1:1 Mulani, kapihuan dunia nasanyari, Firman haut naan. Firman naan baya Alatalla Firman sameh anri Alatalla. 2 Teka asalni hanye baya Alatalla. 3 Ala katantuluh nasanyari mitah hanye, nelang teka ala katantuluh sa naan, pauweng sunah isa nasanyari puang mitah hanye. 4 Firman yiru putut pamelum, nelang pamelum yiru ngami piraai ma murunsia. 5 Piraai yiru nyahaya hawuang piieng, nelang piieng puang kaiyuh nampareni. 6 Hawi erang kaulun sa nautus Alatalla, ngaranni hi Yohanes. 7 Hanye hawi iwara neu piraai yiru, nampan katuluh ulun parisaya. 8 Hanye puang piraai yiru, hanye ekat iwara. 9 Piraai sa sajati, sa ngampi raai katuluh murunsia, hawi ma dunia. 10 Firman yiru naan hang dunia, Dunia nasanyari mitah hanye, kude dunia puang kataru hanye. 11 Hanye hawi ma tane ranuni raerai kude bangsani puang narime hanye. 12 Kude naan ulun sa narime hanye nelang parisaya ma hanye; here naami hak jari anak Alatalla, 13 sa nakayaan puang teka murunsia, daya pamelum sa wau yiru teka Alatalla asalni. 14 Firman yiru haut jari murunsia, hanye muneng hang penah takam, nelang takam haut kadinung pihante muliani. Pihante mulia yiru natarimeni yalah anak tungkan Ambah. Mitah hanye takam kadinung Alatalla nelang ahi leloni ma takam. 15 Hi Yohanes hawi neu jari saksini, hanye iwara: "Hanye yiti sa naeauku: Hanye sagar hawi hanrian teka aku, kude labis hante teka aku, daya kapihuan aku naan, hanye haut naan." 16 Hanye penu ahi lelo; puang taduh haut, hanye mamberkat takam. 17 Hukum Tuhan natarime takam mitah hi Moses, kude ahi lelo nelang kasatiaan Alatalla natantarang mitah Yesus Kristus. 18 Pauweng sa suah kadinung Alatalla ekat anak tungkan Ambah, sa saratang baya hanye. Hanye sa nantarang Ambah yiru ma takam. 19 Kawan panguasa Yahudi hang Yerusalem nunyu kawan imam anri kawan ulun Lewi tulak nunung hi Yohanes, nunti hanye, "Hanyu yiti hie?" 20 Hi Yohanes mangaku anri tarang tarus, "Aku puang Raja Panyalamat." 21 "Amun kala yiru, hie hanyu?" tunti here, "Inun hanyu hi Elia?" "Lain," tuing Yohanes. "Inun hanyu nabi?" tunti here lagi. "Lain," eauni. 22 "Amun kalayiru, wara ma kami hie hanyu yiti," eau here, "nampan kami tau iwara ma kawan ulun sa nunyu kami. Inun eaunu neu dirinu?" 23 Hi Yohanes nuing, "Aku yiti sa naeau Nabi Yesaya: 'Ulun sa anri lengan mehet nanterau hang padang gurun: Sanrata lalan ma Tuhan.' " 24 Kawan ulun sa nautus daya ulun Farisi 25 nunti, "Amun hanyu puang Raja Panyalamat, puang hi Elia, puang pada nabi, wuah inun hanyu mambaptis?" 26 Hi Yohanes nuing, "Aku mambaptis makai ranu. Kude hang penah-penah naun naan ulun sa puang naun kataru. 27 Hanye hawi hanrian teka aku, kude umak nguka tadi sapatuni aku sika puang patut." 28 Katantuluh kajadian yiru hang Betania, hang tiba timur Hungei Yordan, hang unengan Yohanes mambaptis. 29 Hang anrau kaunini, hi Yohanes kadinung Yesus hawi nunung hanye. Balalu hi Yohanes kaeau, "Dinung, iru Anak Babiri wat Alatalla sa muhut dosa dunia. 30 Hanyeyiru sa naeauku sagar hawi hanrian teka aku, kude labis hante teka aku, daya kapihuan aku nakayaan, hanye haut naan. 31 Tawuk hie, aku puang karasa hie hanyeyiru. Aku ekat hawi mambaptis makai ranu nampan ulun Israel kataru hanye." 32 Hi Yohanes pada ngami kasaksian, "Aku kadinung Roh Alatalla minau kala wangun wurung dara minau teka langit balalu muneng hang ambau hanye. 33 Tawuk yiru aku huan karasa hie hanye. Kude Alatalla sa nunyu aku mambaptis makai ranu haut kaeau ma aku, 'Amun hanyu kadinung Roh Alatalla minau, balalu muneng hang ambau erang kaulun, hanyeyiru sa sagar mambaptis makai Roh Alatalla.' 34 Aku raerai haut kadinung," eau Yohanes, "nelang aku ngami kasaksian himat hanyeyiru Anak Alatalla." 35 Hang anrau kaunini hi Yohanes naan lagi hang unengan yiru baya rueh kaulun ulun sa umba hanye. 36 Tawuk yiru hanye kadinung Yesus mitah, balalu kaeau, "Dinung, iru Anak Babiri wat Alatalla." 37 Kararueh ulun sa umba Yohanes sa karengei eau Yohanes yiru, balalu tulak naharak Yesus. 38 Yesus ikulik balalu kadinung here naharak hanye. Hanye nunti, "Naun ngantara inun?" Here nuing, "Rabi, hang awe rabi muneng?" (Rabi aratini Guru) 39 "Dinung raerai," eau Yesus. Here tulak sinrah hanye balalu kadinung hang awe hanye muneng. Tawuk yiru pukul epat kariwe. Anrau yiru here muneng baya hanye. 40 Isa teka here rueh sa haut karengei inun sa naeau Yohanes balalu palus umba Yesus, hanyeyiru hi Andreas, pulaksanai Simon Petrus. 41 Hi Andreas balalu iwawansit ngantara hi Simon pulaksanaini balalu kaeau ma hanye, "Kami haut panalu anri Mesias!" (Mesias sameh anri Kristus, hanyeyiru: Raja Panyalamat.) 42 Hi Andreas balalu ngatet hi Simon nunung Yesus. Yesus maneneng hi Simon, balalu kaeau, "Hanyu Simon, anak Yona. Hanyu sagar naantuh Kefas." (Kefas sameh anri Petrus aratini gunung watu.) 43 Hang anrau kaunini, Yesus ngalap kaputusan tulak ma Galilea. Hanye panalu hi Filipus, balalu kaeau ma hanye, "Ma yati umba aku!" 44 Hi Filipus asalni teka Betsaida, hanyeyiru unengan wat Andreas anri hi Petrus 45 Hi Filipus panalu hi Natanael, balalu kaeau ma hanye, "Kami haut panalu ulun sa naantuh daya Moses hang Buku Hukum Alatalla nelang sa nawara daya kawan nabi. Hanyeyiru Yesus teka Nazaret, anak Yosef." 46 Kude hi Natanael nuing: "Puang tau pada ala maeh hawi teka Nazaret?" "Hayu hanyu raerai ninung" tuing Filipus. 47 Tawuk Yesus kadinung hi Natanael hawi, balalu kaeau ma hanye, "Dinung, iru ulun Israel sa sajati, puang uweng sa palasu hang hanye." 48 "Kewangun hanyu salenga kataru aku?" tunti Natanael ma Yesus. Yesus nuing, "Kapihuan hi Filipus nerau hanyu, aku haut kadinung hanyu hang kapit kakau ara yiru." 49 "Guru," eau Natanael, "Hanyu tuu Anak Alatalla! Hanyu Raja bangsa Israel!" 50 Yesus kaeau, "Hanyu parisaya daya aku kaeau aku haut kadinung hanyu hang kapit kakau ara yiru? Kawan hal sa labis hante teka yiru sagar dinungnu!" 51 Eau Yesus kamulek, "Kapinuuni, parisayaleh, hanyu sagar kadinung langit tauka, nelang kawan malekat Alatalla minau mambai hang Anak Murunsia."

2:1 Rueh anrau udi yiru, naan pesta kawin hang tumpuk Kana, hang Galilea, nelang ineh Yesus naan hang yaru. 2 Yesus anri kawan ulun sa umba hanye, naundang pada ma pesta yiru. 3 Tawuk anggur haut galis, ineh Yesus kaeau ma Yesus, "Here kagalisan anggur." 4 Yesus nuing, "Ineh ada nunyu aku. Huan hampe wayahni aku nantarang tengaku." 5 Kude ineh Yesus kaeau ma kawan palayan, "Ulah inun sa naeauni ma naun." 6 Hang yiru naan enem balanai sa nasadia pakai iwui ibarasis manurut adat Yahudi. Tiap balanai, isini leu jatuh liter. 7 Yesus kaeau ma kawan palayan yiru, "Isi ranu ma kawan balanai yiru." Here balalu ngisi balanai yiru hampe penu. 8 Balalu Yesus kaeau ma here, "Itati sabuk babutit ranu yiru, palus ami ma pamimpin pesta." Here balalu nginsing ranu yiru ma pamimpin pesta, 9 palus hanye ngingkam ranu sa haut baubah jari anggur. (Hanye puang karasa teka awe anggur yiru, ekat kawan palayan sa nalui ranu yiru sa karasa.) Balalu Pamimpin pesta yiru nyanrite pangantin upu, 10 balalu kaeau ma hanye, "Biasani ulun nyarungan anggur sa pangamaeh dahulu. Amun kawan tamu haut puas nguut, wau anggur sa biasa. Kude hanyu nyimuh anggur sa pangamaeh hampe itati!" 11 Yiru kaajaiban sa palanungkai naulah Yesus witu Kana, hang Galilea. Makai tanda yiru hanye nantarang pihante muliani, nampan kawan ulun sa umba hanye parisaya ma hanye. 12 Udiyiru Yesus tulak ma Kapernaum baya inehni, pulaksanaini anri kawan ulun sa umba hanye. Here muneng hang yaru papire anrau lawahni. 13 Tawuk Hari Raya Paskah ulun Yahudi haut riet, Yesus tulak ma Yerusalem. 14 Hang Lewu Tuhan hang Yerusalem, hanye kasasat kawan padagang sapi, babiri, wurung dara, kawan tukang hurup duit maharung hang yiru. 15 Yesus balalu ngulah piweweh teka tadi, balalu ngusir kawan satua yiru, sapi atawa babiri teka wuang Lewu Tuhan. Kawan meja wat kawan tukang hurup duit, walengni hampe kawan duit here pahambur maaru-maati. 16 Balalu hanye kaeau mapangari wurung dara, "Enat katuluhni teka yiti. Ada ngulah Lewu Ambahku jari unengan badagang!" 17 Kawan ulun sa umba Yesus kaitung ma ayat Surat Barasis, sa kaeau, "Sintaku ma Lewunu, U Alatalla, nampanas ateiku." 18 Kawan panguasa Yahudi manantang Yesus, here kaeau, "Suba ulah kaajaiban pakai tanda ma kami sa hanyu naan hak bartindak kalayiru." 19 Yesus nuing, "Sanruntun Lewu yiti, aku ngambuanni lagi hawuang waktu telu anrau." 20 Balalu here kaeau, "Epat pulu enem taun lawahni ngulah Lewu Tuhan yiti, salenga hanyu sagar ngambuanni lagi ekat hang wuang waktu telu anrau?" 21 Kude Lewu Tuhan sa namaksud daya Yesus, hanyeyiru tengani raerai. 22 Hanrian, udi Yesus kaelan teka pampateini, kawan ulun sa umba hanye balalu kaitung inun sa suah naeauni. Here parisaya ma inun sa haut nasurat hawuang Surat Barasis nelang pada ma inun sa haut naeau daya Yesus. 23 Tawuk Yesus naan hang Yerusalem hang pesta Paskah, rama ulun parisaya ma hanye daya kawan kaajaiban sa haut naulahni. 24 Kude Yesus raerai puang parisaya anri here, daya hanye kataru katuluh ulun. 25 Puang parlu ulun ngami katarangan ma hanye neu hie-hie, daya hanye karasa inun sa naan hawuang atei murunsia.

3:1 Naan erang kaulun tokoh agama teka babuhan ulun Farisi ngaranni hi Nikodemus. 2 Hang hinra malem hanye hawi nunung Yesus balalu kaeau, "Guru, kami karasa Guru nautus daya Alatalla. Daya puang uweng sunah erang kaulun sa kaiyuh ngulah kaajaiban kala sa haut naulah guru, amun Alatalla puang nyinrah hanye." 3 Yesus nuing, "Parisayaleh puang uweng sunah erang kaulun sa kaiyuh jari ulun pidian wat Alatalla, amun hanye puang nakayaan kamulek." 4 "Kewangun ulun matueh tau nakayaan kamulek," eau Nikodemus ma Yesus, "Inun tau hanye masuk mulek mawuang wuntung inehni balalu nakayaan kamulek?" 5 Yesus nuing, "Kapinuuni eauku yiti: amun ulun puang nakayaan daya ranu nelang daya Roh Alatalla ulun yiru puang kaiyuh jari ulun pidian wat Alatalla. 6 Murunsia manyu daging nakayaan daya ulun matuehni, kude manyu rohani nakayaan daya Roh Alatalla. 7 Ada wauh amun aku kaeau: naun katuluh harus nakayaan kamulek. 8 Riwut bagarak maawe bahumni: takam karengei lenganni, kude puang karasa teka awe hawini nelang hampi awe tulakni. Kalayiru pada ulun sa nakayaan daya Roh Alatalla." 9 "Kewangun yiru tau jari?" tunti Nikodemus. 10 Yesus nuing, "Hanyu guru hang Israel; puang mudai hanyu puang karasa? 11 Parisayaleh: kami iwara ekat neu inun sa rasa kami nelang kami ngami kasaksian ekat neu inun sa haut dinung kami, kude naun puang hamen narime kasaksian kami. 12 Naun puang parisaya amun aku nyarita ma naun neu kawan hal teka dunia yena; kewangun naun tau parisaya, amun aku nyarita ma naun kawan hal neu surga? 13 Puang sunah erang kaulun suah mambai ma surga, ekat hanye sa haut minau ma dunia, hanyeyiru Anak Murunsia. 14 Sameh kala hi Moses ngagueng anipe tambaga hang padang gurun witu erang kawila kayu, kalayiru pada Anak Murunsia harus nagagueng, 15 nampan katuluh ulun sa parisaya mahanye kaiyuh pamelum sajati palus ma kalalawah." 16 Daya kalayiru Alatalla sinta ma murunsia hang dunia yena, hampe hanye ngami anakni sa tungkan, nampan katuluh ulun sa parisaya ma hanye puang binasa, malengkan kaiyuh pamelum sa sajati palus ma kalalawah. 17 Daya Alatalla ngutus Anakni puang nampan manghakimi dunia yiti, kude nampan nyalamat dunia yiti. 18 Ulun sa parisaya ma hanye puang nahukum. Kude ulun sa puang parisaya haut na hukum daya Alatalla, daya gana hanye puang parisaya ma Anak Alatalla sa tungkan. 19 Hanye nahukum daya gana hal yiti: Piraai yiru haut hawi ma dunia, kude murunsia labis sindi piieng teka piraai, daya pagawian here jahat. 20 Katuluh ulun sa ngulah jahat, rigat ma piraai; hanye puang hamen hawi nunung piraai, nampan pagawianni sa jahat puang dinung. 21 Kude ulun sa nampalus kabahumen Alatalla, hawi ma piraai nampan bawilah inun sa naulahni yiru manyu kala kabahumen Alatalla. 22 Udi yiru Yesus baya kawan ulun sa umba hanye tulak ma Yudea. Hanye muneng hang yaru papire tawuk lawahni baya here nelang mambaptis. 23-24 Tawuk yiru hi Yohanes huan masuk panjara. Hanye mambaptis ulun hang Ainon, puang lawit teka Salem, daya hang yaru wahai ranu. Rama ulun hawi nunung hanye balalu hanye mambaptis here. 25 Papire kaulun ulun sa umba Yohanes mulai basual anri ulun Yahudi neu hadat ibarasis. 26 Here tulak nunung hi Yohanes balalu kaeau, "Guru, inun hanyu pagun kaitung ulun sa baya hanyu hang sabarang Hungei Yordan yiru, sa tutuinu ma kami tawuk hie? Hanye itati mambaptis pada nelang rama ulun hawi nunung hanye!" 27 Hi Yohanes nuing, "Murunsia puang tau uweng ala inun-inun amun puang Alatalla ngami ma hanye. 28 Naun haut karengei aku kaeau, 'Aku puang Raja Panyalamat. Aku nautus nahuluan hanye.' 29 Pangantin wawei samula wat pangantin upu. Panggapit pangantin upu yiru ekat minri nengau nelang nyanrengei balalu hanye sanang amun karengei lengan pangantin upu. Kala yiru pada aku. Itati aku arai tatuu. 30 Hanyeyiru sa harus magin penting kude aku magin puang penting." 31 Sa hawi teka ambau diwi teka ala katantuluh. Sa hawi teka dunia tamasuk ulun dunia nelang bapaner neu kawan hal dunia. Hanye sa hawi teka ambau diwi teka alakatantuluh. 32 Hanye bapaner neu inun sa haut nadinungni nelang sa rengeini, kude puang uweng sunah erang kaulun sa parisaya ma kasaksianni. 33 Ulun sa parisaya ma kasaksianni mangaku himat Alatalla benar. 34 Daya ulun sa nautus neu nampe kawan lengan Alatalla, Roh Alatalla haut penu naami ma hanye. 35 Ambah sinta ma Anakni nelang haut ngami katuluh kuasa ma hanye. 36 Ulun sa parisaya ma Anak yiru sagar kaiyuh pamelum sajati palus makalalawah. Kude ulun sa puang ngalut nuu ma Anak yiru puang kaiyuh pamelum. Hanye nahukum Alatalla palus makalalawah.

