Лука Исустули дукунан

Эда Лука эрэ дукучан

[1:1] Эхиткэн, экун мит бугадут овувчаван, кэтэ бэел дукулчатын. [2] Тара мэртын ичэчэл бэелдук, Сэвэки турэнмэн бэелдулэ ихивдярилдук, мит сарап. [3] Тара би, тэкэмэдукин алагукса, синду, сомат аяври Пеопил, улбули дукудави дялдам, [4] си Исустули долдынас тар тэдедук тэде бихивэн садас.

Иоан — мулэ эимни

[5] Ирод Иудеяду тэгэмэр биӈэхин, хирури Сахария бичэн, Авия сменадукин. Нуӈан ахин Елисавета Арондук тэкэчи бичэн. [6] Нуӈартын Сэвэки дюлэдун ӈуӈнэт бинит бидечэтын, упкат Бэгин-Сэвэки одёкичилван, нюӈнинмэн-дэ дялувдячатын. Ӈи-дэ нуӈардулитын эрувэ эӈэт гунэ бичэн. [7] Тар-да бичэлин нуӈартын хутэе ачир бичэтын. Елисавета эвки балдыра бичэ, тыкэн биденэл, сагданчатын. [8] Умнэ Сахария тадук гил хирурил Авия сменадукин Сэвэки Дюдун хавалкичитын инэӈил очатын. [9] Тэли Сахария хулгакитту ая унӈучил чукава дегдыӈэтын бичэн, хулганикит инэӈин тыкчэ бичэн. Тарит нуӈан Бэгин Дюлан ичэн. [10] Умивупчал бэел, тулилэ илитчанал, уӈкеродерэктын, Сахария хулганидячан. [11] Умнэт Сахарияду Сэвэки тэдэвумнин ичэврэн, нуӈан хулгакит анӈудун аял унӈучил чукал, лу саӈнядяридутын илитчачан. [12] Сахария, нуӈанман ичэксэ, олочон, ӈэлэлчэн-дэ. Сэвэки тэдэвумнин-кэ нуӈантыкин гунчэ: [13] — Сахария, экэл ӈэлэрэ: си, уӈкеронэ, гэлэнэс долдывран. Синӈи ахис Елисавета синду омолгияс балдывдяӈан, си нуӈанман, Иоан гуннэ, гэрбикэл. [14] Меванни хэгды урункэкунди, сэвденкэкунди дялувувдяӈан, кэтэ илэл нуӈан балдынадун урундеӈэтын. [15] Бэгин дюлэдун нуӈан хэгды бэе одяӈан. Нуӈан экуды-кат аракива этэн умна. Энинин ургэхи бидеӈэхин, нуӈан Сэвэки Эриндин дялувувдяӈан. [16] Кэтэ Исраиль бэелвэтын нуӈан Бэгиндулэ, Сэвэкилэтын мучувдяӈан. [17] Нуӈан, омитви, эӈэхитви-дэ Ильява урэденэ, Бэгин дюлэдун ӈэнэдедеӈэн, амтыл меварватын хутэлтыкитын дагамавкандяӈан, дюлэвэр эвкил бурэ бэелвэ Сэвэки дялилдин дялувдянан. Тыкэн Иоан бэелвэ Бэгинтыки эмувдеӈэн, нуӈандулан эмэрилэн итыгавувчалва. [18] — Тавар гуннэс тэдевэн он-ка би садяӈав? — гуннэ, Сахария Сэвэки тэдэвумнидукин ханӈуча. — Би-кэ этыркэн бихим, ахив нян сагданча. [19] Таду Сэвэки тэдэвумнин гунэн: — Би Гаврил бихим, Сэвэки дюлэдун илитчари. Нуӈан минэвэ элэ уӈчэн, би синду эр аяпчу улгурвэ мэтэвдэв. [20] Би синду мэтэвнэв гуннэгэчинми дялувдяӈан. Си-кэ би гуннэвэв эчэс тэдерэ, тарит симуладяӈас, эвки турэттэ одяӈас, би гуннэв дялувдалан си турэнэ ачин бидеӈэс. Тар инэӈивэ Сэвэки синмача. [21] Сахариява тулилэ апатчарил бэел нуӈан горово Сэвэки Дюдун бидеридукин дивэдечэтын. [22] Де, тадук Сахария, турэӈэ окса, юрэн. Бэел нуӈан Сэвэки Дюдун сохива ичэнэвэн тылчэтын. Сахария, турэӈэ окса, тара ӈалалдиви ичэвкэнчэ. [23] Сэвэки Дюдун хавалкичин инэӈилин илтэнчэлэтын, нуӈан дюлави мучучан. [24] Тар амардукин Елисавета, нуӈан ахин, дагали ургэхивки, тадук тунӈа бегава дюдукви энэ юрэ бидечэн. [25] «Эрэ тыкэн минду Бэгин оран, би эхидукви балдыра бэелдук эдэв халдятта», — гунивки бичэ нуӈан.

Он Исус балдыдяуан

[26-27] Елисавета ургэхинэдукин нюӈи беган очалан, Сэвэки Гаврил гэрбичи тэдэвумниви Насаретту бидери хунаттула уӈчэн. Тар бикит Галилея гунмури дуннэду бичэн. Тар хунат Давидтук тэкэчи Осиптула эдылэӈэт бичэн. Хунат гэрбин Мария бичэн. [28] Гаврил, нуӈандулан эмэксэ, гунчэ: — Мэнду бигин синду, Сэвэки синманан хунат! Синнун Бэгин! [29] Тэдэвумни гуннэвэн долдыкса, хунат олочон, тадук дялдалчан: «Эда тыкэн нуӈан гунэн?» [30] Сэвэки тэдэвумнин нуӈантыкин гунчэ: — Мария, экэл ӈэлэрэ! Сэвэки синэвэ аявдерэн. [31] Си ургэхидеӈэс тадук омолгива баядывдяӈас, Нуӈанман Исус, гуннэ гэрбидэви. [32] Нуӈан хэгдыткумэ одяӈан, Нуӈанман Угутмэр Омолгидин гэрбидеӈэтын, Бэгин-Сэвэки Нуӈандун Давид тэгэмэр тэгэквэн будеӈэн. Исус Давидтук тэкэчи бинэ, [33] Якиптук тэкэчил бэел оёлитын тэгэмэр одяӈан. Тар тэгэмэрин этэн манавра, нуӈан окин-да тэгэмэр бидеӈэн. [34] — Он-ка би ургэхидеӈэв? Би эдые ачин бихим эчэ! [35] Таду нуӈан гунчэ: — Сэвэки эринин синдулэ исчаӈан, Угутмэр эӈэхин синэ ханяндиви дасчаӈан, тарит си балдывӈат хутэс Сэвэкиӈи бидеӈэн. Нуӈан Сэвэки Омолгин, гуннэ, гэрбивдеӈэн. [36] Тар ичэткэл Елисаветава, дагалтави, нуӈан сагды, бэел-дэ «эӈэт балдывра ахи» гуниӈкитын эчэ. Тар-да бичэлин, нуӈан омолгит ургэхинэн нюӈи беган ӈэнэрэн. [37] Сэвэки эхин ора экун-кат ачин. [38] Мария гунчэ: — Би Бэгин боканин бихим. Бэгин синдули гуннэгэчинин бигин. Сэвэки тэдэвумнин тадук суручэн.

Мария Елисаветала ирэмэрэн

[39] Адыллали-вал Мария городтула, хэлинчэнэ, суручэн. Тар город урэчи Иудеяду бичэ. [40] Нуӈан, Сахария дюлан иксэ, Елисаветава мэндучэ. Мария мэндуривэн Елисавета долдычалан, [41] Елисавета урдун хутэн курбухинчэ, мэнин-кэ Сэвэки Эриндин дялувча. [42] Елисавета игдыт гунчэ: — Мария, Сэвэки синэвэ аявдерэн, синэвэ ахалдук синмача, балдывривас хутэвэс нян аявдерэн. [43] Би экунма оналив миндулэ Бэгинми энинин эмэрэн? [44] Си мэндури турэрис сердулав идекентын, додув хутэв, урунденэ, курбухинчэрэн, [45] Бэгин турэрин дялувриватын тэдечэ ахи кутучи!

Мария Бэгинмэ кэнедерэн

[46] — Би дялдуви Бэгинмэ угиривдем, [47] упкат дотпи Сэвэкиду сот урундем. [48] Би хэгды-дэ бэе эчэв бихи, тар-да бичэлин, нуӈан минтыки ичэхинэн. Эдук дюлэски упкат бэел тэкэн тэкэндуквэр минэ «кутучи ахи» гундеденэтын. [49] Эӈэхичи минду со хэгдывэ оран. Нуӈан гэрбин одёври! [50] Сэвэки упкат бэелвэ тэкэн тэкэндуктын Нуӈанман одёдерилва, муландяран. [51] Нуӈан эӈэхи ӈалатпи арпуллан — сокатчарил бэелвэ ахадяран, [52] эӈэхил бэгсэлвэ тэгэкилдуктын тыкивдерэн, тырэвувчэл бэелвэ угиривдерэн, дёгордёрилду дялум будерэн, [53] баяхалва-ка экуна-да ачин тындерэн. [54] Сэвэки Исраиль тэгэдун, мэнӈилдуви бокардуви, бэлэдэви, эмэчэн, Нуӈан бэелду бэлэтӈэт турэнми эчин омӈоро. [55] Сэвэки Аврамду тадук нуӈан хутэлдун окин-да бэлэтӈэт очан. Тар турэрви нуӈан амтылдут бучэн. [56] Мария, Елисаветаду илан-мал бегава биксэ, дюлави мучучан.

Иоан-эимни балдырин

[57] Елисавета, балдырин инэӈин эмэчэлэн, омолгичанма балдывча. [58] Нимэкилин, дялин-да Бэгин, нуӈанман муланикса, бэлэнэдун Елисаветанун умунду урундечэтын. [59] Дяпки инэӈиду нуӈартын омолгичанду минэври итыва одавар умунупчэтын, аминин гэрбидин Сахария, гуннэл, гэрбидэвэр эетчэтын. [60] Энинин-кэ тара энэ дёкта, гунчэ: — Эчэ, нуӈан гэрбин Иоан бигин. [61] — Си тэкэндус таргачин гэрбичи ӈи-кэт ачин эчэ! — гунчэл нуӈартын. [62] Тадук куӈакан аминдукин ӈалалдивар ичэвкэнденэл, нуӈан хутэви он гэрбидэви эетчэривэн ханӈучатын. [63] Сахария, олдоксоконмо будэтын гэлэчэ тадук дукуча: «Нуӈан гэрбин Иоан». Тариӈдун упкат сохичатын. [64] Тармалду нуӈан турэчилчэ, улгучэмэтты окса, Сэвэкивэ кэнелчэ. [65] Нимэкилин упкат ӈэлэлчэл. [66] Тара долдычал бэел, упкат дялдувар дяваксал, гунчэвкил бичэл: — Ӈи-кэ тар куӈакан одяӈан? Тэдемэ-ты, нуӈанман Бэгин, одёдёно, дыхучиӈкин.

Сахария Бэгиимэ кэнедерэн

[67] Сахария, Иоан аминин, Сэвэки Эриндин дялувукса, экунма Сэвэки нуӈандун нинэвэн улгучэнилчэн: [68] — Бэгинмэ кэнедерэв — Исраиль Сэвэкивэн! Нуӈан миттулэ, Мэнӈилэви тэгэлэви, бэлэдэви эмэчэн. [69] Нуӈан эӈэхи Айӈат бэевэ миттулэ уӈдерэн. Тар бэе Давидтук тэкэчи, Давид Нуӈан боканин. [70] Тара Сэвэки синманаливи бэелдуливи Нуӈан турэнмэн ихивдатын, он Нуӈан нонон гуннэдин гунчэн. [71] Тар Айӈат бэе булэсэгилдук тадук митпэ ичэмэиндерилдук айдяран. [72] Тыкэн нуӈан мэнӈидуви тэгэдуви бэлэтчэрэн, амтылты тэкэрдутын бунэви турэнми маннит дявучадяран. [73-74] Тэкэрты аминдутын Аврамду митпэ булэсэгилдук айӈат турэнми Нуӈан бучэн. Тарит мит ӈидук-кэт энэл ӈэлэрэ, Нуӈан нюӈнинэдин бидедеӈэт. [75] Мит Сэвэки бэелин бинэл, Нуӈан экунма миттук эетчэрэн, Нуӈан дюлэдун упкат бинидувэр тара дялувӈатыт. [76] Си-кэ, хутэ, Угутмэр Сэвэки турэнмэн ихиври бэе, гуннэ, гэрбивдеӈэс — Нуӈандун хоктоён осчана, Бэгин дюлэдун нёрадяӈас, [77] тадук Сэвэки тэгэви, ӈэлумухилвэ лукчана, аириван мэтэвдеӈэс. [78] Митпэ упкат мевандиви аявдери Сэвэкиӈит миттулэ няӈнядук ӈэрин геванма уӈдеӈэн. [79] Тар геван, ичэвуксэ, буни хактырадун бидерилвэ упкатватын ӈэриндиви гарпадяӈан, тарит аяралдындула ихиври хоктово нюӈнидеӈэн.

Иоан куӈакады-да омолгиды-да анӈанилин

[80] Куӈакан-ка ихэвдечэ, дялирбудяча, нуӈан Исраиль тэгэлэн эмэри инэӈин одалан бэел экичитын бирэ дуннэду бидечэн.

Исус Киристдс балдырин

[2:1] Тар инэӈилду римскай хэгдыткумэ тэгэмэрин Август бугави бэелвэн упкатватын таӈдатын ипкэчэ. [2] Эр элэкэсипты бэелвэ таӈивун бичэн, тэли Сирияду хэгдыгу Кувириниус бичэн. [3] Упкат балдыдяк бугалавар дукувдавар ӈэнэчэтын. [4] Осип нян Насарет бикиттук, Галилея дуннэдукин Виплеемдула, Иудеяду бидерилэ, ӈэнэчэн. Тыкэн Давид балдыдякин дуннэн гэрбичивуттэн. Осип Давидтук тэкэчи бичэ, тарит тартыки суручэн. [5] Нуӈан ахилаӈатнунми Мариянун дукувдавар ӈэнэчэтын. Мария ургэхи бичэн. [6] Нуӈартын таду бидерэктын, балдыри инэӈин оча. [7] Мария ноноптыма хутэви балдывча, тадук чакиликса, дюдыл авдул утавундутын нэчэн. Нуӈартын анӈавун дюду анӈадатын бетын эчэн сулапта.

Сэвэки тэдэвумнилин тадук этэечимнил Исус балдыриван мэтэвдерэ

[8] Нуӈартын дагадутын этэечимнил, мэрӈилвэр берулвар этэетчэнэл, бидечэтын. [9] Тар долбониду умнэт Сэвэки тэдэвумнин ичэвчэ, ичэвнэдун Сэвэки-Бэгин ӈэринин этэечимнилвэ гарпача. Тарил сот ӈэлэлчэл, [10] Сэвэки тэдэвумнин нуӈардутын гунчэ: — Экэллу ӈэлэрэ, би элэ мэтэвумнэк эмэчэв, тар мэтэвнэв упкат тэгэдухун со хэгды урунмэ будеӈэн. [11] Инэӈинмэн Давид бикиттун сунэвэ Айӈат бэе балдыран: тар Бэгин-Киристос. [12] Су Нуӈанман тагтахун эргэчин самалки бидеӈэн: су чакиливчадяри куӈаканма дюды авдул уливундутын бакадяӈахун. [13] Тармалду Сэвэки тэдэвумнин дагадун со кэтэ хуӈтул тэдэвумнил, Сэвэкивэ кэнеденэл, тыкэн гундечэтын: [14] — Угу Бугаду бихи Сэвэкиду кэнен бигин! Дулин Бугаду бихил Сэвэкиду аявуврил бэелду аяралдын бигин! [15] Тар Сэвэки тэдэвумнилин этэечимнилдук няӈняла мучучалатын, этэечимнил гумэтчэл: «Виплеемдула суругэт, ичэнэгэт, экун таду оча, тар эва Бэгин митту гунэн». [16] Хэлинчэденэл, тартыки эмэксэл, Мариява Осипнун бакачал, авдува уливунду балдымактава куӈаканма ичэчэл. [17] Ичэксэл, эр куӈакандули тэдэвумнил мэтэвнэвэтын улгучэнчэтын. [18] Этэечимнил улгучэннэвэтын долдычал бэел упкат сохичатын. [19] Мария-ка мэтэвнэвэтын аямат иргэлэви тыпкэнчэ, мевандулави ивчэ. [20] Этэечимнил-кэ долдыналивар, ичэнэливэр-дэ, Сэвэкивэ кэнеденэл, амаски мучучатын. Упкат Сэвэки тэдэвумнин гуннэгэчинин бичэн.

Исусту минэври итыва одяра тадук гэрбидерэ

[21] Кунакан балдыдяктукин дяпки инэӈин ӈэнэчэлэн, Нуӈандун минэври итыва очатын, Исус, гуннэ, гэрбичэтын, эр гэрбивэ Нуӈандун Сэвэки тэдэвумнин Мария эделин ургэхирэ бучэ бичэ.

Исуспа Бэгинду ичэвкэндерэ

[22] Тэхиврил инэӈил илтэнчэлэтын Моисей итыдун дукувчагачинин, нуӈартын балдымакта хутэвэр Бэгин дюлэдун ичэвкэндэвэр Иерусалимдула эмувчэл. [23] Бэгин итыдун гунмувчэ: «Элэкэсипты балдывча куӈакан, омолгичан бихикин, Бэгинӈи. [24] Тадук нуӈартын хулганидавар дэгаткэрвэ: дюр горлицалва-гу, дюр диргивкиткарва-гу эмувӈэтытын», — тыкэн Бэгин итыдун дукувча.

Сэмэн Бэгинмэ Исустули кэнедерэн

[25] Тарлаха Иерусалимду Сэмэн гэрбичи бэе бидечэ, ӈуӈнэт бинит индери, нуӈан, Сэвэкивэ одёдёно, Исраильва Айӈат бэевэ алатчачан. Сэвэки Эринин нуӈаннун бичэн. [26] Сэвэки эринин Сэмэнду мэтэвчэ, нуӈан Киристоспа Сэвэки уӈнэвэн, Айӈат бэевэ, эделиви ичэрэ этэн будэ. [27] Сэвэки Эринин нуӈанман Сэвэки дюлан эмувчэн. Исус амтылин балдымактавар хутэвэр итыду дукувчаван одавар тала эмувчэтын. [28] Сэмэн, куӈаканма ӈалалдуви гакса, Сэвэкивэ кэнексэ, гунчэ: [29] — Эхилэ Си, Бэгин, бунэви турэнми дялувунни, тарит би, синӈи боканни, аят дялитпи будэрив-дэ элэкин. [30] Би эхалдиви Айӈат бэевэ упкат тэгэл дюлэдутын иливнавас ичэм. [31] Си нуӈанман упкат тэгэлвэ айдан уӈчэс. [32] Нуӈан ӈэри тэдевэ евреилдук хуӈту бэелду ичэвкэндери, тарит Исраиль тэгэн кэневдеӈэн. [33] Исус аминин, энинин-дэ Сэмэн нуӈандулин улгучэндеридукин сохидячатын. [34] Сэмэн нуӈарватын хиругэчэ, куӈакан эниндун-кэ Марияду гунчэ: [35] — Эр куӈакан кэтэ Исраиль бэелвэн тыкивдэви-дэ, угирдэви-дэ иливувча. Нуӈан Сэвэки самалкин одяӈан. Нуӈан дэптыкин кэтэ бэел илдяӈатын, иликсал, мэрӈилвэр дэрэлвэр, дялилвар ичэвкэндеӈэтын, тадук меванин гидалавчагачин энулдеӈэн.

Анна Исуспа ичэдерэн

[36] Иерусалимду Сэвэки турэнмэн ихиври ахи Анна бидечэн. Нуӈан Пануил гэрбичи бэе Асера тэгэдукин тэкэчи хунадин бичэн. Нуӈан со сагды бичэ, эдынунми надан анӈанива бичэлэн, эдын ачин очан. [37] Навун окса, нуӈан дяпкундяр дыгин анӈанива инчэн. Нуӈан Сэвэки Дюдукин энэ юрэ, уӈкероденэ, девгэвэ-дэ кэтэрэ энэ илэчэрэ Сэвэкинун инэӈивэ-дэ, долбонива-да улгучэмэчиӈкин. [38] Тадук нуӈан балдымактали куӈакандули Иерусалимма Айӈат бэевэ алатчарилду упкаттутын улгучэнивки оча.

Насареттула мучун. Исус кууакады анӈанилин

[39] Бэгин итыван упкатван дялувуксал, Осип Мариянун Галилеяла мэнӈилэвэр бикиттулэвэр Насареттула мучучатын. [40] Куӈакан ихэвдечэ, дялирбудяча. Нуӈанман Сэвэки аявдечэ.

Дян дючи Исус Сэвэки Дюдун

[41] Анӈанитыкин Пасха инэӈидун Исус амтылин Иерусалимтыки суруӈкитын. [42] Исус дян дючи биӈэхин, нуӈартын ноноптыгачин Иерусалимдула Пасха инэӈилэн эмэчэтын. [43] Тар инэӈил илтэнчэлэтын, Исус амтылин, хутэтын Иерусалимду эмэнмунэвэн энэл сара, дюлавар мучудячал. [44] Амтылин хутэвэр гил мучудярил бэелнун ӈэнэдерэн бидеӈэн гунчэчэл. Умун инэӈилги хоктовор ӈэнэксэл, дялвар тадук сарил бэеӈилвэр сигдылэдутын Нуӈанман гэлэктэлчэл. [45] Эксэл бакара, Иерусалимтыки мучуксал, таду Нуӈанман гэлэктэлчэл. [46] Или инэӈиду Нуӈанман Сэвэки Дюдун бакачатын. Нуӈан, Моисей итын алагувумнилнунин тэгэтчэнэ, долчатчачан, алагувумнилдук-та ханнуктадячан. [47] Упкачил Нуӈанман долчатчарил дяличит гундеридукин сохидячал, амтылин, Нуӈанман ичэксэл, таду бихидукин сот [48] сохичатын. Энинин Нуӈандун гунчэ: — Хутэ, эда си муннун тыкэн онни? Эр аминни, би-кэт Синэ гэлэктэденэл, хивинчанал, муннанав. [49] Нуӈан таду гунчэ: — Эда су Минэ гэлэктэдечэхун? Су Би Аминми Дюдун биӈэтвэв эчэхун-ӈу сара? [50] Амтылин-ка, экунма хутэтын тар турэрди гундеривэн эчэл тыллэ. [51] Нуӈан амтылнунми сурулдычэ, Насареттула эмэксэ, амтылви аят долчатна, бидечэ. Энинин-кэ упкатва мевандулави ивдечэ.

Исус омолгиды анӈанилин

[52] Исус ихэвдечэн, дялин-ка дялитмар одячан, Сэвэки, бэел-дэ Нуӈанман аявдечатын.

Иоан-эимни Бэгин хоктовон осчаран

[3:1-2] Тибериус дян тунӈи анӈанин римскай хэгдытку тэгэмэрин биӈэхин, Сахария омолгин Иоан, бэел экичитын бирэ дуннэду биденэ, Сэвэки турэнмэн долдычан. Тарӈахи Понтиус Пилат Иудеяду бэгин бичэн, Галилеяду Ирод тэгэмэр бичэн, Итуреяду тадук Тараконитидаду нуӈан акинин Пилип, Абиленаду Лисаниус тэгэмэр бичэн. Тэли Анна тадук Кайафа хэгдыгумэл хирурил бичэтын. [3] Иоан Сэвэки дялилван дялувумнак Иордан-бира хулилин бихил дуннэлдули гиркуктадячан. Нуӈан бэел эрулвэ онадуквар хуеттэтын, Сэвэки нуӈартыкитын дялдуви эрувэ эдэн дявучара, муду эивдэтын гунчэн. [4] Тыкэн Сэвэки турэнмэн ихиври бэе Исаия мэнӈидуви кинигадуви дукунан дялувувчан: «Бэел экичитын бирэ дуннэду дылган долдывдяран: „Бэгин хоктовон оскаллу, Нуӈан хоктолвон ӈуӈнуркэллу: [5] чопкотыкирва тукалат дялувкаллу, гугдал, нектэл урэтыкирвэ дуннэгэчин нэптэкэллу, хоктол токчикалватын ӈуӈнуркэллу, мукэгичи дуннэвэ наптама хоктогочин окаллу", — [6] тэли упкат иникир Сэвэки аириван ичэдеӈэтын». [7] Со кэтэ бэел Иоандула муду нуӈарватын эидэн эмэдерэктын, нуӈан гунивки бичэ: — Кулиригдал! Ӈи сунду ӈэлумухивэ оналивар эдеӈэхун тамара, гуннэ, дялва бурэн? [8] Хуӈту бинит билнэвэр ичэвкэкэллу! Де экэллу-кэт гунчэрэ: Аврамдук тэкэчи бинэл, аивдяӈахун! Сунду гундем: Сэвэки эр дёлолдук Аврам хутэлэн одяӈан-кат. [9] Мол хэрэдутын чиӈивун сукэ нэвчэ: экуды-да аява эвки балдывра мова чиӈидяӈатын тадук тогоду иладяӈатын. [10] — Экунма бу оӈатывун? — бэел ханӈувкил бичэтын. [11] — Дюр догу урбакичи бэетыкин, — гунчэ Иоан, — урбакия ачин бэеду геви бугин. Девгэчи бэетыкин девгэе ачин бэеду нян тыкэн-ты боричигин. [12] Муду булкувдавар Иоандула эмэчэл бэелдук налогилва тавумнил нян бичэтын. Нуӈартын Нуӈандукин ханӈучатын: — Алагумни, бу эва оӈатывун? [13] — Гэлэвдеридук хулэкэвэ бэелдук экэллу тытэрэ, — гунчэ нуӈартыкитын Иоан. [14] — Бу-кэ эӈатывун? — таманду хавалдярил кухимнил ханӈучал. — Экэллу бэелдук, улокитнэ, тыссэмэттэ-кэт, тытэрэ-кэт, хаваливар таманма гаксал, дёккаллу. Тытэнэл карчия экэллу гара, улокитнэл-дэ гадавар экэллу эеттэ. [15] Упкат бэел Киристоспа алатчачатын, додувар Киристос-ку Иоан-ӈу биргун гунчэденэл. [16] Иоан-ка нуӈардутын упкаттутын гунчэ: — Би сунэ мут булкувдям. Миндук эӈэхитмэр эмэдеӈэн. Би Нуӈан унталин суксэлвэн-кэт эӈэтыв турэрэ. Нуӈан сунэвэ Сэвэки Эриндин тадук тогот булкудяӈан. [17] Нуӈан бурдук чэмэвэн тэхидеӈэн, тадук ая тэгэвуври чэмэвэ нэкуду умивдяӈан, чэмэн оёвон-ко эхи сиврэ тогоду дегдыдеӈэн. [18] Эргэчин-дэ, хуӈтул-дэ турэрди Иоан бэелду Сэвэки алагунман алагудяча. [19] Иоан тэгэмэр Иродва акинми ахиван Иродиадава, тытэксэ, ахиланалин тадук хуӈту эрулвэ оналин буруидачан, [20] Ирод-ка умун эрувэ тартыки хавчан: нуӈан Иоанма кайиду тэгэвкэнчэн.

Иоан Исуспа эидерэн

[21] Упкат бэел Иорданду булкучалатын, Исус нян булкуча. Тадук Нуӈан уӈкербдерэкин, няӈня нивчэ, тар нивнэдун [22] Нуӈантыкин Сэвэки Эринин — диргивки ичэдэчи дэгчэн — тадук няӈнядук дылган долдывча: «Си — Минӈи аяврив Омолгив, Си Минӈи урунми».

