi.

1 Juan 4

1 Yaarã yʉ maĩrã, mʉsãrẽ werea. Dapagorare i ʉ̃mʉrẽ wárã: “Marĩpʉ weredorederosũta wererã ããrã”, ãrĩkererã, ãrĩkatorã ããrĩ́ma. Irasirirã, ããrĩpererã mʉsã masĩmerã mʉsã pʉrogue buerã ejamakʉ̃, mata ĩgʉ̃sã buerire bʉremubirikõãka! Ĩgʉ̃sã buerire pérã: “¿Diayeta Marĩpʉ buedoreri ããrĩ́rĩ? ¿Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃rẽ oparã ããrĩ́rĩ irasũ ãrĩ wererã?” ãrĩ gũñaka! 2 Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃rẽ oparãno, ãsũ ãrĩma: “Jesucristo marĩ irirosũ dʉpʉkʉgʉ i ʉ̃mʉguere aaridi ããrĩmí”. Mʉsã, ĩgʉ̃sã irire irasũ ãrĩmakʉ̃ pérã: “Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃rẽ oparã, Marĩpʉ dorederosũta werema”, ãrĩ masĩrãkoa. 3 “Jesús marĩ irirosũ dʉpʉkʉgʉ i ʉ̃mʉguere aaridi ããrĩmí”, ãrĩrĩrẽ bʉremumerã gapʉ Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃rẽ opabema. Cristore ĩãturigʉre doregʉta ĩgʉ̃sãdere doremi. Mʉsã, Cristore ĩãturigʉ aariburire pésiabʉ. Dapagoradere ĩgʉ̃rẽ doregʉta i ʉ̃mʉguere ããrĩsiami. 4 Mʉsã yʉ pũrã irirosũ ããrĩrã́, Marĩpʉyarã ããrã. Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ mʉsãguere ããrĩ́mi. Wãtĩ ĩgʉ̃yarãrẽ i ʉ̃mʉgue ããrĩrã́rẽ doregʉ ããrĩ́mi. Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ gapʉ, wãtĩ nemorõ turagʉ ããrĩ́mi. Irasirirã, ãrĩkatori merã wererã wererire bʉremubiri, ĩgʉ̃sãrẽ tarinʉgãsiabʉ. 5 Ãrĩkatori merã wererã i ʉ̃mʉ marã ããrĩ́ma. I ʉ̃mʉma ditare werema. Gajirã i ʉ̃mʉ marã ĩgʉ̃sã irirosũ ããrĩrã́ta ĩgʉ̃sã wererire péma. 6 Marĩ gapʉ Marĩpʉyarã ããrã. Marĩpʉre masĩrãno, marĩ wererire péma. Gajirã ĩgʉ̃yarã ããrĩmerã gapʉ, marĩ wererire pébema. Irasirirã marĩ ãsũ ãrĩ masĩa: “Marĩpʉyarã ããrĩrã́no, Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ dorerosũta diayema ããrĩrĩ́rẽ wererãrẽ péma. Marĩpʉyarã ããrĩmerã gapʉ, wãtĩ dorerosũta ãrĩkatori merã wererãrẽ péma”, ãrĩ masĩa. 7 Yaarã yʉ maĩrã, mʉsãrẽ werea. Marĩ gãme maĩmakʉ̃, Marĩpʉta irasirimakʉ̃ yámi. Irasirirã marĩ gãme maĩrã! Gajirãrẽ maĩrãno, Marĩpʉ pũrã, ĩgʉ̃rẽ masĩrã ããrĩ́ma. 8 Marĩpʉ diayeta ããrĩpererãrẽ maĩgʉ̃ ããrĩ́mi. Irasirirã gajirãrẽ maĩmerãno ĩgʉ̃rẽ masĩbema. 9 Marĩpʉ ĩgʉ̃ magʉ̃ sugʉ ããrĩgṹ̶rẽ i ʉ̃mʉgue iriudi ããrĩmí, marĩrẽ ĩgʉ̃ merã perebiri okarire opaburo, ãrĩgʉ̃. Ĩgʉ̃rẽ iriugʉ, ĩgʉ̃ marĩrẽ maĩrĩrẽ masĩmakʉ̃ iridi ããrĩmí. 10 Ĩgʉ̃ marĩrẽ maĩrĩ, marĩ ĩgʉ̃rẽ maĩrĩ irirosũ meta ããrã. Ĩgʉ̃ gapʉ marĩrẽ diayeta maĩsĩã, ĩgʉ̃ magʉ̃rẽ iriudi ããrĩmí, ĩgʉ̃ boari merã marĩ ñerõ iridea wajare wajaribosadoregʉ. Irasirigʉ iri merã marĩ ñerõ irideare kãtimi. 11 Yaarã yʉ maĩrã, mʉsãrẽ werea. Marĩpʉ marĩrẽ maĩmakʉ̃ ĩãrã, marĩde gãme maĩrõ gããmea. 12 Neõ sugʉ masakʉ Marĩpʉre ĩãdi mámi. Ĩgʉ̃rẽ ĩãbirikeremakʉ̃, marĩ gãme maĩmakʉ̃, marĩ merã ããrĩníkõãmi. Irasirigʉ, ĩgʉ̃ maĩrõsũta marĩrẽ gajirãrẽ õãrõ maĩmakʉ̃ yámi. 13 Marĩpʉ Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃rẽ marĩrẽ sĩdi ããrĩmí. Irasirirã, Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ merã Marĩpʉ marĩ merã ããrĩnírĩrẽ, marĩde ĩgʉ̃ merã ããrĩnírĩrẽ masĩa. 14 Gʉa, Marĩpʉ magʉ̃rẽ ĩãnerã ããrĩsĩã, gajirãrẽ: “Marĩpʉ ĩgʉ̃ magʉ̃rẽ iriudi ããrĩmí, i ʉ̃mʉ marãrẽ ĩgʉ̃sã ñerõ iridea wajare taudoregʉ”, ãrĩ werea. 15 “Jesús, Marĩpʉ magʉ̃ ããrĩ́mi”, ãrĩrãno, Marĩpʉ merã ããrĩníma. Ĩgʉ̃de ĩgʉ̃sã merã ããrĩníkõãmi. 16 Irasirirã: “Marĩpʉ marĩrẽ maĩmi”, ãrĩ masĩa. “Ĩgʉ̃ta marĩrẽ maĩmi”, ãrĩ bʉremua. Ĩgʉ̃ diayeta ããrĩpererãrẽ maĩgʉ̃ ããrĩ́mi. Sugʉ gajirãrẽ maĩgʉ̃no, Marĩpʉ merã ããrĩními. Marĩpʉde ĩgʉ̃ merã ããrĩníkõãmi. 17 Irasirigʉ ĩgʉ̃ marĩ merã ããrĩnísĩã, ĩgʉ̃ maĩrõsũta marĩrẽ gajirãrẽ õãrõ maĩmakʉ̃ yámi. Ĩgʉ̃ ããrĩpererã ñerãrẽ peamegue wajamoãrĩnʉ ejamakʉ̃, marĩrẽ güiri marĩrõ ããrĩburo, ãrĩgʉ̃, irasũ yámi. Marĩ güiri marĩrõ ããrĩrã́, Jesucristo i ʉ̃mʉgue ããrĩgṹ̶ Marĩpʉ merã õãrõ ããrĩderosũta marĩde ĩgʉ̃ merã õãrõ ããrã. 18 Marĩpʉre maĩrã, ĩgʉ̃ marĩrẽ maĩrĩrẽ masĩrã, güiri marĩrõ ããrã. Irita marĩrẽ neõ güibirimakʉ̃ yáa. Sugʉ: “Marĩpʉ yʉre wajamoãgʉkumi”, ãrĩ gũñagʉ̃no, güimi. Ĩgʉ̃rẽ õãrõ maĩbi, ĩgʉ̃ ĩgʉ̃rẽ bʉro maĩrĩrẽ masĩbi ããrĩ́mi. 19 Marĩpʉ, marĩ ĩgʉ̃rẽ maĩburi dupiyuro marĩrẽ maĩpʉroridi ããrĩ́mi. Irasirirã marĩde ĩgʉ̃rẽ maĩa. 20 Sugʉ masakʉ gajigʉre ĩgʉ̃yagʉre ĩãturi doogʉ: “Yʉde Marĩpʉre maĩa”, ãrĩgʉ̃, ãrĩkatogʉ ããrĩ́mi. Gajigʉre ĩgʉ̃ ĩãgʉ̃rẽ maĩbi, Marĩpʉre ĩgʉ̃ ĩãbire maĩmasĩbemi. 21 Jesucristo i doreri marĩrẽ pími: “Marĩpʉre maĩrã, gajirãdere maĩrõ gããmea”, ãrĩmi.

1 Juan 5

1 “Jesús, Marĩpʉ magʉ̃ ĩgʉ̃ iriudi Cristo ããrĩ́mi”, ãrĩ bʉremurãno, Marĩpʉ pũrã ããrĩ́ma. Marĩpʉre maĩrãno, ĩgʉ̃ pũrãdere maĩma. 2 Marĩ, Marĩpʉre maĩrã, ĩgʉ̃ dorerire irirã, ĩgʉ̃ pũrãdere maĩa. Irire marĩ masĩa. 3 Marĩpʉre maĩrã, ĩgʉ̃ dorerire irirã yáa. Ĩgʉ̃ dorerire irimakʉ̃ diasãbea. Nʉkʉ̃rĩrẽ ũũmarõ irirosũ ããrĩbea. 4 Irasirirã ããrĩpererã Marĩpʉ pũrã i ʉ̃mʉma ñerĩ iririre piri, irire iriníbema. Marĩ Jesucristore bʉremurĩ merã i ʉ̃mʉma ñerĩ iririre piri, õãrĩ gapʉre irimasĩa. 5 “Jesús, Marĩpʉ magʉ̃ ããrĩ́mi”, ãrĩ bʉremurã dita i ʉ̃mʉma ñerĩ iririre piri, õãrĩ gapʉre irimasĩma. 6 Jesucristo i ʉ̃mʉgue ããrĩgṹ̶, deko merã wãĩyesũmi. Pʉrʉ boagʉ, ĩgʉ̃ya dí béomi. Irasirirã marĩ, ĩgʉ̃ deko merã wãĩyesũdeare, ĩgʉ̃ya dí béodeadere masĩrã: “Jesús, Marĩpʉ magʉ̃ ããrĩ́mi”, ãrĩ masĩa. Ĩgʉ̃ deko merã wãĩyesũdea ditare masĩrĩ merã irire masĩbea. Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ marĩrẽ i Jesucristoyamarẽ masĩmakʉ̃ yámi. Ĩgʉ̃ta marĩrẽ diayema ããrĩrĩ́rẽ masĩmakʉ̃ irigʉ ããrĩ́mi. 7 Ũ̶mʉgasiguedere: “Jesús, Marĩpʉ magʉ̃ ããrĩ́mi”, ãrĩ wererã, ʉrerã ããrĩ́ma. Marĩpʉ, ĩgʉ̃ magʉ̃, Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ ããrĩ́ma. Ĩgʉ̃sã ʉrerã ããrĩkererã, sugʉta ããrĩ́mi. 8 I nikũguedere Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ marĩrẽ Jesús, Marĩpʉ magʉ̃ ããrĩrĩ́rẽ masĩmakʉ̃ yámi. Irasũ ããrĩmakʉ̃, marĩ Jesús deko merã wãĩyesũdeare, ĩgʉ̃ya dí béodeadere masĩrĩ merã: “Jesús, Marĩpʉ magʉ̃ ããrĩ́mi”, ãrĩ masĩa. Iri merã marĩ õãrõ masĩa. 9 Masaka marĩrẽ ĩgʉ̃sã ĩãdeare weremakʉ̃ pérã, ĩgʉ̃sã wererire bʉremua. Marĩpʉ marĩrẽ wereri gapʉre, masaka wereri nemorõ bʉremurõ gããmea. Irasirirã, ĩgʉ̃ magʉ̃yamarẽ wererire bʉremurõ gããmea. 10 Marĩpʉ magʉ̃rẽ bʉremurãno, ĩgʉ̃yamarẽ wererire: “Diayeta ããrã”, ãrĩ gũñama. Ĩgʉ̃ magʉ̃yamarẽ wererire: “Diaye ããrĩbea”, ãrĩ gũñarã gapʉ: “Marĩpʉ ãrĩkatogʉ ããrĩ́mi”, ãrĩrã irirosũ ããrĩ́ma. 11 Marĩpʉ ĩgʉ̃ magʉ̃yamarẽ ãsũ ãrĩ weredi ããrĩmí: “Yʉ magʉ̃rẽ bʉremurãrẽ yʉ pʉro perebiri okarire opamurã ããrĩmakʉ̃ iribʉ”, ãrĩdi ããrĩmí. 12 Ĩgʉ̃ magʉ̃rẽ bʉremurĩ oparãno, ĩgʉ̃ pʉro i perebiri okarire oparãkuma. Ĩgʉ̃rẽ bʉremurĩ opamerã gapʉ iri okarire opabirikuma. 13 Yʉ mʉsãrẽ Marĩpʉ magʉ̃rẽ bʉremurãrẽ irire gojáa, Marĩpʉ pʉro perebiri okari opaburire masĩburo, ãrĩgʉ̃. 14 Marĩpʉre ĩgʉ̃ gããmerõsũta marĩ sẽrẽmakʉ̃, ĩgʉ̃ marĩrẽ pémi. Irasirirã irire masĩrã, güiro marĩrõ gũñaturari merã ĩgʉ̃rẽ sẽrẽmasĩa. 15 Irasũ sẽrẽrã, ĩgʉ̃ marĩrẽ périre, marĩ sẽrẽrõsũta ĩgʉ̃ sĩburidere masĩa. 16 Mʉsã, sugʉ mʉsãyagʉre ñerĩ irimakʉ̃ ĩãrã, ĩgʉ̃ya ããrĩburire Marĩpʉre sẽrẽbosaka! “Ĩgʉ̃ ñerõ iridea, ĩgʉ̃rẽ peamegue béomakʉ̃ iriri ããrĩbea”, ãrĩ masĩrã, ĩgʉ̃ya ããrĩburire sẽrẽbosaka! Irasirigʉ Marĩpʉ ĩgʉ̃rẽ ĩgʉ̃ pʉro perebiri okari opabu ããrĩmakʉ̃ irigʉkumi. Gaji ñerõ iriri gapʉ, masakare peamegue béomakʉ̃ iriri ããrã. Sugʉ masakʉ irireta irimakʉ̃ ĩãrã: “Ĩgʉ̃ya ããrĩburire Marĩpʉre sẽrẽbosaro gããmea”, ãrĩbea yʉ mʉsãrẽ. 17 Ããrĩpereri ñerõ iriri, Marĩpʉ dorerire tarinʉgãrĩ ããrã. Irasũ ããrĩkerero, ããrĩpereri ñerĩ iriri, masakare peamegue béomakʉ̃ iribea. Marĩpʉ ããrĩpereri ñerĩ iririre: “Neõ kãtibirikoa”, ãrĩbemi. 18 Ire marĩ masĩa. Marĩpʉ magʉ̃ marĩrẽ ĩgʉ̃ Pagʉ pũrã ããrĩrã́rẽ õãrõ koreri merã iritamumi. Irasirirã marĩ ñerĩrẽ iriníbea. Wãtĩ marĩrẽ ñerõ iridʉakeregʉ, marĩrẽ poyanorẽmasĩbemi. 19 Marĩ, Marĩpʉ pũrã ããrã. Wãtĩ ããrĩpererã i ʉ̃mʉ marã ñerãrẽ doregʉ ããrĩ́mi. Irire masĩa marĩ. 20 Gajidere masĩa. Marĩpʉ magʉ̃ marĩrẽ pémasĩrĩ sĩgʉ̃, i ʉ̃mʉgue aaridi ããrĩmí: “Marĩpʉ diayeta ããrĩnígʉ̃ ããrĩ́mi”, ãrĩ masĩburo, ãrĩgʉ̃. Jesucristo merã õãrõ ããrĩnísĩã, ĩgʉ̃ Pagʉ merãdere õãrõ ããrĩníkõãrã yáa. Jesucristo diayeta Marĩpʉ ããrĩ́mi. Ĩgʉ̃ta marĩrẽ ĩgʉ̃ pʉro perebiri okari sĩgʉ̃ ããrĩ́mi. 21 Irasirigʉ mʉsãrẽ yʉ pũrã irirosũ ããrĩrã́rẽ werea. Gajirã masaka bʉremurã keori weadeare bʉremubirikõãka! Marĩpʉ ditare bʉremuka! Irasũta iriro gããmea. Iropata ããrã. Juan

2 Juan 1

1 Yʉ bʉgʉro, mʉrẽ Marĩpʉ beyedeore mʉ pũrãdere i pũrẽ gojáa. Yʉ mʉsãrẽ diayeta maĩa. Yʉ dita mʉsãrẽ maĩbea. Ããrĩpererã mʉsã pʉro ããrĩrã́ Jesúya diayema ããrĩrĩ́rẽ masĩrã mʉsãrẽ maĩma. 2 Marĩ ĩgʉ̃ya diayema ããrĩrĩ́rẽ marĩya yʉjʉpũrãrĩgue masĩa. Ĩgʉ̃ neõ piriro marĩrõ marĩ merã ããrĩnísĩã, marĩrẽ irire masĩmakʉ̃ yámi. Irasirirã gʉa mʉsãrẽ maĩa. 3 Marĩpʉ ããrĩnígʉ̃, ĩgʉ̃ magʉ̃ Jesucristo marĩ Opʉ merã mʉsãrẽ õãrõ iritamu, bopoñarĩ merã ĩã, siñajãrĩ merã ããrĩrikʉmakʉ̃ iriburo. Irire irigʉ, diayema ããrĩrĩ́, maĩrĩ merã irasiriburo. 4 Surãyeri mʉ pũrã Marĩpʉ marĩrẽ dorederosũta Jesúyare irirã ããrĩ́ma, ãrĩrĩ kerere pégʉ, bʉro ʉsʉyabʉ. 5 Dapagora mʉrẽ ire gojagʉra. Marĩ gãme maĩrõ gããmea. I yʉ gojari, maama doreri ããrĩbea. I doreri, marĩ Jesúre bʉremunʉgãdeapoegue masĩdeata ããrã. 6 Marĩ gãme maĩrã, Marĩpʉ dorederosũta yáa. I doreri, mʉsã Jesúre bʉremunʉgãdeapoegue pédeata ããrã. Ãsũ ãrã. Gajirãrẽ maĩníkõãka! 7 I ʉ̃mʉguere wárã ãrĩkatorikʉrã waagorenama. “‘Jesucristo marĩ irirosũ dʉpʉkʉgʉ i ʉ̃mʉguere aaridi ããrĩmí’, ãrĩrĩ, diaye ããrĩbea”, ãrĩma. Ĩgʉ̃sãta ãrĩkatorikʉrã, Cristore ĩãturirã ããrĩ́ma. 8 Irasirirã õãrõ pémasĩka mʉsã! Ĩgʉ̃sã ãrĩkatorire bʉremubirikõãka! Ĩgʉ̃sã ãrĩkatorire bʉremurã, mʉsã Marĩpʉyare iridea waja ĩgʉ̃ mʉsãrẽ wajariburire dedeubukoa. Ĩgʉ̃sã ãrĩkatorire bʉremubirimakʉ̃, mʉsã ĩgʉ̃yare iridea waja mʉsãrẽ wajariburire sĩpeogʉkumi. 9 Sugʉ Cristo buedeare béo, ĩgʉ̃ gããmerõ gajire buegʉno, Marĩpʉ merã õãrõ ããrĩbemi. Cristo buedeare bʉremugʉ̃ ĩgʉ̃yare iritʉyagʉ gapʉ Marĩpʉ merã õãrõ ããrĩ́mi. Irasũ ããrĩmakʉ̃, ĩgʉ̃ magʉ̃ Cristo merã õãrõ ããrĩ́mi. 10 Irasirirã, sugʉ Cristo buedeare buebi, gaji buerire buegʉno mʉsã pʉro ejamakʉ̃, ĩgʉ̃rẽ bokatĩrĩsẽrẽ, mʉsãya wiigue ñajãdorebirikõãka! 11 Mʉsã ĩgʉ̃rẽ bokatĩrĩñeãrã, ĩgʉ̃rẽ iritamubukoa. Irasirirã ĩgʉ̃rẽ iritamurã ĩgʉ̃ irirosũ ñerõ irirã ããrĩbukoa. 12 Yʉ gaji wári mʉsãrẽ weredʉakeregʉ, i pũguere gojabirikoa. Yʉ basita mʉsã pʉrogue mʉsã merã werenígʉ̃ waagʉkoa. Marĩ basi weretamurã, õãrõ ʉsʉyari merã ããrĩrãkoa. 13 Mʉ pagʉmo pũrã mʉrẽ õãdorema. Igode Marĩpʉ beyedeota ããrĩ́mo. Iropata ããrã. Juan

3 Juan 1

1 Yʉ bʉgʉro, mʉrẽ Gayore diayeta yʉ maĩgʉ̃rẽ i pũrẽ gojáa. 2 Ire gojáa mʉrẽ yʉ maĩgʉ̃rẽ. Yʉ mʉya ããrĩburire Marĩpʉre sẽrẽbosáa. Mʉ Marĩpʉ merã õãrõ ããrĩrṍsũta ããrĩpereri mʉyare õãrõ waaburire, pũrĩrĩ marĩrõ merã mʉ ããrĩburire sẽrẽbosáa. 3 Gajirã Jesúre bʉremurã yʉ pʉro ejarã, mʉ ããrĩrikʉrire yʉre werema. “Jesúyare irinígʉ̃, i diayema ããrĩrĩ́rẽ iriwãgãgʉ̃ yámi”, ãrĩ werema. Ĩgʉ̃sã irire weremakʉ̃ pégʉ, bʉro ʉsʉyáa. 4 Jesúre bʉremurã yʉ buerã ĩgʉ̃ya diayema ããrĩrĩ́rẽ irinírã yáma, ãrĩrĩ kerere pégʉ, ʉsʉyataria. Yʉ i kerere péri, ããrĩpereri gaji nemorõ yʉre ʉsʉyamakʉ̃ yáa. 5 Mʉ Jesúre bʉremurãrẽ õãrõ iritamunígʉ̃ iriayuro. Gajiro marã mʉ ĩãmasĩmerã ããrĩkeremakʉ̃, ĩgʉ̃sãrẽ õãrõ iritamugʉ̃ iriayuro. 6 Ĩgʉ̃sã gʉare, Jesúre bʉremurã nerẽnarõgue gajirãrẽ mʉ maĩrĩrẽ werema. Irasirigʉ, ĩgʉ̃sã mʉ pʉrogue ejarãrẽ ĩgʉ̃sã gajirogue õãrõ waaburire iritamuka! Mʉ ĩgʉ̃sãrẽ iritamugʉ̃, õãrõ irigʉkoa. Marĩpʉ marĩrẽ irasirimakʉ̃ta gããmemi. 7 Ĩgʉ̃sã Jesucristoya kerere werewãgãrã, Jesúre bʉremumerãrẽ: “Gʉare iritamuka!” neõ ãrĩ sẽrẽbema. 8 Irasirirã marĩ Jesúre bʉremurã ĩgʉ̃sãrẽ iritamurõ gããmea. Ĩgʉ̃sãrẽ iritamurã, marĩ ĩgʉ̃sã merã moãrã yáa, gajirã Jesúya diayema ããrĩrĩ́rẽ péburo, ãrĩrã. 9 Yʉ mʉsãrẽ Jesúre bʉremurã irogue ããrĩrã́rẽ su pũ gojabʉ. Diótrefes gapʉ mʉsãrẽ doredʉagʉ ããrĩsĩã, gʉa mʉsãrẽ: “Ãsũ irika!” ãrĩ weredeare pédʉabirayupʉ. 10 Yʉ mʉsã pʉrogue waagú̶, ĩgʉ̃rẽ mʉsã péurogue ĩgʉ̃ irideare: ĩgʉ̃ gʉare ñerõ kere ãrĩdeare, ĩgʉ̃ ãrĩkatodeare weregʉra. Ĩgʉ̃ i ditare iribirayupʉ. Jesúya kerere wererã waagorenarãrẽ bokatĩrĩñeãbirayupʉ. Gajirã mʉsã merãmarã ĩgʉ̃sãrẽ bokatĩrĩñeãdʉamakʉ̃ ĩãgʉ̃: “Bokatĩrĩñeãbirikõãka!” ãrãyupʉ. Ĩgʉ̃sãrẽ bokatĩrĩñeãrãrẽ Jesúre bʉremurã nerẽnarõgue ñajãdorebirayupʉ. 11 Mʉ, yʉ maĩgʉ̃, ñerõ irirãrẽ ĩãkũĩbirikõãka! Õãrõ irirã gapʉre ĩãkũĩka! Õãrĩrẽ irirã Marĩpʉyarã ããrĩ́ma. Ñerĩrẽ irirã gapʉ Marĩpʉre masĩbema. 12 Ããrĩpererã: “Demetrio õãgʉ̃ ããrĩ́mi”, ãrĩma. Irasirirã masaka ĩgʉ̃ iririre ĩãrã: “Marĩpʉ dorederosũta Jesúyare yámi”, ãrĩma. Gʉade: “Ĩgʉ̃ õãrõ irigʉ ããrĩ́mi”, ãrã. Mʉsã masĩa. Gʉa diayeta werea. 13 Yʉ gaji wári mʉrẽ weredʉakeregʉ, i pũguere gojabirikoa. 14 Mérõgã pʉrʉ mʉrẽ ĩãgʉ̃ waadʉakoa. Irasirigʉ mʉ pʉrogue waagú̶, mʉ merã werenígʉkoa. 15 Õãrõ siñajãrĩ opaka! Õõ marã marĩ merãmarã Jesúre bʉremurã mʉrẽ õãdorema. Ããrĩpererã irogue ããrĩrã́ marĩ merãmarã õãburo. Iropata ããrã. Juan

