1

1 Игыр мыкычьыт энмэч энанымӈыԓявыӈӈогъат эмыръавагыргык, ваԓьыт кэтэм мурыгԓыку, 2 ынӄэн моргынан ԓыги мытытчын оʼравэтԓьайпы, микырык ынанторымгойпы чинитԓыԓетэ гэԓьуԓин тывъё ынкъам микынти гатваԓенат ыʼттъыёԓ тъэвэты ивыԓьу Таӈпыӈыԓык. 3 Ымы гым тывэтгычемгъок кэԓинӈивэтык гыныкы, вэймэну ԓынъёйгыт Феофилегыт, пыӈыԓтэԓык, янор ымыԓьо рычичьэтыпԓыткук. 4 Ынӄэн ратвагъа пытӄыэнанъомраво гынин гыёԓятгыргэты, раӄэты энмэч гэныгйивэтигыт. 5 Ирод энма тиркэрму Иудеянотак, ынкэӈит ынкы ганымытваԓен таароӈрагэԓевыԓьын, микын нынны Захария. Ытԓён гитԓин Авийын энанрымэйпы. Ӈэвъэн ынин, микын нынны Елисавета, гитԓин чинйыръу Ааронын. 6 Ытри ӈирэргэри ԓыгипыԓьу оʼравэтԓьано гитԓинэт Аӈаӈэты (Энантомгавыԓьэты) ынкъам ӄунчимгъутэ ныркыԓеӄинэт ымыԓьо тъэвэквыргыт Этынвэн. 7 Ытръэч-ым экмиӈыкыԓьинэт: Елисавета экымиӈэткыԓьу гитԓин, ӈаӄам ытри энмэч гэԓгинпэвԓинэт. 8 Ӄоԓ итык Авийын энанрымэн таароӈгэԓевымгогъэ, ынкы Захария тэԓеӈкинэмиԓ гиԓивыԓьыԓӄыԓ: 9 рэсӄивыԓьыԓӄыԓ таароӈрачыкогты ынкъам ынан рынԓявъёԓӄыԓтэ таӈыткэванавыт энанэнтыткованвык. Ытԓён рэсӄиквъи Этынвэн таароӈрачыкогты. 10 Ымыԓьом рэмкын, ытԓён ванавнынԓявма, гатвэтчатваԓен ӈаргыноӈӄач ынкъам гаченъёргаввэтгавԓен Аӈаӈэты. 11 Ынкъам ԓюур вытрэтгъи Эӈэӈин пынԓынԓяԓьын (ангел)  ытԓён гатвэтчаԓен мраӈӄач энанэнтыткованвык, миӈкы гэнынԓевԓинэт таӈыткэванавыт. 12 cьук ытԓён Захария гакапчачавԓен ынкъам гэԓиӈиԓюԓин. 13 Ытръэчм ангеля ивнин ытԓён: «Ынӈэ эʼӄэԓиӈэткэ, Захария, ӄун гынин ченъёргаввэтгав гаваԓёмԓен. Гынин ӈэвъэн Елисавета раккантогъа ынкъам рэтэнынныӈын ытԓён Иоанныно. 14 Ытԓён ритгъэ гыныкы кыткоргаквырго, ынкъам мыкычьыт ракоргавыркыт ынин оʼратгыргэты. 15 Миӈкыри ӄун ытԓён ратвагъа эргычьатыԓьо Этынвэты, ӄырым нъэӄимԓюркын ынкъам Эӈэӈин Выйитэ рэйыръэтгъэ еп уʼрэткэ. 16 Нымкыӄинэт израилыԓьыт (еврейыԓьыт) Иоаннына рэнпэԓӄынтэвнинэт Этынвэты, ыргин Аӈаӈэты. 17 Ытԓён раянотгъа Этынвык, тъивчимгъутэ энагԓятыԓьын Илияна, рыԓенво ԓинԓиӈыт ытԓыгыргин оʼракымэӈэты, аваԓёмкыԓьэты Эӈэӈин танчемгъогыргык, ынкъам рантэнмавнэн рэмкын ятынвэты Этын». 18 Захарияна пынԓёнэн ангел: «Миӈкырим гымнан ынӄэн ԓыги тырэтчыӈын? Энмэч гым ынпыначгэгым ынкъам гымнин ӈэвъэн нэмыӄэй эӈинкыԓьин». 19 Ангеля татԓыгнэн ытԓён: «Гым  Гавриилегым. Трэтыркын Эӈэӈин тъэвчемгъогыргын. Ынан инэнӈивыгъи гым тывынво гыныкы ӈотӄэн таӈпыӈыԓ. 20 Гымнан гыныкы тывъё ӄырым игытӄэй нытван, вытку ӈотӄо. Ытръэчм чеӈэт гынан ԓымаԓё ԓюӈыԓгэ гымнинэт вэтгавыт, гыт эйиԓыкэ рэнъэԓгъэ ымыԓьо ынӄэн нъаԓтагнэты». 21 Ынкэӈитм рэмкэ нъатчаӄэн Захария ынкъам ниничгытэтӄинэт, иаʼм ытԓён кимыԓтэтыркын таароӈрачыко. 22 Захария ӈытогъэ, ытръэчм вэтгавык ныԓвавӄэн. Ымыԓьо чичеквъэт, этааны таароӈрачыко ынан ԓьунин инэнԓьуӈэт. Ытԓён ныныгйивэтӄин ырыкы мынга, пэнинэмиԓ вама эйиԓыкыԓьу. 23 Гаԓягъат ынин гэԓеватъыԓёт ынкъам ытԓён рагтыгъэ. 24 Пэтԓе ынин ӈэвъэн Елисавета нанӄатгъэ ынкъам тэӈэвытрыкэ гатваԓен мытԓыӈэн йъиԓгыт. 25 «Ынӄэн ынӈин инэнтыгъи Этынва, тэгъеӈыԓьэ йытык гымыкайпы аʼӄапэран, таӈпэранво оʼравэтԓьагты»,  гивԓин ытԓён. 26 Ӈэръамытԓыӈӄав йъиԓгын нанӄыԓьытвама Елисавета, Эӈэӈэ тыӈивынин ангел Гавриил Назаретэты  майӈынымэты Галилеянотакэн, 27 ӈавъаныԓӄыԓеты Иосифын, мэӈин гатваԓен чинйыръу тиркэрмин Давидын. Нынным ӈэвысӄэтин  Мария. 28 Етык ыныкагты ангеля ивнин: «Вайм тыетык. Эӈэӈэ рыкычьымавъёйгыт, онтымэты ӄытваркын! Гынык рээн Этын!» 29 Ынан капчачо рытчынинэт ынинэт вэтгавыт ынкъам нычимгъуӄин, рэӄу ынан тывнэн ынӈин ваԓьын тинэнӄитпыӈ. 30 Ангеля ивнин ытԓён: «Ынӈэ эʼӄэԓиӈэткэ, Мария! Гынык нъэԓгъи армагыргын, Эӈэӈэ йыԓьё гыргочайпы. 31 Гыт рананӄатгъа, раккантогъа ынкъам рэтэнынныӈын Ытԓён Иисусыну. 32 Ытԓён рэнъэԓгъэ ынанэргычьо, нэръэйӈэвыркын Эккэну Ынангыргочаԓьэн; Этынва Эӈэӈэ рэйыԓнин Ыныкы вакъосӄыёԓгын тиркэрмин Давидын, Ынин ыʼттъыюԓԓьин. 33 Ынан таӈӄонпыӈ рэнԓеркынинэт Иаковын яатԓьат, ынкъам Ынин Энанԓявагыргын ӄырым нытэԓпыгъэн». 34 Марияна пынԓёнэн ангел: «Миӈкырим ынӄэн ратвагъа? Гым еп эӄԓикэткыԓьигым». 35 Ангел татԓыӈыткогъэ: «Эӈэӈин Выйитэ нарайъогыт ынкъам Эӈэӈин армагырга нэрэнчымкэтгыт, ынӄэната Нэнэны, гынан йытоё, вэймэну нэрэԓгыӈын  Ытԓён нэръэйӈэвыркын Эккэну Эӈэӈин. 36 Ӄыкэтъогын Елисавета, гынин чычеткинэӈэв, экымиӈэткиӈэву ԓынъё: ытԓён ынпэвыԓьын нанӄатгъэ ынкъам энмэч ыннанмытԓыӈӄав йъиԓгык варкын. 37 Аӈаӈэты таӈымыԓьо гаймаӈэн ваԓьын». 38 Ынкэӈит Мария иквъи: «Гым  Этынвэн пурэԓӈэвигым. Мачынан ымыԓьо гыныквэтгавыгъет нытвагъан». Ынкъам ангеля пэԓянэн ытԓён. 39 Чигтъэр ыʼԓёӈэттэ гаԓяк Мария гагчакватгъэ майӈынымэты, ваԓьэты Иудеякэн ӈайванвык. 40 Ытԓён етгъи Захариян ярагты ынкъам иквъи: «Аˆмын тыетык, Елисавета». 41 Елисаветана ваԓёмнэн Мариян ӄуԓиӄуԓ, Нэнэны ԓюур вай камаграръогъэ нанӄычыко, ынкъам Елисавета Эӈэӈин Выйитэ йыръэтгъи. 42 Ытԓён нэргъав ӄуԓиԓьэтгъи: «Гыт  Эӈэӈэ таӈаӈэнмыёйгыт ӈэвъэнйыръыԓыку! Этынва ымы тэӈэӈинмынин гынин уʼрэтыԓьыԓӄыԓ Нэнэны! 43 Ытԓён вай микынэ ейвэчу инэԓгыгъи, гымыкы етгъи ытԓя гымнин Этынвэн? 44 Эчги гымнан тываԓёмын гынин ӄуԓиӄуԓ, нэнэны амкоргава гымыгчыку камаграръогъэ. 45 Кычьымыԓьигыт, ӄэԓёӄ ԓымаԓё ԓыӈын, тывъё Этынва вэты ратвагъа!» 46 Ынкъам Мария иквъи: «Гымнин ӄэԓеԓвынэ рэргавыркынэн Этын, 47 гымнин выйирит кыткоргавыркын Аӈаӈэты, Энанъягтаԓявыԓьэты гымыкы, 48 ӄэԓёӄъым Ынан тэӈу инэтчыгъи, ԓыгэн аʼтав ваԓьэгым; игырм ымтыӈарата кычьымӈаво наратвыркынэгым, 49 ӄэԓёӄъым Эрмэԓьэ тэйкынин тэӈиничгытэт  нэргыӄэн Ынин нынны! 50 Ынин йыркыԓеӈгыргын вытрэтыркын ымтыӈаратэты, микынти таароӈыркыт Ыныкы. 51 Ынан рыԓенинэт ԓыгэмайӈытайкыгыргыт: рывынинэт тэгыттэмӈыԓьыт ырынпъоравэтԓьат, 52 рыраӄыԓӄыԓявнэнат эрмэт энанԓяванвэпы, очыԓьытм эргыпыԓьо рытчынинэт, 53 гытъатыԓьэты йыԓнинэт таӈгыргыт, гаймычьыԓьытм рытриԓнинэт эмӄуԓгэ. 54-55 Етгъи вэнратынво Ынин выёԓьэты  Израилеты, кэтъокво таӈӄонпыӈкэн йыркыԓеӈгыргэн, энатватъё мургин ыʼттъыёԓԓьагты, Авраамына ынкъам ынин яаԓԓьагты». 56 Мария гарамкыԓьытваԓен Елисаветан ярак ӄымэк ӈыръо йъиԓгыт ынкъам ынӄоры рагтыгъэ. 57 Ынӄэӈит кымэӈатыӈӈогъэ Елисавета, ыӈӄъом аккантогъэ. 58 Энараԓьа ынкъам чычеткинэтэ наваԓёмын, ръайыркыԓеӈгыргын Этынва рыԓенин ыныкагты. Ытри гакоргавԓенат ынык рээн. 59 Амӈыроотӄавкэн ыʼԓёк ытри етгъэт тайкынво гыевӄаквыргын еврейыԓьэн. Читм нэрэтэнынныӈгъэн ытԓён ытԓыгымиԓ Захарияно, 60 ытръэчм ытԓя кавтычгогъэ: «Этԓы, ытԓён нэръэйӈэвыркын Иоанныно». 61 «Аны аԓымы гынин тыӈэрэтык уйӈэ ымы мэӈин ынӈин нынныԓьын»,  нивын ыргынан. 62 Ынӄъом намӈыԓёӈӈогъан гыйивӄэвэ нэнэнин ытԓыгын, миӈкыри ынӄэнына рэтэнынныӈыркынин. 63 Захарияна йынаннэн вычготтыӄай ынкъам кэԓинин: «Ынин нынны  Иоанн». Ымыԓьо иничгытэтгъэт. 64 Ынкы ԓыгэн эвыр йиԓынӈэгъи, ытԓён вэтгавыӈӈогъэ ынкъам анъяӈӈонэн Эӈэӈ. 65 Ымэнараԓьыт эʼӄэԓиӈэтръугъэт. Ынӄъом ӈотэнпыӈыԓ нъэԓгъи ымудеякэн ӈэйнутэк. 66 Микынэ ынӄэн наваԓёмын, ымыԓьо чимгъугъэт ынкъам эвыӈӈогъат: «Ытԓён вай микыну рэнъэԓгъэ ынӄэн нэнэны?» Ынкъам ӄэгԓынангэт, ынык рээн гатваԓен Этынвэн армагыргын. 67 Захария, Иоаннын ытԓыгын, Эӈэӈин Выйитэ йыръэтгъи ынкъам мэтъатвыткоӈӈогъэ: 68 «Мынынэргавын Этын, Израилькэн Эӈэӈ! Ытԓён етгъи морыкагты винрэтык, курык рытавэмэнӈытораквыргын Чиниткин варатэты; 69 Ынан тыӈивынин морыкы Эргыэнаԓватыԓьын Инэнъегтэԓевыԓьын ярайпы Давидын, Ынин выёԓьэн,  70 миӈкыри гэнатватԓен морыкы Ынин тэԓеӈкин аӈаӈмэтъатвыткоԓьэпы. 71 Ынан мури нэрэнъегтэԓевмык морыкъаӄаԓьэпы ынкъам ымыԓьоргэпы, микырык ԓыгъэӄу нэԓгыркынимык. 72 Ытԓён гэнатватԓен йыркыԓиӈыԓьу вак морыкъыттыёԓԓьарыкы ынкъам ԓыги ԓыӈык вэтгычьатвыԓгын. 73 Ытԓён гъомрэнатватԓен Авраамына, морыкъыттъыёԓԓьагты, 74 энмэн нэрэнъегтэԓмык аʼӄаԓьэпы. Ӄырым мэкына мынъэӄэԓиӈэнмык 75 ынкъам выёԓьо мытратваркын Ыныкы, иӈӄун вак ԓыгипыԓьу, аʼӄатвакыԓьо Ыныкэгйит. 76 Гытм, гымнин нэнэнэйгыт, рэныннынӈэгъэ мэтъатвыткоԓьо Ынангыргочаԓьэн, ӄэԓёӄъым рэԓеркын ыʼттъыёԓ Этынвык, иӈӄун Ыныкы татыԓянвыӈык 77 ынкъам ивык Ынин варатэты, Эӈэӈэ мэчынкы рэнаачыторавнэнат эʼӄэԓтэтти варатэн ынкъам рэнъегтэԓевнинэт оʼравэтԓьат. 78 Мургин Эӈэӈ ыʼԓгыԓьэтыԓьын, йыркыԓиӈыԓьын рэетгъэ морыкы эʼэʼйпы, ӄынур ининиԓьын тиркытир, 79 иӈӄун рыӄэргавык ваԓьыт ӄынур въэгыргывосӄымчыко ынкъам рыгйивэтык морыкы ръэт, рыԓеԓьын онтымгыргэты». 80 Иоаннм нымэйӈэтӄин ынкъам ныӄаԓяԓвыоʼмравӄэн. Ытԓён ганымытваԓен чыгэйнутэк ынкатагнэты, титэ ваԓьыԓӄыԓ кэԓивытгыр еткин Израилькэн варатэты.

2

1 Ынӈэнъыԓёткок Римкин императора Августына гэтъивкэԓиԓин, инӄун таӈымыԓьо варат ыʼннынныкэԓин Римнутэкин империяк. 2 Тэӈвытку ынӈот нарыԓгыӈӈонат оʼравэтԓьат, титэ очочо Сирияк гитԓин Квириний. 3 Ынӄэната гамгаоʼравэтԓьан эквэтгъи ченэтнымнымэты рыԓгаткаԓенво. 4 Майӈынымгыпы Назарет Галилеянотакэн Иосиф нэмыӄэй ӄытгъи Иудеягты, майӈынымэты Вифлеем. Ынӄэн мэйӈынымным Давидын. Ӈэнри эквэтгъи Иосиф, кэԓёӄм ытԓён Давидыргэпы ваԓьын. 5 Ытԓён рыԓгаткаԓесӄэквъэ гаӈавъаныԓӄыԓма Марияна рээн, мэӈин нанӄыԓьын. 6 Вифлеемык Мария кмэӈатыӈӈогъэ 7 ыʼттъыёԓакката. Рычымкэннин Ӈинӄэй, рытриԓнин раӈӄаматкынык ярагыннэкэн, миӈкыри ӄун ытри арамкыԓьырака гатваԓенат. 8 Мэччымче ергык гатваԓенат рыюԓьыт. Ытри гакытэпгынрэтԓенат. 9 Ырыкы вытрэтгъи ангел, ынкъам эргычьатын Этынвэн тыӄэчгытратгырго нъэԓгъи ырык гыроԓмакы. Кытэпгынрэтыԓьыт эʼӄэԓиӈэтръугъэт. 10 Ытръэч ангел иквъи: «Тэӈынӈэ айыԓгавка! Торыкы тырэтын таӈпыӈыԓ. cыгэкоргын ратвагъа ымваратэты: 11 Давидын мэйӈынымнымык уʼрэтгъи тургин Инэнъегтэԓевыԓьын, тургин Этын, Христос (Эӈэӈин cьоё). 12 Миӈкыри рэԓкыԓӈыткы Ытԓён: ынан ӈан рэԓьуӈыткы Нэнэны, рычымкатъё ынкъам рытрэԓьё раӈӄаматкынык». 13 cюур ангелык ӄача вытрэтръугъэт ӄутти нымкыӄинэт, ыргынан ныгтанъяӄэн Эӈэӈ: 14 «Мачынан нэргавыркын Эӈэӈ иʼиʼк, нутэкм мачынан нытваркын онтымгыргын оʼравэтԓьарыкы, микынти ыʼԓгу ԓыӈыркынинэт Эӈэӈэ». 15 Титэ ангелтэ йъэеӄэты пэԓӄынтэтгъэт, кытэпгынрэтыԓьыт вэтгаквыԓгыгъат: «Китаӄун, мыныԓӄынмык Вифлеемэты ынкъам мынгитэн Этынвэн тывъё». 16 Гагчакватгъат Вифлеемэты, ынкы нэԓьунэт Мария, Иосиф ынкъам Нэнэнэӄэй, раӈӄаматкынык ваԓьын. 17 cьунэӈу Нэнэны, кытэпгынрэтыԓьа ымытва нэнтын, рэӄын гивԓин ангел Ыныкэгйит. 18 Ымыԓьо паԓёмтэԓыԓьыт гиничгытэтԓинэт пыӈыԓеты кытэпгынрэтыԓьэн. 19 Мариянам ваԓёмъё ԓинчыку нинэгйипӄин. 20 Паԓӄынтаттыԓяма, кытэпгынрэтыԓьа нынэргавӄэн Эӈэӈ, иӈӄун ыргынан наваԓёмын ынкъам нэԓьун кэтэм тывъё. 21 Амӈырооткэн ыʼԓёӈэт гаԓяк тайкыёԓӄыԓ Ӈэнӄаеты гыевӄаквыргын еврейыԓьэн. Ынкъам Ытԓён нэтэнынныӈын Иисусыну, ӄэԓёӄ еп ананӄатка ытԓя, ынӈиннынныԓьу гэԓгыԓин ангеля. 22 Нъэԓгъэт ыʼԓёт гытамавысӄэвкэн Мариян ынкъам Иосифын, ӄэԓёӄ ынӈин гэныгйивэтԓин Моисейын Законык. Иосифына ынкъам Марияна нэрэтгъэн Иисус Иерусалимэты, иӈӄун Этынвэты рытэнмавык.23 Ӄэԓёӄъым Этынвэн Законык гатвыԓен: «Гэмгэӈинӄэй ыʼттъыёԓкэн Этынвэты рытэнмавъёԓӄыԓ». 24 Ымыӈ Этынвэн Законыгъет инэнинтыткуԓьыԓӄыԓти ӈирэӄ нутэпчиӄэтэ ԓымэвыр ӈирэӄ голубӄая Аӈаӈэты. 25 Ынкэӈит Иерусалимык гатваԓен оʼравэтԓьан, нынныԓьын Симеон. Ытԓён гатваԓен ԓыгипыԓьу ынкъам таароӈыԓьо Аӈаӈэты, нэнъатчаӄэн рыягтаԓяквыргын Израилен. Ынкъам Эӈэӈин Выйитэ нинэвинрэтӄин. 26 Ынан ивнин Симеон, ытԓён энмэн ӄырым нывъин, вытку виин эԓьукэ рэнтыгнин Этынвэн Христос (cьоё). 27 Эӈэӈин Выйитэ ӄытыйгут рыннин Симеон таароӈрагты. Титэ ытԓыгырык нэрэтын Нэнэны Иисус, иӈӄун рыкуврэтэвык Ыныкы, ръэнут гэкэԓиԓин Моисейын Законык, 28 Симеонына пиринин Ытԓён ынкъам тэӈэӈинмынин Эӈэӈ: 29 «Эӈэӈигыт, ӄинэтриԓги Гынин пурэԓигым, иӈӄун таӈонтымэты мывъик, миӈкыри Гыт гивигыт: 30 игыт тыԓьун Инэнъегтэԓевыԓьын, 31 рытэнмавъё Гынан ымваратэты: 32 Ынан ранӄэргавнэнат гыёԓгырга ымы аԓваԓьыянвыт вараттэ, ынкъам Гынин варат Израиль ранэргавнэн». 33 Иосиф ынкъам Мария гиничгытэтԓинэт, титэ наваԓёмын, миӈкыри Симеонына вэтгаво ԓыгнин ыргин Экык. 34-35 Ынӄоры Симеонына тывнэнат ырыкы Эӈэӈин тэӈэӈинмыт ынкъам ивнин Мария, ытԓя Нэнэнин: «Вай арычгытваркын Ытԓён, Микынэ курэ мыкыԓьыт Израилык уйӈэ рэнъэԓӈыт ынкъам мыкыԓьыт рэԓӄунӈыт, ынкъам ымы гынин ӄэԓеԓвын рэнпыткэвнин ръысӄа. Ытԓён рэнъэԓгъэ Эӈэӈин гыйивӄэву, мэкына рирвывиченӈыт мыкыԓьыт, ынкъам ынӄэната оʼраӈ рэнъэԓӈыт ыргин ԓинчыку вэнвакы ваԓьыт тагъяӈгыргыт». 36 Ӈутку гатваԓен ымы мэтъатвыткоԓьыӈав Анна, Фануилын ӈээкык, ваԓьын Асирын ченйыръэпы. Ытԓён гатваԓен коԓё ынпыԓьу. Анна ганымытваԓен ӈэръамытԓыӈэн гивиӈитти гъывэӄучитэ, 37 чымӄыкм вагыргын  ӄԓиквъиԓьу. Игыр ынин ӈыраӄӄԓеккэн ӈыръа гивиӈитти. Ынан таӈванэван титэ ныпэԓянэн таароӈран, ытръэч ынкы гатваԓен таӈамӄынъычо, кытпэԓгъарэтвама ынкъам ченъёргаввэтгавма. 38 Ынкэмиԓ эймэвык ырыкагты, ынан рывэԓынкыӄунэвнин Эӈэӈ ынкъам нэнатвыӄэн Нэнэны ымыԓьорыкы, микырык нъатчаӄэн, титэ Эӈэӈэ рэнтэвиминӈытурэвнин Иерусалим. 39 Рыкуврэтэвыпԓыткук ымыԓьо, ръэнут ваԓьыԓӄыԓ тъивынӈиву Этынвэн Законыгъет, Иосиф ынкъам Мария пэԓӄынтэтгъэт Галилеягты, ченэтмайӈынымэты Назарет. 40 Нэнэны нымэйӈэтӄин ынкъам наройвавӄэн, кувчемгъоԓьо нынъэԓӄин. Ынык гатваԓенат вэнратгыргын ынкъам рыӄэтпаквыргын Эӈэӈин. 41 Эмӄынгивик, Пасхакэн крычмыыʼԓёк, Иисусын ытԓыгыт ныԓӄытӄинэт Иерусалимэты. 42 Титэ Ынык гэнъэԓԓинэт мынгыткэн ӈиръэ пароԓ гивиӈитти, ӄынурм ӄонпыӈ ӄытгъэт крычмынво. 43 Крычмыпԓыткугъэт. Титэ нырагтыпаԓӄынтатӄэнат, Иисус пэԓятгъэ Иерусалимык. Ытԓыгырык гэмо гэԓгыԓин, 44 мытив Ытԓён тыԓеркын ӄутырык рээн. Ынӈин гэԓеԓинэт таӈымъыԓёӈэт, ынӄом наԓӄырэрыӈӈогъан Ытԓён чычетԓыку ынкъам ԓыги ԓынъё оʼравэтԓьаԓыко, 45 титэм ԓюнԓьутэ нэнтыгъэн Ытԓён, пэԓӄынтэтгъэт Иерусалимэты ӄыритйивэ Ытԓён. 46 Ытръэч ӈыръо ыʼԓеӈэттэ гаԓяк ыргынан нэԓьугъэн Ӈинӄэй таароӈрак. Ытԓён нывакъотваӄэн инэныгъюԓевэтыԓьык рээн, ныпаԓёмтэԓӄэн, ынӄо нымӈыԓёӄэн. 47 Ымыԓьо, микынэ Ытԓён ныпаԓёмтэԓӄэн, ниничгытӄинэт чечаквыргэты ынкъам татԓыӈыткогты. 48 Ытԓыгыт гиничгытԓинэт ԓьук Ытԓён ӈэнку. «Эккэӄэй, ытԓён вай иаʼм Гыт ынӈин морыкы итгъи?  пынԓёнэн Ытԓён ытԓьата.  Гынин ытԓыгын ынкъам гым гэԓгипэгчиӈэнмури ынкъам ныԓӄырирыткумури Гыныкы». 49 «Рэӄу гэнарэрторэ?  пынԓёгъэ Ытԓён.  Эви торгынан гэмо, Гымнин Ытԓыгин ярак ваԓьыԓӄыԓегым?» 50 Ытри ԓюнчичевыԓьыт, рэӄын Ытԓён ивыркын. 51 Ытԓён пэԓӄынтэтгъи ырык рээн Назаретэты ынкъам ԓымаԓыԓьо ырыкы нытваӄэн. Ытԓьата нинэгйипӄин ԓинчыку ымыԓьо ԓьоё, Ынин очыткот. 52 Иисус нымэйӈэтӄин ынкъам кувчемгъоӈ нынъэԓӄин. Ытԓён ыʼԓгу гэԓгыԓин ымы оʼравэтԓьата, ымы Эӈэӈэ.

3

1 Кыԓгынӄавкэн гивиӈитык энантыԓявма императора Тиверийына, титэ Понтий Пилат гатваԓен очочо Иудеяк, Ирод гатваԓен эвынэрму Галилеяк, ынинм йичьэмиттумгын Филипп гатваԓен эвынэрму Итуреяк ынкъам Трахонитидаанвык, Лисанийм гатваԓен эвынэрму Авилинеяк, 2 ыʼттъыёԓтаароӈрагэԓевыԓьыт Анна ынкъам Каиафа вама, Эӈэӈэ чыгэйнутэк рывыёԓьавнэн Иоанн, экык Захариян. 3 Ынкъам Иоаннына кавраӈӈонэнат нутэт, ваԓьыт Иорданкэн гычурмыйиквик. Ытԓён тъэвэты нивӄин, иӈӄун ыʼмпаӈвагыргын аԓва рытчыёԓӄыԓ, ынӄоры Эӈэӈэ рэнаачыторавнэнат эʼӄэԓтэтти, ынкъам вэты турытвиԓьыԓӄыԓти мимԓе. 4 Кэԓик мэтъатвыткоԓьэн Исайян ынӈин гэкэԓиԓин: «Ӄоԓентоԓьын чыгэйнутэк: "Ӄынтэнмаквыткы ръэт Этынвэты, ӄынвэтгатгыткы Ынинэт кытвэнвыт: 5 гамгатроочгын мачынан ныйыръэтын, гэмгэӈэй ынкъам иннун мачынан нычивтэтын, пъоԓтакы ваԓьыт ръэттэ мачынан нывэтгатынат, апэтгыкыԓьэнат мачынан нынъэԓынэт таӈрыратыԓьо,  6 ынкэӈит ымыԓьо нымытваԓьырык нэрэԓьуӈын Эӈэӈин рыягтаԓяквыргын"». 7 Иоанн нывэтгавӄэн оʼравэтԓьагты, микынти ныетӄинэт ыныкы торытвэнво мимԓе: «Мэркычгыргыторэ! Микынэ ԓыги рытчынин торыкы чимгъун, энмэн рэгынтэвыркынитык ваԓьыԓӄыԓепы анӈэнгыпы? 8 Эмтэӈычьэ ӄынкаԓыроквыткы, тургин ыʼмпаӈвагыргын ӄэйвэ аԓва рытчыткы. Ытръэчм ынӈэ ивкэ эмӄэԓеԓвынэ: "Мургин ыʼттъыюԓԓьэн  Авраам!" Тивыркынитык тури, Эӈэӈэ гаймаӈэн рэтэйкынинэт ӈотэнвыква яаԓԓьат Авраамына. 9 Аˆԓыгаттэ энмэч варкын уттыкинмык ӄача: уттуут, этэнтыӈэйыръэткыԓьин, ныпрыӄин ынкъам нынинтыӄин йынйынэты». 10 «Ытԓён вай мури мынръэмык?»  нымӈыԓёӄэн ытԓён рэмкэ. 11 Иоанн нытатԓыӈыткоӄэн: «Ынӄэнына, микын варкыт ӈиръэ мычыквыт, мачынан ӄоԓ ныйыԓнин ӈъоԓьэты. Ынкъам ынӄэн, микын варкын рооԓӄыԓ, мачынан нитгъэн ымы ынӈин». 12 Етгъэт торытвэнво мимԓе ымы инэгтэтнумэкэвыԓьыт. «Инэныгъюԓевэтыԓьигыт,  нымӈыԓёӄэнат ытри,  мури мынръэмык?» 13 «Ынӈэ айынатка мыкыӈ тъэр ваԓьыԓӄыԓык»,  татԓыӈыткогъэ ытԓён. 14 Маравъаԓявыԓьа нэмыӄэй намӈыԓёгъан ытԓён: «Мурим мынръэмык?» Иоанн татԓыӈыткогъэ: «Ынӈэ аманэванԓяԓьатка, ыʼръэ авнэнаачыка ынкъам ӄыкачьарытваркынэтык ченэтмэгчермынгыква». 15 Варата гытгытэ нъатчаӄэн Христос, ынкъам ымыԓьо нычимгъуӄинэт эмӄэԓеԓвынэ, Иоанн вэчьым вай Христос. 16 Ытръэчм Иоанн иквъи ымыԓьорыкы: «Гымнан тури тынтурытвивыркынитык мимԓе. Ытръэчм тыԓеркын Ынӄэн, Мэӈин ԓыгармаӈ ваԓьын гымык. Гым атымӈэтвакыԓьэгым ымы рыкыԓвэттурэвык кыеԓпынитти Ынык сандалияпԓякык. Ынан нэрэнтурытвивӈытык тури Эӈэнин Выйитэ ынкъам йынйына. 17 Выԓпы, рэӄэ Ынан нинэчеритвыӄин кавкавтыӈачьыԓӄыԓ кыкватвъайгыпы, энмэч Ыныкмынгык; кавкавтыӈачьыԓӄыԓ Ынан рэнумэкэвӈынин энаномакавванвык, кыкватвъайм рэнԓывэнӈынин авайӈыкэйынйынык». 18 Иоаннына нинэныгъюԓевӄинэт оʼравэтԓьат, таӈпыӈыԓтэԓма. 19 Титэм ынан тывыӈӈонэн ԓыгивыну ԓынъё этгыргын эвынэрмин Иродын, вэнвыматаԓьын ынык йичьэмиттумгин ӈэвъэнык Иродиада, ынкъам ымыԓьо ӄутти ынин ръачгыргыт, 20 Иродына инээрнин ымъаӄагыргэты ӄээӄын ӄоԓ: ынан рывосӄыравнэн Иоанн. 21 Ымваратык рээн Иисус нэмыӄэй турытвигъи мимԓе. Ынкъам титэ Ытԓён гаченъёргаввэтгавԓен, ааӈкатгъэ иʼиʼн 22 ынкъам Ынык нъэԓгъи Эӈэӈин Выйивый  увикиԓьын ӄынур пчеӄаԓгынолубь,  ынкъам ӄэнтэтгъи ӄуԓиӄуԓ: «Гыт  Гымнинэйгыт ыʼԓгу ԓынъёйгыт Эккэйгыт, Гынык Гымнин коргаквыргын». 23 Титэ Иисусынэ моонэн Чиниткин гэԓеватгыргын, Ынык гэнъэԓԓинэт этъыманы ӄԓиккин мынгыткэн гивиӈитти. Ытԓён гатваԓен, ынӈин оʼравэтԓьат нычимгъуӄинэт, эккэну Иосифын, мэӈин гатваԓен эккэну Илийын. Ӄутти Ынинэт ыʼттъыюԓԓьэт: 24 Матфат, Левий, Мелхий, Ианнай, Иосиф, 25 Маттафия, Амос, Наум, Еслий, Наггей, 26 Мааф, Маттафия, Семеин, Иосих, Иодай, 27 Иоанан, Рисай, Зоровавель, Салафиил, Нирий, 28 Мелхий, Аддий, Косам, Елмадам, Ир, 29 Иисус, Елиезер, Иорим, Матфат, Левий, 30 Симеон, Иуда, Иосиф, Ионам, Елиаким, 31 Мелеай, Меннай, Маттафай, Нафам, Давид, 32 Иессей, Иовид, Воос, Сала, Наассон, 33 Аминадав, Админ, Арний, Есром, Фарес, Иуда, 34 Иаков, Исаак, Авраам, Фара, Нахор, 35 Серух, Рагав, Фалек, Евер, Сала, 36 Каинам, Арфаксад, Сим, Ной, Ламех, 37 Мафусал, Енох, Иарет, Малелеил, Каинам, 38 Енос, Сиф, Адам, Эӈэӈ.