4:1 Kawan ulun Parisi karengei Yesus kaiyuh nelang mambaptis ulun labis rama teka hi Yohanes. 2 (Sabujurni, Yesus raerai puang mambaptis, kude kawanulun sa umba hanye.) 3 Tawuk Yesus karasa kawan ulun Farisi haut karengei neu hal yiru, hanye tulak teka Yudea mulek ma Galilea. 4 Hang pakiaanni yiru hanye harus mitah Samaria. 5 Yesus hampe hang isa tumpuk hang Samaria bangaran Sikhar, puang lawit teka tane sa sadi naami Yakub ma hi Yosef anakni. 6 Hang yiru naan sumur wat Yakub. Daya kauyuhen takia, Yesus balalu tarie maharung hang pingir sumur. Tawuk yiru leu pukul dua walas penah anrau, 7-8 kawan ulun sa umba Yesus haut tulak ma tumpuk lepuh ngantara kutaen. Tawuk yiru hawi erang kaulun wawei Samaria lepuh nyauk ranu. Yesus kaeau ma hanye, "Bu, inun iyuh aku laku ranu neu nauut?" 9 Wawei Samaria yiru nuing, "Tuan ulun Yahudi, aku ulun Samaria. Wuah inun Tuan laku ranu uut teka aku?" (Daya ulun Yahudi puang uweng hubungan anri ulun Samaria.) 10 Yesus kaeau, "Atikala hanyu karasa pangamian Alatalla nelang hie sa laku ranu uut teka hanyu, himat hanyu raerai laku ranu uut teka hanye nelang hanye sagar ngami ma hanyu ranu welum." 11 Eau wawei yiru, "Tuan puang uweng pisabuk nelang sumur yena tuu lalem. Teka awe Tuan kaiyuh ranu welum yiru? 12 Hi Yakub, datu nini kami, ngami ma kami sumur yiti. Hanye raerai nyauk ranu nauutni teka yiti; kalayiru pada kawan anak tukuini baya kawan eha samelumanni. Inun ingkam Tuan, Tuan labis hante teka hi Yakub?" 13 "Ulun sa nguut ranu teka yiti sagar malah lagi," tuing Yesus, 14 "kude ulun sa nguut ranu sa sagar naamiku, puang tau malah lagi hampe ma kalalawah. Daya ranu sa sagar naamiku yiti sagar jari matei ranu hawuang dirini sa mareh ma luar nelang ngami ma hanye pamelum sajati palus ma kalalawah." 15 Eau wawei yiru, "Tuan, ami ma aku ranu yiru, nampan aku puang tau malah lagi; nelang puang parlu lagi mulek ma yiti nyauk ranu." 16 "Hulu mudi, herau matueh upunu, balalu ulek ma yiti," eau Yesus. 17 "Aku puang uweng matueh upu," tuing wawei yiru. "Samula tuu eaunu," eau Yesus. 18 "Daya hanyu haut suah hanime narangan, nelang itati upu sa naan mira baya anri hanyu puang matueh upunu." 19 "Itati aku karasa himat Tuan erang kaulun Nabi," eau wawei yiru. 20 "Datu nini kami nyambah Alatalla hang bukit yiti, kude bangsa Tuan kaeau ekat hang Yerusalem unengan ulun nyambah Alatalla." 21 "Parisayaleh," eau Yesus ma hanye, "hang hinra tawuk ulun sagar nyambah Alatalla, puang lagi hang bukit yiti nelang puang pada hang Yerusalem. 22 Naun ulun Samaria nyambah sa puang naun kataru, kude kami ulun Yahudi nyambah hanye sa taru kami, daya salamat hawi teka ulun Yahudi. 23 Kude sagar naan wayahni, likan wayahni haut hampe sa anri kuasa Roh Alatalla kawan ulun sagar nyambah Ambah yalah Alatalla sajati kala sa nabahum Ambah. 24 Daya Alatalla yiru Roh, nelang ekat anri kuasa Roh Alatalla kawan ulun kaiyuh nyambah Alatalla kala hanye naan." 25 Wawei yiru kaeau ma Yesus, "Aku karasa Raja Panyalamat (sa naantuh Kristus) sagar hawi. Amun hanye hawi, hanye sagar iwara alakatantuluhni ma takam." 26 "Aku yiti hanye," eau Yesus, "aku sa rahat bapaner anri hanyu itati." 27 Tawuk yiru kawan ulun sa umba Yesus hawi mulek, here wauh kadinung Yesus bapaner anri erang kaulun wawei. Kude puang uweng sunah erang kaulun sa nunti wawei yiru, "Hanyu parlu inun?" atawa sa itunti ma Yesus, "Wuah inun hanyu bapaner anri wawei yiru?" 28 Balalu wawei yiru nanan kandini hang yiru, balalu nempat ma tumpuk palus kaeau ma kawan ulun hang yaru, 29 "Dinung ma yati ulun sa iwara maaku katuluh inun sa haut naulahku. Gere hanyeyiru Raja Panyalamat?" 30 Balalu kawan ulun yiru kaluar nanan tumpuk tulak nunung Yesus. 31 Tawuk yiru kawan ulun sa umba hanye nuntut Yesus kuman, "Guru," eau here, "hayu kuman." 32 Kude Yesus nuing, "Naan kutaen hang aku sa puang naun karasa." 33 Balalu kawan ulun sa umba hanye ipanunti, "Inun haut naan ulun nginsing kutaen ma hanye." 34 Balalu Yesus kaeau, "Kutaenku hanyeyiru ngalut nuu ma kabahumenni sa ngutus aku, nelang nyanuput pagawian sa nasarahni ma aku. 35 Naun kaeau, 'Epat wulan lagi wayah masi.' Kude aku kaeau ma naun: Dinung kawan ume haut madintang, nganrei nawasi! 36 Ulun sa masi haut sadia narime upani nelang ngumpul hasil ma pamelum sajati palus ma kalalawah. Balalu ulun sa muau anri ulun sa masi tau sameh-sameh sanang-arai. 37 Rarapisan yiti tuu pada, 'Isa ngamule, sa lain masi.' 38 Aku nunyu naun tulak maume sa puang naulah daya naun; ulun lain haut bagawi hang yaru kude naun narime kauntungan teka pagawian here." 39 Rama ulun Samaria panduduk tumpuk yiru parisaya ma Yesus, daya wawei yiru kaeau, 'Hanye sa iwara ma aku katuluh inun sa haut naulahku.' 40 Tawuk ulun Samaria yiru panalu anri Yesus here ilaku tatuu nampan Yesus muneng baya here. Balalu yesus muneng baya here rueh anrau lawahni. 41 Udiyiru batambah rama ulun parisaya ma Yesus daya kawan inun sa haut naajarni ma here. 42 Here kaeau ma wawei yiru, "Itati kami parisaya, puang lagi daya inun sa haut naeaunu ma kami, kude daya kami raerai haut karengei hanye, nelang karasa sa hanye tuu Panyalamat dunia." 43 Udi rueh anrau hanye muneng hang Sikhar, Yesus tulak ma Galilea. 44 Yesus raerai haut kaeau, "Erang kaulun Nabi puang nahormat hang tumpuk asalni." 45 Kude tawuk hanye hampe hang Galilea, kawan ulun hang yaru nyambut hanye anri arai atei, daya here naan hang Yerusalem tawuk Paskah nelang kadinung inun sa haut naulah Yesus. 46 Udiyiru Yesus mulek ma Kana hang Galilea, hang unengan hanye suah ngubah ranu jari anggur. Hang tumpuk yiru naan erang kaulun pagawai pamarentah, anakni ganjah sakit hang Kapernaum. 47 Tawuk hanye karengei Yesus hawi ma Galilea teka Yudea, hanye tulak nunung Yesus balalu ilaku Yesus hawi ma Kapernaum nampan nyamare anakni sa haut kai matei. 48 Kude Yesus kaeau ma pagawai pamarentah yiru, "Amun naun puang kadinung kawan kaajaiban, naun puang parisaya." 49 "Tuan," tuing pagawai pamarentah yiru, "wansit hawi kapihuan anakku matei." 50 Eau Yesus ma hanye, "Hulu mudi, anaknu ware." Ulun yiru parisaya inun sa naeau Yesus, balalu hanye tulak. 51 Hang penah lalan kawan palayanni hawi nunung hanye balalu iwara, "Anak Tuan haut ware." 52 Balalu hanye nunti ma here pukul pire anakni yiru ware. Here nuing, "Hangkariwe pukul isa penah anrau ekumni wawai." 53 Balalu ambah anak yiru kaitung hang tawuk yiru Yesus kaeau mahanye, "Anaknu ware." Daya yiru hanye baya katuluh kaluargani parisaya ma Yesus. 54 Yiru kaajaiban sa karueh naulah Yesus hang Galilea udi hanye hawi teka Yudea.

5:1 Udi yiru naan parayaan ulun Yahudi, balalu Yesus tulak ma Yerusalem. 2 Hang Yerusalem rite "Wanawang Babiri" naan isa danau, hang basa Ibrani naantuh Betesda. Hang yiru naan dime betang. 3 Hang kawan betang yiru naan rama kawan ulun sakit mangkading; naan ulun pehe, naan ulun kepa naan pada ulun lumpuh. Katuluh here nganrei ranu hang danau bagalumbang. 4 Daya naan wayahni amun malekat Tuhan minau mawuang danau yiru balalu ranuni bagalumbang. Nelang ulun sakit sa palanungkai mitun mawuang danau yiru tawuk ranuni bagalumbang sagar ware teka panyakit sa naaretni. 5 Hang yiru naan erang kaulun upu sa sakit haut telumpulu walu taun lawahni. 6 Yesus kadinung hanye mangkading hang yiru, nelang karasa hanye haut lawah tuu sakit; balalu Yesus nunti ma hanye, "Hamen hanyu ware?" 7 Ulun sakit yiru nuing, "Tuan, hang yiti puang uweng ulun sa ngampitun aku mawuang danau tawuk ranu bagalumbang. Padingian aku nuju ma danau, ulun lain haut mitun nahuluan aku." 8 Eau Yesus ma hanye, "Inri, enat patahnu hulu takia." 9 Tawuk yiru pada ulun yiru balalu ware. Hanye ngenat patahni palus takia. Kajadian yiru hang anrau Sabat. 10 Daya yiru kawan panguasa Yahudi kaeau ma ulun sa haut ware yiru, "Anrau yiti anrau Sabat. Hanyu puang iyuh ngenat patahnu." 11 Kude ulun yiru nuing, "Ulun sa nyamare aku yiru huni sa nunyu aku ngenat patah palus takia." 12 "Hie hanye sa nunyu hanyu ngenat patahnu palus takia?" tunti here. 13 Kude ulun sa haut ware yiru puang karasa hie ulunni, daya Yesus balalu isamawai hang helang ulun rama yiru. 14 Udiyiru Yesus panalu ulun yiru hawuang Lewu Tuhan balalu kaeau ma hanye, "Itati hanyu haut ware, ada badosa lagi nampan puang wuah hal sa labis maweat lagi." 15 Ulun yiru tulak balalu iwara ma kawan panguasa Yahudi himat Yesus sa haut nyamare hanye. 16 Daya gana yiru here balalu nuku ngampi hadin Yesus daya hanye nyamare ulun hang anrau Sabat. 17 Kude Yesus kaeau ma here, "Ambahku tarus bagawi hampe itati nelang aku kala yiru pada." 18 Lengan Yesus yiru ngulah kawan panguasa Yahudi magin bahimat ngakali ngunu munu hanye. Here ngulah kalayiru, puang daya ekat hanye malangar hadat agama neu anrau Sabat, kude pada daya hanye kaeau Alatalla yiru Ambahni; baarati hanye nyansameh tengani anri Alatalla. 19 Yesus nuing ma kawan ulun yiru, "Parisayaleh, Anak puang kaiyuh ngulah inun-inun makai kuasani raerai. Hanye ekat ngulah inun sa dinungni naulah daya Ambahni. Daya inun sa naulah daya Ambah, yiru pada sa naulah daya Anak. 20 Daya Ambah sinta Anak nelang nutui ma hanye inun sa haut naulahni raerai. Likan Ambah sagar nutui ma hanye kawan pagawian sa labis hante lagi hampe naun wauh. 21 Ambah yiru nyamelum ulun matei nelang ngami ma here pamelum sajati palus kalalawah, kala yiru pada Anak ngami pamelum sajati palus ma kalalawah ma ulun sa hamen naamini pamelum. 22 Ambah raerai puang mahakimi hie-hie. Daya katuluh kuasa pakai manghakimi haut sarahni ma Anakni. 23 Ambah ngulah yiru nampan katuluh ulun hormat ma Anak kala here hormat ma Ambah. Ulun sa puang mahormat Anak puang pada mahormat Ambah sa ngutus hanye. 24 Kapinuuni lenganku yena: Kawan ulun sa mantaru eauku yiti nelang parisaya ma hanye sa ngutus aku, hanye puang nahukum, kude hang hanye naan pamelum sajati palus makalalawah. Hanye puang sagar nahukum; hanye haut lapas teka pampatei palus kaiyuh pamelum. 25 Parisayaleh: Wayahni sagar hawi -- likan wayahni haut hampe. Ulun matei sagar karengei lengan Anak Alatalla, balalu ulun sa karengei lengan yiru sagar welum. 26 Kala Alatalla raerai putut pamelum, hanye nukas Anakni pada putut pamelum. 27 Hanye haut ngami kuasa ma Anakni, daya hanye Anak Murunsia. 28 Ada naun wauh karengei hal yiti, daya sagar naan wayahni die katuluh ulun sa haut matei karengei lenganni, 29 balalu kaluar teka pasaran. Ulun sa ngulah pikaeh sagar ambuan welum kamulek. Kude ulun sa ngulah kajahaten sagar naambuan nampan nahukum." 30 "Aku puang tau ngulah inun-inun makai kabahumenku raerai. Aku ekat mangadili manyu kala sa haut naparentah Alatalla ma aku. Nelang kaputusanku adil daya aku puang ngalut kabahumenku raerai, malengkan kabahumen Ambah sa ngutus aku. 31 Atikala aku ngami kasaksian neu tengaku raerai, kasaksian yiru puang iyuh naparisaya. 32 Kude naan ulun lain sa ngami kasaksian neu aku nelang aku karasa himat kasaksianni yiru bujur. 33 Naun haut ngirim utusan ma hi Yohanes, nelang hanye haut ngami kasaksian sa bujur neu aku. 34 Aku ngeau yiti, puang daya aku parlu kasaksian teka murunsia, kude nampan naun nasalamat. 35 Hi Yohanes yiru kala palita sa maraai nelang sahayani matalak. Kude ekat erang pitus naun sanang narime sahaya yiru. 36 Kude kasaksianku labis hante teka kasaksian Yohanes. Inun sa naulahku itati hanyeyiru gawian sa natugas Ambah ma aku nampan jari bukti samula Ambah yiru haut ngutus aku. 37 Nelang Ambah sa ngutus aku ngami kasaksian neu aku. Naun puang suah karengei lenganni atawa kadinung wangunni. 38 Kawan lenganni puang muneng hawuang atei naun daya naun puang parisaya ma aku sa nautusni. 39 Naun paajar Surat Barasis daya minda anri sara yiru naun tau kaiyuh pamelum sajati palus makalalawah. Nelang Surat Barasis yiru raerai iwara kasaksian neu aku. 40 Kude naun puang hakun hawi nunung aku nampan kaiyuh pamelum sajati palus makalalawah. 41 Aku puang ngantara natawat daya murunsia. 42 Aku kataru naun. Aku karasa naun puang sinta Alatalla hang wuang atei naun. 43 Aku hawi makai kuasa Ambahku, kude naun puang narime aku. Kude amun ulun lain hawi makai kuasani raerai naun narime hanye. 44 Kewangun naun tau parisaya amun naun ngantara natawat daya sasameh naun, nelang puang ngakali ngantara natawat daya Alatalla sa tungkan? 45 Ada minda aku ngahalaen naun hang hadapan Alatalla, sa sagar ngahalaen naun hanyeyiru hi Moses, hanye sa naharap naun. 46 Atikalani naun parisaya ma hi Moses, naun sagar parisaya maaku, daya inun sa nasurat Moses hanyeyiru neu aku. 47 Kude amun naun puang parisaya ma inun sa nasurat Moses, kewangun naun tau parisaya ma inun sa naeauku?"