Judas 1

1 Yʉ Judas, Santiago pagʉmʉ Jesucristore moãboegʉ mʉsãrẽ i pũrẽ gojáa. Marĩpʉ mʉsãrẽ maĩgʉ̃ beyedi ããrĩmí, ĩgʉ̃yarã ããrĩburo, ãrĩgʉ̃. Jesucristo mʉsãrẽ koremi, ĩgʉ̃rẽ bʉremurĩrẽ piribirikõãburo, ãrĩgʉ̃. 2 Marĩpʉ mʉsãrẽ bʉro bopoña, maĩrĩ merã ĩãburo. Mʉsãrẽ siñajãrĩ sĩburo. 3 Marĩpʉ marĩrẽ peamegue waabonerãrẽ taurire mʉsãrẽ, yʉ maĩrãrẽ bʉro gojadʉadibʉ. Irire gojadʉakeregʉ, dapagorare gaji gapʉre gojaro gããmea, ãrĩ gũñáa. Marĩpʉ ããrĩpererã ĩgʉ̃yarãrẽ Jesucristoya kerere: “Ãsũ ããrã, irire neõ gorawayubirikõãka!” ãrĩ pídi ããrĩmí. Marĩ ĩgʉ̃yarã iri kerere bʉremua. Gajirã ãrĩkatori merã buerimasã gapʉ iri kerere gorawayudʉama. Irasirigʉ yʉ mʉsãrẽ: “Ĩgʉ̃sã ãrĩkatori merã buerire pébirikõãka!” ãrĩ gojáa. Ĩgʉ̃sãrẽ: “Marĩpʉ gʉare pídea diayeta ããrã, mʉsã bueri gapʉ ãrĩkatori merã bueri ããrã”, ãrĩka! 4 Ĩgʉ̃sã ñerã, masĩña marĩrõ mʉsã pʉro ejanerã mʉsã merã ããrĩ́ma. Ĩgʉ̃sã ãrĩkatori merã: “Marĩpʉ marĩ ñerõ irideare kãtimi, irasirirã noó gããmerõ irimasĩa”, ãrĩ buema mʉsã, ĩgʉ̃sã ñerĩ iririkʉrire: “Õãa”, ãrĩ gũñaburo, ãrĩrã. “Jesucristo marĩrẽ doregʉ, marĩ Opʉ sugʉ ããrĩgṹ̶ ããrĩbemi”, ãrĩ buema. Iripoegue Marĩpʉ ĩgʉ̃ya werenírĩ gojadea pũgue ĩgʉ̃sã irirosũ ãrĩkatori merã buerãrẽ: “Wajamoãgʉra”, ãrĩdi ããrĩmí. 5 Irasirigʉ yʉ mʉsã masĩdeare dupaturi gũñamakʉ̃ iridʉáa. Iripoegue Marĩpʉ gʉa ñekʉ̃sãmarã Israel bumarãrẽ Egiptogue ããrĩrã́rẽ wiudi ããrĩmí. Ĩgʉ̃sãrẽ wiukeregʉ, ĩgʉ̃rẽ bʉremumerã gapʉre wẽjẽdi ããrĩmí. 6 Marĩpʉre wereboerã ããrãdinerãdere gũñaka! Ĩgʉ̃sã Marĩpʉ doreri pídeare tarinʉgãnerã ããrĩmá. Ĩgʉ̃sãrẽ ĩgʉ̃ ããrĩdorederore ããrĩdʉabirinerã ããrĩmá. Irasirigʉ Marĩpʉ ĩgʉ̃sãrẽ kõmedari merã naĩtĩãrõgue sʉapíkõãdi ããrĩmí. Ĩgʉ̃ ããrĩpererã ñerãrẽ wajamoãrĩnʉ ejamakʉ̃, ĩgʉ̃sãrẽ bʉro wajamoãgʉkumi. 7 Iripoegue Sodoma, Gomorra wãĩkʉri makãrĩ marã, irasũ ããrĩmakʉ̃ iri makãrĩ pʉro ããrĩrĩ́ makãrĩ marãde, Marĩpʉre wereboerã ããrãdinerã irirosũ ñerõ irinerã ããrĩmá. Ũ̶ma, nome merã ñerõ irinerã ããrĩmá. Irasũ ããrĩmakʉ̃ ʉ̃ma seyaro ñerõ irinerã ããrĩmá. Nomede irasũta irinerã ããrĩmá. Irasirigʉ, ĩgʉ̃sã ñerõ iridea waja Marĩpʉ ĩgʉ̃sãrẽ soebéodi ããrĩmí. Ããrĩpererã ĩgʉ̃sã iriderosũ ĩgʉ̃ dorerire tarinʉgãrã perebiri peamegue wajamoãburire masĩburo, ãrĩgʉ̃, irasiridi ããrĩmí. 8 Ĩgʉ̃sã Marĩpʉ dorerire tarinʉgãderosũ, ãrĩkatori merã buerimasã mʉsã watope ããrĩrã́ ñerõ yáma. Ĩgʉ̃sã kẽrõgue ĩãrĩ merã ĩgʉ̃sã ñerõ iridʉarire: “Õãa”, ãrĩ gũñama. Irasirirã ĩgʉ̃sã ñerõ iriri merã ĩgʉ̃sãya dʉpʉre poyanorẽma. Marĩ Opʉ dorerire tarinʉgãma. Turari oparãrẽ ñerõ wereníma. 9 Marĩpʉre wereboerã opʉ Miguel wãĩkʉgʉ iriderosũ iribema. Miguel Moiséya dʉpʉ darore ãĩadʉagʉ, wãtĩ merã gãme guaseodi ããrĩmí. Irasirikeremakʉ̃, Miguel gapʉ neõ suñarõ ñerõ werenírĩ merã wãtĩrẽ: “Iropata irika! Peamegue waaka!” ãrĩ turibiridi ããrĩmí. Ãsũ gapʉ ãrĩdi ããrĩmí: “Yʉ Opʉ mʉrẽ: ‘Iropata irika!’ ãrĩburo”, ãrĩdi ããrĩmí. 10 Ãrĩkatori merã buerimasã mʉsã watope ããrĩrã́ gapʉ ĩgʉ̃sã masĩbirideare ñerõ werenírĩ merã werema. Waimʉrã pémasĩmerã iririkʉrosũ ĩgʉ̃sã noó gããmerõ iridʉari ditare yáma. Irasirirã peamegue béosũrãkuma. 11 Ĩgʉ̃sãta neõ ʉsʉyari bokabirikuma. Caín wãĩkʉgʉ Marĩpʉyare bʉremubi, ĩgʉ̃ pagʉmʉrẽ ĩãturi, wẽjẽderosũ ñerõ yáma. Balaam wãĩkʉgʉ ĩgʉ̃ niyeru wajataburire, Marĩpʉyarãya ããrĩburi nemorõ gũñasĩã, ĩgʉ̃sãrẽ ãrĩkatori merã buederosũ ñerõ yáma. Gajigʉ Coré wãĩkʉgʉ ĩgʉ̃ya bumarã oparã Marĩpʉ pínerãrẽ tarinʉgãdi ããrĩmí. Ĩgʉ̃ tarinʉgãrĩ waja Marĩpʉ ĩgʉ̃rẽ wajamoãgʉ̃, boamakʉ̃ iridi ããrĩmí. Ãrĩkatori merã buerimasã, Coré iriderosũ ñerõ yáma. Irasirigʉ Marĩpʉ ĩgʉ̃rẽ wajamoãderosũ ĩgʉ̃sãdere wajamoãgʉkumi. 12 Mʉsãrẽ ãrĩkatori merã buerimasã, mʉsã Jesúre bʉremurã nerẽ, bosebaaripoe bʉremurĩ marĩrõ noó gããmerõ yáma. Mʉsã merã baa, iirírã, ĩgʉ̃sãyama ditare gũñama. Ñerã oveja korerimasã ovejare baari ejomerã irirosũ yáma. Ĩĩmikãyebori mirũ wẽjãpuri merã otederogue deko merẽrõ marĩrõ tariaro irirosũ neõ mʉsãrẽ iritamubema. Yuku dʉkakʉripoe bʉgʉ yukʉ dʉkamarĩ yukʉ irirosũ yáma. Masaka irigʉre nugũrĩgue merãta duuadero pʉrʉ ñaĩpereakõãkoa. Irigʉ irirosũ ããrĩ́ma. Õãrõ iririre neõ irimasĩbema. 13 Ĩgʉ̃sã ñerõ gʉyasĩũrĩ iririkʉri, sũmu gʉrarikʉrire makũrĩ pámujũpídea irirosũ ããrã. Neñukã ĩgʉ̃sã keoro waanarõgue merã yuridijanerã irirosũ ããrĩrã́, gajirãrẽ diaye buerire tʉyamakʉ̃ neõ iribema. Irasirigʉ Marĩpʉ: “Ĩgʉ̃sãrẽ ãsũ wajamoãgʉra”, ãrĩderosũta gajiro nemorõ naĩtĩãrõgue ããrĩnímakʉ̃ irigʉkumi. 14 Iripoeguemʉ Enoc wãĩkʉgʉ Adán parãmerã ããrĩturiagʉ ããrĩdi ããrĩmí. Adán merã marĩ keopʉrori, Enoguere keotũnumakʉ̃, ããrĩpererã Adán parãmerã ããrĩturiarã su mojõma pere gaji mojõ peru pẽrẽbejari burigora masãporewãgãnerã ããrĩmá. Marĩpʉ ãrĩkatori merã buerimasãrẽ ĩgʉ̃ wajamoãburire Enorẽ weredoredi ããrĩmí. Irasirigʉ Enoc ãsũ ãrĩ weredupiyudi ããrĩmí: “Péka yʉre! Marĩ Opʉ wárã ĩgʉ̃yarã merã aarigʉkumi. 15 Ããrĩpererã masaka ĩgʉ̃sã irideare ĩã beyegʉ aarigʉkumi. Ããrĩpererã ñerãrẽ ããrĩpereri ĩgʉ̃sã ñerĩ iridea waja, irasũ ããrĩmakʉ̃ ããrĩpereri ĩgʉ̃rẽ ñerõ werenídea waja ĩgʉ̃sãrẽ wajamoãgʉ̃ aarigʉkumi”, ãrĩdi ããrĩmí Enoc iripoeguere. 16 Irasirirã ãrĩkatori merã buerimasã wajamoãsũrãkuma. Ããrĩpererãrẽ werewʉarikʉrã, gajirã iririre: “Õãbea”, ãrĩ gũñarã ããrĩ́ma. Ĩgʉ̃sã ñerĩ ʉaribejari ditare yáma. “Masĩtarinʉgãa”, ãrĩ weregorenama. Ĩgʉ̃sãya ditare gããmesãrã, gajirãrẽ õãrõ wereníkatoma. 17 Mʉsã yʉ maĩrã, marĩ Opʉ Jesucristo buedoregʉ pínerã mʉsãrẽ buedeare gũñaka! 18 Ĩgʉ̃sã mʉsãrẽ ãsũ ãrĩnerã ããrĩmá: “I ʉ̃mʉ pereburi dupiyuro masaka noó gããmerõ Marĩpʉyare bʉridarãkuma. Marĩpʉre gããmemerã, ñerĩ ʉaribejarire irirãkuma”. 19 Irire irasirirã Jesúre bʉremurãrẽ gãme dʉkawarimakʉ̃ yáma. Ĩgʉ̃sã iridʉarire irirã Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃rẽ neõ opabema. 20 Mʉsã yʉ maĩrã gapʉ, õãrĩ Jesúyare bʉremurĩrẽ neõ piribirikõãka! Gũñaturaníkõãka! Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ iritamurĩ merã Marĩpʉre sẽrẽka! 21 Marĩpʉ mʉsãrẽ maĩgʉ̃rẽ piribirikõãka! Marĩ Opʉ Jesucristo marĩrẽ bopoñarĩ merã ĩãgʉ̃ ʉ̃mʉgasigue perebiri okari sĩgʉkumi. Irasirirã ĩgʉ̃ sĩburire: “Oparãkoa”, ãrĩ gũñaturari merã yúka! 22 Gajirã Jesúyare: “¿Diayeta ããrĩ́rĩ?” ãrĩ bʉremuturamerãrẽ bopoñarĩ merã ĩãka! Ĩgʉ̃sãrẽ Jesúyare: “Diayeta ããrã”, ãrĩ wereka! 23 Wii ʉ̃jʉ̃rĩ wii poekague ããrĩrã́rẽ taurã irirosũ ĩgʉ̃sãrẽ iritamuka, peamegue waabonerãrẽ waabirikõãburo, ãrĩrã! Gajirãrẽ ñerõ irimakʉ̃, bopoñarĩ merã ĩãka! Ĩgʉ̃sã ñerĩ iriri gapʉre dooka, ĩgʉ̃sãrẽ ĩãkũĩrĩ, ãrĩrã! Suríro gʉrarikʉrore gããmemerã irirosũ ĩgʉ̃sã ñerĩ iririre gããmebirikõãka, irire pẽrẽrĩ, ãrĩrã! 24 Marĩpʉ sugʉ ããrĩgṹ̶, marĩ Opʉ Jesucristo merã marĩ peamegue waabonerãrẽ taugʉ ããrĩ́mi. Ĩgʉ̃ turari merã marĩrẽ koremasĩmi, ñerĩrẽ iribirikõãburo, ãrĩgʉ̃. Irasũ ããrĩmakʉ̃ ĩgʉ̃ pʉroguere marĩ ñerĩ opamerã õãrõ ʉsʉyari merã ããrĩmakʉ̃ irimasĩmi. Irasirirã ããrĩpererã ĩgʉ̃rẽ: “Mʉ õãtarigʉ, turatarigʉ, ããrĩpererãrẽ doregʉ, gʉa Opʉ ããrã”, ãrĩburo. “Neõgoragueta ããrĩníkõãdi ããrĩmí. Dapagoradere ããrĩníkõãmi. Pʉrʉguedere irasũta ããrĩníkõãgʉkumi”, ãrĩburo. Marĩde irasũta ãrĩrã! Iropata ããrã. Judas

Apocalipsis 1

1 I papera pũ Marĩpʉ ĩgʉ̃ mérõgã pʉrʉ iriburire Jesucristore wereri pũ ããrã. Jesucristoyarãrẽ irire masĩdoregʉ ĩgʉ̃rẽ weredi ããrĩmí. Jesucristo sugʉ Marĩpʉre wereboegʉre iriudi ããrĩmí yʉre irire weredoregʉ. Yʉ Juan, Jesucristore moãboegʉ ããrã. 2 Irasirigʉ i pũguere ããrĩpereri yʉ ĩãdeare, yʉ pédeare, Marĩpʉya kerere, Jesucristo yʉre weredeadere gojáa. 3 I pũgue gojaderosũ waaburo, mérõ dʉyáa. I pũrẽ gajirãrẽ buerãno ʉsʉyari bokarãkuma. Marĩpʉya kerere i pũgue gojadeare buemakʉ̃ péduripírãnode ʉsʉyari bokarãkuma. 4 Yʉ, mʉsã Asiague ããrĩrã́rẽ su mojõma pere gaji mojõ peru pẽrẽbejari makãrĩ marãrẽ Jesucristore bʉremurãrẽ gojáa. Marĩpʉ mʉsãrẽ õãrõ iritamuburo. Mʉsãrẽ ĩgʉ̃ siñajãrĩ sĩrĩrẽ opaka! Marĩpʉ neõgoragueta ããrĩsiadi ããrĩmí. Dapagoradere ããrĩníkõãmi. Pʉrʉguedere irasũta ããrĩníkõãgʉkumi. Opʉ doarogue doami. Ĩgʉ̃ diaye, Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ su mojõma pere gaji mojõ peru pẽrẽbejari turari opagʉ ããrĩ́mi. Ĩgʉ̃de mʉsãrẽ õãrõ iritamuburo. 5 Jesucristode mʉsãrẽ õãrõ iritamuburo. Ĩgʉ̃ Marĩpʉya kerere diayeta weregʉ ããrĩ́mi. Ĩgʉ̃ ããrĩpererã boanerã masãburi dupiyuro boadigue masãpʉroridi, neõ dupaturi boabi ããrĩ́mi. Irasirigʉ, i ʉ̃mʉgue ããrĩrã́ ããrĩpererã masaka oparãrẽ doregʉ ããrĩ́mi. Marĩrẽ maĩgʉ̃ ĩgʉ̃ya dí béori merã marĩ ñerĩ iridea wajare taudi ããrĩmí. 6 Irasirigʉ marĩrẽ oparã ããrĩmakʉ̃ iridi ããrĩmí. Irasũ ããrĩmakʉ̃ marĩrẽ paía masakaya ããrĩburire Marĩpʉre sẽrẽbosarã ããrĩmakʉ̃ iridi ããrĩmí, ĩgʉ̃ Pagʉyare iriburo, ãrĩgʉ̃. Irasirirã ĩgʉ̃rẽ: “Õãtarigʉ, ããrĩpererã nemorõ turagʉ ããrã mʉ”, ãrĩ bʉremurã! Irasũta ããrĩburo. 7 Mʉsã õãrõ pémasĩka! Jesucristo ĩĩmikãyeborigue dijarigʉkumi. Ĩgʉ̃ dijarimakʉ̃, ããrĩpererã ĩãrãkuma. Ĩgʉ̃rẽ curusague pábiatú wẽjẽnerãde ĩãrãkuma. I ʉ̃mʉ marã ããrĩpereri buri marã, ĩgʉ̃ aarimakʉ̃ ĩãrã, ĩgʉ̃ ĩgʉ̃sãrẽ wajamoãburire gũñarã, orerãkuma. Irasũta waarokoa. 8 Marĩpʉ marĩ Opʉ ããrĩpererã nemorõ turagʉ ãsũ ãrĩmi: “Yʉ neõgoragueta ããrĩpereri i ʉ̃mʉmarẽ iridi, pʉrʉguedere i ããrĩpererire peremakʉ̃ iribu ããrã”, ãrĩmi. “I ʉ̃mʉ ããrĩburo dupiyuro ããrĩsiabʉ. Dapagoradere irasũta ããrĩníkõãa. Pʉrʉguedere irasũta ããrĩníkõãgʉkoa”, ãrĩmi. 9 Yʉ Juan, mʉsãyagʉ Jesucristore bʉremugʉ̃ ããrĩsĩã, mʉsã irirosũta yʉde ñerõ taria. Marĩpʉ, marĩ Opʉ ããrĩ́mi. Marĩ ñerõ tarimakʉ̃, Jesucristo marĩrẽ gũñaturamakʉ̃ yámi. Yʉ Patmos wãĩkʉri nʉgʉ̃rõgue peresu ããrĩbú̶. Marĩpʉya kerere Jesucristo weredeare gajirãrẽ yʉ buedea waja irogue ããrĩbú̶. 10 Irinʉ siñajãrĩnʉ ããrĩmakʉ̃, Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ ĩgʉ̃ turaro merã kẽrõ irirosũ yʉre ĩmumi. Irasũ waaripoe yʉ pʉrʉpʉ gapʉ turaro werenírĩ, suru puridiru turaro bʉsʉro irirosũ bʉsʉmakʉ̃ pébʉ. 11 Turaro werenígʉ̃ yʉre ãsũ ãrĩmi: —Yʉ neõgoragueta ããrĩpereri i ʉ̃mʉmarẽ ããrĩmakʉ̃ iridi ããrã. Yʉta pʉrʉguedere i ããrĩpererire peremakʉ̃ iribu ããrã. Dapagora ããrĩpereri mʉ ĩãrĩrẽ, papera pũgue gojatúka! Pʉrʉ iri pũrẽ Asiague ããrĩrã́rẽ yʉre bʉremurãrẽ iriuka! Ĩgʉ̃sã su mojõma pere gaji mojõ peru pẽrẽbejari makãrĩ marã ããrĩ́ma. Efeso marã, Esmirna marã, Pérgamo marã, Tiatira marã, Sardis marã, Filadelfia marã, Laodicea marã ããrĩ́ma, ãrĩmi. 12 Ĩgʉ̃ werenírĩ bʉsʉmakʉ̃ pégʉ, gãmenʉgãbʉ ĩgʉ̃rẽ ĩãbu. Irasũ gãmenʉgã ĩãgʉ̃, su mojõma pere gaji mojõ peru pẽrẽbejari sĩãgori yukure oro merã iridea yukure ĩãbʉ. 13 Iri yuku watopegue sugʉ masakʉre ĩãbʉ. Ĩgʉ̃ yoaro suríro ĩgʉ̃ya guburigue ããrĩdijimejãrĩñerẽ sãñami. Ĩgʉ̃ya koretibire oro merã iridea yʉjʉwẽñarĩdare sʉatúadi ããrĩmí. 14 Ĩgʉ̃ya poari õãrõ boreri ããrĩbú̶. Ĩgʉ̃ya koye peame ʉ̃jʉ̃rĩ pũrã irirosũ gosesiribʉ. 15 Ĩgʉ̃ya guburi bronce wãĩkʉri kõme tĩmudea irirosũ gosesiribʉ. Ĩgʉ̃ werenírĩ wári ʉ̃tãdupabu irirosũ bʉsʉbʉ. 16 Ĩgʉ̃ya mojõ diayema mojõ gapʉ su mojõma pere gaji mojõ peru pẽrẽbejarãgora neñukã opami. Ĩgʉ̃ya disire sareri majĩ pe gapʉ õãrõ usiri majĩ wiribʉ. Ĩgʉ̃ya diapu abe ʉ̃mʉmʉ kũmijũrõsũ gosesiribʉ. 17 Irasirigʉ yʉ ĩgʉ̃rẽ ĩãgʉka, kõmogʉ̃ irirosũ ĩgʉ̃ya guburi pʉro meémejãbʉ. Yʉ meémejãmakʉ̃ ĩãgʉ̃, ĩgʉ̃ya mojõ diayema mojõ merã yʉre ñapeo, ãsũ ãrĩmi: —Güibirikõãka! Yʉ neõgoragueta ããrĩpereri i ʉ̃mʉmarẽ ããrĩmakʉ̃ iridi, pʉrʉguedere i ããrĩpererire peremakʉ̃ iribu ããrã. 18 Okanígʉ̃ ããrã. Iripoegue boabʉ. Dapagorare okaníkõãa. Masakare boadoregʉ, ĩgʉ̃sãrẽ boanerã ããrĩrṍgue waadoregʉ ããrã. 19 Dapagora ããrĩrĩ́, pʉrʉgue waaburidere mʉ ĩãrĩrẽ gojatúka! 20 Yʉ masakare neõ dupiyuro werebirideare, mʉ ĩãrĩrẽ weregʉra. Ĩgʉ̃sã su mojõma pere gaji mojõ peru pẽrẽbejarã neñukã, yaa mojõ diayema mojõ gapʉ yʉ oparã, yʉre bʉremurãrẽ yaare wererã keori irirosũ ããrã. Iri su mojõma pere gaji mojõ peru pẽrẽbejari sĩãgori yuku oro merã iridea yuku, yʉre bʉremurĩ buri marã keori irirosũ ããrã, ãrĩmi yʉre.