Исус тэкэнин дуннэду

[23] Исус алагулдалави иландярви дялупӈат бичэн. Бэел Исус Осип омолгин гунчэӈкитын. Осип-ка Илия хутэн бичэн. [24] Илия — Маттат омолтин, Маттат — Леви омолгин, Леви — Малки омолгин, Малки — Яннаи омолгин, Яннаи Осип омолгин, [25] Осип — Маттатия омолгин, Маттатия — Амос омолгин, Амос — Наум омолгин, Наум — Хесли омолгин, Хесли — Наггаи омолгин, [26] Наггаи — Махат омолгин, Махат — Маттатия омолгин, Маттатия — Шимьи омолгин, Шимьи — Иосэх омолгин, Иосэх — Иода омолгин, [27] Иода — Иоханан омолгин, Иоханан — Рэса омолгин, Рэса — Серуббабель омолгин, Серуббабель — Шеальтиэль омолгин, Шеальтиэль — Нэри омолгин, [28] Нэри — Малки омолгин, Малки — Адди омолгин, Адди — Косам омолгин, Косам — Эльмадам омолгин, Эльмадам — Эр омолгин, [29] Эр — омолгин Исус, Исус — Элиесер омолгин, Элиесер — Иорим омолгин, Иорим — Маттат омолгин, Маттат — Леви омолгин, [30] Леви — Шимон омолгин, Шимон — Иуда омолгин, Иуда — Осип омолгин, Осип — Ионам омолгин, Ионам — Эльяким омолгин, [31] Эльяким — Мелья омолгин, Мелья — Менна омолгин, Менна — Маттата омолгин, Маттата —Натан омолгин, Натан — омолгин Давид, [32] Давид — Исаи омолгин, Исаи — Иобэд омолгин, Иобэд — Боас омолгин, Боас Шела омолгин, Шела — омолгин Нахшон, [33] Нахшон — Амминадав омолгин, Амминадав — Админ омолгин, Админ — Арни омолгин, Арни — Хэсрон омолгин, Хэсрон — Перес омолгин, Перес омолгин Иуда, [34] Иуда — Иаков омолгин, Иаков — Исак омолгин, Исак — Аврам омолгин, Аврам — Терах омолгин, Терах — Нахор омолгин, [35] Нахор — омолгин Серук, Серук — Рэгу омолгин, Рэгу — Пелек омолгин, Пелек — Эбер омолгин, Эбер — Сала омолгин, [36] Сала — Кеинан омолгин, Кеинан — Арпакшад омолгин, Арпакшад — Сим омолгин, Сим — Нои омолгин, Нои — Ламек омолгин, [37] Ламек — омолгин Метушелах, Метушелах — Хэнох омолгин, Хэнох — Иаред омолгин, Иаред — Махалалэль омолгин, Махалалэль — Кеинан омолгин, [38] Кеинан — Энос омолгин, Энос — Шэт омолгин, Шэт — Адам омолгин, Адам — Сэвэки омолгин.

Харги Исус уэлумухие одан эетчэрэн

[4:1] Исус, Сэвэки Эриндин дялувукса, Иордан бирадук ӈэнэчэ. Сэвэки Эринин Нуӈанман дыгиндяр инэӈилэ бэел экичитын бирэ дуннэлэ сурувчэн. [2] Таду харги Нуӈан эрувэ одан эетчэчэн. Исус, эр дыгиндяр инэӈилвэ экунма-кат энэ дептэ, мудандун сот демулчэн. [3] Харги Исусту гунчэ: — Си, Сэвэки омолгин бими, эр дёлоду колобо одан ипкэкэл. [4] Таду Исус гунчэ: — Бэе колободук-нюн иникин эвки бирэ, — Сэвэки Дукувундун гунмувчэ. [5] Тар амардукин харги, упкат бугал баянматын дуннэ оёмолон эмувуксэ, умнэт ичэвкэнчэн. [6] — Би эр бугалва упкат эӈэхитэй, баянтай Синду будеӈэв, — гунчэ Нуӈандун харги. — Эр упкачин минду бувчэ бичэн, би-кэ ӈиду эеттыдуви эрэ будэв элэкин. [7] Си, би дюлэдув уӈкерорэкис, эр ичэнэс упкачин синӈи одяӈан. [8] — Сэвэки Дукувундун гунмувчэ, — гунчэ нуӈандун Исус, — Бэгинду, мэнӈидуви Сэвэкидуви-нюн, уӈкерокэл, Нуӈанман-нюн одёкал. [9] Тадук харги Нуӈанман Иерусалимдула эмэвчэ, Сэвэки Дюн оёмодун иливукса, гунчэ: — Си, Сэвэки Омолгин бими, эдук хэргискэки хэтэкэкэл. [10] Дукувун гунивки-вет: Сэвэки мэнӈилдуви тэдэвумнилдуви Синэ дыхуттэтын ипкэдеӈэн, [11] Синӈи халгарри дёлодук эдэтын тагавра, нуӈартын Синэвэ ӈалалдивар эксэдеӈэтын. [12] Исус мэтэвчэ: — Си эетчэриви Бэгинмэ-Сэвэкивэ эӈэтыс овкана, — тыкэн дукувча. [13] Харги-ка, Исус ӈэлумухивэ одан упкатван туркэвуксэ, Нуӈанман эрдэлэ-тардала эмэнчэ.

Исус Насаретту

[14] Исус, Сэвэки Эриндин дялувукса, Галилеяла мучуча. Галилея дагалин бихи дуннэтэнзду Нуӈан дярин улгучэндеӈкитын. [15] Нуӈан евреил уӈкеровун дюлдутын алагудявки оча, упкат Нуӈанман кэнедечэтын. [16] Исус ихэвчэ дуннэлэви Насареттула эмэчэ. Нуӈан субботаду, евреил дэрумкин инэткиттутын, ноноптыгачин евреил уӈкеровун дюлатын ичэн. Нуӈан Дукувунма таӈдави илча. [17] Тара гурэксэл, Нуӈандун Сэвэки турэнмэн ихиври бэе Исаия дукунаван бучэтын. Исус тыкэн дукувчава бакача: « [18] Би оёлив Бэгин Эринин бихин. Нуӈан Минэвэ булчэн. Нуӈан Минэ дёгорилду урунипчувэ тэдэвунмэ улгучэндэв уӈчэн, каивчадярил бэел ювувӈэтвэтын, балил бэел ичэри оӈатватын, тырэвувдерилвэ тынӈэтвэтын улгучэндэв уӈчэн. [19] Бэгин бэелвэ муланари инэӈин дагамадяран, гуннэ, улгучэндэв Минэ элэ уӈчэн». [20] Дукувчава чакиликса, Исус хавамниду бучэ тадук тэгэчэ. Тар дюду упкат бэел Нуӈанман-нюн ичэтчэчэл. [21] Исус турэчилчэ: — Инэӈмэн Исаия дукунан дялувувран, тара су долдырас. [22] Упкат бэел Нуӈанман кэнедечэтын, Нуӈан гуннэдукин сохидячатын. Нуӈартын дялдачатын, Сэвэки-нюн эрил турэрвэ буӈэтын. «Нуӈан Осип омолгин эчэ бирэ-гу?» — гуннэл, ханӈудячал нуӈартын. [23] Исус нуӈардутын гунчэ: — Су Минду эхиткэн эргэчин гунмувкэвэ гундеӈэхун-вет: «Бэгэдэмни, мэнми бэгэдэкэл. Бу-кэ Капернаумду экунма онавас долдычавун. Тар онави эду ихэвчэ бугадуви нян окал». [24] — Тэдемэ сунду гундем, — гундечэ часки Исус, — Сэвэки турэнмэн ихиври бэе бугадун нуӈанман эвкил тэдерэ. [25] Эдук-дэ хэгдытмэрвэ гунми: Исраильду Илья Сэвэки турэнмэн ихиври бэе биӈэхин, таду илан анӈани тадук анӈани калтакадун эчэн тыгдэрэ, тэли дуннэду упкаттун со дему очан, таду кэтэ навун-ахал бичэтын. [26] Илья умун-нюн Сидон дагадун Сарептаду бидери навундула уӈивчэ бичэн. [27] Исраильду Елисеи Сэвэки турэнмэн ихиври бэе биӈэхин, кэтэ хуемчэл бэел бичэл, нуӈардуктын ӈи-кэт эчэ бэгэдэврэ бичэ, умун-нюн Сириядук эмэчэ Наман гэрбичи бэе бэгэдэвчэ бичэн. [28] Тыкэн гундерэкин, уӈкеровун дюдутын упкат бихил бэел сот тыкулчал. [29] Исустыки хэтэкэниксэл, Нуӈанман лаӈгаличал, Насареттук часки ирихинчал. Насарет урэ оёдун илитчаран. Тар урэ хукэлкилэн ириксал, тадук угиник Нуӈанман анамнакил. [30] Нуӈан-ка бэел сигдылэлитын суручэн.

Капернаум уӈкеровун дюдун

[31] Исус Галилея городтулан Капернаумдула эмэчэ. Субботаду Нуӈан бэелвэ алагулча. [32] Нуӈан гундеридукин бэел сохичатын, Сэвэки эӈэхивэн Нуӈан турэрдун тагчатын. [33] Уӈкеровун дюдун умун бэе, додуви огеӈачи, бичэн, тар бэе сот игдыт тэпкэхинчэ: [34] — Э, эва Си минду одави эмэнни, Исус Насареттук тэкэчи? Си мунду эрувэ-гу одави эмэнни? Би Си ӈи бихивэс сам. Си — Сэвэкиӈи бихинни. [35] Исус-кэ ипкэчэ: — Симулакал, нуӈандукин юкэл. Огеӈа, тар бэевэ евреил уӈкеровун дютын дулмадун тыкивуксэ, эма-да эруе энэ ора, ючэ. [36] Упкат ӈэлэликнэвэр сохичал. — Эр-кэ экун? Нуӈан турэрин со хэгды эӈэхичил, огеӈал-кат ипкэрэкин, ювкил, — гумэтчэчэл бэел. [37] Тадук Нуӈандулин Капернаум мурэлин улгучэндевкил очал.

Исус кэтэ бэелвэ бэгэдэдерэн

[38] Уӈкеровун дюдукин нуӈан Симон дюлан суручэ. Симон ахин энинин бумуктукви сот хэкуӈэдечэн, нуӈандун бэлэдэн Нуӈандукин гэлэнчэл. [39] Ахитки эмэксэ, Исус бумук ахидук юдэн ипкэчэн, бумук ахидук ючэ. Ахи тар-ты таду илча, девгэлвэ остолду нэтычэ, нуӈарватын туючэ. [40] Упкат бэел дылача тыкчэрэкин, дага дялвар бэеӈилвэр хуӈтутоно бумукилди бумудерилвэ Исустыки эмувчэл. Нуӈан, бумудери бэетыкинду ӈалалви нэденэ, бэгэдэдечэ. [41] Кэтэ бэелдук огеӈал, юксэл, тэпкэвкил бичэл: «Си Сэвэки Омолгин бихинни!» Исус-кэ нуӈарватын симуладатын ипкэчэн. Огеӈал Исус Киристос бихивэн саӈкитын.

Исус Иудеяду алагудяран

[42] Инэӈи очалан Нуӈан городтук суручэ, ӈи-кэт экичин бирэ дуннэлэ эмэчэн. Со кэтэ бэел Нуӈанман гэлэктэнэчэл. Бакаксал, Нуӈан нуӈардуктын эдэн сурурэ гэлэчэтын. [43] Нуӈан-ка гунчэ: «Би хуӈтул городылду Сэвэки омакта тэгэмэрви иливдяриван улгучэнӈэтыв. Тара гундэви Би элэ уӈивчэв». [44] Тыкэн Иудеяду бихил евреил уӈкеровун дюдугын Нуӈан алагуктадяча.

Исус алагувумничи ддяран

[5:1] Умнэ Исус Геннисарет гэрбичи амут хулидун илитчачан. Со кэтэ бэел Нуӈанман мурэли, тыптырат илитчанал, Сэвэки турэнмэн долчатчачатын. [2] Амут хулидун Исус дюр дявилва ичэчэн. Олломимнил, дявилдуквар юксэл, адылилвар тэхидечэтын. [3] Исус умун дявдутын тэгэчэн. Тар Симон дявин бичэн. Симонма амут хулидукин дагакана эехиндэн гэлэчэн. Исус дявду тэгэтчэнэ, бэелвэ алагудячан. [4] Тара этэксэкэн, Симонду гунчэн: — Кэ, суӈта мулэ эехикэл, таду адылилвар тулэкэллу. [5] Симон таду гунчэ: — Алагумни! Бу, долбонива олломиксал, экуна-кат эчэлвун дявара. «Тулэкэллу» гунэри бихикис, тулэдеӈэв. [6] Тыкэн очалатын, адылилтын тэкэмдэлэтын, адылдутын со кэтэ олло тагавчан. [7] Симон ге дявдук гиркилви нуӈардутын бэлэдэтын эричэн. Тариӈилин, дагамаксал, дявилтын чэпэлтэк одалатын оллот дявилвар дялувра. [8] Тара ичэксэ, Симон-Ботур, Исус дюлэдун тыкиксэ, гунчэ: — Алагумни! Миндук сурукэл, би ӈэлумухичи бэе бихим! [9-10] Симон гиркилин Якип Иоаннун, Севедеи омолгилин, тадук гил олломимнил, тарбан оллово ичэксэл, нян сохичатын. Исус-ка Симонду гунчэ: — Экэл ӈэлэрэ, эдук дюлэски си оллово бэелду эмувдеӈэдук — си бэелвэ Сэвэкилэ эмувдеӈэс. [11] Олломимнил дявилвар амут хулилэн акивуксал, упкатва таду эмэниксэл, Исусва бодочотын.

Исус хуемчэ бэевэ бэгэдэдерэн

[12] Умнэкэн умун городту Исус бидерэкин, Нуӈантыкин упкат иллэн хуемчэ бэе эмэчэн. Исуспа ичэксэ, дэрэтпи дуннэлэ тыкчэ, Нуӈандукин гэлэнденэ: — Бэгин, минэ бэгэдэдэви эетты бими, си минэвэ бэгэдэдеӈэс. [13] Исус ӈалави угирчэ, нуӈанман эркучэ, гунчэ: — Бэгэдэдэви эетчэм, тэхивкэл. Тармалду бэе хуен ачин оча. [14] Исус тара ӈиду-кэт эдэн улгучэнэ гунчэ. Нуӈан гунчэ: — Сурукэл, Сэвэки хируридун ичэвкэкэл, тадук бэгэдэвнэливи Сэвэкиду Моисей гуннэгэчинин хулгакал, бэел си авгаранавас ичэдэтын. [15] Исустули улгур гороло долдывдячан. Со кэтэ бэел Нуӈандулан эмэдечэтын: долчаттавар тадук бумукилдуквэр авгарадавар. [16] Нуӈан-ка, ӈи-кэт экичин бирэ дуннэлэ суруксэ, уӈкеродевки бичэ.

Исус элчэ хаватара бэевэ бэгэдэдерэн

[17] Умнэ, Исус алагудяракин, Галилея тадук Иудея упкат бикичилдуктын, Иерусалимдук-та эмэчэл фарисейл тадук итыва алагумнил долчатчарил бэелнун умунду тэгэтчэчэтын. Нуӈандун Сэвэкидук эӈэхи бэевэ аиттан бувчэ бичэн, Сэвэки эӈэхин бэевэ аидан бувчэ бичэн. [18] Ады-да бэел, элчэ хаватара бэевэ сэктэвунду нэксэл, эмувчэл, дюла ивуксэл, Исус дюлэдун нэдэвэр некэчэл. [19] Бэел кэтэдуктын дюла эчэл он-кат ирэ, тарит дю оёлон туктывуксэл, дю оён дахивунман ничэл, бумудери бэеӈмэр сэктэвунтэи дю дулмалан Исус халгарин дюлэмэлэн нэчэл. [20] Исус, нуӈартын тэдедеривэтын ичэксэ, тар бэеду гунчэ: — Си ӈэлумухивэ онавас лукчам. [21] Итыва алагумнил тадук фарисейл додувар гунчэчэл: «Ӈи-кэ эр? Нуӈан Сэвэкивэ уски одяран. Сэвэки-нюн ӈэлумухивэ лукивки». [22] Исус, нуӈартын додувар гунчэдеривэтын сачадяна, нуӈартыкитын гунчэ: — Эда су тыкэн гунчэдерэс? [23] Он гунми эимкутмэр: «Си ӈэлумухивэ онас лукивран», гунми-гу, «Илкал-да гиркукал» гунми-гу? [24] Эхиткэн су ичэдерэс: Бэе Омолгин дуннэду ӈэлумухивэ лукиври эӈэхичи. Би синду гундем, — гунчэ Нуӈан элчэ хаватара бэетки, — илкал, сэктэвунми гакал-да дюлави сурукэл. [25] Тармалду бэе упкат ичэтчэрэктын илча, хуглэвун сэктэвунми гача-да, Сэвэкивэ кэнеденэ, дюлави суручэ. [26] Бэел упкат сот сохичатын. Нуӈартын, Сэвэкивэ кэнеденэл, ичэнэдуккэр ӈэлэликсэл, гундечэл: — Бу инэӈмэн тыкиндэлэн бэе энэвэн ичэрэ ичэрэв!

Исус Левийва эридерэн

[27] Тар амардукин Исус суручэ. Нуӈан налогилва тавумнива Левийвэ ичэчэн. Левий налогилва тамакит дю додун тэгэтчэчэн. Исус нуӈантыкин гунчэн: — Минэ бодокол. [28] Тариӈин, упкатва эмэниксэ, илча-да Нуӈанман бодочо. [29] Левий Исус дярин дюдуви хэгды туювунмэ оча. Тар ирэмэделдук кэтэ налогилва тавумнил тадук хуӈтул-дэ бэел бичэтын. Исус нуӈарнунтын умунду туювунмэ девдечэн. [30] фарисейл тадук итыва алагумнил тыкулчадянал, Нуӈан алагувумнилтыкин гунчэтын: — Эда су налогилва тавумнилнун тадук-кат хуӈтул эрэхивчэ бэелнун умунду девдерэс, умдярас? [31] Исус мэнин таду дявча: — Бумудерилду аичимни нада, авгаралду надая ачин. [32] Би ӈуӈнэт бидерил бэелтыки эчэв эмэрэ, ӈэлумухилвэ очалва Сэвэкилэ мучувкандави эмэм. [33] Таду нуӈартын гунчэл Нуӈандун: — Иоан алагувумнилин кэтэрэ девгэвэ энэл илэчэрэ, уӈкеродевкил, фарисейл алагувумнилтын нян тыкэн овкил, Синӈил-кэ девдевкил-кэт, умдявкил-кат! [34] Исус бими, гунчэ нуӈартыкитын: — Куримду девгэт маталва этэнни-гу туюрэ, ахиладяри бэе нуӈарнунтын тэтэтчэрэкин. [35] Гил-кэ инэӈилду ахиладяри бэевэ нуӈардуктын тытэдеӈэтын, тэли тар инэнилду эхилэ нуӈартын девгэвэ этэрэ илэчэрэ. [36] Исус нуӈардутын хуӈту гунмувкэвэ улгучэнчэ: — Горопты тэтывэ саӈанадавар, омакта тэтыдук саӈанаптынавар эвкил гирихина, гирихинмил, омакта тэтывэр сукчавкил, горопты-ка тэтыду тар омакта тэты гириптылан этэн-кэт дёкта. [37] Омакта аракива гороптыл икэвъелду эвкил уӈкурэ, уӈкурэктын, омакта араки икэвъелвэ тэкэлидеӈэн, тэли араки-да уӈкулбудеӈэн, икэвъел-дэ тэкэливдеӈэтын. [378] Омакта аракива омактал икэвъелду уӈкувкэ! [39] Ӈи-кэт горопты аракива умми, омакта аракива умдави этэн эеттэ, нуӈан гунивки: «Горопты аятмар».

Исус субботаду-да Бэгин

[1] Умнэ Исус субботаду, евреил инэткиттутын — дэрумкин инэӈиду, бурдук балдыдярин дуннэлин ӈэнэдечэн. Нуӈан алагувумнилин, бурдук бокотолвон тонӈолидянал, ханӈалдувар хургуденэл, девдечэл. [2] фарисейлдук хадылтын ханӈучатын: — Су эва одярас? Субботаду тыкэн эдеӈэ ора! [3] — Су эчэхун-ӈу таӈна Давид, демуликсэ, дага-да бэеӈилин демуллэктын эва онаван? — нуӈартыкитын Исус дявчан. [4] — Нуӈан, Сэвэки Дюлан иксэ, хулгакит колобово гакса, мэнинкэт девчэ, бэеӈилдуви-кэт бучэ, тар-ка колобово хирурилдук хуӈту бэе ӈи-кэт эӈэтын дептэ. [5] Исус часки гундечэ: — Бэе Омолгин — субботаду-да Бэгин.

Исус субботаду бэгэдэдерэн

[6] Ге субботаду Исус, евреил уӈкеровун дюлатын эмэксэ, алагудяча. Таду умун бэе анӈу ӈалан олгочо бичэ. [7] Итыва алагумнил тадук фарисейл Исус тар субботаду бэевэ бэгэдэрэкин буруйдадавар Нуӈанман сипкитчачатын. [8] Исус-ка эва нуӈартын дялдадяриватын сачадяна, олгочо ӈалачи бэетки гунчэ: — Эр дю дупмадун илкал, эмэкэл. [9] Би сундук ханӈудям, — гунчэ нуӈартыкитын Исус, — субботаду экун овӈатын: ая-гу, эру-гу? Бэелвэ аими-гу, вами-гу? [10] Тадук, упкатватын эрэли ичэхиниксэ, бэетки гунчэ: — Ӈалави угиркэл. Тариӈин угирчэ — ӈалан ая оча. [11] Фарисейл-кэ, сот тыкуликсал, Исуспа он оривар улгучэмэчилчэл.

Дяндюр синмавчал алагувумнил

[12] Умнэ тар инэӈидду Исус уӈкеродэви урэлэ туктычэ, таду долбонива Сэвэкиду уӈкербдечэ. [13] Инэни очалан, Нуӈан мэндулэви алахувумнилви эричэ, тарилдук дяндюрвэ бэелдулэ уӈдэви синмача, нуӈарватын синмавчад, гуннэ, гэрбичэ. Тарил гэрбилтын: [14] Симон тадук нуӈан нэкунин Андрей, Симонма Исус Ботур гуннэ гэрбичэ, Якип, Иоан, Пилип, Варполомей, [15] Матпей, Пома, Алпей омолгин Якип, Симон Селот гэрбичи, [16] Якип омолгин Иуда тадук Искариот Иуда амаргут Исуспа униечэ.

Исус алагудяран бэгэдэдерэн-дэ

[17] Исус нуӈарнунтын урэдук нэптэкэлэ эвчэн. Таду со кэтэ Нуӈан хадылин алагувумнилин тадук бэел Иудея упкаттукин, Иерусалимдук, ламу хулидун бихил городылдук Тир тадук Сидон гунмурилдук бэел умунупчэл бичэтын. [18] Тар бэел Нуӈанман долчаттавар тадук бумукилвэр бэгэдэвкэндэвэр эмэчэл. Додувар огеӈачил нян бэгэдэвчэл. [19] Упкат бэел Нуӈанман эркухиндэвэр некэчэтын, нуӈандукин эӈэхи юдеӈкин, тадук упкат бэел бэгэдэвуӈкитын.

Ӈи урундеуэн, ни этэн урунэ

[20] Исус, алагувумнилтыкиви ичэтчэнэ, гунилчэ: — Дёгордёрил урундекэллу — Сэвэки нуӈардутын тэгэмэр бидеӈэн, тарит нуӈардутын ая бидеӈэн! [21] Эхиткэн демудерил урундекэллу — Сэвэки сунэ аивдалахун улидеӈэн! Эхиткэн соӈодёрил урундекэллу — Су инедеӈэхун! [22] Урундекэллу, бэел сунэ ичэмэиндерэктын-кэт, сунэ эрэсчэрэктын-кэт, дяртадярактын-кат, гэрбилвэхун такадярактын-кат — тар упкачин Бэе Омолгин дярин бивки. [23] Урундекэллу тар инэӈиду, хэтэкэскэллу! Няӈняду сунэ со хэгды анивун алатчаран! Эр бэел амтылтын Сэвэки турэнмэн ихиврил бэелнун тыкэн-ты оӈкитын. [24] Сунду-кэ, баяхал, биргэ — су эрдэлэн мэн кутувар ичэчэхун. [25] Эхиткэн аювчал бэелду биргэ — су, демуденэл, бидеӈэхун. Эхиткэн инедерилду биргэ — су, горидянал, соӈодёӈохун. [26] Упкат бэел, сунэ кэнедерэктын, биргэ: Сэвэки турэнин оннудун улокво ихивдярилва бэелвэ амтылтын тыкэн-ты кэнеӈкитын.

Булэсэгилвэр аявкаллу

[27] — Сунду-кэ, Минэ долтатчарилду, Би гундем: мэнӈилвэр булэсэгилвэр аявкаллу, сунэ ичэмэиндерил бэелду аяя одякаллу, [28] сунэ ниӈидерилвэ су хиругэдекэллу, сунэ дяргадярил дяритын су уӈкерокэллу. [29] Синэ умун анчандулис иктэчэду геви анчанми иктэвкэкэл. Синдук куӈгувэс тытэчэду, урбакави-да букэл. [30] Синдук гэлэдеритыкинду букэл. Синдук экуна-вал тытэрэктын, тариӈми экэл амаски гэлэрэ. [31] Эва бэел сунду одатын эетчэрэс, тара бэелду мэррун одякаллу. [32] Сунэ аявдярилва су аяври бихиксун, тали кэневувдеӈэхун-ӈу? Тыкэн-дэ овкил Сэвэки эетчэривэн эхил ора бэел эчэ. [33] Сунду аява очал бэелду, тарилду нян аява ораксун, тали кэневунэ Сэвэкидук алатчарас-ку? Тыкэн-дэ овкил эчэ Сэвэки эетчэривэн эхил ора бэел. [34] Су мучувӈат бэелду коталавкил бихиксун, тали кэневдеӈэхун-ӈу? Сэвэки эетчэривэн эхил ора бэел нян таргачирду коталавкил, котавар амаски алатчанал. [35] Су-кэ булэсэгилвэр аявкаллу, аяя окаллу, котая будекэллу, амаски энэл алатта. Тэли сунэ со хэгды анивун алатчаӈан: су Угутмэр хутэлин одяӈаахун: аява оналван омӈочол бэелвэ-дэ, эрувэ-дэ очалва аявувки эчэ! [36] Аминнун дую мевачигачинин су нян дую мевачил бикэллу.

Бэелвэ экэллу буруйдара

[37] — Ӈивэ-кэт экэллу буруйдара, тэли мэррун этэрэс буруйдавра. Ӈивэ-кэт экэллу турэттэ — сунэ нян эдеӈэтын турэттэ. Ӈивэ-кэт экэллу эрут турэттэ — сунэ нян этэрэ дяргара. Эрувэ онаватын дялдувар экэллу дявучара — сунтыки нян тыкэн одяӈатын. [38] Кэтэе бурэксун, кэтэе сунду будеӈэтын. Будекэллу, Нуӈан сущгу нян будеӈэн, бунэдуксун-кэт кэтэтмэрвэ будеӈэн. Элэкинэ бурэксун, элэкинэ сунду-дэ будеӈэн. [39] Исус нуӈардутын эргэчин гунмувкэвэ улгучэнчэ: — Бали бэе балиду элгэктэмни биӈэтын-ӈу? Нуӈартын дюктэ чопколо тыкчэӈэтын эчэ? [40] Алагувумни алагумнидукви кэтэтмэрвэ эхин сара, алагувумни алагумни бунэвэн упкатван салми, тэли алагумнигачинми одяӈан. [41] Си гиркиви эхадун токтакан инэвэн эда ичэтчэнни, мэнни эхадус голо инэвэн эхинни ичэрэ? Он-ка си гиркидуви гундеӈэс: «Гирки, эхадукис токтаканма лувухиникта», мэнӈидуви эхадуви голово эвки ичэрэ бинэ. [42] Эрувэ гунчэденэ, аякатчари! Нонон мэнӈидукви эхадукви голово лувухикал, тэли си аят ичэлдеӈэс, тадук гиркиви эхадукин токтаканма лувухиндяӈас.