6:1 Papire lawah udi yiru Yesus tulak ma sabarang Danau Galilea, sa naantuh pada Danau Tiberias. 2 Dami hanye hampe yaru, rama ulun umba hanye daya here haut kadinung kawan kaajaiban sa naulahni anri nyamare kawan ulun sakit. 3 Yesus mambai ma ambau bukit, balalu maharung hang yiru baya kawan ulun sa umba hanye. 4 Tawuk yiru haut rite anrau Parayaan Paskah Yahudi. 5 Tawuk Yesus ninung hang kaliling hanye, hanye kadinung ulun rama hawi nunung hanye. Hanye balalu kaeau ma hi Filipus "Hang awe takam tau kaiyuh midi kutaen, nampan katuluh ulun yiti tau ikuta?" 6 (Yesus karasa inun sa sagar naulahni, kude hanye kaeaukalayiru daya hanye hamen nguji hi Filipus.) 7 Hi Filipus nuing, "Midi rote makai rueh jatuh duit perak sika puang maka sukup ma kuta kawan ulun yiti, biar tiap kaulun ekat kaiyuh babutit." 8 Erang kaulun ulun sa umba Yesus salain, hanyeyiru hi Andreas pulaksanai Simon Petrus, kaeau, 9 "Hang yiti naan erang kaulun iya upu sa nginsing dime rote anri rueh kaukui kenah. Kude inun aratini yiru ma kawan ulun rama yiti?" 10 "Huyu kawan ulun yiru maharung," eau Yesus. Hang unengan yiru naan padang rikut, balalu kawan ulun yiru maharung hang ambau rikut -- katuluhni naan leu dime ribu kaulun upu. 11 Udi hie Yesus ngalap rote yiru, balalu hanye ngantuh tarima kasih ma Alatalla. Udi yiru hanye magi rote yiru ma ulun rama. Udi hie magi kenah, katuluh ulun ikuta hampe wising tatuu. 12 Udi katuluhni ikuta hampe wising, Yesus kaeau ma kawan ulun sa umba hanye, "Kumpul kalabihan kutaen yiru, ada hampe naan sa taumpe." 13 Balalu here ngumpul dua walas karanjang penu, kalabihan kutaen teka dime rote sa nakuta daya ulun rama yiru. 14 Tawuk ulun rama yiru kadinung kaajaiban sa naulah daya Yesus, here kaeau, "Tuu, hanye yiti Nabi sa naharap hawi ma dunia!" 15 Yesus karasa here hawi mamaksa hanye ngunu nampan jari raja here. Daya yiru hanye balalu tulak basingkir ma tiba bukit. 16 Dami anrau nuku kamalem, kawan ulun sa umba Yesus minau ma danau. 17 Balalu here sungkat jukung nyabarang danau nuju Kapernaum. Anrau haut maieng kude Yesus huan eleh hawi nunung here. 18 Tawuk yiru ranu hang danau nuku bagalumbang daya tampuh riwut mehet. 19 Haut balayar leu dime atawa enem kilo meter, here kadinung Yesus hawi nuju jukung takia hang ambau ranu. Here takut tatuu. 20 Kude Yesus kaeau ma here, "Ada takut, iti aku!" 21 Balalu anri sanang atei here narime hanye masuk mawuang jukung, tawuk yiru pada jukung here hampe unengan sa natuju. 22 Ma anrau kaunini ulun rama sa pagun muneng hang sabarang danau, kaitung tuu hunien ekat naan isa jukung hang yaru. Here karasa himat kawan ulun sa umba Yesus haut tulak makai jukung yiru, kude Yesus puang umba. 23 Kamulek papire kawua jukung teka tumpuk Tiberias hawi balalu tarie rite unengan ulun rama nguta rote udi Tuhan ngantuh tarima kasih. 24 Tawuk ulun rama yiru kadinung Yesus atawa kawan ulun sa umba hanye puang uweng hang yiru, here pada sungkat ma jukung yiru balalu tulak ma Kapernaum ngantara Yesus. 25 Tawuk kawan ulun rama yiru panalu Yesus hang sabarang danau, here nunti ma hanye, "Guru, hantamian hanyu hampe yiti?" 26 Yesus nuing, "Kapinuuni, naun ngantara aku puang daya naun kataru maksud kawan kaajaiban sa naulahku, kude daya naun haut ikuta hampe wising. 27 Ada bagawi neu ngantara anakuta sa tau galis nelang tau buruk. Ware naun bagawi neu ngantara anakuta sa puang tau buruk nelang sa ngami pamelum sajati palus makalalawah. Anakuta yiru sagar naami Anak Murunsia ma naun, daya hanye haut nadudus daya Alatalla Ambah." 28 Balalu here nunti ma hanye, "Inun sa harus naulah kami nampan nampalus kabahumen Alatalla?" 29 Yesus nuing, "Iti sa nakabahumen Alatalla teka naun; Parisayaleh ma hanye sa nautus Alatalla." 30 "Amun kalayiru," eau here, "inun bukti sa tau naaminu ma kami nampan kami kadinung nelang parisaya ma Ambah? Inun sa sagar naulah daya Ambah? 31 Datu nini kami nguta manna hang padang gurun, kala nasurat hang Surat Barasis, 'Hanye ngami ma here anakuta rote teka surga.' " 32 Balalu Yesus kaeau ma here, "Perisayaleh puang hi Moses, malengkan Ambahku sa ngami ma naun rote sa kapinuuni teka surga. 33 Daya rote isa naami Alatalla hanyeyiru hanye sa minau teka surga nelang ngami pamelum ma murunsia hang dunia." 34 "Tuan," eau here, "Ami ma kami kete-kete rote yiru." 35 "Aku yiti rote sa ngami pamelum," eau Yesus ma here. "Ulun sa hawi nunung aku puang sagar kajuju lagi ma kalalawahni. Neleng ulun sa parisaya ma aku puang sagar malah lagi palus ma kalalawahni." 36 "Kude kala sa haut naeauku ma naun, biar naun haut kadinung aku, naun puang parisaya. 37 Katuluh ulun sa naami Ambah ma aku sagar hawi nunung aku. Aku puang nampik hie-hie sa hawi nunung aku. 38 Daya aku minau teka surga, puang neu nampalus kabahumenku raerai, malengkan kabahumenni sa ngutus aku. 39 Nelang iti kabahumenni sa ngutus aku: nampan teka katuluh ulun sa naami ma aku, puang sunah erang kaulun wawai; kude nampan aku ngele here hang anrau kiamat. 40 Samula yiti kabahumen Ambahku; Nampan katuluh sa kadinung nelang parisaya ma hanye kaiyuh pamelum sajati palus ma kalalawah nelang aku nyamelum kamulek hang anrau Kiamat." 41 Kawan ulun Yahudi mulai mangomel nadap Yesus, daya hanye kaeau: "Aku rote sa minau teka surga." 42 Here kaeau, "Angneh hanye yiti Yesus anak Yosef? Kami kataru ineh ambahni! Kewangun hanye tau kaeau hanye minau teka surga?" 43 Balalu Yesus kaeau ma here, "Ada mangomel. 44 Puang uweng sunah erang kaulun kaiyuh hawi nunung aku, amun Ambahku sa ngutus aku, puang nginsing hanye nunung aku; nelang hie sa hawi sagar naele hang anrau Kiamat. 45 Hawuang buku kawan nabi nasurat kala yiti, 'Katuluh ulun sagar naajar daya Alatalla.' Balalu katuluh ulun sa nyanrengei Alatalla nelang paajar teka hanye, hawi nunung aku. 46 Yiru puang baarati naan ulun sa haut kadinung Ambah. Ekat hanye sa hawi teka Alatalla, haut kadinung Ambah. 47 Rasa naun; Ulun sa parisaya, kaiyuh pamelum sajati palus ma kalalawah. 48 Aku yiti rote sa ngami pamelum. 49 Datu nini naun nguta manna hang padang gurun nelang. Here matei pada. 50 Kude puang kala yiru anri rote sa minau teka surga; ulun sa nguta rote yiru puang sagar matei. 51 Aku yiti rote sa minau teka surga -- rote sa ngami pamelum. Ulun sa nguta rote yiti sagar welum ma kalalawah. Rote sa sagar naamiku neu pamelum murunsia hang dunia hanyeyiru dagingku." 52 Karengei yiru, kawan ulun Yahudi basual sameh here. "Kewangun ulun yiti kaiyuh ngami dagingni ma takam neu nakuta?" eau here. 53 Balalu Yesus kaeau ma here, "Parisayaleh: Amun naun puang nguta daging Anak Murunsia nelang nguut irani, naun puang sagar tuu-tuu welum. 54 Ulun sa nguta dagingku nelang nguut iraku kaiyuh pamelum sajati palus ma kalalawah nelang aku sagar ngele hanye hang Anrau Kiamat. 55 Daya dagingku tuu-tuu anakuta nelang iraku tuu-tuu uuten, 56 ulun sa nguta dagingku nelang nguut iraku, tatap mira anri aku nelang aku mira anri hanye. 57 Ambah sa welum yiru ngutus aku nelang aku pada welum teka hanye. Kala yiru pada ulun sa nguta dagingku sagar welum teka aku. 58 Iti rote sa minau teka surga; puang rote kala sa nakuta datu nini naun. Daya udi nguta rote yiru, here sika matei. Kude ulun sa nguta rote yiti sagar welum palus ma kalalawah." 59 Katuluh yiru naeau Yesus tawuk hanye ngajar hang lewu sumbayang hang Kapernaum. 60 Udi karengei eau Yesus yiru, rama teka kawan ulun sa umba hanye kaeau, "Pangajaranni yiru tuuni maweat. Hie sa kaiyuh narimeni!" 61 Yesus karasa kawan ulun sa umba hanye mangomel neu hal yiru. Daya yiru hanye kaeau, "Inun naun tasinggung daya eauku yiru huni? 62 Kewangun jarini yati amun naun kadinung Anak Murunsia mambai mulek ma unenganni asal? 63 Sa nyamelum murunsia hanyeyiru Roh Alatalla. Kakuaten murunsia puang uweng gunani. Kawan lengan sa haut naeauku ma naun yiti hanyeyiru lengan Roh Alatalla nelang kawan lengan yiru ngami pamelum. 64 Kude naan pada teka naun yiti sa puang parisaya." (Teka asalni Yesus haut karasa hie-hie sa puang hamen parisaya, nelang hie sa sagar makhianat hanye.) 65 Balalu Yesus kaeau lagi, "Yiru sababni aku iwara ma naun himat puang uweng sunah erang kaulun sa kaiyuh hawi nunung aku, amun Ambah puang ngabahumen." 66 Nuku teka tawuk yiru rama kawan ulun sa umba hanye nanan hanye, palus puang hakun umba hanye lagi. 67 Balalu Yesus nunti ma kadua walas ulun sa umba hanye, "Inun naun pada ngunu nanan aku?" 68 "Tuhan," eau Simon Petrus ma hanye, "nunung hie kami sagar tulak? Lengan Tuhan ngami pamelum sajati palus ma kalalawah. 69 Kami haut parisaya nelang yakin himat Tuhan utusan sa barasis teka Alatalla." 70 Yesus nuing, "Angneh aku sa midi naun dua walas kaulun yiti? Kude isa teka naun yiti hanyeyiru roh sa jahat!" 71 Sa namaksud Yesus hanyeyiru hi Yudas anak Simon Iskariot. Daya biar hanye erang kaulun teka kadua walas ulun sa umba Yesus, hanye sa sagar makhianat Yesus.

7:1 Udi yiru Yesus tulak maaru-maati hang Galilea. Hanye puang hakun ma daerah Yudea daya kawan panguasa Yahudi hang yaru ngaheng munu hanye. 2 Tawuk yiru pada haut riet Hari Raya Pahapau Rawen. 3 Daya yiru kawan pulaksanai Yesus kaeau ma hanye, "Tanan unengan yiti hulu tulak ma Yudea, nampan kawan ulun sa umba hanyu tau kadinung pada panan pagawiannu. 4 Puang uweng ulun sa nina ngidim sa naulahni amun hanye hamen tawantar. Amun hanyu ngulah kawan hal kala yiru, katuluh dunia musti karasa!" 5 (Daya kawan pulaksanaini raerai pada puang parisaya mahanye.) 6 "Huan wayahni aku ngulah kalayiru," eau Yesus ma here, "kude ma naun, tiap tawuk tau. 7 Dunia yiti puang tau pada muar naun. Kude aku samula nakuar daya dunia, daya aku saratang kaeau ma dunia kawan ulah gawini jahat. 8 Hulu naun raerai tulak ma parayaan yiru. Aku puang tulak daya huan wayahni ma aku." 9 Kala yiru eau Yesus ma kawan pulaksanaini, hanye balalu muneng hang Galilea. 10 Udi kawan pulaksanaini tulak ma parayaan yiru, Yesus tulak raerai anri suni-suni puang ulun karasa. 11 Salawah parayaan, kawan panguasa Yahudi ngantara hanye nelang nunti, "Hang awe hanye?" 12 Rama ulun mulai pakakeneh neu hanye. Naan sa kaeau, "Hanye ulun maeh." Naan pada kaeau, "Puang! Hanye nyantawang ulun rama." 13 Kude puang uweng sunah erang kaulun sa heei bapaner tarang-tarangan neu hanye daya here takut ma kawan panguasa Yahudi. 14 Tawuk ganjah parayaan, Yesus masuk mawuang Lewu Tuhan, balalu mulai ngajar. 15 Kawan panguasa Yahudi wauh tuu balalu kaeau, "Kewangun ulun yiti tau wahai pangarasaen, padahal hanye puang suah sakolah?" 16 Yesus nuing, "Sa naajarku yiti puang ajaranku, kude ajaranni sa ngutus aku. 17 Ulun sa hamen ngalut kabahumen Alatalla, sagar karasa inun ajaranku hawini teka Alatalla atawa teka aku raerai. 18 Ulun sa ngami ajaranni raerai ngantara hormat ma dirini raerai. Kude ulun sa ngantara hormat ma ulun sa ngutus hanye, ulun yiru jujur, puang uweng kunuan nipu hang hanye. 19 Angneh hi Moses haut ngami kawan parentah Alatalla ma naun, kude teka naun puang uweng sa makai kawan parentah yiru. Wuah inun naun ngunu munu aku?" 20 Ulun rama yiru nuing, "Hanyu rapui! Hie sa ngunu munu hanyu?" 21 Yesus nuing, "Ekat isa pagawian sa naulahku hang anrau Sabat, balalu naun wauh. 22 Hi Moses ngami aturan ma naun nampan basunat -- biar sunat yiru satuuni puang baasal teka hi Moses, kude teka kawan datu nini kapihuan hi Moses. Daya yiru, hang anrau Sabat sika naun ngunu nyunat ulun. 23 Amun naun nampalus yiru nampan ada malangar aturan Moses neu sunat, wuah inun naun sangit ma aku daya nyamare ulun hang anrau Sabat? 24 Ada mangadili ulun makai inun sa dinung, kude makai kaadilan." 25 Kamulek naan papire kaulun Yerusalem kaeau, "Angneh hanye yiti ulunni sa rahat naantara nampan nawunu? 26 Dinung hanye bapaner anri bebas hang penah rama, nelang puang uweng sa kaeau inun-inun ma hanye! Inun kawan panguasa takam tau pada haut kataru tuu hanye yiti Raja Panyalamat? 27 Kude amun Raja Panyalamat yiru hawi puang uweng sunah erang kaulun sa karasa asalni! Kude takam karasa teka awe asalni ulun yiti." 28 Kamulek, rahat Yesus ngajar hang Lewu Tuhan, anri lengan sa mehet hanye kaeau, "Jari naun karasa hie aku yiti, nelang teka awe asalku? Aku puang hawi manyu kabahumenku raerai. Aku nautus dayani sa bakuasa ngutus aku, nelang hanye tau naparisaya. Kude naun puang kataru hanye. 29 Aku kataru hanye, daya aku baasal teka hanye, nelang hanye sa ngutus aku." 30 Hang tawuk yiru here hamen nyamba Yesus, kude puang uweng sa heei nigung hanye, daya huan hampe wayahni. 31 Rama teka kawan ulun yiru mulai parisaya ma hanye nelang kaeau, "Amun Raja Panyalamat yiru hawi, inun hanye tau ngulah labis wahai kaajaiban teka ulun yiti?" 32 Kawan ulun Parisi karengei kewangun ulun rama yiru pakakeneh neu Yesus. Daya yiru, baya kawan imam kapala, here nunyu papire pangawal Lewu Tuhan tulak nyamba Yesus. 33 Yesus kaeau ma ulun rama hawuang Lewu Tuhan, "Ekat erang pitus lagi aku kaiyuh baya naun. Udi yiru aku sagar mulek nunung sa ngutus aku. 34 Naun sagar ngantara aku, kude puang kaiyuh panalu aku; daya naun puang kaiyuh nunung ma unengan hang awe aku muneng." 35 Balalu kawan panguasa Yahudi bapaner sasameh here, "Ulun yiti ngunu tulak maawe hampe takam puang kaiyuh manalu hanye? Inun hanye ngunu tulak nunung kawan ulun Yahudi hang luar negeri hang padang ulun Yunani, balalu ngajar ulun Yunani? 36 Inun maksudni anri kaeau takam sagar ngantara hanye kude puang kaiyuh kahaba hanye nelang takam puang kaiyuh hawi ma unengan hang awe hanye muneng?" 37 Hang anrau pijumpuhan parayaan yiru, hanyeyiru hang anrau sa panga penting, Yesus minri hang Lewu Tuhan balalu kaeau anri lengan mehet, "Ulun sa malah, ware hanye hawi nunung aku nguut ranu. 38 Neu ulun sa parisaya ma aku, nasurat hang Surat Barasis, 'Teka wuang ateini mareh ranu sa ngami pamelum. ' " 39 (Yesus bapaner neu Roh Alatalla, sa sagar natarime dayakawan ulun sa parisaya ma hanye. Daya tawuk yiru Roh Alatalla huan naami; daya Yesus huan namulia mitah pampateini.) 40 Rama ulun karengei inun sa naeau Yesus, balalu teka here naan sa kaeau, "Ulun yiti himat Nabi yiru!" 41 Sa lain kaeau, "Hanye yiti Raja Panyalamat!" Kude naan pada sa kaeau, "Lain, Raja Panyalamat puang hawi teka Galilea. 42 Hang Surat Barasis nasurat neu Raja Panyalamat hanyeyiru katurunan Dawid nelang sagar hawi teka Betlehem, hanyeyiru tumpuk natat Dawid." 43 Akhirni ulun rama mulai basual neu Yesus. 44 Naan sa ngunu nyamba hanye, kude puang uweng sunah erang kaulun sa heei nigung hanye. 45 Tawuk kawan pangawal Lewu Tuhan sa nahuyu tulak nyamba Yesus hawi mulek, kawan imam kapala anri kawan ulun Parisi yiru nunti ma here, "Wuah inun naun puang nginsing hanye ma yati?" 46 Kawan pangawal yiru nuing, "Puang suah naan ulun bapaner sa kala hanye!" 47 "Inun naun haut nasantawang dayani?" eau kawan ulun Parisi yiru. 48 "Inun naan teka kawan panguasa takam atawa ulun Parisi sa parisaya ma hanye? 49 Kude ulun rama yiru puang kataru hukum Moses, here haut takutuk." 50 Erang kaulun teka kawan ulun Parisi yiru, hanyeyiru hi Nikodemus sa suah hawi nunung Yesus. Hi Nikodemus kaeau ma kawan ulun Parisi sa lain, 51 "Manurut hukum, ulun puang iyuh nahukum kapihuan pakarani nasanrengei nelang kahalaenni napariksa." 52 "Inun hanyu pada teka Galilea?" tuing here, "Pariksa Surat Barasis! Hanyu sagar kadinung puang uweng nabi sa baasal teka Galilea!" 53 Udi yiru, katuluh ulun mudi ma lewu.