Apocalipsis 2

1 Jesucristo irire ãrĩ odo, ãsũ ãrĩnemomi: —Efeso marã yʉre bʉremurãrẽ, ĩgʉ̃sãrẽ yaare weregʉdere ãsũ ãrĩ gojaka! Yʉ, yaa mojõ diayema mojõ gapʉ su mojõma pere gaji mojõ peru pẽrẽbejarã neñukãrẽ opagʉ, su mojõma pere gaji mojõ peru pẽrẽbejari sĩãgori yuku watope waagorenagʉ̃ ããrã. 2 Yʉ, ããrĩpereri mʉsã iririre masĩpeokõãa. Mʉsã bʉro moãrĩrẽ, ñerõ tarikererã mʉsã yʉre gũñaturarire, ñerãrẽ mʉsã ĩãdʉabirire masĩa. Gajirã ĩgʉ̃sã basi: “Jesús buedoregʉ beyenerã ããrã”, ãrĩkererã, keoro buebema. Mʉsã ĩgʉ̃sã iririre ĩãrã: “Ãrĩkatori merã buema”, ãrĩ masĩa. 3 Yaare mʉsã moãrĩ waja ñerõ tarikererã, yʉre neõ piribea. Irire gariborero marĩrõ yáa. 4 Mʉsã õãrõ irikeremakʉ̃, gajire mʉsãrẽ ãsũ ãrĩ weregʉra. Mʉsã yʉre neõgorague maĩnʉgãderosũ iribea. 5 Irasirirã dapagorare mʉsã ñerõ waadeare gũñaka! Mʉsã ñerĩ iririre bʉjawereka! Mʉsã gũñarĩrẽ gorawayuka! Õãrĩ gapʉre irika doja, mʉsã iripʉroriderosũta! Mʉsã ñerĩ iririre piribirimakʉ̃ ĩãgʉ̃, mʉsãyagʉ sĩãgodire ãĩkõãgʉra. 6 Mʉsã yʉre neõgorague maĩnʉgãderosũ iribirikererã, i õãrĩ gapʉre iribʉ. Nicolaita wãĩkʉri bumarã ñerõ iririre mʉsã neõ gããmebea. Yʉde irire neõ gããmebea. 7 Mʉsã gãmipũrĩ oparã, Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ yʉre bʉremurĩ buri marãrẽ wererire õãrõ péka! Ãsũ ãrĩmi Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ yʉre bʉremurãrẽ: “Ããrĩpererã Jesúre bʉremurĩrẽ pirimerãrẽ ʉ̃mʉgasigue paraíso wãĩkʉrogue Marĩpʉya pooemʉ dʉkare baadoregʉra”, ãrĩmi. Irigʉ perebiri okari sĩdi ããrã. I ããrĩpererire gojaka, yaarã Efesogue ããrĩrã́rẽ! ãrĩmi yʉre Jesucristo. 8 Jesucristo irire ãrĩ odo, ãsũ ãrĩnemomi: —Esmirna marã yʉre bʉremurãrẽ, ĩgʉ̃sãrẽ yaare weregʉdere ãsũ ãrĩ gojaka! Yʉ neõgorague ããrĩpereri i ʉ̃mʉmarẽ ããrĩmakʉ̃ iridi, pʉrʉguere i ããrĩpererire peremakʉ̃ iribu ããrã. Yʉ boa, dupaturi masãgʉ̃ ããrã. 9 Yʉ, ããrĩpereri mʉsã ñerõ taririre, boporã ããrĩrĩ́rẽ masĩpeokõãa. Irasũ boporã ããrĩkererã, Marĩpʉyare masĩsĩã, wári ʉ̃mʉgasima õãrĩrẽ opáa. Gajire yʉ masĩa. Gajirã mʉsãrẽ ĩãturirã mʉsãrẽ ñerĩ kere ãrĩma. Ĩgʉ̃sã: “Gʉa judío masaka ããrĩsĩã, Marĩpʉyarã ããrã”, ãrĩma. Irasũ ãrĩkererã, ĩgʉ̃yarã ããrĩbema. Wãtẽa opʉ Satanárẽ bʉremurĩ bumarã ããrĩ́ma. 10 Mʉsã ñerõ tariburire güibirikõãka! Wãtĩ mʉsãrẽ yʉre bʉremurĩrẽ pirimakʉ̃ iridʉagʉ surãyeri mʉsãrẽ peresugue biadobomakʉ̃ irigʉkumi. Pe mojõma nʉrĩta ñerõ tarirãkoa. Ĩgʉ̃rẽ bʉremurã mʉsãrẽ wẽjẽkeremakʉ̃, yʉre bʉremurĩrẽ neõ piribirikõãka! Pʉrʉ yʉ pʉrogue mʉsãrẽ yʉ merã perebiri okarire sĩgʉkoa. 11 Mʉsã gãmipũrĩ oparã, Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ yʉre bʉremurĩ buri marãrẽ wererire õãrõ péka! Ãsũ ãrĩmi Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ yʉre bʉremurãrẽ: “Ããrĩpererã yʉre bʉremurĩrẽ pirimerã, perebiri peamegue neõ waabirikuma”, ãrĩmi. Irasirigʉ iri ããrĩpererire gojaka, yaarã Esmirnague ããrĩrã́rẽ! ãrĩmi yʉre. 12 Jesucristo irire ãrĩ odo, ãsũ ãrĩnemomi doja: —Pérgamo marã yʉre bʉremurãrẽ, ĩgʉ̃sãrẽ yaare weregʉdere ãsũ ãrĩ gojaka! Yʉ sareri majĩ, pe gapʉ usiri majĩrẽ opagʉ ããrã. 13 Mʉsã ããrĩrṍrẽ masĩpeokõãa. Satanás mʉsãya makã marã opʉ ããrĩ́mi. Ĩgʉ̃sã Satanárẽ bʉremukeremakʉ̃, mʉsã gapʉ yʉre bʉremua. Ĩgʉ̃sã mʉsã merãmʉ Antipare Marĩpʉya kerere õãrõ weredire wẽjẽma. Ĩgʉ̃rẽ wẽjẽmakʉ̃ ĩãkererã, mʉsã yʉre bʉremurĩrẽ neõ piribea. 14 Mʉsã yʉre bʉremurĩrẽ piribirikeremakʉ̃, gajino mʉsãrẽ ãsũ ãrĩ weregʉra. Surãyeri mʉsã merãmarã Balaãya buedeare iritʉyama. Iripoegue Balaam ãsũ ãrĩdi ããrĩmí, Israel bumarãrẽ ĩãturirã opʉre Balac wãĩkʉgʉre: “Israel bumarãrẽ tarinʉgãdʉagʉ, ĩgʉ̃sãrẽ mʉsã merã gãmesʉrimakʉ̃ irika, mʉsã irinarĩrẽ iritʉyaburo, ãrĩgʉ̃!” ãrĩdi ããrĩmí. Irasirirã Israel bumarã ĩgʉ̃sã merã gãmesʉrirã, keori weadea pʉro baari pídeare baanerã ããrĩmá. Ñerõ gãmebiranerã ããrĩmá. 15 Ĩgʉ̃sã irirosũta gajirã mʉsã merãmarã Nicolaita wãĩkʉri bumarã buerire iritʉyama. Iri buerire neõ piridʉabema. Yʉ gapʉ irire neõ gããmebea. 16 Irasirirã mʉsã ñerĩ iririre bʉjawereka! Mʉsã gũñarĩrẽ gorawayuka! Mʉsã gorawayubirimakʉ̃ ĩãgʉ̃, gũñaña marĩrõ mʉsã pʉrogue waa, yaa disigue sareri majĩ opari majĩ merã mʉsãrẽ wajamoãgʉra. 17 Mʉsã gãmipũrĩ oparã, Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ yʉre bʉremurĩ buri marãrẽ wererire õãrõ péka! Ãsũ ãrĩmi Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ yʉre bʉremurãrẽ: “Ñerõ iridorerãnorẽ tarinʉgãgʉ̃rẽ maná wãĩkʉri ʉ̃mʉgasima baarire sĩgʉra. Ũ̶tãye boreriyedere sĩgʉra ĩgʉ̃rẽ. I ʉ̃tãye maama wãĩrẽ yʉ gojatúdeaye ããrĩrokoa. Gajirã iri wãĩrẽ neõ masĩbirikuma. Iri ʉ̃tãyere ãĩgʉ̃ dita masĩgʉkumi”, ãrĩmi. Irasirigʉ iri ããrĩpererire gojaka, yaarã Pérgamogue ããrĩrã́rẽ! ãrĩmi yʉre. 18 Jesucristo irire ãrĩ odo, ãsũ ãrĩnemomi doja: —Tiatira marã yʉre bʉremurãrẽ, ĩgʉ̃sãrẽ yaare weregʉdere ãsũ ãrĩ gojaka! Yʉ, Marĩpʉ magʉ̃ ããrã. Yaa koye peame ʉ̃jʉ̃rĩ pũrã irirosũ gosea. Yaa guburi bronce wãĩkʉri kõme tĩmudea irirosũ gosea. 19 Yʉ ããrĩpereri mʉsã iririre masĩpeokõãa. Mʉsã yʉre maĩrĩ, yʉre bʉremurĩ, gajirãrẽ iritamurĩ, ñerõ tarikererã mʉsã yʉre gũñaturarire masĩa. Neõgoraguere mʉsã õãrõ iridero nemorõ dapagorare õãrõ irirã yáa. 20 Mʉsã õãrõ irikeremakʉ̃, gajino mʉsãrẽ ãsũ ãrĩ weregʉra. Jezabel wãĩkʉgo: “Marĩpʉyare werego ããrã”, ãrĩkatogo mʉsã watopegue ããrĩ́mo. Mʉsãrẽ igo ñerõ buemakʉ̃ pékererã, igore: “Gʉa merã ããrĩbirikõãka!” neõ ãrĩbea. Igo ãrĩkatori merã buego, yʉre moãboerãrẽ ñerõ gãmebiramakʉ̃ yámo. Keori weadea pʉro baari pídeare ĩgʉ̃sãrẽ baamakʉ̃ yámo. 21 Irinʉgue igore, igo ñerõ iririre bʉjawere, gorawayudoreadibʉ. Igo gapʉ neõ gorawayudʉabemo. Igo ñerõ gãmebirarire neõ piridʉabemo. 22 Irasirigʉ igore, igo merã ñerõ irinerãdere pũrĩrikʉmakʉ̃ irigʉra. Igo merã ñerõ irideare ĩgʉ̃sã bʉjawere, piribirimakʉ̃, ĩgʉ̃sãrẽ bʉro ñerõ tarimakʉ̃ irigʉkoa. 23 Igo pũrãdere wẽjẽgʉra. Yʉ irasũ irimakʉ̃ ĩãrã, ããrĩpererã yʉre bʉremurã: “Ĩgʉ̃ marĩ gũñarĩrẽ, marĩ ʉaribejaridere masĩpeokõãmi”, ãrĩrãkuma. “Ããrĩpereri marĩ iririkʉrire ĩã, keoro irigʉkumi. Ñerõ irirãrẽ wajamoãgʉkumi. Õãrõ irirã gapʉre õãrõ irigʉkumi”, ãrĩ masĩrãkuma. 24 Surãyeri mʉsã Tiatira marã igoya buerire, wãtẽa opʉ Satanáyama yayeridere gããmebea. Irasirigʉ yʉ mʉsãrẽ gajino dorenemobirikoa. 25 I ditare dorea mʉsãrẽ. Yʉ buerire mʉsã masĩdeare neõ mérõgã piribirikõãka! Yʉ mʉsã pʉro aarimakʉ̃guedere õãrõ iriníkõãka! 26 Yʉ mʉsã pʉrogue aarigú̶, õãrĩrẽ irirãrẽ, yʉ dorerire irinírãrẽ i ʉ̃mʉ marãrẽ dorerã ããrĩmakʉ̃ irigʉra. 27 Yʉpʉ yʉre, Opʉ sóoderosũta, yʉde mʉsãrẽ, oparã sóogʉra. Irasirirã kõmegʉ̃ merã, sorori diiari merã weadea sororire pámutũrõsũ i ʉ̃mʉ marãrẽ turaro merã dorerãkoa. Irasirirã mʉsã dorerire neõ tarinʉgãbirikuma. 28 Yʉ gajidere ãsũ irigʉra. Neñukãmʉ boyodiru õãrõ boyoro irirosũ ããrĩgṹ̶, mʉsãrẽ maama perebiri ʉ̃mʉ pígʉkoa. 29 Mʉsã gãmipũrĩ oparã, Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ yʉre bʉremurĩ buri marãrẽ wererire õãrõ péka! ãrĩ gojaka, yaarã Tiatirague ããrĩrã́rẽ! ãrĩmi yʉre.

Apocalipsis 3

1 Jesucristo irire ãrĩ odo, ãsũ ãrĩnemomi doja: —Sardis marã yʉre bʉremurãrẽ, ĩgʉ̃sãrẽ yaare weregʉdere ãsũ ãrĩ gojaka! Yʉ, Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ su mojõma pere gaji mojõ peru pẽrẽbejari turari opáa. Irasũ ããrĩmakʉ̃, su mojõma pere gaji mojõ peru pẽrẽbejarã neñukãdere opáa. Ããrĩpereri mʉsã iririre masĩpeokõãa. Mʉsã: “Marĩpʉyare õãrõ yáma”, ãrĩsũrã ããrã. Irasũ ããrĩkererã, boanerã irirosũ, ĩgʉ̃yare neõ koero iribea. 2 Irasirirã õãrõ pémasĩka! Mʉsã õãrĩ iriri dʉyarigãrẽ piriro marĩrõ õãrõ irika! Irire iribirimakʉ̃, mʉsã õãrĩ iriri pereakõãrokoa. Yʉ, mʉsã iririre ĩãa. Yʉpʉ ĩũrõguere õãrõ iripeobea. 3 Yʉpʉyare gajirã mʉsãrẽ buedeare gũñaka! Irireta dupaturi iritʉyaka doja! Mʉsã ñerĩ iririre pirika! Irasũ iribirimakʉ̃, gũñaña marĩrõ yajarimasʉ̃ aarirósũ, gũñaña marĩrõ mʉsãrẽ wajamoãgʉ̃ aarigʉkoa. 4 Irasũ ããrĩkeremakʉ̃, surãyeri mʉsã watopere ñerõ irirãrẽ ĩãkũĩbema. Marĩpʉyare iritʉyarã ããrĩsĩã, ĩgʉ̃sãya surí gʉraritúmerã irirosũ ããrĩ́ma. Irasirirã ñerõ iridea wajare opamerã, boreri surí sãñarã yʉ merã waagorenarãkuma. 5 Ããrĩpererã piriro marĩrõ Marĩpʉyare irirã irasũta surí õãrõ boreri sãñarã yʉ pʉro ããrĩrãkuma. Yʉ merã perebiri okari opamurã wãĩrẽ gojatúri pũgue ĩgʉ̃sã wãĩrẽ gojatúdeare neõ koebirikoa. Koeronorẽ irigʉ, Yʉpʉ, ĩgʉ̃rẽ wereboerã ĩũrõguere: “Yaarã ããrĩ́ma”, ãrĩgʉkoa. 6 Mʉsã gãmipũrĩ oparã, Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ yʉre bʉremurĩ buri marãrẽ wererire õãrõ péka! ãrĩ gojaka, yaarã Sardigue ããrĩrã́rẽ! ãrĩmi yʉre. 7 Jesucristo irire ãrĩ odo, ãsũ ãrĩnemomi doja: —Filadelfia marã yʉre bʉremurãrẽ, ĩgʉ̃sãrẽ yaare weregʉdere ãsũ ãrĩ gojaka! Yʉ ñerĩ opabi, diayeta weregʉ ããrã. Yʉ, iripoeguemʉ opʉ David dorederosũ turari merã doregʉkoa. Iri turaro merã doreri, sawire opari irirosũ ããrã. Irasirigʉ, yʉ tũpãmakʉ̃ neõ gajigʉ biamasĩberosũ, yʉ iridoremakʉ̃ kãmutamasĩbemi. Yʉ biamakʉ̃dere neõ gajigʉ tũpãmasĩberosũ, yʉ iridorebirimakʉ̃ irimasĩbemi. 8 Yʉ ããrĩpereri mʉsã iririre masĩpeokõãa. Mʉsã mérõgã turari opakererã, yaa buerire õãrõ iritʉyáa. Gajirã, mʉsã yaarã ããrĩrĩ́ waja mʉsãrẽ ñerõ iridʉakeremakʉ̃: “Jesúre masĩbea”, neõ ãrĩbea. Irasirigʉ yʉ mʉsãrẽ su makãpʉro tũpãnúmakʉ̃, neõ sugʉ biamasĩberosũ, yʉ mʉsãrẽ yaamarẽ iridoremakʉ̃, mʉsãrẽ kãmutamasĩbemi. 9 Gajirã mʉsã pʉro ããrĩrã́: “Gʉa judío masaka ããrĩsĩã, Marĩpʉyarã ããrã”, ãrĩkererã, ĩgʉ̃yarã ããrĩbema. Ãrĩkatorimasã, wãtẽa opʉ Satanárẽ bʉremurĩ bumarã ããrĩ́ma. Irasirigʉ ĩgʉ̃sãrẽ mʉsãya guburi pʉro bʉremurĩ merã ejamejãjamakʉ̃ irigʉra. Yʉ irasirimakʉ̃ ĩãrã, yʉ mʉsãrẽ maĩrĩrẽ ĩãmasĩrãkuma. 10 Yʉ mʉsãrẽ: “Neõ piriro marĩrõ yaare irika!” ãrĩdeare õãrõ irirã yáa. Irasirigʉ, ããrĩpererã i ʉ̃mʉgue ããrĩrã́ iririkʉrire ĩãbu, ĩgʉ̃sãrẽ ñerõ tarimakʉ̃ irigʉ, mʉsãrẽ õãrõ koregʉra. 11 Mérõ dʉyáa, yʉ i ʉ̃mʉgue dupaturi aariburo. Irasirirã yaare mʉsã masĩdeare neõ kãtibirikõãka! Piriro marĩrõ irire iriníkõãka, mʉsã wajataburire ẽmarĩ, ãrĩrã! 12 Õãrõ yaare iritariwere, irire pirimerãnorẽ Yʉpʉ pʉrogue ããrĩmakʉ̃ irigʉra. Ĩgʉ̃sã ĩgʉ̃ya wiima borari ããrĩrṍsũ ĩgʉ̃ pʉro ããrĩníkõãrãkuma. Yʉpʉ wãĩrẽ ĩgʉ̃sãguere gojagʉkoa, ĩgʉ̃yarã ããrĩrĩ́rẽ ĩmubu. Ĩgʉ̃ya makã wãĩdere gojagʉkoa. Ĩgʉ̃ya makã, maama makã Jerusalén wãĩkʉa. Iri makã ʉ̃mʉgasigue merã dijariri makã ããrĩrokoa. Yʉde ĩgʉ̃sãrẽ yʉ wãĩ, maama wãĩrẽ gojagʉkoa. 13 Mʉsã gãmipũrĩ oparã, Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ yʉre bʉremurĩ buri marãrẽ wererire õãrõ péka! ãrĩ gojaka, yaarã Filadelfiague ããrĩrã́rẽ! ãrĩmi yʉre. 14 Jesucristo irire ãrĩ odo, ãsũ ãrĩnemomi doja: —Laodicea marãrẽ yʉre bʉremurãrẽ, ĩgʉ̃sãrẽ yaare weregʉdere ãsũ ãrĩ gojaka! Yʉ ãrĩrõsũta irigʉ ããrã. Irasirigʉ diayeta weregʉ, Yʉpʉya kerere keoro weregʉ ããrã. Yʉpʉ, yʉ merã ããrĩpereri i ʉ̃mʉmarẽ iridi ããrĩmí. 15 Yʉ ããrĩpereri mʉsã iririre masĩpeokõãa. Mʉsã yʉre bʉremumerã, õãrõ bʉremurã ããrĩbea. Mérõgã yʉre bʉremurĩ opáa. Irasirigʉ yʉ mʉsãrẽ irasũ ããrĩnemobirimakʉ̃ gããmea. 16 Yʉ, mʉsã mérõgã bʉremurĩ oparire doogoráa. Irasirigʉ gajino ñerĩrẽ dokabéodʉagʉ irirosũ mʉsãrẽ béodʉagʉ ããrã. 17 Yʉ mʉsãrẽ irasũ iridʉakeremakʉ̃, mʉsã gapʉ ãsũ ãrĩ werenía: “Wári opáa”, ãrã. “Ããrĩpereri õãrõ waáa, ããrĩpereri gʉa gããmerĩrẽ opakõãa”, ãrã. Irasũ ãrĩkererã, yʉ ĩũrõ neõ gajino opamerã, boporã, surí marĩrã, koye ĩãmerã irirosũ ããrã. Mʉsã bʉremurĩ opamerã ããrĩrĩ́rẽ masĩbea. 18 Irasirigʉ mʉsãrẽ: “Wári oparã ããrã”, ãrĩ péñarãrẽ ãsũ ãrĩ weregʉra. Oro peamegue soe ãmuadea yʉ oparire wajarika, wári opamurã! Iri õãrĩ oro oparã irirosũ ããrĩrã́, yʉre õãrõ bʉremurĩ oparãkoa. Surí boreri yʉ oparidere wajarika, surí marĩrõ ããrĩbukoa, ãrĩrã! Mʉsã irire sãñarã irirosũ ããrĩrã́, mʉsã ñerĩ irideare pirirã, gʉyasĩrĩrõ marĩrõ ããrĩrãkoa. Irasũ ããrĩmakʉ̃, koye piuri kúdere wajarika, õãrõ ĩãmurã. Mʉsã irire piuanerã irirosũ ããrĩrã́, Marĩpʉyare õãrõ ĩãmasĩrãkoa. 19 Mʉsãrẽ ããrĩpererã yʉ maĩrãrẽ ñerĩrẽ irinemobirikõãburo, ãrĩgʉ̃, pũrĩrõ páro irirosũ werea. Irasirirã yaare bʉro gããmeka! Mʉsã ñerĩ irideare bʉjawere, irire pirika! 20 Õãrõ péka! Yʉ mʉsã merã ããrĩdʉagʉ, sugʉ makãpʉro ejanʉgã oenígʉ̃ irirosũ ããrã. Sugʉ yʉre pégʉ, õãrõ merã makãpʉro tũpãsóogʉ irirosũ ããrĩ́mi. Irasirigʉ yʉ ĩgʉ̃ merã õãrõ ʉsʉyaníkõãgʉkoa. Ĩgʉ̃de yʉ merã ʉsʉyanígʉkumi. 21 Õãrĩrẽ iritariwererãnorẽ yʉ doaro tʉrogue doamakʉ̃ irigʉra, yʉ merã doreburo, ãrĩgʉ̃. Yʉ õãrĩrẽ iritariwere, Yʉpʉ merã Opʉ doarogue doarosũ, yʉde õãrĩrẽ irirãrẽ irogue doamakʉ̃ irigʉra. 22 Mʉsã gãmipũrĩ oparã, Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ yʉre bʉremurĩ buri marãrẽ wererire õãrõ péka! ãrĩ gojaka, yaarã Laodiceague ããrĩrã́rẽ! ãrĩmi Jesucristo yʉre.

Apocalipsis 4

1 Pʉrʉ ʉ̃mʉgasigue ĩãmu, tũpãdea makãpʉrore ĩãbʉ. Puridiru turaro bʉsʉro irirosũ werenípʉroridi dupaturi turaro werenírĩ bʉsʉrore pébʉ. Ãsũ yʉre ãrĩmi: —Õõgue mʉrĩrika! Pʉrʉgue yʉ waamakʉ̃ iriburire mʉrẽ ĩmugʉra. Yʉ ãrĩderosũta waarokoa, ãrĩmi. 2 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩ wereadero pʉrʉ, mata Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ ĩgʉ̃ turari merã yʉre ʉ̃mʉgasigue ãĩmʉrĩãmi. Irogue mʉrĩjagʉ, sugʉ Opʉ doarogue doagʉre ĩãbʉ. 3 Ĩgʉ̃, jaspe, cornalina wãĩkʉri yeri ʉ̃tãyeri goserosũ õãrõ gosesirigʉ ããrĩmí. Õãrõ gosesiriri bero, esmeralda wãĩkʉriye irirosũ gosesiri bero dekogue doami. 4 Ĩgʉ̃ doaro tʉrore su bero veinticuatro oparã doari ããrĩrĩ́ berore ĩãbʉ. Iri doariguere veinticuatro gora oparã mʉrã doama. Boreri surí sãñama. Ĩgʉ̃sã peyari beroríde oro berorí ããrĩbú̶. 5 Opʉ doarogue merã bupu miã, bʉro pámi. Iro doaro diaye su mojõma pere gaji mojõ peru pẽrẽbejari sĩãgori yuku ããrĩbú̶. Iri yukukʉta, Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ turari keori ããrĩbú̶. 6 Gaji iro doaro diaye dia wádiya diumajĩ gosesirirosũ ããrĩbú̶. Õãrõ deko sʉridiya irirosũ ããrĩbú̶. Iro doaro pʉro gajirã wapikʉrã okarã ããrĩmá. Ĩgʉ̃sãya diapure, ĩgʉ̃sãya pʉrʉpʉrire wári koye opama. 7 Yʉ ĩãpʉroridi, ẽõkaye irirosũ deyogʉ ããrĩmí. Ĩgʉ̃ pʉrʉmʉ, wekʉ irirosũ deyogʉ ããrĩmí. Ĩgʉ̃ pʉrʉmʉ, masakʉ irirosũ diapukʉgʉ ããrĩmí. Ĩgʉ̃sã ʉrerã pʉrʉmʉ, gapáʉ ĩgʉ̃ kẽdʉpʉri sẽẽgʉ̃ irirosũ deyomi. 8 Ĩgʉ̃sã wapikʉrãgueta su mojõma pere gaji mojõ suru pẽrẽbejari kẽdʉpʉri oparã ããrĩmá. Ĩgʉ̃sãya kẽdʉpʉri pe gapʉgueta wári koye opabʉ. Ũ̶mʉrikʉ, ñamirikʉ bayama. Ãsũ ãrĩ bayama: “Õãgʉ̃, õãgʉ̃, õãgʉ̃ Marĩpʉ ããrĩpererã nemorõ turagʉ, marĩ Opʉ ããrĩ́mi. Ĩgʉ̃ neõgoragueta ããrĩsiadi ããrĩmí. Dapagoradere irasũta ããrĩníkõãmi. Pʉrʉguedere irasũta ããrĩníkõãgʉkumi”, ãrĩ bayanama. 9 Irasũ bayarã, Marĩpʉ turarire bayarã irima. Ĩgʉ̃rẽ ããrĩpererinʉrĩ ããrĩnígʉ̃rẽ: “Bʉro ʉsʉyáa mʉ merã”, ãrĩ bʉremurã irima. 10 Ĩgʉ̃sã irasũ baya bʉremumakʉ̃ ĩãrã, veinticuatro oparã mʉrã, ĩgʉ̃ doarogue doagʉ diaye ñadʉkʉpuri merã ejamejã, ĩgʉ̃rẽ bʉremuma. Ĩgʉ̃ ããrĩpererinʉrĩ ããrĩnígʉ̃ ããrĩ́mi. Irasũ bʉremurã, ĩgʉ̃sã peyari beroríre ĩgʉ̃ diaye meépeo, ãsũ ãrĩma: 11 “Mʉ, gʉa Opʉ turatarigʉ, õãtarigʉ ããrã. Gʉa bʉremugʉ̃ ããrĩkõãgʉ̃ta yáa. Mʉrẽ irasũta bʉremuníkõãrõ gããmea. Ããrĩpererire iridi ããrã. Mʉ gããmerõsũta i ããrĩpererire iribʉ”, ãrĩma Marĩpʉre.

Apocalipsis 5

1 Marĩpʉre Opʉ doarogue doagʉre ĩgʉ̃ya diayema mojõ gapʉ papera tũrũrẽ opagʉre ĩãbʉ. Iri tũrũ, pe gapʉ gojadea tũrũ, su mojõma pere gaji mojõ peru pẽrẽbejarigora õãrõ wĩtãbiadea tũrũ ããrĩbú̶. 2 Marĩpʉre wereboegʉ turagʉdere ĩãbʉ. Ĩgʉ̃ bʉro bʉsʉro merã ãsũ ãrĩ sẽrẽñami: —¿Noã ããrĩ́rĩ, gajirã nemorõ õãgʉ̃ i papera tũrũ wĩtãbiadeare kurabu? ãrĩmi. 3 Ũ̶mʉgasigue, i nikũgue, i nikũ poeka boanerã ããrĩrṍguedere neõ sugʉ iri tũrũrẽ kura, iri tũrũma gojadeare ĩãgʉ̃ mámi. 4 Irasirigʉ iri tũrũrẽ kurabure ĩgʉ̃sã bokabirimakʉ̃ ĩãgʉ̃, yʉ bʉro orebʉ. 5 Yʉ irasũ oremakʉ̃ ĩãgʉ̃, sugʉ, oparã mʉrã watopemʉ ãsũ ãrĩmi yʉre: —Iropata oreka! Iripoeguemʉ opʉ David parãmi ããrĩturiagʉ iri tũrũrẽ su mojõma pere gaji mojõ peru pẽrẽbejarigora wĩtãbiadeare kuramasĩmi. Ĩgʉ̃ Judáya bumʉ, ẽõkaye irirosũ turatarigʉ ããrĩ́mi. Ĩgʉ̃rẽ ĩãturirãrẽ tarinʉgãdi ããrĩ́mi, ãrĩ weremi yʉre. 6 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pégʉ, Opʉ doarogue doagʉ diaye Jesucristo oveja majĩgʉ̃ irirosũ ããrĩgṹ̶ nímakʉ̃ ĩãbʉ. Ĩgʉ̃ wapikʉrã okarã, oparã mʉrã watopegue ními. Oveja majĩgʉ̃ wẽjẽsũdi dupaturi okagʉ irirosũ deyogʉ ããrĩmí. Su mojõma pere gaji mojõ peru pẽrẽbejari kúsari, irikʉta koyedere opami. Iri kúsari, koye: Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ turari, ĩgʉ̃ masĩpeori keori ããrã. Marĩpʉ, Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃rẽ ããrĩperero i nikũguere iriudi ããrĩ́mi. 7 Jesucristo oveja majĩgʉ̃ irirosũ ããrĩgṹ̶, Opʉ doaro pʉrogue ejagʉ, iro doagʉre ĩgʉ̃ya diayema mojõ gapʉ opadea tũrũrẽ ãĩmi. 8 Ĩgʉ̃ irire ãĩmakʉ̃ ĩãrã, wapikʉrã okarã, veinticuatro oparã mʉrãde ĩgʉ̃ oveja majĩgʉ̃ irirosũ ããrĩgṹ̶ diaye ĩgʉ̃sãya ñadʉkʉpuri merã ejamejã, ĩgʉ̃rẽ bʉremuma. Ĩgʉ̃sãkʉ arpa wãĩkʉri bʉapʉtẽrĩrẽ, oro merã iridea paridere opama. Iri pari sʉ̃rõrĩ ʉtʉriripari dita ããrĩbú̶. Iri sʉ̃rõrĩ Marĩpʉyarã ĩgʉ̃rẽ sẽrẽdea ããrĩbú̶. 9 Irasũ ĩgʉ̃rẽ bʉremurã, maama bayarire ãsũ ãrĩ bayapeoma: Mʉ wẽjẽsũdi ããrã. Boagʉ, mʉya dí béori merã masaka ñerĩ iridea wajare wajaribosabʉ, ĩgʉ̃sã Marĩpʉyarã ããrĩburo, ãrĩgʉ̃. Ããrĩpereri buri marãrẽ, ĩgʉ̃sã ya werenírãrẽ, ããrĩpererogue ããrĩpereri nikũ marãrẽ ĩgʉ̃sã ñerõ iridea wajare wajaribosabʉ. Irasirigʉ iri tũrũrẽ ãĩ, wĩtãbiadeare kuramasĩa. 10 Marĩpʉyarãrẽ: oparã, paía masakaya ããrĩburire ĩgʉ̃rẽ sẽrẽbosarã ããrĩmakʉ̃ iribʉ, ĩgʉ̃ dorerire iriburo, ãrĩgʉ̃. Irasirirã i ʉ̃mʉ ããrĩpererogue ããrĩrã́rẽ dorerãkuma, ãrĩma. 11 Pʉrʉ ʉ̃mʉgasigue ĩãmu, Marĩpʉre wereboerã wárã werenímakʉ̃ pébʉ. Opʉ doaro, irasũ ããrĩmakʉ̃ wapikʉrã okarã, veinticuatro oparã mʉrã tʉro nígoroama. Ĩgʉ̃sãrẽ keo bokatĩũña marĩbʉ. 12 Turaro merã ãsũ ãrĩ bayapeoma: Oveja majĩgʉ̃, ĩgʉ̃sã wẽjẽdi, dupaturi okagʉ, õãtarigʉ ããrĩ́mi. Irasirirã ĩgʉ̃rẽ: “Ããrĩpererãrẽ doregʉ, ããrĩpererire opagʉ, masĩpeogʉ, turatarigʉ, marĩ goepeyari merã bʉremugʉ̃, gosesiriri merã deyogʉ, õãtarigʉ ããrĩ́mi”, ãrĩ, ʉsʉyari sĩburo, ãrĩma. 13 Pʉrʉ gajirã bayapeomakʉ̃ pébʉ. Ĩgʉ̃sã ããrĩpererã Marĩpʉ irinerã ããrĩmá: Ũ̶mʉgasigue ããrĩrã́, i nikũgue ããrĩrã́, i nikũ poeka boanerã ããrĩrṍgue ããrĩrã́, dia wádiyague ããrĩrã́ ããrĩmá. Ããrĩperero i ʉ̃mʉguere ããrĩrã́ ããrĩmá. Ãsũ ãrĩ bayapeoma: Opʉ doarogue doagʉre: “Õãtarigʉ, marĩ goepeyari merã bʉremugʉ̃, gosesiriri merã deyogʉ, turatarigʉ ããrĩ́mi”, ãrĩ bʉremuburo. Irasũ ããrĩmakʉ̃, oveja majĩgʉ̃ irirosũ ããrĩgṹ̶dere irasũta piriro marĩrõ ããrĩpererinʉrĩ bʉremuburo, ãrĩma. 14 Ĩgʉ̃sã irasũ ãrĩmakʉ̃ pérã, wapikʉrã okarã: “Irasũta ãrĩburo”, ãrĩma. Irasirirã veinticuatro oparã mʉrã ñadʉkʉpuri merã ejamejã, ĩgʉ̃rẽ ããrĩnígʉ̃rẽ ããrĩpererinʉrĩ ʉsʉyari sĩma.