4

1 Иисус, Эӈэӈин Выйитэ йыръэтыԓьын, пэԓӄынтэтгъи Иордангыпы ынкъам Выйитэ рыԓенин Ытԓён чыгайнотагты. 2 Ӈэнку ӈирэӄӄԓиккин ыʼԓёӈэттэ Ытԓён гэтэныгйиӈԓин каԓьайӈаьяволя. Ӈотэнъыԓёк Иисус ытръэчтэгын гапэԓгъарэԓен, ванэван ръэнут нынунин ынкъам гэгытъэвԓин. 3 Дьяволя ивнин Ытԓён: «Эвыр Гыт  Эӈэӈин Эккэйгыт, ӄытъивиквын ӈотӄэн выквыԓгын нъэԓык кавкаво». 4 «Гэкэԓиԓин Каԓегыргык: "Этԓы амкавкава егтэԓыԓьыԓӄыԓ оʼравэтԓьан"»,  татԓыӈыткогъэ Иисус. 5 Ынӄоры рыԓенин Ытԓён эквыӈайыткынэты ынкъам рыкаԓыровнэн Ыныкы ыннанчечамыткава таӈымыԓьо нутэт ӈаргынкэнат. 6 Ынкъам дьяволя ивнин Ытԓён: «Гымнан трэйыԓӈын Гыныкы очочынԓягыргын ымӈотэннотак ынкъам ыргин эргычьатын. Ымыԓьо ынӄэн гэйыԓԓин гымыкы, ынкъам гымнан гаймаӈэн трэйыԓӈын мэкына трэтэгъеӈгъэ. 7 Китам, ӄыԓевтытэӄэги гымыкы  ынкъам ымыԓьо ӈотӄэн ратвагъа Гынин». 8 «Эӈэӈин Каԓегыргык гивԓин,  татԓыӈгъэ ыныкы Иисус,  "Этынвэты, гынин Аӈаӈэты, ӄытаароӈыркын ынкъам ытръэч Ынин выёԓьо ӄытваркын"». 9 Ынӄоры дьяволя рыԓенин Ытԓён Иерусалимэты, рывэтчавнэн расӄыткынык таароӈракэн ынкъам ивнин: «Эвыр Гыт  Эӈэӈин Эккэйгыт, ӄыпиӈкуги ӈотӄоры эвтыԓягты. 10 Ӈонм Каԓегыргык гэкэԓиԓин, энмэн Эӈэӈэ "Ченэтангеԓырыкы рэтъививнин гынрыру ԓыӈык Гыт" 11 ынкъам энмэн "ыргынан нарааʼрэгыт Гыт мынга, иӈӄун Гынин гыткаԓгын выквык эвнэиʼгнэткэ нитын"». 12 «Гэкэԓиԓин: "Ынӈэ арматааӈка Этын, гынин Эӈэӈ"»,  татԓыӈыткогъэ Иисус. 13 Ынкъам дьяволя, рытэԓпэтык ымыԓьо таныгъеӈгыргыт, пэԓянэн Ытԓён ӄоԓенэкатагнэты. 14 Армайпыԓьын Эӈэӈин Выйитэ, Иисус пэԓӄынтэтгъи Галилеягты, Ытԓён натвыӈӈон ымчымчаванвык, 15 Ынан нинэныгъюԓевӄинэт синагограк ынкъам ымыԓьорык нанъяйвыӄэн. 16 Ӄоԓ итык Иисус етгъи Назаретэты, майӈынымнымэты, миӈкы Ытԓён гэмэйӈэтԓин, ынкъам субботак, ӄынур ӄонпыӈ, етгъи синагограгты. Ытԓён вэтчагъэ каԓевэтгавынво Каԓегыргын. 17 Ыныкы нэйыԓын Кэԓикэԓ мэтъатвыткоԓьэн Исайян. Ынан рывэнтэннин ынӄэн, ԓьунин ваны, миӈкы гэкэԓиԓин: 18 «Этынвэн Выйивый Гымык рээн  Ынан нэнэрмэвыркынигым, ӄэԓёкъым Эӈэӈэ льоёйгым. Ынан инэнӈивыгъи Гым таӈпыӈыԓтэԓынво ӈъочьырыкы, рытъымучьэвэ ваԓьырыкы рымӈыԓявынво чьачентатгыргын, эԓкыԓьырыкы  ԓыԓяԓьогыргын. Ынан инэнӈивыгъи Гым рытэвиминӈытурэвык рытавэмэнӈавъёттэ, 19 эвынво, энмэн нъэԓгъи Этынвэн йыркыԓеӈгыргын». 20 Иисусынэ рыныманнэн Кэԓикэԓ, йыԓнин ынӄэн гэԓевыԓьэты ынкъам вакъогъэ. Ымыԓьо синагограк гэԓԓепԓинэт Ыныкы. 21 Ытԓён вэтгавыӈӈогъэ: «Игыр нъэԓгъи Каԓегыргыкэн каԓеё, торгынан ваԓёмыткы». 22 Ынкъам ымыԓьо вэтгычьатгъат ынык рээн ынкъам иничгытэтгъэт, миӈкыри Ытԓён гаԓгэтаӈвэтгавԓен. «Аны вайм Ытԓён ытръэч экык Иосифын»,  ытри чама нивӄинэт. 23 «Торгынан, ӄэԓёӄъым, ратвыӈыткы Гымыкы игыр коттапвэтгавыт: "Инэнмэԓевыԓьигыт, ӄынмэԓеквын чинитувик",  ивнинэт ытри Иисусынэ.  "Моргынан, энмэн, гаваԓёмԓен, ръэнут гатваԓен Капернаумык. Ӄытчыгын ымы ынӈин ӈутку, Гыныкъурэннутэк". 24 Ӄэйвэ тивыркынитык,  ӄээӄын нивӄин Иисус,  этԓы нынрыгэԓын мэтъатвыткоԓьын ынин уʼрэннутэк. 25 Аԓгаӈэка тивыркынитык: вама мэтъатвыткоԓьын Илия, титэ ӈыръо гивит гачывэптыма ԓюӈиԓетыԓьын ынкъам ымнотаеквэк гэнъэԓԓин евэӄэты ваԓьын гытъатгыргын, Израилык гатваԓенат мыгӄԓиквъиԓьыт. 26 Ытръэчм ымы ыннанчьагты ырыгԓыку ԓюӈынӈивыԓьын Илия, гэнӈивыԓин амӄԓеквъэԓьэты Сарептакэн, чымче ваԓьын Сидонык. 27 Ымы энаврыӈгыԓгытъычгырга (проказа) тъытԓьэт нымкъэв гатваԓенат Израилык вама мэтъатвыткоԓьын Елисей, ытръэчм ымы мэӈин ԓюӈынмэԓевэтыԓьын, арыԓгыка ытръэч сирияԓьын Нееман». 28 Ымыԓьо синагограк аʼӄанӈэнайпыгъат, титэ наваԓёмын ынӄэн. 29 Ытри ӄутысӄычетгъэт, нэнвивын Иисус майӈынымнымгыпы ынкъам нэрэтгъэн ӈаййынрэты, опынъыԓенво Ытԓён. 30 Ытръэчм Иисус гаԓягъэ ырыгԓыкоеквэ, эквэтгъи. 31 Иисус етгъи галилеякэн майӈынымнымэты Капернаум ынкъам субботак Ынан нинэнинъэйвыӄин варат. 32 Ымыԓьо гиничгытэтԓинэт, миӈкыри Ытԓён гинэныгъюԓевыткуԓин, ӄэԓёк Ынин вэтгав гатваԓен эрмэԓьу. 33 Синагограгты гэетԓин каԓьайпыԓьын оʼравэтԓьан, ԓюур ытԓён нэргъав ӄуԓиԓьыръугъи: 34 «Мэй, ръэнут Гынан тэгъеӈу ԓыӈыркын морыкайпы, Иисус Назаретыԓьын? Гыт етгъи тымынво мури? Гымнан ԓыги, мэӈинэйгыт. Гыт  cьоёйгыт Эӈэӈин!» 35 Ытръэчм Иисусынэ тъививнин: «Эӄуԓикэ ӄытваркын ынкъам ӄынтогэ ыныкайпы!» Рыпэӄэтавык рыпэт оʼравэтԓьан гынонсинагограк, кэԓы ӈытогъэ ыныкайпы, ԓюӈинэнъэӄэрэвэ ынык. 36 Ымыԓьо гэԓгиничгытэтԓинэт. «Аˆмынм вай како? Ынык ынӈин ваԓьын очочынԓягыргын ынкъам армагыргын, рыпэт тъививыркынинэт кэԓьэт ынкъам ынӄэнат ӈыторкыт»,  нивӄинэт ытри ыргичгу. 37 Ынкъам Иисус натвыӈӈогъан ымчымчаванвык. 38 Синагограйпы Иисус ӄытгъи Симонын ярагты. Ӈавматаԓьын Симонын гатъыԓыӈоԓен, ынин гыԓгын гэԓгитгыԓетԓин, ынкъам Иисус нъэйӈэвын вэнратынво ытԓён. 39 Ытԓён иʼмпыгъи ыныкы, рынъотавнэн гыԓгыԓ ынкъам ынӄэната пэԓянэн ытԓён. Ӈэвъэнйыръын ԓыгэн эвыр ӄутгъи ынкъам гыпэԓьатыӈӈогъэ. 40 Тэркамэчатыӈок оʼравэтԓьата наратыӈӈонат Иисусына амаԓва ваԓьа тъычгыгырга тэвиминӈэтыԓьыт. Ынан нинэнйиӄинэт мынга ынкъам нинэнмэԓевэтӄинэт ытри. 41 Мыкыԓьыргыпы нынтоӄэнат кэԓьэт гаӄоԓеԓьыма: «Гыт  Эккэйгыт Эӈэӈин!» Ытръэчм Иисусынэ ивыну нинэԓгыӄинэт ытри ынкъам нэнанъотавӄэн ынӄэн тывык: аԓымы ыргынан ԓыги гэԓгыԓин, Ытԓён  Христос. 42 Инъэ Иисусынэ пэԓянэн мэйӈынымным ынкъам ӄытгъи оʼравэтԓьакэванвэты. Мыкъоравэтԓьат ӄытгъэт ӄырэрынво Ытԓён. Титэ нэԓьугъэн, нытъивэв иквъэт Ыныкы, иӈӄун эвнэквэткэ нитын ырыкайпы. 43 Ытръэчм Ытԓён иквъи: «Ымы ӄуԓимэйӈынымнымык Гымнан тывъёԓӄыԓ Энанԓявагыргын Эӈэӈин. Ынӄэнагты Гым гэнӈивигым». 44 Ынкъам Ытԓён ӄээӄын тъэвэты гавэтгавԓен синагограк Иудеянотак.

5

1 Ӄоԓ гитԓин Иисус гатвэтчатваԓен Геннисаретытгык ӄача, ынкъам рэмкэ, чымчууԓтэ гроԓмакы ваԓьа Ынык, ныпаԓёмтэԓӄэн Эӈэӈин вэтгав. 2 Иисусынэ ԓьунинэт мимԓык ӄача ӈиръэ ыʼтвыт ынныӈыттыԓьыргинэт, ыргынан ныӈойтэвԓяӄэнат купрэт. 3 Ытԓён ӈэԓӄиквъи ыннэнъытвык, Симонын ыʼтвык, ынкъам иквъи, иӈӄун нытэвыԓьатынат мачгынонагты гытгычормэпы. Ынӄом Ынан рыгъёԓявыӈӈонэн рэмкын ыʼтвыткойпы. 4 Вэтгавыпԓыткок Иисус иквъи Симонына: «Ӄыгнунэтги ымысӄыӈ ваԓьэты ынкъам ӄыкопрантыватгытык». 5 Симон татԓыӈгъэ: «Инэныгйивэтыԓьигыт, мури гэмигчирэнмури ымныкирит ынкъам тэнԓюӈыннутэ, ытръэчм гым тритгъэ Гыныкэгйит». 6 Ытри копрантыватгъат ынкъам ԓыгэкоԓё ынныӈыттыгъэт, рыпэт купрэт тъайытчаӈӈогъат. 7 Ыргынан нъайӈавыӈӈонат вэнратынво тумгыт, ӄуԓиыʼтвык ваԓьыт. Ынӄэнатм эймэквъэт, ынкъам ыргынан чеэкэй нэйыръэтынэт ӈирэӄ ыʼтвыт, эʼми рыпэт анӈатыӈӈогъат. 8 cьук ынӄэн, Симон (ытԓёнм чама Пётр) ӈырэпэтгъи Иисусына ынкъам иквъи: «Ӄэнапэԓягэ гым, Этынвэгыт, гымм вай эʼӄэԓтэтыԓьигым!» 9-10 Пётр, ынин тумгыт Иаков ынкъам Иоанн, эккэт Зеведейын ынкъам ӄутти ынныӈыттыԓьыт коԓё гиничгытэтԓинэт мыкынныԓьук. Ынкъам Иисус иквъи Симонына: «Ынӈэ эʼӄэԓиӈэткэ. Ӈоткатагнэпы гынан рэԓьуркынэт оʼравэтԓьат Гымыкагты». 11 Ыргынан нагтонат ыʼтвыт гытгычормэты, напэԓян ымыԓьо ынкъам нэркыԓегъэн Иисус. 12 Ӄоԓ гитԓин Иисус гатваԓен ыннэнмэйӈынымнымык. Ининигъи оʼравэтԓьан, таӈымыԓьэты энаръэԓьын энаврыӈгыԓгытъычгырга. cьук Иисус, ытԓён ԓьунирэтгъи нутэсӄык ынкъам иквъи ченъёргавэты: «Этынвэгыт, аԓымы Гынан гым гаймаӈэн ринэнмэԓевэты, ыныкит ытръэч Гыт рэтэгъеӈгъэ!» 13 Иисусынэ ръэвытԓявнэн мынгытԓыӈын, рыйинин ытԓён ынкъам иквъи: «Тытэгъеӈыркын, ӄымэԓекви». Ынкъам ԓыгэн эвыр тъытԓьэн мэԓеквъи. 14 Иисусынэ тъививнин ытԓён ымы мэкына ръэнут авнатвыка: «Ӄыԓӄытги таароӈрагэԓевыԓьэты, мачынан ыргынан гыт ыʼнынчичьэтгыт. Гыт гэнмэԓевэтигыт, ынӄэната ӄытаароӈыԓпынрыткогэ, миӈкыри гэтъививԓин Моисей, иӈӄун ымыԓьорык ынӄэн ыʼнԓьун». 15 Тэнԓымынкы Иисус вэтгаво ныԓгыӄин, ынкъам мыкъоравэтԓьат нумэкэтръуӄинэт паԓёмтэԓынво Ытԓён ынкъам рымаԓявынво тъычгыргыт. 16 Чинитм Иисус нымкыче ныйыӄунтэтӄин оʼравэтԓьакэванвэты ынкъам ӈэнку ныченъёргаввэтгавӄэн. 17 Ӄоԓ итык, титэ Иисус гинэныгъюԓевыткуԓин, гавакъотваԓенат Ынык паԓёмтэԓыԓьыко фарисейыԓьыт ынкъам законынчечаватыԓьыт, етыԓьыт ымнымгыпы Галилеякэн ынкъам Иудеякэн, ынкъам Иерусалимгыпы. Ынык рээн гатваԓен Этын, рынэрмэтвивэ инэнмэԓевэтык. 18 Oʼптытъар оʼравэтԓьата нэрэтын энанрыёԓгыткынык чывачгатыԓьын, нанраратвыӈӈын ытԓён ярачыкогты, рытрэԓынво Иисусына рыягнавкы. 19 Ытръэчм ытри гаԓвавԓенат рэсӄивык аммыкъоравэтԓьата. Ыргынан, тыттэтык расӄыткынэты ынкъам рырыткук рэсӄын, нэнивтыԓевын ытԓён гэнанрыёԓгыткынма гынонэты Иисусына ягнагты. 20 Иисус, ԓьук ыргин ԓымаԓяквыргын, иквъи ӈотэнъоравэтԓьагты: «Ганэнаачыторавԓенат гынинэт эʼӄэԓтэтти». 21 Инэнчичевэтыԓьыт Каԓегыргыкэн ынкъам фарисейыԓьыт эмӄэԓеԓвынэ чимгъугъэт: «Ӈотӄэн раӄъоравэтԓьан, микынэ кытъаӄатвыркынэн Эӈэӈ? Мытивм ранэнаачыторавыркынэнат эʼӄэԓтэтти ытръэч Эӈэӈэ». 22 Иисусынэ, ԓыги ԓыӈэ ръэнут чимгъуу ыргынан нэԓгыркын, ивнинэт ытри: «Иаʼм ынӈин ваԓьыт тургинэт чимгъут? 23 Ръэнут нутгъэв  ивык "гэнэнаачыторавԓенат гынинэт эʼӄэԓтэтти" эвытԓымм "ӄыԓӄутги ынкъам ӄыԓеркын"? 24 Игыр торгынан ԓыги рэтчыӈыткы, Эккэтэ Oʼравэтԓьаргэнгаймаӈэн рэнаачыторавнэнат эʼӄэԓтэтти нутэйиквик. Гымнан тивыркынигыт,  ивнин Ынан чывачгатыԓьын,  ӄыԓӄутги, ӄыпиригын чиниткин энанрыёԓгыткын ынкъам ӄырагтыгэ». 25 Ынӄэн ԓыгэн эвыр ӄутгъи, пиринин энанрыёԓгыткын, раӄыткынык гарычгытваԓен, ынкъам рагтыгъэ, анъяйва Эӈэӈ. 26 Ымыԓьо гэԓгиничгытэтԓинэт. Ыргынан нанъяйвыӄэн Эӈэӈ ынкъам айыԓгэты нивӄинэт: «ыӄӄайъым! Иничгытэт игыр моргынан мытԓьун!» 27 Ӈыток ӈотэнрайпы Иисусынэ ԓьунин инэгтэтнумэкэвыԓьын, нынныԓьын Левий, вакъотваԓьын налогномакавванвык ӄача, ынкъам иквъи ыныкы: «Ӄыԓеркын Гымык яачы». 28 Ынкъам ынӄэнына ымыԓьо пэԓянэн, ӄутгъи ынкъам яаԓятгъэ Ынык. 29 Левийына рытэнмавнэн ыныграк мэйӈыӄэмумэкэт. Рэмкыԓьыԓыку гатваԓенат нымкыӄинэт инэгтэтнумэкэвыԓьыт ынкъам ӄутти оʼравэтԓьат, микынти гарычгывакъоԓенат ырык рээн. 30 Фарисейыԓьыт ынкъам инэнчичевэтыԓьыт Каԓегыргыкэн нивӄинэт, акавкэнма Ынин рагъёчачӈыԓьэты: «Иаʼм тури ӄамэтваркынэтык ынкъам ыпавыркынэтык инэгтэтнумэкэвыԓьык рээн ынкъам эʼӄэԓтэтыԓьык рээн?» 31 «Инэнмэԓевэтыԓьэ нинэнмэԓевэтӄинэт тъытԓьэт, ванэван этъылкыльинэт  татԓыӈыткогъэ Иисус.  32 Гым тыетык рыгйивэтык, иӈӄун чиниткин ыʼмпаӈвагыргын аԓва ыʼнытчыгъэн этԓы ԓыгипыԓьу ваԓьырык, ӈанм ипэ эʼӄэԓтэтыԓьырык». 33 Ынкэӈит ыргынан Ытԓён нивын: «Иоаннын рэгъючечӈыԓьыт нымкыче ныпэԓгъарэӄэнат ӄамэтвак ченэттъэватгырга ынкъам ныченъёргаввэтгавӄэнат, фарисейыԓьыргэн нэмыӄэй, Гынинэтм  ныӄамэтваӄэнат ынкъам ныпавӄэнат!» 34 Ытръэчм Иисус иквъи ырыкы: «Тэнмычьо, эви торгынан гаймаӈэн рапэԓгъарэӈыткы рэмкыԓьыт ӈавынрагтатъыԓёк, виин ырык рээн ыʼвэӄучиԓӄыԓ? 35 Ытръэчм рэнъэԓгъэ ыʼԓёӈэт, титэ ырыкайпы нэрэнэквэтэвӈын ыʼвэӄучиԓӄыԓ, вай ынкэӈит, ӈотэнъыԓёӈэтык ынръа ракытпэԓгъарэтваркыт». 36 Иисусынэ тывнэн ырыкы нэнъайвымӈыԓтэԓ: «Ванэван нычвигъэн мэнигытъуԓ торавэръэпы, иӈӄун тэнкэвӈык пэтавэръын, аны вай ымы турэвиръын нэрэнъэӄэрэвӈын, ымым пэтавэръын ванэван нынкэвын турмэнигытъуԓе. 37 Ымы ванэван нинэттъын ӈинъэӄимыԓ пэтыпыгпыгчыкогты, аны вай ӈэнъаӄэмԓя рэпурыԓӄынтынин пыгпыг  ымы эʼӄимыԓ рэтыӄыръугъэ, ымы пыгпыг ръэӄэрэгъэ. 38 Мачынан ӈинъэӄимыԓ ыʼнинэттъыркын торпыгпыгчыкогты! 39 Ынкъам ванэван микынэ, пыԓык пэтъаӄэмэԓ, тэгъеӈу ныԓгынин турыԓьын, ӄэԓёӄъым нивӄин: "Пэтыԓьын таӈыӈ"».

6

1 Ӄоԓ итык субботак Иисус гатаԓен яргыԓёеквэ, ынкъам Ынык рэгъючечӈыԓьэ напрыӈӈонат тыӈачьыԓӄыԓьёчгыт, накаԓяйвыӈӈонат ынӄэнат мынга ынкъам наноӈӈонат кавкавтыӈачьыԓӄыԓтэ. 2 Ӈыръыӄутырыкм фарисейыԓьырык намӈыԓёнат ытри: «Аˆмынм рэӄыркынитык?! Этԓы ынӈин иткыԓьин субботак!» 3 Иисус ырыкы татԓыӈыткогъэ: «Эви торгынан ԓёӈкаԓевэтгавыԓьын, гэръэԓин Давид, титэ ытԓён ынкъам ынин оʼравэтԓьат гытъэтгъэт? 4 Титэ ытԓён рэсӄиквъи Эӈэӈин ярачыкогты, пиринин раӈаӈытвэвыё кавкав, ръэнут ӄырым микынэ роёԓӄыԓ, арыԓгыка таароӈрагэԓевыԓьа, роӈӈонэн чинит ынкъам йыԓнин оʼравэтԓьарыкы, ынык рээн ваԓьыт». 5 Ынкъам ӄээӄын иквъи: «Экык Oʼравэтԓьаргэн  субботакэн этын». 6 Ӄоԓесубботак Иисус ӄытгъи синагограчыкогты ынкъам энаныгъёԓявыӈӈогъэ. Ынкы гатваԓен оʼравэтԓьан, микын мраӈӄачкэн мынгыԓгын гакыкватԓен. 7 Инэнчичевэтыԓьыт Каԓегыргыкэн ынкъам фарисейыԓьыт ныԓԓепыткуӄинэт, ӄэйвэ эты ранмаԓявыӈӈонэн Иисусынэ ытԓён субботак, энаачо ԓыӈынво Ытԓён. 8 Ытръэчм Иисусынэ ԓыги гэԓгыԓинэт ыргинэт чимгъут ынкъам иквъи оʼравэтԓьагты, микын мраӈмынгыԓгын гакыкватԓен: «Ӄыԓӄутги ынкъам ӄыетги ӈутриԓы, гынонэты. 9 Гымнан тымӈыԓёркынэтык тури, ръэнут гавэтгытрэԓԓен тэйкык субботак: таӈгыргын ԓымэвыр аʼӄагыргын? Гынритык ягтаԓгыргын ԓымэвыр рыԓиӈыԓевык ынӄэн?» Ытри авъеткынка гатваԓенат. 10 Ынан гитэнинэт ытри ԓыԓяпкамԓеԓыӈ ынкъам иквъи ынӈэнъоравэтԓьагты: «Ӄынъэвытԓяквын мынгыԓгын». Ынӄэн ынӈин итгъи. Ынкъам ынин мынгыԓгын маԓявытваӈӈогъэ. 11 Ытрим гэԓгигэргэтԓинэт ынкъам вэтгаво наԓгыӈӈогъан ыргичгу, ытԓён вай нэнъынрэӄэвын ыргынан Иисус. 12 Ынӈэнъыԓёк Иисус тыттэтгъи ӈайыткынэты ченъёргаввэтгавынво ынкъам гаченъёргаввэтгавԓен Аӈаӈэты ымныкирит. 13 Титэм инъыръугъи, Ынан эʼйӈэвнинэт Ынинэт рэгъючечӈыԓьыт ынкъам юнрынинэт ырыгԓыку мынгыткэн ӈиръэ пароԓ, микынти ипэ тэнынныгнинэт апостолё (тыӈэвыёно): 14 Симон, мэӈин Иисусынэ тэнынныгнин Пётрыно, йичьэмиттумгын Симонын Андрей, Иаков, Иоанн, Филипп, Варфоломей, 15 Матфей, Фома, Иаков  экык Алфейын, Симон, танынныӈъё Зилото, 16 Иуда  экык Иаковын ынкъам Иуда Искариот, нъэԓыԓьын яачы винвыэʼӄэйыԓыткуԓьу. 17 Иисус кэӈкэԓетгъи ырык рээн эвтыԓягты вэтгысӄэты, миӈкы гумэкэтԓинэт нымкыӄинэт Ынинэт рэгъючечӈыԓьыт ынкъам мыкъоравэтԓьамкыт ымудеяйпы, Иерусалимгыпы ынкъам аӈӄачормык ваԓьэпы майӈынымнымгыпы Тир ынкъам Сидон. 18 Ытри етгъэт Ытԓён паԓёмтэԓынво ынкъам тъычгыргынмаԓявынво. Каԓьайпыԓьыт нэмыӄэй нымэԓевӄинэт. 19 Ынкъам ымыԓьорык оʼравэтԓьата нырэнйиткуӈӄин Ытԓён, ӄэԓёӄъым Ыныкайпы нынтоӄэн армагыргын, раӄэпы ымыԓьо нымэԓевӄинэт. 20 Иисус иквъи рагъёчачӈыԓьырыкы: «Кычьымыԓьыторэ, ӈъочьыторэ! Энанԓявагыргын Эӈэӈин  тургин. 21 Кычьымыԓьыторэ, гытъатытваԓьыторэ игыр! Эӈэӈэ нэрэнъэнӄэвэвӈытык. Кычьымыԓьыторэ, тэргыԓьыторэ! Тури рэтэнӈыткуӈытык. 22 Кычьымыԓьыторэ, ымыԓьо вай ӈотӄэн ратвагъа Эккэк Oʼравэтԓьаргэн курэ: оʼравэтԓьата эʼӄу нэрэԓгыркынитык, наранъянръавӈытык, ӈыркыԓеты нэрэтчытык, наръаӄатвытык. 23 Ӄыкоргавыркынэтык ынӈэнъыԓёк ынкъам ӄыкачьаравыркынэтык! Ӄэԓёӄъым тургин анъямынгыквын иʼиʼк кыннымайыӈӄэн. Кэтэм ынӈин гитԓинэт мэтъатвыткоԓьырыкы ыʼттъыюԓԓьэт ӈотэнъоравэтԓьаргэн. 24 Ынкъам аʼткэӈэты тури, гаймычьыԓьыторэ! Тури энмэч коргытваԓьаттык этъогынмыԓ. 25 Аˆткэӈэты тури, аʼнӄавытваԓьыторэ игыр! Тури рагытъавытватык. Аˆткэӈэты тури, игыр тэнӈыткуԓьытури! Тури рапыннытваркынэтык ынкъам ратэрганӈытык. 26 Аˆткэӈэты тури, ымыԓьорык анъяйвыёторэ, ӄэԓёӄъым тэкэмынӈин ганъяԓенат ыʼръымэтъатвыткоԓьыт ырыкъыттъыюԓԓьэ». 27 «Ынръамм торыкы, паԓёмтэԓыԓьыторэ, тивыркын: ыʼԓгу ӄыԓгыркыниткы чиниткинэт эʼӄэԓьыт, нытэӈӄин ӄытэйкыркыниткы ынӄэнырыкы, микынэ эʼӄу нэԓгыркынитык, 28 ӄытэӈэӈинмэтыркыниткы ынӄэнат, микынэ мэркычгырго нэԓгыркынитык. Ченъёргаввэтгаво ӄыԓгыркыниткы тинэнъэӄэӈэтыԓьыт торыкы. 29 Ынӄэнына, микынэ ныԓпытэгнугыт, ыныкы ӄынычвачгынԓевын ымы ӄоԓ ыԓпыԓгын; ынкъам эвыр микынэ ниниткэӄин гыргочаӈэръын, ынӈэ анъотавка пирик ымы эвычаӈэръын. 30 Гамгаванԓяԓьын ӄыԓпынрыркын, ынкъам эвыр ниниткэӄин гынин, ынӈэ эрэнпэԓӄынтэвӈыкэ. 31 Ымыԓьо, ръэнут тэгъеӈу ԓыӈыркыниткы, иӈӄун оʼравэтԓьарык нэнъынтын торыкы, ӄынтыркыниткы ырыкы ымы торгынан. 32 Эвыр ыʼԓгу ԓыӈыркыниткы торыкы ыʼԓгыԓьэтыԓьыт, ытԓёнм вай рэӄу рываԓынкыӄонавъёԓӄыԓторэ? Аԓымы ымы эʼӄэԓтэтыԓьэ ыʼԓгу нэԓгыркынэт ырыкагты ыʼԓгыԓьэтыԓьыт. 33 Ынкъам ыныкит тури тэӈԓиӈэтыркынитык ынӄэнырыкы, микынти тэӈԓиӈэтыркыт торыкы, ынръам вай рэӄу рываԓынкыӄонавъёԓӄыԓторэ? Ымы эʼӄэԓтэтыԓьыт ынӈин нитӄинэт. 34 Ыныкит торгынан рачыӈавыркынэткы ынӄэнат, мэкгыпы мычвынатыркынэтык рыпаԓӄынтавпэрэнво, ытԓёнм вай рэӄу рываԓынкыӄонавъёԓӄыԓторэ? Аԓымы ымы эʼӄэԓтэтыԓьэ ныначыӈавӄэнат эʼӄэԓтэтыԓьыт, пэрэнво рыпаԓӄынтаквыргын ынкэмиԓ мыкэԓьын. 35 Ытръэчм торгынан ыʼԓгу ӄыԓгыркыниткы тургинэт эʼӄэԓьыт, нытэӈӄин ырыкы ӄытэйкыркыниткы ынкъам ӄыначыӈавыркынэткы, авнъатчака рыпаԓӄынтавъёԓӄыԓ. Ынкэӈит тургин анъямынгыквын ратвагъа кытмайӈыԓьо, ынкъам тури ратваӈытык эккэну Ынангыргочаԓьэн, ӄэԓёӄъым Ытԓён тэнԓиӈыԓьын ымы энвэԓынкыӄунэвкыԓьырыкы, ымы анӈэнаԓьырыкы. 36 Ӄытваркынэтык йыркыԓиӈыԓьу, ӄынурм тургин Ытԓыгын йыркыԓиӈыԓьын». 37 «Ынӈэ мэӈин ивыну эԓгыкэ, ымы тури ӄырым ивыну ыʼныԓгытык. Ӄынэнаачыторавыркынэткы ынкъам ымы тури наранэнаачыторавтык. 38 Ӄыԓпынрыткоркынэтык, ымы тури нараԓпынрыркынэтык, нэрэнӄэвивтык икурэӄэ танйыръатантэнмыӈа: нарантымԓяванӈын, нэрэнтыԓпиӈын ынкъам наранаԓянтанӈын торыкы танйыръатантэнмыӈычьын гагыргоԓяма. Ръатантэнмыӈычьа тури ратантэнмыӈатыркынэтык, кэтэм ынӈин ваԓьа наратантэнмынтык ымы тури». 39 Иисусынэ тывнэн ынӈин ваԓьын инэнԓьуӈэтичгын: «Эви гаймаӈэн иԓкыԓьэ рэнрывинрыгнин иԓкыԓьын? Эви ытри ӈирэргэри ӄырым ныпэӄэтатынат рыгъёԓгычыкогты? 40 Рэгъючечӈыԓьын гыёԓыӈ атвакыԓьэн ынык инэныгъюԓевэтыԓьык, ытръэчм гыюԓетыпԓыткук ытԓён гаймаӈэн рэнъэԓгъэ ынӈин ваԓьо, ӄынур инэныгъюԓевэтыԓьын. 41 Рэӄу гынан гитэркын ӈуйӈуйӄэй гыныкйичьэмиттумгин ԓыԓечыку, оттыйӈынм чинитԓыԓечыку эԓьукэ ԓыӈыркын? 42 Раӄынво гынан ивыркын чинитйичьэмиттумгын: "«ичьэмиттумгигыт, китаӄун гымнан мыгтогъан ӈуйӈуйӄэй гынык ԓыԓячыкойпы", эвыр эԓьукэ ԓыӈыркын чинитԓыԓечыку оттыйӈын? Винвыыʼръунтэтыԓьигыт! Ӄыгтогын янор оттыйӈын ченэтԓыԓячыкойпы  ӈотӄо рэԓьуӈын, миӈкыри йыток ӈуйӈуйӄэй йичьэмиттумгин ԓыԓячыкойпы». 43 «Тэӈуттэ энынӈэвкыԓьинэт эʼӄэтыӈэйыръыт, эвырм эʼӄуттэ энынӈэвкыԓьинэт тэӈтыӈэйыръыт. 44 Гэмгэуттуут нэԓкыԓӄин тыӈэйыръыгйит. Ӄэԓёӄъым ванэван ыʼннумэкэвын тыӈэйыръыннÈир аёпыткотыӈачьэпыерновникгыпы, ванэван ыʼнпирин виноград аёпыткотыӈачьэпыиповникгыпы. 45 Таӈъоравэтԓьата нэнагтоӄэн таӈгыргын ынык таӈԓеӈгыпы; анӈэнъоравэтԓьата ынык анӈэнԓеӈгыпы  таӈамъаӄагыргын. Ынкэмит оʼравэтԓьата тывыркынэн ынӄэн, рэӄэ йыръатытваркын ынин ԓинԓиӈ». 46 «Рэӄу торгынан инъэйӈэвыркынитык "Этынвэгыт, Этынвэгыт", наӄам ванэван ӄытэйкыгыткы Гымнин тывъёт? 47 Гэмгэмэӈин, етыԓьын Гымыкы ынкъам паԓёмтэԓыԓьын Гымык вэтгавык ынкъам инэнкуврэтэвыԓьын ынкэгйит, тривӈыркынитык тури, микынэмиԓ ныпэраӄэн: 48 ытԓён ныпэраӄэн тараӈыԓьын оʼравэтԓьагты, мэӈин онмывыԓпаткогъэ ынкъам рытриԓнин ранпыёԓгын выквыткынык. Титэ гэнъэԓԓин майӈэмԓятгыргын, ынкъам мимыԓ упгъи ӈотэнрагты, ԓывавнэн риԓюк ынӄэн, ӄэԓёӄъым ынӄэн нымэԓьэв гэтэйкыԓин. 49 Паԓёмтэԓыԓьынм Гымык вэтгавык, наӄам энкуврэтэвкыԓьин, ныпэраӄэн оʼравэтԓьак, тараӈыԓьын нотасӄыткынык аранпыёԓгыка. Титэ мимыԓ упгъи ӈотэнрагты, ынкэӄэй чимиръэтгъи. Ӈотэнракэн чемэръатгыргын гатваԓен кытмайӈыԓьо».