8:1 Kude Yesus tulak ma Bukit Zaitun. 2 Hang anrau keatunini, kaiyat subuh Yesus tulak lagi ma Lewu Tuhan nelang rama ulun hawi nunung hanye. Yesus maharung, balalu mulai ngajar here. 3 Hang tawuk yiru, kawan guru agama anri kawan ulun Parisi nginsing ma hanye erang kaulun wawei sa kadapatan ibela. Here nunyu wawei yiru minri hang penah here, 4 balalu kaeau ma Yesus, "Guru, wawei yiti kadapatan rahat ibela. 5 Hawuang hukum Moses naan aturan neu wawei sa kalayiti harus napedak makai watu hampe matei. Itati kewangun pandapatnu?" 6 Here nunti kalayiru pakai hanjabak Yesus, nampan kaiyuh ngampi hala hanye. Kude Yesus ijuku ma tane balalu nyurat makai kingkingni hang tane. 7 Tawuk here mandasak hanye tarus, hanye mihangut nelang kaeau ma here, "Ulun sa puang badosa teka naun, elah hanye sa palanungkai medak watu ma wawei yiru." 8 Udi yiru Yesus ijuku lagi balalu nyurat lagi hang tane. 9 Udi Yesus kaeau kala yiru, here balalu tulak nanan unengan yiru, isa mangisa mulai teka sa pangatueh here. Akhirni Yesus raerai muneng hang yiru baya wawei sa pagun minri hang unenganni. 10 Balalu Yesus mihangut nelang kaeau ma wawei yiru, "Hang awe here katuluhni? Puang uweng sunah isa nukum hanyu?" 11 "Puang uweng," tuingni. "Balalu," Yesus kaeau, "Aku pada puang nukum hanyu. Itati hulu tulak, ada ngulah dosa lagi." 12 Yesus kaeau lagi ma ulun rama, eauni, "Aku yiti piraai dunia. Ulun sa umba aku puang sagar takia hang piieng, kude kaiyuh piraai pamelum." 13 "Itati hanyu ngami kasaksian neu dirinu raerai," eau kawan ulun Parisi ma hanye, "Kasaksiannu puang bujur." 14 Yesus nuing, "Biar aku ngami kasaksian neu diriku raerai, kasaksianku yiru bujur; daya aku karasa teka awe aku hawi nelang maawe aku tulak. Naun puang karasa teka awe aku hawi nelang maawe aku tulak. 15 Naun mangadili ulun makai sara murunsia; aku puang mangadili sunah erang kaulun. 16 Kude amun aku mangadili ulun, kaputusanku yiru adil, daya aku puang raerai. Ambah sa ngutus aku naan baya aku. 17 Hawuang hukum Moses nasurat kalayiti: Kasaksian sa bujur hanyeyiru kasaksian teka rueh kaulun. 18 Sa ngami kasaksian neu aku, naan rueh; aku anri Ambah sa ngutus aku." 19 "Ambahnu yiru hang awe?" eau here. Yesus nuing, "Naun puang kataru aku atawa Ambahku. Atikalani naun kataru aku, himat naun kataru Ambahku pada." 20 Katuluhni yiru naeau Yesus, tawuk hanye rahat ngajar hang Lewu Tuhan rite kawan kutak duit parapah. Kude puang uweng sunah erang kaulun sa nyamba hanye, daya wayahni huan hampe. 21 Yesus kaeau lagi ma here, "Aku kai tulak, nelang naun sagar ngantara aku, kude naun sagar matei hawuang dosa naun. Ma unenganku tulak, naun puang kaiyuh hampe." 22 Kawan panguasa Yahudi kaeau, "Tau hanye yiti ngunu mitu daya hanye kaeau, 'Ma unenganku tulak, naun puang kaiyuh hampe.' " 23 Balalu Yesus kaeau ma here, "Naun hawi teka imbe, kude aku hawi teka ambau. Naun teka dunia, aku puang teka dunia. 24 Yiru sababni aku kaeau ma naun naun sagar matei hawuang kawan dosa naun. Nelang samula naun sagar matei hawuang kawan dosa naun, amun puang parisaya sa 'aku hanyeyiru hanye sa naantuh AKU NAAN'." 25 "Hie hanyu yiti sabujurni?" tunti here. Yesus nuing, "Inun riranni bapaner anri naun lagi! 26 Magun wahai hal neu naun sa hamen naeauku nelang sa naadiliku. Kude hanye sa ngutus aku iyuh naparisaya. Nelang aku iwara ma dunia inun sa rengeiku teka hanye." 27 Here puang kataru sa hanye rahat mander ma here neu Ambah. 28 Daya yiru Yesus kaeau ma here, "Die amun naun haut nginrik Anak Murunsia, naun sagar karasa sa aku hanyeyiru hanye sa naantuh AKU NAAN, nelang naun sagar karasa puang uweng sunah isa, sa naulahku teka diriku raerai. Aku ekat kaeau inun sa naajar Ambah ma aku. 29 Nelang hanye sa ngutus aku naan baya aku. Hanye puang suah maladar aku raerai daya aku saratang ngulah inun sa ngampi sanang ateini." 30 Udi Yesus kaeau katuluh yiru, rama ulun parisaya ma hanye. 31 Kamulek Yesus kaeau ma kawan ulun Yahudi sa haut parisaya ma hanye, "Amun naun welum manyu kala inun sa naajarku, naun tuu-tuu umba aku, 32 daya yiru naun sagar kataru Alatalla sa benar nelang daya gana yiru naun sagar nabebas." 33 "Kami yiti utus wat Abraham," eau here. "Huan suah kami jari walah hie-hie! Inun maksudnu kaeau: 'Naun sagar nabebas'?" 34 "Kapinuuni eauku yiti," eau Yesus ma here. "Ulun sa ngulah dosa, hanyeyiru walah dosa. 35 Nelang erang kaulun walah puang uweng unengan sa manatap hawuang kaluarga, kude anak kalalawahni naan unengan hang wuang kaluarga. 36 Daya yiru, amun anak mambebas naun, naun tuu-tuu bebas. 37 Samula aku karasa naun yiti utus wat Abraham. Kude naun ngunu munu aku, daya naun puang hamen narime pangajaranku. 38 Inun sa haut dinungku hang hi Ambah, yiru sa nawaraku. Kude naun nampalus inun sa naajar daya ambah naun ma naun." 39 Here nuing, "Ambah kami hanyeyiru hi Abraham." "Atikalani naun tuu-tuu anak Abraham," eau Yesus, "himat naun nampalus inun sa naulah daya Abraham. 40 Aku nampe ma naun kabanaran sa rengeiku teka Alatalla, kude naun hamen munu aku. Hi Abraham puang ngulah kala yiru! 41 Naun nampalus inun sa naulah daya ambah naun raerai." Tuing here, "Kami puang anak ampang. Daya ambah kami ekat isa, hanyeyiru Alatalla raerai." 42 Balalu Yesus kaeau ma here, "Atikalani Alatalla yiru Ambah naun, naun sagar sinta ma aku, daya aku hawi teka Alatalla. Aku puang hawi makai kabahumenku raerai, kude hanye sa ngutus aku. 43 Inun sababni naun puang kataru inun sa naeauku? Daya naun puang tahan karengei ajaranku. 44 Iblis yiru ambah naun, nelang naun nuu ngalut kabahumenni. Teka asal iblis yiru samula pamunu. Hanye puang suah umba hang kabanaran, daya kabanaran puang uweng hang hanye. Amun hanye ipusu, yiru wajar, daya samula kala yiru sifatni. Hanye mapusu nelang asal usul katuluh pusuan. 45 Kude aku ngeau neu kabanaran, daya yiru naun puang parisaya ma aku. 46 Hie teka naun kaiyuh ngami bukti naan dosa hang aku? Amun aku ngeau neu kabanaran, wuah inun naun puang parisaya ma aku? 47 Ulun sa asalni teka Alatalla, nyanrengei lengan Alatalla. Kude naun puang teka Alatalla, yiru sababni naun puang hamen nyanrengei." 48 Kawan ulun Yahudi yiru nuing Yesus, "Angneh tuu eau kami hanyu yiti ulun Samaria sa karasukan setan?" 49 Yesus nuing, "Aku puang karasukan setan. Aku mahormat Ambahku, kude naun mahina aku. 50 Aku puang ngantara hormat ma diriku raerai. Naan sa ngantara hormat ma aku, nelang hanyeyiru sa mangadili. 51 Himat tuu eauku yiti, ulun sa makai lenganku yiti, kalalawahni hanye puang sagar matei." 52 Balalu kawan ulun Yahudi yiru kaeau ma Yesus, "Itati kami karasa hanyu tuu-tuu karasukan setan! Hi Abraham haut matei, kalayiru pada katuluh nabi. Kude hanyu kaeau, 'Ulun sa makai lenganku, kalalawahni puang sagar matei.' 53 Amun hi Abraham haut matei nelang kawan nabi katuluhni pada haut matei, hanyu yiti hie? Puang mudai hanyu labis hante teka ambah kami hi Abraham!" 54 Yesus nuing, "Atikalani aku ngantara hormat ma diriku raerai, hormat yiru puang uweng aratini. Sa mahormat aku hanye yiru Ambahku, sa naanggap naun Alatalla naun, 55 padahal naun puang kataru hanye. Kude aku kataru hanye. Atikalani aku kaeau aku puang kataru hanye, baarati aku erang kaulun mapusu, sameh kala naun. Aku kataru hanye, nelang nampalus inun sa naeauni. 56 Ambah naun hi Abraham raerai sanang tatuu daya hanye sagar kadinung anrau watku. Hanye haut kadinung nelang hanye arai!" 57 Balalu kawan ulun Yahudi kaeau ma Yesus, "Umurnu huan hampe dimempulu taun kude hanyu haut kadinung hi Abraham?" 58 Yesus nuing, "Kapinuuni aku kaeau ma naun: kapihuan hi Abraham nakayaan, aku haut naan." 59 Balalu kawan ulun Yahudi yiru ngutik watu ngunu medak hanye; kude Yesus ikalihik sanina, balalu tulak nanan Lewu Tuhan.

9:1 Tawuk Yesus takia hanye kadinung naan erang kaulun pehe kalemah hanye nakayaan. 2 Kawan ulun sa umba Yesus nunti ma Yesus: "Guru, wuah inun ulun yiti pehe kalemah nakayaan? Inun hanye badosa atawa ineh ambahni sa badosa?" 3 Yesus nuing, "Hanye pehe puang daya dosani raerai atawa dosa ulun matuehni, kude nampan ulun tau kadinung kuasa Alatalla bagawi hawuang dirini. 4 Salawah magun kaanrau, takam harus ngulah pagawianni sa ngutus aku. Kamalem sagar hawi, nelang puang uweng sunah erang kaulun sa kaiyuh bagawi. 5 Salawah aku hang dunia yiti, aku piraai dunia." 6 Udi kaeau kala yiru Yesus irura ma tane, balalu hanye ngalut iweini yiru anri tane, udi yiru hanye muhut iwei yiru hang matei ulun yiru, 7 balalu kaeau ma hanye, "Hulu tulak saawui uruwawanu hang kolam Siloam." (Siloam aratini: 'Nautus'.) Ulun yiru balalu tulak nyaawui uruwawani. Tawuk hanye mulek, hanye haut tau kadinung. 8 Kawan tatanggani anri kawan ulun sa haut suah kadinung hanye basadakah, katuluhni kaeau, "Angneh hanye yiti ulun sa lanani maharung laku sadakah?" 9 Naan sa kaeau, "Bujur hanye." Kude naan pada sa kaeau, "Puang, ekat hanye bilang sarupa ulun yiru." Kude ulun yiru raerai kaeau, "Bujur, aku ulun yiru." 10 "Kewangun hampe hanyu tau kadinung?" eau here ma hanye. 11 Hanye nuing, "Ulun sa bangaran Yesus yiru ngalut tane balalu muhut tane yiru hang mateiku balalu kaeau, 'Hulu nyaawui uruwawanu hang kolam Siloam.' Balalu aku tulak nelang tawuk aku nyaawui uruwawaku, aku salenga tau kadinung." 12 "Hang awe ulun yiru?" tunti here. Hanye nuing, "Aku puang karasa." 13-14 Anrau yiru anrau Sabat, tawuk Yesus ngalut tane anri iweini pakai nyamare ulun pehe yiru. Balalu ulun sa udi pehe yiru naendei nunung ulun Parisi. 15 Here pada nunti ma hanye kewangun hanye tau kaiyuh kadinung. Hanye nuing, "Hanye muhut luyak hang mateiku, balalu aku nyaawuini, balalu aku salenga kadinung." 16 Papire teka ulun Parisi yiru kaeau, "Puang tau pada ulun sa ngulah kalayiru asalni teka Alatalla, daya hanye puang mahormat anrau Sabat." Kude ulun lain kaeau, "Puang tau pada ulun sa badosa ngulah kaajaiban kalayiru?" Balalu timbul pandapat sa babeda hang sameh here. 17 Daya yiru kawan ulun Parisi nunti lagi ma ulun yiru, "Inun pandapatnu neu hanye sa ngulah hanyu tau kadinung?" "Hanye nabi," tuing ulun yiru. 18 Kude kawan pamimpin Yahudi yiru budas puang parisaya sa ulun yiru udi pehe nelang itati kaiyuh kadinung. Daya yiru here nerau ulun matuehni, 19 here nunti, "Tuu anak naun yiru pehe kalemah teka hanye nakayaan? Kewangun salenga hanye itati tau kadinung?" 20 Ineh ambah ulun yiru nuing, "Bujur hanye yiti anak kami, nelang hanye samula pehe kalemah hanye nakayaan. 21 Kude kewangun hanye itati tau kadinung, kami puang karasa. Nelang hie sa ngulah hanye tau kadinung, kami pada puang karasa. Tunti ma hanye, hanye haut dewasa; hanye raerai tau nuingni." 22 Ineh ambah ulun yiru kaeau kala yiru daya here takut ma kawan pamimpin Yahudi; daya here haut mapakat, hie ulun sa mangaku Yesus Raja Panyalamat, puang iyuh lagi masuk lewu sumbayang. 23 Daya gana yiru ineh ambah ulun yiru kaeau, "Hanye haut dewasa; tuntileh ma hanye." 24 Balalu here nerau lagi ulun udi pehe yiru, palus kaeau ma hanye, "Ware hanyu basumpah hanyu sagar kaeau sa kapinuuni. Kami karasa ulun yiru ulun badosa." 25 "Inun hanye badosa atawa puang," tuing ulun yiru, "aku puang karasa, kude isa hal sa rasaku; dahulu hie aku pehe, itati aku kadinung." 26 Balalu here kaeau lagi ma hanye, "Inun sa naulahni ma hanyu? Kewangun hanye ngulah hanyu tau kadinung?" 27 Ulun yiru nuing, "Haut saritaku ma naun, kude naun puang hakun nyanrengei. Wuah inun naun hamen nyanrengeini lagi? Tau pada naun sindi umba hanye pada?" 28 Balalu here ngawawarah hanye balalu kaeau, "Hanyu ulun sa umba hanye; kami puang! Kami ulun sa umba Moses. 29 Kami karasa Alatalla haut pantane ma hi Moses. Kude neu ulun yiru, kami puang karasa teka awe asalni hanye." 30 Ulun yiru nuing, "Aneh tuu amun naun puang karasa teka awe asalni, sadang sa hanye haut ngulah aku tau kadinung. 31 Takam karasa Alatalla himat puang nyanrengei ulun badosa, malengkan ulun sa mahormat Alatalla, nelang nampalus kabahumenni. 32 Teka panukuan dunia huan suah naan karengei ulun ngulah ulun pehe kalemah nakayaan tau kadinung. 33 Amun ulun yiru puang teka Alatalla, hanye puang maka tau ngulah inun-inun." 34 Tuing here, "Inun? Hanyu sa penu dosa teka kalemah nakayaan, hanyu hamen ngajar kami?" Balalu teka tawuk yiru hanye puang iyuh masuk ma lewu sumbayang. 35 Yesus karengei sa here haut ngaluar hanye teka lewu sumbayang. Hanye ngantara ulun yiru balalu kaeau ma hanye, "Inun hanyu parisaya ma Anak Murunsia?" 36 Ulun yiru nuing, "Hie hanye, Tuan? Awat wara, nampan aku parisaya ma hanye." 37 "Hanyu haut kadinung hanye," tuing Yesus. "Hanye sa itati ganjah bapaner anri hanyu." 38 "Aku parisaya, Tuhan," eau ulun yiru, balalu ileku hang hadapan Yesus. 39 Yesus kaeau, "Aku hawi ma dunia yiti lepuh mangadili; nampan ulun pehe tau kadinung kude ulun kadinung jari pehe." 40 Papire ulun Parisi sa naan hang yiru karengei Yesus kaeau kalayiru, balalu here nunti ma hanye, "Maksudnu kami yiti pada pehe?" 41 Yesus nuing, "Atikalani naun pehe, naun puang badosa. Kude daya naun kaeau, 'Kami kadinung,' yiru baarati naun pagun badosa."

10:1 "Himat tuu eauku yiti: Ulun sa masuk mawuang kandang babiri nangkah pagar, nelang puang mitah wanawang, kude mambai mitah lalan lain, ulun yiru pangalat nelang parampok. 2 Kude ulun sa masuk teka wanawang, hanyeyiru pakatik babiri. 3 Panyaga kandang nguka wanawang ma hanye balalu kawan babiri ngapung lenganni tawuk hanye nerau here anri ngantuh ngaran here isa mangisa nelang ngendei here ma luar. 4 Udi kawan babiri yiru nainsing ma luar, pakatik yiru takia hang hadapan nelang kawan babiri yiru naharak hanye daya here kataru lenganni. 5 Here puang hakun umba ulun lain, likan here nempat teka ulun yiru daya here puang kataru lenganni." 6 Yesus nyarita rarapisan yiru, kude here puang kataru inun sa nabahumni. 7 Hinra lagi Yesus kaeau, "Himat tuu eauku yiti: Aku yiti wanawang ma kawan babiri. 8 Katuluh sa hawi kapihuan aku, hanyeyiru maling nelang parampok, kude kawan babiri puang nyanrengei lengan here. 9 Aku yiti wanawang. Hie masuk mitah aku sagar salamat; hanye kaluar masuk nelang kaiyuh kutaen. 10 Maling hawi ekat lepuh ngalat, lepuh munu nelang nanrusak. Kude aku hawi nampan murunsia kaiyuh pamelum-welum diwian. 11 Aku yiti pakatik sa maeh. Pakatik sa maeh nyarah hewukni ma kawan babirini. 12 Ulun upaan sa puang pakatik nelang puang pada ampun kawan babiri yiru, sagar nempat nanan kawan babiri amun hanye kadinung sarigala hawi. Balalu kawan babiri napapah nelang pasai-pau daya sarigala. 13 Ulun upaan yiru nempat, daya hanye bagawi ekat ngaiyuh upa. Hanye puang paduli ma kawan babiri yiru. 14-15 Aku yiti pakatik sa maeh. Sameh kala Ambah kataru aku nelang aku kataru Ambah, kalayiru pada aku kataru kawan babiriku nelang here pada kataru aku. Aku nyarah hewukku gana here. 16 Magun naan babiri lain sa pada watku, kude puang tamasuk hang sawayan babiri yiti. Here pada harus insingku nelang here sagar nyarengei lenganku. Here katuluh sagar jari isa sawayan nelang isa pakatik. 17 Ambah sinta aku daya aku nyarah hewukku, nampan narimeni kamulek. 18 Puang uweng sunah erang kaulun kaiyuh ngalapni teka aku. Aku nyarah hewukku manyu kabahumenku raerai. Aku bakuasa nyarahni nelang bakuasa ngalapni lagi. Yiru tugas sa natarimeku teka Ambahku." 19 Daya Yesus kaeau kala yiru, kawan ulun Yahudi mulai basual. 20 Rama sa kaeau, "Hanye karasukan setan! Hanye rapui! Ma inun naun nyanrengei hanye?" 21 Kude naan pada sa kaeau, "Ulun sa karasukan setan puang bapaner kalayiru! Inun setan kaiyuh ngulah ulun pehe tau kadinung?" 22 Hang Yerusalem ulun rama rahat maraya anrau Parasmian Lewu Tuhan. Tawuk yiru ganjah musim dingin. 23 Yesus rahat takia hang sarambi Salomo hawuang Lewu Tuhan, 24 tawuk kawan ulun Yahudi hawi bakumpul nunung Yesus. Here kaeau, "Hampe awe hanyu maladar kami ragu-ragu? Wara tarang tarus, amun hanyu tuu-tuu Raja Panyalamat." 25 Yesus nuing, "Haut waraku ma naun, kude naun puang parisaya. Kawan pagawian sa naulahku makai ngaran Ambahku, ngami bukti neu aku. 26 Naun puang parisaya daya naun puang tamasuk kawan babiriku. 27 Kawan babiriku nyarengei lenganku. Aku kataru here, nelang here naharak aku. 28 Aku ngami ma here pamelum sajati palus kalalawah, nelang hampe kalalawahni here puang sagar binasa. Puang sunah erang kaulun kaiyuh hanrampas here teka tanganku. 29 Ambahku haut ngami here ma aku malabihi teka ala katantuluh. Nelang puang uweng sunah erang kaulun kaiyuh hanrampas here teka tangan Ambah. 30 Aku anri Ambah samula isa." 31 Balalu kawan ulun Yahudi ngutik watu lagi ngunu medak Yesus. 32 Kude Yesus kaeau ma here, "Naun haut kadinung aku nampalus wahai pagawian sa maeh sa natugas Ambah ma aku. Teka katuluh pagawian yiru, saawe sa ngulah naun yiti ngunu medak aku makai watu?" 33 Kawan ulun Yahudi yiru nuing, "Puang daya pagawiannu sa maeh yiru kami ngunu medak hanyu makai watu, kude daya hanyu nangkurun Alatalla. Hanyu erang kaulun murunsia, hamen nyanyari dirinu jari Alatalla." 34 Balalu Yesus kaeau, "Angneh hawuang Buku Hukum naun nasurat: Alatalla kaeau, 'Naun yiti alatalla?' 35 Takam karasa inun sa nasurat hawuang Surat Barasis palus ma kalalawahni. Jari, amun Alatalla ngantuh 'alatalla' ma kawan ulun sa narime lenganni, 36 wuah inun naun kaeau aku mahina Alatalla daya aku kaeau aku Anak Alatalla? Padahal aku napidi daya Ambah nelang nautus ma dunia. 37 Amun aku puang nampalus pagawian sa natugas Ambah, ada parisaya ma aku. 38 Kude daya aku nampalusni, parisayaleh inun sa naulahku, biar naun puang hamen parisaya ma aku. Anri kalayiru naun karasa nelang kataru Ambah tatap mira anri aku, nelang aku tatap mira anri Ambah." 39 Here ngakali lagi nyamba Yesus, kude hanye bakilah teka here. 40 Yesus mulek ma sabarang Hungei Yordan, hang unengan Yohanes hantek hie mambaptis, balalu muneng hang yaru. 41 Rama ulun hawi nunung hanye. Here kaeau, "Hi Yohanes puang ngulah kawan kaajaiban, kude katuluh inun sa naeauni neu ulun yiti bujur." 42 Balalu rama ulun hang yaru parisaya ma Yesus.