Apocalipsis 6

1 Pʉrʉ Jesucristo oveja majĩgʉ̃ irirosũ ããrĩgṹ̶ papera tũrũ ĩgʉ̃ ãĩdea tũrũ wĩtãbiapʉroriderore kuramakʉ̃ ĩãbʉ. Ĩgʉ̃ kuradero pʉrʉ, sugʉ, wapikʉrã okarã watopemʉ yʉre: “Ĩãgʉ̃ aarika!” ãrĩmakʉ̃ pébʉ. Irasũ ãrĩgʉ̃, bupu bʉro bʉsʉrosũ wereními. 2 Ĩgʉ̃ irasũ ãrãdero pʉrʉ, caballu boregʉre ĩãbʉ. Ĩgʉ̃ weka peyagʉ sĩrĩturore opami. Marĩpʉ ĩgʉ̃rẽ opʉ peyari berore sĩmi. Irasirigʉ ĩgʉ̃rẽ ĩãturirãrẽ gãmekẽã tarinʉgãgʉ̃ ããrĩsĩã, dupaturi gãmekẽã tarinʉgãgʉ̃ waami doja. 3 Pʉrʉ Jesucristo oveja majĩgʉ̃ irirosũ ããrĩgṹ̶ gajiro wĩtãbiaderore kurami doja. Ĩgʉ̃ kuradero pʉrʉ, gajigʉ wapikʉrã okarã watopemʉ yʉre: “Ĩãgʉ̃ aarika!” ãrĩmakʉ̃ pébʉ. 4 Ĩgʉ̃ irasũ ãrãdero pʉrʉ, gajigʉ caballu diiagʉ wirimi. Marĩpʉ ĩgʉ̃ weka peyagʉre turarire sĩmi. Iri turari merã i ʉ̃mʉgue ããrĩrã́rẽ ĩgʉ̃sã basi siñajãrĩ opanemobirimakʉ̃ irimi. Wári majĩ sareri majĩrẽ ĩgʉ̃rẽ sĩmi. Irasirigʉ ĩgʉ̃sãrẽ gãmewẽjẽmakʉ̃ irimi. 5 Pʉrʉ Jesucristo oveja majĩgʉ̃ irirosũ ããrĩgṹ̶ gajiro wĩtãbiaderore kurami doja. Ĩgʉ̃ kuradero pʉrʉ, gajigʉ wapikʉrã okarã watopemʉ yʉre: “Ĩãgʉ̃ aarika!” ãrĩmakʉ̃ pébʉ doja. Ĩgʉ̃ irasũ ãrãdero pʉrʉ, gajigʉ caballu ñígʉ̃rẽ ĩãbʉ. Ĩgʉ̃ weka peyagʉ nʉkʉ̃rĩ keorore opami. 6 Pʉrʉ wapikʉrã okarã watopegue sugʉ ãsũ ãrĩ werenímakʉ̃ pébʉ: —Baari pereakõãrokoa. Irasirirã masaka trigo yerire su kilota, sunʉ moãrĩ waja merã wajarirãkuma. Sunʉ moãrĩ waja merã cebada yeridere ʉre kilota wajarirãkuma. Ʉye, igui deko gapʉre peremakʉ̃ iribirikõãburo, ãrĩmi. 7 Pʉrʉ Jesucristo oveja majĩgʉ̃ irirosũ ããrĩgṹ̶ gajiro wĩtãbiaderore kurami. Ĩgʉ̃ kuradero pʉrʉ, gajigʉ wapikʉrã okarã watopemʉ yʉre: “Ĩãgʉ̃ aarika!” ãrĩmakʉ̃ pébʉ. 8 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pégʉ, diiaweya borewijigʉ caballure ĩãbʉ. Ĩgʉ̃ weka peyagʉ masakare boamakʉ̃ irigʉ ããrĩsĩã: “Boari” wãĩkʉmi. Ĩgʉ̃ pʉrʉ gajigʉ “Boanerã ããrĩrṍ” wãĩkʉgʉ aarimí. Jesucristo oveja majĩgʉ̃ irirosũ ããrĩgṹ̶ ĩgʉ̃sã pẽrãrẽ ããrĩperero i nikũguere surãyeri masakare wẽjẽdoremi. Gãmewẽjẽrĩ merã, ʉaboari merã, pũrĩrikʉri merã, waimʉrã makãnú̶ʉ marã guarã merã, surãyeri masakare wẽjẽburire pími. Ããrĩpererã masaka wapikʉri buri dʉkawa, keomakʉ̃, su bumarã keoropa ããrĩrã́rẽ wẽjẽdoremi. 9 Pʉrʉ Jesucristo oveja majĩgʉ̃ irirosũ ããrĩgṹ̶ gajiro wĩtãbiaderore kurami doja. Ĩgʉ̃ kuradero pʉrʉ, Marĩpʉre sĩdea soepeoro doka, Jesucristore bʉremurã wẽjẽsũnerãya yʉjʉpũrãrĩrẽ ĩãbʉ. Ĩgʉ̃sã ĩgʉ̃ya kerere weredea waja, irasũ ããrĩmakʉ̃ ĩgʉ̃yare piribiridea waja wẽjẽsũnerã ããrĩmá. 10 Ĩgʉ̃sã turaro merã Marĩpʉre ãsũ ãrĩma: —Gʉa Opʉ, mʉ õãtarigʉ, ñerĩ marĩgʉ̃ ããrã. Mʉ: “Ãsũ irigʉra”, ãrĩdeare diayeta irigʉ ããrã. ¿Naásũ ããrĩmakʉ̃ i ʉ̃mʉ marãrẽ wajamoãgʉkuri, ĩgʉ̃sã gʉare wẽjẽdea waja? ãrĩma. 11 Pʉrʉ ĩgʉ̃sãrẽ boreri surí, yoarire sĩmi. Ãsũ ãrĩmi: —Siñajãka dapa! Gajirã mʉsãyarã Jesucristore bʉremurã ĩgʉ̃ya kere wereri waja mʉsã irirosũ wẽjẽsũrãkuma. Ĩgʉ̃sãrẽ wẽjẽpeoburo mérõ dʉyáa, ãrĩmi. 12 Pʉrʉ Jesucristo oveja majĩgʉ̃ irirosũ ããrĩgṹ̶ gajiro wĩtãbiaderore kuramakʉ̃ ĩãbʉ doja. Irore kuramakʉ̃, nikũ bʉro ñomebʉ. Abe ʉ̃mʉmʉ goero ñígʉ̃ waami. Kó suríro ñírõ sãñarõ irirosũ deyogʉ waami. Abe ñamimʉ goero diiagʉ, dí irirosũ deyogʉ waami. 13 Neñukãde ʉ̃mʉgasigue ããrãnerã, nikũgue yuridijakõãma. Yukʉbʉ dʉkare mirũ bʉro wẽjãpu bura dijurosũ yuridijama. 14 Irasiriro papera pũrẽ tũrãbéo dedeurosũ, ʉ̃mʉgasi dederiakõãbʉ. Ããrĩpereri ʉ̃tãyuku, nʉgʉ̃rĩde gajirogue waabʉ. 15 Irasũ waamakʉ̃ ĩãrã, i ʉ̃mʉ marã oparã ʉ̃tãyukuma goberigue, ʉ̃tãyeri watopegue durirã waama. Gajirã: surara oparã, wári doebiri oparã, turari merã dorerã, ããrĩpererã moãrĩmasã, moãrĩmasã ããrĩmerãde irogueta duriadima. 16 Irasũ durirã, ʉ̃tãyukure, ʉ̃tãyeridere ãsũ ãrãdima: —Gʉa weka yuridijarikõãka! Kãmutaka, Opʉ doarogue doagʉ gʉare bokabirikõãburo. Kãmutaka, oveja majĩgʉ̃ irirosũ ããrĩgṹ̶ gʉare bʉro wajamoãbirikõãburo. 17 Ĩgʉ̃ gʉare wajamoãrĩnʉ ejasiáa. ¿Noã bokatĩũbukuri ire? ãrĩ gaguiníma.

Apocalipsis 7

1 Pʉrʉ wapikʉrã Marĩpʉre wereboerãrẽ ĩãbʉ. Sugʉ norte gapʉ, gajigʉ sur gapʉ, gajigʉ abe mʉrĩriro gapʉ, gajigʉ abe ñajãrõ gapʉ níma, mirũ wẽjãpubirimakʉ̃ irimurã. Irasiriro i nikũgue, dia wádiyaguedere neõ mirũ wẽjãpubiribʉ. Neõ sugʉ yukʉre mirũ wẽjãpubiribʉ. 2 Ĩgʉ̃sã i nikũrẽ, dia wádiyadere poyanorẽdoresũnerã ããrĩmá. Pʉrʉ gajigʉ Marĩpʉre wereboegʉre ĩãbʉ doja. Ĩgʉ̃ abe mʉrĩriro gapʉ aarimí. Marĩpʉ okanígʉ̃ya wãĩ tuuyariñerẽ opami. Gajirã Marĩpʉre wereboerã wapikʉrãrẽ turaro merã ãsũ ãrĩ wereními: 3 —I nikũ, dia wádiya, yukure poyanorẽbirikõãka dapa! Marĩ Opʉre moãboerãrẽ ĩgʉ̃sãya diapuserorire ĩgʉ̃ wãĩ tuuadero pʉrʉ, irire poyanorẽka! ãrĩmi. 4 Pʉrʉ ĩgʉ̃ werenímakʉ̃ pébʉ. Ãsũ ãrĩmi: “Ciento cuarenta y cuatro mil masaka Israel parãmerã ããrĩturiari buri marã ĩgʉ̃sãya diapuserorire Marĩpʉ wãĩ tuusũnerã ããrĩmá”, ãrĩmi. 5 Ĩgʉ̃sã ããrĩnerã ããrĩmá: Judáya bumarã doce mil, Rubẽya bumarã doce mil, Gadya bumarã doce mil, 6 Aserya bumarã doce mil, Neftalíya bumarã doce mil, Manaséya bumarã doce mil, 7 Simeṍya bumarã doce mil, Levíya bumarã doce mil, Isacarya bumarã doce mil, 8 Zabulṍya bumarã doce mil, Joséya bumarã doce mil, Benjamĩ́ya bumarã doce mil ããrĩnerã ããrĩmá. 9 Pʉrʉ wárã masakare ĩãbʉ. Surãyeri ããrĩpereri buri marã, ĩgʉ̃sã ya werenírã, ããrĩpererogue ããrĩpereri nikũ marã ããrĩmá. Ĩgʉ̃sã, Marĩpʉ, Opʉ doarogue doagʉ diaye, Jesucristo oveja majĩgʉ̃ irirosũ ããrĩgṹ̶ diaye níma. Ĩgʉ̃sãrẽ keo bokatĩũña marĩbʉ. Surí borerire sãñama. Mujĩ pũrĩrẽ opama. 10 Ĩgʉ̃sã ããrĩpererã turaro merã ãsũ ãrĩ gaguiníma: Marĩpʉ marĩrẽ taugʉ ããrĩ́mi. Ĩgʉ̃, Opʉ doarogue doagʉ ããrĩ́mi. Jesucristo oveja majĩgʉ̃ irirosũ ããrĩgṹ̶de marĩrẽ taugʉ ããrĩ́mi, ãrĩma. 11 Ããrĩpererã Marĩpʉre wereboerã Opʉ doaro tʉro, irasũ ããrĩmakʉ̃ oparã mʉrã, wapikʉrã okarã tʉro nígoroama. Marĩpʉre irogue doagʉre bʉremurã, ĩgʉ̃ diaye ñadʉkʉpuri merã ejamejã, ĩgʉ̃sãya diapurire yebague moomejãma. 12 Ãsũ ãrĩma: Marĩ Opʉre: “Õãtarigʉ, gosesiriri merã deyogʉ, masĩpeogʉ ããrã, gʉa mʉ merã ʉsʉyáa”, ãrĩ, ʉsʉyari sĩrã! “Mʉ, gʉa goepeyari merã bʉremugʉ̃, turatarigʉ, ããrĩpererãrẽ doregʉ ããrã”, ãrĩrã ĩgʉ̃rẽ! Ããrĩpererinʉrĩ irasũ ãrĩnírã! Irasirirã: “Irasũta ãrĩburo”, ãrĩ bʉremuma ĩgʉ̃rẽ. 13 Pʉrʉ sugʉ, oparã mʉrã watopemʉ yʉre sẽrẽñami: —¿Ñeémarãno ããrĩ́rĩ ĩĩsã surí boreri sãñarã? ¿Noógue aarayuri? ãrĩmi. 14 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pégʉ, yʉ gapʉ ĩgʉ̃rẽ yʉjʉbʉ: —Yʉ opʉ, mʉ masĩkoa, ãrĩbʉ. Yʉ irasũ ãrĩmakʉ̃ pégʉ, ãsũ ãrĩmi: —I ʉ̃mʉ marã bʉro ñerõ tariripoere ĩgʉ̃sãde ñerõ tarima. Ĩgʉ̃sã Jesucristo oveja majĩgʉ̃ irirosũ ããrĩgṹ̶ya dí béori merã ĩgʉ̃sãya suríre koe, boreri surí waamakʉ̃ irinerã irirosũ ããrĩ́ma. Irasũ ããrĩrã́, Jesucristore ĩgʉ̃sãrẽ boabosa, ĩgʉ̃ya dí béodire bʉremusĩã, Marĩpʉ ĩũrõrẽ ñerĩrẽ opamerã ããrĩ́ma. 15 Irasirirã, Marĩpʉ, Opʉ doarogue doagʉ diaye níma, ĩgʉ̃ gããmerõsũ irimurã. Ũ̶mʉrikʉ, ñamirikʉ ĩgʉ̃ya wii ʉ̃mʉgasima wiigue ĩgʉ̃rẽ bʉremuma. Ĩgʉ̃, ĩgʉ̃sã merã irasũ ããrĩníkõãmi ĩgʉ̃sãrẽ koregʉ. 16 Irasirirã neõ dupaturi ʉaboanemobirikuma. Neõ ñemesibusũnemobirikuma. Neõ abe ʉ̃mʉmʉ ĩgʉ̃sãrẽ bʉro asinemobirikumi. Gaji asiri ĩgʉ̃sãrẽ neõ ñerõ tarimakʉ̃ irinemobirikoa. 17 Oveja majĩgʉ̃ irirosũ ããrĩgṹ̶, ĩgʉ̃ doarogue doagʉ diaye nígʉ̃, ovejare korerimasʉ̃ irirosũ ĩgʉ̃sãrẽ koregʉkumi. Perebiri okari sĩrĩ deko wiriri gobegue ãĩagʉkumi. Irasirirã ʉsʉyari merã ããrĩníkõãrãkuma. Marĩpʉ ããrĩpereri ĩgʉ̃sã kódeko wiririre niũgʉkumi. Irasirirã neõ dupaturi bʉjawereri merã ããrĩbirikuma.

Apocalipsis 8

1 Jesucristo oveja majĩgʉ̃ irirosũ ããrĩgṹ̶, su mojõma pere gaji mojõ suru pẽrẽbejari papera tũrũrẽ wĩtãbiadeare kura odoadero pʉrʉ, iri tũrũrẽ wĩtãbiatũnuderore kurami. Irore kuramakʉ̃, ããrĩperero ʉ̃mʉgasigue gajino neõ bʉsʉbiriakõãbʉ. Su hora deko irasũ waabʉ. 2 Pʉrʉ su mojõma pere gaji mojõ peru pẽrẽbejarã Marĩpʉre wereboerãrẽ ĩgʉ̃ pʉro nímakʉ̃ ĩãbʉ. Ĩgʉ̃sãkʉre puririduparure sĩmi. 3 Pʉrʉ gajigʉ Marĩpʉre wereboegʉ sʉ̃rõrĩ soemudiru oro merã iridirure opagʉ, Marĩpʉre sĩdea soepeoro pʉrogue waa ejanʉgãjami. Ĩgʉ̃ irogue nímakʉ̃, wáro sʉ̃rõrĩrẽ sĩma. Iri sʉ̃rõrĩ, ããrĩpererã Marĩpʉyarã ĩgʉ̃rẽ sẽrẽdea merã morẽ soemuburi ããrĩbú̶. Irasirigʉ, Marĩpʉ, Opʉ doarogue doagʉ diaye, oro merã iridea soepeorogue irire soemumi. 4 Iri sʉ̃rõrĩ, soepeoro weka poósiri peo soemumakʉ̃, Marĩpʉ pʉrogue ĩĩmikã, ĩgʉ̃yarã ĩgʉ̃rẽ sẽrẽdea merã mʉrĩãkõãbʉ. 5 Pʉrʉ Marĩpʉre wereboegʉ i soepeoroma peamerẽ ĩgʉ̃ soemudirugue ãĩ poósã odo, i nikũgue poómeédijukõãmi. Ĩgʉ̃ irasũ poómeédijumakʉ̃ta, bupu miã, bʉro pámi. Irasũ ããrĩmakʉ̃, nikũde ñomebʉ. 6 Pʉrʉ su mojõma pere gaji mojõ peru pẽrẽbejarã Marĩpʉre wereboerã ĩgʉ̃sãya puririduparure ãmurã́ irima. 7 Ããrĩpʉrorigʉ Marĩpʉre wereboegʉ ĩgʉ̃yarure purimi. Ĩgʉ̃ puriadero pʉrʉ, deko yeri yʉsari yeri peame merã, dí merã morẽrĩ yeri nikũgue yuribʉ. Iri yeri yurimakʉ̃ta, i nikũ ʉ̃jʉ̃ãkõãbʉ. I nikũ deko ejaburogora ʉ̃jʉ̃tũnubʉ. Yukude, tá yasaride iropata ʉ̃jʉ̃bʉ. 8 Pʉrʉ gajigʉ Marĩpʉre wereboegʉ ĩgʉ̃yarure purimi doja. Ĩgʉ̃ purimakʉ̃, wádi ʉ̃tãʉ̃ irirosũ deyodi, peame merã ʉ̃jʉ̃nídi, dia wádiyague mirũa dijabʉ. Irasiriro i nikũ ʉ̃jʉ̃deropata wádiyama deko, dí poyakõãbʉ. 9 Irasirirã ããrĩpererã wádiya marã ʉre bu dʉkawamakʉ̃, su bumarã boakõãma. Doóriduparu wádiyague ããrĩrĩ́de, iropata ʉ̃jʉ̃bʉ. 10 Pẽrã Marĩpʉre wereboerã ĩgʉ̃sãya puririduparu puriadero pʉrʉ, gajigʉ Marĩpʉre wereboegʉ ĩgʉ̃yarure purimi doja. Ĩgʉ̃ purimakʉ̃, wágʉ neñukãmʉ sĩãgori turu ʉ̃jʉ̃rĩ irirosũ deyogʉ ʉ̃jʉ̃, mʉtãdi nikũguere dijijami. Ĩgʉ̃ diariguere, deko wiriri goberiguere deko ejaburogora meémejãmi. 11 Ĩgʉ̃: “Sʉ̃ĩgʉ̃” wãĩkʉmi. Deko ĩgʉ̃ meémejãdero ejatuaro sʉ̃ĩrĩ deko waabʉ. Irasũ waadero pʉrʉ, iri dekore iirírã, wárã masaka boama. 12 Ʉrerã Marĩpʉre wereboerã ĩgʉ̃sãya puririduparu puriadero pʉrʉ, gajigʉ Marĩpʉre wereboegʉ ĩgʉ̃yarure purimi doja. Ĩgʉ̃ purimakʉ̃, abe ʉ̃mʉmʉ, ñamimʉde deko ejaburogora poyanorẽma. Neñukãde iropata poyanorẽma. Irasirigʉ abe, ʉ̃mʉrẽ wapikʉri horagora neõ boyobirimi. Ñamidere wapikʉri horagora abe ñamimʉ, neñukã neõ boyobirima. 13 Pʉrʉ ʉ̃marõgue ĩãmugʉ̃, gapáʉ wú̶wãgãgʉ̃rẽ ĩãbʉ. Ĩgʉ̃ turaro merã ãsũ ãrĩ werenímakʉ̃ pébʉ: —Ayó! Ayó! Ayó! Gajirã ʉrerã Marĩpʉre wereboerã ĩgʉ̃sãya puririduparure puribema dapa. Ĩgʉ̃sã irire puriadero pʉrʉ, ñetariro waarokoa i nikũgue ããrĩrã́rẽ, ãrĩmi.