7

1 Пԓыткук вэтгавык, Иисус эквэтгъи Капернаумэты. 2 Ынкы ӄоԓ римкин маравочочен выёԓьын гаԓгэтъыԓыӈоԓен въэӈӈотагнэты. Маравочоча коԓё ӄыԓгиԓюу нинэԓгыӄин ынин выёԓьын, 3 ынкъам титэ ынан ваԓёмнэн Иисус, ынкым тыӈивынинэт Ыныкагты еврейыԓьэн ынпычьыԓьыт эвынво, иӈӄун Иисус ныетын ынкъам нынмэԓевэннин ынин выёԓьын. 4 Ынпычьыԓьыт етгъэт Иисусына ынкъам нэвыӈӈогъан Ытԓён: «Ӈотӄэн оʼравэтԓьан эмтэӈэ ытԓён, ԓыгэкоԓё вэнратъёԓӄыԓ. 5 Ынан ыʼԓгу ԓыӈыркынин мургин варат ынкъам рыпэт тэйкынин морыкагты синагогран». 6 Иисус ӄытгъи ырык рээн. Ытԓён энмэч нэймэвӄин ярагты, титэ маравочоча тыӈивынинэт Ыныкагты тумгыт эвынво: «Этынвэгыт, ынӈэ эӈъэԓеткэ, гым эʼтки вай этэӈкыԓьигым Гыт рэсӄивык гымыкрагты. 7 Гымм чинит Гыныкы ԓюнъетэ, ӄэԓёӄъым тычимгъуркын, эʼтки вай этэӈкыԓьигым. Ӄиквын ытръэч вэтгав, ынкъам гымнин выёԓьын рэмэԓеквъэ. 8 Гым оʼравэтԓьайгым, тъэвынӈэвыёйгым ӄутырык, гымыкым нэмыӄэй нываԓёмӄэнат маравӄԓявыԓтэ. Гым тивыркын ӄотына: "Ӄыетги ӈутриԓы"  ынкъам ынӄэн ныетӄин. Гымыквыёԓьэты нивигым: "Ӄытэйкыгын ынӄэн"  ынкъам ынӄэн ынан нинэтэйкыӄин». 9 Ваԓёмык ынӈин ваԓьыт вэтгавыт, Иисус коԓё гиничгытэтԓин ынкъам, чывачгынԓек оʼравэтԓьамкэты, тыԓяԓьэты Ынык яачы, иквъи: «Тивыркынитык тури, ынӈин ваԓьын ԓыгэԓымаԓяквыргын Гымнан ԓюнԓьутэ ымы Израилык». 10 Тыӈэвыёттэ пэԓӄынтэтгъэт ынкъам нэԓьугъэн выёԓьын мэԓевыԓьын. 11 Ынкэмиԓ пэтԓе Иисус ӄытгъи майӈынымнымэты Наин, Ынык рээн гатваԓенат Ынинэт рэгъючечӈыԓьыт ынкъам ӄутти мыкъоравэтԓьат. 12 Ытԓён аймавма майӈынымнымэты, тэкэм нынԓеӄин въиԓьын пысӄунэкык ытԓьэн  ӄԓиквъиԓьин. Ынык рээн ныԓеӄин оʼптыоʼравэтԓьамкын. 13 Этынва ԓьунин ытԓя, гэейвэчетԓин ыныкы. «Ынӈэ атэргатка»,  ивнин Ынан ытԓён. 14 Ынӄоры Ытԓён эймэквъи ынкъам рыйинин энарэвԓыёчгын, ынӄэнат инэривԓыԓьыт нывиԓгъэт, ынкъам Иисус иквъи: «Аˆачекэгыт, тивыркынигыт гыт, ӄыԓкутги!» 15 Въиԓьын вакъогъэ ынкъам вэтгавыӈӈогъэ, ынкъам Иисусынэ рэймэвнин ытԓён ытԓьэты. 16 Oʼравэтԓьарык эмъэӄэԓиӈэ чама эмйымгымгэ нанъяйвыӄэн Эӈэӈ, ӄоԓеԓьыэвма: «Мурыгԓыку ининигъи ынанэргычьын мэтъатвыткоԓьын! Эӈэӈэ вэнратынво йъонэн ченэтварат!» 17 Ынӄэн тывъё таӈымыԓьорык ԓыги нэтчыгъэн ымудеяк ынкъам чымче ваԓьык ванвык. 18 Титэ Иоаннын рэгъючечӈыԓьэ намӈыԓтэԓгъан ыныкы ымыԓьо, ръэнут рырэӄэвнин Иисусынэ, 19 Иоаннына эʼйӈэвнинэт ӈиръэ ырыгԓыку ваԓьыт, тыӈивынинэт ытри Этынвэты пынԓёк: «Гыт  ынӄэнайгыт, мэӈин етыԓьыԓӄыԓ, этыӄун моргынан аʼтчаԓьыԓӄыԓ ԓымӈэ мэӈин ӄоԓ?» 20 Ытри етгъэт Иисусына ынкъам иквъэт: «Иоанн Крестителына нэнӈивымык мури Гыт пынԓёнво, Гыт  Ынӄэнайгыт, Мэӈин Етыԓьыԓӄыԓ, ԓымэвыр моргынан аʼтчаԓьыԓӄыԓ ԓымӈэ мэӈин ӄоԓ?» 21 Иисусынэ тэкэмынкэӈит рымэԓевнинэт нымкыӄинэт оʼравэтԓьат тъычгыргэпы, каԓьайпы ынкъам рыпэԓӄынтэвнин ԓыԓяԓьогыргын эԓкыԓьэты. 22 Ытԓён татԓыӈыткогъэ: «Ӄыԓӄытгытык ынкъам ӄытвыгыткы Иоаннына ымыԓьо, ръэнут торгынан ԓьуткы ынкъам ваԓёмыткы: иԓкыԓьыт нэмэ ԓьуркыт, атӄыԓьыт тэнԓейвыркыт, энаврыӈгыԓгытъычгырга тъыԓԓьэт мэԓевыркыт, ӄъэвиԓюԓьыт ваԓёмыркыт, въиԓьыт эюркыт, ӈъочьэты Эӈэӈин вэтгав наӈымӈыԓятыркын. 23 Вайм кычьымык ваԓьын ынӄэн, мэӈин ӄырым нымэтивэтын Гымыкы». 24 Иоаннын тыӈэвыёттэ эквэтык, Иисусынэ варатэты тывыӈӈонэн Иоанн: «Ръэнут гэтанво гэԓӄыттури чыгайнотагты? Гэтанво эты ӈан выроттымкын, рэԓёё кытыйга? 25 Эвыр ванэван, ръэнутм гэтанво гэԓӄыттури? Oʼравэтԓьан гаймычьыавэръыԓьын? Ытръэчм оʼравэтԓьат гаймычьыавэръыԓьыт, йыӄӄайъым нымытваԓьыт,  ынӄэнат майӈытампэрарак. 26 Ытԓёнм вай мэӈин ԓьонво гэԓӄыттури? Мэтъатвыткоԓьын? Ии, торгынан ԓьуткы пытӄымэтъатвыткоԓьын. 27 Ытԓён ынӄэн, мэӈин гатвыԓен Каԓегыргык: "Ӈоотм Гымнан тынӈивыркын Гымнин пынԓынԓяԓьын Гынык ыттъыёча, микынэ рантэнмавнэн Гынин ръэт ыʼттъыёча Гынык". 28 Тивыркынитык, тэӈуйӈэ ымы мэӈин тыӈэрэтык ымъоравэтԓьаргэн, мэӈин нъытван эргычьатыӈ ваԓьо Иоаннына. Кытъаткэм ынӄэн, мэӈин ынанмыӄыԓьыӈ Энанԓявагыргык Эӈэӈин, майыӈкыӈ ынык». 29 Ымыԓьо оʼравэтԓьарык ымы инэгтэтнумэкэвыԓьэ, ваԓёмык ынӄэн, нанъягъан Эӈэӈ ынкъам нэнруԓтэтынэт эʼӄэԓтэтти, турытвигъэт мимԓе Ионаннына. 30 Фарисейыԓьам ынкъам законынчечаватыԓьа эʼнӄу нэԓгыгъэн тагъяӈгыргын Эӈэӈин ынкъам эʼнӄэтгъэт мимԓе турытвик ынык. 31 Ынкэӈит Этын иквъи: «Рэӄык мынтэнмынат Гымнан оʼравэтԓьат ӈутинтыӈэрэткин? Мэкына ытри гэнагԓятԓенат? 32 Ытри гэнагԓятԓенат нананагты, микынти вакъотваркыт вэтгысӄыткынык ынкъам ӄутти ӄуԓиԓьэтыркыт ӄотырыкы: "Мури гъэйӈэнэӈэткумури торыкы, турим ԓюӈпутурэԓьытури; моргынан гаяаԓенат торыкы майынԓятэпъайӈат, турим ԓёӈтэргатыԓьыторэ". 33 Иоанн ныкытпэԓгъарэткоӄэн ынкъам этԓы нъэӄимԓюгъэн,  ынкъам тури ивыркынитык: "Ынык кэԓы". 34 Экыкм Oʼравэтԓьаргэн ӄамэтваркын ынкъам эʼӄимԓюркын,  ынкъам тури ивыркынитык: "Ӈоот вай тумгытум инэгтэтнумэкэвыԓьин ынкъам эʼӄэԓтэтыԓьин, ныԓгэныӄавтаӄэн ынкъам нъэӄимԓыгытԓиӄин"». 35 Кувчемгъогыргын ыʼттъыюԓԓьин нэԓкыԓӄин вагыргэпы яаԓԓьэн. 36 Ӄоԓ фарисейыԓьа ачыгнэн Иисус амгынотъыԓёӄамэтванво. Иисус етгъи ыныкрагты ынкъам арычгывакъогъэ. 37 Ынкъам ынӈот вай, ӈутинмэйӈынымкин эʼӄэԓтэтыԓьыӈэвэ ԓыги рытчынин Ытԓён ӄамэтваԓьын фарисейыԓьэн ярак, рэннин выквыповтын гатаӈыткэмытӄыма. 38 Вэтчатвама Иисусына рымагты Ынык гыткак ӄача ынкъам тэрганма, мэрэттъыӈӈогъэ Ынык гыткагты. Ынӄоры чиниткырвирэ нэнамаԓеӄэнат, нинуквэтӄинэт Ынинэт гыткат ынкъам нэнаркэԓеӄэнат ынӄэнат таӈыткэԓьын ыпаԓга. 39 cьук ынӄэн, фарисейыԓьын, эʼйӈэвыԓьын Иисусына, чимгъугъи эмӄэԓеԓвынэ: «Эви ӈотӄэн оʼравэтԓьан ӄэгԓынангэт нъытван мэтъатвыткоԓьо, ынан ԓыги нъыԓгынин, ръэӈэвъэнйыръын игыр ыныкы рыйиткуркын, аԓымы ытԓён эʼӄэԓтэтыԓьыӈэв». 40 Ынкэӈит Иисус иквъи ыныкы: «Симон, ивкэӄун Гымнан ръэнут тратвыӈыркын гыныкы». «Ӄывэтгавыркын, Инэныгъюԓевэтыԓьигыт»,  татԓыӈыткогъэ ынӄэн. 41 Иисус иквъи: «Ӄоԓ ачыӈйыԓыԓьык гатваԓенат ӈиръэ ачыӈыԓьыт: ыʼттъыёԓкэнына ганачыӈавԓенат мытԓынча мытԓыӈӄԓеккэн динарийтэ, ӄутынэм  ӈирэӄӄԓиккин мынгыткэн пароԓ. 42 Ымы ыʼттъыёԓкэн эвыр ӄутынин ԓёӈытваԓьын рэӄэ ачыӈытрэԓятык, гамгаачыӈыԓьэты ытԓён иквъи: "Вынэ авнаачыӈытрэԓятка". Ӄиквим, микынэ ыʼԓгоӈ рэԓгыгнин ытԓён?» 43 Симон гататԓыӈыткоԓен: «Этааны ӈан ынӄэнына, микын ачыӈ мыкыӈ ваԓьын». «Ӄэгԓынангэт гыт чимгъугъи»,  иквъи Иисус. 44 Ынӄом Ытԓён ӈавъанйыръэты тыԓигъи ынкъам иквъи Симонына: «Ӄэйвэ эты ԓьуркын ӈотӄэн ӈэвъэнйыръын? Гым тыетык гыныкрагты, ынкъам гынан ԓюӈйыԓе Гымыкы мимыԓ гыткат эԓгытавынво, ынанм мэрэттъынэнат ынкъам ыныкԓявтыкырвэра маԓенэнат! 45 Гынан рыпэт ԓюӈуквэтэ Гым тутрэсӄивык, ӈотӄэнм ӈэвъэнйыръын, яттагнэпы Гым, ԓюӈынвиԓе уквэтйивык Гымнинэт гыткат. 46 Гынан ԓёӈмаԓета рытын Гымнин ԓевыт ыпаԓга, ынанм маԓенэнат Гымнинэт гыткат мэйӈывиԓԓьэ таӈыткэтыӈачьыпаԓга. 47 Тивыркынигыт: ынинэт мыкъэӄэԓтэтти гэнаачыторавԓенат, ынӄэната ытԓён гэԓгиыʼԓгычьэтԓин; титэм нынэнаачыторавӄэн оʼравэтԓьан эмыкъэӄэԓтэткыԓьин, ытԓён эԓгиыʼԓгычьэткыԓьин». 48 Ынӄо Иисус иквъи ӈавъанйыръэты: «Гынинэт эʼӄэԓтэтти ганэнаачыторавԓенат». 49 Ынкъам ӄамэтваԓьыт Ынык рээн чемгъоӈӈогъат эмӄэԓеԓвынэ: «Ытԓён вай мэӈин Ӈотӄэн ынӈин ваԓьын, рыпэт ымы эʼӄэԓтэтти рэнаачыторавыркынэнат?» 50 Ынанм ивнин ӈэвъэнйыръын: «Гынин ԓымаԓяквырга нэнъегтэԓеквыт, онтымэты ӄыԓеркын».

8

1 Ынӄоры пэтԓе Иисус тагъэ майӈынымъеквэ ынкъам мъанымъеквэ, тъэввэтгава ынкъам таӈымӈыԓтэԓя Энанԓявагыргык Эӈэӈин. Ынык рээн гатваԓенат мынгыткэн ӈиръэ пароԓ рэгъючечӈыԓьыт, 2 ымыӈм ӈыръыӄутти ӈэвъэнйыръыт, микынти Ынан рымэԓевэннинэт каԓьайпы ынкъам тъычгыргэпы: Мария, танынныӈъё Магдалина, мэкгыпы гантоԓенат ӈэръамытԓыӈэн кэԓьэт, 3 Иоанна, мэӈин гатваԓен ӈэвъэну Хузанэн (ярамэгчерэнанԓяԓьын Иродын), ԓымӈэ Сусанна ынкъам нымкыӄинэт ӄутти. Ынӄэнат ӈэвъэнйыръыт гэвинрэтԓинэт нымытваяаёԓӄыԓя Иисусына ынкъам Ынык рагъёчачӈыԓьэты. 4 Титэм умэкэтгъэт мыкъоравэтԓьат, ынкъам ыммайӈынымнымгыпы ныетръуӄинэт Ыныкы нымытваԓьыт, Ытԓён нэнъайвымӈыԓтэԓыӈӈогъэ: 5 «Ӄытгъи оʼравэтԓьан яргэты энанрэтԓянво тыӈэчьыԓӄыԓти. Энанрэтԓявма чымӄык эрэтгъэт ръэтык ӄача ынкъам нэтэнтисӄуйвынэт эвыр пчиӄэ нэнуйвынэт. 6 Ӄутти эрэтгъэт выквыткынэты ынкъам пинтыӄэтыԓьыт тымэтгъат, ӄэԓёӄъым имԓыкэ гатваԓенат. 7 Ӄутти эрэтгъэт эюпыткутыӈэчьыԓыку, ынкъам эюпыткутыӈэчьыт мэйӈэтръук, эвыр нэнпиркыԓевынэт мооԓьыт мэйӈэттыԓек тыӈэчьыԓӄыԓти. 8 Ӄуттим эрэтгъэт таӈнотасӄыткынэты. Ынӄэнат мэйӈэтгъэт ынкъам тыӈэчьыԓӄыԓти мыкэтгъэт мытԓыӈӄԓеккэнак мыкыӈ энанрэтԓявъёк». Тывыпԓыткок ынӄэн нэнъайвымӈыԓтэԓ, Иисус нэргъав иквъи: «Микын варкыт виԓют, мачынан нываԓёмнэн!» 9 Ынык рэгъючечӈыԓьэ намӈыԓёгъан Ытԓён: «Ытԓён вай ръэнут ганкаԓыровԓен ӈотэннэнъайвымӈыԓтэԓык?» 10 Иисус татԓыӈыткогъэ: «Торыкы гэнвэнтэтԓин вэнвакы ԓынъё Энанԓявагыргыкэн Эӈэӈин, ӄотырыкы Гым тывэтгавыркын нэнъайвымӈыԓтэԓя, ванэванм вэтгыры, ынкъам вай ытри ԓыԓепыткуркыт  ытръэчм эԓьукэ варкыт, паԓёмтэԓыркыт  ытръэчм эчичевкыԓьинэт. 11 Нэнъайвымӈыԓтэԓя ганкаԓыровԓен вай ӈотӄэн: тыӈэчьыԓӄыԓ  ынӄэн Эӈэӈин вэтгав. 12 Тыӈэчьыԓӄыԓтим, эрэтыԓьыт ръэтык ӄача,  ӈанм ынӄэнат, микырык наваԓёмыркын вэтгав, ытръэчм ныетӄин дьяволаԓьайӈын ынкъам нинэнэквэтэвӄин вэтгав ырыкԓеӈгыпы, иӈӄун ытри аԓымаԓявка нитынэт ынкъам эегтэԓкэ нытванат. 13 Тыӈэчьыԓӄыԓти, эрэтыԓьыт выквыткынык  ынӄэнат, микырык коргэты ԓинчыку нынрыгэԓӄин вэтгав, титэ нываԓёмӄэн ынӄэн. Ытръэчм ытри экинмыкэ ваԓьыт, ынкъам ынӄэната ытри ԓыгикытэ ныԓымаԓявӄэнат, ытръэч титэ нытваӈӈоӄэнат кыттэнгыеӈыт, ытри этԓы ныпытԓиӈычьэтынэт. 14 Эрэтыԓьытм эюпыткутыӈэчьыԓыку  ынӄэнат, микырык наваԓёмгъан вэтгав, ытръэчм ытри ӈотӄо нывысӄэвӄинэт эмыръаваӈэԓта, раманэнӈаӈыԓьатгырга ынкъам ратаӈычьанӈыԓьатгырга  ынкъам ыргин тыӈэчьыԓӄыԓ ванэван нынӈэгъэн выръаттагнэты. 15 Тыӈэчьыԓӄыԓтим, эрэтыԓьыт таӈнотасӄыткынэты,  ынӄэн таӈԓеӈъоравэтԓьат, микырык наваԓёмгъан вэтгав, ӄонпы антыяатка ныԓгыӄин, ныркыԓеӄин ынӄэн ынкъам ӄынур нытыӈэчьыйыръэтӄинэт ныкытъымав». 16 «Ымы ванэван микынэ, рынԓевык пиӈинэӈ, нэнатрынэн ынӄэн пувтэ эвытԓым нытриԓнин йыԓӄыёԓгыгэӈкы, ипэм ынӄэн нытриԓӄин оԓечгыткынык, инӄун рэсӄивыԓьырык ыʼнԓьуркын ӄэргыӄэр. 17 Ымыԓьо вэнвакы ваԓьын оʼраӈ ратвагъа, ымы тыӈэво ԓынъё ԓыги ратвагъа. 18 Ытԓён вай ӄыгитэгыткы, миӈкыри тури ныпаԓёмтэԓторэ. Аԓымы ынӄэнына, микын варкын, ӄээӄын ԓым нэрэйыԓӈын, микынм уйӈэ, ынӄэнын ымы ӄынур ваԓьын ръэнут, рыԓгыё чиниткинэну, нэрэпириӈын». 19 Иисусына етгъэт Ынин ытԓя ынкъам Ынинэт йичьэмиттумгыт, ытръэчм гаԓвавԓенат эймэвык Ыныкы, ӄэԓёӄъым Иисусынэ гроԓмакы гатваԓенат мыкъоравэтԓьат. 20 Ытԓён нивын: «Гынин ытԓя ынкъам йичьэмиттумгыт вэтчатваркыт ӈаргыноӈӄач, Гыт нэрэԓьуӈыркынигыт». 21 Ытръэчм Ынан ивнинэт: «Гымнинэт ытԓя ынкъам йичьэмиттумгыт  ынӄэнат, микырык напаԓёмтэԓыркын Эӈэӈин вэтгав ынкъам инэнкуврэтэвыркыт ынӄэнак». 22 Иисус ӄоԓ итгъи иквъи Чиниткин рагъёчачӈыԓьэты: «Мынъирмык ӄоԓегытгырочгэты». Ытри ыʼтвыӈатвагъат ынкъам эквэтгъэт. 23 Гытгыэʼрма Иисус гэйыԓӄэтԓин. Гытгык коԓё кытыйгыръогъэ, ынкъам ыʼтвъэт ӄынур нынинтивыӄин, ԓыгэнм ӄымэк гыарэты ваӈӈогъат. 24 Рэгъючечӈыԓьэ нэныгъевын Иисус: «Инэныгйивэтыԓьигыт, мытпыԓӄэтыркын!» Ытԓён ӄутгъи ынкъам рынъотавнэнат эйычгыт ынкъам кытыйгын. Эйычгын унтымэквъи, ынкъам мэԓетгъи. 25 «Ытԓёнм иаʼм тури аԓымаԓявкыԓьыторэ?»  пынԓёнэнат Иисусынэ рэгъючечӈыԓьыт. Ытрим, чеӈыттэтыԓьыт ынкъам иничгытэтыԓьыт, ытръэч нымӈыԓёткоӄэнат: «Ӄоо, мэӈин Ытԓён? Наӄам рыпэт кытыйгэты ынкъам мэмԓеты рытъивэвыркын, ынкъам ынӄэнырык наваԓёмыркын Ытԓён». 26 Ытри ыʼтвэ пыкиргъэт Герасаотагты, ранъав ваԓьын Галилеяк. 27 Титэ Иисус ыʼтвымпэгъи гытгычормэты, Ытԓён ягнанэн мэйӈынымнымкин ӄоԓ оʼравэтԓьата, тэԓенъеп каԓьайпыԓьа. Ытԓён ныԓейвыткуӄин эвиръыкэ, нынымытваӄэн ванэван ярак, ипэм ӄэйгиӈчыку. 28 Ынан ԓьунин Иисус, ваӈэйпыгъэ, ӄапԓетатгъэ Ынык ыʼттъыёча ынкъам нэргъав иквъи: «Вынэ вай Гынан гым ринэнрэӄэвӈыркын, Иисус, Эккэйгыт Ынангыргоча Ваԓьэн Эӈэӈин? Аˆмынм ивкэ, ынӈэ инэнтэвиминӈэткэ гым». 29 Иисусынэ тъививнин кэԓы ӈыток ӈотэнъоравэтԓьайпы. Аԓымы ԓыгъотчой кэԓьэтэ нинэнтэвиминӈэтйивыӄин ынӄэн оʼравэтԓьан, рыпэт нынкыԓвэтйивыӄинэт ӄаԓгэткопыԓвынта ынинэт мынгыт ынкъам гыткат, эмгынрыру ԓыӈэ ытԓён, ытръэчм ынан нинэнԓыпъэтӄинэт ӄаԓгэткопыԓвынтыт, ынкъам кэԓьэтэ нинэнэквэтэвӄин ытԓён анымкэԓӄэты. 30 Иисусынэ пынԓёнэн ытԓён: «Миӈкыри ваԓьын гынин нынны?» «Мыгмаравратыԓьэгым»,  татԓыӈыткогъэ ынӄэн, ӄэԓёӄъым ытԓён гаԓгэмыгкаԓьайпыԓен. 31 Ынӄэнырык наванԓяйвыӈӈон Иисус, иӈӄун Ынан этъивынӈивыкэ нынтынинэт ытри аʼӄакаԓьаонмычыкогты. 32 Кэтэм ӈутку гэвииԓинэт мыкъимпыргут. Кэԓьэтэ нэчымчууԓтын Ытԓён, иӈӄун Ынан нывэтгытрэԓнэнат рэсӄивык ырыкачыкогты. Ынан рывэтганнэнат ытри. 33 Кэԓьэт, ӈытоԓьыт оʼравэтԓьачыкойпы, рэгъэт эʼмпыргочыкогты, ытръэчм иʼмпыргумкыт гынтэвысӄычетгъэт эʼӄопгыпы гытгэты ынкъам пыԓӄэтгъэт. 34 Иˆмпыргугынритыԓьыт ынръам айыԓгэты кытгынтакватгъат ынкъам энанымӈыԓяквъат мэйӈынымнымык ынкъам мъэнымык. 35 Oʼравэтԓьат ԓыԓепысӄиквъэт, етгъэт Иисусына ынкъам нэԓьугъэн оʼравэтԓьан, мэкгыпы гантоԓенат кэԓьэт, нывакъотваӄэн авэръэпыԓьын, чыкаеты ваԓьын Иисусын гыткаӈӄач. Ытри йивиӄэтгъэт. 36 Ынӄэнырык, микырык гэԓьуԓин рымаԓяватъё каԓьайпыԓьын, намӈыԓтэԓгъан ынӄэн ӄотырыкы. 37 Ымыԓьо варата, нымытваԓьа Герасаанвык ӄача, эквэтийгу нэнтыгъэн Ытԓён ырыкайпы, ӄэԓёӄъым ытри гэԓгийивиӄэтԓинэт. 38 Oʼравэтԓьанм, мэкгыпы гантоԓенат кэԓьэт, иквъи Ыныкы, энмэн Ынык рээн ратваӈыркын. Ытръэч Иисусынэ рытриԓнин ытԓён, ивнин: 39 «Ӄыпэԓӄынтэтги гыныкрагты ынкъам ӄымӈыԓтэԓгэ, ръэнут рытомгавнэн гыныкы Эӈэӈэ». Ӄоԓ эквэтгъи ынкъам пыӈыԓтэԓгъэ ымыԓьорыкы мэйӈынымык, ръэнут рытомгавнэн ыныкы Иисусынэ. 40 Паԓӄынтаттыԓяма Иисус, мыкъоравэтԓьата нъэйӈэвын ырыкы, ӄэԓёӄ ымыԓьорык нъатчаӄэн. 41 Ынӈотм етгъи оʼравэтԓьан нынныԓьын Иаир, гитԓин синагогракэн эрму, ӈырапычга пэӄэтатгъэ Иисусын гыткагты, ванԓяӈӈонэн етык ыныкрагты, 42 ӄэԓёӄъым ынин ӄымэк мынгыткэн ӈиръэ пароԓ гивиԓьын пысӄунӈээкык гавъэӈӈоԓен. Титэм Иисус ӄытгъи ынык рээн, рэмкэ чымчууԓтэ нэгруԓмыгъэн. 43 Ынкы ымы гатваԓен ӈэвъэйыръын, рочгыпыԓьын эммуԓԓытыԓыԓьэтык мынгыткэн ӈиръэ пароԓ гивиӈитти. Ынан яайвынэн ымыԓьо нымытвайыръын энанмаԓяватыԓьэты, наӄам ымы микынэ ныԓвавӄэн рымэԓевэтык. 44 Эймэвык яаԓеӈӄачайпы, рыйинин Ынин авэръычьомыткын, ынкъам ԓыгэн эвыр ынин моԓԓытыԓыԓьатгыргын нывиԓгъи. 45 «Мэӈин Гымыкы гинэнйиткуԓин?»  пынԓёгъэ Иисус. Титэм ымыԓьо ӄооӈатгъат, Пётр ынкъам ӄутти Ынык рээн ваԓьыт иквъэт: «Инэныгйивэтыԓьигыт, рэмкэ чымчууԓтэ нэгруԓмыгыт ынкъам нанрыкгытатгыт». 46 Ытръэчм Иисус иквъи: «Мэӈин вай гинэнйиткуԓин Гымыкы. Гымнан тыԓыгэԓычьэтын, миӈкыри Гымыкайпы ӈытогъэ армагыргын». 47 Ынкъам ӈэвъэнйыръэ чичевнин, раԓваквъа атчытвак, вэвраԓьатэты эймэквъи ынкъам ӈырапычга пэӄэтатгъэ Ынык гыткагты, энанымӈыԓяквъэ Ыныкы ымыԓьырамкык ягна, иаʼм ытԓён гэнйиткуԓин Ыныкы ынкъам миӈкыри ԓыгэн эвыр мэԓеквъи. 48 Ынан ивнин ытԓён: «Ӈээккэйгыт, гыныкԓымаԓяквырга нэнъегтэԓеквыт. Ӄыԓеркын ӄаԓяԓвонтымаватэты». 49 Титэ Ынан еп нэнатвыӄэн ынӄэн, етгъи ӈыръымэӈин армайпы синагогракэн ынкъам иквъи ыныкы: «Гынин ӈээкык уйӈэ нъэԓгъи. Ынӈэ энэӈъэԓевкэ Инэныгъюԓевэтыԓьын». 50 Ытръэчм Иисусынэ ваԓёмнэн, иквъи ыныкы: «Ынӈэ эʼӄэԓиӈэткэ, ытръэч ӄыԓымаԓявыркын, ынкъам рэегтэԓгъэ». 51 Рэсӄивык ярачыкогты, ръотавнэн ымы мэӈин яаԓятык, арыԓгыка Пётр, Иоанн, Иаков чама ӈээккэӄэйин ытԓыгын ынкъам ынин ытԓя. 52 Ымыԓьо нытэргатӄэнат ынкъам ныркыпчевыӄэнат чиниткин мачвэт. Ытръэчм Иисус иквъи: «Ынӈэ атэргатка. Ытԓён ԓюӈвъиԓьын, ытръэч йыԓӄэтыркын». 53 Ыргынан тэнӈу нэтчыгъэн Ытԓён, ӄэԓёӄъым ԓыги гэԓгыԓин, ытԓён энмэч уйӈэ. 54 Ынанм ытԓён мынгыпэрэнэн, нэргъав ивнин: «Ӈээккэӄэйигыт, ӄыԓӄутги!» 55 Ынкъам егтэԓ ыныкы пэԓӄынтэтгъи, ытԓён ԓыгэн эвыр ӄутгъи. Ынан рыӄамэтвавыйгот рыннин ытԓён. 56 Ытԓыгыт ынинэт гиничгытэтԓинэт. Ынанм тъививнинэт, иӈӄун ымы мэкына авнатвыка ԓьоё.

9

1 Иисусынэ румэкэвнинэт мынгыткэн ниръэ пароԓ рэгъючечӈыԓьыт, йыԓнин ырыкы очочынԓягыргын ынкъам армагыргын, рытавык ымыԓьо кэԓьэт ынкъам рымэԓевэтык тъычгыргыт. 2 Ынан тыӈивынинэт ытри тъэвэты эвынво Энанԓявагыргын Эӈэӈин ынкъам рымаԓяватынво тъыԓԓьэт. 3 Ынкъам ивнинэт ытри: «Тэӈынӈэ ръэнут эпирикэ акватыӈок: ымы кэӈунэӈ, ымы тэючгын, ымы кавкав, ымы манэт, эвыр авнатвака эмӈирэют эвиръыт. 4 Ръаярачыкогты рэрэсӄивӈытык, ынкы ӄыпэԓятыркынэтык ынкъам ынӄо ӄэквэтыркынитык. 5 Миӈкым тури ӄырым ыʼнынрэсӄивэттык, пэԓяма ыргин мэйӈынымным, ымы рыпэт пиӈпиӈ, эймысӄэтыԓьын торыкгыткагты, ӄытивыткуркыниткы ырыкы. Мачынан ынӄэн нытвагъан мэтъаэквырго ырыкы». 6 Рэгъючечӈыԓьыт манаӈакватгъат нымнымыткогты, рымӈыԓява Таӈпыӈыԓ ынкъам энанмаԓявма ԓымынкы. 7 Эвынэрмэтэ Иродына ымыԓьо ваԓёмнэн, гэръэԓин Иисус, ынкъам гакапчачавԓен, ӄэԓёӄъым ӄутти нивӄинэт, энмэн ынӄэн Иоанн эюгъи, 8 ӄутти  энмэн Илия етгъи, ӄуттим  энмэн ӄоԓ тэԓенъепкин мэтъатвыткоԓьын эюгъи. 9 Ынкъам Ирод ныкапчачытваӄэн: «Иоанн гымнан тыԓевтычвигъэн, ытԓён вай мэӈин Ынӄэн вэтгаво нэлгыркын?» Ынкъам ынан раԓьовыԓгыӈӈоӈынэн Иисус. 10 Апостоля, пэԓӄынтэтык, натвыгъан Иисусына ымыԓьо, ръэнут ыргынан нэтэйкыгъэн. Ынӄъом Ынан эʼйӈэвнинэт ытри Ынык рээн, ынкъам ытри ӄытгъэт Вифсаидаымнымэты. 11 Oʼравэтԓьатам ԓыги нэтчыгъэн ынӄэн, ынкъам ԓымӈэнагъат Ынык рээн. Иисусынэ нэнамӈыԓтэԓӄэн ырыкы Энанԓявагыргын Эӈэӈин ынкъам нинэнмэԓевэтӄинэт тъыԓԓьэт. 12 Áачым вуԓӄытвик мынгыткэн ӈиръэ пароԓ рэгъючечӈыԓьыт эймэквъэт Ыныкы ынкъам иквъэт: «Ӄытриԓгынэт оʼравэтԓьат, иӈӄун ытри ныԓӄытынэт ынанчымчаӈ ваԓьэты нымнымэты ынкъам ыʼнԓьунэт ырыкагты рооԓӄыԓтэ ынкъам кэвын, ӄэԓёӄъым мури ӈутку энымкиԓӄык мытытваркын». 13 Иисус татԓыӈгъэ: «Торгынан ӄыйыԓыткы ырыкы рооԓӄыԓ». Рэгъючечӈыԓьыт иничгытэтгъэт: «Аны вай мурык ытръэч мытԓыӈэн кавкавыт ынкъам ӈиръэ ынныт, миӈкыри моргынан мытранӄамэтвавӈынат ынӈин мыкэԓьыт оʼравэтԓьат? Вэчьым вай мытрэркурысӄивӈынэт ымыԓьорыкы рооԓӄыԓтэ?» 14 Ынкы гатваԓенат ӄымэк мытԓыӈэн мытԓыӈча мынгытӄԓеккэн оʼравэтԓьат. Ытръэч Иисусынэ ивнинэт рэгъючечӈыԓьыт: «Ӄынвакъоквыткы оʼравэтԓьат нотасӄыткынык эмӈирэӄӄԓиккин мынгыткэн пароԓьёно». 15 Рэгъючечӈыԓьыт ԓыгэнм ынӈин итгъэт. Титэ ымыԓьо вакъогъат, 16 Иисусынэ пирининэт мытԓыӈэн кавкавыт ынкъам ӈиръэ ынныт, гитэнин иʼиʼн, ченъёргаввэтгавык рырэӄуԓымӈэвнин Эӈэӈ, ынкъам мыԓеткунинэт кавкав эвыр ынныт. Ынан нинэйыԓӄинэт ынӄэнат рагъёчачӈыԓьырыкы, иӈӄун ыʼнтэйвыӈыркынэт рамкэты. 17 Ымыԓьо ныӄамэтваӄэнат ынкъам ԓыгъэнӄэквъэт, рэгъючечӈыԓьэм ӄээкын нэнумэкэвынэт мынгыткэн ӈиръэ пароԓ йыръыԓьыченԓет, гынуԓьыт гарооԓӄыԓя. 18 Ӄоԓ итык, титэ Иисус гаченъёргаввэтгавԓен ӄувԓикэ, етгъэт Ыныкы рэгъючечӈыԓьыт. Ынан пынԓёнэнат ытри: «Микыну нэԓгыркынигым Гым варата?» 19 Ытри татԓыӈыткогъат: «Ӄутти нивӄинэт, энмэн Гыт  Иоанн Крестителегыт, ӄутти  энмэн Илияйгыт, ӈыръыӄуттим нивӄинэт, энмэн ӄоԓ тэԓеӈкин мэтъатвыткоԓьын эюгъи». 20 Ынан пынԓёнэнат ытри: «Торгынанм микыну Гым инэԓгыркынитык?» Пётр татԓыӈыткогъэ: «Гыт  Христос Эӈэӈин». 21 Ытръэчм Иисусынэ тъэвэты митъэивнинэт ытри, авнатвыка ӈоот ымы мэкына. 22 Ынӄоры Иисусынэ ивнинэт: «Экык Oʼравэтԓьаргэн ԓыгитэвиминӈэтыԓьыԓӄыԓ, Ытԓён эʼнӄу нэрэԓгыӈын ынпычьыԓьырык, ыʼттъыёԓтаароӈрагэԓевыԓьа ынкъам инэнчичевэтыԓьэ Каԓегыргыкэн, Ытԓён тымъёԓӄыԓ, ытръэчм ӈыроӄав ыʼԓёк раёвъёԓӄыԓ». 23 Ынӄоры Иисусынэ ивнинэт ымыԓьо: «Эвыр мэӈин рэԓеӈыркын Гымык рээн, мачынан ынан эʼнӄу нытчынинэт кыԓек чиниткин тагъяӈгыргыт ынкъам ынӄэнына мачынан амӄынъычо нимтипириркынин чиниткин аʼӄанмыкэн уттынпын ынкъам нинэркыԓеркын Гым. 24 Ӄэԓёӄъым, микынэ эмкумъу рэԓгыӈыркынин чиниткин ягтаԓгыргын, ынӄэнына рантымӈэвнэн ынӄэн, микынэм рантымӈэвнэн чиниткин ягтаԓгыргын Гымык курэ, ынӄэнына эмкумъу рэԓгыгнин ынӄэн. 25 Ӄэԓёӄъым рэӄу оʼравэтԓьата эймитык ымваԓьын, чиниткинм увик рывъиӈэтык эвытԓым тэнъэӄэӈык ченэткэнагты? 26 Ӄэԓёӄъым, микынэ ӈыркыԓё ринэԓгыгъэ Гым ынкъам Гымнинэт вэтгавыт, ынӄэн Эккэтэ Oʼравэтԓьаргэн ӈыркыԓё рэԓгыгнин, титэ Ытԓён рэетгъэ гэргычьатгыргыма Ынин ынкъам Ытԓыгин ынкъам ангелен Эӈэӈин. 27 Тивыркынитыкм ԓыгэтаӈӄэгԓынангэт, варкыт ӈутку вэтчатваԓьыԓыко ӄутти, микырык энкытвыԓевкэ еп ченэтвъэгыргын, энмэч нэрэԓьуӈын Энанԓявагыргын Эӈэӈин». 28 Гаԓягъат ӄымэк амӈырооткэн ыʼԓёӈэттэ, титэ Иисусынэ тывнэн ынӄэн, Ынан пирининэт Ынык рээн Пётр, Иоанн ынкъам Иаков, тыттэтгъи ӈайыткынэты ченъёргаввэтгавынво. 29 Ченъёргаввэтгавма, Ынин ԓьуԓӄыԓ явматгъэ, ынкъам Ынин эвииръыт гиԓгэтԓинэт, гаӄэԓпэраԓенат. 30 Ынкъам ӈиръэ оʼравэтԓьат гапычвэтгавԓенат Ынык рээн. Ынӄэн гатваԓенат Моисей ынкъам Илия. 31 Ыргынан, эргавэты вытрэтыԓьэ, нытвыӄэн Ынин энаԓват, ваԓьыԓӄыԓ Иерусалимык. 32 Пётрм ытри ӄутти гэтъирэткуԓинэт, кыевыкм нэԓьугъэн Ынин эргав ынкъам ӈиръэ оʼравэтԓьат, вэтчатваԓьыт Ынык ачгыта. 33 Ынкъам титэ ынӄэнырык напэԓяӈӈогъан Ытԓён, Пётр иквъи Иисусына: «Инэныгйивэтыԓьигыт, аʼмынм йыӄӄай вак ӈутку! Китам ӈыръо отрат мынтэйкынэт: ыннэн Гыныкы, ыннэн Моисейына ынкъам ыннэн Илияна». Ынан гэмо гэԓгыԓин, ръэнут тывнэн. 34 Ынӄэн эвма, ининигъи йъын ынкъам энаръэнэнат ытри ыныквииԓе. Рэгъючечӈыԓьыт, ваԓьыт йъычыку, чеӈыттэтгъэт. 35 Ынкъам ӄэнтэтгъи йъыйпы ӄуԓиӄуԓ ивыԓьын: «Ынӄэн Гымнин Экык, Гымнин cьоё. Ытԓён ӄываԓёмыркынэткы». 36 Титэ ӄуԓиӄуԓ выйитвыгъи, Иисус нэмэ амынан нытваӄэн. Ынкъам рэгъючечӈыԓьыт авъеткынка гатваԓенат, ынкъам ынӄэн ыʼԓёк ымы мэкына ԓёӈытва нэнтыгъэн, ръэнут нэԓьугъэн. 37 Ӄоԓетъыԓёк, титэ ытри тэгрэтгъэт ӈайгыпы, мыкъоравэтԓьарык нэнрынгиивын Иисус. 38 cюур ӄоԓ ӄычиӄун оʼравэтԓьан ӄуԓиԓьэтгъи: «Инэныгъюԓевэтыԓьигыт, аʼмынм ивкэ, ӄыгитэгын гымнин экык! Ытԓён наӄам тэӈыннэн! 39 Ытԓён ныкаԓьайпыӄэн: ԓюурм вай ныӄуԓиԓьысӄычетӄин, кэԓьэтэм рытрыкымгыта иттиԓийгут нинэнтыӄин ытԓён, рыпэт йыкыргычыкойпы ныкытрантоӄэн ынкъам коԓё нинэнтэвиминӈэвӄин, ынӄом мэткиит яаԓ нынъэԓӄин. 40 Гымнан тивынэт Гынинэт рэгъючечӈыԓьыт рытавык кэԓьэт, ытръэчм гаԓвавԓенат ытри». 41 Иисусм татԓыӈыткома иквъи: «Аны вай оʼравэтԓьаторэ, эʼӄэрэԓьытури ынкъам аԓымаԓявкыԓьыторэ! Тъартагнэты ӄээӄын Гым тратвагъа турык рээн ынкъам гытгытэ трэԓгынтык? Ӄынрывинрыгын ӈутриԓы гынин экык». 42 Еп тыԓеԓьын ӈинӄэй кэԓьэтэ рыпэӄэтавнэн нотасӄыткынэты, рытрыкымгыта иттиԓыръуԓьын. Ытръэчм Иисусынэ ръотавнэн кэԓы ынкъам рымэԓевэннин ӈинӄэй ынӄъом рыԓенин ытԓён ытԓыгэты. 43 Ынкъам ымыԓьо гиничгытэтԓинэт Эӈэӈин майӈармагыргэты. Виин ымыԓьо ԓыгэкоԓё ниничгытэтӄинэт Иисусын тайкыгыргык, Ынан ивнинэт рэгъючечӈыԓьыт: 44 «Ӄыпаԓёмтэԓгыткы ынкъам антыяатка ӄынтыгыткы ӈотӄэн вай, ръэнут тратвыӈын торыкы: Экык Oʼравэтԓьаргэн нэрэйыԓӈын оʼравэтԓьамынгэты». 45 Ытръэчм ыргынан эчичевкэ гэԓгыԓин, ръэнут нэнатвыӄэн ӈотэнвэтгава, ӄэԓёӄъым чечаквыргын ԓюнйыԓе гэԓгыԓин ырыкы. Пынԓёкм Ытԓён, ръэнут Ынан тывнэн, гъэӄэԓиӈэтԓинэт. 46 Ӄоԓ итгъэт рэгъючечӈыԓьыт еԓырачвыӈгъат, мэӈин ырыгԓыку майӈыӈ ваԓьын. 47 Иисусынэм, ԓыги ԓыӈэ ръэнут ыргынан чимгъуу эмӄэԓеԓвынэ нэԓгыркын, пиринин нэнэны, рытвэтчавнэн Ынык ачгыта 48 ынкъам ивнинэт ытри: «Микынэ рэнрыгэԓевнин ӈотӄэн нэнэны ӄынур Гым, ынӄэнына ринэнрыгэԓеквъэ ымы Гым, микынэм ринэнрыгэԓеквъэ Гым, ынӄэнына рэнрыгэԓевыркынин Ынӄэн, Микынэ инэнӈивыгъи Гым. Ӄун мэӈин ымыԓьорык турык мыӄыԓьыӈ ваԓьын, ынӄэн ынанэргыпыԓьын». 49 Ынкэӈит Иоанн иквъи Иисусына: «Рычичевыткуԓьигыт, моргынан гэԓьуԓин ӄоԓ оʼравэтԓьан, микынэ Гынинныннэ нинэнвыӄинэт кэԓьэт, ытръэч моргынан мытнъотавын, ӄэԓёӄъым ытԓён ванэван ныԓейвын мурык рээн». 50 Иисусынэ татԓыгнэн ытԓён: «Ынӈэ анъотавка, ӄэԓёӄъым мэӈин торыкагты оʼраԓвагты атвакыԓьэн, ынӄэн торыкагты ваԓьын». 51 Титэ тъэрытвигъэт ыʼԓёт пэрэӈӈотагнэты Иисус нотаеквэйпы, Ытԓён рэквэнӈыгъи Иерусалимэты. 52 Ынан тыӈивынинэт ыʼттъыёԓягты Ынинэт пынԓынԓяԓьыт. Ынӄэнат ӄытгъэт самариякэн нымнымэты рытэнмавынво ымыԓьо Ытԓён ятыӈӈок. 53 Ытръэчм ӈэнку Иисус ԓюӈынрэсӄивэтэ нэнтыгъэн, ӄэԓёӄъым Ытԓён гакавраԓьыпэраԓен Иерусалимэты. 54 Ынык рэгъючечӈыԓьэ Иаковына ынкъам Иоаннына, ԓьук ынӄэн, нивын: «Этынвэгыт! Вэчьым тэгъеӈыркын, мури мытривмык, иӈӄун йынйын нэрэтын эʼэʼйпы ынкъам уйӈэ нынъэԓынэт ытри, миӈкыри ӈан итгъи Илия?» 55 Ытръэчм Иисусынэ, тыԓик оʼраырыкагты, ръотавнэнат ытри. 56 Ынкъам ытри ӄытгъэт ӄоԓенымнымэты. 57 Ӄоԓ итык, тыԓяма ръэтъеквэ, ръэмэӈин иквъи Иисусына: «Гым траԓымӈэнагъа Гынык рээн, ӄэйвэԓым миӈкыри Гыт нъэквэтын». 58 Иисусынэ татԓыгнэн ытԓён: «Áтъёԓтэ гаемыкыԓенат, ынкъам иʼиʼпчиӄэт гакытчыгъёԓгыԓенат, Экыкм Oʼравэтԓьаргэн таӈанымытваванвыка». 59 Ӄотынам Иисус иквъи: «Ӄыԓымӈэнагэ Гымык». Ынӄэн татԓыӈгъэ: «Этынвэгыт, ӄинэтриԓги янор ярагты ынкъам мынумкэвын гымнин ытԓыгын». 60 Ытръэчм Иисусынэ ивнин ытԓён: «Мачынан въиԓьырык ыʼннумкэвыркынэт ыргинэт въиԓьыт, гытм ӄыԓеркын ынкъам ӄыкоргымӈыԓтэԓыркын Энанԓявагыргын Эӈэӈин». 61 Ӄээӄын ԓым ӄоԓ иквъи: «Этынвэгыт, гымнан траԓымӈэнагыт Гыт! Ытръэчм янор тъэмԓьусӄивынэт гымнин яраԓьыт». 62 Иисусынэ татԓыгнэн ытԓён: «Ынӄэн, мэӈин мэгчеранма тааԓгыԓятыркын, ынӄэн ԓыгэнӈуну ритгъэ Энанԓявагыргэты Эӈэӈин».