11:1 Erang kaulun bangaran hi Lazarus muneng hang Betania baya kawan pulaksanaini hi Maria anri hi Marta. 2 Hi Maria hanyeyiru wawei sa nalui minyak marauh enguh ma pee Tuhan, balalu muhut minyak yiru makai wuluni. Hang hinra tawuk hi Lazarus sakit. 3 Karueh pulaksanaini ipesen nampe Yesus, "Tuhan, pulaksanai kami sa nasinta Tuhan yiru sakit." 4 Tawuk Yesus karengei kabar yiru, hanye kaeau, "Panyakitni puang hampe nampatei hanye. Kajadian yiti nampan Alatalla natawat nahormat, nelang nampan daya hal yiru Anak Alatalla tau natawat nahormat pada." 5 Yesus sinta ma hi Marta, hi Maria anri hi Lazarus. 6 Kude tawuk kaiyuh kabar hi Lazarus sakit, hanye sangaja muneng hang unenganni rueh anrau lagi lawahni. 7 Udi yiru wau hanye kaeau ma kawan ulun sa umba hanye, "Hayu takam tulak, miulek ma Yudea." 8 Here nuing, "Guru, wau tuu kawan ulun Yahudi ngunu medak hanyu makai watu inun itati hanyu ngaheng mulek mayaru lagi?" 9 "Angneh hang erang anrau naan dua walas jam lawahni?" eau Yesus. "Ulun sa takia tawuk kaanrau, puang katapian daya hanye kadinung raai dunia yiti. 10 Kude ulun sa takia tawuk kamalem, hanye katapian daya puang uweng piraai hang hanye." 11 Kalayiru eau Yesus. Udi hie hanye kaeau lagi, "Hengau takam hi Lazarus haut manre, kude aku sagar tulak lepuh ngele hanye." 12 Kawan ulun sa umba Yesus kaeau, "Tuhan, amun hi Lazarus manre die hanye sagar ware." 13 Maksud Yesus hanyeyiru, hi Lazarus haut matei, kude here minda maksud Yesus hanyeyiru hi Lazarus manre biasa. 14 Daya yiru Yesus kaeau ma here anri tarang tarus, "Hi Lazarus haut matei. 15 Kude aku sika arai, aku puang uweng hang yaru, daya labih maeh ma naun, nampan naun tau parisaya. Hayu takam tulak itati nunung hi Lazarus." 16 Hi Tomas sa naherau "Hi aruangan" kaeau ma kawan hengauni ulun sa umba Yesus, "Hayu takam umba, elah takam matei sinrah hanye!" 17 Tawuk Yesus hampe ma unengan yiru, hi Lazarus haut epat anrau lawahni napasar. 18 Betania puang lawit teka Yerusalem, lawitni leu telu kilometer. 19 Rama ulun Yahudi haut hawi nunung hi Maria anri hi Marta lepuh ngarariu here gana pampatei pulaksanai here. 20 Tawuk hi Marta karengei Yesus hawi, hanye kaluar lepuh manalu Yesus, kude hi Maria muneng hang lewu. 21 Eau Marta ma Yesus, "Tuhan, jaka Tuhan naan hang yiti tawuk yiru, himat pulaksanaiku yiru puang matei. 22 Kude biar kalayiru, aku karasa batantu itati jua Alatalla ngami inunleh sa nalaku Tuhan teka hanye." 23 "Pulaksanainu sagar welum mulek," eau Yesus ma hi Marta. 24 Hi Marta nuing, "Aku karasa hi Lazarus sagar welum mulek amun ulun matei naele hang anrau Kiamat." 25 "Aku yiti sa ngami pamelum nelang ngele ulun matei," eau Yesus ma hi Marta. "Ulun sa parisaya ma aku sagar welum, biar hanye haut matei. 26 Kamulek ulun welum sa parisaya ma aku, kalalawahni hanye puang sagar matei. Inun hanyu parisaya neu hal yiru?" 27 "Tuhan," tuing Marta, "aku parisaya Tuhan Anak Alatalla, Raja Panyalamat sa hawi ma dunia yiti." 28 Udi hi Marta kaeau kalayiru, hanye tulak nerau hi Maria, pulaksanaini balalu ikeneh ma hanye, "Guru naan hang yiti, hanye nunti hanyu." 29 Karengei yiru, hi Maria iwawansit minri balalu tulak manalu Yesus. 30 Tawuk yiru, Yesus huan masuk mawuang tumpuk. Hanye pagun hang unengan Marta manalu hanye. 31 Kawan ulun Yahudi sa rahat ngarariu hi Maria hang lewu, kadinung hi Maria minri palus iwawansit tulak kaluar, here pada balalu tulak naharak hi Maria, daya inda here hi Maria tulak lepuh nungkau ma pasaran. 32 Tawuk hi Maria hampe hang unengan Yesus nelang kadinung hanye, hi Maria balalu ileku hang hadapan Yesus palus kaeau, "Tuhan, jaka Tuhan naan hang yiti tawuk yiru, himat pulaksanaiku puang matei." 33 Tawuk Yesus kadinung hi Maria nungkau anri kawan ulun Yahudi sa hawi sinrah hi Maria pada nungkau, ateini lenuh nelang wangunni tuu tamuwe. 34 Hanye balalu nunti ma here, "Hang awe naun masar hanye?" "Dinung ma yati, Tuhan," tuing here. 35 Balalu Yesus nungkau. 36 Balalu kawan ulun Yahudi kaeau, "Dinung, bukan main sintani ma hi Lazarus!" 37 Kude naan teka here sa kaeau, "Hanye ngulah ulun pehe kadinung, wuah inun hanye puang tau nyangkilah nampan hi Lazarus puang matei?" 38 Yesus tamuwe hinra lagi, balalu tulak ma pasaran Lazarus. Pasaran yiru hanyeyiru isa gua natutup anri watu hante. 39 "Idar watu yiru," eau Yesus. Hi Marta, pulaksanai ulun sa matei yiru, nuing, "Kude, Tuhan, hanye haut epat anrau napasar. Batantu haut maenguh!" 40 Yesus kaeau ma hi Marta, "Angneh aku haut kaeau mahanyu: Amun hanyu parisaya, hanyu sagar kadinung kewangun hante kuasa Alatalla!" 41 Here balalu ngidar watu yiru. Udi hie Yesus balalu mihangut ma langit balalu kaeau, "Tarima kasih, Ambah, daya hanyu haut nyanrengei aku. 42 Aku karasa hanyu saratang nyanrengei aku, kude aku kaeau yiti neu ma ulun rama sa naan hang yiti; nampan here parisaya sa hanyu ngutus aku." 43 Udi hanye kaeau kalayiru, anri lengan mehet Yesus kaeau; "Lazarus, kaluar!" 44 Balalu ulun matei yiru palus kaluar, pee anri tanganni pagun tabungkus makai kain kafanni, kalayiru pada uruwawani. "Uka kawan kain yiru nampan hanye kaiyuh bebas takia," eau Yesus ma kawan ulun sa naan hang yiru. 45 Rama teka kawan ulun Yahudi sa hawi nunung hi Maria, parisaya ma Yesus dami here kadinung kajadian yiru. 46 Kude papire teka here balalu tulak nunung ulun Parisi palus malapor inun sa haut naulah daya Yesus. 47 Daya yiru kawan ulun Parisi anri kawan imam kapala ngulah rapat anri Pangadilan Agama. Here kaeau, "Takam harus ngulah inun? Ulun yiti wahai ngulah kaajaiban! 48 Amun takam mambiar hanye tarus kalayiti, katuluh ulun sagar parisaya ma hanye. Nelang akhirni panguasa teka Roma sagar hawi ngampi hansur Lewu Alatalla anri katuluh bangsa takam!" 49 Erang kaulun teka here bangaran hi Kayafas, Imam Hante hang taun yiru, kaeau, "Naun puang karasa inun-inun. 50 Inun puang tapikir daya naun neu ma rakyat, labis maeh erang kaulun matei teka katuluh bangsa hansur?" 51 Sabujurni hi Kayafas kaeau kalayiru, puang teka pikiranni raerai. Kude yalah Imam Hante taun yiru hanye nujum neu Yesus sagar matei ma ulun Yahudi. 52 Nelang puang ekat ma bangsa Yahudi, kude pada nampan ngumpul nelang namaya kawan anak Alatalla sa pasai-pau. 53 Mulai anrau yiru kawan panguasa Yahudi mupakat ngunu munu Yesus. 54 Daya yiru Yesus puang kaluar lagi hang hadapan umum hang kalangan ulun Yahudi. Hanye nanan Yudea balalu tulak ma tumpuk bangaran Efraim rite padang gurun. Hang yaru hanye muneng baya kawan ulun sa umba hanye. 55 Tawuk yiru haut riet Hari Raya Paskah Yahudi. Rama kawan ulun teka kawan desa haut tulak ma Yerusalem neu nampalus upasara ngabarasis tenga kapihuan parayaan yiru. 56 Here ngantara Yesus, nelang tawuk bakumpul hang Lewu Tuhan, here bapaner sameh here, "Kewangun pandapat naun? Tau pada hanye puang hawi hang parayaan yiti." 57 Here kaeau kalayiru daya kawan imam kapala anri kawan ulun Parisi haut ngaluar parintah hie ulun sa karasa hang awe Yesus naan, harus malapor nampan hanye tau najamba.

12:1 Enem anrau kapihuan Hari Raya Paskah, Yesus tulak ma Betania. Hang unengan yiru hi Lazarus sa haut naele Yesus teka pampatei muneng. 2 Hang yaru Yesus nasarungan daya here, nelang hi Marta sa malayanni. Hi Lazarus anri kawan tamu maharung kuman sameh-sameh baya Yesus. 3 Udi hie hi Maria hawi nginsing leu satengah liter minyak marauh enguh narwastu sa rarang haragani. Hanye nalui minyak yiru ma pee Yesus, balalu muhut makai wuluni. Katuluh ruang lewu yiru penu enguh marauh enguh daya minyak marauh enguh yiru. 4 Kude hi Yudas Iskariot, erang kaulun teka kawan ulun sa umba Yesus -- sa hanrian anrau makhianat Yesus -- kaeau, 5 "Wuah inun minyak marauh enguh yiru puang naari anri haraga telu jatuh duit perak nelang duitni naami ma ulun paua?" 6 Hi Yudas kaeau kalayiru puang daya hanye maahi ulun paua, kude daya hanye erang kaulun pangalat. Hanye gaha ngalat duit teka kas ulun rama sa nasimuh hang hanye. 7 Kude Yesus kaeau, "Elahnileh wawei yiru! Inun sa naulahni yiru, hanyeyiru neu ma anrau aku napasar. 8 Ulun paua santar naan hang penah naun, kude aku puang." 9 Rama ulun Yahudi karengei Yesus naan hang Betania, here balalu tulak ma yaru. Here tulak ma yaru puang ekat daya gana Yesus, kude pada daya here hamen ninung hi Lazarus sa nasamelum kamulek teka pampatei daya Yesus. 10 Yiru sababni kawan imam kapala ngunu munu hi Lazarus pada; 11 daya hanye ngulah rama ulun Yahudi nanan here nelang parisaya ma Yesus. 12 Hang kaiyat uni anrauni ulun rama sa haut hawi lepuh maraya Paskah karengei Yesus rahat naan hang pakiaan nuju Yerusalem. 13 Balalu here ngutik kawan rawen palam balalu nahalu Yesus, nelang basurak mihewu, "Nawat Alatalla! Naberkat hanye sa hawi hawuang ngaran Tuhan. Naberkat Raja Israel!" 14 Yesus kaiyuh erang kaukui keledai muda, balalu nunggang kaledai yiru, balalu tulus inun sa haut nasurat hawuang Surat Barasis: 15 "Ada takut, putri Sion! Dinung Raja naun hawi, nunggang erang kaukui kaledai muda!" 16 Tawuk yiru kawan ulun sa umba Yesus huan kataru ala katantuluh yiru. Kude udi Yesus naampihante mitah pampateini wau here kaitung inun sa haut naulah ulun rama ma hanye haut nasurat hang Surat Barasis neu hanye. 17 Kawan ulun sa naan hang tawuk Yesus nerau hi Lazarus kaluar teka wuang pasaran nelang nyamelum hanye teka pampatei, saratang ngami kasaksian neu hal yiru. 18 Gana yiru ulun rama yiru tulak nunung Yesus daya here karengei hanye haut ngulah kaajaiban yiru. 19 Balalu kawan ulun Parisi bapaner sameh here, "Takam puang kaiyuh ngulah inun-inun! Dinung, litar dunia tulak umba hanye!" 20 Teka kawan ulun sa tulak ma Yerusalem lepuh sumbayang hang tawuk parayaan yiru naan pada papire ulun Yunani. 21 Here hawi ma hi Pilipus nelang kaeau, "Pulaksanai, amun iyuh, kami hamen panalu anri Yesus." (Hi Filipus baasal teka Betsaida hang Galilea.) 22 Hi Filipus balalu tulak iwara neu hal yiru ma hi Andreas, balalu udi hie here rueh tulak nampeni ma Yesus. 23 Yesus kaeau ma here, "Haut hampe wayahni Anak Murunsia namulia. 24 Samula tuu eauku: Amun erang kadiki gandum puang naamule mawuang tane nelang patei, hanye tatap ekat erang kadiki. Kude amun diki gandum yiru patei, wau hanye sagar mahasil wahai gandum. 25 Ulun sa sinta pamelumni sagar kawawaian pamelumni. Kude ulun sa muar pamelumni hang dunia yena, sagar maliharani ma pamelum sajati palus ma kalalawah. 26 Ulun sa hamen malayanni aku, harus umba aku; nampan palayanku naan baya aku hang awe aku naan. Ulun sa malayanni aku sagar nahormat Ambahku." 27 "Ateiku balisah; inun sa harus naeauku itati? Inun harus aku kaeau, 'Ambah, sanawit aku teka wayah yiti'? Kude samula neu kaingkam wayah pandaritaan yiti aku hawi. 28 Ambah, ngarannu natawat nelang nahormat!" Balalu naan lengan teka langit sa kaeau, "Aku haut ngampi mulia hanye nelang aku sagar ngampi mulia hanye lagi." 29 Ulun rama sa naan hang yiru karengei lengan yiru. Here kaeau, "Yiru nanyu!" Kude naan pada sa kaeau, "Puang! Malekat puntane ma hanye!" 30 Balalu Yesus kaeau ma here, "Lengan yiru rengei naun, puang neu kapantinganku, kude neu kapantingan naun. 31 Itati haut hampe wayahni dunia yiti naadili, itati panguasa dunia yena nasantumbang. 32 Kude aku yiti, amun aku haut naenat naampambau hang ambau dunia yiti, aku sagar nginsing katuluh ulun nunung aku." 33 Hanye kaeau kalayiru pakai iwara kewangun sarani hanye sagar matei. 34 Ulun rama yiru kaeau ma hanye, "Manurut Buku Hukum kami, Raja Panyalamat sagar welum palus ma kalalawah. Kewangun hanyu tau kaeau Anak Murunsia harus naenat naampambau hang ambau dunia? Hie Anak Murunsia yiru?" 35 Yesus nuing, "Ekat erang pitus piraai yiru naan hang penah naun. Jadi, ware naun takia nganue piraai yiru pagun naan, nampan naun puang iengen. Ulun sa takia hawuang piieng puang karasa maawe hanye tulak. 36 Parisayaleh ma piraai yiru, salawah piraai yiru magun naan baya naun, nampan naun jari kawan anak piraai." Udi Yesus kaeau kala yiru, hanye balalu tulak teka yiru nelang puang hamen nantarang tengani ma here. 37 Biar haut wahai kaajaiban sa naulah Yesus hang hadapan here, here puang parisaya ma hanye. 38 Balalu tulus, inun sa naeau daya Nabi Yesaya, "Tuhan, hie sa parisaya ma kabar sa nawara kami? Ma hie kuasa Tuhan natantarang?" 39 Gana yiru here puang tau parisaya, daya hi Yesaya haut kaeau pada, "Alatalla kaeau, 40 'Aku nampehe matei here, ngampi kape atei here; nampan matei here puang tau kadinung, pikiran here ada kataru. Nampan here ada mulek nunung aku, balalu aku nyamare here.' " 41 Hi Yesaya kaeau kalayiru daya hanye haut kadinung pihante Yesus nelang bapaner neu hanye. 42 Biar kalayiru, rama ulun, likan teka kawan panguasa Yahudi parisaya ma Yesus. Kude here puang heei mangaku anri tarang tarus, daya here takut kawan ulun Parisi nguring here masuk mawuang lewu sumbayang. 43 Daya here labis sindi natawat daya murunsia teka nahargai daya Alatalla. 44 Balalu Yesus kaeau anri lengan mehet, "Ulun sa parisaya ma aku, puang hanye ekat parisaya ma aku, kude ma hanye sa ngutus aku. 45 Nelang ulun sa kadinung aku, kadinung hanye sa ngutus aku. 46 Aku hawi ma dunia yena jari piraai, nampan katuluh ulun sa parisaya ma aku puang muneng hawuang piieng. 47 Ulun sa nyanrengei ajaranku, kude puang makaini -- puang aku sa nukum hanye. Daya aku hawi puang lepuh mangadili dunia yena, kude nampan nyalamat dunia yena. 48 Ulun sa puang narime aku nelang puang nyanrengei lenganku, haut naan sa pakai mangadili hanye. Lengan sa natahampeku, yiru sa sagar mangadili hanye hang anrau Kiamat. 49 Daya aku puang bapaner teka kabahumenku raerai; Ambah sa ngutus aku, hanye sa marentah aku inun sa napanerku nelang sa natahampeku. 50 Nelang aku karasa parentahni yiru ngami pamelum sajati palus ma kalalawah. Jadi inun sa natahampeku sameh kala inun sa nafirman daya Ambah ma aku."