Apocalipsis 9

1 Pʉrʉ wapikʉrã Marĩpʉre wereboerã ĩgʉ̃sãya puririduparu puriadero pʉrʉ, gajigʉ Marĩpʉre wereboegʉ ĩgʉ̃yarure purimi doja. Ĩgʉ̃ purimakʉ̃, neñukãmʉ irirosũ deyogʉ ʉ̃mʉgasigue ããrãdi i nikũgue yuriadire ĩãbʉ. Bʉro ʉ̃kʉ̃ãrĩ gobema sawire ĩgʉ̃rẽ sĩma. 2 Ĩgʉ̃ iri gobere tũpãmakʉ̃, wári peamema ĩĩmikã wiribʉ. Iri ĩĩmikã abe ʉ̃mʉmʉrẽ tuúbiatobʉ. Irasiriro ʉ̃marõgue naĩtĩãrõ waabʉ. 3 Poreroa, ĩĩmikã watopegue ããrãnerã, i nikũgue wú̶dijarima. Korebaba irirosũ toarã ããrĩmá. 4 Marĩpʉ ĩgʉ̃sãrẽ táre, yukure, gaji otedeare poyanorẽdorebirimi. “Ĩgʉ̃sãya diapuserorire yʉ wãĩ tuuña marĩrãno ditare ñerõ tarimakʉ̃ irirãkoa”, ãrĩmi. 5 Ĩgʉ̃sãrẽ toawẽjẽdorebirimi. Su mojõmarã abegora ĩgʉ̃sãrẽ bʉro pũrĩmakʉ̃ iridoremi. Irasirirã korebaba toari pũrĩrõsũ ĩgʉ̃sãrẽ pũrĩmakʉ̃ irima. 6 Ĩgʉ̃sãrẽ pũrĩripoere masaka bʉro boadʉadima. Ĩgʉ̃sã boadʉakeremakʉ̃, boamasĩña marĩbʉ. 7 Poreroa, caballua gãmekẽãburi dupiyuro ãmu odoanerã irirosũ deyoma. Ĩgʉ̃sãya dipure oparã peyari berorí, oro merã iridea berorí irirosũ deyorire peyama. Ĩgʉ̃sãya diapuri masakaya diapu irirosũ deyobʉ. 8 Ĩgʉ̃sãya poari, nomeya poañapu irirosũ ããrĩbú̶. Ĩgʉ̃sãya guika, ẽõkayea guika irirosũ ããrĩbú̶. 9 Ĩgʉ̃sãya koretibirire kõme merã iridea kãmutari suríro sãñanerã irirosũ ããrĩmá. Ĩgʉ̃sã wú̶makʉ̃, ĩgʉ̃sãya kẽdʉpʉri bʉro bʉsʉbʉ. Wárã caballua tũrũrĩduparure ĩgʉ̃sã gãmewẽjẽrõgue mumurõ merã tʉ̃ãwãgãrã irirosũ bʉsʉbʉ. 10 Korebaba irirosũ ĩgʉ̃sãya pore merã toarã, masakare su mojõmarã abegora pũrĩmakʉ̃ irima. 11 Poreroa opʉ, bʉro ʉ̃kʉ̃ãrĩ gobe opʉ ããrĩ́mi. Ĩgʉ̃ Marĩpʉre wereboegʉ ããrĩdi ããrãdimi. Hebreo ya merã “Abadón” wãĩkʉmi. Griego ya merã “Apolión” wãĩkʉmi. “Apolión”, ãrĩrõ: “Ñerõ poyanorẽrĩmasʉ̃”, ãrĩdʉaro yáa. 12 Poreroa masakare ñerõ pũrĩmakʉ̃ iriadero pʉrʉ, ñerõ taripʉroridea pereakõãbʉ. Iri pʉrʉ, pero ñerõ tariri dʉyáa dapa. 13 Pʉrʉ su mojõmarã Marĩpʉre wereboerã ĩgʉ̃sãya puririduparu puriadero pʉrʉ, gajigʉ Marĩpʉre wereboegʉ ĩgʉ̃yarure purimi doja. Ĩgʉ̃ purimakʉ̃, sugʉ werenímakʉ̃ pébʉ. Marĩpʉ ĩũrõ ĩgʉ̃sã ĩgʉ̃rẽ sĩdea soepeoro, oro merã iridea soepeorogue ĩgʉ̃ werenírĩ bʉsʉbʉ. Iri soepeoroma wapikʉri kúsari watopegue ĩgʉ̃ werenírĩ bʉsʉbʉ. 14 Irasũ werenígʉ̃, puridiru puriadire ãsũ ãrĩmi: —Wapikʉrã Marĩpʉre wereboerã ããrãdinerãrẽ wiuka! Ĩgʉ̃sã dia wádiya Eufrates wãĩkʉdiyague sʉadobosũnerã ããrĩ́ma, ãrĩmi. 15 Irasũ ãrĩmakʉ̃ pégʉ, Marĩpʉre wereboegʉ ĩgʉ̃sã wapikʉrãrẽ wiumi, wárã masakare wẽjẽmurãrẽ. Irasirigʉ Marĩpʉ ĩgʉ̃sãrẽ: “I hora, inʉ, ĩĩ abe, i bojori ããrĩmakʉ̃, wiusũrãkuma”, ãrĩderosũta keoro waabʉ. Irasirirã ããrĩpererã i nikũgue masakare ʉre bu dʉkawamakʉ̃, su bumarãrẽ wẽjẽrã waama. 16 Ĩgʉ̃sã merã wárã surara caballua weka peyarã ããrĩmá. “Ĩgʉ̃sã ããrĩpererã doscientos millones surara ããrĩ́ma”, ãrĩrĩrẽ pébʉ. 17 Yʉ kẽrõsũgue caballuare, ĩgʉ̃sã weka peyarãdere ĩãbʉ. Ãsũ deyoma: Ĩgʉ̃sãya koretibirire kõme merã iridea kãmutari suríro sãñanerã ããrĩmá. Iri kãmutari surí, diiari, yasari, boreri surí deyobʉ. Irasiriro peame ʉ̃jʉ̃rĩ, ʉ̃tãye jacinto wãĩkʉriye, azufre wãĩkʉri poga irirosũ deyori ããrĩbú̶. Caballuaya dipu ẽõkayea dipu irirosũ deyobʉ. Ĩgʉ̃sãya disirigue peame, ĩĩmikã, azufre wãĩkʉri poga ʉ̃jʉ̃rĩ ĩĩmikãde wiribʉ. 18 Irasirirã caballua ĩgʉ̃sãya disi wiriri: peame, ĩĩmikã, azufre ʉ̃jʉ̃rĩ merã ããrĩpererã masakare ʉre bu dʉkawamakʉ̃ su bumarãrẽ wẽjẽma. 19 Ĩgʉ̃sãya disi wiriri merã, ĩgʉ̃sãya pore merã wẽjẽma. Ĩgʉ̃sãya pore yuwari, ãña dipu irirosũ deyobʉ. Iri merã masakare kãmitúma. 20 Gajirã masaka peame, ĩĩmikã, azufre ʉ̃jʉ̃rĩ merã boamerã gapʉ irire waamakʉ̃ ĩãkererã, ĩgʉ̃sã ñerõ iririre neõ piribirima. Wãtẽãrẽ bʉremurĩrẽ neõ piribirima. Ĩgʉ̃sã bʉremurã keori weadea: oro, plata, bronce, ʉ̃tãyeri, yuku merã irideare bʉremurĩrẽ neõ piribirima. Iri keori weadea neõ ĩãbiri, neõ pébiri, neõ naabiri ããrĩkeremakʉ̃, ĩgʉ̃sã irire soebuima. 21 Irasũ ããrĩmakʉ̃, ĩgʉ̃sã masakare wẽjẽdeare, ĩgʉ̃sã yéa ããrĩrã́ irideare, ĩgʉ̃sã kõãbiradeare, ĩgʉ̃sã yajadeadere neõ bʉjawerebirima. Iri ããrĩpererire neõ piribirima.

Apocalipsis 10

1 Pʉrʉ gajigʉ turagʉ Marĩpʉre wereboegʉ ʉ̃mʉgasigue merã ĩĩmikãyebo dekogue dijarimakʉ̃ ĩãbʉ. Ĩgʉ̃ya dipuru wekare buida ããrĩbú̶. Ĩgʉ̃ya diapu abe ʉ̃mʉmʉ irirosũ gosesiribʉ. Ĩgʉ̃ya ñigãrĩ peame irirosũ gosebʉ. 2 Ĩgʉ̃ya mojõgue papera pũ kuradea tũrũgãrẽ opami. Ĩgʉ̃ya diayema gubu merã dia wádiyague tãpími, kúgapʉma gubu merã nikũgue tãpími. 3 Irogue nígʉ̃, turaro ẽõkaye gaguinírõsũ gaguiními. Ĩgʉ̃ irasũ gaguinímakʉ̃, su mojõma pere gaji mojõ peru pẽrẽbejarã bupua wereníma. 4 Ĩgʉ̃sã wereníadero pʉrʉ, ĩgʉ̃sã wereníadeare gojanʉgãbʉ. Yʉ gojanʉgãmakʉ̃, sugʉ ʉ̃mʉgasigue ããrĩgṹ̶ yʉre ãsũ ãrĩ weremi: —Bupua wereníadeare gajirãrẽ werebirikõãka! Irire gojabirikõãka! ãrĩmi. 5 Pʉrʉ yʉ wádiyague, nikũgue nímakʉ̃ ĩãdi, ĩgʉ̃ya diayema mojõrẽ ʉ̃mʉgasigue soemumi. 6 Irasũ soemugʉ̃, Marĩpʉ okanígʉ̃, ʉ̃mʉgasi, i nikũ, dia wádiya ããrĩpererã irogue ããrĩrã́rẽ iridi wãĩ merã wãĩpeo, ãsũ ãrĩmi: —I ʉ̃mʉ pereakõãa. Iropata ããrã. 7 Su mojõma pere gaji mojõ suru pẽrẽbejarã Marĩpʉre wereboerã ĩgʉ̃sãya puririduparure purisiama. Gajigʉ ĩgʉ̃yarure purimakʉ̃, Marĩpʉ ĩgʉ̃: “Ãsũ irigʉra”, ãrĩdeare, iripoegue marã masĩbirideare iriyuwarikʉgʉkumi. Irasiriro iri, ĩgʉ̃rẽ moãboerãrẽ, ĩgʉ̃ya kerere weredupiyunerãrẽ ĩgʉ̃: “Ãsũ irigʉra”, ãrĩdea keoro waarokoa, ãrĩmi. 8 Ĩgʉ̃ irasũ ãrãdero pʉrʉ, ʉ̃mʉgasigue ããrĩgṹ̶ yʉre werenídi, dupaturi ãsũ ãrĩ wereními: —Sĩĩ Marĩpʉre wereboegʉ, wádiyague, nikũgue nígʉ̃ pʉrogue waaka! Ĩgʉ̃ya mojõgue papera pũ kuradea tũrũgãrẽ opami. Iri pũgãrẽ ãĩka! ãrĩmi. 9 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pégʉ, ĩgʉ̃ pʉrogue waabʉ. Ĩgʉ̃rẽ yʉ papera pũgãrẽ sẽrẽmakʉ̃ pégʉ, ãsũ ãrĩ yʉjʉmi yʉre: —Ãĩ, baaka! Mʉ baamakʉ̃, mume irirosũ õãrõ misõrokoa. Mʉya paru gapʉ, pʉrʉ bʉro sʉ̃ĩrokoa, ãrĩmi. 10 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pégʉ, iri pũgãrẽ ĩgʉ̃rẽ ãĩ, baabʉ. Yʉ baamakʉ̃, mume irirosũ misõbʉ. Baa odoadero pʉrʉ, yaa paruguere sʉ̃ĩrõ péñabʉ. 11 Pʉrʉ ãsũ ãrĩmi yʉre: —Dupaturi wári buri marãrẽ, wári nikũ marãrẽ, ĩgʉ̃sã ya werenírãrẽ, ĩgʉ̃sã oparãdere Marĩpʉ ĩgʉ̃sãrẽ: “Ãsũ irigʉra”, ãrĩdeare weregʉ waaka! ãrĩmi.

Apocalipsis 11

1 Pʉrʉ Marĩpʉ yʉre keodi, tuadi irirosũ deyodire sĩmi. Sĩ odo, yʉre ãsũ ãrĩmi: —Igʉ merã yaa wiire keogʉ waaka! Iri wiimarẽ yʉ ĩũrõ ĩgʉ̃sã yʉre sĩdea soepeorodere keoka! Iri wiiguere masakare yʉre bʉremurãdere: “¿Niísãkʉ ããrĩ́rĩ?” ãrĩ keoka! 2 Iri wii tʉroma gapʉre keobirikõãka! Iri gajiro marã masakare wiadea nikũ ããrã. Ĩgʉ̃sã cuarenta y dos abegora yaa makãrẽ poyanorẽgorenarãkuma. 3 Irasirigʉ yaare weremurãrẽ pẽrã iriugʉra. Yoaripoe mil doscientos sesenta nʉrĩgora yaare wererãkuma. Ĩgʉ̃sã bʉjawereri ĩmurã, kó surí sãñanerã ããrĩrãkuma, ãrĩmi. 4 Ĩgʉ̃sã pẽrã Marĩpʉyare weremurã, pegʉ olivo wãĩkʉri yuku, irasũ ããrĩmakʉ̃ pegʉ sĩãgori yuku irirosũ ããrĩ́ma. Marĩpʉ i nikũ Opʉ ĩũrõ níma. 5 Ĩgʉ̃sãrẽ ĩãturirã ĩgʉ̃sãrẽ ñerõ iridʉamakʉ̃, ĩgʉ̃sãya disigue peame ʉ̃jʉ̃rĩ pũrã wiriri merã ĩgʉ̃sãrẽ soe wẽjẽpeokõãrãkuma. Irasirirã ããrĩpererã ĩgʉ̃sãrẽ ñerõ iridʉarãrẽ iri merã boamakʉ̃ irirãkuma. 6 Ĩgʉ̃sã Marĩpʉyare wererinʉrĩrẽ deko merẽdorebirimakʉ̃ merẽbirikoa. Irasũ ããrĩmakʉ̃ dekore dí poyadoremakʉ̃ dí poyarokoa. I nikũ ããrĩpererogue ããrĩrã́rẽ ããrĩpereri gajirosũperi ñerõ taridorerãkuma. Ĩgʉ̃sã iridʉaropa ñerõ tarimakʉ̃ irirãkuma. 7 Marĩpʉyare were odomakʉ̃, bʉro ʉ̃kʉ̃ãrĩ gobegue ããrĩgṹ̶, ñegʉ̃ gajirosũ deyogʉ wirigʉkumi, ĩgʉ̃sã pẽrã merã gãmekẽãbu. Ĩgʉ̃sãrẽ gãmekẽã, ĩgʉ̃sãrẽ tarinʉgã, wẽjẽkõãgʉkumi. 8 Ĩgʉ̃sãrẽ wẽjẽadero pʉrʉ, ĩgʉ̃sãya dʉpʉri dari wári makãma maague oyarokoa. Iri makã, marĩ Opʉre Jesucristore ĩgʉ̃sã curusague pábiatú wẽjẽdea makã ããrã. Iri makã marã ñerã ããrĩrã́, Sodoma marã, Egipto marã ñerã ããrĩnerã irirosũ ããrĩ́ma. 9 Ʉrenʉ gajinʉ dekogora ĩgʉ̃sãya dʉpʉri dari iri maarẽ́ oyarokoa. Ããrĩpereri nikũ marã, ããrĩpereri buri marã, ĩgʉ̃sã ya werenírã ĩgʉ̃sãya dʉpʉri darire ĩãrãkuma. Gajirãrẽ iri dʉpʉri darire yáadorebirikuma. 10 Ĩgʉ̃sã pẽrã okarã, i ʉ̃mʉ marã masakare bʉro ñerõ tarimakʉ̃ irinerã ããrĩ́ma. Ĩgʉ̃sã boamakʉ̃ ĩãrã, ʉsʉyarãkuma. Bosenʉ iri, gajinorẽ gãme sĩrãkuma. 11 Ĩgʉ̃sã boadero pʉrʉ, ʉrenʉ gajinʉ deko pʉrʉ, Marĩpʉ ĩgʉ̃sãrẽ masũ, dupaturi okamakʉ̃ irimi doja. Ĩgʉ̃sã wãgãnʉgãmakʉ̃ ĩãrã, ããrĩpererã bʉro güima. 12 Pʉrʉ sugʉ ʉ̃mʉgasigue ããrĩgṹ̶ ĩgʉ̃sã pẽrãrẽ turaro merã ãsũ ãrĩ werenímakʉ̃ péma: —Õõgue mʉrĩrika mʉsã! ãrĩmi. Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pérã, ĩĩmikãyebo merã mʉrĩãkõãma. Ĩgʉ̃sã mʉrĩãmakʉ̃, ĩgʉ̃sãrẽ ĩãturirã ĩãma. 13 Ĩgʉ̃sã mʉrĩaripoe nikũ bʉro ñomebʉ. Iri makãma wiiri wári mirũadijabʉ. Wárã siete mil masaka boama. Gajirã dʉyarã gapʉ bʉro güima. “Marĩpʉ ʉ̃mʉgasigue ããrĩgṹ̶ turatarigʉ ããrĩ́mi”, ãrĩma. 14 I ããrĩpereri irasũ waadero pʉrʉ, pero ñerõ tariri waasiabʉ. Irasũ waakeremakʉ̃, mérõgã pʉrʉ masaka dupaturi ñerõ tarirãkuma doja. 15 Pʉrʉ su mojõma pere gaji mojõ suru pẽrẽbejarã Marĩpʉre wereboerã ĩgʉ̃sãya puririduparure puriadero pʉrʉ, gajigʉ ĩgʉ̃rẽ wereboegʉ ĩgʉ̃yarure purimi. Ĩgʉ̃ purimakʉ̃, ʉ̃mʉgasigue ããrĩrã́ turaro merã ãsũ ãrĩ wereníma: Dapagorare Marĩpʉ, ĩgʉ̃ iriudi Cristo merã ããrĩpererã i ʉ̃mʉ marãrẽ doregʉ ñajãmi. Ĩgʉ̃ doreri neõ perebirikoa, ãrĩma. 16 Irasũ ãrĩmakʉ̃ pérã, Marĩpʉ diaye oparã doarigue doarã veinticuatro oparã mʉrã Marĩpʉ ĩũrõ ñadʉkʉpuri merã ejamejãja, ĩgʉ̃sãya diapure yebague moomejã, ĩgʉ̃rẽ bʉremu, 17 ãsũ ãrĩma: Gʉa Opʉ, ããrĩpererã nemorõ turagʉ ããrã. Mʉ merã ʉsʉyáa. I ʉ̃mʉrẽ iriburo dupiyuro ããrĩsiabʉ. Dapagoradere ããrĩníkõãa. Pʉrʉguedere irasũta ããrĩníkõãgʉkoa. Mʉ turari merã masakare dorenʉgãa. Irasirirã mʉrẽ ʉsʉyari sĩa. 18 I ʉ̃mʉ marã mʉrẽ gããmemerã, mʉ merã guatarima. Mʉ ĩgʉ̃sãrẽ wajamoãrĩnʉ, irasũ ããrĩmakʉ̃ boanerãdere mʉ wajamoãripoe ejasiáa. Ããrĩpererã mʉyarã gapʉre õãrĩrẽ sĩgʉkoa. Mʉya kerere weredupiyurimasãrẽ, mʉrẽ õãrõ goepeyari merã bʉremurãrẽ, oparãrẽ, ubu ããrĩrã́dere õãrĩrẽ sĩgʉkoa. I ʉ̃mʉ marãrẽ poyanorẽrã gapʉre béoripoe ejasiáa, ãrĩma. 19 Ĩgʉ̃sã irasũ ãrãdero pʉrʉ, Marĩpʉya wii ʉ̃mʉgasigue ããrĩrĩ́ wii makãpʉro tũpãsũbʉ. Iri wii poekague su kũmarẽ ĩãbʉ. Iri kũma, Marĩpʉ masakare werepíri gojadea opari kũma ããrĩbú̶. Iri kũmarẽ ĩãmakʉ̃ta, bupu miã, bʉro pámi. Irasũ ããrĩmakʉ̃, i nikũ ñomebʉ. Wári deko yeri yʉsari yeri nikũgue yuribʉ.

Apocalipsis 12

1 Pʉrʉ ʉ̃mʉgasigue gajirosũperi bʉro goeri deyoamakʉ̃ ĩãbʉ. Irasũ waaripoe sugo nomeõrẽ ĩãbʉ. Igoya suríro abe ʉ̃mʉmʉ irirosũ gosesiribʉ. Abe ñamimʉ weka nímo. Opʉ peyari berore, pe mojõma pere su gubu peru pẽrẽbejarã neñukã opari berore peyamo. 2 Igo pũrãkʉburo mérõgã dʉyabʉ. Irasirigo igo nijĩwãgũgõ pũrĩrõ merã gaguinímo. 3 Pʉrʉ gaji ʉ̃mʉgasigue deyoamakʉ̃ ĩãbʉ. Wágʉ pĩrũ diiagʉ diakẽã irirosũ deyogʉre ĩãbʉ. Ĩgʉ̃ su mojõma pere gaji mojõ peru pẽrẽbejari dipu opagʉ ããrĩmí. Dipukʉ, oparã peyari beroríre peyami. Pe mojõma kúsari opagʉ ããrĩmí. 4 Ũ̶mʉgasigue ããrĩrã́ neñukãrẽ ʉre bu dʉkawamakʉ̃, su bumarãrẽ ĩgʉ̃ya pore merã wẽjãsiri meédijumi. Ĩgʉ̃, nomeõ pũrãkʉbo pʉro ními, majĩgʉ̃ deyoamakʉ̃ baabu. 5 Mérõgã pʉrʉ, majĩgʉ̃rẽ pũrãkʉmo. Ĩĩ majĩgʉ̃ta ããrĩpereri nikũ marã Opʉ ããrĩbu ããrĩmí. Wári turari merã, opʉ kõme merã iridea yukʉ opagʉ masakare dorebu ããrĩmí. Pʉrʉ Marĩpʉ ĩgʉ̃ doaro pʉrogue ĩgʉ̃rẽ ãĩmʉrĩãmi. 6 Nomeõ masaka marĩrõ Marĩpʉ ãmuyuderogue duriwãgãkõãmo. Irogue igore mil doscientos sesenta nʉrĩgora baari sĩmi. 7 Pʉrʉ ʉ̃mʉgasigue gãmewẽjẽrĩ waabʉ. Marĩpʉre wereboerã opʉ Miguel wãĩkʉgʉ, ĩgʉ̃yarã Marĩpʉre wereboerã, pĩrũ merã gãmekẽãma. Pĩrũ, ĩgʉ̃yarã merã Miguesã merã gãmekẽãmi. 8 Miguesã pĩrũrẽ tarinʉgãma. Irasirigʉ pĩrũ, ĩgʉ̃yarã merã ʉ̃mʉgasiguere ĩgʉ̃sã ããrĩrṍ neõ bokanemobirimi. 9 Irasirigʉ Marĩpʉ pĩrũrẽ béokõãmi. Ĩgʉ̃ wágʉ pĩrũ, neõgoraguere deyoadi, Satanás wãĩkʉgʉ, wãtĩ ããrĩ́mi. Ĩgʉ̃ ããrĩpererã i ʉ̃mʉ marã masakare ãrĩkatorikʉgʉ ããrĩ́mi. Marĩpʉ ĩgʉ̃rẽ, ĩgʉ̃yarã merã i nikũgue béodijumi. 10 Pʉrʉ sugʉ ʉ̃mʉgasigue ããrĩgṹ̶ turaro merã ãsũ ãrĩ werenímakʉ̃ pébʉ: —Marĩpʉ marĩrẽ tauri, ĩgʉ̃ turari merã marĩ Opʉ ããrĩrĩ́, ĩgʉ̃ iriudi Cristo marĩrẽ doreri ejasiáa. Irasirigʉ Marĩpʉ wãtĩrẽ ʉ̃mʉgasigue ããrĩdire i nikũgue béodijumi. Ũ̶mʉrikʉ, ñamirikʉ wãtĩ Marĩpʉre, marĩyarã Jesúre bʉremurãrẽ: “Ñerõ irirã ããrĩ́ma”, ãrĩ weresãgʉ̃ iriadimi. 11 Marĩyarã wãtĩrẽ tarinʉgãma. Jesucristo oveja majĩgʉ̃ irirosũ ããrĩgṹ̶rẽ, ĩgʉ̃ dí béori merã ĩgʉ̃sãrẽ taurire bʉremusĩã, irasirima. Jesúya kerere weredea waja gajirã ĩgʉ̃sãrẽ wẽjẽdʉakeremakʉ̃, ĩgʉ̃sã okarire maĩbirima. Neõ piriro marĩrõ ĩgʉ̃ya kerere weresĩã, wãtĩrẽ tarinʉgãma. 12 Irasirirã mʉsã ʉ̃mʉgasigue ããrĩrã́ ããrĩpererã ʉsʉyaka! Wãtĩ nikũgue béodijusũadi ããrĩ́mi. Mʉsã i nikũ ããrĩrã́rẽ, dia wádiyague ããrĩrã́rẽ wãtĩ dijajamakʉ̃, mʉsãrẽ ñetariro waanʉgãbʉ. Ĩgʉ̃rẽ wajamoãburo mérõ dʉyáa. Irire masĩmi. Irasirigʉ guatarikõãmi, ãrĩ weremi. 13 Irasirigʉ pĩrũ, nikũgue béodijumakʉ̃ ĩãgʉ̃, majĩgʉ̃ pagore nʉrʉ̃tʉyawãgãmi. 14 Marĩpʉ gapʉ igore gapáʉ kẽdʉpʉrire sĩmi. Iri merã igo, pĩrũrẽ masaka marĩrõgue wú̶ duriwãgãmo. Irogue ʉre bojori gaji bojori dekogora Marĩpʉ igore baari sĩmi. 15 Igo irogue ããrĩmakʉ̃ ĩãgʉ̃, pĩrũ igore miũdʉagʉ, wáro dekore dokabéomi. 16 Irasirikeremakʉ̃, i nikũ gapʉ igore iritamubʉ. Pĩrũya disi wiriri dekore yeteoma, uju ãĩpeokõãbʉ. 17 Irasũ waamakʉ̃ ĩãgʉ̃, pĩrũ igo merã guatarimi. Irasirigʉ igo parãmerã ããrĩturiarã merã gãmewẽjẽgʉ̃ waami. Ĩgʉ̃sã, Marĩpʉ dorerire irirã, Jesucristoya diayema buerire neõ pirimerã ããrĩ́ma. 18 Pĩrũ dia wádiya tʉro eja, irogue yúmi.

Apocalipsis 13

1 Pʉrʉ gajirosũ deyogʉ dia wádiyague ããrãdi wãgãpamakʉ̃ ĩãbʉ. Ĩgʉ̃ su mojõma pere gaji mojõ peru pẽrẽbejari dipu, pe mojõma kúsari opagʉ ããrĩmí. Ĩgʉ̃ya kúsarigue oparã peyari beroríre peyami. Ĩgʉ̃ya dipure Marĩpʉre ñerõ doori wãĩ gojatúdea ããrĩbú̶. 2 Ĩgʉ̃, yé dorogʉ guagʉ irirosũ deyomi. Buguya guburi irirosũ opagʉ ããrĩmí. Ẽõkaye irirosũ disikʉgʉ ããrĩmí. Pĩrũ ĩgʉ̃ turarire sĩmi ĩgʉ̃rẽ. Irasũ sĩgʉ̃, ĩgʉ̃rẽ opʉ doarogue dobomi, ĩgʉ̃ irirosũta masaka wárãrẽ doreburo, ãrĩgʉ̃. 3 Gajirosũ deyogʉ dipuru su dipuru kãmirõkʉri dipurusũ deyobʉ. Iri kãmirõ ĩgʉ̃rẽ wẽjẽboyadea kãmirõ, yaridea kãmirõgue ããrĩbú̶. Irire ĩãrã, i ʉ̃mʉ marã ããrĩpererã ĩãgʉkakõãma. Irasirirã ĩgʉ̃rẽ: “Turagʉ ããrĩ́mi”, ãrĩ, ĩgʉ̃yare iritʉyama. 4 Pĩrũ ĩgʉ̃ turarire gajirosũ deyogʉre sĩmakʉ̃ ĩãrã, masaka pĩrũrẽ: “Õãtarigʉ ããrĩ́mi”, ãrĩ bʉremuma. Gajirosũ deyogʉdere ãsũ ãrĩ bʉremuma: —Neõ gajigʉ mʉ irirosũ turagʉ mámi. Gajigʉ mʉrẽ neõ tarinʉgãmasĩbemi, ãrĩma. 5 Pĩrũ dorederosũta gajirosũ deyogʉ: “Yʉ, gajirã nemorõ ããrĩtarinʉgãgʉ̃ ããrã”, ãrĩ weregorenami. Marĩpʉre ñerõ ãrĩ doogorenami. Masakare cuarenta y dos abegora doremi. Marĩpʉ ĩgʉ̃rẽ: “Iropata irika!” ãrĩmakʉ̃gue duúmi. 6 Irasirigʉ masakare doregʉ, ãsũ irimi. Marĩpʉre, ĩgʉ̃ wãĩrẽ, ĩgʉ̃ ããrĩrṍrẽ, ããrĩpererã ĩgʉ̃ pʉro ããrĩrã́dere ñerõ ãrĩ doomi. 7 Marĩpʉyarã merã gãmewẽjẽ, ĩgʉ̃sãrẽ tarinʉgãmi. Ããrĩpererogue ããrĩpereri buri marãrẽ, ĩgʉ̃sã ya werenírãrẽ, ããrĩpereri nikũ marãrẽ doremi. Marĩpʉ ĩgʉ̃rẽ: “Iropata irika!” ãrĩbirimi dapa. Irasirigʉ ñerĩrẽ irimi. 8 Ããrĩpererã i nikũ marã Marĩpʉyarã ããrĩmerã gajirosũ deyogʉre bʉremuma. Marĩpʉ ĩgʉ̃ i ʉ̃mʉrẽ iriburo dupiyuro ĩgʉ̃yarã ããrĩmurã ĩgʉ̃ merã perebiri okari opamurã wãĩrẽ su papera pũgue gojatúsiadi ããrĩmí. Iri pũ Jesucristo oveja majĩgʉ̃ irirosũ ããrĩgṹ̶ wẽjẽsũdiya pũ ããrã. 9 Gãmipũrĩ oparã, ire péka! 10 Peresugue waaró gããmea, ãrĩsũnerã irogue waarãkuma. Sareri majĩ merã gajirãrẽ wẽjẽrã, sareri majĩ merã wẽjẽsũrãkuma. Iri irasũ waaripoe Marĩpʉyarã ããrĩrã́ gũñaturari merã ĩgʉ̃rẽ bʉremurĩrẽ neõ piribirikõãrõ gããmea. 11 Pʉrʉ gajigʉ gajirosũ deyogʉre ĩãbʉ doja. Nikũ poekague ããrãdi wiri mʉrĩrĩmi. Ĩgʉ̃ oveja majĩgʉ̃ irirosũ pe kúsa opagʉ ããrĩmí. Irasũ ããrĩkeregʉ, pĩrũ irirosũ wereními. 12 Gajirosũ deyogʉ ããrĩpʉroriadiya turarire opami. Iri turari merã ããrĩpererã i nikũ marãrẽ gajirosũ deyogʉ ããrĩpʉroriadire wẽjẽsũboyadi kãmirõ yarisũadire bʉremumakʉ̃ irimi. 13 Wári deyoromurĩrẽ iri ĩmumi. Masaka ĩũrõ peame ʉ̃mʉgasigue ããrãdeare nikũgue dijarimakʉ̃ irimi. 14 Ĩgʉ̃, gajirosũ deyogʉ ããrĩpʉroriadiya turari ĩgʉ̃rẽ sĩrĩ merã wári deyoromurĩrẽ iri ĩmumi. Iri merã masakare ãrĩkatomi: “Ĩĩ mʉsã bʉremugʉ̃ ããrĩ́mi”, ãrĩgʉ̃. Irasirigʉ ĩgʉ̃sãrẽ gajirosũ deyogʉ ããrĩpʉroriadi keorire weadoremi. Gajirõsũ deyogʉ ããrĩpʉroriadi sareri majĩ merã saresũadi ããrĩkeregʉ okami. 15 Gajirosũ deyogʉ pʉrʉ aaradi, gajirosũ deyogʉ ããrĩpʉroriadiya turari merã ĩgʉ̃ keori weadeare okamakʉ̃ irimi. Irasirigʉ iri keori weadeare masakʉ irirosũ werenímakʉ̃, ããrĩpererã irire bʉremumerãrẽ wẽjẽmakʉ̃ irimi. 16 Ããrĩpererãrẽ ĩgʉ̃sãya diayema mojõ gapʉre, o ĩgʉ̃sãya diapuserorire gajino gojatúdoremi. Ubu ããrĩrã́rẽ, oparãrẽ, wári doebiri oparãrẽ, boporãrẽ, moãboerimasãrẽ, moãboerimasã ããrĩmerãrẽ, ããrĩpererãrẽ irasũ gojatúdoremi. 17 Gojatúsũña marĩrã neõ wajarimasĩbiri, neõ duamasĩbirima. Iri gojatúdea, gajirosũ deyogʉ ããrĩpʉroriadi wãĩ, o ĩgʉ̃ wãĩ keori ããrã. 18 Irire õãrõ pémasĩrõ gããmea. Pémasĩrã, gajirosũ deyogʉ wãĩ keorire masĩburo. Ĩgʉ̃ wãĩ keori, masakʉ wãĩ keori, seiscientos sesenta y seis ããrã.