Тэвуктэмкурэ тадук тэвуктэ

[43] — Ая тэвуктэмкурэ эру тэвуктэвэ эвки балдывра, эру тэвуктэмкурэ ая тэвуктэвэ эвки балдывра. [44] Тэвуктэмкурэ эрун-аян тэвуктэлдин савувки: супирэдук инжирва эвкил тэвлэрэ, утумуктудук виноградва нян этэнни тэвлэрэ. [45] Ая мевачи бэе аява ювувки, эру бэе мевандукин — эру ювки, бэе мевандуви экунма дявучавки, тара турэрди ювувки.

Дяличи тадук дялъя ачин дюва омнил

[46] Эда су Минэ «Бэгин, Бэгин» гундеӈнэрэс, Би-кэ сунду ипкэнэвэв эӈнэрэс ора? [47] Су сарас, ӈивэ урэчэ Миндулэ эмэдери, Минӈи турэрвэв долчатчари, гуннэлвэв дялувдяри бэе? Би сунду гундем. [48] Таргачин бэе дюва одалави, нонон дуннэвэ суӈтат, дёлово исталави улэвки, тадук дёлолво дю маннит илиттан умивукса, тар оёдун дюви иливувки, тара урэчэ. Бира, мудэксэ, хулилдукви юрэкин, дютки белкихинакин, эргэчин дю этэн сукчавра. Эр дю аямамат овча. [49] Турэрвэв долчатчана, гуннэвэв эвки дялувра бэе, дюви хэргидэлин экунма-кат энэ нэрэ дуннэмэду иливча бэевэ урэвки. Таргачин дю бира мудэрэкин, тармалду капургавки. Таргачин дюдук экун-кат эхин эмэнмурэ.

Исус римскай офицер боканман бэгэдэдерэн

[7:1] Бэел Исус упкатван гундеривэн долчатчатын, тара этэксэ, Нуӈан Капернаумдула ӈэнэчэн. [2] Умун римскай офицер сомат аяври бокачи бичэ. Тар боканин, бумуликсэ, эр-ты буӈэт оча. [3] Римскай офицер Исустули долдыкса, евреил хэгдыгулвэтын Нуӈандулан уӈчэ, Исус эмэксэ, боканман бэгэдэдэн. [4] Евреил хэгдыгултын, Исустыки эмэксэл, сот Нуӈанман гэлэнилчэтын. — Тар бэеду аяя оми, элэкин бидеӈэн, — гундечэл нуӈартын. — [5] Нуӈан мунэ упкатвавун аявувки, эр нуӈан мунду уӈкорбвун дюявун очан. [6] Исус нуӈарнунтын сурулдычэ. Нуӈан, офицер дюлан дагамадяракин, офицер Нуӈанман арчаптыки гиркилви уӈчэн, тариӈилин гундэтын: — Бэгинми минӈи, экэл-дэ хивинара. Минӈилэ дюлав Си идэс, би эру бэе бихим. [7] Тадук би мэнми Синтыки эчэв эмэрэ — мэнми эру бэе бихим, гунчэнэ. Си турэхикэл-нюн — тэли минӈи боканми авгарадяӈан. [8] Би оёлив хэгдыгул нян бихи, би мэнми нян кухимнилду хэгдыгу бихим. Умунду гуниӈнэм: «Сурукэл» — нуӈан сурувки; геду: «Элэ эмэкэл» — гунэкив, нуӈан эмэвки; бокантыкиви гуниӈнэм: «Эрэ окал» — тара нуӈан овки. [9] Исус, бэе гуннэвэн долдыкса, сохича тадук, бододёри бэелтыкэки этэхиниксэ, гунчэ: — Сунду гундем, эргэчин сот тэдедеривэ Би Исраильду эчэв бакалдыра. [10] Исустыки уӈнэн бэеӈилин, мучуна эмэксэл, бокан авгаранаван ичэчэл.

Наинду навун омолгин, буксэ, арран

[11] Дагаканма биксэ, Исус Наин гунмури городтула суручэ. Нуӈанман алагувумнилин тадук со кэтэ бэел бододёчол. [12] Тар город иври уркэлэн Нуӈан дагамадяракин, городтук умун бучэ бэевэ ювдечэл, тар бэе умун навун-ахи умукомо омолгин бичэн. Тар ахинун городтук со кэтэ бэел ӈэнэлдыдечэтын. [13] Бэгин, тар ахива ичэксэ, сот муланча. — Экэл соӈоро, — гунчэ Нуӈан. [14] Тадук, дагамакса, бучэ бэе хуглэдерин ӈаливунман эркучэ. Ӈаливунма эксэдерил бэел илчал. Исус гунчэ: — Омолги, синду гундем, илкал! [15] Бучэ омолги тэгэчэ тадук турэчилчэ. Тыкэн Исус нуӈанман эниндулэн мучувканча. [16] Упкат бэел сот ӈэлэлчэл, Сэвэкивэ кэнелчэл. — Хэгдыкэкун Сэвэки турэнмэн ихиври бэе мундулэ эмэрэн, — гундечэл нуӈартын. — Сэвэки мэнӈидуви тэгэдуви бэлэттэви эмэчэ. [17] Иудеяли-дэ, Иудея дагалин бихи дуннэлдули-дэ Нуӈандулин улгучэндевкил очал.

Иоан-эимни ханнунин

[18] Иоан алагувумнилин нуӈандун Исус эва одяриван упкатван улгучэнчэл. Иоан, дюр алагувумнилви эриксэ, [19] Бэгинтыки уӈчэн ханӈудатын: — Си-гу тар элэ эмэӈэт бихинни, хуӈтувэ-гу бу алатӈатывун? [20] Бэел, Исустыки эмэксэл, гунчэл: — Иоан-эимни мунэ Синтыки ханӈудавун уӈнэн: — Си-гу мундулэ эмэӈэт бихинни, хуӈтувэ-гу бу алатӈатывун? [21] Тар инэӈилду Иоан алагувумнилин Исус со кэтэ бумудерилвэ, авадытыкир бумукилдук айдяриван, биргэвэ ичэдерилдук огеӈалва ювдеривэн, балил ичэрил одяриватын ичэчэтын. [22] Исус Иоан алагувумнилтыкин гунчэн: — Сурукэллу тадук Иоанду экунма ичэнэвэр, долдынавар упкатван улгучэкэллу: балил бэел ичэвкил ора, доколокил бэел гиркукталла, хуемчэл бэел хуее ачир ора, куйкил бэел долдывкил ора, бучэл ардяра, дёгордёрил бэел Сэвэки турэнмэн долдыдяра. [23] Ӈи, ӈэлэликсэ, миндук этэн адагара, тар бэе кутучи одяӈан.

Исус тадук Иоан-эимни

[24] Иоан уӈнэлин бэеӈилин суручэлэтын, Исус бэелду Иоандули улгучэнилчэ: — Су экунма ӈи-кэт экичин бирэ дуннэду ичэдэвэр ӈэнэктэчэхун? Чукава эдындук эдынмувдеривэ ичэдэвэр-гу? [25] Тыкэн эчэ бихикин, экунма су ичэдэвэр некэчэхун? Аякакун тэтычи бэевэ ичэдеӈэвун гунчэчэхун-ӈу? Аякакун тэтычил баяхал бэел хэгдыкур гудейкэкур дюлду бидевкил. [26] Экунма су ичэдэвэр ӈэнэктэчэхун? Сэвэки турэнмэн ихиври бэевэ-гу? Тыкэн-ты, су Сэвэки турэнмэн ихиври бэевэ ичэчэхун, сунду гундем, нуӈан Сэвэки турэнмэн ихиври бэедук-кэт хэгдытмэр. [27] Нуӈандулин Дукувунду тыкэн гунчэл: «Эр Би Мэнӈиви тэдэвумниви Си дюлэлис уӈдем, тар Си дюлэдус Синду хоктоёс одяӈан». [28] Сунду гундем, упкат балдычал бэелдук ӈи-кэт Иоандук угитмэр ачин, тар-да бичэлин хулукуткумэ бэе, Сэвэкивэ тэгэмэр гуннэ, мевандулави ивувчэ, нуӈандукин угутмэр. [29] Упкат бэел, налогилва тавумнил-да, Исус турэрвэн долдыксал, Сэвэкивэ кэнедечэтын, тадук Иоан нуӈарватын муду эичэн. [30] фарисейл тадук итыва алагумнил Сэвэки нуӈардуктын эетчэривэн эчэл мевардулавар иврэ, тарит Иоандула муду эивдэвэр эчэл ӈэнэмурэ. [31] Исус ултучэндериви часки улгучэндечэн: — Эхиткэн бидерил бэелвэ ӈинун Би урэмкэдем? Ӈивэ нуӈартын урэчэл? [32] Нуӈартын тэгэтчэрил мэмэрилнунмэр улгучэмэтчэрилвэ куӈакарва урэчэл: бу флейтаду сунду сэвдепчулвэ икэрвэ эвидечэвун, су-кэ эчэхун хэгэрэ. Бу сунду мэргэпчул икэнмэ икэчэвун, су-кэ эчэхун соӈоро. Су-дэ тыкэн одярас. [33] Иоан-эимни, эмэксэ, дептэ-кэт эӈкин, аракива-кат эӈкин умна — су-кэ гундерэс: «Нуӈан дылитви вевалча!» [34] Бэе Омолгин, эмэксэ, девувки-кэт, умивки-кат — су-кэ гундерэс: «Ичэткэллу, эр бэе доя ачин, девдемэ, сокторувки-кат, нуӈан налогил тавумнилин тадук хуӈтул эрул бэел гиркитын». [35] Сэвэки дялин-тэден Нуӈан тэдедерил хутэлин бинидутын ичэвувки.

Ахи Исуспа маннит аявриви ичэвкэндерэн

[36] Умун фарисей Исуспа инэӈилги девгэвэ девулдыдэн дюлави эричэн. Исус нуӈан дюлан эмэксэ, остолтыки тэгэчэ. [37] Тар городту умун ахи-бэемэн бичэн, тара упкат бэел саӈкитын. Ахи, Исус фарисей дюлан эмэривэн сакса, тамура дёлодук овувча тыгэду ая унӈучи имурэнмэ гакса, тала эмэчэн. [38] Тадук, Исус халгарин дагадутын илитчана, сонодечб. Инамукталин Исус халгардулан чургидячатын, ахи Нуӈан халгарван, нюканидяна, ая унӈучи имурэнди имудечэн. [39] Исуспа эричэ фарисей, тара ичэксэ, гунчэчэ: «Эр бэе Сэвэки турэнмэн ихиври бэе бими, Нуӈанман ӈэлумухичи ахи эркудеривэн самча». [40] Исус-ка нуӈандун гунчэ: — Симон, Би синду эва-ка гундэви эетчэм. — Гукэл, алагумни, — гунчэ тариӈин. [41] — Умун котава бумни бэе дюр бэеду коталача: умун бэеду тунӈа няма динарийва бучэ, геду — тунӈадярва. [42] Тар бэел котава он-кат эӈэт мучувра бичэтын, тэли коталача бэе дюридутын коталватын эдэтын бурэ дёкчан. Тар дюр бэелдук авгутын-ка котамнива сотмарит аявдяӈан? [43] — Кэтэтмэрвэ коталача бэе гунчэӈнэм, — гунчэ Симон. — Си тэдевэ гунинни, — гунчэ Исус. [44] Тадук ахитки этэхиниксэ, Симонду гунчэ: — Эр ахива ичэнни? Би синӈи дюлас эмэнэдув си минду халгарви авдав муе-кэт эчэс бурэ. Нуӈан-ка инамукталдиви халгарвав булкуран тадук нюриктэлдиви буллэн. [45] Си минэ, нюканина, эчэс бакалдыра. Нуӈан-ка элэ эмэнэдукив Минӈи халгарвав энэ этэрэ нюканидяран. [46] Си имурэнди Би дылвав эчэс имурэ, нуӈан-ка Минӈи халгарвав ая унӈучит, тамурат имурэнди имурэн. [47] Би синду гундем: нуӈан кэтэрэ ӈэлумухивэ онан лукивра, нуӈан, маннит аявдяна, тара ичэвкэнэн. [48] Ахакан ӈэлумухивэн лукми, тар ахаканди аявувки. Исус ахитки гунчэ: — Ӈэлумухилвэ онас лукивра. [49] Хадыл ирэмэдел гумэтчэчэтын: «Нуӈан ӈи-кэ биргун, ӈэлумухилвэ-кэт лукчари?» [50] Исус-кэ ахитки гунчэ: — Синэ тэдедерис айран. Аят гиркудякал.

Исуспа бодоктодерил ахал

[8:1] Тар амардукин, дагаканма биксэ, Сэвэки тэгэмэрви иливдяриван мэтэвденэ, Исус, городылдули, бикичилдули урунипчу долдынма улгучэнденэ, гиркуктадяча. Нуӈаннунин дяндюр алагувумнилин [2] тадук адыкан огеӈалдук-та, бумукилдук-тэ бэгэдэвчэл ахал: Мария-Магдалина, Исус нуӈандукин надан огеӈава ювчэн, [3] Ирод-тэгэмэр хавамнин Хусы ахин Иоана, Сусанна тадук тарилдук-да хуӈтул кэтэ ахал. Нуӈартын мэнӈдилдивэр баяндивар Исусту тадук алагувумниддун бэлэчиӈкитын.

Путэдерили бэели гунмувкэ

[4] Кэтэ бэел Исустыки эдук-тадук умунупчэтын. Нуӈан умун гунмувкэвэ улгучэнилчэ бичэ: [5] умун бэе бурдук чэмэлвэн нэптэкэлэ путэдэви эмэчэн. Тар путэдерэкин, чэмэл хадылтын хоктоду тыкчэл, тарилва гиркудярил хэкичэл, чипичал-кат, чоӈкина, депчэл. [6] Хадыл чэмэл дёлолду тыкчэл, тарил, чукакарва ювуксэл, му ачиндукин олгочол. [7] Хадал чэмэл супирэл хэргидэлэтын тыкчэл. Супирэл, тыптырат балдыксал, чэмэл чукакарватын энэл балдывкана бокчал. [8] Хадыл чэмэл, ая дуннэлэ тыкиксэл, нямадук хулэкэлвэ умун чэмэлдук балдывчал. Тыкэн улгучэниксэ, Исус игдыт гунчэ: — Сечил бимил, сердулавар силдыкаллу!

Исус экундули эр гунмувкэду улгучэндерэн

[9] Алагувумнилин Нуӈандукин ханӈучал: — Экунма эр гунмувкэ гундерэн? [10] Нуӈан гунчэ: — Сунду Сэвэки тэгэмэрви упкат бэелдук дяючадяриви ничэн, хадылду-ка бэелду би гунмувкэт улгучэним. Нуӈартын ичэтчэнэл — эвкил ичэрэ, долчатчанал — долавар эвкил иврэ, эвкил тыллэ. [11] Эр гунмувкэ тыкэн гундерэн: чэмэ — тар Сэвэки турэнин. [12] Хоктоду тыкчэл чэмэл — тар турэнмэ долчатчарил бэел, амаргут-ка, нуӈардулатын харги эмэми, Сэвэки турэнмэн, нуӈартын мевардуктын дёромоно, гавки, нуӈартын эдэтын тэделлэ, эдэтын аивра. [13] Дёлочи дуннэду тыкчэл чэмэл — тар долдынавар турэнмэ, урунденэл, тэдевкил бэел, тар-да бичэлин, ӈиӈтэе ачир биксэл, харги нуӈарватын уркуллакин, энэл тэрэрэ, эливкил тэдерэ. [14] Супирэл хэргидэлэтын тыкчэл чэмэл — тар бэел, Сэвэки турэнмэн долчатчанал-да мэнӈитвэр бинитвэр бидерил. Нуӈартын тэдеритын кихалгаду, баянду тырэвувки. Таргачир бэел диктэӈми эхивэ ириврэ супирэгвэ урэчэл. [15] Ая дуннэлэ тыкчэл чэмэл — тар бэел долдынавар турэнмэ аяма, дуюмэ мевандувар, одёдёнол, дявучавкил. Тарил экунду-да тэрэвкил, диктэлвэ балдывча диктэмкурэвэ урэчэл, — гунчэ Исус.

Ӈэривундули гунмувкэ

[16] Ӈи-кэт, ӈэривунмэ нуликса, икэчэнди этэн тара кумтэрэ, бе-кат хэргидэдун этэн иливра. Эчэ, ӈэридери тогово угилэ иливувкил, идерил бэел ӈэринмэ ичэдэтын! [17] Дяючавдяри савулдяӈан, дахивчадяри ичэвулдеӈэн. Уп-кат тулиски юдеӈэн. [18] Мэрвэр аямат самкакаллу, он долчатчаривар. Бихичи бэеду, хавнал, будеӈэтын, экуна-кат ачин бэелдук, ахакан-да бихивэн, тытэдеӈэтын.

Ӈи Исус дялин?

[19] Умнэкэн Нуӈандулан энинин нэкнилнунин эмэчэл, бэел кэтэдуктын Нуӈантыкин эчэл он-кат дагамара. [20] Тара Исусту мэтэвчэл: — Энинни тадук нэкиилли тулилэ илитчара, Синэ ичэдэвэр эетчэрэ. [21] Нуӈан-ка гунчэ нуӈардутын: — Би энинми тадук нэкнилви — Сэвэки турэнмэн долчатчарил тадук тар турэнмэ дялувдярил илэл.

Исус эдынмэ этэвкэнэн

[22] Умнэ Исус алагувумнилнунми дявду тэгэчэ тадук нуӈартыкитын гунчэ: — Кэ, амутпа баргиски хэдэгэт. Нуӈартын баргиски эехинчэл. [23] Эендерэктын, Исус ахинча. Умнэкэмэ амутту со эӈэхи эдын эдынилчэ, дявдулатын му белкихинча, нуӈартын чэпэлтэк очал. [24] Алагувумнилин, Исустыки дагамаксал, Нуӈанман сэрувчэтын. — Таткамни, Таткамни, чэпэдерэв! — гунчэл нуӈартын. Нуӈан, меликса, эдынмэ-дэ, угэлвэ-дэ бэрэвкэнчэ. Эдын, угэл-дэ ачир очал, чэрули очан. [25] — Иду-кэ су тэдерихун? — гунчэ Исус алагумнилтыкиви. Ӈэлэлчэл алагувумнилин, сохидянал, гумэтчэчэл: — Ӈи-кэ биргун Нуӈан, эдынду-дэ, муду-дэ ипкэрэкин, Нуӈанман долдывкил?

Исус огеӈачи бэелвэ бэгэдэдерэн

[26] Нуӈартын Галилея баргидадун бихи Герасенил дуннэлэтын акчатын. [27] Исус дявдук ючэлэн, умун горово додуви огеӈачи бэе городтук Нуӈанман арчадави эмэчэ. Тар бэе дюлакин онан горо оча, бучэл бэелвэ нэвунмэ дютадяна, бидевки бичэ. [28] Исуспа ичэксэ, тэпкэнэе Нуӈан халгардулан тыкчэ-дэ игдыт тэпкэлчэ:

Додуви огеӈачи бэе

— Исус, Угутмэр Сэвэки Омолгин, Си минэ он одави некэденни? Сот Синдук гэлэдем, экэл минэ биргэвэ ичэвкэнэ! [29] Исус огеӈаду тар бэедук юдэн ипкэчэ. Огеӈа тар бэевэ кэтэрэ муӈнадяча бичэ, бэе ӈалалван, халгарван сэлэмэ куиргит хэркэксэл, этэечивкил бичэл-дэ, нуӈан-ка тар сэлэмэ куиргивэтын пэхилиӈкин, огеӈа-ка нуӈанман бэе экичин бирэ дуннэлэ ӈэнэвкэниӈкин. [30] — Гэрбис ӈи? — нуӈандукин Исус ханӈуча. — Кэтэкун, — гунчэ тариӈин, нуӈан долан кэтэ огеӈал инэдуктын тыкэн гунчэ бичэ бэе. [31] Огеӈал Исустук нуӈарватын урэдук хэргиски эдэн уӈрэ гэлэнилчэл. [32] Таду кэтэ сунюрир бичэл, тарил урэ оёдун оӈкодёчол. Огеӈал Исустук сунюрир долатын идэвэр гэлэнчэл. Нуӈан таду дёкчан. [33] Бэедук юксэл, огеӈал сунюрир долатын ичэтын, сунюрир-кэ урэ оёдукин хэргиски амуттула хэтэкэсчэл тадук чэпэчэл. [34] Этэечимнил, тара ичэксэл, городтула туксачал, городту-да, город дагалдулин бихил бикичилду-да ичэнэвэр улгучэнчэл. [35] Бэел таду экун онаван ичэнэчэл. Исустула эмэксэл, бэе додукин огеӈа юнэн бэевэ ичэчэтын. Тар тэтыви тэтыксэ, дяличи окса, Исус халгарин дагадутын тэгэтчэчэн. Бэел тадук нэлэлчэл. [36] Бэе бэгэдэвнэвэн ичэчэл бэел, тар он овнаван улгучэнчэл. [37] городту Герасенду тадук хуӈтул бикичилду упкат бидерил бэел, сот ӈэлэликсэл, Исуспа дуннэдуктын сурудэн гэлэнилчэл. Нуӈан, дявду тэгэксэ, амаски дяврахинча. [38] Додукин огеӈалва ювнэн бэеӈин Нуӈаннунин сурулдыдэви эетчэн. [39] Исус-ка нуӈанман уӈчэ, гуниксэ: — Си дюлави мучукал, таду синду Сэвэки эва онаван улгучэкэл. Тариӈин, суруксэ, городту бидерил бэелду упкаттутын Исус нуӈандун эва онаван улгучэниктэдечэ.

Бумудери ахи тадук Иаир хунадин бэгэдэврэ

[40] Исус амаски мучучалан, Нуӈанман арчаптыки со кэтэ бэел эмэчэтын. Нуӈанман упкат бэел алатчачатын. [41] Таду умун бэе Иаир гэрбичи эмэчэ — нуӈан евреил уӈкеровун дюдутын хэгдыгутын бичэн. Тар бэе, Исус халгардулан тыкиксэ, дюлави сот эрилчэн. [42] Нуӈан умукэмэ хунатканин, дяндюрви дялувдяри, бумуденэ, бултэк оча. Исус нуӈаннунин сурулдычэ, Нуӈанман мурэли кэтэ бэел бододёчотын. [43] Умун ахи сэксэн эенилнэн дяндюр анӈани оча бичэ. Нуӈан идэгэлви упкатван бэгэдэмнилду бучэ-дэ, тар-да бичэлин ӈи-кэт нуӈанман эчэ бэгэдэрэ. [44] Тар ахи, Исус амаргидалан дагамакса, Нуӈан куӈгун хуливэн ӈалатви эркучэ, тармалду сэксэн эендеми этэчэ. [45] — Ӈи Минэ эркурэн? — ханӈуча Исус. Упкат ӈи-кэт эчэ эркурэ гундечэл. Таду Ботур гунчэ: — Таткамни, бэел Синэ мурэли камнидяра. [46] — Эчэ, Минэ ӈи-глэ эркурэн, — гунчэ Исус. — Би Миндук эӈэхив юнэвэн мэдэм. [47] Таду ахн, энэ савра бэгэдэвдэви эетнэн эхивэн дёкта сакса, ӈэлэлнэдукви, силгинденэ, юксэ, Исус дюлэлэн тыкиксэ, бэел упкат долчатчарактын, эда эркунэви тадук тармалду ая онави улгучэнчэ. [48] — Хутэ, тэдерис синэ айран. Сурукэл, аят бидекэл, — гунчэ нуӈандун Исус. [49] Гундериви эделин этэрэ, Иаир дюдукин, евреил уӈкеровун дютын хэгдыгу бэедукин, умун бэе эмэксэ, нуӈандун мэтэвчэн: — Хунадис ачин оран, Алагумнива экэл дюлави эрирэ. [50] Исус-ка, тар гуннэвэн долдыкса, Иаиртыки гунчэ: — Экэл ӈэлэрэ, тэдедекэл-нюн, тэли хунадис аивдяӈан. [51] Исус, дюла иденэ, Ботурва, Иоанма, Якиппа тадук хунаткан амтылван-нюн дюла иврэн, хуӈтулвэ ӈивэ-кэт эчэ иврэ. [52] Дюду хунаткан ачин онадукин упкат, тыӈэрдуливэр иктуденэл, соӈодёчотын. Исус-кэ гунчэ: — Экэллу соӈоро. Нуӈан эчэ будэ, адяран! [53] Нуӈартын, энэл тэдерэ, хунаткан бунэвэн садянал, Нуӈанман иневунтэчэтын. [54] Нуӈан-ка, хунаткан ӈалаван дявакса, игдыт гунчэ: — Хунаткан, илкал! [55] Нуӈан тармалду арча, илча. Исус хунатканма улидэтын гунчэ. [56] Хунаткан амтылин сот сохичатын. Исус-ка эду экун онаван ӈиду-кэт эдэтын улгучэнэ гунчэн.

Исус дяндюр алагувумнилин алагудяра, бэгэдэдерэ-дэ

[9:1] Исус, дяндюр синмавча алагувумнилви эриксэ, нуӈардутын упкат огеналва ахари тадук бумукилвэ бэгэдэдери эӈэхивэ бучэн. [2] Нуӈан алагувумнилви Сэвэки Тэгэмэрдулин мэтэвдэтын тадук бумудерил бэелвэ бэгэдэдэтын уӈчэн. [3] — Хоктодувар экуна-кат экэллу гара: тыевунэ-кэт, хутакана-кат, колобоё-кот, мэӈунэ-кэт, дюпты тэтые-кэт, — гунчэ Нуӈан. — [4] Эма дюла сунэвэ эридеӈэтын, таду сурухиндэлэвэр бидекэллу. [5] Сунэ бэел эхиктын иврэ, городтук юденэл, халгардухун намарача тукалава нуӈартыкитын гивкэллу. Таргачин самалки энэдутын иврэ бидеӈэн. [6] Алагувумнилин, суруксэл, бикичилдули хэрэкэлтэ ӈэнэчэл, Сэвэки алагури турэнмэн улгучэнденэл, мэтэвденэл, илэ-дэ эмэмил, бэелвэ бэгэдэденэл.

Ирод Исустули долдыран

[7] Тар улгучэндеривэтын тэгэмэр Ирод долдыча, ӈи тар биргун, микэтчэнэ, гунчэчэ: хадил илэл Иоан, арикса, илча гунивкил бичэл, [8] хадыл — Илья дуннэлэ мучуча, хадыл-ка — экуды-гла учэлэпты Сэвэки турэнмэн ихиври бэе арикса, эмэчэ гунивкил бичэл. [9] Ирод бими гунивки бичэ: — Иоан дылван би чикучав. Тэли ӈи-кэ биргун тар улгучэндериӈитын бэе? Нуӈан Исуспа ичэдэви эечивки бичэн.