13:1 Erang anrau kapihuan Hari Raya Paskah, Yesus karasa haut hampe wayahni hanye nanan dunia yiti, mulek nunung Ambahni. Hanye sinta kawan ulun sa jari milikni hang dunia yiti, nelang hanye tatap sinta ma here hampe pijumpuhanni. 2 Yesus anri kawan ulun sa umba hanye rahat kuman. Iblis haut namasuk niatni mawuang atei Yudas anak Simon Iskariot nampan makhianat Yesus. 3 Yesus karasa Ambahni haut nyarah katantuluh kakuasaan ma hanye. Hanye karasa pada sa hanye hawi teka Alatalla nelang sagar mulek ma Alatalla. 4 Daya yiru hanye minri, nguka jubahni palus nuruk handuk hang pinggangni. 5 Udi yiru hanye balalu nalui ranu mawuang waskum, balalu mulai ngabarasis (mui) pee kawan ulun sa umba hanye balalu nangkaring makai handuk sa nahuruk hang pinggangni. 6 Tawuk hampe giliran Simon Petrus, hi Simon kaeau, "Tuhan, puang tau Tuhan sa ngabarasis peeku?" 7 Yesus nuing, "Itati hanyu puang kataru inun sa naulahku yiti, kude yati hanyu sika sagar kataru." 8 "Ada, Tuhan," eau Petrus ma Yesus, "ada budas Tuhan ngabarasis peeku!" Kude Yesus kaeau, "Amun aku puang ngabarasisni, hanyu puang uweng hubungan anri aku." 9 Hi Simon Petrus kaeau, "Amun kalayiru Tuhan, ada ekat peeku kude tangan nelang uluku pada!" 10 "Ulun sa haut manrus, hanye haut barasis katuluhni," eau Yesus ma hi Petrus. "Hanye puang usah nabarasis lagi; saperlu ekat peeni. Naun yiti haut barasis, kude puang katuluh naun." 11 (Yesus haut karasa hie sa sagar makhianat hanye. Daya yiruhanye kaeau, "Naun haut barasis, kude puang katuluhni.") 12 Udi Yesus ngabarasis pee here, hanye namu lagi jubahni palus maharung lagi. Balalu hanye kaeau ma here, "Kataru naun inun sa wau naulahku ma naun? 13 Naun nerau aku Guru nelang Tuhan. Nelang samula kalayiru. 14 Amun aku Guru nelang Tuhan naun ngabarasis pee naun, naun wajib pada ipamui pee sameh naun. 15 Aku ngami suntu yiti ma naun, nampan naun ngulah pada inun sa haut naulahku ma naun. 16 Himat tuu eauku yiti: erang kaulun walah puang labis hante teka tuanni nelang erang kaulun utusan puang labis hante teka sa ngutus hanye. 17 Amun naun haut karasa katuluh yiti, salamat naun amun nampalusni. 18 Inun sa naeauku yiti puang neu naun katuluh. Aku karasa hie-hie sa haut napidiku. Kude inun sa haut nasurat hawuang Surat Barasis, musti tulus, hanyeyiru, 'Ulun sa kuman baya aku, sagar nawan aku.' 19 Hal yiru natahampeku ma naun itati, kapihuan yiru tarjadi, nampan amun hal yiru tarjadi yati, naun sagar parisaya aku yiti hanye sa naantuh AKU NAAN. 20 Kapinuuni eauku yiti: Hie sa narime ulun sa nautusku, narime aku. Nelang hie sa narime aku, narime hanye sa ngutus aku." 21 Udi Yesus kaeau kalayiru, hanye tuu saneuen. Balalu Yesus kaeau, "Kapinuuni eauku yiti: isa teka naun sagar makhianat aku." 22 Kawan ulun sa umba hanye ipaninung nelang wauh tatuu daya puang karasa hie sa namaksudni. 23 Kawan ulun sa umba hanye sa nasinta Yesus maharung hang tuhi Yesus. 24 Hi Simon Petrus ngami isarat ma hanye, nampan hanye nunti ma Yesus hie sa namaksudni. 25 Balalu ulun sa umba hanye yiru barupit anri Yesus palus nunti, "Hie hanye, Tuhan?" 26 Yesus nuing, "Ulun sa amiku rote sa nasulupku mawuang mangkok, hanye ulunni." Balalu Yesus ngalap erang katipak rote, nyulup mawuang mangkok; balalu ngami ma hi Yudas anak Simon Iskariot. 27 Udi hi Yudas narime rote yiru, Iblis masuk mawuang ateini. Balalu Yesus kaeau ma hanye, "Ulah hinang inun sa hamen naulahnu." 28 Puang uweng sunah erang kaulun teka here sa maharung kuman hang yiru kataru wuah inun Yesus kaeau kalayiru ma hi Yudas. 29 Naan sa minda Yesus nunyu hi Yudas midi ala sa naparlu ma pesta yiru, atawa ngami duit babutit ma kawan ulun paua -- daya hi Yudas yiru panegei duit kas here. 30 Udi hi Yudas narime rote yiru, hanye balalu palus kaluar. Anrau haut kamalem. 31 Dami udi hi Yudas tulak, Yesus kaeau, "Itati Anak Murunsia namulia, nelang Alatalla namulia itetei hanye. 32 Amun Alatalla namulia itetei hanye, hanye pada sagar namulia daya Alatalla itetei dirini raerai. Likan Alatalla sagar ngampi hante mulia hanye anri hinang. 33 Anak-anakku, aku puang lawah lagi muneng baya naun. Naun sagar ngantara aku, kude kala sa haut naeauku ma kawan panguasa Yahudi, kalayiru pada neauku ma naun; ma unengan aku tulak, naun puang kaiyuh hampe. 34 Parentah sa wau naamiku ma naun: Ware naun ipasinta anri sameh naun, sameh kala aku sinta ma naun, kalayiru pada ware naun ipasinta. 35 Amun naun ipasinta, katuluh ulun sagar kataru naun ulun sa umba aku." 36 "Tuhan, Tuhan hamen tulak maawe?" tunti Simon Petrus ma Yesus. Tuing Yesus, "Maawe aku tulak, hanyu puang kaiyuh umba itati. Hanyu sagar umba aku hanrian." 37 "Tuhan, wuah inun aku puang kaiyuh umba Tuhan itati?" tunti Petrus lagi. "Aku rela matei ma Tuhan!" 38 Yesus nuing, "Tuu hanyu rela matei ma aku? Wuah hanyu karasa, kapihuan manu nanru die, hanyu haut telu kali kaeau hanyu puang kataru aku!"

14:1 "Ada galisah ateinu," eau Yesus ma here. "Parisayaleh ma Alatalla nelang parisayaleh ma aku pada. 2 Hang lewu Ambahku wahai unengan muneng. Aku tulak ma yaru neu nyadia unengan ma naun. Aku puang sagar kaeau kalayiru ma naun, atikalani yiru puang kalayiru. 3 Udi aku tulak nyadia unengan ma naun, aku sagar mulek palus ngalap naun, nampan hang awe aku naan, hang yiru pada naun naan. 4 Ma unengan aku tulak naun karasa lalanni." 5 Balalu hi Tomas kaeau ma Yesus, "Tuhan, kami puang karasa maawe Tuhan tulak, kewangun kami karasa lalanni?" 6 Yesus nuing, "Aku yiti lalan neu mantaru Alatalla nelang kaiyuh pamelum. Puang uweng sunah erang kaulun kaiyuh hawi nunung Ambah, amun puang itetei aku. 7 Atikalani naun kataru aku, himat naun sagar kataru Ambahku pada. Itati naun haut kataru hanye, nelang haut kadinung hanye." 8 Balalu hi Filipus kaeau ma Yesus, "Tuhan, tutui Ambah yiru ma kami, nampan kami puas." 9 Kude Yesus nuing, "Haut lawah aku baya naun magun huan jua hanyu kataru aku, Filipus? Ulun sa haut kadinung aku, haut kadinung Ambah. Kewangun hanyu tau kaeau, 'Tutui Ambah yiru ma kami'? 10 Filipus! Angneh hanyu parisaya, sa aku isa anri Ambah nelang Ambah isa anri aku? Inun sa naeauku ma hanyu, yiru puang kaluar teka diriku raerai. Ambah sa tatap isa anri aku, hanye sa ngaraja katantuluh yiru. 11 Parisayaleh ma aku, sa aku isa anri Ambah nelang Ambah isa anri aku. Atawa satida-tidani, parisayaleh daya kawan ala sa haut naulahku. 12 Kapinuuni eauku yiti: Ulun sa parisaya ma aku, sagar ngulah inun sa haut naulahku, -- likan hanye sagar ngulah sa labis hante lagi -- daya aku tulak nunung Ambah. 13 Nelang inun sa nalaku naun makai ngaranku, yiru sagar ulahku ma naun, nampan Ambah namulia itetei Anak. 14 Inunleh sa nalaku naun makai ngaranku, yiru sagar naulahku ma naun." 15 "Amun naun sinta aku, naun sagar nampalus kawan parentahku. 16 Aku sagar ilaku ma Ambah, nelang hanye sagar ngami ma naun Pangarawah lain, sa muneng baya naun palus ma kalalawahni. 17 Hanyeyiru Roh Alatalla sa sagar iwara kabanaran neu Alatalla. Dunia puang kaiyuh narime hanye, daya puang kadinung atawa puang kataru hanye. Kude naun kataru hanye, daya hanye muneng baya naun nelang sagar jari isa anri naun. 18 Aku puang sagar nanan naun ngaraerai kala anule pahatu. Aku sagar mulek ma naun. 19 Ekat erang pitus lagi dunia sagar puang kadinung aku lagi. Kude naun sagar kadinung aku. Nelang daya aku welum, naun pada sagar welum. 20 Amun anrauni yiru haut hampe, naun sagar karasa tuu aku jari isa anri Ambah, naun jari isa anri aku nelang aku jari isa anri naun. 21 Ulun sa narime kawan parentahku nelang nampalusni, hanye yiru sa sinta aku. Ambahku sagar sinta ulun sa sinta aku. Aku pada sagar sinta ulun yiru nelang nantarang tengaku ma hanye." 22 Hi Yudas (lain hi Yudas Iskariot) nunti ma Yesus, "Tuhan, wuah inun Tuhan hamen nantarang tenga ma kami kude puang ma dunia?" 23 Yesus nuing, "Ulun sa sinta aku, sagar ngalut ajaranku, Ambahku sagar sinta hanye. Ambah anri aku sagar hawi ma hanye palus muneng baya hanye. 24 Ulun sa puang sinta aku, puang nuu ngalut ajaranku. Ajaran sa nasanrengei naun yiru puang teka aku, malainkan teka Ambah sa ngutus aku. 25 Katuluh yiru neauku ma naun salawah aku magun baya naun. 26 Kude Roh Alatalla, Pangarawah sa sagar nautus Ambah makai ngaranku, hanyeyiru sa sagar ngajar naun alakatantuluh nelang ngampi itung naun neu katantuluh sa haut nawara ma naun. 27 Kasanangen tananku ma naun. Kasanangenku raerai sa naamiku ma naun. Sa naamiku yiru puang kala inun sa naami dunia yena ma naun. Ada gelisah, ada takut. 28 Naun haut karengei aku kaeau, 'Aku sagar tulak, kude aku sagar hawi lagi nunung naun!' Amun naun sinta aku, naun sagar sanang daya aku tulak nunung Ambah, daya Ambah labis hante teka aku. 29 Aku iwara yiru ma naun itati, kapihuan katuluhni jari, nampan amun yiru die jari, naun sagar parisaya. 30 Aku puang sagar bapaner wahai lagi ma naun, daya haut hampe wayahni panguasa dunia yiti hawi. Kude hanye puang bakuasa hang ambau diriku. 31 Kude ala katantuluh yiru harus jari nampan dunia kataru sa aku sinta Ambah nelang nampalus katantuluh sa naparentah Ambah ma aku. Nah, hayu takam tulak teka yiti."

15:1 Eau Yesus lagi, "Aku kakau anggur sa sajati, nelang Ambahku tukang kabunni. 2 Tiap raan hang aku sa puang mua, tetekni, kude tiap raan sa bawua, natangkurang rawenni nelang nabarasisni nampan wuani labis wahai lagi. 3 Naun haut barasis daya ajaran sa naamiku ma naun. 4 Tatapleh ibaya anri aku nelang aku pada sagar tatap ibaya anri naun. Raan raerai puang kaiyuh mua, kasuali amun hanye tatap hang kakauni. Kalayiru pada naun, ekat tau mua amun tatap ibaya anri aku. 5 Aku yiti kakau anggur, nelang naun kawan raanni. Ulun sa tatap ibaya anri aku nelang aku ibaya anri hanye, sagar mua wahai; daya amun puang ibaya aku, naun puang kaiyuh ngulah inun-inun. 6 Ulun sa puang tatap ibaya anri aku, sagar naumpe yalah raan, balalu karing. Kawan raan sa kalayiru sagar nakumpul palus naumpe mawuang apui, natutung. 7 Amun naun tatap ibaya anri aku nelang ajaranku muneng hawuang naun, laku ma Ambah inunleh sa naaheng naun; pilakuan naun yiru sagar naami. 8 Amun naun mua wahai, Ambahku namulia palus anri kalayiru naun tuu-tuu jari ulun sa umba aku. 9 Kala Ambah sinta aku, kalayiru pada aku sinta naun. Ware naun tatap welum kala ulun sa nasintaku. 10 Amun naun nampalus kawan parentahku, naun tatap satia ma sintaku, sameh kala aku tatap satia ma sinta Alatalla daya nampalus kawan parentahni. 11 Katantuluh yiti nawaraku ma naun, nampan kaaraienku naan hawuang atei naun, nelang kaaraien naun jari paruna. 12 Iti parentahku: ware naun ipasinta sameh naun, sameh kala aku sinta naun. 13 Ulun sa tuu-tuu sinta ma kawan hengauni hanyeyiru sa ngami pamelum ma here. 14 Naun yiti kawan hengauku amun naun ngulah inun sa naparentahku ma naun. 15 Aku puang ngantuh naun walah lagi, daya walah puang karasa inun sa rahat nakaraja tuanni. Aku ngantuh naun hengau, daya katuluh inun sa rengeiku teka Ambah, haut nawaraku ma naun. 16 Puang naun sa midi aku. Aku sa midi naun, nelang nunyu naun tulak nampan bawua wahai -- kawan wua sa puang tau binasa. Balalu Ambah sagar ngami ma naun inunleh sa nalaku naun teka hanye makai ngaranku. 17 Iti parentahku ma naun: Ware naun ipasinta sameh naun." 18 "Amun dunia muar naun, itung aku haut labis dahulu nakuar daya dunia. 19 Atikalani naun milik dunia, naun sagar nasinta daya dunia kala milik watni. Kude aku haut midi naun teka dunia yiti, jari naun puang lagi milik dunia. Gana yiru dunia muar naun. 20 Itung inun sa haut naeauku ma naun, 'Walah puang labis hante teka tuanni.' Amun here haut manyiksa aku, here sagar manyiksa naun pada. Amun here nuu ngalut ajaranku, here sagar nuu ngalut ajaran naun pada. 21 Katantuluh yiru sagar ulah here ma naun, daya naun ulun sa umba aku, daya here puang kataru hanye sa ngutus aku. 22 Atikalani aku puang hawi nelang iwara katantuluh yiti ma here, here puang badosa. Kude itati here puang uweng tujuan lagi neu dosa here. 23 Ulun sa muar aku, muar pada Ambahku. 24 Atikalani hang penah-penah here aku puang ngulah kawan hal sa huan suah naulah ulun lain, here puang badosa. Kude itati here haut kadinung inun sa haut naulahku, here muar aku nelang muar Ambahku pada. 25 Kude samula pipatutni kalayiru, nampan tulus inun sa haut nasurat hawuang Buku hukum here, hanyeyiru: 'Here muar ma aku anri puang uweng sababni.' 26 Aku sagar ngutus ma naun Pangarawah sa asalni teka Ambah. Hanye Roh sa iwara kabanaran neu Alatalla. Amun hanye hawi, hanye sagar ngami kasaksian neu aku. 27 Nelang naun pada harus ngami kasaksian neu aku, daya naun haut baya aku teka asalni.