Apocalipsis 14

1 Pʉrʉ Jesucristo oveja majĩgʉ̃ irirosũ ããrĩgṹ̶rẽ ʉ̃tãʉ̃ Sión wãĩkʉdigue nígʉ̃rẽ ĩãbʉ. Ĩgʉ̃ merã ciento cuarenta y cuatro mil masaka ããrĩmá. Ĩgʉ̃sã, ĩgʉ̃ wãĩrẽ, ĩgʉ̃ Pagʉ wãĩdere ĩgʉ̃sãya diapuserorire gojatúsũnerã ããrĩmá. 2 Pʉrʉ ʉ̃mʉgasigue merã bʉro bʉsʉdijaririre pébʉ. Wádibu ʉ̃tãmu irirosũ, bʉro bupu páro irirosũ bʉsʉbʉ. Wárã arpa wãĩkʉri bʉapʉtẽrõ irirosũ bʉsʉbʉ. 3 Ĩgʉ̃sã ciento cuarenta y cuatro mil masaka, Marĩpʉ, Opʉ doarogue doagʉ diaye, irasũ ããrĩmakʉ̃ wapikʉrã okarã, oparã mʉrã ĩũrõ bayama. Maama bayarire bayama. Ĩgʉ̃sã dita iri bayarire masĩma. Ĩgʉ̃sã i nikũ marã watopegue ããrĩrã́, Marĩpʉ tausũnerã ããrĩmá. 4 Neõ ĩgʉ̃sã suñarõ nome merã ñerõ iribirinerã, neõ sugo nomeõrẽ marãpokʉbirinerã ããrĩmá. Jesucristo oveja majĩgʉ̃ irirosũ ããrĩgṹ̶yare iritʉyama. I nikũ marã masaka watopeguere Marĩpʉ tausũnerã ããrĩmá. Ĩgʉ̃sã Marĩpʉyarã, irasũ ããrĩmakʉ̃ Jesucristo oveja majĩgʉ̃ irirosũ ããrĩgṹ̶yarã ããrĩpʉrorirã ããrĩnerã ããrĩmá. 5 Ĩgʉ̃sã watopere neõ sugʉ ãrĩkatogʉ mámi. Marĩpʉ ĩũrõrẽ ñerĩrẽ opamerã ããrĩ́ma. 6 Pʉrʉ gajigʉ Marĩpʉre wereboegʉ ʉ̃marõgue wú̶gʉre ĩãbʉ. Ĩgʉ̃ ããrĩpererã i nikũgue ããrĩrã́rẽ Marĩpʉ masakare tauri kerere wererimasʉ̃ ããrĩmí. Ããrĩpererogue ããrĩpereri nikũ marãrẽ, ããrĩpereri buri marãrẽ, ĩgʉ̃sã ya werenírãrẽ iri kerere weregʉ ããrĩmí. Iri kere, neõ gorawayubiri, perebiri kere ããrã. 7 Turaro merã ãrĩmi: —Marĩpʉre goepeyari merã ãsũ ãrĩ bʉremuka: “Turatarigʉ, õãtarigʉ ããrĩ́mi”, ãrĩka! Ĩgʉ̃ ããrĩpererã ñerãrẽ peamegue béoripoe ejasiáa. Ĩgʉ̃ ʉ̃mʉgasire, i nikũrẽ, dia wádiyare, ããrĩpereri deko wiriri goberidere iridi ããrĩ́mi. Irasirirã ĩgʉ̃rẽ bʉremuka! ãrĩmi. 8 Ĩgʉ̃ pʉrʉmʉ, gajigʉ Marĩpʉre wereboegʉ ãsũ ãrĩmi doja: —Wári makã Babilonia wãĩkʉri makã pereakõãbʉ. Iri makã marã ããrĩnerã ããrĩpereri nikũ marãrẽ ñerõ irimakʉ̃ irima. Masaka ĩgʉ̃sãrẽ ĩãkũĩrã, mejãrikʉrã igui deko pãmudeare turaro ʉaribejarosũta ĩgʉ̃sã ñerĩ iriridere turaro ʉaribejama, ãrĩmi. 9 Pẽrã Marĩpʉre wereboerã irasũ ãrãdero pʉrʉ, gajigʉ Marĩpʉre wereboegʉ turaro merã ãsũ ãrĩnemomi doja: —Ããrĩpererã gajirosũ deyogʉre, ĩgʉ̃ keori weadeare ejamejã bʉremurãrẽ ĩgʉ̃sãya diapuserorire, o ĩgʉ̃sãya mojõrĩrẽ ĩgʉ̃ wãĩ gojatúsũnerãrẽ Marĩpʉ bʉro wajamoãgʉkumi. Ĩgʉ̃sã merã bʉro guagʉ, turaro wajamoãnígʉkumi. Azufre wãĩkʉri poga bʉro asiri ʉ̃jʉ̃rĩ, peame merã ñerõ tarimakʉ̃ irigʉkumi. Ĩgʉ̃rẽ wereboerã, Jesucristo oveja majĩgʉ̃ irirosũ ããrĩgṹ̶ ĩũrõ, ĩgʉ̃sãrẽ wajamoãgʉkumi. 11 Iri peame irasũ ĩĩmikakʉníkõãrokoa. Neõ yaribirikoa. Ĩgʉ̃sãrẽ irasũ pũrĩnímakʉ̃ irirokoa. Ããrĩpererã gajirosũ deyogʉre, ĩgʉ̃ keori weadeare ejamejã bʉremurãrẽ, ĩgʉ̃ wãĩ gojatúsũnerãrẽ irasũ pũrĩnírokoa. Ũ̶mʉrĩ, ñamirĩ pũrĩníkõãrokoa, ãrĩmi. 12 Irasirirã mʉsã Marĩpʉyarã, ĩgʉ̃ dorerire irirã, Jesúre bʉremurĩrẽ neõ pirimerã ããrĩrã́, gũñaturaka! 13 Pʉrʉ sugʉ ʉ̃mʉgasigue ããrĩgṹ̶ werenímakʉ̃ pébʉ doja. Yʉre ãsũ ãrĩmi: —Ire gojaka: “Marĩ Opʉre bʉremurã boadero pʉrʉguedere ʉsʉyari bokarãkuma”, ãrĩmi. Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃de: “Irasũta ããrã”, ãrĩmi. “Ĩgʉ̃sã turaro moãrĩrẽ pirikõã, siñajãrãkuma. Ũ̶mʉgasigue ĩgʉ̃sã waamakʉ̃, Marĩpʉ ĩgʉ̃sã õãrõ irideare gũñagʉkumi. Irasirigʉ ĩgʉ̃sãrẽ õãrõ irigʉkumi”, ãrĩmi Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃. 14 Pʉrʉ ĩĩmikãyebo boreri yebore ĩãbʉ. Iri yebo weka sugʉ masakʉ doami. Ĩgʉ̃ya dipurugue oro merã iridea berore peyami. Dʉka diti ãĩri usiri berore opami. 15 Pʉrʉ gajigʉ Marĩpʉre wereboegʉ Marĩpʉya wiigue ããrãdi wirijami. Ĩĩmikãyebo weka doagʉre turaro merã ãsũ ãrĩ gaguiními: —Mʉya usiri bero merã i nikũma otedea dʉkare diti ãĩkõãka! Irire diti ãĩripoe ejasiáa. Dʉka boresiabʉ, ãrĩmi. 16 Irasũ ãrĩmakʉ̃ pégʉ, ĩĩmikayebo weka doadi ĩgʉ̃ya usiri bero merã i nikũma otedea dʉkare wãjĩ ãĩmi. 17 Pʉrʉ gajigʉ Marĩpʉre wereboegʉ ʉ̃mʉgasigue ããrĩrĩ́ wii Marĩpʉya wiigue ããrãdi wirijami. Ĩgʉ̃de dʉka diti ãĩri usiri berore opami. 18 Pʉrʉ gajigʉ Marĩpʉre wereboegʉ Marĩpʉre sĩdea soepeoro pʉrogue ããrãdi wirijami. Ĩgʉ̃ peame opʉ ããrĩmí. Irasũ wirijagʉ, dʉka diti ãĩri usiri bero opagʉre turaro merã ãsũ ãrĩmi: —Mʉya usiri bero merã i nikũma igui tõrĩrẽ diti ãĩka! Iri igui ñísiabʉ, ãrĩmi. 19 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃ pégʉ, ĩgʉ̃ya usiri bero merã i nikũma igui tõrĩrẽ wiiritá ãĩmi. Irire ãĩ, igui kʉrabipiri gobe miẽgue sãmi. Iri gobegue kʉrabipiri, Marĩpʉ ĩgʉ̃rẽ gããmemerãrẽ bʉro wajamoãrõ irirosũ ããrã. 20 Makã tʉrogue iri igui kʉrabipisũbʉ. Igui kʉrabipisãripoere iri gobeguere wáro dí wiribʉ. Iri dí merã wádiya, caballuya disire túsãrĩ berogue mirĩtuúnujãbʉ. Trescientos kilómetros yoadiya waabʉ.

Apocalipsis 15

1 Pʉrʉ ʉ̃mʉgasigue gajirosũperi bʉro goeri deyoamakʉ̃ ĩãbʉ doja. Su mojõma pere gaji mojõ peru pẽrẽbejarã Marĩpʉre wereboerãrẽ ĩãbʉ. Marĩpʉ ĩgʉ̃sãrẽ masakare wajamoãtũnudoregʉkumi. Irasirirã, ĩgʉ̃ wajamoãdoregʉ pínerã ããrĩmá. Iri wajamoãrĩ merã Marĩpʉ i ʉ̃mʉ marã merã guari pererokoa. 2 Pʉrʉ dia wádiyare õãrõ deko sʉridiya peame merã morẽadiya irirosũ ããrĩdiyare ĩãbʉ. Iriya tʉro nírãrẽ, gajirosũ deyogʉ dorerire iribiri, ĩgʉ̃ keori weadeare bʉremubirinerãrẽ ĩãbʉ. Ĩgʉ̃sã gajirosũ deyogʉya wãĩrẽ gojatúdorebirinerã ããrĩmá. Irogue nírã, arpa wãĩkʉri bʉapʉtẽrĩrẽ opama. Iri bʉapʉtẽrĩ Marĩpʉ sĩdea ããrĩbú̶. 3 Ĩgʉ̃sã Marĩpʉre moãboegʉ Moiséya bayarire, Jesucristo oveja majĩgʉ̃ irirosũ ããrĩgṹ̶ya bayaridere bayapeoma. Ãsũ ãrĩ bayama: Gʉa Opʉ, mʉ ããrĩpererã nemorõ turagʉ ããrã. Ããrĩpereri mʉ iridea õãtaria. Irire ĩãrã, ĩãgʉkakõãa. Mʉ ããrĩpererã i nikũ marã Opʉ ããrã. Ãrĩkatori marĩrõ, diayemarẽ õãrõ yáa. 4 Ããrĩpererã mʉrẽ güirãkuma. Ããrĩpererã mʉrẽ: “Turatarigʉ ããrĩ́mi”, ãrĩrãkuma. Mʉ dita ñerĩ marĩgʉ̃ ããrã. Ããrĩpereri nikũ marã mʉ pʉrogue eja, mʉ ĩũrõ ñadʉkʉpuri merã ejamejã, mʉrẽ bʉremurãkuma. Mʉ diayema irideare ĩãnerã ããrĩsĩã, irire irasũ irirãkuma, ãrĩ bayama. 5 Pʉrʉ Marĩpʉya wii, ʉ̃mʉgasigue ããrĩrĩ́ wii tũpãmakʉ̃ ĩãbʉ. Iri wii poekague Marĩpʉ ããrĩrĩ́ taribu ĩgʉ̃ doreri gojadea majĩrĩ ʉ̃tã majĩrĩ ããrĩbú̶. 6 Iri wii poekague ããrãnerã, su mojõma pere gaji mojõ peru pẽrẽbejarã Marĩpʉre wereboerã wirijama. Ĩgʉ̃sã Marĩpʉ wajamoãdoregʉ pínerã ããrĩmá. Ĩgʉ̃sãkʉ masakare ñerõ tarimakʉ̃ iriburire opama. Ĩgʉ̃sã boreri, gʉrari marĩrĩ surí, bʉro gosesiriri surí sãñarã ããrĩmá. Ĩgʉ̃sãya koretibirire oro merã iridea yʉjʉwẽñarĩdarire sʉatúanerã ããrĩmá. 7 Ĩgʉ̃sã wirijamakʉ̃, wapikʉrã okarã merãmʉ ĩgʉ̃sãkʉ Marĩpʉre wereboerãrẽ oro merã irideaparire sĩmi. Iripari Marĩpʉ ããrĩnígʉ̃ bʉro wajamoãburi õãrõ ʉtʉribʉ. 8 Ĩgʉ̃ iriparire ĩgʉ̃sãrẽ sĩmakʉ̃, Marĩpʉya wii poekague ĩgʉ̃ gosesiriri merã, ĩgʉ̃ turari merã ĩĩmikãkʉseyakõãbʉ. Irasũ ĩĩmikãkʉseyamakʉ̃, iri wiire neõ sugʉno ñajãmasĩbirimi. Marĩpʉre wereboerã ĩgʉ̃ wajamoãdoregʉ píderosũta ĩgʉ̃sã masakare wajamoãtũnuadero pʉrʉgue dupaturi iri wiire ñajãmasĩrãkuma doja. Ĩgʉ̃ wajamoãburo dupiyuro ñajãmasĩña máa dapa.

Apocalipsis 16

1 Pʉrʉ Marĩpʉya wii ʉ̃mʉgasigue ããrĩrĩ́ wiigue ããrĩgṹ̶ turaro merã werenímakʉ̃ pébʉ. Su mojõma pere gaji mojõ peru pẽrẽbejarã Marĩpʉre wereboerãrẽ ãsũ ãrĩmi: —Marĩpʉ wajamoãdoredeare irirã waaka! Irasirirã mʉsãya parimarẽ nikũgue písiridijurã waaka! ãrĩmi. 2 Irasũ ãrĩmakʉ̃ pégʉ, ããrĩpʉrorigʉ Marĩpʉre wereboegʉ ĩgʉ̃ oparipamarẽ nikũgue písiridijumi. Ĩgʉ̃ irasirimakʉ̃, gajirosũ deyogʉ wãĩ gojatúsũnerã, ĩgʉ̃ keori weadeare bʉremurã ñerõ kãmikʉ, bʉro pũrĩsũma. 3 Ĩgʉ̃ irasũ písiridijuadero pʉrʉ, gajigʉ Marĩpʉre wereboegʉ ĩgʉ̃ oparipamarẽ dia wádiyague písiridijumi. Ĩgʉ̃ irasirimakʉ̃, deko, dí poyabʉ. Boadiya dí irirosũ ããrĩbú̶. Irasũ waamakʉ̃, wádiyague ããrĩrã́ boapereakõãma. 4 Pẽrã písiridijuadero pʉrʉ, gajigʉ Marĩpʉre wereboegʉ ĩgʉ̃ oparipamarẽ diarigue, deko wiriri goberigue písiridijumi. Ĩgʉ̃ irasirimakʉ̃, diari, wiriri goberima deko, dí poyabʉ. 5 Pʉrʉ gajigʉ Marĩpʉre wereboegʉ ããrĩpererogue dekore doregʉ ãsũ ãrĩmakʉ̃ pébʉ: —Gʉa Opʉ, mʉ ñerĩ marĩgʉ̃ ããrã. Dapagoradere irasũta ããrĩníkõãa. Iripoeguedere irasũta ããrĩníkõãbʉ. Irasirigʉ wajamoãgʉ̃, diayeta irigʉ yáa. 6 Gajirosũ deyogʉyarã, mʉyarãrẽ, mʉya kerere weredupiyunerãrẽ wẽjẽrã dí béomakʉ̃ irima. Ĩgʉ̃sã dí béomakʉ̃ iridea waja, deko dí poyamakʉ̃ iribʉ ĩgʉ̃sãrẽ iirídoregʉ, ãrĩmi. 7 Ĩgʉ̃ irasũ ãrãdero pʉrʉ, Marĩpʉre sĩdea soepeoro pʉrogue sugʉ werenímakʉ̃ pébʉ doja: —Irasũta ããrã. Gʉa Opʉ, mʉ ããrĩpererã nemorõ turagʉ ããrã. Ĩgʉ̃sãrẽ keoro wajamoãdoregʉ, diayeta irigʉ yáa, ãrĩmi. 8 Ʉrerã Marĩpʉre wereboerã ĩgʉ̃sã opariparimarẽ písiridijuadero pʉrʉ, gajigʉ Marĩpʉre wereboegʉ ĩgʉ̃ oparipamarẽ písiridijumi doja. Abe ʉ̃mʉmʉ weka písiridijumi. Ĩgʉ̃ irasirimakʉ̃, abe bʉro asimi. Ĩgʉ̃ asiri merã masakare soemi. 9 Ĩgʉ̃sã bʉro ʉ̃jʉ̃rĩ merã wajamoãsũkererã, ĩgʉ̃sã ñerõ iririre bʉjawerebirima. Ĩgʉ̃sã gũñarĩrẽ neõ gorawayubirima. Irasirirã, Marĩpʉre ĩgʉ̃sãrẽ wajamoãgʉ̃rẽ ñerõ doo wereníma. “Õãgʉ̃ ããrĩ́mi”, neõ ãrĩ bʉremubirima. 10 Wapikʉrã Marĩpʉre wereboerã ĩgʉ̃sã opariparimarẽ písiridijuadero pʉrʉ, gajigʉ Marĩpʉre wereboegʉ ĩgʉ̃ oparipamarẽ písiridijumi doja. Gajirosũ deyogʉ, opʉ doarogue písiridijumi. Ĩgʉ̃ irasiriadero pʉrʉ, gajirosũ deyogʉyarã ããrĩrṍgue naĩtĩãrõ waabʉ. Irasirirã ĩgʉ̃yarã masaka ñerõ pũrĩmakʉ̃, ĩgʉ̃sãya nedeare bʉro sĩrĩtu kũrĩdiuma. 11 Ĩgʉ̃sãrẽ ñerõ pũrĩkeremakʉ̃, ñerõ kãmikʉkererã, Marĩpʉre ʉ̃mʉgasigue ããrĩgṹ̶rẽ ñerõ doo wereníma. Ĩgʉ̃sã ñerõ iriri gapʉre bʉjawerebirima. Irasirirã ñerĩrẽ neõ piribirima. 12 Su mojõmarã Marĩpʉre wereboerã ĩgʉ̃sã opariparimarẽ písiridijuadero pʉrʉ, gajigʉ Marĩpʉre wereboegʉ ĩgʉ̃ oparipamarẽ Eufrates wãĩkʉdiya wádiyague písiridijumi. Ĩgʉ̃ irasirimakʉ̃, iriya bojomejãkõãbʉ. Abe mʉrĩriro marã oparã ĩgʉ̃sãyarã surara gãmewẽjẽrã waarã́ taribujaburore irasũ irimi. 13 Pʉrʉ ʉrerã wãtẽãrẽ tárua irirosũ deyorãrẽ ĩãbʉ. Sugʉ táru, pĩrũya disigue wirimi. Gajigʉ, gajirosũ deyogʉya disigue wirimi. Gajigʉ: “Ũ̶mʉgasigue marã Opʉyare weregʉ ããrã”, ãrĩkatogʉya disigue wirimi. 14 Ĩgʉ̃sã ʉrerã wãtẽa, tárua irirosũ deyorã deyoromurĩrẽ iri ĩmuma. Irasirirã ããrĩperero marã oparãrẽ neeõma, Marĩpʉ merã gãmewẽjẽdorerã. Ĩgʉ̃sã gãmewẽjẽrĩnʉ, Marĩpʉ ããrĩpererã nemorõ turagʉyanʉ ããrĩrokoa. 15 Ʉrerã wãtẽa ããrĩperero marã oparãrẽ hebreo ya merã Armagedón wãĩkʉrogue siiu neeõma. Iro dupiyuro Jesús ãsũ ãrĩdi ããrĩmí: “Ire õãrõ pémasĩka mʉsã! Yajarimasʉ̃ gũñaña marĩrõ aarirósũ yʉde gũñaña marĩrõ aarigʉkoa. Sugʉ yʉ aariburore õãrõ yúgʉno, yaare iritʉyagʉ, Marĩpʉ ĩũrõ waja opabi ʉsʉyagʉkumi. Õãrõ yobegʉno suríro sãñadi irirosũ ããrĩgʉkumi. Masaka ĩũrõ suríro marĩgʉ̃ gʉyasĩrĩgʉ̃ irirosũ ããrĩbirikumi”, ãrĩdi ããrĩmí. 17 Su mojõma pere gaji mojõ suru pẽrẽbejarã Marĩpʉre wereboerã ĩgʉ̃sã opariparimarẽ písiridijuadero pʉrʉ, gajigʉ Marĩpʉre wereboegʉ ĩgʉ̃ oparipamarẽ ĩĩmikãyebori wekague písiridijumi doja. Ĩgʉ̃ irasiriadero pʉrʉ, Marĩpʉya wii ʉ̃mʉgasigue ããrĩrĩ́ wii poekague ĩgʉ̃ Opʉ doarogue doagʉ turaro merã ãsũ ãrĩ wereními: —Iropata ããrã. Ããrĩpereri iri odosiabʉ, ãrĩmi. 18 Ĩgʉ̃ irasũ ãrĩmakʉ̃, bupu miã, bʉro bʉsʉro, páro, goero nikũ ñomebʉ. I nikũgue masaka ĩgʉ̃sã ããrĩnʉgãdero pʉrʉ, i nikũ iropa neõ ñomebiribʉ. 19 Irasũ ñomemakʉ̃, wári makã Babilonia wãĩkʉri makãrẽ ʉrema yeteomakõãbʉ. Paga makãrĩ i nikũ ããrĩrĩ́ makãrĩ dijakõãbʉ. Marĩpʉ Babilonia wãĩkʉri makã marãrẽ gũñami ĩgʉ̃sãrẽ wajamoãbu. Ĩgʉ̃sã ñerĩrẽ iriri waja ĩgʉ̃sã merã bʉro guami. Irasirigʉ ĩgʉ̃sãrẽ bʉro wajamoãmi. 20 Ããrĩpereri nʉgʉ̃rĩ, ʉ̃tãyukude dederidijakõãbʉ. 21 Irasũ ããrĩmakʉ̃, masaka weka deko yʉsari yeripa dijaribʉ. Surãyeri deko yeri cuarenta kilo nʉkʉ̃rĩ yeri ããrĩbú̶. Ĩgʉ̃sã weka irasũ dujirimakʉ̃, Marĩpʉ ĩgʉ̃sãrẽ bʉro wajamoãmakʉ̃ ĩãrã, ĩgʉ̃rẽ ñerõ doo wereníma masaka.