Исус тунӈа тыхинча бэевэ улирэн

[10] Уӈивчэл алагувумнил, мучуксал, эва онавар Исусту упкатван улгучэнчэтын. Исус алагувумнилнунми-нюн бидэви Випсаида гунмури город дагалан, нуӈарватын бодовно, суручэ. [11] Бэел, тара саксал, Нуӈанман нян бодочол. Исус нуӈарватын аят мэндучэ, нуӈардутын Сэвэки Тэгэмэрдулин улгучэндечэ, бумукичи бэелвэ бэгэдэдечэ. [12] Инэӈи манавдяракин, дяндюр алагувумнилин, Исусты-ки дагамаксал, гунчэл: — Бэелвэ дагаду бихил бикичилдулэ, урикичилдулэ анӈадатын, девгэевэр бакадатын уӈкэл. Эду ӈи-кэт ачин. [13] — Нуӈарватын су уликэллу, — гунчэ нуӈардутын Исус. — Мунду экун-кат ачин, тунӈа колобо, дюр олло-нюн бихи, — [1] унчэл нуӈартын. — Эр бэелду девгэетын бу мэрвун-ӈу гаӈатывун? [14] Ахалва, куӈакарва эми таӈна, бэегдэл тунӈа тьгхинчадын бичэтын. — Тунӈадяталди бэелвэ хэрэкэлтэт тэгэвкэллу, — гунчэ Исус. [15] Алагувумнил гуннэгэчинин очатын тадук упкат бэелвэ тэгэвчэтын. [16] Исус, тунӈа колоболво, дюр оллово гакса, няӈнятки ичэтчэнэ, Сэвэкивэ тали кэнечэн тадук колоболво, оллолво этыгэксэ, бэелду бутыдэтын алагувумнилдуви бучэ. [17] Упкат бэел аивдалавар девчэл, тар-да бичэлин тар оёлин дяндюр икэвъевэ дялум девгэ сулапча бичэн.

Ботур Исусту гундерэн: «Си — Киристос». Исус буӈэтпи мэтэвдерэн

[18] Умнэ, Исус эмукин уӈкеродерэкин, Нуӈандулан алагувумнилин эмэчэл. Исус нуӈардуктын ханӈуча: — Бэел Минэ ӈи гунивкил? [19] — Хадал илэл Синэ Иоан-эимни гунивкил, хадыл — Илья гунивкил, хадыл-ка учэлэпты Сэвэки турэнмэн ихиври бэе, арикса, эмэчэ, гунивкил, — мэтэвчэл алагувумнилин. [20] — Су-кэ ӈи Би бихим гунчэӈнэрэс? — гуннэ, ханӈуча Нуӈан. — Си — Сэвэки уӈнэн Киристос бихинни, — гунчэ Ботур. [21] Исус-ка, нуӈардутын ӈиду-кэт эдэтын тар гуннэвэн улгучэнэ, гунчэ: [22] — Бэе Омолгин кэтэ биргэвэ ичэдеӈэн, Нуӈанман сагдыгул, хэгдыгумэл хирурил тадук итыва алагумнил эрэсчэӈэтын, тадук Нуӈанман вадяӈатын, тар-да бичэлин Нуӈан или инэӈиду, арикса, илдяӈан.

Исуспа бододови экунма овувка

[23] Тар амардукин Исус упкаттутын гунчэн: — Минэ бодоксодёри бэе, мэнми упкатви омӈоӈотын, инэӈитыкин мэнӈиви тэлэвунми иниктэӈэтын — тэли-нюн Минэ бододёӈон. [24] Мэнӈиви биниви дыхутчэри бэе, тариӈӈи сэмӈидеӈэн, Би дярив биниви бучэ бэе, мэнӈиви биниви айдяӈан. [25] Экун аян бидеӈэн бэеду, бугава упкатван гакса, мэнин будэкин-ӈу, мэндуви эрувэ оракин-ӈу? [26] Ӈи Минэвэ, Минӈи турэрвэв-дэ халдятчаран, таргачин бэевэ Би — Бэе Омолгин Сэвэки ӈэриндин, Аминми ӈэриндин, Сэвэки тэдэвумнилин ӈэриндитын, гарпавдяна, эмэми, нуӈарватын нян халдятчаӈав. [27] Сунду тэдевэ гундем, эду илитчарилдук хадыллун эделивэр будэ, Сэвэки тэгэмэрвэн ичэдеӈэтын.

Илан алагувумнил Исус ӈэривэн ичэрэ

[28] Тар гуннэдукин дяпкун инэӈи илтэнчэн. Исус, Ботурва, Иоанма, Якиппа бодовукса, урэлэ уӈкеродэви туктычэн. [29] Тар уӈкеродерэкин, дэрэн хуӈтуврэн, тэтын-кэ, багдаргакса, гилбэнэлчэ. [30] Умнэт дюр бэел улгучэмэчилчэл. Тарил Моисей Ильянун бичэтын. [31] Нуӈартын няӈня ӈэридун гилбэнэдечэтын. Нуӈартын Исус эр бугадук ӈэнэдерилин гунмэтчэчэтын. Тар Иерусалимду овдяӈан. [32] Ботур гиркилнунми ахинчатын, адячал, меликсал, нуӈартын Исус няӈня ӈэридун гилбэнэдеривэн тадук Нуӈаннунин даран дюр илитчарил бэелвэ ичэчэтын. [33] Дюр бэел Нуӈандукин сурудэвэр некэдерэктын, Ботур Исусты-ки гунчэ: — Таткамни, эду мунду со аякакун! Эду мит илан утэкэнэ иливгат: умунмэ — Синду, гева — Моисейду, илива — Ильяду. Ботур эва гундериви эвки сара бичэ. [34] Нуӈан эделин турэтми этэрэ, туксу, идук-кэ эмэксэ, нуӈарватын ханяндиви куптучэ. Алагувумнил, туксут куптувуксэл, ӈэлэлчэл. [35] Туксудук-кэ турэн долдывча, тыкэн гундери: «Эр Минӈи Омолгив, Би синманав. Нуӈанман долчаткаллу!» [36] Турэн симургачалан, Исус нян эмукин оча. Алагувумнилин тара дяячал, таду ичэнэвэр ӈиду-кэт тэли эчэтын улгучэнэ.

Исус омолгидук огеӈава ювдерэн

[37] Тыминин, урэдук эвдерэктын, Исуспа со кэтэ бэел бакалдычал. [38] Тар бэелдук умунтын умнэт тэпкэлчэ: — Алагумни, Синдук сот гэлэндем, минӈи омолгивав ичэткэл! Нуӈан минду эмуккэкэн! [39] Нуӈандулан огеӈа ивки: нуӈан умнэт тэпкэливки, огеӈа-ка, нуӈанман тыкивкэниксэ, сумулвэн танивчана, хэмурдун тэпуксэвэ ювнэ, курбуливкэнивки. Нуӈандукин энэмэ хуенэ, эрэгэр муӈнадявки. [40] Би алагувумнилдукис огеӈава ювдэтын гэлэчэв-дэ, нуӈартын эчэтын он-кат юврэ. [41] — О, де! Эрул, эхил тэдерэ бэекэкур! Ахунма Би суннун биӈэтыв? Ахунма Би сундук тэрэӈэтыв? Омолгиви элэ эмувкэл! [42] Омолгичан дагамадяракин, огеӈа нуӈанман дуннэлэ тыкивкэнчэ, танивканилча. Исус-кэ огеӈа одяриван этэвкэнчэн, омолгичанма бэгэдэчэ-дэ аминдун дявавканча. [43] Упкат Сэвэки хэгдыткумэ эӈэхидун сохидячатын.

Исус буӈэтпи нян-дат гундерэн

Исус онадукин упкат сохидярактын, Нуӈан алагувумнилтыкиви гунчэ: [44] — Аят долчаткаллу, дялдувар дявакаллу би эхиткэн сунду гуннэвэв: Бэе Омолгиван бэел ӈалалдутын дявавкандяӈатын. [45] Нуӈартын-ка тар турэрди экунма гундеривэн эчэл тыллэ: тар нуӈардуктын дяявча бичэн, ханӈудавар-ка Нуӈандукин эва гуннэвэн ӈэлэчэтын.

Ӈи хэгдыткумэ?

[46] Алагувумнил мэр мэрнунмэр ӈи хэгдытмэр биӈэтвэн муссэмэчилчэл. [47] Исус, экунма додувар гунчэдеривэтын сачадяна, куӈаканма гакса, мэннунми даран иливукса, [48] нуӈардутын гунчэ: — Эр куӈаканма Би дярив гадяри, тар Минэ гадяӈан, Минэ-кэ гадяри, Минэ уӈчэвэ нян гадяӈан. Сундук хулукутмэр, тар упкаттуксун хэгдытмэр. [49] Таду Иоан Исустыки гунчэ: — Таткамни, бу Синӈи гэрбидис огеӈалва ювувкивэ умун бэевэ ичэчэвун, нуӈан муннун эхидукин умунду гиркуктара, эдэн тара ора гунчэвун. [50] — Экэллу тьгкэн ора, су оривахун уски эхи ора, тар суннун, — гунчэ нуӈандун Исус.

Самариячер Исуспа бикиттулэвэр эчэл иврэ

[51] Исус няӈняла туктывуврин инэӈин дагамадяридукин, Нуӈан Иерусалимдула ӈэнэхинчэ. [52] Нуӈан мэнӈилви бэеӈилви дюлэдуви уӈчэн. Тарил Нуӈан эмэрилэн упкатван итыгадавар Самарияду бихи бикиттулэ эмэчэтын. [53] Таду-ка Исус Иерусалимдула сурудеривэн саксал, Нуӈанман эчэл иврэ. [54] Нуӈан алагувумнилин Якип Иоаннун, тара ичэксэл, гунчэл: — Бэгин, того, няӈнядук тыкиксэ, нуӈарватын вадан гундэвун эечинни? [55] Исус-кэ, нуӈартыкитын этэхиниксэ, халдявканикса, эдэтын тара ора гунчэ. [56] Тэли нуӈартын хуӈту бикиттулэ суручэтын.

Ӈи Исуспа бодоӈотын

[57] Тар сурудерэктын, хоктодутын бакалдыча бэе Исусты-ки гунчэ: — Си илэ-кэт сурурэкис, би окин-да бодоктодёдёӈов. [58] — Сулакил авдучил, дэгил умукичил, Бэе Омолгин-ка дылви дэрумкихиндэн иду-кэт нэрин ачин, — гунчэ нуӈандун Исус. [59] Геду-ка бэеду Исус гунчэ: — Минэ бодокол. — Бэгинми, минэ, нонон дюлави мучукса, аминми имадав тыкэл, — гунчэ тариӈин. [60] — Бучэл бэел мэртын бучэӈилвэр имактын, си-кэ сурукэл, Сэвэкги Тэгэмэр оӈатван мэтэвдекэл, — гунчэ Исус. [61] Хуӈту бэе Нуӈандун гунчэ: — Бэгинми, би синэ бододёӈов. Нонон-ко би дюгарви ичэнэктэ, суруриви гундэв минэ тыкэл. [62] Исус нуӈандун гунчэн: — Хавава оликса, этэхиндери бэе Сэвэки Тэгэмэрдун эхин дёкта.

Исус надандяр дюр алагувумнилви уӈдерэн

[10:1] Тар амардукин Бэгин надандяр дюр алагувумнилави синмача тадук дютэлди дюлэдуви эмэнэт городылдула, бикичилдулэ унтычэ. [2] нуӈардутын гунчэ: — Кэтэ бурдук чэмэн балдыча, тара хоӈнидярил хавамнил-ка ахакар. Хоӈнивун бэгиндук хавамнила уӈдэн гукэллу. [3] Сурукэллу! Би сунэ беруткаргачирва иргичил сэхиндулэтын уӈдем. [4] Хоктодувар хутакачана-да, потая-да, унтая-да экэллу гара, хоктодувар ӈивэ-дэ мэндудэвэр экэллу илла. [5] Ӈи-вэл дюлан эмэксэл, нонон гукэллу: «Эр дюду аялдын-нюн бигин!» [6] Тар дюду бидери су аявахун дёкри бихикин, су аяхун тар дюду эмэнмудеӈэн, эхи дёкра бихикин — мэндулэхун мучудяӈан. [7] Тар дюду эмэнмукэллу, экунма нуӈартын туюдерэ девкэллу, умкаллу, хавамни хаваливи таманма гаӈатын. Дюдук дюла экэллу гиркуктара. [8] Эма-вал городтула эмэрэксун, сунэ аят бакалдырактын, экунма бунэвэтын упкатван девдекэллу, [9] бумудерил бэелвэ бэгэдэдекэллу, нуӈардутын гундекэллу: «Сэвэки Тэгэмэрин дагаду!» [10] Эма-вал городтула эмэчэлэхун, сунэ эхиктын аят арчара, город хоктолдулин гиркуктакаллу, тыкэн гунденэл: [11] «Бу халгардулавун эр городту намарача тукалава гивуксэл, сунду мэрдухун эмэндерэв!» Тар-да бичэлин сакаллу: «Сэвэки Тэгэмэрин дагаду!» [12] Сунду гундем, Сэвэки тыкуллин инэӈиду эр городту Содомдук-кат ургэтмэр бидеӈэн. [13] Биргэ синду, Корасин! Биргэ синду, Випсаида! Сунду ичэвувчэл сохил Тирду-гу, Сидонду-гу ичэвувчэл бихиктын, тарил бэеӈилтын уръе Сэвэкиду буруйчи бихивэр гунимчэл, хунтут бинит билимчэл. [14] Тарит Тирду, Сидонду-да Уӈкилдывун инэӈин оракин сун-дук эимкутмэр бидеӈэн! [15] Си-кэ, Капернаум, синэ няӈнямактула угирдеӈэтын гунчэденни-гу? Эчэ, дуннэ домалан синэ тыкивдеӈэтын! [16] Сунэ долчатчарил Минэ нян долчатчара, Сунэ эрэсчэрил Минэ нян эрэсчэрэ, Минэ эрэсчэрил-кэ Минэ уӈчэвэ нян эрэсчэрэ.

Алагувумнил тадук Исус урунтын

[17] Надандир дюр алагувумнилин мучучатын, урунденэл, Исусту мэтэвчэтын: — Бэгин, бу Синӈи гэрбидис огеӈалва-да давдычавун. [18] — Би ичэчэв: харги няӈнядук херкигачин тыкчэн, — гунчэ нуӈардутын Исус. — [19] Сакаллу, Би сунду кулирва-кат, скорпионилва-кат дыхутчэри эӈэхивэ бучэв, булэсэгвэ давдыри энэхивэ нян бучэв, тарит сунду экун-кат эру этэн ора. [20] Тар-да бичэлин, тар огеӈал, сунэ долдына, юридуктын экэллу урунэ, су гэрбиллун няӈняду дукувнадуктын урункэллу! [21] Тармалду Сэвэки Эринин Исусва урунди дялувча, Нуӈан гунчэ: — Ами, няӈня-да, дуннэ-дэ Бэгинин! Би Синэвэ кэнедем: дяличил бэелдук тара дяяналис, куӈакарду-ка нинэлис. Тэде, Ами, тар аява Си эеттыс! [22] Минӈи Аминми Минду упкатва бурэн. Омолгиви аминин-нюн саран, Аминма-ка омолгин-нюн саран тадук гил илэл, ӈиду омолги Аминми нидеӈэн. [23] Тадук алагувумнилтыкиви этэхиниксэ, нуӈартыкитын-нюн Исус гунчэ: — Су ичэривэхун ичэрил эхал, тарил кутучил. [24] Сунду гундем, кэтэ Сэвэки турэнмэн ихиврил бэел-дэ, тэгэмэрил-дэ су ичэривэхун ичэдэвэр эетчэтын-дэ, тар-да бичэлин эчэтын ичэрэ, су долдыривахун долдыдавар эетчэтын-дэ, тар-да бичэлин эчэтын долдыра.

Ая мевачи самариячердули гунмувкэ

[25] Умун итыва алагумни бичэ, нуӈан Исуспа самкадави илча, тадук гунчэ: — Алагумни! Экуна окса, би энэ будэ бидедеӈэв. [26] Нуӈан-ка бэеду гунчэ: — Итыду экун дукувча? Тара он таӈиӈнанни? — Исус ханӈуча. [27] Итыва алагумни мэтэвчэн: — Сэвэкивэ-Бэгинми мевандиви, дотви, эриксэтви, упкат эӈэхитви, иргэтви сот аявкал, тадук дага бэеӈми мэнӈэчинми аявкал. [28] Исус нуӈандун гунчэ: — Тэдемэт си гунденни. Тыкэн оми, си энэ будэ бидедеӈэс. [29] Итыва алагумни, дэрэви эмнэк тыкиврэ, Исустук ханӈучан: — Ӈи-кэ минӈи дагаӈив? [30] Исус таду умун гунмувкэвэ гунчэ: — Умун бэе Иерусалимдук Иерихон гунмури городтула ӈэнэдечэн. Тар ӈэнэдерэкин, чаӈитыл нуӈанман дявачал, тэтылвэн лукчал, дуктэчэл, аран эксэл вара, суручэл. [31] Амаргут тар-ты хоктоли умун хирури, ӈэнэденэ, буглэдери бэевэ ичэксэ, агилна, илтэнчэн. [32] Умун левит тали ӈэнэденэ, тыкэн-ты оча: буглэдеривэ, ичэксэ, нян илтэнчэ. [33] Умун Самариячен тар хоктоли ӈэнэденэ, хуглэдери бэевэ ичэксэ, нуӈанман муланча. [34] Дагамакса, хуелвэн аракит тэхиксэ, имурэнди имучэ, оноктот хэркэчэ, инивугдэнду угивукса, анӈакит дюла эмувчэ. Таду, нуӈанман долбонива ичэтчэнэ, анӈача. [35] Тыминин, сурухиниксэ, анӈакит дю бэгиндун дюр динарийва бучэ, тадук гунчэ: «Нуӈанман аят ичэткэл, таманми эхикин иста, мучудяна, тамадяӈав». [36] Исус итыва алагумнидук ханӈуча: — Он си гунчэденни? Ӈи тар илан бэелдук дуктэвувчэ бэелэ дагатмар? [37] Бэе гунчэ: — Нуӈанман муланча бэе дагатмар. Исус таду нуӈандун гунчэ: — Сурукэл, си нян тыкэн-ты оӈнакал.

Мария Марпанун

[38] Хоктодуви Исус алагувумнилнунми умун бикиттулэ эмэчэ. Таду умун ахи Марпа гэрбичи Нуӈанман дюлави ивчэн. [39] Тар ахи Мария гэрбичи нэкучи бичэ. Мария, Бэгин халгарин дагадутын тэгэксэ, Нуӈан улгучэндеривэн долчатчачан. [40] Марпа-ка, туювун девгэвэ она, хаватадяча. Нуӈан, дагамакса, гунчэ: — Бэгинми, нэкунми минду эхин бэлэттэ, упкат хавава би одям, он Си гунчэденни, тар ая-гу? Нуӈандун минду бэлэдэн гукэл! [41] — Марпакакун, — гунчэ нуӈандун Бэгин, — си упкаттули хивинчадянни, [42] тар-да бичэлин умукэмэвэ-нюн оми элэкин бивки. Эр Мария аяргува мэндуви синмаран, эриӈмэн нуӈандукин ӈи-кэт этэн тытэрэ.

Он су уӈкеронэтыхун?

[11:1] Умнэ Исус иду-глэ уӈкеродечэ, Нуӈан уӈкероми этэчэлэн умун алагувумнин Нуӈандукин гэлэчэ: — Бэгин, мунэ уӈкеродэвун алагукал. Иоан мэнӈилви алагувумнилви алагуча эчэ. [2] Исус нуӈардутын гунчэ: — Уӈкероденэл, тыкэн гукэллу: Амикакун! Синӈи гэрбис кэневдегин! Си Тэгэмэр орис инэӈи эмэгин! [3] Инэӈирипты девгэевун инэӈитыкин букэл. [4] Бу ӈэлумухивэ онававун дялдуви экэл дявучара, бу-дэ мунду эрулвэ очалва нян дялдувар эхив дявучара. Бу ӈэлумухивэ эдэвун ора бэлэткэл.

Гэлэдериду Сэвэки бувки

[5] Тадук Исус нуӈардутын гунчэ: — Сунду авгудухунвал гиркихун бихикин, тар гиркилэви, долбо дулиндун эмэксэ, гунэкин: «Гирки, минду илан колобоё коталакал. [6] Миндулэ горогит, гиркив эмэрэн, би нуӈанман улидэв экун-кат ачин». [7] Тариӈис, дюдуви хуглэденэ, гундеӈэн-ӈу: «Минэ экэл илэчэрэ! Уркэв сомчадяран, хутэлви адяра, би нян хуглэдем. Би, иликса, синду колобоё этэм бурэ?» [8] Сунду гундем, тар гиркис эхикин-дэ илла, эхикин-дэ колобоё бурэ, си гэлэми-нюн гэлэдерэкис, нуӈан он-кат бими илдяӈан, си гэлэдеривэс будеӈэн. [9] Би-кэ сунду гундем: — Гэлэдекэллу — сунду будеӈэтын, гэлэктэдекэллу — бакадяӈахун, уркэвэ коӈкодёколлу — сунду нидеӈэтын. [10] Гэлэдеритыкин гэлэнэви гавки, гэлэктэдери бакавки, уркэвэ коӈкодёриду нивкил. [11] Амтылдуксун ӈи омолгидуви колобоё гэлэрэкин, дёлоё будеӈэн? [12] Омолгин умуктая гэлэрэкин, скорпионма будеӈэн-ну? [13] Су-кэ, эрул-дэ бинэл, хутэлдувэр аяя одярас, он-ка няӈняды Аминты нуӈандукин гэлэдерилду Эринми этэн бурэ.

Исус тадук Вельсевул

[14] Исус бэедук огеӈава ювдечэ. Тар огеӈа бэелвэ турэнэ ачин овканивки бичэ. Огеӈа ючэлэн, бэе турэчилчэн. Кэтэ бэел сохичатын. [15] Хадыл-ка бэел гундечэл: — Эр Вельсевул, огеӈал хэгдыгутын, Нуӈандун огеӈалва юври эӈэхивэ бучэ! [16] Хадыл-ка бэел, Нуӈандун ургэ одан, Нуӈан няӈнядук самалкиви ичэвкэндэн гэлэчэтын. [17] Исус-ка, нуӈартын дялдадяриватын сачадяна, гунчэ: — Турэмэтчэрил, кухидерил илэл бугатын ачин овки, муссэмэтчэрил бэел дютын нян нямчургавки. [18] Харги-ка мэннунми эхи дёкта бихикин, он нуӈан буган аят бидеӈэн? Эр су Минэ огеӈалва Вельсевул эӈэхидин ювдем гундерэс. [19] Би огеӈалва Вельсевул эӈэхидин ювувки бихикив, сунӈи-кэ бэеллун ӈи эӈэхидин огеӈалва ювувкил? Нуӈартын тэдевэ ювуктын. [20] Би Сэвэки эӈэхидин огеӈалва ювдем, тар самалки: сундулэ Сэвэки Тэгэмэрин эмэрэн. [21] Бэричи эӈэхи бэе дюви дыхучивки бихикин, нуӈан идэгэлвэн ӈи-кэт этэн гара. [22] Тар бэедук эӈэхитмэр бэе нуӈандулан эмэрэкин, давдыракин, бэрвэн тытэксэ, идэгэлвэн гадаӈан, тадук дялдуливи боритчаӈан. [23] Миннун эхи бирэ бэе, тар Минэ дэптыки бивки. Миннун эхи тавдяра, тар упкатва гарадатыдяран.

Огеӈа мучунин

[24] Огеӈа, бэедук юксэ, муе ачин дуннэли гиркуктадяна, анӈавунави гэлэктэденэ, эксэ тара бакара, мэндуви гунив-ки: «Нонопты дюлави мучукта». [25] Мучуна эмэксэ, аямат тэхивчэ, дэрпухивчэ дюва бакавки. [26] Тадук нуӈан сурувки, мэндукви-кэт эрутмэрилвэ надан огеӈалва бакавки, упкат ивкил тар бэелэ нуӈанман дютадянал, биливкил. Мудандун тар бэе ноноптыдук хэгдытмэр биргэвэ ичэдеӈэн.

Тэдемэмэ куту

[27] Эрэ Исус гундерэкин, тар долчатчарил бэелдук умун ахи игдыт тэпкэхинчэ: — Синэ урдуви эксэктэдечэ, укурдиви Синэ укувнэ, иргичэ ахи кутучи! [28] — Сэвэки турэнмэн долчатчарил, тар турэнмэ дялувувдярил кутучитмарил! — гунчэ Исус.

Бэел Исустук самалкия гэлэдерэ

[29] Исустыки со кэтэ бэел умунупчэтын. Тар умунупчэл бэелтыки Нуӈан гунилчэ: — Эхиткэптыл бэел эрул! Самалкия ичэвкэндэв гундерэ, тар-да бичэлин Ибна самалкидукин хуӈту самалки нуӈардутын этэн буврэ. [30] Ниневия гунмури город бэелдун Иона самалкива ичэвкэнчэн, тыкэн-ты Бэе Омолгин эхиткэн бидерил бэелду самалки одяӈан. [31] Ахи — няма дуннэ тэгэмэрин нуӈарнунтын умунду Уӈкилдывун инэӈидун илитчаӈан, эхиткэн бидерил бэелвэ буруйдадяӈан. Нуӈан хуӈту буга мудандукин дяличи Соломон турэрвэн долчаттави эмэчэ. Эду-кэ Соломондук-кат хэгдытмэр! [32] Ниневия бэелин, Уӈкилдывун инэӈидун эхиткэн бидерил илэлвэ буруйдадяӈатын: нуӈартын, Иона алагунман долдыксал, ӈуӈнэт бинит билчэл. Эду-кэ Ионадук-кат хэгдытмэр бихин!

Ӈэри хактыра-да. Эхали гунмувкэ

[33] — Ӈи-кэт, ӈэривунмэ нуликса, бэе эхидун ичэрэ, кумтэвчэ икэчэн додун эвки нэрэ, эчэ. Идерил бэел ӈэринмэ ичэдэтын, ӈэривунмэ угилэ иливувкил! [34] Си эхас — иллэдус ӈэривун. Эхас ӈэрит ичэтчэрэкин, иллэс-тэ ӈэривдеӈэн. Эхас эру бихикин, си хактырат куптувдеӈэс. [35] Мэдучэкэл, ӈэрин си додус эдэн хактыралла! [36] Ӈэринди дялум бихикис, экунни-да хактыраду ачин бихикин, Си упкат ӈэривдеӈэс, синэ ӈэривун ӈэривдеригэчинин.

Исус фарисейлва тадук итыва алагумнилва буруидадяран

[37] Исус, гундериви этэчэлэн, умун фарисей Нуӈанман туюдэви дюлави эричэн. Исус, дюла иксэ, остол дагадун тэгэчэн. [38] фарисей, Исус ӈалалви энэвэн авра ичэксэ, сот сохича. [39] Бэгин-кэ нуӈандун гунчэ: — Эр су, фарисейл, тыгэлвэр тулгувэтын тэхиденэл, додувар-ка упкатва гамудярил-да, эрул-дэ. [40] Иргэе ачир! Тулгувэ оча догува нян Нуӈан-ты оча. [41] Тыгэл додутын бихивэ, упкатван дёгорилду бутыкэллу, тэли сунду упкат дучама одяӈан. [42] Биргэ сунду фарисейл! Су упкат балдывувчал орбктолдуквар, эимкун-кэт тамачилдук, дяги ханман Сэвэкиду буривэр эхис омӈоро — Сэвэкивэ-кэ аявӈатвар, тэдеӈэтвэр-дэ омӈорос! Су тара-кат, эрэ-кэт оӈатыхун. [43] Биргэ сунду, фарисейл! Евреил уӈкеровун дюдутын су малуду тэгэттывэр аявуӈнарас, тулилэ-кэ бэел сунэ мэндудедэтын эечиӈнэрэс. [44] Биргэ сунду! Су дёлоё ачин гирамкинма урэдерэс, тарилдули бэел, гирамкир бихивэтын энэл сара, гиркуктадявкил. [45] Тадук умун итыва алагумни гунчэн: — Алагумни, Си эр турэрдиви мунэ нян эркуденни! [46] Исус гунчэ: — Сунду нян биргэ, итыва алагудярил! Су бэелду со ургэ инивурвэ инивдерэс бэе эхивэн дэгдэрэ, мэррун-кэ унякардивар-кат эхис хаватара тар инивурвэ эксэктэдэвэр. [47] Биргэ сунду! Су Сэвэки турэнмэн ихиври бэел гирамкирдутын дёнчавун дёлолво иливдярас, нуӈарватын-ка сунӈил амтыллун вачатын! [48] Тыкэн одянал, су амтыллун онаватын элэксидеривэр ичэвкэндерэс. [49] Сэвэки дялин гунчэ бичэ: «Би нуӈартыкитын турэнмэв ихиврилва, Би эетчэривэв мэтэвдерил бэелвэ уӈдеӈэв. Хадылватын нуӈартын вадяӈатын, хадылватын вамнакил ахактадяӈатын». [50] Би-кэ упкат турэнмэв буга овчадукин ихиври бэеӈилви сэксэлтын уӈкулбунэлитын тамавкандяӈав. [51] Авель сэксэдукин Сахария сэксэлэн, хулгакит тадук Сэвэки Дюн сигдынэдун вавчава, тамана гэлэдеӈэв. Сунду гундем: Эхиткэн индерил илэл тали упкаттули тамадяӈатын! [52] Биргэ сунду, итыва алагудярил! Су, алагурдивар илэлвэ тэдевэ бакадатын эхис тынэ. Су мэррун Сэвэки Тэгэмэрдулэн эчэллун ирэ, бэелвэ-кэ, тала иксэдерилвэ, эхис тынэ. [53] Исус суручэлэн, итыва алагумнил фарисейл-да, Нуӈандукин энэмэл хуенэ, эрэ-тара ханӈуктадячал, [54] Нуӈан нуӈардутын гунденэ, эя-вал ураракин, дявадавар.