10

1 Ынӄоры Иисусынэ ԓьунинэт ӄээӄын ӈыроӄӄԓеккэн мынгыткэн ӈиръэ пароԓ рэгъючечӈыԓьыт ынкъам тыӈивынинэт ытри эмӈирэюну Ынык ыʼттъыёԓ ыммайӈынымнымэты ынкъам мъанымэты, миӈкыри Ытԓён Чинит нырэԓӄынӈыӄин. 2 Ынан ивнинэт ытри: «cыгэкоԓё нъэԓгъи пэӈвытрывъайгыркэгыргын, мигчирэтыԓьытм тъэркинэт. Ытԓён вай ӄыванԓяркынэткы Этын пэӈвытрывъайгыркэгыргыкэн, иӈӄун нынӈивынинэт мигчирэтыԓьыт Ынин пэӈвытрывъайгыркэгыргэты. 3 Ӄыԓеркынитык! Гымнан тури тынӈивыркынитык, ӄынур яракытэпаԓгыӄагтэ эʼгымкэты. 4 Ынӈэ эпирикэ ымы тэючгын, ымы ӈыркир, ымы пԓекыт, ынкъам ынӈэ мэӈин ръэтык эйиԓытриԓкэ. 5 Рэсӄивык ръарачыкогты, янор ӄиквытык: "Онтымгыргын мачынан нытваркын ӈотэнрак". 6 Ынкъам эвыр ынкы нымытваркын ԓенԓеӈонтымытваԓьын оʼравэтԓьан, тургин ԓенԓеӈонтымгыргын рапэԓятгъа ынык рээн, эвырм этԓы  рэпэԓӄынтэтгъэ торыкагты. 7 Ынкъам ӈотэнрак ӄыпэԓятыркынэтык, ӄынуркыниткы ынкъам ӄыԓпыркыниткы ымыԓьо, ръэнут ырык варкын, ӄэԓёӄъым мигчирэтыԓьын мэгчермынгыквыԓьыԓӄыԓ. Ынӈэ эԓпууръыкэ ыннанран ӄоԓерагты. 8 Ынкъам эвыр тури еттык ръамайӈынымэты ынкъам ӈэнку тури нэнрыгэԓевтык, ӄынуркыниткы ымыԓьо, ръэнут торыкы нэрэйыԓтык, 9 ӄынмэԓевэтыркыниткы ыргинэт тъыԓԓьэт ынкъам ӄивыркыниткы: "Энанԓявагыргын Эӈэӈин энмэч турык ӄача!" 10 Эвырм рэенӈытык ръамайӈынымнымэты, ынкым тури ӄырым ыʼнынрыгэԓевтык, ӄыԓейвытык ынкэкин равытгыръеквэ гавэтгавма: 11 "Рыпэт пиӈпиӈ, эймысӄэтыԓьын морыкгыткагты турыкмэйӈынымнымык, моргынан тэвԓяткота мытынпэԓӄынтэвыркын торыкы. Ытръэчм ԓыги ӄыԓгыркыниткы: Энанԓявагыргын Эӈэӈин энмэч чымче варкын". 12 Тивыркынитык тури, Содом таӈыӈ ратвагъа ынӄэн мэйӈынымнымык ӈотӄэн Ыˆԓёк!» 13 «Аˆтӄэӈэты гыт, Хоразин! Аˆтӄэӈэты гыт, Вифсаида! Эвырм Тирык ынкъам Сидонык тайкыёт ынӄэнат таӈынанэнэчгытаттэ, миӈкыри гэтэйкыԓинэт турык, тэԓенъепм ӈотэннымытваԓьырык, чемгъоанӈэԓёта тымӈэавэръыйпыԓьа ынкъам пиӈпиӈытвиԓьэ, ыʼмпаӈэты ваԓьын ыргин вагыргын аԓва нэнъытчыгъэн. 14 Ынкъам ынӄэната Тир ынкъам Сидон ратваӈыт таӈыӈ турык Судык! 15 Ымы гыт, Капернаум, тэгъеӈыркын йъыйыӄытагнэты эргавык? Ӄырым, таӈӄонпыӈтанымчаӈгыргыкэн ванвэты нэрэнинтыгыт! 16 Ынӄэнына, микынэ напаԓёмтэԓыркынэтык тури, энапаԓёмтэԓыркын Гым, микынэ эʼнӄу нэԓгыркынитык, эʼнӄу нэԓгыркынигым Гым. Микынэм Гым эʼнӄу нэԓгыркынигым, эʼнӄу ԓыӈыркынин Ынӄэн, Микынэ Гым инэнӈивыгъи». 17 Ӈыроӄӄԓеккэн мынгыткэн ӈиръэ пароԓ рэгъючечӈыԓьыт коргэты пэԓӄынтэтгъэт ынкъам нивӄинэт: «Этынвэгыт, ымы кэԓьэт оча варкыт морыкы, титэ мури мыттъививыркын ырыкы Гыныкныннэ!» 18 Иисусынэм ивнинэт ытри: «Гымнан тыԓьугъэн, каԓьайӈынатана эрэтгъи эʼэʼйпы ӄынур йъиԓкээвйынйын. 19 cьуркыниткы, тури Гымыкайпы эрмэтвитык тэнтик кымъыԓгычгыт ынкъам чиԓимуӄыэпээпэгти, ынкъам рыруԓыԓтэвытвиткы эʼӄэԓьин ымармагыргын  ынкъам ӄырым ръэнут торыкы нытинэнъэӄэӈын. 20 Ытръэчм коргаво эԓгыԓкэ кэԓьэргин оча вагыргын торыкы, ипэ ӄыкоргавыркынэтык  тургинэт нынныт гэкэԓитэйкыԓинэт иʼиʼк». 21 Ынкъам ынӄэн чечамыткавык Иисус коргаквъэ Эӈэӈин Выйитэ ынкъам иквъи: «Тынэргавыркынэгыт, Ытԓыгигыт, иʼиʼкинэйгыт ынкъам нутэйиквикинэйгыт Этынвэгыт, ӄэԓёӄъым Гынан вэнвакы рытын ынӄэн кувчемгъоԓьэпы ынкъам каԓегъёԓятыԓьэпы, ынкъам рывэнтэтын мыӄыԓьырыкы. Ии вай, Ытԓыгигыт, ынӈин ваԓьо гатваԓен Гынин пытԓиӈыԓьын тагъяӈгыргын!» 22 Ынкъам иквъи: «Гымыктԓыгэ таӈымыԓьо гинэйыԓԓин Гымыкы. Ванэван микынэ ԓыги ныԓгынин Экык, Микыну ваԓьын, арыԓгыка Ытԓыгэ, ынкъам ванэван микынэ ԓыги ныԓгынин Ытԓыгын, Микыну ваԓьын, арыԓгыка Эккэтэ ынкъам ынӄэнат, микынти Эккэтэ инэнԓьуӈэтыркынинэт ԓыги рытчык Ытԓыгин вагыргын». 23 Ынӄорым, рагъёчачӈыԓьэты тыԓик, иквъи ынӈин, эмытри ваԓёмынво: «Кычьымыԓьытури, инэԓьуԓьытури ынӄэнак, ръэнут торгынан ԓьуркыниткы! 24 Тивыркынитык тури, нымкыӄинэт мэтъатвыткоԓьа ынкъам тиркэрмэрык гэрэԓьунԓин ынӄэн, ытръэчм ԓюнԓьутэ нэнтыгъэн, гараваԓёмӈыԓен ынӄэн, ръэнут торгынан ваԓёмыркынэткы, ытръэчм ԓёӈваԓёма нэнтыгъэн». 25 Ынкы ыʼттъыёԓятгъэ ыннэн законынчечаватыԓьын ынкъам пынԓёнэн Иисус, тааӈынво Ытԓён. «Инэныгъюԓевэтыԓьигыт,  пынԓёгъэ ытԓён,  ынраӄ вай гым мыръэгъэк, иӈӄун эймитык таӈӄонпыӈкэн ягтаԓытвагыргын?» 26 «Ръэнутм гэкэԓиԓин Законык?  пынԓёгъэ ынръам Иисус.  Миӈкыри гынан каԓевэтгавыркын?» 27 Ынӄэн татԓыӈгъэ: «"Эӈъэԓю ӄыԓгыркын гынин Этын Эӈэӈ ымыԓьыԓеӈгыпы эвыр ымыԓьычемгъойпы" ынкъам "Эӈъэԓю ӄыԓгыркын гынин чымчеԓьын ӄынур гынин увик"». 28 «Ӄэгԓынангэт гыт татԓыӈгъэ,  ивнин ытԓён Иисусынэ,  ынӈин ӄитыркын, ынкъам гыт рэегтэԓетыркын». 29 Ытръэчм эмрэйиԓюӈык чиниткин увик, ынан пынԓёнэн Иисус: «Мэӈинм гымнин чымчеԓьын?» 30 Татԓыӈык Иисус ыныкы иквъи: «Ыннэн оʼравэтԓьан гэԓеԓин Иерусалимгыпы Иерихонэты. Ръэтык ыныкы пэнрыткогъат эʼӄэтэрмэчьыӈыԓьыт. Ыргынан ытԓён ниръытвыгъэн, натаԓяйвэвыгъан ынкъам эквэтгъэт, напэԓягъан ытԓён въэӈӈоԓьын. 31 Кэтэмм ынӈэнръэта гэԓеԓин ӈаанкакэн таароӈрагэԓевыԓьын, ынан ԓьунин ынӄэн оʼравэтԓьан, гаԓянэн. 32 Ынӈинм гитԓин ымы левийыԓьын, ынан гитэнин ынкъам кавранэн. 33 Ынӄоры ванвэты, миӈкы нытваӄэн тэвиминӈэтыԓьын, пыкиргъи самарияԓьын. Ынан ԓьунин ытԓён ынкъам ейвэчу рытчынин. 34 Ытԓён эймэквъи, ынӄъом, энаркэԓепԓыткок ынин атынвыт мытӄэ эвыр эʼкимԓе, рыкыԓвэннинэт. Ынӄоры ынан рывакъовнэн тэвиминӈэтыԓьын ченэтосёԓыткынык, рыпкирэннин рамкыԓьырагты ынкъам ынкы винрэннин ытԓён. 35 Ӄоԓетъыԓёк ынан йыԓнин рамкыԓьыраэтынвэты мынгыквын ынкъам иквъи: "Ӄывинрэтыркыниткы ытԓён, титэм гым трэпэԓӄынтэтгъэ, ынкы трамынгыквынат ымыԓьо ӄутти яаёттэ". 36 Мэӈин ынӄэнырык ӈыроргарык гыныкгэта гатваԓен ынанчымчаԓьо тэрмэчьыӈыԓьэ рытавэмэнӈавъё оʼравэтԓьагты?» 37 Законынчечаватыԓьын татԓыӈгъэ: «Ынӄэнм ӈан мэӈин ейвэчетгъи». Иисусынэ ынкы ивнин ытԓён: «Ӄыԓеркын, ынкъам ымы гыт ынӈин ӄитыркын». 38 Рымагтэты тыԓяма рэгъючечӈыԓьырык рээн, Иисус етгъи ӄоԓ мъанымнымэты. Ӈэнку ӈэвъэнйыръэ, нынныԓьэ Марфа, эʼйӈэвнинэт ытри ыныкрагты. 39 Ынин гатваԓен чакэттомгын, нынныԓьын Мария. Мария вакъогъэ Этынвэн гыткаӈӄач ынкъам нэнапаԓёмтэԓӄэнат Ынинэт вэтгавыт. 40 Марфам ныгпиԓьэтӄин кывайынво. Ытԓён эймэквъи ынкъам иквъи: «Этынвэгыт, эви Гыныкы тымӈаԓгоԓяӄ, гымыкчакэттомга пэԓянэн гымыкы ымыԓьо мигчир? Ӄиквын ытԓён, иӈӄун ынан гым нинэвинрэтгъэн». 41 Иисусынэм ивнин ытԓён татԓыӈык: «Марфайгыт, Марфа, гыт гыпиниԓюркын ынкъам мыкэмэркэчетыркын, 42 аԓымым ыннэн вэты эӈъэԓю ԓынъёԓӄыԓ. Мариянам ԓьунин ыныкы ԓыгэяагты ваԓьын, ынӄэн ыныкайпы ӄырым ыʼниткэгъэн».

11

1 Ӄоԓ гитԓин Иисус гаченъёргаввэтгавԓен ӄоԓ ванвык. Ытԓён пԓыткугъи, ӄутынэ рэгъючечӈыԓьэ ивнин: «Этынвэгыт, ӄыныгъюԓевыткуги ченъёргаввэтгавык, ӄынур Иоаннына рыгъюԓевнинэт ынинэт рэгъючечӈыԓьыт». 2 Иисусынэ ивнинэт ытри: «Ченъёргаввэтгавык ынӈот ӄивыркынитык: Ытԓыгын мургин, иʼиʼк ваԓьэгыт, мачынан ԓыгивэймэну ыʼныԓгыркын нынны Гынин! Мачынан нынъэԓын Энанԓявагыргын Гынин, мачынан нытваркын тъэвчемгъогыргын Гынин нутэйиквик, ӄынурм иʼиʼк. 3 Ӄыԓпынрыткоркын ягтаԓынво рооԓӄыԓя морыкы амӄынъыԓёк, 4 ынкъам ӄынэнаачытораквынат мургинэт эʼӄэԓтэтти, ӄунм ымы моргынан мытнэнаачыторавыркынат тинэнъэӄэӈэтыԓьыт морыкы. Ӄитги Гыт ынӈин, иӈӄун вэты авнатвака морыкы кыттэнгыеӈыт, ипэм ӄывириӈыткуги анӈэнаԓьэпы». 5 Ынӄоры Иисус иквъи ырыкы: «Энмэнм, ӄынур турык варкын тумгытум, ынкъам вай гыт етгъи ыныкагты гынунныкитэ ынкъам эвыӈӈогъан: "Тумгигыт, ӄыначыӈаквынат гымыкы ӈыръо кавкавыт, 6 гымыкы пыкиргъи тумгытум, ынраӄм гым тэӈуйӈэ тытваркын рэӄэ кывэйык". 7 Ынӄэнм, мэӈин ярак ваԓьын, рататԓыӈгъа: "Энанаромкавка аны гымыкы. Тытыԓ энмэч ганныматԓен, гымнан тынатчьавынат нэнэнэт, тыԓвавыркын пынрыткок гыныкы". 8 Тивыркынитык тури, энмэн эвыр ытԓён ӄырым ныԓӄутын ынкъам ӄырым ныйыԓнин ӄотына кавкав эмтумгыԓьэтык, эвыр тъэвванԓяк, ытԓён рэԓӄутгъэ ынкъам рэйыԓнин ынкэмиԓ, тъэр ынӄэнына рамӈыԓёнэн. 9 Ынкъам Гымнан тивыркынитык: ӄыйынатыркынэткы  ынкъам торгынан рэйминӈыткы, ӄыԓӄырирыркыниткы  ынкъам рэԓьуӈыткы, ӄыпэгчаткоркынэтык  ынкъам торыкы наратытԓёмӈын. 10 Гамгаоʼравэтԓьан, мэӈин ныванԓяӄэн  нэймитыткуӄин, микынэ нинэԓӄыриркин  ынӄэнына нинэԓьуӄин, ынкъам мэӈин нытытԓыпэгчаткоӄэн  ыныкы нытытԓёпӄэн. 11 Рэӄытԓыгэ рэйыԓнин аккагты кымъыԓгычгын, титэ ынӄэнына рамӈыԓёнэн ынык ыннээн? 12 Эвытԓым, эвыр рамӈыԓёнэн ԓигԓиг, ыныкы рэйыԓнин чиԓимуӄпээпэй? 13 Ынкъам эвыр тури, анӈэнаԓьыоʼравэтԓьаторэ, гэгъюԓеттури йыԓык ченэткмэйӈэты ръэнут таӈэты ваԓьын, ӄэйвэ эты тургин Иˆиʼкин Ытԓыгэ ӄырым ныйыԓнин Эӈэӈин Выйивый ынӄэнырыкы, микынти Ынык ванԓяркыт?» 14 Ӄоԓ итык Иисус ныкаԓьантоӈатӄэн эйиԓыкыԓьыргин кэԓьэк, ынкъам, титэ кэԓы ӈытогъэ, эйиԓыкыԓьин вэтгавыӈӈогъэ. Рэмкын гиничгытэтԓин. 15 Ытръэчм ӈыръыӄутти гивԓинэт: «Ынӄэн Веельзевулынэ, кэԓьэргин очоча, рэрмэвэннин Ытԓён каԓьантавык!» 16 Ӄутырыкм нытэнгыеӈӄин Ытԓён  натъэвванԓяӈӈогъан Ыныкайпы эӈэӈгыйив эʼэʼйпы. 17 Ытръэчм Иисусынэ, ԓыги ԓыӈэ ыргинэт чимгъут, ивнинэт ытри: «Варат гэмгэнутэкин чинит ыныкчыку эʼӄэткуԓьын ръоравэтԓьатаԓпыгъа, ымым ройыръын, миӈкы ӄонпыӈ амъянратко ваԓьыт, рэтъэттывигъэ. 18 Эвырм ымы каԓьайӈынатана чинит ыныкчыку янръатгъэ, эвим ынин энанԓявагыргын ранкытгыԓгаквъа? 19 Эвыр Гымнан тынынтоӈатыркынат кэԓьэт Веельзевулынин армагырга, ръаармагыргам турыкэккэрык нанынтоӈатыркынат ытри? Ынӄэната ытри нытванат торыкы судыԓьу. 20 Эвырм Гымнан Эӈэӈин армагырга тынынтоӈатыркынат кэԓьэт, эвыӈан, Энанԓявагыргын Эӈэӈин энмэч етгъи торыкагты. 21 Эвыр эрмэԓьэ оʼравэтԓьата гаырма рыюркынин чиниткин яраӈы, ынин яӈайыръын гынрэтэты ратвагъа. 22 Ытръэчм эвыр пэнрыткоркын ыныкы мэӈин армаӈ ваԓьын, эвыр раԓвыгнэн ытԓён, риткэгнин ынык ырыт, ръэнут мычвыно ԓыгнин ынӄэнына, ынкъам рэтэйвыгнин ынык пэрэё. 23 Мэӈин ванэван Гымык рээн нытвагъан, ынӄэн Гымык оʼраԓвагты ваԓьын. Мэӈин ванэван нынумэкэвын Гымык рээн, ынӄэн ныԓяпԓыпатӄэн». 24 «Титэ кэԓы нынтоӄэн оʼравэтԓьайпы, ытԓён ныԓейвыткуӄин эмԓыкэванвыткок, эмыԓӄырирэ ваны паӈъэвӈытокэн, ынкъам эԓьукэ ԓыӈык, нивӄин: "Китаӄунм мыпэԓӄынтэтгъэк гымыкрагты, мэӈӄо тынтогъак". 25 Ынкъам, пэԓӄынтэтык, нинэԓьуӄин ынӄэн гэӈуйвэгыткуԓин ынкъам гэйыръытвыԓин. 26 Ынкэӈит ытԓён нэквэтӄин ынкъам нинэпириӄинэт ынык рээн ӄутти ӈэръамытԓыӈэн кэԓьэт, пытӄыанӈэнаӈ ынык ваԓьыт, ынкъам ытри, рэсӄивык, ынкы нынымытваӄэнат. Ӄымэԓ ӈотэнъоравэтԓьан пытӄыаʼткэӈ ыʼттъыёԓвагыргык нытваӈӈоӄэн». 27 Иисусынэ ынӄэн тывма, ӈэвъэнйыръын оʼравэтԓьаԓыкойпы ӄуԓиԓьэтгъи: «Кычьымыԓьын ынӄэн ытԓя, микынэ нагтогыт Гыт ынкъам нанԓыватгыт!» 28 Иисусм татԓыӈыткогъэ: «Кычьымыԓьыт ынӄэнат, микырык наваԓёмыркын Эӈэӈин вэтгав ынкъам нэркыԓеркын тывъё!» 29 Титэм рэмкын умэкэтръугъи Иисусынэ гроԓмакы, Ытԓён вэтгавыӈӈогъэ: «Коԓё гъэӄэрэԓин игыркин тыӈэрэт! Натъэвытвыркын эӈэӈгыйив, ытръэчм ӄырым ныйыԓын ырыкы эӈэӈгыйив, рыпароч Ионан эӈэӈгыйивык. 30 Миӈкыри Иона нъэԓгъи эӈэӈгыйиву Ниневиякэн нымытваԓьырыкы, ԓыгэнм ынӈин Экык Oʼравэтԓьаргэн ратвагъа эӈэӈгыйиву игыркин тыӈаратэты. 31 Айваԓыӈӄачкэн тиркэрмэӈэв рэетгъэ Судʼԓёк ынкъам энаачо рэԓгыгнинэт ӈутинтыӈэрэткин оʼравэтԓьат, ӄэԓёӄъым ытԓён нотачьомыткынгыпы гэетԓин паԓёмтэԓынво тиркэрмин Соломонын кувчемгъогыргын. Игырм турык рээн ынӄэн, мэӈин оʼптыӈ ваԓьын Соломонына. 32 Нымытваԓьыт Ниневияк рэенӈыт Судʼԓёк ынкъам энаачо нэрэԓгыӈын ӈутинтыӈэрэт, ӄэԓёӄъым ниневияԓьа, ваԓёмык Ионанэн тъэввэтгаквыргын, ыргин ыʼмпаӈвагыргын аԓва гэтчыԓин. Игырм турык рээн Ынӄэн, Мэӈин оʼптыӈ Ионана ваԓьын». 33 «Ванэван микынэ нытриԓнин ӈыԓетыԓьын ээк ыяа ваԓьык ванвык эвытԓым кукэгиӈкы. Аны вай йъэԓыги ынӄэн нытриԓӄин оԓечгыткынык, иӈӄун рэсӄивыԓьэ ыʼнԓьуркын ӄэргыӄэр. 34 Гынинэт ԓыԓет  ынӄэн гыныкувикин ээк. Эвыр гынинэт ԓыԓет тэӈык инэԓьуркыт, ымыԓьо гынин увик ӄэргыԓьын. Ыныкитм ԓыԓет инэԓьуркыт эʼткиӈык, ымыԓьо гынин увик вусӄыԓьын. 35 Аны вай ӄыгитэ, гыныкгэта ӄэргыӄэр, гыныкчыку ваԓьын, ӄырымэн эты вусӄывуч? 36 Ынӄэната, эвыр ымыԓьэты гынин увик ӄэргыԓьын ынкъам уйӈэ ымы ръэнут вусӄыԓьын, ынкы ымыԓьэты ӄэргытваркын, ӄынур аакгыпы рыӄэргавъёйгыт». 37 Титэ Иисус вэтгавыпԓыткогъэ, ӄоԓ фарисейыԓьа эʼйӈэвнин Ытԓён митиврэк. Иисус рэсӄиквъи ынкъам арычгывакъогъэ. 38 Фарисейыԓьам ԓьунин, энмэн Ынан ԓюӈиԓгытэвэ мынгыт мэтэвраӈӈотагнэты, ынкъам гиничгытэтԓин. 39 Ытръэчм Этынва ивнин ытԓён: «Вайм торгынан, фарисейыԓьа, гыргочаӈӄач койӈыт ынкъам уӄӄэмэт эчерикэ рытыркыниткы, ипэм тури нытуԓьытури ынкъам нанӈэнаторэ. 40 Тотъэты ваԓьыторэ! Эви Ынӄэнына, Микынэ рытомгавнэн тургин гыргочан, ванэван нынтомгавнэн ымы тургин йыръын? 41 Ӄылпынрыркынэткы ӈъоԓьыт ымԓеӈгыпы рэвинрэнӈэ ытри, ынкэӈит турык ымыԓьо ратвагъа эпэты ваԓьо. 42 Эˆтки торыкы, фарисейыԓьыторэ, ӄэԓёӄъым торгынан йыԓыркыниткы мынгытӄав чывипыт мятайпы, рутайпыаӈыткэвъайгыпы ынкъам ӄутти тыӈачьэпы эвыр ырыгтыӈайыръэпы, тури паатык ӄэгԓын итык ынкъам ыʼԓгычьэтык Аӈаӈэты. Аны вай рыковратавъёԓӄыԓ ынӄэн, ынкъам ымы ӄоԓ антээватка. 43 Эˆтки торыкы, фарисейыԓьыторэ, ӄэԓёӄъым тури нытэӈычьэттури инэнԓек синагограк, тэгъеӈыркынитык, иӈӄун нывэймэнъэв ыʼнйиԓытриԓыркынитык варатэн омакатынвык. 44 Эˆтки торыкы! Тури ӄынур эгыйивӄэвкыԓьинэт панэнаԓьытванвыт: оʼравэтԓьат ԓейвыткуркыт ынӄэнаткынык ратгэмаво ԓыӈэ». 45 Ынкэӈит ӄоԓ законынчечаватыԓьын крупупэтгъи Иисусына: « Инэныгъюԓевэтыԓьигыт, Гыт ынӄэната ымы морыкы инэнъээʼвыткуркын». 46 Ытръэчм Иисус иквъи: «Эˆтки ымы торыкы, законынчечаватыԓьыторэ, ӄэԓёӄъым торгынан аӈъачтагнэты оʼравэтԓьарыкы йыӈэркыниткы имтит, чинитм ымы ӄырым киткит ӄынвинрэттык. 47 Эˆтки торыкы, ӄэԓёӄъым тэйкыркыниткы кэтъоквыт мэтъатвыткоԓьырыкы, микынти ганмыԓенат тургин ыʼттъыюԓԓьэрык. 48 Ӈотӄэната рыкаԓыровыркынэткы, вэтгыры варкынэтык турык ыʼттъыюԓԓьэк рээн: ыргынан ганмыԓенат мэтъатвыткоԓьыт, торгынанм тэйкыркыниткы ырыкы кэтъоквыт. 49 Эӈэӈэ Чиниткин кувчемгъогыргык митъэԓьунин ынӄэн, титэ иквъи: "Гымнан трэнӈивынэт ырыкы мэтъатвыткоԓьыт ынкъам пынԓыратыԓьыт. Ӄутти ыргынан наранмынат, ӄутти ԓымынӄо нэрэркыԓеԓьэтынэт. 50 Ынкъам Гымнан трэтэнымчевӈын игыркин тыӈэрэт курэ ымтымъёттэ мэтъатвыткоԓьык рытомгавтагнэпы вагыргын: 51 Авельгыпы Захариятагнэты, мэӈин ганмыԓен вытгырык энанэнтыткованвык ынкъам таароӈрак". Ии аны, тивыркынитык: трэтэнымчевӈын ӈутинтыӈэрэт. 52 Аˆткэӈэты торыкы, законынчечаватыԓьыторэ, ӄэԓёӄъым торгынан ԓыги рытчыткы, миӈкыри рэсӄивык Энанԓявагыргэты Эӈэӈин, ытръэчм тури чинит ԓюӈрэсӄивэ, ынкъам ымы рэрэсӄивӈыԓьыт ԓюӈытриԓе». 53 Иисусынэ тывнэн ӈоот ынкъам ӈытогъэ. Ынкатагнэпы ʼинэнчичевэтыԓьэ Каԓегыргыкэн ынкъам фарисейыԓьа, анӈэнайпыԓьыт Ыныкы, намӈыԓёԓьатыӈӈогъан, 54 иӈӄун вэԓер рэӄык энаачо ԓыӈык Ытԓён.