Apocalipsis 17

1 Pʉrʉ su mojõma pere gaji mojõ peru pẽrẽbejari parire oparã Marĩpʉre wereboerã merãmʉ yʉ pʉrogue eja, ãsũ ãrĩmi: —Ĩãgʉ̃ aarika! Paga diari weka doagore ʉ̃ma merã kõãbirarikʉgore Marĩpʉ wajamoãburire mʉrẽ ĩmugʉkoa. 2 I ʉ̃mʉ marã oparã igo merã ñerõ gãmebirarikʉma. Irasũ ããrĩmakʉ̃, i nikũ marã, mejãrikʉrã igui deko pãmudeare bʉro ʉaribejarosũta ĩgʉ̃sã igo merã ñerõ gãmebirarire bʉro ʉaribejama, ãrĩmi. 3 Ĩgʉ̃ irasũ ãrãdero pʉrʉ, Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ yʉre kẽrõgue irirosũ gajinorẽ ĩãmakʉ̃ irimi. Irasirigʉ Marĩpʉre wereboegʉ masaka marĩrõgue yʉre ãĩãmi. Irogue igo nomeõrẽ ĩãbʉ. Igo gajirosũ deyogʉ diiagʉ weka peyamo. Ĩgʉ̃ya dʉpʉgue wári wãĩ gojatúsũdero ããrĩbú̶. Iri wãĩ, Marĩpʉre doo werenírĩ ããrĩbú̶. Su mojõma pere gaji mojõ peru pẽrẽbejari dipukʉgʉ, pe mojõmagora kúsarikʉgʉ ããrĩmí. 4 Nomeõ diiañiweyari surírore sãñamo. Igoya suríro oro, wáro wajapari ʉ̃tãyeri, perla wãĩkʉri yeri merã mamudeañe ããrĩbú̶. Igoya mojõgue iiríripa oro merã irideapare opamo. Iripa igo ñetariro iridea ʉtʉriripa, igo ʉ̃ma merã ñerõ kõãbirari oparipa ããrĩbú̶. 5 Igoya diapuserore igo wãĩ gojatúsũbʉ. Marĩ iri wãĩrẽ õãrõ pémasĩbea. Ãsũ ãrĩ gojatúsũbʉ: “Wári makã Babiloniamo, ããrĩpererã ʉ̃ma merã kõãbirarikʉrã, irasũ ããrĩmakʉ̃ ããrĩpereri ñetariro iririkʉrã pago ããrĩ́mo”, ãrĩ gojatúsũbʉ. 6 Pʉrʉ igo mejãmakʉ̃ ĩãbʉ. Wárã Marĩpʉyarã Jesúya kerere wererã wẽjẽsũnerãya dí merã irasũ waamo. Mejãrã ʉsʉyarosũ igo ĩĩsã wẽjẽsũnerãrẽ ĩãgõ, ʉsʉyamo. Yʉ igore ĩãgʉ̃, ĩãgʉkakõãbʉ. 7 Irasirigʉ Marĩpʉre wereboegʉ yʉre ãrĩmi: —¿Nasirigʉ ĩãgʉkari? Mʉ masĩbirideare mʉrẽ masĩmakʉ̃ irigʉra. Igo nomeõrẽ, igo peyagʉdere weregʉra. Igo peyagʉ, gajirosũ deyogʉ ããrĩ́mi. Su mojõ pere gaji mojõ peru pẽrẽbejari dipukʉgʉ, pe mojõma kúsarikʉgʉ ããrĩmí. 8 Ĩgʉ̃ gajirosũ deyogʉ mʉ ĩãdi, dupiyurogue ããrĩdi ããrĩmí. Dapagorare mámi. Pʉrʉ bʉro ʉ̃kʉ̃ãrĩ gobegue ããrãdi wiri, dupaturi deyoagʉkumi doja. Ĩgʉ̃ wiriadero pʉrʉ, peamegue béosũgʉkumi. I ʉ̃mʉ marã ĩgʉ̃ deyoamakʉ̃ ĩãgʉkakõã, ĩgʉ̃rẽ bʉremurãkuma. I ʉ̃mʉ ããrĩburo dupiyuro Marĩpʉ su papera pũgue ĩgʉ̃ merã perebiri okari opamurã wãĩrẽ gojatúdi ããrĩmí. Ĩgʉ̃ gojatúbirinerã gajirosũ deyogʉre bʉremurã ããrĩ́ma. Gajirosũ deyogʉ dupiyurogue ããrĩdi, dapagorare mámi. Pʉrʉ dupaturi deyoagʉkumi doja. Irasirirã masaka ĩgʉ̃ deyoamakʉ̃ ĩãrã, ĩãgʉkakõãrãkuma. 9 ’Dapagorare yʉ wererire õãrõ masĩdʉarã, õãrõ pémasĩrĩ merã gũñarõ gããmea. Gajirosũ deyogʉya dipu, su mojõma pere gaji mojõ peru pẽrẽbejari dipu, ʉ̃tãyuku irirosũ ããrã. Iri ʉ̃tãyuku weka peyamo, ʉ̃ma merã kõãbirarikʉgo. 10 Iri diputa, oparã irirosũ ããrã. Su mojõmarã oparã béosũsiama. Gajigʉ ĩgʉ̃sã pʉrʉ ããrĩgṹ̶ opʉ ããrĩ́mi dapagorare. Ĩgʉ̃ pʉrʉ gajigʉ gapʉ opʉ ñajãgʉkumi. Ĩgʉ̃ yoaweyaripoeta opʉ ããrĩgʉkumi. 11 Irasirigʉ gajirosũ deyogʉ dupiyuro ããrĩdi, dapagorare marĩgʉ̃, ĩgʉ̃sã su mojõma pere gaji mojõ peru pẽrẽbejarã oparã pʉrʉ opʉ ããrĩgʉkumi. Ĩgʉ̃sã oparã merãmʉ ããrĩ́mi. Pʉrʉ peamegue béosũgʉkumi. 12 ’Gajirosũ deyogʉya kúsari, mʉ ĩãdea, pe mojõmarã oparã irirosũ ããrã. Ĩgʉ̃sã oparã ñajãbema dapa. Pʉrʉ oparã ñajãrã, yoaweyaripoe oparã ããrĩrãkuma. Irasirirã gajirosũ deyogʉ merã dorerãkuma. 13 Ĩgʉ̃sã pe mojõmarã oparã surosũ gũñarã ããrĩrãkuma. Irasirirã gajirosũ deyogʉre: “Gʉare doregʉ ããrĩka!” ãrĩ, ĩgʉ̃sã opʉ pírãkuma. 14 Irasirirã Jesucristo oveja majĩgʉ̃ irirosũ ããrĩgṹ̶ merã gãmewẽjẽrã waarãkuma. Jesucristo oveja majĩgʉ̃ irirosũ ããrĩgṹ̶ gapʉ ĩgʉ̃sãrẽ tarinʉgãgʉkumi. Ĩgʉ̃ ããrĩpererã oparã nemorõ Opʉ, ããrĩpererã dorerã nemorõ Doregʉ ããrĩ́mi. Ĩgʉ̃rẽ neõ béobirinerã Marĩpʉ siiu, beyenerã ĩgʉ̃ merã ããrĩrãkuma, ãrĩmi Marĩpʉre wereboegʉ yʉre. 15 Pʉrʉ Marĩpʉre wereboegʉ ire yʉre werenemomi doja: —Igo kõãbirarikʉgo paga diari weka doamo. Iri diari mʉ ĩãdea: wári makãrĩ marã, wári buri marã, ĩgʉ̃sã ya werenírã, wári nikũ marã irirosũ ããrã. Igo, ĩgʉ̃sã wekamo, ĩgʉ̃sãrẽ dorego ããrĩ́mo. 16 Gajirosũ deyogʉ, irasũ ããrĩmakʉ̃ pe mojõmarã oparã, ʉ̃ma merã kõãbirarikʉgore doo, igoyare ẽmapeo, surí marĩgõ béorãkuma. Irasirirã, igoya diíre baa, pʉrʉ dʉyarire soebéokõãrãkuma. 17 Pʉrʉ ĩgʉ̃sã pe mojõmarã oparã surosũ gũñarã, gajirosũ deyogʉre ĩgʉ̃sã opʉ pírãkuma. Marĩpʉ ĩgʉ̃ gããmerõsũta ĩgʉ̃sãrẽ irasirimakʉ̃ irigʉkumi. Irasirigʉ gajirosũ deyogʉ ĩgʉ̃sã opʉ ããrĩgʉkumi. Marĩpʉ ããrĩpereri ĩgʉ̃ iripoegue ãrĩderosũta iriyuwarikʉdero pʉrʉ, gajirosũ deyogʉre béogʉkumi. 18 Igo, mʉ ĩãdeo, wári makã Babilonia wãĩkʉri makã irirosũ ããrĩmó. Iri makãta ããrĩpererã i ʉ̃mʉ marã oparãrẽ doreri makã ããrã, ãrĩmi Marĩpʉre wereboegʉ yʉre.

Apocalipsis 18

1 Pʉrʉ gajigʉ Marĩpʉre wereboegʉre ʉ̃mʉgasigue merã dijarimakʉ̃ ĩãbʉ. Wári turari opami. Ĩgʉ̃ gosesiriri ããrĩperero i nikũguere õãrõ boyoro waabʉ. 2 Turaro merã ãsũ ãrĩ gaguiními: —Babilonia wári makã pereakõãa. Dapagorare wãtẽa iri makã darore ããrĩ́ma. Gajirã ñerã deyomerãde, irasũ ããrĩmakʉ̃ ããrĩpererã mirã masaka doo, baaya marĩrã iri makã darore biadobosũanerã ããrĩ́ma. 3 Iri makã pereburi dupiyuro ããrĩpereri nikũ marã, mejãrikʉrã igui deko pãmudeare bʉro ʉaribejarosũ i makã marã merã ñerõ gãmebirarire bʉro ʉaribejanerã ããrĩmá. I ʉ̃mʉ marã oparã, i makã marã merã ñerõ gãmebirarikʉnerã ããrĩmá. I makã marã wári gajinorẽ wajapari wajarinerã ããrĩmá. Irasirirã i ʉ̃mʉ marã duarimasã ĩgʉ̃sãrẽ dua, wári wajatanerã ããrĩmá, ãrĩmi. 4 Pʉrʉ gajigʉ ʉ̃mʉgasigue ããrĩgṹ̶ ãsũ ãrĩ werenímakʉ̃ pébʉ: —Yaarã, iri makã marã merã ããrĩbirikõãka! Ĩgʉ̃sã ñerõ iririre ĩãkũĩbirikõãka! Mʉsã, ĩgʉ̃sã merã gãmesʉrirã, mʉsãde ĩgʉ̃sã merã wajamoãsũrãkoa. 5 Ĩgʉ̃sã wári ñerõ yáma. Marĩpʉ ʉ̃mʉgasigue ããrĩgṹ̶, ĩgʉ̃sã wári ñerĩ iririre masĩmi. 6 Gajirãrẽ ĩgʉ̃sã ñerõ iridero nemorõ ĩgʉ̃sãrẽ ñerõ iriburo. Gajirãrẽ ĩgʉ̃sã ñerõ tarimakʉ̃ iridero nemorõ ĩgʉ̃sãrẽ ñerõ tarimakʉ̃ iriburo. 7 Ĩgʉ̃sã gajino wajaparire gããmerã, wajarima. “Gajirã nemorõ ããrã”, ãrĩ gũñadima. Ĩgʉ̃sã irasiriropa ĩgʉ̃sãrẽ wári ñerõ tari, bʉro ñerõ waamakʉ̃ iriburo. Ĩgʉ̃sã basi: “Gʉa i ʉ̃mʉ marã oparã ããrã. Boporã ããrĩbea. Irasirirã neõ ñerõ taribirikoa”, ãrĩ gũñadima. 8 Irasiriro sunʉ ĩgʉ̃sãrẽ gũñaña marĩrõ wajamoãburinʉ ããrĩrokoa. Boari, pũrĩrikʉri, kó oreri, ʉaboari ããrĩrokoa. Iri makã soebéosũrokoa. Marĩpʉ ããrĩpererã Opʉ iri makã marãrẽ wajamoãgʉ̃ turatarigʉ ããrĩ́mi. 9 Iri makã ʉ̃jʉ̃ ĩĩmikakʉmakʉ̃ ĩãrã, i ʉ̃mʉ marã oparã bʉro bʉjawereri merã orerãkuma. Ĩgʉ̃sã iri makã marã wajaparire opari merã ʉsʉya, ĩgʉ̃sã merã ñerõ gãmebirarã ããrĩnerã ããrĩmá. 10 Iri makã ʉ̃jʉ̃makʉ̃ ĩãrã, bʉro güiri merã yoarogue ĩũ nírã, ãsũ ãrĩrãkuma: —Ayó, bopori makã ããrã Babilonia. Wári makã, turari makã ããrãdabʉ. Gũñaña marĩrõ merã iro marã wajamoãsũma, ãrĩrãkuma. 11 I ʉ̃mʉ marã doebiri duarimasã iri makã ʉ̃jʉ̃makʉ̃ ĩãrã, bʉro bʉjawereri merã orerãkuma. Iri makã peremakʉ̃ ĩãrã, ĩgʉ̃sãya doebirire wajarirã marĩmakʉ̃ ĩãrã, dʉjaritua orerãkuma. 12 Ĩgʉ̃sã ãĩwãgã duadʉarire: orore, platare, wajapari ʉ̃tãyerire, perla wãĩkʉri yeridere wajarirã marĩrãkuma. Gaji ĩgʉ̃sã ãĩwãgã duadʉarire: wáro wajapari suríre, oparã sãñarĩ diiañiweyari suríre, seda wãĩkʉri dari merã suadea suríre, diiari surídere wajarirã marĩrãkuma. Gaji ĩgʉ̃sã ãĩwãgã duadʉarire: yukʉ sʉ̃rõrĩ yukʉre, marfil wãĩkʉri merã irideare, wajapari yukʉ merã irideare, bronce merã irideare, hierro merã irideare, mármol merã irideare wajarirã marĩrãkuma. 13 Gaji ĩgʉ̃sã ãĩwãgã duadʉarire: canela wãĩkʉrire, gaji baari ʉsʉrimakʉ̃ iririre, incienso, mirra wãĩkʉri sʉ̃rõrĩrẽ, gaji sʉ̃rõrĩdere wajarirã marĩrãkuma. Gaji: igui deko pãmudeare, ʉyere, trigo pogare, trigo yerire, wekʉare, ovejare, caballuare, ĩgʉ̃sã tʉ̃ãrĩduparure, moãboerimasã opamurãrẽ wajarirã marĩrãkuma. Irasirirã doebiri duarimasã bʉro bʉjawererãkuma. 14 Irasirirã, iri makã ʉ̃jʉ̃adero pʉrʉ, ãsũ ãrĩrãkuma: —Ñetariro waabʉ ĩgʉ̃sãrẽ. Ããrĩpereri ĩgʉ̃sã maĩdea, ĩgʉ̃sã õãrĩ wajapari opadea pereakõãbʉ. I ããrĩpereri dupaturi neõ marĩrokoa, ãrĩrãkuma. 15 Ĩgʉ̃sã iri makã marãrẽ doebiri duarimasã wáro wajataunanerã ããrĩmá. Irasirirã, iri makã marã wajamoãsũmakʉ̃ ĩãrã, bʉro güiri merã yoarogue ĩũ nírãkuma. Dʉjaritua ore, 16 ãsũ ãrĩrãkuma: —Ayó, ñetariro waabʉ i makã wári makã. Iri makã marã õãrĩrẽ opaunadima. Nomeõ õãrĩ suríro, wajapari diiañiweyariñerẽ sãñadeo irirosũ ããrãdima. Oro, wajapari ʉ̃tãyeri, perla wãĩkʉri yeri mamudea surírore sãñadeo irirosũ ããrãdima. 17 Gũñaña marĩrõ wári doebirikʉri opadea makã pereakõãbʉ, ãrĩrãkuma. Ããrĩpererã doóriduparu merã naarã, iri duparu oparã, ĩgʉ̃sãyarã ʉ̃ma, gajirã dia wádiyague moã wajatarãde iri makãrẽ yoarogue ĩũ nírãkuma. 18 Iri makã ʉ̃jʉ̃ ĩĩmikakʉmakʉ̃ ĩãrã, ãsũ ãrĩ gaguinírãkuma: —I makã irirosũ ããrĩrĩ́ makã, neõ gaji makã máa, ãrĩrãkuma. 19 Irasũ bʉjawererã, ĩgʉ̃sãya dipu weka nikũwera mápeorãkuma. Dʉjaritua ore, ãsũ ãrĩrãkuma: —Ayó, ñetariro waabʉ i makã daro. Õãrĩ makã ããrãdibʉ. Ããrĩpererã marĩ doóriduparu oparã dia wádiyague naarã iri makãma doebiri merã õãrõ wajatadibʉ. Gũñaña marĩrõ iri makã pereakõãbʉ, ãrĩrãkuma. 20 Mʉsã ʉ̃mʉgasigue ããrĩrã́ gapʉ, iri makã béosũmakʉ̃ ĩãrã, ʉsʉyaka! Mʉsã Marĩpʉyarã, Jesús buedoregʉ beyenerã, ĩgʉ̃yare weredupiyunerã ããrĩpererã ʉsʉyaka! Iri makã marã mʉsãrẽ ñerõ tarimakʉ̃ irima. Ĩgʉ̃sã irasiridea waja, Marĩpʉ ĩgʉ̃sãrẽ wajamoãmi. 21 Pʉrʉ turagʉ Marĩpʉre wereboegʉ wáriye trigo yeri ĩgʉ̃sã oeri ʉ̃tãyere ãĩwãgũ, dia wádiyague meéyo, ãsũ ãrĩmi: —I ye ʉ̃tãye meébiaderosũta wári makã Babilonia wãĩkʉri makã béodijusũrokoa. Mʉsã iri makãrẽ neõ dupaturi ĩãbirikoa. 22 Iri makã béodijusũdero pʉrʉ, neõ bayarire péña marĩrokoa. Arpa wãĩkʉri bʉapʉtẽrĩrẽ, tẽrẽ duparure, puririduparudere neõ dupaturi péña marĩrokoa. Irore moãnerã dupaturi neõ moãnemobirikuma. Trigo yeri ʉ̃tãyeri merã ĩgʉ̃sã oedeade neõ péña marĩrokoa. 23 Iri makãrẽ neõ suru sĩãgodiru boyobirikoa. Mojõsʉarã bosenʉ irirã ʉsʉyari merã ĩgʉ̃sã werenírĩrẽ neõ dupaturi péña marĩrokoa. Iri makã marã doebiri duarimasã, gajirã i ʉ̃mʉ marã nemorõ oparã ããrĩmá. Iri makã marã yéa iriri merã ããrĩperero marãrẽ ĩgʉ̃sã ãrĩkatorire bʉremumakʉ̃ irima. 24 ’Marĩpʉya kerere weredupiyunerãrẽ, gajirã ĩgʉ̃yarãdere, irasũ ããrĩmakʉ̃ i ʉ̃mʉgue ããrĩpererã masaka wẽjẽsũnerãrẽ i makã marã wẽjẽnerã ããrĩmá, ãrĩmi yʉre turagʉ Marĩpʉre wereboegʉ.

Apocalipsis 19

1 Babilonia béodijusũdero pʉrʉ, ʉ̃mʉgasigue wárã turaro merã ãsũ ãrĩ werenímakʉ̃ pébʉ: Aleluya, Marĩpʉre ʉsʉyari sĩrã! Ĩgʉ̃ marĩrẽ taugʉ ããrĩ́mi. Ĩgʉ̃rẽ bʉremurã! Turatarigʉ ããrĩ́mi. 2 Masakare keoro wajamoãgʉ̃, diayeta irigʉ ããrĩ́mi. Iri makã Babilonia, nomeõ ʉ̃ma merã kõãbirarikʉgo irirosũ ããrĩbú̶. Iri makã marãrẽ ĩãkũĩrã, i ʉ̃mʉ marã ñerõ irima. Irasirigʉ Marĩpʉ, ĩgʉ̃rẽ moãboerãrẽ ĩgʉ̃sã wẽjẽdea waja iri makã marãrẽ wajamoãmi, ãrĩma. 3 Dupaturi ãsũ ãrĩma doja: Aleluya, Marĩpʉre ʉsʉyari sĩrã! Iri makã neõ piriro marĩrõ ʉ̃jʉ̃ ĩĩmikãkʉníkõãrokoa, ãrĩma. 4 Veinticuatro oparã mʉrã, wapikʉrã okarã merã ejamejãja, ĩgʉ̃sãya diapuserorire yebague moomejã, Marĩpʉre Opʉ doarogue doagʉre ãsũ ãrĩ bʉremuma: —Irasũta ããrã. Aleluya, Marĩpʉre ʉsʉyari sĩrã! ãrĩma. 5 Pʉrʉ Opʉ doaro pʉro ããrĩgṹ̶ ãsũ ãrĩmi: Marĩ Opʉre ʉsʉyari sĩka! Ããrĩpererã ĩgʉ̃rẽ moãboerã goepeyari merã ĩgʉ̃rẽ bʉremurã: oparã, ubu ããrĩrã́ irasũ irika! ãrĩmi. 6 Pʉrʉ yʉ wárã masaka werenímakʉ̃ pébʉ. Ĩgʉ̃sã wádibu ʉ̃tãmu irirosũ, bʉro bupu páro irirosũ bʉsʉma. Ãsũ ãrĩma: Aleluya, Marĩpʉre ʉsʉyari sĩrã! Ĩgʉ̃ marĩ Opʉ, turatarigʉ, dapagorare ããrĩpererãrẽ doregʉ ñajãsiami. 7 Ʉsʉyarã! Yʉjʉpũrãrĩgue wári ʉsʉyari merã ããrĩrã́! Marĩpʉre: “Õãtaria mʉ”, ãrĩ, ʉsʉyari sĩrã! Jesucristo oveja majĩgʉ̃ irirosũ ããrĩgṹ̶ ĩgʉ̃rẽ bʉremurã merã ããrĩnʉgãrĩnʉ, ĩgʉ̃ mojõsʉari bosenʉ ejasiáa. Ĩgʉ̃rẽ bʉremurã, ĩgʉ̃ merã mojõsʉabo, iri bosenʉrẽ õãrõ ãmuyudeo irirosũ ããrĩ́ma. 8 Ĩgʉ̃sã õãrĩ surí, gʉrari marĩrĩ, bʉro gosesiriri surí Marĩpʉ ĩgʉ̃sãrẽ sĩdea sãñarã ããrĩ́ma. Iri surí, Marĩpʉyarã õãrĩrẽ iridea irirosũ ããrã, ãrĩma. 9 Pʉrʉ Marĩpʉre wereboegʉ yʉre ãrĩmi: —Ire gojaka: “Jesucristo oveja majĩgʉ̃ irirosũ ããrĩgṹ̶ mojõsʉari bosenʉrẽ ĩgʉ̃ siiunerã ʉsʉyarã ããrĩ́ma”, ãrĩ gojaka! ãrĩmi. Yʉre ãrĩnemomi doja: —Diayeta ããrã yʉ wereri. I Marĩpʉya werenírĩ ããrã, ãrĩmi. 10 Irasũ ãrĩmakʉ̃ pégʉ, ñadʉkʉpuri merã ejamejã, ĩgʉ̃rẽ bʉremubu iriadibʉ. Yʉ ejamejãmakʉ̃ ĩãgʉ̃, ãsũ ãrĩmi: —Irire irasiribirikõãka! Mʉ, mʉyarã Jesúre bʉremurã ĩgʉ̃ diaye weredeare iritʉyarã irirosũta yʉde Marĩpʉre moãboegʉ ããrã. Irasirigʉ Marĩpʉ gapʉre ejamejã, bʉremuka! Jesús diaye weredeare wereturiarã Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃ iritamurĩ merã wererosũta, Marĩpʉ weredoredeare wereturiarã werema. 11 Pʉrʉ ʉ̃mʉgasi tũpãmakʉ̃ ĩãbʉ. Iro caballu boregʉ ããrĩmí. Ĩgʉ̃ weka peyagʉ ãsũ wãĩkʉmi: “Ĩgʉ̃ ãrĩrõsũta keoro irigʉ, diaye irigʉ ããrĩ́mi”. Ĩgʉ̃ masakare ĩgʉ̃sã ñerõ iriri waja wajamoãgʉ̃, ĩgʉ̃rẽ ĩãturirã merã gãmewẽjẽgʉ̃, diayeta yámi. 12 Ĩgʉ̃ya koye peame ʉ̃jʉ̃rĩ pũrã irirosũ gosebʉ. Ĩgʉ̃ya dipurure wári oparã peyari berorí peyami. Ĩgʉ̃ wãĩrẽ ĩgʉ̃rẽ gojatúsũdero ããrĩbú̶. Iri wãĩrẽ ĩgʉ̃ dita masĩmi. 13 Ĩgʉ̃ sãñarĩñe yoariñe dí merã dibuadeañe ããrĩbú̶. Ĩgʉ̃ ãsũ wãĩkʉmi. “Marĩpʉya werenírĩrẽ weregʉ” wãĩkʉmi. 14 Ĩgʉ̃yarã surara ʉ̃mʉgasigue marã ĩgʉ̃rẽ tʉyama. Caballua borerã weka peyama. Õãrĩ surí boreri, gʉrari marĩrĩ suríre sãñarã ããrĩmá. 15 Ĩgʉ̃ya disigue sareri majĩ usiri majĩ wiribʉ. Iri majĩ merã i nikũ marãrẽ tarinʉgãgʉkumi. Ĩgʉ̃ turari merã, kõme merã iridea yukʉ merã ĩgʉ̃sãrẽ doremakʉ̃, neõ sugʉ ĩgʉ̃rẽ tarinʉgãgʉ̃no bokatĩũbirikumi. Marĩpʉ ããrĩpererã nemorõ turagʉ i ʉ̃mʉ marã ñerã merã guatarimi. Irasirigʉ caballu boregʉ weka peyagʉ, sugʉ ĩgʉ̃ turari merã igui kʉrabipisãrõsũ ĩgʉ̃sãrẽ ĩgʉ̃ turari merã wajamoãgʉkumi. 16 Ĩgʉ̃ya suríro, ĩgʉ̃ya ñugãdere i wãĩrẽ gojatúsũdero ããrĩbú̶: “Ĩgʉ̃ ããrĩpererã oparã nemorõ Opʉ, ããrĩpererã dorerã nemorõ Doregʉ ããrĩ́mi”, ãrĩ gojatúsũdero ããrĩbú̶. 17 Pʉrʉ Marĩpʉre wereboegʉ abe ʉ̃mʉmʉgue nígʉ̃rẽ ĩãbʉ. Ããrĩpererã mimua ʉ̃marõgue wú̶rãrẽ turaro merã ãsũ ãrĩmi: —Nerẽrã aarika! Marĩpʉ baari ãmurĩrẽ baarã aarika! 18 Wári nikũ marã oparãya diíre baarãkoa. Surara oparã, surara turarã, caballua, ĩgʉ̃sã weka peyarãya diíre baarãkoa. Ããrĩpererãya diíre: moãboerã, moãboerã ããrĩmerã, oparã, ubu ããrĩrã́ya diíre baarã aarika! ãrĩmi. 19 Pʉrʉ gajirosũ deyogʉre, i ʉ̃mʉ marã oparã ĩgʉ̃sãyarã surara merã nerẽnerãrẽ ĩãbʉ. Ĩgʉ̃sã nerẽnerã ããrĩmá, caballu boregʉ weka peyagʉ merã, ĩgʉ̃yarã surara merã gãmewẽjẽmurã. 20 Caballu boregʉ weka peyagʉ gapʉ gajirosũ deyogʉre peresu irimi. Gajigʉ: “Ũ̶mʉgasigue marã Opʉyare weregʉ ããrã”, ãrĩ ãrĩkatodidere peresu irimi. Ĩgʉ̃ ãrĩkatodi gapʉ gajirosũ deyogʉ ĩũrõ deyoromurĩrẽ iridi ããrĩmí. Ĩgʉ̃ deyoromurĩrẽ iridea merã gajirosũ deyogʉ wãĩ gojatúsũnerãrẽ, ĩgʉ̃ keori weadeare bʉremurãrẽ ĩgʉ̃ ãrĩkatorire pémakʉ̃ iridi ããrĩmí. “Yʉ wereri ʉ̃mʉgasigue marã Opʉya ããrã”, ãrĩ ãrĩkatodi ããrĩmí. Caballu boregʉ weka peyagʉ ĩgʉ̃sã pẽrãrẽ peresu iriadero pʉrʉ, ĩgʉ̃sãrẽ okarãrẽta peamegue béomi. Iri peame dia wádiya irirosũ wári peame azufre wãĩkʉri poga merã ʉ̃jʉ̃rĩme ããrĩbú̶. 21 Pʉrʉ ĩgʉ̃sãyarã surara dʉyarãrẽ sareri majĩ ĩgʉ̃ya disigue wiriri majĩ merã wẽjẽmi. Irasũ ĩgʉ̃ wẽjẽadero pʉrʉ, mimua ĩgʉ̃sãya dʉpʉrima diíre baayapitariakõãma.