фарисейлгэчир экэллу бирэ!

[12:1] Тар инэӈилду со кэтэ бэел, умунупиксэл, мэмэрилвэр анутчачал. Исус нонон мэнӈилтыкиви алагувумнилтыкиви гунилчэн: — фарисейл улок бинидуктын сэрэнчэкэллу, тариӈихун идарилча тестэгэчин угиривдеӈэн. [2] Дяючавдяри, савулдяӈан, дахивчадяри ичэвулдеӈэн, эӈэт савра экун-да ачин. [3] Су хактыраду гуннэвэхун инэӈи ӈэриндун долдыдяӈатын, ӈи-кэт ачиндун, сивутана, улгучэмэтнэвэхун, дюл оёлдуктын тэпкэдеӈэн. [4] Сунду гундем, гиркилви, су иллэвэхун ваӈат бэелдук экэллу ӈэлэрэ, тар амардукин эва-да этэрэ ора. [5] Ӈидук су ӈэлэӈэтвэхун, Би сунду нюӈнидеӈэв: вадярива, дегдэдери чопколо гарададярива ӈэлэкэллу! Сунду гундем, Нуӈанман ӈэлэкэллу! [6] Тунӈа чипичакар дюр мэӈукэрду униевувкил эчэ? Сэвэки-кэ тарилдук умунмэтын-кэт эхин омӈоро. [7] Су дынилдухун нюриктэллун-дэ упкат таӈивчал. Экэллу ӈэлэрэ, су упкат чипичалдук тамуратмал бихис! [8] Би сунду гундем: бэел дюлэдутын Минэ сариви энэ дяяра гунивки бэевэ, тара Бэе Омолгин Сэвэки тэдэвумнилин дюлэдутын нян савкандяӈан. [9] Бэел дюлэдутын «Минэвэ эхим сара» гунчэ бэевэ, Би нян Сэвэки тэдэвумнилин дюлэдутын тар бэевэ «эхим сара» гундеӈэв. [10] Бэе Омолгин эрут турэтчэри бэетыкин ӈэлумухивэн лукчаӈан, Сэвэки Эриксэвэн-кэ дяргадяри бэе ӈэлумухин этэн лукивра. [11] Евреил уӈкеровун дюлдулатын, бэгсэлдулэвэр буруйдадавар эмуврэктын, он дыхучивдеӈэхун, эва гундеӈэхун, гуннэ, экэллу хивинчара. [12] Сэвэки Эриксэн таду эва гунӈэтвэхун сунду мэтэвдеӈэн.

Бэе бинин баяндук-нюн эвки ая бирэ

[13] Ӈи-глэ бэелдук Исусту гунчэ: — Алагумни! Аминмун мунду эмэннэдукин баяндукин минду боридан акиндув гукэл. [14] Нуӈан-ка тар бэеду гунчэ: — Ӈи Минэ баянмахун боривдав иливчан? [15] Тар амардукин упкаттутын гунчэн: — Сэрэнчэкэллу, гадавар-нюн экэллу эетчэрэ, бэе бинин баяндук-нюн эвки ая бирэ.

Иргэе ачин баян бэели гунмувкэ

[16] Тадук Нуӈан гунмувкэвэ улгучэнчэ: — Умун баян бэе дуннэӈдун со кэтэ балдывка балдыча. [17] Таду нуӈан дялдуви гунчэчэ: — Он-ка би онатыв? Балдывналви умивдав колбо ачин. [18] Тадук гунчэ: — Би тыкэн окта: хулукур гороптыл колболво би сукчакта, таду со эмӈэе колбоё окта, тариӈдуви балдывнави бурдукиӈми бокотолвон, тадук-та хуӈту баянми умивдяӈав. [19] Тар амардукин мэндуви гундеӈэв: «Меванми! Кэтэ баян синду бихин, кэтэ анӈаниду тариӈис исчаӈан: дэрумкикэл, девдекэл, умдякал-да, урунчэденэ, бидекэл». [20] Сэвэки бими нуӈандун гунчэ: — Иргэе ачин! Долбонмон си будеӈэс, умивнавас ӈи-кэ гадяӈан? [21] Тыкэн бэел дюлэдутын баянми умивдяри, Сэвэки-кэ дюлэдун — дёгордёри бэетыкинду одяӈан.

Экэллу хивинчара

[22] Алагувумнилтыкиви-ка Исус гунчэ: — Тарит Би сунду гундем: иникин бидэвэр девгэе-дэ, иллэдувэр тэтые-дэ экэллу хивинчара. [23] Бини девгэдук тамуратмар эчэ, иллэ-кэ тэтыдук нян хулэкэтмэр. [24] Олилва ичэткэллу: нуӈартын бурдуква эвкил балдывра-кат, хоӈнира-кат, тарилду колболтын-да, бурдуква нэвунтын-дэ ачин, Сэвэки-кэ тарилва улидевки. Су-кэ дэгилдук тамуратмарил бихис эчэ! [25] Ӈи-кэ сундук мэнӈиви биниви мунэкэн-дэ, хивинчадяна, ӈонумурмудяӈан?! [26] Су тарканма-кат эӈэтыл ора бинэл, эда хуӈтувэ омудярас? [27] Ичэткэллу, он гудейкэр чукал муду балдыдяра: тарил эвкил хавалла-кат, торгава-кат эвкил ора. Сунду гундем, тэгэмэр Соломон-да мэнин со баян-да бичэливи, тар чука ичэдэгэчинин тэтывэ эӈкин тэттэ. [28] Тар инэӈмэн дуннэду балдыдяри, тыми-ка тогоду дегдэӈэт чукава Сэвэки тыкэн гудеит тэтывдевки бими, сунэ-кэ тадук гудеитмэрит тэтывдеӈэн, эвкил аят тэдерэ! [29] Эва девдеӈэхун, эва умдяӈахун-да экэллу гэлэктэрэ, тара су экэллу хивинчара. [30] Эр дуннэду бидерил евреилдук хуӈтул бэел тара-нюн хивинчавкил. Тар упкачин сунду биӈэтвэн сунӈи Няӈняды Аминнун сачадяран. [31] Нономо су Сэвэки Тэгэмэрвэн гэлэктэкэллу, тэли Сэвэки экун сунду надаван упкатван будеӈэн. [32] Экэл ӈэлэрэ, хулукун сэхин! Аминнун сунду Тэгэмэрви анидяран. [33] Идэгэлвэр униексэл, мэӈунмэр дёгорилду букэллу, тыкэн су окин-кат эӈэт тэкэргэрэ хутаканавар мэндувэр одярас, эхи манавра баяна умивдякаллу няӈняду, тала дёромин-да этэн иста, куюр-да этэн дептэ. [34] Баяӈихун бихидун, таду-ты меваннун нян бидеӈэн.

Окин-да итыгавкаллу

[35] — Су, окин-да итыгавуксал, бидекэллу: тэтычэнэл бидекэллу, ӈэривуррун-кэ нуличактын. [36] Бэгин, куримдук эмэксэ, коӈкодёкенин, уркэвэ тар-дат нидэвэр, алатчарил бэелгэчир бикэллу. [37] Бэгинтын мучуридун, энэл ара, алатчарил бокар кутучил. Сунду тэдемэвэ гундем: бэгинтын мэнин нуӈартын тэтылвэтын, тэтытын ухилвэтын уйдеӈэн, девгэлвэ остолду нэтыксэ, нуӈарватын туюдеӈэн. [38] Бэгинтын окин-да эмэридун, долбони дулиндун-да, ӈэрилдерэкин-дэ эмэрэкин, меликир бихиктын, бокар кутучил бидеӈэтын. [39] Сакаллу, дю бэгинин дёромин окин эмэривэн савки бими, нуӈанман дюлави эмчэ ивкэнэ. [40] Су-дэ нян, мэдучэнэл, бикэллу — Бэе Омолгин су Нуӈанман эхидухун алатта инэӈиду мучудяӈан.

Ая одкан тадук эру бокан

[41] — Бэгин, Си эр гунмувкэвэ мунду-гу, упкат бэелду-гу улгучэнденни? — гуннэ, ханӈуча Нуӈандукин Ботур. [42] Таду Бэгин гунчэ: — Он садяӈан ая-гу бокан? Дю бэгинин бокар оёлитын хэгдыгувэ иливдяӈан, нуӈан бокарду бэел депӈэттутын девгэе бутыдэн. [43] Бэгин мучуридун бокан хавалдяри бихикин, тар бокан кутучи бивки. [44] Тэдемэт сунду гундем, таргачин боканду бэгинин баянми упкатван дявавкандяӈан. [45] Тар бокан, додуви тыкэн гунчэксэ: «Бэгинми дагали этэн мучура», гуннэ, — упкат бокарва дуктэллэкин, девденэ, умдяна, сокторуллакин, [46] бэгинин нуӈан эхидун алатта инэӈиду, эхидун сара-кат инэӈиду мучудяӈан. Бокан со эрул инэӈилвэ ичэдеӈэн, эхил тэдерэ бэелгэчир муӈнандяӈан.

Кэтэе бувчэ бэедук — кэтэе нуӈандукин гэлэвкил

[47] — Бэгин гуннэвэн эвки дялувра бокан, бэгин эмэридун эхи итыгавра, таргачин бокан дуктэвъетчэӈэн. [48] Бэгин гуннэвэн эхи сара бокан, эрувэ одяри, тар эӈэни этэн дуктэврэ. Кэтэе бувчэ бэедук — кэтэе нуӈандукин гэлэвкил, кэтэтмэръе бувчэ бэедук — кэтэтмэръе гэлэвкил.

Исус бэелвэ хуечивкэндерэн

[49] — Би дуннэлэ тогово эмувдэви эмэчэв, тар тогоӈив дегдэлдэн Би сомат эетчэм! [50] Би эивунду эивӈэтыв, тардалан би муӈнандяӈав. [51] Би дуннэлэ аяралдынма будэви эмэм гунчэдерэс-ку? Эчэ! — гундем Би, — хуечилдынмэ будэви эмэм! [52] Эдук дюлэски дюду тунӈани бидеми, нуӈартын хэрэкэлтэ одяӈатын: илантын дюрвэ дэптыки, дюртын-кэ иланма дэптыки одянатын. [53] Ами омолгиви дэптыкин, омолги аминми дэптыкин, эни хунатви дэпты-кин, хунат бими энинми дэптыкин, омолги энинин кукинми дэптыкин, кукин нян эдыви энинмэн дэптыкин одяӈатын.

Самалкилва салми

[54] Бэелду-кэ Исус гунчэн: — Дылача тыккиттун туксул ичэврэктын, су гуниӈнэрэс: «Тыгдэ тыгдэдеӈэн», тар тыкэн-ты овки. [55] Инэӈи дулинӈидадун эдын эдыниллэкин, су гуниӈнэрэс: «Хэку одяӈан», гуннэхун тыкэн-ты овки. [56] Эрувэ гунчэденэл, аякатчарил! Дуннэвэ, няӈнява ичэтчэнэл, буга он оӈатван саӈнарас, эма-ка инэӈилду бидеривэр эӈнэрэс такта? [57] Эда-ка экун Сэвэки дюлэдун тэде бихивэн мэррун эхис сара? [58] Дялдакаллу, уӈкилдыдери бэенун уӈкилдыкиттулэ ӈэнэлдыденэ, эми-да хоктодуви аяралдымкакал, эхикис аяралдыра, нуӈан синэ уӈкилдын ичэмнилэн эксэдеӈэн. Тар бэе кайи хавамнидун синэ дявавкандяӈан, тар синэ кайиду тэгэвкэндеӈэн. [59] Синду гундем: тадук си котави упкатмаван эделиви тамара этэнни юрэ.

Эмнэкил будэ хуӈтут бинит билкэллу

[13:1] Таду Исустыки эмэчэл бэел, он Галилея бэелвэн Пилат вавкавчан, тадук тарил сэксэлвэтын хулгамнидяривун сэксэлдитын солнаван, улгучэнчэтын. [2] Исус, тара долдыкса, гунчэ: — Тар вавчал галилеячер хуӈтул галилеячердук кэтэтмэр ӈэлумухивэ онадуквар тыкэн муӈнана гунчэӈнэрэс-ку су? [3] Эчэ, гундем сунду! Эдук дюлэски хунтут эмил биллэ, тарил бэелгэчир упкат вавдяӈахун! [4] Силоамду гугдакун дю, тыкиксэ, дян дяпкун бэелвэ, тырэксэ, вачан. Он тали гунчэдерэс? Тарил Иерусалим упкат бэелдукин ӈэлумухивэ кэтэтмэр ит очатын гунчэдерэс-ку? [5] Эчэ, гундем сунду! Су эдук дюлэс-ки хуӈтут бинит эмил биллэ, нуӈаргачир упкат будеӈэхун!

Эхи балдывра смоковницали гунмувкэ

[6] Исус эргэчин гунмувкэвэ улгучэнчэ: — Умун бэе дюви дагадун смоковница гунмуври мова, тэвуктэвэ балдывдярива тэгэвчэн. Умнэкэн тар бэе тэвуктэе бакадави ичэнэксэ, эчэ-дэ бакара. [7] Эксэ бакара, тэвуктэчи молва ичэчимнитки гунчэ: «Эр мо тэвуктэн балдылнаван ичэдэви эмэктэлнэв илан анӈани оран-да тэвуктэн ачин. Эр мова чиӈикал! Энэ тэвуктэлвэ балдывра эда дуннэӈдув илитчаран?» [8] Бэеӈин-кэ таду гунчэ: — Бэгин, умун анӈанива алаткал, экэл чиӈивкана. Би эр мова аят ичэтчэӈэв: ӈиӈтэн дагаван аямат улэксэ, тэкэндун хукурил амунматын нэдеӈэв. [9] Тэли гочин тэвуктэе балдындяӈан-кия? Эхикин тэвуктэе балдывра, эхилэ чинидави.

Ахи субботаду бэгэдэврин

[10] Субботаду евреил уӈкеровун дюдутын Исус алагудячан. [11] Таду умун нёкчоргочо ахи бичэн, нуӈан он-кат эвки ӈуӈнэрэ оча: нуӈан додун дян дяпкун анӈанива бумувкэндери огеӈа бичэ. [12] Ахива ичэксэ, Исус нуӈанман дагамадан эричэ тадук гунчэ: — Ахи! Си бумукис ачин оран. [13] Исус нуӈандун ӈалалви нэчэ, ахи тармалду ӈуӈнэ оча тадук Сэвэкивэ кэнелчэ. [14] Евреил ункеровун дютын хэгдыгу хавамнин, Исус ахива дэрумкикит инэӈиду бэгэдэнэдукин сот тыкуликса, бэелду гунчэ: — Нюӈун-нюн инэӈивэ хавалми элэкин. Тар-нюн инэӈилду бэгэдэвдэвэр эмэкэллу, субботаду экэллу эмэрэ. [15] Бэгин-кэ нуӈандун гунчэ: — Эрувэ гунчэденэл, аякатчарил! Су-кэ, хукурвэ-дэ, осёлва-да ухтглдуктын гурэксэл, субботаду-да муе умдатын элгэттэс эчэ? [16] Нуӈан-ка, ереймӈу, огеӈаду дян дяпкун анӈанива уйчэдеридукви, суббота-да бичэлин, эӈэтын-ӈу тынмуврэ? [17] Тар Нуӈан гуннэн турэрдукин булэсэгилин халдячал, упкат-ка бэел, Исус сохива одяриван ичэнэл-ичэнэл, урундечэтын.

Хулукун чэмэ тадук идаривкавун

[18] Исус гунчэ: — Сэвэки Тэгэмэрин эва урэвки? Би тара экуннун урэмкэтчэм? [19] Ичэткэллу: эр хулукун чэмэкэн, эрэ бэе тэгэврэн. Тариӈин гугда мо оча, тар гаралдун чипичал умукилавар очал. [20] Исус гуннэдуви, хавна, гундечэ: — Сэвэки Тэгэмэрвэн Би экуннун урэмкэтчэм? [21] Ичэткэллу: эр умун ахукакта идаривкавун, ахи, тара гакса, илан пуд бурдукту уркудядяӈан, колобо тестэн идаривулдан.

Силимкун уркэ

[22] Исус, городылдули, бикичилдули ӈэнэденэ, бэелвэ алагудяча. Нуӈан Иерусалимтыки ӈэнэдечэн. [23] Умун экуды-гла бэе ханӈуча: — Бэгин, адыкан-ӈу бэел аивдяӈатын? Исус нуӈаӈандун гунчэ: [24] — Силимкун уркэли имкэкэллу — тэдекэллу, кэтэ бэел тали имкэдеӈэтын-дэ, эдеӈэтын ирэ. [25] Дю бэгинин, иликса, уркэвэ сомнакин-ка, су, тулилэ эмэнмуксэл, уркэвэ коӈкодёнол, гундедеӈэхун: «Бэгинмун, мунду уркэви никэл!» Нуӈан-ка сунду гундеӈэн: «Би сунэ эхим сара, идук эмэнэвэхун нян эхим сара». [26] Тэли су гунилдеӈэхун: «Бу синнун умунду девдечэвун, умдячавун. Си мунэ городылду тулилэ алагудячас». [27] Нуӈан-ка сунду нян-дат гундеӈэн: «Би сунэ эхим сара, идук эмэнэвэхун нян эхим сара. Миндук часки сурукэллу, упкат эрувэ-нюн одярил!» [28] Су Аврамма, Исакка, Якиппа-да, Сэвэки турэнмэн ихиврил бэел упкатватын Сэвэки Тэгэмэр бихидун ичэдеӈэхун, эрэхивуксэл, тулилэ эмэнмунэдуквэр, соӈолдёӈохун-да, иктэлдивэр-дэ чикиналдяӈахун. [29] Илэл эдук-тадук эмэдеӈэтын, Сэвэки Тэгэмэр бихидун туювун остолду тэгэдеӈэтын. [30] Тэли эхиткэн амаргидаду бидерил, дюлэгул одяӈатын, дюлэду-кэ бихил — амаргидал одяӈатын.

Исус он-да бичэлин хавави одяуан

[31] Эрэ гундерэкин, тала адыкан фарисейл эмэчэл, тадук гунчэл: — Си эдук сурукэл, Ирод Синэ ваксадяран. [32] Исус нуӈардутын дявча: — Сурукэллу, гукэллу тар сулакиду: — Би инэӈмэн, тыми-да огеӈалва ювдедеӈэв, бэелвэ бэгэдэдедеӈэв, или-ка инэӈиду одяриви упкатван этэдеӈэв. [33] Тар-да бичэлин инэӈмэн-дэ, тыми-да, тыми-да чагуду Би ӈэнэригэчинми ӈэнэӈэтыв — Сэвэки турэнмэн ихиври бэе Иерусалимдук хуӈту дуннэду эӈэтын вавра.

Исус Иерусалимдули соӈонин:

[34] — Иерусалим! Иерусалим, Сэвэки турэнмэн ихиври бэелвэ вадяри, Сэвэки синдулэ уӈнэлвэн дёлолди гарагугчари! Адыра-да Би упкат бэеӈилвэс Мэнми мурэли, дэги хутэлви дэктэннэлви хэрэлэн умивригачинин, умивдави эеттыв-дэ, су тара эчэхун эеттэ! [35] Эхиткэн сунӈи дюхун эмэнмуврэн! Сунду гундем, су эделивэр гунэ: «Бэгинди Уӈивчэ, эмэдери миттулэ хиругэвчэ!» Минэ эдеӈэхун ичэрэ.

Субботаду фарисей дюдун

[14:1] Умнэ Исус субботаду умун хэгдыгу фарисей дюлан эринэдун девдэви ирэмэчэн. Таду Нуӈанман, сипкитчанал, ичэтчэчэтын. [2] Исуспа дэптыки бэе, упкат иллэн мудук кэпэвчэ, тэгэтчэчэн. [3] Исус итыва алагумнилдук тадук фарисейлдук ханӈуча: — Субботаду бэгэдэми элэкинну, эчэ-гу? [4] Тариӈилин эва-кат эчэл гунэ. Исус, бумудери бэевэ ӈалатви эркунэ, бэгэдэчэ тадук дюлан уӈчэ. [5] Бэелтыки-кэ гунчэ: — Сунӈи ӈиӈивэл омолгихун-ӈу, хукурихун-ӈу мулэкиттулэхун тыктэкин, суббота-да бичэлин этэрэс-ку тармалду лувмалчара? [6] Тарил эва-кат тар ханӈударидун эӈэтын гунэ бичэтын.

Он ирэмэде оӈатын

[7] Исус, ирэмэчэл бэел, аяргу тэгэкилвэ синмадянал, тэгэдеривэтын ичэксэ, эргэчин гунмувкэвэ улгучэнчэ: [8] — Синэ ирэмэдэс эрирэктын, эӈнэкэл аяргу тэгэкту тэгэрэ — синдук бэгитмэр бэе эривчэ бидеӈэн. [9] Тэли синэ нуӈанман эричэ дю бэгинин, синтыки дагамакса, гундеӈэн: «Эр тэгэкту нуӈан тэгэдеӈэн». [10] Синэ эрирэктын-кэ, си эрутмэр тэгэкту тэгэӈнэкэл, тэли синэ эричэ бэе, синтыки гундеӈэн: «Гирки, элэ дюлэски тэгэкэл!» Тэли си ирэмэдел дюлэдутын хэгдытмэр бидеӈэс. [11] Бэетыкин, мэнми угирнэ, сбкатчари хэргиски тыкчэӈэн, мэнми хэргурдери-кэ бэе угиривувдеӈэн.

Экунма дю бэгинин оӈатын

[12] Исус дю бэгинмэн эричэ, гунчэ: — Си туюдэви гиркилви-дэ, акнилвинэкнилви-дэ, дялви-да, баяхал нимэкилви-дэ эӈнэкэл эрирэ — нуӈартын тар амардукин синэ нян эридеӈэтын, тэли су тэрэӈ тамалдыдяӈахун. [13] Туювун девгэвэ оми, си дёгорилва, ӈалаяхалгара ачирва, доколокилва, балилва эрикэл. [14] Тэли си кутучи одянас: нуӈартын эва-кат синду этэрэ бурэ. Си, ӈуӈнэт бинит бидечэл бэел аррактын, анивуна гадяӈас.

Хэгдытку туювундули гунмувкэ

[15] Тар гуннэвэн долдыкса, ирэмэделдук умунтын Исус-тыки гунчэ: — Сэвэки Тэгэмэр бихидун туювдери бэе кутучи! [16] Исус-ка нуӈандун гунчэ: — Умун бэе, хэгды туювунмэ окса, со кэтэ бэелвэ эричэ. [17] Упкатпа бэлэннэксэл, нуӈан боканми ирэмэделтьгки уӈчэ гундэн: «Эмэкэллу, туювун алатчаран». [18] Тар гуннэдун упкат ирэмэдел он-кат эхиткэн эӈэтвэр ирэмэрэ гунилчэл. Умун бэе гунчэ: «Би дуннэвэ гам, би эми-кат тариӈми ичэнэӈэтыв. Экэл минтыки тыкулла». [19] Ге бэе гунчэ: «Би дян актавчал сиру хукурилвэ гам, тариӈилви аял-гу хаваду, гуннэ, ичэнэӈэтыв. Экэл минтыки тыкулла». [20] Или бэе гунчэ: «Би ахилам, тарит эдеӈэв эмэрэ». [21] Бокан, эмэксэ, бэгиндуви тара улгучэнчэ. Бэгинин, тыкуликса, бокантыкиви ипкэчэ: «Химат городтула сурукэл, таду хоктолдули гиркутадярил дёгорилва, ӈалаяхалгара ачирва, балилва, доколокилва элэ эмувкэл». [22] Боканин таду гунчэ: «Бэгинми, си гуннэс дялувувран, тар-да оёлин тэгэкил бихи». [23] Таду бэгинин бокандуви гунчэ: «Тулирдули, курелдули сурукэл, ичэнэви бэелвэ упкатватын эрикэл. Минӈи дюв дялум бигин! [24] Сунду гундем, ӈи-кэт би нонон эринэдукив бэелдук минӈи остолдув этэрэ тэгэрэ!»

Исус алагувумнин экуды биӈэтын

[25] Исуснун умунду со кэтэ бэел ӈэнэлдыдечэл. Нуӈартыкитын этэхиниксэ, Нуӈан гунчэ: [26] — Миндулэ эмэри, Минэ аминдукви, эниндукви, ахидукви, хутэлдукви, акнилдукви, нэкнилдукви-дэ хэгдытмэрит эвки аявра, мэнӈиви бинидукви хэгдытмэрит Минэ эхи аявра, тар Минӈи алагувумнив этэн ора. [27] Мэнӈиви тэлэвунми эвки инидерэ, Минэ эхи бододёро, тар Минӈи алагувумнив этэн ора. [28] Сундук ӈи-вэл дюва одави эетчэри бими, нуӈан, тэгэксэ, ады мэӈунмэ тамаӈатпи, нонон этэн-ӈу таӈна. [29] Тыкэн эхикин ора, дю хэрэвэн нэксэ, хадыван этэн этэрэ. Тара упкат ичэчэл бэел Нуӈанман иневунтэденэл, [30] гундеӈэтын: «Эр дюва бэе олчан-да, оми эчэн этэрэ!» [31] Тэгэмэр-дэ, хуӈту тэгэмэрнун кухидэви некэденэ, тэгэксэ, нонон дялдамкаӈатын, дюрдяр тыхинча кухимничи тэгэмэрнун мэнӈилдиви дян тыхинча кухимнилдиви кухиндулэ ирин элэкин-ӈу, эхин-ӈу? [32] Эхи давдыра бими, нуӈан бэеӈилви тар тэгэмэртыки эделин дагамара, уӈдеӈэн, экунма оми аяралдын оӈатван, ханӈудатын. [33] Су нян таргачир: бэетыкин упкатви будэви эхи эеттэ, Минӈи алагувумнив этэн ора. [34] Турукэ — ая идэгэ. Тар-ка идарихин ачин оракин, он турукэ амтанман мучувдяӈас. [35] Таргачин турукэ экунду-кат эвки дёкта, тар турукэт дуннэвэ-дэ этэнни улирэ. Тара гарадавкил-нюн. Сечил бимил, тара сердулавар силдыктын!