12

1 Ынкэӈит умэкэтгъэт йъарат кытнымкыӄэнат оʼравэтԓьат, рыпэт ӄычекытвак нырыттэԓыткоӄэнат ыргичгу. Иисус эвыӈӈогъэ Ынин рагъёчачӈыԓьырыкы: «Гынрыру ӄыԓгыркыниткы фарисейыԓьэн нэнаврыӈӄэн винвыыʼръунтэт. 2 µйӈэ ымы ръэнут атчеты ԓынъё, ръэнут ӈотӄо эвытрэткэ нынъэԓын, ынкъам ымы уйӈэ ръэнут вэнвакы ваԓьын, ръэнут ӈотӄо ԓыги эԓгыкэ нынъэԓын. 3 Ымыԓьо, ръэнут тывыркынэткы вусӄымчыку, нараваԓёмӈын ыʼԓёӄэргык, ынкъам ръэнут торгынан ӄотына вэнвывэтгава ивыткы ярак, нараӄоԓеԓьаттывӈын ӈаргыноӈӄач оʼраӈ». 4 «Тивыркынитык, Гымыгтумгытури: ынӈэ эʼӄэԓиӈу эԓгыкэ ынӄэнат, микырык гаймаӈэн наранмыӈын эмувик, ынӄоры ӄырым ръэнут ԓым ыʼнынрэӄэвын. 5 Гымнан трэныгйивэнӈын, мэӈин торгынан эʼӄэԓиӈу ԓынъёԓӄыԓ: айыԓго ӄыԓгыркыниткы Ытԓён, Мэӈин кытармаԓьын ринтык тымъёйгыт таӈӄонпыӈтанымчаӈгыргыкэн ванвэты. Ии аны, тивыркынитык, ынӄэн вай Ытԓён айыԓго ԓынъёԓӄыԓ! 6 Эви ванэван ӈиръэ пыԓвынтыманэт ыʼнъяанат корынво мытԓыӈэн мъыпчиӄэт? Эӈэӈэм ԓёӈынтыгэвата ымы ыннэн ырыгԓыку. 7 Турыкм ымы кырвитти ԓевтык ымыԓьо гарыԓгыԓенат. Ынӈэ эʼӄэԓиӈэткэ! Тури этчывэԓыӈ ваԓьыторэ мыгмъыпчиӄэк». 8 «Гымнан тивыркынитык: гэмгэмэӈин ивыпкэ ынкъам оʼраӈ ԓымаԓявыркын Гымыкы, ынӄэн Эккэтэ Oʼравэтԓьаргэн ратвыгнэн ангелырыкы Эӈэӈин: "Ытԓён  Гымнин". 9 Гэмгэмикынэм эʼнӄу нэрэԓгыркынигым оʼравэтԓьарык ягна, ынӄэн ымы Ынан эʼнӄу рэԓгыгнин Эӈэӈин ангелырык ягна. 10 Эвыр мэӈин ракоԓьовэтгавыркын Oʼравэтԓьаккагты, Эӈэӈэ рэнаачыторавнэн, ытръэчм микынэ анӈэна коԓьотвыркынэн Эӈэӈин Выйивый, ынӄэн Эӈэӈэ ӄырым нынэнаачыторавнэн. 11 Титэ нэрэпиритык синагограгты армагты ынкъам очо ԓыӈъёгты, ынӈэ тури эԓиӈиԓюкэ, миӈкыри очыткок чинитувик вэрэӈынво, ԓымэвыр ръэнут тывык, 12 ӄэԓёӄъым Эӈэӈин Выйитэ нэрэныгъюԓевтык кэтэмынкэӈит, ръэнут очыткок». 13 Икумэӈин оʼравэтԓьаԓыкойпы иквъи Иисусына: «Инэныгъюԓевэтыԓьигыт! Ӄиквын гымнин йичьэмиттумгын, мачынан нынъянръавнэн гымыкы ытԓыгэ пэԓяё яайыръыгаймычьын». 14 Иисусынэм татԓыгнэн ытԓён: «Микынэ найпатгым Гым судык тури ԓымэвыр рычичьэтык тургинэт аʼтъеквыргыт?» 15 Ынӄорым Ытԓён эвыӈӈогъэ ырыкы: «Гынрыру ӄыԓгыркыниткы рапойгыӈпэчгычьатгыргын, ӄэԓёӄъым оʼравэтԓьэн вагыргын атвакыԓьэн нымытвайыръэпы, ӄэйвэ эвыр ынык варкын ымыԓьо гапароԓма». 16 Иисусынэ тывнэн ырыкы нэнъайвымӈыԓтэԓ: «Ӄоԓ гаймычьыԓьэн энанынӈавъяргык гатваԓен тэӈтыӈэчьынӈэн. 17 Ынкъам ытԓён нычимгъуӄин: "Ынраӄ вай мырэӄыгъэк? Гым уйӈэ аванвыка румкэвык тыӈэчьынӈэн". 18 Ынӄъом ытԓён иквъи: "Вайм ынӈин гым тритгъэ: трэнчимэвӈынэт гымнинэт пэтыгынрэтрат ынкъам трэтэйкыӈынэт нымэйыӈӄинэт, трамайынԓяӈын ӈэнриԓы ымыԓьо кавкавтыӈачьыԓӄыԓ ынкъам гымнинэт ымыԓьо ӄутти тыӈачьырооԓӄыԓтэ, 19 ынкъам эмӄэԓеԓвынэ триквъэ: игыр гымык нымкыӄин нымытвайыръын, ратанӈавӈэн мыкгэвэгты. Ӄыпаӈъэвӈыторкын, ӄыӄамэтваркын, ӄиквичиркын ынкъам ӄытэӈычьэтыркын". 20 Ытръэчм Эӈэӈэ ивнин ытԓён: "Эчимгъуки! Игыр ныкитэ гыт рэвъигъэ. Мэкына рапэԓятгъа ымыԓьо гынан рытэнмавъё ченэтовэкэгты?" 21 Ынӈин нытваӄэн оʼравэтԓьак, микынэ румэкэвыркынин гаймычьын ченэтэты, наӄам ванэван ныяатконэн Эӈэӈин тагъяӈгыргыгъет». 22 Рагъёчачӈыԓьырыкым Иисус иквъи: «Ынӄэната Гымнан тивыркынитык: ынӈэ эӄувчимгъукэ рооԓӄыԓеты ынкъам авэръэты. 23 Аԓымы ягтаԓгыргын этԓы ытръэч рооԓӄыԓ, ынкъам увик варкын этԓы амавэръэты. 24 Ӄыгитэгыткы вэԓвыт: ытри ванэван нинэнритԓевынэт ынкъам ванэван ныпиӈвытрывъэйгыркинэт, уйӈэ ырык ымы гынрэтратумъыт ымы кавкавтыӈачьыԓӄыԓкэн яӈат, наӄам Эӈэӈэ нинэрэӈӄинэт ытри. Миӈкэмиԓм тури таӈыӈ пчиӄэк? 25 Микынэ ӄовчемгъогырга гаймаӈэн рэнивԓевнин чиниткин ягтаԓгыргын вэԓерм ыннанкаԓевытгырэты? 26 Эвырм торгынан рыпэт ынӈин ваԓьын мъыӄэй ԓывавыркынэткы, рэӄу ӄувчимгъуу ԓыӈыркыниткы ӄутти? 27 Ӄыгитэгыткы миӈкыри нымэйӈэтӄинэт тампэраэԓгытыӈачьыт: ытри ванэван нымигчирэтынэт, ванэван нываӈэнат. Ытръэчм, тивыркынитык, рыпэт Соломон эргычьанма ԓёӈавэръэпыԓьын таӈыӈ ынӄэнак гэмгэтыӈэчьык. 28 Эвыр Эӈэӈэ ынӈин равэръэпатыркынэн въагԓыӈын, эʼми игыр варкын, эргатыкм нэрэнинтыӈын йынйынэты, эты ӄырым ыʼнавэръэпаттык ымы тури, мъаԓымаԓкэторэ? 29 Ӄунм эԓӄырирыԓьэткэ, ръэнут торгынан рэнуӈыткы ԓымэвыр ръэнут рэԓпыӈыткы, ынӈэ эӄувчимгъукэ. 30 Ынӄэн авынчемгъоё ӄутыргин нымытваԓьыргэн нутэйиквик. Тургин Ытԓыгэ ԓыги, тури ӄамэтваԓьыԓӄыԓторэ, ыпавыԓьыԓӄыԓторэ ынкъам авэръэпыԓьыԓӄыԓторэ. 31 cыгикытъэттэгын ӄыԓӄырирыркыниткы Энанԓявагыргын Эӈэӈин, ымыԓьом чымӄык рэйыԓнин торыкы. 32 Ынӈэ эʼӄэԓиӈэткэ, мъыӈаԓвыԓьэты пэраԓьыторэ! Ӄэԓёӄъым тургин Ытԓыгэ рантэнмавнэн торыкы Энанԓявагыргын. 33 Ӄынвиԓыткувыркыниткы ръэнут турык ваԓьын ынкъам ӄывинрэтгыткы ӈъоԓьыт. Ӄытэйкыркыниткы торыкы апэтаткыԓьэнат гаймычьыёчгыт, этэԓпыкыԓьин анъямынгыквын иʼиʼк, ӈэнри туԓьэтыԓьын эймэвкыԓьин ынкъам миӈкы ӄырым рэӄэ ынӄэн нынъэӄэрэвнин. 34 Ӄэԓёӄъым миӈкы тургин гаймычьын, ынкы ратваркын тургин ԓинԓиӈ». 35 «Ӄытваркынэтык ӄонпыӈ тантэнмавэты: эвиръыт тургинэт гэричитԓинэт ынкъам ээкэт гэнынԓевԓинэт. 36 Энагԓятыԓьо ӄытваркынэтык ынӄэнырыкы, микырык нъатчаркын этын, пэԓӄынтэтыԓьын ӈавтыӈгыргэпы, иӈӄун ԓыгэн ынкы тытԓынвэнтэтык ыныкы, титэ ытԓён рэпэԓӄынтэтгъэ ынкъам ракагпэгчаткогъа. 37 Кычьымыԓьыт ынӄэнат пурэԓти, микынти пэԓӄынтэтыԓьэ этынва рэԓьугнинэт эйыԓӄэткыԓьинэт. cыгиӄэйвэ тивыркынитык, ынан чинит рэричиннин иръын, рантэнмавнэн рооԓӄыԓ ынкъам ранвакъовнэнат ытри кывайынво. 38 Кычьымыԓьыт ытри, эвыр этынва рэԓьуркынинэт эйыԓӄэткыԓьу ваԓьо, икутитэ ытԓён рэпэԓӄынтэтыркын, гынунныкирик эвытԓым эргыръома. 39 cыги ӄыԓгыркыниткы, эвыр яраэтынва ԓыги нъынтынин, титэ рэетгъэ туԓьэтыԓьын, ӄырым нъывэԓвачьатын вэнвырасӄэквыргык ыныкрачыкогты. 40 Ымым тури ӄытваркынэтык тэнмавэты, ӄэԓёӄъым Экык Oʼравэтԓьаргэн рэпэԓӄынтэтгъэ ынӈот, титэ торгынан ӄырым ӄъатчагыткы». 41 Ынкэӈит Ытԓён пынԓёнэн Пётрына: «Этынвэгыт, Гынан тывыркын ынӄэн нэнъайвымӈыԓтэԓ морыкагты ԓымэвыр ымыԓьорыкы?» 42 Иисус татԓыӈыткогъэ: «Ӄытваркынэтык ынӈин ваԓьо, ӄынур мычвынэты ваԓьын ынкъам кувчемгъоԓьын яраэнанԓяԓьын, мэӈин этынва аԓгыгаркэгты гаймаӈэн райпаннэн ымыԓьо пурэԓин ынпычьу ынкъам ранывъёԓьавнэн ыныкы тэйвыӈык ыргин рооԓӄыԓ. 43 Кычьымыԓьын ынӄэн пурэԓ, мэӈин пэԓӄынтэтык этынва рэԓьугнин ынӈин итыԓьын. 44 cыгиӄэйвэ тивыркынитык, ынӈин ваԓьын пурэԓ этынва райпаннэн ынпычьу ынин ымнымытвайыръык. 45 Эвырм ӈотӄэн пурэԓ эмӄэԓеԓвынэ риквъэ: "Ӄырым пэтԓе ныпэԓӄынтэтын этын", ынкъам ратаԓяйвыӈӈонэнат пурэԓти ынкъам пурэԓӈэвти, ръаӄэмԓёӈӈогъа, раӄамэтваԓьатыӈӈогъа,  46 этын ӈутинпурэԓин рэпэԓӄынтэтгъэ, титэ ынӄэнына ӄырым нъатчанэн ытԓён, ынкъам ынкэӈит кэԓивытгырык, титэ ынан таӈгэмо; этынва ратаԓяйвынэн ынӄэн ынкъам рунмэтчигнин, рэтэнымчегнин ӄынур очыԓьыкыԓьэн. 47 Пурэԓ, микынэ ԓыги ԓыӈыркынинэт ыныкэтынвэн чинитчимгъут, тагъяӈгыргыт, ытръэчм ӄырым нынкуврэтэвнинэт ынӄэнат, эейвэчкэ наратаԓяйвын. 48 Эвырм пурэԓе ынӄэнат гэмо нинэԓгыӄинэт ынкъам рэнрэӄэвнин ръэнут ӈан, рэӄык курэ ытԓён таԓяйвыёԓӄыԓ, танымчаӈгыргын ыныкы ратвагъа тъарыӈ. Мэкына нымкъэв гэйыԓԓин, ынӄэнайпы нымкъэв рамӈыԓёгъа, ынкъам мэкына нымкыӄин мычвыно гэԓгыԓин, ынӄэнайпы пытӄымыкыӈ ратъэвымӈыԓёгъа». 49 «Гым тыетык рынынԓявынвы йынйын нутэйиквик, ынкъам ԓыгикытъэттэгын тытэгъеӈыркын, иӈӄун ынӄэн энмэч ныюнэтын! 50 Ӄытыԓьыԓӄыԓигым Гым тымынвэты, ынкъам тыԓиӈиԓюркын ынӄэн нъаԓтагнэты! 51 Тури ӈэвэӄ чимгъуркынитык, Гым тыетык йыԓынво онтымвагыргын нотаеквэты? Гымнан тивыркынитык  ванэван, янръатгыргын! 52 Ӈоткатагнэпы, эвыр ярак мытԓыӈаргарэ, ытри раянръанӈыт: ӈыроргарык эʼнӄу нэрэԓгыркынэт ӈирэӄ ынкъам ӈирэргэрык эʼнӄу нэрэԓгыркынэт ӈыроӄ. 53 Ытԓыгэ эʼнӄу рэԓгыркынин экык, ытԓьата эʼнӄу рэԓгыркынин ӈээкык ынкъам ӈээккэтэ эʼнӄу рэԓгыркынин ытԓя, ӈавматаԓьа эʼнӄу рэԓгыркынин ынтэ ынкъам ынтыёта эʼнӄу рэԓгыркынин ӈавматаԓьын». 54 Ӄычекытваԓьырыкым Иисус иквъи: «Титэ торгынан ԓьуркыниткы, ӄэраԓгыӈӄач ининигъи йъын, тури ԓыгэн эвыр ивыркынитык: "Риԓыръугъэ", ынкъам ынӄэн ынӈин нытваӄэн. 55 Титэм айвачыӈӄачайпы, тури нивтури: "Рагытԓягнаръогъа", ынкъам ынӄэн ынӈин нытваӄэн. 56 Винвыыʼръунтэтыԓьытури! Гъюԓетыԓьытури эԓкыԓык ӈаргынэн, ԓыги нинэԓгытури рэрэӄыӈытык, ԓьомам гыйив эймэвтыԓеԓьин этгыргэн, тури ванэван ӄырэӄытык? 57 Иаʼм торгынан чинит ԓывавыркынэткы кычгэпык, ръэнут торыкы эпыӈ? 58 Вайм тэнмычьын, титэ гыт тыԓеркын гынык раԓвыӈчеттомга рээн судэты, нымэԓьэв ӄитги ынӈин, иӈӄун ӄывэтгычьатгэ ынык рээн еп тыԓяма, ӄэԓёӄъым ынан нэрэнԓьэтэтгыт судыԓьэты, судыԓьэм нэрэйыԓгыт восӄырамэгчератыԓьэты, восӄырамэгчератыԓьам нэрэнинтыгыт восӄырачыкогты. 59 cыгиӄэйвэ тивыркынигыт, ӈоонӄо ӄырым ӄынтогэ, виин ӈан ачыӈыпԓыткока ытръэсӄэвкин мъаманэӄайтагнэты».

13

1 Ынкэтэгнык ӈыръыӄутти етгъэт Иисусына ынкъам пыӈыԓтэԓгъат, энмэн гаԓиԓеяԓьыт ганмыԓенат Пилатына, титэ ытри гатаароӈԓенат. 2 Иисусынэ ивнинэт ытри татԓыӈык: «Тури чимгъуркынитык, ынӄэнат галилеяԓьыт гатваԓенат аʼӄаԓтатыӈ ваԓьо ымыԓьо ӄутырык галилеяԓьырык, эвыр ынӈин тэвиминӈэтгъэт? 3 Аны ванэван, тивыркынитык! Ытръэчм эвыр тургин ыʼмпаӈвагыргын ӄырым аԓва ӄытчыгыткы, рэвъитык ымыԓьоторэ, ӄынур ытри! 4 Эвытԓым тури чимгъуркынитык, ӈан кыԓгынкэн ӈыръо пароԓ оʼравэтԓьат, мэкырыкы эрэтгъи Силоамкэн эквырайӈын ынкъам тымнэнат ытри, гатваԓенат энаачыӈ ваԓьо ымнымытваԓьырык Иерусалимык? 5 Аны ванэван, тивыркынитык! Ытръэчм эвыр ыʼмпаӈэты ваԓьын тургин вагыргын ӄырым ӄынтэӈытвэтгыткы, рэвъитык ымыԓьоторэ, ӄынур ытри!» 6 Ынӄоры Иисусынэ тывнэн ырыкы нэнъайвымӈыԓтэԓ: «Ӄоԓ оʼравэтԓьанэн виноградынӈавынвык гэнӈэԓин уттуутнÈир. Ытԓён етгъи ӈэнриԓы ынкъам ӄырэрыӈӈонэнат ынкэкин тыӈэйыръыт, ытръэчм ԓюнԓьутэ. 7 Ынкъам ынкэӈит ынан ивнин мигчирэтыԓьын ынык нутэсӄык: "Вайм энмэч ӈыръо гивиӈитти тыетыркын ӈутри ынкъам тыԓӄырирыркынэт ӈутинуттык тыӈэйыръыт, ынӄэнатм уйӈэ. Ӄъаԓыгатгагын ынӄэн! Рэӄу ӈан яаркынэн нутэсӄын?" 8 Ытръэчм ытԓён татԓыӈык ыныкы иквъи: "Этынвэгыт, ӄыпэԓягын ынӄэн ӄээӄын ыннэн гивиӈит. Гымнан травыԓпаткоӈын ытԓён, трааʼԓямайӈыӈын нутэсӄын. 9 Вэчьым, ӄуԓигивик ынӄэн ратыӈайыръатыӈӈогъа? Эвырм ӄырым, ынкэӈит тръаԓыгатгаӈын ынӄэн"». 10 Ӄоԓ синагогык Иисус гэнинъэйвыԓин субботак. 11 Ынкы гатваԓен каӈэԓьытваԓьын ӈэвъэнйыръын, ытԓён аръаԓя ныԓвавӄэн вэтгатык: кыԓгынкэн ӈыръо пароԓ гивиӈитти гакаԓьайпыԓен. 12 cьук ытԓён, Иисусынэ эʼйӈэвнин ынкъам ивнин: «Ӈэвъэнйыръигыт! Гыт этъыԓкыԓьу нъэԓи». 13 Ынан мынгытрэԓнэн, ынкъам ытԓён ԓыгэн эвыр вэтгатгъэ ынкъам анъяӈӈонэн Эӈэӈ. 14 Синагогракэн очоч, анӈэнайпыԓьын ынӄэната, энмэн Иисусынэ рымэԓевэннин субботак, иквъи варатэты: «Варкыт ыннанмытԓыӈэн ыʼԓёт мигчирэткин. Ынӈэнъыԓёкм ӄыетыркынитык маԓявынво, ынӈэм субботак». 15 Ытръэчм Этынва татԓыгнэн ытԓён: «Винвыыʼръунтэтыԓьытури! Эви ванэван микынэ турыгԓыку нывъяннэн вотытванвэпы тыркыԓьын ԓымэвыр ярагыннэкосёԓ субботак ынкъам нынрывинрынин рэквэчевынво? 16 Ытԓёнм, яатԓьаӈав Авраамын, мэӈин каԓьайӈаатанана ымыԓьо кыԓгынкэн ӈыръо пароԓ гивиӈитти кэӈиԓьу гэтчыԓин, чамъам рымаԓявъёԓӄыԓ тъычгыгыргэпы субботак?» 17 Титэ Ынан ынӄэн тывнэн, ымыԓьо Ынинэт ӄыръачеттомгыт гаӈыркыԓятԓенат, варатам коргаво гэԓгыԓинэт Ынинэт чекаԓваӈ ваԓьыт тайкыгыргыт. 18 Ынӄоры Иисус пынԓёгъэ: «Миӈкыри мытвыгъан Энанԓявагыргын Эӈэӈин? Рэӄык Гымнан мынтэнмыгъан ынӄэн? 19 Ытԓён гэнагԓятԓен въэйтыӈэчьыкин тыӈачьыԓӄыԓӄаеты, ръэнут оʼравэтԓьата пиринин ынкъам инэнритԓевнин чиниткин инэнтыӈэвкин ванвык. Тыӈэчьыԓӄыԓӄэй мэйӈэтгъи ынкъам нъэԓгъи утту, ӄымэԓ ымы пчиӄэт гаймаӈэн такытчыгъёӈгъат ыныквырэткынык». 20 Ынкъам ӄээӄын иквъи Иисус: «Рэӄык Гымнан мынтэнмыгъан Энанԓявагыргын Эӈэӈин? 21 Аны вай ӄыгитэ инэнпээв: ӈоот вай ӈэвъэнйыръэ киткинуӄэй рытриԓнин пиӈвытрычыку, пэԓянэн ынкатагнэты, титэм киԓит рэпээтгъэ». 22 Иисус гэԓеԓин мэйӈынымнымысӄэтэ ынкъам мъэнымнымысӄэтэ, гинэныгъюԓевԓин оʼравэтԓьак. Ытԓён гэквэтԓин Иерусалимэты. 23 Ӈыръымикынэ пынԓёнэн Ытԓён: «Этынвэгыт, ӄэйвэ эты ытръэч тъэркинэт рэегтэԓӈыт?» 24 Иисусынэ ивнинэт: «Ӄыӄитпыԓьэттык, иӈӄун рэсӄивык нычьувыӄин тытԓеты, миӈкыри ӄун мыкыԓьыт рэрэсӄивӈыт, ытръэчм раԓвавӈыт. 25 Титэм рэԓӄутгъэ яраэтын ынкъам ранныманнэн тытыԓ, тури ратвэтчатваркынэтык ӈаргыноӈӄач, тытыԓ рапэгчаткоӈӈоткы ынкъам рэвыӈӈотык: "Этынвэгыт, ӄынвэнтэтгын морыкы!" Ытръэчм ытԓён рататԓыӈыткогъа торыкы: "Гымнан гэмо, микытури ынкъам мэӈӄоторэ". 26 Ынкэӈит тури рэвыӈӈотык: "Мури гынык чеэкэй гаӄамэтваморэ ынкъам гапавморэ. Гыт гинэныгъюԓевыткуйгыт морыкравытгырык". 27 Ытръэчм ытԓён риквъэ: "Гымнан гэмо, микытури, мэӈӄоторэ. Аԓва ӄынъэԓтык гымыкайпы, ымыԓьоторэ эʼӄэԓтэтыԓьытури!" 28 Рэԓьуӈыткы Авраам, Исаак, Иаков ынкъам ымыԓьо мэтъатвыткоԓьыт Энанԓявагыргык Эӈэӈин, турим  ӈаргыноӈӄач, эʼнӄу ԓынъёторэ! Ӈэнку ратэргаттык тури ынкъам раванныӄъаӄаттык. 29 Рэенӈыт тыӈаӈӄачгыпы ынкъам ӄэраԓгыӈӄачгыпы, айгысӄыӈӄачгыпы ынкъам айвачыӈӄачгыпы ынкъам рарычгываӄъоӈыт кытӄамомакатынвык Энанԓявагыргыкэн Эӈэӈин. 30 Варкыт яачыӈкэнат, микынти рэнъэԓӈыт ыʼттъыёԓкэнано, ымы варкыт ыʼттъыёԓкэнат, эʼми рэнъэԓӈыт яачыӈкэнано». 31 Ынкъам вай етгъэт ӈыръыӄутти фарисейыԓьыт ынкъам иквъэт Иисусына: «Гыт вынэ ӈоткоры ӄэквэтги, Иродына Гыт наранмыӈыркынэгыт!» 32 Иисус татԓыӈгъэ: «Ӄыԓӄытгытык ынкъам ӄиквыткы ӈотэнъэгычгэты: "Гым тыкаԓьантавыркын ынкъам тинэнмэԓевэтыркын ӈотэнъыԓёк ынкъам эргатык, ӈыроӄавм ыʼԓёк трэпԓыткугъэ. 33 Ытръэч ымы ӈотэнъыԓёк, ымы эргатык, ымы рымагтъыԓёк Гым тыԓеԓьыԓӄыԓигым, миӈкыри ӄун ынӈин атвакыԓьэн, иӈӄун мэтъатвыткоԓьын ыʼнынмын этԓы Иерусалимык". 34 Иерусалим, Иерусалим! Гынан тымыркынат мэтъатвыткоԓьыт ынкъам выԓгыпыткойвыркынат выква тыӈэвыёттэ гыныкы! Тъэче Гымнан трэнумэкэвӈын гынин ымварат Гымык гроԓмакы, ӄынур пчиӄэтэ  ӄэйыпчиӄэт, ытръэчм гъэнӄэттури! 35 Ынкъам вайъым тургин яраӈы амӄачгыпо пэԓяркын! Тивыркын торыкы, Гым торгынан ӄырым ӄинэԓьутык, виин энъэԓкэ вагыргын, титэ ривтык: "Таӈаӈэнмыё Тыԓеԓьын Этынвэпы!"»

14

1 Ӄоԓ итык субботак Иисус етгъи ӄоԓ фарисейыԓьэн очочен ярагты мэтэранво. Ытԓён ныԓгитэӈгитэӄин. 2 Иисусынэ ранъав гарычгывакъоԓен тъыԓԓьэн оʼравэтԓьан, имԓыпээтыԓьын. 3 Иисусынэ пынԓёнэнат законынчечаватыԓьыт ынкъам фарисейыԓьыт: «Эты гаймаӈэн рымэԓевэтык субботак эвытԓым ынӈэ?» 4 Ытри авъеткынка гатваԓенат. Рыйик рымэԓевэннин ытԓён ынкъам рытриԓнин. 5 Ырыкым Ытԓён иквъи: «Эвыр икумикын турык экык эвытԓым тыркыԓьын рэрэтгъэ мэмԓынтоёԓгычыкогты, эви торгынан ынкэӄэй ӄырым ӄыгтогыткы ытԓён ымы субботак?» 6 Ынкъам гаԓвавԓенат татԓыӈыткок Ыныкагты. 7 Иисусынэ нинэгитэӄин, миӈкыри рэмкыԓьырык ныԓӄырирӄинэт ыʼттъыёԓяӈӄач таӈыӈ ваԓьыт ванвыт, ынкъам тывнэн ырыкы нэнъайвымӈыԓтэԓ: 8 «Эвыр гыт нъэйӈэквыт ӄамомакатэты, ынӈэ авакъока таӈыӈ ваԓьык ванвык, миӈкыри ӄун вэчьым ынӈин ратвагъа, гъэйӈэвԓин мэӈин ӈан эргыпыӈ ваԓьын гынык. 9 Ынкъам этынва, эʼйӈэвыԓьэ торыкы, гыт нэриквыт: "Ӄыйыԓгын ынӄэн ваны ыныкы". Ынкъам гыт рыӈыркыԓявъёйгыт опопыӈ рэԓӄытгъэ ынанъаӄаванвэты. 10 «ъэԓыги, титэ гыт нъэйӈэвыркынигыт, ӄыԓӄытыркын ынкъам ӄывакъоркын яаԓеӈӄач ванвык, иӈӄун эʼйӈэвыԓьэ гыт ыʼниквыт: "Тумгигыт, ӄывакъогэ таӈванвык!" Ынкъам ынкэӈит гыныкы ратвагъа ваймангыргын ӄутырык ымыԓьо арычгывакъотваԓьыԓыко. 11 Ӄэԓёӄъым гэмгэмэӈин эʼӈгыргоԓеты амытваԓьын наранӈыркыԓявӈын, микынэм рыӈыркыԓявыркынэн чиниткин увик, нарангыргоԓявӈын». 12 Ынӄоры Иисусынэ ивнин эʼйӈэвыткуԓьын Ыныкы фарисей: «Титэ гынан эʼйӈэвыркынэт оʼравэтԓьат амгынотъыԓёӄамэтвагты эвытԓым воԓӄытвэӄамэтвагты, ынӈэ эʼйӈэвкэ гынинэт тумгыт, ымы гынинэт йичьэмиттумгыт, ымы гынинэт чычеткинэт, ымы гаймычьыԓьыт энараԓьыт, аны вай ыргынан нэръэйӈэквыт ынкъам татԓыӈынво нэрэкывэйгыт. 13 Ӄамомакатыӈӈок ӄъэйӈэвыркынэт этъопэԓ ӈъочьыт, рочгыпыԓьыт, атӄыԓьыт, иԓкыԓьыт. 14 Вайм ынкэӈит мэчынкы гыт ракоргаквъа: ыргынан чамъам рэӄэ гыт ыʼнынрэӄуԓымӈэквыт ынкъам ынӄэната гыт наранъямынгыквыгыт, титэ ԓыгипыԓьыт рэюӈыт». 15 Ӄутынэ ваԓьа ӄамэтванвык ӄача, ваԓёмнэн ынӄэн, Ытԓён ивнин: «Кычьымыԓьын ынӄэн, мэӈин раӄамэтвагъа Энанԓявагыргык Эӈэӈин». 16 Иисусынэ татԓыгнэн: «Ыннанъоравэтԓьата рытэнмавнэн ӄэмумэкэт ынкъам эʼйӈэвнинэт мыгрэмкыԓьыт. 17 Ӄамомакатыӈӈок, ынан тыӈивынин чиниткин выёԓьын ивык аʼйӈавъёрыкы: "Ӄыетгытык, энмэч тыӈымыԓьо гантэнмавԓен". 18 Ытръэчм ымъайӈавъёрык таӈыннаныӈ чиниткинэт энаачыт натвыԓьатыӈӈонат. Ыˆттъыёԓкэн иквъи: "Гымнан вай игытӄэй тыркурын энанынӈавъергын, ӄытыԓьыԓӄыԓигым гитэк ынӄэн. Ивкэ эӄиӈъэюкэ ӄитги, ва". 19 Ӄоԓ иквъи: "Гымнан тыркурынэт мытԓыӈэн куврэтти чымӈакоровачгыт ынкъам тратааӈысӄэвӈынат ынӄэнат, ивкэ эӄиӈъэюкэ гымыкы". 20 Ӈыроӄав иквъи: "Гым выткуӄэй тыӈавтыӈык, траԓваквъа гым етык". 21 Выёԓьын пэԓӄынтэтгъи ынкъам тывнэн ымыԓьо яраэтынвэты. Ынкэӈит яраэтын анӈэнайпыгъэ ынкъам тъививнин выёԓьын: "Ӄыԓӄытги эӄыԓпэ гамгаравытгырэты ынкъам ӄачыӈгынат ӈутриԓы ымыԓьо ӈъочьыт, ручевыԓьыт, иԓкыԓьыт ынкъам атӄыԓьыт". 22 "Этынвэгыт,  иквъи выёԓьын,  ынӄэн, ръэнут гынан тъививын, гэнкуврэтэвԓин, ытръэч ӄээӄын варкын ванвын". 23 Ынкэӈит этын тъивиквъи: "Ӄыԓӄытги ръэтъеквэ ынкъам мэйӈынымнымкин агтачгырасӄэвъянвэты, ынкъам ӄиквынэт ымыԓьо, мэӈин рэԓьувыԓгыӈын, ятынво ӄамомакатэты, иӈӄун гымнин яраӈы мыгрэмкыԓьу нытван. 24 Тивыркынитык, ымыԓьо янор аʼйӈавъёттэ ԓыгичиӄӄырым нытванат гымыкӄамомакатык"». 25 Иисусынэ рээн гэԓеԓин мыкъоравэтԓьамкын. Oʼраырыкагты тыԓик Ытԓён иквъи: 26 «Мэӈин етыркын Гымыкы, йъарат коотыԓьын ытԓыгык, ытԓьак, ӈэвъэнык, кмиӈык, йичьэмиттумгык, чакэттык ымы ченэтъягтаԓгыргык, эʼквыргам ванэван Гымык, ынӄэн чамъам ратвагъа Гымнин рэгъючечӈыԓьу. 27 Микынэ этԓы нимтинин чиниткин аʼӄанмыкэн уттынпын ынкъам этԓы нинэркыԓегъэн Гым, ынӄэн ԓывавыԓьын вак Гымнин рэгъючечӈыԓьу. 28 Миӈкыри ӄун, микынэ ӈан турыгԓыку ваԓьа, рэтэйкыӈэ эквырайӈын, эви ӄырым янор нырыԓгынэн ымыԓьо яаёԓӄыԓ, иӈӄун ԓыги ԓыӈык, ӄэйвэ эты гаймаӈэн манэт пԓытконво тараӈгыргын? 29 Аԓымы эвыр ынан ратайкымгонэн ыпъёԓгын ынкъам раԓвавнэн пԓыткук тараӈгыргын, ымыԓьорык, гэтама ынӄэн, тэнӈу нэрэтчыӈын ытԓён 30 ынкъам ривыркынэт: "Ӈотӄэн оʼравэтԓьан тараӈымгогъэ, наӄам ԓываквъэ пԓыткук!" 31 Эвытԓым вай, ръэтиркэрым етъаӈ нъэԓыԓьын мараквыргэты, эви ӄырым нывакъон янор ынкъам ӄырым нычимгъун, ӄэйвэ эты гаймаӈэн ынан гамытԓыӈча мынгытӄԓеккэн маравратъоравэтԓьата рэнруԓыԓтэвнин ынӄэн, эʼми тыԓеркын ыныкы гаӈэръамытԓыӈча мынгытӄԓеккэн мараврата? 32 Ынкъам эвыр ӄычетык, виин эʼӄэԓьын чекыяа, ынан рэнӈивынинэт вэтгавйыръатыԓьыт йынатынво амаравкэгыргын. 33 Ымым турыгԓыку: эвыр торгынан ӄырым эʼнӄу ӄытчыгыткы ымыԓьо, ръэнут турык варкын, чамъам ратватык Гымнин рэгъючечӈыԓьу. 34 Тъэютъэй  нытэӈӄин. Ытръэчм ыныкит ынӄэн рапаагъа вак тъаёчачаԓьо, рэӄу ынӄэн тэнкэвӈык? 35 Опопы ԓыгэн раӄыԓӄыԓ  нынинтыӄин! Микын варкыт виԓют, мачынан нываԓёмнэн!»