Apocalipsis 20

1 Pʉrʉ gajigʉ Marĩpʉre wereboegʉ ʉ̃mʉgasigue merã dijarimakʉ̃ ĩãbʉ. Bʉro ʉ̃kʉ̃ãrĩ gobema sawire, wárida kõmedadere opami. 2 Irasũ dijarigʉ, pĩrũrẽ ñeãmi. Ĩgʉ̃ pĩrũ neõgoraguere deyoadi, Satanás wãĩkʉgʉ, wãtĩ ããrĩ́mi. Ĩgʉ̃rẽ ñeã, kõmeda merã sʉami, mil bojorigora peresu iribu. 3 Sʉa odo, bʉro ʉ̃kʉ̃ãrĩ gobegue béodijumi, i ʉ̃mʉ marãrẽ mil bojorigora ãrĩkatobirikõãburo, ãrĩgʉ̃. Irasũ béodiju odo, iri gobema makãpʉrore sawi merã bia, wĩtãbiatokõãmi. Irasirigʉ mil bojori tariadero pʉrʉ, dupaturi ĩgʉ̃rẽ mérĩnʉrĩgãta wiugʉkumi dapa. 4 Pʉrʉ oparã doarigue doarãrẽ ĩãbʉ. Marĩpʉ ĩgʉ̃sãrẽ masaka irideare: “I gapʉ õãbʉ, i gapʉ õãbiribʉ”, ãrĩ weremurãrẽ pídi ããrĩmí. Gajirãdere ĩãbʉ. Ĩgʉ̃sã Jesúya kerere, Marĩpʉyare weredea waja ĩgʉ̃sãya dipure diti béosũnerã ããrĩmá. Gajirosũ deyogʉre, ĩgʉ̃ keori weadeadere neõ bʉremubirinerã ããrĩmá. Ĩgʉ̃sãya diapuserorire, o mojõrĩrẽ ĩgʉ̃ wãĩrẽ gojatúdorebirinerã ããrĩmá. Irasirirã gajirã ĩgʉ̃sãrẽ wẽjẽnerã ããrĩmá. Ĩgʉ̃sãrẽ wẽjẽdero pʉrʉ masã, dupaturi okarã ããrĩnerã ããrĩmá. Mil bojorigora Cristo merã dorenerã ããrĩmá. 5 Iri masãrĩ, ããrĩpʉroriri masãrĩ ããrã. Ããrĩpererã masãpʉrorirã, Marĩpʉyarã bʉro ʉsʉyarã ããrĩrãkuma. Neõ dupaturi boabiri, perebiri peamegue waabirikuma. Marĩpʉ, irasũ ããrĩmakʉ̃ Cristo ĩũrõ paía ããrĩrãkuma. Mil bojorigora Cristo merã masakare dorerã ããrĩrãkuma. Iri mil bojori tariadero pʉrʉ, gajirã boanerã masãrãkuma. 7 Iri mil bojori tariadero pʉrʉ, wãtẽa opʉ peresugue ããrĩgṹ̶ wiusũgʉkumi. 8 Ĩgʉ̃ wiriadero pʉrʉ, ããrĩperero i ʉ̃mʉ marãrẽ ãrĩkatogʉ waagʉkumi. “Náka, gãmewẽjẽrã”, ãrĩgʉ̃, Gog wãĩkʉro marãrẽ, Magog wãĩkʉro marãdere ãrĩkatogʉ waagʉkumi. Irasirirã, ĩgʉ̃ ãrĩkatorire pérã, ĩgʉ̃sãyarã surarare siiu neeõrãkuma gãmewẽjẽmurã. Dia wádiyama ĩmipa yerire keo bokatĩũña marĩrõ irirosũ, ĩgʉ̃sãyarã surarare keo bokatĩũña marĩrokoa. Wárãgora ããrĩrãkuma. 9 Irasirirã i nikũ ããrĩpereroguere ããrĩseyanʉgã, Marĩpʉyarã ããrĩrĩ́ makã ĩgʉ̃ maĩrĩ makãrẽ kãmutabianʉgãjarãkuma. Ĩgʉ̃sã irasũ kãmutabianʉgãjadero pʉrʉ, Marĩpʉ ĩgʉ̃sãrẽ ʉ̃mʉgasima peame merã soepeogʉkumi. 10 Irasũ waadero pʉrʉ, wãtĩrẽ ĩgʉ̃sãrẽ ãrĩkatodire perebiri peamegue béogʉkumi. Iri peame, dia wádiya irirosũ ããrĩrĩ́ peame azufre merã ʉ̃jʉ̃rĩme ããrã. Irogue gajirosũ deyogʉre, gajigʉ: “Ũ̶mʉgasigue marã Opʉyare weregʉ ããrã”, ãrĩkatodire béosiami. Irogue ããrĩrã́, ʉ̃mʉrĩ, ñamirĩ neõ perero marĩrõ bʉro pũrĩrikʉrãkuma. 11 Pʉrʉ wáro Opʉ doaro borerore ĩãbʉ. Iro doarogue doagʉdere ĩãbʉ. Ĩgʉ̃ ĩũrõrẽ i nikũ, ʉ̃mʉgaside dederipereakõãbʉ. Neõ deyobiribʉ. 12 Pʉrʉ boanerã iro doarogue doagʉ ĩũrõ nímakʉ̃ ĩãbʉ. Ubu ããrĩrã́, oparãde ããrĩmá. Irogue ĩgʉ̃sã níripoeta Marĩpʉ ĩgʉ̃ gojadea pũrĩrẽ tũpãmi. Iri pũrĩgue masaka irideare gojatúdea ããrĩbú̶. Gaji pũ ĩgʉ̃ merã perebiri okari opamurã wãĩrẽ gojatúdea pũ ããrĩbú̶. Irasirigʉ iri pũrĩgue gojatúdeare ĩã odo, boanerãrẽ ĩgʉ̃sã irideare keoro wajarimi. 13 Dia wádiyague mirĩnerã, boanerã ããrĩrṍgue ããrĩnerãde ĩgʉ̃ ĩũrõ ããrĩmá. Irasirigʉ Marĩpʉ, Opʉ doarogue doagʉ ããrĩpererãrẽ ĩgʉ̃sã irideare keoro wajarimi. 14 Pʉrʉ boarire, boanerã ããrĩrṍdere perebiri peamegue béokõãmi. Iri peame, wádiya irirosũ ããrĩrĩ́ peame ããrĩbú̶. Irasirirã irogue béosũrãno dupaturi boarã irirosũ dujama. Marĩpʉ merã neõ ããrĩbirikuma. 15 Irasirirã ããrĩpererã Marĩpʉ merã perebiri okari opamurã wãĩrẽ gojatúdea pũgue gojatúsũña marĩnerã perebiri peamegue béosũma.

Apocalipsis 21

1 Pʉrʉ yʉ Juan, ʉ̃mʉgasi, i nikũde maama ããrĩrĩ́rẽ ĩãbʉ. Ããrĩpʉroridea dari ʉ̃mʉgasi, i nikũ dederidijapereakõãbʉ. Dia wádiya marĩbʉ pama. 2 Neõ ñerĩ marĩrĩ makã, ʉ̃mʉgasi Marĩpʉ pʉrogue ããrĩrĩ́ makã dijarimakʉ̃ ĩãbʉ. Iri makã, maama makã, Jerusalén wãĩkʉri makã ããrĩbú̶. Õãrõ deyori makã, mojõsʉabo igo marãpʉ suyuburo, ãrĩgõ, suríro õãrõ sãñadeo irirosũ ããrĩbú̶. Marĩpʉ ãsũta i makãrẽ ãmuyudi ããrĩmí. 3 Pʉrʉ Opʉ doaro pʉro ããrĩgṹ̶, turaro merã ãsũ ãrĩ werenímakʉ̃ pébʉ: —Õãrõ péka! Dapagora Marĩpʉ masaka watope ããrĩ́mi. Ĩgʉ̃sã merã ããrĩgʉkumi. Ĩgʉ̃sã ĩgʉ̃yarã ããrĩrãkuma. Ĩgʉ̃ta ĩgʉ̃sã merã ããrĩ, ĩgʉ̃sã Opʉ ããrĩgʉkumi. 4 Ããrĩpereri ĩgʉ̃sãya kódeko wiririre niũgʉkumi. Boari, bʉjawereri, kó oreri, pũrĩrikʉride neõ marĩrokoa. I ʉ̃mʉma ããrãdea ããrĩpereri pereakõãbʉ, ãrĩmi. 5 Pʉrʉ Marĩpʉ, Opʉ doarogue doagʉ ãsũ ãrĩmi: —Ããrĩpererire maama dita gorawayumakʉ̃ yáa, ãrĩmi. Pʉrʉ ãsũ ãrĩmi doja: —Yʉ ãrĩrĩrẽ gojaka! Yʉ ãrĩrĩ diayeta ããrã. Irasiriro yʉ ãrĩrõsũta waarokoa, ãrĩmi. 6 Pʉrʉ yʉre ãsũ ãrĩmi doja: —Iropata ããrã. Yʉ neõgoraguere ããrĩpereri i ʉ̃mʉmarẽ ããrĩmakʉ̃ iridi, i ããrĩpererire peremakʉ̃ iribu ããrã. Yʉre gããmerã, ñemesiburã bʉro iirídʉarã irirosũ ããrĩ́ma. Irasirigʉ ĩgʉ̃sãrẽ perebiri okari sĩrĩ deko, ũmawiuroma dekore tĩãgʉkoa. Wajamarĩrõ iri dekore iirírãkuma. 7 Ããrĩpererã ñerõ tarikererã yʉre bʉremuduúmerãrẽ ããrĩpereri yʉ: “Sĩgʉra”, ãrĩdeare sĩgʉkoa. Ĩgʉ̃sã Opʉ ããrĩgʉkoa. Ĩgʉ̃sã, yʉ pũrã ããrĩrãkuma. 8 Gajirã gapʉ masakare güisĩã, yaare pirirã, yʉre bʉremumerã, ñetariro irirã, wẽjẽrĩmasã, ʉ̃ma, nome merã, nome ʉ̃ma merã ñerõ kõãbirarikʉrã, yéa ããrĩrã́ iririkʉrã, keori weadeare bʉremurã, ããrĩpererã ãrĩkatorikʉrã peamegue waarãkuma. Iro dia wádiya irirosũ ããrĩrĩ́ peame azufre merã ʉ̃jʉ̃rĩme ããrã. Irogue waarã́, yʉ merã neõ ããrĩbirikuma. Irasirirã dupaturi boarã irirosũ dujarãkuma, ãrĩmi. 9 Pʉrʉ sugʉ Marĩpʉre wereboegʉ yʉ pʉrogue ejami. Ĩgʉ̃ su mojõma pere gaji mojõ peru pẽrẽbejari pari opanerã merãmʉ, Marĩpʉ masakare wajamoãdoregʉ pínerã merãmʉ ããrĩmí. Ãsũ ãrĩmi yʉre: —Ĩãgʉ̃ aarika! Jesucristo oveja majĩgʉ̃ irirosũ ããrĩgṹ̶ mojõsʉabore ĩmugʉkoa mʉrẽ, ãrĩmi. 10 Irasirigʉ Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃, kẽrõ irirosũgue yʉre Marĩpʉya makãrẽ ĩãmakʉ̃ irimi. Ũ̶madi ʉ̃tãʉ̃ wekague yʉre ãĩmʉrĩa, irogue Marĩpʉya makãrẽ Jerusalẽ́rẽ neõ ñerĩ marĩrĩ makãrẽ, Marĩpʉ pʉrogue ʉ̃mʉgasigue merã dijariri makãrẽ ĩmumi. 11 Marĩpʉ gosesiriri merã, jaspe wãĩkʉriye, wajapariye, õãrõ deko sʉririye irirosũ deyoriye gosesirirosũ gosesiribʉ. 12 Iri makã tʉro wári sãrĩrõ ʉ̃marĩ sãrĩrõ ããrĩbú̶. Iri sãrĩrõrẽ pe mojõma pere su gubu peru pẽrẽbejarigora makãpʉrori ããrĩbú̶. Iri makãpʉrorikʉ sugʉ Marĩpʉre wereboegʉ koremi. Iri makã makãpʉroriguere Israel bumarã pe mojõma pere su gubu peru pẽrẽbejari buri marã wãĩrẽ gojatúsũbʉ. 13 Iri sãrĩrõrẽ abe mʉrĩriro gapʉ ʉre makãpʉro ããrĩbú̶. Sur gapʉ ʉre makãpʉro, norte gapʉ ʉre makãpʉro, abe ñajãrõ gapʉ ʉre makãpʉro ããrĩbú̶. 14 Iri sãrĩrõ pe mojõma pere su gubu peru pẽrẽbejari paga ʉ̃tã majĩrĩ weka peyabʉ. Iri ʉ̃tã majĩrĩkʉ Jesucristo oveja majĩgʉ̃ irirosũ ããrĩgṹ̶ buedoregʉ beyenerã wãĩrẽ gojatúsũbʉ. 15 Marĩpʉre wereboegʉ yʉre weregʉ keodi oro merã iridire opami. Iri makãrẽ, iri makãma makãpʉroridere, iri sãrĩrõdere keobu irimi. 16 Ĩgʉ̃ keodi merã iri makãrẽ keo odomakʉ̃, dos mil doscientos kilómetros yoari makã, iropata eyari makã, iropata ʉ̃marõde ããrĩbú̶. 17 Pʉrʉ iri makãma sãrĩrõrẽ keomi. “Sesenta y cinco metros ããrã”, ãrĩmi. Marĩ masaka keorosũta keomi. 18 Iri sãrĩrõ jaspe wãĩkʉri ʉ̃tãye merã iridea sãrĩrõ ããrĩbú̶. Iri makã oro merã iridea makã ããrĩbú̶. Iri oro gajino morẽña marĩrĩ, õãrõ deko sʉriri irirosũ deyobʉ. 19 Iri sãrĩrõ doka ããrĩrĩ́ ʉ̃tã majĩrĩrẽ ããrĩpereri wajapariyeri merã mamudea ããrĩbú̶. Ããrĩpʉroriri majĩ jaspe wãĩkʉriye ããrĩbú̶. Iriye pʉrʉma majĩ zafiro wãĩkʉriye ããrĩbú̶. Peye pʉrʉma majĩ ágata wãĩkʉriye, ʉreye pʉrʉma majĩ esmeralda wãĩkʉriye ããrĩbú̶. 20 Wapikʉriyeri pʉrʉma majĩ ónice wãĩkʉriye ããrĩbú̶. Su mojõma pʉrʉma majĩ cornalina wãĩkʉriye, su mojõma pere gaji mojõ suru pẽrẽbejari pʉrʉma majĩ crisólito wãĩkʉriye ããrĩbú̶. Su mojõma pere gaji mojõ peru pẽrẽbejari pʉrʉma majĩ berilo wãĩkʉriye ããrĩbú̶. Su mojõma pere gaji mojõ ʉreru pẽrẽbejari pʉrʉma majĩ topacio wãĩkʉriye ããrĩbú̶. Su mojõma pere gaji mojõ wapikʉdiru pẽrẽbejari pʉrʉma majĩ crisoprasa wãĩkʉriye ããrĩbú̶. Pe mojõma pʉrʉma majĩ acinto wãĩkʉriye ããrĩbú̶. Pe mojõma pere su gubu suru pẽrẽbejari pʉrʉma majĩ amatista wãĩkʉriye ããrĩbú̶. 21 Iri sãrĩrõrẽ pe mojõma pere su gubu peru pẽrẽbejari makãpʉrori, perla merã iridea seri ããrĩbú̶. Iri serikʉ suye perlaye merã iridea dita ããrĩbú̶. Iri makã deko waarí maa, oro gajino morẽña marĩrĩ merã iridea maa, õãrõ deko sʉriri irirosũ deyori maa ããrĩbú̶. 22 Iri makãrẽ Marĩpʉya wiire ĩãbiribʉ. Iri makã ããrĩpererogue Marĩpʉ turatarigʉ, irasũ ããrĩmakʉ̃ Jesucristo oveja majĩgʉ̃ irirosũ ããrĩgṹ̶de ããrĩrṍ ããrĩbú̶. Irasiriro iri makã ããrĩperero Marĩpʉya wii irirosũ ããrĩbú̶. 23 Iri makã abe ʉ̃mʉmʉ, ñamimʉde boyoro gããmebea. Marĩpʉ gosesiriri merã õãrõ boyoa. Jesucristo oveja majĩgʉ̃ irirosũ ããrĩgṹ̶de iri makãrẽ sĩãgodiru irirosũ boyomi. 24 Irasirirã i ʉ̃mʉ marã Marĩpʉ taunerã iri makãma boyori merã ããrĩrãkuma. I ʉ̃mʉ marã oparã iri makãgue ĩgʉ̃sã õãrĩ oparire sĩrã ãĩjarosũ Marĩpʉre: “Õãtaria mʉ”, ãrĩ, ʉsʉyari sĩrãkuma. 25 Ũ̶mʉrẽ iri makãma makãpʉrori tũpãdea ããrĩrokoa. Iroguere neõ ñami marĩrokoa. 26 Wári nikũ marã ĩgʉ̃sã õãrĩ oparire iri makãgue sĩrã ãĩjarosũ Marĩpʉre bʉremurã ejarãkuma. 27 Ñerĩ ããrĩrĩ́ gapʉre iri makãguere neõ ãĩñajãbirikuma. Ñerõ iririkʉrã, ãrĩkatorikʉrãde neõ iri makãguere ñajãbirikuma. Jesucristo oveja majĩgʉ̃ irirosũ ããrĩgṹ̶ merã perebiri okari opamurã ĩgʉ̃ya gojadea pũgue ĩgʉ̃sã wãĩ gojatúsũnerã ããrĩ́ma. Ĩgʉ̃sã dita iri makãguere ñajãrãkuma.

Apocalipsis 22

1 Pʉrʉ Marĩpʉre wereboegʉ diare yʉre ĩmumi. Iriyama deko perebiri okari sĩrĩ deko ããrĩbú̶. Õãrõ deko sʉridiya, diumajĩ irirosũ ããrĩbú̶. Marĩpʉ, Jesucristo oveja majĩgʉ̃ irirosũ ããrĩgṹ̶ya doaro doka wiribʉ. 2 Iri makã dekoma maa, wári maague ũmayobʉ. Iriya pe gapʉ tʉrorire perebiri okari sĩrĩ yukʉ níbʉ. Iri yukʉ aberikʉ dʉkakʉa. Su bojorire, pe mojõma pere su gubu peru pẽrẽbejarigora dʉkakʉa. Irigʉma pũrĩ i ʉ̃mʉ marã masaka pũrĩrikʉrire tauri pũrĩ ããrã. 3 Irasiriro neõ pũrĩrĩ marĩrokoa. Iri makãgue Marĩpʉ, Jesucristo oveja majĩgʉ̃ irirosũ ããrĩgṹ̶ya doaro ããrĩrokoa. Ĩgʉ̃yarã ĩgʉ̃rẽ bʉremurãkuma. 4 Ĩgʉ̃ya diapure ĩãrãkuma. Ĩgʉ̃sãya diapuserorire ĩgʉ̃ wãĩrẽ tuuyasũrã ããrĩrãkuma. 5 Iroguere ñami neõ marĩrokoa. Irasirirã iro ããrĩrã́ sĩãgoriduparure, abe boyoridere gããmebirikuma. Marĩpʉ boyori merã ããrĩrãkuma. Ĩgʉ̃ merã neõ piriro marĩrõ dorenírãkuma. 6 Pʉrʉ Marĩpʉre wereboegʉ yʉre ãrĩmi: —Yʉ wereri diaye ãrĩrĩ ããrã. Irasiriro yʉ ãrĩrõsũta waarokoa. Marĩpʉ ĩgʉ̃ya kerere weredupiyurãrẽ ĩgʉ̃yare masĩmakʉ̃ irigʉ ããrĩ́mi. Ĩgʉ̃rẽ wereboegʉre iriumi ĩgʉ̃rẽ moãboerãrẽ mérõgã pʉrʉ waaburire masĩdoregʉ, ãrĩmi. 7 Irasirigʉ Jesús ãsũ ãrĩmi: —Mérõgã pʉrʉ aarigʉkoa. Irasirirã, Yʉpʉya kere i papera pũgue gojadeare iritʉyarã ʉsʉyarãkuma, ãrĩmi. 8 Yʉ Juan, i ããrĩpererire pé, ĩãbʉ. Irasirigʉ irire pé, ĩãdero pʉrʉ, yʉre ĩmuadi Marĩpʉre wereboegʉya guburi pʉro ñadʉkʉpuri merã ejamejãjabʉ ĩgʉ̃rẽ bʉremubu. 9 Yʉre ĩgʉ̃ gapʉ ãrĩmi: —Irire irasiribirikõãka! Mʉ, mʉyarã Marĩpʉya kerere weredupiyurã, ããrĩpererã i papera pũma dorerire irirã irirosũta yʉde Marĩpʉre moãboegʉ ããrã. Irasirigʉ Marĩpʉ gapʉre ñadʉkʉpuri merã ejamejã, bʉremuka! ãrĩmi. 10 Pʉrʉ yʉre ãrĩnemomi: —I pũgue: “Ãsũ waarokoa”, ãrĩ gojadea keoro waaburo, mérõ dʉyáa. Irasirigʉ, Marĩpʉya kere i pũgue gojadeare duúrogue opabirikõãka! Yayeri ããrĩbea. 11 Irasirirã ñerã i kerere pédʉamerã mʉrãrõta ĩgʉ̃sã gããmerõ iriníkõãburo. Ñerĩrẽ iririkʉrãde mʉrãrõta ñerĩrẽ iriníkõãburo. Õãrõ irirã gapʉ mʉrãrõta õãrõ iriníkõãburo. Marĩpʉ gããmerĩrẽ iririkʉrãde mʉrãrõta irire iriníkõãburo, ãrĩmi. 12 Pʉrʉ Jesús ãsũ ãrĩmi: —Ãsũta ããrã. Gũñaña marĩrõ aarigʉra. Masakakʉre yʉ sĩburire opáa. Ĩgʉ̃sã iriderosũta ĩgʉ̃sãrẽ keoro sĩgʉra. 13 Yʉ neõgoraguere ããrĩpereri i ʉ̃mʉmarẽ ããrĩmakʉ̃ iridi, i ããrĩpererire peremakʉ̃ iribu ããrã. Yʉ i ʉ̃mʉrẽ iriburo dupiyuro ããrĩsiabʉ. Iri pereadero pʉrʉ, ããrĩníkõãgʉkoa, ãrĩmi. 14 ’Ããrĩpererã ĩgʉ̃sã ñerĩ irideare pirirã ʉsʉyarãkuma. Surí koe odo, gʉrari marĩrĩ sãñanerã irirosũ ããrĩ́ma. Irasirirã iri makãma makãpʉrorire tariñajãrãkuma. Iri makãma yukʉ perebiri okari sĩrĩ yukʉ dʉkare baarãkuma. 15 Gajirã ñerõ iririmasã gapʉ iri makãgue ñajãbirikuma. Ĩgʉ̃sã yéa ããrĩrã́ iririkʉrã, ʉ̃ma, nome merã, nome ʉ̃ma merã ñerõ kõãbirarikʉrã, wẽjẽrĩmasã, keori weadeare bʉremurã, ãrĩkatorikʉrã ããrĩ́ma. 16 ’Yʉ Jesús, yʉre wereboegʉre iriubʉ, mʉsã yʉre bʉremurãrẽ i papera pũmarẽ werebure. Opʉ David parãmi ããrĩturiagʉ ããrã. Neñukãmʉ boyodiru õãrõ boyoro irirosũ ããrĩgṹ̶, maama perebiri ʉ̃mʉrẽ pígʉ ããrã, ãrĩmi. 17 Õãgʉ̃ deyomarĩgʉ̃, irasũ ããrĩmakʉ̃ Jesucristo oveja majĩgʉ̃ irirosũ ããrĩgṹ̶yarãde ĩgʉ̃ mojõsʉabo irirosũ ããrĩrã́ ĩgʉ̃rẽ ãsũ ãrĩma: “Aarika!” ãrĩma. Ããrĩpererã irire ãrĩmakʉ̃ pérãde: “Aarika!” ãrĩburo. Ñemesiburã iirídʉarã, perebiri okari sĩrĩ dekore iirírã aariburo. Wajamarĩrõ iri dekore iirírãkuma. 18 Yʉ Juan, ããrĩpererã Marĩpʉya kere i pũgue gojadeare pérãrẽ goepeyari merã ãsũ ãrĩ weregʉra: “I pũgue gojadeare gaji bueri merã morẽsóo werenemorãrẽ Marĩpʉ wajamoãgʉkumi. I pũgue wajamoãburire gojaderosũta ĩgʉ̃sãrẽ wajamoãgʉkumi. 19 Gajirã Marĩpʉya kere i pũgue gojadeare gorawayurãrẽ ãsũ irigʉkumi. Ĩgʉ̃sãrẽ perebiri okari sĩrĩ yukʉ dʉkare sĩboadeare sĩbirikumi. Irasirirã Marĩpʉ merã neõ ñerĩ marĩrĩ makãgue ããrĩníkõãbirikuma. Irire i pũgue gojasũa”, ãrĩmi. 20 Jesús irire weregʉ, ãsũ ãrĩmi: —Irasũta ããrã. Mérõ dʉyáa yʉ aariburo, ãrĩmi. Irasũta waaburo. Gʉa Opʉ Jesús aarika! 21 Marĩ Opʉ Jesús mʉsã ããrĩpererãrẽ õãrõ iritamuburo. Irasũta ããrĩburo.