Сэмӈивчэ тадук бакавча беру

[15:1] Умнэ Исуспа долдыдавар кэтэ налогилва тавумнил тадук бэелдук эрэхивчэл эмэчэл. [2] Фарисейл тадук итыва алагумнил, тыкунчадянал, гундечэл: — Эр Бэе ӈэлумухичи бэелнун улгучэмэчивки, тар оёлин нуӈарнунтын умунду девувки! [3] Тэли Исус гунмувкэвэ улгучэнчэн: [4] — Эма бэе, няма берулдукви умунмэтын сэмниксэ, егиндяр егин берулви оӈкокитту эмэниксэ, сэмӈинэви бакадалави этэн гэлэктэрэ? [5] Баками-ка, урунденэ, инихиниксэ, [6] дюлави эмувдеӈэн тадук гиркилви, нимэкилви эриксэ, гундеӈэн: — Миннун урунчэкэллу: «Би сэмӈивчэ беруви бакам». [7] Сунду гундем: — Умун ӈэлумухичи бэе, егиндяр егин бэелдук ӈэлумухие эчирдук ора, Сэвэкилэ эмэрэкин, таргачинду няӈняду хэгдытмэрит урундеӈэтын. Егиндяр егин бинивэр хуӈтувдэтын надая ачин.

Сэмӈипчэ мэӈундули гунмувкэ

[8] — Дялдамкакаллу, умун ахи дян мэӈумэ карчиӈичи тариӈилдукви умунмэ сэмӈичэ. Нуӈан ӈэривунмэ нуликса, сэмӈинэви бакадалави дюви аямат этэн-ӈу дэрпуллэ? [9] Баками-ка гиркилви, нимэкилви эриксэ, гундеӈэн: «Урункэллу миннун: би сэмӈинэви мэӈунми бакам». [10] Сунду гундем, Минэ тэдекэллу, Сэвэки тэдэвумнилин умун ӈэлумухичи бэе ӈуӈнэ бинит биллэкин, нян тыкэн-ты урундеӈэтын.

Сэмӈивчэ тадук бакавча омолги

[11] Исус часки гундечэн: — Умун бэе дюр омолпгчи бичэ. [12] Тарилдук нэкургу аминдуви гунчэ: — Ами! Баяндукви хадыван, би энэвэв, минду букэл. Таду аминтын баянми, омолгилдуливи калтана, бутычэ. [13] Адыллакан инэӈи илтэнчэлэн нэкургу, баянми гакса, горо бугала суручэ. Таду энэ хавалла, ахалнун умдяна, девденэ бидексэ, ганави баянми манача. [14] Нуӈан баянми маначалан, тар бугаду со демукин очан. Таду нуӈан, дёгориликса, [15] умун бэедук, тар бугаду бидеридук, хаваяви гэлэчэ. Тар бэе нуӈанман мэнӈилви сунюрирви ичэттэн уӈчэ. [16] Демукин бэе сунюрир-дэ девгэдитын урви дялувми урунимчэ-дэ, тара-кат ӈи-дэ эвки бурэ бичэ. [17] Умнэкэчэн дяличи окса, нуӈан гунчэчэ: — Аминми хавамнилин аювчалатын-да, девгэ эмэнмув-ки, би-кэ, омикин окса, будем! [18] Иликта, аминдулави суруктэ, нуӈашгун гуниктэ: — Ами! Би Сэвэки тадук си дюлэдус ӈэлумухивэ ом, [19] тарит си омолгис бихим, гуннэ, эӈэтыв гэрбиврэ, минэ хавамнит-кат гакал, хаваливкакал. [20] Иликса, нуӈан аминдулави мучучан. Аминин дюдукви, нуӈанман горогит ичэчэн, муланикса, арчаптьгки туксачан, никимнядукин кумнэксэ, нюканичан. [21] Омолгин бими, нуӈандун гунчэ: — Ами! Би, Сэвэки си-дэ дюлэдус ӈэлумухивэ ом, тарит си минэвэ «омолгив гуннэ», экэл гэрбирэ. [22] Аминин-ка хавамнилдуви гунчэ: — Тэтыл аяргуватын химат эмувкэллу, тэтывкэллу нуӈанман, унякандун унякаптуна, халгардун унтала тэтывкэллу. [23] Бургучэ хукуриткэнмэ дяваксал, вакаллу: урунденэл, девулдеӈэт. [24] Эр омолгив, бучэгэчин биксэ, арран, сэмӈивуксэ, бакавран. Тадук сэвденихит девулчэл. [25] Акиргу омолгин, дуннэӈдуви хавалдякса, мучудяча, дюлави дагамакса, хэгэнмэ, икэнмэ долдыча. [26] Умун боканма эриксэ, ханӈуча: — Эр экун оран? [27] Бокан нуӈандун гунчэ: — Нэкунни эмэрэн, эмэнэдун, аминни бургучэ хукуриткэнмэ варан, нэкунни авгара мучунадукин уруниксэ. [28] Акинин, тыкуликса, дюла эдэви ирэ некэчэ. Аминин бими, юксэ, нуӈанман, алтатна, эричэ. [29] Таду нуӈан аминдуви гунчэ: — Эр, би синду горо анӈанилва бэлэтчэм, си гуннэвэс упкатван дялувдям. Си-кэ би гиркилнунми, урунденэ, девдэв, минду умун-кэт беруканма эчэс бурэ. [30] Тар-ка синӈи омолгис, ахиман, ахалнун баянми манакса, эмэчэлэн, си нуӈандун бургу хукуриткэнмэ ванни. [31] Аминин нуӈандун гунчэ: — Хутэв! Си эрэгэр миннун бихинни, тарит минӈи баянми упкат синӈи бивки. [32] Тар нэкунни, бучэгэчин биксэ, арнадукин, сэмӈивуксэ, бакавнадукин, таду мит урунӈэтыт, сэвденӈэтыт-кэт.

Дю хавамнин — дёромин

[16:1] Мэнӈилдуви алагувумнилдуви Исус гунчэ: — Умун баян бэеду дю хэгдыгу хавамнин бичэ, тариӈин бэгинми, улокитнэ, идэгэлвэн элэтала бутыдечэ. Тара бэгиндун улгучэнчэл. [2] Бэгинин, нуӈанман эриксэ, гунчэ: «Би синдули эрувэ долдым? Минду он хавалдяриви улгучэкэл, эдук дюлэски си минду этэнни хавалла». [3] Тыкэн гуннэдун тар хавамнин гунчэчэ: «Эва-ка одям? Бэгинми минэ хавадукив эрэсчэрэн. Би дуннэвэ эӈнэм улэрэ, бэелдук девгэе гэлэдэви халдятчам. [4] Э, би сам эва ориви! Эр бэгинми минэ хавадукив эрэстэкин, ӈи-вэл минэ дюлави гадяӈан». [5] Тар дю хавамнин бэгиндун котачи бэетыкинмэ умутэлди эричэ. Нонон эмэчэ бэедук нуӈан ханӈуча: — Минӈи бэгиндув си ахун котачи бихинни? [6] — Няма бочка олива гунмури мо имурэнмэн, — гунчэ тариӈин. — Эр котава таманалис дукувун, — гунчэ хавамни, — тэгэкэл-дэ хуӈтут дукумалчакал: «Тунӈадярва». [7] Тадук ге бэедук ханӈуча: — Си-кэ адыва бэгиндув тамаӈатыс? — Няма хутакан бурдук бокотовон, — гунчэ тариӈин. Хавамни гунчэ: — Эр котави таманалис дукувун. Дуккал: «Дяпкундяр». [8] Бэгинин тар дёромин хавамниви «аят онни», гуннэ, кэнечэ. Тэдемэ-ты, эр буга бэелин ӈэрин бэелдукин дяличитмар эрэ-тара овкил.

Сэвэкивэ-гу, баянма-гу аявденни?

[9] Би-кэ сунду гундем: — Эма-да илэ баянин улокит ӈодяран, су-кэ баяндивар, бэелду бэлэденэл, гиркилэвэр бакакаллу, тэли баяннун манавракин, Сэвэки сунэ бэел эхил будэ бугалатын ивдеӈэн. [10] Хулукунмэ, энэ улокиттэ, дявучари, тар хэгдыӈэвэ-дэ нян аят дявучадяӈан. Хулукунмэ улокичивки, тар хэгдыду нян улокитчэӈэн. [11] Сунду дуннэ упкат баянман эхиктын бурэ, ӈи сунду няӈняды баянма будеӈэн? [12] Хуӈту илэл баянматын, дёромина, дявучараксун, он Сэвэки сунду мэнӈивэхун будеӈэн. [13] Умун-кэт бокан дюр бэгинду урэт этэн хавалла: умунмэ ичэмэидеӈэн, гева аявдяӈан; умунду аят хавалдяӈан, геду эрут хавалдяӈан. Су нян этэрэс дюривэтын аявра: Сэвэкивэ-дэ, баянма-да! Фарисеил Исуспа иневунтэдерэ [14] Фарисеил, мэӈунмэ аявдерил, тар гуннэвэн долчатчаксал, Исуспа иневунтэчэтын. [15] Нуӈан-ка нуӈартыкитын гунчэ: — Бэел эхалдутын су ӈуӈнэ бэелгэчир ичэвдэвэр эечиӈнэрэс, Сэвэки-кэ эва су додувар гунчэривэхун саран. Экун бэел эхалдутын ая, тар Сэвэки эхадун — эру, ичэмэихи.

Иты тадук Сэвэки эеттын

[16] Иоан эделин эмэрэ иты тадук Сэвэки турэнмэн ихиврил бэел инэӈилтын бичэтын. Тариптыдук Сэвэки Тэгэмэрдулин улгучэндевкил, бэетыкин тала идэви элэмэтви эечивки. [17] Итыдук ахаканма-да халгавӈаттукин, няӈня, дуннэ-дэ нонон ачир одяӈатын. [18] Ахидукви хуечиксэ, хуӈту ахива ахилача бэе ӈэлумухивэ одяран. Хуенивчэ ахива ахилача бэе нян ӈэлумухивэ одяран.

Баян бэе тадук дёгордёри Ласарь

[19] — Окин-ка умун баян бэе бичэ, нуӈан тэгэмэргэчин ая тэтывэ тэтчэӈкин, урувсипчу бинит бидеӈкин тар бэе. [20] Таду умун дегордери бэе Ласарь гэрбичи бичэ. Нуӈан иллэн хуемчэ бичэ. Нуӈан баян бэе курен уркэн дагадун хуглэдеӈкин. [21] Нуӈан дагалан гараданаватын, девдэви эетчэнэ, хуглэдевки бичэ. Нинакир, эмэнэл-эмэнэл, нуӈан хуелвэн чивдяӈкитын. [22] Тар дёгордёри бэе бучэлэн, Сэвэки тэдэвумнилин нуӈанман няӈняла сурувчэл, няӈня малудун Аврамнун даран нэчэл. Баян бэе нян бучэ, нуӈанман имачал. [23] Чопкоду, ӈэлумухичил бучэл бэел омилтын умивундутын, со биргэвэ ичэденэ, угискэки ичэхиниксэ, тар баян бэе гороёло Аврамнун даран Ласарьва ичэчэн. [24] Баян бэе тэпкэлчэ: — Аврам, Аминми! Минэ муланкал, Ласарьва минтыки уӈкэл, нуӈан, уняканми дугэкэнмэн муду эихиниксэ, инӈивэв улахинигин. Би эр дегдэдери тогоду со биргэвэ ичэдем! [25] Аврам-ка гунчэ: — Хутэ, дёнкал, иникин биӈэхиви си аява упкатван гачас, Ласарь-ка упкатва эрувэ-нюн ичэчэн. Эхиткэн нуӈан эду аява ичэдерэн, си-кэ биргэвэ ичэденни. [26] Тар оёлин, мит сигдылэдут со суӈта чопко бихин: ӈи-вэл эдук сундулэ истави-кат эеттэкин-дэ, эӈэтын иста. Сундук-кэт мундулэ ӈи-кэт эӈэтын эмэрэ. [27] Баян бэе гунчэ: — Ами, би синдук гэлэдем, Ласарьва Аминми дюлан уӈкэл. [28] Би таду тунӈа нэкучи бихим. Нуӈардутын Ласарь мэтэвугин, эр биргэчи бугала эдэтын эмэрэ. [29] Аврам гунчэ: — Нуӈардутын Моисей итын тадук Сэвэки турэнмэн ихиврил бэел дукунатын бихин. Нуӈарватын долчачиктын! [30] — Эчэ, Аминми Аврам, — гунчэ баян бэе, — бучэлдук ӈи-вэл нуӈардулатын эмэрэкин, тэли нуӈартын хуӈтут бинит билимчэл. [31] Аврам-ка нуӈандун гунчэ: — Нуӈартын Моисейва итыван тадук, Сэвэки турэнмэн ихиврил бэел дукунаватын эвкил дялувра бимил, бучэ бэе арракин-да, этэрэ тэдерэ.

Биргэ ӈэлумухивэ овкандяри бэеду

[17:1] Мэнӈилдуви алатувумнилдуви Исус гунчэ: — Окин-да кэтэ экунмал ӈэлумухивэ овкандярил бивкил. Биргэ тара овкандяри бэеду! [2] Нуӈан умунмэл эрил ичэмэидерилдук бэелдук ӈэлумухилэ ихивракин, нуӈандун аятмар бимчэ ургэ дёлово никимнядун уиксэл, ламула гарадарактын.

Бэе эрувэ онаван дялдуви экэл дявучара

[3] — Мэдучэнэл бикэллу! Си гиркис эрувэ оракин, турэкэл, эрувэ онави сана, «эрувэ онавав давдуви экэл дявучара» гунэкин, нуӈан турэнмэн далувкал. [4] Умун инэӈиду надара синду эрувэ окса, надара синтыки эмэнэ, эрувэ онави сана, тыкэн гунэкин: «Би синду эрувэ ом», — си эрувэ онавав дялдуви экэл давучара.

Бу тэдедеривэвун хавкал

[5] — Бу тэдедеривэвун хавкал! — гунчэл Бэгинду уӈивчэл алагувумнилин. [6] Су тэдерихун горчица чэмэкэндын-дэ бихикин, — гунчэ Бэгин, — эр мотки, шелковица гунмуврилэ, гунэксун: «Ӈиӈтэтэй дуннэдук чуптургакса, ламуду мэнми тэгэвкэкэл!» — тар мо су гуннэгэчиннун одяӈан.

Бу оӈатвар-нюн одярав

[7] — Сунду ӈиду-вэл бокан-ӈу, дуннэвэ улэдевки-гу, берулва этэетчэвки-гу бихикин, нуӈан хавадукви эмэрэкин, си гундеӈэс-ку: «Химат остолду тэгэкэл, девкэл!» [8] Тыкэн этэн бихи, си гундеӈэс: «Девгэев ирикэл, остолду нэкэл, би аивдалав минэ улидекэл, умивдякал. Би амардукив си мэнни девдэви, умдави». [9] Тар бокан упкатва оналин си этэнни нуӈанман кэнеллэ эчэ? [10] Тыкэн-ты суннун бидеӈэн: су оӈатвар омил, гуниӈнэкэллу: «Бу бокар-нюн бихив, бу оӈатвар-нюн одярав».

Хуемчэл бэел бэгэдэвритын

[11] Умнэкэн Исус, Иерусалимтыки ӈэнэденэ, умун бикиттулэ, Самария тадук Галилея дуннэл сигдынэдутын бихилэ, хэркулчэн. [12] Тала дагамадаракин, арчаптыки дян бэел бакалдычатын! Тар бэел хуемчэл бичэтын. Нуӈартын, гороконду илитчанал, [13] тэпкэлчэтын: — Исус, Таткамни! Мунэ муланкал! [14] Исус-ка, нуӈарватын ичэксэ, гунчэн: — Ӈэнэкэллу, хирурилду ичэвкэкэллу. Исус гуннэдин тарил суручэтын. Суруденэл, хоктодувар хуелэ ачир очатын, авгарачатын. [15] Умунтын тара ичэксэ, мучучан, игдыт Сэвэкивэ кэнеденэ, [16] Нуӈан халгардулан тыкчэн. Тар бэе Самариядук бичэн. [17] Исус нуӈандукин ханӈучан: — Су, дян бинэл, упкат эчэллун-ӈу авгарара? Иду гил егин бэел? [18] Он умун-кэт нуӈардуктын эчэ мучура, Сэвэкивэ кэнемнэк? Сигдэ умун, хуӈту бугадук бинэ, мучуча бихинни? [19] Илкал, гиркудякал, синэ Минэвэ тэдерис айран, — Исус гунчэ.

Сэвэки Тэгэмэрин эмэдерэн

[20] Фарисеил, окин Сэвэки Тэгэмэрин эмэдеӈэн, гуннэл, Исустук ханӈучатын, Исус дявчан: — Сэвэки Тэгэмэрин эмэривэн этэхун ичэрэ, — гунчэ Нуӈан. — [21] Сунду этэрэ гунэ: «Ичэткэл! Эду бихин. Тар таду бихин». Тыкэн эчэ бихи, Сэвэки Тэгэмэрин су додухун бихин. [22] Мэнӈилдуви-кэ алагувумнилдуви Исус гунчэ: — Бэе Омолгин Тэгэмэр инэӈилдукин умун инэӈивэн ичэдэвэр эетчэӈэхун, тар-да бичэлин, тар сунду эчэ буврэ. [23] Сунду гундеӈэтын: «Тала ичэткэл!» тадук «Элэ ичэткэл!» Су тармалду экэллу хэтэкэнэ, экэллу эртыкитартыки тарил бэелнун туксара. [24] Херкин няӈнява умун мудандукин ге мудандулан ӈэривувдеригэчинин, таргачин Бэе Омолгин мучури инэӈидуви бидеӈэн. [25] Тар-ка дюлэдун Нуӈан кэтэ биргэвэ ичэдеӈэн, эхиткэн бидерил бэел Нуӈанман эрэсчэӈэтын. [26] Ной инэӈютдун бичэгэчинин, таргачин-ты Бэе Омолгин инэӈилдун одяӈан: [27] бэел девдечэтын, умдячатын, ахиладячатын, эдылэдечэтын. Тыкэн Ной хэгдымэмэ корабльдула идэлэн бичэн. Тар амардукин хэгды мудэ очалан, упкат чэпэчэтын. [28] Лот бихи инэӈилдун тыкэн-ты очан: девдечэл, умдячал, униедечэл, униемэтчэчэл, бурдук бокотолвон путэдечэл, дюлва одячал, [29] Лот Содомдук суручэ инэӈидун-кэ няӈнядук тала сера-да, того-до уӈкулбучэл — тадук упкат бучэл. [30] Бэе Омолгин мучури инэӈидун нян тыкэн-ты бидеӈэн! [31] Тар инэӈиду дю оёдун бидери бэе, дюдукви идэгэлви гадави эгин-кэт хэргиски эвмурэ! Дуннэду хавалдяри — эгин-кэт дюлави мучумкара! [32] Лот ахиван дёнкаллу! [33] Мэнӈиви биниви айдави эетчэри, тар биниви сэмӈидеӈэн, биниви-кэ сэмӈичэ, тар биниви айдяӈан. [34] Сунду гундем, тар долбониду дюр бинэл умунду адярактын — тарилдук умунмэ гадяӈатын, гева-ка эмэндеӈэтын. [35] Дюр ахал умунду мельницаду хавалдярактын, тарилдук умунмэ гадяӈатын, гева-ка эмэндеӈэтын. [36] Дюри дуннэду бидеӈэтын, тарилдук умунмэ гадяӈатын, гева-ка эмэндеӈэтын. [37] Таду алагувумнилин Нуӈандукин ханӈучал: — Тар иду одяӈан, Бэгин? — Бучэ хуглэдерилэн кирар умунупчэӈэтын, — гунчэ Исус.

Навун ахили тадук уӈкилдымнили гунмувкэ

[18:1] Исус нуӈартын окин-да уӈкеродедэтын, уӈкеродэвэр эдэтын-дэ дэррэ, гунмувкэвэ улгучэнчэ: [2] — Умун городту уӈкилдымни бичэ, нуӈан Сэвэкидук-тэ эвки ӈэлэрэ бичэ, бэелдук-тэ эвки халдяра бичэ. [3] Тар городту умун навунахи, тар бэетки эмэктэденэ, гундевки бичэ: «Минэвэ булэсэгдукив дь_хуткэл». [4] Нуӈан со горово тара эчэн омура, додуви гунчэчэ: «Би Сэвэкидук-кэт эвки ӈэлэрэ бихим, бэелдук-кэт эв-ки халдяра бихим, [5] эр-кэ навун — ахи миндук хуендэн, нуӈандун бэлэчиктэ, тэли нуӈан, гиркуктадяна, минэвэ этэн муӈнара». [6] — Су долдырас, эр дэрэе ачин уӈкилдывунмэ ичэмни эва гундеривэн? — ханӈуча Бэгин. — [7] Инэӈилвэ, долбонилва Нуӈандукин бэлэдэн гэлэдерилвэ, Мэнӈилви синманалви Сэвэки этэн-ӈу дыхуттэ? Нуӈан удадяӈан-ӈу нуӈарватын дыхуттэви? [8] Сунду гундем, Нуӈан тэдемэт-тэ, химат-та одяӈан. Тар-да бичэлин, Бэе Омолгин, дуннэлэ мучукса, таргачин тэдевэ бакадяӈан-ӈу, эдеӈэн-ӈу?

Фарисейдули тадук налогилва тавумнили гунмувкэ

[9] Мэрвэр ӈуӈнэт бидерэв гунчэдерилду, хуӈтул бэелвэ упкатватын ичэмэиндерилду бэедӈу Исус эргэчин гунмувкэвэ улгучэнчэн: [10] — Дюр бэел Сэвэки Дюлан уӈкербдэвэр эмэчэтын. Умун фарисей бичэн, ге-ка бэе налбгилва тавумни. [11] Фарисей, илитчана, додуви тыкэн гуннэ, уӈкеродечэ: «Сэвэкикэкун, би дёромирва бэелвэ, дэрэе ачирва, ахимарва, эдымэрвэ, эр-дэ налогилва тавумнива энэливи урэрэ, би синэ кэнедем. [12] Би надалладук дюр инэӈивэ девгэвэ эхим илэчэрэ, баканадукви дяги хаван буӈнэм». [13] Налогилва тавумни-ка, горокбнду илитчана, няӈнятки ичэхиндэви-кэт ӈэлэденэ, тыӈэнми иктуденэ, гундечэ: «Сэвэкикэкун, би ӈэлумухичи бихим, минэ муланкал!» [14] Сунду гундем, Сэвэки эр бэе ӈэлумухивэн луктан, тар дюлави сурурэн, фарисейду-ка Сэвэки тыкэн эчэ ора. Мэнми хэгдыгурдери хэргиски тыкивувки, мэнми эру бэе бихим гунчэдери, угиски утиривувки.

Исус куӈакарва хиругэдерэн

[15] Исустыки хулукур куӈакарва Нуӈан нуӈарватын эркудэн эмувчэтын. Тара ичэксэл, алагувумнилин куӈакарва эрэхилчэл. [16] Исус, куӈакарва мэнтыкиви эриксэ, гунчэ: — Куӈакар миндулэ эмэктын, экэллу эрэстэ. Сэвэки Тэгэмэрин нуӈаргачирду бихин. [17] Сунду тэдемэвэ гундем, Сэвэки Тэгэмэрвэн куӈаканӈачин мевандулави эвки иврэ, окин-да Сэвэкиӈи этэн ора.

Баян тадук мудана ачин бини

[18] Умун саври бэе Исустук ханӈучан: — Мевачи Алагумни, мудана ачин бинит бидэви би эва одям? [19] — Си эда Минэ мевачи, гуннэ гэрбиденни? — ханӈуча Исус. — Ӈи-кэт Сэвэкидук хуӈту мевачи ачин. [20] Нуӈан итылван си санни: экэл вара, экэл дёромира, улокво уӈкилдыкитту экэл улокиттэ, аминми-да, энинми-дэ одёдёкол. [21] — Би куӈакандукви тара упкатван дялувдям, — гунчэ тар бэе. [22] Исус, тара долдыкса, гунчэ: — Синду умун-нюн эхнн иста. Си упкат бихиви идэгэви униекэл тадук дёгорилду бутыкэл. Тэли си баяна няӈняду гадяӈас. Тар амардукнн эмэкэл, Минэ бодокол. [23] Тариӈин, гуннэвэн долдыкса, сот мэргэлчэ: нуӈан со баян бичэ. [24] Исус, нуӈан мэргэлнэвэн ичэксэ, гунчэ: — Баяхал бэел Сэвэки Тэгэмэрдерилэн иритын со ургэ! [25] Баян бэе Сэвэки Тэгэмэрвэн мевандулави ивдэн, со ургэ — тэмэгэн сендулин инмэ эимкутмэрит идеӈэн. [26] — Ӈи-кэ тэли аивдяӈан? — гуннэ, долчатчарил Исустук ханӈучал. [27] — Бэе эхивэн ора, Сэвэки овки, — гунчэ Исус.

Исуспа бододёрил экунма гадяӈатын

[28] — Эр-кэ бу, упкат бихивэр эмэниксэл, Синэ бодоров, — гунчэ таду Ботур. [29] — Тэдемэвэ сунду гундем, — гунчэ Исус, — Сэвэки Тэгэмэрин дярин дюви, ахиви, акнилви, нэкнилви, амтылви, хутэлви-дэ эмэнчэ, [30] эр биниду сот кэтэтмэрвэ гадяӈан, тар эмэдери-кэ биниду амаргуг мудана ачин бинит билдеӈэн.

Исус иларакан гундерэн, он ӈуӈан, муӈнандяна, будеӈэн тадук ардяӈан

[31] Дяндюр алагувумнилви дариски эриксэ, Исус нуӈардутын гунчэ: — Эр мит Иерусалимдула ӈэнэдерэп, таду Сэвэки турэнмэн ихиври бэел Бэе Омолгилин эва дукунатын упкачин дялувдяӈан. [32] Нуӈанман евреилдук хуӈтул бэел ӈалалдутын дявавкандяӈатын, Нуӈанман муӈнадяӈатын, дяргадяӈатын, Нуӈантыкин тумнидяӈатын, [33] дуктэдеӈэтын тадук вадяӈатын. Или-ка инэӈиду Нуӈан, арикса, илдяӈан. [34] Алагувумнилин тар гуннэвэн эчэл тыллэ. Нуӈан эр турэрди экуна гундерин нуӈардуктын дахивча бичэн, тарит эвки тыливрэ бичэн, Исус гундеривэн нуӈартын эчэтын тыллэ.

Бали бэе Иерихонду бэгэдэврин

[35] Исус Иерихонтыки дагамадяракин, хокто хулидун умун бали бэе, эя-вал будэтын гэлэденэ, тэгэтчэчэ. [36] Дагалин бэел ӈэнэдеривэтын долдыкса, нуӈан экун одяриван ханӈуча. [37] Нуӈандун Исус Насорей эмэдеривэн мэтэвчэл. [38] Нуӈан тэпкэлчэ: — Исус, Давидтук тэкэчи, минэ муланкал! [39] Исус дюлэдун ӈэнэдерил бэел симургадан нувчамкачал-да, нуӈан-ка игдытмэрит тэпкэдечэ: — Давидтук тэкэчи, минэ муланкал! [40] Исус, иликса, балива Нуӈандулан дагамавдатын ипкэчэ. Бали дагамачалан, Исус нуӈандукнн ханӈуча: [41] — Синду эва одям? Си эва одав эетчэнни? — Бэгин, нян ичэри одави эетчэм! — гунчэ тариӈин. [42] — Си ичэри одянни! Минэвэ тэдерис синэ аиран, — гунчэ нуӈандун Исус. [43] Бали бэе тармалду ичэри оча, Исусва бодохинча, Сэвэкивэ кэнеденэ. Тара ичэчэл упкат бэел Сэвэкивэ сот кэнечэтын.