15

1 Ныетӄинэт Иисусына паԓёмтэԓык Ытԓён нымкыӄинэт инэгтэтнумэкэвыԓьыт ынкъам эʼӄэԓтэтыԓьыт. 2 Фарисейыԓьыт ынкъам инэнчичевэтыԓьыт Каԓегыргыкэн нэкэвкитӄинэт ынкъам нивӄинэт: «Ынан рыгэԓевыркынинэт эʼӄэԓтэтыԓьыт ынкъам рыпэт ӄамэтваркын ырык рээн!» 3 Ынкэӈит Иисусынэ тывнэнат ырыкы ӈотӄэнат нэнъайвымӈыԓтэԓтэ: 4 «Микынэ ӈан турыгԓыку нъытваркыт мытԓыӈӄԓеккэн яракытэпат ынкъам ыннэн ынан нъынтымӈэвнэн. Эви ӄырым ныпэԓянэнат ынан ӈыраӄӄԓеккэн мынгыткэн ӄонъачгынкэн пароԓ чыгэйнутэк ынкъам ӄырым ныԓӄырирнин тымӈэвыԓьын ԓьотагнэты? 5-6 cьукм, ракоргаквъа, римтинин ярагты ынкъам ръэйӈэвнинэт тумгыт эвыр энараԓьыт ынкъам риквъэ ырыкы: "Ӄыкоргавтык гымык рээн: вай тыԓьун тымӈэвыԓьын яракытэпаԓгын!" Тивыркынитык, кэтэмынӈин ымы ыннэн эʼӄэԓтэтыԓьын, микынэ чиниткин ыʼмпаӈвагыргын аԓва рытчыркынин  ытԓён коргаво нэрэԓгыӈын иʼиʼк мыкыӈ ӈыраӄӄԓеккэн мынгыткэн ӄонъачгынкэн пароԓ ԓыгипыԓьык, микырык ръэнут наӄам аԓва рытчык». 8 «Эвытԓым вай ӄоԓ тэнмычьын: ӈэвъэнйыръын, микынэ варкыт мынгыткэн эԓгыпыԓвынтыманэт ынкъам ыннэн ынан рытымӈэвнэн. Эви ынан ӄырым нынынԓевнин пиӈинэӈ ынкъам ӄырым ныӈуйвэгыткунин яраӈы, ӄэтпэнарэрма ԓьотагнэты? 9 cьукм, ръэйӈэвнинэт ӈэвысӄэттумгыт, энараԓьыӈавтэ ынкъам риквъэ: "Ӄыкоргаквытык гымык рээн, гымнан тыԓьун рытымӈэвъё пыԓвынтыманэн". 10 Вайм, тивыркынитык, тэӈынӈин Эӈэӈин ангелтэ ракоргавӈыт ыннанъаӄаԓтатыԓьэты, микынэ чиниткин ыʼмпаӈвагыргын аԓва рытчынин». 11 Иисус ӄээкын гавэтгавԓен: «Ӄоԓ оʼравэтԓьак гатваԓенат ӈиръэ эккэт. 12 Ӈинчьэн экык иквъи ыныкытԓыгэты: "Атэ, ӄинэйыԓги гымнин гаймычьытайвыӈ". Ынкъам ытԓыгэ чывинин гаймычьын аккавытгырык. 13 Пэтԓе ӈинчьээккэтэ румэкэвнин ымыԓьо, ръэнут ынин гатваԓен, ынкъам эквэтгъи чекыяанотагты. Ӈэнку ынан ԓяпԓыпаннэн таӈымыԓьо ынин гаймычьын амкомэрэвытваԓьатык, 14 ынӄом, ӄынвэр тэԓпык имыръэнут, ынӈин нутэк нъэԓгъи кытгытъатгыргын. Ытԓён ӈъотвэӈӈогъэ 15 ынкъам эʼмпыргогынрэтысӄэквъэ ынӈин нутэкин ӄоԓ нымытваԓьэты. 16 Ытԓён ынӈин ныгытъатытваӄэн, таԓвакоргава йыръэтык нанӄын вэԓер рэӄэ нырэӈэтӄинэт иʼмпыргут, ытръэчм ымы ынӄэн этԓы ыʼнйыԓын. 17 Ынкъам чемгъонватык, ытԓён иквъи: "Тъэр выёԓьыт гымыкытԓыграк, ынкъам ырык варкын мэчынкы тэйӈэт, гымм ӈутку тывъиркын эмгытъэтэ! 18 Мыпэԓӄынтэтык гымыкытԓыгэты, ынкъам мивын ытԓён: 'Атэ! Тъаӄатвагъак гым Аӈаӈэты ынкъам гыныкы. 19 Гым эʼтки этэӈкыԓьигым эʼйӈэвык гынин эккэну, вэԓерм ӄинэпириги яанво выёԓьо'". 20 Ынкъам ытԓён ӄытгъи ыныкытԓыгэты. Титэ ытԓён гатваԓен еп чекыяа, ытԓыгэ ԓьунин ытԓён, ынкъам ейвэчу рытчынин экык. Ынан кытгынтыягнанэн, оммачайпынэн ытԓён ынкъам окватъевыӈӈонэн. 21 Экык иквъи: "Атэ! Тъаӄатвагъак гым Аӈаӈэты ынкъам гыныкы. Гым эʼтки этэӈкыԓьигым эʼйӈэвык гынин эккэну". 22 Ынкы ытԓыгэ ивнинэт ынин выёԓьыт: "Ӄыԓеркынитык эӄыԓпэ, ӄырэтгыткы таӈыӈ ваԓьыт эвиръыт ынкъам ӄынавэръэпатгыткы ытԓён. Ӄырыԓгыкватгыткы ынкъам ӄыныпԓягтатгыткы сандалияпԓяка. 23 Ӄынрывинрыгыткы гынкыӄэюу ынкъам ӄыӄаанматгытык, мынкачьарӄамэтвамык ынкъам мынгичивэнмык. 24 Ӄэԓёӄъым гымнин экык ӄынур въиԓьу гатваԓен, аʼмынм вай ытԓён нэмэ ягтаԓытваркын! Ытԓён гатымӈэвԓен, ынръам игыр гэԓьуԓин!" Ынӄом ытри гэчевымгогъат. 25 Ынпычьын экык ынӈот гатваԓен энанынӈавынвыяргык. Эймэвык ярагты, ваԓёмнэн аʼйӈанаӈаткогыргын чамам поторагыргын. 26 Ынан эʼйӈэвнин ӄоԓ выёԓьын ынкъам пынԓёнэн: "Ныръэӄинэт ӈэнку?" 27 "Гынин ытԓеӈи етгъи,  татԓыӈыткогъэ ыныкы ынӄэн,  ынкъам гынин ытԓыгын гагынкыӄаанматԓен, ӄэԓёӄъым ынин экык нымэԓӄин, ынкъам ымыԓьэты ытԓён эчвэрагыргэты вагъэ". 28 Ынпычьэкык анӈэнайпыгъэ ынкъам эʼнӄэтгъи рыпэт рэсӄивык ярачыкогты. Ынкэӈит ытԓыгын ӈытогъэ ынкъам аʼйӈавыӈӈонэн. 29 Ытръэчм экык татԓыӈыткогъэ: "Мыкгивиӈитти гэмигчирэтигым гыныкагты ӄынур пурэԓ, ынкъам ӄонпыӈ нинэнкуврэтэвигым ынӄэн, ръэнут гынан нинивигыт. Гынанм ымы титэ ԓёӈынма гымыкы яракытэпаԓгыӄай, иӈӄун гым мэчынкы тъыгичивэтык тумгык рээн. 30 Ытръэч титэ ӈотӄэн гынин экык, микынэ ԓяпԓыпаннэн гынин гаймычьын камэԓгыӈавык рээн, ярагты пэԓӄынтэтгъи, гыт гынкыӄаанматгъэ ыныкагты!" 31 "Гымнин эккэйгыт,  иквъи ынкы ытԓыгын,  гыт аԓымы ӄонпыӈ гымык рээн, ынкъам ымыԓьо, ръэнут гымык варкын  ымыԓьо гынин. 32 Ытръэчм мури коргавыԓьыԓӄыԓморэ ынӄэнагты, эвыр гынин ытԓеӈи ӄынур гавъэтваԓен, игырм ытԓён нэмэ ягтаԓытваркын, гатымӈэвԓен ынкъам вытрэтгъи!"»

16

1 Иисус иквъи Чиниткин рагъёчачӈыԓьырыкы: «Ӄоԓ гаймычьыԓьэн гатваԓен яраэнанԓяԓьын. Ынкъам вай гаймычьыԓьэты нэвинвиквъэн, энмэн ынӄэнына ытԓён рыӈъотвэвыркынэн. 2 Эˆйӈэвык ытԓён, этын иквъи: "Ынръам вай гыныкы ръэнут тываԓёмыркын? Ӄинэйыԓги гымыкы яраэнанԓякэн энарыԓгат, миӈкыри ӄун гыт чамъам рымагтэты ринэнԓегъэ". 3 Ынкъам ынкэӈит яраэнанԓяԓьын иквъи ченэтовэкэгты: "Мыръэгъэк гым? Гымыкэтынва иткэркынин гымыкайпы яраэнанԓягыргын. Выԓпаткок гым тыԓвавыркын, ванԓяткок ӄынур ӈъочьэгым тыӈыркыԓятыркын. 4 Гымнан ԓыги рырэӄэвык, иӈӄун ыʼнъэйӈэквым ченэтрагты, титэ гым нэрэнруԓтэтгым яраэнанԓягыргэпы". 5 Ынкъам ынан эʼйӈэвнинэт ыныкэтынвэн ачыӈыԓьыт, гэмгэмэӈин амъянра. Ыˆттъыёԓкэн ынан пынԓёнэн: "Тъэр гынин ачыӈ гымыкэтынвэты?" 6 "Мытԓыӈӄԓеккэн ыпаԓгэн уттэмыгэт",  очытконэн ынӄэнына. "Вай гынин кэԓикэԓ гатанынныӈыма,  иквъи ыныкы яраэнанԓяԓьын,  ӄывакъогэ ынкъам мэчеӄыԓпэ ӄыкэԓигын: 'Ӈирэӄӄԓиккин мынгыткэн пароԓ'". 7 Ынӄоры пынԓёнэн ынръам ӄоԓ: "Гынанм тъэр ачыӈо эймитын?"  "Мытԓыӈӄԓеккэн пиӈвытрыԓӄыԓкин тэючгыт",  очытконэн ынӄэнына. Áраэнанԓяԓьын нивӄин: "Вай гынин кэԓикэԓ гатанынныӈыма. Ӄыкэԓигын: 'Ӈыраӄӄԓеккэн'". 8 Этынва анъянэн ипкыԓьин яраэнанԓяԓьын, ӄэԓёӄ ытԓён нычичьэв итгъи, ԓёӈтымӈэтвата гатгэԓевымгоԓен. Аны ӄэгԓынангэт, игыркинэт оʼравэтԓьат нутэйиквикин ыргин тайкыгыргык кувчемгъоӈ ваԓьыт ипыԓьык оʼравэтԓьак. 9 Ымы Гым торыкы тивыркын: гыто эԓгыкэ чиниткин гаймычьын ԓьома тумгыт, иӈӄун титэ ынӄэн рэтэԓпыгъэ, аʼйӈавъёно нъытватык таӈӄонпыӈкэн ярачыкогты. 10 Мэӈин нипӄин мыӄэты ваԓьык, ынӄэн нипӄин ымы оʼптэты ваԓьык. Мэӈин ипкыԓьин мыӄэты ваԓьык, ынӄэн ипкыԓьин ымы оʼптэты ваԓьык. 11 Ынӄэната, эвыр торгынан ипкыԓьин гаймычьын ыʼръэты яаркынэткы, ӄырым микынэ торыкы нынмычвынавын ԓыгэгаймычьын. 12 Ынкъам эвыр торыкы чамъам мычвыно ԓыӈык тумгин, ӄырым микынэ ныйыԓнин торыкы рытэнмавъё. 13 Выёԓьын чамъам ратвагъа пурэԓю ӈэранэтынвэты: ыннэн ынан тэӈу рэԓгыркынин, ӄоԓм  эʼӄу; ӄотына рэвмэквъэ, ӄоԓм ӄырым вэймэну ныԓгыркынин. Тури чамъам рэвэймэнытгиԓивыркынитык ӈэраргарэты  ымы Аӈаӈэты, ымы гаймычьэты». 14 Ымыԓьо ынӄэн гаваԓёмԓен фарисейыԓьырык, микырык ыʼԓгу гэԓгэ манэт, ынкъам ыргынан тэнӈу наԓгыӈӈогъан Иисус. 15 Ытръэчм Ытԓён иквъи ырыкы: «Oʼравэтԓьарык ягна тури рапэраӈыркынэтык ԓыгипыԓьу ваԓьо, ытръэчм Эӈэӈэ ԓыги тургинэт ԓинԓиӈыт. Ръэнут оʼравэтԓьата нарыԓгыркын ынантаӈычьо, ынӄэн Аӈаӈэты ԓыгъэтки. 16 Виин ԓюнъетыԓьын Иоанн, гатваԓенат Закон ынкъам мэтъатвыткоԓьыт, игырм тывыркын Энанԓявагыргын Эӈэӈин, ынкъам гэмгэмэӈин тъивыԓьэтыркын рэсӄивык ӈэнри. 17 Ытръэчм рэтэԓпыӈыт отгыӈ иʼиʼн ынкъам нутэнут рытымӈэвъёк вэԓер ынӈэн вэтгавык Законкэн. 18 Гэмгэмэӈин янратыԓьын ӈавъангыпы ынкъам ӈавтыӈыԓьын ӄоԓеӈавысӄатэты  ӄаԓяйӈатыркын. Ынкъам мэӈин ӈавтыӈыркын янратыԓьын ӈэвысӄэтык  ӄаԓяйӈатыркын». 19 «Ганымытваԓен ӄоԓ гаймычьыоʼравэтԓьан. Навэръэпыӄэн тиркэрмэмиԓ, ынкъам ынин ягтаԓгыргын гатваԓен таӈымыԓьэты крычму. 20 Ынкъам гатваԓен ӈъочьын, ымыԓьэты вапысӄаԓьын, ынин нынны Лазарь. Ытԓён гарычгытвата гаймычьыԓьэн агтачгыасӄэвъянвык ӄача 21 ынкъам ныраӄамэтваӈӄэн вэԓер руптэ, эрэтыԓьэ гаймычьыԓьэн ӄамайпы. Ыˆттъыт нэймэвӄинэт ынкъам нынмыԓюӄинэт ынинэт вапысӄат. 22 Ынкъам вай въигъи ӈъочьын, ынкъам ангелырык нэнԓьэтэтын ытԓён ӄамомакатванвэты Авраамына ачгыта. µйӈэ нъэԓгъи ымы гаймычьыԓьын, намайынԓягъан ытԓён. 23 Ынкъам таӈӄонпыӈтанымчаӈгыргыкэн ванвык, миӈкы нытэвиминӈэтӄин гаймычьыԓьын, ытԓён ӄоԓ итгъи ԓыԓепгъи гыргоԓягты, ԓьунин Авраам ынкъам ынык ачгыта Лазарь. 24 Гаймычьыԓьын ӄуԓиԓьыръугъи: "Авраам, ытԓыгигыт! Ейвэчу ӄинэԓгыги гым, ӄынӈивын гымыкы Лазарь, мачынан нынмэнэн мимԓык рыԓгыткын ынкъам нынчыӄытвэннин гымнин йиԓыйиԓ, миӈкыри ӄун гым тытэвиминӈэтыркын ӈутинӈыԓетык!" 25 Ытръэчм Авраамына очытконэн: "Эккэйгыт, ӄыкэтъогын, гынан энмэч ягтаԓма эймитын ымыԓьо таӈгыргын, Лазарынам  ымыԓьо аʼӄагыргын. Игыр ытԓён ӈутку унтымэквъи, гытм тэвиминӈэтыркын. 26 Ынкым, гынык ынкъам мурык вытгырык ныԓгинымэйыӈӄин эрэтыԓӄын: рыпэт эвыр мэӈин рарымагтыӈгъа ӈотӄоры гыныкы  раԓваквъа. Ымы ӈоонӄоры морыкы ванэван нырымагтынат". 27 Гаймычьыԓьын иквъи: "Тыванԓяркынэгыт, ытԓыгигыт, ӄынӈивын ытԓён гымыкытԓыгин ярагты. 28 Ӄэԓёӄ гымык варкыт мытԓыӈэн йичьэмиттумгыт. Мачынан ынан митъэ нивнинэт, иӈӄун вэԓер ытри эвнэнъэԓкэ нъитынэт ӈутку, тавэмэнӈыгыргыванвык". 29 Авраамына очытконэн: "Ырык варкыт тывъёт Моисейын ынкъам мэтъатвыткоԓьэн. Мачынан ыʼнваԓёмыркынат ынӄэнат!"  30 "Ӄырым, гымнин ытԓыгигыт Авраам,  иквъи гаймычьыԓьын,  вай эвырм мэӈин въиԓьыԓыку ваԓьын нъыетын пыӈыԓтэԓынво ырыкы, ынкэӈит ыргынан аԓва нэрэтчыӈын чиниткин ыʼмпаӈвагыргын". 31 Ытръэчм Авраам иквъи ыныкы: "Эвыр ыргынан аваԓёмка нэнтыркынэт Моисей ынкъам мэтъатвыткоԓьыт, ӄырым микынэ ытри ыʼнматэвӈытонат, рыпэт ымы эюԓьэ въэԓьэпы"».

17

1 Иисус иквъи Чиниткин рагъёчачӈыԓьырыкы: « Тэӈэвын нытваӄэн ръэнут аʼрэткоԓьын ԓымаԓявык, ытръэчм ръаӄатвагъа оʼравэтԓьан, аʼрэткоԓьын ԓымаԓявык! 2 Ынӄэнына, микынэ рэнвыгнин вэԓер ыннэн ӈотэнмъыԓьыӄайгыпы тъарытвэтагнэты ынин ԓымаԓяквыргын, таӈыӈ нъытван, ыныкит ынин иʼннык нанъыймэн тапэӈвытрыӈкэн энатрэԓвыквын ынкъам нъынинтын аӈӄагты. 3 Ынӄэната ӄыгынрырэтыркынитык ченэтэты! Эвыр гынин йичьэмиттумгын гыныкы ръэӄэԓтэтгъэ, ӄынвэтгаватгын ынкъам, ыныкит рачемгъоанӈэԓёгъа, ӄынэнаачытораквын. 4 Ынкъам эвыр ӈэръамытԓыӈча ыʼԓёӈэтык ръэӄэԓтэтгъэ оʼрагыныкагты ынкъам ӈэръамытԓыӈча ыʼԓёӈэтык рэетыркын гыныкагты ынкъам ривыркын: "Тычемгъоанӈэԓёркын",  ӄынэнаачытораквын ытԓён». 5 Апостолтэ иквъэт Этынвэты: «Ӄынмэйӈэквын мурык ԓымаԓяквыргын!» 6 Иисус татԓыӈыткогъэ: «Ыныкитм варкын турык ԓымаԓяквыргын вэԓер мъэтыӈэчьыԓӄыԓӄэймиԓ мэйӈэԓьын, эвыр ривтык ӈотэнмайӈыоттэты: "Ӄычыпъынтэтги гакэнмыма ынкъам ӄынӈаӈӈогэ аӈӄак!"  ытԓён оча ратвагъа торыкы. 7 Тэнмычьо, микын ӈан варкын нутэсӄынԓиԓьэтыԓьын эвытԓым яракытэпгынрэтыԓьын пурэԓ. Эви гыт риквъэ ыныкы, титэ ытԓён рэпэԓӄынтэтгъэ яргэпы: "Ӄырэсӄикви, ӄывакъогэ ынкъам ӄыӄамэтвагэ?" 8 Этааны ӄэйвэ гыт риквъэ ыныкы: "Ӄытавоԓӄытвэӄамэтваӈгэ гымыкы ынкъам, эԓвэԓьин эвиръын йыпык, ӄывыёԓьатгэ, виин гым траӄамэтваркын ынкъам трапавыркын, ынӄом гыт чинит раӄамэтвагъа ынкъам рапаквъа". 9 Эви рэнвэԓынкыӄувнин ӈотэнпурэԓ амынӄэната, энмэн ынан рыкуврэтэвнин тъэвэквыргын? Вынэ ӄырым. 10 Ымыӈ тури: титэ торгынан рэнкуврэтэвӈыткы ръэнут торгынан рыковратавъёԓӄыԓ, ӄивыркынитык: "Мури ытръэч выёԓьыморэ, моргынан мыттэйкыгъэн ытръэч ынӄэн, ръэнут моргынан тайкыёԓӄыԓ"». 11 Тыԓяма Иерусалимэты, Иисус гэԓеԓин Самарияк ынкъам Галилеяк вытгырык. 12 Ӄоԓ итык, титэ Ытԓён гапкэрыӈоԓен нымнымэты, Ытԓён нэнрынгиивын мынгыткэн энаврыӈгыԓгытъычгырга тъыԓԓьэ оʼравэтԓьата. Нывиԓык мачыяа, 13 ытри ӄуԓиԓьыръугъэт: «Иисус! Инэныгйивэтыԓьигыт! Ӄыейвэчетги морыкы!» 14 Иисусынэ ԓьунинэт ытри, ивнинэт: «Ӄыԓӄытгытык ынкъам ӄынкаԓыроквыткы чиниткинэт увикит таароӈрагэԓевыԓьэты». Ытри ӄытгъэт ынкъам тыԓяма мэлеквъэт. 15 Ӄоԓм, ԓьук, иӈӄун мэԓеквъи, пэԓӄынтэтгъи нэргъавӄоԓета анъяйва Эӈэӈ. 16 Ӈырапычга пэӄэтатгъэ Иисусын гыткагты, рываԓынкыӄовыӈӈонэн Ытԓён. Ынӄэн оʼравэтԓьан гатваԓен самарияԓьо. 17 «Эви ванэван ымыԓьо мынгыткэн атъычгыргытвыкыԓьэнат?  пынԓёгъэ Иисус.  Эˆмитԓёнатм ӄутти ӄонъачгынкэн? 18 Ымы ыннэн ырыгԓыкойпы ванэван ныпэԓӄынтэтын анъянво Эӈэӈ, ытръэч ӈотӄэн аԓваԓьыянвыкэн?» 19 Ынкъам иквъи ыныкы Иисус: «Ӄыԓӄутги ынкъам ӄыԓеркын, гыт нэнъегтэԓеквыт ԓымаԓяквырга». 20 Ӄоԓ итык фарисейыԓьырык намӈыԓёгъан Иисус, титэ рэнъэԓгъэ Энанԓявагыргын Эӈэӈин. «Энанԓявагыргын Эӈэӈин ныетӄин эвытрыкэ,  татԓыӈыткогъэ Ытԓён ырыкы.  21 Ӄырым нивынэт: "Ӄыгитэ, ынӄэн ӈутку!" ԓымэвыр "Ынӄэн ӈэнку!". Аԓымы Энанԓявагыргын Эӈэӈин турыгчыку варкын». 22 Чиниткин рагъёчачӈыԓьырыкым Иисус иквъи: «Рэнъэԓӈыт ыʼԓёт, титэ рэрэԓьуӈыткы ыннэн ыʼԓёӈэт Эккин Oʼравэтԓьаргэн, ытръэчм ӄырым ӄыԓьугыткы. 23 Тури нэривтык: "Ваай, ӈутку!" ԓымэвыр "Ваай, ӈаанкы!". Ыӈнэ эԓӄутысӄычеткэ ванвэпы, ынӈэ акытгынтатка ваԓяркыԓянво. 24 Ӄынур йъиԓкээвкин ӄэԓпэрата нэнанӄэргавӄэн иʼиʼн чьомыткынэпы ӄоԓечьомыткынэты,  ынӈин ваԓьо ратвагъа Экык Oʼравэтԓьаргэн ынӄэн ыʼԓёк, титэ Ытԓён рэпэԓӄынтэтгъэ! 25 Ытръэчм янор Ытԓён ԓыгимыктэвиминӈыԓьыԓӄыԓ ынкъам эʼнӄу ԓынъёԓӄыԓ оʼравэтԓьата ӈутинтыӈэрэтин. 26 Миӈкыри гатваԓен ягтаԓытвама Ной, ынӈинм ратвагъа етык Экык Oʼравэтԓьаргэн: 27 оʼравэтԓьат гаӄамэтваԓенат, гапавԓенат, гаӈавтыӈԓенат ынкъам гъэԓикэтԓинэт  ынкъам ынӈин гатваԓен ынӄэн ыʼԓётагнэты, титэ Ной тыттэтгъи майӈыыʼтвыйӈэты. Ынӄоры нъэԓгъи эмԓятгыргиӈынэргээв, ынкъам ымыԓьо въигъэт. 28 Ымы ынӈин гатваԓен ягтаԓытвама Лот: гаӄамэтваԓенат, гапавԓенат, гэнвиԓыткувԓинэт, гэркутԓинэт, гинэнритԓевԓинэт, гатараӈԓенат, 29 ытръэчм ыʼԓёк, титэ Лотына пэԓянэн Содом, эʼэʼйпы Эӈэӈэ тъынин йынйынкэн ынкъам гыԓпиӈвыԓӄыкин иԓииԓ  ынкъам ымыԓьо въигъэт. 30 Ынӈинм ратвагъа ыʼԓёк, титэ рэетгъэ Экык Oʼравэтԓьаргэн. 31 Мэӈин ынӈэнъыԓёк ратвагъа расӄыткынык, ынинэт яаёԓӄыԓтэм ратваӈыт ярачыко, мачынан эвирикэ нитын пирик ынӄэнат! 32 Ӄыкэтъоркынэткы Лотын ӈэвъэн! 33 Мэӈин рэтгымэтыркын эмкумъу ԓыӈык ченэт ягтаԓгыргын, ынӄэнына рантымӈэвнэн ынӄэн, микынэм рантымӈэвнэн чиниткин ягтаԓгыргын, ынӄэнына эмкумъу рэԓгыгнин ынӄэн. 34 Ӄэгԓынангэт тивыркынитык, ынӄэн ныкирик ӈирэргэри ратваӈыт ыннанайкоԓяткынык  ынкъам ыннэн нэрэпириӈын, ӄоԓм нарапэԓяӈын; 35 ӈиръэ ӈэвъэнйыръыт ратаԓяркынэӈыт тэпиӈвытрыӈкин яанаӈак  ыннэн нэрэпириӈын, ӄоԓм нарапэԓяӈын. 36 Ӈиръэ оʼравэтԓьат ратваӈыт ергык, ынкъам ыннэн нэрэпириӈын, ӄоԓм нарапэԓяӈын». 37 Ынкэӈит рэгъючечӈыԓьэ намӈыԓёгъан Ытԓён: «Миӈкы ынӄэн рэнъэԓгъэ, Этынвэгыт?» «Миӈкы иʼкрэр  ӈэнриԓы румэкэнӈыт тиԓмыт»,  татԓыӈгъэ Иисус.

18

1 Иисусынэ тывнэн рагъёчачӈыԓьырыкы нэнъайвымӈыԓтэԓ, иӈӄун ыргынан ԓыги ныԓгыркын, вэты ӄонпыӈ ченъёргаввэтгавыԓьыԓӄыԓтэ ынкъам апынныкэгты ваԓьыԓӄыԓтэ: 2 «Ӄуԓимэйӈынымык гатваԓен судыԓьын, мэӈин ԓёӈайыԓгавыԓьын Аӈаӈэты ынкъам ԓёӈӈыркыԓятыԓьын оʼравэтԓьарыкы. 3 Ынкъам гатваԓен ынӄэн мэйӈынымык ӄԓиквъиԓьын, мэӈин амӄынъычо ныԓӄытыԓьэтӄин ынкъам нивыԓьэтӄин: "Ӄинэвириӈги гым тэнанъаӄаӈыԓьэпы". 4 Ытръэчм ӄоԓ оʼтчой ԓёӈвэтгычьатыԓьын, ынӄорым иквъи ченэтовэкэты: "Вэнԓыги гым ванэван майыԓгавык ымы Аӈаӈэты, ванэван мыӈыркыԓятык ымы оʼравэтԓьарыкы, 5 ытръэчм ӈотӄэн ӄԓиквъиԓьын ԓыгэкоԓё инэнӄытрирэвыԓьын, трэвириӈӈын ытԓён, иӈӄун ӄээӄын эвнэетыԓьэткэ нитын, ӄытрэрагыргын"». 6 «Торгынан ваԓёмыткы, ръэнут тывнэн ипкыԓьэ судыԓьэ?  пынԓёгъэ Этын.  7 Ӄэйвэ эты ӄырым нывириӈынинэт Эӈэӈэ Чиниткин ԓьоёттэ, эʼйӈэвыткуԓьыт Ыныкы таӈамӄынъычо? Ӄэйвэԓым Ытԓён ракэмычьатыӈӈогъа? 8 Тивыркын торыкы, Ынан пэтԓе рэвиригнинэт ытри. Ытръэч эты рэԓьугнин Эккэтэ Oʼравэтԓьаргэн ԓымаԓяквыргын нутэйиквик, титэ рэпэԓӄынтэтгъэ?» 9 Ынӄэнырыкым, микынти ырыкгэта ԓыгипыԓьыт ынкъам ивынэтыԓьыт ымӄотырыкы, Иисусынэ пыӈыԓтэԓнэн ынӈин ваԓьын нэнъайвымӈыԓтэԓ: 10 «Ӈиръэ оʼравэтԓьат етгъэт таароӈрагты ченъёргаввэтгавынво: ыннэн фарисейыԓьын, ӄоԓм инэгтэтнумэкэвыԓьын. 11 Фарисейыԓьын гатвэтчатваԓен ынкъам гаченъёргаввэтгавԓен эмӄэԓеԓвынэ: "Эӈэӈигыт, вэԓынкыӄунэйгыт, гым ванэван ынӈин ваԓьэгым, ӄынур ӄутти оʼравэтԓьат  энэвнаткоԓьыт, ыʼръунтэтыԓьыт, каԓяйӈатыԓьыт ԓымэвыр вай ӄынур ӈотӄэн инэгтэтнумэкэвыԓьын. 12 Гым ӈирэче ӈэръамытԓыӈъыԓёк кытпэԓгъарэԓьэгым, ымаймэтъёйпы гымнан нинэйыԓигым мытгытӄав тэйвыӈ". 13 Инэгтэтнумэкэвыԓьынм, вэтчатвама рыров, амӈыркыԓя ныԓвавӄэн рыпэт ԓыԓепык эʼэʼгты ынкъам ытръэч нэнаркыпчевыӄэн чиниткин мачо ынкъам нивӄин: "Эӈэӈигыт, гым эʼӄэԓтэтыԓьигым, йыркыԓиӈыԓьу ӄытвагэ гымыкы!" 14 Тивыркынитык, ипэ ытԓён, этԓы ӈотӄэн фарисейыԓьын, рагтыгъэ ԓыгээпъёгты ваԓьо. Гэмгэмэӈин эʼӈгыргоԓеты амытваԓьын  наранӈыркыԓявӈын, мэӈинм очо варкын  нарангыргоԓявӈын». 15 Иисусына нырэтӄинэт мъынэнэнэт, иӈӄун Ытԓён нынйиткугъэн ырыкы. cьук ынӄэн, рэгъючечӈыԓьырык нынъотавӄэнат ытри. 16 Иисусынэ эʼйӈэвнинэт нэнэнэт ынкъам ивнинэт: «Мачынан ныетыркынэт Гымыкы нэнэнэт, ынӈэ анъотавка ытри. Энанԓявагыргын Эӈэӈин вантытваркын ынӈин ваԓьырыкы, ӄынур ытри. 17 Тивыркынитык тури, микынэ ӄырым нынрыгэԓнин Энанԓявагыргын Эӈэӈин ӄынур нэнэны, ӄырым нырэгъэн ӈэнри». 18 Икумикынэ армачьыргыпы пынԓёнэн Иисус: «Тэнԓиӈыԓьигыт Инэныгйивэтыԓьигыт, ытԓён вай гым вэты рэӄыԓьигым, иӈӄун эймитык таӈӄонпыӈкэн ягтаԓгыргын?» 19 «Иаʼм гынан тэӈԓиӈыԓьу инэԓгыркын Гым?  пынԓёнэн Иисусынэ.  Ымы ванэван мэӈин тэӈԓиӈыԓьын, ытръэч амынан Эӈэӈ. 20 Ынинэт тъивынӈивыт гынан ԓыги ԓыӈыркынэт: "Ынӈэ акаԓяйӈатка, ынӈэ этэгинӈэткэ, ынӈэ этуԓьэткэ, ынӈэ атвыка ыʼръэты ваԓьыт рыкаԓыроквыргыт, вэймэну ӄыԓгыркынэт ытԓыгын ынкъам ытԓя"». 21 «Ымыԓьо ынӄэн гымнан ӈэныԓьатгыпы гыйипу нинэԓгигым»,  татԓыӈыткогъэ ӄоԓ Иисусына. 22 Иисус, ваԓёмык ӈотӄэн, иквъи: «Гынык ӄээӄын уйӈэ ыннэнчьэн. Ымыԓьо, ръэнут гынык варкын, ӄынвиԓыткуквын ынкъам ӄыйычыткугын ӈъоԓьырыкы. Ынкэӈит иʼиʼк майӈыгаймычьийӈын гынык ратвагъа. Ынӄорым ӄыетги ынкъам ӄыԓымӈэнагэ Гымык». 23 Ытръэчм ӄоԓ, ваԓёмык ӈоот, ԓыгипыннэквъи, миӈкыри ӄун ытԓён гатваԓен коԓё гаймычьыԓьо. 24 Иисусынэ ԓьунин ытԓён пыннэвыԓьын, иквъи: «Аˆмынм ныгтыӄэн гаймычьыԓьэты рэк Энанԓявагыргэты Эӈэӈин! 25 Отгыӈ выентэтык гыннэкерблюдэты тэтэаквыргысӄата, рэсӄивык гаймычьыԓьын Энанԓявагыргэты Эӈэӈин». 26 «Мэӈинм ынкэӈит гаймаӈэн рэегтэԓгъэ?»  намӈыԓёгъан Иисус паԓёмтэԓыԓьа. 27 «Ынкэӈитм, ръэнут ԓывавэты ваԓьын оʼравэтԓьарыкы, ԓывавэты атвакыԓьэн Аӈаӈэты»,  очыткогъэ Иисус. 28 «Вайм моргынан мытпэԓянат ымыԓьо, ръэнут гатваԓен, ынкъам мытыркыԓегыт Гыт»,  иквъи ынкэгйит Пётр. 29 «Ӄэгԓынангэт тивыркынитык,  иквъи Иисус,  ынӄэнына, микынэ пэԓянэн яраӈы, ԓымэвыр ӈэвъэн, ԓымэвыр йичьэмиттумгыт, ԓымэвыр ытԓыгыт, ԓымэвыр нэнэнэт мычвыната Энанԓявагыргэты Эӈэӈин, 30 рэйминнин кытмыкыӈ ваԓьын игыр, рымагтэтым  таӈӄонпыӈкэн ягтаԓгыргын». 31 Ынӄъом Иисусынэ мачрыровэты рыԓенинэт Ынин мынгыткэн ӈиръэ пароԓ рэгъючечӈыԓьыт ынкъам ивнинэт: «Вай мытԓеркын мури Иерусалимэты, ынкъам ынкы рэнъэԓгъэ ымыԓьо Эккэк Oʼравэтԓьаргэн, каԓеё мэтъатвыткоԓьырык. 32 Ытԓён нэрээʼӄэйыԓӈын аԓваӈ ԓымаԓявыԓьэты, ынӄэнырык тэрмэчьыӈу нэрэԓгыӈын, нэрэнъээʼвӈын, нэрэчиӈкъэттывэйвыӈын Ытԓён, 33 нараркыпчевыӈын, ынӄом наранмыӈын. Ытръэчм ӈыроӄав ыʼԓёк Ытԓён рэюгъэ». 34 Ынръаӄм ыргынан ванэван ръэнут тывъёйпы ыʼнчичевын. Иисусын вэтгавкэн чемгъогыргын ырыкы вэнвакы гатваԓен. 35 Иисус нэймэвӄин Иерихонэты. Ръэтык гавакъотваԓен иԓкыԓьын ынкъам ныванчаткоӄэн. 36 Титэ ынан ваԓёмнэн, энмэн ынык ӄача гаԓяркын оʼравэтԓьамкын, эвыр пынԓёгъэ: «Ныръэӄинэт?»  37 «Ныԓеӄин Иисус Назаретыԓьын»,  нивын ытԓён. 38 Ынкы иԓкыԓьын ӄуԓиԓьыръугъи: «Иисус! Эккэйгыт Давидын! Ейвэчу ӄинэԓгыги гым!» 39 Ынӄэнат, микынти гэԓеԓинэт ыʼттъыёԓ, эвыӈӈогъат, иӈӄун ытԓён эӄуԓикэ нынъэԓын, ытръэчм иԓкыԓьын пытӄыӄуԓиԓьыръугъи: «Эккэйгыт Давидын, аны ейвэчу ӄинэԓгыги гым!» 40 Иисус нывиԓгъи ынкъам ивнинэт, иӈӄун ыʼнрывинрыгъэн ынӄэн оʼравэтԓьан Ыныкагты. Титэ ӄоԓ эймэквъи, Иисусынэ пынԓёнэн ытԓён: 41 «Ръэнут гынан тэгъену, иӈӄун Гымнан гыныкы мытэйкын?» «Этынвэгыт, гым коԓё траԓԓяӄэргавӈыркын»,  очыткогъэ иԓкыԓьын. 42 Иисусынэ ивнин ытԓён: «Ӄыԓыԓяԓьомгогэ! Гыт мэԓеквъи, ӄэԓёӄъым гаԓымаԓявэгыт!» 43 Ынкъам оʼравэтԓьан ԓыгэн эвыр ԓыԓяԓьоӈӈогъэ. Ынан кыԓенин Иисус ӄонпы анъяйва Эӈэӈ. Ынкъам ымыԓьо рэмкэ ынӄэн нэԓьугъэн, ымыԓьорык накоргыанъяйвыӈӈогъан Эӈэӈ.