16:1 Katuluhni yiru nawaraku ma naun nampan naun ada murtad. 2 Naun sagar nakaluar teka kawan lewu sumbayang. Nelang sagar hampe wayahni sa ulun munu naun minda hanye nampalus kabahumen Alatalla. 3 Here ngulah kala yiru ma naun, daya here huan kataru Ambah atawa aku. 4 Kude itati aku iwara yiru ma naun, nampan amun yiru tulus yati, naun kaitung aku haut iwara hal yiru ma naun." "Aku puang iwara hal yiti ma naun hengka dahulu daya aku magun baya anri naun. 5 Kude itati aku ngunu tulak nunung hanye sa ngutus aku; nelang puang uweng sunah erang kaulun teka naun sa nunti maawe aku tulak. 6 Itati likan atei naun mahanang, daya aku iwara hal yiru ma naun. 7 Kude aku iwara hal sa bujur ma naun: Labis maeh ma naun, amun aku tulak; daya amun aku puang tulak, Pangarawah yiru puang sagar hawi ma naun. Kude amun aku tulak aku sagar ngutus Pangarawah yiru ma naun. 8 Amun hanye hawi, hanye sagar iwara ma dunia yiti arati dosa sa kapinuuni, neu inun sa bujur, nelang neu hukuman Alatalla. 9 Hanye sagar iwara amun puang parisaya ma aku hanyeyiru dosa; 10 nelang aku bujur, daya aku tulak nunung Ambah balalu naun puang sagar kadinung aku lagi; 11 nelang Alatalla haut mulai nukum, daya panguasa dunia yiti haut nahukum. 12 Wahai lagi sa hamen nawaraku ma naun, kude itati naun huan sanggup narimeni. 13 Kude amun Roh yiru hawi, hanyeyiru hanye sa iwara kapinuu neu Alatalla, naun sagar nakarawah dayani nampan mantaru katuluh kapinuu. Hanye puang sagar bapaner neu dirini raerai kude iwara inun sa haut rengeini nelang hanye sagar iwara ma naun inun sa sagar jari hanrian anrau. 14 Hanye sagar ngampi mulia aku daya inun sa natahampeni ma naun, natarimeni teka aku. 15 Katuluh sa naan hang Ambah, yiru milikku. Gana yiru aku kaeau inun sa natahampe daya Roh ma naun, natarimeni teka aku." 16 "Ekat erang pitus lagi naun sagar puang kadinung aku lagi, nelang pada ekat erang pitus lagi naun sagar kadinung aku." 17 Papire ulun sa umba Yesus mulai ipanunti sameh here: "Inun maksud hanye kaeau ma takam: 'Ekat erang pitus lagi naun puang sagar kadinung aku nelang ekat erang pitus lagi naun sagar kadinung aku'? Inun pada sa namaksudni anri: 'Aku tulak nunung Ambah'?" 18 Here magun nunti, "Inun aratini: 'erang pitus'? Takam puang kataru hanye napanerni neu inun?" 19 Yesus karasa here hamen nunti ma hanye. Balalu hanye kaeau, "Hunien aku kaeau, 'Erang pitus lagi naun puang sagar kadinung aku nelang erang pitus lagi naun sagar kadinung aku'. Yiru sa pagun napaner naun? 20 Parisayaleh, naun sagar nangis nelang nungkau, kude dunia sagar arai. Naun sagar mahanang atei, kude kasusahen naun yiru sagar baubah jari kaaraien. 21 Amun erang kaulun wawei kai bagenda, hanye gugup atei, daya hampe wayahni hanye ngaret kahanangen. Kude dami anak nakayaan, wawei yiru puang kaitung lagi kahanangenni daya hanye arai erang kaulun genda haut nakayaan mawuang dunia. 22 Kalayiru pada naun: Itati naun mahanang atei, kude aku sagar panalu lagi anri naun, balalu atei naun sagar arai; nelang puang uweng sunah erang kaulun sa kaiyuh ngalap kaaraien yiru teka atei naun. 23 Hang anrau yiru naun puang sagar nunti inun-inun lagi ma aku. Parisayaleh; Inun sa nalaku naun ma Ambah makai ngaranku, yiru sagar napulur daya Ambah ma naun. 24 Hampe itati naun huan ilaku inun-inun makai ngaranku. Laku, maka naun sagar narime, nampan kaaraien naun penu." 25 "Katuluh yiti naeauku ma naun makai rarapisan. Kude sagar naan wayahni aku puang lagi makai rarapisan, kude bapaner tarang tarus ma naun neu Ambah. 26 Hang tawuk yiru naun sagar ilaku makai ngaranku; wuah naun karasa, aku puang sagar ilaku teka Ambah ma naun, 27 daya Ambah sinta naun. Hanye sinta naun daya naun sinta aku, nelang parisaya sa aku hawi teka Alatalla. 28 Samula asalku teka Ambah, nelang haut hawi mawuang dunia. Kude itati aku nanan dunia mulek ma Ambah." 29 Balalu kawan ulun sa umba Yesus kaeau ma hanye, "Itati Tuhan bapaner anri tarang tarus nelang puang makai rarapisan, 30 nelang kami karasa Tuhan karasa ala katantuluh. Puang sunah erang kaulun sa parlu nunti inun-inun ma Tuhan. Daya yiru kami parisaya Tuhan hawi teka Alatalla." 31 Yesus nuing here, "Jari inun itati naun parisaya? 32 Itung! Wayahni sagar hawi, likan haut hawi, naun sagar natampisah. Naun sagar mudi ma lewu maisasaan palus nanan aku raerai. Kude aku puang raerai daya Ambah naan baya aku. 33 Katuluh yiti nawaraku nampan naun kaiyuh kasanangen daya ibaya anri aku. Hang dunia naun sagar ngaret kahanangen. Kude ampikansing atei naun! Aku haut nyantalau dunia!"

17:1 Udi Yesus kaeau kala yiru, Yesus mihangut ma langit balalu kaeau, "Ambah, itati haut hampe wayahni. Ampimulia Anaknu, nampan Anaknu pada ngampi mulia Ambah. 2 Ambah haut ngami kuasa ma Anak, hang ambau katuluh umat murunsia, nampan hanye ngami pamelum sajati palus kalalawah ma katuluh ulun sa naami Ambah ma hanye. 3 Iti pamelum sajati palus ma kalalawah; nampan ulun kataru Ambah, satu-satuni Alatalla sa kapinuu, nelang kataru Yesus Kristus sa nautus daya Ambah. 4 Aku haut ngampi mulia Ambah hang dunia yiti anri nyanuput panan gawian sa natugas daya Ambah ma aku. 5 Ambah! Ampimulia aku itati hang Ambah anri pihante mulia sa namilikiku baya Ambah kapihuan dunia yiti nasanyari. 6 Aku haut mamperkenal Ambah ma kawan ulun teka dunia yiti sa haut naami Ambah ma aku. Here yiru wat Ambah, nelang Ambah haut ngami here ma aku. Here haut nuu ngalut lengan Ambah. 7 Itati here karasa ala katantuluh sa naami Ambah ma aku, asalni teka Ambah. 8 Haut waraku ma here lengan sa naami Ambah ma aku; nelang here haut narimeni. Here karasa sa aku tuu-tuu hawi teka Ambah nelang here parisaya samula Ambah sa ngutus aku. 9 Aku badoa ma here, aku puang badoa ma dunia, malengkan ma kawan ulun sa haut naami Ambah ma aku, daya here yiru milik Ambah. 10 Katuluh milikku, yiru pada milik Ambah; nelang katuluh milik Ambah, yiru pada milikku. Aku namulia hang penah here. 11 Itati aku hawi nunung Ambah. Aku puang muneng hang dunia lagi; kude here naan hang dunia. Ambah sa barasis! Palihara here makai kuasa ngaran Ambah, hanyeyiru ngaran sa haut naami Ambah ma aku -- nampan here jari isa, sameh kala Ambah anri aku pada isa. 12 Tawuk aku pagun baya here, aku haut malihara here makai kuasa ngaran Ambah -- ngaran sa naami Ambah ma aku. Aku haut malihara here nelang puang uweng sunah erang kaulun teka here wawai, ekat hanye sa samula haut saharusni wawai; nampan anri kalayiru tulus inun sa haut nasurat hawuang Surat Barasis. 13 Itati aku hawi nunung Ambah. Aku kaeau katuluh yiti katimpulu aku magun naan hang dunia; nampan here tuu penu kaingkam kaaraienku. 14 Aku haut nampe ma here lengan Ambah, balalu dunia muar here, daya here puang milik dunia, sameh kala aku pada puang milik dunia. 15 Aku puang ilaku nampan Ambah ngalap here teka dunia yiti, kude aku ilaku nampan Ambah malihara here teka hi jahat. 16 Sameh halni kala aku puang milik dunia, here pada puang milik dunia. 17 Ulah here jari milik sa hulung wat Ambah itetei kapinuu; lengan Ambah yiru kapinuu. 18 Kala Ambah haut ngutus aku ma dunia, kalayiru pada aku ngutus here ma dunia. 19 Neu kapantingan here, aku nyarah diriku yalah milik hulung wat Ambah, nampan here pada jari milik hulung wat Ambah itetei kapinuu. 20 Puang ekat ma here yiti aku badoa, aku pada badoa ma kawan ulun sa sagar parisaya ma aku daya gana kasaksian here yiti. 21 Ambah, aku ilaku nampan here katuluh jari isa, kala Ambah isa anri aku nelang aku isa anri Ambah. Mudahan here ibaya anri takam nampan dunia parisaya hi Ambah sa ngutus aku. 22 Aku haut ngami ma here pihante mulia sa naami Ambah ma aku, nampan here jari isa, sameh kala takam pada isa; 23 aku anri here nelang Ambah anri aku; nampan here tuu-tuu isa. Balalu dunia sagar karasa samula Ambah sa ngutus aku, nelang Ambah sinta here kala Ambah sinta aku. 24 Ambah, aku hamen nampan here sa naami Ambah ma aku, naan mira baya aku hang unengan aku naan, nampan here kadinung pihante mulia; hanyeyiru pihante mulia sa naami Ambah ma aku, daya Ambah sinta aku kapihuan dunia yiti nasanyari. 25 Ambah sa adil! Dunia puang kataru Ambah; nelang kawan ulun yiti karasa samula Ambah sa ngutus aku. 26 Aku haut ngalalea ngaran Ambah ma here; nelang aku sagar saratang ngulah kalayiru, nampan sinta Ambah ma aku tatap hang wuang atei here nelang aku isa anri here."

18:1 Udi Yesus badoa kalayiru, hanye baya kawan ulun sa umba hanye tulak ma sabarang Hungei Kidron. Hang yiru naan isa taman, balalu Yesus anri kawan ulun sa umba hanye masuk ma taman yiru. 2 Hi Yudas pangkhianat yiru, karasa unengan yiru; daya Yesus haut gaha bakumpul hang yiru anri kawan ulun sa umba hanye. 3 Daya yiru hi Yudas tulak ma unengan yiru, nginsing erang kapasukan tantara Romawi anri papire pangawal Lewu Tuhan sa nahuyu daya kawan imam kapala anri kawan ulun Parisi. Here nginsing sanjata, palita anri suluh. 4 Yesus karasa katuluh sa sagar wuah ma tenga dirini raerai. Balalu hanye nyanrite kawan ulun yiru palus nunti, "Naun ngantara hie?" 5 "Yesus, ulun Nazaret," tuing here. "Aku yiti hanye," eau Yesus. Hi Yudas pangkhianat yiru minri hang yiru baya here. 6 Tawuk Yesus kaeau ma here, "Aku yiti hanye," katuluh here balalu mundur palus tumbang ma tane. 7 Hinra lagi Yesus nunti ma here, "Naun ngantara hie?" "Yesus ulun Nazaret," tuing here. 8 "Haut aku kaeau aku yiti hanye," eau Yesus. "Nelang amun samula aku sa naantara naun, elahni here sa lain yiti tulak." 9 (Anri kalayiru, tulus inun sa haut naeau Yesus kapihuanni:"Ambah, teka kawan ulun sa naami Ambah ma aku, puang uweng sunah erang kaulun sa wawai.") 10 Hi Simon Petrus sa nginsing erang kawila pedang, nyintak pedang yiru palus nampek walah imam hante hampe silu tuhi kawanni witus. Ngaran walah yiru hi Malkus. 11 Balalu Yesus kaeau ma hi Petrus, "Tamasuk mulek pedangnu ma lundanni! Inun indanu aku sagar puang nguut piala kahanangen sa naami Ambah ma aku?" 12 Balalu kawan parajurit Romawi anri komandanni baya kawan pangawal Yahudi nyamba palus nuruk Yesus. 13 Mulani here nginsing Yesus mangadap hi Hanas, matueh kasian Kayafas. Hi Kayafas hanyeyiru imam hante hang taun yiru. 14 Nelang hanye sa haut ngami nasehat ma kawan panguasa Yahudi, labis maeh erang kaulun matei neu ma katuluh bangsa. 15 Hi Simon Petrus baya erang kaulun ulun sa umba Yesus sa lain naharak Yesus. Ulun sa umba Yesus sa lain yiti taru imam hante; balalu hanye umba masuk ma natat lewu imam hante yiru sinrah anri Yesus, 16 kude hi Petrus nganrei hang luar, hang wanawang. Udi yiru ulun yiru kaluar balalu bapaner anri palayan wawei sa jaga wanawang yiru, balalu nginsing hi Petrus masuk mawuang. 17 Palayan wawei sa jaga wanawang yiru kaeau ma hi Petrus, "Ha, angneh hanyu pada erang kaulun ulun sa umba ulun yiru?" "Puang," tuing Petrus. 18 Hang tawuk yiru malem marisak tatuu, jadi kawan palayan anri kawan pangawal haut nyamelum apui makai areng balalu here minrus hang yiru. Hi Petrus tulak mayaru balalu minri minrus baya here. 19 Imam hante nunti Yesus neu kawan ulun sa umba hanye nelang neu ajaranni. 20 Yesus nuing, "Aku saratang bapaner anri tarang tarus hang hadapan ulun rama. Aku saratang ngajar hang kawan lewu sumbayang anri hang Lewu Alatalla, unengan ulun Yahudi lanani bakumpul. Puang suah aku kaeau inun-inun anri suni-suni. 21 Jari wuah inun Tuan nunti aku? Tuntileh ma here sa haut karengei aku ngajar. Himat here karasa inun sa naeauku." 22 Tawuk Yesus kaeau kalayiru, erang kaulun pangawal hang yiru nampar hanye nelang kaeau, "Tuu heei hanyu kaeau kalayiru ma imam hante!" 23 Yesus nuing, "Amun lenganku yiru hala, wara hang yiti inun sa hala! Kude amun lenganku yiru samula bujur, wuah inun hanyu nampar aku?" 24 Udiyiru hi Hanas nunyu ulun nginsing Yesus nelang narantai nunung hi Kayafas imam hante. 25 Hi Petrus magun minri minrus hang yiru. Kawan ulun kaeau ma hanye, "Angneh hanyu pada ulun sa umba ulun yiru?" Kude hi Petrus ngidim, eauni, "Puang!" 26 Erang kaulun walah imam hante, hanyeyiru kula ulun sa siluni rawis Petrus, kaeau, "Angneh aku kadinung hanyu hang taman yiru baya anri hanye?" 27 Balalu hi Petrus ngidim lagi, "Puang," -- pada pas hang tawuk yiru, manu nanru. 28 Kaayat subuh here nginsing Yesus teka lewu Kayafas ma istana Gubernur. Kawan ulun Yahudi puang umba masuk mawuang istana, nampan here puang najis manyu agama, daya here ngunu umba parjamuan Paskah. 29 Daya yiru hi Pilatus tulak maluar nunung here balalu nunti, "Inun pangaduan naun neu ulun yiti?" 30 Here nuing, "Atikalani hanye puang uweng kahalaen, kami puang sagar nginsing hanye ma Bapak Gubernur." 31 Hi Pilatus kaeau ma here, "Alap hanye nelang adili hanye manurut hukum naun raerai!" Kude kawan ulun Yahudi yiru nuing, "Kami puang iyuh nyanawu hukuman mati ma ulun." 32 (Kalayiru nampan tulus inun sa haut naeau Yesus neu saranihanye matei.) 33 Hi Pilatus masuk lagi mawuang istana balalu nerau Yesus, palus hanye nunti, "Inun hanyu yiti raja ulun Yahudi?" 34 Yesus nuing, "Inun tuntian yiru teka hanyu raerai atawa naan ulun lain sa haut iwara ma hanyu neu aku?" 35 Hi Pilatus nuing, "Inun hanyu yiti ulun Yahudi? Sa nyarah hanyu maaku hanyeyiru bangsanu raerai anri kawan imam kapala. Inun sa haut naulahnu?" 36 Yesus kaeau, "Karajaanku puang teka dunia yiti. Atikala karajaanku teka dunia yiti, kawan ulun watku sagar ngakali nampan aku puang nasarah ma kawan panguasa Yahudi. Kude samula karajaanku puang teka dunia yiti!" 37 Balalu hi Pilatus nunti ma hanye, "Amun kalayiru, hanyu raja?" Yesus nuing, "Hanyu sa kaeau aku yiti raja. Aku nakayaan nelang hawi ma dunia anri isa tujuan, hanyeyiru ngami kasaksian neu kapinuu. Ulun sa teka kapinuu yiru nyanrengei aku." 38 Hi Pilatus nunti ma hanye, "Inun aratini kapinuu?" Balalu hi Pilatus kaluar lagi teka istana palus kaeau ma kawan ulun Yahudi, "Aku puang kahaba sunah isa kahalaen hang hanye. 39 Kude manyu kabiasaan naun, aku saratang napas erang kaulun tahanan hang Hari Raya Paskah. Inun hamen naun amun aku napas raja ulun Yahudi ma naun?" 40 Anri mehet lengan here nuing, "Puang, ada hanye, kude hi Barabas!" (Hi Barabas hanyeyiru erang kaulun parampok.)