Налогилва тавумни Саккей гуннэн

[19:1] Исус, Иерихондула эмэксэ, городтули гиркудячан. [2] Таду умун баян бэе, налогилва тавумнил бэгинтын, Саккей гэрбичи, [3] Исуспа Нуӈан ӈивэн самнак ичэдэви некэчэн. Гирамнатви нектэ биксэ, бэел амардуктын Саккеи Исуспа эӈэт ичэрэ бичэн. [4] Тарит бэел дюлэлэтын туксакса, тар мо дагалин Нуӈан ӈэнэдерэкин ичэмнэк, мола туктычэн. [5] Исус, тар мова илтэнденэ, угиски ичэхиниксэ, гунчэ: — Саккей! Химат модук эвкэл, би инэӈмэн дюлас ирэмэдеӈэв. [6] Бэе, модук эвмэлчэксэ, урунденэ, Нуӈанман дюлави эричэ. [7] Тара ичэчэл бэел Исус ориван упкат эчэтын элэксирэ. — Ӈэлумухивэ одяри бэелэ он Нуӈан ирэмэдерэн, — гуннэл, турэтчэчэл. [8] Саккей, Исус дюлэдун иликса, гунчэ: — Бэгин! Баянми калтакаван би дёгорил бэелду анидяӈав, ӈидук-вэл улокитнэ, кэтэтмэрвэ ганадукви, дыгрэкэн кэтэтмэрит будеӈэв. [9] Исус нуӈандун гунчэ бичэ: — Инэӈмэн эр дюла аичин эмэрэн. Эр бэе нян Аврамдук тэкэчи. [10] Тарит Бэе Омолгин мичэвэ бакадави тадук айдави эмэчэн.

Дян бокандули гунмувкэ

[11] Тара долдычал бэелду Исус умун гунмувкэвэ нян улгучэнчэн. Нуӈан-ка Иерусалимтыки дагамача бичэн, тарит илэл Сэвэки Тэгэмэр орин инэӈин эр-ты эмэдеӈэн гунчэчэл. [12] Исус гунчэ: — Умун саври бэе со горо бугала тэгэмэр омнак суручэн, амаргут-ка дуннэлэви мучуӈат бичэн. [13] Нуӈан, дян боканми эриксэ, умутэл мэӈунмэ бучэ тадук гунчэ: «Би ачиндув, мучудалав, эр мэӈурвэ, хавалдянал, хавкаллу». [14] Буган тэгэлин тар бэевэ эвкил аявра бичэл, ичэмэиндечэтын, суручэлэн нуӈанман ахаптыки бэелвэ уӈчэл, тала ихиксал, гундэтын: «Бу нуӈан мунду тэгэмэр одан эӈнэрэв эеттэ». [15] Тэгэмэр окса, тар бэе мучучан, тадук мэӈурви бунэлви бокарви эривкэнчэн, нуӈан ачиндун хавалдянал, ахун мэӈурвэ ганаватын гундэтын. [16] Элэкэсипты боканин, эмэксэ, гунчэ: — Бэгинми, си бунэс мэӈунни минду дян мэӈунмэ эмуврэн. [17] — Ая, си ая бокан бихинни, — гунчэ нуӈандун тэгэмэр. — Си ахакан-да хавава аят оналис, синду дян городылва будем, таду хэгдыгу бидеӈэс. [18] Ге бокан, эмэксэ, гунчэ: — Си бунэс мэӈунни минду тунӈа мэӈунмэ эмуврэн. [19] — Си-дэ тунӈа городыл хэгдыгутын одяӈас, — гунчэ нуӈандун тэгэмэр. [20] Или-ка бокан, эмэксэ, гунчэ: — Бэгинми, эр си бунэс мэӈунни. Би, эрэ пулатканду чакиликса, нэкчэдечэв, [21] синдук ӈэлэденэ. Си манни бэе бихинни: си энэви нэрэ гаӈнанни, энэви тэгэврэ хоӈниӈнанни. [22] Тэгэмэр нуӈандун гунчэ: — Си турэрдиви мэнни буруйдадянни, боками! Си би манни бэе бихивэв, энэви нэрэ гаривав, энэви тэгэврэ хоӈниривав саӈкис. [23] Эда-ка си би бунэв мэӈунмэв хавувдан илэ-вэл эчэс нэрэ? Мучукса, би тар хавувнадукин гамчав! [24] Тадук бэлэчимнилдуви ипкэчэ: — Эр бокандук умун мэӈунмэ гакаллу тадук дян мэӈучиду букэллу. [25] — Бэгин, нуӈандун-ка дян мэнун бихи эчэ! — гунчэл бэеӈилин. [26] — Би-кэ гундем: кэтэ мэӈучи бэетыкинду хавувкил, экуна-да ачин бэелдук бихикэнмэн-дэ тытэвкил. [27] Минӈилвэ-кэ булэсэгилвэв, би тэгэмэр оривав эхилвэ эеттэ, элэ эмувкэллу тадук би ичэтчэрэкив вакаллу.

Исус Иерусалимдула эмэдерэн

[28] Эр гунмувкэвэ улгучэниксэ, Исус Иерусалимтыки часки суручэ. [29] Нуӈартын Випагияла тадук Випанияла дагамачалатын, Масличнай гунмури урэ дагадукин Исус дюр алагудумнилви уӈчэ, [30] нуӈардутын гуниксэ: — Тар дюлэду ичэвдери бикиттулэ ӈэнэкэллу. Бикиттулэ иденэл, ӈи-кэт энэн угра илмакта осёл уючэдеривэн ичэдеӈэхун. Тара уилгэксэл, элэ эмувкэллу. [31] Сундук ханӈурактын-ка: «Эда уилгэдерэс?» — тыкэн гукэллу: «Осёл Бэгинду надачи». [32] Бэгин уӈнэн алагувумнилин суручэл, упкат Нуӈан гуннэгэчинин бичэн. [33] Тар осёлва уилгэдерэктын, осёл хунӈилин ханӈучал: «Су эда осёлва уилгэдерэс?» [34] Тарил-ка гунчэл: «Осёл Бэгинду надачи». [35] Нуӈартын осёлва Исустыки эмувчэл, куӈгулвэр осёлду нэксэл, Исусва угивчал. [36] Нуӈан, угучадяна, ӈэнэдечэ, упкат бэел-кэ тэтылвэр Нуӈан хоктодун гиркэдечэл. [37] Масличнай урэ эврилэн Нуӈан дагамачалан, упкат алагувумнилин Нуӈан сохирива одянаван ичэнэливэр игдыт Сэвэкивэ кэнелчэл, сот урунденэл тадук игдыт [38] тыкэн гунденэл: — Бэгин гэрбидин эмэдери Тэгэмэрвэ хиругэдерэв! Аяралдын бигин няӈняду, уги няӈнялду-да нян кэневун бигин! [39] Фарисеил халтын, хуӈтул бэелнун илитчанал, Нуӈандун гунчэл: — Алагумни, алагувумнилви нувчакал! [40] — Би сунду гундем: «Нуӈартын симургарактын, дёлол тэпкэлдеӈэтын».

Исус Иерусалим дярин соӈодёрон

[41] Исус, городтула дагамакса, тар городтули соӈолчо [42] тадук гунчэ: — О, Би эетчэм, Иерусалим, эр инэӈи экун синду аяралдынма эмувривэн садас! Эхиткэн-кэ си эхалдус тар этэн ичэврэ. [43] Эргэчир инэӈил эмэдеӈэтын: Синэ булэсэгил гугда кухивун дюлди, курелди мурукэдеӈэтын, синэ хакудяӈатын, эргиттаргит синэ камнидяӈатын, [44] Синэвэ, Иерусалим, синду бидерил-дэ бэеӈилвэс-дэ манадяӈатын, упкат суксавувча бидеӈэн, — тар упкачин Сэвэки синдулэ эмэри инэӈивэн си энэдукис сара, одяӈан.

Исус Сэвэки Дюдун

[45] Сэвэки Дюлан иксэ, Исус униемнилвэ эрэхшгчэ, [46] нуӈартыкитын тыкэн гунденэ: — Дукувунду гунмувчэ: «Минӈи Дюв уӈкеровун дю одяӈан», су-кэ тара чаӈитыл умунупкит дюятын очал бихис! [47] Исус инэӈитыкин Сэвэки Дюдун алагудяча. Хэгдыгумэ хирурил, итыва алагумнил, тадук гил бэел бэгсэлтын Исуспа эхил аявра, Нуӈанман вадавар эечивкил бичэл. [48] Тар-да бичэлин, он тара оӈатвар эӈкитын сара. Упкат бэел Нуӈандукин эӈкитын хуенэ, Нуӈан турэрвэн долчачиӈкитын.

Ӈи Исусту эӈэхиен бучэн?

[20:1] Эхилэ умун инэӈиду Сэвэки Дюдун Исус бэелвэ алагудяракин, Урунивсивчу мэдэвкэвэ мэтэвдерэкин, Нуӈандулан хэгдагумэл хирурил, итыва алагумнил тадук евреил хэгдыгултын, дагамаксал, [2] ханӈучал: — Мунду гукэл, Си ӈи эӈэхидин одянни? Ӈи Синду эӈэхиес бучэн? [3] — Би нян сундук ханӈудяӈав, — гунчэ Исус, — су-кэ Минду гукэллу. [4] Иоан мут булкурин ӈидук бичэн? Няӈнядук-ку, бэелдук-ку? [5] Нуӈартын-ка мэр мэрнунмэр улгучэмэчилчэл, гунэкит «Няӈнядук», Нуӈан ханӈудяӈан: «Эда су нуӈанман эчэхун тэдерэ?», [6] гунэкит «Бэелдук», упкат бэел мунэ дёлолди дуктэдеӈэтын, бэел Иоанма Сэвэки турэнмэн ихиври бэе гунчэдерэ эчэ. [7] Нуӈартын гунчэтын: — Бу эхив сара. [8] — Тэли Би нян ӈи эӈэхидин одяриви сунду этэм гунэ, — гунчэ Исус.

Виноградва ичэтчэрил бэелдули гунмувкэ

[9] Тар амардукин Исус бэелду эргэчин гунмувкэвэ улгучэнилчэ: — Умун бэе виноградва балдыври дуннэӈми бэелду ичэттэтын бучэн, мэнин-кэ горо дуннэлдулэ суручэн. [10] Виноградван таври инэӈи очалан, виноградва балдыври дуннэвэ ичэтчэрил бэелтыки мэнӈиви ханми гадави бо-канми уӈчэн. Бэелкэ боканман дуктэчэл, эва-кат энэл бурэ, уӈчэл. [11] Тар бэе ге боканми уӈчэн. Тара нин, дуктэксэл, дяргаксал, эва-кат энэл бурэ, ахачал. [12] Нуӈан тадук иливи боканми уӈчэ. Тариӈман сэксэлдэлэн дуктэксэл, тулиски гарадачал. [13] Тэли виноградва балдыври дуннэчи бэе гунчэ: — Он-ка одям? Аяври омолгиви уӈиктэ, нуӈандукин халдядяӈатын-вал. [14] Виноградва балдыври дуннэвэ ичэтчэрил бэел-кэ, нуӈанман ичэксэл, гумэчилчэл: — Эр бэгин омолгин, аминин баянин — нуӈанӈин. Нуӈанман вагат, тэли бэе баянин митӈи одяӈан! [15] Омолгива, виноградва балдыври дуннэ чагидалан ювуксэл, вачал. Аминин-ка, тар вачал бэелвэ он одяӈан? [16] Нуӈан, мучукса, тар бэелвэ ватыдяӈан, виноградва балдыври дуннэӈми хуӈтул бэелду будеӈэн. — Сэвэки эгин таргачиндула ихивра! — гунчэл долчатчарил бэел. [17] Исус, нуӈартыкитын ичэчиксэ, ханӈуча: — Дукувунду эргэчин дукувчал турэр эва гундерэ: «Дюва омнил дёлово гараданатын, дю хэрэдун манниргу дёло очан?» [18] Тар дёлодук халгандиви тагача бэетыкин тыкнэдукви будеӈэн, тар дёло бэелэ тыктэкин, бэе няпчурагар тырэвдеӈэн. [19] Итылва алагумнил тадук хэгдыгумэл хирурил тар улгучэннэн гунмувкэн нуӈардулитын бичэвэн тылчэл, тарит Исуспа тар-дат дявадавар эетчэл-дэ бэелдук ӈэлэчэл.

Римскай тэгэмэрду налогива тамакаллу

[20] Тарит нуӈартын Исуспа сипкичилчатын, Нуӈантыкин ады-кат тэдедерилгэчирвэ бэелвэ уӈчэтын, Исус, алагудяна, эва-вал ураракин, дяваксал, Иерусалимду бидери Рим нюӈнивундун Нуӈанман дявавкандавар. [21] Тар бэел Исустук ханӈучал: — Таткамни, Синӈи турэрри-дэ, алагунни-да тэдевэтын бу сарав. Си ӈи-дэ дюлэдун дэрэви энэ тыкиврэ, ӈуӈнэт Сэвэки гуннэгэчинин бидэвун алагудянни. [22] Гукэл, Римскай тэгэмэрду бу налогива тамаӈатывун-ӈу, эӈэтывун-ӈу? [23] Исус, нуӈартын, эрувэ дялданал, тыкэн ханӈудяриватын тыликсэ, нуӈардутын гунчэ: [24] — Минду динарийва ичэвкэкэллу. Тар динарийду ӈи онёвчо, ӈи гэрбин дукувча? — Рим тэгэмэрин, — гунчэл нуӈартын. [25] — Тыкэн бихикин, тэгэмэрӈивэ тэгэмэрду букэллу, Сэвэкиӈивэ-кэ Сэвэкиду букэллу, — гунчэ нуӈардутын Исус. [26] Тар бэел Исуспа бэел эхалдутын турэндиви урариван он-кат эчэл долдыра. Гуннэдукин сохиксал, нуӈартын ӈэмургэрэ.

Бучэл бэел ардярилитын гунмувкэ

[27] Нуӈантыкин адыкан садӈукеил дагамачал. Нуӈартын бучэ бэе арриван эвкил тэдерэ бичэл, дагамаксал, Нуӈандукин ханӈучал: [28] — Алагумни, Моисей итыду тыкэн гуннэ дукуча: ӈи-вэл хутэе ачин акинин бурэкин, тар бэе акинин ахиван ахилагин тадук бучэ акиндуви хутэлэн балдывугин. [29] Эхилэ, надан акиначер, бичэтын. Сагдыгутын, ахилакса, хутэе [30] ачин бинэ бучэ. Ге-да, [31] или-да ахиван ахиладячал-да хутэтын ачин бичэ, тыкэн-ты хадыл нэкнил ахиладячал. Упкат бучэл, хутэе энэл эмэнэ. [32] Тадук ахи бучэ. [33] Эхилэ тар ахи арми, ӈи-кэ ахин одяӈан? Нуӈанман надан акнил ахилачал бичэтын эчэ! [34] — Эр инэӈилду бидерил бэел ахилавкил-да, эдылэвкил-дэ, — гунчэ Исус. — [35] Сэвэки бэелвэ, «ӈуӈнэт бинит бидерил» гуннэ, гэрбирэкин, тарил ардяӈатын, эмэри биниду эдеӈэтын ахилара-кат, эдылэрэ-кэт. [36] Нуӈартын эдеӈэтын будэ-кэт, Сэвэки тэдэвумнивэн урэлдеӈэтын-кэт. Сэвэки нуӈарватын аривчан, тарит нуӈартын Сэвэки хутэлин. [37] Бэел арритын тэде бихивэн Моисей мэнин суптылэчи моли улгурдуви ичэвкэнчэн, Бэгинмэ Аврам Сэвэкин, Исак Сэвэкин, Якип Сэвэкин гэрбиденэ. [38] Сэвэки-кэ иникир бэел Сэвэкиӈитын, бучэлӈи эчэ бирэ. Нуӈандун упкат иникир. [39] Таду итынва алагумнил гунчэл: — Аят гунинни, Алагумни. [40] Тар амардукин ӈи-кэт эва-да Нуӈандукин ханӈуридукви хэрэнчэ.

Киристос ӈидук тэкэчи?

[41] Исус-ка нуӈардутын гунчэ: — Он-ка бэел гундерэ Киристос — Давидтук тэкэчи гуннэл? [42] Давид-ка мэнин Сэвэкивэ кэневун книгаду гунивки: — Бэгин Бэгиндув гунчэ: [43] «Би Синӈил булэсэгилвэс халгардулас тыкивдэлэв, Минӈи анӈу ӈалаткив тэгэтчэкэл». [44] Ичэдерэс, Давид Нуӈанман, Бэгин гуннэ, гэрбивки. Он-ка тэли Нуӈан Давидтук тэкэчи бидеӈэн?

Итыва алагумнилдук сэрэнчэкэллу!

[45] Упкат бэел Нуӈанман долчатчарактын, Исус алагувумнилтыкиви гунчэ: [46] — Итыва алагумнилдук, сэрэнчэнэ, гиркукаллу! Нуӈартын ӈонимил тэтылвэ тэттэвэр аявувкил, тулилэ нуӈарватын, бэел кэнеденэл, мэндудеривэтын аявувкил; евреил уӈкеровун дюлдутын нуӈартын бэел дюлэмэдутын тэгэтчэвкил, туювунду-дэ бэгсэл тэгэктутын тэгэтчэвкил. [47] Нуӈартын навунахал идэгэлвэтын тытэвкил, бэел ичэтчэрэктын, улокмовэ, горово уӈкеродевкил! Нуӈарватын со ургэ биргэ алатчаран!

Дёгор навун-ахи анивунин

[21:1] Исус мэӈунмэ нэвунду анивурвар баян бэел нэдеривэтын ичэчэн. [2] Нуӈан таду дёгор навун-ахива дюр хулукур алтамал мэӈурвэ нэдеривэн нян ичэчэн. [3] Таду Нуӈан гунчэн: — Сунду тэдевэ гундем, эр дёгордёри навун-ахи упкаттуксун кэтэтмэрвэ нэрэн. [4] Упкат баяхал баяндуквар нэчэтын, ахи-ка, со дёгор бинэ, экун бихикэнми упкатван нэрэн.

Сэвэки Дюн сукчавдяӈан

[5] Таду бичэл бэел Сэвэки Дюн со гудеил дёлолдук овнаван, со тамурал анивурди онёвновон улгучэмэчилчэлэтын, Исус гунчэн: [6] — Тар ичэтчэрихун, сукчавдяӈан. Эду умун-кэт дёло дёлодун этэн эмэнмурэ, таргачир инэӈил змэдеӈэтын.

Эр буга манавдалан экун одяӈан?

[7] — Алагумни, тар окин одяӈан? Тара бу экуды самалкит садяӈавун? [8] — Мэдучэкэллу, сунэ эдэтын улокиттэ, — гунчэ Исус. — Кэтэл, Би гэрбивэв гэрбитэнэл, эмэдеӈэтын, гундеӈэтын: «Эр Би!», «Гунивчэ инэӈи оран!» Тарилва экэллу бодоро! [9] Кухин оракин, бэел кухидэвэр эмэдеривэтын долдымил, экэллу ӈэлэллэ. Нонон таргачин-ты оӈатын, муданин-ка тармалду этэн ора. [10] Тар амардукин Исус нуӈартыкитын гунчэ: — Тэгэл тэгэлнун, тэгэмэрил тэгэмэрилнун кухилдеӈэтын, [11] дуннэ эду-таду сот силгинилдеӈэн, дуннэтэнэду демукин, кэтэ бэел умнэкэчэн хориврил бумукилдук булдеӈэтын. Со ӈэлэвсихи одяӈан, няӈнядук хэгдыл самалкил ичэвдеӈэтын.

Исус алагумнилван тырэдеӈэтын

[12] — Тар упкачин эделин-кэ ора, сунэ дявадяӈатын, сунэ ахактадяӈатын, евреил уӈкеровун дюдутын сунэ буруйдадяӈатын, кайилду тэгэвдеӈэтын, тэгэмэрилдулэ, бэгсэлдулэ сунэ эмэвулдеӈэтын. Минэвэ аявдяридуксун тыкэн суннун одяӈатын. [13] Эр тэли су инэӈиллун одяӈатын, нуӈартын дюлэдутын Миндули улгучэндэхун. [14] Аямат дёнчакаллу: он дыхучивӈэтвэр нономодук экэллу дялдувар дявучара. [15] Би сунду со дялура турэрвэ мэтэвдеӈэв, су манни турэрвэ дявучадавар, тарил турэрдук су булэсэлдуксун ӈи-кэт эва-кат дэптыки гундэви этэн бакара. [16] Амтыллун-да, нэкниллун-дэ, дяллун-да, гиркллун-дэ сунэ булэсэгилду дявавкандяӈатын, сундук хадылвахун вадяӈатын. [17] Сунэ упкат бэел Миндук ичэмэинилдеӈэтын. [18] Тар-да бичэлин, су дынилдуксун умун-кэт нюриктэ этэн тыктэ. [19] Тара су тэрэмил, мэрӈилвэр омилвар айдяӈахун.

Иерусалим биргэвэ ичэдеӈэн

[20] — Иерусалимма мурэли кухимнилвэ ичэмил, сакаллу: дагали город суксавдяӈан. [21] Тэли Иудеяду бидерил бэел урэлдулэ туксаниктын; Иерусалимду бидерил химат тадук сурумэлчэктын; Иерусалим дагадун бихил бэел городтула эктын мучура. [22] Тарил инэӈилду эду бидерил бэел Сэвэки дюлэдун котавар тамадяӈатын, Дукувурду дукувча дялувдяӈан. [23] Тар инэӈилду ургэхил тадук хутэлвэр укувдерил ахал биргэвэ ичэдеӈэтын! Со хэгды биргэ эр дуннэвэ алатчаран, эр тэгэлэ Сэвэки тыкулнан тыкчэӈэн: [24] хадытын, гидат гидалавнал, будеӈэтын, хадылватын упкачил дуннэлдулэ сурувдеӈэтын. Иерусалимма-ка евреилдук хуӈтул тэгэл, нуӈартын инэӈилтын илтэндэлэтын, хэкидедеӈэтын. [25] Дылачаду, бегаду, охикталду-да бэе ӈэлэрин самалкил ичэвдеӈэтын, дуннэду-кэ тэгэл ламу угэлин агдыгачин гэендеридуктын силгиндедеӈэтын. [26] Таргачир ӈэливсипчул инэӈил дуннэлэ эмэнэдуктын, бэел ӈэлэлнэдуквэр бучэгэчир тыкилдеӈэтын. Тыкэн няӈня эӈэхилин силгиндеӈэтын. [27] Тэли ичэдеӈэтын: со эӈэхичи, ӈэричи Бэе Омолгин туксуду эмэдеривэн. [28] Эрэ ичэмил, кэӈтырэлвэр ӈуӈнуркэллу, дылилвар угиркэллу — су тынмувдерихун инэӈиллун дагамадяра. [29] Исус нуӈардутын эргэчин гунмувкэвэ улгучэнчэн: — Ичэткэллу мова, смоковница гунмуривэ, хуӈтул-дэ молва. [30] Тар мол авданналтын чуриргаллактын, су тара ичэтчэнэл, дюгани дагамадяриван мэррун садярас. [31] Эду нян тыкэн-ты: Би гуннэгэчинми одяриван ичэмил, сакаллу, Сэвэки Тэгэмэрин дагамадяран. [32] Сунду тэдевэ гундем, эхиткэн бидерил бэел эделитын будэ, тар упкачин одяӈан. [33] Няӈня-кат, дуннэ-кэт ачир одяӈатын, Би-кэ турэрви окин-да бидеӈэтын.

Меликир бикэллу!

[34] — Мэрвэр энэл дявучара, сокторудяридуксун, инэӈирипты кихалгаду тырэвдеридуксун, су меваррун маӈал эдэтын ора, сэрэнчэкэллу. Тар инэӈи сундулэ умнэкэчэн, су эхиксун алатта, эмэридукин, сэрэнчэкэллу. [35] Тар инэӈи дуннэду бидерил бэел упкаттутын хуркагачин бидеӈэн. [36] Окин-да меликир бикэллу, эӈэхихун бидэн, дагамадяри биргэ сунэвэ илтэндэн уӈкеродекэллу, Бэе Омолгин дюлэдун энэл халдяра, илдавар.

Исус Сэвэки Дюдун

[37] Инэӈ Исус Сэвэки Дюдун алагудячан, дынача тыкиллэкин, Масличнай гунмури урэлэ суруксэ, таду долбонива биӈкин. [38] Упкат бэел-кэ, инэдерэкин тэгэксэл, Сэвэки Дюлан Нуӈанман долдыдавар эмэктэдеӈкитын.

Иуда хирурилнун гулдымэттэн

[22:1] Тупача Колобо туювунин дагамадячан, тар праздник Пасха гунмувки. [2] Хэгдыгумэ хирурил тадук итылва алагумнил Исуспа делум вадавар эечиӈкитын-дэ, бэелдук ӈэлэвкил бичэл. [3] Эхилэ харги Иудала Искарибт гэрбичилэ ичэ, Иуда Исус дяндюр алагувумнилдукин умунтын бичэ. [4] Тар Иуда, хэгдыгумэ хирурилтыки тадук Сэвэки Дюван этэетчэрил бэгсэлтыкитын эмэксэ, он Исуспа дявадатын мэтэвӈэт очан. [5] Тариӈилин урунчэл, Иудаду мэӈурвэ буӈэт очал. [6] Иуда тара дёкча тадук бэел эхидитын сара Исуспа дявавканниви дялдалча. [7] Тупача Колобо элэкэсипты инэӈин оча, тар инэӈиду туювунды беруканма хулгаӈат бичэл. [8] Исус Ботурва Иоанунма уӈчэ, гуниксэ: — Сурукэллу, Пасха туювунмэн митту окаллу. [9] — Тара бу иду одавун Си эетчэнни? — гуннэ, ханӈучал тариӈилин. [10] — Городтула ирэксун, сунэ арчаптыки мулэӈкиду мувэ эксэдери умун бэевэ бакалдыдяӈахун, — гунчэ Исус. — Тар бэевэ дюлави исталан бодоколлу. [11] Тар дю бэгиндукин ханӈудавар: — Алагумни синдук ханӈудяран: «Эма комнатаду Би алагувумнилнунми Пасха туювунмэн девдеӈэв?» [12] Тэли тар бэе сунду угилэ бихи хэгды комнатава ичэвкэндеӈэн. Таду экун нада упкачин итыгавча бидеӈэн. Таду-ты окаллу. [13] Алагуъумнилин суручэл, Нуӈан гуннэгэчинин бэевэ бакалдычал, нюӈнинэдун комнатаду Пасха туювунмэн очал.

Омакта гунмэчин

[14] Туювунмэ девулӈэт очалан, дяндюр уӈивчэл алагувумнил Исуснун остолду тэгэчэл. [15] — Эр Пасха девгэвэн Би суннун биргэвэ эделиви ичэрэ девдэви сомат эеттыв! — гунчэ Исус. — [16] Сунду гундем, эр Пасха туювунин Сэвэки Тэгэмэрдун эделин ора, Би эр девгэвэ этэм дептэ. [17] Умивун тыгэвэ гакса, кэневун уӈкеровунмэ гуниксэ, Нуӈан гунчэ: — Эрэ гакаллу, мэрдуливэр бориткаллу. [18] Сунду гундем, эдук дюлэски хуларин аракива — виноград диктэдукин овчава, — Сэвэки Тэгэмэрин эделин эмэрэ Би этэм умна. [19] Колобово гакса, кэневун уӈкеровунмэ гуниксэ, Нуӈан колобово, ӈалатви этыгэнэ, алагувумнилдуви бутычэ, гунденэ: — Эр Минӈи иллэв, тариӈив су дярихун бувдерэн. Минэ дёнчадядавар эрэ окаллу. [20] Ахилтанар девгэ амардукин Нуӈан тыкэн-ты умивун тыгэвэ хуларин аракива бучэ, гунденэ: — Эр тыгэду — Минӈи сэксэв. Тар Сэвэки бэелнун Омакта гунмэчинмэн самалкидяӈан. Сэксэв су дярихун уӈкулбудерэн. [21] Ичэткэллу! Минэ униедери бэе эр остолду миннун умунду бихин! [22] Тэде, Бэе Омолгин мэнӈиви ичэривчэ хоктови эми-кат ӈэнэӈэтын. Биргэ-кэ Нуӈанман униедери бэеду! [23] Алагувумнил ӈи нуӈардуктын тара одави дялдадяриван мэр мэрдуквэр ханӈулчал.

Ӈи алагувумнилдук хэгдыгутмэр?