19

1 Рэк Иерихонэты, Иисус гэԓеԓин ӈотӄэн майӈынымнымысӄата. 2 Ынкы гатваԓен икумэӈин, нынныԓьын Закхей, эвынинэгтэтнумэкэвыԓьын, гаймычьыԓьын оʼравэтԓьан. 3 Ынан коԓё нинэԓгирэԓьуӈӄин Иисус, миӈкыри Ытԓён ваԓьын, ытръэч нэнаԓвавӄэн ԓьук оʼравэтԓьамкык рымагтэпы, миӈкыри ӄун иквыкыԓьу гатваԓен. 4 Ытԓён кытгынтатгъэ ыʼттъыёԓягты, тыттэтгъи майӈыоттыткынэты ԓьонво Иисус, ӄэԓёӄъым Ытԓён гаԓяԓьыԓӄыԓ ӈотэнръэта. 5 Иисус, эймэвык ӈотэнванвэты, ԓыԓепгъи гыргоԓягты ынкъам иквъи ыныкы: «Закхей! Эӄыԓпэ ӄыкэӈкэԓетги! Игыр Гым нывиԓыԓӄыԓьигым гынык». 6 Ынӄэн гагчавэты кэӈкэԓетгъи эвтыԓягты ынкъам коргэты рырэсӄивэннин Иисус ченэтрагты. 7 cьук ӈоот, ымыԓьо акавкэтыӈӈогъат ынкъам эвыӈӈогъат: «Нывиԓгъи эʼӄэԓтэтыԓьык». 8 Закхейм вэтчагъэ ынкъам иквъи Этынвэты: «Этынвэгыт, ярайыръын гынунчывипыт трэйыԓӈын ӈъоԓьырыкы, мэкынайпым тыпиригъэн рыпароԓӄав, трэнпэԓӄынтэвӈын ӈырача мыкыӈ». 9 «Ӈотэнъыԓёк нъэԓгъи энанъягтаԓяквыргын ӈотэнрак,  иквъи Иисус.  Ӄэԓёӄ ымы ытԓён Авраамын экык. 10 Экыкм Oʼравэтԓьаргэн етгъи ԓьонво ынкъам рыягтаԓявынво тымӈэвыԓьыт». 11 Ынӄэнырыкы, микырык ӈотӄэн наваԓёмын, Иисусынэ тывнэн ԓым нэнъайвымӈыԓтэԓ, ӄэԓёӄъым Ытԓён гатваԓен Иерусалимык чымче. Ытрим нычимгъуӄинэт, энмэн пэтԓе рэнъэԓгъэ Энанԓявагыргын Эӈэӈин. 12 Ынкъам ынӈот Иисус иквъи: «Ӄоԓ эргыпыԓьын оʼравэтԓьан ныԓӄыттэнмавӄэн чекыяанотагты, миӈкы ытԓён тиркэрму нъынъэԓын ынкъам нъыпэԓӄынтэтын очочо. 13 Акватыӈӈок ынан эʼйӈэвнинэт чиниткинэт мынгыткэн выёԓьыт, йыԓнинэт ырыкы мынгыткэн чеԓԓёпыԓвынтыманэт ынкъам ивнинэт: "Ӄыяагыткы ӈотӄэнат рымкавынво яак, виин гым трэпэԓӄынтэтгъэ". 14 Нутэтумгэ ытԓён эʼӄу гэԓгыԓин, ыргынан нэнӈивынэт ынык яачы вэтгавйыръатыԓьыт, микынти ивыԓьыԓӄыԓти: "Мури мытъэнӄэтыркын, иӈӄун ӈотӄэн оʼравэтԓьан нытвагъан мургин тиркэрму". 15 Ынкъам титэ ытԓён пэԓӄынтэтгъи ярагты тиркэрму, тъивъэйӈэвнинэт ынӄэнат выёԓьыт, мэкырыкы йыԓнинэт манэт, иӈӄун ԓыги рытчык мыкатгыргын, ыргынан аймэтъё. 16 Ыˆттъыёԓкэн етгъи ынкъам иквъи: "Гымнин этынвэгыт, гынин чеԓԓёпыԓвынтыманэн мыкэтгъи мынгыткэн пароԓык".  17 "Мэчынкы, гыт таӈвыёԓьэгыт,  иквъи ыныкы тиркэрым.  Эвыр гыт мычвынэты ваԓьо гатвайгыт мъыԓьык, тыйыԓыркынэт гыныкы энанчетконво мынгыткэн мэйӈынымыт". 18 Етгъи ӈирэӄэв ынкъам иквъи: "Этынвэгыт, гынин чеԓԓёпыԓвынтаманэта рэннин рыпароч мытԓыӈэн манэт".  19 "Ымы гынан ӄэймитгынэт энанчетконво мытԓыӈэн мэйӈынымыт",  иквъи ыныкы тиркэрым. 20 Ӈыроӄавм етгъи ынкъам иквъи: "Гымнин этынвэгыт, вай гынин чеԓԓёпыԓвынтыманэн. Гымнан гэгйипԓин, рычымкэтык кычыквык, 21 ӄэԓёӄъым гъэӄэԓиӈэтигым гыныкы. Гыт ӈан тымԓеӈыԓьыоʼравэтԓьайгыт: пириркын ынӄэн, ръэнут ԓюӈытриԓе рытын, ынкъам пиӈвытрывъэйгыркиркын ынӄэн, ръэнут ԓюӈынритԓевэ рытын". 22 Тиркэрым иквъи ыныкы: "Аˆмын экыркагыргэгыт пурэԓигыт! Гымнан гыт трэнчимгъуквыт гыныквэтгава! Гынан ԓыги гэԓгыԓин, энмэн гым тымԓеӈыԓьэгым, нинэпирийгым ынӄэн, ръэнут ԓюӈытриԓе тынтыгъэн, ынкъам нинэпиӈвытрывъэйгыркийгым ынӄэн, ръэнут ԓюӈынритԓевэ тынтыгъэн. 23 Ытԓёнм иаʼм гынан эйыԓкэ рытынэт гымнинэт манэт мыкатынво? Пэԓӄынтэтык, гымнан рыпароч тъыпиригъэн мыкатгыргын!" 24 Ынкъам ытԓён иквъи вэтчатваԓьэты ынкы: "Ӄыпиригыткы ынык ынӄэн чеԓԓёпыԓвынтыманэн ынкъам ӄыйыԓыткы ӈанӄэнына, микынэ варкыт мынгыткэн чеԓԓёпыԓвынтыманэт".  25 "Этынвэгыт,  иквъэт ытри,  ынык энмэч варкыт мынгыткэн чеԓԓёпыԓвынтыманэт!"  26 "Гымнанм тивыркынитык, микынэ варкын, ынӄэнына нэрэйыԓӈын ӄээӄын, микынэм уйӈэ, ынӄэнын ымы ваԓьын нэриткэӈын. 27 Гымнинэтм эʼӄэԓьыт, микынти гъэнӄэтԓинэт, иӈӄун гым мытвагъак тиркэрму, ӄынрывинрыгыткы ӈутриԓы ынкъам гымык ягна ӄъаӄанмыгыткы"». 28 Тывыпԓыткок ӈотэннэнъайвымӈыԓтэԓ, Иисус эквэтгъи рымагтэты Иерусалимэты. 29 Ынкъам титэ эймэквъи Виффагиягты ынкъам Вифаниягты, ӈэйык ӄача, нынныԓьын Елеон, Иисусынэ тыӈивынинэт ӈиръэ рэгъючечӈыԓьыт, 30 ивык ырыкы: «Ӄыԓӄытгытык мъанымнымэты, ранъав ваԓьэты. Рэрэӈытык нымнымэты, рэԓьуӈыткы вотытваԓьын ӈэносёԓ, ытԓён еп микынэ аӈатвакыԓьэн. Ӄывъятгыткы ытԓён ынкъам ӄынрывинрыткы ӈутриԓы. 31 Эвырм нарамӈыԓётык тури: "Иаʼм выятыткы?"  ӄочыткоркынэтык ынӈин: "Ытԓён яаёԓӄыԓ Этынва"». 32 Рэгъючечӈыԓьыт, тыӈэвыёттэ Этынва, эквэтгъэт ынкъам нэԓьун ымыԓьо ынӈин, миӈкыри Ытԓён ырыкы иквъи. 33 Титэ ыргынан навъятыӈогъан осёлӄай, ыныкэтынва намӈыԓёнат ытри: «Рэӄу выятыткы осёлӄай?» 34 Ынӄэнырык ночынат: «Ытԓён яаёԓӄыԓ Этынва». 35 Ыргынан нэнрывинрыгъэн ытԓён Иисусына ынкъам нэтриԓынэт осёлӄайыткынык чиниткин эвиръыт, нанвакъовын ынкаткынык Иисус. 36 Ытԓён ныӈатватыԓяӄэн, оʼравэтԓьарыкм нынрыратӄэнат вайманэты ръэтык чиниткин эвиръыт. 37 Титэ Иисус эймэквъи тагратгыргэты Елеонӈайкэн, ымыԓьо мыкрэгъючечӈыԓьэ коргэты нанъяӈӈогъан Эӈэӈ. Ӄун нэԓьунэт нымкыӄинэт иничгытэтти. 38 Нивӄинэт: «Тэӈэӈинмыԓьын Тыԓеԓьын  Тиркэрым Этынвэпы! Онтымгыргын иʼиʼк ынкъам эргычьатын Ынангыргочатваԓьэты!» 39 Фарисейыԓьыт оʼравэтԓьамкэпы иквъэт Ыныкы: «Инэныгъюԓевэтыԓьигыт, ӄынтыԓпиӈэтгынэт Гынинэт рэгъючечӈыԓьыт!» 40 Ытръэчм Ынан ивнинэт ытри очык: «Тивыркынитык, эвыр ытри эӄуԓикэ рэнъэԓӈыт, рэӄуԓиԓьыръуӈыт выквыт». 41 Эймэвык ӄээӄын чымчаӈ, Иисусынэ ԓьунин мэйӈынымным, тэрго ԓыӈыӈӈонэн 42 ынкъам иквъи: «Вэԓер ӈотэнъыԓёк ымы гыт нъычичевын, ръэнут нъытван гынин онтымгыргэты! Ытръэчм игыр ынӄэн эвытрэткыԓьин гыныкԓыԓягты. 43 Ынкъам вай рэнъэԓӈыт ыʼԓёт, титэ гыныкъэӄэԓьырык нэрэнутэсӄыргыгыт гроԓмакы, нэрэгруԓмыгыт, нарапэнрыгыт ԓымынӈэнӄачайпы, 44 гыт уйӈыԓьу нэрэтчыгыт ынкъам гынинэт нэнэнэт наранмыӈынат гыныкэчыку. Ыргынан нэрэнчимэквыт раԓӄаӈынвытагнэты, миӈкыри ӄун гынан эчичевкэ рытын тывыԓӄаӈын, титэ Эӈэӈэ найъогыт рыягтаԓявынво гыт». 45 Рэсӄивык таароӈрачыкогты, Иисусынэ рынтоӈатыӈӈонэнат виԓыткуԓьыт, 46 ивэ ырыкы: «Каԓегыргык гивԓин: "Áраӈы Гымнин ратвагъа ярано ченъёргаввэтгавкэн", торгынанм энэвнаткоԓьыргэн омакатванво рытчыткы!» 47 Иисус амӄынъычо гинэныгъюԓевыткуԓин таароӈрак. Ыˆттъыёԓтаароӈрагэԓевыԓьа, инэнчичевэтыԓьэ Каԓегыргыкэн ынкъам ынпычьыԓьэ ныԓӄырирӄин этгыргын, иӈӄун тымык Ытԓён. 48 Ытръэчм ытри ныгйивыԓтэтӄинэт, миӈкыри ынӄэн рытык, ӄэԓёӄъым ымварат амӄынъычо гатваԓен Ынык рээн, ныпаԓёмтэԓӄэн Ынин гамгавэтгавэты.

20

1 Ынкъам ӄоԓетъыԓёк, титэ Иисусынэ нинэныгъюԓевӄин варат таароӈрак ынкъам нэнатвыӄэн Таӈпыӈыԓ, эймэквъэт Ыныкы ыʼттъыёԓтаароӈрагэԓевыԓьыт ынкъам инэнчичевэтыԓьыт Каԓегыргыкэн ганпычьыԓьыма 2 ынкъам намӈыԓёгъан: «Ӄикви морыкы, ръаармагырга Гыт ынӈин итыркын? Микынэ йыԓнин Гыныкы ынӈин ваԓьын армагыргын?» 3 «Ымым Гымнан трамӈыԓётык, турим ӄытатԓыӈыткотык Гымыкы:  иквъи Иисус,  4 Иоаннына нинэнтурытвивӄинэт мимԓе  мэкгыпы ынӄэн гатваԓен? Аӈаӈэпы ԓымэвыр оʼравэтԓьайпы?» 5 Ыргынанм вэтгаво нэтчыгъэн ыргичгу: «Эвыр мытривмык "Аӈаӈэпы", ынкэӈит Ытԓён рамӈыԓёгъа: "Иаʼм торгынан ытԓён ԓымаԓё ԓюӈыԓгыԓьын?" 6 Эвыр мытриквъэ "оʼравэтԓьайпы", ымварата наравыԓгыткойвымык выква, ӄэԓёӄъым ытри вэтгычемгъоркыт, энмэн Иоанн  мэтъатвыткоԓьын». 7 Ынкъам ытри татԓыӈыткогъат, энмэн ыргынан гэмо нэԓгыркын мэӈӄо. 8 Иисус иквъи ырыкы: «Ынкэӈит ымы Гымнан ӄырым мивтык тури, ръаармагырга ынӄэн тытэйкыркын». 9 Ынӄоры Иисусынэ тывыӈӈонэн варатэты ынӈин ваԓьын нэнъайвымӈыԓтэԓ: «Ӄоԓ оʼравэтԓьата йыръэннин вакаӈын виноградкэн уунъумкэ ынкъам рывиԓыткувнин мэгчератыԓьырыкы виин яанво. Чинитм эквэтгъи ӄээӄын ванво тумгин нотагты. 10 Оонъыгыркэгыргын нъэԓык, ынан тыӈивынин выёԓьын мэгчератыԓьырыкы, иӈӄун пирик ынин тэйвыӈ оонъынӈайпы. Ытръэчм уунъынӈэвыԓьэ натаԓяйвын ытԓён, нэнэквэтэвын тэӈэрэӄыкэ. 11 Ынкэӈит ынан тыӈивынин ӄоԓ выёԓьын. Ымы ынӄэн натаԓяйвын ынкъам эʼйӈэчьивэ нъэӄэнӈивыгъэн эмӄуԓгэ. 12 Ынан тыӈивынин ӈыроӄав выёԓьын. Ынӄэн натынвэвыгъан ынкъам нэнинтыгъэн ӈоонрэԓы. 13 Иквъи ӄынвэр этын вакаӈынвыкэн: "Ытԓён вай миӈкыри митгъэк? Мынӈивыгъэн гымнин ыʼԓгу ԓынъё экык, вэчьым ытԓён ӈыркыԓё нэрэнтыӈын". 14 Ытръэчм уунъынӈэвыԓьыт, ԓьук ытԓён, эвыӈӈогъат ыргичгу: "Ынӄэн  яаԓԓьан. Вынэ мынынмыгъан ытԓён, иӈӄун мургинэну нынъэԓын ынин ярайыръын!" 15 Ынкъам нэнинтын ытԓён виноградынӈавынвэпы, нанмыгъан. Аˆмынм рэнрэӄэвнинэт ытри этынва вакаӈынвыкэн? 16 Ытԓён рэетгъэ ынкъам ранмыгнэнат ӈутинмигчирэтыԓьыт, вакаӈынм рэйыԓӈынин ӄотырыкы». «Вынэ ӄырым нытван ынӄэн!»  иквъэт паԓёмтэԓыԓьыт. 17 Иисусм, тэӈгитэк ытри, пынԓёгъэ: «Ръэнутм тывыркынэн Каԓегырга морыкы ӈотэнвэтгава: "Выквыԓгын, эʼнӄу ԓынъё тараӈыԓьа, нъэԓгъи авынъомрыкво яракэн упычьык?" 18 Гэмгэмэӈин, иʼгнэтыԓьын ынык, рараквачагъа, ынкъам мэкына рэрэтгъэ ӈотэнвыквын, ынӄэн рарыттэԓнэн». 19 Инэнчичевэтыԓьыт Каԓегыргыкэн ынкъам ыʼттъыёԓтаароӈрагэԓевыԓьыт чичеквъэт, ӈотэннэнъайвымӈыԓтэԓя Ынан тывнэнат ытри, читм нэрэпирисӄыченӈыгъэн Иисус, ытръэчм эʼӄэԓиӈу нэԓгыгъэн варат. 20 Ыргынан навэнвыгэтаӈӈогъан Иисус ынкъам нэнӈивынэт чиниткин оʼравэтԓьат, ыʼръэ итыԓьыт ԓыгипыԓьу, ипэм ныӄитпыԓьэтӄинэт ԓьук ръэнут оʼраԓваӈӄач ваԓьын Законэты Ынык вэтгавык, ынкъам ӈотӄо эʼӄэйыԓык очочеты, Ытԓён танымчаӈынво. 21 Ынӄэнырык намӈыԓёгъан Иисус: «Инэныгъюԓевэтыԓьигыт, моргынан ԓыги мытыԓгыркын, Гынинэт вэтгавыт эвыр гыёԓятгыргын эпакы рыԓеркын таӈатаароӈка оʼравэтԓьагты, рыгъюԓевыркын егтэԓык тъэвчемгъогыргыгъет Эӈэӈин. 22 Ӄикви, эты мэчынкы йыԓык моргынан инэгтын римкин императорэты, этыӄун ынӈэ?» 23 Иисусынэ чичевнин ыргин тэнанъаӄаӈгыттагыргын ынкъам ивнинэт: 24 «Ӄынкаԓыроквыткы Гымыкы римкин манэманинарий. Микын ынкы ԓьуԓӄыԓ ынкъам микын нынны гэкэԓиԓин?» 25 «Императорэн»,  татԓыӈыткогъат ытри. «Аны, императорэн ӄыйыԓыркыниткы императорэты, Эӈэӈинм  Аӈаӈэты»,  иквъи ырыкы Иисус. 26 Ытри ԓыгэԓваквъат ԓьук оʼраԓваӈӄач ваԓьын Законэты Ынык вэтгавык варатык ягна. Иничгытэтыԓьыт Ынин очыткогыргэты, ытри авъеткынка нъэԓгъэт. 27 Иисусына эймэквъэт оʼптытъар саддукейыԓьыт, микырык этԓы ԓымаԓё ыʼнынтыгъэн аёгыргын, ынкъам винвэ эмԓевԓевэтэ намӈыԓёгъан Ытԓён: 28 «Инэныгъюԓевэтыԓьигыт, Моисейына кэԓинин морыкы Законык: "Эвыр икумикын рэвъигъэ йичьэмиттумгын экмиӈыкыԓьин, ытԓён ӈавтыӈыԓьыԓӄыԓ ӄԓиквъиԓьыӈэвык, иӈӄун йыток яаԓԓьат ечьамэттомгэты". 29 Энмэн, гатваԓенат ӈэръамытԓыӈэн йичьэмиттумгыт. Ыˆттъыёԓкэн, ӈавтыӈык, въигъи экмиӈыкэ. 30 Ымы ӄутынэ, 31 ымы ӈыроӄава гэймитԓин ытԓён ӈэвъэну, гитԓинэт ынӈин ымыԓьо ӈэръамытԓыӈыргарэ. Ынкъам ымыԓьо въигъэт, апэԓяка кмиӈыт. 32 Áачы въигъи ымы ӈэвъэнйыръын. 33 Ытԓён вай микын ӈэвъэну ытԓён ратвагъа ыʼԓёк, титэ въиԓьыт рэюӈыт? Аԓымы ӈавтыӈыԓьо гатваԓенат ынык ымыԓьо ӈэръамытԓыӈыргарэ!» 34 «Oʼравэтԓьат, игыр нымытваԓьыт, ныӈавтыӈӄэнат ынкъам нъэԓикэтӄинэт,  очыткогъэ Иисус.  35 Варкытм оʼравэтԓьат, микынти Эӈэӈэ Чиниткин вэтгычемгъота анъямынгыквынэнат аёгырга въэԓьэпы. Ытри этԓы ныӈавтыӈынат, этԓы нъэԓикэтынэт. 36 Ымы въик ытри ӈотӄо ԓывавыԓьыт, ратваӈытм энагԓяԓьо ангелырыкы. Ытри Эӈэӈин кмиӈыт, миӈкыри ӄун Эӈэӈэ рэнэювнинэт. 37 Эвырм тывык ынӄэн, энмэн въиԓьыт раёвъёттэ, титэ Моисейына ԓьунин ӈыԓетыԓьын выроттымкын, тэнынныгнин Этын Эӈэӈу Авраамын, Исаакын, Иаковын. 38 Эӈэӈ  ынӄэнм Эӈэӈ ӄырымэн въиԓьин, ипэм егтэԓыԓьин. Ыныкагты ымыԓьо ягтаԓытваркыт». 39 Ваԓёмык ынӄэн ӈыръыӄутти инэнчичевэтыԓьыт Каԓегыргкэн иквъэт: «Гыт нымэԓьэв иквъи, Инэныгъюԓевэтыԓьигыт». 40 Ынкъам ԓым ванэван мэӈин нычемгъойпыгъан, иӈӄун ръэнут Ынык пынԓёк. 41 Иисусм иквъи ырыкы: «Иаʼм нивӄинэт, энмэн Христос  Давидын экык? 42 Аԓымы чинит Давид нивӄин Псаломкаԓек (миӈкы гэныгрэпэвԓин Эӈэӈ): "Этын иквъи гымыктынвэты: 'Ӄывакъотваркын мынгымраӈӄач Гымыкайпы, 43 виин Гымнан ӄырым очыԓьо мытчынэт Гынинэт эʼӄэԓьыт Гыныкагты'". 44 Ӄун вай, Давидына нинэԓгыӄин Ытԓён Этынво. Миӈкыри вай Ытԓён ынин экык?» 45 Ымыԓьорык ныпаԓёмтэԓӄэн Иисус, Ытԓёнм иквъи Ченэтагъёчачӈыԓьырыкы: 46 «Гынрыру ӄыԓгыркыниткы инэнчичевэтыԓьыт Каԓегыргыкэн, микынти нырэԓейвыӈӄинэт эвԓыавэръыйпэты, нытэӈычьэтӄинэт, титэ ытри нывэймэнъэв ныйиԓытриԓӄинэт вэԓыткоомакынвык, синагогык ытри нытэӈычьэтӄинэт вакъотвак ыʼттъыёԓяӈӄач, ынкъам ӄэмумэкэт вама нарычгывакъоӄэнат ынантаӈванвык. 47 Ынӄэн ыргынан ниткэйвыӄинэт ӄԓиквъиԓьыргин ярат ынкъам, иӈӄун ымыԓьорык ыʼнԓьунэт, нуръэв ныченъёргаввэтгавӄэнат! Гыарэты ваԓьа танымчаӈгырга аʼтчаркынэнат ытри».

21

1 Ынӄоры Иисусынэ ԓьунинэт гаймычьыԓьыт, микырык нытриԓӄинэт инэрэтти манэчанԓягты. 2 Ынкы гатваԓен ымы ӈъоԓьын ӄԓиквъиԓьыӈэв, микынэ нэнаёӄэн ӈэнриԓы ӈиръэ ръыпыԓвынтыманэт, 3 ынкъам иквъи: «Аԓгаӈэка тивыркынитык, ӈоот ӈъоԓьын ӄԓиквъиԓьыӈэвэ рытриԓнин мыкыӈ ымыԓьорык. 4 Ӄутырык ымыԓьорык нэтриԓынэт рыпаросӄавгыпы, ынанм, ӈъочьыӈава, рытриԓнин ымыԓьо, рэӄэ гэегтэԓԓин». 5 Титэ ынӈот ваԓьырык вэтгаво наԓгыӈӈогъан таароӈран, энмэн ԓыгэтампэравыква ынӄэн гэтэйкыԓин ынкъам гантампэравԓен этчывэԓԓьа таароӈӄавээръа, Иисус иквъи: 6 «Ымыԓьо ӈотӄэнат, ръэнутэт торгынан тэӈычьу ԓыӈыркыниткы, рэтэԓпыӈыт. Рэнъэԓӈыт ыʼԓёт, титэ ӈоот нэрэнчимиръэвӈын ыпычьытагнэты». 7 «Инэныгъюԓевэтыԓьигыт,  намӈыԓёгъан Ытԓён,  титэм ынӄэн ратвагъа? Ынкъам миӈкыри моргынан ԓыги мытрэтчыӈын ынӄэн нъэԓԓьэн? Миӈкыри ваԓьо ратвагъа гыйив?» 8 «Гынрырэты ӄытваркынэтык, иӈӄун тури ыʼръунтыкэ ыʼнынтытык,  очыткогъэ Иисус.  Мыкычьыт рэенӈыт Гымыгныннык ыʼръэты энаяаԓьыт ынкъам ривыркыт: "Ынӄэн вай Гым!" ԓымэвыр "Энмэч чымче нъаԓгыргын!" Ынӈэ аԓымӈэнака ырык! 9 Титэ раваԓёмӈыткы мараквыргыт ынкъам варатэн акавкэтгыргыт, ынӈэ акапчачавка, ӄунм ынӄэнат ыʼттъыёԓ ваԓьыԓӄыԓтэ, наӄам ынӄэн еп ӄырымэн ытръэчтэгын». 10 Ынӄоры Иисус иквъи ырыкы: «Рарыннотыԓягъа варат варатэты ынкъам ӄуԓинутэнут ӄоԓенотагты, 11 ратваӈыт кытнотасӄытэвԓягыргыт, ԓымынкы ратваӈыт ымы гытъатгыргыт, ымы энаврыӈтъычгыргыкэн въэгыргыт, ратваӈыт кытъаӄаԓеӈэты ваԓьыт этгыргыт ынкъам эргыԓьыт эӈэӈгыйивыт эʼэʼйпы. 12 Ытръэчм ымыԓьо ынӄэнат этыӈӈок, нэрэпирисӄычетйивыркынитык ынкъам нэрэркыԓеԓьэтыркынитык, нэрэсудыркынитык синагогык ынкъам наравосӄыраркынэтык, нэрэнрывинрыркынитык пынԓёйвынво тэркармагты ынкъам очочырыкы Гымык курэ. 13 Ынкэӈит торгынан гаймаӈэн тыво ринэԓгытык Гым. 14 Ӄунм, эвнэмитъэчимгъукэ ӄитыркынитык, миӈкыри аӈэнток. 15 Гымнан трэйыԓӈын торыкы ынӈин ваԓьын коттапвэтгаквыргын ынкъам кувчемгъогыргын, рыпэт тургинэт эʼӄэԓьыт раԓвавӈыт ымы ӄраӄатык, ымы оʼраторыкагты рэӄын ивык. 16 Ытръэчм ытԓыгырык, йичьэмиттумгэ, чычеткинэрык ынкъам тумгэ нэръэӄэйыԓынтык тури, ӈыръыӄутти торыкайпы наранмыгнат. 17 Ынкъам ымыԓьорык тури эʼӄу нэрэԓгыркынитык Гымык курэ. 18 Ытръэчм ымы кырвир торыгԓявтэпы ӄырым нытымӈэвын. 19 Пытԓиӈыԓьу ӄытваркынэтык, рэнъегтэԓевӈыткы чиниткин ӄэԓеԓвын». 20 «Титэ рэԓьуӈыткы маравраттэ Иерусалимык гроԓмакы, ԓыги ӄыԓгыгыткы: ԓыгипэтԓе рэнъэԓгъэ ынин тэԓпын. 21 Ынкэӈит Иудеяк ваԓьыт мачынан ныкытгынтакватынат ӈаеты, Иерусалимык ваԓьа мачынан ыʼнпэԓягъан ынӄэн, микынти ратваӈыт гроԓмакы ваԓьык нутэк мачынан эвнэпэԓӄынтэткэ нитынэт майӈынымнымэты. 22 Миӈкыри ӄун нъэԓгъэт ынӄэнат ԓиӈыԓьэткин ыʼԓёт, титэ рэнъэԓгъэ ымыԓьо мэтъатвыё Каԓегыргык. 23 Раԓгъаӄатваркыт нанӄыԓьыт ынкъам энанԓыватыԓьыт ынӈэнъыԓёк. Кыттавэмэнӈыгыргын ратвагъа ӈутиннутэк, Эӈэӈ раԓганӈэнайпыгъа ӈотэнваратэты. 24 Oʼравэтԓьат рэвъиркыт маравръысӄэпы ынкъам нэрэймитыркынэт ымыԓьо аԓванотагты. Ынкъам аԓваԓьыварата нэрэтэнтисӄуйвыркын Иерусалим. Ымыԓьо ынӄэнат ратваӈыт ынкатагнэты, виин аԓваԓьываратэн этынвычьатгыргын ӄырым нытэԓпыгъэн». 25 Иисус ӄээӄын гивԓин: «Тиркык, йъиԓгык ынкъам эӈэрык торгынан рэԓьуӈыткы эӈэӈгыйивыт, нутэйиквикм оʼравэтԓьат амкапчача раӄувчемгъоӈӈоӈыт айычгыръома аӈӄы. 26 Oʼравэтԓьат рапэӄэтатыркыт ачемгъокэтвэтагнэты эмъэӄэԓиӈу ԓыӈык ынӄэн, ръэнут раймавыӈӈогъа ымыԓьыӈаргыногты. Миӈкыри ӄун иʼиʼкин армагыргыт ранвэвраԓьатыӈоӈыт. 27 Ынкъам ынкэӈит нэрэԓьуӈын Экык Oʼравэтԓьаргэн, тыԓеԓьын йъыткыната, армайпыԓьын ынкъам кытэргычьатгыргыԓьын. 28 Титэ ынӄэн ранъаԓыӈӈогъа, ӄыԓӄутыркынитык ынкъам ӄэтпэты ӄынъэԓтык, ӄэԓёӄъым тургин рытавэмэнӈытораквыргын энмэч чымче нъаԓыӈӈоркын». 29 Иисусынэ тывнэн ырыкы ынӈин ваԓьын нэнъайвымӈыԓтэԓ: «Ӄыгитэгыткы уттуутнÈир ынкъам ӄутти уттыт. 30 Титэ ытри нывытатӄэнат, торгынан гэтама ытри ԓыги, энмэч пэтԓе рэԓеръугъэ. 31 Ынӈинм ымы ӈутку: титэ рэԓьуӈыткы ынӄэн нъаԓыӈоԓьын, ԓыги ӄыԓгыркыниткы, чымче энмэч Энанԓявагыргын Эӈэӈин. 32 Ӄэгԓынангэт тивыркынитык, ӈотӄэн тыӈэрэт еп ягтаԓытвама, ымыԓьо ратвагъа. 33 Иˆиʼн ынкъам нутэнут уйӈэ рэнъэԓӈыт, ытръэч Гымнинэт вэтгавыт ӄырым ныпаанат армайпыԓьо вак». 34 «Гынрырэты ӄытваркынэтык, авнааʼӄайпытваԓьатка ӄытваркынэтык гэчевэты ваԓьанма, аʼӄатчыԓьанма ынкъам пагчеӈатыԓьанма, рэӄэ рэегтэԓӈытык, иӈӄун оʼраӈ энэнэгыргын Эккин Oʼравэтԓьаргэн авэтываӄ эвнэнъэԓкэ нъитын торыкы, 35 ӄынурм уткучьын  гыннэкэты. Ӄэԓёӄм Ытԓён оʼраӈ рининигъэ ымваԓьырыкы нутэйиквик. 36 Кыюԓьэтэ ӄытваркынэтык, таӈамӄынъычо ченъёргаввэтгавма, иӈӄун аймавыӈӈоԓьа аʼӄагырга ыʼнкавратык, ынкъам тури гаймаӈэн тэнмавэты нъытватык ятыӈӈок Экык Oʼравэтԓьаргэн». 37 Ыˆԓёк Иисус гинэныгъюԓевԓин таароӈрак, воԓӄытвэӈӈокм нэквэтӄин ынкъам ныкитэ нытваӄэн ӈайыткынык, таныннынъё Елеон. 38 Ымваратм инъэ ныетӄин таароӈрагты паԓёмтэԓынво Ытԓён.