19:1 Udiyiru hi Pilatus masuk balalu nunyu ulun malawas Yesus. 2 Kawan parajurit balalu ngulah isa mahkota teka kawan jangkeng barunrui, palus namu hang ulu Yesus. Udi hie here nuwe ma hanye jubah bawarna ungu, 3 balalu papire kali here hawi nunung hanye nelang kaeau, "Welum raja ulun Yahudi!" Kamulek here nampar hanye. 4 Udi yiru hinra lagi hi Pilatus kaluar balalu kaeau ma ulun rama yiru, "Dinung! Aku nginsing hanye kaluar nunung naun nampan naun karasa aku budas puang kahaba sunah isa kahalaen hang hanye." 5 Yesus kaluar nelang makai mahkota teka runrui nelang makai jubah warna ungu. Hi Pilatus kaeau ma here, "Dinung ulun yiru." 6 Tawuk kawan imam kapala anri kawan pangawal yiru kadinung Yesus, here kaeau anri lengan mehet, "Balasangar hanye! Balasangar hanye!" Hi Pilatus kaeau ma here, "Alap hanye, naun raerai sa nyalib hanye, aku paung kahaba sunah isa kahalaen hang hanye." 7 Kawan ulun Yahudi nuing, "Manyu hukum kami, hanye harus nahukum mati daya hanye mangaku dirini Anak Alatalla." 8 Tawuk hi Pilatus karengei here kaeau kalayiru, hanye magin takut lagi. 9 Balalu hanye masuk kamulek mawuang istana, dami udi Yesus nainsing masuk, hi Pilatus nunti ma hanye, "Hanyu asalni teka awe?" Kude Yesus puang nuing. 10 Jadi hi Pilatus kaeau lagi, "Hanyu puang hamen bapaner anri aku? Rasanu, aku naan kuasa napas hanyu nelang kuasa pada nyalib hanyu!" 11 Yesus nuing, "Amun Alatalla puang ngami kuasa yiru ma hanyu, hanyu budas puang bakuasa anri aku. Daya ulun sa nyarah aku ma hanyu, labis hante dosani teka hanyu." 12 Tawuk hi Pilatus karengei kalayiru, hanye ngakali napas Yesus. Kude kawan ulun Yahudi nantiak, "Amun Tuan napas hanye, Tuan puang hengau Kaisar! Ulun sa mangaku dirini raja, hanyeyiru musuh Kaisar!" 13 Tawuk hi Pilatus karengei kawan lengan yiru, hanye nginsing Yesus kaluar balalu maharung hang karusi pangadilan hang unengan sa bangaran Lantai Watu. (Hawuang basa Ibrani naantuh: Gabata.) 14 Tawuk yiru haut riet pukul dua walas penah anrau, anrau kapihuan Hari Raya Paskah. Hi Pilatus kaeau ma kawan ulun yiru, "Iti raja naun!" 15 Here nantiak, "Wunu hanye! Wunu hanye! Balasangar hanye!" Hi Pilatus nunti, "Inun harus aku nyalib raja naun?" Kawan imam kapala nuing, "Ekat Kaisar erang kaulun raja kami!" 16 Balalu hi Pilatus nyarah Yesus ma here nampan nabalasangar. Here ngalap Yesus balalu nginsing hanye tulak. 17 Yesus kaluar nelang ngantung balasangarni raerai ma unengan sa bangaran "Unengan Kuruwangah". (Hawuang basa Ibrani naantuh: Golgota.) 18 Hang yaru hanye nabalasangar. Sinrah anri hanye naan pada rueh ulun lain pada nabalasangar; erang kaulun hang tuhi kawi, erang kaulun hang tuhi kawan nelang Yesus hang penah. 19 Hang kayu balasangar Yesus, hi Pilatus nunyu masang tulisan: "Yesus teka Nazaret, Raja ulun Yahudi". 20 Rama ulun Yahudi mambasa tulisan yiru, daya unengan Yesus nabalasangar yiru puang lawit teka tumpuk. Tulisan yiru nasurat hang wuang basa Ibrani, Latin anri Yunani. 21 Kawan imam kapala kaeau ma hi Pilatus, "Ada nyurat 'Raja ulun Yahudi' kude surat, 'Ulun yiti kaeau, Aku Raja ulun Yahudi.' " 22 Kude hi Pilatus nuing, "Inun sa haut nasuratku, tatap tasurat." 23 Udi kawan parajurit yiru nyalib Yesus, here ngalap pakaianni. Pakaian yiru nabagi epat: maisasaan kaiyuh erang bagian. Here ngalap pada jubahni. Jubah yiru puang uweng jahitanni -- natenun teka ambau hampe ma imbe. 24 Kawan parajurit yiru kaeau sameh here, "Ada takam netek jubah yiti. Ware takam ngulah undian, pakai nukas hie sa sagar kaiyuh." Hal kalayiru nampan tulus inun sa haut nasurat hang wuang Surat Barasis, hanyeyiru: "Here magi pakaianku, nelang ngulah undian neu jubahku." Nelang samula tuu kawan parajurit yiru ngulah kalayiru. 25 Hang riet balasangar Yesus minri ineh Yesus, pulaksanai inehni wawei, hi Maria darangan Klopas, anri hi Maria Magdalena. 26 Tawuk Yesus kadinung inehni anri ulun sa umba hanye sa nasintani minri hang yiru, hanye kaeau ma inehni, "Ineh, iru anak ineh." 27 Kamulek Yesus kaeau ma kawan ulun sa umba hanye yiru, "Iru ineh naun." Teka tawuk yiru ulun yiru narime ineh Yesus muneng hang lewuni. 28 Yesus karasa bawilah tuu itati katuluhni haut ganap, nelang nampan inun sa haut nasurat hawuang Surat Barasis tau tulus, hanye kaeau, "Aku malah." 29 Hang yiru naan isa mangkok sa penu anri ranu anggur maasem. Balalu here nyusup wunge karang yiru mawuang anggur yiru, balalu natatean makai wila, palus nasurung mawiwi Yesus. 30 Yesus nyesep ranu anggur yiru, balalu kaeau, "Haut ganap!" Balalu hanye ngatule uluni palus matei. 31 Kawan panguasa Yahudi puang hamen bangkai kawan ulun sa nabalasangar yiru tatap naan hang kayu balasangar hampe anrau Sabat, duan sa hinra yiti anrau Sabat yiru Hari Raya sa hulung. Daya anrau tawuk Yesus nabalasangar lawu hang anrau kapihuan anrau Sabat yiru, kawan ulun Yahudi ilaku izin teka hi Pilatus nampan nyantepu pee kawan ulun sa nabalasangar yiru palus ngampinau kawan bangkai yiru teka kayu balasangar. 32 Kawan parajurit yiru tulak balalu nyantepu dahulu pee karueh ulun sa nabalasangar sinrah Yesus. 33 Tawuk here hampe Yesus, here kadinung hanye haut matei. Here balalu puang nyantepu peeni. 34 Kude erang kaulun teka kawan parajurit yiru nyuduk hang imbe hengkang Yesus makai tombak balalu kaluar ira anri ranu. 35 Ulun sa manyaksi raerai kajadian yiru, hanyeyiru sa iwara neu hal yiru, nampan naun pada parisaya. Nelang kasaksianni yiru bujur daya hanye raerai karasa ala yiru bujur. 36 Hal kalayiru nampan tulus inun sa haut nasurat hawuang Surat Barasis hanyeyiru, "Puang sunah isa teka taulangni nasantepu". 37 Hawuang Surat Barasis pada naan nasurat, "Here sagar nantau hanye sa haut nasuduk here". 38 Udi yiru hi Yosef teka Arimatea ilaku izin teka hi Pilatus nampan ngalap bangkai Yesus. (Hi Yosef hanyeyiru erang kaulun ulun sa umba Yesus kude anri sara suni-suni, daya hanye takut ma kawan panguasa Yahudi.) Hi Pilatus ngami izin ma hanye, daya yiru hanye balalu tulak ngalap bangkai Yesus. 39 Hi Nikodemus, sa dahulu hie suah hawi nunung Yesus tawuk kamalem, tulak pada baya hi Yosef. Hi Nikodemus nginsing rarampah mur anri garu -- katuluhni leu telumpulu kilogram wahaini. 40 Here rueh ngalap bangkai Yesus balalu mundut hanye makai kain kafan baya anri kawan rarampah marauh enguh manurut adat masar ulun Yahudi. 41 Hang unengan Yesus nabalasangar, naan isa taman. Hawuang taman yiru naan isa pasaran wau, sa huan suah napakai uneng masar ulun. 42 Daya pasaran yiru rite, nelang anrau Sabat haut kai mulai, here balalu masar Yesus hang yiru.

20:1 Hang anrau kaiyat Minggu, tawuk lagi maieng, hi Maria Magdalena tulak ma pasaran. Hanye kadinung watu panutup pasaran haut paidar teka wawa pasaran yiru. 2 Hanye balalu nempat ngantara hi Simon Petrus anri ulun sa umba sa nasinta Yesus, balalu kaeau mahere, "Tuhan haut naalap teka pasaran nelang aku puang karasa hang awe hanye naelah." 3 Balalu hi Petrus anri ulun sa umba lain yiru tulak ma pasaran. 4 Here rueh nempat, kude ulun sa umba isa yiru labis wansit teka hi Petrus, balalu hanye hampe labis dahulu hang pasaran. 5 Hanye ninung mawuang pasaran balalu kadinung naan kain kafan hang yiru, kude hanye puang masuk. 6 Hi Simon Petrus naharak teka wading, balalu palus masuk mawuang pasaran yiru. Hanye kadinung kain kafan naan naelah hang yiru, 7 kude kain sa nahuruk hang ulu Yesus puang uweng hang riet hanye, malengkan balepet raerai. 8 Kamulek ulun sa umba sa labis dahulu hampe ma pasaran yiru, masuk pada. Hanye kadinung balalu parisaya. 9 (Hampe tawuk yiru here huan kataru inun sa nasurat hangwuang Surat Barasis neu hanye harus kaelan mulek teka pampatei.) 10 Udi yiru kawan ulun sa umba Yesus tulak mudi. 11 Hi Maria Magdalena minri hang hadapan pasaran nelang nungkau. Tawuk nungkau, hanye ninung mawuang pasaran, 12 balalu hanye kadinung rueh kaulun malekat bapakaian mahilak. Here yiru maharung hang bakas unengan bangkai Yesus, isa hang tiba ulu, isa hang tiba pee. 13 Kawan malekat yiru nunti, "U ulun wawei, wuah inun hanyu nungkau?" Hi Maria nuing, "Tuhanku haut naalap nelang aku puang karasa hang awe hanye naelah." 14 Udi kaeau kala yiru hanye ikulik ma wading wuku balalu kadinung Yesus minri hang yiru. Kude hanye puang kataru yiru Yesus. 15 Yesus nunti ma hanye, "U ulun wawei, wuah inun hanyu nungkau? Hanyu ngantara hie?" Hi Maria minda hanyeyiru tukang kabun, balalu hanye kaeau, "Tuan, amun hanyu sa ngidar hanye teka yiti, awat wara ma aku hang awe hanyu ngelah hanye, nampan aku tau ngalap hanye." 16 Yesus kaeau ma hanye, "Maria!" Hi Maria ikulik ma Yesus, balalu kaeau hawuang basa Ibrani, "Rabuni!" (Aratini "Guru".) 17 "Ada negei aku," eau Yesus ma hanye, "daya aku huan mambai nunung Ambah. Kude hulu tulak nunung kawan pulaksanaiku, balalu wara ma here itati aku mambai nunung Ambahku nelang pada Ambah naun, Alatallaku nelang pada Alatalla naun." 18 Hi Maria balalu tulak lepuh iwara ma kawan ulun sa umba Yesus sa hanye haut kadinung Tuhan nelang Tuhan haut iwara katantuluh yiru ma hanye. 19 Hang anrau Minggu yiru pada, tawuk anrau haut kamalem, kawan ulun sa umba Yesus bakumpul hang isa lewu kawan wanawangni nakunsi rapat, daya here takut ma kawan panguasa Yahudi. Salenga Yesus hawi palus minri hang penah here balalu kaeau, "Sanang salamat ma naun." 20 Udi kaeau kala yiru, hanye nantarang ma here tengani anri higani. Tawuk kadinung Tuhan, here tuu arai. 21 Balalu Yesus kaeau ma here hinra lagi, "Sanang salamat ma naun. Kala Ambah ngutus aku, kalayiru pada aku ngutus naun." 22 Balalu hanye nyiwui hewukni ma here palus kaeau, "Tarime Roh Alatalla. 23 Amun naun ngampun dosa hie-hie ulun, Alatalla pada ngampun hanye. Amun naun puang ngampun dosa hie-hie ulun, Alatalla pada puang ngampun hanye." 24 Hi Tomas (sa naantuh hi "aruangan"), erang kaulun teka dua walas ulun sa umba Yesus puang uweng baya here lain tawuk Yesus hawi. 25 Daya yiru tawuk kawan ulun sa umba Yesus kaeau ma hi Tomas, "Kami haut kadinung Tuhan!" Hi Tomas nuing, "Amun aku huan kadinung bakas paku hang palat tanganni, huan ngelah kingkingku ma bakas batan daya paku yiru nelang huan ngelah tanganku ma higani, budas aku huan parisaya." 26 Erang minggu udi yiru, kawan ulun sa umba Yesus bakumpul lagi hang lewu yiru, nelang hi Tomas pada naan. Katuluh wanawang nakunsi kude Yesus hawi palus minri hang penah here, balalu kaeau, "Sanang salamat ma naun." 27 Udi yiru Yesus kaeau ma hi Tomas, "Dinung tanganku nelang ajuk kingkingnu hang yiti. Surung tangannu nelang andak hang higaku. Ada hanyu bembang lagi, kude parisayaleh!" 28 Hi Tomas kaeau ma Yesus, "Tuhanku nelang Alatallaku!" 29 Yesus kaeau ma hanye, "Hanyu parisaya daya haut kadinung aku, angneh? Salamat ulun sa parisaya biar hanye puang kadinung aku!" 30 Magun wahai lagi kawan kaajaiban lain sa naulah Yesus hang hadapan kawan ulun sa umba hanye, kude puang nasurat hawuang buku yiti. 31 Kude katuluhni yiti nasurat, nampan naun parisaya himat Yesus Raja Panyalamat, Anak Alatalla nelang daya parisaya ma hanye, naun kaiyuh pamelum.

21:1 Udi yiru hinra lagi Yesus nantarang tengani hang danau Tiberias ma kawan ulun sa umba hanye. Kajadianni kala yiti: 2 Hinra anrau hi Simon Petrus, hi Tomas sa naantuh hi aruangan, hi Natanael teka Kana hang Galilea, kawan anak Zebedeus, anri rueh kaulun ulun sa umba Yesus sa lainni, rahat bakumpul. 3 Eau Simon Petrus ma here lain, "Aku hamen tulak lepuh ngaiyuh kenah." "Kami umba," eau here ma hanye. Balalu here palus tulak sungkat jukung. Kude tungkas erang malem yiru here puang kaiyuh sunah erang kaukui kenah. 4 Tawuk mate anrau hulet, Yesus minri hang iring danau, kude here puang kataru hanyeyiru Yesus. 5 Yesus kaeau mahere, "U kawan anakku, inun naun naan kenah?" "Puang uweng," eau here. 6 Yesus kaeau ma here, "Timbai lunta naun ma tuhi kawan jukung, die naun kaiyuh kenah." Balalu here nimbai lunta yiru, kude here puang kaule narik lunta yiru daya kalayiru rama kenah hawuangni. 7 Ulun sa nasinta Yesus kaeau ma hi Petrus, "Yiru Tuhan!" Tawuk hi Simon karengei hanyeyiru Tuhan, hanye nuwe bajuni (tawuk yiru hanye puang babaju) balalu mitun ma ranu. 8 Kawan ulun sa umba Yesus sa lain ngapung nuju pampang makai jukung, nelang narik lunta sa penu anri kenah. Here puang lawit teka pampang, leu jatuh meter lawitni. 9 Tawuk here minau teka jukung, here kadinung naan waye apui hang yaru baya kenah hang ambauni baya rote. 10 Yesus kaeau ma here, "Suba insing ma yati kenah sa wau iyuh naun." 11 Hi Simon Petrus sungkat mawuang jukung, balalu narik luntani ma pampang. Lunta yiru penu kawan kenah hante; katuluhni naan jatuh dimempulu telu kaukui. Biar kalayiru wahaini, luntani puang sitat. 12 Yesus kaeau mahere, "Hayu takam ikuta". Puang uweng sunah erang kaulun teka kawan ulun sa umba hanye yiru sa heei nunti, "Hanyu hie?" Daya here karasa, hanye Tuhan. 13 Yesus nyanrite here, ngalap rote yiru, balalu ngami ma here. Kalayiru pada hanye ngami kenah. 14 Iti sa katelu kalini Yesus nantarang tengani ma kawan ulun sa umba hanye, udi hanye kaelan teka pampatei. 15 Udi here ikuta, Yesus kaeau ma hi Simon Petrus, "Simon anak Yona, inun hanyu labis sinta ma aku teka here yiti sinta aku?" "Tuu Tuhan," tuing Petrus, "Tuhan karasa aku sinta ma Tuhan." Yesus kaeau ma hanye, "Palihara kawan anak babiriku." 16 Ma karueh kalini Yesus nunti ma hanye, "Simon anak Yona, inun hanyu sinta maaku?" "Tuu Tuhan," tuing Petrus, "Tuhan karasa aku sinta Tuhan." Yesus kaeau ma hanye, "Palihara kawan anak babiriku." 17 Ma katelu kalini Yesus nunti ma hanye, "Simon anak Yona, inun hanyu sinta aku?" Hi Petrus mahanang atei daya Yesus nunti ma hanye hampe hantelu kali. Balalu hi Petrus nuing lagi, "Tuhan, Tuhan karasa ala katantuluhni. Tuhan karasa aku sinta Tuhan!" Balalu Yesus kaeau ma hanye, "Palihara kawan babiriku. 18 Himat tuu eauku yiti: Tawuk hanyu lagi iya, hanyu raerai nuruk pinggangnu balalu tulak maawe hanyu hamen. Kude amun hanyu haut matueh yati, hanyu nyurung tangannu, balalu ulun lain sa nuruk hanyu palus nginsing hanyu maawe hanyu puang hamen tulak." 19 (Anri kaeau kalayiru, Yesus iwara kewangun hi Petrus sagar matei yati nampan ngampi mulia Alatalla.) Udi yiru Yesus kaeau ma hi Petrus, "Umba aku!" 20 Tawuk hi Petrus ikulik, hanye kadinung hang wadingni naan ulun sa umba sa nasinta Yesus. (Hanye sa maharung rite Yesus tawuk ikuta balalu nunti ma hanye, "Tuhan, hie sa sagar makhianat Tuhan?") 21 Kadinung hanye, hi Petrus nunti ma Yesus, "Tuhan, kewangun anri hanye yiti?" 22 Yesus nuing, "Atikala aku hamen hanye tatap welum hampe aku hawi, yiru puang urusannu. Kude hanyu, umba naharak aku!" 23 Balalu tasiar kabar hang padang kawan ulun sa umba Yesus himat ulun yiru puang sagar matei. Kude Yesus puang kaeau himat ulun sa umba yiru puang sagar matei, malengkan: "Atikala aku hamen hanye tatap welum hampe aku hawi, yiru puang urusannu." 24 Hi Yohanes sa ngami kasaksian neu kajadian yiti. Hanye pada sa haut nyuratni. Nelang takam karasa batantu inun sa naeauni yiru kapinuu. 25 Magun wahai hal lain sa naulah daya Yesus. Atikala yiru nasurat isa mangisa, indaku puang uweng sukup unengan hang dunia yiti neu nuwe katantuluh buku sa sagar nasurat yiru.