[24] Тадук алагувумнил ӈи нуӈардуктын хэгдыгутмэр бихивэн муссэмэчилчэл. [25] Исус-ка нуӈартыкитын гунчэ: — Тэгэл тэгэмэрилтын мэнӈилвэр тэгэлвэр тырэдерэ, мэрвэр-кэ, аява одярилди бэелди гэрбивкил. [26] Су-кэ тыкэн экэллу ора! Сагдагухун сунду нэкургугэчин бигин, хэгдыгухун-кэ боканӈачин бигин. [27] Ӈи-кэ хэгдыгутмэр? Остолду тэгэтчэри-гу, нуӈандун девгэвэ эмувдери бокан? Остолду, девденэ, тэгэтчэри хэгдыгу?! Эр-кэ Би сундук боканӈачин бихим! [28] Су Миннун, ургэвэ-кэт, эрувэ-кэт ичэнэ, ӈэнэлдырэс. [29] Тарит Би Минду Минӈи Аминми Тэгэмэрви анинаван сунду анидям. [30] Би Тэгэмэрдув су Миннун умунду девдедеӈэхун-дэ, умдядяӈахун-да, тэгэмэрил тэгэкилдутын тэгэтчэнэл, Исраиль дяндюр тэгэлдун хэгдыгул нюӈнимнил одяӈахун.

Исус Ботур Нуӈандукин хуендеривэн гундерэн

[31] — Симон, Симон, кэ! Харги су ахунма тэрэривэхун самкадяӈан, багдарин бурдук чэмэлвэн токталдукин хэрэкэлтэ нэдеӈэн. [32] Би-кэ си тэдериви эдэс сэмӈирэ си дярис уӈкерочэв. Тадук-ка си, Минтыки мучукса, гиркилви харгидук тэдедувэр маннил одатын бэлэттэви. [33] — Бэгин! — Ботур Исустыки гунчэ. — Би Синэ кайила-да, будэрилэ-дэ бододёӈов! [34] — Синду гундем, Ботур, — тыкэн гуннэдун гунчэ Исус, — инэӈмэн петух эделин икэллэ, си Минэ эхиви сара иларакан гундеӈэс. [35] Би сунэ хутакана-да, мэӈунэ-дэ, унтая-да ачин уӈнэкив, сунду экун-мал дёгор бичэн-ӈу? — гуннэ, нуӈардуктын Исус ханӈуча. — Мунду экун-кат дёгор эчэн бирэ, — гунчэл алагувумнилин. [36] — Эхиткэн-кэ, — гунчэ нуӈартыкитын Исус, — ӈи мэӈучи — мэӈунми гагин, хутаканми нян гагин, ӈиду-кэ тариӈилин ачир, тэтыви униексэ, гидая гагин. [37] Дукувунду гунмучэ: «Нуӈанман эрувэ очал бэелнун даран иливчал». Сунду гундем: тар Миндули дялувувдяӈан. Миндули гунмувчэ упкачин дагали дялувувӈатын. [38] — Бэгин, эду дюр гидал бихи! — гунчэл нуӈартын. — Элэкин! — гунчэ Нуӈан.

Исус амаргума долбонин

[39] Городтук юксэ, Нуӈан ноноптыгачинми Масличнай гунмури урэлэ сурухинчэ. Алагувумнилин Нуӈанман бодочол. [40] Тала ихикса, Нуӈан гунчэ: — Биргэлвэ хэдэдэвэр уӈкерокэллу! [41] Мэнин-кэ, дёлово гарадари горолон нуӈардуктын адагакса, хэнӈэрдуви илитчана, уӈкеродечэ: [42] «Ами, Синдук гэлэндем, Минэ эр тыгэвэ, дялум биргэчивэ илтэнмувкэкэл! Тар-да бичэлин, Би гэлэдерив эгин ора, Си дялданас дялувугин!» [43] Няӈнядук Сэвэки тэдэвумнин, Нуӈандулан эмэксэ, эӈэхиен хавча. [44] Тыкэн сот мэргэденэ, Нуӈан Сэвэкидук энэ этэрэ, нексэн сэкеэмэгэчин дуннэлэ чургиликнан гэлэдечэн. [45] Уӈкероми этэксэ, алагувумнилтыкиви эмэчэ, тариӈилин мэргэндуквэр ахинчал. [46] — Су эда адярас? — гунчэ нуӈартыкитын Исус. — Илкаллу, эмэдери биргэвэ тэрэдэвэр уӈкерокэллу!

Исуспа дявадяра. Ботур Исустук хуетчэрэн

[47] Эрэ гундерэкин, кэтэ бэел эмэдечэл, дюлэдутын дяндюрдук умунтын Иуда гэрбичи нёрадячан. Нуӈан Исуспа нюкандави Нуӈандулан дагамачан. [48] _ Иуда, — гунчэ нуӈандун Исус, — Бэе Омолгиван си нюкандиви униеденни? [49] Таду Нуӈанман мурэли илитчачал алагувумнилин, эхиткэн экун оӈатван тыликсэл, гунчэл: — Бэгин, гидалдивар-гу гидаладяп? [50] Тарилдук умунтын хэгдыгу хирури боканман иктэчэ, анӈу сенман чагдылича. [51] — Этэкэллу, экэллу тыкэн ора! — гунчэ нуӈардутын Исус. Тадук, бокан сенман эркуксэ, бэгэдэчэ. [52] Нуӈанман, бодоно эмэчэл хэгдыгу хирурилду, Сэвэки Дюван этэечимнил бэгсэлдутын, евреил хэгдыгулдутын-дэ гунчэ: — Би чаӈит-ку бихим, су Миндулэ гидачил-да, мочил-да эмэдэхун? [53] Би сунду Сэвэки Дюдун инэӈитыкин биӈкив, су-кэ Минэ эӈкихун илэчэрэ. Эхиткэн-кэ сунӈи инэӈиӈихун оран, хактыра эӈэхин оран! [54] Нуӈартын Исуспа дявачал-да, сурувчэл. Нуӈанман хэгдыгу хирури дюлан эмэвчэл. Ботур горочира бододёчон. [55] Дю тулгидэн дулмадун тогово илачал, бэел гулувунма мурэли тэгэтчэчэтын, Ботур нян нуӈарнунтын тэгэлдычэн. [56] Умун бокан-ахи, нуӈанман гулувун дагадун ичэксэ, аямат нуӈанман ичэчиксэ, гунчэн: — Эр бэе нян Нуӈаннунин бичэн! [57] Ботур-ка, тара энэ элэксирэ, гунчэ: — Ахи, би Нуӈанман эхим сара. [58] Дагаканди умун бэе, Ботурва ичэксэ, нян гунчэ: — Си нян нуӈардуктын бихинни. — Эчэ, гирки, — гунчэн Ботур. [59] Умун часкачин илтэнчэлэн, ге бэе нян тэдемэтви гунчэ: — Тэдемэ-ты эр бэе нян Нуӈаннунин бичэн, Нуӈан нян Галилеядук. [60] — Гирки, си эва гундеривэс би эхим сара, — гунчэ таду Ботур. Эрэ гундерэкин, петух тэпкэчэ. [61] Бэгин, этэхиниксэ, Ботуртыки ичэхинчэн, Ботур-ка Бэгин гуннэлвэн турэрвэн дёнча: «Инэӈмэн петух эделин тэпкэрэ, си Миндук иларакан хуетчэӈэс». [62] Ботур илчан, тадук ӈэнэчэн, сот мэргэденэ, соӈолчон.

Кухимнил Исуспа иневунтэдерэ, дуктэдерэ-дэ

[63] Исуспа этэетчэрил бэел Нуӈанман муӈнадячал, дуктэдечэл-дэ. [64] Нуӈан эхалван уйиксэл, ханӈувкил бичэл: — Сэвэки турэнмэн ихиври бэе, ӈи Синэ иктэнэвэн гукэл? [65] Тадук хуӈтул-дэ дяргари турэрди Нуӈанман дяргадячатын.

Евреил Исуспа буруйдадяра

[66] Инэӈи очалан, бэел хэгдыгултын, хэгдыгумэл хирурил, итыва алагумнил-да умунупчэтын. Исуспа евреил Сугландутын дюлэдутын иливчатын. [67] — Гукэл, Си Киристос бихинни-гу? — гуннэ, нуӈартын ханӈучал. [68] — Би гунэкив, су этэхун тэдерэ, Би-кэ мэнми сундук ханнуракив, су этэхун гунэ, — гунчэ Исус. — [69] Эдук-кэ дюлэски Бэе Омолгин эӈэхипчу Сэвэки анӈидадун тэгэв-ки одяӈан. [70] — Тарит Си Сэвэки Омолгин бихинни-гу? — гуннэл, упкат ханӈучал. — Тара су мэррун Минэ тыкэн гэрбидерэс, — гунчэ Исус. [71] — Эда бу гил бэелвэ долчатчаӈавун, — гунчэл таду нуӈартын. — Бу мэрвун Нуӈан мэнин эва гуннэвэн упкатван долдырав!

Исус Пилат дюлэдун

[23:1] Исустук ханӈудячал бэел Нуӈанман Пилаттыки ӈэнэвчэл. [2] Нуӈартын, Исуспа турэнэл, гунчэтын: — Эр Бэе бэелвэвун эру хоктоло ивувдерэн, тэгэмэрду налогилва эдэтын тамара гундерэн, мэнми-кэ Киристос бихим, тэгэмэр бихим гундерэн. [3] — Си евреил тэгэмэритын-ӈу бихинни? — гуннэ, Нуӈандукин Пилат ханӈуча. — Си мэнни тыкэн гунденни, — гунчэ нуӈандун Исус. [4] — Эр бэе экун-да буруйван эчэв бакара, — Пилат хэгдыгумэ хирурилтыки, таду бичэл бэелтыки-дэ гунчэ. [5] — Нуӈан Иудея упкат бэелвэ Мэнӈитви алагундиви уркудяран, нонон Галилеяду алагулчан, эхиткэн-кэ элэ эмэрэн, — гундечэл нуӈартын.

Исус Ирод дюлэдун

[6] — Эр Галилея бэен-ӈу? — гуннэвэтын долдыкса, Пилат ханӈуча. [7] Тадук, Нуӈан оёлин Ирод хэгдыгу бихивэн сакса, Нуӈанман Иродтыки уӈчэн. Ирод тар инэӈилду Иерусалимду бичэн. [8] Ирод, Исуспа ичэксэ, сот урунчэн: нуӈан Исуспа ичэмулнэн со горо оча бичэ, Нуӈандулин кэтэвэ долдыкса, Исус экудыя-вал сохия ориван ичэдэви эечивки бичэн. [9] Ирод Нуӈандукин со кэтэвэ ханӈуктача-да, Исус-ка эва-кат эчэн гунэ. [10] Хэгдыгумэл-кэ хирурил, итыва алагумнил-да, таду биденэл, Нуӈанман сот буруйдадячал. [11] Ирод кухимнилнунми, Исуспа иневунтэксэл, Нуӈанман кэхэгидечэтын, тар амардукин Ирод, Нуӈандун со тамура, гудей тэтывэ тэтывуксэ, амаски Пилаттыки уӈчэн. [12] Тар инэӈиду Ирод Пилатнун гиркилдычэтын, нонон нуӈартын мэмэривэр эӈкитын аявра.

Дялдара: Исус буӈэтын

[13] Пилат, хэгдыгумэл хирурилва, евреил хэгдыгулвэтын, кэтэ бэелвэ-дэ эриксэ, нуӈардутын гунчэ: [14] — Эр бэе бэелвэ эру хоктоло ивувдерэн гуннэл, миндулэ эмуврэс, би-кэ су ичэтчэрэксун Нуӈандукин ханӈуктам-да, су гундеридуксун умун-кэт эрувэ онаван би эчэв бакара. [15] Ирод нян Нуӈан экуды-да буруйван энэ бакара мунтыки уӈчэн. Эхилэ эр бэе экун-кат эрувэ эчин ора, тарит эӈэтын вавра. [16] Би Нуӈанман дуктэвкэндеӈэв, тар амардукин тындеӈэв. [18] Тыкэн гунчэлэн, упкат умунду тэпкэлчэл: — Нуӈанман вами! Мундулэ Вараввава тынкэл! [19] Тар бэе городту кухинмэ оналин тадук бэевэ ваналин кайиду каивча бичэн. [20] Пилат-ка Исуспа тындэви нян нуӈардутын гунчэ. [21] Нуӈартын-ка тэпкэдечэл: — Тэлэвундулэ Нуӈанман! Тэлэвундулэ! [22] Пилат нуӈардутын иливи гунчэ: — Экун эрувэн Нуӈан оран, Би Нуӈан ваври буруйван, экун-кат эрувэн эчэв ичэрэ. Би Нуӈанман дуктэвкэндеӈэв, тадук тындеӈэв. [23] Нуӈартын-ка Исуспа тэлэдэтын элэмэтвэр тэпкэдечэтын, тарил тэпкэнтын давдычан. [24] Пилат нуӈартын гундеригэчинтын очан: [25] кухичэ тадук бэевэ вача кайиду тэгэтчэри бэевэ, гэлэнэвэтын бэевэ, ювчэ, Исуспа-ка евреил гэлэнэгэчинтын, одатын гунчэн.

Тэлэвунтыки хоктон

[26] Исуспа тэлэдэвэр сурувчэтын. Умун бэе, Симон гэрбичи, Киренадук, дуннэду хаваликса, дюлави мучудячан. Кухимнил нуӈанман дявачатын, тэлэвун мова инивкэниксэл, Исус амардукин сурулдывкэнчэтын. [27] Исус амардукин со кэтэ бэел бододёчотын, тарилнун бихил ахал, тыӈэрдуливэр иктуденэл, Исуспа муландянал, соӈодёчотын. [28] Исус, нуӈартыкитын этэхиниксэ, гунчэ: — Иерусалим ахалин, минэ муланнал, экэллу соӈоро! Мэрвэр-дэ, хутэлвэр-дэ, муланнал, соӈоколлу! [29] Бэел тыкэн гундеритын инэӈил эмэллэ: — Эвкил балдывра, окин-кат эчэл балдывра, укурдивэр эчэл укуврэ кутучил! [30] Тарлаха урэлду гундеӈэтын: — Бу оёловун тыккэллу! — Урэкэрду-кэ гундеӈэтын: «Мунэ дяякаллу!» [31] Дялум чуксэчи, иникин мо тыкэн овувдяракин, бучукин-ка мо он оӈатын?

Исуспа тэлэдерэ

[32] Исуснун умунду эрувэ очал дюр бэевэ сурувчэтын, нян тэлэдэвэр. [33] «Дыл гирамнан» гунмури дуннэлэ эмэксэл, таду Исуспа тэлэчэл, эрувэ очал бэелвэ нян тэлэчэл, умунмэ Нуӈан анӈудун, гева дегинӈудун. [34] Исус гундечэн: — Ами, нуӈартыкитын экэл тыкулла, эру дялъя экэл дявучара, нуӈартын эва одяривар, энэл сара, одяра! Нуӈартын сиребий тыкнэдин Исус тэтылвэн гатычатын. [35] Бэел, илитчанал, тара ичэтчэчэтын. Евреил хэгдыгумэлтын, Нуӈанман иневунтэденэл, гундечэл: — Нуӈан Киристос бими, Сэвэки синманан тадук уӈнэн бими, эхилэ хуӈту бэелвэ айнагачинми мэнми айгин! [36] Кухимнил Нуӈанман нян иневунтэдечэл. Нуӈантыкин дагамаксал, Нуӈандун идарилча аракива умдан буденэл, [37] гундечэл: — Си евреил тэгэмэритын бими, мэнми айкал! [38] Нуӈан оёлин дукувча бичэн: ЭР ЕВРЕИЛ ТЭГЭМЭРИТЫН. [39] Тэлэвунду локучадярил дюр чаӈитылдук умунтын Исуспа иневунтэчэ: — Си тэде Киристос бихинни? Тэли мэнми-дэ, мунэ-дэ айкал! [40] Ге-ка чаӈит нуӈанман нувчадяча: [41] — Сэвэкидук си эӈнэнни-гу ӈэлэрэ? Си мэнни-дэ тэлэвунду локучадянни эчэ! Мунэ тыкэн онатын элэкин, бу эрувэ оналивар тэлэврэв. Нуӈан-ка экун-кат эрувэн эчэн ора. [42] Тадук нуӈан Исустыки гунчэ: — Исус, Си, Тэгэмэрит элэ эмэми, минэ дёндави! [43] — Би тэдевэ гундем, си инэӈмэн-ты Миннун умунду Угу Бугаду бидеӈэс, — гунчэ нуӈандун Исус.

Исус бунин

[44] Инэӈи дулинин одячан, тадук илан часмакту упкат дуннэ оёлин хактыра очан, [45] тар дылача самивувнадукин хактыралча. Сэвэки Дюн дулиндун локучадяри торга дулиндуливи тэкэргэчэ. [46] Исус игдыт тэпкэхинчэ: — Ами! Би Мэнӈиви эринми Си ӈалалдус дявавкандям! Эрэ гунденэ, Нуӈан будэри эринми эрихинчэ. [47] Кухимнил бэгинтын, тара ичэксэ, гунчэ: — Эр бэе тэдемэ-ты буруйя ачин бичэ! Тарит Сэвэкивэ кэнечэн. [48] Упкат умунупчэл бэел Исус тэлэвривэн ичэнэчэл, экун ориван ичэксэл дюлдулавар, мэргэндуквэр тыӈэрвэр иктуденэл, мучучатын. [49] Исуспа сарил бэел, гороконду илитчанал, ичэтчэчэтын, тарилдук Исуснун Галилеядук эмэчэл ахал-кат бичэтын.

Он Исуспа имачатын

[50] Евреил хэгдагулдуктын умунтын Осип гэрбичи бэе бичэн. Нуӈан мулакас мевачи, ӈуӈнэт бинит индери бичэн. [51] Нуӈан гил евреил хэгдыгултын дялданавар онаватын, эчэн элэксирэ. Осип Аримапея городтук тэкэчи бичэн. Нуӈан Сэвэки Тэгэмэрит эмэривэн алатчачан. [52] Осип, Пилаттыки эмэксэ, бучэ Исуспа гадави гэлэчэ. [53] Исуспа тэлэвундук аталикса, бучэ бэе чакилиптындун чакиликса, кадар додун овча нэвунду бучэ бэевэ нэчэ, таду ӈивэ-кэт эчир нэрэ бичэл. [54] Тунӈи инэӈи илтэндечэн, суббота инэӈин одячан. [55] Исуснун Галилеядук эмэлдычэл ахал, Осиппа бодочотын, нуӈартын кадарду овувча нэвунду Исус иллэвэн нэнэвэтын ичэчэтын. [56] Дюлавар мучуксал, нуӈартын ая унӈучи имурэнмэ, имувунмэ-дэ очал. Иты нюӈниридин нуӈартын субботаду дэрумкичиӈкитын.

Исус арран

[24:1] Ге инэӈиду геван элэкэс ичэвдерэкин, ахал, ая унӈучи онавар имувунмэр эксэнэл, бучэ бэе нэвунтыкин эмэчэтын. [2] Эмэксэл, нэвун уркэдукин дёло дариски анавнаван ичэчэл, [3] иксэл-кэ, Бэгин-Исус иллэн ачин онаван ичэчэтын. [4] Ахал, болгоксол, илитчарактын, нуӈартын дюлэдутын гилбэнэдери тэтычил дюр бэел умнэт ичэвчэл. [5] Ахал, ӈэлэликсэл, хэргиски ичэчилчэл, тар бэел-кэ нуӈардутын гунчэл: — Су эда бучэ бэел сигдынэдутын иникинмэ гэлэктэдерэс? [6] Нуӈан эду ачин. Нуӈан арчан. Галилеяду биӈэхиви Нуӈан сунду эва гуннэвэн дёнкаллу. [7] Бэе Омолгиван ӈэлумухичи бэелду дявавкандяӈатын, тарил тэлэдеӈэтын, или-ка инэӈиду Нуӈан ардяӈан. [8] Таду ахал Нуӈан гуннэвэн дёнчал, бучэ нэвундукин [9] мучуна эмэксэл, нуӈартын ичэнэвэр упкатван дян умун алагувумнилдун [10] тадук хуӈту-дэ бэелду улгучэнчэтын. Тар ахал гэрбилтын Мария-Магдалина, Иоанна тадук Якип энинин Мария. Нуӈарнунтын умунду бичэл ахал уӈивчэл алагувумнилду нян тара улгучэнчэл. [11] Синмавчал алагувумнил ахал улокво гундерэ гунчэнэл, нуӈарватын эчэтын тэдерэ. [12] Ботур- кэ бучэ бэевэ нэвунтыкин туксачан. Доски игэхиниксэ, бучэ бэе чакилиптынман-нюн ичэчэ тадук таргачин онадукин сохидяна, ӈэнэчэн.

Еммаустыки хоктодун

[13] Тар-ты инэӈиду дюр алагувумнил Иерусалимдук умун нулгидук бихи Еммаус гунмури бикиттыки ӈэнэдечэтын. [14] Ӈэнэденэл, тар экун онаван упкатван улгучэмэтчэчэтын. [15] Улгучэмэтчэрэктын, Исус мэнин, нуӈартыкитын дагамакса, даран ӈэнэлдылчэн. [16] Алагувумнил Исуспа ичэтчэнэл, эчэтын он-кат тагра. [17] Исус нуӈарнунтын улгучэмэчилчэн: — Эр су, хоктоли ӈэнэденэл, экунма улгучэмэтчэрэс? [18] Нуӈартын илчатын. Дэрэлтын мэргэпчул бичэтын. Тарилдук умунтын, Клеопа гэрбичи, Исустыки гунчэ: — Си тэдемэ-ты Иерусалимду бидерилдук эмуккэкэн, эр инэӈилду экун эду онаван, эхи сара бихинни-гу? [19] Нуӈан гунчэн: — Экунма би эхим сара? — Экун Исуснун Насареттук онаван, — гунчэл нуӈартын. — Нуӈан Сэвэки турэнмэн ихиври бэе бичэн, Сэвэки-дэ, упкат бэел-дэ дюлэдутын турэрдиви, одяритви-да эӈэхи бичэн. [20] Мунӈил хэгдыгумэ хирурилвун тадук бэгсэлвун Нуӈанман уӈкилдывунду буруйдачатын, тадук вадатын дявавканчатын: Нуӈанман тэлэвунду тэлэчэтын. [21] Бу-кэ Нуӈан Исраильва Айӈат бэе гунчэчэвун. Тар-да упкачин эчэ бихи: тар онан или инэӈин илтэнэн, [22] мунэ ады-кат ахалвун сот сохивкана. Тымани одяракин, нуӈартын бучэ бэе нэвунтыкин гиркучатын, [23] таду Нуӈан иллэвэн эчэл бакара. Мучуна эмэксэл, Сэвэки тэдэвумнилвэн ичэнэвэр улгучэнчэтын. Сэвэки тэдэвумнилин Исус иникинмэн гунчэл бичэтын. [24] Мундук хадыл, бучэ бэе нэвунтыкин суруксэл, тэдемэвэ улгучэннэвэтын сачатын, Нуӈанман- ка мэнмэн эчэтын ичэрэ. [25] — Эда-ка су дялъя ачир бэел бихис! — гунчэ нуӈардутын Исус. — Сэвэки турэнмэн ихиврил гунденэвэтын су мевардулавар удаипчут [26] тэдевэ ивдерэс! Киристос биргэлвэ эӈэтын-ӈу ичэрэ бичэн, тар амардукин кэневувӈэт? [27] Тэли Нуӈан Моисей дукунадукин упкат Сэвэки турэнмэн ихиврил бэел-дэ дукуналатын Нуӈандулин эва гуннэвэтын упкатван тыливкэнчэн. [28] Еммаустула дагамачалатын, Исус илтэндэви некэчэн. [29] Алагувумнилин-ка Нуӈан нуӈарнунтын эмэнмудэн сот гэлэнилчэтын: — Муннун эмэнмукэл. Инэӈи илтэндерэн, долбодёрон. [30] Исус, дюла иксэ, нуӈарнунтын эмэнмучэн. Нуӈарнунтын умунду остолду тэтэтчэнэ, Нуӈан колобово гача, кэневун уӈкеровунмэ гунчэ тадук, калтакса, нуӈардутын бутычэн. [31] Нуӈартын эхалтын нивчэтын — алагувумнилин Нуӈанман тагчал. Нуӈан-ка эвки ичэврэ очан. [32] Нуӈартын мэмэрилдувэр гундечэл: — Нуӈан, элэ эмэденэ, митнун хоктоду улгучэмэтчэнэ, Дукувурду дукувчава тыливкэндерэкин, меварты дегдэдеригэчир курбудечэтын эчэ?! [33] Нуӈартын тармалду илчал тадук Иерусалимдула мучучал. Таду нуӈартын, дян умун синмавчал алагувумнил-да тадук хуӈтул-дэ алагувумнилва [34] умунду умипчалва бакачатын. Тарил нуӈардутын гунчэтын: — Бэган тэдемэ-ты арчан. Нуӈан Симонду ичэвчэн. [35] Тэли нуӈартын хоктоду экун онаван, колобово калтадяракин, он Нуӈанман тагнавар улгучэнчэтын.

Арча Исус алагувумнилдуви ичэвдерэн

[36] Тара улгучэндерэктын, умнэт Исус, мэнин нуӈартын дулиндутын илитчана, нуӈартыкитын гунчэн: — Аяралдын сунду! [37] Нуӈартын, олониксал, ӈэлэлчэтын, ханянма ичэрэв гунчэчэл. [38] — Су экундук тыкэн ӈэлэллэс? — ханӈуча Исус. — Эда-ка су меваррун эвкил тэдерэ? [39] Ичэткэллу ӈалалвав, халгарвав — эр Би бихим. Эркукэллу Минэ, ханян иллэе-дэ, гирамная-да ачин бивки, Минду-кэ тарил бихи. [40] Тыкэн гунденэ, Нуӈан ӈалалви, халгарви ичэвкэнчэ. [41] Нуӈартын уруннэдуквэр, он-кат энэл тэдерэ, сохидячатын. Тадук Нуӈан ханӈуча: — Сунду экуды-вал девгэ эду бихин? [42] Нуӈартын силавча олло хадыван Нуӈандун бучэл. [43] Нуӈан, тара гакса, ичэтчэрэктын, девчэ. [44] Тар амардукин Исус нуӈардутын гунчэ: — Би суннун биӈэхиви гунденэв турэрви эргэчинмэ гундерэ: Моисей итыдун, Сэвэки турэнмэн ихиврил бэел дукунадутын, Сэвэкивэ кэневун Дукувунду-да Миндули дукувча упкачин дялувувӈатын. [45] Тадук Исус Дукувурду дукувчава нуӈартын тылдэтын бэлэтчэ. [46] Нуӈан гунчэ: — Эду тыкэн дукувча: Айӈат бэе, биргэвэ ичэӈэтын тадук или инэӈиду арӈатын; [47] упкат тэгэл, Иерусалимду бидеридук, долдыӈатытын: мэнӈилвэр бинилвэр хуӈтувӈэтвэр, Сэвэкилэ мучуӈатвар, Сэвэки Киристостули бэелдук ӈэлумухивэтын лукивувдан. [48] Су упкатпа мэррун ичэчэхун, тара хуӈтул бэелду улгучэнӈэтыхун. [49] Би-кэ эхиткэн Минӈи Аминми гуннэвэн сунду уӈдем. Су-кэ угиник эӈэхие гадалавар городту эмэнмукэллу.

Исус няӈняла угиривдерэн

[50] Исус нуӈарватын городтук ювчэ тадук Випаниямактула нуӈарнунтын сурулдычэ. Ӈалалви угириксэ, нуӈарватын хиргэчэ. [51] Тадук, хиргэденэ, нуӈардуктын горолилча, няӈнятки угиривдехинчэ. [52] Нуӈартын Нуӈан дюлэдун дэрэлдивэр хэргиски тыкчэл. Тадук, сот урунденэл, Иерусалимтыки мучуксал, [53] Сэвэкивэ кэнеденэл, окин-да Сэвэки Дюлан эмэктэдечэтын.

free web site hit counter