22

1 Ганъаԓыӈӈоԓен инэпээгэткыԓьин кавкавкэн крычмыыʼԓён, таныннынъё Пасхано. 2 Ыˆттъыёԓкэнат таароӈрагэԓевыԓьа ынкъам инэнчичевэтыԓьэ Каԓегыргыкэн ныранмыӈӄэн Иисус, ытръэчм вай гайыԓгавԓенат варатэн акавкэтгыргэты. 3 Авынкаԓьайӈаатанана эйминнинэт чимгъут Иудан, ныннатъё Искариот. Иуда  ынӄэн ӄоԓ мынгыткэн ӈиръэ пароԓкэн рагъёчачӈыԓьэпы ваԓьын. 4 Иуда ӄытгъи ыʼттъыёԓтаароӈрагэԓевыԓьэты ынкъам гынрыритыԓьин очочырыкы таароӈракэн. Ынан вэтгаво ԓыгнин ырык рээн, миӈкыри аʼӄантыватык ырыкы Иисус. 5 Ытри коргаквъат ынкъам вэтгычьатгъат йыԓык ыныкы манэт. 6 Иуда энатватгъэ ынкъам аʼтчаӈӈонэн этгыргын, иӈӄун вэнвакы эʼӄэйыԓык Иисус ырыкы, титэ Ынык рээн ӄырым нытвагъан варат. 7 Нъэԓгъи инэпээгэткыԓьин кавкавкэн крычмыыʼԓён, титэ ныӄэтвыӄин пасхакэн яракытэпаԓгыӄай. 8 Иисусынэ тыӈивынинэт Пётр ынкъам Иоанн, ивык ырыкы: «Ӄыԓӄытгытык ынкъам ӄынтэнмаквыткы морыкы пасхакэн рооԓӄыԓ». 9 «Миӈкы Гыт тэгъеӈыркын, иӈӄун моргынан ынӄэн мынынтэнмавын?»  ытри пынԓёгъат. 10 Иисус очыткогъэ: «Титэ рэеттык майӈынымэты, рэнрынгиивыткы оʼравэтԓьан. Ынан рэнрыркынин имԓыйыръыԓьын пувтын. Ӄыркыԓегыткы ытԓён ынкаратагнэты, миӈкыри ытԓён рэрэгъэ. 11 Áраэтынвэты ӄиквытык: "Инэныгъюԓевэтыԓьэ намӈыԓёркынэгыт гыт: 'Эˆми рэԓкун, миӈкы Гымнан рэгъючечӈыԓьырык рээн трэнуӈын пасхакэн рооԓӄыԓ?'" 12 Ынкъам ынан торыкы ранкаԓыровнэн рэԓкун нымэйыӈӄин, таӈайкоԓыԓьын, ӈэнку варкын ымыԓьо торгынан яаёԓӄыԓ. Ымыԓьо ынкы ӄынтэнмаквыткы». 13 Ытри ӄытгъэт, нэԓьугъэн ымыԓьо, миӈкыри Ытԓён гивԓин, ынкъам нантэнмавын пасхакэн рооԓӄыԓ. 14 Нъэԓык ӄамомакатгыргын, Иисус ынкъам мынгыткэн ӈиръэ пароԓ апостолтэ арычгывакъогъат ӄамэтваванвык ӄача. 15 Ынкъам Ытԓён иквъи ырыкы: «Ытръэчтэгын Гым тытэгъеӈыркын рук ӈотӄэн пасхакэн рооԓӄыԓ турык рээн еп энъэԓкэ Гымнин тавэмэнӈыгыргын! 16 Тивыркынитыкм, Гымнан ӄырым мынуркын ӈоот, вытку нъаԓыӈӈок ԓыгэасха Энанԓявагыргык Эӈэӈин». 17 Пиринин койӈын, рывэԓынкыӄунэвнин Эӈэӈ ынкъам иквъи: «Ӄыпиригыткы ӈоот ынкъам ӄыԓпыткуткы турыкичгу. 18 Тивыркынитык, ӈоткатагнэпы Гымнан ӄырым мыԓпыгъэн виноградкэн эʼӄимыԓ, вытку нъаԓыӈӈок Энанԓявагыргын Эӈэӈин». 19 Пиринин кавкав, рывэԓынкыӄунэвнин Эӈэӈ, Ынан тэйвыгнин ынӄэн ынкъам йыԓнин ырыкы, эвма: «Вай ӈотӄэн  Гымнин увик. Гымнан ынӄэн тыйыԓыркын рыягтаԓынво, тури. Ӄымԓеткуркыниткы ынӈин кавкав ынкъам ӄынуркыниткы кэтъонво Гым». 20 Воԓӄытвэӄамэвапԓыткогъат, Ынан ымым ынӈин пиринин койӈын ынкъам иквъи: «Ӈотӄэн койӈын  торвэтгычьат, ръомравъё Гымнин муԓԓе. Въэӈӈома Гым трэмуԓԓытыԓыԓьэтгъэ тури рыягтаԓынво. 21 Ытръэчм ӄыгитэ, Гымнин эʼӄэйыԓыткуԓьын ӄамомакатгыргык Гымык рээн ӄамэтваркын. 22 Тывъё Каԓегыргык тэӈэвын ваԓьыԓӄыԓ Эккэк Oʼравэтԓьаргэн. Ытръэчм аʼткэӈэты ынӄэн оʼравэтԓьагты, микынэ Ытԓён эʼӄэйыԓыркынин!» 23 Ытри пынԓёткоӈӈогъат ыргичгу, ытԓён вай мэӈин ырыгԓыку тэнмавыркын ынӈин итык. 24 Ынкъам вай рэгъючечӈыԓьыт еԓырачвыӈыӈогъат, мэӈин ырыгԓыку майӈыӈ ваԓьын. 25 Ытръэчм Иисус иквъи ырыкы: «Тиркэрмэт аԓваԓьыян варатэн этынвычьатыркыт ырыкы ынкъам инэнԓеԓьыт ивыркыт, иӈӄун ытри ныныннынӈэвыркынэт "тэӈгиԓивыԓьу". 26 Турыгԓыку ӄырым ынӈин ваԓьыԓӄыԓ. Мачынан майӈыӈ ваԓьын нытваркын ӄынур мыӄыԓьын, эрмум ваԓьын  ӄынур выёԓьын. 27 Мэӈин эрым: арычгывакъоԓьын ӄамэтваванвык ӄача ԓымэвыр выёԓьатыԓьын ыныкы? Вынэ ӈан арычгывакъоԓьын. Гымм турыгԓыку ӄынур выёԓьэгым. 28 Тури гапэԓятторэ Гымык рээн, титэ гатваԓенат Гымнинэт кыттэнгыеӈыт. 29 Миӈкыри Гымнин Ытԓыгэ энайпатгъэ Гым рытыԓевык Энанԓявагыргын, Гымнан ымы ынӈин тыйыԓыркын ынӄэн торыкы, 30 иӈӄун тури ӄыӄамэтваркынэтык ынкъам ӄыпавыркынэтык ӄамомакатынвык Гымык рээн Энанԓявагыргык Гымнин. Ынкъам равакъотваркынэтык тиркэрмин ванвыткынык ынкъам ринэнԓеркыниткы мынгыткэн ӈиръэ пароԓ тыӈэрэтти Израилькэн». 31 Иисус ӄээӄын гивԓин: «Симонэгыт, аны ӄыгитэ, каԓьайӈаатанана пынԓёнэн, иӈӄун ымыԓьоторэ ыʼнтааӈытык ынан, ӄынур кавкавтыӈачьын нытэвԓяйвыӄэн ёнрынво въэгти. 32 Ытръэчм Гым гаченъёргаввэтгавэгым Аӈаӈэты, иӈӄун гынин ԓымаԓяквыргын атаԓпыӈӈока нитгъэн. Титэ гыт нэмэ раԓымаԓытвэгъа, ӄынъомраквын ԓымаԓяквыргын ӄутырык рэгъючечӈыԓьырык  чинитйичьэмиттумгык». 33 «Этынвэгыт!  иквъи Пётр Иисусына.  Гым етъаӈ тытваркын тыԓек Гынык рээн ымы восӄырагты ымы въэгыргэты!» 34 «Ӄэгԓын тивыркынигыт, Пётр,  Иисус иквъи,  ӈотэнъыԓёк ӄырым еп нъэйӈэгъэн ӄԓегтанӈыгатԓе, гытм энмэч ӈыроча риквъэ, энмэн гынан гэмо инэԓгыркын Гым». 35 Ынкъам ԓым иквъи ырыкы: «Титэ Гымнан тынӈивытык тури  этэючгыкэ, аманэка ынкъам эпԓеккэ,  эви тури гаӈъотваторэ?» «Ванэван»,  татԓыӈыткогъат ытри. 36 «Игырм,  иквъи ырыкы Иисус,  мачынан микын варкыт манэт, ныпирининэт ынӄэнат, мачынан ныпиринин ымы тэючгын, микынм уйӈэ, мачынан нынвиԓыткувнинэт чиниткинэт эвиръыт ынкъам ныркурнин маравръысӄын. 37 Тивыркынитык, Каԓегыргык тывъё вэты ваԓьыԓӄыԓ Гымыкы: "Ытԓён эʼӄэԓтэтыԓьу нэԓгыгъэн". Ынкъам ынӄэн пэтԓе ратвагъа». 38 «Этынвэгыт, вай ӈутку ӈиръэ маравръысӄат»,  иквъэт ытри. «Мэчынкы»,  татԓыӈыткогъэ Ытԓён. 39 Ӈыток ярайпы Иисус эквэтгъи, ӄынур ӄонпыӈ, Елеонкэн ӈаеты. Ынык кыԓегъэт ымы рэгъючечӈыԓьыт. 40 Етык ванвэты Ытԓён иквъи ырыкы: «Ӄыченъёргаввэтгавыркынэтык, иӈӄун торыкы вэты авнатвака нъитын кыттэӈгыеӈ». 41 Чинитм руԓтыгъи ырыкайпы мачрыровэты ынкъам ӈырапычга ченъёргаввэтгаквъэ: 42 «Ытԓыгигыт, ивкэ ӈан нъытэгъеӈын аԓва рыԓик Гымыкайпы ӈоткэн тавэмэнӈыгыргын! Ӄонырым, мачынан нытвагъан Гынин тъэвчемгъогыргын, этԓым Гымнин!» 43 Эˆэʼйпы Ыныкы вытрэтгъи ангел ынкъам нэнанъомрытвэвӄэн Ытԓён. 44 Эмтэвиминӈэтэ Иисус ченъёргаввэтгавыӈӈогъэ пытӄыӄэтпыӈ, ынкъам Ынин гытԓён гатваԓен ӄынур тиԓиԓьын нотасӄэты муԓԓыйитйит. 45 Ченъёргаввэтгавыпԓыткок ынкъам ӄутык, Ытԓён эймэквъи рагъёчачӈыԓьырыкы ынкъам ԓьунинэт ытри йыԓӄыԓьыт, пэӈъивэтыԓьыт ампыннытвак. 46 «Иаʼм тури йыԓӄэтыркынитык?  иквъи Ытԓён ырыкы.  Ӄыԓӄутгытык ынкъам ӄыченъёргаввэтгавыркынэтык, иӈӄун торыкы вэты авнатвака нъитын кыттэнгыеӈ!» 47 Ынкъам вай, еп ынӄэн тывма Иисусынэ, ининигъи оʼравэтԓьамкын инэрэпирисӄыченӈыԓьын Ынык, ыʼттъыёча ырык гэԓеԓин нынныԓьын Иуда, ваԓьын мынгыткэн ӈиръэ пароԓгыпы рагъёчачӈыԓьэпы. Ытԓён эймэквъи Иисусына, окватынво Ытԓён. 48 «Иуда,  иквъи ыныкы Иисус,  ынръам вай гынан эʼӄэйыԓыркын уквэтэ Экык Oʼравэтԓьаргэн?» 49 Ынкэӈит Ынык гроԓмакы ваԓьыт, чичевык ръэнут игыр ратвагъа, иквъэт: «Этынвэгыт, вэчьым мынмаравръысӄыткомык?» 50 Ынкъам ӄутынэ кыпԓынэн выёԓьын ыʼттъыёԓтаароӈрагэԓевыԓьэн ынкъам чывисӄыченнин ынин мраӈвэԓёԓгын. 51 «Ратанӈавӈэн, ӄыпаатык!»  иквъи ырыкы Иисус. Ынкъам рыйитэ рымэԓевэннин вэԓёԓгын выёԓьэн. 52 Áтыԓьэтым ыʼттъыёԓтаароӈрагэԓевыԓьэты, очочеты таароӈрагынрыратыԓьэн ынкъам ынпычьыԓьэты Иисус иквъи: «Ынръам вай рэӄу тури еттык гамаравръысӄыма ынкъам готтонпыма, ӄынур Гым эʼӄэԓтыԓьигым? 53 Гамгаыʼԓёк Гым гатвайгым турык рээн таароӈрак, ынкъам торгынан Гым ванэван ӄинэнрэӄэквытык. Ытръэчм вай игыр тургин ыʼԓёӈэт ынкъам анӈэнавагыргыт рытыԓевыткуркыт». 54 Иисус нэпирисӄычетгъэн ынкъам нэнԓегъэн ярачыкогты ыʼттъыёԓтаароӈрагэԓевыԓьэн. Пётр гэԓеԓин матъяаԓ. 55 Гынонагтатванвык тапэнъёԓгыӈгъат, оʼравэтԓьат вакъогъат ынкы гроԓмакы, вакъогъэ ымы Пётр ырык рээн. 56 Ӄоԓ выёԓьыӈава ԓьунин ытԓён вакъотваԓьын пэнъёԓгыӄэргычыко, тэӈгитэнин ытԓён ынкъам иквъи: «Ымы ӈотӄэн гатваԓен Ынык рээн!» 57 Ытръэчм Пётр кавтычгогъэ: «Ӈавыԓ, гымнан гэмо Ытԓён». 58 Пэтԓе ӄоԓ оʼравэтԓьан, ԓьук ытԓён, иквъи: «Ымы гыт ырык рээн ваԓьэгыт». «Аны вай ванэван, ӄԓей»,  очыткогъэ Пётр. 59 Гаԓягъэ ӄымэк ыннэн кэԓивытгыр, ынкъам ԓымӈэ ӄоԓ иквъи аԓгаӈэка: «Вынэ ӄэйвэ, ӈотӄэн нэмыӄэй гатваԓен Ынык рээн, ытԓён вай аԓымы гаԓиԓеяԓьын». 60 «Гымнан гэмо, ръэнут гынан тывыркын»,  иквъи Пётр. Ынкъам титэ ынӄэн ынан нэнатвыӄэн, аʼйӈаӈӈогъэ ӄԓегтанӈыгатԓе. 61 Этынва гитэнин Пётр тыԓик ыныкаӈӄачагты, ынкъам Пётрына кэтъонэнат Ынин вэтгавыт, тывъёттэ ыныкы: "Еп ӄырым нъэйӈэгъэн ӄԓегтанӈыгатԓе ӈотэнъыԓёк, гынан ӈыроча эʼнӄу ринэԓгыгъэ". 62 Ынкъам ӈыток агтатванвэпы кытпыннэты тэргатгъэ. 63 Oʼравэтԓьатам, гынрырэтыԓьэ Иисус, тэрмэчьыӈу ныԓгивыӄин ынкъам ныкыпчевыӄэн Ытԓён, 64 нэнаръэӄэн Ынин ԓьуԓӄыԓ ынкъам нымӈыԓёӄэн: «Ӄымэтъатвыгэ, ӄэԓкыԓгын, микынэ Гыт наркыпԓыгыт? 65 Ынкъам нымкыӄинэт ӄутти кытъаӄавэтгавыт гатвэвыԓенат Ыныкы. 66 Титэ эргыръогъэ, вараткэнат ынпычьыԓьыт, ыʼттъыёԓтаароӈрагэԓевыԓьыт ынкъам инэнчичевэтыԓьыт Каԓегыргыкэн умэкэтгъэт. Ыргин майӈомакатынвэты нэрэтгъэн Иисус. 67 «Ӄочыткоркын, Гыт  Христосэгыт?»  пынԓёгъат ытри. «Эвыр Гым торыкы триквъэ, ӄырым ԓымаԓё ӄинэнтытык, 68 эвырм трамӈыԓётык, ӄырым ӄочыткотык,  иквъи Иисус.  69 Ынӈатаԓм ӈоткатагнэпы Экык Oʼравэтԓьаргэн равакъотваркын мынгымраӈӄач Эӈэӈык Ынангаймыԓьык». 70 «Гыт  Эккэйгыт Эӈэӈин?!»  пынԓёгъат ымыԓьо. «Рыпэт тури чинит ивыркынитык, энмэн Гым»,  татԓыӈгъэ Иисус. 71 «Ӄынвэр вай, авнамӈыԓёка мэӈин!  ытри иквъэт.  Моргынан чинит ымыԓьо мытваԓёмын Ыныкайпы!»

23

1 Ынкэӈит ымыԓьо умэкэтыԓьыт ӄутръугъэт ынкъам нэнԓен Иисус Пилатына. 2 Ыргынан энаачо наԓгыӈӈогъан Ытԓён: «Моргынан ԓыги мытытчыгъэн, вай ӈотэнъоравэтԓьата оʼраԓвагты рыгъюԓевыркынин мургин варат, нэнанъотавӄэн йыԓык инэгтэт императорэты ынкъам рыпэт нивӄин, энмэн Ытԓён  Христос, Тиркэрым». 3 «Эвыӈан, Гыт  Тиркэрмэйгыт еврейыԓьыргэн?»  пынԓёнэн Ытԓён Пилатына. «Гытм чинит ынӈин ивыркын»,  татԓыӈыткогъэ ыныкы Иисус. 4 «Гымнан ымы рэӄык ванэван энаачыԓьо мыԓгыгъэн ӈотӄэн оʼравэтԓьан»,  иквъи Пилат ыʼттъыёԓтаароӈрагэԓевыԓьэты ынкъам оʼравэтԓьамкэты. 5 Ытрим нытъивычьэтӄинэт: «Рыгъёԓявма варат, Ынан рэкэвкиԓьэтыркынин ытԓён ымудеяк. Моогъэ Галилеяк, етгъи ӈутриԓы». 6 Титэ Пилатына ваԓёмнэн вэтгав «Галилея», пынԓёгъэ: «Эты ӈотӄэн оʼравэтԓьан гаԓиԓеяԓьын?» 7 Ынкъам ԓыги рытчык, энмэн Ытԓён ваԓьын ванвэпы, оча ваԓьын Иродына, ынан тъивынӈивынин рыԓьататынво Ытԓён Иродына. Иродм ынӈэнъыԓёк нэмыӄэй гатваԓен Иерусалимык. 8 cьук Иисус, Ирод коԓё коргаквъэ: ынан тэԓенъеп нинэрэԓьуӈӄин Ытԓён, миӈкыри ӄун ынан гаваԓёмԓен Ытԓён ынкъам нымычвынатӄэн ԓьук икумиӈкыри ваԓьын тэӈиничгытэт, рытомгавъё Иисусынэ. 9 Ынан нэнамӈыԓёйвыӄэн Ытԓён, ытръэчм Иисус ванэван нытатԓыӈыткон. 10 Ынкэӈит ыʼттъыёԓтаароӈрагэԓевыԓьыт ынкъам инэнчичевэтыԓьыт Каԓегыргыкэн ӄээӄын гатвэтчатваԓенат ынкъам нытъивъэв кытэнаачо гэԓгивыԓин Ытԓён. 11 Иродына гамаравӄԓявыԓма тармачьыӈэты ԓыгинъээʼвнин Иисус ынкъам ԓевԓеву ԓыгнин Ытԓён, ынӄорым равэръэпаннэн Ытԓён тэркармавэръа ынкъам тыӈивынин нэмэ Пилатына. 12 Ынкъам ӈотэнъыԓёк Ирод ынкъам Пилат томгыԓьатыӈӈогъат, читм ытри гъэӄэԓьэтԓинэт. 13 Пилатына румэкэвнинэт ыʼттъыёԓтаароӈрагэԓевыԓьыт, ынпычьыԓьыт ынкъам варат, 14 иквъи ырыкы: «Торгынан рэтыткы гымыкы ӈотӄэн оʼравэтԓьан ынкъам торгынан тэнынныӈыткы Ытԓён тинэнэкэвкиӈыԓьу варат. Тычемгъовэтгавык турык ягна ынкъам ԓюнԓьутэ тынтын ӈотэнъоравэтԓьак, энмэн Ытԓён аʼткэвма итгъи, миӈкыри тури ивыркынитык. 15 Ымы Иродына ԓюнԓьутэ, эвыр тыӈивынин Ытԓён морыкы. Аны вайм, Ынан аръаԓя ԓюӈынрэӄэвэ ръэнут, иӈӄун вэты тъаӄанмыгъан Ытԓён. 16 Ынкъам ынӄэната гымнан трэтэнымчеӈӈын Ытԓён ынкъам трэтриԓӈын». 17 (Крычмыыʼԓёк Пилатына вэты рытрэԓьёԓӄыԓ ыннэн восӄыратваԓьын.) 18 Ынръам ымыԓьо умэкэтыԓьыт ӄуԓиԓьыръугъэт: «Вэты аʼӄанмыёԓӄыԓ! Ӄытриԓгын морыкы Варавва!» 19 Ӈотӄэнм гавосӄыраԓен амрывэчепытвэвык варат мэйӈынымык ынкъам эмтэгинӈэтэ. 20 Пилатына нинэрэтриԓӈыӄин Иисус, ынӄэната ӄоԓеԓьывэтгавыӈӈогъэ. 21 Ытръэчм ӄутти ныӄуԓиԓьыръуӄинэт: «Ӄъыԓӄапынмыгын! Ӄъыԓӄапынмыгын ытԓён!» 22 Ынкъам ӈыроӄавык иквъи ырыкы Пилат: «Ръэнут эʼткиӈ тэйкынин Ынан? Ванэван миӈкыри ваԓьын энаач гымнан мыԓьун Ынык, иӈӄун аʼӄанмык. Ынкъам ынӄэната трэтъивынӈивын танымчаӈынво Ытԓён, ынӄъом трэтриԓӈын». 23 Ытръэчм ытри ԓыгэкоԓё гэӄуԓиԓьыръуԓинэт, ръыԓӄаптымыйгот рытык Иисус. Ырыгӄуԓитэ гэнруԓыԓтэвԓин Пилат. 24 Ынкъам Пилат вэтгычемгъогъэ тэйкык ырыктъэвытвыгъет: 25 рытриԓнин восӄыратваԓьын, ԓынъё рывэчепытвэвыԓьо варатык ынкъам тэгинӈэтыԓьу, мэӈин гайынатԓен, Иисусм йыԓнин ырыкы. 26 Иисус нэнԓегъэн ръыԓӄапынмынво. Ръэтык маравӄԓявыԓя нэпирисӄычетын Симон Киринеяԓьын, мэӈин ныпэԓӄынтэтӄин ярагты энанынӈавынвыяргэпы, нэнимтиӈэтын ыныкаткынык аʼӄанмыкэн уттынпын ынкъам рыԓьэтэтыйгут нэнтыгъэн ынӄэн Иисусынэ яачы. 27 Иисусынэ гаԓымӈэнаԓенат ныԓгинымкыӄинэт оʼравэтԓьат, ырыгԓыку гатваԓенат энаркыпчевыԓьыт чиниткин мачвэт ынкъам тэргатыԓьыт ӈэвъэнйыръыт. 28 Иисус, оʼраырыкагты тыԓик, иквъи: «Ӄырымэнайгым тэрго ԓыӈыԓьыԓӄыԓигым, иерусаԓимӈавторэ! Вай тэрго ӄыԓгыркыниткы чиниткинэт увикит ынкъам тургинэт кмиӈыт! 29 Ӄэԓёӄъым вай нъаԓыӈӈоркыт ыʼԓёт, титэ ривӈыт: "Кычьымыԓьыт ӈан экмиӈэткыԓьинэт ынкъам анԓываткыԓьэнат ԓёԓьота!" 30 Ынкэӈит ривӈыт ӈаеты: "Ӄэрэттык морыкаткынэты!" ынкъам тынопэты: "Ӄэнаръэткотык мурык!" 31 Ӄэԓёӄъым эвыр тыӈаԓьыоттэты ынӈин итыркыт, ынръам ръэнут ратвагъа кыкватоттэты?32 Иисусынэ рээн ръыԓӄапынмынво гэнԓеԓинэт ԓымӈэ ниръэ оʼравэтԓьат  эʼӄэԓтыԓьыт. 33 Ытри етгъэт ванвэты, нынну ԓынъё cевтъыттъым, ынкъам ынкы Иисус нэнъыԓӄэпын аʼӄанмыкэн уттынпык. Аˆӄаоʼравэтԓьат нэмыӄэй гэнъыԓӄэплинэт Ынык ачгыта: ыннэн мраӈӄач, ӄоԓм ӈачгыӈӄач. 34 Иисус иквъи: «Атэйгыт, ӄынэнаачытораквынат ытри, ӄэԓёӄъым ыргынан гэмо, рэӄыркыт». Маравӄԓявыԓя ыргичгу нэтэйвыӈынэт Иисусын эвиръыт кынтэгйит. 35 Рэмкын гатвэтчатваԓен ынкъам гэԓԓепыткуԓин. Эрмэтэм тэнӈу ныԓгыӄин Ытԓён: «Эˆрыкутм нинэнъегтэԓевӄинэт ӄутти! Мачынан игыр нынъегтэԓевнин Чинитувик, эвыр Ытԓён Христос Эӈэӈин, cьоё!» 36 Маравӄԓявыԓтэ нэмыӄэй нытвэтчатваӄэнат ачгыта ынкъам нъэӄэтэнӈыткуӄинэт. Ыргынан ныйыԓйивыӄин вэривмимыԓксус 37 ын къам нивӄинэт: «Ӄынъегтэԓеквын Гынан Чинитувик, эвыр Гыт еврейыԓьыргэн Тиркэрым!» 38 Иисусынэ гыргоча аʼӄанмыоттынпык гатваԓен каԓегыргын: "Ӈотӄэн вай еврейыԓьыргэн Тиркэрым". 39 Ӄоԓ йымэё эʼӄэԓтыԓьэ нэнаӄоԓентойвыӄэнат ԓявԓяввэтгавыт: «Эвыр Гыт  Христосэгыт, ӄынъегтэԓеквын Чиниткин увик ынкъам мури!» 40 Ӄутынэм нинэтэнтыԓпиӈӄин ытԓён, нинивӄин: «Ӄайыԓгавыркын Аӈаӈэты! Аԓымы гыт ымы ынӈин гэтэнымчеӈигыт. 41 Ынкъам иʼккы мури ынӈин нэнтымык, Ынанм ымы ръэнут эʼткиӈ ԓюӈынрэӄэвэ». 42 Ынкъам ытԓён иквъи Иисусына: «Ӄэнакэтъогэ, Этынвэгыт, титэ Гыт рэетгъэ Гынин Энанԓявагыргэты». 43 Иисусынэ татԓыгнэн ытԓён: «Вынэ ӄэйвэ, гыт ратвагъа игыр Гымык рээн кыттаӈванвык ԓыгипыԓьин». 44-45 Гатваԓен амгынотъыԓён, тиркытир вусӄыръугъи ынкъам ымнотак вусӄымчыкуръугъи. Ынӈин гатваԓен ӈыроӄычьытагнэты. Ынкъам таароӈрачыкокэн мэнигэйпичгын гынунэтэ чывиптэтгъи. 46 Иисус ӄоԓентогъэ: «Атэйгыт, тыйыԓыркын Гыныкы Гымнин выйирит». Ивык ынӄэн, Иисус уйӈэ нъэԓгъи. 47 Римкин маравармата, инэԓьуԓьэ ынӄэн ымыԓьо, рэргавнэн Эӈэӈ ынкъам иквъи: «Ӈотӄэн Oʼравэтԓьан ӄэгԓынангэт ԓыгипыԓьу гатваԓен!» 48 µмэкэтыԓьэ нэԓьугъэн ымыԓьо ынӄэн, паԓӄынтатыӈӈогъат, кыпчева ченэтмачвэт эмԓинвиттык. 49 Ымыԓьом, микынэ ԓыги гэԓгыԓин Иисус, ымы ӈан ӈэвъэнйыръыт, микынти гэетԓинэт Галилеяйпы Ынык рээн, гатвэтчатваԓенат ԓыԓямма мачрыров. 50-51 Ынкы гатваԓен оʼравэтԓьан еврейыԓьин майӈынымгыпы Аримафея. Ынин нынны Иосиф, ӄоԓ ваԓьын омакатынвык ынпычьыԓьыргин, тэнԓиӈыԓьын ынкъам ԓыгипыԓьын, микынэ нэнъатчаӄэн нъаԓгыргын Энанԓявагыргэн Эӈэӈин. Ынан этԓы вэтгыры нынтынин ыргин рычемгъоквыргын ынкъам тайкыгыргын. 52 Иосифына, етык Пилатына, йынаннэн Иисусын увик. 53 Рывиривнин увик ынкъам рычымкэннин мэнигчыку ынкъам румкэвнин панэнаԓьытванвычыко, тайкыё энмык, миӈкы ванэван еп мэӈин энумкэвкыԓьин. 54 Гатваԓенм ыʼԓёӈэт пятниØа, ганъаԓыӈоԓен суббота. 55 Ӈэвъэнйыръыт, етыԓьыт Иисусынэ рээн Галилеяйпы, яаԓятгъат Иосифына ынкъам нэԓьугъэн панэнаԓьытван ынкъам Ынин увикик энаномкаквыргын. 56 Пэԓӄынтэтык ярагты, ыргынан нантэнмавынат таӈыткэԓьыт мытӄыт ынкъам энаркэԓечгыт. Субботаʼԓёк ытри гонтымытваԓенат этгиԓивкэ, миӈкыри рытыйгут гэкэԓиԓин Законык.

24

1 Чекинъэ эргатык ӈэвъэнйыръэ нэпиринэт таӈыткэмытӄыт, ыргынан тайкыёт, ынкъам ӄытгъэт панэнаԓьытванвэты. 2 Нэԓьугъэн выквыԓгийӈын рыроԓтатъё расӄэвъянвэпы. 3 Рэгъэт ынкачыкогты, наӄам ынкы уйӈэ увик Этынвэн Иисусын. 4 Энэчгытатвэтчатвама, ыргынан нэԓьунэт, ԓюур ырык ачгыта вытрэтыԓьыт ӈиръэ ӄԓявыԓтэ, тыӄэчгытрыавэръыԓьыт. 5 Эмчеӈыттэтык ӈэвъэнйыръэ нъимпынэт ԓьуԓӄыԓти нотасӄэты, ытръэчм ынӄэнат иквъэт ырыкагты: «Иаʼм ытԓён ӄырирыркыниткы торгынан егтэԓыԓьын въиԓьыԓыку? 6 Ытԓён ӈутку уйнэ, Ытԓён гэнэювԓин! Ӄыкэтъогыткы, ръэнут Ынан гатвыԓен торыкы еп Галилеяк: 7 "Экык Oʼравэтԓьаргэн йыԓьёԓӄыԓ мынгэты эʼӄэԓтэтыԓьыргин, ръыԓӄаптымъёԓӄыԓ, ынкъам ӈыроӄав ыʼԓёк Ытԓён эюԓьыԓӄыԓ"». 8 Ынкы ыргынан ӄэгԓынангэт накэтъонат вэтгавыт Иисусын. 9 Ытри пэԓӄынтэтгъэт панэнаԓьытванвэпы ынкъам ымыԓьо натвыгъан мынгыткэн ыннэн пароԓ рагъёчачӈыԓьырыкы ынкъам ымӄотырыкы. 10 Ынӄэнырык, микынти гамӈыԓтэԓԓенат апостолырыкы, гатваԓенат Мария Магдалина, Иоанна, Мариятԓя Иаковын ынкъам ӄутти. 11 Ытръэчм ӈэвъэнйыръин вэтгавэты ымы мэӈин ԓёӈԓымаԓявыԓьын, ытри энмэч ӄун нычимгъуӄинэт, ынӄэн ытръэч тымӈэвэтгавыт. 12 Ытръэчм Пётр ӄутгъи ынкъам кытгынтатгъэ панэнаԓьытванвэты. Ытԓён иʼмпыгъи, ээʼкунин ынкэчыкун ынкъам ԓьунинэт ытръэч амъянра ваткоԓьыт эммэнигтъуԓти. Ытԓён пэԓӄынтэтгъи, иничгыту ԓыӈэ ымыԓьо ваԓьын. 13 Ынкъам вай катамынӈэнъыԓёк ӈиръэ рэгъючечӈыԓьыт ныԓеӄинэт Эммаусэты, нымнымэты, ваԓьын ӈирэӄ кэԓивытгырти Иерусалимгыпы, 14 ынкъам вэтгаво ныԓгыӄинэт ымыԓьо ӈотӄэнат этгыргыт. 15 Ынкъам титэ ытри ынӈин гэԓеԓинэт ынкъам гавэтгавԓенат ыргичгу, Чинит Иисус эймэквъи ырыкы, ныԓеӄин ырык ачгыта. 16 Ытръэчм ытри гъарэтваԓенат эԓкыԓык Ытԓён. 17 Иисус иквъи ырыкы: «Ытԓён вай ръэнут торгынан вэтгаво нинэԓгытури тыԓяма?» Ытри, пыннытваԓьыт, нывиԓгъэт. 18 Ӄоԓ, нынныԓьын Клеопа, очыткогъэ Ыныкы: «Этааны таӈамынан вытку ятыԓьэпы Иерусалимэты гэмо ԓыӈыркын, ръэнут ӈутку вагъэ ынӈытэӄ». 19 «Ръэнутм?»  пынԓёгъэ Иисус. Ытри татԓыӈгъат: «Аны ынӄэн вагъэ Иисусынэ, Назаретгыпы ваԓьын. Ытԓён гитԓин мэтъатвыткоԓьо, Эӈэӈэ ынкъам ымъоравэтԓьата ԓыги ныԓгыӄин эрмэԓьу тэӈимырэӄык: ымы вэтгавык ымы тайкыгыргык. 20 Ытръэчм мургин ыʼттъыёԓтаароӈрагэԓевыԓьа ынкъам ынпычьыԓьэ Ытԓён нэйыԓын аʼӄанмынво, ынӄъом нанъыԓӄапынмыгъан аʼӄанмыоттынпык. 21 Аˆмынм мури гамычвынанморэ, Ытԓён Ынӄэн, Микынэ рэнтэвиминӈытурэвнин Израиль. Ытръэчм ынӄэн еп ӄырымэн ымыԓьо: энмэч ӈыроӄав ыʼԓён нъаԓыӈӈоркын, миӈкыри ынӄэн вагъэ, 22 ынръам ԓымӈэ мурыгӈэвъэнйыръэ мури нэниничгытэвмык. Эргыръома ытри ӄытгъэт панэнаԓьытванвэты ынкъам, 23 эԓьукэ нэнтыгъэн Ынин увик, пэԓӄынтэтгъэт ынкъам иквъэт, энмэн ырыкы гэвытрэтԓинэт ангелтэ ынкъам иквъэт, энмэн Ытԓён егтэԓыркын. 24 Ӈыръыӄутти морыкакэнайпы ӄытгъэт панэнаԓьытванвэты ынкъам нэԓьугъэн, ӄэгԓынангэт ымыԓьо ынӈин, миӈкыри гамӈыԓтэԓԓенат ӈэвъэнйыръыт, ытръэчм Ытԓён Чинит ԓюнԓьутэ». 25 «Аˆмын этгипкыԓьытури оʼравэтԓьаторэ!  иквъи ырыкы Иисус.  cыгэкоԓё торгынан ванэван нутгъэв ԓымаԓё ӄыԓгыгыткы ымыԓьо, ръэнут гатвыԓен мэтъатвыткоԓьырык! 26 Эви Христос ӄырым тэвиминӈэтыԓьыԓӄыԓ, иӈӄун йъок Чиниткин эргычьатын?» 27 Ынкъам Ынан рычичевэннинэт ырыкы Аӈаӈаԓегыргыкэнат ымванвыт, миӈкы Ытԓён гатвыԓен, моок Моисейгыпы ынкъам ымыԓьо мэтъатвыткоԓьэпы. 28 Титэ ытри эймэквъэт нымнымэты, миӈкыриԓы гэԓеԓинэт, Иисус ынӈин итгъи, ӄынур рэԓеӈыркын рымагтэты. 29 Ытръэчм Ытԓён ыргынан нъарэгъан, эвма: «Ӄыпэԓятгэ мурык рээн. Ыˆԓёӈэт тэԓпыркын, вуԓӄытвиркын». Рэсӄиквъи Ытԓён ынкъам пэԓятгъэ ырык рээн. 30 Арычгывакъома ӄэмэк ӄача ырык рээн, Ынан пиринин кавкав, рывэԓынкыӄунэвнин Эӈэӈ ынкъам мԓеткунин ынӄэн, йыԓнин ырыкы. 31 Эӈэӈэ йыннин ырыкайпы ԓыԓяпыԓмын: ыргынан нэԓкыԓын Ытԓён. Ытръэчм Ытԓён эвытрыкэ нъэԓгъи ырыкагты. 32 Ытри гивԓинэт ыргичгу: «Аԓымым мури гаԓеӈкамаграморэ амкоргава, титэ Ытԓён гавэтгавԓен мурык рээн, тыԓяма ынкъам рычечаванма Аӈаӈаԓегыргыт!» 33 Ытри пэԓӄынтэтгъэт Иерусалимэты, нэԓьунэт ӈэнку мынгыткэн ыннэн пароԓ апостолтэ ынкъам ӄутти, умэкэтыԓьыт ырык рээн. 34 Ынӄэнат иквъэт ырыкы: «Этын ӄэгԓынангэт гэнэювԓин. Симонына Ытԓён гэвытрэтԓин». 35 Ынкэӈит ыргынан намӈыԓтэԓын ынӄэн, ръэнут гатваԓен тыԓяма ынкъам миӈкыри ыргынан нэԓкыԓгъэн Ытԓён, титэ Ынан нинэмԓеткуӄин кавкав. 36 Рэгъючечӈыԓьыт еп гавэтгавԓенат, титэ Иисус Чинит вытрэтгъи ырыгԓыку ынкъам иквъи: «Ӈымэԓьэв ӄытваркынэтык». 37 Ытри тэӈиԓюкэ гэнъэԓԓинэт эмчеӈыттэтык, нычимгъуӄинэт, этааны ынӄэн емгымгыԓьогыргын. 38 Ытԓёнм ӄээкын гивԓин: «Ынръам иаʼм ынӈин капчачаттык? Иаʼм тури мэтивэтыркынитык? 39 Ӄыгитэгыткы Гымнинэт мынгыт ынкъам Гымнинэт гыткат. Ынӄэн вай Гым! Ӄинэтэйиԓиӈтык ынкъам ӄинэнчичьэттык. Емгымгыԓьогыргэн уйӈэ атвакыԓьэнат ымы увик, ымы ыʼттъымыт, Гымыкм вай, торгынан ԓьуркыниткы, варкыт». 40 Ынӄо Ынан рыкаԓыровнэнат ырыкагты Чиниткин мынгыт ынкъам гыткат. 41 Ытръэчм ытри амкоргава ынкъам эминичгытэтэ еп ныԓвавӄэнат ԓымаԓявык. Ынкэӈит Иисусынэ пынԓёнэнат ытри: «Турык варкын ръэнут рооԓӄыԓ?» 42 Ыргынан нэрэтын Ыныкы раръё ыннээн. 43 Ынан пиринин ынӄэн ынкъам рунин ырык ягна. 44 Ынӄо ивнинэт Ынан: «Ӈоот аԓымы Гымнан гатвыԓен торыкы, титэ еп гатвайгым турык рээн, ымыԓьо Гымнин вагыргын вэты ваԓьыԓӄыԓ, каԓеё Моисейын Законык, мэтъатвыткоԓьыргэн кэԓик ынкъам Псаломык». 45 Ынкэӈит ынӄо Иисусынэ рытчынинэт ытри гаймаӈэн чичевыԓьу Аӈаӈаԓегыргык. 46 Ытԓён иквъи ырыкы: «Гэкэԓиԓин, иӈӄун Христосэгым тэвиминӈыԓьыԓӄыԓигым, наранмыгым ынкъам ӈыроӄавъыԓёк эюԓьыԓӄыԓигым. 47 Ынкъам торгынан тывъёԓӄыԓ Гымыкныннэпы ымыԓьо варатырыкы: "Тургин ыʼмпаӈвагыргын аԓва ӄытчыгыткы, ынӄоры Эӈэӈэ ранэнаачыторавнэнат тургинэт эʼӄэԓтэтти". Моота Иерусалимгыпы, 48 ӄынымӈыԓявыркынэткы ымыԓьо ынӄэнат, торгынан ԓьоёттэ. 49 Ынкъам Гымнан трэнӈивыӈын торыкагты энатватъё Гымнин Ытԓыгэ. Турим ӄыпэԓятгытык Иерусалимык, арматвэтагнэты Гыргочаԓьэпы». 50-51 Иисусынэ рыԓымӈэнавнэнат ытри майӈынымнымгыпы ынкъам етгъэт кэтэм Вифаниятагнэты. Ынан рыгыргоԓявнэнат мынгыт ынкъам, таӈаӈэнмыма ытри, йыӄонтатыӈӈогъэ ырыкайпы, ынӄъом гыргоԓятыӈӈогъэ эʼэʼгты. 52 Ытри, амтаароӈа Ыныкы, ԓевтъимпыгъэт. Ынӄоры ԓыгэкоргавыԓьыт пэԓӄынтэтгъэт Иерусалимэты 53 ынкъам амӄынъычо гатваԓенат таароӈрак, анъяйва Эӈэӈ.